Товратан тептарш
Доладалар
Дешхьалхе
Грекийн маттахь Делан Йозанийн хІара хьалхара тептар «генесис» цІе йолуш ду. Иза «схьадалар» бохург ду. Наха хІокху тептарх иштта аьллера, цо дуьне а, адам а кхолларх а, къа схьадаларх а, дуьнен чохь балахьегар дІадоладаларх а, Дала адамашна дечух а лаьцна дуьйцу дела. Доладалар шина декъе декъа мегар ду:
1-11 кортош: Царна чохь дуьне кхоллар а, адамийн юьхьанцара истори а ю. Цу декъа тІехь Адамах а, Хьавах а, Кхаимах а, Хьабулах а, Нохьех а, хи тІедаларх а, Бавелан бІаьвнах а лаьцна дуьйцу.
12-50 кортош: Царна чохь исраилхойн ширачу дайх лаьцна дуьйцу. Хьалхарниг ИбрахІим ву. Цуьнан Делах тешар а, Далла муьтІахь иза хилар а гойту кхузахь. Цул тІаьхьа ИбрахІиман кІантах Исхьакхах а, кІентан кІантах Якъубах а (Исраил аьлла, кхин цІе а ю цуьнан), Исраилан халкъан шийтта тайпа кхоьллина волчу Якъубан шийтта кІантах а дуьйцу. Къаьсттина боккха тидам тІебохуьйту тептар тІехь Якъубан кІантах Юсупах а, Якъубан а, цуьнан кІентийн а шайн доьзалшца Мисар-махка дІакхалхарх а лаьцна дуьйцучунна.
Адамех лаьцна цу тептар тІехь дийцахь а, иза уггар хьалха Дала динчух лаьцна дийцар ду. Иза дІадолало Дала дуьне кхолларх лаьцна дуьйцуш, ткъа чекхдолу Дала Ша адамаш Іалашдийр ду аларца. Юьхьанцара дуьйна чекхдаллалц тептаран коьрта декъашхо Дела ву. Цо кхел а йо, зулам дечарна таІзар а до. Цо Шен нах дІа а буьгу, царна гІо а до, церан кхоллам дІа а нисбо. И шира тептар яздина дара, халкъан Делах долу тешарх лаьцна дІаяздархьама а, иза дийна долу тешар санна Іалашдархьама а.
1
Дуьненан кхолладалар
1Юьхьанца Дала кхоьллира стигалшший, латтий.
2Ткъа латта даьсса а, кегарин а дара, гобаьккхина кІорга хи а, Іаьржа бода а бара, ткъа Делан Са хиш тІехула лелаш дара.
3Дала элира: «Хуьлийла серло». ТІаккха серло хилира.
4Дела хьаьжча, Цунна и серло дика хийтира. ТІаккха Дала серло боданах къастийра.
5Серлонах Дала «де» элира, ткъа боданах «буьйса» элира.
Иштта суьйре а дІаелира, Іуьйре а еара. ДІаделира цхьа де.
6Дала элира: «Хи юккъехула а доькъуш, дуькъа хІаваъ хуьлийла».
7Иштта хилла дІахІоьттира: Дала дуькъачу хІавааца хи шина декъе дийкъира. Цхьа дакъа хІаваана тІехула хуьлуш, важа дакъа бухахь дуьсуш.
8Цу дуькъачу хІаваах Дала «стигал» элира.
Суьйре а хилира, Іуьйре а тІееара. ДІаделира шолгІа де а.
9ТІаккха элира Дала: «Стигалан бухахь долу хи дерриг цхьаьна а кхетийла, екъа меттиг а хуьлийла». Иза иштта хилира.
10Екъачу меттигах Дала «латта» элира, ткъа цхьаьнакхеттачу хих «хІорд» элира. И дерриге гича, Далла иза дика хийтира.
11Цул тІаьхьа Дала элира: «Лаьтта тІехь йолийла сийналла а, буц а, ялта а, шайна чохь хІу а долуш, стоьмаш ло дитташ а, шайна хІора стоьма чохь хІуш а долуш. Оцу хІух юха а изза тайпа ораматаш а хуьлуш». Иштта хилла дІахІоьттира.
12Латто сийналла а елира, буц елира, ялта а кхиира, шайн-шайн тайпана хІу а луш, уьш юха а йовлуш. Стоьмаш ло дитташ а хьаладевлира, шайна чохь хІуш а долуш, царех кхин а цу тайпана дитташ а довлуш. Иза а, хьаьжча, Далла хазахийтира.
13Юха а суьйре дІаелира, Іуьйре а еара. Чекхделира кхозлагІа де а.
14Дала элира: «Хуьлийла стигалахь серлонаш! Лаьтта тІе билгалонаш лойла цара, де буьйсанах а къастош, хенан заманаш а йоькъуш, денош а, шераш а доькъуш.
15Лаьтта тІе шайн серло а лойла цара». Иштта хилла дІахІоьттира.
16Цу тайпана кхоллаелла шиъ коьрта серло, царех йоккхачо дийнан, ткъа жимочо буьйсанан Іуналла а деш. Седарчий а кхолладелла стигалахь.
17Уьш Дала дІанисдина стигалахь, лаьтта тІе шайн серло ялийта а,
18дийнан а, буьйсанан а Іуналла дан а, серло боданах къасто а. Дела хьаьжча, Цунна и дерриге а хазахийтира.
19Суьйре а еара, Іуьйре а тІекхечира. ДоьалгІа де а дІаделира.
20Юха Дала элира: «Хуьлийла хи чохь дуккха а, массо а тайпана садолу хІуманаш. ХІаваэхь тІема довлийла дуккха а тайп-тайпана олхазарш а».
21Иштта кхоьллира Дала Іаламат хІордан дийнаташ а, массо а тайпана хи чохь йолу садолу хІуманаш: яккхий а, кегий а. ХІаваэхь тІема девлира дуккха а массо а тайпана олхазарш. Дела, хьаьжча, Ша кхоьллинчунна реза хилира.
22Цо, уьш декъалдеш, элира: «Дебийла шу, тІаьхье беркате а хуьлуш, хІордаш хих дузуш. Дуккха а олхазарш кхуьийла дуьнен чохь».
23ТІееара суьйре, хилира Іуьйре а. ДІаделира пхоьалгІа де а.
24Юха Дала элира: «Хуьлийла лаьтта тІехь массо а тайпана садолу хІуманаш а, даьхни а, текхаргаш а, лаьттан акхарой а, шайн-шайн тайпанашца». Иштта хилла дІахІоьттира.
25Тайп-тайпана акхарой а, даьхни а, лаьттан текхаргаш а, ерриге тайпанашца кхоллаелира. Хьаьжча, Далла иза а хазахийтира.
26ТІаккха Дала элира: «Кхуллур Вай адам, Вешан аматехь а, вастехь а долуш. Хуьлийла уьш олалла деш дуьнен чу мел кхоьллинчу са долчу хІуманашна тІехь: хи чуьра а, лаьтта тІера а дийнаташна тІехь а, лаьттан текхаргаш тІехь а, хІаваэра олхазаршна тІехь а, дерриге лаьтта тІехь а».
27Иштта кхоьллира Дала адам. Стаггий, зудий кхоьллира Цо Шен аматехь.
28Уьш декъалбеш, Дала элира: «Дебийла шу, тІаьхье стам а луш, дузийла аш латта, шайн дола доккхийла аша иза. Олалла дойла аш массо а хи чуьра чІерашна тІехь а, хІаваэра олхазаршна тІехь а, дерриге а лаьтта тІера дийнаташна тІехь а».
29Юха а элира Дала: «Шуна ло Аса дерриге а лаьтта тІера массо а хІу тосу ораматаш а, массо тайпана стом ло дитташ а, шайна чохь оццу диттийн хІу а долуш. Царех хир ю шуна юург.
30Ткъа ерриге а садолчу хІуманна а ло Аса массо а тайпана гІа-буц. Ерриге а лаьтта тІера акхарошна а, массо а стигалара олхазаршна а, хІора лаьттан текхаргана а юург хир ю иза». И дерриге а хилла дІахІоьттира.
31Оцу Ша мел кхоьллинчуьнга Дела резахиларца хьаьжира. Иштта еара суьйре а, Іуьйре а хилира. ЯлхалгІа де а дІаделира.
2
1Иштта кхолладелла стигалш а, латта а, царна тІехь мел йолу хІума а.
2ВорхІалгІа де тІедале чекхдаьхна Дала дерриге а Ша мел дина гІуллакхаш. Цу дийнахь, Ша мел динчу гІуллакхех паргІат а ваьлла, Дала садаьІира.
3ТІаккха и ворхІалгІа де Дала, декъалдеш, къобалдира. Цу дийнахь Шен массо а кхоллараллийн гІуллакхаш кхочушдина дела, Дала садаьІира.
Адам а, Хьава а
4ХІара ду стигалшкахь а, лаьтта тІехь а хилларг, Везачу Дала уьш кхуллучу хенахь.
5Цу хенахь лаьтта тІе яьлла яцара цхьа а аренан буц я колл, хІунда аьлча Дала хІинца а догІа ца даийтинера лаьтта тІе, адам а ца хиллера и латта лело.
6Ткъа лаьтта тІера Іаь хьалайолура, и дерриге а латта тІада а деш.
7ТІаккха лаьттан поппарх адам кхоьллира Везачу Дала, цунна чу са а дуьллуш, ткъа и адам денделира.
8ТІаккха Везачу Дала, малхбалехь йолчу Іедан цІе йолчу меттигехь беш а йийна, цига Ша кхоьллина стаг хаийра.
9Цу лаьтта тІехь Везачу Дала кхолладалийтира массо а тайпана дитташ, тІехьаьжча хаза а, тамехь а долуш, царна тІера стоьмаш даа пайден а долуш. Бешана юккъехь дара дахаран дитт а, дика а, вон а довзуьйту дитт а.
10Цу бешахь хи тохархьама, Іедан-меттигера схьадолура хи, тІаккха иза деа декъе декъалора.
11Цхьаннан цІе Пишон ю, иза ду дерриге а Хьавил-лаьттана тІехдолуш. Оцу лаьттах деши а доллу.
12(Цу лаьттара и деши дика а ду. Цигахь ю «бадолахь» олу сегІазах тера а йолуш, хаза хьожа йогІу хІума а, «оникс» олу деза тІулгаш а ду).
13ШолгІачу хин цІе ю Гихьон, иза тІехдолу дерриге а Хуша олучу лаьтта тІехула.
14КхоалгІачу хин цІе ю Хьиддекхал. Иза доьду Ашур-махка кхаччалц. ДоьалгІа хи ду Эпрат.
15ТІаккха Везачу Дала адам Іедан беша даха хаийра, цуьнга и беш лела а йойтуш, Іалаш а йойтуш.
16Ткъа цу стагана Везачу Дала тІедиллира: «Массо а дитт тІера стом баа мегар ду ахьа,
17амма дика а, вон а довзуьйтучу дитта тІера ма баалахь, хІунда аьлча ахьа оцу тІера стом биинчу дийнахь валарца дІавер ву хьо», – аьлла.
18ТІаккха Везачу Дала элира: «Дика дац адам ша цхьаъ хилар, кхуллур Ас цунна гІоьнча, цунах терра а йолуш, цуьнца а йогІуш».
19Массо а аренан акхарой а, даьхни а, дерриге а стигалара олхазарш а кхоьллинера Везачу Дала лаьттах. Цо уьш массо а адамна хьалха дІахІоттийра, цу стага царна хІун цІераш тохку хьожуш. ТІаккха оцу са мел долчу хІуманна адамо елла цІераш йитира.
20Иштта елира адамо цІераш массо а даьхнина а, стигаларчу олхазаршна а, массо а акхарошна а, амма адамна ца нисъелира шеца йогІуш йолу гІоьнча.
21ТІаккха Везачу Дала чІогІа наб кхетийтира стагана. Цунна наб кхетта яьлча, цуьнан цхьа пІенда схьа а баьккхина, и меттиг дилхаца дІакъевлира.
22Цул тІаьхьа Ша оцу адамна чуьра баьккхинчу пІендарх Везачу Дала зуда йира, иза цу стагана яла а еш.
23Адамо элира:
«ХІара даьІахк сан даьІахкех ю,
дилха а сан дилханах ду,
кхуьнан цІе а адам
[1] хир ю,
иза майрачух яьккхина дела».
24Цундела стаг, шен дай-наний а дитина, шен зудчух кхетар ву. ТІаккха цу шиннах цхьа дегІ хир ду.
25И шиъ дерзина доллушехь, адам а, цуьнан зуда а вовшех ийза а ца лора.
3
Адамо дуьххьара къа латадар
1Везачу Дала кхоьллинчу акхарошна юкъахь уггаре а хІилла долуш лаьхьа бара. Цо оцу зудчуьнга элира: «Бакъ дуй и, хІокху бешара цхьанна а дитта тІера Дала шуьга стом ма баа аьлла бохург?»
2Зудчо жоп делира лаьхьане: «Дитташ тІера стоьмаш даа мега тхуна,
3амма ялсамане юккъехь цхьа дитт ду, цу тІера стом а ма баа, хьакха а ма ло цу диттах аьлла Дала тхоьга, тхо дала ца далийтархьама».
4ТІаккха лаьхьано зудчуьнга элира: «ХІан-хІа, лийр дац шу,
5амма Далла хаьа, аша оцу дитта тІера стом биинчу дийнахь дуьйна шун бІаьргаш дІабеллалур буй, дика-вон а девзаш, шу Цуьнга дІатарлур дуй!»
6Зудчунна и дитт хаза хилар а, цунна тІера стоьмаш даа тамехь хилар а гира. Уггаре а хазделира цунна цу дитто кхетам алсам болуьйтург хилар. Зудчо дитта тІера стоьмаш а баьхна, ша а биира, шена юххехь волчу майрачуьнга а белира. Вукхо а уьш биира.
7ТІаккха дІаделладелира церан шинне а бІаьргаш. Шаьшшиъ дерзина дуй хиъна, инжиран диттан даккхий гІаш а даьхна, уьш вовшах а тегна, цаьрца дІахьулдира цара шайн догІмаш.
8Дийнан йовхо лагІъеллачу хенахь бешахь лелаш волчу Везачу Делан аз а хезна, адам а, цуьнан зуда а бешан дитташна юккъехь къайладелира Цунах.
9Ткъа Веза Дела кхайкхира адаме: «Хьо мичахь ву?» – аьлла.
10Стага жоп делира: «Цу бешахь Хьан аз а хезна, Хьох кхера а велла, со верзина волу дела, дІалечкъира со».
11Везачу Дала хаьттира: «Хьо верзина ву хьан аьлла хьоьга? Аса баа мегар дац аьллачу дитта тІера стом бииний-те ахьа?» – аьлла.
12Адамо жоп делира: «Ахьа суна еллачу зудчо цу дитта тІера даьхна стоьмаш делира соьга, ткъа аса уьш диира», – аьлла.
13ТІаккха Везачу Дала зудчуьнга элира: «И хІун ду ахь динарг?»
Зудчо жоп делира Цуьнга: «Лаьхьано, хІилла а дина, Іехийра со, ткъа аса и стоьмаш диира», – аьлла.
14ТІаккха Везачу Дала лаьхьане элира:
«И вон ахь дарна, хьуна а хир ду вон.
НеІалт кхайкхадо хьуна массо а даьхнина а,
ерриге а аренан акхарошна а хьалха.
ХІинца дуьйна хьо баллалц текхар бу хьо гай тІехь, чан а юуш.
15ХІинца дуьйна, хьуна а, зудчунна а юкъахь а,
хьан тІаьхьенна а, цуьнан тІаьхьенна а юкъахь
а мостагІалла хир ду.
Зудчун тІаьхьено хьан коьртах чов йийр ю,
ткъа ахьа цуьнан когах чов йийр ю».
16Ткъа зудчуьнга Везачу Дала элира:
«Хьо доьзалхочух йолуш лазарш чІагІдийр ду хьан,
лазаршца доьзалхо а хир ву хьан.
ТІаккха майрачуьнга сатуьйсуш хир ю хьо,
ткъа иза хьуна тІехь олалла деш хир ву».
17Адаме
[2] Везачу Дала элира: «Аса аьллачуьнга ла а ца дугІуш, хьайн зудчо бохург а дина, ма баа аьлла стом ахьа баарна,
хьо бахьанехь неІалт кхайкхадо Ас кху лаьттана а.
Хьо валлалц халонца а, къинхьегамца а лохур ду
ахьа хьайна напха.
18КІохцалш а, яраш а евр ю цу лаьтта тІе,
аренан ораматех хир ю хьуна юург.
19Хьацарлахь доккхур ду ахьа хьайн бепиг,
юха а, хьо схьаваьллачу лаьтта чу хьо верззалц.
Ас хьо лаьттан ченах вина волу дела,
юха а чан хир ю хьох».
20ТІаккха Адама шен зудчунна «Дахар луш ерг» (Іебархойн маттахь: Хьава), аьлла цІе тиллира, хІунда аьлча иза лаьттахь мел дехачу адамийн нана хир йолу дела.
21ТІаккха Везачу Дала Адамна а, цуьнан зудчунна а неІаран духар дира, иза царна тІе а духуш.
22Везачу Дала элира: «ХІинца адам а Вайх цхьаъ хили, дика а, вон а девзаш. ХІинца, шайн куьйгаш а кховдийна, дахаран дитта тІера стом а баьккхина, иза биина, хедар доцучу дахаре ма кхочийла уьш».
23Цул тІаьхьа Адам Іедан-бешара дІаэккхийра Везачу Дала, цуьнга ша схьаваьлла волу латта леладайтархьама.
24Иза дІа а эккхийна, Іедан-бешана малхбалехьа агІор, чу волучохь, Везачу Дала дІахІоттийра дахаран диттана Іуналлина каруб-маликаш. Оцу диттана тІе ца гІортийта, цІе санна къеггина догуш а, меттахъхьеш а долу тур а хІоттийра.
4
Кхаим а, Хьабул а
1Адам шен зудчух Хьавах кхийтира. Цо, доьзалхочух а хилла, кІант вира. Хьавас элира: «Везачу Элан гІоьнца бер дина ас». Цундела берах цо «Кхаим» элира (Іебархойн маттахь иза «дийриг» бохург ду).
2Цул тІаьхьа Кхаиман ваша Хьабул вира Хьавас.
Хьабулах жаІу хилира, ткъа Кхаимах – латталелорхо.
Дуьххьара стаг вер
3Цхьа хан яьлча, Кхаима шена лаьтто деллачу ялтанах дакъа Везачу Элана хьалха деара.
4Ткъа Хьабула шен жена юкъара уггар тоьлла долу дуьххьарлера Іахарий деара. Веза Эла резахиларца хьаьжира Хьабуле а, цо деанчуьнга а.
5Ткъа Кхаиме а, цо деанчуьнга а реза воцуш хьаьжира Веза Эла. ЧІогІа оьгІазвахана, хьаьжа юккъе шад хІоттийра Кхаима.
6ТІаккха Везачу Эло элира Кхаиме: «Хьо ма оллавелла ву? Хьо ма оьгІазе ву!
7Ахь диканиг деш хилча, ларамца тІеоьцу хьо. Ахь диканиг деш ца хилча, хьан неІарехь къа лаьтта. И хьо Іехо гІерташ ду, хьо цул тола веза».
8ТІаккха, цхьана дийнахь, Кхаима Хьабуле элира: «Аренга гІой вайшиъ?» Уьш аренга баьхкича, Кхаима, шен вешина Хьабулина чу а гІоьртина, иза вийра.
9ТІаккха Везачу Эло Кхаиме хаьттира: «Мичахь ву хьан ваша Хьабул?»
Кхаима элира: «Суна хІун хаьа? Со гІарол-м вац сан вешина?!»
10ТІаккха Везачу Эло элира: «Ахь хІун дина? Хьан вешин цІийн аз кхойкхуш хеза Суна лаьттара.
11ХІинцачул тІаьхьа неІалт кхайкхадо Ас хьуна, хьан карах валар хилла хьан вешин цІий дІаоьцучу лаьтта тІехь.
12Ахь латта лелош, цо кхин лур дац, хІинццалц санна, рицкъа. Ткъа кху лаьттахь, меттиг ца карош, лелар ву хьо».
13ТІаккха Кхаима элира Везачу Эле: «И таІзар лан ницкъ кхочур бац сан.
14Ахьа хІинца со кху лаьттара а, Хьайн юьхь-дуьхьалара а эккхаварна, со волавелла лела везар ву. Суна дуьхьал мел кхетар волчун со вен таро хир ю».
15Везачу Эло элира Кхаиме: «Нагахь санна хьо цхьаммо вехь, цунна ворхІазза бекхам бийр бу Ас».
ТІаккха Везачу Эло Кхаимна тІехь тамашийна билгало йира, и билгало хилар бахьана долуш, иза дуьхьал кхетча, цхьаьнгге а ца вейтархьама.
16Иштта Кхаим, Везачу Элана хьалхара дІа а ваьлла, Іедан-бешана малхбалехьарчу, Нада
[3] цІе йолчу меттиге ваха охьахиира.
17Кхаим шен зудчух а кхетта, церан кІант хилира. Цунна ХІанох аьлла цІе тиллира. Цигахь Кхаима, гІала а хІоттийна, шен кІентан цІарах ХІанох элира цунах.
18ХІанохан хилира кІант Іийрад, ткъа Іийрадан хилира Махьуяал. Махьуяалан хилира кІант Матушаал, Матушаалан а хилира кІант ЛемакІ.
19ЛемакІа ши зуда ялийра: цхьаннан цІе Іада яра, вукхуьнан – Цилла.
20Іадас вира кІант Явал. Четарш чохь Іаш а, даьхни лелош а болчеран да хилира цунах.
21Іадин кхин а цхьа кІант хилира Ювал, Явалан ваша. Цунах массо зурма а, дечиг-пондар а локхучеран да хилира.
22Циллас а вира кІант, Тубал-Кхаим. Цунах массо тайпана йоьзах а, эчигах а герз деш болчу пхьерийн да хилира. Тубал-Кхаиман йиша яра НаІмат.
23Шен зударшка ЛемакІа элира:
«Іада а, Цилла а! ЛемакІан зударий!
ЛадогІа соьга леррина! Тидам бе сан дешнийн.
Сайна чов йича, стаг вийна ас.
Цу къонахчо сайна тоьхча, иза вийна ас.
24Кхаим вийначунна ворхІазза бекхам хуьлуш хилча,
со вийначунна кхузткъе вуьрхІиттазза а бекхам хир бара».
25Адам шен зудчух Хьавах а кхетта, церан кхин а цхьа кІант хилира. Цунна ШатІа аьлла цІе тиллира (иза Іебархойн маттахь «схьавелларг» бохург ду). «Дала кхин цхьа кІант схьавелла суна. Кхаима Хьабул вийра, ткъа хІинца сан ШатІа а ву», – элира Хьавас.
26ШатІин а хилира кІант, цо цунах Энош элира.
Цу хенахь адамаш Везачу Элан цІе йоккхуш, Цуьнга кхайкха буьйлабелира.
Адамна тІера Нохьина тІе кхаччалц йолу хан
(1 Шерашкахь 1:1-4)
5
1ХІара ду Адаман тІаьхьенах хиллачун тептар.
Дала адам Шен вастехь кхоьллинера.
2Стаггий, зудий кхоьллинера Цо. Уьш декъал а бина, Ша уьш кхоьллинчу дийнахь царех «адамаш» элира Дала.
3Адаман цхьа бІе ткъе итт шо кхаьчнера, цуьнан кхин а цхьа кІант хилча. Иза веккъа цуьнан аматехь а, вастехь а вара. Шен кІантана ШатІа аьлла цІе тиллира Адама.
4ШатІа хиллачул тІаьхьа кхин бархІ бІе шарахь вехира Адам. Оцу заман чохь цуьнан кхин а кІентий а, йоІарий а хилира.
5Адам, исс бІе ткъе итт шарахь ваьхна, дІакхелхира.
6ШатІа цхьа бІе пхеа шарахь ваьхча, цуьнан хилира кІант Энош.
7Энош хиллачул тІаьхьа кхин бархІ бІе ворхІ шарахь вехира ШатІа. Оцу заман чохь цуьнан кхин кІентий а, йоІарий а хилира.
8ШатІа, исс бІе шийтта шарахь а ваьхна, дІакхелхира.
9Энош дезткъе итт шарахь ваьхча, цуьнан хилира кІант Къаим.
10Къаим хиллачул тІаьхьа кхин бархІ бІе пхийтта шарахь вехира Энош. Оцу заман чохь цуьнан кхин кІентий а, йоІарий а хилира.
11Энош, исс бІе пхеа шарахь а ваьхна, дІакхелхира.
12Къаим кхузткъе итт шарахь ваьхча, цуьнан хилира кІант Махьаллал.
13Махьаллал хиллачул тІаьхьа кхин бархІ бІе шовзткъа шарахь вехира Къаим. Оцу заман чохь цуьнан кхин кІентий а, йоІарий а хилира.
14Къаим, исс бІе итт шарахь а ваьхна, дІакхелхира.
15Махьаллал кхузткъе пхеа шарахь ваьхча, цуьнан хилира кІант Ярад.
16Ярад хиллачул тІаьхьа кхин бархІ бІе ткъе итт шарахь вехира Махьаллал. Оцу заман чохь цуьнан кхин кІентий а, йоІарий а хилира.
17Махьаллал, бархІ бІе дезткъе пхийтта шарахь а ваьхна, дІакхелхира.
18Ярад цхьа бІе кхузткъе шина шарахь ваьхча, цуьнан хилира кІант ХІанох.
19ХІанох хиллачул тІаьхьа кхин бархІ бІе шарахь вехира Ярад. Оцу заман чохь цуьнан кхин кІентий а, йоІарий а хилира.
20Ярад, исс бІе кхузткъе шина шарахь а ваьхна, дІакхелхира.
21ХІанох кхузткъе пхеа шарахь ваьхча, цуьнан хилира кІант Матушалахь.
22Матушалахь хиллачул тІаьхьа кхин кхаа бІе шарахь, Дела даг чохь а волуш, вехира ХІанох. Оцу заман чохь цуьнан кхин кІентий а, йоІарий а хилира.
23ХІанох кхаа бІе кхузткъе пхеа шарахь вехира.
24ХІанох, Дела даг чохь а волуш, лелаш вара. Цхьана дийнахь иза къайлавелира, Дала иза дІавигна дела.
25Матушалахь цхьа бІе дезткъе ворхІ шарахь ваьхча, цуьнан хилира кІант ЛемакІ.
26ЛемакІ хиллачул тІаьхьа кхин ворхІ бІе дезткъе шина шарахь вехира Матушалахь. Оцу заман чохь цуьнан кхин кІентий а, йоІарий а хилира.
27Матушалахь, исс бІе кхузткъе исс шарахь а ваьхна, дІакхелхира.
28ЛемакІ цхьа бІе дезткъе шина шарахь ваьхча, цуьнан кІант хилира.
29ЛемакІа шен кІантана Нохьа аьлла цІе тиллира (иза ду Іебархойн маттахь «синтем» бохург). ЛемакІа элира: «Вай дукха къахьоьгуш ду, Везачу Эло неІалт кхайкхийначу лаьтта тІехь. Ткъа Нохьас синтем бохьур бу вайна».
30Нохьа хиллачул тІаьхьа кхин пхи бІе дезткъе пхийтта шарахь вехира ЛемакІ. Оцу заман чохь цуьнан кхин кІентий а, йоІарий а хилира.
31ЛемакІ, ворхІ бІе кхузткъе вуьрхІитта шарахь а ваьхна, дІакхелхира.
32Нохьа пхеа бІе шарахь ваьхча, цуьнан хилира кІентий Шима, Хьама, Япат.
6
Дерриге а Латта хица къайладаккхар
1Лаьтта тІера адамаш алсамдовлуш хилла. Церан хуьлуш хилла йоІарий а.
2Делах дІакъаьстина болчу божаршна и адамийн йоІарий хаза хилар гора. Царех шаьш къастийнарш ялош хилла цара.
3ТІаккха Везачу Эло элира: «Могуьйтур дац Аса адамашна гуттар а Сан са даа, уьш дилха бен доцу дела. Церан дахаран шераш бІе ткъа шо бен хир дац».
4Цу хенахь а, цул тІаьхьа а наьрташ хилла Лаьтта тІехь. Делах дІакъаьстина болу божарий адамийн йоІарех кхетий, оцу зударша бераш дан долийна. Уьш дара майра а, ницкъ болуш а, дикка хенахь дуьйна гІарадевлла а адамаш.
5ТІаккха лаьттара адамаш чІогІа галдевлла хилар а, церан ойланаш а, дегнаш а, массо а ханна а зуламах дуьзна хилар а гира Везачу Элана.
6Веза Эла дохковелира Ша лаьтта тІехь адамаш кхолларна. Цуьнан дог лозуш дара.
7ТІаккха Везачу Эло элира: «Со дохковаьлла, Айса Лаьттахь адам кхолларна а, массо дийна мел йолу хІума кхолларна а: Лаьттара дийнаташ а, текхаргаш а, хІаваэра олхазарш а, – и дерриге а хІаллакдийр ду Ас».
8Цхьана Нохьина резахилла Веза Эла.
Нохьин тІаьхье
9ХІара ду Нохьин тІаьхьенах хилларг.
Нохьа хилла шен тайпанехь лела хууш а, Далла гергахь бакъахьара а, цІена а стаг. Иза Дела даг чохь волуш лелаш вара.
10Кхо кІант хилла Нохьин: Шима, Хьама, Япат цІераш йолуш.
11Ткъа Лаьттара адамаш Далла гергахь чІогІа бехделлера, латта зуламех дуьзнера.
12Дела Лаьтта охьахьаьжча, Цунна гира латта бехделла хилар, хІора Лаьттара стаг нийсачу новкъара дІаваьлла дела.
13ТІаккха Дала Нохье элира: «Адамаша латта зуламех а, таІзарех а дуьзна, иза бехдина хІаллакдо дела, Ас, хІаллак а дина, дІадоккхур ду и латта а, цу тІехь мел йолу садолу хІума а.
14Ткъа ахьа, хьайна зоьзан-дечигах доккха хинкема а де, цу чохь къаьстина чоьнаш а е, тІаккха кемана чухула а, тІехула а силам а хьакха.
15Ткъа кема иштта де: кеманан йохалла кхо бІе дол
[4] барамехь, цуьнан шоралла шовзткъе итт дол, ткъа лакхалла ткъе итт дол хила еза.
16Кеманан тховх кор а даккха цхьа дол барамехь, ткъа агІо тІехь неІ а яккха
[5]. Цу кеман чохь тІех-тІехула а долуш кхо дакъа де.
17Ткъа Аса хи доуьйтур ду лаьтта тІе, стигалш бухара чохь са мел долу хІума а хІаллакьярхьама. Лаьтта тІехь мел долу хІума хІаллакьхир ду.
18Ткъа хьоьца Аса Сайн барт бийр бу. Хьо а, хьан кІентий а, хьан зуда а, хьан кІентийн зударий а хьоьца цу хинкеманна чу бевр бу.
19Иштта кеманна чу даккха массо а тайпана дийнатех боьрша а, стен а шишша хІума. Уьш а шуьца дийна йисийтархьама.
20Ша-ша тайпана олхазарех а, тайп-тайпана даьхнех а, шайн тайпанашца массо а лаьттан текхаргех а, царех массарех а шишша, боьрша а, стен а, чуевр ю хьоьца, дийна йисархьама.
21Ткъа ахьа, массо тайпана даар схьа а эций, кеман чу дилла, хьуна а, царна а юучунна».
22Нохьас и дерриге, шега Далла ма-бохху, кхочушдира.
7
1ТІаккха Везачу Эло Нохье элира: «Хьо хьайн доьзалца хинкеманна чу вала, хІунда аьлча цу заманан адамашна юкъахь хьо цхьаъ Сайн лаамехь волу стаг хилар го Суна.
2Хьайца схьаэца хІора тайпанах ворхІ боьрша а, ворхІ стен а хьанал даьхнех, лаьттара хьарам долчу хІора тайпана дийнатех шишша схьаэца (боьрша а, стен а).
3ХІора тайпана олхазарех а схьаэца ворхІ боьрша а, ворхІ стен а, церан тІаьхье хилийтархьама дерриге а лаьтта тІехь.
4Ткъа ворхІ де даьлча, шовзткъа дийнаххьий, шовзткъа бусий догІа доуьйтур ду Ас дерриге лаьтта тІе, Айса мел кхоьллинарг лаьтта тІера хІаллак а деш».
5Нохьас Везачу Эло шега мел аьлларг кхочушдира.
6Хи тІедалар лаьттахь хиллачу хенахь, Нохьин ялх бІе шо дара.
7Нохьа шен доьзалца хинкеман чу велира, оцу лаьтта тІе хи тІедаларх кІелхьарвалархьама. Цуьнца кеман чохь яра цуьнан зуда а, кІентий а, церан зударий а.
8Цуьнца цхьаьна кеман чу девлира хьанал даьхни а, хьарам дийнаташ а, массо а тайпана олхазарш а, ерриге тайпа лаьттан текхаргаш а. Уьш евлира кеман чу шишша тайпана
9(боьрша а, стен а). Шена Дала тІе-ма-диллара, Нохьас дерриге а кхочушдира.
10ВорхІ де даьлча, лаьтта тІе хиш деара.
11Нохьин ялх бІе шо а кхаьчна, шолгІачу беттан вуьрхІитталгІачу дийнахь дІаделладелла массо а лаьтта бухара хиш. Оццу дийнахь, стигалш дІасаекъа а елла, лаьтта тІе доккха догІа деара.
12(И догІа деара шовзткъа дийнаххьий, шовзткъа бусий).
13Ткъа Нохьа а шен зудчуьнца, Шима а, Хьама а, Япат а шайн зударшца хинкеман чубевлла бевллера.
14Цаьрца хинкеманна чу евлира массо а тайпана акхарой а, даьхни а шайн-шайн тайпанашца, лаьттан тайп-тайпана текхаргаш а, массо а тайпана тІема мел йолу хІума а, ша-ша тайпа олхазарш а.
15И массо а шайна чохь са долуш йолу хІуманаш, шишша массо а тайпанах, чуяьллера Нохьица хинкеман чу.
16Дала тІе-ма-диллара, массо а тайпана боьрша а, стен а чохь са долуш йолу хІуманаш кеманна чу яьлча, Нохьина тІаьхьа хинкеманан неІ дІачІегІира Везачу Эло.
17Лаьтта хи тІедалар шовзткъа дийнахь лаьттира. Хи алссам а даьлла, хинкема хи чохь айа а делла, лаьттах къаьстира.
18Хи, кхин а чІагІлуш, дебара лаьтта тІехь, ткъа кема хин тІехула лелара.
19Хи гулдалар лаьтта тІехь тІех а даьлла, стигалан бухахь мел долу лаьмнаш дІахьулделира хи чохь.
20Лаьмнаш хьулделлачул тІаьхьа кхин а пхийтта даларна хьаладелира хи.
21Лаьтта тІехь лелаш мел йолу садолу хІума а, олхазарш а, даьхни а, акхарой а, массо а боьха хІуманаш а, лаьттахула текхаш йолу, дерриге а адамаш а дІакхелхира.
22Дерриге а лаьтта тІехь хилла йолу мерІуьргашкахула садоІуш мел йолу хІума елира.
23Лаьттахь хІора садоІуш мел йолу хІума хІаллакьхилира. ХІаллакьхилла дІадевлира адамаш а, даьхни а, текхаргаш а, стигалан олхазарш а. Иштта хІаллакдира Дала лаьттахь мел хилла хІума а. Нохьа а, цуьнца хинкеман чохь берш а бен дийна ца бисира.
24Ткъа хи чІагІлуш лаьттира лаьттахь цхьа бІе шовзткъе итт дийнахь.
8
1Нохьа а, Нохьица хинкеман чохь йолу ерриге акхарой а, дерриге а даьхни а Шена дагахь долу дела, лаьтта тІе мох бахийтира Дала. ТІаккха хиш лагІделира.
2Гобаьккхина долу лаьтта бухара хьаладуьйлу хиш совцийнера, стигалш дІа а къовлаелла, догІучуьра догІа а сацийнера.
3Цхьа бІе шовзткъе итт де даьлча, лаьтта тІера хи, тІаьхь-тІаьхьа шен метта а доьрзуш, лагІлуш дара.
4ВорхІалгІачу беттан вуьрхІитталгІачу дийнахь хинкема Арарат-лаьмнашкахь сецира.
5Хи тІедаларан уьтталгІа бутт болуш хи лагІлуш лаьтташ дара, ткъа уьтталгІачу беттан хьалхарчу дийнахь лаьмнийн баххьаш гучудевлира.
6Шовзткъа де даьлча, Нохьас дІадиллира ша дина хинкеманан кор.
7ТІаккха къиг арахийцира цо, иза тІема а йолуш, юха а йогІуш лийлира, латта хих дакъадаллалц.
8Цул тІаьхьа кхокха ара хийцира цо, лаьтта тІера хиш лагІделла даьллий-те хаархьама.
9Амма кхокханна ца карийра шен когаш тІебилла екъа меттиг, иза юха беара хинкеман чу, хІунда аьлча хи хІинца а долуш дара дерриге а лаьтта тІехь. Нохьас шен куьг а кховдийна, кхокха схьаийцира хинкеман чу.
10Кхин а ворхІ дийнахь собар а дина, Нохьас юха а арахийцира кхокха кеман чуьра.
11Суьйренца кхокха юхабирзира, шен зІакар чохь керла зайт-диттан гІа а дахьаш. ТІаккха Нохьина хиира хи лаьтта тІера дІадаьллий.
12Кхин а ворхІ дийнахь хьем а бина, юха а кхокха арахийцира Нохьас, цул тІаьхьа кхокха юха ца бирзира.
13ТІаккха хинкеманан неІ дІайиллира Нохьас. ДІасахьаьжча, латта декъа хилар гира цунна. Иза дара хьалхарчу беттан хьалхарчу дийнахь. Нохьин ялх бІе цхьалгІа шо дара цу хенахь.
14ШолгІачу беттан ткъе ворхІалгІачу дийнахь дерриге а латта дакъаделлера.
15ТІаккха Дала Нохье элира:
16«Арадовла хинкеман чуьра хьо а, хьан зуда а, хьан кІентий а, церан зударий а хьоьца.
17Массо а дийнаташ арадаха хьайца, массо а тайпана: олхазарш а, даьхни а, ерриге а лаьттан текхаргаш а. ДІасадовлийла уьш лаьтта тІехула. Лаьтта тІехь дебийла уьш, тІаьхье а луш».
18Нохьа а, цуьнан кІентий а, цуьнан зуда а, кІентийн зударий а арабевлира хинкеман чуьра.
19Царна тІаьххье ерриге а акхарой а, массо а боьха хІуманаш а, дерриге олхазарш а, лаьттахула мел лела са долуш йолу хІума а араелира цу чуьра.
20ТІаккха Везачу Элана лерина сагІа доккхучу метте тІулгаш хІиттийра Нохьас. Шеца долчу даьхнин юкъара а, олхазаршна юкъара а тоьлла а, хьанал а дерш, цхьацца къаста а дина, Далла хьалха уьш дагийра цо.
21И тамехь йолу хаза хьожа дІакхечира Далла. ТІаккха Шен дагахь Везачу Эло элира:
«Адамаш жимчохь дуьйна зуламах дуьзна делахь а, кхин цкъа а неІалт кхайкхор дац Аса лаьттана адам бахьанехь. Кхин цкъа а хІаллакйийр яц Ас лаьттара са мел долу хІума.
22ХІинца дуьйна, латта мел ду,
цу тІехь ялта дІадер а, хьакхар а,
шело а, йовхо а,
аьхке а, Іа а,
де а, буьйса а
хийцадалар соцур дац».
9
Дала Нохьица бина барт.
1ТІаккха Нохьа а, цуьнан кІентий а декъалбеш, Дала элира цаьрга:
«ТІаьхье стам а луш, деба а дебаш, латта дузийла аш.
2Шух кхера а кхоьруш, шуна хьалха ега а еш, хуьлийла лаьтта тІехь мел йолу акхарой а, стигалахь мел долу олхазарш а, кху лаьттахь лелаш мел йолу текхаргаш а, хІорда чохь мел долу чІерий а. Шун кара дІаделла Ас и дерриге а.
3Массо а ораматаш еллера Ас шуна, ткъа хІинца дерриге а дийнаташ хир ду шуна юучунна. Лаьттара са мел долу хІума а дІало Ас шуна юучунна.
4Амма цхьа хІума тІедуьллу ас шуна: шена чохь са долу, шех цІий дІадалаза долу жижиг ма даалаш.
5Адаман цІий Іанорна Соьга жоп дала деза, цу цІийна чохь са долу дела. ХІора стага а жоп дала деза ша адаман Іанийначу цІийнах, муьлххачу акхароша а жоп дала деза, шаьш адаман цІий Іанийча.
6Цхьана стага адаман цІий Іанийнехь, цуьнан цІий а Іанор ду, цу стага Делан вастехь кхоьллинчуьнан цІий Іанийна дела.
7Ткъа шу деба а деба, шайн тІаьхье стам а е, дІаса а даржа лаьтта тІехь, алссам а довла цу тІехь».
8Дала элира Нохье а, цуьнан кІенташка а:
9«Ткъа Ас барт бо шуьца а, ерриге а шул тІаьхьа хир йолчу шун тІаьхьенца а,
10массо олхазаршца а, мел долчу дийнаташца а, массо а акхарошца, шуьца хинкеман чуьра араяьллачу, лаьттара са мел долчу хІуманца а.
11Иштта барт бо Ас шуьца: лаьттара йисина дийна мел йолу хІума хица хІаллакйина яра, амма ишттаниг кхин цкъа а юха хир дац аьлла. Кхин цкъа а латта хи тІедаларца хІаллакдийр дац».
12ТІаккха Дала элира: «Шуьца бинчу бертан тоьшалла дуьту Ас. Оцу тоьшалло чІагІдийр ду Ас шуьца а, дийна мел йолчу хІуманца а, тІейогІучу массо а ханна, барт бар. ХІара ду и тоьшалла:
13стелаІад хІоттадо Ас стигалан мархашкахь. И ду тоьшаллина Суна а, Лаьттана а юкъахь бинчу бертан.
14Ас лаьттана тІехула гулйина мархашна юкъахь стелаІад гучудаьлча,
15Суна дагабогІур бу Ас шуьца а, лаьттахь дийна мел йолчу хІуманца а бина барт, кхин цкъа а массо а дийна хІума хи тІедаларца хІаллакйийр яц аьлла.
16Стигалан мархашка а хьаьжна, стелаІад гича, дагабогІур бу Суна Сайна а, лаьттара дийна мел йолчу хІуманна а юкъара цкъа а хедар боцу барт».
17Иштта элира Дала Нохье: «И стелаІад лаьттахь дийна мел йолчу хІуманна а, Сайна а юкъахь бинчу бертан тоьшаллина хир ду».
Нохьин кІентий
18Хин кеман чуьра арабевллачу Нохьин кІентийн цІераш иштта яра: Шима, Хьама, Япат. Ткъа Хьама КанаІанан да вара.
19И кхоъ Нохьин кІант вара, ткъа царех хилла лаьттара адамийн тІаьхье.
20Нохьас латта лело а долийра, кемсийн аре а дІайийра.
21Кемсийн чагІар а мелла, ваха а вехна, верзина а ваьлла, шен четар чохь, тІе хІума а тасаза, вижина Іуьллуш вара Нохьа.
22КанаІанан дена Хьамина гира шен ден верзина ваьлла хилар, тІаккха цо ара а ваьлла, цунах лаьцна шен шина веше дийцира.
23Ткъа Шима а, Япат а, шайн ден бедар схьа а эцна, шаьшшиннан белшаш тІе а йиллина, тІехьа а вирзина, кІегара шайн дена тІе вахара. И бедар цунна тІе а тесна, Нохьин верзина хилар дІакъевлира цара. Уьш тІехьа бирзина болу дела, царна шайн ден верзина хилар ца гира.
24Ша меллачу чагІарх васта а велла, самаваьлча, Нохьина хиира, шена тІехь жимаха волчу кІанта Хьамас динарг.
25ТІаккха Нохьас элира:
«НеІалт хуьлда КанаІанна. Шен вежарийн лешна хьалха а лай хир ву иза», – аьлла.
26Кхин а элира цо:
«Декъала ву Веза Эла, Шимин Дела,
ткъа КанаІан Шимин лай хуьлийла.
27Япатан тІаьхье Дала беркате а йойла,
Шимин четарш чохь а Іойла Япат.
Ткъа КанаІан Япатан лай хуьлийла!»
28Лаьтта тІехь хи тІедалар хиллачул тІаьхьа, кхо бІе шовзткъе итт шарахь вехира Нохьа.
29Дерриге а Нохьа ваьхна шераш исс бІе шовзткъе итт шо ду. ТІаккха Нохьа дІакхелхира.
Нохьин кІентийн тІаьхье
(1 Шерашкахь 1:5-23)
10
1ХІара ду Нохьин кІентийн Шимин а, Хьамин а, Япатан а тІаьхьенах хилларг.
Лаьттахь хи тІедалар хиллачул тІаьхьа церан иштта тІаьхье хилира.
2Япатан кІентий бара: Гомар, МагІогІ, Мадай, Яван, Тубал, Машах, Тирас.
3Гомаран кІентий бара: Ашкиназ, РипІат, ТогІарма.
4Яванан кІентий бара: Элша, Таршаш, Хитам, Доданам.
5ГІайренаш
[6] тІехь баха охьахевшинарш массо а Япатан кІентийн тІаьхьенах бара. ХІора кІентан а шен долахь латта а дара. ХІора доьзал а алсамболуш, тайп-тайпана къаьмнаш кхолладелира, шен-шен буьйцу мотт а болуш, дІахІиттира уьш.
6Хьамин кІентий бара Хуша, Мисар, ПІатІа, КанаІан.
7Хушин кІентий бара Себа, Хьавил, СабтІа, РуІман, Сабтехьа.
РуІманан кІентий бара Шеба а, Даддан а.
8Ткъа Хушин вара Намрад цІе йолуш кІант, иза чІогІа ницкъ болуш кІант а вара.
9Иза Везачу Элана гергахь воккха таллархо
[7] вара, цундела цуьнца дустуш адамашна олуш ду: «Иза, Намрад санна, Везачу Элана гергахь воккха таллархо ву».
10Намрад-пачхьалкхана юкъайогІуш хилла юьхьенца Бавел, Эрахь, Аккад. Уьш ерриш ШанІар-аренна тІехь яра.
11Иштта цу махкара ваьлла Ашур. Цо хІиттийна Нунав-гІала а, Рехьабат-гІала а, Калахь а,
12Расан а цІераш йолу гІаланаш а. Нунав-гІалина а, йоккха йолчу Калахь-гІалина а юккъехь яра Расан-гІала.
13Мисарх бевлла лудамхой, Іанамхой, лахІабхой, наптухьхой,
14патІрусхой, шех пІелаштамхой схьабевлла волу каслахІамхой, каптІархой.
15КанаІанан кІентий хІорш бара: дуьххьарлера доьзалхо волу ЦІадан, цул тІаьхьа хилла волу Хьета.
16Иштта КанаІанах схьабевлла: явсайхой, эмархой, гІиргІашахой,
17хьаьвихой, Іаьркхахой, синахой,
18арвадихой, цІемархой, хьаматхой.
Цул тІаьхьа КанаІанан тІаьхье дІасаяьржира.
19КанаІанхойн мохк баьржина бара къилбаседехьа йолчу ЦІадан-гІалара дуьйна къилбехьа йолчу ГІарар-гІала тІекхаччалц, ткъа кхузара малхбалехьара Іази-гІалара дуьйна малхбузера Седам а, Іамор а гІаланашна тІекхаччалц, иштта Удам а, ЦІабайма а гІаланашкара дуьйна ЛашаІ-гІала тІекхаччалц.
20Иштта яра Хьамин тІаьхье шайн доьзалшца а, буьйцучу меттанашца а, бехачу мехкашца а, къаьмнийн декъадаларца а.
Шимин тІаьхье
21Шима Япатан воккхаха волу ваша вара. Шимин тІаьхьенах цхьаъ вара Іебар. Иза дерриге а Іебархойн тайпа долийнарг вара.
22Шимин кІентий бара Іейлам, Ашур, Арпахшад, Луда, Арам.
23Араман кІентий ІуцІа, Хьула, ГІетІар, Маша а бара.
24Арпахшадан кІант вара Селахь, ткъа Селахьан кІант вара Іебар.
25Іебаран ши кІант вара: цхьана кІентан цІе ПалагІ яра, хІунда аьлча иза вехачу хенахь лаьтта тІехь адам декъадалар а, дІасадаржар а хилла. ПалагІан вешин цІе Якхтан яра.
26Якхтанан а хилира кІентий: Алмадад, ШалапІ, Хьацармават, Ярахь,
27ХІайдарам, Узал, Дикхалла,
28Іобал, Абумаил, Шеба,
29Апар, Хьавил, Ябаб. Уьш берриш Якхтанан кІентий бара.
30Церан Іар дара Мешаъ-махкана а, малхбалехь долчу лаьмнашна а юккъехь долчу лаьтта тІехь. Ткъа Мешаъ-мохк Сепар-мехкан лаьмнашца бозалуш бара.
31Иштта яра Шимин тІаьхье шайн доьзалшца а, буьйцучу меттанашца а, бехачу мехкашца а, къаьмнийн декъадаларца а.
32Иштта яра Нохьин кІентийн доьзалийн тІаьхье шен тайп-тайпанана къаьмнашна декъадаларца. Царех даьлла массо а лаьтта тІехь дІасадаьржина къаьмнаш, Дала дерриге а латта хьулдеш даийтинчу хил тІаьхьа кхолладелла долу.
11
Бавелан бІов хІоттор
1Лаьтта тІехь массо а адамашна юкъахь буьйцу мотт а цхьаъ бара, цара олуш долу дешнаш а цхьатерра дара.
2Малхбалехьара дуьйна доладелла и адам, ШанІар-махкахь шера аре а карийна, цигахь даха охьахиира.
3«Дуьло, кибарчигаш а йина, уьш цІергахь ягор ю вай», – элира цара вовшашка. Иштта тІулгийн меттана кибарчигаш а, киран меттана силам хилира церан.
4Цара элира: «ГІала а, цу чохь стигала а кхочуш бІов а хІоттор ю вай ваьшна, хІокху лаьттахь массанхьахула дІаса ца даржадайта, цІе а йоккхуьйтур ю вай вешан».
5Адамаша кхуллуш йолчу гІалане а, бІаьвне а хьажа охьавоьссира Веза Эла.
6Везачу Эло элира, цаьрга а хьаьжна:
«И массо адам цхьа халкъ а ду, массара а буьйцуш цхьа мотт бу, ткъа хІун дан буьйлабелла уьш. ХІинца дерриге а шайна дан дага догІург ца далуш дуьсур дац церан.
7Дуьло, охьа а диссина, цара буьйцу мотт дІаэбийр бу вай, уьш вовшаша дуьйцучух а ца кхоьтуьйтуш».
8ТІаккха Везачу Эло и халкъ массо а лаьттахула дІасадаржийра, цара хІоттош йолу гІала чекх а ца йоккхуьйтуш.
9Цу гІаланах цара Бавел-гІала элира (иза ду Іебархойн маттахь «Эбина-гІала»), хІунда аьлча цигахь Лаьттара массо а къаьмнийн буьйцу мотт Везачу Эло эбина дела. Цигара дуьйна доладелира Везачу Эло хІокху лаьтта тІехь массо а маьІІе адам даржадар.
Шимина тІера Ибрам тІе кхаччалц йолу тІаьхье
(1 Шерашкахь 1:24-27)
10ХІара ду Шимин тІаьхьенах хилларг.
Дала хІокху дуьненна тІера массо а хІума, адам хІаллакдеш даийтина хи дІадаьллачул тІаьхьа, ши шо даьлча, Шимин бІе шо кхаьчнера. Цу хенахь цуьнан кІант Арпахшад хилира.
11Арпахшад хиллачул тІаьхьа Шима кхин а пхи бІе шарахь вехира. Цуьнан кхин а кІентий а, йоІарий а хилира.
12Арпахшадан ткъе пхийтта шо кхаьчча, цуьнан Селахь хилира.
13Селахь хиллачул тІаьхьа Арпахшад диъ бІе кхаа шарахь вехира. Цуьнан кхин а кІентий а, йоІарий а хилира.
14Селахьан ткъе итт шо кхаьчча, цуьнан хилира кІант Іебар.
15Іебар хиллачул тІаьхьа Селахь диъ бІе кхаа шарахь вехира, кхин кІентий а, йоІарий а хуьлуш.
16Іебаран ткъе дейтта шо кхаьчнера, цуьнан кІант ПалагІ хилча.
17ПалагІ хиллачул тІаьхьа Іебар диъ бІе а ткъе итт шарахь вехира. Цуьнан а кхин кІентий а, йоІарий а хилира.
18ПалагІан ткъе итт шо кхаьчча, цуьнан Рахьу хилира.
19Рахьу хиллачул тІаьхьа ПалагІ ши бІе исс шарахь вехира. Цуьнан кхин а кІентий а, йоІарий а хилира.
20Рахьун ткъе дейтта шо кхаьчнера, цуьнан кІант СерагІ хилча.
21СерагІ хиллачул тІаьхьа Рахьу вехира ши бІе ворхІ шарахь. Цуьнан кхин а кІентий а, йоІарий а хилира.
22Ткъе итт шо кхаьчча, СерагІан хилира кІант Нахьир.
23Нахьир хиллачул тІаьхьа СерагІ вехира шина бІе шарахь, кхин а кІентий а, йоІарий а хуьлуш.
24Нахьиран ткъе исс шо кхаьчча, цуьнан кІант ТІахьир хилира.
25ТІахьир хиллачул тІаьхьа Нахьир вехира цхьа бІе ткъайоьсна шарахь. Кхин а кІентий а, йоІарий а хилира цуьнан.
26ТІахьиран кхузткъе итт шо кхаьчначул тІаьхьа, цуьнан хилира кІентий Ибрам, Нахьир, ХІарон.
ТІахьиран тІаьхьенах лаьцна
27ХІара ду ТІахьиран тІаьхьенах хилларг.
ТІахьиран кІентий хиллера Ибрам а, Нахьир а, ХІарон а. ТІаккха ХІаронан кІант ЛутІа хилира.
28ХІарон дІакхелхира ша винчу Хашад-махкара Ур-гІалахь, шен да ТІахьир дуьненчохь а волуш.
29Ибрама а, Нахьира а шайна зударий балийра. Ибраман зудчун цІе Сарет яра, ткъа Нахьиран зудчун цІе Малкан яра. Малкан а, Йиска а ХІаронан ши йоІ яра.
30Сарет доьзалхо хуьлуш яцара, цуьнан цхьа а бер дацара.
31ТІаккха ТІахьир, шеца шен кІант Ибрам, шен кІентан ХІаронан кІант ЛутІа а, нус Сарет а (шен кІентан Ибраман зуда), эцна, Хашад-махкара Ур-гІалара КанаІан-махка ваха аравелира. Амма ХІаран-гІала кхаьчча, цигахь севцира уьш.
32ХІаран-гІалахь шен ши бІе пхи шо долуш ТІахьир дІакхелхира.
12
Ибрама Дала тІедиллинарг кхочушдар
1Везачу Эло элира Ибраме:
«Хьайн мохк а, халкъ а, ден цІа а дІа а тасий, Ас хьайна гойтун болчу махка дІагІо.
2Ас хьох схьадаьлла доккха халкъ кхуллур ду,
хьо декъал а вийр ву,
хьан цІе а ойур ю,
наха а хьан цІарца вовшийн декъалбийр бу.
3Ас декъалбийр бу хьо декъалвеш берш,
неІалт а эр ду хьуна неІалт кхайкхочарна,
дуьнен чуьра массо а халкъ
хьоьгахула декъал а дийр ду».
4Везачу Элан лаам кхочушбеш, ХІаран-гІалара дІавахара Ибрам. Цуьнца ЛутІа а вахара. Ибраман цу хенахь кхузткъе пхийтта шо дара.
5Цо шен зуда Сарет а, вешин кІант ЛутІа а вигира шеца. ХІаранехь ша да мел волу хІума схьаийцира цо. Шен долахь болу леш а дІабигира цо. Ибрам а, цуьнца берш а, ХІаран-гІала дІа а тесна, КанаІан цІе йолчу махка баьхкира.
6Цу махкахула дІа а вахана, Шехем цІе йолу гІала йолчу а, МорахІ цІе йолу ножан деза дитт долчу а кхечира Ибрам. Цу лаьтта тІехь Іаш бара канаІанхой.
7Ибрамна хьалха хІоьттинчу Везачу Эло элира: «ХІара латта Ас хьан тІаьхьенна дІалур ду».
Шена веанчу Везачу Элана лерина сагІа доккху меттиг кечйира Ибрама цигахь.
8Цигара дІа а вахана, Бетал-гІалина малхбалехьа долчу лаьмнашка велира Ибрам. Цигахь цо шен четар дІахІоттийра. И волчуьра малхбузехьа лаьтташ Бетал-гІала яра, малхбалехьа ГІай-гІала яра. Цу меттехь кхин а цхьа сагІа доккху меттиг а кечйина, Ибрам Везачу Эле кхайкхира.
9Юха, новкъаваьлла, НегІаб цІе йолчу яьссачу арехьа кхидІа а вахара иза.
Ибрам Мисар-махкахь
10ЧІогІа мацалла хІоьттира цу махкахь, цундела Ибрам ваха Мисар-махка дІавахара.
11Шаьш Мисар-махка дІакхочуш, цо элира шен зудчуьнга Сарете:
«Суна хаьа хьо хаза зуда юйла.
12Мисархошна хьо гича, цара эр ду: „Иза цуьнан зуда ю“. Цара со вуьйр ву, хьо шайна йитархьама.
13Хьо сан йиша ю ала цаьрга, тІаккха цара со вуьйр вац. Со хьан ваша ву моьттуш, уьш соьца дика хир бу, ткъа ахь сан са кІелхьардоккхур ду».
14Иштта хила а хилира иза. Ибрам Мисар-махка веача, мисархошна Саретан хазалла гира.
15ПирІунна гонах болчу элашна а гира Сарет. Цара пирІуне элира, иза исбаьхьа зуда ю аьлла. ПирІуно иза шен цІийне схьаялаяйтира.
16Ибрам Саретан ваша ву моьттуш, пирІун цуьнца дика вара. Цо Ибрамна дуккха а даьхни а, уьстагІий а, варраш а, эмкалш а, ялхой-божарий а, ялхой-зударий а белира.
17Амма Ибраман зуда Сарет дІайигар бахьана долуш, Везачу Эло хала цамгарш яхкийтира пирІунна а, цуьнан чохь болчарна а тІе.
18ТІаккха, Ибрам схьа а кхайкхина, элира пирІуно:
«ХІара хІун ду ахь суна динарг? Сарет хьайн зуда ю хІунда ца элира ахь?
19Иза хьайн йиша ю ахь аьлча, сайна йига дагахь хиллера со. ХІара ю хьуна хьан зуда, иза, схьа а эций, дІагІо кхузара!» – аьлла.
20Шен ялхошка, Ибрам Мисарара араваккха аьлла, омра дира пирІуно. Цара Ибрам, шен зуда а, дерриг а шен долахь дерг а эцна, дІахьажийра цигара.
13
Ибрам а, ЛутІа а дІасакъаьста
1Шен зуда а, берриг а бахам а эцна, Мисар-махкара НегІаб цІе йолчу яьссачу арахула дІавахара Ибрам. Цуьнца цхьаьна ЛутІа а вара.
2Ибрам цу хенахь чІогІа хьал долуш вара, цуьнан дуккха а даьхни а, дети а, деши а дара.
3КхидІа а шен некъ беш, НегІаб-арара дІа а вахана, Бетал-гІала веара иза. Бетал-гІалина а, ГІай-гІалина а юккъехь ша хьалха шен доьзалца Іийначу метте юхавеара иза.
4Цигахь хьалха ша сагІа доккху меттиг кечйиначохь Везачу Эле кхайкхира иза.
5Ибрамна юххехь волчу ЛутІин дуккха а уьстагІий а, бежанаш а, дІахІиттийна четарш а дара.
6Цу шиннан даьхни дукха хиларна, уьш Іачу лаьтта тІе иза тар ца лора.
7Ибраман а, ЛутІин а Іуй вовшашца къийса буьйлабелира. Ткъа цигахь, цул сов, цу хенахь бехаш канаІанхой а, перезахой а бара.
8ТІаккха Ибрама элира ЛутІе: «Товш дац вайшинна а, вайн Іуьнашна а вовшашца къийсадала, хІунда аьлча вай вежарий ду.
9ДІасакъаьстар ду вай. Хьайна луъу меттиг харжа. Нагахь хьо аьрру агІор гІахь, со аьтту агІор гІур ву, нагахь хьо аьтту агІор гІахь, со аьрру агІор гІур ву».
10ДІахьаьжначу ЛутІина Йордан-хи догІу ерриг а меттиг гира. (Иза дара Везачу Эло Седам-гІала а, Іамор-гІала а йохаяле.) Цу хенахь Йорданан тогІи ЦІоІар-гІалина тІекхаччалц Везачу Элан беш санна яра. Мисар-махкахь санна, дика дара цигара латта.
11ЛутІас шена Йорданан тогІи хаьржира. И шиъ дІасакъаьстира: ЛутІа малхбалехьа вахара,
12ткъа Ибрам КанаІан-махкахь висира. ЛутІа тогІи чохь йолчу гІаланашна юккъехь ваха хиира. Седамана тІекхаччалц дІа а вахана, шен четарш хІиттийра цо.
13Седаман бахархой чІогІа зуламе а, Везачу Элана хьалха къинош летийна а бара.
14ЛутІа дІакъаьстинчул тІаьхьа Везачу Эло элира Ибраме: «ДІасахьажал гонах, къилбаседехьа а, къилбехьа а, малхбалехьа а, малхбузехьа а хьажал.
15Дерриг а хьуна гуш долу хІара латта Ас хьуна а, хьан тІаьхьенашна а гуттаренна а дІалур ду.
16Ас алсамйоккхур ю хьан тІаьхье, Лаьтта тІера гІум санна, дукха хир бу уьш. Нагахь санна гІамаран буьртигаш дагарлург хилча, хьан тІаьхьенаш а ягарлур яра.
17ДІавалуо, хьайн лаьтта тІехула йохалла а, шоралла а волалуо, хІунда аьлча хьуна дІало Ас иза».
18Шен четарш дІа а оьзна, Мамари долахь долчу ножан дезачу дитташна уллохь, Хьеврон-гІалина гена воцуш, ваха охьахиира Ибрам. Цигахь Везачу Элана лерина сагІа доккху меттиг а кечйира цо.
14
Ибрама ЛутІа кІелхьарвоккху
1Амрапал ШанІар-мехкан паччахь вара, Арихан Эласар-мехкан паччахь вара, Кедирал-Іумар Іейлам-мехкан паччахь вара, ткъа Тида-Іела Гойим цІе йолчу къоман паччахь вара.
2И массо а паччахьаш тІамца дуьхьалбахара Седам-гІалин паччахьна БераІна а, Іамор-гІалин паччахьна БиршаІна а, Удам-гІалин паччахьна Шани-Абуна а, ЦІабайма-гІалин паччахьна Шима-Ибарина а, БулаІ-гІалин (хІинца ЦІоІар-гІала цІе йолчу) паччахьна а.
3Кхара шайн эскарш цхьаьнатуьйхира Сидим цІе йолчу тогІи чохь, хІинца Дуьра хІорд лаьттачохь.
4Шийтта шарахь Кедирал-Іумар цІе йолчу паччахьан куьйга кІелахь бара уьш, кхойтталгІачу шарахь цунна дуьхьал гІевттира и паччахьаш.
5ДейтталгІачу шарахь Кедирал-Іумар а, цуьнца болу паччахьаш а тІамца царна дуьхьал а бевлла, Іаштерот-Кхарнаимехь репаш цІе йолу къам а, Хьамехь зузамхой а, Шаве-Кхиръятимехь эймимахой а,
6СеІир-лаьмнашкахь Іаш болу хьорихой а, яьссачу аренца доза долчу Эл-Парана тІекхаччалц долу къаьмнаш эшийра.
7Цул тІаьхьа Кедирал-Іумара, къилбаседехьа юха а вирзина, Іейн-Мишпате (хІинца Кхадеш олучу метте) а веана, Іамалекхахой олучу къомана тІехь толам баьккхира, цул сов, Хьаццон-Тамарехь Іаш болу эмархой эшийра.
8Седаман а, Іаморан а, Удаман а, ЦІабаймин а, (хІинца шех ЦІоІар олучу) БулаІан а паччахьаш цхьаьна а кхетта, шайн мостагІашца тІом бан Сидим олучу тогІи чу биссира.
9Уьш тІом беш бара Іейламарчу паччахьца Кедирал-Іумарца а, гойимхойн паччахьца Тида-Іелица а, ШанІар-махкарчу паччахьца Амрапалаца а, Эласар-махкарчу паччахьца Ариханца а. Виъ пхеанна дуьхьал.
10Сидим-тогІи чохь дуккха а оьрнаш дара шайна чохь силам долуш. Седамера а, Іаморера а паччахьаш бевдча, дуккха а тІемалой цу оьрнаш чу ийгира, вуьш лаьмнашкахь къайлабевлира.
11ТІаккха Седамера а, Іаморера а бахархойн долахь дерг а, тІаьхьалонна дІадиллинарг а – дерриг а, схьа а эцна, дІабахара мостагІий.
12Ибраман вешин кІант ЛутІа Седамехь Іаш вара. Иза йийсаре вигира, цуьнан берриг а бахам мостагІаша дІабаьхьира.
13КІелхьарваьллачу цхьаммо вахана Іебаран тІаьхьенах волчу Ибраме дийцира хиллачух лаьцна. Цу хенахь Ибрам Мамарин долахь долу ножан деза дитташ долчохь Іаш вара. Эмархо волчу Мамарис а, цуьнан вежарша Ашкула а, Іанурис а барт бинера шайна юкъахь а, Ибрамца а, вовшийн гІо дийр ду аьлла.
14ЛутІа дІалаьцна ву аьлла хезча, шен хІусамехь кхиъна волу кхо бІе берхІитта ялхо герзашца кеч а вина, Дан-гІали тІекхаччалц мостагІа эккхийна вахара Ибрам.
15Бекъа а белла, цу буссехь мостагІашна тІе а летта, уьш лаьхкина Дамасакх-гІалина къилбаседехьа йолчу, Хьоба цІе йолчу метте кхаччалц дІабигира цара.
16МостагІаша дІабаьккхина хилла болу бахам а, зударий а, ялхой а, шен бахамца цхьаьна ЛутІа а – дерриг а юхадерзийра Ибрама.
17Кедирал-Іумар а, цуьнца болу паччахьаш а эшийна, цІа вирзира Ибрам. Шех хІинца Паччахьан тогІи олучу, Шаву цІе йолчу тогІи чохь цунна дуьхьалвеара Седаман паччахь.
18Веза Воккхачу Делан динан да волу Шалейм-гІалин паччахь Малки-ЦІадакъа велира, бепиг а, чагІар а эцна, Ибрамна дуьхьал.
19Ибрам декъал а веш, цо элира:
«Ибрам! Стигал а, Латта а кхоьллинчу Веза Воккхачу Дала
декъалвойла хьо.
20Хьан мостагІий эшо хьуна гІо динчу Веза Воккхачу Далла
хастам бер вай».
ТІамехь даьккхинчух уьтталгІа дакъа Малки-ЦІадакъина дІаделира Ибрама.
21ТІаккха Седаман паччахьо элира Ибраме: «Даьккхина хьал хьайна а дитий, мостагІчо дІалаьцна хилла болу сан нах схьалохьа».
22Амма Ибрама Седаман паччахьна жоп делира: «Везачу Элана, стигал а, Латта а кхоьллинчу Веза Воккхачу Далла хьалха дІакховдийначу куьйгаца чІагІо йо ас,
23хьан долахь долчух цхьа хІума, ур-атталла тай я мачин бахтар а схьаоьцур дац аьлла. Суна ца лаьа хьоьга алийта: „Аса Ибрам ваха хаийна“.
24Ас схьаоьцун берг сан кегийрхоша биина кхача бу, амма соьца хиллачу нахана догІу дакъа дІадала деза ахьа. Іанурина а, Мамарина а, Ашкуланна а догІург дІало».
15
Дала Ибрамца бартбар
1И дерриг а хиллачул тІаьхьа Везачу Элан дош деара Ибрамна, цхьа сурт а хІоьттина. Дала элира: «Ма кхералахь, Ибрам! Со хьо Іалашвен йолу гІап ю. Ас хьуна ден долу совгІат а доккха ду».
2Амма Ибрама элира: «Сан Хьалдолу Эла! Со ирс долуш хилийта хІумма а лойла дац хьан, хІунда аьлча сан кІант вац. Цундела со велча, сан лена, Дамасакхера ЭлиІазарна, кхочур ду дерриг а сан долахь дерг.
3Ахьа кІант ца велла суна, – элира Ибрама, – цундела сан цІа чохь вина лай хир ву сан тІаьхье дІакхоьхьуш верг».
4ТІаккха Везачу Эло элира Ибраме: «Хьан дерг дерриг а оцу лена кхочур дац. Хьан кІант хир ву, цунах хьан тІаьхье а хир ю».
5Цул тІаьхьа, Ибрам четар кІелара ара а ваьккхина, элира Цо: «ДІахьажал стигала, дагардел цигара седарчий, хьайга дагардалахь! Оццул дукха хир ю хьан тІаьхье».
6Ибрам тийшира Везачу Элах, цундела Цо иза Шена хьалха бакъвина лерира.
7Дала элира Ибраме: «Хьо Хашад-махкара Ур-гІалара араваьккхина Веза Эла ву Со. Иза Аса дина хІара латта хьуна дІадалархьама, хьоьга цуьнан дола дайта».
8Амма Ибрама элира: «Сан Хьалдолу Эла! Суна муха хуур ду хІара латта сан дуйла?»
9Везачу Эло элира Ибраме: «Суна лерина кхо шо кхаьчна шинар а, кхо шо кхаьчна газа а, кхо шо кхаьчна уьстагІ а, кхокха а, къоркхокха а ба».
10И дийнаташ Везачу Элана хьалха схьа а далийна, царна урс а хьаькхна, юккъехула шина декъе а декъна, церан эхаш дуьхь-дуьхьал охьаехкира Ибрама. Кхокхарчий ца дийкъира цо шина декъе.
11Дукха хан ялале цу бежанийн чархашна тІелетира дера олхазарш, амма Ибрама дІалаьхкира уьш.
12Малх чубузучу хенахь Ибрамна чІогІа наб кхийтира. ГІенах инзаре кхерам бахьаш бода хІоьттира цунна гонах.
13Везачу Эло элира цуьнга: «Хаалахь, хьан тІаьхьенах берш хийрачу махкахь тІебаьхкина нах а хилла Іийр бу. Цу махкарчу бахархоша, деа бІе шарахь леш а бина, Іазапехь латтор бу уьш.
14Амма Аса таІзар дийр ду уьш бацийначу халкъана. Цул тІаьхьа хьан тІаьхьенах болу нах цу махкара дІагІур бу, дуккха а хьал а эцна.
15Хьо а, кхелхина, хьайн дайшна тІе дІагІур ву са паргІатдаьлла, кІорггера хенара а волуш дІа а вуллур ву.
16Йиъ тІаьхье чекхъяьлча, хьан халкъ кху лаьтта тІе юхадогІур ду, хІунда аьлча кхузахь Іаш долчу эмар-халкъан харцонийн барам кхочушхилла бац хІинца а».
17Малх чубуьзначул тІаьхьа чІогІа бода хІоьттира. ЦІеххьана шена чуьра кІур хьалаоьху кад а, цІеран хаьштиг а чекхделира екъначу бежанашна юккъехула.
18Цу дийнахь Везачу Эло Ибрамца барт бира: «Аса хьан тІаьхьенна дІалур ду хІара латта Мисар-мехкан дозанехь долчу хина тІера сийлахьчу Эпрат-хина тІекхаччалц,
19кхенахойн а, кхеназхойн а, кхадманахойн а,
20хьетахойн а, перезахойн а, репахойн а,
21эмархойн а, канаІанхойн а, гІиргІашийн а, явсайхойн а латта», – аьлла.
16
ХІажар а, ИсмаьІал а
1Ибраман зудчун Саретан бер ца хуьлура. Саретан Мисар-махкара ялхо яра, ХІажар цІе а йолуш.
2Сарета элира Ибраме: «Везачу Эло суна бер ца делла, цундела сан ялхочуьнца дІавижа веза хьо. Иза доьзалхочух хилахь, цуьнгахула бер хир ду сан». Ибрама шен зудчуьнга ладуьйгІира.
3И дерриге хилира Ибрама КанаІан-махкахь итт шо даьккхинчул тІаьхьа. Сарета шен майрачунна Ибрамна Мисар-махкара ялхо ХІажар елира, цунах зуда яйта.
4Ибрамах доьзалхочух хилира ХІажар. Цу бахьаненна куралла а йина, Саретал ша лакхара хийтира цунна.
5ТІаккха Сарета элира Ибраме: «Со дегабаам болуш хиларна бехке хьо ву. Аса сайн ялхо хьуна елира, ткъа хІинца ша доьзалхочух хилча, сол а лакхара хета цунна. Везачу Эло къастадойла, тхойшиннах нийса мила ю».
6Ибрама элира Сарете: «Иза хьан ялхо ю, цуьнца хьайна луъург де», – аьлла. Сарета чІогІа ницкъ бора ХІажарна, цундела иза Сарет йолчуьра едира.
7Везачу Элера долчу маликана Шур-гІала боьдучу новкъахь, шовданан йистехь, яьссачу арахь карийра ХІажар.
8Малико элира: «Саретан ялхо ХІажар, хьо стенгара еана, стенга йоьду?»
ХІажара жоп делира: «Со Сарет йолчуьра едда йогІу».
9Везачу Элан Малико элира ХІажаре: «Хьайн хІусамнана йолчу цІа а гІой, цуьнга ладугІуш хила».
10Юха а элира цуьнга Везачу Элан Малико: «Ас, тІаьхь-тІаьхьа дебош, ягар ца яллал дукха тІаьхье хуьлуьйтур ю хьан».
11Кхин а тІетуьйхира Везачу Элан Малико: «ХІажар, хьо хІинца доьзалхочух ю, хьан кІант хир ву. Ахьа цуьнан цІе ИсмаьІал туьллур ю (иза „Далла хеза“ бохург ду). Везачу Элана хаза ма хезара хьуна ницкъ беш.
12ИсмаьІал, акха вир санна, аьрха а, шен лаамехь а хир ву, иза массарна а дуьхьал хир ву, массо а цунна дуьхьал а хир ву. Шен вежаршца мостагІалла долуш Іийр ву иза».
13ХІажара шеца къамел динчу Везачу Элан керла цІе яьккхира, цо элира: «Со гуш волу Дела ву Хьо». Цо иза элира, хІунда аьлча ша ойла йина дела: «Баккъалла а гиний теша суна со гуш Верг?»
14Цундела Кхадеш олучу меттигна а, Баред-гІалина а юккъехь йолчу цу гІунах олу «Дийначу, со гуш волчун гІу» (Іебархойн маттахь: «Беар-лахьай-рои»).
15ХІажара Ибрамна кІант вира, Ибрама цуьнан цІе ИсмаьІал тиллира.
16Ибраман дезткъе ялх шо дара, ХІажара ИсмаьІал вича.
17
Сунтваран бартбар
1Ибраман дезткъе ткъайоьсна шо дара, Везачу Эло, хьалха а хІоьттина, цуьнга аьлча: «Со Нуьцкъала Дела ву, Суна Іамал а е, хьанал ваха,
2ткъа Аса вайшинна юкъахь барт а бина, хьан халкъ алсамдоккхур ду».
3ТІаккха Ибрам Далла хьалха суждана вахара. Дала кхидІа а элира цуьнга:
4«ХІара ду вайшиммо барт барехь Аса тІелоцун дерг: Аса хьо дукхачу къаьмнийн да вийр ву.
5Аса хьан цІе хуьйцур ю: хьан цІе Ибрам хир яц, ИбрахІим
[8] хир ю, хІунда аьлча Аса хьо дуккхачу а къаьмнийн да вийр ву.
6Аса хьан дукха тІаьхьенаш хуьлуьйтур ю – хьох схьадевр ду керла къаьмнаш, схьабевр бу паччахьаш.
7Гуттаренна а хьан тІаьхьенашна буьсу болу барт бийр бу Аса Сайна а, хьуна а юкъахь: Со хьан а, хьан тІаьхьенийн а Дела хир ву.
8Хьо тІевеана лелаш волу КанаІан-мохк берриг а хьуна дІалур бу Аса. И мохк хьуна а, хьан тІаьхьенашна а гуттаренна а дІа а лур бу, церан Дела а хир ву Со».
9Дала элира ИбрахІиме: «Ткъа хІара вайшиммо барт барехь ахьа тІелоцун дерг ду: ахьа а, хьан тІаьхьенаша а Сан хьоьца хилла барт ларбан беза.
10Суна а, хьуна а юкъахь болу, ахьа а, хьан тІаьхьенаша а ларбан беза барт хІара бу: массо а шун божарий сунтбина хила беза.
11Шайн бехкечу меттера сов долу чкъор дІахададе – иза вайна юкъарчу бертан билгало хир ю.
12КІентан бархІ де кхаьчча, аша иза сунтван веза. ХІора шайна вина волу кІант а, шаьш эцна лай а аша сунтван веза.
13Хьан цІа чохь винарг а, ахь дети а делла эцнарг а сунтвина хила веза билггала. Шун догІмаш тІехь йолчу оцу билгалоно гойтуш болу Соьца бина барт тІейогІучу хенахь гуттара а хир бу.
14Муьлхха а сунт ца веш висина боьрша стаг шен халкъо дІатосур ву, хІунда аьлча цо Соьца болу барт бохийна».
15Дала элира ИбрахІиме: «Аса хьан зудчунна Саретана керла цІе туьллур ю. И цІе хир ю Сарат
[9].
16Иза декъал а йина, цунна кІант лур ву Аса. Цу кІентан да хьо хир ву. Сарат дуккха а халкъийн нана хир ю, цунах паччахьаш схьабевр бу».
17ИбрахІим бертал вуьйжира, дагахь вела а воьлуш, цо бохура ша-шега: «БІе шо кхаьчначу сан кІант хир ву-те? Я дезткъе итт шо кхаьчначу Сарата бер дийр ду-те?»
18ТІаккха ИбрахІима элира Деле: «ИсмаьІал мукъана а вахахьара, Ахьа декъал а вина».
19Дала элира: «Билггала хьан зудчо Сарата вийр ву хьуна кІант, ахьа цуьнан цІе Исхьакх туьллур ю. Аса цуьнца Сайн барт бийр бу, цуьнан ерриг а тІаьхьенашна гуттаренна а болу барт хир бу иза.
20Суна хезира ахьа ИсмаьІалан
[10] цІе йоккхуш. Аса иза декъалвийр ву, цуьнан дукха тІаьхьенаш хир ю. Шийтта сийлахьчу элан да хир ву иза, цунах схьадер ду доккха халкъ.
21Амма Сарата хьуна тІедогІучу шарахь хІоккху хенахь вен волчу кІантаца Исхьакхаца бийр бу Аса Сайн барт».
22ИбрахІимца къамел чекх а даьккхина, Дела и волчуьра дІавахара.
23ИсмаьІал а, шен хІусамехь бина болу а, ахча делла эцна болу а леш а, берриг а божарий а, кІентий а схьа а балийна, уьш сунтбира ИбрахІима. Дала иза шега аьллачу дийнахь уьш сунтбира цо.
24ИбрахІиман дезткъе ткъайоьсна шо дара иза сунтвинчу дийнахь.
25Цуьнан кІентан ИсмаьІалан кхойтта шо дара цу хенахь.
26ИбрахІим а, цуьнан кІант а цхьана дийнахь сунтвира.
27Цу дийнахь сунтбира ИбрахІиман хІусамехь болу массо а божарий: цуьнан цІа чохь бина леш а, цо эцна леш а.
18
Кхо хьаша
1Веза Эла юха а ИбрахІимна дуьхьалхІоьттира. Мамарин долахь долчу ножан дезачу дитташна уллохь вехаш вара ИбрахІим. Де дохделлачу хенахь шен четар кІелахь, араволучу меттехь, Іаш вара иза.
2Хьалахьаьжначу цунна гира гена воццуш хьалха лаьтта кхо стаг. Уьш а гина, дуьхьалведда, лохха царна хьалха охьатаьІира ИбрахІим.
3«Эла! – элира ИбрахІима, – Хьо суна реза велахь, доьху хьоьга, хьайн ялхо волчохь жимма сацахь.
4Аса шун когаш била хи а доуьйтур ду, оцу дитта кІел садаІа меттиг а ю шуна.
5Шайн догІмашкахь гІора хилийта сан кхачанах кхетахьара шу, юха кхидІа а некъ бийр бара аша, шайн ялхо волчу шу даьхкина хилча».
Цара элира: «Дика ду, ахь ма-бохху дийр ду оха».
6Юха сихонца четар кІел а вахана, Сарате элира ИбрахІима: «Сихо яй, кхо бога тоьллачу демах бод хьакхабай, совсаза долу бепиг де».
7ТІаккха, цигара араиккхина, ведда шен даьхни долчу вахара иза. Уггар тоьлла долу эса а хаьржина, ялхочуьнга и дІа а делла, цунна сихонца урс а хьакхий, жижиг кечде, элира цо.
8Кечдина жижиг а, шура а, нехча а, схьа а еана, кхаа стагана хьалха хІоттийра ИбрахІима, ткъа ша царна уллохь дитта кІелахь сецира, уьш хІума юуш болчу юкъана.
9Цара хаьттира ИбрахІиме: «Хьан зуда Сарат мичахь ю?»
«Кхузахь, четар кІелахь ю иза», – элира ИбрахІима.
10«Со бІаьста юхавогІур ву, – элира царах цхьаммо, – цу хенахь хьан зудчун Саратан кІант хир ву».
Царна тІехьа лаьттачу четарна кІелахь йолу Сарат ладугІуш яра церан къамеле.
11ИбрахІим а, Сарат а чІогІа хенара дара, Сарат бер хуьлучу хенара яьллера.
12Ела а йоьлуш, ша-шега бохура цо: «Со къена ю, сан майра а ву къена. Оьший-те суна и ирс?»
13ТІаккха Везачу Эло элира ИбрахІиме: «Сарата, ела а йоьлуш, хІунда боху, шен бер хир дуй-те, ша къена ма ю?
14Везачу Элана дан хала хІумма а дуй? ХІан-хІа! Айса ма-аллара, Со бІаьста юхавогІур ву, цу хенахь Саратан кІант хир ву».
15Сарата элира: «Со йоьлуш яцара!» Ша кхераелла дела элира цо иштта. Амма Везачу Эло элира: «ХІан-хІа, хьо елаелира».
ИбрахІима Седам-гІалин бахархойн дуьхьа дехар дар
16ТІаккха божарий, хьала а гІевттина, лакхара чухьаьвсича, Седам-гІала гун йолчу метте бахара. Уьш новкъабаха тІаьхьавелира ИбрахІим.
17Везачу Эло элира Ша-шега: «Со дан воллург Ас ИбрахІимах лачкъор дац.
18ИбрахІимах доккха а, нуьцкъала а халкъ схьадер ду, дуьнен чуьра дерриг а халкъаш цуьнгахула декъал а хир ду.
19Аса ИбрахІим хаьржина, цуьнга весет дайтархьама шен берашка а, тІаьхьенашка а, Везачу Элана ма-лаъара, нийсонца а, хьанал а даха аьлла. ТІаккха Везачу Эло Ша дийр ду аьлларг дерриг а дийр ду цунна».
20Юха Везачу Эло элира: «Седаман а, Іаморан а бахархошна дуьхьал аьрзнаш дукха ду, уьш къинойх буьзна бу аьлла.
21Суна ма-хаззара гІуллакхаш вон дуй хьожур ву Со, цига а вахана, тІаккха хьал ма-дарра хуур ду Суна».
22Божарий Седам-гІала йолчухьа дІабуьйлабелира, ткъа ИбрахІим Везачу Элана хьалха лаьтташ вара.
23Везачу Элана герга а веана, цо хаьттира: «Веза Эла, Хьайн лаамехь берш а, лаамехь боцучаьрца хІаллакбан дага-м ца деана Хьуна?
24ХІун хаьа, цу гІалахь шовзткъе итт Хьан лаамехь стаг вуйла? ХІетте а и гІала йохор ю Ахьа? Шовзткъе итт Хьан лаамехь волчу стеган дуьхьа цу гІалех къинхетам бийр бац Ахьа?
25Ахь иштта-м дойла ма яц! Хьан лаамехь боцурш байархьама, гІала а йохош, Хьан лаамехь верг хІаллаквийр ма вац Ахьа? Нагахь иза хилча, Хьан лаамехь болчарна а, боцучарна а юкъахь башхо ма яц – уьш массо а хІаллакьхуьлуш ма ву. Ахь иштта дийр дац! Дерриг а дуьненан Кхелахочо йийр яц нийсо?»
26ТІаккха Везачу Эло элира: «Нагахь Седам-гІалахь Суна шовзткъе итт Сайн лаамехь волу стаг каравахь, церан дуьхьа Аса цу ерриг а гІалех къинхетам бийр бу».
27ИбрахІима элира: «Новкъа Іуьллу чамхалган меха волу со Хьоьца къамел дан хІутту, Хьалдолу Эла.
28Масала, пхиъ тІе а ца тоьъна, гІалахь шовзткъе пхиъ бен Хьан лаамехь верг ца хилахь? И пхиъ тІе ца тоьъна аьлла, ерриг а гІала йохор ю Ахьа?»
Хьалдолчу Эло жоп делира: «Нагахь Суна цигахь шовзткъе пхиъ Сайн лаамехь волу стаг каравахь, Аса гІала йохор яц».
29Юха а хаьттира ИбрахІима: «Ткъа Хьайна шовзткъа Хьан лаамехь волу стаг бен ца каравахь, йохор юй Ахьа и гІала?»
«Нагахь Суна шовзткъа Сайн лаамехь волу стаг каравахь, Аса йохор яц и гІала», – жоп делира Хьалдолчу Эло.
30«Хьалдолу Эла, доьху Хьоьга суна оьгІаз ца вахар, пурба лохьа Хьайга хатта: нагахь гІалахь ткъе итт бен Хьан лаамехь стаг ца хилахь, йохор юй Ахьа иза?» – аьлла, хаьттира ИбрахІима.
«Нагахь Суна цигахь ткъе итт Сайн лаамехь стаг каравахь, Аса йохор яц иза», – жоп делира Хьалдолчу Эло.
31ТІаккха ИбрахІима элира: «Волавеллачуьра кхин а хоттур дара аса, Хьалдолу Эла: нагахь гІалахь Хьан лаамехь ткъа стаг хилахь?»
Хьалдолчу Эло жоп делира: «Цу ткъа стеган дуьхьа а йохор яц».
32Юха а вистхилира ИбрахІим: «Хьалдолу Эла, оьгІаз ма гІахьара Хьо аса кхин цкъа а хаттарна: нагахь Хьуна итт Хьайн лаамехь волу стаг каравахь цу гІалахь?»
Хьалдолчу Эло жоп делира: «Итт стеган дуьхьа а йохор яц».
33ИбрахІимца долу къамел чекх а даьккхина, дІавахара Веза Эла. ИбрахІим а шен цІа юхавирзира.
19
Седам-гІала а, Гомар-гІала а йохор
1Сарахь и ши малик Седам-гІала деара. ГІалин кевна йистехь хиина Іаш вара ЛутІа. Уьш шена гича, тІе а вахана, царна хьалха горавуьйжира иза.
2«Сан элий, ас доьху шуьга шайн ялхо волчу хІусаме дахкар. Со волчохь когаш била а, буьйса яккха а меттиг хир ю, ткъа кхана шайн некъ кхидІа а бер аша», – элира ЛутІас.
«ХІан-хІа, оха буьйса майданахь йоккхур ю», – элира цу шиммо.
3Амма ЛутІас чІогІа дехарна, иза волчу хІусаме ван резахилира и шиъ. ЛутІас царна яа хІума кечйира, морза тохаза бепиг а деттира. Цара хІума йиира.
4Цу сарахь уьш дІабийшале, Седам-гІалара жимачо а, воккхачо а, массо а маьІІера схьа а веана, ЛутІин цІенна го бира.
5Уьш маьхьарий детта буьйлабелира: «Мичахь ву хьо волчу сарахь веана ши стаг? Араваккха и шиъ. Оха царах зударий бийр бу!»
6ЛутІас, ара а ваьлла, шена тІаьхьа неІ тІечІегІира.
7Цо элира цу нахе: «Вежарий, ас доьху шуьга, зулам ма дахьара аша!
8Боьрша стаг а вовзаза ши йоІ ю сан. Ас и шиъ дІалур ю шуна, царна шайна луъург де, амма ас доьху шуьга, оцу шина стагана зе ма дахьара аш. Уьш сан хІусаме баьхкина бу, царах жоп дала декхарийлахь ву со».
9Амма цІенна го бинчу Седам-гІалара божарша элира: «ДІавала новкъара!» Вовшашка цара бохура: «Хьовсийша хІокху тІевеана волчу стаге, хІара висинера вайна тІехь кхел яза!» Цара элира цуьнга: «Ларлолахь, хьуна царначул алсам кхета мегаш ю хьуна!» Уьш ЛутІина тІегІоьртира неІ кагъян дагахь.
10ЛутІа волчу веанчу шина стага, дІакхевдина, иза чоьхьа а такхийна, неІ дІакъевлира.
11ТІаккха арахь болчу нехан, жимачун а, воккхачун а, бІаьрса дайира цара. ЧувогІу неІ лоьхуш, нах чІогІа гІелбеллера.
12Цу шина стага хаьттира ЛутІе: «Хьан доьзалх кхин цхьа а вуй хІокху гІалахь Іаш? Я невцарий, я кІентий, я йоІарий – милла велахь а кху гІалара араваккха.
13Оха хІара гІала йохор ю, хІунда аьлча Везачу Элана тІекхоьхьуш кху гІалара бахархошна дуьхьал дукха аьрзнаш ду. Цо дахкийтина тхо иза хІаллакьян».
14Ара а ваьлла, шен йоІаршна тІехьийзачу кІенташна тІевахара ЛутІа. «Сиха кху гІалара дІагІо, – элира цо, – Везачу Эло кестта йохор ю хІара». Амма царна моьттура ЛутІас забар йо.
15ШолгІачу дийнахь сатосучу хенахь маликаша сихвира ЛутІа. «Кху гІалина таІзар дийр ду, – элира цара, – хьайн цІахь йолу зуда а, ши йоІ а схьа а эций, дІагІо кхузара. ГІалахь дисахь, шу хІаллакьхир ду».
16Амма ЛутІа шина даггахь вара, хІоьттинчу хьолах дика ца кхетара иза. Амма Везачу Эло ЛутІех къинхетам бира. Цундела цу шина малико иза а, цуьнан зуда а, ши йоІ а, куьйгаш а лаьцна, гІалех араяьккхира.
17Уьш гІалех арабевлча, цхьана малико элира: «ХІинца довда, шайн синош кІелхьардаха! ГІалехьа юха ма хьовсалаш! Цхьана а меттехь тогІи чохь ма совцалаш, лаьмнашка дІагІо, довдий. Нагахь совцахь, гІалица цхьаьна хІаллакьхир ду шу!»
18Амма ЛутІас элира цаьрга: «Элий, ас доьху шуьга сайга ладогІар.
19Соьца, шайн ялхочуьнца, чІогІа лараме ду шу. Аша сан дахар кІелхьардаьккхи, амма со лаьмнашка вадалур вац. ДІа а ца кхиъна, вала там бу со.
20Кхузахь гена йоццуш цхьа жима гІала ю, цига вахийтийша со. Цига дІакхаьчча, кІелхьарвер вара со, иза жима гІала ма ю».
21Малико элира ЛутІе: «Дика ду, хьан дуьхьа ас йохор яц и гІала,
22амма сиха дІавада цига, хІунда аьлча айхьа хаьржинчу метте хьо кхаччалц, Седам-гІала йохо йиш яц сан». (Цу гІалин цІе «Жиманиг» (Іебархойн маттахь «ЦІоІар») тиллира, ЛутІас иза жима ю аьлла дела).
23Малх хьалагІаьттинера, ЛутІа ЦІоІар-гІали чу кхочуш.
24Оццу хенахь Везачу Эло йохо йолийра гІаланаш Седам а, Іамор а, стигалара цІе а, саьнгал а чу а хецна.
25Везачу Эло хІаллакйира цигахь йолу гІаланаш а, ерриг тогІи а, дерриг ораматаш а, цу гІаланашкахь Іийна дерриг адамаш а.
26ЛутІагІар бевдда боьлхучу хенахь юхахьаьжначу цуьнан зудчух туьхан тІулг хилира.
27Цу дийнахь Іуьйрре гІаьттина, Везачу Элана ша хьалха хІуттучу метте вахара ИбрахІим.
28Лаха, тогІи чу, хьаьжначу ИбрахІимна лаьттара хьалабуьйлу буькъа, пешара болуш санна, кІур гира.
29Ша тогІи чуьра гІаланаш йохош, Шена ИбрахІим дагахь волу дела, уьш йохале, цу гІаланашкахь Іаш волу ЛутІа араваьккхира Везачу Эло.
ЛутІа а, цуьнан йоІарий а
30ЛутІа ца ваьхьара ЦІоІар-гІалахь Іан, цундела шен шина йоІаца лаьмнашка дІавахара иза. Уьш цигахь цхьана хьеха чохь Іаш бара.
31Цкъа йоккхаха йолчу йоІа элира жимаха йолчуьнга: «Массанхьа а дуьнен тІехь божарша зударий балабо. Вайн да воккха ву, ткъа божарий кхузахь бан а бац, цхьаннах а вайшиннан бер хуьлийла дац.
32ЧагІар малийна, вайн да ваха а вина, цуьнца дІайижа еза вайшиъ. Дегахула вайн хІу Іалашдийр ду вай».
33Цу буссехь дена чагІар малийра шина йоІа. Йоккхаха ерг цуьнца метта дІайижира. ЛутІина ца хиира, иза шеца дІайижча а, хьалагІаьттича а.
34ШолгІачу дийнахь йоккхаха йолчо элира жимаха йолчуьнга: «Сийсара со йижира вайн деца, тховса кхин цкъа а цунна чагІар а малийна, хьо йижа еза цуьнца дІа. Вайн дех бераш а хилла, вешан хІу Іалашдийр ду вай».
35Цу буса а дена чагІар малийра шина йоІа. Жимаха ерг дІайижира метта шен деца. Юха а ЛутІина ца хиира, иза дІайижча а, хьалагІаьттича а.
36ЛутІин ший а йоІ цунах берах хилира.
37Йоккхаха йолчу йоІа кІант вира, цуьнан цІе Муаби тиллира цо (иза «дех винарг» бохург ду). Цунах схьабевлла хІинца болу муабахой.
38Жимаха йолчу йоІа а кІант вира. Цо цуьнан цІе Бен-Іамми тиллира (иза «сан гергарчун кІант» бохург ду). Цунах схьабевлла хІинца болу Іамминхой.
20
ИбрахІим а, Абу-Малик а
1НегІаб цІе йолчу яьссачу аренгахьа дІа а вахана, Кхадеш-гІалина а, Шур-гІалина а юккъехь ваха хиира ИбрахІим. Цул тІаьхьа ГІарар-гІалахь Іийра иза.
2Цигарчу нахе Сарат шен йиша ю элира цо. ГІарар-гІаларчу паччахьо Абу-Малика иза шена хезча, ялхой бахийтира Сарат шена схьаяло.
3Цкъа буьйсанна Абу-Маликана гІенах веанчу Дала элира: «Хьо валарна кхерам бу, хІунда аьлча ахь схьаялаяйтина зуда марехь ю».
4Амма Абу-Малик Саратах кхетаза вара, цундела цо элира: «Хьалдолу Эла, со бехке вац. Бехк боцу со а, сан халкъ а хІаллакдийр ду Ахь ткъа?
5ИбрахІима ша элира соьга: „И зуда сан йиша ю“, – аьлла. Ткъа зудчо а элира: „И стаг сан ваша ву“, – аьлла. Дог а цІена ду сан, куьйгашца хьарамло а ца йина ас».
6ТІаккха Дала оццу гІенах элира Абу-Малике: «ХІаъ, Суна хаьа, ахь деш дерг цІенчу дагца хиллий. Цундела цу зудчух куьг а тоьхна, Сайна дуьхьал хьоьга къа ца даладайта Ас саций хьо.
7ИбрахІимна цуьнан зуда дІало, хІунда аьлча иза пайхамар ву, цо хьох лаьцна доІа дича, хьо дийна вуьсур ву. Нагахь ахь Сарат ИбрахІимна юха ца лахь, хьо а, берриг а хьан доьзал а лийр бу».
8ШолгІачу дийнахь Іуьйранна, хьалххе хьала а гІаьттина, массо а шен ялхо схьакхайкхира Абу-Малика. Цо хилларг дерриг а дийцира царна – ялхой чІогІа кхерабелира.
9Юха, ИбрахІиме схьа а кхайкхина, элира Абу-Малика: «И хІун ду ахь тхуна динарг? Ас хІун вон динера хьуна? Сан пачхьалкх бехке хуьлуьйтур-кх ахь. Соьца ахь динарг деш ма ца хуьлу».
10Абу-Малика хаьттира ИбрахІиме: «ХІун дара хьан дагахь ахь иза дечу хенахь?»
11ТІаккха ИбрахІима элира: «Суна моьттура, кхузахь цхьа а Делах ца кхоьру, Сарат шена йитархьама цхьаммо со вуьйр ву.
12Иза билггала сан йиша ю, тхан дена кхечу нанас йина йолу, амма ас ялийна сан зуда а ю.
13Ден цІера дІавигна, дуьнен чухула лела Дала со дІахьажийча, ас элира Сарате: „Цхьа диканиг дехьа сан дуьхьа: вай миччанхьа кхаьчча а, хьо сан йиша ю алахь“».
14ТІаккха Абу-Малика Сарат юхаелира ИбрахІимна, цул сов цо цунна уьстагІий а, бежанаш а, леш а белира.
15«Хьажал гонах, хІара дерриг а сан латта ду, хьайна луъучохь Іе», – элира цо ИбрахІиме.
16Юха Сарате элира: «Ас хьан вешина ИбрахІимна цхьа эзар дато шекхал цІе йолу ахча делла, вайна хилла дегабаам дІабаккхархьама. Хьо массарна а хьалха бехказа ю».
17ИбрахІима Деле доІа дира, Абу-Маликана а, цуьнан зудчунна а, гІарбашашна
[11] а дарба де аьлла. Массарна а дарба а хилла, церан доьзалхой хилира.
18ХІунда аьлча Сарат бахьана долуш хьалха Абу-Маликан цІийнах болу массо а зударий доьзалхо ца хуьлуьйтуш бинера Везачу Эло.
21
Исхьакх дуьнен чу валар
1Везачу Эло Сарат декъалйира, цуьнга Ша аьлларг кхочуш а дина.
2ИбрахІим къена воллушехь, Сарата, доьзалхочух а хилла, цунна кІант вира. Дерриг а Дала аьллачу хенахь хилира.
3Сарата винчу кІентан цІе Исхьакх (иза Іебархойн маттахь «диэлар» бохург ду) тиллира ИбрахІима.
4Исхьакхан бархІ де кхаьчча, ИбрахІима иза сунтвира, Дала шена тІе ма-диллара.
5ИбрахІиман бІе шо дара, цунна Исхьакх вича.
6Сарата элира: «Дала суна елар делла, хІора а, кхунах лаьцна хезнарг, соьца воьлуш хир ву».
7Кхин а цо элира: «Хьан эр дара ИбрахІиме: „Сарата бер дакхор ду“, – аьлла? Амма ас ИбрахІимна, иза къена воллушехь, кІант вина».
ХІажар а, ИсмаьІал а эккхор
8Исхьакх воккха хуьлуш вара. Иза вакхочуьра дІавоккху хан тІекхаьчча, ИбрахІима доккха той хІоттийра.
9Саратна арахь, ца вешаш, воьлуш ИсмаьІал гира. Иза гІарбаш йолчу мисархочо ХІажара ИбрахІимна вина кІант вара.
10Сарата элира ИбрахІиме: «Эккхае и гІарбаш а, цуьнан кІант а, хІунда аьлча гІарбашо винчу кІанта сан кІантаца Исхьакхаца тІаьхьадисинарг доькъур дац!»
11ИбрахІим дог доьхна вара, шен кІантана ИсмаьІална сагатдеш.
12Амма Дала элира цуьнга: «Са ма гатде хьайн кІантана а, гІарбашна а! Саратна мел луъург де! Хьан тІаьхье Исхьакхах схьабевллачарах лерина хир ю,
13амма Ас оцу гІарбашан кІантах а халкъ схьадолуьйтур ду, иза хьан кІант волу дела».
14Іуьйранна гІаьттинчу ИбрахІима, бепиг а, пІаьлдиг
[12] чохь хи а делла, кІантаца ХІажар дІахьажийра. ДІайоьдуш, Беар-ШабаІ цІе йолчу яьссачу арахь тилаелира иза.
15Кестта хи кхачийра. Цхьана кулла кІел кІант охьахаийра ХІажара.
16Іодан чІу кхуссучул гена а яьлла, сецна, охьахиира иза. Хи а доцуш висина шен кІант леш ган ца лаьара цунна, цундела, охьа а хиина, йоьлхуш Іара иза.
17Далла хезира кІант ша Іуьллучохь воьлхуш. Делан малико стигалара элира ХІажаре: «ХІун хилла, ХІажар! Ма кхера! Везачу Элана хезна кІант воьлхуш.
18Яха а гІой, куьг а лаций, дІавига иза. Ас доккхачу халкъан да вийр ву цунах».
19Дала ХІажаран бІаьргаш схьадиллира, тІаккха цунна чохь хи долу гІу гира. Цо, тІеяхана, пІаьлдиг хьала а буьзна, кІантана хи делира.
20КІант воккха хуьлуш вара, цуьнца Дела вара. Яьссачу арахь Іаш волу ИсмаьІал, говза Іад лелош волу таллархо хилира.
21Нанас цунна Мисар-махкара зуда ялийра. Паран цІе йолчу яьссачу арахь Іаш бара уьш.
Беар-ШабаІехь бина барт
22Абу-Малика а, цуьнан тІеман хьаькам волчу Пихала а элира ИбрахІиме: «Ахь дечу массо а хІуманна тІехь хьоьца Дела ву.
23Далла хьалха суна чІагІо е, хьо соьца а, сан берашца а, сан тІаьхьенца а ямартло лелош хир вац алий. Со хьайца ма-хиллара, хьо соьца а, хІокху хьо тІевеанчу махкаца а къинхетаме хир ву алий».
24ИбрахІима жоп делира: «ЧІагІо йо ас».
25ТІаккха ИбрахІима Абу-Малике бехк баьккхира, цуьнан ялхоша хи чохь долу гІу дІалаьцна аьлла.
26Абу-Малика элира: «Ахь соьга иза ца аьлла, ткъа таханлера де тІекхаччалц суна и ца хезна!»
27ТІаккха ИбрахІима, уьстагІий а, бежанаш а далийна, Абу-Маликана делира. Иштта ИбрахІима а, Абу-Малика а барт бира.
28Кхин ворхІ жий жа юкъара дІакъастийра цо.
29«ВорхІ жий дІакъасторан хІун маьІна ду хьан?» – аьлла, хаьттира Абу-Малика.
30ИбрахІима жоп делира: «Нагахь ахь хІара ворхІ уьстагІ дІаэцахь, ас и гІу яккхаран тоьшалла хир ду иза».
31Цундела тиллина цу гІунан цІе Беар-ШабаІ («чІагІонан гІу» бохург ду иза) аьлла, цу шиммо оцу меттехь шайна юкъахь чІагІо йина дела.
32Беар-ШабаІна уллохь барт бина чул тІаьхьа, Абу-Малик а, цуьнан тІеман хьаькам Пихал а ПІелаштам-махка юхавеара.
33Беар-ШабаІна гена доццуш тамариск цІе йолу дитт а доьгІна, цу меттигана уллохь Везачу Эле, гуттар а волчу Деле кхайкхира ИбрахІима.
34ПІелаштам-махкахь, тІевеана стаг а хилла, дуккха а йолчу хенахь Іийра иза.
22
ИбрахІим зер
1Цул тІаьхьа, ИбрахІиман Шех тешар зен а лиъна, Дала элира: «ИбрахІим!»
ИбрахІима жоп делира: «Со ладугІуш ву».
2ТІаккха Дала элира: «Хьайн цхьаъ бен воцу, хьайна дукхавезаш волу кІант Исхьакх, Мори-махка дІа а вигий, Ас гойтун болчу лома тІехь, вен а вей, сагІина вагаве».
3Іуьйранна хьалххе хьала а гІаьттина, шен вираца, Исхьакх а, ши ялхо а эцна, сагІа деш даго дечиг а даьккхина, Дала шега гІо аьллачу метте дІавахара ИбрахІим.
4КхозлагІчу дийнахь, корта хьала а айина, дІахьаьжначу ИбрахІимна геннахь шаьш доьлху меттиг гира.
5ИбрахІима элира шен ялхошка: «Вираца кхузахь совца, ткъа со а, кІант а, цига дІа а вахана, Далла лерина гІуллакх а дина, юхавогІур ву».
6СагІа доккхуш даго кечдина дечиг Исхьакхан белш тІе а диллина, урс а, цІе а схьаийцира ИбрахІима. Цхьаьний дІаволавелира и шиъ.
7Шен дега ИбрахІиме элира Исхьакха: «Дада!»
«ХІун боху ахь, сан кІант?» – хаьттира ИбрахІима.
«Суна дечиг а, цІе а го, – элира Исхьакха, – ткъа сагІа доккхуш вай багор болу Іахар мичахь бу?»
8«Дала Ша боуьйтур бу сагІа даккха Іахар, сан кІант», – элира ИбрахІима.
КхидІа а цхьаьний дІавахара и шиъ.
9Дала билгалъяьккхинчу метте схьакхечира уьш. ИбрахІима сагІа даккха меттиг кечйира, тІулгаш а дехкина. Царна тІе дечиг а диллина, вехка а вихкина, цу дечигна тІе шен кІант Исхьакх охьавиллира цо.
10Урс схьа а эцна, шен кІантана иза хьакха кечвелира иза.
11Амма Везачу Элан Малико сацийра ИбрахІим, стигалара охьа а кхайкхина: «Ва ИбрахІим!»
«Со кхузахь ву», – аьлла, жоп делира ИбрахІима.
12Малико элира: «Ма велахь кІант, цунна зе ма делахь. ХІинца го Суна, хьо Дела лоруш а, Цунна муьтІахь а вуйла. Суна го, хьайн цхьаъ бен воцу кІант Сан дуьхьа ахь ца кхоор».
13ДІахьаьжначу ИбрахІимна гира, коьллех маІаш а тийсалуш, лаьтта ка. ТІевахана, схьа а лаьцна, шен кІентан метта Далла леринчу сагІина и ка бийра цо.
14Цу меттигна ИбрахІима «Везачу Эло оьшург ло» аьлла, цІе тиллира. Тахана а олу наха: «Кху лома тІехь Везачу Эло оьшург ло», – олий.
15Юха а ИбрахІиме стигалара кхайкхира Везачу Элан Малик:
16«Сайх дуй буу Ас, – боху Везачу Эло, – Сан дуьхьа хьайн цхьаъ бен воцу кІант ца кхоош, ахь иза дина,
17цундела Ас хьо декъалвийр ву. Стигалахь долу седарчий санна, хІордан берда тІехь йолу гІум санна, дукха тІаьхье лур ю Ас хьуна. Цара шайн мостагІийн гІаланаш схьайохур ю.
18Хьан тІаьхьенехула дуьнен чуьра дерриг а халкъаш декъала хир ду. И дерриг а хьо Суна муьтІахь хиларна дийр ду Ас хьуна».
19ИбрахІим шен ялхой болчу юхавеара. Уьш цхьаьний Беар-ШабаІе схьабаьхкира. ИбрахІим вехаш кхин а Іийра цигахь.
Нахьиран кІентий
20И дерриг а хиллачул тІаьхьа ИбрахІиме хаам кхечира: «Хьан вешин Нахьиран а, цуьнан зудчун Малкин а хІинца бераш ду.
21Дуьххьарлера кІант ІуцІа ву, шолгІа кІант Буз ву, кхозлагІа кІант – Къамуал, Араман да ву.
22Кхин а Хашад а, Хьоза а, Пилдаш а, Идалп а, Бетаал а ву».
23Бетаал Ребикхин да ву. Малка оцу бархІ кІентан нана ю, ткъа ИбрахІиман ваша Нахьир церан да ву.
24Нахьиран кхин виъ кІант ву, цуьнан гІарбаша Реумис вина – Тебахь а, Гахьам а, Тахьаш а, МаІха а.
23
Сарат кхалхар
1Сарат бІе ткъе ворхІ шарахь ехира дуьнен чохь.
2Иза кхелхира КанаІан-махкахь йолчу Кхиръят-АрбаІ цІе йолчу (хІинца Хьеврон олучу) гІалахь. Сарат кхелхича, ИбрахІима, четар чу а веана, белхар хІоттийра.
3Шен елла зуда Іад а йитина, хьетахошца къамел дан вахара иза.
4«Со шуна юккъехь тІевеана стаг ву, со кхузара а вац. Зуда дІаерзо меттиг яц сан тахана, цхьажимма латта дохкийша суна зуда дІаерзо», – элира цо цу нахе.
5Хьетахоша жоп делира ИбрахІиме:
6«Эла, хьо сийлахьчу элех цхьаъ ву тхуна юкъахь. Хьайн елларг тхан тоьллачу къубба чохь дІайолла. Хьоьга цигахь зуда дІайоллийта тхох цхьа а дуьхьал хир вац хьуна».
7ИбрахІим, хьала а гІаьттина, цу мехкан нахана хьалха охьатаьІира.
8Цо элира цаьрга: «Нагахь шу билггал сан зуда дІайолла суна гІо дан лууш делахь, сан цІарах ЦІохьаран кІантаца Іепронаца къамел дейша.
9Цуьнан латта чекхдоллучохь, шех Махпела олу меттехь йолу хьех эца лаьара суна. Цунах буьззина болу мах а лур бара ас, ткъа латта сайн зуда дІайолла ас оьцуш хиларан шу тешаш хила а лаьара суна».
10Іепрон хьетахошна юкъахь хиина Іаш вара. ГІалин кевнна хьалха баьхкинчу массо а нахана юкъара цо жоп делира ИбрахІимна:
11«ХІан-хІа, эла, хІокху сайн вежаршна хьалха ас дІало хьуна и латта а, цу тІехь йолу хьех а, хьайн зуда цу чохь хьоьга дІайоллийтархьама».
12Кхин цкъа а хьетахошна хьалха охьатаьІира ИбрахІим.
13ТІаккха, массарна а хезаш, цо Іепроне элира: «Оцу лаьттах хьуна буьззина мах бала лаьа суна. Соьгара ахча дІаэцахьара ахь, тІаккха сайн зуда дІаюллур яра ас».
14Іепрона ИбрахІимна жоп делира:
15«ЛадогІахь соьга, эла: диъ бІе шекхал дато ахча хьуна а, суна а хІумма а йоцург ю! Хьайн елларг дІайоллахь».
16Іепрона аьллачунна реза а хилла, хьетахошна хьалха лаьттах цІе тоьхна мах дІабелира ИбрахІима. Цо делларг диъ бІе шекхал дато ахча дара (шекхал совдегаршна юкъахь лелош долчу барамехь дара).
17Иштта Іепронан латта кхечуьнан дола делира. Мамари олучу меттигна уллохь, Махпелахь дара и латта.
18ИбрахІиман дола делира латта а, цу тІера хьех а, дитташ а. ИбрахІиман а, Іепронан а хиллачу механ тешаш хилира гІалин кевна хьалха баьхкина массо а хьетахой.
19Цул тІаьхьа ИбрахІима шен зуда Сарат оцу лаьтта тІехь йолчу хьеха чохь дІайоьллира. И меттиг КанаІан-махкахь йолчу Мамарина (хІинца Хьеврон) гена йоццуш яра.
20ИбрахІима хьетахошкара латта а, цу тІера хьех а эцна, цунах нах дІабухку меттиг йира.
24
Исхьакх а, Ребикха а
1ИбрахІим къанвеллера, дуккха а шераш дара цуьнан. Везачу Эло къобалвора иза массо а цуьнан гІуллакхаш тІехь.
2ИбрахІиман долахь долчунна тІехь Іуналла деш цхьа тешаме ялхо вара. Иза схьа а кхайкхина, ИбрахІима элира: «Сан кога кІел куьг а диллий
[13],
3стигалан а, Лаьттан а Дела волчу Везачу Элана хьалха суна чІагІо е, КанаІан-махкара цхьа а йоІ сан кІанте ялайойтур яц алий. Вай кху халкъана юкъахь Іаш ду, амма канаІанхо ма ялаяйталахь цуьнга.
4Сан махка, сан гергарчу нахана тІе а гІой, цигахь Исхьакхана зуда а лахий, иза а ялош схьавола».
5Ялхочо хаьттира цуьнга: «Оцу зудчунна соьца кху махка ян ца лаахь, хьан кІант хьо схьаваьллачу махка дІавига везий ас?»
6«ХІан-хІа! И дан мегар дац! – элира ИбрахІима. – Ма вига сан кІант цига.
7Стигаларчу Дала, Везачу Эло валийна со сайн ден цІийнера, со винчу махкара кху лаьтта тІе. ХІара латта сан доьзалан хир ду аьлла, чІагІо йинчу Везачу Эло Шен малик дохуьйтур ду хьуна хьалха даьккхина, хьоьга сан кІантана цигара йолу зуда харжийта.
8Нагахь йоІ хьуна тІаьхьа схьаян реза ца хилахь, айхьа суна йинчу чІагІонах паргІат ву хьо, амма сан кІант цига дІа ма вига».
9Ялхочо, шен эла волчу ИбрахІиман кога кІел шен куьг а диллина, чІагІо йира тІедиллинарг кхочушдан.
10ИбрахІиман итт эмкал схьа а эцна, дуккха а тайп-тайпана цуьнгара долу деза совгІаташ а кечдина, Арам-НахІарайм-махкахь йолчу Нахьир Іийначу гІала вахара ялхо.
11Суьйранна, зударий хи тІе боьлхучу хенахь, гІалина арахьа, шовданан йистехь эмкалш голаш тІе охьайийшийра цо.
12«Веза Дела, – аьлла, дийхира ялхочо, – Хьо сан элан ИбрахІиман Дела ву, цунах къинхетам а бай, таханлерачу дийнахь цуьнан кІантана зуда каро аьтто бехьа сан!
13ХІокху шовданна йистехь лаьтташ ву со. ГІалара мехкарий богІу кхуза хи эца.
14Исхьакхана леринарг муьлха ю хьоьжуш, цхьана билгалоне сатуьйсуш Іа со. Ас эр ду йоІе: „Хьайн кхаба охьаерзаехьа, хи мер дара ас“. Нагахь цо: „Мала ахь, ас хьан эмкалшна а лур ду хи“, – алахь, суна хуур ду, иза цунна леринарг юйла а, Хьо сан элах къинхетам беш вуйла а».
15Цуьнан къамел чекх ца даьллера, ИбрахІиман вешин Нахьиран а, цуьнан зудчун Малкин а кІентан Бетаалан йоІ Ребикха, белш тІе йиллина кхаба а яхьаш, шовданна тІе еача.
16Иза, чІогІа хаза а йолуш, боьрша стаг шех кхетаза йоІстаг яра. Шовда долчу чу а йоьссина, шен кхаба хьала а юьзна, юхаеара иза.
17Цунна тІе а вахана, ялхочо элира: «Хьайн кхаби чуьра хи малийтахьа соьга», – аьлла.
18Ребикхас, цу сохьта шен белша тІера кхаба охьа а яьккхина, хи малийтира цуьнга: «Мала хьайна», – аьлла.
19Иза хи мелла ваьлча, йоІа элира: «Ас тоъал хьан эмкалшна а малор ду хи».
20Шен кхаби чуьра дерриг а хи эмкалшна дІа а доьттина, юха, едда яхана, кхин а хи а деана, массо а эмкална хи малийра цо.
21Ялхо, вист а ца хуьлуш, хьоьжура цуьнга, шен доІина Везачу Эло жоп а делла, ша арабаьккхина некъ кхочушхиллий хаа лууш.
22Эмкалш хи мелла евлча, цо Ребикхина ах шекхал йолу, мерах юллу дашо чІуг а, куьйгех буллу йозаллина итт шекхал болу дашо ши хІоз а белира.
23Юха цо йоІе хаьттира: «Хьо хьенан ю? Хьан ден хІусамехь тхуна буьйса яккха меттиг хир ярий?» – аьлла.
24«Малкас Нахьирна винчу Бетаалан йоІ ю со», – аьлла, жоп делира Ребикхас.
25Юха тІетуьйхира: «Хьан эмкалшна ча а ду тхоьгахь, шуна буьйса яккха меттиг а хир ю».
26Везачу Элана хастам беш, лохха охьатаьІира ялхо.
27Цо элира: «Хастам бу Везачу Элана, сан элан ИбрахІиман Далла, цуьнца тешаме а, дика а волу. Цо валийна со сан элан доьзалера йолчу йоІана тІе».
28Сихха дІа а яхана, Ребикхас шен цІахь болчаьрга дийцира хиллачух лаьцна.
29-30Ребикхин Лабан цІе йолуш ваша вара. ЙоьІан дешнаш а хезна, цуьнан карахь чІуг а, ши хІоз а гина, араиккхина, шовда долчу дІахьаьдира иза. И стаг шен эмкалшна уллохь гІу йолчохь лаьтташ вара.
31Лабана элира: «Марша вогІийла тхо долчу, Везачу Эло декъалвинарг! Хьо хІунда лаьтта кхузахь, арахь? Ас хьуна чоь а, хьан эмкалшна меттиг а кечйина».
32ИбрахІиман ялхо цІа чу велира. Лабана гІо дира цунна эмкалш дІаІалашъеш, царна ча а, баа хІоъ а белира. Ялхочунна а, цуьнца болчу нахана а когаш била хи а делира цо.
33Цул тІаьхьа Лабана царна яа хІума елира, амма ялхочо ца йиира: «Ас юур яц айса деанарг дІадийццалц», – аьлла.
«Дийцахьа», – элира Лабана.
34«Со ИбрахІиман ялхо ву, – элира ялхочо. –
35Везачу Эло массо а хІуманна тІехь декъалвина ву сан эла, цундела иза хьалдолу стаг а хилла дІахІоьттина. Везачу Эло ИбрахІимна дуккха а жа а, бежанаш а, деши а, дети а, ялхой а, гІарбашаш а, эмкалш а, варраш а елла.
36Сан элан зудчо Сарата, ханна йоккха йоллушехь, кІант вира. Шен долахь мел дерг оцу кІантана дІаделла сан эло.
37Цо соьга чІагІо яйтира: „Сан кІанте канаІанхо ма ялаяйталахь. Суна ца лаьа цо канаІанхочун йоІ яло, вай царна юккъехь Іаш делахь а.
38ЧІагІо е суна, сан ден махка, сан доьзална тІе а вахана, сан кІантана айхьа зуда хоржур ю алий“.
39Ас элира цуьнга: „Цу зудчунна соьца схьаян ца лаа а мега“, – аьлла.
40Амма эло соьга элира: „Со Шена хьалха лелачу Везачу Эло Шен малик доуьйтур ду хьан аьтто бан, тІаккха сан кІантана сан ден гергарчу нахана юкъара зуда карор ю хьуна.
41Сан ден гергара нах болчу хьо веача, сан кІантана зуда яла уьш реза ца хилахь, айхьа йинчу чІагІонах паргІат а хир ву хьо“.
42Тахана цу шовданна тІе а веана, ас элира: „Веза Эла, сан элан ИбрахІиман Дела, ас арабаьккхина некъ кхочушхилийтахьара Ахь.
43Со, шовданна улло а хІоьттина, лаьттар ву. Хи дан йоІ еача, ас эр ду: ‘Соьга хьайн кхаби чуьра хи малийтахьа’, – аьлла.
44Соьга: ‘Мала ахь, ас хьан эмкалшна а лур ду хи’, – аьлла, жоп делла йоІ Везачу Эло сан элан кІантана хаьржина зуда хилийталахь“.
45Со доІа дина валале шовданна тІе хи дан еара Ребикха. Цуьнан белша тІехь кхаба яра. Цо, шовда долчу чу а йоьссина, хи схьаийцира. Ас цуьнга хи дийхира.
46Сиха, кхаба охьа а яьккхина, цо суна хи делира, юха элира: „Мала ахь, ас хьан эмкалшна а лур ду хи“.
Ас хи мелира, цо сан эмкалшна а малийра хи.
47Ас цуьнга хаьттира: „Хьо хьенан ю?“
Цо жоп делира: „Малкас Нахьирна винчу Бетаалан йоІ ю со“.
ТІаккха ас цунна мерах чІуг а оьллира, пхьаьрсаш тІе ши хІоз а боьллира.
48Юха, корта охьа а таІийна, Везачу Элана, сайн элан ИбрахІиман Далла, хастам бира ас. Цо нийсачу новкъа кхуза схьавалийна со, сан элан вешин кІентан йоІ сан элан кІантана ялорхьама.
49Ткъа хІинца алийша соьга, сан элах къинхетам а бина, цуьнца нийсо а лелийна, шайн йоІ схьаяла реза хир дуй шу? Алийша, суна дан дезарг хаийтархьама».
50ТІаккха Лабана а, Бетаала а элира: «Тхуна го и гІуллакх Везачу Элера хилар, цундела оха хІун эр ду цунна дуьхьал?
51ХІара Ребикха ю хьуна, иза, схьа а эций, дІайига. Хьан элан кІанте маре гІор иза, Везачу Элана лууш ма-хиллара».
52И дешнаш хезча, ИбрахІиман ялхо лаьтта охьакхаччалц Везачу Элана охьатаьІира.
53Цо Ребикхина ша деана совгІаташ: хаза духарш, дашо а, дато а хІуманаш дІаелира. Иштта цуьнан нанна а, вешина а совгІаташ делира.
54Цул тІаьхьа ялхо а, цуьнца болу нах а дууш а, молуш а Іийна, цигахь буьйса йоккхуш севцира.
ШолгІачу дийнахь Іуьйранна хьалххе хьала а гІевттина, цара элира: «ХІинца тхайн эла волчу дІадаха деза тхо».
55Ребикхин нанас а, вашас а элира: «Ребикха иттех дийнахь тхоьца йита, тІаккха дІагІор шу».
56Амма ялхочо элира: «Со сеца ма вейша. Везачу Элана сан некъ кхочушхила лиъна, сайн эла волчу дІавахийтийша со».
57Цара элира: «Ребикхе схьа а кхайкхина, цунна хІун лаьа хоттур вай».
58Ребикхе, схьа а кхайкхина, хаьттира цара: «Хьуна хІокху стагаца хІинцца дІаяха лаьий?»
«ХІаъ, лаьа», – аьлла, жоп делира цо.
59Цара ИбрахІиман ялхочуьнца а, цуьнан нахаца а дІаяха пурба делира шайн йишина Ребикхина. Цуьнца цхьаьна иза кхаьбна йолу ялхо а яхара.
60Ребикха дІайоьдуш цуьнга элира:
«Тхан йиша, эзарнаш а, эзарнаш а адамаш схьадовлийла хьох, хьан тІаьхьенаша шайн мостагІийн гІаланаш схьайохийла!»
61Ребикха а, цуьнан ялхой а, эмкалш тІе а хевшина, ИбрахІиман ялхочунна тІаьхьа дІабахара. Ребикха схьа а эцна, юханехьа новкъавелира ялхо.
62Цу хенахь Беар-лахьай-рои цІе йолчу меттера дІа а вахана, НегІабехь Іаш вара Исхьакх.
63Цкъа сарахь, ойла а еш, волавала аравелира Исхьакх. Корта хьалаайича, цунна геннахь йогІу эмкалш гира.
64ДІахьаьжча, Исхьакх а гина, эмкал тІера чуиккхира Ребикха.
65Цо ялхочуьнга хаьттира: «Аренгахула вайна дуьхьалвогІу жима стаг мила ву?»
«Иза сан элан кІант ву», – жоп делира ялхочо. Ребикхас, шен кортали схьа а эцна, юьхь къайлаяьккхира.
66Ялхочо дерриге а ша диначух лаьцна Исхьакхана дийцира.
67Исхьакха шен ненан четар кІел дІайигира Ребикха. Цунах Исхьакхан зуда хилира. Исхьакхана иза чІогІа езаелира, шен еллачу ненах болу сингаттам а байбелира цунна.
ИбрахІим кхалхар
(1 Шерашкахь 1:32,33)
25
1ИбрахІима шолгІа а зуда ялийра. Цу зудчун цІе Къитурат яра.
2Къитурата винера Зимран а, Якхешан а, Медан а, Мадани а, Ишбакх а, Шуахь а.
3Якхешан Шебин а, Дадданан а да вара. Дадданах схьабевллера ашурхой а, летушхой а, леумхой а.
4Іейпа, Іайпар, Хьанах, АвидаІ, ЭлдаІа цІераш а йолуш, кІентий бара Маданин. И берриге а кІентий ИбрахІимах а, Къитуратах а схьабевлла бара.
5Шен долахь дерг дерриге а ИбрахІима Исхьакхана дитира.
6Ткъа шен гІарбашаша бинчу кІенташна совгІаташ а делла, Исхьакхах уьш дІа а къастийна, малхбалехьа дІахьовсийра ИбрахІима.
7ИбрахІим бІе кхузткъе пхийтта шарахь вехира.
8Эххар а иза кхелхира. Дуьнен чохь дуккха а хан яьккхина, дика а ваьхна, кхелхинчул тІаьхьа шен дайх дІакхийтира иза.
9КІенташа Исхьакха а, ИсмаьІала а Мамари олучу меттигна уллохь, Махпела цІе йолчу хьеха чохь, ЦІохьаран кІентан, хьетахо волчу Іепронан, лаьтта тІехь дІавоьллира иза.
10ИбрахІима хьетахошкара эцна латта а, хьех а яра иза. Шен зудчунна Саратна уллохь дІавоьллира ИбрахІим.
11ИбрахІим кхелхинчул тІаьхьа Дала Исхьакх декъалвира. Беар-лахьай-рои цІе йолчу меттехь Іаш вара Исхьакх.
ИсмаьІалан кІентий
(1 Шерашкахь 1:28-31)
12Саратан ялхочо, мисархочо ХІажара ИбрахІимна винчу кІентан ИсмаьІалан тІаьхье хІара ю.
13Иштта ю церан цІераш: дуьххьара винарг Набуяти, цул тІаьхьа Къедар, Адбаал, Мибасам,
14МишмаІ, Дума, Маси,
15Хьадид, Тейма, Етар, Напуши, Къедима.
16Уьш ИсмаьІалан кІентийн цІераш ю. Шийтта тайпанан баьччанийн а, уьш баьхначу меттигийн а цІераш а ю уьш.
17Цхьа бІе ткъе вуьрхІитта шарахь а ваьхна, кхелхина ИсмаьІал шен дайх дІакхийтира.
18Цуьнан тІаьхьенаш Хьавил-лаьтта тІера Шур-гІалина тІекхаччалц ехаш яра. Мисар-мехкан дозанца йолу Шур-гІала Ашур-махка боьдучу новкъахь лаьттара. Шайн вежаршца бертахь а боцуш, бехаш бара уьш.
Якъуб а, Іесав а
19ХІара ду Исхьакхан тІаьхьенах хилларг. ИбрахІиман кІант вара Исхьакх.
20Исхьакхан шовзткъа шо кхаьчча, цо Падан-Арама цІе йолчу меттера Ребикха ялийра. Иза арамхо волчу Бетаалан йоІ а, арамхочун Лабанан йиша а яра.
21Исхьакхан зуда бер ца хуьлуш яра. Амма Исхьакха Везачу Эле шен зудчух лаьцна дехча, Везачу Эло цуьнан доІина жоп а делла, Ребикха доьзалхочух хилира.
22Цуьнан кийрара бераш кест-кеста тохалора. Везачу Эле, доІа а дина, хаьттира Ребикхас: «ХІара хІун ду соьца хуьлуш дерг?» – аьлла.
23Везачу Эло жоп делира цунна:
«Ши тукхам ду хьан кийрахь,
ши халкъ схьадер ду хьох,
амма и шиъ декъалур ду.
Цхьаъ вукхул онда хир ду,
воккхаха верг жимаха волчунна гІуллакх деш хир ву».
24Хан тІекхаьчча, Ребикхас шала ши кІант вира.
25Дуьххьарлераниг цІиэн вара, дерриг а дегІа тІехь чоьш а долуш. Цуьнан цІе Іесав тиллира (иза «чоьшдерг» бохучух тера ду).
26ШолгІаниг дуьнен чу волуш, Іесаван кІажа а лаьцна схьавелира. Цундела цуьнан цІе Якъуб тиллира (и ду «КІажалоцург» бохург). И шиъ винчу хенахь Исхьакхан кхузткъа шо дара.
27КІентий баккхий хилира. Говза таллархо волчу Іесаван аренашкахь хан йоккхуш самукъадолура. Якъуб тийна, таьІна стаг вара, дукхаха йолу хан шен четара кІелахь йоккхура цо.
28Исхьакхана Іесав дукха везара, хІунда аьлча Іесава дахьаш долу экханан жижиг тайнера цунна. Ткъа Ребикхина Якъуб дукхавезара.
29Цкъа кІадвелла, мацалла гІора а доцуш, талла ваханчуьра цІа веара Іесав. Якъуб цу хенахь кхоьш кхехкош вара.
30Іесава элира Якъубе: «Со мацалла гІелвелла ву, и цІен кхоьш лохьа суна». (Цундела аьлла Іесавах «Эдом», ткъа иза «цІениг» бохург ду.)
31Амма Якъуба элира: «Делахь, суна дуьххьара дуьнен чу ваьллачун бакъо схьало».
32«Со мацалла леш ву, нагахь со лахь, ас хІун до сайн хьалха дуьнен чу ваьллачун бакъонах?», – элира Іесава.
33Якъуба элира: «Цкъа хьалха дуй баа».
Якъубана дуй а биъна, шен хьалха дуьнен чу ваьллачун бакъо йоьхкира Іесава.
34ТІаккха Якъуба Іесавана кхоьх йина яа хІума а, бепиг а делира. Іесав, яа а йиъна, мала а мелла, дІавахара. Иштта атта шен хьалха дуьнен чу ваьллачун бакъо дІаелира цо.
26
Исхьакх а, Абу-Малик а
1ИбрахІим дийна волчу хенахь хилларг санна, мацалла хІоьттира цу махкахь. Исхьакх ГІарар-гІала пІелаштамхойн паччахьна Абу-Маликана тІе вахара.
2Везачу Эло элира Исхьакхе: «Мисар-махка ма гІо, Ас хьайга Іе аьллачу лаьтта тІехь Іе.
3Цу лаьтта тІехь Іе, Со хьоьца хир ву, Ас хьо декъалвийр ву. Хьуна а, хьан тІаьхьенна а дІалур ду Ас дерриге а хІара латтанаш. Хьан дена ИбрахІимна Айса йина чІагІо кхочуш а йийр ю.
4Хьан тІаьхье дебор ю Ас, стигалара седарчий санна. Хьуна а, хьан тІаьхьенна а дІалур ду Ас дерриге а хІара латтанаш. Хьан тІаьхьенехула дуьнен чуьра массо а халкъаш декъала хир ду.
5Ас иза дийр ду хьан ден ИбрахІиман дуьхьа, хІунда аьлча иза вара Ас аьлларг деш а, Сан хьехамаш а, весеташ а, омранаш а кхочушдеш а».
6Исхьакх ГІарар-гІалахь ваха хиира.
7Цуьнан зуда Ребикха хаза яра. Цигара божарий цунах лаьцна Исхьакхе хетта буьйлабелча, цо элира: «Иза сан йиша ю». Ребикха шайна йитархьама цара ша верна кхоьрура Исхьакх.
8Дуккха а хан яьллера Исхьакх цигахь Іаш волу. Цкъа корехула чухьаьжначу Абу-Маликана гира Исхьакха шен зуда Ребикха хьоьстуш.
9Исхьакх тІе а кхайкхина, Абу-Малика элира: «Иза хьан зуда ю, тхоьга йиша ю хІунда аьлла ахь?»
Исхьакха жоп делира: «Со кхоьрура цуьнан дуьхьа ахь со верна».
10«И хІун ду ахь тхуна динарг? – хаьттира Абу-Малика. – Масала, тхох цхьаъ хьан зудчух кхеттехь, тхо бехке хуьлуьйтур ма дара ахь».
11Абу-Малика шен халкъе омра дира: «ХІокху стагах а, кхуьнан зудчух а куьг Іоьттинарг къинхетам боцуш вуьйр ву», – аьлла.
12Исхьакха, цу лаьтта тІехь къа а хьегна, дІадийначул бІозза сов ялта гулдира цу шарахь, хІунда аьлча Везачу Эло декъалвина вара иза.
13Цуьнан дуккха а хьал вовшахкхийтира. Бахам тІаьхь-тІаьхьа алсамболуш, иза чІогІа вехаш стаг хилира.
14Цуьнан дуккха а даьхни а, ялхой а бара, цундела пІелаштамхой хьоьгура цунах.
15Хьалха ИбрахІима шен ялхошца яьхна ерриг а гІунаш, тІе латта а хьоькхуш, дІаюкъура цара.
16Абу-Малика элира Исхьакхе: «Тхо долчуьра дІагІо, хІунда аьлча тхол дуккха а нуьцкъала хилла дІахІоьттина хьо».
17Цигара дІа а вахана, ГІарар-гІала лаьттачу тогІи чохь шен четарш а хІиттийна, ваха хиира Исхьакх.
18Дуккха а шераш хьалха ИбрахІима алссам гІунаш яьхнера, амма иза веллачул тІаьхьа пІелаштамхоша дІаюькънера уьш, тІе латта а тесна. Исхьакха, уьш схьа а яьстина, шен дас хьалха яьхна цІераш техкира царна.
19Исхьакхан ялхоша тогІи чохь а яьккхира гІу, цу чуьра арадолуш жима татол дара.
20Амма ГІарар-арахь даьхни дажочу Іуша Исхьакхан ялхошца къевсира: «ХІара хи тхан ду», – аьлла. Цундела Исхьакха Іейсекх (иза «къовсар» бохург ду) аьлла, цІе тиллира цу гІунах, хІунда аьлча цара къийсинера цу меттехь.
21Цул тІаьхьа Исхьакхан ялхоша кхин цхьа гІу яьккхира, амма оццу Іуша цунна тІехула а къовсам баьккхира. ТІаккха Исхьакха цу гІунан цІе Ситна (иза «мостагІалла» бохург ду) тиллира.
22Цигара дІа а вахана, кхин цхьа гІу яьккхира Исхьакха. Иза къуьйсуш цхьа а вацара, цундела Рехьабат (иза «паргІат» бохург ду) аьлла, цІе тиллира цунна Исхьакха. Цо элира: «Эххар а Везачу Эло вайна меттиган паргІато елла, цундела вай цу лаьтта тІехь дебар ду».
23ТІаккха цигара а Беар-ШабаІе дІавахара Исхьакх.
24Цу буссехь дуьхьал хІоьттинчу Везачу Эло цуьнга элира: «Со хьан ден ИбрахІиман Дела ву. Цхьана а хІуманах ма кхера, хІунда аьлча Со хьоьца ву. Ас хьо декъалвийр ву, хьо дебош, хьан тІаьхье дукха хуьлуьйтур ю. Сайн ялхочун ИбрахІиман дуьхьа дийр ду Ас иза».
25Цигахь сагІа доккху меттиг а кечйина, Везачу Эле кхайкхира Исхьакх. Шен четарш хІиттийра цо цигахь, ткъа цуьнан ялхоша гІу яьккхира.
26ТІаккха Исхьакх волчу ГІарар-гІалара Абу-Малик веара, шеца шен хьехамча Ахьузат а, тІеман хьаькам Пихал а валош.
27«Шу хІунда даьхкина? – аьлла, хаьттира Исхьакха. – Хьалха-м мостагІалла ма дара шун соьца, со шайн махкара ара ма ваьккхира аша?»
28«ХІинца тхуна билггала го Веза Эла хьоьца хилар, – элира цара. – Тхуна хьоьца бартбан лаьа. Ахь тхуна дуй баа беза,
29тхуна вон болх бийр бац аьлла, хІунда аьлча оха хьуна а ца дира цхьа а вониг. Оха хьо маьрша дІахийцира. ХІинца тхуна го Везачу Эло хьо декъалвина хилар».
30Исхьакха той а хІоттийна, массара а яа а йиира, мала а мелира.
31Ткъа Іуьйранна хьалххе цара вовшашна дуй биира, цул тІаьхьа Исхьакха хьеший новкъа бехира. Уьш и волчуьра маьрша дІабахара.
32Цу дийнахь схьабаьхкинчу ялхоша Исхьакхе элира, шаьш яьккхинчу гІуна чохь хи карийна шайна аьлла.
33Исхьакха цу гІунан цІе ШабаІ (иза «дуй» бохург ду) тиллира, ткъа гІалех хІинца а олу Беар-ШабаІ.
Іесаван зударий
34Шен шовзткъа шо кхаьчча, Іесава хьетахойн ши зуда ялийра: Беарин йоІ ЯхІудит а, Эйлонан йоІ Басамат а.
35Цу захалонаша Исхьакхан а, Ребикхин а дегнаш тІехь сингаттам латтабора.
27
Якъуба Исхьакхе ша декъалвойту
1Исхьакх къанвеллера, цуьнан бІаьрса дикка телхинера. Цкъа шен воккхаха волу кІант Іесав схьа а кхайкхина, цо элира: «КІант!»
«ХІун боху ахь?» – жоп делира Іесава.
2Исхьакха элира: «Со къена ву, кестта вала мега.
3Хьайн секхаІад а, пхерчий а схьа а эций, ара а валий, суна экхан жижиг да.
4Суна дукхаеза яа хІума а кечъяй, соьга яийта, тІаккха ас декъалвийр ву хьо, со валале».
5Ребикхина хезира Исхьакха шен кІанте Іесаве дина къамел. Іесав талла вахара.
6Ребикхас элира шен кІанте Якъубе: «Суна хезира, хьан дас Іесаве къамел деш.
7Цо элира цуьнга: „Экхан жижиг а дай, суна яа хІума кечъе, иза йиинчул тІаьхьа Везачу Элана хьалха ас декъалвийр ву хьо, со валале“.
8ХІинца, сан кІант, ла а догІий, ас бохург де:
9вай гезарий лелочу метте а гІой, ши буьхьиг я суна. Ас хьан дена хазахеташ йолу яа хІума кечйийр ю.
10Ахь иза хьайн дена дІахьур ю, тІаккха цо хьо декъалвийр ву, ша валале».
11Амма Якъуба элира Ребикхе: «Сан ваша Іесав дегІа тІехь чо болуш ву, ткъа со вац.
12Нагахь дас сох куьг Іоттахь, цунна хуур ду со Іесав воций, тІаккха декъалваран меттана аса сайна неІалт кхайкхадойтур ду иза леван гІортарна».
13Ребикхас цуьнга элира: «Нагахь иштта хилахь, ас неІалт сайна тІеоьцур ду. Ас хьайга ма-бохху де, вало, схьая буьхьигаш».
14Якъуба, вахана, ши буьхьиг еара шен нанна, ткъа Ребикхас, Исхьакхана езаш ма-хиллара, яа хІума кечйира.
15Шен воккхаха волчу кІанта Іесава лелош долу, цІа чохь долчух тоьлла долу духар, схьа а эцна, жимаха волчу Якъубе тІедохийтира нанас.
16Юха буьхьигийн кхекхий Якъубан куьйгех а, логах а дІахьарчийра цо.
17Цул тІаьхьа ша кечйина яа хІума а, бепиг а Якъубе дІаделира цо.
18Да волчу а вахана, Якъуба элира: «Дада».
Дас хаьттира: «Хьо Іесав вуй?»
19«Ву со Іесав, хьан дуьххьарлераниг, – жоп делира Якъуба. – Ахь ма-аллара, дерриг а кхочушди ас. Хьала а гІаттий, хьайна ас дийначу экхан жижиг даахьа, цул тІаьхьа со декъал а вехьа».
20Амма Исхьакха хаьттира кІанте: «Акхаро ма сиха карий хьуна?»
Якъуба жоп делира: «Везачу Эло, хьан Дала, гІо дира суна иза каро».
21ТІаккха Исхьакха элира Якъубе: «Схьавола суна тІе, ас куьг Іуттур ду хьох, сан кІант, хьо Іесав вуй хьажа».
22Якъуб цунна тІевахара, вукхо, цунах куьйгаш а хьаькхна, элира: «Якъубан санна, аз ду хьан, амма куьйгаш тІехь, Іесаван санна, чоьш ду».
23Исхьакхана Якъуб ца вевзира, хІунда аьлча цуьнан куьйгаш, Іесаван санна, тІехь чоьш долуш дара. Цо Якъуб декъалвира.
24Юха цо хаьттира: «Сан кІант Іесав вуй хьо?»
«Ву», – аьлла, жоп делира Якъуба.
25ТІаккха Исхьакха элира: «Суна экхан жижиг да, иза диинчул тІаьхьа ас декъалвийр ву хьо».
Якъуба цунна яа хІума а, чагІар а делира. Исхьакха хІума а йиира, чагІар а мелира.
26Исхьакха элира Якъубе: «КІант, схьа тІе а волий, барт баккха суна».
27Якъуба, тІе а веана, барт баьккхира дена. Іесаван бедарийн хьожа а кхетта, Исхьакха декъалвира иза:
«Везачу Эло декъалйинчу аренийн хьожа санна ю
сан кІантах йогІу хьожа.
28Везачу Эло кхачам боллуш догІанаш дохкуьйтийла
хьан латта токхе хилийта,
хьуна алссам ялта а, керла чагІар а хилийта.
29Хьуна гІуллакх деш къаьмнаш хуьлийла,
хьуна муьтІахь халкъаш хуьлийла!
Хьо хьайн вежаршна тІехь олалла деш хир ву,
уьш хьуна хьалха охьатаьІна хир бу.
Хьуна неІалт кхайкхош верг неІалт хилла хир ву,
хьо декъалвеш верг декъала хир ву».
30Исхьакха декъал а вина, Якъуб дІавахана дукха хан ялале талла ваханчуьра цІа веара Іесав.
31Шен дена дукхаезаш йолу яа хІума а кечйина, схьавеанчу Іесава элира: «Дада, хІара со ву, хьан кІант. Хьала а гІаттий, айса хьайна дийначу экхан жижиг даа, цул тІаьхьа со декъалвийр ву ахь».
32Амма Исхьакха хаьттира: «Хьо мила ву?»
«Со хьан дуьххьарлера кІант, Іесав ву», – аьлла, жоп делира Іесава.
33Синтем байначу Исхьакха хаьттира: «Ткъа мила вара, хьо вале, яа хІума а кечйина, иза яхьаш веанарг? Ас, хІума а йиъна, декъалвира иза, хІинца иза декъалвина ву».
34Ден дешнаш хезна, оьгІаз а вахана, гІаддайначу Іесаван мохь белира: «ТІаккха со а вехьа декъал, дада!»
35«Хьан вашас леви со, ван а веана, хьуна догІу декъалвар дІа а эцна!» – элира Исхьакха.
36«Лаа ма ца олу цунах Якъуб (и ду „левеш верг“ бохучух тера)! – элира Іесава. – Цо шозза леви со: цкъа соьгара дуьххьара дуьнен чу ваьллачун бакъо дІаийци, ткъа хІинца декъалвар а дІадаьккхи». Юха дега хаьттира Іесава: «Суна цхьа а тайпа декъалвар дитиний ахь?»
37«Дукха тІаьхьа ду, – жоп делира Исхьакха. – Ас Якъубана хьуна тІехь олалла дІаделла. Ас аьлла цуьнга, массо а цуьнан вежарий цуьнан ялхой хир бу. Ас декъалдира цуьнан ялта а, чагІар а. Сан кІант, хьуна дала хІумма а дац сан!»
38Амма, велха а воьлхуш, дега дехарш дора Іесава: «Дада, цхьаъ бен дац хьан декъалвар? Со а вехьа декъал, дада!»
39ТІаккха элира цуьнга Исхьакха:
«Токхе лаьтта тІехь вехар вац хьо,
тоъал догІанаш а хир дац хьуна,
40хьайн дахарехьа тур а буйнахь къийса дезар ду хьан.
Хьайн вешин ялхо хир ву хьо,
амма цунна дуьхьал а гІаьттина,
цуьнан олаллин кІелхьара вер ву хьо».
Якъуб Лабан волчу вадар
41Іесавана ца вийзира Якъуб, шен метта иза дас декъалвина хиларна. Цо сацам бира: «Сан да кестта лийр ву, тхо доьлхуш а, холчохь а хир ду, ткъа цул тІаьхьа ас сайн ваша Якъуб вуьйр ву».
42Якъуб вер Іесавана дагадеана хилар Ребикхе хаийтира. Цо, Якъубе схьа а кхайкхина, элира: «Хьан ваша Іесав ву хьо вен дагадеана.
43Сан кІант, ахь ас ма-бохху дан деза: сан ваша Лабан ву ХІаран-гІалахь Іаш, сиха иза волчу дІагІо.
44Цигахь Іе цкъачунна, хьайн ваша оьгІазваханчуьра ваставаллалц.
45Хьан вешина ахь цунна динарг дицделча, ас хьуна тІаьхьа ялхо воуьйтур ву. Со хІунда йолуш ю цхьана дийнахь шу шиннех а?»
46Ребикхас элира Исхьакхе: «Дуьне ца го суна и хьетахойн зударий бахьана долуш, нагахь Якъуба а кху махкара хьетахойх зуда ялаяхь, сан ялан бен ца деза!»
28
1Якъуб шена тІе а кхайкхина, иза декъалвинчул тІаьхьа цунна тІедожийра Исхьакха:
«КанаІанхойн зуда хьайна ма ялаелахь.
2Кхузара дІа а гІой, Падан-Арам олучу метте гІо, хьайн ненада Бетаал ваьхначу цІийне. Цигахь Іаш хьан ненан ваша Лабан ву. Цуьнан цхьа йоІ ялае.
3Аса нуьцкъалчу Деле доьху, Цо хьо декъал а вина, хьан дуккха а бераш хилийта бохуш. Ас доьху, хьо дуккха а халкъийн да хилийта бохуш.
4Дала хьо а, хьан бераш а декъалдойла, ИбрахІим ша декъала ма-варра. Дала ИбрахІимна делла, хьо хІинца тІевеана стаг а хилла Іаш волу латта хьан дола долийла».
5Исхьакха Падан-Араме дІахьажийра Якъуб. Иза Ребикхин ваша, арамхо Лабан волчу вахара. Лабанан а, Ребикхин а да Бетаал вара, ткъа Ребикха Якъубан а, Іесаван а нана яра.
6Іесавана хиира, шен дас Исхьакха декъал а вина, Якъуб Падан-Араме шена зуда лаха хьажийнийла а, дас Якъубана, канаІанхо ма ялае аьлла, тІедожинийла а.
7Дас-нанас бохург а дина, Якъуб Падан-Араме дІаваханийла а хиира Іесавана.
8ТІаккха кхийтира Іесав, шайн дена канаІанхойн зударий ца безийла.
9Іесаван ши зуда яра, амма ИбрахІиман кІант ИсмаьІал волчу а вахана, цуьнан йоІ, Набуятин йиша, Махьалат ялийра цо шена.
Бетал-гІалахь Якъубана гина гІан
10Якъуб, Беар-ШабаІера ара а ваьлла, ХІаран-гІала вахара.
11Новкъа воьдуш, суьйре тІе а еана, цхьана меттехь буьйса йоккхуш сецира иза. Цхьа тІулг а карийна, цу тІе корта а биллина, дІавижира иза.
12ГІенах Лаьттара стигала хьалакхаччалц болу лами а, цу тІехула хьала-охьа лелаш долу Делан маликаш а гира цунна.
13Стигалахь, цу лами тІехула лаьттачу Везачу Эло цуьнга элира: «Со Веза Эла ву, хьан деден ИбрахІиман а, ден Исхьакхан а Дела. ХІинца хьо тІехь Іуьллу латта хьуна а, хьан тІаьхьенна а лур ду Ас.
14Лаьттара ченан буьртигаш санна, дукха тІаьхьенаш хир ю хьан, уьш дІасаяьржар ю малхбалехьа а, малхбузехьа а, къилбаседехьа а, къилбехьа а. Дуьнен чуьра массо а халкъаш хьоьгахула а, хьан тІаьхьенехула а декъал хир ду.
15Со хьоьца ву, Ас Іалашвийр ву хьо, миччанхьа вахача а. ХІокху лаьтта тІе хьо юха схьа а валийна, Айса хьоьга аьлларг кхочушдаллалц, Ас хьо дІатесна вуьтур вац».
16Сама а ваьлла, Якъуба элира: «ХІокху меттехь Веза Эла билггал ву, амма суна ца хаьара Иза кхузахь вуйла».
17Якъуб кхеравелира. «Ма сийлахь меттиг ю хІара! – элира цо, – ХІара Делан цІа ду, стигалан ков ду».
18Іуьйранна хьалххе хьалагІаьттина, ша дІавуьжуш коьрта кІел биллина тІулг ирхберзийна дІахІоттийра цо. Цу тІе даьтта а доьттина, и тІулг Далла лерина битира Якъуба.
19Цу меттигах Луз олура, амма Якъуба цуьнан цІе Бетал тиллира (иза «Делан цІа» бохург ду).
20Цо дуй биира: «Нагахь Дела соьца хир велахь, со дІа а, схьа а вогІучу новкъахь Іалаш а веш, нагахь Цо суна даар а, духар а лахь,
21нагахь со могуш-маьрша сайн ден цІа юха а верзахь, Веза Эла сан Дела хир ву.
22Ас кхузахь хІара тІулг хІоттийна, цо хІара меттиг, кхузахь Дела волуш, сийлахь юйла хоуьйтур ду. Ахь сайна деллачух уьтталгІа дакъа Цунна юха а лур ду ас».
29
Якъуб Падан-Араме вогІу
1Цул тІаьхьа Якъуба кхидІа а бира шен некъ малхбалехьарчу къаьмнийн махка.
2Цунна шера аре гира. Цу арахь гІу яра. ГІуна гонах Іуьллуш кхо жа дара. Цу гІуна чуьра дара царна малош долу хи. ГІунан го дІакъевлина Іуьллуш боккха тІулг бара.
3Дерриг а жаш гулделча, Іуша тІулг дІа а карчабой, уьстагІашна хи маладора. Юха и тІулг ша хиллачу метте буьллура.
4Якъуба хаьттира цу Іушка: «Вежарий, шу мичара ду?»
«ХІаранера ду», – элира цара.
5«Нахьиран кІант Лабан вевзий шуна?» – аьлла, хаьттира Якъуба.
«Вевза», – жоп делира Іуша.
6«Муха Іаш ву иза?» – хаьттира Якъуба.
«Дика Іаш ву, – жоп делира Іуша. – Хьуьлла йогІуш ю цуьнан йоІ Рахьал, уьстагІий а далош».
7Якъуба элира: «ХІинца а де дехха ду, уьстагІий гулдан а хьалхе ду, хи а маладай, дІа а дигий, дажаде уьш».
8Амма Іуша элира: «Дерриг а жаш гулдаллалц собар дан деза тхан. ТІаккха, гІунан гона тІера тІулг дІа а харцийна, уьстагІашна хи малор ду оха».
9Якъуба цаьрца къамел дечу юкъана, ша дажош долу шен ден уьстагІий а далош, Іу йолу Рахьал еара уьш болчу.
10Шен ненавешин Лабанан йоІ Рахьал а, Лабанан уьстагІаш а гина, тІевахана, гІуна тІера тІулг дІа а карчийна, уьстагІашна хи малийра Якъуба.
11Юха, Рахьална барт а баьккхина, вилхира иза.
12Цо дийцира Рахьална, ша цуьнан ден доьзалера хилар а, ша Ребикхин кІант хилар а. Рахьала, едда цІа а яхана, дега дийцира цунах лаьцна.
13Шен йишин кІантах и кхаъ беача, Якъубана дуьхьалвеана, иза мара а воьллина, барт а баьккхина, шен цІа чу вигира Лабана. Якъуба дийцира Лабанна хиллачух лаьцна дерриг а.
14«Мел дика ду хьо сан цІийх а, синах а волуш!» – элира Лабана Якъубе.
Якъуба Леа а, Рахьал а ялайо
Лабан волчохь дийнна баттахь Іийра Якъуб.
15Цкъа Лабана элира Якъубе: «Маьхза ахь суна болх беш нийса дац, хьо сан гергара стаг велахь а. Алахьа, хІун ло ас хьуна?»
16Лабанан ши йоІ яра: йоккхаха йолу Леа а, жимаха йолу Рахьал а.
17Леа бІаьрса ледара долуш яра, ткъа Рахьал юьхь хаза йолуш а, дегІ куьцехь долуш а яра.
18Якъубана Рахьал езаеллера, цундела цо элира Лабане: «Ас ворхІ шарахь болх бийр бу хьуна, ахь соьга хьайн йоІ Рахьал яийтахь».
19«Кхечуьнга лучул, хьоьга иза ялар гІолехь хир ду. Со волчохь Іе хьо», – элира Лабана.
20Якъуба ворхІ шарахь болх бира Лабанна. Амма и хан масех де долуш санна бен ца хийтира цунна, хІунда аьлча Рахьале болу безам чІогІа бара цуьнан.
21ВорхІ шо хан чекхъяьлча, Якъуба элира Лабане: «Сан зуда схьало, болх бан тоьхна хан чекхъяьлла сан».
22Цигахь Іаш болу нах схьа а кхайкхина, той хІоттийра Лабана.
23Цу буссехь Якъуб волчу шен йоІ Леа йигира цо. Якъуб Леица дІавижира.
24Лабана шен ялхо Залпаъ елира Леина оьшу гІуллакх дайта.
25Іуьйранна Якъубана гира шеца ерг Леа хилар. Цо элира Лабане: «ХІара хІун ду ахьа суна динарг? Ас хьуна дуккха а болх ма бинера Рахьал сайга йоуьйтург. Со ле хІунда ви ахьа?»
26Лабана элира: «Тхо долчу махкахь жимаха йолчу йоьІан бакъо яц йоккхаха йолчул хьалха маре яха.
27Амма ловзаран кІира ахьа чекхдаккхахь, аса Рахьал а дІалур ю хьуна. Иза долайоккхург кхин а ворхІ шарахь суна болх бан беза ахьа».
28Якъуба цо ма-аллара дира: ловзаран Іадат кхочушдира, ткъа Лабана шен йоІ Рахьал дІаелира цунна.
29Шен ялхо Балхьат елира Лабана Рахьална гІуллакх дан.
30Якъуб Рахьалах кхийтира, иза Леэл чІогІа езаелира цунна. Кхин а ворхІ шарахь а Лабанна болх бира цо.
Якъубан кІентий
31Везачу Элана гора Якъубана Рахьал Леэл чІогІа езаш хилар, цундела Цо Леин бераш хилийтира, ткъа Рахьалан ца хилийтира.
32Леас кІант вира, цуьнан цІе цо Раабан тиллира (иза «сан бала гина Цунна» бохучух тера ду), хІунда аьлча цо бохура: «Везачу Элана гина аса хьоьгу бала: хІинца мукъана а со езаяла мега сан майрачунна».
33Леа юха а доьзалхочух хилира, кхин цхьа кІант вира цо. Цуьнан цІе цо ШимІа тиллира (иза «хезна» бохучух терра ду). Леас бохура: «Везачу Элана хезна, со майрачунна ца еза аьлла, цундела Цо суна кІант велла».
34Кхин цкъа а доьзалхочух а хилла, кІант вира Леас. Цо цуьнан цІе Леви тиллира (иза «цхьаьнакхета» бохург ду). Леас бохура: «ХІинца сан майра суна уллохь хир ву, ас кхо кІант ма вина цунна».
35Юха а доьзалхочух а хилла, кхин цхьа кІант вира Леас. Цуьнан цІе ЯхІуд тиллира (иза «хастам» бохург ду). Цо бохура: «ХІинца ас Везачу Элана хастам бийр бу». Цул тІаьхьа кхин бер ца хуьлуш сецира иза.
30
1Рахьална гора шен Якъубана дина бер ца хилар. Шен йишех Леэх хьоьгуш, цо элира Якъубе: «Со лийр ю, ахь сан бераш ца хилийтахь!»
2Якъуба элира, Рахьална оьгІаз а вахана: «Хьуна бераш ца деллачу Делан метта-м вац со?»
3ТІаккха Рахьала элира: «Сан ялхочуьнца Балхьатца дІавижа. Нагахь санна цо суна бер дахь, сан а цуьнгахула доьзал хир бу».
4Рахьала шен ялхо Балхьат елира Якъубана, цунах зуда яйта. Якъуб цуьнца дІавижира.
5Доьзалхочух а хилла, Якъубана кІант вира Балхьата.
6«Сан доІанаш а хезна, Дала со бакъйина, – элира Рахьала. – Цо суна кІант велла». Цо кІентан цІе Дан тиллира (иза «бакъвина» бохург ду).
7Юха доьзалхочух хиллачу Рахьалан ялхочо Балхьата шолгІа кІант вира Якъубана.
8«Дала бахьана а хІоттийна, сайн йишица къовса а елла, толам баьккхи ас», – элира Рахьала. Цу кІентан цІе Наптал тиллира цо (иза «къийсам» бохург ду).
9Шен кхин бер ца хуьлий хиинчу Леас Якъубана шен ялхо Залпаъ елира, цунах зуда яйта.
10Леин ялхочо Залпаа Якъубана кІант вира.
11«Сан аьтто хилла», – элира Леас. Цо кІентан цІе Гада (иза «аьтто» бохург ду) тиллира.
12Леин ялхочо Залпаа Якъубана кхин цхьа кІант а вира.
13Леас элира: «Со ирс долуш ю! ХІинца массо а зударша со ирс долуш ю эр ду!» Цу кІентан цІе Ашар тиллира цо (иза «ирс» бохург ду).
14КІа хьокхучу хенахь арахула вогІучу Раабанна дудаъ
[14] цІе йолу орамаш карийра. Цо уьш шен нанна Леина схьадеара. Рахьала элира Леига: «Хьан кІанта деана дудаъ-орамаш лохьа суна жимма».
15«Ахь майра а ваьккхина соьгара, – элира Леас, – хІинца сан кІанта деана дудаъ-орамаш а деза хьуна?»
Амма Рахьала жоп делира: «Нагахь хьайн кІанта деана орамаш ахь суна лахь, тховссехь Якъубца дІайижа мегар ду хьуна», – аьлла.
16Сарахь Якъуб арара цІа вогІуш, Леа цунна дуьхьал елира. «Тховса хьо соьца дІавуьжур ву, – элира цо. – Ас сайн кІентан дудаъ-орамаш делла хьох». Цу буса Якъуб Леица дІавижира.
17ТІаккха Леин доІанаш а хезна, Дала юха а доьзалхочух хилийтира иза. Цо Якъубана пхоьалгІа кІант вира.
18Леас элира: «Ас сайн майрачунна ялхо яларна Дала совгІат дина суна». Цо кІентан цІе Иссархан тиллира (иза «совгІат ду» бохург ду).
19Юха а доьзалхочух а хилла, Якъубана ялхалгІа кІант вира Леас.
20«Дала тамашийна похІма делла суна, – бохура Леас. – ХІинца Якъуба со, билггала, лорур ю, хІунда аьлча ас ялх кІант вина цунна». Цо кІентан цІе Забул тиллира (иза «ларам» бохучух тера ду).
21Цул тІаьхьа Леас йоІ йира, цуьнан цІе цо Дина тиллира.
22Рахьал дагахь а йолуш, цуьнан доІина жоп а делла, бер хилийта аьтто бира Дала.
23Доьзалхочух а хилла, кІант вира Рахьала. Цо бохура: «Дала хІара эхь дІадаьккхи суна тІера».
24Цо кІентан цІе Юсуп тиллира (иза «алсамдалийта» бохург ду). «Везачу Эло кхин а лойла суна кІант», – бохура цо.
Якъубан даьхни алсамдолу
25Юсуп винчул тІаьхьа Якъуба элира Лабане: «ДІавахийтахь со, сайн махка гІур вара со.
26Ас хьуна болх бина болу сан зударий а, бераш а схьалохьа, тІаккха со дІагІур ву. Хьуна ма-хаъара, ас хьуна гІуллакх дика дина».
27«Нагахь хьо суна резавелахь, ма гІохьа дІа, кхузахь Іехьа, – жоп делира цунна Лабана. – Пал тесча, суна хиина, хьо бахьана долуш со Везачу Эло декъалвина хилар.
28Алахьа соьга хьайн мах, ас дІалур бу хьуна».
29Якъуба элира: «Хьуна хаьа, ас хьуна болх дика бина: ас Іалашдар бахьана долуш хьан даьхни дика хилла.
30Со хьо волчу веанчу хенахь хьан хьал дукха дацара, ткъа хІинца хьан иза дуккха а ду. Со варца Везачу Эло декъалвина хьо. ХІинца сайна оьшург дан лаьа суна. Цкъа мацца дина а сайн цІийнан гІуллакх ца дича волий со?»
31«ХІун ло ас хьуна?» – хаьттира Лабана.
Амма Якъуба элира: «Суна хІумма а дала ца оьшу. Ас бохург дан лаахь, соьга кхидІа а хьайн уьстагІий дажадайта.
32Пурба ло суна, тахана хьайн жашкахула чекх а ваьлла, дерриг а махарчий йолу а, къорза а уьстагІий схьаэца, ткъа иштта массо а Іаьржа Іахар а, махарчий йолу а, къорза а гезарий схьаэца а. Иза суна белла мах хир бу.
33ТІейогІучу хенахь хьуна атта хир ду со зен: сан жашка хьажа веача, махарчий йоцу я томмагІаш доцу бож хилахь я Іаьржа боцу Іахар хилахь, хьуна хуур ду, ас иза хьайн лачкъинийла».
34Лабана жоп делира: «Со реза ву, ахьа ма-бохху дийр ду вай».
35Амма оццу дийнахь Лабана массо а къорза а, махарчий йолу а гезарий а, Іаьржа Іахарий а дІа а лачкъийна, шен кІенташка уьш ларде элира.
36Кхаа дийнахь новкъа дІа а бахана, къорза даьхни кхечу метте дІалаьллира кІенташа. Ткъа Якъуб важа даьхни дажош висира.
37ТІаккха Якъуба, толлан а, бІаран а, хьехан а дитташ тІера гаьннаш а даьхна, цхьацца йолчу меттера царна тІера чкъор дІадаьккхира. Гаьннаш тІехь кІайн махарчий йисира.
38Цо и гаьннаш бежанаша хи молучу массо а меттехь охьадохкура. Хи мала деана даьхни циггахь вовшахкхетара.
39Цу гаьннаш хьалха бежалошца цхьаьнакхеттачу гезарша махарчий йолу а, къорза а, томмагІаш долу а дохкана лора.
40И дохкана юьстах а даьккхина, цо важа долу даьхни цхьаьнакхетачу хенахь Лабанан къорза а, Іаьржа а даьхни долчу дІадерзадора. Иштта цуьнан хилира шен даьхни. Лабанан даьхнех дІа а къастийна, уьш юьстахо латтадора Якъуба.
41ХІоразза а жена юкъахь онда даьхни оре деача, цунна хьалха хи молучу нойш чу гаьннаш дохкура Якъуба. Цу гаьннаш хьалха вовшахъэр хуьлура даьхнин.
42Ткъа даьхни гІийла хилча, цунна хьалха гаьннаш ца дохкура цо. ГІийла дохкана Лабанна дуьсура, ткъа онданиг Якъубана хуьлура.
43ЧІогІа хьалдолуш хилира Якъуб, цуьнан даккхий жаш а, дуккха а гІарбашаш а, ялхой а, эмкалш а, варраш а яра.
31
Якъуб Лабан волчуьра воду
1Якъубана хезира Лабанан кІенташа олуш: «Вайн ден долахь дерг дІа а эцна, шена бахам гулбина Якъуба».
2Цул тІаьхьа Якъуба тидам бира Лабан шеца хьалха санна ца хилар.
3Везачу Эло элира Якъубе: «Хьайн дайн лаьтта тІе, хьайн гергарнаш болчу юхаверза. Со хьоьца хир ву».
4Якъуба Рахьале а, Леига а алийтира, шен жаш долчу араяла аьлла.
5Цо элира цаьрга: «Суна го шун да хьалха санна сайца ца хилар, амма сан ден Дела соьца ву.
6Шуна хаьа, ас сайн ницкъ ма-кхоччу шун дена болх бинийла,
7амма цо левора со, иттазза суна бала беза мах хуьйцуш. Делахь а, Дала Іалашвора со цо лелочу вочу хІуманех.
8Нагахь Лабана: „Хьуна луш болу мах къорза даьхни хир ду“, – аьлча, дерриг а дохкана къорза хуьлура, ткъа нагахь цо: „Хьан мах махарчий йолу даьхни хир ду“, – аьлча, дерриг а дохкана махарчий йолуш хуьлура.
9Иштта Дала шун дегара даьхни, схьа а даьккхина, суна схьаделира.
10Цкъа даьхни вовшахкхетачу хенахь суна гІан гира: гезарий оре лаьцна бежалой къорза а, махарчий я томмагІаш долуш а яра.
11Делан малико элира соьга гІенах: „Якъуб“. Ас жоп делира: „Со кхузахь ву“, – аьлла.
12Цо элира: „ДІахьажал: гезаршца цхьаьнакхетта ерриг а бежалой къорза а, махарчий я томмагІаш долуш а ю, хІунда аьлча Суна гина Лабана хьуна бина тешнабехк.
13Со Беталахь хьуна дуьхьал хІоьттина волу Дела ву, ахьа тІулга тІе даьтта а доьттина, Суна чІагІо йинчу меттигехь. ХІара латта Іадда а дитий, хьо винчу махка сиха дІагІо“».
14Рахьала а, Леас а элира: «Тхан ден бахамехь тхуна дакъа дан а дуй?
15Гуш дац цунна тхо хийра хетар? Тхо дохка а доьхкина, тхох даьккхинарг дайина ваьлла иза.
16Дала тхан дегара схьабаьккхина бахам вайн а, вайн берийн а бу, цундела Дала хьайга ма-бохху де ахь».
17Бераш а, зударий а эмкалш тІе а ховшийна,
18дерриг а даьхни хьалха а лаьллина, Падан-Арамехь вовшахтоьхна бахам схьа а эцна, шен да Исхьакх волчу, КанаІан-махка дІаваха новкъа велира Якъуб.
19Лабан уьстагІий ларга вахача, Рахьала цуьнан цІахь болу цІуш лачкъийра.
20Якъуба левира арамхо Лабан, ша дІавоьдий а ца хаийтина.
21Иза ведира, шен долахь дерг схьа а эцна. Эпрат-хил дехьа а ваьлла, ГалІад-лам болчухьа дІавахара иза.
Лабан Якъубана тІаьхьаволу
22КхозлагІчу дийнахь Лабане хаийтира, Якъуб ведда аьлла.
23Шеца гергара нах а эцна, Якъубана тІаьхьавелира иза. ВорхІ де даьлча, ГалІад-лома тІехь иза цунна тІекхечира.
24ГІенах веанчу Дала арамхочуьнга Лабане элира: «Ларлолахь, айхьа Якъубе олург, ойла а еш, алалахь».
25Лабан Якъубана тІаьхьакхиира. ГалІад-ломахь шен четарш дІахІиттийнера Якъуба, Лабан а сецира цигахь шен гергарчу нахаца.
26Лабана элира Якъубе: «И хІун ду ахь динарг? Со ле а вина, сан йоІарий, йийсархой санна, дІа ма биги ахь.
27Хьо хІунда ведда къайлаха? Соьга хІунда ца элира ахь? Ас самукъанечу эшаршца, вотанашца, дечиг-пондаршца новкъа воккхур ма вара хьо.
28ДІасакъаьсташ, йоІаршна а, церан берашна а барт баккха аьтто а ца хилийти ахь. Ойла ца еш дина ахь и хІума.
29Сан ницкъ бара хьуна вон болх бан, амма сийсара буьйсанна хьан ден Дала аьлла соьга: „Ларлолахь, айхьа Якъубе олург, ойла а еш, алалахь“.
30Хьо хьайн ден цІа кхача сихвелла дела дІавахана хуьлуьйтур вай, амма сан цІуш хІунда лачкъийна ахь?»
31Якъуба жоп делира Лабанна: «Со ведира, хІунда аьлча со кхоьрура, ахь нуьцкъала хьайн йоІарий сайгара дІабахарна.
32Нагахь хьуна кхузахь цхьаьнгахь хьайн цІуш карабахь, иза вехар вац. Хьайн гергарчу нахана а гуш хьажа, хьан долахь йолу хІума юй соьгахь. Нагахь елахь, юханехьа дІаэца». Якъубана ца хаьара Рахьала цІуш лачкъийнийла.
33Якъубан а, Леин а, шина ялхочун а четарш кІелахь Лабанна хІумма а ца карийра. Юха Рахьалан четар кІел веара иза.
34Рахьал, цІуш эмкалан нуьйра кІел дІа а лачкъийна, царна тІе хиънера. Четар кІелахь леррина лехча, хІумма а ца карийра Лабанна.
35Рахьала элира шен дега: «ОьгІаз ма гІолахь, дада, хьуна хьалха со хьала ца гІаттарна, зударийн лазар долуш ю со». Мел чІогІа лехарх Лабанна ца карийра цІуш.
36ОьгІазвахана волу Якъуб Лабанна тІевирзира: «ХІун ду соьгара даьлларг? Хьо суна тІаьхьавала сан хІун бехк бу?
37Сан долахь дерг дерриг а кегий ахь, хьайн салпалах хІумма а карийн хьуна? Хьайна карийнарг хьан а, сан а гергарчу нахана хьалха охьадилла, цаьрга кхел йойтур ю вайшиммо.
38Ткъа шарахь хьо волчохь Іийна со. Цу хенахь хьан уьстагІий а, гезарий а оста а ца евлла, хьан жаш юкъара кой а ца диъна ас.
39Акхароша цистина даьхни хьуна тІе ца деана ас, зен сайна хилийтина. Ткъа ахь соьга дийнахь а, буса а лачкъийначунна тІера мах токхуьйтура.
40Дийнахь малхо воттуш, буьйсанна шелонна бала хьоьгуш, наб а яйна лелла со.
41Иштта ткъа шарахь Іийна со хьан хІусамехь. Дейтта шарахь хьан шина йоІах а, ялх шарахь даьхнех а болх бина ас, ткъа ахь суна луш болу мах иттазза хийцира.
42Нагахь санна соьца Исхьакх шех кхоьруш волу, сан деден ИбрахІиман Дела а ца хиллехь, ахь со хІумма а ца луш дІавохуьйтур вара. Амма Далла гина сан халонаш а, ас хьегна къа а, сийсара буса Цо бехказваьккхина со».
Якъубана а, Лабанна а юкъахь хилла барт
43Лабана Якъубана жоп делира: «ХІара зударий сан йоІарий бу, церан бераш а сан ду. Хьуна гуш долу даьхни а, бахам а сан бу. Амма хІун дийр ду ас сайн йоІаршна а, цара динчу берашна а?
44Барт бан беза вайшиммо, иза вайна юкъахь тоьшалла хилла дІахІуттур бу».
45Шайн хилла барт дагахь латто, схьа а эцна, цхьа тІулг дІахІоттийра Якъуба.
46Шен гергарчаьрга а элира цо: «ТІулгаш гулде». Цара, тІулгаш а гулдина, йоккха оьла йира. Юха цу оьланна улло хІума яа охьахевшира уьш.
47Лабана цу меттиган цІе ЕгІар-СахІадута тиллира, ткъа Якъуба цунах ГалІад элира.
48Лабана элира: «ХІара тІулгийн оьла тахана вайшинна юкъахь болчу бертан теш ю». Цундела аьлла цунах ГалІад (иза «тоьшаллин оьла» бохург ду).
49«Вай барт бинчул тІаьхьа дІасадевлча, Везачу Эло терго йойла вайна тІехь», – элира Лабана. Иштта цу меттигах МицІпа аьлла, цІе тиллира цо (иза «терго» бохург ду).
50«Нагахь санна хьо сан йоІаршца вон хилахь я ахь царна тІе зударий балабахь, вайна юкъахь цхьа а вацахь а, хаалахь: Дела Теш ву хьуна а, суна а юкъахь».
51Кхин а элира Лабана Якъубе: «ХІара тІулгийн оьла а, хІара боккха тІулг а бу ас вайшинна юкъахь хІоттийна.
52И тІулгийн оьла а, и боккха тІулг а тоьшалла ду со оцу тІулгел дехьа – хьан агІор вериг ца хилар хьуна зен дан. Хьо а вер вац цу тІулгел сехьа суна зен дан.
53ИбрахІиман а, Нахьиран а, церан ден а Дала кхел йойла вайна».
Шен дас Исхьакха ма-аллара, Кхерамечу Делах чІагІо йира Якъуба.
54Цу лам тІехь сагІа а даьккхина, массо а гергара стаг хІума яа кхайкхира цо. Кхачанах а кхетта, цигахь буьйса яьккхира цара.
55Іуьйранна хьалххе йоІарийн берашна а, йоІаршна а барташ а даьхна, уьш декъал а бина, цІа вахара Лабан.
32
Якъуб Іесавана дуьхьал воьду
1Шен некъ кхидІа а бечу Якъубана дуьхьал Делан маликаш кхийтира.
2Уьш гича, Якъуба элира: «ХІара Делан тоба ю!» Цо и маликаш гинчу меттиган цІе Махьанайм тиллира (иза «ши тоба» бохург ду).
3СеІир цІе йолчу махкара Эдом олучу меттехь Іаш волчу шен веше Іесаве хаам бан нах бахийтира Якъуба.
4Цо элира цаьрга: «Сан эле Іесаве иштта ала: „Хьан ялхочо Якъуба боху: ‘Со Лабан волчохь хІара де тІекхаччалц Іийна.
5Сан стерчий а, хьелий а, варраш а, уьстагІий а, гезарий а, ялхой а, гІарбашаш а бу. ХІара кхаъ боуьйту ас хьан къинхетаме сатесна’“».
6Геланчаша, юха а баьхкина, элира Якъубе: «Хьан ваша Іесав волчохь хилира тхо, иза хІинца хьуна дуьхьал вогІуш ву, шеца виъ бІе стаг а валош».
7Воьхна а, кхеравелла а хьаьвзинчу Якъуба шеца болу нах а, даьхни а шина тобане дийкъира.
8Цо ойла йира: «Нагахь Іесав цхьана тобанна тІелатахь, важа, кІелхьара а яьлла, дийна юьсур ю».
9Якъуба элира: «Сан деден ИбрахІиман а, сан ден Исхьакхан а Дела, Веза Эла, Ахь элира соьга: „Хьайн лаьтта тІе, гергара нах болчу юхаверза, Ас дика ваха хаор ву хьо“.
10Со хьакъ вац Хьан соьга хедар боцучу безамна а, тешамна а. Со Йордан-хих дехьаваьлча, сан карахь цхьа гІаж бен хІумма а яцара, ткъа хІинца сан шина тобане бекъна бахам бу.
11Доьху Хьоьга, сан вешех Іесавах со ларвехьа, хІунда аьлча со кхоьру, ван а веана, иза суна а, зударшна а, берашна а тІелатарх.
12Ахь аьлла ма ду: „Ас хьан аьтто бийр бу, хІордан гІум санна, ягар ца яллал тІаьхье а кхиор ю“».
13Якъуба цигахь буьйса яьккхира, шен долчух вешина Іесавана совгІат а кечдира цо:
14ши бІе газа а, ткъа бож а, ши бІе уьстагІ а, ткъа ка а,
15ткъе итт стен эмкал а, шайн бокъашца, шовзткъа етт а, итт бугІа а, ткъа виркхел а, итт вир а.
16И даьхни тобанашка а декъна, ялхошка дІа а делла, цо элира: «Сол хьалха дІагІо, даьхнина юкъахь меттиг а юьтуш».
17Хьалха воьдучу ялхочуьнга Якъуба элира: «Сан ваша Іесав дуьхьал а кхетта, цо хьайга хаттахь: „Хьо хьенан ву? Стенга воьду? ХІара хьенан даьхни ду ахь дуьгург?“,
18ахь ала: „Хьан ялхочун Якъубан даьхни ду. Хьуна совгІатана доуьйтуш ду хІара, иза ша а ву тхуна тІаьххье схьавогІуш“».
19Иштта шолгІачу ялхочунна а, кхозлагІчунна а, даьхнина тІаьхьа богІучу вукхарна а хьийхира цо ала дезарг: «Аша а иштта ала Іесаве, иза шайна дуьхьалкхетча.
20Кхин тІе а тоха: „Хьан ялхо Якъуб тхуна тІаьхьа вогІуш ву“, – алий». Якъуба ойла йора: «Ас дог кІаддийр ду цуьнан, сайл хьалха хІара совгІаташ а дахьийтина. Юха, тхойша вовшахкхетча, цо со тІеэца мега».
21Иштта совгІаташ хьалха дІа а дахьийтина, шаьш севцначу меттехь буьйса йоккхуш Іийра Якъуб.
Якъуб Делах латар
22Цу буссехь шен ши зуда а, ши ялхо-зуда а, цхьайтта кІант а эцна, Ябокх цІе йолчу хин гечох дехьавелира Якъуб.
23Доьзал а, шен бахам а хил дехьа баьккхира цо.
24Якъуб ша висинчу хенахь сахиллалц цхьаъ лийтира цунах.
25Шега Якъуб эша ца велча, цу стага, кхуьнан хенах чІогІа куьг а тоьхна, иза чуьрадаьккхира.
26Юха цо элира: «ДІахеца со, арахь серлайолуш ю».
Амма Якъуба элира: «Ахь со декъалваллалц дІахоьцур вац».
27Стага хаьттира: «Хьан цІе хІун ю?»
«Якъуб», элира Якъуба.
28ТІаккха стага элира: «ХІинца дуьйна хьан цІе Якъуб хир яц, Исраил
[15] хир ю, хІунда аьлча хьо, Делах а, нахах а летта, кІел ца висира».
29Якъуба элира: «Доьху хьоьга, хьайн цІе йийцахь суна».
Амма стага хаьттира: «Сан цІе хІунда хоьтту ахь?» Цо Якъуб декъалвира.
30Якъуба цу меттиган цІе Пенуал (иза «Делан юьхь» бохург ду) тиллира. Цо элира: «Кху меттехь Делаца юьхь-дуьхьал а нисвелла, дийна висна со».
31Малх цунна тІехула хьалагІаьттира, иза, астагІа а лелхаш, Пенуалехула чекхволуш.
32Цундела ца юу исраилхоша ха долчуьра хьорзам, хІунда аьлча Дала Якъубан цу меттигах куьг тоьхна дела.
33
Якъуббий, Іесаввий вовшахкхетар
1ДІахьаьжначу Якъубана гира, шеца виъ бІе стаг а валош, вогІу Іесав. Леиний, Рахьалний, шина ялхочунний юкъахь бераш дІасадийкъира Якъуба.
2Ялхой-зударий а, церан бераш а хьалха хІиттийра цо, Леа а, цуьнан бераш а царна тІехьа хІиттийра, ткъа Рахьал а, Юсуп а массарна а тІехьа даьккхира.
3Хьалхаваьлла дІа а волавелла, шен вешина тІекхочуш, ворхІазза лаьтта тІекхаччалц охьатаьІира иза.
4Амма Іесав, Якъубана дуьхьал а ведда, иза мара а воьллина, барташ даха хІоьттира. И шиъ вилхира.
5Зударий а, бераш а гина, Іесава хаьттира: «ХІорш муьлш бу хьоьца берш?»
Якъуба элира: «Дела соьца дика а хилла, Цо хьан ялхочунна делла бераш ду уьш».
6Ялхой, шайн берашца тІебаьхкина, охьатаьІира Іесавана хьалха.
7Юха Леа а, цуьнан бераш а тІедаьхкина охьатаьІира. Массарал тІаьхьа тІедеана Юсуп а, Рахьал а охьатаьІира.
8Іесава хаьттира Якъубе: «И дерриг а даьхни суна дуьхьал хІунда даийтира ахь?»
«Хьо резаван лаьара суна, сан эла», – аьлла, жоп делира Якъуба.
9Іесава элира: «Сан дерриг а долуш ду, сан ваша. Хьайниг хьайна дита».
10«ХІан-хІа, ас доьху хьоьга! – элира Якъуба. – Нагахь хьо суна резавелахь, дІаэцахьа соьгара совгІат. Хьан юьхь гар – Делан юьхь гар санна ду, сел дика со тІеийци ахь.
11Доьху хьоьга, дІаэца соьгара и совгІаташ, хІунда аьлча, Дела соьца дика а хилла, оьшург дерриг а сан долуш ду».
Якъуба чІогІа дехарна Іесава схьаийцира цуьнан совгІаташ.
12Юха Іесава элира: «ХІинца дІагІур ду вай, со хьуна уллохь хир ву».
13Амма Якъуба элира: «Хьуна гуш ду бераш гІелделла хилар, цул сов, уьстагІий а, хьелий а къона а, оза дезаш а ду сан. Нагахь цхьана дийнахь а лаьллина дигахь, даьхни хІаллакьхир ду.
14Хьо хьалха дІагІо, со хьуна тІаьххье дІавогІур ву, сих а ца луш, даьхни а, бераш а схьадахкадаларе хьаьжжина. ТІаккха сан эла волчу, СеІир-махка, кхочур ву со».
15Іесава элира: «Пурба ло суна хьайца масех сайн стаг вита».
«Иза оьшуш дац, – элира Якъуба. – Хьо соьца дика хилар гичхьана тоьур ду суна».
16Іесав оццу дийнахь СеІир-махка юхавахара,
17ткъа Якъуб Сакхат цІе йолчу метте вахара (иза «кхалораш» бохург ду). Цигахь чохь Іан цІа а, бежанашна кІел хІитта кхалораш а йира цо. Цундела аьлла цу меттигах Сакхат.
18Падан-Арамера араваьллачхьана дуьйна, кхин хьовзам боцуш КанаІан-махкарчу Шехем-гІала схьакхечира Якъуб. ГІалина хьалха арахь сецира иза.
19БІе дато ахча а делла, Шехеман дегара, Хьамуран доьзалера латта ийцира Якъуба. Цу тІехь шен четар дІахІоттийра цо.
20Цигахь сагІа доккху меттиг а кечйина, цу меттигах «Эл» цІе йолу Исраилан Дела аьлла, цІе тиллира цо.
34
Якъубан йоІ Дина а, Шехем-гІалара бахархой а
1Якъубана Леас йина йоІ Дина яхара меттигера зударий болчу.
2Цу мехкан куьйгалхочун хьаьвихочун Хьамуран кІантана Шехемна гира иза. Цо, схьа а лаьцна, хьийзийра йоІ.
3Дина даггара езаелла, цуьнца эсала къамел дира цо.
4Шен дега Хьамуре элира Шехема: «И йоІ суна ялаехьа».
5Якъубана хиира шен йоІ Дина хьийзийнийла, амма цуьнан кІентий даьхни дажош арахь бара, цундела хІумма а ца олуш Іара иза уьш цІа бахккалц.
6Шехеман да Хьамур веара Якъубца къамел дан.
7Хилларг шайна хиъча, Якъубан кІентий сихха арара цІа баьхкира. Уьш чІогІа оьгІазбахана бара, хІунда аьлча Исраилан тІаьхьенна юкъахь чІогІа эхье гІуллакх дара Шехема динарг, Якъубан йоІ а хьийзийна, ткъа и саннарг могуьйтийла дацара.
8Хьамура элира цаьрга: «Даггара шун йоІ езаелла сан кІантана. Доьху шуьга, иза цуьнга маре яийтахьара аш.
9Тхоьца захалонаш леладе: шайн йоІарий тхоьга а бахкийта, тхайнаш шайна а бига.
10Тхуна юккъехь даха ховша – латта шуна хьалха ду. Цу тІехь Іан а Іе, мах а бе, хьал а гулде».
11Шехема элира Динин дега а, вежаршка а: «Шу сайца дика хилийта хІуъа а дийр дара ас, аш боххург лур а дара ас шуна.
12Нускалх муьлхха а там а, совгІаташ а деха, ас дІалур ду шуна, аша иза сайга яийтачхьана».
13Шайн йишин Динин сий дайина дела, Якъубан кІентийн ойла хилира Шехем а, цуьнан да Хьамур а леван.
14Цара элира: «И дойла яц тхан: сунтвазчу стаге тхайн йиша яхийтар эхье ду тхуна.
15Тхо резахир ду, нагахь аш цхьа хІума дахь: шаьш сунт а дина, тхо санна шу хилахь.
16ТІаккха оха шуьга тхайн йоІарий а лур бу, шуниш а балор бу. Шуна юкъахь даха а хевшина, шуьца цхьа къам а хилла Іийр ду тхо.
17Амма шу сунтдан реза ца хилахь, тхайн йиша схьа а эцна, тхо дІагІур ду».
18Цу къамелана резахилира Хьамур а, цуьнан кІант Шехем а.
19Жимачу стага кхин хан ца йолуьйтуш кхочушдира цара аьлларг, хІунда аьлча Якъубан йоІ долаяккха лаьара цунна, ткъа Шехем шен ден хІусамехь уггар лоруш верг вара.
20Хьамур а, цуьнан кІант Шехем а, адам гуллучу метте, шайн гІалин кевне а веана, нахе вистхилира.
21«И нах вайца дика бу, – элира цара. – Вайн лаьтта тІехь Іойла уьш, мах а беш – кху лаьтта тІехь царна тоъал меттиг ю. Вай церан йоІарий балор бу, ткъа цара вайнаш буьгур бу.
22Цхьа халкъ а хилла, вайца Іан реза бу уьш, цхьа хІума дича: нагахь вайн божарий, церанаш санна, сунтбина хилахь.
23Церан жаш а, бахам а, дерриг а даьхни а вайн хир дац тІаккха? Резахила деза вай, тІаккха уьш вайна юкъахь баха ховшур бу».
24ГІалин кевне гулбелларш Хьамура а, цуьнан кІанта Шехема а бохучунна резахилира. ГІалин кевнах арабевлла берриг а божарий сунтбира.
25КхозлагІчу дийнахь, уьш массо а лазаро хьийзош Іохкучу хенахь, гІалара нах шаьш кхерамехь бац моьттуш бара. Ткъа Якъубан ши кІант – ШимІа а, Леви а, Динин вежарий, тарраш а эцна, гІалина тІелетира. Цара массо а божарий хІаллакбира.
26Тур тоьхна Хьамур а, цуьнан кІант Шехем а вийна, церан цІа чуьра Дина схьа а эцна, дІабахара уьш.
27Байина нах болчу чу а оьхуш, Якъубан кІенташа гІали чуьра хІума дІадаьхьира, шайн йиша цигахь хьийзийна дела.
28Цара жаш а, бажа а, варраш а дІадигира, гІалахь а, арахь а дерг дІадаьхьира.
29ГІалин бахархойн хьал а, бераш а, зударий а, цІенош чохь дерг а схьаийцира Якъубан кІенташа.
30ТІаккха Якъуба элира ШимІе а, Левига а: «Аш суна тІе бохам баийтина, кху лаьтта тІехь Іаш болчу канаІанхошна а, перезахошна а со бІаьрга ван везар вац. Вай дукха дац, нагахь уьш, вовшах а кхетта, суна тІелатахь, цара со а, вай массо а хІаллаквийр ву».
31Амма цара жоп делира: «Цу стагана, нахаца лела зуда санна, хета мегар ду ткъа тхан йиша?»
35
Якъуб Бетала юхавогІу
1Дала элира Якъубе: «Бетал цІе йолчу меттиге хьала а валий, хьайн вешех Іесавах хьо ведда вогІучу хенахь хьуна Ша гайтина волчу Далла лерина сагІа доккху меттиг кечъе цигахь».
2Шен доьзале а, шеца болчаьрга а Якъуба элира: «ДІакхийса шайгахь болу хийра цІуш, цІан а лой, тІера бедар а хийца.
3Цул тІаьхьа новкъа довла кечло, вай Бетала гІур ду. Халачу дийнахь сан доІина жоп а делла, со миччанхьа а вахача, соьца хилла волчу Далла лерина сагІа доккху меттиг кечйийр ю ас цигахь».
4Шайгахь болу хийра цІуш а, лергара чІагарш а Якъубе дІаелира цара. Цо уьш Шехем-гІали уллохь ножан дитта кІел лаьттах дІайоьхкира.
5Юха уьш новкъа бевлира. Дала кхерам тесира царна гонах йолчу гІаланашкарчу нахана тІе, цундела зуламна Якъубан берашна тІаьхьа цхьа а ца велира.
6Якъуб а, цуьнца берш а КанаІан-махкахь йолчу Луз цІе йолчу меттиге (хІинца Бетал) баьхкира.
7Цигахь цо Беталахь волчу Далла лерина сагІа доккху меттиг кечйира, хІунда аьлча кхузахь Дала Ша вовзийтира цунна, хІара шен вешех ведда воьдучу хенахь.
8Ребикха кхаьбна йолу Дебира елча, иза Бетална лахо лаьттачу ножана кІел дІайоьллира. Цундела тиллина цу меттиган цІе Іалун Бахут (иза «делхаран наж» бохург ду).
9Якъуб Падан-Арамера юхавеача, Дала, кхин цкъа а Ша гайтина, декъалвира иза.
10Дала элира цуьнга:
«Хьан цІе Якъуб ю,
амма хІинца дуьйна хьох кхин Якъуб эр дац:
хьан цІе Исраил хир ю».
Иштта Дала цуьнан цІе Исраил тиллира.
11Дала элира:
«Со Нуьцкъала Дела ву.
Алссам доьзалхой а хуьлуш, деба.
Халкъ а, халкъийн доьзал а,
паччахьаш а схьабевр бу хьох.
12ИбрахІимна а, Исхьакхана а делла латта
хьуна дІало Ас,
хьан тІаьхьенна а дІалур ду Ас иза».
13ТІаккха цуьнца къамел дечу меттера дІавахара Дела.
14Якъуба Дала шеца къамел динчу метте боккха тІулг хІоттийра. Цу тІе Далла лерина чагІар а, даьтта а доьттира цо.
15Дала шеца къамел динчу меттиган цІе юха а Бетал тиллира Якъуба.
Рахьал а, Исхьакх а кхалхар
16Беталара дІа а бахана, Эпрати-гІалина уьш гена боцучу хенахь Рахьал беро хьовзийра.
17ЧІогІа холчохь йолуш, бала хьоьгура цо. Бер схьаоьцуш йолчу зудчо элира: «Кхера ма кхера, хьан кхин цхьа кІант хир ву».
18Шен са дІадалале Рахьала кІентан цІе Бен-Они тиллира (иза «сан баланийн кІант» бохург ду), амма дас Бен-Яман элира цунах (иза «сан аьтто куьйган кІант» бохург ду).
19Рахьал кхелхира. Эпрати-гІала (я Байтлахам) боьдучу новкъахь дІайоьллира иза.
20Цуьнан коша тІехь чуртана тІулг хІоттийра Якъуба. И тІулг хІинца а Рахьалан коша тІехь лаьтташ бу.
21Шен некъ кхидІа а бина, Мигдал Іедар олучу меттехь четар хІоттийра Исраила.
22Исраил цу меттехь Іаш волуш, Раабан шен ден ялхочуьнца Балхьатца дІавижира. Исраилна хиира иза.
Якъубан шийтта кІант вара.
23Леас бина кІентий:
Якъубан дуьххьарлераниг – Раабан, юха ШимІа, Леви, ЯхІуд, Иссархан, Забул.
24Рахьала бина кІентий:
Юсуп а, Бен-Яман а.
25Рахьалан ялхочо Балхьата бина кІентий:
Дан а, Наптал а.
26Леин ялхочо Залпаа бина кІентий:
Гада а, Ашар а.
Уьш Якъубана Падан-Арамехь бина кІентий бара.
27Кхиръят-АрбаІ (хІинца Хьеврон) уллохь йолу Мамари цІе йолчу меттехь Іачу шен дена Исхьакхана тІевахара Якъуб. Цигахь цхьана хенахь тІевеана Іийнера ИбрахІим а, Исхьакх а.
28Исхьакхан бІе дезткъа шо дара.
29Дуьнен чохь дуккха а хан яьккхина, кхелхича, шен дайх дІакхийтира Исхьакх. Цуьнан кІенташа Іесава а, Якъуба а дІавоьллира иза.
Іесаван тІаьхье
(1 Шерашкахь 1:34-37)
36
1Іесаван (я кхечу тайпана аьлча Эдоман) тІаьхье хІара ю.
2КанаІан-махкара зударий балийра Іесава: Іада а, АхІлибам а, Басамат а. Іада яра хьетахочун Эйлонан йоІ. АхІлибам яра Іанин йоІ а, хьаьвихочун ЦІибІонан кІентан йоІ а.
3Ткъа Басамат яра ИсмаьІалан йоІ а, Набуятин йиша а.
4Іадас Іесавана Элипаз вира, Басамата РаІал вира.
5АхІлибама ЕІуш а, ЯІлам а, Кхорахь а вира. КанаІан-махкахь Іесавана бина кІентий бара уьш.
6Шен зударий а, кІентий а, йоІарий а, цІахь болу ялхой а, даьхни а, КанаІанахь гулбина бахам а эцна, шен ваша Якъуб волчуьра кхечу метте дІавахара Іесав.
7Цу шиннан дуккха а хьал а, даьхни а дара. Уьш тІебаьхкина Іаш болчу лаьтта тІехь дІатарвала а, ваха а царна хала дара.
8Иштта, дІавахна, СеІир-махкахь ваха хиира Іесав (я Эдом).
9СеІир-лаьмнашкахь Іийначу эдомхойн ден Іесаван тІаьхье хІара ю.
10Іесаван кІентийн цІераш яра:
Іесаван зудчун Іадин кІант Элипаз а, Іесаван зудчун Басаматан кІант РаІал а.
11Элипазан кІентий: Теман, Омар, Цепа, ГаІтам, Кхеназ.
12Іесаван кІентан Элипазан ТамнаІ цІе йолуш ялхо яра. Цо Элипазана Іамалекх вира. Уьш Іесаван зудчун Іадин берийн бераш дара.
13РаІалан кІентий бара Нахьати, Зерахь, Шама, Миза. Уьш Іесаван зудчун Басаматан берийн бераш дара.
14Іесаван зудчо, Іанин йоІа, ЦІибІонан кІентан йоІа АхІлибама Іесавана бина кІентий бара ЕІуш, ЯІлам, Кхуорахь.
15Іесаван тІаьхьенах баьччанаш бара хІорш:
Іесаван дуьххьарлерачу кІентан Элипазан кІентий: баьччанаш Теман, Омар, Цепа, Кхеназ,
16Кхуорахь, ГаІтам, Іамалекх. Уьш Эдомехь Элипазах схьабевлла баьччанаш бара. Иштта Іадин берийн бераш а дара уьш.
17Іесаван кІентан РаІалан кІентий бара: баьччанаш Нахьати, Зерахь, Шама, Миза. Уьш Эдомехь РаІалах схьабевлла баьччанаш бара. Иштта Іесаван зудчун Басаматан берийн бераш а дара уьш.
18Іесаван зудчун АхІлибаман кІентий: баьччанаш ЕІуш, ЯІлам, Кхуорахь. Іесаван зудчо, Іанин йоІа АхІлибама, бина баьччанаш бара уьш.
19Уьш Іесаван (Эдоман) кІентий а, церан баьччанаш а бара.
Эдомехь Іийначу СеІиран тІаьхье
(1 Шерашкахь 1:38-42)
20Іесав вале Эдомехь Іийнера хьорихо СеІир. Цуьнан бара кІентий: Лутани, Шубали, ЦІибІон, Іана,
21Дишон, Эцар, Дишан. Эдомехь болу СеІиран и кІентий хьорихойн баьччанаш бара.
22Лутанин кІентий: Хьори а, ХІейма а. ТамнаІ Лутанин йиша яра.
23Шубалин кІентий: Іалван, Манахьат, Іейбал, Шапи, Онам.
24ЦІибІонан кІентий: АяхІу, Іана. Шен ден ЦІибІонан варраш яжош, яьссачу арахь довха хи карийна Іана вара иза.
25Іанин бераш: Дишон а, Іанин йоІ АхІлибам а.
26Дишонан кІентий: Хьемдан, Эшбан, Итран, Керан.
27Эцаран кІентий: БилхІан, ЗаІван, Іакхан.
28Дишанан кІентий: ІуцІа, Арани.
29Хьорихойн баьччанаш бара Лутани, Шубали, ЦІибІон, Іана,
30Дишон, Эцар, Дишан. Уьш СеІир-махкахь шайн-шайн тобанашкахь хьорихойн баьччанаш бара.
Эдом-мехкан паччахьаш
(1 Шерашкахь 1:43-54)
31Исраилан махкахь паччахьаш хилале Эдомехь хІара паччахьаш бара:
32БеІаран кІант БулаІ. Цуьнан гІалин цІе ДинхІаба яра.
33БулаІ велча, цуьнан метта Бацар-гІаларчу Зерахьан кІант Ябаб паччахь хилира.
34Ябаб велча, цуьнан метта теманхойн махкара Хьушам паччахь хилира.
35Хьушам велча, цуьнан метта Бедадан кІант ХІадад паччахь хилира. Муаби-махкахь маданхошна тІехь толам баьккхина вара иза. Цуьнан гІалин цІе Іавит яра.
36ХІадад велча, цуьнан метта Масрекха-гІалара Самла паччахь хилира.
37Самла велча, цуьнан метта хина йистера Рехьабат-гІалара Шаул паччахь хилира.
38Шаул велча, цуьнан метта Іахбаран кІант БаІал-Хьанан паччахь хилира.
39Іахбаран кІант БаІал-Хьанан велча, цуьнан метта ХІадад паччахь хилира. Цуьнан гІалин цІе ПаІу яра. Мезахьабан йоІан Матарадан йоІ Ма-ХІайтІабал яра цуьнан зуда.
40ХІорш ю Іесаван тІаьхьенах болчу баьччанийн цІераш, церан тайпанашка а, лаьттанашка а хьаьжжина: ТамнаІ, Іаьлви, Етат,
41АхІлибам, Эла, Пинан,
42Кхеназ, Теман, Мубацар,
43Магдаал, Іирам.
Эдомхойн ден Іесавах схьабевлла баьччанаш бара уьш. Шайн долахь долчу лаьтта тІехь шайн-шайн тайпанашца Іаш бара уьш.
37
Юсупан гІенаш
1Якъуб шен да ваьхначу КанаІан-махкахь Іаш вара.
2ХІара ду Якъубан тІаьхьенах хилларг.
ВуьрхІитта шо долу Юсуп шен вежаршца ден уьстагІий а, гезарий а яжош вара. Цуьнца хуьлуш болу цуьнан вежарий Якъубан шиннан зудчун Балхьатан а, Залпаан а кІентий бара. Юсупа шен вежарша дина вон хІума дега дІадуьйцура.
3Исраил (я Якъуб) воккха стаг волчу хенахь дуьнен чу ваьлла вара Юсуп, цундела вукху кІентел дукхавезара цунна иза. Цо Юсупна хаза кечдина духар делира.
4Шайл а алсам дена дукхавезийла хиъча, вежаршна Юсуп ца вийзира, цуьнца бертахь къамел дан а ца лаьара царна.
5Цкъа Юсупна гІан гира. Цо иза вежаршна дийцира, царна Юсуп кхин а чІогІа ца вийзира.
6Цо элира цаьрга: «ЛадогІийша, суна хІун гІан гина.
7Вай кха тІехь цІевнаш доьхкуш дара. ЦІеххьана сан цІов, айа а белла, дІанисбелира, шун цІевнаш, цунна гонах а хІиттина, цунна охьатаьІира».
8Вежарша элира цуьнга: «Хьо паччахь а хилла, тхуна тІехь куьйгалла деш хир ву моьтту хьуна?»
Цуьнан гІан а, иза дийцар а бахьана долуш кхин а чІогІа ца вийзира царна иза.
9Кхин цхьа гІан а гира Юсупна, иза а вежаршна дийцира цо: «ЛадогІийша, кхин цхьа гІан а гира суна: хІинца суна хьалха охьатаьІаш малх а, бутт а, цхьайтта седа а бара».
10Вежаршна дийцина ца Іаш, дена а дийцира цо и гІан. Дас бехк баьккхира цуьнга: «И хІун гІан ду хьуна гинарг? Со а, хьан нана а, хьан вежарий а, дахка а даьхкина, хьуна хьалха охьатаьІар ду ткъа?»
11Вежарий хьоьгура цунах, амма дас дагахь латтадора и хилларг.
Вежарша Юсуп вухку
12Шайн ден жаш дажо Шехем олучу метте бахара вежарий.
13Исраила элира Юсупе: «Шехемна уллохь жа дажош бу хьан вежарий, хьо царна тІевахийта воллу со».
«Со кийча ву», – жоп делира Юсупа.
14Дас элира цуьнга: «Ваха а гІой, хьажа хьайн вежарий хІун деш бу а, жа муха ду а, юха а волий, суна жоп а да цунах лаций».
Хьеврон-тогІи чуьра Шехеме вахийтира цо Юсуп.
15Цигахь тила а велла, арахула иза лелачу хенахь цунна дуьхьалкхийтира цхьа некъахо. Цо хаьттира Юсупе: «Ахь хІун лоьху?» – аьлла.
16Юсупа элира: «Ас сайн вежарий лоьху. Алахьа соьга, мичахь бу уьш шайн жаш дажош?»
17«Уьш кхузара дІабахна, – жоп делира цу некъахочо. – Суна хезира цара олуш: „Дотане гІур ду вай“».
ТІаьхьаваханчу Юсупна шен вежарий Дотан олучу гІалина уллохь карийра.
18Геннахь Юсуп тІевогІуш а гина, шайна и тІекхачале вежарша барт бира иза вен.
19«Хьуьлла вогІу хІара гІенаш гуш верг! – элира цара. –
20Вен а вийна, гІуна чу кхосса веза вай иза, цІахь иза экхано виъна эр ду вай. ТІаккха хуур ду вайна цуьнан гІенех хІун хуьлу».
21И къамел хезча, Юсуп кІелхьарваккха луучу Раабана элира: «ХІан-хІа, иза вуьйр вац вай».
22Кхин а элира цо: «ЦІий ма Іанаделаш. Яьссачу арара оцу гІуна чу кхосса иза, амма цунна тІе куьг ма айа». Царах иза кІелхьара а ваьккхина, да волчу дІавахийта лууш вара Раабан.
23Юсуп вежаршна тІевеача, цунна тІера еза, хаза кечйина бедарш схьаехира цара.
24Юха чохь хи доцучу, яьссачу гІуна чу кхоьссира иза вежарша.
25ХІума яа охьахевшича, царна гира ГалІад цІе йолчу меттера эмкалийн къепалца богІу ИсмаьІалан тІаьхьенах болу нах. Хаза хьожа йогІучу бецех а, зезагех дина тайп-тайпана хьакхарех а эмкалш а йоьттина, Мисар-махка боьлхура уьш.
26ЯхІуда элира вежаршка: «Вайна хІун пайда бу, ваша вен а вийна, цунах дерг лачкъийна Іийча?
27Цул а оцу нахана дІавухкур ву вай иза, цунна тІе куьг айа а дезар дац – вайн ваша ма ву иза».
Вежарий резахилира цо аьллачунна.
28ИсмаьІалан тІаьхьенах болу и маданхойн совдегарш тІехбовлучу хенахь вежарша Юсуп, гІуна чуьра хьала а ваьккхина, ткъа детин ахчанах царна воьхкира. Цу наха иза Мисара дІавигира.
29Раабанна ца хаьара хилларг. ГІуна тІе вахача, цигахь Юсуп а ца гина, холчу хІоьттина, шена тІера хІуманаш этІийра цо.
30Юха а веана, цо элира вежаршка: «КІант цигахь вац! Со хІинца дена хьалха муха гІур ву?»
31ТІаккха цара, бож а йийна, цуьнан цІий хьаькхира Юсупан куча тІе.
32Юха, и коч шайн дена тІе а яьхьна, цара элира: «ХІара карийна тхуна. Хьажахь, хьан кІентан юй хІара?»
33Коч евзинчу дас элира: «ХІара сан кІентан коч ю! Иза экхано виъна! Юсуп цистина дІаваьккхина».
34Шена тІера бедарш а этІийна, Іаьржа духар а дуьйхина, дуккха а деношкахь кІантах белхар дира Якъуба.
35Массо а цуьнан кІентий а, йоІарий а иза теван гІертара, амма иза тен дагахь вацара: «Сайн кІантана сагатдеш, эхарта дІагІур ву со», – бохура цо. КхидІа а белхар дира дас.
36Ткъа цу хенахь маданхоша Мисар-махкахь пирІунан гІаролан хьаькам волчу Патипарна воьхкира Юсуп.
38
ЯхІуд а, Тамара а.
1Цу хенахь шен вежарий болчуьра дІа а вахана, Іадулам олучу меттера волу Хьира цІе йолу стаг волчохь Іаш вара ЯхІуд.
2Цигахь ЯхІудана ШуІа цІе йолчу канаІанхочун йоІ евзира. Яла а йина, цунах кхийтира иза.
3Зудчо кІант вича, цуьнан цІе Іаьр тиллира.
4Юха а доьзалхочух а хилла, кІант вира ЯхІудан зудчо. КІентан цІе Онан тиллира цо.
5Кезаб олучу меттехь шена кхин цхьа кІант а вича, цуьнан цІе Шейла тиллира цо.
6Шен дуьххьарлерачу кІантана Іаьрана Тамара цІе йолуш зуда ялийра ЯхІуда.
7Амма Шена хьалха Іаьр къиношца Іарна, Везачу Эло са ийцира цуьнан.
8ТІаккха ЯхІуда элира Онане: «Хьайн вешех йисинчуьнца дІа а вижна, марвешин декхар кхочушдан деза ахь вешин тІаьхье хилийта».
9Амма Онанна хаьара оцу тІаьхьенан да ша хир воций, цундела хІоразза а вешин зудчуьнца дІавижча, бер ца хуьлу агІо лелайора цо.
10Везачу Элана хьалха къилахь дара Онана лелош дерг, цундела Цо цуьнан а са дІаийцира.
11ТІаккха оцу шинна хилларг жимаха волчу кІантана Шейлана хиларна кхоьруш, ЯхІуда элира шен несе Тамаре: «Сан кІант Шейла воккха хиллалц, хьайн да волчу дІа а гІой, йисина Іаш йолу зуда Іа ма-еззара Іе».
Тамара шен ден цІа дІаяхара.
12Дикка хан яьлча, ЯхІудан зуда, ШуІин йоІ, елира. Шен са тийначул тІаьхьа ЯхІуд шен уьстагІий лоргуш болу нах болчу Тамне вахара. Іадулам-гІалара цуьнан доттагІа Хьира а вахара цуьнца.
13Тамаре элира: «Хьан марда Тамне уьстагІий ларга воьдуш ву».
14Йисина Іачу зудчун духар дІа а даьккхина, юьхь къайлайоккхуш тІе хІума а кхоьллина, Тамне боьдучу новкъахь йолчу Іенаим-гІалех чувулучу меттехь охьахиира иза. Цунна гора, Шейла воккха хиллехь а, ша цуьнга маре дІа ца ялар.
15Тамара шена гича, цуьнан юьхь дІакъевлина хиларна цунах нахаца лела зуда таръелира ЯхІудана.
16Зудчунна тІе а вахана, цо элира: «Ялохьа, хьайца дІавижийтахьа со». Цунна ца хаьара иза шен нус юйла.
Зудчо хаьттира: «Ахь хІун лур ю суна хьо сайца дІавуьжуьйтург?»
17ЯхІуда жоп делира: «Ас сайн жена юкъара буьхьиг йоуьйтур ю хьуна».
Зудчо юха а хаьттира: «Закъалтана хІума лур юй ахь, буьхьиг схьаяийтталц?»
18ЯхІуда хаьттира: «ХІун закъалт ло хьуна?»
Зудчо жоп делира: «Хьан мухІар а, цу тІера тІийриг а, хьан карара Іаса а оьшу суна».
Цо йоьхург дІа а елла, цуьнца дІавижира ЯхІуд. Тамара доьзалхочух хилира цунах.
19Цигара дІа а яхана, ша тІеоьхкина хІуманаш дІа а яьхна, йисина Іачу зудчун духар тІедуьйхира цо.
20Цу хенахь ЯхІуда шен доттагІа Іадуламхо Хьира вахийтира, буьхьиг а эцна, ша закъалтана елла хІуманаш цу зудчуьнгара схьаэца. Амма доттагІчунна и зуда ца карийра.
21Цо хаьттира цигарчу нахе: «Іенаим уллохула болучу некъан йистехь Іийна, цІуйн дуьхьа нахаца лелаш йолу еза зуда
[16] мичахь ю?» – аьлла.
Цара жоп делира: «Кхузахь-м ца хилла цхьа а цІуйн дуьхьа нахаца лела еза зуда».
22ЯхІуд волчу юха а веана, Хьирас элира: «Суна иза ца карий, цигарчу наха: „Кхузахь-м яц цхьа а цІуйн дуьхьа нахаца лела еза зуда“, – боху».
23ЯхІуда элира: «Делахь шегахь йисинарг шена юьтур цо, вайх нах белийта ца лаьа суна. Ас цунна буьхьиг яхьийтира, амма хьуна и зуда ца карийна».
24Кхо бутт баьлча, ЯхІуде элира: «Нахаца а лелла, доьзалхочух хилла хьан нус Тамара!»
ЯхІуда элира: «Ара а яккхий, ягае иза!»
25Амма ша дІаюьгучу хенахь мардена тІе стаг вахийтира Тамарас: «ХІара хІуманаш йолчу стагах доьзалхочух ю со. ДІахьажал, хьенан ду хаьий хьуна хІара мухІар а, тІийриг а, Іаса а», – аьлла.
26ЯхІудана евзира и хІуманаш, цо элира: «Сан болчул а бехк бац цуьнан, хІунда аьлча ас сайн кІанте Шейле иза дІа ца елира». Кхин цуьнца дІа ца вижира ЯхІуд.
27Доьзалхо хуьлу хан тІекхаьчча, Тамарин кийрахь шала бераш дуйла хиира.
28Бер хуьлучу хенахь хьалхарчу доьзалхочун куьг гучудаьлча, бер схьаоьцучу зудчо, цуьнан куьйгах цІен тай а дихкина, элира: «ХІара хьалхара ву».
29Амма кІанта куьг юха а даьккхина, хьалха цуьнан ваша велира дуьнен чу. Бер схьаоьцучу зудчо элира: «Хьо муха чекхвели, Парас?!» Цу кІентан цІе Парас тиллира (иза «чекхвалар» бохург ду).
30Юха куьйга тІехь цІен тай дерг а велира гучу. Цуьнан цІе Зерахь тиллира (иза «сатасар» бохучух тера ду).
39
Юсуп а, Патипаран зуда а
1ИсмаьІалан тІаьхьенах болчу совдегарша Мисар-махка валийра Юсуп. ПирІунан гІаролан хьаькам а волуш, цунна уллорчех цхьаъ волчу мисархочо Патипара ийцира иза цаьргара.
2Веза Эла вара Юсупца, цуьнан дика аьтто хилира. Хьолахо волчу мисархочун хІусамехь вехаш вара иза.
3Цуьнан хІусаман дена гора Веза Эла Юсупца хилар а, цо дечу гІуллакхаш тІехь гІо деш Иза хилар а.
4Патипар реза вара Юсупна. Цунах хьалхара ялхо вира цо, цІа а, берриг бахам а Юсупе лело дІа а белла.
5ХІусамдас Юсуп куьйгалла дан хІоттийчхьана дуьйна, Везачу Эло декъалйира мисархочун хІусам Юсупан дуьхьа. Везачу Элан беркат доьссира Патипаран долахь долчунна дерригенна а тІе: цІенна а, аренна а.
6Цундела цо Юсупах тешна дитинера доллу хІума а. Юсуп бахьана долуш цхьана а хІуманна гІайгІа яцара цунна, ша юучун бен.
Юсуп куц долуш а, хаза а вара.
7Дукха хан ялале хІусамден зуда кхуьнга хьежа елира. Цо элира Юсупе, шеца дІавижа аьлла.
8Амма Юсуп реза ца хилира, цо бохура: «Со волчохь сан эло цхьана а цІа чохь йолчу хІуманна гІайгІа бан ца оьшу, шен долахь дерг дерриг а сох тешна дитина цо.
9Кху цІа чохь со коьртаниг ву. Сан эло оьшург дерриг а луш ду суна, цхьа хьо йоцург, хІунда аьлча хьо цуьнан зуда ю. Ас муха бийр бу вон болх, Далла хьалха къа муха латор ду?»
10ХІора дийнахь цу зудчо доьххушехь, цуьнца дІавижа а, хила а реза ца хуьлура иза.
11Цкъа цІеранаш чохь боцучу хенахь, цхьа гІуллакх а хилла, чувеара Юсуп.
12Цуьнан бедар схьа а лаьцна, зудчо элира: «ДІавижа соьца!» Амма тІехулара бедар зудчун карахь а юьсуш, ведда араиккхира Юсуп.
13Шегахь бедар а йитина, иза дІаведдийла а гина,
14зудчо, ялхой схьа а кхайкхина, элира: «Хьовсийша, хІара Іебархо вайн цІа чу валийна, ткъа хІара вай сийсаздеш ву! Кху чу а веана, соьца дІавижа гІерташ вара иза, амма со мохь хьекха хІоьттича,
15шен бедар соьгахь а йитина, веди иза».
16Юсупан тІеюху хІума шегахь йитира зудчо, хІусамда цІа валлалц.
17Цунна а изза дийцира цо: «Ахь валийна Іебархойн лай со йолчу а веана, со хьийзо гІерташ вара,
18амма ас мохь хьаькхча, шен бедар соьгахь а йитина, ведира иза».
19«Хьан лай сан сий дайа гІоьрти!» – бохура зудчо.
Цо дуьйцучуьнга ла а доьгІна, чІогІа оьгІазвахара Патипар.
20Схьа а лаьцна, паччахьан тутмакхаш болчу набахти чу воьллира цо Юсуп.
Иштта набахти чу кхечира иза.
21Амма цигахь а Веза Эла вара цуьнца. Гуттар а кхуьнан дола деш Ша хиларна, набахтин коьртачу хьаькамана хІара дикачу агІор гайтира Везачу Эло.
22Набахтин коьртачу хьаькамо массо а тутмакхашна тІехь куьйгалла дан а, набахтехь долчу хьолах жоп дала а хІоттийра Юсуп.
23Цунна ша тІедиллинчу гІуллакхна сагатдан ца оьшура набахтин коьртачу хьаькамо, хІунда аьлча, Юсупан массо а хІуманна тІехь аьтто беш, Веза Эла вара цуьнца.
40
ЧагІардуттург а, бепигдоттург а
1Дукха хан ялале Мисаран паччахьан ши ялхо, чагІардуттург а, бепигдоттург а, шайн элана, Мисар-мехкан паччахьна хьалха бехке хиллера.
2ПирІун оьгІазвахнера шен коьртачу чагІардуттучунна а, коьртачу бепигдоттучунна а.
3Цо и шиъ Юсуп чувоьллина волчу, цуьнан элан Патипаран цІенца йолчу набахти чу воллийтира.
4Набахтин коьртачу хьаькамо уьш Юсупе дІабелира. Юсуп церан гІуллакхе хьожуш вара. Чувоьллинчул тІаьхьа жимма хан яьлча, цу шина ялхочунна
5цхьана буса гІан гира. ХІора гІенан шен маьІна дара.
6ШолгІачу Іуьйранна уьш болчу веача, Юсупна гира и шиъ гІайгІане воьжна.
7Шеца шен хІусамден цІа чохь чубоьхкинчу пирІунна уллорчу элашка хаьттира цо: «Тахана сел гІайгІане хІунда ву шуьшиъ?»
8«Тхойшинне а гІан гина, – жоп делира цара, – ткъа цунах дерг кхето стаг вац».
Юсупа элира цаьрга: «Кхетор Делера дац ткъа? Дийцал суна шайн гІенаш».
9Коьртачу чагІардуттучо дийцира Юсупна шен гІан: «Суна гІенах кемсийн таьлланг гира.
10Цу тІехь кхо га дара. Таьлланго заза даьккхира, юха зазанах цу сохьта кемсийн хорханаш хилира.
11Сан карахь пирІунан кад бара. Ас, кемсаш а яьхна, кеда чу мутт а даьккхина, пирІуне кад дІабелира».
12«Цуьнан маьІна иштта ду, – элира цуьнга Юсупа. – Кхо га – иза кхо де ду.
13Кхо де даьлча, пирІуно хьо лаккха айина, хьалха хиллачу метте дІахІоттор ву. Ахьа, хьалха ма-баллара, пирІуне кад дІалур бу.
14Амма ас доьху хьоьга, хьайна дика хан тІееача, со дага а ваийтий, суна дика болх хилийтархьама пирІуне со хьахавелахь, набахти чуьра араваккха алий.
15Іебархойн махкара нуьцкъах схьавалийна со, кхузахь а набахти чуволлал хІума а ца даьлла соьгара».
16Юсупа динчу маьІнина реза а хилла, коьртачу бепигдоттучо элира цуьнга: «Суна а гира гІан: ас коьрта тІехь латтош кхо тускар дара, чохь бепиг а долуш.
17Лакхарчу тускар чохь пирІунна деттина бепиг дара, амма иза олхазарша, зІакарш а етташ, дууш дара».
18«Цуьнан маьІна иштта ду, – элира Юсупа. Кхо тускар – иза кхо де ду.
19Кхо де даьлча, хьо а пирІуно лаккха хьалаойур ву – хьокханна тІе а хаийна, ткъа олхазарша хьан дегІах зІакарш еттар ю».
20Кхо де даьлча, пирІунан вина де дара. Цо той хІоттийра шена уллорчарна. Уьш гонах а болуш, пирІуно лаккха хьалаайира коьрта чагІардуттург а, коьрта бепигдоттург а.
21Коьрта чагІардуттург шен хьалхалерчу метте дІахІоттийра цо, вукхо юха а пирІунан кара кад белира.
22Ткъа коьрта бепигдоттург хьалаоьллира, Юсупа маьІна деш ма-аллара.
23Амма коьртачу чагІардуттучунна Юсуп дага ца веара, цунна иза вицвеллера.
41
ПирІунан гІенаш
1Дийнна ши шо чекхдаьлча, пирІунна гІан гира: ша Нил цІе йолчу хина йистехь лаьтташ,
2хи чуьра берстана а, хаза а ворхІ етт, хьала а баьлла, эрзашкахь бажа хІоьттира.
3Царна тІаьххье кхин ворхІ етт схьабелира Нил чуьра. И бежанаш гІийла а, ирча а дара. Берда тІехь вукхарна юххе дІахІиттира уьш.
4ГІийлачу бежанаша дерстанаш диира. Эццахь пирІун самавелира.
5Юха иза дІавижча, кхин гІан гира цунна: цхьана гІода тІехь буьззина а, хаза а ворхІ кан бара.
6Юха царна тІаьххье хьалабелира кхин ворхІ кан. Уьш гІийла а, малхбалерчу мохо багийна а бара.
7ГІийлачу кенаша дуьззина долу кенаш дІадиира. Самаваьллачу пирІунна иза гІан дуйла хиира.
8Іуьйранна синтем байна вара иза. Мисар-махкара массо а бозбунча а, хьекъал долу стаг а схьа а кхайкхина, царна шен гІенаш дийцира цо. Амма цхьанна а церан маьІна дан ца хиира.
9ТІаккха коьртачу чагІардуттучо элира пирІуне: «ХІинца суна дагадеа со бехке хилар.
10Цхьана хенахь пирІун оьгІазвахнера шен ялхошна. Со а, коьрта бепигдоттург а пирІунан гІаролан хьаькаман цІенца йолчу набахти чу воллийтира.
11Суна а, сан накъостана а набахтехь цхьана буса гІан гира. ХІора гІан шен маьІна долуш дара.
12Тхоьца чувоьллина гІаролан хьаькаман ялхо волу къона Іебархо вара. Оха цунна тхешан гІенаш дийцира, цо церан маьІна дира.
13Цо ма-дийццара нисделира дерриг а: со сайн балха схьавеара, соьца чувоьллина хилларг хьалаоьллира».
14ПирІуно Юсупна тІаьхьа нах бахийтира, цара иза сихонца набахтера схьавалийра. Маж а яьшна, тІе цІена хІума а юьйхина, пирІунна тІевахара Юсуп.
15ПирІуно элира Юсупе: «Суна гІан гина, амма цхьаьнгге а цуьнан маьІна ца дало. Суна хезнера хьох лаьцна, хьо гІенех дерг девзаш а, церан маьІна дан хууш а ву бохуш».
16Юсупа жоп делира: «Соьга далалур дац, Дала лур ду пирІунна дика жоп».
17ПирІуно дийцира Юсупна: «Суна гІенах со Нилан берда тІехь лаьтташ гира.
18ЦІеххьана, хи чуьра хьала а баьлла, хаза а, берстана а ворхІ етт эрзашкахь бажа хІоьттира.
19Царна тІаьххье цкъа а суна Мисар-махкахь гина боцу, чІогІа ирча а, оза а ворхІ етт хьалабелира.
20Хьалха хьаладевлла, хаза а, нисделла а бежанаш цу гІийлачу, ирчачу бежанаша диира.
21Амма цаьрга хьаьжча, цхьаммо а эр дацара цара уьш диъна: шаьш хьалха ма-дарра ирча дара и бежанаш. Эццахь со самавелира.
22Юха суна гІенах цхьана гІад тІехь хьалабаьлла хаза а, буьззина а ворхІ кан гира.
23Царна тІаьххье хьалабелира бекъа а, гІийла а, малхбалерчу мохо чахчийна а ворхІ кан.
24ГІийлачу кенаша дуьззина дерш дІадиира.
Ас бозбунчашка дийцира иза, амма цхьанна а маьІна дан ца хиира цуьнан».
25Юсупа элира пирІуне: «И ший а гІан цхьана хІуманах лаьцна ду. Дала хьуна схьадиллина Ша дан воллург.
26ВорхІ дика етт а, ворхІ дика кан а – иза ворхІ шо ду. И ший а гІан цхьаннах лаьцна ду.
27Ткъа вукхарал тІаьхьа хьалабаьлла болу ворхІ гІийла а, ирча а етт а, ворхІ гІийла а, малхбалерчу мохо чахчийна кан а – иза ворхІ шо ду. Мацалла хІоьттина ворхІ шо.
28Дала пирІунна Ша дан воллург схьадиллина аьлла, ас бохург хІара дара.
29Мисар-махкахь шорто йолуш, токхе ворхІ шо тІекхочуш ду.
30Юха тІедогІу ворхІ шо мацалла йолуш хир ду. Шорто хилла хилар дицлур ду – мацалло дерриг а латта дассор ду.
31Шорто йицлур ю цунна тІаьххье йогІун йолу мацалла бахьана долуш, хІунда аьлча мацалла луьра хир ю.
32ПирІунна гІан шозза гаран маьІна ду Делан сацам хилла чекхбалар а, Цо иза кестта кхочушбийриг хилар а.
33ХІума хууш а, хьекъал долу а стаг а лехна, Мисар-махкахь куьйгалла дан иза хІотто веза ахь.
34Шорто йолчу ворхІ шарахь Мисар-махкахь кхиъначу ялтин пхоьалгІа дакъа схьагулдеш, нах арабаха беза.
35Оцу дикачу шерашкахь цара ялта гул а деш, пирІунан омрица гІаланашкахь кІа Іалашдан деза.
36Гулдина ялта дІадиллина хир ду, мацалла тІееанчу ворхІ шарахь Мисар-махкара адам хІаллак ца хилийта».
Юсуп Мисар-мехкан куьйгалхо хуьлу
37ПирІуно а, цунна гонах болчу элаша а, реза а хилла, тІетодира Юсупа аьлларг.
38Шен элашка пирІуно хаьттира: «ХІара стаг санна верг вайна кхин мила карор ву, шена чохь Делан Са а долуш?»
39ТІаккха пирІуно Юсупе элира: «Дала и дерриг а хьуна схьадиллина хилча, хьол хьекъал долуш а, хІуманах кхеташ а стаг вац.
40Ас сайн цІенна тІехь куьйгалла дан хІоттаво хьо, дерриг а сан халкъ хьан омранаш кхочушдеш хир ду. Паччахьан дарже хьаьжна бен, со хьол лакхара хир вац».
41ПирІуно элира Юсупе: «Хьажалахь, ас берриг а Мисар-махка тІехь куьйгалла дан хІоттаво хьо».
42Цо шен пІелга тІера схьадаьккхина мухІар Юсупан пІелга тІе доьллира, дуткъачу кІадинах дина духар цунна тІе а дуьйхина, цуьнан коча дашо зІе оьллира.
43Шен шолгІа гІудалкха чохь лелаве иза аьлла, омра дира пирІуно. Юсупна хьалха боьлхучу ялхоша, цунна некъ бита бохуш, маьхьарий деттара. Иштта пирІуно Мисар-махка тІехь куьйгалхо хІоттийра Юсуп.
44ПирІуно элира Юсупе: «Со пирІун ву, амма берриг а Мисар-махкахь хьан бакъо йоцуш цхьа а меттахвала а ваьхьар вац».
45Цо Юсупна керла цІе елира – Цапнат-ПаІнахь аьлла. Ана цІе йолчу гІалин динан да волчу ПатипараІан йоІ Аснат ялийра пирІуно Юсупна. Иштта Юсуп берриг а Мисар-махкана тІехь урхалла деш хилира.
46Юсупан ткъе итт шо дара, Мисаран паччахьна гІуллакх дан иза вахача. ПирІун волчуьра араваьлла, берриг а Мисар-махкахула чекхвелира иза.
47Шорто йолчу ворхІ шарахь лаьтто дуккха а ялта делира.
48Оцу ворхІ шарахь кхиъна ялта, гул а деш, гІаланашкахь охьадуьллура Юсупа. Луларчу аренашкахь кхиъна ялта хІора гІалахь охьадуьллура цо.
49ХІордан гІум санна, дукха дара Юсупа гулдина кІа. Цо иза, дагар а ца деш, дитира, хІунда аьлча дагар ца даллал иза дукха хиларна.
50Мацалла хІутту шераш тІекхачале Ана цІе йолчу гІалин динан ден ПатипараІан йоІа Асната ши кІант вира Юсупна.
51Дуьххьарлерачу кІентан цІе Маннаш тиллира Юсупа (иза «дицдайтар» бохучух тера ду). Цо бохура: «Дала сайна хилла халонаш а, ден цІа а дицдайтина соьга».
52ШолгІачу кІентан цІе Эпрам тиллира цо (иза «дебийтар» бохург ду). Юсупа бохура: «Ас бала хьегначу махкахь Дала дебийтина со».
53Мисарахь шорто йолу ворхІ шо чекхделира.
54Юсупа ма-аллара, мацалла еана ворхІ шо дІадоладелира. Вукху мехкашкахь а яра мацалла, Мисарахь бен яа хІума яцара.
55Амма ерриг а Мисарахь мацалла хІоьттича, адам пирІунна тІедахара ялта доьхуш. Цо элира мисархошка: «Юсупна тІе а гІой, цо бохург де».
56Берриг а махкахь мацалла яра. Юсупа мисархошна кІа доьхкира, иза дІадиллина меттигаш схьа а йиллина, хІунда аьлча Мисарахь чІогІа мацалла хІоьттинера.
57Гонах болчу массо а махкара нах Мисара Юсупера кІа эца богІура, хІунда аьлча массанхьа а луьра мацалла яра.
42
Юсупан вежарий Мисар-махка боьлху
1Мисарахь кІа дуйла шена хиъча, Якъуба элира шен кІенташка: «Шу вовшашка хьоьжуш хІунда Іа?
2Суна хезна, Мисар-махкахь кІа ду бохуш. Даха а гІой, цигара иза эца, вай мацалла ца далийта».
3Юсупан итт ваша Мисара вахара кІа эца.
4Якъуба Юсупан нанас вина ваша Бен-Яман цІахь витира. Цунна цхьа вон болх хиларна кхоьрура иза.
5Иштта Исраилан кІентий дуккха а кхечу нахана юкъахь кІа эца баьхкира, хІунда аьлча КанаІан-махкахь мацалла яра.
6Мисар-махкахь куьйгалхо Юсуп вара. Махкахь дерриг а халкъана кІа духкуш вара иза. ДІакхаьчна вежарий, лаьтта охьакхаччалц Юсупна хьалха охьатаьІира.
7Вежарий ма-гинна, уьш бевзира Юсупна, амма шена уьш ца бевзашха цаьрца буьрсо къамел дира цо. «Шу мичара даьхкина?» – хаьттира цо.
«КанаІан-махкара даьхкина тхо ялта эца», – аьлла, жоп делира цара.
8Юсупна шен вежарий бевзинехь а, царна иза ца вевзира.
9Царах долу шен гІенаш дага а даьхкина, Юсупа элира: «Шу ямартхой ду! Тхан пачхьалкхан ледара агІонаш хаа а, долчун терго ян а даьхкина шу!»
10«ХІан-хІан, эла, – жоп делира вежарша. – Хьан ялхой долу тхо ялта эца даьхкина.
11Тхо дерриш а цхьана ден кІентий ду. Хьан ялхой цІена нах бу, ямартхой бац».
12Юсупа юха а элира: «ХІан-хІан, шу тхан махкахь ледара хІума хІун ду хьажа даьхкина».
13Амма цара жоп делира: «ХІан-хІан, тхан доьзалехь шийтта ваша вара, КанаІан-махкахь Іаш волчу цхьана дех схьаваьлла. Жимаха верг хІинца деца ву, ткъа цхьаъ кхелхина».
14Юсупа элира цаьрга: «Ас аьллий, шу ямартхой ду!
15Шу бакъ ду я дац иштта къастор ду ас: дийна волчу пирІунах дуй буу ас, шу кхузара дІагІур ма дац, шун жимаха волу ваша кхуза схьаваллалц.
16Цхьаъ вешина тІаьхьа вахийта, вуьш набахти чохь Іийр бу. ТІаккха хуур ду суна, аш дуьйцург бакъ ду я дац. Нагахь даций, дийна волчу пирІунах дуй буу ас, шу ямартхой ду аьлла!»
17Вежарий кхаа денна чубохкийтира цо.
18КхозлагІчу дийнахь Юсупа элира цаьрга: «Ас бохург дахь, дийна дуьсур ду шу, хІунда аьлча со Делах кхоьру.
19Нагахь шу цІена нах делахь, шух цхьаъ набахти чохь саца веза, ткъа вуьш мацалла ловш болчу шайн доьзалшна кІа дІаэцна баха беза.
20Амма шайн жимаха волу ваша схьавало веза аш, шаьш дуьйцург бакъ дуй хаийтархьама а, дийна дисархьама а». Иштта дан а дира цара.
21Вежарша элира вовшашка: «Дала билггал до вайна таІзар вешина дуьхьал латийна къа бахьанехь. Вайна гора Юсуп холчохь хилар цо вайга дехар дечу хенахь, амма вай цуьнга ла ца дуьйгІира. ХІинца вайна бохам хилла».
22Раабана элира: «Ас баьхнера шуьга – кІант бахьана долуш шайх къа ма латаде, амма аш ла ца дуьйгІира! ХІинца цунна тІехула вайна бекхам хуьлуш бу».
23Царна дагахь а дацара Юсуп шайх кхеташ хилар, хІунда аьлча цо цаьрца къамел гочдархочуьнгахула дора.
24Иза, дІа а вирзина, вилхира, юха, схьа а вирзина, цаьрца къамел дан хІоьттира. Царах ШимІа, схьа а къастийна, церан бІаьргашна хьалха дІавихкира цо.
25Церан тІоьрмигаш чу кІа а дилла, хІораннан ахча а цигга чудилла, некъана оьшург а ло аьлла, омра дира Юсупа. Дерриг а цо ма-аллара кхочушдира.
26КІа варраш тІе а диллина, новкъа бевлира уьш.
27Буьйса яккха севцича, вежарех цхьаммо галин бертиг яьстира вирана хІоъ бала дагахь. Цунна гали чохь шен детин ахча карийра.
28«Сан дети юхадеана! – элира цо вежаршка. – ХІара ду и, сан гали чохь».
Кхерабелла, дегнаш схьалелха а дохкуш, бегош вовшашка а хьоьжуш, бохура цара: «ХІара хІун ду Дала вайна динарг?»
29Шайн да Якъуб волчу КанаІане юха а баьхкина, шайца хилларг дерриг а дийцира цара:
30«Цигарчу махкахь куьйгалхо волчу стага, буьрса къамел а дина, тхоьга элира: „Ямартло ян даьхкина шу!“
31Амма оха жоп делира цуьнга: „Тхо цІена нах ду, ямартлонна даьхкина дац.
32Тхо шийтта ваша вара, цхьана ден кІентий. Цхьаъ воцуш ву, жимаха верг деца КанаІан-махкахь ву хІинца“.
33ТІаккха цу мехкан куьйгалхочо элира тхоьга: „Шу цІена нах ду я дац иштта хуур ду суна: шайн цхьа ваша кхузахь а витий, мацалла ловш болчу доьзалшна ялта схьа а эций, шайн новкъа дІагІо.
34Со волчу шайн жимаха волу ваша валаве, тІаккха хуур суна шу цІена нах дуйла. Цул тІаьхьа ас шун ваша дІа а лур ву, кху махкахь мах а лелабойтур бу“».
35Галеш дІасадохуш, хІоранна а дети чохь долу шен бохча карийра. Дети а гина, церан да а, уьш а кхерабелира.
36Якъуба элира цаьрга: «Аш сайн берех ваьккхи со, Юсуп а вац, ШимІа а вац, ткъа хІинца Бен-Яман а схьаэца гІерта шу. Дерриг а суна дуьхьал даьлла!»
37Раабана элира дега: «Нагахь ас Бен-Яман хьуна юха ца валавахь, сан ши кІант вен мегар ду хьуна. Соьга жоп далийтахь цунах, ас иза юхавалор ву хьуна».
38Амма Якъуба элира: «Сан кІант хьоьца цига гІур вац, цуьнан ваша велла, иза ша висна. Нагахь новкъахь цунна цхьаъ хилахь, соьга иза лан лур дац, сингаттамехь болу сан къоьжа корта эхарте кхочуьйтур бу аша».
43
Вежарий шолгІа а Мисар-махка бахар
1Луьра мацалла яра цу махкахь.
2Мисарара деана дерриг а кІа шаьш диъча, дас кІенташка элира: «Даха а гІой, кхин а ялта эца вайна».
3Амма ЯхІуда элира цуьнга: «Цу стага тхоьга буьрса схьахьедина: „Шуна сан юьхь гур яц, нагахь шуьца схьавеана шун ваша ца хилахь“.
4Нагахь ахь тхоьца ваша ваийтахь, оха, дахана, хьуна юург оьцур ю.
5Амма ахь иза ца ваийтахь, тхо гІур дац, хІунда аьлча цу стага аьлла тхоьга: „Шуна сан юьхь гур яц, шуьца шун ваша ца хилахь“».
6«И бала хІунда беана аш суна тІе, шайн кхин цхьа ваша ву а аьлла?» – хаьттира Исраила
[17].
7Цара жоп делира: «Цу стага тхох а, вайн доьзалх а лаьцна дерриг а хоьттура тхоьга: „Шун да хІинца а дийна вуй? Кхин цхьа ваша вуй шун?“ Оха цуьнан хаттаршна жоп лора. Хьанна хаьара, цо эр дуй: „Схьавалаве кхуза шайн ваша“, – аьлла?»
8ЯхІуда элира шен дега Исраиле: «Ахь кІант соьца ваийтича, тхо оцу сохьта дІагІур дара, тхо а, вайн бераш а лечуьра кІелхьардаха.
9Ас жоп лур ду Бен-Яманах, соьгара хоттур ахь цунах дерг. Нагахь санна ас, схьа а валийна, кІант хьоьга дІа ца лахь, хьуна хьалха со хир ву бехке велла дІаваллалц.
10Вай сихо йина хиллехьара, тхо, шозза дІа а дахана, юхадаьхкина хир дара».
11ТІаккха церан дас Исраила элира: «Нагахь гІуллакх иштта делахь, хІокху вайн лаьтто луш долу тоьлла сурсаташ оцу стагана дІахьо: дарбане хьакхар а, моз а, хаза хьожа йогІу бецаш а, деза даьтта а, тайп-тайпана бІараш а. Царах шайн некъан мохь кечбе.
12ХІинца доьлхуш шозза сов дато ахча хьо, хьалха шаьш цІа деанарг а юха дІахьо: иза цхьана гІалатца галдаьлла хила мега.
13Шайн ваша схьа а эций, сихонца цу стагана тІегІо.
14Нуьцкъалчу Дала гІо дойла шуна, мехкан куьйгалхочунна хьалха шу хІиттича, шун вукху вешина а, Бен-Яманна а шуьца цІа ван пурба лойла Цо. Нагахь санна берех вала суна доьгІнехь, царах волийла со».
15СовгІаташ а, хьалхачул шозза сов дети а, Бен-Яман а схьа а эцна, сиха Мисар-махка дІабахара вежарий. Уьш, дІа а кхаьчна, Юсупна хьалха хІиттира.
16Цаьрца веана Бен-Яман гича, Юсупа шен цІийнан куьйгалхочуьнга элира: «ХІара нах сан цІа дІа а бигий, бежана а дей, яа хІума кечъе. Делкъахенахь соьца хІума юур ю кхара».
17Цу стага шена тІедиллинарг кхочуш а дина, уьш Юсупан цІа бигира.
18Вежарий кхерабелира, шаьш цуьнан цІийне балийча. Царна дагадеара: «Дуьххьара даьхкича, вайн галеш чу дети кхачар бахьана долуш далийна вай кхуза. ТІелетта, вай эша а дина, вайх леш а бина, вайн варраш дІаяха гІерта и стаг».
19ТІе а бахана, Юсупан цІийнан куьйгалхочуьнга элира цара хІусаман неІарехь:
20«ЛадогІахь, эла! Тхо цкъа даьхкинера кхуза ялта эца.
21Амма буьйса яккха севцначохь, оха галеш схьадаьстича, тхешан дато ахча ма-дарра карийра тхуна. Цундела хІинца оха иза юхадеана.
22Кхин а деана оха ялта эца дети. Тхуна ца хаьа тхешан галеш чу ахча хьан диллина».
23Ялхочо жоп делира: «Шу кхера оьшуш хІумма а дац. Шун а, шун ден а Дала делла шуна галеш чохь карийна ахча, ткъа ас шуьгара дато ахча хьалха шу даьхкича схьаийцира». Цул тІаьхьа цо уьш болчу ШимІа схьавалийра.
24ЦІийнан куьйгалхочо вежарий Юсупан цІа чу бигира. Царна когаш била хи а, церан варрашна хІоъ а белира цо.
25Юсуп схьавале вежарша совгІаташ кечдира, хІунда аьлча цаьрга аьллера, цигахь хІума юур ю аьлла.
26Юсуп цІа веача, совгІаташ дІа а делла, лаьтта кхаччалц цунна хьалха охьатаьІира уьш.
27Цаьрга маршалла а хаьттина, Юсупа элира: «Аш хьалха соьга вийцина шун къена да муха ву? Дийна вуй иза?»
28Цара жоп делира: «Хьан ялхо, тхан да, дийна а, могуш а ву». Юсупе болчу ларамна лохха охьатаьІира уьш.
29ДІасахьаьжначу цунна шен нанас вина ваша Бен-Яман гира. Цо хаьттира: «ХІара аш вийцина, шун жимаха волу ваша вуй? Делан дика болх хуьлда хьуна, сан кІант».
30Шен веше йолу марзо лачкъорхьама, сихха ара а ваьлла, цхьа а воцучу меттехь вилхира иза.
31Юха шен юьхь а йилина, схьавеана, собаре а хилла, цо элира: «Яа хІума схьая!»
32Цунна къастийна елира яа хІума, вежаршна а, мисархошна а къастийна елира, хІунда аьлча мисархошна хьарам хетара Іебархошца хІума яар.
33Вежарий Юсупна дуьхьал ховшийнера, вокх-воккханиг хьалха а хаош. Уьш, цец а бевлла, хьоьжура вовшашка.
34Юсупан стоьла тІера яа хІума елира царна, Бен-Яманна луш ерг вукхарна лучул пхоьазза сов яра. Юсупца самукъадаллалц молуш Іийра уьш.
44
Гали чохь карийна дато кад
1Юсупа элира шен цІийнан куьйгалхочуьнга: «Цу нехан галеш чу яхьа мел ло яа хІума а йилла, церан дети юха галеш чу а дилла.
2Сан дато кад жимаха волчун гали чу билла цо кІенах дала деанчу ахчанца цхьаьна». Цо ма-бохху гІуллакх кхочушдира ялхочо.
3Са ма-хилла, вежарий шайн варрашца новкъа бехира.
4Уьш гІалина гена ца бевллера, Юсупа шен цІийнан куьйгалхочуьнга аьлча: «Сихха оцу нахана тІаьхьа а гІой, тІекхаьчча, ала цаьрга: „Шайна динчу диканна дуьхьал вон хІунда дина аш?
5Сан элан дато кад хІунда лачкъийна аш?
[18] Цо чуьра молуш а, пал тосуш лелош а кад ма бу иза! Аш динарг вон хІума ду!“»
6ТІаьхьа а кхиъна, ялхочо элира цаьрга и дешнаш.
7Вежарша жоп делира: «Иштта хІунда боху ахь? И санна долу хІума оха цкъа а дийр дацара.
8КанаІан-махкара дуьйна тхайн галеш чохь карийна дети юхадеана оха. Хьан элан цІа чуьра дети я деши оха хІунда лачкъор ду?
9Нагахь и кад цхьаннан гали чохь хьуна карабахь, и стаг лийр ву, ткъа тхо хьан леш хир ду».
10Ялхочо элира: «Дика ду, аш ма-бохху дийр ду вай: цхьаьнгахь кад карабахь, иза сан лай хир ву, ткъа биснарш маьрша хир бу».
11Вежарша шайн галеш, лаьтта охьа а дехкина, схьадаьстира.
12Воккхачунна тІера жимачунна тІекхаччалц кад лаха волавелира Юсупан цІийнан куьйгалхо. Кад Бен-Яманан гали чохь карийра.
13Холчу хІиттина, шайна тІера хІуманаш этІийра вежарша. Юха, шайн варраш тІе маххьаш а дехкина, гІала юхабаьхкира уьш.
14Юсупан цІа чу схьабаьхкира ЯхІуд а, цуьнан вежарий а. Иза дІавахаза цІахь вара. Цунна хьалха гораийгира уьш.
15Юсупа элира цаьрга: «И хІун ду аш динарг? Со санна волчу стагана муьлхха а хІума, пал тесча, хуур дуй ца хаьа шуна?»
16ЯхІуда жоп делира: «Тхан ала хІума дац хьоьга, эла. Тхайн бехк ца хилар муха хоуьйтур ду оха? Далла хиъна, шен ялхойн бехк буйла. ХІинца тхо а, кад шегахь карийнарг а хьан леш ду-кх, эла».
17Юсупа элира: «И саннарг дийр дац ас! Шегахь сан кад карийнарг хир ву сан лай, ткъа шу шайн да волчу маьрша дІагІо».
ЯхІуда вежарех лаьцна дехар до
18ТІаккха ЯхІуда, тІе а вахана, элира цуьнга: «Сан эла, доьху хьоьга цхьа дош алийтар. Хьо пирІуне кхоччуш велахь а, хьайн ялхочунна оьгІаз ма гІолахь.
19Тхо хьалха кхузахь долуш ахьа хаьттира тхоьга: „Шун да а, ваша а вуй?“ – аьлла.
20Оха жоп делира: „Къена да а ву, иза воккха волчу хенахь хилла жима ваша а ву“, – аьлла. Тхан дена къаьсттана дукхавеза и жимаха волу кІант. Цу кІентан нанас вина ваша вала а велла, ша цхьаъ висна иза.
21ТІаккха ахьа элира тхоьга: „Схьавалаве иза кхуза, со цуьнга хьажийта“.
22Оха хьуна жоп делира: „Да а витина вогІийла дац цу кІентан. Нагахь иза вагІахь, да лийр ву“.
23Амма ахьа тхоьга элира: „Шун ваша шуьца кхуза схьаваллалц, шуна сан юьхь гур яц“.
24Тхайн да волчу а дахана, ахьа аьлларг дІадийцира оха.
25Дас элира тхоьга: „Юха а гІой, жимма ялта эца“, – аьлла.
26Амма оха жоп делира: „Жимаха волу ваша а эцна бен гІойла дац тхан цига. Цу стеган юьхь гойла хир дац, тхоьца жимаха волу ваша ца хилахь“.
27ТІаккха дас тхоьга элира: „Шуна хаьа сан зудчо суна ши кІант винийла.
28Цу шиннах цхьаъ цІера ваьлча, ас элира: ‘Иза акхароша цистина хир ву’, – цул тІаьхьа суна иза ган а ца гира.
29ХІинца аша важа а дІа а вигна, цунна вон болх хилахь, соьга иза лалур дац. Баланехь болу сан къоьжа корта эхарте кхочуьйтур бу аша“.
30И кІант къаьсттина дукхавезаш, цунна чу са диллина ву тхан да. Цундела иза а воцуш тхо цІа гІахь,
31тхан дена иза тхоьца воцийла хаахь, иза лийр ву. Хьан лейн бехкенна баланехь волчу тхан ден къоьжа корта эхарте кхочур бу.
32Ас дош деллера цунна, кІант ларвийр ву аьлла. „Нагахь ас хьуна иза схьа ца валавахь, велла дІаваллалц хьуна хьалха бехке хир ву со, дада“, – аьлла ас.
33Цундела ас доьху хьоьга, эла, кІант вежаршца дІа а вахийтий, цуьнан метта кхузахь хьайн лай со витахь.
34Со муха гІур ву дена хьалха, сайца кІант а воцуш? Сайн дена хиндолчу вочунна теш хила ца лаьа суна».
45
Юсупа вежаршна ша вовзуьйту
1ТІаккха Юсупа, ялхой болчохь кхин са а ца тохаделла, мохь туьйхира: «ДІадовла суна гучуьра!» Царах цхьа а чохь вацара, Юсупа ша вежаршна вовзийтича.
2Иза чІогІа вилхира, мисархошна а, пирІунан цІенна а хезара цуьнан белхар.
3Юсупа элира шен вежаршка: «Со Юсуп ву! Дийна вуй сан да?» Амма инзарбевлла а, кхерабелла а болчу вежаршка дуьхьал жоп ца далалора.
4ТІаккха Юсупа элира: «Суна тІедуьйлийша». Уьш тІебаьхкича, цо элира: «Со аша Мисар-махка воьхкина шун ваша Юсуп ву!
5Амма дохий а ма хьийза, шайна оьгІаз а ма эха шаьш со Мисар-махка вохкарна. Адамаш кІелхьардахархьама, шул хьалха со кхачийтира Дала кхуза.
6Ши шо ду кху махкахь мацалла йолу, кхин пхеа шарахь а хир дац ялта дуьйш а, дерзош а.
7Амма Дала ваийтина со шул хьалха, кху лаьтта тІехь шун тІаьхье хилийта а, шун дахар инзаре кІелхьардаккха а.
8Аша ца ваийтина со кхуза, Дала ваийтина. Цо сох пирІунан да вина, цуьнан цІийна тІехь эла а, берриг а Мисар-махка тІехь куьйгалхо а вина.
9Сихо яй, сан дена тІе а кхачий, ала цуьнга: „Хьан кІанта Юсупа хабар доуьйту хьоьга: ‘Дала со Мисар-махкахь куьйгалхо вина. Со волчу схьавола, хан ца йолуьйтуш.
10ГІашан цІе йолчу меттехь Іийр ву хьо, суна уллохь. Хьан бераш а, берийн бераш а, берриг а бахам а, дерриг а даьхни а схьадаладе.
11ГІашанехь хьо а, хьан доьзал а кхобур бу ас, хІунда аьлча тІедогІуш мацаллин пхи шо ду. Иза ца дахь, хьо а, хьан цІа а, хьан долахь дерг дерриг а эшамехь хир ду’“.
12Шуна а, сан вешина Бен-Яманна а шайн бІаьргашна гуш ду шайца къамел дийриг со хилар.
13Сан дега со Мисар-махкахь сийлахь хилар а, шайна кхузахь мел гинарг а дийца. Иза сиха кхуза схьа а валаве».
14Шен ваша Бен-Яман, мара а воьллина, вилхира иза, Бен-Яман а вилхира цуьнца.
15Массо а ваша мара а вуллуш, царна барташ а дохуш, воьлхура Юсуп. Цул тІаьхьа вежарша цуьнца къамел дира.
16Юсупан вежарий баьхкина аьлла, хабар пирІунна тІекхечира. ПирІун а, цунна уллорнаш а хазахеташ бара.
17ПирІуно Юсупе элира: «ДІаала хьайн вежаршка, шайна оьшшучул даа хІума КанаІан-махка дІа а хьо.
18Шайн да а, доьзалш а кхуза схьа а балабе. Ас Мисарахь тоьлла долу латта лур ду шуна, цунах схьадаьллачух дехар ду шу, алий».
19Кхин а элира пирІуно: «Хьуна тІедуьллу ас, Юсуп, хьайн вежаршка дІаалар: „Мисар-махкара гІудалкхаш йига шайн бераш а, зударий а схьабало, шайн да а валош, шаьш а схьадуьйла.
20Шайн салпална са ма гатде, Мисарахь тоьлла дерг шун хир ду“».
21Исраилан кІенташа цо ма-бохху дира. ПирІуно деллачу омрица Юсупа царна гІудалкхаш а, некъана кхача а белира.
22ХІоранна а керла духар делира, ткъа Бен-Яманна кхо бІе шекхал дети а, пхеа тайпана тІеюху хІуманаш а елира.
23Юсупа шен дена а дахьийтира совгІаташ: Мисар-махкара тоьлла долу хІума тІехь долуш итт вир а яра, кІа а, бепиг а, некъана лерина тайп-тайпана даарш тІехь долуш итт виркхел а яра.
24Цул тІаьхьа, вежарий новкъа а баьхна, уьш дІабоьлхуш, цо элира: «Новкъахь девнаш ма дахалаш!»
25Мисарара ара а бевлла, шайн да Якъуб волчу КанаІан-махка баьхкира уьш.
26Цара элира цуьнга: «Юсуп дийна ву! Юсуп берриг а Мисар-мехкан куьйгалхо ву!» Якъуб хІун эр ду а ца хууш висира, цкъа хьалха иза ца тийшира царах.
27Амма Юсупа даийтина хабар а хезча, цо шена яийтина гІудалкхаш а гича, Якъубан дог хазахетта тохаделира.
28Исраила элира: «Тоьар ду! Сан кІант Юсуп дийна ву. Со валале и ган гІур ву со».
46
Якъуб Мисар-махка воьду
1Исраил
[19], шен долахь дерг дерриг схьа а эцна, новкъа велира. ВогІуш, Беар-ШабаІе ша кхаьчча, шен ден Исхьакхан Далла лерина сагІанаш дехира цо.
2Буьйсанна самах веанчу Дала Исраиле элира: «Якъуб!»
«Со кхузахь ву», – жоп делира Якъуба.
3Дала элира: «Со Дела ву, хьан ден Дела. Кхера а ца кхоьруш, Мисар-махка гІо, цигахь Ас хьох доккха халкъ схьадолуьйтур ду.
4Со хьоьца Мисар-махка дІа а вогІур ву, цигара Ас хьо юха а валор ву. Хьан ши бІаьрг Юсупа дІакъовлур бу».
5Беар-ШабаІера кхин дІа а вахара Якъуб. Исраилан кІенташа шайн да а, бераш а, зударий а пирІуно яийтинчу гІудалкхаш чу ховшийра цига дІабига.
6КанаІан-махкахь гулдина даьхни а, бахам а шайца схьаийцира цара. Шен ерриг а тІаьхьенца Мисар-махка веара Якъуб.
7Цо шеца шен бераш а, берийн бераш а – ерриг а тІаьхье дІайигира.
8ХІорш ю Мисар-махка баьхкинчу Исраилан кІентийн цІераш (Якъуб а, цуьнан тІаьхье а):
Якъубан хьалхара кІант Раабан.
9Раабанан кІентий: Хьанах, Палу, Хьацрани, Карма.
10ШимІин кІентий: Емуал, Ямин, АхІад, Якин, ЦІохьар, канаІанхочо вина Шаул а.
11Левин кІентий: ГІиршан, КхахІат, Мерари.
12ЯхІудан кІентий: Іаьр, Онан, Шейла, Парас, Зерахь. (Іаьр а, Онан а КанаІан-махкахь кхелхинера). Парасан кІентий: Хьацрани, Хьамал.
13Иссарханан кІентий: ТовлаІ, Пува, Яшаб, Шимрон.
14Забулан кІентий: Серад, Элон, Яхьлаал.
15Уьш Леас Якъубана Падан-Арамехь бина кІентий бара. Цо йина Дина цІе йолуш йоІ а яра. Дерриг а кІант а, йоІ а ткъе кхойтта дара.
16Гадин кІентий: Цепон, Хьаги, Шуни, Эцбон, Іера, Ароди, Ариэли.
17Ашаран кІентий: Имани, Ишва, Ишви, БериІ. Серахь цІе йолуш йиша а яра церан. БериІан кІентий: Хьебар а, Малкиал а.
18Лабана шен йоІана Леина еллачу ялхочо Залпаа Якъубана дина бераш дара уьш, верриг а ялхитта стаг.
19Якъубан зудчо Рахьала бина кІентий бара: Юсуп а, Бен-Яман а.
20Мисар-махкахь Ана цІе йолчу гІалин динан да волчу ПатипараІан йоІа Асната Юсупна ши кІант вира. Церан цІераш яра Маннаш а, Эпрам а.
21Бен-Яманан кІентий бара: БулаІ, Бахри, Ашбели, Гери, НаІаман, Аьхьи, Рош, Мупим, Хьупим, Арди.
22Рахьала Якъубана бина кІентий бара уьш, верриг а вейтта стаг.
23Данан кІант вара: Хьушим.
24Напталан кІентий: Яхьциал, Гуни, Йицар, Шилам.
25Лабана шен йоІана Рахьална еллачу ялхочо Балхьата бина кІентий бара уьш, верриг а ворхІ стаг.
26Якъубца Мисар-махка веанарг цуьнан тІаьхьенах верг, кІентийн зударий ца лерича, кхузткъе ялх стаг вара.
27Мисарахь Юсупна вина ши кІант а цхьаьна верриг а Якъубан доьзалх Мисарахь ваха охьахиънарг кхузткъе итт стаг вара.
Якъуб а, цуьнан доьзал а Мисар-махкахь Іар
28Юсуп волчу воьдуш, шел хьалха ЯхІуд вахийтира Якъуба, ГІашане боьду некъ хаархьама. Уьш цига дІакхаьчча,
29Юсуп, шен гІудалкх дІа а йожийтина, ГІашане шен дена Исраилна дуьхьал веара. Исраил ган ма-гинна, тІеведда, иза мара а воьллина, вехха вилхира иза.
30Исраила элира Юсупе: «ХІинца-м вала а хала дацара, хІунда аьлча сайн бІаьргашца хьо дийна хилар гина суна».
31Юсупа вежаршка а, шен ден цІийнах болчу нахе а элира: «Ас, вахана, пирІуне эр ду: „КанаІан-махкахь Іийна сан вежарий а, ден цІийнах берш а со волчу схьабаьхкина.
32И нах жаІуй бу. Цара даьхни леладо. Шайца кегий а, даккхий, а даьхни а, шайн долахь долу хІума дерриг а схьадеана цара“.
33ПирІуно, тІе а кхайкхина, шайга хаттахь: „Шун хІун корматалла ю?“
34аш ала деза: „Тхайн дайша санна, кегий долуш дуьйна даьхни лелош ду тхо!“ ТІаккха ГІашан цІе йолчу махкахь даха охьаховша бакъо лур ю шуна, хІунда аьлча мисархошна Іуй ца беза».
47
1ПирІунна тІе а вахана, Юсупа элира: «Сан да а, вежарий а шайн даьхница а, бахамца а, КанаІан-махкара схьа а баьхкина, ГІашанехь бу хІинца».
2Вежарех, хаьржина, пхи стаг валийнера цо пирІунна тІе.
3ПирІуно хаьттира цаьрга: «Шун хІун корматалла ю?»
Вежарша жоп делира: «Тхайн дай санна, Іуй ду тхо».
4Кхин а элира цара: «Кхуза даха даьхкина тхо, хІунда аьлча КанаІан-махкахь луьра мацалла ю, даьхни дажо меттиг яц тхан. Доьху хьоьга ГІашанехь тхуна даха охьаховша бакъо ялар».
5ПирІуно элира Юсупе: «Хьо волчу да а, вежарий а баьхкина.
6Мисар-махкара латта хьуна хьалха ду. Оцу лаьттан тоьллачу меттехь охьаховшабе хьайн гергара нах. Шайна лаахь, ГІашанехь Іан а мегар ду царна. Къаьсттина говзанаш царна юкъахь белахь, сан даьхни Іалашдан дІахІиттабе уьш».
7Шен да Якъуб, вала а вина, пирІунна хьалха хІоттийра Юсупа. Якъуба пирІун декъалвира.
8ПирІуно хаьттира цуьнга: «Хьан маса шо ду?»
9Якъуба жоп делира: «Со дуьнен чохь лела бІе ткъе итт шо ду. КІезиг а, къаьхьа а хилла сан дахаран шераш, сан дай дуьнен чохь леллачу хене дІа ца нисвелла со».
10ПирІун декъал а вина, дІавахара Якъуб.
11Да а, вежарий а Мисарахь баха ховшийра Юсупа, царна РаІамсас олучу гІалина уллохь тоьлла латта а делла, пирІуно шена тІе-ма-диллара.
12Шен ден а, вежарийн а хІусамашкара берашка хьаьжжина, массарна а юучуьнца кхачо йира Юсупа.
13Цул тІаьхьа чІогІа мацалла хІоьттира. Мисар а, КанаІан-мохк а мацалло гІелбина бара.
14Шегара кІа оьцуш гулделла Мисарахь а, КанаІан-махкахь а мел долу ахча вовшахтуьйхира Юсупа. ПирІунан цІахь латтадора цо иза.
15Мисарахь а, КанаІан-махкахь а ахча кхачийча, берриг а Мисар-махкарчу наха, Юсупна тІе а баьхкина, элира: «Тхуна бепиг лохьа, ма далийтахь тхо хьайн бІаьргашна хьалха. Тхан ахча кхачийна».
16Юсупа элира: «Шайн ахча кхачийнехь, даьхни схьадаладе, ас цунна дуьхьал ялта лур ду шуна».
17Цара Юсуп волчу даьхни схьадалийра. Говрашна а, уьстагІашна а, гезаршна а, стерчашна а, хьелашна а, варрашна а дуьхьал цо цу нахана ялта делира. Цу шарахь царна ялта латтийра Юсупа дерриг а церан даьхнина дуьхьал.
18Шо чекхдаьлча, цунна тІе а баьхкина, элира цара: «Оха лечкъор дац тхайн элах: тхан ахча а кхачийна, тхан даьхни а хьан дола даьлла, тхайн догІмашший, латтий бен хІумма а ца дисна тхоьгахь.
19Хьан бІаьргашна хьалха тхо а, тхан латта а хІаллак хІунда хуьлу? Ялтина дуьхьал дІаэцахьа тхо. Тхайн лаьттаца пирІунан лоллехь хила реза ду тхо. Латта даьсса ца хилийта а, тхо хенара довлийта а дІаден хІу лохьа тхуна».
20Иштта Мисарахь долу дерриг а латта ийцира Юсупа пирІунна. ХІора мисархочо шен латта доьхкира, хІунда аьлча мацаллина дан хІума дацара церан. Латта пирІунан дола делира.
21Ткъа нахах Мисаран цхьана маьІІера вукху маьІІе кхаччалц Юсупа леш бира.
22Динан дайшкара латта ца ийцира цо, хІунда аьлча массо а хенахь пирІуно дакъа а кхочуьйтуш, Іаш бара уьш. Цундела цара шайн латта ца доьхкира.
23Юсупа элира нахе: «ХІинца ас шу а, шун латта а пирІунна эцна. ХІара хІу ду шуна латта дІаден.
24Шайн ялта кхиъча, цунах пхоьалгІа дакъа пирІунна дІалур ду аша, ткъа диснарг дІаден а, шуна а, шун берашна а, шун цІахь болчарна а даа хир ду».
25Наха элира: «Ахьа тхо кІелхьардехи. ПирІунан леш хир ду тхо, хьо тхайна резаван лаьара тхуна».
26Иштта лаьттах долу Іедал хІоттийра Юсупа. Иза тахана а Мисарахь дІалелаш ду: лаьттах схьадаьллачух дерригенах а пхоьалгІа дакъа пирІунна дІалуш, динан дайн долахь доцург, важа латта пирІунан долахь а долуш.
Якъубан весет
27Исраилхой ГІашан олучу меттехь Іаш бара. Церан дола дуккха а хІума а делира, уьш тІеттІа дебаш а бара.
28Якъуб Мисарахь вуьрхІитта шарахь Іийра, цуьнан бІе шовзткъе ворхІ шо дара.
29Ша лечу хенахь, шен кІанте Юсупе схьа а кхайкхина, цо элира: «Хьо суна реза велахь, сан кога кІел куьг а диллий
[20], дош ло суна, хьо соьца дика а, суна тешаме а хир ву алий. Со Мисар-махкахь дІа ма воллалахь.
30Со сайн дайх дІакхетча, Мисарара дІа а хьой, уьш боьхккинчу дІаволлалахь».
Юсупа элира: «Ахь ма-бохху дийр ду ас».
31«Дуй баал», – элира дас. Юсупа дуй биира. Маьнги йистехь волу Исраил Далла хьалха охьатаьІира
[21].
48
Маннаш а, Эпрам а
1Дукха хан ялале Юсупе элира, цуьнан да чІогІа цомгуш ву аьлла. Шен ши кІант, Маннаш а, Эпрам а, эцна, цунна тІе вахара иза.
2Якъубе хаам бира: «Хьо волчу хьан кІант Юсуп веана», – аьлла. Шен берриг а ницкъ гулбина, метта охьахиира Исраил.
3Якъуба элира Юсупе: «КанаІан-махкарчу Луз олучу меттехь Ша гайтинчу Нуьцкъалчу Дала декъалвира со.
4Цо элира соьга: „Ас дебор бу хьан доьзал, хьан дуккха а бераш хуьлуьйтур ду, хьох халкъийн доьзал схьабер бу. ХІара латта хьан тІаьхьенна гуттаренна а дІалур ду Ас“.
5Со Мисара вале кхузахь хьуна вина волу ши кІант хІинца дуьйна сан хир ву. Эпрам а, Маннаш а сан хир ву, Раабан а, ШимІа а санна.
6Кхарал тІаьхьа хьуна дина бераш хьан хир ду. Церан дола даьллачу лаьтта тІехь шайн вежарийн кІентий болуш санна Іийр бу уьш.
7Со Падан-Арамера схьавогІуш, КанаІан-махкахь Эпрати цІе йолчу гІалина тІекхачале, новкъахь, хьан нана Рахьал елира. Цигахь Эпрате (Байтлахаме) боьдучу новкъа йистехь дІайоьллира ас иза».
8ТІаккха, Юсупан кІентий а гина, Исраила хаьттира: «Уьш муьлш бу?»
9Юсупа дена жоп делира: «Уьш Дала суна кхузахь белла кІентий бу».
ТІаккха Исраила элира: «Суна тІе валаве и шиъ соьга декъалвайта».
10Иза дукха къена волуш цуьнан бІаьргашна са дика ца гора. Юсупа ши кІант цунна тІе валийра. Цо, мара а бухкуш, барташ дехира царна.
11Исраила элира Юсупе: «Суна ца моьттура сайна хьо юха гур ву, ткъа Дала хьан бераш ган а аьтто би сан».
12Ши кІант Исраилан голашна уллора дІа а хилийна, цунна хьалха лохха охьатаьІира Юсуп.
13Цул тІаьхьа, дена улло ши кІант схьа а валийна, Эпрам шена аьтту агІор Исраилна аьрру агІор хІоттийра цо, ткъа Маннаш шена аьрру агІор Исраилна аьтту агІор хІоттийра.
14Амма Исраила шен аьтту куьг Эпраман коьрта тІе диллира, иза жима велахь а, ткъа аьрру куьг, аьттучунна тІехула а даьккхина, Маннашан коьрта тІе диллира. Цхьа Іалашо йолуш дира цо иштта, Маннаш дуьххьарниг воллушехь.
15Юха, цаьргахула Юсуп декъал а веш, цо элира:
«Шена кІелахь сан дай ИбрахІим а, Исхьакх а лелла Дела,
таханлера де кхаччалц дерриг а сан дахарехь со Шена тІаьхьа хІоттийна лелла волу Дела,
16муьлххачу а вочух со ларвина Малик, декъалдехьа хІара бераш.
Кхаьргахь дІахьойла сан а, сан дайн ИбрахІиман а, Исхьакхан а цІераш.
Деба а дебна, даккхий халкъаш схьадовлийла кхарах дуьнен чохь».
17Шен дас аьтту куьг Эпраман коьрта тІе диллина гича, Юсупна халахийтира. Цо ден куьг схьалецира, Эпраман коьрта тІера Маннашан коьрта тІе дилла дагахь.
18Юсупа элира цуьнга: «ХІан-хІан, дада, хьалхарниг хІара ву, аьтту куьг цуьнан коьрта тІе дилла».
19Амма да реза ца хилира: «Суна хаьа, сан кІант, суна хаьа. Кхунах а халкъ схьадер ду, и халкъ а доккха, сийлахь хир ду. Амма жимаха волу ваша цул лакхара хир ву, цуьнан тІаьхьенах дукха халкъаш схьадевр ду».
20Цу дийнахь, уьш декъал а беш, цо элира: «Шун цІерашца Исраилан халкъо вовшийн декъалбийр бу: „Эпрам а, Маннаш а санна войла хьо Дала“, – бохуш». Иштта Эпрам Маннашал лакхара хІоттийра цо.
21Юха Исраила элира Юсупе: «Со леш ву, амма Дела шуьца хир ву. Цо шайн дайн лаьтта тІе юхадуьгур ду шу.
22Хьайн вежарел хьо лакхара хиларна, айса эмархошкара туьраца а, Іодаца а баьккхина Шехем-мохк дІало ас хьуна».
49
Якъуба шен кІентий декъалбо
1Шен кІентий схьа а кхайкхина, Якъуба элира: «Суна уллохь гул а лой, ладогІа, тІейогІучу хенахь шуьца хиндерг дуьйцур ду ас.
2Гул а лой, ладогІа, Якъубан кІентий,
ладогІа шайн дега Исраиле.
3Раабан, хьо сан дуьххьарлераниг ву, сан ницкъ,
сан боьршаллин дуьххьарлера стом,
уггар сийлахьверг а, ницкъберг а.
4Амма, кхехкаш тІехъоьху хи санна, сиха волу хьо
кхин хир вац хьалхарниг,
хІунда аьлча, дІа а вахана,
хьайн да дІавуьжу мотт сийсазбина ахь.
Сан метта дІавижна хьо.
5ШимІа а, Леви а вежарий бу.
Шайн таррашца нахана ницкъ бо цара.
6Церан кхеташонна юкъа а гІур вац со,
церан гуламе а гІур вац,
хІунда аьлча оьгІазаллица нах байина цара,
хазахетархьама стерчийн когийн пхенаш хедийна.
7НеІалт хилла ю церан оьгІазалла,
хІунда аьлча иза буьрса йолу дела,
неІалт хилла ду церан дералла,
хІунда аьлча иза къиза долу дела.
Якъубан тІаьхье йолчохь царна латта хир дац,
ас дІасакхуьссур бу уьш берриг а Исраилан махкахула.
8ЯхІуд, хьан вежарша хастор ву хьо,
хьан куьг мостагІийн яьІнаш тІехь хир ду.
Хьан вежарий хьуна хьалха охьатаьІар бу.
9Хьо къона лом ду, ЯхІуд.
Талла ваханчуьра вогІу хьо, сан кІант.
СадаІа лаьтта дижина лом санна ву хьо,
мила ваьхьар ву хьуна новкъарло ян?
10Паччахьан дарж ЯхІудах дер дац,
цуьнан тІаьхьенан карахь гуттар а хир ю олалла гойтуш йолу гІаж,
иза Шилун-гІала дІакхаччалц а
[22],
халкъаш цунна муьтІахь хиллалц а.
11Цо шен вир кемсийн таьллангах дІатосур ю,
ткъа виран кІорни – тоьллачу гаьннах.
Тоьллачу чагІар чохь шен бедар яшор ю цо.
ЧагІаран мутта чохь шен духар дуьттур ду цо.
12Цуьнан бІаьргаш чагІарал Іаьржа хир ду,
ткъа цергаш шурел кІайн хир ю.
13Забул хІордан йистехь вехар ву.
Цуьнан берд хІордкеманашна кхераме хир бац,
цуьнан латта ЦІадан-гІалина тІекхаччалц хир ду.
14Шина а агІор беза мохь а болуш, садоІуш Іуьллучу вирах тера хир ву Иссархан,
ша онда велахь а.
15Шен садоІу меттиг дика хилар а,
шен латта хаза хилар а гина,
халачу балхана къарвелла лай санна,
бахьа ца лучу мохьана кІел хІуттур ву иза.
16Дан Исраилан халкъана кхелахо хир ву,
иза Исраилан цхьа тукхам санна хир ву.
17Новкъа йистехь Іуьллучу лаьхьанах тера хир ву иза.
ТІехйолучу говран ког лоцу, некъан тачи тІехь Іуьллу лаьхьа бу иза.
Говр лазийча, цунна тІера бере охьавужу.
18Веза Эла! Ахь кІелхьарваккхаре сатесна ву со.
19Гадина тІе талорхой летар бу,
амма цо уьш лохкур бу.
20Ашаран кхача токхе хир бу,
паччахьан даарш хир ду цуьнан.
21Наптал маьрша баьккхинчу сенах тера ву,
исбаьхьа кІорнеш луш йолчу сенах тера ву иза.
22Юсуп хьостана уллохь йоллучу, дуккха а стом лучу кемсийн таьллангах тера ву.
Цу таьлланган генаш пенна тІехула хьаладоьлхуш ду.
23Дерачу оьгІазаллица пхерчий а кхуьссуш,
мостагІий летара цунах.
24Амма цуьнан Іад чІогІа ду,
цуьнан куьйгаш онда а, говза а ду.
Цунна ницкъ белла Якъубан Нуьцкъалчо,
Исраилан Іуьно а, Тархо а,
25хьуна гІо деш волчу хьан ден Дала,
хьо декъалвеш волчу Нуьцкъалчо.
Лакхарчу Шен стигалшца а,
лахарчу латтанашца а,
кІайн кхача лучу накхошца а,
ховхачу кийранашца а декъалвойла хьо Нуьцкъалчу Дала.
26Ширачу лаьмнийн деза хиларал а,
даим лаьттачу гунийн хаза хиларал а лекха ду
хьан дас хьо декъалвар.
Шен вежаршна юкъахь эла волчу Юсупца хуьлийла и декъалвар.
27Бен-Яман дера борз ю.
Іуьйранна шен ижу юу цо,
сарахь талорца карадеанарг доькъу».
28Иштта ду Исраилан шийтта тукхам. Иза элира цаьрга, уьш декъалбеш, церан дас. ХІора а шена доггІучу кепара декъалвира цо.
Якъуб кхалхар
29Юха иштта весет дира цо шен кІенташка: «Со сайн дай болчу дІагІур ву кестта. Хьетахочун Іепронан лаьтта тІехь, сан дай болчу хьеха чохь дІаволлалаш со.
30КанаІан-махкарчу Мамари олучу меттера Махпела цІе йолчу арахь ю и хьех. Хьетахочуьнгара Іепронера нах дІабохка эцначу лаьттаца цхьаьна эцна ю и хьех ИбрахІима.
31Цигахь дІабоьхкина бу ИбрахІим а, цуьнан зуда Сарат а, Исхьакх а, цуьнан зуда Ребикха а, цигахь дІайоьллина ас Леа а.
32Аре а, цу тІера хьех а хьетахошкара эцна ю».
33Шен кІенташна хьехам бина а ваьлла, ши ког метта хьала а баьккхина, дІавижна волу Якъуб, кхалха а кхелхина, шен дайх дІакхийтира.
50
1Дена тІе а кхетта, цунна барташ а дохуш, вилхира Юсуп.
2Шен ялхошка-лоьрашка ден дакъа талха ца талхийта, молханаш а тохий, кечде аьлла, омра дира цо. Лоьраша иза кечдира.
3Цу кечамна шовзткъа де дІаделира, хІунда аьлча цу балхана лерина йолу хан яра иза. Мисархоша кхузткъе итт дийнахь белхарш дира Якъуб велча.
4Белхаран денош чекхдевлча, Юсупа элира пирІунна уллорчу нахе: «Шу суна реза делахь, доьху шуьга, пирІуне дІаала:
5„Сан дас, соьга чІагІо а яйтина, элира: ‘Со леш ву, ас КанаІан-махкахь яьккхинчу къубба чохь дІаволлалахь со’. Пурба ло суна, вахана, сайн да дІаволла, цул тІаьхьа со юхавогІур ву“».
6ПирІуно элира: «Ваха а гІой, айхьа чІагІо ма-ярра, хьайн да дІаволла».
7Юсуп шен да дІаволла воьдуш, цуьнца пирІунна уллора нах а, пирІунан цІийнера а, берриг Мисар-махкара а элий бахара.
8Юсупан доьзалера берш а, вежарий а, цуьнан ден цІийнах болу нах а бахара. ГІашанехь бераш а, даьхни а бен ца дисира.
9Царна тІаьхьахІиттина йогІуш гІудалкхаш а яра, дошлой а бара. Дукха адам дара дІадогІуш.
10Йордан-хина малхбалехьа йолчу Атад олучу хьаьтта кхаьчча, чІогІа белха хІиттира уьш. ВорхІ дийнахь цигахь белхар дира Юсупа.
11Атада уллохь долу и белхар а гина, цу меттехь Іаш болчу канаІанхоша элира: «Мисархойн доккха белхар ду». Цундела Йорданна малхбалехьа йолчу цу меттигах Абал МицІраим олу (иза «мисархойн белхар» бохург ду).
12Иштта Якъубан кІенташа цуьнан весет кхочушдира.
13КанаІан-махка дІа а ваьхьна, Мамари цІе йолчу меттигна уллохь йолчу Махпела олучу арахь лаьттачу хьеха чохь дІавоьллира цара иза. И хьех цу аренца цхьаьна ИбрахІима хьетахочуьнгара Іепронера эцнера, шен белла нах цу чохь дІабохкархьама.
14Да дІа а воьллина, шен вежаршца а, цига баьхкинчу нахаца а Мисар-махка вухавеара Юсуп.
Юсупа вежарий тебо
15Шайн да велча, Юсупан вежарша ойла йира: «ХІун хаьа, Юсуп вайна оьгІазвахана Іаш хила мега, шена вай динчу вонна дуьхьал хІинца бекхам бан дагахь?»
16Цара Юсупна тІе нах бахийтира цуьнга ала: «Ша валале хьан дас тхуна весет дина:
17„Шайн веше Юсупе дІаала: ‘Ас доьху хьоьга вежаршна цара латийначу къинна гечдар’. Оха а доьху хьоьга, Юсуп, хьайна бинчу вочу балхана гечдехьа хьайн ден Делан лешна“».
Шега даийтинчу хабаре ладугІуш волу Юсуп вилхира.
18ТІебаьхкина, гора а эгна, цуьнан вежарша элира: «Тхо хьан леш ду».
19Юсупа жоп делира: «Кхера ма кхера. Со Дела ма вац.
20Шуна дагадеара суна зулам дан, амма Дала цунах дика болх хилийтира, хІинца тахана долуш дерг кхочушхилийта: дукха адамаш лечуьра кІелхьардахар.
21Цундела ма кхера: ас шу а, шун бераш а кхобур ду». Уьш тебеш, цаьрца эсала къамел дира цо.
Юсуп кхалхар
22Шен ден доьзалца Мисар-махкахь Іийра Юсуп. Цуьнан бІе итт шо кхаьчнера.
23Иза дийна а волуш, Эпрайман бераш а, берийн бераш а хилира. Маннашан кІантана Макирна дина бераш а, шен долуш санна, тІеийцира цо.
24Юсупа элира вежаршка: «Со леш ву, амма Дала шуна гІо дийр ду. Кху лаьтта тІера Ша ИбрахІимна а, Исхьакхана а, Якъубана а чІагІонца деллачу лаьтта тІе шу дІадуьгур ду Цо».
25Исраилан кІенташка чІагІо а яйтина, Юсупа элира: «Дала шуна билггал гІо дийр ду, тІаккха аша сан даьІахкаш кхузара дІаяхьа еза».
26Иштта бІе итт шо долуш Юсуп кхелхира. Ца талхийта молханаш а тоьхна, кеч а дина, Мисар-махкахь тІорказ чу диллира цуьнан дакъа.
Арадаккхар
Дешхьалхе
Арадаккхар цІе йолу хІара тептар – Исраилан халкъан хиламашкахь уггар лараме долчух лаьцна ду: исраилхой лоллехь хиллачу Мисар-махкара арабовларх. Тептар деа декъе декъало: 1) Іебархой лоллера паргІатбахар (кортош 1-15); 2) Синай-лам болчу уьш боьлху некъ (кортош 15-18); 3) Дала Шен халкъаца барт бар, царна оьздангаллин а, динан а хьехамаш балар (кортош 19-24); 4) исраилхошна Далла Іибадат дан меттиг кечъяр а, динан дайшна а, Далла Іамалъярна а болу хьехамаш (кортош 25-40).
Уггар хьалха хІокху тептар тІехь Дала мел динарг дуьйцуш ду, лоллехь хилла Шен халкъ Ша паргІат а доккхуш, цунах хиндолчуьнга сатийсар долуш долу къам а кхуллуш.
Тептаран уггар лараме стаг Муса ву. И стаг, Шен халкъ Мисар-махкара арадаккхархьама, Дала хаьржина хилла. Уггар дика девзаш долу тептаран дакъа ткъолгІачу коьрта тІехь болу итт хьехам бу.
1
Исраилхой Мисар-махкахь Іаш бу
1Якъубца Мисар-махка шайн доьзалшца баьхкинчу Исраилан кІентийн цІераш хІорш ю:
2Раабан, ШимІа, Леви, ЯхІуд,
3Иссархан, Забул, Бен-Яман,
4Дан, Наптал, Гада, Ашар.
5Верриг а Якъубах схьаваьлларг кхузткъе итт вара, ткъа Юсуп цу хенахь Мисарахь вара.
6Юсуп а, цуьнан вежарий а, церан нах а, кхелхина, дІабевллера.
7Ткъа Исраилан тІаьхьенах болу нах, деба а дебаш, алсамбуьйлуш бара. Берриг а мохк буьзнера цара.
8Юха Мисар-махкахь керла пирІун
[1] хІоьттира, цунна Юсупах лаьцна хІумма а ца хаьара.
9Цо элира шен халкъе: «Исраилан халкъ доккха хилла, иза вайна кхераме хила мегаш ду.
10Исраилхой ца дебийта хьовса деза вай. Нагахь тІом балахь, уьш вайн мостагІех дІа а кхетта, вайх лата а летта, кху махкара дІагІур бу».
11Мисархоша шайн хьаькамаш хІиттийра, исраилхойх леш а бина, цаьрга беза белхаш байта. Питам а, РаІамсас а цІераш йолу гІаланаш йира исраилхоша пирІунна, шайна чохь тІаьхьалонна хІума латто.
12Амма оцу халкъана тІехь гІело мел йо а, иза тІеттІа дебара, цу махкахула дІасадаьржара. Мисархой кхоьрура исраилхойх.
13Цундела кхин а чІогІа беза а, хала а белхаш бойтура цара исраилхошка.
14Мисархоша къахьдинера исраилхойн дахар, поппарца а, кибарчигашца а болу а, аренашкахь болу а беза белхаш бойтуш. Муьлхха а болх бойтура цара исраилхошка, къинхетам боцуш.
15Іебархойн зударийн бераш хуьлучу хенахь царна гІо деш яра Шапарат а, ПуІа а цІераш йолу ши зуда. ПирІуно омра дира цаьрга:
16«Іебархойн зударийн бераш хуьлучу хенахь йоІ дийна йита, кІант ве!», – аьлла.
17Амма Делах кхоьруш йолчу шина зудчо пирІуно бохург ца дора, цара кІентий дийна буьтура.
18ПирІуно, тІе а кхайкхина, элира цаьрга: «И хІун ду аша деш дерг? КІентий дийна хІунда буьту аша?»
19Шина зудчо пирІуне элира: «Іебархойн зударий мисархойчарал могуш а, онда а бу. Тхо тІекхачале бер дуьнен чу даьлла хуьлу церан».
20Дала диканиг дора цу шина зудчунна. Ткъа Іебархойн халкъ тІеттІа алсамдолуш дара.
21Шех кхоьруш и ши зуда хиларна, Дала церан шайн а доьзалш хилийтира.
22ТІаккха пирІуно дерриге а шен халкъе омра дира: «Дуьнен чу ваьлла Іебархойн кІант Нил-хи чу кхосса, ткъа йоІ дийна йита», – аьлла.
2
Муса дуьнен чу валар
1Левин тІаьхьенах волчу цхьана стага шен тайпанах йолу зуда ялийра.
2Доьзалхочух а хилла, кІант вира цу зудчо. Бер хаза долу дела, иза, лечкъош, кхаа баттахь лелийра цо.
3Эххар а, кхидІа иза лечкъо а ца яьхьна, эрзах тускар а дина, цунах силам а хьаькхна, кІант чу а виллина, тускар эрзашкахь берда йистехь дитира цо.
4Ткъа кІентан йиша геннара хьоьжуш яра цунах хІун хуьлу.
5Юха пирІунан йоІ еара Нил-хи тІе лийча. Цуьнан ялхой-зударий берда йистехула лелаш бара. ЙоІана эрзаш юкъахь тускар гира, цо шен гІарбаш яхийтира иза схьаэца.
6Тускар схьадиллича, чохь бер гира цунна. Бер доьлхуш хиларна, цунах къахийтира йоІана, цо элира: «ХІара Іебархойн бер ду».
7Цу хенахь тІееанчу кІентан йишас элира пирІунан йоІе: «Хьуна лаахь, ас, яхана, Іебархойн зуда ялор ю кІант вакхо».
8ПирІунан йоІа элира: «ГІо, хІета».
Вукхо кІентан нана схьаялийра.
9ПирІунан йоІа элира зудчуьнга: «ХІара бер, схьа а эций, кхаба. Ас мах лур бу хьуна кхунах». Зудчо, дІа а даьхьна, бер кхебира.
10КІант воккха хилира. Нанас иза пирІунан йоІе дІавелира. Вукхо иза, шен волуш санна, лелавора. КІентан цІе Муса
[2] тиллира пирІунан йоІа (иза «схьаваьккхинарг» бохург ду), ша иза хи чуьра схьаваьккхина дела.
Муса маданхойн махка вадар
11Цул тІаьхьа дуккха а хан яьлча, Муса воккха а хилла, цкъа шен вежарий-исраилхой болчу вахара. Цунна гора, шен халкъ мисархоша дацор а, цуьнга беза белхаш байтар а. Цу дийнахь цунна гира цхьана мисархочо шен къомах волчу Іебархочунна етташ.
12ДІа а, схьа а хьаьжна, уллохь цхьа а ца гича, тоьхна, и мисархо вен а вийна, гІамарла воьллира Мусас.
13ШолгІачу дийнахь иза цига веача, дов даьлла воллуш ши Іебархо вара. Мусас элира харцлуьйш волчуьнга: «Хьайн вешина хІунда етта ахь?»
14«Тхуна тІехь хьаькам а, кхелахо а хьо хьан хІоттийна? Айхьа вийна мисархо санна, со вен-м ца гІерта хьо?» – элира цу стага. ТІаккха Муса кхеравелира. «ХІинца ас динарг массарна а хиъна», – аьлла, дагадеара цунна.
15И гІуллакх хаа а хиъна, Муса вен гІерташ пирІун а вара. Амма пирІун волчуьра ведда, маданхойн лаьтта тІе веара Муса.
Цу махкахь волчу динан ден ворхІ йоІ яра. Муса гІуна йистехь охьахиина Іаш волчу хенахь,
16тІе а баьхкина, нойш чу хи доьттира цара шайн ден уьстагІашна мало.
17Амма охьабаьхкинчу Іуша зудабераш хи тІера дІачовхийра. ТІаккха Мусас, цаьргахьа гІо а даьккхина, церан уьстагІашна хи малийра.
18Шайн да РаІал волчу бахара йоІарий. Дас хаьттира: «Тахана ма хьалхе даьхкина шу цІа?»
19Цара элира: «Цхьана мисархочо гІо даьккхира тхоьгахьа. Тхуна хи а эцна, уьстагІашна хи малийра цо».
20Дас элира йоІаршка: «Мичахь ву иза? Цигахь хІунда витина аша иза? Схьакхайкха цуьнга, вайца хІума юур ю цо».
21Цу стеган доьзалехь висира Муса. РаІала шен йоІ Ципара яхийтира цуьнга.
22Шен зудчо кІант вича, Мусас цуьнан цІе ГІиршам тиллира (иза «цигахь волу тІевеанарг» бохург ду), хІунда аьлча ша хийрачу махкахь тІевеана стаг волу дела.
23Цул тІаьхьа дуккха а хан елира. Мисар-мехкан пирІун велира, амма исраилхой, хьалха санна, Іазапехь бохкуш бара. Беза болх ла ца луш, узарш дора цара. Цара доккху орца Деле хьалакхечира.
24Шена исраилхойн узарш хезча, Дала ойла йира Ша ИбрахІимца а, Исхьакхаца а, Якъубца а барт барх лаьцна.
25Исраилхошка а хьаьжна, церан Іалашо ян лиира Далла.
3
Дала Муса къобалвар
1Шен стунден, маданхойн махкахь динан да волчу Итаран
[3], уьстагІий дажош вара Муса. Цкъа уьстагІий дажош, генна яьссачу арахула дІавахна, Хьариб цІе йолчу Делан лам тІе кхечира иза.
2Везачу Элан Малик дуьхьалхІоьттира цунна йогучу коканан кулла юккъехь. Коканан куллах цІе леттера. ЦІе леттехь а, йогуш яцара и колл.
3Мусас элира: «ТІеваха веза со оцу инзаречу хІумане хьажа. Колл хІунда ца йогу?»
4Муса тІевогІуш Шена гича, Веза Эла
[4] кулла юкъара кхайкхира: «Ва Муса!»
«Со кхузахь ву!» – элира Мусас.
5Дала элира: «ТІе ма воьллахь кхуза. Хьайн когара мачаш дІаяха, хьо лаьтта меттиг, Со кхузахь хиларна, деза латта ду.
6Со хьан ден Дела ву, ИбрахІиман а, Исхьакхан а, Якъубан а Дела». Мусас шен юьхь дІакъевлира, хІунда аьлча иза кхоьрура Деле хьажа.
7Везачу Эло элира: «Мисарахь Сайн халкъо хьоьгу бала гина Суна, тІехІиттиначара ницкъ барна цуьнан узарш хезна. Суна хаьа Сайн халкъан лазам.
8ТІевахана, иза мисархойн Іазапах кІелхьара а даьккхина, цу махкара арадоккхур ду Ас. Дикачу а, боккхачу а, шуьрех а, мазах а дуьзначу токхечу, канаІанхойн а, хьетахойн а, эмархойн а, перезахойн а, хьаьвихойн а, явсайхойн а махка дІадуьгур ду Ас Сайн халкъ.
9Исраилхойн белхарш хезна Суна, мисархоша церан Іазапехь бахкор а гина.
10ХІинца Ас хьо пирІунна тІе вохуьйту. Ваха а гІой, Мисарара Сан халкъ, Сан халкъ долу исраилхой, Мисарара арабаха».
11Амма Мусас элира Деле: «Со мила ву, пирІунна тІеваха а, Мисарара исраилхой арабаха а?»
12Дала элира: «Со хьоьца хир ву. Ас хьо вахийтина хиларан хІара билгало хир ю: Мисарара ахь халкъ арадаьккхича, кху лам тІехь Суна Іамал йийр ю аша, Сан леш а хилла».
13Юха Мусас элира Деле: «Исраилхошка, тІе а вахана, ас эр ду: „Шун дайн Дала ваийтина со шуна тІе“. Цара соьга хоттур ду: „ХІун ю Цуьнан цІе?“ ТІаккха, хІун ала деза ас цаьрга?»
14Дала Мусага элира: «Со „Со Верг“ ву. Иштта дІаала исраилхошка: „Ша Волуш Волчо ваийтина со шуна тІе“».
15Кхин а элира Дала Мусага: «Иштта ала исраилхошка: „Везачу Эло
[5], шун дайн Дала, ИбрахІиман а, Исхьакхан а, Якъубан а Дала, ваийтина со шуна тІе“. Иза ю Сан цІе абадехь
[6], цу цІарца хьахор ву Со тІейогІучу тІаьхьенаша.
16Ваха а гІой, исраилхойн къаной а гулбай, ала: „Везачу Эло, шун дайн Дала, ИбрахІиман а, Исхьакхан а, Якъубан а Дала, суна Ша гайта а гайтина, элира соьга: ‘Шу долчу веача, Суна гира Мисар-махкахь шуна хуьлуш дерг.
17Ас чІагІо йина, шуна таІзар дечу Мисарара канаІанхойн а, хьетахойн а, эмархойн а, перезахойн а, хьаьвихойн а, явсайхойн а махка, шуьрех а, мазах а дуьзначу токхечу лаьтта тІе, шу дІадига’“.
18Исраилхойн къаноша хьоьга ладугІур ду. Уьш а эций, пирІунна тІегІо. Аша цуьнга ала: „Веза Эла, Іебархойн Дела, веана тхо долчу. ДІахецахьара ахь тхо, кхаа дийнахь яьссачу арахула дІа а дахана, Везачу Элана, тхайн Далла, сагІа даккха дезаш ду тхо“.
19Амма Суна хаьа, пирІуно шу дІахоьцур дац, нагахь иза нуьцкъаха цуьнга ца дайтахь.
20Ас, Мисарна тІехула Сайн нуьцкъала куьг а лаьцна, инзаре хІуманаш гойтур ду цу махкахь, тІаккха цо шу дІахоьцур ду.
21Мисархой исраилхошца дика хуьлуьйтур бу Ас, тІаккха шу цу махкара дІадоьлхуш даьсса гІур дац.
22ХІора исраилхойн зудчо шен лулахочуьнгара я шен чохь Іаш йолчу мисархойн зудчуьнгара дашо а, дато а хІума а, еза тІеюху хІума а еха еза. Цу хІуманашца шайн бераш кечде. Иштта аша Мисарара хьал дІахьур ду».
4
1ТІаккха Мусас элира: «Ткъа уьш сох ца тешахь, Ахь со ваийтина ас аьлча? „Везачу Эло Ша ца гайтина хьуна“, – алахь?»
2Везачу Эло хаьттира: «И хІун ю хьан карахь ерг?»
Мусас жоп делира: «Сан некъан Іаса ю-кх».
3«Охьакхосса иза лаьтта», – элира Везачу Эло. Мусас Іаса охьакхоьссира – гІожах лаьхьа хилира. Кхера а велла, дІаведира Муса.
4Везачу Эло элира: «Куьг дІа а кховдадай, схьалаца цу лаьхьанан цІога». Мусас лаьхьа схьалецира – цу сохьта лаьхьанах юха а Іаса хилира.
5«Иштта ахь дахь, нах тешар бу Везачу Эло, церан дайн Дала, ИбрахІиман а, Исхьакхан а, Якъубан а Дала, Ша хьуна гайтина аьлча», – элира Везачу Эло.
6Кхин а элира цуьнга Везачу Эло: «Хьайн куьг чета диллал». Мусас куьг чета диллира. Юха цо иза схьадаьккхича, ло санна, кІайн хьаьттарш тІехь а йолуш, цамгар лаьцна хилира куьг.
7«ХІинца юха а куьг чета дилла», – элира Везачу Эло. Куьг юха а чета диллира Мусас. Цо иза схьадаьккхича, хьалха ма-дарра, могуш дара куьг.
8«Нагахь хьох а, дуьххьарлерчу тамашийначу билгалонах а нах ца тешахь, шолгІачу билгалонах тешар бу.
9Нагахь цу шина билгалонах а ца тешахь, Нил чуьра жимма хи, схьаэций, лаьтта охьадотта, цу хинах цІий хир ду», – элира Везачу Эло.
10ТІаккха Мусас элира Везачу Эле: «Веза Эла! Со дашна говза вац, гуттар а иштта хилла а ву. ХІинца Хьоьца къамел динчул тІаьхьа а дешан говзалла яц соьгахь. Со маттана шера вац».
11Везачу Эло элира: «Стагана мотт белларг мила ву? Мотт ца хууш я къора, я са гуш, я бІаьрзе веш верг мила ву? Со – Веза Эла вац?
12ДІагІо, Со хьоьца хир ву ахь къамел дечу хенахь, Ас Іамор ду хьуна ала дезарг».
13Мусас элира: «Веза Эла! Хьайна луъург кхиниг вахийтахьа сан метта».
14Веза Эла Мусана оьгІазвахара, Цо элира: «Левин тІаьхьенах а волуш, АхІарон цІе йолуш ваша вац хьан? Суна хаьа иза къамел далуш вуйла. Иза хьуна дуьхьал вогІур ву, хьо гича, цунна хазахетар ду.
15Ахьа шега аьлларг цо дІаэр ду. Къамел дечу хенахь Со шуьца хир ву, Ас Іамор ду шуна аша дан дезарг.
16Хьан метта АхІарона нахаца къамел дийр ду. Иза хьуна хьалхара къамел деш хир ву, ткъа хьо цунна Делан метта хир ву.
17И Іаса хьайн кара схьаэца, цуьнца тамашийна хІуманаш гойтур ду ахь».
Муса Мисар-махка юхаверзар
18Шен стундена Итарна тІе юха а веана, цуьнга элира Мусас: «Мисар-махкахь болчу сайн вежаршна тІеваха лаьара суна, уьш дийна буй хьажа».
«Дика ду, гІой, хьажа. Аьтто хуьлда хьан», – элира Итара.
19Муса маданхойн махкахь волуш, Везачу Эло цуьнга аьллера: «Мисар-махка юхаваха мегар ду хьуна ца кхоьруш, хІунда аьлча хьо вен гІерташ хилларш белла дІабевлла».
20Шен зуда а, кІентий а вир тІе а ховшийна, Мисара ваха новкъа велира Муса, Делан ницкъ болу шен Іаса буьйна а лаьцна.
21Везачу Эло элира Мусага: «Хьо Мисар-махка юхавеача, Ас хьайга де аьлла долу тамашийна хІуманаш пирІунна хьалха делахь. Ткъа Ас цуьнан дог чІагІдийр ду, тІаккха цо халкъ дІахоьцур дац.
22ДІаала пирІуне, Везачу Эло иштта боху алий: „Исраил Сан кІант ву, Сан дуьххьарлера бер ду.
23Ас боху хьоьга: ‘ДІахеца Сан кІант, иза Суна Іибадат дан дезаш ву. Ахь иза дІа ца хецна дела, Ас хьан дуьххьарлера кІант вуьйр ву’“».
24Новкъахь дІавоьдуш, Муса буьйса яккха сецира. Цунна тІевеанчу Везачу Элана иза вен дагадеара.
25ТІаккха Ципарас, тІулгах дина урс схьа а эцна, шен кІант сунтвира. Схьахадийна чкъор Мусан когех
[7] а хьаькхна, цо элира: «Ас и цІий Іанийна, цундела сан майра волу хьо соьца уьйр йолуш ву».
26Веза Эла дІавахара, Мусана
[8] хІумма а ца деш. (Цу хенахь зудчо аьллера цунах «цІийца волу майра», хІунда аьлча шен кІант сунтвинера цо.)
Дала АхІарон Мусана дуьхьал вахийтар
27Везачу Эло АхІароне элира: «Яьссачу ара Мусана дуьхьал гІо». ДІавахана, Делан лома уллохь Мусана дуьхьал а кхетта, цунна барт баьккхира АхІарона.
28Ша ваийтинчу Везачу Эло шега аьлларг а, гайтинчу тамашийначу хІуманех лаьцна а АхІароне дІадийцира Мусас.
29Мусас а, АхІарона а, дІа а вахана, исраилхойн къаной гулбира.
30Везачу Эло Мусага аьлларг цу нахана дІадийцира АхІарона. Мусас халкъана хьалха тамашийна хІуманаш гайтира.
31Халкъ тийшира. Исраилхошна хиира, шайн баланаш а гина, Везачу Эло шайн гІайгІа бойла. Цунна хьалха гора а хІиттина, суждана бахара
[9] уьш.
5
Муса а, АхІарон а пирІун волчу воьду
1Цул тІаьхьа Мусас а, АхІарона а, пирІунна тІе а веана, элира: «Везачу Эло, Исраилан Дала, боху: „ДІахеца Сан халкъ яьссачу арахь Сан дуьхьа деза де хІотто“».
2Амма пирІуно элира: «Мила ву И Веза Эла, ас, Цуьнга ла а доьгІна, Исраилан халкъ дІахеца? Суна Веза Эла а ца вевза, исраилхой ас дІа а хоьцур бац».
3Цу шиммо элира: «Іебархойн Дала тІекхайкхира тхоьга. Оха доьху хьоьга кхаа дийнахь некъ баллал йолчу метте яьссачу ара тхаьш дІадахийтар, тхайн Везачу Далла лерина сагІа даккха, Цуьнга цамгарца я туьраца тхо хІаллак ца дайта».
4ПирІуно элира цаьрга: «Муса, АхІарон, халкъ шен балхах юхадоккху аша. ДІа а гІой, шайн гІуллакх де».
5Кхин а элира цо: «ХІокху махкахь дуккха а нах бу, аша шайн болх бан ца буьту уьш».
6Оццу дийнахь исраилхошна тІехІиттийна болчу нахе пирІуно омра дира:
7«ХІинца чул тІаьхьа кибарчигаш ечу нахана ча ма ло, хьалха деллехь а. Ара а бовлийтий, шайга лахийта цаьрга ча.
8Хьалха санна кибарчигаш яйта цаьрга. Уьш дукха мало еш бу, цундела доьху соьга: „Дахана, тхайн Далла сагІа доккхур дара оха“, – бохуш.
9Алссам болх ло царна, эрна къамелаш схьа а ца лоьцуш, цаьрга болх байта».
10ТІехьовсуш болчу наха элира халкъе: «ПирІуно шуна кибарчигаш ян ча ма ло боху.
11Даха а гІой, шайна карийнначуьра ча да. Кибарчигаш хьалха еччул йийр ю аша».
12Берриг а Мисар-махкахула арахь дисина ча лаха арабевлира исраилхой.
13ТІехІиттина болчара хьалха, ча долчу хенахь еччул, хІора дийнахь кибарчигаш е бохура цаьрга.
14ПирІунан хьадалчаша исраилхошна юкъара хаьржинчу белхан куьйгалла дечу нахана еттара: «Хьалха йинччул, селхана а, тахана а кибарчигаш хІунда ца йо аша?» – бохуш.
15Оцу исраилхоша, пирІунна тІе а баьхкина, арз дира: «Хьайн лешна иштта ницкъ хІунда бойту ахь?
16Ча ца ло хьан лешна, ткъа кибарчигаш е боху. ТІехІиттина болчара тхуна етта, амма бехке хьан халкъ ду».
17Амма пирІуно элира: «Шуна болх бан ца лаьа, аш мало йо, цундела боху аша: „Везачу Элана сагІа даккха гІур ду тхо“.
18ДІа а гІой, болх бе. Ча шуна лур дац, кибарчигаш хьалха еччул йийр ю аша».
19«ХІора дийнахь ян еззачул кибарчигаш йийр ю аша, церан дукхалла лах а ца деш», – бохучу дешнашца шайна тІебеана бала гира исраилхошна.
20ПирІун волчуьра уьш арабевлча, шаьш схьадахкаре хьоьжуш волу Муса а, АхІарон а гира царна.
21Цу шинга цара элира: «Везачу Эло кхел йойла шуна аша пирІунна а, цуьнан уллорачарна а хьалха тхан сий дайарна. Церан кара тур делла аша тхо дайийта».
22Юха Везачу Эле Мусас элира: «Веза Эла! Сел халачу бале хІара халкъ хІунда теси Ахь? Со кхуза хІунда ваийти?
23ПирІунна тІе а вахана, ас Хьан цІарах къамел дичхьана, цо кхин а чІогІа ницкъ бо кху халкъана. КІелхьара-м муххане а ца даьккхи Ахь Хьайн халкъ».
6
1ТІаккха Везачу Эло Мусага элира: «ХІинца гур ду хьуна Ас пирІунна дендерг. Онда куьг шена тІехь хааделча, цо дІахоьцур ду Сан халкъ. Цо ша арабохур бу уьш шен махкара».
Дала Муса юха а къобалвар
2Юха Мусага Дала элира: «Со Веза Эла ву.
3ИбрахІимна а, Исхьакхана а, Якъубана а Со дуьхьалвеана „Нуьцкъала Дела“ цІе а йолуш, ткъа „Веза Эла“ бохучу цІарца Ас царна Со вовзийтина вац.
4Ас барт бина цаьрца, КанаІанан латта царна дІалур ду аьлла. Цу лаьтта тІехь Іаш бара уьш, амма иза церан долахь дацара.
5Исраилхойн узарш хезира Суна, уьш, мисархойн леш а хилла, баланехь хилар гира, тІаккха Сайн цаьрца хилла барт дагабеара Суна.
6Ас боху ала Исраилан халкъе: „Со Веза Эла ву. Ас Сайн куьйга мисархойн олаллех кІелхьардохур ду шу, церан леш долчуьра паргІат а дохур ду, Сайн болчу ницкъаца царна луьра таІзарш а деш.
7Шун Дела а хилла, шух Сайн халкъ дийр ду Ас, тІаккха шуна хуур ду Со Веза Эла, шун Дела вуйла, шу мисархойн Іазапах кІелхьардаьхна волу.
8Айса ИбрахІимна а, Исхьакхана а, Якъубана а дІалур ду аьлла, куьг а айина чІагІо йинчу лаьтта тІе шу дІадуьгур ду Ас, иза шуна тІаьхьалонна дІа а лур ду. Со Веза Эла ву“».
9Мусас и дерриг а исраилхошна дІадийцира, амма цара ла ца дуьйгІира цуьнга шаьш, беза болх беш, доьналла доцуш хиларна.
10ТІаккха Везачу Эло Мусага элира:
11«Мисаран паччахь волчу пирІунна тІе а гІой, исраилхой шен махкара дІабахийта ала цуьнга».
12Амма Мусас жоп делира: «Исраилхошна а ца лаьа соьга ладогІа, пирІунна-м муххале а луур дац. Цу тІе сан къамел говза а дац».
13Мусаца а, АхІаронца а къамел а дина, Везачу Эло царна тІедиллира Исраилан халкъаца а, пирІунца а къамел дар. Исраилхой Мисар-махкара арабахар цу шинна тІедожийра Цо.
Мусан а, АхІаронан а дай
14Мусан а, АхІаронан а дайн тІаьхьенаш хІорш яра:
Исраилан хьалхарчу кІентан цІе Раабан яра. Раабанан кІентий бара Хьанах, Палу, Хьацрани, Карма. Царах Раабанах схьадевлла гаранаш хилира.
15ШимІин кІентий бара Емуал, Ямин, АхІад, Якин, ЦІохьар, канаІанхочо вина Шаул. Царах ШимІех схьадевлла гаранаш хилира.
16Леви бІе ткъе вуьрхІитта шарахь вехира. Цуьнан кІентий бара ГІиршан, КхахІат, Мерари.
17ГІиршанан кІентий бара Ливани а, ШамаІи а.
18КхахІат бІе ткъе кхойтта шарахь вехира. Цуьнан кІентий бара Іамрам а, Ицхьар а, Хьеврон а, Іузиал а.
19Мерарин кІентий бара Махьли а, Мушхьи а.
Уьш шайн тайпанашца йолу Левин тІаьхьенаш яра.
20Іамрам бІе ткъе вуьрхІитта шарахь вехира. Цо шен дейиша Йохабадат ялийра. Церан ши кІант вара – АхІарон а, Муса а.
21Ицхьаран кІентий бара Кхорахь а, Непаг а, Зикра а.
22Іузиалан кІентий бара Мишаал а, Элцапан а, Ситар а.
23АхІарона Іамминадабан йоІ а, Нахьшонан йиша а йолу Элисат ялийра. Цо АхІаронна вира Надаб а, АбихІу а, ЭлиІазар а, Итамар а.
24Кхорахьан кІентий бара Асар а, Элкхан а, Абуасап а. Царах Кхорахьах схьадевлла гаранаш хилира.
25АхІаронан кІанта ЭлиІазара Путиалан йоІарех цхьаъ ялийра. Зудчо ЭлиІазарна Пайнехьас вира.
Левин тІаьхьенаш яра уьш шайн гаранашца.
26АхІарон а, Муса а шайга Везачу Эло Мисар-махкара низам долуш йинчу тобанашкахь исраилхой арабаха аьлла шиъ вара.
27Цара аьллера Мисаран паччахье, пирІуне, исраилхой Мисар-махкара дІабахийта аьлла. И шиъ вара Муса а, АхІарон а.
28Цу хенахь Везачу Эло Мусаца Мисар-махкахь къамел дира.
29Везачу Эло цуьнга элира: «Со Веза Эла ву! Мисаран паччахье, пирІуне, Ас хьайга аьлларг дерриг а дІаала».
30Амма Мусас жоп делира: «Сан къамел говза дац, соьга ладугІур дуй те пирІуно?»
7
1Амма Везачу Эло Мусага элира: «Ас хьо пирІунна тІехь Дела хІоттийна, ткъа хьан ваша АхІарон хьан туркх хир ву.
2Ас хьайна тІедиллинарг дерриг а дІаэр ду ахь. Ткъа хьан вашас АхІарона пирІуне эр ду, цуьнга исраилхой шен махкара дІахеца аьлла.
3Амма пирІунан дог а чІагІдина, Мисар-махкахь дуккха а Сайн билгалонаш а, тамашийна хІуманаш а гойтур ду Ас.
4Ткъа пирІуно шуьга ладугІур дац, тІаккха луьра таІзарш а деш, Сайн куьйга охьатаІор ю Ас Мисар. Сайн бІо, Сайн халкъ, Исраилан кІентий, Мисар-махкара арабохур бу Ас.
5ТІаккха хуур ду мисархошна Со Веза Эла вуйла. Сайн ницкъ Мисарна тІе а берзийна, мисархошна юкъара Исраилан кІентий арабохур бу Ас».
6Везачу Эло шайна тІе-ма-диллара, гІуллакх кхочушдира Мусас а, АхІарона а.
7Мусан дезткъа шо дара, ткъа АхІаронан дезткъе кхоъ шо дара цу хенахь.
АхІаронан Іаса
8Везачу Эло Мусага а, АхІароне а элира:
9«Нагахь пирІуно тамашийна хІума гайта алахь, ахь АхІароне ала: „Хьайн Іаса схьа а эций, пирІунна хьалха охьакхосса“. Іасанах лаьхьа хир бу».
10ПирІун волчу а веана, Везачу Эло ма-бохху дира Мусас а, АхІарона а. АхІарона шен Іаса пирІунна а, цуьнан уллорачарна а хьалха охьакхоьссира – Іасанах лаьхьа хилира.
11ТІаккха пирІуно шен хьекъал долу нах а, бозбунчаш а схьакхайкхира. Цара, жиналла а лелийна, АхІарона диннарг дира.
12Царах хІорамма а шен Іаса охьакхоьссича, царах лаьхьарчий хилира. Амма АхІаронан Іасано дІакхаьллира церан Іасанаш.
13ПирІунан дог чІагІделира. Везачу Эло ма-аллара, цо ла ца дуьйгІира Мусага а, АхІароне а.
Хьалхара таІзар: цІий
14ТІаккха Везачу Эло Мусага элира: «ПирІун ша бохучунна тІехь лаьтташ ву, ца лаьа цунна халкъ дІахеца.
15Кхана пирІун волчу гІо. Иза Нил-хин берда йисте веача, цунна дуьхьал дІахІотта, шех лаьхьа хилла Іаса хьайн буйна а лаций.
16Ахь цуьнга ала: „Везачу Эло, Іебархойн Дала, ваийтина со хьоьга дІаала: ‘ДІахеца Сан халкъ яьссачу арахь Суна Іибадат дайта. ХІинццалц ахь ла ца доьгІна Цуьнга.
17Везачу Эло боху, хІинца хуур ду хьуна Ша Веза Эла вуйла. Ас сайн карара хІара Іаса Нил-хи тІе тухур ю, цу хих тІаккха цІий хир ду.
18Хи чуьра чІара а лийр бу, хих боьха хьожа а йогІур ю. Мисархошна дегаза хетар ду и хи мала’“».
19Везачу Эло Мусага элира: «ДІаала АхІароне, шен Іаса карахь йолу куьг дерриг а хиш тІехула а, Іаьмнашна а, шена чохь хи долчу меттигашна а тІехула лаца алий. Хих цІий хир ду. Берриг а Мисар-махкахь ур-атталла дечиган а, тІулган а пхьегІаш чохь хина метта цІий хир ду».
20Везачу Эло тІе-ма-диллара, гІуллакх кхочушдира Мусас а, АхІарона а. Шен Іаса хьала а айина, пирІунан а, цуьнан уллорачеран а бІаьргашна хьалха Нил-хи тІе туьйхира АхІарона. Дерриг а хих цІий хилира.
21Хи чуьра чІерий а делира, хи а телхира. Мисархошка иза мала ца лора. Берриг а Мисар-махкахь хинан метта цІий дара.
22Мисарара бозбунчаша, шайн жиналла а лелийна, кху шиммо диннарг дира. ТІаккха пирІунан дог чІагІделира, Везачу Эло ма-аллара, Мусага а, АхІароне а ла ца дуьйгІира цо.
23Шена гиначух шек а ца велира пирІун. Юха а вирзина, шен цІа вахара иза.
24Шайна мала хи даккха Нил-хина юххехь гІунаш яха хІиттира мисархой, хІунда аьлча важа хи малалуш дацара.
25ВорхІ де дІаделира Везачу Эло Нил-хина таІзар диначул тІаьхьа.
8
ШолгІа таІзар: пхьидарчий
1Юха Везачу Эло Мусага элира: «Ваха а гІой, пирІуне Везачу Эло боху ала: „ДІахеца Сан халкъ, цуьнга Суна Іибадат дайта.
2Нагахь хьо иза дІахеца реза ца хилахь, Ас хьан мохк пхьидех хьалабузур бу.
3Хи пхьидех сийсаш хир ду, уьш хьан цІа чу а, хьо дІавуьжучу метта а, хьан уллорачеран а, хьан халкъан а цІенош чу евр ю, хьан пешаш чу а, текхаш чу а евр ю.
4Хьуна а, хьан халкъана а, массо а хьан уллорачарна а тІехула лелар ю пхьидарчий“».
5Везачу Эло Мусага кхин а элира: «АхІароне дІаала, шен Іаса карахь йолу куьг хишна а, татолашна а, Іаьмнашна а тІехула лаца алий. ТІаккха берриг а Мисар-мохк пхьидех хьалабузур бу».
6АхІарона шен куьг Мисаран хиш тІехула лецира. Пхьидаша, хьала а евлла, берриг а Мисар-мохк дІалецира.
7Амма бозбунчаша а, шайн жиналла а лелийна, изза дира. Цара а пхьидарчий Мисар-мехкан лаьтта тІе ехира.
8ПирІуно, Мусага а, АхІароне а тІе а кхайкхина, элира: «Везачу Эле доІа де, со а, сан халкъ а долчуьра пхьидарчий дІаяха алий. ТІаккха ас Исраилан халкъ дІахоьцур ду, Везачу Элана сагІа даккхийтархьама».
9Мусас элира пирІуне: «Айхьа хан тоха суна, маца лаьа хьуна ас хьох а, хьан уллорачарах а, халкъах а доІа дан, пхьидарчий шун цІенош чуьра дІа а евлла, Нил-хи чохь бен ца йисийта?»
10ПирІуно элира: «Кхана».
ТІаккха Мусас элира: «Ахь ма-аллара хир ду, тхан Веза Дела саннарг цхьа а воцийла хьуна хаийта.
11Хьо волчуьра а, хьан цІеношкара а, хьан уллоранаш а, халкъ а долчуьра а пхьидарчий дІаевр ю. Уьш Нил-хи чохь бен юьсур яц».
12Муса а, АхІарон а пирІун волчуьра дІавахара. Мусас Везачу Эле доІа дира, пхьидарчий дІаяха аьлла.
13Везачу Эло жоп делира цуьнан доІанна. Пхьидарчий цІенош чохь а, уьйтІенашкахь а, арахь а елла Іохкура.
14Уьш оьланашка гулйира наха. Яхкалуш йолчу церан хьожано дІалецира берриг а мохк.
15ПаргІато яьллийла а гина, шен дог чІагІдира пирІуно. Везачу Эло ма-аллара, ла ца дуьйгІира цо Мусага а, АхІароне а.
КхозлагІа таІзар: кегийра чуьркаш
16Юха Везачу Эло Мусага элира: «АхІароне ала, шен Іаса лаьттах тоха алий. Лаьттан ченах берриг а Мисар-мохк дІалаьцна кегийра чуьркаш хир ю».
17Иштта дан а дира цара. АхІарона шен Іаса лаьттах туьйхира – адамашна а, даьхнина а тІехь кегийра чуьркаш гучуевлира. Берриг а Мисар-махкахь лаьттан ченах кегийра чуьркаш хилира.
18Бозбунчаш а гІоьртира шайн ницкъаца ченах кегийра чуьркаш ян, амма церан гІуллакх ца хилира. Кегийра чуьркаш адамашна а, даьхнина а тІехь яра.
19ТІаккха бозбунчаша пирІуне элира: «Иза Делан ницкъаца ду», – аьлла. Амма дог чІагІделла Іачу пирІуно цаьрга ла ца дуьйгІира, Везачу Эло ма-аллара.
ДоьалгІа таІзар: жІаьлийн мозий
20Юха Везачу Эло Мусага элира: «Кхана, хьалххе хьала а гІаттий, пирІунна хьалха хІотта. Иза хин йисте гІур ву. Ахь цуьнга ала: „Везачу Эло боху: ‘Суна Іибадат дайта Сан халкъ дІахеца.
21Нагахь ахь Сан халкъ дІа ца хецахь, Ас хьуна а, хьан уллорачарна а, хьан халкъана тІе а, хьан цІенош чу а жІаьлийн мозий хоьцур ду. Мисархойн цІенош а, уьш тІехь Іаш болу латта а жІаьлийн мозех дузур ду.
22Сан халкъ тІехь Іаш долу ГІашан-мохк дІакъастор бу Ас, цигахь жІаьлийн мозий хир дац. ТІаккха хьуна хуур ду, Со, Веза Эла, кху махкахь вуйла.
23Ас Сайн а, хьан а халкъашна юкъахь башхо йийр ю
[10]. Кхана и тамашийна билгало кхочуш хир ю’“».
24Везачу Эло иштта дан а дира. ПирІунан а, цуьнан уллорачеран а цІеношка жІаьлийн мозий даьхкира. Цу мозаша хІаллакбеш бара берриг а мохк.
25Мусай, АхІаронний тІе а кхайкхина, пирІуно элира: «Даха а гІой, кху лаьтта тІехь шайн Далла сагІа даккха».
26Амма Мусас жоп делира: «Иза далур дац, мисархошна дегаза хета оха тхайн Везачу Далла сагІа даккхар. Нагахь шайна дегаза долу сагІа церан бІаьргаш хьалха оха даьккхича, тхуна тІулгаш деттар дац цара?
27Кхаа денна яьссачу ара дІа а дахана, тхайн Везачу Далла сагІа доккхур ду оха, Цо ма-аллара».
28ПирІуно элира: «Ас дохуьйтур ду шу шайн Везачу Далла яьссачу арахь сагІа даккха, амма гена дІа ма гІо. Сох лаций доІа а де».
29Мусас элира: «Хьо волчуьра дІа а вахана, Везачу Эле доІа дийр ду ас, тІаккха кхана пирІун волчуьра а, цуьнан уллоранаш а, халкъ а долчуьра а жІаьлийн мозий дІадевр ду. Амма ахьа а Исраилан халкъ ледан ца деза, Везачу Элана сагІа даккха иза доьдуш, юха а новкъарло а йина».
30ПирІун волчуьра дІа а вахана, Везачу Эле доІа дира Мусас.
31Мусан доІанна жоп делира Везачу Эло. ПирІун а, цуьнан уллоранаш а, халкъ а долчуьра мозий дІадехира Цо, цхьа а ца буьтуш.
32Амма юха а шен дог а чІагІдина, халкъ дІа ца хийцира пирІуно.
9
ПхоьалгІа таІзар: даьхни тІехь цамгар
1Везачу Эло Мусага элира: «ПирІун волчу а гІой, дІаала цуьнга: „Везачу Эло, Іебархойн Дала, иштта боху хьоьга: ‘ДІахеца Сан халкъ цуьнга Суна Іибадат дайта’.
2Нагахь санна дІахеца ца лууш, ахь иза кхин а сецадахь,
3Везачу Эло шен таІзар хьан арахь лаьттачу даьхнина тІе дерзор ду. Хьан говрашна, варрашна, эмкалшна, стерчашна, уьстагІашна, гезаршна тІе даьІнаш долу луьра ун кхетар ду.
4Везачу Эло исраилхойн а, мисархойн а даьхни доькъур ду. Исраилан халкъан даьхнина юкъара цхьа а хьайба лийр дац“».
5Юха хан билгалъяьккхира Везачу Эло: «Кхана Ас дийр ду иза кху лаьтта тІехь».
6ШолгІачу дийнахь Ша аьлларг кхочушдира Везачу Эло. Мисархойн дерриг а бежанаш делира, ткъа исраилхойн цхьана а хьайбанна хІумма а ца хилира.
7ПирІуно хьовса бахийтира, исраилхошна зен хиллий, амма церан цхьа а хьайба ца деллера. Юха а дог а чІагІдина, халкъ дІа ца хийцира пирІуно.
ЯлхалгІа таІзар: наткъарш
8Везачу Эло Мусага а, АхІароне а элира: «Канашкахь пешара юкъ схьа а эций, Мусага ирхкхоссийта иза, пирІунна а гуш.
9Берриг а Мисар-махкахь цу овкъарх чан а гІаьттина, адамашна а, даьхнина а, ноткъа а еш, чевнаш хир ю».
10Пешара юкъ а эцна, пирІунна хьалха хІоьттира Муса а, АхІарон а. Мусас юкъ ирхкхоьссича, адамашна а, даьхнина а тІехь чевнаш хІиттира, ноткъа а йолуш.
11Бозбунчаш Мусана дуьхьал ца бовла белира, хІунда аьлча уьш а, массо а мисархо санна, тІехь чевнаш йолуш бара.
12Амма Везачу Эло чІагІдинера пирІунан дог, цо ла ца дуьйгІира вежаршка, Везачу Эло Мусага ма-аллара.
ВорхІалгІа таІзар: къора
13Юха Везачу Эло Мусага элира: «Кхана хьалххе хьала а гІаттий, пирІунна тІе а гІой, дІаала цуьнга: „Везачу Эло, Іебархойн Дала, боху: ‘ДІахеца Сан халкъ цуьнга Суна Іибадат дайта.
14ХІинца Ас Сайн дерриг а таІзарш дохкуьйтур ду хьуна а, хьан уллорачарна а, халкъана а тІе, Соьга кхочуш дуьнен тІехь цхьа а воцийла хьуна хаийта.
15Сан куьг шуна тІехула айина ду, хьо а, хьан халкъ а лаьтта тІера дІадаккхал цамгар яийта ницкъ бу Соьгахь.
16Ас Сайн ницкъ гайта витина хьо, дуьнен тІехь массо а адамна Сайн цІе йовзийта.
17Амма хьо хІинца а Сан халкъана дуьхьало еш ву, иза дІа ца хоьцуш.
18Цундела Ас кхана, хІоккху хенахь, Мисара кхоьллинчхьана а ца хилла йолу къора тухур ю.
19Хьайн даьхни а, арахь дерг дерриг а къайладаккха. Арахь дисинчу адамашна а, даьхнина а тІе къора а кхетта, уьш хІаллакьхир ду’“».
20Везачу Элан дешнех кхерабеллачу пирІунан цхьаболчу уллорачара сихонца шайн леш а, даьхни а цІеношкахь дІагулдира.
21Ткъа Везачу Элан дешнаш дагаца тІе ца лаьцначара шайн леш а, даьхни а арахь дитинера.
22Везачу Эло Мусага элира: «Хьайн куьг стигала хьалакховдаде, адамашна а, даьхнина а, арарчу бацана а, берриг а Мисар-махкана а тІе къора кхетар ю».
23Мусас шен Іаса стигала хьалахьажийра. Везачу Эло, стигал а къовкъийна, къора туьйхира. Лаьттах детталуш стелахаьштигаш дара, серладуьйлуш. Берриг а Мисар-махкана тІе къора туьйхира Везачу Эло.
24Къора яра схьайогІуш, цунна юккъехула лепаш стелахаьштигаш а дара. Мисар-махка тІе адам даха хиъначхьана ца хилла йолу чІогІа къора яра иза.
25Арахь дерг адамна тІера даьхнина тІе кхаччалц хІаллакдира къорано, буц а дІаяьккхира, дитташ а кегдира.
26Амма исраилхой Іаш болчохь, ГІашанахь, къора ца туьйхира.
27Мусага а, АхІароне а схьа а кхайкхина, пирІуно элира: «ХІинца ас къа латийна. Веза Эла бакъ ву, ткъа со а, сан халкъ а бехке ду.
28ДоІа де Везачу Эле, къора а, стигал къекъор а сацаде алий. Ас дІадохуьйтур ду шу, кхин сеца ца деш».
29Мусас цуьнга элира: «Ас, гІалех ара а ваьлла, Везачу Эле куьйгаш а айина, доІа ма-диннехь, стигал а къекъар яц, къора а соцур ю. ТІаккха хуур ду хьуна латта Везачу Элан дуйла.
30Амма суна хаьа, хьо а, хьан уллоранаш а хІинца а Делах, Везачу Элах, ца кхоьрийла».
31Вета а, мукх а хІаллакдинера, хІунда аьлча мекхо кан хецнера, ткъа ветано хІу теснера.
32ТІаьхьа кхуьуш долу дела, кІена хІумма а ца хиллера.
33ПирІун волчуьра ара а ваьлла, Везачу Эле куьйгаш кховдийра Мусас. Стигал къекъар а, къора а сецира, лаьтта тІе оьху догІа а дІатийра.
34ДогІа а, къора а, стигалан къекъар а сецна а гина, хьалха санна, харцо йира пирІуно. Иза а, цуьнан уллоранаш а юха а дуьхьалбевлира.
35Дог а чІагІдина, исраилхой дІа ца хийцира пирІуно, Везачу Эло Мусагахула ма-аллара.
10
БорхІалгІа таІзар: цІоз
1Везачу Эло Мусага элира: «ПирІун волчу гІо. Цуьнан а, цуьнан уллорачеран а дегнаш чІагІдина Ас, Сайн тамашийна билгалонаш царна гайтархьама.
2Хьоьга хьайн тІаьхьене а, тІаьхьенийн тІаьхьене а дийцийта лаьа Суна Мисарахь Ас диначух а, гайтинчу билгалонех а лаьцна, шуна Веза Эла Со вуйла хаийта».
3Мусас а, АхІарона а, пирІунна тІе а веана, элира: «Везачу Эло, Іебархойн Дала, боху: „Хьо дукха Іан воллий Суна къар ца луш? ДІахеца Сан халкъ Суна Іибадат дайта.
4Нагахь ахь Сан халкъ дІа ца дахийтахь, кхана Ас хьан махка тІе цІоз хоьцур ду.
5Цо дерриг а латта къайладоккхур ду. Къора тоьхча шун диснарг а, цул тІаьхьа арарчу дитташ тІе хьаладаьлларг а дІадуур ду цо.
6Хьан цІенош а, хьан уллорачеран а, массо а мисархочун цІенош а хьаладузур ду цІазо. И саннарг гина дац хьан дайшна а, дайн дайшна а шаьш кху лаьтта тІехь Іаш мел бу“». Юха а вирзина, пирІун волчуьра аравелира Муса.
7ТІаккха цунна уллорачара элира пирІуне: «И халкъ бахьана долуш кхин мел бала хьега деза вай? ДІахецахьа уьш шайн Везачу Далла Іибадат дан. Хьуна ца го, берриг а Мисар-мохк хІаллакьхуьлуш хилар?»
8ПирІуно Муса а, АхІарон а схьакхайкхира. Цо цаьрга элира: «Даха а гІой, шайн Везачу Далла Іибадат де. Мила гІур ву шух цига?»
9«Берриш а гІур бу, – жоп делира Мусас, – жима а, воккха а. Тхайн кІентий а, йоІарий а, тхайн кегий а, даккхий а даьхни а эцна гІур ду тхо, хІунда аьлча Везачу Элана лерина деза де ду тхан».
10ПирІуно элира: «Шун бераш шуьца дІадахийта со резавелахь, Волуш Волу Дела билггала шуьца хир ву! Гой шуна, вон хІума ду шуна дагахь.
11Цундела берриш а ас бохуьйтур бац. Божарша, баха а гІой, Везачу Элана гІуллакх де, шаьш соьга иза ма-деххара». Цул тІаьхьа Мусай, АхІаронний пирІун волчуьра араваьккхира.
12ТІаккха Везачу Эло Мусага элира: «Хьайн куьг Мисар-махкана тІехула дІалаца, кху махка тІе цІоз а летта, арара буц а, къора тоьхча диснарг дерриг а дІадуийла цо».
13Мусас шен Іаса Мисар-махкана тІехула дІалецира. Везачу Эло кху лаьтта тІе баийтира малхбалера мох, иза цу дийнахь, буса а хьийкхира. Іуьйре тІееача, малхбалерчу мохо цІоз деара.
14Инзаре дукха цІоз тІелетира берриг а Мисар-махкана. Хьалха а ца хиллера Мисарахь сел дукха цІоз я тІаьхьа а хир дац.
15Цо, къайла а доккхуш, дерриг а латта дІалаьцнера. Къора тоьхча дисина долу лаьттара дерриг ялта а, дитташ тІера стоьмаш а дІабиира цІазо. Берриг а Мисар-махкахь я дитташ тІехь а, я арарчу баца тІехь а соьналлех хІума ца дисира.
16Мусай, АхІаронний сихонца тІе а кхайкхина, пирІуно элира: «Шун Везачу Далла а, шуна а хьалха къа латийна ас.
17Кхин цкъа а гечдейша суна. Шайн Везачу Деле доІа дейша, со хІокху Іожаллех кІелхьарваккха алий».
18ПирІун волчуьра ара а ваьлла, Везачу Эле доІа дира Мусас.
19Малхбузехьара дуьхьал чІогІа мох хьакхийтира Везачу Эло. Цу мохо дадийна цІоз Эрзан хІорда
[11] чу кхоьссира. Берриг а Мисар-махкахь цхьа а цІоз а ца дисира.
20Амма Везачу Эло дог чІагІдина волчу пирІуно Исраилан халкъ юха а дІа ца дахийтира.
УьссалгІа таІзар: бода
21Юха Везачу Эло Мусага элира: «Хьайн куьг стигала кховдаде, тІаккха берриг а Мисар-махкахь буькъа бода хІуттур бу».
22Мусас шен куьг стигала кховдийча, Мисарахь кхаа дийнахь буькъа бода хІоьттира.
23Вовшийн ган а ца гуш, шаьш Іачуьра хьала а ца гІовттуш кхо де даьккхира наха, ткъа исраилхойн цІенош долчохь серло яра.
24Мусага тІе а кхайкхина, пирІуно элира: «Даха а гІой, Везачу Элана Іибадат де. Шайн бераш а дига шайца, амма кегий а, даккхий а даьхни ца дуьгуш, бухахь дита».
25Амма Мусас элира: «Ахь-айхьа яла еза тхуна бакъо тхайн Везачу Далла сагІа даккха
[12].
26Оха тхайн дерриг а тхешан даьхни дІадуьгур ду, цхьа берг буха а ца юьтуш, хІунда аьлча цу юккъера ду оха тхешан Везачу Далла даккха дезаш долу сагІа. Тхаьш цига дІакхаччалц тхуна ца хаьа, Везачу Элана сагІина хІун хьайба ден деза».
27Везачу Эло дог чІагІдинчу пирІунна уьш дІахеца ца лиира.
28ТІаккха пирІуно Мусага элира: «Яхийта кхузара! Ларлолахь, кхин суна дуьхьал ма воьллахь. Сан юьхь гинчу дийнахь лийр ву хьо».
29Мусас жоп делира: «Ахь ма-аллара хир ду, кхин хьан юьхь гур яц суна».
11
УьтталгІа таІзар: мисархойн дуьххьара бина кІентий балар
1Везачу Эло Мусага элира: «Кхин цхьа бохам а хуьлуьйтур бу Ас пирІунна а, мисархошна а. Цул тІаьхьа цо шу дІахоьцур ду. Цу хенахь цо шу дерриш Мисар-махкара сихонца дІалохкур ду.
2Амма и хилале, ахь дІаала исраилхошка, массо а божарша а, зударша а шайн уллорачаьрга, шайн лулахошка дато а, дашо а хІуманаш еха еза».
3Везачу Эло мисархой Шен халкъана реза бира. Ткъа Муса пирІунан уллорачара а, мисархоша а шайн махкахь чІогІа лоруш вара.
4Мусас пирІуне элира: «Везачу Эло боху: „Буьйса юккъе яхача, Со Мисарахула чекхвер ву.
5Мисар-махкахь хІорра а дуьххьарлера кІант лийр ву, паччахьан гІанта тІехь Іаш волчу пирІунан кІантана тІера кІа оруш йолчу гІарбашан кІантана тІекхаччалц. Даьхних а хьалха дуьнен тІе даьлла боьрша хьайба лийр ду.
6Цкъа а хьалха хилла а доцу я тІаьхьа хин а доцу белхар хир ду берриг а Мисар-махкахь.
7Исраилхойх цхьанна а хІумма а хир дац, царна жІаьла а летар дац. Я стагана а, я хьайбанна а хІума хир дац царна. ТІаккха шуна хуур ду, Везачу Эло хІун башхо йо мисархошна а, исраилхошна а юкъахь“.
8ТІаккха хьан берриш а леш, тІе а баьхкина, суна хьалха охьатаьІар бу. Цара эр ду: „Хьайн халкъ а эций, дІагІо“. Цул тІаьхьа со дІагІур ву». ПирІун волчуьра, чІогІа оьгІаз а вахана, аравелира Муса.
9Везачу Эло Мусага аьллера: «ПирІуно шуьга ладугІур дац, Мисар-махкахь Сан тамашийна билгалонаш алсамйовлийтархьама».
10И ерриг а тамашийна билгалонаш пирІунна хьалха гайтира Мусас а, АхІарона а, амма, Везачу Эло дог а чІагІдина, пирІуно шен махкара дІа ца бахийтира исраилхой.
12
Пасахь
1Мисар-махкахь Везачу Эло Мусага а, АхІароне а элира:
2«ХІара бутт шеран дуьххьарлера бутт хир бу шун.
3ДІаала берриг а исраилхошка: хІокху беттан уьтталгІачу дийнахь хІораммо а цхьацца Іахар я буьхьиг эца шен доьзална.
4Нагахь санна Іахар баа ца баллал доьзал жима белахь, шена уллорачу лулахочуьнца юкъахь схьаэца и Іахар. Шайн доьзалхошка хьаьжжина, цхьа Іахар массарна а кхаччал декъало.
5Іахар боьрша а, цхьа а сакхт доцуш а, цхьа шо кхаьчна а хила беза. Іахар я буьхьиг а мегар ю.
6Кху беттан дейтталгІа де тІекхаччалц иза Іалашбан беза. Цу дийнахь, суьйренан бода тІебеача, массо а доьзалехь кечбина болу Іахар бен беза.
7И Іахар буун болчу цІеношкахь неІаран гуран шинне агІор а, неІаран дукъо тІе а Іахаран цІий хьакха.
8Цу буссехь цІера тІехь деттина Іахаран жижиг дІадаа деза аш. Иза къаьхьачу бецашца а, совсазчу баьпкаца а даа деза.
9Цунах датта далаза диснарг а ма даа, я кхехкийнарг а ма даа. Корта а, когаш а, чоко а дІа а ца йоккхуш, цІера тІехь даттий, дІадаа иза.
10Іуьйре хилале цунах хІумма а ма дита, амма дуьсуш хилахь, сахилале цІера тІехь дагаде диснарг.
11И кхача буучу хенахь шу тІе хІума юьйхина хила деза, юкъ а йихкина, когахь мачаш а йолуш. ХІума сихонца яа еза аш. Некъан Іаса карахь хила еза шун. Иза Везачу Элан Пасахь
[13] ду.
12Цу буса Мисарахула чекхвер ву Со. Доьзалехь хьалха дуьнен чу даьлларг дуьйр ду Ас, адамна тІера хьайбанна тІекхаччалц. Мисархойн массо а деланашна тІехь кхел йийр ю Ас. Со Веза Эла ву.
13Шун цІенош тІехь долу цІий Суна билгало хир ю. ЦІий гича, Со шуна уллохула тІехвер ву. Ас Мисар-махкана таІзар дечу хенахь, шуна цхьа а зулам хир дац.
14Цундела таханлера де гуттар а дагахь латтаде, цу дийнахь аша дагадоуьйтур ду Ас шайна динарг. И де даздарца шун тІаьхьенаша гуттар а йолчу хенахь Веза Эла лорур ву».
Совсазчу баьпкан деза де
15«ВорхІ дийнахь совсаза бепиг даа. Дуьххьарлерчу дийнахь шайн цІенош чуьра бод совсо хІума дІаяккха, хІунда аьлча цу деношкахь совсийна хІума йиънарг исраилхошна юкъара дІаваккха веза.
16Хьалхарчу а, ворхІалгІачу а дийнахь беза гулам дІахІотто беза аша. Цу деношкахь цхьа а тайпа болх бан мегар дац, яа хІума кечъяр бен.
17Совсазчу баьпкан дезде дагахьлатто деза аша, хІунда аьлча цу дийнахь шун тобанаш Мисар-махкара араяьхна Ас. И де шун тІаьхьенаша а латто деза дагахь, гуттар а йолчу ханна тІедиллина долу дела.
18Хьалхарчу беттан дейтталгІачу дийнан сарахь дуьйна ткъе цхьалгІачу дийнан сарралц совсаза бепиг дуур ду аш.
19ВорхІ дийнахь шун чохь бод совсо хІума хила мегар дац. Совсийначу бедах хІума йиънарг исраилхошна юкъара эккхо веза, тІевеана стаг велахь а, я шун махкара вахархо велахь а.
20Цхьа а тайпа совсийна хІума ма яа. Миччанхьа шаьш делахь а, совсаза бепиг даа».
Дуьххьара Пасахь
21Исраилхошна юкъара къаной схьа а кхайкхина, Мусас элира: «Шайн доьзалшкахь хІораммо а, схьаэций, Іахар я буьхьиг е Пасахьана лерина.
22ТІаккха цуьнан цІий чохь долчу кеда чу кІедачу ярийн курс а Іоттий, шайн неІаран гурах а, дукъонах а хьакха. Сахиллалц цхьа а шайн чуьра ара а ма вала.
23Мисарна таІзар дан Веза Эла веача, Цунна шун неІарийн гурах а, дукъойх а хьаькхна цІий гур ду. Иза шун цІеношна уллохула тІехвер ву, Іожаллин малике Цо шу дойуьйтур дац.
24И парзаш шуна а, шун тІаьхьенашна а тІейогІу йолчу ханна тІедехкина ду. Ларделаш уьш.
25Везачу Эло шайна лур ду аьллачу лаьтта тІе шаьш даьхкича, цигахь а кхочушделаш и гІуллакх.
26Шайн бераша хаттахь: „Иза хІунда деш ду?“ – аьлла,
27аша эр ду: „Иза Везачу Элана лерина Пасахьан сагІа ду. Мисар-махкахь вай долчу хенахь исраилхойн цІеношна уллохула тІех а ваьлла, мисархошна таІзар дира Цо, ткъа вайн цІенош Іалашдира“».
ТІаккха Везачу Элана хьалха охьатаьІира халкъ Цуьнга болчу ларамна.
28Мусагахулий, АхІаронехулий Везачу Эло тІе-ма-диллара, и гІуллакх кхочушдира исраилхоша.
Доьзалехь дуьххьарлера кІант валийтар
29Буьйса юккъе яхача, Везачу Эло Мисар-махкахь массо а хьалха вина кІант валийтира, паччахьан гІантахь Іаш волчу пирІунан хьалхарчу доьзалхочунна тІера набахти чохь волчу стеган доьзалхочунна тІекхаччалц. Хьалха дуьнен чу даьлла боьрша даьхни а далийтира.
30Буьйсанна пирІун ша а, цуьнан уллоранаш а, ерриг Мисар а хьалагІаьттира. Доккха белхар хІоьттира Мисар-махкахь, хІунда аьлча чохь велла стаг воцуш цхьа а доьзал бацара.
31Цу буссехь тІе а кхайкхина, Мусага а, АхІароне а пирІуно элира: «Шу а, исраилхой а, хьала а гІовттий, дІадовла сан халкъана юкъара. Даха а гІой, Везачу Элана гІуллакх де, шаьш ма-аллара.
32Кегий а, даккхий а даьхни а шайца дІадига. ДІа а гІо, со декъал а ве!»
33Берриг а мисархоша доьхура цаьрга, сихонца дІагІахьара шу бохуш. «Шу дІа ца гІахь, тхо массо а хІаллакьхир ду!» – бохура цара.
34Севсина балале бод схьа а эцна, иза чохь болу пхьегІаш хІуманна юкъа а хьарчийна, белшаш тІехь дІаяьхьира исраилхоша.
35Мусас шайга ма-аллара, мисархошка дато а, дашо а хІуманаш а, бедарш а йийхира цара.
36Везачу Эло мисархой исраилхошца дика хилийтинера, цара исраилхошна дукха хІуманаш елира.
Исраилхой Мисар-махкара дІабоьлху
37РаІамсас-гІалара гІаш Сакхат-гІала баха арабевлира исраилхой. Божарех ялх бІе эзар гергга стаг вара царна юкъахь, бераш ца лерича.
38Дуккха а кхечу къаьмнех болу нах арабевлира цаьрца Мисарара. Исраилхоша дІадуьгуш дуккха а кегий а, даккхий а даьхни дара.
39Новкъахь Мисарара схьабахьачу бедах совсаза хьокхамаш дира цара. Сихонца цу махкара арабевлла дела, церан бод ца севсинера, шайна новкъа довлуш яа хІума кечъян а ца кхиънера уьш.
40Исраилхоша Мисарахь диъ бІе ткъе итт шо даьккхинера.
41И хан яьллачул тІаьхьа, оццу дийнахь Везачу Элан берриг а бІо Мисарара арабелира.
42И буьйса Везачу Эло ладоьгІуш яьккхира. Цо уьш Мисарара арабехира. Исраилхоша шайн тІаьхьенашкахь а еза лоруш, Везачу Элана хьурмат деш йолу буьйса ю иза. Цундела цара иза сема яккха еза.
Пасахьан некъаш
43Везачу Эло Мусага а, АхІароне а элира: «Пасахьан коьрта некъаш ду аш лардан дезаш: хийрачу махкара цхьа а стаг Пасахьан кхача баа йиш йолуш вац.
44Детих эцначу муьлххачу а лено ша сунтвинчул тІаьхьа и кхача баа мегар ду.
45Нагахь стаг шун махкахь тІевеана Іаш велахь я иза шун белхало велахь, цуьнан и кхача баа йиш яц.
46Цхьана цІа чохь яа еза Пасахьан яа хІума, жижиг ара а ца доккхуш, даьІахкаш а ца кегъеш.
47Массо а исраилхоша кхочушдан деза гІуллакх ду иза.
48Нагахь шуна юкъахь Іаш волчу тІевеанчу стагана Везачу Элан Пасахь шуьца даздан лаахь, цуьнан цІийнах болу боьрша нах сунтбе. ТІаккха, шун санна, бакъо хир ю цуьнан Пасахьан кхача баа. Цхьаннен а сунтваза волчун и кхача баа йиш яц.
49Цхьатерра бакъонаш хир ю исраилхочун а, шуна юкъахь Іаш волчу стеган а».
50Дерриг а Исраилан халкъ Везачу Эло Мусана а, АхІаронна а деллачу омранна тІетайра.
51Оццу дийнахь Везачу Эло Мисар-махкара арабехира исраилхой, тІеман бІо санна.
13
Хьалха бина кІентий Далла лерина хилар
1Везачу Эло Мусага элира:
2«Исраилхойн хІора хьалха вина кІант а, хьайба а Суна лерина хилийта, уьш Сан ду».
3Мусас халкъе элира: «Шаьш Мисарарчу лоллера арадевлла хІара де дагахь латтаделаш. Везачу Эло Шен ондачу куьйгаца арадаьхна шу кхузара. ХІара де дагахь латточу хенахь совсийна бепиг ма даалаш,
4хІунда аьлча кху дийнахь, Авив цІе йолчу баттахь шу арадовлуш ду.
5Везачу Эло канаІанхойн а, хьетахойн а, эмархойн а, хьаьвихойн а, явсайхойн а лаьтта тІе дуьгур ду шу. Шуьрех а, мазах а дуьзна токхе и латта шун дайшна лур ду аьлла, чІагІо йинера Везачу Эло. Цундела кху баттахь хІара гІуллакхаш де.
6ВорхІ дийнахь совсаза бепиг даа, ворхІалгІачу дийнахь Везачу Элана лерина дезде хІоттаде.
7Совсаза бепиг ворхІ дийнахь даа деза. Шун цІеношкахь а, шун махкахь а совсийна бепиг хила ца деза цу хенахь.
8Цу дийнахь хьайн кІанте ала: „Везачу Эло, Мисарара со араволуш, суна динарг бахьана долуш, лору ас хІара де“.
9Куьйга тІе йихкина хІума санна хуьлийла иза хьуна, хьетІехь йина йолу билгало санна, хуьлийла. Цу дезачу дийно дагахь латтор ду хьуна Везачу Элан хьехамах ахь дуьйцуш хила дезар, хІунда аьлча Шен боккхачу ницкъаца Везачу Эло хьо Мисарара араваьккхина.
10ХІора шарахь а и дезде билгалдаьккхинчу дийнахь, лара а лоруш, дІакхехьа.
11Везачу Эло хьан дайшна лур бу аьллачу КанаІан-махка а валийна, и мохк хьайна дІабелча,
12доьзалехь хьалха дуьнен чу ваьлла хІора кІант а, боьрша хьайба а Везачу Элана дІало.
13Хьалха хилла йолу вир, цуьнан метта Іахар а белла, паргІатъяккха. Ткъа ахь иза паргІат ца яккхахь, цуьнан ворта кагъе. Иштта, хьалха винчу кІантана тІера а мах бала беза.
14Хьан кІанта хьоьга хин йолчу хенахь хаттахь: „И хІунда деш ду?“ – аьлла, ахь цуьнга ала: „Везачу Эло Шен боккхачу ницкъаца Мисарара ара а даьхна, лоллехь долчуьра паргІатдаьхна вай.
15Вай дІахеца ца лууш дуьхьалваьллера пирІун, тІаккха Везачу Эло Мисар-махкара хьалха дуьнен чу даьлла массо а кІант а, боьрша хьайба а хІаллакдира. Цундела ас Везачу Элана сагІина лерина хІора хьалха дуьнен чу даьлла боьрша хьайба дІа а лой, сайн хьалхара кІант цу мехаца мукъавоккху“.
16Куьйга тІе йихкина хІума санна, хьетІехь йолу билгало санна хуьлийла иза хьуна, Везачу Эло Шен ондачу куьйгаца вай Мисарара арадахар дагахь латтийта».
Арадовларан некъ
17ПирІуно халкъ дІахецча, Дала пІелаштамхойн лаьттахула ца дигира иза, цигахула некъ боца белахь а. Дала элира: «Шайн тІом бан дезча, дохко а бевлла, Мисара юхаберза мега уьш».
18Цундела Эрзан хІорда
[14] уллорачу яьссачу арахула дІадигира Дала халкъ. Иштта, Мисар-махкара герзаца арабевлира исраилхой.
19Мусас шеца Юсупан даьІахкаш схьаийцира, хІунда аьлча Юсупа чІагІо яйтинера исраилхошка: «Дала шу кІелхьардохур ду. Шаьш дІадоьлхуш, кхузара сан даьІахкаш дІахьолаш», – аьлла.
20Сакхат цІе йолчу меттера дІа а бахана, яьсса аре чекхйолучохь, Атам цІе йолчу меттигна уллохь севцира уьш.
21Веза Эла царна хьалхаваьлла воьдуш вара. Царна некъ гойтуш, дийнахь марханех хиллачу бІогІамна юкъахь вогІура иза, буьйсанна – цІеран бІогІамна юкъахь, царна серло а луш, уьш дийнахь а, буса а дІабахийта.
22Марханийн бІогІам а, цІеран бІогІам а халкъана хьалхара дІаболуш бацара.
14
Исраилхой хІорда юккъехула бахар
1Везачу Эло Мусага элира:
2«Исраилхошка дІаала, юха а дерзий, Пи-ХІахьират олучу меттехь совца, буьйса Мигдол цІе йолчу меттигний, хІорданий юккъехь, БаІал-Цепонна уллохь яккха.
3ПирІунна моьттур ду, исраилхой, цу махкахь тила а белла, яьссачу арено юкъалаьцна бу.
4Ас пирІунан дог чІагІдийр ду, тІаккха иза шуна тІаьхьавер ву. Ткъа Сайн сийлалла Ас пирІунехула а, цуьнан эскарехула а гойтур ю. ТІаккха мисархошна хуур ду Со Веза Эла вуйла». Везачу Эло ма-бохху дира исраилхоша.
5Мисаран паччахье, пирІуне, хаийтира, исраилхой бевдда аьлла. ПирІунан а, цуьнан уллорачеран а исраилхойх йолу ойла хийцаелира. «И хІун ду вай динарг? ХІунда бахийти вай уьш дІа? ХІинца вайна болх бан нах а бац», – бохура цара.
6Шен гІудалкх дІа а йожийтина, тІемалой вовшахтуьйхира пирІуно.
7Ялх бІе тоьлла тІеман гІудалкх а, Мисарахь йолу ерриг а гІудалкхаш а, царна тІехь болу куьйгалхой а шеца схьаийцира цо.
8Везачу Эло дог а чІагІдина, исраилхошна тІаьхьаваьллера пирІун. Ткъа исраилхой майрра дІабоьлхуш бара.
9Мисархой шайн гІудалкхашца а, дошлошца а, дерриг а эскарца а исраилхошна тІаьхьабевллера. Пи-ХІахьират олучу меттигна уллохь, БаІал-Цапонна хьалха царна тІаьхьакхиира уьш.
10Исраилхошна эскарца шайна тІевогІу пирІун гира. Кхера а белла, Везачу Эле кхайкхира уьш.
11Цара элира Мусага: «Мисарахь дІадохка меттиг а ца хилла, кхуза, яьссачу ара далийта далийна ахь тхо? ХІара хІун ду ахь тхуна динарг, цигара ара а даьхна?
12ХІара хир ду ца бехира оха хьоьга вай Мисарахь долуш? „Дитахьа, дацийтахьа тхо мисархошна“, – ца бехира оха? Мисархойн лоллехь хилар гІоле дара-кх тхуна, яьссачу арахь лечул».
13Амма Мусас халкъе элира: «Кхера а ца кхоьруш, дІахІиттий латта, Везачу Эло тахана шаьш кІелхьардахар гур ду шуна. ХІинца гуш болу мисархой кхин цкъа а гур бац шуна.
14Везачу Эло шун дуьхьа тІом бийр бу, шун хІумма а дан ца деза».
15Везачу Эло Мусага элира: «Соьга хІунда кхойкху хьо? Исраилхошка дІадуьйлало ала.
16Ткъа ахь хьайн некъан Іаса хІорда тІехула дІалаца. ХІорд бекъа а белла, исраилхой цунна бухахь долчу лаьтта тІехула чекхбевр бу.
17Ас мисархойн дегнаш чІагІдийр ду, тІаккха уьш исраилхошна тІаьхьагІур бу. Сайн сийлалла гойтур ду Ас, пирІунна а, цуьнан эскарна а, гІудалкхашна а, дошлошна а тІехь толам а баьккхина.
18Аса пирІунна тІехь а, цуьнан гІудалкхашна тІехь а, цуьнан дошлойшна тІехь а Сайн сийлалла гайтича, тІаккха хуур ду мисархошна Со вуйла Веза Эла».
19Исраилхошна хьалхадаьлла хилла Делан Малик царна тІехьа хІоьттира, тІаккха юьхь-дуьхьал хилла марханийн бІогІам а нахана тІехьа хІоьттира.
20Мисархошна а, исраилхошна а юккъе хІоьттира марханийн бІогІам. Мисархой болчохь марха а, бода а бара, ткъа исраилхой болчохь серло яра. Буьйса дІаяллалц тІеттІа ца бахара уьш.
21Мусас хІорда тІехула куьг лаьцча, Везачу Эло малхбалера чІогІа мох хьакхийтира. Буьйса чекхъяллалц хьекхначу мохо, хІорд дІаса а бекъабалийтина, латта дакъийра.
22ХІорда юккъерачу лаьтта тІехула дІабахара исраилхой. Пен а хилла лаьтташ, аьрру а, аьтту а агІор хи дара царна.
23ТІаьхьабевлла богІу мисархой шайн ерриг а говрашца, гІудалкхашца, дошлошца хІорда юккъе бевлира.
24Іуьйранна марханийн а, цІеран а бІогІамна юккъера чухьаьжначу Везачу Эло мисархой, бохийна, баржийра.
25Цо тІера чкъургаш дІайовлийтина дела, мисархойн гІудалкхаш чохьйиснера, уьш хала текхайора цара. «Исраилхой болчуьра довда деза! – бохуш, маьхьарий хьоькхура цара. – Цаьргахьа волу Веза Эла вайна дуьхьал леташ ву!»
26Везачу Эло Мусага элира: «Хьайн куьг хІорда тІехула лаца, тІеттІа хьаьддачу хино мисархой шайн гІудалкхашца а, дошлошца а дІахьулбийр бу».
27Мусас шен куьг хІорда тІехула лаьцча, Іуьйре хуьлуш хи шен метте юхадеара. Мисархой хих бевдда боьлхура, амма Везачу Эло, хин буха а бахийтина, хІаллакбира уьш.
28Шен метте юхадеанчу хино гІудалкхаш а, дошлой а къайлабехира. Исраилхошна тІаьхьадаьллачу пирІунан эскарх цхьа а дийна ца висира.
29Амма хІорд бекъабелча гучудаьллачу лаьтта тІехула дехьабевллера исраилхой, аьтту а, аьрру а агІор хи хиллера царна, пен хилла лаьтташ.
30Цу дийнахь Везачу Эло исраилхой мисархойх кІелхьарбехира. ТІаьхьо исраилхошна хІордан берда тІехь мисархойн декъий гира.
31Везачу Эло мисархой эшийча, хиира исраилхошна Цуьнгахь мел ницкъ бу, цундела Везачу Элах а, Цуьнан ялхочух Мусах а кхера а белла, цу шиннах тийшира уьш.
15
Мусас яьккхина назма
1ТІаккха Мусас а, исраилхоша а Везачу Элана лерина назма элира:
«Ас Везачу Элана назма олу,
И сийлахь-воккха хиларна.
Дин а, бере а цхьаьна
Цо хІорда чу кхоьссина.
2Веза Эла сан ницкъ бу,
Цуьнан дуьхьа ас назма олу,
Цунах суна КІелхьарвоккхург хилла дела.
Иза сан Дела ву, Цунна хастам бо ас.
Сан ден а Дела ву Иза, цундела ас лору Иза.
3Веза Эла сийлахь тІемало ву,
4ПирІунан эскар а, гІудалкхаш а хІорда чу кхиссина Цо,
тоьлла болу пирІунан тІеман хьаькамаш Эрзан хІорда чу бахана.
5КІоргачу хиша уьш къайлабехира.
ТІулгаш санна, хи буха а бахана, байна уьш.
6Веза Эла, Хьан аьтту куьг ма сийлахь ницкъ болуш ду.
Хьан аьтту куьйго, ва Веза Эла, мостагІа хІаллаквина.
7Хьайн возаллица Ахь эшийна Хьайна дуьхьалбевлларш.
Хьайн оьгІазалла царна тІе а ерзийна, ча санна, багийна Ахь уьш.
8Ахь хьакхийтинчу мохо хи декъа а декъна,
пен санна, дІахІоттийра.
ХІордан кийрара хи дукъделира.
9МостагІчо элира: „Царна тІаьхьа а ваьлла, уьш схьалоцур бу ас,
церан хьал схьа а доккхур ду.
Тур а даьккхина, сайн дог Іабош, сан куьйго уьш хІаллак а бийр бу“.
10Амма Ахь царна тІе мох хьаькхира,
тІаккха уьш, даш санна, хи буха а бахана, хІордан буьрсачу хиша дІахьулбира.
11Веза Эла, Хьоьга кхочуш мила ву деланашна юкъахь?
Хьо санна Шен возаллица а, хастам хилла а,
инзаре хІуманаш кхуллург а мила ву?
12Ахь аьтту куьг тесча,
уьш Лаьтто дІахьулбира.
13Хьайн хедар боцучу безамца Ахьа мах белла кІелхьардаьккхина халкъ,
онда гІо лоцуш, езачу Хьайн хІусаме дигна хир ду Ахь.
14Иза хезна халкъаш кхоьруш хир ду.
ПІелаштамхойн халкъ кхерамо Іадийна хир ду.
15Цу хенахь Эдомера элий боьхна хьийзаш хир бу,
Муабера баьччанаш дага тІе кхерам тесна хир бу,
КанаІанера бахархой, кхерабелла, ша санна, бешна хир бу.
16Кхерамо Іадор бу уьш!
Хьан сийлахь куьг а гина,
тІулгаш санна, дІатуьйр бу уьш,
Хьан халкъ, Веза Эла, тІехдаллалц,
мехах паргІатдаьккхина халкъ тІехдаллалц.
17ДІа а дигна, Хьайн цІенна хаьржинчу метте
охьахаор ду Ахь и халкъ, Веза Эла,
Хьайна хІусам Ахь йинчу метте,
Хьайн куьйгашца Ахь кхоьллинчу дезачу ЦІийне!
18Веза Эла гуттар а хир ву олалла деш, абаде яллалц».
Марема йиш лакхар
19Шайн гІудалкхашца пирІунан говраш а, дошлой а хІорда чу бевлча, Везачу Эло хІордан хи царна тІе дерзийнера, ткъа Исраилан халкъ хІорда юккъехула лаьтта тІехула дехьадаьллера.
20АхІаронан йишас, Делера болу хаам бечу Марема, шен жима вота схьаийцира. Цунна тІаьххье, жима вотанаш схьа а эцна, баккхийберца, халхаршца арабевлира берриг а кхиболу зударий.
21Марема царна эшар лекхира:
«Хастам бе Везачу Элана, Цо динарг сийлахь ду.
Дин а, бере а хІорда чу кхоьссина Цо».
Къаьхьа хи
22Исраилхой Эрзан хІорда тІера дІабигира Мусас. Шур цІе йолчу яьссачу аренга кхечира уьш. Кхаа дийнахь цу аренгахула дІаоьхуш, хи ца карадора царна.
23Эххар а Марра цІе йолчу метте баьхкира уьш. Цигахь царна карийна хи къаьхьа долуш мала ца лора. Цундела тиллинера цу меттиган цІе Марра (ткъа иза «къахьалла» бохург ду).
24Нах Мусана реза бацара: «Оха хІун мер ю?» – бохура цара.
25Муса Везачу Эле кхайкхира. Везачу Эло шена гайтинчу диттан га хи чу кхоьссира цо. ТІаккха хи малалуш хилира.
Цу меттехь, Шех тешар зен а зийна, Шен халкъо лело дезарг цунна тІедиллира Дала.
26Везачу Эло элира: «Нагахь аша Везачу Эле, шайн Деле, ладогІахь, Цуьнан лаам аша кхочушбахь, Цо тІедехкина парзаш аш кхочушдахь, Мисар-махкана тІе яхкийтинчу цамгарех шуна тІе цхьа а йоуьйтур яц Ас, хІунда аьлча Со Веза Эла ву шун дарбанча».
27Элим цІе йолчу метте баьхкира исраилхой. Цигахь хи схьадолу шийтта хьоста а, кхузткъе итт хурмин дитт а дара. Хишна уллохь севцира уьш.
16
«Манна» а, лекъарчий а
1Элим олучу меттера дІа а бахана, шаьш Мисарара арадевллачу шолгІачу беттан пхуьйтталгІачу дийнахь Элимна а, Синайна а юккъехь йолчу Син цІе йолчу яьссачу ара деара дерриг а Исраилан халкъ.
2Цу арахь Мусага а, АхІароне а лен буьйлабелира нах.
3«Мисар-махкахь Везачу Эло тхо дайинехь гІолехь дара. Цигахь жижиган яйна уллохь Іара тхо, дуззалц даа бепиг а хуьлура. Аш тхо массо а хІокху яьссачу ара дайа далийна», – бохура цара.
4Везачу Эло Мусага элира: «Ас стигалара охьа ялта доуьйтур ду шуна. Нахе, ара а бовлий, хІора дийнахь шайна цхьана денна тоъал иза гулде ала. Айса тІедиллинарг цара кхочушдой хьожуш, уьш зуьйр бу Ас.
5ЙолхалгІачу дийнахь вукху деношкахь гулдинчул шозза сов гул а дина, кхача кечбан беза цара».
6Мусас а, АхІарона а Исраилан халкъе элира: «Сарахь хуур ду шуна, шаьш Мисар-махкара Арадаьхнарг Веза Эла вуйла.
7Шу Шена реза доцийла хиъна Везачу Элана, цундела кхана Іуьйранна Цуьнан олаллин нур гур ду шуна. Тхуна луьйш ду шу, ткъа тхан карахь хІун ду?»
8Юха Мусас кхин а элира: «Везачу Элана хезна Шена шу резацахилар, цундела Цо сарахь даа жижиг лур ду шуна, ткъа Іуьйранна бепиг а лур ду. Сан а, АхІаронан а карахь хІумма а дац! Шу резацахилар тхойшинна дуьхьал дац, Везачу Элана дуьхьал ду».
9АхІароне элира Мусас: «Дерриг а Исраилан халкъе дІаала: „Везачу Элана хьалха хІитта, хІунда аьлча Цунна хезна аш реза доцуш ен гІовгІанаш“».
10АхІарона исраилхошка къамел дечу хенахь, массо а, юха а вирзина, яьссачу арене хьаьвсира. ЦІеххьана царна мархина юккъехь Везачу Элан олаллин нур гира.
11Везачу Эло Мусага элира:
12«Суна исраилхоша, реза боцуш, ен хамталлаш хезна. ДІаала цаьрга: „Тховса сарахь жижиг дуур ду аш, ткъа кхана Іуьйранна Іаббалц бепиг а хир ду шуна. ТІаккха хуур ду шуна Со Веза Эла, шун Дела, вуйла“».
13Цу сарахь исраилхой севцначу метте лекъарчий даьхкира, ткъа Іуьйранна церан меттаматтана гобаьккхина Іуьллуш тхи дара.
14Тхи дІадаьлча, лаьтта тІехь кегийра, лайн чимаш санна а, йис санна а, цхьа хІуманаш йисира.
15Уьш гинчу исраилхоша вовшашка хоьттура: «И хІун ю?» – бохуш. Царна ца хаьара иза хІун ю.
Мусас элира цаьрга: «Иза Везачу Эло шуна делла ялта ду.
16Цо боху вайга, доьзалехь волчу хІора стага дуур долччул ялта долу и кхачанан буьртигаш гулдеш волчо шен четар чохь Іаш волчунна хІоранна цхьа Іовмар
[16] гулде иза, хІора дийнахь шайна тоъал».
17Иштта дан а дира исраилхоша, цхьаболчара дукха, вукхара кІезиг гулдира кхачанан буьртигаш.
18Іовмар олучу барамца узура цара гулдинарг. Дукха гулдиначун совнаха а ца хуьлура, кІезиг гулдиначун тІеоьшуш а ца хуьлура. ХІораммо а цхьана стагана даъал гулдинера.
19Мусас элира цаьрга: «Гулдина кхачанан буьртигаш Іуьйренга довллалц ма диталаш».
20Амма цара цо бохучуьнга ла ца дуьйгІира, цхьаболчара шаьш гулдинарг шолгІачу денна дитира. Кхачанна нІаьний а дина, цунах вон хьожа йогІура. ТІаккха Муса нахана оьгІазвахара.
21Іуьйранна хІораммо а шега даалуччул буьртигаш лахьадора, ткъа малхо дохдича, уьш дешара.
22ЙолхалгІачу дийнахь шозза сов буьртигаш гулдира цара, хІоранна а шишша Іовмар кхочуш. Тхьамданаша, тІе а баьхкина, Мусага хаийтира иза.
23Мусас цаьрга элира: «Иза Делан лаамца хилла хІума ду, хІунда аьлча кхана Везачу Элана лерина долу садоІу де – шоьтан де ду. Шайн ятта езарг а, кхехко езарг а тахана кечъе, ткъа йиснарг, дІа а йиллий, кханенга яккха».
24Мусас ма-аллара, йиснарг кханенна дІайиллира цара, амма яа хІума ца телхира, нІаьний а ца дира цунна.
25Мусас элира халкъе: «Тахана шоьтан де ду, иза Везачу Элана лерина садоІу де ду, цундела шу арадовлахь, шуна буьртигаш карор дац.
26Ялх дийнахь гулде уьш, ткъа ворхІалгІа де Далла лерина садоІу шоьтан де ду. Цу дийнахь арахь буьртигаш хир дац».
27Цуьнга ла а ца доьгІна, цхьаберш арабевлира ворхІалгІачу дийнахь буьртигаш гулдан, амма царна хІумма а кара-м ца йира.
28Везачу Эло Мусага элира: «Деха Іийр дуй шу Сан парзаш а, Ас тІедехкинарш а кхочуш ца деш?
29Хьовсал, Ас, Везачу Эло, шуна садоІу шоьтан де делла, цундела Ас йолхалгІачу дийнахь шина денна ло кхачанан буьртигаш. Шаьш долчохь цІахь Іе, ворхІалгІачу дийнахь ара ма довла».
30ВорхІалгІачу дийнахь халкъо садоІура.
31Исраилхоша цу кхачанах «манна» олура (иза Іебархойн маттахь «И хІун ду?» бохург ду). Иза, ораматан хІу санна, кІайн а йолуш, чомана моз тоьхна хьокхам санна яра.
32Мусас элира: «Везачу Эло вайна тІедиллина: „Цхьацца Іовмар и кхача шайн тІаьхьенашна дІабилла, тІаккха царна гур ду Ас шу Мисарара арадаьхначул тІаьхьа яьссачу арахь шуна даийна ялта“».
33Мусас АхІароне элира: «Кхаба схьа а эций, цу чу цхьа Іовмар буьртигаш дохка. Иза Везачу Элана хьалха хІоттае, вайн тІаьхьенашна юьсур ю иза».
34ТІаьхьа, Везачу Эло Мусана тІе-ма-диллара, АхІарона чохь буьртигаш долу кхаба деза тІорказ чохь йолчу, Дала еллачу тІулгийн экъанашна хьалха хІоттийра, Іалашъярхьама.
35Исраилхоша шовзткъа шарахь йиира «манна», шаьш тІехь Іен долчу лаьтта тІе а, КанаІан-мехкан дозанна тІе а кхаччалц.
36(Ткъа цхьа Іовмар бархІ жимачу кедан барамал яра.)
Тархах долало хи
(Лелар 20:1-13)
17
1Дерриг а Исраилан халкъ Син цІе йолчу яьссачу арара новкъа делира, Везачу Эло гайтинчу меттигашкахь шайн меттамотт а хІоттош. Рапидам олучу меттехь севцира уьш, амма цигахь мала хи дацара.
2Мусана дуьхьал а бевлла, цуьнга бехкаш дохуш, шайна хи ло бохура цара.
«Со хІунда хьийзаво аша? Везачу Элан собар кхачо а хІунда гІерта шу?» – бохура Мусас нахе.
3Амма хьагбеллачу наха, Мусана реза боцуш, хоьттура: «Тхо а, тхан бераш а, даьхни а хьогалла дайа арадаьхна ахьа Мисарара?»
4Муса Везачу Эле кхайкхира: «ХІун де ас кху халкъана? Кхин жимма а хІара дахлахь, цара суна тІулгаш деттар ду».
5Везачу Эло Мусага элира: «Исраилхошна юкъара къаной тІаьхьа а хІиттабай, халкъана хьалхāхула чекхвала. Айхьа Нил-хи тІе тухуш лелийна Іаса хьайн кара схьаэца.
6Со Хьариб цІе йолчу меттехь цхьана тарх тІе хьуна хьалха дІахІуттур ву. Ахь тархах Іаса тоьхча, цунах хи долалур ду, тІаккха наха иза мер ду». Исраилан халкъан къаношна хьалха и гІуллакх кхочушдира Мусас.
7Цу меттиган цІе Масса а, Мериба а тиллира цо (церан маьІна «зер» а, «лер» а бохург ду), хІунда аьлча цигахь исраилхой, Везачу Элана дуьхьал а бевлла, Цунна луьйш а, Иза зуьйш а бара: «Веза Эла тхоьца ву я вац?» – бохуш.
Іамалекхахошца тІом бар
8Рапидаме а баьхкина, исраилхошца тІаме бевлира Іамалекхахой.
9Мусас ЮшаІе элира: «Къонахий а харжий, Іамалекхахошца тІом бан гІо. Кхана, гу тІе а ваьлла, дІахІуттур ву со, Дала тамашийна хІуманаш гойту Іаса сайн буйна а лаьцна».
10Мусас бохург кхочушдеш, Іамалекхахошца тІом бан вахара ЮшаІ. Муса а, АхІарон а, Хьор а гу тІе хьалавелира.
11Мусас куьйгаш хьалаайича, исраилхой тоьлура, ткъа цо уьш охьадахийтича, Іамалекхахой тулура.
12Амма Мусан куьйгаш, айина латтийна, дазделлера. ТІаккха иза тІулга тІе охьа а хаийна, АхІарона а, Хьора а, цхьацца агІор а ваьлла, цуьнан куьйгаш, хьала а айина, дІалецира. Малх чубуззалц айина латтийра цара Мусан куьйгаш.
13Иштта Іамалекх а, цуьнан халкъ а шен туьраца эшийра ЮшаІа.
14Везачу Эло Мусага элира: «ХІокху тІамах лаций тептар тІехь дІаязде, тІейогІучу тІаьхьенашна хІара дагахьлаттийта. Ткъа ЮшаІе ала, Ас Іамалекхахой лаьтта тІера тІепаза бойур бу алий».
15Цигахь сагІа доккху меттиг кеч а йина, цуьнан цІе, «Веза Эла сан байракх ю» аьлла, тиллира Мусас.
16Цо элира: «Везачу Элан меттигна дуьхьал куьг айина хилла дела, Цо Іамалекхахошца даим а тІом беш хир бу».
18
Итар Муса волчу вахар
1Мадани-махкара динан да волчу Мусан стундена Итарна хезира, Мусана а, Шен халкъ долчу исраилхошна а, уьш Мисар-махкара арабаьхча, Дала гІо дина аьлла.
2Мусас шен зуда Ципара цІа яхийтина йолуш, цуьнан стундас Итара шен йоІ а, цуьнан ши кІант а тІеэцнера.
3Шина кІантах цхьаннан цІе ГІиршам яра (иза «цигахь волу тІевеанарг» бохург ду). И цІе Мусас тиллинера, ша хийрачу махкахь тІевеана стаг волу дела.
4Вукху кІентан цІе ЭлиІазар яра (и цІе «Дала суна гІо до» бохучух тера ю). Иза вича, Мусас элира: «Сан ден Дала, суна гІо а дина, пирІунан туьрах со кІелхьарваьккхина».
5Мусан зуда а, ши кІант а валош, цуьнан стунда Муса волчу яьссачу ара тІевеара. Мусас цигахь, Делан лома уллохь, меттамотт хІоттийнера.
6Итара Мусага хаийтира: «Со хьан стунда Итар ву, хьан зуда а, ши кІант а ву соьца».
7Дуьхьал а ваьлла, шен стундена хьалха охьа а таьІна, цунна барт баьккхира Мусас. Маршалла а хаьттина, четар кІел бевлира уьш.
8Мусас шен стундена дийцира исраилхойн дуьхьа Везачу Эло пирІунна а, мисархошна а динчух лаьцна а, шаьш новкъахь лайначу баланех а, Везачу Эло шайна гІо дарх лаьцна а.
9Итарна хазахийтира, Везачу Эло исраилхой мисархойх кІелхьар а баьхна, царна динчу дерриге а дикачух лаьцна хезча.
10Цо элира: «Хастам бу Везачу Элана! Цо шу пирІунан куьйгах кІелхьардаьхна, ткъа хІара къам Мисаран олаллех паргІатдаьккхина.
11ХІинца хиъна суна, Веза Эла массо а деланел веза вуйла, исраилхойх ца бешаш лелла болчу мисархошна Цо хІара дерриг дина дела».
12Итара Далла лерина дийнат дагош долу сагІа а, кхин важа сагІанаш а дехира. АхІарон а, исраилхойн къаной а баьхкина, Итарца цхьаьна охьахевшина, Далла хьалха хІума йиира цара.
Куьйгалхой хІиттор
(Карлабаьккхинарг 1:9-18)
13ШолгІачу дийнахь, кхелахо а хилла, халкъана гІуллакх дан хиира Муса. Іуьйранна дуьйна сарралц лаьттира адам Мусана хьалха.
14Мусас деш дерг а гина, Итара хаьттира: «Ахь халкъан дуьхьа деш дерг хІун ду? Іуьйранна дуьйна сарралц хьо цхьаъ бен хІунда вац кхелахо хилла Іаш? Хьуна цхьанна хьалха хІунда лаьтта халкъ?»
15Шен стундега Мусас элира: «Суна тІе нах богІу, соьгахула Делан лаам хаа.
16Царна юкъахь къовсам баьлла хилча, ас царах бакъверг а, воцург а къаставо. Цул совнаха, Дала тІедехкинарш а, Цуьнан парзаш а довзуьйту ас царна».
17Амма Мусан стундас элира: «Нийса дац ахь деш дерг.
18Хьайна а, кху нахана а ницкъ бо ахь, хІунда аьлча хьуна хала ду хІара гІуллакх дІакхехьа, хьоьга-хьайга кхочуш ца дало иза.
19Дела хьайца хила лаахь, соьга ла а догІий, хьайна цхьа хьехар дайта. Далла а, нахана а юкъахь леларг хила, нехан гІуллакхаш Деле дІа а хоуьйтуш.
20Нахана Делан парзаш а, Цо тІедехкинарш а Іамаде, цара дІакхехьа безаш болу Делан некъ а бовзийта, цара дан дезаш долу гІуллакхаш а довзийта.
21Амма халкъана юкъара хьуьнаре а, Делах кхоьруш а, нийсо лелор йолуш а, хьарамло ца езаш а болу нах харжа. Уьш эзарна а, бІенна а, шовзткъе иттанна а, итт стагана а тІехь куьйгалхой хІиттабе.
22Уьш нахана тІехь массо а ханна кхелахой хилийта. Нагахь чолхе гІуллакх хилахь, иза хьайна тІедаийта, ткъа кегий гІуллакхаш шайга къастадайта. ТІаккха хьуна а атта хир ду, ахь къастийначу наха а хьоьца и хало йоькъур ю.
23Ахь иза дахь, Дала хьуна иза тІе а диллахь, хьоьга иза лалур ду, берриг а нах, паргІатбевлла, шайн цІа а гІур бу».
24Шен стундега ла а доьгІна, цо бохург дира Мусас.
25Исраилхошна юкъара хьуьнаре нах а хаьржина, уьш хьаькамаш хІиттийра цо эзарна а, бІенна а, шовзткъе иттанна а, итт стагана а тІехь.
26Уьш массо а хенахь халкъана кхел еш бара. Чолхе гІуллакх цара Мусана тІедахьара, ткъа кегийра гІуллакхаш шаьш къастадора.
27Юха Мусас шен стунда новкъа ваьккхира. Итар шен махка дІавахара.
19
Исраилхой Синай-лам болчохь
1Шаьш Мисарара арадевлла кхозлагІа бутт чекхболуш, бутт цІинлучу хенахь, Синай цІе йолчу яьссачу ара баьхкира исраилхой.
2Рапидамера схьабевлла, Синай йолчу а баьхкина, ламанна дуьххьал севцира уьш. Цара цигахь шайн меттамотт хІоттийра.
3Муса лома тІе, Дела волчу хьалавелира. Везачу Эло, лам тІера кхайкха а кхайкхина, цуьнга элира: «Якъубан тІаьхьене, исраилхошка, дІаала:
4„Шуна гина Ас мисархошна динарг, гина Ас, аьрзун тІемаш тІехь санна, шаьш Со волчу схьадалор.
5Нагахь Ас бохучуьнга ла а дугІуш, Соьца бина барт аш ларбахь, массо а халкъашна юкъара шу Сан долахь долу жовхІар хир ду, хІунда аьлча дерриг а Латта Сан ду.
6Шу Сан деза халкъ а хир ду, динан дайн пачхьалкх а хир ю“.
Муса! Ас аьлла и дешнаш Исраилан халкъе ахь дІахаийта».
7Юха а веана, къаной а гулбина, Везачу Эло шена тІе диллинарг цаьрга дІаэлира Мусас.
8Дерриг а халкъо, цхьа барт а хилла, элира: «Везачу Эло бохург дерриг а кхочушдийр ду оха». Халкъо аьлла дешнаш Везачу Эле хаийтира Мусас.
9Везачу Эло Мусага элира: «Юькъачу мархи юкъахь хьуна дуьхьал хІуттур ву Со, Ас хьоьца деш долу къамел хезча, нах гуттаренна а хьох тешийтархьама».
ТІаккха наха аьлларг Везачу Элана хаийтира Мусас.
10Везачу Эло Мусага элира: «Халкъана тІе а гІой, тахана а, кхана а кечде иза, Сан дуьхьа уьш дІакъасто. Нахе шайн бедарш а йиттийта.
11КхозлагІчу дийнахь кийча хила а ала цаьрга. Цу дийнахь дерриг а халкъана хьалха Веза Эла волу Со Синай-лам тІе вуссур ву.
12Ламанна гонах сиз а хьакхий, нахе лам тІе а ма довла, цуьнан лахенах хьакха а ма ло ала. Ломах хьакхавелларг вуьйр ву.
13Адам делахь а, хьайба делахь а, тІулгаш деттий я пха кхоссий, де иза. Цхьаммо а цунах куьг а ма Іотта. Локхучу уьстагІан маІан дахдина аз хезча, нах лам тІе хьалабовла мегар ду».
14Лома тІера чу а воьссина, нах базбира Мусас. Цара шайн хІуманаш йиттира.
15Цо халкъе элира: «КхозлагІчу денна кийча а хила, шайн зударшна улло а ма гІо».
16КхозлагІчу дийнахь лома тІе юькъа марха йоьссира. Къекъаш стигал а яра, серладуьйлуш стелахаьштигаш а дара, хезаш уьстагІан маІан вуно онда аз а дара. Меттамотт болчохь долу адам чІогІа кхераделира.
17Мусас халкъ, меттаматтара ара а даьккхина, ламанна кІел Делаца цхьаьнакхета дІадигира. Уьш ламанан кІажехь дІахІиттира.
18Берриг а Синай-лам кІуьро дІалаьцнера, Веза Эла цІергахь шена тІе воьссина дела. ЧІогІа бегош болчу цу ломах, пешара санна, кІур хьалаоьхура
[17].
19УьстагІан маІан аз тІаьхь-тІаьхьа чІагІлуш дара. Мусас къамел дора, Дела цунна дуьхьал стигал къовкъарехь вистхуьлура.
20Синай-ламанан бохь тІе воьссинчу Везачу Эло Мусага лам тІе кхайкхира. Муса хьалавелира.
21Везачу Эло Мусага элира: «Чу а воссий, халкъе улло а ма дола, Веза Эла ган а ма гІерта ала. Цара иза дахь, нахах дукхахберш хІаллакьхир бу.
22Веза Эла волчу Суна улло богІу динан дай а тІехь шаьш-шайн базбина хила беза, Соьга шаьш лаза ца байта».
23Мусас Везачу Эле элира: «Халкъан Синай-лам тІе дала бакъо яц, хІунда аьлча Ахь аьлла тхоьга, ломана гонах сиз а хьакхий, лам базбеш Хьайна дІакъастабе аьлла».
24Везачу Эло цуьнга элира: «ГІой, нах болчу чувосса, юха АхІаронца хьалавала. Динан дай а, нах а Со волчу хьала ма бовлийта, Соьга шаьш хІаллак ца дайта».
25Халкъ долчу чу а воьссина, и дерриг а дІаэлира Мусас.
Делера болу итт хьехам
(Карлабаьккхинарг 5:1-21)
20
1Юха Дала халкъе хІара дешнаш элира:
2«Со Веза Эла ву, шун Дела, шу Мисарара, лоллехь долчуьра Арадаьхнарг.
3Со воцург кхин Дела ма хилийта шайн.
4Цхьана а тайпана лакхахь стигалахь, я лахахь лаьттахь, я лаьттал лахарчу хиш чохь хІуманан вастехь сурт кхуллуш, шайна цІуш а ма белаш.
5Царна корта а ма бетта, Іибадат а ма де. Со, шун Веза Дела, эмгаралла йолу Дела ву. Со ца везаш волчунна таІзар до Ас. Ас цунна а, цуьнан берашна а, кхозлагІчу а, йоьалгІачу а тІаьхьенна тІекхаччалц таІзар до.
6Амма, шена тІедиллинарг кхочуш а деш, Со везаш волчунна эзарнаш тІаьхьенашкахь Сайн хедар боцу безам гойтур бу Ас.
7Везачу Элан, шайн Делан, цІе эрна ма яккха, хІунда аьлча Шен цІе эрна йоккхуш верг Везачу Эло таІзар ца деш вуьтур вац.
8Шоьтан де дагахь латтаде, иза Сан дуьхьа дІа а къастош.
9Ялх дийнахь болх а бе, дерриг а шайн гІуллакхаш а нисде.
10Ткъа ворхІалгІа де шайн Везачу Далла лерина садоІу де хилийта. Цу дийнахь аша а, шун кІанта а, йоІа а, шун лено а, гІарбашо а, даьхнино а, шун хІусамехь волчу хьешо а цхьа а тайпана болх ма бе.
11Везачу Эло ялх дийнахь кхоьллина стигалш а, латта а, хІорд а, дерриг а царна чохь дерг а. ВорхІалгІачу дийнахь Цо садаьІна. Цундела шоьтан де, декъал а дина, Шен дуьхьа дІакъастийна Везачу Эло.
12Шайн дай-наний а лара, шайн Везачу Дала шуна лур долчу лаьтта тІехь дехха дахар шун хилийтархьама.
13Адам ма де.
14Нахаца ма лела.
15Къола ма де.
16Шайн уллорачунна дуьхьал харцтоьшалла ма де.
17Шайн уллорачун цІа ма деза, цуьнан зуда а ма еза, цуьнан лай а, гІарбаш а, сту а, вир а, цуьнан цхьа а хІума а шайна ма деза».
Халкъ кхоьру
(Карлабаьккхинарг 5:22,23)
18Дерриг а халкъана стигалан къекъар а, цІеран алу а, кІур туьйсу лам а гора, уьстагІан маІан аз а хезара. И сурт гича, кхоьруш, генна а бевлла, хьоьжуш лаьттара нах.
19Цара Мусага элира: «Ахь дийца тхоьца, оха ладугІур ду, амма Дала тхоьца къамел ма дойла, тхо ца далийтархьама».
20Мусас халкъе элира: «Кхера ма кхера. Дела шу зен а, Шега болчу ларамах шу дуьзна а долуш, шуьга къа ца латадайта а веана ву».
21Халкъ геннахь лаьтташ дара, ткъа Муса Дела чохь волчу юькъачу мархина гергавеара.
СагІа доккхучу меттигех долу парзаш
22Везачу Эло Мусага элира: «ДІаала исраилхошка: „Шуна гира, Ас стигалара шайга къамел деш.
23Суна хьалха шайна дато а, дашо а цІуш ма бе.
24Лаьттах Суна лерина сагІа доккху меттиг а яй, цу тІехь дийнаташ дагоран а, барт баран а сагІанаш даха, шайн уьстагІий а, стерчий а далош. Сан цІе шуна дагаяийта Ас билгалъяьхначу массо а меттигашкахь, Со тІе а вогІуш, Ас шу декъалдийр ду.
25Нагахь шаьш Суна лерина сагІа доккху меттиг тІулгех еш хилахь, хьаькхначу тІулгех ма е иза. ТІулг хьокхучу гІирсо уьш Далла хьалха бехдийр ду.
26СагІа доккхучу меттигна тІевоьдучохь лами ма бе. Цунна тІехула шу хьаладовлуш, бедаршна кІелхьара шун дегІ гур ду“».
Лейх лаьцна Дала тІедиллинарг
(Карлабаьккхинарг 15:12-18)
21
1«Халкъана хьалха ахь кхайкхо деза тІедехкинарш хІорш ду:
2Нагахь айхьа Іебархойх волу лай эцахь, цуьнга ялх шарахь хьайна болх байта, ткъа ворхІалгІачу шарахь дІахеца иза, цунах мах а ца боккхуш.
3Нагахь иза ша веанехь, ша дІа а хеца. Нагахь иза зудчуьнца хиллехь, цуьнца цхьаьна зуда а дІаяхийта.
4Нагахь хІусамдас шен лена зуда а ялийна, зудчо цунна кІентий я йоІарий бинехь, шен зуда а, бераш а хІусамдена а дитина, иза ша дІаваха веза.
5Амма лено ала тарло: „Сайн хІусамда а, сайн зуда а, бераш а деза суна, со паргІатваккхийта ца лаьа суна“.
6ТІаккха хІусамдас, лай Далла хьалха а хІоттийна, неІарна я неІаран гурана улло а вигна, цуьнан лергах Іуьрг даккха деза, ю а Іоьттина. ТІаккха лай тІейогІу мел йолчу хенахь хІусамдена вуьсур ву.
7Нагахь цхьаммо шен йоІ лолле йохкахь, боьршачу лешка хьаьжча, иза мукъаяккхар кхечу тайпана хуьлу.
8Нагахь цунах шена гІарбаш-зуда ян хІусамда реза вацахь, иза паргІатъялийта еза цо. Хийрачу къомах болчарна иза йохка бакъо яц цуьнан, иза цуьнца мекарлонца лелла дела.
9Нагахь хІусамдас иза шен кІентан дола яккхахь, шен йоІ санна лело еза цо иза.
10Нагахь цо шена кхин зуда ялаяхь, хьалха ялийна йолчу зудчунна а кхача а, бедар а латтор а, майрачо ден Іуналла а лагІдан ца деза цо.
11Нагахь и кхо хІума кхочушдеш дацахь, цу зудчунна дІаяха бакъо яла еза, цунах мах а ца боккхуш».
Ницкъ барх лаьцна тІедиллинарг
12«Нагахь стага валлал чІогІа цхьанна тоьхнехь, тоьхнарг вен веза.
13Нагахь ларамаза стага цхьаъ вийнехь, ткъа Дала иза магийтинехь, бехкениг Ас аьн долчу метте ведда дІаваха веза.
14Амма цхьаъ, шен уллораниг тешнабехкаца хаа а хууш, вен а вийна, Суна сагІа доккху кхерч болчу веддехь, кхерчана уллора дІа а вигий, ве иза.
15Дена я нанна тоьхнарг вен веза.
16Цхьаммо стаг, лачкъа а вина, вохкахь, я иза цуьнгахь каравахь, и лачкъийнарг вен веза.
17Шен дена я нанна неІалт аьлларг вен веза.
18Шина стеган дов а даьлла, цхьаммо вукхунна тІулг я буй а тоьхна, иза вала ца лахь, амма метта охьавижахь,
19юха хьала а гІоттуш, иза гІожаца чу-ара волуш хилахь, цунна тоьхнарг вен ца оьшу. Амма бехке волчо лазийначунна мах бала беза иза болх ца балуш вуьсучу ханна. Цул сов, бехке волчо лазийнарг Іалашван веза, цуьнан могушалла кхоччуш юхаметтахІотталц.
20Нагахь цхьаммо шен лена я гІарбашна гІаж а тоьхна, иза лахь, цунна таІзар дан догІу.
21Амма лазийначунна цхьана-шина дийнахь гІоле хилахь, хІусамдена таІзар дан ца оьшу, хІунда аьлча цо, ахча а делла, эцна ву и лай.
22Нах летча, цхьаммо берах йолчу зудчунна тоха а тоьхна, иза остаялахь, амма кхин зе дина дацахь, и зуда долахь йолчу стага тоьхна долу гІуда даккха деза бехке волчуьнгара кхелахоша къобалбечу барамехь.
23Амма дина доккха зе делахь, синах са даккха догІу,
24хьайн бІаьрг баккхахь, цунна дуьхьал бІаьрг баккха, цергана дуьхьал церг яккха, куьйгах – куьг, когах – ког,
25вагорна дуьхьал ваго веза, чевнна дуьхьал чов, лазорна дуьхьал лазор.
26Нагахь цхьаммо шен лена я гІарбашна тоьхна, бІаьрг баккхахь, цо уьш паргІатбаха беза, хІунда аьлча бІаьрг иза маьршабовларан мах бу.
27Нагахь хІусамдас, тоьхна, шен лен я гІарбашан церг яккхахь, цо уьш паргІатбаха беза. Церг паргІатбовларан мах бу».
ХІусамдена жоп дала дезар
28«Нагахь старо стагана я зудчунна уьш баллалц маІаш Іиттахь, тІулгаш а кхиссий, бе и сту, амма цуьнан жижиг ма даа. Ткъа сту болчу хІусамден бехк бац.
29Нагахь санна сту хьалха а леташ хиллехь, цуьнан хІусамдега цунах дерг дІа а аьллехь, амма цо иза дІа ца бихкинехь, и сту, нагахь санна цо стаг я зуда дехь, тІулгаш а кхиссина, бен беза, цуьнан хІусамда а вен веза.
30Нагахь цу хІусамдена гІуда тохахь, цо иза дІадала деза, шен дахар паргІатдаккхархьама.
31КІантана я йоІана старо маІаш Іиттахь, хІусамдена, хьалхалерниг санна, таІзар дан догІу.
32Нагахь лена я гІарбашна старо маІаш Іиттахь, церан хІусамдена сту болчо ткъе итт дато ахча дала деза, ткъа сту, тІулгаш а кхиссина, бен беза.
33Нагахь цхьаммо ор схьадаьстина, я, иза даккха а даьккхина, тІе хІума а ца тоьхна, цу чу сту я вир йожахь,
34ор долчо бежана долчу хІусамдена детица гІуда такха деза, ткъа делла бежана бехке волчунна дуьсур ду.
35Нагахь цхьаннан старо, лулахочун сту маІаш а Іиттина, бехь, дийна болу сту дІа а боьхкина, цунах делла ахча шайна юкъахь декъа деза, белла сту а бекъа беза.
36Амма хьалха а, сту леташ буйла а хууш, хІусамдас иза дІа ца бихкинехь, бийначу старана дуьхьал сту бала беза цо, ткъа бийнарг цунна буьсур бу».
22
Хилла зе меттахІотторах тІедиллинарг
1«Нагахь цхьаммо сту я уьстагІ, лачкъа а бина, бехь я бохкахь, цо старана дуьхьал пхи сту а, уьстагІна дуьхьал биъ уьстагІ а бала беза.
2ХІума лачкъо чуваьлла къу цхьаммо вийнехь, къуьнан цІий вийначунна тІехь хир дац,
3амма дийнахь иза делахь, къу вийначунна тІехь цІий ду.
ХІума лачкъийначо ша дина зе дІатакха деза, амма цуьнан дІадала хІума дацахь, цо дина зе меттахІоттош, иза вохка веза.
4Нагахь къуьнехь цо лачкъийна хІума – сту белахь, я вир елахь, я уьстагІ белахь а – дийна караяхь, цуьнгара ши мах баккха беза.
5Нагахь цхьаммо шен арахь я кемсийн бешахь дажош долу даьхни дІа а хецна, нехан дІайийна аре талхаяхь, шен арахь я кемсийн бешахь кхиъна тоьлла долу сурсаташ дІадала деза цо.
6Нагахь цхьаммо цІе латаяхь, ткъа цу цІеро, коканашкахула яржа а яьржина, лулахочун цІевнаш я арахь долу ялта, я ерриг а ялтин аре дІакхаллахь, цІе латийначо цу цІеро дина зе меттахІотто деза.
7Нагахь цхьаммо шен лулахочуьнга Іалашдан дато ахча я хІуманаш лахь, амма цуьнан цІа чуьра уьш лачкъаяхь, къу схьакарийча, цуьнга шалха мах охьабиллийта беза.
8Нагахь къу кара ца вахь, лулахочо, Далла хьалха а веана, шега еллачу хІуманашна ша тІе ца кхевдина аьлла, чІагІо ян еза.
9Шина стагана юкъахь муьлхха а хІуманах лаьцна – я старах, я вирах, я уьстагІах, я бедарх, я яйначу хІуманах – къовсам белахь, и гІуллакх Далла хьалха дахьа деза. Дала бехке винчо шен довхочунна шалха мах бала беза.
10Нагахь цхьаммо шен уллорачуьнга Іалашъян я вир, я сту, я уьстагІ, я кхин долу даьхни лахь, амма и даьхни делча, я лазийча, я цхьанна а ца гуш, лачкъийча,
11Везачу Элана хьалха даьхни схьаэцначо чІагІо ян еза, шега деллачу даьхнина ша тІе ца кхевдина аьлла. Даьхнин дас иза тІеэца деза, вукхо мах бала а ца беза.
12Нагахь даьхни схьаэцначух цхьаммо и даьхни лачкъийнехь, цунах богІу мах даьхнин дена дІабала беза и даьхни тІелаьцначо.
13Нагахь даьхни экхано цистинехь, бухайисина чарх дІагайта еза, тІаккха хІусамдена даьхних мах бала безар бац.
14Нагахь цхьаммо шен уллорачуьнгара лело даьхни а далийна, и даьхни, цуьнан да уллохь а воцуш, лазадахь я лахь, цунах мах бала беза.
15Ткъа нагахь даьхнин да уллохь хиллехь, мах бала ца беза. Даьхни лелориг мах белла хиллехь, иза цунах богІу мах хир бу».
ГІиллакх-оьздангаллех а, динах а тІедиллинарг
16«Нагахь маре яхаза йоІстаг Іеха а йина, цуьнца цхьаъ дІавижахь, йоІах богІу мах дІа а белла, иза яло еза цу стага.
17Ткъа нагахь йоІан да цуьнга иза яхийта реза ца хилахь, йоІах томана богІу мах дІабала беза.
18Жинашца тайнарг дийна ма йита.
19Бежанца дІавижнарг ве.
20Веза Эла воцучу, кхечу деланашна сагІа доккхург хІаллакве.
21ТІевеана стаг ваца а ма ве, цунна ницкъ а ма бе, хІунда аьлча шу а дара Мисар-махкахь тІедаьхкина Іаш.
22Йисина Іачу зудчунна а, байшна а зе ма де.
23Нагахь ахь царна зе дахь, Соьга уьш кхайкхича, церан мохь Суна хезар ма бу.
24ОьгІазваханчу Аса туьраца дойур ду шу, тІаккха шун зударий бисина Іаш хир бу, шун бераш а байлахь дуьсур ду.
25Нагахь Сан халкъана юкъара къечу стаге духалург айхьа ахча деллехь, духалург ахча луш болу вуьш санна ма хила цуьнца – ял а ма яккха цуьнгара ахчанна тІе.
26Нагахь закъалтана уллорачуьнгара айхьа бедар эцнехь, малх дІабузале юхало иза цунна,
27хІунда аьлча и бедар йоцург кхин духар дац цуьнан, дегІ дохдеш долу. ДІа муха вуьжур ву иза, тІетесна хІума а йоцуш? Цо Сайга кхайкхича, Суна хезар ду, хІунда аьлча Со къинхетаме ву.
28Далла а ма ле, халкъана тІехь хІиттийначу хьаькамашна неІалт а ма кхайкхаде.
29Хьалха чудерзийна ялта а, кемсийн мутта а, зайтдаьтта а Суна шен хенахь схьало.
Дуьххьара шайн хилла кІант а схьало Суна.
30Иштта шайн дуьххьара хилла сту а, ка а Суна схьало. ВорхІ дийнахь шайн наношца а дитий, борхІалгІачу дийнахь схьало уьш.
31Шу Сан долахь долу халкъ ду, цундела акхароша цистинчу даьхнин жижиг ма даа, дІало иза жІаьлешна».
23
Нийсачу кхелах лаьцна
1«Даьсса хабар дІаса ма даржаде. Харц тоьшалла а деш, вониг динчу стагана гІо ма де.
2Дуккха а нахана тІаьхьа а хІоттий, вониг ма де. Кхел ечохь дукхахболчара дуьйцучо ахь до тоьшалла харцахьа ма дерзийта.
3Къечу стеган дов хоттучу хенахь цуьнгахьа а ма оза.
4Нагахь хьайн мостагІчун тилабелла сту я вир хьайна караяхь, шен дена тІе дІадига деза уьш.
5Нагахь беза мохь бахьа а ца белла, йоьжна Іуьллуш хьан мостагІчун вир хилахь, цигара дІа ма гІо, гІо де цунна, и вир юха когаш тІе хІоттош.
6Къечу стагана ен кхел бакъдолчунна тІера ма ялийта.
7Харц кхел ярна генавала, бехке воцург а, нийса верг а ма вейта, хІунда аьлча бехке верг Ас бакъвийр вац.
8Кхаьънаш ма эца, хІунда аьлча цара са гуш верг бІаьрзе во, бакъболчеран гІуллакх талхадо.
9ТІевеанчу стагана ницкъ ма бе. Шуна евза тІевеанчун дог-ойла, хІунда аьлча шу а Іийна тІедаьхкина Мисар-махкахь».
ВорхІалгІачу шарах а, ворхІалгІачу дийнах а лаьцна
10«Ялх шарахь хьайн латта дІа а де, цу тІера ялта а гулде.
11ВорхІалгІачу шарахь иза дІа ма де, лаьтте садаІийта. Хьайн халкъана юкъахь болчу мискачу нахе цунах пайда эцийта, ткъа царах диснарг арарчу акхарошка даийта. Иштта де хьайн кемсийн а, зайт-диттийн а аренашкахь.
12Ялх дийнахь болх бе, ткъа ворхІалгІачу дийнахь садаІа, хьайн стеран а, виран а синтем хилийтархьама а, хьайн гІарбашан кІанте а, тІевеанчу стаге а садаІийтархьама а.
13Ас шайга аьлларг дерриг а кхочушде, кхечу деланашна Іибадат ма де, ур-атталла церан цІераш а ма яха».
Кхаа дезачу дийнах лаьцна
(Арадаккхар 34:18-26;Карлабаьккхинарг 16:1-17)
14«Шарахь кхузза Суна лерина деза денош хилийта.
15Совсазчу баьпкан дезде ларде: Ас хьайна тІе-ма-диллара, ворхІ дийнахь совсаза бепиг даа Авив беттан билггалчу хенахь, хІунда аьлча цу хенахь шу Мисарара арадевлла. СагІа даккхаза цхьа а Суна хьалха ма хІотта.
16Айхьа бинчу белхан дуьххьарлера ялта арара схьаэцаран де а дазде.
Иштта, хьайн арара болх дІаберзош, шеран чаккхенехь ялта чудерзоран де а дазде.
17ХІора шарахь, оцу кхаа дезачу дийнахь, берриг а божарий Хьалдолчу Элана хьалха хІитта беза.
18Дийнатан цІийн сагІа Суна даьккхича, совсийна бепиг Суна сагІина ма дагаде, ткъа дезачу денна Суна сагІина даьккхинчун мохь Іуьйренга ма ялийта.
19Хьайн арара дуьххьара гулдина ялта хьайн Везачу Делан цІийне да.
Буьхьиган жижиг цуьнан ненан шури чохь ма кхехкаде».
ВаІданаш а, хьехамаш а
20«Ас Малик дохуьйту хьуна хьалхадаьккхина новкъахь хьо Іалашвайта а, Ас хьуна кечйинчу метте хьо дІавига а.
21Цуьнан тидам а бе, Цуьнга ла а догІа. Дуьхьало ма е Цунна, хІунда аьлча Цо оцу къинна гечдийр дац, Цуьнца Сан цІе хиларна.
22Цуьнга ла а дугІуш, Ас мел бохург ахь кхочушдахь, хьан мостагІийн мостагІа хир ву Со, хьуна дуьхьал волчунна дуьхьал а хир ву.
23Сан Малико, хьалха а даьлла, дІавуьгур ву хьо. Цо эмархошна а, хьетахошна а, перезахошна а, канаІанхошна а, хьаьвихошна а, явсайхошна а тІе вуьгур ву хьо, амма Ас хІаллакбийр бу уьш.
24Церан деланашна хьалха корта ма тоха, царна Іамал а ма е, цу нахах дІа а ма тарло. Мелхо а, церан цІуш бохабе, ткъа цара шайн деланашна хІиттийна тІулгаш кегде.
25Суна, шайн Везачу Далла, Іамал е. Шу иштта лелахь, Ас декъалдийр ду шун бепиг а, хи а, шуна тІера цамгарш дІа а йохур ю.
26Хенал хьалха бер хуьлуш а, бер ца хуьлуш а зударий хир бац хьан махкахь. Хьан дахар а деха хуьлуьйтур ду Ас.
27Сайх болу кхерам хьол хьалха дІабохуьйтур бу Ас, ткъа муьлхха а хьо тІедахана халкъ дохийна хьовзор ду. Хьан мостагІий, дІа а берзийтина, хьуна хьалхара бовдуьйтур бу Ас.
28Хьол хьалха бомозий дохуьйтур ду Ас. Цара лохкур бу хьаьвихой а, канаІанхой а, хьетахой а хьуна хьалхара дІа.
29Амма уьш цхьана шарахь дІалохкур бац Ас, латта дасса а делла, хьуна дуьхьалйовла акхарой тІех дукха ца хилийта.
30Жим-жимма и халкъаш хьо долчуьра дІадохур ду Ас, хьо деба а дебна, дерриг а хІара латта ахь дола даккхалц.
31Хьан дозанаш Ас тухур ду Эрзийн хІорда тІера ПІелаштам-хІорда тІе кхаччалц, яьссачу арара Эпрат-хина тІе кхаччалц. Цу мехкан къаьмнаш хьан кара лур ду Ас, тІаккха уьш шаьш долчуьра лохкур ду ахьа.
32Я цаьрца а, я церан деланашца а барт ма бе.
33Хьан махкахь уьш буьтийла дац, Суна дуьхьал хьоьга къинош ца летадайта, хІунда аьлча церан деланашна ахь Іамал яхь, иза хьуна боьгІна гур хир бу».
24
Везачу Элаца бина барт чІагІбар
1Везачу Эло Мусага элира: «Хьо а, АхІарон а, Надаб а, АбихІу а, къанойх кхузткъе итт стаг а, Со волчу хьала а довлий, геннара Суна хьалха охьатаІа.
2Хьо-хьо Суна улло вола, ткъа вуьш гергахьа ма бахкийта. Халкъ хьайца лам тІе хьала ма даладе».
3Халкъана тІе а веана, Везачу Элан коьрта дешнаш а, Цо тІедиллинарг а довзийтира Мусас. Массара а, цхьаммо санна, элира: «Везачу Эло аьлларг дерриг а оха кхочушдийр ду».
4Везачу Эло аьлла дерриге а дешнаш Мусас дІаяздира. ШолгІачу Іуьйранна, хьалххе хьала а гІаьттина, лома кІелахь сагІа даккха меттиг кечйира цо, исраилхойн шийтта тайпанан цІарах цхьацца тІулг а биллира.
5Юха Мусас исраилхойн кегий нах бахкийтира сагІа даккха. Цара дийнаташ дагоран сагІанаш дохура. ТІаккха, стерчий а дайина, барт баран сагІанаш а дохура.
6Мусас дийнатех даьлла ах цІий кедаш чу доьттира, ткъа вукхуьнца сагІа даккха меттиг тІадийра.
7Шаьш Везачу Элаца бина барт тІеязбина тептар, схьа а эцна, дийшира Мусас. Наха элира: «Везачу Эло аьлларг дерриг а деш, Цунна муьтІахь хир ду тхо».
8Кедаш чуьра цІий нахана тІе хьаьрсира Мусас. «ХІара Везачу Эло шуьца, дерриг а Шен дешнашка хьаьжжина, бинчу бертан цІий ду», – элира цо.
9Юха Муса а, АхІарон а, Надаб а, АбихІу а, исраилхойх кхузткъе итт къано а лам тІе велира.
10Царна исраилхойн Дела гира. Цуьнан когаш кІелахь дезачу тІулгийн экъа яра, стигал санна, цІена а йолуш.
11Цо исраилхошна юкъара хаьржинчу нахана зен ца дира. Нахана Дела а гира, цара хІума а йиира, мала а мелира цигахь.
Муса Синай-лам тІехь
12Юха Везачу Эло Мусага элира: «Со волчу лам тІе хьала а валий, кхузахь саца. Айса нахана хьеха кечдина парзаш тІехь долу тІулган экъанаш лур ю Ас хьоьга».
13Шен гІоьнча ЮшаІ а эцна, Делан лам тІе хьалаволавелира Муса.
14Къаношка цо элира: «Тхойша вухаваллалц кхузахь Іе. АхІарон а, Хьор а шуьца хир ву, шен къасто дезаш гІуллакх дерг царна тІе гІо».
15Муса хьалаваьлча, лам мархо дІахьулбира.
16Везачу Элан олаллин нур Синай-лам тІе охьадоьссира. Ялх дийнахь лам тІехь марха лаьттира, ворхІалгІачу дийнахь Веза Эла Мусага кхайкхира мархи юкъара.
17Исраилхошна гуш дара ламанан боххьехь, цІе санна, догу Везачу Элан олаллин нур.
18Муса, мархи юккъе а ваьлла, кхин а лакха хьалавелира лам тІехула. Шовзткъа дийнахь а, буса а Іийра иза лам тІехь.
Делан цІенна лерина совгІаташ
(Арадаккхар 35:4-9)
25
1Везачу Эло Мусага элира:
2«ДІаала исраилхошка, Суна совгІаташ да алий. Даггара сагІа дала лууш лелачу хІора стагера Суна лерина совгІаташ схьаэца.
3Аш схьаэца езаш йолу хІуманаш хІорш ю: деши а, дети а, цІаста а,
4сийна а, сирла-цІен а, таьІна-цІен а эханг а, дуткъа кІади а, газанан тІаргІа а,
5цІен басар хьаькхна йолу уьстагІийн цІоканаш а, хІордан дийнатийн кІеда тІаьрсиг а, акацин дечиг а,
6къуьданна зайтдаьтта а, къобалваран даьттанах а, хаза хьожа йогІучу сегІазах а туху хаза хьожа йогІу хІуманаш а,
7ийпадна а, некха тІе уллучу безачу тІоьрмагна а тІехІитто оникс цІе йолу беза тІулг а, кхидолу деза тІулгаш а.
8Нахе Суна цІа дайта, тІаккха Со царна юкъахь Іийр ву.
9Ас хьайна ма-гайттара де и цІа а, цу чуьра хІуманаш а».
Бартбаран тІорказах лаьцна
(Арадаккхар 37:1-9)
10«Акацин дечигах тІорказ де. Иза ши дол ахдол деха а, цхьа дол ахдол шуьйра а, цхьа дол ахдол лекха а хила деза.
11Чухула а, тІехула а цІена деши лаца цунна. ТІорказна тІехула, цунна гонах, дашо сара лаца.
12ТІорказна йиъ дашо чІуг а яй, беа когахь дІачІагІъе уьш: шиъ цхьана агІор, шиъ вукху агІор.
13Акацих хьокхий а дай, тІехула деши лаца царна.
14Хьокхий тІорказан агІонашкахь йолчу чІагарех чекхдаха, цаьрца иза леладархьама.
15ЧІагарех чекхдаьхна а долуш, гуттар а тІорказца хила деза хьокхий. Царна чуьра уьш дІадаха ца могуьйту.
16ТІорказ чу Ас хьайга лун йолу экъанаш яхка, шуьца Ас бинчу бертан тоьшалла хилийтархьама.
17Дала къинош дІадоху негІар а де цІеначу деших. Иза ши дол ахдол деха а, цхьа дол ахдол шуьйра а хила деза.
18Туьйсинчу деших негІарца цхьаьна ши каруб-малик де, уьш негІарна тІехь шина агІор хила деза.
19Цхьа каруб-малик цхьана агІор, важа вукху агІор а долуш, и шиъ негІарца дийнна цхьа хІума хила деза.
20Хьалаайинчу тІемашца негІар дІа а хьулдеш, дуьхь-дуьхьал а, негІарна тІедирзина а хир ду и каруб-маликаш.
21НегІар тІорказна тІедилла. ТІорказ чу Ас хьайна лун йолу а, бертан тоьшаллина йолу а экъанаш яхка.
22Тоьшаллин тІорказна тІехь долчу шина каруб-маликана юккъехь, негІарна тІехула хьуна дуьхьал а вогІур ву, хьоьга вист а хир ву Со. Цигахь Исраилан халкъана дан дезарг тІедуьллур ду Ас хьоьгахула».
Даздина баьпкаш тІедохкучу стоьлах лаьцна
(Арадаккхар 37:10-16)
23«Акацих стол е ши дол еха а, цхьа дол шуьйра а, цхьа дол ахдол лекха а.
24Цунна гонах деши а лаций, тІаккха гонах дашо сара лаца.
25Цунна гонах гур бе кераюкъан шораллехь. Цунна тІе а дашо сара лаца.
26Стоьлана йиъ дашо чІуг е, уьш цуьнан сенашкахь, беа кога тІехь, дІачІагІъе.
27Стол дІасалело хьокхий чекхдоху чІагарш стоьлан гурана уллохь хила еза.
28Хьокхий а акацих де, царна тІехула деши лаца. Царна тІехь лелор ю и стол.
29Стоьлана тІехІитто бошхепаш а, еш а, кедаш а, боганаш а де, царна чу чагІаран сагІанаш доттархьама. ЦІеначу деших е и хІуманаш.
30Цу стоьла тІехь Суна хьалха гуттар а Суна лерина бепиг латтаде».
Стогарх лаьцна
(Арадаккхар 37:17-24)
31«ЦІеначу деших стогар бе. Цуьнан бух а, гІад а, цу тІехь хуьлу зезагаш а (зуьгалгашца а, зазанашца а) цхьана декъах туьйсина хила деза.
32Ялх га хила деза цунна тІехь: кхо га цхьана агІор, кхо га вукху агІор.
33Цхьана гаьнна тІехь миндалан зезаган суьртехь кхо зезаг хила деза, зуьгалгашца а, зазанашца а, иштта кхо зезаг вукху гаьнна тІехь а. Стогаран ялхе а гаьнна тІехь хила деза уьш.
34Миндалан зезаган суьртехь зуьгалгашца а, зазанашца а долу диъ зезаг хила деза стогаран гІода тІехь.
35Стогаран гІодах схьадолучу ялх гаьннах шинна кІелахь цхьа зуьгалг хила еза, вукху шина гаьнна кІелахь а цхьа зуьгалг хила еза, кхозлагІчу шина гаьнна кІелахь а цхьа зуьгалг хила еза.
36Цу стогарх схьадовлу зуьгалгаш а, гаьннаш а стогарца цхьа дакъа долчу туьйсинчу цІеначу деших дина хила деза.
37ВорхІ къуьда а бай, цунна тІе бахка уьш, цаьрга стогаран хьалхара агІо серлаяккхийта.
38ЦІеначу деших тукарш а, нойш а е цунна.
39Берриг а шен гІирсашца цхьана галин барамехь долчу цІеначу деших бе и стогар.
40Варелахь, лам тІехь Ас хьайна гайтинчу кепехь белахь стогар».
Делан цІийнах лаьцна
(Арадаккхар 36:8-38)
26
1«Делан цІа шех дина долу четар дуткъачу кІадин итт шаршух а, сийна а, сирла-цІен а, таьІна-цІен а эхангах а де. КІадеш тІехь говзачу балхаца тІетегна каруб-маликийн суьрташ хила деза.
2ХІора шаршун йохалла ткъе бархІ дол, шоралла диъ дол хила еза. Шаршуш ерриш а цхьана барамехь хила еза.
3Пхи шаршу цхьаьна а, важа пхи шаршу цхьаьна а вовшахтесна хила еза.
4Сийначу кІадих туьйдаргаш де хьалхарчу пхеаннах йистерачу шаршун цхьана агІор, иштта де вукху пхеаннах йолчу йистерачунна а.
5Хьалхарчу пхеаннах йолчу йистерачу шаршуна тІехь шовзткъе итт туьйдарг хила деза, шолгІачу пхеаннах йолчу йистерачунна тІехь а оццул хила деза. Церан туьйдаргаш дуьхь-дуьхьал хила деза.
6Шовзткъе итт дашо мІара а яй, шаршуш цаьрца вовшахтаса, тІаккха цхьа четар хир ду цунах.
7Газанан тІергІах шаршуш е четарна тІехула лаца. Уьш цхьайтта хила еза.
8Цхьа шаршу йохалла ткъе итт дол, шоралла диъ дол хила еза. Ерриш а цхьана барамехь хила еза уьш.
9Царах пхи шаршу къастийна вовшахтаса, важа ялх а къастийна вовшахтаса. ЙолхалгІа шаршу, шалха а йиллий, четарна хьалха нисъе.
10Пхеаннах йолчу йистерачу шаршун цхьана агІор шовзткъе итт туьйдарг де, изза де ялханнах йолчу йистерачу шаршуна а.
11Шовзткъе итт цІестан мІара а яй, уьш туьйдаргех дІатийса, тІаккха дерригенах а цхьа четар хир ду.
12Четарна тІетосучу шаршун совйолуш йолчух ах тІехьарчу агІонна чукхозуш йита.
13Шаршуйн йохаллех совйолуш ерг цхьацца дол четаран шина агІор кхозуш йита, четар хьулдархьама.
14Ши кхалор е четарна тІехула лаца – цхьаъ цІен басар хьаькхна йолчу уьстагІийн цІоканех, важа хІордан дийнатийн кІедачу тІаьрсигах.
15Акацих ирахІиттийна гураш кечде четарна.
16Итт дол деха а, цхьа дол ахдол шуьйра а хила деза уьш.
17ХІора гуран ши зІок хила еза, цхьаъ шолгІачунна уллохь а йолуш.
18Четаран къилбехьа йолчу агІор ткъа гур бе.
19Ткъа оцу гурашна шовзткъа дато бух бе: шиъ цхьана гурана – цуьнан шина зІакарна, шиъ вукху гурана – цуьнан шина зІакарна.
20Четаран къилбаседехьа йолчу агІор ткъа гур бе.
21Царна шовзткъа дато бух бе, ши бух цхьана гурана а беш.
22Четаран тІехьарчу, малхбузехьа йолчу агІор ялх гур кечбе.
23Ши гур тІехьарчу агІор шина сонехь а кечбе.
24Уьш лахахь вовшахтесна хила деза, ткъа лакхахь цхьана чІагарх дІатесна хила а деза. Шина сонехь болу и ши гур иштта бина хила беза.
25Берриг а бархІ гур хир бу, уьш тІехІитто ялхитта дато бух а болуш – хІора гурана шишша бух.
26Акацих хьокхий кечде: пхиъ цхьана агІор долчу гурашна,
27пхиъ вукху агІор долчу гурашна, кхин пхиъ тІехьарчу, малхбузехьарчу агІор долчу гурашна.
28Юккъехь болу хьокха гурашна юккъехула цхьана йистера вукху йисте чекхбала беза.
29Гурашна тІехула деши лаца, хьокхий чухІитто чІагарш а деших е, хьокхешна тІехула а деши лаца.
30Хьайна лам тІехь гайтинчу кепара четар дІахІоттаде.
31Сийначу а, сирла-цІечу а, таьІна-цІечу а эхангах а, дуткъачу кІадих а хьалха уллу кирхьа де. Цу тІехь говза дина каруб-маликийн суьрташ хила деза.
32И кирхьа акацих бинчу беа бІогІамна тІеолла. И бІогІамаш дешица кхелина а, шайна тІехь дашо зІакарш йолуш а, детих бинчу баххаш тІехь лаьтташ а хила деза.
33Четаран лакхахь уллу мІерех дІатаса и кирхьа. Цунна тІехьа дІахІоттаде бартбаран тІорказ. Цу кирхьано еза чоь уггар езачу чоьнах дІакъастор ю.
34Уггар езачу чохь долчу бартбаран тІорказна тІе негІар дилла.
35Кирхьанна арахьа четаран къилбаседехьа йолчу агІор стол хІоттае, цунна дуьхьал четаран къилбехьа йолчу агІор стогар хІоттабе.
36Четарна чуволучу меттехь сийначу а, сирла-цІечу а, таьІна-цІечу а эхангах а, дуткъачу кІадих а шаршу кечъе, тІехь говзачу суьрташца юьйцина йолу.
37И шаршу дІаолла акацих пхи бІогІам кечбе, уьш дешица кхала. Царна тІехь дашо мІерий а де, и бІогІамаш тІехІитто пхи цІестан бух а бе».
СагІа доккхучу кхерчах лаьцна
(Арадаккхар 38:1-7)
27
1«Акацих сагІа доккху кхерч бе. Иза беакІов а болуш, бохалла а, шоралла а пхи дол хила беза, локхалла кхо дол хила беза.
2Кхерчан еа маьІІехь цхьацца маІа е, уьш цуьнца цхьана декъах а йойтуш. Кхерч цІастанца кхала.
3Цуьнца цхьаьна е юкъ чуйохка кхабанаш а, лело аьшкалш а, боганаш а, мІерий а, кІора чубухку нойш а. И хІуманаш цІастанах йина хила еза.
4ЦІастанах цаца бе кхерчана тІебилла. Цецан еа маьІІехь цІастанах цхьацца чІуг е.
5Кхерчан хІазарна кІел билла и цаца, кхерчана юккъе кхаччалц иза дІа а нисбеш.
6Кхерчана акацих хьокхий кечде, царна тІе а цІаста лаца.
7Хьокхий чІагаршна чу хІиттаде, кхерч дІахьочу хенахь уьш шина агІор хилийта.
8Юккъехь баьсса а болуш, аннех бе кхерч, Ас лам тІехь хьайна ма-гайттара».
Делан четаран кертахь
(Арадаккхар 38:9-20)
9«Делан четаран керт нисъярхьама, шаршуш охка. Къилбехьа агІор дуткъачу кІадих йина шаршуш охка, церан йохалла бІе дол хила еза.
10Ткъа бІогІам а, ткъа цІестан бух а хІоттабе царна. БІогІамаш тІера мІерий а, царна тІера дІатосургаш а дато хила еза.
11Иштта къилбаседехьа агІор а бІе дол еха шаршуш охка. Царна а ткъа бІогІам а, цІестан ткъа бух а кечбе. БІогІамаш тІера мІерий а, дІатосургаш а детих е.
12Кертан шоралла, малхбузехьа агІор, шовзткъе итт дол еха шаршуш охка. Царна итт бІогІам а, итт бух а кечбе.
13Кертан шоралла, малхбалехьа агІор, шовзткъе итт дол еха шаршуш охка. Царна а итт бІогІам а, итт бух а кечбе.
14Цхьана агІор, керта воьдучохь, йохаллина пхийтта дол хуьлуьйтуш шаршуш охка, царна кхо бІогІам а, кхо бух а кечбе.
15Вукху агІор а йохаллина пхийтта дол шаршуш охка, царна кхо бІогІам а, кхо бух а кечбе.
16Кертан кевнна йохаллина ткъа дол хуьлуьйтуш, тІехь тІамарш а йолуш, сийначу а, сирла-цІечу а, таьІна-цІечу а эхангах а, дуткъачу кІадих а йина шаршуш охка. Царна биъ бІогІам а, биъ бух а кечбе.
17Дерриш а кертана гонахара бІогІамаш детих йинчу дІатосургашца вовшахтесна хила деза. Царна тІера мІерий детих дина хила деза, ткъа церан баххаш цІастанах бина хила беза.
18Керт йохалла бІе дол, шоралла шовзткъе итт дол, локхалла пхи дол хила еза. Цунна оьхкина шаршуш дуткъачу кІадих хила еза, бІогІамийн баххаш цІестан хила деза.
19Делан четар чохь лело гІирсаш а, иза чІагІдеш тухуш долу хьостамаш а, керт чІагІдеш долу хьостамаш а цІастанах дина хила деза».
Стогар Іалашбарх лаьцна
(Іамалъяр 24:1-4)
20«Исраилхошна тІедилла, даго тоьлла цІена зайтдаьтта да алий, стогар массо а хенахь богуш хилийта.
21Гуламан четар чохь бартбаран тІорказна хьалха оьллинчу кирхьанна арахьа хир бу стогар. АхІарона а, цуьнан кІенташа а и стогар Везачу Элана хьалха латийна латто беза, сарахь дуьйна Іуьйре тІекхаччалц. Ерриг а тІейогІу йолчу ханна исраилхойн тІаьхьенашна тІедиллина ду иза».
Динан коьртачу ден АхІаронан духарх лаьцна
(Арадаккхар 39:1-7)
28
1«Хьайн ваша АхІарон а, цуьнан кІентий а исраилхошна юкъара схьа а къастабай, царах Суна гІуллакх деш болу динан дай бе. Уьш АхІарон а, цуьнан кІентий: Надаб а, АбихІу а, ЭлиІазар а, Итамар а хила беза.
2Хьайн вешина АхІаронна деза духарш де, цуьнан сий а, ларам а айархьама.
3Цу балхана Ас похІма деллачу говзачу нахе дІаала, Суна гІуллакх деш динан да хила иза къобалван, АхІаронна духарш кечде алий.
4Цара кечдан деза духарш хІорш ду: некха тІе уллу беза тІоьрмаг а, ийпад а, тІехула юху оба а, дуткъачу дуьйцинчу кІадих коч а, чалба а, доьхка а. И деза духарш АхІаронна а, цуьнан кІенташна а дайта, Суна гІуллакх деш динан дай уьш хилийта.
5Пхьерашка деши а, сийна а, сирла-цІен а, таьІна-цІен а эханг а, дуткъа кІади а схьаэцийта.
6Деших а, сийначу а, сирла-цІечу а, таьІна-цІечу а эхангах а, дуткъачу кІадих а ийпад цІе йолу тІехула юху бедар говзаллица кечъяйта цаьрга.
7Белшашкахь ийпад дІайоьхкуш ши гур хила беза, цаьрца ийпадан ши агІо цхьаьнатесна хилийта.
8Ийпадна тІехула доьхкуш, иза ша санна дина долу доьхка хила деза. Деших а, сийначу а, сирла-цІен а, таьІна-цІен а эхангах а, дуткъачу кІадих а дина хила деза иза.
9Оникс цІе йолу ши беза тІулг схьа а эций, царна тІехь Исраилан кІентийн цІераш язъе:
10ялх цІе цхьана безачу тІулга тІехь, важа ялх вукху безачу тІулга тІехь, вокх-воккхачу кІентан цІе хьалха а язъеш.
11МухІар дечу пхьере шина тІулга тІехь Исраилан кІентийн цІераш а язъяйтина, дашо беттанаш чу хІиттадайта и тІулгаш.
12Ийпадан гураш тІехь чІагІъяйта и ши ботт. Цара Везачу Элана исраилхой дагахь латтор бу. Цунна хьалха АхІарона шен белшаш тІехь лелор ю и цІераш, уьш дагахь латтийта.
13Деших беттанаш е.
14ЦІеначу деших юьйцина ши зІе а яй, уьш беттанаш тІе дІатийса».
Некха хьалха уллучух лаьцна
(Арадаккхар 39:8-21)
15«Говзачу балхаца некха тІе уллу беза тІоьрмаг а бе. Ийпад санна, деших а, сийначу а, сирла-цІен а, таьІна-цІен а эхангах а, дуткъачу кІадих а йина хила еза иза а.
16ЕакІов а, шалха а хила еза иза, йохалла а, шоралла а цхьа ше а йолуш.
17Дашо беттанаш чохь деза тІулгаш дахка безачу тІоьрмагна тІе беа могІарехь. Цхьана могІарехь рубин а, топаз а, изумруд а хилийта.
18ШолгІачу могІарехь карбункул а, саппир а, алмаз а хилийта.
19КхозлагІчу могІарехь яхонт а, агат а, аметист а хилийта.
20БоьалгІачу могІарехь хризолит а, оникс а, яспис а хилийта. Дашо беттанаш чу хІиттийна хила деза уьш.
21ТІулгаш шийтта хила беза Исраилан шийтта кІентан цІарах. ХІора тІулга тІехь, мухІарна тІехь санна, Исраилан тайпанийн цхьацца цІе язйина хила еза.
22ЦІеначу деших юьйцина зІенаш е безачу тІоьрмага тІе таса.
23Дашо ши чІуг а яй, безачу тІоьрмаган шина маьІІе дІатаса уьш.
24Юьйцина ши зІе оцу шина чІагарх дІатаса.
25Шина зІенан важа ши юьхьиг хьалхарчу агІор долчу ийпадан гурашна тІехь йолчу шина баттах дІатаса.
26Дашо ши чІуг а яй, безачу тІоьрмаган чухуларчу, ийпадна уллохь йолчу шина маьІІе дІатаса уьш. Ши дашо чІуг а яй, безачу тІоьрмагна чухула ийпад йолчу агІор дІатаса уьш.
27Кхин а ши дашо чІуг а яй, ийпадан гурана лахахьа, хьалха агІор, доьхкарна тІехула дІатаса уьш.
28Беза тІоьрмаг шен чІагаршца сийначу эханган тІергаца ийпадан чІагарех дІабехка, ийпадан доьхкарна тІехула а болуьйтуш, ийпадах дІа а ца къостуьйтуш.
29Ша Делан четар чу воьдуш, АхІарона безачу тІоьрмага тІехь шен дагна уллохь Исраилан тайпанийн цІераш лелор ю, Везачу Элана уьш массо а ханна дагахь латтийта.
30Безачу тІоьрмага тІе дахка Урим а, Тумим а олу деза тІулгаш
[18]. Везачу Элана хьалха АхІарон хІуттуш цуьнан дагна уллохь хир ду уьш. Ша Везачу Элана хьалха а волуш, исраилхошна хІун дан деза билгалдаккхаран хІуманаш шен дагна уллохь лелор ю АхІарона».
Динан дайн духар
(Арадаккхар 39:22-31)
31«Ийпадаца юха оба е сийначу басахь.
32Цунна юккъехь корта чекхбаккха Іуьрг хила деза. ЭтІа ца этІийта цу Іуьрган йистош, кІади а лоцуш, дІатега еза.
33Обанан юьхах сийначу а, можачу а, сирла-цІечу а, таьІна-цІечу а эхангах дина оьргаш охка, царна юккъе гобаьккхина дашо горгалеш а тосуш.
34Дашо горгали а, уьйраг а уллуш, кечъе обанан юх.
35Оба АхІаронна тІехь хир ю иза волчуьра зов хазийта, Делан четаран езачу чоьнна чохь Везачу Элана хьалха хІуттуш а, цу чуьра араволуш а иза ца кхалхийта.
36ЦІеначу деших экъа е. Цу тІехь, мухІар тІехь санна, язде: „Везачу Элана къобалдинарг“.
37Чалбанан хьалхарчу агІор сийначу тІергаца дІатаса иза.
38АхІарона иза шен коьрта тІехь лело еза. Нагахь исраилхоша даьхна сагІанаш кхачам боцуш хилахь, нехан бехк цо шена тІе лоцур бу. Веза Эла оцу сагІанашна резахилийта, массо а ханна АхІарона шен коьрта тІехь лело еза и экъа.
39Дуткъачу кІадих коч йоза, иштта, чалба а, доьхка а де дуткъачу кІадих. Доьхка тир яьккхина хила деза.
40АхІаронан кІенташна а е кучамаш а, доьхкий а, коьртах йоьхку хІуманаш а. Цу духарша церан сий а, ларам а хуьлуьйтур бу.
41Хьайн вешина АхІаронна а, цуьнан кІенташна а тІедуха и духарш. Царна тІе даьтта а дуттуш, Суна леррина гІуллакх дан къобалбе уьш, Сан дуьхьа уьш дІа а къастош, тІаккха Суна лерина гІуллакх деш динан дай хир бу царах.
42Дуткъачу кІадих, гІодаюкъара гІогІаш тІе кхаччалц дегІ хьулдеш, бедар кечъе царна.
43И бедарш АхІаронна а, цуьнан кІенташна а тІехь хила еза, уьш гуламан четар чу богІуш а, езачу чоьнна чохь гІуллакх дан сагІа доккхучу кхерчана тІе богІуш а, царна тІе бехк а биллина, уьш хІаллак ца хилийтархьама. АхІаронна а, цуьнан тІаьхьенна а гуттаренна а тІедиллина хІума ду иза».
Динан дай къобалбан тІедехкинарш
(Іамалъяр 8:1-36)
29
1«Суна лерина гІуллакх дан царах динан дай беш, ахь хІара дан деза: кхиъна йогІу старгІа а, ши ка а схьабалабе (уьш массо а дерт доцуш хила деза),
2совсаза бепиг а, зайтдаьтта тоьхначу демах дина совсаза бепиг а, зайтдаьтта хьаькхна дуткъа совсаза хьокхамаш а схьаэца. Уьш кІенан демах дина хила деза.
3Цхьана тускар чу бепиг а, хьокхамаш а дахка, ткъа иза старгІица а, шина коьмаца а цхьаьна схьада.
4АхІарон а, цуьнан кІентий а, гуламан четаран неІаре схьа а балабай, хица лийчабе.
5Духарш схьа а эций, АхІаронна тІе коч а, оба а, ийпад а юха, некха хьалха беза тІоьрмаг а олла, юкъах ийпада тІехула доьхка а дехка.
6Цуьнан коьрта чалба а тилла, ткъа цу тІехь иза Везачу Элана лерина ву аьлла таж а чІагІде.
7Къобалдан лерина долу даьтта, схьа а эций, АхІаронан коьрта тІе дотта, иза къобал а веш.
8Схьа а балабай, цуьнан кІенташна тІе кучамаш юха.
9Царна
[19] юкъах доьхкарш а дехка, кортош тІе кІадинан асанаш а яхка, тІаккха царах ерриг а тІейогІучу ханна динан дай хир бу. Иштта АхІарон а, цуьнан кІентий а Суна леррина гІуллакх дан къобалбийр бу ахь.
10СтаргІа гуламан четарна хьалха схьаялае. АхІарона а, цуьнан кІенташа а старгІин коьрта тІе куьйгаш дохкур ду.
11Делан цІенна хьалха, Везачу Элана а гуш, урс хьакха цу старгІина.
12СтаргІин цІий хьайн пІелгаца сагІа доккхучу кхерчан маІаш тІе а хьакха, диснарг кхерчана улло охьа а дотта.
13Чоконаш хьулъеш мел йолу мохь а, доІах тІехь йолу мохь а, шайна тІера махьарца ши жим а, схьа а эций, сагІа доккхучу кхерча тІехь багабе.
14СтаргІин жижиг а, неІ а, боьхаллаш а, шайн меттаматтера ара а яхий, ягае. Иза къинах луш долу сагІа ду.
15Юха шина коьмах цхьаъ схьабалабе. АхІарона а, цуьнан кІенташа а цуьнан коьрта тІе куьйгаш дохкур ду.
16Коьмана урс а хьакхий, цуьнан цІий схьа а эций, сагІа доккхучу кхерчан еа агІонна тІе цинцаш тоха.
17Ка дакъошка бекъа а бекъий, цуьнан чоконаш а, когаш а била. Йилина меженаш дакъошна а, коьртана а тІеяхка.
18Берриг а ка сагІа доккхучу кхерча тІехь багабе. Иза дийнат дагоран цІера тІехь даьккхина сагІа ду, цуьнан хьожа Везачу Элана тамехь ю.
19Важа ка а схьабалабе. АхІарона а, цуьнан кІенташа а куьйгаш цуьнан коьрта тІе дохкур ду.
20Коьмана урс а хьакхий, цуьнан цІийх цхьадерг АхІаронан а, цуьнан кІентийн а аьтту лерган дуьмана тІе а, аьтту куьйган а, коган а нана-пІелга тІе а хьакха. Юха сагІа доккхучу кхерчан еа агІонна тІе цІийн цинцаш тоха.
21Къобалдаран цхьажимма зайтдаьтта а, сагІа доккхучу кхерча тІера цхьажимма цІий а, схьа а эций, АхІаронна а, цуьнан бедаршна а цинцаш тІетоха, цуьнан кІенташна а, церан бедаршна а цинцаш тІетоха. ТІаккха иза а, цуьнан бедарш а, шайн бедаршца цуьнан кІентий а базбина хир бу.
22АхІарон вазваран ка иза болу дела, коьман мохь а, цуьнан дума а, чоконан мохь а, доІахана тІера мохь а, ши жим а, царна тІера мохь а, аьтту гІогІ а схьаэца.
23Везачу Элана хьалха дІахІоттийначу тускар чуьра совсаза цхьа бепиг а, зайтдаьтта тоьхначу демах дина совсаза цхьа бепиг а, зайтдаьтта хьаькхна дуткъа совсаза цхьа хьокхам а схьаэца.
24И дерриг а АхІаронан а, цуьнан кІентийн а кара дилла. ТІаккха цаьрга и хІуманаш Везачу Элана лерина шатайпа сагІа санна хьалаайийта.
25Юха, цаьргара схьа а эций, сагІа доккхучу кхерча тІехь, дийнат дагоран сагІина тІехь, ягае уьш, Везачу Элана тамехь хьожа кхетийта. Иза цІера тІехь даьккхина сагІа ду.
26АхІарон вазваран коьман накха схьа а эций, Везачу Элана лерина шатайпа сагІа санна хьалаайа иза.
27Вазваран коьмах АхІаронна а, цуьнан кІенташна а лерина дакъош схьакъастаде Суна: хьалаайина накха а, гІогІ а.
28ТІейогІу йолчу хенахь исраилхоша гуттар а АхІаронна а, цуьнан кІенташна а дІалун долу дакъош хир ду уьш. И сацам Ас гуттаренна а бина. И дакъош исраилхоша Суна луш долу совгІат ду, цара бертан сагІанаш дохучу хенахь.
29АхІаронна дина деза духарш цуьнан кІенташна дуьсур ду, и духарш шайна тІехь а долуш, уьш, тІе даьтта а дуттуш, Суна леррина гІуллакх дан къобалбархьама.
30ВорхІ дийнахь и духарш лело деза АхІаронан метта веанчу цуьнан кІентех волчу а, гуламан четаран езачу чоьнахь Суна гІуллакх дан цу чу воьдун волчу а динан дас.
31АхІарон вазваран ка схьа а эций, цунах долу жижиг езачу меттехь кхехкаде.
32Гуламан четаран неІарехь цу коьман жижиг а, тускар чуьра дисина долу бепиг а даа деза АхІарона а, цуьнан кІенташа а.
33АхІаронан а, цуьнан кІентийн а къинош дІадахаран Іадатехь, Суна хьалха гІуллакх дайта уьш къобалбан а, уьш базбан а йолчу хенахь, лелабо и кхача. Кхиволчо и кхача баа мегар дац, иза беза хиларна.
34Нагахь санна цу жижигах а, баьпках а Іуьйре тІекхаччалц хІума дисахь, иза дагаде. Диснарг даа мегар дац, хІунда аьлча иза беза кхача бу.
35АхІаронца а, цуьнан кІенташца а дан дезарг Ас хьайна тІе-ма-диллара кхочушде дерриг а. Суна леррина гІуллакх дан уьш къобалбар ворхІ дийнахь дІадахьа деза.
36ХІора дийнахь цхьацца старгІа, е а йийна, къинна дуьхьал сагІа санна яккха, къа дІадаккхархьама а, сагІа доккху кхерч цІанбархьама а. Кхерча тІе даьтта дотта, иза беза хилийта.
37ВорхІ дийнахь иштта къа дІадоккху сагІанаш даха, кхерч баз а беш. ТІаккха иза чІогІа беза хир бу. Дерриг а кхерчах хьакхаделларг деза хир ду».
ХІора дийнахь доху сагІанаш
(Лелар 28:1-8)
38«ХІора дийнахь сагІа доккхучу кхерча тІехь цхьа шо кхаьчна ши Іахар сагІина боккхур бу ахь.
39Цхьа Іахар Іуьйранна баккха, важа сарахь баккха.
40Хьалхарчу Іахарца иштта сагІанаш даха: кхачанан сагІа санна хІинан доьалгІа дакъа тоьлла долчу зайтдаьттанца эдина бархІ кад дама, ткъа чагІаран сагІа санна биъ кад чагІар.
41ШолгІа Іахар сарахь, сагІа санна баккха, ткъа цуьнца хьалхарчуьнца санна долу кхачанан сагІа а, чагІаран сагІа а даккха. Иза цІера тІехь даьккхина сагІа ду, ткъа цуьнан хьожа Везачу Элана тамехь хир ю.
42Иштта дагоран сагІа аш гуттар а даккха деза Везачу Элана хьалха, гуламан четарна чу волучохь. Цигахь, шуна хьалха а хІуттуш, хьоьца къамел дийр ду Ас.
43Цу меттехь исраилхошна хьалха хІуттур ву Со, Сан олаллин нуьро цу меттигах еза меттиг йийр ю.
44Гуламан четар а, сагІа доккху кхерч а базбийр бу Ас. АхІарон а, цуьнан кІентий а Ас дІакъастор бу, цаьрга Сайна динан дайшка санна гІуллакх дайта.
45Исраилхошна юкъахь Іийр ву Со, церан Дела а хир ву Со.
46Царна хуур ду Со церан Веза Дела вуйла, царна юкъахь Іархьама, уьш Мисарара арабаьхна волу. Со церан Веза Дела ма ву».
Хаза хьожа йогІу хІума ягочу кхерчах лаьцна
(Арадаккхар 37:25-28)
30
1«Акацих хаза хьожа йогІу хІума яго кхерч бе.
2Иза беакІов хила беза, цхьа дол беха а, цхьа дол шуьйра а, ши дол лекха а болуш. Кхерчан еа маьІІехь маІаш хила еза, кхерчаца цхьаьнахоттаелла а йолуш.
3ЦІена деши лаца цунна тІехула а, гонах а, маІашна тІе а. Кхерчана гонах дашо сара лаца.
4Серана кІелахь цуьнан шинна а агІор деших ши чІуг е, вукху агІор а е иштта ши чІуг. Кхерч лело хьокхий чекхдаха деза цу чІагарех.
5Хьокхий а акацих де, тІехула деши а лоцуш.
6Тоьшаллин тІорказна хьалха оьллинчу кирхьанна сехьа агІор хІоттабе и кхерч. Тоьшаллин тІорказна тІехула къинош дІадахаран негІарна дуьхьал ду иза, Со хьуна дуьхьал хІуттучу меттехь.
7Цу кхерчана тІехь АхІарона хаза хьожа йогІу хІума ягор ю. ХІора Іуьйранна, къуьданаш цІандечу хенахь, цу кхерчана тІехь хаза хьожа йогІу хІума яго еза АхІарона.
8Сарахь а, ша къуьданаш латош, оцу кхерчана тІехь яго еза цо хаза хьожа йогІу хІума. ТІейогІу йолчу хенахь Везачу Элана хьалха аш гуттар а дан дезаш ду иза.
9Цу кхерча тІехь кхин йолу хІума ма ягае, дийнаташ дагоран а, кІен а сагІанаш ма даха цу тІехь, иштта, чагІаран сагІа ма дитта цу тІе.
10Къинна дуьхьал даьккхинчу сагІин цІий а эцна, шарахь цкъа АхІарона оцу кхерчан маІаш тІе хьакха деза и цІий, кхерч цІанбархьама. Шуна тІаьхьенна гуттаренна а шарахь цкъа кхерч иштта цІанбан безаш бу. Везачу Элана хьалха уггар беза кхерч бу иза».
Делан четарна луш йолу ял
11Везачу Эло Мусага элира:
12«Айхьа исраилхой багарбечу хенахь хІоранга а шен синах Везачу Элана мах балийта, цу хенахь царна юкъахь кхераме хІумма а ца хилийтархьама.
13ХІораммо а, ша вагарвечу хенахь, ахшекхал дала деза, дезачу шекхале хьаьжжина (цхьана дезачу шекхала чу ткъа гер
[20] догІу). И ахшекхал Везачу Элана луш долу сагІа ду.
14Ткъа шарал тІехваьлла волчо хІораммо а Везачу Элана и сагІа дала деза ша вагарвечу хенахь.
15Хьал долчо сов а ца луш, къечо кІезиг а ца луш, ахшекхал шен сих мах бала беза Везачу Элана хІораммо а.
16Исраилхошкара схьаэцна и дети гуламан четаран гІуллакхна леладе. Везачу Элана хьалха исраилхошна дагахь лаьттар ду иза, шайн синойх белла мах буйла хууш».
Юьхь-куьгдуьлургах лаьцна
17Везачу Эло Мусага элира:
18«ЦІастанан юьхь-куьгдуьлург е цІано ян, цІастанах цуьнан бух а бе. Иза гуламан четарна а, сагІа доккхучу кхерчана а юккъе а хІоттаяй, цу чу хи дотта.
19АхІароне а, цуьнан кІенташка а цу чуьра долчу хица шайн куьйгаш а, когаш а дилийта.
20Шаьш гуламан четар чу боьлхуш, дегІах хи кхарза деза цара бала ца балархьама. Иштта дан деза шайн гІуллакх дан сагІа доккхучу кхерча тІебоьдучу хенахь а, Везачу Элана цІера тІехь сагІа даккхархьама.
21Бала ца балархьама шайн куьйгаш а, когаш а хица дила деза цара. Царна а, церан тІаьхьенашна а гуттаренна а тІедиллина ду иза».
Къобалван тІедуттуш долу даьтта
22Везачу Эло Мусага элира:
23«Хаза хьожа йогІу уггар тоьлла хІуманаш схьаэца: шийтта герка
[21] коча деза даьтта а, цуьнан ахбарам я ялх герка хаза хьожа йолу корица а, ялх герка хаза хьожа йолу эрз а,
24шийтта герка кассия-диттах даьккхина даьтта а, ялхитта кад зайтдаьтта а.
25Оцу дерригенах а тІедуттуш долу а, духІиш кечдаран пхьеро эдинарг санна долу а деза даьтта кечде. Иза къобалваран деза даьтта хир ду.
26Гуламан четарна а, тоьшаллин тІорказна а,
27стоьлана а, цу тІехь лаьттачу хІуманашна а, стогарна а, цуьнан гІирсана а, хаза хьожа йолу хІума ягочу кхерчана а,
28дийнаташ дагоран сагІа доккхучу кхерчана а, цуьнан гІирсана а, цІано ечу юьхь-куьгдуьлургана а, цуьнан бухана а тІе дотта иза.
29Иштта язъе и хІуманаш, тІаккха уьш чІогІа еза хир ю. Дерриг а царах хьакхалуш дерг деза хир ду.
30АхІарон а, цуьнан кІентий а, тІе даьтта а доттий, базбе, Суна гІуллакх деш динан дай царах хилийта.
31Исраилхошка дІаала: „Шун тІаьхьенашкахь Суна лерина долу къобалваран деза даьтта хир ду иза.
32Хийрачу нехан догІмашна тІе иза дотта мегаш дац, кхидолчу Іалашонашна цуьнан барамех эдина даьтта а дан мегар дац. Иза чІогІа деза ду, шуна деза хила а деза иза.
33Цунах тера даьтта а кечдина, иза хийрачу стагана тІе дуттург шен халкъана юкъара эккхор ву“».
Хаза хьожа йогІу сегІаз
34Везачу Эло Мусага элира: «Хаза хьожа йогІу сегІазаш схьаэца: стакти а, оних а, халван а, цІена ливан а цІе йолу хІуманаш. Ерриг а цхьана барамехь хила еза.
35Хаза хьожа йогІу а, духІиш кечдаран пхьеро эдинарг санна долу а сегІаз кечде цу хІуманех. Цу чу туьха таса, иза цІена а, деза а хилийтархьама.
36Цунах цхьа дакъа, кегийра ата а атий, гуламан четар чохь, Со хьайна дуьхьал вогІун волчохь, тоьшаллин тІорказна хьалха дилла. Шуна чІогІа еза хІума хир ю иза.
37И санна хаза хьожа йогІу сегІаз шайна ма делаш, Везачу Элана лерина бен хила йиш яц и еза хІума.
38Цуьнан хьожа кхетархьама цунах тера сегІаз кечдинарг шен халкъана юкъара эккхор ву».
Пхьерех лаьцна
(Арадаккхар 35:30–36:1)
31
1Везачу Эло Мусага элира:
2«Ас хаьржира ЯхІудан тІаьхьенах волчу Хьоран кІентан Урин кІант Бацалиал.
3Ас иза Делан Синах вуьзна. Муьлхха а хІума ян похІма а, говзалла а, хаар а Ас делла цунна:
4говзачу куьцан хьесап дан а, и куц деших а, детих а, цІастанах а дан а,
5дезачу тІулгах а, дечигах а хІуманаш кечъян а, мел болу говза болх бан а.
6Данан тІаьхьенах волу Ахьисамахан кІант ОхІлиаб велира Ас цунна гІоьнна. ХІора пхьерана Ас хьекъал а, говзалла а делира, Айса хьуна тІедиллинарг цаьрга кхочушдайта.
7Цара дийр ду гуламан четар а, тоьшаллин тІорказ а, цу тІе негІар а, четаран берриг а гІирс а,
8стол а, цуьнан гІирс а, цІеначу деших болу стогар а, цуьнан мел болу гІирс а, хаза хьожа йогІу хІума яго кхерч а,
9дийнаташ дагоран сагІа доккху кхерч а, цуьнан мел болу гІирс а, юьхь-куьгдуьлург а, цуьнан бух а,
10динан дайн деза духарш а (Іамал ечу хенахь динан да волчу АхІарона а, цуьнан кІенташа а тІедуха дезаш долу деза духарш),
11къобалваран даьтта а, четаран езачу чоьнна хаза хьожа йогІу сегІаз а – дерриг а дийр ду цара, Ас хьоьга ма-аллара».
Шоьтан садоІу де ларар
12Везачу Эло Мусага элира:
13«ДІаала исраилхошка иштта: „Сан шоьтан садоІу денош ларде, хІунда аьлча тІейогІуш йолчу тІаьхьенашна иза Суна а, шуна а юкъахь шатайпа билгало хир ю шуна хаийта, шух деза халкъ деш волу Веза Эла Со вуйла.
14Шоьтан садоІу де ларде, хІунда аьлча иза шуна деза ду. Иза сийсаздинарг вуьйр ву, цу дийнахь болх беш верг шен халкъана юкъара эккхор ву.
15Ялх дийнахь болх бе, ткъа ворхІалгІа де – Везачу Элан дуьхьа дІакъастош долу дуьззина садаІаран шоьтан де ду. Шотдийнахь болх беш верг муьлхха а вен веза.
16Массо а хенахь исраилхоша лардан деза шоьтан садоІу де, шайн тІаьхьенашкахь а иза лоруш, гуттар а хир болу барт санна.
17Иза Суна а, Исраилан халкъана а юкъахь йолу шатайпа билгало ю ерриг а тІейогІу йолчу ханна, хІунда аьлча Везачу Эло ялх дийнахь кхоьллина стигал а, латта а, ткъа ворхІалгІачу дийнахь Цо, Ша динчу гІуллакхех паргІат а ваьлла, садаьІна“».
18Синай-лам тІехь Мусаца къамел чекх а даьккхина, цунна Шен куьйгаца язйина йолу тІулган ши экъа елира Везачу Эло.
Дашо старгІа
(Карлабаьккхинарг 9:6-29)
32
1Муса лам тІера чу ца вуссуш дуккха а хан яьлча, халкъо, АхІаронна гонах а гулделла, элира: «Тхо Мисарара арадаьхначу Мусана хІун хилла тхуна ца хаьа, цундела, хьалха а ваьлла, тхо дІадуьгун долу дела ве тхуна
[22]».
2АхІарона элира нахе: «Шайн зударийн а, кІентийн а, йоІарийн а лергех йохку дашо чІагарш, схьа а яхий, со волчу схьая».
3Дерриг а халкъо, шайн лергашкара дашо чІагарш схьа а яьхна, уьш АхІаронна схьаеара.
4Нехан карара уьш схьа а эцна, лала а йина, царах старгІин сурт дира цо, уьрсаца иза то а деш.
ТІаккха халкъо бохура: «Хьо Мисарара арадаьккхина, хьан дела
[23] ву хІара, Исраилан халкъ!»
5Иза ган а гина, ша динчу суьртана хьалха сагІа доккху меттиг а кечйина, АхІарона дІахаийтира: «Кхана Везачу Элана лерина деза де хир ду».
6ШолгІачу дийнахь, хьалххе хьала а гІевттина, дийнаташ дагоран а, бертан а сагІанаш дехира цара. Юха, яа а, мала а охьа а хевшина, шайн самукъадаккха хьалагІевттира уьш.
7Везачу Эло Мусага элира: «Кхузара чувосса сихло, ахь Мисарара арадаьккхина хьан халкъ телхина ду.
8Аса тІедиллинчун новкъара сиха юхабевли уьш. Деших старгІин сурт а дина, цунна, сагІанаш а даьхна, Іибадат дира цара. Цара боху: „Хьо Мисарара арадаьккхина, хьан дела ву хІара
[24], Исраилан халкъ!“»
9Везачу Эло Мусага элира: «Суна гина и халкъ, ткъа иза аьрха ду.
10ХІинца вита Со, царна Сан оьгІазло карзахъялийтархьама, Соьга уьш хІаллакбайтархьама. Ткъа хьох доккха халкъ кхуллур ду Ас».
11Амма Мусас шен Везачу Деле дехар дира: «Веза Эла, Айхьа боккхачу ницкъаца а, ондачу куьйгаца а Мисарара арадаьккхинчу Хьайн халкъана тІе Хьайн оьгІазалла иштта хІунда юссуьйту Ахь?
12Мисархошка хІунда бохуьйтур ду: „Уьш Мисарара Цо мекарлонца арабаьхна, лаьмнашкахь уьш байа а, лаьтта тІера хьаькхна дІабаха а“. Хьайн оьгІазло дІа а яккхий, дохко а валий, хІаллак ма дехьа Хьайн халкъ.
13Дагабахкийтахьа ИбрахІим а, Исхьакх а, Исраил а. Хьайх чІагІо а еш, Ахь цаьрга элира: „Стигалара седарчий санна, дукха тІаьхье лур ю Ас хьуна. Айса шуна чІагІо йина хІара латта шун тІаьхьенашна дІа а лур ду, иза гуттар а церан долахь хир ду“».
14ТІаккха Веза Эла дохковелира Ша иштта ойла ярна. Ша халкъана дийр ду аьлла зулам ца дира Цо.
15Муса лам тІера чувоьссира, шен карахь тІулгах йина тоьшаллин ши экъа а йолуш. Цу экъанашна тІехь шинна а агІор яздина йозанаш дара.
16И экъанаш хилар Делан болх бара, царна тІехь долу йоза а Дала яздина дара.
17Наха ен гІовгІанаш а хезна, ЮшаІа Мусага элира: «ТІеман маьхьарий ду вайн меттамотт болчохь».
18Амма Мусас жоп делира: «Толам боккхучийн маьхьарий а дац уьш, эшочийн тийжамаш а бац, суна хезаш дерш эшарш лоькхучийн аьзнаш ду».
19Меттамотт болчу улло а веана, старгІин сурт а, хелхабуьйлу нах а шена гича, иза чІогІа оьгІазвахара. Шен карара экъанаш ламанан кІажехь охьа а кхиссина, йохийра цо.
20Цара йина старгІа схьа а эцна, иза яга а йина, цунах бухадисина дерг, ахьа а аьхьна, хи чу тесира Мусас. Юха и хи исраилхошка дІамалийтира цо.
21«ХІокху наха хьуна хІун дина, сел чІогІа къа ахь кхаьрга латадайта?» – аьлла, хаьттира Мусас АхІароне.
22«ОьгІаз ма гІолахь, сан эла, – аьлла, жоп делира АхІарона, – хьуна ма хаьа, хІара халкъ вониг дан атта дІадоьрзийла.
23Наха соьга элира: „Тхо Мисарара арадаьхначу Мусана хІун хилла тхуна ца хаьа, цундела, хьалха а ваьлла, тхо дІадуьгун долу дела ве тхуна
[25]“.
24Ас цаьрга элира: „Шайгахь долчара деши схьало“, – аьлла. Цара схьаделча, ас иза цІерга кхоьссира, цунах хІара старгІа хилира».
25Мусана гира халкъан эргІаддалар, АхІарона цуьнан дола цадар бахьана долуш хиллера иза. Цуьнан мостагІашна цу халкъах кхарда меттиг баьллера хІинца.
26Шайн меттаматтан кевнехь дІа а хІоьттина, Мусас элира: «Везачу Элан верг суна тІевола!» Берриг а левихой цунна тІебахара.
27Цо элира цаьрга: «Исраилан Везачу Дала иштта боху: „ХІора а, шен тур юкъах а дехкий, кху кевнера вукху кевне кхаччалц дІа а гІой, юхавола, хІораммо а шен ваша а, доттагІа а, уллораниг а ве“».
28Мусас аьлларг кхочушдира левихоша, цу дийнахь вийнарг кхо эзар гергга стаг вара.
29ТІаккха Мусас элира цаьрга: «Тахана шаьш Везачу Элана лерина схьакъастийра аша, хІунда аьлча шайн кІенташна а, вежаршна а дуьхьалдевлира шу. Иза бахьанехь Цо шу декъалдина».
30ШолгІачу дийнахь Мусас халкъе элира: «Аша латийнарг доккха къа ду. ХІинца Веза Эла волчу хьалавер ву со, шун къинах долу гечдар схьаэца там бу ас».
31Веза Эла волчу юха а веана, Мусас элира: «Цу халкъо доккха къа латийна, Шайна дашо дела а вина
[26].
32ХІинца гечдехьа царна. Амма нагахь Ахь геч ца дахь, со а дІавайалахь Айхьа тІеязвинчу Хьайн тептар тІера».
33Везачу Эло Мусага элира: «Сайна дуьхьал къа латийнарг Ас Сайн тептар тІера дІавойур ву.
34ХІинца, дІа а гІой, Ас хьайга аьллачу метте и халкъ дІадига. Сан Малик хьуна хьалхадаьлла гІур ду. ТаІзар даран дийнахь Ас оцу нахана таІзар дийр ду, цара латийна и къа бахьана долуш».
35АхІарона дина старгІин сурт бахьана долуш, халкъана таІзар дира Везачу Эло.
33
Синай-лам болчуьра дІагІо аьлла, дина омра
1Везачу Эло Мусага элира: «Хьо а, ахьа Мисарара арадаьккхина халкъ а кхузара дІагІо. „Хьан тІаьхьенашна лур ду Ас иза“, – бохуш, ИбрахІимна а, Исхьакхана а, Якъубана а чІагІо йинчу лаьтта тІе гІо хІинца.
2Ас хьуна хьалхадаьккхина Малик а дохуьйтур ду, канаІанхой а, эмархой а, хьетахой а, перезахой а, хьаьвихой а, явсайхой а лохкур а бу.
3Шуьрех а, мазах а дуьзначу токхечу лаьтта тІе кхочур ду шу. Со шуьца вогІур вац, новкъахь шу хІаллак ца дархьама, хІунда аьлча шун халкъ чІогІа аьрха ду».
4И гІайгІане дешнаш а хезна, нах тийжа хІиттира, цхьаммо а шен дашо хІуманаш дегІа тІе ца оьхкира.
5ХІунда аьлча Везачу Эло Мусага аьллера: «ДІаала исраилхошка: „Шу аьрха халкъ ду. Цхьана муьрана Со шуьца дІавеача а, Ас атта хІаллакдийр дара шу. Шайна тІера дашо хІуманаш схьаяха. Со хьожур ву шуна хІун дан деза“».
6Иштта Хьариб-ломана уллохь исраилхоша шайна тІера дашо хІуманаш схьаехира.
Гуламан четар
7Шайн меттаматтана юьстахо четар хІоттийра Мусас. Цунах цо гуламан четар элира. Везачу Элах хІора дагавала лууш верг шайн меттаматтана арахьа долчу цу четарна чу воьдура.
8Муса гуламан четарна тІеволавелча, дерриг а халкъ хьалагІоттура. ХІора а, шен четарна хьалха а хІуттий, Мусана тІаьхьа хьоьжуш Іара, иза четарна чу ваххалц.
9Муса четарна чу вахча, мархин бІогІам, охьа а богІий, четарна чу воьдучохь соцура, тІаккха Везачу Эло Мусаца къамел дора.
10ХІоразза а гуламан четарна хьалха лаьтта мархин бІогІам халкъана гича, хІора а лохха охьатаьІара шен четарна хьалха лаьттачохь.
11Везачу Эло Мусаца юьхь-дуьхьал къамел дора, цхьаммо шен доттагІчуьнца деш санна. Юха Муса шайн меттамотт болчу схьавогІура, ткъа цуьнан гІоьнча, Нунин кІант ЮшаІ, гуламан четарна уллора цкъа а дІа ца волура.
Шен халкъаца хир ву аьлла, Везачу Эло йина чІагІо
12Мусас элира Везачу Эле: «Ахь боху соьга, хІара халкъ дІадига, амма соьца мила вохуьйтур ву ца аьлла Ахь, „Суна цІарца хьо вевзаш ву, Со хьуна реза ву“, – Айхьа аьллашехь.
13Ткъа нагахь Хьо суна резавелахь, Хьайн ойланаш хаийтахьа суна, Хьо суна вовзархьама а, Хьо суна кхидІа резахилийтархьама а. Дагадаийтахьа хІара къам Хьайн долахь долу халкъ хилар».
14Везачу Эло элира цуьнга: «Со-со вогІур ву хьоьца, Ас хьуна синтем лур бу».
15Мусас Цуьнга элира: «Нагахь Хьо-Хьо тхоьца вогІур вацахь, тхо кхузара ара а ма дахахьа.
16Хьо тхоьца веача бен, тхуна муха хуур ду, суна а, Хьайн халкъана а Хьо реза вуйла? Кхин муьлхачу тайпана дуьнен чохь мел долчу халкъах къастало со а, Хьан халкъ а?»
17Юха Везачу Эло элира: «Ахь аьлларг Ас кхочушдийр ду, хІунда аьлча Со реза ву хьуна, цІарца хьо вовза а вевза Суна».
18ТІаккха Мусас дехар дира: «Хьайн сийлаллин нур гайтахьа суна».
19Везачу Эло жоп делира: «Хьуна хьалхахула Сайн сийлаллин нур чекхдоккхур ду Ас, хьуна хьалха ЯхІува боху Сайн цІе а кхайкхор ю, къинхетам бан луучух къинхетам а бийр бу, къахета луучух къа а хетар ду».
20Юха элира Цо: «Сан юьхь хьуна ган мегар дац, иза гина стаг дийна вуьсур вац».
21Кхин а Везачу Эло элира: «Суна уллохь цхьа меттиг ю хьуна, кху тарха тІе дІахІотта.
22Сан сийлаллин нур чекхдолучу хенахь Ас, тархан иккхинчу юккъе а хІоттийна, Сайн куьйгаца къайлавоккхур ву хьо, Со тІехваллалц.
23Ас куьг хьалаайича, хьуна Со тІехьара гур ву, амма хьуна Сан юьхь гур яц».
ТІулган керла экъанаш
(Карлабаьккхинарг 10:1-5)
34
1Везачу Эло Мусага элира: «Хьалха йиначарах тера а йолуш, тІулган керла экъанаш ага хьайна. Царна тІехь ахьа йохийначу шинна тІехь хилла дешнаш яздийр ду Аса.
2Кхана Іуьйранна кийча хила. Синай-лам тІе хьала а валий, Суна хьалха хІотта ламанан бохь тІехь.
3Хьоьца лам тІе вала цхьаннан а бакъо яц, цу лам тІехь миччахь а ша гайта а бакъо яц цхьаннан а. Шун кегий а, даккхий а даьхни хила йиш яц цу ломана уллохь дежаш».
4Хьалхалернаш санна йолу ши экъа а йина, Іуьйранна гІаьттина, Синай-лам тІе велира Муса, Везачу Эло шена тІе-ма-диллара. ТІулган ши экъа кара схьаийцира цо.
5Мархина юккъехь чу а воьссина, цунна уллохь сецира Веза Эла. ЯхІува (Веза Эла) аьлла, Шен цІе яьккхира Цо.
6Мусана хьалхахула а ваьлла, Везачу Эло Шен ЯхІува йолчу цІарах лаьцна кхайкхам бира: «Веза Эла къинхетаме а, дика а Дела ву, атта оьгІаз ца воьдуш волу а, боккха безам болуш а, тешаме волу а,
7Шен тешам эзарнаш тІаьхьенашкахь латтош волу а, зуламна а, харцонна а, къинна а гечдеш волу а, амма бехк бекхам ца беш ца буьтуш волу а, дайша латийначу къинна берашна а, берийн берашна а кхозлагІчу а, йоьалгІачу а тІаьхьенехь таІзар деш волу а».
8Цу сохьта, лаьтта а воьжна, Далла хьалха суждане вахара Муса.
9Цо элира: «Хьалдолу Эла, Хьо суна реза велахь, тхуна юкъахь дІаволахьа. ХІара халкъ чІогІа аьрха ду, амма тхан харцонашна а, къиношна а геч а дай, Хьайн халкъ санна дІаэцахьа тхо».
Барт карлабаккхар
(Арадаккхар 23:14-19;Карлабаьккхинарг 7:1-5;16:1-17)
10Везачу Эло тІаккха элира: «Аса барт бо шуьца: дерриг а хьан халкъана хьалха Ас тамашийна хІуманаш гойтур ду, дерриг дуьнен чохь долчу цхьана а халкъана хІинццалц цкъа а хилла доцу. Хьо юкъахь волчу халкъана Аса, Везачу Эло, хьан дуьхьа ден дерг гур ду, ткъа цу бахьаненна уьш ларамах буьзна хир бу.
11ХІинца Ас хьайна тІедуьллург Іалашде. Ас хьуна хьалхара лохкур бу эмархой, канаІанхой, хьетахой, перезахой, хьаьвихой, явсайхой.
12Ларлолахь, хьо дІавогІуш болчу махкарчу нахаца берта ма гІолахь, иза хьуна гур санна ца хилийтархьама.
13Церан сагІа доккху меттигаш а, Іибадат дан хІиттийна тархаш а йохаяй, Ашера-далла лерина болу церан дечиган бІогІамаш хадабай, дІабаха.
14Цхьана Везачу Элана бен, кхечу далла ахь Іибадат дан мегар дац, хІунда аьлча Эмгаралла Ерг цІе йолуш волу Веза Эла – эмгаралла йолу Дела ву.
15Ларлолахь, цу махкахь Іаш болчу нахаца берта ма гІолахь, хІунда аьлча, Соьгара дІа а бирзина, шайн деланашна тІаьхьахІиттича, царна сагІанаш даьхча, хьо дІакхойкхур ву цара, ткъа церан деланашна лерина сагІанаш даа там бу ахьа.
16Церан мехкарий хьайн кІенташна ма балабе, Везачу Элера дІа а бирзина, шайн деланашна тІаьхьахІиттар цу мехкаршка хьайн кІенташна ца Іамадайта.
17ЦІуш ма бе хьайна.
18Совсазчу баьпкан деза де лара: ворхІ дийнахь совсаза бепиг даа, Ас хьайна тІе-ма-диллара. Иза билгалъяьккхинчу хенахь Авив цІе йолчу баттахь хила дезаш ду, хІунда аьлча цу баттахь хьо Мисарара араваьлла.
19Доьзалехь дуьххьара хилла кІант Сан ву, хьан даьхни юкъара дуьххьара хилла боьрша хьайба – я уьстагІ, я газа – Сан ду.
20Хьалха хилла йолу вир, цуьнан метта Іахар а белла, паргІатъяккха. Ткъа айхьа иза паргІат ца яккхахь, виран ворта кагъе. Хьайн дуьххьара хиллачу кІентех а мах ло.
Цхьа а Суна дуьхьал ма вола, карахь совгІат а доцуш.
21Ялх дийнахь болх бе, ворхІалгІачу дийнахь садаІа. Ур-атталла ялта дІадуьйчу а, чудерзочу а хенахь цу дийнахь садаІа.
22Дуьххьарлера ялта схьаэцаран „ШавуІот“ цІе йолу деза де а, шо чекхдолуш ялта чудерзоран деза де а лара.
23Шарахь кхузза берриг а божарий Хьалдолчу Элана, Исраилан халкъан Далла, хьалха хІитта беза.
24Ас, хьуна хьалхара халкъаш дІа а лаьхкина, хьан мехкан дозанаш шордийр ду, цхьа а хьан лаьтта тІе кхевдар вац, шарахь кхузза хьайн Везачу Далла хьалха хьо вогІуш волчу хенахь.
25Дийнатан цІий Суна сагІина даьккхича, совсийна бепиг Суна сагІина ма даккха, ткъа Пасахьан сагІа Іуьйренга ма далийта.
26Хьайн лаьтто дуьххьара белла стоьмаш хьайн Везачу Делан цІа чу схьаба.
Буьхьиг шен ненан шури чохь ма кхехкае».
27Везачу Эло Мусага элира: «ДІаязде Ас хьайга аьлла дешнаш, хІунда аьлча цаьрца Ас барт бо хьоьца а, Исраилан халкъаца а».
28Мусас Веза Эла волчохь шовзткъа де а, шовзткъа буьйса а яьккхира. Цу хенахь цо яа хІума а ца йиира, хи а ца мелира. ТІулган экъанаш тІехь бартбаран дешнаш дІаяздира цо: Делера болу итт хьехам.
Муса Синай-лам тІера чувоссар
29Карахь бартбаран ши экъа а йолуш, Синай-лам тІера чувуссучу хенахь, Мусана ца хаьара шен юьхь серлаяьлла хилар, Дала цуьнца къамел дина дела.
30Мусан лепаш йолу юьхь а гина, цунна тІебахка ца хІуьттура АхІарон а, исраилхой а.
31Цо шайга тІекхайкхича, АхІарон а, халкъана юкъара тхьамданаш а Мусана тІебахара. Цаьрца къамел дира цо.
32Цул тІаьхьа массо а исраилхой цунна тІебаьхкира, ткъа Везачу Эло Синай-лам тІехь шега аьлларг дерриг а цаьрга дийцира Мусас.
33Нахаца къамел динчул тІаьхьа, пардо схьа а эцна, шен юьхь къайлаяьккхира цо.
34Везачу Элана хьалха хІоьттича, Мусас шен юьхьана дуьхьал йолу хІума дІайоккхура, ша араваллалц. Арахь шена ала тІедиллинарг исраилхошка дуьйцура цо.
35Нахана гора лепаш йолу Мусан юьхь. Ша Веза Эла волчу чуваххалц, юха а шен юьхь къайлайоккхура цо.
35
Шоьтан садоІучу дийнах лаьцна тІедиллинарг
1Дерриг а Исраилан халкъ схьа а гулдина, Мусас элира: «Везачу Эло шуна дан тІедиллинарг хІара ду:
2ялх дийнахь болх бе, ткъа ворхІалгІа де деза хилийта шайн. Иза Везачу Элана лерина садоІу шоьтан де ду. Цу дийнахь болх бинарг вуьйр ву.
3Шоьтан дийнахь цхьана а шайн хІусамашкахь цІе ма латае».
Делан четарна лерина совгІаташ
(Арадаккхар 25:1-9)
4Дерриг а Исраилан халкъе Мусас элира: «Везачу Эло тІедиллинарг хІара ду:
5шайгара Везачу Элана совгІаташ да. Даггара сагІа дала лууш волчу хІора стага Везачу Элана лерина совгІат да: деши а, дети а, цІаста а,
6сийна а, сирла-цІен а, таьІна-цІен а эханг а, дуткъа кІади а, газанан тІаргІа а,
7цІен басар хьаькхна йолу уьстагІийн цІоканаш а, хІордан дийнатийн кІеда тІаьрсиг а, акацин дечиг а,
8къуьданашна зайтдаьтта а, къобалваран даьттанах а, хаза хьожа йогІучу сегІазах а туху хаза хьожа йогІу хІуманаш а,
9оникс цІе йолу тІулг а, ийпадна чухІитто а, некха тІе уллучу безачу тІоьрмагна тІетосу а деза тІулгаш а».
Делан четарна лерина хІуманаш
(Арадаккхар 39:32-43)
10«Шегахь говзалла йолчо, ван а веана, Везачу Эло тІедиллинарг дан деза:
11деза четар а, цуьнан тхов а, тхевнна тІера кхалор а, мІараш а, гураш а, хьокхий а, бІогІамаш а, баххаш а,
12бартбаран тІорказ а, цуьнан хьокхий а, негІар а, дуьхьал уллу кирхьа а,
13стол а, цуьнан хьокхий а, берриг а цуьнан гІирс а, цу тІе хІитто Везачу Элана лерина баьпкаш а,
14четар серладаккхарна болу стогар а, берриг а цуьнан гІирс а, цуьнан кегийра къуьданаш а, дагош долу даьтта а,
15хаза хьожа йогІу хІума яго кхерч а, цуьнан хьокхий а, къобалваран даьтта а, хаза хьожа йогІу сегІаз а, Делан четаран неІаре уллу шаршу а,
16дийнаташ дагоран сагІанаш доху кхерч а, цуьнан цІестан цаца а, цуьнан хьокхий а, цуьнан берриг а гІирс а, юьхь-куьгдуьлург а, цуьнан бух а,
17кертана ухку шаршуш а, кертан бІогІамаш а, церан баххаш а, керта чуволучу уллу шаршу а,
18четар чІагІъеш тухуш долу хьостамаш а, керт чІагІъеш долу хьостамаш а, цаьрца долу машшаш а,
19Делан четарна чохь гІуллак деш тІедуха дезаш долу деза духарш а (Іамал ечу хенахь динан да волчу АхІарона а, цуьнан кІенташа а тІедуха дезаш долу деза духарш)».
Халкъо деана совгІаташ
20Муса волчуьра дерриг а Исраилан халкъ дІадахара.
21Юха нах схьаэха буьйлабелира. Даггара лууш а, сино и гІуллакх къобалдеш а волу хІора стаг вогІура Везачу Элана лерина совгІат дахьаш. Гуламан четарна а, цуьнан берриг а гІирсана а, дезачу духаршна а лерина хІуманаш яхьара цара.
22Шен даггара сагІа дала лууш долчу хІора адамо – божарша а, зударша а – мІерий а, лергах ухку чІагарш а, мухІарш а, туьтеш а, кхин йолу дашо хІуманаш а яхьара. ХІораммо а дашо совгІат, шатайпа сагІа санна, хьалаойура Везачу Элана.
23Шен долчо сийна а, сирла-цІен а, таьІна-цІен а эханг а, дуткъа кІади а, газанан тІаргІа а, цІен басар хьаькхна йолу уьстагІийн цІоканаш а, хІордан дийнатийн кІеда тІаьрсиг а дахьара.
24Детин я цІастанан совгІат луш болчу массара а иза Везачу Элана сагІина дахьара, ткъа белхан муьлхха а декъана акацин дечиг шен йолчо хІораммо а Везачу Элана сагІина яхьара иза.
25Массо а говзачу зударша шайн куьйгашца хьовзийна сийна а, сирла-цІен а, таьІна-цІен а эханг а, дуткъа кІади а дахьара.
26И болх шайн дагца тІе а лаьцна, шайна хуучара газанан тІаргІа хьовзабора.
27Халкъан тхьамданаша оникс цІе йолу а, ийпадна а, некха тІе уллучу безачу тІоьрмагна а лерина а тІулгаш дахьара,
28ткъа иштта хаза хьожа йогІу хІуманаш а, зайтдаьтта а дахьара къуьданашна а, къобалваран даьтта а, хаза хьожа йогІу сегІаз а кечдан.
29Исраилан халкъа юкъара шайн даггара сагІа дала лууш мел лелачара, божарша а, зударша а, Мусагахула Везачу Эло дан тІедиллинчу гІуллакхна шайн-шайн лаамехь Везачу Элана лерина совгІаташ дахьара.
Делан четар деш болу пхьераш
(Арадаккхар 31:1-11)
30Мусас исраилхошка элира: «Везачу Эло къастийна Хьоран кІентан Урин кІант Бацалиал, ЯхІудан тІаьхьенах волу.
31Иза Делан Синах вуьзна ву. Муьлхха а хІума ян похІма а, говзалла а, хаар а цунна делла Дала.
32Цунна хаьа говзачу куьцан хьесап дан а, и куц деших а, детих а, цІастанах а дан а,
33деза тІулгаш кечдан а, дечигах хІума ян а, мел болу говза болх бан а.
34Цунна а, Данан тІаьхьенах волчу Ахьисамахан кІантана ОхІлиабана а похІма делла кхиберш Іамо.
35Везачу Эло говзалла елла царна муьлхха а болх бан: дечигах хІума ян а, кІади дан а, сийначу а, сирла-цІечу а, таьІна-цІечу а эхангаца дуткъачу кІадеш тІехь тир яккха а, кІадеш дуца а. Царна хаьа муьлхха а говза болх бан а, цу балхана хьесап дан а».
36
1«Делан четар дан деза болх муха кхочушбан хууш волчу Бацалиала а, ОхІлиаба а, Везачу Эло хьекъал а, говзалла а елла мел болчу наха а дерриг а Везачу Эло тІе-ма-диллара дан деза».
2Мусас Бацалиал а, ОхІлиаб а, Везачу Эло говзаллаш елла а, даггара лелаш болу а массо а нах тІекхайкхира и болх бан.
3Исраилхоша Делан четар дарна еана хІуманаш Мусагара схьаийцира оцу пхьераша шайн болх бан. Ткъа халкъо хІора Іуьйранна а кхин а схьакхоьхьуш бара иза волчу шайн лаамехь бахьаш болу, совгІатна лерина гІирсаш.
4Юха Делан четарна тІехь болх беш болу пхьераш, шайн болх а сацийна, тІебаьхкира.
5Цара Мусага элира: «Везачу Эло бе аьллачу белхашна оьшучул а сов кхоьхьу наха гІирсаш».
6ТІаккха Мусас халкъе дІакхайкхадайтира, я стага а, я зудчо а Делан четарна лерина хІумма а ма я аьлла. Цул тІаьхьа наха совцийра кхоьхьуш йолу хІуманаш.
7Бан беза белхаш кхочушбарна оьшучул сов ма яра хІинцале а схьакхехьна хІуманаш!
Делан четар дар
(Арадаккхар 26:1-37)
8Белхаш бечарна юкъара уггар а говза пхьераш Делан четар дан хІиттира. Дуткъачу кІадих а, сийначу а, сирла-цІечу а, таьІна-цІечу а эхангах а итт шаршу а йина, царна тІе говзачу куьйгашца дина каруб-маликийн суьрташ тийгира цара.
9ХІора шаршу йохалла ткъе бархІ дол, шоралла диъ дол яра. Уьш ерриш а цхьана барамехь йинера.
10Пхи шаршу вовшах а хоьттина, важа пхиъ а вовшаххоьттира цара.
11Сийначу кІадих туьйдаргаш дира цара хьалхарчу пхеаннах йистерачу шаршун цхьана агІор, иштта вукху пхеаннах йолчу йистерачунна а туьйдаргаш дира.
12Хьалхарчу пхеаннах йолчу йистерачу шаршуна тІехь шовзткъе итт туьйдарг дира цара, шолгІачу пхеаннах йолчу йистерачунна тІехь а оццул дира. Церан туьйдаргаш дуьхь-дуьхьал нисдира цара.
13Шовзткъе итт дашо мІара а йина, шаршуш цаьрца вовшахтесира пхьераша, тІаккха цхьа четар хилира цунах.
14Юха газанан тІергІах четарна тІехула лаца цхьайтта шаршу йира цара.
15Уьш йохалла ткъе итт дол а, шоралла диъ дол а яра, цхьайтте а цхьана барамехь а йолуш.
16Пхи шаршу цхьаьний, ялх шаршу цхьаьний вовшахтесира цара.
17Пхеаннах йолчу йистерачу шаршуна тІе шовзткъе итт туьйдарг тийгира, ткъа иштта ялханнах йолчу йистерачу шаршуна тІе а шовзткъе итт туьйдарг тийгира.
18Уьш туьйдаргех дІатасархьама, цара шовзткъе итт цІестан мІара йира, тІаккха дерригенах а дийнна цхьаъ хилира.
19Четарна тІехула лаца ши кхалор а йира пхьераша, цхьаъ цІен басар хьаькхна йолчу уьстагІийн цІоканех, важа хІордан дийнатийн кІедачу тІаьрсигах.
20Акацин дечигах ирахІиттийна гураш кечдира цара четарна.
21Гураш итт дол деха а, цхьа дол ахдол шуьйра а дара.
22ХІора гуран ши зІок йинера цара, цхьаъ шолгІачунна уллохь а нисйина. Четаран дерриг а гураш иштта динера цара.
23Четаран къилбехьа йолчу агІор хІоттийнарг ткъа гур бара.
24Оцу ткъа гурана уьш тІехІитто шовзткъа дато бух бинера пхьераша: цхьана гуран шина зІакарна кІел ши бух, вукху гуран шина зІакарна а ши бух.
25Четаран къилбаседехьа йолчу агІор хІотто а ткъа гур бира цара.
26Царна шовзткъа дато бух а бира, ши бух цхьана гурана кІел а хІоттош.
27ТІехьарчу, малхбузехьарчу агІор бинарг ялх гур бара.
28Ши гур тІехьарчу агІор шина сонехь а бира.
29Лахахь вовшахтеснера и шиъ, ткъа лакхахь цхьана чІагарх дІатесира. Шина сонна болу и ши гур иштта бинера.
30Иштта, бархІ гур бара, уьш тІехІитто ялхитта дато бух а болуш – хІора гурана кІел шишша бух.
31Акацин дечигах хьокхий дира цара. Пхи хьокха четаран цхьана агІор долчу гурашна лерина бара,
32важа пхиъ вукху агІор долчу гурашна лерина бара, кхин пхиъ тІехьа агІор долчу гурашна а бара.
33Юккъехь болу хьокха кечбира цара, гурашна юккъехула четаран цхьана йистера вукху йисте кхаччалц.
34Гурашна а, хьокхешна а тІехула деши лецира пхьераша, хьокхий чухІитто чІагарш а деших йира.
35Дуткъачу кІадих а, сийначу а, сирла-цІечу а, таьІна-цІечу а эхангах кирхьа дира цара. Цу тІехь говзаллица каруб-маликийн суьрташ а дира.
36Кирхьанна акацих биъ бІогІам а бина, царна тІе деши а лецира, тІехь дашо зІакарш а йира. БІогІамашна биъ дато бух а бира.
37Четарна чуволлучу олла тІехь тир яьккхина йолу шаршу йира пхьераша дуткъачу кІадих а, сийначу а, сирла-цІечу а, таьІна-цІечу а эхангах а.
38Цу шаршуна пхи бІогІам бира, тІехь мІараш а еш. БІогІамийн лакхенашна а, царна тІера дІатосургашна а тІе деши лецира, ткъа лахахь цІестан пхи бух бира цара.
Бартбаран тІорказ дар
(Арадаккхар 25:10-22)
37
1Акацин дечигах тІорказ дира Бацалиала. Иза ши дол ахдол деха а, цхьа дол ахдол шуьйра а, цхьа дол ахдол лекха а дара.
2ТІорказна чухула а, тІехула а цІена деши лецира цо. Ткъа цунна тІехула, гонах, дашо сара лецира
3Йиъ дашо чІуг а йина, уьш тІорказан беа когахь дІатесира: шиъ – цхьана агІор, важа шиъ – вукху агІор.
4Акацих хьокхий а дина, царна тІехула деши лецира цо.
5Хьокхий тІорказан агІонашкахь йолчу чІагарех чекхдехира цо, цаьрца иза лелорхьама.
6ТІорказна тІедуьллу негІар дира цІеначу деших. НегІар ши дол ахдол деха а, цхьа дол ахдол шуьйра а дара.
7Туьйсинчу деших негІарна тІехь шина агІор каруб-маликаш дира Бацалиала.
8Цхьа каруб-малик цхьана агІор, важа вукху агІор нисдинера, и шиъ, дийнна цхьа хІума а долуш, негІарца цхьаьна.
9Хьалаайинчу тІемашца негІар дІа а хьулдеш, яххьаш дуьхь-дуьхьал а йолуш, негІарна тІедирзина дара и каруб-маликаш.
Даздина баьпкаш тІедохку стол яр
(Арадаккхар 25:23-30)
10Акацих стол йира Бацалиала ши дол еха а, цхьа дол шуьйра а, цхьа дол ахдол лекха а.
11ТІехула деши а лаьцна, цунна гонах а дашо сара лецира цо.
12Юха цу стоьлана гонах кераюкъан шораллехь гур а бина, цунна тІе а дашо сара лецира цо.
13Йиъ дашо чІуг а йина, стоьлан когаш болчохь, беа сонехь дІачІагІйира цо.
14Стол дІасалело хьокхий чекхдоху чІагарш стоьлан гурана уллохь йинера.
15Стол дІасалело хьокхий акацих дина дара, тІехула деши а лоцуш.
16Цул тІаьхьа стоьла тІе хІитто пхьегІаш цІеначу деших йира: бошхепаш а, еш а, кедаш а, боганаш а, царна чу чагІаран сагІанаш доттархьама.
Стогар бар
(Арадаккхар 25:31-40)
17ЦІеначу деших стогар бира. Цуьнан бух а, гІад а туьйсинчу деших динера, ткъа цу тІехь хуьлу зезагаш (зуьгалгашца а, зазанашца а) цуьнца цхьана декъах динера.
18Ялх га дара цунна тІехь: кхо га цхьана агІор, кхо га вукху агІор.
19Миндалан зезаган суьртехь цхьана гаьнна тІехь зуьгалгашца а, зазанашца а долу кхо зезаг дара, цу кеппара кхо зезаг вукху гаьнна тІехь а дара. Стогарна тІехь долчу ялхе а гаьнна тІехь иштта дара уьш.
20Стогаран гІода тІехь а миндалан зезаган суьртехь зуьгалгашца а, зазанашца а долу диъ зезаг дара.
21Стогаран гІодах схьадолучу ялхе а гаьннах шинна кІелахь цхьа зуьгалг яра, вукху шина гаьнна кІелахь а цхьа зуьгалг яра, кхозлагІчу шина гаьнна кІелахь а цхьа зуьгалг яра.
22Стогарх схьайовлу зуьгалгаш а, гаьннаш а стогарца цхьана дакъа долчу туьйсинчу цІеначу деших йина яра.
23ЦІеначу деших стогарна ворхІ къуьда а, цунна лерина тукарш а, нойш а йира Бацалиала.
24Стогар а, цуьнан гІирсаш а беш дІадаьлларг ши пунт
[27] цІена деши дара.
Хаза хьожа йогІу хІума яго кхерч бар
(Арадаккхар 30:1-5)
25Акацин дечигах хаза хьожа йогІу хІума яго кхерч бира. Иза беакІов а болуш, йохалла а, шоралла а цхьа дол, локхалла ши дол бара. Цуьнан еа маьІІехь маІаш яра, кхерчаца цхьаьна декъах а йолуш.
26Массо а агІор а, тІехула а, маІашна тІехь а цІена деши а лаьцна, гонах дашо сара а лецира цунна.
27Серана кІелахь шина а агІор деших ши чІуг йира, шайна чухула хьокхий а даьхна, кхерч дІабахьа.
28Хьокхий акацих дира, тІехула деши а лоцуш.
Къобалваран даьтта а, хаза хьожа йогІу хІума а яр
(Арадаккхар 30:22-38)
29Къобалваран деза даьтта а, хаза хьожа йогІу цІена хІума а кечйира, духІиш кечдаран пхьеро эдинарг санна.
Дийнаташ дагоран сагІа доккху кхерч бар
(Арадаккхар 27:1-8)
38
1Цул тІаьхьа Бацалиала акацин дечигах дийнаташ дагоран сагІа доккху кхерч бира. Иза беакІов бара, пхи дол беха а, пхи дол шуьйра а болуш, ткъа локхаллина кхо дол бара.
2Кхерчан еа маьІІехь цхьацца маІа а йира, уьш цуьнца цхьана декъах а йойтуш. Кхерч цІастанца кхелира.
3Кхерчана оьшу берриг а гІирс кечбира: юкъ чуйохка кхабанаш а, лело аьшкалш а, боганаш а, мІерий а, кІора чубухку нойш а. Уьш массо а цІастанах йина яра.
4ЦІастанах цаца бира кхерчана тІебилла. Кхерчан хІазарна кІел билла безара и цаца, кхерчана юккъе кхаччалц иза дІа а нисбеш.
5Хьокхий чекхдаха цецан еа маьІІехь чІагарш йира.
6Акацих дина дара и хьокхий, тІехула цІаста а лоцуш.
7Хьокхий чІагарех чекхдехира, цаьрца иза лелочу хенахь уьш шина агІор хилийта. Кхерч юкъахь баьсса бара, чухула лаьцна аннаш а долуш.
ЦІестан юьхь-куьгдуьлург яр
(Арадаккхар 30:18)
8Гуламан четар чу воьду меттиг йолчохь гІуллакх деш болчу зударийн цІастанах динчу куьзганех юьхь-куьгдуьлург а, цуьнан бух а бира цо.
Делан четаран керт яр
(Арадаккхар 27:9-19)
9Цул тІаьхьа керт кечйира. БІе дол еха йолчу къилбехьарчу агІор дуткъачу кІадих йина шаршуш оьхкира.
10Царна лерина ткъа бІогІам а, цІестан ткъа бух а бира. БІогІамаш тІера мІерий а, дІатосургаш а дато яра.
11Къилбаседехьарчу агІор а бІе дол еха шаршуш оьхкира. Царна лерина ткъа бІогІам а, цІестан ткъа бух а бира. БІогІамаш тІера мІерий а, дІатосургаш а дато яра.
12Кертан шоралла, малхбузехьа агІор, шовзткъе итт дол еха шаршуш яра, царна лерина итт бІогІам а, итт бух а бира. БІогІамийн мІерий а, дІатосургаш а детих йина яра.
13Кертан шоралла, малхбалехьа йолчу агІор, шовзткъе итт дол еха шаршуш яра.
14Цхьана агІор, керта воьдучохь, оьхкина шаршуш пхийтта дол еха яра, царна лерина кхо бІогІам а, кхо бух а бара.
15Вукху агІор оьхкина а пхийтта дол еха шаршуш яра, царна кхо бІогІам а, кхо бух а бира.
16Массо а агІор оьхкина шаршуш дуткъачу кІадих йина яра.
17БІогІамийн баххаш цІестах дина дара, ткъа бІогІамаш тІера мІерий а, дІатосургаш а детих йина яра. Дерриш а кертана гонахара бІогІамаш детих динчу дІатосургашца вовшахтесна дара.
18Кертан кевнна оьллина шаршу, тІехь тІамарш а йолуш, сийначу а, сирла-цІечу а, таьІна-цІечу а эхангах а, дуткъачу кІадих а йина яра. Иза йохалла ткъа дол а, локхалла пхи дол а яра, кертана оьхкинчу шаршуйх тера а йолуш.
19Цунна лерина биъ бІогІам бара, шайца цІестан биъ бух а болуш. Церан мІерий а, дІатосургаш а дато яра, ткъа церан баххьаш детих кхелина дара.
20Делан четар чІагІдеш тухуш долу хьостамаш а, гонахара керт чІагІдеш долу хьостамаш а цІестан дара.
Делан четар деш дІаяьлла коьчал
21ХІинца Делан четар деш дІаевлла коьчалш ягаръяран жамІ дийр ду. Мусас левихошна тІедиллира тоьшаллин четар деш дІаевлла коьчалш ягаръяр. Динан да волчу АхІаронан кІанта Итамара куьйгалла деш дара и гІуллакх.
22Везачу Эло Мусана тІе мел диллинарг кхочушдеш вара ЯхІудан тІаьхьенах волу Хьоран кІентан Урин кІант Бацалиал.
23Цуьнца Данан тІаьхьенах волу Ахьисамахан кІант ОхІлиаб а вара. Иза мухІар деш а, кІадеш дуцуш а, сийначу а, сирла-цІечу а, таьІна-цІечу а эхангаца дуткъачу кІадеш тІехь тир йоккхуш а волу пхьар вара.
24Делан четар деш, цунна оьшу хІуманаш ян наха, Далла лерина совгІат санна, деана деши шовзткъе берхІитта пунт а, ворхІ бІе ткъе итт шекхал а дара
[28], деза шекхал олучу барамехь оьзна.
25Багарбинчу наха деана дети ши бІе пунт, цхьа эзар ворхІ бІе кхузткъе пхийтта деза шекхал
[29] дара.
26Багарбинарш ткъа шарал тІехбевлларш бара, уьш ялх бІе кхо эзар пхи бІе шовзткъе итт стаг хилира. Царах хІораммо а ах шекхал дети деара, дезачу шекхалан барамехь узуш.
27БІе гали дети Делан четарх бІогІамийн баххашна а, шаршу хьалаоьллинчу бІогІамийн баххашна а дІадахара. БІе буьхана бІе гали дети, хІора буьхана цхьацца хилира.
28Цхьа эзар ворхІ бІе кхузткъе пхийтта шекхал детих бІогІамийн мІерий а дира, церан баххьаш тІе а дехкира, дІатосургаш а йира.
29СовгІат санна наха деана цІаста цхьа бІе шовзткъа пунт а, ши эзар диъ бІе шекхал а
[30] дара.
30Цунах гуламан четарна чоьхьа воллучохь хІиттийначу бІогІамийн баххаш а дира, сагІа доккху кхерч а, цуьнан цаца а, берриг а гІирс а бира.
31Ткъа иштта оцу цІастанах ерриг а кертана хІиттийначу бІогІамашна баххаш а дира, кевнна долчу бІогІамашна баххаш а дира, Делан четар а, керт а чІагІдеш долу хьостамаш а кечдира.
Динан дайшна духарш дар
(Арадаккхар 28:1-14)
39
1Сийначу а, таьІна-цІечу а, цІечу а эхангах динан дайшна Делан цІа чохь гІуллакх дан духарш кечдира цара, ткъа иштта АхІаронна а дира деза духарш, Везачу Эло Мусана тІе-ма-диллара.
2Ийпад цІе йолу тІеюху хІума йира цара дешин тех а, сийначу а, таьІна-цІечу а, цІечу а эхангах а, ветанах динчу хьовзийначу тех а.
3Дуткъадеш нисдинчу дешин экъанех, хеда а деш, дашо теш а даьхна, уьш, хаза дуцуш, сийначу а, таьІна-цІечу а, цІечу а тешна юкъалецира цара.
4Белшашкахь ийпад дІайоьхкуш ши гур бира цара, цаьрца ийпадан ши агІор цхьаьнатесна хилийта.
5Ийпадна тІехула доьхкуш дара иза ша санна дина долу доьхка. Деших а, сийначу а, сирла-цІечу а, таьІна-цІечу а эхангах а, дуткъачу кІадих а динера иза, Везачу Эло Мусана тІе-ма-диллара
6Пхьераша, мухІар тІе язъеш ма-хиллара, Исраилан кІентийн цІераш тІе а язйина, оникс цІе йолу деза тІулгаш хІиттийра дашо беттанаш чу.
7Юха и дашо беттанаш ийпадан гураш тІехь дІанисдира цара, Везачу Эло Мусана тІе-ма-диллара. Цу тІулгаша Далла исраилхой дагахь латтор бара.
Некха хьалха уллург кечъяр
(Арадаккхар 28:15-30)
8Юха, ийпад санна, деших а, сийначу а, сирла-цІечу а, таьІна-цІечу а эхангах а, дуткъачу кІадих а некха тІе уллу беза тІоьрмаг бира цара.
9Иза беакІов а, шалха а яра, йохалла а, шоралла а барамана цхьа ше а йолуш.
10Пхьераша беа могІарехь деза тІулгаш дехкира цунна тІе. Хьалхарчу могІарехь рубин а, топаз а, изумруд а цІераш йолу тІулгаш дара.
11ШолгІачу могІарехь карбункул а, саппир а, алмаз а цІераш йолу тІулгаш дара.
12КхоалгІачу могІарехь яхонт а, агат а, аметист а дара.
13БоьалгІачу могІарехь хризолит а, оникс а, яспис а дара. Дерриг а тІулгаш дашо гураш чохь дара.
14Берриг а цу бедар тІехь шийтта тІулг бара, исраилхойн тайпанашка хьаьжжина. ХІора тІулга тІехь, мухІарна тІехь санна, дІаязйина шийтта тайпанан цхьацца цІе яра.
15ЦІеначу деших йина юьйцина ши зІе яра некха тІе уллучу бедарна тІехь.
16Пхьераша йина дашо ши ботт а, дашо ши чІуг а яра цу тІехь. Ши чІуг некха хьалхарчу безачу тІоьрмаган шина йисте дІатесна яра.
17Юьйцина йолу ши зІе, чІагарех чекх а яьхна, некха тІе уллучу безачу тІоьрмаган шина йисте дІатесира пхьераша.
18Ткъа зІенийн важа ши чаккхе, шина дашо батта чу а тесна, ийпадан хьалхарчу агІор гура тІехь дІанисйира.
19Кхин ши дашо чІуг а йина, некха хьалха уллучу бедаран вукху шина йисте, ийпадехьа йолчу чухула агІор тийгира пхьераша.
20Кхин а дашо ши чІуг а йина, ийпадан белшашкахь болу шина гурана лахо, хьалха агІор тийгира, и гураш ийпадан доьхкарна тІехула хотталучохь.
21Некха хьалха уллучу бедаран чІагарш ийпадан чІагарех дІатесира сийначу тІергаца. Иза иштта динера, некха хьалха уллург ийпадах къаьстина ца хилийтархьама, Везачу Эло Мусана тІе-ма-диллара.
Динан дайшна лерина кхин духарш
(Арадаккхар 28:31-43)
22Юха ийпадна бухахо сийначу тІергІан юьйцинчу кІадих оба йира цара.
23Корта чекхбаккха цу обанна юккъехь Іуьрг даьккхира, ткъа йистош яста ца ялийта, кІади а лоцуш, дІатийгира.
24Обанан юьхана сийначу а, сирла-цІечу а, таьІначу-цІечу а эхангах а, дуткъачу кІадих а Іежан суьртехь дина оьргаш оьхкира.
25ЦІеначу деших дина горгалеш оьхкира Іежашна юккъе.
26Іаж а, горгали а хийцалуш дара обанан юха тІехь. И бедар Далла лерина гІуллакх дечу хенахь динан дас тІеюха езаш яра, Везачу Эло Мусана тІе-ма-диллара.
27АхІаронна а, цуьнан кІенташна а дуткъачу дуьйцинчу кІадих кучамаш тийгира.
28Чалба а, коьртах йоьхку хІуманаш а, чухула юху бедарш а йира оцу дуткъачу кІадих.
29Юха дуткъачу кІадих а, сийначу а, сирла-цІечу а, таьІна-цІечу а эханган, куьцаш а деш, доьхка дира, Везачу Эло Мусага ма-аллара.
30ЦІеначу деших йина аса яра дезачу тажана лерина, цу тІехь, мухІарна тІехь санна, яздинера: «Везачу Элана къобалдинарг» аьлла.
31Куйна тІехула иза дІаехка цу тІе сийначу эхангах йина тІийраг тесира, Везачу Эло Мусана тІе-ма-диллара.
Болх чекхбаккхар
(Арадаккхар 35:10-19)
32Нах гулбеш болчу Делан четарна лерина болу болх чекхбелира. Везачу Эло Мусана тІе-ма-диллара, дерриг а кхочушдира исраилхоша.
33Мусана четар а, цунна богІу берриг а гІирс а, чІагарш а, гураш а, хьокхий а, бІогІамаш а, лаха лоцурш а схьаеара.
34Четарна тІетуху цІен басар хьаькхна йолу уьстагІийн цІоканех йина кхалор а, тІаьрсиган кхалор а, дезачу цІа чу волуш оьллина шаршу а гайтира исраилхоша цунна.
35Тоьшаллин тІорказ а, цуьнан хьокхий а, негІар а гайтира исраилхоша цунна.
36Шен гІирсашца а, цу тІе диллинчу дезачу баьпкаца а йолу стол а гайтира.
37ЦІеначу деших йина, шена тІехь кегийра къуьданаш йолу стогар а, цуьнан гІирс а, дагош долу даьтта а гайтира.
38СагІа доккху дашо кхерч а, нахана а, хІуманашна а, уьш беза хилар лоруш, тІехьокху даьтта а, хаза хьожа йогІу, дагош долу силам а, четар чу волуш дуьхьал уллу шаршу а гайтира.
39СагІа доккху цІестан кхерч а, цуьнца болу цІестан цаца а, хьокхий а, берриг а цуьнан гІирс а, юьхь-куьг дуьлу бога а, цуьнан бух а гайтира.
40УьйтІе дІакъовлуш ухку шаршуш а, шайн бІогІамашца а, баххашца а, уьйтІарчу кевнна дуьхьал уллу шаршу а, машшаш а, хьокхий а, нах гулбеш болчу Делан четар чохь Іамал дечу хенахь лело гІирсаш а гайтира.
41Юха динан дайн духарш (Іамал ечу хенахь динан да волчу АхІарона а, цуьнан кІенташа а тІедуха дезаш долу деза духарш) гайтира.
42Везачу Эло Мусана тІе-ма-диллара, бинера исраилхоша берриг а белхаш.
43Балхе хьаьжча, Мусана гира иза Везачу Эло тІе-ма-диллара бина хилар. ТІаккха Мусас уьш декъалбира.
40
Гуламан четар дІахІоттор а, къобалдар а
1Везачу Эло Мусага элира:
2«Хьалхарчу беттан хьалхарчу дийнахь гуламан четар дІахІоттаде.
3Цу чу тІулгийн экъанаш чохь йолу тІорказ хІоттаде, цунна дуьхьал шаршу а оллий.
4Юха, чу а яй, стол а, цу тІехь хІиттайо хІуманаш а дІахІиттае. Стогар а схьаба, цу тІе цуьнан къуьданаш хІиттабе.
5Хаза хьожа йоккху хІума шена тІехь ягош болу дашо кхерч тІорказна хьалха хІоттабе. Четаран неІарехь шаршу а олла.
6СагІина лерина шена тІехь хьайба дагош болу кхерч четарна чуволлучохь хІоттабе.
7Четарний, кхерчаний юккъе юьхь-куьг дуьлу бога а хІоттадай, цу чу хи дотта.
8Гонах керт а хІоттаяй, кевнна дуьхьал шаршу олла.
9ТІаккха, къобалваран даьтта схьа а эций, четарна а, цу чохь долчу массо а хІуманна а тІедотта. Уьш еза хир ю цул тІаьхьа.
10СагІа доккхучу кхерчана а, цуьнан гІирсана а тІе даьтта дотта. Къобалбе и кхерч, тІаккха иза къаьсттина беза хир бу.
11Юьхь-куьг дуьлучу боганна а, цуьнан бухана а даьтта а доттий, иза а къобалде.
12АхІарон а, цуьнан кІентий а, четарна улло а балабай, хица цІанбе.
13Даздина духарш АхІаронна тІе а дохий, цунна даьтта а доттий, къобалве иза, Суна гІуллакх деш динан да хилийта.
14Цуьнан кІентий схьа а балабай, царна тІе а юха кучамаш.
15Айхьа церан дена тІе ма-доттара, даьтта дотта царна тІе а, Суна гІуллакх деш, динан дай уьш хилийта. И даьтта доттар бахьана долуш церан тІаьхьенаш а хир ю Суна гІуллакх деш, динан дай а хилла».
16Везачу Эло шена тІе-ма-диллара, дерриг а кхочушдира Мусас.
17Мисар-махкара исраилхой арабевллачу шолгІачу шеран хьалхарчу беттан хьалхарчу дийнахь дІахІоттийна Везачу Элан четар.
18Мусас четар дІахІоттийра. Цкъа хьалха бух а хІоттийна, юха бІогІамаш дІа а хІиттийна, гураш а хІиттийна, хьокхий охьадехкира цо.
19Юха цу четарна тІехула кхалор а хІоттийна, тхов тІе хІума а йиллина, иза дІакъевлира, Везачу Эло тІе-ма-диллара.
20ТІе парзаш яздина тІулгийн экъанаш тоьшаллин тІорказ чу а ехкина, тІорказан чІагарех хьокхий чекх а даьхна, негІар тІорказна тІедиллира Мусас.
21ТІорказ, четар кІел а даьхьна, хьалха шаршу а оьллина, дІакъевлира цо, Везачу Эло шена тІе-ма-диллара.
22Четара кІел а яьхьна, къилбаседехьа, шаршуна арахьа агІор стол хІоттийра цо.
23Цу тІе Везачу Элана хьалха дохку баьпкаш хІиттийра цо, Везачу Эло тІе-ма-диллара.
24Юха стоьлана дуьхьал, къилбехьа, стогар хІоттийра.
25Везачу Элана хьалха къуьданаш хІиттийра Мусас, Цо шена тІе-ма-диллара.
26Четарна кІелахь шаршуна хьалха шена тІехь хаза хьожа йогІу хІума ягош болу дашо кхерч хІоттийра цо.
27Цу тІехь хаза хьожа йогІу хІума ягийра Мусас, Везачу Эло тІе-ма-диллара.
28Четаран неІарехь шаршу оьллира цо.
29Дийнаташ дагоран сагІа доккху кхерч четарна хьалха, чуволлучохь, хІоттийра цо. Цу тІехь дийнаташ дагоран сагІанаш а, кІенан сагІанаш а дохура Мусас, Везачу Эло шена тІе-ма-диллара.
30Юьхь-куьг дуьлу бога четарна а, сагІа доккхучу кхерчана а юккъе а хІоттийна, цу чу хи доьттира цо.
31Мусас а, АхІарона а, цуьнан кІенташа а шайн куьйгаш а, когаш а билира цу чохь.
32ХІоразза а четарна кІел доьлхуш а, кхерчана тІе доьлхуш а дегІан меженаш юьлура цара, Везачу Эло Мусана тІе-ма-диллара.
33Четарна а, кхерчана а гонах керт а хІоттийна, кертан кевнна хьалха шаршу оьллира Мусас. Иштта шен болх чекхбаьккхира цо.
Четарна тІехула марха хІоттар
(Лелар 9:15-23)
34Делан четарна гонах марха хІоьттира, ткъа цу гуламан четаран чоь Везачу Элан олаллин нуьро юьзира.
35Муса Делан четарна кІел ца вахалора, цунна гонах марха хиларна а, Везачу Элан олаллин нур цу гуламан четарна чохь хиларна а.
36Делан четарна тІера и марха хьалаяьккхича, новкъа бовлура исраилхой.
37Марха Делан четарна тІехула мел лаьтта, цара шайн меттамотт дІа ца боккхура.
38Дийнахь Везачу Элан марха четарна тІехула лаьттара, ткъа буьйсанна цунна юкъахь йогуш цІе хуьлура. Иштта хуьлура исраилхошна хьалха массо а церан некъашкахь.
Іамалъяр
Дешхьалхе
Іамалъяр цІе йолчу тептар тІехь Исраилан халкъана юкъахь лелош долу Далла Іамалъяран а, динан гуламийн а парзаш ду. Динан дайша жоп луш хилла и тІедехкина парзаш нахана юкъахь кхочушдеш хилийтарх. Царна оцу тептар тІехь хьехамаш а бу.
Тептаран коьрта ойланаш ю: Дела Веза хилар а, наха Далла Іибадат муха дан деза а, церан дахар муха хила деза а, «Исраилан халкъан Везачу Делаца» йолу шайн юкъаметтиг лелорхьама.
Тептаран уггар шуьйра девзаш долу дешнаш 19:18 тІехь ду: «Хьо санна веза хьайна уллораниг а». И дешнаш Іийсас шолгІа сийлахь тІедиллинарг лоруш дара.
1
Дийнаташ дагоран сагІанаш
1Веза Эла Мусага кхайкхира, гуламан четар чуьра цуьнга къамел дира Цо:
2«ДІаала исраилхошка: „Шух цхьанна Везачу Элана лерина сагІа даккха лиъча, доккхачу а, жимачу а даьхних даккха и сагІа.
3Нагахь санна Везачу Элана лерина дагоран сагІа стага доккхачу даьхних даккхахь, иза боьрша хила деза, цхьа а сакхт а доцуш. Цо и бежана гуламан четарна чуволлучохь дІахІотто деза, Везачу Эле иза къобалдайтархьама.
4Схьадалийначу бежанан коьрта тІе цу стага куьг диллича, и сагІа цу стеган метта Дала тІеоьцур ду, цунна тІера къинош дІадахархьама.
5Везачу Элана хьалха старгІина урс хьакха деза цу стага, цул тІаьхьа АхІаронан кІентий болчу динан дайша гуламан четарна чуволлучохь лаьттачу сагІа доккхучу кхерчана массо а агІор тІетоха деза цу бежанан цІийн цинцаш.
6Оцу стага, дийначу бежанна тІера неІ схьа а даьккхина, и бежана дакъошка декъа деза.
7АхІаронан кІентий болчу динан дайша, сагІа доккхучу кхерча тІехь цІе а латийна, цу тІе дечиг дилла деза.
8АхІаронан кІентий болчу динан дайша, цІера тІе дехкинчу дечигаш тІе бежанан дакъош а, корта а, мохь а йилла еза.
9Оцу стага бежанан когаш а, чоко а дилича, динан дас дерриге а дакъош цІера тІехь даго деза. Иза цІера тІехь дагош долу сагІа ду, цуьнан хьожа Везачу Элана тамехь ю.
10Нагахь санна Везачу Элана лерина дагоран сагІина стага жимачу даьхних – уьстагІех я гезарех – даккхахь, иза цхьа а сакхт доцу боьрша дийнат хила деза.
11Стага Везачу Элана хьалха, сагІа доккхучу кхерчан къилбаседехьарчу агІор охьа а диллина, дийнатна урс хьакха деза, цул тІаьхьа АхІаронан кІенташа, динан дайша, цу дийнатан цІий тоха деза кхерчан массо а агІор.
12Стага дийнат дакъошка декъа деза, кортий, моххьий дІа а къастийна. Юха динан дас и дакъош кхерча тІерачу цІерана тІе техкинчу дечигна тІе дахка деза.
13Стага дийнатан когаш а, чоко а йилича, дерриге а дакъош кхерча тІехь даго деза динан дас. Иза цІера тІехь дагош долу сагІа ду, цуьнан хьожа Везачу Элана тамехь ю.
14Нагахь санна Везачу Элана лерина дагоран сагІина стага олхазар дахьахь, иза я къоркхокха я кхокха хила беза.
15Динан дас, кхокха сагІа доккхучу кхерчана тІе а беана, цуьнан корта схьабоккхур бу. Цуьнан цІий кхерчан агІонна тІе охьа а дахийтина, иза багор бу цо кхерча тІехь.
16Кхокханан харданг а, месаш а схьа а яьхна, кхерчан малхбалерчу агІор, юкъ дІахьокхучу метте, охьатосур ю динан дас.
17Стага и кхокха, цуьнан тІемаш, кег а ца деш, дІа а озийна, кагбича, иза кхерча тІе техкинчу дечигна тІерачу цІергахь багор бу динан дас. Иза цІера тІехь дагош долу сагІа ду, цуьнан хьожа Везачу Элана тамехь ю“».
2
КІен сагІа
1«Нагахь цхьанна кІен сагІа даккха лаахь, кІенах дина тоьлла дама схьа а дай, цу тІе зайтдаьтта а дотта, ливан цІе йолу сегІаз а дилла цо.
2И сагІа динан дай болчу АхІаронан кІенташна тІе дан деза. Деман цхьа кана, цуьнца долчу зайтдаьттанца схьа а эцна, дерриг а ливанаца иза сагІа доккхучу кхерча тІехь багор бу динан дас. Дерриг а дама Везачу Элана сагІина дІаделла хиларан билгало хир ю иза. ЦІера тІехь доккхуш долчу оцу сагІин хьожа Везачу Элана тамехь хир ю.
3КІен сагІанах бухадиснарг АхІаронна а, цуьнан кІенташна а дала деза. Иза чІогІа деза ду, Везачу Элана леринчу цІера тІехь даьхначу сагІанех иза схьаэцна долу дела.
4Нагахь санна пешахь деттина кІен сагІа ахь доккхуш делахь, иза тоьллачу демах дина хила деза: зайтдаьтта тоьхна совсаза бепиг я тІе зайтдаьтта хьаькхна дуткъа совсаза хьокхамаш хила деза.
5Нагахь хьан кІен сагІа кхийрачу пхьегІи тІехь деттина делахь, иза зайтдаьтта тоьхначу демах совсаза дина хила деза.
6Бепиг дакъошка а декъий, цунна тІе зайтдаьтта дотта. Иза Везачу Элана лерина кІен сагІа ду.
7Нагахь хьан кІен сагІа ялгІу тІехь деттина бепиг делахь, иза зайтдаьттанца долчу тоьллачу кІен демах дина хила деза.
8Иштта кечдина кІен сагІа Везачу Элана схьада. Динан дега дІакховдаде иза, цо кхерча тІе дуьллур ду и сагІа.
9Динан дас, схьа а эцна, кхерча тІехь сагІин цхьа дакъа дагор ду. Дерриге а Везачу Элана сагІина дІаделла хиларан билгало хир ю иза. Цу сагІин хьожа Везачу Элана тамехь ю.
10КІен сагІанах бухадиснарг АхІаронна а, цуьнан кІенташна а дала деза. Иза чІогІа деза ду, Везачу Элана леринчу цІера тІехь даьхначу сагІанех иза схьаэцна долу дела.
11Везачу Элана лерина дахьачу муьлххачу а кІен сагІанах морза ма тоха, хІунда аьлча я морза а, я моз а Везачу Элана леринчу сагІанца даго бакъо яц шун.
12Дуьххьара схьаэцначу ялтех долу совгІат санна дан мегар ду уьш Везачу Элана лерина, амма тамехь хьожа яийта кхерча тІехь даго мегар дац.
13Муьлххачу а кІен сагІанах туьха тоха, хьайн сагІа Делаца бинчу бертан туьха ца тухуш ма дита. Муьлххачу а айхьа дахьачу сагІанца Везачу Далла туьха да.
14Дуьххьарчу ялтех кІен сагІа доккхуш делахь, цІера тІехь дакъийначу кенех даьхна аьтта долу буьртигаш да.
15Царна тІе зайтдаьтта а дотта, ливан цІе йолу сегІаз а дилла. Иза кІен сагІа ду.
16Динан дас буьртигийн цхьа дакъа – зайтдаьттанца а, мел долчу ливанаца а эдина – дагор ду. И дерриге а Везачу Элана лерина сагІина дІаделла хиларан билгало хир ю иза. Иза Везачу Элана цІера тІехь даьккхина сагІа ду».
3
Бертан сагІанаш
1«Нагахь цхьаммо, бертан сагІа доккхуш, доккха бежана даладахь, бен а дац иза боьрша я стен хилар, – Везачу Элана леринарг цхьа а айп доцу бежана хила деза.
2Шен куьг бежанан коьрта тІе а диллина, гуламан четарна чуволлучохь цунна урс хьакха деза сагІа доккхучо. Динан дай болчу АхІаронан кІенташа сагІа доккхучу кхерчан массо а агІонна тІе цІий тоха деза.
3Цу бертан сагІанах цхьадолу дакъош Везачу Элана, дагоран сагІа санна, даха деза: чухулара а, чоконна тІера а ерриг а мохь,
4ший жим а, царна тІера юкъа тІехь йолу мохь а, доІаха тІера мохь а (иза жаннашца цхьаьна яккха еза).
5АхІаронан кІенташа цІерана тІе техкинчу дечигашна тІехь долчу дийнаташ дагоран сагІанца цхьаьна ягор ю уьш кхерча тІехь. Цу сагІин хьожа Везачу Элана тамехь ю.
6Нагахь стаг Везачу Элана лерина кегийрачу дийнатех бертан сагІа доккхуш велахь, цхьа а айп доцу боьрша я стен дийнат дала деза цо.
7Нагахь сагІина балийнарг уьстагІ белахь, иза Везачу Элана хьалха хІотто беза.
8Дийнатан коьрта тІе куьг а диллина, гуламан четарна хьалха цунна урс хьакха деза. АхІаронан кІенташа сагІа доккхучу кхерчан массо а агІонна тІе цуьнан цІий тоха деза.
9Цу бертан сагІанах цхьадолу дакъош Везачу Элана, дагоран сагІа санна, даха деза: мохь а, букъан даьІахка тІекхаччалц схьахадийна болу дума а, чухулара а, чоконна тІера а мохь,
10ший жим а, царна тІера юкъа тІехь йолу мохь а, доІаха тІера мохь а (иза жаннашца цхьаьна яккха еза).
11Динан дас сагІа доккхучу кхерча тІехь яго еза уьш. Иза Везачу Элана лерина цІера тІехь даьккхина кхачанан сагІа ду.
12Нагахь стага сагІина ялийнарг газа елахь, иза Везачу Элана хьалха хІотто еза.
13Цунна тІе шен куьг а диллина, гуламан четарна хьалха дийнатна урс хьакха деза цу стага. АхІаронан кІенташа газанан цІий сагІа доккхучу кхерчан массо а агІонна тІе тоха деза.
14Цу бертан сагІанах цхьадолу дакъош Везачу Элана, дагоран сагІа санна, даха деза: чухулара а, чоконна тІера а ерриг а мохь,
15ший жим а, юкъа тІехь йолу мохь а, доІаха тІера мохь а (иза жаннашца цхьаьна яккха еза).
16Динан дас сагІа доккхучу кхерча тІехь яго еза уьш. Иза цІера тІехь даьккхина кхачанан сагІа ду, Везачу Элана тамехь йолу хьожа ю и.
Ерриг а мохь Везачу Элана лерина хила еза.
17Иза гуттаренна а шун тІаьхьенашна тІедуьллуш ду, шу миччанхьа дехаш делахь а. Цхьа а тайпа мохь а, цхьа а тайпа цІий а ма даалаш».
4
Ларамаза латийначу къинна доху сагІанаш
1Везачу Эло Мусага элира:
2«ДІаала исраилхошка: „Нагахь цхьаммо ларамаза Везачу Эло тІедехкинчу парзашна дуьхьал къа латийнехь, я дан ца магош дерг динехь, цо кхочушдан дезарг хІара ду:
3‘Нагахь Везачу Элана лерина гІуллакх дан къобалвинчу динан дас къа а латийна, и бахьана долуш халкъ бехке хиллехь, ша латийначу къинна цхьа а айп доцу къона старгІа ялае Везачу Элана сагІина лерина.
4Гуламан четаран неІарна улло а ялийна, Везачу Элана хьалха хІотто еза и старгІа. Динан дас, старгІин коьрта тІе куьйгаш а дехкина, юха цунна урс хьакха деза Везачу Элана хьалха.
5Юха Везачу Элана лерина гІуллакх дан къобалвинчу динан дас стеран цІий гуламан четар чу дахьа деза.
6Шен пІелг цІий чу а Іоьттина, Везачу Элана хьалха – Делан четаран уггар езачу чоьнна хьалха долчу кирхьанна йистехь – ворхІазза цІий пІелга тІера дІатоха деза цо.
7Везачу Элана хьалха гуламан четарна чохь болчу, шена тІехь хаза хьожа йогІу хІума ягочу кхерчан маІех цІий хьакха деза динан дас, ткъа дисна цІий гуламан четарна чуволлучохь лаьттачу тІехь дийнаташ дагочу кхерчан буха тІе охьадотта деза цо.
8-10Къинах долчу сагІина йийначу стеран ерриг а мохь схьаяккха еза, бертан сагІанах мохь схьа-ма-йоккху: чухулара а, чоконна тІера а ерриг а мохь, ший жим а, юкъа тІехь йолу мохь а, доІаха тІера мохь а (иза жаннашца цхьаьна яккха еза). Дийнаташ дагош болчу кхерча тІехь яго еза уьш динан дас.
11Стеран неІ а, цуьнан дерриг жижиг а, корта а, когаш а, чоко а, боьхаллаш а
12меттамотт болчуьра арахьа, Далла хьалха цІена йолчу метте а яьхьна, чим дІакхуссучохь, дечиган цІера тІехь яго еза. Чим дІакхуссучохь яго еза уьш.
13Нагахь санна дерриге а Исраилан халкъо ларамаза къа латадахь, Везачу Эло тІедехкина парзаш а талхош, дан ца мегарг дахь, иза бехке хир ду.
14Шайн къинах дерг хиъча, наха дерриг а халкъана тІера къинан сагІина къона старгІа яло еза. Везачу Элан четарна хьалха дІахІотто еза иза.
15Халкъана юкъара къаноша, шайн куьйгаш стеран коьрта тІе а дехкина, урс хьакха деза цунна Везачу Элана хьалха.
16Везачу Элана лерина гІуллакх дан къобалвинчу динан дас стеран цІий гуламан четарна чу дахьа деза.
17Шен пІелг стеран цІий чохь баша а бина, Везачу Элана хьалха – Делан четаран уггар езачу чоьнна хьалха долчу кирхьанна йистехь – ворхІазза цинцаш дІатоха деза динан дас.
18Везачу Элана хьалха гуламан четарна чохь лаьттачу, тІехь хаза хьожа йогІу хІума ягочу кхерчан маІех цІий хьакха деза цо, ткъа дисна цІий гуламан четарна чуволлучохь лаьттачу, тІехь дийнаташ дагочу кхерчан буха тІе охьадотта деза.
19Ерриг а мохь, стеран чорха чуьра схьа а яьккхина, кхерча тІехь яго еза.
20Къинах долчу сагІина йийначу старгІица диннарг дан деза кху старгІица а. Иштта динан дас царна тІера къа дІадоккхур ду, тІаккха Дала царна гечдийр ду.
21СтаргІа, меттаматтал арахьа а яьккхина, яго еза, хьалхалерниг санна. Иза халкъо латийначу къинах долу сагІа ду.
22Нагахь санна куьйгалхочо ларамаза къа латадахь, шен Везачу Дала тІедехкина парзаш а талхош, дан ца дезарг дахь, иза бехке хир ву.
23Ша къа латийнийла хиъча, сагІина цхьа а айп доцу бож яло еза цо.
24Божан коьрта тІе куьг а диллина, дийнаташ дагоран сагІина далийна бежанаш дойучу меттехь цунна урс хьакха деза цо Везачу Элана хьалха. Иза къинах долу сагІа ду.
25Динан дас шен пІелгаца схьаэцна долу бежанан цІий хьакха деза дийнаташ дагочу кхерчан маІех, ткъа дисина цІий цу кхерчан буха тІе охьадотта деза цо.
26Ерриг а мохь кхерча тІехь яго еза, бертан сагІа доккхуш мохь ягош ма-хиллара. Иштта динан дас куьйгалхочо латийна къа дІадоккхур ду, тІаккха Дала цунна гечдийр ду.
27Нагахь халкъана юкъара цхьаммо ларамаза къа латадахь, Везачу Эло тІедехкина парзаш а талхийна, дан ца дезарг дахь, иза бехке хир ву.
28Ша къа латийнийла хиъча, сагІина цхьа а айп доцу газа яло еза цо латийначу къинах.
29Газанан коьрта тІе куьг а диллина, къинах долчу сагІина лерина цунна урс хьакха деза цо дийнаташ дагоран сагІина бежанаш дойучу меттехь.
30Динан дас шен пІелгаца, схьа а эцна, цуьнан цІий хьакха деза дийнаташ дагочу кхерчан маІех, ткъа дисина цІий цу кхерчан буха тІе охьадотта деза цо.
31Бертан сагІа доккхуш схьакъастош йолу мохь санна, газанан ерриг а мохь схьакъасто еза. Динан дас кхерча тІехь яго еза иза, Везачу Элана тамехь йолу хьожа хилийта. Иштта динан дас цу стагана тІера къа дІадоккхур ду, тІаккха Дала цунна гечдийр ду.
32Нагахь оцу къа латийначу стага къинах долчу сагІина Іахар балабахь, иза цхьа а айп доцуш болу стениг хила беза.
33Цуьнан коьрта тІе куьг а диллина, къинах долчу сагІина лерина цунна урс хьакха деза дийнаташ дагоран сагІина бежанаш дойучу меттехь.
34Динан дас шен пІелгаца схьаэцна цу Іахаран цІий хьакха деза дийнаташ дагочу кхерчан маІех, ткъа дисна цІий кхерчан буха тІе охьадотта деза цо.
35Іахаран ерриг а мохь схьакъасто еза, бертан сагІа доккхуш бийначу Іахаран санна. Динан дас кхерча тІехь, кхидолчу дохучу сагІанашца цхьаьна, яго еза иза Везачу Элана сагІина лерина. Иштта динан дас оцу стага латийна къа дІадоккхур ду, тІаккха Дала цунна гечдийр ду’“».
5
ХІун къинош латийча даккха деза сагІа?
1«Нагахь стаг, цхьа хІума гина я цунах лаьцна хезна, теш велахь, шена хуучух чІагІо е аьлча, цо иза ца яхь, тІаккха иза бехке ву, цо жоп дала деза.
2Стаг хьарам йолчу хІуманах дІахьакхавала тарло. Хуьлийла иза делла хьарам экха, я хьарам хьайба, я хьарам текхарг, стагана ша цунах дІахьакхавеллий ца хаахь а, иза бехке а, Далла хьалха боьха а ву.
3Адамца доьзна долчу муьлххачу а Далла хьалха цІена доцучу хІуманах, шена а ца хууш, стаг хьакхавеллехь, амма тІаьхьа цунна и хиънехь а, иза бехке ву.
4Ойла а ца еш, цхьа хІума дийр ду аьлла, чІагІо ян там бу стага. И хІума вон я дика хила мега – башхо яц. Стага ца хууш чІагІо яхь, амма цунна иза юха дагайоггІушехь цуьнан бехк хир бу.
5Нагахь санна стага оцу дийцинчех цхьа къа латийнехь, цо нахана хьалха даре дан деза шегара даьллачунна.
6Ша латийначу къинна, гІуда санна, цо Везачу Элана лерина сагІа даккха деза, уьстагІ я газа а ейтина. Иштта динан дас цу стага латийна къа дІадоккхур ду.
7Нагахь санна шен уьстагІ бен таро яцахь, Везачу Элана лерина ши кхокха (я ши къоркхокха) гІуда санна бан беза цо, цхьа кхокха къинан сагІина, ткъа важа дагоран сагІа санна.
8И ши кхокха динан дега дІабала беза. Цо къинан сагІина болчу кхокханан лаг хадор ду, амма корта схьабоккхур бац.
9Оцу кхокханан цІий цо сагІа доккхучу кхерчан агІонах тухур ду, ткъа диснарг кхерчан когашна улло охьадуттур ду. Иза къинна дуьхьал даьккхина сагІа хир ду.
10ШолгІа кхокха дагоран сагІа доккхуш багор бу динан дас, тІедиллина ма-хиллара. Иштта динан дас цу стага латийна къа дІадоккхур ду, тІаккха цунна Дала гечдийр ду.
11Нагахь санна ши кхокха бан а стеган таро ца хилахь, ша латийначу къинна дуьхьал бархІ кад дама дан деза цо. Демах даьтта а, ягийна хаза хьожа йогІу хІума а ма тоха, хІунда аьлча иза къинан сагІа ду.
12Къа латийначу стага и дама динан да волчу схьадан деза. Динан дас, Везачу Элана деана хиларан билгалонна цхьа кана схьа а эцна, дама кхерча тІехь дагор ду кхачанан сагІа санна.
13Иштта динан дас цу стага латийна къа дІадоккхур ду, Дала а цунна гечдийр ду. СагІа даьккхича дисина дама динан дена догІуш ду, кІен сагІа а хилла».
ГІуда такхаран сагІанаш
14Везачу Эло Мусага элира:
15«Нагахь санна стага, Везачу Элана догІуш дерг дІа а ца луш, ларамаза къа латадахь, цхьа а сакхт доцу ка бан беза цо шегара даьллачунна тІера. Коьман мах дато шекхал ахча хІотто беза ахь (шекхал Езачу Меттигехь лелош долчу барамехь хила деза), даьллачунна гІуда такхаран сагІина лерина.
16Цо ша хІинццалц ца делларг дІадала деза. ДІадала дезачунна тІе пхоьалгІа дакъа а тоьхна, иза динан дега дІадала деза. Иштта динан дас цу стага латийна къа дІадоккхур ду. Цо гІуда такхаран сагІа а лерина, ка схьаоьцур бу, тІаккха Дала а цу стагана гечдийр ду.
17Нагахь санна стага Везачу Эло тІедехкина парзаш талхош, дан ца дезарг динехь, иза бехке ву, цо шегара даьллачунна жоп дала деза, ца хууш и даьллехь а.
18Цо динан да волчу сакхт доцу ка бахьа беза гІуда такхаран сагІина лерина, ахь хадийначу мехах. Иштта динан дас цу стага ларамаза латийна къа дІадоккхур ду, тІаккха Дала а гечдийр ду цунна.
19Везачу Элана дуьхьал даьллачу хІуманна а стаг бехке ву, цундела цо гІуда такхаран сагІа даккха деза».
6
1Везачу Эло Мусага элира:
2«Цхьаммо, Везачу Элана хьалха цатешаме а хуьлуш, къа лато тарло. Масала, цунах тешна цхьа хІума йитина я цхьана ханна дІаелла хилла, ткъа цунах лаьцна цуьнан уллораниг Іехо тарло цо. Я, масала, цхьа хІума шен уллорачух лачкъийна цо. Я цхьаъ леван тарло цо.
3Я цхьа хІума а карийна, иза къайладаккха тарло цо. Я муьлххачу а шегара даьллачу къинах цо харцдуй баа тарло, цу бахьанина къа а латош.
4Оцу тайпана къа а латийна, бехке волчу стага ша лачкъийнарг, я схьадаьккхинарг, я шега делларг, я шена карийнарг,
5я шех лаьцна харцдуй биъна хІума юхадала деза. ДогІург дерриг дІа а делла, цу тІе пхоьалгІа дакъа тоха деза цо. ГІуда такхаран сагІа доккхучу дийнахь цу хІуманан дега дІадала деза цо иза.
6Шен бехк хиларна цу стага Везачу Элана лерина гІуда такхаран сагІа даккха деза. Динан да волчу цхьа а сакхт доцу а, богІучу мехах болу а ка бало беза цо.
7Иштта Везачу Элана хьалха динан дас цу стага латийна къа дІадоккхур ду, тІаккха Дала цуьнгара девллачу дерриге а къиношна гечдийр ду цунна».
Дийнаташ дагоран сагІанах долу тІедиллинарг
8Везачу Эло Мусага элира:
9«АхІароне а, цуьнан кІенташка а дІаала: дийнаташ дагоран сагІанах долу тІедуьллург ду хІара. Кхерча тІехь дагош долу дийнаташ буьйсанна сахиллалц цІера тІехь дита деза, кхерчан цІе а, ца йовш, яга езаш ю.
10Динан дас чухула а, тІехула а дуткъачу кІадих йина бедарш юха еза. Кхерча тІера дийнат дагийна бисна чим, схьа а эцна, кхерча улло охьабилла беза цо.
11Цул тІаьхьа, шен бедарш схьа а яьхна, кхин бедарш а юьйхина, меттаматтал арахьа, Далла хьалха цІена йолчу метте, чим дІабахьа беза цо.
12Кхерча тІера цІе, ян ца йовш, яга езаш ю цу хенахь. ХІора Іуьйранна динан дас кхерча тІе дечиг тилла деза, цу тІе дийнаташ дагоран сагІа а дилла деза, иштта бертан сагІанах йолу мохь цу тІехь яго а еза.
13ЦІе кхерча тІехь гуттар а яга езаш ю, дІа а ца йовш».
КІен сагІанах долу тІедиллинарг
14«КІен сагІанах долу тІедиллинарг ду хІара: динан дайша, АхІаронан кІенташа, сагІа доккхучу кхерчана дуьхьал Везачу Элана лерина дан деза иза.
15КІен сагІанах цхьа кана тоьлла кІен дама схьаэца деза динан дас. Зайтдаьттанца а, мел долчу ливанаца а и дама э а дина, иза кхерча тІехь даго деза. Дерриге а Везачу Элана сагІина дІаделла хиларан билгало хир ю иза.
16КІен сагІанах диснарг АхІарона а, цуьнан кІенташа а дІадаа деза. Езачу меттехь, гуламан четар долчу кертахь, совсаза а долуш, даа деза цара и сагІа.
17Морза а тухуш, датта ца деза кІен сагІин бепиг. Ас Сайн сагІанех динан дайшна луш долу дакъа ду иза. Къинах долчу сагІанах а, гІуда такхаран сагІанах а тера долу чІогІа деза сагІа ду иза.
18АхІаронан тІаьхьенах болчу массо а божарша даа мегаш ду и сагІа. Церан тІаьхьенашна гуттаренна а Везачу Элан сагІанах долу дакъа ду иза. Цунах дІахьакхаделларг дерриг а деза хир ду».
19Везачу Эло Мусага элира:
20«АхІарона а, цуьнан кІенташа а иза даьттанца къобалвечу дийнахь Везачу Элана лерина даккха дезаш долу сагІа иштта хила деза: бархІ кад тоьлла кІен дама дан деза цара гуттар а доккхучу кІен сагІина лерина, царах ах – Іуьйранна, важа ах – суьйранна.
21Зайтдаьттанца эдина дама кхийрачу пхьегІи тІехь кечдан деза. ТІаккха, кеч а дина, дуззалц зайтдаьттанца э а дина, кІен сагІа санна, иза Везачу Элана даккха деза. Цуьнан хьожа Везачу Элана тамехь хир ю.
22АхІаронан кІентех волчу, даьттанца къобалвинчу динан дас даккха деза и сагІа. Иза Везачу Эло гуттаренна а тІедуьллуш долу парз ду. КІен сагІа дерриг а даго дезаш ду.
23Динан дегара долу муьлхха а кІен сагІа даго деза, иза даа мегар дац».
Къинах долчу сагІанах лаьцна тІедиллинарг
24Везачу Эло Мусага элира:
25«АхІароне а, цуьнан кІенташка а дІаала: къинах долчу сагІанах лаьцна тІедиллинарг иштта ду. Дийнаташ дагоран сагІина бежанаш дойучу меттехь Везачу Элана хьалха урс хьакха деза къинах долчу сагІина далийначу дийнатна. Иза чІогІа деза сагІа ду.
26Къинах долу сагІа доккхуш волчу динан дас даа деза и сагІа. Гуламан четар лаьттачу кертахь, езачу меттехь, даа деза цо иза.
27Цу сагІин жижигах хьакхаделларг дерриг а деза ду. Цуьнан цІий тІе а кхетта, бедарш бехйинехь, езачу меттехь хица цІанъян еза уьш.
28Кхийрачу пхьегІи чохь цуьнан жижиг кхехкийнехь, и пхьегІа йохо еза. ЦІестан пхьегІи чохь иза кхехкийнехь, и пхьегІа цІан а йина, йила еза.
29Динан дайх болчу берриг а божарша даа мега и сагІа. Иза чІогІа деза сагІа ду.
30Нагахь Езачу Меттехь адамийн къинош дІадахархьама, къинах долчу сагІин цІий гуламан четарна чу даьхьнехь, и сагІа даа мегар дац. Иза цІера тІехь даго деза».
7
ГІуда такхаран сагІанах лаьцна тІедиллинарг
1«ХІара ду гІуда такхаран сагІанах лаьцна тІедиллинарг. Иза чІогІа деза сагІа ду.
2Дийнаташ дагоран сагІина бежана дуьйччу меттехь урс хьакха деза гІуда такхаран сагІина дуьйчу дийнатна а. Цуьнан цІий тоха деза сагІа доккхучу кхерчана тІе массо а агІор.
3Дийнатан ерриг а мохь сагІина яккха еза: дума а, чухулара мохь а,
4ший жим а, царна тІера юкъа тІехь йолу мохь а, доІаха тІера мохь а (иза жаннашца цхьаьна яккха еза).
5Динан дас кхерча тІехь Везачу Элана лерина ягор ю уьш. Иза гІуда такхаран сагІа ду.
6Динан дайн тайпанах волчу массо а боьршачу стеган даа йиш ю и сагІа. Иза езачу меттехь даа деза. ЧІогІа деза сагІа ду иза.
7Къинах долчу сагІанах а, гІуда такхаран сагІанах а лаьцна тІедиллинарг цхьаъ ду: цу сагІанца стага летийна къинош дІадохуш волчу динан дена дІалуш ду иза.
8Цхьаммо дийнаташ дагоран сагІа даьккхича, дийнатан неІ я цІока и сагІа даккхар дІахьош волчу динан дена дуьсу.
9Я пешахь, я ялгІу тІехь, я кхийрачу пхьегІи тІехь мел деттина кІен сагІа иза дІахьочу динан дена дуьсу.
10Даьттанца эдина я декъа долу муьлхха а кІен сагІа АхІаронан кІенташна дуьсу, цхьанна санна, вукхунна а».
Бертан сагІанах лаьцна тІедиллинарг
11«Везачу Элана лерина доккхучу бертан сагІанах лаьцна тІедиллинарг хІара ду.
12Цхьаммо и сагІа баркаллин сагІа санна даккхахь, сагІа доккхучу дийнатца цхьаьна цо зайтдаьтта тоьхначу демах дина совсаза бепиг а, зайтдаьтта тІехьаькхна дуткъа совсаза хьокхамаш а, зайтдаьттанца эдинчу тоьллачу демах йина совсаза локъамаш а схьаян еза.
13Цул сов, морзанна тІехь дина бепиг а схьадан деза цо, баркаллина бертан сагІа доккхуш.
14Ша деанчу хІуманех цхьацца Везачу Элана лерина хилийта еза цо. Бертан сагІин цІий тухучу динан дена дуьсу иза.
15Баркаллина даьккхинчу бертан сагІин жижиг цу дийннахь даа деза, цунах хІумма а Іуьйренга далийта мегар дац.
16Нагахь цхьаммо сагІа шен нигатца я даггара болчу лаамца доккхуш делахь, сагІин жижиг цу дийннахь даа деза, бухадиснарг шолгІачу дийнахь а даа мегар ду.
17Ткъа сагІин жижиг кхоалгІачу дийне далахь, иза цІера тІехь даго деза.
18Нагахь цхьаммо цу сагІин жижиг кхоалгІачу дийнахь даахь, и сагІа къобал хир дац. СагІа даьккхинчунна цхьа а шапаІат хир дац иза бахьанехь, хІунда аьлча и сагІа Везачу Элана хьалха боьха хилла. Жижиг диинарг бехке а ву, шегара даьллачух жоп дала а деза цо.
19Нагахь цу сагІин жижиг Далла хьалха боьха йолчу хІуманах хьакхалахь, иза даа мегар дац, и жижиг цІера тІехь даго деза.
Далла хьалха муьлххачу а цІеначу стага бертан сагІин жижиг даа мегар ду.
20Нагахь Далла хьалха цІена воцучу стага Везачу Элана леринчу бертан сагІин жижиг даахь, иза шен халкъана юкъара дІаваккха веза.
21Нагахь цхьа стаг, Далла хьалха цІена йоцучух – адамах я дийнатах, я текхаргех – а хьакхавелла, бертан сагІин жижиг даа хІоттахь, иза шен халкъана юкъара дІаваккха веза».
22Везачу Эло Мусага элира:
23«ДІаала исраилхошка: „Стеран а, уьстагІан а, газанан а цхьа а тайпа мохь ма яа.
24Деллачу а, экхано цистинчу а дийнатан мохь шен гІуллакхна хьажо мегар ду, амма яа мегар дац.
25Везачу Элана леринчу сагІина дийначу дийнатан мохь йиънарг шен халкъана юкъара дІавоккхур ву.
26Миччанхьа шаьш Іаш делахь а бежанийн а, олхазарийн а цхьа а тайпа цІий ма даалаш.
27Цхьаммо и цІий даахь, иза шен халкъана юкъара дІавоккхур ву“».
28Везачу Эло Мусага элира:
29«ДІаала исраилхошка: „Везачу Элана лерина бертан сагІа доккхуш волчо цу сагІин цхьа дакъа Везачу Элана хьалха дахьа деза.
30Шен куьйгашца цІера тІехь доккху сагІа схьадан деза цо. Шатайпа сагІа санна
[1], Везачу Элана хьалха дахьа деза цо махьарца долу некха тІера жижиг.
31Мохь динан дас кхерча тІехь ягор ю, ткъа некха тІера жижиг АхІаронна а, цуьнан кІенташна а дуьсур ду.
32Бертан сагІанах долу дийнатан аьтту гІогІ совгІатна динан дена дІадала деза.
33АхІаронан кІентех бертан сагІа, цІий а даьккхина, мохь а ягийна, кхочушдинчунна дІадала деза аьтту гІогІ.
34ХІунда аьлча Ас исраилхошкара бертан сагІанах шатайпа сагІина луш долу некхан жижиг а, совгІатна луш долу аьтту гІогІ а, схьа а эцна, АхІаронна а, цуьнан кІенташна а дІаделла. Исраилан халкъо гуттар а иза динан дайшна дІадала дезаш ду.
35Везачу Элана цІера тІехь даьхначу сагІанех долу дакъош ду уьш, АхІаронна а, цуьнан кІенташна а луш долу, Везачу Элана динан гІуллакх дан уьш къобалбичхьана дуьйна.
36Везачу Эло тІедиллинера, исраилхоша царна и дакъош лур ду аьлла, даьтта тІе а доьттина, уьш къобалбинчу дийнахь дуьйна. Царна и дакъош далар исраилхошна гуттаренна а тІедиллина ду“».
37Иштта бу дийнаташ дагоран а, кІен а, къинах долу а, гІуда такхаран а, вазваран а, бертан а сагІанех лаьцна болу хьехам.
38Везачу Эло Мусана бовзийтина иза Синай-лам тІехь, Ша исраилхошка Синайн яьссачу арахь Шена лерина сагІанаш даха аьллачу хенахь.
АхІарон а, цуьнан кІентий а къобалбар
(Арадаккхар 29:1-37)
8
1Везачу Эло Мусага элира:
2«АхІарон а, цуьнан кІентий а схьабалабе, царна тІеюху еза бедарш а, къобалваран даьтта а схьаэца, къинан сагІа даккха старгІа а, ши ка а балабе, цхьа тускар совсаза бепиг а да,
3гуламан четарна чуволлучохь дерриг а халкъ схьа а гулде».
4Везачу Эло тІе-ма-диллара, гІуллакх кхочушдира Мусас. Халкъ гуламан четарна чуволлучохь схьагулделира.
5Мусас элира нахе: «ХІара ду Везачу Эло кхочушдан тІедиллинарг».
6АхІарон а, цуьнан кІентий а, схьа а балийна, хица лийчийра Мусас.
7АхІаронна тІе коч а юьйхина, юкъах доьхка а дихкина, тІехула оба юьйхира Мусас, юха тІе ийпад а юьйхина, юкъах ийпадан доьхка а дихкира, цуьнца АхІаронна тІехь ийпад а чІагІйира цо.
8Цунна тІе некха хьалха уллуш болу беза тІоьрмаг а оьллина, цу чу Урим а, Тумим а цІераш йолу ши тІулг биллира Мусас.
9АхІаронан коьрта тІе чалба а тиллина, чалбанна хьалха агІор иза Везачу Элана лерина ву аьлла таж долу дашо экъа оьллира, Везачу Эло Мусана тІе-ма-диллара.
10Къобалдаран даьттанах цхьа дакъа схьа а эцна, иза четарна а, цу чохь долчунна а тІе а доьттина, и дерриг а къобалдира Мусас.
11ВорхІазза сагІа доккхучу кхерча тІе даьтта а тоьхна, кхерчана а, цуьнан гІирсашна а, юьхь-куьгдуьлургана а, цуьнан буьхана а тІе даьтта доьттира уьш къобалъян.
12АхІаронан коьрта тІе даьтта доьттира Мусас, иза къобалвархьама.
13АхІаронан кІентий схьа а балийна, царна тІе кучамаш а юьйхина, юкъах доьхкарш а дихкина, кортош тІе кІадинан асанаш йихкира Мусас, Везачу Эло шена тІе-ма-диллара.
14Къинан сагІина лерина старгІа схьаялийра Мусас. Юха АхІарона а, цуьнан кІенташа а старгІин коьрта тІе куьйгаш дехкира.
15СтаргІина урс а хьаькхна, шен пІелгаца схьаэцна цІий кхерчан маІех хьаькхира Мусас. Иштта кхерч къинойх цІанбира цо. Юха, дисина цІий кхерчан буха тІе охьа а доьттина, кхерч къобалбира цо, иза Далла хьалха цІена хилийта.
16Бежанна чуьра ерриг мохь а, доІаха тІера мохь а, шайн махьарца ший жим а, схьа а эцна, кхерча тІехь багийра Мусас.
17Ткъа старгІанах йиснарг – цуьнан неІ а, жижиг а, боьхаллаш а – меттаматтал арахьа а яьхна, цІера тІехь ягийра цо, Везачу Эло шена тІе-ма-диллара.
18Дийнаташ дагоран сагІина ка схьабалийра Мусас. АхІарона а, цуьнан кІенташа а коьман коьрта тІе куьйгаш дехкира.
19Коьмана урс а хьаькхна, цуьнан цІий массо а агІор сагІа доккхучу кхерчана тІе туьйхира Мусас.
20-21Ка дакъошка бекъа а бекъна, чоко а, когаш а хица била а билина, берриг а ка – корта а, дакъош а, мохь а – кхерча тІехь, дийнат дагоран сагІа санна, багийра Мусас. Везачу Элана тамехь долу, цІера тІехь даьккхина сагІа дара иза, Везачу Эло Мусана тІе-ма-диллара.
22Мусас кхин ка схьабалийра, иза АхІарон вазварна лерина бара. АхІарона а, цуьнан кІенташа а коьман коьрта тІе куьйгаш дехкира.
23Коьмана урс а хьаькхна, цуьнан цІий, жимма схьаэцна, АхІаронан аьтту лерган дума тІе а, аьтту куьйган нана-пІелга тІе а, аьтту коган нана-пІелга тІе а хьаькхира Мусас.
24АхІаронан кІентий тІе а балийна, церан массеран а аьтту лерган дума тІе а, аьтту куьйган нана-пІелга тІе а, аьтту коган нана-пІелга тІе а цІий хьаькхира Мусас. Кхерчана массо а агІор дисна цІий туьйхира цо.
25Мохь а, дума а, чоконна тІера ерриг мохь а, доІаха тІера мохь а, шайн махьарца ший жим а, аьтту гІогІ а схьаийцира Мусас.
26Везачу Элана хьалха хІоттийначу, совсаза бепиг чохь долчу тускар чуьра совсаза цхьа бепиг а, зайтдаьтта тоьхначу демах дина совсаза цхьа бепиг а, зайтдаьтта тІехьаькхна буткъа совсаза цхьа хьокхам а, схьа а эцна, махьарна а, аьтту гІогІана а тІе диллира Мусас.
27АхІаронан а, цуьнан кІентийн а куьйгашна тІе а дехкина, цаьрга и дакъош, Везачу Элана лерина шатайпа сагІа санна, хьалаайийтира цо.
28Юха, церан карара уьш схьа а эцна, кхерча тІехь дийнаташ дагоран сагІанца дагийра цо. Иза Везачу Элана лерина, цІера тІехь даьккхина, вазваран сагІа ду, цуьнан хьожа Цунна тамехь ю.
29Некхан жижиг, схьа а эцна, Везачу Элана лерина шатайпа сагІа санна хьалаайира Мусас. АхІарон вазваран сагІина леринчу коьмах долу Мусан дакъа дара иза, Везачу Эло цунна тІе-ма-диллара.
30Къобалдаран даьтта а, кхерча тІера цІий а, жимма схьа а эцна, АхІаронна а, цуьнан бедаршна а, АхІаронан кІенташна а, церан бедаршна а тІе туьйхира Мусас. Иштта АхІарон а, цуьнан кІентий а, церан бедарш а къобалйира цо.
31АхІароне а, цуьнан кІенташка а Мусас элира: «Гуламан четарна чуволлучохь жижиг а кхехкадай, цуьнца цхьаьна къобалдарна леринчу тускарна чуьра бепиг даа, суна тІедиллина ма-хиллара: „АхІарона а, цуьнан кІенташа а даа деза иза“.
32Жижигах а, баьпках а бухайисина юьхкаш цІера тІехь ягае.
33ВорхІ дийнахь гуламан четарна хьалхара дІа ма довла, шаьш даздаран денош чекхдовллалц, хІунда аьлча шун даздар ворхІ дийнахь дІадахьа деза.
34Тахана кхочушдинарг Везачу Эло тІедиллина дара, аша латийна къа дІадаккхархьама.
35Дийнахь а, буса а гуламан четарна чуволлучохь Іийр ду шу ворхІ дийнахь, Везачу Эло бохург а деш, шаьш хІаллак ца хилийта. Иштта иза тІедиллина суна Везачу Эло».
36АхІарона а, цуьнан кІенташа а Везачу Эло Мусагахула тІедиллинарг кхочушдира.
9
АхІарона сагІа даккхар
1БорхІалгІачу дийнахь АхІарон а, цуьнан кІентий а, исраилхойн къаной а схьакхайкхира Мусас.
2Цо элира АхІароне: «Цхьа а сакхт доцу старгІа а, ка а балабе Везачу Элана хьалха хІотто. Старах къинан сагІа даккха, ткъа коьмах дийнаташ дагоран сагІа даккха.
3Исраилхошка ала: „Къинан сагІа даккха бож а, дийнаташ дагоран сагІа даккха цхьа а сакхт доцу шо кхаьчна шинар а, оццул хан йолу цхьа а сакхт доцу Іахар а балабе.
4Везачу Элана хьалха бертан сагІа даккхархьама, сту а, ка а балабе, ткъа иштта даьттанца эдина кІен сагІа а даккха, хІунда аьлча тахана шуна Веза Эла гучувер ву“».
5Мусас да аьлла тІедиллинарг гуламан четарна дуьххьал охьа а диллина, Везачу Элана хьалха хІоьттира дерриг а халкъ.
6Мусас элира: «Везачу Эло тІедиллинарг дерриг а кхочушдан деза аш, тІаккха Везачу Элан олаллин нур схьахІуттур ду шуна».
7АхІароне Мусас элира: «СагІа доккхучу кхерчана тІе а гІой, хьайна тІера къинан сагІа а даккха, дийнаташ дагоран сагІа а кхочушде, ахьа а, халкъо а летийна къинош дІадахархьама. Халкъо деана совгІаташ схьаэца, наха летийна къинош дІадахархьама, Везачу Эло тІе-ма-диллара».
8Кхерчана тІе а вахана, шена тІера, къинан сагІина лерина, старана урс хьаькхира АхІарона.
9КІенташа цІий деара АхІаронна тІе, цу чохь шен пІелг а башийна, кхерчан маІашна тІе хьаькхира цо, ткъа дисина цІий кхерчан буьхе охьадоьттира.
10Къинан сагІанах йолу мохь а, жаннаш а, доІаха тІера мохь а кхерча тІехь ягийра цо, Везачу Эло Мусана тІе-ма-диллара,
11ткъа жижиг а, неІ а цІера тІехь дагийра, меттаматтал ара а даьккхина.
12Юха дийнаташ дагоран сагІина леринчу бежанна урс хьаькхира АхІарона. Цуьнан кІенташа цІий тІедеара цунна. Цо иза массо а агІор кхерчана тІе туьйхира.
13Дийнаташ дагоран сагІина урс хьаькхначу бежанан дакъош а, корта а цара цхьацца шена схьадеача, кхерча тІехь дагадора цо,
14ткъа чоконаш а, когаш а, била а билина, вукху дакъошца кхерча тІехь багийра.
15Цул тІаьхьа АхІарона халкъан сагІа даьккхира. Халкъана тІера долчу къинан сагІина лерина йолу бож схьа а эцна, ен а йийна, и къинан сагІа Везачу Элана даьккхира цо, хьалха шена тІера сагІа даккхаре терра.
16Дийнаташ дагоран сагІа а даьккхира цо, Везачу Эло тІе-ма-диллара.
17Иштта, кІен сагІа а даьккхина, цунах цхьа кана а юьзна, юха кхерча тІехь Іуьйранна даьккхинчу дийнаташ дагоран сагІина тІехула иза дагийра цо.
18Сту а, ка а бийра цо, халкъана долчу бертан сагІина лерина. Цуьнан кІенташа цІий тІедеара цунна. Цо иза массо а агІор кхерчана тІетуьйхира.
19КІенташа схьаеара цунна стеран а, коьман а мохь: дума а, чоконна тІера мохь а, жаннаш а, доІаха тІера мохь а.
20Цара мохь некхан жижигна тІе йиллича, цо иза, схьа а эцна, кхерча тІехь ягийра.
21Некхан жижиг а, аьтту гІогІ а, Везачу Элана лерина шатайпа сагІа санна даьккхира АхІарона, Мусас тІе-ма-диллара.
22Халкъехьа дІа а вирзина, айинчу куьйгашца иза декъал а дина, чувоьссира АхІарон, къинан а, дийнаташ дагоран а, бертан а сагІанаш а даьхна.
23ТІаккха Муса а, АхІарон а гуламан четарна чувелира. Цигара араваьлча, халкъ декъалдира цу шимма. Дерриг а халкъана Везачу Элан олаллин нур гучуделира.
24Везачу Элера схьайолучу цІеро кхерча тІера дийнаташ дагоран сагІина дийна бежана а, мохь а дІакхаьллира. И дерриге а гина халкъ, инзардаларца маьхьарий а тоьхна, бертал суждана дахара.
10
Надабан а, АбихІун а къа.
1АхІаронан кІенташа, Надаба а, АбихІус а, хІораммо а богуш болу кІора дІасабахьа шен ной схьа а эцна, цу чу цІе а, хаза хьожа йогІу хІума а йиллира. Амма Цунна хьалха цара еана цІе хийра яра, хІунда аьлча Везачу Эло царна тІе ца диллинера ишттаниг дан.
2ЦІеххьана Везачу Элера цІе елира, ткъа оцу цІеро уьш дІакхаьллира. Иштта и шиъ Везачу Элана хьалха велира.
3Мусас элира АхІароне: «ХІара дара Везачу Элана ала лууш хилларг, Цо иштта аьлча:
„Суна уллохь болчара
Со Веза хилар лара деза,
ткъа дерриг а халкъана хьалха
Сан сийлалла къобалдан деза“».
Амма АхІарон вист а ца хуьлура.
4АхІаронан девешин Іузиалан шина кІанте, Мишаале а, Элцапане а, схьа а кхайкхина, Мусас элира: «Даха а гІой, шайн шичой Делан цІенна чуьра меттаматтал арахьа дІахьо».
5ДІа а вахана, динан дайн духарш тІехь долу белларш меттаматтал арахьа дІабаьхьира цу шиммо, Мусас шайна тІе-ма-диллара.
6АхІароне а, цуьнан шина кІанте, ЭлиІазаре а, Итамаре а, Мусас элира: «Сингаттаман билгалонна шайн коьртара месаш низам доцуш ма хилийта, духарш а ма этІаде, шаьш ца далийта а, халкъана тІе Делан оьгІазалла ца яийта а. Амма шун вежарий долу дерриг а Исраилан халкъ Везачу Эло латийначу цІеро багийначарна тийжа мегар ду.
7Гуламан четарна чуволучунна уллора дІа ма довла, шаьш хІаллак ца дайта, хІунда аьлча шуна тІехь Везачу Элера долу вазваран даьтта ду». Мусас ма-аллара, кхочушдира дерриг а.
Динан дайшна лерина бакъонаш
8Везачу Эло АхІароне элира:
9«Гуламан четарна чудоьлхуш чагІар а, вахош долу маларш а ма мала ахьа а, хьан кІенташа а, шаьш хІаллак ца дайта. Шун тІаьхьенна гуттаренна а тІедуьллуш ду иза,
10шуьга дезаниг деза доцучух а, Далла хьалха цІенаниг Цунна хьалха боьхачух а къастадайта а,
11исраилхошна Везачу Эло Мусагахула довзийтина мел долу парзаш хьехийта а».
12Мусас АхІароне а, цуьнан бисинчу кІенташка, ЭлиІазаре а, Итамаре а, элира: «Везачу Элана цІера тІехь даьккхинчу кІен сагІанах дисинарг схьа а эций, цунах дина совсаза бепиг сагІа доккхучу кхерчана уллохь дІадаа, хІунда аьлча и сагІа чІогІа деза ду.
13Езачу меттехь даа и бепиг, хІунда аьлча иза Везачу Элана цІера тІехь даьхначу сагІанех хьан а, хьан кІентийн а дакъа ду. Иштта тІедиллина суна Везачу Эло.
14Шатайпа сагІа санна даьккхинчу некхан жижиг а, гІогІ а даа Далла хьалха цІена йолчу меттехь ахьа а, хьан кІенташа а, мехкарша а, хІунда аьлча иза хьуна а, хьан берашна а делла исраилхойн бертан сагІанех долу дакъа ду.
15Ерриг а мохь цІера тІехь йоккхуш йолчу хенахь цара гІогІ а, некхан жижиг а, шатайпа сагІа санна, Везачу Элана даккха деза. И дакъош хьуна а, хьан берашна а гуттаренна а лерина ду, Везачу Эло тІе-ма-диллара».
16Къинан сагІина лерина бож леррина лоьхуш вара Муса. Юха цунна хиира иза хІинцале ягийнийла! АхІаронан висинчу шина кІантана, ЭлиІазарна а, Итамарна а, оьгІазвахара Муса:
17«Къинан сагІа езачу меттехь хІунда ца диира аш? Иза чІогІа деза сагІа ду! Халкъан бехк а, церан къинош а Везачу Элана хьалха дІадахархьама, шуна делла ма дара иза.
18Цуьнан цІий гуламан четарна чу ца даьхьна дела, аш иза езачу меттехь даа дезаш дара, суна тІедиллина ма-хиллара».
19АхІарона элира Мусага: «Цара тахана къинан сагІа а, дийнаташ дагоран сагІа а даьккхина Везачу Элана хьалха. Суна хилларг хьуна хаьа. Ас тахана къинан сагІа диъча, Веза Эла суна резахир вуй те?»
20Иштта жоп хезча, Муса цунна резахилира.
Хьаналчу а, хьарамчу а дийнатех лаьцна
(Карлабаьккхинарг 14:3-21)
11
1Везачу Эло Мусага а, АхІароне а элира:
2«ДІаала исраилхошка: „Декъачу лаьтта тІехь дехаш долчу массо а дийнатех шуна даа мегаш дерш хІорш ду:
3кІоргга харш а долуш, шина декъе екъаелла берг йолу а, нох доккхуш долу а муьлхха а дийнат даа мегар ду.
4Амма нох доккхуш долчу я шина декъе екъаелла берг йолчу дийнатех хІорш ма даалаш: эмкало нох даккхахь а, цуьнан бергаш екъаелла яц. Иза шуна хьарам ю.
5ГІамарпхьагал а нох доккхуш ю, амма цуьнан когаш бекъабелла бац. Иза шуна хьарам ю.
6Пхьагал а ю нох доккхуш, амма цуьнан когаш бекъабелла бац. Иза шуна хьарам ю.
7Хьакха кІорггера хоршаца шина декъе екъаелла бергаш а йолуш ю, амма цо нох ца доккху. Иза шуна хьарам ю.
8Цу дийнатийн жижиг а ма даа, церан чархех куьг а ма Іотта. Уьш шуна хьарам ю.
9Хи чохь а, хІорда чохь а долчу дийнатех кІеда а, онда а пелагаш дерш даа мегар ду.
10Ткъа пелагаш доцурш, хи чохь а, хІорда чохь а Іаш а, нека деш а дерш, шуна дегаза хета деза.
11Уьш шуна хьарам ду: церан жижиг а ма даа, церан чархаш а дегаза а хета.
12Хи чуьра пелагаш доцу массо а дийнаташ шуна дегаза ду.
13Олхазарех хІорш шуна хьарам а ю, яа мегаш а яц: аьрзу а, ломъаьрзу а, боца ког болу аьрзу а,
14маккхал а, шен тайпанашца леча а,
15шен тайпанашца муьлхха къиг а,
16страус а, бухІа а, чайка а, шен тайпанашца куьйра а,
17соька а, чІерийдохург а, ибис а,
18бухІа а, пеликан а, сип а,
19аист а, шен тайпанашца зуя
[2] а, хІуттут а, бирдолаг а.
20ТІемаш а долуш, лаьттахула текхаш йолу сагалматаш дегаза ю шуна.
21ТІемаш а долуш, лаьттахула текхачу сагалматех цхьаерш яа мегаш ю: лаьтта тІехула кхиссаялархьама, шайн когашна тІехула настарш ерш ю уьш.
22Царах аша даа мегар ду: шен тайпанца цІоз а, ткъа иштта шайн тайпанашца солІам а, хьаргол а цІераш йолу цІоз а, шен тайпанашца цаьпцалг а.
23Кхин муьлхха а тІемаш долу а, лаьттахула текхаш йолу а сагалмат шуна дегаза ю.
24ХІинца дуьйцур долчу дийнаташа шу Далла хьалха боьха хуьлуьйтур ду. Церан чархех дІахьакхавелларг сарралц Далла хьалха боьха хир ву.
25Церан чарх схьаэцнарг шен бедарш йитта декхарийлахь ву, иза сарралц Далла хьалха боьха хир ву.
26Берг екъаелла а йолуш, амма цунна юккъехь кІорга харш а доцу, нох доккхуш а доцу дийнат шуна хьарам ду. Муьлхха а цунах дІахьакхавелларг сарралц Далла хьалха боьха хир ву.
27Беа кога тІехь лелачу акхаройх тІодаш тІехь леларш шуна хьарам ю. Муьлхха а церан чархах дІахьакхавелларг сарралц Далла хьалха боьха хир ву.
28Церан чарх схьаэцначу муьлххачо а шен бедарш йитта еза, ткъа иза сарралц Далла хьалха боьха хир ву. И санна акхарой шуна хьарам ю.
29Лаьттахула лелачу дийнатех шуна хьарам ю: шайн тайпанашца боьлкъазар а, дахка а, моьлкъа а,
30ткъа иштта анака а, хамелеон а, летаа а, хомет а, тиншемет а цІераш йолу моьлкъарчий а.
31Лаьттахула лелачу дерриг а дийнатех уьш шуна хьарам ю. Уьш елла йолуш, царах дІахьакхавелларг сарралц Далла хьалха боьха хир ву.
32Нагахь санна царах цхьаъ, яла а елла, цхьана хІуманна тІе йожахь, и хІума – дечиган пхьегІа а, я бедар а, я тІаьрсиг а, я гали а иза делахь – Далла хьалха боьха хир ю. Иза хи чу йилла еза. Сарралц иза Далла хьалха боьха хир ю, ткъа цул тІаьхьа иза цІена хир ю.
33Цу дийнатех елла хІума кхийрачу пхьегІи чу йожахь, цу чохь ерг Далла хьалха боьха хир ю. И пхьегІа йохо еза.
34И санначу пхьегІи чуьра хица йина яа хІума шуна хьарам хир ю, ишттачу пхьегІи чуьра молу хІума а хьарам хир ю.
35Церан чархах схьаяьлла тІейоьжна хІума а Далла хьалха боьха хир ю: кхийра пеш я кхийра кхерч бохо беза. Уьш Далла хьалха боьха хир бу, ткъа уьш шуна хьалха а боьха хир бу.
36Нагахь иза чохь хи долу хьоста я гІу елахь, и Далла хьалха цІена юьсу, ткъа деллачу оцу дийнатех дІахьакхавелларг Далла хьалха боьха хир ву.
37Деллачу дийнатах схьаяьлла хІума тІейоьжна долу дІадоь хІу Далла хьалха цІена дуьсу.
38Ткъа шена тІехь хи долчу хІуьнна тІе деллачу цу дийнатан цхьа хІума йожахь, и хІу Далла хьалха боьха хир ду.
39Аш дуучу дийнатех цхьаъ лахь, цунах дІахьакхавелларг сарралц Далла хьалха боьха хир ву.
40Деллачу оцу дийнатан жижиг диънарг шен бедарш йитта дезаш ву, иза сарралц Далла хьалха боьха хир ву. Цу дийнатан чарх дІаяьхьнарг шен бедарш йитта дезаш ву, иза сарралц Далла хьалха боьха хир ву.
41Муьлхха а лаьттахула текха дийнат шуна дегаза ду, иза даа мегар дац аша.
42Иза гай тІехь текхаш а, я беа кога тІехь лелаш а, я дуккха а когаш болуш а елахь – и дийнат ма яалаш, иза шуна дегаза ю.
43Лаьттахула оцу текхаш йолчу дийнаташка шаьш Далла хьалха дегаза ма дайта, уьш бахьана долуш шаьш Далла хьалха боьха ма хилийта.
44ХІунда аьлча Со шун Веза Дела ву. Суна хьалха шаьш дІакъастаделаш, иштта цІена хилалаш, хІунда аьлча Со а цІена ву. Лаьттахула текхачу боьхачу хІуманашка шаьш бех ма дайта.
45Шун Дела хилархьама, шу Мисар-махкара арадаьхна Веза Эла ву Со. ЦІена хилалаш, хІунда аьлча Со а ву цІена.
46Иштта ду бежанех а, олхазарех а, хи чохь лелачу а, лаьттахула текхачу а дийнатех долу тІедиллинарг,
47Далла хьалха боьхачух цІенаниг а, даа мегачу дийнатех даа ца мегарш дІакъасто хаийтархьама билгалдаьккхина долу“».
12
Бер динчу зудчух лаьцна тІедиллинарг
1Везачу Эло Мусага элира:
2«ДІаала исраилхошка: „Нагахь зудчо кІант вахь, ворхІ дийнахь, шен зударийн цамгар хуьлучу деношкахь санна, Далла хьалха цІена хир яц иза.
3БорхІалгІачу дийнахь кІант хадо везаш ву.
4Кхин ткъе кхойтта де даьлча, кІант виначу цІийх Далла хьалха цІена хир ю иза. Цу деношкахь цхьана а езачу хІуманах дІахьакхаяла а, Делан четарна улло ян а цунна могуьйтур дац, шен цІанъяларан денош чекхдовллалц.
5Нагахь зудчо йоІ яхь, шина кІирнах Далла хьалха цІена хир яц иза, зударийн цамгар хуьлучу деношкахь санна. Кхузткъе ялх дийнахь Іан деза цуьнан, йоІ йинчу цІийх Далла хьалха ша цІанъяллалц.
6ЦІанъяларан денош чекхдевлча, шен кІантах я йоІах дийнаташ дагоран сагІина шо кхаьчна Іахар а, къинан сагІина кхокха я къоркхокха а гуламан четарна чуволлучохь волчу динан дена бан беза цо.
7Везачу Элана хьалха сагІа а даьккхина, и зуда цІанъяран Іадат кхочушдийр ду динан дас. ТІаккха иза дІаихначу шен цІийх Далла хьалха цІена хир ю. Иштта ду кІант я йоІ йинчу зудчух долу тІедиллинарг.
8Нагахь зудчун сагІина Іахар бало таро яцахь, ши къоркхокха я ши кхокха бан мегар ду цо. Цхьаъ дийнаташ дагоран сагІина, важа къинан сагІина хир бу. Динан дас зуда цІанъяран Іадат кхочушдийр ду, тІаккха иза Далла хьалха цІена хир ю“».
13
Чкъуран цамгар йолчу нахах лаьцна тІедиллинарг
1Везачу Эло Мусага а, АхІароне а элира:
2«Нагахь цхьаннан дегІа тІехь кхераме чкъуран цамгар хила йиш йолу дестар я хьаьтт, я томмагІа хилахь, иза динан дена АхІаронна я динан да волчу цуьнан кІентех цхьанна тІе вало веза.
3Динан да дегІа тІехь долчу доІе хьожур ву. ДоІа тІехь долу чоьш кІай а делла, даІ чкъурал кІоргга чудаханехь, иза кхераме чкъуран цамгар ю. Цу стаге хьаьжначул тІаьхьа динан дас иза Далла хьалха боьха хилар дІахоуьйтур ду.
4Нагахь дегІа тІера томмагІа кІайн делахь, амма чкъурал чудахана а дацахь, ткъа цунна тІера чоьш кІайделла а дацахь, иштта стаг динан дас ворхІ денна нахах дІакъасто веза.
5ВорхІалгІачу дийнахь динан да цуьнга хьожур ву. ДаІ, дегІа тІехула дІаса а ца даьржаш, ша ма-дарра лаьтташ делахь, динан дас кхин а ворхІ денна нахах дІакъастор ву даІ долу стаг.
6ВорхІалгІачу дийнахь динан да цуьнга юха а хьожур ву. Нагахь даІ, жимма бен хаалуш а доцуш, дегІа тІехула дІаса ца даьржинехь, динан дас и стаг Далла хьалха цІена хилар дІахоуьйтур ду. ДегІа тІехь ерг хьаьтт ю, цу стага шен бедарш йитта еза, тІаккха иза цІена хир ву.
7Нагахь стаг динан дена тІе ша Далла хьалха цІена хилар дІахаийта веанчул тІаьхьа, хьаьтт дегІа тІехула дІасаяьржинехь, цомгушниг юха а динан дена тІеван веза.
8Хьаьтт дегІа тІехула дІасаяьржаш юйла а гина, динан дас и стаг Далла хьалха цІена цахилар дІахоуьйтур ду. Иза кхераме чкъуран цамгар ю.
9Нагахь цхьаннан дегІа тІехь кхераме чкъуран цамгар елахь, иза динан дена тІевало веза.
10Динан дас иза толлур ву. Нагахь дегІа тІера йистина меттиг кІайн елахь, ткъа дестаро чоьш кІайдинехь, ткъа дестар долчохь гуш жижиг а делахь,
11иза дІа ца йоьрзу чкъуран цамгар ю. Динан дас, и стаг Далла хьалха цІена цахилар дІа а кхайкхийна, цомгушниг нахах дІакъасто ца веза, хІунда аьлча иза, массарна а гуш, цІена вац.
12Нагахь чкъуран цамгар коьрта тІера когашка кхаччалц цомгушчун дегІа тІехула дІасаяржахь, динан ден бІаьргаша схьалоццучул,
13динан дас иза леррина толлур ву. Стеган дегІ дерриг а цамгаро дІалаьцна хилар динан дена хиъча, цо цомгушниг Далла хьалха цІена ву эр ду. ХІунда аьлча цомгушчун дегІ кІайн ду – иза цІена ву.
14Ткъа цуьнан дегІа тІехь жижиг гучудалахь, иза цІена хир вац.
15Талла а теллина, жижиг гича, динан дас и стаг Далла хьалха цІена цахилар дІакхайкхор ду. Гуш долу жижиг цІена дац. Иза кхераме чкъуран цамгар ю.
16Нагахь гуш долу жижиг, хийца а делла, кІайлахь, цомгушниг динан да волчу ван веза.
17Динан дас, дегІе а хьаьжна, даІ кІайделла хилахь, и стаг Далла хьалха цІена хилар дІакхайкхор ду.
18Нагахь цхьаннан дегІа тІехь сурх а яьлла, иза дІайирзинехь,
19ткъа иза хиллачохь кІайчу басахь дестар я цІегІо-кІайн томмагІа делахь, иза динан дена тІеван веза.
20ДаІ долчу метте а хьаьжна, иза чкъурана чудахна а делахь, цунна тІера чоьш кІай а деллехь, динан дас и стаг Далла хьалха цІена цахилар дІакхайкхор ду. Иза кхераме чкъуран цамгаран даІ ду, сурх яьллачу меттехь даьлла долу.
21Нагахь доІа тІера чоьш кІайделла а дацахь, иза, чкъурана чудахна а доцуш, жимма бен гуш дацахь, динан дас цомгушниг ворхІ денна нахах дІакъастор ву.
22Нагахь даьІнаш дегІа тІехула чІогІа дІасадаржахь, динан дас цомгушниг Далла хьалха цІена цахилар дІакхайкхор ду. Иза кхераме цамгар ю.
23Нагахь томмагІа, дІаса а ца даьржаш, цхьана меттехь дисахь, иза дегІа тІе яьлла хІума юзуш хилар ду. Динан дас и стаг Далла хьалха цІена хилар дІакхайкхор ду.
24Нагахь цхьаннан чкъура тІехь вагийна меттиг хилахь, юха, иза дІайирзича, цигахь долчу жижиг тІехь цІегІо-кІайн томмагІа а хилахь,
25цу томмагІана тІера чоьш кІай а деллехь, ткъа иза ша чкъурана чудахна а делахь, иза кхераме чкъуран цамгар ю, ягийначу меттигна тІехь хилла. Динан дас Далла хьалха и стаг цІена цахилар дІакхайкхор ду. Цунна ерг кхераме чкъуран цамгар ю.
26Нагахь томмагІана тІера чоьш кІайделла а дацахь, иза, чкъурана чудахна а доцуш, жимма бен гуш а дацахь, динан дас цомгушниг ворхІ денна нахах дІакъастор ву.
27ВорхІалгІачу дийнахь динан да хьожур ву цу стаге. Нагахь даьІнаш дегІа тІехула дІасадаьржаш делахь, динан дас цомгушниг Далла хьалха цІена цахилар дІакхайкхор ду. Цунна ерг кхераме чкъуран цамгар ю.
28Нагахь томмагІа, дегІа тІехула дІаса а ца даьржаш, цхьана меттехь делахь, жимма бен гуш а доцуш, иза ягийначу меттехь долу дестар ду. Динан дас и стаг Далла хьалха цІена хилар дІакхайкхор ду, хІунда аьлча цунна дерг вагийча дисина дестар ду.
29Нагахь стеган я зудчун коьрта тІехь я чІенгана тІехь даІ хилахь,
30динан да цамгаре хьожур ву. ДаІ чкъурана чудахна а долуш, цу тІера чоьш мажделла а, дуткъий а делахь, динан дас и адамаш Далла хьалха цІена цахилар дІакхайкхор ду. Иза чераш долу кхераме чкъуран цамгар ю, коьрта тІехь я чІенгана тІехь йолу.
31Цу цамгаран доІе а хьаьжна, иза чкъурана чудахна а дацахь, цунна тІера чоьш Іаьржа а дацахь, динан дас чераш долу цамгар ерг ворхІ денна нахах дІакъастор ву.
32ВорхІалгІачу дийнахь доІе а хьаьжна, нагахь чераш дІаса а ца даьржинехь, доІа тІехь мажделла чоьш а дацахь, ткъа даІ чкъурана чудахна а дацахь,
33цомгушчун месаш дІаларга еза. Амма даІ долу меттиг Іадйита еза. Динан дас шолгІа а дІакъасто веза цомгушниг ворхІ денна.
34ВорхІалгІачу дийнахь динан да стаге хьожур ву. Нагахь даІ дегІа тІехула дІаса а ца даьржинехь, чкъурана чу а ца даханехь, динан дас цомгушниг Далла хьалха цІена хилар дІакхайкхор ду. Шен бедарш йиттича, и стаг цІена хир ву.
35Нагахь стагана, ша Далла хьалха цІена хилар дІакхайкхийначул тІаьхьа, чераш дегІа тІехула дІасадаржахь,
36динан дас иза толлур ву. Нагахь санна даІ чкъурана чу даханехь, доІа тІехь мажделла чоьш леха ца оьшу. Цомгушниг цІена вац.
37Нагахь даІ ша ма-дарра а долуш, цу тІехь Іаьржа чоьш гучудевллехь, цамгар дІаяьлла, стаг цІена ву. Динан дас иза Далла хьалха цІена хилар дІакхайкхор ду.
38Нагахь стеган я зудчун дегІа тІехь кІайн томмагІаш хилахь,
39динан дена церан догІмаш тІехь кІайн-мокха томмагІаш гахь, иза дегІа тІе яьлла хьаьтт ю. Иштта долу адам Далла хьалха цІена ду.
40Нагахь цхьаннан коьрта тІера месаш дІаевллехь, иза чераш долуш ву. И стаг Далла хьалха цІена ву.
41Нагахь стеган коьрта тІера хьалхара агІор месаш дІаевллехь, и стаг кІунзал болуш ву. И стаг Далла хьалха цІена ву
42Нагахь чераш я кІунзал болчу коьрта тІехь цІегІо-кІайн томмагІа хилахь, коьрта тІехь ерг кхераме чкъуран цамгар ю
43Динан да цомгушчуьнга хьожур ву. Нагахь цунна чераш я кІунзал болчу коьрта тІера цІегІо-кІайчу даІан дестар дегІа тІехь хуьлучу чкъуран кхерамечу цамгаран доІах тера хилар гахь,
44цомгушниг чкъуран цамгар йолуш ву, иза цІена вац. Динан дас и стаг Далла хьалха цІена цахилар дІакхайкхо деза, стеган коьрта тІехь даІ ду аьлла.
45Кхераме чкъуран цамгар йолу стаг, тІера бедарш этІийна а йолуш, коьртара месаш низамехь а йоцуш, хила веза. Бета тІе кхаччалц, коьртан лахе хьулйина хила еза цуьнан „ЦІена вац! ЦІена вац!“ – бохуш, мохь бетта беза цо.
46Ерриг а хенахь, цунна тІехь цамгар мел ю, иза цІена вац. Иза дІакъаьстина Іан веза».
Бедаршна тІехь хуьлучу доІан томмагІех лаьцна
47«Нагахь бедарна тІехь доІан томмагІа хилахь, – тІергІан я ветанан бедарна,
48я кІадина тІехь, я тІаьрсигана тІехь, я тІаьрсигах йинчу хІуманна тІехь иза делахь, –
49ткъа цу тІехь долу и томмагІа баьццарчу я цІечу басахь хилахь, иза кхерамечу доІан томмагІа ду ала мегар ду. Иза динан дена гайта деза.
50Динан дас, даІан томмагІе а хьаьжна, бехйина хІума ворхІ денна дІакъастор ю
51ВорхІалгІачу дийнахь динан да юха а хьожур ву цу хІумане. Нагахь даІан томмагІа бедарна тІехь, я тІергІан я ветанан кІади тІехь, я тІаьрсига тІехь – цуьнан Іалашо мухха елахь а – дІасадаьржинехь, иза кхерамечу доІан томмагІа ду. И хІума цІена яц.
52Динан дас шена тІехь томмагІа йолу и бедар, я тІергІан я ветанан долу кІади, я тІаьрсигах йина хІума яго еза, хІунда аьлча цунна тІехь долу доІан томмагІа кхераме ду. И хІума цІера тІехь яго еза.
53Нагахь динан дена доІан томмагІа бедарна тІехула а, я кІадина тІехула а, я тІаьрсиган хІуманна тІехула а дІаса ца даьржинийла гахь,
54цо доІан томмагІа тІехь долу бедар юьттуьйтур ю, юха и хІума шолгІа а дІакъастор ю ворхІ денна.
55Бехйина бедар йиттинчул тІаьхьа, цо юха а толлур ю иза. Нагахь динан дена бедар тІехь долу доІан томмагІа я хийцаделла а, я дІасадаьржина а цахилар гахь, иза цІена яц. Иза яго еза – доІан томмагІа бедаран тІехуларчу я бухаларчу агІонна тІехь делахь а.
56Нагахь динан дас теллича, йиттинчу бедар тІера доІан томмагІа жимма а бен цунна къаьсташ ца хилахь, томмагІа долу дакъа цо бедарна, я тІаьрсигана, я кІадина тІера схьадаккха деза.
57Нагахь доІан томмагІа юха а бедарна я кІадина, я муьлххачу а тІаьрсиган хІуманна тІехь гучудалахь, иза дІасадаьржаш долу доІан томмагІа ду. Шена тІехь доІан томмагІа мел долу бедар яго еза.
58Нагахь бедар я кІади, я муьлхха а тІаьрсиган хІума йиттича, цунна тІера доІан томмагІа лаьттина меттиг цІанлахь, и хІума кхин цкъа а йитта еза, тІаккха иза цІена хир ю».
59Иштта ду, тІергІан я ветанан бедарна я кІадина тІе, я муьлххачу тІаьрсиган хІуманна тІе доІан томмагІа даьлча, иза цІена я боьха хиларх долу тІедиллинарг.
14
Тобелларш Далла хьалха цІанбарх лаьцна
1Везачу Эло Мусага элира:
2«Чкъуран кхераме цамгар йолу стаг товелча хиларх долу тІедиллинарг иштта ду. Стаг Далла хьалха цІанван везачу хенахь иза динан дена тІевалор ву,
3ткъа динан да меттаматтал арахьа вер ву. Нагахь, талла а теллина, чкъуран кхераме цамгар йолу стаг товалар цунна гахь,
4динан дас омра лур ду, цІанвеш волчу стагана лерина хьанал дийна ши олхазар а, баганан дечиг а, цІен тай а, ярийн курс а схьаэца аьлла.
5Кхийрачу пхьегІи тІе а лаьцна, шовданан хина тІехула цхьана олхазарна урс хьокхуьйтур ду динан дас.
6Дийна долу олхазар а, баганан дечиг а, цІен тай а, ярийн курс а схьа а эцна, уьш шовданан хина тІехула урс хьаькхначу олхазаран цІийна чу Іуттур ду динан дас.
7Юха цамгарх цІанвечу стагана тІе ворхІазза цІийн тІадамаш тухур ду цо. Цул тІаьхьа, стаг Далла хьалха цІена ву аьлла дІа а кхайкхийна, дийна долу олхазар эрна ара дІахоьцур ду динан дас.
8Шен бедарш а йиттина, месаш а лергина, хица цІанвеллачул тІаьхьа, и стаг Далла хьалха цІена хир ву. Меттамотт болчу схьа а веана, шен четарна арахьа ворхІ де доккхур ду цо.
9ВорхІалгІачу дийнахь ерриг а шен месаш дІайошур ю цо: корта а, маж а, цІоцкъамаш а, ерриг а кхийолу месаш а. Хица бедарш а йиттина, лийчинчул тІаьхьа Далла хьалха цІена хир ву иза.
10БорхІалгІачу дийнахь цхьа шо кхаьчна, айп доцу ши Іахар схьаоьцур бу цу стага. Цул сов, цхьа шо кхаьчна, айп доцу стен Іахар а, цхьа сахь зайтдаьтта тоьхна долу кІен дама а кІен сагІина лерина а, ши кад зайтдаьтта а дан деза цо.
11Стаг цІанвеш волчу динан дас цо деанчу совгІаташца гуламан четаран неІ йолчохь Везачу Элана хьалха хІоттор ву иза.
12Цхьа Іахар а, цуьнца ши кад даьтта а, гІуда такхаран сагІа санна доккхур ду динан дас. Шатайпа сагІа санна цо уьш Везачу Элана хьалха хьалаойур ду.
13Къинан сагІина а, дийнаташ дагочу сагІина а дийнат дуьйчу езачу меттехь Іахарна урс хьокхур ду, хІунда аьлча, къинан сагІа санна, къера хиларан долу хІара сагІа динан ден ду. Иза чІогІа деза сагІа ду.
14ГІуда такхаран сагІина бийначу Іахаран цІий, цхьажимма схьа а эцна, цІанвечу стеган аьтту лерган дуьме а, аьтту куьйган нана-пІелга тІе а, аьтту коган нана-пІелга тІе а хьокхур ду динан дас.
15Кеда чуьра цхьажимма даьтта шен аьрру кераюкъа дуттур ду цо.
16Шен аьрру куьйгара даьттана чу а Іоьттина, аьтту куьйган пІелгаца ворхІазза Везачу Элана хьалха даьттанан цинцаш дІакхуьссур ду динан дас.
17Куьйга тІехь дисна даьтта цІанвечу стеган аьтту лерган дуьме а, аьтту куьйган а, аьтту коган а нана-пІелга тІе а хьокхур ду цо. И меттигаш хьалха динан дас гІуда такхаран сагІина бийначу Іахаран цІий хьаькхна ю.
18Кераюккъехь дисна даьтта цІанвечу стеган коьрта тІе хьокхур ду цо, тІаккха и стаг Везачу Элана хьалха цІанваран Іадат кхочушдийр ду динан дас.
19Къинан сагІа а даьккхина, цамгарх товина стаг цІанваран Іадат кхочушдийр ду динан дас. Цул тІаьхьа дийнаташ дагоран сагІина дийнат дуьйр ду цо.
20Дийнат а, кІен сагІа а кхерча тІе дуьллур ду цо. Иштта динан дас цІанваран Іадат кхочушдийр ду, тІаккха и стаг Далла хьалха цІена хир ву.
21Нагахь и стаг къен а велахь, цуьнан таро а яцахь, ша цІанвархьама гІуда такхаран сагІина цхьа Іахар бало беза цо. Цу Іахаран жижиг Везачу Элана хьалха хьалаайа деза, шатайпа сагІа санна. Цул сов, цу стага, кІен сагІина лерина, бархІ кад зайтдаьттанца эдина кІен дама а, ши кад зайтдаьтта а,
22ши къоркхокха я ши къона кхокха, шега эцалуш берг бан беза. Цхьа кхокха къинан сагІина, важа дийнаташ дагоран сагІина лерина хила беза.
23Ша цІанлучу борхІалгІачу дийнахь, Везачу Элана хьалха, гуламан четаран неІарна улло а еана, динан дега дІаяла еза цо и хІуманаш.
24ГІуда такхаран сагІина беана Іахар а, даьтта чохь долу ши кад а, хьала а ойуш, Везачу Элана хьалха шатайпа сагІа санна боккхур бу динан дас.
25Іахар гІуда такхаран сагІина лерина бен а бийна, цуьнан цІий цІанвечу стеган аьтту лерган дуьме, аьтту куьйган а, аьтту коган а нана-пІелгана тІе а хьокхур ду динан дас.
26Шен аьрру куьйган кераюккъе цхьажимма даьтта дуттур ду цо,
27юха, аьрру куьйга тІера цу даьттана чохь аьтту куьйган пІелг а башийна, даьттанан цинцаш ворхІазза Везачу Элана хьалха тосур ду.
28Хьалха ша цІий хьаькхначу меттигашка: аьтту лерган дуьме а, аьтту куьйган а, аьтту коган а нана-пІелгана тІе а шен карара цхьажимма даьтта хьокхур ду динан дас.
29Дисина даьтта цІанвечу стеган коьрта тІе хьокхур ду цо, Везачу Элана хьалха иза цІанваран Іадат кхочушдархьама.
30ЦІанлуш волчу стага, шен тароне хьаьжжина, беана цхьа къоркхокха я къона кхокха бен беза динан дас.
31Царах цхьа олхазар къинан сагІина а, важа кІен сагІанца дийнаташ дагоран сагІина а лерина, бен беза цо. Иштта цамгарх товина стаг Везачу Элана хьалха цІанваран Іадат кхочушдийр ду динан дас.
32Иштта ду ша цІанваран Іадат кхочушдечу хенахь сагІина дан дезачунна таро йоцучу чкъуран цамгар кхеттачу стагах долу тІедиллинарг».
ЦІенош тІехь хуьлучу доІан томмагІех лаьцна
33Везачу Эло Мусага а, АхІароне а элира:
34«Нагахь, Ас шуна луш долчу канаІанхойн лаьтта тІе шу девлча, шун долахь долчу лаьтта тІера цхьана цІенна доІан томмагІаш Аса кхетийтахь,
35и цІа долчо, динан дена тІе а вахана, ала деза: „Сан цІенна тІехь томмагІаш гучудевлла, ткъа уьш доІан томмагІех тера ду“.
36ЦІийне хьажа ша чувалале, иза дассаде эр ду динан дас, цу чохь дерг боьха ца хилийта. Цул тІаьхьа иза, талла а толлуш, цІийне хьожур ву.
37Нагахь цунна, томмагІашка хьаьжча, кІоргга чудахна а долуш, пена тІехула баьццарчу я цІечу басахь уьш хилар гахь,
38цІа чуьра ара а ваьлла, ворхІ денна иза дІакъовлур ду динан дас.
39ВорхІалгІачу дийнахь ша юхавеача, томмагІаш дерриг а пенашна тІехула дІасадаьржина хилар динан дена гахь,
40томмагІаш тІехь долу тІулгаш, схьа а дахийтина, гІалел арахьа, боьхачу метте дІакхуьссуьйтур ду цо.
41ЦІа чуьра пенаш тІера хьахарш, охьа а дахийтина, гІалел арахьа, боьхачу метте дІакхуьссуьйтур ду.
42ДІадаьхначеран метта кхин тІулгаш дІахІиттор ду, керла хьахар а дина, пенаш юхахьохур ду.
43Нагахь, тІулгаш а, хьахарш а хийцинчул тІаьхьа, томмагІаш, юха гучу а девлла, дІасадаьржаш хилахь,
44динан дас кхин цкъа а цІа толлур ду. Нагахь томмагІаш пенашна тІехула дІасадаьржинехь, уьш кхераме доІан томмагІаш ду, цІа цІена дац.
45И цІа доха а дина, цуьнан тІулгаш а, дечигаш а, хьахарш а гІалел арахьа, боьхачу метте дІакхисса еза.
46Нагахь цхьаъ и цІа къевлина долчу хенахь цу чу гІахь, иза сарралц Далла хьалха цІена хир вац.
47Цу цІа чохь дІавижначо я хІума йиинчо шен бедарш йитта еза, ткъа иза сарралц Далла хьалха цІена хир вац. Цу чохь хІума йиинчо а шен бедарш йитта еза, иза а сарралц цІена хир вац.
48Нагахь динан да веача, пенаш хьаьхначул тІаьхьа томмагІаш дІасадаьржина цахилар цунна, теллинчул тІаьхьа гахь, цо цІа Далла хьалха цІена хилар дІакхайкхор ду, хІунда аьлча томмагІаш дІадевлла.
49И цІа цІандархьама, ши олхазар а, баганан дечиг а, цІен тай а, ярийн курс а схьаоьцур ю динан дас.
50Кхийра пхьегІи тІе а лаьцна, шовданан хи тІехула цхьана олхазарна урс хьокхур ду цо.
51Баганан дечиг а, ярийн курс а, цІен тай а, дийна долу олхазар а схьа а эцна, уьш шовданан хи тІехула урс хьаькхначу олхазаран цІийна чу а Іоьттина, цІенна тІе ворхІазза цинцаш тухур ду динан дас.
52Олхазаран цІийца, дийначу хица а, дийначу олхазарца а, баганан дечигаца а, ярийн курсаца а, цІечу тайца а цІа цІандийр ду цо.
53Дийна долу олхазар гІалел арахь, эрна аренгахула, дІахоьцур ду. Иштта цІа цІандаран Іадат кхочушдийр ду цо, тІаккха иза Далла хьалха цІена хир ду.
54Иштта ду чкъуран муьлххачу цамгарх а, чераш долчу цамгарх а,
55бедарш тІехь а, цІийна тІехь а хуьлучу доІан томмагІех а, дегІа тІехь долчу дестарх а, хьаьттарех а, томмагІех а долу тІедиллинарг,
56кхеттарг боьха а, цІена а хуьлу хан къасторхьама. Иштта ду цу тайпана йолчу цамгарех я томмагІех долу тІедиллинарг».
15
ДегІах доьзначу цІена цахиларх лаьцна
1Везачу Эло Мусага а, АхІароне а элира:
2«ДІаала исраилхошка: „Нагахь стеган бехкечу меттера схьакъаьсташ тІуналла хилахь, и тІуналла цІена яц.
3Ткъа стаг цІена вац, цунах схьакъаьсташ йолу тІуналла бахьана долуш – тІуналла схьайолуш елахь а, стеган дегІаца иза юьсуш елахь а.
4И стаг тІевуьжуш болу муьлхха а мотт а, иза тІехиъна йолу муьлхха хІума а боьха хир ю.
5Иза дІавуьжучу маттах дІахьакхавелларг, шен бедарш а йиттина, хица лийча веза. Сарралц цІена хир вац иза.
6Нагахь дегІах тІуналла схьайолуш волу стаг тІехиъначу хІуманна тІе цхьаъ хаахь, шен бедарш а йиттина, лийча веза иза. Сарралц цІена хир вац иштта стаг.
7ТІуналла схьайолучун дегІах хьакхавелларг, шен бедарш а йиттина, лийча веза. Сарралц цІена хир вац иза.
8ДегІах тІуналла схьайолучо цхьанна тІе шат тохахь, бехвинарг, шен бедарш а йиттина, лийча веза. Сарралц цІена хир вац иза.
9ДегІах тІуналла схьайолуш верг тІехь лелаш йолу муьлхха а нуьйр цІена яц.
10Цу стагана бухахь хиллачу хІуманах дІахьакхавелларг сарралц цІена хир вац. И хІума карахь дІаяьхьнарг а, шен бедарш а йиттина, лийча веза. Сарралц цІена хир вац иза.
11ДегІах тІуналла схьайолург, куьйгаш дилина а доцуш, цхьаннах дІахьакхалахь, иза шех хьакхавелларг, шен бедарш а йиттина, лийча веза. Сарралц цІена хир вац иза.
12Шех тІуналла схьайолург дІахьакхавелла кхийра пхьегІа йохо еза, ткъа дечигах йина пхьегІа хица йила еза.
13ДегІах схьакъаьсташ йолу тІуналла сецча, ворхІ дийнахь Іан веза и стаг, Далла хьалха цІена хилархьама. Цул тІаьхьа, шен бедарш а йиттина, шовданан хица шен дегІ дила деза цо, тІаккха иза цІена хир ву.
14БорхІалгІачу дийнахь ши къоркхокха я ши къона кхокха схьа а эцна, Везачу Элана хьалха гуламан четаран неІаре а веана, ши олхазар динан дега дІадала деза цо.
15Цхьана олхазарх къинан сагІа а, вукхунах дийнаташ дагоран сагІа а даьккхина, динан дас Везачу Элана хьалха стаг цІанваран Іадат кхочушдийр ду.
16Нагахь стагах боьршачу нехан хуьлу тІуналла схьакъастахь, цо хица дерриг а шен дегІ дила деза. Сарралц цІена хир вац иза.
17И тІуналла тІекхетта муьлхха бедар а, чкъор а хица дила деза, сарралц цІена хир дац уьш.
18Нагахь стаг зудчуьнца дІавижча, цунах тІуналла схьакъастахь, стаг а, зуда а хица лийча деза. Сарралц цІена хир дац и шиъ.
19Нагахь, шайна хуьлучу цамгарца доьзна, зуда дегІах цІий дІакъаьсташ елахь, ворхІ дийнахь иза цІена хир яц. Муьлхха а цунах дІахьакхавелларг сарралц цІена хир вац.
20Ша цІена цахиларан деношкахь и зуда тІейижна а, тІехиъна а йолу хІума цІена яц.
21Иза дІаюьжучу маттах хьакхавелларг, шен бедарш а йиттина, лийча веза. Сарралц цІена хир вац иза.
22И зуда тІехиъна Іийначу хІуманах хьакхавелларг, шен бедарш а йиттина, лийча веза. Сарралц цІена хир вац иза.
23Иза дІайижначу маттера я хиъна Іийначуьра цхьана хІуманах хьакхавелларг сарралц цІена хир вац.
24Нагахь цІий догІучу хенахь цу зудчуьнца майра дІавижахь, иза ворхІ дийнахь цІена хир вац. И тІевижна муьлхха а мотт цІена хир бац.
25Нагахь зудчун цІий дІаэхар, баттахь хуьлу цІена цахиларан хенахь а доцуш, кхечу деношкахь хилахь, я гуттар а хуьлучу хенал сов дахлахь, дерриг а цу деношкахь иза цІена хир яц, баттахь хуьлучу цІена цахиларан хенахь санна.
26Зудчунна цІий догІучу хенахь иза тІейижна муьлхха а мотт, иза тІехиъна муьлхха а хІума цІена хир яц, баттахь цІена ца хиларан хенахь тІейижна мотт санна.
27Цу хІуманех дІахьакхавелларг цІена хир вац, шен бедарш а йиттина, лийча веза иза. Сарралц цІена хир вац иза.
28ЦІий дІаэхар сецча, зудчо ворхІ дийнахь собар дан деза. Цул тІаьхьа иза цІена хир ю.
29БорхІалгІачу дийнахь ши къоркхокха я ши къона кхокха, гуламан четаран неІаре схьа а беана, динан дега дІабала беза цо.
30Олхазарех цхьаннах къинан сагІа, вукхунах дийнаташ дагоран сагІа доккхур ду динан дас. Иштта Везачу Элана хьалха и зуда цІанъяран Іадат кхочушдийр ду цо.
31Иштта шаьш боьха хуьлуьйтучу хІуманех исраилхой къостуьйтур бу ахь, царна юкъахь долу Сан цІа сийсаз а деш, шайн боьхачу хІуманашца уьш ца балийта.
32Иштта ду дегІах тІуналла схьакъаьстачех долу тІедиллинарг: стаг цІена ца хуьлуьйтуш йолчу боьршачу нехан тІуналлех а,
33цІий дІаоьхучу зударех а, тІуналла дегІах схьакъаьстачу стагах а, зудчух а, цІена йоцучу зудчуьнца дІавижначу майрачух а долу тІедиллинарг“».
16
Къинош дІадахаран де
1Хийра цІе а яхьаш, Везачу Элана хьалха веана АхІаронан ши кІант велча, Везачу Эло Мусаца къамел дира.
2Везачу Эло Мусага элира: «Хьайн вешига АхІароне дІаала, шена дага мел деанчу хенахь Делан четаран кирхьанна тІехьа йолчу уггар езачу меттиге ма гІо. Цигахь лаьттачу бартбаран тІорказан негІарна хьалха иза веача, АхІарон вала мега, хІунда аьлча къинош дІадахаран негІарна тІехула йолчу мархина юккъехь Со гучуволу.
3Делан четаран уггар езачу чоьнна чувале, къинан сагІина старгІа а, дийнаташ дагоран сагІина ка а бан беза АхІарона.
4Дуткъачу кІадих йина еза коч тІеюха еза цо тІе, дуткъачу кІадих йина чухула юху хІума а, доьхка а, чалба а хила еза цунна тІехь. Уьш деза духарш ду, шен дегІ хица дила а дилина, юха еза цо уьш тІе.
5Исраилхойн халкъана тІера къинан сагІина лерина ши бож а, дийнаташ дагоран сагІина лерина ка а схьаэца беза АхІарона.
6Шена тІера къинан сагІина лерина старгІа а йийна, ша а, шен цІийно а летийна къинош дІадохур ду цо.
7Ши бож, схьа а ялийна, Везачу Элана хьалха гуламан четаран неІарехь дІахІоттор ю цо.
8Юха АхІарона шина божана кхаж тосур бу: цхьа кхаж Везачу Элана лерина, ткъа важа Іазизалина
[3] лерина.
9Везачу Элана лерина кхаж баьлла бож, схьа а ялийна, къинан сагІа санна йоккхур ю АхІарона.
10ДІахецаран кхаж баьлла дийна йолу бож Везачу Элана хьалха хІоттор ю. Цул тІаьхьа и бож яьссачу ара, Іазизал долчу, дІахоьцур ю, халкъан къинош дІадахархьама.
11АхІарона шена тІера къинан сагІина лерина старгІа ялор ю, ша а, шен цІийно а летийна къинош дІадахархьама. Шена тІера къинан сагІина лерина старгІина урс хьокхур ду цо.
12Везачу Элана хьалха болчу сагІа доккхучу кхерча тІера богуш болчу кІоранах юьззина ной а, ши кана юьззина кегийра аьтта долу хаза хьожа йогІу сегІаз а, схьа а эцна, кирхьанна тІехьа йолчу уггар езачу чоьнна чухьур ду АхІарона.
13Везачу Элана хьалха йогучу цІера тІе дуьллур ду цо хаза хьожа йогІу сегІаз. СегІазан кІуьро тоьшаллин тІорказан къинош дІадахаран негІар дІахьулдийр ду, АхІарон, иза ган а гина, ца валийтархьама.
14Юха старгІин цІий, шен пІелгаца цхьажимма схьа а эцна, негІарна тІе а, ворхІазза цунна хьалха а тухур ду цо.
15Къинан сагІина халкъана тІера бож юьйр ю цо, тІаккха цуьнан цІий а, старгІин цІий санна, кирхьанна тІехьа йолчу уггар езачу чоьне а даьхьна, негІарна тІе а, ворхІазза бартбаран тІорказна хьалха а тухур ду цо.
16Исраилхойн боьха гІуллакхаш а, зуламаш а, къинош а цо иштта дІадохур ду уггар езачу чоьнна тІера. Изза цо дан деза гуламан четарца а, хІунда аьлча иза меттаматтана юкъахь лаьтташ ду, ткъа и меттамотт Далла хьалха цІена бац.
17АхІарон, уггар езачу чоьнна чу къинош дІадаха а вахана, араваллалц, цхьа а стаг гуламан четарна чохь хила мегар дац. Иштта ша а, шен цІийно а, дерриг а исраилхойн халкъо а летийна къинош дІа а даьхна,
18Везачу Элана хьалха болчу сагІа доккхучу кхерчана тІе а вахана, иза цІанбан беза цо. СтаргІин а, божан а цІий цхьажимма кхерчан массо а маІана тІе хьокхур ду цо.
19Шен пІелга тІера ворхІазза кхерча тІе цхьажимма цІий а тоьхна, иза цІанбийр бу цо, исраилхой цІена цахиларх базбийр бу и кхерч».
ДІахоьцуш йолу бож
20«Уггар еза чоь а, гуламан четар а, сагІа доккху кхерч а, цІан а бина, дийна бож схьаялор ю АхІарона.
21Шен куьйгаш дийначу божан коьрта тІе а дехкина, цунна тІехь исраилхойн ерриг а харцонаш а, зуламаш а, къинош а дІадуьйцур ду цо, уьш цу божан коьрта чу а дуьллуш. Цул тІаьхьа ша билгалваьккхинчу стагаца яьссачу ара дІахьажор ю цо и бож.
22Божо нехан ерриг а харцонаш шеца яьссачу ара дІахьур ю, цу стага ша дІахецча.
23Гуламан четарна чу а вахана, ша хьалха чувоьдуш тІедоьхна хиллачу дуткъачу кІадих дина духарш цу чохь дуьтур ду АхІарона.
24Езачу меттехь шен дегІ а дилина, ша лелош йолу бедарш тІе а юьйхина, аравер ву иза. Шена а, халкъана а тІера дийнаташ дагоран сагІа доккхур ду цо, ша а, халкъо а летийна къинош дІадахархьама.
25Къинан сагІина йийначу старгІин мохь кхерча тІехь ягор ю цо.
26Яьссачу ара бож дІахьажо ваханарг, шен бедарш а йиттина, лийча веза. Цул тІаьхьа иза меттаматтана чуваха мега.
27Делан четаран уггар езачу чоьнна чохь къинош дІадаха цІий даьккхина йолчу, къинан сагІина йийначу старгІин а, божан а чархаш, меттаматтал арахьа а яьхна, церан неІарш а, жижиг а, боьхаллаш а яго еза.
28Уьш ягийнарг, шен бедарш а йиттина, лийча веза, тІаккха меттамотт болчу ван мегар ду иза».
Къинош дІадахаран де ларар
29«Шуна гуттаренна а тІедуьллуш ду хІара хІума: ворхІалгІачу беттан уьтталгІачу дийнахь массо а хІума шайна доьхкуш, марха а кхаба, цхьа а тайпа болх а ма бе. Кхузахь Іаш волчу исраилхочо а, шуна юкъахь тІевеана Іаш волчу стага а ма бе цу хенахь болх,
30хІунда аьлча цу дийнахь шун къинош дІадохур ду, шу цІандархьама. Иштта шайн массо а къинойх Везачу Элана хьалха цІена хир ду шу.
31Иза садоІу шоьтан де ду, массо а хІума шайна доьхкуш, марха кхаба цу дийнахь. Иза гуттаренна а тІедиллина ду шуна.
32Шен ден метта даьттанца къобалвина а, вазвина а волу динан коьрта да шун къинош дІадахаран Іадат кхочушдан дезаш верг ву. Дуткъачу кІадих дина деза духарш тІе а дуьйхина,
33уггар еза чоь а, гуламан четар а, сагІа доккху кхерч а, динан дай а, халкъан массо а нах а цІанбаран Іадат кхочушдийр ду цо.
34Иза гуттаренна а шуна тІедиллина хІума хир ду: исраилхойн дерриг а къинош шарахь цкъа дІадахар».
Везачу Эло Мусана тІе-ма-диллара, кхочушдира АхІарона дерриг а.
17
ЦІийн деза хилар
1Везачу Эло Мусага элира:
2«ДІаала АхІароне а, цуьнан кІенташка а, берриг исраилхошка а: „Везачу Эло вайна тІедуьллург хІара ду:
3нагахь исраилхойх цхьаммо меттамотт болчохь я цул арахь я старгІина, я Іахарна, я газанна, урс а хьаькхна,
4уьш Везачу Элан четарна хьалха, Везачу Элана лерина сагІа даккхархьама, схьа ца дахьахь, цу стагана тІехь цІий хир ду. Цо цІий Іанийна, цундела иза шен халкъана юкъара эккхор ву.
5Исраилхошка шаьш эрна арахь урс хьокхуш долу дийнаташ Везачу Элана хьалха, гуламан четаран неІаре, динан да волчу схьадаладайта деш ду иза. Везачу Элана лерина бартбаран сагІина дайа деза цара и дийнаташ.
6Динан дас гуламан четарна хьалха болчу Везачу Элан кхерчана тІе цІий а тухур ду, мохь а ягор ю, Везачу Элана томана йолу хьожа хилийтархьама.
7Газа-цІушна шайн сагІанаш а дохуш, исраилхой Везачу Элана кхидІа цатешаме лела мегар дац. Гуттаренна а царна тІедуьллуш ду иза“.
8Кхин а ала цаьрга: „Нагахь исраилхойх я царна юкъахь тІебаьхкина Іаш болчарах цхьаммо дийнаташ дагоран я кхин сагІа доккхуш хилахь,
9Везачу Элана лерина гуламан четаран неІаре цо дийнат схьа ца даладахь, и стаг шен халкъана юкъара эккхор ву.
10Нагахь исраилхойх я царна юкъахь тІебаьхкина Іаш болчарах цхьаммо муьлхха а цІийца долу жижиг даахь, Аса Сайн оьгІазло яссор ю цІий дуучун синна дуьхьал, шен халкъана юкъара и са дІа а эккхор ду.
11ДегІан са цІийна чохь долу дела, Аса цІий сагІа доккхучу кхерчана лерина хилийта аьлла шуьга, цІий Іанорца шун синош къинойх цІандайтархьама. Шена чохь са долчу цІийно къинош дІа ма доху.
12Цундела аьлла Ас исраилхошка, царах цхьаммо а, царна юкъахь тІевеана Іаш волчо а цІий даа мегар дац.
13Нагахь исраилхойх я царна юкъахь тІебаьхкина Іаш болчех цхьаммо яа мегаш йолу акхаро я олхазар лацахь, цуьнан цІий дІа а дахийтина, юха цу цІийна тІе латта таса деза,
14хІунда аьлча муьлххачу дегІан са цуьнан цІийна чохь ду. Цундела аьлла Ас исраилхошка, шеца цІий долу цхьа а дилха ма даа. ЦІий дууш верг муьлхха а шен халкъана юкъара эккхор ву.
15Къеелла а, экхано цистина а хІума йиънарг, исраилхо я тІевеана стаг и велахь, шен бедарш а йиттина, хица лийча веза. Сарралц цІена хир вац иза, цул тІаьхьа цІена хир ву.
16Нагахь цо шен бедарш а ца йиттахь, шен дегІ а ца цІандахь, иза бехке а ву, цо жоп дала а деза“».
18
Шен дахарехь цІена лелар
1Везачу Эло Мусага элира:
2«ДІаала исраилхошка: „Со шун Веза Дела ву.
3Шаьш хьалха Іийначу Мисар-махкахь хилларг а, хІинца Ас шаьш дуьгучу КанаІан-махкахь лелош дерг а ма леладелаш, церан ламасташ а тІе ма эцалаш.
4Ас тІедиллинарг кхочушде, Сан парзаш ларде. Со шун Веза Дела ву.
5Сан парзаш а, Ас тІедиллинарг а ларде. Уьш кхочушдийриг цаьрца вехар ву. Со Веза Эла ву.
6Цхьа а стаг шен гергарчу зудчуьнца дІавижа мегар дац. Со Веза Эла ву.
7Хьайн да сийсаз ма ваккха, хьайн ненаца дІа а вуьжуш. И зуда хьан нана ю, цуьнца дІавижа мегар дац.
8Хьайн ден кхийолчу зудчуьнца а дІа ма вижа. Иза хьайн деца дІавижар санна ду.
9Хьайн ден я ненан йоІаца, хьайн йишица, дІа ма вижа – иза хьайн цІахь я кхечу меттехь йина елахь а.
10Хьайн кІентан я йоІан йоІаца дІа ма вижа. И дарца ахь-хьо сийсаз ма воккху.
11Хьан дестечо хьан дена йинчу йоІаца дІа ма вижа. Хьан йиша ма ю иза.
12Хьайн ден йишица дІа ма вижа. Хьан деца цхьана цІийх схьаяьлла ма ю иза.
13Хьайн ненан йишица дІа ма вижа. Хьан ненаца цхьана цІийх схьаяьлла ма ю иза.
14Хьайн ден ваша сийсаз ма ваккха, цуьнан зудчуьнца дІа а вуьжуш. Иза хьан деца ма ю.
15Хьайн несаца дІа ма вижа. Иза хьан кІентан зуда ма ю.
16Хьайн вешин зудчуьнца дІа ма вижа. Иза хьайн вешица дІавижар санна ду.
17Ненаца а, йоІаца а дІа ма вижа, ткъа иштта зудчуьнца а, цуьнан кІентан я йоьІан йоІаца а ма вижа. Уьш цхьана цІийх схьабевлла бу. Цаьрца дІавижар дегаза ду.
18Бухахь йолчу зудчунна тІе цуьнан йиша ма ялае, царах эмгарш хилийта. Хьайн зуда дийна а йолуш, цуьнан йишица дІа ма вижа.
19Хьайн зуда цІена йоцучу деношкахь цуьнца дІа ма вижа.
20Хьайн уллорачун зудчуьнца дІа ма вижа, хьо Далла хьалха боьха хир ву.
21Мулка-далла сагІа даккха хьайн бераш дІа ма ло, хьайн Делан цІе иштта сийсаз ма е. Со Веза Эла ву.
22Зудчуьнца санна, стагаца дІа ма вижа. Иза дегаза хІума ду.
23Цхьана а дийнатца дІа ма вижа, цу гІуллакхо хьо Далла хьалха боьха хуьлуьйтур ву. Зуда а дийнатца дІа ма йижа. Иза чІогІа маьттаза хІума ду!
24Оцу гІуллакхашца шаьш Далла хьалха боьха ма хилийталаш. Шу долчуьра Ас дІалохкучу халкъаша цу хІуманашца шаьш бехдина.
25Ур-атталла уьш тІехь Іаш долу лаьтта а боьха хилира. Цуьнан къинош бахьана долуш Ас таІзар до оцу лаьттана, цо шена тІера и нах дІаІеттор бу.
26Ткъа аша Сан парзаш а, Ас тІедиллинарг а ларде, исраилхочо а, шуна юкъахь тІевеана Іаш волчо а и дегаза хІуманаш ма леладе.
27(Шул хьалха оцу лаьтта тІехь баьхначу наха лелийна и дегаза гІуллакхаш, цара бехдина и латта.)
28Цара санна, аш и латта бехдахь, цо шена тІера дІаІеттор ду шу, шул хьалха цигахь Іийна халкъаш санна.
29Нагахь цхьаммо и дегаза гІуллакхаш леладахь, иза шен халкъана юкъара эккхор ву.
30Аса тІедуьллург ларде: шайл хьалха хиллачара лелийначу дегазчу гІиллакхех цхьа а кхочуш ма де, цаьрца шаьш бех ма де. Со шун Веза Дела ву“».
19
ЦІена хиларх а, нийсонах а тІедиллинарг
1Везачу Эло Мусага элира:
2«ДІаала массо а исраилхошка: „ЦІена хила, хІунда аьлча Со, шун Веза Дела, цІена ву.
3ХІора а шайн нене а, дега а болчу ларамах вуьзна хила, Суна лерина шоьтан денош а ларде. Со шун Веза Дела ву.
4ЦІушна тІе ма дерза, лалийна деланаш а ма бе шайна. Со ву шун Веза Дела.
5Веза Эла волчу Суна бертан сагІа шаьш даьккхича, шуна тІера Со цунна резахуьлуьйтучу тайпана даккха иза.
6Шаьш сагІа даьккхинчу дийнахь а, шолгІачу дийнахь а даа иза, кхозлагІчу дийне даьлларг цІергахь дагаде.
7КхозлагІчу дийнахь и сагІа даа мегар дац, иза Суна хьалха цІена а дац, Со цунна реза а хир вац.
8Иза диинчо жоп дала деза, хІунда аьлча цо Везачу Элана дІакъастийнарг сийсаздина. И стаг шен халкъана юкъара эккхор ву.
9Шайн лаьтта тІехь ялта хьокхучу хенахь кхан йистошка кхаччалц ма хьакха иза, ткъа охьаэгна кенаш схьа ма лехьаде.
10Шайн кемсийн бешара тІаьхьарчунна тІекхаччалц кемсаш схьа ма лехьае, охьаэгна кемсаш схьа ма эца. Уьш къечарна а, тІебаьхкинчарна а йита. Со шун Веза Дела ву.
11Къола ма де, аьшпаш а ма битта, вовшийн ле а ма де.
12Хьайн Делан цІеран сий а дойуш, харцонна тІехь Сан цІарах дуй ма баа. Со Веза Эла ву.
13Ницкъаца хьайн уллорачуьнгара хІума схьа а ма яккха, иштта цунна къола а ма де. ТІелаьцна болх биначунна йогІу ял сахиллалц цунна ца луш ма Іе.
14Къорачунна сардам ма болла, бІаьрзечунна хьалха иза охьакхетийта хІума ма йилла. Хьайн Делах кхера. Со Веза Эла ву.
15Кхел нийса е, къечуьнга озабезам а ма бе, хьалдолчух а ма кхера. Нийсонца кхел е хьайн уллорачунна.
16Халкъана юкъахь мотт бетташ ма лела, хьайн уллорачун дахарна кхерам ма таса. Со Веза Эла ву.
17Дага чохь хьайн веше хьагІ йолуш ма хила, амма шегара даьллачух хьайн уллораниг кхетаве, хьо-хьуо бехке ца хилийтархьама.
18Бекхам а ма бе, оьгІазалла а ма латтае хьайн халкъах болчу нахе. Хьайн уллораниг хьо санна веза. Со Веза Эла ву.
19Сан парзаш ларде. Хьайн тайп-тайпана бежанаш цхьаьна ма кхетийта. Шина тайпана хІу ма де хьайн кха тІе. Шина тайпана кІадих йина бедар а ма лелае.
20Нагахь цхьаъ кхечу стагана къобалйинчу гІарбашца дІавижахь, и зуда паргІатъяккхархьама оцу стага цунах мах ца беллехь а, цаьршинна таІзар дан догІу. Делахь а ден мегар дац и шиъ, хІунда аьлча зуда паргІатъяьккхина яц.
21Бехке волчу стага Везачу Элана лерина гуламан четаран неІаре гІуда такхаран сагІа даккха ка бало беза.
22Динан дас Везачу Элана хьалха стага латийна къа дІадоккхур ду, цуьнгара гІуда такхаран сагІина балийна ка а бийна. ТІаккха латийначу къинна цу стагана гечдийр ду.
23Везачу Эло лур ду аьллачу лаьтта тІе шаьш даьхкича, стом луш долу муьлхха а дитт догІа. Цу диттан стоьмаш кхаа шарахь цІена а ма лара, уьш баа а ма баа,
24ткъа доьалгІачу шарахь берриг а стоьмаш Везачу Элана леринчу сагІанашна дІабала беза.
25ПхоьалгІачу шарахь цу диттан стоьмаш аш баа мегар ду. Аша иштта дича, диттах долу ялта совдер ду. Со шун Веза Дела ву.
26Шеца цІий долу жижиг ма даа. Пал а ма тийса, бозбунчалла а ма леладе.
27Гиччош долчуьра шайн месаш дІа а ма хедае, шайн мажойн йистош а ма ларга.
28Белларш дагахь латто, шайн дилха а хедош, билгалонаш а ма е, шайн догІмаш тІехь йозанаш а ма де. Со ву Веза Эла.
29Нахаца а лелийтий, шайн йоІан сий ма дайа. Аша иштта дича, шун махкахула нахаца лелар дІасадаьржар а ду, мохк зуламех бузур а бу.
30Суна лерина шоьтан денош лар а де, Суна Іибадат до меттиг а лара. Со Веза Эла ву.
31Беллачийн синош тІедоьхучарна а, жинашца тайначарна а тІе ма эха, цаьрга шаьш Далла хьалха боьха ца дайта. Со шун Веза Дела ву.
32Воккха стаг чуваьлча, хьалагІовтта. Баккхийчу нахе ларам хила. Шайн Деле болчу ларамах дуьзна хила. Со Веза Эла ву.
33ТІевеана стаг шайн махкахь ваха охьахаахь, цунна ницкъ ма бе.
34Шаьш долчохь ваха хиъна волу тІевеана стаг, шайн махкахо санна, лара. Хьо санна, веза иза, хІунда аьлча шу а дара Мисар-махкахь тІедаьхкина Іаш. Со шун Веза Дела ву.
35Кхел ечохь а, хІуманан йохалла билгалйоккхучохь а, хІума узучохь а, юстучохь а харцо ма лелае.
36Нийса терза а, герканаш а, бараман саьхьаш а хуьлда шун. Мисар-махкара шу арадаьхна шун Веза Дела ву Со.
37Дерриг а Сан парзаш а ларде, Ас тІе мел диллинарг кхочуш а де. Со Веза Эла ву“».
20
ЛацадогІарна таІзар дар
1Везачу Эло Мусага элира:
2«ДІаала исраилхошка: „Исраилхойх я цаьрца тІевеана Іаш волчух цхьаммо шен бераш Мулка-далла дІалахь, и стаг вен веза. Дерриг а халкъо цунна тІулгаш кхисса деза.
3Ас, Сайн оьгІазло цунна дуьхьал а яссийна, шен халкъана юкъара дІаэккхор ву и стаг, хІунда аьлча цо, шен бераш Мулкана дІа а луш, Сан цІа бех а дина, Сан сийлахь цІе сийсаз а йина.
4Нагахь санна оцу стага шен берех цхьаъ Мулкана дІаваларх халкъана юкъара массара а шайн бІаьргаш дІахьаббинехь, цара иза ца вийнехь,
5Ас-Айса Сайн оьгІазло яссор ю цунна а, цуьнан гергарчарна а, Суна цатешаме а долуш, цуьнца цхьаьна Мулкана Іибадат деш болчарна массарна а дуьхьал. Аса уьш шайн халкъана юкъара лохкур бу.
6Суна тешаме а боцуш, беллачийн синош тІедоьхуш волчунна а, жинашца тайначунна а тІеоьхуш болчарна дуьхьал Ас сайн оьгІазло яссор ю, уьш шайн халкъана юкъара дІа а эккхор бу.
7Шаьш Далла лерина а хилийта, цІена а хила, хІунда аьлча Со, шун Веза Дела, цІена ву.
8Сан парзаш лар а де, кхочуш а де, хІунда аьлча Со шу даздеш волу Веза Эла ву.
9Шен дена я нанна неІалт аьлларг вен веза. Иза шен дена я нанна луьйш вара, цундела шен цІий шена тІехь ду цунна.
10Шен уллорачун зудчуьнца цхьаъ лелахь, хьарам лелла стаг а, зуда а ден деза.
11Шен ден зудчуьнца цхьаъ дІавижча, цо шен да сийсазво. И стаг а, цуьнца лелла зуда а ден деза, церан цІий царна тІехь ду.
12Нагахь цхьаъ шен несаца дІавижахь, и ший а дуьйр ду, хІунда аьлча дегаза гІуллакх ду цара динарг. Церан цІий царна тІехь ду.
13Нагахь цхьаъ стагаца, зудчуьнца санна, дІавижахь, цара динарг дегаза гІуллакх ду. И шиъ вен веза, церан цІий царна тІехь ду.
14Хьарам хІума ду зуда а, цуьнан нана а ялор. И стаг а, ший зуда а цІергахь даго деза. И санна боьха гІуллакх шайна юкъахь ма хилийта!
15Дийнатаца цхьаъ дІавижахь, иза ве, дийнат а де.
16Нагахь зуда дийнатца дІайижахь, иза а е, дийнат а де. Уьш дайа деза, ткъа церан цІий царна тІехь ду.
17Нагахь цхьаъ шен дена йинчу я нанас йинчу йишица дІавижахь, цо динарг хьарам гІуллакх ду. Шайн халкъана хьалха къомана юкъара дІаэккхо деза и стаг а, зуда а. Шен йишица дІавижарна, и стаг бехке а ву, цо жоп дала а деза.
18Зударийн цамгар хуьлучу деношкахь стаг зудчуьнца дІавижахь, цуьнан цІий дІаэхар гучудаьккхина цо. И шиъ шайн халкъана юкъара эккхо деза.
19Ненан йишица а, ден йишица а дІа ма вижа, хІунда аьлча и дарца ахьа хьайн гергарчеран сий дойу. Стаг а, зуда а бехке хир ду, цара жоп дала дезар ду.
20Нагахь стаг шен ден вешин зудчуьнца дІавижахь, цо шен ден ваша сийсазвина. Стаг а, зуда а бехке хир ду, цара жоп дала деза, ткъа делла дІадаллалц бераш хир дац церан.
21Нагахь цхьаъ шен вешин зудчуьнца дІавижахь, цо динарг боьха гІуллакх ду. Шен ваша сийсазвина цо. Бехке долу стаг а, зуда а бераш доцуш хир ду.
22Дерриг а Сан парзаш лар а де, Ас тІе мел диллинарг кхочуш а де, Ас шу даха тІедуьгучу лаьтто шу дІа ма Іеттадойла.
23Ас шу долчуьра дІаэккхочу къаьмнийн гІиллакхаш тІе ма эца. Цу наха и массо а боьха гІуллакхаш леладора, цундела Суна чІогІа ца бийзира уьш.
24Ас шуьга элира: ‘Аша церан латта схьадоккхур ду. Шуьраца а, мазаца а дуьзна долу и латта шун дола дІалур ду Аса’. Дерриг а кхечу халкъех шу дІакъастийна волу шун Веза Дела ву Со.
25Хьанал даьхни хьарамчух а, хьанал олхазарш хьарамчарах а дІакъасто деза аша. Ас хьарам ду аьлла даьхни а, олхазарш а, лаьтта тІехула текхаш ерш а яий, шаьш бех ма де.
26Суна хьалха цІена хила, хІунда аьлча Со, Веза Эла, цІена ву. Ас кхечу халкъех дІакъастийна шу, Сайн хилийтархьама.
27Нагахь стага я зудчо беллачийн синош тІедоьхуш я пал туьйсуш хилахь, уьш байа беза. Царна тІулгаш кхисса деза, церан цІий царна тІехь ду“».
21
Динан дайшна тІедуьллуш дерг
1Везачу Эло Мусага элира: «ДІаала динан дайшка, АхІаронан кІенташка: „Шайн халкъана юкъара веллачух куьг а тохий, шаьш Далла хьалха бех ма де.
2Амма велларг цуьнан уллора гергарниг хиллехь – да я нана, кІант я йоІ, ваша
3я маре яхаза, цуьнца цхьаьна Іийна йиша – цунах куьг Іоттарца динан дена магийтина ду ша бехван.
4Халкъана юкъара муьлххачу стагах а хьакхавелла, ша бехван ца веза динан дас, сийсазвина ца хилийта
[4].
5Шайн кортош дІадаша а, мажойн йистош ларга а, дегІ а хедош, билгалонаш ян а мегар дац динан дайшна.
6Шайн Далла хьалха цІена хила беза уьш, Цуьнан цІе сийсазъян ца еза цара, хІунда аьлча Везачу Элана лерина цІера тІехь сагІанаш дохурш бу уьш, ткъа и сагІанаш Делан кхача бу. Цундела цІена хилар тІехь ду царна.
7Нахаца леларг а, шен сий дайина ерг а, майрачо дІатесна ерг а яло мегар дац цара, хІунда аьлча уьш шайн Далла хьалха цІена бу.
8Динан да цІена лара, хІунда аьлча цо хьан Далла кхачанийн сагІанаш доху. ЦІена хуьлийла иза хьуна, хІунда аьлча шу даздеш волу Со, Веза Эла, цІена ву.
9Нагахь динан ден йоІ нахаца лелахь, цо шен да сийсазвоккху. ЦІергахь яго еза иза.
10Динан коьрта да шен вежаршна юкъара хаьржина ву, коьрта тІе даьтта доттарца къобал а веш. Деза духарш тІедуха вазвина волчу цо сингаттам гайта шен коьртара месаш низам доцуш хилийта а ца еза, шен тІера бедарш этІо а ца еза.
11Велларг волчу чуваха ца веза иза. Ур-атталла деллачу дех я ненах а хьакхавелла, ша бехван ца веза цо.
12Велларг дІаволлархьама, Делан цІа долчуьра дІа а вахана, шен Делан цІа сийсаздан ца деза цо, хІунда аьлча даьтта тІедоттарца дина долу Делан къобалвар ду цунна тІехь. Со Веза Эла ву.
13Шен халкъана юкъара йоІстаг бен шена яло мегар дац цо.
14Йисина йолу я йитина йолу, я сийсазйина йолу, я нахаца лелаш йолу зуда яло мегар дац цо, динан дас шена ялориг шен халкъана юкъара йолу йоІстаг хила еза,
15шен тІаьхье Далла хьалха боьха ца хилийтархьама. Иза вазвеш волу Веза Эла ву Со“».
16Везачу Эло Мусага элира:
17«ДІаала АхІароне: „Нагахь хьан тІаьхьенах волчу цхьаннан дегІа тІехь сакхт хилахь, шен Далла кхачанийн сагІанаш даха мегар дац цунна. Иза гуттаренна а тІедуьллуш ду.
18Далла сагІанаш даха мегар дац иштта цхьа сакхт долчунна: бІаьрзечунна, астагІчунна, цІарматчунна,
19ког я куьг заьІап долчунна,
20букъ хьала ца нислуш волчунна, лохачунна, бІаьрган цамгар йолчунна, чераш долчунна, чкъуран цамгар йолчунна, бехке меттехь чов йиначунна.
21Динан ден АхІаронан тІаьхьенах а волуш, дегІа тІехь сакхт долчу цхьана а стеган йиш яц Везачу Элана тІеван цІера тІехь сагІанаш даха. Сакхт ду цунна тІехь, цундела шен Далла кхачанийн сагІанаш даха мегар дац цунна.
22Суна лерина даьхна сагІанаш даа мегар ду цо, беза кхача я уггар беза кхача иза белахь а.
23Амма цу стагана тІехь сакхт хиларна, Делан четаран уггар езачу чоьнна хьалха долчу кирхьанна а, сагІа доккхучу кхерчана а тІеван мегар дац иза, Сан четар а, цунна чохь мел ерг а сийсаз ца ярхьама. Уьш язъеш волу Веза Эла Со ма ву“».
24АхІароне а, цуьнан кІенташка а, берриг а исраилхошка а дІахаийтира иза Мусас.
22
СагІанаш деза хилар
1Везачу Эло Мусага элира:
2«ДІаала АхІароне а, цуьнан кІенташка а исраилхоша Суна къобалдеш долу деза сагІанаш леррина леладе, Сан еза цІе сийсаз ца яйтархьама. Со Веза Эла ву.
3ДІаала цаьрга: „Шун тІаьхьенах волу цхьаъ, Далла хьалха цІена а воцуш, исраилхоша Суна къобалдинчу дезачу сагІанашна гергакхачахь, Суна хьалхара дІаэккхор ву иза. Со Веза Эла ву“.
4АхІаронан тІаьхьенах волу цхьаъ чкъуран цамгар йолуш я дегІах тІуналла схьайолуш велахь, цо деза сагІа даа мегар дац, ша цІанваллалц. Еллачу хІуманах хьакхаеллачух куьг Іоьттинарг а, боьршачу нехан тІуналла шех схьаяьлларг а,
5муьлххачу а текхаргех хьакхавелларг а, боьхачу стагах хьакха а велла, цІена воцург а
6сарралц боьха хир ву. Цо деза сагІа даа мегар дац, хица шен дегІ диллалц.
7Малх чубуьзча, иза цІена хир ву, тІаккха цо сагІанех йолу хІума яа мегар ду, хІунда аьлча иза цуьнан кхача бу.
8Къеделла я акхароша дийна долу дийнат даа мегар дац динан дена. Ишттачу кхачано иза бехвийр ву. Со Веза Эла ву.
9Сан хьехамаш ларбойла цара, шаьш бехке ца хилийтархьама а, тІедиллинарг талхор бахьана долуш ца далархьама а. Уьш базбеш волу Веза Эла ву Со.
10Хийрачо цхьаммо а деза сагІа даа мегар дац. Динан да волчохь Іачу хьешо а, динан дена йолах болх бечу стага а даа мегар дац деза сагІа.
11Ахча а делла, эцначу а, цуьнан хІусамехь дуьнен чу ваьллачу а лено даа мегар ду и сагІа.
12Динан дайн тІаьхьенах схьа ца ваьллачу стаге маре яханчу динан ден йоІа дезачу сагІина деанарг даа мегар дац.
13Бераш а доцуш, йисна я йитина Іаш йолчу динан ден йоІа, шен хІусаме юхаеача, даа мегар ду шен ден бепиг, ша жима йолчу хенахь санна. Ткъа хийрачо цхьаммо а иза даа мегар дац.
14Цхьаммо ларамаза дезачу сагІанах цхьаъ яахь, цо динан дена и деза сагІа юхаметтахІотто деза, цу тІе цуьнан пхоьалгІа дакъа тІе а тоьхна.
15Динан дайша шаьш а сийсаздан мегар дац исраилхоша Везачу Элана деана долу деза сагІанаш,
16бакъо йоцучу нахе уьш даа а даийтина. Цу хІумано уьш бехке а хуьлуьйтур бу, царна таІзар а дийр ду. Уьш базбеш волу Веза Эла ву Со».
17Везачу Эло Мусага элира:
18«ДІаала АхІароне а, цуьнан кІенташка а, берриг исраилхошка а: „Нагахь исраилхойх я царна юкъахь тІевеана Іаш волчух цхьаммо цхьана нигатца я даггара леларца дийнаташ дагоран сагІа Везачу Элана лерина доккхуш делахь,
19сагІина далийна дийнат старгІанех я койх, я бежалойх эцна сакхт доцу боьршаниг хила еза, Дела резахилийтархьама.
20ТІехь сакхт долу цхьа а дийнат Везачу Элана лерина ма даладелаш, цуьнца аш Дела резавийр вац.
21Нагахь цхьаммо шен нигатца я даггара леларца Везачу Элана лерина бертан сагІина доккха я жима дийнат далийнехь, иза сакхт доцуш хила деза, Дела цунна резахилийта. Дийнаташна тІехь цхьа а сакхт хила йиш яц.
22БІаьрзе я лазийна, я цІармата, я цомгуш долу, я даьІнаш долу, я чераш долу дийнат Везачу Элана лерина ма даладе. Царах цхьа а, Везачу Элана лерина цІера тІехь даьккхина сагІа санна, сагІа доккхучу кхерча тІе ма дилла.
23ТІех беха я боца когаш болу старгІа я Іахар даггара леларца долчу сагІина дало мегар ду, амма нигатца доккхучу сагІина уьш мегар дац, Дела резахир вац ишттачу хІуманна.
24Боьршалла гойту коьчалш лазийна я хьаьшна, я дІаяьхна, я дІахедийна долу дийнаташ Везачу Элана лерина ма даладе, шайн махкахь и саннарг ма де.
25Кхечу къаьмнех болчу нехан карара иштта дийнаташ шайн Далла леринчу сагІина схьа ма эца, хІунда аьлча царна тІехь сакхт ду. Цара Дела шуна резахуьлуьйтур вац“».
26Везачу Эло Мусага элира:
27«Эса я Іахар, я буьхьиг йича, ворхІ дийнахь шен ненаца йита еза, ткъа борхІалгІачу дийнахь дуьйна цІера тІехь Везачу Элана цунах сагІа даккха мегар ду.
28Аттана цо динчу эсаца, жийна цо бинчу Іахарца цхьана дийнахь урс ма хьакхалаш.
29Нагахь шаьш Везачу Элана лерина баркаллин сагІа доккхуш делахь, Дела шайна резахуьлуьйтучу кепара даккха иза.
30Цу дийнахь даа деза и сагІа, цунах хІума Іуьйренга ма ялийта. Со Веза Эла ву.
31Сан весеташ лар а де, кхочуш а де. Со Веза Эла ву.
32Сан еза цІе сийсаз ма е, исраилхойн дерриг а халкъо Со веза хилар къобалдан деза. Шу даздеш волу Веза Эла ву Со.
33Шун Дела хилархьама, шу Мисар-махкара арадаьхна Ас. Со Веза Эла ву».
23
Везачу Элан дезачу денойх лаьцна
1Везачу Эло Мусага элира:
2«ДІаала исраилхошка: „ХІорш ду Суна лерина долу динан деза денош. Цу деношкахь аша безачу гуламашка халкъ кхайкха деза.
3Ялх дийнахь болх бан мегар ду, ткъа ворхІалгІа де, садоІу шоьтан де, безачу гуламна лерина хилийта. Цу дийнахь цхьа а тайпа болх ма бе. Миччанхьа а шу Іаш делахь а, иза Везачу Элана лерина долу шоьтан де ду.
4ХІорш ду Везачу Элана лерина кхидолу деза денош, шайн-шайн хенашкахь билгалдаьхначу гуламашца“».
Пасахьан а, совсазчу баьпкан а деза де
(Лелар 28:16-25)
5«Хьалхарчу беттан дейтталгІачу дийнахь, сарахь, Везачу Элана лерина Пасахь хила деза.
6Ткъа цу беттан пхуьйтталгІачу дийнахь Везачу Элана лерина долу Совсазчу баьпкан деза денош дуьйладала деза. ВорхІ дийнахь совсаза бепиг даа дезаш ду шу.
7Цу езачу хенан хьалхарчу дийнахь безачу гуламе нах кхайкха. Вукху деношкахь санна болу болх ма бе цу дийнахь.
8ВорхІ дийнахь Везачу Элана лерина цІера тІехь сагІанаш даха. ВорхІалгІачу дийнахь а кхайкха нах безачу гуламе. Вукху деношкахь санна болу болх ма бе цу дийнахь».
9Везачу Эло Мусага элира:
10«ДІаала исраилхошка: „Ас шайна луш долчу лаьтта тІе шаьш даьхкича, ялта чудерзочу хенахь дуьххьарлера цІов динан дега дІало.
11Цо и цІов, шатайпа сагІа санна, Везачу Элана хьалха хьалаойур бу, Иза шуна резахилийта. Шоьтан де чекхдаьллачу шолгІачу дийнахь и ялтин цІов Везачу Элана хьалха хьалаойур бу цо.
12ЦІов хьалаойучу дийнахь цхьа шо кхаьчна, сакхт доцу Іахар а бей, цунах Везачу Элана лерина дийнаташ дагоран сагІа даккха.
13Іахарца цхьаьна кІен сагІа а, чагІаран сагІа а да. КІен сагІина цхьа сахь кІен тоьлла дама схьа а эца, ткъа цу тІе даьтта тоха. ЦІера тІехь даьккхина кІен сагІин хьожа Везачу Элана тамехь хир ю. ЧагІаран сагІина хІин
[5] цІе йолчу бараман доьалгІа дакъа чагІар схьаэца.
14Шайн Далла лерина и сагІанаш дохуш долу де тІекхаччалц, бепиг а, кхерзина я керла буьртигаш а ма даалаш. Шун тІаьхьенашна, миччанхьа шаьш Іаш делахь а, гуттаренна а тІедуьллуш ду иза“».
Ялта чудерзоран деза де
(Лелар 28:26-31)
15«Везачу Элана хьалха хьалаайа шаьш цІов баьхьначу шоьтан де чекхдаьллачу шолгІачу денна тІера дуьззина ворхІ кІира дагарде.
16Шовзткъе итт де дІадаьлча, ворхІалгІа шоьтан де чекхдаьллачу шолгІачу дийнахь, Везачу Элана лерина керла кІен сагІа даккха.
17Шайн хІусамаш тІера Везачу Элана хьалха хьалаайина шатайпа сагІа санна ши бепиг да. Цхьа сахь тоьллачу кІен демах хьакхийначу совсийначу бедах дина хила деза и баьпкаш. Везачу Элана лерина дуьххьарлерчу ялтех долу совгІат хир ду иза.
18Баьпкашца цхьаьна шо кхаьчна долу, цхьа а сакхт доцу ворхІ Іахар а, даккхийчу хьайбанех цхьа старгІа а, ши ка а балабе. Цу бежанех Везачу Элана лерина дийнаташ дагоран сагІа доккхур ду. Цаьрца цхьаьна кІен а, чагІаран а сагІанаш даха дезаш ду. ЦІера тІехь дохуш долчу оцу сагІанийн хьожа Везачу Элана тамехь хир ю.
19Къинан сагІина цхьа бож а, бертан сагІина шо кхаьчна ши Іахар а кечбе.
20Везачу Элана хьалха шатайпа сагІа санна даккха деза динан дас дуьххьарлерчу ялтех дина баьпкаш а, ши Іахар а. Везачу Элана лерина деза сагІа ду иза. И сагІа динан дена дІадала дезаш ду.
21Безачу гуламе цу дийнахь нах схьакхайкха, вукху деношкахь санна болу болх ма бе цу дийнахь. Шун тІаьхьенашна, миччанхьа уьш Іаш белахь а, гуттаренна а тІедуьллуш ду иза.
22Шайн лаьтта тІехь ялта хьокхучу хенахь кхан йистошка кхаччалц ма хьакха иза, ткъа охьаэгна кенаш схьа ма лехьаде. Къечарна а, тІебаьхкинчарна а дита уьш. Со шун Веза Дела ву».
Локхучу маІийн деза де
(Лелар 29:1-6)
23Везачу Эло Мусага элира:
24«ДІаала исраилхошка: „ВорхІалгІачу беттан хьалхарчу дийнахь садаІа. МаІаш а локхуш, безачу гуламе нах а кхайкха, дагалацаран де а хІоттаде цу дийнахь.
25Вукху деношкахь санна болу болх ма бе, Везачу Элана лерина сагІа даккха цу дийнахь“».
Къинош дІадахаран де
(Лелар 29:7-11)
26Везачу Эло Мусага элира:
27«ВорхІалгІачу беттан уьтталгІачу дийнахь безачу гуламе нах кхайкха, цу дийнахь къинош дІадахаран де хир ду шун. Массо а хІума шайна доьхкуш, марха а кхабий, Везачу Элана лерина цІера тІехь сагІа даккха.
28Цу дийнахь цхьа а тайпа болх ма бе, хІунда аьлча иза къинош дІадахаран де ду, шун Везачу Далла хьалха шуна тІера къинош дІадохуш долу де.
29Муьлхха а цу дийнахь массо а хІуманна тІера марха ца кхаьбнарг шен халкъана юкъара эккхор ву.
30Цу дийнахь муьлхха а болх бинарг Ас шен халкъана юкъара хІаллаквийр ву.
31Цхьа а тайпа болх ма бе. Шун тІаьхьенашна, миччанхьа уьш Іаш белахь а, гуттаренна а тІедуьллуш ду иза.
32Иза садоІу шоьтан де ду шуна. Цу беттан уьссалгІачу дийнахь сарахь дуьйна, массо а хІума шайна доьхкуш, марха кхаба. УьтталгІачу дийнан суьйре тІекхаччалц ларде шайн садоІу шоьтан де».
Адамаш кхалораш кІелахь Іаш долу деза денош
(Лелар 29:12-40)
33Везачу Эло Мусага элира:
34«ДІаала исраилхошка: „Оццу ворхІалгІачу беттан пхуьйтталгІачу дийнахь дуьйна ворхІ де Везачу Элана лерина хилийта. Адамаш кхалораш кІелахь Іаш долу деза денош де царах.
35Хьалхарчу дийнахь беза гулам дІахьо, вукху деношкахь санна болу болх ма бе.
36ВорхІ дийнахь Везачу Элана лерина цІера тІехь сагІа даккха. БархІалгІачу дийнахь безачу гуламе нах а кхайкха, Везачу Элана цІера тІехь сагІа а даккха. Иза динан гулам бу, вукху деношкахь санна болу болх ма бе цу хенахь.
37(Иштта ду Везачу Элана лерина деза денош. Цу деношкахь безачу гуламашка нах а кхайкха, шен-шен дийнахь цІера тІехь сагІанаш а даха: дийнаташ дагоран а, кІен а, бертан а, чагІаран а сагІанаш.
38И деза денош Везачу Элана леринчу шоьтан деношна тІетоьхна а ду, ткъа и сагІанаш – Везачу Элана лерина кхидолчу сагІанашна а, шайн лаамца я шаьш динчу нигаташца дахьачу совгІаташна а тІетоьхна а ду.)
39ВорхІалгІачу беттан пхуьйтталгІачу дийнахь дуьйна, шаьш ялта схьагулдина девлча, ворхІ дийнахь Везачу Элана лерина деза денош дазде, хьалхарчу а, бархІалгІачу а дийнахь са а доІуш.
40Хьалхарчу дийнахь тоьлла стоьмаш а, хурма-диттан а, шуьйра гІаш долчу диттан а, хина уллохь кхуьучу дак-диттан а гаьннаш схьа а эций, шайн Везачу Далла хьалха ворхІ дийнахь самукъадаккха.
41ХІора шарахь ворхІ дийнахь Везачу Элана лерина дазде и деза денош. Иза шун тІаьхьенашна гуттаренна а тІедуьллуш ду. ВорхІалгІачу баттахь дазде и деза денош.
42Кхалораш кІелахь Іе ворхІ дийнахь. Исраилан махкахь дина долу муьлхха а стаг а, зуда а кхалор кІелахь Іен деза.
43Шун тІаьхьенашна хуур ду тІаккха, исраилхой Мисар-махкара арабаьхча, Ас кхалораш кІелахь баха охьаховшийний. Со шун Веза Дела ву“».
44Иштта Мусас исраилхошна дийцира Везачу Элан дезачу денойх лаьцна.
Къуьданах лаьцна тІедиллинарг
(Арадаккхар 27:20,21)
24
1Везачу Эло Мусага элира:
2«Исраилхошна тІедилла, даго тоьлла цІена зайтдаьтта да алий, стогар массо а хенахь богуш хилийта.
3Бартбаран тІорказна дуьхьалъоьллинчу кирхьанан арарчу агІор гуламан четарна чохь АхІарона стогар Везачу Элана хьалха латийна латто беза, сарахь дуьйна Іуьйре тІекхаччалц. Шун тІаьхьенашна гуттаренна а тІедуьллуш ду иза.
4ЦІеначу деших бинчу стогарна тІехь болу къуьданаш Іалашбийр бу цо, Везачу Элана хьалха иза гуттар а латийна латтор а бу».
Дезачу баьпках лаьцна тІедиллинарг
5«КІен дама схьа а эций, цунах шийтта бепиг датта, хІора баьпкана цхьа сахь дама хьакхаде.
6Везачу Элана хьалха гонах цІена деши лаьцначу стоьла тІе шина могІарехь, ялх-ялх а дуьллуш, охьадахка и баьпкаш.
7ХІора могІарехь хаза хьожа йогІу сегІаз а охьадилла, баьпкан метта Везачу Элана лерина цІера тІехь доккхучу сагІина хир ду иза. Дерриг а бепиг Везачу Элана сагІина дІаделла хиларан билгало хир ю иза.
8ХІора шоьтан дийнахь исраилхойн метта динан дас Везачу Элана хьалха дахка деза и баьпкаш. Иза гуттаренна а болу барт бу.
9АхІаронан а, цуьнан кІентийн а хир ду и баьпкаш. Езачу меттехь дуур ду цара уьш, хІунда аьлча Везачу Элана леринчу цІера тІехь даьхначу сагІанех деза сагІа ду иза царна делла долу. Иза гуттаренна а тІедиллина хІума ду».
Дела емалварна таІзар дар
10Исраилхойн зудчо мисархочунна вина цхьа кІант исраилхошна тІевеара. Церан меттамотт болчохь цхьана исраилхочуьнца дов даьккхира цо.
11Везачу Элана лен а, Цуьнан цІе емалъян а волавелира и кІант, тІаккха исраилхоша Мусана тІе валийра иза. (Оцу кІентан ненан цІе яра Шаламат – иза данхо волчу Дибиран йоІ яра.)
12Царна Везачу Элан лаам хаийтталц, наха дІалецира иза.
13Везачу Эло Мусага элира:
14«Далла луьйш хилла волу стаг меттаматтал арахьа ваккха. Цо дийцинарг хезначара цуьнан коьрта тІе куьйгаш дахка, массо а халкъо цунна тІулгаш кхисса.
15ДІаала исраилхошка: „Шен Далла луьйш верг бехке а хир ву, ткъа цо жоп дала а деза.
16Везачу Элан цІе емалъеш верг вен веза. Дерриг а халкъо цунна тІе тІулгаш кхисса деза. ТІевеана стаг я махкахо Везачу Элан цІе емалъеш велахь, иза вен веза.
17Нагахь цхьаммо стаг вехь, иза вен веза.
18Цхьаммо нехан бежана дехь, цо иза дІатакха деза: дахарна дуьхьал – дахар.
19Нагахь цхьаммо шен уллорачун дегІан меже лазийнехь, цо диннарг цунна а дан деза:
20меже кагйинехь, цуьнан а кагъян еза, бІаьргана дуьхьал бІаьрг баккха беза, цергана дуьхьал церг яккха еза. Цо кхечу стеган дегІа тІехь дина зен цунна а дан деза.
21Цхьаммо бежана дехь, цо иза дІатакха деза. Цхьаммо стаг вехь, иза вен веза.
22Цу гІуллакхашна тІедиллинарг цхьаъ хир ду шуна тІевеанчунна а, махкахочунна а, хІунда аьлча Со шун Веза Дела ву“».
23Мусас дІадийцира иза исраилхошка. Дела емалвеш хиллачу стагана, меттаматтал ара а ваьккхина, тІулгаш кхиссира цара. Везачу Эло Мусана тІе-ма-диллара, дерриг а кхочушдира исраилхоша.
ВорхІалгІа шо
(Карлабаьккхинарг 15:1-11)
25
1Синай-лам тІехь Везачу Эло Мусага элира:
2«ДІаала исраилхошка: „Аса шайна лун долчу лаьтта тІе шаьш даьхкича, Везачу Элана лерина садоІучу заманахь цу лаьтте садаІийта.
3Ялх шарахь дІае шайн аренаш, ялх шарахь шайн кемсаш а хедае, церан кенаш а лахьаде.
4Амма ворхІалгІачу шарахь лаьтте садаІийта. Везачу Элана лерина шатайпа хан хила еза иза. Цу шарахь латта дІа а ма де, кемсаш а ма хедае.
5Лаьтта тІехь ша хьалаяьлларг тІаьхьалонна дІа ма йилла, хедоза йолчу кемсийн таьллангаш тІера кенаш схьа а ма даха. Лаьтто садоІу шо хир ду иза.
6Лаьтто цхьана шарахь садоІур ду, амма тоъал кхача хир бу шуна а, шун лешна а, гІарбашашна а, тІелаьцначу белхалошна а, шуьгахь Іачу тІебаьхкинчу нахана а,
7шун даьхнина а, шун лаьтта тІехь йолчу акхарошна а. Лаьттах ша схьаяьлларг шуна яа мегар ю“».
МеттахІотторан шо
8«МеттахІотторан шо
[6] шайна юкъахь долу ворхІ шо ворхІазза дагар а дай, шовзткъе исс шо шайн хилийта.
9Цул тІаьхьа, ворхІалгІачу беттан уьтталгІачу дийнахь берриг а шайн махкахь Къинош дІадахаран де дІакхайкхаде, маІа а локхуш.
10Шовзткъе уьтталгІа шо къобал а де, шайн махкахь Іаш мел волу стаг паргІат а ваккха. МеттахІотторан шо ду алий, кхайкхаде и шо. ХІора а шен доьзалан долахь хиллачу лаьтта тІе а, шен тайпане а кхача.
11Шовзткъе уьтталгІа шо шун шатайпа меттахІотторан шо хилла дІахІуттур ду. ХІумма а де а ма де, лаьттах ша хьаладаьлларг тІаьхьалонна дІа а ма дилла, хедоза йолчу кемсаш тІера кенаш схьа а ма даха.
12ХІунда аьлча и хан шуна еза хир ю. Арара схьаяьлларг яа шайна.
13МеттахІотторан шарахь хІора а шен доьзалан латта тІе верза, цуьнан дола дан.
14Хьайн уллорачунна цхьа хІума юхкуш я цуьнгара оьцуш хьо велахь, вовшийн ле ма ве.
15МеттахІотторан шо дІадаьллачул тІаьхьа долу шераш а дагардина, эца еза ахьа хьайн уллорачуьнгара хІума, ткъа цо а, ялта хин долу шераш а дагардина, хьуна йохка еза иза.
16Нагахь санна дуьсуш долу шераш дукха делахь, мах лакхабаккха, нагахь кІеззиг дуьсуш делахь, лахабаккха, хІунда аьлча духкуш дерг масех шарахь хин долу ялта ду.
17Вовшийн ле ма де, шайн Делах кхера, хІунда аьлча Со Веза Эла, шун Дела ву».
ВорхІалгІачу шарахь яар
18«Аса шайна тІедиллинарг а, Сан парзаш а, лар а деш, кхочушде. ТІаккха шу синтем болуш Іийр ду шайн махкахь.
19Лаьтто шуна шортта ялта лур ду, шун дуккха а даа хІума хир ду, тІаккха шу синтем болуш шайн махкахь Іийр ду.
20Амма аша ала тарло: „Оха латта дІадуьйш а ца хилча, ворхІалгІачу шарахь тхан яа хІума хир яц“.
21Цунна аша са ма гатде. Аса йолхалгІачу шарахь Сайн беркат доссор ду шуна тІе, тІаккха цу шарахь шуна кхаа шарахь даъал рицкъа хир ду.
22Ткъа бархІалгІачу шарахь ялта дІадоьчу хенахь, шун шира ялта кхачоза хир ду, иза дуур ду аша, уьссалгІачу шарахь керла ялта кхиъалц».
ХІума долахь хиларан бакъонаш меттахІиттор
23Латта гуттаренна а дохка мегар дац, хІунда аьлча иза Сан ду. Шу Сан латта лело шайна бакъо еллачу хийрачу махкарчу нахах тера ду.
24Шайн доьзалан латта мел долчохь иза юхаэцар магаде.
25Нагахь вашас, къий а велла, доьзалан латта дІадохкахь, цунна гІо дан дезаш волчу гергарчу стага, ван а веана, цо доьхкинарг юхаоьцур ду.
26Стеган шен доьзалан латта юхаэцийта гергара стаг ца хила а тарло, амма тІаьхьо, беркат а хилла, цуьнгахь иза юхаэццал ахча хила мега.
27ТІаккха цунна, доьзалан латта доьхкинчул тІаьхьа йолу хан а лерина, шерашка хьаьжжина лаьттах хІун мах бала беза хуур ду. Юха а эцна, доьзалан лаьттан дола дийр ду цо.
28Амма цуьнан шен доьзалан латта юхаэццал ахча ца хилахь, иза эцначу стеган карахь дуьсур ду меттахІотторан шо тІекхаччалц. Ткъа цу шарахь латта юха а шен хьалха хиллачу хІусамден дола дер ду.
29Нагахь стага гонах пен болчу гІалахь долу цІа дохкахь, цхьа шо далале иза юхаэца бакъо ю цуьнан.
30Амма шо далале цо иза юха ца эцахь, гонах пен болчу гІалара цІенош эцначу стеган а, цуьнан тІаьхьенан а дола довлу, меттахІотторан шарахь а доьхкинчу стагана иза юхалур дац.
31Ткъа гонах пен боцучу шахьаршкахь долу цІенош арарчу лаьттан меха лоруш ду. Уьш мичча хенахь а юхаэца а мега, ткъа меттахІотторан шарахь шайн хьалхалерчу хІусамден юха а дола довлу.
32Шайн долахь йолчу гІаланашкахь муьлххачу хенахь а цІенош юхаэца бакъо ю левихойн.
33Ткъа, масала, царах цхьаммо цІенош юха ца эцахь, меттахІотторан шарахь уьш юха а хІусамден дола девр ду, хІунда аьлча левихойн гІаланашкахь долу цІенош церан долахь ду. Исраилхошна юкъахь левихойн дакъа ду иза.
34Амма церан гІаланашна гонах йолу аренаш йохка мегаш яц, хІунда аьлча уьш гуттар а йолчу ханна церан дола яьхна ю.
Къийбеллачарах а, лех а
35Нагахь санна хьайн ваша, къийвелла, таро йоцуш велахь, гІо де цунна, тІевеанчу стагана я хьешана санна, иза шуна юкъахь кхидІа а Іайта.
36Айхьа цуьнга деллачу ахчанах ял а ма яккха, хьайн Делах а кхера, хьайн ваша шайна юкъахь а вахийта.
37Ял яккхийта духалург хьайн ахча а ма ло цуьнга, са яккхийта хьайн ялта а ма дохка цунна.
38КанаІан-мохк шуна бала а, шун Дела хила а Мисарара шу арадаьхна волу шун Веза Дела ву Со.
Леш дІахеца
39Къийвеллачу вашас ша хьайна вохкахь, ваца ма ве иза, лай санна.
40Хьо волчохь Іайта иза, цхьана ханна тІевеана стаг санна, меттахІотторан шо тІекхаччалц.
41ТІаккха, шен бераш схьа а эцна, гергарчу нахана тІегІур ву иза. Цигахь шен доьзалан латта юха схьаоьцур ду цо.
42ХІунда аьлча уьш Сан леш бу, Ас Мисарара арабаьхна болу. Уьш леш санна, бохка мегар дац.
43Къизаллица олалла а ма де цу стагана тІехь, хьайн Делах кхоьруш а хила.
44Шайна леш я гІарбашаш безахь, гонахарчу къаьмнашна юкъахь эца уьш.
45Иштта шайн махкахь тІебаьхкина Іаш болу нах а, шайн лаьтта тІехь кхиинчу церан тІаьхьенах берш а эца мегар ду. Уьш шун долахь хила мегаш бу.
46Шайн тІаьхьенашна бита а мега аша уьш, кхин болу бахам санна. Уьш гуттар а церан долахь хир бу, леш а хилла. Ткъа шайн вежаршна-исраилхошна тІехь къизаллица олалла ма де.
47Хийрачу махкара веана я цхьана ханна шуна юкъахь Іаш волу стаг хьал долуш велахь, ткъа хьан ваша, къий а велла, цу стагана вохкавеллехь,
48ша юхаэцийта бакъо хир ю цуьнан. Вежарех цхьаммо юхаэца мегар ду иза.
49Цуьнан девашас я девешин кІанта юхаэца мегар ду иза, гергарчу нахах я тайпанах цхьаммо юхаэца а мегар ду. Ткъа тоъал таро елахь, ша мах бала а мегар ду цо шех.
50Ша эцначунна мах дІатакха беза цо, ша воьхкинчу шарна тІера дуьйна меттахІотторан шарна тІекхаччалц. Шех делла долу ахча а, шераш мел ду а хьаьжна, дІадала деза цо, хІунда аьлча и стаг хІусамда волчохь тІелаьцна белхало санна хилла.
51Ткъа меттахІотторан шо тІекхача дуккха а шераш дуьсуш делахь, церан терахье а хьаьжна, ша юхаоьцуш деллачу ахчанал сов дІадала деза цо.
52Нагахь шераш кІезиг дуьсуш делахь, уьш дагар а дина, дІабала беза шех богІу мах.
53ХІора шарахь йолах тІелаьцначу белхалочуьнца санна хила деза шу цуьнца. ХІусамдега цунна тІехь ницкъ ма байта.
54Нагахь цхьаммо а иза юха ца эцахь, меттахІотторан шарахь иза а, цуьнан бераш а паргІатдевр ду.
55ХІунда аьлча исраилхой Сан леш бу, Ас Мисарара арабаьхна болу. Со шун Веза Дела ву.
Дала бохург дарна декъалдар
(Карлабаьккхинарг 7:12-24;28:1-14)
26
1«Шайна цІуш ма бе, лалийна цІуш а, харцделанашна хІиттийна тІулгаш а, тІулгех хедийна цІуш а ма хІиттабе, царна Іибадат дархьама, хІунда аьлча Со шун Веза Дела ву.
2Суна лерина шоьтан денош лар а де, Суна Іибадат до меттиг а лара: Со Веза Эла ву.
3Нагахь Сан парзашца шу лелахь, Сан весеташ, лар а деш, аш кхочушдахь,
4Ас шен хеннахь догІанаш доуьйтур ду шуна, тІаккха лаьтто ялта а, арарчу дитташа шайн стоьмаш а лур бу.
5Кемсаш схьайоху хан тІекхаччалц шайн ялта орур ду аша, ткъа кемсаш ялта дІаделлалц схьайохур ю аша. Дуззалц шайн бепиг а дууш, шайн махкахь паргІат Іийр ду шу.
6Шун махкахь машар хІоттор бу Ас. ПаргІат дІадуьйшур ду шу, цхьаммо а шуна новкъарло йийр яц. Къиза акхарой шун лаьтта тІера дІалохкур ю Ас, тІом шун махкахь кхин могуьйтур бац.
7Шайн мостагІий лохкур бу аша, шун тарраша эгор бу уьш.
8Шух пхеаммо бІе эккхор ву, бІеммо итт эзар лоллур ву, шун тарраша эгор бу и мостагІий.
9Шун терго йийр ю Ас, шу доьбуьйтур ду, дуккха а бераш а хуьлуьйтуш. Вай бинчу барта тІехь Со чІогІа лаьттар ву.
10Шарахь а сов даъал хир ду шун ялта, керла ялта чуэцча, шираниг дІакхуссур ду аша.
11Сайн Іаш йолу меттиг шуна юкъахь дІахІоттор ю Ас, шух дІавоьрзур вац Со.
12Шуна юкъахь лелаш, шун Дела хир ву Со, ткъа шу Сан халкъ хир ду.
13Шу, леш а хилла, ца дитархьама, Мисар-махкара арадаьхна волу шун Веза Дела ву Со. Шуна тІехь хилла лоллин дукъ а кагдина, кхечу къаьмнашна муьтІахь хиллачуьра Аса шу паргІатдехира».
Дала бохург цадарна таІзар дар
(Карлабаьккхинарг 28:15-68)
14«Нагахь Ас бохург а ца деш, дерриг а хІара весеташ аш кхочуш ца дахь,
15нагахь Сан парзаш дІа а теттина, Ас тІедиллинчух а ца дешаш, Сан весеташ кхочуш а ца деш, Соьца бина барт а талхош, шу лелахь,
16Ас шуна таІзар дийр ду. Кхерам а, хІоралла а, дагар а хоьцур ду Ас шуна тІе. Цара шун бІаьрса а гІелдийр ду, синош а бІарздийр ду. Аш ялта дІадер эрна хир ду, шун мостагІаша иза дуур долу дела.
17Ас Сайн оьгІазло шуна дуьхьал яссор ю, тІаккха шу мостагІаша эшор ду. Шуна тІехь олалла дийр ду цара. Шу довдур ду, тІаьхьаваьлла цхьа вацахь а.
18Оцу массо а гІуллакхел тІаьхьа аш Соьга ла ца догІахь, шун къиношна Ас ворхІазза сов таІзар дийр ду шуна.
19Шун чІагІъелла куралла йохор ю Ас, стигало догІанан тІадам а лур бац шуна, латта, тІулг санна, чІагІлур ду шун.
20Эрна хир ду аша къахьегар, лаьтто ялта лур дац шуна, дитташа стоьмаш а лур бац.
21Цул тІаьхьа а шу, Суна дуьхьал а девлла, Соьга ладугІуш ца хилахь, Айса ден долу таІзар ворхІазза совдоккхур ду Ас аш къинош леторна.
22Шуна тІе арара акхарой хоьцур ю Ас. Цара шун бераш а дойур ду, шун даьхни а хІаллакдийр ду. Шуна юкъара дукха нах цара байарна, шун некъаш дассалур ду.
23Цул тІаьхьа а шу, нис а ца луш, Суна дуьхьалдовлахь,
24Со а вер ву шуна дуьхьал. Ас ворхІазза сов таІзар дийр ду шуна аш къинош леторна.
25Бекхам беш долу тур доккхур ду Ас шуна дуьхьал, аш Соьца бина барт бохорна. Нагахь шу шайн гІаланаш чохь шаьш лардайта гуллахь, Ас шуна тІе ун хоьцур ду, тІаккха мостагІийн карагІур ду шу.
26Дисина напха дІадоккхур ду Ас шуьгара. Итт зуда хир ю шун бепиг цхьана пешахь доттуш. Оза а узуш, лур ду шуна иза. Аша и бепиг дуур ду, амма шу меца дуьсур ду.
27Нагахь цул тІаьхьа а, Соьга ла а ца дугІуш, шу Суна дуьхьалдовлахь,
28Ас, оьгІазаллица шуна дуьхьал а ваьлла, ворхІазза сов таІзар дийр ду шуна аша къинош леторна.
29Шайн кІентийн а, мехкарийн а дилха дуур ду аша.
30ЦІушна сагІа доккху шун баьрзнаш дохор ду Ас, малхана лерина хІиттийна бІогІамаш хедор ду, ткъа шун декъий бохийначу шун цІушна тІе кхуьссур ду. Шу дегаза хетар ду Суна.
31Шун гІаланех саьлнаш йийр ю Ас, аш цІушна Іибадат деш долу цІенош а дассор ду, аш деанчу сагІанех хьожа а йоккхур яц.
32Шун латта дассор ду Ас, цу тІехь баха охьахевшина шун мостагІий цецбовллал чІогІа.
33Шу къаьмнашна юкъахь дІасадаржор ду Ас, шуна тІаьхьа тур а даьккхина. Шун латта даьсса хир ду, шун гІаланаш а йохийна Іохкуш хир ю.
34ТІаккха ерриг а ша дассийна Іиллинчу ханна лаьтто токхуьйтур ду шена дина зен, садаІаран шераш ца даздаран бахьана долуш. Шу шайн мостагІийн махкахь долчу хенахь лаьтто садоІур ду.
35ДІатесна Іуьллучу ерриг а хенахь лаьтто садоІур ду, шу цунна тІехь Іаш долуш, шена садаІа дІа ца еллачу ханна.
36Шух дийна бисначеран дегнашка кхерам тосур бу Ас, уьш мостагІийн мехкашкахь Іачу хенахь. Дегочу гІанан гІовгІанах а бовдур бу уьш. Туьрах санна, бовдур бу уьш, охьа а оьгур бу, цхьа а тІаьхьа ца ваьллашшехь.
37Вовшах тийса а луш, галдевр ду шу туьрах девдча санна, шайна тІаьхьаваьлла цхьа а воццушехь. Шайн мостагІашна дуьхьало ян ницкъ кхочур бац шун.
38Кхечу къаьмнашна юкъахь Іаш а долуш, дІакхелхар ду шу, шайн мостагІийн лаьтто дІа а кхаьллина.
39Шух дийна биснарш, шайн а, шайн дайн а харцонаш бахьана долуш, шайн мостагІийн мехкашкахь маргІалбулур бу.
40ТІаккха шайн а, шайн дайн а харцонашна уьш къера хилахь (цара Суна дуьхьал зуламаш дарна а, уьш Суна дуьхьал бовларна а,
41Со а ваьлла царна дуьхьал, церан мостагІийн махка уьш йийсаре а балийна), церан аьрха дегнаш къарделча а, шайн харцонех цара гІуда текхча а,
42Суна дагабогІур бу Якъубаца а, Исхьакхаца а, ИбрахІимца а бина барт а, дагадогІур ду латта а.
43Исраилхойх дисна долу латта, царах дасса а делла, зовкх хьоьгуш хир ду ша садоІучу шерашкахь. Шайн харцонашна цара декхар токхуш хир ду, Ас тІедиллинарг кхочуш ца дарна, Сан парзаш тІе ца эцарна.
44Ткъа иза иштта делахь а, уьш шайн мостагІийн лаьтта тІехь Іачу хенахь а, Со царах дІавоьрзур вац, уьш хІаллакбархьама дІа а тосур бац, Сайн цаьрца болу барт ца бохорхьама, хІунда аьлча Со церан Веза Дела ву.
45Айса церан дайшца бина барт дагабоуьйтур бу Аса исраилхойн дуьхьа. Дерриг а халкъашна хьалха церан дай Мисар-махкара арабехира Ас церан Дела хилархьама. Со Веза Эла ву».
46ХІорш ду Везачу Эло Синай-лам тІехь Мусагахула Исраилан халкъана делла парзаш а, тІедехкинарш а, хьехамаш а.
27
Везачу Элана лерина долчух лаьцна
1Везачу Эло Мусага элира:
2«ДІаала исраилхошка: „Нагахь ахь, стагах мах а луш, Везачу Элана и стаг лерина хилийта нигат дахь,
3бала беза мах ткъа шарна тІера кхузткъа шарна тІекхаччалц волчу стагах шовзткъе итт шекхал дато ахча хир бу, Езачу Меттигехь лелаш болчу шекхалан бараме хьаьжжина.
4Нагахь иза зуда елахь, ахь хІоттийна мах ткъе итт шекхал хир бу.
5Пхеа шарна тІера ткъа шарна тІекхаччалц волчу стеган мах ткъа шекхал, зудчун мах итт шекхал хир бу.
6Цхьана батта тІера пхеа шарна тІекхаччалц волчу кІентан мах пхи шекхал дети, йоІан мах кхо шекхал дети хир бу.
7Кхузткъа а, кхин сов а шераш долчу стеган мах пхийтта шекхал, зудчун мах итт шекхал хир бу.
8Нагахь стаг къен а хилла, ахь хІоттийна мах бала цуьнан таро яцахь, динан дена тІевига иза. Нигат динчу стеган хьоле хьаьжжина, динан дас мах хадор бу цуьнан.
9Нагахь Везачу Элана нигат динарг Цунна сагІа даккха могуьйту даьхни делахь, цу даьхних дерриг а Везачу Элана деанарг деза а хир ду, Цунна дІакъастийна а хир ду.
10Кхечу хІуманца иза хийца мегар дац. СагІина деана диканиг вочух я вониг дикачух а хийца мегар дац. Нагахь цхьа дийнат кхечуьнца хийцахь, и ший а деза хир ду, Везачу Элана дІакъастийна а хир ду.
11Нагахь далийна бежана Далла хьалха цІена а доцуш, Везачу Элана сагІина ден мегаш дацахь, даладе иза динан дена тІе.
12Динан дас, бежана дика я вон ду а хьаьжна, цуьнан мах хадор бу. Цо хадийна мах бита беза.
13Нагахь цхьаъ иза юхаэца гІерташ велахь, хІоттийначу механа тІе пхоьалгІа дакъа тІетохийта цуьнга.
14Нагахь цхьаъ шен цІа Везачу Элана лерина хилийта лууш велахь, динан дас, иза дика ду я ледара ду аьлла, мах хадо беза. Динан дас хадийнарг хир бу цІийнан мах.
15Нагахь цу стагана шен цІа юхаэца лаахь, хІоттийначу механа тІе пхоьалгІа дакъа тІетоха деза цо, тІаккха цІа цуьнан хир ду.
16Нагахь цхьаммо шен лаьттан цхьа дакъа Везачу Элана лерина хилийтахь, дІаден тарлучу ялте хьаьжжина хила беза цу декъан мах: шена тІехь пхи гали мукх дІабен тарлучу лаьттан мах шовзткъе итт шекхал дети хир бу.
17МеттахІотторан шарахь цхьаммо шен латта Везачу Элана лерина хилийтахь, цуьнан мах ахь хІоттийнарг хир бу.
18Нагахь меттахІотторан шо чекхдаьлча, шен латта цхьаммо Везачу Элана лерина хилийтахь, тІедогІучу меттахІотторан шарна тІекхаччалц долу шераш дагар а дина, церан бараме хьаьжжина, лахара мах хІотто беза динан дас.
19Ша дІаделла кха стагана юхаэца лаахь, хІоттийначу механа тІе пхоьалгІа дакъа тІетоха деза цо, тІаккха латта цунна дуьсур ду.
20Нагахь цо дІа а ца эцна, кхечу стага и кха эцахь, иза юхаэца йиш хир яц.
21МеттахІотторан шарахь и кха дІахецча, иза Далла дІакъастийна хир ду. И кха гуттаренна а Везачу Элана дІа ца боьрзу бахам хир бу. Динан дайн дола дер ду иза.
22Цхьаммо ша эцна латта Везачу Элана лерина дІаделлехь, ткъа иза цуьнан доьзалан латтанийн дакъа дацахь,
23динан дас, МеттахІотторан шарна тІекхаччалц долу шераш а дагардина, цу лаьттан мах хадо беза. Оццу дийнахь лаьттан мах дІабала безаш бу цу стага – и ахча Везачу Элана дІакъастийна хир ду.
24МеттахІотторан шарахь хьалха хиллачу хІусамден – латта доьхкинчу стеган – дола юхадоьрзу и латта.
25Езачу Меттигехь лелаш долчу шекхале хьаьжжина берриг а мехаш хила беза. Цхьана шекхал чохь ткъа гер
[7] хила еза.
26Дийнатех схьадаьлла дуьххьарлера даьхни цхьаммо а Везачу Элана лерина дало мегар дац, хІунда аьлча уьш Цуьнан ду, дуьххьарлера долу дела. Сту белахь а, уьстагІ белахь а, бож елахь а – Везачу Элан ду иза.
27Даьхни хьарам делахь, ахь хІоттийначу мехаца юхаэца тарло иза, механ пхоьалгІа дакъа тІе а тухуш. Нагахь юха ца эцахь, ахь хІоттийначу мехах дІадохка мегар ду иза.
28Шен долахь долчух стага, гуттаренна а, Везачу Элан дІа ца боьрзу бахам санна, лерина мел хилийтинарг – я адам, я даьхни, я кха – духкуш а, юхаоьцуш а хила мегар дац. Везачу Элана дІа ца боьрзу бахам мел хилийтинарг Цунна бен дІакъастийна дац.
29Везачу Элана дІа ца боьрзу бахам санна мел хилийтина адамаш а юхаэца мегар дац – уьш дайа дезаш ду.
30Лаьттах схьадаьллачу ялтин а, дитташ тІехь кхиъначу стоьмийн а уьтталгІа дакъа Везачу Элан ду. Иза Везачу Элан долахь бен дац.
31УьтталгІа дакъа юхаэца лууш волчо цуьнан механ пхоьалгІа дакъа тІетоха деза.
32Доккхачу а, кегийчу а даьхних дерриге а уьтталгІа дакъа Везачу Элан долахь ду. Іуьнан коьжалгана кІел лелачу даьхних хІора уьтталгІаниг Везачу Элана дІакъастийна хила деза.
33Вон я дика ду хьоьжуш, къесто мегар дац луш дерг, хийца а мегар дац иза. Нагахь цхьаммо иза хийцахь, хуьйцуш долу ший а дийнат Везачу Элана дІакъастийна хир ду, тІаккха иза юхаэца йиш яц“».
34ХІорш ду Везачу Эло Синай-лам тІехь Мусагахула исраилхошна тІедехкина весеташ.
Лелар
Дешхьалхе
Шовзткъа шарахь Исраилан халкъ яьссачу арахула лийлира. Синай-лома тІера дуьйна Дала шайна лур бу аьллачу мехкан малхбалерчу дозанна тІекхаччалц болчу церан некъах лаьцна ду хІара Лелар цІе йолу тептар. Исраилан халкъ Синай-ломана уллохь долчу хенахь, Мусас иза дагардира, ткъа халкъан некъ чекхбаьлча, халкъ Муаби-махкахь долчу хенахь, иза юха а дагардира цо. Цул хьалха Исраилан халкъ КанаІан-мехкан къилберачу дозанна уллохь йолчу Кхадеш-БарнаьІа-гІалина тІедахара, амма цигахула царна ваІданца лур бу аьллачу махка чу ца бахалора уьш. Дуккха а хан оцу меттехь а яьккхина, уьш Йордан-хил малхбалехь йолчу метте бахара. Халкъан цхьа дакъа цигахь даха охьахиира, ткъа вукху декъо цигахь кечам бира, Йордан-хил дехьа а даьлла, КанаІан-махкана чубовла.
Лелар олучу тептар тІехь дуьйцуш ду халкъ юх-юха а гІайгІанехь а, кхерамехь а хиларх лаьцна, цунна тІехь Іазапаш латтийна дела. Далла а, Дала цунна тІехь дІахІоттийначу Мусана а дуьхьалделира и халкъ. Исраилхоша иштта къинош летадахь а, Шена хьалха уьш аьрха белахь а, Дела царна тешаме а хуьлу, Цо уьш Іалаш а бо. Оцу массо а ханна Муса Далла а, халкъана а тешаме вуьсу, иза наггахь чІогІа собаре ца хилахь а.
1
Исраилан халкъ дуьххьара дагардар
1Мисар-махкара исраилхой арабевллачул тІаьхьа шолгІачу шеран, шолгІачу беттан хьалхарчу дийнахь Синай олучу яьссачу аренгахь, гуламан четар чохь, Веза Эла Мусага вистхилира. Цо элира:
2«Дерриг а Исраилан халкъан, дагар а деш, хьесап де, церан тукхамашка а, доьзалшка а хьаьжжина. ХІорра а боьршачу стеган цІе дІаязъе.
3Ахьа а, АхІарона а ткъа шо а, цул лакхара а хан йолу нах, шайн тІеман тобанашца багар а бай, Исраилан халкъан эскарехь гІуллакх дан мегаш болчеран хьесап де.
4Шайн доьзалехь баьчча волу хІора тайпан юкъара цхьацца стаг хила веза шуьца.
5Шуьца хинболчу нехан цІераш хІорш ю:
Раабанан тІаьхьенах – Шидауран кІант Элицур;
6ШимІин тІаьхьенах – Цура-Шидин кІант Шелумиал;
7ЯхІудан тІаьхьенах – Іамминадабан кІант Нахьшон;
8Исраилан тІаьхьенах – ЦуІаран кІант Натунаил;
9Забулан тІаьхьенах – Хьелонан кІант Элиаб;
10Юсупан кІентех: Эпрайман тайпанах волу ІамихІудан кІант Эли-ШамаІ а, Маннашан тІаьхьенах волу Падацуран кІант Гамлиал а;
11Бен-Яманан тІаьхьенах – ГидІонин кІант Авдани;
12Данан тІаьхьенах – Іами-Шидин кІант АхьиІазар;
13Ашаран тІаьхьенах – Іухранан кІант ПагІиал;
14Гадин тІаьхьенах – ДаІуалан кІант Элъясайп;
15Напталан тІаьхьенах – Іайнанан кІант АхьираІ».
16Уьш бу халкъана юкъара схьакхайкхина болу, шайн дайн тукхамашкахь тхьамданаш болу, исраилхойн тайпанийн коьртехь болу нах.
17ЦІераш яьхна и нах шайца дІабигира Мусас а, АхІарона а.
18ШолгІачу беттан хьалхарчу дийнахь дерриге а халкъ дІагулдира цара. ТІаккха халкъо цаьрга дІадовзийтира шайн схьадовлар, шайн тукхамашка а, доьзалшка а хьаьжжина. ХІора а ткъа шо а, цул лакхара а хан йолчун цІе дІаязйора,
19Везачу Эло Мусана тІедиллина ма-хиллара. Иштта халкъан хьесап дира Мусас Синай олучу яьссачу арахь.
20Исраилан дуьххьарлера доьзалхо волчу Раабанан тІаьхьенах дІаязвира, шайн тукхамашка а, доьзалшка а хьаьжжина, хІораннан цІе а йоккхуш, ткъа шо а, цул лакхара а хан йолу, эскарехь гІуллакх дан мегаш волу массо а боьрша стаг.
21Раабанан тайпанах багарбинарш шовзткъе ялх эзар пхи бІе стаг вара (46500).
22ШимІин тІаьхьенах дІаязвира, шайн тукхамашка а, доьзалшка а хьаьжжина, хІораннан цІе а йоккхуш, ткъа шо а, цул лакхара а хан йолу, эскарехь гІуллакх дан мегаш волу массо а боьрша стаг.
23ШимІин тайпанах хьесап динарг шовзткъе ткъайоьсна эзар кхо бІе стаг вара (59300).
24Гадин тІаьхьенах дІаязвира, шайн тукхамашка а, доьзалшка а хьаьжжина, хІораннан цІе а йоккхуш, ткъа шо а, цул лакхара а хан йолу, эскарехь гІуллакх дан мегаш волу массо а боьрша стаг.
25Гадин тайпанах вагарвинарг шовзткъе пхи эзар ялх бІе шовзткъе итт стаг вара (45650).
26ЯхІудан тІаьхьенах дІаязвира, шайн тукхамашка а, доьзалшка а хьаьжжина, хІораннан цІе а йоккхуш, ткъа шо а, цул лакхара а хан йолу, эскарехь гІуллакх дан мегаш волу массо а боьрша стаг.
27ЯхІудан тайпанах вагарвинарг кхузткъе вейтта эзар ялх бІе стаг вара (74600).
28Иссарханан тІаьхьенах дІаязвира, шайн тукхамашка а, доьзалшка а хьаьжжина, хІораннан а цІе а йоккхуш, ткъа шо а, цул лакхара а хан йолу, эскарехь гІуллакх дан мегаш волу массо а боьрша стаг.
29Иссарханан тайпанах хьесап винарг шовзткъе вейтта эзар виъ бІе стаг вара (54400).
30Забулан тІаьхьенах дІаязвира, шайн тукхамашка а, доьзалшка а хьаьжжина, хІораннан цІе а йоккхуш, ткъа шо а, цул лакхара а хан йолу, эскарехь гІуллакх дан мегаш волу массо а боьрша стаг.
31Забулан тайпанах хьесап винарг шовзткъе вуьрхІитта эзар виъ бІе стаг вара (57400).
32Юсупан кІант волчу Эпрайман тІаьхьенах дІаязвира, шайн тукхамашка а, доьзалшка а хьаьжжина, хІораннан цІе а йоккхуш, ткъа шо а, цул лакхара а хан йолу, эскарехь гІуллакх дан мегаш волу массо а боьрша стаг.
33Эпрайман тайпанах хьесап винарг шовзткъа эзар пхи бІе стаг вара (40500).
34Маннашан тІаьхьенах дІаязвира, шайн тукхамашка а, доьзалшка а хьаьжжина, хІораннан цІе а йоккхуш, ткъа шо а, цул лакхара а хан йолу, эскарехь гІуллакх дан мегаш волу массо а боьрша стаг.
35Маннашан тайпанах хьесап винарг ткъе шийтта эзар ши бІе стаг вара (32200).
36Бен-Яманан тІаьхьенах дІаязвира, шайн тукхамашка а, доьзалшка а хьаьжжина, хІораннан цІе а йоккхуш, ткъа шо а, цул лакхара а хан йолу, эскарехь гІуллакх дан мегаш волу массо а боьрша стаг.
37Бен-Яманан тайпанах хьесап винарг ткъе пхийтта эзар виъ бІе стаг вара (35400).
38Данан тІаьхьенах дІаязвира, шайн тукхамашка а, доьзалшка а хьаьжжина, хІораннан цІе а йоккхуш, ткъа шо а, цул лакхара а хан йолу, эскарехь гІуллакх дан мегаш волу массо а боьрша стаг.
39Данан тайпанах хьесап винарг кхузткъе ши эзар ворхІ бІе стаг вара (62700).
40Ашаран тІаьхьенах дІаязвира, шайн тукхамашка а, доьзалшка а хьаьжжина, хІораннан цІе а йоккхуш, ткъа шо а, цул лакхара а хан йолу, эскарехь гІуллакх дан мегаш волу массо а боьрша стаг.
41Ашаран тайпанах хьесап винарг шовзткъе цхьа эзар пхи бІе стаг вара (41500).
42Напталан тІаьхьенах дІаязвира, шайн тукхамашка а, доьзалшка а хьаьжжина, хІораннан цІе а йоккхуш, ткъа шо а, цул лакхара а хан йолу, эскарехь гІуллакх дан мегаш волу массо а боьрша стаг.
43Напталан тайпанах хьесап винарг шовзткъе кхойтта эзар виъ бІе стаг вара (53400).
44Уьш бара Мусас а, АхІарона а хьесап биначарна юкъабахана болу багарбинарш. Цара хьесап деш, цаьрца цхьаьна бара исраилхойн баьччанаш а. ХІора тайпанара цхьацца волу шийтта стаг вара уьш.
45Шайн доьзалшка хьаьжжина, ткъа шо а, цул лакхара а хан а йолуш, Исраилан эскарехь гІуллакх дан мегаш болчу исраилхойн а динера хьесап.
46Царах багарбинчарна юкъаваханарг вара ялх бІе кхо эзар пхи бІе шовзткъе итт стаг (603550).
47Ткъа левихой ца богІура шайн дайн тукхамашца багарбинчарна юкъа,
48хІунда аьлча Везачу Эло Мусага аьллера:
49«Левин тайпанах берш багарбинчарна юкъа ма бахийта, церан исраилхошца цхьаьна хьесап а ма де.
50Ткъа левихой къобалбе тоьшаллин четарна а, цуьнан пхьегІашна а, цуьнца доьзна долчу дерриг хІуманна а тІехь куьйгалла дан. Цаьрга леладайта и Делан четар а, цунна оьшу гІуллакх а дайта. Шаьш совца дезачу меттигехь цу четарна гонах шайн меттамотт дІахІоттабайта цаьрга.
51Делан четар кхечу метте дахьа дезаш хилахь, иза левихошка хьалаайийта. Нагахь санна и четар охьадилла дезахь, иза левихошка охьа а диллийта. Амма цунна тІе левихойх воцу цхьа стаг тІегІортахь, иза вуьйр ву.
52Исраилан тІаьхьенах волу хІорра а стаг шен тайпанан меттамотт болчохь а, шен байракх хьалаайина йолчохь а, шайн тІеман тобанашка хьаьжжина, саца веза.
53Ткъа левихоша шаьш совца беза меттиг тоьшаллин четарна гонах билгалъяккха еза, исраилхошна тІехь оьгІазалла ца хилийтархьама. Левихой оцу четарна уллохь ха деш лаьттар бу».
54И дерриг а кхочушдира исраилхоша. Везачу Эло Мусана тІедиллина ма-хиллара, кхочушдира цара и дерриге а.
2
Исраилхойн тайпанийн меттаметтанаш дІанисдар
1Везачу Эло Мусага а, АхІароне а элира:
2«Исраилан халкъо шайн меттаметтанаш, къеста а деш, гуламан четарна гонах дІахІитто деза. ХІора стага шен тайпанан байракх хьалаайинчохь, шен доьзалан билгало йолчохь, меттамотт дІахІотто беза.
3Малхбалехьа, малх схьакхетачу агІор, ЯхІудан тайпанан меттаматтан байракх хьалаойур ю, ткъа оцу тайпанах болу нах, шайн тІеман тобанашка хьаьжжина, цигахь дІанислур бу. ЯхІудан тайпанна тІехь куьйгалла дийр ду Іамминадабан кІанта Нахьшона.
4Цуьнан эскарехь вагарвинарг кхузткъе вейтта эзар ялх бІе тІемало ву (74600).
5ЯхІудан тайпанна юххехь Иссарханан тайпано шен меттамотт дІахІоттор бу. Оцу тайпанна тІехь куьйгалла дийр ду ЦуІаран кІанта Натунаила.
6Цуьнан эскарехь вагарвинарг шовзткъе вейтта эзар виъ бІе тІемало ву (54400).
7ЯхІудан тайпанна юххехь Забулан тайпано а шен меттамотт дІахІоттор бу. Оцу тайпанна тІехь куьйгалла дийр ду Хьелонан кІанта Элиаба.
8Цуьнан эскарехь вагарвинарг шовзткъе вуьрхІитта эзар виъ бІе тІемало ву (57400).
9ЯхІудан меттаматтахь вагарвинарг верриге а цхьа бІе везткъе ялх эзар виъ бІе стаг ву, шайн тІеман тобанашка хьаьжжина. Уьш исраилхой дІабоьлхуш хьалхабевлла баха беза.
10Къилбехьа йолчу агІор Раабанан тайпанан меттаматтан байракх хьалаойур ю, ткъа оцу тайпанах болу нах, шайн тІеман тобанашка хьаьжжина, цигахь дІанислур бу. Оцу тайпанна тІехь куьйгалла дийр ду Шидауран кІанта Элицура.
11Цуьнан эскарехь вагарвинарг шовзткъе ялх эзар пхи бІе тІемало ву (46500).
12Раабанан тайпанна юххехь ШимІин тайпано шен меттамотт дІахІоттор бу. Оцу тайпанна тІехь куьйгалла дийр ду Цура-Шидин кІанта Шелумиала.
13Цуьнан эскарехь вагарвинарг шовзткъе ткъайоьсна эзар кхо бІе тІемало ву (59300).
14Раабанан тайпанна юххехь Гадин тайпано а шен меттамотт дІахІоттор бу. Оцу тайпанна тІехь куьйгалла дийр ду РаІалан кІанта Элъясайпа.
15Цуьнан эскарехь вагарвинарг шовзткъе пхи эзар ялх бІе шовзткъе итт тІемало ву (45650).
16Раабанан меттаматтахь вагарвинарг верриге а цхьа бІе шовзткъе цхьайтта эзар виъ бІе шовзткъе итт стаг ву, шайн тІеман тобанашка хьаьжжина. Уьш, исраилхой дІабоьлхуш, шолгІачу меттехь хир бу.
17Цул тІаьхьа гуламан четар а, иза дІахьош долу левихойн тайпа а дІагІур ду, дуьххьарлерчу шина меттаматтана а, тІаьххьарчу шина меттаматтана а юккъехь. Шайн меттаметтанаш дІанисдина кеп ма-хиллара, дІагІур бу уьш. ХІора стаг шен-шен меттехь, шен байракх хьалаайинчохь, хир ву.
18Малхбузехьа йолчу агІор Эпрайман тайпанан меттаматтан байракх хьалаойур ю, ткъа оцу тайпанах болу нах, шайн тІеман тобанашка хьаьжжина, цигахь дІанислур бу. Оцу тайпанна тІехь куьйгалла дийр ду ІамихІудан кІанта Эли-ШамаІа.
19Цуьнан эскарехь вагарвинарг шовзткъа эзар пхи бІе шовзткъе итт тІемало ву (40500).
20Эпрайман тайпанна юххехь Маннашан тайпано шен меттамотт дІахІоттор бу. Оцу тайпанна тІехь куьйгалла дийр ду Падацуран кІанта Гамлиала.
21Цуьнан эскарехь вагарвинарг ткъе шийтта эзар ши бІе тІемало ву (32200).
22Эпрайман тайпанна юххехь Бен-Яманан тайпано а шен меттамотт дІахІоттор бу. Оцу тайпанна тІехь куьйгалла дийр ду ГидІонин кІанта Авданис.
23Цуьнан эскарехь вагарвинарг ткъе пхийтта эзар виъ бІе тІемало ву (35400).
24Эпрайман меттаматтахь вагарвинарг верриге а цхьа бІе бархІ эзар цхьа бІе тІемало ву, шайн тІеман тобанашка хьаьжжина. Уьш дІабоьлхуш кхоалгІачу меттехь хир бу.
25Къилбаседехьа йолчу агІор Данан тайпанан меттаматтан байракх хьалаойур ю, ткъа оцу тайпанах болу нах, шайн тІеман тобанашка хьаьжжина, цигахь дІанислур бу. Оцу тайпанна тІехь куьйгалла дийр ду Іами-Шидин кІанта АхьиІазара.
26Цуьнан эскарехь вагарвинарг кхузткъе ши эзар ворхІ бІе тІемало ву (62700).
27Данан тайпанна юххехь Ашаран тайпано шен меттамотт дІахІоттор бу. Оцу тайпанна тІехь куьйгалла дийр ду Іухранан кІанта ПагІиала.
28Цуьнан эскарехь варгарвинарг шовзткъе цхьа эзар пхи бІе тІемало ву (41500).
29Данан тайпанна юххехь Напталан тайпано а шен меттамотт дІахІоттор бу. Оцу тайпанна тІехь куьйгалла дийр ду Іайнанан кІанта АхьираІа.
30Цуьнан эскарехь вагарвинарг шовзткъе кхойтта эзар виъ бІе тІемало ву (53400).
31Данан меттаматтахь вагарвинарг верриге а цхьа бІе шовзткъе вуьрхІитта эзар ялх бІе тІемало ву. Уьш, исраилхой дІабоьлхуш, шайн байракхашка хьаьжжина, тІаьххьарчу меттехь хир бу».
32Иштта, шайн доьзалшка хьаьжжина, багарбинера исраилхой. Меттаметтанашкахь болчу нехан, шайн тІеман тобанашка хьаьжжина, хьесап дича, уьш верриге а ялх бІе кхо эзар пхи бІе шовзткъе итт тІемало вара (603550).
33Везачу Эло Мусана тІедиллина ма-хиллара, Исраилан тІаьхьенах болчу нехан хьесап деш, левихой багар ца бира.
34Иштта Везачу Эло Мусана тІедиллинарг дерриге а кхочушдира исраилхоша. Цу тайпана, шайн байракхаш хьалаайинчохь, шайн меттаметтанашкахь дІахІуьттура уьш, ткъа иштта, хІорра а шайн тайпанашца а, доьзалшца а дІабоьлхура уьш.
3
АхІаронан тІаьхье
1ХІара ду АхІаронан а, Мусан а тІаьхьенах хилларг, Синай цІе йолчу лам тІехь Веза Эла Мусага вистхиллачу хенахь.
2АхІаронан кІентийн цІераш хІорш ю: дуьххьарлера доьзалхо вара Надаб, цул тІаьхьа бина кІентий бара АбихІу, ЭлиІазар, Итамар.
3Уьш яра динан дай хиллачу Далла гІуллакх дан леррина къобалбинчу АхІаронан кІентийн цІераш.
4Надаб а, АбихІу а Везачу Элана хьалха велира, цара Синай цІе йолчу яьссачу арахь лато магийна йоцу цІе Цунна хьалха еача. Ткъа цу шиннан бераш хилла а дацара. Шайн да АхІарон дийна мел волчу хенахь, ЭлиІазара а, Итамара а Далла, динан дайша санна, гІуллакх дора.
Левин тайпа къобалдар
5Везачу Эло Мусага элира:
6«Левин тайпанах берш, схьа а гулбай, АхІаронна хьалха дІахІиттабе, цаьрга цунна гІуллакх дайтархьама.
7АхІаронан а, дерриге а халкъан а дуьхьа гуламан четарна хьалха ха дайта цаьрга, иштта четарца боьзна болу болх байта цаьрга.
8Массо а исраилхойн дуьхьа гуламан четаран ерриге пхьегІаш а ларъяйта цаьрга, иштта четарца боьзна болу болх а байта цаьрга.
9АхІаронан а, цуьнан кІентийн а кара дІало и левихой. Исраилан тІаьхьенах уьш леррина АхІаронан кара дІабелларш бу.
10АхІарон а, цуьнан кІентий а къобалбе, шайн динан дайн даржехь лело дезаш долу гІуллакх цаьрга лардайтархьама. И гІуллакх дан левихойх воцу цхьаъ гІортахь, иза вуьйр ву».
11Везачу Эло Мусага элира:
12«ЛадогІа! Ас-Айса левихой хаьржина исраилхошна юкъара хьалха дуьнен чу бевллачу берриге а исраилхойн кІентийн метта. Иштта, левихой Сан долахь хир бу,
13хІунда аьлча доьзалшкахь хьалха дуьнен чу бевлла кІентий берриге а Сан долахь бу. Айса мисархойн хьалха дуьнен чу бевлла кІентий берриге а байинчу дийнахь, исраилхойн доьзалшкахь хьалха дуьнен чу бевлла массо а кІентий а, иштта хьалха хилла массо а дийнаташ а Сайн битина Аса. Уьш Сан хила деза. Со Веза Эла ву».
Левихой багарбар
14Синай цІе йолчу яьссачу арахь Везачу Эло Мусага элира:
15«Левин тІаьхье шайн доьзалшца а, шайн тукхамашца а ягаръе. Цхьа бутт а, цул лакхара а хан йолу хІора кІант вагарве».
16Везачу Эло аьлла ма-хиллара, Цо тІедиллинарг кхочуш а деш, уьш багарбира Мусас.
17Левин кІентийн цІераш яра: ГІиршан, КхахІат, Мерари.
18ГІиршанан тІаьхьенан цІераш церан тукхамашца яра: Ливани, ШамаІи.
19КхахІатан тІаьхьенах болчеран цІераш церан тукхамашца яра: Іамрам, Ицхьар, Хьеврон, Іузиал.
20Мерарин тІаьхьенан цІераш церан тукхамашца яра: Махьли а, Мушхьи а.
Уьш Левин тІаьхьенан тукхамаш ду, церан доьзалшка хьаьжжина.
21ГІиршанах даьллера Ливанин а, ШамаІин а тукхамаш. Уьш ГІиршанах девлла тукхамаш дара.
22Цхьа бутт а, цул лакхара а хан йолу верриге а боьрша стаг вагарвича, уьш ворхІ эзар пхи бІе боьрша стаг вара (7500).
23ГІиршанан тІаьхьенийн тукхамаша шайн меттамотт Делан четарна тІехьа, малхбузехьа агІор, дІахІотто безара.
24ГІиршанан доьзалийн баьчча вара Лаалан кІант Элъясайп.
25ГІиршанан тІаьхьенах болчарна тІедиллинера гуламан четаран иштта хІуманаш Іалашъян: чухуларчу четаран а, тІехуларчу четаран а, четарна тІехула лаьцначу кхалоран а, четарна чуволучу меттехь йолчу шаршун а,
26четарна а, кхерчана а гонах йолу керт нисъеш йолчу шаршуйн а, кертан кевнехь йолчу шаршун а, цаьрца доьзна долчу машшийн а. Цул сов, царна тІедиллинера оцу хІуманашца боьзна болу белхаш бар.
27КхахІатах схьадаьллера Іамраман а, Ицхьаран а, Хьевронан а, Іузиалан а тукхамаш. Уьш КхахІатан тукхамаш дара.
28Цхьа бутт а, цул лакхара а хан йолу верриге а боьрша стаг вагарвича, уьш бархІ эзар ялх бІе стаг вара (8600). КхахІатан тукхамна тІедиллинера еза хІуманаш ларъян.
29КхахІатан тІаьхьенийн тукхамаша шайн меттамотт Делан четарна къилбехьа агІор дІахІотто безара.
30КхахІатан доьзалийн баьчча вара Іузиалан кІант Эли-Цапан.
31Цара дола дан дезачунна юкъайогІура хІара хІуманаш: Делан тІорказ а, стол а, стогар а, кхерчаш а, четарна чохь гІуллакх дан леррина язйина пхьегІаш а, четаран уггар езачу чоьнна хьалха оьллина кирхьа а, иштта цаьрца боьзна болу белхаш бар а.
32Левихойн баьччанашна тІехь волу баьчча вара динан да волчу АхІаронан кІант ЭлиІазар. Еза хІуманаш Іалашъеш болчарна тІехь куьйгалла дан къобалвинера иза.
33Мерарих схьадаьллера Махьлин а, Мушхьин а тукхамаш. Уьш Мерарин тукхамаш дара.
34Цхьа бутт а, цул лакхара а хан йолу верриге а боьрша стаг вагарвича, уьш ялх эзар ши бІе стаг вара (6200).
35Мерарин доьзалийн баьчча вара Абу-Хьаилан кІант Цуриал. Цара шайн меттамотт Делан четарна къилбаседехьа агІор дІахІотто безара.
36Мерарин тІаьхьенна дола де аьлларш хІара хІуманаш яра: четаран гураш а, цуьнан хьокхий а, бІогІамаш а, цуьнан баххаш а, берриг цуьнан гІирс а. Царна тІедиллинера оцу хІуманашца боьзна болу белхаш бар.
37Иштта цара дола дан дезара: гонахарчу кертан бІогІамийн а, церан баххийн а, машшаш чІагІдеш тухуш долчу дечиган хьостамийн а, машшийн а.
38Мусас а, АхІарона а, цуьнан кІенташа а шайн меттамотт Делан четаран малхбалехьа агІор, гуламан четарна хьалхахь дІахІотто безара. Царна тІедиллинера Делан четар лардар – иза дерриге а исраилхойн дуьхьа деш долу гІуллакх дара. Ткъа нагахь царна юкъара воцу цхьаъ цунна улло гІоьртича, иза вен дезара.
39Везачу Эло тІедилларца Мусас а, АхІарона а вагарвина волу цхьа бутт а, цул лакхара а хан йолу верриге а боьрша левихо, церан тукхамашка хьаьжжина, ткъе ши эзар вара (22000).
Дуьнен чу хьалха бевллачийн метта левихой хІиттор
40Везачу Эло Мусага элира: «Исраилан тІаьхьенах дуьнен чу хьалха бевллачу боьршачу нахах цхьа бутт а, цул лакхара а хан ерш багарбе, церан хІораннан цІе дІа а язъеш.
41Хьалха дуьнен чу бевллачу боьршачу исраилхойн метта левихой, дІа а къастабай, Суна лерина хилийта. Со Веза Эла ву! Ткъа исраилхойн хьалха дуьнен чу даьллачу бежанийн метта левихойн бежанаш а Суна лерина хилийта».
42Везачу Эло шена тІедиллина ма-хиллара, исраилхойн хьалха дуьнен чу бевлла берриге а кІентий багарбира Мусас.
43Уьш верриге а шайн цІерашца дІаязбина болчу боьршачу нахах цхьа бутт а, цул лакхара а хан йолу ткъе ши эзар ши бІе кхузткъе кхойтта стаг вара (22273).
44Везачу Эло Мусага элира:
45«Исраилхойн хьалха дуьнен чу бевллачу кІентийн метта левихой схьаэца, иштта левихойн бежанийн метта церан бежанаш схьаэца, левихой Сан долахь хилийтархьама. Со Веза Эла ву.
46Левихойн барамал сов волчу исраилхойн хьалха дуьнен чу ваьллачу ши бІе кхузткъе кхойтта кІантана тІера мах схьаэца.
47Цхьана стагана тІера пхи шекхал схьаэца, дезачу шекхале хьаьжжина (цхьана дезачу шекхалан барам чу ткъа гер
[1] догІу).
48И ахча АхІаронна а, цуьнан кІенташна а левихойл совбевллачу исраилхошна тІера дІало».
49Мусас схьаийцира оцу совбевллачу исраилхойн метта дІалуш долу ахча.
50И ахча схьаэцнера исраилхойн хьалха дуьнен чу бевллачу боьршачу нахана тІера. Цхьа эзар кхо бІе кхузткъе пхиъ шекхал дети ахча, дезачу шекхалан бараме хьаьжжина, схьаийцира царна тІера.
51Левихойл совбевллачу исраилхошна тІера, мах а белла, схьаэцна и ахча, Везачу Эло шена тІедиллина ма-хиллара, АхІароне дІаделира Мусас.
4
КхахІатан тІаьхьенах болчу нахана тІедиллина гІуллакх
1Везачу Эло Мусага а, АхІароне а элира:
2«Левин тІаьхьенах долчу КхахІатан гаранах болу берриге а боьрша нах багар а бай, хьесап де, церан тукхамашка а, доьзалшка а хьаьжжина.
3Ткъе итт шарера шовзткъе итт шаре бевлла гуламан четар чохь гІуллакх дан магийтина болу берриге а нах багарбе.
4КхахІатан тІаьхьенах болчу нахана гуламан четар чохь бан тІебехкина болу белхаш уггар езачу хІуманашца боьзна бу.
5Меттамотт болчуьра исраилхой новкъа бовлуш, АхІароне а, цуьнан кІенташка а, Делан четар чу а бовлийтий, тоьшаллин тІорказна дуьхьал оьллина кирхьа схьаэцийта. Иза тІорказна тІетасийта.
6Цул тІаьхьа цу тІорказна тІе хІордан дийнатийн кІеда тІаьрсиган тІетосург тасийта. Ткъа цунна тІехула сийна бос болу тІергІан кІади а тасий, тІорказан хьокхий шен чІагарех чекхдахийта.
7Иштта даздина баьпкаш тІехь долчу стоьла тІе а тасийта сийна басахь йолу шаршу. Цу тІе бошхепаш, еш, боганаш, чагІаран сагІанаш чудутту кедаш охьадахка. Гуттар а цигахь хила деза бепиг а латтаде цу тІехь.
8Оцу массо а хІуманна тІехула цІен басахь долу кІади тІедиллийта. Ткъа цу тІе хІордан дийнатийн кІедачу тІаьрсиган тІетосург тасийта. ТІаккха хьокхий стоьлан чІагарех чекхдахийта.
9Цул тІаьхьа сийна бос болу тІергІан кІади тасийта серло луш болчу стогарна тІе а, цуьнан къуьданашна а, тукаршна а, богуш берг дІасабахьачу нойшна а, къуьданаш чу дутту даьтта чохь долчу кхабанашна а тІе.
10И ерриг хІума а, хІордан дийнатийн кІедачу тІаьрсиган шаршу тІе а тасий, дІасакхоьхьучу экханна тІе яхкийтийта.
11Дашочу кхерчана тІе а тасийта сийна бос болу кІади. Ткъа цу тІе хІордан дийнатийн кІедачу тІаьрсиган шаршу тІе а тасий, кхерчан чІагарех хьокхий чекхдахийта.
12Делан четар чохь Іамал еш лело къастийна пхьегІаш сийна бос болчу кІадина юккъе дІахьарчае, тІаккха цунна тІехула хІордан дийнатийн кІедачу тІаьрсиган шаршу а йиллий, дІасакхоьхьучу экханна тІе яхкийта.
13Чуьра юкъ дІа а яккхий, сагІа доккхучу кхерчана тІе а сирла-цІен бос болу кІади тасийта.
14Цул тІаьхьа кхерчана уллохь Іамал еш лелош йолу ерриг хІума а схьагулъяйта: богуш болу кІора дІасакхоьхьу нойш, мІерий, белаш, боганаш. И ерриге а хІуманаш кхерча тІехь йолчу сирла-цІен бос болчу кІадина тІе яхкийта. ТІаккха оцу хІуманашна тІе хІордан дийнатийн кІедачу тІаьрсиган шаршу а тасий, хьокхий кхерчан чІагарех чекхдахийта.
15АхІарона а, цуьнан кІенташа а Делан четар чуьра езачу хІуманашна тІе кІадеш тасар чекхдаьллачул тІаьхьа, меттамотт дІабоккхучу хенахь, кхахІатхой тІебахкийта уьш дІаяхьа. Амма езачу хІуманех уьш хьакха ма балийта, шаьш ца балийтархьама.
Делан четар чуьра и хІуманаш КхахІатан тІаьхьенах болчу наха яхьа еза.
16Динан да волчу АхІаронан кІентан ЭлиІазаран карахь ду къуьданаш чу дутту даьтта а, хаза хьожа йогІу хІума а, хІора дийнахь дахьаш долу кІен сагІа а, къобалваран зайтдаьтта а. Цо дола дийр ду дерриге а Делан четаран а, цунна чохь мел йолчу езачу хІуманан а, пхьегІийн а».
17Везачу Эло Мусага а, АхІароне а элира:
18«Варелаш! Левихойн юкъара КхахІатан тукхамийн гара дІа ма даккхийталаш!
19Уггар а езачу хІуманашна тІебоьлхучу хенахь, уьш дийна бисийтархьама, аша хІара дан деза: АхІарона а, цуьнан кІенташа а, Делан четар чу а баьхкина, хІора кхахІатхо шен гІуллакх дечу метте дІа а хІоттош, цара дІаяхьа еза хІума гайта еза царна.
20Амма кхахІатхой, езачу хІуманашка хьажархьама, ур-атталла бІаьрганегІар тухучу юкъана а, четар чу баха ца беза, шаьш ца балийтархьама».
ГІиршанан тІаьхьенах болчу нахана тІедиллина гІуллакх
21Везачу Эло Мусага элира:
22«ГІиршанан гаранах берш багар а бай, церан хьесап де, шайн доьзалшка а, тукхамашка а хьаьжжина.
23Ткъе итт шарера шовзткъе итт шаре бевлла гуламан четар чохь гІуллакх дан магийна болу берриге а нах багарбе.
24ГІиршанан тІаьхьенах болчу наха, шаьш гІуллакх деш а, хІуманаш дІахьош а, хІара дан деза:
25гІиршанхоша дахьа деза: чухулара четар а, гуламан четар а, цуьнан кхалор а, цунна тІехула хІордан дийнатийн кІедачу тІаьрсигах йина йолу кхалор а, четарна чуволучу меттехь йолу шаршу а,
26четарна а, кхерчана а гонах йолу керт нисъеш йолу шаршуш а, кертан кевнехь йолу шаршу а, цаьрца доьзна долу машшаш а, оцу дерригенна а оьшуш болу гІирс а. Оцу хІуманашца доьзна дан дезаш мел долу гІуллакх а кхочушдан деза цара.
27АхІаронан а, цуьнан кІентийн а омрица кхочушдан деза ГІиршанан тІаьхьенах болчара шайна тІедиллина муьлхха а гІуллакх: хІуманаш дІахьош и делахь а, кхин болх шаьш беш белахь а. Цара дІахьош мел йолчу хІуманан дола дар тІедилла царна.
28Цу тайпана белхаш бан беза ГІиршанан тІаьхьенах болчу наха, шаьш Делан четарца доьзна долу гІуллакх деш, шайна тІехь куьйгалла деш динан ден АхІаронан кІант Итамар а волуш».
Мерарин тІаьхьенах болчу нахана тІедиллина гІуллакх
29«Мерарин гаранах берш багарбе, шайн тукхамашка а, доьзалшка а хьаьжжина.
30Ткъе итт шарера шовзткъе итт шаре бевлла гуламан четар чохь гІуллакх дан магийна болу берриге а нах багарбе.
31Гуламан четарца боьзна болчу церан белхашка хьаьжжина, цара дІаяхьа езаш йолу хІуманаш хІорш ю: четаран гураш а, цуьнан хьокхий а, бІогІамаш а, цуьнан баххаш а,
32гонахарчу кертан бІогІамаш а, иштта церан баххаш а, чІагІдеш тухуш долу дечиган хьостамаш а, машшаш а, берриг цуьнан гІирс а, оцу хІуманашца боьзна болу белхаш бар а. Цара дІаяхьа езачу хІора хІуманан, цуьнан цІе а йоккхуш, хьесап де.
33Цу тайпана белхаш бан беза Мерарин тІаьхьенах болчу наха, шаьш Делан четарца доьзна долу гІуллакх деш, шайна тІехь куьйгалла деш динан ден АхІаронан кІант Итамар а волуш».
Левихойн багарбар
34Мусас а, АхІарона а, Исраилан халкъан куьйгалхоша а КхахІатан тІаьхьенах болу нах багарбира церан тукхамашца а, доьзалшца а.
35Ткъе итт шарера шовзткъе итт шаре бевлла гуламан четарца доьзна гІуллакх дан магийна болу берриге а нах,
36шайн тукхамашка хьаьжжина багарбича, ши эзар ворхІ бІе шовзткъе итт стаг вара (2750).
37Уьш бара КхахІатан тІаьхьенах болу гуламан четарна лерина гІуллакх деш болу багарбина нах. Мусас а, АхІарона а церан хьесап динера, Везачу Эло Мусагахула тІедиллина ма-хиллара.
38Иштта КхахІатан тІаьхьенах болу нах багарбира церан тукхамашца а, доьзалшца а.
39Ткъе итт шарера шовзткъе итт шаре бевлла гуламан четарца доьзна гІуллакх дан магийтина болу берриге а нах,
40шайн тукхамашка хьаьжжина багарбича, ши эзар ялх бІе ткъе итт стаг вара (2630).
41Уьш бара ГІиршанан тІаьхьенах болу гуламан четарца доьзна гІуллакх деш болу багарбина нах. Мусас а, АхІарона а церан хьесап динера, Везачу Эло Мусагахула тІедиллина ма-хиллара.
42Мерарин тІаьхьенах болу нах а багарбира, церан тукхамашца а, доьзалшца а.
43Ткъе итт шарера шовзткъе итт шаре бевлла гуламан четарна гІуллакх дан магийтина болу берриге а нах,
44шайн тукхамашка хьаьжжина багарбича, кхо эзар ши бІе стаг вара (3200).
45Уьш бара Мерарин тІаьхьенах болу багарбина нах. Мусас а, АхІарона а церан хьесап динера, Везачу Эло Мусагахула тІедиллина ма-хиллара.
46Иштта Мусас а, АхІарона а, Исраилан халкъан куьйгалхоша а вагарвинера Левин тІаьхьенах волу хІора стаг а, шайн тукхамашца а, доьзалшца а.
47Ткъе итт шарера шовзткъе итт шаре бевлла гуламан четарца доьзна гІуллакх дан а, четар дІадахьа а магийтина болу берриге а нах
48багарбича, бархІ эзар пхи бІе везткъа стаг вара (8580).
49Везачу Эло Мусагахула тІедиллина ма-хиллара, уьш хІора а шайн билгалдаьккхинчу гІуллакхе дІа а хІиттийнера, цара шаьш новкъа довлуш яхьа езарг билгал а яьккхинера. Везачу Эло Мусага динчу омрица, исраилхой багар а бина, церан хьесап динера.
5
Далла гергахь цІена боцурш
1Везачу Эло Мусага элира:
2«Исраилхошна тІедилла чкъураца дІа ца йоьрзу цамгар ерш а, дегІах тІуналла схьаяьлларш а, веллачух хьакхабаларна Далла гергахь бехбелларш а берриге а шайна юкъара дІалахкар.
3Иштта цІена боцурш – божарий я зударий уьш белахь а – меттаматтана юьстах арабаха, Со шуна юкъахь Іаш волу шайн меттамотт цаьрга бех ца байтархьама».
4Исраилан халкъо иштта дан а дира. Цу тайпана долу адамаш шайн меттаматтана юьстах арадехира исраилхоша, Везачу Эло Мусана тІедиллина ма-хиллара.
Зуламаш дарна бекхам бар
5Везачу Эло Мусага элира:
6«Иштта дІаала исраилхошка: „Нагахь санна цхьана стага я зудчо, Везачу Элана хьалха тешаме а ца хуьлуш, адамаша латош долу къа латадахь, и стаг бехке хуьлу
7Цундела оцу къинош летийначара шайгара даьлларг даре дан а деза, зулам хиллачунна богІуш болу берриге а мах дІабала а беза, цул сов пхоьалгІа дакъа тІе а тухуш.
8Нагахь санна шена мах бала беза стаг веллехь, ткъа цуьнан цхьа а юххера гергара стаг а вацахь, и мах Везачу Элан долахь хуьлу. Иза динан дега дІакховдо беза. Цул сов, зулам даьллачу стеган къинош дІадаха лерина болу ка а бала беза цо.
9Нагахь исраилхойх цхьаммо Далла дІакъастийначух хІума яхьахь, и сагІа схьаоьцуш волчу динан ден бакъо ю иза шена йита. Иза цунна йогІуш ю.
10Иштта, Далла дІакъастийнарг динан дена йогІу. Цхьаммо совгІатна хІума яхьахь, иза а динан дена догІу“».
Эмгараллех лаьцна бакъо
11Везачу Эло Мусага элира:
12«Исраилхошка, дІахьедар а деш, иштта дІаала: „Нагахь зуда, майрачунна ямартло а йина,
13иза шен майрачух лачкъа а дина, кхечу стагаца лелаш хилар цхьаммо гучудаккхахь (нахаца лелаш йоллучохь иза схьа ца лецира, хІунда аьлча оцунна теш ца хилла),
14цуьнан майра эмгараллин сино карзахваккха тарло, цу зудчо ямартло ярна. Иштта, иза цхьана а стагаца ца леллехь а, цуьнан майра эмгараллин сино карзахваккха тарло.
15Цу стага, шен зуда динан дена тІе а ялийна, цунна тІера бархІ кад мекхан дама дан деза. Амма оцу демах я зайтдаьтта, я хаза хьожа йогІу хІума тоха ца еза. ХІунда аьлча иза стага шен эмгараллина тІера Везачу Элана лерина дахьаш долу кІен сагІа ду. Иза зулам дагалоцуш дахьаш долу сагІа ду.
16Ткъа динан дас и зуда, схьа а ялийна, Везачу Элана хьалха дІахІотто еза.
17ТІаккха оцу динан дас деза хи, схьа а эцна, кхийра кхаби чу дотта деза. Цул тІаьхьа, Делан четар чуьра цІенкъара латта а даьккхина, иза цу кхаби чу таса деза.
18И хІума динчул тІаьхьа, динан дас и зуда Везачу Элана хьалха дІахІоттор ю. ТІаккха цу зудчун месаш дІа а хецна, дагалацаран сагІа – эмгараллина тІера деана кІен сагІа – зудчун кара дІалур ду динан дас. Ткъа динан ден карахь хир ду неІалт тІедоуьйту къаьхьа хи.
19ТІаккха динан дас, цу зудчуьнга харцдерг дийца мегар дац аьлла, чІагІо а йойтуш, эр ду: ‘Нагахь ахьа хьо марехь йолчу хенахь, кхечу стагаца а лелла, хьайн майрачунна ямартло ца йинехь, хІокху неІалт тІедоуьйтучу хино хьуна цхьа а тайпана зе дийр дац.
20Амма хьайн майрачунна ямарта а хилла, хьайн майра иза воццушехь, кхечу стагаца хьо леллехь, –
21оцу меттехь динан дас оцу зудчуьнга неІалт кхайкхоран чІагІо йойтур ю, – Везачу Эло хьан халкъе хьуна неІалт кхайкхадойтуьйла. Цо хьан гІогІаш а толхуьйтийла, хьан кийра а боьстуьйтийла
[2].
22НеІалт тІедоуьйту хІара хи хьан дегІа чу долийла, хьан кийра а боьстуьйтуш, хьан гІогІаш а толхуьйтуш’.
ТІаккха цу зудчо: ‘Амин, иза иштта хуьлийла’, – ала деза.
23НеІалт хьажош долу и дешнаш динан дас кехат тІе дІаяздан деза, оцу хина тІера дешнаш, кехат даша а дина, къаьхьачу хи чохь диса деза.
24И хи цу зудчуьнга дІамалийта деза. НеІалт тІедоуьйтучу цу къаьхьачу хино, цуьнан кийра а дахана, цуьнга Іазап хьегийта тарло.
25Динан дас, эмгаралла хилар бахьанехь деана кІен сагІа зудчун карара схьа а эцна, Везачу Элана лерина хьала а айина, сагІа доккхучу кхерчана тІехьур ду.
26Динан дас, сагІина деанчу кІен цхьа кана, дагалацаран сагІа санна, схьа а эцна, кхерчана тІе а диллина, дагор ду. Цул тІаьхьа и хи зудчуьнга дІамолуьйтур ду цо.
27Нагахь зуда, ша бех а еш, шен майрачунна ямарта хиллехь, и хи мелча, неІалт тІедоуьйтучу цу хино, чу а дахана, цуьнга доккха Іазап хьоьгуьйтур ду. Цуьнан кийра а бестар бу, цуьнан гІогІаш а телхар ду. Цуьнан халкъ, цунна неІалт а кхайкхош, цунах дІадоьрзур ду.
28Нагахь и зуда шен майрачунна хьалхахь бехке ца хиллехь, динан дас иза бехке йоцийла а хоуьйтур ду, цуьнан бераш а хир ду.
29Иштта ю эмгаралла юкъаяьлча хила еза бакъо, нагахь зудчо, шен майрачунна ямартло а йина, къа латадахь,
30я нагахь майрачун шен зудчух тешам байнехь, цо ямартло йина аьлла. Динан дас, и зуда Везачу Элана хьалха дІа а хІоттийна, оцу бакъоно ма-бохху, дерриге а кхочушдан деза.
31Майра цхьана а тайпана бехке хир вац, ткъа зуда, цо къа латийнехь, жоьпе озор ю“».
6
Назархошна хІиттийна бакъонаш
1Везачу Эло Мусага элира:
2«Исраилхошка, дІахьедар а деш, иштта дІаала: „Нагахь санна шуна юкъара стагана я зудчунна, Везачу Элана лерина ша къобалвина назархо
[3] хилархьама, шатайпа нигат дан лаахь,
3цо я чагІар, я кхин тайпана вахош долу малар мала ца деза. Иштта цо чагІарх я кхечу маларх дина къонза а, кемсех дина мутта а мала мегар дац, ткъа керла я якъийна кемсаш а яа мегар дац цо.
4Ша назархо хиларан деношкахь, цхьана а тайпана кемсех яьккхина хІума яа ца еза цо. Ур-атталла кемсийн хІу а, чкъор а даа ца деза.
5Ша назархо хила нигат динчу дерриге а деношкахь цу стеган корта ларга мегар дац. Ша Везачу Элана лерина къобалвина денош чекхдовллалц, иза Делан долахь а ву, цо шен коьртара месаш яхъялийта а еза.
6Иштта, ша Везачу Элана лерина къобалвинчу дерриге а деношкахь докъана юххе ваха а мегар дац и стаг.
7Ур-атталла шен да я нана, ваша я йиша дІакхелхича а, царах хьакха а велла, Далла гергахь ша бехван мегар дац цо, хІунда аьлча ша Далла лерина къобалваран билгало ю цуьнан коьрта тІехь.
8Ша назархо хиларан дерриге а деношкахь иза Везачу Элан долахь ву.
9Ткъа нагахь, дагахь а доцуш, цІеххьана цунна юххехь волу цхьаъ валарна, ша назархо хиларан билгалонна йолу шен коьртара месаш Далла гергахь цо бехъяхь, шен корта ворхІалгІачу дийнахь дІабаша беза цо, хІунда аьлча цу хенахь иза юха а цІанлур ву.
10БорхІалгІачу дийнахь динан дега иза гуламан четар чу волучу меттехь я ши къоркхокха, я ши кхокха дІабала беза цо.
11Цхьа кхокха къинан сагІина, шолгІаниг – дагоран сагІина дІаоьцур бу динан дас оцу стагана тІера къинош дІадахаран Іадат кхочушдархьама, хІунда аьлча оцу стага докъах хьакхаваларехула къа латийна. Оццу дийнахь шен корта юха а Далла лерина къобалбан беза цо.
12ТІаккха цо юха а ша Везачу Элана лерина къобалвеш долу назархо хиларан денош дІадоло деза. Иштта, цу стага цхьа шо кхаьчна боьрша Іахар а беана, иза къера хиларан сагІина дІабала беза динан дега. Иза назархо хиларан цуьнан денош дІадайна, и денош цо юха карладаха деза, ша, докъах а хьакхавелла, бехвелла дела.
13Шен назархо хиларан денош чекхдевлча, назархочунна хІоттийна товрат-хьехам иштта бу. И стаг, гуламан четарна чу воллучу метте а вигина,
14Везачу Элана лерина сагІа доккхур ду. Дийнаташ дагоран сагІина цо бан беза тІехь цхьа а сакхт доцу шаре баьлла Іахар. Къинан сагІина а бан беза тІехь цхьа а сакхт доцу шаре баьлла жий. Ткъа бертан сагІина бан беза тІехь цхьа а сакхт доцу ка.
15Тускар а дан деза, чохь совсазчу бедах деттина хьокхамаш а долуш: зайтдаьттанца эдинчу тоьллачу демах дина совсаза бепиг а, зайтдаьтта тІехьаькхна дуткъа совсаза хьокхамаш а, царна догІу кІен а, чагІаран а сагІанаш а.
16Динан дас и ерриге а хІума Везачу Элана уллояхьар ю, цул тІаьхьа къинан сагІа а, дагоран сагІа а доккхур ду.
17ТІаккха совсазчу бедах дина бепиг чохь долу тускар а схьадахьар ду Везачу Элана лерина. Цуьнца цхьаьна ка а бахьар бу бертан сагІина. Цунна доггІу кІен а, чагІаран а сагІа а доккхур ду.
18Гуламан четарна чуволлучохь Везачу Элана лерина йитина йолу месаш дІа а йохуш, корта дІабаша беза цо. Бертан сагІина кІелахь йолчу цІерана тІе йохкур ю и месаш.
19Ша назархо хиларан билгало еш хилла йолу месаш дІа а яьхна, цу стага шен корта дІабаьшча, динан дас коьман кхехкийна тІа цуьнан кара лур ду. Цул тІаьхьа тускар чуьра цхьацца совсаза бепиг а, буткъа хьокхам а лур бу.
20И ерриг хІума а, Везачу Элана лерина шатайпа сагІа санна, хьалаойур ю динан дас. Иза дегадаран сагІа ду. Уьш еза а ю, динан ден долахь а ю. Накха а, гІогІ а иштта динан дена догІу. Цул тІаьхьа цу назархочо чагІар мала мегар ду.
21Иштта бу назархочунна богІу товрат-хьехам. Ша назархо хиларна догІу сагІанаш даьхна а ца Іаш, шен таро елахь, цо Везачу Элана кхин сагІанаш дахаран нигат дан а тарло. Ша нигат дарца чІагІо еш ма-хиллара, назархочун товрат-хьехаме хьаьжжина, иза кхочушдан деза цо“».
Динан дайша декъалдар
22Везачу Эло Мусага элира:
23«АхІароне а, цуьнан кІенташка а иштта дІаала: „Исраилхой цу тайпана декъалбе:
24Везачу Эло шу декъал а дойла,
Цо шу лар а дойла!
25Везачу Эло Шен юьхь тІера серло шуна лепайойла,
Иза шуьца къинхетаме а хуьлийла!
26Везачу Эло Шен юьхь шуна тІе ерза а йойла,
Цо шуна синпаргІато а лойла!“»
27Везачу Эло кхин а элира: «Нагахь санна динан дайша, Сан цІе а йоккхуш, исраилхошна тІехь декъалбаран дешнаш алахь, Аса декъалбийр бу исраилхой».
7
Исраилан халкъан тайпанийн куьйгалхоша сагІина деанарг
1Ша Делан четар дІахІоттийна ваьллачу дийнахь Мусас иза а, цу чохь мел йолу хІума а, сагІа доккху кхерч а, цуьнца мел болу гІирс а, даьттанца къобал а бина, базбира. Цо и хІуманаш ерриге а язйича,
2шайн доьзалийн баьччанаш болу Исраилан халкъан куьйгалхой баьхкира. Халкъ дагардечу хенахь тайпанашна тІехь куьйгалла деш берш бара уьш.
3Цара Везачу Элана сагІина лерина совгІаташ деара: гата тоьхна йолу ялх ворда а, царах дІабожа шишша сту а. Иштта, халкъан шина куьйгалхочо цхьацца ворда а еанера, ткъа хІораммо а цхьацца сту а балийнера. Уьш Делан четарна хьалхахь дІахІоттийра цара.
4Везачу Эло Мусага элира:
5«Халкъан куьйгалхоша еанарг схьаэца. Гуламан четарца доьзна долу гІуллакх деш болчаьрга лелаяйта уьш. Левихошка дІало уьш, царна шаьш дечу гІуллакха тІехь оьшур ю и хІуманаш».
6Мусас, цаьргара ворданаш а, стерчий а схьа а эцна, уьш левихошка дІаделира.
7Ши ворда а, биъ сту а ГІиршанан тІаьхьенах болчу нахе дІабелира, цара кхочушдеш долчу гІуллакхашка хьаьжжина.
8Йиъ ворда а, бархІ сту а Мерарин тІаьхьенах болчу нахе дІабелира, цара деш долчу гІуллакхашка хьаьжжина. Царна массарна а тІехьожуш вара динан да волчу АхІаронан кІант Итамар.
9Ткъа КхахІатан тІаьхьенах болчарна ца белира цо уьш, хІунда аьлча царна тІедиллина дара, уьш, меттах а бевлла, кхечу метте дІабоьлхучу хенахь четаран еза хІуманаш шайн белшаш тІехь дІаяхьар.
10СагІа доккху кхерч базбинчу дийнахь халкъан куьйгалхоша совгІаташ деара, кхерч Везачу Элана лерина къобалбархьама. Шайн совгІаташ цара кхерчана хьалха дІахІиттадора.
11Везачу Эло Мусага элира: «ХІора дийнахь куьйгалхойх цхьаццанга сагІа доккху кхерч къобалбарна лерина долу шен совгІат даийта».
12Хьалхарчу дийнахь яхІудхойн тайпанах волчу Іамминадабан кІанта Нахьшона шен совгІаташ деара.
13Цо еанарг яра: цхьа бІе ткъе итт шекхал барамехь узуш долу цхьа дато бошхап, дезачу шекхале
[4] хьаьжжина. Иштта кхузткъе итт шекхал барамехь узуш долу цхьа дато бога. КІен сагІина лерина зайтдаьттанца эдина кІен дама деанера царна чохь.
14Иштта итт шекхал барамехь узуш болу дашо цхьа кад беанера, хаза хьожа йогІу сегІаз чохь а долуш.
15Дагоран сагІина лерина цхьа старгІа, цхьа ка, шаре баьлла цхьа Іахар беанера.
16Къинан сагІина лерина цхьа бож еанера.
17Бертан сагІина лерина беанера ши сту, пхи ка, пхи бож, шаре баьлла болу пхи Іахар. Уьш дара Іамминадабан кІанта Нахьшона деана совгІаташ.
18ШолгІачу дийнахь иссарханхойн куьйгалхо волчу ЦуІаран кІанта Натунаила шен совгІаташ деара.
19Цо еанарг яра: цхьа бІе ткъе итт шекхал барамехь узуш долу цхьа дато бошхап, дезачу шекхале хьаьжжина. Иштта кхузткъе итт шекхал барамехь узуш долу цхьа дато бога. КІен сагІина лерина зайтдаьттанца эдина кІен дама деанера царна чохь.
20Иштта итт шекхал барамехь узуш болу дашо цхьа кад беанера, хаза хьожа йогІу сегІаз чохь а долуш.
21Дагоран сагІина лерина цхьа старгІа, цхьа ка, шаре баьлла цхьа Іахар беанера.
22Къинан сагІина лерина цхьа бож еанера.
23Бертан сагІина лерина беанера ши сту, пхи ка, пхи бож, шаре баьлла пхи Іахар. Уьш дара ЦуІаран кІанта Натунаила деана совгІаташ.
24КхозлагІчу дийнахь забулхойн куьйгалхо волчу Хьелонан кІанта Элиаба шен совгІаташ деара.
25Цо еанарг яра: цхьа бІе ткъе итт шекхал барамехь узуш долу цхьа дато бошхап, дезачу шекхале хьаьжжина. Иштта кхузткъе итт шекхал барамехь узуш долу цхьа дато бога. КІен сагІина лерина зайтдаьттанца эдина кІен дама деанера царна чохь.
26Иштта итт шекхал барамехь узуш болу дашо цхьа кад беанера, хаза хьожа йогІу сегІаз чохь а долуш.
27Дагоран сагІина лерина цхьа старгІа, цхьа ка, шаре баьлла цхьа Іахар беанера.
28Къинан сагІина лерина цхьа бож еанера.
29Бертан сагІина лерина беанера ши сту, пхи ка, пхи бож, шаре баьлла пхи Іахар. Уьш дара Хьелонан кІанта Элиаба деана совгІаташ.
30ДоьалгІачу дийнахь раабанхойн куьйгалхо волчу Шидауран кІанта Элицура шен совгІаташ деара.
31Цо еанарг яра: цхьа бІе ткъе итт шекхал барамехь узуш долу цхьа дато бошхап, дезачу шекхале хьаьжжина. Иштта кхузткъе итт шекхал барамехь узуш долу цхьа дато бога. КІен сагІина лерина зайтдаьттанца эдина кІен дама деанера царна чохь.
32Иштта итт шекхал барамехь узуш болу дашо цхьа кад беанера, хаза хьожа йогІу сегІаз чохь а долуш.
33Дагоран сагІина лерина цхьа старгІа, цхьа ка, шаре баьлла цхьа Іахар беанера.
34Къинан сагІина лерина цхьа бож еанера.
35Бертан сагІина лерина беанера ши сту, пхи ка, пхи бож, шаре баьлла болу пхи Іахар. Уьш дара Шидауран кІанта Элицура деана совгІаташ.
36ПхоьалгІачу дийнахь шамІахойн куьйгалхо волчу Цура-Шидин кІанта Шелумиала шен совгІаташ деара.
37Цо еанарг яра: цхьа бІе ткъе итт шекхал барамехь узуш долу цхьа дато бошхап, дезачу шекхале хьаьжжина. Иштта кхузткъе итт шекхал барамехь узуш долу цхьа дато бога. КІен сагІина лерина зайтдаьттанца эдина кІен дама деанера царна чохь.
38Иштта итт шекхал барамехь узуш болу дашо цхьа кад беанера, хаза хьожа йогІу сегІаз чохь а долуш.
39Дагоран сагІина лерина цхьа старгІа, цхьа ка, шаре баьлла цхьа Іахар а беанера.
40Къинан сагІина цхьа бож еанера.
41Бертан сагІина лерина беанера ши сту, пхи ка, пхи бож, шаре баьлла пхи Іахар. Уьш дара Цура-Шидин кІанта Шелумиала деана совгІаташ.
42ЙолхалгІачу дийнахь гадахойн куьйгалхо волчу ДаІуалан кІанта Элъясайпа шен совгІаташ деара.
43Цо еанарг яра: цхьа бІе ткъе итт шекхал барамехь узуш долу цхьа дато бошхап, дезачу шекхале хьаьжжина. Иштта кхузткъе итт шекхал барамехь узуш долу цхьа дато бога. КІен сагІина лерина зайтдаьттанца эдина кІен дама деанера царна чохь.
44Иштта итт шекхал барамехь узуш болу дашо цхьа кад беанера, хаза хьожа йогІу сегІаз чохь а долуш.
45Дагоран сагІина лерина цхьа старгІа, цхьа ка, шаре баьлла цхьа Іахар беанера.
46Къинан сагІина лерина цхьа бож еанера.
47Бертан сагІина лерина беанера ши сту, пхи ка, пхи бож, шаре баьлла пхи Іахар. Уьш дара ДаІуалан кІанта Элъясайпа деана совгІаташ.
48ВорхІалгІачу дийнахь эпраймхойн куьйгалхо волчу ІамихІудан кІанта Эли-ШамаІа шен совгІаташ деара.
49Цо еанарг яра: цхьа бІе ткъе итт шекхал барамехь узуш долу цхьа дато бошхап, дезачу шекхале хьаьжжина. Иштта кхузткъе итт шекхал барамехь узуш долу цхьа дато бога. КІен сагІина лерина зайтдаьттанца эдина кІен дама деанера царна чохь.
50Иштта итт шекхал барамехь узуш болу дашо цхьа кад беанера, хаза хьожа йогІу сегІаз чохь а долуш.
51Дагоран сагІина лерина цхьа старгІа, цхьа ка, шаре баьлла цхьа Іахар беанера.
52Къинан сагІина лерина цхьа бож еанера.
53Бертан сагІина лерина беанера ши сту, пхи ка, пхи бож, шаре баьлла пхи Іахар. Уьш дара ІамихІудан кІанта Эли-ШамаІа деана совгІаташ.
54БорхІалгІачу дийнахь маннашхойн куьйгалхо волчу Падацуран кІанта Гамлиала шен совгІаташ деара.
55Цо еанарг яра: цхьа бІе ткъе итт шекхал барамехь узуш долу цхьа дато бошхап, дезачу шекхале хьаьжжина. Иштта кхузткъе итт шекхал барамехь узуш долу цхьа дато бога. КІен сагІина лерина зайтдаьттанца эдина кІен дама деанера царна чохь.
56Иштта итт шекхал барамехь узуш болу дашо цхьа кад беанера, хаза хьожа йогІу сегІаз чохь а долуш.
57Дагоран сагІина лерина цхьа старгІа, цхьа ка, шаре баьлла цхьа Іахар беанера.
58Къинан сагІина лерина цхьа бой еанера.
59Бертан сагІина лерина беанера ши сту, пхи ка, пхи бой, шаре баьлла пхи Іахар. Уьш дара Падацуран кІанта Гамлиала деана совгІаташ.
60УьссалгІачу дийнахь бен-яманхойн куьйгалхо волчу ГидІонин кІанта Авданис шен совгІаташ деара.
61Цо еанарг яра: цхьа бІе ткъе итт шекхал барамехь узуш долу цхьа дато бошхап, дезачу шекхале хьаьжжина. Иштта кхузткъе итт шекхал барамехь узуш долу цхьа дато бога. КІен сагІина лерина зайтдаьттанца эдина кІен дама деанера царна чохь.
62Иштта итт шекхал барамехь узуш болу дашо цхьа кад беанера, хаза хьожа йогІу сегІаз чохь а долуш.
63Дагоран сагІина лерина цхьа старгІа, цхьа ка, шаре баьлла цхьа Іахар беанера.
64Къинан сагІина лерина цхьа бож еанера.
65Бертан сагІина лерина беанера ши сту, пхи ка, пхи бож, шаре баьлла пхи Іахар. Уьш дара ГидІонин кІанта Авданис деана совгІаташ.
66УьтталгІачу дийнахь Данахойн куьйгалхо волчу Іами-Шидин кІанта АхьиІазара шен совгІаташ деара.
67Цо еанарг яра: цхьа бІе ткъе итт шекхал барамехь узуш долу цхьа дато бошхап, дезачу шекхале хьаьжжина. Иштта кхузткъе итт шекхал барамехь узуш долу цхьа дато бога. КІен сагІина лерина зайтдаьттанца эдина кІен дама деанера царна чохь.
68Иштта итт шекхал барамехь узуш болу дашо цхьа кад беанера, хаза хьожа йогІу сегІаз чохь а долуш.
69Дагоран сагІина лерина цхьа старгІа, цхьа ка, пхи бож, шаре баьлла цхьа Іахар беанера.
70Къинан сагІина лерина цхьа бож еанера.
71Бертан сагІина лерина беанера ши сту, пхи ка, пхи бож, шаре баьлла пхи Іахар. Уьш дара Іами-Шидин кІанта АхьиІазара деана совгІаташ.
72ЦхьайтталгІачу дийнахь Ашар-къоман куьйгалхо волчу Іухранан кІанта ПагІиала шен совгІаташ деара.
73Цо еанарг яра: цхьа бІе ткъе итт шекхал барамехь узуш долу цхьа дато бошхап, дезачу шекхале хьаьжжина. Иштта кхузткъе итт шекхал барамехь узуш долу цхьа дато бога. КІен сагІина лерина зайтдаьттанца эдина кІен дама деанера царна чохь.
74Иштта итт шекхал барамехь узуш болу дашо цхьа кад беанера, хаза хьожа йогІу сегІаз чохь а долуш.
75Дагоран сагІина лерина цхьа старгІа, цхьа ка, пхи бож, шаре баьлла цхьа Іахар беанера.
76Къинан сагІина лерина цхьа бож еанера.
77Бертан сагІина лерина беанера ши сту, пхи ка, пхи бож, шаре баьлла пхи Іахар. Уьш дара Іухранан кІанта ПагІиала деана совгІаташ.
78ШуьйтталгІачу дийнахь напталхойн куьйгалхо волчу Іайнанан кІанта АхьираІа шен совгІаташ деара.
79Цо еанарг яра: цхьа бІе ткъе итт шекхал барамехь узуш долу цхьа дато бошхап, дезачу шекхале хьаьжжина. Иштта кхузткъе итт шекхал барамехь узуш долу цхьа дато бога. КІен сагІина лерина зайтдаьттанца эдина кІен дама деанера царна чохь.
80Иштта итт шекхал барамехь узуш болу дашо цхьа кад беанера, хаза хьожа йогІу сегІаз чохь а долуш.
81Дагоран сагІина лерина цхьа старгІа, цхьа ка, шаре баьлла цхьа Іахар беанера.
82Къинан сагІина лерина цхьа бож еанера.
83Бертан сагІина лерина беанера ши сту, пхи ка, пхи бож, шаре баьлла пхи Іахар. Уьш дара Іайнанан кІанта АхьираІа деана совгІаташ.
84Уьш дара исраилхойн куьйгалхоша сагІа доккху кхерч, баз а беш, Везачу Элана лерина иза къобалбечу дийнахь деана совгІаташ. Цхьаьна а тоьхна, уьш дагардича, церан жамІ иштта хилира: шийтта дато бога, шийтта дато кад, шийтта дашо кад.
85ХІора дато бошхепана даханера цхьа бІе ткъе итт шекхал, ткъа хІора дато боганна кхузткъе итт шекхал барамехь долу дети. Цу тайпана оцу пхьегІашна даханчу детин барам бара, дезачу шекхале хьаьжжина, ши эзар диъ бІе шекхал дети.
86Шайна чохь хаза хьожа йогІу сегІаз чохь долчу шийтта кедах хІора кедана даханера итт шекхал деши, дезачу шекхале хьаьжжина. Оцу дерриге а дашо кедашна даханера цхьа бІе ткъа шекхал деши.
87Дагоран сагІина лерина деана дийнаташ дерриге а дара: шийтта старгІа, шийтта ка, шаре баьлла шийтта Іахар. Царна йогІуш йолу кІен сагІина лерина хІуманаш цаьрца цхьаьна еанера. Иштта къинан сагІина лерина еана шийтта бож а яра.
88Ткъа бертан сагІина лерина деанера хІара: ткъе йиъ старгІа, кхузткъа ка, кхузткъа бож, шаре баьлла болу кхузткъа Іахар. Иштта яра, сагІа доккху кхерч баз а беш, Мусас иза Везачу Элана лерина къобалбича, сагІина лерина еана хІума.
89Муса Везачу Элаца къамел дан гуламан четар чу ваьлча, тоьшаллин тІорказна тІехь долчу шина каруб-маликана юккъехь, Дала къинош дІадохучу негІарна тІехула аз хезара цунна. Цигара Веза Эла Мусага вистхуьлура.
8
Стогаран къуьданаш дІахІиттор
1Везачу Эло Мусага элира:
2«АхІаронна тІе а дуьллуш, цуьнга иштта дІаала: „Ахь ворхІ къуьда стогар чу дІахІотточу хенахь, цаьрга стогарна хьалха агІор йолу меттиг серлаяккхийта“».
3АхІарона кхочушдира иза. Везачу Эло Мусана тІедиллина ма-хиллара, стогарна хьалха агІор йолу меттиг серлаяккхийта АхІарона къуьданаш дІахІиттийра.
4Стогар иштта бина бара. Иза берриге а бухара дуьйна лакхарчу зезагашна тІекхаччалц туьйсинчу деших бинера. Везачу Эло Мусана гайтина хиллачу суьртехь бинера и стогар.
Левихой Везачу Элана гергахь цІанбар а, къобалбар а
5Везачу Эло Мусага элира:
6«Исраилан халкъана юкъара левихой, схьа а къастабай, цІанбе.
7Ткъа уьш цІанбеш хІара де: къинойх цІанбан лерина кечдинчу хин цинцаш тоха царна тІе. Шайн догІмаш тІера берриге а чо дІабаккхийта цаьрга. Иштта шайна тІера бедарш а йиттийта цаьрга, тІаккха уьш Суна хьалха цІанлур бу.
8СтаргІа а, цуьнца цхьаьна кІен сагІина лерина деана долчу зайтдаьттанца эдина дама а схьаэцийта левихошка. ШолгІа старгІа къинан сагІина схьаэца ахьа.
9Левихой гуламан четарна хьалха дІахІиттабе. Иштта дерриге а Исраилан халкъ дІагулде цига.
10Везачу Элана хьалха дІахІиттабе левихой, ткъа Исраилан халкъе царна тІе куьйгаш дахкийта.
11Исраилхошна тІера долу шатайпа сагІа санна уьш Везачу Элана хьалха базбайта АхІароне, Везачу Элан болх бан уьш кечбархьама.
12Ткъа левихошка шайн куьйгаш старгІанийн кортош тІе дахкийта. Царах цхьаъ – къинан сагІа, шолгІаниг – Везачу Элана лерина долу дагоран сагІа даккха деза, левихойн къинош дІадахархьама.
13АхІаронна а, цуьнан кІенташна а хьалха левихой дІа а хІиттабай, Везачу Элана лерина шатайпа сагІа санна хьалаайа уьш.
14Цу тайпана левихой Исраилан халкъах дІакъастабе, уьш Сан долахь хилийтархьама.
15Цул тІаьхьа левихошна пурба ло гуламан четарна уллобаха а, цуьнца боьзна болу болх бан а, хІунда аьлча уьш, цІан а бина, шатайпа сагІа санна, Суна лерина къобалбина бу.
16Исраилхошна юкъара уьш Суна лерина схьакъастийна бу. Ас уьш, хьалха дуьнен чу ваьлла волчу хІора исраилхочун метта, Сайн дола баьхна.
17Исраилхойн мел хьалха дуьнен чу даьлла хІума: кІентех а, бежанех а – Сан ду. ХІунда аьлча Аса Мисар-махкахь хьалха дуьнен чу даьлларг, кІентех а, бежанех а, дерриг а хІаллакдинчу дийнахь уьш Сайн дола бехира.
18ХІинца Аса Исраилан халкъана юкъара берриге а хьалха дуьнен чу бевллачу кІентийн метта левихой схьаэцна.
19Уьш, Исраилан дерриге а халкъана юкъара схьа а къастийна, Аса АхІаронан а, цуьнан кІентийн а кара дІабелла, Исраилан халкъан дуьхьа цаьрга гуламан четарца доьзна долу гІуллакх дайтархьама а, халкъан къинош дІадахийтархьама а. ТІаккха бохам тІебогІур бац Исраилан халкъана, уьш муьлххачу а хенахь езачу меттигна улло баьхкича».
20Мусас а, АхІарона а, дерриге а Исраилан халкъо а кхочушдира Везачу Эло левихойх лаьцна олуш Мусана тІе мел диллинарг.
21Левихоша шайн догІмаш а цІандира, тІера бедарш а йиттира. Цул тІаьхьа АхІарона уьш Везачу Элана хьалха шатайпа долу сагІа санна хьала а айира, царна тІера къинош дІадахаран Іадат кхочуш а дира, уьш Далла хьалха цІанбархьама.
22Иза динчул тІаьхьа левихой гуламан четарца боьзна болу шайн болх бан хІиттира, АхІарона а, цуьнан кІенташа а церан тергам а беш. Везачу Эло левихойх лаьцна Мусана тІедиллина ма-хиллара, дерриг а кхочушдира цара.
23Везачу Эло Мусага элира:
24«Иштта ду левихойн бакъонех лаьцна дерг. Ткъе пхи шо а, цул сов а хан йолу хІора левихо Делан четарца доьзна долу гІуллакх дан хІотта веза.
25Ткъа шайн шовзткъе итт шо кхаьчча, цара и гІуллакх дар сацо деза, уьш кхин болх ца бича а бовлу.
26Шовзткъе итт шо я цул сов хан йолчара гуламан четар лардарца доьзначу гІуллакх тІехь шайн вежаршна гІо дан мегар ду, амма четарца боьзна болчу балхах лаьцна аьлча – цара и болх бан ца беза. Иштта лела веза хьо, левихойн лардаран гІуллакхе хьаьжжина».
9
ШозлагІа Пасахь
1Исраилан халкъ Мисар-махкара арадаьллачу шолгІачу шеран хьалхарчу баттахь Синай цІе йолчу яьссачу арахь Везачу Эло Мусага элира:
2«Цунна билгалъяьккхинчу хенахь Исраилан халкъе Пасахьан дезде даздайта.
3Цу беттан дейтталгІачу дийнахь, суьйранна, оцу гІуллакхна билгалъяьккхинчу хенахь, цуьнан массо а парзашка а, тІедехкинчаьрга а хьаьжжина, кхочушделаш иза».
4Мусас Исраилан халкъе дІахаийтира Пасахьан дезде даздан дезар.
5Хьалхарчу беттан дейтталгІачу дийнахь, суьйранна, Синай яьссачу арахь Пасахьан дезде даздира цара. Везачу Эло Мусагахула шайна тІедиллинарг дерриге а кхочушдира исраилхоша.
6Царна юкъахь адамийн докъех куьг Іоттадаларца Везачу Элана гергахь бехделла адамаш а дара. Церан бакъо яцара цу дийнахь Пасахьан дезде даздан. Уьш цу дийнахь Мусана а, АхІаронна а тІебаьхкира.
7Оцу наха Мусага элира: «Адамийн докъех куьг Іоттарна боьха ду тхо Везачу Элана гергахь. ХІунда яц те тхан а бакъо исраилхошца цхьаьна билгалъяьккхинчу хенахь Везачу Элана лерина сагІа даккха?»
8Мусас цаьрга элира: «Собарделаш, Везачу Эло шух лаьцна хІун олу ладугІу аса».
9Везачу Эло Мусага элира:
10«Исраилхошка иштта дІаала: „Нагахь шух я шун тІаьхьенах волу цхьаъ, адаман докъах куьг а Іоьттина, бехвеллехь, я генна новкъа иза ваьллехь, цо а Пасахьан дезде даздан деза.
11Иштта болчара а шолгІачу беттан дейтталгІачу дийнахь суьйранна кхочушдан деза и гІуллакх. СагІина беана Іахар совсазчу баьпкаца а, къаьхьачу бецашца а баа беза цара.
12Іуьйре хилале цунах хІумма а ма дита, цуьнан даьІахкаш а кег ма е. Пасахьах лаьцна массо а тІедехкинчу парзашка хьаьжжина, кхочушдан деза исраилхоша и гІуллакх.
13Ткъа ша цІена воллушехь я генарчу новкъа ваьлла воццушехь, Пасахьан дезде даз ца динарг шен халкъана юкъара дІавоккхур ву, цо шен хеннахь Везачу Элана лерина сагІа ца даккхарна. Иштта волу стаг ша летийначу къинна жоьпе озор ву.
14Шуна юкъахь Іаш тІевеана стаг велахь, ткъа цунна а Везачу Элана лерина Пасахьан дезде даздан лаахь, цо и гІуллакх, Пасахьан парзаш а, цуьнан тІедехкинарш а лар а деш, кхочушдан деза. Шун массеран а цхьатерра парзаш хила деза – тІевеанчу стеган а, шен схьавалар исраилхойх волчуьнан а“».
Некъ гойтуш йолу марха
(Арадаккхар 40:34-38)
15Делан четар дІахІоттийначу дийнахь оцу тоьшаллин четарна тІе марха хІоьттира. Сарахь дуьйна сахиллалц четарна тІехула йолу марха цІе санна гуш яра.
16Иза гуттара а иштта хуьлура: дийнахь четарна тІехула марха сецна лаьттара, ткъа буьйсанна и марха йогуш йолу цІе санна хуьлура.
17Четарна тІера марха хьалаайаелча, исраилхой новкъа бовлура, ткъа и марха сецначу меттехь цара шайн меттамотт дІахІоттабора.
18Исраилхой Везачу Элан омрица новкъа а бовлура, Цуьнан омрица совца а совцура. Марха четарна тІехь сецна лаьттачу массо а ханна исраилхой шайн меттаматтахь совцура.
19Нагахь марха четарна тІехь сецна дукха лаьттича, исраилхой а, шайга Везачу Эло ма-бохху, кхидІа новкъа ца бовлура.
20Наггахь и марха четарна тІехь сецна кІеззигчу хенахь бен ца лаьттара. Дукха хан я кІезиг хан иза елахь а, Везачу Элан омрица уьш совца а совцура, Цуьнан омрица новкъа а бовлура.
21Наггахь, сарахь тІе а хІуттий, сахиллалц бен ца соцура марха. Іуьйре тІееача, марха хьалаайалора, тІаккха исраилхой новкъа бовлура. Дийнахь я буса иза делахь а, марха хьалаайаелча, исраилхой новкъа бовлура.
22Ткъа нагахь марха шина дийнахь я цхьана баттахь, я кхин а дукха йолчу хенахь сецна лаьттича, исраилхой а совцура, новкъа а ца бовлуш. Марха хьалаайаелча, уьш а бовлура новкъа.
23Везачу Элан омрица исраилхой совца а совцура, Цуьнан омрица новкъа а бовлура. Везачу Эло Мусагахула тІедиллина ма-хиллара, кхочушдора цара Везачу Элан омра.
10
Дато турбанаш
1Везачу Эло Мусага элира:
2«Хьайна дато ши турба е, халкъ гуламе кхайкха а, меттамотт хуьйцуш нахе хаийта а.
3И ши турба лекхча, Делан четарна чуволучохь гуллур ду дерриг а халкъ.
4Цхьа турба лекхча, исраилхойн хІора эзар стагана тІе хІиттийна тхьамданаш бен гуллур бац хьуна гонах.
5Орца доккхуш турба лекхча, малхбалехьа меттамотт хІоттийна исраилхой гІовтта беза.
6ШолгІа а, орца доккхуш турба лекхча, къилбехьа дІанисбелларш гІовтта беза
[5]. Уьш новкъа бовлуш а, орца доккхуш турба лакха еза.
7Халкъ гуламе кхойкхуш а турба лакха, амма орца доккхуш санна а ца локхуш.
8И турбанаш лакха дезарш динан дай болу АхІаронан кІентий бу. И гІуллакх царна а, церан тІаьхьенашна а гуттаренна а тІедиллина хир ду.
9Шайн махкана тІелеттачу мостагІчунна дуьхьал тІамца шу доьлхучу хенахь, орца доккхуш, турба лакха. ТІаккха шайн Везачу Далла дагадогІур ду шу, Цо шу мостагІех кІелхьардохур ду.
10Бутт а цІинбелла, я кхин долу деза денош тІе а хІиттина, шайн самукъане хан елахь, цунна лерина дийнаташ дагоран а, барт баран а сагІанаш шаьш дохучу хенахь турбанаш лакха. Иза шун Далла шу дагадаийтар хир ду. Со Веза Эла волу шун Дела ву».
Исраилхойн новкъа бахар
11Исраилхой Мисар-махкара Дала арабаьхначу шолгІачу шеран, шолгІачу беттан ткъолгІачу дийнахь тоьшаллин четарна тІера марха хьалаайаелира.
12Синай цІе йолчу яьссачу арара дІабахара исраилхой. ДІайоьдуш йолу марха Паран олучу яьссачу арахь сецира.
13Мусагахула Везачу Эло тІедиллинчу омрица дуьххьара новкъа бовла кечбелира исраилхой.
14Хьалха ЯхІудан тІаьхьенах болчу наха айира байракх, тІеман кепехь шайн тобанаш арайовлуш. Царна тІехь куьйгалла деш Іамминадабан кІант Нахьшон вара.
15Иссарханан тІаьхьенах болчу нахана тІехь куьйгалла деш ЦуІаран кІант Натунаил вара.
16Забулан тІаьхьенах болчу нахана тІехь куьйгалла деш Хьелонан кІант Элиаб вара.
17Делан четар, вовшах а даьккхина, дІадахьа кечдира. Гуттар а шаьш ма-даххьара, ГІиршанан а, Мерарин а тІаьхьенех болчу наха дІадаьхьира иза.
18Раабанан тІаьхьенах болчу наха а, шаьш цу меттигера арадовлуш, шайн байракх айира. Царна тІехь куьйгалла деш вара Шидауран кІант Элицур.
19ШимІин тІаьхьенах болчу нахана тІехь куьйгалла деш вара Цура-Шидин кІант Шелумиал.
20Гадин тІаьхьенах болчу нахана тІехь куьйгалла деш вара ДаІуалан кІант Элъясайп.
21Царал тІаьхьа КхахІатан тІаьхьенах болу нах дІабахара. Делан четарна кІел хІоттош долу дерриг а деза хІума дара цара шайца дІахьош. Уьш керла меттамотт болчу дІакхачале, четар цигахь дІахІоттийнера.
22Эпрайман тІаьхьено а шайн байракх хьалаайира, шаьш тІеман хьесапехь йолчу тобанашца арадовлуш. ІамихІудан кІант Эли-ШамаІ вара церан куьйгаллехь.
23Маннашан тІаьхьенна тІехь куьйгалла деш вара Падацуран кІант Гамлиал.
24Царал тІаьхьа богІучу Бен-Яманан тІаьхьенах болчу нахана тІехь куьйгалла деш вара ГидІонин кІант Авдани.
25Байракх а айина, уггаре а тІаьхьа арабевлларш Данан тІаьхьенах болу нах бара. Царна тІехь куьйгалла деш вара Іами-Шидин кІант АхьиІазар.
26Ашаран тІаьхьенах болчу нахана тІехь куьйгалла деш вара Іухранан кІант ПагІиал.
27Напталан тІаьхьенах болчу нахана тІехь куьйгалла деш вара Іайнанан кІант АхьираІ.
28Иштта дІахІоьттинчу кепаца дІабоьлхура исраилхой тІеман хьесапехь йолчу тобанашца.
29Шен стунден маданхочун РаІалан кІанте Хьабабе Мусас элира: «Везачу Эло тхайна лур бу аьллачу махка доьлхуш ду тхо. Схьавола тхоьца, оха хьуна дика болх бийр бу, хІунда аьлча Везачу Эло Исраилан халкъана дуккха а диканиг дийр ду аьлла».
30Амма Хьабаба элира: «Со ца вогІу шуьца, сайн махка, сайн лаьтта тІе дІагІур ву со».
31ТІаккха Мусас дехар дира: «Тхо дІа ма тасахьа, хьуна дика евза хІара яьсса аре, тхуна некъ гойтуш, хьо хьалхаваьлча, дика хир дара.
32Хьо тхоьца вагІахь, Везачу Эло тхайна дина дика хьуна а кхочуьйтур дара оха».
Исраилхой новкъа бовлар
33Везачу Элан лома уллора кхаа дийнахь новкъа дІабахара исраилхой. Везачу Элаца барт баран тІорказ, хьалха а даьккхина, дІахьош дара оцу кхаа дийнахь, шайна совца меттиг билгалъяккхархьама.
34Дийнахь уьш дІабоьлхуш, Везачу Элан марха лаьтташ яра царна тІехула.
35Шаьш тІорказ новкъа доккхуш, Мусас олура:
«ГІаттахьа, Веза Эла!
ХІаллакьхуьлда Хьан мостагІий,
Хьо ца везарш бовдийла Хьох!»
36Ткъа шаьш садаІа севцча, деза тІорказ цара дІахІоттош, Мусас олура:
«Юхаверзахьа, Веза Эла,
эзарнаш исраилхошна тІе!»
11
Везачу Элера йолу цІе латар
1Везачу Элана лен доладелира халкъ. Нехан къамелаш а хезна, оьгІазваханчу Везачу Эло царна юкъахь цІе латийра. Уьш лаьттачу меттиган йист ягийра цІеро.
2Мусага орца даьккхира халкъо. Везачу Эле Мусас доІа а дина, цІе дІаяйра.
3Цу меттигах ТабІера элира (иза «цІе латар» бохучух тера ду), хІунда аьлча Везачу Элан цІе летира халкъана юкъахь цигахь.
Кхузткъе итт тхьамда
4Исраилхошца болу тІебаьхкина нах шайн лаамаш гучубаха хІиттира. Цаьрца цхьаьна исраилхой а, резабоцуш, къамелаш дан буьйлабелира: «Тхуна жижиг хьан лур ду?
5Мисар-махкахь маьхза тхаьш биина чІара дагабогІу тхуна, цигахь наьрсаш а, пастанаш а, сийна хох а, саьрамсекх а боура оха.
6ХІинца тхо холчохь ду, „ман“ цІе йолчу цхьана кхачанан буьртигаш доцурш, оха юуш хІума яц».
7(Ораматан хІу санна а йолуш, тІехьаьжна сегІазах тера яра и «ман».
8Наха, арахула дІабоьлхий, гулйора иза, кохьарца ахьа а охьура (я махка
[6] чохь ата а отура), кхехка а йора, хьокхамаш а дора цунах. Зайтдаьтта тоьхначу хьокхамах тера бара цуьнан чам.
9Меттамотт болчохь тхи диллинчу буса юьллура лаьтта тІе «ман».)
10Мусана хезара нах четаршна хьалха шайн доьзалшкахь боьлхуш. Веза Эла чІогІа оьгІазваханера, и бахьана долуш дог доьхна Муса а вара.
11ТІаккха Мусас элира Везачу Эле: «Хьайн лай хІунда хьийзаво те Ахьа? Хьо суна реза хІунда вац те? ХІокху халкъан берриг а бала суна тІе хІунда билли Ахьа?
12Ас кийрахь лелийна хІара халкъ, я ас дуьнен чу даьккхина иза, Ахь соьга ала: „Нанас лело бер санна, дІахьо и халкъ Ас цуьнан дайшна лур ду аьллачу лаьтта тІе“?
13Ас мичара лур ду дерриг а кху халкъана жижиг? Суна хьалха белха а боьлхуш, шайна жижиг ло ма боху цу наха.
14Соьга цхьаьнга дІа ца кхехьало хІара халкъ, дукха беза мохь бу иза суна.
15ХІара гІуллакх Ахь суна тІедуьллуш хилча, вей, дІаваккха со, Хьо суна реза велахь. ТІаккха бала хьега дезар дац сан».
16Везачу Эло Мусага элира: «Исраилхошна юкъара, хьайна бевзаш а болуш, халкъана тІехь куьйгалла деш болчу баккхийчу нахах кхузткъе итт стаг, къаста а вай, Делан четарна тІе схьавалаве. Хьайца цигахь дІахІиттабе уьш.
17Чу а воьссина, цигахь Ас хьоьца къамел дийр ду, хьоьца долчу Дезачу Синах, схьаэцна, цхьа дакъа тхьамданашна а кхочуьйтур ду Ас, халкъан баланаш хьоьца цхьаьна цаьрга а дІакхехьийта.
18Халкъе дІаала: „Шаьш Суна лерина хилийта цІена хила, хІунда аьлча кханалерчу дийнахь аша жижиг дуур ду. Везачу Элана хезна шу доьлхуш: ‘Тхуна жижиг хьан лур ду? Мисарахь тхо дика Іаш дара’, – бохуш, цундела Цо лур ду шуна даа жижиг.
19Аш иза цхьана дийнахь а, шина дийнахь а, кхаа а, итт а, ткъа дийнахь а диъна Іийр дац,
20амма цхьана баттахь дуур ду, иза сов а даьлла, мерІуьргашкахула схьадоладаллалц. Иза шуна хир ду шайна юкъахь волу Веза Эла аша ца ларарна а, шу Цунна: ‘Тхо Мисарара ара хІунда даьхна?’ – бохуш, делхарна а“».
21Мусас элира: «Ялх бІе эзар гІашло ву цу халкъана юкъахь, ткъа Ахь боху: „Ас царна жижиг лур ду цхьана баттахь даъал!“
22Дерриг а уьстагІий а, стерчий а дайича, тоьур дарий те уьш халкъана? Я хІорда чуьра берриг а чІара схьабаьккхича, цунах нахана кхачо хир ярий те?»
23Везачу Эло Мусага элира: «Везачу Элан ницкъ ца кхочуш хІун ду? Хьуна гур ду, Аса хьоьга аьлларг кхочушхуьлу я ца хуьлу».
24Мусас, ара а ваьлла, халкъе дІахаийтира Везачу Элан къамел. Нахана юкъара кхузткъе итт тхьамда а гулвина, уьш Делан четарна хьалха дІахІиттийра цо.
25Мархи юкъахь чувоьссинчу Везачу Эло къамел дира Мусаца. Цуьнгара Дезачу Синан дакъа схьа а эцна, кхузткъе итт тхьамдина делира Везачу Эло. Деза Са шайна тІе доьссича, уьш Делера болу хаам бан хІиттира нахана, амма юха а севцира.
26Цу тхьамданашна юкъахь хаьржина Элдад а, Майдад а цІераш йолу ши стаг вара. Амма четарна хьалха ца вогІуш, меттамотт болчохь сецнера и шиъ. Царна тІе а доьссинера Деза Са. ТІаккха и шиъ Делера болу хаам бан волавелира нахана юкъахь.
27Схьахьаьдда веанчу жимачу стага Мусага элира: «Элдад а, Майдад а меттамотт болчохь Делера болу хаам беш ву».
28И хезча, Мусас хаьржина а волуш, цунна гІо деш волчу Нунин кІанта ЮшаІа элира: «Сан эла Муса, дехкахьа царна иза!»
29Амма Мусас жоп делира: «Халкъ сох дІадерзарх кхоьру хьо? Везачу Элан Деза Са тІе а доьссина, Цуьнан халкъана юкъара массо а велахьара Делера хаам беш».
30Исраилхойн тхьамданаш а эцна, меттаматте дІавахара Муса.
Лекъарчий а, ун а
31Везачу Эло хьакхийтинчу мохо хІорд болчу агІорхьара лекъарчий деара. Лаьтта тІехула локхаллина шина даларан барамехь догІу уьш исраилхойн меттамотт болчу а, цхьана дийнахь некъ бал цунна гонах йолчу аренга а охьахевшира
[7].
32Арабевллачу наха цу дийнахь а, буса а, шолгІачу дийнахь а гулдира лекъарчий. Уггар кІезиг гулдинчо а кхузткъа тускар гулдира. Шайн меттамотт болчу гонах йолчу аренгахь охьадехкира наха уьш.
33Нехан багахь долу лекъарчийн жижиг диъна а далале, Везачу Элан оьгІазалла йоьссира халкъана тІе. Цо хала ун кхетийтира нахана.
34Цу меттиган цІе Кхиброт-ХІатаъву тиллира (иза «сутара» бохург ду), хІунда аьлча жижигна саьхьара болу нах белира цигахь.
35Кхиброт-ХІатаъвуера Хьацерут олучу метте дІабахара исраилхой. Цигахь севцира уьш.
12
Маремана таІзар дар
1Марема а, АхІарона а Мусана тІехбеттамаш бора, цуьнан хушахо йолу зуда бахьана долуш, хІунда аьлча Мусас шена хушахо йолу зуда ялийнера.
2Цара вовшашка элира: «Цхьана Мусагахула бен вист ца хуьлура ткъа Веза Эла? Вайгахула а вист ма хуьлура Иза». Везачу Элана иза дІахезира.
3(Ткъа кху лаьттахь мел долчу адамал Мусана ша кІезиг хетара.)
4Везачу Эло цІеххьана Мусага а, АхІароне а, Мареме а элира: «Шу кхоъ гуламан четар долчу арадала». Уьш кхоь араделира.
5Веза Эла, мархин бІогІамана юкъахь охьа а воьссина, четар чу волучу меттехь дІахІоьттира. Цо АхІароне а, Мареме а схьакхайкхира. Уьш Везачу Элана тІебахара.
6Везачу Эло элира:
«ЛадогІа Сан дешнашка!
Нагахь санна шун пайхамарш белахьара,
Со царна я суьрташкахь дуьхьал хІуттур вара,
я гІенашкахь дуьйцур дара Аса цаьрца.
7Ткъа Сайн ялхо волчу Мусаца иза иштта ца хуьлу.
Сан дерриге а халкъана тІехь ша дечу куьйгаллехь иза тешаме ву.
8Аса цуьнца, юьхь-дуьхьал а волуш, ма-дарра къамел до,
хІетал-металш а ца далош.
Цунна Везачу Элан васт а го.
Шу муха даьхьнера Сан лай волчу Мусана тІехтохам бан?»
9Веза Эла, царна чІогІа дар а велла, дІавахара.
10Четарна тІехула марха хьалаайаелча, Мареман дегІ ло санна кІайделира, цунна юха ца йоьрзу чкъуран цамгар кхийтира! АхІарон, юха а вирзина, Мареме дІахьаьжча, цунна гира Маремана кхераме йолу чкъуран цамгар кхеттийла!
11ТІаккха АхІарона Мусага элира: «Сан олахо! КъинтІера валахьа тхуна, оха, иштта сонта хІума а дина, къа латорна!
12Ма йисийтахьа иза, ахдегІ телхина а долуш, дуьнен чу долу делла бер санна а йолуш!»
13Муса, дехар а деш, Везачу Эле кхайкхира: «Дела! Доьху Хьоьга, оцу цамгарх тоехьа иза!» – бохуш.
14Везачу Эло Мусага элира: «Нагахь санна цуьнан дас цунна юьхь-дуьхьал туй тоьхча, ворхІ дийнахь юьхьІаьржачу хІоьттина Іан ца дезара цуьнан? ХІинца ворхІ денна меттаматтана арахьа яккха иза, цул тІаьхьа иза юхаерзо мегар ду».
15Марема меттаматтана арахьа ворхІ де даьккхира. Иза юхаяккхалц, халкъ новкъа ца делира
13
1Цул тІаьхьа, Хьацерут цІе йолчу меттигера ара а даьлла, халкъ Паран цІе йолчу яьссачу арахь сецира.
Латта талла бахийтина нах
(Карлабаьккхинарг 1:19-33)
2Везачу Эло Мусага элира:
3«Аса исраилхошна луш долу канаІанхойн латта талла шайна юкъара нах бахийта. Шайн дайн тІаьхьенах долчу хІора тайпанах цхьацца куьйгалхо вахийта».
4Везачу Эло тІедиллина ма-хиллара, шаьш Паран цІе йолчу яьссачу арахь долуш Мусас нах бахийтира цу лаьтте хьовса. Уьш берриш а исраилхошна юкъахь коьртанаш бара.
5Церан цІераш хІорш яра:
Раабанан тІаьхьенах волу Закхуран кІант ШамуІ,
6ШимІин тІаьхьенах волу Хьорин кІант Шапти,
7ЯхІудан тІаьхьенах волу Епунин кІант Килаб,
8Иссарханан тІаьхьенах волу Юсупан кІант ИгІал,
9Эпрайман тІаьхьенах волу Нунин кІант ХІушаІ,
10Бен-Яманан тІаьхьенах волу Рапун кІант Палти,
11Забулан тІаьхьенах волу Содин кІант Гадиал,
12Маннашан тІаьхьенах волчу Юсупан тайпанах волу Сосин кІант Гади,
13Данан тІаьхьенах волу Гималин кІант Іамиал,
14Ашаран тІаьхьенах волу Микаалан кІант Сатур,
15Напталан тІаьхьенах волу Вопсин кІант Нахьби,
16Гадин тІаьхьенах волу Макин кІант Гауал.
17Иштта яра Мусас латта талла хьажийначу нехан цІераш. Нунин кІантана ХІушаІана, ЮшаІ аьлла, цІе тиллира Мусас.
18Шаьш Паран-яьссачу арахь долуш, дІахьажийра Мусас и нах канаІанхойн латта муха ду хьажа. Мусас цаьрга элира: «НегІаб-яьссачу аренгахула а гІой, лаьмнаш тІе довла.
19Цигара латта муха ду а хьовса, цу тІехь дехаш долу халкъ муха ду а талла: иза ницкъ болуш ду я дац, дукха ду я кІезиг ду?
20И халкъ дехаш болу мохк муха бу а хьовса: иза хаза бу те я декъаза бу те? Церан гІаланаш муха ю а хьовса. Халкъ четарш чохь Іаш ду я дика чІагІйинчу гІаланаш чохь дехаш ду талла.
21Латта муха ду а хьовса: токхе ду я ледара ду? Цигахь дитташ ду я дац хьовса. Даггара гІерталаш, шаьш юхадоьрзуш цу махкахь кхуьуш болу стоьмаш шайца схьабалаш». (Ткъа иза кемсаша стом луш йолу зама яра.)
22Цара, дІа а бахана, Цин-яьссачу арара дуьйна Хьамат-Іинна юххехь йолчу Рахьуб-гІалина тІекхаччалц и мохк теллира.
23Меттамотт болчуьра дІа а бахана, НегІаб цІе йолчу яьссачу аренгахула чекх а бевлла, Хьеврон-гІала кхечира уьш. Цигахь бехаш бара Іаьнакхан тІаьхьенах
[8] йолу Ахьиманан, Шешайн, Талмайн гаранаш. Ткъа Хьеврон-гІала яра Мисар-махкарчу ЦоІан-гІаланал ворхІ шо хьалха дІахІоттийна.
24Уьш Ашкул цІе йолчу тогІи чу баьхкира. Цигахь, дІаса а хьаьжна, кемсийн таьллангана тІера кемсийн хорха тІехь йолу га хадийра цара. И га гІуркхана тІе дихкира, ткъа гІуркх шина стага хьалаайина дІабаьхьира. Иштта наран а, инжиран а диттийн стоьмаш а схьаийцира цара.
25Оцу меттигна Ашкул
[9] цІе тиллира, исраилхоша схьаяьккхина кемсийн хорха бахьана долуш.
26Уьш, и мохк а теллина, шовзткъа де дІадаьлча, шайн меттамотт болчу юхабирзира.
27Юха а бирзина, Паран-яьссачу арахь йолчу Кхадеш йолчу меттехь Мусана а, АхІаронна а, дерриге а Исраилан халкъана а тІебаьхкира уьш. Цара шайна гинчух лаьцна жамІ а дира, шаьш цу махкара схьабеана стоьмаш а гайтира.
28Шайна гинарг а дуьйцуш, цара элира: «Ахьа дІахьажийначу лаьтта тІе кхечира тхо. Иза билггал шуьрех а, мазах а дуьзна токхе латта ду, ткъа хІорш бу цу махкара беана стоьмаш.
29Цу махкахь дехаш долу халкъ ницкъ болуш а ду, церан гІаланаш чІагІйина а ю, дикка яккхий а ю. Тхуна-м Іаьнакхахой а гира цигахь.
30НегІаб цІе йолчу яьссачу арахь бехаш бу Іамалекхахой. Лаьмнашкахь бехаш бу хьетахой, явсайхой, эмархой, ткъа хІордан йистехь а, Йордан-хин йистехь а бехаш бу канаІанхой».
31Мусана гонах гулделла халкъ те а деш, Килаба элира: «Вай, даха а дахана, и латта ваьшна схьадоккхур ду, хІунда аьлча иза вайга схьадаккхалур долуш ду».
32Ткъа цуьнца баханчара бохура: «Цу халкъана дуьхьалдовлалур дац вай, хІунда аьлча иза вайл ницкъ болуш ду!»
33Цара массаьрга а дуьйцура исраилхойн ницкъ кхочур бац, цу махкарчу халкъана дуьхьалбовла бохуш. «Тхо хьовсуш чекхдевлла латта шена тІехь дехаш долу халкъ дІакхоллуш долу латта ду. Цу махкахь тхуна гина долу дерриге а халкъ ду, дажалийн санна, даккхий догІмаш долуш.
34Цигахь тхуна гира Іаьнакхан тІаьхьенах схьабевлла болу даккхий догІмаш долу дажалш. Царна хьалха тхаьш цІоз долуш санна хетара тхуна, церан бІаьргаш чухула тхо а хетара иштта долуш санна».
14
Исраилхойн резацахилар
1Массара а гІовгІанаш ехира, буьйса дІаяллалц доьлхуш Іийра халкъ.
2Мусана а, АхІаронна а реза бацара нах. Цара цу шинга бохура: «Мисар-махкахь я кху яьссачу арахь тхо деллехьара!
3Везачу Эло тІамехь дайа далийна тхо кху махка? Тхан зударий а, бераш а мостагІашна кхочур ду. Мисара юхадахча гІолехь дацара вайна?»
4Уьш шайна юкъахь барт бан хІиттира: «Ваьшна тІехь хьаькам а хІоттийна, Мисар-махка юхадоьрзур ду вай», – бохуш.
5Дерриг а Исраилан халкъана хьалха бертал вуьйжира Муса а, АхІарон а.
6Лаьтте хьовса баханчу нахана юкъарчу Нунин кІанта ЮшаІа а, Епунин кІанта Килаба а шайн бедарш этІийра.
7Цара элира цигахь гулбеллачу берриге а нахе: «Тхо хьовсуш чекхдевлла латта вуно чІогІа хаза ду.
8Нагахь Веза Эла вайна реза велахь, Цо и латта вайна схьалур ду. Шуьрех а, мазах а дуьзна токхе латта ду иза.
9Амма Везачу Элана дуьхьал ма довла. Цу махкахь Іачу халкъах а ма кхера, цунах вайна ижу хир ю. Уьш ларбан цхьа а вац, ткъа вайца Веза Эла ву. Ма кхера царах!»
10ТІаккха наха маьхьарий хьаькхира: «ТІулгаш детта царна!» – аьлла. Амма Везачу Элан олаллин нур доьссира Делан четарна тІе берриг а исраилхошна хьалха.
Мусас халкъах дехар дар
11Везачу Эло Мусага элира: «ХІара халкъ мел Іийр ду Суна дуьхьалдаьлла? Аса шайна гайтинчу тамашийначу билгалонех ца тешаш мел Іийр ду иза?
12Лен ун а кхетийтина, хІаллакбийр бу Аса уьш, ткъа хьох а, хьан ден цІийнах а цул доккха а, нуьцкъала а халкъ кхуллур ду».
13Амма Мусас элира Везачу Эле: «Ахьа шайна юкъара Хьайн ницкъаца хІара халкъ арадаьккхинчу мисархошна хезар ду иза,
14тІаккха цара цу лаьттарчу бахархошка дуьйцур ду. Ткъа цу нахана хезна, Хьо исраилхошна юкъахь ву а, Ахьа Хьо царна юьхь-дуьхьал гойту а, Хьо дийнахь мархин бІогІамна юккъехь, буьйсанна цІеран бІогІамна юккъехь вогІу а аьлла.
15Нагахь Ахь исраилхой цхьа стаг санна хІаллакбахь, Хьан сийлаллех лаьцна хезначу халкъаша эр ду:
16„Везачу Эло, Ша лур бу аьллачу махка тІе а ца дигаделла, яьссачу арахь хІаллакдина и халкъ“, – аьлла.
17Ткъа хІинца сийлахь хуьлда Хьалдолчу Элан ницкъ! Ахь ма аьлла:
18„Веза Эла атта оьгІаз ца воьдуш а, боккха безам болуш а ву, нехан къиношна а, аьрхаллина а геч а до Цо. Амма Цо бехк таІзар ца деш а ца буьту. Церан дайша далийтина вон бахьана долуш берашна – кхоалгІачу а, йоьалгІачу а тІаьхьенна тІекхаччалц – таІзар до Везачу Эло“.
19Хьайн хедар боцучу безамца гечдехьа кху халкъана, Айхьа Мисарара дуьйна кхуза кхаччалц иза схьадалош геч-ма-дарра».
20Везачу Эло жоп делира Мусага: «Ахь дехарна гечдо Ас.
21Амма дийна волчу Сайх а, Везачу Элан олаллин нуьро дерриг латта дузорах а чІагІо йо ас,
22Сан олаллин нур а, Ас Мисарахь а, яьссачу арахь а гайтина билгалонаш а гина, уьттазза Со а зийна, Соьга ла ца доьгІначу нахана,
23Ас церан дайшна чІагІо ярца дала лерина долу латта гур дац. Со дІа мел тесначарна а гур дац иза.
24Сайна дерриге а дагца тешаме а хилла, Сайн ялхо волу Килаб вуьгур ву Ас ша хьаьжначу лаьтта тІе, цу нехан йоцу, цІена ойла цуьнан дагахь хиларна. Цуьнан тІаьхьенан долахь хир ду Іамалекхахой а, канаІанхой а тогІи чохь Іаш болу латта.
25Іамалекхахой а, канаІанхой а тогІи чохь Іаш бу. Кхана, юха а дерзий, яьссачу ара, ЦІечу хІорда тІе, дІагІо».
Резацахиларна дина таІзар
26Везачу Эло Мусага а, АхІароне а элира:
27«Деха Іийр дуй хІара оьгІазе халкъ Суна луьйш? Суна хезна кхеран резацахиларх лаьцна.
28ДІаала цаьрга: „Дийна волчу Сайх Аса чІагІо йо, – боху Везачу Эло, – аша бохуш долу Сайна хезнарг Аса кхочушдийр ду.
29ХІокху яьссачу арахь оьгур ду шун догІмаш. Дерриш а шу дагардина ду. Ханна ткъа шарал тІехдевлларш, Суна луьйш хилларш,
30Ас куьг а айина, даха ховшор ду аьллачу лаьтта тІе шу кхочур дац, Епунин кІант Килаб а, Нунин кІант ЮшаІ а воцург.
31Аш мостагІашна кхочур ду баьхна шун бераш Ас цу лаьтта тІе дуьгур ду. Шу ца даьшна долчу лаьтта тІехь уьш дехар ду.
32Ткъа шун декъий кху яьссачу арахь оьгур ду.
33Шун кІентий шовзткъа шарахь яьссачу арахь кхелхина лелар бу. Шу массо а делла дІадовллалц, цара бала ловр бу шун бехкана.
34Керлачу лаьтте хьовсуш, аш даьккхинчу шовзткъа денна лерина шовзткъа шарахь шаьш латийна къа бахьана долуш бала хьоьгур бу аш, цхьа шо цхьана дийне а нислуш. ТІаккха шуна хуур ду, Со шуна дуьхьал хилар хІун ду.
35Ас, Везачу Эло, боху иза, Суна дуьхьалдаьллачу кху зуламечу халкъана Ас ден дерг ду иза. ХІокху яьссачу арахь берриг а хІаллакьхир бу уьш“».
36Мусас керлачу махках дерг талла бахийтиначара, юха а баьхкина, дерриг а халкъ цунна дуьхьалдаьккхинера, шайна гина мохк емалбеш, цунах вониг дуьйцуш.
37И хабарш дийцина нах Везачу Эло, цамгар а кхетийтина, балийтира.
38Керлачу махке хьажа баханчу нахах, Нунин кІант ЮшаІІий, Епунин кІант Килаббий бен, дийна ца висира.
Лур ду аьлла долу латта дола даккха гІортар
(Карлабаьккхинарг 1:41-46)
39Мусас исраилхошка дийцира иза дерриг а. Халкъ чІогІа гІайгІане дахана дара.
40Іуьйранна, хьалххе хьала а гІевттина, лаьмнашка буьйлабелира нах. Цара бохура: «Тхо гІалатдевлла, Дала бохучух а ца тешна, тхайгара даьллачунна чІогІа дохко а девлла. ХІинца Везачу Эло лур бу аьллачу махка дІагІур ду тхо».
41Амма Мусас элира: «Везачу Эло тІедиллиначуьнга ла хІунда ца дугІу аша? ХІара аша деш дерг эрна ду.
42Ма гІо цига, шаьш мостагІашка хІаллак ма дайта, хІунда аьлча шуна юкъахь Веза Эла вац.
43Іамалекхахой а, канаІанхой а бу шуна дуьхьал лаьтташ, цара шу дойур ду, хІунда аьлча шу Везачу Элах дІадирзина, Иза шуьца хир вац».
44Амма, цуьнга ла а ца доьгІна, лам тІе хьалабевлира нах. Муса церан меттамотт болчохь висира, цигахь дитира Везачу Элаца барт баран тІорказ а.
45Цу лаьмнашкахь Іаш болчу Іамалекхахоша а, канаІанхоша а, цхьаьна а кхетта, исраилхой, эша а бина, Хьорма цІе йолчу метте кхаччалц лаьхкина бигира.
15
СагІанаш дахаран бакъонаш
1Везачу Эло Мусага элира:
2«Исраилан халкъе, дІахьедар а деш, дІаала: „Аса шуна лун долчу а, шаьш цигахь Іийр долчу а лаьтта тІе шу дахача,
3аша цІера тІехь доху дийнаташ дагоран я бертан сагІанаш даха тарло. Аша Везачу Элана сту я ка барца сагІа даккха тарло, шаьш йина чІагІо кхочушхилийтархьама а, я шайн деган лаам кхочушбархьама а, я шайн деза денош даздархьама а. Иза мухха делахь а, даьккхинчу сагІин хьожа Везачу Элана тамехь хир ю.
4Амма ша сагІина лерина хІума яхьачу хенахь, стага Везачу Элана лерина кІен сагІа а дан деза: хІинан
[10] доьалгІа дакъа зайтдаьттанах эдина долу бархІ кад тоьлла кІен дама.
5Дийнаташ дагоран я бертан сагІа доккхучу хенахь хІора Іахарца цхьаьна хІинан бараман доьалгІа дакъа чагІар кечде, чагІаран сагІина лерина.
6Ткъа шаьш сагІина лерина ка балочу хенахь, кІен сагІина ялхитта кад кІен дама а, цунах эдай, хІинан кхоалгІа дакъа долу зайтдаьтта а да,
7иштта хІинан кхоалгІа дакъа долу чагІаран сагІа а да. Оцу сагІанийн хьожа Везачу Элана тамехь хир ю.
8Нагахь дийнаташ дагоран сагІина я бертан сагІина, я Везачу Элана хьалха йинчу чІагІонан сагІина лерина къона старгІа ялош елахь,
9оцу старгІица цхьаьна кІен сагІа а дан деза: ткъе биъ кад кІен дама а, цунах эдина хІинан шолгІа дакъа зайтдаьтта а.
10Иштта хІинан ахдакъа чагІар а дан деза чагІаран сагІина. Иза цІера тІехь дагош долу сагІа ду, ткъа цуьнан хьожа Везачу Элана тамехь ю.
11Иза делаш хІоразза а шаьш Везачу Элана лерина сагІина сту а, ка а, Іахар я буьхьиг ялочу хенахь.
12Иштта сагІанаш тІетоха деза аша хІора дийнатна, церан терахье хьаьжжина.
13Иштта гІуллакх дан деза Исраилан халкъах волчу хІораммо а, ша, Везачу Элана там а беш, цІера тІехь доккху сагІа доккхучу хенахь.
14Нагахь шуна юкъахь вехаш тІевеана цхьаъ велахь, – кІезиг ханна я ехачу ханна иза делахь, – ткъа Везачу Элана тамехь йолу хаза хьожа йохуьйту цІера тІехь даьккхина сагІа даккха цунна лаахь, цо а дан деза аша дийрриг.
15Халкъан доллу парзаш ду шуна а, шуна тІевеана Іаш волчунна а цхьатерра тІедехкина. Шуна а, шун мел йолчу тІаьхьенна а тІедиллина ду уьш гуттаренна а. Везачу Элана гергахь шу а, шуна тІебаьхкинарш а – цхьаъ ду.
16Цхьатерра товрат-хьехамаш а, тІедехкинарш а хир ду шуна а, шуна юкъахь вехаш волчу тІевеанчунна а тІедехкина“».
17Везачу Эло Мусага элира:
18«Исраилан халкъе иштта дІаала: „Аса шаьш дІадуьгучу махка шу чудевлча,
19цу лаьтто луш долу сурсаташ шаьш дуучу хенахь, цунах цхьа дакъа Везачу Элана лерина сагІина дІало.
20Хьалхарчу бедах шаьш бепиг доттучу хенахь, цхьа бепиг Везачу Элана лерина сагІина ло. Иза хьаьттара даьккхина совгІат хир ду Везачу Элана.
21Иза гуттара а дан дезаш долу хІума ду, цу бедах дакъа Везачу Элана лерина сагІина дІало аша а, шун тІаьхьенаша а.
22Ткъа нагахь, ларамаза гІалат а далийтина, Везачу Эло Мусагахула динчу весетех цхьаъ шуна кхочушдан дицлахь, –
23уьш шайна деллачу дийнахь дуьйна шайн хинйолчу тІаьхьенашна тІекхаччалц Везачу Эло цуьнгахула деллачу муьлххачу а весетех цхьаъ – аша хІун дан дезар ду?
24Ткъа нагахь халкъо ларамаза а, ца хууш а далийтинехь, дерриг а халкъо Везачу Элана там беш йолу хаза хьожа йохуьйтуш долчу дийнаташ дагоран сагІина цхьа старгІа а, тІедиллина ма-хиллара, цуьнца цхьаьна догІу кІен а, чагІаран а сагІанаш даха деза. Иштта къинан сагІина лерина цхьа бож а ян еза
25Дерриге а Исраилан халкъана тІера динан дас къинош дІадахаран Іадат кхочушдан деза. ТІаккха халкъана гечдийр ду, и гІалат ларамаза даьлла долу дела а, шегара даьллачу гІалатана цо Везачу Элана лерина цІера тІехь сагІа а, къинан сагІа а даьккхина дела а.
26Гечдийр ду дерриге а Исраилан халкъана а, царна юкъахь Іаш болчу тІебаьхкинчу нахана а, и гІалат дерриге а халкъо ларамаза далийтина хиларна.
27Нагахь цхьана стага ларамаза къа латадахь, цо къинан сагІина шо кхаьчна йолу газа ян еза.
28Цуьнан къинош дІадахархьама, ларамаза къа латийначу стагана тІера динан дас къинош дІадахаран Іадат кхочушдан деза, ткъа цунна гечдийр ду.
29Цхьатерра болу товрат-хьехам шуна юкъахь лелар бу Исраил-халкъах схьабевлла болчу бахархошна юкъахь а, тІебаьхкина Іаш болчарна а, нагахь цара, ца хууш гІалат а бевлла, къа латадахь.
30Исраилхойх я тІебаьхкина Іаш болчу нахах цхьаммо, ша аьрха хиларна, къа латадахь, цо Веза Эла емалво. И стаг шен къомана юкъара дІаваккха везаш ву,
31хІунда аьлча цо Везачу Элан дош а ца лерина, Цуьнан весет а дохийна. Иза билггал шен къомана юкъара дІа а воккхур ву, иштта ша латийначу къинна жоьпе а озор ву“».
Шоьтан садаІа де ца лардинарг
32Исраилхой яьссачу арахь болчу хенахь, шоьтан садоІучу дийнахь царна юкъара цхьа стаг дечиг схьагулдеш гира.
33Дечиг гулдеш хилла волу и стаг карийначара Мусана а, АхІаронна а, дерриге а халкъана а тІевалийра иза.
34И стаг набахти чохь сацийра, цунна хІун дан деза билгалдаьккхина цахилар бахьана долуш.
35Везачу Эло Мусага элира: «И стаг вала веза. Меттамотт болчуьра арахьа а ваккхий, дерриге а халкъе цунна тІе тІулгаш кхиссийта».
36Меттамотт болчуьра ара а ваьккхина, дерриге а халкъо цунна тІе тІулгаш кхиссира, Везачу Эло Мусага ма-аллара, тІаккха иза велира.
Чечакхах лаьцна бакъонаш
37Везачу Эло Мусага элира:
38«Исраилан халкъе дІахьедар де, цара шайн тІеюхучу хІуманийн маьІигашна тІехь чечакхаш яха еза алий. Ткъа маьІигашна тІехь йолчу оцу чечакхашна чу сийна эханг юкъадахийта ала. Изза дан деза ерриге а тІекхуьучу тІаьхьенаша а.
39И чечакхаш шуна дІагича, уьш хир ю, Везачу Элан дерриге а весеташ дага а даьхкина, уьш шуьга кхочушдайтархьама а, Соьгахьара шу дІадерзош болчу шайн дегнийн а, бІаьргийн а лаамашна тІаьхьа шу ца хІиттийтархьама а.
40Иза иштта дан деза, Сан дерриге а весеташ дага а дохкуьйтуш, шуьга уьш кхочушдайтархьама а, шу шайн Далла гергахь дІакъастийна хилийтархьама а.
41Со ву шун Веза Дела, шун Дела хилархьама, шу Мисар-махкара арадаьхна волу. Со ву шун Веза Дела».
16
Кхорахь а, Датан а, Абирам а карзахвалар
1Левин тІаьхьенах волчу КхахІатан кІентан Ицхьаран кІант Кхорахь а, Раабанан тІаьхьенах волчу Элиабан кІентий Датан а, Абирам а, иштта ПелатІан кІант Ана а
2Мусана дуьхьалвелира. Цаьрца цхьаьна ши бІе шовзткъе итт цІеяхана волу а, халкъан баьчча волу а, гуламехь хаьржина волу а исраилхо хилла.
3Цара, Мусана а, АхІаронна а дуьхьал гулам а гулбина, элира: «Тоьар ду шуна: дерриг а халкъ ду даздина, цунна юкъахь Веза Эла а ву! Ткъа шуна хІунда хета те шаьш Везачу Элан халкъал а лакхара?»
4Шена и дІахезча, Муса бертал охьавуьйжира.
5ТІаккха цо Кхорахье а, цуьнца болчу массаьрга а элира: «Везачу Эло кхана гойтур ду, Шен верг мила ву а, вазвинарг мила ву а, иза Шена тІеозорхьама. Цо Ша схьахаьржжинарг Шена тІеозор ву.
6Амма хІара гІуллакх де Кхорахьа а, цуьнца мел волчо а. Богуш болу кІора дІасакхоьхьу нойш шайн кара схьаэца.
7Кхана Везачу Элана хьалха цу чу цІе а латаяй, хаза хьожа йогІу сегІаз цу чу дилла. ТІаккха Везачу Эло Шен везаниг санна волу схьахаьржинарг мила ву хуур ду. Тоьар ду шуна, левихой!»
8Кхорахье Мусас элира: «ЛадогІа соьга, левихой!
9Исраилан Дала шу, Исраилан халкъах дІа а къастийна, Шена тІеозийна, Везачу Элан четарца доьзна долу гІуллакх шуьга кхочушдайтархьама а, шу Везачу Элан халкъана хьалха а лаьтташ, шуьга царна гІуллакх дайтархьама а. Иза кІезиг хета те шуна?
10Цо хьо а, хьоьца цхьаьна Левин кІентий болу хьан берриге вежарий а Шена тІеозийна, ткъа хІинца динан дайн дарже кхача гІерташ ма ду шу!
11Иштта, хьо а, хьан дерриге халкъ а, схьа а гулделла, Везачу Элана дуьхьал ма даьлла. Ткъа АхІарон мила ву, аша цунна яппарш ян?»
12Элиабан кІентий Датанний, Абираммий шена тІебалабе аьлла, нах бахийтира Мусас. Амма цара элира: «Хьуна тІе догІур дац тхо!
13Яьссачу арахь хІаллакдархьама, шуьрех а, мазах а дуьзначу токхечу махкара айхьа тхо арадахар кІезиг хета те хьуна? Тхуна тІехь олалла дан а лаьа хьуна?
14Тхо шуьрех а, мазах а дуьзначу токхечу лаьтта тІе ца далийна ахь, иштта тхан дола аренаш а, кемсийн бошмаш а ца яьхна ахь. Кху нехан бІаьрса дайа воллу хьо? Ца догІу тхо хьуна тІе!»
15Муса чІогІа оьгІазвахара. Цо Везачу Эле элира: «Цара Хьайна сагІина лерина дахьачу хІумане дІа ма хьажахь. Аса-х цаьргара цхьаьнггара а вир а схьа ца яьккхинера, царах цхьанна а зулам а ца динера».
16Мусас Кхорахье элира: «Кхана хьо а, хьан нах а Везачу Элана хьалха дІахІитталаш. Хьо а, уьш а, АхІарон а.
17Аша хІораммо а, богуш болу кІора дІасабахьа шен-шен ной схьа а эций, цу чу хаза хьожа йогІу сегІаз а тасий, уьш Везачу Элана хьалха дІахІиттаелаш – ши бІе шовзткъе итт ной. Ахьа а, АхІарона а шайн нойш Везачу Элана хьалха дІахІитто еза».
18ХІораммо а богуш болу кІора дІасабахьа шен-шен ной схьа а эцна, цу чу алу а йиллина, хаза хьожа йогІу сегІаз чу тесира. Гуламан четар чу волучохь дІахІиттира уьш Мусаца а, АхІаронца а цхьаьна.
19Кхорахьа шен нах, схьа а гулбина, гуламан четарна чуволучохь, царна дуьххьал дІахІиттийча, дерриге а халкъана Везачу Элан сийлалла гучуелира.
20Мусага а, АхІароне а Везачу Эло элира:
21«Шу оцу халкъах дІакъаста, бІаьрган негІар тохале Соьга уьш хІаллакбайтархьама».
22Ткъа цара, бертал охьа а эгна, элира: «Дела! Муьлххачу а дегІана чохь долчу синан Дела! Цхьана стага къа латийна хилча, Хьо дерриге а халкъана оьгІазгІур ву те?»
23Везачу Эло Мусага элира:
24«Халкъе дІаала: „Кхорахь, Датан, Абирам вехачу хІусамашна гонах йолчу меттера дІадовла“».
25Муса, хьала а гІаьттина, Датанна а, Абирамна а тІевахара, цунна тІаьххье исраилхойн къаной а бахара.
26Халкъе Мусас элира: «ХІокху зуламечу нехан четаршна юххера дІа а довла, церан долахь йолчу цхьана а хІуманах хьакха а ма ло, шаьш а церан дерриге а къинош бахьана долуш ца далийтархьама».
27Уьш Кхорахьан, Датанан, Абираман четаршна гонах йолчу меттера дІабевлира.
Ткъа Датан а, Абирам а шайн зударшца, кІенташца, кегийчу берашца, ара а бевлла, шайн четаршна чуволлучохь лаьтташ бара.
28Мусас элира: «ХІинца хІокхунах хуур ду шуна Везачу Эло со и дерриге а гІуллакхаш кхочушдан къобалвина хилар, ткъа уьш аса сайн лаамца деш ца хилар а:
29нагахь санна церан массо а адамийн санна балар нислахь, церан кхоллам кхидолчу адамийн санна хилахь, со Везачу Эло ваийтина вац-кх.
30Ткъа нагахь санна Везачу Эло цхьа керла хІума дахь, нагахь лаьтто, бага дІа а гІаттийна, уьш а, церан долахь мел долу хІума дІа а кхаллахь, нагахь уьш дийна боллушехь эхарте а гІахь, тІаккха хаалаш, оцу нахана Веза Эла дола хетийла».
31Муса и дешнаш аьлла ма-велли, царна бухара латта дІасадекъаделира.
32Лаьтто и нах, церан хІусамаш, Кхорахьан берриге а нах, церан долахь мел долу хІума а дІаийцира.
33Шайн долахь мел хиллачу хІуманца, дийна боллушехь, лаьттан кийра а бахана, эхарта чу бахара уьш. Лаьтто дІахьулбира уьш. Халкъана юкъара, хІаллак а хилла, дІабевлира уьш.
34Царна гонах хилла болу исраилхой, хІокхара маьхьарий хьаькхча, дІабевдира. Кхайкха а кхойкхуш, цара доьхура: «Тхо а лаьтто дІа ма кхоллийла!» – бохуш.
35Везачу Элера цІе йоьссира, цо дІакхаьллира хаза хьожа йогІучу сегІазан сагІа доккхуш волу ши бІе шовзткъе итт стаг.
Богуш болу кІора дІасакхоьхьу нойш
36Везачу Эло Мусага элира:
37«Динан да волчу АхІаронан кІанте ЭлиІазаре дІаала: „Багийначу нехан карахь хилла йолу нойш схьагулъе, хІунда аьлча и нойш язйина ю. Царна чуьра богуш болу кІоранаш кхиссий дІабахийта.
38Шаьш латийначу къинна мах баларца беллачийн нойх лаьцна аьлча, уьш йоха а яй, шар а яй, царах йина юткъа экъанаш сагІа доккхучу кхерчана тІелаца, хІунда аьлча и нойш Везачу Элана хьалха еана яра, цундела уьш язйинера. Уьш Исраилан халкъана билгалонна хир ю“».
39Багийначу наха еана йолу и цІестан нойш динан дас ЭлиІазара схьаийцира. Уьш, йоха а йина, шар а йина, кхерчана тІейилла кечйира цара, Исраилан халкъана билгалонна хилийтархьама,
40Везачу Эло цуьнга Мусагахула аьлла ма-хиллара. Иза динера АхІаронан хІух воцучу цхьана а стаге Везачу Элана хьалха хаза хьожа йогІу сегІаз дагадайтархьама, Кхорахьна а, цуьнан нахана а хилларг шена ца хилийтархьама.
АхІарона халкъехьа гІо даккхар
41ШолгІачу дийнахь дерриге а Исраилан халкъ Мусана а, АхІаронна а реза доцуш дІахІоьттира. Цара бохура: «Аша хІаллакдина Везачу Элан халкъ».
42Мусана а, АхІаронна а дуьхьалдаьлла долу дерриге а халкъ гулделлачу хенахь, уьш гуламан четар долчу агІор дІабирзича, царна гира четарна тІехула дІахІоьттина марха. Везачу Элан олаллин нур гучуделира.
43Муса а, АхІарон а гуламан четарна нийсса хьалха агІор тІевахара.
44Везачу Эло Мусага а, АхІароне а элира:
45«ДІа а хилий, оцу халкъах дІакъаста, бІаьрган негІар а тохале Соьга иза хІаллакдайтархьама».
Ткъа и шиъ бертал охьавуьйжира.
46Мусас АхІароне элира: «Хьайн ной схьа а эцна, цу чу хаза хьожа йогІу сегІаз а, кхерча чуьра богуш болу кІора а биллина, сихонца халкъана тІе а вахана, ахьа царна тІера къинош дІадахаран Іадат кхочушдан деза, хІунда аьлча Везачу Элера оьгІазло схьаяьлла, халкъана цамгаран ун кхетийтина».
47Шега Мусас ма-аллара, ной схьа а эцна, халкъана юкъа ведира АхІарон. Ткъа халкъана юкъахь цамгаран ун доладелира. Хаза хьожа йогІу сегІаз а дагош, царна тІера къинош дІадахаран Іадат кхочушдора АхІарона.
48АхІарон беллачарна а, дийна болчарна а юккъе дІахІоьттира – цамгаран ун сецира.
49Кхорахьа динарг бахьана долуш белларш боцурш, цамгаран ун бахьана долуш велларг верриг а вейтта эзар ворхІ бІе стаг вара.
50Цамгаран ун сецначул тІаьхьа АхІарон гуламан четарна чу волучу метте Мусана тІе юхавирзира.
17
АхІаронан заза даьккхина Іаса
1Везачу Эло Мусага элира:
2«Исраилан халкъе дІа а алий, церан тайпанашка хьаьжжина, шийтта Іаса схьаэца, хІора тайпанан куьйгалхочуьнгара цхьацца Іаса. Церан хІораннан цІе шен Іасанна тІе дІаязъе.
3АхІаронан цІе Левин тайпанан Іасан тІе дІаязъе. ХІора тайпанан куьйгалхочо шайн тайпанах цхьацца Іаса схьаян еза.
4И Іасанаш гуламан четар чуьра тоьшаллин тІорказна хьалха охьаяхка, Со шуна юкъахь хуьлучу метте.
5Шуна юкъара Аса схьахаьржинчу стеган Іасано заза доккхур ду. Иштта сацор ю Аса исраилхоша шуна дуьхьал еш йолу хамталлаш».
6Мусас Исраилан халкъе дІахаийтира иза. Куьйгалхоша шийтта Іаса схьаеара, хІора тайпанан куьйгалхочуьнгара цхьацца Іаса, церан тайпанашка хьаьжжина. Царна юкъахь АхІаронан Іаса а яра.
7Мусас тоьшаллин четар чу, Везачу Элана хьалха, охьаехкира и Іасанаш.
8ШолгІачу дийнахь Муса тоьшаллин четар чу ваьлча, цунна, хьаьжча, Левин тайпанца йоьзна йолчу АхІаронан Іасано, заза а даьккхина, чІенгаш тесна хилар гира. Ур-атталла, тІе зезагаш а даьлла, миндал олу, бІаран тайпа болу, стом беллера цо.
9Ерриге а Іасанаш, Везачу Элана хьалха йолчу меттера ара а яьхна, Исраилан халкъе дІагайтира Мусас. Массо а адам оцу Іасанашка хьаьжира, ткъа хІора куьйгалхочо шен Іаса дІаийцира.
10Везачу Эло Мусага элира: «АхІаронан Іаса, чу а хьой, юха а тоьшаллин тІорказна хьалха охьайилла. Иза хамталлаш еш болчарна билгалонна хир ю, церан Суна резацахилар сацорхьама а, уьш ца балийтархьама а».
11Везачу Эло шена тІедиллина ма-хиллара, Мусас иза кхочушдира.
12Исраилан халкъо Мусага элира: «Тхуна хаьа, тхаьш лийр дуйла! Тхо хІаллакьхилла! Тхуна хаьа, тхо хІаллакдийр дуйла!
13Везачу Элан четарна тІе мел ваханарг леш ву! Тхо дерриш а дала дезар ду те?»
18
Динан дайшна а, левихошна а тІедехкинарш
1Везачу Эло АхІароне элира: «Хьо а, хьан кІентий а, массо а левихой а жоьпе озор бу, Со Іаш волчу меттигна дуьхьал аша дина Іеса хІуманаш бахьанехь. Ткъа ахьа а, хьан кІенташа а жоп дала дезар ду динан дайша дечу гІуллакхна дуьхьал дечу Іесаллина.
2Иштта хьан дайн тІаьхьенах болу, хьан вежарий болу левихой схьабалабе хьайна юххе, цаьрга, хьайна юххехь а болуш, тоьшаллин четарна хьалха хьайна а, хьайн кІенташна а гІо дайтархьама.
3Левихойн доьзалшкара болу и нах хьан куьйга кІел хир бу. Цара массо а Делан четарна уллохь ха дийр ду. Амма Делан цІа чохь йолчу цхьана а хІуманна а, кхерчана а уьш юххе ма бахийта, я уьш а, я шу а ца далийтархьама.
4Уьш хьайца а болуш, цаьрга гуламан четарна уллохь ха дайтархьама а, четарца доьзна долу дерриге а гІуллакхаш кхочушдайтархьама а. Ткъа царах воцу цхьа а стаг шайна тІе а ма ваийта.
5Иштта, еза хІуманаш лар а е, сагІа доккхучу кхерчана уллохь ха а де, Со Исраилан халкъана кхин оьгІаз ца вахийтархьама.
6Аса Исраилан халкъана юкъара схьахаьржина шун вежарий болу левихой. СовгІат санна, уьш хьан кара дІабелира Ас, цаьрга гуламан четарца доьзна долу гІуллакх кхочушдайтархьама.
7АхІарон! Хьан а, хьан кІентийн а бен бакъо яц динан дайн санна, сагІа доккхучу кхерчаца а, кирхьанна тІехьа долчуьнца а доьзна долу гІуллакх дан. Аса динан дай болчу шуна цхьа беза болх кхочушбан бакъо ло, ткъа шух воцург и гІуллакхаш кхочушдан дагахь цхьаъ тІегІортахь, иза вуьйр ву».
Динан дайшна кхачош долу дакъа
8Везачу Эло АхІароне элира: «Аса-Айса хьан кара дІаделла Суна лерина деана совгІаташ. Исраилхоша Суна яхьаш йолу массо а еза хІуманаш Аса гуттаренна а хьуна а, хьан кІенташна а шуна кхачош долу шатайпа дакъа санна дІало.
9Халкъо Суна сагІина лерина еанчу уггар езачу хІуманех дага ца деш дисина дакъа хьан хир ду. Цара сагІина мел деанчух – кІен а, я къинан а, я къера хиларан а сагІина деанчух – и дакъа хьуна а, хьан кІенташна а кхачош дерг ду.
10Уггар езачу меттехь яалаш иза. Хьан доьзалера волчу массо а боьршачу стага даа мегар ду и дакъа, амма дагахь латтаделахь – сагІина лерина деанарг деза хІума хилар.
11Исраилан халкъо, хьала а айина, шатайпа сагІа санна, Суна лерина деана совгІаташ а дерриг а хьан хир ду. Иза Аса хьуна а, хьан кІенташна а, йоІаршна а гуттаренна а дІало. Хьан доьзалехь цІена волчу хІораммо а даа мегар ду иза.
12Иштта, уггаре а тоьлла долу дерриге а зайтдаьтта а, дерриге а керла даьккхина долу чагІар а, Суна, Везачу Элана, лерина халкъо дахьаш долу кІа а, цо дуьххьара схьагулдечу сурсатех деанарг а Аса хьуна дІало.
13Хьан хир ду Везачу Элана лерина халкъо дохьун долу, лаьтто цунна дуьххьара делла массо а сурсаташ. Хьан доьзалехь цІена мел волчун а бакъо ю иза даа.
14Исраилхоша гуттаренна а Везачу Элана болу дІа ца боьрзу бахам санна къобал мел динарг хьан хир ду.
15Везачу Элана лерина веана волу дуьнен чу хьалха ваьлла массо доьзалхо а, хьалха дуьнен чу даьлла даьхни а хьан хир ду. Делахь а доьзалера дуьххьарлерчу берах а, хьаналчу даьхнех хьалха дуьнен чу даьллачух а мах схьаэца беза ахь.
16Беран цхьа бутт кхаьчча бала безар бу цунна тІера луш болу мах. Цуьнан барам пхи шекхал дети бу, дезачу шекхале хьаьжжина (цхьана дезачу шекхална чу ткъа гер догІу).
17Ткъа дуьнен чу дуьххьара девллачу стерчашна а, уьстагІашна а, гезаршна а тІера мах ма баккха. Уьш Везачу Элана дІакъастийна ю. Церан цІийн цинцаш кхерчана тІетоха, ткъа мохь цІера тІехь даьккхина сагІа санна ягае, цуьнан хаза хьожа Везачу Элана тамехь ю.
18Оцу дийнатийн жижиг хьуна кхачош ду, шатайпа сагІа санна хьалаайина долчу церан накха а, аьтту гІогІ а хьуна кхачош ма-хиллара.
19Аса, Везачу Эло, хьуна а, хьан кІенташна а, йоІаршна а гуттаренна а дІало исраилхоша Суна сагІина лерина дахьаш долу дерриг а совгІаташ. Иза туьхана тІехь чІагІбина болу, цкъа а бохор боцу хьоьца а, хьан тІаьхьенца а Аса бина болу барт бу».
20Везачу Эло АхІароне элира: «Церан долчух цхьа а тайпа лаьттан дакъа а хир дац хьан, цигахь латта а хир дац хьан долахь. Лаьттан декъан метта Со хир ву хьан, исраилхошна юкъара хьан дакъа хир ду Со.
21Халкъо ша схьадаьккхинчух Суна схьалуш долу дерриге а уьтталгІа дакъош Аса левихошна дІало, цара гуламан четарца доьзна долу гІуллакх деш хиларна.
22ХІинца дуьйна Исраилан халкъ гуламан четарна юххе даха ца деза, ша, къилахь а хилла, ца далийтархьама.
23Гуламан четарца доьзна долу гІуллакх левихоша дийр ду, ткъа цара жоп дала деза муьлххачу а четарна дуьхьал даьллачу зуламах. Иза шуна а, шун тІаьхьенна а гуттаренна а тІедиллина ду. Исраилхошна юкъахь лаьттан дакъа кхочур дац левихошна,
24хІунда аьлча Исраилан халкъо ша схьадаьккхинчух Суна лерина дІалуш долу уьтталгІа дакъа Аса царна кхочуьйтур ду. Цундела царах лаьцна Аса аьлла: „Исраилхошна юкъахь лаьттан дакъа кхочур дац царна“».
25Везачу Эло Мусага элира:
26«Левихошка, дІахьедар а деш, дІаала: „Аса шайна кхачийтина долчу нахера схьадаьккхинчух уьтталгІа дакъа исраилхошкара шаьш схьаэцча, цунах уьтталгІа дакъа аша Везачу Элана совгІат санна дІадала деза.
27Аша дІалуш долу и совгІат шун ялтих даьккхинарг санна лорур ду – шун хьаьттах долу кІа я шун муттдоккхургах даьккхина чагІар санна.
28Иштта, исраилхойн массо а уьтталгІачу дакъойх аша а Везачу Элана совгІат дахьар ду. Наха схьадеанчу оцу дакъойх Везачу Элана лерина долу совгІат динан дега АхІароне дІадала деза аша.
29Исраилан халкъо шаьш схьадаьккхинчух уьтталгІа дакъа деача, аша цунах тоьлла а, уггар даздина а дерг схьакъасто деза. Иза аша Везачу Элана лерина дІадала дезаш дерг хир ду“.
30Муса! Ахьа левихошка иштта дІаала: „Исраилан халкъо шаьш схьадаьккхинчух деана уьтталгІа дакъа аша Везачу Элана дІаделлачул тІаьхьа, царах дисинарг левихошна лерина ду, хьаьттах а, муттдоккхургах а цара схьадаьккхинарг санна.
31Дисинарг аша шайн доьзалшца даа мегар ду муьлххачу а меттехь. Гуламан четарца боьзна болчу балхах шуна луш болу мах бу иза.
32Шайна деанчух тоьлла долу дакъа аша Везачу Элана лерина дІалахь, шу къилахь хир дац. Делахь а, дагахь латтаделаш, Исраилан халкъо деана деза совгІаташ Далла хьалха бех ма делаш, шаьш ца далийтархьама“».
19
Далла хьалха цІандеш долу хи
1Мусага а, АхІароне а Везачу Эло элира:
2«Везачу Эло шуна тІедуьллуш долу товрат-хьехамна тІера парзаш хІорш ду: исраилхошка хьайна тІе хьаьрса етт балабайта. Шена тІехь цхьа а кхачамбацар я дерт доцуш, цкъа а тІе дукъ диллаза а болуш хила беза иза.
3Динан да волчу ЭлиІазаре дІало и етт. Цо, иза меттаматтана арахьа йолчу метте а бигна, шена хьалхахь цунна урс хьокхуьйтур ду.
4Динан дега ЭлиІазаре, шен пІелг цу аьттан цІий чу а Іоттийтий, цуьнан цинцаш ворхІазза гуламан четаран хьалха агІор тІе тохийта.
5ТІаккха, ЭлиІазар юххехь а волуш, и етт берриге а багабайта. Цуьнан цІока а, жижиг а, цІий а, боьхаллаш а – уьш ерриш а яго еза.
6Цул тІаьхьа динан дас, баганан дечиг а, ярийн курс а, цІен тай а схьа а эцна, и ерриг а хІума етт багочу цІерга кхосса еза.
7Шена тІера хІума а йиттина, шен дегІ хица цІан а дина, меттамотт болчу юхаверза веза динан да. Иза сарралц Далла хьалха цІена хир вац.
8И етт багош хиллачо а шена тІера хІума а юьттуш, шен дегІ хица цІандан деза. Иза а сарралц Далла хьалха цІена хир вац.
9ЦІена болчех цхьаммо, цу аьттан чим, схьа а гулбина, цІеначу метте охьабилла беза. Исраилан халкъан дуьхьа латтор бу и чим, цунах цІандаран хи кечдархьама. И чим къинан сагІа лоруш ду.
10Цу аттах бисина чим дІагулбинарг а цІанвала веза, шена тІера бедарш а йиттина. Сарралц Далла хьалха цІена хир вац иза. Исраилан халкъана а, цунна юкъахь тІебаьхкина Іаш болчарна а гуттаренна а тІедиллина ду иза.
11Адаман докъах хьакхавелларг ворхІ дийнахь Далла хьалха цІена хир вац.
12КхозлагІчу а, ворхІалгІачу а деношкахь цІандаран хица тІехьарсийта деза цо. ТІаккха иза Далла хьалха цІена хир ву. Ткъа ша кхозлагІчу а, ворхІалгІачу а дийнахь цІан ца вайтинарг цІена хир вац.
13Докъах хьакха а велла, цІано яран Іадат кхочуш а ца деш, Везачу Элан четарна юххе ваханчу муьлххачо а иза бехдийр ду. Цу тайпана волу стаг Исраилан халкъана юкъара дІаэккхо веза. ЦІандаран хин цинцаш оцу стагана тІе ца тоьхна дела, иза Далла хьалха цІена хир вац, цуьнан цІена цахилар цунна тІехь дуьсур ду.
14Шен четар чохь веллачух лаьцна болу товрат-хьехам иштта бу. Нагахь санна стаг шен четар чохь дІакхалхахь, цу чохь мел верг ворхІ дийнахь боьха хир ву.
15Иштта боьха хир ю шайна тІехь негІарш чІагІдина йоцу ерриге а кхабанаш а, пхьегІаш а.
16ТІамехь вен а вийна, аренгахь Іуьллучух я Іожалла тІееанчух, я деллачу адаман даьІахкех, я кошах дІахьакхавелларг муьлхха а ворхІ дийнахь цІена хир вац.
17ЦІена цахилар дІадаккхархьама, аша, багийначу аьттан чим схьа а эцна, кхаби чу а тесна, цу тІе керла хи дотта деза.
18Ткъа цІена болчех цхьаммо, ярийн курс а эцна, иза цу хи чу а Іоьттина, четар тІе а, цу чохь хиллачу пхьегІашна а, адамашна а тІе а хин цинцаш тоха деза. Изза дан деза деллачу адаман даьІахкех, я тІамехь вийначух, я ша дІакхелхинчух, я кошах дІахьакхавеллачу муьлххачунна а.
19Ша цІена волчо Далла хьалха цІена воцучунна кхозлагІчу а, ворхІалгІачу а дийнахь оцу хин цинцаш тоха деза. ВорхІалгІачу дийнахь цо и стаг цІанвинчул тІаьхьа, цу стага хица шен бедарш йитта а еза, шен дегІ цІандан а деза. Сарахь иза Далла хьалха цІена хир ву.
20Ткъа нагахь Далла хьалха бехвеллачу стага ша иштта цІан ца вайтахь, и стаг Исраилан халкъана юкъара дІаэккхо веза, Дела Іаш волу меттиг цо бехйина дела. ЦІанваларан хин цинцаш цунна тІе ца тохарна, иза Далла хьалха цІена вац.
21Иза шуна гуттаренна а тІедиллина ду. ЦІанваларан хин цинцаш тІетоьхначо шен тІеюху бедарш йитта еза. Муьлхха а цІанваларан хих хьакхавелларг сарралц боьха хир ву.
22Иштта верг хьакхавелла йолу ерриг хІума а боьха хир ю. Иза дІахьакхавелла волу кхин стаг а сарралц боьха хир ву».
Кхадешехь хилларг
(Арадаккхар 17:1-7)
20
1Хьалхарчу баттахь берриг а исраилхой, Цин цІе йолчу яьссачу ара а баьхкина, Кхадеш олучу меттехь севцира. Цу меттехь Марем кхелхира, цигахь иза дІа а йоьллира.
2Цигахь хи дацара, цундела нах, Мусана а, АхІаронна а гонах гул а белла,
3Мусана резабоцуш хамталлаш ян буьйлабелира: «Везачу Элана хьалха тхо а деллехьара, белла тхайн вежарий санна!
4Везачу Элан халкъ кху яьссачу ара хІунда далийна аша? Тхо а, тхан даьхни а дала деза кхузахь?
5ХІунда даьхна аша тхо Мисарара ара? Кху вочу метте стенна далийна аша тхо? Кхузахь ден ялта а дац, я инжир а, кемсаш а, нараш а яц, ур-атталла мала хи а дац!»
6Халкъ долчуьра дІа а вахана, Делан четарна хьалха бертал вуьйжира Муса а, АхІарон а. Везачу Элан олаллин нур хІоьттира царна хьалха.
7Везачу Эло Мусага элира:
8«Хьайн Іаса схьа а эций, ахьа а, АхІарона а халкъ схьагулде. Аша нахана хьалха тІулган тархе деха, тІаккха цо шена чуьра хи лур ду. Иштта ахь, царна хи а даьккхина, иза нахана а, даьхнина а малор ду».
9Веза Эла волчуьра, тІорказна уллора, Іаса схьаийцира Мусас, Цо шена тІе-ма-диллара.
10Мусас а, АхІарона а тархана хьалха халкъ гулдира. Мусас элира нахе: «ЛадогІа, карзахдаьлла халкъ! ХІокху тархах даккхий ас шуна хи?»
11Шен куьг хьала а айина, тархах шозза Іаса туьйхира цо. Дуккха а хи доладелира цу тархах. Наха а, даьхнино а мелира иза.
12Амма Везачу Эло Мусага а, АхІароне а элира: «Исраилан халкъана хьалха Сан возаллех тоьшалла дан шу тешар ца тоарна, Ас лун долчу лаьтта тІе аш халкъ дуьгур дац».
13Оцу хи даьккхинчу меттигах Мериба олу (иза «къовсам» бохург ду). Кхузахь исраилхой Везачу Элаца къовсаме а бевлла, Цо Шен возалла гайтина царна.
Эдоман паччахьо исраилхой чекх ца бовлуьйту
14Кхадешера Эдоман паччахьна тІе дехар эцна шен нах бахийтира Мусас: «Хьан вежарша, исраилхоша, боху хьоьга: „Хьуна хаьа тхуна хилла бохамаш.
15Тхан дай Мисар-махка дІабаханера. Дуккха а хан яьккхира оха цигахь. Тхан дайшца а, тхоьца а къиза бара мисархой.
16Везачу Эле тхо кхайкхича, Цунна хезира оха доьхург. Шен Малик а даийтина, Мисарара тхо арадехира Цо. ХІинца хьан дозанна уллохь йолчу Кхадешехь ду тхо.
17Пурба лохьа тхуна хьайн лаьтта тІехула дехьадовла. Тхо хьан ялтийн а, кемсийн а аренаш тІехула а девр дац, хьан гІунаш чуьра хи а мер дац оха. Паччахьан новкъахула хьан махках чекхдовллалц, аьтту а, аьрру а агІор а ца таьІаш, дІагІур дара тхо“».
18Амма Эдоман халкъо элира исраилхошка: «Тхан махкахула чекх ма довла. Шу чугІортахь, оха тІом бийр бу шуьца».
19Исраилхоша элира цаьрга: «Тхо боккхачу новкъахула гІур дара. Нагахь оха а, тхан даьхнино а шун хи мелча, цунах ахча а лур дара оха. ГІаш дехьадевр дара тхо, тхан кхин гІуллакх а дацара кхузахь».
20Эдомхоша юха а элира: «Тхан махкахула чекх ма довла». Доккха эскар а гулдина, исраилхошна дуьхьалбевлира уьш.
21Иштта, Эдоман халкъо шен махкахула дехьа а ца бовлийтина, кхечу новкъахула дІабахара исраилхой.
АхІаронан кхалхар
22Кхадешера дІа а бахана, ХІор цІе йолчу лам тІе баьхкира уьш.
23ХІор-лам болчохь, Эдоман дозанна уллохь, Везачу Эло Мусага а, АхІароне а элира:
24«Мерибера хишна уллохь шу Суна дуьхьалдовларна, АхІарон, кхелхина, шен дайх дІакхетар ву. Ас исраилхошна луш долчу лаьтта тІе иза кхочур вац.
25Муса, хьайн ваша АхІарон а, цуьнан кІант ЭлиІазар а эций, ХІор-лам тІе хьалавала.
26АхІаронна тІера бедарш схьа а яхий, уьш цуьнан кІантана ЭлиІазарна тІеюха. Цигахь АхІарон кхелхар ву».
27Везачу Эло тІе-ма-диллара, кхочушдира Мусас. Дерриг а халкъана хьалха ХІор-лам тІе бевлира уьш.
28АхІаронна тІера бедарш, схьа а яьхна, ЭлиІазарна тІеюьйхира Мусас. Цигахь, лам тІехь, АхІарон кхелхира, ткъа Муса а, ЭлиІазар а лам тІера чувоьссира.
29Массарна а хиира АхІарон дІакхелхинийла. Дерриг а Исраилан халкъо ткъе итт дийнахь белхар латтийра иза бахьана долуш.
21
КанаІанхой эшор
1КанаІан-махкахь къилбехь вехаш волчу канаІанхойн паччахьна Іародна хиира, Атарайме богІучу новкъахула исраилхой схьабогІуш буйла. Цаьрца тІаме а ваьлла, масех исраилхо йийсаре вигира цо.
2ТІаккха Исраилан халкъо Везачу Элана чІагІо йира: «Нагахь цу халкъана тІехь толам баккха тхуна Ахь гІо дахь, оха церан гІаланаш йохийна охьайохкур ю», – аьлла.
3Исраилхойн дехар а хезна, царна гІо дира Везачу Эло. КанаІанхой а, церан гІаланаш а хІаллак а йина, цу меттигна Хьорма цІе тиллира исраилхоша (иза «хІаллакьяр» бохург ду).
ЦІестан лаьхьа
4ХІор-лома тІера ЦІечу хІорда
[11] тІе боьдучу новкъахула дІабахара уьш, Эдоман махкана уллохула ца бовлархьама. Новкъахь нехан собар кхачийра.
5Далла а, Мусана а лен буьйлабелира уьш: «Кху яьссачу арахь далийта даьхна аша тхо Мисарара ара? Кхузахь я бепиг а, я хи а дац. Тхуна бІаьрга бан а ца беза и декъаза кхача
[12]».
6Везачу Эло халкъана тІе дІаьвше лаьхьарчий хийцира. Цара лецна, исраилхойх дукха нах белира.
7Мусана тІе а баьхкина, исраилхоша элира: «Везачу Элана а, хьуна а лен а лийна, къа латийна оха. ДоІа дехьа Везачу Эле, Цуьнга лаьхьарчий дІадахахьара алий». Мусас нахана тІера доІа дира Везачу Эле.
8Везачу Эло Мусага элира: «ЦІестан лаьхьа а бай, хьокхана тІе тоха иза. Лаьхьано це тоьхнарг, цІестан лаьхьане хьаьжча, дийна вуьсур ву».
9Мусас, цІестан лаьхьа а бина, иза хьокхана тІе туьйхира. Лаьхьано це тоьхна стаг, цІестан лаьхьане хьаьжча, дийна вуьсура.
Муаба-махка некъ бар
10Цигара дІа а бахана, Обат олучу меттехь севцира исраилхой.
11Юха Обатера дІабахана, Іий-Іабарим цІе йолчу меттехь, яьссачу арахь, Муаби-махкана малхбалехьа севцира уьш.
12Цу меттера а дІа а бахана, Зерад цІе йолчу тогІи чохь севцира уьш.
13Цигара дІабахча, яьссачу арахь долчу, эмархойн лаьтта тІе долучу Арнон-хина уллохь севцира уьш. И хи Муаби а, эмархойн а мехкашна юккъехь доза хилла догІуш дара.
14Цундела аьлла Везачу Элан тІемех лаьцна долчу тептар тІехь:
«Супа цІе йолчу арара ВахІаб-гІала а,
Арнон-хин тогІеш а,
15цу тогІийн Іар-гІалина тІейоьлхуш йолу,
Муаби-мехкан дозана уллохь йолу басенаш а».
16Кхузара дІа Беар цІе йолчу метте бахара исраилхой (иза «гІу» бохург ду). Цу меттехь йолчу гІунах лаьцна Везачу Эло Мусага элира: «Схьагулде халкъ, Ас хи лур ду царна».
17ТІаккха исраилхоша йиш лекхира:
«Хих хьалаюза, гІу!
ДІаала цунах илли!
18Элаша а,
халкъан тхьамданаша а
шайн дарж гойтучу гІожмашца а,
Іасанашца а яьккхина хІара гІу».
Яьссачу арара Матана олучу метте дІабахара исраилхой.
19Матанера Нахьалиал цІе йолчу метте бахара уьш, ткъа цигара Бамот олучу метте бахара,
20Бамотера Муаби-махкахь йолчу тогІи чу баьхкира уьш. Цигахь яьссачу аренгахьа бирзина лаьтташ Пасга цІе йолу лам бара.
Сихьонна а, ІовгІана а тІехь толам баккхар
(Карлабаьккхинарг 2:26–3:11)
21Эмархойн паччахьна Сихьонна тІе нах бахийтира исраилхоша дехар эцна:
22«Пурба лохьа тхуна хьайн махкахула чекхдовла. Новкъахула гІур дара тхо, ялтина а, кемсийн аренашна тІе а ца довлуш, гІунаш чуьра хи а ца молуш. Хьан махках дехьадовллалц паччахьан новкъахула бен гІур дацара тхо».
23Амма Сихьона пурба ца делира исраилхошна шен махкахула дІабаха. Дерриге а шен эскар а гулдина, исраилхошна дуьхьалвелира иза яьссачу ара. ЯхІац цІе йолчу гІали уллохь исраилхошца тІаме велира Сихьон.
24Цунна тІехь толам а баьккхина, Арнона тІера Ябокх-хина тІекхаччалц Сихьонан латта схьадаьккхира исраилхоша. Уьш Іамминхойн дозанехь севцира, хІунда аьлча шайн доза чІогІа лардора Іамминхоша.
25Эмархойн ерриге а гІаланаш схьа а яьхна, царна чохь баха хевшира исраилхой. Хьешбон-гІала а, цунах йозуш йолу кегийра гІаланаш а ехира цара схьа.
26Хьешбон эмархойн паччахьан Сихьонан гІала яра. Муабахойн хьалха хиллачу паччахьца тІом а бина, Арнонна тІекхаччалц цуьнгара мохк схьабаьккхинера Сихьона.
27Цундела боху илланчаша:
«Хьешбон-гІала гІо,
то а йина, чІагІйойла Сихьонан гІала!
28Сихьонан гІалара Хьешбонера схьаяьлла цІе
массанхьахула а чекхъелира.
Цо ягийра Муабин Іар-гІала,
Арнон-хина тІехулара гунаш а дагийра.
29Къа ду хьан, Муаби-мохк!
Камош-цІун халкъ, хІаллакьхили хьо!
Цо шен кІентех дІасабевддарш хилийти,
йоІарий эмархойн паччахьо Сихьона йийсаре биги.
30Амма оха хІаллакбина эмархой,
Хьешбона тІера Дибонна тІекхаччалц церан гІаланаш йохийна,
Мейдеба-гІали уллохь йолчу Напухь олучу меттигна тІекхаччалц
бассийна церан мохк».
31Иштта Эмархойн махкахь баха хевшира исраилхой.
32Мусас масех стаг вахийтира ЯІзир-гІалахь долчуьнга хьажа. Юха, и гІала а, цунна гонах йолу ярташ а схьа а яьхна, царна чуьра эмархой лаьхкира исраилхоша.
33Цул тІаьхьа исраилхой Башан-махка бахара. ЭдреІи-гІалина уллохь, шен дерриг а эскар а далош, исраилхошна тІамца дуьхьалвелира Башан-мехкан паччахь ІовгІа.
34Везачу Эло Мусага элира: «Ма кхера цунах, Ас иза а, цуьнан халкъ а, берриг а цуьнан мохк а хьан кара дІалур бу. Хьешбонехь Іийначу эмархойн паччахьна Сихьонна диннарг де цунна».
35Цхьа а дийна ца вуьтуш, паччахь ІовгІа а, цуьнан кІентий а, дерриг цуьнан халкъ а хІаллак а дина, Башан-мохк схьабаьккхира исраилхоша.
22
Балакха БалиІамна тІе геланчаш бахийтар
1Цул тІаьхьа Исраилан халкъо, новкъа а даьлла, Муаби-мехкан аренашка а деана, Йордан-хина малхбалехьа, Ерихон-гІалина дуьххьал, дІахІоттийра шайн меттамотт.
2Исраилхоша эмархошна тІехь дийриг дерриге а гинера Ципуран кІантана Балакхана.
3Муабахой холчу хІиттинера, Исраилан халкъ алссам хиларна. Уьш чІогІа кхерабеллера исраилхойх.
4Муабахоша маданхойн къаношка элира: «Стерчаша аренгара дІайоу буц санна, вайна гонах мел долу хІума дІадоу оцу халкъо». Цу хенахь муабахойн паччахь вара Ципуран кІант Балакх.
5Балакха БеІаран кІантана БалиІамна тІе шен геланчаш бахийтира, иза шена тІе схьакхайкха аьлла. БалиІам Іамавхойн махкахь
[13] Эпрат-хин йистерачу Патур-гІалахь Іаш вара. Балакха иштта дІаала аьллера: «Мисар-махкара арадаьллачу цхьана халкъо, ша дукха хиларна, хІара латта дуьзна. Цо суна юххехь шен меттамотт дІахІоттийна.
6Со волчу схьа а волий, оцу халкъана неІалт кхайкхадехьа, хІунда аьлча иза сол ницкъ болуш ду. ТІаккха сан таро хила тарлора, цунна тІехь толам а баьккхина, кху махкара иза дІаэккхо. Суна хаьа, хьо боккха ницкъ болуш вуйла. Нагахь ахь цхьаъ декъалвича, иза декъалвина хуьлу, ткъа ахьа неІалт кхайкхийча, цунна тІехь неІалт лаьтта».
7Муабахойн а, маданхойн а къаной БалиІамна тІебахара, пал тасарна богІу мах а хьош. Балакха шайга дІаала аьлларг дІаэлира цара БалиІаме.
8БалиІама цаьрга элира: «Шу буьйса йоккхуш диса кхузахь, ткъа аса, Везачу Эле хаттар а дина, Цо сайна делла жоп шуьга дІадуьйцур ду». Иштта, муабахойн баьччанаш цуьнца бисира.
9Дала БалиІаме хаьттира: «Хьо волчу баьхкинарш хІун нах бу?» – аьлла.
10БалиІама Деле жоп делира: «Муабахойн паччахь волчу Ципуран кІанта Балакха хаттар деш бахкийтина уьш суна тІе. Цара боху:
11„Мисар-махкара деана цхьа халкъ ду, ша алссам хиларна, дерриг а латта дуьзна цо. Ахьа, схьа а веана, цу халкъана неІалт кхайкхадахьара, сан таро хила тарлора, цунна тІехь толам а баьккхина, кху махкара иза дІаэккхо“».
12Дала БалиІаме элира: «Хьо цаьрца ма гІолахь, цу халкъана неІалт а ма кхайкхаделахь, хІунда аьлча и халкъ декъалдина ду».
13Іуьйранна, хьала а гІаьттина, Балакхан баьччанашка БалиІама элира: «Шу шайн махка юхадерза, Везачу Эло ца могуьйту суна шуьца дІаван».
14Муабахойн баьччанаша, Балакхана тІе юха а баьхкина, цуьнга элира: «БалиІам реза ца хилира тхоьца схьаван».
15ТІаккха ша дуьххьара бахийтинчарал сов а болуш, царал а цІеяхана болу кхин баьччанаш бахийтира Балакха.
16Цара, БалиІам волчу а баьхкина, цуьнга элира: «Ципуран кІанта Балакха хьоьга иштта ала боху: „Сох ца къаьхкаш, схьаволахьа со волчу.
17Аса, хьоьга болчу ларамна, хьуна совгІат дийр дара, ахьа сайга аьлларг хІуъа а кхочушдийр дара. Схьа а волий, цу халкъана неІалт кхайкхадехьа“».
18БалиІама, Балакхан ялхошка жоп а луш, элира: «Нагахь Балакха детих а, деших а дуьзна долу шен паччахьан цІа суна схьалуш хилча а, сайн Везачу Дала бохучунна тІера а ваьлла, Цо магийтина доцу жима я доккха цхьа а хІума дан йиш яц сан.
19Шайна лаахь, аша а кхузахь буьйса яккха, шайл хьалха баьхкинчара санна, ткъа аса ладугІур ду Везачу Эло сайга кхин хІун олу».
20Цу буьйсанна Дала, БалиІамна дуьхьал а веана, цуьнга элира: «И нах хьо дІакхойкхуш баьхкина хиларна, цаьрца дІаваха кечло, амма Аса хьайга де бохург бен ахьа ма делахь».
21Іуьйранна БалиІам, хьала а гІаьттина, шен виркхела а йоьжна, оцу муабахойн баьччанашца ваха новкъа велира.
БалиІаман виркхела
22БалиІам, шен ши ялхо шеца а волуш, шен виркхела тІехь новкъа воллушехь, Дела оьгІазвахара цунна, ткъа некъа тІехь Везачу Элан Малик схьахІоьттира, цунна дуьхьало ярхьама.
23БалиІаман виркхелана гира, баттара тур а даьккхина, некъа тІехь лаьтташ долу Везачу Элан Малик. Иза, некъа тІера дІа а яьлла, аренга дІайирзира. Ткъа БалиІам виркхелана етта волавелира, иза некъа тІе яккха гІерташ.
24Цхьа хан яьлча, шинна а агІор пенаш а долуш, кемсийн шина бешана юккъехь, некъ готта болчу меттехь Везачу Элан Малик дІахІоьттира.
25Виркхелана юха а гира Везачу Элан Малик. Виркхело, пенна улло а таьІна, БалиІаман ког Іаьвдира. БалиІама виркхелана юха а йиттира.
26Кхин а цхьа хан яьлча, некъ готта болчу кхечу меттехь юха а Везачу Элан Малик дІахІоьттира. Виркхелана меттиг яцара Маликана уллохула я аьтту, я аьрру агІор дехьаяла.
27Цу хенахь, Везачу Элан Малик а гина, шена тІехиъна БалиІам а волуш, виркхела лаьтта охьайижира. БалиІам, дар а велла, виркхелана шен Іаса етта волавелира.
28Оцу меттехь Везачу Эло виркхела йистхилийтира. Виркхело БалиІаме элира: «Аса хІун дина хьуна? Кхузза хІунда йитти ахьа суна?»
29БалиІама виркхеле жоп делира: «Хьо сох кхаьрдина-кх! Нагахь санна сан карахь тур делахьара, аса хІинццехь юьйр яра хьо!»
30Ткъа виркхело БалиІаме элира: «Дуккха а хенахь дуьйна тахханалц хьо сайна тІехь лелош йолу хьан виркхела яц ткъа со? ХІинццалц цкъа а Іедал дарий ткъа сан и саннарг хьуна деш?»
БалиІама жоп делира: «Дацара», – аьлла.
31Юха Везачу Эло БалиІаман бІаьргаш дІабиллира. Баттара даьккхина тур а долуш, некъа тІехь лаьтташ долу Везачу Элан Малик гира БалиІамна. Иза цунна хьалха лаьтта бертал охьавуьйжира.
32Везачу Элан Малико БалиІаме хаьттира: «ХІунда йиттира ахьа кхузза хьайн виркхелана? Хьуна дуьхьало ярхьама аравелира со, хІунда аьлча ахьа схьалаьцна некъ дегаза бу Суна, иза бохамна тІебоьдуш хиларна.
33Ткъа хьан виркхела, шена со гича, некъа тІера дІайолура. Иштта кхузза хилира иза. Нагахь виркхела, Сох къаьхкина, юха ца яьллехьара, Аса хьо вийна хир вара, ткъа иза дийна юьтур яра».
34БалиІама Везачу Элан Малике элира: «Аса къа латийна, хІунда аьлча суна ца хаьара, хьо некъа тІехь лаьтташ дуйла, суна дуьхьало ярхьама. Нагахь ас дийриг хьуна гергахь нийса дацахь, со юхавоьрзур ву».
35ТІаккха Везачу Эло БалиІаме элира: «ХІан-хІа, хьо ваха мегар ду цу нахаца, амма варелахь, аса хьайна магийна дешнаш бен ма алалахь». ТІаккха Балакхан геланчашца дІавахара БалиІам.
Балакх, БалиІам
36Шена БалиІам вогІу аьлла хезча, Балакх цунна дуьхьал вахара. Иза вахара шен мехкан дозанна йистехь долчу Арнон-хин уллохь лаьттачу муабахойн Іар-гІали чу.
37Шена БалиІам гича, Балакха цуьнга элира: «Аса хьуна тІе, хьоьга схьавола аьлла, нах ца бахкийтира? Дуьххьара хІунда ца веара хьо со волчу? Хьоьга болчу ларамна хьуна совгІат далалур дацара ткъа соьга?»
38«Со хІинца кхузахь ву-кх, – элира БалиІама. – Со схьа-м веана, амма тамаш бу-кх, соьга ахьа бохург далур делахь. ХІунда аьлча сан бакъо яц сайга, Дала ала магийтинарг, бен дІаала».
39Балакхца вахана, Кхиръят-Хьуцот олучу метте веара БалиІам.
40Балакха сагІина лерина масех сту а, уьстагІ а бийра. Церан жижигах дакъа БалиІамна а, цуьнца болчу баьччанашна а делира Балакха.
БалиІама дуьххьара бина Делера хаам
41ШолгІачу дийнахь Іуьйранна Балакх, шеца БалиІам а вуьгуш, Бамот-БаІал олучу гу тІе вахара. Цу меттера дІахьаьжча, Исраилан халкъан цхьадолу дакъа гора царна.
23
1БалиІама Балакхе элира: «Кхузахь сагІа доккху ворхІ меттиг а кечъяй, ворхІ старгІа а, ворхІ ка а балабе суна».
2Балакха кхочушдира БалиІама шега де аьлларг. Балакха а, БалиІама а сагІа доккхучу хІора меттигна тІе цхьацца старгІа а, цхьацца ка а сагІина доккхура.
3БалиІама Балакхе элира: «Хьо хьайн дийнаташ дагоран сагІина уллохь Іе, ткъа со кхечу метте дехьавер ву. Веза Эла суна дуьхьалван тарло. Цо суна мел гайтинарг Аса хьоьга дІаэр ду». БалиІам ерзинчу лакхенна тІе вахара.
4Цига Дела веара БалиІамна хьалха. «Аса сагІа доккху ворхІ меттиг кечйина, – элира БалиІама, – царна хІоранна тІехь цхьацца старгІа а, цхьацца ка а сагІина лерина багийна ас».
5ТІаккха Везачу Эло, Балакхе дІаала дезарг бага а диллина, БалиІаме Балакх волчу юхаверза элира.
6БалиІам юхавирзича, Балакх хІинца а дийнаташ дагоран сагІа доккхучохь лаьтташ вара. Цуьнца цхьаьна лаьтташ бара берриге муабахойн баьччанаш а.
7Делера болу хІара хаам бира БалиІама:
«Балакха со Арам-махкара схьавалийра,
муабахойн паччахьо со малхбалехь болчу лаьмнашкара схьакхайкхира,
„Схьа а волий, неІалт кхайкхадехьа Якъубан тІаьхьенна,
сардам боллахьа Исраилан халкъана!“ – аьлла.
8Амма Дала неІалт ца кхайкхийнчунна
аса муха кхайкхор ду неІалт?
Ткъа Везачу Эло сардам ца боьллинчунна
аса муха буллур бу сардам?
9Ломан боххьера дІахьаьжча а, го суна и халкъ,
лекхачу гунаш тІера а хьоьжу со цуьнга.
И халкъ дІакъаьстина дехаш ду,
кхечу къаьмнашна юкъа а ца догІу иза.
10Хьаьнга дагардалур дара чан санна дукха долу Якъубан халкъ?
Исраилан халкъан доьалгІа дакъа а хьаьнга дагардалур дара?
Делан лаамехь волчун санна дІакхалхар хилахьара сан а!
Цу халкъан санна чаккхе хилахьара сан а!»
11Балакха БалиІаме элира: «Ахьа суна дийриг хІун ду те? Аса сайн мостагІашна неІалт кхайкхадайтархьама схьавалийна хьо, ткъа хьо уьш декъалбеш ву?»
12БалиІама, цунна жоп а луш, элира: «Везачу Эло сайга дІаала аьлларг ма-дарра дІаала ца деза ткъа аса?»
БалиІама шозлагІа бина Делера хаам
13Балакха БалиІаме элира: «Соьца кхечу метте дІаволахь, цигара гур дара хьуна и халкъ, дерриге а ца гуш, ткъа цуьнан дакъа гур дара. Оцу меттера дІа сан дуьхьа неІалт кхайкхадехьа царна».
14Балакха Пасги-лам тІехь йолчу Цапим-аренга валийра БалиІам. Цигахь цо, сагІа доккху ворхІ меттиг а кечйина, цхьацца старгІа а, ка а беана, сагІа даьккхира.
15БалиІама Балакхе элира: «Хьо кхузахь дийнаташ дагоран сагІина юххехь Іе, ткъа со дехьаволу, Далла дуьхьал а хІуттуш».
16ТІаккха Везачу Эло, БалиІамна дуьхьал а веана, Балакхе дІаала дезарг бага а диллина, БалиІаме Балакх волчу юхаверза элира.
17БалиІам юхавеача, Балакх дийнаташ дагоран сагІина юххехь лаьтташ вара, цуьнца цхьаьна муабахойн баьччанаш а бара. Шена тІевогІу БалиІам а гина, Балакха цуьнга хаьттира: «ХІун боху Везачу Эло?»
18БалиІама жоп делира:
«Балакх, хьала а гІаттий, ладогІа соьга!
ЛадогІа соьга Ципуран кІант Балакх!
19Дела адам дац, Цо аьшпаш ца бутту.
Иза адамех схьаваьлла вац, Цо Шена дагадеанарг ца хуьйцу.
Ша йинчу чІагІонца ца лела ткъа Иза?
Ша дийр ду аьлларг кхочушдийр дац ткъа Цо?
20И халкъ декъалдар тІедиллина суна.
Дала уьш декъалбина хилча, сан йиш яц иза хийца.
21Якъубан тІаьхьенна зулам хирг хилар гуш дац,
Исраилан халкъана бохам хирг хилар гуш дац.
Церан Веза Дела цаьрца ву!
Уьш баккхийберца кхойкхуш бу,
Иза шайн Паччахь хиларна.
22Дала Мисар-махкара арадаьккхина и халкъ,
бугІанан маІашкахь болу ницкъ а болуш.
23Якъубан тІаьхьенна дуьхьал лелийна бозбунчаллаш а кхочушхир дац,
Исраилан халкъана дуьхьал тесна пал а кхочушхир бац.
Шен хенахь Якъубах лаьцна наха дуьйцур ду,
Исраилах лаьцна эр ду: „Иштта хІума дина-кх Дала!“
24И халкъ стен лом санна дІахІутту,
шен ижу дІакхаллалц паргІат ца долу а,
ша хІаллакдинчеран цІий дІамаллалц дІа ца дуьжу а
лом санна хьалагІотту иза».
25Балакха БалиІаме элира: «Ахьа я неІалт ма кхайкхаде цу халкъана я иза декъал а ма де».
26БалиІама жоп делира Балакхе: «Ца элира ткъа аса хьоьга, Везачу Эло сайга де аьлларг дийр ду аса аьлла?»
БалиІама кхозлагІа бина Делера хаам
27ТІаккха Балакха элира БалиІаме: «Валохьа, аса хьо кхечу метте вуьгур вара. Дела реза хила тарло, оцу меттера сан дуьхьа хьоьга царна неІалт кхайкхадайта!»
28Балакха ПаІор цІе йолчу, яьссачу арахьа бирзина болчу ломан боххье вигира БалиІам.
29«СагІа доккху ворхІ меттиг суна кеч а яй, ворхІ старгІа а, ворхІ ка а суна кечбе», – элира БалиІама.
30Балакха кхочушдира шега БалиІама аьлларг. Цо сагІа доккхучу хІора меттигна тІехь, цхьацца старгІа а, ка а буьйш, сагІа даьккхира.
24
1БалиІамна гора, Исраилан халкъ декъалдар Везачу Элана тамехь хилар, цундела цо, ша хьалха шозза деш ма-хиллара, пал а ца тосуш, шен юьхь яьссачу аренгахьа ерзийра.
2Яьссачу аренга дІахьаьжча, БалиІамна дерриг а Исраилан халкъ гира, шен тайпанашца, меттамотт а хІоттийна, лаьтташ. Делан Са доьссира БалиІамна тІе.
3БалиІама хІара дешнаш элира:
«БеІаран кІанта БалиІама бина Делера хаам а,
сирла бІаьргаш болуш волчун хаам а бу хІара.
4Делан дешнаш хезаш волчун хаам бу хІара.
Нуьцкъалчу Дала сайна хьалха хІоттийна сурт,
лаьтта а вужий, дІабиллинчу бІаьргашца го суна.
5Якъубан халкъ! Мел хаза ду-кх хьан четарш!
Исраилан халкъ! Ма хаза ю-кх хьан хІусамаш!
6ТогІеш санна, дІасаяьржина уьш,
хин йистошкара бошмаш санна, ю уьш!
Везачу Эло дІадоьгІна долу хаза хьожа йоуьйту сарап санна, ю уьш!
Хиш долчохь лаьтташ долу баганан дитташ санна, ю уьш!
7Церан чийлакаш
[14] чуьра хи лаьтта тІехъоьхур ду,
церан хІух схьабевллачарна алссам хи хир ду.
АгІаг-паччахьал а лакхара хир ву церан паччахь.
Сийлахь а хилла дІахІуттур ю церан паччахьалла!
8Дала Мисар-махкара арадаьккхина и халкъ.
БугІанан маІашкахь болу ницкъ бу цуьнгахь.
Шена дуьхьалдевлла халкъаш цоьсту цо,
мостагІчун даьІахкаш а оту цо,
шен пхерчий а кхуьссу цунна тІе.
9Дижина Іуьллучу лоьмах тера ду и халкъ.
Хьан доккхур дара иза меттах?
Хьо декъалвийриг декъала ву,
ткъа хьуна неІалт кхайкхош волчунна неІалт кхайкхор ду!»
10ТІаккха Балакх чІогІа дарвелира БалиІамна. Шен куьйгаш вовшах а тухуш, цо БалиІаме элира: «Аса сайн мостагІашна неІалт хьажо схьавалийнера хьо, ткъа ахьа хІинца кхозлагІа а уьш декъалбеш бу.
11Хьайн цІа дІагІо! Со, хьоьга болчу ларамна, хьуна совгІаташ дала воллура, амма Везачу Эло ваьккхи хьо цу совгІатех».
12БалиІама Балакхе элира: «Аса ца аьллера ткъа ахьа суна тІебахкийтинчу геланчашка:
13Нагахь Балакха детих а, деших а дуьзна долу шен паччахьан цІа суна луш хилча а, Везачу Эло бохучунна тІера а ваьлла, Цо магийтина доцу жима я доккха цхьа а хІума дан йиш яц сан. Везачу Эло сайга схьабоххург бен дІаэр дац аса!»
БалиІама шега Делера тІаьххьара хилла хаам дІабовзийтар
14«ХІинца со сайн халкъана тІе юхавоьрзу, амма хьуна дІахаийта лаьа суна. Аса дуьйцур ду хьоьга Исраилан халкъо хьох а, хьан халкъах а ден долчух лаьцна».
15БалиІама хІара дешнаш дІаэлира:
«БеІаран кІанта БалиІама бина Делера хаам а,
Сирла бІаьргаш болуш волчун хаам а бу хІара.
16Делан дешнаш хезаш волчун хаам бу хІара,
Веза Воккха Дела шена вевзаш волчу.
Нуьцкъалчу Дала сайна хьалха хІоттийна сурт,
лаьтта а воьжна, дІабиллинчу бІаьргашца го суна.
17Суна иза го, амма иза хІинцца дац.
Со цуьнга хьоьжу, амма иза гергга вац.
Цхьа Седа хьалабер бу Якъубан тІаьхьенах.
Паччахь вогІур ву Исраилан халкъана юкъара.
Цо муабахойн бІаьштигаш а отур ю,
ШатІин ерриге тІаьхье а хьоьшур ю.
18Цо Эдом-мохк а дІалоцур бу,
шен мостагІа долу СеІиран халкъ а дІалоцур ду.
Ткъа Исраилан халкъан ницкъ совбер бу.
19Якъубан тІаьхьенах схьавер ву цхьа урхалхо,
ткъа гІалара шаьш кІелхьарбевлларш хІаллакбийр бу цо».
20Цу хенахь БалиІамна Іамалекхахой гира. Цо иштта дешнаш элира:
«Массо а къаьмнашна юкъахь
Іамалекхахойн къам хьалхарниг ду,
амма эххар а иза дакъазадер ду!»
21Цул тІаьхьа кхенахой гира БалиІамна, цо иштта дешнаш элира:
«Шу Іаш долу меттиг онда дІахІоттийна.
Шун бен тархан лакхенгахь бина бу.
22Делахь а шу, кхенахой, дІадохур ду,
Ашура шу йийсаре дуьгучу дийнахь!»
23Цул тІаьхьа БалиІама иштта дешнаш элира:
«ЭхІ, Дала и дерриге а дича, мила вахалур ву те?
24Хитам-гІайре йолчуьра хІордкеманаш догІур ду.
Цара толам боккхур бу Ашуран а, Іебаран а халкъашна тІехь,
амма уьш шаьш а хІаллакьхир бу!»
25БалиІам, хьала а гІаьттина, шен цІа дІавахара, ткъа Балакх, шен новкъа а ваьлла, дІавахара.
25
Исраилхоша Шитим-меттехь цІушна Іамалъяр
1Шитим олучу меттехь шаьш меттамотт хІоттийна Іаш болчу хенахь, исраилхой муабахойн зударшца лела буьйлабелира.
2Муабахойн зударша шайн цІушна лерина хІитточу сагІанийн тойнашка исраилхой кхойкхура. Исраилхоша цаьрца цхьаьна сагІина деанарг а доура, церан цІушна Іибадат а дора.
3Иштта, цигахь БаІал-ПаІор цІе йолчу цІунна Іамал ян буьйлабелира исраилхой. ТІаккха Веза Эла чІогІа дарвелира Исраилан халкъана.
4Мусага Везачу Эло элира: «Цу халкъан куьйгалхой берриш а, дІа а леций, байа а байий, дийнан серлонгахь Везачу Элана хьалха ирхъохка. ТІаккха Везачу Эло дерриге а Исраилан халкъана Шен дарвалар дІадоккхур ду».
5Мусас исраилхойн кхелахошка элира: «Шух хІораммо а шайна юкъара БаІал-ПаІор-цІунна Іамал ян буьйлабелларш байа».
6Юха, Муса а, дерриг а Исраилан халкъ а гуламан четарна чуволлучохь тийжаш лаьтташ долчу хенахь, царна массарна а гуш, цхьана исраилхочо маданхойх йолу цхьа зуда шен вежаршна ялийра.
7Шена и дерриг а гича, динан ден АхІаронан кІентан ЭлиІазаран кІанта Пайнехьаса, гулам а битина, шен гоьмукъ схьаийцира.
8Оцу исраилхочунна тІаьххье четар чу а ваьлла, цунах а, цуьнца йолчу зудчух а шен гоьмукъ чекх а баьккхина, и шиъ дийра Пайнехьаса. Цо и дешшехь, исраилхой хІаллак а беш, царна юкъахь даьржина долу ун сецира.
9Цу даьржинчу уьнах велларг ткъе виъ эзар стаг вара.
10Везачу Эло Мусага элира:
11«Динан ден АхІаронан кІентан ЭлиІазаран кІанта Пайнехьаса, исраилхошна юкъахь церан харцделанашка йолу Сан эмгаралла кхиамца гучу а йоккхуш, Исраилан халкъе йолу Сан дералла дІаерзийра. И бахьана долуш Аса и халкъ хІаллак ца дира, Сайн эмгаралла хиллехь а.
12Цундела ахьа Пайнехьасе дІахаийта, Аса бертан весет цуьнга до алий.
13Цуьнга а, цуьнан ерриге тІаьхьене а весет до Аса, уьш массо а заманахь динан дай хир бу аьлла, хІунда аьлча шен Делан дуьхьа иза кхиамца лелара, исраилхойн къинош дІа а дохуьйтуш».
14Маданхойн зудчуьнца вийна волу исраилхо ШимІин тІаьхьенах болчу нехан куьйгалхо вара. Салун кІант Зимари вара иза.
15Ткъа йийначу маданхойх йолчу зудчун цІе Кузаби яра. Иза маданхойн цхьана тукхаман куьйгалхо волчу Цурин йоІ яра.
16Везачу Эло Мусага элира:
17«Маданхошка инкарло йолуш а хила, уьш байа а байа,
18хІунда аьлча шайн мекарлонца цара а шайн шуьга йолу инкарло гайтина. Цара шу ле ма дира, ПаІор олучу меттехь хиллачу гІуллакха тІехь а, маданхойн баьччанан йоІ йолчу Кузабица доьзна долчу гІуллакха тІехь а. ПаІорехь хилларг бахьанехь нахана ун кхеттачу хенахь Кузаби, гоьмукъ а Іоьттина, йийнера».
26
Исраилан халкъ шозлагІа дагардар
1Ун кхеттачул тІаьхьа Мусага а, динан ден АхІаронан кІант волчу ЭлиІазаре а Везачу Эло элира:
2«Дерриг а Исраилан халкъан, иза дагар а деш, хьесап де, церан доьзалшка хьаьжжина. Исраилхойн эскарехь гІуллакх дан мегаш волчу, ткъа шо а, цул лакхара а хан йолчу хІора боьршачу стеган цІе дІаязъе».
3Шаьш Муаби-мехкан аренашкахь, Ерихон-гІалина юххерчу Йордан-хин йистехь, долчу хенахь, Мусас а, динан дас ЭлиІазара а халкъе элира:
4«Везачу Эло Мусана тІедиллина ма-хиллара, ткъа шо а, цул лакхара а хан йолу хІора боьрша стаг дІаязве».
Мисар-махкара арабевлла исраилхой хІорш бара:
5Исраилан дуьххьарлера доьзалхо волчу Раабанан тІаьхье иштта яра: Хьанахах бевллера хьанахахой, Палух – палухахой,
6Хьацраних – хьацранихой, Кармах – кармахой.
7Иштта дара Раабанан гаранаш. Уьш, багарбича, шовзткъе кхо эзар ворхІ бІе ткъе итт стаг вара (43730).
8Палун кІант вара Элиаб.
9Элиабан кхо кІант вара: Намуал, Датан, Абирам. Халкъо схьахаьржина болу уьш, Мусана а, АхІаронна а дуьхьал а бевлла, Кхорахьна тІаьхьахІиттинчарна юкъабогІура, цара Везачу Элана дуьхьало ечу хенахь.
10Цу хенахь, латта декъа а делла, уьш а, Кхорахь а лаьтто дІакхаьллира. Цаьрца цхьаьна Кхорахьна тІаьхьахІоьттина халкъ а делира, и ши бІе шовзткъе итт стаг цІеро вагийча. Исраилан халкъана дІахьедаран билгало хилира царах.
11Ткъа Кхорахьан тІаьхье дийна йисира.
12ШимІин тІаьхьенан гаранаш иштта дара: Намуалах бевллера намуалхой, Яминах – яминхой, Якинах – якинхой.
13Зерахьах бевллера зерахьахой, Шаулах – шаулхой.
14Иштта дара ШимІин гаранаш. Уьш, багарбича, ткъе ши эзар ши бІе стаг вара (22200).
15Гадин тІаьхьенан гаранаш иштта дара: Цепонах бевллера цепонхой, Хьагих бевллера хьагихой, Шуних – шунихой,
16Озних – ознихой, Іерах – Іерихой,
17Ародих – ародихой, Ариэлих – ариэлахой.
18Иштта дара Гадин гаранаш. Уьш, багарбича, шовзткъа эзар пхи бІе стаг хилира (40500).
19Іаьр а, Онан а ЯхІудан кІентех шиъ вара. Ткъа уьш КанаІан-махкахь дІакхелхинера.
20ЯхІудан тІаьхьенан гаранаш иштта дара: Шейлин тІаьхьенах бевллера шейлахой, Парасах – парасхой, Зерахьах – зерахьахой.
21Парасан тІаьхье иштта яра: Хьацраних бевллера хьацранихой, Хьамалах – хьамалхой.
22Иштта дара ЯхІудан гаранаш. Уьш, багарбича, кхузткъе ялхитта эзар пхи бІе стаг хилира (76500).
23Иссарханан тІаьхьенан гаранаш иштта дара: ТовлаІах бевллера товлаІхой, Пувех – пувахой,
24Яшабах – яшабхой, Шимронах – шимронхой.
25Иштта дара Иссарханан гаранаш. Уьш, багарбича, кхузткъе виъ эзар кхо бІе стаг хилира (64300).
26Забулан тІаьхьенан гаранаш иштта дара: Серадах бевллера серадхой, Элонах – элонхой, Яхьлаалах – яхьлаалхой.
27Иштта дара Забулан гаранаш. Уьш, багарбича, кхузткъа эзар пхи бІе стаг хилира (60500).
28Юсупан тІаьхьенан гаранаш цуьнан ши кІант волчу Маннашехула а, Эпраймехула а дара.
29Маннашан тІаьхье иштта яра: Макирах бевллера макирхой. Макиран кІант хилла ГалІад. ГалІадах бевллера галІадхой.
30ГалІадан тІаьхье иштта хилла: ЙиІазарх бевллера йиІазархой, ткъа Хьелакхах – хьелакхахой,
31Асриалах – асриалхой, Шехемах – шехемхой,
32ШамидаІах – шамидаІхой, Хьепарах – хьепархой.
33Хьепаран кІант волчу Цалпихьадан кІентий бацара, йоІарий бен. Цалпихьадан йоІарийн цІераш хІорш яра: Махьила, НуІат, Хьугила, Малка, Тирца.
34Иштта дара Маннашан гаранаш. Уьш, багарбича, шовзткъе шийтта эзар ворхІ бІе стаг вара (52700).
35Эпрайман тІаьхье шен гаранашца иштта яра: Шутлахьих бевллера шутлахьихой, Бахрих – бахрихой, Тахьанах – тахьанхой.
36Шутлахьин тІаьхье иштта яра: Іаьранах бевллера Іаьранхой.
37Иштта дара Эпрайман гаранаш. Уьш, багарбича, ткъе шийтта эзар пхи бІе стаг вара (32500).
Иза яра Юсупан ерриге а тІаьхье цуьнан гаранашца.
38Бен-Яманан тІаьхьенан гаранаш иштта дара: БулаІах бевллера булаІхой. Ашбелих – ашбелихой, Ахьирамах – ахьирамхой,
39Шапу-Памах бевллера шапумхой, Хьупамах – хьупамхой.
40БулаІан кІентий бара: Арди, НаІаман. Ардих бевллера ардихой, НаІаманах – наІаманхой.
41Иштта дара Бен-Яманан тІаьхье шен гаранашца. Уьш, багарбича, шовзткъе пхи эзар ялх бІе стаг вара (45600).
42Данан тІаьхьенан гара иштта дара: Шухьамах бевллера шухьамхой. Иза дара Данан гара.
43Шухьаман тІаьхьенах берш багарбича, уьш берриш кхузткъе виъ эзар виъ бІе стаг вара (64400).
44Ашаран тІаьхьенан гаранаш иштта дара: Иманих бевллера иманихой, Ишвих – ишвихой, БериІах – бериІхой.
45БериІан тІаьхьенах бевлларш хІорш бара: Хьебарх бевллера хьебархой, Малкиалх – малкиалхой.
46Ашаран йоІан цІе яра Серахь.
47Иштта дара Ашаран гаранаш. Уьш, багарбича, шовзткъе кхойтта эзар виъ бІе стаг вара (53400).
48Напталан тІаьхьенан гаранаш иштта дара: Яхьциалах бевллера яхьциалхой, Гуних – гунихой,
49Йицарх – йицархой, Шиламах – шиламхой.
50Иштта дара Напталан гаранаш. Уьш, багарбича, шовзткъе пхи эзар виъ бІе стаг вара (45400).
51Багарбинчарна юкъабаханчу исраилхойн терахь дара ялх бІе цхьа эзар ворхІ бІе ткъе итт стаг (601730).
52Везачу Эло Мусага элира:
53«ТІаьхьенна гуттаренна а делла латта дІасадекъа деза, оцу гаранашна лаьттан дакъош кхачийтархьама, церан терахье хьаьжжина.
54Гара доккха делахь, цунна лаьттан доккхах долу дакъа а кхачийта, ткъа жима гара делахь, дакъа а жимах дерг кхачийта. Царна хІоранна а кхочун долу лаьттан дакъа дагардинчу халкъе хьаьжжина хилийта.
55Кхаж а тосуш, латта дІасадекъа. ХІора гаранна, шен тайпанан ден цІаре хьаьжжина, махкахь долу лаьттан дакъа кхочур ду.
56Доккхачу а, жимачу а тайпанашна юкъахь лаьттан дакъош кхаж тасарца дІасадоькъур ду».
57Левихойн тІаьхьенах багарбинарш шен гаранашца иштта бара: ГІиршанах бевллера гІиршанхой, КхахІатах – кхахІатхой, Мерарих – мерарихой.
58Левин гаранаш иштта дара: Ливанин гара, Хьевронан гара, Махьлин гара, Мушхьин гара, Кхорахьан гара. КхахІатан хилира кІант Іамрам.
59Іамраман зудчун цІе Йохабадат яра. Иза а яра Левин тайпанах схьаяьлла. Иза Мисар-махкахь дуьнен чу яьллера. Іамраман а, Йохабадатан а ши кІант вара: АхІарон а, Муса а. Иштта цхьа йоІ а яра церан, цу шина кІентан йиша йолу Марем.
60АхІаронан кІентий хІорш бара: Надаб, АбихІу, ЭлиІазар, Итамар.
61Ткъа Надаб а, АбихІу а велира, хІунда аьлча Везачу Эло магийна йоцучу цІергахь даьккхинера цу шиммо Везачу Элана лерина сагІа.
62Дерриге а цхьа бутт цул лакхара а хан йолу халкъ дагардича, царна юкъахь боьршачу нахах ткъе кхоъ эзар стаг хилира. Левихой дерриге а Исраилан халкъаца цхьаьна багар ца бинера, хІунда аьлча исраилхошна юкъахь царна лаьттан дакъа ца кхаьчнера.
63Оццул дара Мусас а, динан дас ЭлиІазара а дагардина долу Муаби-мехкан аренашкахь, Ерихон-гІалина юххехь долчу Йордан-хин йистехь хилла долу Исраилан халкъ.
64Тохара хьалха Синай яьссачу арахь Мусас а, динан дас АхІарона а дагардинчарах цхьа а адам хІинца дагардинчу халкъана юкъахь дацара.
65Везачу Эло хІетахьлерчу исраилхошка аьллера, уьш яьссачу арахь берриге а хІаллакьхир бу. Царах цхьа а дийна ца виснера, Епунин кІант Килаб а, Нунин кІант ЮшаІ а воцург.
27
Цалпихьадан йоІарий
1Хьепаран кІентан а, ГалІадан кІентан а, Макиран кІентан а, Маннашан кІентан а, Юсупан кІант волчу Цалпихьадан пхи йоІ яра: Махьила, НуІат, Хьугила, Малка, Тирца.
2И зударий, гуламан четаран чуволлучу метте а баьхкина, Мусана а, динан дена ЭлиІазарна а, халкъан куьйгалхошна а, дерриг Исраилан халкъана а хьалха дІахІиттира. Цара элира:
3«Яьссачу арахь тхан да велира. Везачу Элана дуьхьалваьллачу Кхорахьна тІаьхьахІиттинчу нахана юкъахь вацара иза, ткъа шех даьлла къа бахьана долуш веллера иза. Тхан ден кІентий бацара.
4Тхан ден кІентий ца хиларна, цуьнан цІе дуьнен чуьра дІаяйа езий те? Тхан ден вежаршна юкъахь тхуна а лаьттан дакъа кхачийтахьара».
5Мусас и гІуллакх Везачу Элана тІедаьхьира.
6Везачу Эло Мусага жоп делира:
7«Цалпихьадан йоІарша нийса боху. Церан ден вежаршна юкъахь царна а лаьттан дакъа кхачийта. Церан дена догІуш хилла долу лаьттан дакъа цуьнан метта царна кхачаде.
8Ткъа Исраилан халкъана тІе а дуьллуш, хІара дІахьедар де: „Нагахь цхьаннан кІант ца хиллехь, иза велча, цу стеган лаьттан дакъа цуьнан йоІана дІадала деза.
9Ткъа нагахь стеган йоІ а ца хиллехь, цу стеган лаьттан дакъа цуьнан вежаршна дІадала деза.
10Нагахь санна цу стеган вежарий ца хиллехь, цуьнан лаьттан дакъа дІадала деза цуьнан ден вежаршна.
11Ткъа нагахь санна цу стеган ден вежарий ца хиллехь, и лаьттан дакъа цуьнан гаранехь уггаре а юххера волчу гергарчу стагана дІадала деза, иза цуьнан дола а доккхуш. Веза Эла волчу Аса Мусана тІедиллина ма-хиллара, исраилхошна юкъахь долу парз хир ду иза“».
Мусана тІаьхьа ЮшаІ дІахІоттар
(Карлабаьккхинарг 31:1-8)
12Везачу Эло Мусага элира: «Іабарим цІе йолчу лаьмнийн регІахь болчу хІокху лома тІе а валий, цу тІера дІахьажа Аса Исраилан халкъана луш долчу лаьтте.
13Цу лаьтте дІахьаьжначул тІаьхьа, хьо дІа а кхелхина, хьайн дайх дІакхетар ву, хьан ваша АхІарон дІа-ма-кхеттара,
14хІунда аьлча Цин цІе йолчу яьссачу арахь хиш долчу меттехь халкъ карзахдаьллачу хенахь, ахьа а, АхІарона а, Аса шуьшинна тІедиллинчунна дуьхьал а волуш, халкъана хьалха Сан возалла къобал ца дира». (Уьш дара Цин цІе йолчу яьссачу арахь долчу Мериба-Кхадеш-шовданан хиш.)
15Мусас Везачу Эле жоп делира:
16«Ва Веза Эла, муьлххачу а дегІана чохь долчу синан Дела, хІокху халкъана тІехь куьйгалхо хила везарг къобалвехьа,
17халкъ дІадуьгун волу а, тІом бечу хенахь нахана тІехь урхалла ден волу а, Везачу Элан халкъ Іу воцу жа санна ца дисийтархьама».
18ТІаккха Везачу Эло Мусага элира: «Шена чохь доьналлин са долуш волчу Нунин кІантана ЮшаІана хьайн куьйгаш тІедахка.
19Иза, динан дена ЭлиІазарна хьалха а, дерриге а халкъана хьалха а дІа а хІоттавай, царна хьалха урхаллин гІуллакх дарна къобалве.
20Хьайн олаллин дакъа ло цунна, Исраилан дерриге а халкъ цунна муьтІахь хилийтархьама.
21ЮшаІ динан да волчу ЭлиІазарца воьзна хир ву, хІунда аьлча ЮшаІана тІера ЭлиІазара Везачу Эле хаттар дийр ду Урим цІе йолчу безачу тІулгаца. Везачу Элан тІедилларца ЮшаІ а, дерриге а Исраилан халкъ а тІаме дІагІур ду я юхадоьрзур ду».
22Везачу Эло шена тІедиллинарг кхочушдира Мусас. Динан дена ЭлиІазарна а, дерриг халкъана а хьалха дІахІоттийра цо ЮшаІ.
23ЮшаІана тІе шен куьйгаш а дехкина, иза къобалвира Мусас, Везачу Эло шена тІедиллина ма-хиллара.
ХІора дийнахь доху сагІанаш
(Арадаккхар 29:38-46)
28
1Везачу Эло Мусага элира:
2«Исраилхошна тІе а дуьллуш, ахьа иштта дІаала: „Варелаш! Билгалъяьхначу хенашкахь Суна лерина долу Сан кхачанан сагІанаш дахалаш. И сагІанаш цІера тІехь даха дезаш ду, ткъа церан хьожа Суна тамехь хир ю“.
3Цаьрга иштта дІаала: „ЦІера тІехь аша Везачу Элана лерина даккха дезаш долу сагІа хІара ду: хІора денна бан беза дийнаташ дагоран сагІина лерина шо кхаьчна болу шайна тІехь цхьа а сакхт доцу ши боьрша Іахар.
4Цхьа Іахар Іуьйранна баго беза, шолгІаниг – суьйранна.
5ХІора сагІанца кІен сагІина лерина дан деза шех хІинан доьалгІа дакъа тоьлла долчу зайтдаьттанца эдина долу бархІ кад тоьлла дама.
6Иза ду хІора дийнахь доккху дагоран сагІа, Синай-лома тІехь долийна долу. Иза цІера тІехь даьккхина сагІа ду, ткъа цуьнан хьожа Везачу Элана тамехь ю.
7Иштта дийнаташ дагоран сагІа доккхучу хенахь чагІаран сагІа а даккха деза. ХІора Іахарца цхьаьна дан деза хІинан доьалгІа дакъа долу чагІар. Иза Везачу Элана лерина сагІа ду, езачу меттехь дотта деза иза.
8Шаьш Іуьйранна доккхуш ма-хиллара, суьйранна а даккха деза аша дагоран сагІа, шолгІа Іахар а багош, цуьнца цхьаьна кІен сагІа а, чагІаран сагІа а доккхуш. Иза хир ду Везачу Элана тамехь йолу хьожа йохуьйту цІера тІехь даьккхина сагІа“».
Шоьтан дийнахь доху сагІанаш
9«Далла леринчу шоьтан дийнахь а бан беза шо кхаьчна болу ши боьрша Іахар, шайна тІехь цхьа а сакхт доцуш болу. Цуьнца цхьаьна кІен сагІина лерина дан деза зайтдаьттанах эдина долу ялхитта кад тоьлла кІен дама а, цуьнца цхьаьна чагІаран сагІина лерина чагІар а.
10ХІора дийнахь доккхучу сагІина а, цуьнца догІучу чагІаран сагІина а тІетоьхна дохуш долу Далла леринчу шоьтан деношкахь шатайпа доху дагоран сагІа ду иза».
Бутт цІинлучу хенахь доху дагоран сагІанаш
11«ХІора беттан хьалхарчу дийнахь Везачу Элана лерина дийнаташ дагоран сагІанаш даха. Иштта дийнаташ дан деза аша: шайна тІехь цхьа а сакхт доцу ши старгІа, цхьа ка, шо кхаьчна болу ворхІ боьрша Іахар.
12ХІора старгІица цхьаьна кІен сагІина лерина зайтдаьттанах эдина долу цхьа сахь тоьлла кІен дама а дан деза аша. Ткъа коьмаца дан деза кІен сагІина лерина зайтдаьттанах эдина долу ялхитта кад тоьлла кІен дама.
13Иштта хІора Іахарца дан деза кІен сагІина лерина долу зайтдаьттанах эдина бархІ кад тоьлла кІен дама. Иза цІера тІехь даьккхина долу дагоран сагІа ду, ткъа цуьнан хьожа Везачу Элана тамехь ю.
14ЧагІаран сагІина лерина цхьана старгІица цхьаьна аххІин чагІар а, коьмаца цхьаьна хІинан кхоалгІа дакъа чагІар а, цхьана Іахарца цхьаьна хІинан доьалгІа дакъа чагІар а дан деза. Цу тайпана дийнаташ дагоран сагІа даккха деза шеран хІора бутт болалучу хенахь.
15Шаьш хІора дийнахь дохучу дийнаташ дагоран а, чагІаран а сагІанел сов Везачу Элана лерина къинан сагІина лерина цхьа бож яло еза аша».
Пасахьан дезачу дийнахь доху сагІанаш
(Іамалъяр 23:5-14)
16«Шеран хьалхарчу беттан дейтталгІачу дийнахь Везачу Элана лерина Пасахьан дезде хир ду.
17Ткъа цу беттан пхуьйтталгІачу дийнахь кхин дезде а долалур ду. ВорхІ дийнахь совсоза болчу бедах деттина бепиг даа деза.
18Цу дезачу денойн хьалхарчу дийнахь беза гулам дІахІотто беза аша. Цу дийнахь вукху деношкахь санна болу болх ма бе.
19ЦІера тІехь даьккхина сагІа санна, Везачу Элана лерина дийнаташ дагоран иштта сагІа даккха: ши старгІа а, цхьа ка а, шо кхаьчна болу ворхІ Іахар а. Уьш тІехь цхьа а сакхт доцуш хила беза.
20Иштта цаьрца цхьаьна кІен сагІина лерина зайтдаьттанах эдина долу тоьлла кІен дама а кечде: хІора старгІица ткъе биъ кад дама, коьмаца ялхитта кад дама,
21ткъа ворхІ Іахарх хІоранца бархІ кад дама.
22Къинан сагІина лерина цхьа бож яло еза, шайн дуьхьа къинош дІадахаран Іадат кхочушдархьама.
23ХІора дийнахь, шаьш дохучу Іуьйренан дагоран сагІанел совдахий дахалаш хІара сагІанаш.
24Иштта кІиранан хІора дийнахь кечделаш шайх йогІу хаза хьожа Везачу Элана тамехь хуьлу а, цІера тІехь даьхна долу а хІара кхачанан сагІанаш. Шаьш хІора дийнахь дохучу дийнаташ дагоран сагІанел совдахий даха и сагІанаш.
25Цул тІаьхьа ворхІалгІачу дийнахь а беза гулам дІахІотто беза аша. Цу дийнахь вукху деношкахь санна болу болх ма бе».
Ялта чудерзоран дезачу денна лерина доху сагІанаш
(Іамалъяр 23:15-22)
26«Дуьххьарлера ялта схьаэцаран де долчу, ШавуІот цІе йолчу дезачу дийнахь, шайн керлачу ялтих Везачу Элана лерина кІен сагІа шаьш даьккхича, аша беза гулам дІахІоттабе, ткъа вукху деношкахь санна болу болх ма бе.
27Шех йогІу хаза хьожа Везачу Элана тамехь хуьлуш долу дийнаташ дагоран иштта сагІа даккха: ши старгІа а, цхьа ка а, шо кхаьчна болу ворхІ боьрша Іахар а.
28Цаьрца цхьаьнадогІу кІен сагІанаш а даха: хІора старгІица зайтдаьттанах эдина долу ткъе биъ кад тоьлла кІен дама а, коьмаца ялхитта кад дама а,
29ткъа хІора Іахарца бархІ кад дама а.
30Иштта къинан сагІина лерина цхьа бож яло еза, шайн дуьхьа къинош дІадахаран Іадат кхочушдархьама.
31Цу тайпана, хІора Іуьйранна дохуш долчу дийнаташ дагоран а, кІен а сагІанел совдахий, да Суна уьш, церан чагІаран сагІа а доккхуш. Аша сагІина далош долу дийнаташ шайна тІехь цхьа а сакхт доцуш хила деза».
Локхучу маІийн деза де
(Іамалъяр 23:23-25)
29
1«ВорхІалгІачу беттан хьалхарчу дийнахь, аша беза гулам дІахІоттабе. Цу дийнахь вукху деношкахь санна болу болх ма бе. Локхучу маІийн деза де хир ду шуна.
2Везачу Элана тамехь йолу хаза хьожа хьалайохуьйту дийнаташ дагоран сагІа иштта даккха: цхьа старгІа а, цхьа ка а, шо кхаьчна болу ворхІ боьрша Іахар а. Массо а и дийнаташ шайна тІехь сакхт доцуш хила деза.
3Цаьрца цхьаьна кІен сагІина лерина зайтдаьттанах эдина долу тоьлла кІен дама а кечде: хІора старгІица ткъе биъ кад дама, коьмаца ялхитта кад дама,
4ткъа ворхІ Іахарх хІоранца дан деза бархІ кад дама.
5Къинан сагІина лерина цхьа бож яло еза, шайна тІера къинош дІадахаран Іадат кхочушдайтархьама.
6Везачу Эло тІедиллина ма-хиллара, хІора баттахь дохучу дийнаташ дагоран сагІанел а, цуьнца цхьаьна дохучу кІен сагІанел а, хІора дийнахь дохучу дийнаташ дагоран сагІанел а, цуьнца цхьаьна дохучу кІен а, чагІаран а сагІанел а сов доккхуш ду хІара сагІа. Иза цІера тІехь даьккхина сагІа ду, ткъа цуьнан хьожа Везачу Элана тамехь хуьлу».
Къинош дІадахаран дийнахь доху сагІанаш
(Іамалъяр 23:26-32)
7«Оцу ворхІалгІачу беттан уьтталгІачу дийнахь аша беза гулам дІахІоттабе. Массо а хІуманна тІера марха а кхобуш, цхьа а тайпа болх ма бе цу дийнахь.
8Везачу Элана тамехь йолу хаза хьожа йогІу дийнаташ дагоран сагІа даккха: цхьа старгІа а, цхьа ка а, шо кхаьчна болу ворхІ боьрша Іахар а бай. Уьш тІехь сакхт доцуш хила деза.
9Цаьрца цхьаьна кІен сагІина лерина хІора дийнатца зайтдаьттанах эдина долу тоьлла кІен дама а кечде: хІора старгІица ткъе биъ кад дама, коьмаца ялхитта кад дама,
10Иштта оцу хІора ворхІ Іахарца дан деза бархІ кад дама.
11Къинош дІадахаран Іадат кхочушдечу хенахь шаьш дохучу къинан сагІанел а, хІора дийнахь аша дохучу дийнаташ дагоран а, цаьрца дохучу кІен а, чагІаран а сагІанел сов цхьа бож къинах долу сагІа санна яккха еза аша».
Кхалорийн дезачу деношкахь доху сагІанаш
(Іамалъяр 23:33-44)
12«ВорхІалгІачу беттан пхуьйтталгІачу дийнахь аша беза гулам дІахІоттабе. Кхечу деношкахь санна болу болх а ца беш, Везачу Элана лерина долу и дезде ворхІ дийнахь дазде аша.
13Шех хаза хьожа йогІу Везачу Элана тамехь хуьлу дийнаташ дагоран иштта сагІа даккха цІера тІехь: кхойтта старгІа а, ши ка а, шо кхаьчна болу бейтта боьрша Іахар а. И дийнаташ шайна тІехь сакхт доцуш хила деза.
14Цаьрца цхьаьна кІен сагІина лерина хІора дийнатца зайтдаьттанах эдина долу тоьлла кІен дама а кечде: кхойтта старгІанах хІоранца ткъе биъ кад дама, шина коьмах хІоранца ялхитта кад дама,
15бейтта Іахарх хІоранца бархІ кад дама.
16Къинан сагІина лерина яло еза цхьа бож. Уьш хир ду аша хІора дийнахь дохучу дагоран а, кІен а, чагІаран а сагІанел совдаьхна дохуш долу сагІанаш.
17ШолгІачу дийнахь яло еза шийтта старгІа а, ши ка а, шо кхаьчна болу бейтта Іахар а. Уьш шайна тІехь сакхт доцуш хила деза.
18СтаргІанашца а, койшца а, Іахаршца а цхьаьна, церан терахье хьаьжжина, кІен а, чагІаран а сагІанаш даха, шайна тІедиллина ма-хиллара.
19Ткъа хІора дийнахь шаьш дохучу дийнаташ дагоран а, кІен а, чагІаран а сагІанел совдаьккхина къинан сагІина лерина цхьа бож яло еза аша.
20КхозлагІчу дийнахь яло еза цхьайтта старгІа а, ши ка а, шо кхаьчна болу бейтта Іахар а. Уьш тІехь сакхт доцуш хила деза.
21Цаьрца цхьаьна дан деза кІен а, чагІаран а сагІанашна лерина долу хІума, ялийначу старгІанийн а, койн а, Іахарийн а терахье хьаьжжина, Везачу Эло тІедиллина ма-хиллара.
22Ткъа хІора дийнахь шаьш дохучу дийнаташ дагоран а, кІен а, чагІаран а сагІанел совдаьккхина къинан сагІина лерина цхьа бож яло еза аша.
23ДоьалгІачу дийнахь яло еза итт старгІа а, ши ка а, шо кхаьчна болу бейтта Іахар а. Уьш шайна тІехь сакхт доцуш хила деза.
24Цаьрца а дан деза кІен сагІина а, чагІаран сагІина а лерина дахьаш дерг. Везачу Эло тІедиллина ма-хиллара, ялийначу старгІанийн а, койн а, Іахарийн а терахье хьаьжжина, хила деза иза.
25Ткъа хІора дийнахь шаьш дохучу дийнаташ дагоран а, кІен а, чагІаран а сагІанел совдаьккхина къинан сагІина лерина цхьа бож яло еза аша.
26ПхоьалгІачу дийнахь яло еза исс старгІа а, ши ка а, шо кхаьчна болу бейтта Іахар а. Уьш тІехь сакхт доцуш хила деза.
27Цаьрца а дан деза кІен а, чагІаран а сагІанашна дахьаш дерг. Везачу Эло тІедиллина ма-хиллара, сагІина лерина ялийначу старгІанийн а, койн а, Іахарийн а терахье хьаьжжина дан деза иза.
28Ткъа хІора дийнахь шаьш дохучу дийнаташ дагоран а, кІен а, чагІаран а сагІанел совдаьккхина къинан сагІина лерина цхьа бож яло еза аша.
29ЙолхалгІачу дийнахь яло еза бархІ старгІа а, ши ка а, шо кхаьчна болу бейтта Іахар а. Уьш тІехь сакхт доцуш хила деза.
30Цаьрца дан деза кІен а, чагІаран а сагІанашна лерина дахьаш дерг. Иза хила деза, Везачу Эло тІедиллина ма-хиллара, ялийначу старгІанийн а, койн а, Іахарийн а терахье хьаьжжина.
31Ткъа хІора дийнахь шаьш дохучу дийнаташ дагоран а, кІен а, чагІаран а сагІанел совдаьккхина къинан сагІина лерина цхьа бож яло еза аша.
32ВорхІалгІачу дийнахь яло еза ворхІ старгІа а, ши ка а, шо кхаьчна болу бейтта Іахар а. Уьш тІехь сакхт доцуш хила деза.
33Цаьрца а дан деза кІен а, чагІаран а сагІанашна лерина дахьаш дерг. Везачу Эло тІедиллина ма-хиллара, сагІина лерина ялийначу старгІанийн а, койн а, Іахарийн а терахье хьаьжжина хила деза иза.
34Ткъа хІора дийнахь шаьш дохучу дийнаташ дагоран а, кІен а, чагІаран а сагІанел совдаьккхина къинан сагІина лерина цхьа бож яло еза аша.
35БархІалгІачу дийнахь беза гулам дІахІоттабе. Вукху деношкахь санна болу болх ма бе цу дийнахь.
36Шех хаза хьожа йогІу Везачу Элана тамехь хуьлу дийнаташ дагоран иштта сагІа даккха цІера тІехь: цхьа старгІа а, цхьа ка а, шо кхаьчна болу ворхІ Іахар а. Уьш тІехь сакхт доцуш хила деза.
37Цаьрца дан деза кІен а, чагІаран а сагІанашна лерина дахьаш дерг. Везачу Эло тІедиллина ма-хиллара, сагІина лерина ялийначу старгІанийн а, койн а, Іахарийн а терахье хьаьжжина, дан деза иза.
38Ткъа хІора дийнахь шаьш дохучу дийнаташ дагоран а, кІен а, чагІаран а сагІанел совдаьккхина, къинан сагІина лерина цхьа бож яло еза аша.
39Иштта, шайн динан дезачу деношкахь цу тайпана дийнаташ дагоран а, кІен а, чагІаран а, бертан а сагІанаш даха. Шаьш йина чІагІо кхочушхилийтархьама я шайн деган лаамца дохучу сагІанел совдахий даха и сагІанаш».
30
1Везачу Эло шена тІедиллинарг дерриге а дІадийцира Мусас Исраилан халкъе.
Нигат дарх лаьцна
2Исраилхойн тайпанийн куьйгалхошка Мусас элира: «Везачу Эло вайна хІара тІедуьллу:
3Нагахь цхьаммо Везачу Элана нигат дахь, я, шен сих дуй а бууш, цхьа хІума дан ша дехкахь, цо шен дош дохо ца деза. Ша дийр ду аьлла, тІе мел лаьцнарг кхочушдан деза цо.
4Нагахь шен ден цІахь Іаш йолчу йоІстага Везачу Элана нигат дахь, я, шен сих дуй а бууш, цхьа хІума дан ша дехкахь,
5ткъа цу йоІан дена, цо дина нигат я, шен сих дуй а бууш, цхьа хІума дан цо дехкар дІахезча, дуьхьало а ца еш иза ІадІийча, йоІа мел дина нигат а, цо, шен сих дуй а бууш, кхочушдан ша дихкина хІума а кхочушдан деза.
6Ткъа нагахь цу йоІан дена, и хІума дІа а хезна, цо дуьхьало яхь, цо мел дина нигат а, я цу йоІа, шен сих дуй а бууш, кхочушдан ша дихкина мел долу хІума а кхочушдан дезаш дац. Везачу Эло цунна гечдийр ду, цу йоІан дас цунна дуьхьало йина дела.
7Нагахь и йоІ маре яханехь, ша дина нигат я, шен сих дуй а бууш, дукха сихъелла ша делла дош шена тІехь доллушехь,
8ткъа цуьнан майрачо, шена и дІахезча, цхьа а тайпа дуьхьало ца яхь, цу йоІа дина нигаташ а, я, шен сих дуй а бууш, цо ша йоьхкуш йина чІагІонаш а кхочушъян езаш ю.
9Ткъа нагахь маре яханчу цу йоІан майрачо, шена дІахезча, дуьхьало яхь, йоІана тІехь долу нигат а, дукха сихъелла шен сих цо делла дош а майрачо дохор ду, Везачу Эло цу йоІана геч а дийр ду.
10Йисина я дІакъаьстина Іаш йолчу зудчо дина нигат – шен сих цо ша йихкина муьлхха а чІагІо – кхочушъян езаш ю.
11Нагахь зудчо шен майрачун цІентІехь нигат динехь я, шен сих дуй а бууш, цхьа хІума дан ша дехкахь,
12ткъа майрачунна иза дІахезча, цо, вист а ца хуьлуш, дуьхьало а ца еш, иза дитинехь, цу зудчо дина нигаташ а, цо, шен сих дуй а бууш, ша йоьхкуш йина чІагІонаш а кхочушхир ю.
13Амма нагахь санна зудчун майрачо шена и дІахезча, уьш дохадахь, зудчун багах мел даьлла нигат а, цо шена доьхкуш йина чІагІо а кхочушъян езаш яц. Цуьнан майрачо и хІума дохийна дела, Везачу Эло цу зудчунна гечдийр ду.
14Цу зудчо дина муьлхха нигат а, дуй а бууш, цхьа хІума ца дан цо йина муьлхха чІагІо а тІеэца а, тІе ца эца а бакъо ю цуьнан майрачун.
15Ткъа нагахь майрачо хенан йохаллехь, дуьхьало а ца еш иза дитинехь, цо шен зудчо мел дина нигат а, цо шена доьхкуш мел йина чІагІонаш а тІечІагІйо, шена дІахезча, цунах лаьцна хІумма а ца олуш, ша иза Іадйитина дела.
16Ткъа нагахь шена и дІахезча, тІаьхьо, цхьа хан яьлча, стага и чІагІонаш йохаяхь, цо ша жоьпе озор ву».
17Иштта ду майрачунна а, зудчунна а юкъахь йолчу а, дена а, ден цІахь Іаш йолчу цуьнан йоІана а юкъахь йолчу а юкъаметтигех лаьцна Везачу Эло Мусагахула тІедехкина долу парзаш.
31
Маданхошна бекхам бар
1Везачу Эло Мусага элира:
2«Исраилан халкъана тІера маданхошна бекхам бе, цул тІаьхьа хьо, дІа а кхелхина, хьайн дайх дІакхетар ву».
3Мусас халкъе элира: «Шайна юкъарчу цхьаболчу нехан кара герз ло. Везачу Элан дуьхьа маданхошна бекхам бан тІаме бахийта уьш.
4Исраилхойн дерриге а тайпанашкара хІора тайпанна юкъара эзар стаг тІаме дІахьажаве».
5Иштта, хІора тайпанара эзар стаг дІа а къастийна, тІом бан кийча волу шийтта эзар исраилхо къобалвира цо.
6ХІора тайпанара волу эзар стаг а, динан ден ЭлиІазаран кІант Пайнехьас а тІаме дІахьажийра Мусас. Пайнехьасан кара дІаелира езачу меттера йолу пхьегІаш а, тІамехь локху турбанаш а.
7Везачу Эло Мусана тІедиллина ма-хиллара, тІамца маданхошна тІебахара уьш. Боьрша нах берриге байира цара.
8Байинчарна юкъахь вара маданхойн пхиъ паччахь: Ивай, Рекхам, Цура, Хьор, РебаІ. БеІаран кІант БалиІам а вийра цара туьраца.
9Ткъа маданхойн зударий а, церан бераш а исраилхоша йийсаре дигира. Церан дерриге а хьайбанаш а, жаш а, церан долахь хилла долу хІума а шайна хІонсана дІадаьхьира цара.
10Маданхойн долахь хилла йолу ерриге а гІаланаш а, меттаметтанаш а цара цІе тесна ягийра.
11Шаьш схьаяьккхина ерриг хІума а, шайн хІонс а – адамашна тІера хьайбанашна тІекхаччалц йолу ерриге а хІума – схьа а эцна,
12Муаби-мехкан аренашкахь, Ерихон-гІалина юххехь долчу Йордан-хин йистехь болчу шайн меттаматте, Мусана а, динан дена ЭлиІазарна а, Исраилан халкъана а тІеяьхьира цара.
ТІемалой юхаберзар
13Муса а, динан да ЭлиІазар а, халкъан берриг куьйгалхой а, меттаматтара ара а бевлла, тІамера юхабирзинчу тІемалошна дуьхьалбахара.
14Муса оьгІазвахара тІамера цІа бирзинчу тІеман хьаькамашна – эзарна а, бІенна а тІехь хІиттийначу хьаькамашна.
15Мусас цаьрга элира: «Берриг а зударий дийна хІунда битина аша?
16БалиІаман хьехамца ПаІор цІе йолчу меттехь исраилхой Везачу Элах дІаберзийна болу зударий уьш ма бу! И бахьана долуш Везачу Элан халкъана юкъахь адам хІаллакдеш ун ма даьржинера.
17Иштта, байъий, дІабаха берашна юкъара берриг кІентий а, стагах кхетта болу берриг зударий а.
18Ткъа зударшна юкъара цхьана а стеган куьг кхетаза болу йоІарий шайна дийна бита.
19Ткъа хІинца шуна юкъара шен карах адам делла мел верг а, дийначу адаман докъах дІа мел хьакхавелларг а шайн меттаматтана арахьа а валий, ворхІ де даккха, ткъа кхозлагІчу а, ворхІалгІачу а деношкахь шаьш а цІанло, шайн йийсарехь берш а цІанбалийта.
20Ерриг а бедарш йитта, тІаьрсигах а, гезарийн тІергІах а йина йолу ерриг хІума а цІанъе, иштта дечигах йина ерриге а пхьегІаш а цІанъе».
21Динан дас ЭлиІазара тІамера схьабаьхкинчу тІемалошка элира: «Везачу Эло Мусагахула тІедиллина долу товрат-хьехаман парз иштта ду:
22деши а, дети а, цІаста а, эчиг а, гІели а, даш а,
23дерриг а цІергахь дахчо мегаш долу хІума, иза цІандархьама, цІерах чекхдаккха. Цул сов, и дерриг а хица цІанде. Иштта цІергахь догур долу хІума а хих чекхдаккха.
24Шайна тІера бедарш ворхІалгІачу дийнахь аша йитта еза. Цул тІаьхьа шу Далла хьалха цІена хир ду, шуна меттаматте дахка магийтина ду».
ХІонс екъар
25Везачу Эло Мусага элира:
26«Схьаяьккхина еана хІонс ахьа а, динан дас ЭлиІазара а, халкъан тайпанийн куьйгалхоша а ягаръе, адамашна тІера дуьйна бежанна тІекхаччалц.
27И хІонс шина декъе екъа тІамера схьабаьхкинчу тІемалошна а, дисинчу халкъана а юкъахь.
28ТІамехь хиллачу тІемалошкара Везачу Элана йогІучу йолана схьаэца хІора чохь са долчу пхи бІе хІуманна юкъара цхьаъ – адамаш, хьайбанаш, варраш, уьстагІий я гезарий уьш елахь.
29Церан ахдекъана юкъара схьа а эций, динан дега ЭлиІазаре дІало иза, Везачу Элана совгІатна лерина.
30Исраилан халкъан ахдекъах схьадаьккхинчух хІора шовзткъе иттанна юкъара цхьаъ схьаэца – адамаш а, хьайбанаш а, варраш а, уьстагІий а, гезарий а уьш елахь. Везачу Элан четарна юххехь ха деш болчу левихошка дІало уьш».
31Везачу Эло Мусана тІедиллина ма-хиллара, кхочушдира иза Мусас а, динан дас ЭлиІазара а.
32ТІемалоша тІамера еанчу хІонсах йисинарг хІара яра: жимачу даьхни юкъара ялх бІе кхузткъе пхийтта эзар дийнат,
33доккхачу даьхних кхузткъе шийтта эзар дийнат,
34кхузткъе цхьа эзар вир,
35цкъа а стагах кхетаза болчу зударех – ерриг а ткъе шийтта эзар йоІстаг.
36ТІамехь хиллачеран ахдекъана юкъадогІура жимачу даьхни юкъара кхо бІе ткъе вуьрхІитта эзар пхи бІе дийнат
37(царах Везачу Элана совгІатна лерина ялх бІе кхузткъе пхийтта дийнат дара),
38доккхачу даьхних ткъе ялхитта эзар дийнат (царах Везачу Элана совгІатна лерина кхузткъе шийтта дийнат дара),
39ткъе итт эзар пхи бІе вир (царах Везачу Элана совгІатна лерина кхузткъе цхьа вир яра),
40ялхитта эзар адам (царах Везачу Элана совгІатна лерина ткъе шийтта адам дара).
41Мусас, Везачу Эло шена тІедиллина ма-хиллара, Цунна совгІатна лерина йолу ял динан дега ЭлиІазаре дІаелира.
42ТІемалоша деанчух исраилхойн ахдекъах дерг а дІакъастийра Мусас.
43Исраилан халкъана кхаьчначу ахдекъана юкъадогІура: жимачу даьхних кхо бІе ткъе вуьрхІитта эзар пхи бІе дийнат а,
44Хьайба ткъе ялхитта эзар дара.
45Вир яра ткъе итт эзар пхи бІе.
46Адам ялхитта эзар дара.
47Исраилхойн ахдекъах шовзткъе иттаннах цхьа дакъа, адамашна юкъара а, бежанашна юкъара а дІаийцира. И дерриг а, Везачу Эло Мусана тІедиллина ма-хиллара, Везачу Элан четарна юххехь ха деш болчу левихошка дІаделира.
48Эскаран тобанашна тІехІиттийна болу эзарнийн а, бІеннийн а хьаькамаш Мусана тІебаьхкира.
49Цара Мусага элира: «Ахьа тхан кара схьабелла тІемалой багарбира хьан ялхоша. Царах цхьа а вайна вац.
50Оха Везачу Элана сагІина лерина хІораммо а ша схьаяьккхинчух хІума еана. Царна юкъахь ю деших йина иштта хІуманаш: зІенаш а, пхьаьрсах духку хІазарш а, пІелгах духку мухІарш а, лергах ухку чІагарш а, коча ухку хІуманаш а. Уьш оха еана тхайн синойх Везачу Элана мах дІабалархьама».
51Мусас а, динан дас ЭлиІазара а деших йина йолу ерриг а хІуманаш дІаийцира.
52Эзарнийн а, бІеннийн а хьаькамаша Везачу Элана совгІатна деана долчу дерриг а дешин барам ялхитта эзар ворхІ бІе шовзткъе итт шекхал бара.
53ТІемалоша йоккхуш йолу хІонс хІораммо а шена йоккхура.
54Мусас а, динан дас ЭлиІазара а эзарнийн а, бІеннийн а хьаькамашкара схьаийцира и деши. Иза гуламан четар чу деара цара, Везачу Элана хьалха исраилхойх дагалацамна.
Йордан-хина малхбалехьа даха ховшур долу тайпанаш
(Карлабаьккхинарг 3:12-22)
32
1Раабанхойн а, гадахойн а вуно дукха жаш дара. ЯІзиран а, ГалІадан а мехкаш жа дажорна дика хилар гира царна.
2Цара, Мусана а, динан дена ЭлиІазарна а, халкъан баьччанашна а тІе а баьхкина, элира:
3«Іатрут а, Дибон а, ЯІзир а, Нимра а, Хьешбон а, ЭлиІала а, Себам а, Набу а, БаІун а гІаланаш
4тІехь йолу а, Везачу Эло Исраилан халкъана хьалха эшийна болу а и мохк жа дажорна дика бу, ткъа хьан ялхойн жаш ду».
5Цара элира: «Нагахь хьо тхуна реза велахь, хІара мохк хьайн лешна дола схьалохьа. Ма дахахь тхо Йордан-хил дехьа».
6Гадахошка а, раабанхошка а Мусас элира: «Шун вежарий тІаме баха беза, ткъа шу кхузахь дуьсур ду?
7Везачу Эло деллачу лаьтта тІе даха дезарх дог хІунда доккху аша Исраилан халкъан?
8Аса Кхадеш-БарнаьІара шаьш цу лаьтте хьажа дахийтинчу хенахь шун дайша а дира изза.
9Ашкул цІе йолчу тогІи чу а кхаьчна, и мохк гира царна. Амма шайна Везачу Эло деллачу лаьттах исраилхойн дог даьккхира, цара уьш цу тІе а ца бохуьйтуш.
10Цу дийнахь Веза Эла чІогІа оьгІазвахара. Цо, чІагІо а еш, элира:
11„Мисар-махкара арадаьллачу, ткъа шо а, цул лакхара а хан йолчу хІокху халкъана гур дац Аса ИбрахІиме а, Исхьакхе а, Якъубе а, чІагІо а еш, лур ду аьлла долу латта, уьш кхоччуш Суна тешаме ца хилла дела.
12Кхеназхо волчу Епунин кІантана Килабана а, Нунин кІантана ЮшаІна а бен гур дац и латта, хІунда аьлча уьш Везачу Элана кхоччуш тешаме бисира“.
13Веза Эла чІогІа оьгІазвахара Исраилан халкъана. Цо шовзткъа шарахь яьссачу аренгахула лелийра уьш, Шена хьалха зулам дина долчу цу халкъан гара делла чекхдаллалц.
14Ткъа хІинца, Везачу Элан Исраилан халкъана оьгІазвахар чІагІдалийтархьама, къинойх дуьзна долу шун гара дуьхьалдаьлла, шайн дай санна.
15Нагахь санна шу Везачу Элах дІадерзахь, Цо юха а дерриг а хІара халкъ яьссачу арахь дуьтур ду, ткъа шу бахьана долуш, царна тІе бохам богІур бу».
16Цу наха, Мусана тІе а баьхкина, элира: «Оха кхузахь тхайн жа чудерзо гІотанаш а йийр ю, тхайн зударшна а, берашна а гІаланаш а йийр ю.
17Ткъа тхо, кара герз а эцна, Исраилан халкъана хьалха а девлла, дІагІур ду, шайн меттиге оха уьш дІабиггалц. Тхайн бераш, кху махкарчу бахархошкахьара царна кхерам ца хилийтархьама, чІагІйинчу гІаланашкахь дуьтур ду оха.
18Исраилан халкъах волчу хІора стага а шена кхочун долу лаьттан дакъа дІалаьцначул тІаьхьа бен тхешан цІа доьрзур дац тхо.
19ХІунда аьлча оха схьаоьцур дацара цаьрца цхьаьна Йордан-хил дехьа агІор а, кхидІа а долу лаьттан дакъош, нагахь тхайна лаьттан дакъош Йордан-хина кху агІор малхбалехьа нисделча».
20Мусас цаьрга элира: «Нагахь шу иштта лелахь – тІаме дахархьама, Везачу Элана хьалха аша шайн кара герз схьа а эцахь,
21нагахь герз карахь долу шух хІорра а, Везачу Эло Шен мостагІий дІалахккалц, Цунна хьалха Йордан-хил дехьа а валахь,
22нагахь шу, Везачу Элана хьалха и мохк кара а берзийна, кхуза юхадерзахь, Везачу Элана гергахь а, Исраилан халкъана хьалха а шу бехке хир дац, ткъа хІара латта Везачу Элана гергахь шун долахь хир ду.
23Амма хаа ду шуна, аша иза ца дахь, Везачу Элана дуьхьал аша къа латор ду. Хаа ду шуна, аша латийначу къинна шуна таІзар дийр ду!
24Шайн зударшна а, берашна а гІаланаш а хІиттае, шайн жашна гІотанаш а кечъе, амма шаьш дийр ду аьлларг кхочушде».
25Гадахоша а, раабанхоша а Мусага элира: «Хьан ялхоша кхочушдийр ду олахочо шайна тІедиллинарг.
26Тхан бераш а, зударий а, жаш а, хьайбанаш а ГалІад-махкарчу кху гІаланашкахь дуьсур ду.
27Ткъа тІаме ваха кара герз схьаэцна волу хьан массо ялхо а, шен олахочо ма-бохху, тІом бархьама Везачу Элана хьалха Йордан-хил дехьавер ву».
28Мусас дІахьедар дира динан дега ЭлиІазаре а, Нунин кІанте ЮшаІе а, исраилхойн тайпанийн куьйгалхошка а.
29Цо цаьрга элира: «Нагахь санна гадахой а, раабанхой а – царах тІамана кийча волу хІорра а – Везачу Элана хьалха шуьца Йордан-хил дехьа а бовлахь, шуна хьалха цара и мохк шайн кара а берзабахь, тІаккха дІало аша ГалІад-мохк церан дола.
30Ткъа нагахь санна уьш, карахь герз а доцуш, шуьца цхьаьна Йордан-хил дехьабовлахь, шуьца цхьаьна царна а кхочур ду КанаІан-махкахь долу лаьттан дакъош».
31Гадахоша а, раабанхоша а, жоп а луш, элира: «Везачу Эло хьан ялхой долчу тхоьга де аьлларг кхочушдийр ду оха.
32Везачу Элана хьалха тхо, тІамана кийча а долуш, Йордан-хил дехьадевр ду, амма тхуна кхочун долу лаьттан дакъош Йордан-хина кху агІор хир ду».
33Мусас дІаелира гадахошна а, раабанхошна а, Юсупан кІентан Маннашан ахтайпанна а эмархойн паччахь хилла волчу Сихьонан пачхьалкх а, Башанан паччахь хилла волчу ІовгІин пачхьалкх а – берриге а и мохк а, цунна тІехь йолу гІаланаш а, гІаланашна гонах долу латтанаш а.
34Гадахоша юхаметтахІиттийра иштта гІаланаш: Дибон, Іатрут, ІаруІер,
35Іатрут-Шупан, ЯІзир, ЙогІбахІа,
36Байт-Нимра, Байт-ХІаран. Царах гадахоша чІагІйина гІаланаш йира. Иштта шайн жашна гІотанаш а йира цара.
37Раабанхоша юхаметтахІиттийра Хьешбон, ЭлиІала, Кхиръятим,
38иштта Набу а, БаІал-МаІун а (тІаьхьо церан цІераш хийцинера), иштта Сибма-гІала а. Шаьш юхаметтахІиттийначу гІаланашна цІераш техкира цара.
39Маннашан кІант волчу Макиран тІаьхьенаша, ГалІад-махка а бахана, цигара эмархой дІа а лаьхкина, иза дІалецира.
40Иштта Мусас ГалІад-мохк Маннашан кІант волчу Макиран тІаьхьенийн дола дІабелира, ткъа уьш цигахь баха охьахевшира.
41Маннашан тІаьхьенах волчу Яира а, вахана, церан ярташ дІалецира. Царна, Яиран ярташ аьлла, цІе тиллира цо.
42Иштта Нобахьас а, вахана, Кхинат-гІала а, цунна гонах йолу ярташ а дІалецира. Оцу гІалина, Нобахьа аьлла, цІе тиллира цо.
33
Мисар-махкара Муаби-махка тІекхаччалц болу некъ
1ХІорш ю Мусан а, АхІаронан а куьйга кІел а далош, шайн тІеман тобанашка хьаьжжина, Мисар-махкара халкъ арадаьллачул тІаьхьа, исраилхоша шайн меттаметтанаш хІиттийна меттигаш.
2Везачу Эло шена тІедиллина ма-хиллара, халкъо некъ бечу хенахь, уьш севцина меттигийн цІераш дІаязйинера Мусас. Иза новкъахь сецна меттигаш хІорш ю:
3РаІамсас-гІалара уьш арабевлира хьалхарчу беттан пхуьйтталгІачу дийнахь, Пасахьан де чекхдаьллачу шолгІачу дийнахь. Мисар-махкарчу массо а халкъана а гуш, майрра новкъа бевлира исраилхой.
4Цу хенахь Везачу Эло хІаллакбина болу шайн берриге а хьалха дуьнен чу бевлларш дІабухкуш бара мисархой. Иштта кхел йинера Везачу Эло церан деланашна.
5Цу тайпана, РаІамсасера ара а даьлла, Сакхат цІе йолчу меттигехь шайн меттамотт дІахІоттийра Исраилан халкъо.
6Сакхатара дІа а бахана, яьссачу аренан йистехь лаьттачу Атамехь дІахІоттийра цара шайн меттамотт.
7Атамера ара а бевлла, БаІал-Цепонна малхбалехь лаьтта Пи-ХІахьират йолчу дІабирзира уьш. Мигдол-меттигна уллохь дІахІоттийра цара шайн меттамотт.
8Пи-ХІахьиратера ара а бевлла, хІорда юккъехула чекх а бевлла, яьссачу ара баьхкира уьш. Атам цІе йолчу яьссачу аренгахула кхаа дийнахь некъ а бина, Марра цІе йолчу меттигехь меттамотт дІахІоттийра цара.
9Марра цІе йолчу меттера ара а бевлла, Элиме баьхкира уьш. Ткъа Элимехь дара шийтта хин хьоста а, кхузткъе итт хурманийн дитт а. Цигахь шайн меттамотт дІахІоттийра цара.
10Элимера дІа а бахана, Эрзийн-хІордана уллохь дІахІоттийра цара шайн меттамотт.
11Эрзийн-хІордана уллора дІа а бахана, Син цІе йолчу яьссачу аренгахь меттамотт дІахІоттийра цара.
12Син-яьссачу арара дІа а бевлла, Дупикха цІе йолчу меттехь дІахІоттийра цара шайн меттамотт.
13Дупикхара дІа а бахана, Алуш цІе йолчу меттехь меттамотт дІахІоттийра цара.
14Алушера дІа а бахана, Рапидам цІе йолчу меттехь меттамотт дІахІоттийра цара. Цигахь мала хи дацара халкъана.
15Рапидамера дІа а бахана, Синай-яьссачу арахь дІахІоттийра цара шайн меттамотт.
16Синай-яьссачу арара дІа а бевлла, Кхиброт-ХІатаъву цІе йолчу меттехь дІахІоттийра цара меттамотт.
17Кхиброт-ХІатаъвуэра дІа а бахана, Хьацерут цІе йолчу меттехь дІахІоттийра цара меттамотт.
18Хьацерутера дІа а бахана, Ритма цІе йолчу меттехь дІахІоттийра цара шайн меттамотт.
19Ритмера дІа а бахана, Римун-Парац цІе йолчу меттехь шайн меттамотт дІахІоттийра цара.
20Римун-Парацера дІа а бахана, Либнехь шайн меттамотт дІахІоттийра цара.
21Либнера дІа а бахана, Рисехь шайн меттамотт дІахІоттийра цара.
22Рисера дІа а бахана, КхахІилатехь шайн меттамотт дІахІоттийра цара.
23КхахІилатера дІа а бахана, Шапар-лам тІехь шайн меттамотт дІахІоттийра цара.
24Шапар-лам тІера дІа а бахана, ХІаридехь дІахІоттийра цара шайн меттамотт.
25ХІаридера дІа а бахана, Макхи-ХІалут цІе йолчу меттехь шайн меттамотт дІахІоттийра цара.
26Макхи-ХІалутера дІа а бахана, Тахьатехь шайн меттамотт дІахІоттийра цара.
27Тахьатера дІа а бахана, ТІахьирехь шайн меттамотт дІахІоттийра цара.
28ТІахьирера дІа а бахана, Миткъехь дІахІоттийра цара шайн меттамотт.
29Миткъера дІа а бахана, Хьашмунехь шайн меттамотт дІахІоттийра цара.
30Хьашмунера дІа а бахана, Мосиратехь меттамотт дІахІоттийра цара.
31Мосиратера дІа а бахана, Баней-ЯІакханехь меттамотт дІахІоттийра цара.
32Баней-ЯІакханера дІа а бахана, Хьор-Хьагид-Гад цІе йолчу меттехь шайн меттамотт дІахІоттийра цара.
33Хьор-Хьагид-Гадера дІа а бахана, Ютбатехь шайн меттамотт дІахІоттийра цара.
34Ютбатера дІа а бахана, Іабрунехь шайн меттамотт дІахІоттийра цара.
35Іабрунера дІа а бахана, Іецйон-ГІебар цІе йолчу меттехь шайн меттамотт дІахІоттийра цара.
36Іецйон-ГІебарера дІа а бахана, шайн меттамотт Цин олучу яьссачу арахь, Кхадеш цІе йолчу меттехь, дІахІоттийра цара.
37Кхадеш-меттера дІа а бахана, Эдом-мехкан дозанехь болчу ХІор-лома тІехь шайн меттамотт дІахІоттийра цара.
38Везачу Эло шена тІедиллина ма-хиллара, динан да АхІарон ХІор-лома тІевелира. Исраилан халкъ Мисар-махкара арадаьлла шовзткъа шо долуш, АхІарон цигахь дІакхелхира. Иза дара пхоьалгІачу беттан хьалхарчу дийнахь.
39АхІаронан цхьа бІе ткъе кхо шо дара, иза ХІор-лома тІехь дІакхелхинчу хенахь.
40КанаІан-махкахь къилбехьа вехаш волчу канаІанхойн паччахьна Іародана дІахезира, Исраилан халкъ схьадогІуш ду аьлла.
41ХІор-лома тІера дІа а бевлла, исраилхоша Цалмуна-меттехь шайн меттамотт дІахІоттийра.
42Цалмунера дІа а бахана, Пунонехь шайн меттамотт дІахІоттийра цара.
43Пунонера дІа а бахана, Обатехь дІахІоттийра цара шайн меттамотт.
44Обатера дІа а бахана, Муаби-мехкан дозанехь йолчу, Іий-Іабарим цІе йолчу меттехь шайн меттамотт дІахІоттийра цара.
45Іий-Іабаримера дІа а бахана, Дибон-Гадехь дІахІоттийра цара шайн меттамотт.
46Дибон-Гадера дІа а бахана, Іалмун-Диблатайм цІе йолчу меттигехь дІахІоттийра цара шайн меттамотт.
47Іалмун-Диблатаймера дІа а бахана, Іабарим цІе йолчу лаьмнашкахь, Набу-меттигна уллохь дІахІоттийра цара шайн меттамотт.
48Іабарим-лаьмнашкара дІа а бахана, Муаби-мехкан аренашкахь, Ерихон-гІалина юххехь долчу Йордан-хин йистехь дІахІоттийра цара шайн меттамотт.
49Муаби-мехкан аренашкахь Йордан-хин йистехь лаьттачу Байт-Яшимут-гІалина тІера Абал-Шитаймана тІекхаччалц йолчу меттигашкахь дІахІиттийра исраилхоша шайн тобанийн меттаметтанаш.
Йордан-хил дехьадалале халкъана бина хьехамаш
50Веза Эла вистхилира Мусага Муаби-мехкан аренашкахь, Ерихон-гІалина юххехь долчу Йордан-хин йистехь уьш лаьттачу хенахь:
51«Исраилан халкъе, дІахьедар а деш, иштта дІаала: „Шаьш, Йордан-хил дехьа а девлла, КанаІан-махка дІакхаьчча,
52цу махкахь бехаш болу берриге а бахархой а дІалахка. Массо а церан тІулгех хедийна цІуш а, боьттина бина цІуш а, сагІа доккху гунаш а дохаделаш.
53И латта шайн дола а даккхий, цу тІехь даха охьаховша, хІунда аьлча и латта Аса шуна дІаделла, иза шун дола даккхийтархьама.
54Шайн тайпанашка хьаьжжина, кхаж тасарца дІадекъа и латта. Гара доккхаха делахь, цунна лаьттан доккхах долу дакъа кхачийта, ткъа жимаха делахь, цунна жимах долу дакъа кхачийта. Кхаж тасарца царна мел кхочург церан долахь хир ду. Шайн дайн тайпанашка хьаьжжина, шайна юкъахь дІадекъа и латта.
55Ткъа нагахь санна аша шайна юкъара цу мехкан бахархой дІа ца лелхабахь, царах шуна юкъахь бисинарш шун бІаьргашна кІохцалан коьллаш а, шун агІонаш тІе Іиттало мехий а санна хир бу. Цара шу дехаш долу латта гаттадийр ду шуна.
56ТІаккха Айса царна дан леринарг шуна дийр ду Аса“».
34
Везачу Эло лур бу аьллачу мехкан дозанаш
1Везачу Эло Мусага элира:
2«Исраилхошка, тІе а дуьллуш, иштта дІаала: „КанаІан-махка шу дахча, цигахь шуна кхочун долчу лаьттан дозанаш хІорш ду:
3къилбехьа агІор долу шун доза дІадолалур ду Цин-яьссачу арара Эдомна юххехула. Шун къилбехьара долу доза Дуьрачу хІордан къилбехьарчу меттера малхбалехьа дІагІур ду.
4Иза, къилбехьа а дирзина, Акхрабайм-Іинна тІе а кхаьчна, Цин-яьссачу аренгахула чекхдер ду. Цигара и доза, къилбехьарачу Кхадеш-БарнаьІа цІе йолчу метте а кхаьчна, Хьацар-Адар-гІала а деана, Іацмун-гІалахула чекхдер ду.
5Іацмунера иза дІагІур ду Мисар-мехкан дозанехь долчу хи тІе, цигара Дуьненаюккъера хІорда тІе а кхочуш.
6Малхбузера дозанехь хир бу Боккха хІорд. Иза шун малхбузехьара доза хир ду.
7Къилбаседехьа долу шун доза дІагІур ду Боккхачу хІорда тІера ХІор-ломана тІе кхаччалц.
8ХІор-лома тІера иза Хьамат-Іине кхачийта, Цедад-гІалина тІе а кхачош.
9Цигара Зипрун-гІалина тІекхаччалц дІагІур ду и доза, Хьацар-Іейнан-гІалина тІе а кхочуш. Иштта хир ду къилбаседехьа долу шун доза.
10Малхбузехь долу шайн доза чекхдаккха Хьацар-Іейнан-гІалина тІера Шипам-гІалина тІекхаччалц.
11Шипам-гІалина тІера, Іейн-гІалина малхбалехь йолчу Рабила-гІалина тІекхочур ду и доза. Цигара дІа иза Канарот-Іоман малхбалерчу бердашкахула чекхдер ду.
12Цул тІаьхьа иза Йордан-хинехула дІагІур ду Дуьрачу хІордана тІекхаччалц.
Массо а агІор иштта дозанаш а долуш, шун мохк хир бу цунах“».
13Исраилан халкъана тІе а дуьллуш, Мусас элира: «Аша, кхаж а тесна, доккхун долу латта хир ду иза. Везачу Эло исс тайпанна а, Маннашан тІаьхьенах долчу ахтайпанна а лур ду аьлла иза,
14хІунда аьлча Раабанан тайпанан а, Гадин тайпанан а, Маннашан ахтайпанан а доьзалша шайна догІуш долу лаьттан дакъош дІаэцна.
15Оцу шина тайпанна а, ахтайпанна а делла долу лаьттан дакъош малхбалехь Йордан-хил дехьа лаьттачу Ерихон-гІалина дуьхьал агІор ду».
Латта декъа дІахІиттийна куьйгалхой
16Везачу Эло Мусага элира:
17«Шуна латта декъа дІахІиттийначу нехан цІераш хІорш ю: динан да ЭлиІазар а, Нунин кІант ЮшаІ а.
18ХІора тайпанах цхьацца куьйгалхо схьакъаставе царна гІо дан латта декъийта.
19Церан цІераш хІорш ю:
ЯхІудан тайпанна иза Епунин кІант Килаб хир ву;
20ШимІин тайпанна – ІамихІудан кІант Шамуал;
21Бен-Яманан тайпанна – Кислунан кІант Эли-Дада;
22Данан тайпанна – ЙогІлин кІант волу эла Букхай;
23Юсупан кІентан Маннашан тайпанна – Ийпадан кІант Хьаниал;
24Юсупан кІентан Эпрайман тайпанна – Шиптанан кІант волу эла Къамуал;
25Забулан тайпанна – Парнакан кІант Эли-Цапан;
26Иссарханан тайпанна – Іазанан кІант волу эла Палтиал;
27Ашаран тайпанна – Шалумин кІант АхьъяхІуд;
28Напталан тайпанна – ІамихІудан кІант волу эла ПидІаил».
29КанаІан-махкара царна кхочуш долу лаьттан дакъош исраилхошна декъа Везачу Эло дІахІиттийна берш бу уьш.
35
Левихошна дІаяла билгалъяьхна гІаланаш
1Исраилан халкъ Муаби-мехкан аренашкахь, Ерихон-гІалина уллохула догІучу Йордан-хин йистехь, долчу хенахь, Везачу Эло Мусага элира:
2«Исраилхошна тІедилла шайна кхаьчначу лаьттан дакъош тІехь йолчу гІаланех цхьаерш левихошна дІаялар, уьш цигахь бахийтархьама. Иштта оцу гІаланашна гонах долу дежийлаш левихошна дІадала деза цара.
3Иштта, левихойн долахь гІаланаш хир ю, уьш цигахь бахийтархьама, ткъа церан долахь дежийлаш хир ду церан даьхнина а, жашна а, кхидолчу хьайбанашна а лерина.
4ГІаланашна гонахара, аша левихошна дІадала деза дежийлаш, гІаланийн пенашна тІера дІадуьстича, массо а агІор цхьацца эзар дол хила деза.
5ГІаланашна арахула малхбалехьа а, къилбехьа а, малхбузехьа а, къилбаседехьа а шишша эзар дол дІадуста, ткъа гІаланаш юккъехь хилийта. Иштта хир ду левихойн гІаланашна гонах долу дежийлаш.
6Аша левихошна лур йолчу гІаланех ялх гІала лурбоьлла нах ловчкъуш йолу гІала хир ю. Оцу ялх гІаланал сов шовзткъе ши гІала дІало царна.
7Аша левихошна дІаяла еза гонах дежийлаш долу шовзткъе бархІ гІала.
8Аша дІалур йолу гІаланаш исраилхойн долахь йолчех хила еза. Доккхах долчу тайпано гІаланаш сов дІаяла еза, ткъа жимах долчу тайпано – кІезиг гІаланаш. Шайна кхаьчначу лаьттан декъе хьаьжжина, хІора тайпано шен долахь йолчу гІаланех цхьаерш дІаяла еза».
ДІалочкъийла йолу гІаланаш
(Карлабаьккхинарг 19:1-13;ЮшаІ 20:1-9)
9Везачу Эло Мусага элира:
10«Исраилан халкъе, дІахьедар а деш, дІаала: „Шаьш, Йордан-хил дехьа а девлла, КанаІан-махка чу дахча,
11оцу гІаланашна юкъара шайна цхьаерш стагана дІалачкъа гІаланаш санна харжа. Ларамаза стаг вийнарг цига дІавада мега.
12И гІаланаш бекхам лоьхучух дІалачкъа йиш йолу меттигаш хир ю, стаг вийнарг халкъана хьалха кхел ечу хенал хьалха ца вейтархьама.
13Ткъа аша оцу гІуллакхна лерина схьакъастийнарг ялх гІала хила еза.
14Кхо гІала Йордан-хил сехьа, важа кхоъ КанаІан-махкахь билгалъяккха. Уьш хила еза лурбоьлла нах ловчкъуш йолу гІаланаш.
15Исраилан халкъана а, тІевеанчунна а, тІе а веана, шуна юкъахь вехаш волчунна а лерина хила еза уьш. Ларамаза стаг вийна хІорра а бекхам лоьхучух дІалачкъа цига дІавада тарло.
16Нагахь цхьаммо адам даллал чІогІа цунна тІе аьчка хІума тохахь, иза адам дойург лору. И стаг вен везаш ма ву!
17Нагахь, цхьаннан карахь адам ден а тарлуш болу тІулг а хилла, цо адам даллал чІогІа тІе тІулг тохахь, иза адам дийнарг лору. И стаг вен везаш ма ву!
18Нагахь, адам ден а тарлуш йолу дечиган хІума карахь а йолуш, стаг валлал чІогІа цхьаммо тохахь, иза адам дийнарг лору. И стаг вен везаш ма ву!
19ЧІир йоькхуш волчун шен а бакъо ю и стаг вен. И стаг шена дуьхьалкхетча, цо иза вуьйр ву.
20Нагахь стаг валлал чІогІа цхьаммо иза дІатеттинехь я вен дагахь цунна тІе хІума кхоьссинехь,
21я нагахь, шен цхьана стагаца мостагІалла долу дела, иза валлал цунна тІе куьг тохахь, и стаг вен везаш ву – иза адам дийнарг лору. И стаг шена дуьхьалкхетча, чІир йоькхуш волчо иза вуьйр ву.
22Амма нагахь цхьаммо шен мостагІалла доццушехь, цхьаъ дІататтахь я дагахь а доцуш цунна тІе цхьа хІума тІекхоссахь,
23я нагахь цу стагаца шен мостагІалла а доццушехь, цунна зуламехь дерг дан а ца луъушехь, и стаг ган а ца гуш, адам лийр долу тІулг цунна тІе цо божабахь, иза вала там бу.
24ТІаккха хІокху сацамашка хьаьжжина, стаг вийначунна а, цІий Іанорна чІир йоькхуш волчунна а юкъахь дерг гуламо къасто деза.
25Стаг вийнарг халкъо чІир йоькхуш волчух кІелхьарваккха а веза, иза дІалечкъина хиллачу гІала юхаверзо а веза. Иза цигахь вита веза, деза зайтдаьтта а хьаькхна, къобалвина волу динан коьрта да дІакхалххалц.
26Стаг вийнарг, ша лурвоьлла ведда веанчу гІалин дозанашкахула араваьллехь,
27иза чІир йоькхучунна цу гІалина арахьа дуьхьалкхета мега. Ткъа чІир йоькхуш волчо и стаг вийча, цунна тІехь цІий Іаноран бехк хир бац.
28ХІунда аьлча и стаг вийнарг ша къайлаваьллачу цу гІалахь Іан везаш вара, динан коьрта да дІакхалххалц. Ткъа динан коьрта да дІакхелхича, адам дийна волу стаг ша ваьхначу метте юхаверза мегар ду.
29ХІара тІедехкина парзаш шуна хир ду, миччанхьа шу дехаш хилахь а, шун массо а тІаьхьенашна.
30Стаг мел вийнарг тешаша динчу тоьшаллица бен вен ца веза. Амма стаг вен кхел ярхьама, теш цхьаъ хилла Іан ца веза.
31Адам дерна бехке волчун дахарх кхаьънаш ма эца. Адам дойург вен везаш ма ву.
32Нагахь стаг дІалочкъийла йолчу гІала дІаведдехь, динан коьрта да дІакхалхале иза шен махка верза а, цигахь Іан а могуьйтуш, цуьнгара кхаьънаш ма эца.
33Шаьш тІехь дехаш долу латта цу тайпана бех ма де, хІунда аьлча цІий Іаноро латта бехдо. ЦІий Іанийначун цІий Іанадаро бен шена тІехь цІий Іанийна долчу лаьттан къа дІа ца доккху.
34Шена тІехь Со Іаш а волуш, шу дехаш долу латта аша бех ма делаш, хІунда аьлча Веза Эла волу Со исраилхошна юкъахь Іаш ву“».
36
ЙоІаршна кхачош долчу лаьттан дакъойх лаьцна
1Юсупан кІентан Маннашан кІант волчу Макиран кІентан ГалІадан тІаьхьенийн куьйгалхоша, тІе а баьхкина, Мусана а, исраилхойн доьзалийн баьччанашна а хьалха бист а хуьлуш,
2элира: «Везачу Эло тхан олахо волчу хьуна тІедиллина, Исраилан халкъан дола а доккхуш, кхаж тасарца лаьттан дакъош декъар. Иштта Везачу Эло тхан олахочунна тІедиллина тхан вешина Цалпихьадана кхаьчна долу лаьттан дакъа цуьнан йоІаршна далар.
3Нагахь санна и йоІарий исраилхойн кхечу тайпанах болчу нахе маре гІахь, церан лаьттан дакъа, тхан дайн тайпанан долара дІа а даьлла, уьш маре баханчу нехан тайпанан дола дер ду. Кхаж тасарца тхуна кхаьчначу дакъошна юкъара дІадер ду и латта.
4Ур-атталла Исраилан халкъана юкъахь лелаш долу МеттахІитторан шо тІекхаьчча а, и дакъа уьш маре баханчеран тайпанан дола дер дара. ТІаккха и дакъа тхан дайн тайпанна кхаьчначу лаьттан дакъошна юкъара дІадер дара».
5Мусас, Везачу Эло шега аьлла ма-хиллара, Исраилан халкъана тІе а дуьллуш, элира: «Нийса боху Юсупан тІаьхьенах долчу гарано.
6Цалпихьадан йоІаршца доьзна Везачу Эло иштта тІедуьллу: „Шайн бІаьргашна хазвеллачуьнга маре баха бакъо ю церан, амма уьш маре боьлхурш церан дайн гаранах долчу тайпанашкарчу нахах хила беза.
7Иза иштта хила деза Исраилан халкъан дола даьлла долу латта цхьана тайпанера кхечу тайпанан дола ца далийтархьама, хІунда аьлча исраилхойх волу хІорра а шен дайн тайпанан долахь долчу лаьттаца воьзна хила веза.
8Исраилан халкъах долчу тайпанан лаьттан дакъа шена кхаьчна йолу муьлхха а йоІ шен ден гаранах долчу тайпанан цхьана стаге маре яха еза. Иза иштта хила деза, Исраилан халкъах волчу хІоранна а шен дайх дисина лаьттан дакъа кхачийтархьама.
9Лаьттан дакъа цхьана тайпанера кхечу тайпанан дола ца далийтархьама а хила деза иза иштта, хІунда аьлча Исраилан халкъан хІора тайпанан орамаш шен лаьттаца доьзна хила деза“».
10Везачу Эло Мусана тІедиллинарг кхочушдира Цалпихьадан йоІарша.
11Цалпихьадан йоІарий – Махьила, Тирца, Хьугила, Малка, НуІат – шайн ден вежарийн кІенташка маре бахара.
12Юсупан кІентан Маннашан тІаьхьенан тукхамашкарчу нехан зударий хилира уьш. Цундела церан лаьттан дакъош церан ден гаранах долчу тайпанан долахь дисира.
13Иштта дара Везачу Эло Мусагахула Исраилан халкъе дина весеташ а, цунна тІедехкинарш а. Иза дара Муаби-мехкан аренашкахь, Ерихон-гІалина юххехь долчу Йордан-хин йистехь, уьш болчу хенахь.
Карлабаьккхинарг
Карлабаьккхина хьехам
Дешхьалхе
Исраилан халкъо яьссачу аренгахула беш болу некъ чекх а баьлла, КанаІан-махка иза чугІортале, халкъ Муаби-махкахь сецира. Цу хенахь Мусас халкъе цхьадолу дІахьедарш дора. Карлабаьккхина хьехам олучу тептар тІехь и дІахьедарш дІаяздина ду.
Тептар тІехь яздинчу уггар ларамечу гІуллакхех цхьадерш хІорш ду: 1) Чекхдаьллачу шовзткъа шарахь лараме гІуллакхаш дагадохкуьйту Мусас. Цо халкъе кхайкхам бо, Дала уьш яьссачу аренгахула муха чекхбаьхна дагадаийта а, Далла муьтІахь а, тешаме а хила а олий. 2) Итт коьрта хьехам карла а баьккхина, хьалхарчу хьехаман маьІна чІагІдира Мусас, Везачу Элана бен Іамал ма е аьлла, цаьрга кхайкхам а беш. ТІаккха Дала царна лун долчу лаьтта тІехь исраилхойн дахарехь царна Іуналла ден долу парзаш дагадохкуьйту цо. 3) Дала халкъаца бинчу бертан маьІна хІун ду дагадоуьйту Мусас. Бертан декхарш дика кхочушдаран сацам карлабаккхарна тІекхойкху цо халкъ. 4) Шен метта халкъана тІехь куьйгалла дан ЮшаІ дІахІоттаво Мусас. Цул тІаьхьа, Дела тешаме хиларх лаьцна йолу йиш а лекхна, Исраилан тайпанаш декъал а дина, Йордан-хил малхбалехьа болчу Муаби-махкахь дІакхелха Муса.
Ша хаьржина долу а, дезаш долу а халкъ Дала, кІелхьар а даьккхина, декъалдина хилар тептаран уггар коьрта ойла ю. И хІума дагадаийта а, Дела веза а, Цуьнга ладогІа а дезаш ду Делан халкъ, шен дахар хилийтархьама а, шена тІехь декъалдар дисийтархьама а.
Тептаран коьрта меттиг ю йолхалгІачу коьрта тІехь доьалгІачу аята тІера дуьйна йолхалгІачу аята тІекхаччалц. Іийсана моттарехь, уггар хьалха тІедиллина долу гІуллакх гойтуш цигахь дерш хІара дешнаш ду: «Хьайн Веза Дела доггах, доллучу синца, берриге а ницкъаца веза».
1
Дуьххьарлера дешнаш
1ХІара дешнаш Муса-пайхамаро аьлла дара массо а исраилхошка, Йордан-хина малхбузехьа йолчу яьссачу аренгахь, Іариба-тогІи чохь, Суп олучу меттигна дуьхьал уьш болчу хенахь. Цигахь цхьана агІор Паран-аре яра, ткъа Тупал а, Лабан а, Хьацерут а, ДизахІаб а вукху агІор яра.
2(СеІир-лаьмнашкахула воьдуш, Хьарибара Кхадеш-БарнаьІе боьду некъ дукхахьолахь цхьайтта дийнахь баллал бу.)
3ШовзткъалгІачу шеран цхьайтталгІачу беттан хьалхарчу дийнахь бинера Муса-пайхамаро хІара хьехамаш массо а исраилхошна. Цо дийцинарг дерриг а Везачу Эло царах шайх лаьцна тІедиллинарг дара.
4Хьешбон-гІалахь олалла деш хиллачу эмархойн паччахьна Сихьонна тІехь а, Іаштарат-гІалахь а, ЭдреІи-гІалахь а олалла деш хилла волу Башан-мехкан паччахьна ІовгІина тІехь а Мусас толам баьккхинчул тІаьхьа дара иза.
5Йордан-хина дехьа болчу муабахойн махкахь, исраилхой хІокху товрат-хьехамах кхето дІаволалуш, Муса-пайхамаро иштта аьлла:
6«Вайн Везачу Дала, вайга Хьарибехь Ша вистхуьлуш, иштта элира: „Тоьар ду шуна хІокху ламан уллохь севцина Іан!
7Хьала а гІовттий, новкъа довла, дІагІо лаьмнашца болчу эмархойн махка а, гонах мел долчу къаьмнийн меттигашка а: Іариба-тогІене, лаьмнашка, малхбузерчу акъарешна тІе, НегІаб-аренга, хІордан йистошка. КанаІанхойн махка а, сийлахьчу Эпрат-хина тІекхаччалц Ливанун-махка а дІагІо.
8ХІара латта Ас хІинца шуна дІалуш ду. Чу а гІортий, шайн дола даккха и латта, хІунда аьлча Везачу Эло шун дайшна, – ИбрахІимна а, Исхьакхана а, Якъубана а, – царна тІаьхьа йолчу церан тІаьхьенна а дІалур ду аьлла ваІда дина латта ду иза“».
Муса-пайхамаро кхелахой дІахІиттабар
(Арадаккхар 18:13-27)
9«Аса оцу хенахь шуьга иштта элира: „Суна сайна шу лело хала ду.
10Шайн Везачу Дала шу дебийтина, хІинца шу, стигалара седарчий санна, дукха ду.
11Шун дайн Везачу Дала шу хІинца долчул кхин а эзарза деба а дебийтойла, декъал а дойла, шуьга Ша ма-аллара.
12Амма шун халонашший, шун баланийн моххьий, шун девнашший ас-айса муха дІакхоьхьур ду?
13Шайн-шайн тайпанашкара хьекъале а, кхетаме а, зийна а болу нах схьахаржа. ТІаккха ас уьш, шуна тІехь хьаькамаш а бина, дІахІиттор бу“.
14Аша соьга жоп делира: „Дика гІуллакх юкъадалийна ахь“, – аьлла.
15Ас шун тайпанашкара уггар а хьекъаленаш, кхетаменаш, зийнарш схьа а эцна, шуна тІехь хьаькамаш хила дІахІиттийра: эзарна а, бІенна а, шовзткъе иттанна а, итт стагана а тІехь болу хьаькамаш. Важа нах ас, тІехьоьжурш а бина, дІахІиттийра шун тайпанашкахь.
16Аса оцу хенахь шун кхелахошка омра дира: „Шайн къомах болчеран гІуллакхашка ладогІа, царна юкъахь нийса кхел е, шайн къомах волчуьнца я тІевеанчуьнца и гІуллакх доьзна делахь.
17Кхел ечохь озабезамаш ма бе, лараме боцучара а, цІеяханчара а бохучун тергам бе. Муьлххачу а адамах ма озало, хІунда аьлча кхел – Делан гІуллакх ду. Кхел ян шайна хала хета гІуллакх суна тІе схьада, ас ладугІур ду цуьнга“.
18Аса хІетахь шуна тІедиллира аша дан мел дезарг».
Кхадеш-БарнаьІара латта талла нах новкъа бохуьйту
(Лелар 13:1-33)
19«Хьарибара ара а девлла, вайн Везачу Дала тІе-ма-диллара дІа а оьхуш, эмархойн лаьмнашна тІе доьлхуш, шуна гиначу йоккха а, къемате кхераме а йолчу яьссачу аренгахула чекх а довлуш, вай Кхадеш-БарнаьІе кхечира.
20ТІаккха ас шуьга иштта элира: „Вайн Везачу Дала вайна схьалуш болчу эмархойн лаьмнашна тІе даьхкина шу.
21Шун Везачу Дала шуна дІалуш ду хІара латта. Шун дайн Везачу Дала шайга ма-аллара, дІа а гІой, и латта шайн дола даккха. Кхера а ма ло, дог доьхна а ма хила“.
22Амма аша массара а, суна тІе а даьхкина, элира соьга: „Ваьшна хьалхара нах бохуьйтур бу вай, цаьрга и латта таллийтархьама а, вай даха дезаш болчу некъах а, вай тІегІур долчу гІаланех а лаьцна ваьшка хаам байтархьама“.
23И къамел суна хазахийтира, цундела ас шун хІора тайпанна юкъара цхьацца стаг хаьржира.
24Уьш, дІа а бахана, лаьмнаш тІе а бевлла, Ашкул-тогІенна тІе а кхаьчна, цуьнга бІаьрг а тоьхна, дІасахьаьвсира.
25Оцу лаьтта тІера стоьмаш, шайн кара а эцна, вайна схьабеара цара. Вайна хаам а бахьаш, цара иштта элира: „Мел хаза ду вайн Везачу Дала вайна схьалуш долу латта“.
26Амма шуна цига даха ца лиира. Шу шайн Везачу Дала бохучунна дуьхьалдевлира.
27Шайн четарш чохь яппарш а еш, аша бохура: „Везачу Эло Шена ца дезарна арадаьхна вай Мисар-махкара, эмархойн кара дІа а делла, хІаллакдархьама.
28Стенга даха деза вай? Вайн вежарша вайн дегнаш малдина: ‘И халкъ алсам ду, вайл дукха а, лекха а ду. Цигара гІаланаш яккхий а ю, стигала кхаччал лекха чІагІонаш йолуш а ю. Цул совнаха, Іаьнакх цІе йолчу турпалх схьабевлларш а гира тхуна цигахь’, – бохуш“.
29Ас шуьга элира: „Кхера а ма ло, оза а ма ло царах.
30Шун Веза Дела шуна хьалхаваьлла воьдуш ву. Цо шуьгахьа тІом бийр бу, Мисар-махкахь шун бІаьргашна гина ма-хиллара.
31Яьссачу арахь а шуна изза гинера. Шаьш кху меттиге схьакхаччалц аша бинчу новкъахь, адамо шен бер санна, шу леладора шун Везачу Дала, шуна гина ма-хиллара“.
32И дерриг а шайна гуш доллушехь, тІаккха а шайн Везачу Делах ца тешара шу.
33Иза шуна хьалха ваьлла лелара, шуна совца меттигаш лоьхуш. Иза буьйсанна цІарца хуьлура, шу даха деза некъ шуна гайтархьама, ткъа дийнахь мархица хуьлура».
Исраилан къомана дина таІзар
(Лелар 14:20-45)
34«ТІаккха, шун дешнаш дІахезча, Веза Дела оьгІазвахара. Цо чІагІо йира:
35„ХІокху адамийн телхинчу гаранна юкъара цхьана а адамна гур дац, шун дайшна Ас лур ду аьлла, ваІда дина долу дика латта, – аьлла. –
36И латта Епунин кІант волчу Килабана бен гур дац. Иза лелла латта Ас цунна дІалур ду, цунна а, цуьнан кІенташна а, иза кхоччуш Веза Эла волчу Суна тІаьхьа хІоттарна“.
37Шу бахьана долуш Веза Эла суна а оьгІазвахана. Цо элира: „Хьо а вер вац оцу лаьтта тІе.
38Хьан гІоьнча волу Нунин кІант ЮшаІ вер ву оцу лаьтта тІе. Иза тІечІагІве, хІунда аьлча Исраилан къоме оцу лаьттан дола дойтур ду цо“.
39Аша царах лаьцна, уьш мостагІийн хІонс хилла дІахІуьттур ду, баьхна долу а, хІинца а дика а, вон а хІун ду ца хууш долу а шун бераш девр ду оцу лаьтта тІе. Ас и латта царна лур ду, ткъа цара иза шайн дола доккхур ду.
40Ткъа шу, дІа а дерзий, Эрзийн-хІордана тІе боьдучу новкъахула яьссачу аренга дІагІо.
41ХІетахь, соьга жоп а луш, аша элира: „Тхайн Везачу Далла дуьхьал къа латийна оха. Цига а дахана, тхан Везачу Дала ма-бохху, тасалур ду тхо“. Шух хІораммо а тІемалочун хуьлучу герзаца гІодаюкъ йихкира. Иза атта а хеташ, лаьмнашна тІе довла сацам бира аша.
42Амма Везачу Эло соьга иштта элира: „ДІаала цаьрга: ‘Ма довла лаьмнашна тІе, ма бе тІом, шайн мостагІашка шаьш эша ца дайтархьама, хІунда аьлча Со шуна юкъахь хир вац’“.
43Ас иштта бехира шуьга, амма аша соьга ла ца дуьйгІира. Шу Везачу Элан лаамна дуьхьалдевлира. Шайн юхахьаралла бахьана долуш шу лаьмнаш тІе девлира.
44Оцу лаьмнашна тІехь бехаш болу эмархой дуьхьалбевлира шуна. Цара шу, накхармозаша дийриг а дина, лаьхкира. Цара шу эшадора СеІир-лаьмнашкара ур-атталла Хьормина тІе кхаччалц йолу меттигашкахь.
45ТІаккха, юха а дирзина, Везачу Элана хьалха дилхира шу. Амма Везачу Элана шун маьхьарий а ца хезира, Цо шун тергам а ца бира».
Яьссачу аренгахь даьхна шераш
46«Иштта, дикка хан яьккхира вай Кхадешехь».
2
1«Юханехьа а дирзина, яьссачу аренга а девлла, Эрзийн хІордехьа боьдучу новкъахула дІадахара вай, Везачу Эло соьга схьа-ма-аллара. СеІир-лаьмнашна го туьйсуш, дуккха а хан яьккхира вай.
2Цул тІаьхьа Везачу Эло соьга иштта элира:
3„Тоьар ду шуна хІокху лаьмнашна гонаш даха, къилбаседехьа дІадерза.
4СеІир-лаьмнаш тІехь бехачу шайн гергарчу къомах болчу Іесавах схьабевллачийн лаьттахула чекхдовла дохкуш ду шу. Уьш шух кхералур бу, делахь а шу ларлуш хилалаш.
5Аша цаьрца тІом ма болабелаш, хІунда аьлча Ас церан латтанех ког тІебиллал а латта лур дац шуна. СеІир-лаьмнаш – иза Эдом-мохк бу – Ас Іесаван тІаьхьенна дІабеллера иза, цуьнан долахь хилийтархьама.
6Юург яа, шайгара дети дІа а лой, цаьргара эций. Мала хи а схьаэца цаьргара, цунах дети дІа а лой“.
7Шун Везачу Дала шун куьйгаша мел дечунна тІехь шу декъалдина. Цо шун дола дина хІокху йоккхачу а, кхерамечу а яьссачу аренгахула шу леллачу хенахь. ХІара шовзткъа шо ду шун Веза Дела шуьца волу. Шу цхьана а хІуманна тІехь эшам ловш дацара.
8СеІирехь бехачу вайн гергара къам долчу Іесаван тІаьхьенан лаьтта юххехула тІех а девлла, Эйлатера а, Іецйон-ГІебарера а боьдучу некъах дІа а дирзина, Муабин яьссачу аренна тІедоьлхура вай.
9МостагІалла ма доладелахь муабахошца, ма болабелахь цаьрца тІом, хІунда аьлча Аса оцу лаьттах зил а лур бац хьан кара. Ас ЛутІин тІаьхьенна дІаелла Іар-гІала, цаьрга дола дайта».
10(Хьалха цигахь эймимахой баьхнера. И къам нуьцкъала а, алссам а дара. Иза, турпалш болу Іаьнакхахой санна, лекха къам дара.
11Іаьнакхахой санна, уьш а репахой лорура, ткъа муабахоша царах эймимахой олуш хилла.
12СеІир-лаьмнаш тІехь хьалха заманахь хьорихой хилла бехаш. Амма Іесаван кІентий, уьш дІа а лаьхкина, шайна гучуьра дІа а баьхна, церан меттигашкахь баха хевшина. Исраилхоша а изза динера Везачу Эло шайн дола деллачу лаьттах.)
13«Везачу Эло элира: „Хьала а гІовттий, Зерад-татол долчу тогІенехула чекхдовла“. ТІаккха вай чекхдевлира Зерад-татол долчу тогІенехула.
14Вай Кхадеш-БарнаьІара арадевллачу хенахь дуьйна Зерад-татол долчу тогІенехула чекхдовлучу ханна тІекхаччалц, ткъе берхІитта шо дІадаьлла. Вайн къомана юкъара тІаме дахалуш мел хилла гаранаш хІаллакьхилла, Везачу Эло царна чІагІо йина ма-хиллара.
15Везачу Элан куьг царна тІедаьхьна ма-дара, уьш хІаллак а бина, къомана юкъара Цо берриш а дІабаххалц.
16ТІаме дІаэхалуш берш, берриш а хІаллак а хилла, халкъана юкъара белла дІабевллачу хенахь,
17Везачу Эло соьга иштта элира:
18„Хьо хІинца Муаби-махкахула, Іар-гІалина уллохула, чекхволуш ву.
19Іамминхошна хьо гергакхаьчча, цаьрца мостагІалла а ма леладе, цаьрца тІом а ма бе. Ас Іамминхойн лаьттах цхьа а меттиг лур яц хьан кара. Ас и латта ЛутІин тІаьхьенна дІаделла“».
20(И латта репахойн лоруш дара, мацах цигахь репахой баьхна дела. Іамминхоша царах замзумхой олура.
21И къам нуьцкъала а, дукха а дара, уьш Іаьнакхахой санна, лекха а бара. Везачу Эло и репахой хІаллакбира Іамминхошна хьалхара. Іамминхой, уьш ара а баьхна, церан меттигашкахь баха хевшира.
22СеІир-лаьмнашкахь бехаш болчу Іесаван тІаьхьенах болчеран дуьхьа Везачу Эло изза дира. Царна хьалха Цо хьорихой а хІаллакбира. Іесаван тІаьхьенах берш, уьш ара а баьхна, церан меттигашкахь баха хевшира. Таханлерчу дийнахь а уьш цигахь бехаш бу.
23Иштта Крит-гІайренера схьабевлла болу каптІархой а, Іази-гІалина тІекхаччалц йолчу ярташкахь баьхна болу Іаваймхой хІаллак а бина, церан меттигашкахь баха хевшира.)
24КхидІа Мусас элира: «Цул тІаьхьа Везачу Эло иштта элира: „ХьалагІовтта, дІа а гІой, Арнон-хих дехьадовла. ХІан, Ас хьан кара дІало эмархо волу Хьешбон-мехкан паччахь Сихьон а, цуьнан латта а. И латта хьайн кара а дерзош, тІом бе цуьнца.
25Аса тахана дуьйна шух болу кхерам а, къемат а дІасадаржор ду стигална кІел мел долчу халкъашна. Шух лаьцна дІахезнарш кхералур а бу, Іадор а бу“».
Сихьон-паччахьна тІехь толам баккхар
(Лелар 21:21-30)
26«Кхадимут цІе йолчу яьссачу аренгара Хьешбон-гІалин паччахь волчу Сихьонна тІе векалш бахийтира ас, машар а кховдош, хІара дІаалийтархьама:
27„Пурба лохьа тхуна хьайн махкахула чекхдовла. Тхо, я аьтту, я аьрру агІор дІа ца доьрзуш, нийсса новкъахула дІагІур ду.
28Детих юург йохка тхуна, тІаккха бен оха иза юур яц. Детих мала хи а ло тхуна, тІаккха бен оха иза мер дац. ГІаш бен тхо тІех а девр дац,
29тхуна СеІир-лаьмнаш тІехь бехачу Іесаван тІаьхьенах болчара а, Іар-гІалахь бехачу муабахоша а дина ма-хиллара, Йордан-хина дехьа а девлла, тхайн Везачу Дала тхайна луш долчу лаьтта тІе тхо дІакхаччалц“.
30Амма Хьешбон-гІалин паччахь волу Сихьон реза ца хилира шен лаьтта тІехула вай чекхдовлийта, хІунда аьлча шун Везачу Дала цуьнан са а карзахдаьккхира, дог а чІагІдира, хІинца вайна схьагуш ма-хиллара, иза шун кара дІавалархьама.
31Везачу Эло соьга иштта элира: „ХІан, Ас Сихьон-паччахь а, цуьнан латта а шун кара далар дІадолийна. Хьо а дІаволало цуьнан латта хьайн карадерзо“.
32ТІаккха Сихьон-паччахь шен мел долчу эскарца вайна дуьхьалгІаьттира ЯхІац-гІалина уллохь хиллачу тасадаларехь.
33Вайн Везачу Дала иза вайн кара схьавелира. Вай иза а, цуьнан кІентий а, цуьнан мел долу халкъ а хІаллакдира.
34Оцу хенахь цуьнан ерриг а гІаланаш схьа а яьхна, царах хІорра а, Далла дІа а къастийна, кхоччуш дакъазаяьккхира, божарий а, зударий а, бераш а хІаллак а деш. Царах цхьа а дийна ца витира оха.
35ГІаланаш дакъазаяхале, церан бежанаш а, церан схьаяьхначу гІаланашкара вай схьадаьккхинарг а, хІонс санна, дІадаьхьнера.
36Арнон-хин тогІин йистера йолчу ІаруІер-гІалара ГалІад-гІала дІакхаччалц йолу цхьа а гІала ца йисира вайга схьа ца яккхалуш. И дерриг а вайн кара схьаделира вайн Везачу Дала.
37Іамминхойн лаьттана, я Ябокх олучу хин йистошкахула йолчу меттигашна, я лаьмнашна тІехь йолчу гІаланашна, я вайн Везачу Дала ца магийначу цхьана а хІуманна тІе ца кхевдира вай».
ІовгІа-паччахьна тІехь толам баккхар
(Лелар 21:31-35)
3
1«Вай, цигара юха а дирзина, Башан-махка дахара. Башан-мехкан паччахь ІовгІа шен мел долчу эскарца ЭдреІи олучу меттиге дІавахара, вайна тІамца дуьхьалвалархьама.
2ТІаккха Везачу Эло соьга иштта элира: „ІовгІа-паччахьах ма кхера. Ас иза а, цуьнан эскар а, цуьнан мел долу латта а хьан кара дІадала сацам бина. Ахь цунна Хьешбонехь олалла динчу эмархойн паччахь хиллачу Сихьонна диннарг дийр ду“.
3Вайн Везачу Дала Башан-мехкан паччахь а, цуьнан мел долу эскар а вайн кара схьаделира. Вай ІовгІа хІаллаквира, цуьнан халкъах цхьа а дийна ца вуьтуш!
4Цу хенахь Башан-махкахь йолчу АргІаб-кІоштехь цуьнан ерриге а гІаланаш вай схьаехира. Цхьа а гІала ца йисира вай схьаяккхаза: ІовгІа паччахь волчу махкахь кхузткъа гІала яра уьш.
5И ерриге а гІаланаш лекхачу пенашца, кевнашца, кевнашна боьгІначу ондачу гІорашца чІагІйина яра. Гобаьккхина пенашца чІагІъяза кхин а дуккха а гІаланаш яра цигахь.
6Вай и гІаланаш хІаллакйира, ваьш Хьешбонера паччахьан Сихьонан гІаланаш хІаллак ма-ярра. ХІора гІала, Далла дІа а къастийна, кхоччуш дакъазаяьккхира, божарий а, зударий а, бераш а хІаллак а деш.
7Ткъа массо а бежанаш а, вай схьаяьхначу гІаланашкара карадеанарг а вай хІонсана дІадаьхьира.
8Оцу хенахь эмархойн шинна а паччахьан карара Йордан-хин малхбалехьарчу Арнон-хина тІера Хьермон-ломана тІекхаччалц долу хІара латта схьадаьккхира вай.
9(ЦІаданхоша Хьермонах Сириюн олу, ткъа эмархоша Санир олу.)
10Башан-мехкан паччахь волчу ІовгІин ерриге а аре схьалецира вай: тІапломахь мел йолу гІаланаш а, берриг а ГалІад-мохк а, иштта Салха а, ЭдреІи а гІаланашна тІекхаччалц болу берриг а Башан-мохк а».
11(Башан-мехкан паччахь волу ІовгІа репахойх тІаьххьара висинарг вара. Цуьнан аьчка маьнга хІинца а Іамминхойн кІенташкахь бу Рабба-гІалахь. Иза бохалла исс дол, ткъа шоралла диъ дол бара, юкъахь лелаш болчу барамашца иза буьстича.)
Йордан-хина малхбалехьа даха хевшина тайпанаш
(Лелар 32:1-42)
12«ХІара латта вай схьалаьцначу хенахь, Арнон-хина йистерачу ІаруІер-гІалара дуьйна долу латта а, ГалІад-лаьмнийн ах а, цуьнан ерриге а гІаланашца цхьаьна ас Гадин а, Раабанан а тайпанашна дІаелира.
13Ткъа ГалІад-лаьмнех йисина ах а, ІовгІа паччахьан болу Башан-мехкан АргІаб-кІошт а ас Маннашан ахтайпанна дІаелира».
(Башан-махках репахойн мохк олура.
14Маннашхочо Яира берриге а АргІаб-мохк гешурхойн а, маІхахойн а латтанашна тІекхаччалц дІалецира. Башан-махкана Яира шен цІе тиллира. Царах хІинца а Яиран ярташ олу.)
15«ГалІад-мохк ас Маннашан кІант волчу Макиран тІаьхьенах болчарна дІабелира.
16Ткъа Раабанан а, Гадин а тайпанашна ГалІад-махка тІера Арнон-хина тІекхаччалц долу латта дІаделира ас. Церан къилбера доза Арнон-хина юккъехь дара, ткъа церан латта Іамминхойн дозанехь долчу Ябокх-хина тІекхаччалц дІасадаьржира.
17Оцу кхаа тайпанна дІаделла долчу латтанийн малхбузера доза Іариба-тогІи чохь долчу Йордан-хина тІекхаччалц дара. И доза Канарота тІера Дуьрачу хІордана уллохь болчу Пасга-ломан кІажина тІекхаччалц дара.
18Оцу хенахь ас шуьга иштта омра дира: „Шун Везачу Дала хІара латта шуна дІаделла шун дола даккхийта. Ткъа хІинца тІом балуш мел верг, герз схьа а эций, шайн вежарий болчу исраилхошна хьалха а валий, Йордан-хина дехьавала.
19Ткъа шайн зударий а, шайн бераш а, шайн бежанаш а, – суна хаьа уьш шун дукха дуйла, – ас шайна дІаеллачу гІаланашкахь дита,
20Везачу Эло, шуна санна, оцу шун вежаршна паргІато яллалц а, шун Везачу Дала царна луш долу Йордан-хина дехьа долу латта цара шайн дола даккхалц а. Цул тІаьхьа шух хІора а ас шайна деллачу лаьтта юхаверза“, – аьлла.
21ХІетахь ас ЮшаІе а весет дира, иштта олуш: „Хьан бІаьргашна гина вайн Везачу Дала шинна а паччахьна мел динарг. Изза дийр ду Везачу Эло хьо чекхвер волчу массо а пачхьалкхашна.
22Царах ма кхера, хІунда аьлча шун Веза Дела Ша шуьгахьа тІом беш ву“».
Муса-пайхамарна КанаІан-махка чувалар дехкар
23«Оцу хенахь со иштта доІанаш деш вара Везачу Эле:
24„Сан хьалдолу Эла, Ахь схьагайта долийна Хьайн ялхо волчу суна Хьайн сийлалла а, ондалла а. Кхин муьлха Дела ву стигалшкахь я лаьтта тІехь Ахь деш долу гІуллакхаш а, тамашийна хІуманаш а далуш?
25Лохьа пурба Йордан-хих дехьа а ваьлла, цунна дехьа долу дика латта ган – исбаьхьа хаза лаьмнаш а, Ливанун латта а“, – бохуш.
26Амма Веза Эла шу бахьана долуш суна оьгІазъоьхура. Цо ла ца дуьйгІира соьга. Везачу Эло соьга иштта элира: „Тоьар ду! Кхин ма дийца Соьга цунах лаьцна!
27Пасга-ломан боххье хьалавала. ДІахьажа малхбалехьа а, къилбаседехьа а, къилбехьа а, малхбузехьа а. Дерриг а гуш долчуьнга дикка хьажа, хІунда аьлча Йордан-хина дехьа валалур вац хьо!
28ЮшаІе весет а де, иза иракара а хІоттаве, чІагІ а ве, хІунда аьлча ЮшаІа халкъ Йордан-хих дехьа а доккхур ду, хьуна гун долу латта цо цаьрга шайн дола а доккхуьйтур ду“.
29Иштта вай севцира Байт-ПаІар-гІалина уллохь йолчу тогІи чохь».
4
Деле ладугІуш хила аьлла, халкъе Мусас кхайкхам бар
1«ХІинца ладогІа, Исраилан халкъ, тахана ас хьайна хьоьхучу парзашка а, тІедехкинчаьрга а. Ас уьш кхочушдан хьоьху шуна, шу дийна хилийтархьама а, шун дайн Везачу Дала шайна луш долчу латта тІе а дахийтина, шуьга иза шайн дола даккхийтархьама.
2Цхьа а хІума аса шуна тІедиллинчунна тІе а ма тоха, цунна тІера дІа а ма даккха. Ларде Аса шуна тІедуьллуш долу шайн Везачу Делан весеташ.
3Шун бІаьргашна гир-кх, шун Везачу Дала ПаІор-ломахь мел динарг. БаІал-ПаІорна тІаьхьа мел хІоьттинарг шун Везачу Дала, хІаллак а вина, шуна юкъара дІаваьккхина.
4Ткъа шу, шайн Везачу Делах дІакхеттарш, дерриш а таханлерчу дийнахь а дийна дисина.
5Сан Везачу Дала сайна тІедиллина ма-хиллара, Цуьнан парзаш а, тІедехкинарш а довзийтина ас шуна, шайн дола баккха шу тІедоьлхучу оцу махкахь шуьга и хьехамаш кхочушбайтархьама.
6Уьш лар а бе, кхочуш а бе, хІунда аьлча цунах кхечу халкъашна гур ду, шун хьекъалалла а, кхетамалла а дуйла. И массо а парзаш шайна дІахезча, цара эр ду: „ЭхІ, хІара сийлахь къам ма хьекъале а, кхетаме а халкъ ду!“
7Дуй те кхин цхьа а сийлахь халкъ церан деланаш иштта царна юххера болу, вай муьлххачу а хенахь Шега кхайкхича, вайн Веза Дела санна юххехь хуьлуш?
8Дуй те кхин цхьа а сийлахь халкъ иштта нийса парзаш а, тІедехкинарш а шен долу, тахана ас шуьга дІакховдош дерш санна?
9Амма ларлуш а хилалаш, шайн синан дола а делаш, шайн бІаьргашна гина гІуллакхаш диц ца далийтархьама а, и дерриг а, шу мел деха, шайн даг чуьра дІа ца далийтархьама а. Шайна гинарш дІадийца шайн берашка а, шайн берийн берашка а.
10ДІадийца Хьариб-ломахь гуламехь шайн Везачу Далла хьалха шу лаьттинчу оцу дийнах лаьцна а. ХІетахь Везачу Эло соьга иштта элира: „Схьагулде Суна тІе халкъ, Ас Сайн дешнаш дІакхайкхор ду цаьрга. И дешнаш шайна дІахезча, кху лаьтта тІехь мел деха шаьш а, шайн бераш а Соьга ларамах дуьзна хила Іамор ду цара“.
11Юххе а даьхкина, шу ломан кІажехь севцира. Ткъа и лам стигала дІакхаччалц цІе яьлла богура. Цигахь Іаьржа бода а, юькъа мархаш а яра.
12ТІаккха Веза Эла шуьга вистхилира оцу цІерана юккъера. Цо дуьйцург шуна хезара, амма Цуьнан васт ца гора, аз бен ца хезара.
13Цо шуна Шеца беш болчу бертан тІедожораш дІакхайкхийра, шайга кхочушдайта итт хьехам шуьга дІа а хоуьйтуш. Везачу Эло уьш тІулган шина экъанна тІе дІаязбира.
14ХІетахь тІедиллира суна Везачу Эло шайн дола даккха шу тІедовлучу лаьтта тІехь шайга кхочушдайта деза парзаш а, тІедехкинарш а шуна Іамор».
ЦІушна Іамалъярх лардала дезарх лаьцна
15«Веза Эла Хьариб-ломахь цІеран юккъера шайга вистхиллачу оцу дийнахь шайна цхьана а тайпана васт ца гина дела, шайн дегнашкахь дерг чІогІа ларделаш.
16Аша иза делаш шаьш ца талхадайтархьама, муьлххачу а вастехь шайна цІу а вина – стеган я зудчун вастехь,
17лаьтта тІехь дехачу дийнатан я стигалахь тІемадолучу олхазаран вастехь,
18лаьттахула текхачу дийнатан я лаьттал лахарчу хи чохь нека дечу чІеран вастехь.
19Иза делаш, стигала шаьш хьалахьаьжча, малххий, буттий, седарчий – и дерриге а стигалан ницкъаш бу – шайна гича, Іеха а делла, царна Іибадат ца дархьама а, царна гІуллакх деш ца лелархьама а, хІунда аьлча шун Везачу Дала стигал кІел мел долчу халкъашна делла и дерриге а.
20Ткъа шу Везачу Эло, эчиг лало пеш йолчу Мисар-махкара схьа а эцна, арадаьхна. Цо иза, хІинца схьагуш ма-дарра, шух Шен долахь долу халкъ хилийтархьама дина.
21Веза Эла шу бахьана долуш суна оьгІазваханера. Цо чІагІо йинера, со Йордан-хина дехьа а вер вац, шун Везачу Дала шун дола луш долчу оцу беркатечу лаьтта а вер вац аьлла.
22Йордан-хина дехьа а ца волуш, хІокху лаьтта тІехь лийр ву со, ткъа шу дехьа а девр ду, и токхе латта аша шайн дола а доккхур ду.
23Варелаш, ларлолаш шайн Везачу Дала шайца бина барт бицбарх а, шайн Везачу Дала шайна тІе-ма-диллара, Іамал ян цхьана хІуманан вастехь цІу-деланаш шаьш барх а.
24ХІунда аьлча шун Веза Дела – Иза массо а хІума ягийна дІайоккхур йолу цІе ю, Иза эмгаралла йолу Дела ву.
25Нагахь санна, шун бераш а хилла, шун берийн бераш а хилла, оцу махкахь шу дуккха а Іан дахкахь, шу, цхьаннан вастехь цІу-делан сурт а дина, талха мегара. И дарца аша шайн Везачу Далла хьалха вон дийр ду, тІаккха Иза дарлур ву.
26Иштта хилча, тахана ас стигаллий, латтий тоьшалла дан схьакхойкху, Йордан-хина дехьа а девлла, аша шайн дола доккхуш долчу лаьтта тІехь шу сихха хІаллакьхир ду аьлла. Аша цигахь дукха хан а йоккхур яц, ткъа шу цигара хІаллакдина дІадохур ду.
27Везачу Эло шу массо а халкъашна юкъахь дІасадаржор ду. Везачу Эло шу дІалохкучу къаьмнашна юкъахь шух кІезиг бен дийна дуьсур дац.
28Аша цигахь кхечу деланашна Іибадат дийр ду. И деланаш адамаша шайн куьйгашца бина хир бу дечигах а, тІулгах а, царна хІумма а ца го, хІумма а ца хеза, цаьрга хІумма а яа ца ло, царна цхьа а хьожа а ца йогІу.
29Амма аша Веза Эла цигахь лехча, шуна Иза карор ву, доллучу даггара а, шайн мел долчу синца а аша лехча.
30Хало шайна тІееача, тІаьхьо и дерриг а шайна тІенисделча, шу шайн Везачу Далла тІедоьрзур а ду, Цо бохучуьнга аша ла а дугІур ду.
31Шун Веза Дела дика а, къинхетаме а ву. Цо шу дІатосур а дац, хІаллак а дийр дац, Цо шун дайшца, чІагІо а еш, Ша бина барт а бицбийр бац».
Исраил шатайпа халкъ хилар
32«Хаттал шул дукха хьалха хиллачу ширачу заманех лаьцна, Дала лаьтта тІехь адам кхоьллинчу дийнахь дуьйна. Хаттал дерриг а дуьненна тІехь – стигалан цхьана йистера вукху йисте кхаччалц. Хиллий те хІара санна сийлахь гІуллакх, я хезний те хІара санна дерг?
33ТІаьхьа дийна а дуьсуш, хьуна санна хезний те цхьана а халкъана делан аз цІеран юккъера схьадечу къамелаца?
34Зе дарца а, билгалонаш гайтарца а, тамашийна хІуманаш дарца а, тІом барца а, ондачу куьйгаца а, дІакховдийначу пхьаьрсаца а, чІогІачу къематашца а кхин муьлха дела маца гІиртина те, кхечу къомах паргІат а даьккхина, цхьа къам шен дола даккха? Делахь а, и дерриге а шун бІаьргашна хьалха дина-кх шун Везачу Дала, шу Мисар-махкахь долуш!
35И дерриг а гайтина дара шуна, Веза Эла Дела вуйла шуна дІахаийтархьама. И воцург, кхин цхьа а Дела вац.
36Цо стигалара Шен аз хазийтина, шу Іаморхьама. Цо лаьттахь Шен сийлахь йолу йогу цІе а гайтина шуна, цІеран юккъера Иза Ша вистхуьлуш а хезна шуна.
37Шун дай Шена безна дела, царах йисина тІаьхье йолу шу хаьржира Цо. Цо Ша Мисар-махкара Шен боккхачу ницкъаца шу арадаьхна.
38Цо иза дина, шун чул дукха а, онда а долу халкъаш шуна хьалхара дІалахкархьама а, шу церан лаьтта тІе а довлийтина, иза шун дола даккхархьама а, хІинца иза ма-дарра.
39ДІа а хаа, шайн даг чохь а латтаде, Веза Эла лакхахь стигалахь а, лахахь лаьтта тІехь а Дела вуйла а, И воцург, кхин цхьа а дела воцийла а.
40Ларделаш тахана ас шуна тІедохкуш долу Цуьнан парзаш а, весеташ а, шайна а, шул тІаьхьа хир долчу берашна а диканна хилийтархьама а, шун Везачу Дала шайна гуттаренна а луш долчу лаьтта тІехь шу дуккха а дахкийтархьама а».
ДІалачкъа йина гІаланаш
41Цул тІаьхьа Йордан-хина малхбалехьа йолу кхо гІала дІакъастийра Муса-пайхамаро.
42Хьалха шеца мостагІалла хилла воцу стаг ларамаза вийнарг цига дІавада мегар ду. Царах цхьана гІалахь дІалачкъа йиш хир яра цуьнан, дийна висархьама.
43Яьссачу шерачу аренгахь йолу Бацар-гІала раабанхошна лерина яра, ГалІад-махкахь йолу Рамат-гІала гадахошна лерина яра, ткъа Башан-махкахь йолу Голан-гІала маннашхошна лерина яра.
Делера болу итт хьехам бовзийтале
44ХІара Мусас Исраилан халкъана дІабовзийтина товрат-хьехам бу.
45Товрат-хьехамна чубогІуш болу а, шаьш Мисар-махкара арабевллачул тІаьхьа Мусас цаьрга дІабелла болу сацамаш а, парзаш а, тІедехкинарш а ду хІорш.
46Иза хилира уьш Йордан-хина малхбалехьа, Байт-ПаІарна уллохь йолчу тогІи чохь болчу хенахь. И латта Хьешбонехь олалла динчу эмархойн паччахьан Сихьонан хилла. Иза Мусас исраилхошца цхьаьна шаьш Мисарара арадевллачу хенахь эшийнера.
47Йордан-хина малхбалерчу шинна а паччахьан – Сихьонан а, Башан-мехкан паччахьан ІовгІин а – латтанаш схьалаьцнера исраилхоша.
48Арнон-хина йистехь йолчу ІаруІер-гІалара Сириюн-ломана
[1] тІекхаччалц. (Сириюнах Хьермон-лам а олу).
49Царна чу йогІура Йордан-хина малхбалехьа йолу Іариба-тогІи, Пасга-ломан кІажехь болчу Іариба-хІордана тІекхаччалц.
Делера болу итт хьехам
(Арадаккхар 20:1-17)
5
1Исраилан дерриг а халкъ схьа а гулдина, Мусас иштта элира: «ЛадогІал, исраилхой, тахана ас шун лергашна дІахозуьйтуш деш долчу парзашка а, тІедехкинчаьрга а. Уьш Іама а делаш, уьш кхочушдан а хьовсалаш.
2Вайн Везачу Дала вайца барт бина Хьарибехь.
3Цо и барт вайн дайшца ца бина, ткъа кхузахь тахана дийна долчу вайца массаьрца а бина.
4Веза Эла ломахь йолчу цІерана юккъера юьхь-дуьхьал вистхилира шуьга.
5Ткъа со оцу хенахь Везачу Элана а, шуна а юккъехь лаьтташ вара, Везачу Эло бохург шуьга дІадийцархьама. ХІунда аьлча шу, цІерах шаьш кхерарна, лам тІе ца довлура.
ХІетахь Везачу Эло иштта элира:
6„Со Веза Эла ву, шун Дела, шу Мисарара лоллехь долчуьра Арадаьхнарг.
7Со воцург, кхин Дела ма хилийта шайн.
8Цхьана а тайпана лакхахь стигалахь, я лахахь лаьттахь, я лаьттал лахарчу хиш чохь хІуманан вастехь сурт кхуллуш, шайна цІуш а ма белаш.
9Царна корта а ма бетта, Іибадат а ма де. Со, шун Веза Дела, эмгаралла йолу Дела ву. Со ца везаш волчунна таІзар до Ас. Ас цунна а, цуьнан берашна а, кхозлагІчу а, йоьалгІачу а тІаьхьенна тІекхаччалц таІзар до.
10Амма, шена тІедиллинарг кхочуш а деш, Со везаш волчунна эзарнаш тІаьхьенашкахь Сайн хедар боцу безам гойтур бу Ас.
11Везачу Элан, шайн Делан, цІе эрна ма яккха, хІунда аьлча Шен цІе эрна йоккхуш верг Везачу Эло таІзар ца деш вуьтур вац.
12Шун Везачу Дала тІе-ма-диллара, шоьтан де ларде, иза Сан дуьхьа дІа а къастош.
13Ялх дийнахь болх а бе, дерриг а шайн гІуллакхаш а нисде.
14Ткъа ворхІалгІа де шайн Везачу Далла лерина садоІу де хилийта. Цу дийнахь аша а, шун кІанта а, йоІа а, шун лено а, гІарбашо а, шун стеро а, виро а, шун хьайбанех цхьаммо а, шун гІаланашкахь ваха тІевеана волчо а цхьана а тайпана болх ма бе, хІунда аьлча шу санна шун лено а, гІарбашо а садаІа деза.
15Диц ма делаш Мисар-махкахь шаьш леш хилла хилар, ткъа шун Везачу Дала Шен ондачу куьйгаца а, Шен дІакховдийначу пхьаьрсаца а шу арадаьхна хилар. Цундела шоьтан садоІу де лардан шуна тІедиллина шун Везачу Дала.
16Шайн да а, нана а лара, шайн Везачу Дала тІе-ма-диллара, шайн Везачу Дала шуна луш долчу лаьтта тІехь дехха дахар шун хилийтархьама а, шуна дика хилийтархьама а.
17Адам ма де.
18Нахаца ма лела.
19Къола ма де.
20Шайн уллорачунна дуьхьал харцтоьшалла ма де.
21Шайн уллорачун зуда ма еза. Иштта цуьнан цІа я латта а ма деза, цуьнан лай а, гІарбаш а, сту а, вир а, цуьнан цхьа а хІума а шайна ма езийта“.
22ХІара хьехамаш лам тІехь волчу Везачу Эло чІогІачу озаца халкъан берриг а гуламна белира. ЦІерана а, мархина а, Іаьржачу боданна а юккъера Ша вистхилча, царал сов, Цо хІумма а ца элира. ТІаккха и дешнаш тІулгах йолчу шина экъанна тІе дІа а яздина, уьш соьга схьаелира Цо».
Халкъ кхоьру
(Арадаккхар 20:18-21)
23«Шайна боданна юкъара аз хезча, цІерах богуш лам гича, шу суна тІе даьхкира, массо а шун хьаькамаш а, шун къаной а.
24Аша иштта элира: „Вайн Везачу Дала Шен сийлалла а, возалла а схьагайтира вайна. Цуьнан аз цІерана юккъера схьахезнера вайна. Тахана вайна гира Дела адаме вистхилахь а, и адам дийна диса мегаш хилар.
25Кхин а цкъа вай дала йиш хІунда кхуллур яра? Оцу сийлахьчу цІеро вай дуур ду. Нагахь санна вайн Везачу Делан аз кхин а хазахь, вай лийр ду.
26Дуй те цхьа а адам вайна санна цІерана юккъера дийна волчу Делан аз а хезна, дийна дисина долу?
27ТІе а верзий, ладогІа вайн Везачу Дала хьайга мел бохучуьнга. ТІаккха тхоьга схьадийца вайн Везачу Дала хьайга мел дуьйцуш дерг, ткъа оха ла а дугІур ду, и дерриге а кхочуш а дийр ду“.
28Везачу Элана дІахезира шун дешнаш, соьга къамел деш аша аьлла долу. Цо соьга иштта элира: „Суна хезира хІокху халкъо хьоьга аьлларг. Цара мел аьлларг дика ду.
29ЭхІ-хІай, Соьга ларамах дуьзна а хилла, дерриге а Сан весеташ кхочушдан даим церан дегнаш делахьара, шайна а, шайн берашна а гуттаренна диканиг хилийтархьама!
30Вало, дІаала цаьрга: ‘Шайн четарш чу юхадерза’.
31Ткъа хьо кхузахь Соьца виса. Ас хьоьга дІаэр ду массо а весеташ, парзаш, тІедехкинарш. Халкъана хьеха деза ахьа уьш, Ас шайн дола доккхун долчу лаьтта тІехь уьш иштта лелийтархьама“.
32Варелаш, шайн Везачу Дала шайна тІе-ма-диллара лелалаш. Я аьтту, я аьрру агІор дІа ма дерзалаш.
33Шун Везачу Дала шайна тІедехкинчу некъашца лелалаш, шайна дола дан лун долчу лаьтта тІехь шаьш дийна хилийтархьама а, шуна дика хилийтархьама а, шаьш дуккха а дахийтархьама а».
6
Коьртачу весетах лаьцна
1«ХІорш ду шун Везачу Дала шуна хьеха аьлла тІедехкина долу весеташ, парзаш, тІедехкинарш. Шайна дола даккха шу тІедоьлхучу оцу лаьтта тІехь, уьш кхочуш а деш, лела деза шу.
2И дан деза аша а, шун бераша а, царал тІаьхьа хиндолчу бераша а шайн Везачу Деле ларамах дуьзна шаьш хилийтархьама а, ас шайна тІедохкуш долу дерриг а Цуьнан парзаш а, весеташ а лардайтархьама а, шун дахаран хан яхъялийтархьама а.
3Исраилан халкъ, ла а догІа, уьш леррина кхочуш а де, шайна дика хилийтархьама а, шу алсам дебийтархьама а шуьрех а, мазах а дуьзна токхе лаьтта тІехь, шун дайн Везачу Дала шуна чІагІо ма-ярра.
4ЛадогІа, Исраилан халкъ: вайн Веза Дела – цхьа Веза Эла ву
[2].
5Хьайн Веза Дела доггах, доллучу синца а, берриге а ницкъаца а веза.
6Тахана Ас весет деш долу хІара дешнаш хьайн даг чохь латтаделахь.
7Шайн берашна хьеха уьш, исраилхой, дийца царах лаьцна шайн цІенош чохь хевшина Іаш а, шаьш некъ беш а, шаьш дІадуьйшуш а, хьалагІовттуш а.
8Шайн куьйгаш тІе дІадехка уьш билгалонна, шайн хьаьжнашна тІе а дІадехка уьш хьехорна.
9ДІаязде уьш шайн неІсагІанаш тІе, шайн кевнаш тІе».
ЛацадогІарна дуьхьал дІахьедар дар
10«Шайн Везачу Дала шун дайшна, ИбрахІимна, Исхьакхана, Якъубана, шуна дІадала ваІда динчу лаьтта тІе гІур ду шу. Шуна луш долчу лаьтта тІехь аша йина йоцу яккхий а, дика а гІаланаш ю.
11Шуна луш долчу лаьтта тІехь аша дуьзна доцу, оьшуш мел долчух дуьзна долу цІенош а, аша яьхна йоцу гІунаш а, аша кхиийна йоцу кемсийн а, зайт-диттийн а бошмаш а хир ю. Оцу лаьтта тІехь Іаббал баа кхача шайна хилахь,
12варелаш, лоллин цІа долчу Мисар-махкара шу арадаьхна волу Веза Эла виц ма велаш!
13Шайн Везачу Деле ларамах дуьзна хила, Цунна бен гІуллакх а ма де, Цуьнан цІарах бен дуйнаш а ма баа.
14Цхьана а кхечу деланашна тІаьхьа ма хІитталаш, цхьана а шайна гонах хир долчу кхечу къаьмнийн деланашна а тІаьхьа ма хІитталаш,
15хІунда аьлча шуна юкъахь хуьлуш волу Веза Дела эмгаралла йолу Дела ву. Шу кхечу деланашна тІедерзахь, Иза, латийна цІе санна, дарлур а ву, Цо дуьнен тІера дІадохур а ду шу.
16Шайн Веза Дела зен ма гІерта, шаьш Массехь иза ма-дарра.
17ЧІогІа ларделаш шайн Везачу Делан весеташ, цуьнан сацамаш а, парзаш а, шайна тІедехкина долу.
18Шайн Везачу Далла хьалха нийса а, дика а дерг делаш шайна диканна хилийтархьама а, Везачу Эло, шайн дайшна чІагІо а еш, шайна лур ду аьллачу лаьтта тІе а девлла, иза дола даккхархьама а,
19берриш а шайн мостагІий, Везачу Эло ма-бохху, аша шайна гучуьра дІабахийтархьама а.
20Нагахь санна тІейогІучу заманахь шун бераша шайга хаттахь: „ХІун маьІна ду вайн Везачу Дала вайна тІебехкинчу оцу сацамийн а, парзийн а, хьехамийн а?“
21аш цаьрга иштта дІаала: „Вай Мисар-махкахь пирІунан леш дара, амма Везачу Эло вай арадехира Шен ондачу куьйгаца.
22ТІаккха вайн бІаьргашна хьалха Везачу Эло тамашийна гІуллакхаш а, Іадоран билгалонаш а гайтира Мисаран халкъана а, пирІунна а, цуьнан массо цІенна а тІехь.
23Ткъа Везачу Эло вай цигара ара а дехира, дІа а дигира, вайн дайшна чІагІо а еш, лур ду аьлла долу латта вайна схьадалархьама.
24Дерриг а и парзаш кхочушдан а, вайн Везачу Деле ларамах дуьзна хила а тІедиллира вайна Везачу Эло, массо а заманахь вай дика хилийтархьама а, тахана санна, вай дийна дисийтархьама а.
25Нагахь санна вайн Везачу Далла хьалха, и дерриг а весеташ, Цо вайна тІе-ма-диллара, леррина кхочуш а деш, вай лелахь, иза Далла тамехь хир ду“».
Везачу Элан долахь долу халкъ
(Арадаккхар 34:11-16)
7
1«Шайн дола даккха шу тІедоьлхучу лаьтта тІе шун Везачу Дала шу чудигча, Цо шуна хьалхара дуккха а къаьмнаш дІалохкур ду – хьетахой, гІиргІашахой, эмархой, канаІанхой, перезахой, хьаьвихой, явсайхой. И ворхІ къам шул дукха а, ницкъ болуш а ду.
2Шун Везачу Дала уьш шун кара а делла, аша и къаьмнаш эшийча, уьш кхоччуш дакъазадаха. Цаьрца барт а ма белаш, царах къа а ма хеталаш.
3Гергарлонаш а ма тийсалаш цаьрца. Шайн йоІарий церан кІенташка а ма бахийталаш, церан йоІарий шайн кІенташна а ма балабелаш.
4ХІунда аьлча цара шун кІентий Сох дІаберзор бу, кхечу деланашна Іамал яйтархьама. ТІаккха Везачу Элан дераллин цІе шуна тІехьодур а ю, Цо шу сихха хІаллакдийр а ду.
5Амма аша царна хІара делаш: церан сагІа доккху меттигаш йохаелаш, харцделанашна хІиттийна церан тІулгаш аталаш, Ашера-далла лерина долу церан дечиган бІогІамаш дІахедаделаш, церан цІуш багабелаш.
6Хьайн Везачу Делан деза халкъ ду хьо. Хьан Везачу Дала хьо хаьржина, хьох Шен долахь долу халкъ дархьама, дуьнен чохь мел долчу халкъашна юкъара схьа а хаьржина дина долу.
7Везачу Эло хьо Шен деган лаам бар а, хьо харжар а массо а халкъел хьо дукха долу дела дацара – хьо массо а халкъел жима халкъ ма ду, –
8Везачу Элана хьо деза дела а, Цо шун дайшна делла ваІда лардо дела а хаьржина дара. И бахьана долуш Везачу Эло хьо, ондачу куьйгаца лоллин цІа чуьра ара а даьккхина, Мисар-мехкан паччахь волчу пирІунан карара паргІатдаьккхина.
9Цундела хаалаш, исраилхой, шун, Веза Дела бен, бакъволу Дела вац. Иза тешаме Дела ву, Цо Шен безаман барт ларбо Ша везачаьрца а, Шен весеташ кхочушдечаьрца а церан эзар тІаьхьенна тІекхаччалц.
10Амма Ша ца везачарна доггІург Цо дийр ду, уьш хІаллак а беш. Иза хьелур вац, Ша ца везачунна хІоранна шена-шена догІу таІзар дан.
11Цундела Ас тахана кхочушдан шайна тІедехкина долу весеташ а, парзаш а, хьехамаш а ларбелаш».
МуьтІахь хиларна декъалдарш
(Карлабаьккхинарг 28:1-14)
12«Нагахь санна аша оцу хьехамашка ладогІахь, уьш ларбахь, кхочушбахь, тІаккха шун Везачу Дала, Ша шун дайшка ваІда дина ма-хиллара, Ша шуьца бина безаман барт ларбийр бу.
13Шу дезар а ду, шу декъал а дийр ду, шу доьбуьйтур а ду Цо. Шун кийрахь верг а декъалвийр ву, шун латто луш дерг – ялта а, чагІар а, зайтдаьтта а – декъалдийр ду, шун бежанийн эсий а, жийн Іахарий а декъалдийр ду Цо шун дайшка шуна лур ду аьллачу лаьтта тІехь.
14Массо а халкъел декъалдина долу халкъ хир ду шун халкъ. Шун халкъана юкъахь хир вац бер ца хуьлу стаг, берах ца хуьлу зуда, шун даьхнина юкъахь а хир дац иштта дерг.
15Везачу Эло лардийр ду халкъ массо а цамгарх. Мисар-махкахь шуна девзина долу цхьа а луьра ун кхоьтуьйтур дац шух, амма шу ца дезачарна массарна тІе далор ду иза.
16Шун Везачу Дала шайн кара дІалуш долу массо а халкъаш аша хІаллакдан деза. Царах къинхетам а ма белаш, церан деланашна гІуллакх а ма делаш, хІунда аьлча уьш шуна дІахІиттийна йолу речІанаш хир ю.
17Нагахь санна: „И къаьмнаш тхол дукха ду, оха муха дохур ду уьш ара?“ – аьлла, шун даг чу дожахь,
18ма кхералаш царах, амма дагадаийталаш шун Везачу Дала пирІунна а, берриг а мисархошна а динарг.
19Дагадаийталаш шайн бІаьргашца шуна гина болу Дала бахкийтина баккхий баланаш а, билгалонаш а, тамашийна гІуллакхаш а, шун Везачу Дала Шен ондачу куьйгаца, дІакховдийначу пхьаьрсаца шу арадахар а. Изза дийр ду шун Везачу Дала шу кхоьруш долчу массо а халкъашна.
20Шун Везачу Дала царна бумбареш тІехоьцур ю, шух дІалечкъаш болу дийна биснарш хІаллакьхиллалц.
21Ма кхера царах, хІунда аьлча шуна юкъахь волу шун Веза Дела – сийлахь а, ларамах бузуьйтуш волу а Дела ву.
22Шун Везачу Дала и халкъаш кІез-кІезиг шуна хьалхара дІалохкур ду. И халкъаш цхьана хеннахь хІаллак ма делаш, аренашкара акхарой ца дебийтархьама.
23Амма шун Везачу Дала шун кара дІалур бу уьш. Царна тІе боккха кхерам боссор бу, уьш хІаллакбина бовллалц.
24Церан паччахьаш а лур бу шун кара. Аша церан цІераш стигал кІелара а дІайойур ю. Цхьа а шуна дуьхьал латталур вац, аша уьш хІаллакбина бовллалц.
25Церан цІу-деланаш цІергахь багабелаш. Царна тІехь долу деши я дети схьаэцар шайн дегнаш чу ма дожийталаш, шайна царах речІанаш ца хилийтархьама, хІунда аьлча иза шун Везачу Далла дегаза хета.
26Шайн цІенош чу а ма балабелаш и дегаза цІуш, уьш санна кхоччуш дакъазадаха шаьш дІакъастийна ца хилийтархьама. Царах даша а ма даша, уьш уггар дегаза а хета, хІунда аьлча уьш кхоччуш дакъазадаха лерина Везачу Элана дІакъастийна хІуманаш ду».
8
Везачу Эло Шен халкъана луш долчу лаьттах лаьцна
1«Ас тахана шайна деш долу весеташ леррина кхочушделаш, шаьш дийна хилархьама а, дебийтархьама а, дІа а дахана, шун дайшка Везачу Дала, ваІда а деш, лур ду аьлла долу и латта шайн дола даккхархьама а.
2Дагахь латтабелаш, яьссачу аренгахула хІокху шовзткъа шарахь шун Везачу Дала шуьга байтина болу массо а некъ. Цо шуьга и некъ байтина, шайн кІезигаллина шу къардалийтархьама а, шу зерхьама а, шун даг чохь хІун ду хаархьама а. Цунна хаа лаьара, аша Шен весеташ лардийр дуйла я доцийла.
3Цо шу шаьш-шайна кІезиг хоьтуьйтуш къардалийтира, мацалла хІоттийна, гІелдира, стигалара манна олу кхача белира шуна, шуна а, шун дайшна а хІун ю а хиъна йоцу. Иза дира Цо шуна дІагайтархьама, адам деккъа цхьана баьпках дехаш доцийла, амма Везачу Элан багара схьадолучу хІора дашца дехаш дуйла.
4Шун бедарш шуна тІехь тиш ца лора, оцу шовзткъа шарахь шун когаш ца бестара.
5Шайн дагахь хилийталаш, шун Везачу Дала, дас шен кІант санна, шу Іамош дуйла а, нисдеш дуйла а.
6Цундела шайн Везачу Делан весеташ ларделаш, Цуьнан некъашца а лелалаш, Цуьнга ларамах дуьзна а хуьлуш.
7Шун Везачу Дала шу беркатечу лаьтта тІе дІадуьгуш ду. Оцу лаьтта тІехь татолаш, Іемаш а, шовданаш а ду, тогІешкара а, лаьмнашкара а схьадуьйлуш долу.
8Оцу лаьтта тІехь кІа а, мукх а, кемсийн таьллангаш а, инжирийн а, нарийн а дитташ а, зайт-дитташ а, моз а ду.
9Оцу лаьтта тІехь цхьа а эшам ца хаалуш, аша шайн бепиг а дуур ду, цхьана а хІуманна тІехь эшаме а хир дац шу. Оцу лаьттарчу тархаш чохь эчиг ду, ткъа оцу лаьттан лаьмнаш чуьра аша цІаста доккхур ду.
10Ткъа шаьш йиина а девлла, дуьзча, Цо шуна делла долчу токхечу лаьттана шайн Везачу Далла хастам белаш».
Дела вицварх ларваларх лаьцна
11«Ларлолаш, тахана ас шайна тІедуьллуш долу Цуьнан весеташ, Цуьнан тІедехкинарш, Цуьнан парзаш кхочуш а ца деш, шайн Веза Дела вицварх.
12Юуш шаьш дуьзча, шайна дика цІенош а дина, царна чохь шу даха хевшича,
13шайн даккхий а, кегий а бежанаш дебаш хилча, шайн деши а, дети а алсамдолуш хилча, шайн массо а долахь дерг совдолуш хилча,
14варелаш, шайн дегнаш кура а ма довлийталаш а, лоллин цІа долчу Мисар-махкара шу арадаьхна волу шун Веза Дела виц а ма велаш.
15Чохь дІаьвше лаьхьарчий болу а, сту лоцу гезгаш йолу а, екъа а, хи доцуш йолу а, йоккхачу, къемате кхерамечу а яьссачу аренгахула шу чекхдаьхнарг Иза вара. Шуна мокхазан тархана чуьра хин хьоста даьккхинарг а Веза Эла вара.
16Цо шуна яьссачу аренгахь манна олу кхача баабора, шуна а, шун дайшна а хІун ю а хиъна йоцу, шайн кІезигаллина шу къардалийтархьама а, шу зерхьама а, тІаьхьа шуна дика дархьама а,
17„Тхан-тхайн ницкъо а, тхан куьйгийн ондалло а карадаийтина тхуна хІара хьал“, – аьлла, шун даг чу ца дожийтархьама.
18Амма аша шайн дегнаш чохь латтавелаш шайн Веза Дела, хІунда аьлча шун хьал хилийта шуна ницкъ луш верг Иза ву. Иза иштта лела, ваІда а дина, шун дайшца Ша бина барт, таханлерчу денна ма-барра, чІагІбархьама.
19Нагахь санна шу, шайн Веза Дела виц а вина, кхечу деланашна тІаьхьахІиттахь, царна Іибадат а деш, царна Іамал а еш, шу лелахь, ас тахана тоьшалла до, шу хІаллакьхир ду аьлла.
20Везачу Эло шуна хьалхара хІаллакдеш дІадоху халкъаш санна, хІаллакдийр ду шу, шайн Везачу Делан озе ла ца дугІу дела».
9
Везачу Эло Исраилан халкъана гІо хІунда до
1«ЛадогІа, исраилхой: шу хІинца Йордан-хина дехьадовла дохкуш ду, стигал хьалаккхаччал лекха чІагІонаш чохь йолу яккхий гІаланаш йолу а, шун халкъал дукха долу а, ницкъ болу а халкъаш долу латта шайн дола даккхархьама.
2Оцу лаьттан халкъашна юкъахь ницкъ болу а, доккха дегІ долу а Іаьнакхахой бу. Царах лаьцна шуна хууш а ду, хезна а ду иштта олуш: „Мила ву Іаьнакхахошна дуьхьал латталур волуш?“
3Ткъа хІинца хаа ду шуна: шун Веза Дела ву шуна хьалхаваьлла, цІеро санна, дерриг а дІакхоллург волу. Цо уьш хІаллак а бина, шуна хьалха охьабохкур бу. Аш уьш сихха дІа а лохкур бу, хІаллак а бийр бу, Везачу Эло шайга ма-аллара.
4Шун Везачу Дала шуна хьалхара уьш дІалаьхкинчул тІаьхьа, шайн дегнашкахь иштта ма алалаш: „Тхо Шен лаамехь хилла дела, Везачу Эло кхуза схьадалийна, хІара латта тхайн дола даккха“. ХІан-хІан, оцу халкъийн хьараме лелар бахьана долуш, Везачу Эло шуна хьалхара дІалохкур ду уьш.
5Шун Делан лаамехь хилар я шун догцІеналла бахьана доцуш, и латта шайн дола даккхархьама, доьлхуш ду шу. ХІан-хІан, оцу халкъийн Іесалла бахьана долуш, шун Везачу Дала уьш шуна хьалхара дІалохкур ду, Ша шун дайшка, – ИбрахІиме, Исхьакхе, Якъубе – ваІда деш делла дош кхочушдархьама.
6Хаалаш, шу Делан лаамехь хиларна кара ца доуьйту шуна шун Везачу Дала и беркате латта, хІунда аьлча шу юхахьара халкъ ду».
Исраилхоша дашо эса дар
7«Дагахь латтаделаш, цкъа а диц ма делаш, мел дукха оьгІазъоьхуьйтура аша шайн Веза Дела яьссачу аренгахь. Мисар-махкара арадевллачу дийнахь дуьйна шаьш хІокху метте схьакхаччалц Везачу Элана дуьхьалдевлла лелара шу.
8Аша Хьариб-ломахь а оьгІазвахийтира Веза Эла. Иза шу цигахь хІаллакдина дІадаххал дарвеллера.
9Везачу Эло шуьца бина барт тІеязбина йолу тІулган экъанаш схьаэца со лам тІе хьалаваьлча, ас цигахь шовзткъа де-буьйса даьккхира, бепиг а ца дууш, хи а ца молуш.
10Везачу Эло Шен куьйга йоза тІеяздина йолу тІулган ши экъа елира соьга. Оцу экъанаш тІехь яздина дара Везачу Эло гулам болчу дийнахь богучу ломан цІерана юккъера шуьга схьа мел аьлла дешнаш.
11Шовзткъа де-буьйса дІадаьлча, Везачу Эло соьга схьаелира тІулган ши экъа, бартбаран экъанаш.
12Везачу Эло соьга иштта элира: „ХьалагІатта, дІавала кхузара, ломара охьавосса. Мисар-махкара ахь арадаьккхина долу хьан халкъ дукха телхина ду. ХІинцале а дІабевлла уьш Ас шайна весет динчу новкъа тІера, шайна лалийна цІу а вина“.
13Везачу Эло кхин а иштта элира соьга: „Ас тидам бира оцу халкъан – иза аьрха халкъ ма ду!
14Ма сецаве Со. Ас хІаллакдийр ду и халкъ, Ас цуьнан цІе дуьнен тІера а дІайойур ю, ткъа хьох цул доккха а, цул ницкъ болу а халкъ кхуллур ду Ас“.
15Со, юха а вирзина, лам тІера чувоьссира, иза цІерах богуш болчу хенахь. Бартбаран ши экъа сан карахь яра.
16ДІахьаьжча, суна гира шайн Везачу Далла дуьхьал аш къа латийна хилар, старгІин сибатехь шайна лалийна цІу а вина. Шу сиха дІадевллера Везачу Эло шуна дІакхехьа динчу весетан некъа тІера.
17Ас и ший а экъа, схьа а эцна, сайн карара лаьттах а тоьхна, шун бІаьргашна хьалха йохийра».
Исраилхошна тІера Мусас доІа дар
18«Везачу Элана суждане а вахана, хьалха санна шовзткъа де-буьйса даьккхира ас. Со юуш а, молуш а вацара, аша летийна къинош бахьана долуш. Уьш а летийна, шайн Везачу Далла хьалха вон а дина аша, Иза оьгІаз а вахийтина аша.
19Со кхоьрура Везачу Элан оьгІазлонах а, дераллах а, хІунда аьлча шу хІаллакдаллал чІогІа оьгІазваханера Иза. Амма Цо юха а ладуьйгІира соьга.
20АхІаронна а чІогІа оьгІазвахнера Веза Эла, иза хІаллакваллал, амма ас оццу хенахь АхІаронна тІера а доІанаш дира.
21Ткъа аша дина къилахь хІума, старгІин и сурт, схьа а эцна, цІергахь дагийра ас. ТІаккха иза йоха а йина, хьаша а хьаьшна, чан санна, ата а аьтта, лам тІера охьаоьхучу хи чу тесира ас.
22ТабІерехь, Массехь, Кхиброт-ХІатаъвуэхь аша кхин а оьгІазъоьхуьйтура Веза Эла.
23Ткъа Везачу Эло: „Дуьйло, схьадаккха Ас шуна луш долу латта“, – аьлла, шу Кхадеш-БарнаьІера дохуьйтучу хенахь, шу дуьхьалдевллера шайн Везачу Делан омранна, шу Цунах ца тийшира, аша Цуьнан озе ла ца дуьйгІира.
24Шу суна девзинчу дийнахь дуьйна аьрха лелара Везачу Элана хьалха.
25Иштта, Везачу Элана хьалха суждане а вахана, шовзткъа де-буьйса даьккхира ас, хІунда аьлча Везачу Эло аьллера, Ша шу хІаллакдийр ду.
26ДоІанна тІехь ас Везачу Эле иштта элира: „Хьалдолу Эла, хІаллак ма дехьа Хьайн халкъ, Хьайн долахь дерг, Ахь Хьайн сийлаллица паргІат а даьккхина, Хьайн ондачу куьйгаца Мисар-махкара арадаьккхина долу.
27Дагабахкийтахьа Хьан ялхой болу ИбрахІим а, Исхьакх а, Якъуб а. Ма хьежахьа хІокху халкъан аьрха хиларе, цуьнан Іесалле, цуьнан къиношка.
28Дехьа иштта, Ахь тхо арадаьхначу лаьтта тІехь бехачаьрга ца алийтархьама: ‘Везачу Эло дуьгийла а дацара и халкъ Ша лур ду аьллачу лаьтта тІе. Цо и халкъ Шена ца деза дела арадаьккхина, яьссачу аренгахь иза хІаллакдархьама’.
29Ткъа иза Хьан халкъ а, Хьан долахь дерг а ду, Ахь Хьайн ондачу ницкъаца а, дІакховдийначу пхьаьрсаца а Мисар-махкара арадаьккхина долу“».
Делера болу итт хьехам шолгІа схьаэцар
(Арадаккхар 34:1-10)
10
1«Оцу хенахь Везачу Эло соьга иштта элира: „Хьалха йиначарах тера а йолуш, тІулган керла экъанаш ага хьайна. Дечигах царна тІорказ а дай, Со волчу лам тІе хьалавала.
2Оцу экъанаш тІехь ахьа йохийначу шина экъанна тІехь хилла дешнаш яздийр ду Аса, ткъа ахь уьш тІорказ чу охьаяхка“.
3ТІаккха акаци олучу дечигах ас тІорказ а дира, хьалхалернаш санна йолу ши экъа а йира. И ши экъа карахь а йолуш, со лам тІе велира.
4Везачу Эло, Ша хьалха лам тІехь гуламан дийнахь цІеран юккъера схьааьлла болу итт хьехам оцу экъанаш тІе дІа а язбина, уьш соьга схьаелира.
5ТІаккха, лам тІера юха а вирзина, Везачу Эло сайна тІе-ма-диллара, айса динчу тІорказ чу ехкира аса и экъанаш. Уьш хІинцца а цигахь ю».
6(Исраилхой Баировт-Баней-ЯІакханера гІунаш тІера Мосире дІабахара. АхІарон дІакхелхира, иза цигахь дІавоьллира. Цуьнан метта динан да дІахІоьттира цуьнан кІант ЭлиІазар.
7Эццара уьш Гуди-Гуде бахара, ткъа цу тІера – Ютбате. Иза хиш долу латта дара.
8ХІетахь Везачу Эло Левин тайпа дІакъастийра, цуьнга Везачу Элаца динчу бертан тІорказ дІасалеладайтархьама а, Везачу Элана хьалха гІуллакх дайтархьама а, Цуьнан цІарах декъалдарш дІакхайкхадайтархьама а. Таханлерчу дийне схьакхаччалц иза хІинца а иштта схьадогІуш ду.
9Цундела шайн вежарийн долчух лаьттан дакъа дац левихойн, церан долахь латта а дац. Лаьттан декъан метта Веза Эла ву церан, цаьрга хьан Везачу Дала дІа-ма-аллара.)
10«Хьалха санна, ас шовзткъа де-буьйса даьккхира лам тІехь. Везачу Эло хІинца а ладуьйгІира соьга. Цунна ца лиира исраилхой хІаллакбан.
11ТІаккха Везачу Эло иштта элира соьга: „Вало, оцу халкъана хьалхавала, новкъа баха уьш, церан дайшна Ас чІагІо еш лур ду аьлла долу латта шайн дола даккхийтархьама“».
Везачу Элан омранаш
12«Исраилан халкъ, хІун лаьа те хьан Везачу Далла хьоьгара? Цунна лаьа хьайн Везачу Деле бен ларамах хьо вуьзна ца хилар, Цуьнан некъашца хьо лелар, Иза хьуна везар, хьан Везачу Далла ахь гІуллакх дар даггара а, доллучу хьайн синца а хилар.
13Цунна лаьа ас тахана хьайна тІедуьллуш долу Везачу Элан весеташ а, парзаш а ахь лардар, хьуна дика хилийтархьама.
14Хьан Везачу Делан ю стигал а, уггар лакхара стигалш а, латта а, цунна тІехь мел дерг а.
15Хьан дайшна тІе бен ца хьажийна Везачу Эло уьш безаран Шен лаам. Дерриг а халкъашна юкъара Цо шу, церан тІаьхье ерш, хаьржира. Тахана а иштта ма ду иза.
16Шайн дегнийн дуьхьлара пардо дІахададейша, ма хилийша кхин дІа а юхахьара.
17Хьан Веза Дела – деланийн Дела а, олахойн Олахо а ву. Иза сийлахь а, нуьцкъала а, ларамах вузуьйту Дела а ву. Цо озабезамаш ца бо, Цо кхаьънаш а ца ийдо.
18Цо ларйо байлахь болчеран а, бисинчу зударийн а бакъонаш. Цунна тІевеанарг а веза, Цо даа-мала а, тІедуху хІума а ло цунна.
19Везалаш шаьш долчохь ваха хиъна волу тІевеана стаг, хІунда аьлча шу шаьш а ма дара тІедаьхкинарш Мисар-махкахь.
20Шайн Везачу Деле ларамах дуьзна хилалаш, Цунна цхьанна гІуллакх делаш. Цуьнгахьа дирзина хилалаш, Цуьнан цІарах бен дуйнаш ма баалаш.
21Шайн хастамаш Цунна дІало. Иза шун Дела ву. Шун бІаьргашна гина долу и сийлахь долу а, ларамах дузуьйтуш долу а гІуллакхаш шуна дина волу Дела ву Иза.
22Шун дай Мисар-махка баьхкинчу хенахь, уьш кхузткъе итт стаг бен вацара, ткъа хІинца шун Везачу Дала, стигалара седарчий санна, алсамдаьхна шу».
11
Делан сийлахьалла диц ца дайта беш болу хьехам
1«Иштта, шайн Веза Дела везалаш. Ларделаш Цо шайна лардан тІедиллинарг а, Цуьнан парзаш а, тІедехкинарш а, весеташ а массо а деношкахь.
2Дагадаийта шайна, со шун берашка вистхуьлуш воцийла. Царна хиъна а дац Везачу Дала шу нисдинийла, царна гина а дац Цуьнан возалла, Цуьнан онда куьг, Цуьнан схьакховдийна пхьарс,
3Цуьнан тамашийна билгалонаш, Цуьнан гІуллакхаш, Цо Мисар-мехкан паччахь волчу пирІунна а, цуьнан халкъана а дина долу.
4Шун берашна ца гина Цо мисархойн эскарх, говрех, гІудалкхех динарг. Уьш ерриш а Эрзийн хІорда чохь дІахьулйинера Цо, уьш шуна тІаьхьабевллачу хенахь. Таханлерчу денна тІекхаччалц Везачу Эло уьш хІаллакбина латтийра.
5Шу хІокху метте схьакхаччалц, Цо шуна яьссачу аренгахь динарг шун берашна ца гина.
6Раабанхочун Элиабан кІенташна Датанна а, Абирамна а динарг шун берашна ца гина. ХІетахь, латта дІаса а декъаделла, уьш берриш а Исраилан халкъана юкъара лаьтто дІаийцира: церан доьзалш а, церан четарш а, церан мел хилла болу бахам а.
7Везачу Эло мел дина долу сийлахь гІуллакхаш гинарш шун бІаьргаш бара».
Халкъана кхочун долчу лаьтта тІехь Дала лун долу дика
8«Шу Йордан-хина дехьадевлча, тахана ас шайна тІедуьллуш долу Делан дерриг а весеташ ларделаш, цигара долу латта, чу а гІоьртина, шайн дола даккхал ницкъ шайн хилийтархьама.
9Везачу Эло, чІагІо а йина, шун дайшна а, церан тІаьхьенна а лур ду аьллачу, шуьрех а, мазах а дуьзначу токхечу оцу лаьтта тІехь дехха дахар шун хилийтархьама, ларделаш и весеташ.
10Шайна схьадаккха шу тІедоьлху и латта шу арадевллачу Мисар-мехкан лаьттах тера дац. Цигахь аша, хІуш тесначул тІаьхьа, лаьттана, хасстоьмийн бешана санна, шайн куьйгийн ницкъаца хиш дохкура.
11Ткъа шу шайн дола даккха тІедоьлху и латта лаьмнаш а, тогІеш а йолуш ду. Оцу лаьтто стигаларчу догІанийн хи молу.
12Шун Везачу Дала гІайгІа еш долчу оцу лаьтта тІехь даим бу шун Везачу Делан бІаьргаш: шеран коьртера дуьйна схьа и шо чекхдаллалц.
13Тахана шайга деш долчу Сан весеташка аша леррина ладогІахь, – шайн Веза Дела шуна везахь, Цунна даггара а, мел долчу синца а аша гІуллакх дахь, –
14Ас шун лаьттана шен-шен хенахь догІа лур ду, хьалххе догІург а, тІаьхьо догІург а. ТІаккха аша шайн ялта а схьагулдийр ду, шайн чагІар а, шайн зайтдаьтта а доккхур ду.
15Ас шун аренашкахь шун бежанашна буц лур ю, тІаккха юуш а, дузуш а дехар ду шу.
16Варелаш, ларлолаш, шайн дегнаш Іеха ма далийталаш, Везачу Элах дІа а дирзина, кхечу деланашна гІуллакх а деш, Іибадат а деш дІахІиттарх.
17ТІаккха Везачу Элан оьгІазалла, яьлла цІе санна, шуна дуьхьал ер ю, Цо стигал дІакъовлур ю, догІа цигара ца даийтархьама. Цундела лаьтто шен ялта лур дац. ТІаккха шун Везачу Эло шуна луш долчу дикачу лаьтта тІехь шу кестта хІаллакьхир ду.
18Цундела хІара сан дешнаш шайн дегнаш чу а, синош чу а дІадахка, дІаяздина долу и дешнаш шайн куьйгаш а, хьаьжнаш а тІе дІадехка, уьш дагадаийтархьама.
19Шайн кІенташна хьеха уьш, дийца царах лаьцна шайн цІенош чохь хевшина Іаш а, шаьш некъ беш а, шаьш дІадуьйшуш а, хьалагІовттуш а.
20ДІаязде уьш шайн неІсагІанаш тІе, шайн кевнаш тІе,
21Везачу Эло шун дайшна дІабала чІагІо йинчу махкахь шун а, шун берийн а дахаран денош шортта хилийтархьама. Лаьтта тІехула стигал мел хуьлу дехар ду шу цигахь.
22Нагахь санна Ас шуьга кхочушдайта деш долу и дерриг а весеташ аша лардахь, – шайн Веза Дела шуна везахь, Цуьнан массо а некъашца шу лелахь, Цуьнгахьа дирзина шу хилахь, –
23Везачу Эло и дерриге а халкъаш шуна хьалхара дІалохкур ду, тІаккха шун халкъал дукха долчу а, ницкъ болчу а халкъийн латта шайн дола доккхур ду аша.
24Аш ког мел баьккхина латта шун хир ду. Яьссачу аренгара Ливанун-махкана тІекхаччалц, Эпрат-хина тІера Дуьненаюккъерачу хІорда тІе кхаччалц хир ду шун дозанаш.
25Цхьа а латталур вац шуна дуьхьал: шун Везачу Дала, Ша чІагІо ма-ярра, аша ког мел баьккхина долчу муьлххачу а лаьттана кхерам тосур бу, уьш, кхоьруш, бегор бу.
26Хьажал, тахана ас шуьга харжам бойту: Дала шу декъалдар я шуна неІалт кхайкхор.
27Нагахь санна тахана ас деш долчу шун Везачу Делан весеташка аша ладогІахь, шу декъалдина хир ду.
28Нагахь санна аша шайн Везачу Делан весеташка ла ца догІахь, тахана ас весет деш болчу некъа тІера шу дІадерзахь, хьалххе шайна бевзаш боцучу кхечу деланашна тІаьхьа шу хІиттахь, шуна неІалт кхайкхор ду.
29Шун Везачу Дала шайн дола даккха тІедуьгучу лаьтта тІе шу далийча, Герзим-лам тІера декъалдаран дешнаш дІаала, ткъа Іейбал-лам тІера неІалт кхайкхоран дешнаш дІаала.
30(Уьш Йордан-хина дехьа бу, коьртачу некъана малхбузехьа, МорахІ олучу ножан дитташна уллохь, Іариба-тогІи чохь бехачу канаІанхойн лаьтта тІехь йолчу Галгал-гІалина юххехь.)
31Шун Везачу Дала шуна дІалуш долу латта шайн дола даккхархьама, шу кестта Йордан-хина дехьадевр ду. И латта схьа а лаьцна, шу оцу тІехь дехар долчу хенахь,
32тахана ас шайга дІакховдош долу Цуьнан массо а парзаш а, тІедехкинарш а леррина кхочушделаш».
12
Іибадат деш цхьа меттиг хила езарх лаьцна
1«ХІорш ду шун дайн Дела волчу Везачу Эло шуна дІалуш долчу лаьтта тІехь шу мел деха шуьга кхочушдайта делла парзаш а, тІедехкинарш а.
2Аша дІалохкуш долчу халкъаша шайн деланашна Іамал еш йолу ерриге а меттигаш – лекхачу лаьмнаш тІера, баьрзнаш тІера, муьлххачу а дІасадаьржина гаьннаш долчу диттана кІелара – йохаяй дІаяха.
3Церан сагІа доккху меттигаш йохаелаш, харцделанашна хІиттийна церан тІулгаш аталаш, Ашера-далла лерина долу церан дечиган бІогІамаш дагаде, церан цІу-деланаш дІахедабелаш, оцу харцделанийн цІераш а дІаяхалаш оцу меттера.
4Оцу халкъаша харцделанашна Іибадат даре терра шайн Везачу Далла Іибадат ма делаш.
5Ткъа Шен цІе йоккхуьйтур йолчу а, шайн Везачу Дала шайн массо а тайпанийн меттигашна юкъахь схьакъастор йолчу а меттигна шу тІе а дерза, цига а дуьйла.
6Цигахь даха шайн дийнаташ дагоран сагІанаш а, кхидолу сагІанаш а, шайна са йоккхучух луш долу уьтталгІа дакъа а, шайн совгІаташ а, шаьш йинчу чІагІонца а, шайн лаамца а луш долу сагІанаш а, шайн бежанех схьадевлла долу дуьххьарлера эсий а, иштта уьстагІех схьадевлла долу дуьххьарлера Іахарий а даладе цу метте.
7Цигахь шайн Везачу Далла хьалха яа а яа, иштта шу а, шун доьзалш а шайн куьйгашца шаьш дина долчу массо а хІуманах а, шайн Везачу Дала шу декъалдарх а самукъадолуш а хила.
8Аша цигахь, оха кхузахь хІинца ма-дарра, дан ца деза и дерриге а. ХІинццалц шух хІораммо а шена-шена нийса хетачу кепара сагІанаш дохура.
9Шу цкъа хІинца а паргІато йолчу а, шун Везачу Дала шайна кхочуьйтучу лаьтта тІе ма ца девлла.
10Ткъа Йордан-хина дехьа а девлла, шун Везачу Дала шайн дола доккхуш долчу декъа тІехь шу даха хевшича, шуна го бинчу массо а мостагІех Цо, шу паргІат а даьхна, шуна синтем бича, шу кхерам боцуш дехар ду.
11ТІаккха схьадалаш шайн Везачу Далла Ша Іайтархьама схьахаржор йолчу меттиге ас шайна весет дина долу дерриге а: дийнаташ дагоран шайн сагІанаш а, шайн кхидолу сагІанаш а, шайна йолучу санан уьтталгІа дакъош а, шайн совгІаташ а, иштта шайн Везачу Далла, ваІда а деш, шаьш йинчу чІагІонца къастийна мел дерг а.
12Цигахь самукъане даккхийде шайн Везачу Далла хьалха – шу а, шун кІентий а, шун йоІарий а, шун леш а, гІарбашаш а, иштта шайн гІаланашкахь Іаш болу левихой а (шуна санна царна лаьттан дакъа ца кхочу, церан долахь латта хир дац).
13Ларлолаш, шайна гинчу муьлххачу а меттехь шайн дийнаташ дагоран сагІанаш дахарх.
14Мелхо а, Везачу Эло шун тайпанийн латтанашна юкъара схьакъастийначу меттехь бен дийнаташ дагоран сагІанаш бен ма дахалаш, ткъа ас шуна тІе мел диллинарг цигахь бен кхочуш ма делаш.
15Вуьшта-м, шу мел дехачу гІаланашкахь шайн бежанашна урс хьакха мегар ду шуна. Шун Везачу Дала шу декъалдаре хьаьжжина, церан жижиг даа мегар ду шуна. Далла хьалха цІена волчунна а, цІена воцчунна а даа мегар ду иза, масаран а, сен а жижиг санна.
16Амма, варелаш, дийнатийн цІийца долу дилха ма даалаш, хи санна, лаьтта тІе дІаІанаделаш иза.
17Шайн Іаш йолчу меттигашкахь даа мегар дац шайн кІен а, керлачу чагІаран а, зайтдаьттан а Далла луш долу уьтталгІа дакъа а, шун бежанех схьадевлла долу дуьххьарлера эсий а, шун уьстагІех схьадевлла долу дуьххьарлера Іахарий а, ваІданца аша Далла лун мел йолу хІума а, шайн лаамца дІалуш долу сагІанаш а, Далла лерина кхидолу шун совгІаташ а.
18Амма иза шун Везачу Далла хьалха бен ма яалаш, шун Везачу Дала схьакъастор йолчу меттехь – аша а, шун кІенташа а, шун мехкарша а, шун леша а, шун гІарбашаша а, шун гІаланашкахь Іаш волчу левихоша а. Даккхийде шайн Везачу Далла хьалха шун куьйгаша мел динарг бахьана долуш.
19Варелаш, шайн лаьтта тІехь шу мел деха, левихой дІа ма татталаш.
20Шун Везачу Дала, Ша шуьга ма-аллара, шун дозанаш шордича, аша иштта аьлча: „Жижиг даа лаьара тхуна“, – шайна ма-дезза жижиг даа мегар ду.
21Нагахь санна шун Везачу Дала Шен цІе яккхийта схьакъастийна йолу меттиг шуна уллора дукха гена елахь, шайна шун Везачу Дала деллачу шайн бежанна я уьстагІна урс хьакха мегар ду, ас тІе-ма-диллара, шу мел дехаш йолчу гІаланашкахь шайн лаамца иза даа а мегар ду.
22Иза масаран а, сен а жижиг дууш санна даалаш. Далла хьалха цІена волчо а, цІена воцучо а даа мегар ду иза шу долчохь.
23Амма, варелаш, цІий даарх чІогІа ларлолаш, хІунда аьлча цІий – иза са ду, жижигца цхьаьна иза ма даалаш.
24Ма даалаш иза, хи санна, дІаІанаделаш иза лаьтта тІе.
25Ма даалаш иза, шайна а, шайн берашна а шул тІаьхьа а даим дика хилийтархьама, хІунда аьлча оцу тайпана шайн Везачу Делан бІаьргашна хьалха нийса дерг деш ду аша.
26Деккъа шайн хир долу деза хІума а, шаьш йинчу чІагІонца дерг а дахьаш схьадуьйла шайн Везачу Дала схьакъастор йолчу меттиге.
27Дийнаташ дагоран сагІанийн жижиг а, цІий а шайн Везачу Делан сагІа доккхучу кхерчана тІехь даха дезаш ду. Кхидолчу сагІанийн цІий хьайн Везачу Делан сагІа доккхучу кхерчана уллохь дІаІано дезаш ду, ткъа оцу сагІанийн жижиг аша даа мегар ду.
28Хьажал, леррина кхочушде аса шуна тІедуьллуш долу хІара дерриге а дешнаш. Аша иза дахь, шуна а, шул тІаьхьа долчу берашна а дика хир ду, хІунда аьлча цу тайпана, шайн Везачу Делан бІаьргашкахь дика а, нийса а дерг деш лелаш хир ду шу».
ЦІушна Іамалъярх лардаларх лаьцна
29«Шайн дола даккха шу чугІуртучу лаьтта тІера халкъаш шун Везачу Дала дІадаьхча, аша уьш цигара дІа а лаьхкина, церан лаьтта тІехь шу даха охьахевшича,
30ларлолаш речІанна чу нисдаларх. Уьш шайн хьалхара хІаллакдина дІадаьхча, царна тІаьхьа шу ма довлалаш, церан деланаш леха ма долалолаш, ма бахалаш вовшашка: „ХІокху халкъаша шайн деланашна гІуллакх ма-дарра, оха а дийр ду“.
31Шайн деланашна цара Іамал ечу кепара шайн Везачу Далла Іамал ма елаш, хІунда аьлча цара шайн деланашна мел дийриг Везачу Элана дегаза хетарг а, ца дезарг а ду. Цара ур-атталла шайн кІентий а, шайн йоІарий а, шайн деланашна лоруш, цІергахь багабо.
32Ас шайга весет мел динарг кхочушдан хьовсалаш. Цхьа а хІума тІе а ма тохалаш, дІа а ма даккхалаш».
13
1«Нагахь санна шуна юкъахь цхьа пайхамар я цхьа гІенаш гург хаалахь, цо шуна тамашийна билгалонаш, я инзаре хІуманаш довзийтахь,
2ткъа йийцина йолу тамашийна билгалонаш а, инзаре хІуманаш а кхочуш а хилла, цара иштта алахь: „Кхечу деланашна тІаьхьа а хІуьттур ду вай, царна гІуллакх а дийр ду вай“, и деланаш шуна бевзаш ца хиллехь а, –
3ахьа оцу пайхамаре я оцу гІенаш гуш волчуьнга ла ма догІалахь, хІунда аьлча ишттачу хІуманашкахула шу зуьйш ду шун Везачу Дала. Цунна хаа лаьа, шайн Веза Дела шайн мел долчу дагца, шайн мел долчу синца шуна везий те.
4Шайн Везачу Далла тІаьхьахІитталаш, Цуьнга ларамах дуьзна хилалаш. Цуьнан весеташ ларделаш, Цуьнан озе ладогІалаш, Цунна гІуллакх делаш, Цунна тІетовжалаш.
5Ткъа и пайхамар я и гІенаш гург Іожаллин кара дІало, шу Мисар-махкара арадаьхначу а, лоллин цІийнара паргІатдаьхначу а шайн Везачу Делах шу дІадерзийтархьама къамелаш ишттачу наха до дела. Ткъа царна шу галдаха ма лаьа шун Везачу Дала весет дина болчу некъа тІера. Шайна юкъара зулам иштта дІадаккха.
6Хьан ваша, я хьан кІант, я хьан йоІ, я хьан хьоме зуда, я хьан доттагІа, хьуна хьайн са санна везаш волу, къайлаха хьо леван гІорта мега: „Вало, кхечу деланашна гІуллакх деш лелар ду вай“, – бохуш. Делахь а, хьуна а, хьан дайшна а бевзина ца хилла и деланаш.
7Уьш хьуна гонах долчу, хьуна уллохь а, генахь а долчу, дуьненан цхьана йистера вукху йистехь долчу халкъийн деланаш хила мега.
8Хьо реза а ма хилалахь, цуьнга ла а ма догІалахь. Хьан бІаьргашна цунах къа ма хетийла. Цунах къинхетам а ма бе, иза хьул а ма ве.
9Амма иза вей дІаваккха. Уггар а хьалха хьан куьг хила деза цунна тІе айина, иза верхьама. Цул тІаьхьа дерриг а халкъан куьг хила деза цунна тІехь.
10Цунна и валлалц тІе тІулгаш кхисса, Мисар-махкара, лоллин цІийнара, хьо араваьккхинчу хьан Везачу Делах хьо дІаверзийта уьш гІерта дела.
11Иза дІа а хезна, Исраилан дерриг а халкъ кхералур ду. ТІаккха шуна юкъахь иштта зулам кхин дийр дац.
12Шун Везачу Дала шуна даха охьаховша луш йолчу гІаланашна юкъара цхьана гІаланах лаьцна шайна хаза там бу шуна,
13шуна юкъара Делан лаамехь боцу нах гучубевлла бохуш. Цара гІалин бахархой Іехийна: „Дуьйло, кхечу деланашна гІуллакх дийр ду вай“, – бохуш. Ткъа и деланаш шуна ца бевза.
14Ахь оцу хІуманах лаьцна хаттарш де, и хІума дикка талла. Нагахь аьлларг бакъ делахь, нагахь и дегаза дерг шуна юкъахь баккъалла а нисделлехь,
15оцу гІалин массо а бахархой тур хьаькхна хІаллакбелаш. Ерриг а гІала, Далла леринан дІа а къастийна, цуьнан бахархошца а, бежанашца а тур хьаькхна дакъазаяккха.
16Ткъа гІали чохь йолу ерриге а хІонс майданна юккъе схьагулъе. ГІала а, цуьнан мел йолу хІонс а цІерца ягае, шун Везачу Далла лерина долу сагІа санна. Латтийла и гІала даим саьлнаш а хилла, цкъа а юхаметтахІоттийна хила ца еза иза.
17Дакъазадаккха Далла дІакъастийначух цхьа а хІума шун куьйгех ма хьакхалойла, Везачу Эло, Шен оьгІазалла дІа а яьккхина, шуна Шен дика далийтархьама. Иза иштта делахь, Цо шух къинхетам бийр бу, шу доьбуьйтур а ду, шун дайшна Ша чІагІо ма-ярра.
18Иштта хир ду, нагахь санна, ас хІинца деш долу Цуьнан весеташ кхочуш а деш, Цуьнан бІаьргашкахь нийса дерг а деш, шайн Везачу Деле аша ладогІахь».
14
Веллачунна саготта хилар
1«Шу – шайн Везачу Делан бераш ду. Шайн дегІа тІехь цхьа а чов ма елаш, шайн хьаьжнаш тІера чоьш дІа ма дашалаш, стаг велла дела, шайн сингаттам гайта гІерташ.
2ХІунда аьлча хьо хьан Везачу Далла дІакъастийна деза халкъ ду. Дуьнен тІера дерриг а халкъашна юкъара Цо къастийна хьо, Шен долахь долу жовхІар хилийтархьама».
Хьаналчу а, хьарамчу а дийнатех лаьцна
(Іамалъяр 11:1-47)
3Мусас кхидІа а элира: «Везачу Элана дегаза хетачех цхьа а хІума ма яалаш.
4ХІорш ду шуна даа мегаш долу хьайбанаш: стерчий, уьстагІий, гезарий,
5сенаш, масарш, шоьккареш, хьехарий, тайп-тайпана лунаш, акха гезарий.
6КІоргга харш а долуш, бергаш шина декъе екъаелла долу а, нох дохуш долу а муьлхха а дийнат даа мегар ду.
7Делахь а, нох доккхуш долчех я кІоргга харш а долуш, бергаш екъаеллачех хІорш ма даалаш: эмкалш, пхьагалш, гІамарпхьагалш. Уьш нох доккхуш елахь а, церан бергаш екъаелла яц. Уьш шуна хьарам ю.
8Иштта хьакха а ю шуна хьарам. Цуьнан бергаш екъаелла ю, амма цо нох ца доху. Цу дийнатийн жижиг а ма даа, церан чархех куьг а ма Іотта.
9Хи чохь дехачу дийнатех кІеда а, онда а пелагаш дерш даа.
10Ткъа пелагаш доцурш ма даа: уьш шуна хьарам ду.
11Олхазарех а даа хьанал дерш.
12Амма царах долу хІорш даа мегар дац: аьрзу а, ломъаьрзу а, боца ког болу аьрзу а,
13шен тайпанашца маккхал а, шен тайпанашца леча а,
14шен тайпанашца муьлхха къиг а,
15страус а, бухІа а, чайка а, шен тайпанашца куьйра а,
16соька а, ибис а, кІайн бухІа а,
17пеликан а, сип а, чІерийдохург а,
18аист а, шен тайпанашца зуя
[3] а, хІуттут а, бирдолаг а.
19ТІемаш долу дерриг а сагалматаш а хьарам ду шуна. Уьш ма даалаш.
20Ткъа тІемаш долчу дийнатех муьлхха а хьанал дерг даа мегаш ду.
21Цхьа а къеелла йолу хІума ма яа, муьлхачу шун гІаланашкахь вехаш волчу тІевеанчу стагана дІало иза. Цуьнга яийта иза, я кхечу къомах волчунна дІадохка и жижиг, хІунда аьлча хьо хьан Везачу Делан деза халкъ ду.
Буьхьиган жижиг цуьнан ненан шури чохь ма кхехкаде».
Кхиийначух уьтталгІа дакъа дІадаларх лаьцна хьехам
22«ХІора шарахь шайн кхашна тІехь, хІу а тесна, айхьа кхиийна долчух уьтталгІа дакъа дІакъастаде.
23Шайн Везачу Далла хьалха, Ша Іайтархьама Цо схьахоржур йолчу меттигехь, даалаш шайн ялтин, шайн чагІаран, шайн зайтдаьттан уьтталгІа дакъа а, шайн бежанийн дуьххьарлера эса а, шайн уьстагІийн дуьххьарлера Іахар а. Иза де шаьш мел деха, шайн Везачу Деле ларамах дуьзна хила Іамархьама.
24Нагахь санна шун Везачу Дала Шен цІе яккхийта схьакъастор йолу меттиг гена йолу дела, и некъ шуна беха белахь, шайн Везачу Дала шу декъалдина хиларна уьтталгІа дакъа цига шу дІадахьалуш дацахь,
25и дерриге а детих хийца. ТІаккха и дети шайн куьйга а диллий, шун Везачу Дала схьакъастор йолчу меттиге схьадуьйла.
26Ткъа оцу детих шайн дагна мел дезнарг схьаэца: стерчий, уьстагІий, чагІар, кхидолу маларш, шайна мел луург. ТІаккха цигахь, шун Везачу Далла уллохь, и хІуманаш яа, иштта сакъералуш а хила.
27Шайн гІаланашкахь болу левихой биц ма белаш, хІунда аьлча церан долахь, шун санна, шайн лаьттан дакъа дац.
28Кхо шо хан яьлча, шаьш кхиийна долчух уьтталгІа дакъа дерриге а дІа а къастадай, оццу шарахь шайн гІаланашкахь дІадилла.
29ТІаккха левихой а (церан долахь, шун санна, лаьттан дакъа ца хиларна), тІебаьхкина нах а, бай а, бисина зударий а схьабахкийта, оцу уьтталгІачу дакъойх цаьрга даийта а, бузийта а, шун куьйгаша деш долчу муьлххачу а гІуллакхашна тІехь шун Везачу Деле шу декъалдайтархьама».
ВорхІалгІачу шарах лаьцна
(Іамалъяр 25:1-7)
15
1«ВорхІ шо чекх мосазза долу, декхарш схьа ца дохуш дита.
2Гечдар иштта хуьлу: шен юххерачунна юхалург хІума елла волчу, муьлххачу стага, и декхар шен къомах волчунна гечдан деза. И декхар цо цуьнгара схьадеха ца деза, хІунда аьлча Везачу Эло дІакхайкхийра, декхарш схьа ца дохуш дита аьлла.
3Кхечу махкара волчуьнгара декхар схьадаккха, ткъа шайн къомах волчо шуна дІадала дезаш долу декхар схьа ца доккхуш дита.
4Делахь а, шуна юкъахь мисканиг хила ца веза, хІунда аьлча шун Везачу Дала шун дола дІалуш долчу лаьтта тІехь шу шортта декъалдийр ду.
5Иза иштта хир ду, нагахь санна шайн Везачу Деле бен аша ладугІур дацахь а, тахана ас шайна тІедохкуш долу весеташ аша леррина кхочушдахь а.
6Шу иштта лелахь, шун Везачу Дала шу декъалдийр ду, Ша шуьга ма-аллара. Аша дуккха а долчу халкъашна юхалург а лур ду, ткъа цаьргара юхалург хІумма схьа а оьцур яц. Аша дуккха а халкъашна тІехь олалла дийр ду, ткъа цара шуна тІехь олалла дийр дац.
7Нагахь санна шун Везачу Дала шуна схьалуш долчу лаьтта тІерачу цхьана гІалахь шун къомах болчарах цхьаъ къен хилахь, варелаш, шайн дегнаш чІагІ а ма делаш, шайн куьйгаш а ма дехкалаш къечунна гІо дан.
8Амма шайн куьйгаш дІа а деллий, цунна мел оьшург юхалург лолаш.
9„Декхарш дуьтуш долу ворхІалгІа шо тІекхочуш ду“, – боху цІена йоцу ойла шайн даг чу йожарх, варелаш, ларлолаш. Иза а аьлла, шайн къомах волчунна хьалха шу бІаьрмециг довла мега, цунна юхалург хІума а ца елла. Ткъа цо Везачу Эле латкъам бан тарло, тІаккха иза шуна къилахь лорур ду.
10ПаргІат юхалург ло цунна, шайн дегнаш чохь яппарш а ца еш. Аш иштта делча, шун Везачу Дала шун массо а гІуллакхашна тІехь а, шун куьйгаша мел дечунна тІехь а шу декъалдийр ду.
11Къен адамаш-м даим а хир ду шун махкахь. Цундела шайн комаьрша куьг кховдаде шайн лаьтта тІехь шайн къомах мел волчу къечунна я мискачунна».
Леш лелорах лаьцна
(Арадаккхар 21:1-11)
12«Нагахь санна шун Іебархойн къомах волу стаг я зуда шуна лолла вохкалахь, иза ялх шарахь шун лай хила веза. Амма ворхІалгІачу шарахь дІахеца иза.
13Шаьш иза дІахецча, даьссачу куьйгашца ма вахийталаш иза.
14Комаьршаллица яхьийта цуьнга шайн уьстагІех, шайн хьаьтта тІера долчух, шайн муттдоккхургех долу дакъа. ДІало цунна, шун Везачу Дала шаьш мел декъалдинчуьнга хьаьжжина.
15Дагахь латтаделаш Мисар-махкахь шаьш леш хилла лелар а, шайн Везачу Дала шу паргІатдахар а. Цундела тІедуьллу ас шуна тахана хІара.
16Нагахь санна, шу долчохь шена дика хилла дела, цо шуьга иштта алахь: „Со дІа ца воьду шу долчуьра, сайна шу а, шун доьзал а беза дела“, –
17аша, ю схьа а эций, цуьнан лергах иза чекх а яккхий, неІарх Іотта. ТІаккха иза гуттаренна а шун лай хилла вуьсур ву. Изза делахь гІарбашна а.
18Холчу ма даккха шайна иза дІахеца везаш хилар, хІунда аьлча ялх шарахь ша бина болу болх цо мехах аш лаьцна волчу белхалочо бинчул шозза йораха бина. Мелхо а, цу бахьаненна шун Везачу Дала аш мел деш долчунна тІехь шу декъалдийр ду».
Дуьххьарлера бежанаш а, уьстагІий а
19«Шайн бежанех а, уьстагІех а дуьххьара дуьнен чу яьлла йолу боьрша хІума шайн Везачу Далла дІакъастае. Дуьххьарлерчу эсана тІехь болх ма белахь, дуьххьарлера Іахар ма ларгалахь.
20Шайн Везачу Далла хьалха хІора шарахь аша а, шун доьзало а даалаш и дийнаташ Везачу Эло Шена хоржур йолчу меттехь.
21Нагахь санна оцу дийнатех цхьанна тІехь цхьа айп делахь, астагІа я бІаьрзе иза хилахь, я муьлхха а кхин тайпа айп долуш хилахь, шайн Везачу Далла сагІина лерина дІа ма ло иза.
22Амма шайн гІаланашкахь даалаш цуьнан жижиг. Иза Далла гергахь цІена волчо а, цІена воцучо а даа мегар ду, масаран я сен жижиг санна.
23Амма цуьнан цІий ма даалаш. Иза, хи санна, лаьтта тІе дІаІанаделаш».
Пасахьан дезачу денойх лаьцна
(Арадаккхар 12:1-20)
16
1«Абиб
[4] олучу баттахь шайн Везачу Далла лерина Пасахьан деза денош дазде, хІунда аьлча оцу беттан цхьана буьйсанна шун Везачу Дала Мисар-махкара арадаьхнера шу.
2Везачу Эло Ша Іайтархьама къастор йолчу меттехь, шун Везачу Далла лерина долу Пасахьан сагІа санна, шайн жех я бежанех цхьана дийнатна урс хьакха.
3Цуьнан жижигца совсийна хІума ма яалаш. ВорхІ дийнахь совсоза баьпкаш даалаш цуьнца, баланийн долу баьпкаш, хІунда аьлча шу сиха арадевллера Мисар-махкара. Даалаш и баьпкаш, дуьнен чохь шу мел деха шаьш арадовлар шайна диц ца далийта.
4ВорхІ дийнахь шун махкахь цхьанхьа а совсуьйту цхьа а хІума каро ца еза. Хьалхарчу дийнахь, суьйранна, сагІа даккха, ткъа жижигах долу цхьа а дакъа Іуьйренга ма далийта.
5Шун Везачу Дала шайна лун йолчу гІаланийн цхьанна а чохь Пасахьан сагІина лерина долчу дийнатна урс хьокхийла дац шун.
6Шун Везачу Дала Ша Іайтархьама къастор йолчу меттехь бен Пасахьан дийнатна урс ма хьакхалаш, сарахь, малх дІабузучу хенахь, шун дай Мисар-махкара арабевллачу хенахь.
7Шун Везачу Дала къастор йолчу оцу меттехь дийнатан жижиг кхехка а делаш, иза даа а даалаш. Ткъа шолгІачу дийнахь шайн четарш чу юхадерза йиш ю шун.
8Ялх дийнахь совсаза долу баьпкаш даа, ткъа ворхІалгІачу дийнахь шайн Везачу Далла беза гулам дІахІоттабе. Оцу дийнахь цхьа а болх ма бе».
Ялта чудерзоран деза де
(Арадаккхар 34:22;Іамалъяр 23:15-21)
9«Маьрсаца кІа хьокхучу хьалхарчу денна тІера ворхІ кІира дагарде.
10Цул тІаьхьа шайн Везачу Далла лерина ШавуІот цІе йолу дезде дазделаш, шайн лаамца долу сагІа а доккхуш, шайн Везачу Дала шу декъалдаре хьаьжжина.
11Шайн Везачу Далла хьалха сакъералуш хила Цо Ша Іайтархьама къастор йолчу меттехь – шу а, шун кІентий а, йоІарий а, шун леш а, гІарбашаш а, шун гІаланашкахь Іаш болу левихой а, тІебаьхкина нах а, иштта бай а, бисина Іаш болу зударий а.
12Мисар-махкахь шаьш леш хилла лелар дагахь латтаде. Цундела и парзаш лар а де, уьш кхочуш а де».
Адамаш кхалораш кІелахь Іаш долу деза денош
(Іамалъяр 23:33-43)
13«Кхалораш кІелахь Іаш долу деза денош ворхІ дийнахь дазде, шаьш аренаш тІера ялта хьаькхна девлча а, шайн муттдоккхургашна чуьра чагІар схьадаьккхина девлча а.
14Оцу дезачу деношкахь сакъера – аша а, шун кІенташа а, йоІарша а, шун леша а, гІарбашаша а, шун гІаланашкахь Іаш болчу левихоша а, тІебаьхкинчу наха а, байша а, бисинчу зударша а.
15ВорхІ дийнахь шайн Веза Дела лоруш дазделаш и денош, Везачу Эло къастор йолчу оцу меттехь. Кхоччуш сакъералуш хилалаш, хІунда аьлча шун Везачу Дала аш ялта чудерзоран балхана тІехь а, шун куьйгаша мел дечу гІуллакхашна тІехь а декъалдина ду шу.
16Шарахь кхузза халкъана юкъара боьрша стаг мел верг шен Везачу Далла хьалха дІахІотта веза Цо къастор йолчу оцу меттехь – совсазчу баьпкан дезачу дийнахь, ШавуІот цІе йолчу дезачу дийнахь, Кхалорийн дезачу деношкахь. Цхьа а стаг Везачу Элана хьалха даьссачу куьйгашца ван ца веза.
17ХІорра а шен Везачу Дала ша декъалваре хьаьжжина, Везачу Элана лерина долу совгІат карахь а дахьаш ван веза».
Кхелъяр
18«Шун Везачу Дала шайна лур йолчу массо а гІаланашкахь шайн-шайн тайпанийн латтанашкахь кхелахой а, тІехьовсурш а дІахІиттабе. Иза де цаьрга халкъана тІехь нийса кхел яйтархьама.
19Ма талхаделаш кхелъяр, цхьаьнгге а озабезам ма белаш. Ма эцалаш кхаьънаш, хІунда аьлча кхаьънаша хьекъале берш а бІарзбо, нийса болчеран гІуллакхаш хийцадолуьйту.
20Массо а хенахь бакъйолу кхел бен ма елаш, шаьш дийна хилийтархьама а, шайн Везачу Дала шайна луш долу латта дола даккхархьама а.
21Шайн Везачу Далла аша дІахІоттор болчу сагІа доккхучу кхерчана уллохь Ашера-далла лерина болу цхьа а дечиган бІогІам ма хІоттабелаш
22Харцделанашна а тІулгаш дІа ма хІиттаделаш. Иза шун Везачу Далла цадезарг ду».
17
1«Шайн Везачу Далла сагІина сакхт долу, я кхин заралла долу сту я уьстагІ ма балаш, хІунда аьлча иза Цунна дегаза хета. Иза Везачу Далла хьалха дегаза ду.
2Нагахь санна шун Везачу Дала шуна луш йолчу цхьана гІалахь, Делаца бина барт а бохош, Цунна зуламе хеташ дерг дина цхьа стаг я зуда хилахь,
3нагахь санна цара, Ас тІедиллина долчунна дуьхьал а лелаш, кхечу деланашна Іамал а яхь, я царна, я малхана, я баттана, я стигалийн ницкъашна Іибадат а дахь,
4ткъа шуьга царах лаьцна хаам а беана, шуна иза схьахазахь, аша и гІуллакх леррина талла деза. Нагахь санна и дегаза хІума исраилхошна юкъахь далийтина хилар билггал бакъ хилахь,
5аша и зулам дина волу стаг я зуда гІалин кевнашна арахула тІе а валавай, иза валлалц цунна тІе тІулгаш кхисса.
6Шина я кхаа тешо динчу тоьшаллица бен и бехкеверг вен ца веза. Стаг вен кхел ярхьама, теш цхьаъ хилла Іан ца веза.
7Тоьшалла деш болчеран куьйгаш массерачул а хьалха хьалаайина хила деза и стаг вен, цул тІаьхьа дерриге а халкъо царна тІулгаш кхисса деза. Шайна юкъара зулам иштта дІадаккха.
8Нагахь санна цхьа къовсаме долу гІуллакх цхьалхадаккха шайна хала делахь, – и гІуллакх цІий Іанорах лаьцна, девнах лаьцна, я чов ярх лаьцна делахь, – шун гІаланашкара нах берриш а цхьатерра реза бацахь, хьала а гІовттий, шайн Везачу Дала къастор йолчу оцу метте дІагІо.
9Левихой болчу динан дайшна а, оцу деношкахь кхел еш хир волчу кхелахочунна а тІе а гІой, цаьрга хатта, тІаккха цара эр ду шуьга кхел нийса муха ян еза.
10И гІуллакх Везачу Эло къастор йолчу меттехь, цара ма-аллара, чекх а даккха, цара шайна хьехнарг дерриг а кхочушдан а хьажа.
11Цара шайна хьехначу хьехамашца а, цара тІедиллинчуьнца а лелалаш. Цара аьллачунна тІера я аьтту, я аьрру агІор ма довлалаш.
12Ткъа цигахь шун Везачу Далла гІуллакх деш волчу динан дас а, кхелахочо а бохург ца деш кІоршаме леларг вен веза. Иштта дІадаккха исраилхошна юкъара зулам.
13Иза дерриге а халкъана дІахезар ду. Нах кхералур бу, уьш кхидІа кІоршаме лелар бац».
Паччахьах лаьцна долу весет
14«Шайн Везачу Дала шайна луш долчу лаьтта тІе а даьхкина, латта шайн дола а даьккхина, цигахь шаьш даха хевшича, аша иштта ала мега: „Ваьшна тІехь паччахь дІахІоттаве вай, вайна гонах долчу халкъаша ма-хІоттаварра“.
15Иштта делахь, шун Везачу Дала схьахаьржжинарг дІахІоттавелаш шайна тІехь паччахь. И паччахь шун гергарчарна юкъара хила веза. Кхечу махкара волу а, шун къомах воцу а стаг шуна тІехь паччахь дІахІоттавойла дац.
16Цо шена дукха говраш а ма гулйойла, нах Мисар-махка а ма бахийтойла, шена кхин говраш хилийтархьама, хІунда аьлча Везачу Эло шуьга аьлла дара: „Мисар-махка юха ма дуьйлалаш“.
17Шен дог Делах ца тилийтархьама, шена дукха зударий а ма балабойла цо. Иштта деши а, дети а дукха ма гулдойла цо.
18Амма шен паччахьаллин гІанта тІе ша охьахиъча, левихойн динан дайшкахь долчу тептарш тІера хІара товрат-хьехамаш шена дІаязбан беза цо.
19И дІаяздина тептар цуьнгахь хуьлийла, ша мел вехачу деношкахь даим а доьшийла цо иза, шен Везачу Деле ларамах вуьзна хила Іамархьама а, и берриге а товрат-хьехамаш а, парзаш а леррина кхочушдархьама а.
20Цуьнан дог кура ма долийла шен къомах болчарна хьалха, оцу весеташна тІера дІа ма волийла иза я аьтту, я аьрру агІор, иза а, цуьнан кІентий а дуккха а хенашкахь исраилхошна тІехь паччахьалла деш хилийтархьама».
18
Дахарехь динан дайн декъах лаьцна
1«Динан дай болчу левихошна а, дерриг а левихойн тайпанна а лаьттан дакъа кхочур дац Исраилан махкахь. Везачу Элана деанчу сагІанех дакъа кхочур ду царна, цунах хир ду церан рицкъа.
2Шайн вежаршна-исраилхошна юкъахь лаьттан дакъа кхочур дац левихошна. Церан дакъа Веза Эла ву, Цо Ша цаьрга ма-аллара.
3Стерчий я уьстагІий сагІина деанчу наха динан дайшна дІаяла еза цу дийнатийн хІара меженаш: тІа а, мочхалш а, искиртиг а.
4Иштта дуьххьара гулдина ялта а, даьккхина чагІар а, даьтта а, уьстагІашна тІера дуьххьара лергина тІаргІа а дІало царна.
5ХІунда аьлча шун Везачу Дала къастийна уьш шуна юкъара, Шена хьалха а лаьтташ, цара а, церан тІаьхьено а Везачу Элан дуьхьа гІуллакх дархьама.
6Муьлхха а левихо, ша Іийначу гІали чуьра Исраилан мехкан мичча а меттера дІа а вахана, Везачу Эло къастийначу метте шен деган лаамца ван йиш йолуш ву.
7Цигахь Везачу Элана Іамал еш болу шен вежарий левихой санна, шен Везачу Далла гІуллакх деш иза велахь,
8вукху левихоша санна, цхьатерра дакъа схьаэца йиш ю цуьнан, шен ден бахам боьхкина эцначул совдаьккхина».
Кхечу къаьмнийн нехан гІиллакхех ларвалар
9«Шайн Везачу Дала шайна лун долчу лаьтта тІе шаьш даьхкича, кхечу халкъаша лелийна боьха гІуллакхаш дан ма Іамалаш.
10Шайна улло ма вита шен кІант я йоІ цІергахь дагош верг, пал тосуш верг, жинашца тайнарг, эвлаяъ, бозбунчалла лелош верг,
11адамийн синош тІедоьхуш верг, молханаш лелош верг, беллачу нахаца къамел дан гІерташ верг.
12ХІунда аьлча Везачу Элана боьха хета и гІуллакхаш лелош берш, цундела шуна хьалхара дІалохку Цо и халкъаш, церан боьха гІуллакхаш бахьана долуш.
13Шайн Везачу Далла хьалха цІена хила».
Пайхамар воуьйтур ву аьлла, ваІда дар
14«Аш дІалохкур долчу цу халкъаша пал тосучаьрга а, бозбунчашка а ладугІу, ткъа шун Везачу Дала шуна иза дан пурба ца делла.
15Шуна юкъара, шун вежарех, со санна, шун Везачу Дала Пайхамар воуьйтур ву шуна. Цуьнга ладогІа.
16Дала иза лур ву шуна аша вехарна, хІунда аьлча шаьш Хьариб-лам тІехь гулделлачохь аш дехна: „ХІинца чул тІаьхьа тхан Везачу Делан аз ма хозийла тхуна, кхин хІара сийлахь цІе а ма гойла тхуна, тхо хІаллак ца хилархьама!“ – бохуш.
17Везачу Эло соьга элира: „Дика ду цара иза доьхуш хилар.
18Ас церан вежаршна юкъара хьо санна волу Пайхамар лур ву царна. Бийца мотт лур бу Ас Цунна, тІаккха Ас Шена тІедиллинарг нахе дІаэр ду Цо.
19Сайн Пайхамарехула Ас бохучуьнга ла ца доьгІначуьнгара Ас жоп доьхур ду.
20Ас шена тІедиллина доцург Сан цІарах дуьйцуш волу пайхамар а, кхечу деланийн цІарах къамел деш волу пайхамар а хІаллакве“.
21Аш ойла ян тарло: „Тхуна муха хуур ду Везачу Элера ду я дац пайхамаро дуьйцуш дерг?“
22Нагахь пайхамаро Везачу Элан цІарах аьлларг кхочуш ца хилахь, и дешнаш Везачу Элера дац. Уьш цу пайхамаро шегара дуьйцуш ду. Цунах ма кхера!»
ДІалочкъийла йолу гІаланаш
(Лелар 35:9-34;ЮшаІ 20:1-9)
19
1«Шун Веза Дела шуна схьалуш долчу лаьтта тІера къаьмнаш хІаллакдина ваьлча, аша церан латта шайн дола доккхур ду, церан гІаланашкахь а, цІеношкахь а даха а ховшур ду шу.
2ТІаккха шун Везачу Дала шуна дІалуш долчу шайн лаьттана юккъехь шайна кхо гІала дІакъастае.
3Шайн Везачу Дала шайн дола луш долчу лаьттах кхо дакъа а де, хІора декъа чохь дІакъастийна йолчу гІалина тІедоьлху некъаш а де, адам дийна волчу муьлххачу а стеган цига дІавада аьтто хилийтархьама.
4Шен са кІелхьардаккхархьама, оцу гІаланех цхьаьнга ведда волчу адам дийначу стагах лаьцна долу весет иштта ду. И санна волчу стага ларамаза шена уллораниг вийна хила веза, велларг валале хьалха цуьнца мостагІалла а доцуш.
5Масала шух шиъ хьуьнах вогІу дечиг даккха, ткъа дитт хадо хьалхарчу стага диг хьалаайича, оцу дагаро, даганна тІера а даьлла, шолгІачу стагана тІе а кхетта, иза вен тарло. ДІалочкъийла йолчу гІаланех цхьанхьа дІавада мегар ду адам дийна волу иштта стаг, дийна висархьама.
6И гІаланаш кхоъ ца хилча, некъ беха хиларна чІир йоькхучо, ша оьгІазвахханчохь, стаг вийначунна тІаьхьа а ваьлла, цунна тІе а кхаьчна, иза вен тарло. Делахь а, оцу стагана вен кхел ца йогІу, иза хьалха оцу веллачуьнца мостагІалла долуш ца хилла дела.
7Цундела дина ас хІара омра: „Шайна кхо гІала дІакъастае“, – аьлла.
8-9Шун Везачу Дала, шун дайшна ваІда ма-дарра, шун долахь болу мохк алсамбаьккхича, шун дайшка Ша йинчу чІагІоне хьаьжжина, Цо дерриге а латта шуна дІаделча, кхин а кхо гІала дІакъастае. (Дала и латта лур ду шуна, нагахь санна тахана ас тІедуьллуш долу хІара дерриге а весеташ аша леррина кхочушдахь – нагахь санна шун Веза Дела шуна везахь, шаьш мел деха Цуьнан некъашца шу лелахь.)
10Иза делаш шун Везачу Дала шун дола лур долчу шайн лаьттана юккъехь бехк боцучу стеган цІий ца Іанадайтархьама а, шуна тІехь цІий ца хилийтархьама а.
11Амма нагахь санна цхьаъ вукхуьнан мостагІа а хилла, иза лар а вина, цунна тІе а кхетта, иза вен а вийна, царах цхьана гІала дІавадахь,
12тІаккха цуьнан гІаларчу къаноша, иза цигара схьалаца цунна тІаьхьа нах бахийта беза. И стаг чІир йоькхучу нехан кара дІавала веза, иза валийтархьама.
13Шун бІаьргашна къа ма хетийла цунах. Бехк боцучу стеган цІий Іанор дІадаккха исраилхошна юкъара, шуна дика хилийтархьама».
Латта лачкъорах а, харцтоьшалла дечех а лаьцна
14«Шайн Везачу Дала шун дола дІалуш долчу лаьтта тІехь а долу, шуна кхочуш долу дакъа дІакъастош а долу, шайн дайша дІахІоттийна а долу шира доза дІа ма хиладе.
15Нагахь санна муьлхха а къа латорна тІехь я зулам дарна тІехь стаг бехкевеш велахь, цхьа теш хилар ца тоьу. ХІорра а бехкевар шина я кхаа тоьшалла дечеран багахула бен чІагІдийр дац
16Нагахь санна мекара тоьшалла деш волу цхьаъ цхьанна дуьхьалвалахь, цо Іесалла ялийтина иза бехке а веш,
17тІаккха юкъахь дов долу и ший а стаг Везачу Элана а, оцу деношкахь гІуллакх деш хир болчу динан дайшна а, кхелахошна а хьалха дІахІуттийла.
18И гІуллакх кхел ечара дикка талла деза. Нагахь санна и тоьшалла деш верг харцлуьйш а велахь, цо шен къомах волчунна харцтоьшалла а динехь,
19тІаккха шен къомах волчунна дан цунна дагадеанарг цунна а делаш. Шайна юкъара зулам иштта дІадаккха.
20Иза кхечарна дІахезар ду, тІаккха уьш кхералур бу, иштта зулам шуна юкъахь кхин долуьйтур дац.
21Къа ма хетийла цунах шун бІаьргашна: синах са даккха догІу, хьайн бІаьрг баккхахь, цунна дуьхьал бІаьрг баккха, цергана дуьхьал церг яккха, куьйгах – куьг, когах – ког».
20
ТІемах лаьцна тІедиллинарг
1«Шайн мостагІашна дуьхьал тІом бан шу доьлхуш шун чул дукха йолу церан говраш, гІудалкхаш, тІемалой шайна гича, кхера ма лолаш, хІунда аьлча Мисар-махкара шу арадаьхна волу шун Веза Дела шуьца ву.
2Шу тІаме новкъа довлуш, динан дас, хьалха а ваьлла, халкъе иштта ала деза:
3„ЛадогІа соьга, Исраилан халкъ! Аша тахана шайн мостагІчуьнца тІом дІаболош бу. Доьналлех ма довлалаш, ма кхералаш, царах ма озалолаш, Іадийна ма хилалаш!
4ХІунда аьлча шун Веза Дела шуьца новкъа ваьлла мостагІчух тасадала шуна гІо дархьама. Цо шуьга толам боккхуьйтур бу“.
5ТІехьовсучара эскаре иштта дІахьедан деза: „Керла цІа дІа а хІоттийна, иза Далла къобалдина воцург, шен цІа юхаверза. Иза тІамехь вен тарло, тІаккха цуьнан цІа кхечу стага къобалдийр ду.
6Кемсийн беш а йоьгІна, цунна тІера стом схьа ца баьккхинарг а шен цІа юхаверза. ХІунда аьлча иза тІамехь лахь, кхечу стага пайда оьцур бу цуьнан кемсийн бешах.
7Зудчуьнца захало а дийцина, иза схьаяло цакхиънарг а шен цІа юхаверза. ХІунда аьлча иза тІамехь лахь, цуьнца захало дийцина йолу и зуда кхечу стага юьгур ю шена“.
8ТІехьовсучара кхин а иштта дІахьеде эскаре: „Кхоьруш верг а, доьналла доцург а шен цІа верза, кхечу тІемалойн дегнаш, цуьнан дог санна, кІеда ца хилийтархьама“.
9Эскаре къамел дина девллачул тІаьхьа, тІеман хьаькамаш схьахаржа, уьш тІемалошна хьалха бовлийтархьама.
10Шаьш цхьа гІала дІалацархьама цунна герга даьхкича, цкъа хьалха барт бан хьовсалаш.
11Нагахь санна, реза а хилла, цара гІалин ков дІаделлахь, оцу гІалахь мел болчарах шун леш хир бу, ткъа аша цаьрга белхаш бойтур бу.
12Нагахь санна, реза а ца хилла, цара шуьца тІом дІаболабахь, аша цу гІалина го белаш.
13Шун Везачу Дала и гІала шун кара схьаелча, цуьнан боьрша нах берриш а хІаллакбе туьран ираллица.
14Амма цуьнан ерриг а хІонс (зударий а, бераш а, даьхни а, гІалахь мел дерг а) шайна схьа а эций, шун Везачу Дала шун кара яийтинчу мостагІийн хІонсах шайна пайда эцалаш.
15Оцу кепара аша дан деза шайна уллорачу къаьмнийн долахь йоцучу а, шуна дикка гена йолчу а массо а гІаланашна.
16Ткъа шун Везачу Дала шун дола схьалуш долчу лаьттахь йолчу гІаланашкахь цхьа а чохь са долу хІума дийна ма йиталаш.
17Шун Везачу Дала тІе-ма-диллара, Цунна дІа а къастадай, хІара халкъаш кхоччуш дакъазадаха: хьетахой а, эмархой а, канаІанхой а, перезахой а, хьаьвихой а, явсайхой а.
18Иза делаш, шайн деланашна цара лелош долу дегаза гІуллакхаш дан шайна цаьрга Іама а дойтуш, шайн Везачу Далла дуьхьал къа ца латорхьама.
19Нагахь санна, толам а баьккхина, шайна схьаяккхархьама, цхьа гІала го бина аша дукха латтаяхь, оцу гІалин дитташ, шуна баа стом лун дерш, ма дохаделаш. Дагарца ма хададелаш и дитташ. Аренгахь лаьтташ долу дитт адам ма дац, шу тІелата дезаш долу.
20Шайна девзаш долу баа мега стом луш доцу дитташ дохо а, дІахадо а мегар ду, шайца тІом беш йолчу гІалина дуьхьал чІагІонаш дІахІитторхьама, шаьш цунна тІехь толам баккхалц».
21
Гучудахаза долу адамаш дайарш
1«Нагахь санна шун Везачу Дала хьуна схьалур долчу лаьттан аренгахь Іуьллуш цхьана веллачу стеган дакъа схьакарадахь, иза вийнарг мила ву хууш а дацахь,
2шун къаной а, шун кхелахой а арабовла беза. Цара велларг Іуьллучу меттигна тІера гонахарчу гІаланашна тІекхаччалц йолу юкъ юста еза.
3Велларг Іуьллучу меттигера уггар а йоца юкъ йолчу гІалин къаноша схьаэца деза цкъа а болх байтаза а, цкъа а дукъ лелоза а долу шинар.
4И шинар оцу гІалин къаноша дІадига деза ахказа а, дІаенза а йолчу, чохь татол долуш йолчу тогІене. Оцу тогІи чохь шинаран ворта кагъян еза.
5Цул тІаьхьа левихой болу динан дай тІебахка беза, хІунда аьлча муьлхха а къовсаме долу гІуллакх а, муьлхха а ницкъбар а церан сацамца къасто деза. Уьш шун Везачу Дала къастийна бу Шена гІуллакх дайта а, Везачу Элан цІарах декъалдарш дайта а.
6Веллачун юххехь йолчу оцу гІалин массо а къаноша шайн куьйгаш дила деза, тогІи чохь ворта кагйинчу шинаран коьрта тІехула а лоцуш.
7Цара, дІа а кхайкхош, иштта ала деза: „Тхан куьйгаша Іанийна дац хІара цІий, тхан бІаьргашна гина хІума а дац хІара.
8Веза Эла, мах баларца Айхьа Мисар-махкара паргІатдаьккхина долчу а, Хьан долчу а Исраилан халкъан къа дІадаккхахьа. Ма хьарчийтахьа царах бехк боцучун цІий Хьан халкъ долчу исраилхойх“. ТІаккха цІий Іаноран къа царна тІера дІадаьккхина хир ду.
9Иштта дІадаккха бехк боцучун цІий шайна тІера, шайн Везачу Далла хьалха дика дерг а, нийса дерг а шаьш дина дела».
Йийсарехь болчу зударех лаьцна
10«Шайн мостагІашна дуьхьал шу тІом бан дахча, шун Везачу Дала уьш шун кара схьабелча, аш царна йийсар дича,
11оцу йийсархошна юкъахь шух цхьанна хаза куц долу зуда гахь, еза а елла, иза шена йига цунна дагадагІахь,
12оцу стага иза шен цІа а йига, цу зудчуьнга месаш шега дІа а ларгийта, мІараш дІа а хедаяйта.
13Шена тІехь йолу йийсархочун бедарш а дІаяхийта цуьнга. Цо иза шен кертахь Іайта. Цхьана баттахь шен дена а, шен нанна а белхар дайта цуьнга. Цул тІаьхьа оцу стеган йиш хир ю, цунах куьг а тоьхна, цуьнан майра хила. ТІаккха иза цуьнан зуда хир ю.
14Нагахь санна, хан яьлча, цунна иза ца езахь, и зуда дІаяхийта мегар ду цунна луъучу меттиге. Амма цо иза детих дІайохка а мегар дац, цунах лай ян а мегар дац, иза ша сийсазъяьккхина дела».
Дуьххьарлерчу боьршачу доьзалхочун бакъо
15«Нагахь санна цхьаннан ши зуда елахь – езаш йолу цхьаъ а, езаш йоцу важа а, – ткъа оцу шинна а зудчун – езаш йолчун а, езаш йоцучун а, – кІентий хилахь, нагахь санна дуьххьарлера доьзалхо волу кІант ца езаш йолчу зудчух схьаваьлла велахь,
16тІаккха, кІенташна юкъахь бахам боькъучу даьлча, цуьнан йиш яц езаш йоцучу зудчун кІантера езачу зудчун кІантана дІадала дуьххьарлера доьзалхо хилар.
17Ца езачу зудчун кІант цо дуьххьарлера кІант лара веза. Шен мел долчу хІуманан ши дакъа цо цунна дІадала деза, хІунда аьлча иза цуьнан ницкъан юьхьиг ю. Дуьххьарлера доьзалхо хиларан бакъо цуьнан ю».
МуьтІахь воцучу кІантах лаьцна
18«Нагахь санна цхьаннан шен дас бохучуьнга а, шен нанас бохучуьнга а ла ца дугІуш юхахьара а, аьрха а кІант велахь, дас-нанас шена таІзар дича а, иза ладугІуш а вацахь,
19цуьнан дас-нанас иза шайн гІалин къаношна тІевало веза, шаьш дехачу гІалин кевнехь кхел яйта.
20Дас-нанас шайн гІалин къаношка иштта дІаала деза: „ХІара тхан кІант юхахьара а, аьрха а ву. Оха бохучуьнга хІара ладугІуш а вац, хІара кхоамза стаг а ву, кад беттарг а ву“.
21Цул тІаьхьа цуьнан гІаларчу бахархошка иза валлалц цунна тІулгаш кхиссийта. Шайна юкъара зулам иштта дІадаккха. Иза дІа а хезна, берриг а исраилхой кхералур бу».
Оьздангаллин парзаш
22«Нагахь вен хьакъ долу зулам гучу а даьлла, стаг вийначул тІаьхьа, аша и дакъа диттах ирхъоллахь,
23цу докъе дитта тІехь буьйса ма яккхийта, оццу дийнахь иза дІаволла, хІунда аьлча диттах ирхъоьллина волу муьлхха а стаг Далла хьалха неІалт кхайкхийна ву. Шайн Везачу Дала шайн дола луш долу латта бех ма де».
22
1«Кхечу исраилхочун тилабелла сту я уьстагІ шайна гича, и дийнат ма диталаш, оцу стагана юхадерзаделаш иза.
2Нагахь санна дийнатан да шуна гергахь вацахь, я шуна иза вевзаш вацахь, дийнат шайн керта схьа а даладай, шайн кертахь латтаде, цуьнан дас иза лоьхучу ханна. Цул тІаьхьа цунна дІало иза.
3Изза делаш кхечу исраилхочун вираца я бедаршца. Изза делаш цуьнан яйначу, ткъа шуна карийначу муьлххачу а хІуманца. Оцу тІера шун дІадовлийла дац.
4Кхечу исраилхочун вир я сту охьабоьжна шайна гахь, и дийнат ма дита, цуьнца цхьаьна хьалагІаттабе иза.
5Зударшна тІехь божарийн духар хила ца деза, божарша а духа ца деза зударийн духар, хІунда аьлча иштта дерг деш волу муьлхха а стаг шун Везачу Далла дегаза хета.
6Нагахь санна некъ беш цхьана дитта тІехь я лаьтта тІехь чохь кІорнеш я хІоаш долу олхазаран бен шуна нислахь, ткъа церан нана оцу кІорнеш тІе я хІоаш тІе хиъна хилахь, и нана кІорнешца цхьаьна схьа ма эцалаш.
7КІорнеш шайна схьаэцалаш, ткъа нана дІахеца хьовсалаш, шуна дика хилийтархьама а, шун хан яхъялийтархьама а.
8Нагахь санна керла цІа дІахІоттор делахь, шайн шерачу тхевнна тІехь керт дІахІоттае. Иза делаш нагахь оцу тхевнна тІера цхьаъ охьакхетахь, шайн цІенна цІий ца хьарчийтархьама.
9Шайн кемсийн бешахь кхечу хІуманийн хІуш ма де. Аша кхечу хІуманийн хІуш цигахь дехь, дерриг а ялта – аша дийнарг а, кемсийн стоьмаш а – аша шайна схьагулдан мегар дац.
10Сту а, вир а цхьаьна дІа ма йожа, цаьрца охана дархьама.
11Шайна тІе а ма духа тайп-тайпанарчу тайнех дуьйцина долу духар: эханган а, ветанан а теш цхьаьна доьзна долу.
12Шаьш тІетосучу хІуманна еа а маьІІе чечакхаш тІетега».
Маренца йоьзна йолу цІеналла
13«Нагахь санна цхьаммо, шена зуда а йигина, ткъа тІаьхьа и зуда чІогІа еза а ца елла,
14цунна дуьхьал телхина гІуллакхаш а долийна, цунах лаьцна цІе кхуллу хабар а даьккхина: „Аса хІара зуда ялийнера, амма иза йоІстаг ца хилла“, – алахь,
15оцу кхиъначу йоІан дас-нанас шайн йоІ йоІстаг хиларан билгало ара а яьккхина, гІалин къаношка дІагайта еза гІалин кевнехь.
16Оцу йоІан дас къаношка иштта дІаала: „Сайн йоІ аса хІокху стаге маре дІаелла, ткъа хІинца иза цунна ца еза.
17Цундела цо цунах лаьцна харцдерг дуьйцу. Цо боху: ‘Суна ца карийра хьан йоІ йоІстаг хилар’. ХІара ю сан йоІ йоІстаг хиларан билгало“. Цара и билгало йолу хІума гІалин къаношна хьалха охьаюьллур ю.
18Ткъа гІалин къаноша, и стаг схьа а лаьцна, цунна таІзар дийр ду.
19Оцу стагана бІе шекхал дети далар тІедуьллур ду. И ахча йоІан дена дІалур ду, исраилхойн йоІах лаьцна зуда ялийначо харцдерг дийцарна. Ткъа иза цуьнан зуда хилла юьсур ю. Ша мел веха оцу стагана дихкина ду шен зудчух дІакъастар.
20Нагахь санна дийцинарг бакъ а хилла, и йоІ йоІстаг ца хилахь,
21тІаккха иза цуьнан ден цІийнан неІаре схьаяло еза, гІалин бахархоша цунна тІулгаш кхуьссур ду иза яллалц, исраилхошна юкъахь цо эхье гІуллакх лелийна дела: шен ден цІахь йоллушехь, нахаца лелла иза. Шайна юкъара зулам иштта дІадаккха.
22Нагахь санна марехь йолчу зудчуьнца цхьаъ вижина каравахь, и шиъ ший а ден деза: зудчуьнца вижина хилла волу стаг а, и зуда а. Иштта исраилхошна юкъара зулам дІадаккха.
23Нагахь санна къона зуда, цхьана стагана захало дийцина а йолуш, гІалахь кхин цхьаъ, цунна дуьхьал а кхетта, цуьнца леллехь,
24и ший а оцу гІалин кевне схьадаладе. Уьш баллалц царна тІулгаш кхисса: йоІ е, цо гІалахь мохь ца хьекхна дела, ткъа стаг ве, цо кхечу стеган зуда сийсазъяьккхина дела, ткъа стагана – цо шен уллорачун зуда сийсазъяьккхина дела. Шайна юкъара зулам иштта дІадаккха.
25Нагахь санна захало дийцина йолчу йоІана арахь цхьаъ дуьхьал а ваьлла, катоьхна схьа а лаьцна, и йоІ цо хьийзинехь, тІаккха цуьнца хилла волу и стаг бен вен ца веза,
26ткъа йоІана хІумма а ма де: оцу йоІана тІехь и ен хьакъ долу зулам дац. ХІунда аьлча иштта дина хІума цхьамма, кхечунна дуьхьал а ваьлла, иза вер санна лоруш ду.
27Цо и йоІ аренгахь схьалаьцна, йоІа мохь мел хьекхарх, иза кІелхьаръяккха стаг ца хилла цигахь.
28Нагахь санна, цхьамма захало дийцина йоцучу йоІана дуьхьал а ваьлла, схьа а лаьцна, иза хьийзича, и хІума гучудалахь,
29тІаккха оцу йоІаца хиллачо цуьнан дена шовзткъе итт шекхал дети дала деза, ткъа иза цуьнан зуда хила еза, цо иза сийсазъяьккхина дела. Ша мел веха, оцу зудчух дІакъаста дихкина ду оцу стагана.
30Цхьаммо а шен ден кхин зуда йига а ца еза, и дарца шен ден дІавуьжу мотт сийсаз а беш».
23
Везачу Элан халкъах дІакъастор
1«Зирх йохийначу, я бер хуьлуьйту меже дІахадийна волчун Везачу Элан гуламе ваха йиш яц.
2КъотІалгІавиначун а йиш яц Везачу Элан гуламе ваха. Ур-атталла цуьнан уьтталгІачу тІаьхьенан а йиш яц цига ваха.
3Іамминхойн а, муабахойн а йиш яц Везачу Элан гуламе баха. Ур-атталла церан уьтталгІачу тІаьхьенан а йиш яц цига баха.
4ХІунда аьлча шу Мисар-махкара схьадогІучу хенахь уьш баьпкаца а, хица а дуьхьал ца баьхкинера шуна. Цара Арам-НахІараймерачу Патур-гІалара БеІаран кІант волу БалиІам лаьцна дуьхьал а валийнера, шуна неІалт кхайкхадайтархьама.
5Амма шун Везачу Далла ца лиира БалиІаме ладогІа. Шун Везачу Дала цуьнан неІалтех шуна декъалдар хилийтира, шун Везачу Далла шу деза дела.
6Шайн къам мел хир ду, уьш маьрша хилийта а, церан беркате дахар хилийта а хІумма а ма делаш.
7Эдомхой дІа ма татталаш, уьш шун гергара къам долу дела. Мисархошна а куралла ма елаш, шу церан лаьтта тІехь тІедаьхкина Іийна дела.
8Дуьнен чу девр долчу церан кхоалгІачу тІаьхьенан берийн йиш ю Везачу Элан гуламе даха».
Меттамотт дІахІоттийначохь цІано латторах лаьцна
9«Шайн мостагІашна тІе тІамца шаьш дахча, Далла хьалха цІена мел доцучух ларлолаш.
10Нагахь санна, буьйсанна хилларг бахьана долуш, шу долчохь цхьаъ цІена вацахь, иза меттаматтана чуьра аравала а веза, меттаматтана чу юхаван а ца веза.
11Суьйре тІееача, цо шен дегІ хица дила деза. Цул тІаьхьа, малх дІабуьзча, иза меттаматтана чу схьаван мегар ду.
12Нишке даха меттиг меттаматтана чохь а йоцуш, арахьа хила езаш ю.
13Шуьгахь герзал сов белаш хила еза, меттаматтара ара а довлий, шайна нишке даха белаца кІаг баккха, цул тІаьхьа шайгара даьлларг белаца къайладаккха.
14ХІунда аьлча шун Дела шун меттаматтана юккъехула лелаш ву, шу лардархьама а, шун мостагІий шун карабалархьама а. Цундела шун меттамотт болу меттиг цІена хила еза, Цунна ган ца дезаш долу шух даьлла сийсаздерг а гина, Иза хьох дІа ца верзийтархьама».
ТІедехкина парзаш
15«Ша ларвайтархьама, шу долчу шен олахочух ведда волу цхьа лай вагІахь, иза олахочунна дІа ма ло.
16Шайн гІаланашкахь цо схьахаьржинчу, цунна хазделлачу цІа чохь шайна юкъахь вахийта иза. Цунна гІело ма е.
17Исраилхойн йоІарех цхьа а цІуйн дуьхьа нахаца лелаш хила ца еза. Исраилхойн кІенташна юкъахь а хила ца веза цхьа а цІуйн дуьхьа нахаца леларг.
18Далла дина ваІда такхархьама, цІуйн дуьхьа нахаца лелачу зудчун я цІуйн дуьхьа нахаца лелачу стеган алапа шун Везачу Делан цІа чу ма далаш, хІунда аьлча уьш ший а шун Везачу Далла дегаза хета.
19Ахчанна а, я кхачанна а, я са йоккхийла долу кхин цхьана хІуманна а тІе ял ма яккха шайн къомах волчуьнгара.
20Кхечу къоман стагера ял яккха мегар ду, амма шайн къомах волчуьнгара ял ма яккха, шайн дола даккха шу тІедоьлхучу лаьтта тІехь шайн куьйгашца шаьш мел деш долчунна тІехь шайн Везачу Деле шаьш декъалдайтархьама.
21Нагахь санна аша шайн Везачу Далла хьалха, чІагІо а еш, дош деллехь, иза сихха кхочушде, хІунда аьлча шун Везачу Дала шуьгара жоп доьхур ду, ткъа шуна тІехь къа дуьсур ду.
22Нагахь санна аша чІагІо ца йинехь, шуна тІехь къа хир дац.
23Шайн баганца шаьш шайн лаамца чІагІо йинехь, иза леррина кхочушде, шайн Везачу Далла шаьш чІагІо йина дела.
24Шайн уллорачун кемсийн беша шу девлча, шайн даго ма-бохху, дуззалц кемсаш яа мегар ду, амма шайн пхьегІи чу ма яхка уьш.
25Шайн уллорачун кха тІе шаьш даьхкича, цу тІера кІен кенаш куьйгашца схьадаха мегар ду, амма шайн уллорачун кха тІехь марс ма хьакха».
24
ДІакъаьстина зуда юха маре яхарх лаьцна
1«Масала, цхьаъ, зуда а ялийна, цуьнан майра хилира, ткъа цул тІаьхьа, цуьнца доьзна долу эхье хІума а карийна, иза цунна ца езаелира. Цунах дІасакъастарх лаьцна йозанца тоьшалла а дина, иза цуьнга дІа а делла, цо и зуда шен цІенна тІера дІайохуьйту.
2И зуда, цуьнан цІенна тІера дІа а яхана, кхечуьнга маре яха мегар ду.
3Амма, масала, иза шолгІачу майрачунна а еза ца еллехь, цуьнца дІасакъастарх лаьцна йозанца тоьшалла а дина, цуьнга дІа а делла, и зуда шен цІа чуьра арахоьцу. Я, масала, и шолгІа майра дІакхалха мега.
4ХІета, цуьнан дуьххьарлера майра хиллачу стеган иза шена юхайига бакъо яц, иза бехъелла дела. Шун Везачу Далла хьалха иза дегаза хІума ду. Шайн Везачу Дала шуна дола луш долу латта сийсаз ма даккха».
Хьехамаш
5«Нагахь санна цхьаммо зуда ялийна дукха хан яцахь, иза тІаме ваха а ца веза, цхьа а хІума цунна тІедилла а ца деза. Иза цхьана шарахь паргІат шен цІахь вита, шен зудчун самукъа а доккхуш.
6Цхьаммо а кІа ору лакхара я лахара болу хьеран тІулг закъалтана схьаэца ца беза, хІунда аьлча ишттадерг дечо закъалтана стеган са схьаоьцу.
7Нагахь санна шен къомах волу исраилхойн стаг цхьаммо лачкъа а вина, цунах лай а вина, иза воьхкинехь, иштта волу къу вен веза. Цу тайпана дІадаккха шайна юкъара зулам.
8Варелаш, кхераме чкъуран цамгар кхеттехь, левихойх болчу динан дайша шайна мел хьехнарг леррина кхочушделаш. Ас царна тІедиллинарг а леррина кхочушделаш.
9Дагадаийталаш шайн Везачу Дала шу Мисар-махкара арадевлла догІучу хенахь Маремана динарг.
10Нагахь санна шух цхьаммо шен уллорачунна юхалург цхьа хІума еллехь, цуьнан цІа чу ма гІо, цуьнгара закъалт схьаэцархьама.
11Шу арахь совца, ткъа шуьгара юхалург хІума яьхьначуьнга закъалтана шуьга луш ерг шега араяккхийта.
12Нагахь санна иза къен стаг велахь, цо закъалтана елларг шен тІехула юху бедар елахь, иза шайгахь а йолуш, дІа ма дийшалаш.
13Цо закъалтана елларг малх чубузале юхало, шайн бедарш тІехь а йолуш дІадийшинчохь цуьнга шаьш декъалдайтархьама. Шун Везачу Дала иза бакъахьара лелар лорур ду.
14Ваца ма велаш къен а, миска а волу йолах лаьцна верг, шайн къомах волу исраилхо я шайн гІаланех цхьанна чохь Іаш волу тІевеанарг иза велахь а.
15Цунна дІабала беза мах цо болх бинчу дийнахь малх чубузале дІало. Иза къен волу дела, и ахча цунна оьшуш ду вахархьама. Иза де, цуьнга Везачу Эле Іаткъам а байтина, шайх къа ца хьарчийтархьама.
16Берашкара даьлларг бахьана долуш дай ма байа, бераш а ма дайа дайшкара даьлларг бахьана долуш. Іожаллин таІзар догІу зулам далийтина хІорра а, ша далийтина и зулам бахьана долуш бен, вен ца веза.
17ТІевеанчунна а, бона а нийса кхелъяр ма талхаделаш, ткъа йисинчу зудчун тІехулара бедар закъалтана схьа а ма эцалаш.
18Дагахь латтаде Мисар-махкахь шаьш леш хилла лелар, ткъа шун Везачу Дала шу цигара паргІатдаьхна хилар. Цундела тІедуьллу ас хІара кхочушдар.
19Шун кха тІехь ялта чудерзош шуна цхьа цІов бицлахь, иза схьаэца юха ма дерзалаш. Иза тІевеанчунна а, бона а, йисинчу зудчунна а бита, аша мел деш долчу гІуллакхаш тІехь шайн Везачу Деле шаьш декъалдайтархьама.
20Шайн зайт-дитташ тІера стоьмаш охьаэгийча, юха ма дерза, кхин а цкъа гаьннашна гІаж еттархьама. Дисинарг дита уьш тІевеанчунна а, бона а, йисинчу зудчунна а.
21Шайн кемсийн бешара стоьмаш схьадохуш, йисина кемсаш схьа ма яха. ТІевеанчунна а, бона а, йисинчу зудчунна а йита уьш.
22Дагахь латтаде Мисар-махкахь шаьш леш хилла лелар. Аса цундела тІедуьллу шуна хІара дар».
25
1«Нагахь санна адамашна юкъахь къовсаме даьлла хІума делахь, уьш кхеле озо беза. Цигахь бехке воцург бакъван веза, бехке волчунна кхел ян еза.
2Нагахь санна бехкеволчунна серий детта хьакъ делахь, кхелахочо цунна шена хьалха серий деттийта омра дан деза, цо динчу зуламе хьаьжжина, дагар а деш, деттийта деза.
3Шовзткъазза тохийта мегар ду, амма кхин сов тохийта мегар дац, дуккха а деттийтина, шун бІаьргашна а гуш, шайн къомах верг юьхьІаьржачу ца хІоттийтархьама.
4Оручу стеран бат дІа ма къовла».
Веллачу вешина лерина долу декхар
5«Нагахь санна цхьаьна Іаш болчу вежарех кІант воцу цхьа ваша дІакхалхахь, веллачун зуда гергара воцучу кхечуьнга маре яха ца еза. Цуьнан марвашас иза шена яло а еза, цуьнца ваха а веза, марвешин декхар кхочушдархьама.
6Цо вен волу дуьххьарлера доьзалхо цуьнан веллачу вешин санна лорур ву, Исраилан халкъана юкъахь цуьнан тІаьхье йиц ца ялийтархьама.
7Нагахь санна и нус шена ерзо цунна ца лаахь, иза гІалин кевне яха еза къаношна тІе, иштта а олуш: „Сан марваша реза вац Исраилан халкъана юкъахь шен вешин тІаьхье дІаяхьа. Шен марвешин декхар кхочушдан ца лаьа цунна“.
8ТІаккха гІалин къаноша, и стаг тІе а кхайкхина, цуьнца къамел дан деза. Нагахь санна цо, дуьхьал а ваьлла: „Суна ца лаьа иза йига“, – алахь,
9цуьнан несо, цунна тІе а яхана, къаношна а гуш, цуьнан когара цуьнан мача схьа а яьккхина, цуьнан юьхь тІе туйнаш а тоьхна, иштта ала деза: „Иштта дерг Исраилан къомана юкъахь шен вешин цІа меттахІотто лууш воцчунна до“.
10ТІаккха цуьнан цІенна исраилхошна юкъахь цІе туьллур ю „Мача дІаяьккхинчун цІа“, – аьлла».
Кхиболу хьехамаш
11«Нагахь санна божарий вовшахлетачу хенахь, оцу леташ болчеран цхьаннан зудчо, етташ волчун карара шен майра схьаваккха дагахь, царна тІе а еана, шен куьг дІа а кховдийна, оцу стеган бехке меттиг схьалацахь,
12цуьнан куьг дІахададе. Цунах къа ма хеталаш.
13Шун тІоьрмаг чохь шина тайпана герканаш хила ца еза: дукха еза а, дукха яйн а.
14Шун цІа чохь шина тайпана бараман сахь а хила ца деза: дукха доккха а, дукха жима а.
15Шун герканаш а, бараман саьхьаш а цІена а, нийса а хила деза, шун Везачу Дала шуна луш долчу лаьтта тІехь аша йоккхун йолу хан яхъялийтархьама.
16ХІунда аьлча харцдерг лелош волу милла а шун Везачу Далла дегаза хета».
Іамалекхахойх лаьцна тІедиллинарг
17«Дагахь латтаде Мисар-махкара шу схьадогІуш Іамалекхахоша шайна динарг:
18новкъахь уьш шуна тІелетира. Новкъахь шу кІадделла а, хІиттина а долчу хенахь, шуна тІехьа богІучу гІелбеллачарна тІелетира уьш. Ткъа уьш Деле ларамах буьзна бацара.
19Иштта шун Везачу Дала массо а агІор шун мостагІех шаьш паргІатдаьхча, шун долахь хилийтархьама шуна луш долчу лаьтта тІехь Іамалекхахойн къам дагадаийтар стигал кІелара дІадаккхалаш, иза диц ма делаш».
26
Дуьххьарлера ялта сагІина лерина далар
1«Шун Везачу Дала шуна кхочуьйтур долчу лаьтта тІе а даьхкина, и латта шайн дола а даьккхина, шу цигахь даха охьахевшича,
2шун Везачу Дала шуна луш болчу мехкан лаьтто кхиийна мел долчунна тІера дуьххьарлерчух цхьадерг, схьа а эцна, тускар чу дилла. Цаьрца шун Везачу Дала Ша Іайтархьама къастор йолчу метте дІагІо.
3Оцу деношкахь гІуллакх деш хин волчу динан дена тІе а гІой, аш иштта дІаала: „Ас тахана шун Везачу Далла хьалха дІахьедо, Везачу Эло тхан дайшна, ваІда а дина, лур ду аьллачу лаьтта тІе со схьавеана хилар“, – алий.
4Динан дас и тускар, шун карара схьа а эцна, шун Везачу Делан сагІа доккхучу кхерчана хьалха дІахІоттор ду.
5Ткъа аша, дІахьедар а деш, шайн Везачу Далла хьалха иштта дІаала: „Сан ворхІе а да ваьлла лелаш волу арамхо вара. Иза, Мисар-махка а вахана, кІеззиг долчу адамашца ваха хиира. Цигахь цунах сийлахь а, нуьцкъала а, алсам долу а халкъ схьаделира.
6Амма мисархой тхоьца къиза бара, цара тхуна гІело а йора, тхоьга хала белхаш а бойтура.
7Оха тхайн дайн Дела волчу Везачу Эле маьхьарца дийхира. Тхан мохь Везачу Элана дІахезира. Цунна гира оха бала хьегар а, тхан хала белхаш а, тхуна еш йолу гІело а.
8ТІаккха Везачу Эло тхо Мисар-махкара арадехира Шен нуьцкъалчу куьйгаца, тІекховдийначу пхьаьрсаца, доккхачу къематца, инзаречу гІуллакхашца, тамашийначу билгалонашца.
9ХІокху метте схьа а далийна, хІара шуьрех а, мазах а дуьзна токхе латта тхуна схьаделира Цо.
10Ткъа хІинца, Веза Эла, Ахь суна схьаделлачу лаьтто кхиийначу дуьххьарлерниг Хьуна деана ас“.
Иштта а алий, и тускар охьа а диллий, шайн Везачу Далла суждане гІо.
11ТІаккха шун Везачу Дала шуна а, шун цІенна а деллачу рицкъах даккхийде – шу а, левихой а, шуна юкъахь Іаш болу тІебаьхкина нах а.
12Шун лаьтто схьаделлачух массо а хІуманах уьтталгІа дакъа дІакъастийча, кхозлагІчу шарахь, уьтталгІа дакъа дІадаларна леринчу шарахь, иза левихочунна а, тІевеанчунна а, бона а, йисинчу зудчунна а дІало, цаьрга шайн гІаланашкахь юург яийтархьама а, уьш бузийтархьама а.
13Цул тІаьхьа шун Везачу Далла хьалха иштта ала: „Хьуна дІакъастийна мел долу хІума сайн цІенна тІера схьа а эцна, иза левихочунна а, тІевеанчунна а, бона а, йисинчу зудчунна а дІаделла ас, Ахь суна тІедехкинчу Хьан дерриге а весеташа ма-бохху. Ас Хьан весеташ талха а ца дина, ас уьш диц а ца дина.
14Со веллачунна тийжачу хенахь Хьуна дІакъастийначух хІумма а ца диира ас, со Хьуна хьалха цІена воцучу хенахь царах хІумма а схьа ца эцна ас, иштта царах хІумма а веллачунна сагІина дІа ца деллера ас. Сан Везачу Дала бохучунна муьтІахь хилира со. Ахь суна тІе мел диллинарг кхочушдира ас.
15Хьо Іаш волчу езачу меттера схьа а хьажий, декъалбехьа Хьайн халкъ долу исраилхой, декъалдехьа Айхьа, тхан дайшна чІагІо ма-ярра, тхуна схьаделла долу, шуьрех а, мазах а дуьзна токхе латта“».
Везачу Элан долахь долу халкъ
16«ХІокху дийнахь шун Везачу Дала весет до шуьга, хІара парзаш а, тІедехкинарш а кхочушде аьлла. Мел долчу даггара а, шайн мел долчу синца а кхочушделаш уьш.
17Аша тахана шайн Везачу Эле дІахаийтина, Иза шун Дела вуйла а, Цуьнан некъашца шу лелар дуйла а, Цуьнан парзаш а, весеташ а, тІедехкинарш а аша лардийр дуйла а, Цуьнан озе шаьш ладугІур дуйла а.
18Везачу Эло тахана чІагІо йина, шу Цуьнан долахь долу жовхІар ду аьлла, Цо ма-аллара, Цуьнан дерриш весеташ аша лардан деза.
19Цо чІагІо йина, Ша мел кхоьллинчу халкъел шу лакхара а дина, сий а, сийлалла а, исбаьхьалла а долуш дІахІиттор ду аьлла. Хьан Везачу Далла хьалха, Цо ма-аллара, деза халкъ хир ду хьо».
27
ТІулгашна тІехь товрат-хьехам дІаязбар
1Мусас а, исраилхойн динан дайша а халкъана весет дира, иштта а олуш: «Ас тахана шайна тІе мел дуьллуш долу весеташ кхочушделаш.
2Шун Везачу Дала шайна луш долчу лаьтта тІе доьлхуш шаьш Йордан-хих дехьадевлча, цигахь шайна даккхий тІулгаш дІа а хІиттадай, царна кир тоха.
3ТІаккха шун дайн Везачу Дала, шун дайшка шуна лур ду аьлла ма-хиллара, шун дола луш долчу, шуьрех а, мазах а дуьзначу токхечу лаьтта тІе довлархьама, шаьш Йордан-хих дехьадевлча, хІокху товрат-хьехаман дерриге а дешнаш оцу тІулгаш тІе дІаязде.
4И тІулгаш, ас тахана шайна тІе-ма-диллара, шаьш Йордан-хих дехьадевлча, Іейбал-лам тІе дІа а хІиттаде, царна тІе кир а тоха.
5Цигахь шайн Везачу Далла лерина аьчка гІирсаца ца хьаькхначу тІулгех сагІа доккху меттиг кечъе.
6И меттиг, дийнначу тІулгех а кечъяй, дІахІоттае, оцу тІехь шайн Везачу Далла лерина сагІанаш даха.
7Цигахь шайн Везачу Далла хьалха бертан сагІанаш а дахий, уьш дууш, даккхийдеш лела.
8ХІокху товрат-хьехаман дерриге а дешнаш оцу тІулгаш тІехь дІаязде. Ткъа яздинарг дика дешалуш хилийта хьажа».
9Мусас а, левихой болчу динан дайша а Исраилан дерриге а халкъе иштта элира: «Исраилан халкъ, дист а ца хуьлуш, ладогІа соьга! ХІокху дийнахь хьох хьан Везачу Делан халкъ хилла.
10ХІинца шайн Везачу Делан озе ладогІа, тахана ас шайга дІахьедеш долу Цуьнан весеташ а, парзаш а кхочушде».
Деле ла ца догІарна неІалт кхайкхор
11Оцу дийнахь Мусас, иштта а олуш, халкъана тІедиллира:
12«Йордан-хих дехьадевлча, Герзим-лам тІехь хІара тайпанаш дІахІитто деза халкъ декъалдайтархьама: ШимІин, Левин, ЯхІудан, Иссарханан, Юсупан, Бен-Яманан тайпанаш.
13Ткъа неІалташ дІакхайкхадайтархьама Іейбал-лам тІехь дІахІитто деза: Раабанан, Гадин, Ашаран, Забулан, Данан, Напталан тайпанаш.
14Айдинчу озаца дІакхайкхош левихоша массо а исраилхошка иштта эр ду:
15„НеІалт хуьлда къайлахчу метте дІахІоттийначу тІулгах я дечигах я лалийна цІу винчунна! Пхьеран куьйгашца дина хІума бен дац иза, Везачу Элана иза дегаза хета“.
Дерриге а халкъо мохь тоьххна эр ду: „Амин!“
16„НеІалт хуьлда шен да я нана сийсаздаьккхинчунна!“
Дерриге а халкъо эр ду: „Амин!“
17„НеІалт хуьлда шен уллорачун дозанаш талхош волчунна!“
Дерриге а халкъо эр ду: „Амин!“
18„НеІалт хуьлда бІаьрзениг некъа тІера галвоккхучунна!“
Дерриге а халкъо эр ду: „Амин!“
19„НеІалт хуьлда тІевеанчунна а, я бона а, я йисинчу зудчунна а нийса кхелъяр талхош волчунна!“
Дерриге а халкъо эр ду: „Амин!“
20„НеІалт хуьлда шен ден зудчуьнца вижинчунна, шен ден дІавуьжу мотт цо сийсазбаьккхина дела!“
Дерриге а халкъо эр ду: „Амин!“
21„НеІалт хуьлда хьайбанца дІавижинчунна!“
Дерриге а халкъо эр ду: „Амин!“
22„НеІалт хуьлда шен йишех, шен дена йинчу я шен нанас йинчу йоІах куьг тоьхначунна!“
Дерриге а халкъо эр ду: „Амин!“
23„НеІалт хуьлда шен стунненаца вижинчунна!“
Дерриге а халкъо эр ду: „Амин!“
24„НеІалт хуьлда къайлаха шен уллораниг вуьйш волчунна!“
Дерриге а халкъо эр ду: „Амин!“
25„НеІалт хуьлда, бехк боцучу стеган цІий Іанорхьама, кхаьънаш дохучунна!“
Дерриге а халкъо эр ду: „Амин!“
26„НеІалт хуьлда хІоранна а, хІокху товрат-хьехамийн дешнаш кхочуш а ца деш, уьш чІагІ ца дечунна!“
Дерриге а халкъо эр ду: „Амин!“»
МуьтІахь хиларна декъалвар
(Іамалъяр 26:3-13;Карлабаьккхинарг 7:12-24)
28
1«Шу шайн Везачу Деле ладугІуш а хилахь, ас шуна тахана дуьйцуш долу, Цо тІедиллинарг дерриг а кхочушдеш а хилахь, шун Везачу Дала дуьнен чуьра массо а халкъал лакха ойур ду шун халкъ.
2Нагахь аша шайн Везачу Дала аьлларг дахь, иштта декъалдар хир ду шуна:
3ГІалахь а, арахь а декъала хир ду шу.
4Декъала хир ду шух схьадаьлла чкъор, шун лаьттах схьабаьлла стом, шун даьхнех – стерчех а, койх а схьадаьлла дохкана.
5Декъала хир ду шун ялтин тускарш а, декъала хир ду текхаш а.
6Декъала хир ду шу чудовлуш а, арадовлуш а.
7Шуна дуьхьалгІевттина мостагІий эшор бу Везачу Эло: цхьана новкъахула шуна дуьхьалбевр бу уьш, ткъа ворхІ новкъахула шух бовдур бу уьш.
8Шун чІоьнашкахь а, шун куьйгаш дІакхеттачу массо а хІуманна тІехь а декъалдар хуьлуьйтур ду Везачу Эло. Ша лур ду аьллачу лаьтта тІехь шу декъалдийр ду шун Везачу Дала.
9Шун Везачу Дала тІедиллинарг кхочуш а деш, Цуьнан некъашкахула шу лелахь, Цо шуна чІагІо ма-ярра, шух Шен къастийна халкъ дийр ду.
10ТІаккха дуьнен чуьра дерриг а халкъаш шух кхоьрур ду, Везачу Элан цІе шуна тІехь хилар а гина.
11Везачу Эло шуна массо а дикачу хІуманна тІехь беркат хуьлуьйтур ду. Дуккха а бераш а хуьлуьйтур ду шун, шортта дохкана а хуьлуьйтур ду. Шуна лур ду аьллачу, шун дайшна Ша чІагІо йинчу лаьтта тІехь шортта ялта а хуьлуьйтур ду.
12Везачу Эло Шен беркате хазна – стигал схьайоьллур ю шуна, оьшшучу хенахь шун лаьтта тІе догІа даийта, шун куьйгаша динчу гІуллакхех беркат хилийта. Дуккха а халкъашна духалург дала хІума хир ду шун, ткъа шайн духалург эца дезар дац шун.
13Нагахь шун Везачу Дала тІедиллинарг, тахана ас шуьга Іалашде а, кхочушде а бохург, аш кхочушдахь, Везачу Эло шу коьртехь хуьлуьйтур ду, цІоганехь ца хуьлуьйтуш, шу лакхахь хир ду, лахахь доцуш.
14Ас тахана бечу хьехамна тІера ма довлалаш, аьтту я аьрру агІор а хьаьвзина, кхечу деланашна тІаьхьа а хІиттина, царна Іамал ярхьама».
МуьтІахь ца хилча деш долу таІзар
(Іамалъяр 26:14-46)
15«Нагахь шайн Везачу Деле аш ла а ца догІахь, ас тахана шайна хьоьхуш долу Цо тІедиллинарг кхочуш а ца дахь, хІокху неІалтех хьалхадевр дац шу:
16НеІалт хир ду шуна гІалахь а, арахь а.
17НеІалт хир ду шун ялтин тускаршна а, текхашна а.
18НеІалт хир ду шух схьадаьллачу чкъурана а, шун лаьттах схьабаьллачу стоьмана а, шун стерчех а, уьстагІех а схьадаьллачу дохканна а.
19НеІалт хир ду шуна чудовлуш а, арадовлуш а.
20Шена тІера шу дІадерзарна, аш дечу муьлххачу гІуллакха тІехь Везачу Эло неІалт а, дохар а, вон болх а хуьлуьйтур бу шуна, шу хІаллакьхилла дІадовллалц.
21Шун доладан тІедоьлхуш долчу лаьтта тІера Ша хІаллакдина дІадаххалц, Везачу Эло лен цамгар кхоьтуьйтур ю шуна.
22Везачу Эло хІоралла а, хорша а, хьу кхетар а, йокъа а, бовха мох а, мекха а хоьцур ю шуна тІе. Цара хьийзор ду шу хІаллакьхиллалц.
23Шуна тІехуларчу стигалех цІаста хир ду, бухаларчу лаьттах эчиг хир ду.
24ДогІанан метта, Везачу Эло чан лур ю шуна, стигалара шуна тІеоьгур ю иза, шу хІаллакьхилла дІадовллалц.
25Везачу Эло шайн мостагІашка эшадойтур ду шу. Цхьана новкъахула царна дуьхьалдевр ду шу, ткъа ворхІ новкъахула царах довдур ду шу. Шуна хилларг а гина, дуьнен чуьра массо а халкъаш кхоьруш хир ду.
26Шун декъий стигаларчу олхазарша, лаьттарчу акхароша а дуур ду, уьш дІакъахкош стаг а воцуш.
27Мисархошна хилла йолу даьІнаш долу цамгар а, дестар а, соьла оьху даьІнаш а, кІамдар а кхоьтуьйтур ду шуна Везачу Эло. Дарба ца далуш хир ю и цамгарш.
28Везачу Эло хьерадовлар а, бІарздалар а, Іадор а хуьлуьйтур ду шуна.
29Дийнан делккъехь са а ца гуш, бІаьрзениг бодашкахь санна, лелар ду шу. Шаьш арабаьккхинчу новкъахь аьтто хир бац шун. Массо а хенахь ницкъ беш а, хьийзош а хир ду шу, цхьаммо а гІо а доккхур дац шуьгахьа.
30Зуда ялор ю шух цхьаммо, амма кхин стаг вуьжур ву цуьнца дІа. ЦІенош дийр ду аша, амма царна чохь Іийр дац шу. Кемсаш югІур ю аша, амма пайда оьцур бац царах.
31Шун старана шун бІаьргашна хьалхха урс хьокхур ду, амма аша цуьнан жижиг дуур дац. Шун вир, дІа а йигина, юхаялор яц шуна. Шун уьстагІий мостагІашна дІалур ду, цхьаммо а гІо доккхур дац шуьгахьа.
32Шун кІентий а, йоІарий а кхечу халкъана дІалур бу. Царна сагатдеш, де дийне мел дели, бІаьрса худалур ду шун, дуьхьало ян а ницкъ хир бац шун.
33Шун лаьттах схьадаьлларг а, аш къахьегнарг а шуна девзаш доцучу халкъо дуур ду. Массо а хенахь ницкъ беш а, охьатаІийна а хир ду шу.
34Шайн бІаьргашна гучух хьерадевр ду шу.
35Голаш тІехь а, настарш тІехь а, когийн айраш тІера хьеюккъе кхаччалц дерза ца доьрзу даьІнаш хуьлуьйтур ду шуна Везачу Эло.
36Шуна а, шун дайшна а ца девзачу халкъана тІе дуьгур ду Везачу Эло шу а, аш шайна хаьржина паччахь а. Цигахь дечиган а, тІулгийн а цІушна Іамал йийр ю аша.
37Везачу Эло шу дахийтинчу мехкашкахь долу халкъаш шух инзардевлла хир ду, шух доьлуш а, шуна вон луьйш а хир ду уьш.
38Дуккха а ялта дІадуьйр ду аша, амма кІезиг гулдийр ду, хІунда аьлча цІазо дуур ду иза.
39Кемсаш, дІа а йийна, лелор ю аша, амма царах даьлла долу чагІар а мер дац, кенаш а гулдийр дац, хІунда аьлча нІаьно дІадуур ду уьш.
40Зайт-диттан стоьмаш хир бу шун лаьтта тІехь, амма даьтта хир дац шун, хІунда аьлча хенал хьалха охьаоьгур бу и стоьмаш.
41КІентий а, йоІарий а хир бу шун, амма уьш шуна буьсур бац, хІунда аьлча йийсаре буьгур бу уьш.
42Шун дитташ а, аренашкара ялташ а цІазо хІаллакдийр ду.
43Шуна юкъахь Іаш волу тІевеана стаг вол-волуш шул лакха хьалавер ву, ткъа шу охьадевр ду.
44Цо шуьга духалург лур ду, ткъа шун цуьнга дала хир дац. Иза коьртехь хир ву, ткъа шу цІоганехь.
45И дерриг а неІалташ шуна тІехь хир ду, шуна тІера девр а дац уьш, шу хІаллакьхилла дІадовллалц, хІунда аьлча аш шайн Везачу Деле ла а ца дуьйгІира, Цо тІедиллинарг а, Цуьнан парзаш а кхочуш а ца дира.
46Шуна а, шун тІаьхьенна а тІехь гуттар а йолчу ханна Дала шуна таІзар даран билгало хилла лаьттар ду и неІалташ.
47Дерриг а шайн доллушехь, шайн Везачу Далла аш самукъадаларца а, дага чохь даккхийдерца а Іамал ца ярна хир ду иза шуна.
48Везачу Эло шайна тІеваийтинчу мостагІчунна децар ду шу, меца а, хьогах а, дерзина а, къен а долуш. Дала шун вортанна тІебиллинчу безачу мохьо Іазапехь латтор ду шу.
49Геннара, дуьненан йистера, халкъ тІехоьцур ду шуна Везачу Эло. Аьрзу санна, тІелеттачу цу халкъан мотт хуур бац шуна.
50И нах къиза хир бу, воккханиг а ца лоруш, жиманиг а ца кхоош.
51Цара шун даьхни а, шун лаьттах схьадаьлла ялта а дуур ду, шу дакъазадаххалц. Шуна бепиг а, чагІар а, даьтта а, стерчий а, уьстагІий а дуьтур дац цара, шу хІаллакдаллалц.
52Шун массо а гІалина тІе а летта, дерриг а шун лаьтта тІера шун бІобулуш хилла лекха а, онда а пенаш дохор ду цу халкъо. Шун Везачу Дала шуна лучу лаьтта тІехь ерриг а шун гІаланашна тІелетар бу уьш.
53Шайн Везачу Дала белла болу, шайх схьабевлла кІентий а, йоІарий а буур бу аша, мостагІаша го а лаьцна, шаьш холчохь дисича.
54Шуна юкъахь хьолехь Іийна волу экам стаг а къинхетам боцуш хьоьжур ву шен веше а, шена хьоме хетачу зудчуьнга а, шеца дисинчу шен берашка а.
55Ша дууш долчу шен берийн дилха цхьанна а лур дац цо, хІунда аьлча цуьнан хІумма а дуьсур дац, го а лаьцна, мостагІаша массо а гІаланашкахь шу балане лаьцча.
56Шуна юкъахь томехь а, хьолехь а Іийна зуда, экам хиларна а, хьолехь Іарна а лаьтта ког а баккхаза йолу, къинхетам боцуш хьоьжур ю шена хьоме хеттачу майрачуьнга а, шен кІанте а, йоІе а.
57Ша дина бераш а, уьш хуьлуш шен дегІах схьакъаьстина беран цІа а лур дац цо нахана, хІунда аьлча дан амал ца хиларна къайлаха дуур ду цо уьш, го а лаьцна, мостагІаша шайн гІаланашкахь шу балане лаьцча.
58Кху тептар тІехь яздина тІедиллинарг а, хьехамаш а аша кхочуш ца бахь, шайн Везачу Делан сийлахьчу а, буьрсачу а цІарах шу ца кхерахь,
59Везачу Эло шуна а, шун тІаьхьенна а хала а, инзаре а, дІа ца доьрзу а ун а, луьра а, дІа ца йовлу а цамгарш а кхоьтуьйтур ю.
60Мисархошна кхетта долу, шу кхийрина долу ун хуьлуьйтур ду шуна. Иза летар ду шух.
61Кху тептар тІехь язйина йоцу муьлхха а цамгар а, ун а хуьлуьйтур ду шуна Везачу Эло, шу хІаллакдина дІадовллалц.
62Стигалара седарчий санна, шу дукха хиллехь а, кІеззиг бен дуьсур дац шу, хІунда аьлча шайн Везачу Деле ла ца дуьйгІи аш.
63Шу алсам а дохуш, шуна диканиг деш самукъа-ма-даллара, шу хІаллакдеш а самукъадаьлла хир ву Веза Эла. Шайн дола баккха тІедоьлхуш болчу махкара а лохкур ду шу.
64Лаьттан цхьана маьІІера вукху маьІІе кхаччалц, массо а халкъашна юкъахь дІасадоькъур ду шу Везачу Эло. Шайна а, шайн дайшна а ца бевзачу дечиган а, тІулган а цІушна Іамал йийр ю аша.
65Цу халкъашна юкъахь синтем хир бац шуна, садаІа меттиг хир яц шуна, Везачу Эло дагахь кхерам а, сингаттам а, бІаьргашкахь кІаддалар а латтор ду шуна.
66Шун дахар гуттар а кхерамехь хир ду, дийнахь а, буса а синтем боцуш, хиндолчух бІобулуш хир дац шу.
67Дагахь лаьтташ кхерам хиларна а, шайн бІаьргашна гуш долчунна а Іуьйранна аш эр ду: „Суьйре тІекхачахьара-кх!“ – аьлла, ткъа сарахь эр ду: „Іуьйре тІекхачахьара-кх!“ – аьлла.
68Ас кхин цкъа а шуна иза гур бац аьллехь а, Мисар-махка юхадуьгур ду шу Везачу Эло хІордкеманаш тІехь. Цигахь шайн мостагІашна дохкалур ду шу, леш а, гІарбашаш а хилла, амма шу оьцуш цхьа а хир вац».
29
Муаби-махкахь Везачу Элаца бина барт
1Муаби-махкахь Везачу Эло Мусага исраилхошца байта аьлла, тІебиллина болчу бертан тІедожораш ду хІорш. Хьариб-ломана уллохь Везачу Эло халкъаца бинчу бертал сов ду уьш.
2Берриг а исраилхой схьа а гулбина, Мусас цаьрга иштта элира: «Шуна гина Везачу Эло шуна хьалха Мисар-махкахь пирІунца а, цуьнан ялхошца а, цуьнан дерриге а лаьттана а мел динарг.
3Шайн бІаьргашца шуна гина Цо мел хьегийтина баланаш, Цо мел гайтина билгалонаш а, тамашийна гІуллакхаш а.
4Амма Везачу Эло таханлера де тІекхаччалц ца деллера шуна дог, шун кхетам хилийтархьама, бІаьргаш, шуна гайтархьама, лергаш, шуна хазийтархьама.
5Везачу Эло шуьга элира: „Шовзткъа шарахь яьссачу аренгахула лелийра Ас шу. Шуна тІера бедарш тиш ца елира, шун когара мачаш а тиш ца елира.
6Аша бепиг а ца доура, аша чагІар а, ниха а ца муьйлура, амма Ас шуна кхача лора, шуна хаийтархьама, Со шун Веза Дела вуйла“.
7ХІокху метте схьадаьхкича, вайна дуьхьалбевлира Хьешбон-гІалин паччахь волу Сихьон а, Башан-мехкан паччахь волу ІовгІа а, вайх тасабалархьама. Амма вай уьш эшийра.
8Церан латта, схьа а даьккхина, Раабанан а, Гадан а тайпанашна а, Маннашан ахтайпанна а кхачийтира вай.
9ХІокху бертан тІедожорашка, уьш кхочуш а деш, ладугІуш хилалаш, аша мел ден долчунна тІехь шайн кхиамаш хилийтархьама.
10Шу массо а тахана шайн Везачу Далла хьалха лаьтташ ду, – шун тайпанийн хьаькамаш, шун къаной, шун тІехьовсуш берш, берриге а исраилхойн божарий,
11шун бераш, шун зударий, иштта шун дечиг доккхуш волчунна тІера шун хи кхоьхьуш волчунна тІекхаччалц болу шун меттаматтахь Іаш болу тІебаьхкина нах.
12Тахана шу кхузахь лаьтташ ду шайн Везачу Дала шуьца беш болчу барте дахкархьама а, оцу бертан тІедожораш дІаэцархьама а,
13тахана шух Цуьнан халкъ хилийтархьама а, Цо шуьга ма-аллара а, шун дай болчу ИбрахІиме а, Исхьакхе а, Якъубе а чІагІо ма-ярра а.
14Цо хІара барт бар а, цуьнан тІедожораш дІаэцар а деккъа шуьца дина ца Іа.
15Амма и барт тахана кхузахь вайца цхьаьна вайн Везачу Далла хьалха лаьттачаьрца бина ца Іаш, тахана кхузахь боцучаьрца а беш бу.
16Шуна хууш ма ду, Мисар-махкахь вай муха даьхна а, шу чекхдевллачу халкъийн мехкашна юккъехула вай муха чекхдевлла а.
17Шуна гира дечигах а, тІулгах а, детих а, деших а бина а болу церан дегаза цІуш.
18Ма хуьлийла-кх шуна юкъахь стаг я зуда, доьзал я тайпа хІинца чул тІаьхьа шайн Везачу Делах дог дІа а дерзийна, вукху халкъийн деланашна гІуллакх дан оьхурш. Ма хуьлийла-кх шуна юкъахь и санна долу хІума кхуьуьйтун болу къаьхьа а, дІаьвше а орам.
19Ма хуьлийла-кх шуна юкъахь хІокху бертан тІедожораш а хезна, шен дагахь ша хастийна стаг: „Со синтем болуш хир ву, сайн деган лаамехь со лелашшехь“, – бохуш. Иштта хІаллакьхир ду дерриг а халкъ.
20Везачу Эло ишттачунна гечдийр дац, амма Везачу Элан оьгІазлонан а, дераллин а цІе ер ю ишттачу стагана. Кху тептар тІехь яздина долу дерриге а неІалташ цунна хир ду. Везачу Эло цуьнан цІе а дІайойур ю лаьтта тІера.
21Везачу Эло хІаллакьхиларна дІакъастор ву иза массо а Исраилан тайпанех, кху товрат-хьехаман тептар тІерачу неІалташа ма-бохху.
22Шул тІаьхьа тІекхуьучу тІаьхьенех долчу шун берашна а, генарчу махкара хийрачу нахана а хІара мохк дакъазабаккхар а, Везачу Эло цамгаршца иза гІелбар а гур ду.
23Дерриге а латта, силам а, туьха а шена тІехь долу, цІе яьлла аре хилла дІахІуттур ду. Цунна тІехь ялта дІадуьйр а дац, ялта кхиор а дац. Цу тІехь цхьа а тайпа буц а хьалаер яц. Иза хир ду Везачу Эло Шен чІогІачу дераллица йохийна йолчу Седам а, Іамор а, Удам а, Цхьабайма а олу гІаланашна хилларг санна.
24Массо а халкъаша эр ду: „ХІун бахьана ду те Везачу Эло оцу лаьттана иза дар? Цуьнан дераллах иштта чІогІа цІе хІунда яьлла?“
25Цунна долу жоп иштта хир ду: „Шун дайн Везачу Дала Мисар-махкара шу арадаьхча, шайца бина барт дІа а тесна,
26бахана, кхечу деланашна гІуллакх деш а бу, царна Іибадат деш а бу. Ткъа хьалха и деланаш царна цкъа а ца бевзара, Цо пурба а ца деллера оцу деланашна Іамал ян.
27Цундела хІокху лаьттах Везачу Элан оьгІазлонан цІе яьлла, Цо хІокху тептар тІе яздинчу бертан дерриг а неІалташ царна тІе хьажийна.
28Уьш Везачу Эло Шен чІогІачу оьгІазаллехь, дераллехь орамашца церан лаьтта тІера дІа а даьхна, кхечу лаьтта тІе кхийсина, хІинца вайна гуш ма-дарра“.
29Къайлаха дерг вайн Везачу Делан ду, ткъа дІаделладелларг – иза абаденналц вайна а, вайн берашна а ду, вайга кху товрат-хьехаман дерриге а дешнаш кхочушдайта».
30
Везачу Элана тІедирзинчул тІаьхьа
1«Ас дІахьедина долу хІара дерриге а дешнаш – шу декъалдарх а, шуна неІалт кхайкхорах а лаьцна долу – кхочушхилча, шун Везачу Дала шу дІасадаржийначу халкъашна юкъахь аша уьш дагадаийтахь,
2шу а, шун бераш а доллучу дагца, доллучу синца шайн Везачу Далла тІе дерзахь, Цуьнан озе аша ладогІахь, тахана ас шуна тІе-ма-диллара,
3тІаккха шун Везачу Дала шун аьтто юхаметтахІоттор бу, шух а къинхетам бийр бу Цо. Шун Везачу Дала, массо а халкъашна юкъа дІасадаржийна долу шу, схьа а гулдина, цхьаьнатухур ду.
4Стигала йисте кхаччалц шу дІасадаржийна делахь а, цигара а схьагулдийр ду Цо, цигара а схьадалор ду.
5Везачу Дала шун дайн долахь хиллачу лаьтта тІе схьадалор ду шу. И латта шун дола дер ду. Цо шуна дика мел дерг а дийр ду, шун дайл а дукха шу доьбуьйтур а ду.
6Шун Везачу Дала шун а, шун тІаьхьенан а дегнаш тІера пардонаш дІахедор ду, шайн Веза Дела шуна доллучу дагца, доллучу синца везийтархьама а, шу дахийтархьама а.
7ТІаккха шун Везачу Дала дерриге а ас дІахьедина долу неІалташ шу дІалаьхкинчу шун мостагІашна а, шу цадезачарна а тІедерзор ду.
8Ткъа шу Везачу Элана тІе а доьрзур ду, аша Цуьнан озе ла а дугІур ду, ас тахана шайна тІедуьллуш долу дерриг а Цуьнан весеташ кхочуш а дийр ду.
9Шун Везачу Дала шун куьйгаша мел дечу гІуллакхашна тІехь а, шун кийрара а, шун хьайбанех а, шун лаьтта тІера а схьадаьллачунна тІехь а тІех дукха кхиамаш хуьлуьйтур бу. ХІунда аьлча Веза Эла, шуна дика а деш, шух юха а воккхавийр ву, шун дайх воккхавеш ма-хиллара.
10Иза иштта хир ду, нагахь санна шайн Везачу Делан озе аша ладогІахь, кху товрат-хьехаман тептар тІехь дІаяздина долу Цуьнан весеташ а, парзаш а лардарца, нагахь санна шайн доллучу дагца, доллучу синца шайн Везачу Далла шу тІедерзахь».
Везачу Эло тІедиллинарг дукха хала дац
11«Ас шуна тІедуьллуш долу хІара весет шу кхетийла доцуш а дац, гена а дац.
12Иза стигалшкахь а дац, цундела иштта ала ца деза аша: „Мила вер ву стигалшка хьала, иза, кхуза охьа а далийна, вайна схьахазийта, ткъа вай тІаккха кхочушдийр ма дара иза?“
13Иза хІордал дехьа а дац, цундела иштта ала ца деза аша: „Мила вер ву хІордал дехьа, иза, кхуза схьа а деана, вайна схьахазийта, ткъа вайга тІаккха кхочушдалур ма дара иза?“
14ХІан-хІан! И дош шуна дикка юххехь а ду, иза шун матта тІехь а, даг чохь а ду аша кхочушдархьама».
Шайна дахар харжа
15«Иштта, тахана ас шуьга харжам бойту. Цхьана агІор дахар а, аьтто а бу. Вукху агІор Іожалла а, бохам а бу.
16Нагахь санна тахана ас шайна тІедуьллуш долчу шун Везачу Делан весеташка аша ладогІахь, – шайн Веза Дела везар, Цуьнан некъашца лелар, Цуьнан весеташ а, Цуьнан парзаш а, Цуьнан тІедехкинарш а лардар – шу дехар а ду, шу дебар а ду, шайн дола даккха шу тІедоьлхучу лаьтта тІехь шу декъал а дийр ду.
17Нагахь санна, шун дог юха а даьлла, аша ла ца догІахь, кхечу деланашна Іибадат дархьама а, царна гІуллакх дархьама а шу дІаозор ду кхечара,
18ас дІахьедо шуьга: шу хІаллак а хир ду, Йордан-хина дехьа а девлла, шайн дола даккха, шаьш тІедоьлхучу лаьтта тІехь шу дукха дехар а дац.
19Ас тахана тІекхойкху стигал а, латта а, аша бен болчу харжаман тешаш хила. Ас шуьга харжийта дІало дахар я Іожалла, декъала хилар я неІалт кхайкхийна хилар. Шайна дахар харжа шу а, шун тІаьхье а яхийтархьама а,
20шайн Веза Дела везарца а, Цуьнан озе ладогІарца а, Цунах дІакхетарца а. Шу иштта лелахь, Везачу Дала шун дайшна, ИбрахІимна а, Исхьакхана а, Якъубана а, лур ду аьлла чІагІо йинчу лаьтта тІехь шу а, шун тІаьхье а ехха Іийр ю».
31
Мусал тІаьхьа ЮшаІ куьйгалхо хилар
1Мусас берриг а исраилхошка кхидІа а хІара дешнаш элира:
2«Сан хІинца бІе ткъа шо кхаьчна. Соьга хІинца шуна тІехь куьйгалла ца дало. Везачу Эло соьга иштта аьлла: „Хьо хІокху Йордан-хих дехьавалалур вац“.
3Шун Веза Дела шуна хьалхаваьлла Ша гІур ву. Цо хІара халкъаш шун юьхь-дуьхьалара хІаллакдина дІадохур ду, тІаккха аша церан латтанаш шайн дола дохур ду. ЮшаІ, Везачу Эло ма-аллара, шуна хьалхаваьлла гІур ву.
4Везачу Эло царна а, Ша хІаллакбинчу эмархойн паччахьашна Сихьонна а, ІовгІина а, церан мехкашна а диннарг дийр ду.
5Везачу Эло уьш шун кара дІалур бу, ткъа аша ас шайна тІедиллинчу дерриге а весеташа боххург дан деза цаьрца.
6ЧІагІлолаш, доьналла долуш хилалаш, царах кхера а ма лолаш, Іада а ма делаш, хІунда аьлча шун Веза Эла Ша хьалхавер ву шуна. Иза шух дІавоьрзур а вац, Цо шу дІатосур а дац».
7ЮшаІ берриге а исраилхошна хьалха шена тІе а кхайкхийна, Муса цуьнга иштта вистхилира: «ЧІагІ а ло, доьналла долуш а хила, хІунда аьлча оцу халкъан Везачу Эло церан дайшна лур ду аьлла чІагІо йинчу лаьтта тІе хьо хьалха вер ву, ткъа ахь оцу халкъе и латта шен дола доккхуьйтур ду.
8Веза Эла Ша гІур ву хьуна хьалхаваьлла, Иза шуьца хир ву. Иза хьох дІавоьрзур а вац, Цо хьо дІатосур а вац. Кхера а ма ло, дог а ма доха».
ВорхІ шарахь цкъа халкъана хьалха товрат-хьехам бешар
9ХІара товрат-хьехам, дІа а язбина, Везачу Элаца бинчу бертан тІорказ лелочу левихойх болчу динан дайшка а, исраилхойн массо а къаношка а дІабелира Мусас.
10Весет а деш, Мусас иштта элира: «ВорхІ шо чекх мосазза долу, декхарш гечдаран шарахь, кхалорийн дезачу деношкахь,
11берриге а исраилхой шун Везачу Далла хьалха дІахІитта баьхкича, хІара товрат-хьехам массо а исраилхошна дІахозуьйтуш, Везачу Эло къастор йолчу меттехь дІабешалаш.
12Схьагулделаш халкъ: божарий, зударий, бераш, шун гІаланашкахь хин болу шуна тІебогІун берш а. ЛадогІийта цаьрга, Іамийта уьш шун Везачу Деле ларамах дуьзна хила а, хІокху товрат-хьехаман дерриге а дешнаш леррина кхочушдайта а.
13ХІара хууш доцу церан бераш а, хІара дІа а хезна, шайн дола даккхархьама Йордан-хих шу дехьадовлучу хІокху лаьтта тІехь шу мел деха, массо а дийнахь шайн Везачу Деле ларамах дуьзна хила Іемар ду».
Везачу Эло Мусана дина тІаьххьара весеташ
14Везачу Эло Мусага иштта элира: «Хьо дІакхелха денош тІекхочуш ду. ЮшаІ тІе а кхайкхий, гуламан четарна чу воллучохь совца. Ас иза Исраилан халкъана тІехь куьйгалхо санна къобалвийр ву». Муса а, ЮшаІ а, ший а схьа а веана, гуламан четарна чу воллучохь сецира.
15Веза Эла мархин бІогІамехь четарна улло веара. И мархин бІогІам гуламан четарна чу воллучу метта тІехула дІахІоьттира.
16Везачу Эло Мусага элира: «Хьо хІинца, дІа а кхелхина, хьайн дайх дІакхетар ву. ТІаьхьо хІара халкъ, Суна тешнабехк а бина, ша тІедоьдучу оцу лаьттан нехан деланашна тІаьхьахІуттур ду. Цара Со дІатосур ву, цара Ас шайца бина болу барт талхор бу.
17Оцу дийнахь Ас Сайн оьгІазалла тосур ю царна тІе. Ас уьш буьтур бу. Ас царах Сайн юьхь дІакъовлур ю, ткъа и халкъ хІаллакдина хир ду, цунна тІе дукха халонаш а, баланаш а буьссур бу. ТІаккха оцу дийнахь халкъо эр ду: „ХІара халонаш вайн Веза Эла вайна юкъахь воцу дела-м ца еана те вайна тІе?“
18Ас оцу дийнахь Сайн юьхь дІакъовлур ю царах, кхечу деланашна тІе а бирзина, цара лелийна харцонаш бахьана долуш.
19Муса а, ЮшаІ а, хІокху назманан дешнаш шайна дІаязделаш. Ткъа ахь, Муса, и назма исраилхошна Іама а яй, церан багахь хилийта цунах Ас царна дуьхьал деш долу тоьшалла хилийтархьама.
20Церан дайшка Айса чІагІо ма-ярра, шуьрех а, мазах а дуьзначу токхечу лаьтта тІе буьгур бу Ас уьш. Юуш а, бузуш а бехар бу уьш, барста а берстина, кхечу деланашна тІе а бирзина, царна гІуллакх деш лелар бу уьш. Ткъа Сох дІа а бирзина, Ас шайца бина барт бохор бу цара.
21Шайна тІе дуккха а халонаш а, баланаш а хІиттича, хІара назма царна дуьхьал долу тоьшалла хир ду, хІунда аьлча иза церан а, церан тІаьхьенан а багара схьадер дац. Суна хаьа церан хІинца йолу ойланаш, царна лур ду аьлла Ас чІагІо йинчу дикачу лаьтта тІе уьш дІа а бигале хилла йолу».
22Мусас оцу дийнахь и назма, дІа а язйина, исраилхошна Іамийра.
23Везачу Эло, Нунин кІант ЮшаІ куьйгалхо санна къобал а веш, цуьнга иштта элира: «ЧІагІ а ло, доьналла долуш а латта, хІунда аьлча Ас цаьрга чІагІо йинчу лаьтта тІе ахь буьгур бу уьш. Со хьоьца хир ву».
24Мусас, хІокху товрат-хьехаман дерриге а дешнаш чекхдовллалц тептар тІе яздина ша ваьлча,
25Везачу Элаца бинчу бертан тІорказ лелош болчу левихошка иштта а олуш, омра дира:
26«ХІара товрат-хьехаман тептар, схьа а эций, шайн Везачу Делаца бинчу бертан тІорказна улло охьадилла. Цигахь цо шуна дуьхьал тоьшалла дийр ду.
27ХІунда аьлча суна евза шун юхахьаралла а, аьрхалла а. ХІинца а, со шайца вехаш волуш а Везачу Элана хьалха юхахьара долу шу, со дІакхелхича, кхин а чІогІа иштта хир дац ткъа шу?
28Шайн массо а тайпанийн къаной а, баьччанаш а суна тІекхайкха. Ас царна дІахозуьйтуш дІаэр ду хІара дешнаш, ткъа царна тІе тоьшалла дайта ас стигал а, латта а тІекхойкхур ду.
29ХІунда аьлча суна хаьа, со дІакхелхича шу баккъалла а телхина хир ду, ас весет динчу некъа тІера шу дІадевр ду. Хан яьлча, шуна тІе халонаш хІуьттур ю. Иза хир ду шайн Везачу Далла хьалха аша зуламаш дийр долу дела, шайн куьйгаша дечуьнца Иза дар а волуьйтуш».
Мусан назма
30Мусас, исраилхойн массо а гуламна дІахозуьйтуш, хІокху назманан дерриге а дешнаш чекхдовллалц дІаэлира.
32
1«Тергам бе, стигал, со вистхир ву.
Лаьтто а ладогІа сан багара долучу дешнашка.
2Сан хьехам, догІа санна, охьаоьхур бу,
сан къамел, тхи санна, охьадогІур ду,
сеналлина тІе догІу дерз санна хир ду,
бацана тІе кхевсина догІа санна хир ду.
3Ас Везачу Элан цІе хьалаойур ю.
Вайн Далла дІало сийлалла!
4Иза тарх а ю, Цуьнан гІуллакхаш кхоччуш а ду.
Цуьнан дерриге а некъаш нийса ду.
Иза тешаме Дела ву, Цо харцо а ца йо.
Иза нийса а ву, билггал бакъ а ву.
5Ткъа уьш телхина лелара Цунна хьалха,
Цуьнан берашна ца догІучу тайпана.
Цундела цара къа латийна Цунна дуьхьал,
иза аьрха а, телхина а гара ма ду
[5].
6ХІай сонта, ца кхеташ долу халкъ,
иза ду аша Везачу Элана дІалуш дерг?
Иза вац ткъа шун Да, шу хилийтина а,
шу кхоьллина а, шу дІатардина а волу?
7Дагаяийта шира хенаш,
ойла ел ширачу заманах лаьцна.
Хаттал шайн дайшка, цара дуьйцур ду шуьга,
шайн къаношка а хатта – цара а дуьйцур ду шуьга.
8Ша къаьмнашна латтанаш а кхочуьйтуш,
Веза Воккхачо адамаш доькъучу хенахь,
Цо хІора халкъана шен-шен доза дІахІоттийра,
стигалийн гуламан терахье хьаьжжина
[6].
9ХІунда аьлча Везачу Элан дакъа Цуьнан халкъ ду.
Якъубах схьадолу къам Цуьнан долахь дерг ду.
10Цунна и халкъ яьссачу аренгахь карийнера,
гІийлачу а, мох хьоькхучу а аренгахь.
Цо иза лардора, хьоьжура цуьнга,
Шен йоІбІаьрг санна, Іалаш а дора.
11Шен бене хьоьжу аьрзу санна,
кІорнешна тІехула хьийза аьрзу санна,
Везачу Эло Шен тІемаш дІасадаржадо,
тІемаш тІехь Шен халкъ лелорхьама.
12Везачу Эло Ша леладора Шен къам.
Цуьнца кхечу къоман дела вацара.
13Цо иза лаьттан локхаллина тІехь леладойтура.
Цо иза аренаш тІехь хьалаяьллачух дузадора,
тІулгах схьа долу моз а, чІогІачу тархах
схьадолу зайтдаьтта а даадора цунна.
14Цо бежанийн кІалд, жийн шуьреш,
дерстина Іахарий а, гезарий а,
Башанера тоьлла долу бежанаш а,
тоьлла долу кІа а даадора оцу халкъана.
Кемсех даьккхина долу чагІар муьйлура цара.
15Сан хьоме халкъ
[7], стам а делла, аьрхаделира.
Кхачанах а дуьзна, иза дерстина хилира.
Шаьш кхоьллина волу Дела дІатесира цара,
шайн кІелхьарбовларан тархах ца бешира уьш.
16Кхин деланаш бахьана долуш Иза карзахваьккхира цара,
шайн дегазчу цІушца Иза оьгІазвахийтира цара.
17Деланаш боцучу жинашна сагІанаш дохура цара, –
хьалха шайна бевзаш ца хиллачу деланашна,
хІинцца гучубевллачу керлачу деланашна,
церан дай ларамах буьзна ца хиллачу деланашна.
18Ткъа шаьш дуьнен чу даьхна Тарх йицйира цара.
Шаьш кхоьллина волу Дела дага ца вогІура царна.
19Иза ган а гина, Веза Эла царах дІавирзира,
Шен кІенташа а, мехкарша а Иза оьгІазвахийтина дела.
20Цо элира: „Ас Сайн юьхь къайлайоккхур ю царах,
царах хинйолу чаккхе гур ю Суна,
хІунда аьлча уьш телхина гара ду,
уьш тешаме доцу бераш ду.
21Дела воцучуьнца цара хьагІ хилийтина Сан,
баьссачу цІушца оьгІазло хилийтина Соьгахь.
Ткъа халкъ доцучуьнца Аса хьагІ хуьлуьйтур ю церан,
кхетам боцучу къомаца Аса оьгІазло хуьлуьйтур ю цаьргахь.
22ХІунда аьлча Сан оьгІазаллех цІе яьлла,
лахарчу эхарте кхаччалц дагадо цо.
ЦІаро латта доу лаьтто кхиийначуьнца цхьаьна,
чахчош ду лаьмнийн кІажаш.
23Ас царна тІе халонаш йоуьйтур ю,
Сайн пхерчий а кхачор ду, царна тІекхиссина.
24Уьш мацалло гІелбийр бу,
хІаллакбийр бу дагаро а, луьрачу уьно а.
Ас акхаройн цергаш а, лаьттара текхаргийн
дІовш а тухур ду царна.
25Уьш туьро арахьа хІаллакбийр бу,
ткъа цІа чохь – кхерамо:
къонах а, йоІстаг а,
декхаш долу бер а, къежвелла къано а.
26Сан ала йиш яра: ‘ДІаса а баржийна,
адамашна юкъара уьш дагахь хилар а дІадоккхур ду Ас’.
27Делахь а Ас иза ца деш дитира, мостагІийн кхардарх къахкарна,
церан мостагІий кура а бовлийтина,
цаьрга ца алийтархьама: ‘Тхан куьг деха ду,
Везачу Эло ца динера хІара-м’“.
28Исраилан къам хьекъалх даьлла халкъ ду,
цаьрга хІуманаш къаста а ца ло.
29ЭхІ-хІай-кх! Хьекъал долуш белахьара уьш,
тІаккха уьш дикка кхетар бара,
шайна хиндерг къастор дара цара!
30Эзарна тІаьхьа цхьа мостагІа муха валалур вара,
шина мостагІчуьнга итт эзар исраилхо муха дІавадийталур вара,
нагахь санна церан Тархо уьш ца боьхкича,
нагахь санна Везачу Эло уьш кара ца белча!
31Уьш тІетевжа тарх вайн Тархах тера ма яц:
вайн мостагІий шаьш бу оцу тІехь кхелахой.
32Седам-гІалин кемсийн гаьннаш тІера а,
Іамор-гІалина уллохь йолчу аренашкара а
ю вайн мостагІийн кемсаш.
Церан кемсийн буьртигаш дІаьвше ду,
церан кенаш къаьхьа ду.
33Церан чагІар – лаьхьарчийн дІовш а,
текхаргийн валаран талу а ду.
34„Соьгахь къайладаьккхина-м дац те иза? – боху Везачу Эло. –
ХІуманаш латточу Сан чоьнаш чохь-м дац те иза дІакъевлина?
35Бекхам Соьгахь бу, Ас хьакъ дерг дІалур ду.
Хан тІееача, церан ког галбер бу.
Церан хІаллакьхиларан де герга ду,
церан къемате кхоллам тІекхочу“.
36Везачу Эло Шен халкъ бехказа а доккхур ду,
Шена гІуллакх дечарах Цо къинхетам а бийр бу,
церан куьг гІелделла Шена гича а,
набахтехь берш а, арахь берш а ца бисча.
37Везачу Эло халкъе эр ду: „Мичахь бу деланаш,
царах тешна шу Іийна йолу тарх,
38аша сагІина деанчух мохь йиина болу,
сагІина деанчух чагІар мийлина болу?
Шайна гІо дайта хьалагІовттийта уьш,
хилийта царах шайна тхов кІело!
39Хьажал хІинца, веккъа Со Дела хилар,
Со воцург кхин цхьа а Дела ца хилар.
Ас долуьйту, Ас дендо, Ас чов йо, Ас тобо,
Сан куьйгах цхьаьнгге а кІелхьардахалур дац.
40Сайн куьг стигалшка хьала а айина,
абаденналц долчу Сайн дахарх чІагІо йо Ас:
41‘Сайн къегаш долу тур Ас ирдича,
Сан куьйго кхел яран герз схьаэцча,
Ас бекхам бийр бу Сайн мостагІашна,
Со ца везачарна а дийр ду царна доггІург.
42Ас Сайн пхерчий цІийх дузор ду,
байинчеран а, йийсарехь болчеран а цІийх.
Сан туьро дилха дІа а кхоллур ду,
оцу хаьржинчу мостагІийн хьаькамийн кортош’“.
43Яккхийе, стигалш, Везачу Элаца цхьаьна!
Цунна хьалха охьатаьІийла стигалшкахь мел берш!
Даккхийде, къаьмнаш, Цуьнан халкъаца цхьаьна!
ЧІагІлойла Делан долу массо а маликаш!
[8]Цо бекхам бийр бу Шен ялхошна тІера,
Цо бекхам бийр бу Шен мостагІашна,
Шен лаьттан а, Шен халкъан а къинош дІадохур ду!»
44Муса халкъана тІевеара, оцу назманан дешнаш цо а, Нунин кІанта ЮшаІа а халкъана дІахазийтира.
Мусас дина весет
45Оцу назманан дерриге а дешнаш берриге исраилхошка ша дІааьлла ваьлча,
46Мусас цаьрга иштта элира: «Ас тахана шайна дІахьедина долу дерриге а дешнаш шайн даг тІе дижийта. Шайн берашна тІедилла, хІокху товрат-хьехаман дерриге а дешнаш леррина кхочушдар.
47ХІунда аьлча иза шуна эрна дерг дац, иза – шун дахар ду. Шу цуьнгахула дуккха а дехар ду, шайна дола даккхархьама Йордан-хих шу дехьадовлучу оцу лаьтта тІехь».
Муса дІакхалхарх лаьцна
48Оццу дийнахь Везачу Эло, Мусага вистхуьлуш, иштта элира:
49«Іабарим лаьмнашна тІе хьала а валий, муабахойн лаьтта тІехь Ерихон-гІалина дуьхьал болчу Набу-лома тІе а валий, дІахьажа КанаІан-махке, Ас исраилхошна дола дІалуш долчу лаьтте.
50Хьо хьалаволучу оцу лам тІехь хьо, вала а велла, хьайн халкъах дІакхетар ву, ХІор-лам тІехь вала а велла шен халкъах дІакхетта волу хьан ваша АхІарон санна.
51Иза иштта хир ду, исраилхошна юкъахь, Кхадеш-гІалина уллохь йолчу Мериба-меттиган хиш долчохь, яьссачу Цин олучу аренгахь, шуьшиъ Суна тешаме воцучу тайпана лелла дела а, веза волчу Суна богІу ларам аша шимма ца гайтина дела а.
52Геннара бен и латта гур дац хьуна. Ас исраилхошна луш долчу лаьтта тІе вер вац хьо».
33
Исраилхойн тайпанаш декъалдар
1Ша дІакхалхале, Делан стаг волчу Мусас, исраилхой декъалбеш, аьлла дешнаш хІорш ду.
2Цо элира:
«Веза Эла Синай-ломера схьавеана,
СеІир-махкара халкъана тІе, сатасар санна, гучуваьлла,
Иза Паран-ломара нахана тІе къегаш хилла.
Вуно дукха маликаш дара Цуьнца цхьаьна,
Цуьнан аьтту куьйгахь стелахаьштиг дара
[9].
3Шен халкъ баккъалла а деза Цунна,
Цо дІакъастийнарш Цуьнан карахь бу.
Цуьнан когашка охьа а таьІа уьш,
Цуьнгара хьехам дІа а оьцу цара.
4Товрат-хьехам вайна Мусас белла,
иза Якъубан юкъараллин тІаьхьало ю.
5Веза Эла Шен хьомечу халкъана
[10] тІехь паччахь хилира,
халкъан баьччанаш тайпанашца цхьаьна гуллучу хенахь».
6Раабанхойх лаьцна Мусас элира:
«Дехийла Раабанан тайпа, ма лойла иза,
амма оцу тайпанах берш кІезиг хуьлийла!»
7Ткъа яхІудхойх лаьцна хІара элира:
«ДІахазахьа, Веза Эла, яхІудхоша орца даккхар,
кхечу тайпанех кхин а дІакхетабехьа уьш.
Шаьш лардан чІагІдехьа церан куьйгаш.
Хилахьа царна мостагІашна дуьхьал волу гІоьнча».
8Левихойх лаьцна а иштта элира:
«Хьан Тумим-тІулг левихошна дІабелла
[11],
Хьан Урим-тІулг Хьуна тешамечеран долахь бу.
Ахь уьш Массехь зийнера,
Мериба-хиш долчохь цаьрца къийсинера.
9Шайн дайшка а, наношка а хьежаран метта,
шайн вежарий лараран метта,
шайн бераш довзаран метта,
левихоша Хьан дош лар а дина,
Ахь бина барт Іалаш а бина.
10Цара Хьан тІедехкинарш Якъубан тІаьхьенна Іамадо,
ткъа Хьан товрат-хьехам исраилхошна Іамабо.
Хаза хьожа йогІу хІума цара Хьуна хьалха охьаюьллу,
Хьан сагІа доккхучу кхерча тІехь дийнаташ дагоран сагІанаш доху.
11Веза Эла, декъалбехьа церан бахам,
ткъа цара мел дечунна реза хилахьа.
Царна дуьхьал гІовттучарна а, уьш ца безачарна а
уьш цкъа а хьала ца гІовттал чІогІа тохахьа».
12Бен-яманхойх лаьцна иштта элира:
«Иза Везачу Элан уггар хьоме тайпа ду,
кхерам боцуш Иза волчохь дехаш ду.
Дийнахь сарралц Везачу Эло иза лар а до,
Цуьнан куьйгаш тІехь и тайпа Іуьллуш а ду».
13Юсупхойх лаьцна иштта элира:
«Везачу Эло декъалдойла церан латта
стигалара охьадогІу совгІат долчу тхица,
лаьтта бухара хьаладолучу хишца,
14малхо кхиийначех тоьллачуьнца,
хІора баттахь хуьлучу ялтех уггар дикачуьнца,
15ширачу лаьмнаша исбаьхьа кхоьллинчуьнца,
даим долчу баьрзнийн тоьллачу совгІаташца,
16лаьтто лучу совгІаташца, и латта дузуш долчуьнца.
Коканийн коьллашкахь Гучуваьллачун
декъалалла хуьлийла Юсупан тайпан тІехь,
вежаршна юкъара куьйгалхо иза волу дела.
17Юсупан тайпа хьалха дуьнен чу баьлла сту санна ду.
Цуьнан маІаш гомашан маІаш санна ю.
И маІаш цара кхечу халкъашна еттар ю,
ур-атталла дуьненан йистехьа уьш тоттур ду.
Иштта эпраймхойн дуккха а тІемалой бу,
иштта маннашхойн эзарнаш эскархой бу».
18Забулхойх а, иссарханхойх а лаьцна иштта элира:
«Сакъера, забулхой, шайн некъаш тІехь,
иссарханхой, аша а сакъера шайн четарш чохь.
19Цара шайн халкъ лам тІе схьакхойкху.
Цигахь цара нийса сагІанаш дохур ду.
Шайн хьал схьадоккху хІорда чуьра,
хІордан йистошкахь йолчу гІамарна тІера».
20Гадахойх лаьцна элира:
«Декъала ву гадахойн мохк дІасабаржийнарг.
Гадин тайпа цигахь, лом санна, Іуьллуш ду,
куьйгаш я кортош дохорхьама.
21Гадахоша тоьлла латта шайна хаьржира,
куьйгалхочунна догІу дакъа царна дІаделира,
халкъан баьччанаш гулбинчу хенахь.
Цара кхочушбира Везачу Элан нийса лаам,
Цо Исраилан халкъана тІе мел диллинарг а кхочушдира».
22Данахойх лаьцна элира:
«Данан тайпа – къона лом ду,
Башан-махкара дедда догІу».
23Напталхойх лаьцна элира:
«Напталан тайпанна Дела реза хилира,
иза Везачу Элан декъалдарех дуьзна ду.
Малхбузе а, къилба а цуьнан долахь хир ю».
24Ашархойх лаьцна элира:
«Уьш кІенташна юкъахь уггар декъалбинарш бу.
И тайпа шен вежаршна дезаш хуьлийла.
Шайн когаш зайтдаьттанна чохь лийчор цара.
25Шун зайлаш эчигах а, йоьзах а дина хир ду.
Шун денош санна, дебаш хир бу шун ницкъ».
26«Цхьа а вац Исраилан Делах тера
мархашца Шен сийлаллехь а,
стигалшкахула хьуна гІо лаца веана волчу.
27Хьан кІелхьардолийла – даим волу Дела ву,
Цуьнан даим а долу куьйгаш шуна кІел ду.
МостагІий шун юьхь-дуьхьалара дІа а лаьхкина,
Цо аьлла: „ХІаллакбе!“
28Иштта, Исраилан халкъ кхерам боцуш дехар ду,
Якъубан тІаьхье ша йолчохь ехаш хир ю,
кІех а, керлачу чагІарх а дуьзначу махкахь,
стигалшкара тхи охьаоьгучу лаьтта тІехь.
29Декъала ду хьо, Исраилан халкъ!
Хьо санна, Везачу Эло лардеш кхин муьлха халкъ ду?
Иза хьо лардеш долу турс а,
хьан сийлаллин тур а ду!
Хьан мостагІий хьуна хьалха охьатаьІна лелар бу,
ткъа ахьа церан сагІа доккху гунаш хьоьшур ду».
34
Муса кхалхар
1Муаби-аренашкара Набу-лам тІера Пасга цІе йолчу бохь тІе хьалавелира Муса. И бохь Ерихон-гІалина дуьххьал бара. Везачу Эло Дан-гІалина тІекхаччалц берриг а ГалІад-мохк гайтира Мусана.
2Напталан а, Эпрайман а, Маннашан а латтанаш а, Дуьненаюккъерачу хІорда тІекхаччалц долу дерриг а ЯхІудан латта а гайтира Цо.
3НегІаб-аре а, шех палманийн гІала олу Ерихон тІехь лаьтта тогІи а, ЦІоІар-гІалина тІекхаччалц болу мохк а гайтира Цо.
4Везачу Эло Мусага элира: «ХІара ду Ас ИбрахІиме а, Исхьакхе а, Якъубе а церан тІаьхьенашна дІалур ду аьлла латта. И латта Ас хьайн бІаьргашна гайти хьуна, амма цу тІе хьо вер вац».
5Везачу Эло ма-аллара, Муаби-лаьтта тІехь кхелхира Везачу Элан лай Муса.
6Муаби-мехкан тогІи чохь Байт-ПаІар цІе йолчу юьртана дуьххьал дІавоьллина Везачу Эло Муса. Амма таханлера де тІекхаччалц цхьанна а ца хаьа иза дІавоьллина йолу меттиг мичахь ю.
7Мусан бІе ткъа шо дара и лечу хенахь, амма цуьнан бІаьрса а ца телхинера, гІора дІа а ца даьллера цуьнгара.
8Муаби-аренашкахь ткъе итт дийнахь цунна тезет хІоттийра исраилхоша. Мусах белхар даран а, халахетаран а денош цул тІаьхьа чекхдевлира.
9Мусас цунна тІе куьйгаш дахкар бахьана долуш, хьекъалх вуьзнера Нунин кІант ЮшаІ. Цо аьлларг деш хилира исраилхой, Везачу Эло Мусана тІедиллинарг кхочушдора цара.
10Везачу Элана юьхь-дуьхьал вевзаш хилла волу Муса санна, кхин пайхамар ца хилира исраилхойн.
11Везачу Эло билгалонаш а, тамашийна хІуманаш а гайта вахийтинера иза Мисар-махка. ПирІунна а, цуьнан ялхошна а, дерриг а халкъана а гинера и тамашийна хІуманаш.
12Исраилан халкъан бІаьргашна хьалха Мусас гайтинера сийлахь а, инзаре а хІуманаш, кхин цхьаммо а гайтина доцу.
ЮшаІ
ЮшаІан
тептар
Дешхьалхе
Муса-пайхамар веллачул тІаьхьа ЮшаІ халкъан хьаькам хилла дІахІоьттира. Цуьнан куьйгаллица исраилхой КанаІан-махка чу боьлху цигахь Іархьама. ЮшаІан тептар тІехь дерг – КанаІан-мохк схьабаккхарх долу дийцар ду. Тептар тІера хьахо тарло: Йордан-хил дехьадовлар, Ерихон-гІалина тІелатар, ГІай-гІала йолчохь бина тІом, Дала Шен халкъаца бина барт карлабаккхар. Уггар дика хууш долчу аятех цхьаъ хІара ду: «Тахана аш къасто деза, шаьш хьанна гІуллакх дийр ду... Ткъа аса а, сан цІийно а Везачу Элана Іамал йийр ю» (24:15).
1
Дала ЮшаІна тІедиллинарг
1Шен ялхо Муса кхелхинчул тІаьхьа Везачу Эло Мусан гІоьнча хилла волчу Нунин кІанте ЮшаІе элира:
2«Сан ялхо Муса кхелхина. ХІинца хьо а, дерриг а хІара халкъ а, хьала а гІаттий, Йордан-хил дехьадала, Ас шуна, исраилхошна, лучу лаьтта тІе.
3Шун ког тІебер болу муьлхха а меттиг Ас дІало шуна, Мусага Айса ма-аллара.
4Ас шуна къилбехь йолчу яьссачу аренна тІера къилбаседехь долчу Ливанун лаьмнаш тІекхаччалц долу латта лур ду. Шун дозанаш малхбалехь долчу сийлахьчу Эпрат-хи тІера, хьетахойн латта чу а лоцуш, малхбузехь болчу боккхачу хІорда тІекхаччалц хир ду.
5Хьан дахарехь хьуна дуьхьало ялуш цхьа а хир вац. Мусаца ма-хиллара, хир ву Со хьоьца а, хьох къаьстар а вац Со, хьо дІа а тосур вац Ас.
6ЧІогІа а, къонахалла йолуш а хила. ХІокху халкъе Ас церан дайшна лур ду аьлла латта дола доккхуьйтур ду ахь.
7ЧІогІа а, йоккха къонахалла йолуш а хила, Сан ялхочо Мусас кхочушбе аьлла болу берриг а товрат-хьехам леррина Іалаш а бе, кхочуш а бе. Цунна тІера аьтту а, аьрру а агІор ма верза, тІаккха айхьа дечу муьлххачу а гІуллакха тІехь ларош хир ву хьо.
8Деша хІара хьехаман тептар массо а хенахь. Дийнахь а, буса а Іамаде иза, кху тІехь яздинарг нийсса кхочушдархьама. ТІаккха айхьа дечу гІуллакх тІехь чІогІа аьтто хуьлуш а, чІогІа беркат долуш а хир ву хьо.
9Ас тІедуьллу хьуна: чІогІа а, къонахалла йолуш а хила, кхера а ма кхера, воха а ма воха. Хьо миччанхьа вахча а, хьоьца хьан Веза Дела ву».
Йордан-хих дехьадовла кечамбар
10Халкъана хьалхабевллачу нахе омра дира ЮшаІа:
11«Нах севцинчу меттехула чекх а довлий, дІаала цаьрга: „Шайна новкъана кхача кечбе. Кхо де даьлча, Йордан-хил дехьа девр ду шу, шайн Везачу Дала шайна дола даккха луш долу латта схьаэца“».
12Раабанан а, Гадин а тайпанашка а, Маннашан эха тайпане а ЮшаІа элира:
13«Дагахь латтаде Везачу Элан ялхочо Мусас шайга аьлларг: „Шун Везачу Далла лиира Йордан-хин малхбале агІор долу латта шуна дІадала, иза шун мохк хилийта“.
14Шун зударий а, бераш а, даьхни а Мусас Йордан-хил дехьа шуна деллачу лаьтта тІехь совца, ткъа массо а тІом балуш волчо, герзаца шайн вежаршна тІе а гІой, гІо де царна.
15Везачу Эло, шун санна, шун вежарийн а сатедаллалц, цара а шун Везачу Дала гуттаренна а царна луш долу латта схьаэццалц, гІо де царна. ТІаккха, юха а дерзий, шайна Везачу Элан ялхочо Мусас Йордан-хил дехьа, малхбалехьа, деллачу лаьттан дола де».
16Наха ЮшаІана жоп делира: «Ахь тІедиллинарг дерриг а кхочуш а дийр ду оха, дІахьажийначу гІур а ду тхо.
17Мусага ма-доггІара, хьоьга а ладугІур ду оха, ткъа хьан Веза Дела, Мусаца санна, хуьлийла хьоьца!
18Хьан омранна дуьхьало йинарг, ахь тІедиллинчу хІуманна тІехь хьоьга ла ца доьгІнарг муьлхха а вуьйр ву. Амма чІогІа а, къонахалла йолуш а хила!»
2
Къайлаха вахийтина ши стаг а, нахаца лела зуда Рахьаб а
1Нунин кІанта ЮшаІа Шитим цІе йолчу меттера къайлаха ши стаг вахийтира. Цо цаьрга элира: «Ваха а гІой, лаьттах а, къаьсттина Ерихон-гІаланах а долчуьнга хьажа». Рахьаб цІе йолуш, нахаца лелаш йолу цхьа зуда яра Ерихонехь Іаш. Цуьнан цІийне а веана, буьйса йоккхуш сецира и ши стаг.
2Цхьаммо Ерихонан паччахье элира: «Кху буса исраилхойх цхьа нах баьхкина вайн лаьттах дерг талла».
3ТІаккха Ерихонан паччахьо ялхой бахийтира Рахьабе ала: «Хьо йолчу баьхкина нах схьало. Уьш берриге а вайн махках дерг талла баьхкина бу».
4Амма зудчо ши исраилхо къайлаваьккхинера. Цо элира: «Со йолчу веана ши стаг вара, амма суна ца хаьара и шиъ мичара ву.
5Сарахь гІалин ков дІакъовлале, и шиъ дІавахара. Уьш стенга бахана, суна ца хаьа. Сихха тІаьхьагІахь, шу тІаьхьакхиа а мега царна».
6Ткъа ши исраилхо, нийсачу, тІехь кхалор йоцчу тхов тІе хьала а ваьккхина, охьадехкинчу вēтанан цІевнаш юккъе дІалачкъийнера цо.
7Паччахьан нах гІалех арабевлира. Ков царна тІаьххье сихха дІакъевлира. Шина исраилхочунна тІаьхьабевлла, малхбалехьа, Йордан-хих дехьаволучу метте кхаччалц, дІабахара уьш.
8Ши исраилхо дІавижале, зуда тхов тІе хьалаелира и шиъ волчу.
9Цо элира цу шинга: «Суна хаьа Везачу Эло хІара мохк шуна дІабеллийла. Тхуна тІе кхерам боьссина, тхан дегнаш, шух кхоьруш, дегош ду.
10Тхуна хезна, шу Мисар-махкара арадевлла догІуш, Везачу Эло шуна хьалхара Эрзийн хІордан хи дІадаьккхина бохуш. Ткъа иштта Йорданал дехьа Іийначу эмархойн ши паччахь Сихьон а, ІовгІа а аша хІаллаквинийла а хезна тхуна.
11Цунах лаьцна тхуна хезча, тхан дегнаш шелделира, тхоьгахь цхьаьнггахь а шуна дуьхьало ян доьналла ца дисира, хІунда аьлча шун Веза Дела лакхахь стигалахь а, лахахь лаьттахь а Дела ву.
12Ткъа хІинца Везачу Элах чІагІо е суна, ас шайх къинхетам ма-барра, аша а сан ден цІийнах къинхетам бийр бу алий. Тешам болу цхьа билгало ло суна,
13сан да а, нана а, вежарий а, йижарий а церан мел верг а дийна а витина, аша тхан синош Іожаллех кІелхьардохур ду алий».
14Шина стага элира зудчуьнга: «Оха арадаьккхина гІуллакх аш дІа ца дийцахь, шун метта вала а реза ву тхойшиъ. Везачу Эло тхуна хІара мохк схьабелча, тхо хьоьца къинхетаме а, тешаме а хир ду».
15Цу зудчун цІенош гІалин пена юккъехь дара, цундела цо и ши стаг корехула муьшаца чувоссийтира.
16Уьш чубиссале, цо элира цаьрга: «Малхбузехьа, лам тІе, дІагІо, шайна тІаьхьабевлларш тІе ца кхачийта. Кхаа дийнахь Іе цигахь дІаловчкъий, шу лоьхуш болу и нах юхабахккалц. Цул тІаьхьа шайн новкъа дІагІор шу».
17Шина стага элира зудчуьнга: «Ахь тхоьга яйтинчу чІагІонах тхо паргІат хир ду, нагахь ахь иштта ца дахь:
18тхо кху махка схьадаьхкича, тхойшиъ чувоссийначу корах хІара цІен тІийраг таса, ткъа хьайн да а, нана а, вежарий а – хьайн ден берриг а доьзал хьо Іаш йолчу цІа чу гулбе.
19Нагахь цІа чуьра цхьаъ аравалахь, иза шен бехкенна лийр ву, ткъа тхо цунах жоьпехь хир дац. Амма хьан цІа чохь волчунна тІе цхьаммо куьг кховдадахь, веллачун цІий тхох хьаьрчар ду.
20Нагахь ахь оха деана гІуллакх гучудаккхахь, хьуна йинчу чІагІонах тхо а паргІат хир ду».
21Зудчо цаьрга элира: «Дерриг а аш ма-бохху хуьлийла!» Ши исраилхо дІа а хьажийна, корах цІен тІийраг йихкира цо.
22Лам тІе а веана, цигахь кхаа дийнахь Іийра и ши стаг. Массо а новкъахь лехча, хІара шиъ кара а ца вина, юхабаьхкира паччахьан нах.
23Лам тІера чу а воьссина, Йордан-хих дехьа а ваьлла, Нунин кІантана ЮшаІана тІевеара и ши стаг. Цунна шайца хилларг дерриг а дийцира цу шиммо.
24Цара элира ЮшаІе: «Везачу Эло дерриг а хІара латта вайн кара схьаделла. Берриг а цигара бахархой вайх кхоьруш бу».
3
Йордан-хих дехьадовлар
1ШолгІачу Іуьйранна хьалххе хьала а гІевттина, ЮшаІ а, берриг исраилхой а Шитим цІе йолчу меттера Йордан-хи тІе баьхкира. Цигахь меттамотт а хІоттийна, севцира уьш, хих дехьадовла деза хан тІекхаччалц.
2Кхо де даьлча, нахана тІехь хІиттийна хьаькамаш буьйлабелира халкъана юккъехула.
3Цара массаьрга а омра дира: «Шайн Везачу Делаца бинчу бертан тІорказ а, иза дІахьош болу левихойн динан дай а шайна гахь, хьала а гІовттий, царна тІаьххье дІагІо.
4Амма шуна а, тІорказна а юккъехь йолу меттиг цхьа эзар гІулч барам болуш хила еза. Цунна улло ма гІо, шайна тІаьхьадаха некъ хаийтархьама, хІунда аьлча кху новкъахула шу кхул хьалха даьхкина дац».
5ЮшаІа халкъе элира: «ЦІин а лой, кечам бе, кхана Везачу Эло шуна юкъахь тамашийна хІуманаш гойтур ду».
6Динан дайшка ЮшаІа элира: «Бартбаран тІорказ схьа а эций, халкъана хьалхадовла». Уьш, тІорказ схьа а эцна, халкъана хьалхабевлира.
7ТІаккха Везачу Эло ЮшаІе элира: «Таханлерчу дийнахь дуьйна исраилхошна хьалха хьо вазван волалур ву Со, Мусаца санна, хьоьца а Со вуйла царна хаийта.
8Ахь тІорказ эцна боьлхучу динан дайшка омра де, шаьш Йордан-хи чу ма-девлли, совца алий».
9ЮшаІа элира исраилхошка: «ТІе а дуьйлий, шайн Везачу Делан дешнашка ладогІа.
10Шуна хуур ду, шайна юкъахь дийна Дела вуйла. Цо шу долчуьра лохкур бу канаІанхой а, хьетахой а, хьаьвихой а, перезахой а, гІиргІашахой а, эмархой а, явсайхой а.
11Дерриг а дуьненан Да волчу Везачу Элаца бинчу бертан тІорказ, шуна хьалха а даьккхина, Йордан-хи чу доккхур ду.
12Шийтта стаг харжа шайна, исраилхойн хІора тайпанах цхьацца.
13Дуьненан Да волчу Везачу Элан тІорказ эцна боьлхучу динан дайн когаш Йордан-хи чу бовллушехь, и хи лекъар ду. ТІедогІуш долу хи, пен а хилла, дІахІуттур ду».
14Йорданах дехьадала дагахь халкъ шен меттамотт болчуьра дІадоладелча, динан дайша бартбаран тІорказ, нахана хьалха а даьккхина, дІадаьхьира. Халкъ царна тІаьххье дІадахара.
15ТІорказ эцна боьлхучу динан дайн когаш Йордан-хи чу бовллушехь (кІа хьокхучу хенахь Йордан, деста а дестий, бердаш чуьра арадолу),
16лакхара догІу хи, саца а сецна, геннахь, ЦІартан-гІалина уллора Адам-гІала йолчохь, пен а хилла, дІахІоьттира. Шерачу аренашка а, Дуьрачу хІорда чу а доьдуш долу хи, дІа а дахана, дІаделира. Нах Ерихон-гІалина дуьххьал хих дехьабовлуш бара.
17Везачу Элаца бинчу бертан тІорказ дахьаш богІу динан дай Йордан юккъехь декъачу лаьтта тІехь севцира, берриш а исраилхой декъачу лаьтта тІехула Йорданах дехьабовллалц.
4
Йордан-хих дехьадовлар дагахь латто хІиттийна тІулгаш
1Дерриг а Исраилан халкъ Йорданах дехьадаьлча, Везачу Эло ЮшаІе элира:
2«Шийтта стаг схьахаржа нахана юкъара, хІора тайпанах цхьацца.
3Царна тІедилла, динан дай лаьттинчу меттера, Йорданан юккъера, шийтта тІулг схьаэца алий. Тховса шаьш буьйса йоккхучу метте, дІа а хьой, охьадахка ала цаьрга и тІулгаш».
4Исраилхойн хІора тайпанна юкъара ша хаьржина шийтта стаг тІекхайкхира ЮшаІа.
5Цо элира цаьрга: «Йорданна юккъе, шайн Везачу Делан тІорказна хьалха, довла. ХІораммо а цигара шайн белшаш тІе цхьацца тІулг схьаэца. ХІора тайпанна цхьацца хир бу уьш.
6И тІулгаш шайна билгалонна дита. ТІейогІучу хенахь шун бераша хоттур ду шуьга: „Стенна Іалашдо аш и тІулгаш?“ – аьлла.
7Аш жоп лур ду царна: „Везачу Элаца бинчу бертан тІорказна хьалха Йордан-хи декъадалар дагахьлатторхьама Іалашдо. ТІорказ дехьадоккхучу хенахь Йордан-хи, декъа а делла, сецира. ТІейогІу йолчу хенахь исраилхошна и хІума дагахь латтор ду цу тІулгаша“».
8ЮшаІа шайна тІе-ма-диллара, кхочушдира исраилхоша дерриг а. Везачу Эло ЮшаІе ма-аллара, Йордан-хина юккъера шийтта тІулг, исраилхойн хІора тайпанан цІарах цхьацца, схьа а эцна, шаьш буьйса йоккхучу метте дІа а баьхьна, охьабиллира цара.
9Бартбаран тІорказ эцна боьлху динан дай лаьттинчу метте, Йордан-хина юккъе, кхин шийтта тІулг хІоттийра ЮшаІа. И тІулгаш хІинца а ду цигахь.
10Везачу Эло ЮшаІана тІедиллинера дан дезарг халкъе дІаалар, Мусас ЮшаІе весет ма-дарра. Дерриг а чекхдаллалц, тІорказ эцна боьлху динан дай Йордан-хина юккъехь лаьттира.
Ткъа халкъ цу хенахь сихха хих дехьадолуш дара.
11Нах дехьабевллачул тІаьхьа, Везачу Элан тІорказ юха а халкъана хьалхадаьккхина дІадаьхьира динан дайша.
12Раабанан а, Гадин а тІаьхьенаш а, Маннашан тІаьхьенах ах нах а, исраилхошна хьалха а бевлла, герзашца хих дехьабевлира, Мусас шайна тІе-ма-диллара.
13ТІамана кечвелла шовзткъа эзар герга стаг, Везачу Элана хьалхахула чекх а ваьлла, Ерихонан аренашка тІом бан вахара.
14Цу дийнахь Везачу Эло дерриг а Исраилан халкъана хьалха ЮшаІан сий хьалаайира. Цул тІаьхьа, Муса санна, ЮшаІ лерира халкъо, цуьнан дахаран денош чекхдовллалц.
15Везачу Эло ЮшаІе элира:
16«Бартбаран тІорказ эцна богІучу динан дайшка, Йордан чуьра схьабовла алий, омра де».
17ЮшаІа динан дайшка омра дира: «Йордан чуьра схьадовла!» – аьлла.
18Везачу Элаца бинчу бертан тІорказ эцна богІу динан дай, Йордан чуьра хьала а бевлла, декъачу лаьтта тІе бовллушехь, Йорданан хи, ша гуттар а ма-дарра, охьадоладелира, шен бердашна тІехула а долуш.
19Хьалхарчу беттан уьтталгІачу дийнахь Йорданах сехьа а даьлла, Ерихонна малхбалехьа йолчу Галгал олучу меттехь сецира Исраилан халкъ.
20Йордан-хи чуьра шаьш схьаэцна шийтта тІулг цигахь дІахІоттийра ЮшаІа.
21Цо элира исраилхошка: «ТІейогІучу хенахь шайн бераша шайга хаттахь: „ХІорш хІун тІулгаш ду?“ – аьлла,
22аш цаьрга ала: „Исраилхой Йордан-хих декъачу лаьтта тІехула дехьабовлар дагахь латтадойту цара“.
23Шун Везачу Дала, шу дехьадовллалц, Йордан-хи лакъийра. Изза динера шун Везачу Дала, Эрзийн хІордах тхо дехьадовлучу хенахь, тхуна хьалхара хи дІа а лакъийна.
24Везачу Эло иза дина дуьнен чуьра дерриг а халкъашна Шен ницкъ мел бу хаийтархьама, шу гуттар а шайн Везачу Делах кхоьруш хилийтархьама».
5
1Йорданал дехьа, малхбузехьа, хІорд болчу агІор Іачу эмархойн паччахьашна а, хІордана уллохь Іачу канаІанхойн паччахьашна а хезира, исраилхой дехьабовлучу хенахь Везачу Эло Йордан-хи лакъийна аьлла. Паччахьаш чІогІа кхерабелира, исраилхошна дуьхьалбовла доьналла дацара церан.
Галгалехь божарий сунтбар
2Цу хенахь Везачу Эло ЮшаІе элира: «Мокхазах арсаш а дай, исраилхой сунтбе».
3ЮшаІа, мокхазах арсаш а дина, Сунтбаран гу аьлла, цІе тиллинчу меттехь исраилхойн божарий сунтбира.
4ЮшаІа уьш сунтбаран бахьана хІара дара: Мисарара халкъ арадаьллачул тІаьхьа, тІом балуш болу божарий яьссачу арахь новкъахь беллера.
5Мисарара арабевлла божарий сунтбина бара, ткъа новкъахь дуьнен чу бевлларш сунтбаза бара.
6Исраилхой шовзткъа шарахь лийлира яьссачу арахула, Мисарара арабевлла, тІом балуш болу божарий белла дІабовллалц. Цара Везачу Эле ла ца доьгІнера, цундела Цо церан дайшна Ша лур ду аьлла чІагІо йина, шуьрех а, мазах а дуьзна токхе долу латта ган царна бакъо ца елира.
7Церан метта церан кІентий кхиийтира Везачу Эло. Уьш бара ЮшаІа сунтбинарш, новкъахь сунтбаза бисарна.
8Берриш а сунтбинчул тІаьхьа, шайн меттамотт болчохь севцира нах, божаршна гІоле хиллалц.
9Везачу Эло ЮшаІе элира: «Мисарахь шу лоллехь хиларан эхь тахана шуна тІера дІадаьккхи Ас». Цундела ю цу меттиган цІе Галгал
[1], хІинца а олу цунах иза.
10Исраилхой Галгалехь севцна бара. Беттан дейтталгІачу дийнахь Ерихонан аренашкахь сарахь Пасахь даздира цара.
11ШолгІачу дийнахь совсаза бепиг а, кхаьрзина буьртигаш а диира цара.
12Цу лаьттан стоьмаш баа хІорш буьйлабеллачу шолгІачу дийнахь стигалара охьаоьху «ман» олу кхачанан буьртигаш дІасевцира. Цул тІаьхьа «ман» кхин ца хилира исраилхошна, амма КанаІан лаьттах схьадаьлларг диира цара цу шарахь.
ЮшаІ а, туьраца волу стаг а
13Ерихонна уллохь волчу хенахь ЮшаІана гира шена хьалха лаьтта цхьа стаг. Цу стеган карахь баттара даьккхина тур дара. ЮшаІа, тІе а вахана, хаьттира цуьнга: «Хьо тхайниг ву я тхан мостагІех ву?» – аьлла.
14Стага жоп делира: «Со иза а, я важа а вац. Со Везачу Элан эскаран тхьамда ву, хІинца кхуза веана».
Лаьтта кхаччалц цунна хьалха охьа а таьІна, ЮшаІа элира: «Шен лай волчуьнга хІун эр ду сан эло?»
15Везачу Элан эскаран тхьамдано ЮшаІе элира: «Хьайн когара мачаш схьаяха. Хьо лаьтташ волу меттиг еза ю». ЮшаІа цо боххург кхочушдира.
Ерихон-гІала хІаллакьхилар
16Ерихон-гІала дІакъевлина яра. Цуьнан бахархой исраилхойх кхерабелла бара. ГІалара ара а, я чу а волуш стаг вацара.
6
1Везачу Эло ЮшаІе элира: «Ас хьан кара дІало Ерихон-гІала шен паччахьца а, тІемалошца а.
2Хьо а, хьан тІемалой а, дийнахь цхьа го а боккхуш, ялх дийнахь гІалина гонах лела.
3ВорхІ динан дас ворхІ маІа дІаяхьа еза дезачу тІорказна хьалха. ВорхІалгІачу дийнахь аша гІалина ворхІ го баккха. Ткъа динан дайша, шаьш гІалина гонах мел лела, маІаш локхур ю.
4Локхучу маІан деха аз шайна хезча, дерриге а халкъо чІоггІа мохь хьакха беза, тІаккха гІалина гонахара пен охьабужур бу. Цул тІаьхьа шу массо а гІали чу гІур ду».
5Исраилхойн динан дайшка, тІе а кхайкхина, Нунин кІанта ЮшаІа элира: «Бартбаран тІорказ дІахьо. ВорхІ динан дас ворхІ маІа хьо, Везачу Элан тІорказна хьалха а яккхий».
6Юха халкъе омра дира цо: «Даха а гІой, гІалина гобаккха. Герзашца дерш, Везачу Элан тІорказна хьалха а довлий, дІагІо».
7ЮшаІа халкъе иза ма-элли, Везачу Элана хьалха ворхІ маІа эцна воьдучу ворхІ динан дас, хьалха дІа а волавелла, маІаш лекхира. Везачу Элаца бинчу бертан тІорказ царна тІаьххье дІадаьхьира.
8Герзашца берш маІаш лоькхуш богІучу динан дайшна хьалхабевлла бара, кхиберш тІорказна тІаьхьахІиттина богІура. Ерриг а цу хенахь лоькхуш маІаш а яра.
9ЮшаІа халкъе омра динера: «Маьхьарий а ма хьекха, шайн аз а ма хазийта. Багара цхьа дош а ма далийта, ас мохь тоха бакъо лур йолу де тІекхаччалц, тІаккха маьхьарий тухур ду аша».
10Иштта Везачу Элан тІорказ, гІалех цхьа го а боккхуш, дІадаьхьира. Цул тІаьхьа уьш, шайн меттамотт болчу юха а баьхкина, цигахь буьйса йоккхуш севцира.
11ШолгІачу Іуьйранна ЮшаІ хьалххе хьалагІаьттира. Динан дайша Везачу Элан тІорказ юха а дІадаьхьира.
12Везачу Элан тІорказна хьалха ворхІ маІа дІахьош волу ворхІ динан да, маІаш а лоькхуш, дІавоьдуш вара. Герзашца берш царна хьалхабевлла дІабоьлхура, ткъа кхиберш тІорказна тІаьхьахІиттина богІура. Массо а маІа лоькхуш яра.
13Иштта шолгІачу дийнахь а, гІалина цхьа го а баьккхина, шайн меттамотт болчу юхабаьхкира уьш. Ялх дийнахь дира цара иза.
14ВорхІалгІачу дийнахь, маьлхан зІаьнарш гучуйовлучу хенахь хьала а гІевттина, гІалина цу кеппара ворхІ го баьккхира цара. Цу дийнахь бен ца баьккхира цара гІалина ворхІ го.
15Динан дайша ворхІалгІа а маІаш лекхначул тІаьхьа, ЮшаІа халкъе омра дира: «Мохь тоха! Везачу Эло дІаелла шуна гІала!
16ГІала а, дерриг а цу чохь дерг а Везачу Элана лерина ду. Нахаца лелаш йолу Рахьаб а, цуьнан цІера нах а дийна бита, хІунда аьлча цу зудчо вай бахийтина нах къайлабаьхнера.
17Амма аша цхьа а хІума схьа ма эца, шайна бохам ца хилийта. Везачу Элана леринчух цхьа хІума схьаэцахь, исраилхойн меттаматтана хІаллакьхиллал зен дийр ду аша.
18Дерриг а дети а, деши а, цІестан а, аьчка а пхьегІаш а дІакъастае Везачу Элана. Уьш Цуьнан хазни чохь хир ю».
19Локхучу маІийн аз ма-хеззи, халкъо цхьаьний чІоггІа мохь туьйхира – гІалин пен охьабуьйжира. Берриг а исраилхой шаьш лаьтташ болчуьра гІали чу бахара, цара схьаяьккхира иза.
20Шайн таррашца гІали чохь дийна долу хІума дерриг а хІаллакдира цара: божарий а, зударий а, къонанаш а, къенанаш а, бежанаш а, уьстагІий а, варраш а.
21Кху гІалахь хІун ду хьажа хьалха ваийтинчу шина жимачу стаге ЮшаІа элира: «Нахаца лелачу цу зудчун цІа чу а гІой, иза а, цуьнан гергара нах а арабаха, шаьш цунна чІагІо йина ма-хиллара».
22ДІаваханчу цу жимачу шина стага Рахьаб а, цуьнан да а, нана а, вежарий а, и йолчохь болу берриг а гергара нах а, ара а баьхна, исраилхойн меттаматтана улло дІабигира.
23Юха гІала а, цу чохь долу хІума а цІергахь дагийра. Дети а, деши а, цІестан а, аьчка а пхьегІаш бен ца йитира, уьш Везачу Элана Іамал ечу меттиган хазни чу ехкира.
24Нахаца лела Рахьаб а, цуьнан цІийнах а, гергара а болу нах ЮшаІа дийна битира, хІунда аьлча цу зудчо ЮшаІа Ерихоне хьовса бахийтинарш, дІа а лачкъийна, кІелхьарбаьхнера. Рахьабан тІаьхьенах болу нах хІинца а исраилхошна юкъахь Іаш бу.
25Цу хенахь ЮшаІа, чІагІо а еш, элира: «Везачу Элана хьалха нажжаз хир ву Ерихон-гІала юхаметтахІоттийнарг.
Кху гІалин бух боьттинчун хьалхара кІант лийр ву.
ГІалин ков дІахІоттийнарг жимах волчу кІантах вер ву».
26Веза Эла ЮшаІаца вара. Берриг а махкахула гІараваьллера ЮшаІ.
7
Іахана латийна къа
1Амма исраилхоша доккха зулам дира Везачу Элана лериначуьнца доьзна. ЯхІудан тІаьхьенах волчу Іахана шайна схьаийцира Везачу Элана леринчух цхьайолу хІуманаш (Іахан вара Кармин кІант, ткъа Карма вара Завадин кІант, Завади вара Зерахьан кІант). ТІаккха Веза Эла чІогІа оьгІазвахара исраилхошна.
2Ерихонера ГІай-гІала нах бахийтира ЮшаІа. ГІай-гІала Байт-Аванна уллохь, Бетал-гІалина малхбалехьарчу агІор яра. Цу нахе ЮшаІа элира: «Даха а гІой, талла и меттиг». ДІа а бахана, ГІай-гІалане хьаьвсира уьш.
3ЮшаІ волчу юха а баьхкина, цара элира: «Дерриг а халкъ а ца дохуьйтуш, ши-кхо эзар стаг вахийта ГІай-гІала схьаяккха. Уьш цигахь дукха а бац, дерриг а вайн эскар дахийттал».
4Халкъах кхо эзар гергга стаг вахара гІалина тІелата, амма уьш ГІай-гІалин бахархоша лаьхкира.
5Ткъе ялхитта стаг вийра царах ГІай-гІалин бахархоша. Шайн кевнера лаьхкина, тІулг боккхучу метте кхаччалц дІабигира цара и исраилхой. Лам тІера чубуьссучу хенахь байира уьш ГІай-гІалин бахархоша. Доьналлех боьхначу исраилхойн дегнаш дегадора.
6Шен бедарш а этІийна, Везачу Элан тІорказна хьалха бертал а воьжна, сарралц Іиллира ЮшаІ. Цо а, исраилхойн къаноша а шайн кортош тІе чан юхкура, шаьш баланехь хилар гойтуш.
7ЮшаІа элира: «Хьалдолу Эла! Йорданал сехьа хІара халкъ стенна даьккхина Ахь? Эмархойн кара а делла, тхо хІаллакдайтий? Буха а севцна, Йорданал дехьа Іаш делара тхо!
8Веза Эла! ХІун ала деза ас хІинца, исраилхой шайн мостагІех бевдда хилча?
9КанаІанхоша а, цу махкара берриг а кхечу наха а, хІара хІума а хезна, тхуна го бийр бу. Цара лаьтта тІехь ур-атталла тхан цІе а юьттур яц. Хьайн сийлахь цІе муха ларйийр ю Ахь тІаккха?»
10Везачу Эло ЮшаІе элира: «ХьалагІатта, хьо хІунда воьжна бертал?
11Исраилхоша къа латийна, Ас шайга ларбе аьлла болу, Соьца шаьш бина болу барт а бохийна. Суна леринчух цхьайолу хІуманаш, схьа а эцна, шайн хІуманаш юккъехь дІалачкъийна цара.
12Цундела ца ян елла исраилхошка шайн мостагІашна дуьхьало. Уьш царах бевдда, шаьш-шайна хІаллакбаран кхел йина дела. Со кхидІа шуьца хир вац, нагахь Суна лерина хІуманаш аша шайна юкъара дІа ца яхахь.
13Хьала а гІаттий, халкъ даз а дай, ала нахе: „Іуьйре тІекхачале, цІан а лой, дІахІитта, хІунда аьлча Исраилан халкъан Везачу Дала иштта боху: ‘Суна лерина йолу хІуманаш, аша схьа а эцна, шуна юкъахь ю, исраилхой. Шайна юкъара уьш дІаяххалц, шу мостагІашна дуьхьал латталур дац’.
14Кхана шайн тайпанашца тІедуьйла. Везачу Эло къастийна тайпа шен гаранашца тІедан деза. Цо билгалдаьккхина гара доьзалшца тІедан деза. Къастийна доьзал, цхьацца стаг а вогІуш, тІебан беза.
15Суна лерина хІуманаш лачкъийна волу стаг а, цуьнан доьзал а, долахь мел дерг а цІергахь дагаде, цо, Везачу Элаца бина барт а талхийна, исраилхошна юкъахь эхье гІуллакх дина дела“».
16ЮшаІа, Іуьйранна хьалххе хьала а гІаьттина, исраилхошка шайн тайпанашца тІедуьйла элира. Массарна а юкъара къастийнарг ЯхІудан тайпа дара.
17ЯхІудан тайпа тІе а кхайкхина, царна юкъара Зерахьан гара къастийра. Шайн доьзалшца Зерахьан гаране тІедола а аьлла, царна юкъара Завадин доьзал къастийра Везачу Эло.
18Цу доьзале, цхьацца стаг тІевогІуш, тІедуьйла элира ЮшаІа. Кармин кІант Іахан вара билгалваьккхинарг. Карма Завадин кІант вара, Завади Зерахьан кІант вара. Уьш ЯхІудан тайпанах бара.
19ТІаккха ЮшаІа элира Іахане: «Сан кІант, Исраилан халкъан Веза Дела, хаста а вай, Цунна хьалха даре а дай, схьадийца соьга айхьа динарг. Сох и лачкъо ма гІерта».
20ЮшаІана жоп луш, Іахана элира: «Бакъ ду, ас къа латийна исраилхойн Везачу Далла хьалха. Ас динарг хІара ду:
21схьаяьккхинчу хІонса юккъехь бавелхойн исбаьхьа духар а, ши бІе шекхал дети а, шовзткъе итт шекхалан барамехь дашо экъа а гира суна. И сайна хазъелла хІуманаш схьаийцира ас. Сан четар чохь лаьттах йоьхкина ю уьш, дети а царна бухадиллина ду».
22ЮшаІа нах бахийтира Іаханан четарх хьовса. Сихонца баханчу царна дІалачкъийна хІуманаш карийра, царна бухахь дети а дара.
23ХІуманаш, четарна чуьра схьа а эцна, ЮшаІ а, берриг исраилхой а болчу схьа а еана, Везачу Элана хьалха охьаехкира цара.
24Берриг исраилхошца цхьаьна ЮшаІа Зерахьан кІант Іахан а, дети а, духар а, дашо экъа а, Іаханан кІентий а, мехкарий а, цуьнан стерчий а, варраш а, уьстагІий а, четар а – дерриг а цуьнан дерг Іахур-тогІи чу схьадеара (Іахур – иза «сингаттам» бохург ду).
25ЮшаІа элира: «Ахь тхуна бохам бина дела, Везачу Эло тахана бохам хьуна а бо». Берриг а исраилхоша, тІулгаш а кхиссина, Іахан а, цуьнан доьзал а хІаллакбира. Юха уьш а, церан бахам а цІергахь багийра цара.
26Іаханна а, цуьнан доьзална а тІехь тІулгех боккха барз бира наха. И барз тахана а лаьтташ бу.
Цул тІаьхьа Везачу Элан оьгІазалла яйъелира. Тахана а цу меттигах Іахур-тогІи олу.
8
ГІай-гІала схьаяккхар а, йохор а
1Везачу Эло ЮшаІе элира: «Кхера а ма кхера, воха а ма воха. ТІом балуш верг верриг а хьайца схьа а эций, ГІай-гІалина тІелата. ГІай-гІалин паччахь а, цуьнан халкъ а, гІала а, латта а хьан кара дІало Ас.
2ГІай-гІалина а, цуьнан паччахьна а айхьа Ерихонна а, цуьнан паччахьна а диннарг де, амма цуьнгара а, гІалин бахархошкара а схьаяьхна хІуманаш а, церан даьхни а шайна юкъахь дІасадекъа. ГІалин тІехьа агІор кІело а е».
3ЮшаІ а, берриг а исраилхойн тІемалой а ГІай-гІалина тІелата кечбелира. Ткъе итт эзар дикаха къонах а хаьржина, буьйсанна уьш дІахьовсийра ЮшаІа,
4цаьрга омра а дина: «Хьовсалаш, шу гІалина тІехьа агІор кІело йина хир ду, амма гІалина гена а ма довла, массо а тІелата кийча а хила.
5Со а, соьца волу массо тІемало а гІалина тІелетар ву. Хьалха санна, ГІай-гІалин божарий тхуна дуьхьалбевлча, тхо царах довдур ду.
6Тхаьшна тІаьхьабаьхна, гІала йолчуьра оха дІабуьгур бу уьш. „Хьалха санна, вайх бевдда уьш“, – эр ду цара. Тхо царах девдча,
7шаьш кІело йиначуьра схьа а довлий, гІала дІалаца. Шун Везачу Дала шун кара схьалур ю иза.
8Шаьш гІала дІалаьцча, сийна цІе таса цунах. Везачу Эло ма-аллара, кхочушде дерриг а. Хьовсалаш, аса тІедуьллу шуна иза».
9Иштта, ЮшаІа дІа а бахийтина, ГІай-гІалин малхбузерчу агІор, Бетална а, ГІайна а юккъехь, кІело йира исраилхоша. ЮшаІ цу буса халкъана юкъахь дІавижира.
10Іуьйранна хьалххе хьала а гІаьттина, тІемалошка хьожуш чекхвелира ЮшаІ. Иза а, исраилхойн къаной а, халкъана хьалха а бевлла, ГІай-гІалина тІебахара.
11ТІемалой, ЮшаІаца дІа а бахана, гІалина гергахьа баьхкира. ГІай-гІалин къилбаседехьа йолчу агІор меттамотт хІоттийра ЮшаІа. ГІалина а, меттаматтана а юккъехь тогІи яра.
12Хьалххе пхи эзар стаг Бетална а, ГІай-гІалина а юккъехь кІелоне ховшийнера цо. Уьш ГІай-гІалин малхбузерчу агІор бара.
13ТІемалоша шайн меттигаш дІалаьцнера: гІалина къилбаседерчу агІор хІоттийна меттамотт болчохь а, гІалина малхбузерчу агІор кІело йиначохь а. Цу буса тогІи чу веара ЮшаІ.
14И дерриг шена гича, ГІай-гІалин паччахь, Іуьйранна хьалххе хьала а гІаьттина, гІаларчу божаршца исраилхошна дуьхьал тІаме аравелира. Иза а, цуьнан эскар а Іариба-тогІина
[2] уллохь йолчу хьалхалерчу метте деара. ГІалина тІехьа кІело йинийла ца хаьара паччахьна.
15ЮшаІ а, исраилхой а, цара шаьш эшийча санна, яьсса аре йолчухьа дІабевдира.
16ГІалахь болчу массо а божаршка схьакхайкхинера, исраилхошна тІаьхьадовла аьлла. ЮшаІана тІаьхьауьдуш, гІалина генабевлира уьш.
17ГІай-гІалахь а, Беталахь а цхьа а боьрша стаг ца висира исраилхошна тІаьхьавалаза. Шайн гІала схьайиллина йитира цара, мостагІашна тІаьхьа а бевлла.
18ТІаккха Везачу Эло элира ЮшаІе: «Хьайн карахь болу гоьмукъ ГІай-гІалина тІехьажабе, Ас хьан кара дІало иза». Шен карахь болу гоьмукъ гІалина тІехьажийра ЮшаІа.
19Цо куьг хьала-ма-айи, кІелонехь Іаш болу исраилхой, сихонца хьала а лилхина, гІалехьа дІахьаьвдира. ГІала схьа а лаьцна, цунах цІе тесира цара.
20Юхахьаьвсинчу ГІай-гІалин божаршна шайн гІалина тІера стигала кхаччалц хьалаоьху кІур гира. ХІинца цхьанхьа а бовда меттиг яцара церан – я хьалха а, я тІехьа а, хІунда аьлча яьссачу арене бевдда боьлху исраилхой, юха а бирзина, царна тІелетира.
21ЮшаІ а, берриг исраилхой а, кІело йиначара гІала дІалацар а, стигала хьалаоьху кІур а гина, юха а бирзина, ГІай-гІалин божарий хІаллакбан буьйлабелира.
22ГІалахь болу исраилхой а царна дуьхьал арабевлира. Шина а агІор болчу шайн мостагІашна юккъехь бисира ГІай-гІалин божарий. Ведда а, висна а цхьа а ца волуьйтуш, уьш берриш а хІаллакбира исраилхоша.
23Ткъа ГІай-гІалин паччахь, схьа а лаьцна, вен ца вуьш, ЮшаІана тІе валийра.
24ГІай-гІалин божаршна тІаьхьа а бевлла, яьссачу арахь, царах цхьа а дийна ца вуьтуш, шаьш уьш массо а вийча, исраилхой гІали чу юхабирзира. Цу чохь мел долу адам а дийра цара.
25Цу дийнахь вийна верриг а ГІай-гІалин вахархо шийтта эзар вара – боьрша нах а, зударий а.
26Гоьмукъ карахь а болуш, ша хьалаайина куьг охьа ца дахийтира ЮшаІа, ГІай-гІалин массо а вахархо хІаллакваллалц.
27Даьхни а, гІали чуьра схьаэцна хІонс а шайна юкъахь йийкъира исраилхоша, Везачу Эло ЮшаІана тІе-ма-диллара.
28ГІай-гІала яга а йина, цунах саьлнаш йира ЮшаІа. Таханлерчу дийне кхаччалц иштта йохийна Іуьллуш ю и гІала.
29ГІай-гІалин паччахь, дитта тІе хьала а оьллина, сарралц кхазийтира ЮшаІа. Малх чубузучу хенахь паччахьан дакъа, дитта тІера охьа а даккхийтина, гІалин кевне охьакхоссийтира цо. Цул тІаьхьа, докъана тІе тІулгаш а кхиссийтина, йоккха оьла яйтира. Иза хІинца а йолуш ю.
Іейбал-лам тІехь товрат-хьехам бешар
30Юха исраилхойн Везачу Далла лерина сагІа доккху меттиг кечйира ЮшаІа Іейбал-лам тІехь.
31Везачу Элан ялхочо Мусас исраилхошна тІе-ма-диллара, товрат-хьехам тІехь болчу шен тептар тІехь цо яздина ма-хиллара, кечйинера и меттиг, аьчка гІирсаца кегдазчу тІулгех йина а йолуш. Цу тІехь Везачу Элана лерина дийнаташ дагоран а, бертан а сагІанаш дехира.
32Мусан товрат-хьехамна тІера дешнаш яздира ЮшаІа цу тІулгаш тІехь исраилхошна хьалха.
33Берриг исраилхой а, церан къаной а, тхьамданаш а, кхелахой а цхьаьна, Везачу Элаца бинчу бертан тІорказна шина агІор динан дай болчу, тІорказ лелочу левихошна дуьхьал дІахІиттира. Царна юкъахь тІебаьхкина нах а, шайн схьабовларехь исраилхой берш а бара. Халкъан цхьа ах Герзим-ломана дуьхьал, ткъа важа ах Іейбал-ломана дуьхьал дІахІоьттира, хьалха Везачу Элан ялхочо Мусас Исраилан халкъ декъалдан тІе-ма-диллара.
34Юха ЮшаІа дІадийшира товрат-хьехаман дерриг а дешнаш, декъалвар а, неІалт кхайкхор а чу а лоцуш, товрат-хьехаман тептар тІехь иза яздина ма-хиллара.
35Дерриге а Мусас тІедиллинчунна юкъара цхьа дош а ца дисира ЮшаІа берриг а исраилхошна хьалха дешаза. Халкъана юкъахь, божарел сов, зударий а, бераш а, исраилхошна юкъахь Іаш болу тІебаьхкина нах а бара.
9
ГавІон-гІалин бахархойн хІилла
1И хилларг Йордан-хил дехьарчу, малхбузерчу агІор мел болчу паччахьашна хезира. Лаьмнаш тІера а, нийсачу арара а, Дуьненаюккъерачу хІордан берда тІера а, Ливануна уллора а хьетахойн а, эмархойн а, канаІанхойн а, перезахойн а, хьаьвихойн а, явсайхойн а паччахьаш
2цхьаьна гулбелира ЮшаІана а, исраилхошна а дуьхьал тІаме бовла.
3Амма ГавІон-гІалин бахархой, Ерихон а, ГІай а гІаланашна ЮшаІа динарг а хезна,
4-5хІиллане бевлира. Царах масех стаг генарчу махкара богІу геланчаш санна кечвелира, эттІа бедарш а, тишъелла, йоманаш летийна мачаш а юьйхина. Шайн варрашна тІе тишделла галеш а, йоманаш летийна пІаьлдигаш а дехкира цара. Шайца схьаэцна бепиг декъа а, матардоьлла а дара церан.
6Галгал олучу меттехь болчу исраилхойн меттаматте а баьхкина, цара ЮшаІе а, исраилхошка а элира: «Тхо вуно генарчу махкара даьхкина, тхоьца барт бахьара аша».
7Амма исраилхоша элира хьаьвихошка: «Шу тхуна юххехь Іаш хила а мега. Оха муха бийр бу шуьца барт?»
8Цу наха ЮшаІе элира: «Тхо хьан леш ду».
ЮшаІа цаьрга хаьттира: «Шу муьлш ду? Мичара даьхкина шу?»
9Цара жоп делира: «Вуно генарчу махкара баьхкина хьан леш хьан Везачу Делан дуьхьа, хІунда аьлча тхуна хезна Цуьнан сийлаллех, Цо Мисар-махкахь динчух лаьцна а
10Иштта тхуна хезна Йордан-хил дехьарчу, малхбалерчу агІонера эмархойн шина паччахьна – Хьешбон-гІалин паччахьна Сихьонна а, Іаштаратехь Іаш хилла волчу Башанан паччахьна ІовгІина а динчух лаьцна а.
11Тхан къаноша а, тхан махкара массо а бахархоша а элира тхоьга: „Новкъахь шайна даа бепиг схьа а эций, царна дуьхьал а гІой, дІаала цаьрга: ‘Тхо шун леш ду, тхоьца барт бахьара аша’“.
12ХІара бепиг оха тхайн цІеношкара, довха а долуш, схьаэцна ду шу долчу догІучу дийнахь, ткъа хІинца иза дакъа а делла, матар а доьлла.
13Оха чагІар чудуттуш керла хилла долу пІаьлдигаш хІинца эттІа. ХІара тхан бедарш а, мачаш а, беха некъ оха барна, тишъелла».
14Исраилхоша схьаийцира цаьргара кхача, амма Везачу Элах дага ца бевлира уьш цу хьокъехь.
15Цаьрца машаран барт а бина, царна бохам бийр бац аьлла, чІагІо йира ЮшаІа. Исраилхойн тхьамданаша а чІагІо йира царна.
16И барт бина кхо де даьлча, исраилхошна хиира, и нах шайн лулахой буйла а, уьш шайна уллохь Іаш буйла а.
17ХІунда аьлча новкъа бевлла боьлху исраилхой кхозлагІчу дийнахь церан гІаланашка кхечира. Цу гІаланийн цІераш яра: ГавІон, Капира, Баировт, Кхиръят-ЯІарим.
18Амма исраилхоша хІаллак ца беш битира цигара нах, шайн тхьамданаша исраилхойн Везачу Делан цІарах царна чІагІо йина дела. И хІума бахьана долуш, шайн тхьамданашна хамталлаш еш бара исраилхой.
19Берриге а тхьамданаша халкъе элира: «Вай исраилхойн Везачу Делах чІагІо йина царна, цундела царах куьг Іотта йиш яц вайн.
20Ткъа царна вай хІара дийр ду: уьш дийна буьтур бу вай, царна йина чІагІо бахьанехь ваьшна таІзар ца хилийта».
21Тхьамданаша кхин а элира: «Баха бита уьш, амма вайн халкъана дечиг доккхуш а, хи кхоьхьуш а хир бу уьш гуттар а». Тхьамданаша аьлларг дира исраилхоша.
22Хьаьвихой тІе а кхайкхина, ЮшаІа элира: «Тхо ле хІунда дира аша: „Тхо шуна вуно генахь Іаш ду“, – аьлла, шу-х тхуна уллохь дехаш ду?
23Аша харцдерг дийцарна, неІалт хир ду шуна! Массо а хенахь леш хир ду шу, сан Делан цІенна дечиг а доккхур ду аша, хи а кхоьхьур ду!»
24Цара ЮшаІана жоп делира: «Хьан лешна хезнера, Шен ялхочуьнга Мусага хьан Везачу Дала, хІара дерриг латта шуна дІа а ло, цу тІехь Іаш болу берриг а бахархой шуна хьалха хІаллак а бе аьлла, омра дина бохуш. Цундела, аша тхаьш дайарна кхоьруш, дина оха и гІуллакх.
25ХІинца тхо хьан карахь ду. Хьайна бакъахьа а, нийса а хеттарг тхуна дер-кх ахьа».
26ЮшаІа хІара дира: цо хьаьвихой исраилхойн куьйгех кІелхьарбехира, цара уьш хІаллак ца бира.
27Цу дийнахь ЮшаІа царна тІедиллира, дерриг а Исраилан халкъана а, Везачу Элан сагІа доккхучу кхерчана а лерина дечиг даккхар а, хи кхехьар а. И сагІа доккху кхерч Везачу Эло хоржучу меттигехь хир бу. Таханлерчу дийне кхаччалц иштта болх бо цара.
10
ГавІон-гІалахь эмархойн эшар
1ЮшаІа, ГІай-гІала схьа а яьккхина, иза йохийна, Ерихон-гІалина а, цуьнан паччахьна а диннарг ГІай-гІалина а, цуьнан паччахьна а дина аьлла, хезира Ярушалайман паччахьна Адани-Цадакхна. Иштта цунна хезира, ГавІонан бахархой, исраилхошца барт а бина, царна юкъахь Іаш бу аьлла.
2Иза хезча, паччахь чІогІа кхеравелира, хІунда аьлча шена тІехь паччахьо куьйгалла деш йолу муьлхха а гІала санна, ГавІон йоккха гІала яра. Иза ГІай-гІаланал а йоккха яра, цуьнан бахархой майра нах а бара.
3Цундела Ярушалайман паччахьо Адани-Цадакха Хьевронан паччахь ХІохІам волчу а, Ярмутан паччахь Париам волчу а, Лахишан паччахь ЯпияІ волчу а, ІегІлонан паччахь Дибар волчу а хьадалчаш бахийтира хабар эцна:
4«Со волчу а дуьйлий, ГавІон-гІала хІаллакьян гІо де суна, цо ЮшаІаца а, исраилхошца а барт барна».
5Вовшах а кхетта, эмархойн пхи паччахь: Ярушалайман а, Хьевронан а, Ярмутан а, Лахишан а, ІегІлонан а паччахьаш а, церан эскарш а, меттамотт дІа а хІоттийна, ГавІон-гІалина го а бина, цунна дуьхьал тІом бан кечбелира.
6ГавІонан бахархоша исраилхойн меттамотт лаьттачу метте, Галгала, ЮшаІ волчу хьадалчаш бахийтира цуьнга ала: «Хьайн леш дІа ма тасахьара ахь! Тхо долчу сихха схьа а волий, тхо кІелхьардахахьа! ГІо дехьа тхуна! Гунаш долчуьра эмархойн массо а паччахь ву тхуна тІелата кечвелла!»
7ЮшаІ а, цуьнца дерриг эскар а, шайна юккъехь уггар майра тІемалой а болуш, Галгалара аравелира.
8Везачу Эло ЮшаІе элира: «Ма кхера царах, Ас хьан кара дІабелла уьш: хьуна дуьхьало ялур яц цаьрга цхьаьнгге а».
9Буьйсанна сахиллалц Галгалара схьаихна волу ЮшаІ цІеххьана тІелетира эмархошна.
10Исраилхошна хьалха эмархой бохийтина, церан дегнаш чу кхерам тесира Везачу Эло. Исраилхойн эскаро ГавІонехь дукха мостагІий хІаллакбира. Юха, царна тІаьхьабевлла, Байт-Хьорон цІе йолчу лам тІе боьдучу новкъахула дІабахара уьш. Іазекхи а, Макхеда а цІераш йолчу меттигашка кхаччалц, хІаллакбеш, дІабигира цара эмархой.
11Исраилхойх бевдда, Байт-Хьорон-лам тІера эмархой чубевдда боьлхучу хенахь, Везачу Эло стигалара даккхийчу буьртигех йолу къора йиттира царна тІе, Іазекхи уьш дІакхаччалц. Оцу къоран буьртигаша байинарш алсамо бара, исраилхоша шайн таррашца байиначарал.
12Цу дийнахь ЮшаІ Везачу Эле кхайкхира. Эмархой исраилхойн кара а белла, ГавІонехь Везачу Эло цаьрга уьш хІаллакбайтина де дара иза. ЮшаІа исраилхошна хьалха элира:
«Малх, ГавІонана тІехула сацалахь,
бутт – Айлон-тогІи тІехула!»
13Малх а, бутт а сецна лаьттира, халкъо шен мостагІашна бекхам баллалц. Яшаран тептар тІехь яздина дац ткъа иза: «Малхбузехьа дІабаха сих ца луш, стигална юккъехь лаьттира малх цхьана дийнахь гергга»?
14Везачу Эло адамо бохучуьнга иштта ладоьгІна де я хьалха а, я цул тІаьхьа а хилла дацара, хІунда аьлча Веза Эла Исраилан халкъан дуьхьа тІом беш вара.
15Цул тІаьхьа ЮшаІ а, исраилхойн берриг а тІемалой а Галгала, шайн меттамотт болчу, юхабирзира.
Эмархойн пхи паччахь йийсаре вигар
16И пхи паччахь, вада а ведда, Макхедехь йолчу хьеха чохь къайлаваьллера.
17ЮшаІе хаам кхечира: «Пхи паччахь карийна, уьш Макхедехь йолчу хьеха чохь дІалевчкъина бу», – аьлла.
18Цо элира: «Хьехан берте даккхий тІулгаш тІе а карчадай, и ларъян нах хІиттабе.
19Ткъа шу, совца а ца совцуш, мостагІашна тІаьхьадовлий дІагІо. Церан эскаран тІаьхьара дакъош хІаллакде, мостагІий шайн гІаланашка дІа ма бахийта. Шун Везачу Дала шун кара схьа ма белла уьш».
20ЮшаІа а, исраилхойн тІемалоша а, мостагІашна доккха зе а деш, уьш хІаллакбинчул тІаьхьа, царах биснарш чІагІйина йолчу гІаланашка бевдира.
21Исраилхойн дерриг а эскар ЮшаІ волчу, Макхедана уллохь лаьттачу шайн меттаматте, толамца юхадирзира.
Исраилхошна дуьхьал дош ала хІуттуш цхьа а вацара.
22Юха ЮшаІа элира: «Хьехана чувоьду меттиг схьа а ястий, цу чуьра пхи паччахь со волчу схьавалаве».
23Цо ма-бохху дира: хьеха чуьра пхи паччахь схьавалийра: Ярушалайман а, Хьевронан а, Ярмутан а, Лахишан а, ІегІлонан а паччахьаш.
24Шена тІе и паччахьаш схьабалийча, массо а исраилхочуьнга схьа а кхайкхина, шеца леллачу тІемалойн хьаькамашка ЮшаІа элира: «ТІе а гІой, шайн когаш цу паччахьийн вортанаш тІе баха». Цара, тІе а бахана, паччахьийн вортанаш тІе когаш бехкира.
25ЮшаІа элира цаьрга: «Кхера а ма кхера, доха а ма доха, чІагІлой а, доьналла долуш а хила. Аша тІом бен болчу шун массо а мостагІашца иштта хир ву Веза Эла».
26Паччахьаш, байа а байина, пхеа дитта тІехь хьалаоьхкира ЮшаІа. Сарралц цу дитташ тІехь кхезира уьш.
27Малх чубузучу хенахь ЮшаІа омра а дина, дитташ тІера схьа а даьхна, уьш дІалевчкъина хиллачу хьеха чу кхиссира паччахьийн декъий. Хьехана дуьхьал даккхий тІулгаш дехкира. Таханлерчу дийне кхаччалц цигахь Іохкуш ду уьш.
Къилбера КанаІан схьаяккхар
28Оцу дийнахь Макхеда-гІала схьаяьккхира ЮшаІа, туьра кІел яхийтира цо иза а, цуьнан паччахь а. Дерриг а цу гІали чуьра са мел долу адам хІаллакдира цо: ведда а, висна а, цхьа а дийна ца витира. Макхедан паччахьна а Ерихонан паччахьна диннарг дира.
29Цул тІаьхьа исраилхошца цхьаьна Макхедара Либна-гІала йолчу дІа а вахана, цунна дуьхьал тІом бира ЮшаІа.
30Везачу Эло исраилхойн кара схьаелира и гІала а, цуьнан паччахь а. Цу чуьра са мел долу адам туьраца хІаллакдира ЮшаІа: ведда а, висна а, цхьа а дийна ца витира. ГІалин паччахьна Ерихонан паччахьна диннарг дира.
31Юха исраилхошца цхьаьна Либнера Лахиш-гІала а веана, цунна гонах меттамотт а хІоттийна, гІалина дуьхьал тІом бира ЮшаІа.
32Везачу Эло Лахиш исраилхойн кара схьаелира, шолгІачу дийнахь иза схьаяьккхира цара. Цу чохь мел долу садолу адам туьраца хІаллакдира исраилхоша, Либнехь шаьш ма-дарра.
33Лахиш-гІалина гІо дан ГІазаран паччахь ХІорам веара, амма ЮшаІа хІаллаквира иза а, цуьнан эскар а. Ведда а, висна а, цхьа а царах дийна ца витира цо.
34Цул тІаьхьа исраилхошца цхьаьна Лахишара ІегІлон-гІала веара ЮшаІ. ГІалина гонах меттамотт а хІоттийна, цунна дуьхьал тІом бира цара.
35Цу дийнахь иза схьа а яьккхина, цу чохь са мел долу адам туьраца хІаллакдира исраилхоша, Лахишехь шаьш ма-дарра.
36ЮшаІ а, исраилхой а, ІегІлонара дІа а бахана, Хьевроне баьхкира. Цигахь гІалина дуьхьал тІом бира цара.
37ГІала схьа а яьккхина, цуьнан паччахь а, гІали чуьра са мел долу адам а, луларчу ярташкахь мел верг а туьраца хІаллаквира исраилхоша. Цхьа а дийна ца витира цара. ІегІлон-гІалина диннарг дира Хьевронна а: гІала а йохийра, дерриг адам хІаллак а дира.
38Цул тІаьхьа ЮшаІ а, цуьнан эскар а, юха а дирзина, Дибар-гІалина тІе а деана, цуьнца тІом бан хІоьттира.
39ГІала а, цуьнан паччахь а, гонахара ярташ а, схьа а яьхна, туьра кІел яхийтира цара. Дерриг а са мел долу адам хІаллакдира: дийна цхьа а ца висира. Хьевронна а, цуьнан паччахьна а, Либнина а, цуьнан паччахьна а диннарг Дибарна а, цуьнан паччахьна а дира.
40Акъареш тІера а, НегІаб цІе йолчу яьссачу аренера а, лаьмнийн когашкара а, басенашкара а – массанхьара а мохк схьабаьккхира ЮшаІа. Церан паччахьаш хІаллакбира цо. Цхьа а са долу адам дийна ца дитира, исраилхойн Везачу Дала тІе-ма-диллара.
41Кхадеш-БарнаьІара Іази-гІала кхаччалц а, дерриг ГІашан цІе йолу латта а, ур-атталла ГавІон-гІалина тІекхаччалц долу латта а схьадаьккхира ЮшаІа.
42Цкъа араваьлла, берриш и паччахьаш а, церан латтанаш а схьадехира ЮшаІа, хІунда аьлча исраилхойн Веза Дела Исраилан халкъехьа тІом беш вара.
43Цул тІаьхьа ЮшаІ а, берриш исраилхойн тІемалой а Галгала, шайн меттамотт болчу, юхабирзира.
11
Паччахь Ябин а, цуьнан бартхой а
1Исраилхоша баьхначу толамех лаьцна шена хезча, Хьацор-гІалин паччахьо Ябина шен хьадалчаш бахийтира Мадон-гІалин паччахьна Ябабна а, Шимрон-гІалин паччахьна а, Ахишапан паччахьна а,
2къилбаседехьа лаьмнаш тІехь Іаш болчу паччахьашна а, Іариба-тогІи чохь Канаротана къилбехьа йолчу агІор Іаш болчу а, лаьмнийн когашкахь а, малхбузехьа Напат-Дорехь а Іаш болчу паччахьашна а тІе.
3Цул сов, малхбалехьа а, малхбузехьа а Іаш болчу канаІанхошна а, эмархошна а, хьетахошна а, перезахошна а, акъареш тІехь Іаш болчу явсайхошна а, МицІпа-кІоштара Хьермон-ломан когашкахь Іаш болчу хьаьвихошна а тІе бахийтира цо шен нах.
4И паччахьаш а, церан эскарш а тІамана арадевлира. ХІордан берда тІера гІум санна, дукха бара уьш. Говраш а, гІудалкхаш а яра цаьргахь ягар ца яллал дукха.
5Шайн эскарш вовшах а тоьхна, Мером-хина уллохь меттамотт дІахІоттийра цу паччахьаша, исраилхошца тІом бархьама.
6Везачу Эло ЮшаІе элира: «Ма кхера царах, кхана хІоккху хенахь исраилхошка хІаллакбойтур бу Аса уьш. Церан говрийн хьорзамаш а хедае, гІудалкхаш а ягае».
7ЮшаІ а, цуьнан массо а тІемало а, цІеххьана Мером-хина йисте схьа а веана, тІелетира царна.
8Везачу Эло исраилхойн кара схьабелира мостагІий. Исраилхоша хІаллакбира уьш, ткъа биснарш, лаьхкина, сийлахьчу ЦІаданна а, Мисрепат-Маймна а, малхбалехьа МицІпа-тогІина а тІекхаччалц дІабигира. Цхьа а дийна ца вуьтуш, массо а вийра исраилхоша.
9Везачу Эло шега ма-аллара, дира ЮшаІа дерриг а: церан говрийн хьорзамаш а хедийра, гІудалкхаш а ягийра.
10Цул тІаьхьа, юха а вирзина, Хьацор-гІала схьа а яьккхина, цуьнан паччахь вийра ЮшаІа. (Хьалха Хьацор-гІала массо а цу пачхьалкхийн уггар а нуьцкъала гІала хилла.)
11Цу гІалахь мел верг туьра кІел вахийтира цо, цхьа а стаг дийна ца вуьтуш. Хьацор а, ягийна, дІаяьккхира.
12Ерриг и гІаланаш схьа а яьхна, церан паччахьаш туьраца байира ЮшаІа, Везачу Элан ялхочо Мусас тІе-ма-диллара.
13Амма лаьттах йинчу лакхенашкахь йолу ерриг а гІаланаш яга ца йира исраилхоша, ЮшаІа ягийна йолу цхьа Хьацор йоцург.
14Цу гІаланашкахь караеана йолу ерриг хІонс а, даьхни а шайна схьаийцира исраилхоша. Адамаш дерриш а хІаллакдира, цхьа а са дийна ца дуьтуш.
15Везачу Эло Шен ялхочунна Мусана тІе-ма-диллара, Мусас а ЮшаІана тІедиллинера дан дезарг. ЮшаІа и дерриг а кхочушдира: Везачу Эло Мусана тІедиллинчух хІумма а кхочушдаза ца дитира цо.
Нунин кІанта ЮшаІа схьадаьхна латтанаш
16Иштта ЮшаІа схьадаьхна долу латтанаш хІорш дара: акъарехь а, ерриг а НегІаб яьссачу аренгахь а долу латтанаш а, ГІашанера дерриг латта а, малхбалехь долчу лаьмнийн когаш а, Іариба-тогІи а, Исраилан лаьмнаш а, къилбаседехь долчу лаьмнийн когаш а,
17СеІирна тІекхаччалц болчу Хьалакх-лома уллора, Хьермон-ломана лахахь йолу, Ливанун-тогІи чуьра БаІал-Гадана тІекхаччалц долу латтанаш а. Церан массо а паччахьаш, схьа а лецна, хІаллакбира цо.
18Дуккха а хенахь цу паччахьашца тІом бинера ЮшаІа.
19Исраилхошца машар бина цхьа а гІала яцара, шена чохь хьаьвихой Іаш болу ГавІон йоцург. Ерриш а тІамца схьаяьхна яра уьш.
20Везачу Элера дара, уьш, шайн дегнаш а чІагІдина, исраилхошна тІамца дуьхьалбовлар. Исраилхойн и мостагІий хІаллакбархьама а, царах къинхетам цабархьама а динера Цо иза. Везачу Эло Мусана тІе-ма-диллара, хІаллакбан безара уьш.
21Цу хенахь акъареш тІехь Іаш болу Іаьнакхахой хІаллакбира ЮшаІа: Хьеврон-гІалина уллохь а, Дибар-гІалина уллохь а, Іанаб-гІалина уллохь а, ЯхІудан а, Исраилан а дерриг а лаьмнаш тІехь а. Церан гІаланашца уьш берриш а хІаллакбира цо.
22Цхьа а Іаьнакхахо ца висира исраилхойн лаьтта тІехь, Іази-гІалаххьий, Гати-гІалаххьий, Ашдод-гІалаххьий бен.
23Везачу Эло Мусага ма-аллара, дерриг а латта схьа а даьккхина, исраилхошна шайн тайпанашна юкъахь, дакъош а деш, декъа дІаделира ЮшаІа.
Цул тІаьхьа тІамах садаьІира лаьтто.
12
Мусас хІаллакбина паччахьаш
1Йордан-хина тІера малхбалехьа долу латта схьадаьккхинера исраилхоша. Арнон-хина тІера Хьермон-лома тІекхаччалц долу а, Іариба-тогІи чуьра малхбалехьарчу агІор долу а латта церан дара. И латта схьадаккхархьама исраилхоша хІаллакбина паччахьаш хІорш бу:
2Хьешбонехь Іийна волу эмархойн паччахь Сихьон. ГалІад-мехкан ах латта цо паччахьалла деш дара. Арнон-хина уллохь йолчу ІаруІер-гІалина тІера Ябокх-хина тІекхаччалц бара цуьнан мохк. Цу хина юккъехула дара цуьнан Іамминхошца долу доза.
3Ткъа иштта цо паччахьалла деш Іариба-тогІи чуьра малхбалехьа долу латта а дара, Канарот-Іома тІера Дуьрачу хІорда тІекхаччалц долу. Кхин а Байт-Яшимутана тІера къилбехьа Пасги-лома тІекхаччалц а дара цуьнан латта.
4Башанан паччахь ІовгІа. Репахойн къомах тІаьххьара вара иза. Цо паччахьалла деш яра Іаштарат а, ЭдреІи а цІераш йолу гІаланаш.
5Цуьнан долахь Хьермон-лам а, Салха-гІала а, берриг а Башан-мохк а бара, гешурхойн а, маІхахойн а латтанашна тІекхаччалц. Хьешбонан паччахьан Сихьонан лаьтта тІе кхаччалц болу ах ГалІад-мохк а бара цуьнан.
6Везачу Элан ялхочо Мусас а, исраилхоша а хІаллаквира и ши паччахь. Раабанан а, Гадин а тІаьхьенашна а, Маннашан ах тІаьхьенна а шерет санна дІаделлера Мусас цу паччахьийн латтанаш.
Нунин кІанта ЮшаІа хІаллакбина паччахьаш
7ЮшаІа а, исраилхоша а Йордан-хина малхбузехьа долчу латтанаш тІера паччахьаш хІаллакбира. Ливанун тогІи чохь йолчу БаІал-Гад-гІалина тІера СеІирна уллохь болчу Хьалакх-лома тІекхаччалц дара и латтанаш. ЮшаІа исраилхошна, церан тайпанашка хьаьжжина, дІаделира уьш.
8Царна юкъадогІуш дара: акъарийн мохк а, малхбузехь долчу лаьмнийн когаш а, Іариба-тогІи а, малхбалехь йолу басенаш а, къилбехь йолу яьсса аре НегІаб а. ЮшаІа а, исраилхоша а уьш схьаяххалц, цу меттигашкахь Іаш бара хьетахой а, эмархой а, канаІанхой а, перезахой а, хьаьвихой а, явсайхой а.
9Исраилхоша хІаллакбина паччахьаш бара: Ерихонан паччахь, Бетал-гІалина уллорачу ГІай-гІалин паччахь,
10Ярушалайман паччахь, Хьевронан паччахь,
11Ярмутан паччахь, Лахишан паччахь,
12ІегІлонан паччахь, ГІазаран паччахь,
13Дибаран паччахь, Гадиран паччахь,
14Хьормин паччахь, Іародан паччахь,
15Либнин паччахь, Іадуламан паччахь,
16Макхедан паччахь, Беталан паччахь,
17Тапухьин паччахь, Хьепаран паччахь,
18Апакхан паччахь, Лашаронан паччахь,
19Мадонан паччахь, Хьацоран паччахь,
20Шимрон-Мерионан паччахь, Ахишапан паччахь,
21ТаІнакан паччахь, МагІиддан паччахь,
22Кхедашан паччахь, Кармална уллохь йолчу ЯкхнаІаман паччахь,
23Напат-Дор волчохь волу Доран паччахь, Галгаларчу Гойиман паччахь,
24Тирцин паччахь. Верриг а паччахь ткъе цхьайтта вара.
13
Схьадахаза долу латтанаш
1ЮшаІ, къан а велла, хене вирзича, Везачу Эло элира цуьнга: «Хьо, къан а велла, хене вирзина, ткъа дола даха дезаш хІинца а дуккха а латтанаш ду.
2Дуьсуш хІара латтанаш ду: ПІелаштаман а, Гешуран а ши мохк.
3Мисар-махкана уллохь долчу Шихьор-хина тІера къилбаседехьа йолчу Іекхран-гІалина тІекхаччалц ду церан латта, ткъа иза канаІанхойн латта лоруш ду. Цунна чуйогІу пІелаштамхойн пхеа урхалчин гІаланаш: Іази а, Ашдод а, Ашкхилун а, Гати а, Іекхран а. Іаваймхойн къомана тІехь а толам баккха безаш бу.
4Къилбехь долу дерриг а канаІанхойн латта схьадаккха дезаш ду, цІаданхойн долахь йолчу МеІари-гІали тІера Апакх-гІалина, эмархойн дозанна, тІекхаччалц.
5Ткъа иштта схьадаккхаза ду гебалхойн латта а, малхбалехьа болу берриг а Ливанун-мохк а, Хьермон-ломан къилбаседехь йолчу БаІал-Гадана тІера Хьамат-Іинна тІекхаччалц болу.
6Ливанун-махка тІера Мисрепат-Маймална тІекхаччалц лаьмнашкахь Іаш болу цІаданхой исраилхошна хьалхара дІалохкур бу Аса. И латта исраилхошна юкъахь, дакъош а деш, декъа, Аса хьайна тІе-ма-диллара.
7Исс тайпанна а, Маннашан ах тайпанна а юкъахь гуттаренна а дІасадекъа иза».
Йордан тІера малхбалехьа латта декъар
8Раабанан а, Гадин а тІаьхьенаша а, Маннашан ах тІаьхьено а Йорданал дехьа, малхбалехьа, шайн лаьттан дакъош Везачу Элан ялхо волчу Мусагара хьалха схьаэцнера.
9Арнон-тогІина йистехь йолчу ІаруІер-гІалина тІера цу тогІина чохь йолчу гІалина тІекхаччалц долу латта а, Мейдебана тІера Дибонна тІекхаччалц йолу шера аре а церан яра.
10Ткъа иштта эмархойн паччахьан Сихьонан ерриг а гІаланаш а царна дІаеллера. Хьешбон-гІалахь паччахьалла деш Іийнера Сихьон, цуьнан латта Іамминхойн дозанна тІекхаччалц Іуьллуш дара.
11Цул сов, ГалІад-мохк а, гешурхойн а, маІхахойн а латтанаш а, Хьермон-лам а, Салха-гІалина тІекхаччалц болу Башан-мохк а,
12Башан-махкахь йолчу Іаштаратехь а, ЭдреІехь а паччахьалла динчу ІовгІин дерриг латта а дІаделлера царна. Мусас хІаллакбинчу а, лаьхкинчу а репахойн тІаьххьара виснарг вара иза.
13Амма исраилхоша Гешур а, МаІха а мехкашкара бахархой дІа ца лаьхкира. Таханлерчу дийне кхаччалц исраилхошна юкъахь Іаш бу уьш.
14Левин тІаьхьенна дакъа ца делира Мусас. Исраилан халкъан Везачу Далла деана сагІанаш ду церан дакъа, Везачу Эло левихошка ма-аллара.
Раабанан тайпанан дакъа
15Раабанан тайпанах долчу хІора гаранна латта делира Мусас:
16Арнон-тогІина йистехь йолу ІаруІер-гІала а, цу тогІина чохь йолу гІала а, Мейдебана уллора ерриг шера аре а,
17Хьешбон а, шерачу арахь йолу ерриг цуьнан гІаланаш а: Дибон а, Бамот-БаІал а, Байт-БаІал-МеІон а,
18ЯхІац а, Кхадимут а, МейпаІат а,
19Кхиръятим а, Сибма а, тогІи чуьра гу тІехь йолу Царати-Шахьар а,
20Байт-ПаІар а, Пасга-ломан басенаш а, Байт-Яшимут а.
21Цул сов, шерачу арахь йолу ерриг гІаланаш а, Хьешбонехь олалла динчу эмархойн паччахьан Сихьонан берриг мохк а. Мусас хІаллаквинера и паччахь а, маданхойн баьччанаш а: Ивай а, Рекхам а, Цура а, Хьор а, РебаІ а. Цу махкахь Іийна болу а, Сихьонца бертахь хилла болу а элий бара уьш.
22Исраилхоша байинчарна юкъахь БеІаран кІант, пал тосуш волу БалиІам, вара.
23Йордан-хица дара Раабанан тайпанан декъан доза. Цу тайпанах долчу гаранашна дІаелла гІаланаш а, цаьрца йолу ярташ а яра уьш.
Гадин тІаьхьенан дакъа
24Иштта Гадин тайпанах долчу хІора гаранна а латта делира Мусас.
25Церан долахь яра ЯІзир-гІала а, ГалІад-махкара массо а гІала а, Рабба-гІалина уллохь йолчу ІаруІер-гІалина тІекхаччалц долу Іамминхойн ах латта а,
26Хьешбонна тІера Рамат-МицІпина а, Бетанаймна а тІекхаччалц а, Махьанаймна тІера Дибаран дозанна тІекхаччалц а долу латтанаш.
27Йордан-тогІи чохь йолу гІаланаш: Байт-ХІарам а, Байт-Нимра а, Сакхат а, Цапун а. Цул сов, Хьешбонан паччахьан Сихьонан пачхьалкхан кхин долу дакъа (иза Йордан-тогІин малхбалехьа долу латта ду, Канарот-Іомана тІекхаччалц долу).
28Иштта гІаланаш а, ярташ а кхаьчнера Гадин тайпанах долчу гаранашна. Схьадаьккхинчу лаьтта тІера церан дакъош дара уьш.
Маннашан тайпанан малхбалехь долу дакъа
29Маннашан эха тайпанах долчу гаранашна а деллера Мусас латта.
30Церан дакъа дара: Махьанайм-гІали тІера дуьйна берриг а Башан-мохк, Башанан паччахьан ІовгІин дерриг а латта, шена чуйогІуш Яиран кхузткъа юрт а йолуш.
31Ткъа ах ГалІад-мохк а, Башанан паччахь ІовгІа чохь Іийна Іаштарат а, ЭдреІи а гІаланаш а Маннашан кІентан Макиран кІенташна дІаеллера. Макиран кІентех шайн гаранашца эханна кхаьчнера уьш.
32Ерихонна малхбалехьа, Йорданан тогІи чуьра муабахойн аренашкара дерриг а латта дара Мусас царна делларг.
33Левин тІаьхьенна Мусас дакъа ца делира: Исраилан халкъан Веза Дела Ша ду церан дакъа, Цо цаьрга ма-аллара.
14
Йордан-хина малхбузехьа латта декъар
1ХІара ду исраилхошна юкъахь Йордан-хина малхбузехь болу КанаІан-мохк бекъарх долу дийцар. Мохк боькъуш, цунах царна дакъош дира динан дас ЭлиІазара а, Нунин кІанта ЮшаІа а, исраилхойн тайпанашкахь болчу доьзалийн тхьамданаша а.
2Везачу Эло Мусагахула тІе-ма-диллара, кхаж а тосуш, дийкъира цара иза исс тайпанна а, Маннашан эха тайпанна а.
3Шина тайпанна а, Маннашан тайпанан вукху эханна а Мусас Йорданал дехьа, малхбалерчу агІор, дакъа деллера, ткъа Левин тайпанах болчарна царна юкъахь дакъа ца деллера.
4Юсупан кІентех ши тайпа схьадаьллера: Маннашан а, Эпрайман а. Ткъа Левин тІаьхьенашна латта ца деллера, царна гІаланаш еллера, бежанаш а, жаш а лело меттигаш а луш.
5Везачу Эло Мусана тІе-ма-диллара, дира исраилхоша дерриг а, шаьш лаьттан дакъош доькъуш.
Килабан дакъа
6ЯхІудан тІаьхьенах болу нах баьхкира Галгале ЮшаІ волчу. Епунин кІанта Килаба, кхеназхочо, элира цуьнга: «Хьуна хаьа Везачу Эло Делан стаг волчу Мусага Кхадеш-БарнаьІахь хьох а, сох а лаьцна аьлларг.
7Сан шовзткъа шо дара, Везачу Элан ялхочо Мусас Кхадеш-БарнаьІара со лаьтте хьажа вохуьйтучу хенахь. Аса, юха а веана, сайна хеташ дерг дІадийцира цуьнга.
8Соьца баьхкинчу вежарша нехан дегнашка кхерам тесира, ткъа со сайн Везачу Дала бохучунна тІера ца велира.
9Цу дийнахь Мусас чІагІо йира суна: „Хьан ког тІебаьлла латта хьан а, хьан берийн а дакъа хир ду гуттаренна а, хІунда аьлча сан Везачу Дала бохучунна тІера ца вели хьо“, – аьлла.
10Иштта Везачу Эло дийна витина со, Цо Ша ма-аллара. Шовзткъе пхи шо ма даьлла Везачу Эло Мусага и дош аьллачул тІаьхьа. Цу хенахь исраилхой яьссачу аренгахула лелаш бара. Хьажал соьга! ХІинца сан дезткъе пхи шо ду.
11Хьалха Мусас со вохуьйтучу хенахь санна, хІинца а гІора долуш ву со. ХІетахь хилла ницкъ бу соьгахь хІинца а тІом бан а, кхин гІуллакх дан а.
12Ткъа хІинца Везачу Эло цу дийнахь суна лур ю аьлла йолу акъареш схьало. Хьуна хезира хІетахь, цигахь Іаш Іаьнакхан кІентий бу, церан гІаланаш яккхий а, чІагІйина а ю аьлла. Амма Везачу Эло гІо а дина, ас арабаха мега уьш, Везачу Эло ма-аллара».
13Везачу Эле Епунин кІант Килаб декъалвар а дехна, Килабе дола дайта Хьеврон-гІала дІаелира ЮшаІа.
14Хьеврон хІинца а кхеназхо волчу Епунин кІентан Килабан тІаьхьенна дакъа хилла йисна, хІунда аьлча иза исраилхойн Везачу Дала бохучунна тІера ца ваьллера.
15Хьевронан цІе хьалха Кхиръят-АрбаІ хилла. (АрбаІ цІе йолуш Іаьнакхахойн тІаьхьенашна юкъахь цхьа сийлахь стаг хилла.)
Цул тІаьхьа тІамах садаьІира лаьтто.
15
ЯхІудан тайпанан дакъа
1ЯхІудан тайпанна кхаьчна дакъа цуьнан гаранашна юкъахь дийкъира. Церан лаьтта тІехь къилбехьа йолу яьсса аре Цин Эдом-махкаца доза лоцуш яра.
2Церан къилбехь долу доза Дуьрачу хІордан къилбехь болчу берда тІехула долалуш дара.
3Къилбехь Акхрабайм-Іинна тІе а дахана, Цин цІе йолчу яьссачу аренехула чекх а даьлла, Кхадеш-БарнаьІа-гІалин къилбехьарчу агІонна тІе а дахана, Хьацрани-гІалех тІех а даьлла, цигара дІа Адар-гІала йолчу хьала а даьлла, КхаркхаІ-гІала йолчухьа дІахьаьвзаш дара и доза.
4Цул тІаьхьа, Іацмун-гІаланах тІех а даьлла, Мисар-мехкан дозанехь долчу хица дІа а дахана, Дуьненаюккъерчу хІорда тІе доьдура иза. Цигахь чаккхе яра цуьнан. Иштта дара ЯхІудан тІаьхьенан къилбехь долу доза.
5Малхбалехь доза Дуьрачу хІордаца дара, Йордан-хи цунах дІакхетачу метте кхаччалц.
Къилбаседехь долу доза Йордан-хи Дуьрачу хІордах кхетачохь долалуш дара.
6Цул тІаьхьа Байт-ХьагІла-гІалина тІе а дахана, юха Байт-Іариба-гІалин къилбаседехьарчу агІонна уллохула доьдура иза. КхидІа БохІанан тІулга тІе доьдура иза. (БохІан Раабанан кІант хилла.)
7Цигара Іахур-тогІи чухула Дибарна тІе а дахана, къилбаседехьа а дирзина, Галгал-гІалина тІе доьдура доза. Хинан къилбехьара агІор йолчу Адуммим-Іинна дуьхьал лаьтташ яра и гІала. КхидІа, Іейн-Шемешан хиш тІе дІа а дахана, Іейн-РегІалахь чекхдолуш дара иза.
8Цул тІаьхьа, Бен-ХІинам цІе йолчу тогІи чухула Явсай-гІалин (я кхечу тайпана Ярушалайман) къилбехьарчу агІорахула дІа а дахана, ломан буьххье хьаладолура иза. И лам ХІинаман тогІина дуьххьал малхбузехьа бара, цул сов, репахойн тогІин йистехь къилбаседехьа а бара.
9Цу ломан буьххьера доза Нептухь олучу хина тІедоьрзуш дара, ткъа цигара Іепрон-лома тІерачу гІаланаш тІе доьдура. Юха БаІала-гІалина тІедоьрзура иза (тахана цу гІалин цІе Кхиръят-ЯІарим ю).
10БаІалина тІера хІорда тІе а доьрзий, цигара СеІир-лам тІе доьдура доза. Цул тІаьхьа ЯІарайм-ломан (хІинца цунах Кесалун олу) къилбаседехьа йолчу агІор дІа а доьдий, Байт-Шамаш-гІала йолчу чу а дуссий, Тамна-гІалахула чекхдолура.
11Цигара дІа, Іекхран-гІалин къилбаседехьарчу агІор а долий, Шикрон-гІалина тІедоьдура доза. Юха, БаІала-лома тІехула а долий, Ябниал-гІала кхочура. Цуьнан чаккхе Дуьненаюккъерчу хІорда тІехь яра.
12Цу хІордаца дара церан малхбузехь долу доза. Массо а агІор иштта доза дара ЯхІудан тайпанах болчу нехан.
Килаба Хьеврон а, Дибар а схьаяккхар
(Куьйгалхой 1:11-15)
13Везачу Эло шена тІе-ма-диллара, Епунин кІантана Килабана ЯхІудан тайпанна юкъахь дакъа делира ЮшаІа. Цо цунна елларг Кхиръят-АрбаІ яра, хІинца шех Хьеврон-гІала олуш йолу. (АрбаІ Іаьнакхан да хилла.)
14Килаба цигара Іаьнакхан тІаьхьенаш араехира. Уьш Шешайн а, Ахьиманан а, Талмайн а цІийнах болу нах бара.
15Кхузара дІа Дибар-гІалин бахархошна тІелетира иза. (Цу гІалин цІе хьалха Кхиръят-Сапар яра.)
16Килаба элира: «Кхиръят-Сапарна тІе а летта, и гІала схьаяьккхинчу стаге сайн йоІ Іахисат маре йохуьйтур ю ас».
17Килабан вешин Кхеназан кІанта Іотниал схьаяьккхира и гІала, тІаккха цуьнга шен йоІ Іахисат маре яхийтира Килаба.
18Майрачун цІен тІе дІайоьдучу дийнахь Іотниал тешийра цо, шен дега Килабе латта деха деза аьлла
[3]. Іахисат вира тІера чуйоьссича, Килаба хаьттира цуьнга: «ХІумма а оьший хьуна?»
19ЙоІа элира: «Декъалъе со. Ахь суна делла латта декъа а, даьсса а ду, хин хьостанаш долу латта ахьа сайна дала лаьара суна». ТІаккха Килаба лакхара а, лахара а хьостанаш дІаделира цунна.
ЯхІудан тІаьхьенан гІаланаш
20Иштта дара ЯхІудан тайпанан шайн гаранашкахь долу дакъа:
21Эдом-мехкан дозанехь, къилбехь, церан яра гІаланаш: Къабциал, Іедар, ЯгІур,
22Кхина, Димуна, Іадада,
23Кхедаш, Хьацор, Йитнан,
24Зип, Телам, БеІалт,
25Хьацор-Хьадата, Кхиръют-Хьацрани я кхечу тайпана Хьацор,
26Амам, ШемаІ, Мулада,
27Хьацар-Гада, Хьешмон, Байт-Палти,
28Хьацар-ШуІал, Беар-ШабаІ, Бизъют-ЯхІу,
29БаІала, Іияйм, Іацам,
30Элтолад, Кесал, Хьорма,
31ЦакхелагІ, Мадмана, Сансана,
32Лебаот, Шелахьим, Іейн, Римун – ерриг а ткъе исс гІала яра шайн ярташца.
33Цул сов, малхбалехь долчу лаьмнийн когашкахь а кхаьчнера царна гІаланаш: Эштаул, ЦорІа, Ашна,
34Занухь, Іейн-Ганим, Тапухьа, Іейнам,
35Ярмут, Іадулам, Соха, Іазекхи,
36ШаІрайм, Іадитайм, Гадира (я Гадирутайм) – ейтта гІала шайн ярташца.
37Ценан, Хьадаша, Мигдал-ГІад,
38ДилІан, МицІпа, Якхтаал.
39Лахиш, Боцкхат, ІегІлон,
40Каббон, Лахьмас, Китлиш,
41Гадирут, Байт-ДагІон, НаІмат, Макхеда – ялхитта гІала шайн ярташца.
42Либна, Іетар, Іашун,
43Йиптахь, Ашна, Нециб,
44КъаІила, Ахзиб, Мареша – исс гІала шайн ярташца.
45Іекхран, шеца кегийра гІаланаш а, ярташ а йолуш,
46Іекхранна тІера Дуьненаюккъерчу хІорда тІекхаччалц болу мохк, цу чу йогІуш Ашдод-гІалина уллора гІаланаш а, ярташ а йолуш.
47Ашдод, шеца йолчу гІаланашца а, ярташца а, Іази, шеца йолчу гІаланашца а, ярташца а Мисар-мехкан дозанехь долчу хина тІекхаччалц а, Дуьненаюккъерчу хІорда тІекхаччалц а.
48Лаьмнаш тІехь йолу гІаланаш: Шамир, Итар, Соха,
49Данна, Кхиръят-Сана (я Дибар),
50Іанаб, ЭштамуІ, Іаним,
51ГІашан, Хьулон, Гило – цхьайтта гІала шайн ярташца.
52Арба, Дума, Эшхьан,
53Янум, Байт-Тапухьа, Апекха,
54ХьумтІа, Кхиръят-АрбаІ (я Хьеврон), ЦиІор – исс гІала шайн ярташца.
55МаІун, Кармал, Зип, ЮтІа,
56ИзраІал, ЯкхдеІам, Занухь,
57Кхаим, ГебаІ, Тамна – итт гІала шайн ярташца.
58Хьалхьул, Байт-Цур, Гадур,
59МаІарат, Байт-Іанот, Элтакхун – ялх гІала шайн ярташца.
60Кхиръят-БаІал (кхечу тайпана Кхиръят-ЯІарим), Рабба – ши гІала шайн ярташца.
61Яьссачу арахь царна кхаьчна гІаланаш: Байт-Іариба, Миддин, Секаха,
62Нибшан, Туьха-гІала, Іейн-ГІади – ялх гІала шайн ярташца.
63Ярушалайман бахархой болу явсайхой ара ца бахабелира ЯхІудан тайпане, цундела тахана а явсайхой ЯхІудан тайпанах болчу нахаца цхьаьна Іаш бу Ярушалаймехь.
16
Эпрайман тайпанан а, Маннашан эха тайпанан а дакъош
1Юсупан тайпанна деллачу декъан доза Ерихонна уллорачу Йордан-хина тІера, малхбалехь долчу Ерихонан шовданаш долчуьра долалуш дара. Ерихонна тІера, яьссачу арахула дІа а доьдий, шайна тІехь Бетал-гІала йолчу гунаш тІе кхочура иза.
2Бетална тІера Луз-гІалина тІе а доьдий, цигара дІа Іаьркхахойн лаьтта тІехула чекх а долий, Іатрут-гІала кхочура иза.
3Цул тІаьхьа малхбузехьа яплатихойн лаьтта тІекхаччалц дІадоьдура иза, цигара, Лахарчу Байт-Хьоронна тІе а доьдий, ГІазар-гІалина тІе кхочура. Дуьненаюккъерчу хІорда тІехь чекхдолура и доза.
4Иштта дара Юсупан шина кІентан, Маннашан а, Эпрайман а, дакъош.
Эпрайман тайпанан дакъа
5Шайн гаранашкахь Эпрайман тайпанан дакъа иштта дара: церан доза малхбалехь Іатрут-Адар-гІалина тІера Лакхарчу Байт-Хьоронна тІекхаччалц дара.
6Цигара дІа доза хІорда тІе доьдура, Михметатна къилбаседехьарчу агІор а долий. Юха, Таанат-Шилун гІалин малхбалерчу агІор дІа а доьрзий, цунах тІехдолура иза. Ткъа Янохь-гІалина а малхбалехь йолчу агІонгахула дІадоьдура доза.
7Янохьана тІера, Іатрут а, НаІран а гІаланашка чу а дуссий, Ерихонна тІекхочура иза, цигара дІадахча, Йордан-хина тІехь соцура.
8Тапухьа-гІалина тІера малхбузехьа Кхана-хина тІе а доьдий, хІорда тІехь чекхдолура доза. Иштта дара Эпрайман тайпанан гаранашна делла долу дакъа.
9Эпрайман тайпанна елла шайн ярташца йолу гІаланаш Маннашан тайпанан лаьттан декъа тІехь яра.
10Амма Эпрайман тайпанах болчу наха ГІазар-гІалахь Іаш болу канаІанхой дІа ца лаьхкира, таханлерчу дийне кхаччалц эпраймхошна юкъахь бехаш бу уьш, леш санна царна белхаш а беш.
17
Маннашан эха тІаьхьенан малхбузехь долу дакъа
1Юсупан дуьххьарлерчу кІентан Маннашан тІаьхьенна латта делира. Маннашан дуьххьарлера кІант Макир ГалІадан да вара. Иза майра тІемало хилла, ГалІад а, Башан а олу меттигаш цуьнан тІаьхьенашна кхаьчнера.
2Йордан-хин малхбузерчу агІор латта делира Маннашан тайпанах бухабисинчу нахана. Цуьнан тІаьхьенах болу божарий бара уьш: Абу-Іезар а, Хьелакх а, Асриал а, Шехем а, Хьепар а, ШамидаІ а. Царах хІора а шен гаранна тІехь коьртаниг вара.
3Цалпихьад Хьепаран кІант вара, Хьепар ГалІадан вара, ГалІад Макиран вара, Макир Маннашан вара. Цалпихьадан цхьа а кІант вацара, йоІарий бен. Церан цІераш яра: Махьила, НуІат, Хьугила, Малка, Тирца.
4Динан дена ЭлиІазарна а, Нунин кІантана ЮшаІана а, тхьамдашна а тІе а баьхкина, цара элира: «Везачу Эло Мусана тІедиллина, тхан вежаршна юкъахь тхуна дакъош ло аьлла». Везачу Эло тІедиллина ма-хиллара, шайн ден вежаршна юкъахь дакъош делира царна.
5Йорданал дехьа долу ГалІадан а, Башанан а латтанаш доцург, Маннашан тайпанна итт дакъа кхечира.
6Цуьнан тІаьхьенах болчу йоІаршна а, кІенташна санна, дакъош кхечира, ткъа ГалІадара латта Маннашан тайпанах долчу кхечу гаранашна дІаделлера.
7Маннашан тайпанан доза Ашарна тІера Михметатана тІекхаччалц Шехемна малхбалехьа дара. Кхузара дІа доза къилбехьа доьдура, Іейн-Тапухьа цІе йолчу меттигера бахархой чу а лоцуш.
8Тапухьа-гІалина гонах долу латта Маннашан тайпанан дара, ткъа дозанна тІехь йолу ша гІала Эпрайман тайпанан яра.
9Юха доза Кхана-хи долчу, къилбехьа агІор, чудуссуш дара. И гІаланаш эпраймхойн яра, ткъа уьш Маннашан тайпанан гІаланаш юкъахь яра. Маннашан тайпанан доза, хин къилбаседерчу агІор дІа а дахана, Дуьненаюккъерчу хІорда тІехь чекхдолуш дара.
10Къилбехьа долу латта Эпрайман тайпанан дара, ткъа къилбаседехьа дерг Маннашан тайпанан дара. Дуьненаюккъера хІорд Маннашан тайпанан малхбузехь долу доза дара, цуьнан къилбаседера доза Ашаран халкъан махкаца дара, ткъа малхбалераниг Иссарханан халкъан махкаца дара.
11Ашаран а, Иссарханан а латтанаш тІехь йолу гІаланаш а яра Маннашан тайпанан долахь: Байт-Шеан а, ИбалІам а, ткъа иштта царна гонах йолу кегийра гІаланаш а. Цул сов, хІокху гІаланашкахь а Іаш бара уьш: Дор, Іейндар, ТаІнак, МагІидда, царна гонах йолу гІаланаш а (царах кхозлагІниг Напат яра).
12Цу гІаланашкара бахархой ара ца бахабелира Маннашан тайпанах болчу нахе, цундела канаІанхой цу лаьтта тІехь баха бисира.
13Шайн ницкъ алсамбаьлча, исраилхоша канаІанхошка шайна болх бойтура, амма цу махкара уьш массо а ара ца бехира цара.
Юсупан тайпано латкъам бар
14Юсупан тайпано элира ЮшаІе: «Тхуна цхьаъ бен дакъа хІунда ца делла ахьа? Тхо дуккха а ма ду, Везачу Эло тхо декъалдина дела».
15ЮшаІа жоп делира: «Нагахь шаьш дуккха а делахь, Эпрайман лам шайна тоьуш а бацахь, хьаннашка а гІой, перезахойн а, репахойн а лаьтта тІехь шайна меттиг яккха».
16Юсупан тайпано элира: «Тхуна тоъал меттиг яц ломахь, ткъа канаІанхой шерачу арахь а, тогІи чохь а Іаш бу. Церан аьчках йина тІеман гІудалкхаш а ю. Байт-Шеан-гІалахь а, цунна гонах йолчу ярташкахь а Іаш берш а, ИзраІал-тогІи чохь Іаш берш а тІеман гІудалкхаш йолуш бу».
17Амма ЮшаІа элира Юсупан тІаьхьенах болчу Эпрайман а, Маннашан а тайпанашкарчу нахе: «Шу дуккха а ду, боккха ницкъ а бу шун. Цхьа дакъа хилла Іийр дац шун:
18ламанан мохк шун хир бу. Цу тІехь хьун елахь а, аш иза дІацІанбийр бу, тІаккха иза гуттаренна а шун хир бу. Аша канаІанхой дІалохкур бу, церан аьчка гІудалкхаш елахь а, уьш онда белахь а».
18
Дисина латта декъар
1Латта схьадаьккхинчул тІаьхьа дерриг а Исраилан халкъ Шилунехь схьагулделира. Везачу Элан деза четар дІахІоттийра цара цигахь.
2Исраилхойх лаьттан дакъа кхачаза кхин а ворхІ тайпа дара.
3ЮшаІа элира исраилхошка: «Кхин мел Іан дагахь ду шу, шун дайн Везачу Дала шайна делла латта схьа а ца оьцуш?
4ХІора тайпанах кхоккха стаг схьакъаставе. Ас лаьтте хьовса а, цунах дерг дІаяздан а бохуьйтур бу уьш. ХІора тайпанна догІучуьнга хьаьжжина, иза муха декъа деза дІа а яздина, суна тІе юхабогІур бу уьш.
5Латта ворхІ декъе декъа деза. ЯхІудан тайпа шен лаьтта тІехь къилбехь Іийр ду, ткъа Юсупан тайпа шен лаьтта тІехь къилбаседехь Іийр ду.
6Лаьттан ворхІ декъах яздинарг суна схьада. Аса вайн Везачу Далла хьалха шуна кхаж тосур бу.
7Левихошна шуна юкъахь дакъа хир дац, хІунда аьлча Везачу Элана гІуллакх дар ду церан дакъа. Ткъа Гадин а, Раабанан а тайпанаша а, Маннашан эха тайпано а Везачу Элан ялхочо Мусас шайна делла дакъош Йордан-хин малхбалерчу агІор схьаэцна».
8Хаьржина болу нах лаьтте хьовса бахара. Уьш дІабахале, ЮшаІа царна тІедиллира: «Даха а гІой, лаьтте а хьовсий, цунах дерг дІа а яздай, суна тІе юхадуьйла. Ас кхузахь, Шилунехь, Везачу Элана хьалха шуна кхаж тосур бу».
9Уьш, дІа а бахана, цу лаьттахула чекхбевлира. Дерриг а цунах дерг а, ерриг а гІала а тептар тІехь ворхІ декъехь дІаязйира цара. Юха ЮшаІ волчу Шилуне схьабаьхкира уьш.
10ЮшаІа Шилунехь Везачу Элана хьалха кхаж тесира царна. Юха исраилхойн дисинчу хІора тайпанна дІадийкъира цо билгалдаьхна долу лаьттан дакъош.
Бен-Яманан тайпанан дакъа
11Хьалхара кхаж Бен-Яманан тайпанах долчу гаранашна белира. ЯхІудан а, Юсупан а тайпанашна юккъехь Іуьллуш дара церан латта.
12Къилбаседерчу агІор церан доза Йордан-хина тІера долалуш дара. Ерихонна уллохула къилбаседехула чекх а долий, малхбузехьа а доьрзий, гунаш тІе хьаладолура иза. Цигара дІа Байт-Аван цІе йолчу яьссачу аренга кхочура иза.
13Юха доза, Луз-гІалин (кхечу кепара Беталан) къилбехь йолчу басенна тІе а доьдий, цигара Іатрут-Адар-гІала йолчу чу а дуссий, Лахарчу Байт-Хьорон-гІалин къилбехьарчу агІор лаьттачу лома тІе доьдура.
14Цул тІаьхьа, цу ломан малхбузерчу агІонна тІера къилбехьа дІа а доьрзий, ЯхІудан тайпанан йолчу Кхиръят-БаІал-гІалина (я кхечу кепара Кхиръят-ЯІаримна) тІедоьдура иза. Малхбузера доза иштта дара.
15Къилбера доза, Кхиръят-ЯІаримна тІера дІа а долалой, Нептухь цІе йолчу хьостана тІе кхочура.
16Юха, ХІинам-тогІина дуьхьал болчу ломан когашка чу а дуссий, репахойн тогІи чухула къилбаседехьа а доьдий, Явсай-гІалин къилбехьарчу агІор ХІинам-тогІи чу дуссура иза, цигара дІа Іейн-РегІал цІе йолчу хьостана тІе доьдура.
17Цул тІаьхьа, къилбаседехьа дІа а доьрзий, Іейн-Шемешана тІе а доьдий, цигара дІа Адуммим-Іинна дуьхьал йолчу Галилутна тІедоьдура доза. Цигара дІа Раабанан кІентан БохІанан тІулг болчу чудуссура иза.
18Юха, Іариба-тогІина дуьхьал долчу гунийн къилбаседерчу агІор дІа а доьдий, тогІи чу дуссура иза.
19Цул тІаьхьа, Байт-ХьагІла-ломан къилбаседерчу агІор чекх а долий, Дуьрачу хІордан къилбаседерчу берда йистехь чекхдолура доза, Йордан-хи хІордах кхетачу меттехь. Иштта дара къилбера доза.
20Малхбалера доза хилла догІуш Йордан-хи дара. Массо а агІор долчу дозанашца иштта дара Бен-Яманан тайпанан лаьттан дакъа.
21Бен-Яманан тайпанан хІара гІаланаш яра: Ерихон, Байт-ХьагІла, Іемакх-Кхациц,
22Байт-Іариба, ЦІемарайм, Бетал,
23Іавайм, Пара, Іапру,
24Кепар-Іамуна, Іапни, ГибаІ – шийтта гІала шайн ярташца.
25ГавІон, Рама, Баировт,
26МицІпа, Капира, Моца,
27Рекхам, Йирпиал, Тар-Ала,
28ЦелаІ, Элеп, Явсай (я кхечу тайпана Ярушалайм), ГебаІ, Кхиръят-ЯІарим – ейтта гІала шайн ярташца. Иштта дара Бен-Яманан тайпанан дакъош.
19
ШимІин тайпанан дакъа
1ШолгІа кхаж ШимІин тайпанна белира. ЯхІудан тайпанна деллачу лаьттана юккъехь нисделлера церан дакъош.
2Царна кхаьчнарг хІара дара: Беар-ШабаІ (я ШебаІ), Мулада,
3Хьацар-ШуІал, Бала, Іацам,
4Элтолад, Бетул, Хьорма,
5ЦакхелагІ, Байт-Маркабут, Хьацар-Суса,
6Байт-Лебаот, Шарухьен – кхойтта гІала шайн ярташца.
7Іейн, Римун, Іетар, Іашун – йиъ гІала царна гонах йолчу ярташца.
8Цул сов, цу гІаланашна гонах йолу массо а юрт яра церан, ур-атталла БаІалт-Беарана (я кхечу тайпана къилбехь йолчу Рамина) тІекхаччалц. Иштта дара ШимІин тайпанан дакъа.
9ЯхІудан тайпанах болчу нехан латта царна оьшучул сов дара, цундела церан лаьттах дакъа деллера ШимІин тайпанна. Иштта церан дакъошна юккъехь нисделлера ШимІин тайпанах болчеран латта.
Забулан тайпанан дакъа
10КхоалгІа кхаж Забулан тайпанна белира. Церан декъан доза Сарид-гІалина тІекхаччалц дІадоьдура.
11Юха, малхбузехьа МарІалана тІе а доьдий, цигара дІадахча, Дабешетах дІа а кхетий, тІаккха ЯкхнаІамна уллорачу хина тІе кхочура иза.
12Саридана тІера малхбалехьа Кислут-Табурна тІедоьрзура доза, цул тІаьхьа Дубратана тІе а доьдий, юха ЯпияІ йолчу хьаладолура иза.
13Цул тІаьхьа малхбалехьа Гати-Хьепарна а, Іет-Кхацинна а тІе а кхочий, кхидІа Римуна тІе а доьдий, НеІа йолчу агІор дІадоьрзура.
14Къилбаседехь доза Хьанатон йолчу дІадоьрзура, кхидІа а доьдий, Яптахь-Эл-тогІи чохь чекхдолура.
15Церан лаьтта тІехь шийтта гІала яра шайн ярташца. Царах цхьаерш хІорш ю: КхатІат, НахІлал, Шимрон, Йида-Ала, Байтлахам.
16Иштта гІаланаш а, ярташ а кхаьчнера Забулан тайпанах долчу гаранашна.
Иссарханан тайпанан дакъа
17БоьалгІа кхаж Иссарханан тайпанах долчу гаранашна белира.
18Церан лаьтта тІехь яра: ИзраІал, Кесулот, Шунам,
19Хьапарайм, Шион, Анахьарат,
20Рабит, Кхишон, Эбец,
21Ремет, Іейн-Ганим, Іейн-Хьада, Байт-Пацац.
22Доза, Табурна а, Шахьацимана а, Байт-Шамашна а тІе а кхочий, цигара дІадоьдий, Йордан-хина уллохь чекхдолура. Царна кхаьчнарг ялхитта гІала яра шайн ярташца.
23Иштта гІаланаш а, ярташ а кхаьчнера Иссарханан тайпанах долчу гаранашна.
Ашаран тайпанан дакъа
24ПхоьалгІа кхаж Ашаран тайпанах долчу гаранашна белира.
25Церан дола яьлларг яра: Хьелкхат, Хьали, Бетен, Ахишап,
26Алам-Малик, ІамІад, Мишъал. Малхбузерчу агІор долу церан доза Кармал-ломана а, Шихьор-Либнатна а тІекхочура.
27Юха, малхбалехьа Байт-ДагІон йолчу дІа а доьрзий, Забулна а, Яптахь-Эл-тогІина а тІекхочура иза. Цул тІаьхьа къилбаседехьарчу агІор Байт-Іамакхна, НеІилна а тІех а долий, Хабулна тІекхочура иза.
28Цул тІаьхьа доза, Іабранина а, Рахьубна а, Хьамунна а, Кханина а тІе а доьдий, юха Сийлахьчу ЦІаданна тІекхаччалц дІадоьдура.
29Рама-гІала йолчу юха а доьрзий, цигара дІа чІагІйина йолчу Цора-гІалина тІедоьдура доза, ткъа цигара дІа Хьоса-гІалина тІедоьрзура. ХІорда йистехь, Ахзиб олучу меттехь, чекхдолура иза.
30Іума, Апакх, Рахьуб а кхаьчнера царна. Ерриг а ткъе ши гІала яра шайн ярташца.
31Иштта гІаланаш а, ярташ а кхаьчнера Ашаран тайпанах долчу гаранашна.
Напталан тайпанан дакъа
32ЙолхалгІа кхаж Напталан тайпанах долчу гаранашна белира.
33Церан доза, Хьелеп-гІала а, ЦаІнаним-гІалина уллора нежнаш а долчуьра дІадолалой, Адами-Некхабна а, Ябниална а тІе а доьдий, Лакхумна тІекхочура. Ткъа цигара дІадахча, Йордан-хи тІехь чекхдолура иза.
34Кхузара дІа доза малхбузехьа Азнот-Табурна тІе а доьрзий, юха цигара Хьукхакхана тІе а доьдий, къилбехь Забулан лаьттах дІахотталора, ткъа малхбузехь Ашаран лаьттах дІахотталора. Малхбалехь иза Йорданна тІе кхочура
[4].
35ЧІагІйина гІаланаш хІорш яра: Цидим, Зер, Хьамат, Ракхат, Канарот,
36Адама, Рама, Хьацор,
37Кхедаш, ЭдреІи, Іейн-Хьацор,
38Йиръон, Мигдал-Эл, Хьорем, Байт-Іанат, Байт-Шамаш – ткъайоьсна гІала шайн ярташца.
39Иштта гІаланаш а, ярташ а кхаьчнера Напталан тайпанах долчу гаранашна.
Данан тайпанан дакъа
40ВорхІалгІа кхаж Данан тайпанах долчу гаранашна белира.
41Церан декъа чуйогІуш яра: ЦорІа, Эштаул, Іир-Шемеш,
42ШаІалбан, Айлон, Йитла,
43Эйлон, Тамна, Іекхран,
44Элтакха, Габитун, БаІалт,
45ЙихІуд, Бини-Биракх, Гати-Римун,
46Ме-Яркхун, Ракхун, Яппи-гІалина уллора латта. Данан тайпане шайна беллачу мехкан дола дан ца делира.
47ТІаккха, Лешем-гІалина тІе а летта, иза схьа а яьккхина, цуьнан бахархой хІаллакбира Данах схьабевллачу наха. Цу гІалахь баха хевшира уьш, цуьнан цІе Дан а тиллина, шайн ден Данан цІарах.
48Иштта гІаланаш а, ярташ а кхаьчнера Данан тайпанах долчу гаранашна.
Нунин кІентан ЮшаІан дакъа
49Шаьш латта декъна бевлча, Нунин кІантана ЮшаІана а шайна юккъехь дакъа делира исраилхоша.
50Везачу Эло тІе-ма-диллара, ЮшаІа шена ехна йолу гІала елира цара цунна. Иза Эпрайман лам тІехь йолу Тамнат-Серахь яра. ГІала то а йина, цу чохь ваха хиира ЮшаІ.
51Иштта дара исраилхошна шайн тайпанашкахь декъна лаьттан дакъош. Динан дас ЭлиІазара а, Нунин кІанта ЮшаІа а, халкъан тхьамданаша а, кхаж а тосуш, Шилунехь, Веза Эла волчохь, Цуьнан дезачу четарна хьалха декънера уьш. Латтанаш декъар иштта чекхделира.
20
ДІалочкъийла йолу гІаланаш
1Везачу Эло ЮшаІе элира:
2«ДІаала исраилхошка: „Стагана дІалачкъа гІаланаш харжа шайна, Мусагахула Ас шуьга ма-аллара.
3Нагахь цхьаммо ларамаза стаг вийнехь, цунна дІалачкъа меттиг хир ю иза. Нагахь шух цхьаммо ларамаза стаг вийнехь, шун аьтто хир бу цига дІадовда а, бекхам лоьхучух цу гІалахь дІалачкъа а.
4Ишттачу гІала ведда веанарг, гІалин кевне а хІоьттина, цигарчу къаношка шена хилларг дІадийца дезаш ву. Цара, шайн гІалахь тІе а лаьцна, ваха меттиг лур ю цунна.
5Иза вен дагахь бекхам лоьхург тІаьхьаваьлча, тхьамданаша дІалур вац ведда веанарг, хІунда аьлча цо ларамаза вийна уллораниг. Селхана а, стомара а вийначуьнга цабезам ца хилла цуьнан.
6Кху гІалахь Іийр ву иза, ша халкъана хьалха кхеле хІотталц, цу заманахь волу динан коьрта да валлалц. Цул тІаьхьа стаг вийнарг шен гІала а, шен цІийне а юхаверза йиш йолуш хир ву“».
7Галилай-махкахь Напталан гунаш тІехь йолу Кхедаш-гІала а, Эпрайман лам тІера Шехем-гІала а, ЯхІудан гунаш тІера Кхиръят-АрбаІ а (кхечу тайпана Хьеврон) дІакъастийра.
8Йордан-хил дехьа, Ерихон-гІалина дуьхьал, малхбалехьа цара дІакъастийра: Раабанан тайпанах яьссачу арахь Бацар-гІала, Гадин тайпанах ГалІад-махкахь Рамат-гІала, Маннашан тайпанах Башан-махкахь Голан-гІала.
9И гІаланаш берриг а исраилхошна а, уьш болчохь Іаш болчу тІебаьхкинчу нахана а лерина яра, ларамаза стаг вийнарг, халкъана хьалха кхеле хІотталц, дІалачкъархьама, бекхам бан гІерташ болчу мостагІаша иза веле.
21
Левихойн гІаланаш
1Левихойн тІаьхьенийн тхьамданаш баьхкира динан дена ЭлиІазарна а, Нунин кІантана ЮшаІна а, исраилхойн тайпанийн тхьамданашна а тІе.
2КанаІан-махкахь йолчу Шилун-гІалахь дара иза. Левихойн тхьамданаша элира: «Мусагахула Везачу Эло тІедиллина, тхуна чохь Іан гІаланаш а, даьхни лело цу гІаланашна уллора аренаш а ло аьлла».
3Везачу Эло тІе-ма-диллара, шайн лаьттан дакъойх схьа а къастийна, левихошна гІаланаш а, царна уллора аренаш а елира исраилхоша.
4Хьалхара кхаж КхахІатан тІаьхьенашна белира. И кхаж баларца ЯхІудан а, ШимІин а, Бен-Яманан а тайпанех схьабевлла болчу наха левихошна, динан ден АхІаронан кІенташна, кхойтта гІала елира.
5Кхаж баларца КхахІатан кхечу тІаьхьенашна а Эпрайман а, Данан а тайпанех схьабевллачу нахера а, Маннашан ах тайпанах болчу нахера а итт гІала кхечира.
6ГІиршанан тІаьхьенашна Иссарханан а, Ашаран а, Напталан а тайпанех схьабевллачу нахера а, Башан цІе йолчу меттера Маннашан ах тайпанах болчу нахера а кхойтта гІала кхечира кхаж баларца.
7Мерарин тІаьхьенашна шайн гаранашкахь Раабанан а, Гадин а, Забулан а тайпанех схьабевллачу нахера шийтта гІала кхечира.
8Везачу Эло Мусагахула шайна тІе-ма-диллара, и гІаланаш царна уллорачу аренашца, кхаж а тосуш, левихошна дІаелира исраилхоша.
9ЯхІудан а, ШимІин а тайпанаша левихошна еллачу гІаланийн цІераш иштта яра:
10КхахІатан тІаьхьенах болчу АхІаронан кІенташна а, Левин кІенташна а, царна кхаж хьалха баларна,
11Кхиръят-АрбаІ цІе йолу гІала а, цунна гонахара аренаш а елира. (Іаьнакхан ден АрбаІан цІарах яра и гІала. Иза ЯхІудан гу тІехь яра, кхин цІе а яра цуьнан – Хьеврон).
12Цу гІалина уллора аре а, ярташ а Епунин кІантана Килабана елира.
13Иштта динан ден АхІаронан кІенташна елира лурбоьлла нах ловчкъу гІала – Хьеврон а, гІала Либна а, цу шина гІалина уллора аренаш а.
14Кхин а царна елира шен аренашца Итар-гІала а, шен аренашца ЭштамуІ-гІала а,
15Хьулон-гІала а, цуьнан аренаш а, Дибар-гІала а, цуьнан аренаш а,
16Іейн-гІала а, цуьнан аренаш а, ЮтІа-гІала а, цуьнан аренаш а, Байт-Шамаш-гІала а, цуьнан аренаш а. Цу шина тайпано елла и исс гІала яра.
17Бен-Яманан тайпано елира гІаланаш: ГавІон а, цуьнан аренаш а, ГибаІ а, цуьнан аренаш а,
18Іанатот-гІала а, цуьнан аренаш а, Іалмун-гІала а, цуьнан аренаш а. Цара елларг йиъ гІала яра.
19АхІаронан тІаьхьенашна, динан дайшна, кхаьчнарг кхойтта гІала а, царна гонахара аренаш а яра.
20КхахІатан тІаьхьенах болчу кхечу левихошна, кхаж баларца, кхечира Эпрайман тайпано елла гІаланаш.
21Эпрайман лам тІехь йолу Шехем-гІала а, цуьнан аренаш а кхечира царна. И гІала лурбоьлла нах шена чохь дІаловчкъуш яра. Цул сов, ГІазар-гІала а, цуьнан аренаш а елира царна.
22Кхибцайм-гІала а, цуьнан аренаш а, Байт-Хьорон-гІала а, цуьнан аренаш а елира. Ерриг а йиъ гІала яра уьш.
23Данан тайпано елира гІаланаш: Элтакха а, цуьнан аренаш а, Габитун а, цуьнан аренаш а,
24Айлон а, цуьнан аренаш а, Гати-Римун а, цуьнан аренаш а. Йиъ гІала яра цара елларг.
25Маннашан ах тайпано елира гІаланаш: ТаІнак а, цуьнан аренаш а, Гати-Римун а, цуьнан аренаш а. Цара елларг ши гІала яра.
26КхахІатан тІаьхьенах болчу кхечу доьзалшна кхаьчнарг ерриг а итт гІала а, церан аренаш а яра.
27ГІиршанан тІаьхьенах болчу левихошна елира хІара гІаланаш: Маннашан ах тІаьхьено елира лурбоьлла нах ловчкъуш йолу Голан-гІала а, цуьнан аренаш а. И гІала Башан олучу меттехь яра. Цул сов, цара елира БаІаш-Тара-гІала а, цуьнан аренаш а. Ерриг а ши гІала.
28Иссарханан тайпано елира гІаланаш: Кхишон а, цуьнан аренаш а, Дубрат а, цуьнан аренаш а.
29Ярмут а, цуьнан аренаш а, Іейн-Ганим а, цуьнан аренаш а. Йиъ гІала елира цара.
30Ашаран тайпано елира гІаланаш: Мишъал а, цуьнан аренаш а, Іабдани а, цуьнан аренаш а.
31Хьелкхат а, цуьнан аренаш а, Рахьуб а, цуьнан аренаш а. Йиъ гІала яра цара елла.
32Напталан тайпано елира гІаланаш: лурбоьлла нах ловчкъуш йолу Галилай-махкара Кхедаш а, цуьнан аренаш а, Хьамут-Дор а, цуьнан аренаш а, Кхартан а, цуьнан аренаш а. Кхо гІала елира цара.
33ГІиршанан тІаьхьенах болчу нахана кхаьчнарг кхойтта гІала а, царна гонах йолу аренаш а яра.
34Мерарин тІаьхьенах болчу кхечу левихошна а елира гІаланаш. Забулан тайпано дІакъастийра: ЯкхнаІам а, цуьнан аренаш а, Кхартахь а, цуьнан аренаш а,
35Димна а, цуьнан аренаш а, НахІлал а, цуьнан аренаш а. Йиъ гІала.
36Раабанан тайпано елира Бацар-гІала а, цуьнан аренаш а, ЯхІац-гІала а, цуьнан аренаш а,
37Кхадимут-гІала а, цуьнан аренаш а, МейпаІат-гІала, цуьнан аренаш а. Цара елларг йиъ гІала яра.
38Гадин тайпанах болчу наха елира гІаланаш: ГалІад-махкахь йолу, шена чохь лурбоьлла нах дІаловчкъу Рамат-гІала а, цуьнан аренаш а, Махьанайм а, цуьнан аренаш а.
39Кхин а елира Хьешбон-гІала а, цуьнан аренаш а, ЯІзир-гІала а, цуьнан аренаш а. Цара елларг йиъ гІала яра.
40Кхаж тасарца Мерарин тІаьхьенах болчу левихошна кхаьчнарг шийтта гІала яра.
41Исраилхойн бахамна юкъахь левихойн долахь шовзткъе бархІ гІала а, царна гонахара аренаш а яра.
42Цу гІаланашна гонах аренаш яра, хІора гІалин шен латта а долуш.
Исраилхоша шайн мехкан доладар
43Иштта Везачу Эло, Ша церан дайшна лур бу аьлла, чІагІо йина болу мохк исраилхошна дІабелира. Иза схьа а эцна, цу тІехь баха хевшира уьш.
44Массо а агІор царна синтем белира Везачу Эло, церан дайшка Ша ма-аллара. Исраилхойн мостагІех цхьа а царна дуьхьало еш вацара. Везачу Эло церан кара дІабеллера мостагІий.
45Дерриг а Везачу Эло исраилхошна хир ду аьлла диканиг кхочуш ца хуьлуш ца дисира. Дерриг а кхочушхилира
22
ЮшаІа Йорданал дехьара исраилхойн тайпанаш дІахоьцу
1Раабанан а, Гадин а тайпанашший, Маннашан ах тайпий тІе а кхайкхина, ЮшаІа элира цаьрга:
2«Везачу Элан ялхочо Мусас тІедиллинарг дерриг а кхочуш а дина аша, ас омра динчул тІаьхьа массо а даше ла а доьгІна.
3ХІара де тІекхаччалц, дуккха а хенахь шайн вежарий дІатесна ца битира аша, Везачу Эло, шун Дала, тІедиллинарг кхочуш а дира.
4ХІинца Везачу Эло, шун Дала, синтем белла шун вежаршна, Ша цаьрга ма-аллара. ХІинца, Везачу Элан ялхочо Мусас Йорданал дехьа шайна деллачу латтанаш тІе дІа а гІой, шайн четарш чу юхадерза.
5Амма леррина кхочушдан хьовсалаш Везачу Элан ялхочо Мусас шайна делла весеташ а, товрат-хьехам а: Веза Эла, шайн Дела, везар а, Цуьнан некъашкахула лелар а, Цуьнан парзаш Іалашдар а, Цунах хоттадалар а, дерриг а шайн дагаца а, синца а Цунна гІуллакх дар а».
6Цул тІаьхьа, уьш декъал а бина, дІабахийтира ЮшаІа. Уьш шайн четаршка дІасабекъабелира.
7Маннашан тайпанан цхьаьна декъана Башанехь латта Мусас делира, ткъа вукху декъана латта Йорданал дехьа, малхбузехьа, шен вежаршца ЮшаІа делира. Шайн четаршка дІабохуьйтуш, цо уьш декъалбира.
8ЮшаІа элира цаьрга: «Доккхачу хьолаца юхадоьрзуш ду шу шайн четаршка, шуьгахь дуккха а даьхни а, дети а, деши а, цІаста а, эчиг а, тайп-тайпана духарш а ду. Шайн вежаршца екъа мостагІашкара шаьш яьккхина йолу хІонс».
9Раабанан а, Гадин а тайпанаш а, Маннашан тайпанах ах дакъа а исраилхой болчуьра КанаІан-махкахь йолчу Шилунера дІадахара. Везачу Элан омрица Мусагахула шайна деллачу, ГалІад-махкахь долчу лаьтта тІе бахара уьш.
Йордан-хина уллохь болу сагІа доккху кхерч
10КанаІан-махкахь, Йорданна уллохь, Раабанан а, Гадин а тайпанаша а, Маннашан тайпанан эха декъо а сагІа доккху боккха кхерч бира.
11Исраилхошна хезира, наха дуьйцуш: «Раабанан а, Гадин а тайпанаша а, Маннашан тайпанан эха декъо а КанаІан-махкахь, Йорданна уллохь, сагІа доккху кхерч бина, исраилхошна дуьххьал».
12Шайна иза хезча, берриге а исраилхой Шилунехь вовшахкхийтира царна дуьхьал тІаме бовла.
13Амма цкъа хьалха исраилхоша ЭлиІазаран кІант волу динан да Пайнехьас вахийтира ГалІад-махка, Раабанан а, Гадин а тайпанаш а, Маннашан ах тайпа а долчу.
14Цуьнца цхьаьна исраилхойх хІора тайпанан тхьамда а вахара. Уьш итт вара, царах хІора а эзарнаш исраилхошна тІехь тхьамда вара.
15Раабанан а, Гадин а тайпанаш а, Маннашан ах тайпа а долчу ГалІад-махка баьхкина, цара элира:
16«Везачу Элан дерриге а халкъо а хоьтту: „Исраилхойн Далла хьалха хІун зулам ду аша динарг, Везачу Элана тІера дІа а дирзина, шайна сагІа доккху кхерч а бина, Везачу Элан дуьхьал а девлла?
17Иза бахьанехь Везачу Элан халкъана таІзар дина долу, таханлерчу дийне кхаччалц вай цунах цІандалаза долу ПаІора дина зулам кІезиг дара вайна?
18Ткъа шу Везачу Элах дІадирзина тахана! Шу тахана цунна дуьхьал девлла, ткъа кхана Иза дерриг а Исраилан халкъана оьгІазгІур ву.
19Шайн долахь долу латта шайна цІена ца хетахь, Везачу Элан долахь долчу лаьтта тІе довла. Цу тІехь Цуьнан деза четар ду. Тхуна юккъехь шайна латта схьаэца, амма Везачу Элана а, тхуна а дуьхьал ма довла, вайн Везачу Далла сагІа доккхург боцург, кхин кхерч а бай.
20Хьарам динчунна тІера хІума схьа а эцна, зулам динарг Зерахьан кІант цхьа Іахан бен вацара, ткъа оьгІазалла берриг а исраилхошна тІе йоьссира. И цхьаъ велла ца Іара шен зулам бахьана долуш“».
21Раабанан а, Гадин а тайпанаша а, Маннашан эха тайпано а жоп делира исраилхойн тхьамданашка:
22«Деланийн Дела ву Веза Эла, Деланийн Дела ву, Цунна хаьа, Исраилан халкъана а хаьийла! Нагахь тхо, дуьхьал а девлла, Везачу Элах дІадоьрзуш делахь, кху дийнахь Цо кхел йойла тхуна!
23Нагахь оха сагІа доккху кхерч Везачу Элах дІакъастархьама бинехь, я цу тІехь дийнаташ дагоран а, баьпкан а, бертан а сагІанаш даха бинехь, Везачу Эло Ша таІзар дойла тхуна!
24Оха иза дина, цхьана хІуманах кхоьруш: тІейогІучу хенахь шун кІенташа тхайчаьрга ца алийта: „Шун хІун гІуллакх ду Везачу Элаца, исраилхойн Делаца!
25Везачу Эло Йорданах доза дина тхуна а, шуна а юккъехь, Раабанан а, Гадин а тайпанаш: Везачу Элехь шун дакъа дац“. Иштта шун кІенташа тхайнаш Веза Эла лара тІебуьтур бацара.
26Цундела элира оха, дийнаташ дагоран а, кхин долу а сагІанашна а боцуш, кхерч бер вай ваьшна.
27Дийнаташ дагоран а, кхин долу а сагІанаш дохуш а, совгІаташ луш а Везачу Элана гІуллакх деш тхо хиларан тхуна а, шуна а, вайн тІаьхьенашна а иза теш хилийта, тІейогІучу хенахь шун кІенташка тхайчаьрга ца алийта: „Везачу Элехь шун дакъа дац“.
28Оха бохура, нагахь тхоьга а, тхан тІаьхьенашка а тІейогІучу хенахь иштта алахь, оха эр ду: „Везачу Элана леринчу кхерчан кепехь бина кхерч гой шуна? Иза тхан дайша дийнаташ дагоран а, кхечу тайпанан сагІанашна а лерина ца бина, тхуна а, шуна а юкъахь теш хилийта бина“.
29ТІе ма догІийла, Везачу Элана дуьхьал а девлла, Цунах дІа а къаьстина, дийнаташ дагоран а, баьпкан а, кхин а сагІанаш даха кхерч бар, вайн Везачу Далла лерина болу, Цуьнан дезачу четарна хьалха боцург».
30Пайнехьас а, халкъан тхьамданаш а, исраилхойн эзар стагана тІехь болу куьйгалхой а, Раабанан а, Гадин а, Маннашан а тайпанех болчара ден къамел а хезна, царна резахилира.
31ЭлиІазаран кІанта, динан дас Пайнехьаса, элира Раабанан а, Гадин а, Маннашан а тайпанашка: «Тахана вайна хии, Веза Эла вайна юкъахь вуйла, хІунда аьлча аша Везачу Элана дуьхьал зулам ца дина, хІинца Цуьнан таІзарх вайн халкъ кІелхьардаьккхи аша».
32ЭлиІазаран кІант волу динан да Пайнехьас а, халкъан куьйгалхой а Раабанан а, Гадин а тайпанаш долчуьра, ГалІадера, КанаІан-махка, исраилхошна жоп дахьаш, юхабаьхкира.
33Исраилхой реза бара шайна хезначунна, Далла хастам бира цара. Кхин ца дийцира цара, тІамца дахана, Раабанан а, Гадин а тайпанаш тІехь Іаш болу мохк бохор бу аьлла.
34Шаьш бинчу кхерчан цІе Теш тиллира Раабанан а, Гадин а тайпанаша, хІунда аьлча иза Веза Эла церан Дела хиларан теш бара.
23
ЮшаІан весет
1Везачу Эло исраилхой гонах болчу мостагІех кІелхьарбаьхначул тІаьхьа дуккха а хан яьлча, ЮшаІ, къан а велла, хене вирзинера.
2Берриг а исраилхошка схьакхайкхира ЮшаІа: къаношка а, тхьамданашка а, кхелахошка а, куьйгалхошка а. Цо элира цаьрга: «Со хІинца, къан а велла, хене а вирзина.
3Шуна гина шайн Везачу Дала цу халкъашна динарг, хІунда аьлча шун Веза Дела Ша вара шун дуьхьа тІом беш.
4Малхбалерчу Йордан-хи тІера малхбузерчу Дуьненаюккъера хІорда тІекхаччалц долу латта шун тайпанашна дакъошкахь дІаделла ас. Вай хІинцале хІаллакдинчу къаьмнийн а, хІаллакдаза дисинчу къаьмнийн а латта ас дІаделла шуна.
5Шун Везачу Дала Ша, шуна хьалхара дІа а даьхна, дІалохкур ду и къаьмнаш, церан латта шуна дІадалархьама, шун Везачу Дала шуьга ма-аллара.
6Цундела, леррина лар а деш, кхочушде Мусан товрат-хьехамийн тептар тІехь дерг дерриг а, цунна тІера цхьа гІулч дІаса а ца довлуш.
7Шайна юкъахь дисинчу халкъех дІа ма э, церан деланашка а ма кхайкха, цу деланийн цІарах чІагІонаш а ма е, царна гІуллакх а, Іибадат а ма де.
8Шайн Везачу Далла тешаме хила, хІинццалц шаьш ма-хиллара.
9Везачу Эло шуна хьалхара сийлахь а, андий а къаьмнаш дІалаьхкира. Таханлерчу дийне кхаччалц шуна дуьхьало янъелла цхьа а вац.
10Шух цхьаммо эзар стаг дІаэккхаво, хІунда аьлча шун Веза Дела Ша ву шуьгахьа тІом беш, Ша шуьга ма-аллара.
11Цундела, хьовсалаш, везалаш шайн Веза Дела.
12Нагахь шу, юха а девлла, шайна юкъахь дисинчу халкъех дІакхетахь, аша цаьрца гергарлонаш а тийсахь, захалонаш леладахь,
13хаалаш: шун Везачу Дала дІалохкур дац и халкъаш шу долчуьра. Ткъа уьш шуна гур а, ор а, пІендаршна тІе шед а, бІаьргашна чу баІ а хилла дІахІуьттур ду. Эххар а шу тІепаза довр ду шун Везачу Дала шайна деллачу исбаьхьчу кху лаьтта тІера.
14Массо а адам даха дезачу новкъа волуш ву со хІинца. Шайн дагаца а, синца а шуна массарна а хаьа, шун Везачу Дала шуна деллачу ваІданех кхочуш ца хуьлуш цхьа а ца диснийла. Уьш дерриг а кхочушхилла, цхьа а ца дуьсуш!
15Амма, шун Везачу Дала делла массо а ваІда кхочуш-ма-хиллара, Шен кхерамаш а кхочушбийр бу Цо. ТІаккха Ша деллачу исбаьхьчу лаьтта тІера Цо тІепаза дойур ду шу.
16Нагахь шайн Везачу Дала кхочушбе аьлла, шайна тІебиллина болу Цуьнца бина барт а бохийна, кхечу деланашна аш Іибадат дахь, Везачу Элан оьгІазалла юссур ю шуна тІе. ТІаккха Везачу Эло шуна деллачу исбаьхьчу лаьтта тІера сихха дІадевр ду шу».
24
Шехем-гІалахь ЮшаІа дина весет
1Исраилхойн массо тайпанаш а, къаной а, хьаькамаш а, кхелахой а, тІехьовсурш а Шехем-гІалахь гулбира ЮшаІа. Уьш берриш а Далла хьалха хІиттира.
2Дерриг а халкъе ЮшаІа элира: «Везачу Эло, исраилхойн Дала, иштта боху: „Эпрат-хил дехьа дукха хенахь дуьйна Іийна шун дай. ИбрахІиман а, Нахьиран а да ТІахьир а Іийна цигахь. Цара кхечу деланашна Іамал йора.
3Амма Ас шун да ИбрахІим, хил сехьа а ваьккхина, берриг а КанаІан-махкахула чекхваьккхира. Цуьнан тІаьхье а кхиийтира, цунна Исхьакх а велира,
4Исхьакхана Якъуб а, Іесав а велира. Іесавана СеІир-лам белира тІаьхьалонна. Якъуб а, цуьнан кІентий а Мисар-махка дІабахара.
5Ас Муса а, АхІарон а вахийтира Мисара. Мисархошна тІе дукха цамгарш хийцира Ас. Цул тІаьхьа шу цигара арадехира.
6Шун дай, Мисар-махкара Ас арабаьхча, Эрзийн хІорда тІе баьхкира. Цу хенахь мисархой а шайн гІудалкхашца а, дошлошца а, царна тІаьхьабевлла, Эрзийн хІорда тІе кхечира.
7ТІаккха шун дай Везачу Эле маьхьарца кхайкхира. Ас шуна а, мисархошна а юккъе бода баийтира. Юха, царна тІе хІорд а хецна, уьш хІаллакбира. Шун бІаьргашна гина Ас Мисарахь динарг.
Юха дуккха а хан яьккхира аша яьссачу арахь.
8Йордан-хил дехьа, малхбалехьа, Іаш болчу эмархойн лаьтта тІе далийра Ас шу. Эмархой шух летча, Ас шун кара дІабелира уьш. Шуна церан латта дисира. Ас хІаллакбира уьш шуна хьалха.
9Муабахойн паччахь, Ципуран кІант Балакх, гІаьттира тІамца исраилхошна дуьхьал. Цо БеІаран кІант БалиІам валавайтира, цуьнга шуна неІалт кхайкхадайта.
10Амма Суна ца лиира БалиІаме ладогІа, тІаккха цо шу декъалдира. Иштта Ас Балакхах кІелхьардехира шу.
11Йордан-хих дехьа а девлла, Ерихоне даьхкира шу. Ерихонан бахархой шух летира. Уьш бара эмархой, перезахой, канаІанхой, хьетахой, гІиргІашахой, хьаьвихой, явсайхой. Амма Ас шун кара дІабелира уьш.
12Ас церан эскарш, дохийна, даржийра, шул хьалха царна тІе бомозий дахийтича санна. Цара эккхийра шу долчуьра эмархойн ши паччахь. Шун таррашца а, Іедашца а дина дацара иза.
13Аш тІехь къа ца хьегна латта делла Ас шуна, аш ца йина гІаланаш елла, царна чохь Іаш ду шу хІинца. Шаьш йийна йоцчу кемсийн а, зайт-диттийн а бошмашкара стоьмаш боу аша“».
14КхидІа ЮшаІа элира: «Везачу Элах кхера а кхоьруш, цІена а, даггара а Цунна Іамал е. Эпрат-хил дехьа а, Мисарахь а Іачу хенахь шайн дайша Іамал йина деланаш дІа а тасий, Везачу Элана бен Іамал ма е.
15Нагахь санна Везачу Элана Іамал ян шайна ца лаахь, тахана аш къасто деза, шаьш хьанна гІуллакх дийр ду: Эпрат-хил дехьахь Іаш болчу хенахь шайн дайша Іамал йинчу деланашна я шаьш церан лаьтта тІехь Іаш долчу эмархойн деланашна. Ткъа аса а, сан цІийно а Везачу Элана Іамал йийр ю».
16Халкъо жоп делира: «ХІан-хІа, оха Веза Эла дІа а тесна, кхечу деланашна Іамал йийр яц!
17Веза Эла тхан Дела ву, Цо тхо а, тхан дай а Мисар-махкара, лоллехь болчуьра, арабаьхна. Цо инзаре хІуманаш кхочушдина тхан бІаьргашна хьалха, схьадогІучу новкъахь тхо Іалаш а дина, царна юккъехула чекхдовлучу хенахь, массо а халкъах лар а дина.
18Дерриг а халкъаш, шайна юкъахь кху лаьтта тІехь Іийна эмархой а болуш, тхо долчуьра дІалаьхкина Везачу Эло. Цундела оха Іамал йийр ю Цунна, хІунда аьлча Иза тхан Дела ву».
19ЮшаІа элира халкъе: «Везачу Элана Іамал ялур яц шуьга, хІунда аьлча Иза Веза Эла ву, Цо могуьйтур дац шуна низамехь цахилар а, къинош летор а.
20Нагахь Веза Эла дІа а тесна, хийрачу деланашна аш Іамал яхь, шуна дуьхьал а ваьлла, Цо таІзар дийр ду шуна. Хьалха шуьца дика хиллехь а, Цо хІаллакдийр ду шу».
21Халкъо ЮшаІе элира: «ХІан-хІа, оха Везачу Элана Іамал йийр ю».
22ЮшаІа элира нахе: «Шу массо а теш ву, Веза Эла Цунна Іамал ян шайна хаьржина хиларх».
Цара элира: «Ву! Тхох массо а теш ву!»
23«Делахь, шайн хІинца болу хийра деланаш дІа а тасий, шайн дегнаш Везачу Элана, исраилхойн Далла, тІедерзаде», – элира ЮшаІа.
24Халкъо элира ЮшаІе: «Тхайн Везачу Далла Іамал а йийр ю, Цуьнга ла а дугІур ду оха».
25Цу дийнахь Шехемехь халкъаца барт а бина, дан дезарг цунна тІедиллира ЮшаІа.
26Дала тІедиллинарг яздинчу тептар тІе и дерриг а дІаяздира ЮшаІа. Юха боккха тІулг, схьа а эцна, Везачу Элан цІенна уллохь лаьттачу ножана кІел охьабиллира цо.
27Дерриг а халкъе ЮшаІа элира: «ХІара тІулг вайн теш хир бу. Везачу Эло вайга аьлла дерриг а дешнаш кхунна хезна. Шуна дуьхьал а теш хуьлда и тІулг, шайн Далла хьалха шуьга харцдерг ца дийцийта».
28Юха халкъ дІадахийтира ЮшаІа. Массо а шен-шен цІа, шен декъа тІе, дІавахара.
ЮшаІ а, ЭлиІазар а кхалхар
29Цул тІаьхьа Везачу Элан ялхо, Нунин кІант ЮшаІ, кхелхира. Цуьнан бІе итт шо дара.
30Шен лаьттан декъа тІехь, ГаІаш-ломана къилбаседехьа болчу Эпрайман лам тІехь лаьттачу Тамнат-Серахь цІе йолчу гІалахь, дІавоьллира иза.
31Исраилан халкъо ЮшаІ дийна волчу хенахь Везачу Элана Іамал йора. ЮшаІ кхелхича, цул тІаьхьа бисина, Везачу Эло исраилхошна дина дика гІуллакхаш гина болу къаной болчу хенахь а йора цара Везачу Элана Іамал.
32Шехемехь дІайоьхкира исраилхоша Мисар-махкара схьаеана Юсупан даьІахкаш. Уьш дІайоьхкина аре Шехеман да волчу Хьамуран кІенташкара Якъуба эцна яра, бІе дато ахча а делла. Юсупан кІенташна кхаьчна дара и лаьттан дакъа.
33АхІаронан кІант ЭлиІазар а кхелхира. Цуьнан кІантана Пайнехьасана Эпраман лам тІехь беллачу гу тІехь дІавоьллира иза.
Куьйгалхой
Мехкан куьйгалхой
Дешхьалхе
Мехкан куьйгалхой цІе йолу тептар Исраилан халкъан историх долчу дийцарех дуьзна ду. Исраил-махкахь Іедал доцуш хиллачу заманах лаьцна ду и дийцарш: халкъ КанаІан-махкана чудогІучу хенахь дуьйна, пачхьалкх дІахІутту хан тІекхаччалц. «Мехкан куьйгалхой» цІе йолчу турпалхойх лаьцна ду и дийцарш. Дукха хьолахь тІеман хьаькамаш бара и мехкан куьйгалхой. Уггар гІарабевллачарах цхьаъ Шамшон вара. Цуьнан гІуллакхаш дІаяздина ду 13-чу коьрта тІера дуьйна, 16-чу коьртана тІекхаччалц.
Цу тептаран коьрта хьехам иштта бу: Исраилан халкъан кІелхьардалар Далла тешаме хиларца доьзна ду. Ткъа массо а хенахь тешам боцуш хиларо бохамна тІедугІу иза. Цул сов, кхин цхьа хьехам а бу цу тептар тІехь: халкъ Далла тешаме а ца хилла, бохам баьлча, Дела даим кийча хилла Шен халкъ кІелхьардаккха, иза, дохко а даьлла, Шена тІе юхадирзича.
1
ЯхІуда канаІанхошца тІом бо
1ЮшаІ кху дуьнен чуьра дІаваьллачул тІаьхьа, Исраилан халкъо Везачу Эле хаттар дира: «Тхуна хьалхаваьлла мила ваха веза канаІанхошца тІом бан?» – аьлла.
2Везачу Эло царна жоп делира: «ЯхІудан тайпанах берш гІур бу. Аса хІара мохк церан кара дІабелла».
3Шайн вежарий болчу ШимІин тайпане гІо дийхира ЯхІудан тайпано: «Тхан вежарий! Кхаж баларна, вайна хІоранна а латтанаш билгалдаьхна ду. Аша тхуна и латтанаш схьадаха а, цу тІехь Іаш болчу канаІанхошца тІом бан а гІо дахь, оха а шуна гІо дийр ду шун латтанаш схьадаха». Иштта ШимІин тайпа а,
4ЯхІудан тайпа а цхьаьна тІамца тІедахара цига. Везачу Эло царна гІо дира канаІанхой а, перезахой а эшо. Безакх олучу гІалахь итт эзар стаг вийра цара.
5Безакхехь дуьхь-дуьхьал кхийтира уьш Адани-Безакхца, цигахь канаІанхой а, перезахой а эшийра цара.
6Адани-Безакх ведда кІелхьарвала гІоьртира, амма кхара, цунна тІаьхьа а бевдда, иза схьа а лаьцна, цуьнан куьйгийн а, когийн а нана-пІелгаш дехира.
7Адани-Безакха элира: «Аса кхузткъе итт паччахьан куьйган а, когийн а нана-пІелгаш дІахедийна, цара сан шуьнна гонахара цуьргаш лехьийна. ХІинца Дала соьца а и гІиллакх хІоттийна». Адани-Безакх Ярушалайме дІавигна, циггахь цуьнан кхалхар а хилла.
ЯхІуд-тайпано Ярушалайм а, Хьеврон а эшайо
8ЯхІудан тІаьхьено Ярушалайм-гІалина дуьхьал тІом бира, иза схьа а яьккхира. Шайн таррашца цара адамаш дайира, ткъа гІала ягийра.
9Цул тІаьхьа уьш лаьмнашкахь а, НегІаб олучу яьссачу арахь а, малхбузехьа болчу гунаш тІехь а бехаш болчу канаІанхошца тІом бан бахара.
10ЯхІудан тІаьхье Хьевронехь Іаш болчу канаІанхошца тІом бан яхара (хьалха Хьеврон-гІалин цІе Кхиръят-АрбаІ хилла). Цигахь цо Шешай а, Ахьиман а, Талмай а эшийра.
Дибар-гІала эшор
(ЮшаІ 15:13-19)
11Цигара бевлча, яхІудхой Дибар-гІалин бахархошна тІелата бахара (Дибар-гІалин цІе хьалха Кхиръят-Сапар хилла).
12Килаба элира: «Кхиръят-Сапар эша а йина, иза караерзийначуьнга сайн йоІ Іахисат маре дІалур ю аса».
13Килабан вешин Кхеназан кІанта Іотниала и гІала схьаяьккхира. ТІаккха Килаба цуьнга шен йоІ Іахисат маре дІаелира.
14Іотниал волчу а яхана, иза тешийра цо, шен дега Килабе латта деха деза аьлла
[1]. Шен йоІ вир тІера охьайоьссича, Килаба цуьнга хаьттира: «Хьуна хІун оьшу?»
15Іахисата цуьнга элира: «Декъалъе со. Яьсса НегІаб-аре ахьа суна елла, хІинца цхьадолу хин хьостанаш а ло суна». Килаба цуьнан дехар кхочушдира: лакхара а, лахара а хин хьостанаш дІаделира цо цунна.
Кхиболу тІемаш
16Мусан стунда волчу кхенахочун Итаран тІаьхье, яхІудхошца хурма-диттийн гІалара
[2] дІа а яхана, ЯхІуд-мехкан яьссачу аренга цигахь бехаш болчу нахана юкъахь Іен дІаяхара. И меттиг яра Іарод-гІалина генахь йоццуш.
17ЯхІудхой шимІахошца цхьаьна Цепат-гІалахь бехаш болчу канаІанхошна тІелетира, ерриг гІала йоха а еш. Цундела тиллина цу гІалин цІе Хьорма аьлла (иза «йохар» бохург ду).
18ЯхІудхоша иштта Іази-гІала а, Ашкхилун а, Іекхран а царна гонах долчу латтанашца цхьаьна схьаехира.
19Веза Эла ЯхІуд-тайпанехьа вара, цундела цуьнга лаьмнаш а схьадахаделира, амма шерачу аренгахь болу бахархой цуьнга къар ца лора, хІунда аьлча цаьргахь аьчка гІудалкхаш яра.
20Мусас ма-аллара, Килабе Хьеврон дІаелира, ткъа цо Іаьнакхан кхо кІант цигара лаьллина дІавахийтира.
21Амма бен-яманхошка Ярушалаймера явсайхой дІа ца лахкабелира. Уьш хІинца а Ярушалаймехь Бен-Яманан тІаьхьенна юкъахь бехаш бу.
Юсупан тІаьхьено Бетал-гІала эшор
22Юсупан тІаьхье Бетал-гІалина тІелетира. Веза Эла цаьрца вара.
23Юсупан тІаьхьено нах бахийтира, Бетал-гІалина таллам бе аьлла (хьалха цу гІалин цІе Луз хилла).
24Тергам беш болчарна, цу гІалара ара а ваьлла, схьавогІуш цхьа стаг гира. Цара цуьнга элира: «ГІалина чувоьдуш йолу меттиг схьагайта тхуна. Оха цхьана а тайпана бохам бийр бац хьуна».
25Цо царна гІалина чу муха ваха веза гайтира. Юсупан тІаьхьенах болчара цу гІалара бахархой, шайн тарраш детташ, байира. Ткъа и стаг а, цуьнан доьзал а маьрша дІабахийтира.
26Иза, хьетахойн латта долчу дІа а вахана, ваха хиира. Цо кхоьллина ю Луз цІе йолу гІала. И цІе хІинца а йоккхуш ю.
Махкара ара ца дахаделла къаьмнаш
27Цхьаболу канаІанхой Байт-Шан, ТаІнак, Дор, ИбалІам, МагІидда олучу гІаланашкахь Іаш бара. Маннашан тІаьхьенах болчаьрга уьш цигара ара ца бахабелира. КанаІанхой цигахь баха бисира.
28Исраилан халкъ, са чу а деана, дІахІоьттича, цара канаІанхошка шайна белхаш байтира. Цара уьш дІа а ца лаьхкира.
29Эпрайман тайпанан а ницкъ ца кхечира ГІазарахь бехаш болу канаІанхой цу лаьтта тІера дІабаха. Эпрайман тІаьхьенца цхьаьна уьш цигахь баха бисира.
30Забулан нехан а ницкъ ца кхечира Кхитрунахь а, НахІлалахь а Іаш болу канаІанхой дІабахийта. Шайн латтанаш тІера дІа а ца бахабелла, Забулан тІаьхье йолчохь бехаш бара уьш, шаьш, кхузахь болх бе аьлла, дІахІиттийнехь а.
31Ашарарчу халкъо а дІа ца лаьхкира Іакхора а, ЦІаданера а, Ахьалабара а, Ахзибара а, Хьелбара а, Апикхара а, Рахьубара а бахархой.
32Ашаран некъий цу махкара болчу канаІанхошца бехаш Іаш бара, хІунда аьлча уьш цаьрга цигара дІа ца лахкабелира.
33Напталан наха а ца лаьхкира дІа Байт-Шамашера а, Байт-Іанатара а бахархой. Уьш царна юкъахь баха хевшира, цаьрга шайна хьалхара болх а бойтуш.
34Эмархоша Данан тайпанан нах лаьмнашка баха ховшийтира. Цара уьш шерачу аренга охьабовла ца буьтура.
35Эмархоша сацам бира Хьерас-лам тІе баха ховша – Айлонехь а, ШаІалбанахь а. Амма тІаьхьо Юсупан тІаьхье чІагІъелла дІахІоьттича, цара эмархошка а шайна болх бойтура.
36Эмархойн лаьттан доза Акхрабайм цІе йолчу ламанан Іинна тІера СилаІана тІекхаччалц Іуьллуш дара.
2
Везачу Элан Малик Бухимехь
1Галгалара Бухиме а деана, Везачу Элан Малико элира: «Мисар-махкара ара а даьхна, Айса шун дайшна ваІда динчу лаьтта тІе схьадалийна Аса шу. Цу хенахь Аса элира: „Айса шуьца бина болу барт Аса цкъа а бохор бац.
2Ткъа шун а, кху лаьтта тІехь Іаш болчу нахаца барт а хилла, Іан йиш яц. Аша церан сагІа доккхуш йолу меттигаш хІаллакьян еза“. Амма аша Сан дешнашка ла ца дуьйгІира. ХІунда дина аша иза?
3Ткъа хІинца Аса шуьга боху: „Аса и нах шун лаьтта тІера дІалохкур бац. Уьш шуна мостагІий хилла дІахІуьттур бу, ткъа церан харцделанаш шуна гур хилла дІахІуьттур бу“».
4Везачу Элан Малико шайга аьлла долу дешнаш дІахезча, Исраилан халкъ доьлхуш дІахІоьттира.
5Цундела ю цу меттиган цІе Бухим (иза «доьлхурш» бохург ду). Цигахь цара Везачу Элана сагІанаш дехира.
ЮшаІ кхелхинчул тІаьхьа хилларг
6ЮшаІа исраилхой дІасабахийтира. ХІора исраилхо шен-шен доьзалан латта доладаккха дІавахара.
7ЮшаІ дийна мел ву, Везачу Элана гІуллакх деш схьадеара Исраилан халкъ. ЮшаІ кхелхинчул тІаьхьа а, Везачу Эло Исраилан халкъан дуьхьа динарг гина болу къаной коьртехь болчу хенахь а Цунна гІуллакх деш схьабаьхкира уьш.
8Везачу Элан лай волу Нунин кІант ЮшаІ дІакхелхира шен бІе итт шо долчу хенахь.
9Исраилан халкъо иза шен лаьтта тІехь Тамнат-Хьарасехь дІавоьллира. Иза яра Эпрайман лаьмнаш долчохь болчу ГаІаш-ломана къилбаседехьара йолу меттиг.
10И массо а тІаьхье дІаяьлча, царах схьабевлла нах тІекхиира. Царна Веза Эла а ца вевзара я Исраилан халкъана Цо дина долу гІуллакх а ца хаьара.
Исраилан халкъ Везачу Элана Іибадат дечуьра сацар
11ТІаккха Везачу Элана зуламе хеташ долу хІуманаш шайгара дуьйлуьйтура исраилхоша, БаІал-деланашна Іамал а еш.
12Исраилан халкъо Везачу Элана, шайн дай Мисар-махкара арабаьхначу Далла, букъ берзийра. Уьш шайна гонах долчу халкъийн харцделанашна гІуллакх дан буьйлабелира. Цара Веза Эла шайна чІогІа оьгІазвахийтира.
13Исраилан халкъ, Везачу Элана тІаьхьара дІа а даьлла, БаІал а, Іаштарт а цІераш йолчу харцделанашна тІаьхьахІиттира.
14Веза Эла Исраилан халкъана чІогІа оьгІазвахана вара. Цундела Цо уьш талорхойн кара дІабелира, церан мостагІашка уьш эша а байтира. Цундела Исраилан халкъ мостагІашна дуьхьал ца латтаделира.
15Исраилан халкъо миччахь тІом бича а, иза эшна хуьлура, хІунда аьлча, Ша ма-аллара, Веза Эла царна дуьхьал вара. Цундела Исраилан халкъ чІогІа балехь дара.
16Везачу Эло царна мехкан куьйгалхой хоржура. Цара уьш талораш деш лелаш болчарах ларбора.
17Амма халкъо цаьрга а ла ца дугІура. Кхечу деланашна тІе а дирзина, царна корта а бетташ, лелара Исраилан халкъ. Шайн дайша Везачу Эло бохург а деш, цара дІакхехьначу некъа тІера сихха дІадаьллера адам.
18Юх-юха а Везачу Эло царна мехкан куьйгалхо воуьйтура. Иза Ша вара цу куьйгалхошца, цаьргахула халкъ кІелхьара а доккхура Везачу Эло. Царна ницкъ беш, церан узарш хазарна, къинхетам бора Везачу Эло царах.
19Амма мехкан куьйгалхо кхелхина воллушехь, халкъ юха а шайн дайша чул а чІогІа къинош лето долалора, харцделанашна корта а бетташ. Исраилан халкъ, чІогІа юхахьадаьлла, шаьш дІахьош болчу харцнекъана тІера дала лууш дацара.
20Веза Эла чІогІа оьгІазвахара Исраилан халкъана. Цо элира: «И халкъ, Аса шайн дайшца бина болу барт бохош, схьадогІуш ду, цо Соьга ла ца дугІу.
21ЮшаІ веллачул тІаьхьа цо кхузахь тІаьхьадитина кхидолу къаьмнаш хІинцачул тІаьхьа дІакъехкор дац Ас, исраилхошна некъ боккхуш.
22Исраилан халкъ зерхьама, Аса и къаьмнаш шаьш долчохь дуьтур ду. Со хьожур ву Везачу Эло шайна гайтинчу некъа тІехула дІадаха и къам доьналла долуш дуйла, шайн дай ма-хиллара».
23Везачу Эло и къаьмнаш шаьш долчохь дитира, дІа ца лохкуш, ЮшаІан кара а ца дахийтира.
3
Лаьтта тІехь дисина къаьмнаш
1Цхьадолу къаьмнаш цу лаьтта тІехь а дитина, цкъа а канаІанхойн махкахь тІом база болу исраилхой зен лууш хилла Веза Эла.
2Цо иштта динера, Исраилан халкъан тІаьхьенах тІом база болчарна тІеман гІуллакх карадерзийтархьама.
3Везачу Эло цу лаьтта тІехь дитинчу къаьмнийн цІераш хІорш ю: пІелаштамхойн пхеа гІалин волу пхи куьйгалхо а, массо а канаІанхой а, цІаданхой а, Ливанун-лаьмнашкахь БаІал-Хьермон-лам болчуьра дуьйна Хьаматан лаьмнийн дехьадовларан меттигна тІекхаччалц бехаш болу хьаьвихой а.
4И къаьмнаш дитина хилла цаьргахула исраилхой зерхьама, цара Везачу Эло Мусагахула шайна тІедиллинарг кхочушдойла хьожуш.
5Иштта исраилхой бехаш Іаш хилла канаІанхошний, хьетахошний, эмархошний, перезахошний, хьаьвихошний, явсайхошний юкъахь.
6Церан зудабераш шайна маре а далош, шайн зудабераш церан кІенташка маре дІа а дохуьйтуш, церан деланашна гІуллакх а деш, Іаш хилла уьш.
Мехкан хьалхара куьйгалхо волу Іотниал
7Везачу Элана зуламе хеташ долу хІуманаш шайгара дуьйлуьйтура исраилхоша. Шайн Веза Дела виц а вина, БаІал а, Іаштарт а цІераш йолчу харцделанашна Іибадат дора цара.
8Веза Эла оьгІазвахара Исраилан халкъана. Цундела Цо иза Арам-махкарчу паччахьан Кушан-Рашхьатайман кара дІаделира. БархІ шарахь Іийра Исраилан халкъ Кушан-Рашхьатайман куьйга кІелахь.
9ТІаккха Исраилан халкъ Везачу Эле орца дохуш дІахІоьттира. Цундела Везачу Эло Килабан жимах волчу вешин Кхеназан кІант Іотниал вахийтира цига. Цо исраилхой кІелхьара а бехира.
10Везачу Элан Са охьадоьссинера Іотниалана тІе, иза Исраилан мехкан куьйгалхо хилла дІахІоьттира. Иза тІом бан аравелира. Ткъа Везачу Эло цуьнан кара Араман
[3] паччахь волу Кушан-Рашхьатайман дІавелира, цундела Іотниала цунна тІехь толам а баьккхира.
11Шовзткъа шарахь машар лаьттира цу лаьтта тІехь. Цул тІаьхьа Кхеназан кІант Іотниал кхелхира.
Мехкан куьйгалхо волу АхІуд
12Исраилхой юха а Везачу Элана зуламе хеташ долу гІуллакхаш лело буьйлабелира. Цундела Везачу Эло муабахойн паччахь волчу ІегІлонна
[4] Исраилан халкъана дуьхьалхІотта ницкъ белира.
13Цо, Іамалекхахой а, Іамминхой а ша волчу схьа а гулбина, цаьрца цхьаьна исраилхой эшийра, хурма-диттийн гІала кара а ерзош.
14Муабахойн паччахь волчу ІегІлонан куьйга кІелахь хилира исраилхой берхІитта шарахь.
15Халкъо юха а Везачу Эле, мохь бетташ, орца дехира. Ткъа Везачу Эло Бен-Яманан тайпанах волчу Герин кІант АхІуд вахийтира Исраилан халкъ кІелхьардаккха. Иза ша гезолг вара. Исраилан халкъо АхІуд вахийтира муабахойн паччахь волчу ІегІлонна совгІаташ эцна.
16Цо шена, цхьа дол еха а йолуш, шинна а агІор ира а йолуш, шаьлта кечйинера. И шаьлта цо шен бедаршна бухахь аьтту хаьн тІехь дІайихкинера.
17АхІуд, совгІаташ а эцна, муабахойн паччахь волчу вахара. ІегІлон ша чІогІа зоьртала стаг вара.
18СовгІаташ дІаделлачул тІаьхьа, АхІуда уьш схьадахьаш шеца баьхкина болу нах дІабахийтира.
19Галгалахь лаьтташ болчу тІулган цІушна уллохула дІавоьдуш волчуьра юха а вирзина, цо паччахье элира: «Паччахь, сан хьоьга къайлаха ала дезаш хІума ду».
«ЛадогІалаш! ДІате!» – элира паччахьо. Цунна гІуллакх деш болу массо а нах арабевлира.
20АхІуд паччахь волчу чувахара. ІегІлон шийлачу лакхарчу цІа чохь Іаш вара. АхІуда цуьнга элира: «Делера дош ду сан хьоьга дІаала дезаш». Паччахь шен гІанта тІера хьалагІаьттира.
21АхІуда аьтту хаьн тІехь кхозуш йолу шаьлта, аьрру куьйгаца схьа а яьккхина, паччахьан гайх чекхъяьккхира.
22Шаьлта, ираллина тІаьххье мукъ а хьуллуш, кІорга чуяхнера. Паччахьан гай чохь йолчу махьарша шаьлтанан мукъ къайлабаьккхинера. Цундела АхІуда шаьлта ша йолччохь йитира. Чов йинчу меттехула чуьйраш араевлира.
23АхІуд ученехула аравелира, шена тІаьхьара лакхарчу чоьнан неІарш дІа а къовлуш.
24Иза араваьллачул тІаьхьа, ІегІлонан ялхой схьабаьхкира. НеІ дІакъевлина шайна гича, цара элира: «Шен гІуллакх дан сецна хир ву иза шийлачу цІа чохь».
25Ялхой собардеш дуккха а Іийра, амма лакхарчу цІийнан неІ цхьаммо а схьа ца йиллира. ДогІа схьа а эцна, неІ схьайиллира цара. Лаьттахь велла Іуьллуш волу шайн олахо гира царна.
26Ялхой паччахь араваларе хьоьжуш лаьттинчу юкъана АхІуд къайлавелира. ЦІушна уллохула тІех а ваьлла, иза СаІирахь кІелхьарвелира.
27Цига схьа а веана, Эпрайман лаьмнашкахь коьман маІа лекхира АхІуда. Цу маІан аз шайна хезча, Исраилан халкъ схьагулделира. АхІуд хьалхаваьлла а волуш, уьш лаьмнаш тІера охьабиссира.
28АхІуда цаьрга элира: «Суна тІаьхьахІитта! Везачу Эло шун мостагІий болу муабахой эшо ницкъ белла шуна». Халкъ АхІудана тІаьхьахІоьттира. Цуьнца цхьаьна цара Йордан-хи тІехула муабахойн махка дехьаволийла схьалецира, цхьа а стаг дехьа а ца волуьйтуш.
29Цара итт эзар нуьцкъала, тоьллачу дегІахь волу муабахо вийра, цхьа а кІелхьара ца волуьйтуш.
30Иштта цу дийнахь исраилхоша шайн караберзийра муабахой. Дезткъа шарахь машар лаьттира цу лаьтта тІехь.
Мехкан куьйгалхо волу Шамгар
31Цул тІаьхьа кхин а цхьана стага кІелхьардаьккхира Исраилан халкъ. Иза вара Іанатин кІант Шамгар. Цо стерчашна тухуш йолчу гІожаца ялх бІе пІелаштамхо вийра.
4
Мехкан куьйгалхо йолу Дебира
1АхІуд веллачул тІаьхьа а исраилхой юха а Везачу Элана зуламе хеташ долу гІуллакхаш лело буьйлабелира.
2ТІаккха Везачу Эло канаІанхойн паччахьна Ябинна кара схьаделира Исраилан халкъ. Ябин Хьацорахь паччахьалла деш вара. Цуьнан тІеман куьйгалхо вара Хьаршат-Гойимахь вехаш волу Сисра.
3Сисрин эчигах йина исс бІе гІудалкх яра. Цо ткъа шарахь чІогІа хьийзийра Исраилан халкъ. Цундела исраилхой юха а Везачу Эле, мохь бетташ, орца даха буьйлабелира.
4Цу заманчохь Исраилан мехкан куьйгалхо яра шеца пайхамаралла долуш йолу Дебира. Иза Лапдатин зуда яра.
5Иза Дебирин хурмин диттана кІелахь охьахуура. И дитт Раминий, Бетал-гІалиний юккъехь, Эпрайман лаьмнашкахь лаьтташ дара. Дебира йолчу исраилхой богІура цуьнга шайна юкъахь кхел яйта.
6Дебирас, Наптал-махкарчу Кхедашара Аби-НуІаман кІант Баракх ша йолчу схьа а кхайкхина, цуьнга элира: «Исраилан халкъан Везачу Дала хьуна тІедуьллу: „Ваха а гІой, Напталинний, Забуланний тІаьхьенах волу итт эзар стаг вовшах а тохий, уьш Табур-лам тІе дІабига.
7Ткъа Аса Къишун-хи йисте Ябинан эскаран куьйгалхо волу Сисра а, цуьнан гІудалкхаш а, эскар а, цига дІа а далийна, хьан кара дІалур ду“».
8Баракха Дебирига элира: «Хьо соьца ягІахь, со цига гІур ву, ца ягІахь, гІур вац».
9Дебирас цуьнга элира: «Со-м йогІур ю хьоьца, амма хаалахь: Сисра эшийначул тІаьхьа халкъо сий деш верг хьо хир вац хьуна. Везачу Эло зудчуьнга эшавойтур ву Сисра». Дебира Баракхца Кхедаш-гІала дІаяхара.
10Баракха Забулан а, Напталан а тІаьхьенах болу нах Кхедаше схьакхайкхира. Итт эзар стаг тІаьхьахІоьттира цунна. Дебира а яхара цуьнца.
11Цигахь, Хьебар цІе а йолуш, кхенахойх волу цхьа стаг вара. Иза шен халкъах дІакъаьстинера. (Кхенахой Муса-пайхамаран стунваша волчу Хьабабан тІаьхьенах бу). Хьабаба шен четар Кхедашана уллохь йолчу ЦаІнаним цІе йолчу меттехь ножан хьунна уллохь дІахІоттийнера.
12Сисрина хиира, Аби-НуІаман кІант Баракх Табур цІе йолчу лам тІе ваьллийла.
13Шен эчигах йина йолу исс бІе гІудалкх схьа а ялийна, шен халкъ а схьа а кхайкхина, уьш Хьаршат-Гойимара Къишун-хи долчу дІахьажийра цо.
14Дебирас Баракхе элира: «Тахана Везачу Эло Сисра эшо ницкъ лур бу хьуна. Вало, Веза Эла хьуна хьалхаваьлла хир ву». Баракх, шеца итт эзар стаг а волуш, Табур-лам тІера охьавоьссира.
15Баракха туьраца беш болчу тІамехь Сисра а, цуьнан гІудалкхаш тІехь болу нах а бохийна хьовзийра Везачу Эло. Царна ца хаьара, шаьш хІун дан деза. Ткъа Сисра, гІудалкха тІера охьа а воьссина, гІаш ведда дІавахара.
16Сисрин гІудалкхашна а, эскарна а тІаьхьавелира Баракх. Цара уьш Хьаршат-Гойиме кхаччалц, лаьхкина, дІабигира, дийна цхьа а стаг ца вуьтуш.
17Сисра Хьебаран зудчун ЯІалан четар долчу ведда схьавеара. Хьебар ша кхенахо вара, ткъа цуьнан цІа хьацорхойн Ябин-паччахьца бертахь Іаш дара.
18ЯІал Сисрина дуьхьал араелира. Цо цуьнга элира: «Чувола со йолчу, сан эла. Кхера а ца кхоьруш, чоьхьавала». Сисра цуьнан четар чу велира. ЯІала цунна тІе шаршу тесира.
19Сисрас цуьнга элира: «Со чІогІа хьагвелла. Суна жимма хи лохьа». ЯІала, шура чохь йолу пІаьлдиг схьа а баьстина, цуьнга шура а малийтина, цунна юха а тІе хІума тесира.
20Сисрас ЯІале элира: «Четарна чувогІийла долчу дІа а хІоттий, цхьаммо хьайга: „Кхузахь цхьа а стаг вуй?“ – аьлла, хаттар дахь, „Вац“ – алий, жоп лолахь».
21ЧІогІа кІадвелла волчу Сисрина наб кхийтира. ЯІал, четар чІагІдеш тухуш йолу дечиган хьостам а, варзап а схьа а эцна, меллаша цунна тІе яхара. Сисра лаьттах дІа а тухуш, лергъагІонна тІе варзап а тоьхна, дечиган хьостам чекхбаьккхира цо. Иза велира.
22Сисра лоьхуш лелаш волу Баракх ЯІалан четарна тІе кхечира. Цунна дуьхьал ара а яьлла, ЯІала элира: «Чувола, аса гойтур ву хьуна ахьа лоьхуш верг». Баракх чоьхьаваьлча, цунна гира, лергъагІонах боллуш хьокха а болуш, велла Іуьллуш волу Сисра.
23Цу дийнахь Везачу Эло Исраилан халкъана хьалхахь эшийра канаІанхойн паччахь волу Ябин.
24Исраилан халкъ де дийне мел дели а ницкъ алсамболуш лаьтташ дара, цара Ябин хІаллаквина дІаваккхалц.
5
Дебирин назма
1Сисра вийначу дийнахь Дебирассий, Аби-НуІаман кІанта Баракхий хІара назма элира:
2«Исраилхойн баьччанаш хьалхабевлла арабовларна а,
халкъ лараме хьалагІаттарна а,
хаставе Веза Эла!
3ЛадогІалаш, паччахьаш!
Тергаме хилалаш, хьалдолу нах!
Хьуна дІаолу аса хІара назма, ва Веза Эла.
Исраилан халкъан Везачу Далла хастам а бо ас.
4Веза Эла, Хьо, СеІирера ара а ваьлла,
Эдоман аренгахула схьавогІучу хенахь,
латта дегош дара,
стигалш тІадамаш ледош яра,
мархаш догІа Іенош яра.
5Лаьмнаш дегош дара Везачу Элана хьалхахь,
ур-атталла хІара Синай-лам а бегабора
Исраилан халкъан Везачу Далла хьалха.
6Іанатин кІант Шамгар паччахьалла деш волчу хенахь а,
ЯІалан заманашкахь а
некъахой шайн эмкалийн ковранашца юьстахчу некъашкахула лелара,
ткъа некъаш даьсса дара.
7Исраилан махкахь йолчу ярташкахь кхин ца Іийра,
со, Дебира, гІатталц, ца Іийра цигахь нах,
Исраилан халкъан нана со хилла дІахІотталц.
8Уьш керлачу деланашна тІаьхьахІиттича,
гІалин кевнна улло тІом беана схьакхечира.
Шовзткъа эзар стаг шена юкъахь а волуш долчу Исраилан эскарехь
я турс а, я гоьмукъ а ца карийра.
9Исраилан мехкан куьйгалхой, сан дог шуьца ду.
Шен даго ма-хьоьхху, халкъана юкъара хьалагІевттинчаьрца ду.
Хастам хуьлийла Везачу Элана!
10КІайн варраш тІехь дІадоьлхурш а,
нуьйра тІехь хиъна Іийраш а,
гІаш дІадоьлхурш а,
ойла елаш Везачу Эло диначун!
11Руьйтанахь бежанаш схьагуллучохь хезаш ду адамийн аьзнаш.
Цигахь Везачу Элан нийсачу толамашна хастам беш бу,
Исраилан махкара Цуьнан халкъо баьккхинчу толамашна:
Хьала а гІаьттина, Везачу Элан халкъ гІалин кевнашна тІедахара.
12ХьалагІатта, Дебира, хьалагІатта!
Хьайн назма дІаала!
ХьалагІатта, Аби-НуІаман кІант Баракх,
шайна йийсар динарш схьалеца!
13ТІаккха халкъ Сарид-юьрта охьадоьссира, куьйгалхошна дуьхьал.
Везачу Элан халкъ соьца цхьаьна майрачарна дуьхьалделира.
14Іамалекхахь орамаш хилларш Эпрайм-махкара схьабогІура,
ва Бен-Яманан тайпа, хьоьца болу нах хьуна тІаьхьа хІиттина.
Макир волчуьра схьабогІура куьйгалхой,
Забулан тІаьхьенан хьаькамаш а схьабаьхкина.
15Иссарханан элий а Дебирица бара,
Иссарханан тайпа иштта Баракхца дара.
Цунна тІаьхьа тогІи чу араделира иза.
Раабанан тайпанна юкъахь
доккха дар-дацар дара лаьтташ.
16ХІунда Іа хьо гІотанашна юкъахь хиъна,
бажа Іоьхуш ла а доьгІуш?
Раабанан тІаьхьенна юккъе
даккхий дар-дацарш ма деана.
17ГалІадара халкъ Йордан-хил дехьа дисира.
Ткъа Данан тайпа хІунда дисира хинкеманашца?
Ашаран тайпа хІордан йистехь дисира,
йисте догІийла йолчохь.
18Амма Забулан а, Напталан а халкъаша,
шайн дахар ца кхоош, лаьмнашкахь тІом бира.
19Паччахьаш вовшахлата схьабаьхкира,
канаІанхойн паччахьаша тІом бира.
ТаІнакахь, МагІиддан хиш долчохь, и хилла,
амма дато хІонс ца кхечира царна цигара.
20Стигалара седарчий а дара вовшахлеташ.
Уьш шайн некъашкахь Сисрица тІом беш дара.
21Къишун-хино дІабаьхьира уьш.
Чехка доьдуш долу хи ма ду иза.
Сан са, нуьцкъала хьалхадалий, дІагІо!
22ТІаккха Сисрин говрийн бергаш схьайогІуш яра,
цара ден татанаш схьахезаш дара.
23„НеІалт хуьлда Мераз-гІалина, –
элира Везачу Элан Малико, –
Билггал неІалт хуьлда цуьнан бахархошна,
цара Везачу Элана гІо ца дарна,
шайн майрачу тІемалошца цхьаьна“.
24Декъала хуьлда кхенахо волчу Хьебаран зуда ЯІал!
Четарш чохь бехаш болчу зударшна юкъахь декъала хуьлда иза!
25Сисрас мала хи дехча,
цо цунна шура елира.
Элашна хьалхахь лелош болчу кеда чуьра схьа а йоьттина,
мустъелла шура елира.
26Шен четар чуьра ара а яьлла,
хьокха схьа а эцна,
аьтту куьйга варзап схьаийцира цо.
И хьокха Сисрин лергъагІонах чекхбаьккхира цо.
27Цуьнан когаш тІе а тевжина,
иза циггахь воьжна Іуьллуш вара.
Цуьнан когаш тІе таьІІинчохь
валар а хилира цуьнан.
28Корах арахьоьжуш яра Сисрин нана.
Цо елхарца хаьттира: „Сан кІентан гІудалкх хье хІунда елла?
ХІунда ца хеза цуьнан говрийн бергийн тата?“
29Хьекъал долуш болчу цуьнан ялхоша жоп лора цунна,
цо ша-шена ма-даллара:
30„Схьахетарехь, уьш, хІонс а карийна, шайна юкъахь иза йоькъуш хир бу.
ТІемалоша хІораммо а шайна цхьаъ я ши йоІ схьаоьцуш хир ю.
ХІонс юкъара бес-бесара бедарш Сисрас шена схьахоржу.
ХІонс юкъара бес-бесара юьйцина цхьа бедар а,
бес-бесара тир яьккхина ши бедар а хІонс яьккхинчун коча уллу“.
31Иштта хІаллакьхуьлийла Хьан берриг а мостагІий, Веза Эла!
Ткъа Хьо везаш берш, шен нуьцкъаллица схьакхетта богІуш болу малх санна, ницкъ болуш хуьлийла!»
Шовзткъа шарахь лаьтта тІехь машар лаьттира.
6
Мехкан куьйгалхо волу ГадІан
1Исраилан халкъ юха а Везачу Элана зуламе хеташ долу гІуллакхаш лело доладелира. Цундела Везачу Эло уьш ворхІ шарна маданхойн кара дІабелира.
2Исраилхошца чІогІа къиза бара маданхой. Шаьш маданхойн баланах кІелхьардаха, исраилхоша лаьмнаш юккъехь къайлах йолу меттигаш а, хьехаш а, чІагІйина меттигаш а лехира шайна.
3ХІоразза а исраилхоша хІума дІайийча, маданхой а, Іамалекхахой а, иштта малхбалехьа Іаш долу къаьмнаш а, схьа а догІий, царна тІелетара.
4Церан четарш Исраилан лаьтта тІехь лаьтташ дара, цара дІайийна мел йолу хІума Іази-гІалина тІекхаччалц йолчу меттигашкахь хІаллакйора, исраилхошна я уьстагІ а, я сту а, я вир а ца юьтуш.
5Маданхоша, Исраилан лаьтта тІе а баьхкина, цигахь шайн четарш дІахІиттийра. Цара шайца шайн доьзалш а, шайн бежанаш а схьадалийнера. Уьш, цІоз санна, дукха бара, церан эмкалш а ягар ца яллал дукха яра. Цу лаьтта тІе а баьхкина, цара массо а хІума хІаллакдинера.
6ЧІогІа къийделира Исраилан халкъ маданхоша дина зенаш бахьанехь. Исраилан халкъо, мохь туххуш, Везачу Эле орца дехира.
7Исраилхоша шайна маданхоша дина зенаш бахьана долуш Везачу Эле гІо дехча,
8Везачу Эло уьш болчу пайхамар вахийтира. Исраилан халкъе пайхамаро элира: «Исраилан халкъан Везачу Дала шуьга боху:
„Мисар-махкара шу арадаьхнарг Со ву.
Лоллин цІа чуьра арадехира ас шу.
9Мисархойх шу паргІатдехира Ас,
кхузахь шуна ницкъ беш болчу массеран карара кІелхьардехира.
Шуна уллора уьш дІа а лаьхкина,
церан латта шуна дІаделира Аса.
10Ас шуьга элира: ‘Со ву шун Веза Дела. Іамал ма елаш шаьш Іаш долчу эмархойн лаьттара деланашна’. Амма аша ла ца дуьйгІира Сан озе“».
ГадІан куьйгалхо дІахІоттар
11Везачу Элан Малик деара ГадІан цІе йолу цхьа стаг волчу. Малик, схьа а деана, Іапру йолчохь лаьтташ долчу ножан дитта кІелахь охьахиира. И дитт, Абу-Іезаран тайпанах а волуш, Юаш цІе йолчу цхьана стеган дара. Юаш ГадІанан да вара. Цу хенахь ГадІан кемсийн мутт схьадоккхуш йолчу меттехь кІа цІандеш вара, иза маданхойх къайладаккхархьама.
12ГадІанна хьалха дІа а хІоьттина, Везачу Элан Малико цуьнга элира: «Веза Эла ву хьоьца, майра къонах!»
13ГадІана жоп делира: «Сан эла! Веза Эла вайца велахь, вайна оццул зенаш хІунда хилла? Вайн дайша схьадийцина долчу массо а инзаречу гІуллакхашна хІун хилла теша? Цара ца дуьйцура те, Везачу Эло шаьш Мисар-махкара арадаьхна бохуш?! Амма вай хІинца Везачу Эло дІа ма тесна. Цо вай маданхойн кара дІаделла».
14ТІаккха Везачу Эло, цуьнга дІа а вирзина, элира: «Оцу ницкъаца ваха а гІой, Исраилан халкъ маданхойх кІелхьардаккха. Аса вохуьйту хьо цига!»
15ГадІана жоп делира: «Хьалдолу Эла, муха доккхур дара те аса Исраилан халкъ кІелхьара? Маннашан тайпанна юкъахь сан доьзал уггар гІийла бу, ткъа со царна юкъахь уггар а жимах верг ву».
16Везачу Эло цуьнга элира: «Со хир ву хьоьца. Цхьа стаг бен воцуш санна, эшор бу ахьа маданхой».
17ТІаккха ГадІана Везачу Эле элира: «Хьо суна реза велахь, сан Веза Эла, суна билгало гайтахьа, соьга Вистхилларг Хьо вуйла хоуьйтуш.
18ДІа ма гІохьа, со схьаваллалц. Хьайна совгІат схьа а деана, иза Хьайна хьалха охьадилла пурба лохьа суна».
Цо жоп делира: «Хьо схьаваллалц, собардийр ду Ас».
19ГадІана, дІа а вахана, буьхьиг кхехкийра. Цхьа мазал дама а хьакхийна, совсозачу бедах хьокхамаш а дира цо. Жижиг тускар чу а диллина, цунах схьаяьлла чорпа кхаби чу а йоьттина, уьш Делан малик долчу ножан дитта кІел схьаеара цо.
20Делан малико ГадІане элира: «Жижиг а, хьокхамаш а хІокху тІулга тІе охьадахка, ткъа чорпа цу тІе охьайотта». ГадІана шега аьлларг кхочушдира.
21Маликан карахь Іаса яра. Цо цу Іасанан юьхьиг жижигах а, хьокхамех а дІаІоьттича, тІулгах цІе а яьлла, цу цІаро жижиг а, хьокхамаш а дІахьулдира. Ткъа Делан малик къайладелира.
22Иза Везачу Элан малик дуйла шена хиъча, ГадІана, кхеравелла, элира: «Ва Сан Хьалдолу Эла! Суна юьхь-дуьхьал гинарг Хьан Малик ма дара!»
23Амма Везачу Эло ГадІане элира: «Марша Іойла! Ма кхера! Хьо лийр вац!»
24ГадІана цига, Везачу Элана сагІа доккхуш йолчу метте, тІулгаш дехкира, цунна, «Везачу Элан Машар» аьлла, цІе а туьллуш. И тІулгаш хІинца а Абу-Іезаран доьзал бехачу Іапру цІе йолчу юьртахь лаьтташ ду.
ГадІана БаІална сагІа доккхуш йолу меттиг йохайо
25Цу буссехь Везачу Эло ГадІане элира: «Хьайн ден бежанашна юкъара шолгІа сту (ворхІ шо кхаьчна берг) схьа а эций, хьайн дас кечйина йолу БаІална сагІа доккху меттиг йохае. Иштта цунна уллохь лаьтташ болу Ашера-далла лерина болу дечиган бІогІам, хадабай, схьабаккха.
26Цул тІаьхьа лакхенгахь хьайн Везачу Далла лерина сагІа доккху меттиг кечъе. ШолгІа болу сту бен а бей, иза цу кечйинчу меттигехь, Ашерин диттах даьккхина долчу дечигах цІе а латаяй, багабе».
27ГадІана, шен ялхойх итт схьа а валийна, Везачу Эло шега аьлларг кхочушдира. Амма шен цІерачарна а, гІалин бахархошна а ша и хІума дийна делккъехь деш воллуш гарна кхоьруш волчу ГадІана иза буьйсанна дира.
28Іуьйранна самабевллачу гІалин бахархошна гира йохийна йолу БаІална лерина сагІа доккху меттиг а, цунна уллохь схьахадийна болу Ашерин бІогІам а. Царна иштта гира ГадІана кечйина йолу сагІа доккху меттиг а, цу тІехь сагІина багийна болу сту а.
29Цара вовшашка хоьттура: «Хьан дина иза?» Леррина талла а теллина, цхьаммо цаьрга элира: «Юашан кІант волчу ГадІана дина».
30Цу гІаларчу бахархоша Юаше элира: «Араваккха хьайн кІант. БаІална сагІа доккху меттиг а, цунна уллохь лаьтташ болу бІогІам а цо бохийна дела, иза вала везаш ву».
31Шена дуьхьалбевллачаьрга Юаша элира: «Шу БаІална тІехІотта гІерташ ду, иза кІелхьарваккха гІерташ ду шу? Іуьйре тІекхачале цунна тІехІоьттинарг вала везаш ву. БаІал дела велахь, иза ша къовсавала веза, хІунда аьлча йохийна йолу сагІа доккху меттиг цуьнан ма яра».
32Юаша элира: «ГадІана и сагІа доккху меттиг йохийна хилча, БаІал ша къовсавала веза цуьнца». Цу хенахь дуьйна ГадІанан цІе Яруб-БаІал аьлла йоккхура (иза «БаІал къовсавалийта» бохург ду).
ГадІана халкъ тІамана гулдо
33Маданхой а, Іамалекхахой а, кхидолу малхбалехьа дехаш долу къаьмнаш а вовшахкхийтира. Йордан-хил дехьа а бевлла, ИзреІалан аренгахь шайн меттамотт дІахІоттийра цара.
34ГадІанна тІе Везачу Элан Са доьссира. ГадІана, коьман маІа а лекхна, ша волчу Абу-Іезаран тайпанах долу халкъ схьагулдира.
35Цо Маннашан махкахула геланчаш бахийтира, массо а нах ша волчу схьагулбе аьлла. ТІаккха хаамчаш бахийтира Ашаран а, Забулан а, Напталан а мехкашкахула а. Цигара нах а ГадІан волчу баьхкира.
36ГадІана Деле элира: «Ахьа соьга Исраилан къам кІелхьардаккха гІо дийр ду аьллера.
37Аса хьаьттахь уьстагІийн тІаргІа дІабаржор бу. Нагахь санна цу тІергІана тІехь диллина тхи хилахь, ткъа гонахьа долчу лаьтта тІехь екъа хилахь, суна хуур ду, Ахьа ма-аллара, со бахьана а долуш Исраилан къам кІелхьардер дуйла».
38Иза иштта хилира. ШолгІачу дийнахь Іуьйранна хьалххехь хьалагІаьттина волчу ГадІана, и тІаргІа Іовда а Іаьвдина, цунах цхьа кад буьззина хи даьккхира.
39ГадІана Деле элира: «Суна оьгІаз ма гІахьара Хьо, аса кхин а цхьа дехар кхочушдар Хьайга дехча. Суна кхин цкъа а уьстагІан тІергІаца билгало хуьлийла луур дара. ТІаргІа бекъа а болуш, массо а меттехь тхи хилийтахьара Ахьа».
40Дала цу буса, ГадІана ма-аллара, хилийтира: тІаргІа бекъа а болуш, дерриг а лаьтта тІе тхи диллира Цо.
7
ГадІана маданхой эшабо
1Іуьйранна сатоссуш Яруб-БаІала (ГадІана) шеца болчу нахаца цхьаьна Хьарод цІе йолчу хьостана уллохь шайн меттамотт дІахІоттийра. Ткъа маданхойн меттамотт царна къилбаседехьа йолчу тогІи чохь лаьтташ бара, МорахІ олучу лома уллохь.
2Везачу Эло ГадІане элира: «Хьоьца цхьаьна тІех дукха халкъ хилар бахьана долуш, маданхой шун кара дІабала ца лаьа Суна. Суна ца лаьа исраилхоша, дозалла а деш: „Тхо тхаьш кІелхьардевлла“ – бохийла а.
3Хьайца схьабаьхкинчаьрга дІаала: „Кхеравелла вегош мел верг ГалІадарчу лам тІера шайн цІа юхаверза мегар ду“». Ткъе ши эзар стаг ГадІан волчуьра цІа вахара, итт эзар стаг бухависира.
4Цул тІаьхьа Везачу Эло ГадІане элира: «ХІинца а тІех дукха адам ду кхузахь. Уьш хи долчу дІабига. Цигахь Аса уьш зуьйр бу хьуна. Нагахь санна Аса: „Хьоьца ваха мегар ду“ – алахь, иза гІур ву. Ткъа Аса: „Иза хьоьца гІур вац“ – алахь, цуьнан хьоьца ваха йиш яц».
5ГадІана шеца болу нах хи йисте охьабигира. Везачу Эло ГадІане элира: «ЖІаьло санна, маттаца хи молуш берш цхьана агІор дІахІиттабе, ткъа хи молучу хенахь, голаш тІе охьа а таьІна, хи молуш верг вукху агІор хІоттаве».
6Куьйгашца хи шайн юьхь тІе а кхоьхьуш, мотт ара а баьккхина, хи молуш верг кхо бІе стаг вара. Ткъа вукхара хи, голаш тІе охьа а таьІна, молура.
7Везачу Эло ГадІане элира: «Мотт ара а баьккхина, хи мелла волчу кхаа бІе стагехула шу кІелхьара а даьхна, маданхой шун кара дІалур бу Ас. Вуьш шайн-шайн цІа бахийта».
8ГадІана уьш цІа а бахийтина, цаьргахь йолу яа хІума а, коьман маІаш а схьаийцира. Бухависнарг верриг а кхо бІе стаг вара. Ткъа маданхойн меттамотт лахахь тогІи чохь лаьтташ бара.
9Цу буьйсанна Везачу Эло ГадІане элира: «Хьала а гІаттий, маданхойн меттаматтана дуьхьал гІо. Аса уьш хьан кара дІало.
10Нагахь санна царна дуьхьалвала хьо кхерахь, хьайн ялхо волчу Пураца царна тІе гІо.
11Маданхойн меттаматтана юххе а гІой, цара хІун боху ладогІа. ТІаккха хьо кхоьрур вац царна тІелата». ГадІан а, цуьнан ялхо волу Пура а аренга охьавоьссира, маданхойн меттаматтан йистте.
12Маданхой а, Іамалекхахой а, кхиболу малхбалерчу мехкашкара бахархой а аренгахь Іаш бара. Уьш, цІоз санна, дукха бара. Церан эмкалш а, хІордан йистехь йолу гІум санна, ягарлур йоцуш дукха яра.
13МостагІийн меттаматтана улло веанчу ГадІанна хезира, цхьана тІемалочо вукху тІемалочуьнга шена гина долу гІан дуьйцуш. Цо дуьйцура: «Суна гІенахь гира маданхойн меттаматтехула, хахкаделла, дІадоьдуш долу горга бепиг. И бепиг, хахкаделла, четарна чІогІа тІекхийтира. ТІаккха и четар, каг а делла, охьадуьйжира».
14Вукхо элира: «Хьан гІан иштта бен кхечу тайпана тида йиш йолуш дац. Иза исраилхо волчу Юашан кІентан ГадІанан тур ду. Дала маданхой а, церан берриг а меттамотт а цуьнан кара дІабелла».
15И гІан а, цуьнан тидар а хезна волу ГадІан Везачу Элана хьалха суждане вахара. Исраилхойн меттаматте юха а веана, цо элира: «ХьалагІовтта! Везачу Эло маданхойн меттамотт вайн кара схьало».
16Цо кхо бІе стаг кхаа декъе вийкъира. ХІора тІемалочунна кара коьман маІий, яьсса кхабий елира цо. ХІора кхаби чохь богуш къуьда бара.
17ГадІана цаьрга элира: «Соьга а хьожуш, аса деш дерг де. Вай мостагІийн меттаматте кхаьчча, аса деш дерг де.
18Меттаматтана го а бай, сой, соьца бершший коьман маІа лакха буьйлабелча, аша а маІаш лекха йолае, мохь а бетташ: „Везачу Элан а, ГадІанан а дуьхьа!“ – бохуш».
19ГадІан а, цуьнца волу бІе стаг а, мостагІийн меттамотт болчу охьа а воьссина, цунна улло вахара, буьйса юккъеяхча ха деш болу тІемалой хийцабеллачул тІаьхьа. Цара, коьман маІаш а лекхна, шайн кхабанаш кегйира.
20Кхаа тобанехь болчара, коьман маІаш а лоькхуш, шайн кхабанаш кегйира. Церан аьрру куьйга лаьцна къуьданаш дара, ткъа аьтту куьйгахь маІаш яра. МаІаш а лоькхуш, цара мохь беттара: «Везачу Элан а, ГадІанан а дуьхьа тур тоха!» – бохуш.
21ГадІанан тІемалой шаьш болччохь лаьтташ бара, ткъа меттаматтара дерриг а эскар, маьхьарий а хьоькхуш, дІауьдуш дара.
22ГадІанаца хиллачу кхаа бІе стага коьман маІаш лекхча, Везачу Эло меттаматтара нах вовшашна дуьхьалбехира. Уьш, вовшашна тарраш а диттина, бевдда Царира-гІалина уллохь йолчу Байт-ШатІа дІабахара. Уьш иштта ТІабата уллохь йолчу Абал-Махьулан йисте кхечира.
23Напталан а, Ашаран а, Маннашан а тайпанах болу тІемалой маданхошна тІаьхьабовла бахийтинера.
24ГадІана Эпрайман лаьмнашна уллохь йолчу меттигашка шен геланчаш бахийтинера дІаала: «Маданхошна дуьхьал ара а довлий, царах лата, Байт-Барина тІекхаччалц Йордан-хил дехьаволийла а ларъе», – аьлла. Массо а эпраймхоша Байт-Барига тІекхаччалц Йордан-хил дехьаволийлаш схьалецира.
25Маданхойн Іораббий, Зиаббий цІе йолу ши баьчча а схьалецира цара. Іораб Іорабан тарх йолчохь вийра, ткъа Зиаб Зиабан кемсийн мутт доккхучу меттехь вийра. Церан кортош, схьа а даьхна, ГадІан волчу Йордан-хил дехьа схьадеара.
8
Маданхой эшабар
1Эпраймхоша ГадІан чІогІа бехке веш вара. Цара цуьнга бохура: «ХІунда дина ахьа иза? Стенна ца хаийтира ахьа тхоьга, хьо маданхошца тІом бан воьдуш?»
2ГадІана царна жоп делира: «Ас лелийнарг аша лелийначуьнца муха дустур ду? Абу-Іезаран тІаьхьено хьалха диначул а, эпраймхоша тІаьхьо кхочушдинарг деза ма ду!
3Шун кара дІабелла Дала маданхойн баьччанаш Іораб а, Зиаб а. Цундела шун кхиам боккхо бу. Аша динчуьнга хьаьжча, хІун далур дара соьга?» ГадІана бохург шайна хезча, эпраймхой, хьалха санна, оьгІазлонаш еш бацара.
4Йордан-хи долчу а веана, ГадІан а, цуьнца волу кхо бІе стаг а хил дехьа велира. Шаьш чІогІа кІадбеллехь а, уьш мостагІашна тІаьхьабевллачуьра ца севцира.
5Сакхатарчу бахархошка ГадІана элира: «Соьца схьабаьхкинчу нахана яа хІума ло. Маданхойн паччахьашна Зебахьний, ЦалманаІаний тІаьхьабевлла лелачу хенахь уьш чІогІа кІадбелла».
6Амма Сакхат-гІалин куьйгалхоша ГадІане элира: «Зебаххьий, ЦалманаІІий хьан карахь ву ткъа? Стенна яла еза оха хьан эскарна яа хІума?»
7ТІаккха ГадІана элира: «Делахь, Зебаххьий, ЦалманаІІий сайна Везачу Эло каравеллачул тІаьхьа, со кхуза юхавогІур ву. Аша хІинца динарг бахьана долуш аса, со цигара юхавирзича, шун догІмаш яьссачу аренан коканашца а, кІохцалшца а этІор ду».
8Цигара ваьлла Пенуал-гІала веара ГадІан. Цигахь а гІалин бахархошка Сакхатехь аьлларг элира цо. Амма цара а Сакхатехь болчу бахархоша аьлларг элира цуьнга.
9ГадІана цаьрга элира: «Со толамца юхавирзича, аса хІара бІов йохор ю».
10Зебаххьий, ЦалманаІІий шайн эскарца Кхаркхур-гІалахь вара. Цаьрца пхийтта эзар стаг вара. Уьш малхбалехьарчу мехкашкара тІемалойх бухабисинчарах бара. БІе ткъа эзар стаг, тур лелош болу тІемалой, цу эскарна юкъара хІаллакьхиллера.
11Нобахьа-гІалиний, ЙогІбахІаний малхбалехьа болчу новкъахула дІавахара ГадІан. Кхаркхур-метте схьа а веана, иза шен мостагІашна дагахь а доццучу хенахь царна тІелетира.
12Зебахь а, ЦалманаІ а ведда дІавахара. Царна тІаьхьаваьллачу ГадІана схьалецира маданхойн ши паччахь. Иштта дерриг а маданхойн эскар Іадийнера ГадІана.
13Юашан кІант ГадІан тІамера юхавирзира. Хьерас цІе йолчу ломан дукъана тІехула цІа вогІуш вара иза.
14Сакхат-гІалара бахархошна юкъара цхьа жима стаг схьа а лаьцна, цуьнга хеттарш дан волавелира иза. Цо кхузткъе вуьрхІитта шайн элийн а, къанойн а цІераш дІаязйира ГадІанна.
15Сакхат-гІала схьа а веана, ГадІана цигарчу бахархошка элира: «Зебаххьий, ЦалманаІІий хІорш бу. Ткъа аша, сан эскар кІадделла, хІоьттина ду, цунна яа хІума лахьара аьлла, аса дехар дича, сох дийла а дуьйлуш, элира: „Зебаххьий, ЦалманаІІий хьан карахь ву ткъа? Стенна яла еза оха хьан эскарна яа хІума?“»
16Сакхатара къаной схьа а гулбина, царна коканийн а, кІохцалийн а коьллаш йиттира цо. И хІума а дина, цо Сакхатарчу нахана, уьш Іамош, масала делира.
17ГадІана Пенуал-гІалара бІов а йохийра, цигара нах а байира.
18Цо Зебахье а, ЦалманаІе а хаьттира: «Табурехь аша байина болу нах муха бара?»
Цу шиммо жоп делира: «Уьш хьох тера бара. ХІора стаг а паччахьан кІентах тера вара».
19ГадІана цаьрга элира: «Уьш сан вежарий бара, сан ненан кІентий. Дийна волчу Везачу Элах чІагІо йо ас: аша уьш дийна битина хиллехь, аса хІинца шуьшиъ вуьйр вацара».
20Шен воккхах волчу кІанте ИтІаре дІа а хьаьжна, цо элира: «Вей, дІаваккха и шиъ». Амма ИтІара шен тур баттара схьа ца даьккхира, хІунда аьлча иза, ша жима хиларх терра, кхоьруш вара.
21ТІаккха Зебахьа а, ЦалманаІа а ГадІане элира: «Схьа а волий, айхьа ве тхойшиъ. Хьоьгахь цу гІуллакхна тоъал ницкъ буй те?» Хьала а гІаьттина, ГадІана, и шиъ вен а вийна, церан эмкалийн кочара мІерий схьадехира.
ГадІана ийпад йо
22Исраилан халкъо ГадІане элира: «Тхо маданхойн баланах кІелхьардаьхна ахьа. Тхуна тІехь олалла де ахьа а, хьан кІанта а, хьан кІентан кІанта а».
23Амма ГадІана исраилхошка элира: «Аса а дийр дац шуна тІехь олалла, я сан кІанта а дийр дац. Везачу Эло дойла шуна тІехь олалла».
24ГадІана цаьрга элира: «Сан цхьа дехар ду шуьга. ХІораммо а ша схьаэцначух лергара цхьацца чІуг ло суна». (Цо эшийначаьргахь дукха дашо чІагарш яра, уьш исмаьІалхой хиларе терра.)
25Цара элира: «Хаза а хеташ дІалур ю». Бедар лаьтта охьа а тесна, цу тІе шайн караеанчу хІонсах цхьацца чІуг кхоьссира цара.
26Цара и чІагарш схьагулйича, уьш цхьа эзар ворхІ бІе шекхалан барамехь яра
[5]. Цунна совгІатана кхин а дашо мІерий а, коча уллургаш а, маданхойн паччахьаша юхуш йолу таьІна цІен бедарш а, эмкалийн коча ухкуш йолу дашо зІенаш а елира.
27Цу деших ГадІана, ийпад а йина, иза шен Іапру цІе йолчу юьртахь охьайиллира. Массо а исраилхо цу ийпадна корта тоха оьхуш вара. И ийпад ГадІанна а, цуьнан дерриг а цІенна а гур хилла дІахІоьттинера.
28Маданхой исраилхошна муьтІахь хилла дІахІиттинера, цара шайн кортош охьатаІийначуьра хьала ца ойура. ГадІан дийна мел ву, шовзткъа шарахь машар лаьттира цу махкахь.
ГадІанан кхалхар
29Юашан кІант Яруб-БаІал (ГадІан), цІа а вахана, цигахь Іаш вара.
30ГадІанан кхузткъе итт кІант вара. Уьш оццул дукха бара, цуьнан дуккха а зударий хилла дела.
31Цуьнан кхин а гІарбаш-зуда а яра. Иза Шехемехь ехаш яра. Цо цунна кІант вира, цуьнан цІе Абу-Малик а тиллира.
32Юашан кІант ГадІан къеналле ваханчу хенахь велира. Иза дІавоьллира шен ден Юашан къубба чохь, абу-Іезархойн Іапру-юьртахь.
33ГадІан веллачул тІаьхьа исраилхой, Везачу Элера дІа а бирзина, юха а БаІал-деланашна тІаьхьахІиттира. Шайн дела БаІал-Барт а хаьржина,
34шаьш гонах болчу массо а мостагІех кІелхьарваьккхина волу шайн Веза Дела дага ца вогІура царна.
35Исраилан халкъо ларам ца гайтира Яруб-БаІалан (ГадІанан) тІаьхьенна, цара шайн дуьхьа дуккха а дика гІуллакхаш динехь а.
9
Абу-Малик
1Яруб-БаІалан кІанта Абу-Малика, Шехем-гІала а вахана, шен ненан вежаршка а, массо а ненахошка а элира:
2«Шехем-гІалин къаношка хатта: шуна хІун лаьа: „Яруб-БаІалан кхузткъе итт кІанта олалла дойла лаьа шуна, я цхьаьнга олалла дайта лаьа? Абу-Малик шайн цІийх схьаваьлла хилар диц а ма де“».
3Абу-Маликан ненан вежарша и хаттар Шехеман къаношка дира. Ткъа уьш Абу-Маликна тІаьхьахІитта резахилира. «Иза вайн ваша ву», – элира цара.
4Шехемарчу куьйгалхоша Абу-Маликна БаІал-Барт-делан цІа чуьра кхузткъе итт шекхал дети делира. И дети а делла, Абу-Малика, деш-дуьтуш а доцуш, шайн лаамехь волу масех стаг лецира. Уьш цунна тІаьхьахІиттира.
5Абу-Малика, Іапру-юьртахь долчу шен ден цІа а вахана, Яруб-БаІалан (ГадІанан) кхузткъе итт кІант вийра. Уьш массо а цхьана тархана уллохь вийра цо. Яруб-БаІалан уггар жимах волу кІант Йовтам дийна висира, иза дІалечкъина хилар бахьана долуш.
6Цул тІаьхьа Шехеман а, Байт-Миллонан а бахархоша цу гІалина генахь доццуш лаьтташ долчу ножан дитт долчохь Абу-Малик шайн паччахь вина дІахІоттийра.
Йовтаман хьекъале дийцар
7Шехемарчу куьйгалхоша Абу-Малик шайн паччахь вина дІахІоттинийла хиъча, Йовтама, Герзим-лам тІе а ваьлла, мохь а бетташ, халкъе элира: «ЛадогІа соьга, Шехеман бахархой. Цул тІаьхьа шуьга Дала ладугІийла.
8Цхьана дийнахь дитташа шайна юкъахь паччахь харжа сацам бина хилла, цуьнга шайна тІехь олалла дайта. Цара зайт-дитте аьлла: „Олалла де тхуна тІехь“.
9Амма зайт-дитто цаьрга жоп делла: „Аса деланийн а, адамийн а сий до, айса луш долу даьтта бахьана долуш. Даьтта ца луш саца дезий со, кхечарна тІехь олалла дар бахьана долуш?“
10ТІаккха цара комаран дитте элира: „Дало, ахьа олалла де тхуна тІехь“.
11Амма комаран дитто жоп делира: „Дика а, мерза а стом лучуьра саца деза со, кхечарна тІехь олалла дархьама?“
12ТІаккха кемсийн таьлланге цара элира: „Олалла де тхуна тІехь“.
13Амма кемсийн таьлланго а жоп делира: „Сох схьадаьллачу чагІаро делийн а, адамийн а самукъадоккху. И стом ца луш саца дезий со, кхечу дитташна тІехь олалла дархьама?“
14ТІаьххьара а массо а дитташа коканийн кулле элира: „Яло, ахьа паччахьалла де тхуна тІехь“.
15Коканийн кулло цаьрга элира: „Шайна баккъал а со паччахь хилийта лаахь, даха а гІой, сан ІиндагІехь дІахьулло. Нагахь санна иза иштта ца хилахь, цу коьллех цІе а яьлла, цу цІаро Ливанун-махкара баганан дитташ а дагадойла“.
16Шайна хуур ду шуна, нийса а, доггах а хІоттинийла шаьш Абу-Малик паччахьан метта. Иштта шайна хуур ду шуна, шаьш хила ма-деззара хиллий шу Яруб-БаІалан доьзалца а, цо шайна динчу диканашца дуьстина диний аша шаьш динарг.
17Шу бахьана долуш ша-шен а ца кхоош, сан дас, тІом а бина, шу маданхойн куьйга кІелара схьадаьхна.
18Ткъа аша хІинца, сан ден доьзална дуьхьал а девлла, цуьнан кхузткъе итт кІант цхьана тарх тІехь вийна, ткъа Абу-Малик шайн паччахь вина дІахІоттийна, иза шайн гергара стаг волу дела. Ткъа иза сан ден гІарбаш-зуда хиллачун кІант бен вац!
19Нагахь санна Яруб-БаІалца а, цуьнан доьзалца а шу нийса а, доггах а леллехь, шайн паччахьца даккхий а деш Іе. Цо а даккхийдедойла шу.
20Нагахь санна аша динарг хьарам хІума делахь, Абу-Маликах цІе а яьлла, Шехемара а, Байт-Миллора а бахархой а богийла. Шехемах а, Байт-Миллох а цІе а яьлла, Абу-Малик а вогийла!»
21Иза ша аьлла ваьллачул тІаьхьа Йовтам, шен веших ведда дІа а вахана, Беар-гІалахь дІалечкъира.
Абу-Малика Шехемана дуьхьал тІом бо
22Абу-Малика Исраилан халкъана тІехь кхаа шарахь олалла дира.
23Цул тІаьхьа Дала зуламе са дахийтира Абу-Маликаний, Шехем-гІалин бахархошний юкъа хІотта. Шехемхой Абу-Маликна дуьхьалбевлира.
24Иштта бекхам хилира цунна, Яруб-БаІалан кхузткъе итт кІант вер бахьана долуш. Церан цІий бахьана долуш бекхам хилира церан ваша волчу Абу-Маликна а, Шехеман бахархошна а, уьш байар тІетадина болчу.
25Цара гунашна боххье охьаховшийра шайна уллохула тІех мел волуш волчунна талор деш болу нах. Иза Абу-Маликна тІедаьхьира.
26Іабайдан кІант ГаІал шен вежаршца Шехеме веара. Цу гІалин бахархоша, цунах теша а тешна, цунна тІаьхьахІитта сацам бира.
27Цхьана дийнахь Шехеман бахархой кемсаш схьагулъян арабевлира. Цара кемсех мутт а даьккхина, цунах чагІар а дина, шайн делан цІа чохь той дІахІоттийра. Дууш, молуш, Абу-Маликна неІалт а кхайкхош, Іаш бара уьш.
28Іабайдан кІанта ГаІала элира: «Вай – Шехеман халкъ ду. Вай хІунда хила деза Абу-Маликна муьтІахь? Иза вайна мила ву? Яруб-БаІалан кІант вац иза? Ткъа Абу-Малика ца вина Забулах коьрта хьаькам? Вай Абу-Маликан куьйга кІелахь хила гІуллакх долуш дац! Шехеман да волчу Хьамуран тІаьхьенна гІуллакх деш лелар гІоле ду вайна. Цунна гІуллакх деш вай хІунда лелаш ду?
29ХІара халкъ сайн карахь делахьара, аса Абу-Малик кхузара дІаэккхор вара. Аса цуьнга эр дара: „Хьайн эскар алсам а даккхий, тІом бан аравала“».
30Цу гІалин коьрта хьаькам волу Забул, шена Іабайдан кІанта ГаІала аьлларг хезча, чІогІа оьгІазвахара.
31Цо къайлаха Абу-Малик волчу геланчаш бахийтира дІаала: «Іабайдан кІант ГаІал а, цуьнан вежарий а, Шехеме а баьхкина, массо а стаг хьуна дуьхьалвоккхуш бу.
32Цундела хьо а, хьан халкъ а буьйсанна гІалина улло а деана, аренгахь кІело ян дІалачкъа деза.
33Ткъа Іуьйранна малх схьакхетачу хенахь шу гІалина тІелата деза. ГаІал шен тІемалошца хьоьца лата гІали чуьра араваьлча, хьайга далург де царна».
34Буьйсанна Абу-Малик а, цуьнца болу тІемалой а гІалина улло баьхкира. Деа декъе бекъа а белла, кІело ян дІалевчкъира уьш.
35Іабайдан кІант ГаІал, гІалин кевнна улло а вахана, цигахь дІахІоьттича, Абу-Малик шеца хиллачаьрца цхьаьна ша дІалечкъина волчуьра гучувелира.
36И нах гина волчу ГаІала Забуле элира: «Хьажал, лаьмнаш тІера охьабуьссуш нах бу».
Забула цуьнга жоп делира: «Лаьмнийн ІиндагІех хьуна нах тарбелла».
37Амма ГаІала юха а элира: «Хьажал лакхенгара охьабуьссуш болчаьрга. Суна бозбунчийн дитта уллохула схьабогІуш болчеран кортош го».
38Забула цуьнга элира: «ХІинца хІунда ца йо ахьа кураллаш? Ахьа ца бохура Абу-Малик хІумма а вац, вай цуьнан куьйга кІелахь хила гІуллакх долуш а дац? Уьш ахьа ца вешаш къамел динарш бу. ХІинца, ваха а гІой, цаьрца лата».
39ГаІал, шеца Шехеман бахархой а болуш, Абу-Маликца лата аравелира.
40Абу-Малик гІалин ков долчу юхауьдуш болчу ГаІалаца цхьаьна хиллачарна тІаьхьавелира. Цу кевнна тІекхачале, царах дукхахберш байира цо.
41Цул тІаьхьа Абу-Малик Арума-гІала юхавирзира, ткъа Забула ГаІал цуьнан вежаршца Шехемара араваьккхира.
42ШолгІачу дийнахь Шехеман бахархой шайн кхашна тІехь болх бан арабевлира. Абу-Маликна иза дІахиира.
43Шен тІемалой кхаа декъе бекъа а бекъна, уьш аренгахь, кІело еш, дІалачкъийтира Абу-Малика. ГІалара арабевлла болу нах шайна гича, царна кІело йинарш тІелетира.
44Абу-Малик шен тобанашца, гІалин ков долчу а вахана, цигахь дІахІоьттира. Ткъа важа йолу ши тоба арахь болчарна тІелетира. Цара уьш байира.
45И де дІадаллалц тІом бира Абу-Малика Шехеман бахархошца. ГІала схьа а яьккхина, цигахь мел долу адам дийра цара. ГІала йоха а йина, цуьнан саьлнашна тІе туьха тесира цара.
46Шайна гІалахь хилларг дІахиъча, Шехемарчу бІаьвнна чохь Іийнарш БаІал-Бартан делан цІа чохь хиллачу кхераме доцучу цІа чохь схьагулбелира.
47Шена Шехемерчу бІаьвнна чохь Іийнарш цхьана Іаш буйла хиъча,
48Абу-Малика шен халкъаца, Цалмун-лам тІе а ваьлла, дагарца кегийра гаьннаш а даьхна, уьш шен белшаш тІе а дехкина, халкъе вистхилира: «Шуна го аса динарг. Сихха аса диннарг де аша а».
49Уьш хІора а, Абу-Малика санна, гаьннаш а даьхна, цунна тІаьхьахІоьттира. Цара шаьш схьадеана долу гаьннаш БаІал-Бартан цІенна кхераме йоцучу чоьнна улло охьадехкира. Царах цІе а латийна, цу чохь мел хилларг а вагийра цара. Иштта вагийна дІаваьккхира Шехеман бІаьвнна чохь хилла волу цхьа эзар хиллал стаг. Царна юкъахь зударий а, божарий а бара.
Абу-Маликан валар
50Цул тІаьхьа Абу-Малика шеца хиллачаьрца, Табац-гІала а вахана, цунна го а бина, иза шен караерзийра.
51ГІалина юккъехь лаьтташ цхьа чІогІа бІов яра. Цу гІалара массо а вахархо, и бІов йолчу дІа а вахана, цуьнан неІарш дІа а къевлина, цу бІаьвнан тхов тІе велира.
52Абу-Малик шеца хиллачаьрца бІаьвнна тІелетира. Иза, цуьнан неІарш цІарца яго дагахь, бІаьвнна улло вахара.
53ТІаккха тхов тІехь лаьтташ йолчу цхьана зудчо, боккха тІулг чу а кхоьссина, цуьнан туьта кагйира.
54Абу-Малика, шеца хилла волу къона герз лелориг тІе а кхайкхина, цуьнга элира: «Сихха хьайн тур схьа а даккхий, со вей дІаваккха, нахе: „Абу-Малик зудчо вийна“ – ца бахийта». Цуьнан ялхочо Абу-Маликах шен тур чекхдаьккхира. Иза велира.
55Исраилхошна Абу-Малик веллийла хиъча, уьш шайн-шайн цІа бахара.
56Дала иштта бекхам бира, Абу-Малика, шен кхузткъе итт ваша а вийна, шен дена бина болу тешнабехк бахьана долуш.
57Дала иштта бекхам бира Шехеман бахархошна а, цара дина долу зуламе гІуллакхаш бахьана долуш. Яруб-БаІалан кІанта Йовтама кхайкхийна долу неІалт дахара царах.
10
Мехкан куьйгалхо волу ТовлаІ
1Абу-Малик веллачул тІаьхьа кхин цхьаъ а гІаьттира Исраилан халкъ кІелхьардаккха. Иза вара Иссарханан тІаьхьенах волу Додин кІентан Пувин кІант ТовлаІ. ТовлаІ Эпрайм-лаьмнашкахь лаьтташ йолчу Шамир-гІалахь вехаш вара.
2Иза ткъе кхаа шарахь Исраилан мехкан куьйгалхо лаьттина вара. Веллачул тІаьхьа иза Шамир-гІалахь дІавоьллина.
Мехкан куьйгалхо волу Яир
3ТовлаІ веллачул тІаьхьа ГалІадара Яир гучувелира. Ткъе шина шарахь Исраилан мехкан куьйгалхо хилла лаьттира иза.
4Цуьнан ткъе итт кІант вара. Уьш ткъе итт вир тІехь лелаш бара. Церан ГалІадан махкахь ткъе итт гІала яра. Царах хІинца а Яиран гІаланаш олу.
5Яир веллачул тІаьхьа Кхамон-гІалахь дІавоьллира.
Іамминхоша Исраилца тІом бо
6Исраилхой юха а Везачу Элана зуламе хеташ долу гІуллакхаш лело буьйлабелира. Цара БаІална а, Іаштартана а, арамхойн а, цІаданхойн а, муабахойн а, Іамминхойн а, пІелаштамхойн а харцделанашна Іамал йора, Веза Эла виц а вина, Цунна Іамал ечуьра севцира уьш.
7Веза Эла оьгІазвахара исраилхошна. Цундела Цо уьш пІелаштамхойн а, Іамминхойн а кара дІабелира.
8Цу шарахь цара Йорданна малхбалехьа йолчу хийистехь ГалІадахь эмархойн махкахь дехаш долу Исраилан халкъ эша а дина, берхІитта шарахь иза дацийра.
9ТІаьххьара а Іамминхой, Йорданал дехьа а бевлла, тІамца ЯхІудан а, Бен-Яманан а, Эпрайман а халкъашна тІегІоьртира. Дуккха а зенаш дира Іамминхоша Исраилан халкъана.
10Везачу Эле гІо доьхуш, кхойкхуш бара Исраилан кІентий. «Тхан Дела, Хьуна хьалха оха къинош летийна. Тхайн Дела вита а витина, БаІал санна долчу харцделанашна Іамал еш дара тхо», – бохура цара.
11Везачу Эло Исраилан халкъе элира: «Шаьш мисархойн а, эмархойн а, Іамминхойн а, пІелаштамхойн а,
12цІаданхойн а, Іамалекхахойн а, маІунхойн а карахь долуш аша Соьга гІо доьхура. Аса цу нехан карара шу схьа ма дехира.
13Амма шу, Со а витина, кхечу деланашна Іамалъян дуьйладелира. Аса шу кхин кІелхьардохур дац.
14Даха а гІой, шаьш хаьржинчу деланашка гІо деха. Цаьрга дахийта шаьш хьоьгучу баланах кІелхьара».
15Амма Исраилан халкъо Везачу Эле элира: «Оха тхайх къа латийна. Хьайна луъург тхох дан а дай, хІинца кІелхьардахахьара Ахьа тхо».
16Харцделанаш дІа а тесна, Исраилан халкъ Везачу Элана Іамал еш дІахІоьттира. Цара хьоьгуш болчу балана са ца детталора Везачу Эле.
Яптахь мехкан куьйгалхо хоржу
17Іамминхой тІом бан кечбеллера. ГалІадан лаьтта тІехь шайн меттамотт дІахІоттийра цара. Исраилхоша а, схьа а гулбелла, МицІпа-гІала йолчохь шайн меттамотт дІахІоттийра.
18ГалІадхойн куьйгалхоша элира: «Іамминхошца дуьххьара тІом болийнарг ГалІадахь долчу массо а халкъана тІехь хьаькам хилла дІахІуттур ву».
11
1ГалІадхойх схьаваьлла волу майра тІемало вара Яптахь. Цуьнан нана нахаца лелаш яра, ткъа Яптахь цо ГалІад цІе йолчу стагах винера.
2ГалІадан зудчо цунна вина масех кІант вара. Баккхий хиллачул тІаьхьа Яптахь цІа чуьра араваьккхира цара. Цара цуьнга элира: «Тхан да кхелхинчул тІаьхьа цуьнан хІуманах хьуна хІумма а ца догІу, хьо кхечу зудчо вина волу дела».
3Шен вежарех ведда, Яптахь ТІоба олучу махка дІавахара. Цигахь цунна улло гулбеллера, деш-дуьтуш а доцуш, лелаш болу нах. Уьш цунна тІаьхьахІиттира.
4Цхьа хан яьлча, Іамминхой тІелетира исраилхошна.
5Іамминхойн исраилхошца болу тІом дІаболабеллачул тІаьхьа галІадхойн къаной баьхкира Яптахь ТІоба-махкара дІавига.
6Къаноша Яптахье элира: «Тхуна тІехь куьйгалхо а хилий, Іамминхошца тІом байта вайга».
7Амма Яптахьа галІадхойн къаношка элира: «Соьца шайн болу цабезам бахьана долуш со сайн ден цІа чуьра араваьккхира аша. Шайна тІе вон деача, со волчу стенна даьхкина шу?»
8ГалІадхойн къаноша жоп делира цунна: «Тхуна хьалха а ваьлла, Іамминхошца ахьа тІом баре а, ГалІадахь дехаш мел долчу адамашна тІехь ахьа куьйгалла даре а сатуьйсуш, даьхкина тхо хьо волчу».
9Яптахьа къаношка хаьттира: «Іамминхошца тІом бан аша со юхаверзийча, Везачу Эло уьш сан кара схьалахь, со шун куьйгалхо хилла вуьсур вуй?»
10ГалІадарчу къаноша Яптахье элира: «Веза Эла теш хуьлийла вайна юкъахь. Оха ахьа мел бохург дийр ду!»
11Яптахь ГалІадарчу къаношца дІавахара, ткъа халкъо иза, шайн баьчча а, хьаькам а вина, дІахІоттийра. Яптахьа ша мел аьлларг Везачу Элана хьалхахь МицІпахь юха а элира.
Яптахьа Іамминхойн паччахье хабар дахьийтар
12Яптахьа Іамминхойн паччахь волчу шен векалш бахийтира хабар эцна: «Вайна юкъа хІун доьлла? Хьо тхан лаьтта тІе тІамца хІунда веана?» – аьлла.
13Іамминхойн паччахьо Яптахьан векалшка жоп делира: «Исраилан халкъ Мисар-махкара схьадогІучу хенахь, цо Арнон-хина тІера Ябокхний, Йорданний тІекхаччалц сан латтанаш дІалаьцна. Уьш машарца юхадерзаде суна».
14Шена и хабар схьакхаьчча, Яптахьа уьш юха а Іамминхойн паччахь волчу дІахьовсийра
15цуьнга дІаала: «Яптахьа иштта боху: „Исраилхоша я муабахойн а, я Іамминхойн а латтанаш схьа ца лаьцна,
16хІунда аьлча Мисар-махкара схьадогІучу хенахь Исраилан къам, яьссачу аренгахула Эрзийн хІорд болчу а кхаьчна, цигара Кхадеше кхечира.
17Цигара исраилхоша шайн векалш бахийтира Эдомерчу паччахьна тІе хабар эцна: ‘Хьайн лаьттана тІехула дІадаха пурба лахьара ахьа’, – аьлла. Амма Эдоман паччахьо и пурба ца делира царна. Цара иштта муабахойн паччахьна тІе а бахийтира векалш. Цо а шен лаьттана тІехула дІадаха пурба ца делира царна. Цундела Исраилан халкъ Кхадешахь сецнера.
18Цул тІаьхьа Исраилан халкъ яьссачу аренгахула дІадахара, эдомхойн а, муабахойн а латтанашна гобоккхуш тІех а долуш. Уьш муабахойн лаьттан малхбалехьа йолчу меттехь, Арнон-хин йистехь, севцира. Муабахойн лаьттана тІе ца бевлира уьш, хІунда аьлча церан лаьттан доза Арнон-хица дара.
19Исраилхоша шайн векалш бахийтира Хьешбон-гІалара эмархойн паччахь волчу Сихьонна тІе. Векалша Сихьоне элира: ‘Исраилан халкъ хьайн лаьтта тІехула дІадахийтахьара ахьа. Тхо тхайн лаьтта тІе дІадаха дохкура’.
20Амма Сихьона исраилхошна шен лаьтта тІехула дІадаха пурба ца делира. Иза, шен халкъ схьа а гулдина, ЯхІацахь меттамотт дІа а хІоттийна, исраилхошца лата кечвелира.
21Исраилан халкъан Везачу Дала Сихьон а, цуьнан къам а исраилхойн кара схьаделира. Эмархойн дерриг а латта исраилхойн дола делира.
22Церан карахь дара Арнон-хина тІера дуьйна Ябокх-хина тІекхаччалц а, иштта яьссачу аренгара Йорданна тІекхаччалц а долу латта.
23Исраилан халкъан Везачу Дала Шен Исраилан халкъана хьалхара эмархой дІалаьхкина, ткъа хьо хІинца и латта схьадаккха гІерташ ву?
24Шайн дела волчу Камоша делла латта шун долахь ма ду! Иштта тхо а дехар ду тхайн Везачу Дала тхайна деллачу лаьтта тІехь!
25Ткъа хьо муабахойн паччахь волчу Ципуран кІантал Балакхал тоьлуш ву? Исраилхошца барт эгІар хиллий цуьнан, я тІом бина цо цаьрца?
26Исраилан халкъ Хьешбонехь кхаа бІе шарахь даьхна, иштта ІаруІерахь а, цунна гонах йолчу ярташкахь а, Арнон-хина гонахьа мел йолчу гІаланашкахь а даьхна. Цу хенахь хІунда ца даьккхира аша и латта схьа?
27Хьуна хьалхахь цхьана а тайпана бехк бац сан, ткъа хьо, суна тІамца дуьхьал а ваьлла, вонаш деш лелаш ву. Кхелахо волчу Везачу Эло йойла вайна юкъахь кхел, исраилхошний, Іамминхошний юкъара Цо хоржийла бехке верг“».
28Амма Яптахьа векалшкахула аьллачуьнга Іамминхойн паччахьо ла ца дуьйгІира.
Яптахьа нигат до
29Яптахьна тІе Везачу Элан Са доьссира. Иза ГалІадан а, Маннашан а мехкашкахула а, иштта ГалІадарчу МицІпехула Іамминхойн махка тІе кхечира.
30Цо, Везачу Элана хьалха нигат деш, элира: «Нагахь санна Іамминхой Ахьа сан кара схьалахь,
31со толамца цигара юхавирзинчул тІаьхьа, сайн керта чуволуш сайна дуьххьара дуьхьалкхеттарг Хьуна сагІина дІалур ду Аса, иза дага а деш».
32Цул тІаьхьа Яптахьа, Іамминхой болчу а вахана, цаьрца тІом бира. Везачу Эло Іамминхой цуьнан кара дІабелира.
33Цо ІаруІера дуьйна Минит-гІалина тІекхаччалц а, цигара дІа Абал-Кирамамна тІекхаччалц а йолу ткъа гІала йохийна дІаяьккхира. Иза Іамминхошна тІехь баьккхина боккха толам бара. ХІетахь дуьйна схьа уьш исраилхошна хьалхахь къера бара.
34Яптахь МицІпахь долчу шен цІа юхавирзира. Цунна гира, жиргІа а етташ, эшарш а лоькхуш, хелхарш а деш, дуьхьалйогІуш йолу шен цхьаъ бен йоцу йоІ. Цуьнан кхин я кІант а, я йоІ а дацара.
35Шена дуьхьалйогІуш йолу шен йоІ гича, Яптахьа шена тІера бедарш этІийра, ша холчу хІоттар дІагойтуш. Цо элира: «Сан йоІ! Со вий-кх ахьа! Со дакъазаваьккхи-кх ахьа! Аса Везачу Элана хьалхахь дина нигат ду, иза дохо сан йиш а яц!»
36Яптахье цуьнан йоІа элира: «Сан да! Везачу Элана ахьа дош делла, цундела ахьа иза кхочушдан деза. Везачу Эло хьан мостагІий болчу Іамминхошна бекхам ма байтина хьоьга!»
37Цул тІаьхьа цо шен дега элира: «Цхьа гІуллакх дехьа ахьа сан дуьхьа: со шина баттана сайна луъучу дІаяхийтахьа. Лаьмнашкахула лелаш, сайн доттагІашца йоьлхур яра со цкъа а маре ца йоьдуш йисарна».
38Цо шен йоІе элира: «ГІо хьайна». Шина баттана дІаяхийтира цо иза. Шен доттагІашца дІа а яхана, цо и хан, ша цкъа а маре гІург цахилар бахьана долуш, лаьмнашкахь йоьлхуш яьккхира.
39Ши бутт дІабаьллачул тІаьхьа иза шен да волчу юхайирзира. Дас ша Везачу Элана хьалхахь дина долу нигат кхочушдира. Иштта Яптахьан йоІ цкъа а боьршачу стагах ца кхийтира. Ткъа Исраилан махкахь ламаст хилла дІахІоьттира,
40хІора шарахь массо а зударша диъ де галІадхо волчу Яптахьан йоІана боьлхуш даккхар.
12
Яптахь а, эпраймхой а
1Эпраймхой, вовшах а кхетта, Цапун-гІала дехьабевлира. Цара Яптахье элира: «Хьо Іамминхошца тІом бан воьдучу хенахь тхо хІунда ца дигира ахьа хьайца? Оха хьан цІа хьоьца цхьаьна дагор ду».
2Яптахьа цаьрга элира: «Тхуний, Іамминхошний юкъахь доккха дов дара. Аса шуьга гІо дийхира, амма аша тхо кІелхьара ца дехира.
3Аша тхуна гІо ца дойла хиъча, оха тхаьш кхоа а ца деш, хил дехьа а девлла, Іамминхошца тІом бира. Везачу Эло уьш тхан кара схьа а белира. Шу хІинца стенна даьхкина соьца тІом бан?»
4Цул тІаьхьа Яптахьа, ГалІадара массо а стаг схьа а гулвина, эпраймхошца тІом бира. Царна тІехь цо толам баьккхира, хІунда аьлча эпраймхоша аьллера: «Шу бевдда баьхкинчу эпраймхойх а, маннашхойх а тІаьхьадисина долу цхьа дакъа ду».
5ГалІадхоша Йордан-хих дехьаволуш йолу меттигаш дІалецира. Шайга хІаллакбаза бисина болчу эпраймхоша хил дехьадовла пурба дехча, галІадхоша цаьрга хоттура: «Хьо эпраймхо-м вац?» Цара «Вац» – аьлла жоп делча,
6галІадхоша цаьрга «шибболет» боху дош ала олура. Амма эпраймхошка и дош нийса ца алалуш, цара «сибболет» олура. ГалІадхошна иштта хаьара, уьш эпраймхой буйла. Уьш цара хил дехьаволийла йолчохь бойура. Цигахь иштта шовзткъе шиъ эзар эпраймхо хІаллакьхилира.
7Яптахь ялх шарахь Исраилан мехкан куьйгалхо лаьттира. Цул тІаьхьа Яптахьан кхалхар хилира. Иза ГалІадарчу цхьана гІалахь дІавоьллира.
Мехкан куьйгалхо Ивцан
8Яптахьана тІаьхьа Исраилан махкахь кхелахо Байтлахам-гІалара Ивцан вара.
9Цуьнан ткъе итт кІант а, ткъе итт йоІ а яра. Цо шен зудабераш шайн гергара боцчу божаршка маре бахийтира, ткъа шен кІенташна шайн гергара боцчу нехан зудабераш далийра. Ивцан ворхІ шарахь Исраилан махкахь куьйгалхо хилла лаьттира.
10Цул тІаьхьа Ивцан кхелхира. Иза дІавоьллира Байтлахам-гІалахь.
Мехкан куьйгалхо Эйлон
11Ивцанна тІаьхьа Исраилан махкахь куьйгалхо хилла дІахІоьттира Забулан тайпанах волу Эйлон. Иза цу даржехь итт шарахь лаьттира.
12Цул тІаьхьа Забулан некъех волу Эйлон кхелхира. Иза дІавоьллира Забулан лаьтта тІехь йолчу Айлон-гІалахь.
Мехкан куьйгалхо Іабдани
13Эйлон веллачул тІаьхьа Исраилан мехкан куьйгалхо хилла дІахІоьттира Іабдани. Иза вара ПІарІатунарчу ХІалилин кІант.
14Іабданин шовзткъа кІант а, ткъе итт кІентан кІант а вара. Уьш кхузткъе итт вирана тІехиъна лелаш бара. Иза бархІ шарахь Исраилан мехкан куьйгалхо лаьттира.
15Цул тІаьхьа ПІарІатунарчу ХІалилин кІант Іабдани кхелхира. Иза Іамалекхахой Іаш хиллачу лаьмнашкахь, Эпрайман лаьтта тІехь йолчу ПІарІатунахь, дІавоьллира.
13
Шамшон дуьнен чу валар
1Исраилхой юха а Везачу Элана зуламе хеташ долу гІуллакхаш лело буьйлабелира. Цундела Цо уьш шовзткъа шарна пІелаштамхойн кара дІабелира.
2Цу хенахь Манахь цІе а йолуш, Данан тІаьхьенах волу цхьа стаг вара ЦорІа-гІалахь вехаш. Цуьнан зуда берах хуьлуш яцара.
3Цу зудчунна дуьхьал Везачу Элан Малик деара. Цо элира: «Хьо берах хуьлуш а, бер деш а ца хиллехь а, ахьа, берах а хилла, кІант вийр ву.
4ХІинцачул тІаьхьа ларлуш хила, цхьанна а тайпана долу чагІар а ма мала, Далла хьалха боьха йолу хІума а ма яа.
5ХІинца берах а хилла, ахьа кІант вича, цуьнан корта дІа ма башийта, хІунда аьлча иза хьан кийрахь волчу хенахь дуьйна Дала къобалвина назархо хир ву, иза Исраилан халкъ пІелаштамхойх кІелхьардаккха волалур ву».
6Зудчо, схьа а еана, шен майрачуьнга элира: «Делан стаг веанера со йолчу. ТІехьаьжча, Делан маликах тера а волуш, чІогІа даг чу кхерам тосуьйтуш стаг вара иза. Аса мичара ву аьлла ца хаьттира цуьнга, ткъа цо шен цІе а ца яьккхира.
7Цо элира: „Ахьа кІант вийр ву. Цундела цхьа а тайпана вахош долу малар а ма мала, Далла цІена хетарг бен хІума а ма яа, хІунда аьлча и бер хьан кийрахь долчу хенахь дуьйна ша дуьнен чуьра дІадаллалц Дала вазвина назархо хир ву“».
8ТІаккха Манахьа шен доІанна тІехь Везачу Эле дехар деш элира: «Веза Эла! Делан стаг кхин а цкъа тхо долчу ваийтахьара Ахьа, тхоьга дуьнен чу дала дезачу цу берана оха хІун дан деза дуьйцуш».
9Далла Манахьан аз дІахезира. Делан малик, Манахьан зуда йолчу юха а деана, дІахІоьттира. Цу хенахь иза аренгахь яра, цунна уллохь цуьнан майра волу Манахь а вацара.
10Едда шен майра волчу а яхана, зудчо цуьнга хаам беш элира: «Со йолчу юха а тохарлера стаг веана».
11Манахь, хьала а гІаьттина, шен зудчунна тІаьхьа а хІоьттина, цу стагана тІевахара. Цо элира: «Хьо вуй хІокху зудчуьнца къамел динарг?»
Малико элира: «Со ву».
12Манахьа элира: «И хьан дешнаш кхочушхиллачул тІаьхьа, кІант муха кхио веза оха? Цунна хІун дан деза?»
13Везачу Элан Малико элира: «Хьайн зудчуьнга аса мел аьллачух ларло ала.
14Кемсийн таьллангех йолуш йолу хІума ма яийта, вахош долу маларш а ма малийта, Далла боьха хетачу хІуманех мотт а ма тохийта. И аса аьлларг дерриг а кхочушдайта цуьнга».
15Манахьа Везачу Элан Малике элира: «Тхуна хьо социйла лаьара, буьхьиган жижиг кхихкина даллалц».
16Везачу Элан Малико Манахье элира: «Со кхузахь соцуш хилахь а, аса хьан кхача буур бац. Нагахь санна дийнаташ дагоран сагІа даккха лууш хьо велахь, и гІуллакх Везачу Элан дуьхьа де». Манахьана ца хаьара, иза Везачу Элан Малик дуйла.
17Манахьа Везачу Элан Малике элира: «Хьан цІе хІун ю? Хьан дешнаш кхочушхилча, тхуна луур ду хьан сий хьаладаккха».
18Везачу Элан Малико цуьнга элира: «Сан цІе хІунда хоьтту ахьа? Иза тамашийна ю».
19ТІаккха Манахьа, буьхьиг а, кІа а схьа а эцна, тІулга тІехь Везачу Элана сагІа даьккхира. Манахь а, цуьнан зуда а хьоьжучу хенахь Везачу Эло цхьа тамашийна гІуллакх дира.
20СагІа доккхучу тІулгашна тІера цІе стигала хьалаяхча, Везачу Элан Малик цу цІарца стигала хьаладахара. И хІума шайна гича, Манахь а, цуьнан зуда а лаьтта бертал охьадуьйжира.
21Везачу Элан Малик Манахьана а, цуьнан зудчунна а гучуьра къайладелира. ТІаккха Манахьана хиира, иза Везачу Элан Малик дуйла.
22Манахьа шен зудчуьнга элира: «Вайна Дела гира! Цундела вайшиъ лийр ду!»
23Амма цуьнан зудчо элира: «Везачу Элана вайшиъ ден лиънехь, Цо вайшиммо сагІина лерина йолу буьхьиг а, кІен сагІа а дІаоьцур дацара. Иштта Цо Ша гайтинарг а гойтур дацара вайна я цхьа а тайпана хІума а эр дацара».
24Цу зудчо кІант вира, цуьнан цІе Шамшон а тиллира. И бер кхуьуш догІуш дара, Везачу Эло иза къобал а дора.
25Везачу Элан Са иза меттахъхьеван доладелира Махьаней-Дан цІе йолчу меттехь иза волчу хенахь. И меттиг ЦорІаний, Эштаулний юккъехь дІахІоттийна яра.
14
Шамшона зуда ялайо
1Цхьана дийнахь Шамшон Тамна-гІала вахча, цунна пІелаштамхойн цхьа жима зуда гира.
2ЦІа а веана, цо шен дегий, неней элира: «Суна Тамна-гІалахь пІелаштамхойн цхьа йоІ гира. Иза суна схьаялае».
3Дас-нанас цуьнга элира: «Хьан гергарчарна я къомана юкъахь яц ахьа ялон мегар йолу йоІ? Стенна лоьху ахьа сунтбаза болчу пІелаштамхошна юкъахь хьайна яло зуда?»
Амма Шамшона шен дега элира: «Иза ялае суна. И йоІ суна хазахетта».
4Цуьнан дений, нанний ца хаьара, и хІума Везачу Элера дуйла: Иза пІелаштамхошна бекхам бан меттиг йоккхуш вара. Цу хенахь пІелаштамхой Исраилан махкахь олалла деш бара.
5Шамшон шен деций, ненаций Тамна-гІала вахара. Цу гІалин йистехь йолчу кемсийн беша улло хІорш нисбелча, цунна дуьхьал, гІигІ деш, къона лом делира.
6Шамшонна тІе Везачу Элан Са доьссира, тІаккха цо и лом, буьхьиг санна, этІийна, цистина, дІадаьккхира. Цо шен дега а, нене а цунах лаьцна хІумма а ца элира.
7Шамшона, гІала а веана, цу пІелаштамхойн йоІаца къамел дира. Цунна иза езаелира.
8Масех де даьлча, иза юха а цу гІала вахара, шена пІелаштамхойн и йоІ яло дагахь. Новкъахула дІавоьдуш, ша дийна долчу лоьме хьажа вахара иза. Еллачу хІуманна чохь цунна гира накхармозийн вай а, моз а.
9Шамшона и моз, куьйгаца схьа а эцна, новкъахула дІавоьддушехь диира. ЦІа веача, шен дений, нанний кІеззиг моз делира цо. Цара иза диира. Амма Шамшона цаьрга дІа ца элира, ша и моз деллачу лоьмана чуьра даьккхина хилар.
10Шамшонан да цу йоІе хьажа вахара. Цигахь Шамшона, зуда ялош волчо ма-хІоттора, той дІахІоттийра.
11Шамшон шайна гича, пІелаштамхоша ткъе итт стаг вахийтира иза волчу. Уьш цуьнца хила безаш бара.
12Шамшона цаьрга элира: «Аса хІетал-метал лур ду шуна. Той дІахьочу ворхІ дийнахь шуна иза хаахь, аса гатанан ткъе итт духар а, хуьйцуш юха ткъе итт тІехулара бедар а лур ю шуна.
13Нагахь санна аса делла долу хІетал-метал шуна ца хаахь, аша суна схьаяла еза ткъе итт коч а, ткъе уьттазза хийца бедар а».
Цара элира: «Схьаала хьайн хІетал-метал. Тхо ладугІуш ду».
14Шамшона цаьрга хІетал-метал делира:
«Юуш волчунна чуьра яа хІума елира,
ткъа ницкъ болуш волчунна чуьра мерзаниг елира».
Кхаа дийнахь хІетал-метална жоп дала ца хууш Іийра уьш.
15ДоьалгІачу
[6] дийнахь Шамшонан зудчуьнга цара элира: «ХІетал-метал схьаала бертавалаве хьайн майра. Иза цо схьа ца алахь, оха хьо а, хьан ден цІа а дагор ду. ЧІим санна, тхо цІандан кхайкхинера аша?»
16Зуда, йоьлхуш, дІахІоьттира Шамшонна хьалха. Цо бохура: «Хьуна со ца еза. Сан къомана хІетал-метал делла ахьа, ткъа соьга иза ахьа схьа ца олу».
Шамшона цуьнга элира: «Сайн дега а, нене а ца аьлла аса иза. Ткъа хьоьга ала дезара аса иза?»
17Кхаьргахь той дІахьочу ворхІ дийнахь йилхина иза Шамшонна хьалха. ТІаьххьара а ворхІалгІачу дийнахь зуда шега дехар дечуьра ца сецча, цо цуьнга хІетал-метал дІадийцира. ТІаккха зудчо и хІетал-метал шен къомах болчарна довзийтира.
18ВорхІалгІачу дийнахь малх дІабузале пІелаштамхоша Шамшоне элира:
«Мазал мерза хІун ю,
лоьмал ницкъ болуш мила ву?»
Ткъа Шамшона цаьрга элира:
«Сан дуьхьаргана тІехь аша охана деш ца хиллехь,
шуна сан хІетал-метал хуур дацара».
19Цуьнга ницкъ боуьйтуш, Везачу Элан Са доьссира Шамшонна тІе. Цо, Ашкхилун цІе йолчу гІала а вахана, цигахь ткъе итт пІелаштамхо а вийна, царна тІера кучамаш а, кхийолу бедарш а, схьа а яьхна, хІетал-метал хиъначарна дІаелира. Цул тІаьхьа, чІогІа оьгІаз а вахана, иза шен ден цІа вахара.
20Ткъа Шамшонан зуда церан тойнехь хьаша хиллачу кхуьнан доттагІчуьнга маре дІаелира.
15
Шамшона пІелаштамхошна сингаттам бахьа
1Масех де даьлча, кІа хьокхучу хенахь, Шамшон шен зуда йолчу веара, жима буьхьиг а яхьаш, иза гархьама. Стундега цо элира: «Сайн зуда дІаюьжучу чугІур ву со». Амма вукхо иза чу ца вахийтира.
2Цо элира: «Суна моьттинера, иза хьуна ца езаелла, цундела аса иза хьан доттагІчуьнга маре дІаелира. Цул жимах ерг хазо ю хьуна, иза цуьнан метта дІайига».
3Амма Шамшона цаьрга элира: «ХІинца суна цхьаммо а бехк буьллур бац, аса пІелаштамхошна зен дахь».
4Шамшона, ваха а вахана, кхо бІе цхьогал а лаьцна, уьш шишша цхьаьна шайн цІогарчашца дІа а дихкина, хІора шина цІоганна юкъахь хаьштиг дихкира.
5И хаьштигаш лата а дина, цо и кхо бІе цхьогал пІелаштамхойн кхашна тІе дІахийцира. Хьаькхна лаьтташ долу кІен цІевнаш а, хьакхаза долу кІа а, кемсийн аренаш а, зайт-дитташ а дагийна дІадехира.
6ПІелаштамхоша хоьттура: «Иза хьан дина?» Царна жоп делира: «Тамнахочун нуц волчу Шамшона дина, шен зуда цуьнан дас кхечунна дІаелла дела». ПІелаштамхоша и зуда а, цуьнан да а волчу а баьхкина, уьш, цІе а тесна, багийра.
7Шамшона цаьрга элира: «Аша иза дарна, аса бекхам бийр бу шуна. Цул тІаьхьа бен суна тем хир бац».
8Настарш а, хенаш а кегдина, пІелаштамхой охьабехкира цо. Цул тІаьхьа иза ІайтІам олучу тархана уллорачу чІожа чохь охьахиира.
Шамшона пІелаштамхошна тІехь толам баккхар
9Ткъа пІелаштамхой, тІамана ара а бевлла, ЯхІуд-махкахь шайн меттамотт дІа а хІоттийна, Лахьи олучу меттигна тІелетира.
10ЯхІуд-махкарчу бахархоша цаьрга хаьттира: «Шу тхуна дуьхьал хІунда девлла?»
ПІелаштамхоша жоп делира: «Тхо, Шамшон схьа а лаьцна, иза дІавехка даьхкина. Оха цунна тІехь а дийр ду цо тхайна диннарг».
11ЯхІуд-махкара кхаа эзар стага, ІайтІам цІе йолчу тархана уллохь Іуьллучу чІожа чу а вахана, Шамшоне элира: «Хьуна ца хаьа пІелаштамхой тхуна тІехь олалла деш дІахІиттинийла? ХІунда дина ахьа иза?»
Шамшона цаьрга элира: «Цара суна динарг аса царна дІадекхна».
12ТІаккха цара цуьнга элира: «Тхо хьо, дІа а вихкина, пІелаштамхошка дІавала даьхкина».
Шамшона цаьрга элира: «Шаьш со вуьйр вац алий, дуй баа».
13Цара жоп делира: «Оха хьо, дІавехкар бен, вуьйр вац. Цул тІаьхьа пІелаштамхойн кара дІалур ву». ЦІеначу шина муьшаца иза дІа а вихкина, чІожа чуьра Шамшон араваьккхира цара.
14Иза Лахьина улло кхаьчча, пІелаштамхой маьхьаршца дуьхьалбевлира цунна. ТІаккха Шамшонна тІе Везачу Элан Са доьссира. Цуьнан куьйгаш дІадихкина долу машшаш даьгна дІадаьлла долу вета санна хилла дІахІиттира. Цуьнан куьйгаш тІера буржалш охьаийгира.
15Дукха хан йоццуш еллачу виран мочхал карийра цунна. Куьг дІа а кховдийна, иза схьа а эцна, цуьнца цо цхьа эзар стаг вийра.
16Шамшона элира:
«Виран мочхалца царах баьрзнаш а дина,
виран мочхалца аса эзар стаг ма вийра!»
17И дешнаш а аьлла, шен карара мочхал дІакхоьссира цо. Цу меттиган цІе Рамат-Лахьи тиллира цо (иза «мочхалан Рамат» бохург ду).
18Иза чІогІа хьагвеллера. Цо, Везачу Эле вистхуьлуш, элира: «Хьайн лен карахула Ахьа тхо кІелхьардехи. Ткъа хІинца со, хьогалла вала а велла, хІокху сунтбаза болчеран кара ма вахийтахьара Ахьа».
19Дала боккха кІаг балийтира Лахьи-меттехь, цу чуьра хи хьаладелира. Шамшона и хи меллачул тІаьхьа, цуьнан ницкъ юхабеара. Цундела тиллина цу меттиган цІе Іейн-Кхури аьлла (иза «кхойкхучун хьоста» бохург ду). Иза хІинца а Лахьи-меттехь йолуш ю.
20Шамшон пІелаштамхойн заманахь ткъа шарахь Исраилан мехкан куьйгалхо хилла лаьттира.
16
Шамшон Іази-гІала воьду
1Цхьана дийнахь Шамшон Іази-гІала кхечира. Цигахь цунна нахаца лелаш йолу цхьа зуда гира. Шамшон иза йолчу вахара.
2Іази-гІаларчу бахархоша элира: «Кхуза Шамшон веана». Иза ларвеш, буьйса дІаяллалц Іийра уьш гІалин ков долчохь. «Іуьйре тІекхаьчча, Шамшон вуьйр ву вай», – аьлла, ерриг а буьйса бист ца хуьлуш яьккхира цара.
3Буьйса юккъе яххалц вижина Іиллира Шамшон. Цул тІаьхьа, хьала а гІаьттина, катоьхна, гІалин ков шен гураца, боьллинчу гІуйца цхьаьна схьа а даьккхина, шен белшашна тІе а диллина, Хьевронана малхбалехьа болчу ломан буьххье хьаладаьккхира цо.
Шамшон а, Делила а
4Дукха хан ялале, цунна цхьа зуда езаелира, Суракх олучу тогІи чохь Іаш йолу. Цуьнан цІе Делила яра.
5Иза йолчу пІелаштамхойн куьйгалхой баьхкира дехарца: «Хаа хьажахьара хьо, стенца доьзна ду Шамшонан ницкъ болуш хилар. ТІаккха тхуна хуур дара, иза, дІа а вихкина, муха сацо веза. Ахьа тхан дехар кхочушдахь, оха хІораммо а хьуна цхьа эзар бІе шекхал дети лур дара».
6Делилас Шамшоне элира: «Дийцахьа соьга, стенца доьзна ду хьан цу тайпана ницкъ болуш хилар? Стенца дІавихкина сацо веза хьо?»
7Шамшона цуьнга элира: «Нагахь санна со якъоза йолчу керлачу ворхІ зІенарца дІавехкахь, соьгара ницкъ дІа а баьлла, со массо а нах санна хир ву».
8Эццахь пІелаштамхойн куьйгалхоша якъоза тІуьна йолу ворхІ керла зІенар еара. ТІаккха Делилас цаьрца Шамшон дІавихкира.
9Шен цІа чохь цхьаболу божарий дІа а лачкъийна, цо элира: «Шамшон! ПІелаштамхой бу хьуна тІебогІуш!» Цо, тохавелла, зІенарш хадийра, яьгначу бехчалган теш санна. Цундела пІелаштамхошна цуьнан ницкъ стенца боьзна бу ца хиира.
10ТІаккха Делилас Шамшоне элира: «Ахьа со лейина, бакъдерг схьа а ца дуьйцуш. ХІинца мукъана дийцахьа, хьо стенца дІавехка веза?»
11Шамшона элира: «Нагахь санна со цкъа а лелоза долчу машшашца дІавехкахь, соьгахь ницкъ хир бац. Со массо а нах санна хир ву».
12Делилас, керла машшаш схьа а эцна, иза дІавихкира. Цуьнан цІа чохь цхьаболу божарий дІа а лачкъийна, цо цуьнга элира: «Шамшон! ПІелаштамхой бу хьуна тІебогІуш!» И машшаш цо шен куьйгаш тІера, теш санна, охьадехира.
13Делилас юха а Шамшоне элира: «Со массо а хенахь лейо ахь, суна харцдерг а дуьйцуш. Дийцахьа соьга, муха дІавехка веза хьо?»
Шамшона цуьнга элира: «КІади деш йолчу чорха тІехь сан месех йина йолу ворхІ чІаба цу кІадинах дІа а юьйцина, ахьа иза хьостамашца гуьйригах дІатохахь, со, массо а нах санна, гІийла хир ву». Иштта иза вижинчул тІаьхьа, цуьнан ворхІ чІаба кІадинах дІа а юьйцина,
14уьш, цо ма-аллара, гуьйригах дІа а тоьхна, Делилас цуьнга элира: «ПІелаштамхой хьуна тІебогІуш бу, Шамшон!» Вижинчуьра сама а ваьлла, кІадица цхьаьна гуьйриг а озийна схьаяьккхира цо.
15Делилас цуьнга элира: «Ахьа, со еза бохуш, къамелаш дахь а, хьан дог соьца дац. Кхузза со лейина ахьа, хьайгахь болу боккха ницкъ мичара бу ца дуьйцуш».
16ХІора дийнахь чІогІа сагатдора цо Шамшонан, цуьнан къайле гучуяккха гІерташ. Иза валлал чІогІа саготта вара.
17ТІаьххьара а цо Делилига элира: «Сан месех цкъа а урс хьакхаделла дац, хІунда аьлча со, сайн ненан кийрахь воллушехь, Далла лерина назархо хилла схьавогІуш ву. Сан корта дІабашахь, соьгара ницкъ дІабер бу. ТІаккха со массо а нах санна хилла дІахІуттур ву».
18Делилас, цо шен къайле гучуяьккхинийла хиъна, пІелаштамхойн куьйгалхошка кхайкха стаг вахийтира. Цо ша бохуьйтуш болчаьрга элира: «ХІинца цо суна шен мел йолу къайле гучуяьккхина». Шайн карахь дети а долуш, пІелаштамхойн куьйгалхой Делила йолчу баьхкира.
19Шен голаш тІехь Делилас Шамшон дІавижийра. Иза тхьаьвсинчул тІаьхьа, цо цхьа стаг схьа а кхайкхина, Шамшонан коьртара ворхІ чІаба дІахадаяйтира. Иза, малвелла, ницкъ дІа а баьлла, дІахІоьттира.
20Делилас элира: «ПІелаштамхой хьуна тІебогІуш бу, Шамшон!» Сама а ваьлла, цо элира: «Ваха а вахана, хьалха санна, кІелхьарвер ву со!» Цунна ца хаьара, Везачу Эло ша витинийла.
21ПІелаштамхоша, схьа а лаьцна, цуьнан ши бІаьрг баьккхира. Цул тІаьхьа Іази-гІала дІа а вигна, цІестан шина зІенаца цунна буржал туьйхира цара. Цунна тутмакхийн цІа чохь кІа ахьар тІедожийра.
22Цу хенахь цуьнан коьртара дІахедийна йолу месаш тІейовлуш яра.
Шамшон кхалхар
23ПІелаштамхойн куьйгалхой вовшахкхеттера сакъера а, шайн дела волчу ДагІонна доккха сагІа даккха а. Цара бохура: «Вайн дала Шамшон вайн кара схьавелла».
24ПІелаштамхой а, шайна Шамшон гича, шайн далла хастамаш бан буьйлабелира: «Вайна юкъара дуккха а нах хІаллакбеш, вайн мохк бассош хилла волу вайн мостагІ вайн дала вайн кара схьавелла».
25Шайн сакъераделлачу меттехь цара элира: «Схьакхайкхал Шамшоне вайн самукъадаккхийта». Тутмакхийн цІа чуьра Шамшон кхайкхина схьавалийра. Церан самукъадоккхуш вара иза. Шамшон цара шина бІогІамна юккъехь дІахІоттийра.
26Шен куьг а лаьцна лелаш волчу жимачу кІанте Шамшона элира: «И цІа тІехь лаьтташ болчу бІогІамашна улло дІавигахьа со царах куьг Іоттийта. Суна цу бІогІамашна тІетовжа лаьа».
27Цу цІа чохь дуккха а зударий а, божарий а бара. Царна юкъахь схьагулвелла массо а пІелаштамхойн куьйгалхо а вара. ЦІийнан тхов тІехь Шамшоне, бийла а буьйлуш, хьоьжуш лаьтташ кхо эзар хиллал стаг а, зуда а яра.
28Везачу Эле дехар дира Шамшона: «Сан Хьалдолу Эла! Дагаваийтахьа со Хьайна! Цкъа мукъана а ницкъ лохьа суна сайн ши бІаьрг бахьана долуш пІелаштамхошна бекхам бан».
29Катоьхна, дерриг а цІа тІехь а долуш, юккъехь лаьтташ болу ши бІогІам схьа а лаьцна, аьтту а, аьрру а куьйгашца и ши бІогІам дІасатеттира цо.
30Цо элира: «Сан а пІелаштамхошца са долийла!» Шен ницкъ мел бу дІасатеттира цо и ши бІогІам. Дерриг а цІа пІелаштамхойн куьйгалхошний, цу чохь хиллачу адамашний тІедуьйжира. Ша лечу хенахь Шамшона хІаллакбина болу пІелаштамхой цо шен дахарехь хІаллакбиначарал а алсам бара.
31Цуьнан вежарша а, цІийнах мел волчу стага а, схьа а баьхкина, иза дІаваьхьира. ЦорІаний, Эштаулний юккъехь, шен ден Манахьан къубба чохь, дІавоьллира Шамшон. Иза ткъа шарахь Исраилан мехкан куьйгалхо хилла вара.
17
Микин цІуш
1Эпрайман лаьмнаш долчу махкахь вехаш Іаш хилла Мика
[7] цІе йолу цхьа стаг.
2Микас шен нене элира: «ДагадогІий хьуна хьан лачкъийна долу цхьа эзар бІе шекхал долу дети? Ахьа суна хьалха сардамаш а кхайкхийра иза лачкъийначунна. И дети соьгахь ду. Аса схьаэцнера иза».
Нанас элира: «Везачу Эло декъала войла хьо, сан кІант!»
3Микас и дети шен нене дІаделира. Ткъа нанас элира: «Сан кІант, хьуна тІера хІара дети аса деккъа цхьана Везачу Элана лору. ЦІу а вай, цунна тІе дети дилла. ХІинца аса хьуна и дети юхало».
4Амма Микас дети шен нене юхаделира. Ткъа цо, ши бІе шекхал дети схьа а эцна, иза дато пхьере дІаделира. Цу пхьеро цунах тІе дети диллина волу цІу вира. И цІу Микин цІа чохь дІахІоттийна вара.
5Микин шен делан цІа дара. Цо ийпад а, цІуш а бира. Цул тІаьхьа цо, шен кІенташна юкъара цхьаъ къобал а вина, цунах динан да вира.
6Цу хенахь исраилхойн паччахь вацара, цундела хІораммо а шена бакъахьа хеттарг дора.
7ЯхІуд-махкарчу Байтлахам-гІалахь вехаш Левин тайпанах волу цхьа жима стаг хилла. Иза цигахь тІевеана стаг санна Іаш вара.
8Иза, Байтлахам-гІалара ара а ваьлла, ша тІекхаьчначохь ваха хаа дагахь лелаш вара. Лелаш, иза Эпрайман лаьмнашкахь лаьтташ йолчу Микин хІусаме кхечира.
9Микас цуьнга хаьттира: «Хьо мичара вогІу?»
Жимачу стага жоп делира: «Со ЯхІуд-махкарчу Байтлахам-гІалара левихо ву. Сайна ваха хаа меттиг лоьхуш ву со».
10Микас цуьнга элира: «Со волчохь саца мегар ду хьуна, суна хьехамча а, динан да а хуьлуш. Аса хІора шарахь итт шекхал дети а лур ду хьуна, даа-мала а, тІедуха хІума а латтор ду хьуна».
11Левихойн жима стаг Мика волчохь саца резахилира. Иза цунна кІант санна хилла дІахІоьттира.
12Микас иза къобалвича, жима стаг динан да хилла дІахІоьттира. Иза Микин хІусамехь вехаш а вара.
13Микас элира: «Суна хІинца хаьа Веза Эла сайца дика хир вуйла, хІунда аьлча сан динан да левихойх ву».
18
Данахойн тайпано шена латта лахар
1Цу заманахь исраилхойн паччахь вацара. Ткъа Данан тІаьхьенах берш шайна даха ховша меттиг лоьхуш бара. Исраилан халкъах схьадевлла долу кхидолу тайпанаш, шайн-шайн латтанаш а долуш, охьахевшинера, ткъа Данан тІаьхьенах берш шайна билгалдаьккхина латта доцуш бара.
2Данан тІаьхьенах болчара шайна юкъара пхи тоьлла волу къонах вахийтира лаьттах дерг талла. И пхи стаг ЦорІера а, Эштаулара а вара. И нах хаьржинера, уьш Данан тайпанах болчеран массо а гаранашкара болу дела. Цаьрга аьллера: «Даха а гІой, мохк талла». Эпрайман лаьмнашка а баьхкина, цара Микин цІа чохь буьйса яьккхира.
3Микин цІенна уллохь шаьш долчу хенахь, цуьнан къамелах къона левихо кхузара воцийла хиира царна. ЦІа чу а баьхкина, цара хеттарш дора: «Хьо кхуза хьан валийна? Хьо кхузахь хІун деш ву?»
4Жимачу стага цаьрга дІадийцира Микас ша йолах тІелаьцна хиларх а, иштта ша иза волчохь динан да хилар а.
5Цара цуьнга элира: «Деле хаттар дехьа, оха схьалаьцна болу некъ беркате хир буй те алий».
6Динан дас жоп делира царна: «Маьрша дІагІо, Везачу Эло, шун некъан тергам а беш, шу Іалашдийр ду».
7И пхи стаг дІавахара. Лаиш-гІала кхечира уьш. Цигахь маьрша дехаш долу адам гира царна. Церан дахар, цІаданхойн ма-хиллара, тийна а, маьрша а дара. Царна гІело еш мостагІий а бацара. Уьш ЦІадан-гІалина генахь бехаш бара, цхьаьнцца а
[8] лелош юкъаметтиг а йоцуш.
8И вахийтина волу пхи стаг ЦорІа а, Эштаула а юхавирзича, гергарчара цаьрга хаьттира: «ХІун хии шуна?»
9Цара жоп делира: «Тхуна чІогІа дика латта карийна. Хан ма ялийта! ТІе а латий, и латта цаьргара схьадаккха!
10Цига дІакхаьчча, шуна гур ду, и мел доккха латта ду. Оьшуш мел дерг шортта хуьлу цу махкахь, цигара халкъ, цхьа а стаг шайна тІелетар ву аьлла, дагадогІуш а дац. Дала вайн кара схьалуш ду и латта».
11ЦорІара а, Эштаулара а Данан тайпанах волу ялх бІе стаг новкъа велира. Уьш тІамана кийча бара.
12Лаиш-гІала боьдучу новкъахь совца а севцина, ЯхІуд-махкарчу Кхиръят-ЯІаримехь шайн меттамотт дІахІоттийра цара. Цундела Кхиръят-ЯІаримана малхбузехьа йолчу цу меттигах хІинца а Махьаней-Дан олу (иза «Данан меттамотт» бохург ду).
13Цигара арабевлла уьш Эпрайман лаьмнашкахь долчу Микин цІийне кхечира.
14Лаишан латта талла вахана хиллачу пхеаммо шайн гергарчаьрга элира: «Цигахь долчу цхьана цІенна чохь еза ийпад ю. Цигахь кхиболу цІуш а, тІе дети диллина волу цІу а ву. Ойла е, хІун дан деза».
15Къона левихо чохь Іаш волчу Микин цІа чу а бахана, цуьнга маршалла хаьттира цара.
16Ткъа Данан тІаьхьенах волу ялх бІе стаг тІамана кийчча кевнна уллохь лаьтташ вара.
17Латта талла вахийтина волчу пхеа стага, цІенна чу а вахана, дечиган цІу а, ийпад а, кхиболу цІуш а, детих вина волу цІу а схьа а эцна, уьш чуьра арабехира. Ткъа динан да кевнехь цу ялх бІе тІемалочуьнца лаьтташ вара.
18ЦІа чу а бахана, цара ийпад а, цІуш а, детих вина волу цІу а схьаэцча, динан дас цаьрга хаьттира: «Шу хІун деш ду?»
19Цара цуьнга элира: «Вист ма хила. Хьайн куьг бета тІе а диллий, тхуна тІаьхьахІотта. Тхо долчохь тхан хьехамча а, динан да а хир ву хьо. Цхьана стеган динан да хуьлучул, Исраилан халкъан цхьана гаранан я тайпанан динан да хилар гІоле дац хьуна?»
20И дешнаш къоначу левихочунна чІогІа дезаделира. Иза, ийпад а, цІуш а, дато цІу а схьа а эцна, Данан тІаьхьенах болчу нахана тІаьхьахІоьттира.
21Шайн новкъа юзабирзира уьш. Цара шайна хьалха дІадохуьйтуш шайн бераш а, бежанаш а, бахам а бара.
22Уьш новкъа бевллачул тІаьхьа, Микин лулахой, вовшах а кхетта, данхошна тІаьхьа а бевлла, царна тІекхечира.
23Цара Данан тІаьхьенах болчаьрга мохь беттара. Вукхара, юха а бирзина, Микига хаьттира: «ХІун хилла? Нах стенна схьакхайкхина ахьа?»
24Микас цаьрга элира: «Аша ас сайна бина болу цІуш соьгара дІабаьхна. Аша иштта сан динан да а дІавигна. Суна диснарг хІун ду? Стенна хоьтту аша: „ХІун хилла?“ – бохуш?»
25Данан тІаьхьенах болчара цуьнга элира: «Тхуна хьайн аз ма хазийталахь, оьгІазбахана нах шайна тІе ца латийта. ТІаккха ахьа хьо а, хьайн доьзал а хІаллакбойтур бара».
26Данан цІийнах болу нах шайн новкъахула дІабахара. Ткъа уьш шел тоьлур буйла хууш волу Мика шен цІа юхавирзира.
27Данхоша иштта схьадаьккхира Микас шена мел динарг. Цуьнан динан да а шайца дІавигира цара. Уьш, Лаиш-гІала дІа а бахана, цигахь маьрша бехаш Іаш болчу нахана тІелетира. Адам шайн таррашца цистира цара, ткъа гІала цІарца ягийра.
28Царна орцахвала стаг вацара, хІунда аьлча ЦІадан-гІала царна генахь яра, кхиболчаьрца цара юкъаметтиг а ца лелайора. Лаиш-гІала Байт-Рахьубана уллохь йолчу тогІи чохь лаьтташ яра. Йохийна гІала лаьттинчу меттехь данхоша керла гІала а йиллина, уьш цигахь баха хевшира.
29Цара цунна, Дан-гІала аьлла, керла цІе а тиллира. И цІе шайн дайх хилла волчу Исраилан кІентан Данан цІе бахьана долуш тиллина хилла цара. Ткъа цу гІалин хьалхалера цІе Лаиш хилла.
30Данхоша шайн гІалахь дато цІу дІахІиттийна хилла. Шайн динан да вина дІахІоттийна хилла цара Мусан кІентан ГІиршаман кІант ЯхІуната. ЯхІуната а, цуьнан кІентий а Исраилан махкахь динан дай хилла лаьттина, цигара дерриг а Исраилан къам, йийсаре а лаьцна, дІадиггалц.
31Данан тайпа Микас бинчу цІунна корта бетташ лелла, Делан цІа Шилунехь мел лаьтта.
19
Левихо а, цуьнан гІарбаш-зуда а
1Исраилхойн паччахь воцучу хенахь Эпрайман лаьмнашкахь цхьана юьстахчу меттехь вехаш Іаш хилла левихойн тайпанах волу цхьа стаг. Цуьнан, ша ЯхІуд-махкарчу Байтлахам-гІалара а йолуш, цхьа гІарбаш-зуда хилла.
2Цуьнца дов а даьлла, иза ЯхІуд-махкарчу Байтлахам-гІалахь Іаш волчу шен ден цІа яхана хилла. Цигахь цо биъ бутт баьккхина хилла.
3Цуьнан майра, хьала а гІаьттина, цунна тІаьхьавахана. Иза цига вахаран Іалашо, цуьнца доггах къамел а дина, иза ша волчу юхаерзор хилла. Ша цига воьдуш, цо шеца шен ялхо а, ши вир а йигна хилла. Цуьнан гІарбаш-зудчо иза шен да волчу чувигна. Къоначу зудчун дас, иза шена гича, чІогІа хазахетта, цунна дуьхьал а веана, даггара цуьнга маршалла хаьттира.
4Цуьнан стундена чІогІа лаьара иза цигахь сацо. Кхаа дийнахь дууш-молуш, буьйсанаш а йохуш, цигахь Іийна иза.
5ДоьалгІачу дийнахь Іуьйранна, хьалххехь хьала а гІаьттина, шен цІа ваха тохавелла левихо. Амма зудчун дас цуьнга элира: «Цкъа хІума кхаьллича, гІолехь ду хьуна. Цул тІаьхьа дІагІур ду шу».
6Левихо тІаьхьа а сецна, и шиъ дууш, молуш Іийра. Къоначу зудчун дас цу стаге элира: «Хьайн самукъа а доккхуш, кхин а цхьа буьйса яккха».
7ДІаваха кечвелла волу левихо стундас, дехар а дина, сацийра. Иза кхин а цхьа буьйса йоккхуш Іийра.
8ПхоьалгІачу дийнахь иза, Іуьйранна хьала а гІаьттина, дІаваха кечвелира. Къоначу зудчун дас юха а элира: «Яа хІума а яий, меттавола. Де делкъе даьлча, дІагІур ву хьо». И шиъ юха а дууш, молуш Іийра.
9Левихо а, цуьнан гІарбаш-зуда а, ялхо а дІадаха дагахь хьалагІаьттира. Амма стундас юха а элира: «Вайна суьйре тІейогІуш ю. Тховса кхузахь буьйса яккха, хьайна са а къера. Ткъа кхана, хьалххехь хьала а гІевттина, шайн цІа гІур ду шу».
10Амма левихо кхин цхьа буьйса яккха реза ца хилира. Иза, хьала а гІаьттина, новкъа велира. Цуьнца цхьаьна тІейоьттина хІума а йолуш ши вир а, цуьнан гІарбаш-зуда а яра. Уьш Явсай-гІала схьакхечира (хІинца цу гІалин цІе Ярушалайм ю).
11Уьш цу гІала схьакхаьчча, де суьйренга даьллера. Ялхочо левихочуьнга элира: «Явсайхойн гІали чу а дахана, цигахь буьйса яккхийта вайга».
12Амма левихочо жоп делира: «Исраилхойх боцу нах бехаш йолчу гІали чу а ца доьлхуш, ГебаІ-гІала дІагІур ду вай».
13Цо шен ялхочуьнга элира: «Я ГебаІ-гІала, я Раме дІакхача хьовсур ду вай. Цигахь цхьанхьа буьйса йоккхур ю вай».
14Уьш новкъа бевлира. Бен-Яманан ГебаІ-гІала уьш схьакхаьчча, малх чубузуш бара.
15Кхузахь буьйса яккха сацам бира цара. ГІалин майдана а баьхкина, охьахевшира уьш, амма цаьрга цхьаммо а шайгахь буьйса яккхийта дІа ца кхойкхура.
16Шен кха тІера цІа вогІуш цхьа воккха стаг вара. Иза ша Эпрайман лаьмнашкахь вина хилла, амма хІинца ГебаІ-гІалахь вехаш хилла. Ткъа кхузахь бехаш болу нах Бен-Яманан тайпанах схьабевлла хилла.
17Шена гІалин майданахь левихо гича, цо хаьттира: «Стенгара вогІуш ву хьо? Стенга ваха ваьлла хьо?»
18Левихочо цуьнга элира: «ЯхІуд-махкарчу Байтлахам-гІалара схьадогІуш ду тхо, Эпрайман лаьмнашкахь тхаьш дехаш долчу юьстахчу метте дІадоьлхуш а ду. Тхо хІинца цІа догІуш ду
[9]. Амма цхьаммо а буьйса яккха чу ца кхайкхина тхоьга.
19Тхоьгахь ча а ду, варрашна яа хІума а ю, иштта бепиг а, чагІар а ду суна а, соьца йолчу зудчунна а, сан ялхочунна а даа. Тхуна хІумма а ца оьшу».
20Воккхачу стага элира: «Са ма гатде. Шуна оьшург аса хуьлуьйтур ду, амма майданахь буьйса ма яккха».
21Левихо а, цуьнца берш а шен цІа чу а бигна, церан варрашна яа хІума елира цо. Шайн когаш а билина, уьш хІума яа охьахевшира.
22Левихо а, цуьнца берш а шайна яа хІума а юуш, садоІуш болчу хенахь, цу гІалара болчу телхинчу наха воккхачу стеган цІенна го а бина, неІ а етташ, мохь а бетташ, бохура: «Хьо волчу веана волу стаг араваккха, тхуна цунах зуда ян лаьа».
23ХІусамдас, ара а ваьлла, цаьрга элира: «Сан вежарий, ма дахьара аша и зулам! И стаг сан хьаша ву. Ма дахьара аша цу тайпана долу сонта хІума.
24Хьажал, сан йоІ а ю шуна, цу стеган гІарбаш-зуда а ю шуна. Аса и шиъ арайоккхур ю шуна, цаьрца шайна луъург де. Амма цу стагаца ма леладахьара аша и сонта хІума».
25Амма царна воккхачу стаге ладогІа ца лаьара. ТІаккха левихочо шен гІарбаш-зуда уьш болчу араяьккхира. Цара иза сахиллалц хьийзийра, ткъа сахуьлучу хенахь дІахийцира.
26Иза, садаьржачу хенахь схьа а еана, шен майра чохь волчу цІийнан неІсагІина хьалха охьаюьйжира. Іуьйре тІекхаччалц Іиллира иза цигахь.
27Іуьйранна левихочо, хьала а гІаьттина, цІийнан неІарш дІайиллира. ЦІа ваха дагахь аравелира иза. Эццахь цунна шен гІарбаш-зуда гира. Иза неІарехь Іуьллуш яра, ткъа цуьнан куьйгаш неІсагІина тІехь дара.
28Левихочо цуьнга элира: «ХьалагІатта, дІагІо вай!» Амма зудчо цунна жоп ца делира. Иза еллера. Левихо, шен гІарбаш-зуда вирана тІе а йиллина, цІа вахара.
29ЦІа веанчул тІаьхьа, урс схьа а эцна, цо иза, шийтта дакъа доккхуш, йийкъира. И дакъош цо Исраилан массо а маьІІе дІасадахьийтира.
30И хІума гиначара бохура: «И санна дерг тхуна гина дац, Мисар-махкара арадевллачу хенахь дуьйна хІара хан тІекхаччалц. Цу хІуманна тІе тидам а бахийтий, шайна юкъахь дага а довлий, хІун дан деза ала».
20
Исраилхошна а, бен-яманхошна а юкъахь тІом балар
1Исраилхой схьагулбелира Везачу Элана хьалха МицІпа-гІалахь. Дан-гІалара дуьйна Беар-ШабаІе кхаччалц болчу берриг а Исраилан махкара схьагулделлера адам. ГалІадара Исраилан халкъ а деанера кхуза.
2Массо а Исраилан халкъах долчу тайпанан куьйгалхой а баьхкинера Далла хьалха вовшахкхетачу метте. Виъ бІе эзар карахь тур лелош волу тІемало схьагулвеллера кхузахь.
3Бен-яманхошна дІахиира исраилхой МицІпахь схьагулбеллийла.
Исраилхоша хаьттира: «Схьадийца, муха хилира и вон хІума?»
4Йийна йолчу зудчун майрачо цаьрга дийцира: «Со сайн гІарбаш-зудчуьнца Бен-Яманан ГебаІ-гІала веара, цигахь буьйса яккха дагахь.
5Амма буьйсанна ГебаІ-гІалин бахархоша тхо буьйса яккха сецна долчу цІенна го бира, со вен дагахь. Цара сан гІарбаш-зуда хьийзийра. И хІума бахьана долуш иза елира.
6Аса, иза екъа а екъна, дакъош Исраилан халкъ дехаш долчу массо а маьІІе дІасадахьийтира, Бен-Яманан тІаьхьено и инзаре а, сийсаза а гІуллакх Исраилан махкахь дина дела.
7ХІинца аша, исраилхой, шайна юкъахь барт а бай, ала, оха хІун дан деза?»
8Дерриг а халкъо, цхьаъ санна хьала а гІаьттина, элира: «Вайх цхьа а шен четар долчу гІур вац. Вайх волу цхьа а стаг шен цІа юхавоьрзур вац.
9Вай хІинца хІара дийр ду ГебаІ-гІалина: кхаж а тесна, цуьнца тІом бан гІур ду.
10Исраилан тайпанех волчу итт стагана юкъара цхьаъ схьа а хаьржина, тІелата боьлхучарна сурсат дан деза. Вукхара, Бен-Яманан ГебаІ-гІала а кхаьчна, исраилхошна юкъахь бехаш болчу цигарчу нахана таІзар дан деза, и боьха хІума цара шайгара далийтарна».
11Массо а исраилхо, цхьаъ санна, цхьаьнакхийтира цу гІалина дуьхьалвала.
12Цара Исраилан халкъера Бен-Яманан тайпане хабар эцна стаг вахийтира. И хабар иштта дара: «Ма боьха хІума ду шух болчу наха динарг!
13Схьало тхан кара ГебаІ-гІалара болу и боьха нах. Оха, уьш байа а байина, Исраилан махкара вон дІадоккхур ду». Амма Бен-Яманан тІаьхьенах болчарна ца лиира Исраилан халкъах болчу шайн вежаршка ладогІа.
14Шайн гІаланаш а йитина, Бен-Яманан тІаьхьенах болу нах ГебаІ-гІала схьагулбелира, исраилхошца тІом бан дагахь.
15Цу дийнахь ткъе ялх эзар Бен-Яманан тІаьхьенах тур лелош волу тІемало, вовшах а тоьхна, тІамана кечвира. Кхин а ГебаІ-гІалара ворхІ бІе тур лелош волу тІемало а вара цаьрца.
16Дерриг а эскарна юкъара ворхІ бІе стаг къаьсттина дика тІемало вара. Уьш массо а гезолгаш бара. Цара ширдолагца тІулг кхуссучу хенахь, тай тоьхча санна, нийса кхуссура.
17Бен-яманхой боцурш, исраилхойн виъ бІе эзар тур лелош волу тІемало схьагулвеллера. Уьш массо а тІамана кийча а бара.
18Исраилан тайпанех болчара, Бетала а бахана, Деле хаьттира: «Тхох хьалха мила вала веза бен-яманхошца тІом бан доьлхучу хенахь?»
Везачу Эло жоп делира: «ЯхІудан тайпанах берш хила беза хьалхабевлла».
19Цу Іуьйранна исраилхоша шайн меттамотт дІахІоттийра ГебаІ-гІалина генахь доццуш.
20Исраилхой бен-яманхошца тІамана кечбелира. Уьш ГебаІ-гІалина уллохь тІамана нисбелла дІахІиттира.
21ГебаІ-гІалара ара а бевлла, бен-яманхоша цу дийнахь ткъе шиъ эзар исраилхо, вийна, лаьтта охьавиллира.
22Амма Исраилан эскар, къар ца луш, юха а ша хьалхарчу дийнахь лаьттинчу метте тІамана кечделла дІахІоьттира.
23ХІунда аьлча хьалхарчу дийнахь исраилхой боьлхуш хилла Везачу Элана хьалха. Цара Цуьнга хоьттура: «Тхо кхин а цкъа лата дезий тхан вежарий болчу бен-яманхошца?»
Везачу Эло жоп деллера: «Даха а гІой, тІом бе цаьрца».
24Исраилхойн эскар шолгІачу дийнахь юха а тІегІоьртира бен-яманхойн эскарна.
25Бен-яманхойн эскаро, юха а ГебаІ-гІалара ара а даьлла, исраилхойн берхІитта эзар тур лелош волу тІемало, вийна, охьавиллира.
26ТІаккха Исраилан эскарара дерриг а халкъ, Бетала а деана, дилхира. Цу дийнахь суьйре тІекхаччалц яа хІума ца йиира цара. Дийнаташ дагоран сагІанаш а, бертан сагІанаш а дохура цара Везачу Элана хьалха.
27-28Цу хенахь Делан деза тІорказ цигахь хилла. АхІаронан кІант волчу ЭлиІазаран кІанта Пайнехьас Везачу Элана хьалха гІуллакх дора цигахь. Исраилан эскаро Везачу Эле хаьттира: «Бен-яманхой тхан гергара нах бу. Кхин цкъа а царна тІамца дуьхьал довла дезий тхо?»
Везачу Эло жоп делира: «Деза. Аса кхана уьш шун кара дІалур бу».
29Исраилхой ГебаІ-гІалина гонах кІело йина дІахІиттира.
30Церан эскар кхозлагІчу дийнахь, хьалха санна, ГебаІ-гІалахь бен-яманхошца тІом бан кийчча дІахІоьттира.
31Бен-яманхойн эскар, гІалара ара а даьлла, исраилхошна дуьхьал делира. Исраилхой юхабевлча, бен-яманхой царна тІаьхьабевлира. Исраилхоша иштта бен-яманхойн эскар гІалина гена даьккхира. Уьш, хьалха санна, исраилхой хІаллакбан буьйлабелира. Цара иштта ткъе итт стаг вийра. Цхьаберш аренгахь байира, вуьйш Бетал-гІала а, ГебаІ-гІала а боьдучу новкъахь байира.
32Бен-яманхоша элира: «Уьш вайна хьалха, хьалха санна, охьаэгаш бу».
Ткъа исраилхоша элира: «ДІа а девдда, вай уьш гІалина гена баха беза, некъаш долчу агІор дІа а берзош».
33Исраилхойн эскаран коьрта дакъа, дІа а дедда, БаІал-Тамарехь дІахІоьттира. Ткъа кІело а йина Іаш болу исраилхой ГибаІ-гІалина малхбузехьа йолчу агІонгахьара чугІоьртира.
34Итт эзар тоьлла волу тІемало вара ГебаІ-гІалина тІелеттачу тобанна юкъахь. ТІом чІогІа луьра бара. Бен-яманхошна ца хаьара, шайна тІедогІуш дерг доккха вон дуйла.
35Везачу Эло эшадайтира исраилхошка бен-яманхойн эскар. Цу дийнахь исраилхоша бен-яманхойн эскарх вийнарг ткъе пхиъ эзар бІе стаг вара. Уьш массо а тур лелош болу эскархой бара.
36Бен-яманхошна хиира, шаьш эшийнийла. Исраилхойн эскар юхадаьллера, хІунда аьлча уьш ГебаІ-гІалина уллохь мостагІчунна кІело йина болу шайн эскархой тІелатаре сатуьйсуш хилла.
37КІело йина Іаш болчара, цІеххьана ГебаІа чу а бахана, цу гІалара мел волу вахархо шайн таррашца вийнера.
38КІело йина Іаш болчаьрца исраилхойн коьртачу декъо бина барт хилла: цара гІалара хьалабоьдучу кІуьраца хаам бан безара.
39Исраилхой тІом болчу меттера юхабевлча, бен-яманхоша ткъе итт стаг вийра. Цара бохура: «Юха а, хьалха санна, тхуна хьалхахь охьаоьгуш бу уьш».
40Эццахь гІалара кІур ирхъэха болабелира. Бен-яманхой юхахьаьжча, царна гира цІе яьлла йогуш йолу ерриг а гІала.
41Исраилхой, юхабуьйлучуьра совца а севцина, шайн мостагІех лата буьйлабелира. Ткъа бен-яманхой, шайна тІехІоьттинарг гича, кхерабелира.
42Уьш исраилхойн эскарх бевдда аренгахула дІабоьлхуш бара, амма церан кІелхьарбовла меттиг яцара. Исраилхоша уьш, шайн гІаланашкара ара а бохуш, бойура.
43Бен-яманхошна го а бина, исраилхоша уьш Нухьера дуьйна ГебаІ-гІалин малхбалехьа йолчу агІонга кхаччалц лаьхкина дІабигира.
44Бен-яманхойн эскарх волу берхІитта эзар тоьлла волу тІемало вийра цу дийнахь исраилхоша.
45ТІаьхьабиснарш, бевдда, яьссачу аренга, Римун цІе йолчу тархана улло, дІабахара. Цу новкъахула уьш бевдда дІабоьлхучу хенахь исраилхоша кхин а пхи эзар стаг вийра. Царна тІаьхьабевллачуьра ца совцуш, уьш ГадІама кхаччалц дІабахара. Цига дІакхачале, кхин а ши эзар стаг вийра цара.
46Цу дийнахь верриг а вийнарг ткъе пхиъ эзар тур лелош волу тоьлла бен-яманхо вара.
47Ялх бІе бен-яманхо, ведда, Римун олучу тархана уллохь йолчу яьссачу аренга дІа а вахана, цигахь беа баттахь Іийра.
48Ткъа исраилхой бен-яманхойн лаьтте юхабирзира. Цигара нах а, церан бежанаш а дойуш, шайн караеана йолу хІума а йохош, церан массо а гІаланаш ягош хІаллакйира.
21
Бен-яманхошна зударий балор
1Исраилхоша МицІпахь чІагІо йина хилла шайн зудабераш бен-яманхошка маре ца дахийта.
2Дерриг а халкъ, Бетал-гІала а деана, Далла хьалхахь сарралц чІогІа доьлхуш Іаш дара.
3Цара Деле элира: «Исраилан халкъан Веза Дела! ХІунда хилла иза исраилхошна? ХІунда довш ду исраилхойн цхьа тайпа?»
4ШолгІачу дийнахь адам, Іуьйранна хьалххехь хьала а гІаьттина, сагІа доккху меттиг кечъян дІахІоьттира. Цара Везачу Элана дийнаташ дагоран а, бертан а сагІанаш дохура.
5Цул тІаьхьа Исраилан халкъо хаьттира: «Исраилхойн тайпанах болчарах мила ву хІокху гуламе Везачу Элана хьалха ваза виснарг?» Цара иза хоьттура, хІунда аьлча доккха неІалт дара царна аьлла. Везачу Элана хьалха МицІпе ваза виснарг вуьйр ву аьлла, йина чІагІо а яра.
6Исраилан халкъо къинхетам бира шайн вежарий болчу бен-яманхойх. Цара элира: «Тахана исраилхойн цхьа тайпа дайна лара мегар ду.
7Оха Везачу Элана хьалха йина чІагІо ю, исраилхойн зудабераш бен-яманхошка маре дохуьйтур дац аьлла. Бисинчарна зударий мичара балор бу вай?»
8Цундела исраилхоша хаьттинера: «Исраилан тайпанех волу цхьа а стаг вуй Везачу Элана хьалха МицІпахь гуламе ваза висина?» Цигахь царна хиира, ГалІадарчу Явешера цхьа а стаг Везачу Элана хьалха гуламе веана цахилар.
9ХІора стаге хьожуш, чекхбевлира уьш. Царна ГалІадарчу Явешера цхьа а стаг цу гуламе веана цахилар гучуделира.
10Исраилан гуламо цига шийтта эзар тоьлла стаг вахийтира, царна тІе а дуьллуш: «ГалІадарчу Явеше а гІой, тарраш детташ, цигахь волу массо а стаг, вей, охьавилла, я зударий а, я бераш а ца къестош.
11Кхин цхьа хІума а тІедуьллу оха шуна: хІора майрачуьнца Іийна йолу зуда а, зудчуьнца Іийна волу боьрша стаг а вийна дІаваккха. Амма йоІстагалла дохоза долу зудабераш дийна дита
[10]».
12ГалІадарчу Явешехь царна йиъ бІе йоІстаг карийра. Уьш цара канаІанхойн лаьттахь йолчу Шилунан меттаматте схьабалийра.
13Цул тІаьхьа исраилхоша шайн геланчаш бахийтира Римун цІе йолу тарх йолчу гулбеллачу бен-яманхошна тІе машар дІакхайкхо.
14ТІаккха бен-яманхой шайн махка юхабирзира. ГалІадарчу Явешера дийна дитина долу зудабераш цаьрга маре дІаделира. Амма царна массарна а зударий ца тоьира.
15Исраилан халкъ къинхетам беш хилла бен-яманхойх, хІунда аьлча уьш Везачу Эло дІакъастийна хилла исраилхойн кхечу тайпанех.
16Исраилхойн къаноша элира: «Бен-яманхойн зударий байина. Вай хІун дан деза зуда ца кхочуш бисина болчу божаршна?
17Бисина болчу божарийн бераш хила деза, исраилхойн цхьа тайпа дуьнен чуьра дІа ца далийта.
18Амма вай вешан зудабераш цаьрга маре дахийта йиш йолуш дац. Уьш цаьрга ца бахийта вай йина чІагІо ю».
19ТІаккха цара элира: «ХІора шарахь Шилун-гІалахь хуьлуш Везачу Элана лерина деза де ду». (Шилун-гІала Бетал-гІалина къилбаседехьа а, Бетал-гІалара Шехеме боьдучу некъана малхбалехьа а, иштта Либуна-гІалина къилбехьа а лаьтташ ю.)
20Къаноша бен-яманхошка элира: «Даха а гІой, кемсийн бошмашкахь дІаловчкъа.
21ТІаккха тидам бе! Зудабераш халхарш дан арадевлча, кемсийн бошмашкара ара а довлий, хІораммо а шайна, катохий, шилунхойн йоІ схьа а эций, бен-яманхойн лаьтта юхадерза.
22Церан дай а, вежарий а тхо долчу арз дахьаш багІахь, оха цаьрга эр ду: „Тхан дуьхьа къинтІера довла бен-яманхошна, хІунда аьлча тІамехь вай схьа ца лецира царна хІоранна зуда. Шайн чІагІо йоха а ца еш, зудабераш дІа ца даларна шу бехке дац“».
23Бен-яманхоша, шайга ма-аллара, халхадуьйлуш хиллачу зудаберашна юкъара цхьацца йоІ дІайигира. Уьш, шайн лаьтта тІе дІа а бигна, шайна маре балийра цара. ГІаланаш юха метта а хІиттийна, уьш баха хевшира.
24Исраилан халкъ цигара хІора шайн тайпанашка а, шайн гаранашка а, шайн доьзалан лаьтта тІе а дІасадекъаделира.
25Цу хенахь исраилхойн паччахь вацара, цундела хІораммо а шена бакъахьа хеттарг дора.
Рути
Рутих
лаьцна тептар
Дешхьалхе
Рутих лаьцна машаре дийцар Мехкан куьйгалхоша Исраил-махкахь урхалла дечу заманахь кхолладелла ду. Муабахо йолу Рути исраилхочуьнга маре йоьду. Майра велча, Рутис шен марнене болу къаьсттина боккха ларам а, исраилхойн Делах долу кІорггера тешар а гойту. Шен майрачун гергарчу нахана юкъара шена маре яха стаг караво цунна. И маре бахьана долуш Исраилан халкъан уггар сийлахьчу паччахьан Даудан дайн нана хуьлу цунах.
Мехкан куьйгалхойх долчу дийцар тІехь Делах дІабирзинчу нахана хиллачу вочу балхах лаьцна дуьйцу, ткъа Рутих лаьцначу дийцар тІехь, шен дин а хийцина, исраилхойн Далла тІе йирзинчу хийрачу махкарчу зудчун декъалхиларх лаьцна дуьйцу. Далла тешаме хиллачу халкъах дІакхетта Рути.
1
НуІмат а, Рути а.
1Мехкан куьйгалхоша Исраил-махкахь урхалла дечу заманчохь лаьтта тІехь мацалла хІоьттинера. ТІаккха цхьа стаг ЯхІуд-махкара Байтлахам-гІалара шен зудчуьнца а, шина кІантаца а Муаби-аренашка хан яккха вахара.
2Оцу стеган цІе Элималик яра, цуьнан зудчун цІе НуІмат яра, ткъа шина кІентан цІераш Махьлан а, Халин а яра. Уьш ЯхІуд-махкара Байтлахам-гІалара эпратхой бара. Муаби-аренашка а баьхкина, цигахь баха хевшира уьш.
3НуІматан цІийнда Элималик дІакхелхира, ткъа иза шен шина кІантаца йисира.
4Цу шина кІанта шаьшшинна Муаби-махкара зударий балийра: цхьаьннан цІе Іарипат яра, ткъа вукхуьнан цІе Рути яра. Цигахь иттех шарахь бехаш Іийра уьш.
5Цул тІаьхьа цуьнан ший а кІант, Махьлан а, Халин а, дІакхелхира. ТІаккха шен шина кІантах а, цІийндех а яьлла, и зуда ша йисира.
6Муаби-махкахь йолуш НуІматана хезира, Далла, Шен халкъана дика дан а лиъна, цунна рицкъа делла аьлла. Шена и хезча, НуІмат Муаби-махкара шен цІа юхаерза кечъелира.
7Шен шина несаца ша яьхначу меттера араелира иза. ЯхІуд-махка шаьш юхадоьрзучу хенахь
8шен шина несе НуІмата элира: «Яло, юхаерза ший а шайн ненан цІа. Везачу Эло диканиг дойла шуна, аша а шайн беллачарна а, суна а дина дика санна!
9Везачу Эло хІоранна а хІусам нисйойла шуна шайн цІийндайшца ирсе даха!» Царна шинна а барт баьккхира НуІмата.
Ткъа уьш шийлачу маьхьарца белха хІиттира.
10ТІаккха цара элира: «ХІан-хІа, тхо хьоьца хьан махка а доьрзур ду, хьан халкъана тІе а гІур ду».
11Амма НуІмата цаьрга элира: «Юхаерза, сан ши йоІ! ХІун дийр ду аш шиммо соьца еана? Хир буй-те шуна кхин а сан кийрара бевлла кІентий, шуна майранаш хила?
12Юхаерза, дІагІо, сан ши йоІ! Со къанъелла хІинца маре яха. Нагахь санна хилча а сан тешам, ас тховссехь майрачуьнца а Іийна, кІентий бича а,
13хир юй-те шун йиш уьш кхиаре хьежа? Йиш юй-те шун, маре а ца йоьдуш, хан ялийта? Яц, сан йоІарий! Со чІогІа гІайгІанехь ю шуна. Везачу Эло шен кхел йина суна».
14Ши нус маьхьарца юха а елха хІоьттира. ТІаккха Іарипат, шен марнанна барт а баьккхина, цунах дІакъаьстира, ткъа Рути шен марненаца йисира.
15НуІмата Рутига элира: «Хьажал, хьан кхин юхайирзи шен нахана тІе а, шен деланашна тІе а. Хьайн кхинна тІаьххье дІагІо хьо а».
16Амма Рутис жоп делира:
«Ма гІертахьа со нуьцкъах хьайх къасто.
Хьо йоьдучу со а гІур ю.
Хьо ехар йоллучохь со а ехар ю.
Хьан халкъ а сан халкъ хир ду.
Хьан Дела а сан Дела хир ву.
17Хьо лийр йоллучохь со а лийр ю,
циггахь дІа а юллур ю.
Везачу Эло Шен лааме хьаьжжина луьра таІзар дойла суна, Іожалло бен со хьох къастор яц».
18Цо йина чІагІо шена гича, НуІмат и бертаяло гІертачуьра сецира.
19И шиъ Байтлахаме дІакхаччалц дІаихира. ХІорш Байтлахаме баьхкича, массо а адам тІедеара царна. «НуІмат яц хІара?» – бохура зударша.
20НуІмата цаьрга элира: «Ма алийша сох НуІмат („мерзаниг“), алийша сох Марет („къаьхьаниг“). Нуьцкъалчо белла суна хІара беза бала.
21Кхузара араялале рицкъа а долуш яра со, ткъа Везачу Эло со яьсса юхаялийна. „Мерзаниг“ хІунда олу сох, Везачу Эло соьга бала хьегийтина хилча, Нуьцкъалчу Дала суна вон болх бича?»
22Иштта НуІмат а, цуьнца Муаби-аренашкара еана, муабахо йолу цуьнан нус Рути а мукх хьакха болочу хенахь Байтлахаме кхечира.
2
Рутин а, БоІазан а довзар
1НуІматан цІийнден Элималикан тайпанара а волуш, БоІаз цІе йолуш цхьа гергара стаг вара цигахь вехаш. Иза хьал долуш а, нахана вевзаш а вара.
2Муабахочо Рутис элира НуІмате: «Со кха тІе гІур ю, дисина мекхан кенаш лехьо. Со декъала йийр йоллучун декъа тІехь лехьор ду ас кенаш».
НуІмата жоп делира: «Дика ду, сан йоІ».
3Кха тІе а яхана, маьрсхошна тІаьхьара мекхан кенаш лехьийра Рутис. Ткъа и дакъа Элималикан тайпанара волчу БоІазан долахь долуш нисделлера.
4Оцу хенахь БоІаз Байтлахамера кха тІе веара. Иза маьрсахошка вистхилира: «Везачу Эло гІо дойла шуна!» – аьлла.
«Везачу Эло декъала войла хьо а!» – аьлла, дуьхьал бистхилира вуьш.
5ТІаккха БоІаза маьрсхошна тІехІоттийна волчу шен ялхочуьнга хаьттира: «И жима зуда хьенан ю?» – аьлла.
6Маьрсхошна тІехІоттийна волчу ялхочо, жоп луш, элира: «ХІара жима зуда муабахо ю, НуІматца Муаби-махкара еана йолу.
7ХІокхо дехнера тхоьга, цІевнашна юккъехула маьрсхоша дитина мекхан кенаш лехьадайтахьара шега аьлла
[1]. Са тесначхьана еана, хІинццалц кхузахь ю хІара. Кху тхов кІел хІинцца бен ца еана хІара».
8БоІаза элира Рутига: «ЛадогІал, сан йоІ! Кхечу нехан декъа тІе кенаш лехьо а ма гІо, кхузара дІа а ма яла, сан ялхой-зударшца хІокху меттехь а хила.
9Марс хьокху хІара сан кха бен ма гойла хьан бІаьргашна, гІо хьо цаьрца маьрсхошна тІаьххье. Ас сайн кегийчу нахана тІедиллина, хьо хье ма е аьлла. Хьо хьагъелча, сан ялхоша моллучуьра хи а мала».
10Цец а яьлла, гора а яхана, лаьтта кхаччалц охьа а таьІна, Рутис хаьттира: «Стенца доьзна ду-те, со кхечу хийрачу махкара йоллушехь, хьо суна иштта реза хилар?»
11«Хьайн марнанна ахь мел динарг суна дийцина. Хьайн цІийнда веллачул тІаьхьа, хьайн да-нана а дитина, хьайн мохк а битина, хьайна девзаш доцучу къомана тІееана хьо.
12Везачу Эло декъала йойла хьо, ахь бинчу оцу дикачу балхана! Буьззина мах хадабойла Исраилан халкъан Везачу Дала, Цуьнан тІома кІел хьо ларъяйта еанчу хьан!» – жоп луш, элира БоІаза.
13«Сан эла, хьо суна реза хилар ма хедийла, – элира Рутис, – хьайн цхьана а ялхочун мехах йоцучу соьга, хьайн лай йолчу сан даге а хьаьжна, боху-кх ахь иза, сан дог тедархьама».
14Делкъе йо хан тІееача, БоІаза элира: «Схьа а йолий, хьайна хІума яа, муьста чагІар чу бепиг а Іуттуш».
Рути маьрсхошна юххе охьахиира. ТІаккха БоІаза цуьнга кхерзина буьртигаш кховдийра. Ткъа Рутис уьш даа а диира, и юза а юьзира, цуьнгахь кхин а буьртигаш а дисира.
15ХІара кенаш лехьо йоьлча, БоІаза юха а шен ялхошна тІедиллира Рутина цІевнаш юккъехула кенаш лехьо магор а, цунна цхьаммо а вас ца яр а.
16«ЦІевнаш тІера а дахийта цуьнга кенаш, чеха а ма е иза» – аьлла, буьйр дира цо.
17Иштта сарралц кха тІехь къахьийгира Рутис. Цо гулдинарг эрича, кхо сахь гергга мукх белира.
18Иза схьа а эцна, гІала цІа яхара Рути. ТІаккха цо деана ялта гира марнанна. Ша делкъанна хІума юуш юьзча йитинарг шен тІоьрмиг чуьра схьа а эцна, марнене елира Рутис.
19«Ахь тахана мичахь болх бира? Мичара лехьийна ахь мекхан кенаш? Дала декъала войла хьуна и дика динарг!» – элира НуІмата.
Рутис дІадийцира шен марнене, ша хьенан кха тІехь болх бинера. «Ас тахана кха тІехь болх бинчун цІе БоІаз ю», – элира цо.
20«Везачу Эло декъалвойла иза. Дала, Шен дош кхочушдеш, беллачарна а, бисинчарна а диканиг до. БоІаз-м вайна юххера, гергара стаг ву. Иза, вай Іалаш а деш, вайна гІо дан дезачарех цхьаъ ву», – элира марнанас.
21«Цо-м шен ялта чудерзийна даллалц, шен ялхошца хила магийна суна», – аьлла, дІахаийтира Рутис.
22ТІаккха НуІмата шен несе элира: «Ма дика ду-кх, сан йоІ, хьо цуьнан ялхошца хир йолуш, нехан кха тІехь цхьаммо а хьо чехор йоцуш».
23Иштта БоІазан ялхошца кенаш а лехьош, ялта чудерзийна даллалц, шен марненаца Іийра Рути.
3
Рути а, БоІаз а хьаьттахь
1ТІаккха Рутига цуьнан марнана йолчу НуІмата элира: «Сан йоІ, хьо дІатаръярхьама, цхьа хІусам лехча хІун дара-те ас?
2И БоІаз а вайн гергара стаг ву. Цуьнан ялхошца бина ахь болх. Иза тховса хьаьттахь, мохехь мукх цІанбеш хир ву.
3ЦІан а лой, хьайн дегІах хаза хьожа йогІу хІума а хьакхий, хьайна тІе уггар хаза йолу бедарш а юхий, хьаьтта гІо, амма и хІума йиъна а, мелла а валлалц, цунна гучу ма яла.
4И дІавижча, иза мича метте вижна а хьажий, яха а гІой, цунна тІетесна йолу хІума хьала а айий, цуьнан когашка дІайижа. ТІаккха цо ша эр ду хьоьга, кхин дІа ахь хІун дан деза».
5«Ахь бохург дерриге а ас кхочуш дийр ду», – элира Рутис.
6ТІаккха иза хьаьтта а яхара, дерриге а шен марнанас тІе-ма-диллара, кхочуш а дира цо.
7БоІаз йиъна а, мелла а, шен дог тедина а ваьлла, вахана мекхан борзана юххехь дІавижира. Ткъа хІара, меллаша тІе а яхана, цунна тІетесна йолу хІума хьала а айина, цуьнан когашкахь дІатевжира.
8Буьйсанна юккъехь, набарха цІеххьана вегийна, БоІаз хьалаайавелча, шен когашкахь йижина Іуьллуш цхьа зуда карийра цунна.
9БоІаза хаьттира цуьнга: «Хьо мила ю?»
«Со хьан лай йолу Рути ю-кх, – жоп делира зудчо, – Хьо со Іалашъеш, суна гІо дан дезаш болчу гергарчарех цхьаъ волу дела, хьайн хІусамехь, хьайн юргІана кІелахь йитахьа со».
10«Дала декъала йина-кх хьо, сан йоІ! ХІара хьайн марнанна дина гІуллакх хьалха мел диначул а оьзда дина ахь. Хьо кегийчех я мисканаш, я хьалдерш а ца къестийра ахь.
11ХІинца, сан йоІ, ма кхера хьо! Ахь дехнарг чекхдоккхур ду ас, хьо оьзда зуда хилар массарна а хаьа дела.
12Амма бакъду, со хьо Іалашъян а, хьуна гІо дан а дезаш болчу гергарчех велахь а, кхин а ву цхьа стаг, сол юххера гергара а волуш.
13Тховса кхузахь буьйса яккха. Нагахь санна кхана цо хьо тІеэцахь, дика хир ду. Ткъа хьо тІелаца цунна ца лаахь, ас тІелоцур ю хьо. Аса иза дийна волчу Везачу Элах чІагІо йо! ХІинца дІайижа сахиллалц».
14БоІазан когашкахь сахиллалц Іийра Рути. Шаьшшиннан яххьаш вовшашна къастале, сатасале хьалагІаьттира Рути. ТІаккха БоІаза элира цуьнга: «Цхьаьнгге а ма тосадалийта кхуза хьо еана хилар».
15Юха БоІаза элира Рутига: «Схьалаца хьайн йовлакх».
Рутис йовлакх схьалецира. БоІаз, цунна ялх барам мукх а белла, иза цунна ги а тесна, гІала вахара.
16Ткъа Рути марнана йолчу яхара. Марнанас хаьттира цуьнга: «Хьайчух хІун хилира, сан йоІ?»
Оцу стага шена динарг дерриге а марнене дІадийцира Рутис:
17«ХІара ялх барам мукх а белла, цо элира соьга: „Хьайн марнанна тІе даьссачу куьйгашца ма гІо“».
18НуІмата элира: «ХІара гІуллакх чекх муха долу хаъалц, собар де ахь. И стаг Іийр вац и гІуллакх тахханехь чекх ца доккхуш».
4
БоІаза Рути йигар
1ГІала чу воллучохь йолчу, нах гуллучу майдане а вахана, охьахиира БоІаз. Цо вуьйцуш волу стаг а вара хІеттахь тІехволуш. ТІаккха БоІаза элира цуьнга: «Схьа а волий, охьахаахьа». Важа веана охьахиира.
2Кхайкхина, къанойх итт стаг а схьавалийра БоІаза. Шайга охьаховшар дехча, уьш охьахевшира.
3ТІаккха оцу гергарчу стаге элира БоІаза:
«Муаби-махкара цІа йирзинчу НуІмата вайн вешех Элималиках дисна долу доьзалан латта духкуш ду.
4Хьоьга иза дІахазийта сацам бина ас. ХІара нах а болуш, массо а сан халкъан къаношна а хууш, и дакъа ахь дІаэца, хьо юххера гергара волу дела. Хьайна и эца лаахь, эца, ткъа эца ца лаахь, соьга схьахаийта. Хьо воцучун цкъа цхьанна а и схьаоьцийла дац, хьол тІаьхьа эца йиш ерг со ву».
Вукхо ша оьцу элира.
5ТІаккха БоІаза дІахаийтира цуьнга: «Нагахь НуІматан доьзалан латта оьцуш хилча, веллачун зуда, муабахо йолу Рути а хьайна йига езар ю ахь, лаьттан дакъа веллачун доьзалан долахь дисийтархьама».
6«Йиш яц сан и сайна йига, сайн дакъа декъна ца хилийтархьама. Сан йиш йоцу дела, ахь тІеэцахь иза», – элира гергарчо.
7Цу заманчохь Исраил-махкахь иштта Іедал хилла: дакъа оьцуш, я хуьйцуш, я бина мах чІагІбеш, цхьаммо шен мача, схьа а яьккхина, кхечуьнга луш. И саннарг дар тоьшалла чІагІдар санна хилла Исраил-махкахь.
8Оцу гергарчу стага, шен когара мача схьа а яьккхина, элира: «И зуда а, и дакъа а хьайна схьаэца».
9ТІаккха БоІаза къаношка а, массо а адамашка а элира: «ХІинца шу теш ду Элималикан а, Халин а, Махьланан а долахь мел хилла долу хІума ас НуІматера схьаэцар.
10Иштта шу тахана теш а долуш, веллачун дакъа цуьнан цІартІехь дитархьама а, цуьнан цІе вежаршна юкъара ца яйархьама а муабахо йолу, Махьланах йисина йолу зуда Рути ас сайн дола йоккху».
11ТІаккха цигахь мел долчу адамо а, къаноша а элира: «Тхо теш ду-кх.
Везачу Эло декъала йойла Рахьал а, Леа а санна,
хьан керта йогІуш йолу и зуда.
Цара шиммо а дебийтира Исраилан халкъ.
Беркат догІийла хьан цІенна тІе Эпратехь.
ЦІе йоккхуш стаг хуьлийла хьо Байтлахамехь.
12Везачу Эло хьуна цу къоначу зудчуьнгара лун йолу тІаьхье бахьана долуш,
Тамарас ЯхІудана винчу Парасан доьзал санна,
хуьлийла хьан доьзал».
13БоІаза и шена йига а йигира, цунах цунна зуда а хилира. И шиъ цхьанакхетча, Везачу Эло иза берах а хилийтира, цо кІант а вира.
14-15Зударша НуІмате бохура: «Хастам бу Везачу Элана! Цо ца йити хьо, йоккха хилча, Іалашъян а, гІо дан а стаг воцуш. ЦІе йоккхуш стаг хуьлийла цунах Исраил-махкахь. Хьан дог доккха дийр ду хІокху кІантах, ворхІ кІантал а тоьлуш йолчу, хьо езаш а йолчу, хьан несо и вина дела».
16И бер, схьа а оьций, марахь леладора НуІмата, цунна баба а хилла, кхебира цо иза.
17Лулахоша Іабади аьлла, цІе а тиллинера цунна. «НуІматан кІант ву-кх хІинца», – олура цара.
И Іабади Дауд-паччахьан да волчу Юшаян да вара.
18ХІара ю Парасан тІаьхье: Парасан хилира кІант Хьацрани.
19Хьацранин хилира кІант Рам. Раман хилира кІант Іамминадаб.
20Іамминадабан хилира кІант Нахьшон. Нахьшонан хилира кІант Салман.
21Салманан хилира кІант БоІаз. БоІазан хилира кІант Іабади.
22Іабадин хилира кІант Юшай. Юшаян хилира кІант Дауд.
Шамъал
Паччахьаллех лаьцна хьалхара тептар:
Шамъал а, Шаул-паччахь а
Дешхьалхе
Хьалхалерчу заманахь мехкан куьйгалхоша олалла дора Исраил-махкахь, цул тІаьхьа бен паччахьаша олалла дан ца доладелира. Паччахьаллийн гІуллакхийн хьалхарчу тептар тІехь цхьана олаллин кепера вукху олаллин кепе хьал хийцаран заманах лаьцна яздина ду. Исраил-махкахь и хийцар дукхахьолахь кхаа стагах доьзна хилла: мехкан куьйгалхойх тІаьххьарниг волчу Шамъалах а (1:1–7:17), Исраилан халкъана тІехь хьалхара паччахь волчу Шаулах а (8:1–15:35; 31:1-13), Дауд-паччахьах а (16:1–30:31). Ткъа Дауд-паччахь хилале хьалха цунах лаьцна хилла долу дийцарш Шамъалах а, Шаулах а долчу дийцаршца доьзна ду.
ДІаяханчу заманашкахь хиллачух лаьцна долчу товратан дийцаршкахь санна, тептаран коьрта ойла иштта ю: Далла тешаме хиларо кхиам ло, ткъа Цунна муьтІахь ца хиларо бохам бо. И кхаъ шеко йоцуш бовзийтина 2-чу коьртан 30-чу аятахь Везачу Эло динан да волчу Іелига иштта аьллачу дешнашкахь: «Сан сий деш волчун Аса а дийр ду сий, амма Сан цІе сийсаза йоккхуш верг юьхьІаьржачу а хІуттур ву».
Тептар тІехь паччахьаш дІахІотторх лаьцна дІаязйина иэйина ойланаш ю. Везачу Элана Ша Исраилан халкъан бакъволу Паччахь санна хетара, амма, наха динчу дехарна жоп луш, Везачу Эло царна цхьа паччахь къобалвира. Делахь а, паччахьна а, халкъана а тІехь Дела ву – Иза царна тІехь олалла Дийриг а, кхел Йийриг а хуьлу (2:7-10). Делан хьехамашка хьаьжжина, массо а нехан бакъонаш ларъян езара, стаг хьал долуш я къен велахь а.
1
Элкханах а, цуьнан доьзалх а лаьцна
1Эпрайман лаьмнаш тІехь Іуьллуш йолчу Раматайм-Цупамахь
[1] Іаш хилла Элкхан цІе йолу цхьа стаг. Элкхан ша Цупин доьзалх схьаваьлла вара. Цуьнан ден цІе Ярохьам хилла, ткъа Ярохьам ЭлихІун кІант хилла, ЭлихІун да ТІохьа хилла. Ткъа ТІохьа эпратхо волчу Цупин кІант хилла.
2Элкханан ши зуда яра. Цхьана зудчун цІе Хьанат яра, вукхун цІе Паннана яра. Паннанин бераш хилла, ткъа Хьанат доьзалхой боцуш хилла.
3ХІора шарахь, билгалдаьхначу деношкахь, Элкхан Шилун-гІала воьдуш хилла массо а ницкъашна тІехь волчу Везачу Элана
[2] лерина долу гІуллакх дан а, Цунна сагІа даккхийта а. Шилунехь Везачу Элан динан дай бара Іелин кІентий: Пайнехьассий, Хьапний.
4Ша, сагІа а даккхийтина, цІа веача, Элкхана шен зудчунна Паннанина а, цо бинчу доьзална а цу сагІин дакъа луш хилла.
5Хьанатана тоьлла долу дакъа луш хилла цо, хІунда аьлча иза цунна дукхах езаш хилла, Везачу Эло цунна доьзалхой ца беллехь а
[3].
6Везачу Эло цунна бераш ца далар бахьана долуш, Паннанас Хьанат кест-кестта сийсазйора, цуьнга сагатдайтархьама.
7И сурт Паннанас цунна хІора шарахь хІоттадора, Хьанат Везачу Элан цІа чу мосазза йоьду. Цо ша хьийзаяран барам тІехбаьлча, иза йоьлхура, цо яа хІума ца йоура.
8Цуьнан майрачо Элкхана цуьнга элира: «Хьанат, хьо хІунда йоьлху? Ахь яа хІума хІунда ца йоу? Хьан дог стенна Іийжаш ду? Со хьуна итт кІантал ца тоьлу?»
Хьаната Деле доьху
9Цхьана дийнахь, Шилунахь шаьш яа хІума йиъна а, мелла а девллачул тІаьхьа, Хьанат хьалагІаьттира. Динан да волу Іела Везачу Элан цІийнан неІсагІи тІехь Іаш вара.
10Хьанат, чІогІа дог доьхна, йоьлхуш, Везачу Эле доьхуш яра.
11Цо шен доІанехь нигат дира:
«Массо а ницкъашна тІехь волу Веза Эла!
Тидам бехьа сан деган лазаме!
Со хьайна дагаяийтахьа!
Йиц ма ехьа!
Ахьа суна божабер лахь,
аса иза Хьуна массо а йолчу ханна дІалур ду.
Цуьнан коьртарчу месех урс а хьакхалур дац».
12Дехха доІа дира Хьаната. Цу хенахь Іела Хьанатан балдашка хьоьжуш вара.
13Иза шен дагахь доІа деш яра: цуьнан балдаш хьуьйш дара, амма цо дуьйцург хезаш дацара. Цундела Іелина иза мелла ю моьттира.
14Цо цуьнга элира: «Хьо мелла ю! Малар дита деза!»
15Хьаната жоп делира: «Иза иштта дац, сан эла. Аса я чагІар а, я йий
[4] а ца мелла. Со сайн кийрара бала Везачу Эле дІабелхош ю.
16Хьан ялхо йолчу сох вон зуда ма хеталахь. Аса оццул деха доІа даран бахьана соьгахь лаьтташ болу бала бу».
17Іелас цуьнга элира: «Марша гІойла хьо. Исраилан Дала хьан доІанна жоп лойла».
18Хьаната цуьнга элира: «Хьо суна реза хуьлийла лаьара суна!» Иза шен новкъахула дІаяхара. Цо яа хІума а йоура, хІинца хьалха санна сингаттаме а ца хетара иза.
Шамъал дуьнен чу валар а, иза Везачу Элана дІавалар а
19Іуьйранна хьала а гІаьттина, Далла корта а тоьхна, уьш шайн цІа долчу Раме юхабахара. Элкхан шен зудчуьнца дІавижинчул тІаьхьа Дала Хьанатан дехар Шена дагадаийтира.
20Дукха хан ялале иза берах хилира. Шен зама тІекхаьчча, цо кІант вира, цуьнан цІе Шамъал аьлла тиллира (иза «Далла хезна» бохург ду). И цІе цунна тиллар и кІант Хьаната Деле вехар дара.
21Шен доьзалца хІора шарахь ша ма-ваххара, Шилуне Везачу Элана сагІа даккхийта а, ша дина долу нигат кхочушдан а вахара Элкхан.
22Амма Хьанат цаьрца ца яхара. Цо Элкхане элира: «КІант вакхочуьра а ваьккхина, аса иза айса дІавуьгур ву цига, Везачу Элана дІа а лур ву, массо а ханна цигахь Іайта».
23Элкхана цуьнга элира: «Хьайна бакъахьа хеттарг де. ЦІахь Іан мегар ду хьуна, кІант вакхочуьра ваккхалц. Дала къобалбина тІеоьцийла хьан лаам». Цуьнан зуда цІахь Іийра, кІант вакхочуьра ваккхалц.
24Иза вакхочуьра къастийначул тІаьхьа, Хьанат цуьнца Шилуне яхара. Цо, ша дІайоьдуш, шеца кхо шо кхаьчна долу бежана
[5] а, кхо сахь дама а, цхьа пІаьлдиг чагІар а даьхьира. Иза Шилунерчу Везачу Элан цІа чу еара, шеца кхуьуш волу шен кІант а валош.
25Схьадалийначу бежанна урс хьаькхира. Іела волчу шайн кІант схьавалийра дас-нанас.
26Хьаната элира: «Сан эла! Хьо дийна хилар санна бакъ ду хьуна, тоххара хІоккхуза дІа а хІоьттина, Везачу Эле доьхуш доІа деш хилларг со хилар.
27ХІара хьуна гуш долу бер ду хьуна аса Цуьнга дехнарг. Везачу Эло суна жоп делира, аса дехнарг кхочуш а деш.
28Аса хІара кІант Везачу Элана дІало. Ша дуьнен чохь мел йоккхучу хенахь Везачу Элана гІуллакх деш хир ву хІара».
Цо цигахь Везачу Элана Іибадат дира.
2
Хьанатан доІа
1Ша доІа деш Хьаната элира:
«Сан дог Везачу Элах доккхаде!
Везачу Эло Шен ницкъаца соьца болу ларам лакхабаьккхина!
Ахьа со кІелхьаръяккхарх йоккхаеш,
со сайн мостагІех йоьлу.
2Везачу Элал веза цхьа а вац,
Хьох тераниг дуьнен чохь а вац!
Чхаро санна, адам Іалашдеш тхан Дела воцург цхьа а вац.
3Деза детташ, къамелаш ма де,
ма ала кІоршаме дешнаш!
Веза Эла массо а хІума гуш ву.
Нехан массо а гІуллакхашна нийсонца тІе а хьожу.
4Ницкъболчеран секхаІад кагло!
ЭгІаза верг ницкъ болуш хуьлу.
5Буьзна хилларш, леш санна, къахьоьгуш бу,
меца лелларш, буьзна, садоІуш бу.
Бер ца хуьлуш йолчо ворхІазза бер до,
ткъа дукха кІентий болуш хилларг синца эшна ю.
6Везачу Эло вен а воь, чу са а кхуллу,
стаг Іожалле дІа а хьажаво, веллачуьра ден а во.
7Везачу Эло цхьаьнга къелла кховдайо, вукхуьнга хьал ло,
цхьаннан цІе йожайо, вукхуьнан хьала а йоккху.
8Везачу Эло къен верг чена юккъера хьалаайаво,
овкъарш юккъера мисканиг схьавоккху.
Иза хьалдолчаьрца нийсса дІахІоттаво,
цаьрга паччахьаллин сийнна шерет
[6] дойту.
Дуьненан бух Везачу Элан ма бу,
цу тІехь Латта ДІахІоттийнарг а Иза ву.
9Везачу Эло шен нехан лар Іалашйо,
хьарамалла лелорш хІаллакбо,
уьш боданехь къайла а бохуш.
Церан ницкъ хиларх пайда бац,
и ницкъ цаьргара шайгара бен бацахь.
10Шена дуьхьалваьлларг Везачу Эло дуьнен чуьра войу,
стигалара схьа царна оьгІазло а еш.
Делан кхел дуьненан массо а маьІІе кхочур ю.
Ша хаьржинчу паччахье Цо олалла а лур ду,
Ша къобалвинчуьнца болу ларам лакха а боккхур бу».
11Элкхан доьзалца Раме юхавирзира, ткъа Шамъал динан да волчу Іелина уллохь Везачу Элана гІуллакх деш Іийра.
Іелин кІенташа летийна къинош
12Іелин кІентий чІогІа вон нах хилла. Цара Веза Эла къобал а ца вора,
13я динан дайша нахаца лелон езаш йолу юкъаметтиг а ца хаьара царна. Цхьаммо, сагІа а даьккхина, жижиг кхехкочу хенахь, динан ден жима гІоьнча, шен кхо маІа йолу мІара а бахьаш схьа а вогІий,
14яй чу, я ялгІу чу, я кеда чу иза а Іуттий, цу чуьра тІейогІаелларг схьа а оьций, дІавоьдура. Иштта «гІиллакх» хІоттадора цара массо а Шилуне вогІуш волчу исраилхочуьнца.
15Везачу Элана лерина долу махьаран даьтта дагадале, динан ден жимачу гІоьнчас, схьа а вогІий, цІий доккхуш волчуьнга олура: «Динан дена кхарза жижиг ло. Цо хьоьгара кхехкийна жижиг схьаоьцур дац, соьга буьйданиг ло».
16Нагахь санна цхьаммо шега: «Цкъа собар де махьаран даьтта дагийна даллалц, цул тІаьхьа хьур ду ахьа хьайн даго ма-бохху жижиг» – аьлча, цо олура: «ХІинца схьало. Ахьа ца лахь, аса нуьцкъала схьадоккхур ду хьоьгара иза».
17Цу кегийчу наха Везачу Элана хьалха чІогІа доккха къа латийнера, хІунда аьлча цара шаьшшиъ Везачу Элана сагІа даккхарх ца вешийла гойтура.
Шамъал Шилунехь
18Шамъала Шилунехь ша Везачу Элана гІуллакх деш волчу хенахь, динан дайша лелон езаш йолу ийпад цІе йолу бедарш тІеюхура.
19Леррина тІехула йоьхна лелош йолу бедарш цунна шен нанас, тега а тоьгий, хІора шарахь яхьаш хилла, иза шен майрачуьнца сагІа даккха йогІуш.
20Іелас, Элкханний, цуьнан зудий декъал а деш, олура: «Везачу Эло кхин а бераш лойла шуьшинна хІокху аша Везачу Элана дІавеллачу кІантана дуьхьал». И шиъ шайн цІа доьдура.
21Веза Эла Хьанатана тІехьаьжна хилла: цо кхин а кхо кІант а, ши йоІ а йина. Ткъа церан кІант Шамъал Везачу Элана уллохь воккха хуьлуш хилла.
Іелига цуьнан кІенташа ла ца дугІу
22Іела чІогІа къена вара. Цунна хезаш дара шен кІенташа массо а исраилхошка хІоттош дерг а, уьш Везачу Элан деза четар лаьттачу кертахь гІуллакх деш болчу зударшца лела бохуш дерг а.
23Цо цаьрга элира: «ХІунда лелабо аша и болх? Массо а нахера суна шух лаьцна вониг хеза.
24Сан бераш, суна шух лаьцна хезаш дерг вон хабар ду. Везачу Элан лаамехь долчу халкъо шух лаьцна вониг дуьйцу.
25Стага вукху стагана дуьхьал ша вониг дича, Дела царна юккъе хІотта мега. Ткъа аша Везачу Элана дуьхьал вониг лелош хилча, шуна тІе мила хІуттур ву?»
Амма цара шайн дас бохучуьнга ла ца дугІура, Везачу Эло цу хенахь уьш байа сацам бина хилла дела.
26Ткъа Шамъал воккха хуьлуш вара, шех Везачу Элан а, нехан а бІаьрг бузуьйтуш.
Іелин доьзалх лаьцна Делера хаам бар
27Іела волчу Делан стаг веара. Цо элира: «Везачу Эло хьоьга иштта боху: „Хьан ден цІенна Со ца вовзийтира Ас, уьш Мисар-махкахь пирІунан цІа чохь леш болчу хенахь?
28Массо а исраилхойн тайпанашна юккъера хаьржина вацара Аса хьан дай шех схьабевлла волу АхІарон Сайн динан да хилийта а, сагІа доккхучу кхерче ваийта а, хаза хьожа йогІу хІума ягаяйта а, Суна хьалха динан дас лелош йолу ийпад лелаяйта а? Массо а Исраилан кІенташа Сан дуьхьа доккхуш долчу сагІанийн дакъа ца кхочуьйтура Аса хьан цІенна?
29ХІунда бетта аша Сан дуьхьа доккхуш долчу жижиган а, баьпкан а сагІанийн дакъошна тІе когаш, Аса Сайн цІенна лерина долчу? Сан Исраилан халкъо Суна даьхначу сагІанийн уггар тоьллачу дакъойх хьан кІентий буза а беш, ахьа Со дІатеттина“».
30Цул тІаьхьа цу стага элира: «Исраилан халкъан Дала аьлла дара: „Хьан цІа а, хьан ден цІа а массо а хенахь Сан бІаьргашна хьалха гІуллакх деш хир ду“. Амма хІинца Везачу Эло боху: „Иза иштта хир дац! Сан сий деш волчун Аса а дийр ду сий, амма Сан цІе сийсаза йоккхуш верг юьхьІаьржачу а хІуттур ву.
31ТІейогІур ю Аса хьан массо а тІаьхье хІаллакьеш йолу зама. Хьан доьзалера цхьа а стаг къанло хан тІекхаччалц вехар вац.
32Исраилан мохк толуш дІагІур бу, амма хьуна гун дерш хьан доьзале кхочун долу вонаш ду. Хьан доьзалхойх цхьа а къанвелла лийр вац.
33Сайн кхерчан уллора массо а дІавоккхур вац Аса. Цхьаъ вуьтур ву Аса цуьнан бІаьргаш бІарздаллалц, цуьнан гІора дІадаллалц. Хьан мел йолу тІаьхье гІеметтахІоьттинчу хенахь лийр ю.
34Аса билгало йоуьйтур ю хьуна и зама тІекхаьчнийла хоуьйтуш: хьан ший а кІант, Хьапни а, Пайнехьас а, цхьана дийнахь лийр ву.
35Аса Сайна тешаме динан да дІахІоттор ву: цо, Сан даге хьаьжжина, Аса ма-бохху гІуллакх дийр ду. Аса цуьнан тайпа ницкъ болуш хуьлуьйтур ду. Цо, ша мел веха, Аса хаьржинчу паччахьан гІуллакх а дийр ду.
36Хьан цІийнах мел виснарг цунна корта тоха вогІур ву, жимма ахча я баьпкан дакъа ло бохуш. Цара цуьнга дехар дийр ду: ‘Динан дас беш болу муьлхха а болх лохьа суна, сайна сискал яккха’, – бохуш“».
3
Дала Шамъале тІекхойкху
1Кхиъна вогІуш волу Шамъал Іелина уллохь Везачу Элана гІуллакх деш вара. Цу деношкахь Делера хаам нахе наггахь бен хуьлуш бацара, Делера долу сурт а наггахь бен ца хІуттура.
2Цхьана буса Іела шен меттахь вижина Іуьллуш вара. ТІаьхьарчу хенахь цуьнан бІаьргаш телхина догІуш дара, цундела цунна хІумма а ца гора.
3Сатасале, богуш болу Делан къуьда дІабаза болчу хенахь, Шамъал Везачу Элан дезачу четар чохь вижина Іуьллуш вара. Цу четар чохь лаьтташ Делан деза тІорказ а дара.
4Веза Эла Шамъале кхайкхира. Цо жоп делира: «Кхузахь ву со!»
5Ведда Іела волчу а вахана, цо элира: «Со кхузахь ву. Хьо соьга кхайкхирий?»
Амма Іелас элира: «Со хьоьга ца кхайкхира. Вало, дІавижа».
Шамъал, дІа а вахана, дІавижира.
6Веза Эла юха а цуьнга кхайкхира. Иза шолгІа а, Іела волчу схьа а веана, вистхилира: «Со кхузахь ву. Хьо соьга кхайкхирий?»
Амма вукхо элира: «Сан кІант, со хьоьга ца кхайкхира. ДІа а гІой, дІавижа».
7Шамъална цу хенахь Везачу Элан аз ца девзара, хІунда аьлча Цуьнан дош Шамъална схьа ца делладеллера.
8КхозлагІа а Веза Эла Шамъале кхайкхира. Иза юха а, хьала а гІаьттина, Іела волчу а веана, вистхилла: «Со кхузахь ву. Хьо соьга кхайкхирий?»
ТІаккха Іелина хиира, кІанте кхойкхуш Верг Веза Эла вуйла.
9Іелас Шамъале элира: «Юха а, дІагІой, дІавижа. Нагахь санна хьайга юха а цхьаммо кхайкхахь, цуьнга ала: „Вистхила, Веза Эла, Хьан лай Хьоьга ладугІуш ву“».
Шамъал, шен метте дІа а вахана, дІавижира.
10Веза Эла, схьа а веана, дІа а хІоьттина, хьалха санна кхайкхира: «Ва Шамъал!»
Шамъала элира: «Вистхила, Веза Эла, Хьан лай Хьоьга ладугІуш ву!»
11Везачу Эло Шамъале элира: «Аса Исраилан махкахь цхьа хІума дийр ду, и шена хезначун шинна а лерга чу зов догІур ду.
12Цу дийнахь Аса Іелин доьзална тІехь Айса мел аьлларг кхочушдийр ду. Аса иза дІа а долор ду, чекх а доккхур ду.
13Аса цуьнга аьлла ду, цуьнан цІенна тІехь массо а тІейогІучу ханна таІзар дийр ду аьлла, хІунда аьлча цо шен кІенташа лелош долчу къинойх лаьцна а, цара лелош долчу дастамечу хІуманех лаьцна а шена хуъушехь, уьш саца ца бина дела.
14Аса чІагІо йо, цуьнан цІенна тІехь долу къинош муьлхха а тайпана даьккхинчу сагІанаша дІадохур дац аьлла».
15Шамъал Іуьйре тІекхаччалц вижина Іиллира. Ша хьалагІаьттинчул тІаьхьа, цо Везачу Элан четаран неІ дІайиллира. Иза ца хІуттура Іелига шена буьйсанна хезнарг дІадийца.
16Амма Іелас кхуьнга ша дІакхайкхира: «Сан кІант Шамъал!»
Цо элира: «Со кхузахь ву».
17ТІаккха Іелас элира: «Хьоьга хІун элира? Хьайга аьллачух хІумма а къайладаккха ма гІерта. Дала хьуна чІогІа таІзар дийр ду, ахьа сох хІумма а къайладаккхахь».
18Цхьа а хІума къайла ца хьош, Шамъала дерриге а цуьнга дІадийцира. ТІаккха Іелас элира: «Иза Веза Эла ву. Цо Шена бакъахь хеттарг дойла!»
19Шамъал воккха хилира. Веза Эла цуьнца вара, Цуьнан цхьа а дош кхочуш ца хуьлуш ца дисира.
20Исраил-махкахь массо а меттехь, Дан-гІалара дуьйна Беар-ШабаІе кхаччалц, массарна а хиира Шамъалах Везачу Эло къобалвина волу пайхамар вина хилар.
21Шен дашехула Ша вовзуьйтуш, Шилунехь Шамъална дуьхьалвогІура Веза Эла.
4
1ТІаккха Шамъал массо а исраилхошка наггахь вистхуьлура.
Везачу Элан тІорказ йийсаре дуьгу
Цу заманчохь исраилхой пІелаштамхошна дуьхьал тІом бан арабевлла хилла. Исраилхойн меттамотт Абани-Іазарна генахь боццуш лаьтташ хилла, ткъа пІелаштамхой Апакх олучу гІалина уллохь севцина.
2Исраилхошна дуьхьал лата дІахІиттинера пІелаштамхой. Уьш вовшахлетира. ПІелаштамхоша исраилхой эшийра. Цигахь виъ эзар стаг вуьйжира исраилхошна юкъара.
3Адам шайн меттаматте юхадеара. Исраилхойн къаноша элира: «Везачу Эло хІунда белла техьа пІелаштамхошка вай эшадан ницкъ? Вай Шилунера Везачу Элаца бинчу бертан тІорказ схьаэца деза. Иза вайца хир ду, цо вай мостагІийн куьйгех кІелхьара а дохур ду».
4Нах Шилуне а бахийтина, цигара массо а ницкъашна тІехь волчу Везачу Элаца бина барт дагабоуьйтуш долу тІорказ схьадаийтира. ТІорказан негІар тІехь Іаш дашо деза ши малик дара. Царна тІехула яра Везачу Элан меттиг. Цу тІорказна уллохь Іелин ши кІант вара, Хьапний, Пайнехьассий.
5Везачу Элаца бинчу бертан тІорказ шаьш долчу схьакхаьчча, исраилхоша йоккха гІовгІа яьккхира, дерриг латта а дегош.
6И баккхийберан мохь шайна хезча, пІелаштамхоша элира: «Іебархойн агІонехь ма чІогІа маьхьарий хьоькху. И хІун ду техьа?» Царна хиира Везачу Элан тІорказ исраилхойн меттаматте схьакхаьчнийла.
7ПІелаштамхой кхерабелира. Цара элира: «Церан Дела веана уьш болчу. Вайгахь боккха бала бу! Иштта долу хІума хьалха цкъа а ца хилла!
8Бала бу вайгахь! Хьан дохур ду вай цу ницкъ болчу деланийн карара? Цу деланаша, таІзарш деш, мисархой хІаллакбина яьссачу аренгахь.
9ЧІагІ а лой, майра хила, пІелаштамхой! Вайна карабаьхкина болу Іебархой санна, церан кара а дахана, церан леш хилла ца латтархьама. Доьналла долуш хила, цаьрца лата кийча хила!»
10Уьш чІогІа летира, исраилхой эша а беш. ХІора дийна висина волу исраилхо, ведда, шен цІа вахара. Исраилхой чІогІа эшийра цу тІамехь, ткъе итт эзар гІашло вен а вуьш.
11Делан тІорказ пІелаштамхойн карадахара, ткъа Іелин ши кІант, Хьапний, Пайнехьассий, велира.
Іелин валар
12Оццу дийнахь цхьа бен-яманхо, тІом болчуьра ведда, Шилуне кхечира. Цунна тІера бедарш этІийна яра, коьрта тІехь чан яра.
13Іела гІали чу воьдучохь лаьтташ долчу кевнан неІарехь хиъна Іаш вара, хьоьжуш. Цуьнан дог, Делан тІорказах хІун хилла ца хууш, лозуш дара. Веанчу цу стага тІамехь долу хьал дийцича, массо а стаг велха дІахІоьттира.
14Шена и белхар хезча, Іелас хаьттира: «И хІун гІовгІа ю?» Цу стага, тІе а веана, шадерг а дІадийцира.
15Цу хенахь Іелин дезткъе берхІитта шо дара. Цуьнан бІаьргаш, са ца гуш, кхоьлина дара.
16Цу стага цуьнга элира: «Со меттаматтера схьавеана. Тахана тІом болчуьра ведда со».
Іелас цуьнга хаьттира: «ХІун хилла цигахь, жима къонах?»
17Хаамчас жоп делира: «Исраилхой пІелаштамхойх бевдда. Вай цара эшийна. Хьан ший а кІант велла. Делан тІорказ мостагІийн карахь ду».
18Цо Делан тІорказ хьахошшехь, Іела ша Іаш волчу гІанта тІера аркъал охьавуьйжира. Вортанан даьІахк каг а елла, иза велира. Цуьнан кхалхар иштта сиха хилира, иза чІогІа къена а, дегІана веза а волу дела. Иза шовзткъа шарахь Исраилан мехкан куьйгалхо хилла Іийна ву.
Пайнехьасах йиснарг ялар
19Іелин нус, Пайнехьасан зуда, кестта бер дан дезаш яра. Делан тІорказ пІелаштамхойн карадахнийла а, шен мардай, майрий веллийла а хиъча, иза ца лайна, зуда берах хьовзийра. Дукха хан ялале, цо бер дира.
20Иза лечу хенахь, цунна тІехь лаьтташ болчу зударша элира: «Ма кхера. Ахьа кІант вина». Амма иза схьахьожуш а, йистхуьлуш а яцара.
21«Везачу Элан сий Исраил-махкара дІадаьлла», – аьлла, цо шен кІентан цІе Ихвади тиллира (иза «сий доцург» бохург ду). Делан тІорказ мостагІийн карадахана дела, шен мардай, майрий велла дела, тиллина цо и цІе кІантана.
22Цо элира: «Исраилан махко Везачу Элан сий дайина, Делан тІорказ мостагІийн карадахана дела».
5
Делан тІорказо пІелаштамхошна зе до
1Делан деза тІорказ йийсаре а дигна, пІелаштамхоша иза Абани-Іазарера Ашдод-гІала схьадеара.
2Цара деза тІорказ, схьа а эцна, шайн дела волчу ДагІонан цІа чу диллира. Цара иза ДагІонан суьртана уллохь охьахІоттийра.
3ШолгІачу Іуьйранна ашдодхой самабевлча, царна гира ДагІонан тІулгах дина долу сурт Везачу Элан тІорказна хьалха бертал Іуьллуш. Хьала а айдина, ДагІонан сурт цара ша хиллачу дІахІоттийра.
4Вукху Іуьйранна нах самабевлча, царна гира Везачу Элан тІорказна хьалха бертал Іуьллуш долу ДагІонан сурт, цуьнан корта а, ший а куьг а, схьа а даьккхина, неІсагІи тІехь Іуьллуш. Дохоза дегІан гІад диснера.
5И бахьана долуш таханлера де тІекхаччалц я динан дай а, я кхиболу нах а, Ашдод-гІаларчу ДагІонан цІа чу шаьш баьхкича, цкъа а неІсагІи тІе ца бовлу.
6Везачу Эло дуьне гатдинера ашдодхошна. Уьш эшош таІзар дора Цо царна, дегІа тІе хІуманаш юьйлуьйтуш, Іазап хьоьгуьйтура. И хьал Цо Ашдод-гІалахь хІоттийна а ца Іаш, цунна уллохь йолчу яртийн бахархошка а хІоттийнера.
7Шайна и сурт гича, ашдодхоша элира: «Исраилан Делан деза тІорказ вай долчохь кхин дита йиш яц! Цо даккхий зенаш хуьлуьйту вайна а, вайн дела волчу ДагІонна а».
8Цара, пІелаштамхойн мел волу куьйгалхо схьа а гулвина, хаьттира: «ХІун до вай Исраилан халкъан Делан дезачу тІорказна?»
Вукхара элира: «Вай и тІорказ Гати-гІала дІадахьа деза».
Цара иза Гати-гІала дІадаьхьира.
9Иза цига дІа-ма-даьхьнехь, Везачу Элан куьг цига а кхечира. Нах чІогІа инзарбохуш, царна тІе доккха Іазап хІоьттира, массеран а дегІа тІе ирча хІуманаш евлира, воккха-жима ца къастош.
10Цул тІаьхьа цара Делан тІорказ Іекхран-гІала дІадаьхьира. Амма иза цига дІадаьхьча, цу гІалара бахархой чІогІа боьхна хьаьвзира. Цара бохура: «Тхо долчу исраилхойн Делан тІорказ схьадеана тхо а, тхан гІала а хІаллакьян».
11ТІаккха цара, массо а пІелаштамхойн куьйгалхо схьа а гулвина, элира: «Исраилан мехкан Делан деза тІорказ ша хиллачу дІадахьийта, цо вайн мохк а, вайн адам а хІаллакдале!» Іекхран-гІалара бахархой чІогІа кхерабелла хилла, хІунда аьлча церан дахар цу хенахь чІогІа эрчадаьлла хилла дела.
12Байаза бисинарш дегІа тІехь хІуманаш евлла хилла. Адаман белхар стигала хьалакхочура.
6
Везачу Элан тІорказ юхадерзадо
1ВорхІ баттахь латтийна пІелаштамхоша Везачу Элан тІорказ шаьш долчохь.
2Динан дай а, эвлаяаш а схьа а гулбина, цара элира: «ХІун до вай Везачу Элан дезачу тІорказна? ХІара шен махка дІа муха дахьийта деза дийцийша тхуна!»
3Вукхара элира: «Шаьш Исраилан халкъан Делан тІорказ дІадахьийта гІерташ делахь, иза ша ма-дарра дІа ма дахьийта: аша сагІа даккха деза шайн бехк такхархьама. ТІаккха хуур ду шуна, Цо шайна таІзар хІунда дина».
4Цара хаьттира: «Оха тхайн бехк токхуш сагІа даккхар муха хила деза?»
Вукхара жоп делира: «Кхузахь волчу пхеа пІелаштамхойн пхеа куьйгалхочун цІарах пхиъ, дегІа тІехь яьлларг санна, дашо хІума а, пхи дашо дахка а бан беза, хІунда аьлча шуна дина долу таІзар шуна а, шун куьйгалхошна а кхочу.
5ДегІана тІе яьлла йолу пхи дашо хІумий, шайн латта дассош болу пхи дашо дахкий шаьш бина девлча, Исраилан Далла хастам бе. Цо Шен деза куьг шуна тІера а, шун делашна тІера а, шун лаьтта тІера а дІадаккха мега шуна.
6Шайн дог хІунда чІагІдо аша, мисархоший, пирІуной санна. Дала шайна таІзар диначул тІаьхьа бен ца делла цара исраилхошна Мисар-махкара дІадаха пурба.
7Керла ворда а яй, хІинцца бехкина болу, цкъа а дІабоьжна боцу ши етт цу ворданах дІабожа, ткъа церан эсий цІа дига.
8Везачу Элан тІорказ цу ворданна тІе хІоттаде, ткъа Далла хьалха шайн бехк такхархьама сагІина кечйина йолу дашо хІуманаш цхьана гІутакх чу агІонгахь охьа а яхкий, ворда дІа а хеций, дІаяхийта.
9Хьожуш хилалаш, нагахь санна и ворда, кхин цхьанхьа дІа-схьа ца хьаьвзаш, Исраил-махкахь йолчу Байт-Шамаше дІайодахь, и боккха бохам вайна Везачу Эло хилийтина бу. Амма и ши етт цига ца бодахь, вайна хуур ду, Цуьнан куьйгахула вайна и таІзар ца хиллийла а, иза ларамаза хилла хилар а».
10Цара иштта дира: хІинцца бехкина болу ши етт ворданах дІа а боьжна, церан эсий цІахь дитира.
11Цу ворданна тІе Везачу Элан тІорказ а хІоттийна, дашо хІуманаш а, дашо дехкий а чохь долу гІутакх цу тІе хІоттийра.
12Ши етт нийсса Байт-Шамаше боьдучу новкъа дІабахара. Іеха а Іоьхуш, цхьанхьа дІа-схьа а ца хьаьвзаш, дІабоьдуш хилла ши етт. Ткъа пІелаштамхойн куьйгалхой, цу ворданна тІаьхьа а хІиттина, Байт-Шамаше кхаччалц дІабахара.
13Цу хенахь Байт-Шамашера бахархой тогІи чохь Іуьллучу аренгахь кІа хьокхуш бара. ДІахьаьжча, царна гира Везачу Элан деза тІорказ. Шайна и гича, чІогІа хазахийтира царна.
14И ворда байт-шамашхо волчу ЮшаІан аренгахь боккхачу тІулгана уллохь сецира. Байт-Шамашерачу бахархоша, и ворда йоха а йина, цунах дечиг даьккхира. ТІаккха, и ши етт цІарца бага а беш, Везачу Элана лерина долу сагІа даьккхира.
15Иза шаьш дале хьалха Леви цІе йолчу тайпанан наха Везачу Элан тІорказ а, дашо суьрташ чохь долу гІутакх а вордана тІера охьа а даьккхина, боккхачу тІулга тІе охьахІоттийнера. Байт-Шамашерачу бахархоша цу дийнахь Везачу Элана лерина долу дагоран а, кхидолу а сагІанаш дехира.
16ПІелаштамхойн пхеа куьйгалхочунна и мел дерг а гира. Оццу дийнахь Іекхран-гІала юхабирзира уьш.
17ПІелаштамхоша шайн Далла хьалха болу бехк токхуьйтуш сагІина даийтина долу суьрташ дара: цхьаъ – Ашдод-гІалин цІарах, важа – Іази-гІалин цІарах, важа цхьаъ – Ашкхилун-гІалин цІарах, кхин цхьаъ – Гати-гІалин цІарах, ткъа кхин цхьаъ – Іекхран-гІалин цІарах.
18Ткъа дашо дехкий хІора пІелаштамхойн гІалин куьйгалхочун цІарах хилла ца Іаш, хІора чІагІйинчу гІалин цІарах а, дІайиллина лаьттачу яртийн а цІарах дара. Везачу Элан деза тІорказ тІехІоттийна хилла болу тІулг хІинца а байт-шамашхо волчу ЮшаІан аренгахь Іуьллуш бу, цигахь хиллачунна тоьшалла а деш.
19Байт-Шамашерачу бахархошна Дала чІогІа таІзар дира, уьш Везачу Элан дезачу тІорказ чу хьаьжна аьлла. Цо кхузткъе итт стаг
[7] вийна хилла и бахьана долуш. Цу тайпана чІогІа таІзар Везачу Эло шайна дича, адам дилхира.
20Байт-Шамашерачу бахархоша элира: «Везачу Элана хьалха латта мила хьакъ ву? Иза Сийлахь Дела ма ву! Вай долчуьра хьанна тІе хьур ду Везачу Элан деза тІорказ?»
21Кхиръят-ЯІарим цІе йолчу гІала бахийтина цара шайн геланчаш хабар эцна: «ПІелаштамхоша Везачу Элан тІорказ юхадаийтина. Схьа а дуьйлий, иза шайга дІахьо», – аьлла.
7
1Кхиръят-ЯІарим-гІаларчу бахархоша Везачу Элан деза тІорказ, схьа а эцна, гуна тІехь лаьтташ долчу Абинадабан цІа чу схьадеара. Цул тІаьхьа цуьнан кІант ЭлиІазар Везачу Элан тІорказна дола дан къобалвира.
Шамъала Исраилан махкахь куьйгалла до
2И деза тІорказ Кхиръят-ЯІариме кхаьчна дуккха а хан елира – ткъа шо гергга. Исраилан халкъ Веза Эла лоьхуш дара.
3Шамъала дерриге а Исраилан халкъе элира: «Шу доггах Везачу Элана тІедерзахь, аша кхечу къаьмнийн деланаш шайн дага чуьра дІабаха беза. Аша Іаштарт цІе йолчу далла бина болу цІуш дІабаха беза. Шайн дегнашца шу Везачу Элана тІедерза, Цунна цхьанна гІуллакх а де. ТІаккха Цо шу пІелаштамхойн баланех кІелхьардохур ду».
4Исраилхоша БаІалан а, Іаштартан а цІуш дІабехира. Уьш Везачу Элана бен гІуллакх а ца деш дІабуьйлабелира.
5Шамъала элира: «Массо а исраилхой МицІпа-гІалахь схьагулбе. Аса Везачу Эле сайн доІанна тІехь шу доьхур ду».
6Массо а исраилхой МицІпа-гІалахь схьагулбелира. Хи, схьа а оьцуш, Везачу Элана хьалха охьадуттура цара. Массо а цу дийнахь марха кхобуш вара. Цара бохура: «Везачу Элана хьалха оха къинош латийна».
Шамъал МицІпа-гІалахь царна юкъахь кхел еш вара.
7Шайна исраилхой МицІпа-гІалахь гулбеллийла хиъча, пІелаштамхой, шайн куьйгалхой коьртехь а болуш, исраилхошна тІелата кечбелира. Иза шайна дІахиъча, исраилхой чІогІа кхерабелира.
8Цара Шамъале дехар дира: «Вайн Везачу Деле хьайн доІанна тІехь, тхо пІелаштамхойх кІелхьардаха бохуш, доьхучуьра саца ма сацахьара хьо!» – аьлла.
9Шамъала, бекхачуьра къастоза болу Іахар схьа а эцна, цунах Везачу Элана лерина долу сагІа даьккхира, Исраилан халкъана гІо доьхуш. Цуьнан доІа Везачу Элана дІахезира.
10Шамъала сагІа доккхучу хенахь пІелаштамхой исраилхошца тІом бан баьхкира. Амма Везачу Эло пІелаштамхошна тІехь чІогІа стигал къовкъийра, уьш инзар а бохуш. Цуьнан гІоьнца уьш исраилхоша эшийра.
11Цара пІелаштамхой МицІпа-гІалара лаьхкина, хІаллакбеш, Байт-Кара кхаччалц дІабигира.
12Цул тІаьхьа Шамъала, тІулг схьа а эцна, иза МицІпаний, Шан-юртаний юккъе охьабиллира. Цу тІулган цІе Абани-Іазар тиллира цо (иза «гІо ден тІулг» бохург ду). Шамъала элира: «Везачу Эло хІокху метте кхаччалц вайна гІо дина».
13Иштта дІатебина хилла пІелаштамхой. Уьш кхин Исраилан махкана тІелата оьхуш а ца хилла. Шамъалан куьйгалла исраилхошна тІехь мел ду, Везачу Эло пІелаштамхошна тІера Шен куьг дІадоккхуш ца хилла.
14Исраилхоша Іекхрана тІера дуьйна Гати-гІалина тІе кхаччалц Іохкуш йолу шайн гІаланаш а, царна гонахьара меттигаш а схьаехира пІелаштамхошкара. Исраилхошний, эмархошний юккъехь машар дІахІоьттира.
15Ша мел веха Шамъал Исраилан мехкан куьйгалхо хилла лелла.
16ХІора шарахь, махкахула волалой, Бетал-гІала а, Галгала а, МицІпа-гІала а кхочуш хилла иза. Цу массо а меттигашкахь исраилхошна юкъахь кхел еш, нийсо еш хилла цо.
17Цигахула ша чекхваьлча, иза Раме дІавоьдуш хилла. Цигахь дара цуьнан цІа, цигахь йора цо Исраилан халкъана юкъахь кхел. Кхузахь цо Везачу Элана лерина долу сагІа доккху меттиг кечйира.
8
Халкъо паччахь воьху
1Шамъала ша къанвеллачу хенахь шен кІентий Исраилан махкахь кхелахой бина дІахІиттийра.
2Воккхаха волчун цІе Юал хилла, шолгІачун цІе Аби-ЯхІу хилла. Уьш Беар-ШабаІ цІе йолчу гІалахь кхелахой хилла.
3Амма Шамъалан кІентий шайн дас дІакхехьначу новкъахула лелаш ца хилла. Цара кхаьънаш ийдеш хилла, къайлаха ахча схьа а оьций, харцкхелаш еш хилла.
4Массо а Исраилан къано схьа а гулвелла, уьш Шамъал волчу Раме баьхкира.
5Цара элира: «Хьо воккха хилла, ткъа хьан кІентий ахьа схьабеанчу некъа тІера галбевлла. Ахьа тхуна тІехь паччахь дІахІоттавойла луур дара тхуна, цо тхайна тІехь куьйгалла дойла а луур дара, вукху къаьмнашна тІехь ма-дарра».
6Шамъална ца дезаделира цара шега паччахь дІахІоттаве алар. ТІаккха иза Везачу Эле доІа дан хІоьттира.
7Цо жоп делира: «Хьайга наха бохург де. Цара дІатеттинарг хьо вац, Со ву. Царна ца лаьа Аса шайна тІехь паччахьалла дойла.
8Аса уьш Мисар-махкара арабехира. Амма уьш, Со дІа а теттина, кхечу деланашна гІуллакх дан хІиттира. Иштта гІиллакх хьоьца а хІоттийна цара.
9Цаьрга ла а догІий, цара бохург де. Амма нахе мел дерг а ма-дарра дІахьеде, паччахьан бакъонаш муха ю царна дІа а дуьйцуш».
10Шамъала шена Везачу Эло делла долу жоп ма-дарра дІахаийтира паччахь воьхуш ша волчу схьагулбеллачаьрга.
11Цо цаьрга элира: «ХІара ду шуна аша воьхуш волчу паччахьо ден дерг: шун кІентий дІа а бигина, цо уьш шена гІуллакх дан дІахІиттор бу шуна. Цо уьш шен гІудалкхашна тІехь эскаран гІуллакх дан дІахІиттор бу, царах дошлой а бийр бу. Ткъа цхьаберш цуьнан гІудалкхана хьалха уьдуш лелар бу.
12Цхьаболчарах цо цхьа эзар эскархочунна тІехь куьйгалхой бийр бу, вукхарах – шовзткъе итт эскархочунна тІехь. Паччахьо цхьаберш шена ялта кхио дІахІиттор бу, вуьш эскархойн гІирс кечбеш, гІудалкхийн цхьацца меженаш кечъеш хир бу.
13Паччахьо шун зудабераш дІадуьгур ду, шена хаза хьожа йогІу хьакхарш деш, яа хІума кечъеш, бепиг доттуш гІуллакх дайта.
14Паччахьо шун тоьлла долу кхаш а, кемсийн бошмаш а, зайт-диттийн бошмаш а, шуьгара дІа а яьхна, шен гонах болчарна дІайоькъур ю.
15УьтталгІа дакъа дІадийначу лаьтта тІера а, кемсийн бешара а аша схьаэцначух цо шуьгара дІа а даьккхина, шена уллорачарна а, кхин болчу ялхошна а дІалур ду.
16Шун зударех а, божарех а болу леш а, уггар тоьлушха болу кегий нах
[8] а, варраш а – дерриге а паччахьо дІадуьгур ду шена гІуллакх дайта.
17Кегийрачу бежанех уьтталгІа дакъа, дІа а даьккхина, дІадуьгур ду. Ткъа шух цо шен леш дийр ду.
18Цу хенахь аша, шаьш хаьржина волчу паччахьан куьйга кІелара дІадаха бохуш, Деле орца дохур ду, амма Везачу Эло шун доІанна жоп лур дац».
19Амма наха Шамъале ла ца дуьйгІира. Цара бохура: «ХІан-хІа! Тхуна тхайна тІехь куьйгалла дан паччахь веза.
20ТІаккха бен хир дац тхо важа къаьмнаш санна. Тхан паччахьо тхуна тІехь куьйгалла дийр ду, тІемашкахь иза, тхуна хьалха а ваьлла, куьйгалла деш а лелар ву».
21Шамъала, гулбеллачара дуьйцучуьнга ла а доьгІна, Везачу Эле иза дІадийцира.
22Цо цунна жоп делира: «Ахьа цаьрга ладогІа деза! ДІахІоттаве царна тІехь паччахь». ТІаккха Шамъала Исраилан халкъе элира: «Шу хІинца шайн-шайн гІала дІагІо».
9
Шамъалан Шаулаца вовшахкхетар
1Къуша Бен-Яманан тайпанах схьаваьлла хилла. Иза ша Абуалан кІант хилла, ткъа Абуал Царарин кІант хилла. Царар – Бахрутин кІант, ткъа Бахрути бен-яманхо волчу Апахьин кІант хилла. Ткъа Къуша ша махкахь цІе яхана стаг хилла.
2Цуьнан, Шаул цІе а йолуш, чІогІа хаза кІант хилла. Исраилан махкахь цул хаза цхьа а стаг ца хилла. Иза чІогІа лекха а хилла. Цунна гонах мел верг цуьнан белше бен кхочуш ца хилла.
3Шаулан ден Къушин цхьайолу виркхелаш яйна хилла. Къушас Шауле элира: «Хьайца цхьа ялхо а эций, ваха а гІой, виркхелаш хьайна карайойла хьажа».
4Уьш Эпраман лаьмнаш тІехула а, Шалшин латтанашкахула а, ШаІлиман латтанашкахула а хьоьжуш лийлира, амма виркхелаш царна ца карийра. Бен-Яманан латтанашкахь а лийхира цара уьш, амма виркхелаш цхьанхьа а яцара.
5Шаьш Цупин лаьтта тІе кхаьчча, Шаула шен ялхочуьнга элира: «ЮхагІо вайшиъ, сан дега, шен виркхелаш йиц а йина, вайшиъ бахьана долуш са ца гатдайта».
6Амма ялхочо цуьнга элира: «ХІокху гІалахь наха чІогІа лоруш а волуш Делан стаг ву Іаш. Цо мел аьлларг кхочушхуьлу. Вайшиъ иза волчу вахча, цо вайшиъ нийсачу новкъа ваккха мегара».
7Шаула шен ялхочуьнга элира: «Ваха-м гІур вара вайшиъ иза волчу, амма цунна яхьа хІума ма яц: тІоьрмаг чуьра бепиг а кхачийна, цунна дала цхьа а тайпа совгІат а дац вайгахь. Цу Делан стагана вай хІун лур ю?»
8Ялхочо цунна жоп делира: «Соьгахь шекхалан доьалгІа дакъа хиллал дети ду. Иза аса цунна дІалур ду, ткъа цо вайшиъ нийсачу новкъа воккхур ву».
9(Хьалха, Исраилан махкахь, нагахь санна цхьаъ Делера хаам хиларе сатуьйсуш велахь, олуш хилла: «Вало, Делера дерг гуш верг волчу гІо вай», – хІунда аьлча цу хенахь пайхамарех «хиндерг гуш болу нах» олура.)
10Шаула шен ялхочуьнга элира: «Ахьа дика боху. Воьду вайшиъ». Уьш Делан стаг волчу гІала дІабахара.
11ГІала боьдучу новкъахула ирхехьа уьш хьалабовлуш, царна дуьхьал кхийтира хитІе доьлхуш долу зудабераш. Цу шиммо цаьрга хаьттира: «Кхузахь Іаш вуй Делера дерг гуш волу стаг?»
12Цара, жоп луш, элира: «Иза шуна хьалха дІавоьдуш ву. Сихлолаш, хІунда аьлча иза тахана кхуза веана, наха хьуьлла гу тІехь сагІа доккхуш долу дела.
13Шаьшшиъ гІала чукхаьчча, иза волчу гІо, цу гу тІехь доккхуш долчу сагІанах кхетархьама дІавахаза хила а мега шуна иза. Схьагулбелла болу нах хІума яа буьйлалур бац, иза схьаваллалц. Цо сагІа даккхар декъалдаллалц, цига кхайкхинчара а ца йоу хІума. Сихло, иза цига дІавахаза хила а мега шуна».
14Уьш гІала дІабахара. ГІали дІакхаьчначул тІаьхьа царна дуьхьалвогІуш вара сагІа доккхучу ваха араваьлла волу Шамъал.
15Шаул схьакхачале цхьа де хьалха Делера хаам хиллера Шамъале:
16«Кхана хІоккху хенахь Аса Бен-Яманан лаьттара хьуна тІе цхьа стаг воуьйтур ву. Ахьа иза, Сан къомана куьйгалхо хилийта, цунна тІе даьтта дуттуш, къобалван веза. Цо Исраилан халкъ пІелаштамхойх кІелхьардоккхур ду. Со диканца хьаьжна Сайн къоме, хІунда аьлча цуьнан узарш Суна схьахезна ду».
17Шаул гинчу Шамъале Везачу Эло элира: «ХІара ву хьуна Аса хьоьга вийцинарг. Цунах Сан къомана куьйгалхо хир ву».
18Шамъал гІалин кевнна тІекхаьчча, Шаула, тІе а вахана, цуьнга хаьттира: «Хиндерг гуш волчу стеган цІа мичахь ду?»
19Шамъала цуьнга жоп делира: «Со ву Делера дерг гуш верг. Суна хьалха а валий, хьуьлларчу гуна тІе хьалавала. Тахана соьца яа хІума юур ю аша. Аса Іуьйранна дІавохуьйтур ву хьо, хьан дагахь мел дерг хьоьга дІа а эр ду.
20Кхо де хьалха яйна йолчу виркхелашна са ма гатде. Уьш схьакарийна. Хьо вуй те Исраилан халкъо воьхуш верг?
[9] Адам хьоьга а, хьан ден цІийне а хьоьжуш ма ду».
21Шаула элира: «Бен-Яманан тайпанах ма ву со. Исраилхойн тайпанашна юкъахь жимачарах ду иза. Цу тайпанна юкъара тхан гара уггар а жимаха ма ду. Ахьа иза соьга хІунда боху?»
22Шаьш гу тІе хьалабевллачул тІаьхьа Шамъала Шауллий, цуьнан ялхой сов цІа чу бехира, кхайкхина волчу ткъе итт стагана юкъахь хьалхара меттигаш царна дІа а елира.
23Шамъала яа хІума кечъеш волчуьнга элира: «Аса хьайга: „Хьо волчохь дІадилла“, – аьлла долу жижиган дакъа схьада».
24Цо ша ма-дарра гІогІ схьа а деъна, Шаулна хьалха охьадиллира. Шамъала
[10] элира: «ХІара хьуна дитина ду. Хьайна хьалха охьа а диллий, даа и. Иза нах схьакхойкхучу хенахь хьуна леррина дитина дара».
Цу дийнахь Шаул Шамъалца хІума юуш Іийра.
25Гуна тІера охьа а биссина, уьш гІала схьабаьхкира. Шамъал Шаулаца тхов тІехь дуккха а къамел деш Іийра
[11].
Шаул, паччахь хаьржина, къобалво
26Малх схьакхетачу хенахь уьш хьалагІевттира. Шамъал Шауле тхов тІе хьала кхайкхира: «Кечло, Аса новкъа воккхур ву хьо».
Шаул, хьала а гІаьттина, Шамъалца кертара аравелира.
27ГІалин йисте кхаьчча, Шамъала Шауле элира: «Хьайн ялхочуьнга, вайна хьалха а валий, дІаволало ала». Ялхо, хьалха а ваьлла, дІаволавелира. «Ткъа хьо хІинца саца. Аса хьуна хоуьйтур ду Дала сайга аьлларг».
10
1Шамъала, зайтдаьтта чохь долу пхьегІа схьа а эцна, цу чуьра даьтта Шаулна коьрта тІе доьттира. Цунна оба а яьккхина, цо элира: «Везачу Эло Шен тІаьхьенна тІехь куьйгалхо ван хьо къобалвина.
2Тахана хьо со волчуьра дІавоьдуш, Бен-Яманан латтанашкарчу ЦІелцІахь олучу меттехь, Рахьалан кошана уллохь цхьа ши стаг гур ву хьуна. Цара хьоьга эр ду: „Ахь лоьхуш хилла йолу и виркхелаш схьакарийна. Хьан да, виркхелаш йиц а елла, чІогІа сагатдеш ву: ‘Сан кІант цІа верзаван аса хІун дан деза техьа?’ – бохуш“.
3Цигара ваьлча, хьо кхочур ву Табур-гІалара ножан дитт долчу. Цигахь хьуна гур ву Далла лерина сагІа даккха Бетал-гІала воьдуш волу кхо стаг. Царах цхьаьнгахь кхо буьхьиг хир ю, вукхуьнгахь кхо бепиг хир ду, кхозлагІачуьнгахь чагІар чохь долу пІаьлдиг хир бу.
4Цара хьоьга маршалла хоттур ду, хьуна ши бепиг а лур ду. Ахьа уьш цаьргара схьаоьцур ду.
5Цул тІаьхьа ГебаІ-гІаларчу сагІа доккху барз болчу кхочур ву хьо. Цигахь пІелаштамхойн тоба хир ю гІаролехь лаьтташ. Хьо гІали чу ваьлча, хьуна масех пайхамар гур ву барза тІера охьавогІуш. Уьш, вота а, зурма а, тайп-тайпана дечиган пондарш а лоькхуш, шовкъ а еана, Делера болу хаамаш беш хир бу.
6Хьуна тІе Везачу Элан Са охьадуссур ду. Цул тІаьхьа цаьрца ахьа а, шовкъ а еана, Делера болу хаамаш бийр бу. ТІаккха хийца а велла, хьох керла адам хир ду.
7ХІара билгалонаш хьайна тІехь кхочушхиллачул тІаьхьа хьайга далург де, хІунда аьлча хьоьца Дела ву.
8Сол хьалха а валий, Галгала дІагІо. Со а дІавогІур ву цига, дийнаташ дагоран сагІанаш а, барт баран сагІанаш а дахархьама. ВорхІ дийнахь соьга хьоьжуш Іе, тІаккха аса эр ду хьоьга, хІун дан деза».
9Шаула Шамъал волчуьра дІаваха букъ берзошшехь, Дала цунна керла дог делира, ткъа и ерриге билгалонаш цу дийннахь кхочушхилира.
10Уьш ГебаІ-гІаларчу сагІа доккхучу барза тІе бевлча, царна масех пайхамар дуьхьалкхийтира, Шаулна тІе Делан Са охьа а доьссира. Иза а цаьрца, шовкъ а еана, Делера хаамаш беш дІахІоьттира.
11Шаул хьалха вевзаш хиллачара, шайна хІара пайхамаршна юккъехь, цара дийриг а деш, воллуш гича, вовшашка хоьттура: «ХІун хилла Къушин кІантана? Шаулах а пайхамар хилла техьа?»
12Царна юккъехь волчу цхьаммо элира: «Ткъа цу пайхамарийн дай муьлш бу?» ХІетахь дуьйна схьа олуш ду: «Шаул а ву техьа пайхамаршна юкъахь?»
13Шовкъ еъначуьра ша юхавирзича, иза сагІа доккхучу барза тІе хьалавелира.
14Шаулан ден вашас хаьттира цуьнгий, цуьнан ялхочуьнгий: «Шу стенга дахнера?»
Шаула жоп делира: «Виркхелаш лаха дахнера. Уьш тхайна ца карийча, Шамъал волчу даьхкинера тхо».
15Ден вашас юха а хаьттира: «Схьадийцахьа, хІун элира шуьга Шамъала?»
16Шаула жоп делира: «Шамъала тхоьга хаам бира, виркхелаш схьакарийна аьлла». Амма Шамъала шега паччахьаллех лаьцна дийцинарг цо дІа ца дийцира.
Шаул паччахь ву аьлла дІакхайкхаво
17Шамъала дерриг а Исраилан халкъ Веза Эла волчу МицІпе схьакхайкхира.
18Цо халкъе элира: «Исраилан халкъан Везачу Дала боху: „Аса шу, Мисар-махкара ара а даьхна, мисархойн куьйга кІелара схьа а даьхна, кхечу паччахьийн Іазапера кІелхьара а даьхна“.
19Ткъа аша хІинца шайн Дела дІатесна, Цо шаьш массо а балех кІелхьардохуш хилла доллушехь. Аша Цуьнга элира: „Тхуна тІехь паччахь хІоттаве“. ХІинца Везачу Элана хьалха, шайн тайпанаш а, гаранаш а билгал а дахий, дІахІитта».
20Шамъала Исраилан халкъан дерриг тайпанаш шена тІе даладайтира. Царна юккъера Бен-Яманан тайпа къастийра цо.
21ТІаккха цу тайпанах болчу нахе шайн гаранашца тІедуьйла элира цо. Царна юкъара МатІарин гара хаьржира. ТІаьххьара а Къушин кІентан Шаулан цІе яьккхира. Амма Шаул лаха хІиттича, иза кара ца вора.
22ТІаккха цара Везачу Эле юха а хаьттира: «ВогІур вуй кхин цхьа а кхуза?»
ТІаккха Везачу Эло жоп делира: «ВогІур вац. Шаул хьуьлла аша шайца схьаеана йолчу хІуманаш юккъехь лечкъина Іаш ву».
23Наха, бевдда цига а бахана, Шаул цу хІуманаш юккъера схьаваьккхира. Иза нахана юккъе дІахІоьттича, уьш цунна белше бен ца кхочура.
24Шамъала халкъе элира: «Гой шуна, Везачу Эло мила хаьржина? И санна верг дерриг халкъана юкъахь кхин вац».
ТІаккха наха мохь бетташ бохура: «Декъала хуьлда паччахь!»
25Шамъала нахе йийцира паччахьан бакъонаш. Цу бакъонах лаьцна тептар а яздина, иза Везачу Элана хьалха охьадиллира. Цо нах хІора шен-шен цІа дІабахийтира.
26Шаул а ГебаІе шен цІа вахара. Цуьнца Дела шайн дага чу вижна болу майра нах а бара.
27Ткъа вочу наха бохура: «Цуьнга дахалур ду вай кІелхьара?» Уьш цунах баша а ца бешира, я цунна совгІаташ а ца кховдийра. Цара и сурт хІоттийнехь а, Шаула цу нахе хІумма а ца элира.
11
Шаула Іамминхой эшабо[12]
1Іамминхойн паччахь волчу Нахьаша, шен эскархошца схьа а веана, ГалІадерчу Явеш-гІалина го бира. Массо а цу гІаларчу бахархоша Нахьаше элира: «Тхоьца барт бе, ткъа тхо хьуна гІуллакх деш лелар ду».
2ТІаккха Нахьаша цаьрга элира: «Аса шуьца барт бийр бу, амма шуна цхьа декхар тІе а дожош: шун хІораннан а аьтту бІаьрг баккхарца дерриг а Исраилан халкъ юьхьІаьржачу хІоттор ду ас».
3ТІаккха Явеш-гІаларчу къаноша цуьнга элира: «Тхуна ворхІ де хан лахьара ахьа, Исраилан махка массо а маьІІе геланчаш бахийта. Нагахь цхьаммо а тхуна гІо ца дахь, тхо хьуна тІе догІур ду».
4Геланчаш Шаул Іаш волчу ГебаІ-гІала баьхкира. Цара шайна тІехІоьттинарг дерриг а халкъана дІадийцира. Массо а адам, мохь хьоькхуш, делха доладелира.
5Стерчашна тІаьхьа а хІоьттина, аренгара цІа вогІуш хилла Шаул. Цо хаьттира: «Адамашна хІун хилла? Уьш стенна боьлху?» Цунна Явеш-гІалара баьхкинчара деанарг дІадийцира.
6И хІума цунна дІа-ма-дийццинехь, Делан Са Шаулна тІе Шен ницкъаца охьадоьссира. Шаул чІогІа оьгІазвахара.
7Цо, ши сту схьа а лаьцна, царах дакъош а дина, уьш Исраилан мехкан массо а маьІІе цу геланчашка дІасадахьийтира, массарна дІа а хоуьйтуш: «Иштта доькъур ду Шауланий, Шамъаланий тІаьхьа ца хІиттинчеран стерчий», – аьлла.
Адам Везачу Элах а, Цо ницкъ беллачу Шаулах а чІогІа кхераделира. Массо а адам, цхьаъ санна хилла дІахІоьттина, цунна тІе дахара.
8Шаула Безакх-гІалахь уьш схьагулбира: Исраилан махкара кхо бІе эзар стаг вара, ЯхІуд-махкара ткъе итт эзар стаг а вара.
9Цара геланчашка элира: «ГалІадерчу Явеш-гІалин бахархошка дІаала: „Кхана малх схьакхеттачул тІаьхьа царна гІо кхочур ду“». Геланчаша, юха а баьхкина, иза нахе дІаэлира. Уьш чІогІа гІадбахнера.
10Явеш-гІалин бахархоша Іамминхошка элира: «Тхо кхана дІадогІур ду. Шайна дан луург дийр ду-кх аша тхуна».
11ШолгІачу дийнахь схьагулделла долу халкъ Шаула кхаа тобане дийкъира. Іуьйранна, сахилале, уьш Іамминхойн меттаматтана юккъе лилхира, делкъахан тІекхачале цара уьш эша а бира. ТІаьхьабисинарш, шиъ цхьаьна воцуш, дІасабевдира.
12ТІаккха халкъо Шамъале элира: «Мила ву: „Шаула дийр дара тхуна тІехь паччахьалла?“ – баьхнарг? Схьало уьш тхоьга, оха уьш бойур бу!»
13Амма Шаула элира: «Таханлерчу дийнахь цхьа а стаг вен йиш яц: тахана Везачу Эло Исраилан халкъ кІелхьардаьккхина!»
14Шамъала халкъе элира: «Дуьло, Галгала дІагІо вай, юха а паччахьалла дІахІоттор ду вай».
15Дерриг а адам Галгала дІадахара. Цигахь, Везачу Элана хьалха, Шаул, паччахь веш дІа а хІоттийна, Делаца барт беш сагІанаш дехира цара. Шаулан а, дерриге а Исраилан халкъан а чІогІа самукъаделира цу дийнахь.
12
Шамъала халкъе кхайкхам бо
1Шамъал дерриге а Исраилан халкъе вистхилира: «Аша мел аьллачуьнга ла а доьгІна, ас шуна тІехь паччахь дІахІоттийна.
2Иза хІинца шуна тІехь лаьтташ ву. Ткъа со къан а велла, къеж а велла. Делахь а сан кІентий шуьца бу. Со шун коьртехь лаьттина жима волуш дуьйна, хІара хан тІекхаччалц.
3Со хІинца шуна хьалха ву. Везачу Элана а, Цо къобалвинчунна а хьалха тоьшалла дан мегар ду шуна соьгара даьллачу гІалаташна. Шуьгара цхьаьнггара а сту я вир схьаяьккхиний аса? Шуна цхьанна а халахетар диний, гІело йиний? Я кхаьънаш оьцуш, шуьгара даьллачунна тІехь сайн ши бІаьрг дІакъевлина аса? Схьаала соьга, иза аса шуна юхадерзор ду».
4Исраилхоша жоп делира: «Ахьа тхуна хала а ца хетийтина, я гІело а ца йина, я тхоьгара цхьаьнггара а кхаьънаш а ца эцна».
5Шамъала цаьрга элира: «Везачу Элана а, Цо къобалвинчунна а хезаш ду тахана аша со бахьана долуш дина долу тоьшалла. Царна гуш ду соьгара къилахь долу хІума ца даьллийла».
«Веза Эла теш ву», – элира цара.
6ТІаккха Шамъала нахе элира: «Веза Эла ву Муса а, АхІарон а ДІахІоттийнарг, шун дай Мисар-махкара Арабаьхнарг.
7Шу кхузахь совца. Аса хІинца Везачу Элана хьалха шух бехк боккхур бу, Цо шуна а, шун дайшна а дина дика гІуллакхаш дага а доуьйтуш.
8Якъуб Мисар-махка дІавахча, шун дайша Везачу Эле шайн бала дІабелхийра. Везачу Эло Мусай, АхІаронний вахийтира шун дайшна гІо дан. ТІаккха цушиммо, шун дай Мисар-махкара ара а баьхна, уьш кхузахь баха охьаховшийра.
9Амма царна шайн Дела волу Веза Эла вицвелира. Царна дуьхьал тІом бина болчу пІелаштамхойн а, Муаби-мехкан паччахьан а, Хьацор-гІалин тІеман хьаькам волчу Сисрин а куьйга дІабелира уьш Везачу Эло.
10ТІаккха уьш Везачу Эле, мохь а бетташ, дехарш дан буьйлабелира. Цара бохура: „Оха тхайх къа латийна. Веза Эла виц а вина, цІушна БаІалгІарний, ІаштартгІарний гІуллакх дан хІиттира тхо. МостагІчун карара тхо схьадахахьара Ахьа. ТІаккха тхо, Везачу Элана тІе а дирзина, Цунна гІуллакх а деш, лелар дара“.
11ТІаккха Везачу Эло ГадІаний
[13], Беданний
[14], Яптаххьий, Шамъаллий, шуна гонах лаьттачу мостагІех шу кІелхьардаха аьлла, бахийтира. Цул тІаьхьа шу, шайна гонахьара цхьа а кхерам боцуш, даха хевшира.
12Амма Іамминхойн паччахь Нахьаш шайна дуьхьалваьлла гича, аша соьга элира: „Паччахье паччахьалла дайта тхуна тІехь“, – Веза Дела шайн Паччахь воллушехь!
13ХІара ву шуна аша, воьхуш, хаьржина волу паччахь. Везачу Эло иза шуна тІехь паччахь вина дІахІоттийна.
14Аша шайн Веза Дела лара веза, Цунна гІуллакх деш, Цуьнан дош лоруш а хила деза шу. Шу а, шун паччахь а Цунна муьтІахь хилахь, шун дахар дика хир ду.
15Амма Цуьнга ла а ца дугІуш, Цо бохучунна шу, дуьхьал а дуьйлуш, дІадуьйлалахь, Цуьнан куьг, шун дайшна санна, шуна дуьхьалдер ду.
16Ткъа хІинца, дІа а хІиттий, дика хьажа Везачу Эло шайн бІаьргашна хьалха ден долчу доккхачу гІуллакхе.
17ХІинца ялта хьокху хан ю вайна. Аса Везачу Эле доІа дийр ду, юха Цо, стигал къовкъош, догІа доуьйтур ду. Юха шуна хуур ду, мел доккха къа латийна аша Цунна хьалха, шайна паччахь воьхуш».
18Шамъал Везачу Эле доьхуш кхайкхира. Везачу Эло, стигал а къовкъош, догІа даийтира цу дийнахь. Дерриг а халкъ Везачу Элах а, Шамъалах а чІогІа кхераделира.
19Цара Шамъале элира: «Хьайн Везачу Деле тхуна, Цуьнан лешна тІера, доьхуш, доІа дахьара ахьа, тхо ма дайа алахьара ахьа. Тхаьш летийначу къиношна тІе кхин а цхьа къа латийна оха, тхайна паччахь а вехна».
20Шамъала халкъе элира: «Ма кхера. И къа шу латийна девлла. Амма Везачу Элах дІа ма херло, цІеначу дагца Цунна гІуллакх а де.
21Кхин цкъа а хІумма а йоцучу деланашна тІе ма гІерта. Церан шуна цхьа а тайпана дан гІо дац, хІунда аьлча уьш шаьш кІад а йоцурш ю.
22Шен цІе ларъярхьама Везачу Эло Шен къам дІатесна дуьтур дац, хІунда аьлча Шен лаамца Цо, шу Шен къам ду аьлла, хаьржина.
23Со а соцур вац шуна Везачу Эле доьхучуьра. И тайпана къа аса сайх латор дац. Аса шу нийсачу а, хьаналчу а новкъа дІадаха Іамор ду.
24Шу Везачу Элах кхералаш, шайн дерриг а дог тІе а дерзадай, Цунна гІуллакх а делаш. Шуна гина-кх, мел даккхий гІуллакхаш дина Цо шу бахьана долуш.
25Амма шу кхин а зуламаш деш лелахь, шу а, шун паччахь а, норо дІахьокхуш йолу нехаш санна, хІаллакдийр ду».
13
Шаула дуьххьара Везачу Эло шена тІедиллинарг кхочуш ца до
1 Цхьана шарахь паччахьалла дІакхехьна Шаула. Исраилан паччахь ша волу шолгІа шо дузучу хенахь,
2цо кхо эзар исраилхо шена дІахаьржина. Ши эзар стаг Шаулаца Бетал-ломана уллорачу Михмасехь вара, цхьа эзар стаг ЯхІунатица Бен-Яманарчу ГибаІ-гІалахь вара, ткъа кхин болу нах Шаула шайн-шайн цІа бахийтинера.
3ЯхІунатас ГибаІ-гІалахь гІаролехь лаьтташ хилла йолу пІелаштамхойн эскархойн тоба эшийна хилла. И хІума пІелаштамхошна дІахиъна. Ткъа Шаула, уьстагІан маІа а локхуьйтуш, дІакхайкхадайтина: «Іебархошна хезийла!» – аьлла.
4Исраилан халкъана Шаула пІелаштамхойн эскаран тоба эшийнийла а, Исраилан мохк церан луьра мостагІа хилла дІахІоьттинийла а хиъча, халкъ Шаул волчу Галгал-гІала схьагулделира.
5Ткъа пІелаштамхой исраилхошна дуьхьал тІом бан кечбелира. Ткъе итт эзар гІудалкх, ялх эзар говрахь волу тІемало, кхин а дуккха а адам кечдира цара. ХІордан йистера гІум санна, дукха бара уьш. Схьа а баьхкина, Байт-Аванна малхбалехьа лаьтташ йолчу Михмасехь шайн меттамотт дІахІоттийра цара.
6Исраилхой кхийтира шайн гІуллакх чІогІа кхераме дуйла. Уьш, гуро лаьцча санна, Іаш бара. Цундела уьш хьехашна, чІажашна, саьнгаршна чохь а, лаьмнашкарчу терхашна юккъехь а, гІунаш чохь а дІалечкъира.
7Цхьаболу Іебархой, Йордан-хил дехьа а бевлла, ГалІадан а, Гадин а долахь хиллачу мехкашка дІабахара.
Шаул цу хенахь а Галгалахь вара. Цуьнца цхьаьна долу адам, чІогІа кхераделла, доьхна дара.
8Шамъала шега ма-аллара, ворхІ дийнахь Галгалахь цуьнга хьоьжуш Іийра иза. Амма Шамъал, схьа ца вогІуш, хьевеллера. Цундела адамаш дІасаэха дуьйладелира.
9Шаула элира: «Схьадаладе суна дийнаташ дагоран а, барт баран а сагІина леринарг». Цо цигахь Везачу Элана лерина долу дийнаташ дагоран сагІа даьккхира.
10Амма иза и гІуллакх дина ваьлла жимма хан ялале, Шамъал схьакхечира. Маршалла хатта цунна дуьхьалвахара Шаул.
11Шамъала цуьнга хаьттира: «И хІун ду ахьа динарг?»
Шаула жоп делира: «Суна гира со волчуьра нах дІауьдуш. Ткъа хьо, айхьа йиллинчу хенахь схьа ца вогІуш, хьевеллера. ПІелаштамхой Михмасехь, схьакхаьчна, лаьтташ бу.
12ТІаккха аса ойла йира: „ПІелаштамхой Галгала тІамца чубогІур бу, ткъа со хІинца а Деле орца даккхаза ву“. Цундела аса дийнаташ дагоран сагІа даьккхира».
13ТІаккха Шамъала Шауле элира: «Ахьа иза чІогІа вон дина. Ахьа хьайн Везачу Дала хьайна тІедиллинарг кхочуш ца дина. Иза хьоьгара ца даьллехь, Исраилан махкахь хьан паччахьалла Дала массо а ханна чІагІдийр дара,
14амма хІинца хьан паччахьалла лаьттар дац. Везачу Элана хьан метта Шен даго къобалвеш волу стаг карор ву, иза Цо Шен халкъана тІехь баьчча вина дІа а хІоттор ву, хІунда аьлча ахьа Везачу Эло хьайна тІедиллинарг кхочуш ца дина».
15Шамъал, хьала а гІаьттина, шен новкъахула дІавахара. ТІаьхьабисинарш Шаул шен эскар долчу дІавоьдучу хенахь цуьнца
[16] Галгалара Бен-Яманан ГебаІ-гІала дІабахара, ткъа Шаула шеца бисина болу нах багарбира. Уьш ялх бІе стаг ца кхоччуш вара.
16Шаул шен кІантаца ЯхІунатица а, шаьшшинца бисина болчу нахаца а Бен-Яманан ГебаІ-гІалахь сецира, ткъа пІелаштамхой шайн меттамотт лаьттачу Михмасехь бара.
17Цигара пІелаштамхойн эскаран кхо тоба араелира Исраилан мохк, басса а бина, хІаллакбан. Царах цхьа тоба ШуІал-аренна уллохь йолчу Іапру боьдучу новкъахула дІаяхара,
18ткъа важа тоба Байт-Хьороне боьдучу новкъа елира, ткъа кхоалгІаниг яьссачу арехьа йолчу ЦебаІим-аренан дозане боьдучу новкъахула дІаяхара.
19Берриге а Исраилан махкахь цхьа а аьчк-пхьар вацара, хІунда аьлча пІелаштамхой кхоьрура цара, и говзалла кара а ерзийна шайна тарраш а, гоьмукъаш а кечдарна.
20Цундела массо а исраилхо пІелаштамхой болчу эха дезаш хуьлура шайн хьонхалш а, белаш а, дагарш а, маьрсаш а ирдан.
21ПІелаштамхойн аьчк-пхьераша цхьа жима дато ахча доккхура хьонхалш а, белаш а ирйийриг. Цул жимма сов дато ахча доккхура дагаран иралла артъелча, я вед тоян езча.
22Цундела Шаулаций, ЯхІунатиций долчу халкъехь я тарраш а, я гоьмукъаш а дацара. Уьш Шаулехь шегахь а, цуьнан кІантехь ЯхІунатехь бен дацара.
23ПІелаштамхойн хьалхара тоба Михмасерачу лаьмнел дехьадовларе дІаяхара.
14
ЯхІунатас хьуьнар гойту
1Цхьана дийнахь Шаулан кІанта ЯхІунатас шен герз лелош волчу ялхочуьнга элира: «Вало, дехьа агІор лаьтташ йолчу пІелаштамхойн тобанна тІевоьду вайшиъ». Амма шен дега Шауле цо иза ца хаийтира.
2Шаул ГебаІ-гІалин йистехь, МагІран-гІалин уллохь лаьтташ долчу наран дитт бухахь сецнера. Цуьнца цхьаьна ялх бІе стаг а,
3Шилунехь динан да а волуш, динан дайша лелош йолу еза ийпад йоьхна волу АхьъяхІу а вара. (Иза вара Ахьтубин кІант, ткъа Ахьтуби Ихвадин ваша вара, Шилунехь динан да хиллачу Іелин кІентан Пайнехьасан кІант.) Цигахь долчу халкъана ЯхІуната дІавахнийла ца хаьара.
4ПІелаштамхойн эскаран тоба йолчу хІара шиъ дехьавала кечвеллачу новкъахь дехьай, сехьай лаьтташ чІогІа ира ши тарх яра. Цхьаннан цІе БоцІацІ яра, вукхун цІе Сенна яра.
5Цхьа тарх къилбаседехьара Михмасана тІейирзина лаьтташ яра, важа ГебаІ-гІалина къилбехьара тІейирзина яра.
6ЯхІунатас шен герз лелош волчу ялхочуьнга элира: «Вало, оцу дин доцучу сунтбаза болчеран эскар долчу дехьа вер ву вайшиъ. Везачу Эло гІо дан мега вайна, хІунда аьлча Цунна хала дац вайна гІо дан, вай мел делахь а».
7Ялхочо кхуьнга элира: «Хьайн даго къобалдеш дерг де. Хьо миччанхьа водахь а, со хьоьца ву хьуна».
8ЯхІунатас элира: «Вайшиъ, уьш болчу дехьа а ваьлла, царна гуччохь дІахІуттур ву.
9Цара вайшинга: „Тхо тІедахккалц цигахь латта“, – алахь, вайшиъ, царна тІе а ца воьдуш, Іадда лаьттар ву.
10Нагахь санна цара: „Тхо долчу хьаладовла“, – алахь, вайшиъ хьалавер ву. Иза вайшинга Везачу Эло йина билгало хир ю, уьш вайшиннан кара схьабелла аьлла».
11И шиъ, хьала а ваьлла, пІелаштамхошна гуччохь дІахІоьттича, вукхара элира: «Іебархой шаьш дІалечкъинчу чІожа чуьра арабовлуш бу».
12Эскаран тобанна юкъахь болчара кху шинга мохь туьйхира: «Хьаладовла тхо долчу, оха цхьа хІума эр ду шуьга».
ЯхІунатас шен герз лелош волчу ялхочуьнга элира: «Суна тІаьхьа схьавола. Уьш Везачу Эло исраилхошна кара схьабелла».
13ЯхІуната, когаш а, куьйгаш а дІатуьйсуш, гунах хьалавала волавелира, цунна тІехьа вогІуш цуьнан герз лелош волу ялхо а вара. ХІара шиъ пІелаштамхошна тІелетира. ЯхІуната, хьалха а ваьлла, леташ вара, ткъа цо лазийнарш цуьнан ялхочо бойура.
14Цу шиммо ткъа стаг вийра. Шина стеро цхьана дийнахь охун йолчу ах аренал йолчу меттехь хилира церан пІелаштамхошца латар.
15ТІеман аренгахь болу пІелаштамхой а, меттаматтахь лаьтташ болу эскархой а, хьалха дІаяхийтина йолу эскархойн тобанаш а, чІогІа кхераелла, йоьхнера. Латта дегош дара. Везачу Эло уьш Іадийнера.
ПІелаштамхойн эшор
16Бен-Яманан ГебаІ-гІалахь лаьтташ болчу Шаулан гІаролхошна гира яьржина дІасауьду адамийн тоба.
17Шеца долчу адамашка Шаула элира: «Хьажал, вайна юкъара ара мила ваьлла». Уьш хьаьжна бевлча, царна хиира ЯхІуната а, цуьнан ялхо а шайна юкъахь воцийла.
18Шаула АхьъяхІуга элира: «Схьадал Делан деза тІорказ». Цу хенахь Делан деза тІорказ исраилхошца дара
[17].
19Шаул динан деца къамел деш волчу хенахь пІелаштамхой болчохь кхин а чІогІа гІовгІа елира. ТІаккха Шаула динан дега элира: «Сацаде айхьа долийнарг».
20Шеца мел хиллачу адамца тІом лаьттинчу метте дІавахара Шаул. ЧІогІа боьхна хьийзаш болчу пІелаштамхойн эскархоша шайн тарраш вовшашна дуьхьал даьхна хилла. МостагІий боьхна хьийзаш хилла.
21Эццахь пІелаштамхошна гІуллакх деш цаьрца цхьаьна хилла болу Іебархой Шаулаций, ЯхІунатиций хиллачу исраилхойх дІакхетта.
22Эпрайман лаьмнаш тІехь дІалечкъина мел хилла волу исраилхо, пІелаштамхой уьдуш буйла хиъча, тІом беш болчу исраилхойх схьакхетта.
23Цу дийнахь Везачу Эло Исраилан халкъ кІелхьардаьккхира, ткъа тІом Байт-Аване кхаччалц дІабаьржира.
ТІом дІабирзинчул тІаьхьа хилларг
24Исраилхой чІогІа холчу хІиттинера цу дийнахь. Шаула цаьрга аьллера: «НеІалт хуьлийла, аса сайн мостагІашна тховса бекхам бина хан тІекхаччалц, баьпках мотт тухун болчунна». Цхьаммо а юучу хІуманах мотт ца туьйхира.
25Мел долу адам хьуьнах дІадахара. Цигахь царна моз карийра.
26Шаьш хьуьнна юккъе бахача, цара бохура: «Кхузахь охьаоьхуш моз ду». Амма цхьаммо а шен куьг бете ца даьхьира, хІунда аьлча адам шен дуй къарбан кхоьрура.
27ЯхІунатина шен дас аьлларг ца хезнера. Цо шен карахь йолу гІаж, дІа а кховдийна, мезан улха юккъе а Іоьттина, цу тІера моз дІакхаьллира. Цуьнан ши бІаьрг серлабелира.
28Нахана юкъахь волчу цхьаммо цуьнга элира: «Хьан дас нахе чІагІо яйтина тахана яа хІума ца яийта. Цо цаьрга аьлла: „НеІалт хуьлийла тахана хІума кхоллун волчунна“. Цундела ду адам чІогІа гІелделла».
29ЯхІунатас цаьрга элира: «Сан дас халкъана дуьхьал шегара гІалат далийтина. Хьажал сан серлабевллачу бІаьргашка жимма и моз кхаллар бахьана долуш.
30Тахана наха шайн мостагІашкахь карийначух яа хІума йиъна хиллехь, пІелаштамхойн эшар кхин а чІогІа хир дара».
31Цу дийнахь Михмасера дуьйна Айлоне кхаччалц исраилхоша эшийнера пІелаштамхой. Уьш чІогІа кІадбелла, гІора дІадаьлла бара.
32ЧІогІа мацбелла болу уьш, шайна карабеанчу уьстагІашна, стерчашна, эсашна тІебетталуш, царна арсаш а хьоькхуш, уьш цІийца цхьаьна дууш бара.
33Шауле хаам бира: «Халкъ Везачу Элана хьалха къа латош ду, цІийца цхьаьна хІума юуш».
Шаула цаьрга элира: «Аша шайх къа латийна. Схьатакхабе со волчу боккха тІулг».
34Цул тІаьхьа цо элира: «Адамашна дІахаийта: хІораммо, со волчу шен сту я уьстагІ схьа а балабеш, царна урс а хьокхуш, баа. Везачу Элана хьалха къинош ма летаде, цІийца цхьаьна жижиг дууш». Наха хІораммо а, шайн куьйгаца схьа а лоций, буьйсанна сту схьабалабора. Циггахь иза бен а боьра.
35Шаула Везачу Элана сагІа даккха меттиг кечйира. Иза яра цо дуьххьара кечйина йолу сагІа доккху меттиг.
36ТІаккха Шаула элира: «Буьйсанна пІелаштамхошна тІаьхьадовла деза вай. Цаьргахь мел ерг схьа а яьккхина, сахилале церан цхьа а стаг дийна вуьтур вац вай».
Цара элира: «Хьайна бакъахьа мел хеташ дерг де».
Амма динан дас элира: «Делах дагадовла деза вай».
37Шаула Деле хаттар дира: «ПІелаштамхошна тІаьхьавала мегар дуй со? Ахьа царна таІзар дойтур дуй тхоьга?» Амма цу дийнахь Дала жоп ца делира Шаулна.
38ТІаккха цо элира: «Массо а халкъан куьйгалхой суна тІе бахкийта. Цаьрга, халкъана юкъахь къа латийнарг муьлха ву хьожуш, таллийта.
39Аса Исраилан халкъ кІелхьардаьккхина волчу Везачу Элах чІагІо йо, и къа латийнарг сан кІант ЯхІуната велахь а, иза а лийр ву аьлла». Амма гулделлачу халкъана юккъера цхьаммо а жоп ца лора.
40ТІаккха Шаула Исраилан халкъе элира: «Шу массо а цхьаьна агІор дІахІотта, ткъа вукху агІор сой, сан кІант ЯхІунатий хІуттур ву».
Наха Шауле элира: «Хьайна бакъахьа хеттарг де».
41Шаула Везачу Эле элира: «Исраилан халкъан Дела! Бакъдерг гайтахьа тхуна»
[18].
Гулбеллачарна дай, кІанттий бехке хилар гира. Ткъа халкъ бакъдеш хиларан билгало а хилира.
42ТІаккха Шаула элира: «Суний, сан кІантаний юкъахь кхаж таса». ЯхІунатина кхаж белира.
43Шаула ЯхІунате хаьттира: «Схьадийца соьга, хІун даьлла хьоьгара?»
ТІаккха ЯхІунатас дІадийцира: «Аса, сайгара гІаж чу а Іоьттина, жимма моз кхаьллира. Ткъа и хІума бахьана долуш со вала везаш вуй?
[19]»
44ТІаккха Шаула элира: «Нагахь санна ЯхІуната лийр вацахь, Дала суна со валлал чІогІа таІзар дойла!»
45Амма халкъо Шауле элира: «Массо а халкъ кІелхьардаьккхина волу ЯхІуната вуй техьа вала дезаш верг? Иза хир дац! Дийна волчу Везачу Элах оха чІагІо йо: цуьнан коьртара цхьа а чо лаьтта охьабужур бац! Дела шеца волуш дина цо пІелаштамхой а эшош динарг». ЯхІуната халкъо, вен а ца воьйтуш, паргІат витира.
46ПІелаштамхошна тІаьхьаваьллачуьра Шаул юхавирзира, ткъа вуьш шайн махка дІабахара.
Шаулан паччахьаллах а, цуьнан доьзалх а лаьцна
47Шаула Исраилан махкахь шен паччахьалла дІахІоттийра. Шена гонах мел волчу массо а мостагІчуьнца тІом беш чекхвелира иза: Муабица а, Іамминхошца а, Эдомца а, Цобарчу паччахьашца а, пІелаштамхошца а. Ша тІом мосазза бо, толам а боккхура цо.
48Іамалекхана тІехь цо баьккхина толам бахьана долуш, Исраилан халкъ цуьнан талорхойх кІелхьардаьккхира.
49Шаулан кІентийн цІераш яра: ЯхІуната, Ишви, МалкишаІ. Шаулан йоккхаха йолчу йоІан цІе Мираба яра, жимаха йолчун цІе Михула яра.
50Шаулан зудчун цІе АхьнуІмат яра. Иза АхьимаІацан йоІ яра. Цуьнан эскаран хьаькаман цІе Абунар яра. Иза Шаулан ден вешин Неран кІант вара.
51Шаулан да Къуша а, Абунаран да Нер а Абуалан кІентий бара.
52Шаул ша мел веха пІелаштамхошца тІом беш хилла. Шена майра а, доьналла долуш а волу стаг гича, иза ша волчу дІавуьгуш хилла цо.
15
Шаула шолгІа а Везачу Эло тІедиллинарг кхочуш ца до
1Шамъала Шауле элира: «Везачу Эло со ваийтина Исраилан халкъана тІехь хьан паччахьалла къобалдан. ХІинца Везачу Эло бохучуьнга ладогІа.
2Массо а ницкъийн Везачу Эло боху: „Дагадаийтира Аса Сайна Іамалекха Исраилан халкъана динарг: Мисар-махкара халкъ цІа доьрзучу хенахь иза цунна дуьхьал валар.
3ХІинца, ваха а гІой, Іамалекхана тІелата, цуьнан мел долу хІума, къинхетам ца беш, хІаллакде. Массо а ве: зударий, божарий, бераш, декхаш долу бераш. Дерриг: етт, сту, уьстагІ, эмкал, вир – ша мел долу хІума, дей, дІадаккха“».
4Телаим олучу меттехь Шаула вовшахтуьйхира шен эскар. Царна юккъехь ши бІе эзар гІашло вара, цул сов, итт эзар стаг ЯхІудан тайпанах а вара.
5Шаул Іамалекхахойн гІалина тІекхаьчнера. ТогІи чохь царна кІело ян охьахиира иза.
6Шаула кхенахошна тІе хабар дахьийтира: «Іамалекхахойх дІакхеттачуьра дІакъаста, шаьш соьга дайа ца дайийта. Аша Мисар-махкара схьадогІучу хенахь Исраилан халкъана гІо дина». Кхенахой Іамалекхахошна юкъара дІакъаьстира.
7Шаула Хьавилара дуьйна Мисар-махкана малхбалехьа Іуьллучу Шур-гІалин йистошка кхаччалц эшийра Іамалекхахой.
8Церан паччахь АгІаг Шаула дийна волуш схьалецира, ткъа цуьнан дерриге а халкъ хІаллакдира.
9Амма Шаула а, цуьнан эскаро а АгІагах къинхетам бира, дико долу уьстагІий а, стерчий а, дерстана долу эсий а, Іахарий а дитира, иштта дика мел долу хІума а, доха ца деш Іаддитира, ткъа оьшуш мел доцу хІума дохийна дІадаьккхира.
10ТІаккха Шамъале долу Делан дош иштта дара:
11«Со чІогІа дохковаьлла Айса Шаул паччахь вина дІахІотторах. Сох дІа а вирзина, Сан дош цо кхочуш ца дина». Иза шена хиъча, Шамъал чІогІа оьгІазвахара. Буьйса, Везачу Эле кхойкхуш, яьккхира цо.
12Сахуьлуш Шамъал, хьала а гІаьттина, Шаулна дуьхьалвахара. Амма цуьнга хаам бира, Шаула, Кармал-гІала а вахана, цигахь шен толамаш дагабоуьйтуш болу тІулг дІахІоттийра аьлла, ткъа цигара ваьлча, иза Галгала вахана аьлла.
13Шамъал Шаулна тІекхечира, ткъа Шаул вистхилира: «Везачу Эло декъалвойла хьо. Аса Везачу Элан дош кхочушдина».
14ТІаккха Шамъала элира: «Сан лергашна хезаш долу уьстагІийн а, стерчийн а аьзнаш мичара ду?»
15Шаула элира: «Уьш Іамалекх волчуьра схьадалийна ду. Оха тоьлла долу уьстагІий а, стерчий а хьан Везачу Далла лерина сагІа даккха дитира, кхин дерш хІаллакдира».
16Шамъала Шауле элира: «Собар де, аса дІадуьйцур ду хьоьга Везачу Эло буьйсанна хьо бахьана долуш аьлларг».
Шаула цуьнга элира: «Схьадийца».
17ТІаккха Шамъала элира: «Хьуна-хьайна а хьо жима а, хьал доцуш а хетташехь, ца хІоттийнера Исраилан халкъан тайпанашна коьрте? Хьо иштта воллушехь, Везачу Эло къобал ца винера хьо Исраилан халкъана тІехь паччахь вина дІахІотта?
18Везачу Эло хьо хІокху дешнашца новкъа ваьккхинера: „Ваха а гІой, и къинош летийна болу Іамалекхахой хІаллакбе. Уьш, байина, дІабаххалц, тІом бе цаьрца“, – аьлла.
19Везачу Эло хьайга аьлларг хІунда ца дира ахьа? Стенна кхийтира хьо ижуна тІе, Везачу Элан бІаьргашна хьалха вон деш?»
20Шаула Шамъале элира: «Везачу Эло бохучуьнга ла а доьгІна, Цо аьллачу новкъа велира со. Іамалекхахойн паччахь АгІаг аса схьавалийна, уьш мел берш хІаллак а бина.
21Ткъа наха шайна яьллачу ижуна юккъера тоьлла долу уьстагІий а, стерчий а схьахаьржира Галгалахь хьан Везачу Далла лерина сагІа даккха».
22Шамъала цунна жоп делира:
«Ахьа доккхуш долу сагІа а, дагош долу бежанаш а деза хета те Везачу Элана,
хьо Ша бохург а деш дІахІоттарал?
Цуьнга ладугІуш хилар сагІа даккхарал а деза ду,
ткъа Цунна муьтІахь хилар уьстагІан махьаран даьттанал а дезах ду,
23хІунда аьлча муьтІахь цахилар, бозбунчалла лелор санна, къилахь ду,
ткъа шен лааме а ваьлла, дуьхьалвалар цІу-динах тешар санна ду.
Ахьа Везачу Элан дош дІататтар бахьана долуш,
Цо хьо дІатеттина,
Исраилан халкъан паччахь ца хилийта».
24Шаула Шамъале элира: «Везачу Элан дашна тІера а, хьан лаамна тІера а ваьлла, аса сайх къа латийна. Со нахах кхеравелира, цундела цара бохург дира аса.
25ХІинца аса сайна къинтІера валар доьху хьоьга. Соьца юхаверзахьара хьо, Везачу Элана соьга корта тохийта».
26Шамъала Шауле жоп делира: «Со хьоьца юхавогІур вац, хІунда аьлча ахьа Везачу Элан дош дІатеттина, цундела Цо хьо юхатеттина Исраилан халкъан паччахь ца хилийта».
27Шамъал дІаваха дагахь дІавирзира. Амма вукхо цуьнан бедаран юх, катоьхна схьа а лаьцна, ятІийра.
28ТІаккха Шамъала элира: «ХІинца дуьйна Везачу Эло Исраилан халкъана тІехь долу паччахьалла хьох дІахадийна. Цо иза кхечуьнга дІакховдийна, иза хьол тоьлуш волу дела.
29Исраилан халкъан сийлахьчу Дала харцдерг а дуьйцур дац, Иза дохко а вер вац, хІунда аьлча Дела адам дац Шен лаам хийца».
30ТІаккха вукхо элира: «Аса къа латийна. Делахь а хІинца сан къоман къаношна хьалха а, со Исраилан халкъана хьалха а ларий, соьца юхаверзахьара хьо, тІаккха аса хьан Везачу Далла Іибадат дийр дара».
31Шамъал Шаулаца юхавирзира. Шаула Везачу Элана Іибадат дира.
32Цул тІаьхьа Шамъала элира: «Іамалекхахойн паччахь АгІаг схьавалаве кхуза».
Шек а ца волуш
[20], АгІаг цунна тІе веара. Цо элира: «Валаран къаьхьаллах со вāла ма ваьлла?»
33Амма Шамъала элира: «Хьан туьро нанойх бераш ма-даххара, хьан нана а йолийла шен кІантах». Галгалахь Везачу Элана хьалха Шамъала АгІаг, вен а вийна, цунах дакъош дира.
34Шамъал Раме дІавахара. Ткъа Шаул ГебаІ-гІалахь долчу шен цІа вахара.
35Цул тІаьхьа Шамъална Шаул кхин ца гира ша велла дІаваллалц, амма цо цунах лаьцна шен дага чохь гІайгІа латтайора, хІунда аьлча Веза Эла дохковаьллера Ша иза Исраилан халкъана тІехь паччахь вина дІахІотторна.
16
Исраилан халкъана тІехь Даудан паччахьалла къобалдар
1Везачу Эло Шамъале элира: «Мел хир ву хьо гІайгІане Аса Исраилан махкахь паччахь ца хилийта Сайна уллора дІатеттина волу Шаул бахьана долуш? Хьайн маІа зайтдаьттанах хьала а юзий, Байтлахам-гІала гІо. Аса цигахь вехаш волу Юшай волчу вохуьйту хьо. Цуьнан кІенташна юкъара Аса Сайна паччахь хаьржина».
2Амма Шамъала элира: «Со муха гІур ву цига? Шаулна иза дІахаахь, цо со вуьйр ву».
Везачу Эло жоп делира: «Хьайца, цига воьдуш, шинар дига. Хьо Везачу Элана лерина долу сагІа даккха веана эр ду ахьа.
3Айхьа сагІа доккхучу хенахь Юшайга схьакхайкха. Цул тІаьхьа Аса дуьйцур ду хьуна, хІун дан деза. Аса хьайга аьлларг даьтта доттарца къобалвийр ву ахьа Суна».
4Шега Везачу Эло ма-аллара, Байтлахам-гІала ваха новкъа велира Шамъал. Иза цига дІакхаьчча, цу гІалара къаной боьхна дуьхьалбевлира цунна. Цара хаьттира: «Маршо яхьаш вогІий хьо?»
5Цо жоп делира: «ВогІу. Со Везачу Элан дуьхьа сагІа даккха вогІуш ву. Делан дуьхьа дІа а къастий, соьца сагІа доккхучу дуьйла». Шамъала Юшай а, цуьнан кІентий а Далла хьалха дІахІоттабан кечбира. Уьш а кхайкхира цо сагІа доккхучу.
6Уьш сагІа доккхучу схьабаьхкича, Шамъална цигахь Элиаб гира. Цо ша-шега элира: «Везачу Элана хьалха дІахІоьттина лаьтташ волу хІара хила мега Цо къобалвинарг!»
7Амма Везачу Эло Шамъале элира: «Хьо цуьнан куьце а, цуьнан лекха хиларе а ма хьежа. Иза вац Аса хаьржинарг. Со адам санна ца хьожу стаге, хІунда аьлча адамаш стеган юьхье хьожу, ткъа Веза Эла цуьнан даге хьожу».
8Юшайс, Абинадаб схьа а кхайкхина, иза Шамъална тІевалийра. Шамъала элира: «ХІара а вац Везачу Эло хаьржинарг».
9ТІаккха Юшайс Шама тІевалийра. Юха а Шамъала элира: «ХІара а вац Везачу Эло хаьржинарг».
10Иштта шен ворхІе а кІант Шамъална тІевалийра Юшайс, амма Шамъала элира: «Кхарах цхьа а ца хаьржина Везачу Эло».
11ТІаккха Шамъала Юшайга хаьттира: «Массо а кІентий кхузахь буй хьан?»
Юшайс жоп делира: «Уггар жима кхин цхьаъ ву. Иза хІинца жа дажош ву».
Шамъала Юшайга элира: «Цхьаъ вахийтий, иза схьавалавайта. Иза схьаваллалц, вай хІума яа охьаховшур дац».
12Юшайс кІант схьавалавайта бахийтира. Иза хьаьрса а волуш, хаза ши бІаьрг а болуш, юьхь тІера чІогІа товш кІант вара. Везачу Эло элира: «Хьала а гІаттий, иза къобалве. Аса вуьйцург ву хьуна иза».
13Шамъала, зайтдаьтта чохь йолу маІа схьа а эцна, вежаршна хьалха Даудан коьрта тІе даьтта доьттира. Цу дийнахь дуьйна Везачу Элан Са Даудана тІе охьадоьссина дара. Ткъа Шамъал, хьала а гІаьттина, Раме дІавахара.
Дауда Шаулна гІуллакх дар
14Везачу Элан Са Шаулах дІакъаьстира. Цунна тІе Везачу Эло дахийтинчу жино иза хьийзавора.
15Шауле цуьнан ялхоша элира: «Делера долчу жино хьийзош ву хьо.
16Хьайна хьалха болчу ялхошка дечиган пондар лакха хууш волу стаг лахийта. Делера долу жин хьо волчу деача, цу стага пондар а локхуш, хьан дагна хьаам бийр бу».
17Шаула шен ялхошка элира: «Дечиган пондар дика лакха хууш волу стаг, схьа а лахий, со волчу схьавалаве».
18Ялхошна юкъахь волчу цхьаммо элира: «Байтлахам-гІалара волчу Юшайн кІант гина суна. Цунна дечиган пондар лакха а хаьа, иза ша майра а, вистхилар хьекъале долуш а, чІогІа товш стаг а ву. Цуьнца Веза Эла а ву».
19ТІаккха Шаула Юшай волчу хабар эцна геланча вахийтира: «Хьайн бажа бажош волу кІант Дауд со волчу ваийта», – аьлла.
20Юшайс, шен вир схьа а эцна, цунна тІе бепиг а, чагІар чохь долу пІаьлдиг а биллина, жима буьхьиг схьа а эцна, уьш а, шен кІант Дауд а Шаул волчу дІахьажийра.
21Дауд Шаул волчу дІакхаьчча, иза цунна гІуллакх дан волавелира. Дауд чІогІа везавелира Шаулна, цо цунах шен герзлелориг вира.
22Юшайга хабар дахьийтира Шаула: «Дауд со волчохь гІуллакх деш сецна, хІунда аьлча цо деш долу гІуллакх суна чІогІа тайна».
23Делера долу жин Шаулна тІе охьа мосазза дуссу, Дауда, схьа а оьций, дечиган пондар локхура, тІаккха Шаулан са паргІатдолура.
17
ГІолиата исраилхошка йохье кхойкху
1ПІелаштамхоша шайн эскар тІамана схьагулдира. Цара, ЯхІуд-махкарчу Соха-гІалахь схьа а гулбелла, Соханий, Іазекхиний юккъехь йолчу Эпас-Дамимахь меттамотт дІахІоттийра.
2Ткъа Шаул, исраилхошца цхьаьна Эла-тогІи чохь шен меттамотт дІа а хІоттийна, пІелаштамхошна дуьхьал тІом бан кечвелира.
3ПІелаштамхой цхьана агІор лаьтташ болчу лам тІе бевлира, ткъа исраилхой цунна дуьхьал лаьттачу вукху лам тІе бевлира. Царна юккъехь тогІи яра.
4Ша Гати-гІалара а волуш, ГІолиат цІе йолу, бІаьхо волу цхьа стаг пІелаштамхошна юкъара схьавелира. Иза ялх
[21] дол а, цхьа ше а хиллал лекха вара.
5Цуьнан коьртахь цІестах дина долу гІем дара, тІедуьйхина цІестан пелагех дина гІагІ дара. Цу гІаьгІнан деккъа дозалла пхи эзар шекхал цІаста хиллал дара.
6Цуьнан когаш тІехь цІестан гола тІеюхкурш яра, букъ тІехь цІестан горга тур а дара.
7Цуьнан гоьмукъан гІаж, кІадидархочун гІирс санна, еха яра, ткъа ша гоьмукъ ялх бІе шекхал эчиг хиллал бара. Цунна хьалха хІоьттина вогІуш цуьнан доккха турс лелош верг а вара.
8ГІолиат, исраилхойн тІемалошна хьалха дІа а хІоьттина, цаьрга мохь бетта волавелира: «ТІом бан стенна кечделла шу? Со пІелаштамхо вац ткъа? Ткъа шу Шаулан леш ду. Шайна юкъара соьца лата стаг схьахаржа.
9Нагахь, иза сох лата а летта, цо со вехь, пІелаштамхой шун леш хир бу, ткъа нагахь, со цунах тола а тоьлла, аса иза вехь, шу тхан леш хир ду, тхуна хьалхара гІуллакх а деш».
10ПІелаштамхочо кхин а элира: «Тахана аса исраилхойн эскаре кхайкхам бо. Схьаваийта суна тІе иштта волу стаг, тхойшиъ вовшахлетар ву!»
11ПІелаштамхочо бохург шайна хезча, Шаул а, исраилхой а, кхерабелла, Іадийнера.
Дауд Шаулан меттаматтахь
12ЯхІуд-махкарчу Байтлахам-гІалара волчу эпратхочун Юшайн кІант вара Дауд. Юшайн бархІ кІант вара. Шаул паччахьан даржехь волчу заманчохь Юшай чІогІа хан яьлла стаг вара.
13Юшайн воккхаха волу кхо кІант Шаулца тІаме вахнера. Цуьнан тІаме ваханчу кхаа кІентан цІераш яра: уггаре воккхачун – Элиаб, шолгІачун – Абинадаб, кхозлагІчун – Шама.
14Дауд жимаха верг вара. Воккхаха волу кхо кІант Шаулца волчу хенахь,
15Дауд Шаул волчу дІа а воьдий, цигара юхавоьрзура, Байтлахам-гІалахь волчу шен ден уьстагІий дажо.
16Шовзткъа дийнахь пІелаштамхо, Іуьйранний, суьйранний ара а волуш, исраилхошна ша гайта дІахІуттура.
17ТІаккха Юшайс шен кІанте Дауде элира: «Хьайн вежаршна кхо сахь кхерзина буьртигаш а, итт бепиг а эций, сихха церан меттамотт лаьттачу дІагІо.
18ХІара итт нехча тІеман коьртачу хьаькаме дІало, хьайн вежарийн хьал-де хаа, уьш могуш-маьрша хиларан билгало а я.
19Шаул а, хьан вежарий а, массо а исраилхо санна, Эла-тогІи чохь пІелаштамхошца тІом беш бу».
20Дауд, Іуьйранна хьалххе хьала а гІаьттина, шен уьстагІий хехочуьнга дІа а делла, шен мохь схьа а эцна, Юшайс шена тІе-ма-диллара, эскар лаьтташ долчу дІавахара. ХІара дІакхаьчначу хенахь эскархой тІом бечу могІаршкахь дІахІиттина лаьттара. Маьхьарий а детташ, тІамана кечлуш бара уьш.
21Исраилхоша а, пІелаштамхоша а шайн тІемалойн могІанаш дуьхь-дуьхьал дерзийнера.
22Дауда, шегахь болу мохь тІеман гІирс ларбеш волчу хехочуьнга дІа а белла, ведда эскархойн могІанаш долчу юкъа а вахана, шен вежаршка хІун хьал ду хаьттира.
23Иза шен вежаршца къамел деш волчу хенахь Гати-гІалара ГІолиат цІе йолу пІелаштамхойн вовшахлатархо, шайн могІанашна юкъара ара а ваьлла, мохь бетта волавелира. Даудана цо бохург хезира.
24Массо а исраилхо, и стаг шайна ма-гиннехь, кхералой, цунах водура.
25Исраилхоша бохура: «Гой шуна и къамел деш волу стаг? Иза исраилхой емалбеш, царна луьйш ву. Иза вийначунна паччахьо боккха бахам лур бара, цуьнга шен йоІ маре а йохуьйтур яра, цуьнан доьзал Исраилан махкахь массо а кхечу нахана тІедиллина долчу хІуманах мукъа а боккхур бара».
26ТІаккха Дауда шеца лаьтташ болчу нахе элира: «ХІун кхаъ хир бу, и пІелаштамхо вен а вийна, Исраилан махкана тІера юьхьІаьржо дІаяьккхинчунна? Мила ву хІара дин доцу, сунтваза волу пІелаштамхо, дийна волчу Делан эскарна луьйш волу?»
27Цара, шаьш аьлларг юха карла а доккхуш, и стаг вийначунна кхаъ лур бу аьлла, дІахаийтира.
28Даудан воккхаха волчу вешина Элиабна хезира цо нахаца деш долу къамел. Даудана чІогІа оьгІаз а вахана, цо элира: «Хьо хІунда веана кхуза? Хьанах тешна дитина ахьа вайн де а доцу уьстагІий яьссачу арахь? Суна евзаш ю хьан сонталла а, хьан вон дог а. Хьо тІамах бІаьрг тоха веана кхуза?»
29Дауда элира: «Соьгара хІун даьлла, нахаца къамел дарал сов?»
30Шена уллохь болчу нахе дІа а вирзина, Дауда цаьрга хаттар дича, цара, вукхара санна, жоп делира цунна.
31Дауда аьлла долу дешнаш Шауле дІадийцира. Цо Дауд шена тІекхайкхира.
32ТІаккха Дауда Шауле элира: «И пІелаштамхо бахьана долуш цхьа а стаг гІайгІане хила оьшуш вац. Хьан лай, ваха а вахана, цуьнца летар ву».
33Шаула Дауде элира: «Хьо ларор вац цу пІелаштамхочуьнца, хІунда аьлча хьо хІинца а жима ву, ткъа иза кога ирахІоьттинчу хенахь дуьйна тІеман гІуллакх девзаш хилла ву».
34Дауда Шауле элира: «Хьан лай шен ден уьстагІий дажош лелла ву. Нагахь санна, я лом, я ча а еана, цара жа юкъара уьстагІ дІабаьхьча,
35царна тІаьхьа а воьдий, тІекхетий, церан багара иза схьабоккхура ас. Амма иза сайна тІекхетча, аса цуьнан кхес схьа а лоций, охьа а тухий, йоьра.
36Лом а, ча а йоьра хьан лай волчо. Изза хир ду оцу сунтваза волчу пІелаштамхочунна а, дийна волчу Делан эскарна кхиссарш еш волчу».
37Дауда кхин а элира: «Лоьмах а, ченах а со кІелхьарваьккхина волчу Везачу Эло со оцу пІелаштамхочун куьйга кІелара а воккхур ву».
ТІаккха Шаула Дауде элира: «Вало, гІо цига. Веза Эла хьоьца хуьлийла».
38Даудана шен бедарш тІеюьйхира Шаула, коьрта цІестан гІем а тиллира, цунна тІе гІагІ а дуьйхира.
39Бедарш тІехула тур гІода юккъе а дихкина, Дауд дІасаволавелира, амма иза ишттачу духарца лела Іемина вацара. Цо Шауле элира: «Со, хІара духар а доьхна, лела Іемина вац». Цо и хІуманаш шена тІера дІаехира.
40Коьжалг шен кара а лаьцна, татол чуьра пхи шера тІулг а хаьржина, уьш шегахь болчу тІоьрмаг чу а дехкина, и тІоьрмаггий, ширдолаггий карахь а долуш, иза пІелаштамхочунна дуьхьалвахара.
Дауда ГІолиат эшаво
41ПІелаштамхо а вара кхунна дуьхьалвогІуш, хьалха ваьлла доккха турс лелош верг а волуш.
42ПІелаштамхо Дауде цавашарца схьахьаьжира, хІунда аьлча хІара ханна жима а вара, хьаьрса а волуш, юьхь тІера хаза а вара.
43Цо Дауде элира: «Хьо суна дуьхьал гІожаца ма ваьлла. Со жІаьла ду-м ца моьтту хьуна?» Иза а аьлла, пІелаштамхочо шен деланашкара неІалт кхайкхира Даудана.
44Цо Дауде элира: «ТІевола суна, аса хьан дакъа стигаларчу олхазаршний, аренгахь лелаш долчу акхарошний дІалур ду».
45Дауда пІелаштамхочуьнга элира: «Хьо суна дуьхьал тур а, гоьмукъ а, горга тур а карахь вогІуш ву, ткъа со ахьа сийсаздохуш долчу Исраилан халкъан массо а эскарийн Дела волчу, массо а ницкъийн Везачу Элан цІарах араваьлла.
46Таххана Везачу Эло хьо сан кара схьалур ву, ткъа аса хьо вуьйр ву. Аса хьан корта схьабоккхур бу, ткъа пІелаштамхойн эскархойн декъий стигаларчу олхазаршна а, лаьттахь лелаш долчу акхарошна а дІалур ду. Дерриг а дуьненна дІахуур ду Исраилан махкахь Дела вуйла.
47Кхузахь гулделлачу дерриг а халкъана дІахуур ду Везачу Эло туьраций, гоьмукъций ца воккхийла кІелхьара, хІунда аьлча тІом Везачу Элан карахь бу. Цо шу тхан кара схьа а лур ду».
48ПІелаштамхо шена тІеволавелча, Дауд сихха цунна дуьхьалведира.
49Шен тІоьрмаг чу куьг а дахийтина, тІулг схьаийцира цо. Ширдолагца ластийна, цо иза пІелаштамхочунна хьажа юккъе туьйхира. И тІулг цунна нийсса хьажа юккъе богІабелира, ткъа пІелаштамхо бертал охьавуьйжира.
50Иштта тІулгаций, ширдолагций пІелаштамхо эшийра Дауда. Цо иза карахь тур а доцуш вийра.
51ТІаккха Дауда, ведда тІе а вахана, цунна тІе ког а баьккхина, пІелаштамхочун тур баттара схьа а даьккхина, цуьнан корта баьккхира.
ПІелаштамхой, шайна юкъара ницкъберг велла гича, бевдда дІабахара.
52Исраил-махкара а, ЯхІуд-махкара а халкъ маьхьаршца пІелаштамхошна тІаьхьаделира. Цара уьш, лаьхкина, тогІи чу вуллучу
[22] дІабигира, цигара дІа – Іекхран-гІали чу воьду ков долчу бигира. Эшийна, лаьхкина буьгуш болу пІелаштамхой ШаІрайм-гІалина тІе боьдучу новкъа тІе охьаоьгура Гати-гІалина а, Іекхран-гІалина а тІекхаччалц.
53Шаьш пІелаштамхошна тІаьхьабевллачуьра юхабирзича, церан бахам дІасабоькъура исраилхоша.
54ТІаьхьо, пІелаштамхочун корта схьа а эцна, Дауда иза Ярушалайме дІабаьхьира, ткъа цуьнан тІеман гІирс цо шен четар чохь охьабиллира.
Даудан схьавалар Шаулна довзийтар
55ПІелаштамхочуьнца Дауд лата воьдуш шена гича, Шаула эскаран хьаькам волчу Абунаре элира: «Абунар, иза хьенан кІант ву?»
Абунара элира: «Дийна волчу сайх чІагІо йо ас, ва паччахь, суна иза билггала ца хаьа».
56Паччахьо элира: «Хатта, хьенан кІант ву и жима стаг».
57Дауд, пІелаштамхо эша а вина, юхавогІучу хенахь, Абунара иза Шаул волчу схьавалийра. ПІелаштамхочун корта цуьнан карахь бара.
58Шаула цуьнга хаьттира: «Жима стаг, хьо хьенан кІант ву?» – аьлла.
Дауда жоп делира: «Со Байтлахам-гІалара хьан лай волчу Юшайн кІант ву».
18
Дауд а, ЯхІуната а ши доттагІа хилла дІахІутту
1Дауд Шаулаца къамел дина ваьлча, цуьнан а, ЯхІунатин а юкъаметтиг кхин а чІагІъелира, цунна иза, ша-шена санна, дукхавезавелира.
2Шаула Дауд шеца витира, иза шен да волчу дІа а ца вохуьйтуш.
3ЯхІунатина, ша санна, Дауд везавалар бахьана долуш, Даудаца даггара доттагІалла лело барт бира цо.
4Шаьшшинна юкъахь хиллачу бертан тоьшалла деш, ЯхІунатас шена тІехула йоьхна йолу бедарш схьа а яьхна, Дауде дІаелира. Иштта тІеман бедарш а, тур а, секхаІад а, доьхка а дІаделира цо.
5Шаула ша мичча вахийтича а, Даудан аьтто хуьлура. Цундела Шаула цунах тІеман хьаькам вира. Иза хазахетарца тІеийцира дерриг а халкъо а, паччахьан гонах болчара а.
Шаулан хьагІ
6Дауда пІелаштамхо эша а вина, эскархой цІа богІучу хенахь массо а Исраилан махкарчу гІаланашкара зударий шайн паччахь волчу Шаулна дуьхьал хелхаршций, эшаршций арабевлира. Церан карахь жиргІанаш а, дечиг-пондарш а дара.
7Халхарш а деш, цара бохура: «Шаула эзарнаш байина, ткъа Дауда – итт эзарнаш».
8Шаулна и дешнаш чІогІа ца дезаделира. Цо элира: «Цара Даудана итт эзарнаш дІабелла, ткъа суна – эзарнаш бен. Цунна хІинца, паччахьалла тІехилчхьана, кхин хІумма а ца оьшу».
9Цу дийнахь дуьйна Шаул Дауде хьогІаца хьоьжура.
10ШолгІачу дийнахь Делера долу жин цІеххьана Шаулна тІе доьссира. Иза шен цІахь хьераваьлча санна лелара, ткъа Дауд, кхечу деношкахь санна, дечиг-пондарх пІелг а туьйсуш, Іаш вара. Шаулан карахь гоьмукъ бара.
11Цо, шен дагахь: «Аса иза хІинца пенах дІалатор ву», – бохуш йолу ойла а еш, гоьмукъ кхоьссира. Амма Дауда, шозза а дІа а таьІна, иза тІехбалийтира.
12Шаул Даудах кхоьруш вара, хІунда аьлча Веза Эла цуьнца вара, ткъа Шаулна уллора Иза юхаваьллера.
13Шаула Дауд, шена уллора дІа а ваьккхина, шен эзар тІемалочунна тІехь хьаькам хІоттийра, иза массо а адамна хьалха эскарна тІехь куьйгалла деш а вара.
14Дауда ша мел деш долу гІуллакх кхиамца дора, хІунда аьлча Веза Эла цуьнца вара.
15Цуьнан аьтто болуш хилар гуш волу Шаул Даудах кхоьруш вара.
16Ткъа массо а Исраил-махкарчу а, ЯхІуд-махкарчу а къаьмнашна Дауд чІогІа везара, хІунда аьлча иза дерриг а гІуллакхна хьалхаваьлла волу дела.
Дауда Шаулан йоІ ялор
17Шаула Дауде элира: «Сайн йоккхаха йолу йоІ Мираба хьоьга маре йоуьйту аса. Хьо майра хила веза, Везачу Элан тІемаш дІа а кхоьхьуш». Шаулан дагахь дара: «Сан карах а доцуш, пІелаштамхойн карах валар хуьлийла цуьнан».
18Амма Дауда Шауле элира: «Со а, сан ден цІа а Исраилан махкахь девзаш дац, со паччахьан нуц хилла дІахІоттал».
19Шаулан йоІ Мираба маре яха хан тІекхаьчча, иза махьулхочуьнга Іадриале маре яхийтира.
20Амма Шаулан вукху йоІана, Михулина, везавелира Дауд. Иза Шауле дІахаийтича, Шаулна и гІуллакх хазделира.
21Ткъа Шаул шен дагахь ойла еш вара: «Аса йоІ цуьнга маре яхийтича, цунах Даудана гур хир бу, цуьнан пІелаштамхойн карах валар а хир ду». Шаула шолгІа а Дауде элира: «ХІинца кхин а цхьа аьтто баьлла хьан соьца гергарло таса».
22Шена гонах болчаьрга Шаула элира: «Къайлаха цуьнга ала: „Хьажал, паччахь хьоьца чІогІа дика ву, цунна гонах болчарна массарна а хьо веза. ХІунда аьлча хІинца дика зама ю паччахьан нуц хилла дІахІотта“».
23Шаулан гонах болчара и дешнаш Дауде дІааьлча, Дауда жоп делира: «Шуна атта ду моьтту паччахьан нуц хила? Со къен а, ладам боцу а стаг ма ву».
24Паччахьан гонах болчара Шауле дІадийцира шайн Даудаца хилла къамел.
25Шаула элира: «ДІаала Дауде: „Паччахьна шен йоІах кхин там ца оьшу, бІе вийна пІелаштамхо бен. Уьш байа а байина, сунт а бина, уьш хадош дисина чкъоьрнаш
[23] суна схьада. Иза паччахьан мостагІашна бекхам хир бу“». Цо и тайпа къамел даран бахьана Дауд пІелаштамхойн карахула хІаллакван гІертар дара.
26Паччахьна гонах болчара и къамел Дауде схьадеара. Даудана тайнера паччахьан нуц хилар. Хан йиллина денош тІекхачале,
27Дауда шен накъосташца, пІелаштамхой болчу а вахана, царах ши бІе стаг вийра. Цо паччахьна и нах ша сунтбина хиларан билгалонаш схьаеара. Шаула цуьнга шен йоІ Михула маре дІаелира.
28Шаулна хиира Веза Эла Даудаца вуйла а, шен йоІана Михулина Дауд везийла а.
29Цундела Шаул кхин а чІогІа кхоьрура Даудах. Иза цуьнан мостагІа хилла дІахІоьттира массо а ханна.
30ПІелаштамхойн баьччанаш тІамца гІевттича, Дауд массо а Шаулан тІемалойл а кхиаме тІом дІахьош хуьлура. Цуьнан цІе массанхьахула дІасаяьржира.
19
Шаул Даудана тІаьхьаволу
1Шен кІанте ЯхІунате а, шен гонах болчаьрга а Шаула дІахьедира, Дауд вен веза аьлла. Амма Шаулан кІантана ЯхІунатина Дауд чІогІа дукхавезара.
2Цундела ЯхІунатас Дауде элира: «Сан да Шаул хьо вен бахьанаш лоьхуш ву хьуна. Кханалерчу дийнахь ларлуш хилалахь. Цхьанхьа къайла а валий, Іелахь.
3Ткъа со, сайн деца эрна ара а ваьлла, хьо волчохь дІахІуттур ву. Хьох лаьцна къамел дийр ду аса цуьнца, сайна хиънарг хьоьга дІа а дуьйцур ду».
4Дика дешнаш элира ЯхІунатас Шауле Даудах лаьцна. Цо бохура: «Хьайн лай волчу Даудаца хьарам ма хилахьа. Цо хьуна дуьхьал цхьа а вон хІума ца дина, боккха пайда болуш дерг бен.
5ПІелаштамхочунна дуьхьал иза, шех лаьцна ойла а ца еш, велира, шен дахар боккхачу кхерам кІел а хІоттийна. Везачу Эло боккха толам баийтира Исраилан махка. Иза гина волу хьо а ма вара воккхавеш. Стенна гІерта те хьо, цхьа а бахьана доцуш, Дауд вен а вийна, бехк боцу цІий а Іанийна, зулам даккха?»
6ЯхІунате ла а доьгІна, Шаула чІагІо йира: «Дийна волчу Везачу Элах чІагІо йо ас, Дауд лийр вац аьлла».
7Дауде схьа а кхайкхина, ЯхІунатас цуьнга шайн хилла долу къамел дІадийцира, тІаккха ЯхІунатас Дауд Шаул волчу дІавигира. Цул тІаьхьа церан юкъаметтиг хьалха санна хилла дІахІоьттира.
8Юха а тІом белира. Дауд, ара а ваьлла, пІелаштамхошца тІом бан волавелира. Дауда мостагІчунна тІехь боккха толам баьккхинчул тІаьхьа, уьш цунах дІауьдуш бара.
9Юха а Везачу Элера долу жин чудоьссира Шаулна. Шен цІахь, гоьмукъ карахь а болуш, Іаш вара иза, ткъа Дауд, дечиган пондарх пІелг а туьйсуш, Іаш вара.
10Шаулна Дауд гоьмукъца пенах дІатоха дагадеара. Амма Дауд шена тІекхоьссина болу гоьмукъ гича, каде дІаиккхира, ткъа гоьмукъ пенах чубахара. Дауд цу буьйсанна Шаулах ведда кІелхьарвелира.
11ТІаккха Шаула Даудан цІа шен тІемалой бахийтира, цунна кІело а йина, иза садаржале вейта. Даудан зудчо Михулас цуьнга элира: «Ахьа хьайн са тахана кІелхьара ца даккхахь, кхана хьо вуьйр ву».
12Михулас иза корах аравалийтира. Дауд ведда кІелхьарвелира.
13Дауд вуьжучу метта Михулас цІу виллира, цуьнан гІовлангахь газанан цІока а йиллина, тІехула бедарш ехкира.
14Шаула Дауд схьалаца нах бахийтича, Михулас Дауд цомгуш ву элира.
15Амма Шаула уьш юхабахийтира, иза муха ву хьажа. Цо цаьрга элира: «Шен меттаца иза со волчу схьавалаве соьга вейта».
16И нах Дауд дІалаца чубаьхкича, царна гира меттахь Іуьллуш волу цІу а, гІовлангахь йиллина йолу газанан цІока а.
17Шаула Михулига хаьттира: «Со хІунда левина ахьа? Сан мостагІа, дІа а хецна, вадийтина-кх ахьа».
Михулас Шауле элира: «Цо соьга, ша дІа ца вахийтахь, со юьйр ю элира».
18Дауд иштта ведда кІелхьарвелира. Цо, Шамъал волчу Раме схьа а веана, Шаула шена динарг дІадийцира. ТІаккха Дауд Шамъалца новкъа велира. И шиъ Наютахь сецира.
19Шауле хаам бира, Дауд Рама-гІаларчу Нают олучу меттехь ву аьлла.
20Шаула цига а нах бахийтира Дауд схьалаца. Уьш схьа а кхаьчна, царна Шамъал коьртехь а волуш, Делера болу хаамаш беш пайхамарш гича, царна тІе Делан Са охьадоьссира. Уьш а, шовкъ а еана, Делера болу хаамаш бан буьйлабелира.
21И хаам шена схьабеача, Шаула кхин болу нах бахийтира цига. Уьш а, шовкъ а еана, иштта Делера болу хаамаш беш дІахІиттира. ТІаккха Шаула кхозлагІа а нах бахийтира. Уьш а, шовкъ а еана, Делера хаамаш бан буьйлабелира.
22ТІаккха оьгІазвахана волу Шаул ша Раме ваха новкъа велира. Иза Сехехь лаьттачу йоккхачу гІунна тІе кхечира. Цо хаьттира: «Шамъаллий, Дауддий мичахь ву?»
Цунна жоп делира: «Эцца Рамерчу Наютахь ву».
23Иза Рамерчу Наюта вахара. Цунна тІе а Делан Са доьссира. Ша дІавоьдучу хенахь иза а волавелира, Рамерчу Наюта кхаччалц, Делера болу хаамаш бан.
24Шовкъ а еана, шена тІера бедарш дІа а яьхна, Шамъална хьалха Делера болу хаамаш беш дІахІоьттира иза. Цу дийнаххьий, бусий иза тІехь хІума а йоцуш Іиллира. Цундела олуш ду: «Шаул а ву техьа пайхамар?»
20
ЯхІунатий, Дауддий
1Рамерчу Наютара Дауд, ведда, ЯхІуната волчу веара. Цо ЯхІунате хаьттира: «Ас хІун дина? ХІун харцдерг даьлла соьгара? ХІун къа латийна ас хьан дена хьалха, иза со вен гІерттал?»
2ЯхІунатас жоп делира: «Хьо лийр вац! Сан дас жима а, доккха а гІуллакх соьга олий бен ца до. Ша хьо вен гІертийла цо сох хІунда лечкъор дара? И хІума хІинца хила йиш йолуш дац!»
3Дауда, чІагІо а еш, элира: «Хьан дена хууш ду, хьо соьца къаьсттина дика вуйла. Цундела цо шен дагахь боху: „ЯхІунатина иза хаа йиш яц, цунна хала ца хетийтархьама“. Амма дийна волчу Везачу Элах чІагІо йо ас, суний, Іожаллиний юккъехь цхьа гІулч бен цахилар».
4ЯхІунатас Дауде элира: «Хьан даго боххург дийр ду-кх аса».
5ТІаккха Дауда ЯхІунате элира: «Кхана бутт цІинбаларан дезде ду. Со паччахьна уллохь шуьнехь Іан везаш ву. Амма ахьа со дІавахийтахьара, кхоалгІачу дийнан суьйре тІекхаччалц, со аренгахь къайлавер вара.
6Хьан да со бахьана долуш сагатдеш хилахь, ахьа ала деза: „Дауд, соьгара пурба а даьккхина, Байтлахам-гІала вахана, цигахь шен гергарчара хІора шарахь цкъа доккхуш долчу сагІанехь дакъалаца“.
7Иза ахьа аьлча, цо „Дика ду“ алахь, хьан лай маьрша ву, амма иза оьгІазводахь, хьуна хаалахь, цунна зулам даккха дагадеанийла.
8Къинхетам бехьа хьайн лех: Везачу Элана хьалха ахьа соьца барт ма бинера. Соьгара хьайна бехке долу хІума даьллехь, со хІинццехь вей дІаваккхахь! Хьайн дена тІе стенна вуьгу ахь со?»
9ЯхІунатас элира: «Ахьа бохуш дерг хьоьца хила йиш яц. Нагахь санна сан да хьуна тешнабехк бан кечвеллехь, иза аса хьоьга хоуьйтур дацара техьа?»
10Дауда ЯхІунате хаьттира: «Хьан дас хьоьга оьгІазлонца жоп лахь, иза соьга хаийта мила вогІур ву?»
11ЯхІунатас элира: «Вало, аренга воьду вайшиъ». И шиъ аравелира.
12ЯхІунатас Дауде элира: «Исраилан халкъан Везачу Делах чІагІо йо ас хьуна! Кхана я кхана Іийча хІоккху хенахь сайн да хьоьца муха ву хьожур ма ву со. Иза хьоьца гамо йоцуш велахь, аса хьо волчу и хабар дахьаш стаг воуьйтур ву.
13Амма сан да хьуна ямартло ян кечвеллехь, иза аса хьан лергашна хазор ду, хьо кІелхьара а волуьйтур ву. Везачу Эло, Шен лааме хьаьжжина, луьра таІзар дойла суна, аса иза ца дахь. Веза Эла, сан деца ма-хиллара, хуьлийла хьоьца а.
14Ткъа хьо а, со дийна висахь, Везачу Элана хьалха соьца бинчу бартана тешаме а хилахьара. Нагахь санна сан кхалхар хилахь,
15айхьа дуьнен чохь йоккхучу хенахь сан доьзална тешаме хилахьара хьо, Везачу Эло массо а хьайн мостагІа хІаллаквина хилахь а».
16ЯхІунатас Даудан цІенца барт беш элира: «Везачу Эло кхел йойла Даудан мостагІашна!»
17ЯхІунатас, чІагІо а еш, Даудана хаийтира шена иза мел веза, хІунда аьлча иза цунна, шен са санна, дукха везаш вара.
18ЯхІунатас цуьнга элира: «Кхана бутт цІинбаларан дезде ду. Хьан меттиг яьсса гича, хьо коьртах воккхур ву.
19Цундела кхозлагІчу дийнахь хьо хьалха хиллачу метте дІагІо. Цигахь, Азал-тІулг болчохь, охьа а хаий, собар де.
20Ткъа аса, цу агІонга цхьана хІуманна хьажийча санна, кхузза секхаІад кхуссур ду хьуна.
21Цул тІаьхьа аса сайн Іодан пхерчий схьалаха кІант воуьйтур ву. Нагахь санна аса кІанте алахь: „Пхерчий хьуна тІехьа Іохку, схьаэца уьш“, – со волчу схьавола. Везачу Элах чІагІо йо ас, хьо маьрша хиларна а, хьуна цхьа а тайпана кхерам ца хиларна а.
22Амма аса кІанте: „Пхерчий хьуна хьалха Іохку“, – алахь, хьо дІагІо. Везачу Эло хьуна дІаваха пурба ло.
23Вайшиммо йина йолу чІагІонаш йиц ма е. Веза Эла царна даим а Теш ву!»
24Дауд аренгахь къайлавелира. Бутт цІинлучу хенахь хІоттош долу той дІадоладелира. Паччахь хІума яа охьахиира.
25Цо ша массо а хенахь хууш волу меттиг дІалецира. И меттиг пенна уллохь яра. Шаулна дуьхьал ЯхІуната охьахиира. Ткъа Абунар Шаулна уллохь хиира. Даудан меттиг яьсса яра.
26Цу дийнахь Шаула хІумма а ца элира, хІунда аьлча цунна дагадеара: «Схьахетарехь, цхьа хІума хиллачул тІаьхьа, Дауд Далла хьалха цІена воцуш нисвелла».
27Бутт цІинлуш болчу денна лерина долу той дІахьочу шолгІачу дийнахь а Даудан меттиг яьсса яра. ТІаккха Шаула ЯхІунате хаьттира: «Юшайн кІант селхана а, тахана а тойнехь хІунда вац?»
28ЯхІунатас Шауле жоп делира: «Дауд, соьгара пурба а даьккхина, Байтлахам-гІала вахана.
29Цо соьга элира: „Сан гергарнаш сан гІалахь сагІа доккхуш бу. Сан вашас соьга дІакхайкхина. Вайшинна юкъахь гергарло делахь, со сайн вежарех кхета вахийтахьара ахьа“. Цундела иза паччахь волчу шуьне ца кхечи».
30Шаул шен кІантана чІогІа оьгІазвахара. Цо ЯхІунате элира: «Хьо хьайн лартІехь йоцучу ненах тера ву. Иза а шен лаамехь яра, хьо а иштта ву! Хьо Юшайн кІантаца гергарло лелош вуйла суна ца хаьа моьтту хьуна? И гергарло хьуна а, хьан нанна а юьхьІаьржонна хир долуш ду.
31Юшайн кІант дийна мел ву, хьо а, хьан пачхьалкх а лаьттар яц. Иза со волчу схьавалавайта, хІунда аьлча иза Іожаллех вер вац».
32ЯхІунатас Шауле элира: «ХІунда вуьйш ву иза? Цуьнгара хІун даьлла?»
33ТІаккха Шаула иза вен дагахь гоьмукъ кхоьссира. Эццахь ЯхІунатина хиира, Шаула Дауд вен чІагІо йинийла.
34ЯхІуната, чІогІа оьгІаз а вахана, хьалагІаьттира. Бутт цІинлучу шолгІачу дийнахь цо яа хІума ца йиира. Цуьнан бахьана Даудах дог лазар а, шен дас шена йина вас а яра.
35Иза, Іуьйранна ара а ваьлла, Даудаца ша барт бинчу аренга вахара. Цуьнца цхьа жима кІант а вара.
36Цо кІанте элира: «Вадий, ваха а гІой, аса кхуссу долу пхерчий схьалаха». КІант аренгахула ведда дІавахара. Амма ЯхІунатин секхаІодан пхерчий, цу кІантана тІехула а дуьйлуш, дІаоьхура.
37КІант цо пхерчий охьаэгийначу метте дІаведира. ЯхІунатас цунна тІаьхьа мохь туьйхира: «Хьажал, пха хьуна хьалха Іуьллуш бу хьуна».
38Юха а кІантана тІаьхьа мохь беттара ЯхІунатас: «Сихха вада! Саца ма саца!» Пхерчий схьа а гулдина, кІант шен олахочунна тІевеара.
39Цунна иза хІун ду ца хаьара. Дауданий, ЯхІунатиний бен ца хаьара цу дешнийн маьІна.
40Шен герз кІанте дІа а делла, ЯхІунатас цуьнга элира: «Вало, гІала дІахьо иза».
41КІант дІавахара. Азал-тІулгана къилбехьара йолчу агІорхьара хьала а гІаьттина, ЯхІунатина хьалха гора а хІоьттина, лаьтта кхаччалц кхузза охьатаьІира Дауд. Вовшашна обанаш а йохуш, воьлхуш вара и шиъ, амма Дауд вукхул чІогІа воьлхура.
42ЯхІунатас Дауде элира: «Марша гІойла хьо. Вайшиммо Везачу Элана хьалха вовшашна чІагІо йинера. Веза Эла хьуна а, суна а юкъахь, иштта хьан тІаьхьенна а, сан тІаьхьенна а юкъахь гуттаренна а Теш ву».
43Хьала а гІаьттина, Дауд дІавахара, ткъа ЯхІуната гІала юхавирзира.
21
Даудан вадар
1Нуб-гІалара динан да волу Ахьи-Малик волчу кхечира Дауд. Иза шена гича, Ахьи-Малика цецваларца цуьнга хаьттира: «Хьо-хьо хІунда ву? Хьоьца цхьа а хІунда вац?»
2Дауда цуьнга элира: «Паччахьо цхьа гІуллакх тІедиллина суна. Цо соьга элира: „Цхьанна а ма хаийта хьо хІунда вахийтина ву а, аса хьайна тІедиллинарг а“. Ткъа сайн накъосташца аса барт бина, оха билгалъяьккхинчу меттехь вовшахкхетар ду аьлла.
3Ткъа хІинца ахьа суна пхи бепиг я хьайн куьйга кІелахь йолу яа хІума яла еза».
4Динан дас Дауде элира: «Дац сан хьуна дала бепиг, деза бепиг бен. Хьан накъостий тІаьхьарчу хенахь зударех кхетаза белахь, иза дІахьо».
5Дауда динан дега элира: «Зударий тхоьца ца хилла. ХІоразза а со сайн накъосташца араволучу хенахь, оха Далла хьалха цІеналла лар а йо, тхайна тІедиллинарг кхочуш ца дойту хІума а ца до. Иштта тахана а оха леррина Далла хьалха цІеналла ларйина, тхаьшна тІедиллинарг кхочушдархьама».
6Динан дас шен кхин бепиг доцу дела, цунна деза бепиг делира. Иза Делан цІа чуьра Везачу Элана хьалха охьадиллина долу бепиг дара. Цу дийнахь цуьнан метта керла бепиг охьадиллина хилла.
7Цу дийнахь кхузахь Везачу Элана хьалха нисвеллера Шаулан ялхойх волу ДуагІа цІе йолу эдомхо. Иза Шаулан жаІушна тІехІоттийна вара.
8Дауда Ахьи-Малике элира: «ТІекхочехь гоьмукъ я тур дац хьан? Паччахьо сайна тІедиллинарг дукха сиха кхочушдан дезаш а хилла, аса сайца я тур а, я кхин йолу хІума а схьа ца эцна».
9Динан дас элира: «Ахьа Эла-тогІи чохь вийна пІелаштамхо волчу ГІолиатан хІара тур ду хьуна. Езачу ийпадна тІехьа бедаршна юккъе а хьарчийна Іуьллуш ду иза. Хьайна лаахь, иза схьаэца. Кхин хІумма а яц кху чохь».
Дауда элира: «И санна дерг кхин хир а дац. Схьало иза соьга».
10Цу дийнахь Дауд Шаулах ведда дІавахара. Иза Гати-гІалара паччахь Ахаш волчу вахара.
11Ахашан ялхоша цуьнга хаьттира: «Исраилан махкара паччахь-м вац иза? Халхарш дечу хенахь цунна лоькхуш-м яц те и эшарш: „Шаула эзарнаш байина, ткъа Дауда – итт эзарнаш“, – бохуш?»
12И дешнаш Даудан дагахь кхийтира. Цундела иза Гати-гІалин паччахьах Ахашах кхоьрура.
13Иза, паччахьна а, цуьнан ялхошна а хьалха ша хьераваьлла моттуьйтуш, волавелира. Цо неІарш тІехь яздора, шен можана тІехула шеташ охьаоьхуьйтура.
14ТІаккха Ахаша шен ялхошка элира: «Хьажал цуьнга. И стаг хьераваьлла ву. ХІунда валийна аша иза со волчу?
15Я сан хьерабевлларш кІезиг бу, суна хьалха дастама хІуманаш цуьнга леладайттал? Сан цІа чу-м вер ма хир вац иза?»
22
Динан дай байар
1Цигара ведда, Дауд Іадуламарчу хьеха чу вахара. Иза шайна хезча, цуьнан вежарий а, цуьнан цІийнан нах а хІара волчу баьхкира.
2Дауд волчу схьагулбелира гІело йинарш а, декхарийла бахнарш а, дуьненах дог диллинарш а. Дауд царна тІехь хьаькам хилла дІахІоьттира, хІинца кхуьнца виъ бІе гергга стаг вара.
3Цигара ваьлла, Дауд Муабин МицІпа-гІала вахара. Цо муабахойн паччахье элира: «Сан дай-наний хьо волчохь дитахьара ахьа, Дала сайна хІун до суна хаъалц».
4Уьш, муабахойн паччахь волчу схьа а балийна, цигахь битира Дауда. Иза шен чІагІйина меттиг йолчохь мел Іа, цуьнан дай, наний цигахь Іийра.
5Амма пайхамар волчу Гадас Дауде элира: «Хьо хІара лочкъийла йолчохь ма Іе. Вало, ЯхІудан махка дІагІо». Цигара дІа а ваьлла, Дауд дІавахара. Иза Хьарат олуш йолчу хьуьнах кхечира.
6Шаулна хезира, Дауд а, цуьнца болу нах а гучубевлла аьлла. Иза цу хенахь ГебаІ-гІалахь цхьана лам тІехь тамариск цІе йолу дитта кІелахь Іаш вара. Шаулан карахь гоьмукъ бара, цунна гонахьа бевлла цуьнан накъостий а бара.
7Шаула шена гонахьа болчу шен ялхошка элира: «ЛадогІа соьга, бен-яманхой. Оцу Юшайн кІанта шуна массарна а кемсийн а, ялтийн а аренаш лур ю моьтту шуна, я эзарнаш а, бІенаш а карахь а болуш шу хьаькамаш бина дІахІиттор ду моьтту шуна?
8Шу массо а суна дуьхьал хІунда девлла? Шух цхьаммо а, соьга схьа хІунда ца аьлла, сан кІант Юшайн кІантаца гергарло лело барт бина лелаш ву аьлла? Шух цхьаммо а сох къинхетам а бина, соьга схьа ма ца аьлла, сан лай волу Юшайн кІант, хІинца ма-хиллара, со вен бахьана лоьхуш вуйла а, сан кІанта иза суна дуьхьал ваьккхина хилар а».
9Шаулан гонах болчарна юкъахь лаьтташ волчу эдомхочо ДуагІа элира: «Суна Нуб-гІалахь гира Ахьтубин кІант Ахьи-Малик волчу веана волу Юшайн кІант.
10Ахьи-Малика иза Везачу Эле вийхира, цунна яа хІума а, пІелаштамхо волчу ГІолиатан тур а дІаделира».
11Паччахьо Ахьтубин кІанте Ахьи-Малике кхайкха бахийтира, иштта Нуб-гІалара церан цІийнах мел волу динан да а схьакхайкхира. Уьш шаберш а паччахь волчу схьабаьхкира.
12Шаула элира: «ЛадогІал соьга, Ахьтубин кІант».
Вукхо жоп делира: «ЛадугІуш ву, сан эла».
13Шаула элира: «Хьой, Юшайн кІанттий барт а бина, суна дуьхьал стенна ваьлла? Иза Деле веха а воьхуш, цунна бепиггий, туррий хІунда делла ахьа? Ахьа иза суна дуьхьал хІунда ваьккхина, тахана гуш ма-хиллара, цуьнга суна кІело яйта?»
14Ахьи-Малика, паччахье жоп луш, элира: «Мила ву хьан хьаькамашна юкъахь Дауд санна хьуна тешаме верг? Иза паччахьан нуц а ву, ахьа тІедиллинарг кхочушдеш верг а ву, хьан цІийнах болчара лоруш а ву.
15ХІинца бен ца волавелла со иза Деле веха? Цу тІехь сох а, сан цІийнах болчарах а бехк ма баккхахьара ахьа, хІунда аьлча цу доллучу хІуманах хьан лай волчу суна хІумма а ца хаьа».
16Паччахьо элира: «Ахьи-Малик, хьо вала веза. Хьо а, хьан массо а гергарнаш а!»
17Шена уллохь лаьтташ болчу гІаролхошка паччахьо элира: «Дуьйло, Везачу Элан динан дай байа. Уьш Даудаца бу. Иза веддийла шайна хуъушехь, цара соьга хаам ца бина». Амма паччахьан гонах болчарна ца лиира Везачу Элан динан дайшна тІе куьг дахьа.
18ТІаккха паччахьо ДуагІе элира: «Ваха а гІой, и динан дай байа». Эдомхо волчу ДуагІа, ваха а вахана, динан дай байира. Цу дийнахь цо везткъе пхиъ еза ийпад лелош волу стаг вийра.
19Динан дай Іийна йолчу Нуб-гІалара адам а хІаллакдира цо
[24] шен туьраца. Царна юкъахь зударий, божарий, кІегий нах а, бераш а дайира цо. Стерчий, варраш, уьстагІий дайина дІадехира, тур детташ.
20Царна юкъара, Ахьтубин кІентан Ахьи-Маликан кІант волу Абу-ЯтІари бен, цхьа а кІелхьара ца велира. Иза, ведда, Дауд волчу дІавахара.
21Абу-ЯтІарис Дауде дІадийцира Шаула Везачу Элан динан дай байина хиларх лаьцна.
22Дауда Абу-ЯтІарига элира: «Цу дийнахь суна цигахь эдомхо волу ДуагІ гира. Суна хаьара, цо Шауле мотт тухур буйла. Со ву хьан ден доьзал байина хиларна бехке.
23Со волчохь саца, кхера а ца кхоьруш. Хьо вен гІерташ волчунна со вен а луур ду, цундела со хьуна Іуналла деш хир ву».
23
Дауда КъаІила-гІала кІелхьарйоккху
1Дауде хаам бира: «ПІелаштамхой, КъаІила-гІалина тІе а летта, хьаьттаршкара ялта лечкъош бу», – аьлла.
2Дауда Везачу Эле хаттар дира: «Со цига ваха везий те? Эшалур буй те соьга и пІелаштамхой?» – аьлла.
Везачу Эло цуьнга жоп делира: «ГІо, пІелаштамхой хьоьга эшалур бу, КъаІила-гІала ахьа кІелхьар а йоккхур ю».
3Амма Даудаца болчара элира: «Кхузахь, ЯхІуд-махкахь а, кхоьруш ду вай. КъаІила-гІала а дахана, вай пІелаштамхойн эскарна дуьхьалхІиттича, кхин а кхераме хир ма ду!»
4ТІаккха Дауд юха а Везачу Элах дагавелира. Цо Дауде элира: «Хьала а гІаттий, КъаІила-гІала дІагІо. Аса пІелаштамхой хьан кара дІалур бу».
5Шеца болчаьрца цхьаьна Дауд КъаІила-гІала вахара, цо пІелаштамхошца тІом а болийра, церан даьхни лаьхкина дІа а дигира, уьш эша а бира. Иштта Дауда КъаІила-гІалара болу бахархой пІелаштамхойн баланах кІелхьарбехира.
6Ахьи-Маликан кІант Абу-ЯтІари, ведда, Дауд волчу схьавогІучу хенахь, цо шеца еза ийпад а схьаеанера.
7Дауд КъаІила-гІалахь ву аьлла, Шауле хаам бича, цо элира: «Дала сан кара схьавелла иза. Цо ша-шена бохам баьккхина, гІорашца къовлуш долчу кевнашца чІагІйина йолчу гІали чу а вахана».
8Шен берриг а эскархой тІаме кхайкхира Шаула, КъаІила-гІалина го а бина, Дауд а, цуьнца берш а дІалаца дагахь.
9Шена дуьхьал Шаул зуламе долу хІума лело воллий хиъча, Дауда динан да волчу Абу-ЯтІарига элира: «Схьая и ийпад».
10Цул тІаьхьа Дауда элира: «Исраилан халкъан Веза Дела! Хьан лена хезна, Шаул, КъаІила-гІала а веана, со бахьана долуш и гІала хІаллакьян гІерта аьлла.
11КъаІила-гІаларчу бахархоша со Шаулан кара дІалур вуй теша? ВогІур вуй теша кхуза Шаул, Хьан лай волчунна ма-хаззара? Исраилан халкъан Веза Дела! Жоп лохьа Хьан лай волчунна».
Везачу Эло жоп делира: «ВогІур ву».
12Дауда хаттар дира: «КъаІила-гІаларчу бахархоша со а, соьца болу нах а Шаулан кара дІалур буй?»
Везачу Эло элира: «ДІалур бу».
13ТІаккха Дауд а, цуьнца хилла волу ялх бІе стаг а, КъаІила-гІалара ара а ваьлла, маьІ-маьІІехула лийлира. Шауле хабар кхечира, Дауд КъаІила-гІалара ведда дІавахна аьлла. ТІаккха иза, ша болийна некъ ца беш, сецира.
Дауд Зип цІе йолчу яьссачу арахь
14Зип цІе йолчу яьссачу арахь йолчу чІагІйинчу меттигашкахула а, лаьмнашкахула а лелаш вара Дауд. Шаул иза хІора дийнахь лохуш вара, амма Дала цуьнан кара ца вохуьйтура Дауд.
15Даудана гуш дара, Шаул ша вен араваьлла хилар. Цу хенахь Дауд Зип олучу яьссачу арахь йолчу Хьорша цІе йолчу меттехь вара.
16Иза волчу веара Шаулан кІант ЯхІуната. Цо Дауд иракарахІоттийра, Делах тешарца чІагІло аьлла.
17Цо элира: «Ма кхера. Сан ден Шаулан куьг хьуна тІекхочур дац. Исраилан махкахь паччахь хир ву хьо, ткъа со хьуна уллохь шолгІа меттиг дІалаьцна хир ву. Сан дена Шаулна иза хууш ду».
18Цу шиммо Везачу Элана хьалха барт бира. Дауд Хьорша олучу меттехь висира, ткъа ЯхІуната шен цІа вахара.
19Шаул волчу ГебаІ-гІала баьхкира зипахой. Цара элира: «Дауд тхо долчохь чІагІйинчу меттигашкахь: Хьорша олучу меттехь а, Яшимунна къилбехьа Іуьллуш болчу Хьахила-барза тІехь а дІалечкъаш лелаш ву.
20Хьайн даго билгалъяьккхинчу хенахь дІавола, ткъа тхуна тІехь иза хьан кара дІавалар ду».
21Шаула цаьрга элира: «Декъалдина ду шу Везачу Эло, аша сох къинхетам бина дела.
22Даха а гІой, иза билггала мичахь ву хьовса. Цунах лаьцна мел дерг а суна схьада, иза мичахь ву а хьовса, хьанна гина а хьовса. Соьга дийцина, иза чІогІа хІилла долуш ву аьлла.
23Иза мичахь хуьлу, мичахь дІалечкъа дикка хьовса. Цунах билггала бакъдерг дахьаш схьадуьйла. ТІаккха со а вогІур ву шуьца. Иза кху лаьтта тІехь велахь, аса лохур ву, массо а ЯхІуд-махкахь болчу доьзалшна юкъахь лаха везахь а».
24Уьш Шаулал хьалха Зипе дІакхечира. Ткъа Дауд шеца болчу нахаца МаІун олучу яьссачу аренгахь вара. И аре Яшимунара дІа къилбехьа, Іариба-тогІенахь, Іуьллуш яра.
25Шаул шеца болчу нахаца цхьаьна иза лаха вахара. Амма Дауде хаам бинера цунах лаьцна, цундела иза аренгахь лаьтташ йолчу тарх тІе а вахана, МаІун-аренгахь сецира. Иза шена хиъча, Шаул Даудана тІаьхьа МаІун-аренга вахара.
26Шаул ломан цхьана агІонгахула дІавоьдуш вара, ткъа Дауд шен накъосташца вукху агІор вара. Дауд сихвелла Шаулах къаьхкина воьдуш вара, ткъа Шаул шеца болчаьрца, ломана го баккхале хьалха, уьш схьалаца воьдуш вара.
27Эццахь Шаул волчу геланча кхечира, иштта хаам бахьаш: «Сихха схьавола! ПІелаштамхой вайн махкана тІелетта!»
28И хаам шега схьакхаьчначул тІаьхьа, Шаул пІелаштамхошна дуьхьал вахара, Даудана тІаьхьаваьллачуьра дІа а ваьлла. И меттиг цундела, СилаІ-ХІамахьлекхут аьлла, цІе тиллина ю (иза «декъаран тарх» бохург ду).
24
Дауда Шаул дийна вуьту
1Цигара ша дІавахча, Дауд, Іейн-ГІади йолчу а вахана, цигахь йолчу чІагІйинчу меттигашкахь зама йоккхуш вара.
2Шаул пІелаштамхой болчуьра юхавирзича, цуьнга хаам бира: «Дауд Іейн-ГІади олучу яьссачу аренгахь ву», – аьлла.
3Иза, массо а ЯхІуд-махкара схьагулвина волу кхо эзар тоьлла боьрша стаг шеца а волуш, ДаудгІар лаха вахара. Иза «масарийн тархаш» цІе йолчу меттигна уллохь дара.
4Уьш некъан йистехь лаьтташ йолчу уьстагІий чулохкучу керта кхечира. Цигахь гена йоццуш хьех яра. Шаул шен гІуллакх дан цу хьеха чу вахара. Ткъа Дауд а, цуьнца берш а геннахь цу хьеха чохь Іаш бара.
5Даудаца болчара цуьнга элира: «ХІара ду хьуна Везачу Эло хьоьга дийцина долу де: „Аса хьан мостагІа хьан кара дІалур ву. Хьайна луъург де цунах“». Дауда, хьала а гІаьттина, Шаулан тІехула юхучу бедарх кийсак схьахадийра.
6Ша и хІума дар бахьана долуш дага чу лазам боьссира Даудана.
7Цо шеца болчаьрга элира: «Везачу Эло доьхкийла суна Ша къобалвина волчу сан олахочунна тІе куьг дахьар, хІунда аьлча иза Везачу Эло къобалвинарг ву».
8Цу дешнашца цо шеца берш сацийра, Шаулна тІе куьг ца кховдадойтуш.
Ткъа Шаул, хьала а гІаьттина, хьеха чуьра ара а ваьлла, некъа тІе велира.
9Дауд а хьалагІаьттира. Хьеха чуьра ара а ваьлла, цо Шаулна тІаьхьа мохь туьйхира: «Сан паччахь волу олахо!» – аьлла. Шаул юхахьаьжча, Дауд, цунна лаьтта кхаччалц охьа а таьІна, гора хІоьттира.
10Дауда Шауле элира: «„Дауд хьуна зулам дан гІерташ ву“ – бохуш, хьайга мотт беттачу нахе ла хІунда дугІу ахьа?
11Тахана хьан бІаьргашна гуш ма ду, эццахь йолчу хьеха чохь Везачу Эло хьо сан кара схьавелла хилар. Соьга, хьо ве бохуш, хьехарш деш берш а бара хьуна. Амма аса, хьох къинхетам беш, элира: „Аса сайн олахочунна тІе куьг хьур дац, хІунда аьлча иза Везачу Эло къобалвинарг ву“.
12Сан да! Сан карахь йолчу хьайн бедаран кийсаке хьажахьа, аса схьахадийна йолчу. И аьтто сайна баьлла боллушехь, аса хьо ца вийра. ХІинца мукъана а хаахьара хьуна сан дага чохь хьо бахьана долуш я вон хІума а, я ямартло а йоцийла. Аса хьо бахьана долуш къа ца латийна, ткъа хьо сан синна тІаьхьаваьлла ву, иза дІадаккха лууш.
13Везачу Эло къастайойла вайшиннан юкъаметтиг. Дала бекхам бойла хьуна со бахьана долуш. Амма сан куьг-м хьакхалур дац хьох.
14Хьалхалерчу заманчохь ма-аллара: „Зулам зуламечу нахера бен ца долу“. Аса хьуна тІе куьг хьур дац.
15Хьанна дуьхьалваьлла Исраилан паччахь? Хьанна тІаьхьаваьлла лелаш ву хьо? Деллачу жІаьлина тІаьхьаваьлла, цхьана сагална тІаьхьаваьлла?
16Везачу Эло Шен кхелаца нийсо йойла вайшинна юкъахь. Цо, Ша тІе а хьаьжна, сан гІуллакх къастор ду, со хьан куьйга кІелхьара схьа а воккхуш».
17Дауд и дешнаш дІааьлла ваьллачул тІаьхьа, Шаула цуьнга элира: «Хьан аз дуй иза, сан кІант Дауд?» Цул тІаьхьа Шаул мохь туххуш велха волавелира.
18Цо Дауде элира: «Хьо сол бакъ ву, хІунда аьлча хьо суна дика деш схьавеана, ткъа аса хьуна вонаш дина.
19Тахана ахьа иза гайти. Везачу Эло со хьайн кара дІавелла воллушехь, сох къинхетам а бина, ахьа со вен ца вийра.
20Хьан вохуьйтур вара шен мостагІа, шена каравеача, маьршачу новкъахула дІа? Везачу Элера ял хир ю хьуна ахьа тахана сан дуьхьа динарг бахьана долуш.
21Суна хІинца хаьа паччахьалла хьоьгахь хир дуйла а, Исраилан пачхьалкх хьан карахь чІагІъелла дІахІуттур юйла а.
22Ткъа хІинца Везачу Элан цІарах дуй баа беза ахьа суна, со веллачул тІаьхьа сан хІу айхьа хІаллакдийр дац аьлла а, сан ден доьзалан цІе йовр яц аьлла а».
23Дауда Шаулна и чІагІо йира.
Шаул шен цІа вахара, ткъа Дауд шеца болчаьрца шаьш чІагІйинчу меттиге хьалавелира.
25
Дауддий, АбигІаллий
1Шамъал кхелхира. Массо а исраилхо иза дІаверзо схьагулвелира. Белхаршца, чІогІа халахетарца иза шен цІахь, Рамехь, дІавоьллира цара.
Дауд, хьала а гІаьттина, лам тІера Паран олучу яьссачу аренга охьавоьссира.
2МаІунахь Іаш чІогІа вехаш волу цхьа стаг вара. Цуьнан хІусамех цхьаъ Кармал-юьртахь яра. Цу стеган долахь кхо эзар уьстаггІий, цхьа эзар газий яра. Иза Кармал-юьртахь шен жа лоргучохь вара.
3Цу стеган цІе Набал яра, цуьнан зудчун цІе АбигІал яра. ЧІогІа хьекъал долуш а, юьхь тІера хаза а яра и зуда, ткъа и стаг чІогІа къиза а, дера а вара. Иза ша Килабан тІаьхьенах вара.
4Цу яьссачу аренгахь Даудана хезира, Набал шен уьстагІий лоргуш ву аьлла.
5Дауда итт жима стаг вахийтира, царна тІе а дуьллуш: «Кармал-юьрта чу а довлий, Набал волчу а гІой, сан цІарах салам-маршалла дІало цуьнга.
6Набале иштта ала: „Маьрша хуьлда хьо, маьрша хуьлда хьан мел долу хІума а.
7Суна дукха хан йоццуш хезнера, хьо волчохь уьстагІий лоргуш ду аьлла. Тхоьца болу хьан жаІуй оха охьа а ца теІийнера, церан цхьа а хІума ян а ца яйнера, уьш тхоьца Кармал-юьрта уллохь болчу хенахь.
8Хьайн ялхошка хатта мегар ду хьуна иза, цара эр ду хьоьга цунах лаьцна бакъдерг. Хьо а хилахьара къинхетаме аса дІабахкийтинчу кегийчу нахаца: тхо той хІотточу дийнахь даьхкина хьуна. Хьайн куьйгана карош ерг лохьа хьайн лешна а, хьайн кІант волчу Даудана а“».
9Дауда бахийтинчара Набале и къамел Даудан цІарах дІадира, тІаккха уьш тап-аьлла дІатийра.
10Амма Набала Даудан ялхошка реза воцуш жоп делира: «Дауд мила ву? Мила ву Юшайн кІант? ТІаьхьарчу хенахь дукха лай бевлла, шайн олахойх уьдуш болу.
11УьстагІий лоргуш болчарна аса кечдина долу бепиг а, хи а, жижиг а дІадала деза те аса сайна мичара бевлла а ца хууш болчу нахана?!»
12Дауда бахийтина болчара, шаьш дІабаханчу новкъахула юха а баьхкина, шайна хезна долу дешнаш Дауде дІадийцира.
13ТІаккха Дауда шен нахе элира: «ХІораммо а шен юкъах тур дІадехка». Массара а шайн юкъах герз дихкира. Дауда а дІадихкира шен юкъах тур. Виъ бІе стаг Даудана тІаьхьахІоьттира, ткъа ши бІе стаг шаьш схьаеана йолчу хІуманашна уллохь сецира.
14Набалан зудчуьнга АбигІале церан цхьана ялхочо хаам беш элира: «Дауда яьссачу аренгара шен векалш бахкийтинера вайн олахочуьнга маршалла хоттуш, амма цо уьш, чІогІа юьхь йоцуш вист а хилла, дІабахийти.
15И нах тхоьца чІогІа дика бара, цара тхо хьийза а ца дора. Уьш тхуна уллохь арахь болчу хенахь тхан цхьа а хІума а ца яйнера.
16Оха царна уллохь даьхни дажочу хенахь уьш, тхо лар а деш, Іалаш а деш, гобаьккхина болу пен санна лаьттара.
17Ойла а яй, хьажа вай хІун дан деза, хІунда аьлча вайн олахо а, цуьнан дерриг цІа а кхерамехь ду. Амма иза чІогІа вон стаг ву, цуьнга цхьа а вистхила ца ваххьал».
18ТІаккха АбигІала катоьхна ши бІе бепиг а, чохь чагІар долу ши пІаьлдиг а, кечбина болу пхи уьстагІ а, пхи сахь кхерзина кІен буьртигаш а, бІе курс кишмаш а, Іаьвдина инжирийн ши бІе курс а схьа а эцна, сихонца уьш варрашна тІеехкира.
19Цо шен ялхошка элира: «Суна хьалха а довлий, дІагІо, со тІаьхьа йогІур ю шуна». Набале цо хІумма а ца элира.
20АбигІал, вир тІе а хиъна, ломарчу тача-некъахула охьайогІуш, некъ дІабоьрзучу меттехь цунна дуьхьалкхийтира Дауд а, цуьнца болу нах а.
21Цул хьалха Дауда аьллера: «Аса яьссачу аренгахь эрна лардина хилла цу стеган хьал, цунна тІера цхьа а хІума гал а ца долуьйтуш. Диканна дуьхьал вон доккху цо.
22Дала, Шен лааме хьаьжжина, луьра таІзар дойла сан мостагІашна
[25], кханалера Іуьйре тІекхачале, аса Набалан цІентІера цхьа а боьрша стаг дийна витахь».
23Дауд шена гича, АбигІал, сихха вирана тІера охьа а йоьссина, Даудана хьалха гора юьйжира, лаьтта кхаччалц шен корта охьа а таІош.
24Цуьнан когаш хьалха охьа а йоьжна, цо элира: «Сан эла, бехк суна тІехь хуьлийла! Хьан лай ерг хьайга йистхилийтахьара ахьа, соьга ла а догІахьара.
25Сан олахо, Набал боху и вон стаг, тергал а ца веш, витахьара ахьа. Шен цІе иштта хиларе терра – ша а ма ву иза. Цуьнан цІе, Набал, „Іовдал“ бохучух терра ю, ткъа, бакъдерг аьлча, и Іовдалалла цуьнца ю. Ткъа хьан лай йолчу суна ахьа бахкийтина болу хьан ялхой ца гина.
26Ткъа хІинца, сан олахо, дийна волчу Везачу Элах а, хьох а чІагІо йо ас, Везачу Эло хьоьга цІий Іана ца дайтина а, бекхам ца байтина а хиларна, хьан мостагІий а, хьуна дуьхьал мостагІалла лелош берш а Набал санна хилла дІахІуьттийла!
27ХІара совгІаташ хьан лай йолчу аса сайн олахочунна деана ду, цунна гІуллакх деш лелаш болчу кегийчу нахана дІадала.
28Хьан лай йолчу суна къинтІера валахьара хьо. Везачу Эло сан олахочун тІаьхье билггал чІагІйина дІахІоттор ю, хІунда аьлча Везачу Элан тІемаш схьабахьаш вогІуш ву сан олахо. Хьо мел веха зуламе дерг ца даьлла хьох.
29Нагахь санна хьо вен дагахь хьуна цхьаъ дуьхьалвалахь, сан олахочун са хьан Везачу Делан дахаран шедан юккъехь дІадихкина хир ду, ткъа хьан мостагІийн са Цо, ширдолагца кхоьссича санна, дІакхуссур ду.
30Веза Эла Ша лерина долу массо а дика сан олахочунна дина ваьлча, Цо иза Исраилан халкъана тІе баьчча вина дІахІоттор ву.
31Ша бехк боцучеран цІий Іанийна аьлла а, иштта бекхам ца беш, кІелхьарваьлла аьлла а, чов хир яц сан олахочун дага тІехь. Везачу Эло сан олахочунна дика дича, хьан лай ерг хьуна дагайогІийла».
32Дауда АбигІале элира: «Хастам бу Исраилан халкъан Везачу Далла, хьо хІинца суна дуьхьал яийтина волчу!
33Декъала хуьлда хьан хьекъал а, хьо-хьуо а, бекхам беш соьга эрна цІий ца Іанадайтина йолу.
34Амма дийна волчу а, соьга хьуна зулам ца дайтина волчу а Исраилан халкъан Везачу Делах чІагІо йо ас, тахана хьо сихъелла суна дуьхьал еана ца хиллехь, Набалан цІийнах волу цхьа а боьрша стаг кханалерчу Іуьйренга ваьлла хир ма вацара».
35Дауда цуьнан карара цо еана йолу хІуманаш схьаийцира. Цо элира: «Маьрша хьайн цІа дІагІо. Хьоьга ла а доьгІна, аса хьан юьхь ларйина».
36АбигІал Набал волчу схьаеара. Ткъа кхеран цІахь доккха той дара. Набалан дог сакъералуш дара, иза чІогІа вехна а вара. Іуьйре тІекхаччалц, доца а, деха а цхьа дош ца элира АбигІала Набале.
37Іуьйранна, Набал метта веанчу хенахь, зудчо дерриге а дІадийцира цуьнга. Дог чІогІа тохаделла, иза, тІулг санна, чІагІвелла дІахІоьттира.
38Итт де даьлча, Везачу Эло туьйхира Набална, иза велира.
39Даудана, Набал велла аьлла, дІахезира. Цо элира: «Хастам бу Везачу Элана, со юьхьІаьржачу хІотто гІиртина волчу Набална таІзар дина волчу а, вон ца дойтуш, Шен лай кІелхьарваьккхина волчу а Везачу Эло Набалан зулам цуьнан шен коьрта тІе дерзийна».
АбигІале, иза шена маре дІаюьгу ша аьлла, дІаала бахийтира цо.
40Даудан ялхоша, АбигІал йолчу Кармала а баьхкина, цуьнга элира: «Дауда дахкийтина тхо хьо шена маре дІайига».
41Цо, хьала а гІаьттина, корта лаьтта кхаччалц охьа а таІийна, элира: «Хьан лай кийча ю шен элан ялхойн когаш била а».
42АбигІал, сихонца кеч а елла, вирана тІехиира. Цунна тІаьхьахІоьттина пхи ялхо яра. Дауда бахкийтинчаьрца дІа а яхана, цуьнан зуда хилла дІахІоьттира иза.
43ИзраІал-юьртара АхьнуІмат а дІайигира Дауда. Цу шиннах цуьнан зударий хилира.
44Ткъа Шаула Даудан зуда йолу шен йоІ Михула Галламерчу Лайшин кІант волчу Палтиале дІаелла хилла.
26
Дауда юха а къинхетам бо Шаулах
1Зипахоша, Шаул волчу ГебаІе а баьхкина, элира: «Дауд тхо долчохь, Яшимунан дозанна уллохь болчу Хьахила-барза тІехь, къайлаваьлла лелаш ву».
2Шаул, хьала а гІаьттина, Зип олучу яьссачу аренга охьавеара. Цуьнца цхьаьна исраилхошна юкъара тоьлла волу кхо эзар тІемало а вара. Уьш Зипахь Дауд лаха арабевллера.
3Шаул Яшимунан дозанна уллохь болчу Хьахила-барза тІехь сецира, некъана генахь воццуш. Ткъа цу арахь Іаш волчу Даудана гуш дара, Шаул шена тІаьхьавеана хилар.
4Дауда, цига шен тергамча а вахийтина, ладоьгІча, цунна хиира и веанарг билггал Шаул вуйла.
5Хьала а гІаьттина, Шаул шен эскарца сецначу метте вахара Дауд. Цунна гира Шаул а, цуьнан эскаран хьаькам волу Неран кІант Абунар а вижина Іуьллуш йолу меттиг. Шаул четар чохь вижина Іуьллуш вара, ткъа цуьнца долу адам цу четарна гонах шайн четарш чохь дара.
6Дауда хьетахо волчу Ахьи-Малике а, Йоабан ваша волчу Царуятан кІанте Абушайга а элира: «Мила вогІу соьца Шаулан меттаматте?»
Абушайс элира: «Со вогІур ву хьоьца».
7Дауд Абушайца цхьаьна буьйсанна уьш болчу вахара. Царна гира четар кІелахь вижина Іуьллуш волу Шаул. Цуьнан гоьмукъ гІовланна уллохь лаьттах боьллина бара. Абунар а, вуьш а гонах бийшина Іохкуш бара.
8Абушайс Дауде элира: «Дала хьан мостагІа хьан кара схьавелла. Соьга иза, цкъа гоьмукъ тоьхна, лаьттах дІалатавайтахьа. Аса цунна шолгІа тухур яц хьуна».
9Амма Дауда Абушайга элира: «Ма ве иза. Мила висина Везачу Эло къобалвинчунна тІе куьг даьхьнарг бекхам ца хуьлуш?
10Дийна волчу Везачу Элах чІагІо йо ас, Цо Ша цунна бекхам бийр бу. Иза лийр волу де тІекхочур ду, я, тІам тІе а вахана, цигахь лийр ву иза.
11Ткъа Везачу Эло суна доьхкийла Ша къобалвинчунна тІе куьг дахьар. Схьаэца цуьнан гІовлангахь болу гоьмукъ а, чохь хи долу кхаба а, вай хиллачу дІагІур ду вай».
12Дауд, Шаулан гІовлангара гоьмукъ а, цигахь чохь хи а долуш лаьттина йолу кхаба а схьа а эцна, ша хиллачу дІавахара. Уьш кхуза баьхкинийла цхьанна а хаа а ца хиира, цхьа а сама а ца велира, хІунда аьлча царна тІегІоьртинарг Везачу Элера йолу наб яра.
13ТогІин дехьа агІор а ваьлла, геннахь лаьтташ болчу гунна тІе а ваьлла, дІахІоьттира Дауд. Царна юкъахь йоккха меттиг яра.
14Дауда халкъе а, Неран кІанте Абунаре а, мохь туххуш, элира: «Жоп ло, Абунар!»
Абунара, жоп луш, элира: «Хьо мила ву, мохь а бетташ, паччахьна новкъарло ян?»
15Дауда Абунаре элира: «Къонах вац хьо? Исраилан махкахь хьоьца нисвала мила ву? ХІунда ца ларво ахьа паччахь волу хьайн олахо? Халкъана юкъара цхьа стаг веанера шу долчу хьан паччахь волу олахо вен.
16Йоккха ледарло яьлла хьоьгара. Дийна волчу Везачу Элах чІагІо йо ас, Цо къобалвинарг аша лар ца варна шу дайа бен ца деза. Хьажал, мичахь бу паччахьан гІовлангахь хилла болу гоьмукъ а, чохь хи лелош йолу цуьнан кхаба а?»
17Шена Даудан аз девзича, Шаула элира: «Хьан аз дуй иза, сан кІант Дауд?»
Дауда элира: «Сан аз ду, сан паччахь волу олахо».
18Цо кхин а тІетуьйхира: «Муьлхачу бахьанина ваьлла сан эла шен лай волчунна тІаьхьа? ХІун даьлла соьгара? Стенна бехке ву со?
19ХІинца мукъана а ладогІахьара сан олахочо шен лай волчо бохучуьнга. Нагахь санна Везачу Эло хьан дага чу со бахьана долуш оьгІазло кхоьллинехь, соьгара хаза хьожа йогІу сагІа дІаэцахьара Цо. Амма адамаша со бахьана долуш хьан дага чохь оьгІазло кхоьллинехь, Везачу Элана хьалха неІалт хилла дІахІуьттийла уьш, хІунда аьлча цара, со Везачу Эло суна делла долчу лаьттан декъа тІера хьала а гІаттийна, олуш ду: „Ваха а гІой, хийрачу къаьмнийн деланашна Іамал е“, – аьлла.
20Везачу Элана геннахь долчу лаьтта тІе сан цІий ма Іанадайтахьара ахьа. Исраилан халкъан паччахь цхьа сагал лаха араваьлла, лаьмнашкахь цхьана мошанна тІаьхьабевлла леларш санна».
21Шаула элира: «Къа латийна аса сайх. ЦІа верза, сан кІант Дауд. Аса сайгара кхин зулам доккхур дац хьуна. Тахана ахьа гайти, сан са хьуна деза хетийла. Корта боцуш долу хІуманаш лелийна хилла аса, сайх дукха къинош а летош».
22Дауда, жоп луш, элира: «ХІара бу шуна паччахьан гоьмукъ. Цхьа жима стаг схьаваийта, хІара дІабахьа.
23Везачу Эло нийса а, тешаме а волчу хІораннан а аьтто бо. Везачу Эло хьо сан кара схьавеллера, амма Цо къобалвинчунна тІе куьг дахьа ца лиира суна.
24Тахана сан бІаьргашна хьалха хьан дахар суна деза ма-хеттара, сан дахар а хуьлийла Везачу Элан бІаьргашна хьалха. Со массо а бохамех Цо кІелхьарвоккхийла!»
25Шаула Дауде элира: «Дала декъалбойла хьан некъ, сан кІант Дауд. Мел долу гІуллакх кхочушдан аьтто хир бу хьан».
Дауд шен новкъа дІавахара, ткъа Шаул шен цІа юхавирзира.
27
Дауд пІелаштамхой болчохь Іа
1Дауда, ойла а йина, шен дагахь элира: «Мацца а со Шаулан каравахале, суна уггар а тоьлушха дерг пІелаштамхойн лаьтта тІе ведда дІавахар ду. ТІаккха Шаул со лоьхуш Исраилан махкахула суна тІаьхьаваьлла лелачуьра соцур ву, ткъа со цуьнан куьйга кІелхьара дІавер ву».
2Хьала а гІаьттина, Дауд, шеца волу ялх бІе стаг а эцна, Гати-гІалахь паччахь волу МаІухин кІант Ахаш волчу вахара.
3Иза шеца болчаьрца Ахаш волчу Гати-гІалахь ваха хиира, хІора стаг а шен-шен доьзалца. Даудаца цхьаьна цуьнан ши зуда а яра – израІалхо йолу АхьнуІмат а, хьалха Набалехь хилла йолу кармалхо АбигІал а.
4Шауле, Дауд Гати-гІала ведда дІавахана аьлла, хабар дІакхечира, тІаккха иза Дауд лоьхучуьра сецира.
5Дауда Ахаше элира: «Хьо суна реза велахь, суна ахьа цхьана жимачу гІалахь меттиг билгалъяьккхича, со цигахь Іийр вара. Хьан лай хІунда Іан веза хьоьца нийсса паччахь Іачу гІалахь?»
6Ахаша цунна ЦакхелагІ олуш йолу гІала елира. Цундела ЦакхелагІ таханлера де тІекхаччалц а яхІудхойн паччахьийн карахь йисина.
7Цхьа шой, биъ буттий баьккхира Дауда пІелаштамхойн махкахь.
8Дауд, шеца болчаьрца ара а волий, гешурхошний, гирзахошний, Іамалекхахошний тІелеташ хилла. (И халкъаш дукха заманара дуьйна Шур-гІалина а, ур-атталла Мисар-махкана а тІекхаччалц дехаш хилла.)
9Церан бахам (уьстагІий а, стерчий а, варраш а, эмкалш а, тІеюху бедарш а) схьа а боккхий, Дауда я стаг а, я зуда а дийна дуьтуш ца хилла. ТІаккха иза Ахаш волчу схьавогІуш хилла.
10Ахаша хоттура Дауде: «ХІинца хьанна тІелеттера шу?» Дауда жоп лора: «НегІаб арахь болчу ЯхІуд-махкана», я цо жоп лора: «Яьссачу арахь болчу ярахьмиалхошна», я: «Яьссачу арахь Іаш болчу кхенахошна».
11Дауда я стаг а, я зуда а дийна ца дуьтура. Цо уьш Гати-гІала схьа а ца балабора. Дауда ойла йора: «Цара, вайна мотт тухуш, ала мега: „ХІара зулам Дауда дира“, – аьлла. Дауда ша пІелаштамхойн лаьттахь мел яьккхина йолу хан иштта лелаш яьккхира».
12ТІаккха Ахаш Даудах тийшира. Шен дагахь цо бохура: «Иза шен Исраилан халкъана бІаьрга ван ца веза. И бахьана долуш иза, схьахетарехь, гуттаренна а сан ялхо хир ву».
28
ПІелаштамхой тІамана кечлуш бу
1Цу заманчохь пІелаштамхоша шайн эскар кечдина хилла Исраилан халкъаца тІом бан. Ахаша Дауде элира: «ДІахаалахь, хьо а, хьоьца болу нах а соьца цхьаьна гІовтта безийла».
2Дауда Ахаше элира: «ХІинца хуур ду хьуна хьан лай волчуьнга хІун далур ду».
Ахаша Дауде элира: «ТІаккха аса хьох массо а ханна сайн ларвархо вийр ву».
Шаул адамийн синош тІедоьху зуда йолчу вахар
3Шамъал кхелхинера. Дерриг а Исраилан халкъ цунна тІаьхьа доьлхуш хиллера. Иза ша ваьхна йолчу Рамехь дІавоьллинера. Ткъа адамийн синош тІедоьхуршший, пал туьйсуршший шен пачхьалкхера лаьхкина дІабахийтинера Шаула.
4ПІелаштамхоша, вовшах а кхетта, шайн меттамотт Шунамехь дІахІоттийра. Шаула а схьагулдира дерриг а Исраилан эскар. Уьш ГилбаІ-ломахь схьагулбелла дІахІиттира.
5Шена пІелаштамхойн эскар схьагича, Шаул воьхна хьаьвзира, цуьнан дага чу кхерам буьйжира.
6Цо Везачу Эле хаттарш дора, амма Иза цунна набарха а, Урим олучу безачу тІулгаца а, пайхамаршкахула а жоп луш вацара.
7ТІаккха Шаула шен ялхошка элира: «Схьалаха суна деллачу адамийн синош тІедоьху зуда, аса цуьнга хоттур ду».
Ялхоша цуьнга жоп делира: «Іейндар-гІалахь Іаш ю адамийн синош тІедоьху зуда».
8Шена тІера бедарш дІа а яьхна, кхин бедарш тІеюьйхира Шаула. Иза, кхин ши стаг а волуш, буьйсанна и зуда йолчу вахара. Шаула цуьнга элира: «Аса дехар до хьоьга, суна пал а тасий, аса хьайга вийцинарг со волчу схьакхайкхахьара ахьа».
9Амма зудчо цуьнга жоп делира: «Хьуна хууш ма ду Шаула динарг. Цо пал тосуш берш а, адамийн синош тІедоьхуш берш а махках ма баьхна. Хьо со ейта суна гур бугІуш ву».
10Шаула, Везачу Элах дуй бууш, элира: «Дийна волчу Везачу Элах дуй боу ас, хьуна и хІума бахьана долуш цхьа а тайпана зулам хир ма дац».
11ТІаккха зудчо хаьттира: «Аса хьаьнга кхайкха хьуна?»
Цо элира: «Шамъале кхайкха».
12Шена Шамъал гича, зудчун мохь белира. Цо Шауле элира: «Со стенна лейо ахьа? Хьо Шаул ма ву».
13ТІаккха паччахьо цуьнга элира: «Кхера ма ло. ХІун го хьуна?»
Зудчо элира: «Суна лаьттара хьаладолуш цхьа жин го».
14«Муха ду цуьнан сибат?» – хаьттира цуьнга Шаула.
Цо элира: «Лаьттара хьалаволуш, тІехь еха бедарш а йолуш, воккха стаг ву».
ТІаккха Шаулна хиира иза Шамъал вуйла. Шен юьхь лаьттах хьакха а йолуьйтуш, цо цунна корта туьйхира.
15Шамъала Шауле хаьттира: «Со стенна меттахвоху ахьа? Соьга хІунда кхойкху хьо?»
Шаула элира: «Суна чІогІа хала ду. ПІелаштамхой суна дуьхьал гІевттина тІамца. Дала суна букъ берзийна. Цо суна я пайхамаршкахула а, я гІенах а жоп ца ло. Цундела аса хьоьга кхойкху, айса дан дезачух дагавала».
16Шамъала элира: «Соьга стенна до ахьа хаттарш, Веза Эла хьан мостагІа хилла дІахІоьттина хилча?
17Везачу Эло соьгахула Ша дийр ду аьлларг дийр ду. Цо, хьан карара паччахьалла схьа а даьккхина, хьуна уллохь хиллачу Дауде дІаделла.
18Везачу Эло бохучуьнга ахьа ла ца дуьйгІира. Іамалекхахошна чІогІа оьгІаз а вахана, Цуьнан омра кхочуш ца динера ахь, цундела тахана Везачу Эло хьуна иза до.
19Везачу Эло пІелаштамхошка Исраилан халкъана тІехь толам боккхуьйтур бу. Кхана хьо а, хьан кІентий а соьца хир бу. Исраилхойн эскар кхана пІелаштамхойн карахь хир ду».
20ТІаккха Шаул, цІеххьана вахвелла, охьавуьйжира. Иза чІогІа кхеравелира Шамъала шега аьллачу дешнех. Цуьнгахь гІора дацара, хІунда аьлча цо цу дийнаххьий, бусий яа хІума ца йиънера.
21И зуда Шаулна тІееара. Цунна гира иза чІогІа кхеравелла хилар. Зудчо элира: «Сан дахарна сайна кхерам боллушехь, аса ахьа бохург дина.
22ХІинца аса доьху хьоьга, ахьа а ладогІахьара хьайн лай йолчо бохучуьнга. Аса хьуна цхьажимма хьокхам лур бу, иза баахьара ахьа. Новкъа ваьлча, хьоьгахь ницкъ хир бара».
23Амма цо шега бохучуьнга ла ца дуьйгІира. Шаула элира: «Аса хІума юур яц». Амма Шаулан ялхой цу зудчуьнца цхьаьна, хІума яа бохуш, дехар дан буьйлабелира цуьнга. Эххар а Шаула цара бохург дира. Лаьттара хьала а гІаьттина, иза метта охьахиира.
24Цу зудчун цІахь дустийна эса дара. Сихха иза ден а дийна, дама схьа а эцна, бод а хьакхийна, совсоза долу хьокхамаш дира цо.
25Шаулна а, цуьнан ялхошна а яа хІума хІоттийра цо. Шайна хІума а кхаьллина, уьш цу буссехь, хьала а гІевттина, дІабахара.
29
ПІелаштамхоша Дауд юхатотту
1ПІелаштамхоша шайн мел долу эскар Апакхахь схьагулдира, ткъа исраилхой ИзраІал цІе йолчу гІалина уллохь долу хьоста долчу дІахІиттира.
2ПІелаштамхойн элийн эскар шайн бІе а, эзар а тІемало юкъахь волчу тобанашца цхьаьна богІуш бара, ткъа Дауд шен тІемалошций, Ахашций цхьаьна тІаьхьасецна вогІуш вара.
3ПІелаштамхойн элаша хоьттура: «Уьш хІун Іебархой бу?»
Ахаша царна жоп делира: «Шуна ца хаьа, иза Исраилан паччахь волчу Шаулан лай волу Дауд вуй? Иза соьца волу цхьа шо сов зама ю. Иза со волчу веанчу хенахь дуьйна хІара де тІекхаччалц суна цхьа а вон хІума ца даьлла цуьнгара».
4Цунна чІогІа реза боцуш хьаьвзира пІелаштамхойн элий. Цара Ахаше элира: «ДІавахийта и стаг. Ахьа цунна билгалъяьккхинчу меттехь Іайта иза. Тхоьца тІамтІе а ма ваийта, цунах вайна мостагІа ма хилийта. ХІун дина хьостур ду цо шен паччахьан дог? Вайн нах а байина хьостур ду.
5Халхарш дечу хенахь цунна-м ца лекхна те: „Шаула эзарнаш байина, ткъа Дауда – итт эзарнаш“, – бохуш йолу йиш?»
6Ахаша, Дауд схьа а кхайкхина, элира: «Дийначу Везачу Элах чІагІо йо ас: хьо цІена ву, суна луур дара хьо сайна уллохь хуьлийла. Суна хьоьгара цхьа а вон хІума а ца даьлла, хьо со волчу веанчу хенахь дуьйна хІара де тІекхаччалц. Амма пІелаштамхойн элашна хьо дика ца хета.
7Цундела, элий оьгІаз ца бахийта, маьрша юхаверза».
8Амма Дауда Ахаше элира: «Соьгара хІун даьлла? ХІун гина хьуна соьгара, со хьо волчу веанчу хенахь дуьйна хІара хан тІекхаччалц? Со ваха мегар дац сан паччахь волчу олахочун мостагІашца тІом бан?»
9Ахаша Дауде жоп делира: «Теша мегар ду хьуна: сан бІаьргашна хьалха хьо цІена ву, Делан малик санна. Амма пІелаштамхойн элаша: „Вайца иза тІамтІе ма ваийта“, – аьлла.
10Цундела, Іуьйранна хьала а гІаттий, хьо а, хьоьца баьхкина болу хьан ялхой а сирла йолчу хенахь дІагІо».
11Дауд а, цуьнца схьабаьхкинарш а Іуьйранна пІелаштамхойн махка юхабирзира. Ткъа пІелаштамхой ИзраІал цІе йолчу гІала дІабахара.
30
Іамалекхахой ЦакхелагІана тІелета
1КхозлагІчу дийнахь Дауд а, цуьнан накъостий а схьабаьхкира ЦакхелагІ-гІала. Ткъа Іамалекхахоша, НегІаб цІе йолчу яьссачу арахь йолчу ЦакхелагІана тІе а летта, гІала ягийнера.
2Зударий а, цигахь шайна мел карийна волу жима а, воккха а стаг, вен а ца вуьйш, йийсаре дІавигнера.
3Дауд а, цуьнца хилларш а гІала схьакхаьчча, царна гира цІарца ягийна Іуьллуш йолу гІала, ткъа кхеран зударий а, кІентий а, йоІарий а йийсаре дІабигнера.
4ЧІогІа белха буьйлабелира Дауд а, цуьнца хилларш а. Кхин белха шаьш де доцуш биссалц, билхира уьш.
5Йийсаре дІайигнера Даудан ший а зуда: израІалхо йолу АхьнуІмат а, Набалехь хилла йолу кармалхо АбигІал а.
6Шайна тІекхаьчна долу вон ла ца луш, шайн кІентий а, йоІарий а дІабигна карийна, доьхна хьийзаш долу адам Даудана тІе тІулгаш детта гІерташ дара. И хІума бахьана долуш чІогІа воьхнера Дауд а, амма иза, шен Везачу Делера дегайовхо а карийна, чІагІвелира.
7Цо динан да волчу Ахьи-Маликан кІанте Абу-ЯтІарига элира: «Схьая кхуза еза ийпад». Абу-ЯтІарис Даудана тІе иза схьаеара.
8Везачу Эле Дауда хаттар дира: «ТІаьхьаваха везий со цу мостагІийн цІазана? ТІаьхьакхуьур вуй со царна?»
Цуьнга жоп кхечира: «ТІаьхьавала. ТІекхочур ву хьо, уьш схьа а бахалур бу хьоьга».
9Шеца ялх бІе стаг а волуш, Дауд новкъа велира. Уьш Бачор олуш йолу хин Іовраш йолчу кхечира. КІадбелларш цигахь севцира.
10Виъ бІе стаг цхьаьна а волуш, Дауд, цигахь ца соцуш, дІавахара. Ткъа важа ши бІе стаг, шаьш чІогІа кІадбелла хилар бахьана долуш, Бачоран Іоврел дехьа а ца валавелла, цигахь сецира.
11Царна аренгахь цхьа мисархо карийра. Иза Дауд волчу схьа а валийна, цунна яа хІума а, хи а делира цара.
12Цара мисархочунна Іаьвдина инжирийн цхьа курс а, кишмийн ши курс а елира. Уьш дІадиъча, цуьнан ницкъ юхабирзира. Цу стага даа хІума дааза а, хи малаза а кхо дей-буьйсий дара.
13Дауда цуьнга хаьттира: «Хьо хьенан ву, мичара вогІуш ву?»
Цо жоп делира: «Со мисархо ву, цхьана Іамалекхахочун лай а ву. Цо со дІатесна, кхо де хьалха со цомгуш хилла дела.
14Тхо кератхойн а, ЯхІудан тайпанан а, Килабан гаранан а НегІабахь болчу мехкашна тІегІоьртинера, ткъа ЦакхелагІ оха цІарца ягийра».
15Дауда цуьнга элира: «ДІавуьгур вуй ахьа со мостагІийн цІоз долчу?»
Цо элира: «Делах дуй баа суна, ахьа со вуьйр вац аьлла а, со сан олахочун кара дІалур вац аьлла а. ТІаккха аса хьо мостагІийн цІазана тІе вуьгур ву».
16Цо уьш цига дІабигира.
Іамалекхахой цу меттигехула дІаса а баьржина, дууш, молуш бара, пІелаштамхойн махкара а, ЯхІуд-махкара а шайна караеана йолчу йоккхачу хІонсах баккхий а беш.
17ШолгІачу дийнахь Дауд тІелетира царна. Іуьйранна дуьйна царна тІеетта волавелла иза суьйренга велира. Цхьа а кІелхьара ца велира, эмкалшна тІе а хиъна, ведда дІавахана волу виъ бІе жима стаг воцург.
18Цара дІа мел даьхьна долу рицкъа а схьадаьккхира Дауда, шен ши зуда а йийсарера мукъаяьккхира цо.
19Церан цхьа а я жиманиг а, я воккханиг а ца вайра. Массо кІант а, йоІ а, дуьненан рицкъа а юхадерзийра Дауда, Іамалекхахоша дІадаьхьна долу.
20Дауда массо а жима а, доккха а даьхни схьадаьккхира, ткъа цуьнан накъосташа, шайна хьалха а даьхна, дІадигира уьш. Наха бохура: «ХІара Даудан хІонс ю».
21Шаьш Бачор олуш йолу хин Іовраш йолчохь, гІел а велла, витина волу ши бІе стаг волчу схьакхечира уьш. Даудана а, цуьнца хиллачарна а дуьхьал арабевлира уьш. ТІе а вахана, Дауда цаьрга маршалла хаьттира.
22ТІаккха кхуьнца хилла болчу вон дог долуш болчу наха элира: «Уьш вайца ца баьхкира. Цундела вай царна хІумма а лур яц. ХІора стаг, шен зуда а, бераш а дІа а эций, дІагІо».
23Амма Дауда элира: «Иза ма дахьара аша, сан вежарий. Везачу Эло вайна хІара хІума делла, вайна дуьхьалдаьлла долу мостагІийн цІоз вайн кара схьа а делла, вай кІелхьардаьхна.
24Цу тІехь шуна мила тІетовр ву? ТІамтІе баханчарна санна, дакъа догІу тІеман гІирс ларбеш Іийначарна а: хІума массарна а юкъахь декъа деза».
25Цу хенахь дуьйна Исраилан махкахь Дауда, цу тайпана нийсо хила еза аьлла, дІахІоттийра. Иза хІара де тІекхаччалц схьадогІуш а ду.
26Дауд ЦакхелагІа юхавеара. Ша тІамехь схьадаьккхинчух дакъа дахьийтира цо ЯхІуд-махкарчу къаной болчу доттагІашна. Цо элира: «ХІара ду шуна Везачу Элан мостагІашкара схьадаьккхинчух долу совгІат».
27Цунах дакъа Бетал-гІалахь болчаьрга а, НегІабан Рамате а, Итар-гІала а,
28ІаруІера а, Чапмут-гІала а, ЭштамуІа а,
29Рахал-гІала а, ярахьмиалхойн а, кхенахойн а гІаланашка а,
30Хьорме а, Бор-Іашуна а, Іатах-гІала а,
31Хьевроне а, иштта ша а, шен накъостий а леллачу массо а меттигашка дахьийтира.
Шаулан а, цуьнан кІентийн а кхалхар
(1 Шерашкахь 10:1-12)
31
1ПІелаштамхой исраилхошца тІом беш бара. Исраилхой, царах бевдда боьлхуш, ГилбаІ олучу лам тІехь дукха хІаллакьхилира.
2Шаулна а, цуьнан кІенташна а тІаьхьа а бевлла, пІелаштамхоша цуьнан кІентий ЯхІуната а, Абинадаб а, МалкишаІ а байира.
3Шаулна гонах болу тІом чІагІбелира. Къаьсттина чІогІа кхарна ницкъ бора секхаІад кхоссархоша. Шаул къиза чевнаш хилла вара.
4Шаула шен герз лелош волчуьнга элира: «Хьайн тур баттара а даккхий, со вей дІаваккха, и дин доцу сунтбаза берш суна тІе а кхаьчна, цара со веле а, хьийзавале а». Амма герз лелориг, ша дукха кхераваларна, ца хІоьттира и дехар кхочушдан. ТІаккха Шаула, шен тур схьа а даьккхина, цунна тІе а вогІавелла, шех иза чекхдаьккхира.
5Шаул шена велла гича, цуьнан герз лелориг ша а, шен туьрана тІе а вогІавелла, велира.
6Иштта велира цу дийнахь Шаул а, цуьнан кІентех кхо кІант а, цуьнан герз лелориг а, цуьнан массо стаг а.
7ИзраІал-тогІина къилбаседехьа Іаш болу а, Йордан-хинна малхбалехьа Іаш болу а исраилхой а, шайна Шаул велла а, важа болу исраилхойн тІемалой бевдда дІабахана а гича, шайн ярташ а йитина, бевдда дІабахара. Ткъа пІелаштамхой, церан ярташ дІа а лаьцна, цигахь баха охьахевшира.
8ШолгІачу дийнахь пІелаштамхой байина Іохкуш болчарна тІера мехала йолу хІуманаш схьаяха баьхкича, царна ГилбаІ-лам тІехь хиллачу тІамехь байина болчу Шаулан а, цуьнан кхаа кІентан а декъий карийра,
9Шаулан корта схьа а баьккхина, цуьнан герз схьа а эцна, цара массо а пІелаштамхойн махкарчу халкъе хаам дІакхачийра, иштта хаам бира шайн цІуш дІахІиттийна долчу динан цІенош долчу а.
10Цара Шаулера схьадаьккхина долу герз шаьш Іаштартана дина долчу динан цІа чу охьадиллира, ткъа цуьнан дакъа Байт-Шанахь пена тІе дІатуьйхира.
11ГалІадарчу Явеш-гІалара болчу бахархошна дІахезира пІелаштамхоша Шаулна динарг.
12Массо а майра стаг гІаьттира цигахь. Буса баха а бахана, Шаулан а, цуьнан кІентийн а декъий Байт-Шанарчу пена тІера охьа а даьхна, Явеш-гІала схьа а деана, уьш цигахь дагийра цара.
13Церан даьІахкаш, схьа а гулйина, Явеш-гІалахь тамариск цІе йолчу дитта кІелахь дІайоьхкира. ВорхІ дийнахь марха кхебира цара.
Дауд
Паччахьаллех лаьцна шолгІа тептар:
Дауд-паччахь
Дешхьалхе
Паччахьаллийн гІуллакхийн шолгІачу тептар тІехь кхидІа а дуьйцуш ду Паччахьаллийн гІуллакхийн хьалхарчу тептар тІехь долийнарг. Тептаро дуьйцу Дауд паччахь хилла дІахІоьттинчу заманах лаьцна. Цкъа-делахь, Дауд къилбехьа болчу ЯхІуд-махкана тІехь паччахь хиларх лаьцна ду (1–4 кортош), шолгІа-делахь иза, къилбаседехьа болу Исраил-мохк чу а богІуш, дерриг а къомана тІехь паччахь хиларх лаьцна а ду (5–24 кортош). ЧІогІа говзачу дешнашца дуьйцуш ду Дауда къомана юкъахь болчу а, хийрачу а мостагІашца тІом бан безаш хиларх, шен пачхьалкх шоръярхьама а, иза чІагІъярхьама а. Гойтуш ду Даудан Делах тешар чІогІа хилар а, цо чІогІа Дела лоруш хилар а. Цул сов, шен къам шена тешаме хилийта а аьтто хилла цуьнан. Вукху агІор яздархочо гойту цкъаццІа иза къиза хилар а, шен лаамаш а, Іалашонаш а бахьанехь цо даккхий гІалаташ довлийтар а. Амма Везачу Элан пайхамар волчу Натас Дауде цуьнан къиношка цуьнга тидам бойту. Дауд царна къера а хуьлу, Дала даийтина таІзар цо тІе а оьцу.
Дауд-паччахьан дахаре а, цо динчу гІуллакхашка а боккха ларам болуш дара Исраилан халкъ. ТІаьхьарчу баланечу шерашкахь, нах кхин паччахь варе хьоьжучу хенахь, цара цу хинволчу паччахьах «Даудан кІант» олура, хІунда аьлча иза Даудах тера волу, цунах схьаваьлларг хин волу дела.
1
Даудана Шаул веллийла хаьа
1Іамалекхахой эша а бина, Дауд юхавирзинчул тІаьхьа, цо ЦакхелагІахь ши де даьккхира. Иза Шаул вийначул тІаьхьа дара.
2КхоалгІачу дийнахь Шаулан меттаматтера волу цхьа стаг кхечира Дауд волчу. ТІера бедарш а этІийна, коьрта тІе йиллина чан а йолуш вара иза. Дауд волчу схьакхаьчча, лаьтта охьа а воьжна, цунна сужда дира цо.
3Дауда цу стаге хаьттира: «Хьо мичара веана?» – аьлла.
Вукхо цуьнга жоп делира: «Со Исраилан эскаро тІом бинчу меттера кІелхьарваьлла схьавеана».
4ТІаккха Дауда юха а цуьнга хаьттира: «ХІун хилла цигахь? Схьадийца соьга».
Цу стага жоп делира: «ТІом баьллачуьра дукха адам дедда дІадахана. Царах дукхахберш, байина, хІаллакьхилла. Шаул а, цуьнан кІант ЯхІуната а вийна».
5ТІаккха иза шена дийцина волчу жимачу стаге Дауда хаьттира: «Хьуна стенах хаьа, Шаул а, цуьнан кІант ЯхІуната а веллийла?»
6Жимачу стага цуьнга элира: «Со ларамаза ГилбаІ олучу лам тІехь нисвеллера. Суна гира шен гоьмукъана тІе таьІна лаьтташ волу Шаул, ткъа цу хенахь гІудалкхашший, говрашкахь болу наххий цунна тІекхаьчна богІуш бара.
7Иза юхахьаьжча, цунна со гира. Иза соьга кхайкхира. Аса жоп делира: „Со ладугІуш ву“, – аьлла.
8Цо соьга хаьттира: „Хьо мила ву?“ Аса жоп делира: „Со Іамалекхахо ву“.
9ТІаккха цо соьга элира: „ТІе а волий, со, вей, дІаваккха! Со валлал чІогІа Іазапехь ву, суна чохь са делахь а“.
10ТІаккха, тІе а вахана, аса иза вийра, хІунда аьлча суна хаьара, ша охьавоьжначул тІаьхьа, иза кхин вехар воцийла. Цуьнан коьртара таж а, цуьнан куьйга тІера хІоз а, схьа а эцна, аса кхуза схьабеана, сан эла».
11Эццахь Дауда а, цуьнца мел хиллачара а шайна тІера бедарш этІийра, и хІума чІогІа халахетарна.
12Уьш боьлхуш, тийжаш, малх чубуззалц яа хІума ца юуш Іийра, Шаул а, цуьнан кІант ЯхІуната а, Везачу Элан халкъ долу дерриг Исраилан цІа а бахьана долуш, уьш мостагІийн туьро хІаллакбина дела.
13Дауда и хІума шена дийцина волчу жимачу кІанте хаьттира: «Хьо мичара ву?»
Цо жоп делира: «Со тІевеана волчу Іамалекхахочун кІант ву».
14ТІаккха Дауда хаьттира: «Муха ваьхьира хьо, Везачу Эло къобалвина волчунна тІе куьг а даьхьна, иза вен?»
15Цул тІаьхьа, цхьа жима стаг тІе а кхайкхина, цуьнга Дауда элира: «ТІе а волий, иза ве». Цо иза вийра.
16Дауда элира: «Хьайн Іожаллина хьо-хьуо ву бехке, хІунда аьлча ахьа-айхьа элира: „Аса вийра Везачу Эло къобалвинарг“».
Шаулах а, ЯхІунатех а лаьцна йолу Даудан назма
17Дауд Шаулний, цуьнан кІант волчу ЯхІунатиний вилхира, назма а олуш.
18Цо омра дира яхІудхошка, секхаІад цІе йолу и назма
[1] Іамае аьлла (иза «Яшаран тептар» тІехь дІаязйина ю). Цо элира:
19«Хьан хазна, Исраил, хьан лакхенаш тІехь йоьжна!
Ма ийгир-кх и ницкъ берш!
20Ма дийцалаш цунах лаций Гати-гІалахь,
Ашкхилунан урамашкахь дІа а ма кхайкхаделаш,
пІелаштамхойн зудабераш даккхий ца дейта,
сунтбаза болчеран зудаберашка и кхаъ ца базбайта.
21ГилбаІан лаьмнаш!
Я тхи а, я догІа а ма дужийла шуна тІе!
Ялтийн аренаш а ма хуьлийла шуна тІехь,
хІунда аьлча ницкъ болчеран турс, сийсаз а даьккхина, доьжна цу меттехь,
Шаулан турс, зайтдаьтта хьакхаза долу!
22ЯхІунатас шен секхаІодаца пхерчий кхиссича,
мостагІчун цІий Іожаллина Іенира.
Шаула шен тур майрачунна тоьхча,
тІингар чуьра иза эрна юха ца даьккхира.
23Шаул а, ЯхІуната а,
шаьшшиъ вехачу хенахь хьоме а, нехан безам болуш а вара,
Іожаллехь а ца къаьстина и шиъ вовшех.
Аьрзунел сиха а,
лоьмел ницкъ болуш а
вара и шиъ.
24Исраилхойн мехкарий!
Шаьш таьІна-цІен бедаршца кечдеш,
дешица шун духар кхелина волчу Шаулна тІаьхьа делхалаш.
25Ма хІаллакьхили и къонахий тІеман аренгахь!
Ма вийна-кх ЯхІуната, лакхенашкахь Іуьллуш волу!
26Ма гІайгІане ву со, сан ваша ЯхІуната!
Суна хьо чІогІа хьомсара вара.
Зударийн соьца болчу безамал а,
хьан безам суна беза бара.
27Ма хІаллакьхили ницкъ берш!
ТІеман герз ма хІаллакьхили!»
2
Дауд ЯхІуд-мехкан паччахь дІахІоттар
1Цул тІаьхьа Дауда Везачу Эле хаттар дира: «ЯхІуд-махкарчу цхьана гІала гІой со?»
Везачу Эло цунна жоп делира: «ГІо».
ТІаккха Дауда юха а хаттар дира: «Мича гІо со?»
Юха а Цо жоп делира: «Хьевроне гІо».
2Дауд цига дІавахара, шеца шен ши зуда а эцна: израІалхо йолу АхьнуІмат а, Набалх йисина йолу кармалхо АбигІал а.
3Дауда шеца болу нах а, церан доьзалш а дІабигира. Уьш Хьевронехь баха хевшира.
4ЯхІуд-махкарчу божарша, схьа а баьхкина, шайн цІенна тІехь паччахьалла дан къобалвира иза цунна тІе зайтдаьтта доттарца.
Кестта Дауде хабар кхечира, ГалІадарчу Явешан бахархоша Шаул дІавоьллина аьлла.
5Дауда ГалІадарчу Явешан бахархой болчу шен геланчаш бахийтира хабар эцна: «Везачу Эло шу декъалдойла, шайн эла лаьттина волчу Шаулна, иза дІа а верзош, шу тешаме хиларна.
6ХІинца Веза Эла шуьца дика а, тешаме а хуьлда. Со а шуьца иштта дика хир ву, аша динарг бахьана долуш.
7Ткъа хІинца шу доьналла долуш а, майра а хила хьовса деза, хІунда аьлча шун эла хилла волу Шаул кхелхина, ткъа со ЯхІудан тайпано шена тІехь паччахь хила къобалвина».
Иш-Бошат паччахь хилла дІахІутту
8Амма Шаулан эскаран хьаькам волчу Неран кІанта Абунара, Шаулан кІант Иш-Бошат схьа а эцна, иза Махьанайме схьавалийра.
9Цо иза ГалІадана а, Ашурайна а, ИзраІална а, Эпраймана а, Бен-Яманан махкана а, берриг а Исраилан махкана а тІехь паччахь вина дІахІоттийра.
10Цу хенахь Шаулан кІентан Иш-Бошатан шовзткъа шо дара. Шина шарахь лаьттира иза, Исраил-махкана тІехь долу паччахьалла шен карахь а долуш.
Даудана тІаьхьа ЯхІудан тІаьхье бен ца хІоьттира.
11ВорхІ шараххьий, ялх баттаххьий лаьттира Хьевронехь ЯхІудан тІаьхьенна тІехь Даудан паччахьалла.
Исраилхошна а, яхІудхошна а юкъахь хилла тІом
12Неран кІант Абунар а, Шаулан кІентан Иш-Бошатан эскархой а, Махьанаймера ара а бевлла, ГавІон-гІала дІабахара.
13Даудан тІемалошца аравелира Царуятан кІант Йоаб а. Уьш ГавІонерачу Іома йистехь дуьхь-дуьхьал кхийтира. ТІемалойн цхьа тоба Іоман цхьана йисте охьахиира, ткъа важа вукху йисте хиира.
14Абунара Йоабе элира: «Кегий нах, хьала а гІиттабай, шайга хІун дало хьовсийта».
Йоаба жоп делира: «Дика ду, хьалагІовттийта».
15Шаулан кІант волчу Иш-Бошатан агІонера шийтта бен-яманхо хьалагІаьттира. Царна дуьхьал Даудан шийтта эскархо а гІаьттира.
16Цара хІораммо а, вовшийн кортош схьа а лаьцна, агІонаш чу тур дахийтира. И кІентий цхьаьний охьаийгира. Цу меттиган цІе, ГавІонера Хьелкхат-ХІацурайм аьлла, тиллира (иза «таррийн аре» бохург ду).
17Цу дийнахь цара чІогІа тІом бира. Даудан эскархоша Абунар а, цуьнца хилла болу исраилхой а эшийра.
18Цигахь Царуятан кхо кІант вара: Йоаба, Абушай, ІасахІал. ІасахІал, акха сай санна, чехка вадалуш вара.
19Иза Абунарна тІаьхьавелира, цуьнан лорана тІера я аьтту, я аьрру агІор а ца волуш.
20Абунара, юха а хьаьжна, цуьнга элира: «Хьо вуй иза, ІасахІал?»
Вукхо жоп делира: «Со ву».
21ТІаккха Абунара ІасахІале элира: «Аьтту я аьрру агІор а таІий, хьайна цхьа жима стаг схьа а харжий, иза вен а вей, цуьнан герз схьаэца». Амма ІасахІална ца лиира цунна тІаьхьара дІавала.
22Абунара юха а цуьнга элира: «ДІавала суна тІаьхьара, ма вейта соьга хьо. Со муха гІур ву хьан вешина Йоабана дуьхьал?»
23Амма важа цунна тІаьхьара ца волура. ТІаккха Абунара, юха а вирзина, цунна хьажийна, шен гоьмукъ Іоьттира, иза, цуьнан гайх чекх а баьлла, букъах арабелира. ІасахІал цигахь, охьа а воьжна, велира. Иза веллачу меттигна уллохула тІехволуш мел верг цигахь соцура.
24ІасахІалан ши ваша Йоаббий, Абушай Абунарна тІаьхьавелира. Малх чубузуш бара, и шиъ Гихьана дуьххьал болчу, ГавІонерачу яьссачу аренга боьдучу новкъахула Іуьллуш болчу, Аьми олучу гу тІе кхаьчча.
25Бен-яманхой, Абунарна гонах а бевлла, шайх цхьа тоба а йина, вукху гунан буьххье дІахІиттира.
26Абунара Йоабе мохь туьйхира: «Массо а хенахь летар дуй те вай вовшех? Хьуна ца хаьа, хІокху хІуманан тІаьхье балане хир юйла? Маца эр ду ахь хьайца болчаьрга, шайн вежаршна тІаьхьадовлий ма лела?»
27Йоаба элира: «Дийна волчу Делах чІагІо йо ас: ахьа иштта ца аьллехьара, сан эскархой кханалера Іуьйре тІекхаччалц шайн вежаршна тІаьхьабевлла лелар ма бара».
28Эццахь Йоаба коьман маІа лекхира. Адам исраилхошна тІаьхьадаьлла лелачуьра сецира. ТІом дІабелира.
29Абунар а, цуьнца болу нах а буьйсанна Йордан-хин тогІехула дІаихира. Уьш, Йордан-хил дехьа а бевлла, шолгІачу дийнахь а новкъахь бара. ТІаьххьара а уьш Махьанайме схьакхечира.
30Йоаб Абунарна тІаьхьаваьлла лелачуьра юхавирзира. Цо адам схьагулдира. Царна юкъахь, ІасахІал воцург, Даудан эскархойх ткъайоьсна стаг тІеоьшуш вара.
31Даудан эскархоша Абунаран нах а, бен-яманхой а эшийра. Церан вийна верг кхо бІе кхузткъа стаг вара.
32Дакъа схьа а эцна, ІасахІал Байтлахам-гІалахь шен ден коша чохь дІавоьллира цара. Йоаб шеца болчаьрца буьйса дІаяллалц новкъахь вара. Сахуьллучу хенахь уьш Хьевроне кхечира.
3
1Даудан цІенний, Шаулан цІенний юкъахь еххачу хенахь тІемаш лаьттира. Даудан ницкъ чІагІлуш бара, ткъа Шаулан цІа эшна догІура.
Хьевронехь Даудана ялх кІант во
2Хьевронехь Даудана кІентий бинера. Цуьнан дуьххьарлера кІант Амнан израІалхо йолчу АхьнуІмата вина вара.
3ШолгІа кІант Калиаб Набалехь марехь хиллачу кармалхо йолчу АбигІала вина вара. КхоалгІа кІант Абушалам Гешурахь паччахь волчу Талмайн йоІа МаІхас вина вара.
4ВоьалгІа кІант Адан-ЯхІу Хьагата вина вара, пхоьалгІа кІант Шапат-ЯхІу Абиталис вина вара.
5ЙолхалгІачу кІентан ИтраІаман нана ІагІлат яра, иза, вуьш санна, Даудан зуда яра. Даудан и ялх кІант Хьевронехь вина вара.
Абунар Даудах дІакхета
6Шаулна а, Даудана а тІаьхьахІиттина болчарна юкъахь тІом лаьттачу хенахь, Шаулна тІаьхьахІоьттинчарна юкъара волу Абунар чІагІвелира шен даржехь.
7Шаулан, Рицпат цІе а йолуш, цхьа гІарбаш-зуда хилла. Иза АяхІун йоІ яра. Иш-Бошата Абунаре элира: «Хьо сан ден гІарбаш-зудчуьнца
[2] хІунда Іийра?»
8Абунар цо аьллачунна чІогІа оьгІазвахара. Цо Иш-Бошате элира: «Хьуна со жІаьла ду-м ца моьтту? ЯхІудана дуьхьал а ваьлла, аса хьан ден Шаулан цІенна а, хьан вежаршна а, цуьнан доттагІашна а гІуллакх дина, хьо Даудан кара дІа а ца велла. Ткъа тахана, и зуда бахьана долуш, со бехкевеш ву-кх хьо?!
9Дала, Шен лааме хьаьжжина, луьра таІзар дойла суна, Везачу Эло, чІагІо а еш, Дауде аьлларг аса цунна ца дахь.
10Шаулан цІийнера паччахьалла схьа а даьккхина, берриге а Исраилан а, ЯхІудан а мехкашна тІехь, Дан-гІалара дуьйна Беар-ШабаІе кхаччалц, паччахьалла Дауде дІа а лур ду».
11Иш-Бошата Абунаре хІумма а ца элира, ша цунах озалуш волу дела.
12Абунара шегара Дауд волчу геланчаш бахийтира хабар эцна: «ХІара латта хьенан ду? Соьца берта вола, аса дерриг а Исраилан халкъ хьайна тІедерзо гІо дийр ду хьуна».
13Дауда элира: «Дика ду. Со хьоьца берта вогІур ву. Амма сан хьоьга цхьа дехар хир ду. Аса хьуна сайн юьхь гойтур яц, нагахь санна ахьа со волчу вогІуш хьайца Шаулан йоІ Михула ца ялаяхь».
14Дауда Шаулан кІант Иш-Бошат волчу хабар эцна геланчаш бахийтира: «Схьало сан зуда Михула, аса, бІе пІелаштамхо сунт а вина, эцна йолу».
15Иш-Бошата нах бахийтира иза Лайшин кІантера Палтиалера схьаяккха.
16Михулица цуьнан майра а веара. Велха а воьлхуш, цо иза Бахьруме кхаччалц дІайигира. Амма Абунара Палтиале элира: «Хьайн цІа юхаверза». Иза цигара юхавирзира.
17Абунара, Исраилан къаношка вистхуьлуш, элира: «Селхана а, цул хьалха а шуна лууш дара, Дауд шайна тІехь паччахь хуьлийла.
18ХІинца кхочушде иза! ХІунда аьлча Везачу Эло Дауде аьлла: „Даудан карахула Аса Сайн Исраилан халкъ пІелаштамхойн а, церан массо мостагІийн а куьйга кІелхьара схьадоккхур ду“».
19Изза элира Абунара бен-яманхошка а. Абунара, Хьевроне а вахана, Дауде дІахаийтира Исраилан а, дерриг а бен-яманхойн цІийнан лаам.
20Абунар, шеца цхьаьна ткъа стаг а волуш, Хьевроне веача, Дауда цунна а, цуьнца цхьаьна болчарна а той хІоттийра.
21Абунара Дауде элира: «Со хІинца, хьала а гІаьттина, сайн паччахь волчу дерриг а Исраилан халкъ схьагулдан воллу. Цара хьоьца барт бинчул тІаьхьа, ахьа, хьайна ма-луъу, массарна а тІехь паччахьалла латтор ду». Дауда Абунар маьрша дІавахийтира.
Абунар вер
22Даудан эскархой Йоабаца цхьаьна генарчу новкъара цІа баьхкира. Цара шайца йоккха хІонс еанера, амма Абунар цу хенахь Даудаца Хьевронехь вацара, хІунда аьлча иза Дауда маьрша новкъа ваьккхинера.
23Йоаб шеца хиллачу эскарца юхавирзича, цуьнга дІадийцира, Дауд волчу Неран кІант Абунар веана хилар а, паччахьо иза маьрша дІавахийтина хилар а.
24Йоаб, паччахь волчу а веана, цуьнга вистхилира: «ХІун ду ахьа динарг? Хьо волчу веана волу Абунар дІа хІунда вахийтира ахьа? Ткъа хІинца иза дІа ма ваха!
25Хьуна вевзаш ма ву Неран кІант Абунар. Иза хьо леван веана, хьан чувогІу а, араволу а некъаш довзархьама а, ахьа хІун леладо хаархьама а».
26Дауд волчуьра ара а ваьлла, Йоаба Абунарна тІаьхьа геланчаш бахийтира. Цара иза Сирин гІунна тІера дуьйна юхаверзийра, Дауде хІумма а ца олуш.
27Абунар Хьевроне юхавирзича, Йоаба, цуьнца къамел дан воллуш санна, дехьа а ваьккхина, цуьнан гайх хІума Іоьттира. Иштта велира Абунар, Йоабан вешин ІасахІалан цІий бахьана долуш.
28ТІаьхьо шена цунах лаьцна хиъча, Дауда элира: «Со а, сан паччахьалла а Везачу Элана хьалха цкъа а бехке дацара Неран кІант Абунар валарна.
29Йоабан а, цуьнан доьзалан а коьрта тІе дужийла и цІий. Цуьнан цІентІахь гуттара а хуьлийла дегІа тІехь ца йоьрзуш йолу чкъуран цамгар ерг а, Іасанца бен ког ца баккхалуш верг а, туьро чевнаш йина воьжнарг а, мацалла ловш верг а».
30Йоаба а, цуьнан вашас Абушайс а Абунар вийна, цо ГавІонахь хиллачу тІамехь шайн ваша ІасахІал вийна дела.
31Дауда Йоабе а, цуьнца хиллачаьрга а элира: «Шайна тІера бедарш этІа а яй, шаьш гІайгІане дуйла хоуьйтуш йолу бедарш юха, Абунарна делха». Абунаран дакъа кешнашка дІахьочу хенахь Дауд-паччахь барамна тІаьхьахІоьттина воьдуш вара.
32Иза Хьевронехь дІавоьллича, цуьнан коша тІехь паччахь чІогІа вилхира. Дилхира дерриге а халкъ.
33Абунар дагавоуьйтуш, паччахьо хІара гІайгІане назма элира:
«Сонтачу стеган санна, валар хила дезарий техьа Абунаран?
34Хьан куьйгаш дІадихкина дацара,
хьан когаш буржалш тоьхна бацара.
Талорхойн карах велларг санна, хьо а велла».
Массо а халкъ цунна тІехь доьлхуш дара.
35Цу дийнахь дукха нах тІебаьхкира Даудана, цуьнга яа хІума яа бохуш. Амма Дауда, дуй а бууш, чІагІо йинера: «Дала, Шен лааме хьаьжжина, луьра таІзар дойла суна, аса малх чубуззалц баьпках я кхин йолчу юучу хІуманах мотт тохахь», – аьлла.
36Дерриг а халкъана иза хиира. Царна иза чІогІа тайнера, паччахьо деш долу массо а хІума санна.
37Цу дийнахь дерриг а Исраилан халкъана хиира, Неран кІант Абунар вуьйш паччахьо дакъа ца лаьцнийла.
38Дауда шен ялхошка элира: «Шуна хаьий, тахана Исраилан пачхьалкхехь воккха баьчча веллийла?
39Со хІинца а сайн даржехь чІагІвелла дІахІоьттина вац, паччахьалла дІакхехьа къобалвина велахь а. Тахана Царуятан кІентий сол сов ницкъ болуш бу. Цундела Везачу Эло, церан зуламашка хьаьжжина, вониг дойла царах хІоранна а».
4
Иш-Бошат вер
1Шаулан кІант Иш-Бошат, шена Хьевронехь Абунар веллийла дІахиъча, чІогІа воьхна хьаьвзира. Иштта доьхна дара массо а халкъ а.
2Шаулан кІентан эскаран шиъ куьйгалхо хилла – БаІний, Рахбий. И шиъ бен-яманхойн цІийнах волчу баировтхочун Римунан ши кІант вара. (Ткъа Баировт Бен-Яманна чуйогІуш хилла.
3Баировтхой бевдда ГІитайме дІабахана. Уьш хІинца а цигахь тІебаьхкина нах санна Іаш бу.)
4Шаулан кІентан ЯхІунатин астагІа а волуш кІант хилла. Иза пхи шо долуш хилла, ИзраІалара Шаулаххий, ЯхІунатаххий лаьцна ирча кхаъ беанчу хенахь. Церан бераш лелош йолу зуда, катоьхна кІант схьа а эцна, иза кІелхьарваккхархьама едда йоьдуш хилла. Иза едда йоьдучу хенахь, кІант цуьнан карара охьавоьжна. ХІетахь дуьйна схьа иза астагІваьлла лелаш хилла. Цу кІентан цІе Мапи-Бошат яра.
5Баировтхо волчу Римунан ши кІант Рахбий, БаІний Иш-Бошатан цІа вахана. Уьш де дохделлачу хенахь цига дІакхечира. Иш-Бошат цу хенахь, садоІуш, шен меттахь вижина Іуьллуш вара.
6Ткъа кевнера кІа цІандеш йолчу ялхочунна наб кхеттера. Рахбий, БаІний Иш-Бошатан цІа чу велира
[3]. Цуьнан гайх тур а Іоьттина, уьш бевдда дІабахара.
7И шиъ Иш-Бошатан дІавуьжучу цІа чу ваьлча, иза шен меттахь наб еш вара. Шаьш иза вийначул тІаьхьа, цара цуьнан корта, тІера а баьккхина, шайца дІабаьхьира. Буьйса дІаяллалц, Йордан-хин тогІехула дІаихира и шиъ.
8Иш-Бошатан корта Хьевронехь Іаш волу Дауд волчу схьабеара цара. Паччахье вежарша элира: «ХІара, хьо вен гІерташ, хьуна тІаьхьаваьлла леллачу хьан мостагІчун Шаулан кІентан Иш-Бошатан корта бу. ХІинца Везачу Эло бекхам бина Шаулна а, цуьнан тІаьхьенна а сан паччахь волу олахо бахьана долуш».
9Дауда баировтхо волчу Римунан кІенташка элира: «Массо а халонех со кІелхьарваьккхинчу, дийна волчу Везачу Элах чІагІо йо ас.
10Цхьана стага соьга, ша беанарг хаза кхаъ бу моьттуш, элира: „Шаул велла дІаваьлла“. Амма, цунна совгІат дан дезачохь, аса иза ЦакхелагІахь, схьа а лаьцна, вийра.
11Ткъа хІинца пайда боцучу наха шен меттахь вижина Іуьллуш волу цхьа а бехк боцу стаг вийча, аса шуна бекхам бан ца беза, шу дайа а дайина?»
12Дауда шен эскархошка омра дира, уьш байа аьлла. Цара уьш байира, церан куьйгаш а, когаш а схьа а даьхна, догІмаш Хьевронехь Іома йистехь хьалаоьхкира. Ткъа Иш-Бошатан корта, схьа а эцна, Хьевронехь Абунаран коша чохь дІабоьллира.
Исраилхоша Дауд шайн паччахь вина дІахІоттаво
(1 Шерашкахь 11:1-9;14:1-7)
5
1Исраилан халкъан массо а тайпанашкара болчу наха, Дауд волчу Хьевроне а баьхкина, цуьнга элира: «Тхо хьан са а, цІий а ду.
2Шаул тхуна тІехь паччахьалла деш волчу хенахь а, ахьа Исраилан халкъ тІам тІе а дигна, цигара юха а далийна. Везачу Эло хьоьга элира: „Хьо Сан Исраилан халкъана тІехь жаІу хир ву, цуьнан баьчча а хир ву“».
3Исраилан халкъах болу берриг а къаной Дауд волчу Хьевроне баьхкира. Цо цаьрца Хьевронехь Везачу Элана хьалхахь барт бира. Дауд Исраилан халкъан паччахь ван, зайтдаьтта а дуттуш, къобалвира цара.
4Паччахь хилла Дауд дІахІоьттича, цуьнан ткъе итт шо дара. Дауда шовзткъа шарахь паччахьалла дира.
5Хьевронехь ша волуш, цо ЯхІудан халкъана тІехь ворхІ шараххьий, ялх баттаххьий шен паччахьалла латтийна, ткъа Ярушалаймехь иза дерриг а Исраилан халкъана а, ЯхІудан халкъана а тІехь ткъе кхойтта шарахь паччахь хилла лаьттира.
Дауда Ярушалайм-гІала схьайоккху
6Паччахь а, цуьнца болу нах а Ярушалайме бахара, цигахь бехаш болчу явсайхошна тІелата. Ткъа цара Дауде элира: «Хьо кхуза чувогІур вац: ур-атталла бІаьрзечарий, астагІчарий дІалоллур ву хьо». Иза «Дауд кхуза чувалур вац» бохург дара.
7Делахь а, уьш эша а бина, Дауда Цийон олуш йолу гІап схьаяьккхина. ТІаьхьо цу гІопана, «Даудан гІала» аьлла, цІе тиллира.
8Цу дийнахь Дауда элира: «Явсайхой эшо лууш мел верг лаьтта кІелахь йолчу биргІанехула ваха веза, „бІаьрзе а, астагІа а“ болу сан мостагІий болчу царна тІекхачархьама». Цундела олуш ду: «АстагІа верггий, бІаьрзениггий цІа чу вогІур вац».
9Дауд цу гІопа чохь ваха хиира, цуьнан цІе, «Даудан гІала» аьлла, тиллира. Цо гІалина гонах долчу лаьтта тІехь гІишлош дІахІиттийра. Цо Милло олучу гу тІера дуьйна дІахІиттийнера уьш.
10Даудан паччахьалла чІагІлуш дІадоьдуш дара, массо ницкъийн Веза Дела а цуьнца вара.
11Цора-гІалара паччахьо Хьирама Дауд волчу геланчаш бахкийтира. Цара баганан дечиган дитташ а деара, шайца тІулган а, дечиган а пхьераш а балийра. Цара Даудана цІенош дира.
12ТІаккха хиира Даудана Везачу Эло ша исраилхойн паччахьан даржехь чІагІвинийла а, Цо хаьржина долчу Исраилан халкъан дуьхьа шен паччахьалла айинийла а.
13Хьевронера Ярушалайме а веана, Дауда шена кхин а зударий а, гІарбаш-зударий а бигира. Кхин а кІентий а, йоІарий а хилира Даудан.
14Ярушалаймехь цунна дина долчу берийн цІераш иштта яра: ШамуІ, Шубаб, Ната, Сулим,
15Ибхьар, Эли-ШуІа, Непаг, ЯпияІ,
16Эли-ШамаІ, ЭлидаІ, Эли-Пулат.
Дауда пІелаштамхошна дуьхьал тІом бо
(1 Шерашкахь 14:8-17)
17ПІелаштамхошна Дауд Исраилан паччахь къобалвинийла дІахиъча, уьш массо а иза лаха арабевлира. Амма Дауд, шена и хезча, шен чІагІйина йолчу меттиге дІавахара.
18Ткъа пІелаштамхой, схьа а баьхкина, Репайм олучу тогІи чохь охьахевшира.
19Дауда Везачу Эле хаьттира: «Со пІелаштамхошна дуьхьал вала мегий? Ахьа уьш сан кара схьалур буй те?»
Везачу Эло жоп делира: «Мега. Аса пІелаштамхой хьан кара дІалур бу».
20Дауда, БаІал-Паруциме а вахана, пІелаштамхой эшийра. Дауда элира: «Дистина тІедогІучу хино санна, Везачу Эло дІабехира сан мостагІий суна хьалхара». Цундела цу меттиган цІе, БаІал-Паруцим аьлла, тиллина (иза «хи тІедаларан олахо» бохург ду).
21ПІелаштамхоша цигахь шайн цІуш битира, ткъа Дауда а, цуьнца болчара а уьш схьаийцира.
22Юха а пІелаштамхой, баьхкина, Репайм олучу тогІи чохь охьахевшира.
23Дауда кхин цкъа а Везачу Эле хаттар дира, Цо цунна жоп делира: «Царна дуьхьал ара ма вала. ТІехьахула тІе а гІой, комарийн дитташ долчу агІор царна тІелата.
24Хьайна, комарийн диттийн баххьашкахула цхьаъ дІавоьдуш санна, гІовгІа хазахь, сихха царна тІе гІо. Цунах хьуна хуур ду, Веза Эла, хьуна хьалха а ваьлла, пІелаштамхойн эскар хІаллакдан воьдийла».
25Дауда Везачу Эло шена тІедиллинарг кхочушдира. Цо пІелаштамхойн эскар ГавІон-гІалара дуьйна ГІазар-гІалина тІекхаччалц эшийра.
Делан деза тІорказ Ярушалайме схьадохьу
(1 Шерашкахь 13:1-14;15:25–16:6,43)
6
1Дауда юха а уггар тоьлушха болу Исраилан тІемалой шена тІекхайкхира. Цунна ткъе итт эзар стаг схьагулвелира.
2Дауд а, цуьнца долу массо адам а ЯхІуд-махкарчу БаІала-гІала дахара, цигара Делан деза тІорказ схьадан. Цу тІорказца йоьзна цхьа леррина цІе ю: массо а ницкъийн Везачу Элан цІе. ТІорказан негІар тІехь дина дІахІоттийна дашо ши каруб-малик ду. Царна тІехула ю Везачу Элан меттиг.
3Деза тІорказ, гун тІехь лаьттачу Абинадабан цІа чуьра схьа а эцна, керлачу гІудалкхана тІе охьа а хІоттийна, схьадеара. Ткъа Абинадабан кІентий Іузий, Ахьъюй и гІудалкх лелош вара.
4Абинадабан цІа чуьра арадаьккхина долу Делан деза тІорказ гІудалкхана тІедиллира. Цу гІудалкхана хьалхаваьлла Ахьъю вара.
5Дауд а, исраилхой а Везачу Элана хьалха, зоьзан дечигах динчу тайп-тайпанчу пондаршца а, иштта дечиг-пондаршца а, жиргІанашца а, горгалешца а, негІарш вовшахдеттарца а, хелхабуьйлуш бара.
6Нахонан хьаьтта кхаьчча, Іузас, куьг дІа а кховдийна, Делан тІорказ схьалецира, стерчаша иза агІордаьккхина дела.
7Амма Веза Эла чІогІа оьгІазвахара Іузина. Цо иза циггахь, цу тайпана, оза а ца луш, тІорказна тІе куьг даьхьна аьлла, вийра. Иза Делан тІорказна уллохь велира.
8ТІаккха Дауд чІогІа оьгІазвахара, Везачу Эло Іузина тохар бахьана долуш. И меттиг хІинца а «Парас Іуза» олуш ю (иза «Іузина таІзар дар» бохург ду).
9Цу дийнахь Дауд чІогІа кхеравелира Везачу Элах. Цо элира: «Везачу Элан деза тІорказ со волчу муха дахьар ду?»
10Даудана ца лиира Везачу Элан тІорказ ша волчу, Даудан гІала, дІадахьийта. Цундела цо иза гатихо волчу Іабади-Эдоман цІа дІадаьхьира.
11Деза тІорказ гатихо волчу Іабади-Эдоман цІахь кхаа баттахь лаьттира. Везачу Эло Іабади-Эдом а, цуьнан дерриг цІа а декъалдира.
12Цхьа хан яьлча, наха Дауде элира: «Везачу Эло Іабади-Эдом а, цуьнан цІа а декъалдина, Делан деза тІорказ иза волчохь лаьттина дела». ТІаккха Дауда воккхаверца Делан деза тІорказ Іабади-Эдоман цІера Даудан гІала схьадаийтира.
13Везачу Элан деза тІорказ дахьаш богІуш болчара хьалхара ялх гІулч яьккхича, эса а, сту а сагІина дейтира Дауда.
14Дауд, шен берриг а ницкъаца воккха а веш, Везачу Элана хьалха хелхавуьйлура, цунна тІеюьйхина гатанан оба бен, хІумма а яцара.
15Дауда а, дерриг а Исраилан халкъо а Везачу Элан деза тІорказ, хазахетарца маьхьарий а детташ, коьман маІаш а лоькхуш, схьадахьаш дара.
16Везачу Элан тІорказ Даудан гІалина чоьхьа доккхучу хенахь, Шаулан йоІ Михула корах арахьоьжуш яра. Шена, Везачу Элана хьалха ирх а лелхаш, воккхаверца хелхавуьйлуш волу Дауд-паччахь гича, шен даг чохь иза цунах ца ешира.
17Везачу Элан тІорказ, схьа а деана, Дауда хІоттийначу Делан четар чохь охьадиллира. Везачу Элана хьалха Дауда дийнаташ дагоран а, бертан а сагІанаш дехира.
18Ша дийнаташ дагоран а, бертан а сагІанаш даьхна ваьллачул тІаьхьа, Дауда массо а ницкъийн Везачу Элан цІарах халкъ декъалдира.
19Массо а исраилхочунна, божаршна санна зударшна а, цо цхьацца бепиг а, Іаьвдинчу хурманийн цхьацца курс а, Іаьвдинчу кишмийн цхьацца курс а кховдийра. Адам шен-шен цІа дахара.
20Шен цІа декъалдан дагахь Дауд шен чу веача, Шаулан йоІа Михулас, кхунна дуьхьал а яьлла, элира: «Ма билгалвели тахана Исраилан паччахь, шен ялхойн гІарбашашна хьалхахь верзина а ваьлла, пайда боцуш волу стаг верзина ма-валлара!»
21Дауда Михуле элира: «Со халхаваьлла Везачу Элана хьалха, хьан ден метта а, цуьнан цІийнах мел волчун метта а со хаьржина, дерриг а Исраилан халкъан паччахь вина дІахІоттийна волчу. Цунна хьалха со кхин а халхавер ву.
22Сайн бІаьргашкахь со кхин а кІезиг хилла дІахІуттийла, амма ахьа буьйцуш болчу гІарбашашна юкъахь сан сий хир ду хьуна».
23Шаулан йоІан Михулин ша елла дІаяллалц бераш ца хилла.
Даудана Делера бина хаам
(1 Шерашкахь 17:1-15)
7
1Паччахь шен цІахь Іаш вара. Везачу Эло иза шена гонах болчу мостагІех мукъа витинера.
2ТІаккха паччахьо Ната-пайхамаре элира: «Хьажал, со баганан дечигах дина долчу цІенна чохь Іаш ву, ткъа Делан тІорказ четар бухахь лаьтташ ду».
3Натас паччахье элира: «Хьайна дан дагадеанарг, ваха а гІой, де, Веза Эла хьоьца ву».
4Амма цу буссехь Натига Везачу Элан дош кхечира:
5«Ваха а гІой, Сан лай волчу Дауде дІаала, Везачу Эло иштта боху алий: „Хьо вуй те Суна чохь Іан цІа ден верг?
6Исраилхой Мисар-махкара Аса арабаьхначу хенахь дуьйна схьа, таханлера де тІекхаччалц, Со цІа чохь Іийна вац. Ерриг а цу хенахь Со четар чохь Іийра, цхьана меттера вукху метте а вуьйлуш.
7Исраилан халкъаца Со миччахьахула а лелачу хенахь халкъан тайпанашкара цхьаьнгге а, Сайн Исраилан къомана тІехь Іуналла дан Айса къобалвинчуьнга хаьттиний ткъа Аса: ‘Аша Суна баганан дечигах цІа хІунда ца до?’“
8Ткъа хІинца, ваха а гІой, Сан лай волчу Дауде дІаала: „Массо а ницкъийн Везачу Эло хьоьга боху: ‘Аса хьо, уьстагІий дажош волчуьра схьа а валийна, Сайн Исраилан халкъана тІехь баьчча хІоттийна.
9Хьо мичча вахча а, Со массо а хенахь хьоьца хилла. Массо а хьан мостагІий Аса хІаллакбина. Аса дуьнен тІехь сийлахь болчарна юкъахь а къаьсттина хьан сий хьаладоккхур ду.
10Аса Сайн Исраилан халкъана меттиг билгалйоккхур ю, иза цигахь паргІат охьахаийта а, цуьнга кхин са ца гатдайта а. Зуламечу наха уьш кхин хьийзор бац, юьхьанца,
11мехкан куьйгалхой Сан къомана тІехь Аса къобалбинчу хенахь дуьйна иза ма-хиллара. Аса хьан мостагІех хьо кІелхьарвоккхур ву. Аса хаам бо хьоьга, Веза Эла волчу Айса хьуна хьан тІаьхьенах цІа дийр ду аьлла.
12Хьан денош чекх а девлла, хьо хьан дай болчу дІакхелхинчул тІаьхьа, Аса хьан тІаьхьенах цхьаъ паччахь вина дІахІоттор ву, цуьнан паччахьалла чІагІ а дийр ду.
13Цо Суна лерина цІа дийр ду, ткъа Аса иза даим шен паччахьан даржехь чІагІвийр ву.
14Со цуьнан да хир ву, иза Сан кІант хир ву. Нагахь санна цо къа латадахь, Аса цунна таІзар дийр ду. Нехан шедаца а, адамаша еттарца а таІзар дийр ду Ас цунна.
15Амма Аса иза Сайн безамах воккхур вац, хьан бІаьргашна хьалхара ваьккхина волу Шаул Аса Сайн безамах ваьккхинехь а.
16Хьан цІа а, паччахьалла а Суна хьалха даим хир ду, хьан паччахьан гІант ерриге а хенахь лаьттар ду!’“»
17Дерриг и дешнаш а, шена хІоьттина сурт а Натас ма-дарра дІадийцира Дауде.
Дауда Деле доІа до
(1 Шерашкахь 17:16-27)
18ТІаккха Дауд-паччахьо, ваха а вахана, Везачу Элана хьалхахь дІа а хІоьттина, элира: «Со а мила вара, ва сан Хьалдолу Эла, сан цІа а хІун яра, Ахьа цу тайпана со даржехь лакхаваккхал?
19Хьуна-м иза а кІезиг хетта, сан Хьалдолу Эла! Ахьа Хьайн лай волчун цІийнах хиндерг а схьадийци. Адамашна лерина иштта Іедал Хьан ду техьа, сан Хьалдолу Эла?
20ХІун эр ду Хьоьга Дауда? Хьуна Хьайн лай ма вевза, сан Хьалдолу Эла.
21Айхьа аьллачун дуьхьа а, Хьайн деган лаамца а и даккхий хІуманаш дина Ахьа, и шадерг Хьайн лайна дІа а довзуьйтуш.
22Хьо воккха ву, сан Хьалдолу Эла. Хьоьца нисван цхьа а стаг а вац, Хьо воцург Дела а вац, тхайн лергашна тхуна схьа-ма-хаззара.
23Мичахь ду Хьан санна долу къам? Мичахь ду Исраилан санна долу халкъ? Шен дуьхьа Дела араваьлла къам дуьнен чохь цхьаъ бен дац. Дела аравелира, Шена и къам мехах схьаэцархьама а, Шен цІе айархьама а, уьш бахьана долуш даккхий а, инзаре а гІуллакхаш дархьама а. Айхьа Мисар-махкара мехах паргІатдаьккхина долчу Хьайн къомана хьалхара важа къаьмнаш а, церан деланаш а дІалохкура Ахь.
24Ахьа Исраилан къам, Хьайн къам а дина, массо а ханна хаьржина, ткъа Хьо, Веза Эла, цуьнан Дела хилла дІахІоьттина.
25Ткъа хІинца, Веза Дела, Айхьа Хьайн лай волчу сох а, сан цІийнах а лаьцна аьлла долу дош массо а тІейогІун йолчу ханна чІагІдехьа. Айхьа аьлларг кхочуш а дехьа,
26массо а тІейогІун йолчу ханна Хьан цІе язъяйтархьама. ТІаккха наха эр ду: „Массо а ницкъийн Веза Эла – Иза Исраилан халкъан Дела ву!“ Иштта Хьан лай волчу Даудан цІа Хьуна хьалха чІагІделла лаьттар ду!
27Ткъа Ахьа, массо а ницкъийн Веза Эла, Исраилан халкъан Дела, Хьайн лай волчуьнга элира: „Аса хьуна цІа дийр ду“. Цундела Хьан лай волу со Хьоьга хІара доІа дан Хьох хІоьттира.
28Сан Хьалдолу Эла! Хьо – Дела ву! Ахьа мел олуш дерг тешаме ду, ткъа хІинца Хьайн лай волчунна иштта дика дан ваІда дина Ахь!
29Хьан лай волчун тІаьхье декъалъехьа, иза массо а ханна а Хьайна хьалха хилийтархьама. Иза Ахьа соьга аьлларг ма ду, сан Хьалдолу Эла! Ахьа декъалдар бахьана долуш, Хьан лай волчун цІа массо а хенахь декъал хир ду».
Даудан тІеман толамаш
(1 Шерашкахь 18:1-17)
8
1Цул тІаьхьа Дауда пІелаштамхошна тІехь толам баьккхира. Иштта, цо пІелаштамхойн карара цу лаьтта тІехь хилла олалла схьадаьккхира.
2Дауда иштта муабахой а эшийра. Уьш лаьтта тІе охьа а бахкийтина, цхьана муьшаца церан барам билгалбаккхийтира цо. Шина муьшан барамехь берш байина дІабехира, ткъа кхозлагІчу муьшан барамехь берш дийна битира. Иштта, муабахой Даудан лай хилла дІахІиттира, кхунна ял а луш.
3Рахьубан кІант ХІадад-Іезар Цобехь паччахь хилла. Иза, Эпрат-хина йистехула Іохкуш долчу латтанаш тІехь шен паччахьалла дІахІотто воьдучу хенахь, Дауда эшийра.
4Цо цуьнгара цхьа эзар ворхІ бІе бере а, ткъа эзар тІемало а схьаваьккхира. Шен гІудалкхашна хьалха дІайожа бІе говр бен ца юьтуш, массо а говрийн когийн пхенаш хедийра цо.
5Цоба-мехкан паччахь волчу ХІадад-Іезарна гІоьнна Дамасакхера арамхой баьхкира, амма Дауда ткъе шиъ эзар арамхо хІаллаквира.
6Дауда арамхой Іаш болчу Дамасакхехь шен эскаран цхьайолу тобанаш дІахІиттийра. Иштта, арамхой а Даудан лай хилла дІахІиттира, цунна ял а луш. Везачу Эло Дауд иза араволучу массо а меттера толамца цІа воьрзуьйтура.
7ХІадад-Іезаран баьччанех дисина долу дашо турсаш схьа а эцна, Дауда Ярушалайме схьадеара.
8ХІадад-Іезаран олаллехь хиллачу Тебахьара а, Бератай-гІалара а цо дукха ез схьадаьккхира.
9Хьамат-гІалахь паччахь волчу ТоІина хезира, ХІадад-Іезаран эскар Дауда эшийна аьлла.
10ТІаккха ТоІас шен кІант Йорам вахийтира Даудан сий дан а, цунна ХІадад-Іезар эшаварна баркалла ала а, ХІадад-Іезар шеца кест-кеста тІом беш схьавеана дела. Ша Дауд волчу вогІуш, Йорама дашо а, дато а, цІестан а пхьегІаш еара.
11Уьш а Дауда Везачу Элана лерина дечу гІуллакхна йитира, ша эшийначу къаьмнашкара схьа мел даьккхина долу хІума санна,
12эдомхошкара
[4] а, муабахошкара а, Іамминхошкара а, пІелаштамхошкара а, Іамалекхахошкара а, иштта Цобин паччахь волчу Рахьубан кІантера ХІадад-Іезарера ша схьадаьккхинарг санна.
13Дуьрачу тогІи чуьра, берхІитта эзар эдомхо
[5] а эшийна, Дауд юхавирзича, цуьнан чІогІа сий деш цІе яккха йолийра.
14Дауда Эдомехь шен эскаран тобанаш дІахІиттийра, ткъа массо а эдомхо цуьнан лай хилла дІахІоьттира. Везачу Эло Дауд ша араволучу массо а меттигера толамца цІа воьрзуьйтура.
15Дерриг а Исраилан халкъана тІехь паччахьалла а деш, шен халкъаца бакъо а, нийсо а лелош вара Дауд.
16Царуятан кІант Йоаб цуьнан эскаран хьаькам вара, ткъа Ахьлудан кІант ЯхІушапти пачхьалкхан гІуллакхаш яздархо вара.
17Ахьтубин кІант ЦІадукъа а, Абу-ЯтІарин кІант Ахьи-Малик а динан дай бара, ткъа Сари-ЯхІу йозанчин болх беш вара.
18ЯхІу-ЯдаІан кІант БенъяхІу кератхошний, палетхошний
[6] тІехь хьаькам вара, ткъа Даудан кІентий паччахьан хьехамчаш
[7] бара.
9
Дауд Шаулан доьзалца къинхетаме хилар
1Дауда хаьттира: «Шаулан цІийнах цхьа а дийна висний те? Аса цунна дика гІуллакх дийр дара ЯхІунатин дуьхьа».
2Шаулан цІа чохь цхьа ялхо хиллера, Цуба цІе а йолуш. Иза Дауд волчу кхайкхина схьавалийра. Дауда цуьнга хаьттира: «Хьо вуй Цуба?»
Цо жоп делира: «Ву, хьан лай волу со».
3Паччахьо элира: «Шаулан цІийнах волу кхин цхьа а вуй дийна висна? Аса цунна дика гІуллакх дийр дара, Далла хьалха айса чІагІо ма-ярра».
Цубас паччахье элира: «ЯхІунатин кІант ву, когашна астагІа а волуш».
4Паччахьо хаьттира: «Мичахь ву иза?»
Цубас паччахьна жоп делира: «Ладебарахь, Іамиалан кІант волчу Макиран цІа чохь ву».
5Дауда, Ладебаре шен нах а бахийтина, Іамиалан кІант Макир волчуьра иза схьавалавайтира.
6Шаулан кІентан ЯхІунатин кІант волчу Мапи-Бошата, Дауд волчу схьа а веана, цунна хьалха лаьтта кхаччалц шен корта охьатаІийра. Дауда цуьнга элира: «Мапи-Бошат!»
Вукхо элира: «Кхузахь ву хьан лай».
7Дауда цуьнга элира: «Кхера ма лолахь. Хьан ден ЯхІунатин дуьхьа аса дика гІуллакх дийр ду хьуна: Хьан деден Шаулан тІаьхьенан массо а латтанаш хьуна юхадерзор ду, ткъа хьо массо а хенахь сан шуьн чуьра кхача баа йиш йолуш а хир ву».
8Мапи-Бошата, корта а тухуш, элира: «Хьан лай волу со, деллачу жІаьлел а оьшуш велахь а, ахьа хьайна тІеуьйзи».
9Шаулан ялхо хилла волу Цуба шена тІе а кхайкхина, Дауда элира: «Шаулан а, цуьнан массо а цІийнан а долахь хилла долу хІума аса хьан элан кІентан кІантана дІало.
10Ахьа а, хьан бераша а, хьан ялхоша а цуьнан латта лело деза, цу лаьтта тІера схьадаьлла долу напха иза волчу схьадан а деза, цуьнан кертахь массо а хенахь яа а, мала а хІума хилийта. Ткъа хьан элан кІентан кІант Мапи-Бошат со волчохь яа хІума юуш хир ву». (Цубин пхийтта кІант а, ткъа ялхо а вара.)
11Цубас паччахье элира: «Хьан лай волчо шен паччахьо мел аьлларг кхочушдийр ду».
Ткъа Мапи-Бошат Даудан цІахь яа хІума юуш вара, ша цуьнан кІант волуш санна.
12Мапи-Бошатан жима кІант хилла, Мика цІе а йолуш. Цубин цІахь Іаш мел верг Мапи-Бошатан лай хилла.
13Мапи-Бошат Ярушалаймехь Іаш хилла, хІунда аьлча иза массо а хенахь паччахь волчохь яа хІума юуш хилла. Иза шинна а когана астагІа хилла.
Дауда Іамминхой а, арамхой а эшор
(1 Шерашкахь 19:1-19)
10
1Цхьа хан яьлча, Іамминхойн паччахь велира. Цуьнан метта паччахь дІахІоьттира цуьнан кІант Хьануни.
2Дауда элира: «Нахьаш соьца дика хилла дела, со а цуьнан кІантаца дика хир ву». Цо шен ялхой бахийтира Хьанунига кадам бан.
Даудан ялхой Іамминхойн махка бахара.
3Амма Іамминхойн элаша шайн олахочуьнга элира: «Хьуна баккъалла-м ца моьтту, Дауда хьан дега шен хилла болу ларам бахьана долуш бахкийтина хьуна тІе догъоьцурш? Дауда шен ялхой бахкийтина, хьан гІалахь дерг дикка талла а теллина, цул тІаьхьа иза йохо дагахь».
4Хьанунис, Даудан ялхой схьа а лаьцна, хІораннан а ах маж дІаешира, цул тІаьхьа, царна тІера бедарш вареш тІе кхаччалц дІа а хедийна, уьш дІахийцира.
5Иза шена дІахезча, Дауда шен ялхошна дуьхьал нах бахийтира, уьш чІогІа юьхьІаьржачу хІиттийна хилла дела. Паччахьо цаьрга хабар дахьийтира: «Шайн мажош яхъяллалц, Ерихонехь совца. Цул тІаьхьа цІа догІур ду шу», – аьлла.
6Даудана шаьш, лаьхьанна тоьхна гІаж санна, боьха хетийла хиъча, Іамминхоша Байт-Рахьубера а, Цобера а ткъа эзар гІашло волу арамхо лецира. МаІхин паччахь волчуьра – цхьа эзар стаг, ткъа ТІобера шийтта эзар стаг лецира.
7Шена иза хиъча, Дауда Йоаб вахийтира цига, цуьнца доьналла долу берриг а тІемалой а болуш.
8Іамминхой, гІалин кертара ара а бевлла, тІамана кечбелла дІахІиттира. Ткъа Цобера а, Байт-Рахьубера а арамхой, иштта ТІобера а, МаІхера а нах шерачу аренгахь юьстахбевлла лаьтташ бара.
9МостагІчун эскарийн могІарш шена тІехьа а, хьалха а дІахІиттина гича, Йоаба исраилхошна юкъара уггар тоьлла болу тІемалой арамхошна дуьхьалбехира.
10Кхиболу эскархой цо шен вешига Абушайга дІабелира Іамминхошна дуьхьалбаха.
11Йоаба Абушайга элира: «Арамхоша со эшочу далахь, ахьа суна гІо дийр ду, нагахь санна Іамминхоша хьо эшош хилахь, аса хьоьгахьа гІо доккхур ду.
12Доьналла долуш хила. Майра лаьттар ду вай, Исраилан халкъ а, вайн Делан гІаланаш а ларъеш. Ткъа Везачу Эло Шен лаам берг дийр ду».
13Йоаб шен эскарца арамхошна тІелетира, ткъа вуьш цунах бевдда дІабахара.
14Іамминхой, шайна арамхой уьдуш гича, Абушайна дуьхьал бевллачуьра бевдда гІала дІабахара. Іамминхой болчуьра юха а вирзина, Йоаб Ярушалайме схьавеара.
15Арамхоша, шаьш исраилхоша эшийна хилар гича, цхьаьна а кхетта, юха а эскар дІахІоттийра.
16ХІадад-Іезар-паччахьо Эпрат-хил дехьа Іаш болчу арамхошка схьакхайкхира. Уьш, ХІадад-Іезаран тІеман хьаькам волчу Шобаха, куьйгалла а деш, Хьайламе схьагулбелира.
17И хаам шега кхаьчча, Дауд, массо а исраилхо вовшах а тоьхна, Йордан-хил дехьа а ваьлла, Хьайламана тІе боьдучу новкъа велира. Цигахь арамхой Даудана дуьхьал дІахІиттира. Уьш вовшех летира.
18Амма арамхой исраилхойх бевдда дІабахара. Церан гІудалкхех Дауда ворхІ бІе хІаллакйира, ткъа дошлойх шовзткъа эзар стаг а вийра. Дауда иштта арамхойн тІеман хьаькам волу Шобах а, чов а йина, лазийра, иза циггахь велира.
19ХІадад-Іезаран куьйга кІел хилла болчу паччахьаша, шаьш исраилхоша эшош хилар гича, Даудаца барт бира, уьш цунна къера а хилира. Ткъа арамхой Іамминхошна гІо дан кхин ца хІуттура.
11
Дауд Бат-ШабаІах кхета
1Шо даьлча, паччахьаш тІамана арабовлучу хенахь, Дауда Исраилан халкъан эскар а, шен эскархой а Йоабаца арабовлийтира. Цара, Іамминхой эша а бина, церан Рабба олучу гІалина го бира. Ткъа Дауд Ярушалаймехь сецира.
2Цхьана дийнахь вижначуьра гІаьттина волу Дауд паччахьан цІийнан шерачу тхов тІехула волавелла лелаш вара. Цигара дІахьаьжча, цунна хи чохь луьйчуш йолу цхьа зуда гира. Иза чІогІа хаза яра.
3Цо, и зуда мила ю хьажа, ялхо вахийтира. Ялхочо Дауде элира: «Иза ЭлиІаман йоІ Бат-ШабаІ ю, хьетахо волчу УръяхІун зуда а ю».
4Ткъа Дауда и зуда ша волчу схьаяло геланчаш бахийтира. Иза Дауд волчу схьаялийра, Дауд цунах кхийтира. (Ткъа шен беттан цІанъялар цу зудчо хІинца чекхдаьккхинера.) ТІаккха иза шен цІа яхара.
5Иза берах хилира. Цо Дауде, ша берах ю аьлла, хабар дахьийтира.
6Дауда Йоабе хабар дахьийтира: «Схьахьажаве со волчу хьетахо волу УръяхІу», – аьлла. Йоаба УръяхІу Дауд волчу дІавахийтира.
7УръяхІу Дауд волчу веара. Паччахьо цуьнга Йоабах лаьцна а, эскарх лаьцна а, тІамах лаьцна а хеттарш дира.
8Цул тІаьхьа Дауда УръяхІуга элира: «ЦІа а гІой, хьайн ши ког била». УръяхІу паччахьан цІа чуьра аравелира. Цунна тІаьхьа совгІатна паччахьо даар-малар дахьийтира.
9Амма УръяхІу шен цІа ца вахара. Шен олахочун массо а ялхочуьнца паччахьан цІийнан ков долчу дІавижира иза.
10Дауде, УръяхІу шен цІа ца вахана аьлла, хаам кхаьчначул тІаьхьа, паччахьо цуьнга хаьттира: «Бехачу новкъара юхавирзина ма ву хьо, хьайн цІа хІунда ца вахара хьо?»
11УръяхІус Дауде элира: «Делан тІорказ а, Исраилан халкъ а, ЯхІудан халкъ а четарш кІелахь ду. Сан эла волу Йоаб а, цуьнан массо а эскархо а аренгахь шайн меттамотт лаьттачохь бу. Муха Іийр вара со, сайн цІа а вахана, дууш-молуш, сайн зудчуьнца дІа а вуьжуш? Хьан дахарх а, хьан синах а дуй боу аса, и санна дерг дийр ма дацара аса аьлла».
12ТІаккха Дауда УръяхІуга элира: «Кхин цхьа де а даккха кхузахь, кхана аса дІавохуьйтур ву хьо». Кханалера де тІекхаччалц, УръяхІу Ярушалаймехь сецира.
13Дауда УръяхІу ша волчу дІакхайкхира. И шиъ дууш, молуш Іийра. Дауда цунна малийра. Амма УръяхІу юха а, шен цІа а ца воьдуш, шен паччахь волчу элан ялхошца цхьаьна дІавижа вахара.
14ШолгІачу Іуьйранна Дауда, Йоабе кехат а яздина, иза УръяхІуца дІадахьийтира.
15Кехата тІехь Дауда яздира: «УръяхІу тІамехь хьалхахь лаьтташ болчу тІемалошца дІахІоттаве, уггар чІогІа тІом бечу меттехь. Цул тІаьхьа, цунна уллора дІа а довлий, иза вейта».
16Леррина гІала дІахьаьжча, Йоабана хаьара, уггар майра Іамминхой мичахь лаьтташ бу. Цу метте УръяхІу дІавахийтира цо.
17ГІалара нах, ара а бевлла, Йоабан эскарца тІом бан хІиттича, Даудан эскарна юкъара масех стаг вийра. Хьетахо волу УръяхІу а вара царах цхьаъ.
18Йоаба тІамехь мел хилларг Дауде дІадийца стаг вахийтира.
19Ша вохуьйтуш волчу геланчина тІедиллира Йоаба: «Хьо тІамах лаьцна паччахьна дІадийцина ваьлча,
20хьайна иза оьгІазвахана гахь, цо резавоцуш хьоьга: „Шу стенна дахнера гІалина улло? Шуна ца хаьара, шайна гІалин пенаш тІера пхерчий кхуьссур дуйла?
21Хьан вийна Яруб-Бошатан кІант Абу-Малик? Зудчо ца кхоьссина цунна тІе кохьаран дакъа, иза Табацахь вала а леш? Стенна дахнера шу цу гІалин гонахарчу пенна сел улло?“ – ала мега. Цо иза аьллачул тІаьхьа, ахьа хаам бе: „Хьан лай волу хьетахо УръяхІу а вийна“ – алий».
22Геланчо, дІа а вахана, Дауде, Йоаба шена ма-хьеххара, тІамах лаьцна шадерг а дІадийцира.
23Цо шен къамелехь кхин а тІетуьйхира: «Эрначу арахь и нах тхуна тІелетира. Оха цаьрца тІом болийра, цул тІаьхьа, лаьхкина, уьш гІалин кевнна тІе кхаччалц дІа а бигира.
24Цул тІаьхьа хьан эскархой болчийн агІор гІалин пенаш тІера пхерчий кхисса долийра. Цхьаболу хьан леш байина. Царна юкъахь ву хьетахо волу УръяхІу а».
25ТІаккха Дауда геланчехула Йоабе хабар дахьийтира, цуьнан дог иракарахІотторхьама: «И хІума бахьана долуш хьо юьхьІаьржачу ма хІотта. ТІамехь тур цкъа цхьанна кхета, тІаккха вукхунна кхета. ТІом чІагІ а бе, и гІала хІаллак а е».
26Шега УръяхІу велла аьлла хаам бича, Бат-ШабаІ шен майрачунна тийжира.
27Тийжаран зама чекхъяьлча, Дауда и йолчу стаг вахийтира Бат-ШабаІ шен цІа схьаялаяйта. Иза цуьнан зуда хилла дІахІоьттира, цо Даудана кІант а вира. Амма Везачу Элана и хІума ца дезаделира.
12
ТаІзар а, гечдар а
1Везачу Эло Ната-пайхамар Дауд волчу вахийтира. Цо, паччахь волчу а веана, элира: «Цхьана гІалахь Іаш ши стаг хилла. Царах цхьаъ хьал долуш хилла, ткъа важа къен хилла.
2Хьалдолчун дуккха а уьстагІий а, бежанаш а хилла.
3Ткъа къен волчун, ша эцна цхьа жима Іахар бен, кхин хІумма а ца хилла. Цо, яа хІума а луш, дола а деш, кхиош хилла иза. Жима Іахар цуьнан берашца цхьаьна хьалакхиъна. Цу стага дІакховдийна долу бепиг дууш хилла Іахаро, цуьнан кеда чуьра молуш а хилла, цуьнан некха тІехь дІабуьжуш а хилла иза. Цу стагана шен йоІ санна хеташ хилла иза.
4Хьал долуш верг волчу ваьлла лелаш волу цхьа стаг веана. Амма хьолахочунна ца лиира шен уьстагІашна а, стерчашна а юкъара, цхьаъ схьа а къастийна, ваьлла лелаш волчу стагана цунах яа хІума кечъян. Цо, къечу стеган уьстагІ схьа а лаьцна, цунах хьешана пхьор кечдира».
5Дауд цу стагана чІогІа оьгІазвахара. Цо Натига элира: «Дийна волчу Делах дуй боу аса, и хІума дина волу стаг вен ма веза!
6Цу уьстагІна дуьхьал цо доьазза дукха мах бала ма беза, хІунда аьлча цуьнан даг чохь къинхетам ца хилла, и хІума ша деш».
7ТІаккха Ната-пайхамаро Дауде элира: «Хьо ву-кх и стаг! Исраилан халкъан Везачу Дала иштта боху: „Аса хьо Исраилан халкъана тІехь паччахь хилийта къобалвина. Аса ваьккхина хьо Шаулан куьйга кІелара схьа.
8Аса хьан элан цІа а, цуьнан зударий а хьуна дІабелла. Аса иштта Исраилан халкъана а, ЯхІудан халкъана а тІехь паччахьалла а делла хьуна. Нагахь санна хьуна иза кІезиг хеттехь, Аса кхин а дукха рицкъа лур дара хьуна.
9Хьо Везачу Элах хІинца ца вешира, Цо ца магийна долу зе а дина? Ахьа хьетахо волчу УръяхІуна тур а туьйхи, цуьнан зуда хьайна схьа а ялий, ткъа иза Іамминхойн карах вала а валийти.
10Цундела тур хьан цІенна массо а хенахь кхераме хир ду, хІунда аьлча ахьа, Сох а ца вешаш, хьетахо волчу УръяхІун зуда хьайна дІайигна“.
11Везачу Эло иштта боху: „Аса хьуна зе хьан цІа чуьра доуьйтур ду. Хьуна хьалха хьан зударий, схьа а эцна, хьуна чІогІа хьомсара хеташ волчу стагана дІалур бу. Дийнан делккъехь, массарна а гуш, хьан зударех кхетар ву иза.
12И санна долу хІума ахьа къайлаха дина, ткъа Аса иза, дерриг а Исраилан халкъана дІа а хоуьйтуш, дийр ду“».
13ТІаккха Дауда Натига элира: «Везачу Элана хьалха аса къа латийна».
Натас Даудана жоп делира: «Везачу Эло ахьа латийначу къиношна гечдо хьуна. Хьо лийр вац.
14Амма, хьайгара далийтинчу цу хІуманехула хьо Везачу Элах чІогІа ца ваьшна дела, хьуна вина волу кІант лийр ву».
15Ната шен цІа вахара.
Даудан а, Бат-ШабаІан а бер далар
Везачу Эло УръяхІун зудчо Даудана дина долчу берана цамгар туьйхира. Иза чІогІа цомгуш хилира.
16Дауд, и бер Деле доьхуш, доІа деш вара. Цо марха лаьцнера. Шен цІа чохь ша а висна, лаьтта охьа а вижна, буьйса яьккхира Дауда.
17Цуьнан цІийнах болу къаной, иза волчу а баьхкина, иза лаьттара хьалагІатто гІерташ бара, амма Дауд цигара хьала а ца гІаьттира, цаьрца цо яа хІума а ца йиира.
18ВорхІалгІачу дийнахь бер делира. Даудан ялхой цунах кхоьрура и бер деллий дІахаийта. Цара бохура: «И бер дийна долчу хенахь а цо тхо тергал ца дора. И бер делла хилар оха муха хаийта деза цуьнга? Цо цхьа доьхна дерг дан там бу».
19Даудана гинера шен ялхоша вовшашлахь шабар-шибар деш. ТІаккха кхийтира иза шен бер делла хиларх. Цо хаьттира: «Бер делла?»
Ялхоша жоп делира: «Делла».
20ТІаккха Дауд, лаьттара хьала а гІаьттина, лийча а лийчина, шена тІе даьтта а хьаькхна, тІера бедарш а хийцина, Везачу Элан четар чу Цунна Іибадат дан вахара. Цигара цІа веанчул тІаьхьа, цо, шена бепиг а даийтина, яа хІума йиира.
21Ялхоша цуьнга хаьттира: «И хІун ду ахь лелош дерг? Бер дийна долчу хенахь хьо, марха кхобуш, воьлхуш вара, ткъа иза деллачул тІаьхьа, хьо хьала а гІаьттина, бепиг дууш ма ву?»
22Дауда царна жоп делира: «Бер дийна мел ду, со воьлхуш а вара, марха кхобуш а вара, хІунда аьлча со, Везачу Эло къинхетам а бина, бер дийна дисаре сатуьйсуш вара.
23Ткъа хІинца бер делла. Аса стенна кхобу марха? Соьга иза денлур ма дац. Со и бер дахханчу дІагІур ву, ткъа иза со волчу юхадоьрзур дац».
Сулим дуьнен чу валар
24Дауда шен зудчун Бат-ШабаІан дог ийцира. И йолчу а вахана, Дауд цуьнца дІавижира. Бат-ШабаІа юха а кІант вира Даудана. Цунна Сулим цІе тиллира. Иза Везачу Элана дукхавезавелира,
25цундела Цо Ната-пайхамар вахийтира цига. Везачу Эло ма-бохху, цо берана, Ядид-ЯхІу аьлла, цІе тиллира (иза «Везачу Элан хьомениг» бохург ду).
Дауда Рабба-гІала схьайоккху
(1 Шерашкахь 20:1-3)
26Йоаб Іамминхойн Рабба-гІалина дуьхьал тІом беш вара. Цуьнан паччахьан гІап схьаяьккхира цо.
27Йоаба Дауд волчу геланчаш бахийтира хаам эцна: «Аса, Рабба-гІалахь тІом а бина, кхузара хи долу меттиг схьалаьцна.
28Бисина болу эскархой схьа а гулбай, гІалина тІе а волий, иза схьаяккха. Нагахь санна иза аса схьаяккхахь, цунна сан цІе тилла езар ю».
29Дауд, массо а эскархо схьа а гулвина, Рабба-гІала вахара, цо тІамца иза схьа а яьккхира.
30Дауда церан паччахьан коьртара
[8] деших дина, дезачу жовхІарех кхелина долу таж схьаийцира. И таж цхьа гали деших дина дара. И таж Даудан коьрта тІе диллира. Цо дуккха а хІонс араяьккхира цу гІалара.
31Дауда, Рабба-гІалахь мел болу бахархой ара а баьхна, уьш херхашца, аьчка отургашца, дагаршца болх бан дІахІиттийра. Ткъа иштта кибарчигаш а йоттура цара. Цо массо а Іамминхойн гІаланашкахь и тайпа белхаш дІахІиттийра. Цул тІаьхьа Дауд а, цуьнан эскар а Ярушалайме юхадирзира.
13
Амнан а, Тамара а
1Даудан кІентан Абушаламан, Тамара бохуш цІе а йолуш, чІогІа хаза йиша хилла. Ткъа Даудан кхечу зудчун кІантана Амнанна и шен йиша Тамара езаелла.
2Иза дукха чІогІа езарна Амнан могуш воцуш хилла. Ткъа Тамара йоІстаг хилла, цундела Амнан йиш йоьхна лелаш хилла.
3Цуьнан, ЯхІу-Надаб бохуш цІе а йолуш, доттагІа хилла. Иза Даудан вешин ШимІин кІант вара. ЯхІу-Надаб чІогІа хІилла долуш стаг вара.
4Цо Амнане элира: «Хьо де мел дели вочу волуш схьавогІуш ма ву, паччахьан кІант. Соьга схьа ца дуьйцу ахьа, хьайна хІун хилла?»
Амнана цуьнга элира: «Сан вешин Абушаламан йиша Тамара езаелла суна».
5ЯхІу-Надаба цуьнга элира: «Хьайн метта охьавижа, хьо цомгуш волуш санна. Хьайн да хьайга хьажа веача, цуьнга ала: „Сан йиша Тамара яийтахьа со волчу, цуьнга, суна а гуш, юург а яйтина, суна иза яо. Сайна иза дуьхьал а йолуш, цуьнан карара юур яра аса и юург“».
6Амнан, ша цомгуш волуш санна, метта охьавижира. Паччахь ша волчу веача, Амнана цуьнга элира: «Сан йиша Тамара со волчу яийтахьа. Нагахь санна цо суна хьалха цхьайолу мерза хІуманаш яттахь, аса уьш, цуьнан карара схьа а оьцуш, юур яра».
7Дауда Тамара йолчу бахийтира, цуьнга, шен вешин Амнанан цІа а гІой, цунна яа хІума кечъе аьлла.
8Шен ваша Амнан волчу яхара Тамара. Иза цомгуш Іуьллуш гира цунна. Дама схьа а эцна, бод хьакхийра цо. Цунна хьалха мерза хІуманаш а йира.
9Чохь мерза хІуманаш йоттуш йолу зайла схьа а эцна, Амнана хьалха юург охьайиллира Тамарас. Амма Амнана хІума ца йиира. Цо элира: «Со волчуьра массо а аравала». Иза волчуьра массо а аравелира.
10Цул тІаьхьа Амнана Тамарига элира: «Юург со дІавуьжучу цІа чу дІахьо, аса хьан карара юур ю иза». Тамарас юург Амнан дІавуьжучу цІа чу дІаяьхьира.
11Цо юург шена хьалха охьахІоттийча, Амнана, Тамара катоьхна схьа а лаьцна, элира: «Охьайижа соьца, сан йиша».
12Амма Тамарас элира: «ХІан-хІа, сан ваша. Ма тоха сох куьг. Исраилан махкахь и санна долу хІума лелош дац. И сонта хІума ма де.
13Аса хІун дан деза, ахьа со юьхьІаьржачу хІоттийначул тІаьхьа? Хьо а наха сонта стаг санна вуьйцур ву. Паччахьца къамел де, иза дуьхьал хир вац хьуна со хьоьга дІаяла».
14Амма иза Тамарига ладогІа лууш вацара. Шен ницкъ цуьначул сов болу дела, цо иза, хьийза а йина, сийсазъяьккхира.
15Цул тІаьхьа Амнан цуьнца чІогІа гамвелира. Амнанан цабезам цуьнан безамал а чІогІа чІагІбеллера. Амнана элира: «Хьала а гІаттий, дІагІо».
16ТІаккха Тамарас элира: «Ма эккхае со дІа. ХІинца ахьа соьга бохург хьалха ахьа суна динчу вонал а чІогІа ду».
Амма иза цуьнга ладогІа лууш вацара.
17Цо шен гІуллакх деш лелаш волчу ялхочуьнга, схьа а кхайкхина, элира: «Араяккха и зуда со волчуьра, цунна тІаьхьа неІаран гІуй дІаболла».
18Ялхочо, иза ара а яьккхина, цунна тІаьхьа неІ дІакъевлира.
Тамарина тІехь еха бедарш
[9] яра. И тайпа бедарш паччахьан маре дахаза долчу зудабераша лелайора.
19Тамара, шен коьрта тІе чимаш а тесна, шена тІехь йолу еха бедарш этІа а йина, коьрта тІе ши куьг а диллина, тийжаш йогІуш яра.
20Цуьнан вашас Абушалама хаьттира: «Хьоьца хилларг хьан ваша Амнан-м вацара? Ма елха, сан йиша. Иза хьан ваша ву. И хІума хьайна чІогІа тІе ма оза». ХІусам йоьхна йолу Тамара шен вешин Абушаламан цІахь ша Іаш яра.
21Шена и хІума дІахиъча, Дауд чІогІа оьгІазвахара.
22Ткъа Абушалам, я вон, я дика дош аьлла, вист ца хилира Амнане. Цунна иза бІаьрга ван а ца вийзира, цо шен йиша Тамара хьийзийна дела.
Абушалама дІадоькху
23Ши шо дІадаьллачул тІаьхьа, Абушалам Эпрам-юьртана уллохь йолчу БаІал-ХьацІарахь шен уьстагІий лоргуш вара. Цо массо а паччахьан кІентий кхайкхира ша волчу.
24Абушалама, паччахь волчу а вахана, цуьнга элира: «Со волчу уьстагІий ларга нах баьхкина. Хьоьга а, хьан ялхошка а кхайкха веана со».
25Амма паччахьо Абушаламе элира: «Сан кІант, тхо шадерш а догІур дац цига, хьуна новкъарло ца ян». ЧІогІа дехар дира Абушалама шен дега, амма Дауда иза, декъал а вина, дІавахийтира.
26ТІаккха Абушалама элира: «Хьан цига ван карх ца далахь, соьца сан ваша Амнан мукъана а ваийтахьа».
Паччахьо цуьнга хаьттира: «ХІунда вогІуш ву иза хьоьца?»
27Амма Абушалама чІогІа дехар дина дела, паччахьо цуьнца Амнан а, шен массо кІант а вахийтира. ТІаккха Абушалама паччахьна лерина санна долу пхьор кечдира
[10].
28Абушалама шен ялхошна тІедиллира: «Амнан ларвеш хилалаш. ЧагІар меллачул тІаьхьа цуьнан дог сакъералуш хир ду. Аса шайга „ТІетоха цунна“, – аьллачул тІаьхьа, Амнан, вей, дІаваккхалаш. Шу кхера ма кхера. И хІума аса тІедиллина шуна. Майра а, доьналла долуш а хила».
29Абушалама шайна тІедиллинарг кхочушдира ялхоша. Амнан цара вийра, ткъа кхиболу паччахьан кІентий, хьала а гІевттина, шайн бІарзанаш тІе а хевшина, дІабевдира.
30Уьш дІакхачале, Дауде хаам кхечира, Абушалама паччахьан берриге а кІентий байина аьлла.
31Паччахь, хьала а гІаьттина, шена тІера бедарш этІа а йина, лаьтта охьавуьйжира. Цуьнан берриге а ялхоша а шайна тІера бедарш этІийра.
32Амма Даудан вешин ШимІин кІанта ЯхІу-Надаба элира: «Сан элана ма моьттийла шен массо а кІант вийна. Вийнарг Амнан бен вац. Шен йиша Тамара цо хьийзийначу дийнахь дуьйна и бекхам бан гІерташ вара иза.
33Массо паччахьан кІант вийна бохуш, хьайн дагна хало ма елахь. Вийнарг Амнан бен вац хьуна».
34Ткъа Абушалам ведда дІавахнера. ГІалин ков тергалдечу жимачу кІантана гира Хьоронаймерачу некъа тІехула лам тІера охьабуьссуш дукха нах. ТІаккха кІанта, ваха а вахана, паччахье элира: «Суна гира Хьоронаймера некъа тІехула лам тІера охьабогІу дукха нах»
[11].
35ЯхІу-Надаба паччахье элира: «Гой хьуна! Ас ма-аллара, и богІуш берш паччахьан кІентий бу».
36Цуьнан багара и дешнаш довллушехь, паччахьан кІентий, белха а боьлхуш, схьакхечира. Дауд а, цуьнан ялхой а чІогІа боьлхуш бара.
37Ткъа Абушалам, ведда дІа а вахана, Гешурара паччахь волу ІамихІудан кІант Талмай волчохь дІалечкъира. Дауд-паччахь хІора дийнахь шен кІантана воьлхура.
38Абушалам, Гешура ведда дІа а вахана, кхаа шарахь цигахь Іийра.
39Амнан валар бахьана долуш хилла болу сингаттам шена тІерабаьлча, Абушаламна тІаьхьаваьлла лела кхин ца лиира Даудана.
14
Йоабехула Абушалам Ярушалайме юхаверзар
1Царуятан кІантана Йоабана хиира, Дауд-паччахь Абушаламах лаьцна ойланаш еш вуйла.
2Цундела Йоаба ТакхоІ олучу меттиге нах бахийтира, цигара цхьа хьекъале зуда шена тІеялае аьлла. Цу зудчуьнга цо элира: «Хьо чІогІа гІайгІане ю моттийта, хьайна тІе Іаьржа духар а духа, коьртах зайтдаьтта а ма хьакха. Хьо хьайн веллачу стагана йоьлху дикка хан йолуш санна лела.
3Цул тІаьхьа, паччахь волчу а гІой, цуьнга хІара дешнаш дІаала». Йоаба цу зудчо паччахье ала дезаш долу дешнаш дІахьийхира.
4ТакхоІ-гІалара хьекъал долу зуда паччахь волчу чоьхьаелира. Цунна хьалха корта лаьтта кхаччалц охьатаьІира иза. Зудчо элира: «ГІо дехьа суна, паччахь!»
5Паччахьо цуьнга хаьттира: «ХІун сингаттам бу хьоьгахь?»
ТІаккха зудчо элира: «Со йисина Іаш ю, сан майра велла.
6Хьан лай йолчу сан ши кІант вара. Аренгахь волчу хенахь цу шиннан дов даьлла хилла. Цу шинна юккъе машар бан стаг а ца хилла, цхьаммо вукхунна тоха а тоьхна, царах цхьаъ вийна.
7ХІинца сан мел волу гергара стаг хьан ялхо йолчу суна дуьхьалваьлла. Цара соьга боху: „Схьало тхоьга шен ваша вийна волу хьайн кІант. Цо ваша вер бахьана долуш, оха иза вуьйр ву, тІаьхьенах диснарг кхочун дерг а хІаллаквийр ву“. Цара шаьш бохург дахь, сан доьзалан хІу довр ду, сан майрачун хІокху дуьнен чохь цІе а, тІаьхье а юьсур яц».
8ТІаккха паччахьо элира: «ПаргІат хьайн цІа гІо, хьан дуьхьа ас-айса гІайгІа бийр бу цу гІуллакхан».
9Амма ТакхоІарчу зудчо элира: «Сан паччахь волу эла, и бехк суна а, сан доьзална а тІехь бу, ткъа паччахь а, цуьнан пачхьалкх а цу хІуманна бехке дац».
10ТІаккха паччахьо цу зудчуьнга элира: «Хьайна цхьаъ дуьхьалвалахь, со волчу схьавалаве иза. Цо кхин хьуна тІе куьг хьор дац хьуна».
11ТІаккха зудчо элира: «Сан паччахь, хьайн Везачу Делан цІарах дош лохьа суна, чІир лоьхучара, сан кІант вен а вийна, цІий Іанор сов доккхур дац алий».
Дауда элира: «Дийна волчу Везачу Элах дуй боу ас, хьан кІентан коьртара цхьа чо а галбер бац аьлла».
12Зудчо юха а элира: «Хьан лай йолчуьнга кхин цхьа хІума а алийтахьара ахьа хьайга».
Паччахьо элира: «Йистхила».
13Зудчо элира: «Делахь, хьо цу тайпана Делан халкъана дуьхьал хІунда ваьлла? Ахьа аьллачу дешнаша хьо-хьуо бехке во, хІунда аьлча ахьа хьайн араваьккхина лелаш волу кІант цІа ца верзаво.
14Тхо лийр ду, лаьтта Іанийна долу, юха схьагуллур доцу хи санна а хуьлуш. Амма Далла ца лаьа са хІаллакдан, мелхо а, Цо ойланаш йо, наха дІатеттинарг Шена уллора кхин дІа ца таттийта.
15Цундела со хьо волчу и дешнаш хьоьга дІаала еана, хІунда аьлча со наха кхерийна. Аса сайн дагахь элира: „Паччахье йистхила еза со, аса аьлларг дан мега цо.
16Схьахетарехь, паччахьо, ла а доьгІна, Дала суна а, сан кІантана а делла долу доьзалан латта хІаллакдан гІерташ волчун карара шен лай йолу со кІелхьарйоккхур ю“.
17ТІаккха суна дагадеара: „Сан элан дош суна синхьаам беш хуьлийла, хІунда аьлча сан паччахь волу эла Делан малик санна ву. Цо дикачунна а, вочунна а юкъахь башхо ян тарло. Ткъа хьан Веза Дела массо а хенахь хьоьца хуьлийла“, – аьлла».
18Паччахьо цу зудчуьнга элира: «Аса хІинца хьайга динчу хаттарна соьга, хІумма а къайла а ца доккхуш, ма-дарра дуьйцуш, жоп лолахь».
Зудчо элира: «Де хьайн хаттар, сан паччахь волу эла».
19Паччахьо элира: «Йоаб бахьана долуш-м ца до ахьа соьга и къамел?»
Зудчо, жоп луш, элира: «Дийна волчу хьох чІагІо йо ас, ахьа бохучунна я аьтту, я аьрру агІор таІа йиш яц. Хьан лай волчу Йоаба тІедиллира суна, аса хьоьга мел аьлларг паччахье дІаала аьлла.
20Хьан лай волчу Йоабан Іалашо и хІума вукху агІор гайтархьама яра, амма сан олахо хьекъалалла долуш ву, Делан малик хьекъалалла долуш ма-хиллара, кху лаьттахь долу массо а хІума хаархьама».
21ТІаккха паччахьо Йоабе элира: «ХІинца ахь бохург дийр ду ас. Ваха а гІой, жима стаг Абушалам цІа верзаве».
22Йоаба паччахьна хьалха корта лаьтта кхаччалц охьатаІийра. Паччахь декъал а веш, цо элира: «ХІинца хьан лай волчунна хаьа, хьо суна реза вуйла, хІунда аьлча ахь хьайн лай волчо бохучуьнга ладуьйгІи».
23Цигара хьала а гІаьттина, Гешура а вахана, Абушалам Ярушалайме схьавалийра цо.
24Паччахьо элира: «Шен цІа вола ала цуьнга. Амма сан юьхь цунна гур яц». Абушалам цІа веара, амма шен дена тІекхача йиш йолуш вацара иза.
Абушалам шен деца бертавоьду
25Берриг а Исраилан махкахь вацара Абушаламал хаза а, цул наха дика цІе йоккхуш а стаг. Кога буьххьера дуьйна коьрта тІе кхаччалц цхьа а айпе хІума дацара цунна тІехь.
26Цо хІора шарахь цкъа шен корта дІабошура, хІунда аьлча цунна хала хуьлура шен коьртара месаш лелаян. Корта дІабаьшначул тІаьхьа месаш оьзча, уьш ши бІе шекхал
[12] гергга хуьлура, паччахьан шекхалан барамехь.
27Цуьнан кхо кІант а, Тамара бохуш цІе а йолуш, цхьа йоІ а яра. Тамара чІогІа хаза зуда яра.
28Шен дена дуьхьал ца воьдуш, Абушалама Ярушалаймехь ши шо даьккхира.
29Абушалама Йоабана тІе стаг вахийтира, иза шен дена тІе хабар эцна вахийта. Амма вукхунна ца лиира Абушаламна тІе ван. Цо шолгІа а стаг вахийтира, Йоабана тІе, амма важа юха а тІе ца веара.
30ТІаккха Абушалама шен ялхошка элира: «Шуна ма-хаьа, сан кхена уллохь Іуьллуш Йоабан кха дуйла. Цигахь тІеболуш цуьнан мукх бу. Даха а гІой, цунах цІе таса». Ялхоша мекхах цІе тесира.
31ТІаккха Йоаба, Абушалам волчу а веана, цуьнга хаьттира: «Хьан ялхоша сан кха тІехь цІе хІунда тесна?»
32Абушалама, цунна жоп луш, элира: «Аса хьоьга кхайкха бахийтира, паччахье хаттар дайта: „Гешурара со схьа хІунда валийна? Суна цигахь Іийнехь атта хир дара“. Паччахьан юьхь ган лаьа суна. Нагахь санна со бехке велахь, со, вей, дІаваккхийта цуьнга».
33Йоаба, паччахь волчу а вахана, шен Абушаламца хилла долу къамел цуьнга дІадийцира. ТІаккха Дауда Абушалам шена тІе кхайкхира. Иза, паччахь волчу а веана, цунна лаьтта кхаччалц, корта тухуш, охьатаьІира. Паччахьо цунна барт баьккхира.
15
Абушаламна Даудера паччахьалла схьадаккха дагадогІу
1Цул тІаьхьа Абушалама шена гІудалкхаш а, говраш а, шена хьалха сиха лелаш волу шовзткъе итт стаг а нисвира.
2Иза, Іуьйранна хьалххе хьала а гІоттий, гІалина чувогІучохь лаьтташ долчу кевнна уллохь дІахІуттура. Шена уллохула паччахьна тІе цхьа гІуллакх эцна воьдуш волу стаг гича, иза тІе а кхойкхий, Абушалама хоттура: «Хьо муьлхачу гІалара ву?» Нагахь санна стага «Исраилан халкъана юкъарчу ишттачу тайпанара хьан лай ву» аьлча,
3цо олура: «Ахьа деана гІуллакх дика а, нийса а ду, амма паччахьан цІарах хьоьга ладогІа стаг вац».
4Цо кхин а тІетухура: «Со мехкан кхелахо харжахьара, хІора стагана гІо дан аьтто хир бара сан. Цхьа гІуллакх дахьаш сайна тІевеъначу муьлххачу а стеган гІуллакх нийса къастор дара аса».
5Нагахь санна шена корта тоха цхьаъ тІевеача, куьйгаш хьалха дІа а дохуьйтий, цо иза мара вуллура, цунна барт а боккхура.
6Иза паччахь волчу веанчу массо а исраилхочунна, цу тайпана тІекара а волий, дуьхьалволура. Абушалама дуккха а болчу нехан дегнаш шена тІедерзийра.
7Диъ
[13] шо даьлча, Абушалама паччахье элира: «Со Хьевроне вахийтахьара ахьа. Везачу Элана дина долу нигат кхочушдан воллура со.
8Арам-махкахь йолчу Гешурахь со Іаш волчу хенахь аса нигат дира: „Нагахь санна со Везачу Эло Ярушалайме юхаверзавахь, аса Цунна Хьевронехь
[14] Іамал йийр ю“», – аьлла.
9Паччахьо цуьнга элира: «Маьрша гІойла хьо». Абушалам, хьала а гІаьттина, Хьевроне дІавахара.
10Исраилан халкъан массо а тайпанашка цо шен хьадалчаш дІасабахийтира. Цо царна тІедиллинера: «Нагахь санна шайна цхьанхьа коьман маІа локхуш хазахь, аша ала деза: „Абушалам Хьевронехь паччахь хилла дІахІоьттина!“»
11Абушаламца ши бІе стаг вахара Ярушалаймера. Цо цаьрга, шеца дуьйла аьлла, кхайкхинера, ткъа цу нахана, шеко йоцуш, кечдинчу гІуллакхех хІумма а ца хаьара.
12СагІа доккхучу хенахь Абушалама шена тІе гилохо волу Ахьи-Тупал Гило-гІалара кхайкхира, Даудан хьехамча волу. Абушалама къайлаха беш болу барт чІагІлуш бара, цунна гонах дукха нах схьагуллуш бара.
Дауд а, цуьнца хилларш а Ярушалаймера бевдда дІабахар
13Дауд волчу веанчу хаамчас цуьнга элира: «Исраилхойн дегнаш Абушаламна тІедирзина».
14Шеца Ярушалаймехь волчу шен массо а ялхочуьнга Дауда элира: «ХьалагІовтта, девдда дІагІур ду вай. Вай иза ца дахь, Абушаламах кІелхьардовлалур дац вай. Сихлой, девдда дІадахийталаш вай. Иза схьа а кхаьчна, цо вай схьалацахь, вайна дукха зенаш хир ду, цо гІала а хІаллакйийр ю, адамаш а дойур ду».
15Паччахьан ялхоша элира: «Оха ахьа мел бохург дийр ду, тхо хьан леш ду».
16Паччахь, ара а ваьлла, шен цІахь мел волчу стагаца гІаш дІавахара. Цо шен цІахь итт гІарбаш-зуда йитира, цаьрга шен цІа Іалашдайтархьама.
17Паччахь а, цуьнан халкъ а, гІаш ара а даьлла, тІаьхьарчу цІенна уллохь сецира.
18Даудан мел болу ялхой, цунна уллохула тІех а буьйлуш, дІаоьхуш бара. Массо а кератхой а, палетхой а
[15], цуьнца Гати-гІалара схьавеана волу ялх бІе гатихо а, паччахьал хьалха а ваьлла, дІавоьдуш вара.
19ТІаккха гатихо волчу Ите паччахьо элира: «Хьо хІунда вогІуш ву тхоьца? Юха а верзий, цу керлачу паччахьца саца. Хьо тІевеана стаг ву, хьайн махкара араваьлла волу.
20Селхана схьавеана волу хьо, аса тахана тхайца, дІа а вигна, хьийзор ву моьтту хьуна? Суна со кхана мичахь хир ву ца хаьа, цундела, хьайн вежарий схьа а эций, дІагІо. Веза Эла хьоьца баккъалла тешаме хуьлда
[16]».
21ТІаккха Итас Дауде элира: «Дийна волчу Везачу Элах а, сан эла волчу паччахьах а дуй боу аса, сан эла волу паччахь я дуьнен чохь, я эхартахь хилахь, иза воллучохь хир ву-кх цуьнан лай верг а».
22ТІаккха Дауда Итига элира: «Схьавало соьца». Гатихо Ита а, шен берриг нахаца а, берашца а Даудана тІаьхьахІоьттира.
23Дерриг а латта мохь тоьхна доьлхуш дара. Дерриг а халкъ а, паччахь а Кхидрун олучу хин Іоврел дехьаделира. Уьш яьсса аре йолчу агІор дІабахара.
24ЦІадукъа а, цуьнца хилла болу левихой а Делан деза тІорказ схьадахьаш богІуш бара. ТІорказ охьахІоттийча, Абу-ЯтІари, берда тІе а ваьлла, цигахь лаьтташ вара, нах гІалара арабовллалц.
25Паччахьо ЦІадукъига элира: «Делан тІорказ гІала юха дІахьо. Нагахь санна Веза Эла суна реза велахь, Цо со цига юха а верзийтина, суна Шен тІорказ а, и лаьтта меттиг а кхин а гойтур ю.
26Нагахь санна Иза суна реза воцуш хилахь, Шена луъург дойла Цо суна».
27Цул тІаьхьа динан да волчу ЦІадукъига паччахьо элира: «Хьо Делера дерг гуш верг ма ву!
[17] Маьрша гІала юхаверза. Хьан кІант АхьимаІац а, Абу-ЯтІарин кІант ЯхІунатан а шуьца ву.
28Ткъа со кхузахь хин дехьарачу яьссачу аренгахь соцур ву, шуьгара сайна хаам хиллалц».
29ЦІадукъассий, Абу-ЯтІариссий Делан тІорказ Ярушалайме юхадерзийра. И шиъ цигахь сецира.
30Велха а воьлхуш, Дауд зайт-диттан лам тІе хьалаволуш вара. Цуьнан коьрта тІе тиллина хІума яра, ткъа когаш берзина бара. Цуьнца хилларш а, шайн коьрта хІума а тиллина, боьлхуш дІаоьхуш бара.
31Дауде хабар кхечира: «Ахьи-Тупал а ву Абушаламца къайлаха барт бинчаьрца». ТІаккха Дауда элира: «Веза Эла! Ахьи-Тупала царна бина болу хьехам сонталле берзабелахь!»
32Дауд Далла Іибадат дечу метте, лома буьххье, хьалаваьлча, цунна гира шена дуьхьалвогІу Іаьркхихо волу шен доттагІа Хьушай. Цунна тІера бедарш этІийна яра, коьрта тІе тесна чан а яра.
33Дауда цуьнга элира: «Хьо соьца вагІахь, суна хьо новкъахир ву.
34Амма хьо Ярушалайме юхаверзахь, хьоьга Ахьи-Тупала царна беш болу хьехам бохалур бу. Абушаламе ала: „Паччахь, со – хьан лай ву. Хьалха со хьан ден лай вара, ткъа хІинца чул тІаьхьа хьан лай хир ву“.
35Хьоьца цхьаьна динан дай болу ЦІадукъа а, Абу-ЯтІари а хир ву. Хьайна паччахьан цІа чохь мел хезнарг цаьрга дІадийца.
36ЦІадукъин кІант АхьимаІац а, Абу-ЯтІарин кІант ЯхІунатан а цигахь хир ву. Хьайна хезнарг дахьаш уьш со волчу бахкийта».
37Даудан къастийна хьехамча волу Хьушай Ярушалайме юхавирзира, Абушалам а цигга чувогІуш вара.
16
Цубина Дауд дуьхьалкхета
1Дауд ломан буьххьера жимма охьаваьлча, цунна дуьхьалкхийтира Мапи-Бошатан ялхо волу Цуба. Цо ялош яра мохь тІебиллина йолу ши вир. Царна тІе диллина ши бІе бепиг а, цхьа бІе курс кишмаш а, цхьа бІе стом а, чагІар чохь долу пІаьлдиг а бара.
2Паччахьо Цубига хаттар дира: «Стенна оьшу хьуна и мохь?»
Цубас жоп делира: «Варраш паччахьан цІенна оьшур ю аьлла ялийна, царна тІехь дІасавахархьама. Бепиггий, стоьмашший тІемалошна даа деана. Ткъа чагІар яьссачу аренгахь болчу гІора дІадаьллачарна мала деана».
3Паччахьо элира: «Хьан элан кІентан кІант мичахь ву?»
Цубас Даудана жоп делира: «Иза Ярушалаймехь сецна. Цо боху: „ХІинца исраилхоша суна сан ден паччахьалла схьалур ду“».
4ТІаккха Дауда Цубига элира: «Мапи-Бошатан мел хилла долу хІума аса хьуна дІало».
Цубас элира: «Аса хьуна хьалха корта охьатаІабо, ва сан эла волу паччахь, хьо суна реза хуьлийла!»
ШамаІис Даудана неІалт олу
5Дауд Бахьруме дІакхаьчча, цигара Шаулан цІийнах волу цхьа стаг аравелира. Цуьнан цІе ШамаІи яра. Иза Герин кІант вара. ШамаІи, неІалташ а кхайкхош,
6Даудана а, цуьнан ялхошна а тІулгаш кхуьссуш вогІуш вара. Делахь а, массо а эскархой а, майра нах а паччахьна аьтту а, аьрру а агІор дІахІиттина бара.
7НеІалташ а кхайкхош, ШамаІис бохура: «ДІавала, дІагІо, сий доцуш волу нах бойург! Зуламхо!
8Везачу Эло бекхам бо хьуна, ахьа Шаулан тІаьхьенан цІий Іанор бахьана долуш а, цул тІаьхьа хьо цуьнан метта охьахаар бахьана долуш а. Везачу Эло паччахьалла дІаделла хьан кІант волчу Абушаламан кара. Ткъа хІинца хьо баланехь ву, хьо цІий Іанош верг хилар бахьана долуш».
9Царуятан кІанта Абушайс паччахье элира: «Оцу деллачу жІаьло сардамаш хІунда духку сан эла волчу паччахьна? Аса, ваха а вахана, цуьнан корта схьабоккхур бу».
10Амма паччахьо элира: «ХІун дийр ду аса шуна, Царуятан кІентий? Вита иза. Везачу Эло цуьнга со сийсазваккха аьлла хилча, цуьнга: „Ахьа иза хІунда леладо?“ – ала мила ву?»
11Дауда Абушайга а, шен массо а ялхошка а элира: «Сох схьаваьлла волу сан кІант а со вен араваьлла хилча, хІокху бен-яманхочун хІун бехк бу? Іадвита иза, дохкийта цуьнга сардамаш, хІунда аьлча Везачу Эло цуьнга иштта аьлла.
12Тахана сан бала
[18] Везачу Элана дІагича, таханлерчу сардамийн метта Цо суна декъалдар юхадала а мега».
13Дауд а, цуьнца хилларш а шайн новкъахула дІабоьлхуш бара, ткъа ШамаІи Даудана тІаьхьаваьллачуьра дІа ца волура. Ламанан басехула схьавогІуш вара иза, Дауд волчу агІор тІулгаш а, чан а кхуьйсуш.
14Шаьш кхача безачу метте схьа а кхаьчча, паччахьо а, цуьнца хиллачара а, чІогІа кІадбелла хиларна, цигахь садаьІира.
Ахьи-Тупала Даудах лаьцна хьехар до
15Ткъа Абушалам, шеца дерриг а Исраилан халкъ а долуш, Ярушалайме схьавеара. Цуьнца цхьаьна Ахьи-Тупал а вара.
16Даудан доттагІа волчу Іаьркхихочо Хьушайс, Абушалам волчу а веана, цуьнга элира: «Дукха вехийла паччахь!»
17ТІаккха Абушалама цуьнга хаьттира: «Иштта тешаме ву-кх хьо хьайн доттагІчунна? Цуьнца дІа хІунда ца вахара хьо?»
18«ХІан-хІа, – элира Хьушайс Абушаламе – Со Везачу Эло а, хІокху халкъо а, массо а исраилхоша а хаьржинчуьнца хир ву. Со цуьнца соцур ву.
19Цу тІе, хьанна гІуллакх деш хир ву со? Цуьнан кІантана хир вац? Со хьан ден гІуллакххо ма-хиллара, иштта хьуна а гІуллакххо хир ву».
20Абушалама Ахьи-Тупале элира: «Хьехам бехьа, вай хІун дан деза?»
21Ахьи-Тупала Абушаламе элира: «Хьан дас кхузахь шен цІа Іалашдан битинчу цуьнан гІарбаш-зударшца дІавижа. ТІаккха массо а исраилхошна дІахезар ду, хьо хьайн дена бІаьргахь доллу дитт санна хета аьлла. Хьуна тІаьхьа бевлларш хьоьца кхин а чІогІа тешаме болуш дІахІуьттур бу».
22Шерачу тхов тІехь Абушаламна четар хІоттийра. Ткъа иза массо а Исраилан халкъана хьалха, четар чу а вахана, шен ден гІарбаш-зударех кхийтира.
23Цу хенахь Ахьи-Тупала беш болу хьехамаш Делера болу хьехамаш санна лорура. Уьш Дауда а, Абушалама а чІогІа ладогІа дезаш болу хьехамаш бара.
17
1Ахьи-Тупала Абушаламе элира: «Шийтта эзар стаг схьа а хаьржина, хьала а гІаьттина, со кху буьйсанна Даудана тІаьхьавер ву.
2Иза гІел а велла, цуьнан гІора дІадаьллачул тІаьхьа, со цунна тІелетар ву. Аса иза кхерор ву, ткъа цуьнца берш бевдда дІагІур бу. Аса паччахь бен вуьйр вац.
3Аса массо а адам хьуна тІедерзор ду. Ахьа лоьхуш долу и цхьа са делла дІадалар бахьана долуш, дерриг а халкъ шайна юкъахь машар а болуш Іийр ду
[19]».
4Абушаламна а, Исраилан массо а къаношна а и дешнаш чІогІа дезаделира.
Хьушайс дина долу хьехар
5Абушалама элира: «Іаьркхихо волчу Хьушайга схьакхайкха. Цо хІун олу хьовсур ду вай».
6Хьушай Абушалам волчу веара. Абушалама цуьнга элира: «Ахьи-Тупала дина долу хьехар иштта ду. Цо аьлларг дан дезий вай? Нагахь санна хьо реза вацахь, хьайна хетарг ала».
7Хьушайс Абушаламе элира: «Ахьи-Тупала хІинца дина долу хьехар дика дац.
8Хьуна хьайн да а вевза, цуьнан нах а бевза. Уьш майра а бу, шен кІорнех яьккхина йолу нана-ча санна, дера а бу. Хьан да майра стаг ву. Иза шеца болчу нахаца буьйса йоккхуш Іийр вац.
9Иза хІинца, цхьана хьеха чохь я кхечу меттехь къайлаваьлла Іаш хир ву. Нагахь санна хьан да хьоьца болчарна хьалха тІелатахь, и хІума хезна болчу нахана дагадогІур ду: „Абушаламна тІаьхьахІиттинарш эшийна!“ – аьлла.
10ТІаккха, лом санна, майра берш а дог эшна дІахІуьттур бу, хІунда аьлча дерриг а Исраилан халкъана хууш ду, хьан да чІогІа майра тІемало вуйла а, цуьнца берш доьналла долуш буйла а.
11Цундела аса хьехар до хьуна: дерриг а Исраилан халкъ Дан-гІалара дуьйна Беар-ШабаІе кхаччалц хьо волчу схьагулдалийта. Адам, хІордан йистера гІум санна, дукха хир ду. ТІаккха ахьа, хьо хьалха а ваьлла, уьш тІамтІе бига беза.
12Цул тІаьхьа вай Даудана тІелетар ду, иза миччахь велахь а. Вай цунна тІелетар ду, Іуьйранлера тхи лаьтта тІе ма-дожжара. Я иза а, я цуьнца волу цхьа а стаг а вуьсур вац дийна.
13Нагахь санна иза цхьана гІала дІаводахь, массо а исраилхоша и гІала йолчу метте машшаш схьадахьар ду. Вай оцу гІалин пенаш тогІи чу такхор ду, тІаккха цу гІалех цхьа а тІулг буьсур бац».
14Абушалама а, массо а исраилхоша а элира: «Іаьркхихо волчу Хьушайн хьехам диках бу Ахьи-Тупалан хьехамал». Цара иштта элира, хІунда аьлча Везачу Эло сацам бинера Ахьи-Тупалан дика хьехар дохо, Абушаламна тІе бохам баийтархьама.
Хьушайс динчу хьехаро Даудан цІа кІелхьардоккху
15Динан дай болчу ЦІадукъе а, Абу-ЯтІарига а Хьушайс элира: «Иштта хьехар дира Ахьи-Тупала Абушаламна а, Исраилан къаношна а, ткъа аса царна кхин тайпа хьехар дира.
16Ткъа хІинца, Дауд волчу нах а бахийтий, цуьнга алийта: „Тховса яьссачу аренгахь йолчу хил дехьа волийла йолчохь а ца Іаш, цу хил дехьа а валий, цигара дІавала, хІунда аьлча паччахь а, цуьнца болу нах а тховса хІаллакбаран кхерам бу“».
17Динан ден кІентий ЯхІуната а, АхьимаІац а Іейн-РегІал цІе йолчу хьоста йистехь лаьтташ вара. ГІалина чуволийла дацара цу шиннан, иза царна кхераме хиларна, цундела зуда-ялхочо, яха а яхана, цаьрга и шадерг а дІадийцира, ткъа цу шиммо Дауде хаам бира.
18Амма и шиъ гина волчу, цхьана кхиъна вогІучу кІанта Абушаламе хаам бира. Цигара сихха дІа а вахана, и шиъ Бахьрумехь вехаш волу цхьа стаг волчу веара. Цу стеган кертахь яьккхина гІу яра. И шиъ цу чу воьссира.
19Цу кертарчу зудчо, шаршу схьа а эцна, и цу гІуна тІе тесира, ткъа шаршуна тІе ялтин буьртигаш тийсира, цхьа а шек ца валийта.
20Абушаламан тІемалоша, цу зудчун цІа а баьхкина, цуьнга хаьттира: «Мичахь ву ЯхІунатий, АхьимаІацций?»
Зудчо цаьрга элира: «Уьш, хил дехьа а бевлла, дІабахара».
Лехначул тІаьхьа, уьш шайна кара ца бича, ялхой Ярушалайме дІабахара.
21Уьш дІабаханчул тІаьхьа ЯхІунатий, АхьимаІацций, гІуна чуьра ара а ваьлла, Дауде хаам бан вахара. Цара Дауде элира: «Сихха хил дехьа а довлий, дІагІо. Ахьи-Тупала хьуна дуьхьал иштта хьехар дина».
22Дауд а, цуьнца хилла болу нах а Йордан-хил дехьабевлира. Сахуьллучу хенахь хил дехьа валаза цхьа а стаг ца висира.
23Ахьи-Тупална хиира, ша дина долу хьехар кхочуш ца динийла. Шен вирана тІе нуьйр а тиллина, иза ша Іийначу гІала дІавахара. Шен тІаьхьенна весет а дитина, Ахьи-Тупал ирхъоллавелира, цул тІаьхьа иза шен ден коша чу дІавоьллира.
Дауд Махьанаймехь хилар
24Дауд Махьанайме схьавеара, ткъа Абушалам, массо а исраилхо шеца цхьаьна а волуш, Йордан-хил дехьавелира.
25Абушалама шен эскаран коьрте Йоабан метта Іамасаъ дІахІоттийнера. Іамасаъ Исраилара
[20] ИтІар цІе йолчу цхьана стеган кІант вара. ИтІаран нана АбигІал яра. Иза Нахьашан йоІ а, Царуятан йиша а яра. Ткъа Царуят Йоабан нана яра.
26Абушалама, шеца дерриг а Исраилан халкъ цхьаьна а долуш, галІадхойн лаьтта тІехь шен меттамотт дІахІоттийра.
27Дауд Махьанайме схьакхаьчча, Іамминхойн Рабба-гІалара волчу вахархочун Нахьашан кІанта Шобас а, Ладебарара вахархочун Іамиалан кІанта Макира а, РогІлаймарчу галІадхочо Барзалайс а
28цхьаболу мотт-гІайба а беара, цхьадолу боганаш а деара, иштта кхийра пхьегІаш а еара. Цара иштта кІа а, мукх а, дама а, кхерзинчу ялтин буьртигаш а, кхоьш а, хьозийн кхоьш а,
29моз а, даьтта а, уьстагІий а, аттера яьккхинчу шуьрех йина йолу кІалд а еара Даудана а, цуьнца хиллачарна а яа. Цара бохура: «Адам яьссачу аренгахь гІел а делла, мац а делла, хьаг а делла».
18
Абушалам эшор а, вер а
1Дауд шен эскаре хьожуш чекхвелира. Цо шен эскарна тІехь цхьа бІе а, цхьа эзар а стаг карахь волуш хьаькамаш дІахІиттийра.
2Шен эскар Дауда кхаа декъе дийкъира. Цхьа тоба, Йоаб коьртехь а волуш, дІахьажийра цо. ШолгІа тоба – Йоабан ваша волчу Царуятан кІант Абушай коьртехь волуш. Ткъа кхоалгІа тоба гатихо волчу Итица дІаяхийтира. Паччахьо гулбеллачаьрга элира: «Со а вогІур ву шуьца».
3Амма наха цуьнга элира: «Хьо тхоьца ма вола. Тхо дІадовдуш хилахь а, цхьаммо а тидам бийр бац тхан. Тхох нийсса ах хІаллакьхилахь а, иштта тидаме оьцур дац. Ткъа хьо цхьаъ – итт эзар стеган метта ву. Цундела, хьо гІалахь а сецна, цигара тхо долчу ахьа гІо даийтича гІолехь ду».
4Паччахьо цаьрга элира: «Аша боххург дийр ду аса». Иза ков долчохь дІахІоьттира. Адам гІалара бІе а, эзар а стаг юкъахь йолчу тобанашца арадолуш дара.
5Паччахьо Йоабигий, Абушайгий, Итигий омра дира: «Жима стаг волу Абушалам кхоаве суна!» – аьлла. Массарна а дІахезира паччахьо Абушаламах лаьцна шен эскаран хьаькамашка аьлларг.
6Даудан эскар аренгахь Исраилан эскарна дуьхьалделира. Уьш Эпрайман хьуьнхахь вовшахлетира.
7Даудан эскаро исраилхой эшийра. Боккха толам баьккхира цара цу дийнахь: ткъа эзар стаг вара вийна Іуьллуш.
8Гонах, массо а меттехула, дІабаьржира тІом. Адам хьун бахьана долуш дукха хІаллакьхилира, тур бахьана долчул.
9Шена дагахь а доцуш, Абушалам Даудан тІемалошна дуьхьалкхийтира. Иза шен вирбІарзанна тІехь дІавоьдуш вара. ВирбІарза доккхачу ножан диттан генашна кІелхула дІайоьдучу хенахь, Абушаламан месаш гаьннех дІатасаелира. Иза лаьттаний, стигалний юккъехь кхозуш висира, ткъа цуьнгахь хилла йолу вирбІарза едда дІаяхара.
10И сурт гина волчу цхьана тІемалочо Йоабе хаам бира: «Абушалам ножан дитта тІехь кхозуш ву» – аьлла.
11Йоаба шега и хаам бина волчу стаге элира: «Хьайна иза гина хилча, иза, тоьхна, лаьтта охьа хІунда ца виллира ахьа? Аса итт шекхал детий, доьхкий лур ма дара хьуна».
12Цо Йоабе жоп делира: «Сайна кара цхьа эзар шекхал дети схьаделча а, аса паччахьан кІантана тІе куьг хьур дацара, хІунда аьлча тхуна массарна а хезира хьоьгий, Абушайгий, Итигий паччахьо аьлларг: „Жима стаг Абушалам кхоаве суна!“
13Нагахь санна аса, ахьа бохург а дина, Абушалам вийна хиллехь, иза паччахьна ца хууш дуьсур дацара. ТІаккха хьо, суна генна а ваьлла, дІахІуттур вара».
14Йоаба элира: «Сан йиш яц хьоьца хан яйа!» Кхо жима гоьмукъ схьа а эцна, цо уьш ножан дитта тІехь валаза кхозуш волчу Абушаламан дагах чекхдехира.
15Йоабан герз лелош волчу итт къона тІемалочо Абушаламна го бира. Цара иза вийна дІаваьккхира.
16Йоаба коьман маІа лекхира. Цуьнан эскар исраилхошна тІаьхьадаьллачуьра юхадирзира. Уьш Йоаба кхоийра.
17Цара Абушаламан дакъа, дитт тІера схьа а даьккхина, хьуьнхарчу доккхачу ор чу а кхоьссина, тІе тІулгаш кхиссира. Цу хенахь массо а исраилхо ведда, шен-шен цІа чу а вахана, дІасаваьллера.
18Ша дийна волчу хенахь паччахьан тогІи чохь Абушалама ша-шена хІоллам хІоттийнера. ХІеттахь цо аьлла хилла: «ЦІе йиц ца яйта цхьа а кІант вац сан». Цу хІолламна цо шен цІе тиллина хилла. Тахана а, «Абушаламан хІоллам» аьлла, цІе йоккху цуьнан.
Даудана, Абушалам кхелхина аьлла, дІахеза
19ЦІадукъин кІанта АхьимаІаца Йоабе элира: «Аса ведда хаам бийр бу паччахье, Везачу Эло, Шен кхел а йина, иза мостагІех кІелхьарваьккхина аьлла».
20Амма Йоаба цуьнга элира: «Тахана Даудана дика кхаъ бахьаш веанарг хир вац хьо. Муьлххачу а кхечу дийнахь гІур ву хьо цига, тахана а ца воьдуш, хІунда аьлча велларг цуьнан кІант ву».
21Цул тІаьхьа Йоаба цхьана хушахочуьнга элира: «Ваха а гІой, паччахье хьайна гинарг ма-дарра дІадийца». И хушахо, Йоабана хьалха корта охьа а таІийна, сихха Дауд волчу вахара.
22Амма ЦІадукъин кІанта АхьимаІаца, ша аьллачунна тІера ца волуш, юха а Йоабе элира: «ХІуъа а хилахь, со а воьду хушахочуьнца».
Йоаба цуьнга элира: «ХІунда воьду хьо цуьнца, сан кІант? Ахьа дІабахьа кечбинарг дика кхаъ ма бац».
23АхьимаІаца элира: «Иза иштта делахь а, со воьду цига».
ТІаккха Йоаба элира: «Вада, гІо». АхьимаІац Йордан-тогІи чохь болчу новкъахула ведда дІавахара. Иза хушахочул хьалха дІакхечира цига.
24Дауд шина кевнна юккъехь Іаш вара. Кевнан тхов тІе ваьллачу гІаролхочун ша цхьаъ волуш ведда вогІучу стагах бІаьрг кхийтира.
25Цо, мохь а тоьхна, паччахье хаам бира. Дауда элира: «Нагахь санна и стаг ша цхьаъ вогІуш велахь, иза хаамча ву». Ткъа важа улло кхаьчна вогІуш вара.
26ГІаролхочунна кхин а цхьа стаг гира, ведда вогІуш. Цо ков лардархочуьнга мохь туьйхира: «Кхин а цхьа стаг ву ведда вогІуш».
Паччахьо элира: «Иза а хаамча ву».
27ГІаролхочо элира: «Суна хьалха вогІуш волчун болар го. Иза ЦІадукъин кІентан АхьимаІацан боларх тера ду».
ТІаккха паччахьо элира: «И стаг дика стаг ву. Иза дика кхаъ бахьаш вогІуш ву».
28АхьимаІаца, мохь а тоьхна, паччахье элира: «Машар!» Цо, лаьтта кхаччалц паччахьна хьалха шен корта охьа а таІийна, элира: «Декъала ву хьан Веза Дела. Цо сан эла волчу паччахьна дуьхьал куьг даьхьна болу мостагІий хІаллакбина».
29Паччахьо хаьттира: «Дийна вуй къона Абушалам?»
АхьимаІаца элира: «Йоаба со кхуза воуьйтучу хенахь цигахь хилла болу нах чІогІа боьхна хьийзаш гира суна. Амма цигахь хилларг суна ца хаьа».
30Паччахьо элира: «Юьстах а валий, кхузахь саца». Иза, дехьа а ваьлла, сецира.
31Эццахь веана хушахо а схьакхечира. Цо элира: «Дика хаам бу сан эла волчу паччахье! Тахана Везачу Эло хьуна дуьхьалбевлла болу мостагІий эшийна».
32Паччахьо хушахочуьнга хаьттира: «Могуш-паргІат вуй къона Абушалам?»
Хушахочо элира: «Сан эла волчу паччахьан мостагІашна а, цунна дуьхьал мел ваьллачунна а хуьлийла Абушаламна хилларг!»
33Паччахь воьхна хьаьвзира. Кевнна тІехула дина долчу цІа чу а вахана, вилхира иза. Цу тІе хьалаваьллачу хенахь цо бохура: «Сан кІант Абушалам! Сан кІант, сан кІант Абушалам! Хьан метта со велла велара, сан кІант Абушалам!»
19
Йоаба Даудах бехк боккху
1Йоабе хабар кхечира: «Паччахь Абушалам бахьана долуш, воьлхуш, гІайгІане ву», – аьлла.
2Цундела толам баьккхина долу де дерриг а эскарна гІайгІане де хилла дІахІоьттира, хІунда аьлча массарна а хиира паччахь шен кІант бахьана долуш гІайгІане вуйла.
3Шаьш гІали чу богІучу хенахь, тІемалой тебна богІуш бара, тІам тІера, юьхьІаьржачу а хІиттина, бевдда богІуш санна.
4Ткъа паччахь, шен юьхь тІе ши куьг а диллина, мохь бетташ тийжаш вара: «Сан кІант Абушалам! Ва-а, сан кІант Абушалам!» – бохуш.
5Паччахь волчу цІа а веана, Йоаба цуьнга элира: «Тахана бойучуьра хьо а, хьан кІентий а, зудабераш а, хьан зударий а, гІарбаш-зударий а кІелхьарбаьхна волчу хьан массо а тІемалочунна а эхь хетийти ахьа.
6Хьо цавезарш беза хьуна, ткъа хьо везачаьрца цабезам кхоллало хьан. Цундела тахана массарна а гайти ахьа, хьан тІеман хьаькамаш а, церан тІемалой а хьайна хІумма а ца хетийла. Тахана суна хиъна, тхо массо а хІаллак а хилла, Абушалам дийна висина хиллехь, хьо цу балхана реза хирг хилар.
7Ара а валий, вистхила хьайн тІемалошка. Церан дог эца! Аса Везачу Элах чІагІо йо хьуна, хьо царна дуьхьал ца хІоттахь, хІара буьйса дІаялале, хьуна уллохь цхьа стаг вуьсур ма вац аьлла. Иза хьо бер долчу дийнахь дуьйна хьуна гиначарел уггаре а боккха бохам хир ма бу хьуна».
8Паччахь, хьала а гІаьттина, кевнна хьалха охьахиира. Эскаре и хаам дІакхаьчначул тІаьхьа, дерриг а эскар шайн паччахь волчу схьагулделира.
Дауд Ярушалайме юхаверзар
Ткъа исраилхой шайн-шайн цІа дІабевддера.
9Массо а Исраилан тайпанашкахь халкъ вовшашца къийсалуш дара. Цара бохура: «Паччахьо вайн мостагІий болчу пІелаштамхойх кІелхьардаьхна вай, ткъа хІинца иза Абушаламах ведда, шен пачхьалкхера араваьлла.
10Амма вай паччахь ван къобалвина волу Абушалам тІамехь вийна. Ткъа хІинца аша, паччахь юха ца верзош, хан хІунда йолуьйту?»
11Дауда динан дай болчу ЦІадукъиний, Абу-ЯтІариний тІе стаг вахийтира хабар эцна: «ЯхІудан къаношка дІаала: „Паччахь юха валавеш болчарна юккъехь тІаьххьара хила хІунда лаьа шуна, массо а исраилхойн лаам паччахь вехаш волчу цІен тІе дІакхаьчна хилча?
12Шу сан вежарий ду, сан даьІахкаш а, сан дилха а – шу ду. ХІунда гІерта шу паччахь юха цІа валочу хенахь тІаьххьарнаш хила?“
13Іамасаига а дІаала: „Хьо сан гергара вуй те? Дала, Шен лааме хьаьжжина, луьра таІзар дойла суна, аса хьо, дерриг а эскарна тІехь хьаькам а вина, сайна улло, Йоабан метта, гуттаренна а дІа ца хІоттавахь!“»
14Цо берриг а яхІудхойн дегнаш шегахьа дерзийра. Цара паччахь волчу хабар дахьийтира: «Юхаверза хьо а, хьан массо ялхой а», – аьлла.
15Паччахь юхавирзира. Иза Йордан-хи долчу схьавеара. Массо а яхІудхой Галгал-гІала схьабаьхкира, паччахьна дуьхьал а бахана, иза Йордан-хил сехьаваккха.
16Бахьрумара бен-яманхо волу Герин кІант ШамаІи а сихвелира яхІудхошца цхьаьна Дауд-паччахьна дуьхьалваха.
17Цуьнца цхьаьна вара цхьа эзар бен-яманхо а, иштта Шаулан цІийнах волу ялхо Цуба а, шен пхийтта кІант а, ткъа лай а. Паччахь схьакхачале, уьш Йордан-хи долчу схьабаьхкира.
18Уьш хил дехьа буьйлура, паччахьан доьзал дехьабаккхархьама а, паччахьна мел лууш дерг дархьама а.
ШамаІис Дауде шена къинтІеравалар доьху
Йордан-хил дехьа ваьллачул тІаьхьа, Герин кІант ШамаІи паччахьна хьалха охьавуьйжира.
19Цо Дауде элира: «Хьо Ярушалаймера араволучу хенахь соьгара даьллачунна гечдехьа суна, сан паччахь волу эла! И хІума хьайн даг чохь ма латтадахьара ахьа.
20Хьан лай волчунна хаьа, ша къа латийнийла. Цундела тахана Юсупан цІийнах болчарна юкъара со уггар хьалха веана сайн паччахь волчу элана дуьхьал».
21Царуятан кІанта Абушайс элира: «Везачу Эло къобалвинчунна неІалташ кхайкхийна волу ШамаІи вуьйр вац ткъа?»
22ТІаккха Дауда элира: «ХІун дан деза аса шуна, Царуятан кІентий? Суна дуьхьалбевлла болу нах санна хилла шу хІинца. Муха воккхур ву тахана, милла а иза велахь а, цуьнан дахарх? Тахана суна гуш ма ду, со Исраилан халкъан паччахь хилар».
23Паччахьо ШамаІига элира: «Хьо лийр вац!» Дауда цу тІехь чІагІо йира.
Мапи-Бошат паччахь волчу воьду
24Шаулан кІентан кІант Мапи-Бошат паччахьна дуьхьал аравелира. Мапи-Бошата шен когаш а ца буьлура, маж а ца йошура, тІера хІума а ца цІанйора, паччахь, Ярушалаймера ара а ваьлла, иза машарца юхавирзина де тІекхаччалц.
25Мапи-Бошат, Ярушалаймера ара а ваьлла, шена дуьхьалвогІуш гича, паччахьо цуьнга хаьттира: «Мапи-Бошат, хьо соьца хІунда ца веара?»
26Мапи-Бошата жоп делира: «Сан паччахь волу эла, сан ялхочо со левина. Аса цуьнга элира: „Сан вирана тІе нуьйр тилла. Цунна тІе а хиъна, паччахьца ваха воллу со“, хьан лай волу со астагІа волу дела.
27Ткъа хьан лай волчух лаьцна харцдерг дийцира цо сан паччахь волчу эле. Амма сан паччахь волу эла Делан малик санна ву. Хьайна нийса хеттарг де.
28Хьайна лиънехь, ахьа сан ден доьзал хІаллакбина хир бара, амма ахьа хьан лай волу со хьайца яа хІума юуш болчаьрца охьахаийра. Сан бакъо яц паччахье цхьа а хІума бахьана долуш гІо доьхуш кхайкха».
29Паччахьо цуьнга элира: «Ма дийца соьга иза кхин! Суна лаьа ахьий, Цубассий шаьшшинна юкъахь латта доькъийла».
30Амма Мапи-Бошата паччахьна жоп делира: «Сан паччахь волу эла паргІат цІа вирзичхьана, дерриге а латта Цубас шена дІаэцахьара».
Дауда Барзалай ша волчу дІавоьху
31ГалІадхо волу Барзалай РогІлаймара схьавеанера, паччахьца Йордан-хил дехьа а ваьлла, иза цигара новкъа ваккхархьама.
32Барзалай чІогІа къена вара. Цуьнан дезткъа шо хан яра. Дауд Махьанаймехь волчу хенахь цо массо а хІума латтадора цунна, ша вехаш стаг хиларе терра.
33Паччахьо Барзалайга элира: «Вало соьца. Ярушалаймехь аса массо а хьуна оьшуш долу хІума латтор ду».
34Амма Барзалайс паччахье элира: «Сан паччахьца Ярушалайме ваха йиш яц, кІезиг хан ю суна йиснарг.
35Сан хІинца дезткъа шо ду. Дахарехь кхин хІумма а дац сан самукъадала? Хьан лай волчу соьга юучу хІуманан чам къасталур буй? Хезар дуй ткъа суна эшарш локхуш болчеран аьзнаш? Со муха гІертар ву сан паччахь волчу элана новкъа?
36Со кхин а жимма сайн паччахьца цхьаьна Йорданал дехьа дІавогІур ву. Паччахьо суна хІунда кхачийтина те оццул йоккха ял?
37Хьан лай волчунна ша винчу гІалахь, шен ден-ненан къуббан уллохь вала луур дара, цундела юхаверза пурба доьху аса. Сан кІант волу хьан лай КІамхІам вогІур ву сан элаца цо боххучу дІа. Хьайна луъург де ахьа цуьнца».
38ТІаккха паччахьо элира: «КІамхІам соьца схьаваийта. Аса цуьнан дуьхьа хьуна луъург дийр ду. Хьан дуьхьа а дийр ду аса хьан даго боххург».
39Дерриг а халкъ шайн паччахьца Йордан-хил дехьа делира. Барзалайна оба а яьккхина, цо иза декъалвира. Ткъа Барзалай шен цІа юхавирзира.
Исраилхой ЯхІуд-махкарчу халкъаца къийсало
40Паччахь Галгал-гІала дІавахара. Цуьнца цхьаьна КІамхІам а вахара. ЯхІудан массо а халкъ а, Исраилан халкъан ахдакъа а арадаьллера паччахьна тІаьхьа.
41Дукха хан ялале, исраилхоша, паччахь волчу а баьхкина, цуьнга элира: «Тхан вежарий болчу ЯхІудан халкъан божарша, хьо лачкъа а вина, хьо а, хьоьца болу нах а Йордан-хил дехьа хІунда баьхна?»
42ЯхІудан халкъан божарша исраилхошка жоп делира: «Оха иза дина паччахь тхан гергара стаг волу дела. И хІума бахьана долуш шу тхуна оьгІаза стенна оьху? Оха цхьа а хІума диъний паччахьан? Я цуьнгара совгІаташ схьаэцна?»
43Исраилхоша, яхІудхошна жоп луш, элира: «Тхан паччахьца йозуш йолу бакъо шун чул уьттазза дукха ю. Аша тхо юьхьІаьржачу хІиттийна. Паччахь юхаверзарх лаьцна долу дош хьалххе оха дийцина дацара ткъа?»
Амма яхІудхойн дош исраилхоша бохучу дешнел чІогІа дара.
20
ШебаІан карзахвалар
1Дагахь а доцуш, цигахь цхьа Іеса стаг нисвелла хилла. Иза бен-яманхо волчу Бихрин кІант ШебаІ хилла. Цо, коьман маІа а лекхна, элира: «Даудаца болчаьрца вайн нах бац, Юшайн кІант волчохь вайн дакъа а дац. Ва Исраилан халкъ, вешан цІа дІасадовлий вай!»
2Массо а исраилхо, Даудах дІа а къаьстина, Бихрин кІантана ШебаІана тІаьхьахІоьттира. Ткъа Йорданна тІера Ярушалайме кхаччалц яхІудхой шайн паччахьна уллохь севцира.
3Дауд Ярушалаймехь долчу шен цІа веара. Цо, шен цІа Іалашдеш йитина йолу итт гІарбаш-зуда схьа а ялийна, цхьана цІа чохь охьахаийра, цІенна гІарол а дойтуш. Дауда цу зударийн дола дойтура, амма ша царах кхин ца кхийтира. Цу зударша шаьш дуьнен чохь йоккхуш йолу хан бисина Іаш болчу зударша санна яьккхира.
4Дауда Іамасаига элира: «Кхо де далале, схьакхайкха со волчу яхІудхошка. Хьо а цигахь хила».
5Іамасаъ яхІудхошка кхайкха вахара, амма паччахьо шена билгалъяьккхина йолу хан тІехъялийтира цо.
6ТІаккха Дауда Абушайга элира: «ХІинца Бихрин кІанта ШебаІа Абушалама чул а чІогІа зен дийр ду. Сан тІемалой схьа а эций, цунна тІаьхьавала, чІагІйина йолу гІаланаш а карийна, иза вайн бІаьргашна хьалхара къайлавалале».
7Йоабаца хилла болу нах а, кератхой а, палетхой
[21] а, кхиболу майра тІемалой а Ярушалаймера арабевлира, Бихрин кІант ШебаІ схьалацархьама цунна тІаьхьабаха.
8Уьш ГавІонна уллорачу боккхачу тІулга тІе кхаьчча, царна дуьхьал Іамасаъ кхийтира. Йоабана тІехь тІемалочун духар дара, гІодаюккъехь батта чохь кхозуш тур а дара. И дуьхьалвогІучу хенахь тур батта чуьра араделира.
9Йоаба Іамасаига элира: «Хьо могуш вуй те, сан ваша?» Йоаба аьтту куьйгаца Іамасаан маж схьалецира, цунна оба яккха дагахь.
10Іамасаа тидам ца бира Йоабан вукху куьйгахь доллучу туьран. Йоаба, Іамасаан гайх тур чекх а даьккхина, цуьнан чоко лаьтта арахийцира. Йоаба цунна кхин куьг тІе ца даьхьира, хІунда аьлча Іамасаъ велла Іуьллуш вара.
Цул тІаьхьа Йоаб а, цуьнан ваша Абушай а Бихрин кІантана ШебаІана юха а тІаьхьавелира.
11Йоабан цхьана бІаьхочо, Іамасаан докъа тІе а хІоьттина, элира: «Йоабана тешаме а, Даудана тІаьхьахІоьттина а мел верг хІинца Йоабана тІаьхьахІотта веза!»
12Ткъа Іамасаан дакъа некъа юккъехь цІийлахь Іуьллуш дара. ТІаккха бІаьхочо, тІех мел волу стаг а, цу докъан уллохь соьцуш шена гича, Іамасаъ некъа тІера аренга дІа а такхийна, цунна тІе цхьа бедар тесира.
13Дакъа некъа тІера дІадаьккхинчул тІаьхьа, дерриг а халкъ Йоабаца цхьаьна Бихрин кІантана ШебаІана тІаьхьаделира.
14Цул тІаьхьа ШебаІ массо а Исраилан тайпанашна юккъехула а, массо а берихойн
[22] лаьттахула а чекхвелира, ша Абал-Байт-МаІака кхаччалц дІавоьдуш. Цу гІаланашкара бахархой, вовшах а кхетий, цунна тІаьхьахІуьттура.
15Йоаба, шеца долчу эскарца схьа а веана, Абал-Байт-МаІакана го бира. ГІалина гонах боьттинчу тІулгийн пена хьалха латта доьхкира цара, цу лаьттан баьрзнашна тІехула гІалин керта тІе довла шайн аьтто хилийта. Йоабаца мел хилла волу стаг, гІалин пена тІе хІума а етташ, иза бохо хІоьттира.
16Цу гІалахь ехаш йолчу цхьана хьекъал долчу зудчо, пена тІе а яьлла, мохь туьйхира: «ЛадогІа! ЛадогІа соьга! Йоабе кхуза схьавола ала! Суна цуьнца къамел дан лаьа».
17Йоаб цо аьллачу метте схьавеара. Зудчо цуьнга хаьттира: «Хьо вуй Йоаб?»
Цо жоп делира: «Ву».
ТІаккха зудчо элира: «Хьайн лай йолчуьнга ладогІахьара ахьа».
Йоаба элира: «Со ладугІуш ву».
18Зудчо элира: «Хьалха олуш хилла: „Шена цхьа хІума хатта луучо Абал-гІалахь хатта“. Иштта гІуллакхан сацам беш хилла.
19Тхо Исраилан халкъана юкъара машаре а, тешаме а болчу бахархойх ду. Ткъа хьо Исраилан махкахь нана санна йолу гІала хІаллакьян араваьлла ву. ХІунда гІерта хьо Везачу Элан тІаьхье хІаллакьян?»
20Йоаба жоп делира: «Соьгара и хІума дер дац шуна! Аса шун гІала хІаллак а йийр яц, я йохор а яц!
21Иза иштта дац. Амма шун гІала Эпрайм-лаьмнашкахь лаьттачу махкара Бихрин кІант ШебаІ кхаьчна. Цо шен паччахь волчу Даудана тІе куьг даьхьна. Иза аша, схьа а лаций, соьга схьало. ТІаккха со шун гІалина го бинчуьра дІавер ву шуна».
Зудчо Йоабе элира: «Дика ду. Цуьнан корта гІалин керта тІера хьо волчу охьакхуссур бу».
22Цул тІаьхьа и зуда дерриг а халкъе йистхилира, царна шен хьекъале дешнаш дІахазош. ГІалин бахархоша, Бихрин кІентан ШебаІан корта схьа а баьккхина, Йоабана дІакхоьссира. ТІаккха Йоаба шен коьман маІа лекхира. ГІалина го бина болу эскархой шайн-шайн цІенош чу дІасабевлира. Йоаб шен паччахь волчу Ярушалайме юхавирзира.
Даудана уллохь болу нах
23Йоаб дерриг а Исраилан эскаран хьаькам вара. Ткъа ЯхІу-ЯдаІан кІант БенъяхІу кератхошний, палетхошний тІехь куьйгалла дан хІоттийра.
24Адунурам беза белхаш бойтучу нахана тІехь куьйгалхо дІахІоттийра. Ахьлудан кІант ЯхІушапти пачхьалкхан гІуллакхаш яздархо дІахІоттийра.
25Шива йозанча вара. ЦІадуккъий, Абу-ЯтІаррий динан дай бара.
26Иштта Дауд волчохь динан да вара яирхо волу Іира а.
21
Дауд а, гавІонхой а
1Дауда паччахьалла дечу заманчохь махкахь тІекІел кхаа шарахь мацалла лаьттира. Дауда Везачу Эле шен доІанна тІехь дийхира. Везачу Эло цунна жоп делира: «Иза Шаул а, цуьнан къиза цІа а бахьана долуш ду, цо гавІонхой байина дела», – аьлла.
2ТІаккха паччахьо, гавІонхой шена тІе а кхайкхина, цаьрца къамел дира. (ГавІонхой исраилхойх схьабевлла бацара, уьш эмархойх тІаьхьадисинчу хІух бара. Исраилхоша дуй биънера, царна зулам дийр дац шаьш аьлла, амма исраилхошна а, яхІудхошна а тІевирззина гІайгІа беш волу Шаул уьш хІаллакбан гІерташ хиллера.)
3Дауда гавІонхошка элира: «Аса шайн дуьхьа хІун дича бакъахьара хета шуна? Шуна динчу харцдолчун метта хІун дала деза, шуьга Везачу Элан халкъ декъалдайтархьама?»
4ГавІонхоша Дауде элира: «Шаулера а, цуьнан тІаьхьенера а деши я дети ца оьшу тхуна. Исраилхошна юкъара, тхуна лиъча а, цхьа а вен бакъо яц тхан».
Дауда хаьттира: «Аса хІун дича бакъахь хетара шуна?»
5Цара паччахьна жоп делира: «Тхо хІаллакдан а, тхан къам дерриг а Исраилан лаьтта тІера дІадаккха а гІертара Шаул.
6Схьало тхан кара Шаулан тІаьхьенах волу ворхІ стаг. Оха уьш Везачу Элана хьалха Цо къобалвина волу Шаул схьаваьлла йолчу ГебаІ-гІалахь ирхъухкур бу».
Паччахьо элира: «Аса уьш шуьга дІалур бу».
7Шаулан кІентан ЯхІунатин кІант волчу Мапи-Бошатах къинхетам бира паччахьо, хІунда аьлча Дауданий, ЯхІунатиний юкъахь Везачу Элана хьалхахь йина чІагІо хилла.
8Дауда цаьрга Армунний, Мапи-Бошаттий дІавелира. Уьш бара Шаулна АяхІун йоІа Рицпата бина болу кІентий. Цо иштта Шаулан йоІа Мирабас вина волу пхи кІант а дІавелира. Уьш бара Шаулан йоІа Махьуларчу Барзалайн кІантана Іадриалана бина.
9Цо уьш гавІонхойн кара дІабелира, ткъа цара уьш Везачу Элана хьалха гу тІехь ирхъоьхкира. Уьш ворххІе а цхьаьна велира. Ялта чудерзочу хьалхарчу деношкахь белла дІабевлира уьш.
10АяхІун йоІа Рицпата, Іаьржа шаршу схьа а эцна, иза тІулга тІе дІаяржийра. Ялта чуоьцучу хенахь дуьйна, чІогІа догІанаш декъашна тІе доладаллалц, дийнахь а, буса а цигахь Іийра иза. Цо я стигалахь лелаш долу олхазарш а, я лаьттахь лелаш йолу акхарой а церан декъашна тІе ца кховдуьйтура.
11Шаулан гІарбаш-зуда хилла йолчу АяхІун йоІа Рицпата динарг Дауде дІадийцича,
12Дауда, ваха а вахана, ГалІадан Явешера бахархошкара Шаулан а, цуьнан кІентан ЯхІунатин а даьІахкаш схьаийцира. (Цара уьш Байт-Шанарчу майданара къайлаха схьаэцна хилла, Шаул а, цуьнан кІант ЯхІуната а, пІелаштамхоша ГилбаІахь вен а вийна, ирхъоьхкинчуьра.)
13Цигара Шаулан а, цуьнан кІентан ЯхІунатин а даьІахкаш, схьа а гулйина, схьаяийтира Дауда. Иштта ирхъоьллина хиллачу ворххІе а стеган даьІахкаш а схьагулъяйтира цо.
14Шаулан а, цуьнан кІентан ЯхІунатин а даьІахкаш дІайоьхкира бен-яманхойн лаьтта тІехь йолчу ЦелаІ-гІаларчу Шаулан ден Къушин къуббан чохь. Паччахьо тІе мел диллинарг деш дІахІоьттира халкъ. Цул тІаьхьа наха махкана тІера динчу доІанаша Делан дог дашийра.
ПІелаштамхошца хилла тІемаш
(1 Шерашкахь 20:4-8)
15ПІелаштамхошний, исраилхошний юкъахь юха а тІом дІаболабелира. Дауд, шен эскархошца ара а ваьлла, тІом бан волавелира, амма иза сихха кІадвелира.
16Турпалш болчу репахойн гаранах волчу Ишби-Банубан гоьмукъ хилла, цІестан йолу юьхьиг кхо бІе шекхалал еза а йолуш
[23]. Цуьнан керла тур а хилла. Ишби-Бануб Дауд вен гІерташ хилла.
17Амма Царуятан кІанта Абушайс кІелхьарваьккхира Дауд. Цо пІелаштамхо, тоьхна, вийра. Даудаца хиллачу наха чІагІо йира. Цара элира: «Кхин цкъа а тхоьца тІаме аравер вац хьо, Исраилан махкахь богуш болу чиркх дІа ца байтархьама».
18Гоба-гІалахь кхин а тІом хилира пІелаштамхошца. Цигахь хьушатхо волчу Субахис турпалш болчу репахойн гаранах волу Сапа вийра.
19Кхин а цхьа тІом хилира пІелаштамхошца Гобахь. Цигахь Байтлахамарчу ЯІар-Орагайман кІанта Элхьанана гатихо волу ГІолиат вийра. Гатихочун гоьмукъа тІера гІаж кІадидархочо болх бечу хенахь лелош йолу еха гІаж санна яра.
20Гати-гІалахь кхин а хилира тІом. Цигахь цхьа инзаре лекха стаг вара. Цуьнан куьйгийн а, когийн а ялх-ялх пІелг бара. Уьш берриш а ткъе биъ пІелг бара. И стаг а турпалш болчу репахойх схьаваьлла вара.
21Иза, исраилхойх лаьцна вон бага етташ, луьйш вара. И репахо Даудан вешин ШамаІин кІанта ЯхІунатас вийра.
22И виъ стаг Гати-гІаларчу турпалхойн гаранах вара. Уьш Даудан а, цуьнан эскархойн а карах белира.
Даудан хастаман назма
(Забур 17)
22
1ХІара назма Дауда Везачу Элана олура, Цо ша массо а мостагІийн а, Шаулан карара а кІелхьарваьккхинчу дийнахь.
2Цо элира:
«Веза Эла – сан тарх, сан чІагІо,
со КІелхьарваккхархо ву.
3Иза сан Дела а, сан Тарх а ю,
Цуьнга ас со ларвойту.
Иза сан турс а,
сан кІелхьарваларан ницкъ а бу,
Иза сан КІелхьарваккхархо ву,
луьрачу мостагІех со кІелхьарваьккхи Цо!
4Шена хастам бан хьакъ долуш волчу
Везачу Эле Аса ма кхойкху,
Цо со сан мостагІех кІелхьарвоккху.
5Іожаллин тулгІенаш яра суна гонах хьийзаш.
Дохаран Іовраша со вара дурс дІахьош.
6Эхартан зІенаш хьаьрчинера сох,
Іожаллин бой яра суна хьалха.
7Сайна бохам баьллачу дийнахь Везачу Эле орца даьккхира аса.
Сайн Деле гІо доьхуш кхайкхира со.
Шен цІа чохь Цунна сан аз дІахезира.
Сан мохь Цуьнан лере кхечира.
8Латта дега а дира, ласта а лестира.
стигалийн баххаш меттах а девлира,
дега а дира, Дела оьгІазвахана дела.
9Цуьнан мерІуьргаш чуьра кІур арабийла болабелира,
доллу хІума дІакхоллуш йолу цІе Цуьнан багара а елира.
догуш долу кІегий охьаэгара цу чуьра.
10Стигалш дІаса а теттина, Иза охьавоьссира,
Цуьнан когаш бухахь Іаьржа мархаш яра.
11Каруб-маликашна тІе а хиъна, тІемавелира Иза,
механ тІемаш тІехь охьавоьссира Иза.
12Цо бода, Шена гонах долу четар санна, бира,
хІаваэрачу Іаьржачу мархех
къайлаволу меттиг Шена йира.
13Цунна хьалхара дукха къегаш хиларна,
догуш, кІегий серладуьйлира.
14Стигалара, иза къекъаш, Везачу Эло гІовгІа яьккхира!
Веза Воккхачо Шен аз хазийтира.
15Шен пхерчий а кхиссина,
Цо мостагІий дІасалаьхкира,
дукха ткъес а хьажийна,
Цо уьш ма дарбира.
16Цуьнан оьгІазе аз дІахезча,
Цуьнан мерІуьргашкахула хІо арадаьлча,
хІордийн баххаш гучудевлира,
дуьненан бух схьабеллабелира.
17Везачу Эло лакхаллера,
Шен куьйгаш схьа а кховдийна,
со кІоргачу хи чуьра схьаваьккхира.
18Доьналла долчу сан мостагІийн куьйга кІелара Цо со схьаваьккхира,
сол ницкъ болчу, со ца везаш болчу мостагІех кІелхьара а ваьккхира.
19Сан де эшначу дийнахь сан мостагІий суна дуьхьалбевллера,
амма Веза Эла суна гІортор хилла дІахІоьттира.
20Кхераме йоцучу метте Цо араваьккхира со,
Ша суна реза хиларна, кІелхьарваьккхира со.
21Со нийса леларе хьаьжжина, Везачу Эло суна дика делла.
Сан куьйгаш цІена хиларе терра Цо суна кхаъ белла.
22Везачу Эло сайна гайтина некъаш аса лар а дора,
сайн Делера дІа ца верзалуш, со Іеса ца лелара.
23Цуьнан дерриг а тІедехкинарш суна хьалха дара,
Цуьнан парзашна тІера со дІа а ца волура.
24Цунна хьалха со цІена хилла,
къинош латорах ларлуш а хилла.
25Со нийса леларе хьаьжжина, Везачу Эло суна кхаъ белла,
Цуьнан бІаьргашкахь сан куьйгаш цІена долу дела.
26Хьайца тешаме волчуьнца тешаме хуьлу Хьо,
кхоччуш леллачу майрачуьнца кхоччуш хуьлу Хьо.
27ЦІена волчуьнца цІена хуьлу Хьо,
ткъа мекара волчуьнца –
цуьнан мекара хиларе хьаьжжина хуьлу.
28Мисканаш Ахьа кІелхьарбоху,
цабашарца хьоьжурш Хьайн хьажарца охьатаІабо Ахьа.
29Веза Эла! Хьо – сан чиркх бу.
Ахьа сан бода серлабоккху.
30Хьоьца со хилча, аса эскар а эшадо,
сайн Делаца со пенал дехьа а вуьйлу.
31Дела – Цуьнан некъ кхоччуш бу!
Везачу Элан дош ма цІена ду!
Цуьнга шаьш лардойтучу массарна а
Иза турс санна хилла дІахІоьттира.
32Мила ву ткъа Дела, Веза Эла воцург?
Мила ву ткъа тарх, вайн Дела воцург?
33Дала суна берриг ницкъ а ло,
ткъа Цо сан некъ нийса а бо
34Сан когаш сен когех тарбо Цо,
лакхаллашкахь со чІогІа лоттуьйту.
35Сан куьйгаш Цо тІом бан а Іамадо,
сан хІинца цІестан Іад дула а тарло.
36Со кІелхьарвоккху турс Ахь суна делира,
Хьан гІоьно со тІех воккха вира.
37Ахьа соьга ког шуьйра боккхуьйтура,
цундела сан хьакхолгаш гал ца йолура.
38Сайн мостагІашна тІаьхьа а ваьлла, со ведда леллера,
уьш хІаллак а беш, уьш байалц юха а ца вирзира.
39Аса уьш, хІаллак а бина, байа а байина,
уьш сан когашна хьалха охьаэггалц.
40Ахьа суна тІом бан ницкъ а белла,
суна дуьхьалбевлларш сан когашка охьа а бехкина.
41Ахь дІабовдийтинчу сан мостагІийн баккъаш суна гина,
цундела аса со цавезнарш хІаллакбина.
42Цара шаьш кІелхьардаха бохуш орца дохура,
амма уьш кІелхьарбаха стаг вацара.
Цара Везачу Эле кхойкхура,
амма Цо жоп ца лора.
43Чан санна, кегийра дакъош дора Аса царах,
арара хатт санна, тІе когаш а бетташ, хьуьйра ас уьш.
44Ахьа суна дуьхьалдаьллачу сан халкъах кІелхьарваьккхина со.
Со дийна витина Ахьа, къаьмнашна тІехь куьйгалла дайта.
Суна девзаш ца хилла долу адамаш суна гІуллакх деш лелаш ду.
45Кхечу мехкашкара нах суна хьесталуш бу,
со ву аьлла ма-хеззина, суна муьтІахь хуьлий, дІахІуьтту уьш.
46Шайн даг чохь лаьттачу кхерамо гІора дІадаьккхина церан,
цундела уьш бегош, шайн чІагІонан меттигашкара арабуьйлура.
47Дийна ву Веза Эла! Декъала хуьлда сан Тарх!
Веза воккха хуьлда сан чІагІо волу, со кІелхьарвоккху Дела.
48Дела ву сох бекхам бийриг а,
халкъаш суна муьтІахь дийриг а,
49сан мостагІех со кІелхьарвоккхург а!
Суна дуьхьалбевллачарна тІехь Ахьа соьга толам баккхийтира.
Къизачу нахах Ахь со кІелхьарваьккхира.
50Цундела кхечу къаьмнашна юкъахь
Аса Хьуна хастамаш бийр бу,
ва Веза Эла, иллешкахь Хьан цІе хестор а ю.
51Везачу Эло шен паччахьна баккхий толамаш ло.
Иза массо а ханна тешаме хир ву Ша къобалвинчунна,
Даудана а, цуьнан тІаьхьенна а».
23
Даудан тІаьххьара дешнаш
1ХІорш ду Даудан тІаьххьара дешнаш:
«Иштта олу Юшайн кІант волчу Дауда,
иштта олу Дала вазвина волчу стага.
Якъубан Дала паччахь хила къобалвинарг а,
Исраилан халкъан хаза назманаш олург а ву иза.
2Везачу Элан са а ду суна чохь,
Цуьнан дош а ду сан метта тІехь.
3Исраилан халкъан Дала дийцинера,
Исраилан халкъан Тархо соьга аьллера:
„Нийсонца нахана тІехь олалла дийриг,
Делах а кхоьруш, олалла дийриг,
4малх хьалаболучу Іуьйренан нур санна,
марха йоцучу Іуьйренан нур санна,
лаьттара сийна буц хьалайолуьйтуш йолу
догІа сецча хуьлу серло санна ю“.
5Сан тІаьхьенца вац ткъа Дела?
Дала соьца массо а ханна болу барт бина,
цуьнан чІагІо йохор а яц, хийцалур а яц.
Суна мел гІо деш дерг а,
суна мел лууш дерг а,
хуьлуьйтур дац ткъа Цо?
6Ткъа Іеса нах хир бу, дІакхуссуш долу кІохцалш санна,
цхьаммо а куьйгаца схьаоьцуш доцу.
7Царах дІахьакхавала лууш волчо,
шен кара эчиг я гоьмукъан дечиг схьаоьцу.
И кІохцалш шаьш долччохь цо дагадо».
Даудан уггар майра тІемалой
(1 Шерашкахь 11:10-41)
8ХІорш ю Даудан майрачу тІемалойн цІерш:
тахьикманхо волу Яшуб-Бушбат, иза майрачу кхаанна юкъахь коьртаниг хилла. Цо, шен гоьмукъ бархІ бІе стагана дуьхьал а баьккхина, уьш цхьана тІамехь эшийна.
9Оцу кхаанна юкъара шолгІаниг ахьохьахо волчу Додин кІант ЭлиІазар хилла. ПІелаштамхойх бийла а буьйлуш, цаьрга тІаме тІекхойкхучу хенахь Даудаца цхьаьна хиллачарах цхьаъ вара иза. ПІелаштамхой цигахь тІом бан дагахь арабевлла хилла, амма исраилхой юхабевлла.
10ЭлиІазар хилла цигахь, пІелаштамхошна дуьхьал а ваьлла, тІом беш. Цо, шен куьг, кІад а делла, туьрана тІелатталц, уьш байина. Везачу Эло боккха толам белла исраилхошна цу дийнахь. ЭлиІазар толам баьккхина ваьллачул тІаьхьа, тІемалой тІегулбелла цунна. Царна беллачу нахана тІера бедарш схьагулъяр бен кхин дан хІума ца диснера.
11КхоалгІаниг хилла ХІарар-гІалара волу АгІин кІант Шама. Лахьи цІе йолчу меттигехь, хьозийн кхоьш дІайийначу кха тІехь, тІом бан схьагулбелла пІелаштамхой. Цигара исраилхойн эскар пІелаштамхойх дедда дІадахана.
12Амма Шамас, цу кха юккъехь дІа а хІоьттина, пІелаштамхой эша а бина, и меттиг кІелхьаръяьккхина. Везачу Эло цу дийнахь Исраилан халкъана боккха толам белла.
13Ялта схьагулдечу цхьана дийнахь, пІелаштамхой шайн меттаматтаца репахойн тогІи чохь лаьтташ а болуш, ткъе итт баьччанех волу кхо стаг Дауд волчу веана Іадулам олучу хьеха чу.
14Дауд цу хенахь чІагІйинчу меттехь вара, ткъа пІелаштамхойх цхьа эскаран тоба Байтлахам-гІалахь хилла.
15Хьагвелла волчу Дауда аьлла: «Байтлахам-гІалин кевнера гІу чуьра мала хи хьан дахьар дара те суна?»
16ТІаккха майра кхо тІемало, пІелаштамхойн меттаматтехула чекх а ваьлла, Байтлахаман кевнехь йолчу гІу чуьра хи а эцна, иза Даудана а дахьаш, схьавеара. Амма Даудана и хи мала ца лиира. Цо и хи, сагІина а лерина, Везачу Элана хьалха лаьтта охьадоьттира.
17Дауда элира: «Веза Эла, ца малало-кх соьга и хи. И хи дан бахана болчу, шайн синош ца кхоийначу кху къонахийн цІий санна дац иза?» Цундела ца лиира Даудана и хи мала.
Иштта хьуьнаре гІуллакхаш дора цу майрачу кхаа тІемалочо.
18Йоабан ваша, Царуятан кІант волу Абушай, цу ткъе итт тІемалочун коьртехь вара. Цо шен гоьмукъца кхо бІе стаг вийнера, цундела цу кхааммо лоруш вара иза.
19Цу кхаа турпалхочун чул а чІогІа цІе яхана вара иза, церан хьаькам хилла дІахІоьттина а вара, амма иза церан могІаре вогІуш вацара.
20ЯхІу-ЯдаІан кІант БенъяхІу а майра стаг хилла. Иза ша Къабциал-юьртара вара. Цо шегара даккхий хьуьнарш гайтинера. Цуьнан карах валар хиллера муабахойн гІараваьллачу шина баьччанан
[24]. Иштта ло догІучу дийнахь, ор чу а ваьлла, лом дийнера цо.
21Кхин а цхьа чІогІа лекха волу мисархо хилла цо вийна. Мисархочун карахь гоьмукъ хилла, ткъа хІара карахь гІаж а йолуш, дуьхьалваьлла цунна. БенъяхІус, мисархочуьнгара гоьмукъ схьа а баьккхина, цуьнан шен гоьмукъ а тоьхна, иза вийна.
22И тайпа хьуьнаре гІуллакхаш дина хилла ЯхІу-ЯдаІан кІанта БенъяхІус. Цундела иза, важа кхо турпалхо санна, гІараваьлла вевзаш вара.
23Иза ткъе иттаннал чІогІа цІе яххана вара, амма вукху кхаанца нислуш вацара. Дауда шен хана юкъахь коьртаниг вина дІахІоттийра БенъяхІу.
24Коьрта ткъе итт тІемалочунна юкъабогІуш бара:
Йоабан ваша ІасахІал,
Байтлахам-гІалара Додин кІант Элхьанан,
25хьародхой болу Шама а, Эликха а,
26палтихо волу Хьелац,
такхоІхо волчу Іакхешан кІант Іира,
27Іанатотхо Абу-Іезар,
хьушатхо Мубани,
28ахьохьахо Цалмун,
натІупатхо Махьран,
29натІупатхо волчу БаІнин кІант Хьалид,
бен-яманхойн ГебаІ-гІалара Ребин кІант Ита,
30пІарІатунхо БенъяхІу,
ГаІашан тогІешкара ХІиди,
31Іарбатхо волу Абу-Іалбан,
бархьумхо волу Іазмават,
32шаІалбанхо Элияхьба,
Яшанан кІентий,
ЯхІуната,
33хІарархо ШамаІ,
хІарархо волчу Шараран кІант Ахьиам,
34маІхахочун Ахьасбин кІант Эли-Пулат,
гилохо волчу Ахьи-Тупалан кІант ЭлиІам,
35кармалхо Хьецари,
арбахо волу ПаІра,
36Цобарчу Натин кІант ИгІал,
гадахо волу Бани,
37Іамминхо волу Цалакх,
Царуятан кІентан Йоабан герзлелорхо волу бератхо Нахьрай,
38итархо волу Іира,
итархо волу ГІараб,
39хьетахо волу УръяхІу.
Уьш массо а ткъе вуьрхІитта стаг вара.
Дауда халкъ дагардар
(1 Шерашкахь 21:1-27)
24
1Веза Эла юха а оьгІазвахара исраилхошна. Цо Дауд исраилхошна дуьхьалваьккхира. Дауда элира: «Даха а гІой, Исраил-махкахь а, ЯхІуд-махкахь а долу халкъ дагарде».
2Дауда шен эскаран хьаькам волчу Йоабе элира: «Даха а гІой, Дан-гІалара дуьйна Беар-ШабаІе кхаччалц долчу массо а исраилхойн тайпанаш юкъахь долу халкъ дагарде, суна уьш мел бу хаийта».
3ТІаккха Йоаба паччахье элира: «Хьан Везачу Дала халкъ кхин а бІозза алсамдоккхийла, сан эла волчунна иза ган а гойла. Ткъа сан паччахь волчу элана хІунда оьшу иза?»
4Амма паччахьо аьллачу дешнаша къера хилийтира Йоаб а, кхиболу тІеман хьаькамаш а. Уьш, паччахьна уллора дІа а бахана, Исраилан халкъ дагардан бахара.
5Йордан-хил дехьа а бевлла, ІаруІерахь севцира уьш, тогІи чохь йолчу гІалина къилбехьа. Цу тІера уьш Гадин тайпанан махкахула ЯІзир-гІала йолчу дІабахара.
6ТІаккха уьш ГалІада а, ТІахтайм-Хьудшин а латтанашка дІабахара, уьш кхин а Дан-ЯьІнехула чекхбевлира. ТІаккха уьш, го а баьккхина, ЦІадан йолчу бахара.
7Иштта Цорарчу гІопехула а, хьаьвихойн а, канаІанхойн а гІаланашкахула а чекхбевлира. ТІаьххьара а ЯхІуд-махкана къилбехьа Іуьллучу Беар-ШабаІе кхечира уьш.
8Массо а махкахула чекх а бевлла, исс буттий, ткъа дей даьлча, уьш Ярушалайме кхечира.
9Нах багарбаран жамІ паччахье дІаделира Йоаба: кара тур а лаьцна, тІом балур болуш волу бархІ бІе эзар исраилхо хилар, ткъа яхІудхо – пхи бІе эзар стаг.
10Ша халкъ дагардина ваьллачул тІаьхьа, юьхьІаьржачу хІоттарна дог тохаделира Даудан. Везачу Эле цо элира: «И хІума дар бахьана долуш аса сайх доккха къа латийна. Веза Эла, Хьан лай волчу суна гечдар доьху аса Хьоьга. ЧІогІа хьекъале доцу хІума дина аса».
11Вукху дийнахь Іуьйранна Дауд самаваьлча, цуьнан Делера дерг гуш волчу Гада-пайхамаре Везачу Элан дош кхечира.
12Везачу Эло Гадига элира: «Ваха а гІой, Дауде дІаала: „Везачу Эло боху: ‘Хьуна лерина кхо таІзар ду Сан. Царах хьайна цхьаъ схьахаржа, иза Соьга кхочушдайта’“».
13Гадас, Дауд волчу а веана, цуьнга элира: «ВорхІ шарахь
[25] мацалла лаьттийла лаьа хьуна хьайн махкахь, я кхаа баттахь хьайн мостагІех ведда лела лаьа хьуна, я кхаа дийнахь хьан махкахь ун хІуттийла лаьа хьуна? Ойла а яй, соьга хаам бе, хІун ала аса со Ваийтинчуьнга?»
14Дауда Гадига элира: «Соьгахь боккха бала бу! Везачу Элан кара дІадалийтахьара тхо, Цуьнан къинхетам боккха болу дела. Ткъа адамийн кара тхо дІа ма далийтахьара».
15Цу Іуьйранна дуьйна схьа Ша йиллина йолу хан тІекхаччалц, Везачу Эло исраилхошна ун тІехийцира. Дан-гІалара дуьйна Беар-ШабаІе кхаччалц долчу латтанаш тІехь дехаш долчу халкъа юкъара кхузткъе итт эзар стаг велира и ун бахьана долуш.
16Ярушалаймана тІе шен куьг хьалаайира Малико, иза хІаллакьян дагахь, амма и бохам хилла дохковаьлла волчу Везачу Эло адам хІаллакдеш долчу малике элира: «Тоьар ду! ХІинца охьадахийта хьайн куьг». Везачу Элан малик цу хенахь явсайхо волчу Аравнин хьаьтта уллохь дара.
17Адам хІаллакдеш долу малик шена гича, Дауда Везачу Эле элира: «Аса къа латийна! Сан бакъо йоцург дина аса! Амма хІокху наха цхьа а вониг ца дина. Уьш, уьстагІий санна, суна тІаьхьахІиттина лелла. Цундела Хьан таІзар суна а, сан ден доьзална а тІе доьрзийла».
18Цу дийнахь Гадас, Дауд волчу а веана, цуьнга элира: «Ваха а гІой, Везачу Элана сагІа доккхуш йолу меттиг кечъе явсайхо волчу Аравнин хьаьттахь».
19Дауда Везачу Эло Гадигахула шега аьлларг кхочушдира.
20Аравнина ша волчу вогІуш волу паччахь а, цуьнан ялхой а гира. Ара а ваьлла, цо паччахьна хьалха лаьтта кхаччалц корта охьатаІийра.
21Аравнис хаьттира: «Сан паччахь волу эла шен лай волчу хІунда веана те?»
Дауда жоп делира: «Со хьоьгара хьаьтта эца веана, кхузахь, Везачу Элана сагІа доккхуш йолу меттиг а кечйина, ун сацадайтархьама».
22Аравнис Дауде элира: «СагІа даккха шайна оьшуш мел долу хІума схьаэца. Дийнаташ дагоран сагІина оьшуш долу стерчий а, дечиган метта мекха а, стерчийн дукъ а кхузахь ду шуна.
23И ша мел ерг а ас хьуна дІало, паччахь!» Аравнис кхин а цхьа хІума элира паччахье: «Хьан Веза Дела реза хуьлда хьуна».
24Амма паччахьо Аравнига элира: «ХІан-хІа! Везачу Элана лерина долу сагІа маьхза даккха ца лаьа суна. Аса цу лаьттах богІу мах хьуна дІалур бу». Дауда хьаьтта а, стерчий а ийцира, цунах шовзткъе итт шекхал дети а делла.
25Цигахь Дауда Везачу Элана лерина долу сагІа доккху меттиг кечйира. Цо цигахь дийнаташ дагоран а, бертан а сагІанаш а дехира. Везачу Эло цуьнан доІанна жоп делира, Исраилан халкъана тІера ун дІа а даьккхира.
Сулим
Паччахьаллех лаьцна кхоалгІа тептар:
Сулим-паччахь а, кхиболу паччахьаш а
Дешхьалхе
Паччахьаллех лаьцна кхоалгІа тептар тІехь кхидІа а дуьйцуш ду Исраилан пачхьалкхах лаьцна Паччахьаллийн гІуллакхех лаьцна цІе йолчу хьалхарчу тептарш тІехь долийнарг. ХІара тептар кхаа декъе декъа тарло: 1) Исраил-махкана тІехь а, ЯхІуд-махкана тІехь а паччахь Сулим дІахІоттар а, цуьнан да Дауд дІакхалхар а (1-2 кортош). 2) Сулиман паччахьалла а, цо мел динарг а. Къаьсттина дуьйцуш ду Ярушалайм-гІалахь Делан цІа дІахІотторах лаьцна (3-11 кортош). 3) Исраилан къам шина декъе декъар, къилбаседера а, къилбера а пачхьалкхаш а йина, царна тІехь куьйгалла деш хиллачу паччахьех лаьцна дийцарш. И паччахьаш хилла, Іийса дуьнен тІе валале, уьссалгІачу бІешерашна тІекхаччалц (12-22 кортош).
Паччахьаллийн гІуллакхех лаьцна кхоалгІачу а, доьалгІачу а тептарш тІехь хІора паччахьах лаьцна дуьйцуш ду, цуьнан Деле болчу тешаме хьаьжжина, ткъа къоман аьтто оцу тешаме хиларца доьзна хеташ ду. ЦІушна Іибадат даран а, лацадогІаран а тІаьхье – бохам бу. Зийча, къилбаседерчу пачхьалкхан массо а паччахьаша шаьш Далла тешаме цахилар гойту, ткъа ЯхІуд-мехкан паччахьех лаьцна аьлча, царах цхьаберш Далла тешаме бу, ткъа вуьш бац.
Паччахьаллех кхоалгІачу тептар тІехь дукхазза Везачу Элан пайхамарех лаьцна дуьйцуш ду. Уьш Делан майра туркхаш ма бара, ткъа цара нахе дІахьедора, цІушна Іибадат а ма де, Деле ла ца дугІуш а ма хила бохуш. Эли-ЯхІу-пайхамар царах къаьсттинарг ву, ткъа цо БаІал-харцделан динан дайшна тІехь толам баккхарх долу дийцар (18-гІа корта) исбаьхьаниг ду.
1
Дауд-паччахь къанвелла хан
1Дауд-паччахь дикка къанвелла, хан тоьхна стаг волуш, иза хІуъа дича а вох ца лора. Паччахь вохвалийта ялхоша юргІанаш тосура цунна тІе.
2ТІаккха паччахьан уллорачара элира цуьнга: «Оха къона йоІстаг лохур ю хьуна, цо хьан гІайгІа бийр бу. Иза хьуна улло охьаюьжур ю, тІаккха хьо вохлур ву».
3Берриг Исраил-махкахула чекхбовлуш, хаза йоІ лийхира цара паччахьна. ТІаккха АбишагІ цІе йолу шунамхо а карийна, иза паччахьна тІе ялийра цара.
4И йоІ чІогІа хаза яра. Цо дика дола дора паччахьан, амма паччахьо цунах куьг а ца туьйхира.
Адан-ЯхІус паччахьан меттиг къовсар
5Кураваьллачу Хьагатан кІанта Адан-ЯхІус (иза Дауд-паччахьан дийна бисинчех воккхаха волу кІант вара) ша паччахь хир ву олура. Цо шена гІудалкхаш а кечйира, дошлой а хаьржира, шовзткъе итт сиха лела стаг а гулвира.
6Дас цкъа а, иза я важа хІунда леладо ахьа аьлла, ца хоттура цуьнга. Адан-ЯхІу чІогІа хаза вара. Иза Абушаламал тІаьхьа вина вара паччахьна.
7Царуятан кІантах Йоабах а, динан да волчу Абу-ЯтІарих а дагаволура Адан-ЯхІу. Цара гІо а дора цунна.
8Амма динан да ЦІадукъа а, БенъяхІун кІант ЯхІу-ЯдаІ а, Ната-пайхамар а, ШамаІи а, РеІа а, Дауд-паччахьан доьналла долу тІемалой а Адан-ЯхІугахьа бацара.
9Іейн-РегІал олучу шовданан йистехь, Зохьелат олучу
[1] тІулгана уллохь, Дауд-паччахьан кІентий болу шен берриге вежарий а, паччахьан кертахь гІуллакх деш болу берриге яхІудхой а кхайкхина, стерчий, уьстагІий, эсий дайира Адан-ЯхІус.
10Ткъа Ната-пайхамар а, паччахьан кертахь ха деш болчеран хьаькам волу БенъяхІу а, важа майра турпалхой а, иштта шен ваша Сулим а ца кхайкхинера Адан-ЯхІус.
Сулимах паччахь вар
11ТІаккха Ната-пайхамаро Сулиман нене Бат-ШабаІе элира: «Хьуна хезний Хьагатан кІант Адан-ЯхІу паччахь хилла воллий а, ткъа вайн олахочунна Дауд-паччахьна иза ца хаьий а?
12Ткъа хІинца ас хьехар дийр ду хьуна, хьайн а, хьайн кІентан Сулиман а дахар ахьа муха кІелхьардаккха деза аьлла.
13Дауд-паччахьна тІе а гІой, ала цуьнга: „Сан паччахь волу олахо, хьайн лай йолчу соьга чІагІо еш, ахьа ца элира: ‘Хьан кІант Сулим хьол тІаьхьа хьан метта, паччахь хилла, охьахуур ву аьлла? Ткъа хІинца Адан-ЯхІу хІунда хуьлуш ву паччахь?’
14Ткъа хьо паччахье йистхуьлуш йоллучу хенахь, со хьуна тІаьххье чувер ву, ахьа аьллачунна догІург тІе а тухуш“».
15Паччахь вуьжучу цІа чу елира Бат-ШабаІ. Паччахь чІогІа къена вара. Цунна оьшург деш шунамхо йолу АбишагІ яра цу чохь.
16Бат-ШабаІа, охьа а таьІна, корта охьабахийтира паччахьна хьалха. Ткъа паччахьо элира: «Хьуна хІун оьшу?»
17Бат-ШабаІа жоп делира: «Сан олахо, сан паччахь! Хьайн Далла хьалха хьайн лай йолчу суна чІагІо ма йира ахьа, сан кІант Сулим хьайл тІаьхьа паччахь хилла охьахуур ву аьлла.
18Ткъа хІинца Адан-ЯхІух паччахь хилла боху. Хьуна-м, сан паччахь волу олахо, иза хаа а ма ца хаьа.
19Дуккха а стерчий а, эсий а, уьстагІий а дайина, массо а хьан, паччахьан, бераш а, динан да Абу-ЯтІари а, тІемалойн хьаькам волу Йоаб а кхайкхина цо. Ткъа хьан лай волу Сулим цо ца кхайкхина.
20Сан паччахь волу олахо, массо Исраилан халкъан бІаьргаш хьуна тІе боьгІна бу, ахьа дІакхайкхоре ладоьгІуш, сан паччахь волу олахо, хьан метта, хьол тІаьхьа мила хир ву те бохуш.
21ХІунда аьлча сан паччахь волу олахо, дІа а кхелхина, шен дайх дІакхетча, суна а, сан кІантана Сулимна а тІе бехк божор бу».
22Бат-ШабаІ паччахье йистхилла а ялале, Ната-пайхамар схьавеара.
23Паччахье хаам бира, Ната-пайхамар веана аьлла. Паччахь волчу чу а ваьлла, шен корта лаьтта кхаччалц охьатаІийра Ната-пайхамаро. (Цу хенахь Бат-ШабаІ чуьра араелира, хІунда аьлча, шен гІуллакх дахьаш, паччахь волчу цхьана стеган бен ван йиш яцара.)
24Цо элира: «Сан паччахь волу олахо! Аьллерий те ахь, хьайл тІаьхьа паччахьалла а деш, хьайн метта Адан-ЯхІу охьахуур ву аьлла?
25ХІунда аьлча Адан-ЯхІус тахана, ара а ваьлла, дуккха а стерчий а, эсий а, уьстагІий а дайина. Берриге а паччахьан кІентий а, тІемалойн хьаькамаш а
[2], динан да волу Абу-ЯтІари а тІе а кхайкхина, Іаш ву иза. ХІинца уьш и волчохь юуш а, молуш а бу. Цара боху: „Вехийла Адан-ЯхІу-паччахь!“
26Ткъа хьан лай волу со а, динан да ЦІадукъа а, ЯхІу-ЯдаІан кІант БенъяхІу а, хьан лай Сулим а ца кхайкхина цо.
27Сан паччахь волчу олахочун лаамца хилла дуй те иза? Хьан лай волчу соьга хІунда ца хаийтина те ахьа, мила хуур ву сан паччахь волчу олахочул тІаьхьа цуьнан метта паччахьалла дан?»
28ТІаккха Дауд-паччахьо элира: «Схьакхайкхал суна тІе Бат-ШабаІ». Иза, паччахь волчу а еана, цунна хьалха дІахІоьттира.
29ТІаккха жоп луш, Дауд-паччахьо элира: «Сан массо а халчу баланех со кІелхьарваьккхинчу, дийна волчу Везачу Элах дуй боу ас,
30Исраил халкъан Везачу Далла хьалха айса хьуна чІагІо ма-ярра, хьан кІант Сулим, паччахьалла а деш, сан метта охьахуур ву аьлла. Иштта иза дийр а ду ас тахана».
31ТІаккха, корта лаьтта кхаччалц паччахьна хьалха охьа а таІийна, Бат-ШабаІа элира: «Вехийла сан паччахь волу олахо абаденналц!»
32Цул тІаьхьа Дауд-паччахьо элира: «Схьакхайкха суна тІе динан да волу ЦІадукъа а, Ната-пайхамар а, ЯхІу-ЯдаІан кІант БенъяхІу а».
Уьш паччахь волчу чубевлира.
33Паччахьо элира цаьрга: «Шайца сан уллоранаш а эций, сан кІант Сулим, сан бІарзанна тІе а хаавай
[3], Гихьон-шовданна йисте дІавига.
34Цигахь динан дас ЦІадукъас а, Ната-пайхамаро а Исраил-махкана тІехь паччахьалла дан къобалвийр ву Сулим, коьрта тІе даьтта а дуттуш. Цул тІаьхьа, уьстагІан маІа а локхуьйтуш, дІакхайкхаде: „Вехийла Сулим-паччахь!“ – аьлла.
35И хІума шаьш дина девллачул тІаьхьа юха схьавалаве иза. ТІаккха Сулим, схьа а веана, сан, паччахьан, метте охьахуур ву. Цо сан метта паччахьалла дийр ду. Исраилан халкъана а, ЯхІудан халкъана а тІехь баьчча хила аьлла, весет дина аса цуьнга».
36ЯхІу-ЯдаІан кІанта БенъяхІус, паччахье жоп луш, элира: «Амин! Иштта олийла Везачу Эло, сан паччахь волчу олахочун Дала.
37Веза Эла сан паччахь волчу олахочуьнца ма-хиллара, иштта хуьлийла Иза Сулимца а, сан олахо волчу Даудан паччахьаллел а, лакхадоккхийла Цо Сулиман паччахьалла а».
38ТІаккха динан да волчу ЦІадукъас а, Ната-пайхамаро а, ЯхІу-ЯдаІан кІанта БенъяхІус а, кератхоша а, палетхоша
[4] а Сулим, Дауд-паччахьан бІарзанна тІе а хаийна, Гихьон олучу шовдан йисте вигира.
39Цул тІаьхьа динан дас, деза четар чуьра деза хьакхар чохь долу маІа схьа а эцна, и хьакхар Сулиман коьрта тІе доьттира
[5]. ТІаккха зурманчаша коьман маІа лекхира. Дерриг халкъо, аз айадеш, бохура: «Вехийла Сулим-паччахь!»
40Цул тІаьхьа дерриг а халкъ, зурманаш а лоькхуш, Сулимна тІаьхьахІоьттира. Массо а халкъана и хІума чІогІа хазахеттера. Церан маьхьарша дерриг а латта дегадора.
41ХІума юучуьра севцича, Адан-ЯхІуна а, цо кхайкхинчарна а и гІовгІанаш хезира. Ткъа коьман маІан гІовгІа хезна волчу Йоаба элира: «И хІун гІовгІа ю яьлларг? ХІун ду те гІалахь хилларг?»
42Цо и боххушехь, динан ден Абу-ЯтІарин кІант ЯхІуната тІевеара. Ткъа Адан-ЯхІус цуьнга элира: «Чувала, хьо хьанал стаг ву. Ахьа дика кхаъ беана хир бу».
43ТІаккха ЯхІунатас Адан-ЯхІуга жоп делира: «ХІан-хІа. Дика кхаъ бац ас беанарг! Вайн олахочо Дауд-паччахьо Сулим паччахь вина дІахІоттийна.
44Паччахьо динан да ЦІадукъа а, Ната-пайхамар а, ЯхІу-ЯдаІан кІант БенъяхІу а, кератхой а, палетхой а бахийтина, цара Сулим паччахьан бІарзанна тІе хаийна.
45ТІаккха Гихьон-шовданан йистехь динан да волчу ЦІадукъас а, Ната-пайхамаро а Сулим паччахь ван къобалвина. Цигара дІадоьдуш долу халкъ чІогІа хазахетта ду, ерриг гІала а меттахъяьлла. Цундела яьлла шуна хезаш йолу и гІовгІа.
46ХІинца паччахьан метта Сулим охьахиъна.
47Ткъа паччахьан уллорачара, вайн олахо Дауд паччахь декъалвеш, элира: „Хьан Дала Сулиман цІе хьан цІарал а сов язйойла, цуьнан паччахьалла хьан паччахьаллел а лакхадоккхийла“. ТІаккха Дауд-паччахь ша меттахь волччохь охьатаьІира царна.
48Дауд-паччахьо иштта дешнаш элира: „Декъал ву Веза Эла, Исраилан халкъан Дела, тахана сан кІант сан метта паччахь хилла охьахууш суна гайтина волу!“»
49ТІаккха Адан-ЯхІус кхайкхина берш, кхера а белла, шайн-шайн цІа дІасабахара.
50Ткъа Сулимах кхоьруш волу Адан-ЯхІу, хьала а гІаьттина, вахана сагІа доккхучу кхерчан маІех тасавелира
[6].
51ТІаккха Сулимна тІе хабар кхачийра, Адан-ЯхІу Сулим-паччахьах кхера а велла, и кхерч схьа а лаьцна, лаьтташ ву аьлла. Цо доьху шена Сулим-паччахьо чІагІо яр, шен лай Адан-ЯхІу тур тоьхна цо вуьйр вац аьлла.
52Ткъа Сулим-паччахьо элира: «Нагахь иза хІинца дуьйна дог цІена стаг хилахь, цуьнан коьрта тІера цхьа а чо лаьтта охьабожор бац, амма иза ямарта хилахь, лийр ву».
53ТІаккха Сулим-паччахьо, ялхой а бахийтина, сагІа доккхучу кхерчан уллора схьавалавайтира Адан-ЯхІу. Иза схьа а веана, Сулим-паччахьна хьалха охьатаьІира. Ткъа Сулим-паччахьо Адан-ЯхІуга элира: «Вало, хьайн цІа гІо».
2
Дауд-паччахьо Сулимна бина хьехамаш
1Дауд-паччахьан валаран хан тІееара. Шен кІанте Сулиме весет а деш, цо элира:
2«ХІинца со, сан хене кхаьчна долу массо а адам санна, коша вижа герга вахана. Ткъа хьо, чІагІлой, доьналла долуш хилалахь.
3Ахьа хьайн Везачу Делан весеташ ларделахь, Цуьнан некъашца а лелаш, Цуьнан хьехамаш а ларбеш, Цо билгалдаьккхинарш а, Цуьнан омра а, Муса-пайхамаран товрат тІехь яздина ма-хиллара, кхочушделахь. ТІаккха хир ву хьо массо а хІуманна тІехь кхиамаш болуш, ахьа хІуъа дахь а, миччахьа хьо гІахь а, хьанна тІе хьо водахь а.
4ТІаккха кхочушдийр ду Дала Ша суна делла долу Шен дош. Везачу Эло соьга аьлла: „Нагахь хьан тІаьхьено доггах, шен доллучу синца Суна хьалха шайн дахаран некъаш тешам хиларца лардахь, даим хьан тІаьхьенах хир волчу цхьаццаммо паччахьалла дийр ду Исраилан халкъана тІехь“».
5Кхин а Дауд-паччахьо элира: «Хьуна дагадогІу-кх, Царуятан кІанта Йоаба хІун дира суна? Цо Исраилан халкъан эскаран ши хьаькам вийра. Уьш бара Неран кІант Абунар, ИтІаран кІант Іамасаъ. Маьршачу хенахь, тІамехь Іанош санна, цІий Іанийра Йоаба церан. Цу шиннан цІийх дуьзира цо шен гІодаюкъара доьхкий, шен когара мачашший.
6ХІинца ахьа хьекъалца чекхдаккха и гІуллакх, амма къеналлин Іожаллица ма валийта Йоаб.
7Ткъа галІадхо волчу Барзалайн кІентех къинхетам бе, уьш хьайна тІе а озош, айхьа дола дечарна юкъа а бохуьйтуш. Цара дика гІо дира суна, хьан веших Абушаламах со кІелхьарволучу хенахь.
8Кхин а, диц ца долуьйтуш, дагалацалахь, Бахьрум олучу меттигера бен-яманхочун Герин кІант ШамаІи а ву хьуна. Со Махьанайм олучу меттиге воьдучу хенахь, цо чІогІа сардамаш доьхкира суна
[7]. Иза Йордан-хин йистехь сайна дуьхьал кхетча, аса Везачу Элах дуй биънера, айса, тур тоьхна, иза вуьйр вац аьлла.
9Ткъа хьуна хьайна а хуур ду, хьо хьекъал долуш хиларе терра, иза шен цІий Іанорца эхарте вахийтархьама айхьа дан дезарг».
Дауд-паччахь дІакхалхар
10ТІаккха Дауд-паччахь, дІа а кхелхина, шен дайх дІакхийтира. Иза Даудан гІалахь дІавоьллира.
11Дауд-паччахьо Исраил-махкахь паччахьалла дина йолу ерриге а хан шовзткъа шо яра: царах Хьеврон-гІалахь ворхІ шарахь, ткъа Ярушалайм-гІалахь ткъе кхойтта шарахь.
12ТІаккха шен ден Дауд-паччахьан метта Сулим паччахь хилла охьахиира. Цуьнан паччахьалла дика чІагІделла лаьттира.
Адан-ЯхІун валар
13Цхьана дийнахь Хьагатан кІант Адан-ЯхІу, Сулиман нанна Бат-ШабаІна тІе а веана, цунна хьалха охьатаьІира. Бат-ШабаІа хаьттира цуьнга: «Маршонца дуй те хьан вар?»
Адан-ЯхІус жоп делира: «Маршонца ду», – аьлла.
14«Хьоьга деха цхьа хІума дара сан», – элира Адан-ЯхІус.
«Деха хьайна», – элира Бат-ШабаІа.
15ТІаккха Адан-ЯхІус элира: «Хьуна хаьа, и паччахьалла суна догІуш дарий. Дерриг а Исраилан халкъ соьга, хин волчу паччахье санна, хьоьжуш Іаш дара. Амма хІара паччахьалла, соьгара дІа а даьлла, сан вешина кхечи, хІунда аьлча иза Везачу Элера кхаьчна дара цунна.
16Ткъа хІинца цхьа хІума доьху ас хьоьга, ахьа иза дІа ма татталахь».
«Ала хьайна», – элира Бат-ШабаІа.
17ТІаккха Адан-ЯхІус элира: «Ас доьху хьоьга Сулим-паччахье дехар дар, хІунда аьлча цо ахьа аьллачунна дуьхьало йийр яцара. Суна цуьнгара шунамхо йолу АбишагІ сайна йига пурба дезара».
18«Дика ду, – элира Бат-ШабаІа, – хьан дуьхьа доьхур ду ас паччахье».
19Иза а аьлла, Бат-ШабаІ Сулим-паччахьна тІе яхара Адан-ЯхІус аьлларг дІадийца. Паччахь, хьала а гІаьттина, цунна хьалха охьа а таьІна, шен паччахьан гІанта тІе юха а охьахиира. Паччахьан нанна Бат-ШабаІна а деара гІант, тІаккха иза паччахьна аьтту агІор охьахиира.
20Бат-ШабаІа элира: «Сан цхьа жима дехар дара хьоьга, кхочуш ца деш ма дитахьара ахьа иза».
«Деха, сан нана, дуьхьало йийр яц ас хьан дехарна», – элира Сулим-паччахьо.
21ТІаккха нанас элира: «Шунамхо АбишагІ хьайн вешина Адан-ЯхІуна зуда хилийта дІалохьа».
22Сулим-паччахьо, шен нене жоп луш, элира: «ХІунда доьху ахьа Адан-ЯхІуга шунамхо йолу АбишагІ яхийтар? ТІаккха-м и ехна ца Іаш, паччахьалла а дІадалар хІунда ца доьху ахьа цунна. Иза сан воккхах волу ваша ма ву? Цунна и ехарца динан да волчу Абу-ЯтІарина а, Царуятан кІантана Йоабана а паччахьалла доьхуш ю хьо».
23ТІаккха Сулим-паччахьо, Везачу Элах дуй бууш, элира: «Дала, Шен лааме хьаьжжина, луьра таІзар дойла суна, и дешнаш Адан-ЯхІус шен Іожаллина ца аьллехь.
24Везачу Эло со сайн ден Дауд-паччахьан гІанта тІе охьахаийна. Ша делла долу дош Цо кхочушдина, суна а, сан доьзална а паччахьалла а делла. Цу дийна волчу Везачу Элах чІагІо йо ас тахана Адан-ЯхІу лийриг хиларх!»
25ТІаккха Сулим-паччахьо ЯхІу-ЯдаІан кІант БенъяхІу вахийтира иза вен. Цо Адан-ЯхІу вийра.
Абу-ЯтІарина таІзар дар а, Йоабан валар а
26Динан дега Абу-ЯтІарига Сулим-паччахьо элира: «Хьо вен хьакъ дара, амма хьайн лаьтта тІе Іанатот-гІала
[8] дІаваха могуьйту ас хьуна. Сан дас хьегна болу баланаш а хьоьгуш, сан дена Даудана хьалха вайн Хьалдолчу Элан деза тІорказ ахь лелийна дела, цкъа хІинца ца воьйтуш вуьту ас хьо».
27Динан да Абу-ЯтІари Далла гІуллакх деш волчуьра дІаваьккхира Сулим-паччахьо. Иштта кхочушхилира Шилун олучу меттигехь Іелех а, цуьнан тІаьхьенах а аьлларг
[9].
28Сулим-паччахьо динчух лаьцна Йоабана а хезира, хІунда аьлча иза а вара Абушаламехьа а воцуш, Адан-ЯхІугахьа бевллачарна юкъахь. ТІаккха цо, ведда Везачу Элан Четар чу а ваьлла, сагІа доккхучу кхерчан маІаш схьалецира.
29Йоаб, ведда вахана, Везачу Элан четар чохь, сагІа доккхучу кхерчан маІаш а лаьцна, лаьтташ ву аьлла, Сулим-паччахье дІахаийтира. ТІаккха Сулим-паччахьо ЯхІу-ЯдаІан кІант БенъяхІу хьажийра цига, – «ГІой, Йоаб виэ», – аьлла.
30БенъяхІус, Везачу Элан четарна чу а ваьлла, Йоабе элира: «Паччахьо аравала боху хьоьга!»
Вукхо жоп делира: «ХІан-хІа, суна кхузахь вала лаьа».
БенъяхІус паччахье дІадийцира Йоаба шега аьлларг.
31ТІаккха паччахьо БенъяхІуга омра дира: «Цо боххург дей, вен а вей, дІаволла иза. Иштта со а, сан ден тІаьхье а паргІатъер ю Йоабера баьллачу бехках, хІунда аьлча цо бехк боцучу нехан цІий Іанийна.
32Сан дена Даудана ца хууш, шел дуккха гІоле а, дог цІена а волу, цхьа а бехк боцу ши стаг, тур тоьхна, вийнера цо. Уьш бара исраилхойн эскаран хьаькам хилла волу Неран кІант Абунар, яхІудхойн эскаран хьаькам хилла волу ИтІаран кІант Іамасаъ.
33Церан Іаьнна цІий Йоабан коьрта тІе а, цуьнан тІаьхьенна тІе а дужийла абаденналц. Ткъа Даудана а, цуьнан тІаьхьенна а, цуьнан цІенна а, цуьнан паччахьаллина а Везачу Элера маршо хуьлийла абаденналц!»
34ТІаккха ЯхІу-ЯдаІан кІанта БенъяхІус вахана Йоаб вийра. Иза шен цІерачу яьссачу аренгахь дІавоьллира.
35Цул тІаьхьа ЯхІу-ЯдаІан кІант БенъяхІу Йоабан метта эскаран хьаькам вахийтира Сулим-паччахьо. Ткъа динан да волу ЦІадукъа Абу-ЯтІарин метта динан коьрта да хІоттийра цо.
ШамаІин валар
36ТІаккха ШамаІи схьавалаве аьлла, омра дира Сулим-паччахьо. ШамаІига Сулим-паччахьо элира: «Хьайна Ярушалайм-гІалахь цІа а дай, кхузахь Іе, кхузара цхьана а метте дІаса а ма вала.
37Нагахь хьо, кху гІалин чуьра ара а ваьлла, Кхидрун-хих дехьа валахь, хьо вуьйр ву, ткъа иза хьан-хьайн бехкенна а хир ду».
38ШамаІис паччахье жоп делира: «Дика ду, сан паччахь волу олахо, ахьа омра ма-дарра, иза кхочушдийр ду хьан лай волчу аса». Иштта дикка хан яллалц Іийра ШамаІи Ярушалаймехь.
39Амма, кхо шо даьлча, ШамаІин ши лай Гати-гІалин паччахь волу МаІхин кІант Ахаш волчу ведда дІавахнера. ТІаккха ШамаІига хаам бира, хьан ши лай Гати-гІалахь ву аьлла.
40ШамаІи, гІаьттина, шен вир а йоьжна, Гати-гІала Ахаш волчу шен ши лай схьалаха вахара. Иштта, и шен ши лай а валош, Гати-гІалара юхавирзира ШамаІи.
41Ткъа Сулим-паччахьна тІедаьхьнера, ШамаІи, Ярушалаймера Гати-гІала а вахана, юхавирзина аьлла.
42Паччахьо, шен ялхошка ШамаІи схьа а валавайтина, элира цуьнга: «Везачу Элах дуй ца биънера аса, хьоьга дІа а хоуьйтуш, нагахь хьо миччанхьа а гІала чуьра аравалахь, цу дийннахь хьо лийр ву аьлла? Ткъа ахьа соьга: „Дика ду. Ахь боххург дийр ду ас“, – элира.
43Ас хьайга, Везачу Элана хьалха дуй бууш, дина омра кхочуш хІунда ца дира ахьа?»
44ТІаккха паччахьо кхин а элира ШамаІига: «Хьуна а, хьан дагна а хаьа сан дена Даудана айхьа дина вон. Ахьа йина хІуьттаре хьайн коьрта тІе ерзайойла хьуна Везачу Эло!
45Ткъа Сулим-паччахь декъал хуьлийла! Даудан тІаьхьенан паччахьалла меттах ма долийла Везачу Элана хьалха абаденналц!»
46ТІаккха ЯхІу-ЯдаІан кІанте БенъяхІуга Сулим-паччахьо омра дира, ШамаІи ве аьлла. Вукхо, вахана, иза вийра. Иштта велира ШамаІи.
Цу хенахь дуьйна Сулим-паччахьан паччахьалла чІагІделла лаьтташ дара.
Сулим-паччахьан доІа
(2 Шерашкахь 1:3-12)
3
1Мисар-мехкан паччахь волчу пирІунца гергарло тесира Сулим-паччахьо, цуьнан йоІ шена а ялийна. Шен паччахьан цІа а, Везачу Элан цІа а, керт а, Ярушалайм-гІалина гонах йолу тІулган керт а дІахІоттаяллалц, Даудан гІала ялийра Сулим-паччахьо пирІунан йоІ.
2Везачу Элан цІе язъян лерина долу цІа цкъа хІинца а дина дІахІоттоза дара, цундела халкъо цкъачунна гунаш тІехь доккхура сагІа.
3Шен дас Дауда шена ма-хьеххара, дерриг а кхочушдеш, Везачу Эле шен болу безам гойтура Сулим-паччахьо. Амма Сулим-паччахьо ша а цкъа хІинца Везачу Элана сагІа дар а, хаза хьожа йогІу хІума ягийтар а сагІа доккхучу гунаш тІехь дора.
4Иштта, шен ГавІон цІе йолчу гІала вахара Сулим-паччахь, цигахь сагІа даккхархьама, сагІа даккхаран коьрта барз оцу гІалахь лаьтташ болу дела. Цигахь долчу сагІа доккхучу кхерчан тІехь эзар дийнат дагоран сагІа доккхура Сулим-паччахьо.
5ГавІон-гІалахь, Сулим-паччахь вижна волуш, гІенах Дела дуьхьалхІоьттира цунна. «Деха хьайна луъург», – элира Дала.
6Ткъа Сулим-паччахьо жоп делира: «Хьайн лай волу сан да Дауд Хьуна хьалха тешаме а, бакъахьара а, дог цІена а леларна, Ахь цунна доккха дика дина. Цунна кІант а велла, иза, хІинца долуш ма-дарра, цуьнан паччахьан гІантана тІе а хаийна, Ахь цунна дина и доккха дика цунна тІехь битира Ахьа.
7Ткъа хІинца, сан Веза Дела, Хьайн лай волу со дІахІоттийна Ахьа, паччахь а вина, сан ден Даудан метта. Амма со хІинца а бер санна ву. Сан хІинца а хьекъал ца кхочу, айса дан дезарг кхочушдан.
8Ахьа хаьржина долчу, дагардина ца валлал дукха долчу Хьан халкъана юкъара Хьан лай ву со.
9Доьху Хьоьга, лохьа Хьайн лай волчу суна хьекъалалла, Хьан халкъана юкъахь нийсаниг лело а, кхелахо хила а. Іамавехьа со дика а, вон а къасто. И хьекъал ца хилча, хІокху Хьан оццул дукха долчу халкъана тІехь урхалла хьаьнга далур ду?»
10Сулим-паччахьо дехначунна резахилира Веза Эла.
11Дала элира цуьнга: «Ахьа хьайн дуьненахь йоккху хан яхъяр а ца доьхуш, хьайна хьал хилийтар а ца доьхуш, хьайн мостагІийн синош хІаллакдар а ца доьхуш, хьайна хьекъал-кхетам балар дехарна, кхел ечу хенахь нийса сацам бархьама,
12лур ду Ас хьуна ахьа доьххург. Ас лур ду хьуна хьекъаллий, кхетаммий, кхин хьо саннарг хьол хьалха цкъа а ца хиллачу тайпана а, кхин хІинца чул тІаьхьа хьо саннарг хир а воцучу тайпана а.
13Ахьа ца дехнарг а лур ду Ас хьуна. Алссам хьал а, сийлалла а лур ду Ас хьуна, хьо велла дІаваллалц, хьо санна паччахь кху дуьненахь кхин хир воцучу тайпана.
14Нагахь хьо Сан некъашца а лелахь, Ас тІедехкинарш а, Сан весеташ а кхочушдеш хьо лелахь, хьан да Дауд ма-леллара, Ас яхйийр ю хьан вахаран хан а».
15Ша самаваьлча, Сулим кхийтира, иза гІан хиллий. ТІаккха Ярушалайм-гІала юха а вирзина, Везачу Элаца бинчу бертан тІорказна хьалха а хІоьттина, шен а, халкъан а сагІа доккхучу кхерчана тІехь сагІа даьккхира Сулим-паччахьо. Уьш дара дийнаташ дагоран а, бертан а сагІанаш. ТІаккха доккха той хІоттийра паччахьо шен массо а ялхошна.
Сулим-паччахьан хьекъалалла
16Цкъа, Сулим-паччахьна тІе а еана, цунна хьалха дІахІоьттира нахаца лела ши зуда.
17Цу шиннах цхьаммо элира: «Сан олахо, со а, хІара зуда а цхьана цІа чохь Іаш ю. ХІара зуда а йолуш, аса оцу цІенна тІехь бер динера.
18Ас бер дина кхоалгІачу дийнахь хІокху зудчун а бер хилира. Оцу цІахь тхойшиъ йоцург кхин цхьа а адам дацара.
19Буса хІокху зудчун кІант, хІара цунна тІетовжар бахьана долуш, велира.
20Ткъа буьйсанна, хьан лай йолчу суна наб кхеттачул тІаьхьа, сан кІант дІа а эцна, иза шен некхана тІе а виллина, шен велла волу кІант сан некхана тІе виллина цо.
21Іуьйранна, сайн кІант вакхо со хьалагІаьттича, иза велла карийра суна. Амма дикка цуьнга хьаьжча, иза аса вина сайн кІант воцийла а хиира суна».
22ТІаккха вукху зудчо элира: «ХІан-хІа, сан кІант дийнаниг ву, ткъа хьайниг велларг ву».
Ткъа дуьххьарлерчу зудчо бохура: «ХІан-хІа, хьайниг ву велларг, дийнаниг сан кІант ву».
Иштта паччахьна хьалха къуьйсуш яра и ши зуда.
23ТІаккха паччахьо элира: «Шу шиннах хІораммо а боху дийна долу бер шен ду, тІаккха шух хІораммо а боху делларг шен бер дац.
24Схьадал суна тур», – элира паччахьо. Тур схьадеара паччахьна.
25«Вай хІинца хІара дийр ду, – элира паччахьо, – и дийна долу бер хада а дай, ах а даккхий, цунах ши дакъа де. ТІаккха хІора зудчунна цхьацца дакъа дІало».
26ТІаккха далаза бер долчу зудчун, шен кІанте болчу безамна а, цунах чІогІа къахетарна а, кийра багийра. Оцу зудчо жоп делира: «Сан олахо! Ма дейша и бер, иза дийна а долуш дІалойша оцу зудчунна».
Ткъа шолгІачу зудчо элира: «Я суна а, я цунна а ма кхочийла и кІант. Вей, дІаваккха аша иза!»
27ТІаккха, жоп луш, паччахьо элира: «И бер, ден а ца дуьйш, хІокху зудчунна дІало аш. ХІара ю кху кІентан нана!»
28Паччахьо йинчу кхелах лаьцна Исраил-мехкан дерриг а халкъана дІахезира. Цу хенахь дуьйна наха Сулим-паччахь чІогІа лара а лорура, уьш цунах оза а лора. ХІунда аьлча нахана гира, бакъдолчуьнца паччахьалла лелорхьама, Дала Сулим-паччахьна хьекъал деллийла.
4
Сулим-паччахьан пачхьалкхехь хилла болу коьрта хьаькамаш
1Цу тайпана, берриг а Исраил-махкана тІехь паччахь хилира Сулимах.
2Сулим-паччахьан го иштта бара:
динан да волчу ЦІадукъин кІант Іазар-ЯхІу;
3Шайшаан кІентий Элихьорап а, АхьъяхІу а – уьш бара кехаташ яздархой;
Ахьлудан кІант ЯхІушапти, пачхьалкхан гІуллакхех лаьцна яздархо;
4ЯхІу-ЯдаІан кІант БенъяхІу, эскаран хьаькам волу;
динан дай болу ЦІадукъа а, Абу-ЯтІари а;
5Натин кІант Іазар-ЯхІу – иза мехкадайн куьйгалхо вара;
Натин кІант Зубади – иза динан да а, паччахьан юххера хьехамча а вара;
6Ахьишар – иза паччахьан цІентІехь хьаькам вара;
Іабдин кІант Адунурам, беза белхаш бойтучу нахана тІехь куьйгалхо волу.
7Берриг а Исраил-махкана тІехь Сулим-паччахьо дІахІоттийна шийтта мехкада вара. Цара сурсаташ дІакхачадора паччахьна а, цуьнан цІенна а. Царах хІораммо а шеран цхьана баттана догІу сурсаташ латто дезара.
8Церан цІераш иштта яра:
лаьмнашкахь болчу Эпрайм-махкахь мехкада волу Бен-Хьур.
9Бен-Декъар вара Макхац, ШаІалбан, Байт-Шамаш, Эйлон, Байт-Хьанан цІераш йолу гІаланаш юкъайогІучу мехкан мехкада.
10Бен-Хьесад вара Арубат олучу а, Соха а гІаланийн а, Хьепар олучу берриг а мехкан мехкада.
11Бен-Абунадиб вара берриг Напат-Дор олучу мехкан мехкада. Ткъа Сулим-паччахьан йоІ ТІапат цуьнан зуда яра.
12Ахьлудан кІант БаІана вара ТаІнак а, МагІидда а олучу гІаланийн а, берриг Байт-Шеан цІе йолчу мехкан а (иза бара ИзраІал-гІалина лахахь йолчу ЦІартан-гІалина юххехь), Байт-Шеан-махкара дуьйна болалуш Абел-Мехьал а, ЯкхмаІам а олучу гІаланашна тІекхаччалц болчу мехкийн да.
13Бен-ГІебар вара ГалІадан Рамат-гІалин гонах болчу мехкийн мехкада. Оцу мехкашна юкъайогІура ГалІад-махкахь йолу Маннашан кІентан Яиран ярташ. Иштта АргІаб цІе йолу Башан-махкахь йолу меттиг а, цІестан гІораш долуш, лекха керташ йолу кхузткъа йоккха гІала а яра цу юкъайогІуш.
14Іиддин кІант Ахьинадаб Махьанайм цІе йолчу мехкан да вара.
15Наптал-махкахь мехкада вара АхьимаІац. Цо Сулим-паччахьан йоІ Басамат йигнера шена.
16Хьушайн кІант БаІана вара Ашар-мехкан а, БеІалт-юьртан а мехкада.
17Иссархан-мехкан да вара Парухьан кІант ЯхІушапти.
18Элан кІант ШамаІи Бен-Яман-мехкан мехкада вара.
19Эмархойн паччахьан Сихьонан а, Башан-мехкан паччахьан ІовгІин а хиллачу ГалІад-мехкан мехкада вара Урин кІант ГІебар.
ЯхІуд-махка тІехь а цхьа мехкада хІоттийнера.
Сулим-паччахьо олалла дечу хенахь хилла беркат
20ЯхІуд-махкахь а, Исраил-махкахь а, хІордан йистера гІум санна, алсамдаьлла дебнера халкъ. И адамаш юуш, молуш, самукъадолуш дара.
21Эпрат-хин тІера дІадоладелла пІелаштамхойн махкана тІекхаччалц а, Мисар-мехкан дозане кхаччалц а йолчу меттигашкарчу массо а паччахьна тІехь олалла дора Сулим-паччахьо. Оцу пачхьалкхаша Сулим-паччахь дІакхалхалц массо а тайпана сурсаташ а, кхин долу хьал а латтадора, гІуллакх а дора цунна.
22Сулим-паччахьна а, паччахьан цІентІехь цунна гІуллакх деш болчарна а, хІора дийнахь юучунна оьшуш йолу хІума иштта яра: бІе шовзткъе итт гали кІен дама а, кхо бІе гали кхин тайпана долу дама а,
23итт бустийна сту а, жа тІера цхьа бІе уьстагІ а. Уьш доцург кхин а сеш, масарш, лунаш, дустийна зІакардаьхни а дара.
24Сулим-паччахьан олаллехь дара Эпрат-хина малхбузехьара агІор болчу Тапсахь-гІалара дуьйна Іази-гІала кхаччалц долу мехкаш. Оцу Эпрат-хина сехьа агІор долчу мехкашкара паччахьашна а тІехь олалла деш вара Сулим-паччахь. Гонах долчу кхечу дерриг а мехкашца а машарехь Іаш вара Сулим-паччахь.
25Иштта, ЯхІуд-мехкан а, Исраил-мехкан а адамаш Дан-гІалара дуьйна Беар-ШабаІ-гІала кхаччалц хІора а шайн-шайн кемсийн а, инжир-диттийн а ІиндагІашкахь тийна-маьрша Іаш бара, Сулим-паччахь дийна мел ву.
26Йиъ эзар
[10] гІудалкх южу дойн керт а, шийтта эзар дин
[11] а бара Сулим-паччахьан.
27Цуьнан шийтта мехкадас шеран шийтта беттан хІора баттахь цхьаццаммо Сулим-паччахьна а, цуьнца цхьаьна шуьне охьаховшуш болчарна а оьшшург латтадора. Иштта, цара цхьа а хІума ца оьшуьйтура цунна.
28Говрашна а, кхин долу мохь тІе буьллу дийнаташна а оьшуш йолу йол а, мукх а хІораммо шайн-шайн рогІехь тІебахьара паччахьна ян езачу меттиге.
29ХІордан йистера гІум йолччул боккха кхетам а, шортта хьекъалалла а деллера Дала Сулим-паччахьна.
30Малхбалехьарчу дерриг а халкъийн а, берриг а Мисар-мехкан халкъан а хьекъалал а сов дара Сулим-паччахьан хьекъалалла.
31Иза массо адамал а хьекъалдолуш вара. Сулим-паччахьан хьекъалалла Іезарахьахо волчу Этанан а, Махьалан кІентий болчу ХІайманан а, Калкалан а, ДардаІан а хьекъалаллел а сов дара. Сулим-паччахьан цІеран сийлалла хьалаяьллера гонах долчу дерриг а халкъашна юкъахь.
32Сулим-паччахьо кхо эзар кица а, цхьа эзар пхи илли а аьллера.
33Цо дуьйцура диттех лаьцна хаза хІуманаш, Ливанун-махкахь долуш долчу баганан диттах лаьцна дІаволавелла, поппарца боьттинчу пенах схьаюьйлучу бецех лаьцна а олуш. Сулим-паччахьо дуьйцура дийнатех а, олхазарех а, текхаргех а, чІерех а лаьцна долу хІуманаш.
34Сулим-паччахьан хьекъалаллех лаьцна хезначу дуьнен чуьра массо а паччахьаша хьажийна болу, массо а къаьмнех болу нах оьхура Сулим-паччахье ладогІа.
Сулим-паччахьо Делан цІа дан а, керт ян а кечам бар
(2 Шерашкахь 2:1-18)
5
1Цора-гІалин паччахь волу Хьирам Дауд-паччахь дийна волчу хенахь цуьнан доттагІа вара. Ткъа хІинца, Дауд-паччахьан метта цуьнан кІант Сулим паччахьалла дарна къобалвина аьлла, шена хезча, Хьирама шен геланчаш бахийтира цунна тІе.
2ТІаккха Сулим-паччахьо уьш юхахьовсийра, Хьирам-паччахье ала дезарг дІа а олуш:
3«Хьуна хууш ду, шен Везачу Делан цІе язъян лерина долу цІа дІахІоттадойла ца хилира сан ден Даудан. ХІунда аьлча цуьнан тІом бан дийзира гобаьккхина долчу халкъашца, Везачу Эло, толам а баккхийтина, мостагІий когаш кІел охьабахккалц.
4Ткъа хІинца сан Везачу Дала синтем белла суна массо а агІор. ХІинца бац я мостагІий, я кхин дуьхьало ян а хІумма дац.
5Иштта, хІинца сайн Везачу Делан цІе язъян лерина долу цІа дан сацам бира ас, Везачу Эло сан дега Дауде ма-аллара. Везачу Эло цуьнга аьллера: „Аса хьан метта паччахьан гІанта тІе охьахаор волчу хьан кІанта дІахІоттор ду Сан цІе язъян лерина долу цІа“.
6Ткъа ахьа омра дехьа, Ливанун-махкара баганан дитташ суна хедадайта. Сан ялхоша хьан ялхошца цхьаьна болх бийр бу. Ткъа аса ахьа хІоттор боллу мах дІалур бу хьан ялхоша бийр болчу балхах, хІунда аьлча тхан бац шун цІаданхой санна болу дика дечиг-пхьераш».
7Хьирам-паччахьо, шена Сулим-паччахьан и дешнаш хезча, чІогІа хаза а хетта, элира: «Баркалла ду Везачу Элана, Цо Даудана иштта хьекъал долуш кІант валарна, оцу сийлахьчу халкъана тІехь цуьнга олалла дайтархьама!»
8ТІаккха Хьирам-паччахьо ялхой бахийтира Сулим-паччахье дІаала:
«Аса ладуьйгІира ахьа дечу дехаре. И хьан диттех лаьцна болу лаам ас кхочушбийр бу. Баганан дитташ а, зоьзан дитташ а доуьйтур ду ас хьуна.
9Сан ялхоша, Ливанун-махкара дІа а даьхьна, хІордана тІе дахьар ду уьш, цигара дІа ас бурамашца кхачадойтур ду уьш кхачо деззачу меттиге, цигахь тІекІел а дохкуш. ТІаккха аша уьш цигара схьаоьцур ду. Амма ахьа а кхочушбе сан лаам, сан цІенна оьшуш болу кхача боуьйтуш».
10Иштта Хьирам-паччахьо, шега Сулим-паччахьо ма-деххара, баганан дечиг а, зоьзан дечиг а латтайора.
11Ткъа Сулим-паччахьо бІе эзар гали кІа а, цхьа эзар биъ бІе чами тоьлла долу зайтдаьтта а дохьуьйтура хІора шарахь Хьирам-паччахьан цІахь мел волчунна.
12Ша лур ду ма-аллара, Везачу Эло хьекъал деллера Сулим-паччахьна. Иштта машар бара Хьирам-паччахьна а, Сулим-паччахьна а юкъахь. Цара вовшашна юкъахь барт бира.
13ТІаккха Сулим-паччахьо Исраил-мехкан дерриг а халкъана тІедожийра ткъе итт эзар стаг белхаш байта гулвар.
14ТІаккха уьш хийца а хуьйцуш, итт-итт эзар хІора баттахь Ливанун-махка болх бан бохуьйтура. Цара цхьана баттахь болх бора, ткъа шина баттахь уьш цІахь Іара. Адунурама куьйгалла дора царна тІехь.
15Кхин кхузткъе итт эзар стаг деза кира лелош а, везткъа эзар стаг лаьмнашкахь тІулг боккхуш а вара Сулим-паччахьан.
16Уьш боцурш кхин а кхо эзар кхо бІе хьаькам вара оцу белхаш бечу нахана тІе хІоттийна, царна а, цара бечу балхана а тІехьожуш.
17Даккхий деза тІулгаш доуьйтура Сулим-паччахьо, тІаккха уьш тІулган говзанчашка нисдойтура, Везачу Элан цІе язъян лерина долчу цІийнан бух боттийтархьама.
18И дитташ а, тІулгаш а хьакха а хьокхуш, кечдеш бара Сулим-паччахьан а, Хьирам-паччахьан а белхалой а, Гебал-гІалара пхьераш а. Кхаа шарахь кечдира цара уьш, Делан цІа дІахІотторхьама.
6
Делан цІа дІахІоттор
1Исраилан халкъ Мисар-махкара схьадирзина диъ бІе дезткъа шо даьлча, Везачу Элан цІа дан долийра Сулим-паччахьо. Иза дара Сулим Исраил-мехкан паччахь хІоьттина доьалгІа шо долуш, Зив олучу шеран шолгІачу баттахь.
2Сулим-паччахьо Везачу Элан цІе язъян дечу цІийнан дахалла кхузткъа дол, шоралла ткъа дол, лакхалла ткъе итт дол барам бара.
3ЦІенна хьалха йина уче яра. Иза цІийнан дохалле а, шоралле а терра ткъа дол еха а, итт дол шуьйра а яра.
4ЦІенна чохь кораш динера, уьш, чекх са а гуш, шу а болуш, къевлина дара.
5ЦІенна тІехиттина гІишлош йира. Чухулара езачу чоьнна гонах а йолуш, агІонаш тІехь гобаьккхина яра оцу гІишлойн чоьнаш. ГІишлойн тІехиттина чоьнаш лакхалла тІекІелйина яра, кхо гІат а долуш.
6Хьалхарчу гІатан шоралла пхи дол, шолгІачу гІатан ялх дол, ткъа кхоалгІачу гІатан шоралла ворхІ дол бара. Цу тІе хоьттина йолчу гІишлона тІедехкина долу тІеш Везачу Элан цІийнан оганна чу ца диссийнера. И тІеш оцу тІехоьттиначу оганийн терхина тІедехкинера.
7Везачу Элан цІа дечу хенахь, тІулгаш, лаьттах шаьш схьадохучу меттехь кеч а дой, схьадахьара. Белхалоша я жІов етташ, я диг тухуш, я кхин долу эчиг вовшахдетташ татанаш ца дора и цІа дечу меттигна уллохь.
8Юккъерачу гІат
[12] тІе воьдийла цІийнан аьтту агІор дара. Цу чу воьдуш, горга а долуш, тІегІанаш дара, ткъа оцу чуьра тІехуларчу кхоалгІачу гІат тІе а цу тайппана долчу тІегІанашна тІехула волура.
9Цу тайппана, дина чекхдаьккхира Сулим-паччахьо Везачу Элан цІа. ЦІенна тІехь баганан диттийн ханнех тхов байтира Сулим-паччахьо.
10ЦІийнан лакхарчу агІонашна тІе хиттиначу чоьнийн лакхалла пхи дол яра. И чоьнаш цІенна тІехиттинера баганан диттийн ханнашца.
11ТІаккха Везачу Элан дош кхечира Сулим-паччахье:
12«Иштта, Сан цІа деш ву хьо. Нагахь хьо Сан хьехамашца а лелаш, Ас билгалдаьккхинарг а деш, Сан весеташ кхочуш а деш лелахь, Ас кхочушдийр ду Айса хьан дега, Дауде, делла ваІда.
13Со хир ву Сайн исраилхошна юкъахь. Ас дуьтур дац Сайн долахь долу Исраилан халкъ».
14Цу тайпана, дина чекхдаьккхира Сулим-паччахьо Везачу Элан цІа.
Делан цІен тІехь бина чухулара белхаш
(2 Шерашкахь 3:8-14)
15ЦІенна чухула долчу пенашна тІе лаьттара дуьйна тхов тІе кхаччалц баганан диттийн аннаш туьйхира, ткъа цІенкъа зоьзан диттийн аннаш туьйхира.
16ЦІийнан тІехьа агІор, йистера ткъа дол барамехь дІахилош, оганаш а хІиттийна, чоь йира, цуьнан пенех а, тхевнах а баганан диттийн ханнаш туьйхира. Иза уггар еза чоь яра.
17Оцу чоьнна хьалха агІор йолу чоь яхалла шовзткъа дол яра.
18Чухула агІор пенах тоьхначу аннашна тІехь гІабакхийн а, дІаделладеллачу зезагийн а куьцехь суьрташ дара дечигна тІехь аьгна дина. Массо а агІор баганан ханнаш тоьхнера, ткъа тІулг гуш а бацара.
19Везачу Элаца бина барт дагабоуьйтуш долу тІорказ чудиллархьама, йинера и уггар еза чухулара чоь.
20И уггар еза чухулара чоь яхалла а, шоралла а, лакхалла а ткъа дол яра. И чоь ерриг а цІеначу деших йира. Баганан ханнех бинчу сагІа доккхучу кхерчана а деши диллира.
21Иштта дерриг цІа а, чохь цІена деши а диллина, дІахІоттийра. Уггар езачу чухуларчу чоьнна хьалха зІенаш ехкира, царна тІе а деши диллира.
22Дерриг цІенна а, уггар езачу чухуларчу чоьнна а хьалха лаьтташ болчу сагІа доккхучу кхерчана а деши диллира.
23Уггар езачу чухуларчу чоьнна чохь зайт-диттийн дечигах дина шина каруб-маликан сурт дара. Церан лакхалла итт дол барамехь яра.
24Хьалхарчу каруб-маликан цхьа тІам а, шолгІаниг а пхиппа дол барамехь бара. Цхьана тІома тІера, вукху тІома тІе кхаччалц итт дол барам бара.
25Оццу барамехь а, куьцехь а дара шолгІачу каруб-маликан сурт а.
26Цхьана каруб-маликан суьртан лакхаллин барам итт дол бара, шолгІачун а изза барам бара.
27ЦІийнан чухула йинчу сийлаллин-езачу чохь дІахІиттийра оцу каруб-маликийн суьрташ. Церан тІемаш дІасадаьржина дара. Цхьаннан тІам цхьана пенах хьакхалора, ткъа вукхун тІам дуьхьал болчу пенах хьакхалора. Ткъа важа чухула долу тІемаш чоьнан юккъехь вовшех хьакхалора.
28Царна тІе а Сулим-паччахьо деши диллийтира.
29Оцу цІийнан дерриг а пенашна тІе, чухула а, тІехула а, гобаьккхина аьгначу тІамаршца цу тайпана каруб-маликийн а, хурмин диттийн а, дІаделладеллачу вастехь долчу зезагийн а суьрташ дехкира.
30Шина цІа чуьра цІенкъа тІе а деши диллира.
31Уггар езачу чухуларчу чоьнна чу воллучохь йолу неІарш зайт-диттан дечигах йинера, церан пхи са болу гур бара.
32Оцу зайт-диттан дечигах йина йолу неІаран шина декъа тІехь а аьгна дина дара маликийн а, диттийн а, делладеллачу зезагийн а суьрташ. Оцу массо хІуманна а деши диллира.
33Иштта езачу чоьнна чу воллучохь а хІоттийнера зайт-диттан дечигах йина неІарш, ткъа церан гураш биъ са болуш бара.
34Кхин ши неІ яра зоьзан-диттан дечигах йина. Оцу шина неІаран шишша дакъа меттахдоккхуш дара.
35Царна тІехь а даьхна каруб-маликийн а, хурмин диттийн а, делладеллачу зезагийн а суьрташ дара. Оцу суьрташна тІе а цхьатерра аьгна деши диллира.
36ТІаккха чухулара керт дІахІоттийра. Иза хьаькхначу тІулгийн кхаа могІанах а, баганан диттийн ханнех бинчу цхьана могІанах а йинера.
37Сулим-паччахь шен дарже веанчу доьалгІачу шарахь Зив олучу шеран шолгІачу баттахь бух ботта болийнера Везачу Элан цІенна.
38Ткъа цхьайтталгІачу шеран Була олучу баттахь (иза шеран борхІалгІа бутт бу) Везачу Элан цІа дина чекхделира. Ша хила деззачу куьцехь дина дІахІоттийра иза. И цІа Сулим-паччахьо ворхІ шарахь дира.
7
Сулим-паччахьан цІа
1Шена а цІа дайтира Сулим-паччахьо. Иза кхойтта шарахь дина чекхдаккхийтира цо.
2Иштта «Ливанун-мехкан хьун» цІе йолу паччахьан цІа дайтира Сулим-паччахьо. Оцу цІийнан гІишлойн яхалла бІе дол, шоралла шовзткъе итт дол, ткъа лакхалла ткъе итт дол яра. Цо цІа дира баганан дечигах беа могІарехь дІахІиттийначу бІогІамашна тІехь. Ткъа цу бІогІамашна тІехула дехкира баганан диттийн дечигах долу тІеш.
3Шовзткъе пхеа баганан диттан бІогІамашна тІе пхийтта тІай диллира моггІара, оццу диттан дечигах тхов тиллира.
4Дуьхь-дуьхьал болчу шина пенна тІера кораш кхаа могІарехь дара. Иштта цхьана пенан хІора кор вукху пенах долчу корана дуьхьал дара.
5Ерриг неІарш, неІарийн гураш еакІов дара, ткъа кор корана дуьхьал дара кхаа могІарехь.
6Цо бІогІамех уче тІейира, яхалла шовзткъе итт дол, шоралла ткъе итт дол а йолуш. Ткъа цунна хьалха бІогІамашна тІехь лаба а, неІсагІа а дира.
7Къаьстина кхин цхьа чоь яра Сулим-паччахьан, цу чохь паччахьан деза гІант дара хІоттийна. Оцу чоьнах «кхел еш йолу чоь» олура, хІунда аьлча цу чохь адамашна кхел йора Сулим-паччахьо. Оцу чуьра цІенкъа а баганан диттан аннех яра.
8Сулим-паччахьан ша Іаш волу цІа кхечу кертахь дара. Иза кхел еш йолчу цІенна тІехьа дара, оццу куьцехь дина а дара. И санна цІа динера Сулим-паччахьо шена ялийна йолчу Мисар-мехкан пирІунан йоІана а.
9И массо а гІишлош дезачу тІулгех йина яра. ТІулгаш, шина а агІор херхаца хеда а дина, шайн-шайн барамашкахь нисдина дара. Уьш бух тІера дуьйна тхов тІе кхаччалц а, арахьара дуьйна йоккхачу керта чу кхаччалц а дехкина дара.
10ГІишлойн бух буттуш, деза а, даккхий а тІулгаш дехкинера. Цхьадерш итт дол шуьйра дара, вуьш – бархІ дол шуьйра дара.
11ТІехула а дара нийсса хьаькхна а, шайн-шайн барамехь а долу тІулгаш. Иштта баганан дечиган тІеш а дара дехкина.
12Хьаькхна нисдинчу тІулгех кхо могІа а, баганан дечигах бина цхьа могІа а биллина, керт йинера йоккхачу кертана гонах. Иштта Везачу Элан цІийнан чухула йолчу кертана а, учена а гонах яра цу тайпана йолу керт.
Цора-гІаларчу Хьираман говза болх
13ТІаккха Цора-гІалара Хьирам
[13] цІе йолу стаг схьавалавайтира Сулим-паччахьо.
14Иза йисина Іаш йолчу цхьана зудчун кІант вара. Напталан тІаьхьенах яра и зуда. Хьираман да цорахо вара. Хьирам ша цІестан пхьар вара. ЦІастанах муьлхха а хІума ян говзалла а, похІма а дара цуьнан. Сулим-паччахь волчу а веана, и дерриг а гІуллакхаш кхочушдира Хьирама.
ЦІестан ши бІогІам
(2 Шерашкахь 3:15-17)
15Кхин а цІестан ши бІогІам бира Хьирама. ХІора бІогІаман лакхалла берхІитта дол, ткъа гобаьккхина йолу шоралла шийтта дол яра.
16Оцу бІогІамашна тІехула дилла цІастанах таж доьттира Хьирама. Церан хІораннан лакхалла пхи дол яра.
17БІогІамашна тІехула динчу таьжнийн куц далийнера, царна тІе юьйцинчу зІенех бойнан суьрташ а дина. Уьш хІора тажана тІехь ворхІ-ворхІ яра.
18ТІаккха оцу бойнна гонах бІогІамашна тІехь долчу тажана тІехула цІастанах дина тІедехкина ши могІа наран стоьмаш бара. Оццу кепара а шолгІачу бІогІамна тІера тажана тІе а дехкира уьш.
19ЦІенна хьалхарчу ученех гІортийна дІахІиттийначу хазачу бІогІамашна тІехь таьжнаш дара. Уьш петІамат-зезагах тардинера, лакхалла диъ дол долуш.
20Оцу шина бІогІам тІехь долчу таьжнашна гонах йолчу бойнна уллохь гобаьккхина могІанашца тІедехкина ши бІе наран стоьмийн куьцехь сурт дара.
21Везачу Элан цІа чу воллучохь, учехь, цІестан ши бІогІам дІахІоттийра Хьирама. Цхьа бІогІам къилбехьа хІоттийра цо, цунна «Якин» аьлла цІе тиллира Хьирама (и цІе «Дала дІахІоттор» бохучух тера ду). Ткъа важа къилбаседехьа дІахІоттийра. Цунах «БоІаз» элира (иза «Делан нуьцкъалаллех дерг» бохучух тера ду).
22Иштта дехкира оцу бІогІамашна тІе петІамат-зезаган куьцехь долу таьжнаш.
Иштта чекхбелира Хьираман бІогІамаш дІахІотторан болх.
ЦІастанах бина хІорд
(2 Шерашкахь 4:2-5)
23ТІаккха лалийначу цІастанах дукха боккха яй бира Хьирама. Цуьнан цхьана йистера вукху йисте кхаччалц болу барам итт дол бара. Пхи дол кІорга а бара иза. Оцу ен го ткъе итт дол бара.
24Цуьнан йистошкахула гобаьккхина шина могІара дехкина цІестан гІабакхийн суьрташ дара. И суьрташ оцу енаца цхьаьна ийна дара.
25И боккха цІестан яй шийтта цІестан старана тІехь лаьтташ бара. Кхо цІестан сту къилбаседехьа берзийна бара, кхин кхоъ малхбузехьа, важа кхоъ къилбехьа, бисина кхоъ малхбалехьа берзийнера. ЦІестан яй церан баккъашна тІе биллина бара, ткъа стерчийн тІехьенаш ен бухан юккъехьа ерзийна яра.
26Оцу ен стоммалла куьйган кераюккъалц яра, ткъа цуьнан йистош дІаделладеллачу петІамат-зезаган куьцехь дара. Оцу ена чу кхузткъе итт эзар чами кхоччуш хи доьдура.
ЦІестан кІелхІотторгаш
27ТІаккха итт цІестан кІелхІотторг йира Хьирама. Уьш, чкъургаш тІехь а йолуш, меттахъяхалуш яра. ХІора кІелхІотторган яхалла а, шоралла а диъ дол, ткъа лакхалла кхо дол яра.
28И кІелхІотторгаш иштта йинера: церан деакІов пенаш дара, уьш гурашна тІе хаийнера.
29Гурашна чухула долчу пенашна тІе а, гурашна тІе а лоьмийн а, стерчийн а, каруб-маликийн а суьрташ дехкинера. Ткъа оцу лоьмийн а, стерчийн а суьрташна лакхахула а, лахахула а цІастанах дина дикка дІасадаьржина долу таьжнаш дара.
30ХІора кІелхІотторган йиъ-йиъ чкъург а, семанаш а яра. ХІора сонехь ена тІехуттуш йина гІортораш яра. Оцу гІорторашна тІехь цІастанах дина тІедиллина таьжнаш дара.
31Ткъа гІорторана тІехула даьккхина Іуьрг дара, цхьа дол хиллал кІорга а долуш. И Іуьрг горга дара, цуьнан гонан барам цхьа дол ах дол бара. Іуьргашна тІехула аьгна даьхна суьрташ дара. КІелхІотторган агІонашна тІера пенаш, горга а доцуш, деакІов дара.
32Пенашна кІел йиъ чкъург яра, ткъа церан семанаш гІорторашна тІе чІагІйина яра. ХІора чкъурган гонан шоралла цхьа дол ах дол барамехь яра.
33ХІора чкъург яра гІудалкхийн чкъургаш санна йина. Семанаш а, чкъурган хІазарш а, чІораш а, чкъурган милкаш а цІастанах йина яра.
34ХІора кІелхІотторган беа сонехь цхьацца гІортор яра. Ткъа хІора гІортор оцу кІелхІотторгах цхьаьна хоьттина йина яра.
35КІелхІотторган боххьехь бина горга гу бара. Цуьнан лакхаллин барам ах дол бара, иза а тІехІоьттина, дийна цхьаъ болуш санна, боьттина бара кІелхІотторгана тІе.
36Оцу кІелхІотторган пенаш тІехь а, массо а меттиг йоллучохь а каруб-маликийн а, лоьмийн а, хурманийн диттийн а, аьгна даьхна суьрташ дехкира Хьирама.
37Иштта, итт кІелхІотторг йинера Хьирама. Уьш ерриш а цІастанах йоьттина яра, церан хІораннан а цхьа барам а бара, цхьа кеп а яра.
38ТІаккха цІестан итт юьхь-куьг дуьлург йира Хьирама, уьш хІора а диъ дол барамехь яра. ХІора юьхь-куьг дуьлургана чу биъ бІе чами хи доьдура. Уьш оцу йина дІахІоттийна йолчу итт кІелхІотторгна тІе йиллира.
39Пхи кІелхІотторг къилбехьа агІор, ткъа важа пхиъ къилбаседехьа, аьрру агІор дІахІоттийра Хьирама. Везачу Элан цІийнан къилба-малхбалехьа агІор дІахІоттийра цо чохь хи долу и боккха цІестан яй.
Везачу Элан цІа а, керт а хазъян Хьирама йина хІуманаш
(2 Шерашкахь 4:11–5:1)
40Иштта Хьирама кхин а дира тесаш, кегий белаш, кегий кедаш. ТІаккха чекхбехира Хьирама Везачу Элан цІийнан кертахь Сулим-паччахьна беш болу берриг а белхаш.
41Иштта ши бІогІам а буьйгІира Хьирама,
царна гонах таьжнийн ши го а бира.
ТІаккха оцу таьжнийн суьрташ тІедехкина долчу бІогІамийн боххьехь бойнан ши сурт диллира цо.
42Оцу бойнан шина суьрта тІе диъ бІе цІестан нар-стоьмаш дира Хьирама. И стоьмаш оцу бІогІамашна тІе дехкинчу таьжнашна тІерачу бойнийн суьрташ тІе дехкира шишша могІа.
43Иштта йира цо итт юьхь-куьг дуьлург, шайна бухахь итт кІелхІотторг а йолуш.
44Хи чудотта цхьа цІестан яй, цунна бухара шийтта цІестан сту а,
45тесаш а, белаш а, кедаш а дира Хьирама.
Везачу Элан цІийнан кертахь мел йина хІума а, заьнгала динчу цІастанах йинера цо Сулим-паччахьна.
46И дерриг а хІума Йордан-хин йистехь, сацкъаран латта тІехь йоттийтира Сулим-паччахьо. Иза дара Сакхат а, ЦІартан а олучу меттигашна юккъехь.
47И ерриг хІума а Сулим-паччахьо шен-шен метте дІахІоттаяйтира. И хІуманаш тІех дукха хиларна, уьш еш дайчина цІастанан барам буста а ца лора.
48Цу тайпана деших массо а хІума а яйтинера Сулим-паччахьо Везачу Элан цІенна. Уьш яра:
хаза хьожа йоуьйту хІума яго дашо кхерч,
Далла лерина бепиг тІедуьллуш йолу дашо стол;
49цІеначу деших боьттина болу стогарш (пхиъ аьтту агІор, важа пхиъ оцу уггар езачу чухуларчу чоьнна аьрру агІор хІиттийна йолу),
зезагийн суьрташ,
чІурам хІотторгаш, морзахаш,
50бошхепаш, тукарш, боганаш, хаза хьожа йогІу хІума чу юьллуш долу кедаш, богуш болу кІора дІасабахьа нойш цІеначу деших дина еш;
уггар езачу чоьнан чуьра неІарийн а, Делан цІийнан вукху неІарийн а кІажаш, деших дина долу.
51Иштта чекхбаьккхира Сулим-паччахьо Везачу Элан цІенна шена бан лиъна болу берриг белхаш. Шен дас, Дауда, Везачу Элана лерина лелош хилла мел йолу сийлаллин-еза хІуманаш цу цІа чу ехкира Сулим-паччахьо. Везачу Элан цІийнан хазни чу деши а, дети а, кхин йолу хІуманаш а дІаелира Сулим-паччахьо.
Везачу Элаца бинчу бертан тІорказ Делан цІа чу диллар
(2 Шерашкахь 5:2–6:2)
8
1Цул тІаьхьа Исраилан халкъан къаной а, исраилхойн тайпанийн а, гаранийн а, доьзалийн а берриг а баьччанаш, ша Іаш волчу Ярушалайм-гІала шена тІекхайкхира Сулим-паччахьо, хьалха Цийон цІе йолуш хиллачу Даудан гІалара Везачу Элаца бинчу бертан тІорказ схьадаийтархьама.
2Иштта Этаним олучу шеран ворхІалгІачу беттан дезачу деношкахь
[14] дерриг а Исраилан халкъ Сулим-паччахь волчу гулделира.
3Исраилхойн массо а къаной цига баьхкича, динан дайша бертан тІорказ схьаийцира.
4Везачу Элаца бинчу бертан тІорказ а, гуламан четар а, цу чохь мел хиллачу сийлаллин-езачу хІуманашца, схьа а эцна, дІадаьхьира динан дайша а, левихоша а.
5Ткъа Сулим-паччахь а, цуьнца цхьаьна иза волчу гулделла Исраил-мехкан дерриг халкъ а оцу дезачу тІорказна хьалха бара. Цара Далла лерина дийнатийн сагІанаш дохура. Далийна бежанаш а, жа а дукха хиларна дагар а ца далора.
6ТІаккха динан дайша Везачу Элаца бинчу бертан тІорказ, схьа а эцна, Делан цІийнан чухуларчу а, уггар езачу а чоьн чохь йолчу шен метте дІахІоттийра, каруб-маликийн суьртийн тІемашна кІел.
7ХІунда аьлча оцу маликийн суьртийн тІемаш цу тІорказна тІехула дІасадаржийна дара, цундела тІорказ а, цуьнан гІуркхаш а дІахьулдора цара.
8И гІуркхаш деха хиларна, церан юьхьигаш гучуйолура езачу чоьнна чуьра уггар езачу чухуларчу чоьнна хьалха агІор. Амма арахула и юьхьигаш гуш яцара. Уьш тахханалц а лаьтташ ю цу чохь.
9Оцу дезачу тІорказ чохь, Мусас чуйиллина йолу тІулган ши экъа йоцург, кхин хІумма а яцара. И тІулган экъанаш Муса-пайхамаро ехкинера, Хьариб олучу меттигехь Везачу Эло Исраилан халкъаца барт а бина, уьш Мисар-махкара арабаьхначул тІаьхьа.
10Динан дай оцу езачу чоьнна чуьра арабевлча, Везачу Элан цІа чохь марха хІоьттира.
11И Везачу Элан цІа Цуьнан олаллин нуьрах дузарна, кхин дІа шайн гІуллакх дан ца делира динан дайшка.
12ТІаккха Сулим-паччахьо элира:
«Везачу Эло малх кхоьллина стигалахь иза къагийта
[15],
ткъа Шен боданехь Іан лаам бу аьллера Цо.
13Амма аса Хьуна исбаьхьа цІа дІахІоттийна,
Хьо цу чохь абаденналц вахийта».
Сулим-паччахьо халкъе дІахьедар до
(2 Шерашкахь 6:3-11)
14Дерриг а Исраилан халкъ дара цигахь лаьтташ. Халкъехьа а вирзина, Сулим-паччахьо декъалдира и халкъ.
15ТІаккха паччахьо элира: «Декъала ву Исраилан халкъан Веза Дела, сан дена Даудана, Ша делла дош Шен куьйгаца кхочушдина Волу! Цо аьллера сан дега:
16„Мисар-махкара Сайн Исраилан халкъ Айса арадаьккхичхьана дуьйна схьа, Исраилан тайпанийн мехкашкара цхьа а гІала ца къастийра Аса, Сан цІе язъян лерина цІа хилийтархьама. Амма хІинца Дауд-паччахь хаьржина Ас
[16] Сайн Исраилан халкъана тІехь олалла дайта!“
17Сан дена Даудана чІогІа лиира Исраилан халкъан Везачу Делан цІе язъян лерина долу цІа дІахІотто.
18Амма Везачу Эло аьллера сан дега Дауде: „Суна хаьа, Сан цІе язъян лерина долу цІа хІоттадан хьан чІогІа лаам хилар. Хьуна и лаар дика ду.
19Амма хьо вац Аса и цІа дІахІотто хаьржинарг. Хьох ваьлла волчу хьан кІанта дийр ду Сан цІе язъян лерина долу цІа“.
20Иштта Везачу Эло Ша делла дош кхочушдира. Сан ден метта Исраил-мехкан паччахьан гІанта тІе хиира со, хІинца со паччахь а ву, Везачу Эло ма-аллара. Аса Исраилан халкъан Везачу Делан цІе язъян лерина долу цІа а дІахІоттийна.
21Везачу Эло вайн дай Мисар-махкара арабаьхча, Ша цаьрца бина барт тІеязбина йолу тІулгийн экъанаш чу йохку деза тІорказ латто меттиг кечйина аса оцу цІа чохь».
Сулим-паччахьо дина доІа
(2 Шерашкахь 6:12-42)
22ТІаккха Сулим-паччахьо, сагІа доккхучу Везачу Элан кхерчана хьалха дІа а хІоьттина, гулделлачу массо а Исраилан халкъана хьалха, куьйгаш стигала хьала а дахийтина,
23элира: «Ва Исраилан халкъан Веза Дела, вац Хьох тера волу Дела я лакхахь стигалшкахь, я лахахь лаьтта тІехь! Вайна юкъахь болу барт лар а беш, цунна Хьо тешаме хуьлу доггах Хьайна тІаьхьа хІоьттинчу Хьайн лешна.
24Ахь кхочушдина Хьайн лай волчу сан дена Даудана Айхьа делла дош. Ахьа иза Хьайн багара даьккхинера, ткъа тахана Хьайн куьйгаца кхочушдина.
25Ткъа хІинца Исраилан халкъан Веза Дела, кхочушдехьа Хьайн лай волчу Дауде, сан дега, Айхьа аьлларг: „Нагахь хьан тІаьхьенах болчара, хьо Суна хьалха ма-леллара а лелаш, шайн некъаш тешаме хиларца лардахь, даим а хьан тІаьхьенах хир волчу цхьаццаммо паччахьалла дийр ду Исраилан халкъана тІехь“.
26Ткъа хІинца, Исраилан халкъан Дела, бакъ хуьлийла Ахьа сан дена делла долу Хьан дош!
27Амма, бакъдерг аьлча, Іойла а дуй те Дела кху Лаьттахь? Стигала а, я стигалан лакхенашка а ца тарлуш волу Хьо, хІокху ас дІахІотийначу Хьан цІа чу-м тарлойла а дац.
28Делахь а, дІахозийла Хьуна сан доІа а, Хьан лай волчун дехар а, ва сан Веза Дела! Тергам бойла Ахьа, Хьайга тахана дехарш деш кхойкхуш волчу Хьайн лен кхайкхаман а, доІанан а.
29Аьлла-кх Ахьа: „Сан цІе кху чохь хир ю“. Доьху Хьоьга, хьажадойла Ахьа Хьайн бІаьргаш хІокху цІенна тІе дийнахь а, буса а! ЛадугІийла Ахьа Хьан лай волчун доІане, иза, хІокху меттехьа а вирзина, Хьоьга кхойкхучу хенахь.
30ДІахозийла Хьуна Хьайн лай волчун доІа а, Хьайн Исраилан халкъан доІанаш а, цара, хІокху меттехьа а бирзина, Хьайга доІа дечу хенахь. Хьо стигалшкахь Іаш ву, ткъа оха доьху Хьоьга, цигахь тхан доІа дІа а хазий, гечдехьа тхуна.
31Масала, нагахь цхьа стаг вукхунна хьалха бехке а хилла, иза Хьан сагІа доккхучу кхерчана хьалха дІахІоттавахь, хІокху Хьан цІа чохь, ша бехке вац аьлла, цуьнга дуй баийта тарло.
32ТІаккха стигалахь волчу Ахьа дІахазий, кхел ехьа Хьайн лешна тІехь, бехке верг бехке озош, царах даьлларг церан шайн кортошна тІе а дожош. Ткъа бехке воцург бехказаваккхахьа, цуьнан бакъ хиларца терра цунна доггІург а деш.
33Масала, Хьан Исраилан халкъ, Хьуна хьалха къилахь хиларна, мостагІчо иза эшор ду. Нагахь и халкъ, Хьоьга кхайкхамаш а беш, кху цІа чохь волчу Хьоьга доІанаш а, дехарш а деш, Хьоьгахьа дерзахь,
34стигалшкахь церан доІа дІа а хазий, гечдехьа хІокху Хьайн Исраилан халкъан къиношна. Айхьа хьалха церан дайшна делла долчу лаьтта тІе уьш юхаберзабехьа.
35Ткъа, масала, цара Хьуна хьалха къинош летадарна, Ахьа, стигалш дІа а къевлина, догІа доуьйтур дац. Амма, масала, цара, кху меттехьа а бирзина, доІанаш а деш, Хьоьга кхайкхамаш а беш, Ахь шаьш охьатаІийна дела, шаьш летийначу къиношна дохко а бевлла, уьш юха а Хьуна тІеберза тарло.
36ТІаккха, доьху Хьоьга, дІахазахьа стигалшкахь церан доІанаш, гечдехьа Хьайн лай долчу Исраилан халкъан къиношна. Гайтахьа царна нийса некъ, даийтахьа хІокху Хьайн лаьтта тІе догІа, Ахьа Хьайн халкъана тІаьхьалонна делла хилла долчу.
37Нагахь хІокху лаьтта тІе адамашна я мацалла тІеягІахь, я адамаш хІаллакдеш цамгарш кхетахь, я, мел долу хІума дагош, бовха мох балахь, я адамаша дийна долу дерриге ялта а мекхано диъна дІадаккхахь, я цІоз, я нІаьна тІелатахь, я шайн лаьтта тІехь адамаш Іен ца дуьтуш, мостагІа тІегІортахь, я муьлхха а бохам хилахь, я ун кхетахь,
38тІаккха, нагахь дерриг а Хьан Исраилан халкъана юкъара муьлххачу а адамо, шех даьллачу къиношна дохко а даьлла, кху Хьан цІенна тІе куьйгаш хьала а айина, Хьоьга доІанаш а, дехарш а дахь,
39доьху Хьоьга, Хьо Іаш волчу стигалшкахь, цуьнан доІа дІахазий, гечдехьа цунна, гІо дехьа. Хьуна цхьанна хаьа-кх хІора адаман дагахь дерг. Цундела доьху Хьоьга, хІора стагана а доггІург цуьнан гІуллакхашка хьаьжжина дехьа.
40Дехьа иза массо а адам Хьох кхерийтархьама, Ахьа тхан дайшна деллачу кху лаьттахь тхо мел деха.
41Исраилхой а боцуш, кхин къомах долу адамаш догІур ду Хьан цІеран дуьхьа.
42ХІунда аьлча царна а хезар ду Хьан сийлаллин-езачу цІарах лаьцна а, Хьан нуьцкъалаллех лаьцна а. Уьш богІур бу, кху Хьан цІенна тІе а бирзина, доІанаш дан.
43ТІаккха, доьху Хьоьга, дІахазахьа Хьо Іаш волчу стигалшкахь церан доІанаш, дехьа цара а Хьайга мел дехнарг, Лаьттахь мел долчу къаьмнашна а Хьайн цІе йовзийтархьама а, уьш Хьайх кхерийтархьама а, Хьан Исраилан халкъ санна. ТІаккха массо а меттигашкара, доллу халкъашна а хуур ду, ас дІахІоттийна хІара цІа Ахь-Айхьа даздина хилар.
44Наггахь Ахьа Хьайн халкъе омра дийр ду, даха а гІой, шайн мостагІех лата аьлла. Масала, хІокху Ахьа хаьржинчу гІаланехьа а, Хьан цІе язъян лерина дІахІоттийначу цІенна тІе а бирзина, цара Хьо вазвеш, Хьуна хастамаш беш, доІанаш дахь,
45доьху Хьоьга, дІахазахьа стигалшкахь церан доІанаш а, церан дехарш а, бакъ а бехьа уьш.
46Нагахь Хьан халкъо Хьуна хьалха къинош летадахь (ткъа къа ца латош адам дан а дац), тІаккха Ахьа, масала, царна оьгІаз а вахана, уьш мостагІашка эшабойтур бу. Ткъа мостагІаша, царна йийсар а дина, генарчу я юххерчу хийрачу махка дІабига мега уьш.
47Масала, оцу шаьш йийсаре бигначу мехкашкахь Хьан халкъо, ша летийначу къиношна дохко а даьлла, Хьоьга доІанаш дийр ду. Цу халкъо ала тарло: „Оха къа латийна, тхо нийса дацара, тхо бехке ду“.
48Ткъа нагахь шаьш йийсаре дигначу оцу мостагІийн махкахь, уьш шайн цІеначу даггара Хьуна тІебирзина, Ахьа шайн дайшна деллачу лаьттехьа а, Айхьа хаьржинчу гІалехьа а, Хьан цІе язъян ас дІахІотийначу Хьан цІенна а тІе а бирзина, цара доІанаш дахь,
49тІаккха ас доьху Хьоьга, Хьо Іаш волчу стигалшкахь церан доІанаш дІа а хазий, бакъбехьа уьш.
50Гечдехьа Хьайн халкъана цара Хьайна хьалхахь латийначу къиношна а, Хьуна хьалха цара нийса ца динчу массо хІуманна а, ткъа уьш йийсаре бигна болу мостагІий царна къинхетаме хилийтахьа.
51ХІунда аьлча иза Ахьа Хьайн дола даьккхина Хьан халкъ ма ду. Йогучу пешара эчиг санна долу Хьайн халкъ арадаьккхинера Ахьа Мисар-махкара.
52Хуьлийла хьан лергаш а, Хьан бІаьргаш а сема Хьайн лай волчу сан а, Хьайн Исраилан халкъан а доІанашна, уьш Хьайга кхойкхучу хенахь даим а Хьуна дІахазархьама.
53ХІунда аьлча Ахьа, Хьайн дола а баьхна, къастийна уьш Лаьттара массо а къаьмнашна юкъара, Ахьа Хьайн лай волчу Мусагахула ма-аллара, ва сан Хьалдолу Эла, Айхьа тхан дай Мисар-махкара арабаьхначу хенахь».
Халкъ декъалдар
54Лаьтта гора а хІоьттина, куьйгаш стигала хьала а кховдийна, Везачу Эле доІа деш вара Сулим-паччахь. Шен доІа чекх а даьккхина, Везачу Элан сагІа доккхучу кхерчана уллора дІа а хилла,
55халкъана хьалха а хІоьттина, чІоггІачу озаца, гулделла долу халкъ Деле декъалдар дийхира Сулим-паччахьо.
56Цо элира: «Декъал ву Веза Эла, Шен Исраилан халкъана синтем белла волу, Ша цунна дош ма-даллара. Везачу Эло Шен лай волчу Мусагахула лур ду аьллачу диканех цхьа а ца дисина кхочуш ца деш.
57Хуьлийла вайн Веза Дела вайца а, Ша вайн дайшца ма-хиллара, дІа ма воьрзийла Иза вайгахьара, ма дуьтийла Цо вай.
58Доьху ас Везачу Эле вайн дегнаш Шена тІедерзор, Цуьнан некъашца вай лелийтархьама. ТІаккха вай кхочушдийр ду Дала вайн дайшна делла долу весеташ а, хьехамаш а, тІедехкинарш а.
59Вайн Везачу Далла даим а, дийнахь а, буса а дагахь хуьлийла хІара сан доІа а, сан дехарш а, Шен лай волу со а, Шен Исраилан халкъ а де дийне мел долу а бакъхилийтархьама.
60Иза ду, Веза Эла бакъволу цхьа Дела вуйла а, кхин Дела воцийла а массо а къаьмнашна хаийтархьама.
61Ткъа шу, адамаш, кхоччуш муьтІахь хила деза вайн Везачу Далла. Аша Цуьнан хьехамаш кхочушбан а беза, Цуьнан весеташ, хІинца санна, лардан а деза».
Везачу Элан цІа даздар
(2 Шерашкахь 7:4-10)
62ТІаккха паччахьо а, массо а цуьнца болчу исраилхоша а Везачу Элана сагІа даьккхира.
63Сулим-паччахьо Везачу Элана бертан сагІина ткъе ши эзар бежана а, бІе ткъа эзар уьстагІ а беара. Иштта Сулим-паччахьо а, массо исраилхоша а Везачу Элан цІа даздира.
64Оццу дийнахь Везачу Элан цІийнан кертара юккъехь йолу меттиг Далла хьалха сийлаллица язйира, цигахь дийнаташ дагоран а, кІен а сагІанаш дохура, бертан сагІанан дийнатийн мохь а ягайора. ХІунда аьлча Везачу Элан цІенна хьалхахь лаьтташ болчу сагІа доккхучу йоьзачу кхерчана тІе дерриг а и сагІанаш ца тарлора.
65ТІаккха цу дийнахь Сулим-паччахьо деза де хІоттийра, дерриг а Исраилан халкъо даздира и де. Берриг а исраилхой гулбеллера цигахь, Хьамат цІе йолуш долчу лаьмнийн дехьадовларан меттигера дуьйна Мисар-мехкан дозанехь долу хина тІекхаччалц. Вайн Везачу Далла хьалха и де даздеш бара уьш ворхІ дийнахь, цул тІаьхьа кхин а ворхІ дийнахь цигахь Іийра уьш и де даздеш. Цара даздеш даьхна денош дерриг а дейтта де дара.
66Цул тІаьхьарчу дийнахь Сулим-паччахьо халкъ дІасахийцира. ТІаккха, паччахь декъал а веш, шайн хІусамашка юхадоьрзура адам. Халкъ самукъадаьлла дара, Везачу Эло шен лай волчу Дауд-паччахьна а, Шен Исраилан халкъана а дина дика хазахетта.
ШозлагІа а Сулим-паччахьна Дела дуьхьалхІоттар
(2 Шерашкахь 7:11-22)
9
1Иштта Сулим-паччахь Везачу Элан цІа а, паччахьан цІа а, шена ян мел лиъна хІума а йина чекхвелира.
2ТІаккха юха а, ГавІон-гІалахь хьалха дуьхьал ма-хІоттара, шозлагІа а дуьхьалхІоьттира Веза Эла Сулим-паччахьна.
3Везачу Эло элира: «Суна схьахезира хьан доІа а, хьан Соьга долу дехар а. Ахь хІоттийна долу Сан цІа Ас къобалдира, даим а цигахь Сайн цІе язъяйтархьама. Ас иза Іалашдийр ду, даим дагахь а латтор ду.
4Ткъа хьо а лела Суна хьалха, хьайн да Дауд Суна хьалха ма-леллара, дог цІена а волуш, тешаме. Ахьа а Сан дерриг весеташ а, Сан хьехамаш а, Аса тІедиллина гІуллакхаш а кхочушде.
5ТІаккха и дерриг ахь кхочушдахь, хьан цІийнах цхьаъ даим а Исраил-махкана тІехь паччахьалла деш хир ву. Иштта дош деллера Ас хьан дена Даудана: „Хьан тІаьхьенах хир волчу цхьаццаммо даим паччахьалла дийр ду Исраилан халкъана тІехь“.
6Амма шу я шун тІаьхьенах болу паччахьаш Сох дІаберзахь, Ас шайна делла долу Сан весеташ а, Сан хьехамаш а дІа а теттина, кхечу деланашна тІе а дирзина, царна аша Іибадат дахь,
7тІаккха, Айса деллачу лаьттах а хадийна, дуьтур ду Ас Исраилан халкъ. Сайн цІе язъяйта къобалдина долу цІа а дІадоккхур ду Ас. ТІаккха, дерриге а халкъаша кицанна а, беламна а далош, дІахІуттур ду Исраилан халкъ.
8Ткъа оцу дезачу цІийнах лаьцна, иза сийлахь делахь а, чекх мел волучо инзарваларца а, веларца а хаттар дийр ду: „И хІунда дина те Везачу Эло оцу махкана а, оцу Шен цІенна а?“
9ТІаккха, царна жоп луш, наха эр ду: „Мисар-махкара шайн дай арабаьхна волу шайн Веза Дела а витина, уьш кхечу деланашна тІаьхьа а бевлла, царна Іамал а еш, Іибадат дан болабаларна дина царна иза. Цундела Везачу Эло баийтина царна тІе и берриг бохам“».
Сулим-паччахьна а, Хьирам-паччахьна а юкъахь хилла барт
(2 Шерашкахь 8:1,2)
10Сулим-паччахьо Везачу Элан цІа деш а, шен паччахьан цІа дІахІоттош а ткъа шо делира.
11И белхаш бечу хенахь, Цора-гІалин паччахь волчу Хьирамна Галилай-махкара ткъа юрт совгІатна елира Сулим-паччахьо. ХІунда аьлча Хьирам-паччахьо баганан а, зоьзан а диттийн дечиг а латтийра, оьшшучул деши а делира Сулим-паччахьна.
12Амма Сулим-паччахьо шена еллачу ярташка хьажа вахча, Хьирам-паччахьна уьш хаза ца хийтира.
13«ХІара хІун ярташ ю ахь суна елларш, сан ваша?» – элира Хьирам-паччахьо. Цо, «Хабул» аьлла, цІе тиллира оцу лаьттана (иза «мехала доцу латта» бохург ду). Иза тахханалц а и цІе йолуш ду.
14Хьирам-паччахьо цхьа бІе ткъа гали деши дахьийтинера Сулим-паччахьна.
Сулим-паччахьо дина кхидолу гІуллакхаш
(2 Шерашкахь 8:3-18)
15Сулим-паччахьо шен лешка Везачу Элан цІа а, керт а дІахІоттаяйтира, шена паччахьан цІа а дайтира. Милло цІе йолу терхийн басенаш а яйтира, Ярушалаймана гонах пенаш а дІахІиттийра. Иштта Хьацор а, МагІидда а, ГІазар а цІераш йолу гІаланаш а дІахІиттийра цо.
16(ПирІун волчу Мисар-мехкан паччахьо, ГІазар-гІалина тІе а гІоьртина, иза схьаяьккхинера. ТІаккха, и гІала цІергахь яга а йина, оцу гІалахь Іаш болу канаІанхой, байа а байина, Сулим-паччахьехь марехь йолчу шен йоІана томана еллера пирІуно и ГІазар-гІала.
17ТІаккха Сулим-паччахьо юха меттахІоттийнера ГІазар-гІала.) Лахара Байт-Хьорон цІе йолу гІала а тойина дІахІоттийра Сулим-паччахьо.
18Иштта ЯхІуд-махкахь йолчу яьссачу аренгахь Сулим-паччахьо дІахІоттийра БаІалт цІе йолу а, Тамар цІе йолу а гІаланаш.
19Кхин а Сулим-паччахьан долахь йолу, тІаьхьалонна кечдина долу сурсаташ чохь латто гІаланаш а, говраш южу гІудалкхаш латтош йолу гІаланаш а, дошлойн говраш чохь латто гІишлош а, ерриг Ярушалайм-гІалахь а, Ливанун-махкахь а, шен долахь мел долчу лаьтта тІехь шена ян лиъна йолу массо а хІума йина дІахІоттийра Сулим-паччахьо.
20Исраилан халкъ доцург кхин адамаш а дара цигахь. Уьш дара эмархойн а, хьетахойн а, перезахойн а, хьаьвихойн а, явсайхойн а
21тІаьхьенех дисна адамаш, исраилхоша хІаллак ца деш дитина долу. Царах Сулим-паччахьо белхаш беш болу леш бинера. Уьш хІинца а тахханалц леш бу.
22Ткъа исраилхойх Сулим-паччахьо леш ца бора. Уьш я паччахьан тІемалой, я тІеман хьаькамаш, я тІеман коьрта хьаькамаш, я гІудалкхийн а, дошлойн а эскарш карахь долуш баьччанаш бара.
23Пхи бІе шовзткъе итт хьаькам вара Сулим-паччахьан белхашна тІехь урхалла дан дІахІоттийна. Уьш белхаш беш болчарна тІехь хьаькамаш бара.
24ТІаккха, Даудан гІалара ара а яьлла, Сулим-паччахьо шена динчу цІа чу елира пирІунан йоІ. Цул тІаьхьа Милло цІе йолу терхийн басенаш йина дІахІиттийра паччахьо.
25Ша Везачу Элана дІахІотийначу сагІа доккхучу кхерчан тІехь дийнаташ дагоран сагІанаш а, бертан сагІанаш а дохура Сулим-паччахьо шарахь кхузза. Цу чохь хаза хьожа йогІу хІуманаш а ягайора Сулим-паччахьо Везачу Элана хьалха. Иштта дина чекхдаьккхира Сулим-паччахьо Везачу Элан цІа.
26Сулим-паччахьо хІордкеманаш а дайтира Эдом-махкарчу Эрзийн хІордан йистехь Эйлат цІе йолчу гІалина уллора Іецйон-ГІебар олучу меттехь.
27ХІордах лаьцна дерг хууш болу кемалелорхой бара Хьирам-паччахьан. Уьш Сулим-паччахьан нахаца оцу хІордкеманашна тІехь гІуллакх дан хьажийра Хьирам-паччахьо.
28Оцу наха, Апар цІе йолчу махка а бахана, цигара бархІ бІе шовзткъа пунт деши а деана, иза Сулим-паччахье дІаделира.
Шеба-махкара йолу зуда-паччахь Сулим волчу яр
(2 Шерашкахь 9:1-12)
10
1Шеба-махкахь йолчу зуда-паччахьна а хезира Везачу Элан сийлаллина хилла долу Сулим-паччахьан цІе яхар. И зуда-паччахь Сулим-паччахьна тІееара, иза чолхечу хаттаршца зерхьама.
2Шеба-мехкан зуда-паччахь Ярушалайм-гІала еара, шеца йоккха ковра а ялош. Оцу эмкалшна тІехь доьттина дахьаш дара хаза хьожа йогІучу бецех дина хьакхарш а, дуккха деши а, деза тІулгаш а. Сулим-паччахь волчу а еана, шен дагахь мел долчух лаьцна къамел дира Шеба-махкара еанчу паччахьо.
3Ткъа Сулим-паччахьо цо деллачу массо а хаттаршна жоп делира, цхьа а хаттар ца дисира, Сулим-паччахье жоп ца далалуш.
4Шеба-махкара еанчу паччахьна гира Сулим-паччахьан хьекъал хилар а, цо дина паччахьан цІа а.
5Иштта цунна гира кхузахь боу кхача а, паччахьан уллоранаш Іаш болу меттиг а, ялхой оьзда хилар а, церан духар а, цо дІахІотто чагІар а, Везачу Элан цІийнан кертахь Сулим-паччахьо дохуш долу дийнаташ дагоран сагІанаш а. И дерриг а шена гича, чІогІа инзаръяьллера иза.
6Цо элира Сулим-паччахье: «Сайн махкахь суна хезнера хьан гІуллакхех лаьцна а, хьан хьекъалаллех лаьцна а. Иза бакъ хилла.
7Амма со тешар яцара цунах, со ян а еана, сайн бІаьргашна иза галлалц. ХІинца суна го, сайна гинчух ах а дийцина ца хиллийла соьга. Хьан хьекъал а, хьан хьал а соьга дийцинчул дуккха а сов ду.
8Мел ирс долуш хила деза хьан адамаш. Ма ирс долуш хила беза хьан ялхой, хІора денна хьуна гІуллакх деш, хьан хьекъале къамел хезаш болу!
9Декъала хуьлда хьан Веза Дела, хьо Исраилан халкъан паччахь ван лиъна волу. Исраилан халкъе Шен гуттаренна а болу безам хиларна Везачу Эло хьох паччахь вина, хьоьга кхел яйтархьама а, нийсо лелаяйтархьама а».
10ТІаккха цо Сулим-паччахьна цхьа бІе ткъа гали деши а, дуккха хаза хьожа йогІучу бецийн хьакхарш а, деза тІулгаш а делира. Шеба-мехкан паччахьо елла хаза хьожа йогІу хІуманаш, Исраил-махка хьалха мел еанчарел, дуккха а сов яра.
11(Хьирам-паччахьан хІордкеманаша а Апар-махкара деши деара. Цу махкара Хьирам-паччахьо деара дуккха а цІен дечиг а, деза тІулгаш а.
12Везачу Элан цІенна а, паччахьан цІенна а тІегІанашна тІехула хьалаволучу хенахь, куьйгаца схьалаьцна, хьалавала аьтто беш йолу гІортораш яйтира Сулим-паччахьо. Иштта зурманчашна оьшу мерз-пондарш а, дечиг-пондарш а дайтира паччахьо оцу дечигах. ХІетталц цкъа а я деана а, я гина а дацара оццул долу цІен дечиг.)
13ТІаккха Сулим-паччахьо а елира Шеба-махкара еанчу паччахьна цунна еззнарг а, цо еххнарг а ша совгІатна еллачул а сов. Цул тІаьхьа зуда-паччахь ялхошца шен махка юхайирзира.
Сулим-паччахьан хьал
(2 Шерашкахь 9:13-29)
14Сулим-паччахьна хІора шарахь цхьа эзар кхо бІе ткъе шийтта пунт деши дахьара.
15И деши доцург, йохкаэцар лелош болчара а, совдегарша а, берриг а Іаьрби-махкарчу паччахьаша а, шен мехкадайша а деши дахьара Сулим-паччахьна.
16ТІаккха туьйсинчу деших дина ши бІе доккха турс а дайтира Сулим-паччахьо. ХІора турсана ялх бІе шекхал
[17] туьйсина деши дахнера.
17Иштта кхин а кхо бІе кегий турсаш дайтира цо, хІора турсана цхьа бІе шовзткъе итт шекхал туьйсина деши а дуьллуш. Туьйсина деших дина и турсаш «Ливанун-мехкан хьун» олучу цІенош чу дІахІоттийра Сулим-паччахьо.
18Пийлан кІомсарех доккха паччахьан гІант дайтира паччахьо, цунна тІе а цІена деши диллира.
19Оцу гІантана тІеваха йиллина ялх тІегІа яра. ГІантан букъ туху агІо тІехулара горга яра. ГІантан шина а агІор куьйган голаш хІотторгаш яра, царна хІоранна уллохь дина лоьмийн суьрташ дара.
20Кхин а шийтта лоьман сурт дара, оцу ялх тІегІанна шинна а агІор цхьацца лаьтташ. Оцу тайпана долу паччахьан гІант хІетталц цхьанна а пачхьалкхехь дина дацара.
21Сулим-паччахьан хьеший тІеоьцуш лелош йолу пхьегІаш дашо яра. «Ливанун-мехкан хьун» цІе йолчу цІенош чохь лаьтташ йолу кхин йолу хІуманаш а ерриг а цІеначу деших йина яра. Детих йина хІумма а яцара, хІунда аьлча Сулим-паччахь волчу заманахь детин мах чІогІа лахара бара.
22Кхечу мехкашца йохкаэцаран гІуллакхна вовшахтоьхна хІордана тІехула лелаш хинкеманаш дара паччахьан. Уьш Хьирам-паччахьан хІордкеманашца цхьаьна лелара. ХІора кхаа шарахь цкъа хІордкеманаш, деши, дети, пийлан кІомсарш, маймалш, тІаус-олхазарш а дахьаш, юхадоьрзура.
23Дуьненна чуьра массо а паччахьал а инзаре дукха хьал а, хьекъалалла а долуш вара Сулим-паччахь.
24Дуьненна чуьра массо а адамна лаьара Сулим-паччахь ган, Дала цунна делла долу инзаре хьекъалалла шайна хазийтархьама.
25Шо шаре мел долу дукха адам догІура Сулим-паччахь гархьама, шаьш богІуш цара хІораммо а совгІаташ дахьара: детих а, деших а йина хІуманаш, тІеюху бедарш, герз, хаза хьожа йогІу хІуманаш, говраш, бІарзанаш.
26Чкъургаш йолу дойн гІудалкхаш а, говраш а гулйинера Сулим-паччахьо. Дойн гІудалкхаш цхьа эзар йиъ бІе яра, шийтта эзар говр яра. Оцу говрех цхьаерш царна къастийна тойинчу меттигашкахь, ткъа кхиерш Ярушалайм-гІалахь дІахІиттайора Сулим-паччахьо.
27Детин барам тІулгаш долччул дукха хилла дІахІоттийра цо Ярушалайм-гІалахь. Лаьмнийн кІажашкахь долчу диттийн барам а дезачу баганан диттийн бараме нисдина дІахІоттийра Сулим-паччахьо.
28Ткъа говраш Мисар-махкара а, Килик
[18] цІе йолчу махкара а ялайора Сулим-паччахьо. Паччахьан совдегарша Килик-махкахь и говраш ахчанах схьаоьцура.
29Мисар-махкара яхьачу чкъургашна тІехь йинчу дойн гІудалкхийн мах ялх бІе дато шекхал ахча бара, ткъа цхьана динан мах цхьа бІе шовзткъе итт дато шекхал ахча бара. Иштта уьш массо а хьетахойн а, арамхойн а паччахьашна схьаялайора совдегарша.
11
Сулим-паччахь Дала бохучунна тІера дІаверзар
1Хийрачу мехкашкара зударий безара Сулим-паччахьна. ПирІунан йоІ йоцург, царна юкъахь бара муабахойн, Іамминхойн, эдомхойн, цІаданхойн, хьетахойн йоІарий.
2Уьш бара Везачу Эло исраилхошка иштта дешнаш аьллачу оцу къаьмнех: «Аша оцу къаьмнех йолу зуда яло мегар дац, шаьш цаьрга шайн деланашна тІаьхьа ца хІиттадайтархьама». Амма и зударий тІех дукха безарна, корта дІабаханера Сулим-паччахьан.
3Иштта, ворхІ бІе зуда а, кхо бІе гІарбаш-зуда а яра Сулим-паччахьан. Оцу зударша бакъболчу некъа тІера дІаваьккхира Сулим-паччахь.
4Сулим-паччахь къанвелча, цу зударша шайн деланашкахьа дІаверзийра иза. Цундела Сулим-паччахьан дог, шен ден Даудан ма-хиллара, шен Везачу Далла дерриг а дІаделла дацара.
5ЦІаданхойн Іаштарт
[19] цІе йолчу далла а, МилкІом
[20] цІе йолчу чІогІа боьхачу Іамминхойн далла а тІевирзира Сулим-паччахь.
6Иштта Везачу Элана хьалха шех зулам далийтира Сулим-паччахьо. Иза, шен да Дауд санна, кхоччуш тІаьхьа ца хІоьттира Везачу Элана.
7ТІаккха Сулим-паччахьо Ярушалайм-гІалина малхбалехьа лаьттачу борзана тІехь цІу-деланашна Іамал ен меттигаш дІахІиттийра: муабахойн цІунна Камошна а, Іамминхойн цІунна Мулкана а. И цІуш Далла хьалха боьха лоруш бу.
8Иштта шен хийрачу мехкашкара ялийначу массо а зудчунна шайн-шайн деланашна баьрзнашна тІехь хІиттийначу кхерчаш тІехь хаза хьожа йохуьйту меттигаш а, сагІа доккху меттигаш а кечъяйтинера Сулим-паччахьо.
9Веза Эла оьгІазвахара Сулим-паччахьна, шена шозза а дуьхьал хІоьттина волчу Исраилан халкъан Везачу Делехьара цо шен дог дІадерзадарна.
10Везачу Эло ца магийнера Сулим-паччахьна кхечу деланашна тІаьхьахІоттар, амма Сулим-паччахьо кхочуш ца дира Везачу Эло шега дина омра.
11ТІаккха Везачу Эло элира Сулим-паччахье: «Хьо иштта леларна а, ахьа Соьца бина барт лар ца барна а, Аса хьайна бина хьехамаш ахь кхочуш ца барна а, Аса хьоьгара пачхьалкх билггала схьайоккхур ю, иза хьан уллорачарах цхьаннан кара а луш.
12Амма хьан ден Даудан дуьхьа Аса иза цкъа, хІинца хьо дийна мел ву, дийр дац. Хьан кІентан карара дІайоккхур ю Ас и пачхьалкх.
13Ерриг а пачхьалкх йоккхур яц Ас цуьнгара схьа. Сан лай хилла волчу Даудан дуьхьа а, Айса хаьржина йолчу Ярушалайм-гІалин дуьхьа а цхьа дакъа лур ду Ас хьан кІантана».
Сулим-паччахьан мостагІий
14ТІаккха Везачу Эло Эдом-махкара паччахьан доьзалера волу ХІадад, Сулим-паччахьан мостагІа а вина, дуьхьалваьккхира цунна.
15Иза иштта хилира: хьалха Дауд-паччахьо Эдом-махкаца тІом бечу хенахь цу тІамехь белларш дІабохкархьама веана волчу эскаран хьаькамо Йоаба балаза бисина болу берриг а эдомхойн божарий байира.
16Йоаб а, кхиболу исраилхой а ялх баттахь Іийра цигахь, шаьш берриг а эдомхойн божарий хІаллакбаллалц.
17Ткъа ХІадад цу хенахь жима бер дара. Иза шен ден ялхой болчу масех эдомхочуьнца Мисар-махка дІаведдера.
18Мадани-махкара дІа а бевлла, уьш Паран цІе йолчу яьссачу аренга дІабахара. ТІаккха оцу Паранера адамаш а далош, Мисар-махкара пирІунна тІе баьхкира уьш. И пирІун Мисар-мехкан паччахь вара, цо, ХІададна Іан меттиг а, латта а, юург а елла, тІеийцира иза.
19ПирІуно, ша ХІададна чІогІа резахиларна, шен зудчун йиша яхийтира цуьнга маре. Паччахьан зудчун цІе Тахьпанайса яра.
20Оцу ХІададан зуда йолчу Тахьпанайсин йишас кІант вира цунна. Оцу кІантана Ганубати цІе тиллира. Тахьпанайсас и кІант паччахьан керта валийра, иза пирІунан берашца цуьнан кертахь Іаш вара.
21Мисар-махкахь ша Іаш волуш, ХІададна хезира, Дауд-паччахь, вала а велла, шен дайх дІакхетта хилар а, иштта эскаран хьаькам Йоаб а велла хилар а. ТІаккха ХІадада элира пирІуне: «Ахь со дІахецахьара, сайн махка цІа верза йиш хир яра сан».
22Ткъа пирІуно хаьттира ХІададе: «Со волчохь хьуна хІун ца тоьънера, хьайн махка верза хьан лаам хила?»
ХІадада жоп делира: «Дерриг а дара сан, делахь а дІахецахьа со», – аьлла.
23Кхин а цхьа мостагІа дуьхьалваьккхира Дала Сулим-паччахьна. Иза вара ЭлидаІан кІант Ризун, шен олахо волчу Цоба-мехкан паччахьах ХІадад-Іезарх дІаведда волу.
24Дауд-паччахьо ХІададІезар-паччахьна тІехь толам баьккхича, шена гонах адамаш а гулдина, оцу жимачу эскаран хьаькам хилира ЭлидаІан кІант Ризун. Уьш Дамасакх-гІала бахара, цигахь а бисина, паччахьаша санна, олалла дора цара.
25Даим, Сулим-паччахь дийна мел ву, Исраил-мехкан мостагІа вара Ризун. ХІадада динчу зуламашна иза а тІекхийтира. Ткъа Ризуна, арамхойн паччахь а хилла, Исраил-махкана зулам дора.
Дала ЯрбаІаме делла дош
26НабатІан кІант ЯрбаІам а велира Сулим-паччахьна дуьхьал. ЦІарда-юьртара эпраймхо волу ЯрбаІам Сулим-паччахьан ялхо вара. Цуьнан нана ЦаруІат йисина Іаш яра.
27Ткъа хІара ду ЯрбаІам Сулим-паччахьна дуьхьалваларх лаьцна дийцар. Сулим-паччахьо Милло цІе йолу терхийн басенаш меттахІоттаяйтинера. Иштта шен ден Даудан гІалина гонах долу пенаш а тодойтуш хилла иза.
28ЯрбаІам онда стаг вара. Цо болх бечу хенахь Сулим-паччахьна гира цу къонахчунна шен болх дика бан хаар. ТІаккха Сулим-паччахьо Юсупан тайпанах болчеран махкахь болх беш болчу массарна а тІехь хьаькам хІоттийнера ЯрбаІам.
29Цхьана дийнахь ЯрбаІам Ярушалайм-гІалара араваьлла вогІуш вара. Новкъахь цунна шилунхо волу, АхьъяхІу цІе йолу цхьа пайхамар дуьхьалкхийтира. Ткъа оцу аренгахь уьш шаьш бара.
30ТІаккха АхьъяхІус, шена тІера цІена бедар схьа а яьккхина, иза шийтта декъе йийкъира.
31Цул тІаьхьа АхьъяхІус ЯрбаІаме элира: «Схьаэца хьайна царах итт дакъа. ХІунда аьлча иштта боху Исраилан халкъан Везачу Дала: „Ас, екъа а екъна, схьайоккхур ю Сулим-паччахьан карара пачхьалкх. Хьуна цунах итт дакъа дІалур ду Ас.
32Амма цхьа дакъа Сулиман карахь дуьтур ду Ас, Сайн лай волчу Даудан дуьхьа а, Исраил-мехкан юкъара Айса хаьржина йолчу Ярушалайм-гІалин дуьхьа а.
33Иза Ас дийр ду, Сулим-паччахь, Ас бохучунна тІера дІа а ваьлла, цІаданхойн цІу-далла Іаштартана а, муабахойн цІу-далла Камошна а, Іамминхойн цІу-далла МилкІомна а Іибадат дан волавелла дела. Иза, Сан некъа тІера дІа а ваьлла, Сан хьехамаш ца лоруш, Сан весеташ кхочуш ца деш дІахІоьттина. Цу гІуллакхашна тІехь Сулим-паччахь шен дех Даудах ца тарвелира.
34Амма Ас ерриг а пачхьалкх схьайоккхур яц Айса хаьржинчу Сулим-паччахьан карара. Сан весеташ а, Сан хьехамаш а лардина волчу, Ас хаьржинчу Сайн лайн Даудан дуьхьа могуьйтур ду Ас Сулимана ша велла дІаваллалц паччахьалла дан.
35Амма цуьнан кІентан карара дІадоккхур ду Ас и паччахьалла, ткъа хьоьга пачхьалкхан итт декъана тІехь олалла дойтур ду Ас.
36Сулим-паччахьан кІанте пачхьалкхан цхьа дакъа лур ду Ас олалла дан, и латта Сайн лен Даудан карахь хилийта а, Аса Сайн цІе язъяйта хаьржина йолчу Ярушалайм-гІалахь Сайна хьалха цуьнан тІаьхьенах волчуьнга олалла дайта а.
37Ас хІинца хоржу хьо, ткъа тІаьхьа ахьа олалла дийр ду хьайн дагна лиъначу хІуманна тІехь. Хьо хир ву Исраил-мехкан паччахь.
38Нагахь Ас омра мел динарг ахь кхочуш а дахь, хьо Суна тІаьхьа а хІоттахь, ахь Сан хьехамаш а, Сан весеташ а лардахь, Сан лай волчу Дауда лар ма-дарра, тІаккха Со хир ву хьоьца. Ас чІагІдийр ду хьан цІа. Хьан цІийнах паччахьийн цІа дийр ду Ас, Айса Даудана ма-дарра, Исраилан халкъ Ас хьоьга дІалур ду.
39Ас охьатаІор ю Даудан тІаьхье, Сулим-паччахьо иштаниг шегара далийтарна, амма иза гуттаренна а дийр дац, цхьана ханна бен“».
40Ткъа Сулим-паччахь ЯрбаІам вийна дІаваккха лууш вара. ТІаккха ЯрбаІам Мисар-махка дІаведира. Иза, Мисар-мехкан паччахь волчу Шушакхана тІе а вахана, Сулим-паччахь дІакхалххалц Мисар-махкахь Іийра.
Сулим-паччахьан дІакхалхар
(2 Шерашкахь 9:29-31)
41Сулим-паччахьо динчу хІуманех лаьцна – цо мел динчух а, цуьнан хьекъалаллех а лаьцна – яздина ду Сулим-паччахьан гІуллакхех долчу тептар тІехь.
42Сулим-паччахьо Ярушалаймехь берриг а Исраил-махкана тІехь шовзткъа шарахь паччахьалла дира.
43ТІаккха Сулим-паччахь, дІа а кхелхина, шен дайх дІакхийтира. Иза шен ден Даудан гІалахь дІавоьллира. Сулиман метта паччахь хилира цуьнан кІант РахьбуІам.
Къилбаседера тайпанаш карзахдахар
(2 Шерашкахь 10:1-19)
12
1РахьбуІам Шехем-гІала дІавахара, хІунда аьлча берриге а исраилхой цига дІабаханера, иза паччахь дІахІотторхьама.
2Шена иза дІахезча, НабатІан кІант ЯрбаІам Мисар-махкахь висира. Цигахь иза Сулим-паччахьах ведда ваххарх Іаш вара.
3Амма цара, ЯрбаІамна тІе нах а бахийтина, цуьнга юхаверзар дийхира. ТІаккха ЯрбаІам а, массо исраилхой а РахьбуІам волчу дІабахча, халкъо цуьнга элира:
4«Хьан дас тхан коча деза дукъ диллира. Цо тхоьга дайтина къиза гІуллакхаш а, тхан коча диллина деза дукъ а ахь хІинца дайдехьа. ТІаккха оха хьуна хьалхара гІуллакх дийр дара».
5РахьбуІама элира: «Кхо де даьлча юхадуьйла суна тІе, аса жоп лур ду шуна». Халкъ дІадахара.
6РахьбуІам-паччахь къанойх дагавелира. Оцу къаноша цуьнан дена Сулимна хьехамчаша санна гІуллакх дора иза дийна волчу хенахь. РахьбуІама хаьттира цаьрга: «Аса оцу халкъе хІун аьлча бакъахь хета шуна?» – аьлла.
7Къаноша цуьнга жоп делира: «Нагахь, таханлерчу дийнахь хьо оцу халкъана ялхо а хилла, ахьа царна гІуллакх а дахь, цаьрца ахьа эсала къамел а дахь, уьш массо а хенахь хьуна ялхой хилла лелар бу».
8Амма шега къаноша бина хьехам РахьбуІама дІатеттира. Шеца кхиъна болчу а, шена гІуллакх деш болчу а кегийрхойх дагавелира иза.
9Цо кегийрхошка хаьттира: «Аса хІун жоп дала деза аьлла хета шуна оцу нахе? Цара соьга боху: „Хьан дас тхан коча диллина деза дукъ дайдехьа“».
10РахьбуІамца цхьаьна кхиъначу кегийрхоша элира: «Хьан дас шайн коча диллина деза дукъ дайдар доьхучу оцу халкъе ахьа иштта ала: „Сан цІазапІелг сан ден гІодаюкъал а стомма бу.
11Сан дас шун коча деза дукъ диллинера, ткъа аса и дукъ кхин а даздийр ду. Сан дас шед еттарца таІзар дора шуна, ткъа аса, сту лоцучу гезго къовзош санна хетадолуьйтуш, таІзар дийр ду шуна“».
12Паччахьо шайга аьлла ма-хиллара, ЯрбаІам а, дерриг халкъ а кхозлагІчу дийнахь РахьбуІамна тІедеара.
13Паччахьо халкъе дера жоп делира. Къаноша шена дина хьехар дІа а теттина,
14кегийрхоша шена динчу хьехаре хьаьжжина, РахьбуІама халкъе элира: «Сан дас шун коча деза дукъ диллинера, ткъа аса и дукъ кхин а даздийр ду. Сан дас шед еттарца таІзар дора шуна, ткъа аса, сту лоцучу гезго къовзош санна хетадолуьйтуш, таІзар дийр ду шуна».
15Иштта паччахьо ла ца дуьйгІира халкъо шега бохучуьнга, хІунда аьлча иза Везачу Эло нисдинера, Ша НабатІан кІанте ЯрбаІаме шилунхо волчу АхьъяхІугахула аьлларг кхочушхилийтархьама.
16Массо а исраилхоша, паччахьо шайга ла ца дугІийла гича, паччахье элира:
«Вай Даудан цІийнах схьадевлла ма дац!
Юшайн кІентан цІийнаца доьзна ма дац вай!
Цундела шайн-шайн цІа дерза шу, исраилхой.
Даудан кІанта ша дойла шен цІентІехь олалла!»
Иштта исраилхой шайн-шайн цІа дІасабахара.
17Ткъа РахьбуІама ЯхІуд-мехкан гІаланашкахь Іаш болчу исраилхошна тІехь паччахьалла дира.
18Цо белхалошна тІехь хьаькам волу Адунурам вахийтира халкъана тІе, амма исраилхоша иза, тІе тІулгаш кхиссина, вийра. Ткъа паччахь волу РахьбуІам сихха гІудалкха чу хиира, Ярушалайме дІавадархьама.
19Иштта тахханалц а Даудан цІенна дуьхьалбевлла Іаш бу исраилхой.
20ЯрбаІам цІа вирзина аьлла шайна хезча, исраилхоша, цунна тІаьхьа нах а бахийтина, иза, гуламе схьа а кхайкхина, дерриг а Исраилан халкъана тІехь паччахь вина дІахІоттийра. ЯхІудан тайпанах берш бен ца хІиттира Даудан цІийнах болчарна тІаьхьа.
ШамІа-ЯхІу-пайхамаро бина хаам
(2 Шерашкахь 11:1-4)
21РахьбуІама, Ярушалайме схьа а веана, дерриге а ЯхІудан цІийнах а, Бен-Яманан тІаьхьенах а волу цхьа бІе везткъа эзар тоьлла тІемало схьагулвира. Исраилан цІийнах болчаьрца тІом а бина, Сулим-паччахьан кІентан РахьбуІаман кара паччахьалла юхадерзорхьама дира цо иза.
22ШамІа-ЯхІу цІе йолчу Делан стаге Дала элира:
23«Сулиман кІант волчу яхІудхойн паччахье РахьбуІаме а, ЯхІудан, Бен-Яманан тІаьхьенах болчу массаьрга а, кхидолчу халкъе а дІаала:
24„Иштта боху Везачу Эло: ‘Шайн вежарий болчу исраилхошца тІом бан ма гІолаш. ХІорра а шен-шен цІа юхаверза, хІунда аьлча и хилларг дерриг а Соьгара дара’“». Везачу Эло бохучуьнга ла а доьгІна, уьш Цо ма-бохху юхабирзира.
ЯрбаІам Делах дІаверзар
25ЯрбаІама Эпрайм-лам тІехь йолу Шехем-гІала чІагІйира. Иза цу чохь ваха охьахиира. Эццара дІа Пенуал-гІала а вахана, иза чІагІйира цо.
26Шен дагахь ЯрбаІама бохура: «Паччахьалла дар юха а Даудан тІаьхьенан карадерза там бу.
27Нагахь халкъо, Ярушалайме а оьхуш, Везачу Элан цІийнан кертахь сагІа даккха доладахь, адамийн дегнаш юха а яхІудхойн паччахь волчу РахьбуІамна тІедоьрзур ду. ТІаккха цара со вуьйр ву».
28ЯрбаІама, ойла а йина, деших ши эса а доттийтина, халкъе элира: «ТІех дукха ихира шу Ярушалайме. Ва Исраилан халкъ, хьо Мисар-махкара арадаьккхина хьан деланаш хІорш бу».
29Цхьа дашо эса Бетал-гІалахь, важа – Дан-гІалахь дІахІоттийра цо.
30Цу гІуллакхо халкъе къинош летадойтура. Ур-атталла Дан-гІала а оьхура нах оцу шаьш динчу эсашна Іибадат дан.
31Иштта гунаш тІехь Везачу Элан а, харцделанийн а цІенош догІийтира ЯрбаІама. Массо а халкъана юкъарчу нахах динан дай бина дІахІиттийра цо, уьш Левин тІаьхьенах боццушехь.
Бетал-гІалахь Іибадат дарна дуьхьал дош алар
32Шеран борхІалгІачу беттан пхуьйтталгІачу дийнахь ЯхІуд-махкахь даздеш хиллачу кепара деза де билгалдаьккхира цо. Оцу дезачу дийнахь сагІа доккхучу кхерчана тІехь сагІанаш дохура цо. Изза дира цо Бетал-гІалахь а, деших ша динчу эсашна сагІанаш а дохуш. Бетал-гІалахь ша динчу сагІа доккхучу гунаш тІехь гІуллакх деш динан дай дІахІиттийра цо.
33Шеран борхІалгІачу беттан пхуьйтталгІачу дийнахь, ша билгалбаьккхинчу баттахь, исраилхошна ша хІоттийначу дезачу дийнахь, ша дІахІоттийначу сагІа доккхучу кхерчана тІе вахара иза, цигахь дийнаташ дагоран сагІанаш дахархьама.
13
1ЯрбаІам-паччахь сагІа доккхучу кхерчана тІехь дийнаташ дагоран сагІа даккха воллучу хенахь, Везачу Элан омрица ЯхІуд-махкара цхьа Делан стаг Бетал-гІала веара.
2Везачу Элан омрица оцу стага сагІа доккхучу кхерче элира: «Ва сагІа доккху кхерч! Везачу Эло хІара боху: „Даудан цІийнах кІант вер ву, Юши-ЯхІу цІе йолу. СагІа доккхучу гунаш тІехь гІуллакх а деш, цигахь сагІанаш доху динан дай, байа а байина, хьуна тІехь сагІина бахьар бу цо, хьуна тІехь адамийн даьІахкаш ягор ю“».
3Оццу дийнахь Делан стага цхьа билгало елира, иштта дешнаш а аьлла: «И дешнаш Везачу Элера хиларан билгалонна хІара хир ду: и лаьтташ болчу сагІа доккхучу кхерчах, эккха а иккхина, ши дакъа хир ду, цунна тІера чим дІаса а баьржар бу».
4Делан стага Бетал-гІалахь сагІа доккхучу кхерчехьа а вирзина аьлла дешнаш шена хезча, ЯрбаІама, шен куьг дІа а кховдош, элира: «Схьалаца иза!» ТІаккха Делан стагехьа дІакховдийна долу цуьнан куьг заьІап хилира. ЯрбаІаме шен куьг меттах а ца даккхалора.
5СагІа доккху кхерч шина декъе бекъабелира, цунна тІера чим дІаса а баьржира. Иза хилира Делан стага йинчу билгалонца, Везачу Эло цунна омра ма-дарра.
6ЯрбаІам-паччахьо Делан стаге элира: «Хьайн Везачу Деле суна тІера доІа а дай, дехахьа сан куьг тодар».
Делан стага Везачу Эле дийхира. Паччахьан куьг, ша хьалха ма-хиллара, тоделла дІахІоьттира.
7Паччахьо Делан стаге элира: «Ахьа, соьца цІа чу а волий, яа хІума яа. Аса хьуна совгІат дийр ду».
8Амма Делан стага паччахье элира: «Ахьа хьайн бахамах ахдакъа суна делча а, вогІур вац со хьоьца. Аса бепиг а дуур дац, хи а мер дац хІокху меттехь,
9хІунда аьлча Везачу Эло тІедиллина суна: „Бепиг а ма даалахь, хи а ма малалахь эццахь, хьо дІаваханчу новкъахула юха а ма верзалахь“, – аьлла».
10Бетал-гІала ша схьавеанчу новкъахула а ца воьдуш, кхечу новкъахула юхавирзира иза.
Бетал-гІалара къена пайхамар
11Бетал-гІалахь вехаш вара пайхамар волу цхьа къано. Оцу пайхамаран кІенташа
[21], бахка а баьхкина, Делан стага цу дийнахь динарг дерриг а дІадийцира цуьнга. Иштта Делан стага паччахьна мел аьлларг дІадийцира пайхамаран кІенташа.
12Дас хаьттира цаьрга: «Муьлхачу новкъахула дІавахара иза?» КІенташа шайн дена гайтира муьлхачу новкъахула дІавахара ЯхІуд-махкара веана волу Делан стаг.
13Пайхамаро шен кІенташка элира: «Суна вир дІайожа». Вир дІаюьйжира, иза цунна тІехиира.
14Пайхамар Делан стагана тІаьхьавахара. Иза ножан диттана кІел хиъна Іаш а карийна, пайхамаро цуьнга хаьттира: «Хьо вуй и ЯхІуд-махкара веана хилла волу Делан стаг?»
Вукхо элира: «Со ву».
15Пайхамаро элира: «Сан цІа чу а волий, бепиг даа хьайна».
16Вукхо жоп делира: «Юха а вирзина, хьан цІа вогІийла дац сан. Дуур дац аса хьо волчохь бепиг а, мер дац аса кхузахь хи а,
17хІунда аьлча Везачу Элан дош ду соьга: „Эццахь бепиг а ма даалахь, хи а ма малалахь, хьо дІаваханчу новкъахула юха а ма верзалахь“», – аьлла.
18Пайхамаро элира: «Со а ву хьо санна пайхамар. Везачу Элан омрица цхьана малико соьга аьлла: „Хьайн цІа юхаверзаве иза. Цуьнга бепиг а даийта, хи а малийта“». Амма пайхамаро аьлларг харцдерг дара.
19Цо шега и аьлча, Делан стага, юха а вирзина, пайхамаран цІахь бепиг а диира, хи а мелира.
20Уьш яа хІума юуш бохкуш, и стаг юхаверзийначу пайхамаре Везачу Элан дош кхечира.
21ЯхІуд-махкара веанчу Делан стаге пайхамаро элира: «Везачу Эло хІара боху: „Ахьа Везачу Эло аьллачуьнга ла а ца дугІуш, хьан Везачу Дала бохург а ца деш,
22юха а вирзина, Дала хьайга ‘бепиг ма даалахь, хи ма малалахь’ аьллачу оцу меттехь ахьа бепиг а даарна, хи а маларна, хьан дакъа дайн къубба чу дуьллур дац“».
23Делан стаг бепиг диъна а, хи мелла а ваьлча, пайхамаро вир дІаюьйжира цунна.
24И стаг дІаволавелира. Иза новкъахула воьдуш, дуьхьал лом кхийтира цунна. Лоьмо и стаг цистира. Новкъахь Іуьллучу цуьнан докъана уллохь лом а, вир а лаьттара.
25Уллохула чекхдовлучу адамашна новкъахь дІатесна Іуьллу дакъа а, цунна юххехь лаьтта лом а гира. Пайхамар волу и къано вехаш волчу гІала а бахана, оцу наха и дерриг а дІадийцира.
26И дерриг а шена дІахезча, стаг юхаверзийначу пайхамаро элира: «Везачу Элан дашна дуьхьало йина волу Делан стаг ву иза. Везачу Эло лоьман кара дІавелира иза. Везачу Эло цуьнга аьлла ма-хиллара, лоьмо, цеста а цестина, иза вийра».
27Пайхамаро шен кІенташка элира: «ДІайожал суна вир». КІенташа вир дІаюьйжира.
28Пайхамар новкъавелира. Новкъахь дІатесна Іуьллу Делан стеган дакъа гира цунна. Ткъа цунна уллохь лаьтташ виррий, ломмий дара. Лоьмо дакъа а ца диънера, вир а ца цистинера.
29Пайхамаро, Делан стеган дакъа схьа а эцна, иза вир тІе а диллина, юхадеара. Пайхамар волу и къано шен гІала юхавирзира, цуьнан дакъа дІа а дуллуш, белхар хІотторхьама.
30Пайхамаро и дакъа шен къубба чу диллича, иза а, цуьнан кІентий а Делан стагана боьлхура: «Маржа-яІ, сан ваша!» – бохуш.
31И стаг дІавоьллинчул тІаьхьа цо шен кІенташка элира: «Со велча, и Делан стаг дІавоьллинчу къубба чохь дІаволла со а. Цуьнан даьІахкашна улло сан даьІахкаш а яхка.
32ХІунда аьлча билггал кхочуш хир ду оцу стага, шена Везачу Эло тІе-ма-диллара, Бетал-гІаларчу сагІа доккхучу кхерчана дуьхьал а, Шамран-махкарчу гІаланашкахь болчу гунашкахь лаьттачу харцделанийн цІеношна дуьхьал а аьлларг».
ЯрбаІама бохам боккхуш латийна къа
33И хІума хиллачул тІаьхьа а шен харцнекъаш тІера дІа ца велира ЯрбаІам. Массо а халкъана юкъара схьа а оьций, сагІа доккхучу гунийн динан дай дІахІиттабора цо. Шена дІахІитто мел лиънарш ЯрбаІама къобалбора сагІа доккхучу гунашна тІехь динан дайша санна гІуллакхдарна.
34Оцу гІуллакхо ЯрбаІаман цІентІехь мел волчуьнга къинош летадойтура, ткъа и бахьана долуш тІаьхьо цуьнан тІаьхьенна бохам хилира, иза лаьтта тІера дІа а йоккхуш.
14
ЯрбаІаман кІант валар
1Цу хенахь ЯрбаІаман кІант Аби-ЯхІу цомгуш хиллера.
2ЯрбаІама шен зудчуьнга элира: «Яло, хьо сан зуда юйла ца хаийта, хьайна тІе хийцина хІума а юхий, Шилун-гІала гІо. Цигахь вехаш АхьъяхІу цІе йолу цхьа пайхамар ву. Со хІокху халкъан паччахь хилла дІахІоттор ву аьлла, хаам бинера цо.
3Хьайца итт бепиг, масех хьокхам, кхаби чохь моз а хьош, и пайхамар волчу гІо. Цо эр ду хьоьга вайн кІантах хиндерг».
4Зудчо ЯрбаІама боххург дира. Иза, Шилун-гІала а яхана, АхьъяхІун цІа еара. АхьъяхІу са гуш вацара. ЧІогІа къена хиларна, цуьнан бІаьрса дайнера.
5Везачу Эло АхьъяхІуга элира: «ЯрбаІаман зуда ю хьуна тІе йогІуш, шен кІантах хиндерг хьоьга хаттархьама. И кІант цомгуш ву. И зуда ша ца йовзийта тІе хийцина хІума юьйхина хир ю». ТІаккха Везачу Эло цуьнга элира оцу зудчуьнга ала дезарг.
6ЧуйогІучу оцу зудчун когийн тата шена хезча, АхьъяхІус элира: «Чуйола, ЯрбаІаман зуда. Ахьа хьайн йоцу бедар тІе хІунда юьйхира? Вон кхаъ бу сан хьоьга ала.
7Яло, дІа а гІой, ЯрбаІаме ахьа ала: „Иштта боху Исраилан халкъан Везачу Дала: ‘Дерриге а халкъана юкъара хьо лакха а ваьккхина, Сайн Исраилан халкъан баьчча вина дІахІоттийра Аса.
8Даудан цІийнан паччахьалла, схьа а даьккхина, Аса хьан кара делира. Амма хьо сан ялхо волу Дауд санна вац. Дауда сан весеташ а кхочушдора, шен доггах Суна тІаьхьа а хІоьттира иза, Суна нийса хеташ дерг бен ца деш.
9Ткъа хьо хьайл хьалха хиллачу массо а паччахьел а сов зуламаш деш хили. Со оьгІаз а вохуьйтуш, лалийначу хІуманах цІуш а бина, хьайна кхин деланаш дІахІиттийна ахь, ткъа Со-м кхоччуш дІатеттина ахь.
10Цундела Аса ЯрбаІаман цІенна тІе бохам боуьйтур бу. ЯрбаІаман цІентІера хІора боьрша стаг – чувоьллина я маьрша иза велахь а – хІаллаквийр ву Аса. Чим ца буьтуш, ягийна кхелли санна, дамардарц дина дІадоккхур ду Аса ЯрбаІаман цІа.
11ЯрбаІаман цІийнах волу гІали чохь велла муьлхха а стаг жІаьлеша вуур ву. Аренгахь беллачарна стигалан олхазарша зІок еттар ю. Иштта боху Везачу Эло!’“»
12ТІаккха АхьъяхІу-пайхамаро ЯрбаІаман зудчуьнга элира: «Ткъа хІинца хьайн цІа гІо. Ахьа гІали чу ког боккхушехь, хьан кІант лийр ву.
13Дерриг а Исраилан халкъо белхар хІоттор ду, тІаккха иза дІавуллур ву. ЯрбаІаман доьзалх иза цхьаъ бен дІавоьллина хир вац, хІунда аьлча ЯрбаІаман цІийнах болчарна юкъахь бен цхьа а диканиг ца карийна Исраилан халкъан Везачу Далла.
14Везачу Эло Исраилан халкъана тІехь керла паччахь хІоттор ву. Цо ЯрбаІаман цІа хІаллакдийр ду. Иза кестта хир ду.
15Хино лестош болу эрз санна хилла, дІахІоттор ду Везачу Эло Исраилан халкъ Шен таІзарца. Ша исраилхойн дайшна деллачу токхечу лаьтта тІера орамашца бухдоккхур ду Везачу Эло и халкъ. Оцу халкъо, Веза Эла дарвеш, шайна Ашера-далла лерина долу дечиган бІогІамаш дІахІитторна, Эпрат-хил дехьа а даьккхина, дІасадаржор ду иза.
16ЯрбаІам-паччахьо ша летийна долу а, Исраилан халкъе летадайтина долу а къинош бахьанехь, Везачу Эло Исраилан халкъ дуьтур ду».
17ЯрбаІаман зуда, хьала а гІаьттина, Тирца-гІала юхайирзира. Цо шен цІа чу ког боккхушехь, цуьнан кІант велира.
18Везачу Эло Шен ялхо волчу АхьъяхІу-пайхамарехула ма-аллара, и кІант дІавоьллира, массо а исраилхоша цунна белхар хІоттийра.
ЯрбаІаман валар
19ЯрбаІам-паччахьо динчу хІуманех лаьцна – цо мел динчух а, цо бинчу тІамех а, цо динчу паччахьаллех а лаьцна – яздина ду Исраилхойн паччахьийн тептар тІехь.
20ЯрбаІама ткъе шина шарахь паччахьалла дира. ТІаккха, дІа а кхелхина, иза шен дайх дІакхийтира. Цуьнан метта паччахь хилла дІахІоьттира цуьнан кІант Надаб.
ЯхІудхойн паччахь РахьбуІам
(2 Шерашкахь 11:5–12:15)
21Сулим-паччахьан кІант РахьбуІам яхІудхойн паччахь вара. РахьбуІам паччахь хилла дІахІуттуш цуьнан шовзткъе цхьа шо дара. Везачу Эло, Шен цІе язъяйтархьама, Исраил-мехкан гІаланашна юкъара схьахаьржинчу Ярушалайм-гІалахь вуьрхІитта шарахь паччахьалла дира цо. РахьбуІаман ненан цІе НаІмат яра. Иза Іамминхо яра.
22ЯхІудан халкъо Везачу Элана зуламе хеташ долу гІуллакхаш дора. Шаьш летош долчу къиношца шайн дайша чул а сов дарвора яхІудхоша Веза Эла.
23Цара шайна сагІа доккху гунаш а, харцделанашна хІиттийна тІулгаш а, Ашера-харцдалла лерина долу дечиган бІогІамаш а дІахІиттадора муьлххачу а лекхачу меттигехь а, муьлххачу а ІиндагІ луш долчу дитта кІелахь а.
24Оцу махкахь а бара цІуйн дуьхьа сийсаза лелаш болу «базбина» божарий. Везачу Эло Исраилан халкъана хьалхара дІалелхийначу наха мел лелийна дегаза гІуллакхаш леладора яхІудхоша а.
25РахьбуІам паччахь волу пхоьалгІа шо долуш, Мисар-мехкан паччахь волу Шушакх Ярушалаймана тІелетира.
26Везачу Элан цІа чуьра а, паччахьан цІа чуьра а ерриге а еза хІуманаш дІаяьхьира цо. Сулим-паччахьо дайтина дашо турсаш а цхьаьна, дерриг хІума а дІадаьхьнера.
27Церан метта РахьбуІам-паччахьо цІестан турсаш дайтира. Уьш паччахьан цІийнан ков лардечу гІаролхойн хьаькамийн караделира.
28Паччахь хІоразза а Везачу Элан цІа чу волуш, гІаролхоша и турсаш схьаоьцура. Цул тІаьхьа гІаролхойн цІа чу шен метте охьадохкура цара уьш.
29РахьбуІаман кхидолчу гІуллакхех а, цо мел динчух а лаьцна яздина ду ЯхІудхойн паччахьийн тептар тІехь.
30РахьбуІамна а, ЯрбаІамна а юкъахь ца соцуш тІом лаьттира.
31ТІаккха РахьбуІам, дІа а кхелхина, шен дайх дІакхийтира. Иза царна уллохь Даудан гІалахь дІавоьллира. Цуьнан ненан цІе НаІмат яра. Иза Іамминхо яра. РахьбуІаман метта цуьнан кІант Аби-ЯхІу дІахІоьттира паччахь хилла.
ЯхІудхойн паччахь Аби-ЯхІу
(2 Шерашкахь 13:1–14:1)
15
1НабатІан кІанта ЯрбаІама исраилхошна тІехь паччахьалла деш долу берхІитталгІа шо долуш, Аби-ЯхІу яхІудхойн паччахь хилла дІахІоьттира.
2Ярушалаймехь кхаа шарахь паччахьалла дира цо. Цуьнан ненан цІе МаІха яра. Иза Абушаламан йоІ яра.
3Аби-ЯхІу-паччахьо а летадора хьалха шен дас летийна доллу къинош. Цуьнан ден да волу Дауд шен Везачу Далла даггара тІевирзина вара, ткъа Аби-ЯхІу Везачу Далла даггара тІевирзина вацара.
4Иза иштта делахь а, Даудан дуьхьа цуьнан Везачу Дала цунна Ярушалаймехь йолу тІаьхье елира. Цул тІаьхьа паччахь хилийтархьама, Дала цунна кІант велира, ткъа Ярушалайм-гІала Дала чІагІйира.
5Везачу Дала иштта дира, хІунда аьлча Дауда гуттара а Далла нийса хетарг лела а дора, ша мел веха а Дауд цкъа а Везачу Элан весеташ тІера дІа ца велира, хьетахо волчу УръяхІуна ша динчу цхьана хІуманна тІехь доцург.
6Аби-ЯхІу ваьхначу ерриге а заманахь РахьбуІамна а, ЯрбаІамна а юкъахь тІом лаьттира.
7Аби-ЯхІун кхидолчу гІуллакхех а, цо мел динчух а лаьцна яздина ду ЯхІудхойн паччахьийн тептар тІехь. Аби-ЯхІуна а, ЯрбаІамна а юкъахь а тІом лаьттира.
8Аби-ЯхІу, дІа а кхелхина, шен дайх дІакхийтира. Иза Даудан гІалахь дІавоьллира. Аби-ЯхІун метта паччахь хилира цуьнан кІант Аса.
ЯхІудхойн паччахь Аса
(2 Шерашкахь 15:16–16:6)
9ЯрбаІама Исраил-махкахь паччахьалла ден ткъолгІа шо долуш, яхІудхойн паччахь хилира Аса.
10Цо шовзткъе цхьана шарахь паччахьалла дира Ярушалаймехь. Цуьнан ненан цІе МаІха яра. Иза Абушаламан йоІ яра.
11Аса-паччахьо, ша схьаваьллачу Дауда санна, Везачу Элана нийса хеташ долу гІуллакхаш дора.
12Оцу махкара цІуйн дуьхьа сийсаза лелаш болу «базбина» божарий дІа а лелхийна, шен дайша вина массо а цІу дІаваьккхира цо.
13Ур-атталла шен ден нана МаІха а паччахьан цІе лелорах яьккхира Асас, цо Ашера-харцдалла лерина дегаза болу бІогІам дІахІотторна. И цІу, цеста а цистина, Кхидрун-тогІи чохь вагийна дІаваьккхира Аса-паччахьо.
14СагІа доккху гунаш дІа ца дехира цо. Амма ша дийна волчу хенахь Везачу Элана тешаме вара иза.
15Шен дас а, ша а Далла къобалйина йолу пхьегІаш а, дато а, дашо а хІуманаш а Везачу Элан цІа чу ехкира Аса-паччахьо.
16Аса-паччахьна а, исраилхойн паччахьна БаІшина а юкъахь тІом лаьттира цу шиммо паччахьалла динчу массо а хенахь.
17Исраилхойн паччахь БаІша ЯхІуд-махкана тІелетира. Цо Рама-гІала чІагІйира, цхьа а Аса-паччахьан лаьтта тІе я ара, я чу ца валийтархьама.
18Везачу Элан цІа чуьра а, паччахьан цІера а хазнаш чохь дисина долу дерриг дети а, деши а, схьа а эцна, иза шен ялхойн кара дІаделира Аса-паччахьо. ТІаккха цаьрга и дерриг дети а, деши а дІадахьийтира цо Хьезиюнан кІентан ТІабримунан кІант волчу Бен-Хьадиде. Бен-Хьадид Дамасакх-гІалахь Іаш волу Арам-мехкан
[22] паччахь вара. Аса-паччахьо цаьргахула хаам бира:
19«Барт бойла суна а, хьуна а юкъахь, сан дена а, хьан дена а юкъахь ма-хиллара. Аса совгІатна дети а, деши а доуьйту хьуна. Ахьа хьайна а, исраилхойн паччахь волчу БаІшина а юкъахь болу барт бохабе, иза суна тІегІоьртина волчуьра дІавалийтархьама».
20Аса-паччахьо бохучуьнга ладуьйгІира Бен-Хьадида. Цо шен тІеман хьаькамаш бахийтира Исраил-мехкан гІаланашна тІелата. Бен-Хьадид-паччахьо толам баьккхира Іаюн а, Дан а, Абал-Байт-МаІак а гІаланашна а, берриг Наптал-махкана а тІехь, шена чу Канарот-мохк а богІуш.
21И дерриг а шена хезча, БаІша-паччахь, Рама-гІаланах чІагІонан гІап яр саца а дина, Тирца-гІалахь ваха охьахиира.
22Ткъа Аса-паччахьо берриг а ЯхІуд-махкахула халкъе омра дора, цхьа а стаг юкъахь ца вуьтуш, массо а яхІудхоша Рама-гІалара тІулгаш, дечиг арадаккха аьлла. Уьш БаІша-паччахьо и гІала чІагІъян гулдина дара. Ткъа Аса-паччахьо цаьрца Бен-Яманан ГибаІ-гІала а, МицІпа-гІала а чІагІйира.
23Аса-паччахьо динчу кхидолчу массо а хІуманех лаьцна – цуьнан майрачу гІуллакхех, цо мел кхочушдинчух, цо чІагІъяйтинчу гІаланех лаьцна – яздина ду ЯхІудхойн паччахьийн тептар тІехь. Ткъа Аса-паччахь къанвелча, цуьнан когех цамгар кхийтира.
24ТІаккха Аса-паччахь, дІа а кхелхина, шен дайх дІакхийтира. Царна уллохь иза Даудан гІалахь дІавоьллира. Цуьнан метта паччахь хІоьттира ЯхІушапти.
Исраилхойн паччахь Надаб
25Аса-паччахьо ЯхІуд-махкахь олалла дечу шолгІачу шарахь ЯрбаІаман кІант волу Надаб исраилхойн паччахь хилира. Надаба шина шарахь паччахьалла дира исраилхошна тІехь.
26Цо Везачу Элана зуламе хеташ долу гІуллакхаш дора. Шен дас лелийна некъаш цо а леладора, ткъа шен дас исраилхошка латадайтина къа цо а латадора.
27Иссарханан тайпанах волчу АхьъяхІун кІанта БаІшас, Надаб-паччахьна дуьхьал ямартлонца барт а бина, иза пІелаштамхойн Габитун-гІалахь вийра. Иза дара Надаба а, массо а исраилхоша а Габитун-гІалина го бинчу хенахь.
28ЯхІудхойн паччахьо Асас паччахьалла ден кхоалгІа шо долуш вийра БаІшас Надаб-паччахь. ТІаккха цуьнан метта паччахь хилла дІахІоьттира БаІша.
29БаІшас, ша паччахь дІа-ма-хІоьттина, ЯрбаІаман берриг а доьзал хІаллакбира. ЯрбаІаман цІийнах цхьа а дийна ца вуьтуш, Везачу Эло Шен ялхо волчу а, шилунхо волчу а АхьъяхІугахула аьлла ма-хиллара, уьш берриш а хІаллакбира цо.
30И дерриге а хилира, ша летийнчу къиношца а, ша Исраилан халкъе летадайтинчу къиношца а ЯрбаІама Исраилан халкъан Веза Дела оьгІазвахийтина дела.
31Надаб-паччахьан кхидолчу гІуллакхех а, цо мел динчух а лаьцна яздина ду Исраилхойн паччахьийн тептар тІехь.
32Аса-паччахьна а, исраилхойн паччахь волчу БаІшина а юкъахь тІом лаьттира цара паччахьалла динчу массо а хенахь.
Исраилхойн паччахь БаІша
33Аса-паччахьо ЯхІуд-махкахь олалла дечу кхоалгІачу шарахь массо а исраилхошна тІехь паччахь хилла дІахІоьттира АхьъяхІун кІант БаІша. Тирца-гІалахь а Іаш, цо исраилхошна тІехь ткъе деа шарахь паччахьалла дира.
34БаІша-паччахьо Везачу Элана зуламе хеташ долу гІуллакхаш дора. Шен дас ЯрбаІама лелийна некъаш цо а леладора, ткъа шен дас исраилхошка латадайтина къа цо а латадора.
16
1Хьананин кІант волчу ЯхІу-пайхамаре Везачу Эло, БаІша-паччахьна лерина хаам а беш, элира:
2«Аса хІумма а воцучу хьох Сайн Исраилан халкъан баьчча вира, ткъа хьо ЯрбаІам-паччахьан новкъахула вахана, Сан Исраилан халкъ къинойх а дузуш. Цара шаьш летош долчу къиношца Со дарвина.
3ХІинца Аса дІавоккхур ву хьо а, цуьнан цІийнах мел верг а. НабатІан кІентан ЯрбаІаман цІенна диннарг дийр ду Аса хьан цІенна а.
4Хьан цІийнах волу гІалахь велларг жІаьлеша вуур ву. Ткъа аренгахь веллачунна стигалан олхазарша зІакарш еттар ю».
5БаІша-паччахьан кхидолчу хІуманех лаьцна – цо мел кхочушдинчух а, цуьнан майрачу гІуллакхех а лаьцна – яздина ду Исраилхойн паччахьийн тептар тІехь.
6БаІша, дІа а кхелхина, шен дайх дІакхийтира. Иза Тирца-гІалахь дІавоьллира. БаІшин метта паччахь дІахІоьттира цуьнан кІант Эли.
7Шен иштта дешнаш аьллера Везачу Эло Хьананин кІант волчу ЯхІу-пайхамарехула БаІше а, цуьнан цІийнах болчаьрга а, цо деш долу Шена зуламе хета массо а гІуллакхаш бахьанехь. Ша дечу гІуллакхаш тІехь иза ЯрбаІаме тарваларна а, иштта, ЯрбаІаман цІа хІаллакдарна а, БаІшас Веза Эла чІогІа дарвора.
ЯхІудхойн паччахь Эли
8ЯхІудхойн Аса-паччахьо олалла ден ткъе йолхалгІа шо долуш, исраилхойн паччахь дІахІоьттира БаІшин кІант Эли. Тирца-гІалахь Іаш а волуш, цо шина шарахь паччахьалла дира.
9Паччахьан гІудалкхийн ахдекъан хьаькам волчу Эли-паччахьан ялхочо Зимарис цунна дуьхьал къайлаха барт бира. Цхьана дийнахь Тирца-гІалахь паччахьан цІенна тІехь хьаькам волчу Арцин цІахь маларо вахийна Іаш вара Эли.
10Оццу хенахь, цу цІа чу а ваьлла, Зимарис тоьхна вийра Эли-паччахь. Иза дара Аса-паччахьо олалла ден ткъе ворхІалгІа шо долуш. Зимари Эли-паччахьан метта паччахь хІоьттира.
11Цо, ша паччахь а хилла, олалла дан вола-ма-велли, БаІшин дерриг а цІа хІаллакдира. БаІшин цІийнах болчу цуьнан гергарчарна а, доттагІашна а юкъара цхьа а боьрша стаг дийна ца витира Зимарис.
12Иштта, Везачу Эло БаІшех лаьцна ЯхІу-пайхамарехула аьлла ма-хиллара, Зимари-паччахьо БаІшин цІа хІаллакдинера.
13И дерриг а хилира БаІша-паччахьо а, цуьнан кІанта Элис а къинош летадар бахьана долуш а, цара Исраилан халкъе а къинош летадайтар бахьанехь а. Шайн эрначу цІушна Іибадат дарца Исраилан халкъан Веза Дела дарвора цара.
14Эли-паччахьан кхидолчу гІуллакхех а, цо мел динчух а лаьцна яздина ду Исраилхойн паччахьийн тептар тІехь.
Исраилхойн паччахь Зимари
15ЯхІудхойн паччахьо Асас паччахьалла до ткъе ворхІалгІа шо долуш, хилира Зимарих паччахь. Цо Тирца-гІалахь ворхІ дийнахь паччахьалла дира. Иза дара исраилхойн эскаро пІелаштамхойн Габитун-гІалина го бинчу хенахь.
16Зимарис паччахьна дуьхьал ямартлонца барт бина хилар а, цо паччахь вер а исраилхойн эскарна хиъча, цара массара а шайн тІеман хьаькам волу Іумари оццу дийнахь цу меттехь паччахь дІахІоттийра.
17Іумарис а, цуьнца цхьаьна исраилхойн дерриг эскаро а, Габитун-гІалара дІа а дахана, Тирца-гІалина го бира.
18Шена гІала дІалаьцнийла хиъча, паччахьан цІийнан чІагІйинчу чухуларчу чоьн чу велира Зимари. Иза, шена тІаьхьа паччахьан цІийнах цІе а тесна, велира.
19Иза иштта хилира, Зимарис Везачу Элана зуламе хета гІуллакхаш лелорна а, ЯрбаІама летийна доллу къинош а летош, иза цуьнан некъашца леларна а. ЯрбаІама санна, цо а къинош летадайтира Исраилан халкъе.
20Зимарин кхидолчу хІуманех – цо йина ямартло шена чу а лоцуш – яздина ду Исраилхойн паччахьийн тептар тІехь.
Исраилхойн паччахь Іумари
21Исраилан халкъ шина декъе декъаделира. Халкъан цхьа дакъа Гинатин кІантана Тибанина тІаьхьахІоьттира, иза паччахь хІотто дагахь, ткъа вуьш Іумарина тІаьхьахІиттира.
22Іумарина тІаьхьахІоьттинчу халкъо толам баьккхира, Гинатин кІантана Тибанина тІаьхьахІоьттина халкъ эша а деш. Тибани велира, ткъа Іумари паччахь дІахІоьттира.
23ЯхІудхойн паччахьо Асас олалла ден ткъе цхьайтталгІа шо долуш, исраилхойн паччахь хилира Іумари. Цо шийтта шарахь паччахьалла дира. Царах ялх шарахь Тирца-гІалахь олалла дира цо.
24Іумарис Шамран лам ийцира Шамрера, ши гали дато ахча а делла. Оцу гу тІехь гІала йира Іумарис. Цунах Шамран-гІала элира цо, и лам долахь хиллачу Шамрин цІарах.
25Іумари шел хьалха хиллачу паччахьел а тІехвелира Везачу Элана зуламе хеташ долу гІуллакхаш дарна тІехь.
26Иза массо а хІуманна тІехь НабатІан кІант ЯрбаІам лелла хиллачу новкъахула лелара, ЯрбаІама Исраилан халкъе летадайтина къинош а летадеш. Шайн эрначу цІушна Іибадат дарца Исраилан халкъан Веза Дела дарвора исраилхоша.
27Іумари-паччахьо динчу кхидолчу хІуманех лаьцна – цо кхочушдинчу гІуллакхех а, цуьнан майрачу гІуллакхех а лаьцна – яздина ду Исраилхойн паччахьийн тептар тІехь.
28Іумари, дІа а кхелхина, шен дайх дІакхийтира. Иза Шамран-гІалахь дІавоьллира. Цуьнан кІант волу Ахьаб цуьнан метта паччахь хилла дІахІоьттира
Исраилхойн паччахь Ахьаб
29ЯхІудхойн паччахьо Асас олалла до ткъе берхІитталгІа шо дара, Іумарин кІант Ахьаб исраилхойн паччахь хилла дІахІоьттича. Шамран-гІалахь Іаш а волуш, Іумарин кІанта Ахьаба ткъе шина шарахь исраилхошна тІехь олалла дира.
30Іумарин кІант Ахьаб шел хьалха хиллачу паччахьел а тІехвелира Везачу Элана зуламе хеташ долу гІуллакхаш дарна тІехь.
31НабатІан кІанта ЯрбаІама летийна долу къинош ша летадар шена кІезиг хеташ санна, цІаданхойн паччахь волчу Эти-БаІалан йоІ Изабал а ялийра Ахьаба шена, БаІал-цІунна Іамал ян а, Іибадат дан а волавелира иза.
32Шамран-гІалахь, БаІал-харцделан цІа чохь, оцу цІунна лерина сагІа доккху кхерч хІоттийра Ахьаба.
33Иштта, Ашера-харцдалла лерина болу дечиган бІогІам а дІахІоттийра Ахьаба. Шел хьалха хиллачу исраилхойн массо паччахьел а тІехвелира иза Исраилан халкъан Веза Дела оьгІазвохуьйту гІуллакхаш дарна тІехь.
34Ахьаб-паччахь волчу заманчохь Бетал-гІаларчу Хьиала Ерихон-гІала юхаметтахІоттийра. Хьиала оцу гІалин бух биллийтинчу хенахь, цуьнан воккхах волу кІант Абирам велира. Ткъа Хьиала цу гІалин ков дІахІоттийначу хенахь цуьнан жимах волу кІант Чагуб а велира. Иза хилира Нунин кІант волчу ЮшаІехула Везачу Эло аьлла ма-хиллара.
17
Эли-ЯхІу-пайхамаро Далла гІуллакх дар
1ГалІад-махкарчу Тишаб-гІалара волчу Эли-ЯхІу-пайхамаро Ахьаб-паччахье элира: «Шена гІуллакх деш волчу а, дийна волчу а Исраилан халкъан Везачу Делах чІагІо йо аса, хІокху шерашкахь я тхи, я догІа хир дац аьлла, аса омра даллалц».
2ТІаккха Везачу Элан дош кхечира Эли-ЯхІуга:
3«ХІокху меттера дІа а валий, Йордан-хина малхбалехьа долчу Карит-Іин чохь дІалачкъа.
4Оцу Іин чуьра хи мер ду ахьа. Ткъа хьуна юург латтор къигашна тІедиллина Аса», – аьлла.
5Везачу Эло шега аьлларг Эли-ЯхІус кхочушдира. Иза, вахана, Йордан-хина малхбалехьа долчу Карит-Іин чохь сецира.
6Къигаша бепиг а, жижиг а дохьура Эли-ЯхІуна Іуьйранна а, суьйранна а. Іин чуьра хи а молура цо.
7Цхьа хан яьллачу хенахь, догІанаш ца дарна, оцу Іин чуьра хи лекъира.
Эли-ЯхІу а, Сарпат-гІалара йисина Іаш йолу зуда а
8Везачу Элан дош кхечира Эли-ЯхІуга:
9«ЦІадан-гІалин уллохь йолчу Сарпат-гІала дІа а гІой, цигахь саца. Йисина Іаш йолчу цхьана зудчуьнга хьо, тІе а лаций, оцу меттехь кхаба аьлла Аса».
10Эли-ЯхІу Сарпат-гІала вахара. Иза гІалин кевне кхаьчначу хенахь, цунна йисина Іаш йолу цхьа зуда гира. Иза чІийш гулдеш яра. Эли-ЯхІус цуьнга элира: «КІудал чохь жимма мала хи лохьа суна».
11И зуда хи дан яхача, Эли-ЯхІус, цунна тІаьхьа мохь а тоьхна, элира: «Баьпкан юьхк а яхьа суна!»
12Оцу зудчо элира: «Дийна волчу хьан Везачу Делах чІагІо йо ас, сан кийча яа хІума цахилар. Сан долуш дерг текха чохь цхьа кана дама а, кхаби чохь кІеззиг даьтта а ду. Со хІинца жимма чІийш гулдеш йоллура, уьш цІа а даьхьна, сайна а, сайн кІантана а юург ярхьама. И йолуш ерг йиъна дІаяьлча, тхойшиъ лийр ду-кх».
13Эли-ЯхІус оцу зудчуьнга элира: «Ма кхера, зуда, дІа а гІой, айхьа бохург де. Амма цкъа хьалха хьайн долуш долчух жимо совсаза хьокхам а баттий, суна схьаба, цул тІаьхьа хьайна а, хьайн кІантана а яа хІума кечъе.
14ХІунда аьлча Исраилан халкъан Везачу Дала иштта боху: „Хьан текхара дама а хедар дац, кхаби чуьра даьтта а жимлур дац, Везачу Эло лаьтта догІа даийтталц“».
15Цо, дІа а яхана, Эли-ЯхІус боххург дира. Дуккха а деношна Эли-ЯхІуна а, оцу зудчунна а, цуьнан кІантана а яа хІума тоьура.
16Текхара дама а чекх ца долура, кхаби чуьра даьтта а лах ца лора, Везачу Эло Эли-ЯхІугахула аьлла ма-хиллара.
17Цул тІаьхьа оцу йисина Іачу зудчун кІант цомгуш хилира. И цамгар чІогІа хиларна, кІентан садаІар а сецнера.
18Оцу зудчо Эли-ЯхІуга элира: «Ва Делан стаг, хьан хІун бала бу соьца? Я хьо, Далла сан къинош дага а доуьйтуш, сан кІант вен веана ву те?»
19Эли-ЯхІус цуьнга элира: «Схьалол соьга хьайн кІант». Цуьнан карара кІант, схьа а эцна, оцу цІийнан лакхарчу гІат тІехь долчу шен цІа чу а вигна, ша дІавуьжучу маьнги тІе виллира Эли-ЯхІус.
20Цо Везачу Эле доІа дира: «Сан Веза Дела! Со шен хІусамехь волчу йисина Іаш йолчу хІокху зудчунна а дийр ду те Ахьа зулам, цуьнан кІант а валийтина?»
21ТІаккха Эли-ЯхІус кхузза шен дегІ цу кІантана тІедиллира. Цо доьхура: «Ва сан Веза Дела, юхадерзадехьа цу кІентан дегІа чу дахаран са!»
22Везачу Элана дІахезира Эли-ЯхІун доІа. Оцу кІентан дахаран са юхадеара, иза денвелира.
23Эли-ЯхІус и кІант, схьа а эцна, лакха тІера охьавалийра. Цо, иза нене дІа а велла, элира: «Хьажал, хьан кІант дийна ву!»
24ТІаккха оцу зудчо Эли-ЯхІуга элира: «ХІинца хаьа суна хьо Делан стаг хилар а, Везачу Эло хьоьгахула бакъдерг олуш хилар а».
18
Эли-ЯхІу-пайхамар а, БаІалан пайхамарш а
1Лаьтта догІа ца догІу кхоалгІа шо долуш, Везачу Элан дош кхечира Эли-ЯхІуга: «Хьо, ваха а гІой, Ахьаб-паччахьна гучувала, тІаккха Аса догІа доуьйтур ду лаьтта тІе».
2Эли-ЯхІу Ахьаб-паччахьна тІевахара.
Ткъа Шамран-гІалахь чІогІа мацалла хІоьттинера.
3Ахьаб-паччахьо шен паччахьан цІенна тІехь хьаькам волу Іабди-ЯхІу шена тІекхайкхинера. (И Іабди-ЯхІу Везачу Эле чІогІа ларамах вуьзна волу стаг вара.
4Изабала Везачу Элан пайхамараш хІаллакбечу хенахь, Іабди-ЯхІус цхьа бІе пайхамар схьагулвира. ТІаккха, уьш, шина декъе а бекъна, шина хьехана чохь къайлабехира. Цу чохь Іабди-ЯхІус юург а, мала хи а латтадора царна.)
5Ахьаб-паччахьо Іабди-ЯхІуга аьллера: «Вало, махкара массо шовда а, хи а долчу меттигашкахула чекхвала вайшиъ, жимма буц карор яцара те вайна, говраш а, вирбІарзаш а дийна йисийтархьама, бежанех цхьа а ца дайархьама».
6Цу шиммо шаьш хи лохуш чекхдовла деза меттигаш билгалъехира. Цхьаъ цхьана агІор вахара, ткъа важа вукху агІор вахара.
7Іабди-ЯхІу новкъахула дІавоьдуш, цунна Эли-ЯхІу дуьхьалкхийтира. Іабди-ЯхІуна вевзира пайхамар. Иза лаьтта кхаччалц пайхамарна хьалха охьатаьІира. Іабди-ЯхІус пайхамаре элира: «Хьо вуй те иза, сан олахо волу Эли-ЯхІу?»
8Эли-ЯхІус жоп делира: «ХІаъ, со ву иза. Ахьа, хьайн олахо волчу паччахьна тІе а гІой, цуьнга дІаала: „Эли-ЯхІу-пайхамар кхузахь ву“».
9Іабди-ЯхІус цуьнга хаьттира: «Аса хІун вон болх бина хиллера те хьуна? Нагахь аса хьо схьавеана ву алахь, цо со вуьйр ма ву. Паччахьо со вен хІунда лаьа хьуна?
10Хьан Веза Дела дийна хилар санна бакъду-кх, цхьа а къам я цхьа а пачхьалкх ца йисина сан олахочо хьо лоьхуш нах бахийтаза. Шега хьо цигахь вац аьлча, цо чІагІо йойтура хьо ца караво бохучу оцу пачхьалкхе а, къоме а.
11Ткъа ахьа хІинца соьга боху: „Вало, хьайн олахочуьнга дІаала: ‘Эли-ЯхІу кхузахь ву’“.
12Хьо волчуьра и ала со дІаваханчу хенахь, Везачу Элан Сино суна хуур а доцучу цхьанхьа хьо дІавига ма тарло. ТІаккха аса Ахьаб-паччахье хьох лаьцна хаам а бича, ткъа хьо кара а ца вича, цо со вуьйр ма ву. Хьан лай волу со-х жимчохь дуьйна а Деле болчу ларамах вуьзна ма вара.
13Сан эла, хьоьга ца дийцина, Изабала Везачу Элан пайхамарш бойучу хенахь, аса динчух лаьцна? Аса Везачу Элан бІе пайхамар дІахьулвира. Аса уьш, цхьатерра шина декъе а бекъна, шина хьехана чохь къайлабехира. Царна даа бепиг а, мала хи а латтадора аса.
14Ткъа ахьа боху: „Вало, хьайн олахочуьнга Эли-ЯхІу кхузахь ву ала. ТІаккха цо со вуьйр ма ву“».
15Эли-ЯхІус жоп делира: «Шена гІуллакх деш волчу массо а ницкъийн Везачу Делах чІагІо йо ас, со тахана, цунна тІе а вахана, дІахІуттург хиларх».
16Іабди-ЯхІус, Ахьабана тІе а вахана, и дерриг а дІадийцира. Ткъа Ахьаб-паччахь Эли-ЯхІуна тІевахара.
17Ахьаба, шена Эли-ЯхІу гича, цуьнга хаьттира: «Хьо вуй и – Исраилан халкъе бала хьоьгуьйтург?»
18Эли-ЯхІус жоп делира: «Со вац Исраилан халкъе бала хьоьгуьйтург, ткъа хьо а, хьан ден цІа а ду. Везачу Элан весеташ дІа а теттина, БаІал-харцделанашна тІаьхьахІиттина шу.
19ХІинца ахьа, хьайн ялхой а бахийтий, дерриг а Исраилан халкъ а, Изабала дола деш волу БаІал-делан виъ бІе шовзткъе итт пайхамар а, Ашера-делан виъ бІе пайхамар а схьагулвайта Кармал-лома тІе суна хьалха».
20Ахьаб-паччахьо массо исраилхой а, и харцделанийн пайхамарш а схьагулбайтира Кармал-лам тІе.
21Эли-ЯхІу-пайхамаро, дерриг а халкъана хьалха дІа а хІоьттина, элира: «Шу дукха лелар дуй те шинна а когана астагІа лелхаш? Нагахь санна Веза Эла Дела велахь, Цунна тІаьхьахІитта. Ткъа Иза БаІал велахь, цунна тІаьхьахІитта».
Халкъо цхьа а дош ца элира цуьнга.
22Эли-ЯхІу-пайхамаро халкъе элира: «Везачу Элан пайхамарех со цхьаъ висна, ткъа БаІалан виъ бІе шовзткъе итт пайхамар ву.
23Тхуна ши старгІа схьаялае. Цу шиннах шайна луъург цхьаъ аша дІаэца. Оцу старгІина урс а хьакхий, дакъош а дей, дечигна тІедахка, амма цунна буха цІе ма латае. Ткъа аса, важа старгІа кеч а йина, дечигна тІеюьллур ю, цунна буха а цІе латор яц.
24ТІаккха шу шайн Деле кхайкха. Ткъа со Везачу Эле кхойкхур ву. ЦІе латаярца доІанна жоп Делларг билггал волу Дела хир ву».
Дерриг а халкъо, жоп а луш, элира: «Ахь бохург дика ду!»
25БаІалан пайхамаршка Эли-ЯхІус элира: «Оцу шина старгІанах цхьаъ аша хьалха схьакъастае, тІаккха сагІа даккха кечам бе, хІунда аьлча шу алсам ду. Цул тІаьхьа аша шайн Деле доІа де, амма бежанна буха цІе ма латае».
26Шаьш схьакъастийна старгІа кеч а йина, уьш, Іуьйранна дуьйна делкъахан тІекхаччалц, БаІал-деле кхойкхура. Цара бохура: «Ва БаІал, дІахазахьа тхо!» Амма дуьхьал олуш цхьа а аз а дацара, жоп а дацара хезаш. Шаьш кечйинчу сагІа доккхучу меттигна хьалха ирхкхийсалора уьш.
27Делкъахан тІееача, Эли-ЯхІу кхаьрдира царах. Цо элира: «ЧІогІа мохь тоха аша, хІунда аьлча иза дела ма ву. Иза ойла еш хила а тарло я иза шен гІуллакх дан вахана хила а мега, я новкъахь вогІуш хила а там бу, я наб еш хила а мега, иза-м самаваккха везаш ву!»
28ТІаккха цара чІогІа маьхьарий хьоькхура. Цара шайн догІмашна тІе арсаш а, гоьмукъаш а хьокхура, шайна тІехула цІийш охьадоладаллалц.
29Делкъахан дІа а яьлла, суьйренан сагІа доккху хан тІекхаьчча а, уьш кхидІа а шовкъ еана бара. Амма цхьа а аз я жоп, я цхьа а хІума дацара хезаш.
30ТІаккха Эли-ЯхІус дерриг а халкъе элира: «Суна тІехила». Дерриг халкъ цунна тІехилира. Везачу Элана сагІа доккхуш хилла йолу меттиг йохийначуьра меттахІотто волавелира Эли-ЯхІу.
31Цо шийтта тІулг схьаийцира. Уьш дара Везачу Эло шега: «Исраил хир ю хьан цІе» – аьлла волчу Якъубан шийтта кІантах девллачу тайпанийн барамехь.
32Оцу тІулгех Везачу Элана лерина сагІа доккху меттиг йира Эли-ЯхІус. Ткъа оцу меттигна гонах саьнгар яьккхира, шена чу ши сахь хІу тарлуш йолу.
33Эли-ЯхІус сагІа доккхучу меттиге дечиг диллира. Ткъа урс хьаькхначу старгІанах дакъош а дина, уьш цу дечигна тІедехкира.
34ТІаккха цо элира: «Йиъ кхаба хих а юьзна, и хи сагІина ягош йолчу старгІина а, дечигна а тІедотта». Цара Эли-ЯхІус боххург дира. ТІаккха юха а элира цо: «Цу тайппана кхин а цкъа де». Цара иза юха а кхочушдира. Эли-ЯхІус кхин а элира: «Изза кхозлагІа а де». КхозлагІа а изза дира цара.
35СагІа доккхучу меттигна гонах хи охьадоладелира, саьнгар хих юьзира.
36Суьйренан сагІа доккхучу хенахь Эли-ЯхІу-пайхамар сагІа доккхучу меттигна улло веара. Цо доІа дира: «ИбрахІиман а, Исхьакхан а, Исраилан а Дела волу Веза Эла! Таханлерчу дийнахь дІахаийтахьа Исраилан халкъан Дела Хьо цхьаъ вуйла а, со Хьан лай вуйла а, аса и дерриг а Ахьа ма-аллара динийла а!
37Жоп лохьа суна, ва Веза Эла, дІахазахьа со, Веза Эла волу Хьо Дела хилар а, Ахь церан дегнаш Хьайна тІедерзош хилар а хІокху нахана хаийтархьама».
38ТІаккха Везачу Эло цІе охьахьажийра. Оцу цІеро сагІина еана хІума а, дечиг а, тІулгаш а, кхерчана гонахара латта а дагийра. Саьнгар чохь долу хи а дакъийра цо.
39И хилларг шена гича, дерриг а халкъо, лаьтта кхаччалц охьа а таьІна, бохура: «Веза Эла – Дела ву! Веза Эла – Дела ву!»
40ТІаккха Эли-ЯхІус цаьрга элира: «Схьалаца БаІалан пайхамарш! Царах цхьа а дІа ма вахийта!» Уьш схьалийцира. Эли-ЯхІус уьш, Къишун-хи тІе а бигна, цигахь байира.
Йокъанан чаккхе
41Эли-ЯхІу-пайхамаро Ахьаб-паччахье элира: «ДІа а гІой, яа а яа, мала а мала. ДогІун долчу чІогІачу догІанан гІовгІа ю суна хезаш».
42Ахьаб-паччахь яий, малий дІавахара. Ткъа Эли-ЯхІу Кармал-ломан бохьа тІе велира. Цигахь цо, лаьтта кхаччалц охьа а таьІна, шен корта голашна юккъе нисбира.
43ТІаккха шен ялхочуьнга Эли-ЯхІус элира: «Вало, гІой, хІордехьа дІахьажа».
Ялхочо, вахана, хьажа а хьаьжна, элира: «Суна-м хІумма а ца го».
Эли-ЯхІус ворхІазза а элира цуьнга: «Юха а гІой, хьажа».
44Ша ворхІазлагІа вахана схьавеача, ялхочо элира: «Адаман кераюккъалц йолу цхьа жима марха ю хІорда тІера хьалайолуш».
Эли-ЯхІус элира: «Вало, Ахьаб-паччахь волчу а гІой, цуьнга дІаала: „Хьайн гІудалкх а йожий, цІа верза, догІано хьо сацавале. Хьо хІинцца дІа ца водахь, догІано сацор ву хьо“».
45Дукха хан ялале, мархаш а хІиттира, стигал Іарж а елира, мох а белира. ЧІогІа догІа деара. Оцу хенахь Ахьаб, шен гІудалкха тІе а хиъна, ИзраІал-гІала ваха новкъа ваьллера.
46Везачу Элан ницкъ боьссира Эли-ЯхІуна тІе. Шен гІодаюкъ а йихкина, Ахьаб-паччахьна хьалха а ваьлла, ИзраІал-гІала дІакхаччалц новкъахула ведда вахара Эли-ЯхІу.
19
Эли-ЯхІун Хьариб-лам тІе валар
1Эли-ЯхІу-пайхамаро динчух лаьцна а, цо БаІалан массо а пайхамарш тур хьаькхна байарх лаьцна а – дерриг а Изабале дІадийцира Ахьаб-паччахьо.
2Изабала Эли-ЯхІуна тІе геланча вахийтира, цуьнга дІаала: «Деланаша, шайн лааме хьаьвссина, луьра таІзар дойла суна, нагахь аса, кхана хІара хан тІекхачале, оцу пайхамарех хІоранна а диннарг хьуна а ца дахь».
3Кхера а велла, Эли-ЯхІу цигара дІавахара, шен са кІелхьардаккхархьама. ЯхІуд-махкахь йолчу Беар-ШабаІ-гІала а вахана, Эли-ЯхІус шен ялхо цигахь витира.
4Цхьана дийнахь некъ баллал юкъ йолчу яьссачу аренга веара Эли-ЯхІу. Схьавеана, жолам-куллана кІел охьа а хиъна, шена валар а доьхуш, цо элира: «ХІинца тоьар дара-кх, Веза Эла. ДІаэцахьа сан са, хІунда аьлча со сайн дайл хІумма а тоьлуш вац».
5ДІа а вижина, оцу кулла кІелахь наб кхийтира Эли-ЯхІуна. ТІаккха деанчу малико, цунах хьакха а делла, элира цуьнга: «Хьала а гІаттий, хІума яа».
6Эли-ЯхІу дІахьаьжча, цунна шен коьртехь Іуьллучу тІулга тІехь беттина хьокхам а, чохь хи долу кхаба а гира. Бепиг а диъна, хи а мелла, юха а наб кхийтира цунна.
7Везачу Элан Малик шолгІа а тІедеара Эли-ЯхІуна. Цунах хьакха а делла, Малико элира: «Хьала а гІаттий, хІума яа, хІунда аьлча бехха некъ бу хьуна хьалха».
8Эли-ЯхІус, хьала а гІаьттина, хІума а йиира, хи а мелира. Шена тІедеанчу гІоранца Эли-ЯхІус шовзткъа дийнахь а, буса а некъ бира, Хьариб цІе йолчу Делан ломана тІекхаччалц.
9Цигахь цхьана хьехана чу а ваьлла, цу чохь буьйса яьккхира Эли-ЯхІус.
Юха Везачу Элан дош кхечира Эли-ЯхІуга: «Эли-ЯхІу, хьо хІун деш ву кхузахь?»
10Эли-ЯхІус жоп делира: «Ва массо а ницкъийн Веза Дела, ас Хьуна леррина гІуллакх дора. Исраилан халкъо Хьоьца бина барт дІатесна, Хьан сагІа доккху кхерчаш бохийна, Хьан пайхамарш тур хьаькхна байина. Со цхьаъ бен висина вац, со а вен дагахь лоьхуш ву цара».
11Везачу Эло цуьнга элира: «Хьала а гІаттий, лам тІе а валий, Веза Эла волчу Суна хьалха дІахІотта. ТІаккха хьуна уллохула тІехвер ву Со». Оцу хенахь чІогІа мох белира Везачу Элана хьалха. Оцу мохо лаьмнаш а дохадора, тархаш а кегйора, амма цу махца Веза Эла вацара. Цул тІаьхьа мохк бегийра, амма мохк бегорца а Веза Эла вацара.
12Мохк бегийначул тІаьхьа, цІе елира, амма цу цІерца а Веза Эла вацара. ЦІе чекхъяьллачул тІаьхьа эсала а, тийна а долу аз деара.
13Иза хезча, Эли-ЯхІус тІехула юхучу шен бедарца юьхь дІахьулйира. Хьеха чуьра ара а ваьлла, цу чу воллучохь хІоьттина лаьтташ вара Эли-ЯхІу. Цхьана озо цуьнга хаьттира: «Хьо хІун деш ву кхузахь, Эли-ЯхІу?» – аьлла.
14Эли-ЯхІус жоп делира: «Ва массо а ницкъийн Веза Дела, ас Хьуна леррина гІуллакх дора. Исраилан халкъо Хьоьца бина барт дІатесна, Хьан сагІа доккху кхерчаш бохийна, Хьан пайхамарш тур хьаькхна байина. Со цхьаъ бен висина вац, со а вен дагахь лоьху цара».
15Везачу Эло цуьнга элира: «Вало, юха а верзий, хьайн новкъахула Дамасакхана уллорачу яьссачу аренга дІагІо. Хьо цига дІакхаьчча, Хьазиал даьтта доттарца арамхойн паччахь хиларна къобалве.
16Ткъа Нимшайн кІант ЯхІу Исраилан халкъана тІехь паччахь хиларна даьтта тІе доттарца къобалве. Абел-Мехьал гІалара волу Шаптин кІант ЭлишаІ хьайн метта пайхамар хиларна даьтта тІе доттарца къобалве.
17Хьазиалан туьрах веддарг ЯхІус воьйтур ву. Ткъа ЯхІун туьрах кІелхьарваьлларг ЭлишаІ-пайхамаро хІаллаквийр ву.
18Исраилхошна юкъара БаІална горахІоьттина воцу а, цуьнан суьртана обанаш яьхна воцу а ворхІ эзар стаг вуьтур ву Аса».
ЭлишаІе дІакхайкхар
19Цигара дІавахача, Шаптин кІант ЭлишаІ латта охуш карийра Эли-ЯхІуна. Шийтта шуьста а боьжна, латта а охуш, ша шуьйтталгІачу шуьстана уллохь вогІуш вара иза. Ша ЭлишаІана юххехула чекхволуш, Эли-ЯхІус шен тІехулара бедар цунна тІе кхоьссира.
20Шен стерчий а дитина, ЭлишаІа, ведда Эли-ЯхІуна тІе а веана, элира: «Сайн дега а, нене а Іодика а йина, схьаваийтахьа со, тІаккха со хьоьца дІавогІур вара».
Эли-ЯхІус элира: «Дика ду, вало, юхаверза. Аса хьо сеца ма ца во!»
21Эли-ЯхІу волчуьра дІа а вахана, шина старана урс а хьаькхна, стерчийн готанах цІе латийра цо, цу тІехь стерчийн жижиг даттархьама. ТІаккха и жижиг нахана дІасадийкъира ЭлишаІа. Наха иза диира. Ткъа ЭлишаІ, Эли-ЯхІуна тІаьхьа а хІоьттина, цунна гІуллакх а деш, цуьнца вахара.
20
Арам-махкаца бина тІом
1Арам-махкарчу паччахьо Бен-Хьадида шен дерриг эскар схьагулдира. Цуьнца цхьаьна шайн говрашца а, гІудалкхашца а ткъе шийтта паччахь а волуш, Бен-Хьадид-паччахь, Шамран-гІалина тІе а вахана, цунна го а бина, гІалина тІелетира.
2Цо исраилхойн паччахь волчу Ахьабана тІе, гІала, шен геланчаш хаам бан бахийтира:
3«Бен-Хьадида иштта боху: „Хьан дети, деши – сан ду, хьан зударий, хьан тоьлла болу кІентий – сан бу“».
4Исраилхойн паччахьо цунна жоп делира: «Ахьа ма-бохху хуьлийла иза, сан олахо волу паччахь. Со а, сан мел дерг а – хьан ду».
5Юха а баьхкира геланчаш. Цара элира: «Бен-Хьадида иштта боху: „Аса хьо волчу геланчаш хьажийра, хьоьга дІаала аьлла: ‘Хьайн дети а, деши а, хьайн зударий а, кІентий а суна схьало’.
6Делахь а, аса кхана, хІоккху хенахь, сайн ялхой хьажор бу хьуна тІе. Цара хьан цІахь а, хьуна гІуллакх деш болчеран цІахь а, хІун ю а хьаьжна, хьуна еза мел хетарг схьа а эцна, суна схьаяхьар ю“».
7Исраилхойн паччахьо шен махкахь мел волу къано схьагулвира. Цо цаьрга элира: «Тидам а беш, хьовсалаш, и стаг вайна зулам даккха воллуш ву. Бен-Хьадида ша сан зударий а, кІентий а, сан дети а, деши а шен ду аьлча, аса цунна дуьхьало ца йира».
8ТІаккха массо а къаноша, массо а халкъо цуьнга элира: «Цо бохучуьнга ла а ма догІа, къар а ма ло».
9Ахьаб-паччахьо Бен-Хьадидан геланчашка элира: «Аша сан олахо волчу паччахье иштта дІаала: „Ахьа де аьлла дуьххьара суна тІедиллинарг хьан лай волу со кхочушдан кийча ву, ткъа ахьа хІинца бохург дан сан йиш яц“».
Геланчаша, дІа а бахана, шайга аьлларг дІахаийтира.
10Бен-Хьадида юха а шен геланчаш бахийтира Ахьаб-паччахьна тІе. Цара дІаэлира цо бохург: «Деланаша, шайн лааме хьаьвссина, луьра таІзар дойла суна, нагахь санна, Шамран-гІала дІа а яьккхина, цунах йинчу ченах сан эскархошна цхьацца кан кхачийтахь».
11Исраилхойн паччахьо, цунна жоп а луш, элира: «Аша хІара ала: „ГІагІ дІадостуш волчо деш доллу дозалла ма дойла гІагІ дІадоьхкуш волчо“».
12Четарш чохь кхечу паччахьашца цхьаьна чагІар молуш Іаш волчу Бен-Хьадида, и дешнаш шена дІахезча, шен эскархошка омра дира, оцу гІалина тІелата кечам бе аьлла. Цара Шамран-гІалина тІелата кечам бира.
13Цхьа пайхамар веара исраилхойн паччахьна тІе. Цо элира: «Иштта боху Везачу Эло: „И доккха эскар гой хьуна? Аса иза тахана хьан кара дІалур ду, Веза Эла Со вуйла хьуна дІахаийтархьама“».
14Ахьаб-паччахьо хаьттира: «Хьаьнгахула?»
Пайхамаро жоп делира: «Иштта боху Везачу Эло: „Мехкадайн эскархошкахула“».
ТІаккха Ахьаба хаьттира: «ТІом хьан дІаболор бу?»
«Ахь болор бу», – элира цуьнга.
15Ахьаб-паччахьо мехкадайн эскархой схьакхайкхира, ткъа уьш ши бІе ткъе шийтта хилира. Цул тІаьхьа дерриг а эскар шена тІекхайкхира цо, ткъа исраилхойн эскархо ворхІ эзар вара.
16Делкъахенахь уьш тІамца арабевлира. Ткъа четарш чохь сакъоьруш Іаш волу Бен-Хьадид шена гІо деш волчу ткъе шийтта паччахьца цхьаьна, мала а мелла, вехнера.
17Уггаре а хьалха арамхошна тІегІоьртира мехкадайн эскархой. Паччахьан наха Шамран-гІалара халкъ арадаьлла хилар дІахаийтира Бен-Хьадиде.
18ТІаккха Бен-Хьадида омра дира: «И нах дийна боллуш схьалеца – маьршачу ойланца я тІамца уьш арабевлла белахь а», – аьлла.
19Хьалха Шамран-гІалара мехкадайн эскархой арабевллера, ткъа царна тІаьххье эскар а араделира.
20Царах хІораммо а шена дуьхьалваьлла мостагІа хІаллаквора. ТІаккха арамхой дІабевдира, ткъа исраилхой царна тІаьхьабевлира. Арам-мехкан паччахь волу Бен-Хьадид шен берешца цхьаьна дин тІехь кІелхьарвелира.
21Иштта тІегІоьртира исраилхойн паччахь. Цо, говраш а, гІудалкхаш а хІаллак а еш, боккха толам баьккхира арамхошна тІехь.
22Исраилхойн паччахьна тІе а вахана, пайхамаро цуьнга элира: «ДІа а гІой, чІагІо а е, хІинца чул тІаьхьа айхьа дан дезачун ойла а е, хІунда аьлча Арам-мехкан паччахь юха а дуьхьалвер ву хьуна».
Арамхойн шолгІа тІелатар
23Бен-Хьадиде цуьнан ялхоша элира: «Исраилхойн деланаш лаьмнашца йолчу меттиган деланаш бу, цундела баьккхина цара и толам. Нагахь тІом шерачу меттехь бахь, вай тоьлур ду.
24Ахьа хІара дан деза: массо а паччахьаш шайн меттигашкара дІа а бахий, церан метта мехкадай хІиттабе.
25ХІаллакьхиллачу барамехь хьайн эскар юхаметтахІоттаде. Иштта меттахІиттае шайн хьалха хиллачу барамехь говраш а, гІудалкхаш а. ТІаккха вай шерачу арахь тІом бийр бу цаьрца, билггал толам а боккхур бу царна тІехь».
Бен-Хьадида, цара бохучуьнга ла а доьгІна, церан хьехам кхочушбира.
26ТІедеанчу шеран бІаьсте тІееача, Бен-Хьадида, арамхой а гулбина, уьш Апакх-гІала бигира, цигахь исраилхошца тІом бархьама.
27Исраилхойн эскар, схьа а гулдина, цунна сурсаташ дІаделира, иза арамхошна дуьхьал дахара. Исраилхоша царна дуьххьал шайн меттамотт дІахІоттийра. Уьш гезарийн жима ши жа санна хетара. Ткъа арамхоша шайх латта дуьзира.
28Делан стага, Исраилхойн паччахьна тІе а вахана, элира: «Иштта боху Везачу Эло: „Веза Эла волу Со – лаьмнийн Дела ву, ткъа шерачу меттигийн Дела вац арамхоша бахарна, Аса церан эскаран и йоккха арданг хьан кара дІалур ю. ТІаккха хуур ду шуна Со – Веза Эла вуйла“».
29Меттамотт а хІоттийна, ворхІ дийнахь вовшашна дуьхь-дуьхьал Іийра уьш. ВорхІалгІачу дийнахь тІом дІаболабелира. Исраилхоша арамхойн цхьа бІе эзар гІашло эшийра цхьана дийнахь.
30Арамхойн гІашлойх бисинарш Апакх-гІала йолчу дІабевдира. Цигахь тІамах кІелхьарваьллачу ткъе ворхІ эзар стагана гІалин пен тІекхийтира.
Бен-Хьадид а гІала дІаведдера. Иза цІийнан чухула йолчу цхьана чоьнна чохь лечкъаш вара.
31Ялхоша Бен-Хьадиде элира: «Исраилан цІийнах болу паччахьаш къинхетаме бу олуш хезнера тхуна. Пурба лохьа тхуна, сингаттаман духаршца тхешан догІмаш а хьулдина, чуханаш кочах а йихкина, исраилхойн паччахьна тІедаха. Хьо дийна вуьтур вацара те цо?»
32ТІаккха ялхой, сингаттаман духаршца шайн догІмаш хьул а дина, чуханаш кочах а йихкина, исраилхойн паччахьна тІебаьхкира. Цара элира: «Хьан лай волчу Бен-Хьадида ша дийна витар доьху хьоьга».
Ткъа Ахьаб-паччахьо элира: «Иза дийна ву ткъа? И сан ваша ма ву».
33Паччахьо аьлларг дикачу билгалонна ду аьлла хийтира оцу нахана. Цара сихха тидаме ийцира Ахьаб-паччахьо аьлларг. «ХІаъ, Бен-Хьадид хьан ваша ма ву», – элира цара.
ТІаккха паччахьо цаьрга элира: «Дуьйло, дІа а гІой, схьавалаве иза». Бен-Хьадид цунна дуьхьал схьавеара. Ахьаба иза шен гІудалкхана тІе шеца охьахаийра.
34Бен-Хьадида элира цуьнга: «Сан дас хьан дегара схьаяьхна хилла йолу гІаланаш аса хьуна юхаерзор ю. Хьайн долахь базарш хила а йиш ю хьан Дамасакхехь, сан ден а Шамран-гІалахь базар ма-хиллара».
Ахьаба элира: «Вайшиммо и барт дІаязбинчул тІаьхьа аса дІахоьцур ву хьо». Иштта, Бен-Хьадидаца барт а бина, иза дІахийцира Ахьаба.
Пайхамаро Ахьаб-паччахь бехкевар
35Пайхамарийн тобанна юкъарчу цхьана пайхамаро цу тобанарчу вукхуьнга, Везачу Эло шена тІе-ма-диллара, элира: «Тохахьа суна». Амма оцу стага ца туьйхира цунна.
36ТІаккха оцу пайхамаро элира: «Ахьа Везачу Эло бохучуьнга ла ца догІарна, хьо, со волчуьра дІавоьдуш, лоьмо цоьстур ву». И стаг дІавоьдуш, цунна дуьхьал кхеттачу лоьмо иза цистира.
37Цул тІаьхьа оцу пайхамарна кхин а цхьа стаг дуьхьалкхийтира. Цо: «Тохахьа суна» элира цу стаге. ТІаккха вукхо чевнаш хиллал йиттира цунна.
38Пайхамар, шен бІаьргаш дІахьулбархьама дуьхьал хІума а оьллина, новкъа а ваьлла, некъана уллохь лаьтташ вара, исраилхойн паччахье хьоьжуш.
39Паччахь шена уллохула чекхволуш, пайхамаро цуьнга, мохь тоьхна, элира: «Хьан лай волу со тІаме ваханера. ТІаккха цхьана стага, юьстах а ваьлла, суна тІе стаг валийра. Цо элира: „ХІара стаг ларвелахь. Иза дийна ца висахь, хьан са цуьнан синан метта дІаоьцур ду. Я ахьа цхьа гали дети дала дезар ду йолана“.
40Хьан лай волчу аса цхьацца гІуллакхаш дечу хенахь, и стаг дІаведира».
«Иштта кхел хир ю-кх хьуна а, ахьа-айхьа тІелаьцна хІума иза долу дела», – элира цуьнга исраилхойн паччахьо.
41Пайхамаро цу сохьта шен бІаьргашна дуьхьал тІеяийтина хІума дІаяьккхира. ТІаккха хиира паччахьна иза пайхамарех вуйла.
42Пайхамаро элира цуьнга: «Иштта боху Везачу Эло: „Аса хІаллакьхила веза аьлла волу стаг ахьа дІахецна, цундела хьан са цуьнан синан метта а хир ду, ткъа хьан халкъ цуьнан халкъан метта а хир ду“».
43ТІаккха исраилхойн паччахь, чІогІа дог а доьхна, оьгІаз а вахана, цІа вирзира. Иза Шамран-гІала схьакхечира.
21
Набутин кемсийн беш
1И дерриг а хиллачул тІаьхьа хІара хилира. ИзраІалхочун Набутин ИзраІал-гІалахь кемсийн беш яра. Иза Шамран-гІаларчу Ахьаб-паччахьан цІенна уллохь яра.
2Цхьана дийнахь Ахьаба элира Набутига: «Хьайн кемсийн беш суна схьало, соьга цунах хасстоьмийн беш яйтархьама, хІунда аьлча и беш паччахьан сан цІенна уллохь ю. Ткъа аса хьан бешал гІоле йолу кемсийн беш лур ю хьуна цунна дуьхьал. Я хьуна лаахь, цу бешах богІуш болу мах лур бу аса хьуна».
3Амма Набутис Ахьабе жоп делира: «Ларвойла со Везачу Эло, сайн ден тІаьхьалонах дерг хьуна дІадаларх!»
4ИзраІалхочо Набутис шега, лур дац аса хьуна сайн ден тІаьхьалонах дерг аларна, чІогІа дог а доьхна, оьгІаз а вахана, цІа веара Ахьаб-паччахь. Иза, пенехьа дІа а вирзина, шен метта охьавижира. Цо яа хІума а ца йоура.
5Ахьабан зуда Изабал чуелира. Цо Ахьабе элира: «Хьан дог а стенна доьхна, юург а хІунда ца йоу ахьа?»
6Ахьаба зудчуьнга жоп делира: «ИзраІалхо волчу Набутига: „Схьало суна хьайн кемсийн беш! Йохка иза суна, я, хьайна лаахь, вукху кемсийн бешах хийцахьа“, – аса шега аьлча, цо ша иза лур яц элира».
7ТІаккха Ахьабан зудчо Изабала цуьнга элира: «Ткъа хьо ма ву исраилхойн паччахь?! Хьала а гІаттий, хьайн яа хІума а яа, синна паргІат а хила. Аса схьайоккхур ю хьуна израІалхочун Набутин кемсийн беш».
8Изабала Ахьабан цІарах кехаташ яздира. ТІаккха цуьнан мухІарца уьш чІагІ а дина, Набути вехачу гІалахь болчу къаношка а, цІеяхана болчу нахе а дІахаийтира.
9Кехаташ тІехь цо иштта яздора: «Марха а лаций, халкъана юкъа баьрчче охьахааве Набути.
10Ткъа цунна дуьхьал ши зуламхо охьа а хаавай, цунна дуьхьал тоьшалла а деш, цаьрга дІаалийта: „Ахьа Дела а, паччахь а емалвеш хІума элира“. ТІаккха гІалара ара а ваккхий, валлалц тІулгаш кхисса цунна тІе».
11Набути вехачу гІалара наха, къаноша, хьоладайша, Изабала шайна тІе-ма-диллара, цо шайга даийтинчу кехаташ тІехь яздина ма-хиллара кхочушдира.
12Цара, марха а лаьцна, халкъана юкъахь баьрчче охьахаийра Набути.
13ТІаккха ши зуламхо, цунна дуьххьал охьа а хиъна, оцу халкъана хьалха шайн тоьшаллаш дан вуьйлира. Цара бохура: «Набутис Дела а, паччахь а емалвеш хІума элира». Цара Набути гІалара ара а ваьккхина, цунна тІе тІулгаш а кхиссина, иза вийра.
14ТІаккха Изабале хаам бан нах бахийтира, Набутина тІе тІулгаш а кхиссина, иза вийна аьлла.
15ТІе тІулгаш а кхиссина, Набути вийна аьлла шена хезча, Изабала Ахьабе элира: «Хьала а гІаттий, хьайна йохка ца лиъначу израІалхочун Набутин кемсийн беш хьайн дола яккха, хІунда аьлча Набути велла».
16Набути вийна аьлла шена хезча, Ахьаб хьалагІаьттира, израІалхочун Набутин кемсийн беша а вахана, иза шен дола яккхархьама.
17ТІаккха Везачу Элан дош кхечира тишабхо волчу Эли-ЯхІуга:
18«Хьала а гІаттий, Шамран-гІаларчу исраилхойн паччахьна Ахьабана дуьхьалваха новкъавала. Иза хІинца Набутин кемсийн бешахь ву. И беш шен дола яккха веана иза цига.
19Ахьа цуьнга ала: „Иштта боху Везачу Эло: ‘Стаг вен а вийна, цуьнан дех дисинчун лаьттан дакъа а хьайн дола даккха воллу те хьо?’“ – Кхин а ала цуьнга: „Иштта боху Везачу Эло: ‘Набутин цІийна жІаьлеша мотт хьаьккхначу меттехь, хьан цІийна а мотт хьокхур бу жІаьлеша’“».
20Ахьаба Эли-ЯхІуга элира: «Сан мостагІа, карий-кха хьуна со!»
Эли-ЯхІус элира: «Карий! ХІунда аьлча ахьа Далла хьалха Цуьнан лаамехь доцу хІума деш ду.
21Иштта боху Везачу Эло: „ХІинца Аса хала баланаш тІебохкуьйтур бу хьуна, хьан тІаьхьенах волу массо а боьрша стаг – чувоьллина я маьрша иза велахь а – хІаллак а вийр ву.
22Ахьа, Исраилан халкъе къинош а летадайтина, Со дарварна, Аса хьан цІенна а дийр ду НабатІан кІентан ЯрбаІаман цІенна а, АхьъяхІун кІентан БаІшин цІенна а диннарг“.
23Иштта Изабалах лаьцна Везачу Эло боху: „ЖІаьлеша юур ю Изабал ИзраІал-гІалин пенна уллохь.
24Ахьабан цІийнах верг гІалахь велча, иза а жІаьлеша вуур ву. Ткъа аренгахь веллачунна стигалан олхазарша зІакарш еттар ю“».
25(Шен зудчо Изабала шен лере дуьйцучуьнга ла а доьгІуш, Везачу Элана зуламе хеташ дерг дарна шен дог тІедерзийна волу Ахьаб-паччахь саннарг хІетталц ваьлла а вацара.
26Везачу Эло Исраилан халкъана дуьхьалара дІабаьхна болчу эмархоша, цІушна Іамал а еш, лелийна хилла доллу гІуллакхаш леладора Ахьаб-паччахьо а.)
27Оцу массо а дешнашка ла а доьгІна, Ахьаба шена тІера бедарш этІийра. Цо шена тІе сингаттаман бедарш юьйхира. Иза марха а кхобуш, оццу бедаршца дІа а вуьжуш, чІогІа сингаттаме вара.
28ТІаккха Везачу Элан дош кхечира тишабхо волчу Эли-ЯхІуга:
29«Гой хьуна, Ахьаба Суна хьалха ша мел лахара хетийтира? Суна хьалха цо ша лахара хетийтарна, иза вехачу ханна бохкуьйтур бац Аса цунна тІе баланаш. Ахьабан кІант вехачу заманахь цуьнан цІенна тІе балор бу Аса и баланаш».
Мика-ЯхІу-пайхамар а, Ахьаб-паччахь а
(2 Шерашкахь 18:2-27)
22
1Кхаа шарахь Араман халкъана а, Исраилан халкъана а юкъахь тІом бацара.
2КхоалгІачу шарахь яхІудхойн паччахь ЯхІушапти исраилхойн паччахьна тІевахара.
3Исраилхойн паччахьо шен ялхошка элира: «Шуна хаьий ГалІад-махкахь йолу Рамат-гІала вайн юйла? Ткъа вай дуккха а хенахь дуьйна, дист а ца хуьлуш, арамхойн паччахьан карара иза схьа а ца йоккхуш, Іаш ду».
4Ахьаба ЯхІушаптига элира: «Хьо вогІур варий соьца ГалІадерачу Рамат-гІалина тІелата?»
ЯхІушаптис исраилхойн паччахье Ахьабе жоп делира: «Дера вогІур ву! Вай гергара ма ду. Сан халкъ а хьан халкъ ма ду, сан дой а хьан дой ма ду».
5ЯхІушаптис кхидІа исраилхойн паччахье элира: «Амма цкъа хьалха Везачу Эло хІун боху хаттийтахьа».
6Исраилхойн паччахьо, виъ бІе хиллал пайхамар схьа а гулвина, цаьрга хаьттира: «ГалІадерачу Рамат-гІала тІамца ваха везий те со, я ваха ца веза те?»
Цара жоп делира: «Ваха веза. Везачу Эло хьан кара схьалур ю иза».
7ТІаккха ЯхІушаптис хаьттира: «Кхин цхьа а вуй те кхузахь Везачу Элан пайхамар? Цуьнгахула а Везачу Эле хаттар дийр дара вай».
8Исраилхойн паччахьо ЯхІушаптига элира: «Кхин а цхьа пайхамар ву, шегахула Везачу Эле хаттар дан мегар долуш. Амма суна иза ца веза, хІунда аьлча цо цкъа а сох лаьцна Делера дика хаам ца бо, вониг бен. Иза Йимлаан кІант Мика-ЯхІу ву».
«Паччахь, ма алахьа иштта», – элира ЯхІушаптис.
9ТІаккха, паччахьан кертара цхьа ялхо схьа а кхайкхина, исраилхойн паччахьо цуьнга элира: «Вало, сихха Йимлаан кІант Мика-ЯхІу схьавалош вола».
10Исраилхойн паччахь Ахьаб а, яхІудхойн паччахь ЯхІушапти а, шаьшшинна тІе паччахьан духарш а дуьйхина, хІорра а шен паччахьан гІанта тІе охьахиъна вара. Уьш Шамран-гІалин кевнехьа йолчу хьаьттарехь бара. Берриге а пайхамарш бара, пайхамаралла а деш, царна хьалха дІахІиттина.
11КинаІанан кІанта ЦІадукъ-ЯхІус, шена тІе аьчка маІаш а ехкина, элира: «Иштта боху Везачу Эло: „Арамхой хІаллакбина охьабахккалц хІара маІаш Іуьттур ю ахьа царна“».
12Массо а пайхамаро а, цхьатерра хаам а беш, бохура: «ГалІадерачу Рамат-гІалина тІелата, дерриг а кхиамца чекхдер ду. Везачу Эло паччахьан кара схьалур ю иза».
13Мика-ЯхІуга схьакхайкха ваханчу стага цуьнга элира: «Пайхамарша, шаьш хиндолчух хаамаш бечу хенахь, массара а цхьатерра паччахьна диканиг олу. Хьан дош а хилахьара цара хІораммо а бохучух терра. Ахьа а диканиг алахьа».
14Мика-ЯхІус цуьнга элира: «Дийна волчу Везачу Элах чІагІо йо аса, сайга Везачу Эло боххург айса дІаэриг хилар».
15Пайхамар паччахьна тІевеара. Паччахьо Мика-ЯхІу-пайхамаре хаьттира: «Мика-ЯхІу! Ваха везий те со тІамца ГалІадерачу Рамат-гІала я ца веза?»
Мика-ЯхІу-пайхамаро паччахье элира: «ДІагІо хьо. Кхиам хир бу хьан. Везачу Эло хьан кара схьалур ю хьуна иза».
16ТІаккха паччахьо цуьнга элира: «Мосазза чІагІо яйта еза те аса хьоьга, Везачу Элан дуьхьа билггал бакъдерг бен соьга хІумма а ма алахьара аьлла?»
17ТІаккха Мика-ЯхІу-пайхамаро элира: «Суна хьалха Делера сурт хІоьтти, массо а исраилхой, шайна тІехь Іу воцу уьстагІий санна, лаьмнашкахула дІасабаьржина. ТІаккха Везачу Эло элира: „Вац царна тІехь хьаькам, уьш хІорра а шен цІа маьрша вухавоьрзийла“».
18Исраилхойн паччахьо ЯхІушаптига элира: «Аса элирий хьоьга, цо цкъа а сох лаьцна Делера дика хаам ца бо, вониг бен!»
19ТІаккха Мика-ЯхІу-пайхамаро элира: «Ткъа хІинца Везачу Эло бохучуьнга ладогІа! Суна гира, Веза Эла Шен Іаршана тІе охьахиъна Іаш, ткъа стигаларчу гуламан массо а декъашхой Цунна уллохь лаьттара – Цуьнан аьтту а, аьрру а агІор.
20Везачу Эло элира: „Шух хьан тІеерзор яра Ахьабан ойла, иза тІамца ГалІадерачу Рамат-гІала а вахана, цигахь хІаллакьхилийтархьама?“ Цхьаммо цхьаъ олура, вукхо важа олура.
21ТІаккха стигаларчу гуламан цхьана декъашхочо, Везачу Элана хьалха дІа а хІоьттина, элира: „Аса дийр ду“. Везачу Эло хаьттира: „Муха?“
22Стигалара гуламан оцу декъашхочо жоп делира: „Аса, вахана, цуьнан мел болчу пайхамаршка харцдерг олуьйтур ду“. Везачу Эло элира: „Ахьа иза берта а валаве, хьо ларор ву иза дан. Ваха а гІой, иштта де ахьа“.
23Иштта, Везачу Эло оцу хьан массо а пайхамаршка хьоьга харцдерг алийтира. Везачу Эло хьуна тІе бохам баийта сацам ма бира!»
24ТІаккха КинаІанан кІанта ЦІадукъ-ЯхІус, Мика-ЯхІу-пайхамаран бесни тІе тІара а тоьхна, элира: «И бохург хІун ду? Везачу Элан Са хьоьгахула хаам бархьама, сох дІакъаьстина ткъа?»
25Мика-ЯхІус элира: «Хьажал, хьо къайлавалархьама чухуларчу цхьана чоьнна чу ваханчу дийнахь иза хуур ду хьуна».
26Исраилхойн паччахьо элира: «Мика-ЯхІу-пайхамар схьа а лаций, гІалин хьаькамна Аминна тІе а, паччахьан кІантана Юашина тІе а вига.
27Аша цаьрга дІаала: „Иштта боху паччахьо: ‘ХІара стаг набахти чу волла. Со маьрша цІа верззалц, кІеззиг бепиг а, хи а бен, хІумма а ма ло цунна’“».
28Мика-ЯхІу-пайхамаро элира: «Нагахь хьо маьрша вухаверзахь, соьгахула хаам бинарг Веза Эла ца хилла». Кхин а цо элира: «Дерриг а халкъо ладогІа аса аьллачуьнга!»
Ахьаб-паччахьан валар
(2 Шерашкахь 18:28-34)
29Исраилхойн паччахь а, яхІудхойн паччахь ЯхІушапти а ГалІадерачу Рамат-гІалина тІелетира.
30Ахьаб-паччахьо ЯхІушапти-паччахье элира: «Аса, со мила ву къайладаккхархьама, сайна тІера духар а хийцина, тІом дІаболор бу. Ткъа ахьа хьайн паччахьан духар тІедуха». Иштта, ша мила ву къайладаккхархьама, шена тІе хийцина хІума а юьйхина, тІом дІаболийра исраилхойн паччахьо.
31Арамхойн паччахьо шен ткъе шийтта тІеман гІудалкхийн хьаькаме омра динера: «Царах я жимачуьнца а, я воккхачуьнца а тІом ма бе, веккъа цхьана исраилхойн паччахь воцучуьнца», – аьлла.
32ЯхІушапти шайна гича, гІудалкхийн хьаькамашна иза билггал исраилхойн паччахь ву моьттира. Арамхой цунна тІебуьйлабелира, тІелата дагахь. ЯхІушаптис мохь хьаькхча,
33иза исраилхойн паччахь воций а хиъна, гІудалкхийн хьаькамаш цунна тІаьхьабевллачуьра севцира.
34Цу хенахь цхьана стага ларамаза пха кхоьссира. И пха исраилхойн паччахьна тІехь долчу гІаьгІнан дакъошна юккъе кхийтира, цо паччахьна чов йира. Шен гІудалкх лелош волчуьнга Ахьаб-паччахьо элира: «Юха а верзий, тІом бечу меттера дІаваккха со – суна чов йина».
35Амма цу дийнахь тІом чІагІбелира, ткъа Ахьаб-паччахь арамхошна дуьхьал лаьттачу шен гІудалкха чохь лоттуьйтура. Паччахьан цІий гІудалкхан буха охьаоьхура, ткъа суьйранна иза велира.
36Малх дІабузучу хенахь эскаран дакъошкахула дІахьедар дІасадаьржира: «ХІора а шен-шен гІала, шен-шен махка дІагІо!» – аьлла.
37Иштта велира Ахьаб-паччахь. Цуьнан дакъа Шамран-гІала деара, цигахь иза дІавоьллира.
38Паччахьан гІудалкх Шамранан Іома чохь йилира (цигахь сийсаза лела зударий а луьйчура). Ткъа цуьнан цІийна тІе жІаьлеша мотт хьаькхира, Везачу Эло ма-аллара.
39Ахьаб-паччахьан кхидолчу гІуллакхех лаьцна – цо мел динчух а, цо дІахІоттийначу пийлан кІомсарех долчу цІийнах а, цо яйтинчу массо а гІаланех а лаьцна – яздина ду Исраилхойн паччахьийн тептар тІехь.
40Иштта, Ахьаб-паччахь, дІа а кхелхина, шен дайх дІакхийтира. Цуьнан метта паччахь хилла дІахІоьттира цуьнан кІант Ахьаз-ЯхІу.
ЯхІудхойн паччахь ЯхІушапти
(2 Шерашкахь 20:31–21:1)
41Асин кІант ЯхІушапти яхІудхойн паччахь дІахІоьттира, исраилхойн паччахьо Ахьаба паччахьалла до доьалгІа шо долуш.
42ЯхІушапти паччахь дІахІуттуш, цуьнан ткъе пхийтта шо дара. Цо ткъе пхеа шарахь паччахьалла дира Ярушалаймехь. Цуьнан ненан цІе Іазубат яра. Иза Шилхьайн йоІ яра.
43Массо а гІуллакхашкахь ЯхІушапти шен ден Асин новкъахула лелаш вара. Иза цу некъа тІера дІа а ца велира, Везачу Элан лаамехь а лийлира. Делахь а, тІехь сагІа доккху гунаш цо дІадахаза дисина дара, ткъа наха кхидІа а оцу гунаш тІехь сагІа а доккхура, хаза хьожа йогІу хІума а ягайора.
44ЯхІушаптис исраилхойн паччахьца машар латтийтира.
45ЯхІушаптин кхидолчу гІуллакхех лаьцна – цуьнан майрачу гІуллакхех а, цо бинчу тІамах а лаьцна – яздина ду ЯхІудхойн паччахьийн тептар тІехь.
46Шен дас Асас паччахьалла дечу хенахь дуьйна бисина болу, цІуйн дуьхьа сийсаза лелаш болу «базбина» божарий а, хІаллакбина, дІабехира цо махкара.
47Оцу хенахь Эдом-махкахь паччахь вацара. Цигахь олалла деш яхІудхойн паччахьан мехкада вара.
48ЯхІушаптис хІордкеманаш дайтира, Апар-махкара деши схьадархьама. Амма уьш цига дІа ца кхечира. Новкъахь Іецйон-ГІебаре дІакхочуш хІордкеманаш, доха а доьхна, хІаллакьхилира.
49ТІаккха Ахьабан кІанта Ахьаз-ЯхІус ЯхІушаптига элира: «Сан ялхой хьан ялхошца цхьаьна бахийта вай хІордкеманаш тІехь?» Амма ЯхІушапти реза ца хилира иза дан.
50ЯхІушапти, дІа а кхелхина, шен дайх дІакхийтира. Иза царна уллохь, Даудан гІалахь, дІавоьллира. ЯхІушаптин метта паччахь хилира цуьнан кІант ЯхІурам.
Исраилхойн паччахь Ахьаз-ЯхІу
51ЯхІудхойн паччахьо ЯхІушаптис олалла до вуьрхІитталгІа шо долуш, Ахьабан кІант Ахьаз-ЯхІу исраилхойн паччахь хилира. Шамран-гІалахь Іаш а волуш, Ахьаз-ЯхІус исраилхошна тІехь шина шарахь олалла дира.
52Шен ден а, ненан а новкъахула а лелаш, иштта Исраилан халкъе къинош летадайтина волчу НабатІан кІентан ЯрбаІаман новкъахула а лелаш, цо Везачу Элана зуламе хеташ долу гІуллакхаш лелийра.
53Шен дас лелийна доллу гІуллакхаш а лелош, БаІална Іибадат а деш, цунна гІуллакх дарна, Исраилан халкъан Веза Дела оьгІазвахийтира Ахьаз-ЯхІус.
ТІаьххьарнаш
Паччахьаллех лаьцна доьалгІа тептар:
тІаьххьара паччахьаш
Дешхьалхе
Паччахьаллийн гІуллакхийн доьалгІачу тептар тІехь кхидІа а дуьйцуш ду Исраилан шина пачхьалкхах лаьцна – Паччахьаллийн гІуллакхийн кхоалгІачу тептар тІехь долийнарг. ХІара тептар шина декъе декъа тарло: 1) шина пачхьалкхах лаьцна долу гІуллакхаш, Іийса дуьнен тІе валале уьссалгІачу бІешеран юккъера дуьйна, 722-чу шарахь хиллачу Шамран-гІала эшорна а, къилбаседера пачхьалкх йохорна а тІекхаччалц (1-17 кортош); 2) ЯхІудан пачхьалкхах лаьцна долу гІуллакхаш, Исраилан пачхьалкх йоьхча дуьйна, 586-чу шарахь хиллачу Бавеларчу Набухди-Нецар-паччахьо Ярушалайм-гІала схьаяккхарна а, иза йохорна а тІекхаччалц (18-25 кортош). Бавелхойн куьйга кІел хиллачу ЯхІуд-мехкан мехкадех Гадал-ЯхІух лаьцна дийцар а, Бавел-махкахь хиллачу набахти чуьра яхІудхойн паччахь хилла волу ЯхІу-Яхин арахецарх лаьцна дийцар а тептаран чаккхенехь ду.
И бохамаш хуьлура, исраилхой а, яхІудхой а, церан паччахьаш а Далла тешаме цахилар бахьана долуш. Ярушалайм-гІала йохор а, халкъ йийсаре дІадигар а Исраилан халкъана хиллачу хІуманашна юкъахь тидам къаьсттина чІогІа тІебохуьйтуш дерш ду.
Оцу тептар тІехь уггар лараме пайхамар хилла волу Эли-ЯхІу дуьнен чуьра дІаваьллачул тІаьхьа пайхамаралла лелош хилларг ЭлишаІ ву.
1
Эли-ЯхІу-пайхамар а, Ахьаз-ЯхІу-паччахь а
1Ахьаб-паччахь веллачул тІаьхьа Муаби-мехкан халкъ исраилхошна дуьхьал гІаьттира.
2Ахьаз-ЯхІу-паччахьна, Шамран-гІалахь долчу шен цІенойн лакхарчу цІийнан дечиган гурахула чу а воьжна, чов хилира. Цо геланчаш бахийтира, цаьрга иштта а олуш: «Даха а гІой, Іекхран-гІаларчу цІу-дела волчу БаІал-Забубе
[1] хатта: „ХІокху чевнах хьалхавер вуй те со?“ – алий».
3ТІаккха Везачу Элан Малико тишабхочуьнга Эли-ЯхІуга элира: «Вало, хьала а гІаттий, Шамран-гІалахь Іаш а волуш, исраилхошна тІехь олалла дечу паччахьо бохуьйтуш болчу геланчашна дуьхьал а гІой, цаьрга иштта ала: „Исраилан халкъан Дела вац ткъа? ХІунда доьлху шу Іекхран-гІаларчу цІу-деле БаІал-Забубе хаттар дан?
4Паччахьо и дарна, Везачу Эло иштта боху: ‘Хьо, вижина Іуьллучу меттара кхин хьала а ца гІоттуш, лийр ву’“».
Эли-ЯхІу-пайхамар и дІаала вахара.
5Бахийтинарш Ахьаз-ЯхІуна тІе юхабирзира. Паччахьо цаьрга элира: «Шу юха хІунда дирзи?»
6Геланчаша жоп делира: «Тхуна дуьхьал цхьа стаг кхийтира. Цо тхоьга элира: „Дуьйло, шаьш схьахьажийначу паччахьна тІе юхадерза. Аша цуьнга дІаала: ‘Иштта боху Везачу Эло: Исраилан халкъан Дела вац ткъа? Ахьа хІунда бохуьйту Іекхран-гІаларчу цІу-дела волчу БаІал-Забубина тІе хаттарца? Цундела хьо, вижина Іуьллучу меттара кхин хьала а ца гІоттуш, лийр ву’“».
7Паччахьо хаьттира цаьрга: «ТІехьаьжна муха вара, шуна дуьхьал а веана, шуьга и дешнаш аьлла волу стаг?»
8Цара жоп делира: «Цу стеган дегІа тІехь дукха чоьш
[2] а дара, гІодаюкъах дихкина тІаьрсиган доьхка а дара».
Ахьаз-ЯхІус элира: «Иза тишабхо волу Эли-ЯхІу ву».
9Шовзткъе итт тІемалочуьнца волу хьаькам вахийтира цо Эли-ЯхІуна тІе. Иза Эли-ЯхІуна тІевахара. Ткъа Эли-ЯхІу ломан боххьехь вара. Хьаькамо Эли-ЯхІуга элира: «Делан стаг! Паччахьо чувосса боху хьоьга».
10Эли-ЯхІус жоп делира цуьнга: «Со Делан стаг велахь, стигалара цІе а йоьссина, хьо а, хьан тІемалой а дІакхоллийла цо». Юха, стигалара цІе а йоьссина, оцу цІеро тІемалойн хьаькам а, цуьнан шовзткъе итт тІемало а дІакхаьллира.
11ТІаккха паччахьо кхин а цхьа тІемалойн хьаькам а, цуьнан шовзткъе итт тІемало а вахийтира Эли-ЯхІуна тІе. Оцу тІемалойн хьаькамо а элира: «Делан стаг, паччахьо сихха чувосса боху хьоьга!»
12Эли-ЯхІус, жоп луш, элира: «Со Делан стаг велахь, стигалара цІе а йоьссина, хьо а, хьан тІемалой а дІакхоллийла цо». Стигалара цІе а йоьссина, оцу цІеро тІемалойн и хьаькам а, цуьнан шовзткъе итт тІемало а дІакхаьллира.
13ТІаккха кхозлагІа а вахийтира паччахьо тІемалойн хьаькам шен шовзткъе итт тІемалочуьнца. Цо, лома тІе хьала а ваьлла, Эли-ЯхІуна хьалха гора а вахана, дехарш а деш, элира: «Делан стаг! Сох а, оцу хьан лай волчу шовзткъе итт тІемалочух а къинхетам бехьа. Тхо дийна дитахьа!
14Гой хьуна, стигалара йоьссинчу цІеро сол хьалха схьавеана волу тІемалойн ши хьаькам, хІорра а, шен шовзткъе итт тІемалочуьнца цхьаьна дІакхаьллина. Амма сох хІинца къинхетам бахьара ахь!»
15Везачу Элан Малико Эли-ЯхІуга элира: «Кхера а ца кхоьруш, дІагІо цуьнца». ТІаккха Эли-ЯхІу, хьала а гІаьттина, тІемалойн хьаькамца паччахьна тІевахара.
16Эли-ЯхІус элира паччахье: «Иштта боху Везачу Эло: „Ахьа, Іекхран-гІаларчу цІу-далла БаІал-Забубина тІе хаттарш эцна геланчаш бахийтира, Исраилан халкъан Дела воцуш санна, Дала бохург хаархьама. Цундела, вижина Іуьллучу цу меттара кхин хьала а ца гІоттуш, лийр ву хьо“».
17Эли-ЯхІу-пайхамарехула Везачу Эло ма-аллара, Ахьаз-ЯхІу велира. ТІаккха Ахьаз-ЯхІун метта паччахь хІоьттира цуьнан ваша Йорам
[3], хІунда аьлча Ахьаз-ЯхІун шен кІант вацара. Иза дара яхІудхойн паччахь волчу ЯхІушаптин кІанта ЯхІурама олалла динчу шолгІачу шарахь.
18Ахьаз-ЯхІу-паччахьо динчу гІуллакхех лаьцна – цо мел динчух лаьцна – яздина ду Исраилхойн паччахьийн тептар тІехь.
2
Дала Эли-ЯхІу-пайхамар стигала хьалаваккхар
1Везачу Эло йилбазмохана юкъахь Эли-ЯхІу-пайхамар стигала хьалавоккху хан тІекхаьчначу хенахь, Эли-ЯхІу Галгал-гІаларчу ЭлишаІца новкъахула вогІуш вара.
2Эли-ЯхІус ЭлишаІе элира: «ЭлишаІ, хьо кхузахь сацахьа, хІунда аьлча со Везачу Эло Бетал-гІала хьажийна».
Ткъа ЭлишаІа жоп делира: «Дийна волчу Везачу Элах а, дийна волчу хьох а чІагІо йо ас, со хьох дІакъаьстар вац аьлла». И шиъ Бетал-гІала дІавахара
3Бетал-гІаларчу пайхамарийн тобано, ЭлишаІана дуьхьал а еана, цуьнга хаьттира: «Хаьий те хьуна, тахана Везачу Эло хьан олахо хьо волчуьра дІаоьцург хилар?»
ЭлишаІа жоп делира: «Суна хаьа иза, амма аша цунах лаций цхьаьнгге а ма дийца».
4Эли-ЯхІус юха а элира: «ЭлишаІ, хьо кхузахь сацахьа, хІунда аьлча Везачу Эло со Ерихон-гІала хьажийна».
ЭлишаІа жоп делира: «Дийна волчу Везачу Элах а, дийна волчу хьох а чІагІо йо ас, со хьох дІакъаьстар вац аьлла». И шиъ Ерихон-гІала дІавахара.
5Ерихон-гІаларчу пайхамарийн тобано, ЭлишаІана дуьхьал а еана, цуьнга хаьттира: «Хаьий те хьуна, тахана Везачу Эло хьан олахо хьо волчуьра дІаоьцург хилар?»
«Суна хаьа иза, амма аша цунах лаций цхьаьнгге а ма дийца», – жоп делира ЭлишаІа.
6Эли-ЯхІус юха а дийхира ЭлишаІе: «ЭлишаІ, хьо кхузахь сацахьа, хІунда аьлча Везачу Эло со Йордан-хи долчу хьажийна».
ЭлишаІа элира: «Дийна волчу Везачу Элах а, дийна волчу хьох а чІагІо йо аса, со хьох дІакъаьстар вац аьлла». И шиъ дІаволавелира.
7Пайхамарийн тобанах волу шовзткъе итт стаг, царна тІаьхьа а ваьлла, геннахь дІахІоьттира. Ткъа Эли-ЯхІу а, ЭлишаІ а, Йордан-хина тІе а кхаьчна, цигахь дІахІоьттира.
8ТІаккха, шен тІехула юху бедар схьа а эцна, иза хьарча а йина, хи чу туьйхира Эли-ЯхІус. Хи дІасадекъаделира, и шиъ екъачухула дехьавелира.
9Уьш хих дехьабевлча, Эли-ЯхІус ЭлишаІе элира: «Хьуна уллора со Дала стигала хьалаваккхале, аса хьайна дан луург деха соьга».
ЭлишаІа элира: «Хьоьца долу са, сайца шозза сов хила лаьара суна».
10Эли-ЯхІус жоп делира: «Ахьа доьхург хала хІума ду. Нагахь санна хьан бІаьргашна со стигала хьалавоккхуш гахь, ахьа доьхург хир ду хьуна, ткъа ца гахь – хир дац».
11Къамел а деш, и шиъ новкъахула вогІучу хенахь, цІеххьана схьаеанчу цІеран гІудалкхо а, цІеран говраша а дІасакъастийра уьш. ТІаккха йилбазмохана юкъахь Эли-ЯхІу стигала хьалавахара.
12ЭлишаІа, хьала а хьоьжуш, воккхаверца мохь туьйхира: «Ва сан да! Исраилхойн тІеман гІап а, церан ницкъ а ма бара хьо!» – аьлла. ЭлишаІана кхин ца гира Эли-ЯхІу.
Цо, катоьхна, шена тІера бедарш, этІа а йина, шина декъе йийкъира.
13ТІаккха, Эли-ЯхІуна тІера охьайоьжна йисина йолу тІехулара бедар схьа а эцна, ЭлишаІ юхавирзира. Иза Йордан-хин йистехь сецира.
14И бедар, хьарча а йина, ластийна, хи чу туьйхира ЭлишаІа. Цо элира: «Мичахь ву Веза Эла? ХІаъ, мичахь ву Эли-ЯхІун и Дела?» ЭлишаІа Эли-ЯхІун бедар хи чу тоьхча, хи дІаса а декъаделла, ЭлишаІ дехьавелира.
15Ерихон-гІаларчу пайхамаршна геннара гира схьавогІу ЭлишаІ. Цара элира: «Эли-ЯхІун са ЭлишаІана чу доьлла». Пайхамарш, цунна дуьхьал а бахана, лаьтта кхаччалц охьатаьІира.
16Цара ЭлишаІе элира: «Хьажахьа, хьан ялхой долчу тхуна юкъахь доьналла долу шовзткъе итт стаг ву. Бахийтахьа уьш хьайн олахо схьалаха. Везачу Элан Сино цхьана лома тІехь я тогІи чохь охьавиллина хир ву иза».
«Ца оьшу. Ма бахийта», – элира ЭлишаІа.
17Амма пайхамарша дукха дехарш дарна эхь а хетта, ЭлишаІа элира: «Бахийтийша, делахь». Шовзткъе итт стаг Эли-ЯхІу лаха вахара. Цара кхаа дийнахь лийхира иза, амма царна иза ца карийра.
18Ерихонехь сецначу ЭлишаІана тІе уьш юхабирзича, цо пайхамаршка элира: «Аса ца элира шуьга, ма гІо и лаха?»
ЭлишаІ-пайхамаран тамашийна гІуллакхаш
19Ерихон-гІаларчу бахархоша ЭлишаІ-пайхамаре элира: «Гой хьуна, тхан эла, хІара гІала лаьтта меттиг, хьуна ма-гарра, дика ю, амма, кхузара хи дика цахиларна, зударий остабовлу».
20Пайхамаро элира: «Чу туьха а диллий, цІена кад ло соьга». Цуьнга кад дІабелира.
21ЭлишаІ хин коьрте тІевахара. Оцу хи чу туьха а тесна, цо элира: «Иштта боху Везачу Эло: „Аса хІара хи цІандина. ХІинца чул тІаьхьа кхин хир дац кху хинехула я валар, я зударий остабовлар“».
22ЭлишаІа аьлла ма-хиллара, и хи хІинца а цІена ду.
23Цигара дІа Бетал-гІала вахара ЭлишаІ. Иза новкъахула вогІучу хенахь, гІалара арабевллачу кхиазхоша, цунах бийла а буьйлуш, бохура: «ДІавала, кІунзал баьлларг! ДІавала!»
24ЭлишаІ юхахьаьжча, и бераш гира цунна. Цо Везачу Элан цІарах неІалт хьажийра царна. ТІаккха хьуьнхара араяьллачу шина стен чено царах шовзткъе ши бер этІийра.
25Оцу меттера дІа Кармал-лома тІе вахара ЭлишаІ. Цул тІаьхьа иза Шамран-гІала юхавирзира.
3
Исраилхоша муабахошца тІом бар
1ЯхІудхойн паччахь волчу ЯхІушаптис паччахьалла деш долу берхІитталгІа шо долуш, исраилхойн паччахь хилла дІахІоьттира Ахьабан кІант ЯхІурам. Цо шийтта шарахь, Шамран-гІалахь Іаш а волуш, паччахьалла дира исраилхошна тІехь.
2Йорам-паччахьо а Везачу Элана зуламе хеташ долу гІуллакхаш леладора, шен дас а, шен нанас а дина хиллачу барамехь ца динехь а. Шен дас БаІал-харцдела лоруш дІахІоттийна тІулг хІаллакбина дІабаьккхира Йорама.
3Амма НабатІан кІанта ЯрбаІама исраилхошка летадайтина доллу къинош цо кхидІа а летадора, царна тІера дІа а ца воьрзуш.
4Муабахойн паччахьан МешаІан дуккха а жаш дара. ХІора шарахь а цхьа бІе эзар Іахар а, цхьа бІе эзар койн тІаргІа а бохьуьйтура МешаІ-паччахьо исраилхойн паччахьна.
5Ткъа Ахьаб велча, муабахойн паччахь исраилхойн паччахьна дуьхьалвелира.
6ТІаккха Йорам-паччахьо, Шамран-гІалара ара а ваьлла, массо а исраилхошна юкъара эскархой тІамана схьагулбира.
7Цо яхІудхойн паччахьна ЯхІушаптина тІе нах бахийтира. Цуьнга иштта дІаала элира Йорам-паччахьо: «Муабахойн паччахь суна дуьхьалваьлла, хьо вогІий соьца муабахошна дуьхьал тІом бан?»
ЯхІушаптис жоп делира: «Дера вогІу! Вай гергара ма ду. Сан халкъ – хьан халкъ ду. Сан дой – хьан дой ду», – аьлла.
8ЯхІушаптис хаьттира: «ТІамца муьлхачу новкъахула даха деза тхо?»
«Эдоман яьссачу аренан новкъахула», – жоп делира Йорама.
9Иштта цхьаьна новкъа бевлира исраилхойн, яхІудхойн, эдомхойн а паччахьаш. ВорхІ дийнахь хьийзаш болу некъ бича, церан эскарна а, царна тІаьхьахІиттина догІучу шайна тІехь кира
[4] дахьачу дийнаташна а мала хи ца дисира.
10ТІаккха исраилхойн паччахьо иштта элира: «Хьажахьа! Везачу Эло, вай кхо паччахь цхьаьна а тоьхна, муабахойн кара дІавалархьама схьавалийна-кх?»
11ЯхІушаптис хаьттира: «Везачу Элан пайхамарех цхьа а вац те кхузахь, цуьнгахула Везачу Эле хаттар дайта?»
«Цкъа мацах Эли-ЯхІу-пайхамаран ялхо хилла волу Шаптин кІант ЭлишаІ ву кхузахь», – аьлла, жоп делира исраилхойн паччахьан тІеман хьаькамех цхьаммо.
12«Цуьнгахула Везачу Элера хаам хуьлу», – элира ЯхІушаптис. ТІаккха исраилхойн паччахь а, ЯхІушапти а, эдомхойн паччахь а ЭлишаІана тІевахара.
13ЭлишаІа исраилхойн паччахье элира: «Сан хІун бала бу хьоьца? Хьайн ден а, ненан а хиллачу пайхамаршна тІе гІо».
ТІаккха исраилхойн паччахьо цуьнга элира: «ХІан-хІа! ХІунда аьлча Веза Эла ма ву, тхо кхо паччахь цхьаьна а тоьхна, муабахойн кара дІавалархьама схьавалийнарг!»
14ЭлишаІ-пайхамаро элира: «Шена ас гІуллакх деш волчу а, дийна волчу а массо а ницкъийн Везачу Элах чІагІо йо аса, яхІудхойн паччахь ЯхІушапти айса лоруш вацахьара, со хьо волчу агІор хьожур а вацара, хьо ган а луур дацара суна аьлла.
15Ткъа хІинца схьавалавел суна тІе дечиг-пондар локхуш верг».
Дечиг-пондар локхуш волчо пондар локхучу хенахь ЭлишаІах Везачу Элан куьг хьакхаделира.
16Цо элира: «Иштта боху Везачу Эло: „ХІокху тогІи чохь дуккха а саьнгарш яха“.
17ХІунда аьлча Везачу Эло иштта боху: „Шуна я мох баьлла, я догІа догІуш ца гушшехь, хІара тогІи хих юзур ю. И хи шуна а, шайна тІехь кира кхоьхьучу дийнаташна а, шун хьайбанашна а мала хир ду“.
18Амма Веза Эла иза дина Іийр вац, Цо муабахой а дІалур бу шун кара.
19Аша церан массо а чІагІйина йолу гІаланаш а, массо а коьрта гІаланаш а хІаллакйийр ю. Аша дерриг а тоьлла долу дитташ а хедор ду, массо а хин хьоста а лакъор ду. Аренгара тоьлла долу лаьттан дакъош а, тІе тІулгаш а кхиссина, талхор ду».
20ШолгІачу дийнахь, Іуьйренан сагІа доккхучу хенахь, цІеххьана, Эдомера схьабогІучу новкъахула хи схьахьаьдира. Латта хих дуьзира.
21Паччахьаш шайца тІом бан арабевлла аьлла, дІахезнера массо а муабахошна. Цундела тІеман гІирс лелалуш болу массо а нах, жимачунна тІера воккхачунна тІекхаччалц, схьагулбинера цара. Мехкан дозанехь дІахІиттийнера уьш.
22Іуьйранна уьш хьалххе хьалагІевттира. Хина тІехула къеггина малх хьалабелира. Генна дІахьаьжначу муабахошна и хи, цІий санна, цІен бос болуш тарделира.
23Цара элира: «Иза цІий ду. Паччахьаша, вовшах а летта, вовшийн хІаллакбина хир бу. ХІинца, муабахой, шу хІонс схьаэца арадовла!»
24Муабахой исраилхойн меттаматтана тІебаьхкира. ХьалагІевттина исраилхой, муабахошна дуьхьал а бевлла, царна тІелетира. Муабахой исраилхойх дІабевдира. Ткъа исраилхоша, муабахойн махка чу а бевлла, уьш байира
25Исраилхоша муабахойн гІаланаш хІаллакйира. Аренгара тоьллачу дакъошна тІе, хІораммо а цхьацца тІулг а кхоьссина, уьш ца мегачу дехира цара. Дерриге а хьостанаш лакъийра цара. Тоьлла долу дитташ а дІахедийра. Цхьа Кхир-Хьарсат-гІала бен дийна ца йиснера. Амма ширдолаг кхуьссурш, гІалина го а бина, цунна а тІелетира.
26Шаьш эшош хилар гича, муабахойн паччахьо, эдомхойн паччахьна тІеваха некъ баккха дагахь, карахь тур лелош волу ворхІ бІе тІемало вигира шеца, амма уьш чекх ца бовлабелира.
27ТІаккха муабахойн паччахьо шел тІаьхьа паччахь хила везаш волу шен кІентех воккхаха верг, схьа а эцна, шера а, шуьйра а болчу пена тІехь шен далла лерина сагІина вагийра. Оцу гІуллакхо исраилхой чІогІа эргІадбехира. Цундела уьш, цигара юха а бевлла, шайн лаьтта тІе юхабирзира.
4
ЭлишаІ а, йисина Іаш йолу миска зуда а
1Пайхамарийн тобанера волчу цхьана стеган зудчо, елха а йоьлхуш, бохура ЭлишаІе: «Хьан ялхо хилла волу сан майра велла. Хьуна хаьа-кх, иза Везачу Элах кхоьруш стаг хиллий. ХІинца иза декхарийлахь хилла волу стаг, ван а веана, сан ши кІант дІавига воллуш ву, царах шена леш бан дагахь».
2ЭлишаІа цуьнга, жоп луш, элира: «Аса хІун гІо дийр дара те хьуна? Хьан цІахь хІун ю дийцахьа соьга».
Зудчо элира: «Сан цІахь хІумма а яц-кх, зайтдаьтта чохь долу цхьа жима кхаба йоцург».
3ЭлишаІа элира: «Яло, ара а ялий, массо а хьайн лулахошкара яьсса кхабанаш а ехий, уьш дуккха а схьагулъе.
4Цул тІаьхьа, хьайн цІа чу а гІой, хьайна а, хьайн шина кІантана а тІаьхьа неІ тІечІагІа. ТІаккха хьайн зайтдаьтта оцу массо а кхабанаш чу дотта, юз-юьзнарг юьстах а йоккхуш».
5И зуда ЭлишаІ волчуьра дІаяхара. ЦІа а еана, шена а, шен шина кІантана а тІаьхьа неІ тІечІегІира цо. Шина кІанта яьсса кхабанаш нанна тІейохьура, ткъа цо уьш зайтдаьттанах хьалаюзура.
6Массо а кхабанаш хьалаюьзча, нанас шен кІанте дехар дира: «Схьакховдаехьа соьга кхин а цхьа кхаба». КІанта цуьнга жоп делира: «Кхин яьсса кхабанаш яц», – аьлла. ТІаккха даьтта догІучуьра сецира.
7И зуда Делан стаг волчу еара. Цо дерриг а дІадийцира цуьнга. ЭлишаІа цуьнга элира: «Яло, и зайтдаьтта дІа а дохкий, хьайн декхарш дІало. Ткъа дисначу ахчанах хьо хьайн берашца ехар ю».
ЭлишаІ а, Шунам-гІалара хьалдолу зуда а
8Цхьана дийнахь ЭлишаІ Шунам-гІала веара. Цигахь ехаш цхьа хьалдолу зуда яра. Оцу зудчо ЭлишаІе дехар дира, ша йолчохь хІума яахьара аьлла. Иштта оцу меттехула чекх мосазза волу а, цигахь хІума а юуш, соцура ЭлишаІ.
9Оцу зудчо шен майрачуьнга элира: «Суна хаьа, сих-сиха вайн цІенна уллохула чекхволу и стаг Дала вазвина пайхамар вуйла.
10Вайн нийсачу тхов тІехула, цхьа гІат тІе а дай, жимо цхьа чоь тое вай, цу чу оцу стагана дІавижа мотт а, стол а, гІант а, къуьда а билла вай? ТІаккха, иза вайга веача, цу чохь Іан йиш хир яра цуьнан».
11Цхьана дийнахь ЭлишаІ цига веара. Иза, хьала тІе а ваьлла, оцу цІа чохь садаІа охьавижира.
12ЭлишаІа шен ялхо волчу ГІайхьазига элира: «Схьакхайкхахьа оцу шунамхочуьнга». Ялхочо иза схьакхайкхира. Шунамхо, схьа а еана, цунна хьалха дІахІоьттира.
13Шен ялхочуьнга ЭлишаІа элира: «Хаттахьа оцу зудчуьнга: „Ахьа тхан оццул гІайгІа ярна, оха хІун дика дийр дара те хьуна? Хьайх лаьцна паччахье я эскаран хьаькаме хІумма а дІаала лаьий те хьуна?“».
Амма цу зудчо жоп делира: «ХІан-хІа, ца оьшу. Со сайн халкъана юкъахь ехаш ма ю».
14ТІаккха ЭлишаІа шен ялхочуьнга хаьттира: «ХІун дика дийр дара те оцу зудчунна?» – аьлла.
ГІайхьазис жоп делира: «Суна цуьнан кІант воцийла хаьа, ткъа цуьнан майра воккха стаг ву».
15«Схьакхайкхахьа цуьнга», – элира ЭлишаІа. Ялхочо зудчуьнга схьакхайкхира. Иза неІаре дІахІоьттира.
16ЭлишаІа элира цуьнга: «Цхьа шо дІадаьлча, хІоккху хенахь, хьан карахь кІант хир ву!»
Ткъа оцу зудчо дуьхьал элира: «ХІан-хІа, сан эла! Ма Іехаехьа хьайн ялхо йолу со, ва Делан стаг!»
17Амма и зуда берах хилира. ТІедеанчу шеран ЭлишаІа цуьнга аьллачу хенахь цу зудчун кІант хилира.
18КІант хьалакхиира. Цхьана дийнахь кха тІехь ялта хьокхучаьрца цхьаьна волчу шен дена тІевахара иза.
19ЦІеххьана: «Сан корта лозу! Сан корта лозу!» – элира кІанта.
«Шен нанна тІе дІавигал иза», – элира дас ялхочуьнга.
20Ялхочо и кІант, дІа а вигна, шен нене дІавелира. Делккъалц шен ненан карахь а Іиллина, кІант велира.
21Нанас, хьала а яьлла, Делан стеган метта тІе охьавиллира шен кІант. НеІ тІе а чІагІйина, иза цу чуьра араелира.
22ТІаккха шен майра схьа а кхайкхина, цо цуьнга элира: «Доьху аса хьоьга, цхьа ялхо а, вир а схьаялаяйтахьа. Со, сихха Делан стагана тІе а кхаьчна, юхайоьрзур яра».
23Майрачо элира цуьнга: «Ахьа хІун до тахана Делан стагана тІеяхана? Я керла бутт а ца болабелла, я шоьтан де а дац!»
«Дерриг а дика ду», – аьлла, жоп делира зудчо.
24ТІаккха, вир дІа а йожийтина, шен ялхочуьнга цо элира: «Сихха, вир дІа а озош, дІаволало! Аса хьайга саца аллалц, саца а ма сацалахь».
25И зуда Кармал-лома тІехь волчу Делан стагана тІеяхара.
Делан стагана геннара гира шена тІейогІу шунамхо. Цо шен ялхочуьнга ГІайхьазига элира: «Хьажахьа, и йогІург шунамхо ю-кх!
26Вало, цунна дуьхьал а гІой, хатта цуьнга: „ХІун хилла, могуш юй иза? Хьан хІусамда а, кІант а могуш вуй?“»
ГІайхьази цунна тІекхаьчча, зудчо элира: «Дерриг а дика ду».
27Ткъа Делан стаг лаьтташ волчу лома тІе ша хьалаяьлча, шунамхо цуьнан когех тасаелира. ГІайхьази иза дІаяккха дагахь тІеволавелира, амма Делан стага цуьнга элира: «Іадйита ахьа иза, и холчохь ю. Ткъа Везачу Эло иза, соьга схьа а ца олуш, къайладаьккхина сох».
28«Сан эла! Аса ма ца вийхира хьоьга кІант? Со Іеха ма ехьа, ца элира аса хьоьга?» – бохура шунамхочо.
29ЭлишаІа ГІайхьазига иштта элира: «Хьайн гІодаюкъ а ехкий, сан Іаса схьа а эций, дІаволало. Новкъахь саца а ма саца, цхьаьнгге вист а ма хила. Нагахь хьайна дуьхьал цхьаъ кхетахь, цуьнга маршалла а ма хатта. Хьо дІакхаьчча, хІара Іаса оцу кІентан юьхь тІе йилла».
30Амма кІентан нанас элира: «Дийна волчу Везачу Элах а, дийна волчу хьох а чІагІо йо аса, хьо воцуш со дІагІург ца хиларх!» ТІаккха ЭлишаІ, хьала а гІаьттина, цунна тІаьххье дІавахара.
31ГІайхьази кху шиннал хьалха дІакхечира. Цо и Іаса кІентан юьхь тІе охьайиллира, амма кІант вист ца хуьлура я меттах ца волура. ТІаккха ГІайхьази, ара а ваьлла, ЭлишаІана дуьхьалвахара. «И бер сама ца долу», – элира цо.
32ЭлишаІ цІа чу велира, ткъа цуьнан меттахь Іуьллуш велла кІант вара.
33ЭлишаІа неІ тІечІегІира. Ишиъ цхьаьна висича, ЭлишаІа Везачу Эле доІа дира.
34ТІаккха, кІантана тІе а вахана, цунна тІехула дІаса а ваьржина, охьавижира ЭлишаІ. Цо шен бат кІентан бетана тІе, шен бІаьргаш цуьнан бІаьргаш тІе, шен кераяккъаш цуьнан кераяккъаш тІе ехкира. КІентан дегІ дохделира.
35ЭлишаІ, хьала а гІаьттина, дІа а, схьа а волавелира. Цул тІаьхьа, юха а кІантана улло а вахана, цунна тІехь дІасаваьржира ЭлишаІ. ТІаккха кІанта, ворхІазза хьоршам а тоьхна, шен бІаьргаш дІабиллира.
36ГІайхьазига схьа а кхайкхина, ЭлишаІа элира: «Шунамхо схьакхайкхахьа». ГІайхьазис схьакхайкхира шунамхо. Иза чу еача, ЭлишаІа: «Схьаэца хьайн кІант», – элира цуьнга.
37Зуда, ЭлишаІана тІе а яхана, цуьнан когашка а йоьжна, лаьтта кхаччалц охьатаьІира цунна. ТІаккха, шен кІант схьа а эцна, чуьра араелира иза.
ЭлишаІ-пайхамаро дина кхидолу тамашийна хІуманаш
38Махкахь мацалла хІоьттича, ЭлишаІ Галгале юхавирзира. Пайхамарийн тобанна хьехам бечу хенахь, шен ялхочуьнга ЭлишаІа элира: «Боккха яй тІе а биллий, яа хІума кечъе пайхамарийн тобанна».
39Царах цхьаъ хасстоьмаш даха кха тІе вахара. Цунна акха кемсийн таьлланг санна йолу цхьа орамат карийра, амма иза кхин тайпа акха орамат яра. Орамат тІера цхьадолу стоьмаш а гулдина, царах шен бедаран юх юьзира пайхамаро. Цо, юха а вирзина, уьш, хеда а дина, чорпи чу тесира, шена уьш хІун стоьмаш ду ца хуъушехь.
40Пайхамарийн тобанна чорпа йоьттира. Уьш и яа буьйла-ма-белли, массара а маьхьарий хьаькхира: «Делан стаг, кху ена чохь Іожалла тІейоуьйту хІума ю!» – аьлла. Цаьрга чорпа ца яаелира.
41ЭлишаІа элира: «Дама схьадал». Цо иза ена чу тесира. ТІаккха цо элира: «ХІинца чорпа дІаяийта нахе». Иштта цхьа а зе ца дира нахана цара йиинчу хІумано.
42ЭлишаІана тІе БаІал-Шалшера цхьа хьенех веара. Цо Делан стагана шен дуьххьарлерчу ялтин дакъа деанера. Цуьнан тІоьрмаг чохь ткъех мекхан бепиг а, керлачу кІен кенаш а дара. «Уьш нахана дІа а лой, даийта цаьрга», – элира ЭлишаІа.
43Цуьнан ялхочо элира: «БІе стагана муха лур ю аса хІара?»
Амма ЭлишаІа жоп делира: «ДІало ахьа адамашна и рицкъа. Даийта цаьрга и бепиг. Везачу Эло иштта боху: „Уьш юучух бузур а бу, церан кхин а юьсур а ю“».
44ТІаккха ялхочо и юург пайхамарийн тобанна хьалха охьайиллира. Уьш, Везачу Эло ма-аллара, шаьш юучух буза а буьзира, церан кхин а йиса а йисира.
5
НаІаман туовар
1Арам-мехкан
[5] паччахьан тІемалойн хьаькам вара НаІаман. Иза ладаме а, ларам болуш а стаг вара шен паччахьна хьалха, хІунда аьлча арамхошка толам цуьнгахула баккхийтинера Везачу Эло. НаІаман ша дика тІемало вара, амма дІа ца йоьрзу чкъуран цамгар яра цуьнан дегІаца.
2Арамхой шайн тобанашца исраилхошна тІелеттера. Цкъа иштта уьш цига бахана болуш, цара Исраил-махкара цхьа жима йоІ йийсаре ялийнера. Иза НаІаманан зудчунна хьалхара гІуллакхаш деш яра.
3Оцу йоІа НаІаманан зудчуьнга элира: «Нагахь сан олахо НаІаман Шамран-гІалахь Іаш волчу пайхамарна тІекхачахьара, цо цамгарх товийр вара иза».
4НаІамана шен паччахье дІадийцира исраилхойн йоІа шега аьлларг.
5«Хьо хІинцца дІавало цига, аса исраилхойн паччахье яздина кехат дохьуьйтур ду хьоьца» – элира паччахьо.
НаІамана, дІа а вахана, ткъа пунт дети а, ялх эзар шекхал барамехь деши а, хуьйцуш тІеюха итт бедар а схьаийцира шеца.
6Цо кехат дІаделира исраилхойн паччахье. Цу кехат тІехь яздина дара: «ХІокху кехатца аса сайн ялхо волу НаІаман воуьйту, цунна тІера чкъуран цамгар хьоьга дІаяккхийтархьама».
7Исраилхойн паччахьо, кехат дІа а дешна, шена тІера бедар а этІийна, элира: «Со Дела-м вац, адам дер я дендар карахь долуш? Суна тІе хІунда ваийтина цо дІа ца йоьрзу чкъуран цамгар йолу стаг, тове аьлла? ХІинца хаа ду шуна, иза суна тІамца дуьхьалвала бахьана лоьхуш вуйла».
8Делан стагана ЭлишаІана дІахезира, исраилхойн паччахьо шена тІера бедар этІийна аьлла. ТІаккха цо паччахьна тІе ялхо вахийтира, ахьа хьайна тІера бедар стенна этІийна аьлла. «И стаг суна тІеваийта, Исраил-махкахь пайхамар вуйла хаийтархьама» – элира ЭлишаІа.
9ТІаккха НаІаман, дой а далош, шен гІудалкха тІехь схьакхечира. Иза ЭлишаІан цІийнан кевнехь сецира.
10ЭлишаІа шен ялхо вахийтира цуьнга дІаала: «Ваха а гІой, Йордан-хи чохь ворхІазза лийча, тІаккха хьан дегІ, карла а даьлла, цІанлур ду».
11НаІаман, чІогІа оьгІаз а вахана, дІавахара. Цо элира: «Суна-м моьттура, ЭлишаІа, суна дуьхьал а хІоьттина, шен Везачу Деле а кхойкхуш, сан дегІах куьг а хьаькхна, цамгар дІайоккхур ю.
12Дамасакхера Амана а, Парпар а цІе йолу хиш хІумма а оьшуш дац-кх массо а Исраил-махкарчу хил? Оцу хиш чу ваьлчхьана, цІанлур вацара со?» Иза а аьлла, оьгІаз а вахана, юха а вирзина, дІавахара НаІаман.
13Цуьнан ялхоша, тІе а бахана, элира цуьнга: «Тхан эла, нагахь санна пайхамар цхьа доккха хІума хьоьга ала воллуш хиллехь, ахьа ладугІур дацара цуьнга? Цо хьоьга де аьлларг-м оццул хала хІума а дац: „Хи чохь лийча, тІаккха цІанлур ву хьо“, – алар бен».
14ТІаккха НаІаман, хин тогІи чу охьа а воьссина, ворхІазза Йордан-хи чу велира, Делан стага шега ма-аллара. Цуьнан дегІ, жимачу беран санна, карла а даьлла, цІанделира.
15НаІаман, шеца хилла болу нах а балош, ЭлишаІ волчу юхавеара. Цо, пайхамарна хьалха дІа а хІоьттина, элира: «ХІинца хиъна суна хІокху дуьнен чохь, Исраилан халкъан Дела воцург, кхин дела воцийла. ДІаэцахьа хьайн лай волчуьнгара хІара совгІат».
16Пайхамара элира: «Шена айса гІуллакх дечу дийна волчу Везачу Элах чІагІо йо аса иза схьаоьцург ца хиларх».
НаІамана мел дехарш дарх а, ЭлишаІ реза ца хилира совгІат дІаэца.
17ТІаккха НаІамана элира: «Иза иштта делахь, ахьа хьайн лай волчу суна шина вирбІарзане дахьалур долччул исраилхойн латта лохьа, хІунда аьлча аса кхин цкъа а доккхур дац дагоран сагІа а, сагІина хІума а яхьар яц цхьанна а кхечу деланашна, Веза Эла воцчунна.
18Ткъа хьан лай волчу аса Везачу Эле доьху, сан цхьана гІуллакхна гечдехьа: нагахь сан олахо волчу арамхойн паччахьо Римун-гІалахь цІу-далла Іибадат деш, иза суна тІетовжахь, со цуьнца цхьаьна суждане ваха везар ву. Эццахь со суждане вахарна, суна гечдойла Везачу Эло».
19Делан стага элира: «Маьрша гІойла хьо». НаІаман дІаволавелира.
Иза ЭлишаІан цІенна жимма дехьаваьлча,
20Делан стеган ЭлишаІан ялхочо ГІайхьазис ша-шега элира: «Сан олахочунна ца лии оцу арамхочуьнгара НаІаманера цо деана совгІат схьаэца. Дийна волчу Везачу Элах чІагІо йо аса, цунна тІаьхьа а ведда, аса сайна цхьа хІума схьаоьцург хиларх».
21ГІайхьази НаІаманна тІаьхьаведира. Шена тІаьхьа ведда вогІург а гина, НаІаман, гІудалкх тІера охьа а воьссина, вогІучунна дуьхьалвахара. «ХІумма-м ца хилла?» – хаьттира цо ГІайхьазига.
22«ХІумма а ца хилла, – аьлла, жоп делира ялхочо. – Сан олахочо хьоьга хІара ала ваийтина со: „Эпрайм-лаьмнашкарчу пайхамарийн тобанера ши пайхамар веана со волчу хІинцца. Доьху хьоьга, царна ши пунт дети а, хуьйцуш тІеюха ши бедар а яийтахьа“».
23НаІамана элира: «Схьаэцахьа йиъ пунт дети». Цо дехарш дора, схьаэца бохуш. ТІаккха дети а, хуьйцуш юха ши бедар а, шина тІоьрмаг чу а йиллина, иза дІабихкира НаІамана. Шен ялхойх шиъ, ГІайхьазина хьалха а ваьккхина, и тІоьрмагаш цаьрга дІабахьийтира цо.
24Уьш гунна тІебевлча, церан карара тІоьрмагаш схьаийцира ГІайхьазис. И хІуманаш цІа чохь дІалачкъийра цо, ткъа ши ялхо дІавахийтира.
25ГІайхьази, чу а веана, ЭлишаІана хьалха дІахІоьттира. ЭлишаІа цуьнга хаьттира: «Хьо стенга ваханера, ГІайхьази?»
«Хьан лай волу со-м цхьанххьа а ца ваханера», – аьлла, жоп делира ГІайхьазис.
26«И бакъ дац, – элира пайхамаро ялхочуьнга. – Сан дог хьоьца дара, и стаг, шен гІудалкха чуьра охьа а воьссина, хьуна дуьхьалвогІуш. Ахча, бедар, зайт-диттийн боьлакаш, кемсийн бошмаш, уьстагІий, хьелий, леш я гІарбашаш цхьаьнггара а схьаоьцу зама ма яц хІара!
27ХІинца дуьйна НаІаманан хилла йолу чкъуран цамгар хьуна а, хьан тІаьхьенна а тІехь хир ю массо а ханна».
Оцу чкъуран цамгаро ло санна кІайвина, аравелира ГІайхьази ЭлишаІ волчуьра.
6
Йордан-хи чуьра диг схьадаккхар
1Пайхамарийн тобано ЭлишаІе элира: «Хьуна юххехь тхо Іаш долу хІара меттиг тхуна готто ю.
2Оха, Йордан-хи йисте а дахана, хІораммо а цигара цхьацца диттан хен схьа а эцна, тхайна Іан меттиг югІур ю цигахь».
«Мегар ду, дІагІо шу», – элира ЭлишаІа.
3Оцу тобанера цхьаммо дийхира: «Хьайна хала дацахь, хьо а волахьа тхоьца», – аьлла.
«Дика ду, вогІур ву со», – элира ЭлишаІа.
4Иза цаьрца вахара. Йордан-хина тІекхаьчча, дитташ хедо буьйлабелира уьш.
5Царах цхьаммо дитт охьадожочу хенахь, цуьнан диг хи чу дуьйжира, дага карахь а юьсуш. Цо, мохь а хьаькхна, элира: «Ва, сан эла! Иза-х аса духалург даьккхина ма дара!»
6Делан стага хаьттира: «Мичахь чудоьжна иза?»
Вукху пайхамаро гайтира и меттиг. ЭлишаІа, дечигах чеш а даьккхина, иза хи чу а кхоьссина, дагаран аьчка декъе нека дайтира.
7«ДІаэца хьайна», – элира ЭлишаІ-пайхамаро. Вукхо шен куьг дІа а кховдийна, диг схьаийцира.
Арамхой бІаьрзе барца эшабар
8Арамхойн паччахь тІамца исраилхошна дуьхьалвелира. Цо, шен тІеман хьаькамех дага а волуш, цаьрга дІахаийтира цхьана меттигехь шен меттамотт дІахІотторг хилар.
9Делан стага исраилхойн паччахьна тІе геланча вахийтира. Цо паччахье хаам бира: «Оцу меттигашкахула чекх ма валалахь, хІунда аьлча цигахь арамхоша кІело йина», – аьлла.
10Исраилхойн паччахьо тІемалой бахийтира Делан стага билгалъяьккхинчу меттиге хьовса. Цигарчу нахе цо дІахьедар а дина, шаьш мостагІех ларбира цара. Иштта, цкъа-шозза хилла а ца Іаш, дукхазза а хилира.
11Арамхойн паччахь оцу гІуллакхна дог доьхна вара. Цо, шен тІеман хьаькамаш а гулбина, цаьрга хаьттира: «Схьадийцийша соьга, мила ву шух, исраилхойн паччахьца а тайна, суна ямартло йийриг».
12«Тхох-м цхьа а вац, сан паччахь. Амма исраилхойн ЭлишаІ-пайхамар ву, цо шайн паччахье ур-атталла ахьа хьайн охьавуьжучу цІа чохь аьлларг а дІадуьйцу», – жоп делира паччахьан тІеман хьаькамех цхьаммо.
13ТІаккха арамхойн паччахьо элира: «Даха а гІой, иза мичахь ву хьовса шу. Аса, эскархой а бахийтина, иза лоцуьйтур ву».
Пайхамар Дотан-гІалахь ву аьлла, хаам бира паччахье.
14Цо дой а, гІудалкхаш а йолу доккха эскар дахийтира цу гІала. Цара буьйсанна, схьа а баьхкина, гІалина го бира.
15Оцу Іуьйранна ЭлишаІан ялхо хьалххе хьалагІаьттира. Иза араваьлча, гІалина гобаьккхина лаьтташ долу, юкъахь дой а, гІудалкхаш а йолу эскар гира цунна. Цо ЭлишаІе элира: «Ва, сан эла, вай хІун дан деза те?»
16ЭлишаІа элира: «Хьо кхера ма ло! Вайца берш, цаьрца болчарал сов бу».
17ТІаккха ЭлишаІа, доІа а деш, элира: «Ва Веза Эла! Кхуьнан бІаьргаш схьаделлахьа, са гайтархьама». Везачу Эло оцу ялхочун бІаьргаш схьадиллира. ТІаккха цунна гира ЭлишаІана гонах лам цІеран дойх а, гІудалкхех а буьзна хилар.
18Арамхой шена тІегІоьртича, ЭлишаІа Везачу Эле доІа дира. Цо дийхира: «БІаьрзе бехьа уьш», – аьлла. Везачу Эло, ЭлишаІа ма-деххара, бІаьрзе бира уьш.
19«ХІара аша бан беза некъ а ма бац, хІара аша лоьху гІала а ма яц. Суна тІаьхьахІитта, аша лоьхучу стагана тІедуьгур ду аса шу», – элира ЭлишаІа цаьрга. Иштта уьш Шамран-гІалина тІебигира ЭлишаІа.
20Шаьш Шамран-гІала схьакхаьчча, ЭлишаІа элира: «Веза Эла! Церан бІаьргаш схьаделлахьа, царна са гайтархьама». Везачу Эло церан бІаьргаш схьадиллира, тІаккха шаьш Шамран-гІалахь хилар гира царна.
21Шена уьш гича, исраилхойн паччахьо ЭлишаІе хаьттира: «Сан да, уьш байа безий те аса?»
22«ХІан-хІа, ма байа ахьа уьш, – жоп делира ЭлишаІа. – Ахьа-айхьа туьраца а, Іодаца а йийсаре бигнарш бойур ма бацара. Царна бепиг а, хи а ло. Юург а яийна, хи а малийна, цІа дІахеца ахьа уьш шайн паччахьна тІе».
23Исраилхойн паччахьо царна доккха той дІахІоттийра. Цара йиъна а, мелла а чул тІаьхьа, цо уьш цІа дІахьажийра шайн паччахьна тІе. Цул тІаьхьа кхин ца яьхкира арамхойн эскарийн ардангаш исраилхойн лаьтта тІе.
Шамран-гІалина гуобар
24И дерриг хиллачул тІаьхьа арамхойн паччахьо Бен-Хьадида, шен дерриг а эскар схьагулдира. ТІаккха, Шамран-гІалина тІе а вахана, цунна го бира цо.
25Цу хенахь йоккха мацалла хІоьттира оцу гІалахь. Ур-атталла виран коьртах а дато дезткъа ахча доьхура, ткъа кхокхийн боьхаллин
[6] цхьана кедах дато пхи ахча доьхура.
26Цхьана дийнахь исраилхойн паччахь гІалин шуьйра а, нийса а болчу пенна тІехула лелаш вара. Ткъа цхьана зудчо, чІогІа елха а йоьлхуш, бохура: «Сан паччахь, гІо дехьа суна».
27Паччахьо жоп делира цунна: «Везачу Эло а хьуна гІо ца дича, аса хІун гІо дийр ду хьуна? Сан хьуна яла хІумма а яц. Я кІа а, я чагІар а дуй ткъа соьгахь?»
28ТІаккха паччахьо хаьттира оцу зудчуьнга: «Хьуна хІун лаьа?»
Зудчо дийцира паччахье: «ХІокху зудчо соьга элира: „Ахьа хьайн кІант схьало, иза тахана вуур ву вай, ткъа сайниг кхана вуур ву“.
29Оха, сан кІант кхехка а вина, виира. ШолгІачу дийнахь аса элира: „Схьава хьайн кІант, хІинца иза вуур ву вай“. Амма цо шен кІант дІалачкъийна!»
30Шена и дешнаш дІахезча, паччахьо шен тІехулара бедар этІийра. Иза шуьйра а, нийса а болчу пенна тІехула чекхволуш, нахана цуьнан дегІа тІера сингаттаман бедар гира.
31«Везачу Эло, Шен лааме хьаьжжина, луьра таІзар дойла суна, нагахь Шаптин кІант волчу ЭлишаІан корта тахана цуьнан белшаш тІехь бисахь!» – элира паччахьо.
32Исраилхойн паччахьо геланча вахийтира ЭлишаІана тІе.
ЭлишаІ шен цІа чохь вара. И волчохь хевшина Іаш къаной а бара. И геланча шена тІе а вале, ЭлишаІа элира: «Суна хаийтинарг хаьий те шуна? Оцу адамаш хІаллакдеш волчо, сан корта тІерабаккха, цхьаъ схьахьажош ву! И геланча схьакхаьчча, неІ дІакъовлалаш! НеІ тІе а таттий, чу ма виталаш иза. Цунна тІаьххье схьавогІучу цуьнан олахочун когийн тата а ду суна хезаш!»
33ЭлишаІ къаношка и бохуш воллучу хенахь, геланча цунна тІе схьавеара. Цо паччахьан дешнаш схьаэлира: «ХІара бала Везачу Элера тІебеана бу! ХІунда Іан веза со, Веза Эла варе ла а доьгІуш?»
7
1ЭлишаІа элира: «Везачу Элан даше ладогІийша! Иштта боху Везачу Эло: „Кхана хІоккху хенахь тоьллачу деман цхьана саьхьан мах цхьа шекхал бен хир бац, ткъа мекхан шина саьхьан мах а хир бу цхьа шекхал. Иза Шамран-гІалин кевнехь духкур ду“».
2ТІаккха паччахьо шен куьг тІетовжош волчу тІеман хьаькамо Делан стаге элира: «Нагахь Везачу Эло стигалахь кораш даьхча а, хила тарлой те иза?»
Вукхо жоп делира: «Хьан бІаьргашна иза гур ду, амма цунах хІумма а ахьа юур яц!»
Арамхойн эскар дІададар
3Шайна тІехь дІа ца йоьрзу чкъуран цамгар йолу виъ стаг вара гІалин кевнехь хиъна Іаш. Цара вовшашка бохура: «Кхузахь ваьш даларе ла а доьгІуш, хевшина Іийна хІун дийр ду вай?
4Шамран-гІалахь мацалла ю, вай цига дахча а лийр ду. Ткъа вай кхузахь хевшина Іийча а лийр ду. Арамхой севцинчу метте гІой вай? Ваьш цара дийна дитахь, Іийр ду вай, ткъа дайахь – лийр ду».
5Суьйранна арамхойн меттаматтана тІебахара уьш. Улло а бахана, уьш хьаьвсича, цигахь цхьа а адам дацара.
6ЙогІучу гІудалкхийн татанаш а, дойн терсар а, догІучу доккхачу эскаран гІовгІа а ю моттадалийтинера Везачу Эло арамхойн эскарна. ТІаккха цара вовшашка аьллера: «Тешна, вайна дуьхьал тІом байтархьама, исраилхойн паччахьо хьетахойн а, мисархойн а паччахьаш лаьцна хир бу».
7МаьркІажхенахь шайн четарш а, дой а, варраш а юьтуш, шайн меттамотт дІа а тесна, шайн синош кІелхьар а дохуш, дІабевддера уьш.
8Цамгар кхетта волу и виъ стаг, меттаматтана йисте а кхаьчна, четарех цхьанна чувелира. Цара яа а йиира, мала а мелира цу чохь. ТІаккха четар чуьра дети а, деши а, тІеюха бедарш а, схьа а эцна, дІа а бахана, и хІуманаш дІалачкъийра цара. Юха а бирзина, цара шолгІачу четар чуьра а еза хІуманаш, схьа а эцна, уьш а дІалачкъийра.
9Цара вовшашка элира: «Вай нийса лелаш дац! Хаза хаам хилла де ду хІара, ткъа вай, и дІа а ца буьйцуш, Іаш ду. Нагахь вай кхузахь сатассалц Іахь, вайна таІзар дийр ду. Вай, дахана, паччахьан цІахь хІара гІуллакх дІахаийта деза».
10Цара, тІе а бахана, гІалин кевнехь лаьттачу гІаролехь болчаьрга схьакхайкхира. Цара, дерриг а дІа а дуьйцуш, элира: «Тхо арамхойн меттаматтана тІедахара, амма цигахь цхьа а адам дацара я адаман аз а дацара хезаш. Ткъа лаьтташ яра йихкина говраш, варраш. Даьсса четарш дара, шаьш ма-хиллара, лаьтташ».
11ГІаролехь болчара и кхаъ дІакхайкхийра, иза паччахьан цІа чу а кхечира.
12Паччахьо, буьйсанна хьала а гІаьттина, шен тІеман хьаькамашка элира: «Арамхой шуна хІун дан бохку дуьйцур ду ас шуьга. Царна хаьа вайга мацалла хІоьттинийла, цундела уьш, шаьш болчуьра дІа а бевлла, аренгахь дІахьулбелла. Царна дагахь хир ду: „Исраилхой гІалара арабевлча, уьш дийна боллушехь схьа а лецна, вай гІали чу девр ду“».
13Паччахьан тІеман хьаькамех цхьаммо элира: «Вайн дийна бисина болу пхи дин, схьа а эций, вайн нах бахийта цига. И говраш хІетте а лийр ю-кх, гІалахь белла болу массо а нах санна. Уьш а бахийтина, хьовсий вай, цигахь хІун ду?»
14Говраш а йоьжна, ши гІудалкх а, нах а бахийтира паччахьо арамхойн эскарна тІаьхьа. «ГІой, хьовсийша, хІун ду те эццахь дерг», – элира паччахьо.
15Уьш Йордан-хина тІекхаччалц дІабахара. Сихбелла, бевдда боьлхучу арамхоша охьаэгийна бедарш а, герз а дара некъан бохалла Іуьллуш. Паччахьо бахийтинчара, юха а бирзина, иза цуьнга дІадийцира.
16Халкъо, ара а даьлла, арамхойн четарш чуьра ерриг а хІума схьаийцира. Везачу Эло ма-аллара, тоьллачу деман саьхьан мах цхьа шекхал, ткъа мекхан шина саьхьан мах а изза хилира.
17Куьг тІетовжош хилла волу шен тІеман хьаькам паччахьо гІалин кевнехь гІаролехь дІахІоттийнера. Ткъа халкъо и тІеман хьаькам кевнехь хьаьшира. Иза цигахь велира. Ша волчу паччахь веанчу хенахь, Делан стага цуьнга хир ду ма-аллара, дерриг а кхочушхилира.
18Делан стага паччахье: «Кхана хІоккху хенахь тоьллачу деман цхьана саьхьан мах цхьа шекхал хир бу, ткъа мекхан шина саьхьан мах а хир бу цхьа шекхал. Иза Шамран-гІалин кевнехь духкур ду», – аьллачу хенахь,
19тІеман хьаькамо аьллера Делан стаге: «Нагахь Везачу Эло стигалахь кораш даьхча а, хила тарлой те иза?» Ткъа Делан стага хІетахь аьллера: «Хьан бІаьргашна иза гур ду, амма цунах хІумма а ахьа юур яц!»
20Оцу ялхочунна аьлларг хила а хилира: халкъо кевнехь хьаша а хьаьшна, иза велира.
8
Шунамхочунна цуьнан аренан дакъа юхадалар
1Ша веллачуьра денвина хиллачу кІентан нене ЭлишаІ-пайхамаро аьллера: «Хьала а гІаттий, хьо а, хьан цІеранаш а цхьанхьа шайн Іен таро йолчу метте дІагІо, хІунда аьлча Везачу Эло сацам бина, кху махкахь ворхІ шарахь мацалла лаьттар ю аьлла».
2Оцу зудчо Делан стага шега аьлларг динера. Цо а, цуьнан цІерачара а, дІа а бахана, пІелаштамхойн махкахь ворхІ шо даьккхинера.
3ВорхІ шо чекхдаьлча, и зуда юхайирзира пІелаштамхойн махкара. Цо, паччахь волчу а яхана, шен цІа а, шен аре а шена схьаялар дийхира.
4Ткъа паччахь цу хенахь Делан стеган ялхочуьнца ГІайхьазица къамел деш вара. Цо бохура: «Дийцахьа соьга ЭлишаІа мел динчу тамашийначу гІуллакхех лаьцна».
5ЭлишаІа веллачуьра кІант денварх лаьцна ГІайхьази къамел деш воллучу хенахь, цу кІентан нана, паччахье шен цІа а, аре а юха а шен дола яккхийтахьара бохуш, доьхуш йоллура. Ткъа ГІайхьазис элира: «Сан паччахь волу олахо, хІара шиъ ду-кх ЭлишаІа денвина кІант а, цуьнан нана а».
6Паччахьо оцу зудчуьнга хеттарш дира, ткъа зудчо дерриг а дІадийцира. ТІаккха паччахьо шен кертахь гІуллакх деш болчех цхьаъ вахийтира цуьнца. Паччахьо элира: «Оцу зудчунна цуьнан долахь хилларг дерриг а юхадерзаде. Иза цІера яьлла хиллачу хенахь дуьйна таханлерчу денна тІекхаччалц, цуьнан кха тІера баьллачу пайданах цунна доггІург дІа а ло».
ЭлишаІ-пайхамаррий, Хьазиаллий
7Арамхойн паччахь Бен-Хьадид цомгуш волчу хенахь, ЭлишаІ Дамасакхе веанера. Делан стаг цу гІала веана аьлла хаам паччахьна тІе кхаьчча,
8паччахьо Хьазиале элира: «СовгІат схьа а эций, Делан стагана дуьхьал гІо. Цуьнга Везачу Эле хаттар дайта: „Кху цамгарх толур вуй со?“ – аьлла».
9Шовзткъа эмкална Дамасакх-гІалара уггар тоьлла долу совгІаташ тІе а дехкина, Хьазиал ЭлишаІана тІевеара. Цунна хьалха дІа а хІоьттина, Хьазиала элира: «Арамхойн паччахь волчу хьан кІанта Бен-Хьадида, хьуна тІеваийтина со: „Кху цамгарх толур вуй те со?“ – аьлла, хаттар дан».
10ЭлишаІа цуьнга жоп делира: «ДІа а гІой: „Хьо толур ву“, – ала цуьнга. Амма Везачу Эло, Бен-Хьадид лийр ву аьлла, дІадиллина суна», – элира ЭлишаІа.
11ЭлишаІ Хьазиале леррина дІахьоьжура, иза воххалц. ТІаккха Делан стаг вилхира.
12Хьазиала хаьттира: «Хьо хІунда воьлху, сан эла?»
«Дера воьлху, ахьа Исраилан халкъана хІун зулам дахьар ду сайна хиъна дела. Ахьа церан гІепаш ягор ю, кІентий тур детташ бойур бу, декхаш долу бераш а хьоьшур ду, берах болу зударий а цоьстур бу», – жоп делира ЭлишаІа.
13Хьазиала элира: «Хьан лай волу со, жІаьла, мила вара оццул доккха долу гІуллакх кхочушдаллал?»
ТІаккха ЭлишаІа элира: «Везачу Эло дІадиллина суна арамхойн паччахь хила хьо билгалваьккхина хилар».
14ЭлишаІ волчуьра дІа а вахана, шен паччахь волчу веара Хьазиал. Паччахьо хаьттира: «ХІун элира хьоьга ЭлишаІа?»
«Цо соьга элира, хьо толур ву», – аьлла, жоп делира Хьазиала.
15ШолгІачу дийнахь Хьазиала, стомма юргІа схьа а эцна, иза, хи чохь даша а дина, паччахьан юьхь тІе тесира, ткъа важа велира. Цуьнан метта Хьазиал, паччахь а хилла, дІахІоьттира.
ЯхІудхойн паччахь ЯхІурам
(2 Шерашкахь 21:1-20)
16Ахьабан кІанта Йорама Исраилан халкъана тІехь паччахьалла до пхоьалгІа шо долуш, ЯхІудан халкъана тІехь ЯхІушапти паччахь волуш, яхІудхойн кхин паччахь дІахІоьттира ЯхІушаптин кІант ЯхІурам.
17ЯхІураман ткъе шийтта шо дара, иза яхІудхойн паччахь дІахІоьттича. Цо бархІ шарахь Ярушалаймехь паччахьалла дира.
18Иза а вара исраилхойн паччахьаша лелийна боллу некъ лелош, Ахьабан цІийнах берш ма-леллара, хІунда аьлча Ахьабан йоІ цуьнан зуда яра. ЯхІурама а Везачу Элана зуламе хеташ долу гІуллакхаш леладора.
19Делахь а Везачу Элана, Шен ялхо волчу Даудан дуьхьа, ЯхІудан халкъ хІаллакдан ца лаьара. Цуьнан тІаьхьенна гуттаренна а паччахьалла дар лур ду аьлла, Даудана чІагІо ма йинера Везачу Эло.
20ЯхІурама паччахьалла дечу хенахь Эдоман халкъ, ЯхІудан халкъан карара кІелхьара а долуш, цунна дуьхьалделира. Цара шайн паччахь дІахІоттийра.
21ЯхІурам шен ерриге а гІудалкхашца ЦаІир-гІала вахара. Иза, буьйсанна тІе а гІоьртина, шайна го бина болчу эдомхошна а, гІудалкхашна тІера церан хьаькамашна а тІелетира. Ткъа яхІудхойн эскархой шайн цІеношка дІасабевдира.
22Эдоман халкъ таханлерчу денна тІекхаччалц яхІудхойн карара дІадалларх иштта Іаш ду. Оццу заманахь Либна-гІала а яхІудхошна дуьхьалъяьллера.
23ЯхІурамах лаьцна – цо мел динчу гІуллакхех лаьцна – яздина ду ЯхІудхойн паччахьийн тептар тІехь.
24ТІаккха ЯхІурам, дІа а кхелхина, шен дайх дІакхийтира. Иза царна уллохь Даудан гІалахь дІавоьллира. ЯхІураман метта паччахь дІахІоьттира цуьнан кІант Ахьаз-ЯхІу.
ЯхІудхойн паччахь Ахьаз-ЯхІу
(2 Шерашкахь 22:1-6)
25Исраилхойн паччахь волчу Ахьабан кІанта Йорама паччахьалла до шуьйтталгІа шо долуш хилира яхІудхойн паччахьан ЯхІураман кІантах Ахьаз-ЯхІух паччахь.
26Ахьаз-ЯхІу паччахь хІоьттинчу хенахь, цуьнан ткъе ши шо дара. Цо цхьана шарахь Ярушалаймехь паччахьалла дира. Цуьнан ненан цІе Іатал-ЯхІу яра. Иза исраилхойн паччахь волчу Іумарин кІентан йоІ яра.
27Ахьаз-ЯхІу а вара Ахьабан цІийнах болчийн некъахула лелаш. Ахьабан цІийнах болчара санна, цо а Везачу Элана зуламе хеташ долу гІуллакхаш леладора, хІунда аьлча шен ненехула иза Ахьабан цІийнаца гергарло долуш вара.
28Ахьабан кІантаца Йорамца арамхойн паччахьна Хьазиална дуьхьал тІом бан вахара Ахьаз-ЯхІу. Иза ГалІадера Рамат-гІалахь дара. Арамхоша Йорамна чов йира.
29Йорам-паччахь тІамера юхавирзира, Рамат-гІалахь арамхойн паччахьца Хьазиалца тІом бечу хенахь шена арамхоша йинчу чевнашна ИзраІал-гІалахь дарбанаш леладайтархьама. Ткъа яхІудхойн паччахь волу ЯхІураман кІант Ахьаз-ЯхІу а веанера ИзраІал-гІала, цомгуш волу Ахьабан кІант Йорам муьлхачу хьолехь ву хьажархьама.
9
ЯхІу исраилхойн паччахь хиларна даьттанца къобалвар
1ЭлишаІ-пайхамаро, къоначу пайхамарех цхьаъ шена тІе а кхайкхина, цуьнга элира: «Хьайн гІодаюкъ а ехкий, хІара зайтдаьтта чохь долу кхаба схьа а эций, ГалІад-махкарчу Рамат-гІала дІагІо.
2Хьо цига дІакхаьчча, Нимшайн кІентан ЯхІушаптин кІант ЯхІу схьа а къаставой, цунна тІе а гІой, цуьнга шен накъосташна юкъара схьавола а алий, иза ша чухуларчу цІа чу ваккха.
3ТІаккха, хьайгара зайтдаьтта чохь долу кхаба схьа а эций, и даьтта цуьнан коьрта тІе а доттий, цуьнга ала: „Иштта боху Везачу Эло: ‘Хьо Исраилан халкъана тІехь паччахь хила къобалво Аса’. Цул тІаьхьа, неІ дІа а еллий, дІавада, сеца а ца соьцуш“».
4Къона пайхамар ГалІад-махкарчу Рамат-гІала вахара.
5Иза цига дІакхаьчча, охьахевшина болу тІеман хьаькамаш гира цунна. Къонахчо элира: «ТІеман хьаькам, хьоьга ала цхьа дош ду сан».
ЯхІус хаьттира: «Тхох муьлхачуьнга ду хьан дош?»
«Хьоьга ду, тІеман хьаькам», – аьлла, жоп делира къонахчо.
6Иза, хьала а гІаьттина, цІа чу велира. Къонахчо, цуьнан коьрта тІе зайтдаьтта а доьттина, элира цуьнга: «Иштта боху Исраилан халкъан Везачу Дала: „Хьо паччахь хила къобалво Аса Везачу Элан халкъ долчу Исраилан халкъана тІехь.
7Ахьа хьайн олахочун Ахьабан цІа хІаллакдан деза. Иза ахьа дийр ду Изабалан карах беллачу Сан пайхамарийн а, Везачу Элан хиллачу массо а ялхойн а Іаьнначу цІийна тІера Соьга бекхам байтархьама.
8Ахьабан дерриг цІа а хІаллакьхир ду. Аса хІаллаквийр ву Ахьабан цІийнах схьаваьлла массо а боьрша стаг – чувоьллина я маьрша иза велахь а.
9НабатІан кІентан ЯрбаІаман цІенна а, АхьъяхІун кІентан БаІшин цІенна а диннарг дина дІахІоттор ду Аса Ахьабан цІенна а.
10Ткъа Изабалах лаьцна аьлча, ИзраІална уллохь долчу цхьана кха тІехь жІаьлеша юур ю иза, цхьаммо а иза дІаюллур а яц“». ТІаккха, неІ дІа а йиллина, къонах дІаведира.
11ЯхІу паччахьан вукху тІеман хьаькамашна тІевахара. Хьаькамаша хаьттира цуьнга: «ХІумма-м ца хилла? И лартІехь воцург стенна веанера хьуна тІе?»
«Шуна и стаг а вевза, цо хІун боху а хаьа», – жоп делира ЯхІус.
12Цара элира: «И бакъ дац. Дийцал ахьа тхоьга».
ЯхІус шега аьлларг дІадийцира. ТІаккха цо тІетуьйхира: «Къонахчо бохура: „Иштта боху Везачу Эло: ‘Аса Исраилан халкъана тІехь паччахь хила къобалво хьо’“».
13Цара сихха, хІораммо а шен-шен бедар схьа а эцна, цуьнан когашка тІегІанаш тІе охьатесира. ТІаккха, коьман маІа а локхуш, маьхьарий а детташ, элира: «ЯхІу – паччахь ву».
Исраилхойн паччахь Йорам вер
14Нимшайн кІант волчу ЯхІушаптин кІанта ЯхІус Йорам-паччахьна дуьхьал барт бира. (Массо а исраилхошца Йорам-паччахьо ГалІад-махкара Рамат-гІала ларйинера арамхойн паччахь волчу Хьазиалах.
15Ткъа Йорам-паччахь ша-м ИзраІал-гІала юхавирзинера, арамхоша шена йинчу чевнашна дарбанаш леладайта. И чевнаш Йорамна хиллера, цо арамхойн паччахьца Хьазиалца тІом бечу хенахь.) ЯхІус элира: «Нагахь шу реза делахь, ИзраІал-гІала хаам эцна ца вахийтархьама, цхьа а гІалара ара ма валийта».
16ЯхІу, гІудалкх тІе а хІоьттина, ИзраІал-гІала вахара, хІунда аьлча Йорам цигахь хІинца а цомгуш волуш Іуьллуш вара. ЯхІудхойн паччахь Ахьаз-ЯхІу а вара цига веана, Йорам мухачу хьолехь ву хьажа.
17ИзраІал-гІалин бІов тІехь лаьтташ гІарол вара. Цунна ЯхІуца йогІу эскаран арданг гира. Цо хаам бира: «ЙогІу цхьа арданг го суна», – аьлла.
Йорама элира: «Цхьа бере а къаставой, иза царна дуьхьалвахийта, хаттар а дойтуш: „Машарца догІий шу?“»
18ТІаккха цхьа бере, дин тІе а хиъна, ЯхІуна дуьхьалвахара. Цо элира: «Паччахьо хоьтту: „Машарца вогІий те хьо“?»
ЯхІус жоп делира: «Хьуна хІун ду иза? Суна тІаьхьахІотта хьо».
ГІароло хаам бира: «Бере царна тІекхечи, амма юхавоьрзуш вац», – аьлла.
19ТІаккха кхин а цхьа бере вахийтира. Беречо, царна тІе а вахана, элира: «Паччахьо хоьтту: „Шу машарца догІий те?“»
ЯхІус жоп делира: «Хьуна хІун ду иза? Суна тІаьхьахІотта хьо».
20ГІароло хаам бира: «Иза а царна тІекхечи, амма юхавоьрзуш вац. Ткъа тхуна дуьхьал лаьтташ волчун болар Нимшайн кІентан ЯхІун боларх тера ду, хІунда аьлча цо хьераваьллачо санна лелайо гІудалкх».
21Йорама элира: «ГІудалкх дІайожа!» Цуьнан гІудалкх дІаюьйжира. ТІаккха исраилхойн паччахь Йорам а, ЯхІудхойн паччахь Ахьаз-ЯхІу а шайн гІудалкхаш тІехь ЯхІуна дуьхьалваха аравелира. И шиъ ЯхІуна дуьхьалвахара, израІалхочун Набутин аренгахь вовшах а кхеташ.
22Йорама, шена ЯхІу гича, хаьттира: «ЯхІу, машарца вогІий те хьо?»
«Машар муха хуьлу, хьан нанас Изабала долийна долу цІушна Іибадат дар а, бозбунчаллаш лелор а хІинца а долуш хилча?» – аьлла, жоп делира ЯхІус.
23Куьйгашца гІудалкх юха а ерзош, говраш дІа а лелхош, Йорама элира: «Ахьаз-ЯхІу! Вайна ямартло йина!»
24Ткъа ЯхІус, шен куьйга Іад а дуьйлина, Йораман белшашна юккъе пха туьйхира. И пха Йораман дагах кхийтира. Иза шен гІудалкх чу охьавуьйжира.
25Шен гІудалкх лелош волчу Бадекъаре ЯхІус элира: «Схьа а эций, израІалхочун Набутин лаьттан декъа тІе охьакхосса иза. Дагабаийтал хьайна, гІудалкхана тІехь вайшиъ цуьнан дена Ахьабана тІаьхьахІоьттина вогІучу хенахь, Везачу Эло цунах лаьцна бина хаам:
26„Билггал Набутин а, цуьнан кІентийн а цІий гинера Суна селхана, – боху Везачу Эло. – Аса бекхам бийр бу хьуна кху аренна тІехь“. Цундела, схьа а эций, Везачу Эло ма-аллара, аренна тІехь охьакхосса иза».
ЯхІудхойн паччахь Ахьаз-ЯхІу вер
27Хилларг а гина, яхІудхойн паччахь Ахьаз-ЯхІу Байт-ХІаган-гІалина тІебоьдучу новкъа тІехула дІаиккхира. ЯхІус, гІудалкх цунна тІаьхьа а хохкуш, элира: «Иза а, вей, дІаваккха шен гІудалкхана тІехь». ИбалІам-юьртана юххехь йолчу Гур олучу метте Ахьаз-ЯхІус шен гІудалкх лаьллича, цунна чов йира цара
[7]. Ахьаз-ЯхІу, МагІидда-гІала дІа а кхаьчна, цигахь велира.
28Цуьнан тІеман хьаькамаша, иза Ярушалайме а ваьхьна, шен къубба чохь, цуьнан дай дІабоьхкинчу Даудан гІалахь дІавоьллира.
29Ахьаз-ЯхІу яхІудхойн паччахь дІахІоьттинера, Ахьабан кІанта Йорама паччахьалла до цхьайтталгІа шо долуш.
Зуда-паччахь йолу Изабал ер
30ЯхІу ИзраІал-гІала кхечира. Ткъа Изабал, шена и хаам беанчу хенахь, бІаьргашна тІе басарш а хьекхна, шен месаш то а йина, корехула арахьоьжуш лаьтташ яра.
31ЯхІу кевнах чоьхьаваьлча, Изабала элира: «Хьо машарца вогІий те, хьайн паччахь вийна волу Зимари?
[8]»
32Шен юьхь корехьа а ерзийна, ЯхІус хаьттира: «Мила ву кхузахь, соьгахьа верг?» – аьлла. Корах арахьаьжира паччахьан цІийнара ши-кхо ялхо.
33ЯхІус элира: «Корах аратаса иза». Изабал аратесира. Пенна тІе а, говраш тІе а деттаделира цуьнан цІийн тІадамаш. Изабалан дегІа тІехула шен гІудалкх яьккхира ЯхІус.
34Чу а веана, ша хІума йиъна а, мелла а ваьлча, цо элира: «Шена тІехь неІалт долу иза, схьа а лахий, дІайолла, хІунда аьлча иза паччахьан йоІ ю».
35Нах иза дІайолла бахара, амма цунах йисина коьртан туьта, когийн а, куьйгийн а даьІахкаш йоцург, хІумма а ца карийра царна.
36Юха а баьхкина, цара хаам бира. ЯхІус элира: «Иштта дара Везачу Элан дош, Шен ялхочун тишабхо волчу Эли-ЯхІугахула Цо аьлла долу: „ИзраІалхойн аренгахь Изабалан дилха жІаьлеша дуур ду.
37Изабалан дакъа, кхо санна, израІалхойн декъа тІехь Іуьллур ду. ТІаккха цхьаммо а эр дац: ‘Изабал ю иза’“».
10
Ахьаб-паччахьан тІаьхье ер
1Ахьабан Шамран-гІалахь кхузткъе итт кІант вара. ЯхІус, кехаташ а яздина, Шамран-гІалахь болчу израІалхойн хьаькамашка а, къаношка а, Ахьабан берийн Іуналла а деш, царна тІехьожуш болчаьрга а дІасадахьийтира уьш. Церан чулацам иштта бара:
2«Шу долчохь шун олахочун кІентий бу, шуьгахь гІудалкхаш а, дой а, чІагІо йина гІала а, герз а ду. Цундела хІара кехат шайга дІакхаьчча,
3аша шайн олахочун берех тоьлла а, доьналла долуш волу а кІант схьакъаставе. Иза шен ден паччахьан гІанта тІе а хаавай, шайн олахочун цІийнан агІор дІа а хІоттий, тІом бе».
4Цара, чІогІа кхера а белла, элира: «Шина паччахье а ян ца елла цунна дуьхьало, ткъа оха хІун дийр дара?»
5Паччахьан цІийнан хьаькамо а, гІалин хьаькамо а, къаноша а, берийн Іуналла а деш, царна тІехьожуш болчара а ЯхІуна тІе нах бахийтира. Цара бохура: «Тхо хьан ялхой ду-кх. Ахьа тхайга де аьлларг, дийр ду оха. Цхьа а паччахь хІоттор вац оха. Хьайна хеттарг де ахьа».
6ТІаккха ЯхІус шозлагІа а иштта яздина кехат дахьийтина цаьрга: «Нагахь санна шу сан а делахь, аса бохург аша деш а делахь, шайн олахочун кІентийн кортош тІера а дахий, кхана хІоккху хенахь со волчу ИзраІал-гІала схьадуьйла».
Ткъа Ахьаб-паччахьан кхузткъе итт кІант вара. Церан дола а деш, царна тІехьожуш гІалара тоьлла хьолахой бара.
7Шайга и кехат дІакхаьчча, цара, паччахьан кІентий байа а байина, церан кортош тускарш чу а дехкина, уьш ИзраІал-гІала ЯхІуна тІе дІадахьийтира.
8Геланчо ЯхІуга хаам бира: «Паччахьан кІентийн кортош схьадеана», – аьлла.
ЯхІус элира: «Царах ши хола а яй, Іуьйре тІеяллалц кевнехь шина а агІор охьадахкий, дита уьш».
9Іуьйранна ЯхІус, ара а ваьлла, дІа а хІоьттина, дерриг а халкъе элира: «Шу бехке дац. Гой шуна, аса, сайн олахочунна дуьхьал ямартлонца барт а бина, иза вийна. Ткъа уьш берриг а хьан байина?
10ХІинца дІахаалаш, Везачу Эло Ахьабан цІийнах лаьцна аьлла дош цхьа а эрна довр дац. Шен ялхо волчу Эли-ЯхІугахула Ша аьлларг Везачу Эло кхочушдина».
11Иштта ИзраІал-гІалахь Ахьабан цІийнах дийна бисинарш а, цуьнан хьалхара болу хьоладай а, доттагІий а, динан дай а хІаллакбира ЯхІус. Цуьнан тІаьхьенах цхьа а дийна ца висира.
Ахьаз-ЯхІу-паччахьан гергара нах байар
12ЯхІу, хьала а гІаьттина, Шамран-гІала дІавахара. Новкъахь, жаІуй вовшахкхетачу Байт-Іекхад олучу меттигехь,
13яхІудхойн паччахьан Ахьаз-ЯхІун гергарнаш дуьхьалкхийтира цунна. ЯхІус хаьттира цаьрга: «Шу муьлш ду?»
«Тхо Ахьаз-ЯхІун гергарнаш ду. Паччахьан кІенташка а, паччахьан ненан Изабалан кІенташка а маршалла хатта арадевлла тхо», – жоп делира цара.
14ЯхІус элира: «Цара, дийна боллуш уьш дІа а лаьцна, Байт-Іекхадан гІунна уллохь байира. Уьш шовзткъе ши стаг вара, ткъа царах цхьа а дийна ца висира».
Ахьаб-паччахьан кхиболу гергара нах байар
15Цигара дІавахча, шена дуьхьал вогІу Рахбин кІант ЯхІу-Надаб гира ЯхІуна. Маршалла а хаьттина, ЯхІус элира цуьнга: «Хьан дог а дуй те соьгахьа дирзина, сан дог хьоьгахьа дирзина ма-хиллара?»
ЯхІу-Надаба элира: «Ду».
«Иза иштта делахь, хьайн куьг схьакховдаде». Вукхо шен куьг дІакховдийра. ЯхІус иза шен гІудалкх тІе хьалаваьккхира.
16Цо элира: «Соьца дІа а волий, со Везачу Элана тІевирзина хиларе хьажахьа». ЯхІу-Надаб гІудалкхана чу охьахиира.
17Уьш Шамран-гІала дІакхаьчча, ЯхІус цигахь Ахьабан дийна мел виснарг хІаллаквира. Цо уьш, тІаьхье а ца юьтуш, хІаллакбина дІабехира. Везачу Эло Эли-ЯхІугахула аьлла ма-хиллара, кхочушхилира дерриге а.
БаІална Іибадат деш берш хІаллакбар
18ЯхІус дерриг а халкъ схьагулдира. Цо халкъе элира: «Ахьаба кхоччуш Іамал ца йора БаІална, ткъа ЯхІус цунна гІуллакх дар совдоккхур ду.
19БаІалан массо а пайхамарш, массо а цунна Іамал еш берш, массо а цуьнан динан дай а, цхьа а схьаваза стаг а ца вуьтуш, схьагулбе суна тІе, хІунда аьлча аса доккха сагІа доккхур ду БаІална лерина. Ткъа схьа ца вогІуш висинарг цхьа а дийна вуьтур вац». (ЯхІус хІилланца деш дара иза, БаІална Іамал еш болу берриш а хІаллакбархьама.)
20ЯхІус элира: «БаІална лерина беза гулам хІоттабе». Иштта дІакхайкхийра гулам хІотто безар.
21Берриг а Исраил-махкахула дІасабаржийра ЯхІус и хаам. БаІална Іамалъеш болу массо а нах схьагулбелира. Ца вогІуш цхьа а ца висира. Уьш БаІалан цІа чу бевлира. И цІа цхьана йистера вукху йисте кхаччалц дуьзира.
22ТІеюху бедарш ларъеш волчуьнга ЯхІус элира: «БаІална Іамал еш болчу массарна а тІеюха бедарш схьая». Цу стага царна тІеюха бедарш схьаеара.
23Шеца Рахбин кІант ЯхІу-Надаб а вуьгуш, БаІалан цІенна чувелира ЯхІу. «Талла а таллий, дика хьажа, цхьа а Везачу Элана гІуллакх дечарах вуй те хІокху чохь, хІунда аьлча кху чохь БаІална Іамал еш берш бен хила ца беза».
24Иштта дийнаташ дагоран сагІанаш а, кхидолу сагІанаш а даха БаІал-цІун цІенна чубевлира уьш. Ткъа ЯхІус цІенна арахьа везткъа стаг дІахІоттийнера, цо цаьрга аьлла: «Аса шун кара беллачех цхьаъ кІелхьарвалахь, шен куьйга иза кІелхьарвалийтинчун са оцу кІелхьарваьллачун синан метта хир ду».
25Дийнаташ дагоран сагІанаш даьхна чекхдевлча, ЯхІус гІаролхошка а, хьаькамашка а элира: «Даха а гІой, царах цхьа а ца вуьтуш, байа уьш». Уьш туьран ираллица байа а байина, шаьш болчохь а битина, гІаролхой а, хьаькамаш а БаІалан цІийнан чухуларчу чІагІйинчу чоьнна чубахара.
26Цу чуьра цІу-делан дечиган бІогІам ара а баьккхина, иза багийра цара.
27Иштта кегбира БаІална хІоттийна тІулг а, дохийра БаІалан цІа а. И меттиг хІинца а цІанонна воьду меттиг ю.
28Иштта ЯхІус исраилхошна юкъара БаІална Іибадат дар дІадаьккхира.
29Амма НабатІан кІанта ЯрбаІама Исраилан халкъе летадайтинчу къинойх дІа ца вирзира ЯхІу – Бетал-гІалахь а, Дан-гІалахь а деших дина долчу эсашна наха Іибадат дарна тІера.
30Везачу Эло ЯхІуга элира: «Ахьа Суна хьалха бакъахьадерг доггах кхочушдина, Ахьабан цІенна Сан дан безам болу гІуллакх чекх а даьккхина, цундела хьан тІаьхьенах доьалгІачу гаранна тІекхаччалц берш хир бу исраилхойн паччахьаш».
31Амма ЯхІу Исраилан халкъан Везачу Делан товрат-хьехамаш доггах ларбаран некъа тІехь ца лелара. ЯрбаІама Исраилан халкъе летадайтинчу къиношна тІера дІа ца вирзира иза.
ЯхІу-паччахьан валар
32Цу деношкахь Везачу Эло исраилхойн лаьттан дакъош схьадаха долийра. Хьазиал, исраилхошна тІехь толам а баьккхина, йоккха кІошт яьккхира цаьргара шен дола.
33И кІошт яра Йорданан малхбалехьа йолчу меттехь, ІаруІер-гІалара дуьйна Арнон-хина тІекхаччалц. Цу чу догІура ГалІад а, Башан а мехкаш. Цигахь Гадан, Раабанан а, Маннашан а тайпанаш дехаш дара.
34ЯхІус динчу хІуманех лаьцна – цо мел динчух а, цуьнан майрачу гІуллакхех а лаьцна – яздина ду Исраилхойн паччахьийн тептар тІехь.
35ТІаккха ЯхІу, дІа а кхелхина, шен дайх дІакхийтира. Иза Шамран-гІалахь дІавоьллира. ЯхІун метта паччахь дІахІоьттира цуьнан кІант ЯхІу-Ахьаз.
36Ткъа ЯхІус, Шамран-гІалахь а Іаш, исраилхошна тІехь паччахьалла дина хан ткъе бархІ шо яра.
ЯхІудхойн зуда-паччахь йолу Іатал-ЯхІу
(2 Шерашкахь 22:10–23:15)
11
1Шен кІант велла аьлла шена хезча, Ахьаз-ЯхІун нанас Іатал-ЯхІус сацам бира паччахьан тІаьхьенах верг массо а хІаллакван.
2Амма Ахьаз-ЯхІун йиша йолчу, ЯхІурам-паччахьан йоІа ЯхІу-ШебаІа Ахьаз-ЯхІун кІант Юаш, паччахьан байа безачу кІенташна юкъара схьа а эцна, дІавигира. И кІант а, иза вакхош йолу зуда а дІавуьжучу цІа чу дигира цо. Иштта, Іатал-ЯхІух къайла а ваьккхина, дийна висира Юаш.
3Іатал-ЯхІус цу махкахь паччахьалла деш йолчу заманчохь, ялх шарахь, оцу кІентан дола дечу оцу зудчо Везачу Элан цІа чохь къайлаваьккхира иза.
4Цуьнан ворхІалгІа шо долуш, динан дас ЯхІу-ЯдаІа, паччахьан гІаролхошна а, паччахьан цІийнан гІаролхошна а юкъара хьаькамаш схьакхайкха нах а бахийтина, уьш Везачу Элан цІийне ша волчу схьабалийра. ЯхІу-ЯдаІа цаьрца барт бира. ТІаккха динан дас, Везачу Элан цІа чохь цаьрга чІагІо а яйтина, паччахьан кІант Юаш гайтира царна.
5ЯхІу-ЯдаІа, омра а деш, элира цаьрга: «Аша хІара кхочушде: шоьтан дийнахь шух схьадогІуш долчу кхоалгІачу декъо паччахьан цІенна ха де.
6Царах вукху кхоалгІачу декъо – Сур олучу кевнехь, ткъа тІаьххьара кхоалгІачу декъо паччахьан гІаролхошна тІехьа долчу кевнехь ха де. Иштта, паччахьан цІенна тІехь аша рогІ-роггІана ха де.
7Ткъа шоьтан дийнахь мукъадовлучу шух массарах а долчу шина декъо Везачу Элан цІахь волчу паччахьна ха де.
8Иштта аша, шайн хІораннан а карахь герз а долуш, массо а агІор паччахьна ха де. Нагахь цхьаъ, шуна тІе а веана, юкъагІортахь я тІевагІахь, иза вей дІаваккха. Паччахь миччахьа вахача а, цуьнан Іуналла де».
9Динан дас ЯхІу-ЯдаІа де аьлларг дерриг а кхочушдира хьаькамаша. Цара хІораммо а шоьтан дийнахь схьабогІу а, мукъабовлу а тІемалой шайца ЯхІу-ЯдаІана тІебалийра.
10Везачу Элан цІа чохь лаьтташ долу Дауд-паччахьан хилла гоьмукъаш а, турсаш а динан дас гІаролхойн хьаькамашна дІасадийкъира.
11Иштта, шайн карахь герз а долуш, паччахьан гІаролхой дІахІиттира цигахь. Уьш дІахІиттира паччахьна гонах – Везачу Элан цІенна аьтту агІонна тІера аьрру агІонна тІекхаччалц, сагІа доккхучу кхерчана уллохь а, Везачу Элан цІенна уллохь а.
12ЯхІу-ЯдаІа, паччахьан кІант ара а ваьккхина, цунна тІе таж а диллира, паччахьалла дарх лаьцна болу хьехамаш шена тІехь язбина тептар а дІаделира. ТІаккха иза паччахь дІахІотто даьтта тІе доттарца къобалвира. Наха, тІараш а детташ, маьхьарий хьоькхура: «Вехийла паччахь!» – бохуш.
13Шена гІаролхойн а, халкъан а аьзнаш хезча, Іатал-ЯхІу Везачу Элан цІенна юххехь лаьттачу халкъана тІеяхара.
14ТІаккха, лакхенна тІехь, ша латта ма-везза, лаьтташ волу паччахь гира Іатал-ЯхІуна. Паччахьна уллохь лаьтташ хьаькамаш а, турба локхуш берш а бара. Цу махкахь долу дерриг а халкъ, самукъане а дара, цара лоькхуш турбанаш а яра. Іатал-ЯхІус, шен тІехула юьйхина йолу бедар ятІа а йина, мохь хьаькхира: «Ямартло йина! Ямартло йина!» – аьлла.
15Динан дас ЯхІу-ЯдаІа, эскаран хьаькамаш болчу гІаролхошка омра а деш, элира: «Иза могІаршна юкъара дІаяккха, ткъа цунна тІаьхьахІуьттурш туьраца байа». ХІунда аьлча динан дас аьллера: «Везачу Элан цІийнан кертахь ма ейта иза».
16Паччахьан цІенна уллохь йолчу Говрийн Керта иза схьакхаьчча, церан буьйна яхара иза. Цигахь цуьнан са даьккхира цара.
Динан дас ЯхІу-ЯдаІа дина юхаметахІиттораш
(2 Шерашкахь 23:16-21)
17Цул тІаьхьа халкъе а, паччахье а Везачу Элаца барт байтира ЯхІу-ЯдаІа, шаьш Везачу Элан долахь долу халкъ хилийтархьама. Иштта паччахьна а, халкъана а юкъахь а барт бира ЯхІу-ЯдаІа.
18ТІаккха махкарчу дерриг а халкъо, БаІал-харцделан цІа а дахана, и цІа дохийра. Цара БаІалан сагІа доккху кхерчаш а, цІуш а бохийна дІабехира. Иштта БаІалан динан да волу Матани а вийра цара сагІа доккхучу кхерчашна хьалха.
Цул тІаьхьа динан дас ЯхІу-ЯдаІа Везачу Элан цІенна ха дан нах дІахІиттийра.
19Динан дас, шеца хьаькамаш а, паччахьан гІаролхой а, паччахьан кертан гІаролхой а буьгуш, Юаш-паччахь Везачу Элан цІийнера паччахьан цІенна тІе валийра. ТІаккха паччахьан гІаролхойн кевнна тІе боьдучу новкъахула паччахьан цІа кхечира уьш. Юаш-паччахь шен паччахьан гІанта тІе охьахиира.
20Мехкан дерриге а халкъ самукъане дара, гІала а дІатийра, хІунда аьлча Іатал-ЯхІу паччахьан цІенна уллохь, тур а тоьхна, йийнера.
21Юашан ворхІ шо дара, иза паччахь дІахІоьттича.
ЯхІудхойн паччахь волу Юаш
(2 Шерашкахь 24:1-16)
12
1Исраилхошна тІехь ЯхІус паччахьалла деш долу ворхІалгІа шо долуш, Юаш паччахь дІахІоьттира. Цо шовзткъа шарахь, Ярушалайм-гІалахь Іаш а волуш, паччахьалла дира. Цуьнан ненан цІе ЦивъяхІу яра. Иза Беар-ШабаІ-гІалара яра.
2Динан дас ЯхІу-ЯдаІа шена хьехамаш бечу массо а ханна Везачу Элана нийса хеташ дерг леладора Юаша.
3Делахь а, тІехь сагІа доккху гунаш цо дІадахаза диснера, ткъа наха кхидІа а оцу гунаш тІехь сагІа а доккхура, хаза хьожа йогІу хІума а ягайора.
4Динан дайшка Юаша иштта элира: «Гулде Везачу Элан цІенна наха дахьаш мел долу Далла лерина ахча – ясакх санна хІора стагана тІера дІадала дезаш долу ахча а, Далла динчу ваІданца доьзна долу ахча а, адамаша шайн лаамехь Везачу Элан цІенна луш мел долу ахча а.
5ХІора динан дас, Делан цІийнан хазна карахь йолчу цхьаьнгара ахча схьа а эцна, цунах Везачу Элан цІа тодан деза, ерриге а йохийна меттигаш дІа а тоеш».
6Амма Юаша паччахьалла до ткъе кхоалгІа шо долчу хенахь а, Везачу Элан цІа чохь йоьхна меттигаш динан дайша хІинца а тойина яцара.
7Цундела Юаш-паччахьо, динан да ЯхІу-ЯдаІ а, кхиболу динан дай а схьа а кхайкхина, цаьрга элира: «Везачу Элан цІа чохь йоьхна йолу меттигаш то хІунда ца йо аша? Аша кхидІа ма эцалаш шайн хазна карахь йолчаьргара ахча, Везачу Элан цІа дІатодарна бен».
8ТІаккха динан дайша барт бира нахера ахча кхин шайга дІа ца эца. Везачу Элан цІа шаьш тодийр дац аьлла, сацам а бира цара.
9Динан дас ЯхІу-ЯдаІа, цхьа гІутакх схьа а эцна, цунна тІехула агІор херо а даьккхина, иза сагІа доккхучу кхерчана аьтту агІорхьа Делан цІийнан керта чу воьддучу дІахІоттийра. Кертан неІарехь ха деш лаьттачу динан дайша Везачу Элана наха дахьаш долу ахча, схьа а оьций, оцу гІутакх чу тосура.
10Цу гІутакх чохь дуккха а ахча гулделча, динан коьртачу дас а, паччахьан йозанчо а, ахча схьа а оьций, дагар а дой, галеш чу дуьллура иза.
11ТІаккха и ахча Везачу Элан цІа нисдаран балхана тІехь куьйгалла деш болчу нахе дІалора. Ткъа цара иза дечиган пхьерашна а, гІишлош еш болчарна а,
12тІулгаш дуттучарна а, тІулг хьокхучарна а доькъура. Иза дойура дечиг а, хьаькхна тІулг а эцарна а, Везачу Элан цІа чуьра йоьхна меттигаш тоян а, и цІа меттахІоттош нислуш долчу массо а кхечу гІуллакхашна а.
13Делахь а, Везачу Элан цІенна дахьаш долчу ахчанах ца йойтура дато бошхепаш а, милт хадо тукарш а, боганаш а, турбанаш а, цу цІенна лерина муьлхха а тайпана дашо я дато пхьегІаш а.
14Белхан куьйгалхошна дІалора и ахча, ткъа цара цунах Везачу Элан цІа тодора.
15Белхалошна дІасадекъа ахча дІаделлачу адамашкара хьесап ца хоьттура, хІунда аьлча уьш тешаме нах бара.
16ГІуда такхаран а, къинан а сагІанех долу ахча Везачу Элан цІа чу ца дахьара – иза динан дайн долахь дара.
17Цу хенахь арамхойн паччахьо Хьазиала, Гати-гІалина дуьхьал тІом а бина, иза дІалецира. ТІаккха Ярушалаймана тІелата дагадеара Хьазиална.
18Амма яхІудхойн паччахьо Юаша, яхІудхойн паччахьаш хилла болчу шен дайша ЯхІушаптис а, ЯхІурама а, Ахьаз-ЯхІус а Везачу Элан цІенна сагІина мел деана хІума а схьаийцира цу чуьра. Иштта ша сагІина мел деана хІума а, Везачу Элан цІийнан а, паччахьан цІийнан а хазнаш чохь шена мел карийна деши а, схьа а эцна, арамхойн паччахьна Хьазиална дІадахьийтира Юаша. ТІаккха Хьазиал тІе ца летира Ярушалаймана.
19Юашан кхидолчу гІуллакхех лаьцна – цо мел динчух лаьцна – яздина ду ЯхІудхойн паччахьийн тептар тІехь.
20ТІаккха Юаш куьйгаллехь болчу хьаькамаша, цунна дуьхьал ямартлонца барт а бина, Силле воьдучу новкъахь йолчу Байт-Милло олучу меттигехь иза вийра.
21Юаш вийна волу хьаькамаш бара: ШимІатан кІант Юзабди а, Шумаран кІант ЯхІу-Забди а. Юаш велира. Иза а дІавоьллира шен дай дІабоьхкинчу Даудан гІалахь. Юашан метта, паччахь а хилла, дІахІоьттира цуьнан кІант Амци-ЯхІу.
13
Исраилхойн паччахь волу ЯхІу-Ахьаз
1ЯхІудхойн паччахь волчу Ахьаз-ЯхІун кІанта Юаша паччахьалла деш долу ткъе кхоалгІа шо долуш, исраилхойн паччахь хилла дІахІоьттира ЯхІун кІант ЯхІу-Ахьаз. Цо вуьрхІитта шарахь, Шамран-гІалахь Іаш а волуш, паччахьалла дира.
2Цо Везачу Элана зуламе хеташ долу гІуллакхаш леладора. НабатІан кІанта ЯрбаІама исраилхошка летадайтина доллу къинош цо а летадора, царна тІера дІа а ца воьрзуш.
3ТІаккха Веза Эла чІогІа оьгІазвахара Исраилан халкъана. Арамхойн паччахь волчу Хьазиалан а, цуьнан кІентан Бен-Хьадидан а караделира Везачу Эло и халкъ дуккха а ханна.
4ТІаккха ЯхІу-Ахьаза гІо доьхуш доІа дира Везачу Эле. И доІа Везачу Элана дІахезира, хІунда аьлча Цунна гуш дара арамхойн паччахьо Исраилан халкъана беш болу ницкъ мел чІогІа бу.
5ТІаккха Везачу Эло исраилхошна уьш кІелхьарбохург вахийтира. Цо арамхойн карара схьабехира уьш. Иштта исраилхой, хьалха санна, кхерам а боцуш, шайн цІенош чохь Іаш бара.
6Амма ЯрбаІаман цІийно исраилхошка летадайтинчу къиношна тІера дІа ца бирзира уьш. Цара и къинош кхидІа а летадора. Ткъа цара дела санна лоручу цІу-зудчунна Ашерана лерина болу дечиган бІогІам Шамран-гІалахь кхидІа а лаьтташ бара.
7ЯхІу-Ахьаз-паччахьан эскарх виснарг шовзткъе итт дошло а, итт тІеман гІудалкх а, итт эзар гІашло а бен вацара, хІунда аьлча арамхойн паччахьо и эскар дохийна дІадаьккхира, когаш кІел хьоьшу чан санна эскархой а беш.
8ЯхІу-Ахьаза лелийначу кхидолчу хІуманех лаьцна – цо мел динчух а, цуьнан майрачу гІуллакхех а лаьцна – яздина ду Исраилхойн паччахьийн тептар тІехь.
9ТІаккха ЯхІу-Ахьаз, дІа а кхелхина, шен дайх дІакхийтира. Иза Шамран-гІалахь дІавоьллира. ЯхІу-Ахьазан метта керла паччахь хилла дІахІоьттира цуьнан кІант ЯхІуаш.
Исраилхойн паччахь ЯхІуаш
10ЯхІудхойн паччахьо Юаша паччахьалла до ткъе вуьрхІитталгІа шо долуш, исраилхойн паччахь дІахІоьттира ЯхІу-Ахьазан кІант ЯхІуаш. Шамран-гІалахь Іаш а волуш, цо ялхитта шарахь паччахьалла дира.
11Везачу Элана зуламе хеташ долу гІуллакхаш леладора цо. НабатІан кІанта ЯрбаІама исраилхошка летадайтинчу муьлххачу а къинойх дІа ца вирзира иза. Изза къинош цо а летадора.
12ЯхІуаша лелийначу кхидолчу хІуманех лаьцна – цо мел динчух а, цуьнан майрачу гІуллакхех а, яхІудхойн паччахьца Амци-ЯхІуца цо бинчу тІамах а лаьцна – яздина ду Исраилхойн паччахьийн тептар тІехь.
13ТІаккха ЯхІуаш, дІа а кхелхина, шен дайх дІакхийтира. Цуьнан метта керла паччахь хилла дІахІоьттира ЯрбаІам. Исраилхойн паччахьаш дІабоьхкинчу Шамран-гІалахь дІавоьллира ЯхІуаш а.
ЭлишаІан валар
14ЭлишаІана цамгар кхийтира. Цу цамгарх тІаьхьо иза вала а велира. ЭлишаІ волчу исраилхойн паччахь ЯхІуаш веара. Цо, ЭлишаІана тІе а хІоьттина, велха а воьлхуш, бохура: «Ва сан да! Исраилхойн тІеман гІап а, церан ницкъ а ма бара хьо!»
15ЭлишаІа цуьнга элира: «СекхаІад а, пхерчий а схьаэца». ЯхІуаша схьаийцира секхаІад а, пхерчий а.
16Исраилхойн паччахье ЭлишаІа элира: «Хьайн куьйгаца Іад дула». Паччахьо шен куьйгаца Іад дуьйлира. ТІаккха ЭлишаІа шен куьйгаш паччахьан куьйгашна тІедехкира.
17«Малхбалехьа долу кор дІаделла», – элира ЭлишаІа. Паччахьо кор дІадиллира. «Пха кхосса», – элира цо. Паччахьо пха кхоьссира. ТІаккха ЭлишаІа элира: «Везачу Элера болу, толам баккхаран пха бу иза! Арам-махкана тІехь толам баккхаран пха бу иза! Ахьа, буьззина толам а боккхуш, Апакх-гІалахь арамхой хІаллакбийр бу».
18ЭлишаІа элира: «Дисина пхерчий схьаэца». Паччахьо уьш схьаийцира. ТІаккха ЭлишаІа элира: «Лаьтта тоха и пхерчий». Кхузза лаьтта а тоьхна, паччахь сецира.
19Делан стага, оьгІаз а вахана, элира цуьнга: «Ахьа пхоьазза я йолхазза лаьтта тоха ма дезара пхерчий. ТІаккха кхоччуш хІаллакбийр бара ахьа арамхой. Ткъа хІинца кхузза бен толам боккхур бац ахьа царна тІехь».
20ЭлишаІ велира, наха иза дІавоьллира.
ХІора шарахь бІаьста муабахойн ардангаш исраилхойн махка чу йогІура.
21Цхьана хенахь масех исраилхо хилла цхьа велла стаг дІавуллуш. Шайна тІейогІу муабахойн цхьа арданг гича, цара велларг ЭлишаІан къубби чу тесна хилла. Къубби чу дужучу хенахь и дакъа ЭлишаІан даьІахкех дІахьакхаделла, тІаккха, ден а велла, шен когаш тІе дІахІоьттира и стаг.
Исраилхоша арамхошца бина тІом
22Арамхойн паччахьо Хьазиала Исраилан халкъана ницкъ бора ЯхІу-Ахьаз паччахьаллехь лаьттинчу массо а хенахь.
23Веза Эла Шен диканца цаьрца а вара, Цо царах къинхетам а бира, цаьргахьа а воьрзуш. Ша ИбрахІимца а, Исхьакхаца а, Якъубца а бинчу бертан дуьхьа, хІинцалерчу ханна тІекхаччалц Цунна ца лаьара уьш хІаллакбан я уьш Шена уллора дІататта.
24Арамхойн паччахь Хьазиал велча, цуьнан метта паччахь дІахІоьттира цуьнан кІант Бен-Хьадид.
25ТІом болчу хенахь Хьазиала масех гІала схьаяьккхинера ЯхІуашан дегара ЯхІу-Ахьазера, амма ЯхІуаша и гІаланаш юхаехира Хьазиалан кІантера Бен-Хьадидера. ЯхІуаша кхузза толам баьккхира Бен-Хьадидана тІехь, исраилхойн гІаланаш юха а йохуш.
ЯхІудхойн паччахь волу Амци-ЯхІу а, исраилхойн паччахь волу ЯхІуаш а
(2 Шерашкахь 25:1-24)
14
1Исраилхойн паччахь волчу ЯхІу-Ахьазан кІанта ЯхІуаша паччахьалла до шолгІа шо долуш, яхІудхойн паччахь хилла дІахІоьттира Юашан кІант Амци-ЯхІу.
2Цуьнан ткъе пхи шо дара, иза паччахь хІоьттича. Ярушалаймехь Іаш а волуш, цо ткъе исс шарахь паччахьалла дира. Амци-ЯхІун ненан цІе ЯхІу-Іаднат яра. Иза Ярушалаймера яра.
3Амци-ЯхІус Везачу Элана нийса хеташ долу гІуллакхаш дора, амма цу тІехь шен дега Дауде ца кхочура иза. Цо шен дас Юаша лелийна доллу гІуллакхаш леладора.
4Делахь а тІехь сагІа доккху гунаш цо дІадахаза дисина дара, ткъа наха кхидІа а оцу гунаш тІехь сагІа а доккхура, хаза хьожа йогІу хІума а ягайора.
5Паччахьалла шен карадирзина даьлча, цо паччахь хилла волу шен да вийна болу а, цуьнан куьйгаллехь хилла болу а хьаькамаш байира.
6Амма Мусан товрат-хьехамийн тептар тІехь яздинчуьнга хьаьжжина, цу хьаькамийн бераш ца дайира Амци-ЯхІус, хІунда аьлча цигахь Везачу Эло, весет а деш, аьллера: «Бераша далийтина зулам бахьанехь церан дайша валаран таІзар такха ца деза. Иштта шайн дайша далийтина зулам бахьанехь, бераша а валаран таІзар такха ца деза. Амма хІораммо а шех даьлла зулам бахьана долуш, валаран таІзар ша такха деза».
7Амци-ЯхІус Дуьра тогІи чохь итт эзар эдомхо хІаллаквира. ТІамца СилаІ-гІала схьа а лаьцна, цунна Якхтаал аьлла, цІе тиллира цо. Тахханалц а цу гІалин цІе изза ю.
8ТІаккха Амци-ЯхІус исраилхойн паччахь волчу ЯхІун кІентан ЯхІу-Ахьазан кІантана ЯхІуашана тІе геланчаш бахийтира: «Ара а валий, юьхь-дуьхьал хІотта вайшиъ», – дІаала аьлла.
9Ткъа исраилхойн паччахьо ЯхІуаша яхІудхойн паччахьна Амци-ЯхІуна жоп делира: «Ливанун-махкарчу коканийн кулло Ливанун-махкарчу баганан диттана тІе, нах а бахийтина: „Хьайн йоІ сан кІанте маре яийтахьа“, – аьлла. Амма Ливанун-махкара экха схьа а деана, цо и коканийн колл дІахьаьшна.
10Ахьа эдомхошна тІехь толам баьккхина. Ткъа хІинца айхьа и толам баьккхина аьлла, хьан дог курадаьлла. Хьайн кураллаш а еш, цІахь Іе хьо. Хьайна бохам хІунда лоьху те ахьа? ТІаккха хьо а хІаллаквийр вара, хьоьца ЯхІуд-мохк а хІаллакбийр бара».
11Амма Амци-ЯхІус ла ца дуьйгІира шега аьллачуьнга. ТІаккха исраилхойн паччахь ЯхІуаш яхІудхойн паччахьна Амци-ЯхІуна дуьхьалвелира. И шиъ тІамца ЯхІуд-махкарчу Байт-Шамаш олучу гІалахь дуьхь-дуьхьал кхийтира.
12Исраилхоша яхІудхойн эскар дохийра. ТІаккха эшнарш шайн-шайн цІа дІасабевдира.
13Байт-Шамашехь исраилхойн паччахьо ЯхІуаша яхІудхойн паччахь волчу Ахьаз-ЯхІун кІентан Юашан кІант Амци-ЯхІу схьалецира. ТІаккха ЯхІуаша, Ярушалайме а вахана, цигарчу Эпрайман кевнера дуьйна сонехь долчу кевнна тІекхаччалц диъ бІе дол барамехь болу Ярушалайман пен бохийра.
14Везачу Элан цІа чуьра а, паччахьан хазни чуьра а дерриг деши а, дети а, массо пхьегІа а схьаийцира ЯхІуаша. Иштта, лечкъийна, царах хІума яккха дагахь, шена адамаш а дуьгуш, Шамран-гІала юхавирзира иза.
15ЯхІуаша лелийначу кхидолчу хІуманех – цо мел динчух а, цуьнан майрачу гІуллакхех а, цо яхІудхойн паччахьца Амци-ЯхІуца бинчу тІамах а лаьцна – яздина ду Исраилхойн паччахьийн тептар тІехь.
16ТІаккха ЯхІуаш, дІа а кхелхина, шен дайх дІакхийтира. Исраилхойн паччахьашна уллохь иза Шамран-гІалахь дІавоьллира. ЯхІуашан метта паччахь дІахІоьттира цуьнан кІант ЯрбаІам.
ЯхІудхойн паччахь волчу Амци-ЯхІун валар
(2 Шерашкахь 25:25-28)
17ЯхІудхойн паччахь волчу Юашан кІант Амци-ЯхІу исраилхойн паччахь хилла волу ЯхІу-Ахьазан кІант ЯхІуаш веллачул тІаьхьа пхийтта шарахь вехира.
18Амци-ЯхІун кхидолчу гІуллакхех лаьцна яздина ду ЯхІудхойн паччахьийн тептар тІехь.
19Ярушалаймехь Амци-ЯхІуна дуьхьал ямартлонца барт бира. Иза Лахиш-гІала ведда дІавахара. ТІаккха, цунна тІаьхьа Лахиш-гІала нах а бахийтина, Амци-ЯхІу цигахь вийра.
20Амци-ЯхІун дакъа говраш тІехь Ярушалайме схьадеара. Иза а шен дай дІабоьхкинчу Даудан гІалахь дІавоьллира.
21ТІаккха дерриг а ЯхІудан халкъо ялхитта шо кхаьчна волу Іузи-ЯхІу
[9] шен ден Амци-ЯхІун метта паччахь дІахІоттийра.
22ЯхІуаш, дІа а кхелхина, шен дайх дІакхеттачул тІаьхьа Іузи-ЯхІус, Эйлат-гІала ЯхІуд-махкана юха а ерзийна, иза меттахІоттийра.
Исраилхойн паччахь ЯрбаІам
23ЯхІудхойн паччахь волчу Юашан кІанта Амци-ЯхІус паччахьалла до пхийтталгІа шо долуш, исраилхойн паччахь дІахІоьттира ЮшаІан кІант ЯрбаІам. Шамран-гІалахь Іаш а волуш, цо шовзткъе цхьана шарахь паччахьалла дира.
24ЯрбаІама а Везачу Элана зуламе хеташ долу гІуллакхаш леладора. НабатІан кІанта ЯрбаІама исраилхошка летадайтинчу муьлххачу а къинойх дІа ца вирзира иза.
25ЯрбаІама Исраилан халкъана юхадерзийра Хьамат-Іинера дуьйна Іариба-тогІин хІорда тІе кхаччалц долу латта. И дерриг а дара Исраилан халкъан Везачу Дала Шен ялхо волчу Аматин кІантехула Юнусехула аьлларг. Иза Гати-Хьепар олучу меттигера схьаваьлла пайхамар вара.
26Везачу Элана гуш дара массо а исраилхоша – чубоьхкина я маьрша уьш белахь а – хьоьгуш долу къиза Іазап. Цхьа а вацара Исраилан халкъана гІо дан.
27Везачу Эло Ша Исраилан халкъан цІе стигал кІелара дІаяйа аьлла ца хиларна, ЯхІуашан кІентан ЯрбаІаман куьйгахула кІелхьарбехира Цо уьш.
28ЯрбаІама динчу массо а кхидолчу хІуманех лаьцна – цо мел динчух а, цо лелийначу майрачу гІуллакхех а, яхІудхойн долахь хилла йолу Дамасакх а, Хьамат а гІаланаш Исраил-махкана юхаерзаярх а лаьцна – яздина ду Исраилхойн паччахьийн тептар тІехь.
29ТІаккха ЯрбаІам, дІа а кхелхина, шен дайх дІакхийтира. Исраилхойн паччахьашна уллохь иза Шамран-гІалахь дІавоьллира. ЯрбаІаман метта паччахь хилла дІахІоьттира цуьнан кІант Закри-ЯхІу.
ЯхІудхойн паччахь волу Іузи-ЯхІу
(2 Шерашкахь 26:1-23)
15
1Исраилхойн паччахьо ЯрбаІама паччахьалла до ткъе ворхІалгІа шо долуш, яхІудхойн паччахь хилира Амци-ЯхІун кІант Іузи-ЯхІу
[10].
2Цу хенахь Іузи-ЯхІун ялхитта шо дара. Ярушалаймехь Іаш а волуш, цо шовзткъе шийтта шарахь паччахьалла дира. Іузи-ЯхІун ненан цІе Яхул-ЯхІу яра. Иза Ярушалаймера яра.
3Шен дас Амци-ЯхІус лела мел динарг санна, Іузи-ЯхІус а леладора Везачу Элана нийса хетарг.
4Делахь а тІехь сагІа доккху гунаш дІадахаза дисина дара, ткъа наха кхидІа а оцу гунаш тІехь сагІа а доккхура, хаза хьожа йогІу хІума а ягайора.
5Везачу Эло Іузи-ЯхІу-паччахьна дІа ца йоьрзу чкъуран цамгар кхетийтира. Иза велла дІаваллалц и цамгар цунна тІехь лаьттира. Цундела иза къаьстина лаьтташ долчу цІа чохь Іаш вара. Ткъа паччахьан кІанта Йовтама паччахьан цІенна тІехь хьаькамалла а дора, мехкан халкъана тІехь урхалла а дора.
6Іузи-ЯхІун кхидолчу гІуллакхех лаьцна – цо мел динчух лаьцна – яздина ду ЯхІудхойн паччахьийн тептар тІехь.
7ТІаккха Іузи-ЯхІу, дІа а кхелхина, шен дайх дІакхийтира. Царна уллохь иза Даудан гІалахь дІавоьллира. Іузи-ЯхІун метта паччахь дІахІоьттира цуьнан кІант Йовтам.
Исраилхойн паччахь Закри-ЯхІу
8ЯхІудхойн паччахьо Іузи-ЯхІус паччахьалла до ткъе берхІитталгІа шо долуш, исраилхойн паччахь хилла дІахІоьттира ЯрбаІаман кІант Закри-ЯхІу. Шамран-гІалахь Іаш а волуш, цо ялх баттахь паччахьалла дира.
9Закри-ЯхІус а, шен дайша санна, Везачу Элана зуламе хеташ долу гІуллакхаш леладора. НабатІан кІанта ЯрбаІама исраилхошка летадайтинчу муьлххачу а къинойх дІа ца вирзира иза.
10Закри-ЯхІуна дуьхьал ямартлонца барт а бина, Явешан кІанта Шалума, халкъана хьалха цунна чов а еш
[11], иза вийра. Ткъа ша цуьнан метта паччахь хІоьттира.
11Закри-ЯхІус лелийначу кхидолчу гІуллакхех лаьцна яздина ду Исраилхойн паччахьийн тептар тІехь.
12Иштта Везачу Эло ЯхІуга аьлла дешнаш кхочушхилира. Цо аьллера: «Хьан тІаьхьенах доьалгІачу гаранна тІекхаччалц берш хир бу исраилхойн паччахьаш». Иза иштта хила а хилира.
Исраилхойн паччахь Шалум
13ЯхІудхойн паччахьо Іузи-ЯхІус паччахьалла до ткъе ткъайоьсналгІа шо долуш, исраилхойн паччахь хилла дІахІоьттира Явешан кІант Шалум. Шамран-гІалахь Іаш а волуш, цо цхьана баттахь паччахьалла дира.
14Тирца-гІалара Гадин кІанта Менахьима, ара а ваьлла, Шамран-гІалахь Явешан кІант Шалум вийра, ша цуьнан метта паччахь дІа а хІуттуш.
15Шалуман кхидолчу гІуллакхех лаьцна – цо ямартлонца бинчу бартах лаьцна – яздина ду Исраилхойн паччахьийн тептар тІехь.
16Оцу хенахь Менахьим, Тирца-гІалара ара а ваьлла, Тапсахь-гІалина тІелетира. ГІалина чохь мел болчу нахана а, цунна гонах бехачу нахана а тІелетира иза, хІунда аьлча цара гІалин кевнаш дІа ца диллинера. Берах йолу массо а зуда цестина хІаллакьяйтира цо.
Исраилхойн паччахь Менахьим
17ЯхІудхойн паччахьо Іузи-ЯхІус паччахьалла до ткъе ткъайоьсналгІа шо долуш, исраилхойн паччахь хилла дІахІоьттира Гадин кІант Менахьим. Шамран-гІалахь Іаш а волуш, цо итт шарахь паччахьалла дира.
18Менахьим-паччахьо а Везачу Элана зуламе хеташ долу гІуллакхаш леладора. Ша паччахьалла деш мел яьккхинчу хенахь НабатІан кІанта ЯрбаІама исраилхошка летадайтинчу муьлххачу а къинойх дІа ца вирзира иза.
19Цу хенахь Ашур-махкара волу паччахь ПІула
[12] Исраил-махкана тІегІоьртира. Менахьима эзар гали дети делира ПІуле, цуьнга шена гІо а дойтуш, шен паччахьалла чІагІдархьама.
20ХІора хьолахочунна тІе шовзткъе итт шекхал дети
[13] далар тІедожийра Менахьима. И ахча Ашур-мехкан паччахье дІаделира цо. ТІаккха Ашур-мехкан паччахь, Исраил-махкахь а ца вуьсуш, дІавахара.
21Менахьиман кхидолчу гІуллакхех лаьцна – цо мел динчух лаьцна – яздина ду Исраилхойн паччахьийн тептар тІехь.
22ТІаккха Менахьим, дІа а кхелхина, шен дайх дІакхийтира. Менахьим-паччахьан метта паччахь хилира цуьнан кІант Пакхихь-ЯхІу.
Исраилхойн паччахь Пакхихь-ЯхІу
23Іузи-ЯхІус паччахьалла до шовзткъе уьтталгІа шо долуш, Исраилан халкъана тІехь паччахь хІоьттира Менахьиман кІант Пакхихь-ЯхІу. Шамран-гІалахь Іаш а волуш, цо шина шарахь паччахьалла дира.
24Пакхихь-ЯхІус а Везачу Элана зуламе хеташ долу гІуллакхаш леладора. НабатІан кІанта ЯрбаІама исраилхошка летадайтинчу къинойх дІа ца вирзира иза.
25Пакхихь-ЯхІу-паччахьан коьрта хьаькам Пикхахьи вара. Иза Рамли-ЯхІун кІант вара. Цо, Пакхихь-ЯхІуна дуьхьал ямартлонца барт а бина, ГалІад-гІалара шовзткъе итт стаг шеца схьа а эцна, Шамран-гІалахь паччахьан цІийнан чІагІйинчу чохь паччахь вийра. Цуьнца цхьаьна АргІаб а, Ария а вийра цо. ТІаккха Пикхахьи паччахь хилла дІахІоьттира Пакхихь-ЯхІу-паччахьан метта.
26Пакхихь-ЯхІу-паччахьан кхидолчу гІуллакхех лаьцна – цо мел динчух лаьцна – яздина ду Исраилхойн паччахьийн тептар тІехь.
Исраилхойн паччахь Пикхахьи
27ЯхІудхойн паччахь волчу Іузи-ЯхІус паччахьалла деш долу шовзткъе шуьйтталгІа шо долуш, исраилхойн паччахь хилла дІахІоьттира Рамли-ЯхІун кІант Пикхахьи. Цо ткъа шарахь, Шамран-гІалахь Іаш а волуш, паччахьалла дира.
28Пикхахьис а Везачу Элана зуламе хеташ долу гІуллакхаш леладора. НабатІан кІанта ЯрбаІама исраилхошка летадайтинчу къинойх дІа ца вирзира иза.
29Исраилхойн паччахьо Пикхахьис паччахьалла дечу заманахь, Ашур-мехкан паччахьо ТигІлат-Палиасара, схьа а веана, Іаюн, Абал-Байт-МаІак, Янохь, Кхедаш, Хьацор гІаланаш, иштта ГалІад-мохк, Галилай-мохк – шайна чу берриге а Наптал-мохк чу а лоцуш – дІалецира. Цигара нах, йийсаре а буьгуш, Ашур-махка дІакхалхийра цо.
30Элан кІанта ХІушаІа, Рамли-ЯхІун кІантана Пикхахьина дуьхьал ямартлонца барт а бина, цунна тІе а летта, иза вийра. Иштта, Іузи-ЯхІун кІанта Йовтама паччахьалла до ткъолгІа шо долуш, Пикхахьин метта паччахь дІахІоьттира ХІушаІ.
31Пикхахьин кхидолчу гІуллакхех лаьцна – цо мел динчух лаьцна – яздина ду Исраилхойн паччахьийн тептар тІехь.
ЯхІудхойн паччахь Йовтам
(2 Шерашкахь 27:1-9)
32Исраилхойн паччахь волчу Рамли-ЯхІун кІанта Пикхахьис паччахьалла до шолгІа шо долуш, яхІудхойн паччахь дІахІоьттира Іузи-ЯхІун кІант Йовтам.
33Цуьнан ткъе пхи шо дара, иза паччахь дІахІоьттича. Йовтама ялхитта шарахь паччахьалла дира Ярушалаймехь. Цуьнан ненан цІе Яруша яра, иза ЦІадукъин йоІ яра.
34Шен дас Іузи-ЯхІус санна, Йовтама а Везачу Элана нийса хеташ дерг леладора.
35Делахь а тІехь сагІа доккху гунаш дІадахаза дисина дара, ткъа наха кхидІа а оцу гунаш тІехь сагІа а доккхура, хаза хьожа йогІу хІума а ягайора. Ткъа Везачу Элан цІийнан кертара Лакхара Ков юхаметтахІоттийнарг Йовтам вара.
36Йовтаман кхидолчу гІуллакхех лаьцна – цо мел динчух лаьцна – яздина ду ЯхІудхойн паччахьийн тептар тІехь.
37Цу заманахь арамхойн паччахь Рицан а, Рамли-ЯхІун кІант Пикхахьи а вахийтира Везачу Эло яхІудхошца тІом бан.
38Ткъа Йовтам, дІа а кхелхина, шен дайх дІакхийтира. Царна уллохь ша схьаваьллачу Даудан гІалахь дІавоьллира иза. Йовтаман метта паччахь дІахІоьттира цуьнан кІант Ахьаз.
ЯхІудхойн паччахь Ахьаз
(2 Шерашкахь 28:1-27)
16
1Рамли-ЯхІун кІанта Пикхахьис паччахьалла до вуьрхІитталгІа шо долуш, яхІудхойн паччахь дІахІоьттира Йовтаман кІант Ахьаз.
2Ахьазан ткъа шо дара, иза паччахь дІахІоьттича. Цо Ярушалаймехь ялхитта шарахь паччахьалла дира. Ша схьаваьллачу Дауде терра а ца лелаш, шен Везачу Далла нийса хеташ долу гІуллакхаш ца леладора Ахьаза.
3Иза а вара исраилхойн паччахьаша лелийна боллу некъ лелош. Цо ур-атталла шен кІант цІерах чекхваккхийтира, Везачу Эло Исраилан халкъана юкъара дІалелхийначу къаьмнаша мел лелийна дегаза гІуллакхаш лела а деш.
4Гунаш тІехь а, баьрзнаш тІехь а, муьлххачу а ІиндагІ луш долчу диттана кІел а сагІа а доккхура, хаза хьожа йогІу хІума а ягайора Ахьаза.
5ТІаккха арамхойн паччахь Рицан а, исраилхойн паччахь Рамли-ЯхІун кІант Пикхахьи а, Ярушалайм дІалаца дагахь, Ахьазана дуьхьал тІом бан вахара. Цара Ярушалаймана го бира, амма толам ца баккхабелира цаьрга.
6Цу хенахь арамхойн паччахьо, Эйлат-гІала Араман халкъана юха а ерзош, цу гІалара яхІудхой дІалаьхкира. Эдомхой цо Эйлат-гІала бахийтира, уьш кху заманахь а цигахь бехаш бу.
7Ахьаза шен геланчаш бахийтира Ашур-мехкан паччахьна ТигІлат-Палиасарна тІе. Цо элира: «Со хьан ялхо а, хьан долахь верг а ву. Схьа а волий, суна дуьхьалбевллачу арамхойн а, исраилхойн а паччахьийн карара кІелхьарваккхахьа со».
8ТІаккха Ахьаза Везачу Элан цІа чохь а, паччахьан цІийнан хазни чохь а долу деши а, дети а, схьа а эцна, Ашур-мехкан паччахьна совгІатна дахьийтира.
9Ашурхойн паччахьо ладуьйгІира Ахьаз-паччахьо бохучуьнга. Иза Дамасакхана дуьхьал тІом бан вахара. Дамасакх схьа а лаьцна, цигара бахархой цо Кхир-гІала дІакхалхийтира, ткъа Рицан вийра.
10Цул тІаьхьа Ахьаз-паччахь Дамасакхе Ашур-мехкан паччахьна ТигІлат-Палиасарна дуьхьалвахара. Ахьазана Дамасакхехь лаьтташ болу сагІа доккху кхерч гира. Цо оцу сагІа доккхучу кхерчан жима кеп а яйтина, иза дІа муха хІотто беза дуьйцуш долу кехат а яздина, уьш динан дега УръяхІуга дІадахьийтира.
11ТІаккха динан дас УръяхІус шега Дамасакхера Ахьаз-паччахьо схьабаийтинчу кепехь сагІа доккху кхерч бира. Ахьаз-паччахь Дамасакхера юхаверзале динан дас УръяхІус и кхерч бина дІахІоттийра.
12Паччахьна, ша Дамасакхера цІа веача, и сагІа доккху кхерч гира. Цо, кхерчана тІе а вахана, цу тІехь сагІа даьккхира.
13Дийнаташ дагоран сагІа а, кІен сагІа а, чагІаран сагІа а даьккхира цо цу кхерчана тІехь. Бертан сагІа а доккхуш, кхерчан агІонаш тІе цІийн цинцаш туьйхира паччахьо.
14Керлачу кхерчана а, Везачу Элан цІенна а юкъахь Везачу Элана дІакъастийна цІестан кхерч бара лаьтташ. Амма Ахьаз-паччахьо, и кхерч, схьа а эцна, шен керлачу кхерчана къилбаседехьа агІор охьабиллира.
15Динан дега УръяхІуга, омра а деш, Ахьаз-паччахьо элира: «Оцу боккхачу кхерчана тІехь Іуьйренан дийнаташ дагоран сагІа а, суьйренан кІен сагІа а даккха. Иштта цу тІехь паччахьан а, кху махкара массо а адамийн а дийнаташ дагоран сагІанаш а, кІен сагІанаш а, адамийн чагІаран сагІанаш а даха. Муьлхха а дагоран сагІа доккхуш даьлла цІий а, муьлхха а сагІина дахьаш долчу дийнатийн цІийн цинцаш а тІетоха оцу кхерчана тІе. Ткъа цІестан кхерч пал туьйсуш лелор бу аса».
16Ахьаз-паччахьо омра ма-дарра, дерриге а кхочушдира динан дас УръяхІус.
17Ахьаз-паччахьо чкъургаш тІехь йолчу кІелхІотторгашна тІера деакІов пенаш а, еш а дІадехира. Иштта боккха цІестан яй а дІабаьккхира, цІестан стерчашна тІера иза тІулган цІенкъа охьа а буьллуш.
18Везачу Элан цІийнан кертахь шоьтан дийнахь дІахІуттучу гуламна лерина йина тхевнан кІело а дІаяьккхира Ахьаза. Иштта паччахьан арахула Везачу Элан цІа чу вогІийла а дІаяьккхира. Иза Ашур-мехкан паччахьан дуьхьа дира Ахьаза.
19Ахьазан кхидолчу гІуллакхех лаьцна – цо мел динчух лаьцна – яздина ду ЯхІудхойн паччахьийн тептар тІехь.
20ТІаккха Ахьаз, дІа а кхелхина, шен дайх дІакхийтира. Царна уллохь иза Даудан гІалахь дІавоьллира. Ахьазан метта паччахь дІахІоьттира цуьнан кІант Хьузакх-ЯхІу.
17
Исраилхойн паччахь волу ХІушаІ
1ЯхІудхойн паччахь волчу Ахьаза паччахьалла деш долу шийтталгІа шо долуш, исраилхойн паччахь хилла дІахІоьттира Элан кІант ХІушаІ. Цо исс шарахь, Шамран-гІалахь Іаш а волуш, паччахьалла дира.
2ХІушаІа а Везачу Элана зуламе хеташ долу гІуллакхаш леладора. Амма шел хьалха хиллачу исраилхойн паччахьаша санна дукха зуламаш ца дора ХІушаІа.
3Ашур-мехкан паччахь Шалманесар ХІушаІана дуьхьалвелира. ТІаккха ХІушаІах, Шалманесарна ял а луш, цуьнан ялхо хилира.
4Амма Ашур-мехкан паччахьна хааделира ХІушаІа шена дуьхьал барт бина хилар. ХІушаІа Мисар-мехкан Су-паччахьна тІе
[14] геланчаш хьажийнера, ткъа Ашур-мехкан паччахьна, ша хьалха луш ма-хиллара, ял ца еллера цо. Цундела Ашур-мехкан паччахьо, ХІушаІ дІа а лаьцна, иза набахти чу воьллира.
Шамран-гІала йохар
5Берриг а Исраил-махкана тІегІоьртира Шалманесар. Шамран-гІалина тІе а веана, кхаа шарахь го бина латтийра цо и гІала.
6ХІушаІа паччахьалла до уьссалгІа шо долуш дІалецира Ашур-мехкан паччахьо Шамран-гІала. Исраилхой, Ашур-махка дІа а бигна, Хьалахь-гІалахь а, Газун-кІоштахь долчу Хьабур-хина йистехь а, Мадай-мехкан гІаланашкахь а баха охьаховшийра цо.
7И дерриг а хилира, шаьш Мисар-махкарчу паччахьан карара а, оцу махкара а арадаьхна волчу шайн Везачу Далла дуьхьал исраилхоша къинош летийна дела. Исраилхоша кхечу деланашна Іибадат дора,
8Везачу Эло шайн лаьттара дІалелхийначу къаьмнаша лелийна доллу хІума лела а дора, иштта исраилхойн паччахьаша хІиттийна зуламе ламасташ цара а леладора.
9Шайн Везачу Далла нийса хеташ доцу гІуллакхаш къайлаха леладора исраилхоша. Цара шайн массо а гІаланашкахь тІехь сагІа доккху гунаш дІахІиттийра, ха деш йолу бІов йолуш йолчу жимачу гІалина тІера дуьйна чІагІйинчу йоккхачу гІалина тІекхаччалц.
10Исраилхоша шаьш Іаш болчохь харцделанашна хІиттийна тІулгаш а, Ашера-харцдалла лерина долу дечиган бІогІамаш а хІиттинера хІора гуна тІе а, хІора ІиндагІ луш долчу диттана кІел а.
11Шаьш долчуьра Везачу Эло лелхийна долчу къаьмнаша санна, оцу массо а сагІа доккхучу гунаш тІехь хаза хьожа йогІу хІуманаш ягайора цара. Иштта, Веза Эла оьгІазвохуьйту зуламе гІуллакхаш дора цара.
12Цара цІу-деланашна Іибадат дора, ткъа Везачу Эло исраилхошка аьллера: «Иза ма леладелаш».
13Везачу Эло Шен массо а пайхамаршкахула а, хиндерг гуш волчуьнгахула а, Исраилан халкъе а, ЯхІудан халкъе а дІахьедар а деш, аьллера: «Шаьш лелачу зуламечу некъаш тІера юхадовла, Аса шун дайшна тІедиллина долу а, Сайн ялхой болчу пайхамаршкахула шуна дІабеллачу товрат-хьехамна тІехь долу а Сан весеташ а, парзаш а ларде».
14Амма цара ла ца дугІура. Уьш а, шайн Везачу Делах тешар доцу шайн дай санна, аьрхабевллера.
15Уьш дІабирзира Везачу Элан парзех а, церан дайшца Цо бинчу бартах а. Цара ла ца дуьйгІира Везачу Эло шайга, дІахьедар а деш, аьллачуьнга. Цара цІу-деланашна Іибадат дора, уьш хІумма а йоцург боллушехь, цу тайпана шаьш а хІумма а боцурш а хилла. Шайна гонах долу къаьмнаш санна бехаш бара исраилхой, Везачу Эло шайга, весет а деш, аьлла доллушехь: «Ма делаш цара дийриг».
16Халкъо шайн Везачу Делан весеташ дІатеттира. Цара шайна деших доьттина ши эса а дІахІоттийра, Ашера-харцдалла лерина болу дечиган бІогІам а бира. Цара стигалшкахь мел болчу ницкъашна Іибадат а дора, БаІал-харцдалла Іамал а йора.
17Цара шайн бераш цІерах чекхдохуьйтура. Иштта бозбунчаллаш а леладора, пал а туьйсура. Везачу Элана зуламе хеташ долу гІуллакхаш леладора цара, Иза оьгІаз а вохуьйтуш.
18Веза Эла чІогІа оьгІазвахара исраилхошна. Цо уьш Шена уллора дІатеттира. ЯхІудан цхьа тайпа доцург, царах цхьа а ца висира!
19ЯхІудхоша а ца лардора шайн Везачу Делан весеташ. Цара а леладора исраилхойн Іадаташ, исраилхоша дийрриг а деш.
20Иштта, Везачу Эло дІатеттира дерриг а Исраилан халкъ. Цо дуккха а баланаш тІе а бахкийтира цунна, талорхойн кара дІа а белира уьш. ТІаьххьара а Шена гучуьра дІа а бехира Везачу Эло исраилхой.
21Везачу Эло исраилхой Даудан цІийнах дІакъастийча, НабатІан кІант ЯрбаІам шайн паччахь дІахІоттийра цара. Ткъа ЯрбаІама, исраилхой Везачу Элах дІа а берзийна, доккха къа латадайтира цаьрга.
22ЯрбаІам-паччахьо летош доллу къинош летадора исраилхоша а. И къинош леточуьра совцуш а бацара исраилхой,
23Везачу Эло уьш дІататталц, Шен ялхой болчу массо а пайхамаршкахула Цо аьлла ма-хиллара. Исраилхой шайн махкара Ашур-махка дІакхалхийнера, уьш хІинца а цигахь бехаш бу.
Исраил-махкахь ашурхоша кхин къаьмнаш даха охьаховшор
24Ашур-мехкан паччахьо Бавел а, Кут а, Іаву а, Хьамат а, Сепарвайм а гІаланашкара халкъаш арадехира. Уьш исраилхойн метта Шамран-мехкан гІаланашка схьабалийра цо. Шамран-мохк шайн дола а баьккхина, схьадалийна долу и халкъаш цигара гІаланашкахь даха охьахевшира.
25Цигахь даха доладелча, и халкъаш Везачу Эле ларамах дуьзна ца хилла. Цундела Везачу Эло царна юкъа лоьмаш дохуьйтура. Лоьмаша цхьаберш хІаллакбора.
26ТІаккха Ашур-мехкан паччахьна тІе хабар даьхьира: «Шамран-мехкан гІаланашка схьа а далийна, ахьа охьаховшийначу халкъашна цу махкарчу Дала тІедехкинарш ца девза. Цундела Цо царна юкъа лоьмаш дахийтина, ткъа цу лоьмаша и халкъ хІаллакдо, царна цу махкарчу Дала тІедехкинарш ца девза дела», – аьлла.
27Ашур-мехкан паччахьо, омра а деш, элира: «Цигара арабаьхна болчу динан дайх цхьаъ оцу махка вахийта. Иза цига дІа а хьажавой, цу мехкан Дала тІедехкинарш а довзуьйтуш, иза цигахь вахийта».
28ТІаккха Шамран-махкара арабаьхначарах цхьа динан да, Бетал-гІала схьа а веана, Везачу Элана Іамал муха ян еза а хьоьхуш, цигахь вехаш вара.
29Амма хІора халкъо шайн-шайн деланийн цІуш бора. И цІуш сагІа доккхучу гунаш тІехь шамранхоша динчу харцделанийн цІеношкахь дІахІиттабора цара. Иштта шаьш даха охьахевшинчу хІора а гІалахь дира цара.
30Бавел-гІаларчу наха шайна Сакхат-Банут олу цІу-дела вира, Кут-гІаларчу наха – Нургал, Хьамат-гІаларчу наха – Ашимаъ цІераш йолу цІу-деланаш дІахІиттийнера.
31Іаву-гІалахь – Нибхьаз а, Тартакх а цІуш бира, сепарваймхоша шайн бераш цІергахь дагадора шайн цІу-деланашна Адир-Маликана а, Іанам-Маликана а уьш сагІина а дахьаш.
32Цу тІе Везачу Элана а Іамал йора цара. СагІа доккхучу гунаш тІе шайна юкъара динан дай хаьржира цара. Уьш гІуллакх деш бара гунаш тІехь долчу харцделанийн цІенош чохь.
33Цара Везачу Элана Іибадат дора, амма, шаьш арадаьхначу къаьмнийн ламасташка хьаьжжина, шайн деланашна а Іамал йора цара.
34ХІинца а шайн хІетахьлера Іадаташ леладо цара. Уьш Везачу Эле ларамах буьзна бац, ткъа Везачу Эло «Исраил» аьлла цІе тиллинчу Якъубан тІаьхьенна делла парзаш а, тІедехкинарш а, товрат-хьехам а, весеташ а цара лар ца до.
35Везачу Эло, Исраилан халкъаца барт а беш, царна тІедиллинера: «Кхечу деланашна Іибадат а ма де, царна корта а ма бетта, Іамал а ма е, сагІа а ма даккха.
36Ткъа шу Мисар-махкара Шен боккхачу ницкъаца а, схьакховдийначу куьйгаца а арадаьхна волчу Везачу Элана Іибадат а де, Цунна Іамал а е, Цунна сагІа а даккха.
37Везачу Эло шайна дІаяздина парзаш а, тІедехкинарш а, товрат-хьехам а, весеташ а гуттара а лардан деза аша. Кхечу деланашна Іамал ян ца еза аша.
38Аса шайца бина барт биц а ма бе, кхечу деланашна Іамал а ма е.
39Веккъа шайн Веза Эла волчу цхьана Далла Іамал е, тІаккха Цо шу кІелхьардохур ду шун массо а мостагІех».
40Амма исраилхоша Цуьнга ла ца дугІура. Цара шаьш хьалха лелийна доллу гІуллакхаш леладора.
41Оцу халкъаша Везачу Элана а Іибадат дора, амма шайн цІу-деланашна а Іамал йора. ХІинца а церан бераша а, берийн бераша а, шайн дайша лелийна доллу гІуллакхаш леладо.
ЯхІудхойн паччахь Хьузакх-ЯхІу
(2 Шерашкахь 29:1,2;31:1)
18
1Исраилхойн паччахь волчу Элан кІанта ХІушаІа паччахьалла до кхоалгІа шо долуш, яхІудхойн паччахь дІахІоьттира Ахьаз-паччахьан кІант Хьузакх-ЯхІу.
2Иза паччахь дІахІуттуш цуьнан ткъе пхи шо дара. Ярушалаймехь Іаш а волуш, ткъе исс шарахь паччахьалла дира Хьузакх-ЯхІус. Цуьнан ненан цІе яра Аби-ЯхІу, ткъа иза Закри-ЯхІун йоІ яра.
3Ша схьаваьллачу Дауд-паччахьо лела мел динарг санна, Хьузакх-ЯхІус а леладора Везачу Элана нийса хеташ дерг.
4СагІа доккху гунаш дІадехира цо, харцделанашна хІиттийна тІулгаш хьийшира, Ашера цІе йолчу харцдалла лерина долу дечиган бІогІамаш хедийра. Ткъа Муса-пайхамаро бина болу цІестан лаьхьа Хьузакх-ЯхІус кагбира, хІунда аьлча цу хенахь а исраилхоша Нахьуштан цІе йоккхуш болчу цунна хаза хьожа йогІу хІуманаш ягайора.
5Исраилан халкъан Везачу Делах тешара Хьузакх-ЯхІу. Цул хьалха, я цул тІаьхьа и санна волу паччахь ца велира яхІудхойн массо а паччахьашна юкъахь.
6Везачу Элана тешаме а волуш, цкъа а Цунах дІа ца вирзира Хьузакх-ЯхІу. Мусагахула Везачу Эло бина хьехамаш кхочушбора цо.
7Веза Эла гуттара а вара цуьнца, ткъа ша дечу массо а гІуллакхаш тІехь аьтто хуьлуш вара Хьузакх-ЯхІу. Ашур-мехкан паччахьна дуьхьал а волуш, цунна муьтІахь вацара Хьузакх-ЯхІу.
8Ха деш йолу бІов йолчу жимачу гІалина тІера дуьйна йоккхачу чІагІйинчу гІалина тІекхаччалц, пІелаштамхошна тІехь толамаш бехира цо, Іази-гІалина а, цуьнан гонах йолчу аренна а тІекхаччалц.
9Хьузакх-ЯхІус паччахьалла до доьалгІа шо долуш, ткъа исраилхойн паччахьан Элан кІанта ХІушаІа паччахьалла до ворхІалгІа шо долуш, Ашур-мехкан паччахьо Шалманесара, тІе а гІоьртина, Шамран-гІалина го бира.
10Кхо шо даьлча, Шалманесара дІалецира и гІала. Цу тайпана Хьузакх-ЯхІус паччахьалла до йолхалгІа шо, ткъа исраилхойн паччахьо ХІушаІа паччахьалла до уьссалгІа шо долуш, дІалаьцнера Шамран-гІала.
11Ашурхойн паччахьо исраилхой Ашур-махка дІабигира. Хьалахь-гІалахь а, Хьабур-хина йистехь йолчу Газун-гІалахь а, мадайхойн гІаланашкахь а баха охьаховшийра цо уьш.
12И дерриге а хилира, исраилхоша шайн Везачу Деле ла ца догІарна а, Цуьнца бина барт шаьш бохорна а. Везачу Элан ялхо волчу Мусас шайна тІе мел диллинчуьнга цара ла а ца дугІура, цуьнан парзаш кхочуш а ца дора цара.
Ашурхоша Ярушалаймана кхерам туьйсу
(2 Шерашкахь 32:1-19;ЕшаІ-ЯхІу 36:1-22)
13Хьузакх-ЯхІус паччахьалла до дейтталгІа шо долуш, Ашур-мехкан паччахьо Санхьариба, ЯхІуд-мехкан массо а аьлла чІагІйинчу гІаланашна тІе а гІоьртина, уьш дІалецира.
14ЯхІудхойн паччахьо Хьузакх-ЯхІус Лахиш-гІала ашурхойн паччахьна тІе геланчаш бахийтира. Цо бохура: «Со бехке ву. Іадвитахьа со. Ахьа бохху ял дІалур ю аса хьуна». ТІаккха ашурхойн паччахьо яхІудхойн паччахьна Хьузакх-ЯхІуна кхо бІе гали дети а, ткъе итт гали деши а далар тІедожийра.
15Цу тайпана Везачу Элан цІа чохь а, паччахьан хазнашна чохь а мел долу дети дІаделира Хьузакх-ЯхІус.
16Везачу Элан цІа чохь ша дІахІиттийначу дешин неІаршна тІера а, неІарийн гураш тІера а деши, схьа а даьккхина, Ашур-мехкан паччахьна дІаделира цо.
17Ашурхойн паччахьо Лахиш-гІалара шен тІеман коьрта хьаькам а, шен паччахьан кертара коьрта эла а, шен эскаран цхьа хьаькам а шен доккхачу эскарца Хьузакх-ЯхІу-паччахьна тІе Ярушалайме бахийтира. Уьш Ярушалайме дІакхечира. Схьа а баьхкина, лакхарчу Іома чуьра хи охьадогІучохь, наха хІуманаш юьттучу аренна тІебоьдучу новкъахь, дІахІиттира уьш.
18Цара паччахье схьакхайкхира. Паччахьан цІахь хьаькам волу Хьалкхи-ЯхІун кІант Элъякъим а, йозанча волу Шибна а, хилларг дІаяздеш волу Асайпан кІант Юахьи а, ара а ваьлла, царна тІевеара.
19Ашурхойн эскаран хьаькамо элира цаьрга: «Иштта дІаала Хьузакх-ЯхІуга:
„Ашурхойн сийлахьчу паччахьо хоьтту хьоьга: ‘Хьан бІобулуш дерг хІун ду?’
20Ахь боху хьайн говзалла а ю, тІеман ницкъ а бу, амма уьш даьсса дешнаш ду. Ткъа хьанах ю хьан дегайовхо, хьо суна дуьхьалваллал?
21Кагъелла Іаса санна болчу оцу Мисар-махкана тІетовжа ойла йолуш ву те хьо? Шена тІе цхьаъ товжахь, иза куьйгах чекхъер ма ю! Иштта ву шех тешна Іаш болчу массаьрца а Мисар-мехкан паччахь волу пирІун.
22Я аша олу те: ‘Тхайн Везачу Делах тешна Іаш ду тхо’? Делахь а Хьузакх-ЯхІус, цу Далла лерина сагІа доккху гунаш а, шайна тІехь долу кхерчаш а дІа а даьхна, ЯхІудан а, Ярушалайман а халкъе ма олура: ‘Ярушалаймехь болчу хІокху кхерчана хьалха бен Іибадат ма де’.
23Вало, сан олахо волчу ашурхойн паччахьца берта гІо хьо. Аса ши эзар дин хьуна белча а, царна тІе ховшо береш карор барий хьуна?
24Сан олахочун уггар кІезиг лоруш болчу ялхойн цхьа тхьамда а юхаваккха муха гІерта хьо, Мисар-махко хьайна тІеман гІудалкхаш яларх а, дошлой бахкийтарх а тешна хьо Іаш хилча?
25Везачу Элан лаам ца хилча, кху лаьтта тІе вогІур варий со иза хІаллакдан? Ша Везачу Эло элира соьга: ‘Ваха а гІой, хІокху махкана тІе а латий, иза хІаллакбе’“».
26Хьалкхи-ЯхІун кІанта Элъякъима а, Шибнас а, Юахьис а эскаран хьаькаме элира: «Тхо арамхойн маттах кхета, цундела тхоьца арамхойн мотт бийца. Оцу пенна тІехь лаьтташ долчу халкъана а хезаш, Іебархойн маттахь ма дийца тхоьца».
27Эскаран хьаькамо жоп делира: «Веккъа цхьана хьан олахочунна тІе а, хьуна тІе а бен ваийтина-м вац со сан олахочо хІара дешнаш дІаала? ХІан-хІан, хІокху пенна тІе охьахевшина долчу, шуьца цхьаьна шайн боьхалла а юур долчу а, шайн хьатІ муьйлур долчу а кху адамашка а дІаала веана со».
28ТІаккха эскаран хьаькамо, хьала а гІаьттина, чІоггІачу озаца Іебархойн маттахь элира: «ЛадогІалаш ашурхойн сийлахьчу паччахьан дешнашка!
29ХІара ду паччахьо бохург: „Хьузакх-ЯхІуга шаьш ле ма дайта. Цуьнга сан карара шу кІелхьардахалур дац.
30‘Везачу Эло вай кІелхьар а дохур ду, и гІала Ашур-мехкан паччахьан кара а йохуьйтур яц’ – бохуш, Везачу Элах а тешна, шаьш Хьузакх-ЯхІуга ле ма дайта.
31Ла ма догІа Хьузакх-ЯхІуга! Ашурхойн паччахьо иштта боху: ‘Соьца берта а гІой, суна тІедуьйла. Шух хІораммо а шен долахь йолчу кемсийн таьлланга тІера а, инжирийн дитташ тІера а стоьмаш доийла, иштта хІораммо а шен долахь йолчу гІу чуьра хи а молийла,
32аса, ван а веана, шена тІехь кІа а, чагІар а долуш, бепиг а, кемсийн бошмаш а йолуш, зайт-дитташ а, моз а долуш, шун латта санна долчу лаьтта тІе шаьш дІадиггалц. Цу тайпана шу дехар а ду, лийр а дац. ‹Везачу Эло вай кІелхьардохур ду›, – бохуш, шаьш ледеш волчу Хьузакх-ЯхІуга ла ма догІа.
33Ткъа кхечу къаьмнийн деланех цхьаммо а шен мохк ашурхойн паччахьан куьйгах кІелхьарбаьккхиний?
34Мичахь бу Хьамат-гІалин а, Арпад-гІалин а деланаш? Мичахь бу Сепарвайм а, ХІинаІ а, Іева олучу гІаланийн деланаш? Шамран-гІала а кІелхьаръяьккхиний цуьнан деланаша сан карара?
35Оцу мехкийн мел болчу деланех муьлхачо кІелхьарбаьккхина шен мохк сан куьйгах? ТІаккха Везачу Эло Ярушалайм сан карара схьайоккхур ю аьлла хетий шуна?’“»
36Дуьхьал цхьа а дош ца олуш, дІатийна Іаш дара халкъ, хІунда аьлча паччахьо омра динера: «Цунна дуьхьал жоп ма ло», – аьлла.
37ТІаккха паччахьан цІийнан хьаькам волчу Хьалкхи-ЯхІун кІанта Элъякъима а, йозанчо Шибнас а, хилларг дІаяздеш волчу Асайпан кІанта Юахьис а, шайн тІехулара бедарш а этІийна, Хьузакх-ЯхІуна тІе а баьхкина, ашурхойн эскаран хьаькамо шайга аьлларг дІадийцира.
Паччахьо ЕшаІ-ЯхІу-пайхамаре хьехам бар дехар
(ЕшаІ-ЯхІу 37:1-7)
19
1Шена и хабар ма-хеззи, шен тІехулара бедарш а этІийна, сингаттаман духар тІе а дуьйхина, Везачу Элан цІа долчу вахара Хьузакх-ЯхІу.
2Паччахьан цІийнан хьаькам Элъякъим а, йозанча Шибна а, динан дайн тхьамданаш а, сингаттаман духарш тІе а духийтина, Амосан кІантана ЕшаІ-ЯхІу-пайхамарна тІебахийтира цо.
3Цара элира ЕшаІ-ЯхІуга: «Иштта боху Хьузакх-ЯхІус: „Сингаттаман а, таІзар даран а, эхь тІедаран а де ду хІара, хІунда аьлча бер дуьнен чу доккхучу, амма и бер дан ницкъ ца кхочучу зудчух тарделла вай.
4Цуьнан олахо волчу ашурхойн паччахьо схьахьажийначу эскаран хьаькамо дийна волу Дела емалвеш аьлла дешнаш хьан Везачу Далла дІахаза тарло. Хьан Везачу Дала цунна таІзар дан тарло, Шена дІахезна и дешнаш бахьана долуш. Ткъа ахь дийна бисинчарах доІа дехьа“».
5Хьузакх-ЯхІу-паччахьан ялхой шена тІе баьхкича,
6ЕшаІ-ЯхІус цаьрга элира: «ДІаала шайн паччахье, Везачу Эло иштта боху: „Ашурхойн паччахьан ялхоша, Со емал а веш, аьллачу, хьайна хезначу дешнех ма кхера.
7Хьажалахь! Аса цунна чу са дуьллуьйтур ду, тІаккха цхьа хаам а хезна, иза шен махка юхавоьрзур ву. Ткъа Аса шен махкахь туьраца хІаллаквийр ву иза“».
Ашурхоша кхин цкъа а кхерам боуьйту
(ЕшаІ-ЯхІу 37:8-20)
8Ашурхойн паччахь Лахиш-гІалара дІавахна аьлла шена хезча, и эскаран хьаькам Ярушалаймера дІавахара. Цунна шен паччахь Либна-гІалина дуьхьал тІом беш карийра.
9ТІаккха Санхьариб-паччахьна хезира, хушахойн паччахь ТирхІакъа шена тІелата араваьлла аьлла. Иза а хезна, цо геланчаш бахийтира яхІудхойн паччахьна Хьузакх-ЯхІуна тІе,
10цуьнга дІаала: «Хьан Шех дегайовхо йолчу хьайн Деле хьо ле ма вайта, Цо хьайга: „Ярушалайм ашурхойн паччахьан кара дІалур яц“, – аьлча.
11Хьуна-х ма хезна, ашурхойн паччахьаша массо а мехкашна хІун дина, уьш хІаллак а деш? Ткъа хьо кІелхьарвоккхур ву ткъа?
12Сан дайша хІаллакдинчу къаьмнийн деланаша уьш кІелхьарбаьхний? Газун а, ХІаран а, Рацап а гІаланашкара а, Тилассар-махкахь йолчу Іеданера а бахархой кІелхьарбаьхний цара?
13Мичахь бу Хьамат а, Арпад а, Сепарвайм а, ХІинаІ а, Іева а цІераш йолчу гІаланийн паччахьаш?»
14Хьузакх-ЯхІус, геланчашкара кехат схьа а эцна, дийшира. ТІаккха, Везачу Элан цІийне а вахана, Далла хьалха и кехат схьадаржийра цо.
15Везачу Элана хьалха доІа а деш, Хьузакх-ЯхІус элира: «Каруб-маликашна тІехула йолчу Іаршна тІехь охьахиъна Іаш волу, Исраилан халкъан Веза Дела! Дуьнен чуьра массо а пачхьалкхийн Дела Хьо цхьаъ ву. Ахь кхоьллина стигал а, латта а.
16Хьайн лерг тІе а дай, ладогІахьа, Веза Эла, Хьайн бІаьргаш схьа а беллий, хьажахьа, Веза Эла. ЛадогІахьа Санхьариба, дийна Дела волу Хьо емалвеш, дуьйцучуьнга.
17Ва Веза Эла, бакъ ду-кх ашурхойн паччахьаша, и халкъаш хІаллак а деш, церан латтанаш а дассийна,
18церан цІу-деланаш цІерга кхиссина. Ткъа уьш-м деланаш а боцуш, адамийн куьйгаша дечигах а, тІулгах а дина суьрташ дара, цундела уьш хІаллакдан тарлора.
19Ткъа хІинца, тхан Веза Дела, кІелхьардахахьа тхо цу паччахьан куьйгех, тІаккха дуьнен чуьра массо а пачхьалкхашна хуур дара, Веза Эла волу Хьо воцург, кхин Дела воцийла».
ЕшаІ-ЯхІугахула Дала делла жоп
(ЕшаІ-ЯхІу 37:21-38)
20Амосан кІанта ЕшаІ-ЯхІус Хьузакх-ЯхІуга хабар дахьийтира: «Иштта боху Исраилан халкъан Везачу Дала: „Ахьа Соьга ашурхойн паччахьна дуьхьал дина доІа хезна Суна.
21ХІара ду Веза Эла волчу Аса цунна дуьхьал олу дош:
‘Емалъеш, йоьлур ю хьох Цийонан йоІстаг,
Ярушалайман йоІа хьуна тІаьхьа цаяшарца куьг тосур ду.
22Мила ву ахь емалвинарг а, сийсазвинарг а?
Хьанна дуьхьал аз айдина ахь,
Хьанах ца вешаш хьайн бІаьргаш хьалаайина?
Исраилан Везачу Далла иштта дуьхьалваьлла-кх!
23Веза Эла емал а веш,
хьайн геланчашкахула ахьа бохура:
‹Сайн дуккха а йолчу гІудалкхашца
ломан лакхенашка хьалаваьлла со,
Ливанунан уггар лакхарчу регІа тІе.
Цуьнан уггар а лекха баганан дитташ а,
тоьлла долу зоьзан дитташ а хедийна аса.
Цуьнан уггар а генарчу меттигашка а,
хьаннашна юкъахь къаьсттина юькъа йолчу хьуьнах а кхаьчна со.
24Хийрачу мехкашкахь гІунаш схьа а йостуш,
царна чуьра хи мийлина аса.
Сайн когийн айрашца Мисар-махкара
дерриг а хиш лакъийна аса›.
25Ас дуккха а хьалха и дерриг а дагатесна хилар
хьуна ца хезна те?
Ширачу заманахь дуьйна цунах ойла а йина,
хІинца иза Аса кхочушдина,
чІагІйина гІаланаш хьоьгахула ясса а йойтуш,
царах къапалгийн саьлнаш а йойтуш.
26Цу гІаланийн бахархой ницкъ а байна хилла,
кхерамна бега а беш, царна тІе эхь деана.
Арара буц я экам зІийдагаш санна бу уьш.
Тхов тІехь хьалабаьлла бай санна бу уьш,
кхиале берриг а марца а мерцина,
малхбалера хьоькху бовха мох бахьана долуш.
27Амма Суна хаьа хьо охьахиъча а,
араваьлча а, чуваьлча а.
Суна евза хьан Сайна дуьхьал йолу дералла а.
28Хьан Суна дуьхьал дералла хиларна а,
хьан цавашар Сан лере кхачарна а,
хьан мерІуьргех Сайн чІуг а чекхйоккхур ю,
хьан бага Сайн дуьрстанан гаьллаш а йохкур ю Аса.
Хьо схьавеанчу новкъахула
юха а верзор ву Аса’“.
29ХІара билгало ло Ас хьуна, Хьузакх-ЯхІу: кху шарахь охьаэгначу ялтин хІух кхиъна долу ялта, иштта тІедогІучу шарахь ша тІедаьлларг а дуур ду аша. Ткъа кхоалгІачу шарахь ялта дІа а дей, иза чу а дерзаде, кемсийн бошмаш а дІае, церан стоьмаш а баа.
30ЯхІудан цІийнах дийна висинчо юха а лахахь орамаш а хоьцур ду, лакхахь стом а лур бу.
31ХІунда аьлча Ярушалаймера схьабогІур бу дийна биснарш а, Цийон-ломара богІур бу шаьш кІелхьарбевлларш а. Иза массо а ницкъийн Везачу Делан хьагІ йоцучу эмгаралло кхочушдийр ду.
32Цундела ашурхойн паччахьах лаьцна Везачу Эло иштта боху: „Иза цу гІали чу а вер вац, цу чу цо ур-атталла цхьа пха а кхуссур бац. Карахь турс долуш гІалина тІе а вогІур вац иза, цунна гонах баьрзнаш а дийр дац цо.
33Ша схьавеанчу новкъахула юхавоьрзур ву иза, амма цу гІали чу вогІур вац, – боху Ас, Везачу Эло. –
34Аса ларйийр ю хІара гІала, Сайн дуьхьа а, Сайн ялхочун Даудан дуьхьа а кІелхьар а йоккхур ю иза“».
35Цу буьйсанна хІара хилира: Везачу Элан Малико, дІа а дахана, Ашурхойн эскаран меттаматтара цхьа бІе везткъе пхи эзар стаг хІаллаквира. Дийна бисина болу ашурхой Іуьйранна хьалагІевттича, царна лаьттахь Іохку декъий гира.
36Ашурхойн паччахь Санхьариб, юха а ваьлла, Нунав-гІала веара. Цигахь иза сецира.
37Шен дела волчу Нисрухан цІа чохь Іибадат дечу хенахь, цуьнан кІенташа Адир-Малика а, Шар-Эцара а, тур а тоьхна, вийра иза. Юха и шиъ Арарат-махка дІаведира. ТІаккха Санхьарибан метта паччахь дІахІоьттира цуьнан кхин кІант Эсар-Хьадун.
Хьузакх-ЯхІу-паччахь цомгуш хилар а, товалар а
(ЕшаІ-ЯхІу 38:1-8,21,22;2 Шерашкахь 32:24-26)
20
1Цу деношкахь Хьузакх-ЯхІу, цомгуш а хилла, валарна гергакхаьчнера. Амосан кІант волчу ЕшаІ-ЯхІу-пайхамаро, иза волчу а веана, элира цуьнга: «Иштта боху Везачу Эло: „Хьайн цІентІехь болчаьрга весет де, хІунда аьлча, цомгуш волчуьра то а ца луш, хьо лийр ву“».
2Юьхь пенехьа дІа а ерзийна, Везачу Эле иштта доІа дира Хьузакх-ЯхІус:
3«Ва, Веза Эла! Дагадаийтахьа со Хьуна тешаме а волуш, доггах тІевирзина а хуьлуш, Хьайна хьалха лелар. Ас гуттар а Хьуна нийса хеташ дерг леладора». ТІаккха къаьхьа вилхира Хьузакх-ЯхІу.
4ЕшаІ-ЯхІу паччахьан цІийнан юккъерачу кертара ара а валале, Везачу Элан дош кхечира цуьнга:
5«Юха а верзий, Сан халкъан олахочуьнга Хьузакх-ЯхІуга ала: „Иштта боху хьо схьаваьллачу Даудан Дела волчу Везачу Эло: ‘Суна хьан доІа а хези, хьан бІаьрхиш а ги. Аса хьо товийр ву. КхоалгІачу дийнахь Везачу Элан цІийне гІур ву хьо.
6Ас хьан дахарна пхийтта шо хан тІетухур ю. Ашурхойн паччахьан куьйгах хьо а, хІара гІала а кІелхьарйоккхур ю Аса. Сайн дуьхьа а, Сайн ялхо волчу Даудан дуьхьа а ларйийр ю Аса хІара гІала’“».
7ЕшаІ-ЯхІус элира: «Іаьвдина инжирийн курс схьаэца». Іаьвдина инжирийн курс схьа а эцна, иза оцу ноткъа ечу меттигна тІейиллира цара. ТІаккха паччахь товелира.
8Хьузакх-ЯхІус ЕшаІ-ЯхІуга хаьттира: «ХІун билгало хир ю, Везачу Эло со то а вина, кхоалгІачу дийнахь со Везачу Элан цІийне гІур ву аларан?»
9ЕшаІ-ЯхІус жоп делира: «Везачу Эло Ша аьлларг кхочушдийриг хиларан билгало хІара хир ю: лами тІера ІиндагІ итт тІегІанна хьалхадаккха я юхадаккха лаьа хьуна?»
10Хьузакх-ЯхІус элира: «ІиндагІана атта хир ду итт тІегІанна хьалхадала. ХІан-хІа, лами тІера ІиндагІ итт тІегІанна юхадалийта».
11ЕшаІ-ЯхІу Везачу Эле кхайкхира. Ткъа Везачу Эло Ахьаз-паччахьан лами тІера ІиндагІ ша тІедаханчу итт тІегІанна юхадаккхийтира.
Бавел-махкара болу геланчаш
(ЕшаІ-ЯхІу 39:1-8)
12Цу хенахь Бавел-мехкан паччахь волчу Балу-Адданан кІанта Мардух-Балу-Адданана кехаташ а, совгІат а дахьийтира Хьузакх-ЯхІуна, иза цомгуш ву аьлла, шена хезна дела.
13Геланчаш тІе а эцна, Хьузакх-ЯхІус царна гайтира шен чІоь-цІа
[15] чохь мел дерг – дети а, деши а, хаза хьожа йогІу хІуманаш а, деза хьакхарш а – герз чохь долу цІа а, шен хазнашкахь мел дерг а. Хьузакх-ЯхІус шен паччахьан цІа чохь а, шен массо а пачхьалкхехь а царна гайтаза хІумма а ца дитира.
14Юха ЕшаІ-ЯхІу-пайхамаро, Хьузакх-ЯхІу-паччахь волчу а веана, хаьттира цуьнга: «ХІун бохура оцу наха? Мичара баьхкинера уьш?»
Хьузакх-ЯхІус жоп делира: «Уьш генарчу махкара баьхкинера, Бавелера», – аьлла.
15«Хьан цІа чуьра хІун гира царна?» – аьлла, хаьттира ЕшаІ-ЯхІус.
«Сан цІахь мел долу хІума а гира царна. Сан хазнаш чохь хІумма а ца йисна ас царна гайтаза», – элира Хьузакх-ЯхІус.
16ТІаккха ЕшаІ-ЯхІус элира Хьузакх-ЯхІуга: «ЛадогІа, Везачу Эло хІун боху:
17„Цхьа хан йогІур ю, хьан цІа чохь мел дерг а, хьан дайша кху дийне кхаччалц гулдинарг а Бавеле дІахьош. ХІумма а бухадуьсур дац“, – боху Везачу Эло.
18Ахьа байтина болчу, хьох схьабевллачу хьан кІентех цхьаберш а дІабуьгур бу. Бавелан паччахьан цІахь баьІна ялхой бийр бу царах».
19Хьузакх-ЯхІус жоп делира: «Ахь Везачу Элера беана хаам дика бу». Амма шен дагахь цо ойла йира: «Сан дахаран деношкахь машар а, синтем а хир бу» – бохуш.
Хьузакх-ЯхІун паччахьаллин чаккхе
(2 Шерашкахь 32:32,33)
20Хьузакх-ЯхІун кхидолчу гІуллакхех лаьцна – цуьнан майрачу гІуллакхех а, цо бинчу хи латтош болчу Іомах а, цо лаьтта кІелхула гІали чу хи далош аьхкинчу саьнгарх а лаьцна – дІаяздина ду ЯхІудхойн паччахьийн тептар тІехь.
21Хьузакх-ЯхІу а, дІа а кхелхина, шен дайх дІакхийтира. Хьузакх-ЯхІун метта паччахь хилла дІахІоьттира цуьнан кІант Маннаш.
ЯхІудхойн паччахь волу Маннаш
(2 Шерашкахь 33:1-20)
21
1Маннашан шийтта шо хилла, иза паччахь дІахІоьттича. Ярушалаймехь Іаш а волуш, цо шовзткъе пхийтта шарахь паччахьалла дира. Цуьнан ненан цІе Хьапцаби яра.
2Везачу Эло исраилхошна юкъара дІалелхийначу къаьмнаша мел лелийна дегаза гІуллакхаш а леладеш, Везачу Элана зуламе хеташ долу гІуллакхаш леладора Маннаша.
3Шен дас Хьузакх-ЯхІус дохийна дІадаьхна долу сагІа доккху гунаш юхаметтахІиттийра цо. Иштта цо, исраилхойн паччахь волчу Ахьаба санна, БаІална сагІа доккху меттигаш а кечйора, Ашерана лерина болу дечиган бІогІам а дІахІоттабора. Цо стигалшкахь мел болчу ницкъашна, суждане а оьхуш, Іибадат дора.
4Везачу Элан цІа чохь а цІушна сагІа доккху кхерчаш дІахІиттийра Маннаша, оцу цІийнах лаьцна «Ярушалайм-гІалахь Сайн цІе абаденна язъяйта лаьа Суна» – Везачу Эло аьлла доллушехь а.
5Везачу Элан цІийнан шинна а кертахь стигалшкахь мел болчу ницкъашна сагІа доккху кхерчаш дІахІиттийра цо.
6Маннаша шен кІант цІерах чекхвоккхуьйтура. Иштта бозбунчаллаш а леладора, пал а туьйсура, беллачийн синош тІедоьхуш болчарах а, жинашца тайначарах а дагаволура. Цу тайпана, Веза Эла оьгІаз а вохуьйтуш, Цунна зуламе хеташ долу дуккха а гІуллакхаш леладора цо.
7Ашера-харцдалла лерина ша бина дечиган бІогІам, схьа а эцна, Делан цІа чохь дІахІоттийра Маннаша, цунах лаьцна Везачу Эло Дауде а, цуьнан кІанте Сулиме а иштта аьлла доллушехь: «Ярушалайм-гІалахь – исраилхойн шийтта тайпанан латтанашна юкъара Айса хаьржина йолчу меттигехь – хІокху Сайн цІа чохь Сайн цІе язъяйта лаьа Суна гуттаренна а.
8Нагахь санна Аса царна мел тІедиллинарг – Сан ялхо волчу Мусас царна тІедиллина берриг а товрат-хьехам – цара леррина кхочушбахь, Айса церан дайшна деллачу лаьтта тІера исраилхойн когаш кхин цкъа а дІабуьгуьйтур бац».
9Амма цара ла ца дуьйгІира Цуьнга. Маннаша харц некъа тІе бехира уьш: Везачу Эло, исраилхошна хьалхара дІа а даьхна, хІаллакдинчу кхечу къаьмнаша лелийначул а сов зуламаш леладора цара.
10Иштта, Шен ялхой болчу пайхамаршкахула Везачу Эло элира:
11«ЯхІудхойн паччахьо Маннаша дегаза долу къинош летийнера. Шел хьалха хиллачу эмархоша лелийначул а сов зуламаш леладора цо, ткъа шен цІушца яхІудхошка къинош летадайтира цо.
12Цундела иштта боху исраилхойн Веза Дела волчу Аса: хІинца Аса бохам тІебоуьйтур бу Ярушалаймана а, ЯхІудан халкъана а, оцу бохамах лаьцна мел хезнарг, кхерам а тесна, дегІах зуз даллал цец а воккхуш.
13Айса Шамран-гІалина дуьхьал лелийна терза а, Ахьаб-паччахьан цІенна охьайиллина санисбийриг а Ярушалайм-гІалина а дуьхьалйоккхур ю Аса. Адамо, цІан а йина, Іункар хІоттош йолу пхьегІа санна, цІанйийр ю Аса Ярушалайм.
14Аса Сайн долахь долчу халкъах бисинарш буьтур бу, уьш мостагІийн кара дІа а лур бу. ХІонс санна хир ду и адамаш церан мостагІашна.
15Иза Аса дийр ду, цара, Суна зуламе хеташ долу гІуллакхаш а деш, шайн дай Мисар-махкара арабевллачу дийнахь дуьйна хІинццалц схьа Со оьгІазъэхийтарна».
16Иштта, Маннаша яхІудхошка къа латадайтира, ткъа цундела цара Везачу Элана зуламе хеташ долу гІуллакхаш леладора. Цул сов, Маннаша, бехке боцучеран цІий а Іанош, Ярушалайм-гІала цхьана йистера вукху йисте кхаччалц цІийх юьзира.
17Маннашан кхидолчу гІуллакхех лаьцна – цо мел динчух а, цо летийначу къинойх а лаьцна – яздина ду ЯхІудхойн паччахьийн тептар тІехь.
18ТІаккха Маннаш, дІа а кхелхина, шен дайх дІакхийтира. Иза шен паччахьан цІерачу бешахь дІавоьллира. И беш Іузин беш яра. Маннашан метта паччахь дІахІоьттира цуьнан кІант Амин.
ЯхІудхойн паччахь Амин
(2 Шерашкахь 33:21-25)
19Аминан ткъе ши шо хилла, иза паччахь дІахІоьттича. Ярушалаймехь Іаш а волуш, цо шина шарахь паччахьалла дира. Цуьнан ненан цІе Машулимат яра. Иза Ютберачу Хьаруцин йоІ яра.
20Шен дас Маннаша санна, Везачу Элана зуламе хеташ долу гІуллакхаш леладора Іаммина а.
21Іаммин а хилла, шен да ваьхна ма-хиллара, вехаш. Цо а шен дас Маннаша Іибадат дина хиллачу цІушна Іамал йора, царна хьалха суждане а воьдуш.
22Шен дайн Дела волу Веза Эла витира Іаммина. Везачу Элан некъаца ца лелара иза.
23Аминан ялхоша, ямартлонца цунна дуьхьал барт а бина, шен паччахьан цІахь иза вийра.
24ТІаккха цу махкарчу халкъо Амин-паччахьна дуьхьал ямартлонца барт бинарш берриш а хІаллакбира. Цара Аминан метта цуьнан кІант Юши-ЯхІу, паччахь а вина, дІахІоттийра.
25Аминан кхидолчу гІуллакхех лаьцна – цо мел динчух лаьцна – яздина ду ЯхІудхойн паччахьийн тептар тІехь.
26Іаммин Іузин бешахь йолчу шен къубби чохь дІавоьллира. Іамминан метта паччахь дІахІоьттира цуьнан кІант Юши-ЯхІу.
ЯхІудхойн паччахь Юши-ЯхІу
(2 Шерашкахь 34:1,2)
22
1Юши-ЯхІун бархІ шо хилла иза паччахь дІахІуттучу хенахь. Ярушалаймехь Іаш а волуш, цо ткъе цхьайтта шарахь паччахьалла дира. Цуьнан ненан цІе Ядидат яра. Иза Боцкхат-гІаларчу Іади-ЯхІун йоІ яра.
2Юши-ЯхІус Везачу Элана нийса хеташ дерг леладора. Массо а хІуманна тІехь ша схьаваьлла волу Дауд-паччахь леллачу новкъахула лелара Юши-ЯхІу. Цу некъа тІера я аьтту, я аьрру агІор дІа ца ваьлла иза.
Товрат-хьехамийн тептар карор
(2 Шерашкахь 34:8-28)
3Юши-ЯхІу-паччахьо олалла деш долу берхІитталгІа шо долуш, шен йозанча волу Машулиман кІентан Ацал-ЯхІун кІант Шапани вахийтира цо Везачу Элан цІийне. Паччахьо элира:
4«Динан коьртачу дена Хьалкхи-ЯхІуна тІе а гІой, Везачу Элан цІийнан кевнехь лаьтташ болчу гІаролхоша нахера схьагулдинчу ахчанан хьесап дайта цуьнга.
5И ахча Везачу Элан цІенна тІехь болх беш болчу белхалошна тІехьовсучу нехан кара дІадала деза. Ткъа цара дІадекъа деза и ахча Везачу Элан цІа тодеш болчарна:
6дечиг пхьерашна а, гІишло ечарна а, пенаш дуттучарна а. Иштта дечиг а, хьаькхна тІулгаш а схьаэцийта цаьрга, Везачу Элан цІа тодархьама.
7Шаьш оцу белхалошна дІалуш долчу ахчанан хьесап а ма де, хІунда аьлча царах теша мегар ду».
8Динан да волчу Хьалкхи-ЯхІус йозанче Шапанига элира: «Суна товрат-хьехамийн тептар карийна Везачу Элан цІа чохь». Хьалкхи-ЯхІус и тептар Шапанига делира, ткъа вукхо иза дІадийшира.
9Йозанча Шапани паччахь волчу юхавеара, цуьнга хаам а беш. Цо элира: «Хьан ялхоша, Везачу Элан цІенна хьалха долу ахча, схьа а эцна, Делан цІа тодеш белхаш беш болчарна тІехьожуш болчийн кара дІаделла».
10ТІаккха йозанчо Шапанис элира: «Динан дас Хьалкхи-ЯхІус тептар делла соьга». Шапанис и тептар паччахьна хьалха дийшира.
11Товрат-хьехамийн тептар тІера дешнаш шена дІахезча, паччахьо шен тІехулара бедар этІийра.
12ТІаккха паччахьо, динан дена Хьалкхи-ЯхІуна а, Шапанин кІантана Ахьикхамина а, Мика-ЯхІун кІантана Іахбарна а, йозанчина Шапанина а, паччахьан ялхочунна Іаси-ЯхІуна а тІе а дуьллуш, элира:
13«Даха а гІой, сан дуьхьа а, берриге а яхІудхойн дуьхьа а оцу карийначу тептар тІехь долчух лаьцна Везачу Элах дагадовла. Везачу Элан дералла вайна тІехь чІагІъелла, вайн дайша хІокху тептаран дешнашка ла ца дуьйгІина дела. Вайх лаьцна цигахь мел яздинчуьнга хьаьжжина, лело дезарг лела ма ца дора цара».
14ТІаккха динан да Хьалкхи-ЯхІу а, Ахьикхам а, Іахбар а, Шапани а, Іаси-ЯхІу а Ярушалайман шолгІачу декъахь Іаш йолчу а, шегахь Делера болу хаам беш йолчу а Хьулдатана тІебахара. (Цуьнан майра вара Хьархьасан кІентан Тикхавин кІант волу Шалум, ткъа иза духарийн цІенна тІехь куьйгалхо вара.) Цара цуьнца къамел дира.
15Хьулдата цаьрга элира: «ХІара боху исраилхойн Везачу Дала: „Шаьш Суна тІехьажийначу стаге хІара дІаала:
16‘Иштта боху Везачу Эло: ‹Аса бохам боуьйтур бу кху меттигна а, кхуьнан бахархошна а тІе, яхІудхойн паччахьо дешна долчу тептар тІера дерриг а дешнаш тІехь ма-хиллара.
17Со дІа а тесна, хаза хьожа йогІу хІума кхечу деланашна а ягош, шаьш мел лелочу хІуманца Со дарвеш шу леларна, Сан оьгІазло хир ю кху меттигна тІехь, дІайовр йоцу алу санна›’.
18Веза Эла волчу Сох дагавалийта аьлла шаьш схьахьажийначу яхІудхойн паччахье аша дІаала: ‘Иштта боху исраилхойн Везачу Дала хьуна хезначу дешнех лаьцна:
19Аса кху меттигна а, кхуьнан бахархошна а дуьхьал аьлла дешнаш хьайна дІа а хезна, хьан дог кІад а луш, Суна хьалха ахь хьо лахварна а, хьайн тІехулара бедар этІа а йина, Суна хьалха хьо велхарна а, Суна хьо дІахезна, – боху Везачу Эло. –
20И бахьанехь хьо, синтемца дІа а кхелхина, хьайн дайшна тІевохуьйтур ву Аса, ткъа хьо хьайн къубби чу охьавуьллур ву. Хьан бІаьргашна гур бац Аса кху меттигна тІебоуьйтур болу и массо а бохамаш’“».
Паччахьна тІедаьхьира и жоп.
Юши-ЯхІус кхечу деланашна Іамалъяр дІадаккхар
(2 Шерашкахь 34:3-7,29-33)
23
1Юши-ЯхІу-паччахьо ЯхІуд-мехкан а, Ярушалайм-гІалин а берриге а къаной схьагулбайтира.
2Паччахь Везачу Элан цІийнан керта вахара. Цуьнца цхьаьна цига дахара ЯхІуд-мехкан дерриге халкъ а, Ярушалайман берриге бахархой а, динан дай а, пайхамарш а, доллу халкъ а, уггаре ладаме доцучу адамашкара дуьйна уггаре лараме долчу адамашна тІекхаччалц. ТІаккха паччахьо Везачу Элан цІенна уллохь карийначу Дала бинчу бертан тептар тІера дерриге а дешнаш дІадийшира, уьш цигахь лаьтташ долчу массо халкъана дІа а хозуьйтуш.
3БІогІамна юххе а хІоьттина, паччахьо Везачу Элана хьалха Цуьнца бина болу барт карлабаьккхира – цо дош делира Везачу Элана тІаьхьахІотта а, шен доллучу даггара, доллучу синца Цуьнан весеташ а, бакъонаш а, парзаш а лардан а, оцу бертан тептар тІера дешнаш кхочуш а деш. ТІаккха дерриге а халкъо чІагІо йира и барт кхочушбан.
4ТІаккха Юши-ЯхІу-паччахьо омра дира, динан коьртачу дега а, вукху динан дайшка а, Везачу Элан цІийнан кертарчу гІаролашка а, оцу кертахь цІу-деланашка БаІална а, Ашерана а, стигалшкахь мел болчу ницкъашна а Іамал еш дІахІоттийна мел йолу хІума араяккха аьлла. Юши-ЯхІу-паччахьо и ерриг хІуманаш Ярушалайм-гІалина арахьа йолчу Кхидрун-тогІи чохь ягаяйтира, ткъа уьш ягийча бисина болу чим Бетал-гІала дІабаьхьира.
5ЯхІудхойн паччахьаша къобалбинера динан дай, ткъа цара хаза хьожа йогІу хІума ягайора БаІал-харцдалла а, малхана а, баттана а, седарчашна а, стигалшкахь мел болчу ницкъашна а. Юши-ЯхІу-паччахьо дІабехира ЯхІуд-мехкан массо гІаланийн а, Ярушалайм-гІалина гонах мел йолчу меттигийн а сагІа доккхучу гунашкахь хаза хьожа йогІу хІума яго яхІудхойн паччахьаша къобалбина мел болу и харц динан дай.
6Везачу Элан цІийнан кертахь Ашера-цІунна боьгІна болу бІогІам Юши-ЯхІу-паччахьо арабаккхийтира. Ярушалайм-гІалара ара а баьккхина, Кхидрун-тогІи чохь багийра иза. Ткъа йисинчу хІуманех чим бина, иза цІеяхана боцучеран къуббанашна тІехула дІасабаржабайтира цо.
7Цул тІаьхьа Юши-ЯхІу-паччахьо Везачу Элан цІийнан кертахь лаьтташ болчу цІуйн дуьхьа сийсаза лелаш болчу «безачу» божарийн цІенош дохадайтира. (Цигахь Ашера-цІунна Іамал ечу хенахь тІеюхуш йолу бедарш юцура зударша.)
8Юши-ЯхІу-паччахьо массо динан дай, ЯхІуд-махкара ара а баьхна, Ярушалайм-гІали чубехира. Берриге а ЯхІуд-махкахь – ГибаІ-гІалара дуьйна Беар-ШабаІ-гІала кхаччалц – динан дайша тІехь хаза хьожа йогІу хІума ягийна меттигаш бехъяйтира цо. Юши-ЯхІу-паччахьо иштта гІалин кевнна уллохь болчу газа-цІушна лерина болу сагІа доккху гу бохабайтира. ГІалин хьаькам хиллачу ЮшаІан кевнехь чуволлучохь, гІалин кевнан аьрру агІор, бара и гу.
9Ткъа, хьалха цІушна Іамалъеш хиларна, оцу динан дайшна Ярушалайм-гІалахь Везачу Элана хІоттийначу сагІа доккхучу кхерчана тІехь сагІа даккха ца магадора. Делахь а вукху динан дайшца цхьаьна совсаза бепиг даа магийтина дара царна.
10Юши-ЯхІу-паччахьо сийсазъяьккхира Бен-ХІинам-тогІи чохь йолу Тупат олу меттиг, цхьана а стаге кхин цкъа а шен кІант я йоІ цигахь Мулка-цІунна лерина цІерах чекх ца бахийтархьама.
11ДІаяханчу заманахь яхІудхойн паччахьаша говраш а, гІудалкхаш а хІиттайора Везачу Элан цІийнан керта чу воллучохь, паччахьан кертара куьйгалхо волчу Ната-Маликан цІенна юххехь. Малхан далла къобалйинера и говраш а, гІудалкхаш а. Юши-ЯхІу-паччахьо и говраш цигара дІаяхийтира, ткъа гІудалкхаш ягаяйтира.
12Яханчу заманахь яхІудхойн паччахьаша Ахьазан цІенойн тІехула долчу цІийнан тхов тІе тІулгех сагІа доккху меттиг кечйинера. Иштта Маннаш-паччахьо а Везачу Элан цІийнан шинна а кертахь сагІа доккху меттигаш кечйинера. Ткъа Юши-ЯхІу-паччахьо и ерриге сагІа доккху меттигаш йоха а яйтина, йисина къапалгаш Кхидрун-тогІи чу кхиссийтира.
13Ярушалайм-гІалина малхбалехь болу а, ХІаллакдаран ломана
[16] къилбехь болу а сагІа доккху гунаш а сийсаздехира Юши-ЯхІу-паччахьо. И гунаш исраилхойн паччахь волчу Сулима дІахІиттийнера цІаданхоша Іамал еш йолчу дегазчу Іаштарт-цІунна а, муабахоша Іамал еш волчу боьхачу Камош-цІунна а, Іамминхоша Іамал еш волчу дегазчу МилкІом-цІунна
[17] а лерина.
14Юши-ЯхІу-паччахьо дохадайтира харцделанашна хІиттийна тІулгаш а, дІадахийтира Ашера-харцдалла лерина долу дечиган бІогІамаш а. Ткъа и меттигаш беллачийн даьІахкех юьзира.
15Иштта кхин а Юши-ЯхІу-паччахьо бохийна дІабаьккхира Бетал-гІалахь болу сагІа доккху кхерч. Исраилхошка къинош летадайтинчу НабатІан кІанта ЯрбаІама цигахь, сагІа доккхучу гу тІехь, дІахІоттийна хилла и кхерч. Цигахь мел йолу хІума ягийна дІаяккхийтира цо, Ашера-харцдалла лерина болу бІогІам а тІехь. Йисина хІуманаш ата а аьтта, царах чан яйтира паччахьо.
16Юши-ЯхІу-паччахьна, дІахьаьжча, оцу лома тІехь къуббанаш гира. Цо, нах а бахийтина, цигара даьІахкаш схьаяийтира. ТІаккха и даьІахкаш оцу сагІа доккхучу кхерча тІехь ягаяйтира, и кхерч сийсазбаккхархьама. Иштта кхочушхилира
[18] Везачу Элан дош. Делан стага хаам бинера, иштта хир ду аьлла, ЯрбаІам-паччахь дезачу деношкахь кхерчана хьалха лаьттачу хенахь. Юши-ЯхІу-паччахьна, дІахьаьжча, и гІуллакх хир ду аьллачу пайхамаран къубба гира.
17Цо хаьттира: «И хІун чурт ду суна гуш дерг?»
Цу гІаларчу бахархоша жоп делира цуьнга: «ЯхІуд-махкара вогІуш хиллачу Делан стеган къубба ю иза. Ткъа цо яханчу заманахь ахьа хІинца Бетал-гІалин сагІа доккхучу кхерчана дуьхьал динарг аьллера».
18Юши-ЯхІу-паччахьо элира: «Меттах ма ваккха иза, цуьнан даьІахкаш цхьаммо а ма хьае».
ТІаккха цара меттах ца ехира цу стеган а, Шамран-махкара вогІуш хиллачу пайхамаран а даьІахкаш.
19Иштта, Юши-ЯхІу-паччахьо Шамран-махкарчу гІаланашкахь сагІа доккхучу гунаш тІехь дІахІиттийна цІу-деланийн цІенош а дохадайтира. Веза Эла чІогІа оьгІазвахнера цу кеппара долу цІенош исраилхойн паччахьаша дІахІиттадарна. Ша Бетал-гІалахь диннарг оцу гунаш тІехь йолчу сагІа доккхучу меттигашна а дира Юши-ЯхІу-паччахьо.
20Ишттачу меттигашкара динан дай Юши-ЯхІу-паччахьо байина дІабахийтира. ТІаккха адамийн даьІахкаш цу сагІа доккхучу меттигашна тІехь ягийра. Ткъа иштта Іамал ен меттигаш йоха а яйтина, ша Ярушалайме юхавирзира Юши-ЯхІу-паччахь.
Пасахь олу деза де даздар карладаккхар
(2 Шерашкахь 35:1-19)
21ТІаккха Юши-ЯхІу-паччахьо халкъе омра дира. Цо элира: «Везачу Эло тхоьца бинчу оцу бертан тептар тІехь яздина ма-дарра, дазде аша шайн Везачу Далла лерина долу „Пасахьан“ деза де».
22Исраилан халкъана тІехь мехкан куьйгалхоша олалла дечу хенахь дуьйна, исраилхойн а, яхІудхойн а паччахьийн деношна тІекхаччалц цкъа а цу тайпана даздина дацара «Пасахьан» деза де.
23Юши-ЯхІус паччахьалла деш долу берхІитталгІа шо долуш Везачу Элана лерина долу и «Пасахьан» деза де Ярушалайм-гІалахь даздира.
Юши-ЯхІу-паччахьо дина керла гІуллакхаш
24Юши-ЯхІу-паччахьо хІаллакбира ЯхІуд-махкахь а, Ярушалаймехь а беллачийн синош тІедоьхуш берш а, жинашца тайнарш а, цІахь болу цІуш а, кхиболу цІуш а, массо а кхидолу дегаза хІуманаш а. Юши-ЯхІу-паччахьо дира и дерриге а, Везачу Элан цІа чохь динан да волчу Хьалкхи-ЯхІуна карийначу товрат-хьехамийн тептар тІера тІедехкинарш кхочушдархьама.
25Юши-ЯхІу-паччахьал хьалха я цул тІаьхьа ца ваьллера и санна шен доллучу даггара, доллучу синца, боллучу ницкъаца Везачу Элана тІевирзина верг, массо а хІуманна тІехь Муса-пайхамаран хьехамаш кхочушбеш верг.
26Амма Маннаш-паччахьо мел дина дегаза хІуманаш бахьана долуш, Веза Эла чІогІа оьгІазвахийтинера. ХІинца а ЯхІудан халкъана оьгІазваханчуьра юха ца вирзира Веза Эла.
27Везачу Эло элира: «Ас ЯхІудан халкъ юхатоттур ду Сайна дуьхьалара, Айса юхатеттина Исраилан халкъ санна. Иштта Айса къастийна йолу Ярушалайм а, хІара Сан цІа а, Ас шех лаьцна: „Сан цІе хир ю цу чохь“ – аьлла долу, дІатоттур ду Ас Сайна хьалхара».
Юши-ЯхІус паччахьалла даран чаккхе
(2 Шерашкахь 35:20 – 36:1)
28Юши-ЯхІун кхидолчу гІуллакхех лаьцна – цо мел динчух лаьцна – яздина ду ЯхІудхойн паччахьийн тептар тІехь.
29Юши-ЯхІус паччахьалла дечу хенахь Мисар-мехкан паччахь волу Наху-пирІун Эпрат-хин йисте вахана хилла, Ашур-мехкан паччахьна гІо дархьама. Юши-ЯхІу-паччахь пирІунна дуьхьал тІом бан аравелла хилла. Ткъа пирІуно, МагІидда-гІалахь шена Юши-ЯхІу гича, иза вийна.
30ТІаккха Юши-ЯхІун ялхоша цуьнан дакъа, Ярушалайм-гІала а деана, шен къубба чохь дІадоьллира.
ЯхІуд-мехкан халкъо Юши-ЯхІун кІант ЯхІу-Ахьаз, къобал а вина, шен ден метта паччахь вина дІахІоттийра.
ЯхІудхойн паччахь ЯхІу-Ахьаз
(2 Шерашкахь 36:2-4)
31ЯхІу-Ахьазан ткъе кхо шо дара, иза паччахь хилла дІахІуттуш. Ярушалайм-гІалахь Іаш а волуш, цо кхаа баттахь паччахьалла дира. ЯхІу-Ахьазан ненан цІе Хьамутал яра. Иза Либна-махкара йолу Ярми-ЯхІун йоІ яра.
32ЯхІу-Ахьаз паччахьо а, шен дайша санна, Везачу Элана зуламе хеташ долу гІуллакхаш леладора.
33Наху-пирІуно, Ярушалаймехь ЯхІу-Ахьазе паччахьалла ца дайта, иза Хьамат-махкарчу Рабила-гІалахь набахти чу воьллира. Наху-пирІуно гІуда такхар тІедожийра ЯхІуд-махкана. Шена ши бІе пунт дети а, ши пунт деши а даьккхира пирІуно яхІудхошкара.
34ТІаккха Наху-пирІуно Юши-ЯхІу-паччахьан Элъякъим цІе йолу кхин кІант хІоттийра, шен ден метта паччахь вина. Наху-пирІуно Элъякъиман цІе хийцира, цунах ЯхІу-Якхам аьлла. Ткъа ЯхІу-Ахьаз пирІуно Мисар-махка дІавигира, иза цигахь дІа а кхелхира.
ЯхІудхойн паччахь волу ЯхІу-Якхам
(2 Шерашкахь 36:5-8)
35ЯхІу-Якхам-паччахьо дети а, деши а лора пирІунна. И хІума кхочушдархьама, цо хІора а стагера, цуьнан долахь долчу лаьттан мехе хьаьжжина, деши а, дети а доккхура.
36ЯхІу-Якхаман ткъе пхи шо дара, иза паччахь дІахІуттуш. Ярушалайм-гІалахь Іаш а волуш, цо цхьайтта шарахь паччахьалла дира. ЯхІу-Якхаман ненан цІе Забудат яра. Иза Рума-гІаларчу Пади-ЯхІун йоІ яра.
37ЯхІу-Якхам-паччахьо а, шен дайша санна, Везачу Элана зуламе хеташ долу гІуллакхаш леладора.
24
1ЯхІу-Якхама паччахьалла дечу хенахь, Бавел-мехкан паччахь волу Набухди-Нецар ЯхІуд-махкана тІегІоьртира. Кхаа шарахь Іийра ЯхІу-Якхам-паччахь Набухди-Нецаран олаллина кІел. ТІаккха ЯхІу-Якхам-паччахь Набухди-Нецарна дуьхьалвелира.
2Везачу Эло ЯхІу-Якхам-паччахьна дуьхьалбехира хашадхойн а, арамхойн а, муабахойн а, Іамминхойн а тІемалой, цаьрга ЯхІуд-мохк хІаллакбайтархьама, Шен ялхой болчу пайхамаршкахула Ша ма-аллара.
3Везачу Элан лаамца хилира и дерриге а ЯхІудан халкъаца, иза Шена дуьхьалара юхататтархьама. Везачу Эло иза дира Маннаш-паччахьо дукха къинош леторна а, цо сийсаза долу гІуллакхаш дарна а,
4иштта цо бехк боцу дукха адам хІаллакдарна а. Маннаш-паччахьо Ярушалайм-гІала цу нехан цІийх юзар бахьана долуш, цунна гечдан ца лиира Везачу Элана.
5ЯхІу-Якхаман кхидолчу гІуллакхех лаьцна – цо мел динчух лаьцна – яздина ду ЯхІудхойн паччахьийн тептар тІехь.
6ТІаккха ЯхІу-Якхам, дІа а кхелхина, шен дайх дІакхийтира. Ткъа цуьнан кІант ЯхІу-Яхин керла паччахь хилла дІахІоьттира шен ден метта.
7Мисар-мехкан паччахь шен махка чуьра тІом бан кхин ара ца велира, хІунда аьлча Мисар-мехкан дозанехь долчу хина тІера Эпрат-хина тІе кхаччалц долу латтанаш дІалецира Бавел-мехкан паччахьо Набухди-Нецара.
ЯхІудхойн паччахь ЯхІу-Яхин
(2 Шерашкахь 36:9,10)
8ЯхІу-Яхинан берхІитта шо кхаьчнера, иза паччахь дІахІуттуш. Ярушалайм-гІалахь Іаш а волуш, цо кхаа баттахь олалла дира. ЯхІу-Яхинан ненан цІе Нахьушат яра. Иза Ярушалаймерчу Эли-Натин йоІ яра.
9ЯхІу-Яхин-паччахьо а, шен дайша санна, Везачу Элана зуламе хеташ долу гІуллакхаш леладора.
10Цу хенахь Бавел-мехкан паччахьан Набухди-Нецаран тІеман хьаькамаша, Ярушалайм-гІалина тІе а гІоьртина, цунна го бира.
11ТІаккха Бавел-мехкан паччахь волу Набухди-Нецар гІалина тІевеара, шен тІеман хьаькамаша гІалина го бинчу хенахь.
12ЯхІудхойн паччахь волу ЯхІу-Яхин а, цуьнан нана а, цуьнан ялхой а, цуьнан тІеман хьаькамаш а, цуьнан кертара хьаькамаш а шаьш Набухди-Нецаран кара бахара. Иштта, Бавел-махкарчу Набухди-Нецар-паччахьо олалла ден борхІалгІа шо долуш, цо ЯхІу-Яхина йийсар дира.
13ТІаккха Набухди-Нецар-паччахьо Ярушалаймехь долчу Везачу Элан цІийнан хазни чохь мел йолу хІума а, паччахьан кертара мехала мел йолу хІума а дІаяьхьира. Везачу Эло аьлла ма-хиллара, хьалха исраилхойн паччахь хиллачу Сулима Везачу Элан цІенна лерина яйтина хилла йолу массо а дашо хІуманаш дІаяьхьира Бавел-мехкан паччахьо.
14Цул тІаьхьа массо ярушалаймхой арабехира цо, массо элий а, берриг доьналла долу эскархой а дІабигира. Иштта, йийсаре дІадигна долу дерриг адам итт эзар дара. Царна юкъахь бара дечиган а, эчиган а говза пхьераш. ЯхІуд-махкахь, уггаре а миска нах боцурш, цхьа а ца висира.
15Цу тайпана, ЯхІу-Яхин-паччахь, цуьнан нана, цуьнан зударий, паччахьан кертахь гІуллакх деш хилларш, лаккхарчу даржашкахь хилла нах – уьш берриш а Ярушалайм-гІалара Бавел-махка кхалхийра Бавел-мехкан паччахьо.
16Бавел-мехкан паччахьо Бавел-махка йийсаре дІадигира шена чохь ворхІ эзар тІемало волу дерриг эскар а, цхьа эзар говза пхьар а, аьчка-пхьар а. Цу дІабигначарна юкъахь уггар а доьналла долу тІемалой бара.
17Бавел-мехкан паччахьо Ярушалайм-гІалахь керла паччахь дІахІоттийра. Иза вара ЯхІу-Яхинан ден ваша волу Матан-ЯхІу. Матан-ЯхІун цІе а хийцина, ЦІадукъ-ЯхІу аьлла, цІе тиллира цунна Бавел-мехкан паччахьо.
ЯхІудхойн паччахь ЦІадукъ-ЯхІу
(2 Шерашкахь 36:11-23;Ярми-ЯхІу 52:1-3а)
18ЦІадукъ-ЯхІун ткъе цхьа шо дара, иза паччахь хилла дІахІуттуш. Ярушалайм-гІалахь Іаш а волуш, цхьайтта шарахь паччахьалла дира цо. ЦІадукъ-ЯхІун ненан цІе Хьамутал яра. Иза Либна-гІалара Ярми-ЯхІун йоІ яра.
19ЦІадукъ-ЯхІу-паччахьо а, шен да ЯхІу-Якхама санна, Везачу Элана зуламе хеташ долу гІуллакхаш леладора.
20Ярушалайм-гІалин а, ЯхІуд-мехкан а бахархой Шена уллора дІататтал чІогІа оьгІазваханера Веза Эла. Иштта ЦІадукъ-ЯхІу-паччахь Бавел-мехкан паччахьна дуьхьалвелира.
Ярушалайман йожар
(2 Шерашкахь 36:13-21;Ярми-ЯхІу 52:3б-11)
25
1ЦІадукъ-ЯхІус паччахьалла до уьссалгІа шо долуш, шеран уьтталгІачу беттан уьтталгІачу дийнахь, Бавел-мехкан паччахь Набухди-Нецар, шен дерриг эскар а эцна, Ярушалаймана тІамца тІевахара. ГІалина уллохь меттамотт дІа а хІоттийна, ерриг а гІалина гонах гунаш дира цо, иза схьаяккха кечам бархьама.
2ЦІадукъ-ЯхІус паччахьалла до цхьайтталгІа шо тІекхаччалц гІала го бина лаьттира.
3Цу шеран боьалгІачу беттан уьссалгІа де тІекхаьчча, дІахІоьттина мацалла гІалин бахархошна даа хІумма а ца дуьсуш чІогІа яра.
4МостагІчо гІалин пенах доккха Іуьрг даьккхича, Ярушалаймерчу берриг а тІемалоша дІабовда кечам бира. Хашадхой гІалина го бина лаьттинехь а, буьйсанна паччахьан бешана уллохь болчу шина пенна юккъехь долчу кевнехула массо а эскар гІали чуьра араделира. Иза дедда Іариба-тогІи чу дІадахара.
5ТІаккха хашадхойн эскар паччахьна тІаьхьаделира. Ерихон-гІалин аренашкахь уьш ЦІадукъ-ЯхІуна тІаьхьакхиира. Ткъа паччахьан эскарера массо а тІемало цунна уллора дІасаведира.
6ЦІадукъ-ЯхІу, схьа а лаьцна, Бавелан паччахь волчу Рабила-гІала схьавалийра. Цигахь цунна кхел йира.
7ЦІадукъ-ЯхІун кІентий цунна хьалха байира. Ткъа иза, ши бІаьрг а баьккхина, цІестан буржалш а тоьхна, Бавеле дІавигира.
Везачу Элан цІа дохор
(Ярми-ЯхІу 52:12-33)
8Набухди-Нецара паччахьалла дечу ткъайоьсналгІачу шеран пхоьалгІачу беттан ворхІалгІачу дийнахь паччахьан гІаролхойн хьаькам волу а, Бавелан паччахьан ялхо волу а Набузар-Адан Ярушалайме веара.
9Цо Везачу Элан цІа а, паччахьан цІа а, Ярушалаймера массо а цІа а цІе тесна дагийра. Иштта, Ярушалаймехь долу дерриг а коьрта цІенош дагийра.
10Оцу хьаькаман куьйгаллехь долчу хашадхойн эскаро Ярушалаймана гонах долу пенаш а дохийра.
11Паччахьан гІаролхойн хьаькамо Набузар-Адана Ярушалаймехь дисина кхидолу халкъ а, говза гІишлош йийраш а, Бавелан паччахьан агІор бевлларш а йийсаре дІабигира.
12Оцу махкара къечу халкъана юкъара цхьадолу адамаш дитира цу хьаькамо, цаьрга кемсийн бошмашкахь а, кхашкахь а болх байтархьама.
13Хашадхоша дохийна дІадехира Везачу Элан цІенна хьалха долу цІестан бІогІамаш а, цІийнан кертахь меттахйохуш йолу цІестан бухахІотторгаш а, иштта цІестан хІорд а. Дерриг а цІаста цара Бавеле дІадаьхьира.
14Цара иштта дІадаьхьира тесаш а, белаш а, тукарш а, хаза хьожа йогІу хІума чуюьллу кедаш а Везачу Элана лерина гІуллакх дечу хенахь лелош хилла йолу цІастанах йина мел йолу пхьегІаш а.
15Деших а, детих а мел йина хІуманаш а дІаяьхьира паччахьан гІаролхойн хьаькамо, царна чуйогІура богуш болу кІора дІасакхоьхьу нойш а, цІий чудутту боганаш а.
16Сулим-паччахьо Везачу Элан цІенна лерина бина ши бІогІам а, боккха яй а, меттахйохуш йолу кІелхІотторгаш а чІогІа еза яра. Оцу хІуманашна дахана долчу цІастанан барам буста а ца лора.
17Цхьана бІогІаман лакхалла берхІитта дол яра. Цу бІогІам тІехь цІестан таж дара, кхо дол лакхалла а йолуш. Цу тІехь цІастанах бина цаца а, наран стоьмаш а дара. Вукху бІогІамна тІехь а дара иштта бина цаца а, наран стоьмаш а.
ЯхІудхой Бавел-махка дІакхалхор
(Ярми-ЯхІу 52:24-27)
18Паччахьан гІаролхойн хьаькамо коьрта динан да волу Сари-ЯхІу а, шолгІа динан да волу Цапни-ЯхІу а, Везачу Элан цІа чу воьдийла ларъеш волу кхо гІаролхо а йийсаре дІавигира.
19ГІалахь хІетталц а бисинчарах цо дІавигира тІемалойн хьаькам волу ваьІна стаг а, паччахьан пхиъ хьехамча а, нах эскаре дІаязбеш волу эскаран коьрта йозанча а, иштта гІалахь шайна схьакарийна волу кхузткъа кхиволу стаг а.
20Уьш берриш а паччахьан гІаролхойн хьаькамо Набузар-Адана Бавелан паччахьна тІе Рабила-гІала дІабигира.
21Хьамат-гІалин махкахь йолчу Рабила-гІалахь Бавелан паччахьо, уьш байа аьлла, омра дира.
Иштта яхІудхой шайн махкара йийсаре дІабигира.
ЯхІуд-мехкан куьйгалхо волу Гадал-ЯхІу
(Ярми-ЯхІу 40:7-9;41:1-3)
22Бавелан паччахьо Набухди-Нецара ЯхІуд-махкахь дитинчу халкъана тІехь куьйгалхо вина дІахІоттийра Шапанин кІентан Ахьикхаман кІант Гадал-ЯхІу.
23ТІеман массо а хьаькамна а, церан нахана а хезира, Бавелан паччахьо Гадал-ЯхІу мехкан куьйгалхо дІахІоттийна аьлла. ТІаккха уьш МицІпа-гІала бахара Гадал-ЯхІуна тІе. Уьш бара: Натан-ЯхІун кІант ИсмаьІал, Къаьрхьин кІант Йохьан а, натІупатхо волчу Танхьуматан кІант Сари-ЯхІу а, маІхахочун кІант Яъзан-ЯхІу а, церан нах а.
24Гадал-ЯхІус, царна а, церан нахана а хьалха, чІагІо а еш, элира: «Хашадхойн баьччанех ма кхера. ХІокху махкахь даха охьа а ховша, Бавелан паччахьна муьтІахь а хила, тІаккха шуна дика хир ду».
25Амма шеран ворхІалгІачу баттахь, шеца итт стаг а валош, паччахьан цІийнах схьаваьлла волу, Эли-ШамаІан кІентан Натан-ЯхІун кІант ИсмаьІал веара Гадал-ЯхІуна тІе. Цара Гадал-ЯхІуна чов йира, иза велира. Иштта Гадал-ЯхІуца цхьаьна МицІпа-гІалахь болу яхІудхой а, хашадхой а байира ИсмаьІала.
26Иза бахьанехь дерриг а халкъ – кІезиг болчу нахана тІера дуьйна, цІеяхана болчарна тІекхаччалц – тІеман хьаькамашца цхьана Мисар-махка дІадедира, шаьш хашадхойх кхерарна.
ЯхІу-Яхин набахти чуьра араваккхар
(Ярми-ЯхІу 52:31-34)
27ЯхІудхойн паччахьо ЯхІу-Яхина Бавеларчу набахтехь ткъе вуьрхІитта шо даьккхича, Авил-Мардуха иза набахтера аравалийтира. Иза хилира Авил-Мардух Бавелан паччахь хилла дІахІоьттинчу шеран шуьйтталгІачу беттан ткъе ворхІалгІачу дийнахь.
28Авил-Мардуха цуьнца бертахь къамел дора, ткъа Бавел-махкахь йийсарехь болчу кхиболчу паччахьийн ларамал цуьнан лекха ларам бира.
29ЯхІу-Яхинна пурба делира шена тІера тутмакхан духар дІадаккха. Дуьнен чохь ша мел йоккхучу йисинчу хенахь кест-кестта паччахьна уллохь яа хІума йоура цо.
30ЯхІу-Яхин дуьнен чуьра дІаваллалц, хІора дийнахь Бавелан паччахьо цунна мел оьшург а латтадора.
1 Шерашкахь
ДІаихначу шерашкахь хиллачух лаьцна дІаяздина
хьалхара тептар
Дешхьалхе
Паччахьаллех лаьцна долчу деа тептар тІехь дІаяздина долу гІуллакхаш кхечу кепара дуьйцуш ду дІаихначу шерашкахь хиллачух лаьцна долчу хьалхарчу а, шолгІачу а тептарш тІехь. ДІаихначу шерашкахь хиллачух лаьцна яздина долчу тептарш тІехь дуьйцучу дийцарийн коьрта ши Іалашо хІара ю:
1) Исраилан а, ЯхІудан а пачхьалкхашна бохамаш бина белахь а, къомана Ша йина чІагІо Дала ларъеш хилар а, ЯхІуд-махкахь бехаш болчу нахехула Цо Шен Іалашо кхочушъеш хилар а гайтар. Дауд-паччахьо а, Сулим-паччахьо а динчу сийлахьчу гІуллакхашка а, ЯхІушапти-паччахьо а, Хьузакх-ЯхІу-паччахьо а, Юши-ЯхІу-паччахьо а динчу юхаметтахІитторашка а, Далла тешаме бисинчу нахе а хьоьжуш, тептар яздархочо иза чІагІдар.
2) Ярушалайм-гІалахь долчу Делан цІа долчохь Далла гІуллакхдаран схьадалар дийцар а, и гІуллакхдар кхочушдеш болчу динан дайн а, левихойн а низам дийцар а. Сулим-паччахь Делан цІа дугІург велахь а, Дауд-паччахь билггала оцу цІийнан а, цигахь лелош долчу гІуллакхан а кхоллархо хилар гойтуш ду.
Адамна тІера ИбрахІимна тІекхаччалц
(Доладалар 5:1-32;10:1-32;11:10-26)
1
1Адамах схьабевлла: ШатІа, Энош,
2Къаим, Махьаллал, Ярад,
3ХІанох, Матушалахь, ЛемакІ,
4Нохьа. Ткъа Нохьин кІентий бара: Шима, Хьама, Япат.
5Япатан кІентий бара: Гомар, МагІогІ, Мадай, Яван, Тубал, Машах, Тирас.
6Гомаран кІентий бара: Ашкиназ, РипІат
[1], ТогІарма.
7Яванан кІентий бара: Элша, Таршаш, Хитам, Роданам.
8Хьамин кІентий бара: Хуша, Мисар, ПІатІа, КанаІан.
9Хушин кІентий бара: Себа, Хьавил, СабтІа, РуІман, Сабтехьа. РуІманан кІентий бара: Шеба, Даддан.
10Ткъа Хушин вара Намрад цІе йолуш кІант, иза чІогІа ницкъ болуш кІант вара.
11Мисарх схьабевлла: лудамхой, Іанамхой, лахІабхой, наптухьхой,
12патІрусхой, шайх пІелаштамхой схьабевлла болу каслахІамхой, каптІархой.
13КанаІанан кІентий хІорш бара: дуьххьарлера доьзалхо волу ЦІадан, цул тІаьхьа хилла волу Хьета.
14Иштта КанаІанах схьабевлла: явсайхой, эмархой, гІиргІашахой,
15хьаьвихой, Іаьркхахой, синахой,
16арвадихой, цІемархой, хьаматхой.
17Шимин кІентий бара: Іейлам, Ашур, Арпахшад, Луда, Арам. Араман кІентий бара: ІуцІа, Хьула, ГІетІар, Машах.
18Арпахшадан кІант вара Селахь, ткъа Селахьан кІант вара Іебар.
19Іебаран ши кІант вара: цхьана кІентан цІе ПалагІ
[2] яра, хІунда аьлча иза вехачу хенахь лаьтта тІехь адам декъадалар а, дІасадаржар а хилира. ПалагІан вешин цІе Якхтан яра.
20Якхтанан кІентий бара: Алмадад, ШалапІ, Хьацармават, Ярахь,
21ХІайдарам, Узал, Дикхалла,
22Іейбал, Абумаил, Шеба,
23Апар, Хьавил, Ябаб. Уьш берриш а Якхтанан кІентий бара.
24Ткъа Шимин кІентий хилла: Арпахшад, Селахь,
25Іебар, ПалагІ, Рахьу,
26СерагІ, Нахьир, ТІахьир,
27Ибрам, цуьнан кхин цІе ИбрахІим ю.
ИсмаьІалан тІаьхье
(Доладалар 25:12-16)
28ИбрахІиман кІентий бара: Исхьакх а, ИсмаьІал а.
29Церан тІаьхье иштта яра: ИсмаьІалан дуьххьарлера кІант вара Набуяти, цул тІаьхьа хилира Къедар, Адбаал, Мибасам,
30МишмаІ, Дума, Маси, Хьадид, Тейма,
31Етар, Напуши, Къедима. Уьш бара ИсмаьІалан кІентий.
32ИбрахІиман гІарбаш-зудчо Къитурата бина кІентий бара: Зимран, Якхешан, Медан, Мадани, Ишбакх, Шуахь. Якхешанан кІентий бара: Шеба, Даддан.
33Маданин кІентий бара: Іейпа, Іайпар, Хьанах, АвидаІ, ЭлдаІа. Уьш берриш а Къитуратан кІентий бара.
Исхьакхан тІаьхье
(Доладалар 36:1-19)
34ИбрахІиман кІант волчу Исхьакхан кІентий бара: Іесав, Исраил.
35Іесаван кІентий бара: Элипаз, РаІал, ЕІуш, ЯІлам, Кхорахь.
36Элипазан кІентий бара: Теман, Омар, Цепа, ГаІтам, Кхеназ. Ткъа ТамнаІа цунна Іамалекх винера.
37РаІалан кІентий бара: Нахьати, Зерахь, Шама, Миза.
СеІирах схьабевлла эдомхой
(Доладалар 36:20-30)
38СеІиран кІентий бара: Лутани, Шубали, ЦІибІон, Іана, Дишон, Эцар, Дишан.
39Лутанин кІентий бара: Хьори, ХІейма. ТамнаІ Лутанин йиша яра.
40Шубалин кІентий бара: Іалиян, Манахьат, Іейбал, Шапи, Онам.
ЦІибІонан кІентий бара: АяхІу, Іана.
41Іанин кІант вара: Дишон. Дишонан кІентий бара: Хьамран, Эшбан, Итран, Керан.
42Эцаран кІентий бара: БилхІан, ЗаІван, ЯІакхан.
Дишанан кІентий бара: ІуцІа, Арани.
Эдом-мехкан паччахьаш
(Доладалар 36:31-43)
43Исраилан махкахь паччахьаш хилале, Эдомехь хІара паччахьаш хиллера:
БеІаран кІант БулаІ. Цуьнан гІалин цІе ДинхІаба яра.
44БулаІ велча, цуьнан метта паччахь хилира Бацар-гІаларчу Зерахьан кІант Ябаб.
45Ябаб велча, цуьнан метта паччахь хилира теманхойн махкара Хьушам.
46Хьушам велча, цуьнан метта паччахь хилира Бедадан кІант ХІадад. Муаби-махкахь маданхошна тІехь толам баьккхинера цо. Цуьнан гІалин цІе Іавит яра.
47ХІадад велча, цуьнан метта паччахь хилира Масрекха-гІалара Самла.
48Самла велча, цуьнан метта паччахь хилира хин йистехь йолчу Рехьабат-гІалара Шаул.
49Шаул велча, цуьнан метта паччахь хилира Іахбаран кІант БаІал-Хьанан.
50БаІал-Хьанан велча, цуьнан метта паччахь хилира ХІадад. Цуьнан гІалин цІе ПаІу яра. ХІададан зудчун цІе яра Ма-ХІайтІабал. Иза МезахІабан йоІан Матарадан йоІ яра.
51ХІадад а велла.
Эдом-махкахь хІара баьччанаш а хилла: ТамнаІ, Іаьлви, Етат,
52АхІлибам, Эла, Пинан,
53Кхеназ, Теман, Мубацар,
54Магдаал, Іирам. Уьш эдомхойн баьччанаш хилла.
2
ЯхІудан тІаьхье
1Исраилан кІентий бара: Раабан, ШимІа, Леви, ЯхІуд, Иссархан, Забул,
2Дан, Юсуп, Бен-Яман, Наптал, Гада, Ашар.
3ЯхІудан кІентий бара: Іаьр, Онан, Шейла. Цунна и кхо кІант вина хилла канаІанхо йолчу ШуІин йоІа. ЯхІудан дуьххьарлера доьзалхо волу Іаьр Делан бІаьргашна хьалха вон вара, цундела иза Дала валийтира.
4ЯхІудан несо Тамарас ЯхІудана ши кІант винера: Парас, Зерахь. Верриг а пхи кІант вара ЯхІудан.
5Парасан кІентий бара: Хьацрани, Хьамал.
6Зерахьан кІентий бара: Зимари, Этан, ХІайман, Калкал, ДарІа. Уьш верриг пхи кІант вара.
7Далла лерина йохо дІакъастийна хІуманаш схьа а эцна, Исраилан халкъана бала тІебаийтина волу Ахари
[3] хилла Кармин кІант.
8Этанан кІант вара Іазар-ЯхІу.
Дауд-паччахьан схьавалар
9Хьацранина бина кІентий бара: Ярахьмиал, Рам, Килаб.
10Рамин хилира кІант Іамминадаб. Іамминадабан хилира кІант Нахьшон, ЯхІудан тайпанан баьчча хилла волу.
11Нахьшонан хилира кІант Салма. Салмин хилира кІант БоІаз.
12БоІазан кІант хилира Іабади. Іабадин кІант хилира Юшай.
13Юшайн хилира кІентий: дуьххьарлерниг Элиаб, шолгІаниг Абинадаб, кхозлагІниг ШимІа,
14воьалгІаниг Натунаил, пхоьалгІаниг Радай,
15йолхалгІаниг Оцам, ворхІалгІаниг Дауд.
16Церан йижарий бара: Царуят, АбигІал.
Царуятан кхо кІант хилира: Абушай, Йоаб, ІасахІал.
17АбигІала вира кІант Іамасаъ. Іамасаан да вара исмаьІалхо волу ИтІар.
Хьацранин тІаьхье
18Хьацранин кІентан Килабан зудчо Іазубата йира йоІ Яриат. Цо бина кІентий бара: Ешар, Шубаб, Ардун.
19Іазубат елча, Килаба шена Эпрати ялийра. Цо вира кІант Хьор.
20Хьоран кІант хилира Ури. Урин кІант хилира Бацалиал.
21ТІаккха Хьацранис, шен кхузткъа шо долуш, ГалІадан да волчу Макиран йоІ ялийра шена. Цо Хьацранина вира кІант Чагуб.
22Чагубан кІант хилира Яир. ГалІад-махкахь ткъе кхоъ гІала яра цуьнан долахь.
23Амма гешурхоша а, арамхоша а Яиран махкара эвлаш а, Кхинат-гІала а, цуьнца йоьзна хилла йолу кхузткъа юрт а цаьргара схьаяьккхира. Цигахь Іаш болу берриш а ГалІадан дех Макирах схьабевллера.
24Килаб-Эпратин махкахь Хьацрани веллачул тІаьхьа Хьацранин зудчо Аби-ЯхІус вира кІант Ашихьур. Цо ТакхоІ-гІала дІахІоттийра.
Ярахьмиалан тІаьхье
25Хьацранин дуьххьарлера доьзалхо волчу Ярахьмиалан кІентий бара: хьалхарниг Рам, цул тІаьхьа Буна, Оран, Оцам, АхьъяхІу.
26Ярахьмиалан кхин а зуда яра. Цуьнан цІе Іатрат яра. Иза Онаман нана яра.
27Ярахьмиалан дуьххьарлера доьзалхо волчу Рамин кІентий бара: МаІац, Ямин, Іекхар.
28Онаман кІентий бара: Шамай, ЯдаІ. Шамайн кІентий бара: Надаб, Абишур.
29Абишуран зудчун цІе яра Абу-ХІаил. Цо Абишурана бина кІентий бара: Ахьбан, Мовлид.
30Надабан кІентий бара: Селад, Апайм. Селад, цхьа а бер доцуш, велла.
31Апайман кІант хилира Ишхьи. Ишхьин кІант хилира Шишан. Шишанан – Ахьлай.
32Шамайн вешин ЯдаІан кІентий бара: ИтІар, ЯхІуната. ИтІар, цхьа а бер доцуш, велла.
33ЯхІунатин кІентий бара: ПелатІа, Заза. Иштта яра Ярахьмиалан тІаьхье.
34Шишанан, йоІарий бен, кІентий ца хилира. Цуьнан, ЯрхьаІ цІе а йолуш, мисархо волу лай вара.
35Шишана шен йоІ оцу ЯрхьаІе маре яхийтира, ткъа цо вира кІант Атай.
36Атайн хилира кІант Ната, ткъа Натин хилира кІант Забад.
37Забадан хилира кІант: Эплал. Эплалан хилира кІант Іабади.
38Іабадин хилира кІант ЯхІу, ткъа ЯхІун хилира кІант Іазар-ЯхІу.
39Іазар-ЯхІун хилира кІант Хьелац. Хьелацан хилира кІант ЭлиІаса.
40ЭлиІасан хилира кІант Сисмай. Сисмайн хилира кІант Шалум.
41Шалуман хилира кІант Якхам-ЯхІу. Якхам-ЯхІун хилира кІант Эли-ШамаІ.
Килабан тІаьхье
42Ярахьмиалан вешин Килабан масех кІант хилира. Цуьнан дуьххьарлера доьзалхо хилира МешаІ. Иза Зипан да хилира. Килабан кхин а цхьа кІант Мареша хилира, иза Хьевронан да хилира.
43Хьевронан хІара кІентий хилира: Кхорахь а, Тапухьа а, Рекхам а, ШемаІ а.
44ШемаІан хилира кІант Рахьам, иза ЙоркхиІаман да хилира. Ткъа Рекхаман хилира кІант Шамай.
45Шамайн хилира кІант МаІун, ткъа МаІун Байт-Цуран да хилла.
46Килабан гІарбаш-зудчун цІе Іейпа яра. Иза ХІаранан а, Муцин а, Газизан а нана яра. Ткъа ХІаранан хилира кІант Газиз.
47ЯхІдайн кІентий бара: РегІам, Йовтам, Гишан, Пелат, Іейпа, ШаІапа.
48Килабан кхин гІарбаш-зуда а яра. Цуьнан цІе МаІха яра. МаІха яра Шебаран а, Тирхьанан а нана.
49Иштта ШаІапан а, Шивин а нана а яра иза. ШаІапа Мадманан да вара. Шива вара Махбенан а, ГибаІан а да.
Килабан йоІ Іахисат яра.
50Килабан тІаьхьенан цІераш хІорш яра:
Хьор вара Эпратин дуьххьарлера кІант. Хьоран кІентий хилира: Кхиръят-ЯІарим-гІала дІахІоттийна волу Шубали,
51Байтлахам-гІала дІахІоттийна волу Салма, Байт-Гадер-гІала дІахІоттийна волу Хьарпа.
52Кхиръят-ЯІарим-гІала дІахІоттийначу Шубалих схьабевлира хІаруахой а, манухьутхойн ахтукхам а.
53Кхиръят-ЯІаримера тукхамаш хІорш дара: итархой, путахой, шуматхой, мишраІхой. Царах схьабевлира цорІахой а, эштаулхой а.
54Салмин тІаьхьенах схьабевлира: байтлахамхой, натІупатхой, Іатрут-Байт-Йоабан бахархой, манахьтихойн ахтукхам, цорІахой,
55иштта ЯІабац-гІалахь бехаш болу тептарш яздеш болчийн тукхамаш: тирІатхой, шимІатхой, сухахой. И тептарш яздинарш хилла Хьаматан тІаьхьенах болу кхенахой. Хьамат вара рахбихойн тукхаман да.
3
Дауд-паччахьан кІентий
1Хьеврон-гІалахь Даудана динчу берийн цІераш хІорш ю:
Даудан дуьххьарлера кІант Амнан израІалхо йолчу АхьнуІмата вина вара.
ШолгІа кІант Даниал кармалхо йолчу АбигІала вина вара.
2КхоалгІа кІант Абушалам Гешурахь паччахь волчу Талмайн йоІа МаІхас вина вара.
ВоьалгІа кІант Адан-ЯхІу Хьагата вина вара.
3Даудан пхоьалгІа кІант Шапат-ЯхІу Абиталис вина вара.
ЙолхалгІа кІант ИтраІам ІагІлата вина вара. Иза, вуьш санна, Даудан зуда яра.
4Даудан и ялхе а кІант Хьевронехь вина вара. Цигахь Дауда ворхІ шарахь а, ялх баттахь а паччахьалла дира.
Ярушалаймехь Дауда ткъе кхойтта шарахь паччахьалла дира.
5Даудан Ярушалаймехь хилла долу бераш хІорш ду:
Іамиалан йоІа Бат-ШабаІа диъ бер дира: ШимІа, Шубаб, Ната, Сулим.
6Кхин а исс кІант хилира Даудан: Ибхьар, Эли-ШуІа, Эли-Пулат,
7НугІахІи, Непаг, ЯпияІ,
8Эли-ШамаІ, ЭлидаІ, Эли-Пулат.
9Уьш берриш а Даудан кІентий бара. ГІарбаш-зударша бина кхин а кІентий бара Даудан. Тамара церан массеран а йиша яра.
Сулим-паччахьан тІаьхье
10Сулиман кІант хилира РахьбуІам. РахьбуІаман кІант хилира Аби-ЯхІу. Цуьнан кІант хилира Аса. Ткъа Асин кІант ЯхІушапти.
11ЯхІушаптин кІант хилира ЯхІурам. ЯхІураман хилира кІант Ахьаз-ЯхІу. Ахьаз-ЯхІун хилира кІант Юаш.
12Юашан кІант хилира Амци-ЯхІу. Іазар-ЯхІу Амци-ЯхІун кІант хилира. Іазар-ЯхІун кІант хилира Йовтам.
13Йовтаман кІант хилира Ахьаз. Хьузакх-ЯхІу хилира Ахьазан кІант. Хьузакх-ЯхІун кІант Маннаш хилира.
14Маннашан кІант Амин хилира. Аминан кІант Юши-ЯхІу хилира.
15Юши-ЯхІун кІентий хІорш бара: дуьххьарлера кІант – Йохьан, шолгІаниг – ЯхІу-Якхам, кхозлагІниг – ЦІадукъ-ЯхІу, ткъа воьалгІаниг – Шалум.
16ЯхІу-Якхаман кІентий бара: ЯхІу-Яхин, ЦІадукъ-ЯхІу.
ЯхІу-Яхин-паччахьан тІаьхье
17Йийсаре дІавигина хиллачу ЯхІу-Яхинан кІентий бара: Шалтаал,
18Малкирам, Пади-ЯхІу, Шаниацар, Якхам-ЯхІу, ХІушмаІ, Надиб-ЯхІу.
19Пади-ЯхІун кІентий бара: Зурбабел, ШамаІи. Зурбабелан кІентий бара: Машулим, Хьанан-ЯхІу. Шаламат церан йиша хилла.
20Зурбабелан кхин а пхи кІант хилира. Церан цІераш яра: Хьашба, ОхІал, Берех-ЯхІу, Хьасди-ЯхІу, Юшаб-Хьесад.
21Хьанан-ЯхІун кІентий бара: Палти-ЯхІу, ЯшаІ-ЯхІу. Рапи-ЯхІу вара ЯшаІ-ЯхІун кІант. Рапи-ЯхІун кІант вара Арнан. Арнанан кІант вара Іабди-ЯхІу. Шахан-ЯхІу Іабди-ЯхІун кІант вара.
22Шахан-ЯхІун кІант вара ШамІа-ЯхІу. Ткъа ШамІа-ЯхІун кІентий бара: Хьатуш, ИгІал, Баръяхьи, НаІар-ЯхІу, Шапти. Уьш ялхе а цуьнан кІентий а, кІентан кІентий а бара.
23НаІар-ЯхІун хилира кІентий: ЭлъюІинай, Хьузакх-ЯхІу, Іазрикхам. Уьш верриг а кхо кІант хилла.
24ЭлъюІинайн кІентий хилира: ХІудав-ЯхІу, Элишуб, Пали-ЯхІу, Іакхуби, Йохьан, Дали-ЯхІу, Іанани. Уьш верриг а ворхІ кІант вара.
4
ЯхІудан тІаьхье
1ЯхІудан хилира хІара кІентий: Парас, Хьацрани, Карма, Хьор, Шубали.
2Шубалин кІант хилира Раи-ЯхІу. Иза Яхьатан да хилира. Яхьатан кІентий хилира: Ахьумай а, ЛахІда а. Ахьумайн а, ЛахІдин а тІаьхьенех цорІахойн тукхамаш схьадевлира.
3-4Эпратин дуьххьарлера доьзалхо волчу а, Байтлахам-гІала дІахІоттийна волчу а Хьоран кІентий хІорш бара: ІайтІам, Пенуал, Іезар. ІайтІаман кІентий хІорш бара: ИзраІал, Ишма, Идбаш. Церан йишин цІе ХІацилалпуни яра. Пенуал Гадур-гІала дІахІоттийнарг вара. Іезар Хьушат-гІала дІахІоттийнарг вара.
5Ашихьур ТакхоІ-гІала дІахІоттийнарг вара. Ашихьуран ши зуда хилла: Хьалиа, НаІран.
6НаІрана бина кІентий хІорш бара: Ахьузам, Хьепар, Тимани, Ахьаштарай. Уьш НаІранан кІентий бара.
7Хьалиан хІара кІентий хилира: Царати, ЦІохьар, Этнани,
8Къоца.
Къоцин хилира кІентий: Іануб, Цубиба. Къоцин тІаьхьенах схьадевлира ХІаруман кІант волчу Ахьархьилан тукхамаш.
9Ткъа ЯІабац шен вежарел лоруш стаг вара. Цуьнан нанас: «Аса чІогІачу лазаршца дуьнен чу ваьккхина хІара», – аьлла, ЯІабац
[4] цІе тиллина хилла цунна.
10ЯІабаца, исраилхойн Деле доІа а деш, дийхира: «Ахьа со декъал а вахьара, сан латта шор а дахьара, со зуламех лар а веш, Хьо суна уллохь а хилахьара, со лазарш доцуш хилийтархьама!» – аьлла. ТІаккха цо деххнарг делира цунна Дала.
11Ткъа Халуб Шухьин ваша вара. Халубан кІант вара Махьир. Ткъа Махьир Эштунан да вара.
12Эштунан кІентий бара: Байт-Рапа, Писухьа, Тахьина. Тахьинас Нахьаш-гІала дІахІоттийра. Уьш Реха-гІалин бахархой бара.
13Кхеназан кІентий хІорш бара: Іотниал, Сари-ЯхІу. Іотниалан кІентий хІорш бара: Хьатати, МаІунутай
[5].
14МаІунутай Іапрун да вара.
Сари-ЯхІу Йоабан да вара. Йоаб Пхьерийн тогІи дІахІоттийнарг вара. Шаьш пхьераш болу дела тиллина хиллера цара и цІе.
15Епунин кІант волчу Килабан кІентий хІорш бара: Іиру, Эли, НаІам. Элан кІант вара Кхеназ.
16ЯхІалал-Элан кІентий хІорш бара: Зип, Зипа, Тиръя, Асариал.
17-18Іезаран кІентий хилла: ИтІар, Мерад, Іайпар, Ялун. Ткъа Мерада пирІунан йоІ йолу Бит-ЯхІу шена ялийра. Цо Мерадана дина бераш хІорш дара: Марем, Шамай, Ишбахь. Ишбахьа ЭштамуІа-гІала дІахІоттийра. ЯхІудхо йолчу Мерадан зудчо дина бераш хІорш дара: Ярад, Хьебар, Якхутиал. Ярада Гадур-гІала дІахІоттийра, Хьебара – Соха-гІала, Якхутиала – Занухь-гІала.
19Нахьаман йиша йолчу ХІуди-ЯхІун зудчун кІентий хІорш бара: гармихо волчу КъаІилан да а, маІхахо волу ЭштамуІ а.
20ШимІунан хІара кІентий хилира: Амнан, Рина, Бен-Хьанани, Тилун.
Ишхьин хІара кІентий хилира: Зухьати, Бен-Зухьати.
Шейлин тІаьхье
21ЯхІудан кІант волчу Шейлин кІентий хІорш бара: Лека-гІала дІахІоттийна волу Іаьр, Мареша-гІала дІахІоттийна волу ЛаІда, Байт-АшбаІ-гІалара ветанан кІади деш хилла долу тукхамаш,
22иштта цуьнан тІаьхьенах бара хІорш: Йокхам а, Хузба-гІалара бахархой а, кхин а Юаш а, Сарап а. Цушиммо Муаби-махкахь а, Яшуби-Лехьамахь а олалла дора. (Царах лаьцна яздина хилларг ширачу тептарш тІера ду.)
23Шейлин кІенташа кхийра пхьегІаш йора. Уьш НатиІам-гІалахь а, Гадира-гІалахь а Іаш бара, паччахьна гІуллакх а деш.
ШимІин тІаьхье
24ШимІин хІара кІентий хилира: Намуал, Ямин, Ярби, Зерахь, Шаул.
25Шаулан хилира кІант Шалум. Шалуман хилира кІант Мибасам. Мибасаман хилира кІант МишмаІ.
26МишмаІан тІаьхье иштта яра: цуьнан хилира кІант Хьамуал. Закхур хилира Хьамуалан кІант. Закхуран кІант хилира ШамаІи.
27ШамаІин ялхитта кІант а, ялх йоІ а хилира. Ткъа ШамаІин вежарийн бераш дукха ца хилира. ЯхІудан тайпа санна доккха ца хилла ШамаІин тІаьхьенан долу дерриг а тукхам.
28Уьш бехаш бара Беар-ШабаІ а, Мулада а, Хьацар-ШуІал а гІаланашкахь.
29Иштта Балхьат а, Іацам а, Тулад а,
30Бетаал а, Хьорма а, ЦакхелагІ а,
31Байт-Маркабут а, Хьацар-Сусам а, Байт-Бари а, ШаІрайм а гІаланашкахь а бехира уьш. И гІаланаш церан долахь хилла Дауда паччахьалла даллалц.
32Церан пхи гІала хилла шайн ярташца: ІайтІам, Іейн, Римун, Тухан, Іашун.
33Иштта оцу гІаланашна гонах хилла йолу ярташ а БаІалт-гІалина тІекхаччалц церан долахь яра. Иштта яра уьш баха охьахевшина меттигаш а, церан схьабовлар а цу тайпана дара.
34Машубаб, Ямлекха, Амци-ЯхІун кІант Юша,
35Юал, Іасиалан кІентан Сари-ЯхІун кІант Йошби-ЯхІун кІант ЯхІу,
36ЭлъюІинай, ЯІакхуба, Яшухь-ЯхІу, Іаси-ЯхІу, Іадиал, Яшмиал, БенъяхІу,
37ШамІа-ЯхІун кІентан Шимрин кІант волчу а, Яди-ЯхІун кІентан Іалунан кІант волчу ШипаІан кІант волу Зиза а –
38уьш шайн тукхамийн баьччанаш бара.
Церан тІаьхье чІогІа дебнера.
39Шайн хьайбанашна дежийла лоьхуш, Гадур-махкана а, цунна малхбалехьа йолчу тогІина а тІекхаччалц дІабаханера уьш.
40Шаьш баханчохь царна токх йолу а, дика а дежийла карийна. Иштта боккха а, тийна а, шайна кхерам боцу а мохк карийна хилла царна. Уьш цига кхачале, цигахь кІеззиг болу хьамахой бен бехаш ца хиллера.
41ЯхІудхойн паччахь волчу Хьузакх-ЯхІун заманахь, и цІераш хилларш, схьа а баьхкина, хьамахойн четаршна а, цигахь бехаш болчу маІунхошна а тІелеттера. Цара уьш берриш а хІаллакбина. Таханлерчу денна тІекхаччалц а иза иштта ду. Церан метта уьш цигахь баха охьахевшина, хІунда аьлча жа дажо меттигаш хилла царна цигахь.
42Ткъа царна юкъара ШимІин тІаьхьенах хилла волу пхи бІе стаг СеІир-лаьмнашка ваханера. Церан коьртехь хилла Палти-ЯхІу, НаІар-ЯхІу, Рапи-ЯхІу, Іузиал. Уьш Ишхьин тІаьхьенах хилла.
43Цигахь дийна бисина болу Іамалекхахой байа а байина, баха охьахевшина уьш. Таханлерчу денна тІекхаччалц уьш цигахь бехаш бу.
5
Раабанан тІаьхье
1Исраилан дуьххьарлера доьзалхо волчу Раабанан кІентий хІорш бара. (Иза дуьххьарлера доьзалхо вара, амма цо шен да дІавуьжу мотт сийсазбаьккхина дела, дуьххьарлера доьзалхочун бакъонаш Исраилан кІант волчу Юсупан кІенташна дІаеллера. Иза бахьанехь Раабанан цІе дуьххьарлерчу доьзалхочун санна дІаязйина яц.
2ЯхІуд шен вежарел нуьцкъала хиллехь а, цуьнан тайпанара халкъан куьйгалхо схьаваьллехь а, дуьххьарлерчу доьзалхочун бакъонаш Юсупан долахь хиллера.)
3Исраилан дуьххьарлера доьзалхо волчу Раабанан кІентий хІорш бара: Хьанах, Палу, Хьацрани, Карма.
4Юалан тІаьхье иштта яра: Юалан кІант хилира ШамІа-ЯхІу, ШамІа-ЯхІун кІант хилира ГІогІ, ГІогІан кІант – ШамаІи,
5ШамаІин кІант – Мика, Микин кІант – Раи-ЯхІу, Раи-ЯхІун кІант – БаІал,
6БаІалан кІант – Баира. Иза вара Ашурхойн паччахь волчу ТилгІат-Пилнасара
[6] йийсаре вигнарг. Баира раабанхойн баьчча вара.
7Ткъа Баиран вежарий, церан тукхамашка а, церан схьабовларе а хьаьжжина, иштта дІаязбина бу: коьртаниг ЯІиал хилла, ткъа цул тІаьхьа Закри-ЯхІу а,
8БулаІ а. БулаІ вара Юалан кІант волчу ШемаІан кІентан Азазан кІант. Раабанхой бехаш бара ІаруІер-гІалара дуьйна Набу а, БаІал-МаІун а гІаланашна тІекхаччалц йолчу меттигашкахь.
9Малхбалехь, Эпрат-хина тІекхаччалц йолчу яьссачу аренан йисте кхочучу меттигашкахь, баха охьахевшира уьш, хІунда аьлча ГалІад-махкахь церан даьхни чІогІа дебнера.
10Шаула паччахьалла дечу заманахь раабанхой хІагирхошца тІом беш бара. ХІагирхой эша а бина, ГалІад-мехкан малхбалехьарчу ерриге а меттигашкахь церан четарш чохь баха охьахевшинера уьш.
Гадин тІаьхье
11Ткъа Гадин тІаьхье ехаш яра раабанхошна къилбаседехьа агІор йолчу Салха-гІалина тІекхаччалц болчу Башан-махкахь.
12Башан-махкахь коьртаниг Юал вара, шолгІаниг – Шапами, царал тІаьхьа ЯІнай а, Шапти а.
13Церан доьзалшка хьаьжжина, хІара бархІ вара церан гергара: Микаал, Машулим, ШебаІ, Юрай, ЯІакхан, ЗиІа, Іебар.
14Уьш Абу-Хьаилан тІаьхьенах берш бара. Ткъа Абу-Хьаил вара Хьурин кІант, Хьури вара Ярухьин кІант, Ярухь вара ГалІадан кІант, ГалІад вара Микаалан кІант, Микаал вара Яшишайн кІант, Яшишай вара ЯхІдун кІант, ЯхІду вара Бузин кІант.
15Гунин кІентан Іабдиалан кІант Ахьи церан доьзалан коьртаниг вара.
16Уьш бара ГалІадехь а, Башанехь а цуьнца йоьзна йолчу гІаланашкахь а, иштта Шарон-аре чекхъяллалц йолчу массо а дежийлаш йолчохь а бехаш.
17(Оцу тІаьхьенах болчу массеран а цІераш дІаязйина хилла яхІудхойн паччахь Йовтам а, исраилхойн паччахь ЯрбаІам хиллачу заманахь.)
Малхбалехьарчу тайпанийн эскарш
18Раабанан а, Гадин а тайпанна а, Маннашан ахтайпанна а юкъахь вара доьналла а долуш, карахь турссий, туррий а лелош, секхаІад кхосса а хууш, лата Іамийна а, тІом бан кийча волу а шовзткъе виъ эзар ворхІ бІе кхузткъа эскархо.
19Цара хІагирхошца а, Етарца а, Напушица а, Нудабца а тІом бира.
20Цара мостагІашна дуьхьало ечу хенахь, Дала царна гІо дира. ХІагирхой а, церан долахь хилла долу массо а хІума а оцу тІемалойн кара дахийтира, хІунда аьлча шаьш тІом бечу хенахь цара Деле кхайкхинера. Ткъа и тІемалой Шех тешна бехаш хилла дела, Далла уьш дІахезнера.
21Оцу тІемалоша церан даьхни шайна дІаийцира. Цу юкъахь яра шовзткъе итт эзар эмкал а, ши бІе шовзткъе итт эзар уьстагІ а, газа а, ши эзар вир а, цхьа бІе эзар адам а.
22И тІом Делера болу дела, дукха адам хІаллакьхиллера. Ткъа и тІемалой шайн халкъаца исраилхой йийсаре дІабиггалц бехаш Іийра цу махкахь, хІаллакбинчеран метта.
Малхбалехьа ехаш хилла йолу Маннашан ахтайпанан тІаьхье
23Маннашан ахтайпанан тІаьхье ехаш яра Башан-махкара дуьйна БаІал-Хьермонна а, Санирна а, Хьермон-лаьмнашна а тІекхаччалц болчу махкахь. Уьш чІогІа дукха бара.
24Церан доьзалийн баьччанаш хІорш бара: Іайпар, Ишхьи, Элиал, Іазриал, Ярми-ЯхІу, ХІудав-ЯхІу, ЯхІдиал. Уьш бара майра тІемалой, цІеяхна нах, шайн доьзалийн баьччанаш.
Малхбалехьара тайпанаш йийсаре дигар
25Амма, шайн дайн Далла тешаме а ца хуьлуш, Дала шайна уллора оцу махкана чуьра дІалелхийна долчу къаьмнийн деланашна тІаьхьа а хІиттина, оцу къаьмнех терра сийсаза лелара уьш.
26ТІаккха Исраилан Дала, ашурхойн паччахьан ПІулин (иза ТигІлат-Палиасар ву) са карзах а даьккхина, раабанхой а, гадахой а, Маннашан ахтайпанан тІаьхье а йийсаре дІайигийтира. Уьш Хьалахь-гІала а, Хьабур а, ХІари а цІераш йолчу меттигашка а, Газун-гІалин хин йисте а дІабигира. Таханлерчу денна тІекхаччалц уьш цигахь бехаш бу.
6
Левин тІаьхье
1Левин кІентий хІорш бара: ГІиршан, КхахІат, Мерари.
2КхахІатан кІентий хІорш бара: Іамрам, Ицхьар, Хьеврон, Іузиал.
3Іамраман бераш хІорш дара: АхІарон, Муса, Марем.
АхІаронан кІентий хІорш бара: Надаб, АбихІу, ЭлиІазар, Итамар.
4ЭлиІазаран хилира кІант Пайнехьас. АбишуІ Пайнехьасан кІант вара.
5АбишуІан кІант вара Букхай. Букхайн кІант вара Іузи.
6Іузин кІант вара Зарахь-ЯхІу. Зарахь-ЯхІун кІант вара Маръюти.
7Маръютин вара кІант Амар-ЯхІу. Амар-ЯхІун кІант вара Ахьтуби.
8Ахьтубин кІант вара ЦІадукъа. ЦІадукъин кІант вара АхьимаІац.
9АхьимаІацан кІант вара Іазар-ЯхІу, ткъа Іазар-ЯхІун кІант вара Йохьан.
10Йохьанан кІант вара Іазар-ЯхІу. Иза вара Ярушалаймехь Сулим-паччахьо дІахІоттийначу Делан цІа чохь динан да.
11Іазар-ЯхІун кІант вара Амар-ЯхІу, ткъа Амар-ЯхІун кІант вара Ахьтуби.
12Ахьтубин кІант вара ЦІадукъа, ткъа ЦІадукъин кІант вара Шалум.
13Шалуман кІант вара Хьалкхи-ЯхІу, ткъа Хьалкхи-ЯхІун кІант вара Іазар-ЯхІу.
14Іазар-ЯхІун кІант вара Сари-ЯхІу, ткъа Сари-ЯхІун кІант вара ЯхІу-ЦІадакъа.
15Везачу Эло Набухди-Нецаран куьйгахула ЯхІуд-мехкан а, Ярушалайм-гІалин а бахархой йийсаре дІабигийтинчу хенахь, ЯхІу-ЦІадакъа цаьрца цхьаьна йийсаре вахара.
Левин кхийолу тІаьхье
16Иштта Левин кІентий хІорш бара: ГІиршан, КхахІат, Мерари.
17ХІорш ю ГІиршанан кІентийн цІераш: Ливани, ШамаІи.
18КхахІатан кІентий хІорш бара: Іамрам, Ицхьар, Хьеврон, Іузиал.
19Мерарин кІентий хІорш бара: Махьли, Мушхьи.
Левин тІаьхьенах схьадевлла тукхамаш, церан доьзалшка хьаьжжина, хІорш ду:
20ГІиршанан тІаьхье иштта яра: цуьнан кІант вара Ливани. Ливанин кІант вара Яхьат. Зами вара Яхьатан кІант.
21Замин кІант вара Юахьи. Ткъа Юахьин кІант вара Ида. Зерахь Іидун кІант вара. Зерахьан кІант вара Яатрай.
22КхахІатан тІаьхье иштта яра: Іамминадаб цуьнан кІант вара. Кхорахь Іамминадабан кІант вара. Асар Кхорахьан кІант вара.
23Асаран кІант вара Элкхан. Элкханан кІант Аби-Аса хилира. Аби-Асин кІант вара Асар.
24Асаран кІант вара Тахьат. Тахьатан кІант вара Уриал. Іузи-ЯхІу Уриалан кІант вара. Іузи-ЯхІун кІант Шаул хилла.
25Элкханан кІентий бара Іамсай а, Ахьимут а.
26Ахьимутан кІант вара Элкхана. Элкханан кІант вара Цупай. Цупайн кІант вара Нахьати.
27Нахьатин кІант вара Элиаб. Элиабан кІант вара Ярохьам. Ярохьаман кІант вара Элкхана. Ткъа Элкханан кІант вара Шамъал.
28Шамъалан кІентий хІорш бара: дуьххьарлерниг – Юал, шолгІаниг – Аби-ЯхІу.
29Мерарин тІаьхье иштта яра: цуьнан кІант вара Махьли. Махьлин кІант вара Ливани. Ливанин кІант вара ШамаІи. ШамаІин кІант вара Іуза.
30Іузин кІант вара ШимІа. ШимІин кІант вара Хьаги-ЯхІу. Хьаги-ЯхІун кІант вара Іаси-ЯхІу.
Везачу Элан цІийнан зурманчаш
31Делан тІорказ дІахІоттийначу хенахь дуьйна, Везачу Элан цІийнан кертахь Дауда илланчашна тІехь хьаькамаш хІиттийнера.
32Ярушалаймехь Сулима Везачу Элан цІа дІахІоттадаллалц, Делан гуламан четарна хьалха илланчаш санна гІуллакх деш бара уьш. Шайна тІедехкинчу парзашка хьаьжжина, шайн белхаш кхочушбора цара.
33Цигахь шайн тІаьхьенашца гІуллакх динарш хІорш бара:
кхахІатхойн тІаьхьенах зурманча вара ХІайман. Иза Юалан кІант вара, ткъа Шамъалан кІант вара Юал.
34Элкханан кІант вара Шамъал. Ярохьаман кІант вара Элкхан. Элиалан кІант вара Ярохьам. Товхьин кІант вара Элиал.
35Цупин кІант вара Товхьа. Элкханан кІант вара Цупа. Махьатан кІант вара Элкхан. Іамсайн кІант вара Махьат.
36Элкханан кІант вара Іамсай. Юалан кІант вара Элкхан. Юал Іазар-ЯхІун кІант вара. Іазар-ЯхІу вара Цапни-ЯхІун кІант.
37Цапни-ЯхІу Тахьатан кІант вара. Тахьат Асаран кІант вара. Асар вара Аби-Асин кІант. Аби-Аса вара Кхорахьан кІант.
38Кхорахь Ицхьаран кІант вара. Ицхьар вара КхахІатан кІант. КхахІат Левин кІант вара. Леви Исраилан кІант вара.
39ХІайманна аьтту агІор лаьттачу цуьнан гергара волчу Асайпа зурманчин гІуллакх дора. Асайп вара Берех-ЯхІун кІант. Берех-ЯхІу ШимІин кІант вара.
40ШимІа Микаалан кІант вара. Микаал БаІас-ЯхІун кІант вара. БаІас-ЯхІу вара Малки-ЯхІун кІант.
41Малки-ЯхІу вара Этанин кІант. Этани вара Зерахьан кІант. Зерахь вара Іади-ЯхІун кІант.
42Іади-ЯхІу вара Этанан кІант. Этан вара Замин кІант. Зами вара ШамаІин кІант.
43ШимІа вара Яхьатан кІант. Яхьат вара ГІиршанан кІант. ГІиршан вара Левин кІант.
44ХІайманна аьрру агІор а лаьтташ, зурманчин гІуллакх дора церан гергара йолчу мерарихойн тІаьхьенах волчу Кхишин кІанта Этана. Кхиши Іабдин кІант вара. Іабди вара Малукан кІант.
45Малук Хьашби-ЯхІун кІант вара. Хьашби-ЯхІу вара Амци-ЯхІун кІант. Амци-ЯхІу вара Хьалкхи-ЯхІун кІант.
46Хьалкхи-ЯхІу вара Амцин кІант. Амци вара Банин кІант. Бани Шемаран кІант вара.
47Шемар вара Махьлин кІант. Махьли Мушхьин кІант вара. Мушхьи Мерарин кІант вара. Ткъа Мерари Левин кІант вара.
48Церан вежарий болу левихой дІахІиттийнера Делан цІа долчу четарца доьзна долу цхьацца гІуллакхаш дан.
АхІаронан тІаьхье
49АхІарон а, цуьнан тІаьхье а дийнаташ дагоран а, хаза хьожа йоуьйту хІуманаш ягоран а кхерчашна тІехь сагІа доккхурш бара. Иштта, царна тІедехкина дара Везачу Элан цІийнан уггар езачу чоьнна чохь бан мел безаш болу белхаш бар а, Исраилан халкъан дуьхьа къинош дІадахаран Іадат кхочушдар а, Делан ялхо хиллачу Мусас шайна тІедиллина ма-хиллара.
50АхІаронан тІаьхье иштта яра: цуьнан кІант вара ЭлиІазар. ЭлиІазаран кІант вара Пайнехьас. АбишуІ вара Пайнехьасан кІант.
51АбишуІан кІант Букхай вара. Іузи Букхайн кІант вара. Зарахь-ЯхІу Іузин кІант вара.
52Зарахь-ЯхІун кІант вара Маръюти. Маръютин кІант вара Амар-ЯхІу. Ахьтуби вара Амар-ЯхІун кІант.
53ЦІадукъа Ахьтубин кІант вара. ЦІадукъин кІант вара АхьимаІац.
Левихой баьхна меттигаш
54Шайн меттаметташкахь левихой Іаш хилла меттигаш хІорш ю: шайна дуьххьара кхаж баьлла дела, кхахІатхойн тукхамах схьаяьллачу АхІаронан тІаьхьенна
55еллера ЯхІуд-махкара Хьеврон-гІала а, цунна гонах долу дежийлаш а.
56Ткъа оцу гІалина чудогІуш долу кхаш а, ярташ а Епунин кІантана Килабана дІаеллера.
57Иштта, АхІаронан тІаьхьенна еллера: Хьеврон (иза лурбоьлла нах ловчкъу гІала яра), Либна а, цунна гонах долу дежийлаш а, Итар-гІала а, ЭштамуІ-гІала а, цунна гонах долу дежийлаш а,
58Хьилаз-гІала а, Дибар-гІала а, царна гонах долу дежийлаш а,
59Іашун, Байт-Шамаш гІаланаш а, царна гонах долу дежийлаш а.
60Ткъа Бен-Яманан тайпанан махкахь кхахІатхошна еллера: ГибаІ-гІала, Іаламат-гІала, Іанатот-гІала, царна гонах долу дежийлаш. Церан тукхамана елла хилла йолу гІаланаш ерриг а кхойтта хилла.
61КхахІатхойн оцу гаранах йолчу кхечу тІаьхьенна, кхаж а баьлла, Маннашан ахтайпанан долахь хиллачу декъах итт гІала еллера.
62ГІиршанан тІаьхьенах долчу тукхамашна, кхаж а баьлла, Иссарханан а, Ашаран а, Напталан а тайпанийн а, Башанерачу Маннашан ахтайпанан а латтанаш тІера кхойтта гІала еллера.
63Мерарин тІаьхьенах долчу тукхамашна, кхаж а баьлла, Раабанан а, Гадин а, Забулан а тайпанийн латтанаш тІера шийтта гІала еллера.
64Иштта гІаланаш а, царна гонахара дежийлаш долу латта а деллера левихошна исраилхоша.
65Кхаж а баьлла, ЯхІудан а, ШимІин а, Бен-Яманан а тайпанийн латтанаш тІера массо а цІераш техкина йолу гІаланаш еллера цара.
66Ткъа кхахІатхойн тІаьхьенах долчу цхьадолчу тукхамашна Эпрайман тайпанах болчийн гІаланаш еллера.
67Царна еллера Эпрайман лам тІехь йолу Шехем-гІала а (иза лурбоьлла нах ловчкъу гІала яра), ГІазар-гІала а, церан дежийлаш а.
68Иштта ЯкхмаІам-гІала а, цунна гонахара дежийлаш а, Байт-Хьорон а, цунна гонахара дежийлаш а,
69Айлон а, Гати-Римун а гІаланаш а, царна гонахара дежийлаш а.
70Маннашхойн ахтайпанан лаьттара кхахІатхойн йисинчу тукхамашна еллера Іанури-гІала а, БалиІам-гІала а, царна гонахара дежийлаш а.
71ГІиршанан тІаьхьенна еллера: маннашхойн ахтайпанан лаьтта тІера Башанехь йолу Голан-гІала а, Іаштарат-гІала а, царна гонахара дежийлаш а.
72Иссарханан тайпанан лаьттара царна еллера Кхедаш а, Дубрат а гІаланаш а, царна гонахара дежийлаш а,
73иштта Рамат а, Іанейм а гІаланаш а, царна гонахара дежийлаш а.
74Ашаран тайпанан лаьтта тІера царна еллера Машал а, Іабдани а гІаланаш а, царна гонахара дежийлаш а,
75иштта Хьукхакх а, Рахьуб а гІаланаш а, царна гонахара дежийлаш а.
76Напталан тайпанан лаьттара царна еллера Галилай-махкара Кхедаш-гІала а, Хьамун-гІала а, Кхиръятим-гІала а, царна гонахара дежийлаш а.
77Левихойх йисина йолчу Мерарин тІаьхьенна еллера Забулан тайпанан лаьтта тІера Римун а, Табур а гІаланаш а, царна гонахара дежийлаш а.
78Йордан-хина малхбузехьа лаьтташ йолчу Ерихон-гІалина дуьхьал агІор малхбалехьа болчу махкара раабанхойн тайпанан лаьтта тІера еллера яьссачу аренгара Бацар-гІала а, ЯхІац-гІала а, царна гонахара дежийлаш а,
79Кхадимут а, МейпаІат а гІаланаш а, царна гонахара дежийлаш а.
80Гадин тайпанан лаьтта тІера еллера ГалІад-махкара Рамат а, Махьанайм а, царна гонахара дежийлаш а,
81иштта Хьешбон а, ЯІзир а гІаланаш а, царна гонахара дежийлаш а.
7
Иссарханан тІаьхье
1Иссарханан виъ кІант вара: ТовлаІ, Пува, Яшаб, Шимрон.
2ТовлаІан кІентий хІорш бара: Іузи, Рапи-ЯхІу, Яриал, Яхьмай, Ибсам, Шамуал. Уьш шайн доьзалийн баьччанаш бара. Шайн тІаьхьенашна юкъахь ницкъболу тІемалой хилла и нах. Даудан заманахь царна юкъахь тІамана кийча волу ткъе ши эзар ялх бІе стаг хилла (22600).
3Іузин кІант вара Израхь-ЯхІу. Ткъа Израхь-ЯхІун кІентий бара: Микаал, Іабди-ЯхІу, Юал, Йоши-ЯхІу. И пхиъ шайн доьзалийн баьчча вара.
4Оцу нехан дуккха а зударий а, бераш а хилла дела, церан тІаьхьенашка а, доьзалшка а хьаьжжина, царах схьаваьллера тІамана кийча волу ткъе ялхитта эзар стаг (36000).
5Ткъа Иссарханан массо а тІаьхьенийн доьзалш дІаязбечу тептарш тІехь дІаязвинера дика тІемало волу везткъе ворхІ эзар стаг (87000).
Бен-Яманан тІаьхье
6Бен-Яманан кхо кІант вара: БулаІ, Бахри, ЕдиІаал.
7БулаІан пхи кІант вара: Эцбон, Іузи, Іузиал, Еримати, Іири. Уьш, шайн доьзалийн баьччанаш а болуш, дика тІемалой бара. ТІаьхьенийн доьзалш дІаязбечу тептарш тІехь царах дІаязвина вара ткъе ши эзар ткъе вейтта тІемало (22034).
8Бахрин кІентий хІорш бара: Замари, Юаш, ЭлиІазар, ЭлъюІинай, Іумари, Еримати, Аби-ЯхІу, Іанатот, Іаламат. Уьш берриш а Бахрин кІентий бара.
9ТІаьхьенийн доьзалш дІаязбечу тептарш тІехь царах дІаязбина бара церан доьзалийн баьччанаш а, ткъа эзар ши бІе тІемало а (20200).
10ЕдиІаалан кІант вара БилхІан. Цуьнан кІентий хІорш бара: ЕІуш, Бен-Яман, АхІуд, КинаІан, Зитани, Таршаш, Ахьи-Шахьар.
11ЕдиІаалан массо а кІентий шайн доьзалийн баьччанаш бара. Церан тІаьхьенашна юкъахь тІамана кийча волу вуьрхІитта эзар ши бІе дика тІемало вара (17200).
12Шупайм а, Хьупим а бара Іирин кІентий. Ткъа Хьушим Ахьеран кІант вара.
Напталан тІаьхье
13Балхьатан кІант волчу Напталан кІентий бара: Яхьциал, Гуни, Йицар, Шалум.
Маннашан тІаьхье
14Маннашан кІентий бара: арамхо йолчу гІарбаш-зудчо вина волу Асриал а, иштта ГалІадан да Макир а.
15Макира Хьупиме а, Шупайме а зударий балабайтира. Цуьнан йишин цІе МаІха яра. ШолгІачу кІентан цІе яра Цалпихьад. Цалпихьадан йоІарий бен ца хилла.
16Макиран зудчо МаІхас, кІант а вина, цуьнан цІе Параш тиллира. Парашан ваша Шераш вара, ткъа Парашан кІентий бара: Улам, Рекхам.
17Уламан кІант вара Бедан. Иштта бара Маннашан кІентан Макиран кІант волчу ГалІадан кІентий.
18Цуьнан йишас Мулката а бира кІентий: ИшхІуд, Абу-Іезар, Махьила.
19ШамидаІан кІентий хІорш бара: Ахьъян, Шехем, Ликхахьи, АнІами.
Эпрайман тІаьхье
20Эпрайман тІаьхье иштта яра: цуьнан кІант вара Шутлахьи. Шутлахьин кІант вара Баред. Баредан кІант вара Тахьат. Ткъа Тахьатан кІант вара Эли-Іада. Эли-Іадин а кІант хилира Тахьат.
21Цу Тахьатан кІант вара Забад. Забадан кІант вара Шутлахьи. Эпрайман кхин а ши кІант вара: Іезар, ЭлиІад. Гати-гІалара схьабевллачу цхьаболчу бахархоша Іезар а, ЭлиІад а вийна хилла, жа схьадаккха дагахь, шаьш долчу уьш баьхкича.
22Церан дас Эпрайма, шен кІенташна воьлхуш, гІайгІанехь дикка хан яьккхира. Эпрайман вежарша, цунна тІе а богІий, тевеш хилла иза.
23ТІаккха, Эпрайм кхин а цкъа шен зудчух кхеттачул тІаьхьа, зудчо цунна кІант вира. Эпрайма цунна, БериІ аьлла, цІе тиллира (Іебархойн маттахь и цІе «бохам» бохучух тера ю), шен цІенна бохам тІебеана хилла дела.
24Шаират цІе йолуш, йоІ а яра Эпрайман. Шаирата дІахІоттийра Лахара а, Лакхара а Байт-Хьорон гІаланаш а, иштта Узан-Шаира цІе йолу гІала а.
25Эпрайман кІант вара Репахь. Решап Репахьан кІант вара. Тилхьа вара Решапан кІант. Тилхьин кІант вара Тахьан.
26Тахьанан кІант вара ЛаІдан. ЛаІданан кІант вара ІамихІуд. Эли-ШамаІ вара ІамихІудан кІант.
27ЭлишамаІан кІант вара Нуна. Ткъа Нунин кІант вара ЮшаІ.
28Уьш баьхна йолу церан долахь хилла меттигаш хІорш яра: Бетал-гІала а, цуьнца йоьзна йолу кхин ярташ а, малхбалехьа йолу НаІран-гІала а, малхбузехьа йолу ГІазар-гІала а, цуьнца йоьзна йолу ярташ а, иштта Шехем-гІала а, цуьнца йоьзна йолу ярташ а, шеца йоьзначу ярташца йолчу Іайи-гІалина тІекхаччалц.
29Ткъа Маннашан тІаьхьенах болчийн долахь яра хІара гІаланаш: Байт-Шеан, ТаІнак, МагІидда, Дор, цаьрца йоьзна йолу ярташ.
Цу гІаланашкахь ехаш яра Исраилан кІентан Юсупан тІаьхье.
Ашаран тІаьхье
30Ашаран кІентий хІорш бара: Имани, Ишва, Ишви, БериІ. Церан йиша яра Серахь.
31БериІан кІентий хІорш бара: Хьебар, Малкиал. (Малкиала дІахІоттийра Бирзайт-гІала.)
32Хьебаран кІентий хІорш бара: Яплати, Шумар, Хьотам. Ткъа церан йиша ШуІа яра.
33Яплатин кІентий хІорш бара: Пасак, БимхІали, Іашвати. Уьш бара Яплатин кІентий.
34Яплатин вешин Шумаран кІентий хІорш бара: РухІаги, Хьуба, Арам.
35Яплатин вешин ХІалиман кІентий хІорш бара: Цупахьи, ИмнаІ, Шелша, Іамла.
36Цупахьин кІентий хІорш бара: Сухьа, Хьарнипар, ШуІал, Бирай, Имари,
37Бацар, ХІуда, Шама, Шилша, Итран, Баира.
38ИтІаран кІентий хІорш бара: Епуни, Писапи, Ари.
39Іулин кІентий хІорш бара: Арахьи, Хьаниал, Рица-ЯхІу.
40Ашаран тІаьхьенах болу и нах шайн доьзалийн баьччанаш бара. Уьш, коьрта хьаькамаш а болуш, исбаьхьа а, доьналла долу а тІемалой бара. Эскархойн цІераш дІаязъечу тептар тІехь оцу тІаьхьенах тІамана кийча дІаязвинарг вара ткъе ялх эзар стаг (26000).
8
Бен-Яманан тІаьхье
1Бен-Яманан дуьххьарлера кІант вара БулаІ, шолгІаниг – Ашбели, ткъа кхозлагІниг – Ахьарахьи.
2Цуьнан воьалгІа кІант вара Нухьа, пхоьалгІаниг – Рапа.
3БулаІан кІентий хІорш бара: Адар, Гери, АбихІуд
[7],
4АбишуІ, НаІаман, Ахьохь,
5Гери, Шапупан, Хьурам.
6Ахьудан тІаьхье хІара яра (ГибаІ-гІалара Манахьат-гІала дІабигна болчу доьзалийн баьччанаш бара уьш):
7НаІаман, АхьъяхІу, Гери. Гери ву уьш кхечу гІала баха дІабигина хилларг. Герин кІентий бара Іузи а, АхьъяхІуд а.
8Хьушим а, БаІарат а цІераш йолу шен зударий дІа а бахийтина, Муаби-махкахь вехаш вара Шахьарайм. Цу хенахь цуьнан кІентий хилира.
9Иштта цуьнан зудчо Хьудаша бира кІентий: Ябаб, Цивъя, МешаІ, Малкам,
10ЯІуца, Шахи-ЯхІу, Мирами. Уьш доьзалийн баьччанаш хилла болу Шахьарайман кІентий бара.
11Хьушима цунна бина кІентий хІорш бара: Абитуб, Эли-ПаІал.
12Эли-ПаІалан кІентий хІорш бара: Іебар, МишиІам, Шемад. Шемада дІахІоттийра Овну а, Лодди а гІаланаш а, цаьрца йоьзна йолу ярташ а.
13Иштта БериІ а, ШемаІ а Айлон-гІаларчу бахархойн доьзалийн баьччанаш бара. Цара Гати-гІалара бахархой дІалелхийнера.
14Ахьъю, Шашакх, Еримати,
15Забди-ЯхІу, Іарод, Іедар,
16Микаал, Ишпа, Йохьа – уьш берриш а БериІан кІентий бара.
17Забди-ЯхІу, Машулим, Хьузакх, Хьебар,
18Ишмарай, Изли-ЯхІу, Ябаб – Эли-ПаІалан кІентий бара.
19Якъим, Зикра, Завади,
20Эли-Іенай, Цилтай, Элиал,
21Іади-ЯхІу, Бира-ЯхІу, Шимрати бара ШамаІин кІентий.
22Ишпани, Іебар, Элиал,
23Іабдани, Зикра, Хьанан,
24Хьанан-ЯхІу, Іейлам, Іантут-ЯхІу,
25Ипад-ЯхІу, Пенуал бара Шашакхан кІентий.
26Шамширай, Шахьар-ЯхІу, Іатал-ЯхІу,
27ЯІриш-ЯхІу, Эли-ЯхІу, Зикра бара Ярохьаман кІентий.
28Уьш, шайн доьзалийн баьччанаш а болуш, тукхамийн цІераш дІаязъеш долчу тептаршка хьаьжжина, куьйгалхой бара. Ярушалаймехь бехаш бара уьш.
29Ткъа ГавІон-гІалахь вехаш вара ГавІон-гІала дІахІоттийна волу ЯІиал
[8]. Цуьнан зудчун цІе МаІха яра.
30ЯІиалан дуьххьарлера кІант Іабдани вара. Цул тІаьхьа хилира Цура, Къуша, БаІал, Нер
[9], Надаб,
31Гадур, Ахьъю, Захир,
32Микхлут. Микхлутан кІант вара Шема. Уьш шайн вежаршна уллохь Ярушалаймехь бехаш бара.
Шаул-паччахьан тукхам
33Къуша Неран кІант вара. Къушин кІант вара Шаул. ЯхІуната а, МалкишаІ а, Абинадаб а, ЭшбаІал
[10] а бара Шаулан кІентий.
34ЯхІунатин кІант вара Мариб-БаІал
[11]. Ткъа Мариб-БаІалан кІант вара Мика.
35Микин кІентий хІорш бара: Питун, Малик, ТаираІ, Ахьаз.
36ЯхІу-Іада Ахьазан кІант вара. ЯхІу-Іадин кІентий бара Іаламат, Іазмават, Зимари. Зимарин кІант вара Муца.
37Муцин кІант вара БинІа. Цуьнан кІант вара Репа. Репин кІант вара ЭлиІаса. Ацала ЭлиІасан кІант вара.
38Ацалин ялх кІант вара. Церан цІераш хІорш яра: Іазрикхам, Бохру, ИсмаьІал, ШаІар-ЯхІу, Іабди-ЯхІу, Хьанан. Уьш берриш а Ацалин кІентий бара.
39Ацалин вешин Іешакхан кІентий хІорш бара: дуьххьарлера кІант Улам, шолгІаниг ЕІуш, ткъа кхозлагІниг Эли-Пулат.
40Уламан кІентий, секхаІодаца пхерчий а кхуьссуш, дика тІемалой бара. Церан дуккха а кІентий а, кІентийн кІентий а хилира. Уьш цхьа бІе шовзткъе итт стаг вара.
Кхузахь дІаязбина болу берриш а Бен-Яманан тІаьхьенах схьабевллера.
9
Йийсарера юхадирзина халкъ
1Иштта массо а исраилхой шайн тукхамашца дІаязбинера Исраилхойн паччахьийн тептар тІе.
Ткъа яхІудхой Бавел-махка дІабигнера, уьш Далла тешаме ца хиларна.
2Йийсарера юха а бирзина, шайн гІаланашкахь йолчу шайн долахь хиллачу меттигашкахь дуьххьара юха баха охьахевшинарш бара цхьаболу исраилхой а, динан дай а, левихой а, Делан цІийнан кертахь гІуллакх деш болу ялхой а.
3Ярушалаймехь баха охьахевшира ЯхІудан а, Бен-Яманан а, Эпрайман а, Маннашан а тІаьхьенашкара цхьаболу нах.
4ЯхІудан кІентан Парасан тІаьхьенах цигахь вара: Іутай. Иза вара ІамихІудан кІант. ІамихІуд вара Іумарин кІант. Іумари вара Имарин кІант. Ткъа Имари вара Банин кІант.
5Шилунан тІаьхьенах цигахь хІорш бара: дуьххьарлера доьзалхо волу Іаси-ЯхІу а, цуьнан кІентий а.
6Зерахьан тІаьхьенах вара ЯІуал а, цуьнан вежарий а.
ЯхІудан тІаьхьенах верг верриг а ялх бІе везткъе итт стаг вара (690).
7Бен-Яманан тІаьхьенах цигахь баха охьахевшинарш хІорш бара: Салуъ (иза вара Машулиман кІант, ткъа Машулим вара ХІудав-ЯхІун кІант, ткъа иза вара ХІасинуан кІант),
8Ярохьаман кІант волу Ибна-ЯхІу, Махрин кІентан Іузин кІант волу Эла, Ибни-ЯхІун кІант волчу РаІалан кІентан Шапат-ЯхІун кІант Машулим.
9Церан тукхамашкахь исс бІе шовзткъе ялхитта стаг вара (956). Массо а и нах шайн доьзалийн баьччанаш бара.
Ярушалаймехь баьхна болу динан дай
10Ярушалаймехь динан дайх баьхнарш хІорш бара: Яди-ЯхІу, ЯхІу-Яриб, Якин,
11Делан цІенна тІехь хьаькам волу Іазар-ЯхІу (иза вара Хьалкхи-ЯхІун кІант, Хьалкхи-ЯхІу вара Машулиман кІант, Машулим вара ЦІадукъин кІант, ЦІадукъа вара Маръютин кІант, ткъа Маръюти вара Ахьтубин кІант),
12Іади-ЯхІу (иза вара Ярохьаман кІант, Ярохьам вара Пашихьуран кІант, Пашихьур вара Малки-ЯхІун кІант), МаІсай (иза вара Іадиалан кІант, Іадиал вара Яхьзарин кІант, Яхьзари вара Машулиман кІант, Машулим вара Мишламатин кІант, ткъа Мишламати вара Амиран кІант).
13Шайн доьзалийн баьччанаш болу динан дай цхьа эзар ворхІ бІе кхузткъа стаг вара (1760). Уьш говза нах бара, царна тІедиллина дара Делан цІийнаца доьзна долу гІуллакхаш кхочушдар.
Ярушалаймехь баьхна болу левихой
14Левихойх цигахь бехаш хІорш бара: ШамІа-ЯхІу (иза вара Хьашубин кІант, Хьашуби вара Іазрикхаман кІант, Іазрикхам вара Хьашби-ЯхІун кІант, ткъа Хьашби-ЯхІу мерарихойн тІаьхьенах вара),
15Бакъ-Бакъари, Хьараш, Галали, Матан-ЯхІу (иза вара Микин кІант, Мика вара Зикрин кІант, Зикра вара Асайпан кІант),
16Іабди-ЯхІу (иза ШамІа-ЯхІун кІант вара, ШамІа-ЯхІу вара Галалин кІант, Галали вара Ядутунан кІант), иштта Элкханан кІентан Асин кІант Берех-ЯхІу а вара. Иза натІупатхойн ярташкахь вехаш хилла.
Делан цІийнан кевнехь хилла гІаролхой
17Делан цІийнан кевнехь гІаролхой хилла болу цигахь баха охьахевшинарш хІорш бара: Шалум а, Іакхуби а, ТІулман а, Ахьиман а, церан вежарий а. (Царах коьртаниг Шалум вара.)
18Кху ханналц а уьш малхбалехьа долчу Паччахьан кевнехь гІаролхой бу. Уьш левихойн меттаметтанийн кевнашкахь гІаролхой а бара.
19Шалума (иза вара Кхурин кІант, Кхура вара Аби-Асин кІант, Аби-Аса вара Кхорахьан кІант) а, кхорахьахойх болчу цуьнан гергарчу наха а Делан цІийнан неІсагІина уллохь гІарол дора, церан дайша Везачу Элан меттаматтана чуволлучохь гІарол деш ма-хиллара.
20ЭлиІазаран кІант Пайнехьас хиллера хьалха царна тІехь хьаькам. Веза Эла а вара цуьнца.
21Делан цІийнан неІарехь гІарол деш вара Мишлам-ЯхІун кІант Закри-ЯхІу.
22НеІаршна чуволлучохь гІарол дан схьахаьржинарг верриг а ши бІе шийтта стаг вара (212). Уьш шайн ярташкахь цІераш дІаязъечу тептарш тІе дІаязбина хилла. Уьш тешаме хилла дела, Дауда а, Делера дерг гуш волчу Шамъала а дІахІиттийнера уьш оцу гІуллакхе.
23Уьш а, церан тІаьхьенаш а Везачу Элан цІийнан кевнехь гІарол деш бара (хьалха Везачу Элан цІийнан метта Делан четар дара).
24Оцу цІийнан еа а агІор – малхбалехьа, малхбузехьа, къилбаседехьа, къилбехьа – лаьтташ гІаролхой бара.
25Ткъа шайн ярташкахь Іаш болчу церан гергарчу наха, билгалъяьккхинчу хенахь царна тІе а богІуш, цаьрца цхьаьна ворхІ дийнахь гІуллакх дора.
26Левихо волу и виъ хьаькам тешам болуш вара. Уьш бара Делан цІенна уллохь йолчу чоьнашна а, хазнашна а гІарол дан дІахІиттийна.
27ГІарол дар шайна тІедиллина дела, цара, Делан цІенна гонах дІа а хІуьттуш, буьйсанаш йохура. ХІора Іуьйранна неІарш дІаелла а езара цара.
Кхиболу левихой
28Левихойх цхьаберш бара динан гІуллакх деш лелош йолчу пхьегІашна тІехьажа дІахІиттийна. И пхьегІаш дІалучу а, схьаоьцучу а хенахь ягаръеш хилла.
29Вукхарна тІедиллина дара Делан цІийнан еза хІуманаш а, кхиболу гІирс а, дама а, чагІар а, зайтдаьтта а, хаза хьожа йогІу сегІаз а, хаза хьожа йогІу хІуманаш а Іалашъяр.
30Динан дайх цхьаболчара хаза хьожа йогІу хІуманаш цхьаьна эяр кхочушдора.
31Кхорахьахочун Шалуман дуьххьарлера доьзалхо волчу левихочун Матит-ЯхІун кара деллера сагІанашна хІуманаш цІера тІехь яттар.
32КхахІатхой болчу церан цхьаболчу вежаршна тІедиллина хилла Далла леринчу хІора шоьтан дийнахь Цунна бепиг кечдар.
33Левихойн доьзалийн баьччанаш болу илланчаш Делан цІийнан кертахь йолчу чоьнаш чохь Іийра. Уьш кхечу гІуллакхех мукъабаьхна бара, хІунда аьлча цара дийнаххьий, буьйсанний шайн корматалла дІакхехьа езара.
34Левихойн доьзалийн баьччанаш а болуш, тукхамийн цІераш дІаязъеш долчу тептаршка хьаьжжина, куьйгалхой бара уьш. Ярушалаймехь бехаш бара уьш.
Шаул-паччахьан дай а, тукхамаш а
(1 Шерашкахь 8:29-38)
35Ткъа ГавІон-гІалахь вехаш вара и гІала дІахІоттийна волу ЯІиал. Цуьнан зудчун цІе МаІха яра.
36ЯІиалан дуьххьарлера кІант Іабдани вара. Цул тІаьхьа цуьнан хилла кІентий хІорш бара: Цура, Къуша, БаІал, Нер, Надаб,
37Гадур, Ахьъю, Закри-ЯхІу, Микхлут.
38Микхлутан кІант вара Шемами. Уьш шайн вежаршна уллохь Ярушалаймехь бехаш бара.
39Къуша Неран кІант вара. Къушин кІант вара Шаул. ЯхІуната а, МалкишаІ а, Абинадаб а, ЭшбаІал
[12] а Шаулан кІентий бара.
40ЯхІунатин кІант вара Мариб-БаІал
[13]. Ткъа Мариб-БаІалан кІант вара Мика.
41Микин кІентий бара: Питун, Малик, ТахьраІ, Ахьаз.
42Ахьазан кІант вара ЯІари. ЯІарин кІентий бара Іаламат, Іазмават, Зимари. Зимарин кІант вара Муца.
43Муцин кІант вара БинІа. БинІин кІант вара Рапи-ЯхІу. Рапи-ЯхІун кІант вара ЭлиІаса. Ацала ЭлиІасан кІант вара.
44Ацалин ялх кІант вара. Церан цІераш хІорш яра: Іазрикхам, Бохру, ИсмаьІал, ШаІар-ЯхІу, Іабди-ЯхІу, Хьанан. Уьш Ацалин кІентий бара.
Шаул-паччахьан дІакхалхар
(Шамъал 31:1-13)
10
1ПІелаштамхой Исраилан халкъана дуьхьал тІом беш бара. ТІаккха и тІом бечу хенахь исраилхой пІелаштамхойх бевдира. Дукха исраилхой хІаллакьхилира цу тІамехь. Иза дара ГилбаІ олучу лам тІехь.
2ТІаккха пІелаштамхой Шаул-паччахьна а, цуьнан кІенташна а тІаьхьабевлира. Цу тІамехь цара вийра Шаулан кІентех кхо кІант: ЯхІуната, Абинадаб, МалкишаІ.
3Шаулна гонах болу тІом чІагІбелира. СекхаІад кхоссархоша, Шаул волчу агІор пхерчий а кхиссина, къиза чевнаш йира цунна.
4ТІаккха шен герз лелош волчуьнга Шаула элира: «Хьайн тур баттара а даккхий, иза суна а Іоттий, вехьа со, оцу сунтбаза болчу пІелаштамхошка со сийсазвоккхуьйтучул». Амма герзлелориг, ша дукха кхераваларна, ца хІоьттира иза дан. ТІаккха, шен тур схьа а даьккхина, цу туьрана тІе вогІавелира Шаул.
5Ткъа герзлелориг, Шаул-паччахь велла хилар шена гича, ша а, шен туьра тІе а вогІавелла, велира.
6Иштта велира Шаул-паччахь. Цуьнан кІентех кхо кІант а, цуьнан цІийнах мел верг а цуьнца цхьаьна велира.
7ТІаккха, Шаул-паччахь а, цуьнан кІентий а беллий а хиъна, иштта берриг тІемалой дІабовдуш а гина, тогІи чохь болу исраилхой, шайн ярташ а йитина, дІасабевдира. Ткъа пІелаштамхой, церан ярташка а баьхкина, баха охьахевшира.
8ШолгІачу дийнахь пІелаштамхой беллачарна тІера мехала йолу хІуманаш схьаяха бахара. ГилбаІ-лам тІе баьхкинчу царна Шаул-паччахьан а, цуьнан кІентийн а декъий карийра Іохкуш.
9ПІелаштамхоша Шаулан докъана тІера ерриг а хІума схьаяьккхира. ТІаккха докъана тІера корта а баьккхина, цуьнан герз схьа а эцна, шайн мохк мел бу шайн цІушна а, халкъана а хьалха шаьш динчух лаьцна дІасадаржадайтира цара.
10Цул тІаьхьа пІелаштамхоша Шаулан герз шайн цІуш лаьттачу цІенна чу диллира, ткъа цуьнан корта шайн дела ву бохучу ДагІонан цІийнан чохь ирхъоьллира.
11ГалІад-махкара Явеш олучу гІалара массо адамна хезира пІелаштамхоша Шаулна динчух лаьцна.
12ТІаккха цигахь бехаш болчу майрачу наха Шаулан а, цуьнан кІентийн а декъий, дІа а эцна, ГалІадера Явеш-гІала деара. Цигахь оцу майрачу наха, и декъий ножан дитта кІел дІа а доьхкина, ворхІ дийнахь марханаш кхебира.
13Иштта, Везачу Эло бохург а ца деш, Цунна муьтІахь ца хиларна, хІаллакьхиллера Шаул-паччахь. Везачу Эло аьлларг а ца деш, жинашца тайна йолчу зудчух дагавала ваханера Шаул.
14Шаула Веза Эла ца лоьхура дагавала. Цундела и бахьана долуш Шаул валийтира Везачу Эло. Ткъа цуьнан пачхьалкхана тІехь деш долу олалла Юшайн кІентан Даудан кара дІаделира Цо.
Дауд паччахь хилла дІахІоттар
(Дауд 5:1-10)
11
1ТІаккха берриг а исраилхой, гул а белла, Дауд волчу Хьеврон-гІала баьхкира. Цара элира Дауде: «Тхо хьан дегІ а, цІий а ду.
2ДІаяханчу хенахь, Шаул паччахь волуш дуьйна а, тІамехь исраилхой кІелхьарбохура ахьа. Хьан Везачу Дала элира хьоьга: „Дауд, хьо хир ву Сан Исраилан халкъан Іу. Хьо хир ву Сан Исраилан халкъан баьчча“».
3ТІаккха Исраил-махкара берриг а къаной Дауд волчу Хьевроне баьхкира. Ткъа Дауда Хьевронехь къаношца барт бира Везачу Элана хьалха. Къаноша Дауд Исраил-мехкан паччахь хилар дІакхайкхийра, Шамъал-пайхамарехула Дала ма-аллара.
Дауда Ярушалайм дІалоцу
4Шеца берриг исраилхой а буьгуш, Дауд Ярушалайме вахара. Оцу заманахь Ярушалаймах Явсай-гІала олура. Ткъа цигахь Іаш болчу нахах явсайхой олура.
5ТІаккха явсайхоша Дауде элира: «Тхан гІали чу вогІур вац хьо».
Амма Дауда дІалецира церан Цийон-гІалин гІап. Оцу меттигах цул тІаьхьа Даудан гІала элира.
6Дауда аьллера: «Уггар хьалха тІе а летта, явсайхой хІаллакбиннарг тІемалойн баьчча а, коьрта хьаькам а хир ву».
ТІаккха Царуятан кІант Йоаб массарал а хьалха явсайхошна тІелетира. Иштта цунах хилира берриг а тІемалойн коьрта хьаькам.
7Дауд цу чІагІйинчу гІали чохь ваха охьахиира, цундела цу гІаланах «Даудан гІала» элира.
8Цу гІалина гонах гобаьккхина гІишлош дІахІиттийра Дауда. Уьш дІахІиттийнера Милло олучу гу тІера дуьйна, гІалина гонах долчу пенашна тІе кхаччалц. Ткъа гІалара важа йолу гІишлош Йоаба тІейинера.
9Даудан ницкъ кхин а хьалаболуш лаьттара, массо а ницкъийн Веза Эла цуьнца хиларна.
Даудан уггар майра тІемалой
(Дауд 23:8-39)
10Иштта Даудан тІемалошна юкъахь а бара къаьсттина майра нах. Ерриг а Даудан пачхьалкхехь болчу исраилхошца, дика накъосталла а деш, Везачу Эло ма-аллара, цуьнан Исраил-махка тІехь долу паччахьалла чІагІдеш бара уьш.
11ТІамехь тІемалошна юкъахь шайн майраллица къаьстинчеран цІераш иштта яра:
Ткъе иттанна юкъара коьртаниг вара Хьахманин кІант ЯшбаІам. ЯшбаІама цхьана тІеман къовсамехь кхо бІе стаг вийнера шен гоьмукъца.
12Цул тІаьхьа вара ахьохьахо волчу Додин кІант ЭлиІазар, иза майрачу кхаанна юкъахь а майраниг вара.
13ЭлиІазар вара цкъа Даудаца пІелаштамхой тІом бан тІегулбеллачу Пасдамим олучу меттигехь. Цу арахь бийна мукх бара. Цигара исраилхой, пІелаштамхойх кхера а белла, дІабевддера.
14ЭлиІазара, шен тІемалошца дІа а хІоьттина, и аре ларъеш, тІом бира. Цара толам баьккхира пІелаштамхошна тІехь. Везачу Эло иштта доккха-деза кІелхьардовлар делира исраилхошна.
15Оцу ткъе итт баьччанна юкъара кхин кхо турпалхо, Дауд волчу тарх тІе а ваьлла, Іадулам олучу хьехана чу велира. Ткъа пІелаштамхой репахойн тогІи олучу меттигехь бара.
16Цу хенахь Дауд шен чІагІонан меттигехь вара, ткъа пІелаштамхошна ха деш болу тІемалой Байтлахам-гІалахь бара.
17Дауд чІогІа хьогах вара. ТІаккха цо элира: «Байтлахам-гІалин кевнера гІу чуьра хи цхьаммо малор делахьара суна!»
18ТІаккха майра кхо тІемало, пІелаштамхойн меттаматтехула чекх а ваьлла, Байтлахаман цу кевнехь йолчу гІу чуьра хи а эцна, иза Даудана а дахьаш, схьавеара. Амма Даудана и хи мала ца лиира. Цо и хи, сагІина санна, Везачу Элана хьалха лаьтта охьадоьттира.
19ТІаккха Дауд-паччахьо элира: «Веза Эла, иза дарх ларвелахь со! Шайн синош ца кхоийначу кху къонахийн цІий мер дара ткъа аса?» ХІунда аьлча, шайн дахарна кхерам боллушехь, деанера цара и хи. Цундела ца лиира Дауд-паччахьна и хи мала. Иштта хІума динера оцу майрачу кхаа тІемалочо.
20Йоабан ваша Абушай вара оцу кхаа тІемалочунна юкъахь коьртаниг. Абушайс шен гоьмукъца кхо бІе мостагІа вийнера. Оцу кхаа турпалхочунна юкъахь иза лараме верг вара.
21Оцу кхаанна юкъахь гІараваьлла вара Абушай. Иза церан баьчча а хилира, амма вукху уггар майрачу кхаа тІемалочуьнга ца кхочура Абушай.
22ЯхІу-ЯдаІан кІант БенъяхІу шен майраллица а, ша дечу гІуллакхашца а чІогІа гІараваьлла стаг вара. Иза ша Къабциал-юьртара вара. Оцу БенъяхІус Муаби-махкара гІараваьлла волу ши баьчча
[14] вийнера. Цкъа, ло диллинчу хенахь, цо, саьнгар чу а ваьлла, цу чохь лом дийнера.
23Пхи дол хиллал лекха а волуш, онда дегІ а долуш волу мисархо а вийра БенъяхІус кхин а. КІади деш йолчу чорхан гІуркх санна, чІогІа беза а, беха а болуш гоьмукъ бара оцу мисархочун карахь. Ткъа БенъяхІус, карахь гІаж а йолуш, мисархочунна тІе а вахана, катоьхна цуьнгара и гоьмукъ схьа а баьккхина, оцу мисархочун шен гоьмукъца вийра иза.
24Иштта гІуллакхаш динера ЯхІу-ЯдаІан кІанта БенъяхІус. И важа кхо турпалхо санна, гІараваьлла вара БенъяхІу а.
25Иза а оцу майрачу ткъе итт тІемалочунна юкъахь гІараваьлла вара, амма кхаа турпалхочунна юкъа ца вогІура БенъяхІу. Дауда шен ха деш болчарна юкъахь коьртаниг вина дІахІоттийнера БенъяхІу.
26Ткъа коьрта волу ткъе итт тІемало хІара вара:
Йоабан ваша ІасахІал,
Байтлахам-гІалара Додин кІант Элхьанан,
27ХІарар-гІалара Шамати,
пеланхо волу Хьелац,
28такхоІхо волчу Іакхешан кІант Іира,
Іанатотхо Абу-Іезар,
29хьушатхо волу Субахи,
ахьохьахо Іилай,
30натІупатхо Махьран,
натІупатхо волу БаІнин кІант Хьалид,
31Ребин кІант Ита, бен-яманхойн ГебаІ-гІалара волу,
пІарІатунхо волу БенъяхІу,
32ГаІаш-тогІенашкара Хьурай,
Іарбатера Абуал,
33бахьрумхо Іазмават,
шаІалбанхо Элияхьба,
34гизанхо волчу ХІашеман кІентий,
ШагІин кІант ЯхІуната, хІарархо волу,
35хІарархо волчу Сакаран кІант Ахьиам,
Урин кІант ЭлипІал,
36Махерат-гІалара Хьепар,
пеланхо АхьъяхІу,
37кармалхо волу Хьецари,
Эзбайн кІант НаІрай,
38Натин ваша Юал,
ХІагиран кІант Мибхьар,
39Іамминхо Цалакх,
баировтхо Нахьрай, Царуятан кІентан Йоабан герз лелош верг,
40итархо волу Іира,
итархо ГІараб,
41хьетахо УръяхІу,
Ахьлайн кІант Забад,
42ша раабанхо волу а, раабанхой болчу тІемалойн
коьртехь волу а Шизин кІант Іадна.
Цуьнан а вара кхин ткъе итт тІемало.
43Кхин а МаІхин кІант Хьанан,
матнахо волу Яшпати,
44Іаштаратхо волу Іуззи,
ІаруІерхо волчу Хьотаман кІентий: ШамаІ, ЯІиал,
45Шимрин кІант ЕдиІаал,
тайцахо волу цуьнан ваша Йохьа,
46Махьвим-гІалара Элиал,
ЭлнаІаман кІентий Ярибай, Юшав-ЯхІу,
иштта муабахо волу Итма,
47мецабайхой болу Элиал, Іабади, ЯІсаал.
12
Даудехьа бевллачех дуьххьарлернаш
1Дауд Къушин кІантах Шаулах къайлаваьлла лелачу хенахь, Даудаца цхьаьнакхетта ЦакхелагІ-гІала баьхкинарш хІорш бу (тІамехь Даудана гІо деш болчу турпалхошна юкъахь бара уьш,
2Бен-Яманан тІаьхьенах а болуш, карахь секхаІедаш а долуш, аьтту я аьрру куьйга ширдолаг лелош я пхерчий кхуьссуш болу Шаулан гергарнаш бара уьш):
3царах коьртаниг волу АхьиІазар а, иштта ЮІаш а (уьш бара гебаІхо волчу ШемаІин кІентий);
Іазмаватан кІентий Язиал, Пелат;
Барха а, Іанатотхо ЯхІу а;
4ткъе итт тІемалочунна тІехь хьаькам а волуш, царна юкъахь доьналла хиларца къаьстина хилла волу гавІонхо ИшмаІ-ЯхІу;
Ярми-ЯхІу, Яхьазиал, Йохьан, гадирахо волу Юзабди,
5Эли-Іузай, Еримати, БаІал-ЯхІу, Шамар-ЯхІу, хьарупхо волу Шапат-ЯхІу;
6кхорахьахой болу Элкхан, Йиши-ЯхІу, Іазариал, ЮІзар, ЯшбаІам;
7гадурхочун Ярохьаман кІентий болу ЮІела, Забди-ЯхІу.
Гадин тайпанах болу Даудехьа бевлларш
8Гадахойх цхьаберш Даудехьа бевлира, яьссачу аренгахь йолчу цуьнан чІагІоне а баьхкина. Уьш бара майра турпалхой, тІом бан кийча болу тІемалой, карахь турсашший, гоьмукъашший а долуш. Церан, лоьмийн санна, яххьаш яра. Уьш, ламанан лунаш санна, чехка а бара.
9Царах коьртаниг – Эзар, шолгІаниг – Іабди-ЯхІу, кхозлагІниг – Элиаб,
10воьалгІаниг – Мишмана, пхоьалгІаниг – Ярми-ЯхІу,
11йолхалгІаниг – Атай, ворхІалгІаниг – Элиал,
12борхІалгІаниг – Йохьанан, уьссалгІаниг Эли-Забда,
13уьтталгІаниг – Ярми-ЯхІу, цхьайтталгІаниг – Махбанай вара.
14Гадахойх болу уьш тІеман хьаькамаш бара: лахарниг – бІе тІемалочунна тІехь, ткъа лакхарниг – эзарна тІехь.
15Уьш бара Йордан-хи дистина догІуш хиллачу дуьххьарлерчу баттахь, хих чекх а бевлла, цу тогІи чохь бехаш хилла болу, массо а нах малхбалехьа а, малхбузехьа а дІалелхийнарш.
Бен-Яманан а, ЯхІудан а тайпанашкара болу Даудехьа бевлла нах
16Иштта, Даудан чІагІонна тІе баьхкира Бен-Яманан а, ЯхІудан а тІаьхьенах болу нах.
17Дауда, царна дуьхьал ара а ваьлла, элира: «Нагахь санна шу, суна гІо дан а лууш, со волчу машарца даьхкинехь, хуьлийла сан шуьца деган цхьаалла. Амма, нагахь санна, суна ямартло а йина, сан мостагІийн кара со дІавала шу даьхкинехь, сан куьйгаш къинойх цІена делахь а, вайн дайн Дала, шуна дагадеанарг а гина, дан дезарг Ша дойла шуна».
18Ткъе итт тІемалочунна тІехь хьаькам волчу Іамсайна тІе Делан Са доьссира. ТІаккха цо элира:
«Тхо хьоьгахьа девлла, Дауд,
хьоьца ду тхо, Юшайн кІант!
Боккха машар хуьлда хьуна,
машар хуьлда хьан гІоьнчашна а,
хІунда аьлча хьан Дела хьоьгахьа ву».
Дауда уьш, тІе а эцна, эскаран коьрте дІахІиттийра.
Маннашан тайпанах болу Даудехьа бевлла нах
19Маннашан тайпанах болу цхьаболу нах Даудехьа бевлира, Дауд пІелаштамхошца цхьаьна Шаулна дуьхьал тІом бан воьдучу хенахь. (Амма Дауда пІелаштамхошна гІо ца дина, хІунда аьлча пІелаштамхойн куьйгалхоша, вовшашна юкъахь барт а бина, дІавахийтина хилла иза, ишттачу дешнашца: «Вайн нах а байина, иза шен паччахь волчу Шаулехьа вер ву».)
20Дауд ЦакхелагІе юхавоьрзучу хенахь цуьнгахьа бевлла маннашхой хІорш бара: Аднахь, Юзабди, ЕдиІаал, Микаал, Юзабди, ЭлихІу, Цилтай. Уьш маннашхойн эзарна тІехь болу хьаькамаш бара.
21Цара талорхойн тобанашна дуьхьал латта гІо дора Даудана, хІунда аьлча уьш берриш а доьналла долу хьаькамаш бара эскарехь.
22ХІора дийнахь Даудана гІо дан нах тІеэхарна, Делан эскаре кхоччуш, чІогІа алсамделира цуьнан эскар.
Даудан эскар
23Везачу Эло аьлла ма-хиллара, Шаулан пачхьалкх Даудан кара дІаялархьама Дауд волчу Хьевроне баьхкинчу тІемалойн тобанийн барамаш иштта бу:
24ЯхІудан тІаьхьенах, карахь турс а, гоьмукъ а болуш волу, тІамана кийча волу ялх эзар бархІ бІе стаг (6800);
25ШимІин тІаьхьенах доьналла долуш волу ворхІ эзар цхьа бІе тІемало (7100);
26Левихойн тІаьхьенах – виъ эзар ялх бІе стаг (4600);
27АхІаронан тукхаман баьчча волу ЯхІу-ЯдаІа а, цуьнца волу кхо эзар ворхІ бІе стаг а (3700);
28Майра къонах волу тІемало ЦІадукъа а, цуьнан доьзалера волу ткъе ши хьаькам а;
29Бен-Яманан тІаьхьенах волу а, Шаулан гергарчу нахах волу а кхо эзар (3000) стаг (царах дукхахберш хІетталц Шаулан цІенна тешаме биснера);
30Эпрайман тІаьхьенах волу, шайн тукхамашкахь цІе яххана волу, доьналла долуш волу ткъа эзар бархІ бІе стаг (20800);
31Маннашан ахтайпанах берхІитта эзар (18000) стаг (уьш хІорра а леррина схьакъастийнера, Даудаца дІа а бахана, иза паччахь дІахІоттавайтархьама);
32Иссарханан тІаьхьенах волу ши бІе баьчча а, царна муьтІахь болу массо а гергара нах а (уьш заманах кхеташ а, Исраилан халкъо дан дезарг хууш а нах бара);
33Забулан тайпанах схьакъастийна волу, массо а тайпана герз карахь а лелош, тІамана кийча волу а, Даудана гІо дарна тІехь цхьа барт болу а шовзткъе итт эзар стаг (50000);
34Напталан тайпанах волу эзар хьаькам а, цаьрца цхьаьна карахь турсаш а, гоьмукъаш а долу ткъе вуьрхІитта эзар тІемало а (37000);
35Данан тайпанах тІамана кийча волу ткъе бархІ эзар ялх бІе стаг (28600);
36Ашаран тІаьхьенах тІамана кийча волу шовзткъа эзар тІемало (40000);
37Йордан-хина дехьа агІор долчу раабанхойн а, гадахойн а тайпанех а, Маннашан ахтайпанах а волу массо а тайпана герз карахь долу цхьа бІе ткъа эзар стаг (120000).
38ТІамана кечвина волу массо а тІемало доггах веара Хьеврон-гІала, Дауд дерриг а Исраилан халкъана тІехь паччахь дІахІотторхьама. Кхиболу массо а исраилхой а цхьа барт болуш бара Дауд паччахь дІахІотторна тІехь.
39Дауд волчохь юуш-молуш кхо де даьккхинера цара, хІунда аьлча церан гергарчу наха массо а тайпана юург-мерг кечйинера царна.
40Церан уллора болчу а, ур-атталла генахь болчу иссарханхойн а, забулхойн а, напталхойн а тайпанех болчу наха а варраш тІехь, эмкалш тІехь, бІарзанаш тІехь, стерчаш тІехь иштта кхача беара: дама, инжираш, кишмаш, чагІар, зайтдаьтта, дуккха а жа, даьхни, хІунда аьлча Исраилан халкъана хазахетар хиллера.
Бертан тІорказ Кхиръят-ЯІаримера дІадахьар
(Дауд 6:1-11)
13
1Массо а баьччанех – эзарна тІехь болчу хьаькамех а, бІенна тІехь болчу хьаькамех а – дагавелира Дауд.
2Исраилхойн массо а гуламе Дауда элира: «Нагахь шуна иза дика а хетахь, нагахь иза вайн Везачу Делан лаамехь а делахь, Исраилан махкарчу массо а меттера кхиболчу вайн гергарчарна а, шайн дежийлашна уллохь йолчу гІаланашкахь болчу динан дайшна а, левихошна а тІе нах бохуьйтур бу вай, халкъ схьагулде аьлла.
3Вай вешан Делан тІорказ схьадахьар ду, хІунда аьлча Шаулан заманчохь вай цуьнгахула Делах дага ца довлура».
4Массо а гуламо элира: «Хуьлийла иза иштта!» ХІунда аьлча массо а халкъана и гІуллакх нийса хийтира.
5Иштта Дауда схьагулбира массо а исраилхой, Мисар-махкана уллохь долчу Шихьор-хина тІера къилбаседехьа йолчу Хьамат-Іинна тІе кхаччалц, Кхиръят-ЯІаримера Делан тІорказ схьадархьама.
6Дауд а, цуьнца долу дерриг а Исраилан халкъ а ЯхІуд-махкарчу БаІала-гІала (и ю Кхиръят-ЯІарим-гІала) дахара, Делан тІорказ цигара схьадан. (Цу тІорказца йоьзна ю Везачу Элан цІе. ТІорказан негІар тІехь дина дІахІоттийна дашо ши каруб-малик ду. Царна тІехула ю Везачу Элан меттиг.)
7Иштта Делан тІорказ, керлачу ворданна тІе а диллина, Абинадабан цІера дІадаьхьира. Іузий, Ахьъюй и ворда лелош вара.
8Ткъа Дауда а, массо а исраилхоша а Далла хьалха, шайн ницкъ мел бу эшарш а лоькхуш, тайп-тайпанчу дечиг-пондаршца а, жиргІанашца а, негІарш вовшахдеттарца а, турбанашца а мукъам балабора.
9Уьш Кидунан хьаьтта дІакхаьчча, Іузас, куьг дІа а кховдийна, Делан тІорказ схьалецира, стерчаша иза агІордаьккхина дела.
10Амма Веза Эла чІогІа оьгІазвахара Іузина. Везачу Эло Іуза вийра, цо, куьг дІа а кховдийна, Делан тІорказ схьалацарна. Иза циггахь Далла хьалха велира.
11ТІаккха Дауд чІогІа оьгІазвахара, Везачу Эло Іузина тохар бахьана долуш. И меттиг хІинца а «Парас Іуза» олуш ю (иза «Іузина тохар» бохург ду).
12Цу дийнахь Дауд кхеравелира Делах. Дауда элира: «Со волчу муха дІахьур ду аса Делан тІорказ?»
13Иштта, и тІорказ ша волчу, Даудан гІала, дІа ца даьхьира Дауда. Цо иза гатихо волчу Іабади-Эдоман цІа дІадаьхьира.
14Кхаа баттахь лаьттира Делан тІорказ Іабади-Эдоман цІахь. Іабади-Эдоман цІа а, цуьнан мел йолу хІума а Везачу Эло декъалйира.
Дауда Ярушалаймехь дина гІуллакхаш
(Дауд 5:11-16)
14
1Цора-гІалин паччахьо Хьирама геланчаш хьажийна хилла Даудана тІе, цаьрца баганан дечиг а дохьуьйтуш, тІулг буттурш а, дечиган пхьераш а бохуьйтуш, цаьрга Даудана паччахьан цІа дайтархьама.
2ТІаккха кхийтира Дауд, Везачу Эло ша исраилхойн паччахьан даржехь чІагІвинийла а, Цо хаьржина долчу Исраилан халкъан дуьхьа шен паччахьалла чІогІа айинийла а.
3Ярушалаймехь волуш, Дауда шена кхин а зударий балийра. Кхин а кІентий а, йоІарий а хилира цуьнан.
4Даудана Ярушалаймехь динчу берийн цІераш иштта яра: ШамуІ, Шубаб, Ната, Сулим,
5Ибхьар, Эли-ШуІа, Эли-Палати
6НугІахІи, Непаг, ЯпияІ,
7Эли-ШамаІ, БаІал-ЯдаІ
[15], Эли-Пулат.
ПІелаштамхошна тІехь толам баккхар
(Дауд 5:17-25)
8ПІелаштамхошна Дауд дерриг а Исраилан халкъана тІехь паччахь хила къобалвинийла дІахиъча, уьш берриш а иза лаха арабевлира. Ткъа Дауд, шена и хезча, царна дуьхьалвала аравелира.
9Ткъа пІелаштамхой, схьа а баьхкина, Репайм олучу тогІи чохь нахана тІелетира.
10ТІаккха Дауда Деле хаьттира: «Со пІелаштамхошна дуьхьал вала мегий? Ахьа уьш сан кара схьалур буй те?» – аьлла.
Везачу Эло жоп делира: «Мега. Аса уьш хьан кара дІалур бу», – аьлла.
11Уьш БаІал-Паруциме бахара, цигахь Дауда пІелаштамхой эшийра. Дауда элира: «Дистина тІедогІучу хино санна, Везачу Эло дІабехира сан мостагІий сан куьйгахула». Цундела цу меттигна, БаІал-Паруцим аьлла, цІе тиллира (иза «хи тІедаларан олахо» бохург ду).
12ПІелаштамхоша цигахь шайн деланаш битира, ткъа Дауда, омра а дина, уьш цІергахь багабайтира.
13Юха а пІелаштамхой, баьхкина, тогІи чохь болчу нахана тІелетира.
14Дауда кхин цкъа а Везачу Эле хаттар дира, ткъа Дала цунна жоп делира: «Нийсса царна дуьхьал ара ма вала. ТІехьахула тІе а гІой, комарийн дитташ долчу агІор царна тІелата.
15Хьайна, комарийн диттийн баххьашкахула цхьаъ дІавоьдуш санна, гІовгІа хазахь, тІом бан аравала. Цунах хьуна хуур ду, Дела, хьуна хьалха а ваьлла, пІелаштамхойн эскар хІаллакдан воьдийла».
16Дауда Везачу Эло шена тІедиллинарг кхочушдира. Цара пІелаштамхойн эскар ГавІон-гІалара дуьйна ГІазар-гІалина тІекхаччалц хІаллакдира.
17Иштта, массо а мехкашкахула цІе яхара Даудан. Массо а халкъаш цунах кхоьруш дІахІиттийна хилла Везачу Эло.
15
Бертан тІорказ схьаэцарна бина кечам
1«Даудан гІалахь» шена цІенош дайтира Дауда. ТІаккха цо, Делан тІорказ дІахІотто меттиг кеч а йина, цунна лерина четар дІахІоттийра.
2Цул тІаьхьа Дауда элира: «Левихой боцучу кхечара цхьаммо а лелор дац Делан тІорказ, хІунда аьлча Везачу Эло уьш хаьржина Шен тІорказ лело а, цаьрга абаденналц Шена гІуллакх дайта а».
3Везачу Элан тІорказ ша кечйинчу метте дІадахьийтархьама, берриг а исраилхой Ярушалайме схьагулбира Дауда.
4АхІаронан тІаьхье а, левихой а шена тІекхайкхира цо. Уьш хІорш бара:
5кхахІатхойн тІаьхьенан баьчча волу Уриал а, цуьнца царах волу цхьа бІе ткъа стаг а (120);
6мерарихойн тІаьхьенан баьчча хилла волу Іаси-ЯхІу а, цуьнца царах волу ши бІе ткъа стаг а (220);
7гІиршанхойн тІаьхьенах баьчча хилла волу Юал а, цуьнца царах волу цхьа бІе ткъе итт стаг а (130);
8эли-цапанхойн тІаьхьенан баьчча хилла волу ШамІа-ЯхІу а, цуьнца царах волу ши бІе стаг а (200);
9хьевронхойн тІаьхьенан баьчча хилла волу Элиал а, цуьнца царах везткъа стаг а (80);
10Іузиалхойн тІаьхьенан баьчча хилла волу Іамминадаб а, цуьнца царах цхьа бІе шийтта стаг а (112).
11Иштта Дауда шена тІе кхайкхира динан дай ЦІадукъа а, Абу-ЯтІари а, ткъа левихойх – Уриал, Іаси-ЯхІу, Юал, ШамІа-ЯхІу, Элиал, Іамминадаб.
12Дауда цаьрга элира: «Шу левихойн доьзалийн баьччанаш ду. Шу шаьш а, шун вежарий а Далла хьалха цІан а ло, аша Исраилан халкъан Везачу Делан тІорказ схьа а да. Аса дІахІотто кечйинчу метте дІахІоттаде иза.
13Левихой долчу аша дуьххьара Делан тІорказ шаьш ца лелийна дела, вайн Веза Дела чІогІа оьгІазвахара. И гІуллакх муха дан деза аьлла, вай дага ма ца девллера Цунах».
14ТІаккха Исраилан халкъан Везачу Делан тІорказ схьадархьама, динан дай а, левихой а Далла хьалха цІанбелира.
15Везачу Эло Мусагахула тІе-ма-диллара, левихоша Делан тІорказ шайн белшашна тІедехкинчу хьокхашца дІадаьхьира.
16Дауда левихойн баьччанашка омра дира, левихойн тайпанах илланчаш дІахІиттабе аьлла, мукъам балочу гІирсашца – мерз-пондаршца а, дечиг-пондаршца а, вовшахдеттачу негІаршца а – иштта айдинчу озаца а цаьрга иллеш алийтархьама.
17Левихоша дІахІоттийра Юалан кІант ХІайман а, цуьнан гергарчарах волчу Берех-ЯхІун кІант Асайп а. Ткъа мерарихойн тукхамах – Кхуша-ЯхІун кІант волу Этан дІахІоттийра.
18Иштта церан кхиболу гергарнаш а дІахІиттийра: Закри-ЯхІу, Бени, ЯІзиал, Шамирамути, Яхьиал, Іуни, Элиаб, БенъяхІу, МаІсей-ЯхІу, Маттит-ЯхІу, Эли-ПалехІу, Макхни-ЯхІу, Іабади-Эдом, ЯІиал. Уьш кевнехь гІаролхой бара.
19ХІаймана а, Асайпа а, Этана а цІестан негІаршца чІоггІа мукъам бало дезара.
20Ткъа Закри-ЯхІус, Іазиала, Шамирамутис, Яхьиала, Іунис, Элиаба, МаІсей-ЯхІус, БенъяхІус лекхачу озаца мерз-пондарш лакха дезара.
21Иштта, лохачу озаца а локхуш, дечиг-пондаршца мукъам бало безара Маттит-ЯхІус, Эли-ПалехІус, Макхни-ЯхІус, Іабади-Эдома, ЯІиала, Азаз-ЯхІус.
22ТІаккха левихойн баьчча волу Ханан-ЯхІу, цуьнан корматалла йолу дела, илланчашна тІехь куьйгалхо дІахІоттийра.
23Берех-ЯхІу а, Элкхан а бара бертан тІорказ дІахІоттийначу цІа чохь неІарехь гІарол деш.
24Динан дайша Шабан-ЯхІус, Яшпатис, Натунаила, Іамсайс, Закри-ЯхІус, БенъяхІус, ЭлиІазара Делан тІорказна хьалха турбанаш локхура. Ткъа Іабади-Эдом а, Яхьи-ЯхІу а тІорказ долчохь гІарол деш вара.
Бертан тІорказ Ярушалайме дІадахьар
(Дауд 6:12-22)
25Иштта, Дауд а, исраилхойн къаной а, тІеман коьрта хьаькамаш а баккхийберца бахара Іабади-Эдоман цІа чуьра Везачу Элаца бинчу бертан тІорказ дІадахьа.
26Везачу Элаца бинчу бертан тІорказ дІахьош болчу левихошна Дала гІо дарна, ворхІ сту а, ворхІ ка а сагІина бейтира.
27Даудана тІехь а, иштта тІорказ дІахьош болчу массо а левихошна а, илланчашна а, илланчийн куьйгалхочунна Ханан-ЯхІуна а тІехь дуткъачу кІадих йина бедарш яра. Ткъа Дауда тІекхоьллина кхин вēтанан ийпад а яра.
28Мерзпондаршца а, дечиг-пондаршца а мукъамаш а далош, маІаш а, турбанаш а, цІестан пондарш а лоькхуш, баккхийберца маьхьарий а детташ, Исраилан дерриг а халкъо Везачу Элаца бинчу бертан тІорказ гІали чу доккхура.
29Везачу Элаца бинчу бертан тІорказ Даудан гІали чу доккхучу хенахь, Шаулан йоІ Михула корах арахьоьжуш яра. Ирх а лелхаш, воккхаверца хелхавуьйлуш волу Дауд-паччахь шена гича, шен даг чохь иза цунах ца ешира.
16
1Делан тІорказ, схьа а деана, Дауда цунна кечдинчу четар чохь охьадиллира. ТІаккха Далла хьалха дийнаташ дагоран а, бертан а сагІанаш дехира цара.
2Ша дийнаташ дагоран а, бертан а сагІанаш даьхна ваьллачул тІаьхьа, Дауда Везачу Элан цІарах халкъ декъалдира.
3Массо а исраилхочунна, божаршна санна, зударшна а, цо цхьацца бепиг а, Іаьвдинчу хурманийн цхьацца курс а, Іаьвдинчу кишмашийн цхьацца курс а кховдийра.
4ТІаккха цхьаболу левихой Везачу Элан тІорказна хьалха гІуллакх дан дІахІиттийра цо, цаьрга Исраилан халкъан Везачу Далла доІанаш дайтархьама а, баркалла алийтархьама а, хастам байтархьама а.
5Царах коьртаниг Асайп вара, шолгІаниг вара Закри-ЯхІу, цул тІаьхьа бара ЯІиал, Шамирамути, Яхьиал, Маттит-ЯхІу, Элиаб, БенъяхІу, Іабади-Эдом, ЯІиал. Уьш мерз-пондарш а, дечиг-пондарш а карахь долуш дІахІиттийра. Асайп дІахІоттийнера цІастанан жима негІарш вовшехдетта.
6Динан дай болу БенъяхІу а, Яхьазиал а дІахІиттийнера Делаца бинчу бертан тІорказна хьалха, цаьрга массо а хенахь турба лакхийтархьама.
7Цу дийнахь Дауда дуьххьара делира Асайпан а, цуьнан гергарчеран а кара Везачу Элана баркаллин дешнаш алар.
Даудан баркаллин назма
(Забур 104:1-15;95:1-13;105:1,47,48)
8Баркалла ала Везачу Элана!
Цуьнан цІарна хастамаш бе!
Довзийта халкъашна Цуьнан гІуллакхаш.
9Иллеш ала Цунна, пондарш лакха Цунна.
Дерриг а Цуьнан тамашийначу гІуллакхех лаций дІадийца.
10Дозалла де Цуьнан езачу цІарах!
Веза Эла лоьхучийн дегнаш самукъадолуш хуьлийла!
11Веза Эла а, Цуьнан ницкъ а лаха,
гуттар Цунна уллохь хила гІерта.
12Дагахь латтаде Цо дина тамашийна гІуллакхаш а,
Цо гайтина билгалонаш а, Цо йина кхелаш а,
13ва Цуьнан ялхо хиллачу ИбрахІиман хІух дерш,
Цо хаьржина хиллачу Якъубан тІаьхьенах дерш!
14Веза Эла волу Иза вайн Дела ву.
Цуьнан кхелаш массо а лаьттахула ю.
15Цо даим дагахь латтор бу Шен барт,
эзаран барамехь йолчу тІаьхьенашна Ша делла дош,
16ИбрахІимца Ша бина болу барт,
Исхьакхана, чІагІо а еш, Ша дина ваІда.
17Цо Якъубана иза чІагІдира парз санна,
Исраилана
[16] – гуттаренна а болу барт санна.
18Цо аьллера: «Хьуна лур ду Аса канаІанхойн латта,
и дакъа хьуна шерет санна кхочур ду».
19Церан терахь цу хенахь дуккха а ца хилла,
кІезиг а болуш, уьш махкахь тІебаьхкина Іаш хилла.
20Уьш дІаоьхура цхьа къам долчуьра важа къам долчу,
цхьана пачхьалкхера кхечу халкъан пачхьалкх йолчу.
21Дала цхьанна а бакъо ца лора уьш бацо,
церан дуьхьа Цо паччахьашка дІахьедар дора:
22«Ас къобалбинчарах дІа ма хьакхалолаш,
Сан пайхамаршна зулам а ма делаш».
23Лакха эшарш Везачу Элана массо а дуьнено.
Де дийне мел дели Цуьнан кІелхьардахар кхайкхаде.
24Къаьмнашна юкъахь Цуьнан сийлалла дІакхайкхае,
массо а халкъашка Цуьнан тамашийна гІуллакхаш дІадийца.
25Сийлахь ву Веза Эла, Цунна хастамаш бан хьакъ а ду.
Массо а деланел а Шега болчу ларамах бузуьйтуш ву Иза.
26Кхечу къаьмнийн массо а деланаш – цІуш бу,
ткъа Везачу Эло стигалш кхоьллина.
27Цунна гонах паччахьан сий а, исбаьхьалла а ю.
Цуьнан деза цІа ницкъах а, хазахетарх а дуьзна ду.
28Къаьмнийн доьзалш, Везачу Элана хастамаш бейша!
Везачу Элан сийлалла а, ницкъ а кхайкхадейша!
29Везачу Элан цІеран сийлаллина лерина кхайкхамаш бейша!
СагІанаш а дахьаш, Цуьнан цІийнан керта чу дуьйлийша!
Цо Шен возалла гойтучу хенахь Везачу Элана суждане гІойша.
30Дерриг а дуьне, дегаде Цунна хьалха!
Латта чІогІа лаьтташ ду, ткъа иза меттахдер а дац!
31Стигалш сакъералойша, латта даккхийде!
ДІаала халкъашка: «Веза Эла паччахьалла деш ву!»
32ХІордо а, цунна чохь мел долчу хІумано а гІовгІа е!
Кхаш а, царна тІехь мел дерг а даккхийдеш хила.
33Хьуьнхахь мел долу дитташ а даккхийдеш хир ду,
Везачу Элана хьалха, хІунда аьлча Иза вогІуш ву,
дуьненна тІехь куьйгалла дархьама.
34Баркалла ала Везачу Элана, Иза дика хиларна,
Цуьнан хедар боцу безам абаденналц бу.
35Алийша: «КІелхьардахахьа тхо, КІелхьардохург волу тхан Дела,
схьа а гулдехьа, кІелхьар а дахахьа тхо кхечу къаьмнашна юкъара,
тхоьга Хьан цІе хастаяйта а,
Хьуна хастам барх тхоьга дозалла дайта а.
36Хастам бу Исраилан халкъан Везачу Далла,
азалехь дуьйна абаденналц!»
Дерриге а халкъо элира: «Амин! Хастам бу Везачу Элана!»
Ярушалаймехь а, ГавІон-гІалахь а Далла лерина дина гІуллакх
37Асайп а, цуьнан гергарнаш а Везачу Элаца бинчу бертан тІорказна хьалха дІахІиттийна битира Дауда, цаьрга массо а хенахь, хІора а дийнан эшаре хьаьжжина, гІуллакх дайтархьама.
38Цаьрца цхьаьна цо витира Іабади-Эдом а, цуьнан гергарчарах волу кхузткъе ворхІ стаг а. Ткъа Ядутунан кІант Іабади-Эдом а, иштта Хьоса а кевнехь гІарол дийраш бара.
39Ткъа динан да волу ЦІадукъа а, динан дай болу цуьнан вежарий а Дауда битира ГавІонан гу тІехь долчу Везачу Элан цІа чохь.
40Уьш хІиттийнера, цаьрга дагоран сагІа доккхучу кхерчана тІехь массо а хенахь, Іуьйранна а, суьйранна а Везачу Элана дагоран сагІанаш дахийтархьама, Везачу Эло Исраилан халкъана дІабеллачу товрат-хьехам тІехь яздинчу массо а хІумане хьаьжжина.
41Цаьрца цхьаьна, Везачу Элана хастамаш байтархьама, цигахь битинера ХІайман, Ядутун, кхиболу, хІораннан а цІе а йоккхуш, схьахаьржина болу нах а, хІунда аьлча Цуьнан хедар боцу безам абаденналц бу.
42ХІайман а, Ядутун а хІоттийнера турбанашца а, цІастанан негІаршца а, Далла иллеш аларна лерина болчу кхечу зурманийн гІирсашца а мукъам балорна тІехь. Ткъа Ядутунан кІентий кевнехь дІахІиттийна бара.
43Дерриге а халкъ шен-шен цІа дирзира. Дауд а юхавирзира, шен цІа декъалдархьама.
Дауд а, Ната-пайхамар а
(Дауд 7:1-17)
17
1Шен цІеношкахь ша вехаш Іачу хенахь, Дауда Ната-пайхамаре элира: «Гой хьуна, со баганан дечигах динчу паччахьан цІа чохь Іаш ву, ткъа Везачу Элаца бинчу бертан тІорказ четар бухахь лаьтташ ду».
2Натас Дауде элира: «Хьайна дан дагадеанарг дерриг а кхочушде, хІунда аьлча Дела хьоьца ву».
3Амма цу буссехь Натига Делан дош кхечира:
4«Ваха а гІой, Сан лай волчу Дауде дІаала, Везачу Эло иштта боху алий: „Суна чохь Іан цІа ахь дийр дац,
5хІунда аьлча Исраилан халкъ Аса арадаьккхинчу хенахь дуьйна таханлера де тІекхаччалц цІа чохь Іар а доцуш, цхьана четар чуьра вукху четар чу а, цхьана меттера вукху метте а волуш, ваьлла лелара Со.
6Исраилан халкъаца Со миччахьахула а лелачу хенахь халкъан тайпанашкара цхьаьнгге а, Сайн къомана тІехь Іуналла дан Айса къобалвинчу куьйгалхочуьнга, хаьттиний ткъа Аса: ‘Аша Суна баганан дечигах цІа хІунда ца до?’ – аьлла.
7Ткъа хІинца, ваха а гІой, Сан лай волчу Дауде дІаала, массо а ницкъийн Везачу Эло цуьнга боху алий: ‘Аса хьо, уьстагІий дажош волчуьра схьа а валийна, Сайн Исраилан халкъана тІехь баьчча хІоттийна.
8Хьо миччахьа вахча а, Со массо а хенахь хьоьца хилла. Массо а хьан мостагІий Аса хІаллакбина. Аса дуьнен тІехь сийлахь болчарна юкъахь а къаьсттина хьан сий хьаладоккхур ду.
9Аса Сайн Исраилан халкъана меттиг билгалйоккхур а ю, орамат санна, иза дугІур а ду, шен долахь йолу меттиг цуьнан хилийта а, цуьнга кхин са ца гатдайта а. Зуламечу наха уьш кхин хьийзор бац, юьхьанца санна,
10мехкан куьйгалхой Сан къомана тІехь Аса къобалбинчу хенахь дуьйна иза ма-хиллара. Аса хьан массо а мостагІий кІелбуьтур бу. Аса хаам бо хьоьга, Веза Эла волчу Айса хьуна хьан тІаьхьенах цІа дийр ду аьлла.
11Хьан денош чекх а девлла, хьо хьан дай болчу дІакхелхинчул тІаьхьа, Аса меттахІоттор ду хьан хІу, хьан тІаьхьенах цхьаъ паччахь а вина. Цуьнан паччахьалла чІагІдийр ду Аса.
12Цо Суна лерина цІа дийр ду, ткъа Аса иза а, цунах схьабевлларш а абаденналц шайн паччахьан даржехь чІагІбийр бу.
13Со цуьнан да хир ву, иза Сан кІант хир ву. Амма Сайн цуьнга болу безам Аса дІабоккхур бац, хьол хьалха хиллачуьнга Сайн хилла безам Аса дІабаьккхинехь а.
14Сайн халкъана тІехь а, Сайн пачхьалкхана тІехь а абаденналц дІахІоттор ву Аса иза. Цуьнан паччахьалла гуттаренна а чІагІдина хир ду’“».
15Дерриг и дешнаш а, шена хІоьттина сурт а Натас ма-дарра дІадийцира Дауде.
Дауда дина баркаллин доІа
(Дауд 7:18-29)
16ТІаккха Дауд-паччахьо, ваха а вахана, Везачу Элана хьалха дІа а хІоьттина, элира: «Со а мила вара, ва Веза Дела, сан цІа а хІун яра, Ахьа цу тайпана со даржехь лакхаваккхал?
17Хьуна-м иза а кІезиг хетта, ва Дела! Ахьа Хьайн лай волчун цІийнах хиндерг а схьадийци. Со цхьа сийлахь-доккха адам долуш санна хьоьжу Хьо соьга, Веза Дела!
18Кхин хІун эр ду Хьоьга Дауда, Ахь Хьайн лай волчун сий лакхадаккхар бахьана долуш? Хьуна вевза-кх Хьайн лай!
19Веза Эла! Хьан лай волчун дуьхьа, Хьайн деган лаамца и даккхий хІуманаш дина-кх Ахьа, и шадерг нахана дІа а довзуьйтуш.
20Хьоьца нисван цхьа а стаг вац, Веза Эла, ткъа Хьо воцург Дела а вац, тхайн лергашна тхуна схьа-ма-хаззара.
21Мичахь ду Хьан санна долу къам? Мичахь ду Исраилан санна долу халкъ? Шен дуьхьа Дела араваьлла долу къам дуьнен чохь цхьаъ бен дац. Дела аравелира, Шена и къам мехах схьаэцархьама а, Шен цІе айархьама а, уьш бахьана долуш даккхий а, инзаре а гІуллакхаш дархьама а. Айхьа Мисар-махкара мехах паргІатдаьккхина долчу Хьайн къомана хьалхара важа къаьмнаш дІалохкура Ахьа.
22Ахьа Исраилан къомах массо а ханна Хьайн долахь долу къам дира, ткъа Хьо, Веза Эла, церан Дела хилла дІахІоьттира.
23Ткъа хІинца, Веза Эла, Айхьа Хьайн лай волчу сох а, сан цІийнах а лаьцна аьлла долу дош абаденналц чІагІдина хилийтахьа. Айхьа аьлларг кхочушдехьа,
24иза билггал хилийтархьама а, массо а тІейогІун йолчу ханна Хьан цІе язъяйтархьама а. ТІаккха наха эр ду: „Массо а ницкъийн Веза Эла, Исраилан халкъана тІехь волу Дела – Иза Исраилан халкъехьа волу Дела ву!“ Иштта Хьан лай волчу Даудан цІа Хьуна хьалха чІагІделла лаьттар ду!
25Ткъа Ахьа, сан Дела, Хьайн лай волчу суна дІадилли, Айхьа суна цІа дийриг хилар. Цундела Хьан лай волу со ваьхьира Хьуна хьалха хІара доІа дан.
26Ва Веза Эла, Хьо Дела ма ву! Ткъа Хьайн лай волчунна иштта дика дан ваІда дина Ахьа!
27Хьан лай волчун тІаьхье декъалъехьа, иза массо а ханна а Хьайна хьалха хилийтархьама. Веза Эла волчу Ахьа сан цІа декъал ма дина, цундела иза массо а хенахь декъал хир ду».
Даудан тІеман толамаш
(Дауд 8:1-18)
18
1Цул тІаьхьа Дауда, пІелаштамхошна тІехь толам а баьккхина, уьш муьтІахь бира. Иштта, Гати-гІала а, цунна гонах йолу меттигаш а цо пІелаштамхойн карара схьаехира.
2Иштта, муабахой а эшийра Дауда, ткъа уьш Даудан лай хилла дІахІиттира, кхунна ял а луш.
3Цоба-мехкан паччахь волу ХІадад-Іезар Эпрат-хина йистехула Іохкуш долчу латтанаш тІехь шен паччахьалла дІахІотто воьдучу хенахь, Хьамат-гІалахь Дауда эшийра.
4Цуьнгара цхьа эзар гІудалкх а, ворхІ эзар бере а, ткъа эзар гІашло а схьаваьккхира цо. Шен гІудалкхашна хьалха дІайожа бІе говр бен ца юьтуш, массо а говрийн когийн хьорзамаш хедийра цо.
5Цоба-мехкан паччахь волчу ХІадад-Іезарна гІоьнна Дамасакхера арамхой баьхкира, амма Дауда ткъе шиъ эзар арамхо хІаллаквира.
6Дауда арамхой Іаш болчу Дамасакхехь шен эскаран цхьайолу тобанаш дІахІиттийра. Иштта, арамхой а Даудан лай хилла дІахІиттира, цунна ял а луш. Везачу Эло араволучу массо а меттера толамца цІа воьрзуьйтура Дауд.
7ХІадад-Іезаран баьччанех дисина долу дашо турсаш схьа а эцна, Ярушалайме схьадеара Дауда.
8ХІадад-Іезаран олаллехь хиллачу ТІивхьат-гІалара а, Кун-гІалара а цо дукха ез схьадаьккхира. (ТІаьхьо цунах Сулим-паччахьо боккха цІестан яй а, бІогІамаш а, пхьегІаш а Делан цІенна яйтира.)
9Хьамат-гІалахь паччахь волчу ТоІина хезира, цобахойн паччахьан ХІадад-Іезаран эскар Дауда эшийна аьлла.
10ТІаккха ТоІас шен кІант ХІайдарам вахийтира Даудан сий дан а, цунна ХІадад-Іезар эшаварна баркалла ала а, ХІадад-Іезар шеца кест-кеста тІом беш схьавеана дела. Ша Дауд волчу вогІуш, ХІайдарама дашо а, дато а, цІестан а пхьегІаш еара.
11Уьш а Дауд-паччахьо Везачу Элана лерина дечу гІуллакхна йитира, ша эшийначу къаьмнашкара – эдомхошкара а, муабахошкара а, Іамминхошкара а, пІелаштамхошкара а, Іамалекхахошкара а – схьа мел даьккхина долу дети а, деши а санна.
12Дуьра тогІи олучу меттигехь Царуятан кІанта Абушайс берхІитта эзар эдомхо эшийра.
13Дауда Эдомехь шен эскаран тобанаш дІахІиттийра, ткъа массо а эдомхо цуьнан лай хилла дІахІоьттира. Везачу Эло Дауд араволучу массо а меттигера толамца цІа воьрзуьйтура иза.
14Дерриг а Исраилан халкъана тІехь паччахьалла а деш, шен халкъаца бакъо а, нийсо а лелош вара Дауд.
15Царуятан кІант Йоаб цуьнан эскаран хьаькам вара, ткъа Ахьлудан кІант ЯхІушапти пачхьалкхан гІуллакхаш дІаяздеш верг вара.
16Ахьтубин кІант ЦІадукъа а, Абу-ЯтІарин кІант Ахьи-Малик а динан дай бара, ткъа Шавша йозанчин болх беш вара.
17ЯхІу-ЯдаІан кІант БенъяхІу кератхошний, палетхошний
[17] тІехь хьаькам вара, ткъа Даудан кІентий паччахьан хьехамчийн хьалхарнаш бара.
Дауда Іамминхой а, арамхой а эшабо
(Дауд 10:1-19)
19
1Цхьа хан яьлча, Іамминхойн паччахь волу Нахьаш велира. Нахьашан метта паччахь дІахІоьттира цуьнан кІант Хьануни.
2Дауда элира: «Нахьаш соьца дика хилла дела, со а цуьнан кІантаца дика хир ву». Цо шен ялхой бахийтира Хьанунига кадам бан, цуьнан велла да бахьана долуш.
Даудан ялхой Іамминхойн махка Хьануни волчу баьхкира, кадам бархьама.
3Амма Іамминхойн элаша шайн олахочуьнга элира: «Хьуна баккъалла-м ца моьтту, Дауда хьан дега шен хилла болу ларам бахьана долуш бахкийтина хьуна тІе хІара догъоьцурш? ХІан-хІан, уьш баьхкина, хьан махкахь дерг дикка талла а теллина, цул тІаьхьа иза бохо дагахь».
4Хьанунис, Даудан ялхой схьа а лецна, хІораннан а месаш дІаешира, цул тІаьхьа, царна тІера бедарш вареш тІе кхаччалц дІа а хедийна, уьш дІахийцира.
5Цхьаболчу геланчаша, дІа а бахана, оцу нахах лаьцна хабар Даудана тІедаьхьча, шен ялхошна дуьхьал нах бахийтира Дауда, уьш чІогІа юьхьІаьржачу хІиттийна хилла дела. Паччахьо цаьрга хабар дахьийтира: «Шайн мажош яхъяллалц Ерихонехь совца. Цул тІаьхьа цІа догІур ду шу», – аьлла.
6Шаьш Даудана, лаьхьанна тоьхна гІаж санна, боьха хетийла хиъча, Іамминхоша а, Хьанунис а ши эзар пунт дети дахьийтира Арам-НахІарайма а, Арам-МаІха а, Цоба-махка а, цигара гІудалкхаш а, дошлой а шайна лацархьама.
7Иштта, ткъе шийтта эзар гІудалкх а, МаІхин паччахь а цуьнан эскарца мехах лецира шайна Іамминхоша. ХІорш схьабаьхкича, Мейдеба-гІалина уллохь меттамотт дІахІоттийра. Іамминхой, шайн гІаланашкара схьа а гулбелла, тІом бан арабевлира.
8Шена иза дІахезча, Дауда Йоаб вахийтира цига, цуьнца доьналла долу берриг а тІемалой а болуш.
9Іамминхой, гІалин кертара ара а бевлла, тІамана кечбелла кевнехь дІахІиттира. Ткъа схьабаьхкина болу паччахьаш шерачу аренгахь юьстахбевлла лаьтташ бара.
10МостагІчун эскарийн могІарш шена тІехьа а, хьалха а дІахІиттина гича, Йоаба исраилхошна юкъара уггар тоьлла болу тІемалой арамхошна дуьхьалбехира.
11Кхиболу эскархой цо шен вешин Абушайн кара дІабелира, ткъа цо уьш Іамминхошна дуьхьалбехира.
12Йоаба Абушайга элира: «Арамхоша со эшочу далахь, ахьа суна гІо дийр ду, нагахь санна Іамминхоша хьо эшош хилахь, аса хьоьгахьа гІо доккхур ду.
13Доьналла долуш хила. Майра лаьттар ду вай, Исраилан халкъ а, вайн Делан гІаланаш а ларъеш. Ткъа Везачу Эло Шен лаам берг дийр ду».
14Йоаб шен эскарца арамхошна тІелетира, ткъа вуьш цунах бевдда дІабахара.
15Шайна арамхой дІауьдуш гича, Йоабан веших Абушайх бевдда, гІала дІабахара Іамминхой. Юха а вирзина, Йоаб Ярушалайме схьавеара.
16Шаьш исраилхоша эшийна хилар гича, арамхоша геланчаш а бахийтина, Эпрат-хил дехьа агІор Іаш болу арамхой арабехира. Царна куьйгалла дира ХІадад-Іезаран тІеман хьаькам волчу Шупака.
17И хаам шега кхаьчча, Дауд, массо а исраилхо вовшах а тоьхна, Йордан-хих дехьавелира. ТІаккха, арамхой болчу а веана, царна дуьхьал дІахІоьттира Дауд. Уьш вовшахлетира.
18Амма арамхой исраилхойх бевдда дІабахара. Церан гІудалкхех Дауда ворхІ эзар йохийра, ткъа гІашлойх шовзткъа эзар стаг а вийра. Дауда иштта арамхойн тІеман хьаькам волу Шупак а вийра.
19Шаьш исраилхоша эшош хилар гича, ХІадад-Іезаран куьйга кІел хиллачара Даудаца барт бира, уьш цунна къера а хилира. Ткъа арамхой кхин цкъа а ца хІуттура Іамминхошна гІо дан.
Дауда Рабба-гІала схьайоккху
(Дауд 12:27-31)
20
1Цхьа шо даьлча, паччахьаш тІамана арабовлучу хенахь, Йоаба эскар арадаьккхира. Іамминхойн мохк боха а бина, схьа а веана, Рабба-гІалина го бира цо. Ткъа Дауд Ярушалаймехь сецира. Йоаба Рабба-гІала, схьа а яьккхина, йохийра.
2Дауда церан паччахьан коьртара
[18] деших дина, дезачу жовхІарех кхелина долу таж схьаийцира. И таж дешин шина пуьнтах динера. Иза Даудан коьрта тІе диллира. Цо дуккха а хІонс араяьккхира цу гІалара.
3Рабба-гІалахь мел болу бахархой ара а баьхна, уьш херхашца, аьчка отургашца, дагаршца болх бан дІахІиттийра цо. Дауда массо а Іамминхойн гІаланашкахь цу тайпана белхаш дІаболийра. Цул тІаьхьа Дауд а, дерриг а цуьнан эскар а Ярушалайме юхадирзира.
ПІелаштамхойн турпалшца тІом бар
(Дауд 21:15-22)
4Цул тІаьхьа ГІазар-гІалахь пІелаштамхошца тІом дІаболабелира. Цигахь хьушатхо волчу Субахис турпалш болчу репахойн тІаьхьенах волу Сипай вийра. ТІаккха уьш муьтІахь хилира исраилхошна.
5ТІаьхьо кхин а цхьа тІом хилира пІелаштамхошца. Цигахь ЯІиран кІанта Элхьанана гатихо волчу ГІолиатан ваша Лахьми вийра. Цуьнан гоьмукъа тІера гІаж кІадидархочо болх бечу хенахь лелош йолу еха гІаж санна яра.
6Гати-гІалахь кхин а хилира тІом. Цигахь цхьа инзаре лекха стаг вара. Цуьнан куьйгийн а, когийн а ялх-ялх пІелг бара. Уьш берриш а ткъе биъ пІелг бара. И стаг а турпалш болчу репахойх схьаваьлла вара.
7Иза, исраилхойх лаьцна вон бага етташ, луьйш вара. И репахо Даудан вешин ШимІин кІанта ЯхІунатас вийра.
8И кхо стаг Гати-гІаларчу турпалш болчу репахойн гаранах схьаваьлла вара. Уьш Даудан а, цуьнан эскархойн а карах белира.
Халкъан дагардар
(Дауд 24:1-25)
21
1Иблис Исраилан халкъана дуьхьалделира. Цо Даудана исраилхой багарбан дагадаийтира.
2Йоабе а, эскаран хьаькамашка а Дауда элира: «Даха а гІой, Беар-ШабаІ-гІалара дуьйна Дан-гІалина тІекхаччалц йолчу меттигашкара исраилхой, багарбай, соьга хаам бе, уьш мел бу суна хаийта».
3ТІаккха Йоаба паччахье элира: «Шен халкъ кхин а бІозза алсамдоккхийла Везачу Эло. Сан олахо волу паччахь, и халкъ дерриг а сан олахо волчу хьан дац ткъа? Ткъа сан олахочунна хІунда оьшу иза? ХІунда дуьллу те ахь Исраилан халкъана тІе и декхар?»
4Амма паччахьо аьллачу дешнаша къера хилийтира Йоаб. Иштта Йоаб, массо а Исраил-махкахула чекх а ваьлла, Ярушалайме юхавеара.
5Нах багарбаран жамІ Дауде дІаделира Йоаба: берриге а Исраил-махкахь кара тур а лаьцна, тІом балур болуш волу цхьа миллион цхьа бІе эзар стаг вара. Ткъа, кара тур а лаьцна, тІом балур болуш волу яхІудхо виъ бІе кхузткъе итт эзар стаг вара.
6Паччахьо тІедиллина гІуллакх шена ца тайна дела, левихой а, бен-яманхой а багар ца бинера Йоаба.
7И гІуллакх Далла хьалха там боцуш хилла дела, Цо Исраилан халкъана таІзар дира.
8Дауда Деле элира: «И гІуллакх дар бахьана долуш, аса сайх доккха къа латийна. Веза Эла, Хьан лай волчу суна гечдар доьху аса Хьоьга. ЧІогІа хьекъале доцу хІума дина аса».
9ТІаккха Даудах Делера дерг гуш волчу Гада-пайхамаре Везачу Эло элира:
10«Ваха а гІой, Дауде дІаала: „Везачу Эло боху: ‘Хьуна лерина кхо таІзар ду Сан. Царах хьайна цхьаъ схьахаржа, иза Соьга кхочушдайтархьама’“».
11Гадас, Дауд волчу а веана, цуьнга элира: «Иштта боху Везачу Эло: „Кхаа таІзарх цхьаъ къастаде:
12Кхаа шарахь мацалла лаьттийла лаьа хьуна, я кхаа баттахь, церан тур хьайна тІе а кхочуьйтуш, хьайн мостагІех ведда лела лаьа хьуна, я кхаа дийнахь Везачу Элан тур шайна тІехь хила лаьа хьуна? Оцу деношкахь махкахь Іожаллин ун хІуттур ду, Везачу Элан Малико берриге а Исраил-махкахула нах хІаллак а беш. Ойла а яй, соьга хаам бе, хІун ала аса со Ваийтинчуьнга?“»
13Дауда Гадига элира: «Соьгахь боккха бала бу! Везачу Элан кара дІадалийтахьара Ахь тхо, Цуьнан къинхетам чІогІа боккха болу дела. Ткъа адамийн кара тхо дІа ма далийтахьара».
14ТІаккха Везачу Эло исраилхошна ун тІехийцира. Царна юкъахь кхузткъе итт эзар стаг велира, и ун бахьана долуш.
15Дала Ярушалайме малик дахийтира, иза хІаллакьяйтархьама. Малик шега аьлларг дан доладелча, хуьлуш болу бохам а гина, дохковаьллачу Везачу Эло адам хІаллакдеш долчу малике элира: «Тоьар ду! ХІинца охьадахийта хьайн куьг». Цу хенахь Везачу Элан малик явсайхо волчу Аравнин
[19] хьаьттарна юххехь дара.
16Шен бІаьргаш хьалахьажийча, Даудана гира лаьттана а, стигална а юкъахь Ярушалаймана тІехула баттара даьккхина тур карахь долу Везачу Элан малик. ТІаккха Дауд а, къаной а, тІехь сингаттаман духар а долуш, шайн яххьаш тІе лаьтта охьаийгира.
17Дауда Деле элира: «Халкъ дагардайтинарг со вацара ткъа? Аса латийна и къа, Аса дина и зулам. Ткъа хІокху наха цхьа а вониг ца дина. Уьш, уьстагІий санна, суна тІаьхьахІиттина лелла. Ва сан Веза Дела, Хьан таІзар суна а, сан ден доьзална а тІе доьрзийла, амма Хьан халкъана тІехь и ун ма дуьсийла!»
18Везачу Элан малико Гаде элира, Дауде дІаалийтархьама: «Ваха а гІой, Везачу Элана сагІа доккхуш йолу меттиг кечъе явсайхо волчу Аравнин хьаьттарехь».
19Везачу Эло Гадехула шега аьлларг Дауда кхочушдира.
20Ша кІа оруш волчу хенахь, Аравнина юхахьаьжча, малик гира. Цуьнан виъ кІант цу маликах дІахьулвелира.
21Юха Дауд и волчу веара. ДІахьаьжча, Дауд а гина, хьаьттара схьа а ваьлла, Аравна цунна хьалха лаьтта кхаччалц суждана вахара.
22Дауда Аравнига элира: «Суна хьайн хьаьтт лохьа, Везачу Элана сагІа доккхуш йолу меттиг кхузахь соьга кечъяйтархьама, халкъана тІедаийтина ун сацадайтархьама. Цуьнан билггал шен болчу мехах йохкахьа иза суна».
23Аравнис Дауде жоп делира: «ДІаэца хьайна хьаьтт, сан олахо волчу паччахьо шена луъург дойла цунах. Аса хІара стерчий а дІало дийнаташ дагоран сагІина, мекха а дІало ас дечиган метта, кІа а дІало кІен сагІина. И дерриг а аса маьхза дІало хьуна».
24Ткъа Дауд-паччахьо Аравнига элира: «ХІан-хІа, и хьаьтт, шен билггал болчу мехах эца лаьа суна хьоьгара. ХІунда аьлча хьан долахь йолу хІума Везачу Элана сайгара сагІина лур яц аса. Маьхза еллачу хІуманах дагоран сагІа а доккхур дац аса».
25Дауда ялх бІе шекхал деши делира Аравнина цу меттигах.
26Цигахь Дауда Везачу Элана лерина долу сагІа доккху меттиг кечйира. Цо цигахь дийнаташ дагоран а, бертан а сагІанаш а дехира. ТІаккха Везачу Эле кхайкхира иза. Везачу Эло цуьнан доІанна жоп делира, дийнаташ дагоран сагІа доккхучу меттигна тІе стигалара цІе а йоссош.
27ТІаккха Везачу Эло малике, шен тур батта дилла элира.
28Цу хенахь явсайхочун Аравнин хьаьттахь волчу Дауда, ша Везачу Элана дІахезна хилар а гина, циггахь сагІанаш дехира.
29Ткъа яьссачу аренгахь Мусас дина долу Везачу Элан четар а, дийнаташ дагоран сагІа доккху кхерч а цу хенахь ГавІон-ломан сагІа доккхучу гу тІехь лаьтташ бара.
30Дауд ца ваьхьира Делах дагавала цига ваха, хІунда аьлча Везачу Элан маликан туьрах кхеравеллера иза.
22
1ТІаккха Дауда элира: «Кхузахь хир ду Везачу Делан цІа, Исраилан халкъо дийнаташ дагоран сагІа доккху кхерч а хир бу кхузахь».
Делан цІа дІахІотторна кечам бар
2Дауда омра дира, исраилхойн махкахь тІебаьхкина Іаш болу нах схьагулбе аьлла. Царна юкъара Делан цІенна кечбеш болу тІулг хьакха нах дІахІиттийра Дауда.
3Цо дуккха а эчиг кечдира кевнийн неІаршна оьшун долу хьостамий а, цу неІарийн кІажаш а дан. Иштта барам боцуш дукха цІаста а кечдира.
4Дагар ца даллал дукха баганан дечиг а охьадиллира Дауда, хІунда аьлча цІаданхоша а, цорахоша а вуно дукха баганан дечигаш еанера цунна.
5Дауда элира: «Сан кІант Сулим къона ву, иза говзалла йолуш а вац. Ткъа Везачу Элана лерина дан деза цІа, массо а къаьмнашна хьалха сийлаллина а, хазаллина а долуш, чІогІа сийлахь хила дезаш ду. Цундела аса кечам бийр бу цунна». Иштта ша дІакхалхале дукха хІума кечдина хилла Дауда.
6Шен кІант Сулим тІе а кхайкхина, Дауда цуьнга весет дира, Исраилан халкъан Везачу Далла цІа де аьлла.
7Дауда Сулиме элира: «Сан кІант! Сайн Везачу Далла лерина цІа дан дагадеанера суна.
8Амма соьга Везачу Элан дош кхечира. Цо элира: „Ахьа адамийн дукха цІий а Іанийра, баккхий тІемаш а бира. Суна лерина цІа ахьа дан ца деза, хІунда аьлча Суна хьалха дукха цІий Іанийна ахьа лаьтта тІе.
9Хьан кІант хир ву. Иза машаре хир ву. Массо а гонах болчу мостагІашкахьара синтем лур бу Аса цунна, цундела цуьнан цІе Сулим
[20] хир ю. Цо паччахьалла дийр долчу заманчохь Исраил-махкана машар а, синтем а лур бу Аса.
10Цо дийр ду Суна лерина цІа. Со цуьнан Да хир ву, ткъа иза Сан кІант хир ву. Исраилан халкъана тІехь долу цуьнан а, цуьнан тІаьхьенан а паччахьалла гуттаренна а чІагІдийр ду Аса“.
11Ткъа хІинца, сан кІант! Хуьлийла Веза Эла хьоьца, Ша хьох лаьцна аьлла ма-хиллара, хьайн Везачу Далла ахь цІа дарна тІехь хьан аьтто боккхийла Цо.
12Исраилан халкъана тІехь паччахь хьо дІа а хІоттош, Везачу Эло хьуна хьекъал а, кхетам а лойла, хьайн Везачу Делан товрат-хьехам хьоьга ларбайтархьама.
13Нагахь санна Везачу Эло Исраилан халкъана Мусагахула делла парзаш а, тІедехкинарш а кхочушдан хьо гІертахь, ахьа до гІуллакхаш декъалдина хир ду. ЧІагІ а ло, доьналла долуш а хила, кхера а ма кхера, са а ма гатде.
14Аса, къа а хьоьгуш, Везачу Элан цІенна ши бІе эзар пунт деши а, ши миллион пунт дети а кечдина, ткъа барам боцуш дукха цІаста а, эчиг а кечдина. Иштта дечиг а, тІулг а кечбина аса, ткъа ахьа тІеоьшург кечъе.
15-16Хьан дуккха а белхалой бу: тІулг хьокхурш а, тІулгпхьераш а, дечигпхьераш а, иштта дешица а, детица а, цІастанца а, эчигца а муьлхха а гІуллакх дан хуур долу нах а – церан барам бац. Хьайн гІуллакх, дІа а доладай, чекхдаккха. Веза Эла хьоьца хуьлийла».
17Исраилхойн массо а баьччанашна Дауда тІедиллира шен кІантана Сулимана гІо дар.
18Цо элира: «Шун Веза Дела шуьца вац ткъа? Цо шуна массо а агІор синтем ца белира ткъа? ХІунда аьлча Цо беллера сан кара мехкан бахархой, ткъа и мохк Везачу Элана а, Цуьнан халкъана а муьтІахь хилира.
19Шайн дегнаш а, шайн синош а Делехьа дерзаде, шайн Веза Дела лахархьама. ДІа а хІиттий, Везачу Далла лерина деза цІа де, цу чу Везачу Элаца бинчу бертан тІорказ а, Далла леринчу гІуллакхна лелош йолу язйина пхьегІаш а охьаяхкархьама».
23
Левихошка Делан цІа чохь гІуллакх муха дан деза аьлла дІахьедар
1Дауд, дикка дуьне а диъна, къанвелира. Шен кІант Сулим, Исраил-мехкан паччахь а вина, дІахІотто лиира цунна.
2Исраил-мехкан массо а баьччанаш схьагулбира Дауд-паччахьо. Иштта схьагулбира цо массо а динан коьрта дай а, левихой а.
3Дауд-паччахьо гулбеллачарна юккъера берриг а ткъе итт шо я цул сов хан йолу левихой багарбайтира. Уьш верриг а ткъе берхІитта эзар стаг вара.
4Дауд-паччахьо элира: «Царах ткъе виъ эзар левихочо Везачу Элан ЦІенна тІехь бечу белхийн куьйгалла дийр ду. Ткъа йозанца болу белхаш бийраш а, кхелахой а ялх эзар левихо хир ву.
5Виъ эзар левихо ха деш хир ву, ткъа важа виъ эзар левихо зурманаш лоькхучу гІирсаш тІехь гІуллакх деш хир ву. И зурманаш локху гІирс леррина Веза Эла хасто бина бу».
6И левихой кхаа тобане бийкъира Дауд-паччахьо. Уьш Левин кхаа кІентан тІаьхьенах бара: ГІиршанах, КхахІатах, Мерарих.
ГІиршанан тІаьхье
7ГІиршанан тІаьхьенах царна юкъахь бара: ЛаІдан, ШамаІи.
8ЛаІданан кхо кІант вара: воккхаха верг – Яхьиал, важа шиъ – Зетам а, Юал а.
9ШамаІин кІентий бара: Шалумати, Хьазиал, ХІарон. И кхо кІант ЛаІданан тІаьхьенан баьчча вара.
10Кхин а виъ кІант вара ШамаІин. Уьш бара: Яхьат, Зиза, ЕІуш, БериІ.
11Яхьат царах воккханиг вара, ткъа Зиза шолгІаниг вара. Ткъа ЕІушан а, БериІан а бераш кІеззиг дара, цундела уьш цхьа доьзал санна лорура.
КхахІатан тІаьхье
12КхахІатан виъ кІант вара: Іамрам, Ицхьар, Хьеврон, Іузиал.
13Ткъа Іамраман ши кІант вара: АхІарон а, Муса а. АхІарон а, цуьнан тІаьхье а гуттаренна а къастийнера Дала, цаьрга уггар деза гІуллакхаш кхочушдайтархьама. Царна тІедиллина гІуллакхаш хІорш дара: Везачу Элана хьалха хаза хьожа йогІу кІур баккхар а, Цунна Іамал яр а, Цуьнан цІарах адамаш декъалдар а.
14Ткъа Муса Делан стаг вара. Цуьнан кІентий Левин тІаьхьенах лоруш бара.
15Мусан кІентий бара: ГІиршам, ЭлиІазар.
16ГІиршаман воккхаха волу кІант вара Шубиал.
17ЭлиІазаран дуьххьарлера доьзалхо вара Рехьаб-ЯхІу. Кхин кІентий бацара ЭлиІазаран. Амма Рехьаб-ЯхІун дуккха а кІентий бара.
18Ицхьаран воккхаха волу кІант вара Шалумати.
19Хьевронан воккхаха волу кІант вара Яри-ЯхІу. ШолгІа кІант Іамар-ЯхІу вара. КхоалгІаниг Яхьазиал вара. Ткъа ЕкхамІам Хьевронан воьалгІа кІант вара.
20Іузиалан воккхаха волу кІант вара Мика. Йоши-ЯхІу цуьнан шолгІа кІант вара.
Мераран тІаьхье
21Мерарин кІентий бара: Махьли, Мушхьи.
Махьлин кІентий бара: ЭлиІазар, Къуша.
22ЭлиІазаран кІентий бацара, цуьнан йоІарий бара. ЭлиІазаран йоІарий шайн гергара болчу Къушин кІенташка маре бахара.
23Мушхьин кхо кІант вара: Махьли, Іедар, Еримати.
24Иштта яра шайн тайпанашца а, доьзалшца а йолу Левин тІаьхьенаш. И тІаьхьенаш шайн цІерашца хІокху йозанна тІехь дІаязйина ю. Ткъа шо я цул сов хан йолчу левихошна бен ца магадора Везачу Элан ЦІа чохь гІуллакхаш дан.
25Дауда олура: «Исраилан халкъан Везачу Дала Шен халкъана машар белла. Веза Эла гуттаренна а Ярушалаймехь вуьсу.
26ХІинца дуьйна Делан деза четар а, цунна чохь гІуллакх деш лелош йолу хІуманаш а лело езар яц шайца левихоша».
27Даудан тІаьххьара долчу омранашна тІе а доьгІна, ткъа шо а, цул лакхара а хан йолчу массо а левихоша
28Везачу Элан ЦІа чохь гІуллакх деш болчу АхІаронан тІаьхьенах болчарна гІо дан дезаш дара. Левихоша цІано латто езаш яра цу ЦІийнан керташкахь а, цуьнан агІонаш тІехь йолчу чоьнашкахь а. Цара Везачу Элан ЦІа чохь а, кертахь а мел йолу хІума цІанйора. Левихойн болх бара Везачу Элан ЦІа чохь а, кертахь а гІуллакх дар.
29Левихоша тергам бора Везачу Элан ЦІа чохь дІахІотточу, Далла лерина долчу баьпкан а, цара дола дора ялтин сагІанашна лерина долчу деман а, иштта совсаза болчу бедах динчу хьокхамийн а, доттучу баьпкан а, бод кечбаран а тергам бора цара. Цара массо а хІуманан барам лелабора.
30ХІора Іуьйранна а, суьйранна а Везачу Элана баркалла а кхайкхош, хастамаш бан а безара левихоша.
31Цара изза дан дезара къастийначу дезачу деношкахь а, керла бутт болалуш долчу дезачу деношкахь а, дезачу шоьтан деношкахь а, хІоразза а Везачу Элана дийнаташ дагоран сагІанаш даьхча а. Яздина билгалдаьккхина ма-хиллара, Везачу Элана хьалха гІуллакх дан дезара левихоша массо а хенахь.
32Иштта, левихоша гуламан четарна уллохь ха а дора, еза хІуманаш лар а йора. Цара гІо дора АхІаронан тІаьхьенах болчу шайн гергарчу нахана Везачу Элан ЦІийнан кертахь Далла гІуллакх дан.
24
Динан дай Далла гІуллакх дан дІахІиттор
1Иштта ю АхІаронан тІаьхьенах схьаевлла тобанаш. АхІаронан кІентий хилира Надаб, АбихІу, ЭлиІазар, Итамар.
2Надаб а, АбихІу а шайн дел хьалха дІакхелхинера. Церан кІентий ца хилира, цундела динан дай санна гІуллакх деш ЭлиІазар а, Итамар а вара.
3Дауда а, ЭлиІазаран тІаьхьенах волчу ЦІадукъас а, Итамаран тІаьхьенах волчу Ахьи-Малика а тобанашкахь дІасабийкъира уьш, царна тІедехкинчу гІуллакхашка хьаьжжина.
4ЭлиІазаран тІаьхьенан юкъара болу баьччанаш Итамаран тІаьхьенна юкъара болчарал совбевлира. Цундела уьш иштта дІасабийкъира: ЭлиІазаран тІаьхьенах ялхитта доьзалийн баьчча, ткъа Итамаран тІаьхьенах – бархІ баьчча схьахаьржира.
5Уьш кхаж тасарца тобанашкахь дІасабийкъира, хІунда аьлча Далла хьалхахь а, Цуьнан цІа чохь а гІуллакх дан дІахІиттийна баьччанаш ЭлиІазаран а, Итамаран а тІаьхьенех хилла.
6Уьш дІаязбеш вара Натунаилан кІант ШамІа-ЯхІу. Иза левихойх схьаваьлла йозанча вара. Паччахьна а, баьччанашна а, динан дена ЦІадукъина а, Абу-ЯтІарин кІантана Ахьи-Маликана а, динан дайн а, левихойн а доьзалийн баьччанашна а хьалха уьш дІаязбеш вара ШамІа-ЯхІу. Кхаж тосучу хенахь, цкъа хьалха цхьа доьзал ЭлиІазаран тІаьхьенах, тІаккха Итамаран тІаьхьенах схьахоржура цара.
7Хьалхара кхаж ЯхІу-Ярибан белира, шолгІаниг – ЯдаІ-ЯхІун,
8кхоалгІаниг – Хьармин, боьалгІаниг – СаІуриман,
9пхоьалгІаниг – Малки-ЯхІун, йолхалгІаниг – Мияманан,
10ворхІалгІаниг – Къоцин, борхІалгІаниг – Аби-ЯхІун,
11уьссалгІаниг – ЮшаІан, уьтталгІаниг – Шахан-ЯхІун,
12цхьайтталгІаниг – Элишубан, шуьйтталгІаниг – Якъиман,
13кхойтталгІаниг – Хьупайн, бейтталгІаниг Яшаб-Абун,
14пхуьйтталгІаниг – Билгин, ялхитталгІаниг – Амиран,
15вуьрхІитталгІаниг – Хьецаран, берхІитталгІаниг – Хьапицацан,
16ткъайоьсналгІаниг – Патахь-ЯхІун, ткъолгІаниг – Яхьазкхиалан,
17ткъе цхьалгІаниг – Якинан, ткъе шолгІаниг – Гамулан,
18ткъе кхоалгІаниг – Дали-ЯхІун, ткъе боьалгІаниг – МаІаз-ЯхІун.
19Исраилан халкъан Везачу Дала, тІе а дуьллуш, церан дегахула АхІаронехула билгал-ма-даккхара, Везачу Элан цІа чохь гІуллакх дан уьш боьлхучу хенахь, иштта рагІ яра церан.
Бисина левихой гІуллакхе дІахІиттор
20Бисинчу левихойн тІаьхьенах йолчу тобанийн баьччанаш хІорш бара:
Іамраман тІаьхьенан баьчча хилира Шубиал;
Шубиалан тІаьхьенан – Яхьди-ЯхІу;
21Рехьаб-ЯхІун тІаьхьенан хьалхарниг вара Йоши-ЯхІу;
22Ицхьархойх баьчча хилира Шалумат;
Шалуматин тІаьхьенан – Яхьат;
23Хьевронан тІаьхьенах хьалхарниг хилира Яри-ЯхІу, шолгІаниг – Амар-ЯхІу, кхоалгІаниг – Яхьазиал, воьалгІаниг – ЕкхамІам;
24Іузиалан тІаьхьенах волчу Микин тІаьхьенах – Шамир.
25Микин ваша волчу Йоши-ЯхІун тІаьхьенах – Закри-ЯхІу;
26Мерарин кІентий бара: Махьли, Мушхьи, ЯІзи-ЯхІу.
27Мерарин кІант волчу ЯІзи-ЯхІун тІаьхьенан баьччанаш хилира: ШухІам, Закхур, Іебар.
28Махьлин тІаьхьенан – ЭлиІазар. ЭлиІазаран кІентий бацара.
29Къушин тІаьхьенан – Ярахьмиал.
30Мушхьин кІентий бара: Махьли, Іедар, Еримати.
Иштта ю левихойн тІаьхьенаш, шайн доьзалшка хьаьжжина.
31Цара а, АхІаронах схьабевллачу шайн вежарша санна, Дауд-паччахьна а, ЦІадукъина а, Ахьи-Маликана а, динан дайн а, левихойн а доьзалийн баьччанашна а хьалха кхаж тосура. Доьзалан баьччано а, шен жимаха волчу вашас санна, кхаж тосура.
25
Делан цІийнан илланчаш
1Дауда а, эскаран хьаькамаша а, дечиг-пондаршца а, мерз-пондаршца а, цІастанан негІаршца а мукъамаш а балош, Делера болу хаамаш кхайкхоран гІуллакхна схьакъастийра Асайпан а, ХІайманан а, Ядутунан а тІаьхьенах берш. Шайн-шайн гІуллакхе хьаьжжина, иштта болх бан дІакъастийначу нехан цІераш хІорш ю:
2Асайпан кІентех бара: Закхур, Юсуп, Натан-ЯхІу, Асар-Эла. Асайпан кІенташа цуьнан куьйгаллехь гІуллакх дора, ткъа Асайпа – паччахьан куьйгаллехь Делера болу хаамаш бора.
3Ядутунан кІентех вара: Гадал-ЯхІу, Зари, ЯшаІ-ЯхІу, ШамаІи, Хьашби-ЯхІу, Маттит-ЯхІу. Уьш ялх кІант вара. Царна тІехь куьйгалла а деш, церан дас Ядутуна Делера хаамаш бора, дечиг-пондар лакхарца Везачу Элана баркаллаш а олуш, Цунна хастамаш а беш.
4ХІайманан кІентех вара: Букъи-ЯхІу, Матан-ЯхІу, Іузиал, Шубиал, Еримати, Хьанан-ЯхІу, Хьанани, Эли-Ата, Гидалти, Румамти-Іезар, Йошбикхаша, Малути, ХІутир, Махьзиут.
5Хиндерг гуш волчу а, Делера хаамаш нуьцкъала беш волчу а паччахьан пайхамаран ХІайманан кІентий бара уьш берриш а. Вейтта кІант а, кхо йоІ а еллера Дала ХІайманна.
6Цара массара а, шайн дайша куьйгалла а деш, Везачу Элан цІийнан кертахь цІастанан негІаршца а, мерз-пондаршца а, дечиг-пондаршца а иллеш аларца Далла гІуллакх дора. Ткъа Асайп а, Ядутун а, ХІайман а паччахьан куьйгаллехь вара.
7Шайн гергарчаьрца цхьаьна, Везачу Элана хьалха иллеш ала Іемина а, говза волу а ши бІе везткъе бархІ стаг вара уьш верриг а (288).
8Цара массара а, жима а, воккха а доцуш, хьехархоша дешархошца цхьабосса кхаж тосура, шаьш гІуллакх дан деза рагІ билгалйоккхуш.
9Хьалхара кхаж Асайпан тІаьхьенах волчу Юсупан белира. ШолгІаниг – Гадал-ЯхІун а, цуьнан вежарийн а, кІентийн а белира. Уьш шийтта вара.
10КхоалгІаниг – Закхуран а, цуьнан кІентийн а, вежарийн а белира. Уьш шийтта вара.
11БоьалгІа кхаж – Изрин а, цуьнан кІентийн а, вежарийн а белира. Уьш шийтта вара.
12ПхоьалгІа кхаж – Натан-ЯхІун а, цуьнан кІентийн а, вежарийн а белира. Уьш шийтта вара.
13ЙолхалгІа кхаж – Букъи-ЯхІун а, цуьнан кІентийн а, вежарийн а белира. Уьш шийтта вара.
14ВорхІалгІаниг – Ясар-Элан а, цуьнан кІентийн а, вежарийн а белира. Уьш шийтта вара.
15БорхІалгІаниг – ЯшаІ-ЯхІун а, цуьнан кІентийн а, вежарийн а белира. Уьш шийтта вара.
16УьссалгІаниг – Матан-ЯхІун а, цуьнан кІентийн а, вежарийн а белира. Уьш шийтта вара.
17УьтталгІаниг – ШамаІин а, цуьнан кІентийн а, вежарийн а белира. Уьш шийтта вара.
18ЦхьайтталгІаниг – Іазариалан а, цуьнан кІентийн а, вежарийн а белира. Уьш шийтта вара.
19ШуьйтталгІаниг – Хьашби-ЯхІун а, цуьнан кІентийн а, вежарийн а белира. Уьш шийтта вара.
20КхойтталгІаниг – Шубиалан а, цуьнан кІентийн а, вежарийн а белира. Уьш шийтта вара.
21БейтталгІаниг – Маттит-ЯхІун а, цуьнан кІентийн а, вежарийн а белира. Уьш шийтта вара.
22ПхуьйтталгІаниг – Ериматин а, цуьнан кІентийн а, вежарийн а белира. Уьш шийтта вара.
23ЯлхитталгІаниг – Хьанан-ЯхІун а, цуьнан кІентийн а, вежарийн а белира. Уьш шийтта вара.
24ВуьрхІитталгІаниг – Йошбикхашан а, цуьнан кІентийн а, вежарийн а белира. Уьш шийтта вара.
25БерхІитталгІаниг – Хьананин а, цуьнан кІентийн а, вежарийн а белира. Уьш шийтта вара.
26ТкъайоьсналгІаниг – Малутин а, цуьнан кІентийн а, вежарийн а белира. Уьш шийтта вара.
27ТкъолгІаниг – Эли-Атин а, цуьнан кІентийн а, вежарийн а белира. Уьш шийтта вара.
28Ткъе цхьалгІаниг ХІутиран а, цуьнан кІентийн а, вежарийн а белира. Уьш шийтта вара.
29Ткъе шолгІаниг – Гидалтин а, цуьнан кІентийн а, вежарийн а белира. Уьш шийтта вара.
30Ткъе кхоалгІаниг – Махьзиутан а, цуьнан кІентийн а, вежарийн а белира. Уьш шийтта вара.
31Ткъе боьалгІаниг – Румамти-Іезаран а, цуьнан кІентийн а, вежарийн а белира. Уьш шийтта вара.
26
Везачу Элан цІийнан кевнера гІаролхой
1Кевнашкахь гІарол дан дІахІиттийнарш хІорш бара: кхорахьахойх – Кхурин кІант Мишлам-ЯхІу. Иза Асайпан тІаьхьенах вара.
2Мишлам-ЯхІун кІентий хІорш бара: дуьххьарлера доьзалхо Закри-ЯхІу, шолгІаниг – ЕдиІаал, кхоалгІаниг – Забди-ЯхІу, воьалгІаниг – Ятниал,
3пхоьалгІаниг – Іейлам, йолхалгІаниг – ЯхІу-Хьана, ворхІалгІаниг – Эли-ЯхІу-Іейни.
4Іабади-Эдоман кІентий хІорш бара: дуьххьарлера кІант ШамІа-ЯхІу, шолгІаниг – ЯхІу-Забди, кхоалгІаниг – Юахьи, воьалгІаниг – Сакар, пхоьалгІаниг – Натунаил,
5йолхалгІаниг – Іамиал, ворхІалгІаниг – Иссархан, борхІалгІаниг – ПаІултай. Дала декъалвинера Іабади-Эдом.
6ПаІултайн кІентан ШамІа-ЯхІун а бара кІентий. Уьш говза нах хилла дела, шайн доьзалшкахь баьччанаш бара уьш.
7ШамІа-ЯхІун кІентий хІорш бара: Іотни, Рапиал, Іабади, Эли-Забда. Цуьнан гергара нах а бара говза нах. Уьш бара ЭлихІу, Симах-ЯхІу.
8Уьш берриш а Іабади-Эдоман кІентех схьабевллера. Шайна тІедиллина гІуллакх дан говза а болуш, иза кхочуш а деш, нах бара уьш а, церан кІентий а, вежарий а. Уьш Іабади-Эдоман тІаьхьенах схьаваьлла волу кхузткъе итт стаг вара.
9Мишлам-ЯхІун кІентий а, вежарий а шайн гІуллакх дан говза волу берхІитта стаг вара.
10Мерарихо волчу Хьосин кІентий хІорш бара: коьртаниг – Шимра (дуьххьарлера доьзалхо воццушехь, дас коьртаниг вина дІахІоттийнера иза),
11шолгІаниг – Хьалкхи-ЯхІу, кхоалгІаниг – ТІабал-ЯхІу, воьалгІаниг – Закри-ЯхІу. Хьосин берриг кІентий а, вежарий а кхойтта стаг вара.
12Шайн доьзалийн баьччанашка хьаьжжина, екъна йолчу гІаролхойн оцу тобанашна, церан гергарчарна санна, тІедиллинера Везачу Элан цІийнан кертахь гІуллакхаш дар.
13Шайн доьзалшка хьаьжжина, цара жимачо а, воккхачо санна, кхаж тесира, хІора кевнехь гІарол дар хьанна кхочу хьожуш.
14Иштта Шалам-ЯхІун кхаж белира малхбалехьа долчу кевнехь гІарол дан. Хьекъале хьехамча волчу цуьнан кІантана Закри-ЯхІуна а тесира кхаж. Цунна кхечира къилбаседехьарчу кевнехь гІарол дар.
15Іабади-Эдомна – къилбехьарчу кевнехь, ткъа цуьнан кІенташна чІоьнан цІеношна ха дан кхаж белира.
16Шупаймна а, Хьосина а – малхбузехьарчу кевнехь а, лакхарчу урамехь долчу Шалихат-кевнехь а гІарол дан кхаж белира. ГІаролхойн цхьана тобано вукху тобанна тІаьхьа гІарол дора.
17Малхбалехьа – хІора денна ялх левихо, къилбаседехьа – хІора денна виъ, къилбехьа – виъ, чІоьнан цІеношкахь шишша левихо дІахІоттавора хІора дийнахь.
18Малхбузехьа йолчу кертана тІебоьдучу некъа тІехь – виъ, ткъа оцу кертахь ши левихо дІахІоттийра.
19Иштта дара Кхорахьан а, Мерарин а тІаьхьенан Везачу Элан цІийнан кевнехь ха дан дІахІоттор.
Хазнаш Іалашйинарш
20Ткъа церан вежарий болу левихой Делан цІийнан хазна а, Далла гІуллакх деш къастийна йолчу хІуманийн хазна а ларъеш бара.
21ГІиршанан кІентан ЛаІданан тІаьхьенан доьзалийн баьчча вара Яхьи-Эла.
22Яхьи-Элан кІентий хилира Зетам а, цуьнан ваша Юал а. Уьш Везачу Элан цІийнан хазна ларъярна тІехь куьйгалла деш бара.
23Іамраман а, Ицхьаран а, Хьевронан а, Іузиалан а тІаьхьенашна а дара тІедехкина гІуллакхаш.
24Мусан кІентан ГІиршаман кІант Шубиал хазнаш ларъеш болчийн коьрта тІехьожург вара.
25ГІиршаман вешин ЭлиІазаран кІант вара Рехьаб-ЯхІу. Рехьаб-ЯхІун кІант вара ЯшаІ-ЯхІу. Цуьнан кІант вара Йорам. Йораман кІант вара Зикра. Зикрин кІант вара Шалумати.
26Шалуматис а, цуьнан вежарша а Дауд-паччахьо а, доьзалийн баьччанаша а, тІеман коьрта хьаькамаша а, тІеман хьаькамаша а, эскаран кхиболчу куьйгалхоша а Далла дечу гІуллакхна дІакъастийна хІуманаш чохь йолчу массо а хазнийн Іуналла дора.
27Шаьш тІамехь схьаяьккхинчу хІонсах цхьа дакъа Везачу Элан цІенна оьшучунна дІакъастадора цара.
28Шамъал-пайхамаро а, Къушин кІанта Шаула а, Неран кІанта Абунара а, Царуятан кІанта Йоаба а Везачу Элана лерина дІаделла массо хІума а Шалуматин а, цуьнан вежарийн а карахь дара.
Кхечу левихошна тІедехкина гІуллакхаш
29Ицхьаран тІаьхьенах болу Ханан-ЯхІу а, цуьнан кІентий а билгалбехира Делан цІийнан арахьара гІуллакхаш дан. Уьш исраилхошна тІехь сардалш а, кхелахой а бара.
30Хьевронан тІаьхьенах болчу Хьашби-ЯхІус а, цуьнан вежарша а – говза волчу цхьа эзар ворхІ бІе стага – Йордан-хин малхбузехьа долчу Исраил-мехкан латтанашкахь Везачу Элана лерина а, паччахьна а массо а тайпана гІуллакхаш дора.
31Доьзалийн цІераш дІаязйинчу тептаршка хьаьжжина, Хьевронан тІаьхьенах волу Яри-ЯхІу хьевронхойн баьчча вара. Дауда паччахьалла до шовзткъалгІа шо долуш тептарш толлура. Цу хенахь хьевронхошна юкъахь говза нах карийра ГалІад-махкарчу ЯІзир-гІалахь.
32Яри-ЯхІун вежарий а говза нах бара. Уьш ши эзар ворхІ бІе стаг вара. Шайн доьзалшкахь баьччанаш бара уьш. Делан а, паччахьан а массо гІуллакх а дойтуш, Раабанан а, Гадин а тайпанашна а, Маннашан ахтайпанна а тІехь, коьртанаш а бина, дІахІиттийра Дауд-паччахьо уьш.
27
Эскаран дакъошна чохь долу низам
1Доьзалийн баьччанаш а, тІеман коьрта хьаькамаш а, тІеман хьаькамаш а, церан ялхой а чубогІучу исраилхойн тобанийн куьйгалхойн цІераш иштта яра. Шеран хІора баттахь эскаран цхьацца тобано паччахьна гІуллакх дора, цуьнца доьзна долу массо а тайпа хІуманаш кхочуш а деш. ХІора тобанна чувогІура ткъе виъ эзар стаг.
2Дуьххьарлерчу баттахь хьалхарчу тобанна тІехь куьйгалла дора Забдиалан кІанта ЯшбаІама. Цуьнан тобанехь ткъе виъ эзар стаг вара.
3ЯшбаІам Парасан тІаьхьенах вара. Шеран хьалхарчу баттахь иза вара эскаран массо а хьаькамашна тІехь коьртаниг.
4ШолгІачу баттахь гІуллакх деш йолчу тобанна тІехь куьйгалла дора ахьохьахо волчу Додис. Микхлута цунна гІо дора. Додин тобанехь ткъе виъ эзар стаг вара.
5КхоалгІачу баттахь эскаран кхоалгІа хьаькам вара динан да волчу ЯхІу-ЯдаІан кІант БенъяхІу. Цуьнан тобанехь ткъе виъ эзар стаг вара, ткъа иза коьртаниг вара.
6Иза вара майрачу ткъе итт тІемалочунна юкъара схьакъастийна волу, царна тІехь дІахІоттийна хьаькам. БенъяхІун тобанна тІехь куьйгалла дора цуьнан кІанта Іами-Завада.
7БоьалгІачу баттахь – воьалгІаниг вара Йоабан кІант Іасаал. Цуьнан кІанта Забди-ЯхІус цул тІаьхьа куьйгалла дира. ІасахІалан тобанехь ткъе виъ эзар стаг вара.
8ПхоьалгІачу баттахь – пхоьалгІаниг вара израхьахо волу хьаькам ШамхІути. Цуьнан тобанехь ткъе виъ эзар стаг вара.
9ЙолхалгІачу баттахь – йолхалгІаниг вара такхоІхо волчу Іакхешан кІант Іира. Цуьнан тобанехь ткъе виъ эзар стаг вара.
10ВорхІалгІачу баттахь – ворхІалгІаниг вара Эпрайман тІаьхьенах волу пеланхо Хьелац. Цуьнан тобанехь ткъе виъ эзар стаг вара.
11БорхІалгІачу баттахь – борхІалгІаниг вара Зерахьан тІаьхьенах волу хьушатхо Субахи. Цуьнан тобанехь ткъе виъ эзар стаг вара.
12УьссалгІачу баттахь – уьссалгІаниг вара Бен-Яманан тІаьхьенах волу Іанатотхо Абу-Іезар. Цуьнан тобанехь ткъе виъ эзар стаг вара.
13УьтталгІачу баттахь – уьтталгІаниг вара Зерахьан тІаьхьенах волу натІупатхо Махьран. Цуьнан тобанехь ткъе виъ эзар стаг вара.
14ЦхьайтталгІачу баттахь – цхьайтталгІаниг вара Эпрайман тІаьхьенах волу пІарІатунхо БенъяхІу. Цуьнан тобанехь ткъе виъ эзар стаг вара.
15ШуьйтталгІачу баттахь шуьйтталгІа хьаькам вара Іотниалан тІаьхьенах волу натІупатхо Хьелдай. Цуьнан тобанехь ткъе виъ эзар стаг вара.
Исраилхойн тайпанийн хьаькамаш
16Исраилхойн тайпанашна тІехь болу хьаькамаш хІорш бара:
Раабанан тайпанан коьрта хьаькам вара Зикрин кІант ЭлиІазар;
ШимІин коьрта хьаькам вара МаІхин кІант Шапат-ЯхІу;
17Левин тайпанан – Къамуалан кІант Хьашби-ЯхІу;
АхІаронан тайпанан коьрта хьаькам вара ЦІадукъа;
18ЯхІудан тайпанан – Даудан вежарех волу ЭлихІу;
Иссарханан тайпанан – Микаалан кІант Іумари вара;
19Забулан тайпанан – Іабди-ЯхІун кІант ИшмаІ-ЯхІу;
Напталан тайпанан – Іазриалан кІант Еримати вара;
20Эпрайман тайпанан коьрта хьаькам Азаз-ЯхІун кІант ХІушаІ вара;
Маннашан ахтайпанан – Пади-ЯхІун кІант Юал;
21ГалІад-махкахь долчу Маннашан ахтайпанан – Закри-ЯхІун кІант Ида вара;
Бен-Яманан тайпанан – Абунаран кІант ЯІсаал;
22Данан тайпанан – Ярохьаман кІант Іазариал.
Уьш исраилхойн тайпанийн баьччанаш бара.
23Ткъа шо а, ткъа шарал лахара а хан ерш Дауда дІа ца язбира, хІунда аьлча Везачу Эло Ша, стигалара седарчий санна, Исраилан халкъ алсамдоккхур ду аьлла, ваІда динера.
24Царуятан кІанта Йоаба долийра халкъ дагардан, амма цо иза чекх ца даьккхира. И гІуллакх дарна Дела оьгІазваханера Исраилан халкъана, цундела цІерийн терахь Дауд-паччахьан паччахьаллин гІуллакхийн тептаран юкъа ца дахара.
Паччахьан долахь долчунна тІехь урхалла дийраш
25Паччахьан чІоьнан цІеношна тІехь а урхалла дора Іадиалан кІанта Іазмавата.
Ткъа кхашна тІехь а, гІаланашкахь а, ярташкахь а, бІаьвнашкахь а тІаьхьалонна дІадиллинчу сурсаташна тІехь а урхалла дора Іузи-ЯхІун кІанта ЯхІунатас.
26Латта лелош болчу аренийн белхалошна тІехь урхалла дора Халубан кІанта Іезрайс.
27Кемсийн бошмашна тІехь урхалла дора Рама-гІаларчу ШамаІис.
ЧагІаран чІоьнашкахь дІадехкинчу сурсаташна тІехь урхалла дора шипамхочо Завадис.
28Малхбузехь долчу лаьмнийн когашкахь долчу зайт-дитташна а, комарийн дитташна а тІехь урхалла дора гадирахо волчу БаІал-Хьанана.
ТІаьхьалонна дІадиллина зайт-даьттан сурсатна тІехь урхалла дора ЮІаша.
29Шарон-махкахь дажош долчу хьайбанашна тІехь урхалла дора шаронхо волчу Шитрайс.
ТогІешна чохь дажош долчу хьайбанашна тІехь урхалла дора Іадлайн кІанта Шаптис.
30Эмкалшна тІехь урхалла дора исмаьІалхо волчу Овбила.
Варрашна тІехь урхалла дора марунихо волчу Яхьди-ЯхІус.
31Жашна тІехь урхалла дора хІагирхо волчу Язиза.
И берриге а нах Дауд-паччахьан долахь долчунна тІехь урхалхой бара.
Даудан хьехамчаш
32Даудан гергара волу ЯхІуната хьехамча вара. Иза, хьекъал а долуш, йоза хууш стаг вара. Ткъа Хьахманин кІант Яхьиал паччахьан кІентийн хьехархо вара.
33Ахьи-Тупал а вара паччахьан хьехамча. Іаьркхихо волу Хьушай паччахьан къастийна хьехамча вара.
34Ахьи-Тупалал тІаьхьа паччахьан хьехамчаш бара БенъяхІун кІант ЯхІу-ЯдаІ а, Абу-ЯтІари а. Ткъа Йоаб паччахьан эскаран хьаькам вара.
28
Дауд-паччахьо Делан цІийнах бина хьехам
1Дауд-паччахьо Исраил-мехкан берриге баьччанаш Ярушалайме схьагулбира: тайпанийн хьаькамаш а, паччахьна белхаш беш болу хьаькамаш а, тІеман коьрта хьаькамаш а, тІеман хьаькамаш а, паччахьан а, цуьнан кІентийн а хьал а, даьхни а лардеш болу паччахьан уллоранаш а, берриге а майра турпалхой а, тІемалой а.
2Хьала а гІаьттина, Дауд-паччахьо элира: «ЛадогІалаш соьга, сан вежарий а, сан халкъ а! Суна даггара лиира Везачу Элаца бина барт дагабоуьйтуш долу тІорказ лардан меттиг кечъян. Суна лиира вайн Везачу Далла когийн кІело хир йолу хІара меттиг дІанисъян. Аса Делан цІа дІахІотто кечам бина.
3Амма Дала элира соьга: „Дауд, ахьа ма хІоттаде Суна лерина цІа, хІунда аьлча ахьа дукха тІемаш а бина, цІий а Іанийна“.
4Исраилан халкъан Везачу Дала ЯхІудан тІаьхье хаьржира, цуьнга Исраилан халкъан шийтта тІаьхьенна тІехь олалла дайтархьама. Оцу тІаьхьенна юкъара сан ден доьзал къастийнера Везачу Эло. Ткъа оцу доьзал юкъара со хаьржира Цо, гуттаренна а Исраил-мехкан паччахь вина дІахІотторхьама. Везачу Элана лиира сох Исраил-мехкан паччахь ван!
5Везачу Эло дуккха а кІентий белла суна. Оцу сан массо а кІенташна юкъара Везачу Эло сан кІант Сулим хаьржина паччахьан метте охьахао Везачу Эло Исраил-махкана тІехь дечу паччахьаллехь.
6Везачу Эло аьлла соьга: „Дауд, хьан кІанта Сулима дІахІоттор ду Суна лерина долу цІа а, цунна гонахара керт а. ХІунда аьлча Аса, Сайн кІант ву аьлла, Сулим хаьржина, ткъа Со цуьнан Да хир ву.
7Нагахь Сулима хІинццалц санна, кхидІа а Сан дерриге а весеташ а, Сан хьехамаш а леррина кхочушбахь, Аса цуьнан паччахьалла чІагІдийр ду абаденналц“.
8Ткъа хІинца Везачу Эло хаьржина долчу, гулделлачу Исраилан халкъана хьалха, Везачу Элан гуламехь, вайн Далла дІа а хозуьйтуш, ас боху: „Шайн Везачу Делан дерриге а весеташ леррина кхочушде. ТІаккха далур ду шуьга кху хьаналчу лаьтта тІехь олалла, и латта хаддаза шайн тІаьхьенера тІаьхьене дІа а луш“.
9Ткъа хьуна, сан кІант Сулим, вовзийла хьайн ден Дела. Хьайн доллучу синца а, доггах а Далла гІуллакх де, хІунда аьлча Везачу Элана хаьа хІораннан а даг чохь дерг а, цуьнан ойланаш а евза Цунна. Нагахь ахьа Веза Эла лахахь, Цо Ша каравойтур ву хьуна. Амма Шегахьара Хьо дІаверзахь, Везачу Эло гуттаренна а дІатосур ву хьо.
10Сулим, хьо кхета веза, Везачу Эло Шен сийлахь-еза меттиг, Шен цІа, дІахІотто хьо хаьржина хиларх. ЧІагІлой, и гІуллакх чекхдаккха».
11Цул тІаьхьа Везачу Элана дІахІотто дезачу цІийнан дехкина суьрташ тІехь долу кехаташ дІаделира Дауда шен кІанте Сулиме. Оцу кехаташна тІехь Везачу Элан цІенна гонах хир йолчу чоьнийн, кертахь хир йолчу гІишлойн, цуьнан чоьн-цІенойн, тІехула хир йолчу а, чухула хир йолчу а чоьнийн, адамаш къинойх цІандеш хир йолчу меттиган дехкина суьрташ дара.
12Иштта Дауда Сулиме делира шен даг чохь мел долчун хІоттийна долу сурт. Цу юкъахь дара Везачу Элан цІийнан гонах хир йолчу кертийн а, гонах хир йолчу массо а чоьнийн а, Делан цІийнан хазнин а, Далла гІуллакх деш къастийна йолчу хІуманийн хазнин а хІоттийна долу суьрташ.
13Дауда динан дайн а, левихойн а тобанех лаьцна а, Везачу Элан ЦІа чохь а, кертахь а кхочушдан дезачу гІуллакхех лаьцна а, и гІуллакх деш лело езачу массо а хІуманех лаьцна дерриге дІадийцира Сулиме.
14Иштта Везачу Элан цІа чохь гІуллакх деш лелош хир йолчу хІуманашна деши а, дети а мел дезар ду а дийцира Дауда Сулиме.
15Оцу кехаташна тІехь билгалдаьккхина дара мел деши а, дети а дезар ду шайн кІелхІотторгашца йолчу тайп-тайпанчу чиркхаш чухІотторгашна а, иштта шен кІелхІотторгаца йолу хІора чІурам-чиркх чухІотторгана а, шен-шен Іалашонна лело езаш йолчу.
16ТІаккха Дауд-паччахьо дийцира, деза бепиг тІехІоттош йолчу дешин стоьлана деши мел дезар ду. Иштта детин стоьлаш еш дети мел дезар ду а.
17Иштта, Дауда дийцира, цІена деши мел дезар ду, мІерий, кедаш, боганаш деш. Цо дийцира, деши мел дезар ду, хІора дашо хедар деш, я хІора дато хедар деш.
18Дауда дийцира, деши мел дезар ду, сагІа доккхуш хаза хьожа йогІу хІуманаш тІехь ягош болу кхерч беш. Кхин а Дауда делира Сулиме Далла лерина кечйинчу меттиган деших дан дезачу Везачу Элаца бина барт дагабоуьйтуш долчу тІорказна тІехула, шайн тІемаш дІаса а дахийтина, лаьтташ долчу маликашна гІудалкх муха ян еза гойту сурт а.
19Дауда элира: «И аса йийцина Іалашонаш Везачу Элан куьйгаллица дІаязйина яра. Везачу Эло гІо дира суна оцу ерриге Іалашонех кхета».
20Иштта, шен кІанте Сулиме Дауд-паччахьо кхин а элира: «Нуьцкъала а, доьналла долуш а хилий, дІадоладе и гІуллакх. Хьо кхера а ма ло, цец а ма вала, хІунда аьлча сан Веза Дела хьоьца ву. Иза юхавер вац хьох, Цо вуьтур вац хьо, Везачу Элан цІа дІахІоттош ахь дан деза гІуллакхаш дерриге дина чекхдовллалц.
21Ткъа динан дайн а, левихойн а тобанаш кийча ю Делан цІа чохь бан беза муьлхха а болх бан. ХІора шен гІуллакхан говзанча а кийча ву хьуна оцу гІуллакхна тІехь гІо лаца. Хьаькамаш а, дерриг халкъ а кийча ду хьан муьлхха а омра кхочушдан».
29
Делан цІенна елла хазна
1ТІаккха гулбеллачу массаьрга а Дауд-паччахьо элира: «Дала шуна юкъара хаьржина сан кІант Сулим. Иза къона а, гІорасиза а ву, ткъа хІара гІуллакх сийлахь-деза ду. ХІунда аьлча хІара гІишло адамашна еш яц, иза вайн Везачу Далла еш ю.
2Сайн боллучу ницкъаца кечдира аса сайн Делан цІенна дашо хІуманаш яйта деши а, дато хІуманаш ян дети а, цІестан хІуманаш ян цІаста а, эчиган хІуманаш ян эчиг а, дечиган хІуманаш ян дечиг а, оникс олуш долу деза тІулгаш а, юкъадохку деза тІулгаш а, бес-бесара хаза тІулгаш а, массо тайпа деза тІулгаш а, алссам шагатІулг а.
3Сайн долахь йолу кхин а цхьа хазна а ю сан, шена чохь деши а, дети а долуш. Иза а Делан цІийне болчу сайн безамна Делан цІенна дІало аса, айса оцу дезачу цІенна кечдина долчул а сов.
4Апар-махкара деана долу ши эзар пунт цІена деши а, ейтта эзар пунт цІена дети а делла аса Делан цІийнан чуьра пенашна тІе диллийта.
5Оцу деших а, детих а дакъа делла ас говза куьйгаш долчу адамашка массо а тайпана дашо а, дато а хІуманаш яйта. Кхин цхьанна а лаьий те тахана Везачу Элана сагІа дан?»
6ТІаккха доьзалийн тхьамданаша а, Исраилан халкъан тайпанийн баьччанаша а, тІеман коьртачу хьаькамаша а, тІеман хьаькамаша а, паччахьна белхаш беш болчийн хьаькамаша а шайн даггара сагІа деара.
7Цара а делира Делан цІа дІахІотторна итт эзар пунт дашо ахча а, итт эзар дарик олу дашо ахча а, ткъа эзар пунт дети а, иштта цІестан ахча а – ткъе ялхитта эзар пунт, ши бІе эзар пунт эчиг а.
8ТІаккха наха шайгахь нисделла деза тІулгаш а делира Везачу Элан цІийнан хазни чу дахкийтархьама. Уьш гІиршанхо волчу Яхьиалан кара дІаделира цара.
9Массо а тайпана сагІина хІума еанчу оцу наха шайн даггара а, боккхачу лаамца а Везачу Элана сагІа дарна, хазахеттера халкъана. Иштта чІогІа хазахетта вара Дауд-паччахь а.
Дауд-паччахьан хаза доІа
10ТІаккха гуламе гулбеллачу массарна а хьалха, Веза Эла декъалвеш, Дауд-паччахьо элира: «Азалера абаденналц декъала ву Хьо, Веза Эла, тхан ден Исраилан Дела.
11Хьоьца ду, Веза Эла, возалла а, нуьцкъалалла а, сийлалла а, толам а, инзаре хазалла а. Стигалшкахь а, лаьттахь а мел дерг Хьан ду. Хьан ду, Веза Эла, паччахьалла а. Хьо ву массо а хІуманан Коьртаниг.
12Хьоьгара ду хьал а, сийлалла а, Ахьа до олалла массо а хІуманна тІехь. Хьан карахь ду нуьцкъалалла а, чІагІо а. Хьан олаллехь ду милла а вазвар а, чІагІвар а.
13ХІинца оха, тхан Дела, хастаме дешнаш олу Хьуна, Хьан сийлахь-еза цІе а хастайо оха.
14Ткъа тхо муьлш ду: я со а, я сан халкъ а, иштта Хьуна сагІа дан таро хилла долу? Иза-м ша дерриге а Хьоьгара ма ду. Хьан карара тхаьш схьаэцнарг Хьуна дІа а делла оха.
15ХІунда аьлча Хьуна хьалха хан яккха даьхкинарш ду тхо, кхелхина лелаш долу, тхайн хилла болу дай санна. ДІадолуш долу ІиндагІ санна, ду тхан кху лаьттара денош, тІаьхьало йолуш хІумма а дац кхузахь.
16Тхан Веза Дела! ХІара Хьуна дийр долчу цІенна, Хьан сийлахь-езачу цІарна, оха кеч мел дина хІума Хьан карара ду, дерриге а Хьан ду.
17Хаьа суна, сан Дела, Ахьа тхан дегнаш зуьйш хилар а, Хьуна цІена дегнаш дезаш хилар а. Аса и дерриге а сайн цІеначу даггара сагІина деана. Ткъа хІинца кхузахь долчу халкъо хазахетарца Хьуна сагІа дар го суна.
18Веза Эла, тхан дай болчу ИбрахІиман а, Исхьакхан а, Исраилан а Дела! ХІара Хьан халкъан дІанисъелла йолу деган ойланаш а, хІара дика а Іалашдехьа гуттаренна а. Хьайгахьа дерзадехьа хІокху халкъан дегнаш.
19Ткъа сан кІантана Сулимна а лохьа Ахьа цІена дог, Хьан весеташ кхочушдан а, Айхьа дІадоьллун дерг а, Хьан хьехамаш а, уьш дерриге а кхочушдан а, ас кечбинчу гІирсах ян еза гІишло ян а».
20ТІаккха Дауд-паччахьо гулбеллачаьрга элира: «ХІинца декъалве аша вайн Веза Дела!» ТІаккха оцу гулбеллачу массара а декъалвира шайн Веза Дела, цул тІаьхьа, гора а хІиттина, охьатаьІира уьш Везачу Элана а, паччахьна а.
Сулимах паччахь хуьлу
21Ткъа шолгІачу дийнахь халкъо Везачу Элана сагІина деана дийнаташ дайира. Цара дийнаташ дагоран сагІанаш а дохура. Цу сагІина юкъа деара: эзар эса а, эзар уьстагІ а, эзар Іахар а, чагІаран сагІанаш а. Иштта, Исраил-мехкан дерриге а халкъо сагІина еана кхин дуккха а хІума яра.
22ТІаккха Везачу Элана хьалха чІогІа хазахетарца юуш, молуш дара халкъ.
Цул тІаьхьа Дауд-паччахьан кІант Сулим шозлагІа а паччахь хІотторна къобалвира. Иштта, Везачу Элана хьалха Сулим къобалвира паччахьалла дарна, ткъа ЦІадукъа динан да хилийта къобалвира.
23Иштта, Везачу Элана хьалха, шен ден Дауд-паччахьан метта, паччахь хилла, охьахиира Сулим. Сулим-паччахь декъал хилира, Исраил-мехкан дерриге а халкъ цунна муьтІахь дара.
24Массо хьаькамаш а, тІемалой а, Дауд-паччахьан берриге кІентий а Сулим-паччахьан куьйга кІел бахара.
25Иштта, Исраил-мехкан дерриге а халкъана хьалха Везачу Эло Сулим вазвира. Паччахьан хуьлу сийлалла делира цунна Везачу Эло, Исраил-мехкан цхьанна а паччахьан ца хиллачу тайпана.
Дауд-паччахьан дІакхалхар
26Юшайн кІанта, Дауд-паччахьо, олалла дина берриге а Исраил-махкана тІехь.
27Дауд-паччахьо Исраил-махкахь олалла дина хан шовзткъа шо яра. Хьевронехь – ворхІ шарахь, ткъа Ярушалаймехь ткъе кхойтта шарахь паччахьалла дира Дауда.
28ТІаккха шортта хиллачу хьолах, сийлаллех вуьзна, дикка дуьне диъна, хан яьлла стаг волуш дІакхелхира Дауд-паччахь. Цуьнан метта паччахь хилла дІахІоьттира цуьнан кІант Сулим.
29Дауд-паччахьан юьхьанца дуьйна тІаьххьалц а хиллачу гІуллакхех лаьцна яздина ду Делера долу хиндерг гуш хиллачу Шамъалан йозанаш тІехь а, Ната-пайхамаран а, Делера дерг гуш волчу Гада-пайхамаран а йозанаш тІехь а.
30Иштта, Дауда динчу паччахьаллех а, цуьнан доьналлех а, цуьнан шен а, Исраил-мехкан хиллачу гІуллакхех а, гонах хиллачу кхечу пачхьалкхех а лаьцна хІуманаш яздина ду оцу йозанийн тептарш тІехь.
2 Шерашкахь
ДІаихначу шерашкахь хиллачух лаьцна дІаяздина
шолгІа тептар
Дешхьалхе
ШолгІачу тептар тІехь кхидІа а дуьйцуш ду ДІаихначу шерашкахь хиллачух лаьцна дІаяздинчу хьалхарчу тептар тІехь долийнарг. ХІара тептар кхаа декъе декъа тарло: 1) Сулим-паччахьо олалла дар (1-9 кортош); 2) ЯрбаІам-паччахьо куьйгалла а деш, Сулим-паччахьан кІантана РахьбуІамна къилбаседера тайпанаш дуьхьалдовлар (10 корта); 3) ЯхІудан пачхьалкхехь хиллачух лаьцна дийцар (11-36 кортош). Тептаран чаккхенехь дуьйцу Іийса дуьнен чу валале пхи бІе дезткъе йолхалгІачу шарахь Ярушалайм-гІала йожарх лаьцна.
Сулима шена хьекъалалла доьхуш дина доІа
(Сулим 3:1-15)
1
1Даудан кІентан Сулиман шен пачхьалкхана тІехь куьйгалла дар чІагІлуш лаьтташ дара. Цуьнан Веза Дела цуьнца вара. Цо Сулим вазвира.
2Сулим-паччахьо омра дира, берриг а исраилхой схьагулбе аьлла: тІеман коьрта хьаькамаш а, тІеман хьаькамаш а, кхелахой а, берриг а Исраил-махкара массо а куьйгалхо а, доьзалийн баьчча а.
3Иштта Сулим а, берриг а гулбелларш а ГавІон-гІаларчу гу тІе бахара, хІунда аьлча Везачу Элан ялхо волчу Мусас яьссачу аренгахь ша волуш дина гуламан четар цигахь хІинца а лаьтташ дара.
4Делан бертан тІорказ Кхиръят-ЯІарим-гІалара Ярушалаймехь ша кечйинчу метте схьадеанера Дауда, цунна четар а дина.
5Ткъа Хьорин кІентан Урин кІанта Бацалиала бина сагІа доккху цІестан кхерч цигахь, ГавІонерачу гу тІехь, Везачу Элан четарна хьалха битинера. Цигахь Сулим-паччахь а, цуьнца баьхкинарш а Везачу Элах дагабевлира.
6ТІаккха, гуламан четар долчу, Везачу Элана хьалха, оцу цІестан кхерча тІе а кхаьчна, цунна тІехь эзар дийнат а дагош, сагІа даьккхира Сулим-паччахьо.
7Цу буьйсанна Сулимна гІенахь Дела дуьхьалхІоьттира. Цо элира: «Деха хьайна луъург».
8Сулим-паччахьо Деле жоп делира: «Ахьа, сан дена Даудана доккха дика дина, со цуьнан метта паччахь а хІоттийна.
9Ва Веза Дела, кхочушхуьлийла Ахьа сан дена Даудана йина чІагІо. Лаьттан чан санна дукха долчу халкъана тІехь, Ахьа, со паччахь а вина, дІахІоттийна дела,
10лохьа суна хьекъалалла а, хаарш а, хІокху халкъана тІехь аса куьйгалла муха дан деза хаархьама, хІунда аьлча хьаьнга далур ду хІокху Хьан дуккха а долчу халкъана тІехь урхалла?»
11Дала Сулиме элира: «И ахь дехнарг хьан деган лаам хиларна а, бахам а, хьал а, сийлалла а, хьайн мостагІийн синош хІаллакдар а, иштта хьайн дахаран хан яхъяр а ца доьхуш, Аса хьо паччахь хІоттийначу Сан халкъана тІехь урхалла дархьама, хьайна хьекъалалла а, хаарш а ахьа дехарна,
12лур ду Ас хьуна хьекъалалла а, хаарш а. Иштта бахам а, хьал а, сийлалла а лур ду Аса хьуна, хьол хьалха хиллачу паччахьийн а, хьол тІаьхьа хир болчийн а доцучу тайпана».
Сулиман ницккъий, бахаммий
(Сулим 10:26-29)
13ТІаккха Сулим-паччахь ГавІонерачу гу тІехь долчу гуламан четар долчуьра Ярушалайме юхавирзира. Цо исраилхошна тІехь паччахьалла дира.
14Сулим-паччахьо гІудалкхаш а, дой а гулдира
[1]. Иштта цуьнан цхьа эзар йиъ бІе гІудалкх а яра, шийтта эзар дин а бара
[2]. Цо уьш гІудалкхаш дІахІоттош йолчу гІаланашкахь а, ша волчохь Ярушалаймехь а дІатарйира.
15Детин а, дешин а барам тІулгаш долччул дукха хилла дІахІоттийра цо Ярушалайм-гІалахь. Лаьмнийн кІажашкахь долчу диттийн барам а дезачу баганан диттийн бараме нисбина, дІахІоттийра Сулим-паччахьо.
16Ткъа говраш Мисар-махкара а, Килик
[3] цІе йолчу махкара а ялайора Сулим-паччахьо. Паччахьан совдегарша Килик-махкахь и говраш ахчанах схьаоьцура.
17Мисар-махкара ялочу гІудалкхан мах ялх бІе дато шекхал
[4] бара, ткъа цигара балочу динан мах цхьа бІе шовзткъе итт дато шекхал бара. Иштта уьш ерриш а хьетахойн а, арамхойн а паччахьашна схьаялайора совдегарша.
Сулим-паччахьо Делан цІа дан а, керт ян а кечам бар
(Сулим 5:1-18)
2
1Везачу Элан цІе язъян лерина долу цІа а, шена лерина долу паччахьан цІа а дан сацам бира Сулима.
2Деза кира лелош волу кхузткъе итт эзар стаг а, лаьмнашкахь тІулг схьабоккхуш волу везткъа эзар стаг а, царна тІехьожуш волу кхо эзар ялх бІе хьаькам а вара цуьнан.
3Цора-гІаларчу паччахьна Хьирамана
[5] тІе нах бахийтира Сулим-паччахьо, цуьнга дІаалийта: «Ахьа сан дена Даудана чохь Іан паччахьан цІа дечу хенахь, баганан дечиг а духкуш, гІуллакх дина ма-хиллара, суна а гІо дехьа.
4Аса хІинца сайн Везачу Делан цІе язъян лерина долу цІа дан долош ду. И цІа аса дІакъастор ду, цигахь Цунна лерина хаза хьожа йогІу хІуманаш ягаяйтархьама а, даздина баьпкаш шен рожехь дІахІиттадайтархьама а, хІора Іуьйранна а, суьйранна а, иштта шоьтан дийнахь а, керла бутт болалуш дезачу деношкахь а, тхан Везачу Далла лерина долчу къастийначу дезачу деношкахь а дийнаташ дагоран сагІанаш дахийтархьама а. Иза иштта гуттаренна а тІедиллинера Дала Исраилан халкъана.
5Аса ден долу цІа доккха хир ду, хІунда аьлча тхан Дела массо деланел а воккха ву.
6Иза-х стигалшна – ур-атталла уггар лекхачу стигалшна а чу ца тарваллал ву. Цхьаннан а ницкъ кхочур буй те Цунна цІа дан? Со мила вара, Цо Шен цІа дан пурба суна даллал? И цІа – Цунна лерина сагІа доккху меттиг бен хир ма яц!
7Ткъа хІинца цхьа говза пхьар ваийтахьа со волчу. Деших а, детих а, цІастанах а, эчигах а хІуманаш ян а хууш, иштта таьІна цІечу а, цІарула-цІечу а, сийначу а басахь долчу тех хІуманаш ян хууш а, хадорца хІуманашна куьцаш деш волу стаг хила веза иза. Сан дас Дауда ЯхІуд-махкахь а, Ярушалайм-гІалахь а къобалбина хиллачу говзанчашца цхьаьна белхаш бийр бара цо.
8Баганан а, зоьзан а дечиг а, Ливанун-махкара цІен дечиг а даийтахьара ахьа, хІунда аьлча суна хаьа, хьан белхалой Ливанун-хьун хьакха говзалла йолуш буйла. Сан белхалоша хьайчаьрца цхьаьна болх бийр бара,
9кеч а дина, алссам дечиг суна охьадиллийтархьама. ХІунда аьлча аса деш долу цІа доккха а, исбаьхьа а ду.
10Аса хьан хьун хьокхучарна кхача латтор бу: бІе эзар гали кІа а, бІе эзар гали мукх а, ткъа эзар черма чагІар а, ткъа эзар черма зайтдаьтта а».
11Цора-гІалин паччахьо Хьирама, Сулиме жоп а луш, кехат яздира. Цо бохура: «Шен халкъе болчу безамна Везачу Эло цунна тІехь хьо паччахь дІахІоттийна».
12Хьирама кхин а элира: «Декъала ву стигала а, латта а кхоьллина волу Исраилан Дела волу Веза Эла! Везачу Элана лерина цІа а, шена паччахьан цІа а дан воллуш волу, хаарш а, кхетам а болуш волу хьекъале кІант Дауд-паччахьна веллера Цо.
13Хьекъал а долуш, говза стаг волу Хьирам-Аби-ЯхІу
[6] воуьйту аса хьо волчу.
14Иза Данан тІаьхьенах йолчу зудчун кІант ву. Цуьнан да цорахо ву. Деших а, детих а, цІастанах а, эчигах а, тІулгах а, дечигах а, таьІна цІечу а, цІарула-цІечу а, сийначу а басахь долчу тех а, дуткъачу кІадих а хІуманаш ян а, хадорца хІуманашна тайп-тайпана куьцаш дан говзалла а ю цуьнан. Шега делла муьлхха а суртдаран гІуллакх кхочушдан тарлур ду цунна. Шена тІедиллинарг дерриг а кхочушдийр ду цо хьан а, сан олахо волчу хьан ден Даудан а говзанчашца цхьаьна.
15Ткъа хІинца, сан олахо, айхьа доуьйтур ду аьлла кІа а, мукх а, зайтдаьтта а, чагІар а даийтахьа хьайн ялхой долчу тхуна.
16Сан ялхоша, хьуна оьшшучул Ливанун-хьун а хьаькхна, и дечиг хІордахула, машшашца цхьаьна а дихкина, Яппи-гІала дІакхачор ду, ткъа ахьа иза Ярушалайме дІахьур ду».
Везачу Элан цІа дан доладо
(Сулим 6:1-38)
17Шен дас Дауда доьзалийн цІераш дІаязъечу тептар тІе тІаьхьа Исраилан махка цу хенахь тІебаьхкина хилла болу берриг а нах дІаязбайтира Сулима. Уьш цхьа бІе шовзткъе кхойтта эзар ялх бІе стаг вара.
18Царах кхузткъе итт эзар кира лелорхо а, везткъа эзар лаьмнашкара тІулг баккхархо а, и халкъ балхана тІедерзадайта кхо эзар ялх бІе тІехьожуш волу стаг а билгалваьккхира Сулима.
3
1Ярушалаймерчу Мори-лам тІехь Везачу Элан цІа дан долийра Сулима. Оцу лома тІехь Веза Эла Сулиман дена Даудана дуьхьалхІоьттинера. Иза хиллера явсайхо волчу Орнан хьаьттахь. Дауд-паччахьо кечйинера и меттиг.
2Иза дара Сулима паччахьалла дечу доьалгІачу шеран шолгІачу беттан шолгІачу дийнахь.
3Сулима деш долчу Делан цІийнан бух иштта бара: бахалла – кхузткъа дол (ширачу дустарехь), шоралла – ткъа дол.
4ЦІийнан шораллехь цунна хьалха йина уче яра, ткъа дол шуьйра а, бІе ткъа дол лекха а йолуш. И уче чухула цІена деши диллина йинера.
5ГІишлон коьрта цІа баганан дечигах дина дара, тІехула деши а дуьллуш. Цу дешин тІехула хурма-диттийн а, юьйцинчу зІенийн а суьрташ дехкира.
6ТІаккха, куц а доккхуш, тІехула деза тІулгаш дехкира. И деши Парвайм-махкара деана дара.
7ЦІенна а, цуьнан ханнашна а, неІсагІанашна а, пенашна а, корашна а, неІаршна а тІехула деши диллира, ткъа пенаш тІехь каруб-маликийн суьрташ дехкира.
8Везачу Элан цІа чохь, цуьнан шораллин бараме хьаьжжина, уггаре а еза чоь яйтира Сулим-паччахьо. Цуьнан яхалла а, шоралла а ткъатткъа дол яра. Цу цІа чу дахара цхьа эзар ши бІе пунт деши.
9Хьостамий а динера, хІора хьостам шовзткъе итт шекхал
[7] деших а беш. Иштта лакха тІехь йолчу чоьнашна а деши диллира.
10Везачу Элан цІийнан уггаре а дезачу цІа чохь шина каруб-маликан сурт дайтира Сулима, царна тІе деши а дуьллуьйтуш.
11Каруб-маликийн беа тІоман йохалла ткъа дол яра. Цхьана каруб-маликан пхи дол хиллал беха болу тІам пенах хьакхалора, ткъа оццул беха болу важа тІам вукху каруб-маликан тІомах хьакхалора.
12Оццу барамехь болу шолгІачу каруб-маликан цхьа тІам а пенах хьакхалора, ткъа церан чухула долу тІемаш цІенна юккъехь вовшахкхетара.
13Оцу каруб-маликийн беа тІоман йохалла ткъа дол яра. Уьш шайн когаш тІехь лаьттара. Церан яххьаш Везачу Элан цІийнан йоккхачу хьалхарчу чоьнна тІе ерзийна яра.
14Иштта сийначу а, таьІна-цІечу а, цІарула-цІечу а басахь долчу кІадих а, дуткъачу кІадих а кирхьа дайтира цо, цу тІехь каруб-маликийн суьрташ а дохкуьйтуш.
ЦІестан ши бІогІам
(Сулим 7:15-22)
15Везачу Элан цІенна хьалха цІестан ши бІогІам дІахІоттабайтира паччахьо. ХІора бІогІаман лакхалла ткъе пхийтта дол яра. Оцу бІогІаман буьххье дилла цІастанах ши таж доьттира. Церан хІораннан а лакхалла пхиппа дол яра.
16Юьйцина зІенаш а яйтира цо, уьш шина бІогІамна тІе а йохкуьйтуш. Царна тІе, куц а доккхуш, наран цхьа бІе стоьман сурт диллийтира.
17ТІаккха и бІогІамаш Везачу Элан цІенна хьалха дІахІиттабайтира: цхьа бІогІам аьтту агІор, важа аьрру агІор. Аьтту агІор дІахІоттийначунна, «Якин» аьлла, цІе тиллира (иза «Дала дІахІоттор» бохучух тера ду). Аьрру агІор дІахІоттийначух «БоІаз» элира, (иза «Делан нуьцкъалалла» бохучух тера ду).
Везачу Элан цІа чохь лело йина хІуманаш
(Сулим 7:23-51)
4
1Иштта Сулим-паччахьо сагІа даккха лерина болу цІестан кхерч а байтира: иза ткъа дол хиллал беха а, ткъа дол шуьйра а, итт дол лекха а бара.
2Лалийначу цІастанах боккха яй байтира цо. Цуьнан цхьана йистера вукху йисте кхаччалц болу барам итт дол бара. Пхи дол кІорга а бара иза. Оцу ен го ткъе итт дол бара.
3ЦІастанах дина стерчий а дара гобаьккхина цу ен кІел, цуьнца цхьаьнадоьттина. Уьш шина моггІара дехкинера, церан лакхалла итт дол яра.
4И яй цІастанах бинчу шийтта старана тІехь лаьтташ бара. Царах кхоъ къилбаседехьа, кхоъ малхбузехьа, кхоъ къилбехьа, кхоъ малхбалехьа берзийна бара. Ткъа церан тІехьенаш ена кІел, юккъехьа, ерзийна яра.
5Оцу ен стоммалла куьйган кераюккъалц яра, ткъа цуьнан йистош дІаделладеллачу петІамат-зезаган куьцехь йинера. Цу чу кхузткъе итт эзар чами хиллал хи доьдура.
6Иштта цІестан итт юьхь-куьг дуьлург а яйтира цо. Царах пхиъ къилбехьа агІор, важа пхиъ къилбаседехьа агІор дІахІоттаяйтира, цу чохь дагоран сагІина деана дийнатийн дакъош цІандархьама. Ткъа цІестан боккха яй динан дайшна бинера, уьш цу чохь Далла гергахь цІанбалархьама.
7Хила ма-безза болу итт стогар байтира цо деших. Уьш Везачу Элан цІа чу биллийтира: пхиъ – къилбехьа агІор, важа пхиъ – къилбаседехьа агІор.
8Далла лерина долу бепиг тІедилла итт стол яйтира цо. Уьш Везачу Элан цІа чохь пхиъ къилбехьа агІор, важа пхиъ къилбаседехьа агІор дІахІиттаяйтира цо. Иштта деших цхьа бІе кад а байтира.
9Динан дайн керт а, йоккха керт а яйтира цо. Иштта йоккхачу кертана чуволу кевнаш дайтира, царна йоьзан варкъ а дуьллуш.
10Чохь хи долу и боккха цІестан яй Везачу Элан цІийнан къилба-малхбалехьара агІор дІахІоттабайтинера Сулима.
11Иштта Хьирама кхин а тесаш, кегий белаш, кегий кедаш дира. Цу тайпана чекхбехира Хьирама Сулим-паччахьна Делан цІа чохь ша беш болу белхаш:
12ши бІогІам а,
царна гонах таьжнийн ши го а,
оцу таьжнийн суьрташ тІедехкина долчу бІогІамийн боххьехь бойнан ши сурт а.
13Оцу бойнан шина суьрта тІе билла биъ бІе цІестан нар-стом бира Хьирама. И стоьмаш шишша могІарехь оцу бІогІамашна тІе дехкинчу таьжнашна тІерачу бойнийн суьрташ тІе дехкира.
14КІелхІотторгаш а, царна тІеюьллу юьхь-куьг дуьлургаш а,
15цІестан боккха яй, цунна бухара шийтта цІестан сту а,
16тесаш, белаш, мІерий, церан массо а кхиболу гІирс а бира цо.
Сулим-паччахьан дехарца Хьирам-Аби-ЯхІус
[8] Везачу Элан цІенна мел йина хІума а заьнгала динчу цІастанах йинера.
17И ерриг а хІума Йордан-хин тогІи чохь сацкъарах йинчу кепаш чохь йоттийтинера Сулим-паччахьо. Иза дара Сакхат а, ЦІардан а олучу меттигашна юккъехь.
18И хІуманаш вуно дукха яйтинера Сулима, цундела уьш еш дайинчу цІастанан барам буста а ца лора.
19Иштта Делан цІа чохь оьшур йолу массо а хІума яйтинера Сулим-паччахьо: дашо кхерч а, Далла лерина долу бепиг тІедуьллу стоьлаш а,
20церан къуьданашца болу а, цІеначу деших боьттина болу а стогарш (уьш, тІедиллина ма-хиллара, уггар езачу чухуларчу чоьнна хьалха латабора),
21зезагийн суьрташ а, чІурам хІотторгаш а, морзахаш а (и ерриг хІума а цІеначу деших йинера),
22цІеначу деших дина тукарш а, боганаш а, хаза хьожа йогІу хІума чуюьллуш долу кедаш а, богуш болу кІора дІасабахьа нойш а. Делан цІийнан неІарш (уггар езачу чоьнан чуьра неІарш а, Делан цІийнан важа неІарш а) деших йинера.
5
1Иштта чекхбехира Сулим-паччахьо Везачу Элан цІенна шена бан лиъна болу берриг а белхаш. Шен дас, Дауда, Далла лерина лелош хилла мел йолу сийлаллин-еза хІуманаш цу цІа чу ехкира Сулима. Делан цІийнан хазни чу деши а, дети а, кхин йолу хІуманаш а дІаелира цо.
Бертан тІорказ Делан цІа чу диллар
(Сулим 8:1-9)
2ТІаккха Исраилан халкъан къаной а, исраилхойн тайпанийн а, гаранийн а, доьзалийн а берриг а баьччанаш а Ярушалайме шена тІекхайкхира Сулима, хьалха Цийон олуш хиллачу Даудан гІалара Везачу Элаца бинчу бертан тІорказ схьадаийтархьама.
3Иштта шеран ворхІалгІачу беттан дезачу деношкахь
[9] дерриг а Исраилан халкъ Сулим-паччахь волчу гулделира.
4Исраилхойн массо а къаной цига баьхкича, левихоша бертан тІорказ схьаийцира.
5Бертан тІорказ а, гуламан четар а, цу чохь мел хиллачу сийлаллин-езачу хІуманашца, схьа а эцна, дІадаьхьира динан дайша а, левихоша а.
6Ткъа Сулим-паччахь а, иштта иза волчу гулделла Исраилан дерриг халкъ а дезачу тІорказна хьалха лаьттара. Цара Далла лерина дийнатийн сагІанаш дохура. Далийна бежанаш а, жа а дукха хиларна дагар а ца далора.
7Динан дайша Везачу Элаца бинчу бертан тІорказ, схьа а деана, Делан цІийнан чухуларчу а, уггар а езачу чоьнна чохь шен метте, каруб-маликийн суьртийн тІемашна кІел, охьадиллира.
8Оцу маликийн суьртийн тІемаш цу тІорказна тІехула дІасадаржийна дара, цундела тІорказ а, цуьнан схьалоцу гІуркхаш а цара дІахьулдора.
9И гІуркхаш деха хиларна, церан юьхьигаш гучуйовлура езачу чоьнна чуьра уггар езачу чухуларчу чоьнна хьалха агІор. Амма арахула и юьхьигаш гуш яцара. Уьш тахханалц а цу чохь лаьтташ ю.
10Оцу дезачу тІорказ чохь, Мусас чуйиллина хилла йолу тІулган ши экъа йоцург, кхин хІумма а яцара. ТІулган и экъанаш Муса-пайхамаро цу чу ехкинера, Хьариб олучу меттигехь Везачу Эло Исраилан халкъаца барт а бина, иза Мисар-махкара арадаьккхинчул тІаьхьа.
Везачу Элан сийлалла
11Динан дай езачу чоьнна чуьра арабевлира. Ткъа цул хьалха цигахь хиллачу берриге а динан дайша, къастамаш а ца беш, Далла хьалха шаьш цІанбинера.
12Зурманчаш болу берриге а левихой – Асайп, ХІайман, Ядутун, церан кІентий а, вежарий а – тІехь дуткъачу кІадих дина духар а долуш, цІастанан жима негІарш а, тайп-тайпана дечиган пондарш а лоькхуш, сагІа доккхучу кхерчан малхбалехьа агІор лаьтташ бара. Цаьрца цхьаьна цхьа бІе ткъа динан да вара, турбанаш лоькхуш.
13Турба лоькхурш а, илланчаш а, цхьаъ болуш санна, эбина мукъам балош лаьттара, Везачу Элана хастамаш а беш, Цунна баркалла а бохуш. Турбанашца а, цІастанан жимачу негІаршца а, кхечу гІирсашца а цхьаьна айдинчу озаца цара Везачу Элана хастамаш бора:
«Веза Эла ма дика ву!
Цуьнан безам хедар боцуш бу!»
Оццу юкъана Везачу Элан цІа мархах дуьзира.
14И марха бахьана долуш, динан дай шаьш гІуллакх дечохь латта а ца лора, Делан цІа Везачу Элан сийлаллин нуьрах дузарна.
Сулим-паччахь халкъе вистхилар
(Сулим 8:12-21)
6
1ТІаккха Сулима элира:
«Везачу Эло Шен боданехь Іан лаам бу аьллера.
2Ткъа аса Хьуна исбаьхьа цІа дІахІоттийна,
Хьо цу чохь абаденналц вахийта».
3Дерриг а Исраилан халкъ дара цигахь лаьтташ. Халкъехьа а вирзина, Сулим-паччахьо декъалдира иза.
4ТІаккха паччахьо элира: «Декъала ву Исраилан халкъан Веза Дела, сан дена Даудана, Ша делла дош Шен куьйгаца кхочушдина Волу! Цо аьллера сан дега:
5„Мисар-махкара Сайн халкъ Айса арадаьккхичхьана дуьйна схьа, Исраилан тайпанийн мехкашкара цхьа а гІала ца къастийра Аса, Сан цІе язъян лерина цІа хилийтархьама. Я цхьа а адам ца хаьржира Аса, Сайн Исраилан халкъана тІехь баьчча хилийта.
6Ткъа хІинца Ярушалайм-гІала схьахаьржина Аса, Сайн цІе язъян лерина цІа цигахь хилийта, ткъа Дауд хаьржина Аса, Сайн Исраилан халкъана тІехь олалла дайта“.
7Сан дена Даудана чІогІа лиира Исраилан халкъан Везачу Делан цІе язъян лерина долу цІа дІахІотто.
8Амма Везачу Эло аьллера сан дега Дауде: „Суна хаьа, Сан цІе язъян лерина долу цІа хІоттадан хьан чІогІа лаам хилар. Хьуна и лаар дика ду.
9Амма хьо вац Аса и цІа дІахІотто хаьржинарг. Хьох ваьлла волчу хьан кІанта дийр ду Сан цІе язъян лерина долу цІа“.
10Иштта Везачу Эло Ша делла дош кхочушдира. Сан ден метта Исраил-мехкан паччахьан гІанта тІе хиира со, хІинца со паччахь а ву, Везачу Эло ма-аллара. Аса Исраилан халкъан Везачу Делан цІе язъян лерина долу цІа а дІахІоттийна.
11Везачу Эло Исраилан халкъаца бина барт тІеязбина йолу тІулгийн экъанаш шена чохь Іуьллу тІорказ цу цІа чу охьадиллина аса».
Сулима дина доІа
(Сулим 8:22-53)
12ТІаккха, Везачу Элан сагІа доккхучу кхерчана хьалха дІа а хІоьттина, гулделлачу массо а Исраилан халкъана хьалха Сулим-паччахьо шен куьйгаш хьалаайира.
13Кертана юккъехь хьалаайаелла йолу цІестан лакхе яйтинера Сулима. Цуьнан яхалла а, шоралла а пхиппа дол яра, ткъа лакхалла кхо дол яра. Сулима, цу тІе а ваьлла, схьагулбеллачу массо а исраилхошна хьалха гора а вахана, шен куьйгаш стигала хьалакховдийра.
14Цо элира: «Ва Исраилан халкъан Веза Дела! Я стигалахь, я лаьттахь вац Хьох тера волу Дела. Вайна юкъахь болу барт лар а беш, цунна Хьо тешаме хуьлу доггах Хьайна тІаьхьахІиттинчу Хьайн лешна.
15Ахь кхочушдина Хьайн лай волчу сан дена Даудана Айхьа делла дош. Ахьа иза Хьайн багара даьккхинера, ткъа тахана Хьайн куьйгаца кхочушдина.
16Ткъа хІинца, Исраилан халкъан Веза Дела, кхочушдехьа Хьайн лай волчу Дауде, сан дега, Айхьа аьлларг: „Нагахь хьан тІаьхьенах болчара, хьо Суна хьалха ма-леллара, товрат-хьехамца а лелаш, шайн некъаш тешаме хиларца лардахь, даим а хьан тІаьхьенах хир волчу цхьаццаммо паччахьалла дийр ду Исраилан халкъана тІехь“.
17Ткъа хІинца, Исраилан халкъан Веза Дела, бакъ хуьлийла Ахьа сан дена делла долу Хьан дош.
18Амма бакъдерг аьлча, Делан Іойла а дуй ткъа адамашца кху лаьттахь? Стигала а, я стигалан лакхенашка а ца тарлуш волу Хьо, хІокху ас дІахІоттийначу Хьан цІа чу-м тарлойла а дац.
19Делахь а, дІахозийла Хьуна сан доІа а, Хьан лай волчу сан дехар а, ва сан Веза Дела! Тергам бойла Ахьа, Хьайга дехарш деш кхойкхуш волчу Хьайн лен кхайкхаман а, доІанан а.
20Ахьа Хьайн цІе кху чохь хир ю аьллачу хІокху цІенна тІе боьгІна хуьлийла Хьан бІаьргаш дийнахь а, буса а! ЛадугІийла Ахьа Хьан лай волчун доІане, иза, хІокху меттехьа а вирзина, Хьоьга кхойкхучу хенахь.
21ДІахозийла Хьуна Хьайн лай волчун доІанаш а, Хьайн Исраилан халкъан доІанаш а, цара, хІокху меттехьа а бирзина, Хьайга доІа дечу хенахь. Хьо стигалшкахь Іаш ву, ткъа оха доьху Хьоьга, цигахь тхан доІа дІа а хазий, гечдехьа тхуна.
22Масала, нагахь цхьа стаг вукхунна хьалха бехке а хилла, иза Хьан сагІа доккхучу кхерчана хьалха дІахІоттавахь, хІокху Хьан цІа чохь, ша бехке вац аьлла, цуьнга дуй баийта тарло.
23ТІаккха стигалахь волчу Ахьа, дІахазий, кхел ехьа Хьайн лешна тІехь, бехке верг жоьпе а озош, цаьргара даьлларг церан шайн кортошна тІе а дожош. Ткъа бехке воцург бехказаваккхахьа, цуьнан бакъ хиларе терра цунна доггІург а деш.
24Масала, Хьан Исраилан халкъ Хьуна хьалха къилахь хиларна, мостагІчо иза эшор ду. Нагахь и халкъ, Хьоьга кхайкхамаш а беш, кху цІа чохь волчу Хьоьга доІанаш а, дехарш а деш, Хьоьгахьа дерзахь,
25стигалшкахь церан доІа дІа а хазий, гечдехьа хІокху Хьайн Исраилан халкъан къиношна. Айхьа хьалха царна а, церан дайшна а делла долчу лаьтта тІе уьш юхаберзабехьа.
26Ткъа, масала, цара Хьуна хьалха къинош летадарна, Ахьа, стигалш дІа а къевлина, догІа доуьйтур дац. Амма, масала, цара, кху меттехьа а бирзина, доІанаш а деш, Хьоьга кхайкхамаш а беш, Ахь шаьш охьатаІийна дела, шаьш летийначу къиношна дохко а бевлла, уьш юха а Хьуна тІеберза тарло.
27ТІаккха, доьху Хьоьга, стигалшкахь церан доІанаш дІа а хазий, гечдехьа Хьайн лай долчу Исраилан халкъан къиношна. Гайтахьа царна нийса некъ, Ахьа Хьайн халкъана тІаьхьалонна деллачу хІокху Хьайн лаьтта тІе догІа даийтахьа.
28Нагахь хІокху лаьтта тІе адамашна я мацалла тІеягІахь, я адамаш хІаллакдеш цамгарш кхетахь, я, мел долу хІума дагош, бовха мох балахь, я адамаша дийна долу дерриге ялта а мекхано диъна дІадаккхахь, я цІоз, я нІаьна тІелатахь, я шайн лаьтта тІехь адамаш Іен ца дуьтуш, мостагІий тІегІортахь, я муьлхха а бохам хилахь, я ун кхетахь,
29тІаккха, нагахь дерриг а Хьан Исраилан халкъана юкъара муьлххачу а адамо, шен лазарш а гина, шех даьллачу къиношна дохко а даьлла, кху Хьан цІенна тІе куьйгаш хьала а айина, Хьоьга доІанаш а, дехарш а дахь,
30доьху Хьоьга, Хьо Іаш волчу стигалахь, церан доІа дІа а хазий, царна геч а дехьа, гІо а дехьа. ХІора стагана а, цуьнан гІуллакхашка хьаьжжина, цунна доггІург дІалохьа, хІунда аьлча Хьуна цхьанна девза адамийн дегнаш.
31Дехьа иза массо а адам Хьох кхерийтархьама а, Хьан некъашкахула лелийтархьама а, Ахьа тхан дайшна деллачу кху лаьттахь тхо мел деха.
32Исраилхой а боцуш, кхин къомах долу адамаш а догІур ду Хьан цІеран дуьхьа. ХІунда аьлча царна а хезар ду Хьан сийлаллин-езачу цІарах лаьцна а, Хьан нуьцкъалаллех лаьцна а, Хьан схьакховдийначу куьйгах лаьцна а. Уьш а богІур бу, кху Хьан цІенна тІе а бирзина, доІанаш дан.
33ТІаккха, доьху Хьоьга, Хьо Іаш волчу стигалшкахь церан доІанаш дІа а хазий, дехьа цара а Хьайга мел дехнарг, лаьттахь мел долчу къаьмнашна а Хьайн цІе йовзийтархьама а, уьш Хьайх кхерийтархьама а, Хьан Исраилан халкъ санна. ТІаккха массо а меттигашкара дерриг а халкъашна а хуур ду, ас дІахІоттийна хІара цІа Ахь-Айхьа даздина хилар.
34Наггахь Ахьа Хьайн халкъе омра дийр ду, даха а гІой, шайн мостагІех лата аьлла. Масала, хІокху Ахьа хаьржинчу гІаланехьа а, Хьан цІе язъян лерина дІахІоттийначу цІенна тІе а бирзина, цара Хьоьга доІанаш дахь,
35доьху Хьоьга, дІахазахьа стигалшкахь церан доІанаш а, церан дехарш а, бакъ а бехьа уьш.
36Нагахь Хьан халкъо Хьуна хьалха къинош летадахь (ткъа къа ца латош адам дан а дац), тІаккха Ахьа, масала, царна оьгІаз а вахана, уьш мостагІашка эшабойтур бу. Ткъа мостагІаша, царна йийсар а дина, генарчу я юххерчу хийрачу махка дІабига мега уьш.
37Масала, оцу шаьш йийсаре бигначу мехкашкахь Хьан халкъо, ша летийначу къиношна дохко а даьлла, Хьоьга доІанаш дийр ду. Цу халкъо ала тарло: „Оха къа латийна, тхо нийса дацара, тхо бехке ду“.
38Ткъа нагахь шаьш йийсаре дигначу оцу мостагІийн махкахь, уьш шайн цІеначу даггара Хьуна тІе а бирзина, Ахьа шайн дайшна деллачу лаьттехьа а, Айхьа хаьржинчу гІалехьа а, Хьан цІе язъян ас дІахІотийначу Хьан цІенна а тІе а бирзина, цара доІанаш дахь,
39ас доьху Хьоьга, Хьо Іаш волчу стигалшкахь, церан доІанаш дІа а хазий, бакъбехьа уьш. Хьан халкъо Хьуна хьалха летийначу къиношна гечдехьа.
40Сан Дела! Хьан бІаьргаш а хуьлийла дІабиллина, Хьан лергаш а хуьлийла сема кху меттехь дечу доІанашна.
41Ткъа хІинца, Веза Дела, Хьо Іийр волчу метте дІахІоттахьа – Хьо а, Хьан нуьцкъалаллин тІорказ а. Хьан динан дай кІелхьарбахар, духар санна, тІедуьйхина хуьлийла. Хьан долахь берш Хьан диканах баккхийбеш хуьлийла.
42Веза Дела! Хьайн юьхь Айхьа къобалвинчунна тІера дІа ма ерзаехьа. Дагадаийтахьа Хьайн лай волчу Даудана Ахьа Хьайн безам кховдийна хилар».
Везачу Элана лерина дина ЦІа
(Шамъал 8:62-66)
7
1Сулим-паччахь доІа дина ваьлча, стигалара цІе йоьссира, сагІин кхерча тІера дагош долу сагІанаш а, кхидолу сагІанаш а Дала тІеийцира. Ткъа Везачу Элан ЦІа Цуьнан сийлаллин нуьро дуьзира.
2Везачу Элан ЦІа Цуьнан сийлаллин нуьро дузарна, динан дай Везачу Элан ЦІа чу ца бахалора.
3И охьайоьссина цІе а, цу Везачу Элан ЦІенна тІе доьссина долу Цуьнан сийлаллин нур а шайна гича, майданахь болу берриг а исраилхой бертал ийгира. Везачу Элана хастамаш бира цара, Иза дика волу дела а, Цуьнан безам цкъа а хедар боцу дела а.
4Ткъа паччахьо а, дерриге халкъо а Везачу Элана сагІа даьккхира.
5Сулим-паччахьо ткъе ши эзар сту а, бІе ткъа эзар уьстагІ а беара сагІина. Иштта Сулим-паччахьо а, дерриге халкъо а Делан цІа даздира.
6Динан дай бара шайн декхарш кхочушдеш лаьтташ. Дауд-паччахьо кечбайтинчу зурманийн гІирсашца лаьтташ бара левихой. «Везачу Элан безам цкъа а хедар бац» а бохуш, Везачу Элана хастамаш мосазза бо, Дауд-паччахьо и зурманийн гІирсаш лелабойтура. Левихошна дуьхьал а лаьтташ, динан дайша коьман маІаш лоькхура. Исраил-мехкан дерриге а халкъ лаьтташ дара цигахь.
7Везачу Элан цІийнан кертара юккъехь йолу меттиг Далла хьалха сийлаллица язйира Сулим-паччахьо, цигахь дийнаташ дагоран а, кІен а сагІанаш дохура, бертан сагІанийн дийнатийн мохь а ягайора. ХІунда аьлча Везачу Элан цІенна хьалхахь лаьтташ болчу сагІа доккхучу йоьзачу кхерчана тІе дерриг а и сагІанаш ца тарлора.
8Цу хенахь ворхІ дийнахь Сулим-паччахьо а, дерриг а Исраилан халкъо а даздира и деза де. Берриг а исраилхой гулбеллера цигахь, Хьамат-Іинера дуьйна Мисар-мехкан дозанехь долу хина тІекхаччалц.
9ВорхІ дийнахь Везачу Элана сагІа доккху кхерч а базбира, кхин а ворхІ дийнахь четаршна чохь Іаш долу денош а даздира, ткъа цул тІаьхьа тІедеанчу дийнахь цу денойн даздаран тІаьхье йира.
10ТІаккха ворхІалгІачу беттан ткъе кхоалгІачу дийнахь паччахьо халкъ шайн цІа дІадахийтира. Халкъан дегнаш хазахетта а, самукъадаьлла а дара, Даудана а, Сулимна а, Шен Исраил-мехкан халкъана а Везачу Эло динчу диканна.
Веза Эла Сулим-паччахьна кхин цкъа а дуьхьалхІоттар
(Сулим 9:1-9)
11Иштта дина чекхдаьккхира Сулим-паччахьо Везачу Элан ЦІа а, паччахьан цІа а. Везачу Элан ЦІенна тІехь а, шен цІенна тІехь а ша дан дагалаьцнарг дерриге а хила ма-дезза кхочушдира Сулим-паччахьо.
12ТІаккха буса Сулим-паччахьна дуьхьал хІоьттира Веза Эла. Цо элира: «Суна хьан доІа хезира. ХІинца Аса Сайна къастайо хІара меттиг, хІокхунах сагІа доккху цІа хилийтархьама.
13Нагахь Аса, стигал дІа а къевлина, догІа ца даийтича а, я цІоз тІе а хецна, цуьнга латта даийтича а, я адам хІаллак а деш, цамгар яржийча а,
14Сан долахь долу халкъ Суна муьтІахь хилла, доІанаш деш, Соьгахьа дерзахь, шайн харц некъаш тІера дІа а далахь, тІаккха стигалахь хезар ду Суна Сайн халкъан аз, цуьнан къиношна геч а дийр ду Ас, цуьнан латта а тодийр ду Ас.
15ХІинца дуьйна Сан бІаьргаш а дІадиллина хир ду, Сан лергаш а сема хир ду кху меттехь дечу доІанашна.
16ХІинца дуьйна Ас даздина хІара ЦІа, Сайн цІе цу чохь абаденна язъяйта лаьа Суна. Сан бІаьргаш а, Сан дог а цу чохь хир ду массо а заманахь.
17Нагахь хьо, хьайн да Дауд-паччахь ма-леллара, Суна хьалха лелахь, Аса хьайна тІедиллинарг ахь кхочушдахь, Сан хьехамаш а, бакъонаш а ларъеш хьо лелахь,
18Ас чІагІдийр ду хьан паччахьалла, Айса хьан дега, Дауд-паччахье, чІагІо еш ма-аллара: „Хьан тІаьхьенах хир волчу цхьаццаммо даим паччахьалла дийр ду Исраилан халкъана тІехь“.
19Нагахь Аса шайна делла долу Сан весеташна а, Сан хьехамашна а тІера дІа а девлла, уьш дитина, аша кхечу деланашна гІуллакх деш, царна корта беттахь,
20тІаккха Айса деллачу Сайн лаьтта тІера Исраилан халкъ орамашца дІадоккхур ду Ас. Ткъа хІара Сайн цІе язъян Айса къобалдина ЦІа Сайна дуьхьалара дІадоккхур ду. ТІаккха дерриге а халкъашна хьалхахь кицанаш а далош, беламаш а беш, цІе йохуьйтур ю Ас хІокху Сайн цІийнан.
21Ткъа оцу дезачу цІийнах лаьцна, иза сийлахь делахь а, чекх мел волучо инзарваларца хаттар дийр ду: „И хІунда дина те Везачу Эло оцу махкана а, оцу Шен цІенна а?“
22Юха, царна жоп луш, наха эр ду: „Мисар-махкара шаьш арабаьхна волу Веза Эла, шайн дайн Дела, дІа а тесна, уьш кхечу деланашна тІаьхьа а бевлла, царна Іамал а еш, Іибадат дан буьйлабаларна дина царна иза. Цундела Везачу Эло баийтина царна тІе и берриг бохам“».
Сулиман сийлахь гІуллакхаш
(Сулим 9:10-28)
8
1Сулим-паччахьо Везачу Элан цІа а, шен паччахьан цІа а дечу юкъана ткъа шо дІаделира.
2Цул тІаьхьа шена Хьирама елла гІаланаш а юхаметтахІиттийра цо. Царна чохь исраилхой баха охьаховшийра Сулима.
3ТІаккха, Хьамат-Цоба а вахана, иза дІалецира цо.
4Иштта яьссачу аренгахь йолу Тадмар-гІала а, тІаьхьалонна кечдина сурсаташ чохь латто гІаланаш а дІахІиттийра Сулима Хьамат-махкахь.
5Лакхара Байт-Хьорон, Лахара Байт-Хьорон цІе йолу чІагІйина гІаланаш дІахІиттийра Сулима, гонах пенаш а, дІакъовлуш долу кевнаш а деш.
6Иштта, юхаметтахІоттийра цо БаІалт-гІала а, шен долахь йолу тІаьхьалонна кечдина сурсаташ чохь латтош йолу ерриг гІаланаш а, говраш южу гІудалкхаш латтош йолу гІаланаш а, дошлойн говраш чохь латтош йолу гІаланаш а. Ерриг Ярушалайм-гІалахь а, Ливанун-махкахь а, шен долахь мел долчу лаьтта тІехь шена ян лиъна йолу массо а хІума йина дІахІоттийра Сулим-паччахьо.
7Исраилан халкъ доцург, кхин адамаш а дара цигахь. Уьш дара хьетахойн а, эмархойн а, перезахойн а, хьаьвихойн а, явсайхойн а,
8тІаьхьенех дисина адамаш, исраилхоша хІаллак ца деш дитина долу. Царах Сулим-паччахьо белхаш беш болу леш бинера. Уьш тахханалц леш бу.
9Ткъа исраилхойх Сулим-паччахьо леш ца бора, цаьрга шен белхаш байтархьама. Уьш я паччахьан тІемалой, я тІеман хьаькамаш, я тІеман коьрта хьаькамаш, я гІудалкхийн а, дошлойн а эскарш карахь долуш болу баьччанаш бара.
10Сулим-паччахьна белхаш беш болчарна тІехь урхалла дан дІахІоттийна ши бІе шовзткъе итт стаг хилла.
11Ткъа пирІунан йоІ, Даудан гІалара дІа а яьккхина, цунна ша динчу цІа чу яьккхира Сулима. ХІунда аьлча Сулима бохура: «Исраилхойн паччахьан Даудан цІа чохь сан зудчун соьца Іан йиш яц, Везачу Элан тІорказ чу диллина мел хилла йолу меттиг язйина йолу дела».
12Везачу Элан цІенна хьалха сагІа даккха ша дІахІоттийначу кхерчана тІехь дийнаташ дагоран сагІанаш дохура Сулима.
13Сулима дийнаташ дагоран сагІанаш дохура, Муса-пайхамаран хьехамаша ма-бохху, шоьтан деношна а, бутт болалуш долчу деношна а, шеран кхаа дезачу денна а: совсазчу баьпкан дезачу денна а, ШавуІот цІе йолчу ялта чудерзоран дезачу денна а, кхалорийн дезачу денна а.
14Шен дас Дауда тІе-ма-диллара, Сулим-паччахьо динан дай дІахІиттийнера шен-шен рогІехь гІуллакх дан. Иштта левихой а дІахІиттийнера цо, хастамаш барна тІехь куьйгалла дан а, хІора дийнан хьаште хьаьжжина, динан дайшна гІо дан а. ХІора кевнехь дІахІиттийна гІаролхой хилла, шен-шен рожехь гІарол деш. И весет динера Делан стаг волчу Дауда.
15Динан дайх а, левихойх а лаьцна паччахьо тІедиллинчу цхьанна а хІуманна тІехь а, хазнашна дола дарна тІехь а дерриг а, ма-бохху, кхочушдора цара.
16Сулим-паччахьан берриге а белхаш – Везачу Элан цІийнан бух боьттичхьана дуьйна иза дина чекхдаллалц – кхочушхилира. Иштта дина чекхдаьккхира Везачу Элан цІа.
17ТІаккха Іецйон-ГІебаррий, Элаттий гІаланашка вахара Сулим. И гІаланаш хІордан йистерачу эдомхойн махкахь яра.
18Шен ялхошкахула хІордкеманаш а, хІордах лаьцна дерг дика хууш болу кемалелорхой а хьажийра Хьирама цига. Цара, Сулиман ялхошца цхьаьна Апар-махка а бахана, исс бІе пунт деши а даьккхина, иза Сулим-паччахь волчу схьадеара.
Шеба-махкара зуда-паччахь
(Сулим 10:1-13)
9
1Шеба-махкарчу зуда-паччахьна а хезира Сулим-паччахьан цІе яхар. Иза Сулим волчу Ярушалайме еара, халчу хаттаршца и зерхьама. И зуда-паччахь еара, шеца йоккха эмкалийн ковра а ялош. Цу эмкалшна тІехь доьттина деана хаза хьожа йогІучу бецех даьккхина хьакхарш а, дукха деши а, деза тІулгаш а дара. Сулим-паччахь волчу а еана, шен дагахь мел долчух лаьцна къамел дира Шеба-махкара еанчу паччахьо.
2Ткъа Сулим-паччахьо цо деллачу массо а хаттаршна жоп делира, цхьа а хаттар ца дисира, цуьнга жоп ца далалуш.
3Шеба-махкара еанчу паччахьна гира Сулиман хьекъалалла а, цо дина паччахьан цІа а.
4Иштта цунна гира кхузахь боу кхача а, паччахьан уллоранаш Іаш йолу хІусамаш а, ялхой оьзда хилар а, церан духар а, чагІардуттургаш а, церан духар а, Везачу Элан цІийнан кертахь Сулим-паччахьо дохуш долу дийнаташ дагоран сагІанаш а. И дерриг а шена гича, иза чІогІа инзаръяьллера.
5Цо элира Сулим-паччахье: «Сайн махкахь суна хезнера хьан гІуллакхех лаьцна а, хьан хьекъалаллех лаьцна а. Иза бакъ хилла.
6Амма цара дийцинчух со тешар яцара, со ян а еана, сайн бІаьргашна иза галлалц. ХІаъ, хьан хьекъалаллин ах дакъа а соьга дийцина ца хилла. Хьан хьекъалалла суна хезначул дуккха а сов ду.
7Мел ирс долуш хила деза хьан адамаш! Ма ирс долуш хила беза хьан ялхой, хІора денна хьуна гІуллакх деш, хьан хьекъале къамел хезаш болу!
8Декъала хуьлда хьан Веза Дела, хьуна реза а хилла, хьо Шен паччахьан гІанта тІе, Шен цІарах паччахьалла дайтархьама, охьахаийна волу! Исраилан халкъе Шен болчу безамна а, и халкъ гуттаренна а чІагІдархьама а, Везачу Эло хьо паччахь хІоттийна, цу халкъана тІехь хьоьга кхел яйтархьама а, нийсо лелаяйтархьама а».
9Сулим-паччахьна ши бІе шовзткъа пунт деши а, хаза хьожа йогІучу бецийн дуккха а хьакхарш а, деза тІулгаш а делира цо. Шеба-мехкан паччахьо Сулим-паччахьна елла йолу хаза хьожа йогІу хІуманаш саннарш цул хьалха цкъа а ца хиллера.
10Апар-махкара деши деанчу Хьираман а, Сулиман а ялхоша цІен дечиг а, деза тІулгаш а деанера.
11Оцу цІечу дечигах Везачу Элан цІенна а, паччахьан цІенна а тІейоьду тІегІанаш йира. Иштта зурманчашна оьшу мерз-пондарш а, дечиг-пондарш а дайтира паччахьо оцу дечигах. ЯхІуд-махкахь хІетталц цкъа а деана а, я гина дацара и санна долу дечиг.
12Сулим-паччахьо а елира Шеба-махкарчу зуда-паччахьна цунна еззнарг а, цо еххнарг а. Цо еанчул дуккха а сов елира цунна Сулим-паччахьо. Цул тІаьхьа зуда-паччахь ялхошца шен махка юхайирзира.
Сулим-паччахьан хьал
(Сулим 10:14-25)
13Сулим-паччахьна хІора шарахь цхьа эзар кхо бІе ткъе шийтта пунт деши дахьара.
14Цул сов йохкаэцар лелош болчара а, совдегарша а цунна деши дала дезара. Иштта берриг а Іаьрби-махкарчу паччахьаша а, цуьнан шен мехкадайша а деши а, дети а дахьара Сулим-паччахьна.
15ТІаккха туьйсинчу деших дина ши бІе доккха турс а дайтира Сулим-паччахьо. ХІора турсана ялх бІе шекхал
[10] туьйсина деши дахнера.
16Иштта кхин а кхо бІе кегий турсаш дайтира цо, хІора турсана кхо бІе шекхал туьйсина деши а дуьллуш. Туьйсина деших дина и турсаш «Ливанун-мехкан хьун» олучу цІенош чу дІахІоттийра Сулим-паччахьо.
17Пийлан кІомсарех доккха паччахьан гІант дайтира паччахьо, цунна тІе а цІена деши диллира.
18Оцу гІантана тІеваха йиллина ялх тІегІа яра. ГІантаца хоьттина йина дашо когийн кІело яра. ГІантан шина а агІор куьйган голахІотторгаш яра, царна хІоранна а уллохь дина лоьман суьрташ дара.
19Кхин а шийтта лоьман сурт дара, оцу ялх тІегІанна шинна а агІор цхьацца лаьтташ. Оцу тайпана долу паччахьан гІант хІетталц цхьанна а пачхьалкхехь дина дацара.
20Сулим-паччахьан хьеший тІеоьцуш лелош йолу пхьегІаш дашо яра. «Ливанун-мехкан хьун» цІе йолчу цІенош чохь лаьтташ йолу кхийолу хІуманаш а ерриг а цІеначу деших йина яра. Детих йина хІумма а яцара, хІунда аьлча Сулим-паччахь волчу заманахь детин мах чІогІа лахара бара.
21Кхечу мехкашца йохкаэцаран гІуллакхна вовшахтоьхна хІордана тІехула лелаш хинкеманаш дара Сулим-паччахьан. Хьирам-паччахьан хІордахоша леладора и кеманаш. ХІора кхаа шарахь цкъа хІордкеманаш, деши, дети, пийлан кІомсарш, маймалш, тІаус-олхазарш а дахьаш, юхадоьрзура.
22Дуьненна чуьра массо а паччахьийн чул а инзаре дукха хьал а, хьекъалалла а долуш вара Сулим-паччахь.
23Дуьненна чуьра массо а паччахьашна лаьара Сулим-паччахь ган, Дала цунна делла долу инзаре хьекъалалла шайна хазийтархьама.
24ХІора шарахь дукха адам догІура, Сулим гархьама. Шаьш догІуш царах хІораммо а совгІаташ дахьара: детих, деших йина хІуманаш, тІеюху бедарш, герз, хаза хьожа йогІу хІуманаш, говраш, бІарзанаш.
25Йиъ эзар
[11] гІудалкх южу дойн керт а, шийтта эзар дин
[12] а бара Сулим-паччахьан. Паччахь Іаш волчу Ярушалаймехь а, гІудалкхаш дІахІитточу гІаланашкахь а дІатарйинера уьш.
26Эпрат-хин тІера дІадоладелла пІелаштамхойн махкана тІекхаччалц а, Мисар-мехкан дозане кхаччалц а йолчу меттигашкарчу массо а паччахьна тІехь олалла дора Сулим-паччахьо.
27Детин барам тІулгаш долччул дукха хилла дІахІоттийра цо Ярушалайм-гІалахь. Лаьмнийн кІажашкахь долчу диттийн барам а дезачу баганан диттийн бараме нисдина дІахІоттийра Сулим-паччахьо.
28Мисар-махкара а, кхечу массо а мехкашкара а дой даладора Сулимана.
Сулим-паччахьан дІакхалхар
(Сулим 11:41-43)
29Сулим-паччахьо динчу хІуманех лаьцна – дуьххьарлерачунна тІера тІаьххьарлерачунна тІекхаччалц – яздина Ната-пайхамаран тептарш тІехь а, шилунхо волчу АхьъяхІуга Делера болчу хаамашкахь а, НабатІан кІантах ЯрбаІамах лаьцна Делера дерг гуш волчу ЯІду-пайхамарна дуьхьал хІуьттучу суьрташкахь а.
30Сулим-паччахьо Ярушалаймехь берриг а Исраил-махкана тІехь шовзткъа шарахь паччахьалла дира.
31ТІаккха Сулим-паччахь, дІа а кхелхина, шен дайх дІакхийтира. Иза шен ден Даудан гІалахь дІавоьллира. Сулиман метта паччахь хилира цуьнан кІант РахьбуІам.
Къилбаседера тайпанаш карзахдахар
(Сулим 12:1-20)
10
1РахьбуІам Шехем-гІала дІавахара, хІунда аьлча берриге а исраилхой цига дІабаханера, иза паччахь дІахІотторхьама.
2Сулим-паччахьах ведда ваххарх Мисар-махкахь Іаш волу НабатІан кІант ЯрбаІам, иза дІахезча, цигара цІа вирзира.
3Цара, ЯрбаІамна тІе нах а бахийтина, цуьнга шен махка юхаверзар дийхира. ТІаккха ЯрбаІам а, дерриге а Исраилан халкъ а РахьбуІам волчу дІадахча, халкъо цуьнга элира:
4«Хьан дас тхан коча деза дукъ диллира. Цо тхоьга дайтина къиза гІуллакхаш а, тхан коча диллина деза дукъ а ахь хІинца дайдехьа. ТІаккха оха хьуна хьалхара гІуллакх дийр дара».
5РахьбуІама цаьрга элира: «Кхо де дІадаьлча, юхадуьйла суна тІе». Халкъ дІадахара.
6РахьбуІам-паччахь къанойх дагавелира. Оцу къаноша цуьнан дена Сулимана хьехамчаша санна гІуллакх дора иза дийна волчу хенахь. РахьбуІама хаьттира цаьрга: «Аса оцу халкъе хІун аьлча бакъахь хета шуна?» – аьлла.
7Къаноша цуьнга жоп делира: «Нагахь санна хьо кху халкъаца дика а хилла, ахь царна там бахь, цу халкъаца ахьа эсала къамел а дахь, уьш массо а хенахь хьуна ялхой хилла лелар бу».
8Амма шега къаноша бина хьехам РахьбуІама дІатеттира. Шеца кхиъна болчу а, шена гІуллакх деш болчу а кегийрхойх дагавелира иза.
9Цо кегийрхошка хаьттира: «Аса хІун жоп дала деза аьлла хета шуна оцу нахе? Цара соьга боху: „Хьан дас тхан коча диллина деза дукъ дайдехьа“»
10РахьбуІамца цхьаьна кхиъначу кегийрхоша элира: «Хьан дас шайн коча тІедиллина деза дукъ дайдар доьхучу оцу халкъе ахьа иштта ала: „Сан цІазапІелг сан ден гІодаюкъал а стомма бу.
11Сан дас шун коча деза дукъ диллинера, ткъа аса и дукъ кхин а даздийр ду. Сан дас шед еттарца таІзар дора шуна, ткъа аса, сту лоцучу гезго къовзош санна хетадолуьйтуш, таІзар дийр ду шуна“».
12Паччахьо шайга аьлла ма-хиллара, ЯрбаІам а, дерриг халкъ а кхозлагІчу дийнахь РахьбуІамна тІедеара.
13Паччахьо халкъе дера жоп делира. Къаноша шена дина хьехар дІа а теттина,
14кегийрхоша шена динчу хьехаре хьаьжжина, РахьбуІама халкъе элира: «Сан дас шун коча деза дукъ диллинера, ткъа аса и дукъ кхин а даздийр ду. Сан дас шед еттарца таІзар дора шуна, ткъа аса, сту лоцучу гезго къовзош санна хетадолуьйтуш, таІзар дийр ду шуна».
15Иштта паччахьо ла ца дуьйгІира халкъо шега бохучуьнга, хІунда аьлча иза Дала нисдинера, Ша НабатІан кІанте ЯрбаІаме шилунхо волчу АхьъяхІугахула аьлларг кхочушхилийтархьама.
16Массо а исраилхоша, паччахьо шайга ла ца догІар шайна гича, паччахье элира:
«Вай Даудан цІийнах схьадевлла ма дац!
Юшайн кІентан цІийнаца доьзна ма дац вай!
Цундела шайн-шайн цІа дерза шу, исраилхой.
Даудан кІанта ша дойла шен цІентІехь олалла!»
Иштта исраилхой шайн-шайн цІа дІасабахара.
17Ткъа РахьбуІама ЯхІуд-мехкан гІаланашкахь Іаш болчу исраилхошна тІехь паччахьалла дира.
18Цо белхалошна тІехь хьаькам волу Адунурам вахийтира халкъана тІе, амма исраилхоша иза, тІе тІулгаш а кхиссина, вийра. Ткъа паччахь волу РахьбуІам сихха гІудалкха чу хиира, Ярушалайме дІавадархьама.
19Иштта тахханалц а Даудан цІенна дуьхьалбевлла Іаш бу исраилхой.
ШамІа-ЯхІу-пайхамаро бина хаам
(Сулим 12:21-24)
11
1РахьбуІама, Ярушалайме схьа а веана, ЯхІудан а, Бен-Яманан а цІийнах волу цхьа бІе везткъа эзар тоьлла тІемало схьагулвира. Исраилан цІийнах болчаьрца тІом а бина, РахьбуІаме паччахьалла юхадерзорхьама дира цо иза.
2ШамІа-ЯхІу цІе йолчу Делан стаге Везачу Эло элира:
3«Сулиман кІант волчу яхІудхойн паччахье а, ЯхІуд-махкахь а, Бен-Яман-махкахь а Іаш болчу массо исраилхошка а дІаала:
4„Иштта боху Везачу Эло: ‘Шайн вежарий болчу исраилхошца тІом бан ма гІолаш. ХІорра а шен-шен цІа юхаверза, хІунда аьлча и хилларг дерриг а Соьгара дара’“» Везачу Эло бохучуьнга ла а доьгІна, ЯрбаІамца тІом бан баханчуьра уьш юхабирзира.
РахьбуІама шен гІаланаш чІагІйо
5РахьбуІам Ярушалаймехь вехаш вара. ЯхІуд-махкарчу гІаланашна чІагІонаш яйтира цо.
6Иштта Байтлахам а, ІайтІам а, ТакхоІ а,
7Байт-Цур а, Соха а, Іадулам а,
8Гати а, Мареша а, Зип а,
9Адорайм а, Лахиш а, Іазекхи а,
10ЦорІа а, Айлон а, Хьеврон а гІаланаш чІагІйира РахьбуІама. ЯхІуд-махкахь а, Бен-Яман-махкахь а уьш чІагІйина гІаланаш яра.
11Церан лардаран таронаш чІагІ а йина, царна тІехь хьаькамаш а хІиттийна, кхача, даьтта, чагІар чохь латто гІишлош нисйира РахьбуІама.
12ХІора гІалина турсаш а, гоьмукъаш а делла, кхачам боллуш чІагІйира цо и гІаланаш. РахьбуІаман карахь дара ЯхІудан а, Бен-Яманан а тайпанаш.
Динан дай а, левихой а Исраил-махкара ЯхІуд-махка дІабахар
13Исраил-махкахь массо а маьІІехь мел волу динан да а, левихо а РахьбуІам волчу схьагулвелира.
14Шайн дежийлаш а, долахь мел дерг а дитина, ЯхІуд-махка а, Ярушалайме а схьабаьхкира уьш, хІунда аьлча ЯрбаІама а, цуьнан кІенташа а Везачу Элана гІуллакх деш болчуьра дІабаьхнера уьш.
15СагІа доккхучу гунаш тІехь гІуллакх дан а, гезарийн а, эсийн а куьцехь ша байтинчу цІушна Іамал ян а шен динан дай къобалбинера ЯрбаІама.
16Левихой баьхкинчул тІаьхьа, Исраилан халкъан Веза Дела лаха шайн дегнаш тІедерзийна болу Исраилан хІора тайпанах болу нах Ярушалайме богІура, шайн дайн Дела волчу Везачу Элана сагІа даккхархьама.
17ЯхІудан пачхьалкх чІагІ а еш, Сулиман кІант волчу ЯрбаІамехьа а болуш, Іийра уьш кхаа шарахь. ХІунда аьлча оцу кхаа шарахь Даудан а, Сулиман а некъахула лелаш бара уьш.
РахьбуІаман доьзал
18Шен да Даудан кІант Еримати волу а, нана Юшайн кІентан Элиабан йоІ Абу-ХІаил йолу а Махьалат шена ялийра РахьбуІам-паччахьо.
19Махьалата РахьбуІамна кІентий бира: ЕІуш, Шамар-ЯхІу, ЗахІим.
20Махьалатал тІаьхьа Абушаламан йоІ МаІха ялийра шена РахьбуІама. Аби-ЯхІу, Атай, Зиза, Шалумати цІераш йолу кІентий бира МаІхас РахьбуІамна.
21МаІха шен массо а зудчул а, гІарбаш-зударел а дукхаезара РахьбуІамна. Цуьнан берхІитта зуда а, кхузткъа гІарбаш-зуда а яра. Оцу зударша ткъе бархІ кІант а, кхузткъа йоІ а йинера цунна.
22Вежаршна юкъахь коьрта эла вина, дІахІоттийнера РахьбуІама МаІхин кІант Аби-ЯхІу, хІунда аьлча иза шел тІаьхьа паччахь хІотто дагахь вара РахьбуІам.
23Хьекъале а лелаш, берриге а ЯхІудан а, Бен-Яманан а мехкашкахула ша чІагІйинчу гІаланашкахула дІасахьажийра цо шен кІентех цхьаберш. Царна, дуккха а хьал делла, алссам зударий балийра цо.
Мисархой ЯхІуд-махка чугІортар
(Сулим 14:25-28)
12
1Шен паччахьалла дІа а хІоттийна, ша чІагІвелча, РахьбуІама а, цуьнца цхьаьна берриге а исраилхоша а Везачу Элан товрат-хьехам дІатесира.
2РахьбуІама паччахьалла до пхоьалгІа шо долуш, исраилхой Шех дІабирзина Дела, Мисар-мехкан паччахь волу Шушакх Ярушалаймана тІелатийтира Везачу Эло.
3Цхьа эзар ши бІе гІудалкх а, кхузткъа эзар дошло а валийра Шушакха шеца. Ткъа цо Мисарара далийна эскар-м дагар а ца далора. Царна юкъахь ливахой а, сукхихой а, хушахой а бара.
4ЯхІуд-махкара чІагІйина гІаланаш схьа а яьхна, Ярушалайме веара Шушакх.
5ТІаккха РахьбуІамна а, Шушакхах бевдда Ярушалаймехь гулбеллачу яхІудхойн куьйгалхошна а тІе ШамІа-ЯхІу-пайхамар веара. Цо цаьрга элира: «Иштта боху Везачу Эло: „Аша Со дІатесира, цундела Аса шу а, дІа а тесна, Шушакхан кара дІало“».
6Исраилхойн куьйгалхоша а, паччахьо а, шаьш къинош летадарна къера а хилла, элира: «Бакъ ву Веза Эла!»
7Къа леторна уьш къера хилар Шена гича, Везачу Элан хІара дош кхечира ШамІа-ЯхІуга: «Шаьш къинош летадарна уьш къера хиларна, хІаллакбийр бац Аса уьш, кестта кІелхьар а бохур бу. Шушакхехула кхочушйийр яц Аса Ярушалаймана Сайн йолу оьгІазалла.
8Амма исраилхой Шушакхан ялхой хир бу, Суна гІуллакх дарна а, лаьттарчу паччахьашна гІуллакх дарна а юкъахь хІун башхо ю царна хаийтархьама».
9Ярушалаймана тІе а летта, Везачу Элан цІа чуьра а, паччахьан цІа чуьра а ерриге а еза хІума дІаяьхьира мисархойн паччахьо Шушакха. Сулим-паччахьо дайтина дашо турсаш а цхьаьна, дерриг хІума а дІадаьхьнера.
10Церан метта РахьбуІам-паччахьо цІестан турсаш дайтира. Уьш паччахьан цІийнан ков лардечу гІаролхойн хьаькамийн караделира.
11Паччахь хІоразза а Везачу Элан цІа чу волуш, гІаролхой, и турсаш схьа а оьций, цуьнца богІура. Цул тІаьхьа гІаролхойн цІа чу шен метте охьадохкура цара уьш.
12РахьбуІам къера хиларна, Везачу Элан оьгІазло цунна тІера дІа а елира, Дала иза кхоччуш дакъаза а ца ваьккхира. Ткъа ЯхІуд-махкахь дика гІуллакхаш хуьлура.
РахьбуІама паччахьалла динчу хенан жамІ хІоттор
13Иштта, Ярушалаймехь, чІагІвелла дІа а хІоьттина, паччахьалла дира РахьбуІама. Иза паччахь дІахІуттучу хенахь, цуьнан шовзткъе цхьа шо дара. Везачу Эло Шен цІе цигахь хилийтархьама, Исраилан массо а тайпанех Везачу Эло схьакъастийначу Ярушалайм-гІалахь вуьрхІитта шарахь паччахьалла дира РахьбуІама. Цуьнан ненан цІе яра НаІмат. Иза Іамминхо яра.
14Шен дог Веза Эла лахарна тІе ца дерзийна дела, зуламе дерг дора РахьбуІама.
15РахьбуІам-паччахьо динчу хІуманех лаьцна, дуьххьарлерчунна тІера тІаьххьарлерчунна тІекхаччалц, яздина ду ШамІа-ЯхІу-пайхамаран а, Делера дерг гуш волчу Іиду-пайхамаран а тептарш тІехь, доьзалийн схьадаларх лаьцна долчу декъа тІехь. РахьбуІамна а, ЯрбаІамна а юкъахь, уьш дийна мел бу, тІом лаьттира.
16РахьбуІам, дІа а кхелхина, шен дайх дІакхийтира. Иза Даудан гІалахь дІавоьллира. РахьбуІаман метта паччахь хилла дІахІоьттира цуьнан кІант Аби-ЯхІу.
Аби-ЯхІуна а, ЯрбаІамна а юкъахь хилла тІом
(Сулим 15:1-8)
13
1ЯрбаІама исраилхошна тІехь паччахьалла деш долу берхІитталгІа шо долуш, Аби-ЯхІу яхІудхойн паччахь хилла дІахІоьттира.
2Ярушалаймехь кхаа шарахь паччахьалла дира цо. Аби-ЯхІун ненан цІе МаІха яра. Иза гебаІхо волчу Уриалан йоІ хилла.
Аби-ЯхІуна а, ЯрбаІамна а юкъахь тІом бара.
3Аби-ЯхІус шен эскар тІаме арадаьккхира. Цу эскарехь виъ бІе эзар майра тІемало вара. Ткъа ЯрбаІам, шеца бархІ бІе эзар майра тІемало а валош, тІамца цунна дуьхьалвелира.
4Эпрайм-лаьмнашкарчу ЦІемарайм олучу цхьана гу тІе а ваьлла, Аби-ЯхІус бохура: «ЯрбаІам а, массо а исраилхо а, ладогІийша соьга!
5Шуна хууш дац ткъа, Исраилан Дела волчу Везачу Эло Даудана а, цуьнан тІаьхьенах болчарна а Исраилна тІехь паччахьалла дар гуттаренна а делла дуйла, туьхана тІехь чІагІбина болу барт барца?
6Амма Даудан кІентан Сулиман ялхо волчу НабатІан кІант ЯрбаІам, карзах а ваьлла, шен олахочунна дуьхьалваьлла.
7Эхь доцу, баьсса нах ЯрбаІамна гонах а бевлла, Сулиман кІантана РахьбуІамна дуьхьал а бевлла, чІагІбелира. Ткъа къона а, дагна кІеда а волу РахьбуІам царна дуьхьал ца латтавелира.
8ХІинца шаьш вуно дукха долу дела а, ЯрбаІама шун деланаш бина долу дашо эсий шайца долу дела а, Даудан тІаьхьенах болчеран карахь йолчу Везачу Элан пачхьалкхана дуьхьал шаьш латталур ду моьттуш хир ду шу?
9Ткъа аша лелхийна бац левихой а, АхІаронан тІаьхьенах болу Везачу Элан динан дай а, шайна юкъара динан дай дІа а хІиттийна, кхечу мехкашкарчу къаьмнаша уьш шайна юкъара дІахІиттош ма-хиллара? Ша къобалвайта эса а, ворхІ ка а бахьаш веана волу милла а, харцделанийн динан да а вой, дІахІоттаво аша.
10Ткъа тхох лаьцна аьлча – Веза Эла ву тхан Дела. Оха Иза дІа а ца тесира. Везачу Элана лерина гІуллакхаш кхочушдеш болу динан дай АхІаронан тІаьхьенах бу, ткъа левихоша царна гІо до церан балха тІехь.
11Цара хІора Іуьйранна а, суьйранна а дийнаташ дагоран сагІа а доккху, хаза хьожа йогІу хІума а ягайо, Далла гергахь цІанйинчу стоьла тІе моггІара бепиг охьа а дуьллу, хІора суьйранна дашочу стогарна чуьра къуьданаш а латабо. Цу тайпана вайн Везачу Дала тІедиллинарг оха кхочушдо, ткъа аша Иза дІатесна.
12Хьажал шайна, Дела Ша ву тхан куьйгалхо, ткъа Цуьнан динан дай кийчча лаьтташ бу, шайн турбанашца орца даккхар хазийта, шуна дуьхьал тІом бархьама. Исраилхой! Шайн дайн Дела волчу Везачу Элаца тІом ма белаш, хІунда аьлча цу тІехь шун толам хир бац».
13Амма и бохучу хенахь ЯрбаІама шен тІемалой бахийтинера тІехьахула яхІудхошна кІело ян. Иштта, ша яхІудхошна хьалха а хуьлуш, ткъа кІело ян бахийтинарш царна тІехьа а хуьлуш, нисвелира ЯрбаІам.
14ЯхІудхой юхахьаьжира – царна хьалха а, тІехьа а дІабоьдуш тІом бара. Уьш Везачу Эле кхайкхира, ткъа динан дайша турбанаш лекхира.
15ЯхІудхоша тІеман цІогІа туьйхира. Цара цІогІа тоьхча, Аби-ЯхІуна а, яхІудхошна а хьалха ЯрбаІам а, берриге исраилхой а Дала эшийна дІабехира.
16Исраилхой яхІудхойх дІабевдира. Дала уьш яхІудхойн карабахийтира.
17Аби-ЯхІус а, цуьнан эскаро а боккха эшам бира исраилхошна – царах тоьлла волу пхи бІе эзар тІемало велира.
18Иштта цу дийнахь исраилхой сийсазбинера, ткъа яхІудхошка толам баккхийтинера, уьш шайн дайн Дела волчу Везачу Элах тешна лелаш хилла болу дела.
19ЯрбаІамна тІаьхьа а ваьлла, цхьайолу цуьнан гІаланаш схьаехира Аби-ЯхІус: Бетал-гІала а, цуьнца йоьзна ярташ а, Ишана-гІала а, цуьнца йоьзна ярташ а, Іепрайн-гІала а, цуьнца йоьзна ярташ а.
20Аби-ЯхІу дийна волчу ханна кхин чІагІ ца делира ЯрбаІаман олалла. Везачу Эло вожийна, иза велира.
21Ткъа Аби-ЯхІун паччахьалла чІагІделира. Цо шена ейтта зуда ялийра. Цуьнан ткъе шиъ кІант, ялхитта йоІ хилира.
22Аби-ЯхІун кхидолчу хІуманех лаьцна – цо мел лелийначух а, цо мел аьллачух а лаьцна – яздина ду Іиду-пайхамаран хьехамечу тептар тІехь.
14
Аса-паччахьо хушахой эшабар
1Аби-ЯхІу, дІа а кхелхина, шен дайх дІакхийтира. Иза Даудан гІалахь дІавоьллира. Аби-ЯхІун метта паччахь дІахІоьттира цуьнан кІант Аса. Цо паччахьалла динчу заманчохь махкахь итт шарахь машар лаьттира.
2Аса-паччахьо шен Везачу Далла дика а, нийса а хеташ долу гІуллакхаш дора.
3Хийрачу деланашна сагІа доккху меттигаш а, царна Іибадат дан билгалдаьхна гунаш а дІадехира Асас. Иштта харцделанашна хІиттийна тІулгаш а дохийра цо, Ашера-далла лерина долу дечиган бІогІамаш а хедийра.
4Шайн дайн Дела волу Веза Эла лахар а, Цуьнан товрат-хьехамаш а, весеташ а лардар а тІедиллира Асас яхІудхошна.
5Иштта массо а яхІудхойн гІаланашкахь кхиболчу деланашна Іибадат дан билгалдаьхна гунаш а, цІушна хаза хьожа йогІу хІума яго меттигаш а дІаехира цо. Аса паччахь волчу юкъана пачхьалкх маьрша яра.
6ЯхІуд-махкахь йолу гІаланаш, чІагІйина, дІахІиттийра, мохк цу хенахь маьрша болу дела. Цу шерашкахь Асин махкахь тІом бацара, Везачу Эло цунна маршо елла дела.
7Асас яхІудхошка элира: «ХІара гІаланаш, дІа а хІиттийна, царна гонах пенаш дийр ду вай, шайна тІехь бІаьвнаш а йолуш. Иштта кевнаш а дийр ду, царна тІе гІораш а дохкуш. ХІара латта хІинца а вайн долахь ду, хІунда аьлча вайн Веза Дела вай лийхира. Вай Иза лехна дела, Цо вайна массо а агІор маршо а елла». Цара гІаланаш а дІахІиттайора, церан кхиамаш а хуьлура.
8Аса-паччахьан иштта эскар дара: ЯхІудан тайпанах карахь даккхий турсашший, гоьмукъашший долу кхо бІе эзар тІемало а, Бен-Яманан тайпанах карахь кегий турсаш долу а, пхерчий кхуьссуш волу а ши бІе везткъа эзар тІемало а. Уьш массо а майра тІемалой бара.
9Царна тІамца дуьхьалвелира хушахо волу Зерахь. Цуьнан эзарнашкахь-эзарнаш болу тІемалой а, кхо бІе гІудалкх а яра. Иза Мареша-гІала кхаччалц дІавахара.
10Аса-паччахьо, тІамца цунна дуьхьал а ваьлла, шен эскар Мареша-гІалина уллорачу Цепата олучу тогІи чохь дІахІоттийра.
11Иза шен Везачу Деле кхайкхира. Цо элира: «Веза Эла! Ницкъболчарна дуьхьалвалархьама гІорасиза волчунна гІо далуш, Хьо воцург, цхьа а вац. Тхан Веза Дела, гІо дехьа тхуна, хІунда аьлча Хьох тешна ма ду тхо, Хьан цІарах хІокху доккхачу эскарна дуьхьалдовлуш долу. Веза Эла! Хьо ву тхан Дела! Цхьа а адам ма тоьлийла Хьол».
12Асина а, яхІудхошна а хьалха эшийра Везачу Эло хушахой. Уьш бевдира.
13Аса-паччахь а, цуьнца долу эскар а ГІарар-гІала кхаччалц царна тІаьхьаделира. Кхин юхаметта ца хІоттал дукха бара хушахойх хІаллакбинарш. Везачу Элана а, Цуьнан эскарна а хьалха бохийнера уьш. ЯхІудхоша шайна шортта хІонс яьккхира.
14Иштта ГІарарна гонах йолу гІаланаш а йохийра цара, хІунда аьлча Везачу Элера къемат доьссинера царна тІе. Оцу массо а гІаланашкара хІонс араяьккхира цара, хІунда аьлча царна чохь дуккха а хІума яра.
15ЖаІуйн четаршна тІе а летта, шайца дуккха а жаш а, эмкалш а ялош, Ярушалайме юхабирзира уьш.
15
Аса-паччахьо дина юхаметтахІиттораш
1Іудадан кІантана Іазар-ЯхІуна тІе Делан Са доьссира.
2Ара а ваьлла, Асина тІе а вахана, цо элира: «Аса-паччахь, ахьа а, массо а яхІудхоша а, бен-яманхоша а, ладогІа соьга! Веза Эла а шуьца хуьлу, шу Цуьнца хилча. Аша И лахахь, шуна карор ву Иза. Ткъа аша Иза дІатасахь, Цо шу а дІатосур ду.
3Дуккха а йолчу хенахь бакъволу Дела а, хьехарш деш волу динан да а, товрат-хьехам а боцуш бехаш бара исраилхой.
4Ткъа шаьш гаттабелла хьаьвзича, уьш Исраилан Дела волчу Везачу Элана тІебирзира. Иза цара, лаха а лоьхура, ткъа Цо цаьрга Ша кара а войтура.
5Цу заманчохь некъахошна маршо яцара, хІунда аьлча ша лаьттахь мел деха адам сингаттамехь дара.
6Халкъаш вовшашна тІелетара, гІаланаш вовшашна тІегІертара, хІунда аьлча Дала, массо а тайпана бохамаш тІе а бахкийтина, адамаш гІайгІане хьийзара.
7Амма шу чІагІ а лойла, шун куьйгаш гІел а ма лойла, хІунда аьлча аша динчу гІуллакхашна ял лур ю шуна».
8И дешнаш а, Іудад-пайхамарехула Дала бина хаам а шена дІахезча
[13], дог иракарахІоьттира Асин. Цо ЯхІудан а, Бен-Яманан а тайпанийн берриг махкара а, Эпрайм-лома тІера ша схьаяьхначу гІаланашкара а дегаза цІуш дІабехира. Везачу Элан цІенна хьалха лаьтташ болу Цунна сагІа доккху кхерч карлабаьккхира Асас.
9Массо а яхІудхой, бен-яманхой, цаьрца цхьаьна баха охьахевшина болу, Эпрайман а, Маннашан а, ШимІин а тайпанашкара болу нах тІегулбира цо, хІунда аьлча Аса-паччахьан Веза Дела Асица вуйла шайна хиъча, дукхахболу исраилхой цуьнгахьа бевлира.
10Асас паччахьалла деш долчу пхуьйтталгІачу шеран кхоалгІа бутт болуш, уьш Ярушалайме схьагулбелира.
11Шаьш яьккхинчу хІонсана юкъара ворхІ бІе бежана а, ворхІ эзар уьстагІ а Везачу Элана сагІина беара цара цу дийнахь.
12Шайн доггах а, дерриг синца а шайн дайн Дела волу Веза Эла лаха барт бира цара.
13Ткъа Исраилан Веза Дела лохуш воцу муьлхха а вен веза, иза жима велахь я воккха велахь, иза стаг велахь я зуда елахь.
14Турбанашший, маІашший лоькхуш, чІогІа мохь тоьххна, Везачу Элана тешаме хиларан дуй биира цара.
15Массо а яхІудхой сакъераделла бара оцу дуй баарх, хІунда аьлча цара доггах деш дара иза. Дерриг а синца Веза Эла лоьхура цара, ткъа Цо цаьрга Ша каравойтура. Церан махкана гонах, массо а агІор, маршо латтайойтура Везачу Эло.
16Ур-атталла шен ден нана МаІха а паччахьан цІе лелорах яьккхира Аса-паччахьо, цо Ашера-харцдалла лерина дегаза болу бІогІам дІахІотторна. И дегаза цІу, хеда а вина, цеста а цистина, Кхидрун-тогІи чохь вагийна дІаваьккхира Аса-паччахьо.
17Исраил-махкахь сагІа доккху гунаш цо дІа ца даьхнехь а, ша дийна мел волчу хенахь Везачу Элана доггах тешаме вара Аса.
18Шен дас а, ша а Далла къобалйина йолу пхьегІаш а, дато а, дашо а хІуманаш а Делан цІа чу ехкира Аса-паччахьо.
19Асас паччахьалла деш, ткъе пхуьйтталгІа шо тІекхаччалц тІом бацара.
Асас а, Бен-Хьадида а бина барт
(Сулим 15:17-22)
16
1Асас паччахьалла до ткъе ялхитталгІа шо долуш, исраилхойн паччахь БаІша ЯхІуд-махкана тІелетира. Цо Рама-гІала чІагІйира, цхьа а Аса-паччахьан лаьтта тІера ара а, я цу тІе а ца валийтархьама.
2Везачу Элан а, паччахьан а цІенойн хазнаш чуьра дети а, деши а, схьа а эцна, Дамасакхехь Іаш волчу Арам-мехкан
[14] паччахьна Бен-Хьадидана дахьийтира Аса-паччахьо. Цо Бен-Хьадиде бохура:
3«Барт хуьлийла суна а, хьуна а юкъахь, сан дена а, хьан дена а юкъахь ма-хиллара. Аса хьуна дети а, деши а доуьйту. Ахьа хьайна а, исраилхойн паччахь волчу БаІшина а юкъахь болу барт бохабе, иза суна тІегІоьртина волчуьра дІавалийтархьама».
4Аса-паччахьо бохучуьнга ладуьйгІира Бен-Хьадида. Цо шен тІеман хьаькамаш бахийтира Исраил-мехкан гІаланашна тІелата. Цара толам баьккхира Іаюн а, Дан а, Абал-Майм а гІаланашна а, Наптал-махкарчу тІаьхьалонна кечдина долу сурсаташ чохь латтош йолу ерриг гІаланашна а тІехь.
5И дерриг а шена хезча, Рама-гІала чІагІъяр саца а дина, шен болх битира БаІша-паччахьо.
6Ткъа Аса-паччахьо массо а яхІудхой схьагулбира. БаІшас Рама-гІала чІагІъеш лелош болу тІулг а, дечиг а цигара арадаьккхира. Цаьрца Бен-Яманан ГибаІ-гІала а, МицІпа-гІала а чІагІйира Аса-паччахьо.
Хьанани-пайхамаро бина тІехтохамаш
7Цу хенахь яхІудхойн паччахьна Асина тІе Делера дерг гуш волу Хьанани веара. Цо Асе элира: «Хьайн Везачу Далла тІетовжар а доцуш, хьо арамхойн паччахьна тІетевжина дела, хьан карара дІадели арамхойн паччахьан эскар.
8Хушахой а, ливахой а хьан болчул сов ницкъ а, вуно дукха гІудалкхаш а, дошлой а болуш бацара ткъа? Амма хьо Везачу Элана тІетевжаш хилла дела, Цо уьш хьан карабеллера.
9ХІунда аьлча Везачу Элан бІаьргаша дерриге а латта дІалоцу, Шех дог тешна Іаш болчарна гІо дархьама. Ахьа ойла ца еш хІума дина хІинца. И бахьана долуш хІинца дуьйна тІемаш бан дезар ду хьан».
10Асас, аьллачунна эргІа а ваьлла, Делера дерг гуш волчунна оьгІаз а вахана, иза набахти чу воьллира. Иштта халкъана юкъара цхьацца болчу нахана ницкъ бора цо цу хенахь.
Асин цамгар а, валар а
(Сулим 15:23,24)
11Аса-паччахьо динчу гІуллакхех лаьцна, дуьххьарлерчунна тІера тІаьххьарчунна тІекхаччалц, яздина ду яхІудхойн а, исраилхойн а паччахьийн тептар тІехь.
12Асас паччахьалла до ткъе ткъайоьсналгІа шо долуш, цуьнан когех цамгар кхийтира. И цамгар чІогІа кхетта йоллушехь, Везачу Элана тІе а ца воьрзуш, лоьрашкара шена гІо дар лийхира Аса-паччахьо.
13ТІаккха ша паччахьалла до шовзткъе цхьалгІа шо долуш, Аса-паччахь, дІа а кхелхина, шен дайх дІакхийтира.
14Даудан гІалахь йолчу шена кечйинчу къубби чохь дІавоьллира Аса. Хаза хьожа йогІучу хІуманех а, тайп-тайпана хьакхарех а буьзначу барамна тІе диллинера цуьнан дакъа. Асина лерина вуно йоккха цІе латийра.
17
ЯхІушапти паччахь дІахІоттор
1Асин метта паччахь хилла дІахІоьттира цуьнан кІант ЯхІушапти. Иза исраилхошна дуьхьал чІагІвелла дІахІоьттира.
2ЯхІуд-махкарчу чІагІйина дІахІоттийначу ерриге а гІаланашкахь эскарш дІахІиттийра цо. Иштта ЯхІуд-мехкан а, цуьнан дас Асас шен дола баьхна хиллачу Эпрайм-мехкан гІаланашкахь а эскаран тобанаш дІахІиттийра ЯхІушаптис.
3Ша паччахьалла дан волавеллачу юьхьарчу хенахь шен дайх волу Дауд хьалха лелла хиллачу некъашкахула а лелаш, ЯхІушапти БаІалан цІушна тІаьхьа ца хІоьттина дела, цуьнца Веза Эла вара.
4ЯхІушаптис, исраилхоша лелориг а ца лелош, шен ден Дела а лоьхура, иза Цуьнан весеташца а лелара.
5Везачу Эло ЯхІушаптин карахь йолу пачхьалкх чІагІйира. ЯхІудхоша массара а ЯхІушаптина совгІаташ кхоьхьура. Цуьнан дуккха а хьал а дара, сийлалла а лакхаделира.
6Везачу Элан некъахула лела даггара тІевирзина вара ЯхІушапти. ЯхІуд-махкара сагІа доккху гунаш а, Ашера-далла лерина болу дечиган бІогІамаш а дІадехира цо.
7Ша паччахьалла дечу кхоалгІачу шарахь баьччанаш болу Бен-Хьайл, Іабди-ЯхІу, Закри-ЯхІу, Натунаил, Мика-ЯхІу яхІудхойн гІаланашкахула халкъана хьехамаш бан бахийтира ЯхІушаптис.
8Цаьрца цхьаьна хІара левихой бахийтира цо: ШамІа-ЯхІу, Натан-ЯхІу, Забди-ЯхІу, ІасахІал, Шамирамути, ЯхІуната, Адан-ЯхІу, ТІуби-ЯхІу, ТІуба-Адан-ЯхІу. Иштта динан дай болу Эли-ШамаІ а, Йорам а вахийтира ЯхІушаптис цаьрца.
9Везачу Элан товрат-хьехамаш тІехь болу тептар карахь а долуш, хьоьхура цара ЯхІуд-махкахь. ЯхІуд-махкарчу ерриге а гІаланашкахула чекх а буьйлуш, халкъана хьехарш дора цара.
ЯхІушапти-паччахьан нуьцкъалалла
10ЯхІушаптина дуьхьал тІом ца бечу ЯхІуд-махкана гонахарчу пачхьалкхашна тІехь Везачу Элан кхерам бара.
11ПІелаштамхошкара совгІаташ а, йолана дети а дахьара ЯхІушаптина. Іаьрбихоша жа даладора цунна: ворхІ эзар ворхІ бІе уьстагІ а, ворхІ эзар ворхІ бІе бож а.
12ЯхІушаптин хьал алсамдолуш дара. ЯхІуд-махкахула цо гІепаш а, тІаьхьалонна долу хІума дІадуьллу гІаланаш а йира.
13ТІаьхьалонна дІадиллина дуккха а хІума дара ЯхІушаптин яхІудхойн гІаланашкахь. Ткъа Ярушалаймехь доьналла долу дуккха а тІемалой а бара цуьнан.
14Иштта ю тІемалойн тобанаш, церан доьзалшка хьаьжжина. ЯхІудан тайпанарчу эзар тІемалочунна тІехь болу хьаькамаш хІорш хилла: хьаькам волу Іадани а, цуьнан кхо бІе эзар майра тІемало а;
15хьаькам волу ЯхІу-Хьана а, цуьнан ши бІе везткъа эзар тІемало а;
16хьаькам волу а, Везачу Элан дуьхьа шен дахар тІеман гІуллакхна къобалдина волу а Зикрин кІант Іамси-ЯхІу а, цуьнан ши бІе эзар майра тІемало а.
17Бен-Яманан тайпанара хьаькамаш хІорш хилла: майра тІемало волу ЭлидаІ а, шайн карахь секхаІедаш а, каралоцу турсаш а долу цуьнан ши бІе эзар тІемало а;
18хьаькам волу ЯхІу-Забди а, карахь герз лелош волу цуьнан цхьа бІе везткъа эзар тІемало а.
19Уьш бара Ярушалайм-гІалахь паччахьна гІуллакх до тІемалой. Берриге а ЯхІуд-махкарчу чІагІйинчу гІаланашкахь паччахьо дІахІиттийна хиллачу тІемалойл сов бара уьш.
Ахьаб-паччахь а, Мика-ЯхІу-пайхамар а
(Сулим 22:1-28)
18
1ЯхІушаптин дуккха а хьал а дара, иза чІогІа лоруш а вара. Ахьабца гергарло тесира цо.
2Масех шо даьлча, ЯхІушапти Шамран-гІала Ахьабана тІевахара. ЯхІушаптина а, цуьнца болчу нахана а лерина дуккха а жа а, хьайбанаш а дайира Ахьаба. Ахьаб ЯхІушапти шегахьа ваккха гІоьртира, иза шеца цхьаьна ГалІад-махкарчу Рамат-гІалина тІелатийтархьама.
3Исраилхойн паччахьо Ахьаба яхІудхойн паччахье ЯхІушаптига элира: «Хьо вогІур варий соьца ГалІадерачу Рамат-гІалина тІелата?»
ЯхІушаптис цуьнга жоп делира: «Вай гергара ма ду. Сан халкъ а хьан халкъ ма ду. Дера догІур ду тхо хьоьца тІаме!»
4ЯхІушаптис кхидІа а исраилхойн паччахье элира: «Амма цкъа хьалха Везачу Эло хІун боху хаттийтахьа».
5Исраилхойн паччахьо, виъ бІе пайхамар схьа а гулвина, цаьрга хаьттира: «ГалІадерачу Рамат-гІала тІамца даха дезий те тхо, я ца деза те?»
Цара жоп делира: «Хьо ваха веза. Везачу Эло хьан кара схьалур ю иза».
6ТІаккха ЯхІушаптис хаьттира: «Кхин цхьа а вуй те кхузахь Везачу Элан пайхамар? Цуьнгахула а Везачу Эле хаттар дийр дара вай».
7Исраилхойн паччахьо ЯхІушаптига элира: «Кхин а цхьа пайхамар ву, шегахула Везачу Эле хаттар дан мегар долуш. Амма суна иза ца веза, хІунда аьлча цо цкъа а сох лаьцна Делера дика хаам ца бо, вониг бен. Иза Йимлаан кІант Мика-ЯхІу ву».
«Паччахь, ма алахьа иштта», – элира ЯхІушаптис.
8ТІаккха, паччахьан кертара цхьа ялхо схьа а кхайкхина, исраилхойн паччахьо цуьнга элира: «Вало, сихха Йимлаан кІант Мика-ЯхІу схьавалош вола».
9Исраилхойн паччахь Ахьаб а, яхІудхойн паччахь ЯхІушапти а, шаьшшинна тІе паччахьан духарш а дуьйхина, хІорра а шен паччахьан гІанта тІе охьахиъна вара. Уьш Шамран-гІалин кевнехьа йолчу хьаьттарехь бара. Берриге а пайхамарш бара, пайхамаралла а деш, царна хьалха дІахІиттина.
10КинаІанан кІанта ЦІадукъ-ЯхІус, шена тІе аьчка маІаш а ехкина, элира: «Иштта боху Везачу Эло: „Арамхой хІаллакбина охьабахккалц хІара маІаш Іуьттур ю ахьа царна“».
11Массо а пайхамаро а, цхьатерра хаам а беш, бохура: «ГалІадерачу Рамат-гІалина тІелата, дерриг а кхиамца чекхдер ду. Везачу Эло паччахьан кара схьалур ю иза».
12Мика-ЯхІуга схьакхайкха ваханчу стага цуьнга элира: «Пайхамарша, шаьш хиндолчух хаамаш бечу хенахь, массара а цхьатерра паччахьна диканиг олу. Хьан дош а хилахьара цара хІораммо а бохучух терра. Ахьа а диканиг алахьа».
13Мика-ЯхІус цуьнга элира: «Дийна волчу Везачу Элах чІагІо йо аса, сайга сан Дала боххург айса дІаэриг хиларх».
14Пайхамар паччахьна тІевеара. Паччахьо Мика-ЯхІу-пайхамаре хаьттира: «Мика-ЯхІу! Ваха везий те со тІамца ГалІадерачу Рамат-гІала я ца веза?»
Мика-ЯхІу-пайхамаро паччахье элира: «ДІагІо хьо. Кхиам хир бу хьан. Иза хьан кара схьалур ю хьуна».
15ТІаккха паччахьо цуьнга элира: «Мосазза чІагІо яйта еза те аса хьоьга, Везачу Элан дуьхьа билггал бакъдерг бен соьга хІумма а ма алахьара аьлла?»
16ТІаккха Мика-ЯхІу-пайхамаро элира: «Суна хьалха Делера сурт хІоьтти, берриг а исраилхой, шайна тІехь Іу воцу уьстагІий санна, лаьмнашкахула дІасабаьржина. ТІаккха Везачу Эло элира: „Вац царна тІехь хьаькам, уьш хІорра а шен цІа маьрша вухавоьрзийла“».
17Исраилхойн паччахьо ЯхІушаптига элира: «Аса элирий хьоьга, цо цкъа а сох лаьцна Делера дика хаам ца бо, вониг бен!»
18ТІаккха Мика-ЯхІу-пайхамаро элира: «Ткъа хІинца Везачу Эло бохучуьнга ладогІа! Суна гира, Веза Эла Шен Іаршана тІе охьахиъна хилар, ткъа стигаларчу гуламан массо а декъашхой Цунна уллохь лаьттара – Цуьнан аьтту а, аьрру а агІор.
19Везачу Эло элира: „Шух муьлхачо тІеерзор яра исраилхойн паччахь волчу Ахьабан ойла, иза тІамца ГалІадарчу Рамат-гІала а вахийтина, цигахь хІаллакьхилийтархьама? Цхьаммо цхьаъ олура, вукхо важа олура“.
20ТІаккха стигаларчу гуламан цхьана декъашхочо, Везачу Элана хьалха дІа а хІоьттина, элира: „Аса дийр ду“. Везачу Эло хаьттира: „Муха?“
21Стигалара гуламан оцу декъашхочо жоп делира: „Аса, вахана, цуьнан мел болчу пайхамаршка харцдерг олуьйтур ду“. Везачу Эло элира: „Ахьа иза берта а валаве, хьо ларор ву иза дан. Ваха а гІой, иштта де ахьа“.
22Иштта, Везачу Эло оцу хьан массо а пайхамаршка хьоьга харцдерг алийтира. Везачу Эло хьуна тІе бохам баийта сацам ма бина!»
23ТІаккха КинаІанан кІанта ЦІадукъ-ЯхІус, Мика-ЯхІу-пайхамаран бесни тІе тІара а тоьхна, элира: «И бохург хІун ду? Везачу Элан Са, хьоьгахула хаам бархьама, сох дІакъаьстина ткъа?»
24Мика-ЯхІус элира: «Хьажалахь, хьо къайлавалархьама чухуларчу цхьана чоьнна чу ваханчу дийнахь иза хуур ду хьуна».
25Исраилхойн паччахьо элира: «Мика-ЯхІу-пайхамар, схьа а лаций, гІалин хьаькамна Аминна тІе а, паччахьан кІантана Юашина тІе а вига.
26Аша цаьрга дІаала: „Иштта боху паччахьо: ‘ХІара стаг набахти чу волла. Со маьрша цІа верззалц, кІеззиг бепиг а, хи а бен, хІумма а ма ло цунна’“».
27Мика-ЯхІус элира: «Нагахь хьо маьрша вухаверзахь, соьгахула хаам бинарг Веза Эла ца хилла». Кхин а цо элира: «Массо а халкъо ладугІийла аса аьллачуьнга!»
Ахьаб-паччахьан валар
(Сулим 22:29-35)
28Исраилхойн паччахь а, яхІудхойн паччахь ЯхІушапти а ГалІадерачу Рамат-гІалина тІелетира.
29Ахьаб-паччахьо ЯхІушапти-паччахье элира: «Аса, со мила ву ца хаийта, сайна тІера духар а хийцина, тІом дІаболор бу. Ткъа ахьа хьайн паччахьан духар тІедуха». Иштта, ша мила ву ца хаийта, шена тІе хийцина хІума а юьйхина, тІом дІаболийра исраилхойн паччахьо.
30Арамхойн паччахьо шен тІеман гІудалкхийн хьаькаме омра динера: «Царах я жимачуьнца а, я воккхачуьнца а тІом ма бе, веккъа цхьана исраилхойн паччахь воцучуьнца», – аьлла.
31ЯхІушапти шайна гича, гІудалкхийн хьаькамашна иза билггал исраилхойн паччахь ву моьттира. Арамхоша ЯхІушаптина тІелатархьама, цунна го бира. ЯхІушаптис мохь хьаькхира, ткъа Везачу Эло цунна гІо дира. Дала уьш юхабехира цунна уллора,
32хІунда аьлча, иза исраилхойн паччахь воций а хиъна, гІудалкхийн хьаькамаш цунна тІаьхьабевллачуьра севцира.
33Цу хенахь цхьана стага ларамаза пха кхоьссира. И пха исраилхойн паччахьна тІехь долчу гІаьгІнан дакъошна юккъе кхийтира, цо паччахьна чов йира. ГІудалкх лелош волчуьнга Ахьаб-паччахьо элира: «Юха а верзий, тІом бечу меттера дІаваккха со – суна чов йина».
34Амма цу дерриг а дийнахь тІом чІогІа лаьтташ бара. Исраилхойн паччахьо суьйре тІеяллалц шен гІудалкха чохь арамхошна дуьхьал ша лоттуьйтура, ткъа малх бузучу хенахь иза велира.
19
ЯхІус ЯхІушаптина бина тІехтохам
1ЯхІудхойн паччахь ЯхІушапти шен цІа Ярушалайме маьрша юхавоьрзуш вара.
2Цунна дуьхьал ваха аравелира Делера дерг гуш волу Хьананин кІант ЯхІу-пайхамар. Цо паччахье элира: «Веза Эла ца везачу, Іесачу нахана гІо дан дезарий те ахьа? И бахьана долуш Везачу Эло оьгІазло йина хьуна.
3Делахь а, хьох диканиг доллуш а карийна Цунна, хІунда аьлча, ЯхІуд-махкара Ашера-далла лерина долу дечиган бІогІамаш дІа а даьхна, хьайн дог Дела лахарна тІедерзийна ахьа».
ЯхІушаптис дина юхаметтахІиттораш
4ЯхІушапти Ярушалаймехь Іаш вара. Юха а, Беар-ШабаІ-гІалара дуьйна Эпрайм-лома тІекхаччалц дІа а вахана, шен халкъана тІе а воьдуш, уьш церан дайн Дела волчу Везачу Элана тІеберзорна кхайкхам бора цо.
5ЯхІуд-махкарчу чІагІйинчу хІора а гІали чохь кхелахой дІахІиттийра ЯхІушаптис.
6Кхелахошка цо элира: «Шаьш дийриг хІун ду хьовсалаш, аша йийриг адамийн дуьхьа йолу кхел яц, иза Везачу Элан дуьхьа ю. Аша кхел ечу гІуллакх тІехь Иза шуьца ву.
7Везачу Эле болчу ларамах дуьзна хуьлийла шу. Шаьш дийриг хІун ду а хьожуш делаш, хІунда аьлча вайн Везачу Делаца яц харцо, я озабезам бар, я кхаьънаш эцар».
8Ярушалаймехь а левихойх а, динан дайх а, исраилхойн доьзалийн баьччанех а болу цхьаболу нах Везачу Элан йолчу кхеле а, гІалин бахархойн къовсамехь йолчу кхеле а озорна долчу гІуллакхашка дІахІиттийра ЯхІушаптис
[15].
9Царна тІе а дуьллуш, цо элира: «Везачу Эле ларамах дуьзна хиларца а, тешаме хиларца а, доллучу дагца а делаш шаьш дийриг.
10Шайн гІаланашкахь бехачу шун вежаршкара шайна тІедеанчу муьлххачу а къовсамечу гІуллакх тІехь, иза цІий Іанорца я товрат-хьехамашца, я весеташца, я парзашца, я кхидолчу тІедехкинаршца доьзна делахь а, уьш Везачу Элана хьалха бехке ца хилийта царна хьехамаш бе. Иштта гІуллакхаш де, тІаккха аша къилахь дерг дийр дац.
11Коьрта динан да волу Іамар-ЯхІу, аша Везачу Элана лерина дечу муьлххачу а гІуллакхна тІехІоттийна ву. Ткъа ЯхІудан тайпанан баьчча волу ИсмаьІалан кІант Забди-ЯхІу паччахьна лерина дечу муьлххачу а шун гІуллакхна тІехьажа хІоттийна ву. Иштта левихой оцу гІуллакхашна тІехь гІодийраш хир бу шун. ЧІагІдаларца кхочушде шайна тІедиллина гІуллакх, ткъа Веза Эла диканиг дечаьрца хуьлийла».
20
Муабахошца болу тІом
1Цул тІаьхьа муабахой а, Іамминхой а, цаьрца цхьаьна цхьаболу маІунхой
[16] а ЯхІушаптина тІамца чугІоьртира.
2Цхьаболчу геланчаша, схьа а баьхкина, ЯхІушаптига хаам бира: «Дуьрачу хІордан дехьара Эдом-махкара
[17] хьуна дуьхьалдаьлла догІуш вуно доккха эскар ду. Хьаццон-Тамарехь бу уьш хІинцале а», – аьлла. (И меттиг кхечу тайпана Іейн-ГІади олуш ю.)
3Са бІарз а делла, ЯхІушаптис сацам бира Везачу Элах дагавала. Берриге а ЯхІуд-махкахь марха кхаба дезар дІахьедира цо халкъе.
4ЯхІудхой Везачу Эле гІо деха схьагулбелира. ЯхІуд-махкарчу ерриге а гІаланашкара баьхкира уьш, Везачу Эле шайна гІо дар дехархьама.
5Везачу Элан цІийнан хьалха керлачу кертахь яхІудхойн а, ярушалаймхойн а гуламехь, дІа а хІоьттина,
6ЯхІушаптис элира: «Тхан дайн Дела волу Веза Эла! Хьо вац ткъа стигалахь волу Дела? Хьо ву массо а халкъийн пачхьалкхашна тІехь олалла деш! Хьан карахь бу ницкъ а, чІагІо а! Хьуна дуьхьал цхьа а латталур вац!
7Тхан Дела, Ахьа ца лаьхкира кху мехкан бахархой Хьайн Исраилан халкъана хьалха, и латта Хьайн доттагІа волчу ИбрахІиман хІуна гуттаренна а дІа а луш?
8Ткъа уьш цигахь баха хевшира. Хьуна лерина деза цІа а дина, цара бохура:
9„Нагахь санна тхуна тІе цхьа бохам хІоттахь: хуьлийла иза я таІзар деш долу тур, я цамгарийн ун, я мацалла, тІаккха тхо хІокху цІенна хьалха Хьуна хьалха дІахІуьттур ду, хІунда аьлча Хьан цІе кху цІа чохь ю. Тхо гаттаделла хьаьвзича, Хьоьга кхойкхур ду. Ткъа Ахьа, тхо дІа а хезна, кІелхьардохур ду“.
10ХІинца Іамминхой а, муабахой а, СеІир-ломара бахархой а тхуна тІелеташ бу. Ткъа Мисар-махкара тхан дай арабевлла схьабогІучу хенахь, Ахьа уьш оцу халкъийн мехкашкахула чекх ца бовлийтира. Цундела тхан дай, царах дІа а бирзина, и халкъаш хІаллакдаза дитинера.
11Ткъа хІинца уьш тхуна бекхам беш бу, Ахьа тхан дола схьаделлачу лаьтта тІера тхо дІалахка а баьхкина.
12Тхан Дела! Ахьа кхел ехьа царна. ХІунда аьлча тхуна тІегІоьртинчу оццул дукха болчу царна дуьхьалдовла ницкъ бац тхан. Тхаьш хІун дан деза ца хаьа тхуна, амма тхан бІаьргаш Хьоьгахьа бирзина бу!»
13Везачу Элана хьалха лаьтташ бара яхІудхойн берриге а божарий шайн карарчу берашца а, зударшца а, улло даьхначу берашца а.
14Цу хенахь Матан-ЯхІун кІант волчу ЯІиалан кІентан БенъяхІун кІант волчу Закри-ЯхІун кІантана Яхьазиална тІе гуламна юккъехь Везачу Элан Са доьссира. Яхьазиал Асайпан тІаьхьенах волу левихо вара.
15Цо элира: «Массо а яхІудхой, Ярушалайман бахархой, ЯхІушапти-паччахь, ладогІалаш соьга! Везачу Эло шуьга иштта боху: „Оцу вуно доккхачу эскарх кхера а ма ло, дог доьхна а ма хила, хІунда аьлча и тІом шун бац, иза Делан тІом бу.
16Шу кхана царна дуьхьал дІагІо. Уьш Циц-Іинехула хьалабевр бу. ТогІина йистехь Яруал цІе йолчу яьссачу аренга дІакхоччуш карор бу шуна уьш“.
17Ткъа хІинца аша бан ца беза и тІом. Шу, дІа а хІиттий, хьоьжуш Іе шайна Везачу Элера хир долчу кІелхьардовларе. ЯхІудхой, Ярушалаймхой! Шу кхера а ма ло, дог доьхна а ма хила. Шу кхана царна дуьхьалдовла, ткъа Веза Эла шуьца хир ву».
18ТІаккха ЯхІушаптис лаьтта кхаччалц корта охьатаІийра. Иштта берриге а яхІудхой а, ярушалаймхой а Везачу Элана хьалха охьатаьІира, Цунна Іибадат дархьама.
19КхахІатхойн а, кхорахьахойн а, тІаьхьенех болчу левихоша, хьала а гІевттина, дикка аз а айдина, Исраилан Дела волчу Везачу Элана хастамаш бира.
20Іуьйранна, хьалххе хьала а гІевттина, уьш ТакхоІ-гІалина уллохь йолчу яьссачу аренга дІабуьйлабелира. Уьш дІабоьлхучу хенахь, ЯхІушаптис, дІа а хІоьттина, элира: «ЯхІудхой, ярушалаймхой, ладогІалаш соьга! Шайн Везачу Делах тешна хила – шу чІагІдийр ду! Цуьнан пайхамарех теша, тІаккха кхиамаш хир бу шун».
21Цо, халкъах дага а ваьлла, Везачу Элана лерина назманчаш дІахІиттийра, уьш карахь герз долчарна хьалха а бовлийтина, шайна тІехь деза духарш а долу, хастамаш а беш, цаьрга алийтархьама: «Баркалла ала Везачу Элана, Цуьнан хедар боцу безам абаденналц бу!»
22Цара, маьхьарий а детташ, хастамаш бечу хенахь, Везачу Эло яхІудхошна тІегІорта баьхкинчу Іамминхошна а, муабахошна а, СеІир-ломарчу бахархошна а дуьхьал кІело йийраш дІахІиттийра. Уьш ийшира.
23Іамминхой а, муабахой а СеІир-ломарчу бахархошна чугІоьртира, уьш байина дІабахархьама. Шаьш СеІир-ломара бахархой хІаллакбина бевлча, цара вовшийн байира.
24Яьссачу аренгара гунаш тІе а бевлла, оцу вуно дукха долчу эскаре дІахьаьжча, яхІудхошна гира лаьттахь Іохку декъий, шайна юкъара цхьа а кІелхьарваьлларг а воцуш.
25ЯхІушапти а, цуьнан эскар а хІонс схьаэца дахара. Царна дуккха а хьал, духар, еза хІуманаш карийра цигахь. И хІуманаш вуно дукха хиларна, дІа а ца яхьалора цаьрга уьш. Кхаа дийнахь дІагулйира цара и хІонс, оццул дукха хиллера иза!
26Ткъа доьалгІачу дийнахь Бархи-тогІи чохь гулбелира уьш, хІунда аьлча цигахь Веза Эла декъалвира цара. Цундела оцу меттигах хІинца а олу «Бархи-тогІи» (иза «декъалваран тогІи» бохург ду).
27Берриге а яхІудхой а, ярушалаймхой а, шайн коьртехь ЯхІушапти а волуш, самукъадаларца Ярушалайме юхабирзира, хІунда аьлча Везачу Эло церан мостагІашна тІехь толам баккхар нисдира царна.
28Тайп-тайпана дечиг-пондарш а, турбанаш а лоькхуш Ярушалайме Везачу Элан цІенна тІе баьхкира уьш.
29Гонахарчу латтанийн ерриге а пачхьалкхашкарчу адамашна тІе Делан кхерам боьссира, Исраилан мостагІашна дуьхьал тІом бинарг Веза Эла хиллийла шайна хезча.
30ЯхІушаптин пачхьалкх къепе хилла дІахІоьттира, Дала массо а агІор паргІато а елира цунна.
ЯхІушаптин паччахьаллин чаккхе
(Сулим 22:41-50)
31Иштта ЯхІуд-махкахь паччахьалла дира ЯхІушаптис. ЯхІушапти паччахь дІахІуттуш цуьнан ткъе пхийтта шо дара. Цо ткъе пхеа шарахь паччахьалла дира Ярушалаймехь. Цуьнан ненан цІе Іазубат яра. Иза Шилхьайн йоІ яра.
32ЯхІушапти шен ден Асин некъахула лелаш вара. Иза цу некъа тІера дІа а ца велира, Везачу Элан лаамехь а лийлира.
33Делахь а, тІехь сагІа доккху гунаш цо дІадахаза дисина дара. Халкъо хІинца а шен дог кхоччуш тІе ца дерзийнера шайн дайн Далла.
34ЯхІушаптин кхидолчу гІуллакхех лаьцна – дуьххьарлерчунна тІера тІаьхьарчунна тІекхаччалц – яздина ду Хьананин кІант волчу ЯхІун дІаяздинарш тІехь. Уьш исраилхойн паччахьийн тептарна юкъа дахийтина.
35Амма цул тІаьхьа яхІудхойн паччахьо ЯхІушаптис Іеса лелаш волчу исраилхойн паччахьца Ахьаз-ЯхІуца доттагІалла тесира.
36Таршаш-махка дахийта хІордкеманаш дархьама, Ахьаз-ЯхІуца барт бира ЯхІушаптис. Цара Іецйон-ГІебарехь хІордкеманаш дира.
37Цу хенахь Мареша-гІаларчу Дода-ВахІун кІанта ЭлиІазара ЯхІушаптига Делера болу хаам бира: «Ахьа Ахьаз-ЯхІуца доттагІалла тесна дела, ахь кхоьллинарг Везачу Эло дохор ду», – аьлла. ТІаккха хІордкеманаш, доха а доьхна, Таршаше ца дахаделира.
21
1ЯхІушапти, дІа а кхелхина, шен дайх дІакхийтира. Иза царна уллохь, Даудан гІалахь, дІавоьллира. ЯхІушаптин метта паччахь хилира цуьнан кІант ЯхІурам.
ЯхІудхойн паччахь ЯхІурам
(ТІаьххьарнаш 8:17-24)
2ЯхІушаптин кІентий болу Іазар-ЯхІу, Яхьиал, Закри-ЯхІу, Іазар-ЯхІу, Микаал, Шапат-ЯхІу ЯхІураман вежарий бара. Уьш берриш а исраилхойн паччахьан
[18] ЯхІушаптин кІентий бара.
3Дас царна даккхий совгІаташ динера, дети а, деши а, деза тІулгаш а луш. Иштта ЯхІуд-махкара чІагІйина гІаланаш а еллера цо царна. Ткъа паччахьалла дар цо ЯхІураме деллера, иза шен дуьххьарлера кІант волу дела.
4Шен ден метта паччахь а хилла, цу даржехь ЯхІурам чІагІвелла дІахІоьттича, берриг а шен вежарий а, исраилхойн элех болу цхьаберш а туьраца байира цо.
5ЯхІураман ткъе шийтта шо дара, иза яхІудхойн паччахь дІахІоьттича. Цо бархІ шарахь Ярушалаймехь паччахьалла дира.
6Иза а вара исраилхойн паччахьаша лелийна боллу некъ лелош, Ахьабан цІийнах берш ма-леллара, хІунда аьлча Ахьабан йоІ цуьнан зуда яра. ЯхІурама а Везачу Элана зуламе хеташ долу гІуллакхаш леладора.
7Делахь а, Даудаца Ша бина болу барт бахьана долуш, Даудан цІа дакъазадаккха ца лаьара Везачу Элана. Цуьнан тІаьхьенна гуттаренна а паччахьалла дар лур ду аьлла, Даудана чІагІо ма йинера Везачу Эло.
8ЯхІурама паччахьалла дечу хенахь Эдоман халкъ, ЯхІудан халкъан карара кІелхьара а долуш, цунна дуьхьалделира. Цара шайн паччахь дІахІоттийра.
9ЯхІурам шен ерриге гІудалкхашца а, шен тІеман хьаькамашца а цига вахара. Иза, буьйсанна тІе а гІоьртина, шайна го бина болчу эдомхошна а, гІудалкхашна тІехь болчу церан хьаькамашна а тІелетира.
10Эдоман халкъ таханлерчу денна тІекхаччалц яхІудхойн карара дІадалларх иштта Іаш ду. Оццу заманахь Либна-гІала а яхІудхошна дуьхьалъяьллера, хІунда аьлча ЯхІурама шен дайн Дела волу Веза Эла дІатеснера.
11ЯхІудан лаьмнаш тІехь цІушна Іамал ян гунаш а хІиттийна, Ярушалайман бахархой а, Делах дІа а берзийтина, кхечу деланашца Іамал еш лелийтира ЯхІурама. Иштта яхІудхой а Іехабалийтира цо.
12ЯхІураме Эли-ЯхІу-пайхамарера кехат деара. Цу тІехь аьлла дара: «Иштта боху хьан дайн да хиллачу Даудан Дела волчу Везачу Эло: „Хьайн ден ЯхІушаптин а, яхІудхойн паччахьан Асин а некъа тІе валаран метта,
13ахьа, исраилхойн паччахьийн некъа тІе а ваьлла, яхІудхой а, ярушалаймхой а кхечу деланашца лелийтина, Ахьабан цІийно халкъ цІушца ма-леллийтара. Кхин а хьайн ден цІенна тІера хьайл гІолехь болу хьайн вежарий а байина ахьа.
14И бахьана долуш Везачу Эло боккха бохам бийр бу хьан халкъана а, хьан кІенташна а, хьан зударшна а, хьан хьолана а.
15Ткъа хьуна хьайна а таІзар дийр ду, чІогІа цамгар а кхетийтина, хьан кийрахь мел йолу хІума а, де дийне мел дели, и цамгар бахьана долуш дегІах дІа а къаьстина, охьаюжур ю“».
16Иштта Везачу Эло пІелаштамхой а, хушахошна уллохь бехаш болу Іаьрбихой а карзахбехира, уьш ЯхІурамна дуьхьал бахархьама.
17Цара, яхІудхошна тІе а гІоьртина, чу а бахана, паччахьан цІера, массо а хІума дІа а эцна, ЯхІураман кІентий а, зударий а дІабигира. Цуьнан кІентех жимаха волу цхьа Ахьаз-ЯхІу воцург, кІант ца висира ЯхІураман.
18Цул тІаьхьа ЯхІураман кийрахь мел йолчу хІуманна дІа ца йоьрзу цамгар туьйхира Везачу Эло.
19Иштта де дийне мел дели, цамгаро эшош, кІелвитира иза. Ткъа шолгІа шо чекхдолуш, оцу цамгаро цуьнан кийрахь мел йолу хІума цунах дІакъастийра. Цу цамгаро къиза хьийза а вина, ЯхІурам велира. Шен дайшна латош ма-хиллара, ЯхІурамна лерина йоккха цІе ца латийра халкъо.
20ЯхІурам паччахь дІахІуттуш, цуьнан ткъе шийтта шо дара. Цо бархІ шарахь Ярушалаймехь паччахьалла дира. Цхьа а цунах велха а ца воьлхуш, иза дІакхелхира. Паччахьийн къуббанашкахь а ца вуллуш, Даудан гІалахь дІавоьллира иза.
ЯхІудхойн паччахь Ахьаз-ЯхІу
(ТІаьххьарнаш 8:25-29;9:21-28)
22
1Ярушалайман бахархоша ЯхІураман жимаха волу кІант Ахьаз-ЯхІу цуьнан метта паччахь дІахІоттийра. ХІунда аьлча, уьш бехачу метте Іаьрбихойн ардангаш а яьхкина, Ахьаз-ЯхІул воккхах волу массо а ваша вийнера. Иштта, яхІудхойн паччахьан ЯхІураман кІант Ахьаз-ЯхІу паччахьалла дан волавелира.
2Ахьаз-ЯхІу паччахь хІоьттинчу хенахь, цуьнан ткъе ши шо
[19] дара. Цо цхьана шарахь Ярушалаймехь паччахьалла дира. Цуьнан ненан цІе Іатал-ЯхІу яра. Иза исраилхойн Іумари-паччахьан кІентан йоІ яра.
3Ахьаз-ЯхІу а Ахьабан цІийнах болчийн некъа тІе велира, хІунда аьлча цуьнан нанас харцахьара гІуллакхаш дарна хьехарш дора цунна.
4Везачу Элан лаамехь доцу гІуллакхаш леладора Ахьаз-ЯхІус а, Ахьабан цІийнах болчара лела ма-дарра, хІунда аьлча, Ахьаз-ЯхІун да дІаваьлчхьана дуьйна, цуьнан хьехамчий хилира царах. Оцу бахьаненна цунна бохам хилла.
5Иштта, церан хьехаршка ла а доьгІна, исраилхойн паччахь волчу Ахьабан кІантаца Йорамца арамхойн паччахьна Хьазиална дуьхьал тІом бан вахара Ахьаз-ЯхІу. Иза ГалІадерчу Рамат-гІалахь дара. Арамхоша Йорамна чов йира.
6Иза тІамера юхавирзира, Рамат-гІалахь арамхойн паччахьца Хьазиалца тІом бечу хенахь, шена арамхоша йинчу чевнашна ИзраІал-гІалахь дарбанаш леладайтархьама. Ткъа яхІудхойн паччахь волу ЯхІураман кІант Ахьаз-ЯхІу
[20] а веанера ИзраІал-гІала, цомгуш волу Ахьабан кІант Йорам муьлхачу хьолехь ву хьажархьама.
7Йорам волчу вар Ахьаз-ЯхІуна Делера болчу бохамца дирзира. Ша схьавеача, иза Йорамаца цхьаьна Везачу Эло Ахьабан цІа хІаллакдан къобалвинчу Нимшайн кІантана ЯхІуна дуьхьалвелира.
8Ша Ахьабан цІенна кхел ечу хенахь ЯхІуна яхІудхойн элий а, Ахьаз-ЯхІун вежарийн бераш а карийра цигахь. Уьш Ахьаз-ЯхІуна хьалхара гІуллакхаш деш бара. ЯхІус уьш байира.
9ЯхІус Ахьаз-ЯхІу схьалахар тІедиллира. Цара Шамран-гІалахь къайлаваьлла лелаш волу Ахьаз-ЯхІу, схьа а лаьцна, ЯхІуна тІе а валийна, вийра. Цара Ахьаз-ЯхІу, дІа а воьллина, дІаверзийра, хІунда аьлча цунах лаьцна бохура: «Иза шен дерриге а доггах Веза Эла лехначу ЯхІушаптин кІентан кІант ма вара».
Ткъа яхІудхошна тІехь паччахьалла далур долуш Ахьаз-ЯхІун цІийнах цхьа а стаг ца виснера.
ЯхІудхойн зуда-паччахь йолу Іатал-ЯхІу
(ТІаьххьарнаш 11:1-3)
10Шен кІант велла аьлла шена хезча, Ахьаз-ЯхІун нанас Іатал-ЯхІус сацам бира, ЯхІудан цІийнан паччахьан тІаьхьенах верг массо а хІаллакван.
11Амма ЯхІурам-паччахьан йоІа ЯхІу-ШебаІата Ахьаз-ЯхІун кІант Юаш, паччахьан байа дезачу кІенташна юкъара схьа а эцна, дІавигира. И кІант а, иза вакхош йолу зуда а дІавуьжучу цІа чу дигира цо. Цу тайпана динан ден ЯхІу-ЯдаІан зуда а, ЯхІурам-паччахьан йоІ а йолу, Ахьаз-ЯхІун йиша а йолчу ЯхІу-ШебаІа Іатал-ЯхІух къайлаваьккхира Юаш. Цундела цо иза ца вийра.
12Ялх шарахь, Іатал-ЯхІус цу махкахь паччахьалла деш йолчу хенахь, оцу нахаца цхьаьна Делан цІийнан кертахь къайлаваьккхина латтийра иза.
Халкъ Іатал-ЯхІуна дуьхьалдалар
(ТІаьххьарнаш 11:4-16)
23
1Іатал-ЯхІус паччахьалла до ворхІалгІа шо долуш, динан да волу ЯхІу-ЯдаІ, чІагІ а велла, тІеман хьаькамашца берта вахара. Уьш бара: Ярохьаман кІант Іазар-ЯхІу, ЯхІу-Хьанин кІант ИсмаьІал, Іабадин кІант Іазар-ЯхІу, Іади-ЯхІун кІант МаІсей-ЯхІу, Зикрин кІант Эли-Шапти.
2Берриге а ЯхІуд-махкахула чекх а бевлла, массо а яхІудхойн гІаланашкара левихой а, Исраилан доьзалийн баьччанаш а дІа а гулбина, уьш Ярушалайме баьхкира.
3Схьагулбеллачу массара а Делан цІа чохь къоначу паччахьца барт бира. ЯхІу-ЯдаІа цаьрга элира: «Везачу Эло Даудан тІаьхьенах лаьцна аьлла ма-хиллара, паччахьан кІант паччахь хила веза.
4Ткъа аша хІара дан деза: шоьтан дийнахь Делан цІийнан кертахь гІуллакх дан богІуш болу динан дай а, левихой а кхаа декъе бекъалур бу. Царах цхьа дакъа кертан кевнашна уллохь гІаролхой хир бу,
5шолгІа дакъа – паччахьан цІахь, кхоалгІа дакъа – Бух олучу кевнехь, ткъа дерриг а халкъ Везачу Элан цІийнан кертахь хир ду.
6Динан дай а, гІуллакх деш болу левихой а боцурш, кхин цхьа а Везачу Элан цІа чу ма валийта. Церан чу баха бакъо ю, уьш базбина болу дела. Ткъа дерриге а халкъ Везачу Эло тІедиллинчуьнца лела деза.
7Левихоша, шайн карахь герз а долуш, паччахьна массо а агІор, ха а деш, го бе. Везачу Элан цІа чу вала мел гІертарг вийна дІаваккхалаш. Шу паччахьна уллохь хилалаш, иза миччахьа воьдуш велахь а».
8Динан дас ЯхІу-ЯдаІа де аьлларг дерриг а кхочушдира левихоша а, берриге а яхІудхоша а. Цара хІораммо а шоьтан дийнахь схьабогІу а, мукъабовлу а гІаролхой шаьш долчу схьагулбира, хІунда аьлча динан дас ЯхІу-ЯдаІа хийцабелла гІаролхой дІа ца бахийтира.
9Делан цІа чохь лаьтташ долу Дауд-паччахьан хилла гоьмукъаш а, кегий а, даккхий а турсаш а динан дас ЯхІу-ЯдаІа гІаролхойн хьаькамашна дІасадийкъира.
10Дерриг а халкъ, шайн карахь герз а долуш, паччахьна гонах дІахІоттийра динан дас – Делан цІенна къилберачу агІонна тІера къилбаседерачу агІонна тІекхаччалц, сагІа доккхучу кхерчана уллохь а, Делан цІенна уллохь а.
11ЯхІу-ЯдаІа а, цуьнан кІенташа а, паччахьан кІант ара а ваьккхина, цунна тІе таж а диллира, паччахьалла дарх лаьцна болу хьехамаш шена тІехь язбина тептар а дІаделира. ТІаккха иза, паччахь дІахІотто, даьтта тІе доттарца къобалвира. Наха маьхьарий хьоькхура: «Вехийла паччахь!», – бохуш.
12Паччахьна хастамаш а беш, дедда догІучу халкъан аьзнаш шена хезча, Іатал-ЯхІу Везачу Элан цІенна юххехь лаьттачу нахана тІеяхара.
13ДІахьаьжча, шен бІогІамна уллохь, Делан цІенна чу воллучохь, лаьтташ волу паччахь гира Іатал-ЯхІуна. Паччахьна уллохь лаьтташ хьаькамаш а, турба локхуш берш а бара. Цу махкахь долу дерриг а халкъ, самукъане а дара, цара лоькхуш турбанаш а яра. Иштта илланчаш а бара шайн зурманийн гІирсашца хастамаш бечарна тІехь куьйгалла деш. Іатал-ЯхІус, шен тІехулара бедарш этІа а йина, мохь хьаькхира: «Ямартло йина! Ямартло йина!» – аьлла.
14Динан дас ЯхІу-ЯдаІа, эскаран хьаькамаш болу гІаролхой тІе а кхайкхина, цаьрга элира: «Иза могІаршна юкъара дІаяккха, ткъа цунна тІаьхьахІуьттурш туьраца байа». ХІунда аьлча динан дас аьллера: «Везачу Элан цІийнан кертахь ма ейта иза».
15Паччахьан цІенна уллохь йолчу Говрийн Керта иза схьакхаьчча, церан буьйна яхара иза. Цигахь цуьнан са даьккхира цара.
Динан дас ЯхІу-ЯдаІа дина юхаметтахІиттораш
(ТІаьххьарнаш 11:17-20)
16ТІаккха ЯхІу-ЯдаІа шена а, халкъана а, паччахьна а юкъахь барт бира, шаьш Везачу Элан долахь долу халкъ хилийтархьама.
17Дерриге а халкъо, БаІал-харцделан цІа а дахана, и цІа дохийра. Цара БаІалан сагІа доккху кхерчаш а, цІуш а бохийна дІабехира. Иштта БаІалан динан да волу Матани а вийра цара сагІа доккхучу кхерчашна хьалха.
18ТІаккха ЯхІу-ЯдаІа левихойн тайпанах болу динан дай къобалбира, Везачу Элан цІийнаца доьзна долу гІуллакхаш дарна тІехь цаьрга куьйгалла дайтархьама, иза Дауд-паччахьо дІахІоттийна ма-хиллара. Уьш Мусан товрат-хьехамаш тІехь яздина ма-хиллара дІахІиттийнера, Дауда тІе-ма-диллара даккхийдерца а, эшарш лекхарца а Везачу Элана хаза хьожа йогІу хІуманаш ягорхьама.
19Далла гергахь муьлххачу бахьаненна а цІена воцург чу ца вахийта, Везачу Элан цІийнан кевнашка гІаролхой дІахІиттийра ЯхІу-ЯдаІа.
20Динан дас, шеца тІеман хьаькамаш а, лоруш болу нах а, халкъана тІехь куьйгалла деш берш а, махкара дерриг а халкъ дуьгуш, Юаш-паччахь Везачу Элан цІийнера дІавигира. Цара иза, лакхарчу кевнехула чекх а ваьккхина, паччахьан цІа а вигина, паччахьан гІанта тІе охьахаийра.
21Махкара дерриг а халкъ самукъадаьлла дара, гІала синтеме яра, хІунда аьлча Іатал-ЯхІу, тур а тоьхна, йийнера.
ЯхІудхойн паччахь Юаш
(ТІаьххьарнаш 12:1-16)
24
1Юашан ворхІ шо дара, иза паччахь дІахІоьттича. Цо шовзткъа шарахь, Ярушалайм-гІалахь Іаш а волуш, паччахьалла дира. Цуьнан ненан цІе ЦивъяхІу яра. Иза Беар-ШабаІ-гІалара яра.
2Динан да ЯхІу-ЯдаІ вехачу ханна Везачу Элана нийса хеташ дерг леладора Юаша.
3ЯхІу-ЯдаІа Юашана ши зуда ялийра. Цара кІентий а, йоІарий а бира цунна.
4Цул тІаьхьа Везачу Элан цІа карладаккхар дагатесира Юашана.
5Юаша, динан дай а, левихой а схьа а гулбина, цаьрга элира: «ЯхІуд-махкахь бехачу исраилхошкара хІора шарахь шайн Делан цІенна лерина дети схьагулде. Оцу гІуллакхан сихо а е». Амма левихой и гІуллакх кхочушдан сих ца белира.
6ТІаккха паччахьо, царна коьртехь волу ЯхІу-ЯдаІ шена тІе а кхайкхина, цуьнга элира: «Ахьа левихошка кхочуш хІунда ца дойту Везачу Элан ялхо волчу Мусас а, исраилхойн гуламо а тІедиллина долу гуламан цІенна лерина ЯхІуд-мехкан а, Ярушалайман а халкъера йогІу ял схьаэцар?»
7ХІунда аьлча оцу Іесачу Іатал-ЯхІус а, цуьнан кІенташа а, Делан цІа чу а лилхина, даздина долу массо а хІума БаІал-харцделанашна Іамал ярна дІаделлера.
8Паччахьан омрица цхьа гІутакх дира. Иза арахьа, Везачу Элан цІийнан керта чу воьдучохь, охьадиллира.
9ТІаккха ЯхІуд-махкахь а, Ярушалаймехь а Делан ялхо волчу Мусас яьссачу аренгахь исраилхошна тІедиллина долу Везачу Элана лерина ял яла езарх лаьцна дІакхайкхийра.
10Халкъан хьаькамаша а, доллучу халкъо а иза хазахетарца тІеийцира. Цара, схьа а дахьаш, ахча тосура оцу гІутакх чу, иза хьаладуззалц.
11И гІутакх левихошкахула паччахьан гІуллакх деш болчарна тІекхоьхьура. ТІаккха, цу чохь ахча дуккха а гулделла гича, паччахьан йозанчо а, коьрта динан ден векало а, схьа а вогІий, и ахча дІаоьцура. Ткъа гІутакх, дІа а хьой, шен метте охьадуьллура. И къепе цара хІора дийнахь кхочуш а деш, дуккха а ахча гулдора.
12Паччахьо а, ЯхІу-ЯдаІа а и ахча Везачу Элан цІа нисдаран белхаш тІехь куьйгалла деш болчу нахе дІалора. Ткъа цара тІулг хьокхурш а, дечигпхьераш а тІелоцура, цаьрга Везачу Элан цІа чІагІдайтархьама. Иштта аьчка а, цІестан а пхьераш лоцура цара Везачу Элан цІа чІагІдархьама.
13И белхаш кхочушбеш болчара чІогІа къа а хьоьгура, церан куьйгашца меттахІоттош беш болу болх кхиамца дІа а боьдура. Делан цІа цара дуьххьарлерчу барамашца юхаметтахІоттийра, иза кхин а чІагІ а деш.
14Дерриге а гІуллакхаш дина чекхдевлча, дисина ахча паччахье а, ЯхІу-ЯдаІе а дІаделира цара. Оцу ахчанах Везачу Элан цІа чу дІахІитто пхьегІаш яйтира. Иштта Везачу Элана гІуллакх дан лерина пхьегІаш а, дийнаташ дагоран сагІанаш дахарна лерина пхьегІаш а, кедаш а, кхийолу дашо а, дато а пхьегІаш яйтира.
Юашан юхавалар а, арамхой тІелатар а
ЯхІу-ЯдаІ вехаш мел хиллачу хенахь, Везачу Элан цІийнан кертахь хІора дийнахь даим дийнаташ дагоран сагІанаш дохура.
15ЯхІу-ЯдаІ, къан а велла, тоъал дуьне а диъна, велира. Иза лечу хенахь, цуьнан цхьа бІе ткъе итт шо дара.
16Иза паччахьашна уллохь Даудан гІалахь дІавоьллира, цо Исраил-махкахь Далла а, Цуьнан цІенна а лерина дина дика бахьана долуш.
17Ткъа ЯхІу-ЯдаІ велча, яхІудхойн элий, тІе а баьхкина, паччахьна хьалха лохха охьатаьІира. ТІаккха паччахь цара бохучунна тІетайра.
18Цара шайн дайн Дела волчу Везачу Элан цІа дІатесира. Ашера-далла лерина болчу дечиган бІогІамна а, цІушна а Іибадат дан буьйлабелира уьш. Церан и бехк бахьана долуш Веза Эла оьгІазвахара ЯхІуд-мехкан а, Ярушалайман а бахархошна.
19Везачу Эло пайхамарш бохуьйтура оцу нахана тІе, уьш Шегахьа схьаберзийтархьама. Пайхамарша халкъе дІахьедар дора, амма халкъо цаьрга ла ца дугІура.
20Юха динан ден ЯхІу-ЯдаІан кІантана Закри-ЯхІуна тІе доьссинчу Делан Синан ницкъо дІахьулвира иза. Цо халкъана хьалха, дІа а хІоьттина, элира: «Иштта боху Дала: „ХІунда довлу шу Везачу Эло тІедиллинчунна тІера? Хир бац шун кхиам. Аша Веза Эла дІатасаре терра, Цо а дІатосур ду шу“».
21Цара, Закри-ЯхІуна дуьхьал барт а бина, паччахьан омрица Везачу Элан цІийнан кертахь цунна тІе тІулгаш кхиссира.
22Юаш-паччахьна дага ца деара Закри-ЯхІун дас ЯхІу-ЯдаІа шена дина долу дика. ЯхІу-ЯдаІан кІант вийра цо. Закри-ЯхІус ша лечу хенахь элира: «Везачу Элана хІара дІа а гойла, Цо хьо жоьпе а озавойла!»
Юаша динчу паччахьаллин чаккхе
23Керла шо дІадоладелча, арамхойн эскар, Юашана дуьхьал а даьлла, ЯхІуд-махка а, Ярушалайме а чудеара. Цара халкъана юкъара мехкан баьччанаш хІаллакбира. Иштта цаьргара шаьш схьаяьккхина хІонс Дамасакхе паччахьна дІаяхьийтира.
24Арамхойн эскарехь дукха адам ца хиллехь а, Везачу Эло церан кара дІаделлера дикка ницкъ болу эскар. Юашана кхел йинера, яхІудхоша шайн дайн Дела волу Веза Эла дІатесна дела.
25ЧІогІа чов хилла волу Юаш Іад а витина, арамхой дІабахара. Ткъа динан ден ЯхІу-ЯдаІан кІант верна
[21], бекхам а беш, Юашана дуьхьал барт бира цуьнан ялхоша. Цара иза шен меттахь Іуьллучохь вийра. Юаш велира. Иза Даудан гІалахь дІавоьллира. Амма иза паччахьийн къуббанашкахь дІа ца воьллира.
26Юашана дуьхьал барт бинарш бара: Іамминхо йолчу ШимІатан кІант Забад а, муабахо йолчу Шимратан кІант ЯхІу-Забди а.
27Юашан кІентех а, цунна дуьхьал дукхазза а аьлла хиллачу Делера хаамех а, Делан цІа юхаметтахІотторах а лаьцна долчух яздина ду
Паччахьийн тептаран хьехам тІехь. Юашан метта цуьнан кІант Амци-ЯхІу паччахь хилла дІахІоьттира.
ЯхІудхойн паччахь Амци-ЯхІу
(ТІаьххьарнаш 14:2-6)
25
1Амци-ЯхІун ткъе пхи шо дара, иза паччахь дІахІоьттича. Ярушалаймехь Іаш а волуш, цо ткъе исс шарахь паччахьалла дира. Амци-ЯхІун ненан цІе ЯхІу-Іаднат яра. Иза Ярушалаймера яра.
2Амци-ЯхІус Везачу Элана нийса хеташ долу гІуллакхаш дора, амма доггах кхочуш ца дора цо иза.
3Паччахьалла шен карадирзина даьлча, цо паччахь хилла волу шен да вийна болу хьаькамаш байира.
4Амма Мусан тептар долчу товрат-хьехамашна тІехь яздинчуьнга хьаьжжина, церан бераш ца дайира Амци-ЯхІус, хІунда аьлча цигахь Везачу Эло, весет а деш, аьллера: «Бераша далийтина зулам бахьанехь церан дайша валаран таІзар такха ца деза. Иштта шайн дайша далийтина зулам бахьанехь бераша а валаран таІзар такха ца деза. Амма хІораммо а, даьлла зулам бахьана долуш, валаран таІзар ша такха деза».
Эдом-махкаца бина тІом
(ТІаьххьарнаш 14:7)
5Амци-ЯхІус, яхІудхой схьа а гулбина, ЯхІуд-тайпанан а, Бен-Яман-тайпанан а гаранашца уьш бекъа а бекъна, эзарнийн а, бІеннийн а куьйгалхойн кара дІабелира. ТІаккха царна юкъара ткъа шо а, цул сов а хан ерш багарбира цо. Царна юкъахь кхо бІе эзар тоьлла волу, карахь гоьмукъ а, турс а лелалур долу тІемалой карийра цунна.
6Исраилхошна юкъара, ши бІе пунт дети а делла, кхин а доьналла долу цхьа бІе эзар тІемало а лецира Амци-ЯхІус.
7Эццахь Амци-ЯхІу волчу Делан стаг веара. Цо элира: «Паччахь! Исраилхойн эскар ма дига хьайца, хІунда аьлча оцу Эпрайман кІентий болчу исраилхошца Веза Эла вац.
8Нагахь ахьа, эскар а дигна, майрра тІом бахь а, Дала хьан мостагІашна хьалха вожор ву хьо, хІунда аьлча Делехь бу хьуна гІо дан а, хьо вожо а ницкъ».
9Амци-ЯхІус Делан стаге элира: «Ткъа айса исраилхойн эскарна деллачу ши бІе пунт детих хІун дан деза аса?»
Делан стага элира: «Везачу Элан ницкъ бу хьуна цул сов дала а».
10Амци-ЯхІус Эпрайм-махкара ша волчу деана эскар дІакъастийра, иза шен цІа дІадахийтархьама. ТІаккха, яхІудхошна чІогІа оьгІаз а бахана, дар а белла, уьш шайн цІа дІабахара.
11Ткъа Амци-ЯхІус, майра а ваьлла, шен эскар Дуьра-тогІи олучу метте дигира. Цигахь СеІир-ломарчу эдомхойх итт эзар стаг хІаллаквира цо.
12Царах дийна висина итт эзар стаг йийсаре вигира цара. Уьш, тархана боххье а баьхна, цу тІера чукхиссира яхІудхоша. Берриш а, атабелла, дІабевлира уьш.
13Ткъа Амци-ЯхІус, шеца тІаме а ца дуьгуш, юхадерзийна долчу эскаро ЯхІуд-махкахь Шамран-гІалара дуьйна Байт-Хьорон-гІалина тІекхаччалц йолу меттигаш яссийна дІаехира. Цигахь кхо эзар стаг а вийна, шайна дуккха а хІонс дІаяьхьира цара.
14Эдомхошна тІехь толам а баьккхина, Амци-ЯхІус СеІир-лаьмнийн бахархойн цІу-деланаш схьа а беана, уьш ша волчохь дІахІиттийра. Цо царна Іибадат а дора, царна лерина хаза хьожа йогІу хІума а ягайора.
15Веза Эла чІогІа оьгІазвахара Амци-ЯхІуна. Цо пайхамар вахийтира цунна тІе. Пайхамаро Амци-ЯхІуга элира: «Шаьш-шайн халкъ хьан куьйга кІелара дІа ца даккхаделлачу, оцу къоман деланех дага хІунда волу те хьо?»
16Пайхамаро шега аьллачунна дуьхьал паччахьо жоп делира: «Хьо ву ткъа паччахьан хьехамча хІоттийна? ДІасаца, хьо ца вейтархьама».
Пайхамаро, дІа а соцуш, элира: «Суна хаьа ахьа и гІуллакх дарна а, сан хьехаме ла ца догІарна а Дала хьо вен сацам бинийла».
Исраил-махкаца бина тІом
(ТІаьххьарнаш 14:8-20)
17ЯхІудхойн паччахьо Амци-ЯхІус, хьехамчех дага а ваьлла, исраилхойн паччахь волчу ЯхІун кІентан ЯхІу-Ахьазан кІантана ЯхІуашана тІе геланчаш бахийтира, иштта дІаала аьлла: «Ара а валий, юьхь-дуьхьал хІотта вайшиъ».
18Ткъа исраилхойн паччахьо ЯхІуаша яхІудхойн паччахьна Амци-ЯхІуна жоп делира: «Ливанун-махкарчу коканийн кулло Ливанун-махкарчу баганан диттана тІе, нах а бахийтина: „Хьайн йоІ сан кІанте маре яийтахьа“, – аьлла. Амма Ливанун-махкара экха схьа а деана, цо и коканийн колл дІахьаьшна.
19Ахьа боху: „Аса эдомхошна тІехь толам баьккхина“. Ткъа хІинца айхьа и толам баьккхина аьлла, хьан дог курадаьлла. Цул хьайн цІахь Іе хьо. Хьайна бохам хІунда лоьху те ахьа? ТІаккха хьо а хІаллаквийр вара, хьоьца ЯхІуд-мохк а хІаллакбийр бара».
20Амма Амци-ЯхІус шега бохучуьнга ла ца дуьйгІира, хІунда аьлча иза Дала динера, уьш эдомхойн деланашкахьа бирзина дела, ЯхІуашан кара дІабалархьама.
21ТІаккха исраилхойн паччахь ЯхІуаш яхІудхойн паччахьна Амци-ЯхІуна дуьхьалвелира. И шиъ тІамца ЯхІуд-махкарчу Байт-Шамаш олучу гІалахь дуьхь-дуьхьал кхийтира.
22Исраилхоша яхІудхойн эскар дохийра. ТІаккха эшнарш шайн-шайн цІа дІасабевдира.
23Байт-Шамашехь исраилхойн паччахьо ЯхІуаша яхІудхойн паччахь волчу Ахьаз-ЯхІун кІентан Юашан кІант Амци-ЯхІу схьалецира. ТІаккха ЯхІуаша, иза Ярушалайме дІа а вигина, цигарчу Эпрайман кевнера дуьйна Сонехь долчу кевнна тІекхаччалц диъ бІе дол барамехь болу Ярушалайман пен бохийра.
24Делан цІа чуьра Іабади-Эдоман карахь долу дерриге а деши, дети, ерриге а пхьегІаш дІаяьхьира ЯхІуаша. Иштта паччахьан ерриге а еза хІуманаш а дІа а хьош, лечкъийна, царах хІума яккха дагахь, шеца адамаш а дуьгуш, Шамран-гІала юхавирзира иза.
25ЯхІудхойн паччахь волчу Юашан кІант Амци-ЯхІу исраилхойн паччахь хилла волу ЯхІу-Ахьазан кІант ЯхІуаш веллачул тІаьхьа пхийтта шарахь вехира.
26Амци-ЯхІун кхидолчу гІуллакхех лаьцна – дуьххьарлерчунна тІера тІаьхьарчунна тІекхаччалц – яздина ду ЯхІудхойн а, исраилхойн а паччахьийн тептар тІехь.
27Амци-ЯхІу Везачу Элах дІавирзинчул тІаьхьа, Ярушалаймехь цунна дуьхьал ямартлонца барт бира. Иза Лахиш-гІала ведда дІавахара. ТІаккха, цунна тІаьхьа Лахиш-гІала нах а бахийтина, Амци-ЯхІу цигахь вийра.
28Амци-ЯхІун дакъа, говрашца схьа а деана, шен дай дІабоьхкинчу ЯхІуд-мехкан коьртачу гІалахь дІадоьллира.
ЯхІудхойн паччахь Іузи-ЯхІу
(ТІаьххьарнаш 14:21,22;15:1-7)
26
1ТІаккха яхІудхойн массо а халкъо ялхитта шо кхаьчна волу Іузи-ЯхІу
[22], шен ден метта, паччахь а вина, дІахІоттийра.
2Іузи-ЯхІу вара шен да Амци-ЯхІу-паччахь, дІа а кхелхина, шен дайх дІакхеттачул тІаьхьа, Элат-гІала метта а хІоттийна, иза ЯхІудан халкъана юхаерзийнарг.
3Іузи-ЯхІун ялхитта шо дара, иза паччахь дІахІуттуш. Ярушалаймехь Іаш а волуш, цо шовзткъе шийтта шарахь паччахьалла дира. Іузи-ЯхІун ненан цІе Яхул-ЯхІу яра. Иза Ярушалаймера яра.
4Шен дас Амци-ЯхІус лела мел динарг санна, Іузи-ЯхІус а леладора Везачу Элана нийса хетарг.
5Деле болчу ларамах дуьзна хила дезар хьехна волу Закри-ЯхІу волчу заманахь Іузи-ЯхІу Дела лоьхуш лелара. Везачу Элехьа вирзина иза мел лела, Дала цуьнан аьтто болуьйтура.
6Іузи-ЯхІус, ара а ваьлла, пІелаштамхошца тІом бира. Гати-гІалин а, Ябни-гІалин а, Ашдод-гІалин а, пенаш доха а дина, Ашдод-махкахь а, пІелаштамхой бехачохь а гІаланаш дІахІиттийра цо.
7ПІелаштамхошна а, Гур-БаІалехь бехачу Іаьрбихошна а, маІунхошна а дуьхьал тІом бан гІо дора Дала Іузи-ЯхІуна.
8Іамминхоша Іузи-ЯхІуна ял лора. Мисар-мехкан дозанна тІекхаччалц а цІе яханера цуьнан, хІунда аьлча иза дикка ницкъ болуш дІахІоьттинера.
9Ярушалаймерчу пенан Сонехь долчу кевнна а, ТогІин кевнна тІехь а, АгІонна тІехь долчу кевнна тІехула а бІаьвнаш яйтира Іузи-ЯхІус. ТІаккха и бІаьвнаш чІагІъяйтира цо.
10Яьссачу аренгахь а бІаьвнаш дІахІиттийра цо. Иштта дуккха а гІунаш яхийтира цо, хІунда аьлча дуккха а жаш а, бажанаш а дара цуьнан акъарешкахь а, шерачу аренгахь а. Лаьмнашкахь а, Кармал-лома тІехь а латталелорхой а, кемсашлелорхой а бара Іузи-ЯхІун, цунна латта дукхадезарна.
11Іузи-ЯхІун доккха эскар дара. Иза цхьацца эскаран тобанашца тІаме арадолура. Уьш, багар а бина, тептар тІехь дІаязбинера йозанча волчу ЯІиала а, тхьамда волчу МаІсей-ЯхІус а. И шиъ паччахьан хьаькамех цхьаъ волчу Хьанан-ЯхІун куьйга кІел лелара.
12Эскаран тІемалошна тІехь хІоттийна доьзалийн хьаькамаш бара. Уьш верриге а ши эзар ялх бІе стаг вара.
13Доьзалийн оцу хьаькамийн куьйгаллехь эскар дара, мостагІчунна дуьхьал тІом бечу хенахь паччахьна гІо дан. Эскарна чувогІура тІом балуш волу а, доьналла долу а кхо бІе ворхІ эзар пхи бІе стаг.
14Оцу дерриге а эскарна лерина Іузи-ЯхІус тІеман гІирс кечбайтира: турсаш, гоьмукъаш, гІемаш, гІаьгІнаш, секхаІедаш, ширдолаган тІулгаш.
15Ярушалаймехь говзаллица бина гІирсаш байтира цо. Уьш гІалин пенан бІаьвнаш тІехь а, сенаш тІехь а дІахІиттийнера, пхерчий а, даккхий тІулгаш а кхиссархьама. Цуьнан цІе геннарчу мехкашкахь а йоккхура, хІунда аьлча, тамашийначу тайпана гІо а хилла, ницкъ болуш дІахІоьттинера иза.
Кураваларна Іузи-ЯхІуна дина таІзар
16Ша ницкъ а болуш дІахІоьттича, Іузи-ЯхІун дог шена бохамна кураделира. Шен Везачу Далла дуьхьал къа латийра цо, хІунда аьлча иза ша чувелира Везачу Элан цІа чу, цу чохь хаза хьожа йогІу хІума ягорхьама.
17Динан да Іазар-ЯхІу а, цуьнца Везачу Элан тоьлла волу везткъа динан да а вахара паччахьна тІаьхьахІоьттина.
18Цара, Іузи-ЯхІу-паччахьна дуьхьало а йина, цуьнга элира: «Іузи-ЯхІу, ахьа яго ца еза Везачу Элана лерина хаза хьожа йогІу хІума. Иза оцу гІуллакхна къобалвинчу АхІаронан тІаьхьенах болчу динан дайн гІуллакх ду. Аравала Делан цІа чуьра, хІунда аьлча ахьа къа латийна, ткъа иза Везачу Элана гергахь хьан сийнна хир дац».
19Іузи-ЯхІу чІогІа оьгІазвахара. Ткъа цуьнан карахь яра хаза хьожа йогІу хІума чохь ягош йолу пхьегІа. ТІаккха, иза динан дайшна оьгІазвахча, цуьнан хьаж тІехь дІа ца йоьрзу чкъуран цамгар гучуелира. Иза хилира динан дайшна хьалххахь, Везачу Элан цІа чохь, хаза хьожа йогІу хІума ягочу кхерчана уллохь.
20Коьрта динан да волу Іазар-ЯхІу а, берриге а динан дай а Іузи-ЯхІуга дІахьаьжча, царна цуьнан хьаж тІе даьлла чкъуран цамгаран даІ гира. Цара паччахь араваккха хьовзийра, ткъа иза-м ша а вара аравала сихвелла, шена Везачу Эло таІзар дина дела.
21Ша велла дІаваллалц и цамгар текхира Іузи-ЯхІус. Везачу Элан цІийнах дІа а къастийна, къаьсттина лаьттачу цІа чохь Іийра иза. Ткъа паччахьан кІанта Йовтама паччахьан цІенна тІехь куьйгалла а дора, мехкан халкъана тІехь урхалла а дора.
22Іузи-ЯхІун кхидолчу гІуллакхех лаьцна – дуьххьарлерчунна тІера тІаьхьарчунна тІекхаччалц – яздина Амосан кІанта ЕшаІ-ЯхІу-пайхамаро.
23Іузи-ЯхІу, дІа а кхелхина, шен дайх дІакхийтира. Царна уллохь иза паччахьийн къуббанийн аренгахь дІавоьллира, хІунда аьлча цунах лаьцна олура: «Цунна дІа ца йоьрзу чкъуран цамгар кхетта». Іузи-ЯхІун метта паччахь дІахІоьттира цуьнан кІант Йовтам.
ЯхІудхойн паччахь Йовтам
(ТІаьххьарнаш 15:32-38)
27
1Йовтаман ткъе пхи шо дара, иза паччахь дІахІоьттича. Йовтама ялхитта шарахь паччахьалла дира Ярушалаймехь. Цуьнан ненан цІе Яруша яра, иза ЦІадукъин йоІ яра.
2Шен дас Іузи-ЯхІус
[23] санна, Йовтама Везачу Элана нийса хеташ дерг леладора. Амма Везачу Элан цІа чу ца волура иза. Ткъа халкъо кхидІа а къинош летадора.
3Везачу Элан цІийнан кертара Лакхара ков юхаметтахІоттийнарг Йовтам вара. Иштта Іупал-гу болчу пенна тІехь а дуккха а кхиболу чІагІдаран белхаш байтира цо.
4ЯхІуд-махкарчу лам тІехь гІаланаш а, хьаннашкахь гІепаш а, бІаьвнаш а дІахІиттаяйтира Йовтама.
5Іамминхойн паччахьца тІом а бина, уьш эшийра цо. Цу шарахь йолана ши бІе пунт дети а, шовзткъе итт эзар гали кІа а, шовзткъе итт эзар гали мукх а белира Іамминхоша Йовтамна. Изза дора Іамминхоша шолгІачу а, кхозлагІчу а шерашкахь а.
6Йовтаман иштта ницкъ бара, цо шен Везачу Далла хьалха нийса некъаш лелош хилла дела.
7Йовтаман кхидолчу гІуллакхех лаьцна – цо мел бинчу тІамах а, цуьнан леларх а лаьцна – яздина ду Исраилхойн а, яхІудхойн а паччахьийн тептар тІехь.
8Йовтаман ткъе пхи шо дара, иза паччахь дІахІоьттича. Цо ялхитта шарахь паччахьалла дира Ярушалаймехь.
9ТІаккха Йовтам, дІа а кхелхина, шен дайх дІакхийтира. Даудан гІалахь дІавоьллира иза. Йовтаман метта паччахь дІахІоьттира цуьнан кІант Ахьаз.
ЯхІудхойн паччахь Ахьаз
(ТІаьххьарнаш 16:1-4)
28
1Ахьазан ткъа шо дара, иза паччахь дІахІоьттича. Цо Ярушалаймехь ялхитта шарахь паччахьалла дира. Ша схьаваьллачу Даудах терра а ца лелаш, Везачу Элана нийса хеташ долу гІуллакхаш ца леладора Ахьаза.
2Ахьаз а вара исраилхойн паччахьаша лелийна боллу некъ лелош. Ур-атталла БаІал-харцдалла Іибадат дарна а цІуш боттийтира цо.
3Бен-ХІинам-тогІи чохь хаза хьожа йогІу хІума а ягайойтура, шен кІентий цІерах чекх а бохуьйтура Ахьаза, Везачу Эло исраилхошна юкъара дІалелхийначу къаьмнаша мел лелийна дегаза гІуллакхаш а лелош.
4Гунаш тІехь а, баьрзнаш тІехь а, муьлххачу а ІиндагІ луш долчу диттана кІел а сагІа а доккхура, хаза хьожа йогІу хІума а ягайора Ахьаза.
ЯхІудхоша Сирин а, Исраилан а мехкашца бина тІом
(ТІаьххьарнаш 16:5)
5Цу бахьаненна Ахьазан Везачу Дала иза арамхойн паччахьан кара дІавелира, ткъа вукхо боккха толам баьккхира цуьнан эскарна тІехь. Дуккха а яхІудхой, йийсар а дина, Дамасакхе дІабигира арамхоша. Иштта Ахьаз а исраилхойн паччахьан кара дІавелира, исраилхоша а боккха толам баьккхира цуьнан эскарна тІехь.
6ЯхІудхойн доьналла долу цхьа бІе ткъа эзар тІемало цхьана дийнахь тоьхна охьавиллира исраилхойн паччахь волчу Рамли-ЯхІун кІанта Пикхахьис. Иза хилира яхІудхоша шайн дайн Дела волу Веза Эла дІатесна дела.
7Ткъа эпраймхойн тІемалошна юкъара волчу Зикрас паччахьан кІант МаІсей-ЯхІу а, паччахьан цІентІехь хьаькам волу Іазрикхам а, паччахьал тІаьхьа шолгІаниг ларалуш волу Элкхан а вийра.
8Шайн вежарий болчу яхІудхойн ши бІе эзар зуда а, кІентий а, йоІарий а, йийсар а дина, дІабигира исраилхоша. Иштта, йоккха хІонс а яьккхина, Шамран-гІала дІаяхьийтира цара.
Іудад-пайхамар
9Цигахь вехаш Везачу Элан пайхамар вара. Цуьнан цІе Іудад яра. Шамран-гІала юхадоьрзуш долчу эскарна дуьхьал а вахана, оцу пайхамаро цаьрга элира: «Шун дайн Дела волчу Везачу Эло Ша оьгІазвахханчохь яхІудхой шун кара дІабелира. Ткъа аша цаьрца лелийна йолу сел йоккха къизалла, стигала хьалакхаьчна.
10ХІинца яхІудхой а, ярушалаймхой а, дІа а бигна, царах шайн леш бан дохку шу. Шайн Везачу Далла хьалха шаьш а бехке дац моьтту ткъа шуна?
11Аша, соьга ла а догІий, шаьш йийсаре буьгуш болу шайн вежарий яхІудхой юхаберзабе, хІунда аьлча Везачу Элан чІогІа дералла ю шуна тІехь».
12ТІаккха Эпрайман тайпанах болчу хьаькамех цхьаберш тІамера юхабоьрзуш болчарна дуьхьал бевлира. Уьш бара: ЯхІу-Хьанин кІант Іазар-ЯхІу, Машли-МутІин кІант Берех-ЯхІу, Шалуман кІант Яхьизакх-ЯхІу, Хьадлайн кІант Іамасаъ.
13Цара элира: «Ма балабе кху чу йийсар динарш, хІунда аьлча вай къа латор ду Везачу Элана хьалхахь. Вай летийначу къиношна а, вай динчу зуламашна а кхин а тІетоха ойла-м яц те шун? Исраилан халкъана тІехь Везачу Элан чІогІа йолу дералла хиллал хІинцале а боккха бехк бу вайна тІехь».
14ТІаккха тІемалоша шаьш йийсаре буьгурш а, схьаэцна йолу хІонс а халкъан куьйгалхойн а, халкъан берриг а гуламан кара дІаелира.
15ЦІераш яьхначу исраилхойн веа куьйгалхочо, шаьш йийсаре дуьгучу халкъана юкъахь берзина хилла болчарна, хІонсана юкъара схьаэцна бедарш а тІеюьйхира, царна мачаш а елира. Иштта юург а, мерг а елира, зайтдаьтта а хьаькхира царна. Царах гІора доцурш берриш а, варрашна тІе а ховшийна, шех хурма-диттийн гІала олучу Ерихоне, церан вежарий болчу, дІахьажийра, ткъа шаьш Шамран-гІала юхабирзира уьш.
Ахьаза Ашур-мехкан паччахье гІо дехар
(ТІаьххьарнаш 16:7-9)
16Цу хенахь Ахьаз-паччахьо Ашур-мехкан паччахьна
[24] тІе геланчаш бахийтира, шена гІо доьхуш,
17хІунда аьлча эдомхоша цул тІаьхьа, схьа а богІий, дуккха а долчу адамна етта а еттара, уьш йийсаре а буьгура.
18ЯхІуд-мехкан акъарешкара а, къилбехьара а йолчу гІаланашна тІелетира пІелаштамхой. Байт-Шамаш, Айлон, Гадирут, Соха, Тамна, Гимзу гІаланаш а, цаьрца йоьзна йолу ярташ а, схьа а яьхна, царна чохь баха охьахевшира уьш.
19ЯхІудхойн паччахь Ахьаз бахьана долуш иштта сийсаздаьккхира Везачу Эло ЯхІудан халкъ, хІунда аьлча иза, ЯхІуд-махкахь зуламаш дар а магош, Везачу Элана чІогІа тешаме воцуш лелара.
20Ашурхойн паччахь ТилгІат-Пилнасар веара Ахьаз волчу, амма шегара гІо хиларан метта, бале велира иза цунна.
21ХІунда аьлча Ахьаза Везачу Элан цІа чуьра а, паччахьан цІа чуьра а, элашкара а еза хІуманаш, схьа а эцна, ашурхойн паччахье дІаелира, амма и шадерг гІоьнна ца хилира цунна.
Ахьазан къинош
22Ур-атталла ша холчу хІоьттинчу хенахь а Ахьаз-паччахь кхидІа а Везачу Элана тешаме воцуш лелара.
23Шена тІехь толам баьккхинчу Дамасакхерачу деланашна лерина сагІанаш дохура Ахьаза, хІунда аьлча цо ойла йира: «Арамхойн паччахьийн деланаша царна гІо дина хилча, аса а дохур ду царна сагІанаш, цаьрга сайна гІо дайтархьама», – аьлла. Амма и деланаш Ахьазана а, дерриг а Исраилан халкъана а эшамна хилира.
24Делан цІа чуьра пхьегІаш дІа а гулйина, уьш йохийра Ахьаза. Ткъа Везачу Элан цІийнан неІарш дІа а къевлина, Ярушалаймехь массо а маьІІехь сагІа доккху меттигаш йира цо.
25ЯхІуд-махкарчу ерриге а гІаланашкахь кхечу деланашна сагІа доккху гунаш а дина, шен дайн Дела волу Веза Эла дарвора цо.
26Ахьазан кхидолчу гІуллакхех а, цо лелийначух а лаьцна – дуьххьарлерчунна тІера тІаьхьарчунна тІекхаччалц – яздина ду
ЯхІудхойн а, исраилхойн а паччахьийн тептар тІехь.
27ТІаккха Ахьаз, дІа а кхелхина, шен дайх дІакхийтира. Иза Ярушалайм-гІалахь дІавоьллира, амма исраилхойн паччахьийн къуббанашкахь дІа ца воьллира иза. Ахьазан метта паччахь хилла дІахІоьттира цуьнан кІант Яхьизакх-ЯхІу
[25].
ЯхІудхойн паччахь Хьузакх-ЯхІу
(ТІаьххьарнаш 18:1-3)
29
1Паччахь дІахІуттучу хенахь Хьузакх-ЯхІун
[26] ткъе пхи шо дара. Ярушалаймехь Іаш а волуш, ткъе исс шарахь паччахьалла дира Хьузакх-ЯхІус. Цуьнан ненан цІе яра Аби-ЯхІу, ткъа иза Закри-ЯхІун йоІ яра.
2Ша схьаваьллачу Дауд-паччахьо лела мел динарг санна, Хьузакх-ЯхІус а леладора Везачу Элана нийса хеташ дерг.
Везачу Элан цІа цІандар
3Ша паччахь хилла дІахІоьттинчу хьалхарчу шеран хьалхарчу баттахь Хьузакх-ЯхІус, Везачу Элан цІийнан неІарш дІа а йиллина, уьш тояйтира.
4Левихой а, динан дай а шена тІебахкар тІедиллира Хьузакх-ЯхІус. Уьш Делан цІенна малхбалехь йолчу майданахь схьагулбира цо.
5Цаьрга цо элира: «Левихой, ладогІалаш соьга! ХІинца шаьш а Далла гергахь цІанло, шайн дайн Дела волчу Везачу Элан цІа а цІанде. Цу цІенна чуьра Далла хьалха боьха мел долу хІума аракхосса.
6Вайн дай, вайн Везачу Далла зуламе хеташ долу хІуманаш а лелош, Далла тешаме боцуш бара. Цара, Иза дІа а тесна, Везачу Элан цІийнах дІа а бевлла, Цунна букъ берзийнера.
7Цара Везачу Элан цІийнан ученна чу волу неІ а дІакъевлира, къуьданаш а дІабойура. Иштта хаза хьожа йогІу хІума а ца ягайора, дезачу цІа чохь Исраилан халкъан Далла лерина дийнаташ дагоран сагІа а ца доккхура цара.
8ТІаккха Веза Эла оьгІазвахара ЯхІудан а, Ярушалайман а бахархошна. Нах Іада а бойтуш, инзар а болуьйтуш, белам бойтуш а хІума царах йира Цо, шуна шайна ма-гарра.
9Иштта туьро байира вайн дай, цундела вайн кІентий а, йоІарий а, зударий а хІинца хийрачу махкахь йийсарехь бу.
10ХІинца Исраилан халкъан Везачу Элаца барт бан дагадеана суна, Цуьнга Шен чІогІа йолу дералла вайна тІера дІаяккхийтархьама.
11Сан хьоме левихой! Ларам боцуш ма хилалаш, хІунда аьлча Везачу Эло шу хаьржина, Шена уллохь хилийтархьама а, шуьга Шена лерина гІуллакх дайтархьама а, шу Шена гІуллакх дийраш а, хаза хьожа йогІу хІума ягораш а хилийтархьама а».
12ТІаккха хІара левихой гІуллакхаш кхочушдан хІиттира:
КхахІатан тІаьхьенах волу Іамсайн кІант Махьат а, Іазар-ЯхІун кІант Юал а;
Мерарин тІаьхьенах волу Іабдин кІант Къуша а, ЯхІалал-Элан кІант Іазар-ЯхІу а;
ГІиршанан тІаьхьенах волу Замин кІант Юахьи а, Юахьин кІант Іедан а;
13Эли-Цапанан тІаьхьенах волу Шимра а, ЯІиал а;
Асайпан тІаьхьенах волу Закри-ЯхІу а, Матан-ЯхІу а;
14ХІайманан тІаьхьенах волу Яхьиал а, ШамаІи а;
Ядутунан тІаьхьенах волу ШамІа-ЯхІу а, Іузиал а.
15Цара, шайн вежарий схьа а гулбина, Далла гергахь цІано йира. ТІаккха, Везачу Эло аьлла ма-хиллара, паччахьан омра кхочуш а деш, Везачу Элан цІа цІан а деш, даздан бахара уьш.
16Цара Везачу Элан цІа чохь шайна карийна Далла гергахь боьха мел долу хІума цІийнан керта арадаьккхира. Ткъа левихоша, уьш Кхидрун-тогІи чу дІакхиссархьама, дІаийцира.
17Шеран хьалхарчу беттан хьалхарчу дийнахь цара Везачу Элан керт язъян йолийра. Цу беттан борхІалгІачу дийнахь уьш Везачу Элан цІийнан ученна тІекхечира. Кхин а бархІ дийнахь Далла хьалха даздира цара Везачу Элан цІа. Оцу хьалхарчу беттан ялхитталгІачу дийнахь цара и гІуллакх чекхдаьккхира.
Везачу Элан цІа юха а Делан кара дІадалар
18ТІаккха, Хьузакх-ЯхІун цІа а баьхкина, цара элира: «Оха Везачу Элан цІа а цІандина, дийнаташ дагоран сагІа доккху кхерч а цІанбина, цуьнца йоьзна йолу ерриге пхьегІаш а цІанйина. Иштта даздина долу бепиг тІедуьллу стол а, цуьнца йоьзна йолу пхьегІаш а цІанйина.
19Ахьаз-паччахьо, ша паччахьалла динчу хенахь, Делан лаамехь доцург а лелош, дІаяьхна хилла йолу ерриге а пхьегІаш, оха, кеч а йина, язйина. Уьш Везачу Элан сагІа доккхучу кхерчана хьалха дІахІиттийна».
20ШолгІачу Іуьйранна, хьалххе хьала а гІаьттина, гІалин куьйгалхой схьа а гулбина, Везачу Элан цІенна тІе вахара Хьузакх-ЯхІу-паччахь.
21Цара ворхІ старгІа а, ворхІ уьстагІ а, ворхІ боьрша Іахар а, ворхІ бож а еара пачхьалкхан къиношна тІера а, Везачу Элан цІийнан езачу чоьнна тІера а, ЯхІудан халкъана тІера а. АхІаронан тІаьхьенах болчу динан дайшна тІедиллира паччахьо и дийнаташ сагІа доккхучу Везачу Элан кхерчана тІехь дагор.
22Динан дайша, старгІанашна урс а хьаькхна, церан цІийн цинцаш сагІа доккхучу кхерчана тІетуьйхира. Цул тІаьхьа цара, уьстагІашна урс а хьаькхна, церан цІийн цинцаш сагІа доккхучу кхерчана тІетуьйхира. Иштта Іахаршна урс а хьаькхна, церан цІийн цинцаш сагІа доккхучу кхерчана тІетуьйхира цара.
23ТІаккха, къиношна тІера урс хьакха ялийна йолу бежалой паччахьна а, халкъан гуламна а хьалха дІа а хІиттийна, царна тІе куьйгаш дехкира.
24Царна урс а хьаькхна, берриге а Исраилан халкъан къинош дІадахархьама, бежалойн цІийн цинцаш туьйхира кхерча тІе. ХІунда аьлча паччахьо омра динера берриге а Исраилан халкъана тІера дийнаташ дагоран сагІа а, къинойх цІандаларан сагІа а даккха аьлла.
25Дауда а, Делера дерг гуш волчу, паччахьан пайхамар волчу Гадас а, Ната-пайхамаро а тІедиллина ма-хиллара, – ткъа и тІедиллар Везачу Элера долу дела – Хьузакх-ЯхІу-паччахьо Везачу Элан цІийнан кертахь, тайп-тайпана дечиг-пондарш а, цІастанан жима негІарш а карахь долу левихой дІахІиттийра.
26Дауд-паччахьо юкъабаьккхина хилла гІирс карахь болу левихой а, локху турбанаш карахь йолу динан дай а дІахІиттийча,
27Хьузакх-ЯхІус омра дира, дагоран сагІина урс хьаькхна долу дийнаташ кхерча тІе дахка аьлла. СагІа даккха долийча, локхучу турбанашца а, исраилхойн паччахь хилла волчу Даудан гІирсашца а зурма а лоькхуш, Везачу Элана лерина эшарш лекха йолийра.
28Халкъан берриг а гуламо а Іибадат дора, илланчаша эшарш лоькхуш а, турбанаш екаш а йолчу хенахь. Иза иштта лаьттара, дийнаташ дагоран сагІа даккхар чекхдаллалц.
29Дийнаташ дагоран сагІа даккхар чекхдаьлча, паччахьо а, цуьнца болчу массара а, суждане а бахана, Іибадат дира.
30Хьузакх-ЯхІу-паччахьо а, баьччанаша а левихошка омра дира, Дауда а, Делера дерг гуш хилла волчу Асайп-пайхамаро а яздинчу дешнашца Везачу Элана хастамаш бе аьлла. Халкъо хазахетарца эшарш а лоькхура, уьш суждане а боьлхура, цара Везачу Элана Іибадат а дора.
31Хьузакх-ЯхІус, вист а хуьлуш, элира: «ХІинца аша шаьш Везачу Элана лерина дІакъастор чекхдаьлла. Дуьло, Везачу Элан цІа долчу бертан а, баркаллин а сагІанаш даладе». ТІаккха халкъан гуламо бертан а, баркаллин а сагІанашна дийнаташ даладора. Шен даг чохь лаам болчу хІораммо а дагоран сагІанаш даха дийнаташ даладора.
32Халкъан гуламо дагоран сагІа даккха далийначу дийнатийн барам иштта бара: кхузткъе итт сту, цхьа бІе уьстагІ, ши бІе боьрша Іахар. И дерриге а Везачу Элана лерина дийнаташ дагоран сагІа даккха далийнера.
33Кхин а ялх бІе дийнат хьайбанийн юкъара а, кхо эзар – жен юкъара а далийнера бертан а, баркаллин а сагІанашна.
34Ткъа динан дай кІеззиг болу дела, уьш лара ца бора дагоран сагІина далийначу дерриг а дийнаташна тІера цІокарчий схьаяха. Цундела царна гІо дора церан вежарий болчу левихоша. Кхиболу динан дай цІанбаллалц а, сагІа доккху и гІуллакх чекхдаллалц а гІо дира цара. ХІунда аьлча левихой шаьш Далла гергахь цІанбарна тІехь динан дайл а лерина лелара.
35Оцу дийнаташ дагоран сагІина дахьаш долчу хІуманна тІекхетара боккхачу барамехь долу барт баран сагІанийн мохь а, чагІаран сагІина дахьаш долу малар а.
Иштта меттахІоттийра Везачу Элан цІенца доьзна долу гІуллакх дар.
36Хьузакх-ЯхІу а, дерриг халкъ а чІогІа самукъадаьлла дара Дала Шен халкъана диначунна, хІунда аьлча иза сихха кхочушхилира.
30
Пасахьан деза де даздарна кечам бар
1Берриге а Исраил-мехкан а, ЯхІуд-мехкан а меттигашка геланчаш бахийтира Хьузакх-ЯхІус. Иштта Эпрайм-махка а, Маннаш-махка а кехаташ яздира цо, дерриг а цигара халкъ Ярушалаймехь лаьтташ долу Везачу Элан цІа долчу даладе аьлла, Исраилан халкъан Везачу Далла лерина Пасахьан дезде даздархьама.
2Паччахьо а, цуьнан баьччанаша а, Ярушалаймерчу берриге а гуламо а кхеташонехь сацам бира, шеран шолгІачу баттахь Везачу Элана лерина долу Пасахь олу дезде даздийр ду аьлла.
3И гІуллакх цул хьалха билгалъяьккхинчу хенахь кхочушдар ца нисделлера церан, Далла гергахь цІанбеллачу динан дайн барам кхоччуш ца хилла дела а, халкъ Ярушалайме схьагулделла ца даьлла дела а.
4Паччахьна а, берриге гуламна а и сацам хазахийтира.
5ТІаккха Беар-ШабаІ-гІалара дуьйна Дан-гІалина тІе кхаччалц, берриге а Исраил-махкахула кхайкхам бар билгалдаьккхира. И кхайкхам бинера, Ярушалайме халкъ схьагулдайтархьама. ХІунда аьлча Исраилан Везачу Далла лерина долу Пасахьан дезде, товрат-хьехамаш тІехь яздина ма-хиллара, иштта дуккха а цхьаьна долчу халкъаца даздар кхочуш ца динера.
6Берриге а Исраил-махкахула а, ЯхІуд-махкахула а паччахьан а, цуьнан баьччанийн а кехаташ дІасадаржош бахара геланчаш. Паччахьо динчу омрица кехата тІехь яздина дара:
«Исраилан халкъ! ИбрахІиман а, Исхьакхан а, Исраилан а Дела волчу Везачу Элана тІедерзалаш, тІаккха ашурхойн паччахьан карара схьабевллачу дийна бисинчарна тІевоьрзур ву Иза а.
7Шайн дайн Дела волчу Везачу Элана тешаме ца хиллачу шайн дайх а, вежарех а дІа ма тарлолаш. Шена тешаме ца хиларна, адам инзардолуьйту хІума йира Цо царах.
8ХІинца дуьйна шайн дайн санна къиза дегнаш долуш ма хилалаш, ткъа Везачу Элана муьтІахь хилалаш. Цо гуттаренна а даздина долчу, Цуьнан цІенна тІе дуьйла. Шайн Везачу Далла гІуллакх де, тІаккха Цо Шен чІогІа йолу дералла шуна тІера дІайоккхур ю.
9Шун дегнаш Везачу Элана тІе юхадирзича, шун вежарех а, шун берех а уьш йийсаре бигначара къинхетам бийр бу. ТІаккха уьш кху махка юхабоьрзур бу, хІунда аьлча шун Веза Дела дика а, къинхетаме а ма ву. Нагахь санна шу Цунна тІедерзахь, Иза шух дІавоьрзур вац».
10Эпрайман а, Маннашан а мехкашкахула, Забулан махка тІекхаччалц, цхьана гІалара вукху гІала боьлхура геланчаш. Ткъа адамаш царах доьлуш а, кхаьрдаш а дара.
11Делахь а, Ашаран а, Маннашан а, Забулан а тайпанех болчу цхьаболчара, къар а белла, ладуьйгІира цаьрга. Уьш Ярушалайме баьхкира.
12ЯхІуд-махкахь, адамашна цхьаалла а луш, Дала халкъ иракарахІоттийра, Везачу Эло аьлла ма-хиллара, паччахьан а, цуьнан баьччанийн а омра кхочушдархьама.
Пасахьан дезде даздар
13Шеран шолгІачу баттахь Ярушалаймехь вуно дукха адам гулделира, Совсазчу баьпкан дезде даздархьама. Гулам дикка боккха бара.
14Гулбеллачара, хьала а гІевттина, Ярушалаймехь цІушна лерина дагоран сагІа доккхуш хилла болу кхерчаш бохийра. Иштта, цІушна лерина хаза хьожа йогІу хІума ягош болу берриге а гІирс, боха а бина, Кхидрун-тогІи чу кхоьссира цара.
15ТІаккха шолгІачу беттан дейтталгІачу дийнахь Пасахьан Іахарна урс хьаькхира цара. Динан дайша а, левихоша а, эхь а хетта, цІан а белла, Везачу Элан цІийнан керта дагоран сагІа даккха дийнаташ далийра.
16Делан стаг волчу Мусан товрат-хьехам тІехь яздина ма-хиллара, шайна тІедиллина ма-хиллара, шайна билгалъяьхначу меттигашка дІахІиттира уьш. Динан дайша, левихойн карара схьа а оьцуш, цІийн цинцаш тухура.
17Гулбеллачарна юкъахь Далла гергахь шаьш дІахІитта цІанбалаза берш тІех дукха хиларна, церан Пасахьан Іахарий Везачу Элана лерина хилийта ца хІуьттура уьш. Церан метта Пасахьан Іахаршна урс хьаькхира левихоша.
18Халкъана юкъара дукхахберш Далла гергахь цІанбалаза бара. Уьш дукхахьолахь Эпрайман а, Маннашан а, Иссарханан а, Забулан а тайпанех бара. Делахь а, хила ма-дезза иза доццушехь, цара а йоура сагІина беанчу Пасахьан Іахарх йолу хІума.
19Ткъа Хьузакх-ЯхІус царна тІера доІа дира. Цо элира: «Шена хьалха цІанвалаза висинехь а, шен дог шайн дайн Дела волу Веза Эла лахарна тІедерзийна волчу хІоранна а дика волчу Везачу Эло гечдойла!»
20Хьузакх-ЯхІун доІа дІа а хезна, Везачу Эло халкъана гечдира.
21Ярушалайме баьхкинчу исраилхоша чІогІа самукъадаларца ворхІ дийнахь даздира Совсазчу баьпкан дезде. Левихоша а, динан дайша а Везачу Элана хастамаш барна леринчу зевнечу зурманийн гІирсашца хІора дийнахь Цунна хастамаш бора.
22Кхетам а болуш, Везачу Элана дика гІуллакх деш бохкучу левихошна тамехь дерг олура Хьузакх-ЯхІус. Шайн дайн Дела волу Веза Эла хеста а веш, Цунна лерина бертан сагІа а доккхуш, дезачу деношна билгалъяьккхина йолу хІума йиира цара ворхІ дийнахь.
23Гулбеллачу массара а сацам бира и дезде кхин а ворхІ дийнахь даздан. ТІаккха самукъадаларца кхин а ворхІ де даьккхира цара, и де даздеш.
24ЯхІудхойн паччахьо Хьузакх-ЯхІус цхьа эзар сту а, ворхІ эзар уьстагІ а беанера сагІина гулбеллачарна тІера. Иштта баьччанаша а беанера цхьа эзар сту а, итт эзар уьстагІ а. ТІаккха динан дайшна юкъара дуккхамо а, Далла гІуллакх дарна дІа а къаьсташ, шаьш цІанбира.
25ЯхІуд-махкара схьабаьхкинчу массеран а самукъадаьллера. Иштта самукъадаьлла бара динан дай а, левихой а, Исраил-махкара схьадеана халкъ а, ЯхІуд-махкахь тІебаьхкинарш санна Іаш болу исраилхой а.
26Ярушалаймехь доккха хазахетар хиллера, хІунда аьлча исраилхойн паччахь хиллачу Даудан кІентан Сулиман заманахь дуьйна схьа ца хиллера цу тайпана хІума Ярушалаймехь.
27ТІаккха динан дайша а, левихоша а, хьала а гІевттина, халкъ декъалдира. ДІахезира Везачу Элана церан аз, хІунда аьлча Веза Эла Іаш волчу стигаларчу Цуьнан езачу метте дІакхечира церан доІа.
31
Хьузакх-ЯхІус дина юхаметтахІиттораш
1И дерриге а чекхдаьллачул тІаьхьа цигахь хилла болу массо а исраилхой яхІудхойн гІаланашка бахара. Цигахь харцделанашна хІиттийна тІулгаш кегдира цара. Иштта Ашера-далла лерина долу дечиган бІогІамаш а хедийра, тІехь сагІа доккху гунаш а, меттигаш а йохийра берриг а ЯхІуд-махкахь а, Бен-Яман-махкахь а, Эпрайман а, Маннашан а мехкаш чекхбовллалц йолчу меттигашкахь. Цул тІаьхьа берриге а исраилхой шайн гІаланашка, шайн хІусамашка юхабирзира.
2Динан дай а, левихой а, шаьш дІахІиттабаре терра, шайн-шайн рогІехь, хІора а шен гІуллакх дан дІахІоттийра Хьузакх-ЯхІус. Царна тІедехкинчу гІуллакхашна юкъадогІура: дийнаташ дагоран а, бертан а сагІанаш дахар а, Везачу Элана гІуллакх дар а, Далла баркаллаш бахар а, Веза Эла Іаш йолчу меттиган кевнашкахь Цунна хастамийн иллеш алар а.
3Паччахьо шен хьолах цхьадолу дакъа дийнаташ дагоран сагІанаш дахарна дала билгалдаьккхира: Іуьйренан а, суьйренан а дийнаташ дагоран сагІанаш дахарна а, шоьтан деношкахь а, бутт цІинлучу деношкахь а, Везачу Элан товрат-хьехамехь яздина долчу кхечу дезачу деношкахь а сагІанаш дахарна а.
4Ярушалаймехь дехачу халкъана паччахьо тІедиллира динан дайшна а, левихошна а догІуш долу ялтин а, сурсатийн а дакъа дІадалар, цаьрга Везачу Элан товрат-хьехамаш кхочушбан ойла хилийтархьама, кхечунна тІедерза а ца дезаш.
5Паччахьан омра дІакхайкхийча, керлачу ялтех а, чагІарх а, даьттанах а, мазах а, аренгара тайп-тайпанчу стоьмех а вуно дукха хІума еара исраилхоша. Шайн долчу дерриг а хьолах уьтталгІа дакъа а деара цара.
6ЯхІуд-мехкан гІаланашкахь бехачу исраилхоша а, яхІудхоша а деара шайн бежана юкъара а, жена юкъара а уьтталгІа дакъош. Иштта шайн Везачу Далла лерина сагІина гулдинчух а уьтталгІа дакъа схьадеара цара. Церан вуно дукха хІума гулделира.
7И гІуллакх, шеран кхоалгІачу баттахь дола а дина, ворхІалгІачу баттахь чекхдаьккхира цара.
8Хьузакх-ЯхІу а, цуьнан баьччанаш а схьабаьхкича, царна вуно дукха гулделла хІума гира. Везачу Элана хастамаш бира цара, ткъа Цуьнан Исраилан халкъ декъалдира цара.
9Хьузакх-ЯхІус динан дайшка а, левихошка а оцу гулделлачу хІуманах лаьцна хаттар дира.
10ТІаккха ЦІадукъин тІаьхьенах волчу коьртачу динан дас Іазар-ЯхІус жоп делира: «Везачу Элан цІа долчу тхайн долахь долчух уьтталгІа дакъа дан долийчхьана, оха дуззалц хІума а йоу, кхин дуккха а хІума а юьсу тхан. Ткъа Везачу Эло Шен халкъ декъалдина дела, оццул дукха хІума а дисина».
11Хьузакх-ЯхІус, Везачу Элан цІийнан кертахь кхин а тІаьхьалонна сурсаташ чудохку чоьнаш кечъе аьлла, омра дира. Уьш кечйича,
12совгІаташ а, уьтталгІа дакъош а, Далла дІакъастийна сагІанаш а леррина царна чу охьадехкира. Оцу хІуманна тІехьожуш хьаькам хІоттийра левихо волу Ханан-ЯхІу. Ткъа Ханан-ЯхІун ваша ШамаІи цунна гІо деш шолгІаниг хІоттийра.
13Хьузакх-ЯхІу-паччахьо а, Делан цІенна тІехь хьаькам волчу Іазар-ЯхІус а тІедилларца Ханан-ЯхІун а, ШамаІин а куьйга кІел оцу хІуманийн дола дан дІахІоттийра Яхьиал, Азаз-ЯхІу, Нахьати, ІасахІал, Еримати, Юзабди, Элиал, Исмах-ЯхІу, Махьат, БенъяхІу.
14Шайн лаамехь Далла дахьаш долчу сагІанийн дола дан а, Везачу Элана луш йолу хІума а, даздина долу совгІаташ а дІасадекъа дІахІоттийра Кхура. Иза малхбалехьарчу кевнехь ха деш волу, Иманин кІант волу левихо вара.
15Кхурин куьйга кІел бара Іедан, Мин-Яман, ЮшаІ, ШамІа-ЯхІу, Амар-ЯхІу, Шахан-ЯхІу. Динан дайн гІаланашкахь тешаме хиларца гІо дира цара Кхурина, шайн вежаршна, жимачунна а, воккхачунна санна, шайн тобанашка хьаьжжина, доггІург дІа а доькъуш.
16ЦІераш дІаязйинчарна юкъахь болчу боьршачу нахах кхо шо а, цул сов а хан йолчарна дІасадоькъура и хІума – Везачу Элан цІа чохь хІора дийнахь, шайн дарже а, тобане а хьаьжжина, шайна тІедиллина гІуллакх деш болчарна.
17Шайн доьзалшка хьаьжжина, тептар тІе дІаязбина болчу динан дайшна а, ткъа шо а цул сов хан йолчу левихошна а, царна тІедехкинчу гІуллакхашка а, церан тобанашка а хьаьжжина, дІадоькъура цара и хІума.
18Иштта дІадоькъура и хІума цу тептар тІе дІаяздинчу, берриге а гуламна чудогІуш долчу берашна а, зударшна а, кІенташна а, йоІаршна а. ХІунда аьлча цара, цІан а белла, тешаме хиларца шаьш Далла дІакъастийнера, Цунна леррина гІуллакх дархьама.
19АхІаронан тІаьхьенах болу динан дай бехачу гІаланийн гонахарчу дежийлашкахь Іаш болчу динан дайх лаьцна аьлча, цигахь цІершца билгалбаьхна болу нах дІахІиттийра, динан дайн доьзалшна юкъара хІора боьршачунна а, левихошна юкъара хІора дІаязвинчунна а и хІума дІадекъархьама.
20Иштта гІуллакх дира Хьузакх-ЯхІус берриге а ЯхІуд-махкахь. Шен Везачу Далла хьалха диканиг а, нийсо ерг а, тешаме дерг а леладора Хьузакх-ЯхІус.
21Шен Дела дага а лоцуш, Делан цІенна лерина а, Цуьнан товрат-хьехамаш а, весеташ а лардарна а, ша дечу массо а хІуманна тІехь а, доггах гІуллакх дора Хьузакх-ЯхІус, цундела кхиамаш а хуьлура цуьнан.
Ашурхоша Ярушалаймана кхерам туьйсу
(ТІаьххьарнаш 18:13-37;19:14-19,35-37;ЕшаІ-ЯхІу 36:1-22;37:8-38)
32
1Везачу Элана тешаме а волуш, Хьузакх-ЯхІус дина гІуллакхаш чекхдевлча, ЯхІуд-махка чугІоьртира ашурхойн паччахь волу Санхьариб. ЧІагІйина гІаланаш шена схьаяха дагахь, царна го бира цо.
2Санхьариб, ЯхІуд-махка чу а гІоьртина, Ярушалаймана дуьхьал тІом бан веана хилар шена гича,
3Хьузакх-ЯхІус, шен баьччанех а, тІеман хьаькамех а дага а ваьлла, гІалин арахула долу хин хьостанаш дІадукъар юкъадалийра. Цара и дан гІо дира Хьузакх-ЯхІуна.
4Дуккха а наха, гул а белла, кІоштахула долуш долу хьостанаш а, оьхуш долу хиш а дІадуькъира. Цара олура: «Кху метте шаьш баьхкича, хин шорто хІунда каро еза ашурхойн паччахьашна?»
5ГІала чІагІъярхьама, иштта белхаш бира Хьузакх-ЯхІус: доьхна долу пенаш а меттахІиттийра, пенашна тІехула бІаьвнаш а хІиттийра, чухуларчу пенна гонах кхин а пен а дІахІоттийра, Даудан гІали чу йогІуш йолу Милло цІе йолу терхийн басенаш чІагІ а йира цо. Иштта дуккха а герз а, турсаш а кечдира цо.
6Халкъана тІехь тІеман хьаькамаш хІиттийра Хьузакх-ЯхІус. ГІалин кевнехь йолчу майданахь, халкъ шена тІе а даладайтина, цуьнан дог а оьцуш, цо элира:
7«ЧІагІлой, доьналла долуш хилалаш! Ашурхойн паччахьах а, цуьнца долчу доккхачу эскарх а кхера а ма лолаш, ийза а ма лолаш, хІунда аьлча вайца дерг дуккха а ницкъ болуш ду, цаьрца долчул.
8Цаьрца берг адамийн ницкъ бу, ткъа вайца вайн Веза Дела ву, вайна гІо а деш, вайн дуьхьа тІом а беш волу». ТІаккха яхІудхойн паччахьан Хьузакх-ЯхІун дешнаша халкъ чІагІдира.
9Цул тІаьхьа ашурхойн паччахьо Санхьариба шен хьаькамаш Ярушалайме яхІудхойн паччахьна Хьузакх-ЯхІуна а, Ярушалаймехь болчу массо а яхІудхошна а тІехьовсийра. Ткъа иза ша, шеца долчу эскарца Лахиш-гІалина го а бина, цунна дуьхьал тІом беш вара. Цо шен хьаькамашка хІара алийтира:
10«Иштта боху шуьга ашурхойн паччахьо Санхьариба: „Шена го бина йолчу Ярушалайм-гІалахь виссал хьан бІобулуш дерг хІун ду те?
11Мацаллех а, хьогаллех а шу далийтархьама, шуьга: ‘Вайн Везачу Дала вай кІелхьардохур ду ашурхойн паччахьах’, – бохуш, шу ледой те Хьузакх-ЯхІус?
12ЯхІудан халкъе а, Ярушалайман бахархошка а: ‘СагІа доккхучу цхьана кхерчана хьалха бен Іибадат а ма де, цунна тІехь бен сагІина дийнаташ а ма дагаде’, – бохуш, оцу Далла лерина сагІа доккху гунаш а, шайна тІехь долу кхерчаш а дІадаьхна волу Хьузакх-ЯхІу вац ткъа иза?
13Шуна ца хаьа ткъа аса а, сан дайша а кхечу мехкийн къаьмнашна динарг? Оцу къаьмнийн деланашка сан карара кІелхьардахалур дарий ткъа шайн мехкаш?
14Сан дайша хІаллакдинчу къаьмнийн массо а деланех шен халкъ сан карара хьаьнга кІелхьардаккхаделира? Шун Дала сан карара муха кІелхьардохур дара шу?
15Ткъа хІинца Хьузакх-ЯхІуга шаьш иштта Іеха а ма дайта, ле а ма дайта. Ма тешалаш цунах. Нагахь санна цхьана а къоман а, цхьана а пачхьалкхан а, цхьана а делан а сан карара а, сан дайн карара а шен халкъ кІелхьардаккха ницкъ кхаьчна ца хилча, шун Дала а дохур дац шу сан карара“».
16Кхин а дуккха бехира Санхьарибан хьаькамаша Везачу Далла а, Цуьнан ялхо волчу Хьузакх-ЯхІуна а дуьхьал долу дешнаш.
17Иштта, Исраилан Веза Дела емал а веш, кехаташ а яздора Санхьариба, Цунна дуьхьал хІара дешнаш а далош: «Кхечу мехкашкахь дехачу къаьмнийн деланашка шайн халкъаш сан карара дІа ца дахадаларе терра, Хьузакх-ЯхІун Деле а кІелхьардаккхалур дац Шен халкъ сан карара».
18Пенан тІехуленна тІедаьлла лаьтта Ярушалайман халкъ кхера а дина, оза а далийтина, гІала схьаяккхархьама, яхІудхойн маттахь чІоггІа маьхьарий хьоькхура цара.
19Ярушалайман Делах лаьцна а олура цара, Иза а адамийн куьйга бинчу лаьттахь дехаш долчу кхечу къаьмнийн деланех тарвеш.
20Хьузакх-ЯхІу-паччахьо а, Амосан кІант волчу ЕшаІ-ЯхІу-пайхамаро а, доІа а дина, оцу гІуллакхах лаьцна стигала хьала кхайкхам бира.
21ТІаккха Везачу Эло малик даийтира. Ашурхойн паччахьан меттаматтахь болу массо а майра эскархой а, эскаран хьаькамаш а, тІеман хьаькамаш а хІаллакбира цо. Санхьариб, юьхьІаьржачу а хІоьттина, шен махка юхавирзира. Шен делан цІа чу ваьлча, цуьнан шен тІаьхьенах болчара, тур а тоьхна, вийра иза.
22Иштта кІелхьарбехира Везачу Эло Хьузакх-ЯхІу а, Ярушалайман бахархой а ашурхойн паччахьан Санхьарибан а, кхечу къаьмнийн а карара. Везачу Эло массо а агІор паргІато а елира царна.
23ТІаккха дуккхаммо а Ярушалайме Везачу Элана лерина совгІаташ а, яхІудхойн паччахьна еза хІуманаш а еара. Цул тІаьхьа массо а къаьмнашна хьалха хьаладелира Хьузакх-ЯхІун сий.
Хьузакх-ЯхІун цомгуш хилар а, товалар а
(ТІаьххьарнаш 20:1-3,12-19;ЕшаІ-ЯхІу 38:1-3;39:1-8)
24Цу деношкахь Хьузакх-ЯхІу, цомгуш а хилла, валарна гергакхаьчнера. Хьузакх-ЯхІус Везачу Эле доІа дича, тамашийна билгало
[27] ярца Цо жоп делира цунна.
25Амма шена динчу диканан ларам ца бира Хьузакх-ЯхІус, хІунда аьлча дог курадаьллера цуьнан. ТІаккха Дала цунна а, ЯхІудан къомана а, Ярушалайман бахархошна а Шен оьгІазалла тІеяийтира.
26Амма Хьузакх-ЯхІу ша а, Ярушалайман бахархой а шаьш лах а беш, шайн деган кураллех юхабевлча, Хьузакх-ЯхІус паччахьалла дечу заманчохь Везачу Эло Шен оьгІазалла ца йира царна.
Хьузакх-ЯхІу-паччахьан хьал
27Хьузакх-ЯхІун дуккха а хьал а дара, иза чІогІа сийлахь а вара. Дети а, деши а, деза тІулгаш а, хаза хьожа йогІу хьакхарш а, турсаш а, массо а тайпана еза пхьегІаш а чуйохку гІишлош кечйира цо.
28Иштта лаьтто луш долу сурсаташ: кІа а, чагІар а, даьтта а чудилла чоьнаш кечйира цо. Массо а тайпана бежанаш чудохка божалш кечдира, жа латто керташ а нисйира.
29ГІаланаш а дІахІиттийра цо шена. Жаш а, хьайбанаш а вуно дукха дара Хьузакх-ЯхІун, хІунда аьлча Дала дуккха а хьал деллера цунна.
30Иштта, лакхахула дІадоьду Гихьон-хи, дІа а къевлина, иза Даудан гІалин малхбузехьа агІор охьадахийтира Хьузакх-ЯхІус. Ша мел дечу гІуллакхаш тІехь кхиамаш хуьлура Хьузакх-ЯхІун.
31ЯхІуд-махкахь хиллачу билгалонах хаттар дан Бавел-мехкан куьйгалхоша хьажийна геланчаш баьхкинчу хенахь, Хьузакх-ЯхІу зен а зийна, цуьнан дагахь мел дерг хаархьама бен дІа ца тесира Дала иза.
Хьузакх-ЯхІун паччахьаллин чаккхе
(ТІаьххьарнаш 20:20,21)
32Хьузакх-ЯхІух кхидолчу гІуллакхех лаьцна – Везачу Элана иза чІогІа тешаме хиларх лаьцна – дІаяздина ду «Амосан кІантана ЕшаІ-ЯхІу-пайхамарна дуьхьалхІоттийна сурт» цІе йолчу а, «ЯхІудхойн а, исраилхойн а паччахьийн хилларш» цІе йолчу а тептарш тІехь.
33Хьузакх-ЯхІу, дІа а кхелхина, шайн дайх дІакхийтира. Дауд-паччахьах схьабевллачеран къуббанаш йолчу гу тІехь дІавоьллира иза. Иза велча, ЯхІуд-мехкан а, Ярушалайм-гІалин а массо а бахархоша цуьнга болчу ларамца дІаверзийра Хьузакх-ЯхІу. Хьузакх-ЯхІун метта паччахь хилла дІахІоьттира цуьнан кІант Маннаш.
ЯхІудхойн паччахь Маннаш
(ТІаьххьарнаш 21:1-9)
33
1Маннашан шийтта шо хилла, иза паччахь дІахІоьттича. Ярушалаймехь Іаш а волуш, цо шовзткъе пхийтта шарахь паччахьалла дира.
2Везачу Эло исраилхошна хьалхара дІалелхийначу къаьмнаша лелийна мел долу дегаза гІуллакхаш а лелош, Везачу Элана зуламе хеташ дерг леладора Маннаша.
3Шен дас Хьузакх-ЯхІус дохийна дІадаьхна долу сагІа доккху гунаш юхаметтахІиттийра цо. Иштта БаІал-харцделанашна сагІа доккху меттигаш кечйора, Ашера-харцдалла лерина долу дечиган бІогІамаш а хІиттадора цо. Стигалшкахь мел болчу ницкъашна, суждане а оьхуш, Іибадат дора цо.
4Везачу Элан цІа чохь а цІушна сагІа доккху кхерчаш дІахІиттийра Маннаша, оцу цІийнах лаьцна «Ярушалайм-гІалахь Сайн цІе абаденна язъяйта лаьа Суна», – аьлла доллушехь Везачу Эло.
5Везачу Элан цІийнан шинна а кертахь стигалшкахь мел болчу ницкъашна сагІа доккху кхерчаш дІахІиттийра цо.
6Маннаша шен кІентий Бен-ХІинам-тогІи чохь цІерах чекхбохуьйтура. Иштта бозбунчаллаш а леладора, пал а туьйсура, беллачийн синош тІедоьхуш болчарах а, жинашца тайначарах а дагаволура. Цу тайпана, Веза Эла оьгІаз а вохуьйтуш, Цунна зуламе хеташ долу дуккха а гІуллакхаш леладора цо.
7Ша харцдалла лерина дина сурт схьа а эцна, иза Делан цІа чохь дІахІоттийра Маннаша, цунах лаьцна Везачу Эло Дауде а, цуьнан кІанте Сулиме а иштта аьлла доллушехь: «Ярушалайм-гІалахь – исраилхойн шийтта тайпанийн латтанашна юкъара Айса хаьржина йолчу меттигехь – хІокху Сайн цІа чохь Сайн цІе язъяйта лаьа Суна гуттаренна а»
8Нагахь санна Аса шайна тІе мел диллинарг – Мусагахула Айса царна белла берриг а товрат-хьехам, парзаш а, тІедехкинарш а – цара леррина кхочушдахь, Айса церан дайшна деллачу лаьтта тІера исраилхойн когаш кхин цкъа а арабохуьйтур бац Аса.
9Амма ЯхІудан халкъ а, Ярушалайман бахархой а харц некъа тІе бехира Маннаша: Везачу Эло, исраилхошна уллора дІа а даьхна, хІаллакдинчу кхечу къаьмнаша лелийначул а сов зуламе дерг леладора цара.
Маннаша ша Далла хьалха лахвар
10Везачу Эло дІаолура Маннаше а, цуьнан халкъе а, амма цара ла ца дугІура.
11ТІаккха Везачу Эло ашурхойн паччахьан тІеман коьрта хьаькамаш бахийтира Маннашана тІе. Цара, иза дІа а лаьцна, мерІуьргех чІуг чекх а яьккхина, йоьзан буржалш а дихкина, Бавел-махка дІавигира.
12Ша гаттавелла хьаьвзича, шен дайн Далла хьалха ша даггара лах а веш, Маннаша шен Везачу Деле шеца дика хилар доьхура.
13Маннаша Везачу Эле доІа дича, Цо, дІа а хезна, Маннашан доІа тІеийцира. Дала, иза Ярушалайме юха а верзийна, шен паччахьалла дан дІахІоттийра. ТІаккха кхийтира Маннаш Веза Эла – Дела хиларх.
14Цул тІаьхьа Маннаша Даудан гІалин арахула болу пен юхаметтахІоттийра. Гихьон-хина малхбузехьа долчу Іинан тІехула ЧІерийн ков олучу меттехула а, Іупал-гІалин гонах, леккха хьала а боккхуш, юхаметтахІоттийра цо гІалин пен. ЯхІуд-махкарчу чІагІйинчу массо а гІаланашкахь тІеман коьрта хьаькамаш дІахІиттийра цо.
15Хийрачу мехкашкара деланаш а, Везачу Элан цІа чу дІахІоттийна цІу а дІаваьккхира Маннаша. Иштта Ярушалаймехь а, Везачу Элан цІа тІехь лаьттачу ломахь а ша дІахІиттийна сагІа доху кхерчаш дохийна, гІалин арахьа дІакхиссира цо.
16Везачу Элана лерина сагІа доккху кхерч ша хиллачу метте дІа а хІоттийна, цу тІехь бертан а, баркаллин а сагІанаш дехира Маннаша. ЯхІудхошна цо тІедиллира, Исраилан Везачу Далла Іамал е аьлла.
17Халкъо кхидІа а сагІа доккхучу гунаш тІехь сагІанаш даьхнехь а, и сагІанаш шайн Везачу Далла лерина бен дацара.
Маннаша динчу паччахьаллин чаккхе
(ТІаьххьарнаш 21:17,18)
18Маннашан кхидолчу гІуллакхех лаьцна – шен Деле цо динчу доІанах а, Исраилан Везачу Делан цІарах хиндерг гуш болчара Маннаше аьллачу дешнех а лаьцна – яздина ду Исраилхойн паччахьийн тептар тІехь.
19Маннаша динчу доІанах а, Далла иза дІахазарх а, Далла хьалха ша лахвале цунах мел даьллачу къинойх лаьцна – иза Далла тешаме цахиларх а, цо сагІа доккху гунаш дарх а, цо Ашера-харцдалла лерина долу дечиган бІогІамаш дІахІиттадарх а, цо бинчу цІуйх а лаьцна – яздина ду Делера дерг гуш болчу пайхамарийн тептар тІехь.
20Маннаш, дІа а кхелхина, шен дайх дІакхийтира. Иза шен паччахьан цІахь дІавоьллира. Маннашан метта паччахь хилла дІахІоьттира цуьнан кІант Амин.
ЯхІудхойн паччахь Амин
(ТІаьххьарнаш 21:19-26)
21Аминан ткъе ши шо дара, иза паччахь хилла дІахІоьттича. Ярушалаймехь Іаш а волуш, цо шина шарахь паччахьалла дира.
22Шен дас Маннаша санна, Везачу Элана зуламе хеташ долу гІуллакхаш леладора Амина а. Шен дас Маннаша мел дІахІиттийначу цІушна сагІанаш а дохура, Іамал а йора Амина.
23Амма шен дас Маннаша ма-дарра, ша Везачу Элана хьалха лах ца вира цо. Мелхо а, шен къинош совдехира цо.
24Іамминан хьаькамаша, ямартлонца цунна дуьхьал барт а бина, шен паччахьан цІахь иза вийра.
25Амма цу махкарчу халкъо Амин-паччахьна дуьхьалбевлла хилларш берриш а хІаллакбира. Цара Аминан метта цуьнан кІант Юши-ЯхІу, паччахь а вина, дІахІоттийра.
ЯхІудхойн паччахь Юши-ЯхІу
(ТІаьххьарнаш 22:1,2)
34
1Юши-ЯхІун бархІ шо хилла иза паччахь дІахІуттучу хенахь. Ярушалаймехь Іаш а волуш, цо ткъе цхьайтта шарахь паччахьалла дира.
2Везачу Элана нийса хеташ дерг леладора цо. Шен дайх хилла волу Дауд санна, нийсачу новкъа тІехь лелла Юши-ЯхІу. Цу некъа тІера я аьтту, я аьрру агІор дІа ца ваьлла иза.
Юши-ЯхІус бина хийцамаш
3Паччахьалла деш долу борхІалгІа шо долуш, ша къона стаг воллушехь, шен ден дайх хиллачу Даудан Дела леха волавелира Юши-ЯхІу. Ткъа ша паччахьалла деш долу шийтта шо кхаьчча, ЯхІуд-мохк а, Ярушалайм а цІанйира цо цигахь хиллачу халкъо Іибадат деш схьакъастийначу гунех а, цу гІуллакхна билгалдаьхначу диттех а, куц далош, боьттина бинчу цІуйх а.
4БаІал-деланашна лерина йолу сагІа доккху меттигаш а, царна тІехула хІиттийна хаза хьожа йогІу хІума яго гІирсаш а бохабайтира цо. Иштта Ашера-далла лерина болу дечиган бІогІамаш а, кхиболу цІуш а, дина суьрташ а доха а дина, царах чан а йина, цІушна сагІа даьккхинчеран къуббанаш тІехула дІасаяржийра цо.
5Харц динан дайн даьІахкаш церан сагІа доккху меттигашкахь яга а йина, цІанбира Юши-ЯхІус ЯхІуд-мохк а, Ярушалайм а.
6Изза дира Юши-ЯхІус Маннаш-мехкан а, Эпрайм-мехкан а, ШимІа-мехкан а гІаланашкахь а, царна гонах долчу къапалгашкахь а, ур-атталла Наптал-махкана тІекхаччалц.
7Берриг а Исраил-махкахула йолу сагІа доккху меттигаш а, Ашера-далла лерина долу дечиган бІогІамаш а дохийна дІадехира, цІуйх а чан йира, хаза хьожа йогІу хІума яго гІирсаш а бохийра Юши-ЯхІус. ТІаккха иза Ярушалайме юхавирзира.
Товрат-хьехамийн тептар карор
(ТІаьххьарнаш 22:3-20)
8Ша паччахьалла дечу берхІитталгІачу шарахь, мохк а, Везачу Элан цІа а ша цІандечу хенахь Ацал-ЯхІун кІант Шапани а, гІалин хьаькам МаІсей-ЯхІу а, йозанча волу Юахьазан кІант Юахьи а вахийтира Юши-ЯхІус шен Везачу Делан цІа тодан.
9Цара, динан коьртачу дена Хьалкхи-ЯхІуна тІе а бахана, Делан цІенна деана долу ахча дІаделира цуьнга. Делан цІийнан кевнехь гІарол деш лаьттачу левихоша гулдина дара и ахча. Иза маннашхоша а, эпраймхоша а, исраилхойн дерриге а дисинчу декъо а, иштта берриге а яхІудхоша а, бен-яманхоша а, Ярушалайман бахархоша а деанера.
10И ахча Везачу Элан цІенна тІехь болх беш болчу белхалошна тІехьожучу нехан кара дІаделира. Ткъа цара Везачу Элан цІа, то а деш, карладоккхуш белхаш беш болчарна дІадоькъура и ахча.
11Дечиган пхьерашка а, гІишло ечаьрга а дІаделира цара ахча, яхІудхойн паччахьо талхийтинчу гІишлошна оьшу хьаькхна тІулг а, бІогІамаш дан дечиг а цаьрга эцийтархьама.
12Балха тІехь тешаме бара и нах. Царна тІехьожуш дІахІиттийна бара Мерарин тІаьхьенах болу левихой Яхьат а, Іабди-ЯхІу а. Мерарин тІаьхьенах болу левихой Яхьат а, Іабди-ЯхІу а, иштта КхахІатан тІаьхьенах болу Закри-ЯхІу а, Машулим а. Массо а левихой говза зурманчаш бара.
13Левихоша куьйгалла дора кира лелочарна тІехь а, кхиболу белхаш беш болчу берриге а белхалошна тІехь а. Иштта левихошна юкъара бара йозанчаш а, тІехьожу куьйгалхой а, кевнашкахь гІарол дийраш а.
14Цара Везачу Элан цІа долчу деана ахча схьаоьцучу хенахь, динан дена Хьалкхи-ЯхІуна карийра Везачу Эло Мусагахула делла долу товрат-хьехамаш тІехь болу тептар.
15ТІаккха Хьалкхи-ЯхІус йозанча волчу Шапанига элира: «Товрат-хьехамийн тептар карийна суна Везачу Элан цІа чохь». И тептар Шапанига дІаделира Хьалкхи-ЯхІус.
16Шапанис и тептар паччахьна тІедаьхьира. Иштта паччахье хаам а бира цо: «Ахьа хьан ялхошна тІедиллинарг цара дерриг а кхочушдо.
17Хьан ялхоша, Везачу Элан цІа долчохь гулделла ахча схьа а эцна, иза белхаш беш болчарна тІехьожуш болчийн а, белхаш беш болчеран а кара дІаделла», – аьлла.
18Йозанчо Шапанис паччахье кхин а цхьа хаам бира: «Динан дас Хьалкхи-ЯхІус тептар делла соьга», – аьлла. Иза паччахьна хьалха дІадийшира цо.
19Товрат-хьехамийн дешнаш шена дІахезча, паччахьо шен тІехулара бедарш этІийра.
20ТІаккха динан дена Хьалкхи-ЯхІуна а, Шапанин кІантана Ахьикхамина а, Мика-ЯхІун кІантана Іабданина а, йозанчина Шапанина а, паччахьан ялхочунна Іаси-ЯхІуна а, тІе а дуьллуш, цо элира:
21«Даха а гІой, сан дуьхьа а, исраилхошна а, яхІудхошна а юкъара дийна бисинчеран дуьхьа а оцу карийначу тептар тІехь долчух лаьцна Везачу Элах дагавалийта. Везачу Элан дералла вайна тІехь чІагІъелла, хІунда аьлча хІокху тептаран дешнашка ладоьгІна ца хилла вайн дайша. Вайх лаьцна цу тІехь яздина мел хиллачуьнга хьаьжжина, ца лелла уьш».
22Динан да Хьалкхи-ЯхІу а, паччахьо дІахьажийна болу кхиберш а Ярушалайман шолгІачу декъахь Іаш йолчу а, шега Делера хаам хуьлуш йолчу а Хьулдатана тІебахара. (Цуьнан майра вара Хьархьасан кІентан Тикхавин кІант волу Шалум, ткъа иза духарийн цІенна тІехь куьйгалхо вара.) Цара оцу гІуллакхах лаьцна къамел дира цу зудчуьнца.
23Хьулдата цаьрга элира: «ХІара боху исраилхойн Везачу Дала: „Шаьш Суна тІе хьажийначу стаге хІара дІаала:
24‘Иштта боху Везачу Эло: ‹Аса бохам тІебоуьйтур бу кху меттигна а, кхуьнан бахархошна а. Царна тІехь кхочушхир ду яхІудхойн паччахьна хьалха аша дешначу тептар тІехь долу дерриге а неІалташ›’.
25Со дІа а тесна, хаза хьожа йогІу хІума кхечу деланашна а ягийна, шаьш мел лелочу хІуманца Со дар а веш, Сан оьгІазло кху меттигна тІехь, дІайовр йоцу летта алу санна, хир ю.
26Веза Эла волчу Сох дагавалийта аьлла, шаьш схьахьажийначу яхІудхойн паччахье аша дІаала: ‘Иштта боху исраилхойн Везачу Дала хьуна хезначу дешнех лаьцна:
27‹Аса кху меттигна а, кхуьнан бахархошна а дуьхьал аьлла дешнаш хьайна дІа а хезна, хьан дог кІад а луш, ахьа Далла хьалха хьо лахварна а, хьайн тІехулара бедар этІа а йина, Суна хьалха лах а луш, хьо велхарна а, Суна а хьо дІахезна, – боху Везачу Эло. –
28И бахьанехь хьо, синтемца дІа а кхелхина, хьайн дайшна тІевохуьйтур ву Аса, ткъа хьо хьайн къубби чохь дІавуьллур ву. Хьан бІаьргашна гур бац Ас кху меттигна тІебоуьйтур болу и берриге а бохамаш›’“».
Паччахьна тІедаьхьира и жоп.
Юши-ЯхІус Везачу Элаца бина барт
(ТІаьххьарнаш 23:1-20)
29Юши-ЯхІу-паччахьо ЯхІуд-мехкан а, Ярушалайм-гІалин а берриге а къаной схьагулбайтира.
30Паччахь Везачу Элан цІийнан керта вахара. Цуьнца цхьаьна цига дахара ЯхІуд-мехкан дерриге а халкъ а, Ярушалайман берриге а бахархой а, динан дай а, левихой а, доллу халкъ а, уггаре ладам доцучу адамашкара дуьйна уггаре лараме долчу адамашна тІе кхаччалц. ТІаккха паччахьо Везачу Элан цІенна уллохь карийначу Дала халкъаца бинчу бертан тептар тІера дерриг а дешнаш дІадийшира, уьш цигахь лаьтташ долчу массо а халкъана дІа а хозуьйтуш.
31БІогІамна юххе а хІоьттина, паччахьо Везачу Элана хьалха Цуьнца бина болу барт карлабаьккхира – цо дош делира Везачу Элана тІаьхьахІотта а, шен доллучу даггара, доллучу синца Цуьнан весеташ а, бакъонаш а, парзаш а лардан а, оцу тептар тІехь яздина долу бертан дешнаш кхочушдан а.
32Шаьш и барт тІеоьцуш паччахьо чІагІо яр тІедиллира берриг а Ярушалаймерчу бахархошна а, бен-яманхошна а. Иштта, Ярушалайман бахархой шайн дайн Дела волчу Делаца бинчу барте хьаьжжина, лела буьйлабелира.
33Исраилхойн долахь болчу берриге а махкара дегаза болу цІуш дІабехира Юши-ЯхІус. Исраил-махкахь дехачу дерриге а халкъана тІедиллира цо шайн Везачу Далла Іамалъяр. Юши-ЯхІу-паччахь вехаш хиллачу массо а хенахь, шайн дайн Дела волчу Везачу Элана тІаьхьахІиттинчуьра дІа ца бевлира уьш.
Пасахь олу дезде даздар карладаккхар
(ТІаьххьарнаш 23:21-23)
35
1Ярушалайм-гІалахь Везачу Элана лерина Пасахь олу дезде даздира Юши-ЯхІус. Хьалхарчу беттан дейтталгІачу дийнахь дезачу денна лерина сагІина беанчу Іахарна урс хьаькхира.
2Юши-ЯхІус динан дай дІахІиттийра шайн-шайн гІуллакх дечу меттигашка. Церан дегнаш иракарахІиттадора цо Везачу Элан цІийнаца доьзна долу гІуллакхаш дарна.
3Берриге а исраилхошна хьехамаш беш болчу а, Везачу Элана дІакъастийна болчу а левихошка паччахьо элира: «Исраилхойн паччахь хиллачу Даудан кІанта Сулима дІахІоттийначу Везачу Элан цІа чохь охьахІоттаде Делан деза тІорказ. ХІинца дуьйна иза дІа а, схьа а лело дезар дац аша. ХІинца дуьйна вайн Везачу Далла а, Цуьнан халкъ долчу Исраилан халкъана а гІуллакх де аша.
4Исраилхойн паччахь хиллачу Дауда а, цуьнан кІанта Сулима а, яз а дина, дІахІоттийна ма-хиллара, шайн доьзалшца а, шайн тобанашкахь а дІахІитта.
5Шайн къомах болчу гергарчийн доьзалшкара хІорра а декъана гІо дархьама, Делан цІийнан кертахь левихойн доьзалех цхьацца тоба дІахІоттае.
6Пасахьана лерина беанчу Іахарна урс хьакха кечам бе. ЦІандаларца шаьш даз а дайтина, Везачу Эло Мусагахула аьлларг кхочуш а деш, и Іахар шайн вежаршна кечбе».
7Цигахь хиллачу къомах болчу нахана жена юкъара ткъе итт эзар Іахаррий, буьхьиггий елира Юши-ЯхІус, царах Пасахьан сагІанаш дахархьама. Иштта кхо эзар сту а белира цо. И дерриг а дийнаташ паччахьан хьолан юкъара схьадеанера.
8Паччахьан баьччанаша а шайн дегнийн лаамца халкъана а, динан дайшна а, левихошна а сагІина хІума деара. Делан цІенна тІехь куьйгалла деш хиллачу Хьалкхи-ЯхІус, Закри-ЯхІус, Яхьиала динан дайшка Пасахьан сагІина ши эзар ялх бІе Іахар белира. Кхин а кхо бІе сту а белира цо.
9Левихошна тІехь куьйгалла деш волчу Ханан-ЯхІус а, цуьнан вежарша ШамІа-ЯхІус а, Натунаила а, Хьашби-ЯхІус а, иштта ЯІиала а, Юзабдис а белира Пасахьан сагІина лерина пхи эзар Іахар а, буьхьиг а. Иштта пхи бІе сту а белира цара. Цара делларг левихошна лерина дара.
10Иштта дІахІоттийнера и гІуллакх дар. Динан дай шайн гІуллакх дан дІахІиттира. Левихой а, паччахьо шайна тІедиллина ма-хиллара, шайн тобанашкахь гІуллакх дан дІахІиттира.
11Пасахьана лерина болчу Іахаршна урс хьаькхира. Левихойн карара Іахарех даьлла цІий, схьа а оьцуш, динан дайша церан цинцаш тухура. Ткъа левихоша тІера цІока схьайоккхура.
12Дагоран сагІа санна даха лерина долу дийнатийн дакъош дІакъастийра левихоша, тІаьхьо халкъан доьзалийн тобанаша уьш, Мусан тептар тІехь яздина ма-хиллара, Везачу Элана сагІина дахийтархьама. Изза дира цара стерчашца а.
13Хьехамаша тІедиллина ма-хиллара, Пасахьан Іахар цІартІехь беттира. Ткъа даздина долу сагІина деанарг даккхий еш чохь, кхабанаш чохь, кедаш чохь, кхехка а деш, сихонца халкъана дІадийкъира.
14Цул тІаьхьа шайна а, динан дайшна а кечдира цара сагІина деанарг, хІунда аьлча АхІаронан тІаьхьенах болу динан дай буьйсанна тІаьххьалц Іийнера дагоран сагІанаш а дохуш, кхечу сагІанийн мохь а ягош. Цундела шайна а, АхІаронан тІаьхьенах болчу динан дайшна а кечъеш яра левихоша юург.
15Дауда а, Асайпа а, ХІаймана а, Дауд-паччахьна лерина Делера дерг гуш волчу Ядутун-пайхамаро а шайна тІедиллина ма-хиллара, Асайпан тІаьхьенах болу зурманчаш шайн гІуллакх дан билгалъяьхначу меттигашка дІахІиттийра. Иштта хІора кевнан гІаролхо а вара шен-шен меттехь лаьтташ. Церан вежарий болчу левихоша кечйора царна оьшург, цундела уьш шаьш гІуллакх деш болчуьра меттахбовла оьшуш дацара.
16Иштта дІахІоттийнера цу дийнахь Везачу Элана лерина гІуллакх дар. Иза дІахІоттийнера, Юши-ЯхІу-паччахьо тІедиллина ма-хиллара, Пасахьан сагІа даккхар кхочушдархьама а, Везачу Элана лерина болчу кхерчана тІехь дийнаташ дагоран сагІа даккхархьама а.
17Цу хенахь цигахь болчу исраилхоша Пасахьан дезде а даздира, ткъа цул тІаьхьа ворхІ дийнахь совсазчу баьпкан деза денош даздира цара.
18Шамъал-пайхамар ваьхначу заманахь дуьйна схьа цу тайпана Пасахьан дезде даздина дацара. Юши-ЯхІус а, динан дайша а, левихоша а, цигахь хиллачу яхІудхоша а, исраилхоша а, Ярушалайман бахархоша а даздинчу тайпана, Пасахьан дезде исраилхойн паччахьех цхьаммо а даздина дацара.
19Юши-ЯхІус паччахьалла деш долу берхІитталгІа шо долуш даздинера и де.
Юши-ЯхІус паччахьалла даран чаккхе
(ТІаьххьарнаш 23:28-30)
20Цул тІаьхьа, Юши-ЯхІус Делан цІийнаца долу низам дІахІоттийначул тІаьхьа, мисархойн паччахь Наху Эпрат-хин йистерачу КІаркамиш-гІалина уллохь тІом бан вахара. Ткъа Юши-ЯхІу цунна дуьхьал тІом бан аравелира.
21Нахус Юши-ЯхІуна тІе геланчаш бахийтира цуьнга иштта дІаала аьлла: «Суна а, хьуна а хІун ду иза, яхІудхойн паччахь? ХІинца со хьуна дуьхьал тІом бан вогІуш вац, ткъа соьца тІом латтош йолчу пачхьалкхе вогІуш ву. Дала, сихо е аьлла, тІедиллина суна. Соьца волчу Далла дуьхьало ма е, хьо Цуьнга ца вейтархьама».
22Амма Юши-ЯхІус, иза волчуьра дІаваха дагахь а воцуш, шен духарш хийцарца ша мила ву къайладаьккхира, цунна дуьхьал тІом бархьама. Делан омрица Нахус аьллачу дешнашка ла а ца дугІуш, Юши-ЯхІу МагІидда олучу аренга веара тІом бан дагахь.
23Мисархоша Юши-ЯхІу-паччахьна тІе пхерчий кхиссира. ТІаккха Паччахьо шен хьаькамашка элира: «ДІавигалаш со кхузара, хІунда аьлча суна чІогІа чов хилла».
24ГІудалкх чуьра схьа а ваьккхина, цуьнан долахь йолчу кхечу гІудалкхана чу виллира цара Юши-ЯхІу. Иза Ярушалайме дІавигира. Цигахь Юши-ЯхІу велира, иза шен дайн къуббанашкахь дІавоьллира. ЯхІуд-мехкан а, Ярушалайм-гІалин а дерриг а халкъо белхар хІоттийнера Юши-ЯхІуна.
25Ярми-ЯхІу-пайхамаро тийжамаш дІаязбира Юши-ЯхІуна лерина. Назманаш олучу наха а, зударша а тахханалц а долчу шайн тийжарийн назманашкахь Юши-ЯхІух лаьцна олу. И назманаш Исраил-махкахь ламасташ юкъа дахийтира. Уьш Тийжамийн тептарна юкъа яхийтина ю.
26Юши-ЯхІус динчу кхидолчу хІуманех лаьцна – Везачу Элан товрат-хьехамаш кхочушдарна тешаме хиларца доьзна цо динчу гІуллакхех лаьцна,
27дуьххьарлерчу гІуллакхна тІера тІаьхьарчунна тІекхаччалц – яздина ду ЯхІудхойн а, исраилхойн а паччахьийн тептар тІехь.
ЯхІудхойн паччахь ЯхІу-Ахьаз
(ТІаьххьарнаш 23:30-35)
36
1ЯхІуд-мехкан халкъо Юши-ЯхІун кІант ЯхІу-Ахьаз, схьа а эцна, Ярушалаймехь шен ден метта паччахь вина дІахІоттийра.
2ЯхІу-Ахьазан ткъе кхо шо дара, иза паччахь хилла дІахІуттуш. Ярушалайм-гІалахь Іаш а волуш, цо кхаа баттахь паччахьалла дира.
3Ярушалаймехь паччахьалла дечуьра ЯхІу-Ахьаз дІаваьккхира мисархойн паччахьо. Наху-пирІуно гІуда далар тІедожийра ЯхІуд-махкана. Иза дара ши бІе пунт дети а, ши пунт деши а.
4ТІаккха ЯхІу-Ахьазан ваша Элъякъим ЯхІуд-махкахь а, Ярушалаймехь а паччахь вина дІахІоттийра. Ткъа Элъякъиман цІе пирІуно хийцира, цунах ЯхІу-Якхам а олуш. Амма Элъякъим, дІа а лаьцна, Мисар-махка дІавигира Нахус.
ЯхІудхойн паччахь ЯхІу-Якхам
(ТІаьххьарнаш 23:36–24:7)
5ЯхІу-Якхаман ткъе пхи шо дара, иза паччахь дІахІуттуш. Ярушалайм-гІалахь Іаш а волуш, цо цхьайтта шарахь паччахьалла дира. Шен Везачу Далла зуламе хеташ долу гІуллакхаш леладора цо.
6Набухди-Нецар-паччахьо, цунна тІе а летта, иза схьа а лаьцна, цІастанан буржалш туьйхира цунна, иза Бавел-гІала дІавигархьама.
7Везачу Элан цІа чуьра пхьегІийн цхьа дакъа цо Бавел-гІала дІадаьхьира. Набухди-Нецара шен динан цІа чу охьаехкира уьш.
8ЯхІу-Якхама динчу кхидолчу гІуллакхех лаьцна – дегаза долчу хІуманех а, цунна дуьхьал даккха мел карийначу гІуллакхех а лаьцна – яздина ду Исраилхойн а, яхІудхойн а паччахьийн тептар тІехь. ЯхІу-Якхаман метта паччахь хилла дІахІоьттира цуьнан кІант ЯхІу-Яхин.
ЯхІудхойн паччахь ЯхІу-Яхин
(ТІаьххьарнаш 24:8-17)
9ЯхІу-Яхинан берхІитта шо кхаьчнера, иза паччахь дІахІуттуш. Ярушалайм-гІалахь Іаш а волуш, цо кхаа баттаххьий, итт дийнаххьий паччахьалла дира. Везачу Элана зуламе хеташ долу гІуллакхаш леладора ЯхІу-Яхина.
10Керла шо долалуш, Набухди-Нецар-паччахьо геланчаш бахийтира, ЯхІу-Яхин дІа а лаций, цуьнца цхьаьна Везачу Элан цІа чуьра еза пхьегІаш а яхьаш, иза Бавел-гІала дІавалаве аьлла, омра а дина. ЯхІуд-махкахь а, Ярушалаймехь а паччахь вина дІахІоттийра цо ЯхІу-Яхин гергара волу ЦІадукъ-ЯхІу.
ЯхІудхойн паччахь ЦІадукъ-ЯхІу
(ТІаьххьарнаш 24:18-20;Ярми-ЯхІу 52:1-3)
11ЦІадукъ-ЯхІун ткъе цхьа шо дара, иза паччахь хилла дІахІуттуш. Ярушалайм-гІалахь Іаш а волуш, цхьайтта шарахь паччахьалла дира цо.
12ЦІадукъ-ЯхІу-паччахьо шен Везачу Далла зуламе хеташ долу гІуллакхаш леладора. Везачу Элера долу дош схьаолуш волу Ярми-ЯхІу-пайхамар шена уллохь а волуш, Далла хьалха ша лахвар ца лиира ЦІадукъ-ЯхІуна.
Ярушалайман йожар
(ТІаьххьарнаш 25:1-21;Ярми-ЯхІу 52:3-11)
13Делан цІарах цунна тешаме хир ву аьлла, ша биъна дуй къар а беш, Набухди-Нецар-паччахьна дуьхьал велира ЦІадукъ-ЯхІу. Вухахьа а ваьлла, дог чІагІ а дина, цунна ца лиира Исраилан халкъан Везачу Делехьа юхаверза.
14Цул сов, динан дайшна а, халкъана а тІехь куьйгалла деш болчу массара а Далла тешаме боцуш шайн лелар алсамдаьккхира. Кхечу къаьмнех болчу наха лелош хилла дегаза гІуллакхаш цара а леладора. Ткъа Везачу Эло Ярушалайм-гІалахь даздина долу Цуьнан цІа сийсаз а дора цара.
15Шен халкъах а, Шен хІусамах а Шена къахета Дела, церан дайн Дела волчу Везачу Эло юх-юха Шен геланчаш бохуьйтура царна тІе.
16Амма, Делан дешнех а ца бешаш, Цуьнан пайхамарех а кхаьрдаш, цара Дала бахкийтинарш юьхьІаьржачу хІиттабора, Шен халкъана дуьхьал йолу Делан дералла юха ца ерззал чІогІа алсам а йоккхуш.
17Везачу Эло хашадхойн паччахь яхІудхошна дуьхьал ваьккхира. Ткъа цу паччахьо церан Везачу Элан цІа чохь церан кегийнаш туьраца байира. Иштта я кегийнаш, я йоІарий, я воккханиг, я къоьжаниг ца вуьтуш – уьш берриш а дІабелира Дала Набухди-Нецар-паччахьан кара.
18Делан цІа чуьра яккхий а, кегий а ерриге а пхьегІаш а, Везачу Элан цІийнан хазни чуьра а, паччахьан а, цуьнан баьччанийн а хазнаш чуьра а дерриг хІума а Бавел-гІала дІадахьийтира цо.
19Хашадхоша Делан цІа дагийра, гІалин гонахара пен а охьабожийра. ГІалахь мел долу паччахьан цІа а дагийра, царна чохь деза мел долу хІума а хІаллакдира цара.
20Туьрах беллачарна юкъара дийна бисинарш Бавел-махка йийсаре дІабигира. Ткъа парсихойн пачхьалкх дІахІотталц йолчу ханна царах паччахьан а, цуьнан тІаьхьенан а леш хилира.
21И дерриг а иштта хилира, Ярми-ЯхІугахула Везачу Эло аьлла дешнаш кхочушхилийтархьама. Лаьтте садоІуьйту шераш ца даздарна шена дина долу зен лаьтто такхийтира, ерриг а ша дассийна Іиллинчу ханна са а доІуш, кхузткъе итт шо дуззалц.
Къуреш-паччахьо яхІудхой юхаберзабе аьлла тІедиллар
(Іезар 1:1-4)
22Парсихойн паччахь волчу Къуреша паччахьалла дечу хьалхарчу шарахь, Ша Ярми-ЯхІугахула ваІда динарг кхочушдархьама, Везачу Эло Къурешан са карзахдаьккхира цхьа сацам дІаязбан а, ткъа и сацам ерриг а цуьнан пачхьалкхехула дІасакхайкхабайта а:
23«Иштта боху парсихойн паччахь волчу Къуреша: стигалийн Дела волчу Везачу Эло дуьненан ерриг а пачхьалкхаш схьаелира суна, ткъа Цо тІедиллина суна, ЯхІуд-махкахь йолчу Ярушалаймехь Шена цІа де аьлла. Шуна юкъахь Везачу Элан халкъах мел болчаьрга Аса боху: шун Дела шуьца а хуьлийла, шу Ярушалайме а гІойла».
Іезар
Іезаран
тептар
Дешхьалхе
ДІаихначу шерашкахь хиллачух лаьцнарг олучу тептарна тІаьхьа догІучу Іезаран тептар тІехь дуьйцуш ду Бавел-махке йийсаре бигначул тІаьхьа яхІудхойх цхьаберш цІа берзарх а, Ярушалайм-гІалахь Далла Іамалъяран а, дахаран а карладаккхарх а лаьцна. Хиллачух лаьцна ишттачу дакъошкахь дийцина: 1) Парсихойн паччахь волчу Къуреша динчу омрица яхІудхойх хьалхара тоба Бавел-махкара цІа ерзар (1-2 кортош); 2) Делан цІа юхадар а, иза къобалдар а, Далла Іамалъяр карладаккхар (3-6 кортош); 3) Цул тІаьхьа дуккха а шераш девлча, яхІудхойн кхин цхьа тоба Ярушалайм-гІала схьаерзар (7-10 кортош). Цу тобанан тхьамда товрат-хьехамаш кІоргге хууш волу а, Іелам стаг волу а Іезар ву. Цуьнан гІоьнца наха шайн дахар, дине а, юкъаметтигашка а хьаьжжина, карладоккху, Исраилан халкъан динан тІаьхье ларъярхьама.
1
Къуреша йийсархошна ЯхІуд-махка цІа берза пурба ло
1Парсихойн паччахь волчу Къуреша паччахьалла дечу хьалхарчу шарахь, Ша Ярми-ЯхІугахула ваІда динарг кхочушдархьама, Везачу Эло Къурешан са карзахдаьккхира цхьа сацам дІаязбан а, ткъа и сацам дерриг а цуьнан пачхьалкхехула дІасакхайкхабайта а:
2«Иштта боху парсихойн паччахь волчу Къуреша: стигалийн Дела волчу Везачу Эло дуьненан ерриг а пачхьалкхаш схьаелира суна, ткъа Цо тІедиллина суна, ЯхІуд-махкахь йолчу Ярушалаймехь Шена цІа де аьлла.
3Веза Эла – Исраилан Дела ву, Ярушалаймехь волу Дела ву. Шуна юкъахь Везачу Элан халкъах мел болчаьрга аса боху: шун Дела шуьца а хуьлийла, шу ЯхІуд-махкарчу Ярушалайме а гІойла, аша Везачу Элан цІа а дойла.
4Дийна бисина болу исраилхой болчу меттигашкарчу бахархоша гІо дан деза цу нахана. Царна дети а, деши а, бахам а, кира лело даьхни а, шайн лаамца делла совгІаташ а ло, Ярушалаймехь долчу Делан цІенна лерина долу».
5ХьалагІевттира Ярушалайме баха кийча болу ЯхІудан а, Бен-Яманан а тайпанийн тхьамданаш а, динан дай а, левихой а. Царах волу хІора стаг а Ярушалайме Везачу Элана цІа дан воьдуш вара. Иштта Дала шена чохь и лаам кхоьллина волу массо стаг цига ваха кечвеллера.
6Массо а лулахоша шайн лаамца гІо дора царна совгІаташца. Цара детин пхьегІашца а, дешица а, бахамца а, кира лелочу даьхница а, шайн лаамехь деллачу совгІаташца а гІо дора царна.
7Къуреш-паччахьо Везачу Элан массо а хІума арадаьккхира, Набухди-Нецара, Ярушалаймера ара а даьккхина, шен харцделанийн цІа чу охьадиллина долу.
8Парсихойн паччахь волчу Къуреша шен хазна карахь йолчу Митрудатина тІедиллира и хІуманаш цигара араяхар. Митрудатис уьш ЯхІудан эла волчу Шишбацаран кара дІаелира.
9Цигара араяьхна йолу хІуманаш хІорш ю:
дешин бошхепаш – ткъе итт;
детин бошхепаш – цхьа эзар;
арсаш – ткъе исс;
10дешин кедаш – ткъе итт;
кхидолу детин кедаш – биъ бІе итт;
кхидолу кедаш – цхьа эзар.
11Ерриг а цигахь хилларг пхи эзар йиъ бІе детиххий, дешиххий йина пхьегІа яра. Шишбацара и хІуманаш йийсархой Бавелера Ярушалайме юхабоьлхуш шеца дІаяьхьира.
Юхабирзинчу йийсархойн дукхалла
(Нахьми-ЯхІу 7:4-73)
2
1ХІорш бу цу мехкан массо а маьІІера болу йийсарера юхабаьхкина болу нах. Бавеларчу паччахьо Набухди-Нецара уьш Бавеле йийсаре дІабигна хилла, ткъа хІинца Ярушалайме а, ЯхІуд-махка а хІора стаг шен-шен гІала юхавирзина.
2Оцу нехан куьйгалхой бара: Зурбабел, ЮшаІ, Нахьми-ЯхІу, Сари-ЯхІу, РаІал-ЯхІу, Мардахай, Билшан, Миспар, БигІвай, Рахьим, БаІна.
ХІорш ю юхабаьхкинчу исраилхойн цІераш:
3ПарІушан тІаьхьенах берш – ши эзар цхьа бІе кхузткъе шийтта стаг (2172);
4Шапат-ЯхІун тІаьхьенах берш – кхо бІе кхузткъе шийтта стаг (372);
5Арахьин тІаьхьенах берш – ворхІ бІе кхузткъе пхийтта стаг (775);
6Пахьат-Муабин тІаьхьенах болчу ЮшаІан а, Йоабан а доьзалшкара – ши эзар бархІ бІе шийтта стаг (2812);
7Іейламан тІаьхьенах берш – цхьа эзар ши бІе шовзткъе вейтта стаг (1254);
8Затун тІаьхьенах берш – исс бІе шовзткъе пхи стаг (945);
9Закайн тІаьхьенах берш – ворхІ бІе кхузткъа стаг (760);
10Банин тІаьхьенах берш – ялх бІе шовзткъе ши стаг (642);
11Бебайн тІаьхьенах берш – ялх бІе ткъе кхо стаг (623);
12ІазгІадин тІаьхьенах берш – цхьа эзар ши бІе ткъе ши стаг (1222);
13Адуникхаман тІаьхьенах берш – ялх бІе кхузткъе ялх стаг (666);
14БигІвайн тІаьхьенах берш – ши эзар шовзткъе ялхитта стаг (2056);
15Іадин тІаьхьенах берш – виъ бІе шовзткъе вейтта стаг (454);
16Атари аьлла, кхин цІе йолуш волчу Хьузакх-ЯхІун доьзалера – везткъе берхІитта стаг (98);
17Бецайн тІаьхьенах берш – кхо бІе ткъе кхо стаг (323);
18Йоврин тІаьхьенах берш – цхьа бІе шийтта стаг (112);
19Хьашуман тІаьхьенах берш – ши бІе ткъе кхо стаг (223);
20Гибарин тІаьхьенах берш – везткъе пхийтта стаг (95);
21Байтлахам-гІалин бахархойн тІаьхьенах берш – цхьа бІе ткъе кхо стаг (123);
22НатІупат-гІалин бахархойн тІаьхьенах берш – шовзткъе ялхитта стаг (56);
23Іанатот-гІалин бахархойн тІаьхьенах берш – цхьа бІе ткъе бархІ стаг (128);
24Іазмават-гІалин бахархойн тІаьхьенах берш – шовзткъе ши стаг (42);
25Кхиръят-ЯІариман, Капира-гІалин, Баировтан бахархойн тІаьхьенах берш – ворхІ бІе шовзткъе кхо стаг (743);
26Рамера а, ГибаІ-гІалин а бахархойн тІаьхьенах берш – ялх бІе ткъе цхьа стаг (621);
27Михмасан бахархойн тІаьхьенах берш – цхьа бІе ткъе ши стаг (122);
28Бетал-гІалин а, ГІай-гІалин а бахархойн тІаьхьенах берш – ши бІе ткъе кхо стаг (223);
29Набу-гІалин бахархойн тІаьхьенах берш – шовзткъе шийтта стаг (52);
30МагІбиш-гІалин бахархойн тІаьхьенах берш – цхьа бІе шовзткъе ялхитта стаг (156);
31Іейлам-гІала цІе йолчу вукху гІалара бахархойн тІаьхьенах берш – цхьа эзар ши бІе шовзткъе вейтта стаг (1254);
32Хьарми-гІалара бахархойн тІаьхьенах берш – кхо бІе ткъа стаг (320);
33Лодди-юьртара а, Хьадидара а, Овну-гІалара а бахархойн тІаьхьенах берш – ворхІ бІе ткъе пхи стаг (725);
34Ерихонера бахархойн тІаьхьенах берш – кхо бІе шовзткъе пхи стаг (345);
35Саниара бахархойн тІаьхьенах берш – кхо эзар ялх бІе ткъе итт стаг (3630).
36Динан дай:
Яди-ЯхІун тІаьхьенах волчу ЮшаІан доьзалера – исс бІе кхузткъе кхойтта стаг (973);
37Амиран тІаьхьенах берш – цхьа эзар шовзткъе шийтта стаг (1052);
38Пашихьуран тІаьхьенах берш – цхьа эзар ши бІе шовзткъе ворхІ стаг (1247);
39Хьармин тІаьхьенах берш – цхьа эзар вуьрхІитта стаг (1017).
40Левихойн тайпанах болу нах:
ЮшаІан а, Кхадмиалан а тІаьхьенах болчу ХІудав-ЯхІун доьзалера – кхузткъе вейтта стаг (74).
41Илланчаш:
Асайпан тІаьхьенах берш – цхьа бІе ткъе бархІ стаг (128).
42Делан цІийнан кевнерачу гІаролхойн тІаьхьенах берш:
Шалуман а, Атарин а, ТІулманан а, Іакхубин а, Хьататин а, Шубайн а тІаьхьенах берш – цхьа бІе ткъе ткъайоьсна стаг (139).
43Делан цІийнан кертахь гІуллакх деш болчу ялхойн тІаьхьенах берш:
Цихьин а, Хьашупин а, ТабуІатин а,
44Кхейрусан а, СияІан а, Падунан а,
45Либанин а, ХьагІабин а, Іакхубин а,
46ХьагІибан а, Шалмайн а, Хьананан а,
47Гидалан а, Гахьарин а, Раи-ЯхІун а,
48Рицанан а, Накхудин а, Газамин а,
49Іузин а, Писухьан а, Бесайн а,
50Аснин а, МуІаниман а, Напусиман а,
51Бакхбукъан а, Хьакъупин а, Хьархьуран а,
52Бацлутин а, Махьдин а, Хьарашин а,
53Баркусин а, Сисрин а, Тамухьан а,
54Нацухьан а, Хьатапин а тІаьхьенех берш.
55Сулим-паччахьан ялхой хиллачеран тІаьхьенех берш:
Сутайн а, Супартин а, Парудин а,
56ЯІлин а, Даркхунин а, Гидалан а,
57Шапат-ЯхІун а, Хьатилан а, Пукрати-ХІацубайман а, Амун а тІаьхьенех берш.
58Делан цІийнан кертахь гІуллакх деш болчу ялхойн а, Сулим-паччахьан ялхойн а тІаьхьенах берш а верриг а кхо бІе везткъе шийтта (392) стаг вара.
59Цхьаболу нах Ярушалайме Тал-Маликера а, Тал-Хьаршара а, Каруб-гІалара а, Аддан-гІалара а, Амир-гІалара а баьхкинера. Амма цу нехан аьтто бацара, шаьш Исраилан халкъах схьадевлла ду аьлла, шайна гонах берш тешо:
60Дали-ЯхІун а, ТІуби-ЯхІун а, Накхудин а тІаьхьенах берш – ялх бІе шовзткъе шийтта стаг вара (652).
61Динан дайн доьзалшкара цигахь бара: Хьаби-ЯхІун а, Къоцин а, Барзалайн а тІаьхьенех берш. (И тІаьхьарниг, Барзалай аьлла цІе тиллина вара, хІунда аьлча ГалІадарчу Барзалайн йоІ ялийнера цо, ткъа цул тІаьхьа цо и цІе шениг санна лорура.)
62И нах доьзалийн тептарш тІехь шайн цІераш лоьхуш бара, амма царна уьш ца карайора. Цундела уьш динан дай санна тІе ца ийцира.
63ЯхІудан мехкадас цкъачунна Далла сагІина баьккхина беза кхача баар ца магийнера царна, коьрта динан да, схьа а веана, Урим а, Тумим а олучу дезачу тІулгех Деле хІун дан деза аьлла хатталц.
64Массо а йийсарера юхайирзинчу тобанна юкъахь шовзткъе ши эзар кхо бІе кхузткъа стаг вара,
65царна юкъара леш ца лерича. Ткъа уьш ворхІ эзар кхо бІе ткъе вуьрхІитта лай а, гІарбаш а яра. Кхин а цаьрца зударех а, божарех а волу ши бІе илланча а вара.
66Цаьргахь ворхІ бІе ткъе ялхитта говр а, ши бІе шовзткъе пхиъ говр-бІарза а,
67йиъ бІе ткъе пхийтта эмкал а, ялх эзар ворхІ бІе ткъа вир а яра.
68И тоба Ярушалаймехь долчу Везачу Элан цІа долчу дІакхаьчча, доьзалийн дайх цхьаболчара шайн лаамца совгІаташ делира, хиллачу меттигехь Везачу Элан цІа карладаккхархьама.
69Цу наха хазни чу шайга далуш долу совгІаташ дира. Цара кхузткъе цхьа эзар хиллал долу дарик олу деши ахча
[1] а, пхи эзар мин дети ахча
[2] а, цхьа бІе динан дайша лелош йолу бедарш а елира.
70Иштта динан дай а, левихой а, кхиболу нах а шайн-шайн гІаланашкахь
[3] баха охьахевшира. Царна юкъахь бара илланчаш а, Делан цІийнан кевнера гІаролхой а, Делан цІийнан кертахь гІуллакх деш болу ялхой а. Ткъа Исраилан важа долу халкъ шайн-шайн гІаланашкахь даха охьахиира.
3
СагІа доккхуш болу кхерч меттахІоттор
1Шеран ворхІалгІа бутт тІекхаьчча, Исраилан халкъ шайн гІаланашкахь даха охьахиинера. Уьш массо а Ярушалаймехь цхьаъ хилла вовшахкхийтира.
2Динан дай болчу шен гергарчаьрца цхьаьна динан ден ЮцІдукъан кІанта ЮшаІа а, шен гергарчаьрца цхьаьна Шалтаалан кІанта Зурбабела а Исраилан Далла сагІа доккху кхерч бира, цунна тІехь дийнаташ дагоран сагІанаш дахархьама. Цара и кхерч Делан стаг волчу Мусан товрат-хьехамашна тІехь тІе-ма-диллара бина дІахІоттийра.
3Шайна гонах долчу къаьмнех уьш кхоьруш хиллехь а, цара и кхерч хьалха хиллачу метте дІахІоттийра. Цул тІаьхьа Іуьйранна а, суьйранна а Везачу Элана лерина долу дийнаташ дагоран сагІанаш даха хІиттира уьш.
4Цул тІаьхьа, товрат-хьехамашна тІехь ма-хиллара, кхалорийн деза денош
[4] дІахІиттийра цара. ХІора денна лерина долу дийнаташ дагоран сагІанаш дехира цара.
5Цул тІаьхьа хІора дийнахь доху дийнаташ дагоран сагІанаш а, бутт цІинлучу хенахь доху сагІанаш а, кхидолу Везачу Элана лерина долу деза денош билгалдохучу хенахь доху сагІанаш а, шайн лаамца доху сагІанаш а даха хІиттира уьш.
6Иштта шеран ворхІалгІачу беттан хьалхарчу деношкахь исраилхоша юха а дийнаташ дагоран сагІанаш даха долийра, Делан цІийнан бух хІинца а бина бацахь а.
Делан цІа юхаметтахІотто доладо
7Цул тІаьхьа йийсарера юхабирзинчара тІулг боккхуш болчарна а, дечиг-пхьерашна а ахча лора, ткъа цІаданхошний, цорахошний даа-мала а, зайтдаьтта а лора, цаьрга хІорда тІехула Ливанунера Яппе кхаччалц баганан дитташ дІадахьийта. Парсихойн паччахь волчу Къуреша царна цу тІехь пурба деллера.
8Ярушалаймехь лаьттачу Делан цІа долчу шаьш схьадаьхкина шолгІачу шеран шолгІачу баттахь Шалтаалан кІанта Зурбабела а, ЮцІдукъан кІанта ЮшаІа а болх дІаболийра. Цаьрца бара церан гергарнаш: динан дай а, левихой а, йийсарера Ярушалайме юхабирзина болу берриг нах а. Цара шайна юкъара ткъа шарал хан тІехъяьлла болу левихой хаьржира Делан цІа дечу белхалошна тІехь куьйгалла латтадайта.
9ЮшаІ а, цуьнан вежарий а, кІентий а, иштта Кхадмиал а, цуьнан кІентий а (уьш ХІудав-ЯхІух
[5] схьабевллера) бара Делан цІенна тІехь беш болчу балхана тІехь куьйгалла деш. Иштта цаьрца бара левихой болу Хьенидадан кІентий а, церан вежарий а, кІентий а.
10ГІишлоярхой Делан цІийнан бух боьттина бевлира. ТІаккха динан дайша, шайн духарш тІе а дуьйхина, турбанаш каралецира, ткъа левихо волчу Асайпин кІенташа схьаийцира шинна а куьйгаца вовшахдетташ долу цІестан жима негІарш. Цара массара а шайн-шайн меттигаш дІалецира Везачу Элана хастамаш бан. И хІума цара Исраилан паччахь хилла волчу Даудан весетаца дира.
11Хастамаш а беш, баркаллаш а бохуш, цара, кар-кара а оьцуш, Везачу Элана леринчу иллешкахь дІаолура:
«Веза Эла ма дика ву,
массо а ханна бу Исраилан халкъе болу
Цуьнан хедар боцу безам».
Дерриг а халкъо хазахетарца мохь беттара, Везачу Элана хастамаш а беш, хІунда аьлча Делан цІийнан бух боьттина баьллера.
12Амма хан яьлла а, хьалха кхузахь хилла долу Делан цІа гина а дукхахболу динан дай а, левихой а, тайпанийн тхьамданаш а, керлачу Делан цІийнан бух боьттина шайна гича, мохь а бетташ, боьлхуш бара. Ткъа вукхарах дукхахболчара хазахетарца маьхьарий деттара.
13Царна юкъахь къасталуш дацара боьлхуш болчеран а, хазахетарца маьхьарий детташ болчеран а аьзнаш, хІунда аьлча геннара схьахезаш дара церан аьзнаш.
4
Делан цІа юхаметтахІотторна дуьхьалбовлар
1ЯхІудхойн а, бен-яманхойн а мостагІашна дІахезира, йийсарера юхабирзинарш Исраилан халкъан Везачу Далла цІа деш бу аьлла.
2Зурбабелана а, тайпанийн хьалхарчу нахана а тІе а баьхкина, цара элира: «Тхоьга а шайца цхьаьна болх байта, хІунда аьлча тхо а ду шун Далла Іамал еш. Ашурхойн паччахь волчу Эсар-Хьадуна тхо кхуза далийча дуьйна схьа, тхо Цунна лерина долу сагІанаш дохуш ду».
3Амма Зурбабела а, ЮшаІа а, тайпанийн хьалхарчу нахах кхиболчара а цаьрга элира: «ХІан-хІа, аша бийр бац тхоьца Делан цІа деш болх. Оха тхаьш дийр ду Исраилан халкъан Везачу Далла цІа, парсихойн паччахь волчу Къуреша тхайна тІе-ма-диллара».
4ТІаккха оцу махкахь Іаш хиллачу нахана яхІудхой бохо а, къахко а дагадеара, цаьрга Делан цІа кхин дІа ца дайтархьама.
5Цара хьехамчаш лецира, уьш яхІудхошна дуьхьалбахархьама. И хІума парсихойн паччахь волчу Къурешан паччахьалла мел ду лаьттира, цуьнан метта Дари-Ваша
[6] паччахь дІахІотталц.
Ярушалайм юхаметтахІотторна дуьхьалдаккхар
6Ахьаш-Варуш Парси-махкахь паччахьалле веанчу хенахь, яхІудхойн мостагІаша Ярушалайман а, ЯхІудан а бахархой бехкебеш кехат яздира.
7Артахь-Шашта Парси-махкахь паччахь хилла дІахІоьттинчу хенахь, царах цхьаболчу наха юха а яхІудхой бехке беш кехат яздира. И кехат яздинарш бара: Бишулам, Митрудати, Табиал, иштта кхиберш а. Цара кехат Артахь-Шаште арамхойн маттахь а, арамхойн йозанца а яздинера
[7].
8ТІаккха мехкада волчу Рахьима а, йозанча волчу Шимшайс а Ярушалаймехь дехаш долчу халкъана дуьхьал кехат яздира. Шаьш иштта довзийтира цара Артахь-Шашта-паччахьна:
9«Кехат дІаяздина дара мехкада волчу Рахьимера а, йозанча волчу Шимшайгара а, цаьрца цхьаьна куьйгалла деш долчу кхелахошкара а, куьйгалхошкара а. Ткъа уьш бу Тарпал-махкара а, Эрахь-махкара а, Парси-махкара а, Бавел-махкара а, Іейлам-махкахь йолчу Шушан-гІалара а.
10Цаьрца цхьаьна дІаяздора кхиболчара а, веза, сийлахь волчу Оснапарис Шамран-махка а, Эпрат-хина малхбузехьа долчу латтанашка дІабигна болчу».
11ХІара бу цара Артахь-Шашта-паччахье дахьийтина долчу кехатан чулацам:
«Паччахь волчу Артахь-Шаште – Эпрат-хин малхбузехьа йолчу агІонгахь бехаш болчу хьан ялхошкара.
12Паччахьна дІахоийла лаьа тхуна, хьо волчуьра арабевлла болу яхІудхой, тхо долчу юха а бирзина, Ярушалайме бахана хилар. Уьш и аьрха а, вон а гІала юхаметтахІотто гІерташ бу. Цара хІинцале а бух а боьттина, пенаш тодеш а бу уьш.
13Нагахь санна и гІала юхаметта а хІоттийна, цуьнан пенаш а дина уьш бовлахь, цара я ясакх а токхур яц, я ерриг а ял а лур яц. Иза бахьана долуш паччахьан хазнина доккха зен хир ду.
14Иштта, паччахьан цІен тІера алапаш тхуна луш долу дела
[8], тхоьга ца лало паччахьна зен хилар, цундела оха хаам беш хІара кехат яздо хьоьга.
15Паччахь Артахь-Шашта, хьайл хьалха паччахьаллехь хиллачара дІаяздайтинчу тептарш тІе хьажийтахьара ахьа. Цигахь карор ду хьуна Ярушалайм аьрха гІала хиларан тоьшалла. И хІума бахьана долуш дукхахболчу паччахьашна а, мехкашна а даккхий зенаш хилла. Тоххара дуьйна цу гІалахь гІаттамаш хилла. Цундела иза йоха а йина.
16Цундела оха паччахье хаам бо: нагахь санна, цу гІалин пенаш хьала а доьттина, иза юхадІахІоттаяхь, Эпрат-хил дехьа хьан долахь латтанаш хир дац».
17Артахь-Шашта-паччахьо цу кехатна дуьхьал, жоп луш, кехат дахьийтира:
«Мехкада волчу Рахьиме а, йозанца болх беш волчу Шимшайга а, иштта массо а Шамран-гІалахь а, кхечу Эпрат-хин малхбузехьа йолчу агІонгахь цаьрца цхьаьна куьйгалла деш болчаьрга а. Маршаллаш ду шуьга, иштта кхин дерриш диканаш а.
18Аша даийтина долу кехат, гоч а дина, суна дІадешна.
19Аса омра дина, сол хьалха паччахьаллехь хиллачара дІаяздайтина долчу тептарш тІехь дерг схьалаха аьлла. Билгалдаьллера Ярушалайм дукха хенахь дуьйна паччахьашна дуьхьал лаьттина хилар. Ярушалаймехь дукхазза а гІаттамаш хилла.
20Ярушалаймехь чІогІа нуьцкъала паччахьаш хилла. Цара шаьш паччахьаллехь болчу хенахь цу гІалахь а, Эпрат-хина малхбузехьа йолчу агІонгахь мел долчу латтанаш тІехь а куьйгалла дина, цу нахе ясакх токхуьйтуш а хилла, цаьргара ял схьагулъеш а хилла.
21Ткъа аша хІинца цу нахана тІедилла деза, Ярушалайм юхаметтахІоттош шаьш болийна болу белхаш аса шайна пурба даллалц совцабе аьлла.
22Ларлолаш, цу хІуманна тІехь шаьш кхоа ма делаш. Пачхьалкхана дуьхьал зе хиллал и хІума сов ма далийталаш!»
23Артахь-Шашта-паччахьо дахьийтина долу кехат Рахьимана а, йозанча волчу Шимшайна а, цаьрца цхьаьна куьйгалла деш болчарна а хьалха дІадешна ма-делли, цара, сихха яхІудхой болчу Ярушалайме а бахана, шайн нуьцкъалчу куьйгаца цаьрга болийна болу белхаш сацабайтира.
Делан цІа юхаметтахІоттор юха а доладар
24Ярушалаймехь долчу Делан цІенна тІехь беш болу белхаш сацийнера. И болх сацийначохь лаьттира Парсин-мехкан паччахь Дари-Ваша паччахьаллехь волу шолгІа шо доладаллалц.
5
1Цу хенахь Хьагай-пайхамар а, иштта Іидун кІант Закри-ЯхІу-пайхамар а Исраилан халкъан Делан цІарах ЯхІуд-махкахь а, Ярушалаймехь а болчу яхІудхошка Делера болу хаамаш бан волавелира.
2ТІаккха Шалтаалан кІант волу Зурбабел а, ЮцІдукъан кІант волу ЮшаІ а юха а Ярушалаймехь долчу Делан цІен тІехь болх бан волавелира. Царна накъосталла деш Делан пайхамарш а бара.
3Цу хенахь царна тІевеара Эпрат-хил малхбузехьа долчу латтанашна тІехь хьаькам волу Татинай. Цуьнца цхьаьна Шатар-Бузнай а вара, шеца цхьаьна куьйгалхой а болуш. Цара Зурбабеле а, ЮшаІе а хаьттира: «Шуна хьан бакъо елла хІара Делан цІа дан а, кхуьнан пенаш дина довлийта а?» – аьлла.
4ТІаккха оха дІайийцира царна и гІишло еш болчеран цІераш.
5Амма Дела яхІудхойн тхьамданаш ларбеш вара. Цара шайн болх саца ца бира, шаьш Дари-Ваша-паччахье хаам дІа а бахьийтина, цунна дуьхьал шайна жоп даллалц.
6Эпрат-хил малхбузехьарчу латтанаш тІехь хьаькам волчу Татинайс а, иштта Шатар-Бузнайс а, Эпрат-хил малхбузехь цаьрца цхьаьна куьйгалла деш болчара а паччахь волчу Дари-Ваше дахьийтина кехат иштта ду.
7Кехатан чулацам хІара бу:
«Боккхачу машарехь Іойла хьо, Дари-Ваша-паччахь!
8Паччахьна дІахоийла тхо яхІудхойн махкахь долчу Веза Воккха волчу Делан цІа дахана хилар. ЯхІудхоша и цІа даккхийчу тІулгех деш ду, цу тІулгашна юккъе дечиган дукъош а хІиттош. ЯхІудхоша и болх лерина беш бу, церан куьйгаша иза кхиамца а бо.
9Оха церан тхьамданашка хаьттира: „Шуна хьан елла бакъо хІара Делан цІа дан а, кхуьнан пенаш дина далийта а?“ – аьлла.
10Цул сов, оха церан цІераш а хаьттира. Тхан Іалашо яра церан цІераш дІаязъяр, церан коьртехь берш хьуна бовзийтархьама.
11Цара тхоьга делла долу жоп иштта дара: „Стигалан а, лаьттан а Дела Волчун леш ду тхо. Дуккха а шераш хьалха дина долу Делан цІа юхаметтахІоттош ду тхо. ХІара цІа Исраилан халкъан сийлахьчу паччахьо дина чекхдаьккхина а ду.
12Амма тхан дайша стигалара Дела оьгІазвахийтира. ТІаккха Дала Бавел-мехкан паччахь волчу хашадхочун Набухди-Нецаран кара дІабелира тхан дай. Набухди-Нецара Делан цІа доха а дина, халкъ Бавеле дІадигира.
13Амма ша паччахьалла дечу хьалхарчу шарахь Бавелан паччахь волчу Къуреша леррина омра дира, Делан цІа юхаметтахІоттаде аьлла.
14Набухди-Нецара, Ярушалаймехь долчу Делан цІа чуьра ара а яьхна, Бавелехь долчу деланийн цІа чу яьхьна йолу дешин а, детин а пхьегІаш, Къуреша, юха а Бавелехь долчу деланийн цІа чуьра ара а яьхна, ЯхІудан мехкада хІоттийна волчу Шишбацаре дІаелира.
15Къуреша Шишбацаре элира: ‘ХІара дешин а, детин а хІуманаш, схьа а эций, Ярушалаймехь долчу Делан цІа чу юха дІахьо. Ткъа Делан цІа ша хьалха хиллачу меттехь дІахІоттаде’.
16ТІаккха Шишбацара, юха схьа а веана, Ярушалаймехь Делан цІийнан бух боьттира. ХІетахь дуьйна схьа и цІа деш а ду, хІинца а дина далаза а ду“.
17Нагахь санна хьайн лаам хилахь, Бавелехь долчу паччахьийн тептарш тІехь дІаяздинарг лахийта, Къуреш-паччахьо баккъал а, Ярушалаймехь Делан цІа дан мегар ду аьлла, пурба делла хилар хаархьама. Цул тІаьхьа тхоьга кехат даийтахьара ахьа, цу гІуллакхна тІехь хьан лаам муха бу тхуна дуьйцуш».
6
Къуреш-паччахьо дина омра тептарш тІехь карадар
1Цул тІаьхьа Дари-Ваша-паччахьо тІедиллира, Бавел-гІалахь йолчу пачхьалкхан хазни чохь дІадиллина долчу тептарш тІера цу хІуманах лаьцна дІаяздинарг схьалаха аьлла.
2Мадай-махкахь лаьттачу Ахьмати-гІалин паччахьан цІа чохь карийра цхьа тептар. Цу тептар тІехь яздина хилла:
«Диц ца далийта:
3Шен паччахьалла дІахІоьттинчу хьалхарчу шарахь Къуреш-паччахьо Ярушалаймехь долчу Делан цІийнах лаьцна омра дира. СагІанаш доху меттиг санна Делан цІа дІахІоттаде, ткъа цуьнан бух юхаботта. Цу цІийнан лакхалла кхузткъа дол, шоралла а кхузткъа дол хила еза.
4Цу цІийнан пенаш иштта дина хила деза: даккхийчу тІулгех динчу кхоккха могІарна тІе дечиган бІогІамех бина цхьа могІа билла. Ерриг а харж паччахьан хазни чуьра схьаэца еза.
5Делан цІенна чуьра йолу дашо а, дато а пхьегІаш, Набухди-Нецара Ярушалаймехь долчу Делан цІа чуьра схьа а эцна, Бавел-гІала дІаяьхьна йолу, шайн метте Ярушалаймехь долчу Делан цІа чу юхаерзо еза. Царах йолу хІора хІума Делан цІа чу шайн-шайн метте охьайилла еза».
Дари-Ваша-паччахьо Делан цІа кхидІа а дан тІедиллар
6Цул тІаьхьа Дари-Ваша-паччахьо иштта жоп дІадахьийтира: «Эпрат-хил малхбузерчу меттигийн хьаькам волу Татинай а, Шатар-Бузнай а, цуьнца цхьаьна цигахь куьйгалла деш берш а Ярушалаймехь деш долчунна юкъагІерта ца беза.
7Делан цІенна тІехь беш болу белхаш саца ма белаш. ЯхІудхойн мехкадас а, церан тхьамданаша а Делан цІа ша хьалха хиллачу метте дІахІоттаде.
8Делан цІа деш болчу яхІудхойн тхьамданашна гІо дар аса шуна тІедуьллу. Иштта Эпрат-хил малхбузерчу латтанашкара схьагулдинчу ясакхах долу хІума паччахьан хазни чуьра, сихонца схьа а эций, цу цІен тІехь болх беш болчу нахана дІало и болх цаьрга саца ца байта.
9Цу нахана царна оьшуш мел долу хІума дІало. Динан дайшна стигаларчу Далла дагоран сагІанаш даха эсий, уьстагІий я Іахарш эшахь, царна уьш дІало. Нагахь санна Ярушалаймерчу динан дайша кІа а, туьха а, чагІар а, даьтта а дехахь, уьш а царна, кхоа ца деш, хІора дийнахь дІало.
10ЯхІудхойн динан дайшна и шадерг а дІало, цаьрга стигаларчу Далла хазахеташ долу сагІанаш дахийта а, паччахьан а, цуьнан кІентийн а дахарна тІера доІанаш дайта а.
11Аса иштта омра до: нагахь санна цхьаммо хІара омра кхочуш ца дахь, цу стеган цІийнах боллуш болу бІогІам схьа а баьккхина, иза цу бІогІамана тІевогІа. И зулам бахьана долуш цуьнан цІенойх саьлнаш ян еза.
12Ярушалайм Шен цІе язъян хаьржинчу Дала таІзар дойла хІара аса аьлларг хуьйцур долуш волчу я Ярушалаймехь долу Делан цІа дохо шен куьг дІакховдийначу муьлхха а паччахьна а, халкъана а.
Аса, Дари-Вашас, хІара омра дина. Аса аьлла ма-хиллара, хІара кхочушдойла».
Делан цІа дина далар а, иза къобалдар а
13ТІаккха Эпрат-хил малхбузехьарчу меттигийн хьаькам волчу Татинайс а, Шатар-Бузнайс а, цаьрца цхьаьна куьйгалла деш болчара а, Дари-Вашас ма-аллара, цуьнан омра хила ма-деззара кхочушдора.
14ЯхІудхойн тхьамданаша Делан цІа даран балха тІехь кхиамаш бохура, Хьагайс а, Іидун кІант волчу Закри-ЯхІус а Делера болчу хаамашкахула уьш иракара а хІиттош. Цара Исраилан Дела волчун лаамца, Парси-мехкан паччахьаша Къуреша а, Дари-Вашас а, иштта Артахь-Шаштас а ма-аллара кхочушдора шайна тІедиллинарг.
15Делан цІа дина делира Адар-беттан кхозлагІчу дийнахь, Дари-Ваша паччахьаллехь волчу йолхалгІачу шарахь.
16Исраилан халкъо хазахетарца даздира Делан цІа къобалдар. Царна юкъахь бара динан дай а, левихой а, иштта йийсарера юха мел бирзинарш а.
17Делан цІа къобалдечу хенахь цара Далла сагІа доккхуш бІе сту а, ши бІе уьстагІ а, биъ бІе Іахар а балийра. Дерриг а Исраилан халкъо латийначу къинах долу сагІа даккха цара шийтта бож а ялийра – хІора Исраилан тайпанан цІарах – цхьацца бож.
18Цул тІаьхьа цара, динан дайх а, левихойх а къастийна тобанаш а кхоьллина, уьш, Мусан тептар тІехь ма-аллара, Ярушалаймехь долчу Делан цІа долчохь гІуллакх дан дІахІиттийра.
Пасахь олу дезде
19Шеран хьалхарчу беттан дейтталгІачу дийнахь йийсарера юхабирзинчу яхІудхоша «Пасахь» олу дезде даздира.
20Динан дай а, левихой а, Далла хьалха цІена хуьлу Іадат кхочуш а дина, Пасахьан дезачу денна кечбелира. Левихоша массо а йийсарера юхабирзинчарна а, шайн вежарий болчу динан дайшна а, шайна а лерина долчу Пасахьан Іахаршна урс хьаькхира.
21Йийсарера юхадирзинчу массо а Исраилан халкъо и Пасахьан кхача биира. Исраилан халкъан Везачу Далла Іибадат дан кхечу къаьмнаша лелош долчу хьарамчу хІуманех шаьш дІакъастийначара а йоура Пасахьан юург.
22ВорхІ дийнахь чІогІа хазахетарца даздира цара совсазчу баьпкан дезде, хІунда аьлча Везачу Эло доккха хазахетар кхоьллинера церан дегнаш чохь. Ашур-мехкан паччахьан
[9] дог цаьргахьа а дерзийна, цуьнга Исраилан Делан цІа дан гІо дайтира Цо.
7
Іезар Ярушалайме вогІу
1Дикка хан яьллачул тІаьхьа, Парси-махкахь Артахь-Шашта паччахьаллехь волчу хенахь, Бавел-гІалара Ярушалайме веара Хьалкхи-ЯхІун кІант волчу Іазар-ЯхІун кІентан Сари-ЯхІун кІант волу Іезар.
2Хьалкхи-ЯхІу Шалуман кІант хилла, Шалум ЦІадукъин кІант хилла, ЦІадукъа Ахьтубин кІант хилла,
3Ахьтуби Амар-ЯхІун кІант хилла, Амар-ЯхІу Іазар-ЯхІун кІант хилла, Іазар-ЯхІу Маръютин кІант хилла,
4Маръюти Зарахь-ЯхІун кІант хилла, Зарахь-ЯхІу Іузин кІант хилла, Іузи Букхайн кІант хилла,
5Букхай АбишуІан кІант хилла, АбишуІ Пайнехьасан кІант хилла, Пайнехьас ЭлиІазаран кІант хилла, ткъа ЭлиІазар динан коьрта да волчу АхІаронан кІант хилла.
6Іезар Бавел-гІалара новкъа велира. Исраилан халкъан Везачу Дала Муса-пайхамарехула белла товрат-хьехамаш дика хууш волу Іелам стаг хилла иза. Паччахь волчу Артахь-Шаштас Іезарна цо мел дехна долу массо а хІума делла хилла, хІунда аьлча Веза Эла Іезарца хилла.
7Іезарца схьабаьхкина хилла дуккха а исраилхой. Царна юкъахь динан дай а, левихой а, илланчаш а, кевнехь лаьтташ болу гІаролхой а, Делан цІийнан кертахь гІуллакх деш берш а хилла. Уьш шаберш а Артахь-Шашта паччахьаллехь волу ворхІалгІачу шарахь схьабаьхкира.
8Іезар Ярушалайм-гІала схьавеара Артахь-Шашта паччахьаллехь волчу ворхІалгІачу шеран пхоьалгІачу баттахь.
9Іезар а, цуьнан накъостий а Бавел-гІалара арабевллера шеран хьалхарчу беттан хьалхарчу дийнахь, ткъа уьш Ярушалайм-гІала схьабаьхкинера пхоьалгІачу беттан хьалхарчу дийнахь, хІунда аьлча Шен диканца Дела цуьнца вара.
10Иза иштта хилира, хІунда аьлча цо шен дог Везачу Элан товрат-хьехамаш Іаморна а, уьш кхочушбарна а, иштта Исраилан халкъана цуьнан парзаш а, тІедехкинарш а хьехарна а тІедерзийнера.
Артахь-Шаштас Іезаре кехат яздо
11Динан да а, Іелам стаг а волуш, Исраилан халкъана Везачу Эло тІедехкинарш а, Цуьнан парзаш а дикка хууш волчу Іезаре паччахьо кехат яздина хилла. ХІара бу цу кехатан чулацам:
12«Паччахьийн а паччахь волчу Артахь-Шаштера динан да волчу Іезаре, Делан кхоччуш болчу товрат-хьехамаш тІехь Іелам стаг а волчу, иштта кхидІа а
[10].
13Аса иштта омра до: сан пачхьалкхехь бехаш болчу исраилхойх, я церан динан дайх, я левихойх хьоьца Ярушалайме ваха лууш волу муьлхханиг а дІаваха мегар ду.
14Сан а, сан ворхІ хьехамчийн а цІарах вахийтина ма ву хьо ЯхІуд-махка а, Ярушалайме а, хьан Делан болчу а, хьан карахь болчу а товрат-хьехамашца цигара халкъ дехаш дуй таллархьама.
15Аса а, сан хьехамчаша а Ярушалаймехь Шен цІа долуш волчу Исраилан Далла тхешан лаамца сагІина делла деши а, дети а хьайца дІадахьа деза ахьа.
16Бавел-махкахула ахьа схьагулдо деши а, дети а, иштта халкъо а, динан дайша а шайн лаамца Ярушалаймехь долчу Делан цІенна сагІина дІаделларг а хьайца дІахьо.
17Цу ахчанах билггала стерчий а, уьстагІий а, Іахарий а иштта кІа а, чагІар а эца. Ярушалаймехь долчу Делан цІийнан кертахь сагІа доккхучу кхерча тІехь и массо а хІуманаш сагІина ло.
18Хьуна а, хьан накъосташна а тІаьхьадисинчу дешица а, детица а дан дика хеташ дерг де, иза шун Делан лаамехь делахь.
19Делан цІа чохь гІуллакх дан хьайга дІаелла йолу пхьегІаш, Ярушалаймерчу Далла хьалха дІа а хьой, охьахІиттае.
20Аса хьуна бакъо ло хьан Делан цІенна оьшуш мел долу хІума, паччахьан хазни чуьра схьа а эцна, дІадахьа.
21Аса, паччахь волчу Артахь-Шаштас, сан Эпрат-хил дехьа йолу хазна ларъеш мел болчарна тІедуьллу: шайга динан да а волчу, стигаларчу Делан товрат-хьехамаш нахана хьоьхуш а волчу Іезара дІадеххнарг, мало а ца еш, дІало.
22Цхьа бІе гали дети а, пхи бІе гали кІа а, ворхІ бІе чами чагІар а, ворхІ бІе чами зайтдаьтта а ца кхоччуш, барам боццуш туьха а Іезаре дІадала мега.
23Стигаларчу Дала Шен цІенна мел дехнарг Цунна леррина дІадала деза, Иза паччахьна а, цуьнан кІенташна а оьгІаз ца вахийта.
24Кхин цхьа хІума а ду сан хьоьга дІахаийта: цхьана а динан дегара а, левихочуьнгара а, илланчера а, Делан цІийнан кевнера гІаролхочуьнгара а, иштта Делан цІийнан кертахь гІуллакх деш болчу ялхошкара а ясакх а, я ял а яккха мегар дац.
25Ткъа ахь, Іезар, хьан Дала хьуна деллачу хьекъалца куьйгалхой а, кхелахой а дІахІиттабе. Уьш Эпрат-хил дехьа малхбузехьа болчу а, хьан Дала беллачу товрат-хьехамашца бехаш болчу а нахана тІехь куьйгалла деш хир бу. Ткъа и товрат-хьехамаш ца хууш болчарна Іамабе уьш.
26Хьан Делан товрат-хьехамашца а, я паччахьан Іедалца а бохуш дерг ца динчунна кхоччуш таІзар дан догІуш ду. Цо диначуьнга хьаьжжина, иза вийна, я кхечу махка дІаэккхийна, я цуьнан бахам схьабаьккхина, я набахти чу воьллина хила везаш ву».
Іезара Далла хастамаш бо
27Іезара элира: «Декъала ву вайн дайн Дела волу Веза Эла. Цо паччахьна даг чу диллина, Ярушалаймехь долчу Везачу Элан цІийнан иштта сийде аьлла.
28Везачу Дала соьгахьа болу Шен хедар боцу безам паччахьна а, цуьнан хьехамчашна а, массо а сийлахьчу элашна а хьалха схьагайтина. Везачу Эло суна гІо дарна, со иракара а хІоьттина, ткъа исраилхойн куьйгалхойх дукхахберш сайца Ярушалайме бига схьагулбина».
8
Йийсарера юхабирзинарш
1ХІорш ю Артахь-Шашта паччахьаллехь волчу хенахь соьца, Іезарца, Бавел-махкара арабевллачеран тайпанийн тхьамданийн а, цаьрца цхьаьна тептарш тІехь аса дІаязбинчеран а цІераш:
2Пайнехьасан тІаьхьенах – ГІиршан;
Итамаран тІаьхьенах – Даниал;
Даудан тІаьхьенах – Хьатуш;
3Шихан-ЯхІун тІаьхьенах берш;
ПарІушан тІаьхьенах – Закри-ЯхІу а, цуьнца цхьаьна цхьа бІе шовзткъе итт дІаязвина боьрша стаг а;
4Пахьат-Муабин тІаьхьенах – Зарахь-ЯхІун кІант Эли-ЯхІу-Іейни а, цуьнца ши бІе боьрша стаг а;
5Затун тІаьхьенах – Яхьазиалан кІант Шихан-ЯхІу а вара, цуьнца кхо бІе боьрша стаг а;
6Іадин тІаьхьенах – ЯхІунатин кІант Іабайд а, цуьнца шовзткъе итт стаг божарий а;
7Іейламан тІаьхьенах – Іатал-ЯхІун кІант ЯшаІ-ЯхІу а, цуьнца кхузткъе итт боьрша стаг а;
8Шапат-ЯхІун тІаьхьенах – Микаалан кІант Забди-ЯхІу а, цуьнца везткъа боьрша стаг а;
9Йоабан тІаьхьенах – Яхьиалан кІант Іабди-ЯхІу а, цуьнца ши бІе берхІитта боьрша стаг а;
10Банин тІаьхьенах – Юсуп-ЯхІун кІант Шалумати а, цуьнца бІе кхузткъа боьрша стаг а;
11Бебайн тІаьхьенах – Бебайн кІант Закри-ЯхІу а, цуьнца ткъе бархІ боьрша стаг а;
12ІазгІадин тІаьхьенах – ХІакхитанан кІант Йохьан а, цуьнца бІе итт боьрша стаг а;
13Адуникхаман тІаьхьенах тІаьхьарнаш: Эли-Пулат, ЯІиал, ШамІа-ЯхІу, иштта цаьрца кхузткъа боьрша стаг а;
14БигІвайн тІаьхьенах – Іутай а, Закхур а, цаьрца кхузткъе итт боьрша стаг а.
Ярушалайме юхаберзар
15Аса АхІава-гІала доьдуш долчу хи йисте схьагулбира уьш. Цу меттехь тхо кхаа дийнахь лаьттира. Нахе хьаьжча, суна хиира царна юкъахь динан дай буйла, амма левихой бацара.
16ТІаккха аса куьйгалхой болчу ЭлиІазаре а, Ариале а, ШамІа-ЯхІуга а, Эли-Натига а, Ярбига а, Эли-Натига а, Натига а, Закри-ЯхІуга а, Машулиме а схьакхайкха бахийтира, иштта Іелам нах болчу ЯхІу-Ярбига а, Эли-Натига а схьакхайкхира.
17Аса и нах Касипай-гІалин куьйгалхо волчу Іидуна тІе бахийтира, цара Іидуга а, цуьнан гергарчу нахе а дІаала дезарг дІа а хьехна. Цуьнан гергара нах Делан цІийнан кертахь гІуллакх дийраш бу. Аса и нах Іиду волчу бахийтира, цаьрга тхо долчу нах балабайта, вайн Делан цІа долчохь гІуллакх дайтархьама.
18Вайн Дела Шен диканца тхоьца хилар бахьана долуш, Іидун гергарчу наха тхо долчу воккха хьекъалча волу Шараб-ЯхІу ваийтира. Иза Левин кІант волчу Махьлин тІаьхьенах вара. Ткъа Леви Исраилан кІентех цхьаъ вара. Цара тхо долчу Шараб-ЯхІу а, цуьнан кІентІий а, цуьнан вежарий а бахкийтира. Иштта цу доьзалера берхІитта стаг веара тхо долчу.
19Цара иштта Мерарин тІаьхьенах волу Хьашби-ЯхІу а, ЯшаІ-ЯхІу а ваийтира. Цара шайн вежарий а, вежарийн бераш а дахкийтира. Цу доьзалера верриг а ткъа стаг веара.
20Цара иштта ши бІе ткъа Делан цІийнан кертахь гІуллакх дийриг а ваийтира. Церан дай Дауда а, цуьнан тІеман хьаькамаша а левихошна гІо дан хаьржина хилла. Церан цІераш массеран а цІерашна юкъахь дІаязйина хилла.
21Цигахь, АхІава-хи долчохь, аса хаам бира, оха массара а марха кхаба деза аьлла. Аса иштта цаьрга дІаэлира, оха массаьрга а Далла хьалха тхешан дог эсала дан а деза, Деле тхан а, тхан берийн а, тхан бахаман а некъ дика хилийтар деха а деза аьлла.
22Тхан некъаш тІехь мостагІий хила мегара, делахь а суна чІогІа эхь хетара Артахь-Шашта-паччахье тхо новкъахь лардайта эскар а, дошлой а беха, хІунда аьлча оха паччахье аьллера: «Тхан Дала хІора Иза лоьхучунна диканиг до. Амма Цуьнан нуьцкъалалла а, оьгІазло а Цунна букъ берзийначунна дуьхьал ер ю».
23Иштта, марханаш а кхобуш, цунах лаьцна оха тхайн Деле дийхира, Цо тхуна жоп а делира.
24Цул тІаьхьа куьйгалла деш болчу динан дайшна юкъара аса шийтта схьахаьржира. Цул сов Шараб-ЯхІу а, Хьашби-ЯхІу а, церан гергарчарах итт а схьакъастийра ас.
25Царна хьалха ас уьйзира Артахь-Шашта-паччахьо а, цуьнан хьехамчаша а, элаша а, массо а цигарчу исраилхоша а Делан цІенна дІаделла долу деши а, дети а, пхьегІаш а.
26Оьзначул тІаьхьа аса церан кара хІара дІаделира:
дети – ялх бІе шовзткъе итт мазал;
детин пхьегІаш – бІе;
деши – бІе мазал;
27дешин кад – ткъа (цхьа эзар дарик олу деши ахччанал);
дешин метта лоруш долчу уггар дикачу къегаш долчу цІестан пхьегІа – шиъ.
28Цул тІаьхьа аса цаьрга элира: «Шу а, хІара пхьегІаш а, Везачу Элана дІа а къастийна, Цуьнан долахь ю. ХІара деши а, дети а Везачу Элана, шун дайн Далла, адамаша шайн лаамца делла совгІаташ ду.
29И хІуманаш леррина ларъелаш, динан дайн куьйгалхошна а, левихошна а, исраилхойн тайпанийн тхьамданашна а хьалха, Ярушалаймехь долчу Делан цІийнан чоьнашкахь аша уьш оззалц».
30Динан дайша а, левихоша а и оьзна долу деши а, дети а, пхьегІаш а шайга дІаийцира, уьш Ярушалаймехь долчу тхан Делан цІа чу дІаяхьа.
31Шеран хьалхарчу беттан шийтталгІачу дийнахь АхІава-хи долчуьра Ярушалайме даха арадевлира тхо. Некъ чекхбаллалц Дела тхоьца вара, тхо мостагІех а, талорхойх а лар а деш.
32Ярушалайме схьа а даьхкина, оха цигахь кхаа дийнахь садаьІира.
33ДоьалгІачу дийнахь оха, Делан цІа долчу а дахана, оза а узуш, деши а, дети а, пхьегІаш а динан да волчу УръяхІун кІанте Мармутига дІаелира. Мармутица Пайнехьасан кІант ЭлиІазар вара, ткъа цаьрца левихой болу ЮшаІан кІант Юзабди а, Бинуйн кІант НуІад-ЯхІу а вара.
34Оха массо а хІума оццу хенахь, ягар а йина, оза а оьзна, дІаязйира.
35Цул тІаьхьа йийсарера юхабирзинчу наха дийнаташ дагоран сагІанаш дохура Исраилан Далла лерина. Массо а Исраилан халкъан дуьхьа шийтта сту а, безткъе ялхитта уьстагІ а, кхузткъе вуьрхІитта Іахар а сагІина беара цара. Иштта цара шийтта бож къинах долу сагІа санна еара. И массо а бежана цара дийнаташ дагоран сагІанаш санна еара Везачу Элана.
36Цул тІаьхьа цара паччахьан тхьамданашка а, Эпрат-хина малхбузехьа долу латтанаш карахь долуш болчу хьаькамашка а дІаделира и паччахьан весеташ. ТІаккха цу куьйгалхоша гІо дира Исраилан халкъана а, Делан цІенна а.
9
Исраилхоша шайна кхечу халкъийн зударий балийнийла Іезарна дІахаар
1И хІума чекхдаьллачул тІаьхьа со волчу Исраилан куьйгалхой баьхкира. Цара элира: «Исраилан халкъана гонах канаІанхой а, хьетахой а, перезахой а, явсайхой а, Іамминхой а, муабахой а, мисархой а, эмархой а Іаш бу. Оцу къаьмнаша Далла хьалха дегаза гІуллакхаш леладо. Ткъа Исраилан халкъ, иштта динан дай а, левихой а, дІа ца къаьстира оцу къаьмнех а, цара лелочух а.
2Исраилхоша шайна гонах дехаш долчу халкъийн зударий балор бахьана долуш, Делан долахь долу халкъ кхечу къаьмнех дІаийнера. И къа шайх леточеран могІаршкахь бара мехкан куьйгалхой а, кхиболу хьаькамаш а».
3И дешнаш сайна хезча, аса сайна тІейоьхна йолу тІехулара а, чухулара а бедарш этІийра, сайн коьртара а, маж тІера а чоьш а дехира. Со чІогІа гІайгІане хилла охьахиира.
4ТІаккха, йийсарера юхабирзинчара леладо хьарам гІуллакхаш бахьана долуш, Исраилан Дала аьллачунна вегош мел волу стаг со волчу схьагулвелира. ЧІогІа гІайгІане волу со суьйранна сагІа доккху хан тІекхаччалц Іийра.
5Суьйранна сагІа доккху хан тІекхаьчча, со хьалагІаьттира. Сан тІехулара а, чухулара а бедарш этІийна яра. Гора а хІоьттина, аса сайн Везачу Деле куьйгаш дІакховдийра.
6Аса элира: «Сан Дела! Сайна эхь хетарна со Хьоьга дІа ца хьажало, хІунда аьлча тхан къинош тхан коьртал а лакхадевлла, ткъа тхан бехк стигалал а лакхабаьлла.
7Тхан дайшкара дуьйна таханлера де тІекхаччалц, оха даккхий къинош летийна. И къинош бахьана долуш тхо а, тхан паччахьаш а, тхан динан дай а кхечу махкара болчу паччахьийн кара дІаделира Ахь. Уьш тхуна тІе а летара, тхан нах цара дІа а буьгура, тхуна цара талораш а дора, тахана а ма-даккхара, сийсаза а дохура.
8Ткъа хІинца, ва тхан Веза Дела, кІезигчу ханна тхох къинхетам бина Ахь. Ахьа цхьаболчарна йийсарех кІелхьардовла пурба а делла, Хьан долахь йолчу кху меттиге уьш дика охьа а ховшийтина. Ахьа тхан бІаьргаш схьадиллина, тхуна чу са а даийтина, йийсарера кІелхьара а даьхна.
9Тхо леш дара, амма лоллехь долуш а Ахьа тхо Хьайн терго йоцуш ца дитира. Ахьа Парси-махкара болу паччахьаш а тхоьца къинхетаме хилийтира. Ахьа тхуна керла дахар делира, Хьан цІа дохийначуьра юхаметтахІотто ницкъ а белира. Ахь динарг бахьана долуш, Ярушалаймехь а, ЯхІуд-махкахь а тхо хІинца маьршачу пенашна тІехьа Іало.
10Ткъа хІинца, тхан Дела, оха хІун эр ду Хьоьга, Ахьа тІедиллинчунна тІера тхо дІадевлла хилча?
11Хьайн лай болчу пайхамаршкахула Ахьа тхоьга дина весеташ дара. Ахьа тхоьга элира: „Шун дола даккхархьама шу дІадоьлхуш долу латта – иза шена чохь Іаш долчу къаьмнаша лелийна дегазачу гІуллакхаша талхийна латта ду. Дегаза хІуманаш а лелош, церан боьхачу гІуллакхашца оцу адамаша и латта дуьзнера цхьана йистера дуьйна вукху йисте кхаччалц.
12Цундела шайн кІенташка церан зудабераш маре ма даладайта, шайн зудабераш цаьрга маре дІа а ма дигийта. Цу нахах дІа ма кхета! Машар я диканиг цаьрца цкъа а ма леха. Шу иштта лелахь, онда хир ду шу, лаьтто кхиийна мел дерг аша дуур ду, хІара латта гуттаренна шун берийн дола долуьйтур ду“.
13Тхайна тІехІоьттинчунна бехке тхо тхаьш ду. Оха вонаш дора, цундела тхуна тІехь боккха бехк бу. Ахьа, тхан Дела, тхуна таІзар дира, амма оха лелийначуьнга хьаьжча, иза кІезиг таІзар дара. Ахь ур-атталла цхьаболчарна йийсарера кІелхьардовла пурба а делира.
14Вонаш лелош болчеран зудабераш маре а дуьгуш, цаьрга тхайнаш маре а дохуьйтуш, Хьан весеташ кхин цкъа муха дохор ду оха? Оха иза лелийча, тхо хІаллакдал чІогІа оьгІаз муха гІур вац Хьо? ТІаккха тхох цхьа а дийна а вуьсур вац, цхьа а стаг кІелхьар а вер вац.
15Исраилан халкъан Веза Дела, Хьо нийса велахь а, тхох цхьадерш таханлерчу дийне тІекхаччалц дийна дисийтира Ахь. Тхо бехке ду, ткъа тхайна тІера бехк бахьана долуш, тхох волу цхьа а стаг Хьуна хьалха латта йиш йолуш ма вац!»
10
Эдина маренаш дІадахаран хьокъехь бина барт
1Делан цІенна хьалха суждане а воьдуш, воьлхуш, халкъо летийначу къиношна ша къера хилар а дуьйцуш, Іезара доІа дечу хенахь, цунна гонах дуккха а исраилхой гулбелира. Царна юкъахь божарий а, зударий а, бераш а дара. Уьш а чІогІа боьлхуш бара.
2ТІаккха Іейламан тІаьхьенах волчу Яхьиалан кІанта Шихан-ЯхІус Іезаре элира: «Тхо тхайн Далла тешаме ца хилла, тхайна гонах дехаш долчу къаьмнийн зудабераш тхайна маре а дуьгуш. Оха и хІума лелийнехь а, Исраилан халкъан кхин а сатуьйсийла йисина.
3Ткъа хІинца тхоьга тхан Далла хьалха барт байтахьара ахьа, хІара зударий а, цара дина долу бераш а оха дІадохуьйтур ду аьлла. Сан эла волчу ахьа а, иштта Далла хьалха ларамах буьзна болчу наха а хьоьхуш дерг оха тІелоцур дара, товрат-хьехамашца тхо лелар а дара.
4ХьалагІатта, Іезар, хІунда аьлча хІара хьан гІуллакх ду, оха хьоьгахьа гІо а доккхур ду. Доьналла долуш а хилий, и гІуллакх чекхдаккха!»
5Іезар хьалагІаьттира. Цо динан дайн хьаькамашка а, левихошка а, дерриг а Исраилан халкъе а чІагІо яйтира, цара Шихан-ЯхІус аьлларг дийр ду аьлла. Цара и чІагІо йира.
6Цул тІаьхьа Іезар, Делан цІенна уллора юьстах а ваьлла, Элишубан кІентан ЯхІу-Хьанин цІа чу вахара. Цу чохь яа хІума а ца юуш, мала а ца молуш буьйса яьккхира цо, хІунда аьлча, йийсарера юхабирзинчара Далла тешаме доцург лелийна хилар бахьана долуш, чІогІа гІайгІане вара иза.
7Цо берриг а ЯхІуд-махкахь а, Ярушалаймехь а долчу халкъе кхайкхам бира, массо а йийсарера юхавирзина мел волу стаг Ярушалайме схьагулло аьлла.
8Кхаа дийнахь цига ваза висинчу стеган мел долу хьал хьаькамаша а, къаноша а кхел ма-ярра, цуьнгара схьадоккхур ду аьлла хилла, ткъа иза ша йийсарера юхабирзинчеран гуламна юкъара дІавоккхуш хилла.
9Кхо де дІадалале, ЯхІуд-махкара а, Бен-Яман-махкара а мел волу стаг Ярушалайме схьагулвелира. Иза хилла уьссалгІачу беттан ткъолгІачу дийнахь. Цу дийнахь дерриг а халкъ Делан цІенна хьалха йолчу кертахь охьахиъна Іаш дара. ГІуллакхан дозаллина а, догІуш догІа хиларна а уьш чІогІа бегош бара.
10Динан да волчу Іезара, хьала а гІаьттина, элира: «Шу Далла тешаме ца хилла, шайна кхечу къаьмнех болу зударий а балийна. И хІума бахьана долуш Исраилан бехк совбаьлла.
11Шаьш динчунна вайн дайн Дела волчу Везачу Элана хьалха мукІарло де, ткъа Цуьнан лаам кхочуш а бе. Шайна гонах дехаш долчу адамех а, царах болчу шайн зударех а дІакъаста».
12ТІаккха цигахь схьагулвелла мел волчо, чІогІа мохь а тухуш, элира: «Ахьа аьлларг дийр ду оха.
13Амма кхузахь дукха адам гулделла, ткъа вайна хІинца догІанаш долу хан ю. Тхо арахь ца латтало. Ткъа и хІума цхьана я шина дийнахь дина чекхдаккха йиш йолуш дац, хІунда аьлча оцу къилахьчу гІуллакхца тхох дукхахберш боьзна бу.
14Вайн къаноша кхузахь гулбелла болчу массарна а хьалхара сацам бан беза. Вайн гІаланашкара кхечу къаьмнийн зударий балийна мел верг йиллинчу хенахь Ярушалайме схьаван веза. Уьш шайн гІалахь болчу куьйгалхошца а, динан дайшца а цхьаьна схьабахка беза. Иштта вай дийр ду, оцу гІуллакхна Дела оьгІазваханчуьра ваставаллалц».
15Масех стаг бен цу сацамна реза воцуш ца хилира. Царна юкъахь ІасахІалан кІант ЯхІуната а, Тикхавин кІант Яхьзи-ЯхІу а вара. Цу шинна тІетайна Машулим а, левихо волу Шабитай а вара.
16Йийсарера юхадирзина долу Исраилан халкъ цу сацамна реза хилира. ХІора доьзалера цІийнан хьалхара болу нах билгалбехира динан да волчу Іезара. ХІора гаранера цхьацца стаг а хаьржина, церан хІораннан а цІераш ехира цо. Шеран уьтталгІачу беттан хьалхарчу дийнахь схьахаьржина болу нах охьахевшира хІора доьзалера долу гІуллакхаш талла.
17Шеран хьалхарчу беттан хьалхарчу дийнахь цара шайн кхечу къаьмнийн зударий балийначеран гІуллакхех лаьцна болу таллам чекхбаьккхира.
Шайна кхечу къаьмнех болу зударий балийнарш
18Динан дайн тІаьхьенах болчарна юкъара кхечу къаьмнех болу зударий балийначеран цІераш хІорш ю:
ЮцІдукъан кІентан ЮшаІан тІаьхьенах берш а, цуьнан вежарий МаІсей-ЯхІу а, ЭлиІазар а, Ярби а, Гадал-ЯхІу а.
19Цара массара а дош делира шайн зударех дІакъаста. Цул тІаьхьа цара хІорамма а шайн жа юкъара цхьацца уьстагІ гІуда такхаран сагІа санна бахьара.
20Амиран тІаьхьенах болу Хьанани а, Забди-ЯхІу а;
21Хьармин тІаьхьенах болу МаІсей-ЯхІу а, Эли-ЯхІу а, ШамІа-ЯхІу а, Яхьиал а, Іузи-ЯхІу а;
22Пашихьуран тІаьхьенах болу ЭлъюІейнай а, МаІсей-ЯхІу а, ИсмаьІал а, Натунаил а, Юзабди а, ЭлиІаса а;
23Левихойх болу Юзабди а, ШамаІи а, Кхали-ЯхІу а (цунах Кхилати олуш а хилла), Патахь-ЯхІу а, ЯхІуд а, ЭлиІазар а;
24Илланчашна юкъара Элишуб а хилла.
Делан цІийнан кевнера гІаролхой болу Шалум а, Телам а, Ури а хилла.
25Вукху исраилхошна юкъара кхечу къаьмнех болу зударий балийнарш хилла:
ПарІушан тІаьхьенах волу Рами-ЯхІу а, Язи-ЯхІу а, Малки-ЯхІу а, Мияман а, ЭлиІазар а, Малки-ЯхІу а, БенъяхІу а.
26Іейламан тІаьхьенах болчарна юкъара: Матан-ЯхІу а, Закри-ЯхІу а, Яхьиал а, Іабди а, Еримати а, Эли-ЯхІу а.
27Затун тІаьхьенах болчарна юкъара: ЭлъюІейнай а, Элишуб а, Матан-ЯхІу а, Еримати а, Забад а, Азази а.
28Бебайн тІаьхьенах болчарна юкъара: ЯхІу-Хьана а, Хьанан-ЯхІу а, Забай а, Іатилай а.
29Банин тІаьхьенах болчарна юкъара: Машулим а, Малук а, Іади-ЯхІу а, Яшаб а, Шаал а, Еримати а.
30Пахьат-Муабин тІаьхьенах болчарна юкъара: Іаднан а, Калил а, БенъяхІу а, МаІсей-ЯхІу а, Матан-ЯхІу а, Бацалиал а, Бинуй а, Маннаш а.
31Хьармин тІаьхьенах болчарна юкъара: ЭлиІазар а, Йоши-ЯхІу а, Малки-ЯхІу а, ШамІа-ЯхІу а, ШимІа а,
32Бен-Яман а, Малук а, Шамри-ЯхІу а.
33Хьашуман тІаьхьенах болчарна юкъара: Матинай а, Маттет а, Забад а, Эли-Пулат а, Яримай а, Маннаш а, ШамаІи а.
34Банин тІаьхьенах болчарна юкъара: МаІдай а, Іамрам а, Уал а,
35БенъяхІу а, Беди-ЯхІу а, ХелихІу а,
36Вани-ЯхІу а, Мармути а, Элишуб а,
37Матан-ЯхІу а, Матинай а, ЯІсай а.
38Бинуйн тІаьхьенах болчарна юкъара: ШамаІи а,
39Шалам-ЯхІу а, Ната а, Іади-ЯхІу а,
40Махнидбай а, Шашай а, Шарай а,
41Іазариал а, Шалам-ЯхІу а, Шамри-ЯхІу а,
42Шалум а, Амар-ЯхІу а, Юсуп а.
43Набун тІаьхьенах болчарна юкъара: ЯІиал а, Матит-ЯхІу а, Забад а, Зибани а, Йодай а, Юал а, БенъяхІу а.
44Уьш массо а кхечу къомах болу зударий балийна бара. Царах цхьаболчеран цу зударша дина бераш а дара
[11].
Нахьми-ЯхІу
Нахьми-ЯхІун
тептар
Дешхьалхе
Нахьми-ЯхІун тептар деа декъе декъа тарло: 1) Нахьми-ЯхІу Ярушалайм-гІала юхаверзар. Парсихойн паччахьо иза цига дІавахийтар, ЯхІуд-махкана тІехь куьйгалла дайтархьама (1-2 кортош); 2) Ярушалайман пенаш юхаметтахІиттор (3-7 кортош); 3) Дала белла товрат-хьехамаш нахана хьалха Іезара дІабешар а, ша летийначу къиношна халкъ къера хилар а (8-10 кортош); 4) ЯхІуд-мехкан куьйгалхочо санна Нахьми-ЯхІус дина кхидолу хІуманаш (11-13 кортош).
Нахьми-ЯхІу кІоргга Делах везаш хилар а, дерриг а доІанаш цо Цуьнга деш хилар а тептар тІехь къаьсттина гуш ду.
1
1ХІара дешнаш Хьахли-ЯхІун кІант волчу Нахьми-ЯхІун ду:
Ярушалайм бахьана долуш Нахьми-ЯхІу гІайгІанехь Іаш хилар
Артахь-Шашта паччахьаллехь волчу ткъолгІачу шеран Кислав-баттахь со Шушан-гІалин гІопахь нисвеллера.
2Цу хенахь сан вежарех цхьаъ волу Хьанани а, цуьнца кхин масех стаг а ЯхІуд-махкара схьавеана вара. Йийсарера кІелхьара а баьхна, юхабирзинчу яхІудхойх лаьцна а, Ярушалаймах лаьцна а цаьрга хаттарш дира Аса.
3Хьананис а, цуьнца болчара а суна жоп делира: «Йийсарех кІелхьарбаьхна болу яхІудхой шайн махкахь бехаш, чІогІа яккхий халонаш а, сийсаздахар а токхуш Іаш бу. И массо а хІума Ярушалайман пенаш дохийна дІадаьхна хилар а, цуьнан кевнаш дагийна хилар а бахьана долуш ду».
4И хІума сайна хезча, со, охьа а хиъна, вилхира. Масийтта дийнахь тийжа а тийжаш, марха а кхобуш, стигаларчу Далла хьалха доІанаш дора аса.
5ТІаккха сайн доІанехь аса дийхира:
«Ва Веза Эла, стигалийн Дела, сийлахь а, нах ларамах бузуьйтуш а волу Дела. Хьайн весеташ кхочушдеш болчаьрца Айхьа бина барт ларбо Ахь! Хьо везаш волчарна Хьайн хедар боцу безам а ма гойту Ахь!
6Хьан лергаш ладугІуш хуьлийла, Хьан бІаьргаш схьабиллина хуьлийла дийнахь а, буса а, Хьайна хьалха Хьан лай долу Исраилан халкъ доьхуш доІа деш волчу Хьайн лай волчу сан доІа дІахазахьа. Исраилхой долчу оха, со а, сан ден доьзал а цу чу а богІуш, Хьуна дуьхьал летийначу къинойх лаьцна мукІарло до аса.
7Хьуна дуьхьал зуламениг леладора оха. Ахь Хьайн ялхо волчу Муса-пайхамарехула дІаделла долу весеташ а, тІедехкинарш а, парзаш а лар ца дора оха.
8Хьайн ялхочуьнга Муса-пайхамаре Айхьа аьлларг дагадаийтахьара Ахьа Хьайна. Цуьнга Ахьа аьллера: „Нагахь санна шу тешаме ца хилахь, Аса шу кхечу къаьмнашна юкъахь дІасадаржор ду.
9Амма шу, Суна тІе а дирзина, Сан весеташ тІе а эцна, Аса бохург лардеш хилахь, шу дуьненан йисте дІаэккхийна хилча а, Аса, цигара а схьа а гулдина, Сайна Іибадат дайта а, Со шуьца Іан а Айса схьахаьржинчу метте схьадалор ду“.
10Исраилан халкъ – Хьан лай а, Хьан халкъ а ду, Ахьа Хьайн боккхачу ницкъаца а, ондачу куьйгаца а мах баккхарца паргІатдаьккхина долу.
11Ва Хьалдолу Эла, Хьан цІеран сийдар хазахеташ волчу Хьан лай волчу сан а, Хьан леш болчу нехан а доІанашка дикка ладогІахьара Ахьа! Тахана аьтто бехьа сан, паччахь соьца къинхетаме а хуьлуьйтуш».
Со паччахьан чагІардуттург вара.
2
Нахьми-ЯхІу Ярушалайме дІавахар
1Артахь-Шашта паччахьаллехь волчу ткъолгІачу шеран Нисан-баттахь паччахьна чагІар чудеара. Аса и чагІар, схьа а эцна, паччахье дІакховдийра. Со гІайгІанехь вара. ХІинца чул хьалха со паччахьна хьалха цкъа а цу тайпана цахиларна,
2цо соьга хаьттира: «Хьан юьхь кхоьлина хІунда ю? Могуш воцуш-м вац хьо? Суна гуш ма ду хьан дог гІайгІане хилар».
Со чІогІа кхеравелира.
3ТІаккха аса паччахье элира: «Паччахь гуттара а вехийла! ГІайгІанна сан юьхь кхоьлина муха хир яц, сан дай дІабоьхкина йолу гІала йохийна лаьтташ хилча, цу гІалин кевнаш а дагийна хилча!»
4ТІаккха паччахьо соьга хаьттира: «Хьуна хІун лаьара?»
Айса жоп далале, аса стигаларчу Деле доІа дира.
5Цул тІаьхьа аса паччахьна жоп делира: «Паччахьан лаам а хилахь, иза шен лай волчу суна реза а велахь, со ЯхІуд-махка вахийтахьара цо. Сайн дайн къуббанаш йолчу гІала а вахана, и гІала юхаметтахІоттор яра аса».
6ТІаккха шена уллохь зуда-паччахь а йолуш Іаш волчу паччахьо соьга хаьттира: «Некъана дукха хан оьший хьуна? Хьо юха маца вогІур ву?» Аса сайна мел хан оьшу дІааьлча, паччахь реза хилира со цига вахийта.
7Аса паччахье кхин а элира: «Хьан лаам хилахь, аса доьху хьоьга, суна Эпрат-хина малхбузехьа йолчу меттигийн хьаькамашка яздина долу кехаташ далар, ЯхІуд-махка со маьрша дІакхачийтархьама.
8Суна иштта паччахьан хьун карахь йолуш волчу Асайпе яздина долу кехат а оьшу, цуьнга суна Делан цІа долчохь йолчу гІопан кевнаш а, гІалин пен а, со чохь Іийр волу цІа а дан ханнаш далийта». Сан Дела Шен диканца соьца хилар бахьана долуш, паччахьо аса мел аьлла долу хІума суна делира.
9Эпрат-хина малхбузехьа долчу латтанаш тІехь болу хьаькамаш болчу а вахана, цаьрга паччахьера долу кехаташ дІаделира аса. Паччахьо соьца тІемалойн хьаькамаш а, дошлой а бахкийтинера.
10И хІума шайна хезча, хьоронхо волу Санбулат а, Іамминхойн мехкада волу ТІуби-ЯхІу а чІогІа реза воцуш хьаьвзира. Царна ца дезаделира исраилхойх дог лозуш волу стаг ваьлла хилар.
Нахьми-ЯхІус Ярушалаймана гонахара долу пенаш таллар
11Ярушалайме схьакхаьчначул тІаьхьа, аса цигахь кхо де даьккхира.
12Цул тІаьхьа буьйсанна сайца масех стаг а волуш, со аравелира. Дала сайн дага чу диллина долу Ярушалайман дуьхьа айса дан луург цхьана а стаге ца дийцинера аса. Соьца цхьа а тайпана дийнат а дацара, со тІехиъна йолу вир йоцург.
13Иштта, буьйсанна со ТогІин кевнал аравелира. Сайн вир Саьрмикан хьоста долчу дІа а ерзийна, со сихха Кхеллин ков долчу дІавахара. Ас Ярушалайман дохийна долу пенаш а, цІарца дагийна долу цуьнан кевнаш а теллира.
14Цул тІаьхьа со Хьостан кевнна а, иштта Паччахьан Іома тІе а вахара. Амма со цига улло тІевахча, суна гира со сайн вирца цигахула дехьавалалур воцийла.
15Оццу буьйсанна со, тогІи чухула хьала а ваьлла, гІалин пене хьаьжира. ТІаккха со, юха а ТогІин кевнна чухула а ваьлла, юхавирзира.
16Цхьана а хьаькамна ца хиира, со мича вахана а, я ас хІун леладо а. Я яхІудхошка а, я динан дайшка а, я лоруш болчу нахе а, я хьаькамашка а, я балхана тІехь дакъалоцун болчу кхиболчаьрга а аса хІумма а дІа ца хаийтинера.
17Ткъа хІинца аса цаьрга элира: «Шуна гуш бу-кх вайгахь болу бала. Ярушалайм хІуй-пака а яьккхина лаьтташ ю, ткъа гІалин кевнаш дагийна дІадаьхна. Даха а гІой, Ярушалайман пенаш юхаметтахІиттаде вай. ТІаккха вай хІокху тайпана юьхьІаьржа хир дацара».
18Аса цу нахе дІадийцира Дела Шен диканца сайца хилар а, сайга паччахьо аьлларг а.
ТІаккха цу наха элира: «Вай болх дІаболо беза!» Иштта цара и хьанал болх дІаболийра.
19Амма хьоронхо волу Санбулат а, Іамминхойн мехкада волу ТІуби-ЯхІу а, Іаьрбихо волу ГІишам а, шайна и хІума дІахезча, оха лелочух цабашарца буьйлуш бара. Цара бохура: «ХІун ду аша лелориг? Шу паччахьна дуьхьалдовла гІерташ ду?»
20Амма аса, цу нахана жоп луш, элира: «Стигалахь волчу Дала аьтто бийр бу тхан. Делан леш долчу оха гІала юхаметтахІоттор дІадолор ду. Ткъа шух лаьцна аьлча, заманашкара дуьйна а доьзалийн латтанаш дац шун Ярушалаймехь, иштта цигахь кхел ян а, Далла Іамал ян а бакъо яц шун!»
3
Ярушалайман пенаш юхаметтахІотторан балха тІехь дакъалоцурш
1Динан коьрта да волчу Элишуба а, динан дай болчу цуьнан гергарчара а, хьала а гІевттина, УьстагІийн ков юхаметтахІоттийра. Цара, и ков Далла лерина хилийта къобал а дина, цуьнан неІарш дІахІиттийра. Цу динан дайша Ярушалайман пен дІахІоттийра Меа цІе йолчу бІаьвнна тІера Хьананиал цІе йолчу бІаьвнна тІе кхаччалц. Цул тІаьхьа цу гІалин пенан дакъа Далла лерина хилийта къобалдира.
2Динан дайшна уллохь гІалин пен буттуш ерихонхой а бара.
Ткъа царна уллохь гІалин пен буттуш Имарин кІант Закхур а вара.
3ХІасинаан кІенташа ЧІерийн ков юхаметтахІоттийра. Ханнаш шайн метте охьа а дехкина, кевнан неІарш кІажаш тІе а ехкина, царна догІанаш а, гІораш а дехкира цара.
4Царна уллохь долу пенан дакъа УръяхІун кІанта Мармутис хьаладоьттира. УръяхІу Къоцин кІант вара.
Берех-ЯхІун кІанта Машулима царна уллора пенан дакъа хьаладоьттира. Берех-ЯхІу Маши-Забиалан кІант вара.
БаІнин кІанта ЦІадукъас царна уллохь долу пенан дакъа дира.
5ТакхоІан бахархоша царна уллора пенан дакъа хьалахІоттийра. Амма ТакхоІан лоруш болчу наха кураллина шайн куьйгалхоша тІедиллинчу гІуллакхах куьг ца туьйхира.
6Ишана цІе йолу ков
[1] тодеш Писухьан кІант ЯхІу-ЯдаІ а, Басуди-ЯхІун кІант Машулим а вара. Ханнаш шайн метте охьа а дехкина, неІарш кІажаш тІе а ехкина, цу неІаршна догІанаш а, гІораш а туьйхира цара.
7Царна уллохь пенаш тодеш гавІонхо волу Малти-ЯхІу а, марунихо волу Ядун а вара. Царна гІо дора ГавІонарчу а, МицІпарчу а бахархоша. (Ткъа Эпрат-хина малхбузехьа долчу латтанаш тІехь волу мехкада МицІпахь Іаш вара.)
8Царна уллохь болх беш вара дашо пхьар волу ХьарихІа-ЯхІун кІант Іузиал.
Ткъа цунна уллохь болх беш вара хаза хьожа йогІу хьакхарш а, духІиш а кечдеш волу говзанча Хьанан-ЯхІу. Шуьйра пен болчу кхаччалц гІалин пенаш хьаладира цара.
9Царна уллохь долу пенан дакъа тодира Хьоран кІант волчу Рапи-ЯхІус. Ярушалайман ахдекъан хьаькам вара иза.
10Цунна уллохь пен тобеш вара Хьарумапин кІант Яди-ЯхІу. Цо шен цІенна уллохь долу пенан дакъа тодира.
Ткъа цунна уллохь долу дакъа Хьашбин-ЯхІун кІанта Хьатуша тодира.
11Хьармин кІанта Малки-ЯхІус а, Пахьат-Муабин кІанта Хьашубис а пенан важа долу дакъа тодира. Цу наха иштта Пешийн бІов а тойира.
12Царна уллохь долу дакъа тодира ХІалухьешан кІанта Шалума, цуьнан йоІарша гІо а деш. Ярушалайман вукху ахдекъан хьаькам вара иза.
13ТогІин ков тодеш вара Хьануни цІе йолу стаг а, иштта Занухь-гІалин бахархой а. Ков а дина, цуьнан неІарш кІажаш тІе а ехкина, цу неІаршна догІанаш а, гІораш а дехкира цара. Кхеллин кевнна тІекхаччалц эзар дол барам болччул пенан дакъа а тодира цара.
14Кхеллин ков Рахбин кІанта Малки-ЯхІус тодира. Малки-ЯхІу Байт-КІарам олучу меттиган хьаькам вара. Ков то а дина, неІарш кІажаш тІе а ехкина, цу неІаршна догІанаш а, гІораш а дехкира цо.
15Кала-Хьозин кІанта Шалума Хьостан ков тодира. Шалум МицІпин хьаькам вара. И ков то а дина, цунна тІехь тхов бира цо. Иштта, неІарш кІажаш тІе а ехкина, цу неІаршна догІанаш а, гІораш а дехкира цо. И хІума ша дина ваьллачул тІаьхьа, Шалума паччахьан бешахь болчу Селахь олучу Іомана уллохь болу гІалин пен тобира, Даудан гІалара охьавогІучохь долу тІегІанашна тІе кхаччалц.
16Цунна тІехьа долу пенан дакъа тодеш Іазбукъан кІант Нахьми-ЯхІу вара. Иза ша Байт-Цурин ахдекъана тІехь хьаькам вара. Цо пен тобира Даудан къуббанашна дуьххьал йолчу меттиге кхаччалц а, иштта цигара дІа охкуш баьккхина болчу Іомана тІе кхаччалц а, цигара дІа Турпалхойн цІенна тІе кхаччалц а.
17Цунна тІехьа пен тобеш левихой бара. Уьш Банин кІентан Рахьиман куьйгаллица болх беш бара.
Ткъа царна уллохь долу дакъа тодеш Хьашби-ЯхІу вара. Иза КъаІилан ахдекъана тІехь хьаькам вара. Шен ахдекъера долчу адамашца пен тобеш вара иза.
18Церан вежарша цунна уллохь долу дакъа а тодира. Уьш Хьенидадан кІентан Бавайн куьйгаллина кІелахь болх беш бара. Ткъа иза КъаІилан шолгІачу декъана тІехь хьаькам вара.
19ЮшаІан кІанта Эзара царна уллохь долу дакъа тодира, ткъа ша Эзар МицІпана тІехь хьаькам вара. Цо герз чохь долчу чоьнна тІера дуьйна гІалин пенан маьІигна тІе кхаччалц пен тобира.
20Цунна уллохь Забайн кІанта Баруха пенан дакъа тодира. Пенан маьІиг тІера коьрта динан да волчу Элишубан цІенна тІе кхаччалц долу пенан дакъа тодира цо.
21Къоцин кІентан УръяхІун кІант волчу Мармутис цунна уллохь долу дакъа тодира. Иза Элишубан цІа чу воьдучу меттера дуьйна цуьнан цІийнан маьІигна тІе кхаччалц йолу меттиг яра.
22Цунна тІехьа долу дакъа гІалина гонах бехаш болчу динан дайша тодира.
23Царна тІехьа шайн цІеношна дуьххьал долу пенан дакъа Бен-Ямана а, Хьашубис а тодира.
Іанан-ЯхІун кІентан МаІсей-ЯхІун кІанта Іазар-ЯхІус шен цІенна уллора дакъа тодира.
24Цунна тІехьа Хьенидадан кІанта Бинуйс Іазар-ЯхІун цІенна тІера дуьйна пен сеттачу метте кхаччалц а, цигара дІа цуьнан маьІиге кхаччалц а тобира пен.
25Цунна тІехьа Узайн кІант Палали пен сеттачу меттигна дуьххьал пен тобеш вара. И меттиг бІаьвнна уллохь яра, паччахьан лакхара цІенош долчохь, цуьнан гІаролхой Іаш болчу уьйтІена генахь йоццуш.
Цунна тІаьхьа ПарІушан кІанта Пади-ЯхІус а,
26Іупалахь Іаш а болуш, Делан цІийнан кертахь гІуллакх деш болчу ялхоша а Хин кевнан малхбалехьа долу пенан дакъа тодира, пенна тІера арайолучу бІаьвнна тІе кхаччалц.
27Царна тІехьа, пенна тІера арайолучу йоккхачу бІаьвнна тІера Іупалан пенна тІе кхаччалц долу важа дакъа такхоІхоша тодира.
28Динан дайша Говрийн кевнна тІера долу пенан дакъа тодира. ХІора динан дас шен цІенна дуьххьал долу пенан дакъа тодира.
29Царна тІехьа ЦІадукъин кІанта Амира шен цІенна дуьххьал болу пен тобира.
Шихан-ЯхІун кІанта ШамІа-ЯхІус цунна уллохь долу дакъа тодира. ШамІа-ЯхІу малхбалехьа долчу кевнан хехо вара.
30Цунна тІехьа Шалам-ЯхІун кІант Хьанан-ЯхІу а, Хьанунин йолхалгІа волу кІант Цалпи а важа дакъа тодеш вара.
Царна тІехьа Берех-ЯхІун кІант Машулим шен цІенна дуьххьал долу пенан дакъа тодеш вара.
31Цунна тІехьа Малки-ЯхІус Делан цІийнан кертахь гІуллакх деш болчу ялхоша а, йохкархоша а шаьш лелош долчу цІенна тІе кхаччалц долу дакъа тодира. И цІа Мипкхад цІе йолчу кевнна дуьхьал лаьтташ ду. Цигара дІа цо иштта пенан маьІІехь йолчу чоьнна тІе кхаччалц долу пенан дакъа тодира. Малки-ЯхІу ша дашо пхьар вара.
32Ткъа дашо пхьераша а, йохкархоша а пенан маьІІехь йолчу чоьнна тІера дуьйна УьстагІийн кевнна тІе кхаччалц болу пен юхаметтахІоттийра.
4
Болх барна дуьхьало ярна тІехь Нахьми-ЯхІус толам баккхар
1Шена тхо Ярушалаймана гонах долу пенаш юхаметтахІиттош ду аьлла дІахезча, Санбулат, чІогІа оьгІазвахана, карзахвелира. Иза яхІудхойх кхарда волавелира.
2Шен накъосташна а, шамранхойн эскархошна а хьалха цо элира: «ХІун деш бу кхузахь и сий доцу жуьгтий? ХІара гІала юхаметтахІотто билггал ойла йолуш бу уьш? Царна шаьш сагІанаш дохур ду моьтту те? Царна шаьш и болх сиха бина девр ду моьтту те? Цаьрга чимашна а, хоттана а юккъера тІулгаш денлур ма дац!»
3Санбулатаца цхьаьна волчу Іамминхочо ТІуби-ЯхІус элира: «Жуьгташа меттахІоттош ерг хІун ю? Жима цхьогал тІедаьлча а, бухур болуш ма бу церан пен».
4Аса, Деле доІа а деш, элира: «Ва тхан Дела, сийсаза а дохуш, цара тхох лаьцна аьлларг дІахазахьара Хьуна тхан доІанехь. Шаьш тхох кхаьрдинарг царна дуьхьал даккхахьара Ахьа. Хийрачу махка чу, хІонс санна, йийсаре а бигна, юьхьІаьржачу хІиттабехьа уьш!
5Царна тІера бехк дІа а баьккхина, Хьайна хьалха цара летийначу къиношна геч ма дахьара Ахьа, хІунда аьлча цара пен беш болу нах сийсазбаьхна».
6Ткъа тхо гІалин пенаш деш дара. И берриг а пен нийсса ах хьалабина а девлира, хІунда аьлча цигахь мел верг а даггара болх беш вара.
7Санбулат, ТІуби-ЯхІу, Іаьрбихой, Іамминхой, ашдодхой чІогІа оьгІазбахара Ярушалаймехь гулбелла болчу нахана, гІалина гонахара болу пен то а беш, цу пенах даьхна долу Іуьргаш дІа а дукъуш, уьш болх беш бу аьлла шайна дІахезча.
8Цара шайна юкъахь барт бира тІамца Ярушалаймана тІелата а, гІалин нах карзахбаха а.
9Тхо тхайн Деле доІанаш деш дара. Оха пенаш тІе гІаролхой хІиттийнера, цаьрга, дийнахь а, буьйсанна а гІарол а деш, тхо мостагІех лардайта.
10ЯхІудхоша мукъам бора:
«Киранчийн ницкъ лахбелла,
дІакхоьхьу нехаш дукха хиларна,
пен юхаметтахІотто тхан ницкъ бац».
11Тхох кхаьрдаш болчу мостагІаша бохура: «Жуьгташна, тхо ган а гина, довзале, тхо царна юкъахь хир ду. Оха уьш хІаллакбийр бу, цул тІаьхьа болх а сацор бу».
12Тхан мостагІашна уллохь Іаш болчу яхІудхоша тхоьга уьттазза элира: «Массо а маьІІера мостагІий вайна тІелетар бу».
13ТІаккха аса пенан уггар лахарчу а, ледарчу а меттигашкахь нах дІахІиттийра. Шайн-шайн доьзалийн раьгІнашкахь дІахІиттийна бара уьш, карахь тарраш а, гоьмукъаш а, секхаІедаш а долуш.
14Гонах а хьаьжна, лоруш болчу нахе а, хьаькамашка а, кхин болчу нахе а вистхилира со. Аса элира: «Вайн мостагІех шу ма кхералаш. Хьалдолу Эла сийлахь а, кхерамах дузуьйтуш а вуйла шайна дагадаийта! Аша, шайн вежарий а, кІентий а, йоІарий а ларбеш, тІом бан беза! Шу шайн зударий а, шайн цІенош а лардеш тІом беш хила деза!»
15Шаьш дан леринарг тхуна хууш хилар а, Дала шайн барт бохийна хилар а тхан мостагІашна дІахиъча, тхо гІалин пен болчу юхадирзира, хІора шен-шен балха тІе.
16-17ХІетахь дуьйна схьа сан белхалойх ах йолу тоба пенна тІехь болх беш яра, ткъа вуьш шайн карахь гоьмукъаш а, турсаш а, секхаІедаш а долуш, тІедуьйхина гІаьгІнаш а долуш ха деш бара. Пенаш деш болчу ЯхІудан нахана тІехьа тІеман хьаькамаш бара лаьтташ. Ткъа коьчал яхьаш берш цхьана куьйгаца болх беш бара, ткъа церан вукху куьйгахь гоьмукъ бара.
18Болх бечу хенахь пенаш тодеш волчу хІора стеган хаьн тІехь кхозуш тур дара. Ткъа суна уллохь коьман маІа карахь йолу зурманча вара лаьтташ.
19Лоруш болчу нахе а, тІеман хьаькамашка а, иштта кхин долчу адамашка а аса элира: «Вай беш берг боккха болх бу. Пенан бохаллехь дукха дІасадаьржина вай, вовшашна гена а девлла.
20Цундела шайна коьман маІан аз хезначу метте схьагулдала деза шу. Цигахь массо а вовшахкхетар ду вай. Вайн Дела вайгахьа тІом беш хир ву!»
21Иштта болх беш дара тхо: тхох ах долу дакъа кара гоьмукъ а лаьцна лаьтташ дара, ткъа вуьш пенна тІехь болх беш бара, Іуьйранна сатоссучу хенахь дуьйна стигалара седарчий гучудовллалц.
22Цу хенахь аса халкъе дІахьедира: «Берриг а нах шайн гІоьнчашца цхьаьна Ярушалаймехь буьйса йоккхуш хила беза, буьйсанна цаьрга гІалина ха дайтархьама а, дийнахь гІалин пен боттийтархьама а», – аьлла.
23Тхоьца болчарах цхьаммо а буьйсанна шайна тІера бедарш дІа ца йохура: я аса а, я сан ялхоша а, я гІаролехь болчу наха а. ХІоранна а уллохь шен герз дара.
5
Нахьми-ЯхІус гІийлачарна гІо до
1Юха, нахана юкъара божарий а, церан зударий а, шайн хьалдолчу гергарчу яхІудхошна реза боцуш, даккхий аьрзнаш дан буьйлабелира.
2Царах цхьаболчара бохура: «Тхан дукха бераш хиларна, оха кІа эца деза, хІума яархьама а, дийна дисархьама а».
3Цхьаццаболчара бохура: «Тхо тхайн кхаш а, кемсийн бошмаш а, тхайн цІенош а закъалтан метта дІаяла дезаш ду, мацалла тІееача, тхайна кІа эцархьама».
4Ткъа вукхара бохура: «Оха нахера юхалург ахча эца дезара, тхайн кхашна а, кемсийн бошмашна а тІера паччахьна ял дІаялархьама.
5Тхо схьадевлла къам тхан вежарий схьабевлларг ду. Тхан кІентий а церан кІентий санна дика бу. Амма тхо тхайн кІентий а, йоІарий а лолла дІадала дезаш ду. Цхьадолу тхан зудабераш хІинца а лоллехь делахь а, тхан йиш яц уьш паргІатбаха, хІунда аьлча тхан кхаш а, кемсийн бошмаш а кхечеран карахь ю».
6Церан хамталла а, цара дуьйцург а сайна хезча, со чІогІа оьгІазвахара.
7Цунах лаьцна сан дага чохь дикка ойла а йина, лоруш болчу нахана а, куьйгалхошна а тІе бехк биллира ас: «Шайн къомах волчунна юхалург деллачу ахчанна тІера ял йоккху аша!» – аьлла.
Цара лелийначунна дуьхьал цхьана боккхачу гуламе нах схьакхайкхира аса.
8Цаьрга ас элира: «Вайн вежарий болу яхІудхой кхечу къаьмнашна боьхкина бара. Вай ма-хуьллу уьш мах белла юха схьабаха гІерташ лийлира. Ткъа шу юха а уьш леш санна шайн къомах болчарна бухкуьйтуш ду!» Тхьамданаш, ала хІума а доцуш, лаьтташ бара.
9Ткъа аса юха а цаьрга элира: «Аша дийриг нийса дац. Деле болчу ларамах дуьзна а долуш, дахарехь лела ца деза шу, вайн мостагІий болчу кхечу къаьмнех берш вайх ца кхардийтархьама?!
10Аша санна, аса а, сан вежарша а, соьца цхьаьна болчара а цаьрга юхалург ахча а, кІа а лора. Ткъа хІинца дерриг а декхарх уьш паргІатбаха вай.
11Аша хІинццехь церан кхаш а, кемсийн бошмаш а, зайт-диттийн бошмаш а, цІенош а царна юхадерзо деза. Иштта юхаяла еза шаьш цаьргара ахчанна а, кІена а, чагІарна а, зайтдаьттанна а тІера яьккхина йолу ял а!»
12ТІаккха хьал долуш болчу наха а, хьаькамаша а элира: «Оха массо хІума а царна юхалур ду, кхин цаьргара хІума а йоккхур яц. Ахьа аьлларг кхочушдийр ду оха».
ТІаккха аса динан дайшка схьакхайкхира. Аса хьал долуш болчу нахе а, хьаькамашка а Далла хьалха чІагІо яйтира, уьш шаьш аьллачунна тІера бевр бац аьлла.
13Сайн некха тІе уллу тІоьрмаг охьа а бегийна, аса элира: «Иштта Дала а охьавегавойла Шена уллора а, Шен цІен тІера а массо а ша делла долу дош лардеш воцу стаг. Иштта охьавегийна а, ваьсса а хуьлийла и стаг!»
Цигахь гулбеллачара массара а «Амин!» элира, Везачу Элана хастамаш а бира. Ткъа куьйгалхоша шайн дош кхочуш а дира.
Нахьми-ЯхІус ша ца кхоор
14Кхин цхьа хІума а ду: со ЯхІуд-махкахь хьаькам лаьттинчу массо а хенахь я аса а, я сан гергарчара а лакхарчу хьаькамна латтош болу кхача ца биира. Со ЯхІуд-махкахь шийтта шарахь хьаькам лаьттина, Артахь-Шаштан паччахьаллехь хиллачу ткъолгІачу шарна тІера ткъе шуьйтталгІачу шарна тІе кхаччалц.
15Сол хьалха хиллачу лакхарчу хьаькамаша нах чІогІа холчу хІиттийна хилла, цаьргара хІора дийнахь шовзткъа шекхал дети эцна а ца Іаш, кхин а ялта а, чагІар а доккхуш хилла цара. Церан ялхоша а деш хилла халкъана тІехь олалла. Амма со Деле болчу ларамах вуьзна хиларна, и тайпа хІума аса сайгара ца долуьйтура.
16Со Ярушалаймана гонахарчу пенна тІехь мало ца еш болх беш вара. Аса цхьаьнггара а латта ца оьцура, ткъа сан массо а ялхо цигахь болх бан схьагуллуш вара.
17Цул сов, аса кхобуш цхьа бІе шовзткъе итт яхІудхо а, куьйгалхо а вара. Уьш, гонахарчу къаьмнех болу тІебаьхкина нах ца лерича а, оццул бара.
18Сан шуьне гулбеллачарна цхьана дийнахь кечъеш ерг яра: цхьа сту а, тоьлла болу ялх уьстагІ а, тайп-тайпана долу зІакардаьхни а. Итт де дІа мосазза долу, сан шуьне тайп-тайпана долу чагІар а тІекхоьхьура. Делахь а аса цкъа а халкъана тІе ца дожадора сайна лакхарчу хьаькамна латтош болу кхача латтабе бохуш, хІунда аьлча халкъана тІехь лаьтташ ерг иштта а хала киртиг яра.
19Ва сан Дела! Суна диканна ларий, дагахь латтадехьа аса хІара халкъ бахьана долуш динарг.
6
Нахьми-ЯхІуна дуьхьал бина барт
1Санбулатана а, ТІуби-ЯхІуна а, Іаьрбихо волчу ГІишамана а, иштта кхечу тхан мостагІашна а дІахиира, тхан мостагІашна а дІахиира, оха, гІалин пен юхаметтахІоттинийла а, пенах даьхначу Іуьргех дІадукъаза цхьа а ца дисийла. Бакъду, оха хІинца а кевнаш чу йогІу неІарш дІа ца хІиттийнера.
2ТІаккха Санбулата а, ГІишама а соьга хабар даийтира: «Схьавола, вовшахкхетар ду вай Овну-тогІерачу цхьана юьртахь». Цара суна зулам дан барт бинера.
3Аса цаьрга хабар дІаэцна сайн геланчаш бахийтира: «Со цхьа доккха гІуллакх деш мукъа вац, цундела сан шу долчу охьавосса йиш яц. И гІуллакх юкъахдер дара, со иза дитина шу долчу охьаваьллехьара», – аьлла.
4Доьазза нах тІебахийтира цара и хабар дахьаш, ткъа аса уьш мосазза богІу, хьалха санна, царна дуьхьал хабар дохьуьйтура.
5Иштта Санбулата пхоьазлагІа шен ялхо ваийтира, карахь мухІар тохаза долу кехат
[2] а долуш.
6Кехата тІехь яздина дара:
«Гонахарчу къаьмнашна юкъахь лелаш цхьа хабарш ду – ткъа ГІишама дуьйцу уьш бакъ хилар – хьо яхІудхошца цхьаьна гІатта кечлуш ву бохуш. Цундела хьалабеш бу боху аша Ярушалайман пен. Хьо яхІудхойн керла паччахь хир волуш ву а боху наха.
7Ахьа пайхамарш а дІахІиттийна, цаьрга Ярушалаймехь халкъе, „ХІара ву яхІудхойн паччахь“ аьлла, хаам байта. И тайпа хабарш паччахьах дІакхетар ду хьуна. Цундела кхуза схьавола, вовшех дагадевр ду вай».
8Аса Санбулате хабар дахьийтира: «Ахьа бохуш долу цхьа а хІума бакъ дац. И хабар ахьа хьайгара дуьйцуш ду», – аьлла.
9Тхан мостагІий тхо кхеро гІерташ бара. Царна моьттура: «ЯхІудхой, куьйгаш гІел а делла, болх бечуьра совцур бу, цундела пен бина а бер бац». Амма аса сайн доІанна тІехь доьхура: «ЧІагІдехьа сан куьйгаш!» – бохуш.
10Цхьана дийнахь Ма-ХІайтІабалан кІентан Дали-ЯхІун кІант ШамІа-ЯхІу волчу вахара со. Цуьнан шен цІа чуьра аравала йиш яцара. Цо соьга элира: «Делан цІийнан кертахь долчу дезачу цІа чу гІо вайшиъ, ваьшшина тІаьхьара неІ дІа а къовлуш, хІунда аьлча хьо вен богІур бу. Билггал, буьйсанна хьо вен богІур болуш бу».
11Амма аса ШамІа-ЯхІуга элира: «Со санна волу стаг вада везий те? Я со санна волу стаг Делан цІа чу шен са кІелхьардаккхархьама ваха везий те?
[3] Со цу чу гІур вац!»
12Суна хаьара ШамІа-ЯхІу Делера болу хаам беш воцийла. Цо суна дуьхьал болу хаам бора, ша ТІуби-ЯхІуссий, Санбулатий эцна хиларх терра.
13Цара ШамІа-ЯхІу лаьцнера, со кхеро дагахь. Со кхера а вина, соьга къа а латадайтина, Делан цІа чу со дІалачкъа вахийта гІерташ бара уьш. ТІаккха сан мостагІийн со юьхьІаьржачу хІотто йиш хир яра.
14Аса доІа дира: «Сан Дела, ТІуби-ЯхІуй, Санбулаттий дага а ваийтий, цара мел динарг бахьана долуш царна кхел яхьара Ахьа. Иштта, шегахь Делера хаам болуш йолу НуІад-ЯхІу а, кхиболу со кхераван арабевлла болу пайхамарш а дагабаийтахьара Ахьа Хьайна».
Пен бина балар
15Ярушалаймана гонах болу пен Алул-беттан ткъе пхоьалгІачу дийнахь бина белира. И болх шовзткъе шийтта дийнахь бинера цара.
16Тхуна гонах болчу а, тхан мостагІий болчу а массо а къаьмнашна иза дІахиъча, уьш кхера а белира, цара шайх болу тешам а байира, хІунда аьлча уьш кхийтира и болх оха тхайн Делан гІоьнца бина хиларх.
17Цу деношкахь ЯхІуд-махкарчу лоруш болчу наха дукха кехаташ кхоьхьуьйтура ТІуби-ЯхІуга, ткъа ТІуби-ЯхІугара кехаташ цаьрга а кхочура.
18ЯхІудхойх дукхахболчара, цунна тешаме хир бу аьлла, чІагІо йинера, хІунда аьлча ТІуби-ЯхІу Арахьин кІентан Шихан-ЯхІун нуц вара, ткъа ТІуби-ЯхІун кІанта ЯхІу-Хьанас Берех-ЯхІун кІентан Машулиман йоІ ялийнера.
19Цу наха соьга ТІуби-ЯхІу хестош къамелаш дора, ткъа аса мел аьлларг ТІуби-ЯхІуга дІадуьйцура. Ткъа ТІуби-ЯхІу, со кхеро дагахь, соьга кехаташ кхоьхьуьйтуш вара.
7
1ГІалин пен бина а баьлла, ас кевнийн неІарш дІахІиттийна евлча, гІалин кевнашкара гІаролхой а, илланчаш а, левихой а шайн-шайн гІуллакхашна къобалбира.
2Сайн ваша Хьанани а, гІопан хьаькам волу Хьанан-ЯхІу а ас къобалвира Ярушалаймана тІехь урхалла дан. Хьанан-ЯхІу ас хаьржинера, хІунда аьлча иза тешаме а, Деле дукхахболчарал сов ларамах вуьзна а волу дела.
3Цул тІаьхьа цу шинга аса элира: «ГІалин кевнаш шаьш схьаделлале, малх къеггина схьакхетталц собардан деза аша. Ткъа кевнаш дІачІагІдан а, царна тІе ханнаш дІахІитто а деза, гІарол дина бовлале. ГІарол дан Ярушалайман бахархой харжа. Цхьаберш шайн метте дІахІиттабе, ткъа вуьш шайн-шайн цІеношна дуьххьал дІахІиттабе».
Йийсарера юхабирзинчеран цІераш
(Іезар 2:1-70)
4ГІала йоккха а, шена чохь шортта меттиг йолуш а яра, ткъа адам цигахь кІезиг дара, дуккха а цІенош хІинца а дина дацара.
5Дала сан даг чохь ойла кхоьллира, лоруш болу нах а, хьаькамаш а, кхидолу массо а халкъ схьа а гулдина, уьш массо а дІаязбан беза аьлла, хІунда аьлча суна схьакарийнера дуьххьара юхабирзинарш дІаязбина долу тептарш. Царна тІехь дІаяздина дара:
6«ХІорш бу цу мехкан массо а маьІІера болу йийсарера юхабаьхкина болу нах. Бавеларчу паччахьо Набухди-Нецара уьш Бавеле йийсаре дІабигна хилла, ткъа хІинца уьш Ярушалайме а, ЯхІуд-махка а хІора шен-шен гІала юхабирзина.
7Оцу нехан куьйгалхой бара: Зурбабел, ЮшаІ, Нахьми-ЯхІу, Іазар-ЯхІу, РаІам-ЯхІу, Нахьмани, Мардахай, Билшан, Миспарти, БигІвай, Нехьум, БаІна.
ХІорш ю юхабирзинчу исраилхойн цІераш:
8ПарІушан тІаьхьенах берш – ши эзар цхьа бІе кхузткъе шийтта стаг (2172);
9Шапат-ЯхІун тІаьхьенах берш – кхо бІе кхузткъе шийтта стаг (372);
10Арахьин тІаьхьенах берш – ялх бІе шовзткъе шийтта стаг (652);
11Пахьат-Муабин тІаьхьенах болчу ЮшаІан а, Йоабан а доьзалшкара – ши эзар бархІ бІе берхІитта стаг (2818);
12Іейламан тІаьхьенах берш – цхьа эзар ши бІе шовзткъе вейтта стаг (1254);
13Затун тІаьхьенах берш – бархІ бІе шовзткъе пхиъ стаг (845);
14Закайн тІаьхьенах берш – ворхІ бІе кхузткъа стаг (760);
15Бинуйн тІаьхьенах берш – ялх бІе шовзткъе бархІ стаг (648);
16Бебайн тІаьхьенах берш – ялх бІе ткъе бархІ стаг (628);
17ІазгІадин тІаьхьенах берш – ши эзар кхо бІе ткъе шиъ стаг (2322);
18Адуникхаман тІаьхьенах берш – ялх бІе кхузткъе ворхІ стаг (667);
19БигІвайн тІаьхьенах берш – ши эзар кхузткъе ворхІ стаг (2067);
20Іадин тІаьхьенах берш – ялх бІе шовзткъе пхийтта стаг (655);
21Атарин тІаьхьенах волчу Хьузакх-ЯхІун доьзалера – везткъе берхІитта стаг (98);
22Хьашуман тІаьхьенах берш – кхо бІе ткъе бархІ стаг (328);
23Бецайн тІаьхьенах берш – кхо бІе ткъе виъ стаг (324);
24Хьарипан тІаьхьенах берш – цхьа бІе шийтта стаг (112);
25ГавІонан тІаьхьенах берш – везткъе пхийтта стаг (95).
26Байтлахам-гІалара а, НатІупат-гІалара а болчу бахархойх – цхьа бІе везткъе бархІ стаг (188);
27Іанатот-гІаларчу бахархойх – цхьа бІе ткъе бархІ стаг (128);
28Байт-Іазмавтара – шовзткъе шиъ стаг (42);
29Кхиръят-ЯІаримера а, Капира-гІалара а, Баировт-гІалара а болу бахархой – ворхІ бІе шовзткъе кхоъ стаг вара (743);
30Рама-гІалара а, ГибаІ-гІалара а болчу бахархойх – ялх бІе ткъе цхьаъ стаг вара (621);
31Михмасерчу бахархойх – цхьа бІе ткъе шиъ стаг вара (122);
32Бетал-гІалара а, ГІай-гІалара а болчу бахархойх – цхьа бІе ткъе кхоъ стаг вара (123);
33Набу-гІаларчу бахархойх – шовзткъе шийтта стаг вара (52);
34Іейламан тІаьхьенах берш – цхьа эзар ши бІе шовзткъе вейтта стаг вара (1254);
35Хьармин тІаьхьенах берш – кхо бІе ткъа стаг вара (320);
36Ерихонан бахархойх – кхо бІе шовзткъе пхиъ стаг вара (345);
37Лодди-юьртара а, Хьадидара а, Овну-гІалара а болу бахархой – ворхІ бІе ткъе цхьаъ стаг вара (721);
38Саниара болу бахархой – кхо эзар исс бІе ткъе итт стаг вара (3930);
39Динан дай:
ЮшаІан цІийнах волчу Яди-ЯхІун тІаьхьенах болу нах – исс бІе кхузткъе кхойтта стаг вара (973);
40Амиран тІаьхьенах берш – цхьа эзар шовзткъе шийтта стаг вара (1052);
41Пашихьуран тІаьхьенах берш – цхьа эзар ши бІе шовзткъе ворхІ стаг вара (1247);
42Хьармин тІаьхьенах берш – цхьа эзар вуьрхІитта стаг вара (1017);
43Левихойн тайпанах болу нах:
ЮшаІан а, Кхадмиалан а, ХІудавин а доьзалшкара – кхузткъе вейтта стаг вара (74);
44Илланчаш:
Асайпан тІаьхьенах берш – цхьа бІе шовзткъе бархІ стаг вара (148);
45Делан цІийнан кевнехь гІаролхойн тІаьхьенах берш:
Шалуман а, Атарин а, ТІулманан а, Іакхубин а, Хьататин а, Шубайн а тІаьхьенах берш – цхьа бІе ткъе берхІитта стаг (138);
46Делан цІийнан кертахь гІуллакх деш болчу ялхойн тІаьхьенах берш:
Цихьин а, Хьашупин а, ТабуІатин а,
47Кхейрусан а, СиІин а, Падунан а,
48Либанин а, ХьагІабин а, Шалмайн а,
49Хьананан а, Гидалан а, Гахьарин а,
50Раи-ЯхІун а, Рицанан а, Накхудин а,
51Газамин а, Іузин а, Писухьан а,
52Бесайн а, МуІаниман а, Напу-Шасиман а,
53Бакхбукъан а, Хьакъупин а, Хьархьуран а,
54Бацултин а, Махьдин а, Хьарашин а,
55Баркусин а, Сисрин а, Тамухьан а,
56Нацухьан а, Хьатапин а тІаьхьенех берш.
57Сулим-паччахьан ялхой хиллачеран тІаьхьенех берш:
Сутайн а, Супартин а, Парудин а,
58ЯІлин а, Даркхунин а, Гидалан а,
59Шапат-ЯхІун а, Хьатилан а, Пукрати-ХІацубайман а, Аминан а тІаьхьенах берш.
60Делан цІийнан кертахь гІуллакх деш болчу ялхойн а, Сулим-паччахьан ялхойн а тІаьхьенах берш а шаберш кхо бІе везткъе шийтта (392) стаг вара.
61Цхьаболу нах Ярушалайме Тал-Маликера а, Тал-Хьаршара а, Каруб-гІалара а, Адан-гІалара а, Амир-гІалара а баьхкинера. Амма цу нехан аьтто бацара, шаьш Исраилан халкъах схьадевлла ду аьлла, шайна гонах берш тешо:
62Дали-ЯхІун а, ТІуби-ЯхІун а, Накхудин а тІаьхьенех берш – ялх бІе шовзткъе шиъ стаг вара (642).
63Динан дайн доьзалшкара цигахь бара: Хьаби-ЯхІун, Къоцин а, Барзалайн а тІаьхьенех берш. (И тІаьхьарниг Барзалай цІе тиллина вара, хІунда аьлча ГалІадарчу Барзалайн йоІ ялийнера цо, ткъа цул тІаьхьа цо и цІе шениг санна лорура).
64И нах доьзалийн тептарш тІехь шайн цІераш лоьхуш бара, амма царна уьш ца карайора. Цундела уьш динан дай санна тІе ца ийцира.
65ЯхІудан мехкадас цкъачунна Далла сагІина баьккхина беза кхача баар ца магийнера царна, коьрта динан да, схьа а веана, Урим а, Тумим а олучу дезачу тІулгех Деле хІун дан деза аьлла хатталц.
66Йийсарера юхайирзинчу тобанна юкъахь верриг а шовзткъе шиъ эзар кхо бІе кхузткъа стаг вара,
67царна юкъара леш ца лерича. Ткъа уьш ворхІ эзар кхо бІе ткъе вуьрхІитта лай а, гІарбаш а яра. Кхин а цаьрца зударех а, божарех а волу ши бІе шовзткъе пхиъ илланча а вара.
68Цаьргахь ворхІ бІе ткъе ялхитта говр а, ши бІе шовзткъе пхиъ говр-бІарза а,
69йиъ бІе ткъе пхийтта эмкал а, ялх эзар ворхІ бІе ткъа вир а яра.
70Цхьаболчу доьзалийн дайша цу балхана лерина совгІаташ делира. ЯхІудан мехкадас хазни чу цхьа эзар дешин дарик-ахча а, шовзткъе итт беза кад а, пхи бІе ткъе итт динан дайша тІеюхуш йолу бедарш а елира.
71Кхиболчу доьзалийн дайша хазни чу балхана лерина ткъа эзар дарик-ахчанан барамехь долу деши а, ши эзар ши бІе мин дети а делира.
72Бисинчара кхин а ткъа эзар дарик-ахча а, ши эзар мин дети а, кхузткъе ворхІ динан дайша тІеюхуш йолу бедарш а елира.
73Иштта динан дай а, левихой а, Делан цІийнан кевнехь болу гІаролхой а, илланчаш а, халкъана юкъара цхьаберш а, Делан цІийнан кертахь гІуллакх деш болу ялхой а – Исраилан массо а халкъ – шайн-шайн гІаланашкахь баха хевшира».
8
Іезара халкъана товрат-хьехамаш боьшу
1Шеран ворхІалгІа бутт тІекхачале, дерриг а Исраилан халкъ шайн гІаланашкахь охьахевшича, массо а исраилхой Хин кевнна хьалха йолчу майдане схьагулбелира. Цара Іелам стаг волчу Іезаре дехар дира, Везачу Эло Муса-пайхамарехула Исраилан халкъана тІебиллина болу товрат-хьехамаш тІехь болу тептар схьада аьлла.
2Іезара схьагулбеллачарна товрат-хьехамаш тІехь болу тептар схьадеара. Иза шеран ворхІалгІачу беттан хьалхарчу дийнахь дара. Схьагулбеллачарна юкъахь зударий а, божарий а, шайга дуьйцург дІаэца кхетам болуш долу бераш а дара.
3Іуьйранна дуьйна де делкъе даллалц Іезар, Хин кевнна хьалхахь йолчу майданна дуьхьал вирзина а лаьтташ, массо а божаршна а, зударшна а, иштта массо а ша дуьйцург кхеташ болчу нахана а товрат-хьехамаш тІехь болу тептар доьшуш вара. Дерриг а адам товрат-хьехамашка чІогІа леррина ладугІуш дара.
4Иза цу гІуллакхна лерина йина йолчу дечиган лакхенна тІе а ваьлла лаьтташ вара. Цунна аьтто агІор лаьтташ Матит-ЯхІу а, ШемаІ а, Іани-ЯхІу а, УръяхІу а, Хьалкхи-ЯхІу а, МаІсей-ЯхІу а вара, ткъа аьрру агІор лаьтташ Пади-ЯхІу а, Мишаал а, Малки-ЯхІу а, Хьашум а, Хьашба-Дана а, Закри-ЯхІу а, Машулим а вара.
5Іезара тептар схьадиллира. Халкъал лекха йолчу лакхенгахь лаьтташ хиларе терра, Іезар массарна а дика гуш вара. Цо тептар схьадоьллушехь, массо а адам хьалагІаьттира.
6Іезара декъал вира Воккха Дела волу Веза Эла. Дерриг а халкъо, шайн куьйгаш стигала хьала а дохуьйтуш: «Амин!» элира. Цул тІаьхьа, шайн яххьаш лаьтта кхаччалц охьа а таІийна, Везачу Элана Іибадат дора цара.
7Адамаш юха хьалагІевттича, левихоша царна товрат-хьехамаш туьдура. Цу левихошна юкъахь бара: ЮшаІ, Бани, Шараб-ЯхІу, Ямин, Іакхуби, Шабитай, ХІуди-ЯхІу, МаІсей-ЯхІу, Кхилати, Іазар-ЯхІу, Юзабди, Хьанан, Пали-ЯхІу.
8Цу левихоша, Делан товрат-хьехамаш тІехь болчу тептар тІера дешнаш билгал а дохуш, уьш тидархьама, царна гочдора
[4], адамаш шайна дІадешначух кхоьтуьйтуш.
9Цул тІаьхьа мехкада волчу Нахьми-ЯхІус а, динан да а, Іелам стаг а волчу Іезара а, иштта нахана хьоьхуш болчу левихоша а элира: «Тахана шун Везачу Далла дІакъастийна долу де ду. Сингаттаме а ма хила, делха а ма делха». Цара иштта элира, хІунда аьлча товрат-хьехамашка ладугІучу хенахь адам доьлхуш дара.
10Нахьми-ЯхІус цаьрга элира: «Дуьйло, хьена яа хІума а яа, мерзаниг мала а мала. Шаьш юучух дакъа а де яа хІума кечъяза бисинчарна. Таханлера де Везачу Элана дІакъастийна долу де ду. ГІайгІане а ма хила! Везачу Эло лучу хазахетаро чІагІдийр ду шу!»
11Левихоша дагна хьаам бора массо а гулбеллачарна. Цара бохура: «ДІате! Таханлера де Везачу Элана лерина шатайпа де ду. ГІайгІане ма хила».
12Массо а халкъ шайн цІеношка дІадахара хІума яа а, малар мала а, вовшашна юург-мерг кховдо а, чІогІа самукъадаларца даздан а, товрат-хьехамашна юкъара царна аьллачух шаьш кхетта дела.
Кхалорийн деза денош
13ШолгІачу дийнахь доьзалийн дай а, динан дай а, левихой а Іелам стаг волу Іезар волчу бахара, цуьнца цхьаьна товрат-хьехамаш Іаморхьама.
14Везачу Эло Муса-пайхамарехула Ша белла болу товрат-хьехамаш толлучу хенахь царна хІара карийра: шеран ворхІалгІачу беттан дезде даздечу хенахь Исраилан халкъ кхалораш чохь Іан дезара.
15Массо а халкъо, Ярушалаймехула а, шайн гІаланашкахула а чекх а долуш, баха дезара: «Лаьмнашкахь болчу махка а гІой, цигара зайт-диттан а, акхачу зайт-диттан а, хурма-диттан а, дукха гІаш долуш долчу диттийн а, ІиндагІ луш долчу диттийн а генаш схьадан деза, царах, товрат-хьехамаш тІехь ма-аллара, кхалораш ян а еза».
16Халкъо, ара а даьлла, шега ма-аллара, генаш а деана, царах шайна кхалораш йира. Цара уьш шайн шерачу тхевнаш тІехь а, шайн уьйтІахь а, Делан цІийнан кертахь а, Хин кевнна хьалхахь йолчу майданахь а, иштта Эпраман кевнна хьалха йолчу майданахь а йира.
17Массо а йийсарера юхабирзинарш, шайна кхалораш а йина, цу деношкахь цу кхалораш чохь Іийра. Нунин кІант ЮшаІ ваьхначу хенахь дуьйна хІара денош тІе кхаччалц исраилхоша и дезде иштта даздина дацара. Массо а стаг чІогІа сакъераделла вара.
18Іезара хьалхарчу дийнахь дуьйна тІаьххьара де тІекхаччалц, Делан товрат-хьехамаш тІехь болу тептар доьшура царна. ВорхІ дийнахь лаьттира и деза денош. БорхІалгІачу дийнахь, товрат-хьехамаш тІехь ма-аллара, уьш вовшахкхийтира леррина дІахІоьттинчу гуламе.
9
Исраилан халкъ ша летийначу къиношна къера хилар
1Цу беттан ткъе доьалгІачу дийнахь исраилхой схьагулбелира, марха а кхобуш, шайна тІехь сингаттаман духар а долуш, коьрта тІе тесна ченаш а йолуш.
2Кхечу къаьмнех болчарах схьакъаьстинера исраилхой. Шайн меттигашкахь а лаьтташ, шаьш летийначу къиношна а, шайн дайша динчу зуламашна а мукІарло дора цара.
3Кхаа сахьтехь лаьттира уьш цигахь, шайн Везачу Делан товрат-хьехамаш тІехь болу тептар а доьшуш. Цул тІаьхьа кхин кхаа сахьтехь цара шаьш лелийначунна мукІарлонаш а дора, шайн Везачу Далла Іибадат а дора.
4Цул тІаьхьа левихой болу ЮшаІ а, Бани а, Кхадмиал а, Шабни-ЯхІу а, Буни а, Шараб-ЯхІу а, Бани а, Канани а лекхачу метте хьала а бевлла, шайн Везачу Деле мохь а бетташ, доІа деш бара.
5Юха а левихойх болу ЮшаІ а, Кхадмиал а, Бани а, Хьашбин-ЯхІу а, Шараб-ЯхІу а, ХІуди-ЯхІу а, Шабни-ЯхІу а, Патахь-ЯхІу а къамелаш дан буьйлабелира. Цара бохура:
«Хьала а гІовттий, шайн Везачу Далла хастамаш бан дуьйлало.
Азалера дуьйна абадене кхаччалц хастамаш бе Цунна.
Хьан сийлахь цІе адамаша хестайойла,
иза массо а хастамел а, декъалаллел а лекха хуьлийла!
6Хьо – Веза Эла ву! Хьо бен, цхьа а вац!
Ахьа стигалш а, царна чохь мел долу седарчий а кхоьллина!
Уггар лекха стигалш а, царна чохь мел болу ницкъаш а кхоьллина Ахь!
Ахьа латта а, цу лаьтта тІехь мел долу хІума а кхоьллина!
Ахьа хІордаш а, цу чохь мел долу хІума а кхоьллина.
Массо а хІуманна дахар а делла.
Стигалара ницкъаш а Хьуна Іибадат деш ду!
7Ибрам харжа а хаьржина,
Хашадарчу Ур-гІалара ара а ваьккхина,
цунна, ИбрахІим аьлла, цІе тиллина Веза Дела ву Хьо.
8Хьуна гира иза Хьайна тешаме хилар,
цундела Ахьа цуьнца барт а бира.
КанаІанхойн, хьетахойн, эмархойн,
перезахойн, явсайхойн, гІиргІашахойн
хилла долу латта дІалур ду элира
Ахьа цуьнан тІаьхьенна.
Хьайн ваІда Ахь кхочуш а дира,
Хьо тешаме волу дела.
9Хьуна гуш бара Мисар-махкахь тхан дайша хьоьгуш болу бала.
Эрзийн хІорд болчохь Хьуна хезаш дара цара гІо доьхуш хьоькхуш долу маьхьарий.
10Мисархошна шаьш тхан дайл лакхара хетийла Хьуна хууш долу дела,
тамашийна билгалонаш гайтира Ахьа пирІунна а,
цуьнан элашна а, цуьнан массо а халкъана а дуьхьал.
Цундела Хьо цІеяхана хилла дІахІоьттира
таханлера де тІекхаччалц а.
11Ахьа тхан дайшна хьалхахь Эрзийн хІорд бекъа а бекъна дІахІоттийра,
уьш декъачу лаьтта тІехула чекхбовлийтархьама.
Амма тхан мостагІий кІоргачу хІорда чу кхиссира Ахьа,
ткъа уьш, тІулгаш санна, дерачу хи буха а бахара.
12Дийнахь мархин бІогІамца Ахь уьш балабора,
буьйсанна уьш цІеран бІогІамца буьгура,
уьш дІабаха беза некъ серлабаккхархьама.
13Цул тІаьхьа Хьо Синай-лам тІе охьавоьссира.
Стигалара охьа къамел дира Ахьа цаьрца.
Царна нийса тІедехкинарш а, бакъболу товрат-хьехамаш а,
дика парзаш а, весеташ а дІаделира.
14Хьайн дезачу шоьтан дийнах лаьцна а
хьехам бира Ахьа царна,
иштта весеташ а, парзаш а, товрат-хьехам а
тІебиллира Хьайн ялхо волчу Мусагахула.
15Уьш мацбеллачу хенахь стигалара кхача а белира Ахьа царна.
Уьш хьагбеллачу хенахь тІулгах даьккхина хи а делира Ахьа царна.
Ахьа цаьрга элира, дІа а гІой,
царна, куьг а айина, дІадала чІагІо йина долу латта церан дола даккха.
16Амма тхан дай кура дегнаш долуш а, юхахьара а бара.
Хьан весеташка ла ца дуьйгІира цара.
17Хьуна къера хила царна ца лиира.
Ахьа шайн дуьхьа мел дина тамашийна гІуллакхаш царна дицделлера.
Шайн куралла бахьана долуш, хьаькам хаьржира цара,
шайн лоллехь хиллачу метте уьш юхаберзорхьама.
Амма нахана гечдо Дела ма ву Хьо!
Хьо дика ойла йолуш а, къинхетаме а ву,
Хьо атта оьгІаз ца воьдуш а, ткъа боккха безам болуш а ву.
Ахь уьш дІа ца тесна,
18шайна дашо эса а дина,
цара: „ХІара ву тхо Мисар-махкара арадаьхна волу Дела!“ аьлча а,
цара чІогІа Іеса къамел дича а.
19Хьо чІогІа къинхетаме хиларна,
Ахьа уьш яьссачу аренгахь а дІа ца тесира.
Дийнахь царна некъ дІагойту мархин бІогІам дІа ца хьулбира Ахь,
буьйсанна уьш схьабан безаш болу некъ серлабоккху цІеран бІогІам а дІа ца баьккхира Ахь.
20Уьш Іаморхьама Хьайн дика Са дІадели Ахь.
Саццаза Хьайн кхачанийн буьртигаш дІалора Ахь царна,
церан хьогалла дІаяккха хи а лора.
21Шовзткъа шарахь яьссачу аренгахула уьш лелаш а бара,
царна мел оьшу хІума Ахь кхочуьйтура.
Церан бедарш а ца тишлора,
когаш а ца бестара.
22Ахьа царна пачхьалкхаш а, халкъаш а делира,
царна гонахара долу, геннара латтанаш а тІехь дІадийкъира.
Хьешбонарчу паччахьан Сихьонан латта а,
иштта Башанарчу паччахьан ІовгІин латта а
шайн дола даьккхира цара.
23Церан тІаьхье Ахь, стигалара седарчий санна, дебийра.
Церан дайшна Айхьа, шерет дина, латта лур ду элира,
ткъа уьш оцу лаьтта тІе схьабалийра Ахь.
24Цу лаьтта тІе а баьхкина, цара иза дІалецира.
Ахьа цаьрга цу лаьтта тІехь Іаш болу канаІанхой эшабайтира.
Цигара халкъ а, церан паччахьаш а, кхидолу къаьмнаш а церан кара дІа а делла,
Ахьа цаьрга шайна луъург дайтира царна тІехь.
25ЧІагІйина гІаланаш а, токхе латтанаш а цара схьалецира.
Хьолах дуьзна долу цІенош а, яьхна гІунаш а цара шайн дола ехира.
Иштта кемсийн а, зайт-диттийн а, стоьмийн а бошмаш цара шайн дола ехира.
Уьш Іаббалц дууш, берстина дІахІиттира,
Ахьа шайна деллачу массо а беркатах марзо а оьцуш.
26Амма уьш, карзах а бевлла, Хьуна дуьхьалбевлира!
Ахь беллачу товрат-хьехамаш тІера уьш дІабирзира.
Хьан пайхамарша уьш чІогІа боьхура,
Хьуна тІе юхаберза бохуш,
амма цара и пайхамарш байира.
Тхан дайша Хьуна дуьхьал Іеса къамелаш дора,
27цундела Ахьа церан мостагІашна уьш дІалацийта пурба делира, ткъа мостагІаша царна дукха зуламаш а дира.
Амма шайна тІе зулам деача, тхан дай Хьоьга орца доьхуш дІахІиттира.
Стигалахь волчу Ахьа цаьрга ла а дугІура,
Хьайн боккхачу къинхетамца уьш кІелхьарбохурш а лора,
ткъа цара уьш мостагІийн зуламах кІелхьара а бохура.
28Амма синтем юха-ма-бирззинехь,
тхан дайша юха а Хьуна зуламе хеташ долу гІуллакхаш леладора.
Цундела церан мостагІийн карахь уьш битина Ахь,
цаьрга хІокхарна тІехь олалла дайтархьама.
Амма цара, юха а бирзина, Хьоьга гІо дехча,
стигалахь волчу Ахьа, церан дехарш а хезна,
юха а Хьайн боккхачу къинхетамца дукхазза а гІо дира царна.
29Ахьа цаьрга дІахьедора,
Хьайн товрат-хьехамашна тІе юхадерза дезар дІахоуьйтуш,
амма цара, кура а бевлла, Хьан весеташ дІатеттира.
Ахьа тІедиллинчарна дуьхьал къинош летийра цара.
Делахь а, уьш лардийриг церан гІоьнца вехар вара.
Бухахьа а бевлла, Хьох дІа а бирзина,
дегнаш чІагІ а дина, Хьоьга ла ца дуьйгІира цара.
30Хьо тхан дайшца чІогІа собаре вара.
Дуккха а шерашкахь царна садиттира Ахьа.
Хьайн пайхамарш Хьайн Синехула иракара а хІиттийна,
оцу пайхамаршкахула царна дІахьедора Ахь.
Амма цара ла ца дугІура,
цундела Ахьа уьш кхечу къаьмнийн кара дІабелира.
31Амма Хьайн боккхачу къинхетамца
Ахьа уьш массо а хІаллак а ца бира,
уьш Ахьа дІа а ца тесира,
хІунда аьлча Хьо дика а, къинхетаме а Дела ву!
32Ткъа хІинца, тхан Дела, ва сийлахь Дела.
Хьо Майраниг а, ларамах дузуьйтуш Верг а,
вайна юкъахь болу безаман барт Ларбийриг а ма ву!
Хьуна хьалха кІезиг ма хетийла
оха а, тхан паччахьаша а, тхан куьйгалхоша а,
тхан динан дайша а, тхан пайхамарша а, тхан дайша а,
дерриг а Хьан халкъо а хьоьгуш болу бала.
И бала Ашур-махкарчу паччахьашна тІера дуьйна
хІара де тІекхаччалц оха хьоьгуш бу.
33Массо а тхуна тІехІоьттинчу хІуманна тІехь Хьо нийса хилла!
Хьо тешаме хилла, оха харцдерг лелийнехь а.
34Тхан паччахьаша а, тхан куьйгалхоша а,
тхан динан дайша а, тхан дайша а
Хьан товрат-хьехамаш кхочуш ца бора,
Хьан весеташка ла ца дугІура,
Ахьа дагадаийтинарг тергал ца дора.
35Шайн пачхьалкхехь Ахьа делла долчу Хьан доккхачу диканехь,
Ахьа шайн кара дІаделла долчу доккхачу, уггар дикачу лаьтта тІехь
цара Хьуна Іамал а ца йора,
шаьш лелош долчу зуламечу хІуманашна тІера дІа а ца бирзира.
36Ткъа тхо хІинца леш ду.
ХІокху Ахьа тхан дайшна цаьрга пайда эцийта а,
цу тІера шайна напха даккхийта а дІаделла долчу лаьтта тІехь
тхо леш хилла дІахІиттина.
37Ахь тхуна тІехь хІиттийна болчу паччахьийн кара
лаьтто шортта кхиъна ялта чудоуьйту,
оха летийна къинош бахьана долуш.
Тхан догІмашна тІехь олалла до цара,
ткъа церан карахь ду тхан даьхни.
Цара тхуна тІехь шайна луъург леладо,
цундела тхо йоккхачу гІайгІанехь ма ду.
38И массо хІума а бахьана долуш, оха бохо йиш йоцуш болу барт бо, иза кехатна тІехь дІа а язбеш. Тхан куьйгалхоша а, левихоша а, динан дайша а цу бартана кІел куьг яздо, иза мухІарца чІагІ а беш».
10
Наха бина барт а, бартана кІел куьг яздинарш а
1МухІар а тоьхна, цу бартана кІелахь куьг яздинарш бара: Хьахли-ЯхІун кІант, мехкада волу Нахьми-ЯхІу а, ЦІадукъ-ЯхІу а.
Динан дай:
2Сари-ЯхІу а, Іазар-ЯхІу а, Ярми-ЯхІу а,
3Пашихьур а, Амар-ЯхІу а, Малки-ЯхІу а,
4Хьатуш а, Шабни-ЯхІу а, Малук а,
5Хьарми а, Мармути а, Іабди-ЯхІу а,
6Даниал а, ГІинтуни а, Барух а,
7Машулим а, Аби-ЯхІу а, Мияман а,
8МаІаз-ЯхІу а, Билгай а, ШамІа-ЯхІу а. Уьш динан дай бара.
9ХІорш левихойн цІераш ю:
Азан-ЯхІу кІант ЮшаІ, Хьенидадан доьзалера волу Бинуй, Кхадмиал,
10церан гергарнаш болу Шабни-ЯхІу, ХІуди-ЯхІу, Кхилати, Пали-ЯхІу, Хьанан,
11Мика, Рахьуб, Хьашби-ЯхІу,
12Закхур, Шараб-ЯхІу, Шабни-ЯхІу,
13ХІуди-ЯхІу, Бани, Банину.
14Халкъан баьччанаш:
ПарІуш, Пахьат-Муаби, Іейлам, Зату, Бани,
15Буни, ІазгІади, Бебай,
16Адан-ЯхІу, БигІвай, Іади,
17Атари, Хьузакх-ЯхІу, Іазури,
18ХІуди-ЯхІу, Хьашум, Бецай,
19Хьарип, Іанатот, Неби,
20МагІпиІаш, Машулим, Хьецар,
21Маши-Забиал, ЦІадукъа, ЯдуІ,
22Палти-ЯхІу, Хьанан, Іани-ЯхІу,
23ХІушаІ, Хьанан-ЯхІу, Хьашуби,
24ХІалухьеш, Пилхьа, Шубакъ,
25Рахьим, Хьашбина, МаІсей-ЯхІу,
26АхьъяхІу, Хьанан, Іанан,
27Малук, Хьарми, БаІна.
Наха бинчу бертан чулацам
28«Ткъа халкъан кхиболчара – динан дайша а, левихоша а, Делан цІийнан кевнехь болчу гІаролхоша а, илланчаша а, Делан цІийнан кертахь гІуллакх деш болчу ялхоша а, Делан товрат-хьехаман дуьхьа шаьш кхечу къаьмнех болчарах дІа мел къаьстиначара а, шайн зударшца а, кхетам болуш болчу массо а шайн кІенташца а, йоІаршца а –
29шайн вежарий болчу лоруш болчарах дІа а кхетта, сардаман таІзарх иштта чІагІо йо: Дала Шен ялхо волчу Мусагахула белла товрат-хьехамаш лар а бийр бу оха, вайн Хьалдолчу Везачу Эло мел дина весеташ а, тІедехкинарш а, парзаш а леррина кхочуш а дийр ду оха.
30Оха чІагІо йо тхайн зудабераш кхечу къаьмнех болчу нахе маре ца дахийта а, церан зудабераш тхайн кІенташка схьа ца даладайта а.
31Тхайна гонах дехаш долчу халкъаша шоьтан дийнахь а, я кхечу дезачу дийнахь а йохка хІуманаш я кІа деача, уьш цаьргара оьцур яц оха.
ХІора ворхІалгІа деанчу шарахь тхайн кхаш тІехь болх бийр бац оха, иштта тхайна декхарийлахь болчарна къинтІера девр ду тхо.
32Оха чІагІо йо хІора шарахь цхьана шекхалан кхоалгІа дакъа
[5] тхан Делан цІийнан хьашташна дІадала.
33И ахча массо а хьашташна тІе гІур ду: Далла къобалдина долу бепиг а, хІора дийнахь дохуш долу кІен сагІанаш а, дийнаташ дагоран сагІанаш а, шоьтан деношкахь а, бутт цІинбаларан деношкахь а, кхечу дезачу деношкахь а дохуш долу сагІанаш а, кхидолу деза сагІанаш а, Исраилан халкъо летийначу къинойх паргІатбахархьама дохуш долу къинан сагІанаш а, иштта Делан цІенна оьшу муьлхха гІуллакх а.
34Оха – динан дайша а, левихоша а, халкъо а – кхаж тесира, тхайна юкъахь билгалдаккхархьама, шеран муьлхачу хенахь хІора тхан доьзало Делан цІенна совгІатна лерина долу чІийш дала деза, иза тхан Везачу Делан сагІа доккхучу кхерчахь даго, товрат-хьехамаш тІехь ма-хиллара.
35Оха тхайна тІелоцу хІора шарахь Везачу Элан цІенна тхайн лаьтта тІера уггар хьалха хьалакхиъна долу ялта а, массо а диттийн дуьххьарлера болу стом а схьабан.
36Товрат-хьехамаш тІехь ма-хиллара, оха тхан Делан цІенна схьабалор бу тхан доьзалехь дуьххьара бина болу кІентий а, иштта тхайн бежех а, даьхнех а, женах а долу дуьххьара дина кІорнеш а. Цигахь гІуллакх деш болчу динан дайшна уьш дІалур ду оха.
37Оха иштта тхайн Делан цІийнан чІоьнаш чохь болчу динан дайшна тхайна хиллачу ялтих уггар а хьалха хьакхийна бод а бахьар бу, тхан бешара уггар хьалха схьабаьлла болу стом а, уггар хьалха схьадаьккхина долу чагІар а, зайтдаьтта а дахьар ду.
Ялтех долу уьтталгІа дакъа оха дІалур ду болх беш йолчу массо а ярташкахь уьтталгІа дакъа схьагулдеш болчу левихошна.
38АхІаронан цІийнах волу динан да левихошца хила везаш ву цара шайн уьтталгІа дакъа схьаоьцучу хенахь. Цул тІаьхьа левихоша шайна дІакхаьчначу уьтталгІачу декъа тІера кхин уьтталгІа дакъа Делан цІа чохь йолчу чІоьнаш чу охьадилла деза.
39Исраилан халкъо а, левихоша а шаьш деш долу совгІаташ – кІа а, чагІар а, зайтдаьтта а – цу чІоьнаш чу схьадан деза. Цигахь езачу чоьнна лерина болу гІирс а бу ларбеш, иштта гІуллакх деш болу динан дай а, кевнийн гІаролхой а, илланчаш а бу Іаш.
Оха чІагІо йо Делан цІийнан дола дан!»
11
Ярушалаймехь Іаш болу нах
1Исраилан халкъан баьччанаш Ярушалаймехь баха охьахевшира. Халкъах кхиболчара кхаж таса безаш бара, халкъах долу уьтталгІа дакъа схьакъасторхьама. И схьакъастийнарш езачу гІалахь Ярушалаймехь баха ховша безара. Ткъа тІаьхьадисина долу къоман исс дакъа шайн-шайн гІаланашкахь даха диса тарлора.
2Халкъо хастам бира шайн лаамца Ярушалаймехь бисинчарна.
3ХІорш бу Ярушалаймехь баха хевшина болу мехкан куьйгалхой. (Дукхахболу исраилхой а, динан дай а, левихой а, Делан цІийнан кертахь гІуллакх деш берш а, Сулим-паччахьан ялхойн тІаьхьенах берш а ЯхІуд-махкарчу кхечу ярташкахь Іаш бара. Уьш ярташкахь кхожаца шайна кхаьчначу латтанаш тІехь Іаш бара.
4Амма цхьаболу ЯхІудан а, Бен-Яманан а тайпанех болу нах Ярушалаймехь бехаш бара.)
ЯхІудан тайпанах болчеран цІераш иштта яра:
Іузи-ЯхІун кІант Іати-ЯхІу (Іузи-ЯхІу Закри-ЯхІун кІант хилла, Закри-ЯхІу Амар-ЯхІун кІант хилла, Амар-ЯхІу Шапат-ЯхІун кІант хилла, ткъа Шапат-ЯхІу Парасан тІаьхьенах волчу Махьаллалан кІант хилла),
5Барухан кІант МаІсей-ЯхІу (Барух Кала-Хьозин кІант хилла, Кала-Хьоза Хьази-ЯхІун кІант хилла, Хьази-ЯхІу Іади-ЯхІун кІант хилла, ткъа Іади-ЯхІу Закри-ЯхІун кІант волчу ЯхІу-Ярбин кІант хилла. Закри-ЯхІу Шейлин тІаьхьенах хилла).
6Ярушалаймехь бехаш болу Парасан тІаьхьенах болу нах виъ бІе кхузткъе бархІ стаг хилла. Уьш берриш а чІогІа доьналла долуш нах хилла.
7Бен-Яманан тІаьхьенах берш:
Машулиман кІант Салуъ (Машулим ЮІадан кІант хилла, ЮІад Пади-ЯхІун кІант хилла, Пади-ЯхІу Къули-ЯхІун кІант хилла, Къули-ЯхІу МаІсей-ЯхІун кІант хилла, МаІсей-ЯхІу Итиалан кІант хилла, ткъа Итиал ЯшаІ-ЯхІун кІант хилла),
8цунна тІаьхьа вогІуш Габий, Салий шиъ хилла. Уьш Салуан гергара нах хилла. Уьш массо а исс бІе ткъе бархІ стаг хилла.
9Зикрин кІант Юал царна тІехь хьаькам вара, ткъа ХІасинуан кІант ЯхІуд цу гІалахь шолгІа волу хьаькам вара.
10Ярушалаймехь баха охьахевшина болчу динан дайн цІераш яра хІорш:
ЯхІу-Ярбин кІант ЯдаІ-ЯхІу, Якин,
11Хьалкхи-ЯхІун кІант Сари-ЯхІу (Хьалкхи-ЯхІу Машулиман кІант хилла, Машулим ЦІадукъин кІант хилла, ЦІадукъа Маръютин кІант хилла, ткъа Маръюти Делан цІенна тІехь хьаькам волчу Ахьтубин кІант хилла);
12иштта церан цІийнан нах болу Делан цІийнан кертахь гІуллакх деш волу бархІ бІе ткъе ши стаг а;
Ярохьаман кІант Іади-ЯхІу а (Ярохьам Амцин кІант волчу Палал-ЯхІун кІант хилла, Амци Закри-ЯхІун кІант хилла, Закри-ЯхІу Пашихьуран кІант хилла, Пашихьур Малки-ЯхІун кІант хилла);
13кхин а ши бІе шовзткъе шиъ стаг, Малки-ЯхІун цІийнах волу (и нах шайн доьзалийн баьччанаш хилла);
Іазариалан кІант Іамшаси (Іазариал Ахьзайн кІант хилла, Ахьзай Амиран кІант волчу Машли-МутІин кІант хилла);
14кхин а цхьа бІе ткъе бархІ Амиран цІийнах волу стаг а хилла. Уьш чІогІа доьналла долуш болу нах бара. Царна тІехь хьаькам Гадуламан кІант Забдиал хилла.
15ХІара цІераш Ярушалаймехь баха хиъна болчу левихойн ю:
Хьашубин кІант ШамІа-ЯхІу (Хьашуби Іазрикхаман кІант хилла, ткъа Іазрикхам Бунин кІентан Хьашби-ЯхІун кІант хилла);
16левихойн баьччанаш болу Шабитай а, Юзабди а Делан цІийнан арахьара беш болчу балхана тІехІиттийна хилла;
17Микин кІант Матан-ЯхІу (Мика Завадин кІант хилла, ткъа Завади Асайпан кІант хилла). Баркаллин доІа дечу нахана тІехь хьалхара верг хилла Матан-ЯхІу;
Бакхбукъ-ЯхІу (иза илланчийн шолгІачу тобанна тІехь хьаькам хилла);
ШамуІан кІант Іабда (ШамуІ Ядутунан кІентан Галалин кІант хилла);
18Езачу Ярушалайм-гІалахь волу массо а левихо ши бІе везткъе виъ стаг хилла.
19ХІорш Ярушалаймехь баха хевшина болчу кевнашкарчу гІаролхойн цІераш ю:
Іакхуби а, ТІулман а, иштта цхьа бІе кхузткъе шийтта церан цІийнах волу стаг а. Уьш гІалин кевнаш лардеш бара.
20Кхиболу исраилхой а, динан дай а, левихой а бара ЯхІуд-махкарчу гІаланашкахь бехаш. Уьш шайн доьзалийн латтанаш тІехь бехаш бара.
21Делан цІийнан кертахь гІуллакх деш берш Ярушалайман цхьа дакъа долчу Іупалахь бехаш хилла. Царна тІехь хьаькамалла лелош Цихьа а, ГІишпа а хилла.
22Ярушалаймехь левихошна тІехь куьйгалла деш Іузи хилла (Іузи Банин кІант хилла, Бани Хьашби-ЯхІун кІант хилла, ткъа Хьашби-ЯхІу Микин кІант волчу Матан-ЯхІун кІант хилла). Иза Асайпан тІаьхьенах хилла, ткъа уьш Делан цІа долчохь назманаш олуш берш хилла.
23Царах лаьцна паччахьо леррина арадаьккхина тІедиллар хилла, цу тІехь илланчийн декхарш билгалдаьхна а хилла.
24Исраилхойх лаьцна паччахьна хаам беш верг Патахь-ЯхІу вара. Иза ЯхІудан тІаьхьенах волчу Зерахьан кІентан Маши-Забиалан кІант вара.
Кхийолчу гІаланашкахь Іаш болу нах
25ЯхІудхойх цхьаберш хІокху жимачу гІаланашкахь Іаш бара, шайн кхашна уллохь:
Кхиръят-АрбаІахь а, цунна гонах йолчу ярташкахь а;
Дибонахь а, цунна гонах йолчу ярташкахь а;
иштта Якхабцаалахь а, цунна гонах йолчу ярташкахь а;
26ЮшаІахь а, Мулада-гІалахь а, Байт-Палтехь а;
27Хьацар-ШуІалахь а, Беар-ШабаІехь а, цунна гонах йолчу ярташкахь а;
28ЦакхелагІахь а, Махунехь а, цунна гонах йолчу ярташкахь а;
29Іейн-Риманахь а, ЦорІа-гІалахь а, Ярмут-гІалахь а;
30Занухь-гІалахь а, Іадуламахь а, иштта царна гонах йолчу ярташкахь а;
Лахиш-гІалахь а, цунна уллохь йолчу аренашкахь а;
Іазекхи-гІалахь а, цунна гонах йолчу ярташкахь а.
ЯхІудан къам Беар-ШабаІера дуьйна ХІинам-тогІина тІе кхаччалц даха охьахиънера.
31Бен-яманхой хІокху гІаланашкахь баха охьахевшинера:
ГибаІ-гІалахь а, Михмасехь а, Іайи-гІалахь а, Бетал-гІалахь а, цунна гонах йолчу ярташкахь а,
32Іанатот-гІалахь а, Нуб-гІалахь а, Іанан-ЯхІугахь а,
33Хьацор-гІалахь а, Рамехь а, ГІитаймехь а,
34Хьадид-гІалахь а, ЦебаІим-гІалахь а, Набалти-гІалахь а,
35Лодди-юртахь а, Овну-гІалахь а, иштта Пхьерийн тогІи чохь а.
36ЯхІуд-махкара цхьайолу левихойн тобанашкара нах Бен-Яман-махкахь баха хевшира.
12
Динан дай а, левихой а
1ХІорш бу йийсарера юхабирзина болу динан дай а, левихой а. Уьш Шалтаалан кІантаца Зурбабелца а, ЮшаІца а цхьаьна юхабирзина хилла. Церан цІераш:
Сари-ЯхІу, Ярми-ЯхІу, Іезар,
2Амар-ЯхІу, Малук, Хьатуш,
3Шихан-ЯхІу, Рахьим, Мармути,
4Іиду, ГІинтуй, Аби-ЯхІу,
5Мияман, МаІад-ЯхІу, Билга,
6ШамІа-ЯхІу, ЯхІу-Ярби, Яди-ЯхІу,
7Салуъ, Іамукъ, Хьалкхи-ЯхІу, Яди-ЯхІу.
ЮшаІ динан коьрта да волчу заманахь и нах динан дайн а, церан гергарнаш а баьччанаш бара.
8Левихойх болу ЮшаІ, Бинуй, Кхадмиал, Шараб-ЯхІу, ЯхІуд, Матан-ЯхІу. Далла баркалла олуш долчу назманашна тІехь жоп луш хилла Матан-ЯхІу а, цуьнан гергарнаш а.
9Адамаша Далла гІуллакх дечу хенахь, Бакхбукъ-ЯхІус а, Іунис а, церан гергарчара а назма аларца дакъалоцура.
10ЮшаІ ЯхІу-Якхаман да хилла, ЯхІу-Якхам Элишубан да хилла. Элишуб ЯхІу-ЯдаІан да хилла.
11ЯхІу-ЯдаІ ЯхІунатин да хилла, ЯхІуната ЯдуІан да хилла.
12ЯхІу-Якхаман заманахь динан дайн доьзалан баьччанаш хІорш хилла:
Сари-ЯхІун доьзалехь лакхарниг Мари-ЯхІу хилла.
Ярми-ЯхІун доьзалехь лакхарниг Хьанан-ЯхІу хилла.
13Іезаран доьзалехь лакхарниг Машулим хилла.
Амар-ЯхІун доьзалехь лакхарниг ЯхІу-Хьана хилла.
14Малухин доьзалехь лакхарниг ЯхІуната хилла.
Шихан-ЯхІун доьзалехь лакхарниг Юсуп хилла.
15Хьармин доьзалехь лакхарниг Іаднан хилла.
Мармутин доьзалехь лакхарниг Хьелкхи хилла.
16Іидун доьзалехь лакхарниг Закри-ЯхІу хилла.
ГІинтунин доьзалехь лакхарниг Машулим хилла.
17Аби-ЯхІун доьзалехь лакхарниг Зикра хилла.
МуІад-ЯхІун а, Мин-Яманан доьзалшкахь лакхарниг Пилти хилла.
18Билгин доьзалехь лакхарниг ШамуІ хилла.
ШамІа-ЯхІун доьзалехь лакхарниг ЯхІуната хилла.
19ЯхІу-Ярбин доьзалехь лакхарниг Матинай хилла.
Яди-ЯхІун доьзалехь лакхарниг Іузи хилла.
20Салин доьзалехь лакхарниг Къали хилла.
Іамукъин доьзалехь лакхарниг Іебар хилла.
21Хьалкхи-ЯхІун доьзалехь лакхарниг Хьашби-ЯхІу хилла.
ЯдаІ-ЯхІун доьзалехь лакхарниг Натунаил хилла.
22Элишубан а, ЯхІу-ЯдаІан а, Йохьанан а, ЯдуІан а заманашкахь хилла болчу левихойн а, динан дайн а доьзалийн баьччанийн цІераш парсихойн паччахь волчу Дари-Вашан паччахьалла лаьттинчу хенахь дІаязйина ю.
23Левин тІаьхьенах болчу доьзалийн баьччанаш Элишубан кІант волчу ЯхІу-Хьанин заманна тІекхаччалц дІаязбина бу.
24ХІара цІераш левихойн куьйгаллехь хиллачийн ю: Хьашби-ЯхІу, Шараб-ЯхІу, ЮшаІ, Бинуй, Кхадмиал. Церан гергарнаш царна дуьххьал дІахІуьттуш хилла, Далла хастамаш а беш, баркалла а олуш. Цхьа тоба вукху тобане йист хуьлуш хилла. И хІума Делан стаг волчу Дауда дІахІоттийна хилла.
25ГІалин кевнехь долу чІоьнаш лардеш бара Матан-ЯхІу а, Бакхбукъ-ЯхІу а, Іабди-ЯхІу а, Машулим а, ТІулман а, Іакхуби а.
26Уьш берриш а гІуллакх деш бара ЮцІдукъан кІентан ЮшаІан кІант ЯхІу-Якхам куьйгаллехь волчу хенахь а, мехкан да Нахьми-ЯхІу а, динан да Іелам стаг Іезар а волчу хенахь а.
Ярушалайман пен къобалбар
27Ярушалайман пен къобалбечу хенахь массо а левихо уьш мел Іаш болчу гІаланашкара Ярушалайме схьакхайкхинера. Левихой схьакхайкхинера, пен къобалбечу хенахь тайп-тайпана дечиг-пондарш а шинна а куьйгаца дуьхь-дуьхьал тухуш долу жима цІестан негІарш а тухуш, Далла лерина йолу назманаш ала а, Цунна хастамаш бан а.
28Массо а илланчаш схьагулбеллера Ярушалаймана гонахарчу меттигашкара а, НатІупат-гІалина гонахарчу ярташкара а,
29иштта Байт-Галгалара а, ГибаІ-гІалин а, Іазмаватан а аренашкара а. Цу заманахь илланчаша Ярушалаймана гонах ярташ йинера.
30Динан дайша а, левихоша а Далла хьалха цІанваларан Іадат кхочушдира. Иштта халкъана тІехь а, гІалин кевнашна тІехь а, гІалин пенна тІехь а кхочушдира цара цІена хуьлу Іадат.
31ТІаккха аса яхІудхойн куьйгалхой пенна тІе хьала а баьхна
[6], уьш цигахь дІахІиттийра. Илланчийн йоккха ши тоба а схьакъастийра аса, цаьрга Далла хастамаш беш йолу назманаш алийта.
Царах цхьа тоба пенна тІехула аьтту агІонгахула Кхеллин ков долчу дІаяха езаш яра.
32Царна тІаьхьахІоьттина ХІушаІ-ЯхІу а вара, шеца цхьаьна ЯхІудан халкъан баьччанийн ахтоба а йолуш.
33Иштта царна тІаьхьахІиттина боьлхуш бара Іазар-ЯхІу, Іезар, Машулим,
34ЯхІуд, Бен-Яман, ШамІа-ЯхІу, Ярми-ЯхІу.
35Цхьаболу динан дай а бара цигахь, шайн карахь турбанаш а йолуш. Иштта царна тІаьхьахІоьттина воьдуш ЯхІунатин кІант Закри-ЯхІу а вара (ЯхІуната ШамІа-ЯхІун кІант хилла, ШамІа-ЯхІу Матан-ЯхІун кІант хилла, Матан-ЯхІу Мика-ЯхІун кІант хилла, Мика-ЯхІу Закхуран кІант хилла, ткъа Закхур Асайпан кІант хилла).
36Цигахь Асайпан гергарнаш а бара: ШамІа-ЯхІу, Іазариал, Милали, Гилали, МаьІи, Натунаил, ЯхІуд, Хьанани. Церан карахь Делан стаг волчу Дауда лоькхучу тайпана гІирсаш бара. Царна массарна а хьалхаваьлла воьдуш Іелам стаг волу Іезар а вара.
37Уьш Шовданан ков долчу агІор дІабирзира. Даудан гІалин ламеш тІехула уьш пенан лакхенна тІе хьалабевлира. Даудан цІенна тІехула а бевлла, уьш малхбалехьа, Хин ков долчу агІор, дІабахара.
38Илланчийн шолгІа тоба, аьрру агІор а йирзина дІаяхара. Уьш пенна тІехула лелачу хенахь, со схьагулделлачу адамийн шолгІачу тобанца царна тІаьхьа воьдуш вара. Пешийн бІаьвнах тІех а девлла, тхо Шуьйрачу пенна тІе кхаччалц дІадахара.
39Цул тІаьхьа Эпрайман а, Ширачу кевнах а, иштта ЧІерийн кевнах а тІехбевлира уьш. Цигара Хьананиалан бІаьвнах, Меа олучу бІаьвнах а тІехбевлира уьш. УьстагІийн кевнна тІе кхаччалц дІа а бахана, ГІаролан кевнна уллохь севцира уьш.
40Цул тІаьхьа илланчийн ши тоба Делан цІийнан кертахь шайн-шайн йолчу метте дІахІоьттира. Со а, хьаькамийн ахтоба а дІахІоьттира тхешан метте.
41Шайн-шайн метте, карахь турбанаш а йолуш, дІахІиттира динан дай болу Элъякъим, МаІсей-ЯхІу, Мин-Яман, Мика-ЯхІу, ЭлъюІинай, Закри-ЯхІу, Хьанан-ЯхІу.
42Иштта Делан цІийнан кертахь шайн-шайн метте дІахІиттира динан дай болу МаІсей-ЯхІу, ШамІа-ЯхІу, ЭлиІазар, Іузи, ЯхІу-Хьана, Малки-ЯхІу, Іейлам, Эзар. Илланчийн шинна а тобано, чІогІа мохь а тухуш, назма элира. Эшарш локхучу тобанийн куьйгалхо Израхь-ЯхІу вара.
43Цу дийнахь дуккха а сагІанаш дехира цара. Массо а стаг чІогІа самукъадаьлла вара, Дала шайна доккха хазахетар хилийтина дела. Зударий а, бераш а самукъадаьлла лелара. Ярушалаймера схьа геннахь хезаш дара самукъане аьзнаш.
Делан цІа долчохь ечу Іамалъяре кхачийтар
44Цу дийнахь билгалбехира чІоьнаш карахь долу нах. ХІора доьзало деш долу совгІаташ – дуьххьара схьабевлла болу стоьмаш а, ялтин уьтталгІа долу дакъа а – цу чІоьнаш чохь лардан дезаш дара. ГІаланашна гонах долчу кхаш тІера цара чІоьнаш чу схьадан дезаш дара товрат-хьехамаша динан дайшна а, левихошна а лерина долу дакъош, хІунда аьлча яхІудхой чІогІа хазахетта бара цигахь гІуллакх дечу динан дайшна а, левихошна а.
45Цу динан дайша а, левихоша а шайн Далла гІуллакх а дора, нахана юкъахь Далла хьалха цІена хуьлу Іадат кхочуш а дора. Илланчашца а, Делан цІийнан кевнехь болчу гІаролхошца а цхьаьна цара кхочушдора Дауда а, цуьнан кІанта Сулима а дина весеташ.
46ХІунда аьлча дуккха а хьалха, Даудан а, Асайпан а хенахь дуьйна, баркалла олуш йолчу эшаршна тІехь а, Далла хастам беш олуш йолчу назманашна тІехь а куьйгалла дора илланчаша.
47Зурбабелан а, Нахьми-ЯхІун а заманахь массо а исраилхоша илланчашна а, кевнехь болчу гІаролхошна а хІора денна лерина долу рицкъа схьадахьара Делан цІийнан керта. Халкъо левихошна дІалора царна догІуш долу дакъа, ткъа цунах АхІаронан тІаьхьенна догІуш долу дакъа левихоша оцу тІаьхьене дІакхачадора.
13
Кхечу къаьмнех болчарах дІакъастар
1Цу дийнахь Муса-пайхамаран тептар массо а халкъана хозуьйтуш дІадийшира. Цу тІехь царна дІаяздина карийра, цхьа а Іамминхо а, муабахо а цкъа а Делан халкъах дІакхета йиш йолуш вац аьлла.
2Иза иштта хилла, хІунда аьлча уьш Исраилан халкъана баьпкаца а, хица а дуьхьал ца баьхкинера. Цара БалиІам шайгахьа ваьккхина, цуьнга исраилхошна неІалт кхайкхадайта. Амма вайн Дала, и неІалт царна тІера дІа а даьккхина, цунах декъалдар хилийтира.
3И товрат-хьехам шайна дІахезча, исраилхоша кхидолу къаьмнех мел верг шайх дІакъастийра.
Нахьми-ЯхІус дІахІиттийна керла хІуманаш
4Амма и хІума хилале тхан Делан цІийнан чІоьнаш карахь йолчу динан дас Элишуба (иза ТІуби-ЯхІун захалойх стаг вара),
5ТІуби-ЯхІуна йоккха цхьа чоь дІаелира. Тохара цу чоьнна чу наха деанера кІен сагІанаш а, хаза хьожа йогІу хІуманаш а, пхьегІаш а, иштта левихошна а, илланчашна а, Делан цІийнан кевнехь болчу гІаролхошна а деана долчу ялтих а, керлачу чагІарх а, зайтдаьттанах а уьтталгІа дакъа а, иштта динан дайшна деана долу совгІаташ а.
6И хІума хиллачу хенахь со Ярушалаймехь вацара. Бавелан паччахь Артахь-Шашта паччахьаллехь волчу ткъе шуьйтталгІачу шарахь со паччахь волчу юхаваханера. Цхьа хан яьлча, аса юха а паччахье сайна Ярушалайме дІаваха пурба дийхира.
7Со Ярушалайме схьакхаьчча, суна хиира Элишубера даьллачу зуламах лаьцна. Цо ТІуби-ЯхІуна Делан цІийнан кертахь йолу цхьа чоь дІаеллера!
8Со чІогІа оьгІазвахара, сайна и хІума хезча. Цундела аса ТІуби-ЯхІун салпал цу чуьра аракхоьссира.
9Аса тІедиллира, и чоь дІа а цІанйина, цу чохь хилла йолу Делан цІа чуьра пхьегІаш а, наха схьадеана долу кІен сагІанаш а, хаза хьожа йогІу хІуманаш а шаьш хиллачу метте охьахІиттае аьлла.
10Суна иштта хиира, левихошна дІадала дезаш долу дакъош дІалуш ца хиллийла а. Цундела Далла Іамал ечу хенахь гІуллакх дан дезаш болу левихой а, илланчаш а шайн-шайн кхашка юхабирзинера.
11Аса хьаькамех и хІума бахьана долуш бехк баьккхира. Аса цаьрга хаьттира: «Делан цІа дола ца деш хІунда дитина?» аьлла. Цул тІаьхьа, массо а левихо схьа а гулвина, аса уьш юха а церан гІуллакхаш дан дІахІиттийра.
12Цул тІаьхьа массо а исраилхочо шайн ялтех а, керлачу чагІарх а, зайтдаьттанах а долу уьтталгІа дакъа Делан цІийнан чІоьнаш чу схьадеара.
13Делан цІа чуьра чІоьнаш хІокху нехан кара дІаелира аса: динан да волу Шалам-ЯхІу, Іелам стаг волу ЦІадукъа, левихо волу Пади-ЯхІу. Ткъа Матан-ЯхІун кІентан Закхуран кІант Хьанан церан гІоьнча санна дІахІоттийра аса. Аса уьш хаьржинера, хІунда аьлча уьш тешаме лоруш нах бара. Царна тІедиллина дара наха схьадеанчу хІуманах шайн гергарчарна дакъа дар.
14Ва сан Дела, аса и хІума дар бахьана долуш со дагаваийтахьа Хьайна. Диц ма дехьа аса сайн Делан цІийнан а, цу чохь а, цуьнан кертахь а дечу гІуллакхийн а дуьхьа тешаме хиларца лелийнарг!
15Цу деношкахь ЯхІуд-махкахь Далла леринчу шоьтан дийнахь болх беш болу нах гира суна. Цара кемсаш а хьоьшура, царах чагІар даккхархьама. Иштта шайн варраш тІе цІевнаш а, чагІар а, кемсаш а, инжираш а, тайп-тайпана кхийолу хІуманаш а тІеюттура, уьш шоьтан дийнахь Ярушалайме дІа а яьхьна, дІайохкархьама. Аса цу нахах чІогІа бехк баьккхира, сайна цара шоьтан дийнахь даа хІума дІадухкуш гича.
16Ярушалаймехь бехаш болчу цорахоша а дахьара чІерий а, кхидолу сурсаташ а Ярушалайме, уьш шоьтан дийнахь яхІудхошна дІадохкархьама.
17Аса яхІудхойн лоруш болчу нахе бехк баьккхира и хІума бахьана долуш. Аса цаьрга элира: «И хІун зулам ду аша деш дерг? Далла лерина долу шоьтан де сийсаз ма доккху аша!
18Изза хІума шун дайша а леладора. Цундела вайн Дала вайна а, хІокху гІалина а тІе боккха бала а, бохам а боссийра. Ткъа шу хІинца Цуьнга Исраилан халкъана кхин а чІогІа оьгІазло яйта гІерташ ду, шоьтан де сийсаза а дохуш».
19Цул тІаьхьа аса тІедиллира, пІерасканан дийнахь суьйранна, Ярушалайман кевнаш бода тІебогІучу хенахь, гІалин кевнаш дІа а къовлий, шоьтан де дІадаьлча бен, уьш схьа ма делла аьлла. Кевнийн неІарш ларъян сайна тешаме болу нах дІахІиттийра аса. Церан Іалашо яра шоьтан дийнахь цхьа а тайпана мохь Ярушалайма чу ца баийтар.
20Цкъа-шозза совдегарш а, тайп-тайпана хІуманаш йохкархой а Ярушалайме шаьш чу ца бовлийтича, гІалина арахь буьйсанаш йохуш бара.
21Аса цаьрга, чІогІа бехк а боккхуш, элира: «ГІалин пенна уллохь буьйсанаш стенна йоху аша? Кхин и санна дерг шуьгара далахь, аса шу ницкъаца дІадохур ду». Цул тІаьхьа уьш кхин ца богІура шоьтан дийнахь йохкаэцар лело.
22Аса левихошна тІедиллира, Далла хьалха цІена хуьлу Іадат кхочушде аьлла. Уьш цул тІаьхьа гІалин кевнаш лардан дезаш бара, шоьтан де Далла лерина хилийтархьама.
И хІума бахьана долуш, ва сан Дела, со Хьайна дагаваийтахьа! Хьайн боккхачу безаме хьаьжжина, къинхетам бехьа сох!
23Цу деношкахь суна иштта гира, яхІудхоша шайна ашдодхойх а, Іамминхойх а, муабахойх а болу зударий балийна хилар.
24И хІума бахьана долуш церан берех ахдакъа ашдодхойн, я вукху къаьмнийн мотт буьйцуш дара, яхІудхойн мотт биц а бина.
25Аса цу нахе бехк а баьккхира, царна неІалт а кхайкхийра, царах цхьаболчарна етта а йиттира, церан месаш а ийзош. Делан цІарах иштта чІагІо яйтира ас цаьрга: «Дала тхуна таІзар дойла, оха тхайн зудабераш цаьрга маре дахийтахь а, я церан зудабераш тхайн кІенташна даладахь а, я оха-тхаьш церан зударий балабахь а.
26Ас элира: „Шуна хууш ду, кхечу къаьмнех болу зударий балор бахьана долуш, исраилхойн паччахь волчу Сулима шех къа латийна хилар. Ткъа кхечу къаьмнийн бацара Сулим-паччахь санна болу сийлахь паччахьаш. Далла везаш а вара Сулим-паччахь. Цундела Цо иза дерриг а Исраилан халкъана тІехь паччахь вина дІа а хІоттийнера. Амма кхечу къаьмнех болчу зударша ур-атталла цуьнга а къинош летадайтира.
27Ткъа хІинца тхуна хезаш ду, шу а и тайпана доккха зуламаш лелош ду бохуш. Хийрачу къаьмнех болу зударий шайна балорна, шу Далла тешаме ма дац!“
28ЯхІу-ЯдаІ динан коьрта да волчу Элишубан кІант вара. Ткъа ЯхІу-ЯдаІан цхьа кІант хьоронхо волчу Санбулатан нуц вара. Иза аса Ярушалайм-гІалара эккхийна дІавахийтира.
29Дагахь латтабе уьш, сан Дела! Динан дайн дарж а, Ахьа динан дайшца а, левихошца а бина барт а ма бехбина цара!
30Аса исраилхой иштта цІанбира хийрачу къаьмнаша схьа мел кхехьначух. Юха, динан дайшна а, левихошна а дан дезаш долу гІуллакхаш билгалдехира аса, хІораннан а шен гІуллакх хилийтархьама.
31Билгалъяьхначу хенашкахь сагІанаш дагорна лерина долу дечиг Іалашдаран Іадат дІахІоттийра ас. Иштта Аса билгалдаьккхира, дуьххьара болу стом а, дуьххьара долу ялта а наха маца схьадан деза.
Сан диканна Хьайн дагахь латтадехьа и дерриг а, ва сан Дела!»
Эсират
Дешхьалхе
Эсират цІе йолчу тептар тІехь дуьйцуш долу хІуманаш парсихойн паччахьан Іаьнан цІа чохь хилла ду. Жуьгти йолу Эсират цу дийцаран турпалхо ю. Шен йоккхачу майраллица а, тешаме хиларца а мостагІаша хІаллакдарх шен халкъ кІелхьардоккху цо. Жуьгтийн динан «Пурим» олучу дезачу дийнан схьадалар а, цуькан маьІна а туьду цу тептаро.
1
Паччахьан зудчо Вашатис паччахье ла ца дугІу
1ХІара хІума хилла Ахьаш-Варуша паччахьалла дечу заманчохь. Ахьаш-Варуша паччахьалла деш хилла Индина
[1] тІера Хуша-махкана
[2] тІекхаччалц йолчу цхьа бІе ткъе ворхІ меттигна тІехь.
2Кху дийцар тІехь юьйцучу хенахь Ахьаш-Варуша Шушан-гІалин гІопахь лаьтташ долчу паччахьан гІанта тІера паччахьалла дора.
3Ша паччахьалла дечу кхозлагІчу шарахь Ахьаш-Варуша шен массо а элашний, шена уллохь гІуллакх деш болчарний лерина той хІоттийра. Парсихойн а, мадайхойн а эскарийн хьаькамаш а, паччахьан цІийнах схьабевлларш а, цуьнан олаллина кІел йолчу меттигийн куьйгалхой а бара цу тойнехь.
4И той чІогІа деха лаьттира: бІе дезткъа дийнахь. Ахьаш-Варуша шен пачхьалкхан хьал а, цуьнан исбаьхьа хазалла а дІагойтура хьешашна.
5И бІе дезткъа де дІадаьллачул тІаьхьа паччахьо Шушан-гІалин гІопахь дехаш долчу шен халкъана кхин а цхьа той дІахІоттийра. И той ворхІ дийнахь лаьттира паччахьан цІийнан бешахь йолчу кертахь. Цига кхайкхина вара уггар къечунна тІера уггар а хьалдолчу стагана тІекхаччалц волу цу гІопара массо а вахархо.
6И керт яра кІайчу а, сийначу а басахь долчу вēтанан кІадешца кечйина. Уьш кІайн а, цІарула-цІен а долчу кІадинах йинчу тІергашца шагатІулган бІогІамашна тІе даточу хІазаршца дІатесна яра. Деших а, детих а йина садаІа меттигаш яра уьйтІахь кечйина. И уьйтІе, баьццара тІулгаш а, шагатІулгаш а, лахьорчах
[3] йоккхуш йолу хІума а, иштта Іаьржа тІулгаш а дехкина, кечйина яра.
7Хьешашна тІекхоьхьуш долу маларш цхьаъ вукхунах тера доцучу дашочу кедаш чохь дахьаш дара. Паччахьан чагІар цуьнан хьоле хьаьжжина дукха дара.
8Ца луучунна малар малийтар тІе ца дожадора, хІунда аьлча паччахьо дина омра дара, хІоранга а шена луъучу кепара малар малийта аьлла.
9Паччахьан зудчо Вашатис а хІоттийнера паччахьан цІа чохь болчу зударшна лерина долу той.
10ВорхІалгІачу дийнахь, шен дог чагІар бахьана долуш самукъадаьлла дІахІоьттинчу меттехь, паччахьо шен ваьІна волчу ворхІ ялхочуьнга МахІу-Манига, Бизатига, Хьарбунига, БигІатига, АбагІтига, Зитарга, иштта КІаркасе а омра дира,
11шен зуда-паччахь, шен таж коьрта тІехь а долуш, схьаялае аьлла. Цунна лиира дерриг а халкъана а, массо а элашна а цуьнан исбаьхьа хазалла дІагайта. Зуда-паччахь Вашати чІогІа хаза яра.
12Амма Вашатина ца лиира паччахьо шега баьІначу ялхошкахула дина долу омра кхочушдан.
Паччахь чІогІа оьгІазвахара. Иза, дарвелла, кхехкаш вара.
13Іедал девзаш болчу массо а хьехамчашца пачхьалкхан гІуллакхаш лелош вара паччахь. Цундела цо дІаяхана йолу зама евзаш болчу хьекъалалла долчаьрга хатта сацам бира, ша хІун дан деза аьлла.
14Паччахьан уггар уллохь болчу хьехамчийн цІераш яра: Каршани, ШетІур, Адмати, Таршаш, Марас, Марсани, Мамихан. Парсихойн а, мадайхойн а и ворхІ эла паччахьна паргІат тІекхача йиш йолуш вара. Уьш пачхьалкхехь уггар а лакхарчу даржехь бара.
15Паччахьо цу элашка хаьттира: «Вайна юкъахь лелаш долчу гІиллакхашца аса паччахь йолчу Вашатина хІун таІзар дан деза? Цо паччахь волчу Ахьаш-Варуша ялхошкахула шега аьлларг кхочуш ца дина».
16ТІаккха Мамихана вукху элашна хьалха жоп делира паччахьна: «Паччахьна хьалха бехке хилла ца Іа Вашати. Иза массо а элашна хьалха а, Ахьаш-Варушан пачхьалкхехь массо а меттигашкахь дехаш долчу дерриг а къаьмнашна хьалха а ю бехке.
17Вашатис динарг шайна дІахиъча, массо а зударий, шайн майранашца ларам боцуш, дІахІуьттур бу. Цара эр ду: „Паччахь волчу Ахьаш-Варуша, Вашати схьаялае аьлла, омра дина хилла, амма цо шега бохург ца дина“.
18ХІинцачул тІаьхьа парсихойн а, мадайхойн а элийн зударий, паччахьан зудчо динарг шайна дІахезча, шайн майранашка изза жоп луш хир бу. Царна юкъахь цадашар а, дералла а кхоллалур ю.
19Паччахьан лаам хилахь, цо шен сацам дІакхайкхо беза. И лакхарчу Іедалан сацам парсихойн а, мадайхойн а халкъашна юкъахь лелаш хила а беза, цкъа а юкъара дІа а ца боккхуш. Цу сацамца паччахьан зуда Вашати кхин Ахьаш-Варуш волчу чуяха йиш йолуш хила ца еза. Ткъа Вашатин паччахьан дарж цул а дикаха йолчу кхечу зудчуьнга дІадала деза паччахьо.
20И паччахьан сацам доза ца хиллал йоккхачу массо а пачхьалкхехь нахана дІахиъначул тІаьхьа, массо а зударий шайн майранаш лоруш хир бу, цІе яхна болчарна тІера дуьйна кІезигчу нахана тІекхаччалц».
21Паччахьна а, цунна уллохь болчарна а чІогІа тайра Мамихана аьлларг. Ахьаш-Варуша, шен эла волчу Мамихана ма-аллара, сацам тІеийцира.
22Цо шен пачхьалкхан массо а маьІІе кехаташ дахьийтира. И кехаташ хІора меттиган абатан низамехь а, хІора цигахь дехаш мел долчу халкъан маттахь а яздина дара. Цу кехаташ тІехь аьлла дара, хІора майра шен доьзалехь эла ву, ткъа цуьнан цІахь майрачун мотт бен ма бийца аьлла.
2
Эсират паччахьан зуда хуьлу
1ТІаьхьо, шен оьгІазалла дІаяьлча, Ахьаш-Варуша Вашатих лаьцна ойла йора. Цо динчух а, ша иза бахьана долуш бинчу сацамах а лаьцна яра цуьнан ойла.
2ТІаккха цунна уллохь болчу ялхоша элира: «Паччахьна къона а, хаза а мехкарий лаха беза.
3Паччахьо хаьржина болчу баьччанаша пачхьалкхан массо а маьІІера хаза зудабераш схьахаржа деза. Цул тІаьхьа уьш Шушан-гІалин гІопе схьадало а деза. И зудабераш паччахьан зударий чохь Іаш долчу цІа чу а дигна, ваьІна волу коьрта ялхо волчу ХІигайн куьйга кІел охьаховшо деза, хІоранна а чкъор хаза хуьлуьйтуш долу хьакхарш а делла.
4Паччахьна хазахетта йолу йоІ Вашатин метта дІахІотто еза».
Паччахьна и хьехам чІогІа тайра, цундела цо иза кхочушбан омра дира.
5Шушан-гІалин гІопахь вехаш Іаш цхьа жуьгти хилла, Мардахай цІе а йолуш, Бен-Яманан тайпанах а волуш. Иза Къушин кІант волчу ШамаІин кІентан Яиран кІант хилла.
6Бавелан паччахь волчу Набухди-Нецара ЯхІуд-махкахь паччахь волу ЯхІу-Яхин Ярушалайм-гІалара йийсаре валийча, иза а, кхечарна юкъахь, йийсаре валийна хилла.
7Цуьнан, ХІадаси цІе а йолуш, ден вешин йоІ хилла. ЙоІан я да а, я нана а ца хилла, цундела иза Мардахайс дола деш лелош хилла. ХІадасин дай-наний кхелхинчул тІаьхьа, цо шен йоІ санна лелош хилла иза. ХІадасин, Эсират аьлла, кхин а цхьа цІе йоккхуш хилла. Цуьнан юьхь-сибат а, дегІ а чІогІа хаза а, куц долуш а дара.
8Паччахьан сацам нахана дІахаийтинчул тІаьхьа дукха зудабераш схьадалийра Шушан-гІалин гІопе. Уьш паччахьан зударий ларбеш волчу ХІигайн куьйга кІел дІаделира. Эсират а, паччахьан гІишлошна чу а ялийна, ХІигайн куьйга кІел дІаелира.
9ХІигайнна чІогІа хазахийтира Эсират, цундела иза цуьнца къаьсттина дика вара. Цо цунна хьакхарш а делира, цуьнан гІуллакх дайта паччахьан ялхойх йолу ворхІ йоІ а елира. Эсират а, цуьнан гІуллакх деш долу зудабераш а, зударий чохь Іаш болчу цІийнан уггар а дика чоьнаш а елла, охьаховшийра цо.
10Эсирата шен къомах а, шен гергарчу нахах а лаьцна цхьа а хІума ца дуьйцура, хІунда аьлча Мардахайс цунна, хІумма а ма дийца аьлла, тІедиллинера.
11Мардахай хІора дийнахь зударий Іаш болчу цІийнан кертана уллохь лелаш хуьлура, хІунда аьлча цунна хаа лаьара, Эсиратан хьал-де муха ду.
12Ахьаш-Варуш-паччахьан цІа чу яхале, хІора йоІа шийтта баттахь шена хьакхарш хьекха дезаш хуьлура – ялх баттахь деза даьтта а хьоькхуш, ткъа вукху ялх баттахь духІиш а, кхидолу зударийн хьакхарш а хьоькхуш.
13Цул тІаьхьа иза паччахьан цІа чу йоьдура. Иза паччахьан цІа чу йоьдуш, зударий Іаш болчу хІусамера ша езаялийта шена луъург схьаэца магийна дара.
14Суьйранна иза паччахь волчу буьйса яккха дахаза долчу зудаберашна юкъара йолий, паччахь волчу чуйоьдуш хилла, ткъа Іуьйранна паччахьан зударий болчу дІайоьдуш хилла, ШаІа-Шагиз бохуш цІе а йолуш, паччахьан гІарбаш-зударшна тІехь Іуналла деш волчу ваьІна ялхочун куьйга кІел. Паччахьан цІа чу кхин йоьдуш ца хилла и йоІ, цо цІе а яьккхина, цуьнга дІакхайккхалц.
15ТІаьххьара а Эсират паччахь волчу чуйоьду хан тІекхечира. Шен деваша волчу Абу-ХІаилан йоІ йолу Эсират Мардахайс, шен йоІ санна, тІелаьцна хилла. Паччахь волчу чуйоьдучу хенахь, паччахьан зударий ларбеш волчу ваьІначу ялхочо ХІигайс шена хьехам бинарг бен, хІумма а ца дийхира цо. Эсират дІагинчарна массарна а хазахеташ хилла.
16Паччахьан цІа чу Ахьаш-Варуш волчу Эсирате дІакхайкхира цуьнан паччахьалла лаьттачу ворхІалгІачу шеран уьтталгІачу Табат олучу баттахь.
17Паччахьна Эсират массо а зударел а дукхаезаелира. Цундела иза цуьнца дика а вара, цунна реза а вара. Ахьаш-Варуша Эсиратан коьрта тІе паччахьан таж а диллира, иза Вашатин метта паччахьан зуда йина дІа а хІоттийра.
18Паччахьо Эсиратан сийнна доккха той хІоттийра, цига массо а элий а, баьччанаш а кхойкхуш. Массо а шен пачхьалкхан меттигашна цо цхьа деза де дІахІоттийра. Ша комаьрша паччахь хиларе терра, цо дукхахболчарна совгІаташ дахьийтира.
Мардахайс паччахьан са кІелхьардоккху
19Зудабераш, паччахьца хиллачул тІаьхьа, кхечу метте схьагулдечу хенахь Мардахай паччахьан кевнна уллохь шена тІедиллина долу гІуллакхаш деш хилла.
20Эсирата, Мардахайс шега ма-аллара, цхьаьнгге а ца дуьйцура, ша мича тайпанах ю а, мича къомах ю а. Цуьнан йоІ санна, Мардахайн куьйга кІел ша хиларе терра, Эсирата ладугІура Мардахайга.
21Мардахай паччахьан кевнна уллохь шена тІехь долу гІуллакх деш волчу хенахь, цунна хиира, паччахьан цІа чу боьду некъ ларбеш болчарах ши гІаролхо волу БагІтани а, Тараш а, Ахьаш-Варушана оьгІаз а вахана, иза вен барт беш вуйла.
22Иза шена хиъча, Мардахайс и хІума паччахьан зуда йолчу Эсирате дІадийцира, ткъа Эсирата иза Ахьаш-Варуш-паччахье дийцира. Мардахайн цІарах цо иштта хаам а бира.
23Мардахайс аьлларг теллинчул тІаьхьа, паччахьна дІахиира, иза баккъал а бакъ дуйла. Паччахь вен барт бина волу ши гІаролхо дитта тІехь ирхъоьллира, ткъа паччахьна хьалха и массо а гІуллакхаш паччахьан хиламийн тептар тІехь дІаяздира.
3
ХІаман жуьгтий хІаллакбан дагахь ву
1Цул тІаьхьа паччахь волчу Ахьаш-Варуша, чІогІа сий деш, хьалаайинера агІагхо
[4] волчу ХІамдатин кІант ХІаман. Цо иза, массо а элел а лакхара вина, дІахІоттийнера.
2Паччахьан кевнехь гІуллакх деш болу массо а элий, ХІаманна хьалхахь охьа а теІаш, корта бетташ хуьлура. Иза царна паччахьо тІедиллина дара. Ткъа Мардахай я охьа а ца таьІара ХІаманна хьалхахь, я цунна корта а ца беттара цо.
3Паччахьан кевнехь гІуллакх деш болчу паччахьан ялхоша хоьттура Мардахайга: «Паччахьо аьлларг кхочуш хІунда ца до ахьа?»
4ХІора дийнахь бохург санна паччахьан элаша и хеттарш дора Мардахайга, амма цо ХІаманна корта бетта аьлла долу паччахьан омра кхочуш ца дора. ТІаккха элаша иза ХІамане дІадийцира. Царна хаа лаьара, чекхдер дуй те Мардахайн иштта лелар. Ткъа Мардахайс кхин а хьалха цу элашка дІадийцина хилла, ша жуьгтий ву аьлла.
5Шена Мардахайс, охьа а таьІаш, корта ца беттар гича, ХІаман чІогІа оьгІазвахара.
6Цунна кІезиг хІума хийтира цхьа Мардахай вийна Іар. Цундела цо, Мардахай жуьгтийн къомах вуй шега дийцарна, Ахьаш-Варушан пачхьалкхехь болу массо а жуьгтий хІаллакбан бахьана лоьхура.
7Ахьаш-Варушан паччахьаллин шийтталгІачу шеран Нисан цІе йолчу хьалхарчу баттахь ХІаманна хьалха «пур» (иза «кхаж» бохург ду) тесира, де а, бутт а къастош, жуьгтий хІаллакбан лерина хан билгалъяккхархьама. Иштта Адар цІе йолчу шийтталгІачу беттан кхаж белира.
8Ахьаш-Варуш волчу а веана, ХІамана элира: «Хьан къаьмнашна юкъахь, пачхьалкх мел ю, массо а маьІІехь дІасадаьржина цхьа къам ду. Кхечу къаьмнийн доцу Іедалш ду цу къоман, ткъа цара пачхьалкхехь дІахІоттийна долу Іедалш кхочуш а ца до. Цундела паччахьо уьш иштта лелийта ца оьшу.
9Паччахьан лаам хилча, ас цуьнга цхьа кховдор дийр дара. И нах хІаллакбе аьлла, хьан омра хилча, аса итт эзар гали дато ахча дохьуьйтур дара хьан хазне, хьан хьал лардеш болчу нахе дІадала».
10ТІаккха паччахьо шен пІелга тІера мухІар, схьа а даьккхина, жуьгтийн мостагІа волчу а, агІагхо волчу а ХІамдатин кІанте ХІамане дІаделира. Цо иза, жуьгтий хІаллакбе аьлла, шен омра чІагІдеш дІаделира.
11Паччахьо ХІамане элира: «ХІара дети хьуна дІаделла ду, ткъа цу халкъана хьайна луъург де».
12Хьалхарчу беттан кхойтталгІачу дийнахь схьакхайкхира паччахьан кехаташ яздархой. Цара ХІаманан омранаш дІаяздира пачхьалкхехь массо а меттигашкахь дехаш долчу къаьмнийн меттанашкахь а, церан йозанца а. И кехаташ паччахьан тхьамданашка а, хІора меттиган куьйгалхошка а, хІора къоман баьччанашка а яздина дара. И кехаташ паччахьан цІарах яздина дара, цуьнан мухІарца чІагІдина а дара.
13Геланчаша и кехаташ пачхьалкхан массо а маьІІе дІасадаьхьира. Цу кехаташ тІехь яздина дара, массо а жуьгтех волу стаг, къона а, къена а, бер а, зуда а ца къастош, цхьана дийнахь хІаллакбе, ткъа церан бахам схьа а баккха аьлла. Массо а жуьгтий байа безаш билгалдаьккхина долу де дара шийтталгІачу Адар беттан кхойтталгІа де.
14ХІора пачхьалкхана чуйогІуш йолчу меттигехь цу кехат тІехь дІаязбина сацам, нахана хьалха дІа а бешна, гучубаккха безаш бара, уьш цу дийнахь кийча хилийтархьама.
15Паччахьан омрица массо а геланча сихха новкъа велира. Паччахьан сацам Шушан-гІалин гІопахь долчу халкъана дІабийшира. Паччаххьий, ХІаманний молуш Іаш вара, ткъа Шушан-гІалахь дехаш долу адамаш карзахдевлла хьийзаш дара.
4
Мардахайс Эсирате гІо доьху
1Шена паччахьан сацамах лаьцна дерг хиъча, Мардахайс шена тІера бедарш этІийра. Цо, вон тІедеача юхуш йолу бедарш шена тІе а юьйхина, коьрта тІе чимаш тесира. ЧІогІа воьлхуш гІала аравелира иза.
2Паччахьан кевнна улло дІа а вахана, цигахь сецира иза, хІунда аьлча сингаттаман духар дуьйхина верг цІа чу ваха бакъо йолуш вацара.
3Паччахьан сацам дІакхаьчначу массо а маьІІехь боьлхуш, тийжаш бара нах. Марха а кхобуш, доьлхуш дара адам, дукхах болу жуьгтий, сингаттаман духар а дуьйхина, лаьттарчу чимашкахь Іохкуш бара.
4Эсират йолчу а баьхкина, божарех а, зударех а болчу кхуьнан ялхоша Мардахайх лаьцна дийцира. ЧІогІа саготта яра Эсират. Цо Мардахайна тІеюха хІума яхьийтира, цуьнга, шена тІера сингаттаман духар дІа а даьккхина, уьш тІеюхийтархьама. Амма Мардахайс уьш схьа ца ийцира.
5ТІаккха Эсирата паччахьо шена тІехІоттийна волчу ваьІначу ялхочуьнга ХІатахига схьакхайкхира. Эсирата иза Мардахай волчу вахийтира, цуьнан сагатдеш дерг хІун ду хьажа.
6ХІатахи паччахьан кевнна хьалхахь йолчу гІалин майдане вахара, цигахь Мардахайх кхета.
7Мардахайс цуьнга шена хилла долу массо а хІума дІадийцира. Цо иштта цунна дІахаийтира, жуьгтий хІаллакбархьама ХІамана паччахьан хазне охьадилла чІагІо йина долу дато ахча мел ду а.
8Цо иштта ХІатахига дІаделира, жуьгтий хІаллакбе аьлла, паччахьан сацам тІехь болу кехат а. И сацам цу хенахь Шушан-гІалин массо а маьІІе дІабахьийтинера. Мардахайна лаьара и сацам Эсиратана дІабовзийла а, цунна массо а хІума дІахоийла а. Цо Эсиратана тІедиллийтира, иза паччахь волчу а яхана, цуьнга шен къомах къинхетам бахьара аьлла, паччахье дехарш дар.
9ХІатахис, юха а веана, Эсирате дІадийцира Мардахайс шега мел дийцинарг.
10ТІаккха Эсирата Мардахайга хабар дахьийтира:
11«Массо а паччахьан гІуллакх деш болчарна а, массо а халкъашна а хууш ду, хІора зуда, я стаг, ша паччахьо тІекхайкхина а воцуш, иза волчу чухуларчу керта водахь, и стаг, Іедало ма-бохху, вийна хила везаш вуйла. И санна волу стаг дийна вуьсур ву, нагахь санна паччахьо цуьнга шен дашо гІаж дІакховдаяхь. Ткъа со паччахьна тІе кхайкхаза ткъе итт де дІадаьлла».
12Мардахайга Эсирата аьлла долу дешнаш дІадийцира.
13ТІаккха цо Эсирате юха а хабар дахьийтира: «Хьуна ма мотталахь, жуьгташна юкъара хьо цхьаъ, паччахьан цІа чохь хиларна, кІелхьаръер ю.
14Нагахь санна хьо хІинцалерчу хенахь йист а ца хуьлуш ІадІахь, жуьгташна гІо кхечу меттера кхочур ду, ткъа хьо а, хьан ден цІа а хІаллакьхир ду. Хьанна хаьа, хІара зама бахьана долуш кхаьчний а хьуна паччахьан дарж».
15Эсирата Мардахайна дуьхьал жоп дахьийтира:
16«Ваха а гІой, Шушан-гІалахь мел волу жуьгтий вовшах а тохий, суна тІера марха кхаба. Кхаа дийнаххьий, кхаа бусий ца молуш, ца дууш хан яккха. Со а, сан ялхой а хир бу, шу санна, марха кхобуш. Цул тІаьхьа со паччахь волчу гІур ю, иза Іедална дуьхьал делахь а. Нагахь со яла езахь, со лийр ю».
17Мардахайс, дІа а вахана, шега Эсирата аьлларг дира.
5
Эсирата паччахьца къамел до
1КхозлагІчу дийнахь Эсират, шен паччахьан зудчун бедарш тІе а юьйхина, паччахь чохь волчу цІийнан чухуларчу кертахь дІахІоьттира. И меттиг паччахьан чоьнна нийсса дуьхьал яра. Паччахь шен гІанта тІехь Іаш вара паччахьан цІа чохь, нийсса чувогІийла йолчу меттигна дуьххьал.
2Цо, шена Эсират гича, цунна реза а хилла, иза йолчу агІор шен карахь йолу дашо гІаж дІакховдийра. Эсират, тІе а еана, цу дашочу гІожан йистах дІахьакхаелира.
3ТІаккха паччахьо хаьттира: «Сингаттаме хІума-м дац, паччахьан зуда Эсират? ХІун дехар ду хьан соьга дан? Аса кхочушдийр ду хьан муьлхха а дехар, сайн ахпачхьалкх дІаяла езахь а».
4Эсирата элира: «Паччахьан лаам хилахь, тахана хьо а, ХІаман а аса хьан дуьхьа кечдина долчу тойне вогІийла луур дара суна».
5ТІаккха паччахьо элира: «Сихха ХІаман кхуза схьавалаве Эсиратан дехар кхочушдан». Паччахь ХІаманца цхьаьна шайна Эсирата хІоттийначу тойне веара.
6Ша чагІар молучу хенахь паччахьо юха а хаьттира Эсирате: «ХІун дехар дара хьан соьга? Аса иза кхочушдийр ду. Ахьа ахпачхьалкх ехахь, аса иза а дІалур ю».
7ТІаккха Эсирата жоп делира: «Сан дехар иштта ду:
8нагахь санна паччахь суна реза а велахь, цунна сан дехар кхочушдан а лаахь, иза кхана ХІаманца цхьаьна аса церан сийнна хІотто леринчу тойне вогІур ву. ТІаккха дІаэр ду аса паччахье сайна луург».
ХІаман Мардахайна оьгІазвахар
9Цу дийнахь ХІаман паччахь волчуьра чІогІа самукъадаьлла аравелира. Амма паччахьан кевнна уллохь цунна Мардахай гира. ХІара тІехволуш, Мардахай ХІаманна хьала а ца гІаьттира, цунна хьалха вега а ца вира. ТІаккха чІогІа оьгІазвахара иза цунна.
10Халла сатуьйхира цо Мардахайна. Шен цІа ваханчул тІаьхьа, цо шен доттагІий а, шен зуда Зеришат а схьакхайкха бахийтира.
11ХІаман дозаллаш дан волавелира, шен боккха бахам а, шен кІентий а буьйцуш. Цо иштта дозаллица дуьйцура паччахьо ша кхечу элашна а, ялхошна а хьалха къасторх лаьцна а, иштта шена деллачу даржах лаьцна а.
12Цо бохура: «Со цхьаъ ву паччахьан зудчо Эсирата паччахьца тойне кхайкхинарг. Эсирата кхана а кхайкхина тхойшинга тойне.
13Амма цу хІуманах со самукъадолуш вац. Сан са паргІат дер дац, паччахьан кевнна уллохь Іаш волу жуьгти Мардахай сайна мел го».
14ТІаккха Зеришата а, массо доттагІаша а цуьнга элира: «Шовзткъе итт дол лекха бІогІам дІахІоттабе алий, омра де. Іуьйранна паччахье цу тІехь Мардахай ирхъолла ала. Цул тІаьхьа, хьайн дог паргІат а долуш, паччахьца тойне гІур ву хьо». И дешнаш ХІаманна чІогІа тайра. Цо омра дира, бІогІам дІахІоттабе аьлла.
6
Мардахайн сийдар
1Цу буьйсанна наб яйнера паччахьан. Цо, шен пачхьалкхехь хуьлуш долу массо а хІума дІаяздеш долу тептар схьа а даийтина, иза шена дешийтира.
2Цу тептар тІехь дІаяздина дара Ахьаш-Варуш вен дагахь паччахьан чоь ларъеш болчу ялхоша БагІтанис а, Тараша а къайлаха бина хиллачу бартах лаьцна а, и хІума Мардахайна хаар бахьана долуш, цара бина болу барт кхочуш ца хиларх лаьцна а.
3ТІаккха паччахьо хаьттира: «ХІун сий а, дика а дина Мардахайна и хІума бахьана долуш?»
Ялхоша жоп делира: «Мардахайна цхьа а хІума ца дина».
4Паччахьо хаьттира: «ХІинца мила ву кертахь?»
Цу хенахь паччахьан цІийнан арахьарчу керта ХІаман веара. Иза, паччахье ша кечбинчу бІогІам тІе Мардахай ирхъолла аьлла, дехар дан веанера.
5Ялхоша жоп делира: «ХІаман ву кертахь лаьтташ».
Паччахьо элира: «Чувола ала цуьнга».
6ХІаман чувеара. Паччахьо цуьнга хаьттира: «ХІун дан деза паччахьо ша сий хьаладаккха лерина волчу стеган дуьхьа?» – аьлла.
Ткъа ХІаманан даг чохь дара: «Со воцург кхин мила ву паччахьо сий хьаладаккха лерина верг?»
7Цо паччахьна жоп делира: «Хьайна цу стеган сий хьаладаккха лаахь, ахьа хІара дан деза:
8хьайн ялхошка айхьа лелош йолу бедарш схьая ала. Хьайн говр а цаьрга схьаялаяйта, цу говран коьрта тІе паччахьан таж а диллийта.
9И говр а, и бедарш а хьайн элашна юкъахь уггар а тоьлла волчуьнга дІало. Паччахьо сий хьаладаккха лерина волчуьнга и бедарш тІеюхийта. Цул тІаьхьа, и стаг цу говрана тІе а хаавай, гІалин урамашка ваккха, цунна хьалха нахе хаам а бойтуш: „Иштта лелаво паччахьо сий хьаладаккха лерина верг!“ – аьлла».
10Паччахьо ХІамане элира: «ХІинццехь говр а, бедарш а схьа а эций, айхьа ма-аллара, паччахьан кевнехь гІуллакх деш волчу жуьгтичунна Мардахайна де и хІума. Айхьа аьллачунна тІера цхьа а хІума дІа ма даккхалахь».
11ХІамана, бедарш а, говр а схьа а эцна, и бедарш Мардахайна тІе а юьйхина, иза паччахьан говрахь гІалин урамашка ваьккхира. Мардахайна хьалха ХІамана бохура: «Иштта лелаво паччахьо сий хьаладаккха лерина верг!»
12Цул тІаьхьа Мардахай паччахьан ков долчу юхавирзира, ткъа ХІаман гІийла, юьхьІаьржачу хІоттарна шен корта къайла а баьккхина, цІа ваха сихвелира.
13Цо шен зудчуьнга Зеришате а, шен массо а доттагІашка а шена мел хилларг дІадийцира. Цунна хьехар дина болчу наха а, цуьнан зудчо Зеришата а цуьнга элира: «Нагахь жуьгтех волу Мардахай бахьана долуш хьо дакъазаволуш велахь, хьо тоьлур вац цул, мелхо а, цунна хьалха дакъазавер ву».
14Цара шайн къамел чекхдаккхале, баьхкина схьакхаьчначу паччахьан ялхоша ХІаман Эсирата кечдинчу тойне ваха сихвира.
7
ХІаман ирхъоллар
1Паччахь ХІаманца Эсирата кечдинчу тойне вахара.
2Ша хьалхарчу дийнахь ма-хаттара, чагІар молучу хенахь паччахьо Эсирате хаьттира: «Эсират, хІун дехар ду хьан соьга? Хьайна луъург соьга деха, кхочушдийр ду аса хьан дехар. Ахпачхьалкх дІаяла дезахь а, аса хьан дехар кхочушдийр ду».
3ТІаккха Эсирата элира: «Нагахь, паччахь, хьо суна реза а велахь, иштта паччахьан лаам а белахь, сан лаамца сан дахар а суна дуьтийла цо, сан къам а дийна дуьтийла цо сан дехарца. ХІара ду-кх сан хьоьга долу дехар,
4хІунда аьлча со а, сан къам а доьхкина ду хІаллакдан а, дайа а дагахь. Нагахь санна тхох леш дан дагахь доьхкина делахьара, аса паччахье хІумма а эр дацара, и хІума а дина, мостагІчо паччахьна хилла зе меттахІоттор доццушехь
[5]».
5ТІаккха Ахьаш-Варуш-паччахьо, вистхуьлуш, шен зудчуьнга Эсирате хаьттира: «И хІума динарг мила ву? Схьагайта суна и хІума дан ваьхьна волу стаг».
6Эсирата элира: «И буьрса мостагІа а, зуламе стаг а хІара ву: ХІаман!»
Ткъа ХІаман паччахьна а, паччахьан зудчунна а хьалха, кхера а велла, вегош лаьтташ вара.
7ЧІогІа оьгІазвахана волу паччахь, тойнера хьала а гІаьттина, шен цІенна уллохь йолчу беша аравелира. Ткъа ХІаман Эсирате, ша кІелхьарваккха бохуш, дехарш деш чохь висира. Цунна хаьара, паччахьо шена таІзар дийр дуйла.
8Бешара той долчу юхавеанчу паччахьна гира Эсират агІоръяьлла Іаш йолчу меттан йисте воьжна Іуьллуш волу ХІаман. ЧІогІа оьгІазвахана волчу паччахьо мохь туьйхира: «Со чохь воллушехь, сан зудчунна тІекхетта хьо!»
Цуьнгара и дош доллушехь, ялхоша ХІаманан юьхь къайлаяьккхира.
9Паччахьан ваьІначу ялхойх цхьаъ волчу Хьарбуна элира: «ХІаманан цІенна уллохь лаьтташ, шовзткъе итт дол лекха а болуш, бІогІам бу. Иза ХІамана паччахь воьчуьра кІелхьарваьккхина волу Мардахай ирхъолла хІоттийна бу».
ТІаккха паччахьо элира: «ХІаман цу бІогІам тІехь ирхъолла!»
10ХІаман ша Мардахайна кечбина болчу бІогІам тІехь ирхъоьллира. Цул тІаьхьа паччахь оьгІазваханчуьра юхавирзира.
8
Паччахьо, жуьгташна гІо де аьлла, омра до
1Ахьаш-Варуш-паччахьо цу дийнахь паччахьан зудчунна Эсиратана дІаделира жуьгтийн мостагІ волчу ХІаманан цІенош. Мардахай паччахьна улло веара, хІунда аьлча Эсирата цунна дІахаийтира Мардахай шен гергара стаг хилар.
2ХІаманера ша схьаяьккхина йолу шен чІуг, пІелга тІера схьа а яьккхина, Мардахайга дІаелира паччахьо. Ткъа Эсирата Мардахай, ХІаманан цІенна тІехь коьрта тІехьожург вина, дІахІоттийра.
3Эсирата, паччахьан когашка охьа а йоьжна, йоьлхуш, доьхура, агІагхо волчу ХІамана жуьгташна дан дагалаьцнарг ма дайтахьара бохуш.
4Паччахьо шен дашо гІаж Эсиратана тІе хьажийра. Эсирата, хьала а гІаьттина, паччахьна хьалха дІа а хІоьттина,
5элира: «Паччахь, хьайн цу тІехь лаам а белахь, хьан бІаьргашна со езаш а елахь, хьан бІаьргашна хьалха хІара нийса а делахь, сан дуьхьа хІара гІуллакх дахьара ахьа. Хьо суна реза велахь, кехат яздахьара ахьа, агІагхо волчу ХІамдатин кІанта ХІамана массо а хьан пачхьалкхана карахь йолчу меттиге жуьгтий хІаллакбе аьлла яздина долу кехаташ юхадерзош.
6Муха ловр бу ас сан къомана тІехІоьттина болу бохам а, сан гергара нах хІаллакьхилар а?»
7ТІаккха Ахьаш-Варуш-паччахьо шен зудчуьнга Эсирате а, жуьгти волчу Мардахайга а элира: «ХІаман жуьгташна дуьхьалваьлла хилар бахьана долуш аса цуьнан бахам Эсиратана дІабелла, ткъа иза ша бІогІамна тІе ирхъоьллина.
8Амма паччахьан цІарах яз а дина, цуьнан мухІарца чІагІдина долу кехат цхьаннан а дІадаккха бакъо яц. ХІинца аша, шайна бакъахьа хетарг тІе а яздай, паччахьан цІарах кехат кечде, иза паччахьан мухІарца чІагІ а де».
9Сихха схьагулбира цу тайпана кехаташ яздеш болу паччахьан ялхой. Иза дара кхоалгІачу Сиван-беттан ткъе кхоалгІа де. Цара, Мардахайс ма-аллара, кехаташ яздира жуьгташка а, Индина тІера Хуша-махкана тІекхаччалц долчу бІе ткъе ворхІ латтанан тхьамданашка а, куьйгалхошка а, баьччанашка а. И кехаташ массо а меттигехь Іаш долчу халкъийн маттахь а, церан йозанца а яздина дара, ткъа жуьгташка яздина долу кехаташ церан шайн маттахь а, церан абат тІера элпашца а яздина дара.
10Мардахайс и кехаташ Ахьаш-Варушан цІарах дІаяздайтира, паччахьан мухІарца чІагІ а дира. Цо и кехаташ геланчашка паччахьан сихачу говрашкахь дІасадахьийтира (и говраш къаьсттина сихачу дойх схьаевлла хилла).
11Цу кехаташ тІехь яздина дара, паччахьо хІора гІалахь болчу массо а жуьгташна шайн мостагІех лардала бакъо яларх лаьцна. Царна бакъо елира муьлххачу а халкъан я меттиган эскар хІаллакдан, цуьнан зударий а, бераш а дайа, нагахь санна и халкъ царна тІелеттехь. Иштта бакъо елира церан бахам шайна дІабахьа а.
12И хІума кхочушдан билгалдаьккхина дара шийтталгІачу Адар-беттан кхойтталгІа де. Жуьгташна и хІума дан бакъо еллера Ахьаш-Варушан ерриг а пачхьалкхехь мел йолчу меттигашкахь.
13ХІора пачхьалкхана чуйогІуш йолчу меттигехь цу кехата тІера схьаязбина сацам нахана хьалха дІабеша а, гучубаккха а безаш бара, жуьгтий цу дийнахь шайн мостагІашна бекхам бан кийча хилийтархьама.
14Паччахьан сацам тІехь болу кехаташ а эцна, геланчаш паччахьан говрашкахь сихха новкъа бевлира. И сацам дІабовзийтира Шушан-гІалин гІопахь а.
15Мардахай паччахь волчуьра аравелира, тІехь кІайн а, стигалан басахь а йолу паччахьан бедарш а йолуш. Цуьнан коьртахь доккха дашо таж а дара, тІехь таьІна-цІен вēтанан тоьллачу кІадинах йина йолу оба а яра. Шушан-гІалахь дІахІоттийна доккха деза де а дара, массо а халкъ доккхадеш а дара.
16Цу дийно жуьгташна серло а, даккхийдер а, сакъерадалар а, сий а деара.
17Паччахьан сацам дІакхаьчначу хІора меттехь а, хІора гІалахь а адам чІогІа сакъералуш а, доккхадеш а дара, цара даккхий тойнаш дІа а хІиттийнера. Тайп-тайпанарчу къаьмнех дукхах болу нах жуьгтий хилира, хІунда аьлча уьш жуьгтех чІогІа кхерабеллера.
9
Жуьгтийн толам
1ШийтталгІачу Адар-беттан кхойтталгІачу дийнахь дерриг а халкъо паччахьан сацам кхочушбан безара. Иза дара жуьгтийн мостагІий, уьш кара а берзош, царна таІзар дан кечбелла долу де. Амма жуьгташа, толам а баьккхина, массо а мостагІа шайна караверзийра.
2Массо а жуьгтийн къомах волу стаг Ахьаш-Варушан пачхьалкхехь мел йолчу гІаланашка схьагулвелира, шаьш хІаллакдан Іалашо йолуш арабевллачарна тІелата дагахь. Цхьа а стаг царна дуьхьал ца латталора, хІунда аьлча массо а къаьмнаш жуьгтех кхераделла дара.
3Массо а меттигера элий а, тхьамданаш а, куьйгалхой а, паччахьан омранаш кхочушдеш болу хьаькамаш а жуьгташна гІо деш бара, шаьш Мардахайх кхоьру дела.
4Мардахай паччахьан цІен тІехь чІогІа дош догІуш стаг хилла дІахІоьттинера. Цуьнан сий пачхьалкхан массо а маьІІехула дІасадаьржира, хІунда аьлча иза, де дийне мел дели, лакхарчу дарже хьалаваьлла воьдуш вара.
5Жуьгташа шайн мостагІий, тарраш детташ, бойуш а хилла, шайн болчу ницкъаца хІаллакбеш а хилла. Шаьш ца безаш болчарна цара шайна луъург деш хилла.
6Шушан-гІалин гІопахь пхи бІе стаг вийна хилла цара.
7Паршандати а, Далпан а, Аспати а,
8Пурати а, Адал-ЯхІу а, Аридати а,
9Пармашти а, Арисай а, Аридай а, Вайзати а вийра цара.
10Уьш ХІамдатин кІентан ХІаманан итт кІант вара. ХІаман жуьгтийн мостагІа вара. Цундела цара уьш байина дІабехира, амма церан бахамах куьг ца туьйхира.
11Цу дийнахь паччахьна дІахиира маса стаг вийна Шушан-гІалин гІопахь.
12Паччахьо Эсирате элира: «Шушан-гІалин гІопахь жуьгташа пхи бІе стаг вийна, царна юкъахь ХІаманан итт кІант а волуш. Пачхьалкхан кхечу меттигашкахь хІун дина цара? Муха бу хьан лаам? Иза кхочушбийр бу. Кхин хІун дехар ду хьан? Иза а аса кхочушдийр ду».
13Эсирата цунна жоп делира: «Паччахьан цу тІехь лаам белахь, суна луур дара Шушан-гІалахь болчу жуьгташка кхана а тахана диннарг дойла а, иштта ХІаманан итт кІентан декъий дитташна тІехь ирхъухкийла а».
14Паччахьо омра дІаделира иштта дан. Шушан-гІалахь и сацам дІабовзийтира. Цара ХІаманан итт кІентан декъий ирхъоьхкира.
15Адар-беттан дейтталгІачу дийнахь Шушан-гІалахь вовшах а кхетта, жуьгташа кхин а кхо бІе стаг вийра, амма церан бахамах цхьа а хІума схьа ца ийцира.
16Пачхьалкхан кхийолчу меттигашкахь Іаш болчу жуьгташа, шаьш лардархьама а, шайн мостагІех шаьш паргІатдахархьама а, вовшах а кхетта, кхузткъе итт эзар мостагІа вийна хилла, амма церан бахамах куьг ца тоьхна.
17И хІума хилира Адар-беттан кхойтталгІачу дийнахь. Ткъа цу беттан дейтталгІачу дийнахь, дагна синтем а хилла, цара и де, самукъане деза де дина, дІахІоттийра.
18Ткъа Шушан-гІалахь бехаш болу жуьгтий Адар-беттан кхойтталгІачуй, дейтталгІачуй деношкахь вовшахкхеташ хилла. ПхийтталгІачу дийнахь цара садоІуш хилла. И де цара, самукъане деза де а дина, дІахІоттийна хилла.
19Цундела ярташкахь Іаш болчу жуьгташа Адар-беттан дейтталгІа де, чІогІа самукъане де дина, дІахІоттийна хилла. Цу дийнахь цара вовшийн самукъадоккхуш а хилла, вовшашна совгІаташ деш а хилла.
Пурим олу деза де
20Мардахайс, и массо а хІума дІа а яздина, Ахьаш-Варушан пачхьалкхехь генахь а, уллохь а Іаш болчу массо а жуьгташка кехаташ дахьийтира,
21хІора шеран Адар-беттан кхойтталгІачуй, дейтталгІачуй деношкахь Пурим олу деза де дазде аьлла.
22И денош жуьгташа даздан дезаш хилла, хІунда аьлча цу дийнахь уьш шайн мостагІех паргІатбевлла хилла дела. Цу баттахь цаьргахь хилла болу бала церан сакъерар хилла дІахІоьттира, церан белхар самукъане деза де хилла дІахІоьттира. Цара цу деношкахь, тойнаш а деш, вовшашна совгІаташ дала а, гІийлачарна сагІина хІума яла а дезара.
23Жуьгташа цу деношкахь шаьш дан долийнарг а, Мардахайс шен кехаташ тІехь шайна тІедиллинарг а хазахетарца тІеийцира.
24АгІагхо волчу ХІамдатин кІант ХІаман, массо а жуьгтийн мостагІа, уьш хІаллакбан дагахь араваьлла хилла. Цу Іалашонца цо, жуьгтий хІаллакбен де билгалдоккхуш, «пур» тесна а хилла (иза «кхаж» бохург ду).
25Эсират паччахь волчу яханчул тІаьхьа, цо керла сацам тІехь болу кехаташ дахьийтина хилла. Цу сацамо ХІамана жуьгташна дуьхьал зуламе леринарг цуьнан шен коьрта тІе дерзийна хилла: ХІаман а, цуьнан кІентий а бІогІамашна тІехь ирхъоьхкина хилла.
26Цундела «пур» аьллачу дашца цу дезачу дийнан цІе, «Пурим» аьлла, тиллина хилла. Мардахайс дІаяздина долу дешнаш а, шайна гинарг а, шайн къомана лерина хилларг а бахьана долуш,
27жуьгташа а, церан тІаьхьено а, царна тІебаьхкинчу наха а хІора шарахь билгалъяьккхинчу хенахь и ши де, шайна дІаяздина ма-хиллара, деза де дина дІахІоттош хилла.
28Церан тІаьхьенаша а даздан дезаш дара и денош. Пачхьалкхехь йолчу хІора меттехь а, хІора гІалахь а даздан дезаш дара Пурим. Жуьгташа цкъа а даз ца деш дита ца деза аьлла хилла и деза де. И хІума массо а тІаьхьенна дагадоуьйтуш хила дезара.
29Паччахьан зуда йолчу а, Абу-Хьаилан йоІ йолчу а Эсирата жуьгти волчу Мардахайца цхьаьна цхьа кехат дІаяздира, Пурим олучу дезачу дийнах лаьцна Мардахайс дІаяздина долу хІара шолгІа кехат чІагІдархьама.
30Ахьаш-Варушан пачхьалкхехь йолчу бІе ткъе ворхІ меттигехь бехаш болчу жуьгташка дІасадахьийтина хилла хІара кехат. Кехатан дешнаш машарх а, тешамах а лаьцна хилла.
31И кехаташ яздаран Іалашо Пурим олу деза де цхьана билгалъяьккхинчу хенахь даздар хилла. Паччахьан зудчо Эсирата а, жуьгтий волчу Мардахайс а дІадахьийтина хилла шайн сацам тІехь болу кехаташ. Цу тІехь цара массарна а тІедиллира, и деза де шайна а, шайн тІаьхьенашна а цхьана билгалъяьккхинчу хенахь дазде аьлла. Кехат тІехь яздина дара, цу деношкахь цара марханаш кхаба а, белхар дІахІотто а деза аьлла.
32Эсиратан кехато Пурим олучу дезчу дийнан бакъонаш чІагІйира, иза тептар тІе дІа а яздира.
10
Мардахайн сийдар
1Паччахь волчу Ахьаш-Варуша латтанашна тІера а, хІордан гІайренашна тІера а ял ялар тІедожийра шен халкъана.
2Ахьаш-Варуша дина долу даккхий а, инзаре а гІуллакхаш парсихойн а, мадайхойн а паччахьийн дІаяьлла йолчу хенах лаьцна яздинчу тептарш тІехь дІаяздина ду. Паччахьо Мардахайн сийдарх а, иза хьалаваккхарх а лаьцна ду цу тептарш тІехь.
3Жуьгти волу Мардахай Ахьаш-Варушал тІаьхьа шолгІа стаг хилла цу пачхьалкхехь. Жуьгташна юкъахь чІогІа сийлахь хилла Мардахай, царна везаш а хилла иза, хІунда аьлча цо шен къомана дика долу хІума лохуш а хилла, цуьнан тІаьхьенан дуьхьа машарх лаьцна вистхуьлуш а хилла.
Аюб
Дешхьалхе
Аюб цІе йолчу тептар тІехь цхьана дикачу стагах лаьцна дуьйцуш ду. Оцу стагана боккха бохам тІебогІу – цуьнан дерриге бераш а, бахам а бов, ткъа дегІах цхьа дегаза ун лета. Байташца олу къамелаш тІехь долчу тептаран кхаа декъехь яздархочо гойту бохамаш беанчул тІаьхьа Аюбан доттагІаша а, Аюба ша а йина ойланаш. Оцу къамелашкахь дукха дуьйцу Делан адамашца йолчу юкъаметтигех лаьцна. Тептаран чаккхенахь Дела Ша Аюбана дуьхьалхІутту.
Аюбан доттагІаша цо хьоьгу Іазапаш туьду хІетахьлерчу динан ламасташца догІучу дешнашца. Царна моьтту, Дела даим дикачунна совгІат луш а, вочунна таІзар деш а ву. Иштта, Аюба Іазапаш хьегаро гойту цо къинош летийна хилар. Амма Аюбана цунах кхета дукха атта ду. Цунна моьтту, ша дика а, нийса лелаш а стаг хиларна, цу тайпана къиза таІзар шена ца догІу. Иза ца кхета, Дала сел доккха зулам шена хІунда хилийтина. Иза майрра Деле вистхуьлу, и хІума кхетор доьхуш. Шен Делах долу тешар дан а ца довш, Далла хьалха ша бехказаваккхарх а, дикачу стагана санна шена догІу сий айаре а сатуьйсуш ву Аюб.
Аюба динчу хаттаршна билггал долу жоп ца ло Дала, амма, Аюбан тешар бахьана долуш, Дала цуьнга пайхамаре санна хаам бо. Дала цунна дуьхьал сурт хІоттадо Шен ницкъах а, хьекъалх а лаьцна. ТІаккха Аюба къобалдо Дела хьекъале а, сийлахь а хилар. Ша акха а, оьгІазе а дешнаш аларна дохковолу иза.
Тептар чекхдолучу декъа тІехь дуьйцуш ду хьалха хиллачул а сов Аюбан хьал юхаметтахІоттарх лаьцна. Дала бехкебо Аюбан доттагІий, уьш Аюба хьоьгучу Іазапийн маьІнах ца кхетарна. Аюбана бен ца хиира Дела хІетахьлерчу динан ламасташа дуьйцучул сийлахь хилар.
1
Иблисо Аюб зер
1ІуцІа-махкахь вехаш вара Аюб цІе йолу цхьа стаг. Иза ша хІуманна а бехке воцуш а, догцІена а стаг вара. Далла хьалха ларамах вуьзна а волуш, массо а вочу хІуманах ларлуш вара иза.
2Аюбан ворхІ кІант а, кхо йоІ а дара.
3Цуьнан ворхІ эзар уьстагІ а, газа а яра, кхо эзар эмкал а, пхи бІе шуьста а, пхи бІе виркхел а, иштта дуккха а ялхой а бара. Иза малхбалехьа бехаш болчу массо а нахана юкъахь уггар а дукха хьал долуш волу стаг вара.
4Цуьнан кІенташа тойнаш хІиттадора, рогІ-роггІана кхиберш шайн-шайн хІусамашка схьа а кхойкхуш. Цара шайн кхаа йише а кхайкха бохуьйтура, уьш шайца дууш-молуш Іайтархьама.
5Тойнийн го дІабирзинчул тІаьхьа, Аюба шен бераш ша волчу схьакхойкхура, уьш Далла хьалха цІанбайтархьама. Іуьйранна хьалххехь хьала а гІоттий, цо хІора берана тІера дийнаташ дагоран сагІа доккхура. Цо ойла йора: «Сан бераша къа латийна хила мега, шайн даг чохь Дела емал а вина». Аюба и хІума массо а хенахь дора.
6ТІедеана стигалара гуламан декъашхой Везачу Элана хьалха дІахІутту де. Цаьрца цхьаьна шайтІа
[1] а деъна.
7Везачу Эло цуьнга хаьттина: «Хьо мичара схьадеана?»
Везачу Элана жоп луш, шайтІано аьлла: «Со лаьтта тІехула даьлла лелаш дара. Дуьне мел ду дІаса а лелла, юхадеана со».
8ТІаккха Везачу Эло шайтІане аьлла: «Тидам бирий ахьа Сан ялхо волчу Аюбан? И саннарг хІокху дуьнен тІехь кхин цхьа а вац: иза ша хІуманна а бехке воцуш а, догцІена а стаг ву. Далла хьалха ларамах вуьзна а волуш, массо а вочу хІуманах ларлуш ву иза».
9Везачу Элана жоп луш, шайтІано аьлла: «Лаа дуй те Аюбан Далла хьалха ларамах вуьзна хилар?
10Ахьа ларвеш ма ву иза а, цуьнан цІа а, цуьнан мел болу бахам а. Цуьнан куьйгаша хьегна къа Ахь декъалдина, берриг а мохк цуьнан жаша а, дохно а буьзна лаьтташ бу.
11Амма Ахьа Хьайн куьг цуьнан долахь мел йолчу хІуманна тІе кховдадахь, иза Хьан юьхь-дуьхьал Хьуна лен волалур ву».
12ТІаккха Везачу Эло шайтІане аьлла: «Дика ду, цуьнан мел долу хІума хьан карахь ду, амма цунах куьг ма Іотта». ШайтІа Веза Эла волчуьра дІадахара.
Аюбан бераш а, бахам а хІаллакьхилар
13Цхьана дийнахь Аюбан кІентий а, зудабераш а дууш-молуш Іаш бара шайн воккхаха волчу вешин цІахь.
14Аюб волчу веанчу цхьана геланчо хаам беара: «Стерчий охана тІехь дара, царна уллохь яжош виркхелаш а яра.
15Амма цІеххьана тІелеттачу шебахоша
[2] хьан даьхни лаьхкина дІадигна, ткъа ялхой тарраш диттина байина. Со цхьаъ дийна висна, хьоьга хІара хаам бархьама».
16Иза вистхилла валале, кхин цхьа геланча а веана, хаам бахьаш: «Стигалара Делан цІе охьа а йоьжна, массо а хьан уьстагІий а, ялхой а дІакхаьллина. Со цхьаъ дийна висна, хьоьга хІара хаам бархьама».
17И стаг вистхилла а валале, кхин цхьа стаг а веана, хаам бахьаш: «Кхаа агІонгара хашадхой тІе а летта, цара эмкалш лаьхкина дІайигна, ткъа хьан ялхой таррашца хІаллакбина. Со цхьаъ дийна висна, хьоьга хІара хаам бархьама».
18ХІара и къамел дина а валале, кхин цхьа стаг а веана, хабар дахьаш: «Хьан кІентий а, зудабераш а дууш-молуш бара шайн воккхаха волу ваша волчохь.
19ЦІеххьана яьссачу аренгара хьаькхначу мохо цІийнан биъ пен охьабожийра. ЦІа охьадоьжча, хьан бераш цу буха а дахана, дайина. Со цхьаъ дийна висна, хьоьга хІара хаам бархьама».
20Аюба, хьала а гІаьттина, шена тІера хІуманаш этІийра. Шен месаш дІа а лергина, голаш тІе а хІоьттина, суждане вахара иза.
21Цо иштта элира: «Ненан кийрара верзина схьаволуш ма-хиллара, лаьттан кийра верзина дІа а гІур ву со. Везачу Эло дала а делла суна, Цо дІа а эцна. Декъал хуьлийла Цуьнан цІе!»
22И дерриг а ша деш, Аюба къа а ца латийна, Далла Іиттарш а ца йина.
2
ШайтІано юха а Аюб зер
1Юха а Стигаларчу гуламан декъашхой Везачу Элана хьалха дІахІиттира. Царна юкъахь шайтІа а дара.
2Везачу Эло хаттар дира цуьнга: «Хьо стенгара схьадеана?» – аьлла.
Везачу Элана жоп луш, шайтІано элира: «Со лаьтта тІехула даьлла лелаш дара. Дуьне мел ду дІаса а лелла, юхадеана со».
3Везачу Эло шайтІане элира: «Тидам бирий ахьа Сан ялхо волчу Аюбан? И саннарг хІокху дуьнен тІехь кхин цхьа а вац: иза хІуманна а бехке воцуш а, догцІена а стаг ву. Далла хьалха ларамах вуьзна а волуш, иза массо а вочу хІуманах ларлуш ву. Иза хІинца а чІогІа шен кхачамалла ларъеш ву, цуьнан бехк боццушехь, иза дакъазаваккхийта ахьа Со иракарахІоттийнехь а».
4Иблисо жоп делира Везачу Элана: «ЦІокана дуьхьал цІока ло. Шен дахарна дуьхьал стага массо а хІума дІало.
5Хьайн куьг дІа а кховдадай, цуьнан даьІахках а, дилханах а кхетахьа. Аса жоп ло-кх, иза Хьан бІаьргашна хьалххахь Хьуна лен ца волалахь!»
6Везачу Эло шайтІане элира: «Дика ду, иза хьан карахь ву, амма цуьнан дахар ахьа кхоо деза».
7ШайтІа Везачу Элана уллора дІадахара. Цо Аюбан дегІа тІе когаш тІера дуьйна коьрта тІе кхаччалц ноткъа оьхуш долу даІ туьйхира.
8Цу даІ тІе хьакха кхийрачу пхьегІех йолу гериг схьа а эцна, овкъарш тІе охьахиира Аюб.
9Цуьнан хІусамнанас цуьнга элира: «Хьо хІинца а чІогІа хьайн кхачамалла ларъеш ву? Далла ле, тІаккха хьо лийр ву!»
10Амма Аюба цунна жоп делира: «Ахьа дуьйцург хьераяьллачо дуьйцур дара. Делера диканиг схьа а оьцуш, вониг дІататта деза те вай?» И дерриг а ша деш, шен дешнашца Аюба къа ца латийна.
Аюбан доттагІий
11Аюбана хиллачу бохамах лаьцна цуьнан кхаа доттагІчунна хезира. Уьш шайн-шайн меттигашкара арабевлира: теманхо волу Элипаз а, шуахьахо волу Билдад а, иштта наІматхо волу Цупар а. Уьш вовшахкхийтира, Аюб волчу кадам бан а, цуьнан догъэца а бахархьама.
12Геннара Аюб гина болчу царна иза ца вевзира. ЧІогІа мохь а бетташ, билхира уьш. Шайна тІера бедарш а этІош, коьрта тІехула ченаш стигала хьалакхуьссура цара.
13ВорхІ дийнахь а, ворхІ буса а Іийра уьш, лаьтта охьа а хевшина, цунна уллохь. Цара вовшашка цхьа а дош ца олура, хІунда аьлча царна гора Аюбехь болу бала боккха хилар.
3
Аюб вистхилар
1Цул тІаьхьа Аюб ша винчу денна неІалт кхайкхо волавелира.
2Цо бохура:
3«ХІаллакьхилла дІадолийла со вина долу де а,
сан ненах лаьцна: „Иза доьзалхочух хилла!“ аьлла йолу буьйса а.
4Іаьржа бода хилла дІахІуттийла и де,
стигалахь волчу Далла иза дага а ма догІийла,
Цо оцу денна тІе серло а ма лойла!
5Бодано а, Іожаллин ІиндагІо а юхадохийла иза.
Марха со винчу денна тІе хІуттийла.
Іаьржалло оцу дийнан серло кхерайойла.
6Бодано и буьйса чІогІа схьалоцийла!
Шеран деношна юккъе ма йогІийла иза,
беттийн деношна юккъе а ма йогІийла!
7Цу буса цхьа а бер дуьнен чу ма долийла!
Ма хезийла цу буса синкъераме аз!
8Левиятан цІе йолу хІордан саьрмик лело хууш болчу
бозбунчаша неІалт кхайкхадойла цу денна!
9Цуьнан Іуьйренан седарчий Іаржделла хуьлийла!
Іуьйренан серло ма гойла цу буьйсанна,
маьлхан зІаьнарш а ма гойла цунна!
10Цу буьйсано со дуьнен чу вала новкъарло ца ярна а,
цо хІара бала сох къайла ца баккхарна а, хуьлийла иза!
11ХІунда ца велла те со сайн ненан кийрахь волуш,
хІунда ца велла дуьнен чу воллушехь?
12ХІунда эцна со шайн кара,
хІунда белла суна накха?
13ХІинца паргІат Іуьллуш хир ма вара со,
синтемехь а хир ма вара со,
14паччахьашца а, хьехамчашца а,
дассийна цІенош шайна юхаметтахІиттийна болчу.
15Я элашца Іуьллуш хир вара, деши а гулдеш,
шайн цІенош детих хьаладузуш болчу.
16Хеназа бер санна со къайла хІунда ца ваьккхина?
Дуьненан серло ца гина аганара бер санна со дІа хІунда ца воьллина?
17Белла Іесанаш вонаш дечуьра ма совцу,
шаьш кешнашка ма-кхеччи,
дахаро гІелбинарш цигахь садоІуш ма хуьлу.
18Цигахь лаьцна болу нах а паргІат ма бовлу,
шайн тІехьожуш болчеран аз а ца хезаш.
19Лараме боцурш а, цІеяханарш а цигахь цхьатерра хуьлу,
ткъа лай шен олахочунна хьалха паргІат хуьлу.
20ХІунда ло бала хьоьгучунна дуьненан серло,
синан гІайгІанехь волчунна дахар а хІунда ло?
21Цара Іожалле сатуьйсу, ткъа иза ца хуьлу,
мел еза йолчу хазнел сов иза лоху цара.
22И санна болу нах, шайна каш карийча,
баккхийбеш хир бара, чІогІа цунах сакъераделла.
23ХІунда луш ю адамна серло,
цуьнан дахаран некъ къайлаха хилча,
массо а агІор Дала цунна го бина хилча?
24Сан кхачанан метта аса дохуш долу даккхий синош ду,
хи санна, охьаоьхуш сан бІаьрхиш ду.
25Со къаьхкаш хилларг суна тІекхечи,
со кхоьруш хилларг суна хили.
26Со волчохь я машар а бац, я синтем а бац,
я садаІар а дац: сан са карзахдаьлла».
Къамелийн хьалхара дакъа
(4:1 – 14:22)
Элипаз
4
1Теманхо волчу Элипаза иштта жоп делира:
2«Хьоьга хІума алахь, хьуна вас хир ю те?
Делахь а, вист ца хуьлуш мила Іалур ву?
3Дукхахболчарна ахьа хьехамаш бора,
гІелделлачу куьйгашна юха а ницкъ лора,
4гІийланиг хьан дешнаша чІагІвора,
ког тасабелларг охьа ца вужуьйтура.
5Амма хІинца хьуна тІе вон деъна, ткъа хьо гІайгІанехь ву,
хьох хьакхаделлачу зуламо хьо вохийна.
6Деле болчу ларамах вуьзна хиларх хьо тешна ца хуьлу те?
Хьан некъаш кхоччуш цІена хиларх хьо сатуьйсуш ца хуьлу те?
7Дагадаийтахьа хьайна, бехк боцург хІаллакьхилла гиний хьуна,
я бакъахьа леларг таІзар дина гиний?
8Зулам охучара а, вониг тосучара а
бохамийн ялта схьаэцар гина суна.
9Делан садеІаро уьш хІаллакбо,
Цуьнан оьгІазлоно уьш боха а бо.
10Лоьмаша деш долу гІигІ Дала дІасоцуьйту,
къоначу лоьмийн цергаш Цо схьайоху.
11Нуьцкъала лом шена ижу ца хилча ле,
ткъа лоьмийн кІорнеш дІасаяьржа.
12Цхьана дийнахь къайлаха хаам беара соьга,
сан лергашна цунах лаьцна цхьа шабар-шибар деш хезира,
13сингаттамечу буса гуш долу гІенаш санна,
чІогІа наб а кхетта, адам дІадижначу хенахь.
14Суна чІогІа кхерам тесна дела,
сан массо а даьІахк егош яра.
15Суна тІехула цхьа са дІадахара,
ткъа сан коьртара месаш ирахІиттира.
16Иза сецира, амма суна цуьнан сибат ца гора,
сан бІаьргашна хьалха цуьнан амат бен дацара.
Лохха мох хьокхуш санна хеттачу суна цуьнан аз хезира:
17„Адаман йиш юй Далла хьалха бакъахьара хила?
[3]
Цуьнан йиш юй ша Кхоьллинчунна хьалха цІена хила?
[4]“
18Иза ур-атталла стигаларчу Шен ялхойх а тешна Іаш вац,
ур-атталла Шен маликашна тІехь а Цунна кхачамбацарш го.
19Кхин а кІезиг тешна Іаш хир ву Иза адамех,
церан догІмаш поппарх дича санна долчу,
церан дахар гІамар тІехь лаьтташ санна долчу.
Уьш-м нецал а атта тІетоьхна дайалур ма ду.
20Іуьйранна сарралц уьш хьоьшуш ду,
цхьанна а гур а доцуш, гуттаренна а хІаллакьхуьлу.
21Машшаш а хедийна, церан четар дакъазадоху.
Уьш ле, хьекъалалле кхин ца кхочуш».
Элипаза кхидІа а элира
5
1«Ахьа кхайкхахь, хьуна дуьхьал жоп хьан лур ду?
Дезачу маликех ахь муьлхачуьнга гІо доьхур ду?
2Карзахвийларо сонтаниг войур ву,
хьегаро хьекъал доцург хІаллаквийр ву.
3Іовдал стаг дика ваха охьахиъна гина суна,
амма сихха цуьнан цІенна неІалт кхайкхийна ас.
4Цуьнан бераш маршонехь хиларна генахь ду.
Нагахь гІалин кевнна уллохь
цаьрца стаг кхеле валахь,
царна гІо дан цхьа а вац.
5Цуьнан ялта мецачо дІакхоллур ду,
цо иза ур-атталла коканех а цІандийр ду,
ткъа хьогах берш цуьнан бахамах хьоьгур бу.
6Зулам лаьтта бухара арадолуш ма дац,
ткъа бохам кха тІехь хьалаболуш а бац.
7ЦІеран суйнаш ирх ма лелххара,
адам бала хьега кхоьллина ду.
8Хьан метта со хилча, Аюб, со Далла тІе воьрзур вара,
сайн гІуллакх аса Цунна хьалха дІахІоттор дара.
9Даккхий ду Цуьнан гІуллакхаш, царах вай кхетар доцуш,
Цуьнан тамашийна гІуллакхаш дагардина а вер вац.
10Цо лаьтта тІе догІа а доуьйту,
кхаш тІе хи а дуьллу.
11Шаьш кІезиг хеташ берш Цо лакхабоху,
тийжаш берш Цо кхоччуш маьршабоху.
12Цо хІилланчийн дагалацамаш бохабо,
уьш кхочуш ца хилийтархьама.
13Хьекъалалла дерш Дала церан шайн хІилланца схьалоцу,
мекарчара дан леринарг Цо кхочуш ца хуьлуьйту.
14Дийнахь уьш боданехь хуьлу, ткъа де делкъе даьлча,
буьйсанна санна, куьйган уьшаршца лела.
15Пекъар нуьцкъалчеран куьйгах Цо кІелхьарвоккху,
мисканиг церан бетера догІучу туьрах Цо ларво.
16Иштта, къечу стеган сатуьйсийла ю,
ткъа харцоно шен бага дІачІагІйо.
17Декъала ву Дала нисво стаг.
Нуьцкъалчун таІзар дегаза ма хета,
18хІунда аьлча Цо чов а йо, амма Цо дІа а йоьхку.
Цо лаза а во, амма Цуьнан куьйгаша дарба а до.
19Юх-юха а Дала баланех воккхур ву хьо,
уьш хьох хьакха а лур бац.
20Дала мацаллех хьо кІелхьарвоккхур ву,
тІам тІехь туьрах а ларвийр ву.
21Мотт беттарх Цо хьо ларвийр ву,
бохам хьайна тІебеача,
цунах хьо кхера ца веза.
22ХІаллакьхиларх а, мацаллех а хьо воьлур ву,
акхаройх а хьо кхоьрур вац.
23Аренгахь долчу тІулгашца а хьан барт хир бу,
акхарой а хир ю хьоьца машарехь.
24Хьуна хуур ду, хьайн четарна кхерам боцийла,
ткъа хьайн бахаме хьоьжуш хилча, дайна хІума хир доцийла.
25Хьуна хуур ду, хьан бераш дуккха а хилар,
хьайн тІаьхьенах берш аренгара буц санна хилар.
26Къанвелча бен хьуна Іожалла гур яц,
ялтин цІевнаш шен хеннахь дІа-ма-хІиттора.
27И хІума тхуна иштта хир дуйла хиъна,
цундела, тхоьга ла а догІий, хІара хьехар дІаэца».
Аюба Элипазана жоп далар
6
1Аюба иштта жоп делира:
2«Сан гІайгІа озалур елахьара!
Сан бала терзанна тІе буьллур белахьара!
3Иза хІордан йистера гІамарал а беза хир бара.
Цундела ду сан къамел сел доьхна!
4Нуьцкъалчу Делан пхерчий ду сан дегІах дохкуш.
Сан синна хаало церан дІовш,
Делан къематаш ду суна тІедерзийна.
5Акхачу виро мохь хьоькхий баца тІехь?
Сту Іоьхий шен хьаьвданна тІехь?
6Чаьмза хІума йоий туьха доцуш?
Чам буй хІоьан кІайчу декъан?
7Бац! Аса и тайпа яа хІума юур яц!
И кхачанаш суна дегаза хета!
8Сан дехар кхочушдийр делахьара!
Ас сатуьйсург Дала лур делахьара!
9Со дІахьаша Дела реза хилахьара!
Куьг дІа а хецна, Цо со хІаллаквийр велахьара!
10Дала со вийча, сан дагна синтем хир бара,
хІара инзаре бала аса хьоьгучу хенахь а,
воккхаверна со ирхлелхаш хир вара,
Везачу Делан дешнаш аса дІатеттина ца хиларна.
11Сан гІора дІадаьлла, со вехар ву аьлла, сатуьйсийла а яц,
кхидІа сайна хиндерг со хууш а вац, садетта кхин бахьана а дац.
12Сан ницкъ тІулг санна бу те?
Сан дегІ цІастанах дина ду те?
13Буй те соьгахь сайна гІо дан ницкъ,
буй те сан тІетовжа меттиг?
14Дог доьхначу доттагІчунна тешаме воцу стаг велахь,
иза Нуьцкъалчу Далла хьалха ларамах вуьзна вац.
15Амма шу тешаме дац, сан вежарий.
Сиха йоьдучу хин Іоврех болччул бен тешам бац шух,
16шайна чохь дешаш долу ло а,
шен гІорзанаш а хиларна Іаржъелла йолчу.
17Йохъелча, уьш къайлайовлу,
йовхонан чилла йоьлча,
шайн меттигашкахь якъало.
18Церан некъан хершнаш хьийза,
ткъа яьссачу аренга шаьш кхаьчча, яйна дІайовлу.
19Тейма-махкара эмкалийн къепалша а хи лоьху,
Шеба-махкара богІуш берш а сатийсамца дІасахьоьжу.
20Шайна хи карор хиларх шек а ца бовлура уьш,
амма цига кхаьчча, дог доьхна дІахІуьтту уьш.
21ХІинца шу а ду иштта: шайна вон гича,
кхера а лой, дІахІуьтту шу.
22Аса шуьга бехирий: „Суна а лойша“,
я „Шайн хьолах сох кхаъ лойша“,
23я „МостагІийн карара со паргІатваккхийша“,
я „Къизачу нахах кІелхьарваккхийша“?
24Соьгара даьлларг дийцийша суна.
Схьагайтийша, со стенна тІехь харц ву.
ТІаккха со дІатийна хир ву.
25Ма боккха ницкъ бу-кх догцІеначу дешнашкахь!
Ткъа аша бохучо стенна тоьшалла до?
26Ас дина къамел тІехтоха дагахь ду шуна?
Дог доьхначун дешнаш, мох санна, хуьлу моьтту шуна?
27Байлахь дисинчу берах а кхаж тосур бара аша,
шайн доттагІа дикачу мехах дІавухкур вара аша.
28Ткъа хІинца, аса доьху шуьга, схьахьовсийша соьга,
дуьйцур дарий аса шуна хьалхахь харцдерг?
29Хийцийша шаьш йина йолу кхел, ма дейша харцдерг.
Метта а дуьйла, со бехказаваккха везаш ву.
30Аса шуна харцдерг ца дуьйцу.
Сан матте бохамаш къасталур бац ткъа?»
7
1Аюба элира:
«Адамо дуьнен тІехь чІогІа къахьега дезаш ду.
Цуьнан дахар тІелаьцначу белхалочун санна ду.
2Стаг, суьйренан ІиндагІах хьоьгуш волу лай санна ву,
иза иштта алапе сатесна волу белхало санна а ву.
3Оццу тайпана эрна беттанаш суна билгалдаьхна ду,
гІайгІанех юьзна йолу буьйсанаш суна лерина ю.
4ДІавуьжучу хенахь ас ойла йо: „Маца гІоттур ву те со хьала?“
Ткъа буьйса яхло, малх схьакхетталц дІасакерчаш Іуьллу со.
5Сан дегІ кІомарех а, нІаьнех а хьаладуьзна,
дегІа тІера чкъор эттІа,
ткъа цу чевнашна ноткъа йина.
6Сан денош кІади деш йолчу чорха тІехь
дІасакхуьссуш долчу гуйнел а сиха тІехлелха,
сатийсам боцуш сан денош чаккхенга кхочу.
7Веза Эла, дагадаийтахьа Хьайна сан дахар цкъа садаккхал бен доцийла,
сан бІаьргашна кхин цкъа а самукъане дерг гур доцийла.
8Со хІинцца гинчу бІаьргашна а со кхин гур вац.
Хьо соьга хьоьжуш хир ву, амма со кхин хир вац.
9Марха, нилха а йолий, дІайоьду,
иштта эхарта чу ваьлларг юха ца вогІу.
10Иза цкъа а ша дитинчу цІа чу юхавоьрзур вац,
цуьнан цІенна а иза кхин вевзар вац.
11Цундела со вист ца хуьлуш соцур вац –
аса со саготта хиларх лаьцна дуьйцур ду,
сайгахь болу бала а дІабуьйцур бу.
12Со хІорд бу те я хІордан саьрмик бу те,
Ахьа со ларван гІарол хІотто?
13„Суна биллинчу матто суна синтем бийр бу,
сан аьрзнех маьнгано суна гІоле йийр ю“, – аьлла, аса ойла йича,
14Ахьа со инзаречу гІенашца кхераво,
буьйсанан суьрташца со Іадийна латтаво.
15Цундела со садукъдина валар гІоле яра,
хІокху сайн дегІа чохь со вехачул.
16Суна сайн дахар къахьделла.
Массо а ханна со вехаш хир вац.
Витахь со, хІунда аьлча сан дахар эрна ду.
17ХІунда хадабо Ахьа адаман сел лакхара мах?
Ахь иза леррина тергал хІунда веш ву?
18ХІунда вогІу Хьо и волчу хІора Іуьйранна?
ХІунда зоь Ахьа иза мел волчу хенахь?
19Суна тІера бІаьрг Ахьа дІа хІунда ца боккху?
Цхьанна а ханна Ахьа со-со хІунда ца вуьту?
20Адамаш ва тергал дийриг! Ас къа латийнехьара,
Хьуна хІун зен дийр дара ас?
ХІунда хІоьттина со Хьан Іалашо хилла дІа?
Ахь дІакхехьа беза мохь сох хиллий те?
21Соьгара даьллачу къинна Ахь геч хІунда ца до?
Сан зуламна къинтІера хІунда ца волу Хьо?
Со кестта ченалахь Іуьллур ма ву.
Ахь со лохур ву, амма со кхин хир вац».
Аюбе Билдада къамел до
8
1ТІаккха шуахьахо волчу Билдада Аюбе элира:
2«Дукха дийр дуй ахьа цу тайпана къамел?
Хьан багара схьадолу дешнаш сиха мох санна ду.
3Дала бакъдерг гамдо те?
Нуьцкъалчо нийсо гамйо те?
4Хьан бераша Цунна хьалха къа латийнехь,
и къинош бахьана долуш Цо таІзар до царна.
5Нагахь хьо даггара Дела лоьхуш велахь,
нуьцкъалчу Деле дехарш ахь дахь,
6хьо билггал дика а, догцІена а велахь,
Иза хьуна орцах ван хьелур вац,
хьуна йогІу хІусам Цо тойийр ю.
7Хьан долахь хилларг кІезиг хетар ду,
хьан хинболу бахам алсам хир болу дела.
8Хьайн дайшка хатта,
царна гинчух лаьцна ойла е.
9Селхана дуьнен чу девллачу тхуна хІумма а ца хаьа,
дуьнен тІехь долу тхан дахар, ІиндагІ санна, сихло.
10Дайша хьо Іамор ву, цара эр ду хьоьга,
шайн дага тІера дешнаш схьадохур ду:
11„Уьшал йоцучохь шач тІейолий?
Хи доцучохь эрз тІеболий?
12Ховха а, хадоза а иза боллушехь, хи дІалакъийча,
вукху бецал а хьалха маргІалбоьлла дІахІуттур бу.
13Иштта ду массо а Дела вицвинчеран некъаш.
Иштта хІаллакьхир ю Іесачеран сатуьйсийла.
14Цуьнан сатуьйсийла ледара ду,
цуьнан тІетовжийла гезгамаша бу.
15Шен цІенна тІе тевжар ву иза, амма латталур вац,
цо схьалоцур ду иза, амма иза хІотталур вац“.
16Иза дика яшийна товнехь йолу орамат санна ву,
цуьнан зІийдагаш ерриг а бешахула дІаса а хецна.
17Цуьнан орамаш тІулгех дІатийсалуш ду,
жагІанна юккъехула дІаса а даьржаш.
18Амма и орамат ша хьалха тІедолуш хиллачуьра схьадаьккхича,
и тІедолуш йолчу меттигна иза дицлур ду.
Цо эр ду: „Хьо кхузахь цкъа а ца гина!“
19Эццахь кхачало цуьнан ирсе дахар,
ткъа цуьнан метта лаьттара кхидерш тІедовлу.
20Гой хьуна, Везачу Эло бехк боцург дІа ца тосу,
вочарна Цо, куьйгаш схьа а лаьцна, гІо а ца до.
21Цо хьуна юхадерзор ду синкъераме велар,
Цо иштта схьалур ду хьуна воккхаверан аз а.
22Хьо ца везарш юьхьІаьржачу хІуьттур бу,
иштта Іесачеран четарш а кхин хир дац».
Аюба Билдадана дуьхьал жоп ло
9
1ТІаккха Аюба жоп делира:
2«Бакъ ду, со дика кхета ахь бохучух.
Амма Далла хьалха адам нийса муха хир ду?
3Нагахь цунна Цуьнца къовсавала лаахь,
эзар хаттарна юккъера цхьанна а адаме жоп далалур дац.
4Веза Эла хьекъал долуш а ву, Цуьнгахь ницкъ а бу,
Цунна дуьхьал а ваьлла, зен ца хуьлуш виснарг мила ву?
5ЦІеххьана Цо лаьмнаш меттахдоху,
Шен оьгІазаллехь уьш харца а до.
6Цо латта меттах а доккху,
цуьнан баххаш дега а до.
7Цо омра дича, малх а схьакхетар бац,
Цуьнан седарчий дІакъовла а таро ю.
8Цо цхьаммо стигал дІасаяржайо,
Иза ву хІордан тулгІенаш тІехула лелаш верг.
9Дала кхоьллина ду Ча а, Орион а, ВорхІ Седа а,
иштта къилбехь долчу седарчийн массо куьцаш а.
10Цо мел деш дерг кхетам тІе ца кхочуш ду,
Цуьнан тамашийна хІуманаш дагар а далур дац.
11Иза уллохула тІехваьлча, суна гур а вац,
Иза гергахула лелча, суна хаалур а вац.
12Цунна хІума дІадаккха лаахь, Иза хьаьнга сацалур ву?
Хьан эр ду Цуьнга: „Ахьа иза хІунда до?“
13Дала Шен оьгІазалла сацор яц,
хІордан саьрмик болчу РахІабан гІоьнчий а
Цуьнан куьйгашна кІел охьатаІийра.
14Ткъа со муха къовсалур ву Цуьнца?
Карор дуй суна Цуьнга ала хІума?
15Со бехк боцуш хилча а, соьга Цунна дуьхьал дош дахьалур дац.
Соьга сан Кхелахочуьнга нийсо яр бен дехалур дац.
16Ас кхайкхинчул тІаьхьа Цо суна жоп делча а,
со тешар вацара, Цунна со дІахезна аьлча.
17Йилбазмох а хьокхуьйтуш, Иза суна тІекхета,
бахьана доцуш сан чевнаш Цо совйоху,
18соьга доккха са ца доккхуьйту Цо,
сан дахар баланех хьаладузу.
19Ницкъах лаьцна аьлча, Иза уггар Нуьцкъалниг ву.
Кхелах лаьцна аьлча, Цо олу: „Со кхеле хьан озор вара?“
20Со бакъ велахь а, сан матто суна кхел йийр яра.
Со бехке вацахь а, Цо со бехке ву эр дара.
21Со бехке вац! Сан бала бац сайна хІуъа хир делахь а,
хІунда аьлча суна сайн дахар къахьделла.
22Аса сайга боху: „Массо а хІума бен доцуш ду.
Бехк боцург а ле, бехк берг санна.
Массеран а дахар хадош верг Дела ву“.
23Еттачу шедо цІеххьана Іожалла еача,
бехк боцург дог доьхна хьовзарх кхаьрда Иза.
24Дуьне Іесачеран кара дІаделла ду,
ткъа Цо кхелахойн бІаьргаш дІакъовлу.
Цо дІакъовлуш ца хилча, хьан къовлу уьш?
25Сан денош геланчел а сиха дІаоьхуш ду,
цхьа а дика ца гуш, уьш дІаоьхуш ду.
26Уьш, эрзах дина дайн хинкема санна, тІехдуьйлуш ду,
шен ижуна тІехьаьдда куьйра санна, сиха тІехлелха уьш.
27Ас Хьоьга ала тарлора:
„Сайн аьрзнаш дицдийр ду ас,
сайн юьхь самукъане хилийта“.
28Амма со керлачу вонех кхоьру, хІунда аьлча
суна хаьа Ахьа бехк суна тІе буьллур буйла.
29Со юха а бехке узур хилча,
стенна хьега деза аса эрна къа?
30Лайн хица юьхь аса йилича а,
сайн куьйгаш аса цІенна сабанца цІандича а,
31Ахьа со тІаккха а модашна юккъе вуллур вара.
Сан бедаршна а со дегаза хетар вара.
32Веза Эла со санна долу адам ма дац.
Цундела сан аьтто бац Цунна жоп дала а,
со Цуьнца цхьаьна кхеле ваха а.
33Тхуна юкъахь юкъалеларг велахьара
[5],
шен куьйгаш тхуна тІедахка.
34Шен гІаж суна тІера Цо дІайоккхийла,
со Шен къематаца Цо кхера ма войла.
35ТІаккха со Цунах ца кхоьруш вист хир вара,
хІунда аьлча хІинца со сайна чохь кхиниг ву».
Аюба кхидІа а элира:
10
1«Сан синна сан дахар къахьделла.
Сайна чохь сецор бац аса сайн латкъамаш.
Ас буьйцур бу сайн даг чохь болу бала.
2Аса эр ду Деле: „Ма ехьа суна кхел.
Дийцахьа суна, стенна тІехь со бехкево Ахь?
3Хьуна тамехь ду те суна гІело яр а,
Хьайн куьйгаша виначух кхардар а,
ткъа Іесачийн ойланех Хьо воьлуш хилар а?
4Адаман ши бІаьрг бу те Хьан,
я адамна санна са го те Хьуна?
5Тхан дахар санна доца ду те Хьан дахар?
Адаман санна ду те Хьан шераш?
6Цу бахьаница ас къа латийна хилар Хьо лоьхуш ву те?
Цундела ас зулам динийла Хьо леррина толлуш ву те?
7Со бехк боцуш вуйла Хьайна хуъушехь,
Ахь со дІа ца хоьцу,
со Хьан куьйга кІелхьара ваккха стаг а вац.
8Хьан куьйгаша кеп йина а, кхоьллина а ма ву со,
кхачаме а, цІенна а, ткъа хІинца хІаллак хІунда во Ахьа со?
9Дагадаийтахьа, Айхьа со поппарх вина, нисвина хилар.
ХІинца юха а сох чан ян воллу те Хьо?
10Ахьа со, шура санна, охьавоьттира,
ткъа юха, кІалд санна, вукъвира Ахьа со.
11Дилха а, чкъор а диллира Ахьа суна тІе,
даьІахкашца, пхенашца вовшахтесира Ахьа со.
12Ахьа суна дахар делира,
хедар боцу безам а белира,
гІайгІа барца сан са а лардеш.
13ХІара хилла-кх къайлаха Хьан даг чохь дерг,
суна хаьа, иза Хьан даг чохь хиллий.
14Аса къа латийча, Ахь цуьнан тидам бийр бара,
аса латийнарг таІзар доцуш дуьтур а дацара.
15Со бехке велахь – декъаза хуьлийла со!
Со бехке вацахь а, со корта хьалаайа а ваьхьар вац.
Эхь хетарх вуьзна ву со,
балано со вахийна.
16Со жимма хьалатаьІІашехь,
лом санна, тІаьхьаволу Хьо суна,
Хьайн тамашийна ницкъ
юха а суна дуьхьалбоккхуш.
17Ахьа суна дуьхьал керла тешаш боху,
Хьайн оьгІазалла чІагІ а еш.
Юх-юха а керла тобанаш суна дуьхьалйовлуш ю.
18ХІунда ваьккхина Ахьа со сайн ненан кийрара схьа?
Цхьана а стеган бІаьрг кхетале со велла велара!
19Со цкъа а хилла а ца хиллехьара!
Ненан кийрара схьаволлушехь,
коша чу виллина со хиллехьара!
20Сан дахаран денойх кІезиг бен дисна дац те?
ДІаверзахьа соьгахьара, жимма со воккхавейта,
21юхавоьрзур воцучу меттиге со дІакхалхале –
бода а, Іожаллин ІиндагІ а долчу махка,
22Іаьржа бода лаьттачу а, низам ца хуьлучу а махка,
серло а боданах тера йолчу махка“».
Цупара Аюбаца къамел до
11
1ТІаккха наІматхо волу Цупар Аюбе вистхилира:
2«Дуккха а дийцинчу дешнашна дуьхьал дала жоп дац те?
Дукха къамелаш деш верг бакъ ву ткъа?
3Хьан даьссачу къамелаша тхо дист ца хуьлуш сацор ду моьтту хьуна?
Кхаьрдаш волу хьо цхьаммо а юьхьІаьржачу хІоттор вац моьтту хьуна?
4Ахьа Деле боху: „Сайн хьехамехь со бакъ ву,
Хьан бІаьргашна хьалха со цІена ву“.
5Суна луур дара, Аюб, Дела хьоьга вистхила,
хьуна дуьхьал Цо Шен бага схьаелла.
6Шен хьекъалаллин къайленаш
Дала хьуна йовзуьйтур елахьара,
бакъйолчу хьекъалаллин цхьа агІо хилла ца Іарна.
Суна луур дара хьуна хаийта, Далла
хьан къинойх цхьадерш дицдалийтина хилар.
7Делан кІоргачу къайленашка хьо билггал кхачало те?
Нуьцкъалчу Делан бухбоцучу бакъдолчух хьан кхета ницкъ кхочий те?
8Иза стигалел лекха ду –
муьлха адам цига кхачалур ду?
Иза эхартал кІорга ду –
муьлхачу стагана иза хаалур ду?
9Цуьнан барам лаьттал беха бу,
иштта иза хІордал шуьйра бу.
10Цо, схьа а веана, милла а набахти чу а воьллина,
иза кхеле озийча, Цунна дуьхьал мила вер ву?
11Цунна харцонаш лелориг вевза.
Нагахь санна Цунна зулам гахь,
Цо иза дагахь латтор дац?
12Хьекъал доцург хьекъале верзийча,
виркхело йинчу вирах адам хир дара.
13Хьан дог чІогІа Далла тІетевжаш хила деза,
Цуьнга дІакховдо деза ахьа хьайн ши куьг а.
14Хьайн куьйгашна тІе вониг латийнехь,
хьайгара генна дІакхосса деза ахьа,
ткъа хьайн четар чохь зулам а ма Іайта.
15ТІаккха хьанна а нийса бІаьргаш чу хьажалур ву хьо,
цхьаннах а ийза ца луш лелар ву хьо, цхьаннах а кхоьрур а вац хьо.
16ТІаккха хьайн гІайгІа билггал бицбийр бу ахьа,
дІадахана хи санна бен, иза дага ца лоцуш.
17Хьан дахар делкъенан малхал къегар дара,
боданах Іуьйренан серло хир яра.
18Хьайн сатуьйсийла йолу дела, хьо маьрша хир вара.
Дала лар а веш, хьо кхерамбоцуш наб кхеташ хир вара.
19Цхьаммо а кхера а ца веш, хьо дІавуьжур вара,
дукхахберш хьуна хьалха хьесталуш а хир бара.
20Іесачеран бІаьргашна са кІезиг гур ду,
шаьш кІелхьарбовла церан йиш хир яц.
ТІаьххьара а, садалар бен, церан сатуьйсийла хир яц».
Аюба Цупарна жоп ло
12
1ТІаккха Аюба, жоп а луш, элира:
2«Ма бакъ ду иза! Шу нехан бага ю теша?
Шуьца цхьаьна хьекъалалла лийр ма ду!
3Ткъа сан а ма ду хьекъал, шун санна.
Ткъа со а ма вац шул оьшуш –
иза хьанна ца хаьа?
4Деле кхойкхуш, Цо жоп луш хилла волчу,
сох белам хилла сан доттагІашна.
Нийса а, кхачаме а волчу сох кхардам хилла.
5Синтем болчунна моьтту
бохамах кхарда веза.
Ког тасабелларг чутоттуш ву.
6ПаргІат ду талорхойн хІусамашкахь,
Дела оьгІазвохуьйтурш а синтеме Іаш бу,
цара Дела шайн карахь лелош волуш санна.
7ТІаккха хатта акхарошка – цара хьоьхур ду хьуна,
стигаларчу олхазарша дуьйцур ду хьуна.
8Лаьттаца къамел де – цо хьоьхур ду хьуна,
хІорда чуьрачу чІерашка а дийцийта хьайга.
9Царах массарах а хьанна ца хаьа,
Везачу Элан куьйго и дерриг а дина дуйла?
10Цуьнан карахь ду хьуна
массо а дийначу хІуманийн синош а,
иштта массо а адамийн синош а.
11Маттана юучун чам хааре терра,
лергана а ца девза ткъа дешнаш
12Къеначаьргахь хьекъалалла карор ду хьуна,
дукха ваьхнарг кхетам болуш ма хуьлу.
13Делехь ду хьекъалалла а, ницкъ а,
иштта Цуьнгахь бу хьехам а, кхетам а.
14Цо дохийнарг юхаметтахІотталур дац,
Цо чувоьллинарг паргІатвер вац.
15Цо догІа сацадахь, массо а хІума якъалур ю,
Цо хиш схьахецахь, цара дерриг а латта хІаллакдо.
16Цуьнгахь ницкъ а бу, говзалла а ю,
Цуьнан карахь ву Іехориг а, Іехийнарг а.
17Хьехамчаш Цо хьекъалх эшабо,
кхелахойх Цо сонтанаш а хуьлуьйту.
18Паччахьашна тІера хаза духарш дІа а дохий,
лейн бедарш царна тІеюхуьйту Цо.
19Динан дай Цо даржах эшабо,
чІагІбина куьйгалхой херцабо,
уьш тоххара дуьйна белахь а.
20Тешамечу хьехамчийн къамелаш а сацадо,
къеначеран къасторан хьуьнар а эшадо.
21Сийлаллехь болчеран сий а дойу Цо,
ницкъ болчаьргара ницкъ а дІабоккху.
22Боданехь хьулдинарг а Цо гучудоккху,
Цо Іожаллин бода а серлонга боккху.
23Цо халкъаш доьбуьйту, уьш хІаллак а до.
Къаьмнаш нуьцкъала а до, юха уьш дІа а дуьгу.
24Дуьненан мехкийн куьйгалхошкара хьекъал дІа а оьций,
уьш некъаш доцучу аренгахула буьйлабелла лоьлуьйту Цо.
25Куьйган уьшаршца боданехь лела уьш,
бехна нах санна, уьш тоьхкуьйту Цо».
13
1Аюба элира:
«И дерриг а сан бІаьргашна гина ду,
суна иза хезна ду, со цу хІуманах кхета.
2Шуна хууш дерг суна а хаьа.
Со а ма вац шул оьшуш.
3Амма Нуьцкъалчуьнга вистхила лаьа суна,
Далла хьалха сайн гІуллакх лардан лаьа!
4Ткъа аша сан чевнашна харцонца лоьралла до,
шу дерриш а – пайда боцу лоьраш ду.
5ЭхІ, кхин дист а ца хуьлуш, шу дІасевцича,
иза, шун хьекъалалла ду аьлла, туьдур дара.
6ЛадогІийша гІуллакх лардан ас бохучуьнга,
сайн багахула ас туьдучун тидам бейша.
7Делан дуьхьа зуламе дерг бохур ду те аша?
Цунна гІоьнна мекарниг дуьйцур ду те аша?
8Цуьнга озабезам бан лаьий шуна?
Делан гІуллакх лардан гІерта шу?
9Нагахь Цо шу зийча, дика хир дуй?
Я Иза, адам санна, левийр ву аша?
10Цо луьра таІзар дийр ду шуна,
аша къайлаха озабезам лелабахь.
11Цуьнан возалло шу кхера ца до те?
Цунна хьалха шуна тІе кхерам ца буссу те?
12Аш далийна кицанаш, овкъарш санна, эрна ду.
Шаьш лардан боху дешнаш поппаран турсаш санна ду.
13ДІа а совций, со вистхилийта,
тІаккха кхунах луъург хилахьара.
14Сайн дахар кхерамечу хьоле ас хІунда хІоттор дара?
Сайн са ас куьйга тІе хІунда дуьллур дара?
15Цо со билггал вийна дІавоккхур ву, со сатуьйсийла йоцуш ву
[6].
Сайн лелар Цунна хьалха билггал лардийр ду аса.
16Цу тІехь хир ду сан кІелхьарвалар, хІунда аьлча
Делах тешаш воцург Цунна хьалхахІотта ваьхьар вац.
17Дикка ладогІийша аса бохучуьнга,
сан кхеторан дешнийн тидам бейша.
18Аса сайн гІуллакх кхетачу къепехь кечдина.
Суна хаьа, со бакъвина хир вуйла.
19Мила ву соьца къовса йиш йолуш верг?
Со дІатуьйр а вара, вала реза а вара.
20Ши хІума ма дахьара Ахьа суна тІехь,
тІаккха со лелар вацара Хьох къайлавуьйлуш:
21суна тІера Хьайн куьг а дІадаккхахьара Ахьа,
Хьайн къематаца со кхера а ма вахьара Ахьа.
22ТІаккха дІакхайкха соьга, ас жоп лур ду Хьуна,
я ас къамел дийр ду, ткъа Хьо суна жоп луш хир ву.
23Мел ду сан къа а, сан зулам а?
Сан аьрхалла а, зулам а гайтахьа суна!
24ХІунда лечкъайо Ахь сох Хьайн юьхь,
хІунда лору Ахь со Хьайн мостагІа?
25ДІасалела гІа санна волу со кхераво те Ахь?
Декъа ча санна волчу суна тІаьхьалела те Хьо?
26Къаьхьа кхел ю Ахьа суна йинарг,
жималлехь соьгара даьллачунна суна доькхуш.
27Ахьа сан когашна буржалш тоьхна,
ас мел боккхучу коге леррина хьоьжу,
ас юьту лараш тергалйо Ахьа.
28Иштта со, мурйоьлла дечиг санна а,
нецаша йоу бедар санна а, телхаш ву».
Аюба элира:
14
1«Зудчо вина волчу стеган дахар
доца ду, иза баланех вуьзна а ву.
2Зезаг санна, гучу а волий, маргІалвулу иза.
ІиндагІ санна, водий, дІавоьду иза, къайлаволуш.
3Иза ву-кх Ахьа тергал веш верг!
Хьайца кхеле кхойкхуш ву-кх Ахьа со?
4Боьхачунах цІенаниг схьавер вуй?
Вер вац.
5Адаман дахаран денош дагардина ду.
Ахьа дуьстина цуьнан дахаран беттанаш,
царал тІехвала цуьнан йиш а яц.
6Цундела ма вехьа иза тергал, витахьа иза,
цуьнан денош, тІелаьцна волчу белхалочун санна, чекхдовллалц.
7Ур-атталла диттан а сатуьйсийла ю:
схьахадийча а, иза денлур ду,
иза керла патар ца долуш а дуьсур дац.
8Лаьттахь цуьнан орам къанлуш белахь а,
цуьнан юьхк бухахь яла йоллуш лаьттахь а,
9цхьажимма цунна хи тосалушшехь,
керлачу орамато санна, зІийдагаш дІахоьцу цо.
10Амма адам делча, иза телхий, дІадолу.
ТІаьхьара са дІа а долий, адам кхин ца хуьлу.
11Іам чуьра хи къайладалар санна а,
хи дІа а дахана, Іовраш якъалуш хилар санна а,
12иштта стаг дІа а вуьжу, кхин хьала а ца гІотту.
Стигалш мел юьсу, адам ден а лур дац,
шен даларан набарх сама а доккхур дац.
13Эхартехь со къайлавоккхуш велара Хьо.
ОьгІазвахар дІадаллалц со хьулвеш велара Хьо.
Цигахь Іен хан суна билгал а яьккхина,
цул тІаьхьа со дагавогІуш велара Хьуна.
14Веллачул тІаьхьа вехар вуй те стаг?
Сайн къахьегаран дерриг а деношкахь
со паргІатваккхаре хьоьжуш Іийр вара со.
15Хьо кхойкхур вара, ас Хьуна жоп а лур дара,
Хьайн куьйгаша кхоьллинчу сох хьоьгуш хир вара Хьо.
16Ас мел боккху ког Ахьа багарбийр бара,
амма сан къинош Хьуна дагадогІур дацара.
17Соьгара даьлла зулам Ахьа тІоьрмаг чу дІадуьллур дара,
айса летийна къинош Ахь дІахьулдийр дара.
18Охьабужу лам боьхна дІабалар санна а,
тарх шен меттера меттахъялар санна а,
19хино тІулгаш жимдар санна а,
хин Іовраша латта дІадахьар санна а,
йохайо Ахьа адаман сатуьйсийла а.
20Стагана тІехь Ахь кхоччуш толам боккху, тІаккха иза дІакхелха.
Іожаллехь цуьнан юьхь а хуьйций, Ахьа иза дІа а хьажаво.
21Шен бераш сий долуш хилча а, цунна ца хаьа,
церан сий дайча а, цунна ца го.
22Шен лазар бен ца хьоьгу цуьнан дегІо,
шен гІайгІа еш бен дац цуьнан са».
Къамелийн шолгІа дакъа
(15:1 – 21:34)
Элипаз
15
1Теманхо волчу Элипаза жоп делира Аюбана:
2«Хьекъал долчо эрначу хабаршца жоп лур дара те?
Мохан даьссачух хьо санна волчо шен кийра бузур бара те?
3Пайдабоцучу дешнашца цо ша бехказавоккхур вара те?
Цхьанна а мехала ца хуьлучу къамелашца иза къийсалур вара те?
4Амма ахь ур-атталла нехан суьпалла жим а йо,
адамо Деле доІа дарна ахь дуьхьало а йо.
5Хьо къилахь хиларо Іамайо хьан бага.
Хьайн лаамца хІилланчийн мотт буьйцу ахь.
6Со вац хьуна кхел йийриг, хьан бага ю,
хьан матто хьуна дуьхьал тоьшалла до.
7Адамашна юкъахь хьо дуьххьара кхоьллина ву моьтту хьуна,
я лаьмнел а хьалха хьо вина ву моьтту хьуна?
8Стигаларчу гуламехь Делан ойланашка ладуьйгІирий те ахь?
Я дерриг а хьекъалалла хьуна кхаьчна те?
9Тхуна ца хуург хІун ду хьуна хууш?
Тхо ца кхеттачух стенах кхетта хьо?
10Тхуна юкъахь къежбелла баккхийнаш бу,
ткъа уьш хьан дел а баккхий бу.
11Ца тоьу те хьуна Делера долу синхьаамаш,
хьайца кІеда деш долчу къамелах тоам ца бо те ахьа?
12Стенна даьлла те хьан дог цу тайпана карзах?
Стенна бу те хьан бІаьргаш, ткъес санна, къегаш?
13Хьайн са Далла дуьхьал хІунда доккху те ахьа,
хІунда дуьйлуьйту ахьа хьайн багара и тайпа къамелаш?
14Адам хІун ду, Далла хьалха ша цІена хилалур ду мотта?
Зудчо винарг мила ву, Далла хьалха ша бакъ хилалур ву мотта?
15Дела Шен дезачу маликех а ца теша,
Цунна хьалха стигалш а цІена яц.
16Ткъа дегаза а, телхина а долу адам мила ду,
хи молуш санна, вонаш деш лелаш долу?
17Соьга ладогІа, тІаккха ас иза туьдур ду.
Сайна гинчух лаьцна ас хьоьга дуьйцур ду.
18Хьекъалалла долчара дийцинчух а,
цара шайн дайшкара хезнарг, хьул а ца деш,
дийцинчух лаьцна а хаам бийр бу аса хьоьга.
19Вайн дайшна бен дІаделла ца хилла латта,
хийра нах царна юкъахь лелаш а ца хилла,
цундела дайшкара дерг цІена а, нийса а ду.
20Ша мел вехачу деношкахь Іесаниг баланехь хьийза.
Къизачу стагана билгалдаьхна шераш дагардина ду.
21Къематечу маьхьарийн аз хуьлу цуьнан лерехь хезаш.
Машар лаьттачу хенахь талорхой цунна тІелета.
22Боданах кІелхьарваларе цо са ца туьйсу,
даим а шена хьалха цунна гуш дерг тур ду.
23Иза дІасаоьхуш лела, ломъаьрзуна кхача а хуьлий
[7],
цунна хууш ду боданан де тІекхаьчнийла.
24Саготтоно а, синІаткъамо а иза Іадийна латтаво,
тІамца вогІу паччахь санна, тІегІерта уьш цунна.
25И шадерг а цо Далла дуьхьал куьг айина хилар бахьана долуш ду,
Нуьцкъалчунна дуьхьал иза валар бахьана долуш ду.
26Курра дуьхьалволура иза Цунна,
ша ларвархьама деза турс а даьккхина,
27иза шех тоам бина волу дела а,
дозаллина севсина волу дела а.
28Иза йохийначу гІаланашкахь вехаш ву,
адамаш чохь даха ца дезачу,
охьаэга кийча долчу цІенош чохь.
29Иза дукха ханна хьал долуш хир вац,
цуьнан бахам а буьсур бац,
лаьтта тІехь цуьнан долахь дерг алсамдер дац.
30Иза боданах кІелхьарвалалур вац.
ЦІеран алуно патарш дакъош долу
дитт санна, хир ву иза,
ткъа Делан Іаьнаро иза дІавоккхур ву.
31Эрна долчух тешна Іаш ма хуьлийла иза,
цунах ша Іеха ма войла цо,
хІунда аьлча эрналла цуьнан ял хир ю.
32Шен дахар чаккхенга дерзале, иза дакъаделла,
цкъа а сенделла дІагІур доцу га санна, хир ву.
33Хилаза йолу кемсаш охьаоьгу кемсийн таьлланг санна, хир ву иза,
я шен заза дожош долу зайт-дитт санна, хир ву.
34Іесачийн тобанарчун тІаьхье хир яц, ткъа
кхаьънех доьгІна цІенош цІаро дагор ду.
35Шайн даг чохь вониг а кхуллу,
цара зулам дІа а хІоттадо.
Іесачеран кийрано мекарло йоккху».
Аюб
16
1Аюба цунна дуьхьал жоп делира:
2«И саннарг суна дуккха а хезна,
шун догъэцаро вон бен ца дахьа.
3Хир юй те пайда боцучу къамелийн чаккхе?
Иштта хабар деш хьо иракарахІоттош дерг хІун ду?
4Аса а дуьйцур дара хІинца аша санна,
шу сан метта хилча,
соьга а далур дара хаза къамелаш,
кхардарца шуна дуьхьал корта а лестош.
5Аса а сайн маттаца шу чІагІдийр дара,
сан багахула даьллачо шуна синтем а бийр бара.
6Со вистхилча а, сан бала дІа ца болу,
вист а ца хуьлуш со Іийча а, иза лах ца ло.
7Дала сан тІаьххьара гІора дІадаьккхина.
Сан берриг а доьзал Цо бохийна-кх.
8Цо со схьа-ма-лаьцна,
ткъа иза суна дуьхьал тоьшалла ду.
Сан гІора дайна хилар суна дуьхьалдаьлла,
сох бехкаш а дохуш.
9Делан оьгІазлоно со цоьсту,
Шен цергаш суна хьекха а еш,
Цо соьца мостагІалла леладо.
Сан МостагІчо Шен ира хьажар суна тІедерзадо.
10Адамаша шайн баганаш суна дуьхьал гІаттийна,
дов дарца сан беснеш тІе етта цара,
уьш массо а суна дуьхьалбовлу.
11Дала со вочу адамийн кара дІавелла,
Іесачеран буьйна со дІа а кхоьссина.
12Со синтеме Іаш вара, амма со кагвира Цо.
Вортанна тІера схьа а лаьцна, со войра Цо.
Со Шен гІакх санна вина дІахІоттийра Цо.
13Цуьнан пхерчий массо а маьІІера схьадетталуш ду,
Цо сан жаннех къа ца хеташ Іуьтту,
сан стим а лаьтта тІе охьаІанийна.
14Со пен болуш санна, юх-юха со вохош ву Иза.
ТІемало санна, суна тІеуьду Иза.
15Аса сайн чкъурана сингаттаман бедарш а тегна,
гІора а дайна, дог доьхна чена юккъе охьа а хиъна.
16Велхарна сан юьхь цІийелла,
сан бІаьргаш тІехь Іожаллин ІиндагІ ду.
17Иза иштта делахь а, сан куьйгаша цхьанна а
ницкъ ца бина, сан доІа цІена ду.
18Латта! Ма даккхахьа сан цІий къайла!
Ас хьоькху мохь къайлаха дІахьулбина ма хуьлийла!
19Делахь а, стигалахь сан Теш ву,
лакхахь ву суна ТІехІуттуш верг а!
20Сан юкъалеларг суна доттагІа хилла дІахІоьттина,
Деле а хьоьжуш, ас бІаьрхиш Іенадечу хенахь.
21Стеган дуьхьа цо Деле доьху,
адамо шен доттагІчун дуьхьа ма-деххара.
22Сан дахаран шераш чекхдовлуш ду,
юха ца воьрзучу новкъа волуш ву со».
Аюба кхидІа а элира:
17
1«Сан дог доьхна лаьтта,
чекхдовлуш ду сан денош,
со кошан йистехь лаьтташ ву.
2Сох кхаьрдаш берш суна гонах лаьтта,
сан бІаьргаш церан мостагІалла ган дезаш бу.
3Дала дезарг дІалохьа, Дела, со дІахецархьама!
Кхин мила хир ву сох дош дала лууш верг?
4Церан дегнаш Ахь кхетамах даьхна,
цундела Ахь цаьрга толам боккхуьйтур бац.
5Са яккхархьама стага шен доттагІий емалбахь,
оцу адаман берийн бІаьргаш кхулур ду.
6Сох нахе кицанаш даладойтург вина Цо,
юьхь тІе шеташ етташ волу стаг ву со.
7Сан бІаьргаш балано талхийна,
сан дегІ ІиндагІ санна ду.
8Бакъахьа леларш оцунах эргІадбуьйлу,
бехк боцурш Іесачунна карзахбуьйлу.
9Делан лаамехь верг шен новкъа тІера вер вац,
ткъа куьйгаш цІена дерш чІагІлуш дІахІуьттур бу.
10Ткъа шу – кхин а цкъа схьа а дуьйла, дист а хила!
Шуна юкъахь хьекъалалла дерг карор вац суна.
11Сан денош чекхдевлла,
ас йина ойланаш йоьхна,
сан деган сатуьйсийла дІаяьлла.
12Цу наха буьйсанах де ду олу,
суна хьалха бода лаьтташехь,
серло тІекхочуш ю олу.
13Ас сатуьйсуш долу цІа эхарт бен ца хилча,
цигахь болчу боданехь сайна мотт ас биллича,
14бух боцучу Іинах, сан да аьлла, цІе яьккхича,
кошан нІаьнех сан нана я йиша ас аьлча,
15тІаккха мичахь ю сан сатуьйсийла?
Сан догдохийла хьанна гур ду тІаккха?
16Соьца кхочур юй те иза эхартан кевне,
соьца цхьаьна Іожаллин чене юьжур юй те?»
Билдад
18
1Иштта жоп делира шуахьахо волчу Билдада:
2«Маца совцур ду те шу и къамелаш дечуьра?
Ойла ейша, тІаккха дийр ду вай къамел.
3ХІунда лору тхо бежанаш санна?
Шун бІаьргашна хьалха тхо кхетам боцуш ду хІунда моьтту?
4Хьо оьгІазвахханчохь хьайн са доу ахьа.
Хьо бахьана долуш дуьне дассо деза ткъа,
я тарх шен меттера дІахилийта еза ткъа?
5Іесачун серло а кхулур ю,
цуьнан цІеран алу а лепар яц.
6Цуьнан четар чохь серлонах бода хир бу,
цунна тІехула болу къуьда дІабовр бу.
7Цуьнан чІогІа болар а лахлур ду,
шен ойланаша иза вужуьйтур ву.
8Цуьнан когаша иза бойнна тІе вуьгуш ву,
бойнан машшаш тІехула иза воьдуш ву.
9Цуьнан кІажа гуро дІалоцуш бу,
кІелоно иза схьахоьцуш а вац.
10Къайлаха речІанаш цунна лаьттахь йоьгІна ю,
цуьнан некъаш тІе доьгІна гураш а ду.
11Массо а агІор цунна тІегІерташ кхерамаш бу,
иза цхьана меттера вукху метте вуьйлуьйтуш.
12Мацалло цуьнан ницкъ дІакхоллу.
Бохам цунна уллохь кийчча лаьтта.
13Цамгаро цуьнан чкъор дІакхоллуш ду,
къизачу Іожалло дегІан меженаш юуш ю.
14Шен хІусаман паргІатонера схьа а ваьккхина,
къематийн паччахь волчу вуьгур ву иза.
15Цуьнан метта четар чохь кхин стаг Іийр ву,
цуьнан хІусамна тІе тесна саьмгал хир ду.
16Лахара цуьнан орамаш а дакъалур ду,
лакха тІера цуьнан гаьннаш а маргІалдулур ду.
17Дуьнен чохь иза дагавойтуш мел долу хІума йойур ю,
урамашкахь цуьнан цІе кхин яьккхина хир яц.
18Серлонгара бодане иза дІалоллур ву,
кху дуьнен чуьра иза дІавоккхур ву.
19Шен халкъана юкъахь бераш я кхин йолу тІаьхье хир яц цуьнан,
иза Іийначу меттехь цхьа а дийна вуьсур вац.
20Малхбузера берш цуьнан кхолламах инзарбевр бу,
малхбалера берш цунна хиллачух Іадийна лаьттар бу.
21Баккъалла а, иштта хир ю вочун хІусам,
Дела къобал ца винчун цІа иштта хир ду».
Аюба жоп ло
19
1ТІаккха Аюба жоп делира:
2«Мел хьийзор ву аша со,
шайн дешнашца со хьоьшуш?
3Хьалха а уьттазза юьхь яьхна аша сан,
шаьш са готта хьовзорах оза а ца луш.
4Нагахь ас къа латийнехь а,
сан гІалат соьца дуьсур ду.
5Нагахь санна со сийсазвина хилар суна тІех а детташ,
суна хьалха шу лакхадовла гІертахь,
6хаалаш: со охьатаІийнарг Дела ву шуна,
Шен гураш суна гонах дІа а хІиттийна.
7Ас мохь бетта: „Со вуьйш ву!“ – бохуш,
амма суна жоп луш цхьа а вац,
ас орца доху, амма суна нийсо ца йо.
8Суна хьалхара некъ Цо дІалаьцна,
цундела со дІа ца вахало,
сан некъаш тІе Цо бода хІоттийна.
9Соьга хилла болу ларам Цо дІабаьккхина,
сан коьртара таж а дІадаьккхина.
10Массо а агІонгара тІеетта Цо суна, со леш ву!
Сан сатуьйсийла дІаяьккхина, орамашца схьадаьккхина дитт санна.
11Иза суна дуьхьал оьгІазаллех вуьзна ву,
Цо со Шен мостагІа санна лору.
12Цуьнан ардангаш суна тІегІерта,
шайна некъ а боккхуш,
цара сан четарна го бина.
13Сан гергарнаш суна уллора Цо дІабаьхна,
со вевзарш а сох къехка.
14Сан тайпанах берш суна уллора дІабевлла,
со вевзаш хиллачара со вицвина.
15Хьешашна а, ялхошна а со хийра хета,
царна гергахь со хийра стаг ву.
16Сайн ялхочуьнга кхойкху со, амма цо суна жоп ца ло,
цуьнга дехарш дан дезаш хуьлу со.
17Сан зуда сан Іаьнах къехка,
сан берашна а со боьха хета.
18Божаберашна а со сийсаза хета,
со шайна гучуволлушехь, сох кхарда буьйлало.
19Сан доттагІашна а со боьха хета,
суна безнарш а суна дуьхьалбевлла.
20Сох, чкъор а, даьІахкаш а бен, хІумма а ца дисина,
валлал бен суна чохь са а дац.
21Къинхетам бейша! Къинхетам бейша сох,
сан доттагІий, сох хьакхаделларг Делан куьг ду!
22ХІунда лела шу суна тІаьхьадевлла, Дела ма-леллара?
ХІунда лела шу суна кхин а мотт бетташ?
23Сан дешнаш дІаяздина делахьара!
Уьш тептар тІехь дІаяздина делахьара!
24Аьчка къоламца дошана тІехула я
массо а ханна тІулга тІехь уьш хьаькхна делахьара!
25Суна хууш ду со Бехказавоккхург дийна вуйла а,
Иза тІаьххьара а лаьтта тІехь дІахІуттур вуйла а.
26Цамгарша сан чкъор дІакхаьллинехь а,
сайн дилхана юкъара суна Дела гур ву.
27Суна сайна гур ву Иза.
Сан бІаьргашна гур ву,
тІаккха Иза суна хийра хир вац.
Со хьаьгна ву иза хилийта!
28Аша иштта аьллехь: „Цунна тІаьхьа муха довла деза вай,
баланийн бахьанаш цунна чохь карош хилча?“,
29кхералаш туьрах, хІунда аьлча
дералло туьре бекхам бойту.
ТІаккха хуур ду шуна кхел юйла».
Цупар
20
1Иштта жоп делира наІматхо волчу Цупара:
2«Сан ойланаша соьга жоп долуьйту,
цундела вистхила сихвелла со.
3Со сийсазвоккхуш тІехбеттамаш суна хезаш хилча,
сан кхетамо со иракарахІоттаво царна жоп дала.
4Хьуна хууш дац, тоххара дуьйна схьа,
лаьтта тІехь адам кхоьллинчу хенахь дуьйна,
5харцволчун синкъерам кІеззигчу ханна буйла,
Іесачун самукъадалар йоццачу ханна бен доцийла а?
6Цуьнан куралла стигала кхаччалц лакхаяьлча а,
цуьнан корта мархех хьекхалуш хилча а,
7иза шен боьхалла санна, массо а ханна дІавер ву,
ткъа иза хьалха гина болчара: „Мичахь ву иза?“ – бохуш, хоьттур ду.
8ГІан санна, карор воцучу тайпана къайлавер ву иза,
буьйсанан сурт санна, гучуьра дІавоккхур ву иза.
9Иза гина болчу бІаьргашна кхин гур вац и,
ваьхначу меттигашна а кхин гур вац иза.
10Цуьнан кІентий сагІадоьхучарна хьалха а хьесталуш лелар бу,
цо гулдина хьал цара юхадала дезаш ду.
11Цуьнан дегІ дузийна хилла къоналлин ницкъ
цуьнца цхьаьна кошан ченала буьжур бу.
12Вон цуьнан багахь мерза делахь а,
цо маттана бухахь иза дІалачкъадахь а,
13иза лардеш, охьа а ца кхуссуш, шен багахь,
стигална буьххьехь латтадо цо.
14И санна кхача гай чохь муьста хир бу,
цуьнан кийрахь лаьхьанан дІовш хилла дІахІуттур бу.
15Цо дІакхаьллина болу дуьненан бахам схьаІеттор бу,
Дала цуьнга иза цуьнан кийрара схьатосуьйтур бу.
16Цо цІубдеш дерг лаьхьанан дІовш ду,
лаьхьанан матто иза вуьйр ву.
17Цо зовкх хьоьгур дац татолех а,
мазах а, кІалдах а дуьзна долчу хих а.
18Къахьегарца ша гулдинарг, дІа а ца кхоллуш, юхадала деза цо,
йохкаэцарх ша яьккхинчу санах цо зовкх хьоьгур дац,
19хІунда аьлча цо нах бацийна, ца вешаш,
ша дина доцу церан цІенош схьа а даьхна.
20Цуьнан сутаралла бух боцуш яра,
цуьнан лаамийн доза а дацара.
21Цхьа а хІума цо дІакхаллаза дисна дац,
цундела цуьнан беркат дукха лаьттар дац.
22Шен совбаьллачу бахамна юкъахь цунна готта хир ду,
цуьнан синан бала массо а ницкъаца цунна тІе охьабужур бу.
23Шен тІингар цо эккха йоллуш юзош хилча,
Делан оьгІазалла юссур ю цунна тІе,
догІа санна, цунна тІе таІзарш а доуьйтур ду.
24Шаьлтанах кІелхьарвалар цуьнан хилахь а,
цІестан секхаІодан пха цунах кхетар бу.
25И пха схьабаккха иза хІоттахь,
цуьнан стима юккъера къегаш иза схьабалахь,
эццахь евзар ю цунна Іожаллин инзаралла!
26Іаьржа бода бу иза ларвеш цуьнга хьоьжуш.
Цхьаммо а серлайоккхуш йоцучу цІаро дІакхоллур ву иза,
цуьнан четар чохь мел хилла долу хІума а хІаллакьхир ду.
27Стигало цуьнан харц хилар дІадоьллур ду,
латта а цунна дуьхьалдер ду.
28Цуьнан цІера цо мел гулдинарг дІадер ду,
хи санна, дІагІур ду Делан оьгІазаллин дийнахь.
29Иштта хир ду Іесачун Делера долу дакъа,
иштта Делера кхел а хир ю цунна».
Аюб
21
1Аюба цунна жоп делира:
2«Дикка ладогІалаш ас бохучуьнга,
цунах суна шуьгара синхьаам хир бу.
3Ас къамел дечу юкъана сатохалаш,
со аьлла ваьллачул тІаьхьа сох кхарда а мегар ду шуна.
4Со адамна арз деш ву? Вац!
Со собар доцуш хиларан доккха бахьана ду.
5Соьга схьа а хьовсий, инзардовла,
шайн бета тІе куьг а дилла.
6Цунах ас ойла йича, къемато дІалоцу со,
сан дегІ а дего долало.
7Іесанаш дукха хІунда беха,
къеналле а кхочуш,
хьолехь сов а бохуш?
8Церан бераш царна хьалха дІахІиттина хуьлу,
церан тІаьхье церан бІаьргаш хьалха хьалакхуьу.
9Церан цІенош чохь кхерам ца лаьтта,
Делан гІаж а яц царна тІехь тІеайина.
10Церан бугІанашкахь массо а хенахь ницкъ хуьлу,
ткъа церан хьелаша, оста а ца довлуш, эсий а до.
11Жа санна, арабовлуьйту цара шайн кІентий,
церан кегий бераш дІасалелхаш ловзу.
12ЖиргІанаш а етташ,
дечиг-пондарш а лоькхуш,
эшарш лоькху цара,
зурманан гІовгІанехь са а къоьру.
13Церан шераш беркатехь дІаоьху,
тІаккха паргІатонехь эхарте кхочу.
14Цара Деле боху: „Дита тхо,
Хьан некъаш довза тхуна ца лаьа!
15Мила ву Нуьцкъалниг оха Цунна Іамал ян?
ХІун пайда болу доІанца Цунна тІе верзарх?“
16Амма церан беркат церан-шайн куьйгаша кхоьллина дац.
Иштта Іесачеран хьехамаш тІеэцар генахь ду суна!
17Кест-кеста бойий те Іесачийн чиркх?
Кест-кеста вонаш догІий те цаьрга?
Ша оьгІазваханчу хенахь кест-кеста
Дала баланаш хьовзабой те царна тІе?
18Кест-кеста моха еана йолу ча санна бу те уьш,
я йилбазмохо дІахьош йолу кегаш санна бу те?
19Бохуш ду: „Адамна догІу таІзар Дала цуьнан берашна кхоадо“.
Амма ас олу: адамна шена дойла Цо таІзар, иза кхетийта!
20Цуьнан бІаьргашна гойла шен хІаллакьхилар,
цо ша молийла Ницкъболчун оьгІазалла!
21Иза веллачул тІаьхьа цуьнан хІун бала бу шен доьзалан,
цуьнан оьмаран беттанаш чекхдевлла хилча?
22Далла хьехамаш бойла дуй те,
Цо лаккхахь Іаш болчарна а кхел еш хилча?
23Цхьаъ шегахь буьззина ницкъ болчу хенахь ле,
цхьана а хІуманан бала а, гІайгІа а йоцуш.
24Цуьнан кийра махьарех буьзна бу,
цуьнан даьІахкаш тІамарах юьзна ю.
25Ткъа важа шен дог доьхначохь ле,
цкъа а цхьана а дикачух зовкх а ца хьегна.
26Амма и шиъ цхьабосса лаьтта вуьжу,
нІаьнаша цхьабосса къайла а воккху.
27Суна шун ойланаш а, хІилланаш а девза,
аш сайна дуьхьал даха кечдина долу.
28Аша олу: „Мичахь ду къизачу баьччанан цІа?
Мичахь ду Іесанаш чохь Іийна четар а?“
29Некъахошка хаттарш ца дина те аша?
Церан дийцарийн тидам ца бина те аша?
30Бала тІебеанчу дийнахь зуламхо кхоош хуьлу,
Делан оьгІазаллин дийнахь иза кІелхьарвоккху.
31Цуьнан лелар юьхь-дуьхьал хьан емалдийр ду?
Цо диначух хьан бийр бу цунна бекхам?
32Иза Іожаллин новкъа ваьккхинчул тІаьхьа,
цуьнан кошана улло гІарол хІоттадо.
33ТогІи чохь кошан латта цунна мерза хуьлу.
Массо а стаг цунна тІаьхьахІоьттина вогІу,
цунна хьалха йоьду тоба ягарйина а вер вац.
34Шун эрначу хабарх суна синхьаам муха хир бара?
Аша мел динчу жоьпех харцо бен ца юьсу!»
Къамелийн кхоалгІа дакъа
(22:1 – 27:23)
Элипаз
22
1Теманхо волчу Элипаза, жоп а луш, элира:
2«Далла хІун пайда бу адамах?
Ур-атталла хьекъал долчух хІун пайда бу Цунна?
3ХІун синкъерам бу Нуьцкъалчунна хьо бакъ хиларх?
ХІун пайда хир бара Цунна хьан некъаш цІена хиларх?
4Цунна хьалха хьо ларамах вуьзна хилар дуй те
хьуна Іиттарш еш а, хьо кхеле вуьгуш а Иза лелар?
5Бакъду, хьан вонаш дукха ду,
хьан къинош доза доцуш ду.
6Бахьана доцуш вежаршкара закъалташ ийдина ахьа,
царна тІера бедарш а яьхна, уьш беркъа а бохуш.
7ГІелвеллачунна мала хи а ца лора ахьа,
мацвеллачуьнга бепиг а ца кховдадора.
8Ницкъ болчуьнга ахьа латта схьалоцуьйтура,
цІеяхана верг цигахь ваха а хоуьйтура.
9Бисина Іаш болу зударий даьссачу куьйгашца ахьа дІабохуьйтура,
ахьа байшкахь болу ницкъ а хІаллакбора.
10Цундела ду хьуна гонах хІиттийна гураш,
цундела хьо цІеххьана къемато Іадийна ву.
11Цундела хьуна хІумма а ца галлал бода тІебеана,
цундела хи тІедаларо хьо къайлавоккхуш ву.
12Дела лекхачу стигалшкахь Іаш вац ткъа?
Хьалахьажал седарчашка, мел лекха ду уьш!
13Ткъа ахьа боху: „ХІун хаьа Далла?
Цуьнга адамна кхел ялур юй те юькъачу мархашна юкъара схьа?“
14Мархаша хІума ган Цунна новкъарло йо,
Иза стигалан Іаьршашкахула лелачу хенахь.
15Ткъа гІур вуй те хьо кхидІа а ширачу а,
зуламхоша баьккхинчу а новкъа?
16Уьш шайн хан а кхачале хІаллакьхилла,
ткъа церан цІенош хино дІадаьхьна.
17Цара Деле баьхна: „ДІавала тхуна уллора!
ХІун дийр ду тхуна Ницкъболчо?“
18Ткъа Цо церан цІенош хьолах хьаладузура.
Амма ас церан хьехамаш тІеоьцур бац!
19Амма бакъахьа леларг, цаьрга а хьоьжуш,
церан дакъазадийлар а гуш, сакъералуш хир ву,
цІена верг царах воьлуш а хир ву:
20„ХІаллакьхилла тхан мостагІий,
ткъа царах диснарг цІаро хІаллакдина“.
21Делаца тайна хилахьа а,
Цуьнца барт болуш вахахьа.
Иштта хиларца хьуна тІе дика догІур ду.
22Цуьнгара схьаболу хьехам дІаэца,
Цуьнан дош хьайн даг чу дІадилла.
23Нуьцкъалчунна тІе верзахь, хьо юхаметтахІоттийна хир ву.
Нагахь санна хьайн хІусамера къинош ахь дІалахкахь,
24нагахь хьайн деши ахь ченашка дІакхоссахь,
Апаран деши – Іаннийн тІулгашка,
25тІаккха Нуьцкъала Дела хьан деши хилла дІахІуттур ву,
Иза иштта къегаш долу дети санна хьуна хир ву.
26ТІаккха хьо Нуьцкъалчунах воккхавер ву,
хьайн юьхь Далла дуьхьал а ерзор ю ахьа.
27Ахьа доІа дича, Цунна дІахезар ду,
тІаккха кхочушдийр ду ахьа хьайн нигаташ.
28Ахьа дагалаьцнарг дерриг а кхочушхир ду,
хьан некъаш тІехь серло хир ю лепаш.
29Адамаш охьатаІийна делахь, ахь эр ду: „Хьалаайина хила“,
ткъа корта охьабахийтинарг Дала кІелхьарвоккхур ву.
30Бехк берг а Дала кІелхьарвоккхур ву,
цуьнан кІелхьарвалар хьан цІена куьйгаш бахьана долуш хир ду».
Аюб
23
1Аюба, жоп а луш, элира:
2«Тахана а къаьхьа ду сан аьрзнаш,
куьйгаца сайн узарш ас Іаткъадахь а.
3Суна хууш делахьара, Дела мичахь карор ву а,
Цуьнан хІусам йолчу со дІавогІуш велахьара а,
4аса дІадуьйцур дара Цуьнга сайн гІуллакх,
сайн бага со бехказадохучу дешнех а юзур яра.
5Цо сайга хІун олу а хуур дара суна,
Цо сайга бохучух а кхетар вара со.
6Шен болчу ницкъаца соьца къовсалур вара те Иза?
Вацара! Цо Шен тидам суна тІебохуьйтур бара.
7ТІаккха бакъахьа лелаш волу со Цуьнца къовсавала мегара,
ткъа суна а сан Кхелахочуьнгара массо а ханна паргІато хир яра.
8Со малхбузехьа дІавоьду – цигахь Иза вац,
малхбалехьа – цигахь а суна Иза ца караво.
9Иза къилбаседехь къахьоьгуш хилча а, сан Цунах бІаьрг а ца кхета,
къилбехьа Иза дІавирзина хилча а, суна Иза гуш вац.
10Ткъа Цунна хууш ма ду, со лела некъ муьлха бу.
Цо со зийча, деши санна, цІена хилла дІахІуттур ву со.
11Цуьнан лар лохуш, леррина вогІу со.
Юьстах а ца волуш, Цуьнан некъ ас ларбо.
12Цуьнан багара девллачу весеташ тІера со ца ваьлла,
Цуьнан багара дешнаш сайн даг чохь Аса леладо.
13Иза хийцам боцуш ву – мила ву Иза хийцавалийта?
Шена дага мел деанарг Цо кхочушдийр ма ду.
14Суна дуьхьал Ша леринарг Цо кхочушдийр ду,
ишттаниг Цуьнан дуккха а ду дІадиллина.
15Цундела ву со Цунна хьалха Іадийна,
айса ойла ешшехь – Цунах кхерало со.
16Дала кІаддина сан дог,
Нуьцкъалчо со кхерийна.
17Со вист ца хуьлуш лаьтташ вац, бода белахь а,
сан юьхь Іаьржачу бодано дІахьулйинехь а».
Аюба кхидІа а элира:
24
1«ХІунда ца доху Нуьцкъалчо кхел ен денош билгал?
ХІунда ца го и денош Иза вевзачарна?
2Адамаша доза къастош диллина тІулгаш дІасадоху,
цара жаш лачкъа а до, уьш дажа а до.
3Байлахь бисинчеран варраш дІаюьгу,
йисина Іачун сту закъалтана дІабуьгу.
4Цара къен верг шайн некъа тІера дІатотту,
махкахь гІело хьоьгурш къайлабуьйлуш лела безаш бу.
5Аренгара акха варраш санна, кхача а лоьхуш,
шайн болх кхочушбан арабовлу уьш.
Яьссачу арено царна а, церан берашна а кхача ло.
6Цара нехан кхаш тІехь шайна докъар гулдо,
хьарамлелачун кемсийн бешахь йиснарг схьагулйо.
7ТІехь хІума доцуш дІабуьйшу уьш,
шийлачу заманахь тІеюха хІума а яц церан.
8Ламанан догІанаша уьш башабо,
уьш тархех дІахьерча,
дІалечкъийла шайн ца хиларна.
9Бобераш декхачуьра доху,
къечун аганара бер закъалтана доккху.
10ТІехь хІума йоцуш лела къен нах.
Ялта чудерзош болчара санна цара
болх бахь а, уьш мацболуьйту.
11РаьгІнашна юкъахь, Іовдий, зайтдаьтта доккху цара,
кемсаш Іуьйдуш мутта доккху, амма шаьш хьогалла лов цара.
12ГІалахь леш болчеран узарш ду хезаш,
чевнаш йинарш а бу гІо доьхуш,
амма Далла церан доІанаш дІа ца хеза.
13Серлонна дуьхьал гІевттинарш а бу,
царна ца девза Цуьнан некъаш,
уьш цу некъаш тІехула а ца лела.
14Сахуьллуш хьалагІотту нах бойург,
къениг а, декъазаниг а цо воь,
ткъа буьйсанна хІума лачкъайо.
15Нахаца леларг бода тІебаре хьоьжу,
цунна моьтту: „Со цхьанна а гур вац“,
шен юьхь а цо туьтмІаьжигаца дІакъовлу.
16Буьйсанна цІийнан пенах Іуьрг доккху талорхоша,
ткъа дийнахь, дІа а ловчкъий, ара ца бовлу уьш.
Дийнан серло хІун ю царна а ца хаьа.
17Царна массарна а Іуьйре – Іожаллин ІиндагІ санна ю,
ткъа оцу ІиндагІан инзаралла царна евзаш ю.
18Амма, хина тІехула хІуттург санна, уьш сихха дІабовду.
Царна кхаьчнарг лаьттан декъан тІехь неІалт ду,
церан кемсийн беша боьду некъ а баьсса бу.
19Йокъано дешаш долчу лайн хи дІа-ма-худдара,
иштта эхарто дІахуду къинош летийнарш.
20Ненан кийрано а иза вицво,
цунах нІаьнийн даар а хуьлу,
цхьанна а иза дага а ца вогІу,
дитт санна, кагло къинош летийнарг.
21Цара бер доцучунна а, бераш ца хиллачунна а гІело йо,
йисина Іачунна а диканиг ца до цара.
22Амма Дала Шен ницкъаца ницкъберш а дІакхоьхьу.
Дела хьалагІаьттича, шайн дахарх церан дегайовхо ца хуьлу.
23Дала цаьрга кхерам ца хиларе сатийсийтахь а,
Цуьнан бІаьргаш церан некъашка хьажийна бу.
24Уьш кІезигчу ханна бен хьала ца айабелла, тІаккха уьш бац.
Охьа а эгна, уьш, берриш а санна, схьагулбеш бу.
Кенан баххьаш санна, схьахадийна а хир бу уьш.
25Иза иштта ца хилча, сан харц хилар гучу хьан доккхур ду?
Сан дешнаш эрна ду хьан эр ду?»
Билдад
25
1Шуахьахо волчу Билдада, жоп луш, элира:
2«Іедал а Делан ду, ларамах бузуьйтуш ву Иза.
Лекхачу Шен стигалахь Цо машар латтабо.
3Чот юй те Цуьнан эскарийн?
Хьанна тІе ца юссу Цуьнгара серло?
4Муха хир ду адам Далла хьалха бакъ?
Муха хир ву зудчо вина волу стаг цІена?
5Цуьнан бІаьргашкахь бутт а сирла ца хилча,
Цунна хьалха седарчий а цІена ца хилча,
6кхин а кІезиг ду адам – нІаьвцицигах а,
нІаьнах а терра бен вац адаман кІант».
Аюб
26
1Жоп луш, Аюба элира:
2«Стенна тІехь гІо дина ахьа гІора дІадаьллачунна?
Куьйгашкахь ницкъ боцучунна гІо диний ахь?
3ХІун хьехар дина ахьа хьекъал доцучунна?
КІорга хьекъалалла луш ницкъ бина ахьа хьайна!
4Хьан гІо дина хьуна и дешнаш ала?
Хьенан са дара хьан багахула къамел дийриг?
5Хина а, цунна чохь бехачарна а бухахь
беллачийн синош дегош лаьтташ ду.
6Эхарт Далла хьалха дерзина а ду,
талхаран меттиган кхалор а яц.
7Цо яьссаллина тІехь къилбаседехьара стигал дІаяржийна,
цхьа а хІума йоцучохь латта а хьалаоьллина.
8Шен мархаш юкъахь хи схьагулдо Цо,
ткъа марха хи деза хиларх екъа а ца ло.
9Цо беттасин юьхь дІалачкъайо,
марха цунна тІе а йохийтий.
10Хи тІехула сиз хьаькхна Цо,
серлонна а, боданна а юкъара доза а къастош.
11Цуьнан оьгІазаллех инзардевлла,
стигалара бІогІамаш ду дегош.
12Шен ницкъаца хІорд дІатебира Цо,
хІордан саьрмик болу РахІаб Цо
Шен хьекъалаллица хьаьшира.
13Цо схьадеттачу хІоно стигал серлаяьккхира,
Цуьнан куьг шершаш боьдучу лаьхьанах чекхбелира.
14ХІара дерриг а Цуьнан гІуллакхийн кІеззиг долу дакъа бен дац.
Шабар-шибар дечу хенахь бен вайна Цунах лаьцна ца хеза!
Ткъа Цуьнан ницкъан къекъар къасто хьенан хир яра йиш?»
Аюб
27
1Шен къамел кхидІа а дира Аюба. Цо элира:
2«Аса чІагІо йо суна нийса кхел ца йойтуш дийна волчу Делах а,
сан дагна сингаттам баьккхина волчу Нуьцкъалчух а,
3суна чохь садеІар дІадаллалц,
сан мерІуьргашкахь Делан са мел ду,
4сан багара харцдерг арадер ма дац,
сан матто бакъ доцург а дуьйцур ма дац!
5ХІуъа хилахь а, со аша бохучунна тІетовр вац,
со дийна мел ву, сайн цІена хилар дойур дац ас.
6Сайн бакъхилар чІоггІа латтадо аса, иза ас дІа а лур дац –
цу тІехь сан даго, со мел веха, бехк а боккхур бац сох.
7Сан мостагІа харцонча санна лорийла,
суна дуьхьал ваьлларг зуламхо санна хуьлийла.
8Стенах сатийса деза Іесачо,
Дала ша дІатеттича,
Цо шен са дІаэцча?
9Далла хезар дуй те цуьнан тийжар,
цунна бохам тІебеача?
10Воккхавеш хир вуй те иза Нуьцкъалчух,
кхойкхур вуй те иза Цуьнга массо а хенахь?
11Ас дуьйцур ду шуна Делан куьйгах лаьцна,
Нуьцкъалчун некъаш а шух къайладохур дац ас.
12Шуна шайна а ма гина дерриг а.
Стенна дуьйцу и даьсса хабарш?
13ХІара ду шуна харцо лелочунна Делера хиндерг,
хІара ду Нуьцкъалчуьнгара къизачунна кхочун дерг
[8].
14Цуьнан кІентий мел дебарх, уьш туьро хІаллакбийр бу,
цуьнан тІаьхьено дуззалц бепиг дуур дац.
15Цунах тІаьхьабиснарш Іожаллин уьно коше кхачор бу,
царах бисинчу зударша царна тІаьхьа тийжарш а дийр дац.
16Ченал дукха дети шена гулдахь а,
поппарал дукха бедарш цо гулъяхь а,
17уьш Делан лаамехь болчара тІедухур ду,
цуьнан дети цІена лелачара доькъур ду.
18Цо шена деш долу цІа нецан бен санна
я хехочун бун санна, до.
19ДІавуьжуш, хьолада санна дІавуьжу иза,
амма самаваьлча, цуьнан бахам ца хуьлу.
Цо бІаьргаш схьабиллича, цуьнан хІумма а дисина ца хуьлу.
20Хи тІедалар санна, тІекхочур ду цунна Іадор.
Буьйсанна шайтІанан мохо иза дІа а хьо.
21Малхбалехьарчу мохо иза дІаваьхьча,
иза кхин хир вац. Шен метта тІера
оцу мохо дІахьокхур ву иза.
22Къинхетам боцучу мохо иза дІахьоькху,
цуьнан караравала гІертачу хенахь.
23Самукъадаьллачу мохо, цунах кхаьрдаш, тІараш вовшахдетта,
иза мел кхочучу меттехь цунна шок а етташ».
28
Хьекъалаллех лаьцна йолу байт
1Иштта, дети доккху меттиг а ю,
деши лалош а, цІандеш а меттиг а ю.
2Эчиг лаьтта бухара схьадоккху,
ткъа цІаста, маьІда хуьлий, лела.
3Серло а яхьаш, адамо хьехан бода дІабоккху.
Уггар генахь йолчу меттигашкахь лохуш ву иза.
КІоргачу боданехь маьІда лохуш ву иза.
4Цо лаьттах маьІда даккха гІу йоккху,
нах Іаш болчунна генахь а йолуш,
адаман ког кхачаза йолчу меттигашкахь.
Адамашна генахь а волуш,
гІун чохь машшаш тІехь кхозу иза.
5Шена тІехь ялта кхуьуш долу латта,
кІоргенехь цІарца дагийча санна, аьхкина хуьлу.
6Оцу меттигехь саппир цІе йолу тІулгаш ду,
ткъа царна тІехь дешин чан ю.
7Цига боьду некъ цхьана а акха олхазарна а ца бевза,
и некъ цхьана а лечин бІаьргана а ца гина.
8Курачу акхаройн лар а цига ца кхаьчна,
иштта цхьа а лом цигахь ца лелла.
9Адамаша тархийн чІогІалла йохош шайна некъаш доху,
цара лаьмнаш ораматашна тІера дуьйна тІекІелдоху.
10Цара тархашна юккъехь шайна некъаш доху,
лаьтта бухара бахам гучуболу церан бІаьргашна хьалха.
11Цара хиш арадовлу кортош а лоьху
[9],
къайлаха долу хІума гучу а доккху.
12Амма мичара доккху те хьекъалалла?
Кхетамалла йолу меттиг мичахь ю те?
13Адамна цуьнан мах а ца бевза,
дийначийн лаьтта тІехь а иза карор бац.
14КІоргачу хино боху: «Суна чохь иза дац».
ХІордо а боху: «Соьгахь а иза дац».
15ЦІеначу деших а иза лур дац,
дети а оьзна, цунах а иза эцалур дац.
16Апаран дешица а иза дусталур дац,
я дезачу тІулгех ониксах а, саппирах а дусталур дац.
17Я деши а, я цІена ангали а цуьнца дусталур дац,
я цІеначу деших йолчу пхьегІех а хийцалур дац.
18Маржанаш а, чекхсагун тІулгаш а дийца а ца оьшу,
хьекъалалле кхачар массо а жовхІарел а деза ду.
19Цуьнца нислур дац Хуша-махкара топаз,
цІеначу деших иза эцалур дац.
20Мичара долу те хьекъалалла?
Мичахь ю те кхетамаллин меттиг?
21Иза массо а дийначу хІуманан бІаьргах къайладаьккхина ду,
иштта стигаларчу олхазарех а къайладаьккхина.
22Талхаран меттиго а, Іожалло а боху:
«Тхан лере цунах хабар бен ца кхаьчна».
23Далла бен ца хаьа цунна тІебоьду некъ,
Цунна хаьа иза долу меттиг а,
24хІунда аьлча Цунна дуьненан йисте кхаччалц дерриг а гуш ду,
стигална бухахь дерг а дерриг а гуш ду.
25Цо механ ницкъ билгалбаьккхинчу хенахь,
хийн барам билгалбаьккхинчу хенахь,
26иштта догІанна бакъо лучу хенахь,
ткъесана тача лучу хенахь,
27эццахь хьекъалалла а гина, иза талла а теллина,
цуьнан йозалла а йовзийтина, иза дІахІоттийра Цо.
28ТІаккха аьлла Цо адаме:
«Хьалдолчу Эле ларамах вуьзна хилар – иза хьекъалалла ду,
ткъа зуламна генавалар – иза кхетамалла ду».
29
Аюбан тІаьххьара къамел
1Аюб кхин а къамел дан волавелира:
2«Ма лаьар-кх суна дІадахана беттанаш духадоьрзийла,
Дала со ларвеш хилла долу денош духадоьрзийла,
3Цуьнан къуьда сан коьрта тІехула богуш а болуш,
ткъа со Цуьнан серлонехь боданехь санна лелла хан!
4Иза дара сан дахаран тоьллачу деношкахь,
Делаца йолу тІекаре сан хІусамехь йолчу хенахь.
5Нуьцкъала Дела соьца вара,
сан бераш а дара суна уллохь.
6Шуьрин татолаш дара со лелачу некъаш тІехь,
ткъа тарха тІера охьаоьхуш зайтдаьтта дара.
7ГІалин ков долчу ара а ваьлла,
со майданахь сайн метте охьахиъча,
8кегий нах, сох шайн бІаьрг кхетча, суна хьалха къайлабовлура,
ткъа къаной, хьала а гІовттий, лаьттара.
9Баьччанаш, бист а ца хуьлуш,
шайн бета тІе куьг а дуьллий, лаьттара.
10Ткъа хьалдолчеран аьзнаш дІасовцура,
церан меттанаш стигалх дІалетара.
11Со хезаш мел верг со хестош хуьлура,
ткъа со гинарш суна хастамаш беш хуьлура,
12хІунда аьлча аса гІо доьху пекъар кІелхьарвоккхура,
гІо доцуш болчу боберашкахьа гІо а доккхура.
13Лечуьра кІелхьарваьккхинчо со декъал а вора,
бисинчу зударийн дегнийн а ас самукъадолуьйтура.
14Бакъахьа лелар – сан духар санна дара,
ткъа нийсо – сан оба а, чалба а санна яра.
15Со бІаьрзечунна бІаьргийн метта вара,
ткъа астагІчунна когийн метта вара.
16Мискачарна со ден метта вара,
хийрачун гІуллакх а ас къастадора.
17Зуламхойн моччагІалш а ас дохадора,
церан багара ижу а ас схьайоккхура.
18Ас олура: „Со сайн бен чохь лийр ву,
сан денош, хІорда йистера гІум санна, дукха хир ду,
19сан орамаш хи тІе кхочу,
сан гаьннаш тІехь бецан тхи а ду буьйса йоккхуш,
20сан сий а дац тишлуш,
сан ницкъ а карлаболуш лаьтта“.
21Адамаша собарца ладугІура соьга,
дист а ца хуьлуш, сан хьехаме хьожура.
22Ас аьлларг дийцаре а ца доккхура цара,
сан дешнаш, догІа санна, царна тІеоьхура.
23ДогІане санна, сатуьйсура цара соьга,
бІаьстенан догІанан тІадамашна санна,
шайн баганаш хьала а гІиттайора.
24Уьш ца тешара, со шайна велавелча,
сан юьхь тІера лепаро уьш иракара а хІиттабора.
25Ас царна некъ гойтура, со церан баьчча а вара.
Шен эскархошна юкъахь Іаш волу паччахь санна, вара со царна юкъахь.
Дог доьхначарна синхьаам беш верг санна, вара со царна».
Аюба кхидІа а элира:
30
1«ХІинца сол жимах берш сох буьйлуш бу.
Церан дай ас сайн жа лардеш долчу
жІаьлешна улло а буьтур бацара.
2Суна хІун пайда бара куьйгашкахь болчу ницкъах,
оцу дайн гІора цаьргара дІадаьхьна хилча?
3Къоьллех а, мацаллех а гІелбелла,
буьйсанна яьссачу аренгахь
декъа орамаш доура цара.
4Коьллашна юкъара сорам боккхура цара,
ткъа чаьмза жолам-колл царна кхачанна яра.
5Адамашна юкъара дІалоьхкура уьш,
къушна тІе санна, царна тІе мохь хьоькхура.
6Церан Іойла дакъаделлачу хин Іаннаш чохь ду,
лаьттах долчу оьрнашна а, тархашна а юкъахь.
7Коканийн коьллашна юкъахь, варраш санна, Іоьхура уьш,
нитташна юкъахь шаьш дІахьулбора.
8ЦІе йоцу, пайда боцу,
махкара лаьллина лелош йолу арданг!
9Цара сох хІинца кхардаран йиш лоькху,
сох лаьцна цара масалш а даладо.
10Царна со дегаза а хета, уьш сох къехка а къехка,
со шайна гушшехь, туйнаш а кхуьссу цара.
11Сан секхаІодан зІенар дІа а яьстина,
Дала со гІел а вина, суна гІело а йина.
Цундела суна дуьхьал дуьрста йоцуш бу уьш.
12Аьтто агІор суна тІелета и арданг,
сан когаш тІера со бертал ветта цара,
со верхьама шайна некъ а боккхуш.
13Цара сан кІелхьарваларан некъ бохийна,
со дакъазаваккхарна аьтто бо цара,
цхьа а шайна гІо деш воцуш.
14Пенах даьккхинчу доккхачу Іуьргах санна, чулелха уьш суна.
Пенан дакъош охьадужучу хенахь суна тІебеттало уьш.
15Іадош долу къематаш догІу суна тІе,
сан юьхькІам, мохо санна, дІасабаржабо,
со кІелхьарваларан йиш, марха санна, йов.
16Сан са дІадолуш доллу,
баланийн денош тІекхаьчна суна.
17Буьйсанна сан даьІахкаш лозу,
сан лазар а дац цкъа а соцуш.
18Боккхачу ницкъаца сан бедар хьийза а еш,
Дала сан барзакъан кач дІалоцу.
19Цо со хоттана юккъе кхуссу,
хІинца со чан а, овкъарш а санна ву.
20Со Хьоьга кхойкху, амма Ахьа суна жоп ца ло,
со Хьуна хьалха лаьтташ ву, амма Хьо соьга схьа ца хьожу.
21Нуьцкъала Дела, ма къиза ву-кх Хьо соьца,
Хьайн нуьцкъала куьг суна дуьхьал даьккхи-кх Ахьа.
22Со хьала а айина, сихачу мохе хьовзавайти Ахьа,
чІогІа хьоькхучу мохаца со дІаса а ветта Ахьа.
23Суна хууш ду, Ахьа со Іожалле вуьгуш вуйла,
дуьнен чохь вехаш волу массо а стаг кхочур волчу метте.
24Декъазачунна тІе куьг айдеш хуьлу,
орца а дохуш, цунна тІехь хала киртиг хилча?
25Хала дахар долчунах воьлхуш вацара те со?
Къечунах къинхетам ца бора те ас?
26Ас диканах сатуьйсучу хенахь, бала кхечи соьга,
ас серлоне сатесча, бода тІебеа.
27Сан кийрара цІе дІа ца йолу,
баланийн денош ду суна тІедаьхкина.
28Сан чкъор Іаржделла, амма иза малхо Іарждина дац.
Адамийн гуламна хьалха дІа а хІоьттина, ас гІо доьху.
29Со хІинца чангІалкхийн ваша а,
страусийн доттагІа а хилла.
30Іаржделла сан чкъор охьадужу,
дерриг а сан дегІ дагаро дІалаьцна.
31Сан мерз-пондар а бу боьлхуш,
тийжаш ю сан зурма а».
Аюба кхидІа а элира:
31
1«Сайн бІаьргашца бина барт бу сан,
уьш зудабере хьарамлонца дІахьожур бац аьлла.
2Иштта хилча, хІун кхоллам бара те лакхарчу Дала суна кечбинарг?
ХІун кхел йинера те суна стигаларчу Нуьцкъалчо?
3Зуламхошна лерина дац те дакъазабовлар,
харцонаш лелочарна лерина бац те бохам?
4Далла ца го те сан некъаш,
массо а сан гІулч Цо ягар ца йо те?
5Ас чІагІо йо, со харцонаш еш ца лелла аьлла,
мекарниг дан сан ког сих ца белла аьлла.
6Дала со бакъдолчу терзан тІехь узийла,
тІаккха хуур дара Цунна, со цІена вуйла.
7Со нийсачу некъа тІера галваьллехь,
сан бІаьргаша сан дог вонна тІе дерзийнехь,
сан куьйгаш хьарамчу хІумано бехдинехь, –
8ас дІадийнарг кхечо доийла,
сан зІийдагаш орамашца цхьаьна хьалайохийла.
9Нагахь сан дагна уллорачун зуда а езаелла,
сайн уллорачун неІарехь кІелонаш ас йинехь,
10сан зудчо кхечунна кохьар хьийзайойла,
цуьнца буьйшуш кхиберш а хуьлийла,
11хІунда аьлча иза хьарамло хир яра,
цунна кхелахой кхел ян езаш хир бара.
12Иза массо а хІаллакдеш йолу цІе хир яра.
Ас къа мел хьегнарг дакъазадоккхур дара.
13Нагахь ас сайн ялхошца нийсо лелош ца хиллехь,
церан сайца къовсам баьлча,
14ас хІун дийр дара, Дела суна хьалха дІахІоьттича?
Цо сайга хаттар дича, ас хІун эр дара Цуьнга?
15Со Кхоьллинчо и ялхо а ца кхоьллина те?
Тхайн нанойн кийрахь тхойшиъ а Цо ца кечвина те?
16Ас чІагІо йо, къечун дехар ас дІа ца теттина аьлла,
йисина Іачу зудчун бІаьргаш ас ца кхолийтина аьлла.
17Ас чІагІо йо, сайн бепиг ас сайна ца дитина аьлла,
цунах байлахь бисинчарна дакъа а ца деш.
18Со жима волчу хенахь дуьйна байлахь бисинчарна да санна хилла,
бисина болчу зударшна ненан кийрахь дуьйна гІо дина ас.
19ТІедуха хІума цахиларна стага бала хьегар а,
къечу стагана тІетаса хІума цахилар а сайна гича,
20ас царна тІедуха хІума лора,
сан уьстагІийн тІергІано уьш бох а бора,
ткъа цара даггара баркаллаш а олура.
21Нагахь ас боберана дуьхьал буй айбинехь,
гІалин кевнехь болчу кхелахошкара
сайна гІо хир дуйла а хууш,
22сан куьг белша тІера охьадужийла,
пхьаьрсан голлец каглойла сан куьг.
23ХІунда аьлча Дала сайна бохам барх со чІогІа кхоьруш вара.
Цуьнан возаллина дуьхьалвала сан ницкъ хир бацара.
24Нагахь санна со деших тешнехь,
я цІеначу дешига ас аьллехь:
„Хьо сан чІагІо ю“,
25нагахь санна ас сайн доккхачу хьолах дозалла динехь,
сайн куьйгаша къа мел хьегначух со сакъераделла хиллехь,
26нагахь санна маьлхан къегаш хиларе а,
беттасин сийлахьчу боларе а хьоьжуш,
27сан дог царах къайлаха Іеха а делла,
уьш лара куьйгана барт ас баьккхинехь,
28иза кхел ян дезаш долу зулам хир дара,
лакхарчу Далла ас тешнабехк бийр бара.
29Сайн мостагІа валар бахьана долуш воккхавеш хилла со,
я цуьнга вон деача, сакъералуш хилла?
30МостагІчунна Іожаллин неІалт кхайкхош,
сайн баге къа ца летадайтира ас.
31Сан хІусамна чохь болчара эр ма ду:
„Аюба жижигах ца вузийнарг вуй ткъа?“
32Ваьлла лелачо цкъа а арахь буьйса ца яьккхина:
сан цІийнан неІарш цунна массо а хенахь дІайиллина хилла.
33-34Ас чІагІо йо, сайн къинош сайн четахь дІа ца хьулдина аьлла,
кхечу адамаша санна, цкъа а сайн зулам ас къайла ца даьхьна аьлла,
хІунда аьлча адамийн тобанех со дІакъехкар вара,
вист а ца хуьлуш, сайн хІусама чохь сеццал,
тукхамашна дола хетарх кхоьрур а вара.
35Соьга стаг ладугІуш велахьара!
Айса мел аьлларг чІагІдо ас.
Нуьцкъалниг суна жоп луш велахьара!
Нагахь санна со бехкевеш волчо
сан стенна тІехь бехк бу яздинехьара,
36и йоза ас сайн белшаш тІехь лелор дара,
таж санна, иза сайн коьрта тІе дуьллур дара.
37ТІаккха айса мел баьккхина ког дІабуьйцур бара аса,
элана санна, Цунна улло гІур вара со.
38Сан лаьтто суна дуьхьал кхайкхош делахь,
оханна тІера хершнаш доьлхуш делахь,
39ас царна тІера ялта мах боцуш диънехь,
я цу ахархойн дегнаш ас дохийнехь,
40кха тІехь кІен метта коканаш долийла,
ткъа мекхан метта асар хьалакхуьийла».
Цу тІехь чекхделира Аюбан къамел.
ЭлихІус дина къамелаш
(32:1 – 37:24)
32
1ТІаккха Аюбан кхо доттагІа цунна дуьхьал хІумма а ца олуш сецира, хІунда аьлча иза ша бакъ хиларх тешна вара.
2Эццахь бузихойх волу Барахиалан кІант ЭлихІу оьгІазвахара. Иза ша Раман доьзалера вара. ЭлихІу Аюбана оьгІазвахара, цо ша Делал а чІогІа бакъвар бахьана долуш.
3Иштта Аюбан кхаа доттагІчунна а оьгІазвахара ЭлихІу, хІунда аьлча цара, Аюбана дала жоп ца карийнехь а, цунна бехк биллира.
4ЭлихІу Аюб вистхилла валлалц собар деш вара, хІунда аьлча къамел деш берш берриш а цул баккхий бара.
5Амма, важа кхоъ кхин хІумма а ца олуш сецча, иза оьгІазвахара.
ЭлихІу
6Бузихо волчу Барахиалан кІанта ЭлихІус элира:
«Шерашца дуьстича, со шул жима ву, ткъа шу сол даккхий ду.
Цундела озавелла, сайна хетарг ца олуш Іаш вара со.
7Ас сайга бохура: „Хан яьлларш бист хуьлуьйтур бу ас,
воккханиг ву хьекъалалла дала дезаш верг“.
8Амма адамна хьекъал лург Делан Са ду,
Нуьцкъалчун Іаьнаро цунна кхетам ло.
9Бакъ дац хан яьлла волчун бен хьекъал дац бохург,
къоначарна а го нийсонца дерг.
10Цундела ас боху: „ЛадогІа соьга,
со а сайна хууш дерг ала воллу“.
11Ас собарца ладуьйгІира шун къамелашка,
леррина ладуьйгІира шун хьекъалечу дешнашка,
шаьш ала дезарг аша лоьхучу хенахь.
12Дикка хьоьжуш вара со шуьга,
амма шух цхьаммо а Аюб къар а ца вира,
цо аьллачунна дуьхьал жоп а ца делира.
13Аша баха ца оьшу: „Аюбана чохь хьекъалалла карийна тхуна“.
Аюб къарвийриг Дела хир ву, адам хир дац.
14Аюб соьга луьйш вацара,
цундела ас цунна жоп аша санна лур дац.
15Уьш дог доьхна лаьтта, кхин хІумма а алалуш а боцуш.
Церан хІумма а ала ца дисна, уьш дІасецна.
16Со мел хьежарх а, уьш бист хуьлуш бац,
кхин хІумма а ца олуш, дІасецна уьш.
17Цундела ас сайгара жоп лур ду,
сайна хууш дерг а эр ду,
18хІунда аьлча дешнех хьалавуьзна ву со,
ткъа сан кийрахь долчу сино Іаткъам бо суна.
19Сан кийра садеІалуш доцу керла чагІар санна бу,
иза эккха боллуш болу пІаьлдиг санна бу.
20Соьга алийта, суна атта хилийтархьама.
Сан балдаш дІаделлийта, соьга жоп далийтархьама.
21Цхьаьнгге а ас озабезам бийр бац,
цхьана а адамна хьеста а лур вац со.
22Суна хьеставала ца хаьа,
амма иза иштта ца хилча,
со Кхоьллинчо со сихха дІавоккхур вара».
ЭлихІус кхидІа а элира:
33
1«Ткъа хІинца, Аюб, ас бохучуьнга ла а догІа,
массо а ас олучу дешан тидам а бе.
2ХІинца ас сайн бага дІайоьллу,
сан дешнаш меттан юьххьехь ду.
3ЦІеначу даг чуьра сан дешнаш схьадовлу,
суна хууш дерг сан матто цІена схьабоху.
4Со Делан Сино кхоьллина,
Нуьцкъалчун Іаьнаро суна дахар ло.
5Хьайн аьтто белахь, жоп ло суна,
соьца къовса кеч а ло, дІа а хІоттий.
6Далла хьалха со а хьо верриг ву,
со-со а ву поппарх вина.
7Цундела сох болчу кхерамо хьо Іада ма во,
хьуна тІехь болу сан Іаткъам беза хир бац.
8Суна сайна хезира ахьа мел аьлларг,
хьан аз хІинца а сан лерехь ду:
9„Со цІена ву, зуламаш лелийна а воцуш,
со бехказа ву, къинош летийна а воцуш.
10Ткъа Далла суна таІзар дан бахьанаш карадо,
со Шен мостагІа а лору Цо.
11Цо сан когашна буржалш тоьхна,
ас мел боккхучу коге леррина хьоьжу“.
12Цу тІехь хьо бакъ вац, Аюб,
хІунда аьлча Дела адамал лекха ву.
13ХІунда къийсало хьо Цуьнца,
адамо олучу дешнашна Цо жоп ма ца ло?
14Дела адаме юх-юха а вистхуьлуш велахь а,
Цо бохург ца тусало стагана.
15Цо гІенах олу стаге я буьйсанан суьртехь,
кІорга наб адамна кхеттачу хенахь
я шен меттахь стаг Іуьллучу хенахь.
16ТІаккха церан лерг сама а доккхий,
дикка гучу тайпана царна лерина
долу Шен дІахьедар до Цо,
17стага дан леринарг цуьнга ца дайта а,
цуьнан куралла дІаяккха а,
18иштта иза эхартана гена ваккхархьама а,
цуьнан дахар Іожаллин хих чекх ца далийтархьама а.
19Шен меттахь лазарца кхетаво Цо иза,
цуьнан даьІахкашкахь гуттар а тІом а латтош.
20ТІаккха цуьнан кийрано яа хІума тІе ца оьцу,
уггар токхе йолу хІума а цуьнга ца яало.
21Цуьнан дегІ гІелло, цунах хІумма а ца дуьсу,
хьалха гуш йоцу цуьнан даьІахкаш гучуйоху.
22Цуьнан са эхарте кхочуш ду,
ткъа цуьнан дахар – Іожалла
тІеяхьаш болчу геланчашка.
23Амма нийса муха лела деза гайтархьама,
адамна юкъалелаш долу малик делахь,
вуно дуккха а долчу маликех цхьаъ,
24оцу стагах къинхетам а бина, цо эр ду Деле:
„Эхарте кхачарх паргІатваккхахьа иза,
цунах такха дезарг суна карийна“.
25ТІаккха цуьнан дегІ къона волуш хилларг санна, дІахІуттур ду,
иза юхавоьрзур ву шен жималлин деношка.
26Цо Деле доІа дийр ду, ткъа Дела цунна тамехь хир ву.
Деле Іибадат а деш, цо воккхаверца мохь хьокхур бу.
Дала цуьнан нийса хьал юхаметтахІоттор ду.
27Нахе дІадуьйцур ду цо шена хилларг:
„Ас къинош летийна сайх, харцдолчух бакъдерг а деш,
амма суна догІу таІзар Цо суна ца дина.
28Эхарте кхачарх со паргІатваьккхира Цо,
хІинца сан дахар серлонах дуьзна ду“.
29И дерриг а Дала адаман дуьхьа деш ду,
кхин шозза, кхузза дукхах а деш,
30цуьнан са эхарте кхачарх даккхархьама а,
цунна дахаран серло лепийтархьама а.
31Тидам бе, Аюб, ладогІа ас бохучуьнга.
ХІумма а ма ала, ткъа аса дуьйцур ду.
32Амма хьайн ала хІума делахь, суна дуьхьал ала.
Вист а хила, хІунда аьлча суна лаьа хьо бехказавоккхийла.
33Нагахь хьайн ала хІума дацахь, вист а ца хуьлуш Іе,
ас Іамор ду хьуна хьекъале дерг».
34
1ТІаккха ЭлихІус шен къамел кхидІа а дира:
2«ЛадогІа, хьекъалчаш, ас бохучуьнга,
шайн лергаш соьга схьадерзаде, кхетам берш,
3хІунда аьлча лергаша дешнаш къастадо,
матто юучу хІуманан чам къастош санна.
4Талла а теллина, ваьшна нийса хІун ду къастор вай,
вайна юкъахь диканиг хІун ду девзар вайна.
5Аюба элира: „Со нийса ву,
амма Дала сан гІуллакх кхеле ца диллира.
6Со нийса велахь а,
харц лоруш ву со.
Сан бехк боццушехь,
суна йинарг йоьрзур йоцу чов ю“.
7Хир вуй ткъа Аюб санна волу стаг?
Цо Деле кхардаме хІуманаш, хи молуш санна, дуьйцу,
8иза харцонаш лелочеран накъосталлехь лела,
цуьнан некъаш Іесачеран некъех дІакхетта.
9ХІунда аьлча цо боху: „Стагана пайда бац,
Далла тамехь хила иза гІерташ хилча!“
10Кхетам берш, ладогІа соьга!
Дала харцдерг лело йиш яц,
Ницкъболчо зулам лело а йиш яц.
11Цо стагана цуьнан гІуллакхашка хьаьжжина ло доггІург,
хІоранна а леларна хьакъ дерг дІало Цо.
12Бакъ ду: Дала харцонца дерг а ца до,
Ницкъболчо харцкхел а ца йо.
13Хьан хІоттийна Иза дуьненна Іуналла дан?
Мила ву дерриг а дуьненна тІехь куьйгалла деш верг?
14Нагахь Цо Шен дог даийтича,
Шен са а, садеІар а Цо юхадаьккхича,
15эццахь дуьнен тІехь мел долу адам,
хІаллак а хилла, чан хилла дІахІуттур дара.
16Нагахь санна хьайгахь кхетам белахь,
со а хезаш, ас бохучуьнга ладогІа.
17Бакъйолу кхел ца езаш верг олаллехь хила йиш юй?
Нийса а, сийлахь а волу Дела бехке ван йиш хир ю хьан?
18Делан паччахье ала йиш ю: „Хьо – сий доцург ву“,
Цуьнан йиш ю элашка а ала: „Шу – Іесанаш ду“.
19Амма Цо баьччанашка озабезам а ца бо,
ткъа хьалдерг къечух а ца къаставо,
хІунда аьлча уьш берриш а Цуьнан куьйгаша кхоьллина бу.
20ЦІеххьана, буьйса юккъе яханчу хенахь, уьш ле.
Массо а инзарваьллачохь а вуьтий, уьш дІакхелха.
ПІелг тІе пІелг а тоьхна, Цо ницкъберш дІалохку.
21Везачу Элан бІаьргаш адаман некъаш тІехь ду,
Цунна адамо мел боккху ког а го.
22Яц дуьнен чохь тоьуш бода болу меттиг,
харцонаш лелораш къайлабовлалур болуш.
23Кхин а леррина адам таллар Цунна ца оьшу,
иза Шена хьалха кхеле озадайтархьама.
24Таллам боцуш Цо ницкъберш а хьоьший,
церан метта кхинаш дІахІиттабо,
25хІунда аьлча Цунна хууш ду цара леладо гІуллакхаш.
Буьйсанна царна тІехь толам а боккхий, уьш дІахьоьшу Цо.
26Іесачу нахана санна, царна таІзар до Дала,
массо а нахана уьш гуш болчу меттехь,
27Шена тІаьхьахІиттинчуьра уьш дІабирзина дела а,
Шен некъийн цара тидам ца бина дела а.
28Уьш бахьана долуш, къечеран узарш Далла хьалха ду,
ткъа гІело хьоьгучеран узарш а Цунна дІахезаш ду.
29Иза вист а ца хуьлуш Іаш хилча, Цунна хьан бехк буьллур бу?
Цо Шен юьхь къайлаяьккхина хилча, Иза хьанна гур ву?
Цхьатерра ву Иза халкъана а, адамна а,
30диндоцу стаг паччахь вина дІа а ца хІоттийна,
нахана кІело йиначуьнга царна тІехь куьйгалла ца дайта.
31Цкъа а Деле аьллий ахь: „Со бехке ву,
хІинца чул тІаьхьа ас къинош летор дац.
32Суна ца хууш дерг Ахь суна Іамадехьа?
Ас зулам динехь, и саннарг кхин дийр дац“.
33Дала деш дерг ахь дІатоттучу хенахь
таІзар даза Иза Іийр ву моьтту хьуна?
Хьо ву сацам бан безарг, со вац.
Ала хІинца хьайна хууш дерг.
34Кхетам болчара соьга эр ду,
со хезна волчу хьекъалчо эр ду:
35„Хьекъале къамел дац Аюба дийриг,
маьІна долуш хІума дац цо бохург“.
36Зуламхоша санна, жоьпаш даларна,
Аюбана кхоччуш таІзар динехьара!
37Шен къиношна тІе цо аьрхалла а туху.
Вайна юкъахь деза дешнаш а детташ,
Деле Іеса къамелаш деш ву иза».
35
1ЭлихІус кхин а дІа дира шен къамел:
2«„Далла хьалха со бакъонна тІехь лаьтта“, – аьлла,
дийцар нийса хетий хьуна?
3Ахьа боху: „Суна хІун пайда бу?
Аса къинош ца летийча а, хІун пайда бу?“
4Суна луур дара хьуна а,
хьан доттагІашна а жоп дала.
5Стигала хьалахьажа, гуш хила!
Лакхахь йолчу мархийн тидам бе!
6Ахьа къа латийча, Далла хІун ду?
Ахьа хьайн вонаш алсамдаьхча, Цунна хІун ду иза?
7Хьо нийса лелча, Цунна хІун ло ахьа?
ХІун кхочу Цунна хьан карара?
8Хьан Іесалла хьо санна долчу адамех бен ца хьакхало,
ткъа хьан нийсо хьо санна волчу стагах бен ца хьакхало.
9Дуккха а йолу гІелонаш ловчу адамаша орца доккху,
ницкъболчийн куьйгаш кІелара схьахезаш ду церан узарш.
10Амма цхьаммо а ца боху: „Мичахь ву со кхоьллина Дела,
буьйсанна иллеш ала тхуна ницкъ луш Верг,
11лаьттарчу акхаройл а тхан кхетам алсамбаьккхинарг,
стигаларчу олхазарел а тхан хьекъал совдаьккхинарг?“
12Везачу Эло жоп ца ло орца доккхуш болчарна,
вочу нехан кура дегнаш бахьана долуш.
13Эрна ду иза – Дала оцуьнга ла ца дугІу,
Нуьцкъалчу Далла и орца даккхар гуш дац.
14Дала мел кІезиг ладугІур ду хьоьга,
Иза хьайна ца го ахь баьхча,
хьайн гІуллакх Цунна хьалха ду,
Цуьнга хьежа деза ахь баьхча.
15Хьуна моьтту, Везачу Эло къинош
летош берш таІзар ца деш буьту,
церан къинош Шена ца гуш санна.
16Аюба къамелаш дан шен бага еллар эрна ду.
Кхетам боцуш, цо дешнаш дуьйцуш а ду».
36
1ЭлихІус, кхин а шен къамел дІа а деш, элира:
2«Жимма собар де, ас гойтур ду хьуна,
Делан цІарах кхин а хІума ала дезаш хилар.
3Ас сайн ойла тайп-тайпанарчу меттигашкара схьаялор ю,
со Кхоьллинарг нийса хилар ас билггала гойтур ду.
4Бакъду, сан дешнаш харц ца хуьлу.
Кхетам кхоччуш болу со хьоьгахьа ву.
5Дела сийлахь ву, ткъа цхьа а дІа ца тотту Цо.
Иза сийлахь ву, Цуьнан кхетам кІорга бу.
6Іесаниг Цо дийна ца вуьту,
гІело хьоьгучунна нийса кхел йойту.
7Шен лаамехь волчунах бІаьрг ца бадабо Цо,
ткъа паччахьашка санна цуьнга олалла дойту,
лекхачу даржехь иза хилийтархьама.
8Нагахь уьш, буржалш а тоьхна,
Іазапехь латтош белахь,
9Цо дІагойту цара мел лелийнарг а,
дозаллех буьзна уьш хиларна, церан аьрхалла а.
10ТІехдеттаре ладогІийта церан лергаш дІадоьллу Дала,
иштта шаьш лелочу зуламех дІаберзар царна тІедуьллу Цо.
11Цуьнга ла а дугІуш, Цунна гІуллакх а деш уьш лелахь,
цара шайн дахаран денош беркатехь дохур ду,
шайн дахаран шераш самукъане дохур ду.
12Нагахь Цуьнга цара ла ца догІахь,
уьш Іожаллин хих чекхбевр а бу,
кхетам боцурш санна лийр а бу.
13Даггара дин ца лелочара шайн дегнаш чохь оьгІазалла латтайо,
цара Цуьнга ца кхойкху, Цо шайна буржалш тоьхча а.
14Уьш къона болчу хенахь церан синош леш ду,
цІуйн дуьхьа вовшашца лелачу божаршна юкъахь.
15Цуьнан бала хьегарехула пекъар паргІатвоккху Цо,
цуьнан гІело хьегарехула лергаш дІадоьллу Цо.
16Хьо а ваьккхинера Цо готтачу меттера
цхьа а дуьхьало йоцучу шуьйрачу аренга,
хьуна хьалха токхе шун а хІоттийнера Цо.
17Амма хІинца Іесачунна догІу таІзарх вуьзна ву хьо,
цунна леринчу кхело а, таІзаро а схьалаьцна хьо.
18Варелахь, хьоле хьо Іеха ма вайталахь!
Боккхачу кхоэ хьо тила ма вайталахь!
19Хьайн хьал доккха хиларна
я хьо чІогІа гІерташ хиларна,
баланех кІелхьарвер ву те хьо?
20Халкъаш цІеххьана меттахдохуш
йолчу буьйсане са ма тийса.
21Варелахь, вочуьнгахьа ма верзалахь,
хІунда аьлча цунах дІаверзарна
гІело хьоьгуш ма ву хьо.
22Хьажал, мел боккха бу Делан ницкъ!
Кхин вуй ткъа Цул воккха хьехамча?
23Цунна хьан гойтур ду Цо дан дезарг?
Хьан эр ду Цуьнга: „Ахьа дийриг зуламе ду“?
24Иллешкахь наха дуьйцуш долчу Цуьнан
гІуллакхашна хастамаш бан виц ма ло.
25Уьш массо а адамашна гина ду,
амма стагана геннара бен уьш гина дац.
26Ма сийлахь ву Дела – Цунах вай кхетар дац.
Цуьнан шерийн терахь вайга таллалур дац.
27Цо хин тІадамаш Шена схьагулдо,
ткъа, догІа а литтина, царах дохк до.
28Мархаша шайн тІуналла охьаІанайо,
шортта догІа охьадогІу адамашна тІе.
29Цхьа а ца кхета, мархаш муха дІасаяржайо Дала,
иштта Шен хІусамна тІера стигал муха къекъайо Цо.
30Хьажал, Шена гонах Дала стелахаьштиг туху,
ткъа хІордан бух, дІахьулбина, къайлабоккху.
31Оццу тайпана адамашна кхел йо Цо,
царна шортта кхача а ло Цо.
32Цо куьйгаца схьаоьцу стелахаьштиг,
цунна мича кхета деза а дуьйцу Цо.
33Ткъесан гІовгІано хаам бо дарц хьакхарх,
ткъа бежанашна иза тІедар хууш ду».
ЭлихІус кхидІа а элира:
37
1«Цу бахьанина сан дог дегош ду,
меттах а даьлла, сан дог деттало.
2ЛадогІа стигал къекъарх тера долчу Делан озе,
ладогІа Цуьнан багара схьадолуш долчу оцу озе.
3Ерриг а стигал кІелахь Цо къоьгуьйту
Шен серло лаьттан йистошка кхаччалц.
4ТІаккха Делан озо гІовгІа йо.
Шен возаллин озаца Цо гІовгІа йо.
Шен аз хезаш долчу хенахь
стелахаьштигаш а ца сецадо Цо.
5Тамашийна схьахезаш ду Делан аз,
вайн кхета ницкъ ца кхочу даккхий хІуманаш до Цо.
6Лоне Цо олу: „Лаьтта тІе охьагІо“,
догІанан йочане: „Сихха охьаэга!“
7ХІорра а болх бечуьра дІасацаво Цо,
массарна а Ша дийриг дІахаийтархьама.
8Акхарой дІалечкъийлашна чу а йоьлхий,
шайн баннаш чохь совцу.
9Къилбехьара йилбазмох хьоькху,
къилбаседехьара шело кхочу.
10Шен садеІарца Дала ша бойту,
тІаккха хийн шералла чІагІйина дІахІутту.
11ДогІанан мархаш Цо тІуналлех юзу,
цаьргахула Цо стелахаьштиг даржадо.
12Цуьнан лаамца массанхьа а мархаш хьийзаш ю,
дерриг а дуьнен тІехь Цо аьлларг кхочуш а деш.
13Цуьнан лаамца иза массо а кхочушдеш ду,
я лаьттана таІзар дархьама,
я нахана Шен безам гайтархьама.
14Оцу хІуманийн тидам бехьа, Аюб.
ДІасацахьа, Делан исбаьхьачу гІуллакхашка хьажахьа.
15Хьуна хаьий, Аюб, Дала мархашна куьйгалла муха до,
Цо ткъес муха къогуьйту?
16Хаьий хьуна, стигалахь мархаш муха латтало?
Кхетам кхоччуш Болчун тамашийна гІуллакхаш ду уьш.
17Хьуна тІера бедарш йохлой дІахІуьтту,
къилбехьара бовхачу мохо латта дІатедича.
18Хьуна хуур дарий, Цунна санна, стигал дІасаяржо,
заьнгалчу цІастанах дина куьзга санна,
иза чІагІдина дІа а хІуттуьйтуш?
19Дийцахьа тхуна Цуьнга ала дезарг.
Цуьнца дуьйцучу хенахь хІун ала деза,
тхо боданехь дехаш Іаш ма ду.
20Суна вистхила лаар Цуьнга ала дезий те?
Ша дІакхаьллина хилар стага доьхий те?
21Леррина малхе хьажа йиш яц,
стигал, мох хьаькхча, дІа а цІанйина,
иза стигалахь сов къегаш хилча.
22Къилбаседехьара дашо серло схьакхочу,
Далла гонах олаллин нур ду лаьтташ.
23Ницкъболчух кхета аьтту бац тхан.
Шен ницкъе а, бакъйолу кхел яре а хьаьжжина,
Иза мел воккха ву. Цуьнан нийсо шортта ю.
Цо цхьана а стагана гІело а ца йо.
24Цундела адамаш Деле болчу ларамах дуьзна хуьлу,
амма шаьш хьекъале лоручийн Цо тидам ца бо».
38
Везачу Эло Аюбана жоп далар
1ЭлихІу вистхилла ваьлча, дарца юккъера Аюбе вистхилира Веза Эла.
Веза Эла
2«Сан Іалашонаш хьекъале доцучу
дешнашца кхулуьйтуш верг мила ву?
3ДІаехка хьайн гІодаюкъ, къонахчо ма-еххкара:
Со хьоьга хаттарш дан воллу, ткъа ахьа Суна жоп ло.
4Мичахь вара хьо, Аюб, Аса латта дІахІоттош?
Схьаала Соьга, хьайн кхетам цу хІуманна тІекхиънехь.
5Мила ву цу лаьттан барам нисбинарг? Хьуна-м хууш ма ду иза!
Мила ву цунна тІехула дустаран тІийраг дІасаяржийнарг?
6Стенна тІе хІоттийна дуьненан бух,
хьан биллина цуьнан са нисбеш буьллуш болу тІулг,
7дерриг а Іуьйренан седарчаша цхьаьна эшарш лекхначу хенахь,
стигалара гуламан декъашхой сакъералуш хиллачу хенахь?
8Лаьттан кийрара хиш аралилхинчу хенахь
хІордана хьалхара кевнаш дІа хьан къевлина?
9Ас, духар санна, цунна тІе мархаш ехкира,
буькъачу боданна юккъе иза дІа а хьарчош.
10Ас иштта хІордана доза а къастийра,
цунна хьалха догІа тухуш йолу кевнан неІарш а хІиттош.
11Ас цуьнга элира: „ХІокху метте кхаччалц схьабогІур бу хьо,
амма кхузара сехьайовла йиш яц хьан курачу тулгІенийн“.
12Хьан дахарехь ахьа цкъа а Іуьйренна омра диний,
я Іуьйренан цІийяларна цуьнан меттиг дІахІоттийний?
13Ахь сатасарна шен йистошца латта дІа а лоций,
цунна тІера Іесанаш охьакхисса аьлла, тІедожийний?
14Іуьйренан цІийяларехь дерриг а латта, мухІарна бухахь поппар санна, хийцало,
лаьттан лакхенаш а, кІоргенаш а, духар санна, гучуйовлий, дІахІуьтту.
15Сатасаро Іесачу нахана безаш болу бода дІалоцу,
иштта кхечу нахана ницкъбар цаьргара схьадоккху.
16Хьо кхаьчний хІорд схьаболучу меттигашка?
Хьо леллий, кІоргачу хийн къайленаш а толлуш?
17Іожаллин кевнаш гайтиний хьуна?
Эхартан кевнаш гиний хьуна?
18Лаьттан барам стенга кхочу хаьий хьуна?
Схьадийца, и дерриг а хьайна хаахь.
19Серло ехачу метте муха кхочур ву,
мичахь ду бода чохь Іаш долу цІа?
20Уьш хила безачу метте дІабигалур буй хьоьга?
Шайн хІусамашка уьш юхадерзоран некъаш девзий хьуна?
21Хьуна иза хууш хир ду-кх, хІунда аьлча
хьо и хан тІекхачале дуьнен чу ваьлла ву ткъа?
Хьан дахаран денош вуно дукха ду ткъа?
22Лайн сов йолу хІума дІаюьллучу чуваьллий хьо,
гиний хьуна къора чохь йолу меттиг,
23Ас халачу заманна лерина латтош йолу,
мостагІа тІелатар я тІом баллалц.
24Муха кхача веза шена тІера стелахаьштигаш дІасаяьржаш йолчу меттиге
я малхбалехьара мох лаьтта тІехула дІасадаьржаш йолчу меттиге?
25Хьан доху стигалахь догІанна некъаш,
иштта хьан дохку стигал къекъарца детташ долчу ткъесана некъаш,
26цаьрга даьссачу лаьтта тІе а,
адам доцучу аренна тІе а догІа даийта,
27эрна а, яьсса а аре хих Іаборхьама а,
бецашка зІийдагаш тасийтархьама а?
28Вуй ткъа догІанан да?
Хьан деш ду тхин тІадамаш?
29Хьенан кийрара араболуш бу ша,
ткъа стигалара йис хьан йо?
30Хиш а, тІулг санна, чІагІ а лой,
дІахІуьтту, хІорд а тІехулара чІагІло.
31ВорхІ Седа цІе йолчу седарчийн куц хьоьга цхьаьна дехкалур дуй?
Орион цІе йолчу седарчийн куьцан буржалш хьоьга малдалур дуй?
32Хьоьга арабаккхалур буй шен-шен хеннахь седарчийн гулам,
иштта Нана-ча а, Чен кІорнеш а цІе йолу седарчийн куьцаш лело аьтто хир буй хьан?
33Хаьий хьуна, стигалийн бакъонаш муха ю?
Цаьрга лаьттана куьйгалла дайталур дуй хьоьга?
34Мархашка хьайн аз айалур дуй хьоьга,
цигарчу хине хьо верриг а ваша а войтуш?
35Ткъесаш ахьа аьллачу метте дІагІур дуй,
эр дуй цара хьоьга: „Тхо кийча ду“?
36Мархашна хьекъалалла хьан делла,
дохк муха хила деза, хьан кхетам белла?
37Мила ву стигалара мархаш ягаръяллал хьекъал долуш а,
уьш агІор а яьхна, догІа даийттал ницкъ болуш а,
38цул тІаьхьа ченах хатт а хилла,
цу лаьттах гІорзанаш еш верг?
39Хьо ижуна тІаьхьаволу те нана-лоьман дуьхьа,
мацделла лелачу цуьнан кІорнеш юзорхьама,
40уьш шайн бен чохь дІатебна Іачу хенахь
я уьш коьллаш юккъехь кІело йина Іачу хенахь?
41Хьан кечйо хьаргІанна юург,
цуьнан кІорнеш Деле кхойкхуш,
юург ца карош лелачу хенахь?»
Везачу Эло кхидІа а элира:
39
1«Хьуна хаьий, ламанан гезарша буьхьигаш ян еза хан,
сено кІорнеш еш гиний хьуна?
2Хьуна хаьий, цара маса баттахь шайн кІорнеш кийрахь лелайо?
Хьуна хаьий, цара уьш маца ян еза?
3Шайн кІорнеш ечу хенахь, уьш охьатаьІа,
иштта шайн кІорнеш дуьнен чу йоху.
4Церан бераш, аренгахь даккхий а хуьлий,
тІаккха, кхин цкъа а юха ца догІуш, дІадоьлху.
5ПаргІатоне кхача хьан дІахецна акха вир,
цунна тІера буржал хьан дІадаьккхина?
6Ас эрначу аренах цуьнан цІа дина,
дуьрачу аренах цуьнан хІусам йина.
7Иза йоьлу дукха адам чохь долчу гІалин гІовгІанах,
цунна ца хеза гурманчас еш йолу хичаш.
8Гунаш тІехула йолалой, шена юург лоху цо,
баьццара мел йолчу хІуманна тІаьхьаяьлла лела иза.
9Ахьа бохург дан луур дуй те акхачу старана,
буьйса йоккхур юй те цо хьан хьаьвданна уллохь?
10Хершнаш даха муьшаца хьоьга дІабехкалур буй акха сту,
хьуна тІаьхьара мекха боккхур буй цо хьан кха тІехь?
11Цуьнан боккхачу ницкъана цунах тешна Іийр вуй хьо?
ЧІогІа къахьегар цунна тІедилла ваьхьар вуй хьо?
12Цуьнга ялта схьа а гулдайтина,
хьаьтта схьадаийта ваьхьар вуй хьо?
13Страус олучу олхазаран тІемаш сакъерадаларца дІасадеттало,
амма чІерийдохурган месашца уьш дусталур дац.
14Страусо шен хІоаш лаьтта тІехь дуьту,
уьш гІамар тІехь дохдалийта.
15Цунна дага ца догІу царна тІе цхьаммо ког боккхург хилар а,
я акхароша уьш дохорг хилар а.
16Страус къиза ду шен кІорнешца,
цунна уьш хийра долуш санна хета,
шен къахьегар эрна хиларх а ца кхоьру иза.
17Ас хьекъалалла цунах генадаьккхина,
иштта цунна кхетам а ца белла.
18Амма ша дада дагахь хьалаайделча,
иза беречух а, говрах а доьлу.
19Аюб, ахьа белла те говрана ницкъ?
Цуьнан вортана ахьа йина те кхес?
20Ахьа и говр, цІоз санна, кхийсайолуьйту те,
ша чІогІа хур дарца адам кхера а деш?
21Говр, лаьттах ког а бетташ, ша-шех самукъадолуш хуьлу.
Иза шен ницкъ ма-хуьллу тІамтІе хьаьдда йоьду.
22Иза кхерамах йоьлуш хуьлу,
цхьаннах а ца кхоьруш хуьлу,
ткъа туьрах иза дІа ца къехка.
23Іад-ботт ду цуьнан агІонна тІехь декаш,
къегаш ду гоьмукъ а, цамза а,
24шен чуьраяларца цо лаьттах ка етта,
ткъа, коьман маІан аз хезча, иза цхьана меттехь ца сацало.
25Шена коьман маІан аз хезча, говр терса,
геннара хаало цунна тІом болу меттиг а,
тІемалойн хьаькамийн аз а, тІеман цІогІа а.
26Хьан хьекъалаллица лела те куьйра,
шен тІемаш къилбехьарчу мохана дуьхьал а дерзийна?
27Ахьа аьлла те аьрзуне стигала лакха хьалаяала,
лекхачу лаьмнашкахь шен бен а бе?
28Тархашна юкъахь цо буьйса йоккху,
ирачу тархех цо шен гІап а йо.
29Цигара шена ижу лоху цо, хІума яархьама.
Геннара схьахьоьжу цуьнан бІаьргаш а.
30Цуьнан кІорнеша цІий молу,
байинчеран декъий долчохь а иза хуьлу».
31ТІаккха Веза Эла кхин а вистхилира Аюбе:
32«Нуьцкъалчуьнца къуьйсуш волчо Иза нисвийр вуй те?
Дела бехке вечо жоп лойла Цунна!»
Аюб
33Юха Аюба Везачу Элана жоп делира:
34«Со хьакъ вац – Хьуна жоп дала муха ваьхьар вара со?
Сайн юьхь тІе куьг дуьллу ас, сайн багара дош ца далийтархьама.
35Юх-юха а со вистхуьлуш велахь а,
сан кхин жоп а дац, кхин хІумма а ас дуьйцур дац».
Веза Эла
40
1Везачу Эло Аюбе, дарцана юккъера схьа вист а хилла, элира:
2«Хьайн гІодаюкъ, къонахчо санна, дІаехка:
Ас хаттарш дийр ду хьоьга, ткъа ахьа Суна жоп ло.
3Хьо Сан кхел яр харцдан воллу,
хьо бехказавалархьама, Со бехке а веш?
4Хьан дуй ткъа Делан санна нуьцкъала куьг,
Цуьнан санна долчу озаца хьоьга къекъалур дуй?
5ТІаккха возаллица а, юьхькІамца а хазло,
иштта сий а, исбаьхьалла а хьайна тІедуха.
6Хьайн чІогІа йолу дералла дІа а хеца,
курачуьнга дІа а хьажий, иза охьатаІаве.
7Массо а курачаьрга дІа а хьажий,
уьш юьхьІаьржачу хІиттабе,
шаьш мел лаьттачу меттигашкахь
Іеса нах дІа а хьаша.
8Уьш лаьттах а бохкий,
боданечу эхарта чу йийсаре дІабига.
9ТІаккха Ас-Айса хьуна хьалха даре дийр ду
хьан аьтту куьйго хьо кІелхьарвоккхург хилар.
10ХІинца бегемотах лаьцна дуьйцур ду Аса.
И доккха дийнат, хьо санна, Аса дина ду.
Цо буц йоу, стеро санна.
11Шен гІогІашкахь ма ницкъ болуш ю иза!
Цуьнан гайна тІехь долу пхенаш ма чІогІа ду!
12Цуьнан цІога, баганан дитт санна, чІогІа ду,
ткъа пхенаш цуьнан хенаш тІехь вовшахъхьирчина ду.
13Цуьнан когийн даьІахкаш цІестан турбанаш санна ю,
цуьнан пІендарш аьчка гІожмаш санна ду.
14Иза Аса кхоьллинчарна юкъахь уггар ницкъ болуш ю.
Сайн туьраца иза кхоьллинчу Соьга бен иза эшалур яц.
15Цунна лаьмнаша ло кхача,
циггахь ловзуш лелаш ду аренан акхарой.
16Коканийн коьллашна кІел Іуьллу иза,
уьшалийн шач юкъахь дІалечкъа.
17Оцу коьллаша шайн ІиндагІа кІел иза дІалачкъайо,
хина йистерачу дак-дитташа цунна го бо.
18Хи къиза лелачу хенахь, иза цунах ца къехка.
Йордан-хи шен бета тІе деача а, иза синтемехь ю.
19Цуьнан бІаьргашна хьалха а хІоьттина,
цуьнан мерах мІара хьаьнга чекхбаккхалур бара?
20МІераца Левиятан цІе йолу саьрмик хьалабаккхалур барий хьоьга,
муьшаца оцу саьрмикан мотт дІабехкалур барий?
21Цуьнан мерІуьргахула тІийраг чекхъяккхалур ярий хьоьга,
я мехаца мочхалх Іуьрг даккхалур дарий?
22Цо хьоьга юх-юха а дехарш дийр дуй те?
Иза хьоьга эсалчу дешнашца бистхир буй те?
23Гуттаренна а хьан лай хила,
цо хьоьца барт бийр буй те?
24Олхазарца санна, цуьнца ловзуш хир ву хьо?
Хьайн гІарбашийн дуьхьа иза дІабоьхкур бу ахь?
25ЧІерийлецархоша, хьоьца мах а бийцина, хьоьгара оьцур бу иза?
Цара, нахана дІабохкийтархьама, совдегаршна юкъахь боькъур бу иза?
26Цуьнан цІока хьоьга гоьмукъех юзалур ярий
я цуьнан коьртах чаьнчакх
[10] чекхъяккхалур ярий?
27Нагахь санна хьайн куьг цунна тІе ахь диллахь,
и тІом хьуна, иштта кхин ца леллал, дага боуьйтур а бу».
Везачу Эло кхидІа а элира:
41
1«Левиятан караІамо хьан сатийсам харц хир бу!
Иза цкъа схьахьаьжча а, хьо охьавужур ву.
2Иза меттахъхьабан ваьхьар волуш цхьа а вац.
ТІаккха Сан юьхь-дуьхьал хІотта мила ву?
3Соьга декхар такхийта Суна хьалха мила хІуттур вара?
Массо а стигална бухахь мел дерг Сан ду.
4Цуьнан меженех лаьцна ца олуш Іийр вац Со,
иштта цо динчу сийлахь гІуллакхех а,
схьахьаьжча, цуьнан кеп товш хиларх а.
5Цунна тІера бедар хьаьнга схьаяккхалур ю?
Цуьнан шалхачу гІаьгІна хьаьнга хІума Іотталур ю?
6Хьан хьалагІаттор ю цуьнан бага?
Гонах йолчу цуьнан цергаша Іадаво.
7Цуьнан букъ тІехь турсийн могІарш ду,
готтачу мухІаро вовшахтоьхна долу.
8Уьш юх-юххехь духкуш ду,
царна юккъехула хІаваъ а чекхдер дац.
9Цхьаъ вукхунна улло таьІна ду,
дІаса ца деккъал вовшахтоьхна.
10Цо хьоршам тоьхча, ткъес тоьхча санна хета,
цуьнан бІаьргаш сатасаран зІаьнарш санна лепа.
11Цуьнан багара араюьйлуш цІе ю,
суйнаш дІаса а детташ.
12Цуьнан мерІуьргашкахула кІур арабуьйлу,
кхехкаш болчу яй чуьра Іаь ма-яллара.
13Цуьнан садеІаро кІоранах а цІе тосу,
ткъа багара аракхуьйсуш цІеран алунаш ю.
14Цуьнан вортанехь боккха ницкъ бу,
и къемате хиларо стаг Іадаво.
15Цуьнан дилханан хершнаш готта дІатоьхна ду.
Уьш меттах ца долу лалийна эчиг санна ду.
16ТІулг санна долу цуьнан дог кхерамбоцуш ду,
иза, хьеран бухалара кохьар санна, чІогІа ду.
17Иза хьалагІоттучу хенахь турпалхой а Іадабо,
дог доьхна а болуш, уьш цунах юхабоьрзу.
18Цунна тІе тоьхна долу тур латталур дац,
гоьмукъо я цамзано, я пхаро цунна зен дийр дац.
19Эчиг цунна ча санна кІеда ду моьтту,
цІаста цунна мурйоьлла дечиг санна хета.
20Иза секхаІодан пхерчех дІа ца боду,
ткъа ширдолаган тІулгаш цунна кегаш санна ду.
21Шена чхьонкар кхетча, чамхалг
Іоттаелча санна хета цунна,
ткъа гоьмукъ кхетча иза боьлу.
22Цуьнан гай кхийрачу пхьегІийн ира геригаш йолуш санна ду,
сазз тІехула иза лелча, цуьнан лар, мекха такхийча санна, хуьлу.
23Хин кІорге цо, яй санна, кхоьхкуьйту,
хІорд, молханийн чорпа санна, дІахІоттабо.
24Цо шена тІаьхьа къегаш йолу лараш юьту,
хин кІоргенна тІехь къежбелла корта санна хилар хоьтуьйтуш.
25Оцу экхане нислуш кхин цхьа а экха дац,
цунна кхерам бохург хІун ду а ца хаьа.
26Иза майрра хьоьжу массо а дегалчу экханашка,
массо а курачу акхарошна тІехь иза паччахь ду».
Аюб
42
1Аюба иштта жоп делира Везачу Элана:
2«Суна хууш ду, Веза Эла, Хьайна луъург Хьан дан йиш юйла а,
Ахьа дан леринарг цхьаьнгге а сацалур доцийла а.
3Ахь хаьттира: „Мила ву Сан Іалашонаш
хьекъале доцучу дешнашца кхулуьйтуш верг?“
Бакъду, со ца кхеташ долчу хІуманех лаьцна,
сайна а ца хаъал дукха хала долчух лаьцна дуьйцура ас.
4Ахь элира: „Соьга ладогІа, Со вистхир ву.
Со хьоьга хаттарш дан воллу, ткъа ахьа Суна жоп ло“.
5Суна Хьох лаьцна хьалха дуьйцуш хезнера,
ткъа хІинца сайн бІаьргашца гина Хьо суна.
6ХІинца со айса аьллачунна дохковаьлла,
цундела ченашна а, овкъаршна юккъе а хиъна Іаш ву».
Чаккхе
7Аюбе Шен къамел дина Ша ваьлча, Веза Эла теманхо волчу Элипазе вистхилира: «Со хьуна а, шина доттагІчунна а чІогІа оьгІазвахана, аша Сох лаьцна Сан ялхо волчу Аюба санна нийса дерг ца аьлла дела.
8Цундела, ворхІ сту а, ворхІ уьстагІ а схьа а эций, Аюб волчу гІо. Цигахь царна урс а хьакхий, шайна тІера дагоран сагІа даккха. Сан ялхо волчу Аюба шуна тІера доІа дийр ду, хІунда аьлча цуьнгара долу доІа бен Ас тІеоьцур дац. Сан ялхо волчу Аюба санна, аша Сох лаьцна нийса дерг ца алахь а, шуна догІучу тайпана таІзар дийр дац Аса».
9ТІаккха теманхо волчу Элипаза а, шуахьахо волчу Билдада а, иштта наІматхо волчу Цупара а, бахана, Везачу Эло шайга аьлларг дира. Везачу Эло Аюбан доІа тІеийцира.
10Шен доттагІашна тІера Аюба доІа дича, Везачу Эло цунна беркат юхадерзийра. Цуьнан хиллачул а шозза дукха бахам белира цунна Везачу Эло.
11Аюб волчу схьагулбелира берриг а цуьнан вежарий а, йижарий а, берриг а цуьнан хьалха хилла болу доттагІий а. Иза волчохь тойнехь Іийра уьш, цунах къинхетамаш беш, цуьнан дог а хьостуш, Везачу Эло цунна тІе мел еана хилла халонаш бахьана долуш. Цара хІораммо а цунна цхьацца цуьрг дети а, дашо хІоз а белира.
12Везачу Эло цуьнан дІаяьллачу заманал а чІогІа декъалдира цуьнан дисна дахар. ХІинца цуьнан бейтта эзар уьстагІ а, газа а яра, ялх эзар эмкал а яра, цхьа эзар шуьста а бара, иштта цхьа эзар виркхела а яра.
13Цуьнан ворхІ кІант а, кхо йоІ а яра.
14Хьалхарчу йоІан цІе Ямимат
[11] тиллира цо, шолгІачун цІе КъациІат
[12] тиллира, ткъа кхозлагІчун цІе Къарин-ХІапух
[13] тиллира.
15Дерриг а лаьтта тІехь бацара Аюбан зудаберел хаза зударий. Аюба, шен бахамах дакъош а дина, кІенташна санна, зудаберашна а дІасадийкъира уьш.
16Цул тІаьхьа кхин а бІе шовзткъа шарахь вехира Аюб, цунна шен берийн бераш а, берийн берийн бераш а гира, доьалгІачу гаранна тІекхаччалц.
17ТІаккха Аюб, къан а велла, шен оьмар дуккха а денойх а юьзна, велира.
Забур
Дешхьалхе
Делан Йозанийн тептаршна юкъахь Забур цІе йолу тептар – назманаш а, доІанаш а долу тептар ду. Дуккха а хенахь и назманаш а, доІанаш а дохура тайп-тайпанчу яздархоша. Исраилхоша уьш, гул а дина, Далла Іамалъечу хенахь леладора. Эххар а цара гулдинарг Делан Йозанашна чудеара.
И динан байташ тайп-тайпана хуьлу: Далла хастам баран назманаш хуьлу, гІо а, лардар а, кІелхьардахар а доьхуш долу доІанаш хуьлу, шайна чохь гечдар доьху байташ хуьлу, Дала динчу диканна Далла баркалла аларан иллеш хуьлу, иштта, мостагІашна таІзар даран дехарш хуьлу. Тептаран доІанашна юкъахь цхьана стага а, къомо а дина доІанаш хуьлу. Цхьадолчу доІанашкахь цхьана стеган уггар кІорга ойланаш гучуйохуш ю, ткъа кхидолу доІанаш Делан массо а халкъан долу хьаштех а, ойланех а лаьцна ду.
Цхьадолчу назманашна тІехь хІора аятан хьалхарчу дешан хьалхара элп нохчийн абатан рогІехь хуьлу. «Акростик» цІе йолчу оцу кепо, абат кхачаме хиларе терра, байтийн кхачамалла гойту.
Забур тІера назманаш Іийсас Шен хьехамашкахь ялош хилла, Инжилан яздархоша а пайда оьцура царах. Ткъа Іийсах тешначийн динан гуламаша, шаьш Далла Іибадат дечу хенахь, чІогІа еза лору уьш.
Хьалхара тептар
(Забур 1–40)
1
Бакъдолу декъалалла
1Декъала ву зуламхойн хьехамашца лелаш воцу стаг,
къинош летийна болчарна тІаьхьа ца хІуттуш верг,
кхаьрдаш болчарах дІа ца кхетарг!
2Амма уггар а декъала ву Везачу Элан товрат-хьехамаш кхочушбарх дагна там хуьлуш верг,
царах лаьцна дийнахь а, буса а ойланаш еш волу стаг!
3Ву иза доьдучу хин йистехь доьгІна дитт санна,
шен хенахь стом а ло цо,
гІа а маргІал ца дулу цуьнан,
ша мел дечунна тІехь аьтто а хуьлу цуьнан.
4Зуламаш дечеран гІуллакхаш иштта ца хуьлу!
Уьш мохо дІасахьоькху чан санна ма бу.
5Цундела зуламе гІуллакхаш дечеран
Делан кхелана хьалха дІахІуттийла дац.
Къинош летораш а хилалур бац
Делан лаамехь болчеран гуламехь.
6ХІунда аьлча Шен лаамехь болчеран некъ Везачу Эло ларбо,
ткъа зуламе гІуллакхаш лелочеран некъо уьш шаьш хІаллакбо.
2
Дала къобалвина паччахь
1Хийрачу мехкашкара нах карзах хІунда буьйлу?
Цахиндерг халкъаша дага хІунда лаьцна?
2Дуьненан паччахьаш цхьаьнакхеташ бу,
лаьттан куьйгалхой вовшех дагабуьйлуш бу,
Везачу Элана дуьхьал а бевлла,
Цо къобалвинчунна новкъарло йо цара.
3Цара боху: «Хедийна, дІадохур вай ваьшна тІера церан буржалш,
церан олаллех паргІатдевр вай!»
4Амма стигалара Дела воьлуш ву цу адамех,
Хьалдолчу Эло сийсазбохуш бу уьш.
5ТІаккха Шен дераллица уьш чІогІа кхерийна,
Цо, оьгІаз а вахана, цаьрга дІахьедийр ду:
6«Ас къобалвина Сайн паччахь Цийон-лам тІехь,
Сайн безачу лам тІехь».
7Везачу Эло билгалдаьккхинарг дІакхайкхор ду оцу паччахьо,
Цо аьлларг иштта ду:
«Хьо Сан кІант ву,
тахана Хьан Да хили Сох.
8Деха соьга, тІаккха Ас лур ду хьуна тІаьхьалонна халкъаш а,
хьан долахь хилийта дерриг а латта а, цуьнан йистошка кхаччалц.
9Ахь эгор ду и халкъаш аьчкан гІожаца,
отур ду уьш, кхийра пхьегІа санна».
10Кхетийша, паччахьаш!
Іамийша, дуьненан куьйгалхой!
11Везачу Элана Іамалъейша кхерарца,
даккхийдейша шайн дегнаш дегорца!
12Ларийша кІант, Иза оьгІаз ца вахийтархьама а,
шаьш хІаллак ца дайтархьама а шайн новкъахь.
Цуьнан оьгІазвахар цІеххьана чІагІлур ду.
Декъала бу Цуьнга шаьш ларбойтурш массо а!
3
ГІо дехарх долу доІа
1Дауда шен кІантах Абушаламах ша ведда лелла хан дагайоуьйту назма.
2Веза Эла! Ма дебна сан мостагІий!
Дукхахберш суна дуьхьал гІевттина.
3Цара сох лаьцна олу:
«Делера кІелхьарвалар хир дац цунна».
4Амма Ахьа, Веза Эла, турсо санна, со ларво.
Хьо ду Сан дозалла,
Ахь ойу сан сий!
5Ас доггах кхойкху Везачу Эле,
Шен безачу лам тІера Цо жоп ло суна.
6Со вуьжу, наб йо ас,
гІотту со, Везачу Эло со ларвойла а хууш.
7Сайна го бинчу эзарнаш мостагІех
кхералур вац со.
8ГІаттахьа, Веза Эла!
Ваккхахьа со кІелхьара, сан Дела!
Ахь сан мостагІийн яххьаш йоха ма йо,
зуламе гІуллакхаш дечеран цергаш ма оту.
9Везачу Элера ду кІелхьардовлар.
Хьан халкъана тІехь хуьлийла Хьан декъалдар.
4
ГІо доьхуш дина доІа
1Эшарш локхучу тобанан куьйгалхочуьнга: Даудан хІара назма мерз-пондаршца лакха езаш ю.
2Сан дог Хьоьга кхойкхучу хенахь,
дІахазахьа со, сан бакъволу Дела.
Хала киртиг тІехІоьттича,
Ахь гІо дора суна,
хІинца а хилахьа соьца дика,
сан доІанна жоп лохьа.
3ХІай нах! Мел дукха Іан дохку шу,
Со сийсаз а веш?
Эрна хІуманаш а дезаш,
харцдерг а лоьхуш,
мел лела дохку шу?
4Хаалаш, Везачу Эло къастийна Шена тешаме берш.
Цундела со Шега кхойкхуш хезаш ву Иза.
5Шаьш дарделлачу хенахь
къинош ма летадойла аша.
Цунах лаьцна кІоргге ойланаш аша елаш,
шайн меттахь дІатийна шаьш Іачу хенахь.
6Везачу Элана лерина нийса сагІанаш цІеначу даггара дахалаш,
Цунах тешна хилалаш.
7Дукха наха хоьтту: «Хьан гойтур ю вайна дикалла?»
Хьан юьхь тІера серло тхуна лепийла, Веза Эла!
8Сан дог а дузуш, Ахь суна делла ирс
церан чул дукха ма ду,
кІа а, чагІар а
церан шортта делахь а.
9Меттахь Іуьллучу хенахь паргІат наб йо ас, Веза Эла.
Хьо воцучо цхьаммо а кхерам боцуш вāха ца вуьту со.
5
Ларвар доьху доІа
1Эшарш локхучу тобанан куьйгалхочуьнга: Даудан хІара назма шедагашца лакха еза.
2Сан дешнаш дІахазахьа, Веза Эла,
тергам бехьа сан узарийн.
3ЛадогІахьа, сан Паччахь волу Дела,
аса доккхучу орцане.
Хьоьга деш ма ду аса сайн доІанаш.
4Іуьйранна Хьуна хьалха сайн дехарш охьадохку ас,
Хьоьгара сайна жоп даре са а туьйсуш.
5Хьо зулам хаза ца хета Дела ма ву.
Харцонаш еш берш Хьо волчохь бехар бац.
6Курачу нахана меттиг яц Хьуна юххехь,
цхьа а зуламхо Хьуна ца веза.
7Харцлуьйраш хІаллакбо Ахь.
Ца беза Хьуна, Дела, цІий Іенош берш а, мекарлонаш лелораш а.
8Ткъа со, Хьан хедар боцу безам бахьана долуш, Хьан цІа чу вер ву,
гора а хІоьттина, Хьан дезачу цІа чохь Хьох кхоьруш лаьттар ву.
9Ва Веза Эла! Лелавехьа со Хьайн бакъболчу новкъахула,
дуьхьалбевлла мостагІий сан болу дела.
Нисбехьа Хьайна тІебоьду сан некъ.
10Цара дуьйцург цхьа а бакъ дац!
Церан дегнаш хІаллакдаран лаамех дуьзна ду,
церан къамкъаргаш дІаделладелла кешнаш санна ю,
шайн мекарчу маттаца ямартло йо цара.
11Дела, ларахьа уьш бехке!
Шаьш йина харцонаш шайна дуьхьал ерзийла царна.
И харцонаш мел лелораш дІабахахьа Ахьа, Дела,
Хьайна дуьхьал уьш бовларна.
12Баккхийбеш хир ма бу Ахьа шаьш лардаре сатийсинарш.
Цара даим хазахетарца иллеш лоькхийла.
Ткъа Ахьа ларбехьа уьш.
Хьо везарш самукъане хуьлийла,
Ахьа мел дийриг бахьана долуш.
13Ахь декъалво, Веза Эла, Хьайн лаамехь верг.
Хьан безамо иза, турсо санна, ларво.
6
Хало тІееача дина доІа
1Эшарш локхучу тобанан куьйгалхочуьнга: Даудан хІара назма бархІ мерз болчу пондарца ала еза.
2ТІех ма деттахьа суна, Веза Эла, Хьо оьгІазвахханчохь.
ТаІзар ма дехьа суна Хьо дарвеллачохь.
3Веза Эла, къинхетаме хилахьа соьца, со гІел ма велла.
Сан даьІахкашка зуз догІу, товехьа со.
4Дог а ду сан, чІогІа гІайгІане доьжна.
Мел Іан деза те сан Хьоьга сатуьйсуш?
5Юха а валий, Веза Эла, паргІатдаккхахьа сан са!
Хьайн хедар боцучу безаман дуьхьа кІелхьарваккхахьа со.
6ХІунда аьлча эхартехь Хьо цхьанна а дагавогІур вац,
веллачо Хьуна хастамаш а бийр бац.
7Аса дечу узарша со гІел а во,
дІавуьжу мотт аса сайн бІаьрхишца бус-буса тІун а бо.
Сан велхаро со вуьжу мотт а башийна.
8ГІайгІанехь хиларна сан бІаьргаш гІелделла.
МостагІий бахьанехь уьш телхина догІу.
9ДІадовла уллора, харцонаш лелораш,
хІунда аьлча дІахезна Везачу Элана сан велхаран узарш.
10Со Шега кхайкхар дІа а хезна,
сан доІанна жоп лур ду Везачу Эло.
11Кхерийна а, эхь хетийтина а хир бу сан массо а мостагІий.
ЦІеххьана юха а бирзина, юьхьІаьржачу хІуттур бу уьш.
7
Нийсо йоьху доІа
1Бен-Яманан тІаьхьенах волчу Хушин гІуллакх бахьана долуш Дауда Везачу Элана аьлла тийжаме назма
[1].
2Сан Веза Дела! Ахьа со ларвар лоьху ас.
Массо а суна тІаьхьабевллачех кІелхьара а ваккхий,
Ахьа паргІатваккхахьа со,
3хІунда аьлча, лоьмо санна, со хьаьшна, сан са доккхур ду цара,
кІелхьарвоккхург суна уллохь воцучу хенахь.
4Сан Веза Дела! Нагахь соьгара цхьа хІума даьллехь,
я сан куьйго къа латийнехь,
5нагахь аса сайца машарехь Іаш волчунна зе динехь,
я сан мостагІчунна, бехк а боцуш, со бахьана долуш ницкъ хиллехь,
6мостагІчо, суна тІе а кхиъна,
схьа а лаьцна,
лаьттахь сан са а хьаьшна,
сох чан а йина, вуьтийла со.
7Валахьа, Веза Эла, Хьайн оьгІазаллица дуьхьал,
и оьгІазалла сан мостагІийн дераллина дуьхьал а йоккхуш.
Самавалахьа, Сан Дела,
меттахІоттаехьа нийсо.
8Массо а халкъаш Хьайна гонах а гулдай,
Хьо волчу лакхахь царна тІехь Куьйгалхо хилахь.
9Везачу Эло йо халкъашна тІехь кхел.
Со бакъхиларе хьаьжжина, ехьа, Веза Эла, суна кхел.
Сан дог а цІена ма ду.
10Адамийн хьекъал а девза Хьуна,
дегнаш а чекх го Хьуна,
тхан бакъволу Дела.
Зуламхойн зенаш а сацадехьа Ахь,
ткъа Хьайн лаамехь берш чІагІ а бехьа.
11Со ларвеш долу турс ду Дела,
догцІена берш кІелхьарбоху Цо.
12Дела бакъонца кхел Йийриг ву.
ХІора дийнахь зуламхошна кхел кхайкхош ву Иза.
13Нагахь ишттачех цхьаъ Шегахьа ца верзахь,
Цо, Шен тур а ирдой,
Шен Іад а дулий,
уьш цунна тІе хьажадо.
14Іожалла тІейоуьйту Цо, Шен гІирс схьа а оьций,
Шен догу пхерчий цунна тІехьажадо.
15Шен даг чохь зуламаш кхоьллинчо,
кхечарна вон болх хила луучо
ша-шена харцо кхуллу.
16Кхечунна ор доккхург
ша оцу ор чу вужур ву.
17Ша кхоьллина баланаш цунна тІе юхабоьрзур бу,
цо дина зулам а цуьнан шен коьртах кхетар ду.
18Ас хастам бо Везачу Элана
Иза бакъ хиларна.
Веза Воккхачу Элан цІеран сийнна
йиш а локху аса.
8
Делан сийлалла а, адаман сий а
1Эшарш локхучу тобанан куьйгалхочуьнга: Даудан хІара назма Гати-гІалара схьаяьллачу эшаран мукъам балош болчу гІирсаца ала еза.
2Ва Веза Эла! Тхан Хьалдолу Эла!
Ма сийлахь ю Хьан цІе дерриге а лаьтта тІехь!
Стигалшкахь дІахІоьттина ду Хьан сий!
3Кегийчу берийн а, декхаш долчу берийн а багахула.
ГІап дІахІоттийра Ахьа
[2], Хьайн мостагІий бахьана долуш.
Хьуна дуьхьалбевлларш а, бекхам бийраш а дІасовцорхьама дира Ахьа иза.
4Ахь кхоьллинчу стигалшка со хьалахьаьжча,
цу тІехь Ахь шен-шен метте дІахІиттийна
буттий, седарчий го суна.
5Стаг мила ву, Хьан цуьнан бала кхача?
Адаман кІант мила ву, Ахьа цуьнан гІайгІа бан?
6Стигалийн гуламан декъашхойл
дукха лах ца дина Ахь адам,
сийлаллин таж а делла, вазвина Ахь иза.
7Ахь адам олалла дан дІахІоттийна
Айхьа кхоьллинчу массо а хІуманна тІехь.
Ахь адаман когашка диллина доллу хІума а:
8уьстагІий а, бежанаш а, иштта акхарой а,
9стигалара олхазарш а,
хІорда чуьра чІерий а,
хІорда чохь мел лела садолу хІума а.
10Ва Веза Эла! Тхан Хьалдолу Эла!
Ма сийлахь ю Хьан цІе дерриге а лаьтта тІехь!
9
Делан нийсо
1 Эшарш локхучу тобанан куьйгалхочуьнга: «КІант валар» олучу эшаран мукъамехь лакха еза. Дауда язйина назма ю иза.
2Веза Эла, сайн дерриг а даггара ас Хьуна хастамаш бийр бу,
Хьан массо а тамашийна гІуллакхаш аса дІакхайкхор ду.
3Ахьа мел дийриг бахьана долуш, хазахеташ а, воккхавеш а со хир ву.
Веза Воккха Дела, Хьан цІарна лерина иллеш ас эр ду.
4Сан мостагІий дІабоьрзучу хенахь,
Хьуна хьалха охьа а оьгий, хІаллакьхуьлу.
5Сан гІуллакхна тІехь Ахь нийсонца кхел яйтира.
Бакъволу Кхелахо волу Хьо Хьайн Іарша тІе охьахиира.
6Кхидолу къаьмнаш Ахьа бехкедира,
Іесанаш Ахьа хІаллакбира,
абаденналц церан цІераш а дІаяйира.
7МостагІий Ахьа кхаьллина дІабехи.
Церан гІаланаш а Ахь хІаллакйина дІаехи,
царах болу дагалацам а цаьрца цхьаьна дІабели.
8Ткъа Везачу Эло массо а хенахь олалла дийр ду.
Цо Шен Іарш кхел ярна кечйина ю.
9Цо дуьненна нийсонца кхел йо,
халкъашна тІехь а Цо бакъонца иза йо.
10ГІело йиначарна Веза Эла гІап санна а ву,
баланаш тІехІиттинчу заманахь тІетовжа меттиг а ю.
11Хьан цІе шайна евзинарш Хьуна тІетевжа,
хІунда аьлча, Веза Эла, Хьо лоьхурш Ахьа дІатесна ца буьту.
12Цийон-лома тІера олалла дечу Везачу Элана ала аша иллеш.
Къаьмнашна юкъахь дІакхайкхаде аша Цуьнан гІуллакхаш.
13ЧІир йоькхуш волчу Цо
гІело хьоьгучеран узарш диц ца до.
Цо уьш дагахь а латтабо.
14Веза Эла, Ахьа сох къинхетам бехьа,
со цавезачаьргахьара аса хьоьгучу баланашка хьажахьа.
Іожаллин кевнера со хьалаваккхахьа,
15Цийонан йоІан кевнехь соьга Хьайна хастамаш байтархьама.
Воккхавеш хир ву со, Ахьа кІелхьарваккхарна.
16Шаьш даьккхинчу ор чу эгна халкъаш,
кІело еш, шаьш тийсинчу бойнех тасабелла церан когаш.
17Веза Эла Цо йинчу кхелехула вевзинера.
Іесанаш шайн куьйга динчу гІуллакхаша дІалаьцна.
18Эхарте кхочу Іесанаш а,
Дела вицвеш долу дерриг къаьмнаш а.
19Гуттаренна а хир дац мисканиг вицвар,
массо а ханна дІадаьлла дац къечун сатийсар.
20ГІаттахьа, Веза Эла! Адаме толам ма баккхийтахьа,
Хьайна хьалха халкъашна кхел яйтахьа.
21Веза Эла, Хьайгара кхерам тасахьа царна,
шаьш адамаш бен доцийла хаийтахьа къаьмнашна.
Нийсонах лаьцна доІа
22Веза Эла, суна иштта генахь хІунда ву Хьо?
Со баланехь волуш къайла хІунда волу Хьо?
23Дегнаш курадовларна къечарна тІаьхьабовлу Іесанаш.
Шайна дагадаьхкинчу хІилланаша дІалоцийла уьш.
24Шен синан лаамех дозалла до Іесачо.
Шена харц пайда лоьхучо
Веза Эла дІа а тосу,
Цунна сардам а буллу.
25Дозаллаш дарца Іесачунна моьтту,
ша цхьаммо а жоьпе озор вац,
Цуьнан цхьана а ойланехь Дела вац.
26Муьлххачу хенахь а цо дечу некъаша цуьнан аьтто боккху.
Хьан кхел а цунна ма генахь ю.
Иза шен массо а мостагІашка цавашарца хьоьжу.
27Шен дагахь цо олу: «Со вухур вац.
Цкъа а суна зуламе дерг тІедогІур дац».
28Цуьнан бага сардамех а, мекарлонех а, гІело ярх а юьзна ю.
Цуьнан меттан буьххьехь зуламениг а, вониг а ду.
29Ярташна уллохь кІело йо цо,
къайлаха йолчу меттигашкахь бехке воцург воь цо,
къайлаха декъазачуьнга бІаьргаш хьежабо цо.
30Коьллашкахь кІело йина Іуьллучу лоьмо санна,
къечунна къайлаха кІело йо цо.
Шен бой а тосий, къениг дІалоцу цо.
31Сатта а сеттий, таба а тебий,
шен ондачу мІарашца декъазанаш дІалоцу цо.
32Шен дагахь цо олу: «Далла дицделла ас динарг.
Шен юьхь дІа а ерзийна, ца го Цунна ас лелориг».
33Сан Веза Дела, гІаттахьа, Хьайн куьг хьалаайахьа,
Іазапехь берш а Ахь биц ма бехьа.
34Іесачунна Дела дегаза хІунда хета те, шен дагахь:
«Ахьа-м жоьпе озор вацара со», – олуш?
35ХІетте а Хьуна дерриг а го,
зуламан а, халахетаран а тидам бо,
Іазап хьоьгуш берш а Ахьа Хьайн каралоцу.
Къечо а ша Хьан кара дІало.
Байлахь висинчунна а Хьо гІоьнча ву
36Іесачун а, зуламечун а ницкъ бохабехьа,
церан Іесаллех уьш жоьпе озабехьа,
церан Іесаллех хІумма а ца диссалц.
37Веза Эла абаденналц а, гуттаренна а Паччахь ву!
Кхин къаьмнаш Цуьнан лаьтта тІера дІадовр ду.
38Веза Эла! Хьуна дІахеза
Хьайна хьалха шаьш кІезиг хетачийн лаамаш.
Церан дегнаш Ахь чІагІ а до, Хьайн лерг царна дІа а делла.
39Байлахь висинчунна а, Іазап хьоьгучунна а Ахь нийса кхел йо,
лаьттарчу адаме кхин цкъа а кхерамаш ца тийсийтархьама.
10
Везачу Элах тешна Іаш хилар
1 Эшарш локхучу тобанан куьйгалхочуьнга: Даудан назма.
Везачу Эло со ларвар лоьху аса.
ХІунда олу аша сан сине:
«Олхазар санна, тІема а далий,
шайн лома тІе дІагІо?
2Іесачара, секхаІедаш а дуьйлина,
шайн пхерчий зІенаршна тІехІиттийра,
боданехь догцІеначарна тІетохархьама.
3ХІун дийр ду Делан лаамехь болчара,
шайна кІелара Іесачара бух дІабаьккхича?»
4Веза Эла Шен дезачу цІа чохь ву,
Цуьнан Іарш стигалшкахь ю.
Цуьнан бІаьргаш массо а стаге хьоьжу,
дІабиллинчу бІаьргашца Цо адамаш толлу.
5Везачу Эло зоь Шен лаамехь верг а, Іесаниг а,
ткъа къизалла ерг Шен дерриг а синца Цунна ца веза.
6Іесачарна тІе догуш долу кІегий а, саьмгал а,
догІа санна, охьаІанор ду Цо.
Чахчо мох а церан кхоллам хир бу.
7Веза Эла нийса а ву, Цунна нийсо а еза.
ДогцІеначунна Цуьнан юьхь гур ю.
11
Деле гІо дар доьхуш дина доІа
1 Эшарш локхучу тобанан куьйгалхочуьнга: Даудан хІара назма бархІ мерз болчу пондарца ала еза.
2КІелхьарваккхахьа со, Веза Эла!
Цхьа а суьпаниг ца висна-кх,
адамашна юкъахь тешаменаш а бац-кх.
3ХІораммо а шен уллорачуьнга харцдерг дуьйцу.
Шайн мекарчу меттанашца цара шалхо лелайо.
4Ва Веза Эла! Дерриге а мекара меттанаш хедадехьа!
Дозаллех юьзна хІорра а бага дІакъовлахьа!
5Цара олу: «Тхайн меттанашца ларор ду тхо,
хІара баганаш тхан ю. Мила вер вара тхо совцо?»
6Везачу Эло боху:
«ГІоттур ву Со мискачара хьоьгучу Іазапан дуьхьа а,
къечара дечу узарийн дуьхьа а.
Цара лоьху кІелхьардовлар лур ду Аса царна».
7Везачу Элан дешнаш – цІена дешнаш ду.
Кхерча диллина долу, ворхІазза
дахчийна дети санна уьш ду.
8Веза Эла, гуттаренна а лардехьа тхо,
оцу вочу нахах тхо гена а дохуш.
9Гонах массанхьа а Іесанаш лела,
массара а зуламениг хесточу хенахь.
12
Делан диканах тешар
1 Эшарш локхучу тобанан куьйгалхочуьнга: Даудан назма.
2Кхин а мел ханна хир ду те
Ахьа сан тергам ца бар, Веза Эла?
Кхин а мел Іийр ву те Хьо
соьгахьара дІавирзина, Веза Эла?
3Мел Іан деза те сан бала хьоьгуш,
хІора дийнахь сайн даг чохь болу сингаттам лелош?
Кхин мел хан ер ю те сан мостагІаша со хьийзош?
4Сан Веза Дела, хьажахьа Хьо соьга,
лохьа суна жоп.
Юхаерзаехьа сан могушалла а,
со велла дІа ца валийтархьама.
5Ша сол тоьлла ма олийла сан мостагІчо!
Со эшна аьлла, хаза ма хетийла суна тІаьхьа бевллачарна.
6Ткъа со Хьан хедар боцучу безамах тешна ву.
Ахьа со кІелхьарваккхарна,
Сан дог самукъадаьлла хир ду.
Ахь суна динчу диканна,
ас Хьуна иллеш эр ду!
Адамийн Іесалла
(Забур 52)
13
1 Эшарш локхучу тобанан куьйгалхочуьнга: Даудан назма.
Сонтачара шайн дагахь боху: «Дела вац».
Ма телхина нах бу уьш,
цара лелориг мел дегаза хІума ду.
Диканиг дийриг цхьа а вац царах.
2Стигалшкара адамашка
охьахьоьжу Веза Эла,
цхьа а кхетамехь верг а вуй те,
Дела лоьхург а вуй те, Шена гархьама.
3Берриш а нийсачу некъах тилла,
уьш массо а талхарх буьзна.
Царах цхьа а вац диканиг дийриг,
ур-атталла цхьаъ-м вац.
4Кхетаме богІур болуш а бац те
харцонаш лелош мел берш,
шаьш бепиг дууш санна, сан халкъ дІакхоллурш,
ткъа Везачу Эле ца кхойкхурш?
5ЦІеххьана царна тІе кхерам тосур бу,
Дела Шен лаамехь болчаьргахьа ма ву.
6Декъазчо ечу ойланех шу кхаьрдаш делахь а,
Везачу Эле цо ша лар ма войту!
7Исраилан халкъана кІелхьардалар
Цийон-лома тІера догІур делахьара!
Шен халкъ Везачу Эло юхаметтахІоттийча,
Якъубан тІаьхьенан сакъералур дара,
Исраилан халкъан самукъадер дара.
14
Далла лууш дерг
1 Даудан назма.
Веза Эла! Хьан хІусамехь Іан хьенан ю бакъо?
Хьан безачу лома тІехь ваха хьенан ю бакъо?
2Иза дан бакъо ю, цІеначу новкъахула а лелаш,
бакъахьараниг а деш, даггара
билггал бакъдерг олуш волчун.
3Иза дан бакъо ю, цхьанна а мотт а ца бетташ,
шена тешаме волчунна зуламе дерг а ца деш,
шен уллораниг емал а ца веш волчун.
4Иза дан бакъо ю, Везачу Эло дІатеснарг бІаьрга ван а ца везаш,
амма Везачу Элах кхоьруш болчеран сийдеш волчун.
Шена цунах зен хилахь а, ша цунна хьалха чІагІо йинехь,
шен дашана тІера волуш воцучун.
5Иза дан бакъо ю, шен дети совдаккхархьама,
иза духалург луш воцучун а,
бехке воцучух кхаьънаш схьаоьцуш воцучун а.
Цу тайпана лелаш верг
даима а лаьттар ву.
15
Делах тешаран доІа
1 Дауда язйина назма.
Іалашвехьа со, Ва Дела,
Ахьа со ларвар аса лоьху дела.
2Везачу Эле аса элира: «Хьо ву сан Веза Эла.
Сан массо а диканиг Хьоьгара бен дац».
3Кху лаьттахь болчу Далла тешамечарах аьлча,
уьш сийлахь ма бу, царах со тамехь ву.
4Хийрачу деланашна тІебоьлхучеран
баланаш совбевр ма бу.
ЦІий Іаноран сагІанаш аса церан деланашна дохур дац,
церан цІераш а сайн багахула аса йохур яц.
5Суна кхочу дакъа а,
сан хинболу кхоллам а,
Веза Эла, Хьо ву.
Сан бала беза кхаж а
Хьан карахь бу.
6Суна дІадуьстина дерг исбаьхьа ду,
Хьоьгара кхочун дерг суна тамехь ду.
7Сайна кхетам луш волу Веза Эла аса декъалво.
Ур-атталла буьйсанна а сан даго суна хьехам бо.
8Суна гуттар а го Веза Эла сайна хьалха.
Иза суна аьтту агІор ву, со воха ца вохийта.
9Цундела сан дог а сакъералуш ду,
сан багара мотт а самукъадаьлла бу.
Сан дегІ а кхерамехь дац.
10ХІунда аьлча Ахь эхартахь со вуьтур вац.
Хьайна тешаме волчунна вахкавалар гойтур дац.
11Ахьа бакъдолчу дахаран некъ суна гайтина,
Хьуна уллохь хиларна хазахетарх со вузор ву Ахь,
Хьан аьтту агІор со леларна,
абаденналц а там суна хуьлуьйту.
16
Бехк боцучун доІа
1 Даудан доІа.
Веза Эла, Хьоьгара нийсо лоьхуш волу со дІа а хазий,
тергамца сан тийжаме ладогІахьа,
харц йоцучу сан багара доІа тІеэцахьа.
2Ахь нийса кхел йийр ю суна,
бакъдерг Хьуна дика ма го.
3Сан деган кІоргене хьаьжира Хьо.
Буьйсанна сан терго а йина,
со Ахьа зийча,
цхьа а вониг ца карийра Хьуна.
Сайн бетера цхьа а вониг ца далийта
сацам бина аса.
4Хьан багара долучу дешнашна тІаьхьа а хІуьттуш,
ларлуш лела со.
Ткъа адамаша лелочу гІуллакхашна а, церан зуламечу некъашна а
со тІаьхьа ца хІуьтту.
5Хьан некъахула леларца сайн когаш чІагІбира аса.
Уьш дІа а ца бевлла цу некъа тІера.
6Дела! Хьоьга кхойкху со, Хьуна со хезар волу дела.
Хьайн лерг Ахь, соьгахьа схьа а дерзадай,
дІахазахьа сан дешнаш.
7Хедар боцу Хьайн безам Ахьа кховдабехьа,
Ахьа шаьш лардар лоьхурш ницкъ беш тІегІертачех
Хьайн бакъахьарчу куьйгаца кІелхьарбохуш верг.
8Хьайн тІемийн ІиндагІехь хьулвехьа со,
йоІбІаьрг санна, ларвехьа со
9суна тІегІоьртинчу буьрсачу мостагІех,
суна го бинчу сан са лоьхучу мостагІех.
10Церан дог ца лозу кхидолчу адамех,
ткъа церан къамелаш кураллех дуьзна ду.
11Уьш суна тІе а гІоьртина,
хІинца суна го а бина цара,
шайн бІаьргаш суна тІе хьажийна цара,
со лаьтта охьатаІо гІерта уьш.
12Ижунах хьаьгна долчу мецачу лоьмах тера бу уьш,
къайлаха тІекхета кечделлачу къоначу лоьмах тера бу уьш.
13Веза Эла! Дуьхьалвалахьа сан мостагІашна,
царна тІе а гІортий, Ахь эшабехьа уьш.
Хьайн туьраца кІелхьардаккхахьа сан са
оцу зуламхойх.
14Ва Веза Эла, Хьайн нуьцкъалчу куьйгаца кІелхьарваккхахьа со,
кху дуьненахь бен дахар дац моьттучу нахах,
церан кху лаьттахь оьшшуш долу дакъа ду.
Хьайн хазни чуьра кхоччуш долу таІзарш дехьа царна,
церан бераш а таІзарех дузахьа,
церан берийн берашна а царах диснарг лохьа.
15Ткъа суна бакъонца гур ю Хьан юьхь,
самаваларца, Хьан сибат а гина, там хир бу суна.
17
Даудан хастаман назма
1 Эшарш локхучу тобанан куьйгалхочуьнга: хІара назма Везачу Элан ялхо волчу Дауда язйина ю. ХІара назма Дауда Везачу Элана олура массо а мостагІийн а, Шаулан а карара ша Цо кІелхьарваьккхинчу дийнахь. Дауда элира:
2«Веза Эла, Хьо веза суна,
Хьо сан ницкъ бу!
3Веза Эла – сан чхар, сан чІагІо,
со КІелхьарваккхархо ву.
Сан Дела сан тарх ю,
Цуьнга ас со ларвойту.
Иза сан турс а, сан кІелхьарваларан ницкъ а бу.
Иза со къайлавоккху меттиг а ю.
4Шена хастам бан хьакъ долчу
Везачу Эле ма кхойкху со,
ткъа Цо сан мостагІех кІелхьарвоккху со.
5Іожаллин зІенаша дІалаьцнера со,
дохаран тулгІенаша дІахьош вара со.
6Эхартан зІенаш хьаьрчинера сох,
Іожаллин бой яра суна хьалха.
7Сайна бохам баьллачу дийнахь
Везачу Эле орца даьккхира Аса.
Сайн Деле гІо доьхуш кхайкхира со.
Шен цІа чохь Цунна сан аз дІахезира.
Сан орца Цуьнан лере дІакхечира.
8Латта дега а дира, ласта а лестира,
лаьмнийн баххаш меттах а девлира,
Веза Эла чІогІа оьгІазвахана дела.
9Цуьнан мерІуьргаш чуьра кІур арабийла болабелира,
доллу хІума дІакхоллуш йолу цІе Цуьнан багара елира,
догуш долу кІегий цу чуьра охьаоьгура.
10Стигалш дІаса а теттина, Иза охьавоьссира,
Цуьнан когаш бухахь Іаьржа мархаш яра.
11Каруб-маликашна тІе а хиъна, тІемавелира Иза,
механ тІемаш тІехь дІавахара Иза.
12Цо хІаваэрачу Іаьржачу мархех
Шена къайлаволу меттиг йира,
Цунна гонах иза четар санна хилира.
13Дукха къегаш хиларна, Цунна хьалхара
Іаьржа мархаш сихха дІасаевлира,
къора а туьйхира, догуш долу кІегий серла а девлира.
14Стигалара къекъаш санна, Везачу Элан гІовгІа елира!
Веза Воккхачо Шен аз хазийтира.
Къора туьйхира, догуш долу кІегий серладевлира
15Шен пхерчий а кхиссина,
Цо мостагІий дІасалаьхкира.
ЧІогІа ткъес а тоьхна,
Цо уьш дІа ма бовдийтира.
16Веза Эла, Хьан оьгІазе аз дІахезча,
Хьан мерІуьргашкахула хІо арадаьлча,
хІордийн баххаш гучудевлира,
лаьттан баххаш схьаделладелира.
17Везачу Эло лакхенгара,
Шен куьйгаш схьа а кховдийна,
со кІоргачу хи чуьра схьаваьккхира.
18Доьналла долчу сан мостагІийн куьйга кІелара Цо со схьаваьккхира,
сол ницкъ болчу, со ца везаш болчу мостагІех кІелхьара а ваьккхира.
19Сан де эшначу дийнахь уьш суна дуьхьалбевлира,
амма Веза Эла суна гІортор хилла дІахІоьттира.
20Кхераме йоцучу метте Цо араваьккхира со,
Ша суна реза хиларна, кІелхьарваьккхира со.
21Со бакъ хиларе хьаьжжина, Везачу Эло суна дика делла.
Сан куьйгаш цІена хиларе терра, Цо суна кхаъ белла.
22Везачу Эло сайна гайтина некъаш аса лар а дора,
сайн Делехьара дІа ца верзалуш, со Іеса а ца лелара.
23Цуьнан дерриг а тІедехкинарш суна хьалха дара,
Цуьнан парзашна тІера со дІа а ца волура.
24Цунна хьалха со цІена хилла,
къинош латорах ларлуш а хилла.
25Со бакъ хиларе хьаьжжина, Везачу Эло суна кхаъ белла,
Цуьнан бІаьргашкахь сан куьйгаш цІена долу дела.
26Хьайца тешаме волчуьнца тешаме хуьлу Хьо,
кхоччуш леллачуьнца кхоччуш хуьлу Хьо.
27ЦІена волчуьнца цІена хуьлу Хьо,
ткъа мекара волчуьнца –
цуьнан мекарлоне хьаьжжина хуьлу.
28Мисканаш Ахьа кІелхьарбоху,
ткъа цабашарца хьоьжурш Ахьа охьатаІабо.
29Веза Эла, сан стогар Ахьа латабо.
Сан бода а Дала серлабоккху.
30Хьоьца со хилча, аса эскар а эшадо,
сайн Делаца со пенал дехьа а вуьйлу.
31Дела – Цуьнан некъ кхоччуш дика бу!
Везачу Элан дош ма цІена ду!
Цуьнга шаьш лардойтучу массарна а
Иза турс санна хилла дІахІоьттира.
32Дела кхин мила ву, Веза Эла воцург?
Тарх санна, дІахІоьттина мила ву, вайн Дела воцург?
33Берриг ницкъ а Дала ло суна,
дахаран некъ а нисбо Цо сан.
34Сан когаш сен когех тарбо Цо,
лакхенашкахь со чІогІа лоттуьйту.
35Сан куьйгаш Цо тІом бан а Іамадо,
аса хІинца цІестан Іад дула а тарло.
36Со кІелхьарвоккху турс Ахь суна делира,
Хьан аьтту куьйго со лар а вира.
Хьан гІодаро со тІех воккха а войтура.
37Ахьа соьга ког шуьйра боккхуьйтура,
цундела сан болар гал ца долура.
38Сайн мостагІашна тІаьхьа а ваьлла, царна тІекхиира со.
Уьш, хІаллак а бина, байъалц юха а ца вирзира со.
39Хьала ца гІовттабаллал ас уьш охьабехкира,
ткъа уьш сан когашка охьаийгира.
40Ахьа суна тІом бан ницкъ а белла,
суна дуьхьалбевлларш сан когашка охьа а бехкина.
41Ахь дІабовдийтинчу сан мостагІийн баккъаш суна гина,
цундела со цавезнарш ас хІаллакбина.
42Цара, шаьш кІелхьардаха бохуш орца дохура,
амма уьш кІелхьарбаха стаг вацара.
Цара Везачу Эле кхойкхура,
амма Цо царна жоп ца лора.
43Мохо дІасаяржо чан санна,
царах кегийра дакъош ас дора.
Урамашкара хатт санна, уьш ас хьоьшура.
44Суна дуьхьалдаьллачу халкъах Ахь со кІелхьарваьккхина.
Кхечу къаьмнашна тІехь куьйгалхо Ахь со вина.
Суна девзаш а ца хиллачу адамаша хІинца суна гІуллакх до.
45Сох лаьцна шайна дІа-ма-хеззи,
суна муьтІахь хуьлу уьш.
Кхечу мехкашкара нах
суна хьалха хьестало.
46Даг чохь болчу кхерамо гІора дІадаьккхинера церан,
цундела, бега а беш, шайн чІагІонашкара арабуьйлура уьш.
47Дийна ву Веза Эла! Декъала хуьлда сан Тарх!
Веза воккха хуьлда со кІелхьарвоккху Дела!
48Дела ву сох бекхам бийриг а,
халкъаш суна муьтІахь дийриг а,
49сан мостагІех со кІелхьарвоккхург а!
Суна дуьхьалбевллачарна тІехь Ахьа соьга толам баккхийтира.
Къизачу нахах Ахь со кІелхьарваьккхира.
50Цундела кхечу къаьмнашна юкъахь
Аса Хьуна хастамаш бийр бу,
ва Веза Эла, иллешкахь Хьан цІе а хестор ю ас.
51Везачу Эло шен паччахье баккхий толамаш бохуьйту.
Иза массо а ханна тешаме хир ву Ша къобалвинчунна,
Даудана а, цуьнан тІаьхьенна а».
18
Делан сийлалла Цуьнан кхоллараллехь ю
1 Эшарш локхучу тобанан куьйгалхочуьнга: Даудан назма.
2Стигалша Делан сийлалла гойту.
Цо динчу гІуллакхех лаьцна дуьйцу цара.
3Таханалерчу дийно кханалерчуьнга хаам бо,
тховсалерчу буьйсано кханалерчу буьйсане дуьйцу цунах лаьцна.
4Ца дуьйцу иза я меттанашца, я дешнашца,
церан аз а дац хезаш.
5Дерриг а лаьтта тІехула чекхйолу церан лар.
Дуьне мел ду дІакхочу церан тоьшалла.
Стигалшкахь маьлхана Іан меттиг елла Дала.
6Шен нускал долчуьра воккхавеш араволу кІант санна, араболу малх а,
къийсаршкахь хьалхейоккхург санна, ша бан безачу некъах боккхабеш.
7Стигалийн цхьана йистера схьаболу иза,
вукху йисте кхаччалц некъ а бу цуьнан.
Малхо луш йолчу йовхонах цхьа а хІума хьул ца ло.
8Везачу Эло белла хьехам билггала нийса бу,
цо синан чІагІо йо.
Везачу Эло дІадиллинарг а тешаме ма ду,
Цо хьекъална кІоргге волчунна а хьекъалалла ло.
9Везачу Элан омранаш бакъахьара ду,
цара дог айадо.
Везачу Элан весет сирла ду,
цо бІаьргаш серладоху.
10Везачу Элах кхерар цІена ду,
иза абаделлалц ду.
Везачу Элан кхелаш билггал бакъ а ю,
уьш нийса а ю.
11И дерриге а дешил деза ду,
мазал а, улха чуьра мезан тІадамал а мерза ду.
12Хьан лена а цара боккха хьехам бо,
уьш кхочушбарна йоккха ял а хуьлу.
13Ша латийна массо а къинош хьанна го?
Сан къайлаха долчу къинойх цІанвехьа Ахь со.
14Лаам болуш леточу къинойх
[13] ларвехьа Хьайн лай,
цаьрга суна тІехь толам а ца боккхуьйтуш.
ТІаккха цІена хир ву со,
даккхийчу къиношна бехке а воцуш.
15Веза Эла, сан Тарх а,
суна паргІато Лург а,
сан бетера долу дешнаш а,
сан деган ойланаш а
тамехь хуьлийла Хьуна хьалха.
19
Толам баккхарна дина доІа
1 Эшарш локхучу тобанан куьйгалхочуьнга: Даудан назма.
2Холчу хІоьттинчу дийнахь дІахезийла хьо Везачу Элана,
ларвойла хьо Якъубан Делан цІаро.
3Цо гІо доккхийла хьоьгахьа Шен цІа чуьра,
Цийон-лам тІера хьо чІагІвойла Цо.
4Ахь сагІина мел деанарг дагатосийла Цунна,
ахь дийнаташ дагоран сагІа даккхарх там хуьлийла Цунна.
5Кхочушбойла Везачу Эло хьан деган лаам а,
ерриге хьан Іалашонаш а кхочушйойла Цо.
6Ахь толам баьккхича, тхуна хазахетар ду,
тІаккха вайн Делан дуьхьа вай байракх ойур ю.
Кхочушдойла Везачу Эло хьан дерриг а дехарш.
7ХІинца хиъна суна Везачу Эло Ша къобалвинарг кІелхьарвоккхийла.
Шен сийлаллин стигалшкара Цо жоп ло цунна
Шен нуьцкъалчу кІелхьарвоккхучу куьйгаца.
8Цхьаболчара гІудалкхех,
вукхара говрех,
ткъа оха тхайн Везачу Делан цІарах дозалла до.
9Уьш, мал а белла, ийгира,
ткъа тхо, дІа а хІиттина, нисделира.
10Веза Эла! Паччахье толам баккхийтахьа,
тхо дІа а хазахьа, Хьайга орца дохучу хенахь.
20
Баьккхинчу толамна хастам бар
1 Эшарш локхучу тобанан куьйгалхочуьнга: Даудан назма.
2Веза Эла! Хьо нуьцкъала хиларна самукъадаьлла ву паччахь,
Ахь толам баккхийтарна барам боцуш хазахетта ву иза.
3Цуьнан дагна лиънарг делла Ахь цунна,
цуьнан бето дехнарг дІа а ца теттира Ахьа.
4ХІунда аьлча диканна декъалварца дуьхьалвеара Хьо цунна,
цІеначу деших дина таж диллира Ахь цуьнан коьрта тІе.
5Цо дахар далар дийхира Хьоьга,
Ахьа абаделлалц хан яхйира цуьнан.
6Деза ду цуьнан сийлалла Ахь толам баккхийтарна.
Ахь ларам а белла цунна, сийлахь хилар а делла.
7Абаделлалц Хьайн декъалалла делла Ахь цунна.
Хьо цуьнца хиларна, хазахетарца самукъадаьккхина Ахь цуьнан.
8ХІунда аьлча паччахь Везачу Элах тешна ву,
Веза Воккхачун хедар боцучу безамах шеко а яц цуьнан.
9Хьан куьйгана карор бу берриг Хьан мостагІий,
Хьан кара гІур ма бу массо Хьо цавезарш.
10Хьо оьгІазвахча, йогучу пешах тарбийр бу Ахь уьш.
Ша оьгІазваханчохь Везачу Эло хІаллакбийр бу уьш,
цІеро буур бу уьш.
11Лаьттара церан тІаьхье а хІаллакйийр ю Ахьа,
адамийн кІенташна юкъара церан хІу а дойур ду Ахьа.
12ХІунда аьлча цара Хьуна дуьхьал зулам а даьккхира,
вон Іалашонаш а хІиттийра,
амма уьш кхочуш ца янъелира цаьрга.
13ТІаккха цаьрга баккъаш берзабойтур бу Ахь.
Хьайн секхаІодаца пхерчий кхуьссур ду Ахьа царна тІе.
14Оха лакхавоккху Хьо, Веза Эла, Хьо нуьцкъала хиларна.
Оха хастор ву Хьо иллешкахь
Хьан сийлахь гІуллакхаш бахьанехь.
21
Іазапехь а хилла, Далла хастам бар
1 Эшарш локхучу тобанан куьйгалхочуьнга: «Сатасаран сай» олучу мукъамехь ала езаш ю хІара Даудан назма.
2Сан Дела! Ва сан Дела!
Со хІунда вити Ахьа?
Ас чІогІа орца даьккхинехь а,
сан кІелхьарвалар генахь ду суна.
3Дийнахь кхойкху со Хьоьга, сан Дела,
Ахьа суна жоп-м ца ло.
Буьйсанна а кхойкху со,
амма сан синтем бац.
4Ткъа Хьо Везаниг ву,
Хьан Іарш Исраилан
хастамаш тІехь лаьтташ ю.
5Хьох тешаш хилла тхан дай.
Уьш, теша а тешна, Ахьа кІелхьарбохура.
6Хьоьга кхойкхура цара – уьш кІелхьара а бовлура.
Уьш Хьох тешара, цундела юьхьІаьржачу а ца хІуьттура.
7Ткъа со-м, адам а доцуш, нІаьна санна ву.
Адамийн дог долу сох,
халкъана дегаза хета со.
8Со гуш болу берриш а кхаьрда сох.
Цара, кортош а лестош, кхиссарш йо:
9«Везачу Элах тешна ма вара иза –
Цо иза кІелхьарваккха веза-кх.
Везачу Эло иза паргІатвоккхийла,
Ша цунна реза велахь».
10Ткъа со ненан кийрара схьаваьккхина Ахьа.
Сайн ненан некхера дуьйна со маьршавоккхура Ахьа.
11Со дуьнен чу ваьллачу хенахь дуьйна
Хьуна дІавелла вара со.
Сайн ненан кийрахь со хиллачу хенахь дуьйна
Хьо Дела ву сан.
12Суна гена ма валахь, хІунда аьлча
тІебогІу бала гергахь бу,
ткъа гІодийриг вац сан.
13Алссам йолчу старгІанаша го бина суна.
Башанерачу стерчаша го лаьцна сан.
14Ижунах а хьаьгна, гІам-гІим дечу лоьмо санна,
суна тІе шайн баганаш гІаттийна цара.
15Со, хи санна, Іана вахана.
Ерриг а даьІахкаш вовшахъевлла сан.
Дог, балоз санна а хилла,
кхерамна кийрахь дешна дІадаьлла сан.
16Сан ницкъ, шовда санна, лекъна, дегІера дІабаьлла,
сан багара мотт а къамкъаргах дІалетта.
Со Іожаллин чене дІавуьллу Ахь.
17ЖІаьлех тарбеллачу наха го бина суна,
буьрсачу арданго го лаьцна сан.
Цара цергаш чекхъяьхна
сан куьйгех а, когех а.
18Ерриге а даьІахкаш ягаръялур ю сан.
Нах, суна тІе а хьоьжуш, боьлу сох.
19Цара вовшашлахь йоькъу сан тІеюху хІуманаш,
кхаж а тосу цара, сан коч хьанна кхочу хьожуш.
20Ткъа Хьо, Веза Эла, генахь ма хилахьа суна.
Хьоьгара бу сан ницкъ, гІоьнна волахьа суна.
21Туьрах кІелхьардаккхахьа сан са,
жІаьлех а кІелхьардаккхахьа сан дахар.
22Лоьман бага вахарх кІелхьарваккхахьа со,
акхачу бугІанан маІех ларвехьа со.
Ахь суна жоп ма делла!
23Хьан цІе сайн вежаршна кхайкхор ю аса.
Динан гуламехь Хьуна хастам бийр бу аса.
24Везачу Элах кхоьруш дерш! Хастамаш бе Цунна.
Якъубан дерриг а хІу! Сийде Цуьнан.
Исраилан ерриг а тІаьхье! Цунна хьалха ларамах юьзна хила.
25ХІунда аьлча декъазаниг Цунна дегаза а ца хетара,
цуьнан баланех Везачу Элан дог а ца делира.
Шен юьхь къайла а ца яьккхира Цо цунах,
амма, иза Шега кхайкхича, дІахезира Везачу Элана.
26Боккхачу гуламехь Хьуна лерина хастамаш бо аса.
Цунах кхоьруш болчарна хьалха сайн ваІданаш кхочушдийр ду аса.
27Къечара шаьш буззалц юур ю.
Иза лоьхучара Везачу Элана хастамаш бийр бу.
Шу абаденналц а дехийла!
28Дуьненан массо а маьІІера адамаш,
Иза къобал а вина, Везачу Элана тІедоьрзур ду.
Массо а къаьмнийн болчу доьзалша,
охьа а таьІна, Цунна Іибадат дийр ду.
29ХІунда аьлча Везачу Элан ду паччахьалла.
Цо дерриге а къаьмнашна тІехь олалла до.
30Лаьттахь токхо а йолуш Іаш болчара,
Цунна Іибадат а деш, сагІа дуур ду.
Коше а кхаьчна, чан хилларг а,
дахар лардар шен карахь доцург а –
массо а Цунна хьалха суждане гІур ву.
31Хинйолу тІаьхье Цунна Іамал еш хир ю.
Ткъа цара шайн берашка Везачу Элах лаьцна дуьйцур ду.
32Схьа а баьхкина, Цо лелийначу нийсонах лаьцна дуьйцур ду,
дуьнен чу девр долчу адамашна Цо кхочушдинчух лаьцна дуьйцур ду.
22
Веза Эла сан Іу ву
1 Даудан назма.
Веза Эла сан Іу ву.
Суна мел оьшуш дерг хир ду сан.
2Цо сийначу бай тІехь дІа а вижаво,
тийначу хи тІе а вуьгу со.
3Сан синна ницкъ а луш,
Шен цІеран дуьхьа со нийсачу новкъа воккху Цо.
4Іожаллин ІиндагІ долчу тогІи чухула со дІагІахь а,
вонах кхоьрур вац со,
хІунда аьлча Хьо соьца ву.
Хьан некъан Іасано синтем ло суна.
5Сан мостагІашна а гуш,
суна хьалха кхача биллина Ахь.
Сан коьртах даьтта хьаькхна Ахь.
Сан кад а тІех буьзна бу.
6Дикалла а, безам а хуьлийла соьца сан дахаран дерриг а деношкахь,
тІаккха Везачу Элан цІа чохь сайн тІейогІу хан чекхйоккхур ю ас.
23
Сийлаллин Паччахь волу Веза Эла
1 Даудан назма.
Латта а, цу тІехь дерг а Везачу Элан ду.
Цуьнан ду дуьне а, цу чохь дехаш дерг дерриге а.
2ХІордашна тІехь дуьне ДІахІоттийнарг а,
хишна тІехь иза ЧІагІдинарг а Веза Эла ву.
3Мила вер ву Везачу Элан лам тІе,
я мила дІахІуттур ву Цуьнан дезачу цІа чохь?
4Шегара зулам цадолуьйтург,
дог цІена дерг,
шен са зуламехьа цахьажориг,
Делан цІарах харц дуйнаш ца бууш верг вер ву.
5Везачу Эло декъалвийр ву иза.
Иза кІелхьарвоккхучу Дала бехказло ю цунна.
6Якъубан Дела, Хьоьгара гІо оьшучеран,
Хьо лоьхучеран тайпа иштта ду!
7Кевнаш, шайн лакхенаш хьалаайа,
шира неІарш, дІаеллало,
сийлаллин Паччахь тІаккха чувогІур ву!
8Мила ву сийлаллин Паччахь?
Иза онда а, чІогІа а волу,
тІамехь нуьцкъала волу Веза Эла ву.
9Кевнаш, шайн лакхенаш хьалаайа,
шира неІарш, дІаеллало,
сийлаллин Паччахь тІаккха чувогІур ву!
10Мила ву сийлаллин Паччахь?
Массо а ницкъийн Веза Эла,
Иза сийлаллин Паччахь ву.
24
Шена тІехь куьйгалла дар а, ша кІелхьарваккхар а доьхуш дина доІа
1 Даудан назма.
qac Аqac*са
[20] Хьоьга хьалакхийдадо сайн са, Веза Эла.
2qac Бqac*илггала Хьох тешна ву со, сан Дела!
Со юьхьІаьржачу ма хІоттийтахьа.
Сох мостагІий ма кхардийтахьа.
3qac Бqac*ерриш а Хьоьга хьоьжурш юьхьІаьржачу хІуьттур бац,
ткъа бахьана доцуш ямартло йийраш юьхьІаьржачу хІуьттур бу.
4qac Гqac*айтахьа суна, Веза Эла, Хьайн некъаш,
Хьайн лаамаш а бовзийтахьа суна.
5qac Дqac*е дийне мел дели, Хьоьга хьоьжуш ву со.
Хьайн билггал бакъдолчунна тІе а верзавехьа со,
Іама а вехьа со, хІунда аьлча со кІелхьарвоккху Дела Хьо ву.
6qac Еqac*рриг а заманашкахь дуьйна болу
Хьайн къинхетам а, хедар боцу безам а
дагабаийтахьа, ва Веза Эла.
7qac Зqac*уламаш сан Хьайна дага ма даийтахьа.
Къоналлин къиношна гечдехьа сан.
Хьайн хедар боцучу безаме хьаьжжина,
со дагаваийтахьа, Веза Эла,
Хьо дика волу дела.
8qac Иqac*сбаьхьа дика а, нийса а Веза Эла хиларна,
бан беза некъ гойту Цо къинош летийначарна.
9qac Кqac*Іезиг шаьш хетарш нийсонна тІе Цо берзабо,
Шен некъа тІехь лела уьш Цо Іамабо.
10qac Лqac*еррина Цуьнан барт а, бакъонаш а ларъеш болчарна
Везачу Элан дерриг а некъаш безаме а, тешаме а ду.
11qac Мqac*ел дукха къинош латийна ас, Веза Эла,
Хьайн цІеран дуьхьа суна гечдехьа.
12qac Нqac*агахь санна стаг Везачу Элах кхоьруш велахь,
адамо харжа беза некъ гойтур бу Цо.
13qac Оqac*цу стага диканца шен хан а йоккхур ю,
цуьнан тІаьхьенна латта а кхочур ду.
14qac Пqac*аргІат юкъаметтиг ю Везачу Элан
Шега ларамах буьзначаьрца,
Шен барт а Цо царна бовзуьйту.
15qac Рqac*ечІанна чуьра сан когаш Цо схьабахарна,
сан бІаьргаш даим а Везачу Элехьа бирзина бу.
16qac Сqac*оьга схьа а хьажахьа, сох къинхетам а бехьа,
хІунда аьлча со цхьа а ву, гІело хьоьгуш а ву.
17qac Тqac*Іех алсамъевлла сан деган гІайгІанаш,
сан баланех со хьалхаваккхахьа.
18qac Уqac*зарш а деш, со гІайгІанехь хиларан а,
со гІелваларан а тидам бехьа,
сан дерриге а къиношна гечдехьа.
19qac Хqac*ьажахьа сан мостагІашка, мел дукха бу уьш.
Мел къизачу цабезамца соьга хьоьжу уьш.
20qac Чqac*ІагІо а хилий, кІелхьарваккхахьа со.
Хьох тешна Іаш волу дела,
юьхьІаьржачу ма хІуттийла со.
21qac Шqac*еко а йоцуш, Хьоьга ладоьгІуш волу дела,
цІена леларо а, нийсоно а ларвойла со.
22qac Іqac*ийжам беш йолчу цуьнан ерриге гІайгІанех,
Дела, паргІатдаккхахьа Исраилан халкъ.
25
Бехк боцучун доІа
1 Даудан назма.
Веза Эла, бехказаваккхахьа,
цІеначу новкъахула леларна, со.
Цкъа а гал ца волуш,
Хьох тешна лелаш ма вара со.
2Веза Эла, сох доллург талла а таллахьа, зен а зехьа.
Сан кийрахь а, даг чохь а долчуьнга хьажахьа.
3Хьан безам сан бІаьргашна хьалха ма бу,
Хьан билггал бакъдолчуьнца со лелаш ма ву.
4Мекарчу адамашца со ца Іа,
шалхонаш йолчарах со дІа ца кхета.
5Зуламхойн гулам суна ца беза,
Іесачарна юкъахь со охьа ца хоу.
6Куьйгаш а дуьлуш, сайн бехк цахилар дІагойту аса,
цундела кхечаьрца цхьаьна со а ву
Хьуна Іибадат дечу меттигна го боккхуш,
7сайн озаца Хьуна хастамаш бархьама а,
Хьан дерриге а инзаречу гІуллакхех лаьцна дийцархьама а.
8Веза Эла! Деза суна Хьо Іаш волу цІа а,
Хьан сийлалла шена чохь йолу меттиг а.
9Сан са хІаллак ма дехьа къинош летош болчаьрца,
сан дахар а хІаллак ма дехьа цІий Іанор дезачаьрца.
10Церан карахь ду зуламаш дар,
церан аьтту куьг дуьзна ду кхаьънаш схьаэцарх.
11Ткъа со-м сайн цІеначу новкъахь ву.
КІелхьара а ваккхахьа со, къинхетам а бехьа сох.
12Сан ког бу лаьтташ шерачу меттехь.
Веза Эла декъалво аса динан гуламашкахь.
26
Везачу Элах тешна Іаш хилар
1 Даудан назма.
Веза Эла – сан серло а ю, сан кІелхьарвалар а ду.
Со хьанах кхоьрур ву?
Веза Эла – сан дахаран дІалечкъийла ю.
Со хьан Іадор ву?
2Нагахь санна зуламе берш суна тІегІортахь,
со дІакхаллархьама, сан мостагІий тІелатахь,
уьш, ког таса а белла, шаьш охьаоьгур бу.
3Нагахь тІеман тоба суна дуьхьалъялахь а,
сан дог кхералур дац.
Суна тІамца тІегІортахь а,
хІетте а сан сатийсам хир бу.
4Везачу Эле цхьа хІума доьхура аса,
изза бен ца лоьху аса.
Иза ду, со вехаш мел ву,
Везачу Элан цІа чохь со Іен лаар,
Цуьнан хазалле хьежархьама а,
Цуьнан цІа чохь Цунах дагавалархьама а.
5Со холчу хІоьттинчу дийнахь Цо
Шен четар кІел дІахьулвийр ма ву со.
Ша Іачу метте дІалачкъор ма ву со,
Цо тарха тІе а воккхур ма ву со.
6ТІаккха сан корта суна го бинчу
мостагІашна тІехь хьалаайабелла хир бу.
Иза Іаш волчу меттехь аса, аз а айдеш,
массо а тайпана сагІанаш дохур ду,
Везачу Элана хьалха аса иллеш а,
хастаме назманаш а эр ду.
7Веза Эла, Хьоьга дІакхойкхуш долу сан аз дІа а хазахь,
сох къинхетам а бехьа, суна жоп а лохьа.
8Сан даго Хьоьгара схьааьлла, Хьо леррина леха.
Цундела Хьо лоьхур ву аса, Веза Эла.
9Хьайн юьхь сох къайла ма яккхахьа.
Хьо оьгІазвахханчохь Хьайн лай дІа ма таттахьа.
Хьо сан гІоьнча вара.
ДІа а ма таттахьа, дІа а ма тасахьа со,
ва сан Дела, сан КІелхьарвоккхург!
10Сан дас а, сан нанас а со витича а,
Везачу Эло со тІеоьцур вара.
11Веза Эла, Хьайн новкъахула лела Іамавехьа со.
Нийсачу некъа тІе ваккхахьа со,
сан мостагІий сан тергам беш хиларна.
12Сан мостагІийн лаамийн кара дІа ма лохьа со,
хІунда аьлча суна дуьхьал гІевттина
харцтоьшаллаш дийраш,
къизаллица са а доьІуш.
13Со тешна Іаш дерг хІара ду:
со дийна а волуш гур ду суна
Везачу Эло мел до дика.
14Везачу Эле сатийса.
Доьналла долуш а хила,
хьайн дог а чІагІде.
Везачу Эле сатийса.
27
ГІо оьшучун доІа
1 Даудан назма.
Хьоьга кхойкху ас,
Веза Эла, сан Тарх!
Суна жоп ца луш
ма хилалахь.
Хьо вист ца хилча,
эхарте кхаьчначех тарлур ву со.
2Сан доІанаш дІахазалахь
ас Хьайга орца дохучу хенахь,
Хьан дезачу цІийне
ас куьйгаш ойучу хенахь.
3Шайна уллорачаьрга диканиг а дуьйцуш,
ткъа дагахь вониг долчу а,
зуламе гІуллакхаш дечу а,
Іесачу а нахаца хІаллак ма вехьа со.
4Церан гІуллакхашка а,
цаьргара даьллачу вочуьнга а хьажжий,
кхел ехьа царна.
Церан куьйгийн балхе хьажжий,
ял лохьа царна,
хьакъ дерриг юхалохьа царна.
5Везачу Эло диначунна а,
Цуьнан куьйго кхоьллинчунна а,
цара тидам тІе ца бахийтарна,
Цо хІаллакбийр бу уьш,
юха метта а ца хІиттош.
6Хастам бу Везачу Элана,
Цунна сан доІанаш хезна.
7Веза Эла сан чІагІо ю,
со ларвеш долу турс ду Иза.
Цунах тешна дара сан дог,
тІаккха Цо гІо дира суна.
Сан дог доккхадеш ду,
сайн иллешца ас хаставо Иза.
8Веза Эла Шен халкъан гІап а ю,
Ша къобалвинчун кІелхьарваккхаран чІагІо а ю.
9Хьайн халкъ кІелхьара а даккха,
Хьайн тІаьхье декъал а е.
Церан Іу хилахьа,
уьш даим Іалаш а беш.
28
Везачу Элан нуьцкъала аз
Стигалан гуламехь берш, Везачу Элана хастамаш бейша!
Везачу Элан сийлалла а, ницкъ а кхайкхадейша!
2Везачу Элан цІеран сийлаллина лерина кхайкхамаш бейша!
Везачу Эло Шен возалла гойтучу хенахь Цунна суждане гІойша.
3Везачу Элан аз ду хезаш хиш тІехула.
Стигал къекъош ву сийлахь волу Дела.
Везачу Элан аз ду хезаш хІордаш тІехула.
4Нуьцкъала а ду Везачу Элан аз,
сийлахь а ду Везачу Элан аз.
5Баганан дитташ охьадохку Везачу Элан озо.
Ливанунера долу баганан дитташ охьадохку Везачу Эло.
6Цо Ливанун-мохк, эса санна, кхийсаболуьйту,
Хьермон-лам
[26], акха бугІа санна, ирхлоьлхуьйту.
7Стелахаьштиг схьатуьйсу
Везачу Элан озо.
8Яьсса аре а егайо Везачу Элан озо.
Кхадеш цІе йолу яьсса аре а егайо Везачу Эло.
9Сешка кІорнеш а йохуьйту,
масарш оста а довлуьйту
[27]Везачу Элан озо.
Везачу Элан цІийнан кертахь массара а
Цуьнан сийлаллех лаьцна дуьйцу.
10ТІедевллачу хишна тІехь а олалла динера Везачу Эло.
Абаденналц а паччахьан олалла дийр ду Везачу Эло.
11Шен халкъана ницкъ лур бу Везачу Эло.
Шен халкъ, синтем а луш, декъалдийр ду Везачу Эло.
29
Хастаман доІа
1 Делан цІа даздан олу Даудан назма.
2Веза Эла, ас хастам бо Хьуна. Ахь кІелхьарваьккхи со,
сан мостагІий сох ца белийти.
3Сан Веза Дела! Ас гІо дийхира Хьоьга,
Ахь суна дарба дира.
4Эхартара сан са ара а даьккхина,
со денвира Ахь, Веза Эла,
коша чу со ца вижийтира.
5Хастам бе Везачу Элана,
Цунна тешаме болу нах.
Иза веза хилар дагадоуьйтуш,
хаставе аша Иза,
6хІунда аьлча кІеззигчу ханна ду Цуьнан оьгІазвахар,
дерриг а дахарна ду Цуьнан дика.
Суьйранна белхар дІахІоттахь а,
Іуьйранна самукъадалар хуьлу.
7Со синтеме волуш ас бехира:
«Цхьана а хІумано меттахвоккхур вац со».
8Хьайн диканца, Веза Эла,
Ахь чІагІбира сан лам.
Амма Ахь Хьайн юьхь къайлаяьккхича,
со вуьйхира.
9ТІаккха, Веза Эла, Хьоьга кхайкхира со.
Хьалдолчу Эле ас дийхира:
10«ХІун пайда бу сох, со хІаллаквича?
Хьуна хІун лур ду, со коша чу вижча?
Сан докъо хастам бийр буй те Хьуна?
Сох йисинчу чено Хьан бакъдерг кхайкхор дуй те?
11Веза Эла, со дІа а хазий, къинхетам бехьа сох!
Веза Эла! Хилахьа сан гІоьнча».
12Ахь сан белхаран метта,
суна хелхар дели,
сингаттаман духарш дІа а эцна,
самукъадаларан духарш суна тІедуьйхи.
13Сан сино, ца соцуш, хеставойла Хьо.
Сан Веза Дела, ас хестор ву Хьо гуттара а.
30
Деле сатийсарх лаьцна дина доІа
1 Эшарш локхучу тобанан куьйгалхочуьнга: Даудан назма.
2Веза Эла! Хьоьга ларвойту аса со.
Цкъа а юьхьІаьржачу ма хІоттийтахьа со.
Хьайн нийсонца со паргІатваккхахьа.
3Хьайн лерг суна тІедерзадехьа,
со кІелхьарваккха сихлохьа.
Тарх санна хилахьа, со ларвархьама,
чІогІа гІап санна хилахьа суна, со кІелхьарваккхархьама.
4Суна чхар санна Хьо хиларна,
суна гІап санна Хьо хиларна,
Хьайн цІеран дуьхьа со лела а вехьа,
суна тІехь урхалла а дехьа.
5Къайлаха дІахІоттийначу гура чуьра со схьаваккхахьа,
хІунда аьлча Хьо ю сан чІагІо.
6Хьан кара дІало аса сайн са.
Веза Эла, тешаме Дела,
Ахьа кІелхьарвоккхур ву со.
7ХІумма а боцучу цІуйн сийдийраш
бІаьрга бан а ца беза суна,
ткъа со Везачу Элах тешна Іаш ву.
8Хьан хедар боцу безам бахьанехь
хазахеташший, самукъадаьллий хир ву со.
ХІунда аьлча ас хьоьгу Іазап Хьуна гира,
сан синан бала Хьуна дІахиира.
9МостагІчун кара дІа ца велира со Ахьа.
Сан когаш паргІатчу меттехь дІахІиттий Ахь.
10Веза Эла, сох къинхетам бехьа,
хІунда аьлча ву-кх со готтехь.
Сингаттаме со хиларна,
худабелла сан бІаьргаш а,
сан са а, сан кийра а.
11Сингаттамо дахар а гІелдина сан,
шераш а узарш деш дІадовлу сан.
Аса къинош леторна
[30], сан ницкъ а дІабаьлла,
сан даьІахкаш а малъелла.
12Сан мостагІий бахьанехь
ур-атталла сан лулахоша а тІехдетта суна,
со вевзаш берш а дІакъехка сох.
Урамехь со гинарш а дІабовду сох.
13Велларг санна, нехан дегнаша вицвина со.
Йоьхна пхьегІа санна ву со.
14Дуккханнийн а харцлер хеза суна.
Массо а агІор къемат тІегІерта,
суна дуьхьал барт а бина,
сан са даккха дагахь цара ойланаш йича.
15Ткъа со Хьох теша, Веза Эла.
Аса олу: «Хьо ву сан Дела».
16Хьан карахь ду сан дахаран денош.
Сан мостагІийн карара а,
суна тІаьхьабевллачех а
со кІелхьарваккхахьа.
17Хьан лай волчу суна тІе Хьайн юьхь тІера серло лепийтахьа.
Хьайн хедар боцучу безамца со кІелхьарваккхахьа.
18Веза Эла! Хьоьга кхайкхарна
со юьхьІаьржачу ма хІуттийла.
Ткъа Іесанаш, юьхьІаьржачу а хІиттина,
эхартахь тийна дІасовцийла.
19Тхьузйоьлла юьсийла харцлоь баганаш,
Делан лаамехь лелачарна дуьхьал
кураллица а, дозаллица а вониг дуьйцуш йолу.
20Мел дукха ду-кх Хьоьгара долу дика,
Хьоьга ларамах буьзначарна дала Ахьа кечдина долу.
Хьоьга шаьш лардойтуш долчу
массо а адамашна хьалха дІало Ахь иза!
21Адамийн питанех
Хьайн юьхьца къайлабоху Ахь уьш.
Дуьхьал лоьчу меттанех
Хьайн ІиндагІехь къайлабоху Ахь уьш.
22Декъала ву Веза Эла,
го бинчу гІалахь со волуш,
суна Ша тешаме хилар Іаламат кепара гайтина волу!
23Со дог доьхна волуш, суна хийтира,
Хьайн бІаьргашна дуьхьалара Ахь со дІаваьккхина аьлла.
Амма Хьуна дІахезира сан доІанан аз,
Хьайга со дІакхайкхича.
24Веза Эла везаш хилалаш,
Цуьнан долахь мел дерш.
Тешаме берш Везачу Эло ларбо,
ткъа дозаллаш дечарна шайн хьакъ дІало.
25Доьналла долуш хилалаш! Шун дегнаш чІагІлойла,
Везачу Эле сатуьйсучу шун массеран а дегнаш чІагІлойла!
31
Къиношна дохкодовларх а, Дала гечдарх а
1 Даудан хьехаме назма.
Декъала ву Везачу Эло цуьнан къинош
цкъа а цунна дуьхьал ца лоруш волу стаг!
2Декъала ву Везачу Эло бехке веш воцу а,
шен синца мекарло йоцу а стаг!
3Айса къа латадар дІа а ца дуьйцуш,
Хьоьга вист а ца хуьлуш, со Іачу хенахь,
хІора денна ас узарш дарна,
малъелла дІаяьллера сан даьІахкаш.
4ХІунда аьлча дийнаххьий, буьйсанний Хьан куьг суна тІехь дазделла лаьттара.
Аьхкенан йокъа хІоьттинчу хенахь санна,
бос а байна сан.
5Амма айса латийначу къинна къера а хилира со,
сайн бакъонца цалелар хьул а ца дира аса Хьох.
Ас элира: «Везачу Эле сайн къинош дІадоьллур ду ас».
ТІаккха Ахь дІабаьккхира суна тІера сан къинан бехк.
6ХІора Делан лаамехь волчо доІа дойла Хьоьга,
ша нийса вац аьлла хетачу хенахь,
даккхий хиш дистина догІучу хенахь,
цунна тІе уьш кхочур дац.
7Хьо волчохь ю сан дІалочкъийла,
Ахь ларво со халонех,
кІелхьарваларан хазахетар а ло Ахь суна.
8Ас хьо кхетор а ву,
хьо ваха везачу новкъа а воккхур ву.
Ас куьйгалла а дийр ду хьуна тІехь,
Сан бІаьрг а бу хьуна тІехь.
9Ма хилийша дин санна,
я кхеташ йоцу вирбІарза санна,
шаьш бохург цаьрга дайтархьама,
церан мочхалш тІе дуьрстанаш а, гаьллаш а йоьхкина, сецо езаш йолу.
10Дог цІена доцучу стеган
дукха баланаш бу,
ткъа Везачу Элах тешна Іаш волчунна
Цуьнан хедар боцу безам хуьлу.
11Везачу Эло шайна динарг бахьанехь,
самукъане хилалаш, Делан лаамехь дерш,
даккхийделаш, дог цІена дерш.
32
Хастам баран илли
1 Делан лаамехь дерш, шайн Везачу Эло диначунна даккхийделаш.
Шаьш бакъ болчаьргахь хастамаш бар товш ду.
2Хастам бе Везачу Элана,
дечиг-пондар локхуш,
ала Цунна иллеш
итт мерз болу пондарца.
3Ала Цунна керла илли:
говза лакха Цунна,
воккхаверан аз айдеш.
4ХІунда аьлча Везачу Элан дош билггал бакъ ду,
Ша мел дечу гІуллакхаш тІехь тешаме ву Иза.
5Цунна бакъдерг а, нийсо а еза.
Везачу Элан хедар боцу безамах дуьзна ду латта.
6Везачу Элан дашца кхоллаелла стигалш,
Цо Шен Синан Іаь тохарца кхоьллина стигалара массо а ницкъаш а.
7ХІордан хиш Цо, оьланаш санна, гулдина,
кІорга хиш Цо шен-шен меттигашкахь сацийна.
8Дерриге а латта а кхоьрийла Везачу Элах,
инзардовлийла Цунна хьалхā дуьнен чохь мел дехарш.
9ХІунда аьлча Цо элира – иза хилира,
Цо омра дира – иза дІахІоьттира.
10Везачу Эло бохабо хийрачу мехкашкара къаьмнийн лаамаш,
хІаллакйо халкъийн Іалашонаш.
11Ткъа Везачу Элан Іалашо абаделлалц лаьтта,
Цуьнан дагахь дерг тІаьхьенера тІаьхьене кхочу.
12Декъала ду Веза Эла шен Дела волу халкъ.
Цо, Шен дола а даьккхина, къастийна тукхам ду иза.
13Веза Эла стигалшкара охьахьоьжу,
массо а адамийн кІентий го Цунна.
14Ша охьахиъна Іаш волчу сийлаллин гІанта тІера
лаьттахь дехаш долчу массо а адамашка
охьахьоьжуш ву Иза.
15Везачу Эло кхоьллина церан массеран а дегнаш,
церан мел долчу гІуллакхийн духе а кхуьу Иза.
16Шен эскар доккха хиларх паччахьо а толам ца боккху.
Шен боккха ницкъ хиларх тІемало а кІелхьара ца волу.
17Дин а бац тешаме стаг кІелхьарваккха,
шен боккхачу ницкъаца а кІелхьарвоккхур вац цо иза.
18Веза Эла хьоьжуш ву Шех кхоьручаьрга а,
Шегара болчу хедар боцучу безаме ладоьгІучаьрга а.
19Цо уьш Іожаллех а кІелхьарбоху,
кхача а ло царна мацалла хІоьттинчу хенахь.
20Вай Везачу Элах тешна ду.
Иза вайн гІоьнча а, вай лардо турс а ду.
21Везачу Элана самукъадаьлла ду вайн дегнаш,
Цуьнан сийлаллин цІарах тешна вай деха дела.
22Веза Эла, Хьан хедар боцу безам хуьлийла тхуна тІехь
тхо Хьох тешна Іаш долчу хенахь.
33
Делан диканна бина хастам
1 qac Аqac*бу-Маликана
[34] хьалха, ша хьераваьлла моттуьйтуш, Дауда аьлла йолу назма. Дауда иза динера, ша Абу-Малике дІаэккхавайтархьама. Иштта, Абу-Малика эккха а вина, Дауд дІавахара.
2qac Вqac*еза Эла декъалво ас муьлххачу а хенахь.
Цунна хастам а бу сан багахь массо а хенахь.
3qac Гqac*Іийла дерш, дІа а хазий, самукъадаьлла хилалаш,
Везачу Эло динчунна воккхавеш ма ву со.
4qac Дqac*екъал а веш Веза Эла, вазвелаш И соьца.
Язъе вай массара а Цуьнан еза цІе хІинца.
5qac Еqac*рриг а хан йоккхура ас, Везачу Эле кхойкхуш.
Цунна дІа а ма хезира ас деш долу доІанаш.
Сан мел болчу кхерамех со кІелхьарваьккхи Цо.
6qac Зqac*овкх ду Цунна тІебирзинчаьргахь, уьш серлабуьйлу.
Церан яххьаш цкъа а хир яц юьхьІаьржонах юьзна.
7qac Иqac*штта мискачо дехнарг а Везачу Элана дІахеза.
Цуьнан массо а баланех Цо и кІелхьарвоккху.
8qac Кqac*Іелхьарбоху Везачу Элан Малико Цунах кхоьруш бехарш.
Царна гонах а хьийзаш, Цо уьш лар а бо.
9qac Лqac*еррина шу хьаьвсича, Везачу Элан диканан чам кхетар бу шуна!
Ма декъала а ву-кх Цунах тешна Іаш волу стаг!
10qac Мqac*а кхоьруш лела деза шу Везачу Элах, Цуьнан долахь долу адамаш,
хІунда аьлча Цунах кхоьруш вехачун массо а хІуманан тоам хир бу.
11qac Нqac*аггахь ур-атталла лоьман кІорнеш а, яа хІума йоцуш, мацаллехь хуьлу,
ткъа Веза Эла лоьхург, Цуьнан диканах тоам боцуш вуьсур вац.
12qac Оqac*йла а еш, бераш, соьга хІинца ладогІа.
Везачу Элах кхоьруш хила аса шуна хьоьхур ду.
13qac Пqac*аргІат долу дахар дезий шуна?
Дукха даха лаьий шуна Делан дика гархьама?
14qac Рqac*еза боцу мотт зуламна аша бехкалаш.
Ткъа мекара долу дешнаш шайн багара ма довлийта.
15qac Сqac*ацалолаш зулам дарх шу, ткъа цуьнан метта диканиг де!
Цу гІуллакхна къа а хьоьгуш, машар аша лехалаш.
16qac Тqac*къа Хьан бІаьргаш, Веза Эла, Хьан лаамехь болчаьргахьа боьрзу.
Хьан лергаш а, Веза Дела, церан тийжамашкахьа доьрзу.
17qac Уqac*ллора дІа ма волу Веза Эла зуламаш дечарна,
Лаьттара царах лаьцна долу массо а хІума дІадайархьама.
18qac Хqac*еза Везачу Элана, Шен лаамехь болчара кхайкхича.
Церан берриге а баланех Цо уьш кІелхьарбоху.
19qac Цqac*о Ша дог доьхначарна уллохь гойту.
Дог диллина Іаш берш а Везачу Эло кІелхьарбоху.
20qac Чqac*ІогІа дукха баланаш хила тарло Делан лаамехь волчун а,
амма массо а халонех Везачу Эло иза кІелхьарвоккхур ву.
21qac Шqac*аерриш а цуьнан даьІахкаш Везачу Эло ларъеш ю.
Царах цхьа а Цо кагйийр яц.
22qac Эqac*ххар а къалатийнарг шен зуламо вийна дІавоккхур ву.
Делан лаамехь берш цабезнарш, хІаллакьхилла, дІабевр бу.
23qac Іqac*азапера Везачу Эло мехах паргІатвоккху Шен ялхо.
Шех тешна Іаш берш Цо бехке ца бо.
34
Деле гІо доьхуш дина доІа
1 Даудан назма.
Веза Эла, валахьа дуьхьал соьца къовсаме бевллачарна.
Эшам бехьа, Веза Эла, суна дуьхьалбевллачарна.
2Кара турс а эций, тІе гІагІ а духий,
волахьа Хьо суна гІо дан.
3ГІоьмукъ хьала а айий, совцабехьа и сан мостагІий.
Алахьа Ахь сан сине: «Со ву хьо кІелхьардоккхург».
4Сан синна тІаьхьабевллачарна эхь а хетийла,
со вен лоьхурш, юьхьІаьржачу а хІиттина, юха а боьрзийла.
5Мохо дІасатесна чан санна, хуьлийла уьш.
Везачу Элан Малико дІа а лохкийла уьш.
6Боданехь а, ког шершаш а церан некъ а хуьлийла.
Царна тІаьхьа Везачу Элан Малик а долийла.
7Бахьана а доцуш, ког лоцу бой къайлаха тесира суна цара.
Цхьа а бахьана а доцуш, ор а даьккхира цара суна.
8ЦІеххьана хІаллакьхилар нислойла хІинца царна шайна.
Къайлаха когаш кІел тесначу бойно лоцийла уьш шаьш.
Шаьш, цу ор чу а эгна, хІаллакьхуьлийла уьш.
9Ткъа сан дог-м Веза Эла бахьанехь доккхадеш хир ду,
Цуьнгара долчу кІелхьарваларх самукъадаьлла и хир ду.
10Аса даггара эр ду: «Мила ву, Веза Эла, Хьох тера?»
Хьо ма ву гІийланиг ницкъболчух ларвийриг,
къениг а, мисканиг а талорхойх ларвийриг.
11Бовлу-кха суна дуьхьал харц болу тешаш.
Барт хоьтту цара соьга хаъане а ца хуучух.
12Ас динчу диканна вон до суна цара.
Сан са а ма дуьту дІатесна цара.
13Уьш цомгуш хилча, ас-м таьІна бедарш юхура.
Сайн са а малдора ас марханаш кхабарца.
Ас дина доІанаш жоп доцуш дисича,
14доттагІа я ваша и волуш санна, гІайгІане хуьлура со.
Сайн ненан тезетахь санна,
корта а оллийна, халахетта хуьлура со.
15Нагахь со галваьлча, хазахеташ, уьш гуллора.
Суна хІума олуш берш цхьаьна ма кхетара.
Стенна ду а ца хууш, саццаза цара со сийсазвора.
16АстагІчух буьйлурш санна,
соьга болчу шайн цабезамна цергаш цара хьекхайора.
17Хьалдолу Эла! Кхин дукха Іийр вуй те Хьо сох хуьлучуьнга хьежар бен доцуш?
Ахь кІелхьарваккхахьа со церан зуламечу ойланех,
лардехьа сан цхьаъ бен доцу дахар цу буьрсачу лоьмех!
18Боккхачу гуламехь ас Хьан сийлалла ойур ю.
Алссам долчу халкъана юкъахь ас Хьуна хастамаш бийр бу.
19Харц бахьанашца сан мостагІий баккхий ма бейтахьа.
Бахьана а доцуш, со ца везачаьрга вовшашка бІаьргаш ма теІабайтахьа.
20ХІунда аьлча маьрша къамелаш ца до цара,
ткъа машар безачу нахана уьш мекарчу дешнашца лоь.
21Суна дуьхьал шайн баганаш а гІиттош, цара олу:
«ХІаъ! Тхуна тхаьшна а гина ахь динарг!»
22Хьуна Хьайна а го-кх и дерриг, сан Веза Эла!
Хьалдолу Эла! Ма валахьа Хьо суна гена!
23Сама а валий, суна гІоьнна дІахІоттахьа.
Сан Дела, сан Хьалдолу Эла, суна дуьхьалбевллачарна хьалхā бехказаваккхахьа со.
24Хьайн бакъ кхел ехьа Ахь суна тІехь, сан Веза Дела!
Сох кхарда ма кхардийтахьа уьш.
25Ма хуьлийла-кх, Дела, там церан дегнашна:
«ХІара дара-кх оха лоьххург», – аьлла.
Ма олийла-кх цара:
«ХІара-м оха дІакхаьллира».
26Сан бохамах самукъадаьллачарна Дала эхь а хетийтийла,
цаьрга шайн сий а духкийтийла Цо.
Суна хьалхā кураллаш йийраш Цо эхьах а бузийтийла,
уьш сийсаз а бойла.
27Хазахетарца баккхийбойла
со бакъвина хила лууш берш.
Хаддаза олийла цара:
«Вазлойла Веза Эла,
Шен лен ирс хазахеташ волу».
28Сан мотт а хир ма бу Хьан бакъдерг кхайкхадеш,
муьлххачу а дийнахь Хьуна хастамаш а беш.
35
Бакъонаш ца ларъечун Іесалла
1 Эшарш локхучу тобанан куьйгалхочуьнга: Везачу Элан ялхо волчу Даудан назма.
2Іесачун кІорггера даг чуьра
аьрхалла йистхуьлу цуьнга.
Цуьнан бІаьргаш чохь
Делах кхерар дац.
3Шех лаьцна оццул лекха ойла ю цуьнан,
шен къинош а гина, уьш ца деза кхетам ца кхаччал.
4Цуьнан багара схьадолу дешнаш харц а, мекара а ду.
Кхетаме хилар а, дика лелар а цо дитина ду.
5Вижинчохь а вон ойланаш йо цо.
Иза харц некъа тІе а волу,
вониг дарх дІа а ца воьрзу.
6Веза Эла! Хьан хедар боцу безам стигалшка дІакхочу,
Хьан тешаме хилар мархашка кхочу.
7Хьан нийсо лекха лаьмнаш санна ю.
Хьан кхел кІорга хІордаш санна ю.
Адамаш а, бежанаш а Іалашдо Ахь, Веза Эла!
8Мел чІогІа мехала бу-кх Хьан хедар боцу безам, Дела!
Хьан тІемийн ІиндагІехь адамаша шаьш лардойту.
9Хьан токхечу цІийнах дузуш ду уьш.
Хьайх долучу диканан хица хьогалла дІайоккху Ахь церан.
10ХІунда аьлча Хьоьгара ду дахаран хьоста.
Хьоьца йолчу серлонгахь серло го тхуна.
11Дахдехьа Хьо вевзачарна Хьайн безам балар а,
догцІеначарна Хьайн нийсо лелор а.
12Курачун ког суна тІе ма болийла,
къилахь волчун куьйго со дІа а ма эккхавойла.
13Зулам лелош берш цигахь охьаэгна.
Шаьш охьабахкарна, уьш хьала ца гІовттало.
36
Делан лаамехь волчунна а, Іесачунна а шен-шен хьакъ дІадалар
1 Даудан назма.
qac Аqac*мал
[38] вон йолчарах Іеха ма лолахь,
зуламаш лелочарах ма хьегалахь.
2ХІунда аьлча уьш кестта, буц санна, бакъалур бу,
сенделла догІу ялта санна, маргІал а лур бу.
3qac Бqac*илггал Везачу Элах тешна а хила, дика а де.
Лаьттахь вехаш а хила, догцІеналла лар а е.
4Везачу Элах дезар оьцуш хила,
Цо хьан деган лаамаш кхочушбийр бу.
5qac Вqac*езачу Элан кара хьайн некъ дІа а ло,
Цунах тешна Іаш а хила,
ткъа тІеоьшург Цо кхочушдийр ду.
6Цо, серло санна, хьан бакъдерг а гучудоккхур ду,
дийнан делкъе санна, хьан нийсо а гучуйоккхур ю.
7qac Гqac*Іам-гІим а ца деш, тийна а волуш,
Везачу Эле ладоьгІуш хилалахь.
Дахаран новкъахь кхиамаш бохуш волчу
мекарчу стагах ма хьегалахь.
8qac Дqac*ералла а йиталахь, оьгІаз а ма эхалахь.
Хьайх зулам даллийтал хьагІ йолуш ма хилалахь.
9ХІунда аьлча зулам долуьйтурш хІаллакбийр бу,
ткъа Везачу Эле сатийсар долчарна
тІаьхьалонна латта кхочур ду.
10qac Еqac*рриг а хан дукха ер яц,
ткъа Іесаниг кхин хир а вац.
И хиллачу метте хьо дІахьаьжча,
цигахь иза хир ма вац.
11Ткъа эсала болчарна тІаьхьалонна латта кхочур ду,
машарх а, беркатах а цара дезар оьцур ду.
12qac Жqac*ирга хета ойланаш Делан лаамехь болчарна дуьхьал Іесачо йо,
уьш шена цабезарна цо царна шен цергаш хьекхайо.
13Ткъа Веза Эла цунах воьлу, хІунда аьлча
Іесачун тІаьххьара де тІекхочуш хилар го Цунна.
14qac Иqac*ра тарраш Іесачара баттара схьадоху,
шайн секхаІедаш а цара тІехьежадо,
къениг а, мисканиг а охьавиллархьама а,
нийсачу новкъахь берш чекхбахархьама а.
15Тарраш церан шайн дегнех чекхдевр ду,
церан секхаІедаш кеглур ду.
16qac Кqac*Іеззиг долу Делан лаамехь болчеран хьал –
Іесачеран дуккха а долчу хьолал гІолехь ду.
17ХІунда аьлча Іесачеран ницкъ бохийна хир бу,
ткъа Шен лаамехь берш Везачу Эло чІагІбо.
18qac Лqac*еррина хьоьжу Веза Эла цІена лелачийн хьашташка,
царна кхаьчна мел дерг абаденналц лаьттар ду.
19Буьрсачу хенахь а юьхьІаьржачу хІиттор бац уьш,
меца хан тІееача а, буьзна хир бу уьш.
20qac Мqac*аргІалдоьлла аренан зезагаш санна,
Іесанаш хІаллакьхир бу.
Везачу Элан мостагІий,
кІур санна, дІабовр бу.
21qac Нqac*агахь Іесачо духалург даккхахь, иза юха дІа ца ло цо,
ткъа Делан лаамехь волчо шен къинхетам хиларца дІало.
22ХІунда аьлча Везачу Эло декъалбинчарна
тІаьхьалонна латта кхочур ду,
ткъа Цо неІалт кхайкхийнарш дІалелхор бу.
23qac Оqac*нда чІагІбо Везачу Эло адаман некъ,
цо йоху гІулчаш Шена тамехь елахь.
24Иза, ког тасабелча а, вужур вац,
хІунда аьлча Везачу Эло цуьнан куьг дІалоцу.
25qac Пqac*оп санна а волуш, къона вара со, ткъа хІинца къанвелла.
Делан лаамехь верг суна дІатесна а ца гира,
цуьнан тІаьхье бепиг доьхуш а ца гира.
26Цо хІора дийнахь къинхетам а бо, духалург а ло.
Цуьнан тІаьхье декъала а хир ю.
27qac Сqac*овдоккхуш дикалла, зулам дарх дІаверзалахь –
лаьтта тІехь гуттаренна а вехар ву хьо.
28ХІунда аьлча Везачу Элана бакъдерг деза,
Шен долахь берш Цо дІа а ца туьйсу.
qac Тqac*ешаменаш абаденналц Іалашбийр бу,
ткъа Іесачеран тІаьхье дІаэккхор ю.
29Делан лаамехь болчарна тІаьхьалонна латта кхочур ду,
уьш цу тІехь абаденналц бехар бу.
30qac Уqac*ггар хьекъале дерг Делан лаамехь волчун
багара схьадолу, цуьнан матто а бакъдерг олу.
31Шен Делан хьехамаш цуьнан даг чохь бу,
ткъа царна тІера иза дІа а ца волу.
32qac Хqac*qac ьqac*оьжуш хуьлу Іесаниг Делан лаамехь волчуьнга,
иза вен дагахь, кІело яр лоьхуш.
33Амма Везачу Эло иза Іесачун кара дІалур вац.
Уьш кхеле бевлча, Цо иза бехке а лоруьйтур вац.
34ЧІогІа Везачу Эле са а тийса,
Цуьнан новкъахула бен ма лела.
ТІаьхьалонна латта хьуна а кхочуьйтуш,
Цо хьан сий дийр ду.
Ткъа Іесанаш дІа а лелхор бу,
хьуна иза гур а ду.
35Шен орамаш чІагІдина волу луьра Іесаниг гира суна,
сенделла гаьннаш долчу диттах терра волу.
36Амма со тІехваьлча
[39], иза ван а вацара.
Аса и лоьху, ткъа суна кара а ца во иза.
37Юххерачу цІена лелаш волчун тергам а бе,
догцІеначу нехан леррина тергам а бе,
тІаьхье машаран стеган хир йолу дела.
38Ткъа зуламенаш берриш а хІаллакбийр бу.
Іесачеран тІаьхье хІаллакйийр ю.
39Іазап хьоьгучу хенахь
Делан лаамехь болчарна
Веза Эла чІагІо санна ву,
Цуьнгара церан кІелхьарбовлар ду.
40Везачу Эло царна гІо а до, уьш лар а бо.
Іесачарах Цо уьш паргІат а боху,
царах Цо уьш кІелхьар а боху,
шаьш Цуьнга цара ларбойту дела.
37
Баланехь волчун доІа
1 Даудан назма. Дагалацийтаран доІа.
2Веза Эла! Хьо дарвеллачохь суна тІех ма деттахьа.
Хьо оьгІазвахханчохь суна таІзар ма дехьа.
3ХІунда аьлча Хьан пхерчий сох чекхдевлла.
Суна тІехь долу Хьан куьг а дазделла.
4Хьан дералла бахьанехь дийна меттиг а ца йисина сан дегІа тІехь.
Сан даьІахкаш лозуш ю ас летийна къинош бахьанехь.
5Сан коьртал а лакхадевлла аса летийна къинош,
суна тІехь ма ду уьш, беза мохь санна.
6Вон хьожа а йогІуш, наткъарх юьзна ю
суна тІера чевнаш, сан хьекъал ца кхачарна.
7Сатта а сеттина, охьатаьІна лела со,
дийнахь сарралц гІайгІанехь лела со.
8Кийра а буьзна дерачу чевнех сан,
дегІа тІехь дийна меттиг а ца йисна сан.
9Ца мегачу ваьлла со, воха а воьхна,
узарш деш лела со, дог чІогІа дохарна.
10Веза Эла! Сан берриг а лаамаш Хьуна хьалха ма бу.
Сан синан садеІар Хьох къайла ца долу.
11Дог а дегадо сан. Сан ницкъо а вити со.
БІаьргийн серло а яц ур-атталла хІинца сан.
12Сан доттагІий а, накъостий а сан даьІнех дІабирзи.
Сан гергара берш берриге а суна генабевли.
13Ткъа со вен тІаьхьабевллачара суна гураш дугІу.
Суна зулам хила луучара со дакъазаваларх лаьцна дуьйцу,
цара хІора дийнахь юкъа питанаш туьйсу.
14Ткъа суна-м хезаш дац, къорачунна санна,
ву со бага дІа ца йоьллу, мотт ца хуург санна.
15Хилла со къора стаг санна,
багахь дала жоп доцуш волу.
16ХІунда аьлча, Веза Эла, Хьоьга ас ладоьгІу.
Сан Хьалдолу Дела, Ахь суна жоп лур ма ду.
17ТІаккха ас элира: «Суна тІехь толам ма боккхийла сан мостагІаша.
Сан ког шершачу хенахь, цара ма йойла суна кураллаш».
18Со вожа герга ву,
сан бала гуттара а соьца бу.
19Со къера ву сайн харцонашна,
дохковаьлла со сайн къинна.
20Ткъа сан мостагІий бехаш а, чІагІлуш а лаьтташ бу.
Бахьана доццушехь, со цавезарш багар ца баллал бу.
21Ас дечу диканна дуьхьал суна зулам дийраш,
аса дика дешшехь, суна дуьхьалбовлу.
22Ма витахьа со, Веза Эла!
Гена ма валахьа суна, сан Дела!
23Суна гІо дан сихлохьа,
Веза Эла волу, сан КІелхьарвоккхург!
38
ДІатесна волчун дохковалар
1 Эшарш локхучу тобанан куьйгалхочуьнга, Ядутуне. Даудан назма.
2Ас элира: Сайн маттаца къинош ца леторхьама,
со лелачу сайн некъийн тергам бийр бу аса.
Іесанаш сайна хьалха мел бу,
сайн бат дІасацор ю аса.
3Мотт ца хуург санна а, аз доцург санна а хуьлура со,
ур-атталла диканна а вист ца хуьлура со.
Ткъа сан баланаш совбевлира.
4Сан дог алу хилла дІахІоьттира.
Цуьнан дукха ойла ярна, сан кийрахь цІе елира.
Со сайн маттаца дийца волавелира:
5Веза Эла, алахьа соьга, сан кхалхар маца хир ду а,
сан дахаран денош мел дисна а. Мел ду те уьш,
Ахь суна дуьнен чохь яккха елла хан мел ю хаархьама.
6Ахь суна делла денош цхьайолу шенаш
[42] санна бен дац.
Сан оьмар Хьуна гергахь хІумма а йоцург ю.
Билггал, хІора стеган дахар хІо санна бен дац-кх.
7Билггал, адам гІаларт санна лела-кх.
Эрна хІума а до цо, хьал а гулдо,
ткъа иза хьанна кхочур ду цунна ца хаьа-кх.
8Ткъа хІинца аса стенга ладогІа деза те?
Сан сатийсар-м Хьоьга ду.
9Аса лелочу дерриге а зуламех кІелхьарваккхахьа со.
Емалвайта сонтачеран кара дІа ма лохьа со.
10Мотт а сецна, сан багара дош ца долу,
суна мел динарг Ахьа дина долу дела.
11Айхьа суна дина таІзар дІадаккхахьа,
Хьан куьг дукха дардаларна дІавер ву со.
12Бехк адамах баккхарца, летийначу къиношна Ахьа цунна таІзар до,
цунна дезаш мел дерг, нецо санна, Ахь кхаьллина дІадоккху.
Билггал, хІора стаг хІо санна бен вац-кх!
13Веза Эла, сан доІа дІахазахьа,
сан узарийн тергам бехьа.
Сан бІаьрхишна дуьхьал жоп ца луш ма Іехьа.
ХІунда аьлча со кхузахь Хьан хьаша санна ву,
сан берриге а дай санна, со тІевеанарг а ву.
14ДІа а кхелхина, дуьнен чуьра дІаваххалц йолчу ханна
витахьа со, сан кхин а воккхавен йиш хилийтархьама.
39
Баркалла алар а, гІо дехар а
1 Эшарш локхучу тобанан куьйгалхочуьнга: Даудан назма.
2Боккхачу тешамца ладоьгІура аса Везачу Эле,
тІаккха соьгахьа схьавирзира Иза,
ас доккху орца а дІахезира Цунна.
3Кхерамечу гІу чуьра со хьала а ваьккхина,
сацкъаран уьшал чуьра со схьа а озийна,
тарха тІе сан когаш Цо дІахІиттийра,
ас еш йолу сан гІулчаш Цо чІагІйира.
4Тхайн Далла хастамаш беш йолу
керла эшар йиллира Цо сан бага.
Дукхахберш, иза а гина,
ларамах буьзна а хир бу,
Везачу Элах тешна а хир бу.
5Декъала ву Везачу Элах тешна Іаш волу а,
цІушка дехарш деш воцу а,
харцделанашна Іамал ечарах
дІакхетта а воцу стаг
[44].
6Алссам ду, сан Веза Дела,
Ахь мел дина тамашийна гІуллакхаш а,
тхох лаьцна Ахь мел йина ойланаш а.
Хьоьца цхьа а вусталур ма вацара!
Ахь мел динчу гІуллакхех лаьцна
Ас дийцахь я кхайкхам бахь,
церан терахь хьесап ца даллал доккха хир ма дара!
7СагІанаш а, совгІаташ а ца дийзира Хьуна,
Сан лергаш дІадиллира Ахь.
Дийнаташ дагоран сагІанаш Хьуна ца тайра,
къинойх долу сагІанаш Ахь ца дийхира.
8ТІаккха ас элира: «Хьажахьа, со кийча ву,
товрат-хьехамийн тептар тІехь суна лерина яздина ду.
9Хьан лаам кхочушбан лууш ву со, сан Дела!
Хьан товрат-хьехамаш сан даг чохь лаьтта».
10Боккхачу гуламехь дуьйцура аса
Хьан нийсонах лаьцна.
Сайн баганна новкъарло ца йора аса,
Хьуна ма-хаъара, Веза Эла.
11Хьан нийса хилар сайн даг чохь къайла ца доккхура аса.
Хьо тешаме хиларх а, Ахь кІелхьарваккхарх а лаьцна кхайкхадора аса.
Боккхачу гуламна хьалха Хьан хедар боцу безам а,
Хьан билггал бакъдерг а ца хьулдора аса.
12Веза Эла, сох къинхетам бар Ахьа цкъа а ца сацадо.
Хьан безамо а, тешаме хиларо а саццаза ларвойла со,
13хІунда аьлча барам боцучу бохамаша
го бина суна. Сан къиноша, со стенга
вала веза ца хаъал, хьалавуьзна со.
Уьш сан коьртарчу месел а совдевлла.
Сан доьналла а сох дІакъаьстина.
14Веза Эла, со кІелхьарваккхар Хьайна тамехь хилийтахьа.
Веза Эла, суна гІоьнна тІеван сихлохьа.
15Сан са хІаллакьхилар лоьхурш
юьхьІаьржачу а хІуьттийла, царна эхь а дуссийла!
Суна зулам хила луурш,
юьхьІаьржачу а хІиттийна, юха а берзабойла!
16Со емалвархьама, соьга: «Жолам-яІ!» – бохурш,
шайна эхь доссарна, боьхна хьийзийла.
17Хьо лоьхуш болу массо а Хьо бахьанехь
хазахетта а, самукъадаьлла а хуьлийла!
Ахь шаьш кІелхьардахар дезаш болчара
«Сийлахь ву Веза Эла!» – саццаза олийла.
18Со-м къен а, миска а ву.
Хьалдолу Эла, сан гІайгІа бехьа!
Хьо ву суна гІо дийриг а, со паргІатвоккхург а.
Ва сан Дела, хье ма лохьа!
40
Цомгуш волчун доІа
1 Эшарш локхучу тобанан куьйгалхочуьнга: Даудан назма.
2Декъала ву гІийлачун гІайгІа беш верг!
Холчу хІоьттича, Везачу Эло паргІатвоккхур ву иза.
3Везачу Эло лар а вийр ву, дийна а вуьтур ву иза.
Ша лаьттахь йоккхучу хенахь иза декъала хир ву.
Цуьнан мостагІийн лаамийн дола Ахьа дІа ма лохьа иза.
4Цомгуш а хилла, меттахь висча а,
Везачу Эло иза чІагІво.
Цуьнан цамгарх Ахь иза то а во.
5Ас элира: «Веза Эла! Сох къинхетам бехьа,
со товехьа, хІунда аьлча Хьуна дуьхьал аса къа латийна».
6Сох лаьцна вониг олу сан мостагІаша:
«Иза маца лийр ву те,
цуьнан цІе а маца дІайовр ю те?» – бохуш.
7Со ган веаначун хабар
гуттара а даьсса хуьлу.
Шен даг чохь цо вониг латтадо.
Ара а волий, сох лаьцна цо эладита даржадо.
8Со ца везначу массара а вовшашна юкъахь
сох лаьцна шабар-шибарш до.
Уггар а вониг сох лаьцна дага а лоьцуш,
цара вовшашка олу:
9«Цунна Іожаллин ун ма кхетта.
Ша Іуьллучуьра иза кхин хьалагІатталур ма вац».
10Ур-атталла сан уггар дикачу доттагІчо,
ас тешаме лоручу а,
соьца бепиг дууш волчу а,
мекарлонца суна дуьхьал куьг айина.
11Ткъа Ахьа, Веза Эла,
сох къинхетам а бай,
дІахІоттавехьа со,
аса хьакъ дерг дІалур дара царна.
12Сан мостагІаша суна тІехь толам
цабаккхарх хуур ду суна,
Хьо суна реза хилар.
13Сох лаьцна аьлча, со догцІена хиларна
со лоттуьйту Ахь. Ткъа со гуттаренна а
Хьайна уллохь дІахІоттаво Ахь.
14Азалера абаденналц декъала ву
Исраилан халкъан Веза Дела!
Амин! Амин!
ШолгІа тептар
(Забур 41–71)
41
Йийсарехь волчун доІа
1 Эшарш локхучу тобанан куьйгалхочуьнга: Кхорахьан тІаьхьенан хьехаме назма.
2Хин Іоврех хьоьгуш болу сай санна,
сан са а ду Хьох хьоьгуш, Дела!
3Делах хьоьгу сан са – дийна волчу Делах.
Маца дІавахалур ву те со,
Далла уллохь а волуш,
Цунна Іибадат дан?
4Дийнаххьий, буьйсанний сайн бІаьрхих
кхача хилира суна,
«Мичахь ву ткъа хьан Дела?» – бохуш,
дийнахь сарралц мостагІаша соьга хоьтту.
5Сайн синан Іаткъам дІа а балхош,
хІара ду суна дагаоьхург:
адамийн тобанашца сайн лелар,
Делан цІа долчу сайн хьалхавийлар.
Халкъаца цхьаьна аса а кхойкхура
дезде даздечу хенахь
хазахетаран а, баркаллин а озаца.
6ХІунда ду те хьо сингаттаме, сан са,
карзах хІунда дуьйлу те хьо сан кийрахь?
Деле ладоьгІуш хила, хІунда аьлча
ас кхин а хастамаш бийр бу Цунна,
со КІелхьарвоккхург волчу сайн Далла.
7Сан кийрарчу сино сагатдо,
цундела суна Йордан-хин махкара а,
Хьермон а, Мицхьар а лаьмнийн мехкашкара а
дагаоьху Хьо.
8КІоргачу цхьана хино вукху хине
Хьан чухчарийн аьзнашца кхайкхамаш бо.
Дерриг Хьан хиш а, Хьан тулгІенаш а
суна тІехула чекхъевлла.
9Дийнахь Везачу Эло
Шен безам суна тІехьажабо.
Буьйсанна соьгахь илли ду Цунна –
сан дахаран Деле долу доІа.
10Сайн тарх йолчу Деле аса олу:
«Ахьа со виц хІунда вина те?
ХІунда лела те со гІайгІанехь,
сан мостагІчо суна гІело ярх?»
11Сан даьІахкашкахь Іожаллин чов хиллал,
сан мостагІашна со дола хета,
«Мичахь ву ткъа хьан Дела?» – бохуш,
дийнахь сарралц цара соьга хоьтту.
12ХІунда ду те хьо сингаттаме, сан са?
Карзах хІунда дуьйлу те хьо сан кийрахь?
Деле ладоьгІуш хила, хІунда аьлча
ас кхин а хастамаш бийр бу Цунна,
со КІелхьарвоккхург волчу сайн Далла.
Йийсарехь волчун доІа
(41-чу назманан тІаьхье)
42
1 Ва Дела, со бехказаваккхахьа,
диндоцучу халкъана дуьхьал болчу
сан къовсамехь суна гІо дехьа.
Мекарчу а, зуламечу а адамех
со кІелхьарваккхахьа!
2Дела, Хьо ю сан чІагІо.
Со дІа хІунда теси те Ахьа?
Сан мостагІчо суна гІело а йина,
гІайгІане хІунда лела те со?
3Хьайн серло схьаяийтахьа,
Хьайн бакъдерг схьакховдадехьа.
Цара со дІавуьгийла,
цара со хьалавоккхийла
Хьан безачу лома тІе,
Хьо Іаш волчу цІийне.
4ТІаккха со дІагІур ву Делан сагІа доккхучу кхерчана тІе,
сан хазахетаран а, самукъадаларан а Дела волчу.
Аса мерз-пондарца хастамаш бийр бу Хьуна,
ва Дела, сан Дела!
5ХІунда ду те хьо сингаттаме, сан са?
Карзах хІунда дуьйлу те хьо сан кийрахь?
Деле ладоьгІуш хила, хІунда аьлча
аса кхидІа а хастамаш бийр бу Цунна,
со КІелхьарвоккхург волчу сайн Далла.
43
Халкъ лардар доьхуш долу доІа
1 Эшарш локхучу тобанан куьйгалхочуьнга: Кхорахьан тІаьхьенан хьехаме назма.
2Тхан дайша тхуна дуьйцура,
уьш баьхначу ширачу заманахь.
Ахь мел динчу гІуллакхех лаьцна.
Ва Дела, тхан лергашна хезнера иза.
3Хьайн куьйгаца халкъаш хІаллакдира Ахьа,
ткъа тхан дай баха охьаховшийра Ахьа.
Кхечу къаьмнашна зулам дира Ахьа,
ткъа тхан дайн аьтто балийтира Ахьа.
4Цара и латта шайн туьраца а ца даьккхира,
шайн ницкъаца а ца даьккхира.
Хьан нуьцкъалчу аьтту куьйгаца а,
Хьан юьхь тІера лепачу нуьраца а
даьккхира цара и латта, Хьо царна реза хиларна.
5Ва Дела, Хьо сан Паччахь ма ву!
Якъубан халкъана
[49] толамаш бахар лохьа!
[50]6Хьан ницкъаца тхешан мостагІий оха юхабоху,
Хьан цІарца тхайна дуьхьалбевлларш оха хьошу.
7Сайн секхаІодах тешна Іаш вац со,
сайн туьро а кІелхьар ца воккху со.
8Амма тхан мостагІех Ахь тхо кІелхьардоху,
тхо цадезарш Ахь юьхьІаьржачу хІиттабо.
9Дийнахь сарралц Делах дозалла до оха.
Абаденналц Хьан цІе язйийр ю оха.
10Амма хІинца-м Ахь дІатесна тхо,
Ахь юьхьІаьржачу а хІиттийна тхо.
Тхан эскаршца ара ца волу Хьо.
11Ахь мостагІех тхо дІаидийтина,
тхо ца дезачара тхоьгара хІонс яьккхина.
12УьстагІий санна, хІаллакдайта дІадели Ахь тхо,
къаьмнашна юкъахь дІасадаржий Ахь тхо.
13Хьал совдаккхар а доцуш, Хьайн халкъ Ахь дІадоьхки,
цунах беллачу мехах Ахь пайда а ца ийци.
14Тхан лулахошка емалдайта дІадели Ахь тхо.
Тхуна гонах бехаш болчарна беламна а,
сийсаздахарна а дІадели Ахь тхо.
15Халкъашна юкъахь кицанна а
даладойтуш, дІахІиттий Ахь тхо.
Кхечу къаьмнашка кортош а лестадойтуш,
тхох кхардам бина, дІахІиттий Ахь тхо.
16Сан сийсазалла дийнахь сарралц суна хьалха ю.
Со юьхьІаьржачу хІоттийна,
17со емалвеш болчеран а, харцлуьйчеран а озо а,
сан мостагІчун а, суна бекхам бар
лоьхучеран а хьежаро а.
18И дерриг а тІедеана тхуна,
амма Хьо виц ца велла тхуна,
Хьан барт а ца бохийна оха.
19Тхан дегнаш Хьох дІа а ца дирзира,
тхан когаш Хьан некъа тІера дІа а ца бевлира,
20Амма чангІалкхаш ехачу меттехь Ахь тхо дІахьаьшира,
Іаьржачу боданехь Ахь тхо дІахьулдира.
21Нагахь оха, тхешан Делан цІе йиц а йина,
хийрачу далла куьйгаш хьалаайинехьара,
22иза Далла хуур дацара ткъа,
Шена деган къайленаш евза дела?
23Хьо бахьанехь хІора дийнахь тхо мостагІаша хІаллакдо.
Дайа кечдина уьстагІий санна царна хета тхо.
24ГІаттахьа, Веза Эла, вижина хІунда Іа Хьо?
Самавалахьа, гуттаренна а дІа ма тасахь тхо!
25Хьайн юьхь тхох къайла хІунда яьккхина те Ахь?
Тхо баланехь а, Іазапехь а хилар диц хІунда дина те Ахь?
26Тхо ченаш юккъе охьаэгна,
тхан догІмаш лаьттах дІалетта.
27ГІаттахьа тхуна гІоьнна,
Хьайн барам боцучу безаман дуьхьа
кІелхьардахахьа тхо.
44
Паччахьо зуда ялорах лаьцна йолу йиш
1 Эшарш локхучу тобанан куьйгалхочуьнга: «Шушаним» олучу мукъамехь ала езаш ю. Кхорахьан тІаьхьенан йолу хьехаме назма. Безаман йиш.
2Сан дага чуьра хаза дешнаш арадуьйлу,
сайн аяташ аса паччахьна лерина доху,
сан мотт говзачу йозанчин къолам бу.
3Адамашна юкъара уггар исбаьхьаниг ву хьо.
Къамел дарна говза а ву хьо,
цундела Дала абаденналц декъалвина хьо.
4ГІодаюкъах дехка, ва турпалхо, хьайн тур,
хьайн паччахьан сий а, исбаьхьалла а долу.
5Хьайн хазаллица говр хахкахьа, толам а боккхуш,
билггал бакъдолчун а, кІедачу нийсонан а дуьхьа,
хьан аьтту куьйго хьуна инзаре хІуманаш гайтийтархьама.
6Хьан ира пхерчий паччахьан мостагІийн дегнех чекхдовлийла.
Хьан когашна хьалха халкъаш охьаэгийла.
7Дала делла хьан паччахьалла абаденналц лаьтта,
ткъа хьан паччахьалла нийсонан паччахьалла ду.
8Нийсо а езаш, харцо ца еза хьуна,
цундела Дала къобалвина хьо,
хьан Дала хьан накъосташна чул а
хьуна алссам хазахетар делла.
9Хаза хьожа йогІу деза даьтта а, сарап а, кассия а
хьан ерриг а тІеюхучу бедаршна тІехь ю.
Пийлан кІомсарех хаздинчу паччахьан цІеношна тІера
мерз-пондарийн мукъамаша хьан самукъадоккху.
10Хьан долахь болу паччахьийн йоІарий лараме болчу зударшна юкъахь бу хьан.
Апар-махкара шена тІехь деши а долуш,
нускал ду хьуна аьтту агІор дІахІоьттина.
11ЛадогІалахь, йоІ, схьахьажалахь,
хьайн лерг а схьадерзаделахь,
хьайн халкъ а дицделахь,
хьайн ден цІа а дицделахь.
12Паччахьна хьан хазалла езалур ю.
Иза хьан олахо волу дела,
хьо Цунна хьалха охьатаІалахь.
13Цора-гІалара бахархоша совгІаташ дахьар ду,
къоман хьалдолчара хьо шайна резахилар лоьхур ду.
14Паччахьан нускал паччахьан цІа чу доьду.
Ма хаза ду иза! Цуьнан духар дешица кечдина ду
15Тир яьккхина духар тІехь а долуш,
иза паччахьна хьалха юьгу.
Нускална юххебовлу йоІарий а
цунна тІе балабо.
16Самукъадаларца а, баккхийберца а
паччахьан цІа чу бовлу уьш.
17Хьан дайн метта хьан кІентий дІахІуьттур бу, ва паччахь.
Дерриг а лаьтта тІехь, элий а бина, дІахІиттор бу ахьа уьш.
18Массо а тІейогІучу тІаьхьенашкахь хьан цІе аса дагаоьхуьйтур ю.
Цундела халкъаша абаденналц хьан сий дийр ду.
45
Дела вайца ву
1 Эшарш локхучу тобанан куьйгалхочуьнга: Кхорахьан тІаьхьенан назма. ХІара йиш «Іаламут» олучу мукъамехь ала езаш ю.
2Дела – вайн дІалочкъийла а ю, вайн ницкъ а бу,
вай де доьхна хьаьвзича, гуттар а кийча волу гІоьнча а ву.
3Цундела вай кхералур дац,
ур-атталла латта дегийча а,
лаьмнаш хІордаш чу дахча а,
4тулгІенаша гІовгІа яьккхича а,
хІордийн хиш ловзадевлча а,
шаьш меттахдахарна лаьмнаш дегийча а.
5Цхьа татол ду Делан гІалин самукъадоккхуш.
Веза Воккха Дела Іаш волу еза меттиг ю цигахь.
6Дела цу меттигна юккъехь ву, иза юхур яц.
Сатосучу хенахь дуьйна Дала цунна гІо дийр ду.
7Халкъаш дарделла, пачхьалкхаш меттахъевлла.
Дала Шен аз хазийти, ткъа латта дешна дІадели.
8Массо а ницкъийн Веза Эла вайца ву.
Якъубан Дела вай лардаран гІап ю.
9Схьа а дуьйлий, хьовсийша Везачу Эло мел дечуьнга,
лаьттахь Цо кхочуш мел дечу инзаре гІуллакхашка.
10Дуьненан йисте кхаччалц Цо тІемаш а совцабо,
секхаІад а дохадо, гоьмукъ а кагбо,
Цо турсаш а цІергахь дагадо.
11ДІа а совций, Со Дела вуйла хаийша.
Халкъаша а лакхавоккхур ву Со,
лаьтта тІехь а лакхавоккхур ву Со.
12Массо а ницкъийн Веза Эла вайца ву.
Якъубан Дела вай лардаран гІап ю.
46
Дела дерриг а дуьненан Паччахь ву
1 Эшарш локхучу тобанан куьйгалхочуьнга: Кхорахьан тІаьхьенан назма.
2Ва массо а халкъаш, тІараш деттийша!
Даккхийдеран озаца Деле кхайкхийша!
3Веза Воккха Эла кхераме ву.
Иза дерриг а дуьненан сийлахь Паччахь ву.
4Халкъаш вайна муьтІахь дина Цо.
Къаьмнаш вайн когашка охьадехкина Цо.
5Цо хаьржина вайна кхаьчна болу хІара мохк,
Цунна дезаш долчу Якъубан халкъо цунах дозалла до.
6Даккхийдеран аьзнаш айадарца хьалаваьлла Дела,
коьман маІа лоькхучохь хьалаваьлла Веза Эла.
7Вайн Далла ала иллеш,
вайн Паччахьна ала уьш.
8Дерриг а лаьттан Паччахь ву Дела.
Массара а говза назма Цунна ала.
9Массо а халкъашна тІехь Паччахь ву Дела.
Шен езачу Іаршехь охьахиъна ву Дела.
10Кхечу къаьмнийн куьйгалхой гулбелла
ИбрахІиман Делан халкъаца цхьаьна.
ХІунда аьлча латта лардийраш Делан долахь бу,
ткъа Дела царал а лакхаваьккхина ву.
47
Цийон – Делан гІала
1 Йиш. Кхорахьан тІаьхьенан назма.
2Веза Эла сийлахь ву, хастам бан Иза чІогІа хьакъ долуш а ву,
вайн Делан йолчу гІалахь, Цуьнан безачу лома тІехь.
3Цийон-лам шен локхаллица хаза бу,
дуьненан хазахетар а иза бу.
Цуьнан къилбаседехьа агІор
сийлахьчу Паччахьан гІала ю.
4Цуьнан гІепашкахь волчу Дала
нах ларбийриг Ша хилар гайтина.
5Паччахьаш, цхьаьна а кхетта,
гІалина тІелата тІебахара.
6И дерриг ган а гина, Іадий уьш,
боха а боьхна, дІабевди уьш.
7Кхерамо, бохийна, хьовзий уьш,
берах хьийзош йолу зуда санна,
8доккхачу хІордкеманашна дуьхьал
малхбалера хьаькхначу дарцо санна.
9Хьалха тхуна Делан гІуллакхех лаьцна хезна,
ткъа хІинца уьш ги тхуна тхайн Дела волчу
массо а ницкъийн Везачу Элан гІалахь.
Дала и гІала гуттаренна а латтайо.
10Ва Дела, Хьан хедар боцучу безамах лаьцна
ойланаш йо оха, Хьан цІийнан кертахь лаьтташ.
11Веза Дела, лаьттан йистошка кхаччалц
йоккхуш йолу Хьан цІе санна бу Хьуна бо хастамаш.
Хьан аьтту куьг ду нийсонах дуьзна.
12Цийонан нехан самукъа а долийла.
Хьан бакъйолу кхелаш бахьанехь
ЯхІуд-мехкан ярташна хаза а хетийла.
13Цийон-ломана гонах чекх а довлий,
цунна го а баккха, цуьнан бІаьвнаш ягар а е.
14Цуьнан арахула йолчу чІагІонийн тидам бе,
дикка хьажа цунна чохь йолчу гІепашка,
царах лаьцна дийцархьама хинйолчу тІаьхьенашка:
15«И Дела абаденналц вайн Дела ву.
Вай делла дІадовллалц Иза вайн урханча
[55] ву».
48
Шайн хьолах тешна Іаш болчеран сонталла
1 Эшарш локхучу тобанан куьйгалхочуьнга: Кхорахьан тІаьхьенан назма.
2ЛадогІалаш ас бохучуьнга, массо а халкъаш!
ХІара тидаме эцалаш, дуьнен чохь дехаш мел долчара:
3кІезиг долчара а, цІеяхана долчара а,
къечара санна, хьал долчара а.
4Сан багано хьекъале хІума эр ду.
Сан деган ойланаш кхетамах юьзна хир ю.
5Сайн лерг хьекъалечу кицанна тІедерзор ду ас.
Сайн хІетал-металан маьІна мерз-пондар лакхарца дІадоьллур ду ас.
6Стенна кхера веза со сайн де доьхначу деношкахь,
суна тІаьхьабевллачеран къиноша суна го бинчу хенахь?
7Уьш шайн бахамах тешна Іаш а бу,
шайн доккхачу хьолах дозалла деш а бу!
8ХІуъа дича а, адаме стаг паргІатваккхалур вац.
Цуьнга оцу стеган дахарх Далла мах балалур бац.
9Адаман дахарх болу мах тІех боккха бу,
вайга иза цкъа а балалур а бацара,
10адам гуттаренна дехаш хилийтархьама а,
вахкавалар гар цуьнан ца хилийтархьама а
11ХІоранна а го хьекъалалла дерш леш хилар.
Иштта леш хуьлу кхетам боцурш а, сонтанаш а.
Цара массара а шайн бахам шайн тІаьхьенна буьту.
12Къуббанаш ду церан цІенош гуттаренна а,
и хІусамаш тІаьхьенашкара тІаьхьенашна юьсур ю церан.
Цара шайн мехкашна шайн цІераш тохку.
13Амма адам, цуьнан мел доккха хьал делахь а,
гуттаренна а ца дуьсу оцу лаьттахь.
Иза а тарло леш долчу бежанех.
14Иштта хир бу сонталла йолчеран кхоллам а,
цара аьлларг къобалдечарах хиндерг а.
15Уьш, уьстагІий санна, эхарт чу бухкур бу.
ЖаІуьно дІадуьгу жа санна, Іожалло дІаоьцур бу уьш.
Іуьйранна Делан лаамехь болчара
церан кешнаш хьошур ду.
Церан куьцаш дІадевр ду
эхартехь, шайн хІусамашна геннахь.
16Эхартан олаллех паргІатдоккхур ду сан са,
Дала билггал кІелхьарвоккхур ву со.
17Ма хьегалахь, хьал сов а дуьйлуш,
сийлалла лакхадолучу адамах.
18ХІунда аьлча ша дІакхелхачу хенахь
цо шеца хІумма а дІахьур яц.
Цуьнан сийлалла цунна тІаьххье дІагІур дац.
19Ша вехачу хенахь цо шен синна там берг леладахь а,
цо аьтто баккхарна наха цуьнан сий дахь а,
20цкъа а серло гур йоцуш болчу,
шен беллачу дайх дІакхетар ву иза.
21Адам хьал долуш делахь а,
цуьнан кхета ницкъ ца кхочу,
леш долчу бежанех тарло иза а.
49
Далла билггал бакъдолу Іибадат дар
1 Асайпан назма.
Деланийн Дела волчу Везачу Эло Шена тІекхойкху
малхбалера дуьйна малхбузе кхаччалц долу дерриге а латта.
2Хазаллехь кхоччуш болчу Цийон-лома тІера
Дела Шен нуьраца серлавуьйлу.
3СхьавогІур ву Вайн Дела,
амма тийналлица вогІур вац Иза.
Дерриг хІума а дІакхоллуш йолу цІе ю Цунна хьалха,
чехкабаьлла мох бу Цунна гонах.
4Лакхарчу стигале а, иштта лаьтте а кхайкхам бо Цо,
Шен халкъана Ша кхел ярхьама:
5«Схьагулбе Со волчу Суна тешаме берш,
сагІа даккхарца Соьца барт бинарш».
6Стигалша Цуьнан нийсо кхайкхайо,
хІунда аьлча Дела – Ша ву Кхелахо.
7«ЛадогІа, Сан халкъ, Ас дош эр ду.
Исраилан халкъ! Ас хьуна дуьхьал тоьшалла дийр ду.
Со Дела ву, хьан Дела ву!
8Ахь дохучу сагІанашна дуьхьал эр дац Ас хІумма а –
хьан дийнаташ дагоран сагІанаш гуттара а ду Суна хьалха.
9ХІетте а, Ас хьан цІентІера стерчий а схьаоьцур дац
я хьан гІотанашкара бежалой а тІеоьцур яц.
10ХІунда аьлча хьаннашкара ерриг акхарой а Сан ю,
эзар лаьмнашкара хьайбанаш а Сан ду.
11Лаьмнаш тІера дерриг олхазарш а девза Суна,
аренгара бежанаш а ду Суна хьалха.
12Нагахь Со мацвелча а, хьоьга эр дацара Ас,
хІунда аьлча Сан ду дерриг дуьне а,
цунна чохь мел долу хІума а.
13Стерчийн жижиг дууш ву ткъа Со,
я бежалойн цІий молуш ву ткъа Со?
14Ахьа Далла сагІина хьайн хастамаш а бе,
айхьа Веза Воккхачунна дина нигат кхочуш а де.
15Хьайн де доьхча, Соьга кхайкха.
Ас хьо кІелхьарвоккхур ву, ахьа Сан сий дийр ду».
16Амма Іесачуьнга Дала иштта боху:
«Ас тІедехкинарш а хІунда кхайкхадо ахь,
Соьца бина барт а хІунда бу хьан багахь?
17Ткъа хьо нисвар хьуна бІаьрга дан ца деза,
Сан дешнаш а хьайна тІехьа дІатотту ахьа.
18Хьайна къу гича, цуьнца а лела хьо,
сийсаза лелачаьрца а хьо-со хуьлу хьан.
19Ахь хьайн багах вон дешнаш а довлуьйту,
хьан матто мекарло а кхуллу.
20Охьа а хаий, хьайн веших лаьцна вониг олу ахь,
хьайн ненан кІантах лаьцна харцдерг кхуллу ахь.
21Ахь иза леладора, ткъа Со вист ца хуьлура.
Хьуна-м Со хьайх тера ву моьттира.
Амма хІинца Ас хьуна тІехдеттар а ду,
хьан бІаьргашна хьалха Ас хьох бехк боккхур а бу.
22Кхеталаш хІокхунах, Дела вицвинарш,
Соьга шаьш хьийза ца дайтархьама,
шу кІелхьардохург ца хиларна.
23Суна сагІина хастамаш бахьаш волчо Сан ларам бо.
Ша лела некъаш нисдеш волчунна
Ас Делера долу кІелхьарвалар гойтур ду».
50
Гечдаран доІа
1 Эшарш локхучу тобанан куьйгалхочуьнга: Даудан назма.
2Дауд Бат-ШабаІах кхеттачул тІаьхьа, иза волчу Ната-пайхамар веана хиларх лаьцна.
3Веза Дела, Хьайн хедар боцучу безамца гечдехьа суна.
Хьайн боккхачу къинхетамца дІадахахьа сан къинош.
4Хино дІайоху модаш санна,
дІаяхахьа сан харцонаш,
сан къинойх цІанвехьа со.
5Сайн харцонашна къера ву со,
айса латийна къа гуттар а суна хьалха ду.
6Хьуна хьалха, Хьуна цхьанна хьалха къа латийна ас,
Хьан бІаьргашна хьалха хьарамниг дина,
цундела со бехке варехь Хьо нийса а ву,
кхел ярехь цІена а ву.
7Харцонца вара со дуьнен чу ваьлчхьана дуьйна,
сайн ненан кийрара дуьйна къа ду аса схьадахьаш.
8Сан даг чохь бакъдерг хилар лууш ву Хьо,
цундела сан коьрте хьекъал доуьйту Ахь.
9Ярийн курсаца цинцаш тохахьа суна тІе,
тІаккха со цІена хир ву,
хих ваккхахьа со,
тІаккха лонал а кІайн хир ву со.
10Хазахетар а, самукъадалар а хазийтахьа суна,
тІаккха Ахь кегйина даьІахкаш самукъадаьлла хир ю сан.
11Сан къиношна тІера дІаверзий,
сан харцонаш дІаяхахьа.
12Суна чохь цІена дог кхоллахьа, Дела,
суна чуьра тешаме са карладаккхахьа.
13Хьайна хьалхара со дІа ма ваккхахьа,
Хьайн Деза Са соьгара дІа ма даккхахьа.
14Ахь кІелхьарваккхарна долу хазахетар юхалохьа суна,
Хьуна муьтІахь хила лууш долчу Синехь чІагІвехьа со.
15Нийсонца лелаш боцурш Хьан новкъа ас бохур бу,
тІаккха галбевлларш Хьуна тІебоьрзур бу.
16Со кІелхьарвоккху Дела,
цхьаннан цІий Іанорах ларвелахь со,
тІаккха ас Хьан нийсо хастор ю.
17Веза Эла! Схьаеллахьа сан бага,
тІаккха цо Хьуна хастам кхайкхор бу.
18Ас сагІа доккхур дара Хьуна,
амма Хьуна ца деза иза.
Хьайна лерина дийнаташ дагорна а
Хьо реза вац.
19Доьхна са – иза Далла луш долу сагІа ду.
Дохкодаьлла а, муьтІахь долу а дог Ахь дІатоттур дац, Дела.
20Хьайн лаамца къинхетам бехьа Цийон-гІопах,
Ярушалайман пенаш ирахІиттадехьа.
21ТІаккха Хьо реза хир ву бакъдолчу сагІанашна,
дийнаташ дагоран сагІанаш а тамехь хир ду Хьуна,
тІаккха Хьан сагІа доккхучу кхерча тІе
стерчий дохкур ду.
51
Делан кхел а, Делан къинхетам а
1 Эшарш локхучу тобанан куьйгалхочуьнга: Даудан хьехаме назма,
2эдомхочо ДуагІа, Дауд Ахьи-Маликан цІийне веана аьлла, Шауле мотт тоьхначул тІаьхьа аьлла йолу.
3Айхьа зулам дарх дозаллаш стенна до ахь, нуьцкъала стаг?
Дела массо а ханна тешаме ву.
4Хьан матто хІаллакьхилар дуьйцу,
ира урс санна бу хьан иза, ямартниг!
5Хьуна вониг дикачул алсам деза,
бакъдолчул а харцдерг алсам дийца лаьа хьуна.
6Зуламе къамелаш деза хьуна, ямарта мотт.
7Дала, хІаллаквина, дІавоккхур ву хьо,
цІа чуьра аракхуссур ву,
дийначийн лаьтта тІера хьан орам а дІабоккхур бу.
8Иза а гина, Делан лаамехь берш ларамах буьзна хир бу.
Уьш боьлур бу цунах:
9«Делах шен чІагІо а ца еш,
шен доккхачу хьолах а тешна,
зуламаш тІехь чІагІвелла вара и стаг».
10Ткъа со Делан цІа чохь зазадоккхуш долу зайт-дитт санна ву,
ерриг а тІейогІучу ханна Делан хедар боцучу безаме сатесна а ву.
11Ахь динчунна гуттар а Хьуна хастам бийр бу ас.
Хьан цІарах догйовха хилла, иза хастор ю Хьуна тешамечу нахана хьалхā.
Адамийн Іесалла
(Забур 13)
52
1 Эшарш локхучу тобанан куьйгалхочуьнга: Даудан хьехаме йолу хІара назма «Махьалат» олучу мукъамехь лакха езаш ю.
2Сонтачара шайн дагахь боху: «Дела вац».
Уьш ма телхина бу, цара лелориг ма дегаза хІума ду.
Царах цхьа а диканиг дийриг вац.
3Стигалшкара адамашка
охьахьоьжу Дела,
цхьа а кхетамехь верг а вуй те,
Дела лоьхург а вуй те, Шена гархьама.
4Берриш а нийсачу некъа тІера дІабирзина,
уьш массо а талхарх буьзна.
Царах цхьа а диканиг дийриг вац,
ур-атталла цхьаъ-м вац.
5Кхетаме богІур болуш а бац те
харцонаш лелош мел берш,
шаьш бепиг дууш санна, сан халкъ дІакхоллурш,
ткъа Деле ца кхойкхурш?
6ЦІеххьана царна тІе кхерам тосур бу,
кхераме хІумма а дацахь а, хІунда аьлча
хьуна дуьхьалбевллачеран даьІахкаш Дала дІасаяржор ю.
Ахь юьхьІаьржачу хІиттор бу уьш, Дала уьш дІатесна дела.
7Исраилан халкъана кІелхьардовлар
Цийон-лома тІера догІур делахьара!
Шен халкъ Дала юхаметтахІоттийча,
Якъубан халкъан сакъералур дара,
Исраилан халкъан самукъадер дара.
53
МостагІех ларваран доІа
1 Эшарш локхучу тобанан куьйгалхочуьнга: Даудан хьехам болу назма. Дечиг-пондарца ала езаш ю иза.
2Зипахоша, Шаулна тІе а баьхкина: «Тхо долчохь къайла-м ца ваьлла те Дауд?» – аьллачу хенах лаьцна.
3Ва Дела! Хьайн цІарца кІелхьарваккхахьа со,
Хьайн ницкъаца бехказаваккхахьа со.
4Ва Дела! Сан доІа хазахьа,
сан багара дешнашка ладогІахьа.
5Хийра нах дуьхьалбевлла суна,
нуьцкъалчара сан са лоьху.
Цу нехан Дела вац.
6Дела сан гІоьнча ву.
Везачу Эло дог чІагІдо сан.
7Сан мостагІаша дина зулам царна тІе юхадерзадехьа,
Хьо тешаме хиларна, хІаллакбехьа уьш.
8Ас леррина сагІа доккхур ду Хьуна,
Хьан цІе а хастор ю, Веза Эла,
хІунда аьлча иза дика ю.
9Ахь кІелхьарваьккхи со берриг а баланех,
сайн мостагІашна тІехь толам баккхар гина сан бІаьргашна.
54
ДоттагІашкахьара ямартло хиллачо дина доІа
1 Эшарш локхучу тобанан куьйгалхочуьнга: мерз-пондарш тІехь ала езаш йолу Даудан хьехаме назма.
2Дела, сан доІа дІа а хазахь,
сан дехарх къайла а ма валахь.
3Сан тергам а бехьа, суна жоп а лохьа.
Сан дог а доьхна, со гІайгІанехь а ву.
Со карзахвуьйлу,
4мостагІчун аз хазарна а,
Іесачара суна гІело ярна а,
хІунда аьлча цара суна дуьхьал зулам а леладо,
уьш дераллица дуьхьал а бевлла суна.
5Сан кийрарчу даго а хьийзаво со,
Іожаллин къемато а дІалаьцна со.
6Кхерар а, вегавар а тІедеана суна,
Іада а вина, воьхна хьийза со.
7Цундела ас элира: «Кхокханан санна
долу тІемаш суна хьан лур дара?
Со, тІема а ваьлла, паргІатвер вара.
8Со, генна дІа а вахана,
яьссачу аренгахь вуьсур вара.
9Йилбазмохах а, дарцах а
со дІалачкъа сихлур вара».
10Хьалдолу Эла, меттанаш э а дай,
къамел карзахдаккхахьа сан мостагІийн.
Къизалла а, барт цахилар а го суна гІалахь.
11Дийнахь а, буьйсанна а
цу гІалин пенаш тІехула го боху цара.
Цу гІалахь зуламаш а, баланаш а бу.
12Цунна чохь бохамаш а хуьлу.
Цуьнан майданашкара нахана гІело яр а,
мекарлонаш лелор а дІа а ца долу.
13Ткъа сан мостагІа вац со емалвийриг –
иза-м ас ловр дара.
Суна кураллаш йийриг со цавезарг вац –
цунах-м со къайлавер вара.
14Амма хьо ма ву иза, сан тайпанара верг –
сан уллора доттагІа, со тешна Іаш верг.
15Вайшиммо вовшашка дагара а дуьйцура,
адамийн тобанна юкъахь вайшиъ цхьаьна
Делан цІийнан керта а воьдура.
16Сан мостагІашна тІе цІеххьана Іожалла йогІийла.
Дийна боллушехь уьш эхарте боьлхийла,
хІунда аьлча вониг царна юкъахь долуш ду,
вониг церан дегнаш чохь долуш ду.
17Ткъа со-м Деле кхойкхуш ву,
Везачу Эло со кІелхьар а воккхур ву.
18Суьйранна а, Іуьйранна а, делкъахенахь а
со латкъамаш беш а ву, узарш деш а ву,
ткъа Цунна сан аз дІахезар ду.
19Суна дуьхьал бинчу тІамах
Цо со маьршачу метте воккхур ву,
суна дуьхьалбевлларш алссам белахь а.
20Азалера дуьйна олалла деш волчу Далла
со дІа а хезар ву, Цо уьш сийсаз а бохур бу.
Уьш цкъа а хийца ца бели,
хІунда аьлча уьш Делах кхоьруш бац.
21Сан доттагІа хиллачо шен накъосташна дуьхьал куьг айдина,
цаьрца ша бина барт цо боха а бина.
22Цуьнан бага даьттанал а кІеда ю,
амма цуьнан даг чохь мостагІалла ду.
Цуьнан дешнаш зайтдаьттанал а кІеда ду,
ткъа уьш, баттара даьхна тарраш санна, ира ду.
23Хьайн гІайгІанаш Везачу Элана тІеяхка,
ткъа Цо хьо чІогІа лоттуьйтур ву.
Шен лаамехь верг Дала
цкъа а дІасатоьхкуьйтур вац.
24Амма Ахьа, Дела, уьш кІоргачу эхарта чу туьйсур бу.
Адамийн цІий Іеночара а, мекарлонаш лелочара а
шайна дуьнен чохь яккха еллачу хенан аххан а йоккхур яц.
Ткъа со Хьох тешна Іаш хир ву.
55
Делах дегайовхо хиларх долу доІа
1Эшарш локхучу тобанан куьйгалхочуьнга: «Генахь дІатийна кхокха» олучу мукъамехь ала езаш ю. Гати-гІалахь ша пІелаштамхоша дІалаьцначу хенахь Дауда язйина назма ю иза.
2Къинхетам бехьа сох, Дела!
МостагІаша эккхийна лелош ву со,
хІора дийнахь тІелеташ, цара ницкъ бо суна.
3Сайн кІесаркІога чохь церан садеІар
хаало суна хІора дийнахь.
Сийлахьниг, дукха бу суна дуьхьалбевлларш!
4Со кхоьручу хенахь
Хьох дегайовхо ю сан.
5Делехь ас хастадо Цуьнан дош,
Делах ю сан дегайовхо, со ца кхоьру.
ХІун дийр ду суна гІорасизчу адамо?
6Денна а мостагІаша хуьйцу сан дешнаш,
сох йолу церан ойланаш зуламна ю.
7Вовшех а бетталуш, теба а тебаш,
со воьду меттиг ларйо цара,
сан са эцархьама.
8Шаьш лелочу харцонна кІелхьардовлар хир дуй те царна?
Дела, Хьайн оьгІазаллица таІзар дехьа цу нахана.
9Ахь дагардина сан дакъазаваьлла леларан денош.
Сан бІаьрхиш Хьо волчуьра пхьегІи чу гулделла,
Хьан тептар тІехь-м дац те уьш?
10Сан мостагІий юхабовлу, со Хьоьга кхайкхича,
хІунда аьлча суна хаьа Дела сайгахьа вуйла.
11Делехь ас хастадо Цуьнан дош,
Везачу Элехь ас хастадо и дош,
12Цунах ю сан дегайовхо, со ца кхоьру.
ХІун дийр ду суна адамо?
13Хьуна йина чІагІонаш кхочушъяр ду суна тІехь.
Хьуна баркаллин сагІанаш дохур ду ас.
14Ахь валарх кІелхьарваьккхи со,
сан когаш совцучуьра ларби,
дахар лучу серлонгахь
Далла хьалха со лелийта.
56
ГІо доьхуш дина доІа
1Эшарш локхучу тобанан куьйгалхочуьнга: «ХІаллак ма ве со» олучу мукъамехь лакха езаш ю. Шаулах ведда, хьеха чу ша вахча, Дауда язйина назма ю иза.
2Къинхетам бехьа сох, Дела,
къинхетам бехьа,
Хьох ю сан дегайовхо.
Хьан тІома кІел лечкъар ву со,
сайн бохамаш дІабовллалц.
3Веза Воккхачу Деле кхойкхур ву со,
Шен Іалашо суна лерина кхочушъечу Деле.
4Цо, стигалара гІо а даийтина, со кІелхьарвоккхур ву,
со лаца гІерташ берш юьхьІаьржачу хІиттор бу.
Дала Шен безам а, бакъдерг а лур ду.
5Сан са лоьмашна юкъахь ду.
Цергех гоьмукъаш а, пхерчий а дина,
маттех ира тарраш а дина,
Іачу адамийн кІенташна юкъахь Іуьллу со.
6Стигалал лакха хьалаволийла Хьо, Дела,
дерриг а лаьтта тІехь Хьан сийлалла лаьттийла!
7Со лаца кечбина гур бара,
гІайгІанехь вара со.
Суна хьалха ор даьккхира цара,
амма шаьш цу чу ийгира.
8Сан дог Хьох тешна ду, Дела, Хьох тешна ду иза:
ас, илли а олуш, хастам бийр бу Хьуна.
9ГІаттахьа, сан сийлалла, гІаттахьа!
Самабала, мерз-пондар!
ГІатта, Іад хьокху пондар!
Малх самабоккхур бу ас.
10Халкъашна юкъахь, Веза Эла, Хьо ас хастор ву,
Хьох лаьцна нахана хьалха иллеш эр ду.
11Стигала кхаччалц бу Хьан безам,
мархаш тІе кхаччалц ду Хьан тешаме хилар.
12Стигалел лакха хьалаволийла Хьо, Дела,
дерриг а лаьтта тІехь Хьан сийлалла лаьттийла!
57
Іесачарна таІзар дар доьхуш Деле дина доІа
1 Эшарш локхучу тобанан куьйгалхочуьнга: «ХІаллак ма ве со» олучу мукъамехь лакха езаш ю. И назма Дауда язйина ю.
2Нийсо билггал кхайкхайой те аша, куьйгалхой?
ЦІеначу дегнашца йой теша аша адамашна юкъахь кхел?
3Дегнаш чохь харцонаш кхуллу аша.
Шайн куьйгийн къизалла махкахь узу аша.
4Дуьнен чу бовллушехь, нийсачу некъана тІера дІабевлла Іесанаш.
Харцдерг а дуьйцуш, ненан кийрара схьабовллушехь, тилабелла уьш.
5Церан дІовш лаьхьанан дІовш санна ду.
Иза шен лергаш дІакъовлуш болчу,
къорачу лаьхьанан дІовш санна ду.
6Царна ца хеза лаьхьа тебечун аз,
молханаш лелош верг мел говза велахь а.
7Дела! Церан багара цергаш кегъехьа!
Веза Эла! Цу лоьмийн мочхалш атахьа!
8ДІадоьду хи санна, уьш тІепаза дІабойийла.
Шайн Іад цара дуьйлича, пхерчий кегделча санна хуьлийла.
9ДІайоьддушехь, ешна дІайолу этмаьІиг санна, дІабовлийла уьш.
Остаяьллачу зудчун берана санна, царна малх ма гойла.
10Ешна кІел йогучу коьллех цІе латале,
ховха я екъа уьш елахь,
йилбазмохо дІасаяржийна
коьллаш санна уьш хуьлийла.
11Бина бекхам шена гича,
Делан лаамехь волчунна хазахетар хир ду.
Цо Іесачун цІийлахь шен когаш буьлур бу.
12ТІаккха адамо эр ду:
«Билггал хуьлу Делан лаамехь волчунна стом!
Иштта, волуш ву дуьнен чохь кхел еш волу Дела!»
58
Ларвар доьхуш дина доІа
1Эшарш локхучу тобанан куьйгалхочуьнга: «ХІаллак ма ве со» олучу мукъамехь лакха езаш ю. Шаула Дауд верхьама цуьнан цІа долчу кІелховша нах бахийтича, Дауда язйина назма ю иза.
2Сан Дела, мостагІех со кІелхьарваккхахьа!
Суна дуьхьалбевллачех со ларвехьа.
3Харцо лелочарах со Іалашвехьа,
цІий Іанор дезаш болчарах со кІелхьарваккхахьа.
4Уьш сан синна кІелхевшина бу.
Ас зулам дина я къа латор бахьана долуш,
гуллуш бац нуьцкъалнаш суна дуьхьал, Веза Эла.
5Сан бехк боццушехь, суна тІелата дІагуллуш бу уьш.
Орцах а валий, хьажахьа соьга.
6Массо ницкъийн Веза Дела,
Исраилан халкъан Дела,
самавалахьа дерриг халкъашна дуьхьалвалархьама,
Мекарчарах цхьаннах а къинхетам ма бехьа.
7Суьйранна схьабогІий,
жІаьлеш санна, угІу уьш,
гІалина гонах а лелаш.
8Харцдерг дуьйцу церан меттанаша.
Тарраш санна, ду уьш.
«Хьанна хезар ду тхо?» – боху цара.
9Амма, Веза Эла, Хьо воьлуш ву царах.
Ахь юьхьІаьржачу хІиттор ду дерриг а халкъаш.
10Ва сан Ницкъ, Хьоьга ас кхойкху,
хІунда аьлча Хьо, Дела, сан гІап ю.
11Со везаш волу сан Дела суна хьалхавер ву.
Дала со сайн мостагІашна тІехула хьоьжуьйтур ву.
12Цкъачунна хІаллак ма бе уьш, хилларг сан халкъана диц ца далийта.
Хьайн ницкъаца дІасакхиссинчул тІаьхьа, эшабе уьш,
Веза Эла, тхо лардеш верг.
13Церан матта тІера дош баганца латийна къа ду.
Шайн куралла бахьана долуш юьхьІаьржачу хІуьттийла уьш,
шаьш дуьйцу неІалт а, харцдерг а бахьана долуш.
14Хьайн оьгІазаллица, хІаллакбай,
дІабахахьа уьш.
ДІахоийла царна Якъубан махкана тІехь Дела вуйла а,
Цуьнан олалла дуьненан йисте кхаччалц дуйла а.
15Суьйранна схьабогІий,
жІаьлеш санна, угІу уьш,
гІалина гонах а лелаш.
16Юург лоьхуш, кхерста шайна,
меца а долуш, гІигІ а деш.
17Хьан ницкъах лаьцна ас иллеш эр ду,
Іуьйранна хьалххе дуьйна Хьан къинхетам кхайкхор бу,
хІунда аьлча суна тІе хало хІоьттича,
Хьо сан гІап а, кІелхьарволу меттиг а хилла.
18Дела, сан ницкъ!
Хьо хастор ву ас,
хІунда аьлча Хьо сан гІап а,
со везаш волу Дела а ма ву.
59
Исраилан халкъ кІелхьардаккхар доьхуш дина доІа
1 Эшарш локхучу тобанан куьйгалхочуьнга: «Бертан лили» олучу мукъамехь ала езаш ю. ХІара хьехаме назма Дауда язйинера,
2ша Арам-НахІараим-махкахь
[68] а, Цоба-махкахь
[69] а арамхошца тІом бечу хенахь а, Йоаба, цигара юха а вирзина, Дуьрачу тогІи чохь шийтта эзар эдомхо хІаллаквинчу хенахь а.
3Ва Дела! Ахь дІатесна тхо, Ахь дохийна тхо.
Хьо оьгІазвахана тхуна – хІинца юхаметтахІоттадехьа тхо!
4Ахь латта ластийна, Ахь иза дохийна.
Цуьнан йоьхна меттигаш меттахІиттаехьа,
хІунда аьлча иза лесташ ду.
5Ахь Хьайн халкъана къизалла йовзийтина,
тхо дІасатехкадолуьйту чагІар малийна Ахь тхуна.
6Хьайга ларамах буьзначарна
Ахьа байракх хьалаайина,
уьш Іодах кІелхьарбовлийтархьама.
7Хьайн аьтту куьйгаца тхо кІелхьар а дахахьа,
оха деш долу доІанаш дІа а хазахьа,
Хьайна безнарш паргІатбовлийтархьама.
8Дала Шен езачу меттехь аьлла: «Толамах воккха а веш,
Аса Шехем-гІала а йоькъур ю, Сакхат-тогІи а дІасайоькъур ю.
9ГалІад-мохк а Сан бу, Маннаш-мохк а Сан бу,
Эпрайм-мохк Сан коьртан чІагІо ю,
ЯхІуд-мохк – Сан паччахьаллин гІаж ю.
10Муаби-мохк – Сан юьхь-куьгдуьлург ю.
Эдом-махкана тІе Сайн мача кхуссур ю Ас,
иза Сайн хилар дІагайтархьама.
Хьайн аз айадай, Соьга кхайкха, ПІелаштам-мохк!»
11ЧІагІйинчу гІали чу хьан воккхур ву со?
Эдом-махкана тІе хьан вуьгур ву со?
12Тхо дІатеснарг Хьо-м вац те, ва Дела?
Тхан эскаршца аравер вац те Хьо, ва Дела?
13ГІо дехьа тхуна мостагІех тхаьш лардайта,
хІунда аьлча пайден дац адамашкара хуьлуш долу гІо.
14Делаца цхьаьна оха толам боккхур бу,
тхан мостагІий Цо дІахьошур бу.
60
Синца чІагІвар доьхуш дина доІа
1 Эшарш локхучу тобанан куьйгалхочуьнга: хІара Даудан назма дечиг-пондаршца ала езаш ю.
2ДІахазахьа, ва Дела, сан деган тийжам,
бехьа, сан Дела, сан доІанан тергам.
3Кхайкхам бо ас Хьоьга кху лаьттан йистера
сайн эшначу дагца.
Сол лекха йолчу тарха тІе а ваккхий,
дІахІоттавехьа со хІинца,
4со къайлавоккхург а Хьо волу дела,
сан мостагІашна дуьхьал онда бІов санна а Хьо волу дела.
5Вехийла со даим а Хьан цІа чохь,
къайлаволийла со Хьан тІемаш кІел.
6Сан Веза Эла, ас йина чІагІо дІахезна Хьуна.
Хьох кхоьруш болчарна догІучу шеретах дакъа суна а делла Ахьа.
7Паччахьан денош Ахь, Веза Эла, дахдехьа,
тІаьхьенашкара тІаьхьене шераш а дахдехьа.
8Хуьлийла и Хьоьца массо а ханна.
Ларвойла Ахь иза Хьайн хедар боцучу безамца а, тешаме хиларца а.
9Эр ду ас даим Хьох лаьцна илли,
кхочушъеш даим айса йина чІагІо.
61
Делах тешна Іаш хилар
1 Эшарш локхучу тобанан куьйгалхочуьнга: Ядутуне. Даудан назма.
2Сан синан синтем Делаца бен ца хуьлу.
Сан кІелхьарвалар Цуьнгара ду.
3Иза цхьаъ ю сан тарх а, сан кІелхьарвалар а.
Иза ю сан гІап, со кхин меттахвер вац.
4Мел бийр бу те аша стагана ницкъ?
Шу дерриш а иза хІаллакван гІерта.
Иза сеттина пен санна ву,
охьаяха гергга йолу йоьхна керт санна ву.
5Иза лаккхара охьатаса дагадеана царна,
харцдерг дуьйцу цара. Багахь иза декъалво,
ткъа дегнаш чохь цунна неІалташ кхайкхадо цара.
6Сан са, Делера цхьаьнгара леха хьайна синтем!
Сан дегайовхо Иза бен яц.
7Иза цхьаъ ю сан тарх а, сан кІелхьарвалар а.
Иза ю сан гІап, со кхин меттахвер вац.
8Сан кІелхьарвалар Делах дозуш ду,
сан сий а Цунах дозуш ду.
Сан нуьцкъала тарх а Иза ю,
суна дІалачкъа меттиг а Иза ю.
9Халкъ! Муьлххачу хенахь а Цунах тешна хила.
Шайн дегнаш Цунна хьалха делхаде.
Дела ву вайна дІалачкъа меттиг.
10КІезиг берш доІу са бен бац.
ЦІеяхна берш хІумма а доцург бен бац.
Терзанна тІедехкича, церан барам бац.
Уьш доІучу синан барамехь бен дац.
11ГІело еш даьккхинчух тешна а ма Іе,
шаьш лачкъийна даьккхинчух дозаллаш а ма де.
Хьал алсамдуьйлуш делахь а,
шайн дегнаш цунна дІа а ма ло.
12Кест-кеста Дала олура,
ткъа суна иза дукхазза а хезара:
ницкъ а, ва Дела, Хьоьгахь бу,
13безам а, Хьалдолу Эла, Хьан бу.
Ша-ша динчу гІуллакхашка хьаьжжина,
Хьо хІоранна а доггІург дІалуш ву.
62
Деле сатийсар
1ЯхІуд-махкарчу яьссачу аренгахь ша волуш Дауда аьлла йолу назма.
2Дела! Хьо сан Дела ма ву!
Сан даго Хьо даим а лоьху!
Хьоьга сатуьйсуш ду суна чуьра са а.
Кху даьссачу, дакъаделлачу, хине сатуьйсучу лаьтто санна,
Хьоьга сатуьйсу ас.
3Хьан дезачу цІа чу хьоьжура со,
Хьан нуьцкъалалла а, сийлалла а гархьама.
4Хьан безам а, дикалла а дахарал гІоле ду.
Хьо хестош, бага юьззина ас илли эр ма ду.
5Дуьнен чохь со мел веха, Хьо аса хестор ву.
Хьоьга доІанаш а деш, куьйгаш хьалакхийдор ду.
6Токх кхачано санна, сан са Ахь дузу.
Сайн айдинчу озаца Хьуна ас хастам бо.
7Хьох лаьцна ойла йо ас буьйсанан дакъошкахь,
Хьо дага оьху суна вижинчу хенахь!
8Суна гІо а Хьоьгара ду,
Хьан тІемийн ІиндагІехь со воккхавеш хир ву.
9Сан са а безамца Хьох дІа ма хьерча.
ГІо деш, со дІалоцу Хьан аьтту куьйго.
10Сан валар лоьхуш берш
лаьттан буха кхочур бу.
11Нуьцкъалчу таррашца эшийна уьш хир бу.
ЧангІалкхийн ижу хилла, уьш дІахІуьттур ма бу.
12Ткъа паччахь а воккхавийр ву
Дала шена деллачух.
Хастамах вузур ву хІора Делах дуй буург а,
хІунда аьлча мотт сецна буьсур бу харц мел луьйраш а.
63
Ларвар доьхуш дина доІа
1 Эшарш локхучу тобанан куьйгалхочуьнга: Даудан назма.
2Ва Дела, ас латкъам бечу хенахь, сан аз дІахазахьа,
мостагІчуьнгахьара суна болчу кхерамах сан дахар лардехьа.
3Вониг лелош болчеран ойланех а,
зулам дечеран тобанех а со дІахьулвехьа.
4Цара шайн меттанаш, тарраш санна, ирдо,
ткъа шайн дешнаш, дІаьвше пхерчий санна, тІекхуьссу.
5Шайн кІелонера цара и пхерчий бехке воцчунна тІе кхуьссу.
ХІуманах а ца кхоьруш, цара цІеххьана цунна тІе уьш кхуьссу.
6Шайн зуламечу ойланашкахь цара вовшийн чІагІбо.
«Иза-м хьанна гур бара?» – бохуш,
шаьш кечбина гур къайлабаккха цара барт бо.
7Мекара ойланаш а еш, цара олу:
«Говза хьесап дина оха».
Адаман кийрахь а, дага чохь а дерг къайлаха ма ду!
8Амма Дала царна тІе пхерчий кхуьссу.
Уьш цІеххьана дІа а лоцур бу.
9Цара шайн меттанашца шаьш хІаллакбийр бу.
Уьш гуш мел волчо кхардамца кортош лестор ду.
10Массо а адам кхералур ду,
цара Делан гІуллакх кхайкхор ду,
Цо динчух лаьцна ойланаш йийр ю.
11Делан лаамехь верг самукъадаьлла хир ву,
ша Везачу Элаца цхьаьна хиларна.
Цо Везачу Эле ша ларвойтур ву.
ДогцІена болчу массара а Цунна хастамаш бийр бу.
64
Хастам бар а, баркалла алар а
1 Эшарш локхучу тобанан куьйгалхочуьнга: Даудан назма. Йиш.
2Цийон-ломахь Хьуна хастам бан хьакъ ма ду, Дела,
Хьуна дина нигаташ кхочушдина хир ма ду.
3Тхан доІанаш Хьуна дІахеза.
Муьлхха а адам Хьуна тІе догІу.
4Къилахь долчу гІуллакхаша гІелвина со,
ткъа Ахь тхан зуламашна гечдо.
5Декъала ву Ахь хаьржинарг,
Хьайн керташкахь Іайта Хьайна тІеозийнарг!
Тхо Іаьбна хир ду Хьан цІийнан диканах,
Хьо Іаш йолчу меттиган еза хиларх дузур ду тхо.
6Тхо кІелхьардохург волу Дела, Хьо жоп луш ву тхуна
ларамах дузуьйтуш долчу паргІатдахаран гІуллакхаш дарца.
Лаьттан массо а маьІІехь болчеран а,
генарчу хІордашца болчеран а сатуьйсийла а Хьо ву.
7Хьайн ницкъаца Ахь лаьмнаш дІахІиттадо,
Хьайн гІодаюккъехь гІора а Ахь латтадо.
8ХІордийн а, церан тулгІенийн гІовгІа а,
халкъийн карзахдалар а дІасацош верг а Хьо ву.
9Лаьттан йистошкахь бехаш берш
Хьан тамашийнчу билгалонашка
ларамах буьзна бу.
Малхбалехь а, малхбузехь а бехаш болчаьрга
Хьайна хастамаш бойту Ахьа.
10Ахь латта Іалаш а до, цунна хи а латтадо,
иза токхе а хуьлуьйту Ахь,
тІехъюьзна йолу хин Іовраш а луш.
Ахь адамашна ялта кхуьуьйту,
Айхьа латта оцу гІуллакхна кхоьллина дела.
11Ахь лаьттан хершнаш хих а дузу,
гІорзанаш дІа а шарйо,
догІанан тІадамашца латта кІад а до,
цу тІехь мел яьлла хІума декъал а йо.
12Ахь шарна а, коьрта тІе таж санна, беркат кховдадо,
Хьан лараш а токхонах юьзна ю.
13Ахь яьссачу аренашкахь дежийлаш а ло,
гунаш хазахетарх а дузу.
14Сийначу дежийлашкахь жаш ду дежаш.
ТогІешкахь ялта ду кхуьуш,
даккхийдерца эшарш а лоькхуш.
65
Хастаман а, баркаллин а йиш
1 Эшарш локхучу тобанан куьйгалхочуьнга: назма.
Аз айдина кхайкхалахь Деле, дерриг а дуьне.
2Цуьнан цІеран сийлаллина йиш лакха,
Цуьнан сийдеш, Цунна хастамаш бе.
3Ала Деле: «Айхьа дийриг мел ларамах дузуьйтуш ду!
Хьан алссам болу ницкъ бахьанехь
Хьан мостагІий а Хьуна хьалха текха.
4Хьуна хьалха дерриг дуьне а охьатаьІа,
цо Хьуна эшарш а лоькху.
Хьан цІарна эшарш лоькху цо!»
5Схьа а дуьйлий, хьовсийша, Дала дечу гІуллакхашка.
Адамийн дуьхьа Цо дийриг мел ларамах дузуьйтуш ду.
6Цо хІорд а лакъийра,
латта декъа а хилийтира.
Тхан дай, Йордан-хи а лекъна,
декъачу лаьтта тІехула гІаш дехьабевлира.
Цигахь Цунна даккхийдеш хуьлийла тхо!
7Шен нуьцкъалаллица Цо гуттара а олалла до.
Цуьнан бІаьргаш халкъашна тІедерзийна ду.
Аьрха нах Цунна дуьхьал ма гІовттийла!
8Халкъаш, аша вайн Далла хастам бе,
Цунна бечу хастаман аз дІахозийла.
9Цо вайн синош а дийна дитина,
вайн когаш а бега ца байтина.
10Веза Дела, Ахь зийна тхо,
цІергахь лала а деш, цІандо дети санна,
цІан ма дина Ахь тхо.
11Ахь тхо гуре лацийтира,
тхан ги деза маххьаш дехкира.
12Ахь тхан кортош тІехула мостагІа ластавайтира.
ЦІерах а, хих а тхо чекхдевлира,
ткъа Ахь тхо маьршачу метте арадехира.
13Дийнаташ дагоран сагІанаш дахьаш, со Хьан цІийнан керта вер ву,
Хьуна айса дина нигаташ а ас кхочушдийр ду.
14И нигаташ ас дина, со холчу хІоьттича,
сан багара уьш девлира, со вистхилча.
15Хьуна сагІина ас дерстина дийнаташ дахьар ду,
койн мохь а ягор ю.
СагІина ас стерчий а, бежалой а яхьар ю.
16Схьа а дуьйлий, ладогІийша, Далла хьалха ларамах дуьзначу массара а,
Цо сан дуьхьа мел динарг дуьйцур ду ас шуна.
17Сайн багахула кхайкхира со Цуьнга,
сайн маттаца лакхаваьккхира ас Иза.
18Сайн даг чохь ас къа латтийнехьара,
Хьалдолчу Элана со дІахезар вацара.
19Ткъа Далла со дІахезира,
сан доІан озан Цо тидам бира.
20Хастам бу сан доІа дІа ца теттина волчу а,
Шен безам сох дІа ца къастийна волчу а Далла.
66
Баркаллин йиш
1 Эшарш локхучу тобанан куьйгалхочуьнга: хІара йиш, хІара назма, мерз-пондаршца лакха езаш ю.
2Дела вайца къинхетаме хуьлийла,
Цо вай декъал а дойла,
Цо Шен юьхь тІера серло вайна лепайойла,
3кху лаьттарчу адамашна Хьан некъ бовзийтархьама а,
массо а халкъашна Хьоьгара долу кІелхьардовлар довзийтархьама а.
4Ва Дела, хастамаш бойла Хьуна халкъаша.
Хастамаш бойла Хьуна массо а халкъаша.
5Самукъа а долийла, хазахетар а хуьлийла къаьмнийн,
хІунда аьлча Ахь халкъашна тІехь нийсонца кхел а йо,
лаьттарчу къаьмнашна тІехь урхалла а до.
6Веза Дела, хастамаш бойла Хьуна халкъаша.
Хастамаш бойла Хьуна массо а халкъаша.
7Лаьтто шен стом белла.
Вайн Дела волчу Дала вай декъалдо.
8Дала вай декъалдо,
лаьттара массо а маьІІера адам
Цуьнга болчу ларамах дуьзна хилийтархьама.
67
Сийлахьчу толамна аьлла назма
1 Эшарш локхучу тобанан куьйгалхочуьнга: хІара назма Даудан илли ду.
2Дуьхьалволийла Дела Шен мостагІашна,
хІаллакьхуьлийла Цуьнан мостагІий.
ДІауьдийла Далла хьалхара Иза цавезарш.
3Мохо дІасабаржош болу кІур санна, дІасабаржабойла Ахьа уьш .
ЦІеро башош болу балоз санна, хІаллакьхуьлийла Делан лаамехь боцурш .
4Ткъа Делан лаамехь берш самукъадаьлла хуьлийла.
Далла хьалхā дог айаделла а, баккхийбеш а хуьлийла уьш.
5Алалаш иллеш Далла!
Алалаш иллеш Цуьнан цІарна!
Вазвелаш мархашкахь Лелаш верг!
Цуьнан цІе Веза Эла ма ю.
Самукъане хуьлийла шу Цунна хьалхā!
6Байлахь бисинчеран Да а волу,
бисина Іачу зударшкахьа ГІодоккхург а волу
Дела ву Ша къастийна долчу Шен дезачу цІа чохь.
7Цхьа бисинарш а Дала хІусамаш чу дІатарбо.
Тутмакхаш а Дала буржалех паргІатбоху.
Ткъа Цунна муьтІахь боцурш яьссачу екъачу арахь ма буьсу.
8Ва Дела! Хьо Хьайн халкъана хьалхаваьлла воьдучу хенахь,
яьссачу арахь Хьо волавелла воьдучу хенахь,
9Латта а дегадора,
стигалш а ешара,
Синай-ламанан Далла хьалхā,
Исраилан халкъан Далла хьалхā.
10Беркате догІа доуьйтура Ахь, Дела,
Хьайн долахь долу латта ницкъ боцуш дисича,
иза юха а чІагІ а деш.
11Цу лаьттахь Хьан халкъ дехаш дІахІоьттира,
Хьайн диканца мискачунна оьшург латтийра Ахь, Дела.
12Хьалдолу Эла хаам беш вистхилира,
ткъа и хаам дІасабаржош болу зударий дуккха а бара.
13«МостагІчун эскарш а, паччахьаш а дІасауьдуш ма бу».
Ткъа цІахь бисина зударий еана хІонс йоькъуш ма бу:
14тІемаш дети диллина а,
месаш деши диллина а долу и кхокхий.
(Шу, божарий, гІотанаш юкъахь хиъна хІунда дисина?)
15Нуьцкъалчу Дала кху лаьттахь паччахьаш дІасабаржийча,
Іаьржачу Цалмун-лам тІе кІайн ло диллича санна хеталора.
16Башан-лам – сийлахь лам ма бу!
Дукха лекха баххьаш цунна тІехь ма ду!
17ХІунда хьоьжу шу хьегарца, ва лекха лаьмнаш,
Дала Шен бу аьлла къастийначу ломе?
Вехар ву Веза Эла цу лам тІехь даим.
18Делан сийлахь гІудалкхаш итт эзарал а алссам ю, эзарнаш а эзарнаш ю.
Царна юккъера Веза Эла Синай-лома тІера Шен дезачу цІа чу воьссира.
19Хьо хьала ма велира цу ламанан боххье,
йийсарехь болчарна хьалха а хІуттуш.
Адамашкара Ахьа, Веза Эла, совгІаташ тІеийцира,
ур-атталла Хьо вехачу шахьарна дуьхьалбевллачийн карара а.
20Декъала ву Хьалдолу Эла,
дахаран мохь денна а тхан метта лелош волу а,
тхо кІелхьардоху Дела волу а.
21Вайн Дела – кІелхьардоху Дела ву.
Хьалдолчу Элан карахь ду вайн Іожаллех довлар.
22Дала Ша эгор ду мостагІийн кортош а,
харцонаш лелочийн юькъа месаш йолу хьеш а.
23Везачу Эло ма аьлла: «Башанна тІера мостагІий Ас юхаберзор ма бу.
ХІорда бухара а Ас уьш схьабохур ма бу,
24хьан жІаьлеша мостагІийн цІий чу шайн меттанаш Іиттийтархьама а,
хьоьга хьан когаш церан цІийла бахкийтархьама а».
25Гуш дара, Дела, Хьан сийлахь болар,
сан паччахь волчу Делан Шен цІа чу валар.
26Хьалхабевлла боьлху эшарш лоькхурш а,
царна тІаьхьахІиттина богІу зурманчаш а.
Ткъа юкъарчу могІарехь, вотанаш а етташ, мехкарий а ма бу.
27Декъалвелаш Дела тукхамийн гуламехь,
вазвелаш Веза Эла, аша, Исраилан хІух долчара.
28Хьалхадаьлла догІу Бен-Яманан жима тайпа.
ЯхІудхойн элий а богІу шайн йоккхачу тобанца.
Забулхойн элий а бу напталхойн элашца.
29Ва Дела, омра дехьа Хьайн ницкъаца
[78].
Гайтахьа Хьайн ницкъ, Ахьа хьалха ма-гайттара,
30Ярушалаймехь долчу Хьайн цІийнехь.
Цу чу Хьуна лерина совгІаташ дахьар ду паччахьаша.
31ДІатедехьа Ахьа Мисаран халкъ,
эрзана юкъарчу экханах тераниг
[79],
эсий санна долчу халкъашна юкъахь стерчийн бажа санна долу,
шен долахь долчу деших тамаш бийриг.
Цара, кортош охьа а таІийна, Хьуна шайн дато гІорзанаш йохьийла.
ДІасатийсахьа Ахь тІом безаш долу халкъаш.
32Мисар-махкара богІур бу векалш.
Кхийдор ду Хьоьга, Дела, хушахоша шайн куьйгаш.
33Лаьттарчу пачхьалкхаша Далла ала иллеш.
Вазве Хьалдолу Эла шайн иллешца!
34Вазве аш дуьне кхуллуш дуьйна стигалшкахь Леларг.
Нуьцкъалчу озаца стигал къекъош къамел до Цо.
35Делан ницкъ хилар къобалделаш!
Исраилан халкъана тІехь ю Цуьнан возалла.
Мархашна тІехь ю Цуьнан нуьцкъалалла.
36Дела, кхераме ву Хьо Хьайн цІа чуьра Хьо вогІучу хенахь.
Исраилан халкъан Дела!
Ахь ло Хьайн халкъана ницкъ а, чІагІо а.
Декъала ву Хьо, Дела!
68
Орца даккхар
1 Эшарш локхучу тобанан куьйгалхочуьнга: «Шушаним» олучу мукъамехь ала езаш йолу Даудан назма ю хІара.
2Ва Дела, кІелхьарваккхахьа со,
хІунда аьлча сан логге кхаьчна-кх хиш.
3КІоргачу уьшал чохь висна со,
тІе ког хІотто меттиг а яц суна.
Хийн кІоргене чуваьлла со,
цуьнан чехка дахаро дІавуьгу со.
4Орцанаш дукха дахарна ца мегачу ваьлла со,
къамкъарг якъаелла сан.
Сайн Деле ладегІарна,
бІаьргаш гІелделла сан.
5Ца веза бахьана доцуш, со ца везарш
сан коьртарчу месел а дукха бу.
Харц бахьанашца сан мостагІий нуьцкъала бу,
ткъа уьш со хІаллакван гІерташ бу.
Аса шайгара къола деш яьккхина йоцург,
шайна схьало бохуш, цара со хьийзаво.
6Ва Дела! Хьуна евза сан сонталла а,
сан къинош а Хьох къайла ца девлла!
7Массо а ницкъийн Хьалдолу Эла,
Хьоьга сатийсар долчарна
со бахьанехь эхье хІума тІе ма догІийла.
Исраилан халкъан Дела,
Хьо лоьхуш лелаш берш
соьгахула юьхьІаьржачу ма хІуьттийла.
8Хьан дуьхьа лов аса сайна бо тІехбеттамаш,
дерриг а со, юьхьІаьржачу а хІуьттуш.
9Сан вежаршна хийра хета со,
сан ненан кІенташна геннара хета со.
10ХІунда аьлча Хьан цІийне болчу хьагамо вагош ву со,
ткъа Хьо сийсазвочеран сийсаза дешнаш суна тІе эгадо.
11Велха а воьлхуш, ас марханаш кхобу,
ткъа и бахьанехь со дола хета.
12Сингаттаман духар сайна тІе духу аса,
ткъа цара сох лаьцна беламна кицанаш даладо.
13ГІалин кевнехь хиъна Іаш болчара
сох лаьцна ца бешаш къамелаш до,
чагІар муьйлучара а,
сох буьйлуш, со шайн эшаршна юкъавалаво.
14Ткъа ас, Веза Эла, Хьоьга сайн доІа до.
Хьайна дика ду аьлла хеттачу хенахь,
Хьайн боккха безам хиларна,
Ахь билггал со кІелхьарвоккхург хиларна,
дІахазахьа со.
15Со кІел ца висийтархьама,
уьшал чуьра хьалаваккхахьа со.
Соьга безам боцучех а,
кІоргачу хих а кІелхьарваккхахьа со.
16Чехка доьдучу хине со хьул а ма вайтахьа,
кІоргачу хине со дІа а ма кхаллийтахьа,
эхарта чу а вахийтина, иза суна тІаьххье дІа а ма къовлийтахьа.
17Хьан безам дика болу дела, Веза Эла, со дІахазахьа,
Хьан боккхачу къинхетамалле хьаьжжина, соьгахьа схьаверзахьа.
18Хьайн лай волчуьнгахьара Хьайн юьхь Ахь дІа ма ерзаехьа.
Сихха дІахазахьа со, хІунда аьлча со гІайгІанехь ма ву.
19Сан синна гергахьа а волий, иза кІелхьардаккхахьа.
Сан мостагІех со кІелхьарваккхахьа.
20Хьуна хаьа со емалвеш хилар а,
сийсазвохуш хилар а, юьхьІаьржачу хІиттош хилар а.
Сан берриг а мостагІий Хьуна хьалха бу.
21Со емалваро сан дог а дохийна,
со холчу а хІоттийнера.
Аса сайх къинхетам бар лоьхура, амма иза бацара суна.
Аса сайн догъоьцурш лоьхура, амма уьш ца карийра суна.
22Сан кхачанца цара стим эбира суна,
со хьогах волуш къонза малийра суна.
23Шаьш дуучу тойнах дІалоцу бой хуьлийла царна,
цунах гур хуьлийла церан доттагІашна.
24Царна хІумма а ца гайта, церан бІаьргаш кхулийла.
Церан баккъаш гуттаренна а ситтина хуьлийла.
25Царна тІе Хьайн дералла Іанаехьа.
Хьан чІогІачу оьгІазалло дІалоцийла уьш.
26Церан меттамотт а бассийна хуьлийла,
церан четарш чохь цхьа а ма вехийла.
27Ахь таІзар диначарна тІаьхьабевлла лелаш бу уьш.
Ахь лазийначеран баланех лаьцна къамелаш деш бу уьш.
28Церан массо а къинош дІаяздехьа,
Хьайн кІелхьарбахаре уьш ма кхачийтахьа.
29Дийна болчеран тептар тІера церан цІераш дІайовлийла,
Хьан лаамехь болчеран цІерашца цхьаьна
церан цІераш ма язйойла.
30Ткъа аса гІело а хьоьгу, со баланехь а ву.
Дела, Ахь со кІелхьар а воккхийла, лар а войла.
31Сайн Делан цІеран сийлалла ас иллешкахь хастор ю,
баркалла аларца ас Иза хьалавоккхур ву.
32Иза Везачу Элана тамехь хир ду,
сагІина бахьачу старал а,
маІаш а, бергаш а йолчу старгІанал а.
33ГІело хьегначарна иза гур ду, церан самукъадер ду.
Дела лоьхуш дерш, шун дегнаш денлур ду.
34ХІунда аьлча Везачу Эло мискачаьрга ла а дугІу,
йийсарехь болу Шен нах Цо дІа а ца тотту.
35Хастамаш бойла Цунна стигалша а, лаьтто а,
хІордо а, цу чуьра дийна мел долчу хІумано а.
36Дала Цийон-лам кІелхьарбоккхур бу.
Цо ЯхІуд-мехкан гІаланаш юхаметтахІиттор ю.
Цигахь адам даха а хуур ду,
и латта цара шайн дола а доккхур ду.
37И мохк Цуьнан леш болчеран тІаьхьенна кхочур бу,
Цуьнан цІе езаш берш цигахь баха ховшур бу.
ГІо доьхуш дина доІа
(Забур 39:12-18)
69
1 Эшарш локхучу тобанан куьйгалхочуьнга: Даудан назма. Дагалацийтаран доІа.
2Ва Дела, со кІелхьарваккха сихо ехьа.
Веза Эла, суна гІоьнна тІеван сихлохьа.
3Сан синан хІаллакьхилар лоьхурш
эхь доьссина а, сийсазбаьхна а хуьлийла!
Суна зулам хила луурш,
юьхьІаьржачу а хІиттийна, юхаберзабойла!
4Со емал а веш, соьга: «Жолам-яІ!» – бохурш,
шаьш юьхьІаьржачу хІиттарна, боьхна хьийзийла.
5Хьо лоьхуш берш массо а Хьо бахьанехь
хазахетта а, самукъадаьлла а хуьлийла!
Шаьш Ахь кІелхьардахар дезаш болчара
саццаза: «Сийлахь ву Дела!» – олийла.
6Со-м къен а, миска а ву.
Дела, суна тІе кхача сихлохьа!
Хьо ву суна гІо дийриг а, со паргІатвоккхург а.
Веза Эла, хье ма лохьа!
70
Къеначу хенахь ларварх долу доІа
1 Хьоьга, Веза Эла, со ларвойту аса,
юьхьІаьржачу ма хІуттийла со цкъа а.
2Хьо бакъ хиларна,
кхерамах паргІатваккхахьа со.
Хьайн лергаш соьгахьа дерзадай,
кІелхьарваккхахьа со.
3Муьлххачу а хенахь сан дІалачкъа йиш йолу тарх санна хилахьа суна.
Ахь дош делла со кІелхьарваккха, цундела Хьо сан чІагІо а, гІап а ю.
4Сан Дела! Харцо лелочарах кІелхьарваккхахьа со,
къизачу а, ницкъ бечу а нахах ларвехьа со.
5Хьо сан сатийсар ду, Хьалдолу Эла,
жимачохь дуьйна дегайовхо ю.
6Вичхьана а дагца Хьоьца чІагІвелла со.
Ахь ненан кийрара схьаваьккхина со.
Хьо ас гуттар а хестор ву.
7Дукхахболчарна сан дахар тамашийна хета,
хІунда аьлча Хьо со нуьцкъала Ларвийриг ву.
8Хьан сийлалла хІора дийнахь хестайо ас,
Хьан возаллех долу дош сан багахь даим ду.
9Со, къанвелча, дІа ма тасалахь,
сан гІора дІадолучу хенахь со-со ма виталахь.
10Сан мостагІий суна луьйш бу,
со вен ларвеш берш барт беш бу.
11Цара боху: «Дала дІатесна иза,
тІаьхьа а довлий, схьалаца иза,
и кІелхьарваккха цхьа а вац цуьнан».
12Дела! Гена ма валахьа суна.
Сан Дела! Сихха орцахвалахьа суна.
13Сан синна дуьхьал мостагІалла лелораш,
эхь а хетта, дІабовлийла,
суна зулам лоьхуш берш
юьхьІаьржачу хІиттийтахьа!
14Гуттар а Хьох дегайовхо йолуш а,
Хьуна лерина муьлхха а хастам алсамбоккхуш а хир ву со.
15ХІора дийнахь Хьан бакъдерг дуьйцуш,
Ахь кІелхьардахар кхайкхор ду ас,
цуьнан барам суна ца хаахь а.
16Сан Хьалдолчу Элах болу кхаъ бахьаш, вогІур ву со,
Хьан нийсо ас кхайкхор ю,
Хьан цхьаннан нийсо.
17Дела! Жима волуш дуьйна Ахь нийсачу новкъа ваьккхина со,
Хьан тамашийначу хІуманех лаьцна хІинццалц схьадуьйцу ас.
18Къанвелча а, къежвелча а,
дІа ма тасалахь со, Дела,
кху тІаьхьенна а, цул тІаьхьа хин болчарна а
ас Хьан ницкъах лаьцна дийццалц.
19Хьан нийсо, Дела, стигалшка а кхочу,
инзаре гІуллакхаш дина Ахь.
Дела, мила ву Хьоьга кхочуш?
20Дукха а, луьра а халонаш гойтура Ахь суна,
амма юха а со денвийр ву Ахь,
лаьттан кийрара гІаттор ву.
21Со юха а тевийр ву Ахь,
сан сийлалла алсам а доккхуш.
22Дечиг-пондарца Хьо хастош, Хьо тешаме хилар дуьйцур ду ас, сан Дела.
Мерз-пондарца Хьох лаьцна назманаш йохур ю, Исраилан Везаниг!
23Ахь кІелхьардаьккхина сан са доккхадеш ду,
Хьуна хастам беш, сайн багахь ас мукъам бечу хенахь.
24ХІора дийнахь сан матто Хьан нийсо кхайкхор ю,
хІунда аьлча суна зулам лоьхуш берш юьхьІаьржачу хІиттийна Ахь,
царна эхь а хетийтина Ахь.
71
Паччахьна тІера дина доІа
1 Сулиман назма.
Ва Дела! Паччахьна Ахьа йийриг санна кхел ян Іамадехьа,
ткъа паччахьалла дечунна Хьайн нийсо лохьа.
2Хьан адамашна тІехь нийса паччахьалла дойла Цо,
ур-атталла гІело хьоьгучу Хьан нахана тІехь бакъдолу олалла дойла Цо.
3Лаьмнаша адамашна беркат дохьийла,
гунаша царна нийсо йохьийла.
4Халкъана юкъара гІело хьоьгучарна
цо нийсонца кхел а йойтийла,
мискачун кІентий цо кІелхьар а бохийла,
амма ницкъ бийраш цо дІа а совцабойла.
5Нах Хьуна хьалха ларамах буьзна хуьлийла
[84],
малх а, бутт а мел лаьтта, тІаьхьенашкара тІаьхьенашка.
6Иза хуьлийла, буц хьаькхначу бай тІе догІу догІа санна,
лаьттана тІуналла луш долу догІанан тІадамаш санна.
7Цуьнан заманахь нийсо лаьттийла,
бутт дІабаллалц беркат хуьлийла.
8ХІорда тІера хІорда тІе кхаччалц,
Эпрат-хина тІера лаьттан йисте кхаччалц
цо паччахьалла дийр ду.
9Яьссачу аренашкара бахархой
цунна хьалха охьаоьгур бу,
цуьнан мостагІаша а лаьттана меттанаш хьоькхур ду.
10Таршашан а, хІордаца дозуш долчу мехкийн а паччахьаша
цунна йолана хІума яхьар ю.
Шеба-мехкан
[85] а, Себа-мехкан
[86] а паччахьаша а
цунна совгІаташ дахьар ду.
11Массо а паччахьаш цунна хьалха охьатеІар бу.
Массо а халкъаша цунна хьалхара гІуллакх дийр ду.
12ХІунда аьлча орца доккхуш волу мисканиг цо паргІатвоккхур ву,
гІо лаца цхьа а воцу гІело хьоьгург а кІелхьарвоккхур ву.
13Иза гІийлачуьнца а, пекъарца а къинхетаме хир ву,
цо мискачеран синош кІелхьардохур ду.
14ГІело ярх а, ницкъ барх а цо церан синош лардийр ду,
цунна церан цІий деза хетар ду.
15Паччахь дукха вехийла!
Шеба-махкара деши цунна лойла.
Массо а хенахь цунна тІера доІанаш дойла.
Дийнахь сарралц иза декъал а войла.
16Лаьттахь кІа шорта хуьлийла.
Лаьмнийн лакхенашкахь иза дІасалестийла.
Цуьнан стоьмаш, Ливанунехь санна, дукха хуьлийла.
ГІалара адамаш, аренгара буц санна, дебийла.
17Абаденналц цуьнан цІе йиц ма лойла.
Дуьненахь малх мел кхета иза цІеяхана хуьлийла.
Цуьнан цІарах халкъаша вовшийн декъалдойла.
Царна массарна а иза декъалвина хетийла.
18Хастам бу Везачу Далла, Исраилан халкъан Далла!
Веккъа Иза ву тамашийна гІуллакхаш кхуллург.
19Цуьнан сийлаллин цІарна абаденналц хастам бойла.
Цуьнан сийлаллех дерриг дуьне а дузийла.
Амин! Амин!
20Юшайн кІентан Даудан доІанаш чекхдевли.
КхоалгІа тептар
(Забур 72–88)
72
Делан нийсо
1 Асайпан назма.
Мел дика ву Дела Исраилан халкъаца,
дог цІена болчаьрца!
2Амма сох лаьцна аьлча, сан ког шарша гергга бара,
некъа тІехь гІулч а йоккхуш, галвала со гергга вара.
3Іесачеран аьтто балар сайна гича,
дозаллаш дечаьрга сан хьагІ хуьлура.
4Шаьш дІакхалххалц цара баланаш а ца хьоьгу,
церан догІмаш могуш а хуьлу
[88].
5Адамийн гІайгІанашкахь цара дакъа а ца лоцу,
кхиболчу наха санна, цара гІело а ца хьоьгу.
6Цундела, коча ухкучу туьтеша санна,
куралло дІалаьцна уьш,
тІедухучу духаро санна,
къизалло дІахьулбина уьш.
7Берстина хьера а бевлла, къинош летадо цара,
церан дегнаш чохь йолу ойланаш мекара ю.
8Кхардамца кхечарах лаьцна вон къамелаш до цара.
Дозаллаш дарца нахана гІело яран ойланаш йо цара.
9Цара шайн баганаш стигалшка хьала а йохуьйту,
церан меттанаш лаьттахула дІаса а даьржа.
10Цундела цара дечунна тІедоьрзу Цуьнан халкъ а,
цара лелочух кхоччуш ша дуза а деш.
11Цо олу: «Далла и муха хуур ду?
Веза Воккхачунна иза хуийла а дуй те?»
12Иштта бу и Іесанаш!
Цхьана а хІуманан гІайгІа ца ешшехь,
церан хьал алсамдолу.
13Ас сайн дагахь элира: «ТІаккха аса сайн дог цІандар а,
сайн куьг цІена леладар а эрна хилла те?
14Дийнахь сарралц соьга Іазап а хьоьгуьйту,
хІора Іуьйранна суна таІзарш а дойту».
15Ткъа: «Ас цу тайпана къамел дийр ду», – ас аьллехьара,
Хьан берийн тІаьхьенна хьалха со бехке хир вара.
16Ас ойла йора, со цунах муха кхетар вара те бохуш.
Амма суна цунах кхета хала дара,
17Делан цІийнан керта а вахана,
Іесачеран кхолламах со кхетталц.
18Бакъду, ког шершачу меттиге дІа а хІиттийна,
Ахь уьш тІепаза бойуьйтур бу.
19Ма сиха хІаллакьхуьлу уьш,
къемат тІедарца чекхбовлу уьш.
20Самабевлча, дІадовш долу гІан санна хуьлу уьш, Хьалдолу Эла.
Сама а ваьлла, царах хилларг а дицдийр ма ду Ахь.
21Сан дог гІайгІане хиллачу хенахь,
сан са карзахдаьллачу хенахь,
22сонта а вара, кхеташ а вацара со.
Хьуна хьалха бежана санна вара со.
23Амма гуттара а Хьоьца ву со.
Ахь аьтту куьйга дІалоцу со.
24Хьайн хьехарца дахарехь дІанисво Ахь со,
цул тІаьхьа Хьайн сийлалле дІаоьцур ву Ахь со.
25Хьо воцург мила ву суна стигалахь?
Хьо воцург цхьа а ца оьшу лаьттахь.
26Сан дегІ а, сан дог а ца мегачу даьллехь а,
Дела – сан деган чІагІо а ю,
абаденналц сан дакъа а ду.
27ХІунда аьлча шаьш Хьуна гена бохурш хІаллакьхуьлу.
Хьайна тешаме воцу хІорра а Ахь хІаллакво.
28Ткъа сох лаьцна аьлча, суна-м дика ду Далла гергахь хилар.
Со ларваран меттиг йира ас Хьалдолчу Элах.
Хьан дерриг а гІуллакхаш ас дІакхайкхор ду.
73
Халкъ кІелхьардаккхар доьхуш дина доІа
1 Асайпан хьехаме назма.
Ва Дела, тхо гуттаренна а дІа хІунда тесна те Ахь?
Хьайн жа санна долчу тхуна дар хІунда велла те Хьо?
2Айхьа ширачу заманахь дуьйна дола даьккхина Хьайн халкъ,
мах белла паргІатдаьккхина Хьайн тукхам дагадаийтахьа!
Хьо тІехь Іаш хилла болу Цийон-лам дагабаийтахьа!
3Хьайн когаш гуттаренна а Іохкучу саьлнашна тІеберзабехьа.
МостагІчо Хьан дезачу цІа чуьра дерриг хІума а дохийна дІадаьккхина.
4Хьо тхуна дуьхьалкхетачу меттигехь Хьан мостагІаша гІигІ дора.
Тхан байракхийн метта шайн байракхаш дІахІиттийна цара.
5Боьлакан дитташна диг тІедерзош болчех
шаьш тера хилар гойтура цара.
6Ткъа хІинца, куц а далош, дечиг хьокхуш мел йина хІума
шайн дагаршца а, жІаьвнашца а йохийна цара.
7Хьан деза цІа дерриг а дагийна цара.
Хьан цІе шена чохь йолу меттиг сийсазъяьккхина бевлла уьш.
8Шайн дегнаш чохь: «Уьш-м бохийна дІабохур бара вай», – бохуш, –
лаьттара Делан гуламаш дІахІуьтту ерриге а меттигаш ягийна цара.
9Тамашийна билгалонаш ца го тхуна,
пайхамар а вац тхан хІинца,
хІара хьал мел лаьттар ду хууш волу стаг а вац тхоьца.
10Веза Дела, мел лаьттар ву те мостагІа, Хьо емалвеш?
Гуттара-м хир яц те мостагІчо Хьан цІе сийсазйохуш?
11Хьайн куьг – Хьайн аьтту куьг – сеца хІунда до те Ахь?
Хьайн духаран хоршана юккъера иза схьатохий, хІаллакбехьа уьш.
12Амма Хьо, Дела, ширачу заманара дуьйна сан Паччахь ву,
лаьттахь кІелхьарвалар дахьаш верг Хьо ма ву!
13Хьайн ницкъаца хІорд а дІасабекъабалийтира Ахь,
хи чуьра саьрмикийн кортош а кегдира Ахь.
14Левиятан цІе йолчу хІордан саьрмикан кортош Ахь хьаьшира,
цуьнан дегІ яьссачу аренгарчу акхарошна юучунна дІаделира.
15Хьостанаш а, татолаш а дІаэхийтира Ахь.
Саццаза дІаихна хиш а лакъийра Ахь.
16Де а Хьан ду, буьйса а Хьан ю.
Стигалара серлонаш а, малх а Ахь дІахІоттийна.
17Лаьттан массо а дозанаш Ахь дІахІиттийна.
Аьхке а, Іа а Ахь дІакъастийна.
18Дагадаийтахьа Хьайна мостагІа Хьайх кхардар, Веза Эла,
сонтачу цу халкъо Хьан цІе сийсазъяхар.
19Хьайн къоркхокханан са акхаройн кара дІа ма лохьа.
ГІело хьоьгуш долчу Хьайн халкъан дахар гуттаренна а диц ма дехьа.
20Хьажахьа Айхьа бинчу барте, хІунда аьлча
лаьттара ерриге а бодане меттигаш ницкъ баран меттигех юьзна.
21Ницкъ хилларг, юьхьІаьржачу а хІоьттина, юха ма воьрзийла.
ГІело хьоьгучо а, мискачо а Хьан цІарна хастамаш бойла.
22Ва Дела, дуьхьал а валий, Хьайн гІуллакх лардехьа,
сонтачо дийнахь сарралц Хьо емалвар дагадаийтахьа.
23Диц ма дехьа Хьан мостагІаша хьекхна маьхьарий а,
Хьуна дуьхьалбевллачара хаддаза еш йолу гІовгІа а.
74
Дела – кхелахо ву
1 Эшарш локхучу тобанан куьйгалхочуьнга: «ХІаллак ма ве со» олучу мукъамехь ала езаш ю. Асайпан назма.
2Хастам бо оха Хьуна, Дела.
Хьан цІе уллохь хиларна Хьуна хастам бо.
Адамаша Хьан тамашийначу гІуллакхех лаьцна дуьйцу.
3Ахьа боху: «Хан билгал а яьккхина,
Ас нийсонца йолу кхел хоржур ю.
4Латта дІасалесташ хилча а,
цунна тІехь мел бехаш берш кхерамехь хилча а,
цуьнан бІогІамаш чІагІдийриг Со ма ву.
5Курабевллачаьрга Ас боху: „Кура ма дийла“,
ткъа Іесачаьрга: „Шайн ницкъах дозалла ма де,
6стигална дуьхьал шайн ницкъах дозалла ма де,
кура корта а айина, деза детташ ма дийца“».
7ХІунда аьлча малхбалера а, малхбузера схьа а,
я яьссачу аренгара схьа а дац стеган лекха хилар,
8амма Дела ву Кхелахо:
Цо цхьаъ охьатаІаво, ткъа важа лакхавоккху.
9Везачу Элан карахь цхьа кад бу,
иза бецаш тоьхна кхехкаш болчу чагІарх буьзна бу.
Лаьттан массо а Іесачарна Цо оцу кеда чуьра Іанадо,
ткъа цара бухахь йолчу букъаршца цхьаьна дІамер ду и чагІар.
10Аса-м Дала мел дийриг даим дуьйцур ду.
Якъубан Далла Аса хастамаш бийр бу.
11Іесачеран ницкъ Цо дІабоккхур бу,
амма Цуьнан лаамехь болчеран ницкъ чІагІбийр бу.
75
Дела – толамхо ву
1 Эшарш локхучу тобанан куьйгалхочуьнга: мерз-пондаршца лакха езаш ю. Асайпан назма.
2ЯхІудан халкъана юкъахь Дела вевзаш ву,
Цуьнан цІе исраилхошна юкъахь лоруш ю.
3Цуьнан четар Шалейм-гІалахь ду,
Иза Іаш волу меттиг Цийон-лам тІехь ю.
4Цигахь кегдина Цо стелахаьштиг санна долу пхерчий а,
турсаш а, тарраш а, иштта берриг а тІеман гІирс а бохийна.
5Серлонехь а лепаш, Хьайн паччахьалла гойтуш ву,
тІехь ижу Ахь яьккхинчу лаьмнашкара Хьо вуссуш ву.
6Майра мостагІий хІонс яьккхина богІу,
Іожаллин наб кхетта уьш Іохкуш бу.
Массо а оцу тІемалошка шайн куьйгаш
тІом бан хьала ца айало.
7Хьан оьгІазе аз дІахезча, ва Якъубан Дела,
говраш а, церан дошлой а, Іадийна, белла.
8Массо а нах Хьох кхоьруш латта беза, Дела.
Хьуна хьалха мила латталур ву, Хьо оьгІазвахча.
9Стигалара схьа кхел кхайкхийна Ахьа.
Латта, кхераделла, дІатийна,
10Хьо, Дела, кхел ян гІаьттича,
дуьнен тІехь гІело мел хьоьгург кІелхьарваккхархьама.
11Бакъду, адамашна йолчу Хьан оьгІазлоно
Хьуна хастамаш бойтур бу.
Хьайн дералла, духар санна, Ахь тІеюхур ю.
12Шайн Везачу Далла хьалха чІагІонаш а е, уьш кхочуш а е.
Гонах мел долчу къаьмнаша совгІаташ дохьийла шаьш кхера Дезачунна.
13Цо элийн синош дохадо,
лаьттара паччахьаш кхерабо.
76
Бохам тІебеача догъэцар
1 Эшарш локхучу тобанан куьйгалхочуьнга: Ядутуне. Асайпан назма.
2Сан аз Деле кхойкхуш ду, Цуьнга орца а дохуш.
Сан аз Деле кхойкхуш ду, Цунна со дІахазийтархьама.
3Бала тІебеанчу дийнахь со Хьалдолу Эла лохуш ву.
Буьйсанна сайн ши куьг саццаза дІасадохуьйту ас,
амма сан са шена синтем барх къаьхка.
4Дела дага а оьхуш, ас узарш до.
Ойланаш а еш, сан са доьхна ду.
5Ахьа соьга ши бІаьрг дІа ца къовлуьйту,
гІайгІанехь хиларна, вист а ца хилало со.
6ДІадаханчу денойх лаьцна ас ойла йо,
тохарлера шераш суна дагаоьху.
7Буьйсанна сайн иллеш дагаоьху суна,
ойла а еш, сан сино хоьтту:
8«Массо а ханна дІатеттина те со Хьалдолчу Эло,
кхин цкъа а резахир вуй те Иза?
9Цуьнан хедар боцу безам гуттаренна а дІабаьлла те,
Цуьнан ваІда массо а тІаьхьенашна дІадаьлла те?
10Шен дикалла гайтар Дала дицдина те?
ОьгІазаллица Шен къинхетам дІачІаьгІна те?»
11Ткъа ас элира: «ХІара бу сан бала:
Веза Воккха Дела тхан дуьхьа кхин цалелар».
12Сайна дагадоуьйтур ду ас Везачу Элан гІуллакхаш,
дагадоуьйтур ду ас Ахьа дІаяханчу заманахь дина тамашийна хІуманаш.
13Со кхета хьожур ву дерриг а Хьан гІуллакхех,
ойла йийр ю ас Хьан сийлахьчу гІуллакхех лаьцна.
14Дела! Беза бу Хьан некъ.
Мила ву иштта сийлахь Дела, тхан Дела санна!
15Хьо тамашийна гІуллакхаш деш волу Дела ву,
Хьайн ницкъ къаьмнашна юкъахь гойтуш а ву.
16Хьайн ницкъаца Ахьа Хьайн халкъ кІелхьардаьккхина,
Якъубан а, Юсупан а тІаьхье.
17Хишна Хьо гина, ва Дела,
Хьо ган а гина, уьш кхераделла,
кІорга хІорд а лестина.
18Мархаша хи охьаоьхуьйтура,
стигал а яра къекъаш,
Хьан пхерчий а дара кхуьссуш.
19Хьан къовкъаран аз мохехь дара схьахезаш.
Дуьне ткъесо серладохура,
латта, меттахдуьйлуш, дегош дара.
20Хьан некъ хІорда юккъехь бу,
доккхачу хишна юккъехула дІабоьду Хьан некъ,
амма Хьан лараш ца гинера.
21Жа санна, дІадуьгура Ахьа Хьайн халкъ
Мусан а, АхІаронан а куьйгаца.
77
Дела а, Цуьнан халкъ а
1 Асайпан хьехаме назма.
ЛадогІа ас хьоьхучуьнга, ва сан халкъ,
сан багарчу дешнийн тидам бе.
2Сан багахула ас хьекъале хІуманаш дуьйцур ду,
ширачу заманашкара хІетал-металш а далор ду.
3Тхуна иза хаза а хезнера, довза а девзинера,
вайн дайша иза тхуна дийца а дийцинера.
4Тхайн берех иза къайла а доккхур дац.
Хинйолчу тІаьхьене оха дІадуьйцур ду
Везачу Элан сийлахь гІуллакхех лаьцна,
Цуьнан ницкъах а, Цо динчу тамашийначу хІуманех а лаьцна.
5Цо Якъубан тІаьхьенна бакъонаш дІахІиттийра,
Исраилан халкъана товрат-хьехам дІабелира.
Тхан дайшна тІедиллира Цо
шайн берашна цаьрга иза дІадовзийтар.
6Цу тайпана тІейогІучу тІаьхьенна иза хуур дара,
дуьнен чу бовлучу наха
шайн берашна иза дІадуьйцур а дара.
7ТІаккха адамашна юкъахь Делах тешар дахлур дара,
Цуьнан гІуллакхаш диц а лур дацара,
дерриг а халкъо Цуьнан весеташ лардийр дара.
8Уьш шайн дайх тера хир бацара,
аьрха а, муьтІахь боцуш а,
шайн дегнашца Делах ца тешаш а,
шайн синца Цунна тешаме боцуш а.
9Эпраймхойн карахь секхаІедаш хиллехь а,
тІом бечу дийнахь уьш дІа ма бевдира.
10Делаца бина барт лар ца бора цара,
Цуьнан товрат-хьехамца баха а ца лиира царна.
11Царна дицделлера Цуьнан гІуллакхаш,
Цо гайтина долу тамашийна хІуманаш а дицделлера царна.
12Мисар-махкахь, ЦоІан олучу кІоштахь,
церан дайн бІаьргашна хьалха гайтира Цо тамашийна хІуманаш.
13Эрзийн хІорд дІаса а беккъа,
цу юккъехула чекхбехира Цо уьш,
ткъа хиш, пенаш санна, лаьтташ дара.
14Дийнахь – мархица дІабуьгура уьш Везачу Эло,
ткъа буьйса дІаяллалц – цІеран серлонца некъ гойтура царна.
15Яьссачу аренгахь Цо, тархаш екъа а екъна,
кІоргачу хІорда санна шортта хи царна лора.
16Тархах Іовраш Цо охьайолаялийтира,
татолаш санна, хиш а дІасадаьржира.
17Амма уьш Цунна дуьхьал къинош леточуьра ца совцура,
яьссачу аренгахь Веза Воккхачунна дуьхьал а гІуьттуш.
18Шайна Иза вевззашехь, Дела зуьйш бара уьш,
шайна безаш болу кхача а боьхуш.
19Далла дуьхьал къамелаш а деш, цара бохура:
«Яьссачу аренгахь кхача кечлур буй те Деле?
20Цо тархах тоьхча, хи охьадоладелира,
Іовраш санна, шортта хи охьадеара.
Амма тхуна кхача балалур буй те Цуьнга?
Шен къомана жижиг далалур дуй те Цуьнга?»
21Везачу Элана иза дІахезча,
оьгІазаллин цІе латийра Цо Якъубана дуьхьал,
дераллин цІе Исраилан халкъана тІехьажийра Цо,
22Делах долу тешар церан ца хиларна а,
Цуьнан кІелхьардахарх уьш тешна ца хиларна а.
23ТІаккха, мархашна омра а дина,
Цо стигалан неІарш дІайиллира,
24Цо кхачанан буьртигаш царна тІе диссийтира,
догІа санна, стигалара кІа царна дІаделира.
25Маликийн бепиг дууш дара адамаш,
Цо иза царна уьш буззалц делира.
26Стигалахь Цо малхбалехьара мох карзахбаьккхира,
иштта къилбехьара мох а Шен ницкъаца карзахбаьккхира.
27Цо, чан санна, жижиган догІа даийтира царна тІе,
хІорда йистера гІум санна, дукха олхазарш а гІовттийра.
28Церан четаршна гонах охьа а оьгуьйтуш,
Цо олхазарш церан меттаматтана тІе дахкийтира.
29Цара шаьш дуззалц биира и кхача,
хІунда аьлча лиънарг дара Цо царна делларг.
30Амма шаьш лиънарг уьш дІайиъна а бовлале,
и кхача церан багахь болчу хенахь,
31царна Дела оьгІазвахара,
Цо церан тоьлла берш а байира,
исраилхойн кегийрхой а хІаллакбира.
32И дерриг а хилла доллушехь, цара кхидІа а къинош летадора,
уьш Цуьнан тамашийна гІуллакхех а ца тийшира.
33Церан дахаран чаккхе Цо эрна хилийтира,
церан оьмаран шераш Цо кхерамехь чекхдехира.
34Цо царах цхьаберш мосазза хІаллакбо,
царах болчу кхечара Иза лоьхура.
Уьш Далла тІе а боьрзура,
даггара Цуьнга а хьоьжура.
35Царна дагадеара, Дела – шайн тарх хилар а,
Веза Воккха Дела шаьш ПаргІатдохург хилар а.
36Шайн баганашца уьш Цунна хьесталора,
шайн харцматтаца Цунна хьалха бакъ доцург дуьйцура цара.
37Церан дегнаш Цунна тІедирзина дацара,
Цо бинчу бартана уьш тешаме бацара.
38Амма Къинхетаме волчу Цо,
церан къиношна геч а дора,
уьш хІаллак а ца бора.
Дукхазза а Шен оьгІазвахар царна тІера дІа а доккхура Цо,
Шен дераллина некъ а ца лора.
39Цунна дагахь лаьттара, уьш адамаш хилар,
юха ца доьрзуш долу садеІар бен цахилар.
40Яьссачу аренгахь хийлазза Иза оьгІазъоьхуьйтура цара,
акхачу аренгахь хийла дог дохадора цара Цуьнан!
41Цара юх-юха а Дела зуьйра,
Исраилан Везаниг оьгІаз а вохуьйтуш.
42Царна Цуьнан ницкъ болуш хилар дага ца догІура,
Цо шаьш мостагІех кІелхьардахаран де а дицделлера царна.
43Царна дицделлера Мисар-махкахь Цо шайна Іаламаташ дар,
иштта ЦоІан-кІоштахь царна тамашийна гІуллакхаш гайтар.
44Мисархойн хиш Цо цІийх хьаладуьзира,
цаьрга хи ца малийтархьама.
45Царна тІе жІаьлийн мозий хийцира Цо, уьш дІакхаллийтархьама,
иштта пхьидарчий а тІехийцира, уьш хІаллакбайтархьама.
46Церан ялта цо цаьпцалгашна дІаделира,
иштта церан кхаш цІазана дІаделира.
47Церан кемсашна тІе къора туьйхира Цо,
церан инжиран дитташ а шаца хІаллакдира.
48Церан дохнна Цо къора туьйхира,
церан бажа стелахаьштигна дІабелира.
49Шен оьгІазаллин цІе хьажийра Цо царна тІе,
хІаллакдаран геланчийн жІуга санна,
дералла а, эргІаддалар а, халонаш а йоуьйтуш.
50Цо Шен оьгІазаллина некъ баьккхира,
цхьа а стаг Іожаллех кІелхьар а ца ваьккхира,
церан дахар Іожаллин уьнна дІаделира.
51Мисар-махкахь Цо массо а хьалха вина доьзалхо валийтира,
церан ницкъо дуьххьара кхуьуьйтург Хьамин четаршна чохь хІаллакбира.
52Шен халкъ Цо, жа санна, арадаьккхира,
Цо уьш, уьстагІий санна, яьссачу аренгахула дуьгура.
53Цо уьш маьршабахарна, уьш къар ца белира,
ткъа церан мостагІий хІордо къайлабехира.
54Халкъ схьадалийра Цо Шен дезачу лаьтта тІе,
аьтту куьйгаца Ша баьккхинчу лаьмнийн махка тІе.
55Хийра халкъаш царна хьалхара дІалаьхкира Цо,
церан латта Шен халкъана дІа а кхочуьйтуш.
Исраилан халкъ шайн хІусамаш чохь даха хаийра Цо.
56Амма уьш Дела зуьйш дІабуьйлабелира,
Везачу Воккхачунна дуьхьалгІевттира,
Цуьнан бакъонаш лар а ца йора цара.
57Шайн дай санна, уьш а Делах дІабирзира,
иштта тешаме боцуш а лелара.
Уьш харц секхаІад санна хилира.
58Шайн сагІа доккхучу гунашца Иза оьгІазъоьхуьйтура,
шайн цІушца Цуьнан эмгаралла меттахйохура.
59Уьш Шена дІахезча, Дела оьгІазвоьдура,
Цо Исраилан халкъ кхоччуш дІатоттура.
60Цо йитира Шилунера Шен хІусам,
Ша адамашна юкъахь Іийна долу четар.
61Шеца бинчу бертан тІорказ Цо йийсаре дІаделира,
Шен сийлаллин билгало мостагІийн кара дІаелира.
62Цо туьран кара дІаделира шен къам,
Шен долахь болчарна Иза оьгІазвахара.
63ЦІеро церан къона божарий дІакхоллура,
зудаберашна маре дигаран эшарш а ца лоькхура.
64Церан динан дай туьро хІаллакбора,
ткъа бисина болу зударий уьш бахьана долуш белха а ца боьлхура.
65Амма Хьалдолу Эла меттавеара, набарх ваьлча санна,
Иза меттавеара, маларо карзахваьккхина турпалхо санна.
66Цо Шен мостагІий юхаберзийтира,
царна тІе даима эхь а даийтира.
67Юсупан тІаьхье дІатеттира Цо,
Эпрайман тайпа а ца хаьржира.
68ЯхІудан тайпа къобалдира Цо,
Шена безабелла болу Цийон-лам а хаьржира.
69Лекхачу стигалахь йолу Шен шахьар санна,
Цо Шен еза меттиг йира цигахь.
Латта санна, Цо иза массо а ханна чІагІйира.
70Цо Шен ялхо волу Дауд хаьржира,
иза дежийлашкара схьа а ваьккхира.
71Цо иза уьстагІий Іалашдечуьра схьаваьккхира,
цуьнга, Іуьне санна, Шен Якъубан халкъ дажадайта,
Шен долахь долу Исраилан халкъ цуьнга Іалашдайта.
72Дауда уьш цІеначу дагца Іалашбора,
Цо и къам говзачу куьйгашца дуьгура.
78
Исраилан халкъ кІелхьардаккхарх лаьцна дина доІа
1 Асайпан назма.
Ва Дела! Кхечу къаьмнаша дІалаьцна Хьан долахь долу латта,
цара бехдина Хьан деза цІа,
Ярушалаймах саьлнаш йина дІахІиттийна цара.
2Хьан леш болчеран декъий
стигаларчу олхазаршка даийта дІаделла,
ткъа Хьуна тешаме болчеран догІмаш
цара лаьттарчу акхарошна дІаделла
3Цара, хи санна, цІий Іанийна Ярушалаймана гонах,
уьш дІабохка стаг а вацара.
4Уллора къаьмнаш тхох кхаьрда,
гонах мел верг тхох воьлуш а,
тхо сийсаздеш а ву.
5Веза Эла, мел дахлур ду те Хьан оьгІазвахар,
Хьан эмгаралла, цІе санна, йогуш мел лаьттар ю те?
6Хьо къобал ца вечу халкъашна тІе
хьажаехьа Хьайн оьгІазалла,
Хьуна Іамал ца ечу пачхьалкхашна тІе
хьажаехьа Хьайн дералла.
7ХІунда аьлча цара Якъубан халкъ дІакхаьллина,
иза Іаш болу мохк а бохийна.
8Тхан дайн къинош бахьана долуш тхо жоьпе ма озадехьа,
Хьайн къинхетам сиха гайтахьа тхуна,
хІунда аьлча тхан гІора дІадаьлла.
9ГІо дехьа тхуна, тхан КІелхьарваккхархо волу Дела,
Хьайн цІеран сийлаллин дуьхьа.
КІелхьардахахьа тхо, тхан къиношна геч а дехьа
Хьайн езачу цІеран дуьхьа.
10Кхечу къаьмнех болчу наха хІунда хоьтту:
«Мичахь ву церан Дела?»
Тхан бІаьргашна хьалха кхечу къаьмнашна хаийтахьа,
Хьан ялхойн цІий Іанорна Айхьа бекхам бийриг хилар.
11Йийсархойн узарш Хьуна дІахезийла,
Хьайн нуьцкъалаллица кІелхьарбахахьа
хІаллакьхила леринарш.
12ВорхІазза дІадекхахьа тхан лулахошна
царна Хьалдолу Эла волу Хьо ларар дола хетар.
13Ткъа тхо, Хьан халкъ, Хьан дежийлашкара уьстагІий,
массо а ханна Хьуна хастамаш беш хир ду,
оха тІаьхьенера тІаьхьене а Хьан сийлалла дІакхайкхор ю.
79
Халкъ юхаметтахІоттор дехаран доІа
1 Эшарш локхучу тобанан куьйгалхочуьнга: «Бертан лили» олучу мукъамехь ала езаш ю. Асайпан назма.
2Исраилан халкъан Іу, ладогІахьа!
Юсупан тІаьхье, жа санна, дІадуьгуш верг,
каруб-маликашна тІехула йолчу Іаршана тІехь хиъна Іаш верг,
Хьуо гайтахьа
3Эпраймана а, Бен-Яманна а, Маннашана а
[96] хьалха.
Схьагайтахьа Хьайн ницкъ,
тхо кІелхьардаха волахьа.
4Дела! ЮхаметтахІиттадехьа тхо.
Хьайн юьхь тІера серло тхуна лепийтахьа,
тІаккха тхо кІелхьардаьхна хир дара.
5Ва массо а ницкъийн Веза Дела!
Хьан халкъо деш долчу доІанашна
оьгІаз а вахана, мел Іийр ву те Хьо?
6Ахьа Хьайн халкъана бІаьрхих дуьзна бепиг даийна,
дуккха а бІаьрхиш а малийна Ахьа цунна.
7Уллора къаьмнаш тхоьца эгІийра Ахь,
тхан мостагІий тхох кхаьрдаш бу.
8Массо а ницкъийн Дела! ЮхаметтахІиттадехьа тхо.
Хьайн юьхь тІера серло тхуна лепийтахьа,
тІаккха тхо кІелхьардаьхна хир дара.
9Ахьа Мисар-махкара кемсийн таьлланг схьаеара,
халкъаш дІа а лаьхкина, и таьлланг дІаюьйгІира Ахьа.
10Цуьнан дуьхьа меттиг дІацІанйина Ахьа,
ткъа цо шен орамаш охьадахийтира,
иштта латта хьаладуьзира.
11Лаьмнаш цуьнан ІиндагІо дІахьулдира,
цуьнан гаьннаша сийлахь баганан-дитташ кхелира.
12Цу таьлланго шен гаьннаш Дуьненаюккъерачу хІордана тІе кхаччалц дІадахийтина,
иштта шен синтарш а Эпрат-хина тІе кхаччалц дІадахийтина.
13ХІунда яьккхина Ахьа цу кемсийн бешана гонахара керт дІа?
ХІинца цигахула тІех мел волучо а цуьнан стоьмаш схьадоху.
14Неларчаша а йохайо иза,
аренгарчу акхароша а иза йоу.
15Массо а ницкъийн Дела! Схьаверзахьа!
Стигалара схьахьажахьа, тидам бехьа!
ХІокху кемсийн бешан гІайгІа бехьа!
16Хьайн аьтто куьйго дІадийначун гІайгІа бехьа,
Ахьа Хьайн дуьхьа чІагІдина долу синтаран а гІайгІа бехьа.
17МостагІаша иза, каг а дина, цІарца дагийна.
ОьгІазечу юьхьца цаьрга хьажахьа, уьш хІаллакбехьа.
18Хьайн куьг, Дела, Хьайна аьтту агІор волчу стагана тІе диллахьа,
Айхьа ницкъ болуш хилийтинчу адаман кІантана тІе диллахьа Хьайн куьг.
19ТІаккха тхо Хьох дІадоьрзур дац.
Тхо дендехьа, тІаккха Хьоьга кхойкхуш хир ду тхо.
20Массо а ницкъийн Веза Дела! ЮхаметтахІиттадехьа тхо.
Хьайн юьхь тІера серло тхуна лепийтахьа,
тІаккха тхо кІелхьардаьхна хир дара.
80
Дезачу денна лерина йолу йиш
1 Эшарш локхучу тобанан куьйгалхочуьнга: Гати-гІалара схьаяьллачу эшаран мукъамехь ала еза. Асайпан назма.
2Самукъадаларна йиш лакха вайн ницкъ болчу Далла.
Синкъераме мохь бетта Якъубан Деле.
3Йиш лакха, жиргІа етта,
хаза дечиг-пондар а,
мерз-пондар а лакха.
4Коьман маІа лакха бутт цІинлучу хенахь а,
бутт бузар вайн дезде долчу хенахь а.
5Иштта ду Исраилан халкъана делла парз,
иза ду Якъубан Дала тІедиллинарг.
6Иза Дала Юсупан тІаьхьенна тІедиллина,
Мисар-махкана дуьхьал Иза араволучу хенахь.
Сайна бевзаш боцу мотт суна хеза:
7«Ас шун белшашна тІера мохь дІабаьккхина,
шун куьйгаш карарчу тускарех мукъа а даьхна.
8Баланехь долу шу Соьга кхайкхича, Аса шу кІелхьардехира.
Ткъесан мархина юккъера схьа Ас шуна жоп делира.
Мерибан хиш долчохь Ас шу зийра.
9ЛадогІа, Сан халкъ, Ас шуьга дІахьедо.
Исраил, ахьа мукъана а Соьга ладогІахьара!
10Шайна юкъахь хийра дела ма хилийта,
кхечу къаьмнех волчу далла Іибадат а ма де.
11Со Веза Эла ву, шун Дела,
шу Мисарара арадаьхнарг.
ДІаелла хьайн бага, Ас иза хьалаюзур ю.
12Амма Сан халкъо Сан озе ла ца дугІура,
Исраилан халкъ Суна къера хила лууш а дацара.
13Цундела Ас цуьнга цуьнан даго боххург дойтура,
шена луъург а дойтуш, лелийтира.
14Сан халкъо мукъана Соьга ладогІахьара,
Исраилан халкъ Сан некъашца лелахьара!
15ТІаккха церан мостагІашна тІехь Ас сихха толам боккхур бара,
царна дуьхьалбевллачарна тІе Сайн куьг хьажор дара.
16Веза Эла ца везаш берш кхерарца Цунна хьалха суждана гІур бара,
ткъа царна тІехь долу таІзар массо а ханна лаьттар дара.
17Ас шуна уггар дика кІа даор дара,
тархах даьккхина моз а лур дара шуна».
81
Уггар лекха куьйгалхо волу Дела
1 Асайпан назма.
Дела коьртехь дІахІутту стигалан гуламехь.
Гуламан декъашхошна юкъахь Цо Шен кхел кхайкхайо.
2«Мел лелар ду те шу, харцкхелаш еш?
Мел лелар ду те шу, Іесачарна озабезам а беш?
3ГІийлачеран а, байн а бакъонаш ларъе,
къенаш а, мисканаш а бехказабаха.
4ГІийланаш а, мисканаш а кІелхьарбаха.
Уьш Іесачу нехан карара схьабаха.
5Шуна хІумма а ца хаьа, шу ца кхета,
шу боданехь санна лелаш ду,
шун когаш бухара латта леста.
6Ас элира: „Шу деланаш ду,
Веза Воккхачун кІентий а ду шу дерриш а“.
7Амма шу лийр ду, адамаш санна,
шу хІаллакьхир ду, муьлхха а куьйгалхо санна».
8ХьалагІатта, Дела, кхел е дерриг а лаьтта тІехь,
хІунда аьлча дерриге а къаьмнаш Хьан долахь ду.
82
МостагІий эшорах лаьцна доІа
1 Асайпан назма.
2Дела! Вист ца хуьлуш ма висахьа,
къора а, хІумма а ца деш ма хилахьа, Дела.
3Хьажахьа, Хьан мостагІий бу карзахбевлла,
Хьо ца везачу цара шайн кортош хьалаайина.
4Хьан халкъана дуьхьал цара мекара ойланаш йо.
Хьуна дукхабезаш болчарна дуьхьал а къайлаха барт бо.
5Цара олу: «Даха а гІой, церан къам хІаллакде вай,
кхин цкъа а Исраилан халкъан цІе дага ца яийтархьама».
6Берриш а вовшех дагабовлу,
цара Хьуна дуьхьал барт бо:
7эдомхой а, исмаьІалхой а,
муабахой а, хІагирхой а,
8гебалхой а, Іамминхой а, Іамалекхахой а,
Цора-гІаларчу бахархошца цхьаьна пІелаштамхой а.
9Ашур-мохк а царна тІаьхьахІоьттина,
ЛутІин тІаьхьенна гІортор хилла, дІахІоьттина иза.
10Дехьа царна Айхьа маданхошна диннарг,
Айхьа Къишун-хина уллохь Сисрина а, Ябинна а диннарг.
11Уьш Іейндарахь байинера,
ткъа церан декъех лаьттан кхелли хиллера.
12Царна а, церан куьйгалхошна а Айхьа Іорабна а, Зиабна а диннарг дехьа,
церан массо а элана а Айхьа Зебахьна а, ЦалманаІна а диннарг дехьа,
13«Делан долахь долу латта
вайн дола доккхур ду вай», – аьлла болчу.
14Сан Дела! Йилбазмохана дуьхьал нисъелла чан санна хуьлийла уьш,
мохана дуьхьал нисделла ча санна а хуьлийла уьш.
15ЦІаро ягош йолу хьун,
алуно морцуш долу лаьмнаш санна,
16Хьайн дарцаца лахкахьа уьш,
Хьайн йилбазмохаца кхерабехьа уьш.
17Уьш юьхьІаьржачу хІиттабехьа, Веза Эла,
Хьайга кхайкхийтархьама.
18ЮьхьІаьржачу а хІиттина, боьхна лелийла уьш гуттар а,
эхь а доьссина, хІаллакьхуьлийла уьш.
19Шен цІе Веза Эла йолуш волу Хьо бен Воцург,
дерриге а лаьтта тІехь Веза Воккханиг хилар дІахоийла царна.
83
Везачу Элан цІийнан керташкахь хила лаар
1 Эшарш локхучу тобанан куьйгалхочуьнга: Гати-гІалара схьаяьллачу эшаран мукъамехь ала еза. Кхорахьан тІаьхьенан назма.
2Ва массо а ницкъийн Веза Эла!
Ма тайна ду-кх Хьо Іаш долу цІенош!
3Сан са цига кхача лууш ду.
Везачу Элан цІийнан керташкахь хила
сан са хьаьгна а ду.
Самукъа а даьлла, сан дог а, сан дегІ а
дийна волчу Деле кхойкхуш ду.
4Хьозанна а шена даха меттиг карайо,
чІегІардигна а шен кІорнеш чуяхка бен карабо
Хьан сагІа доккхучу кхерчана уллохь,
массо а ницкъийн Веза Эла, сан Паччахь а, Дела а!
5Декъала бу Хьан цІа чохь бехаш берш:
уьш гуттаренна а Хьо хестош бу.
6Декъала ву шен ницкъ Хьох боьзна верг а,
Хьан цІийне болчу новкъахула ваха дагахь верг а.
7Белхаран аренгахула дІабоьлхуш,
цигахь цара хьостанийн меттиг йо,
гуьйренан догІано иза Іаьмнашца юзайо.
8Церан ницкъ тІех совболу,
уьш Цийонна тІехь Далла хьалха дІахІуьтту.
9Массо а ницкъийн Веза Дела, дІахазахьа сан доІа!
ДІахазахьа ас бохург, Якъубан Дела.
10Тхо лардечу паччахье хьажахьа, Дела!
Декъалвехьа Айхьа къобалвинарг.
11Хьан кертахь даьккхина долу цхьа де
вукху меттехь даьккхина эзар дийнал а тоьлу,
Делан цІийнан кевнехь латтар гІоле ду
Іесачеран четарш чохь Іачул.
12Веза Дела вайна малх а, турс а ву.
Цо вайна диканиг до, вайн сий а до.
ЦІеначу новкъахула лелаш волчунна
муьлхха а диканиг дарехь Ша саца ца во Цо.
13Ва массо а ницкъийн Веза Эла!
Декъала ву Хьох тешна Іаш верг!
84
Къомана диканиг дар доьхуш долу доІа
1 Эшарш локхучу тобанан куьйгалхочуьнга: Кхорахьан тІаьхьенан назма.
2Веза Эла! Хьайн махкана диканиг дина Ахьа,
Якъубан тІаьхье юхаметтахІоттийна Ахьа.
3Хьайн халкъан зуламна геч а дина Ахьа,
церан къинош къайла а даьхна Ахьа,
4Хьайн оьгІазвахар а Ахьа дІадаьккхина,
Хьайн къизачу дераллех а Хьо дІавирзина.
5Дела, тхан КІелхьардохург, тхо юхаметтахІиттадехьа,
тхуна тІехь йолу Хьайн дералла дІаяккхахьа.
6Массо а ханна ю те Хьан оьгІазалла,
тІаьхьенашкара тІаьхьенашка а хир ю те Хьан оьгІазалла?
7Тхо юха дендийр дац те Ахьа,
Хьайн халкъ юха а Хьо бахьана долуш доккхадейта?
8Гайтахьа тхуна, Веза Эла, Хьайн хедар боцу безам,
Хьайн кІелхьардаккхар а лохьа тхуна.
9ЛадугІур ду аса Везачу Дала бохучуьнга.
Цо машар бийр бу Шен халкъаца, Шена тешаме болчаьрца,
юха а тила ма лойла уьш.
10Цунна хьалха ларамах буьзна берш
Цо кІелхьарбахар герга ду,
Цуьнан сийлалла вайн лаьттахь хилийтархьама.
11Безам а, тешаме хилар а вовшахкхетар ду,
нийсоно а, маршоно а вовшашна барташ дохур ду.
12Тешаме хилар лаьттара хьаладер ду,
нийсо стигалара схьа охьахьоьжур ю.
13Везачу Эло беркат лур ду,
ткъа лаьтто шен стом кхиор бу.
14Нийсо Цунна хьалхаяьлла лелар ю,
цо Везачу Элана некъ кечбийр бу.
85
ГІо доьхуш долу доІа
1 Даудан доІа.
Веза Эла, ладогІахьа сан доІане,
тахана гІийла а, миска а ву со.
2Кхоадехьа сан са, Хьуна тешаме ма ву со.
Хьайх дегайовхо йолу Хьайн лай кІелхьарваккхахьа, сан Дела.
3Къинхетам бехьа сох, Веза Эла,
дийнахь сарралц Хьоьга кхойкху ас.
4Хазахетар лохьа Хьайн лена,
Хьоьга кховдадо ас сайн са, Веза Эла.
5Хьо дика а ву, гечдан кийча а ву, Хьалдолу Эла,
Хьайга кхойкхучаьрца массаьрца а бу Хьан хедар боцу безам.
6Веза Эла, сан доІа а хазий,
сан дехаршка ладогІахьа.
7Доьхначу дийнахь кхойкху ас Хьоьга,
Ахь суна жоп лур долу дела.
8Деланашна юкъахь Хьо саннарг вац, Хьалдолу Эла,
Хьайнаш санна гІуллакхаш а дац.
9Ахь кхоьллина халкъаш, схьа а даьхкина,
Хьуна хьалхā охьатаьІар ду, Хьалдолу Эла,
цара хастор ю Хьан цІе.
10Дела, Хьо воккха ву,
Ахь до инзаре хІуманаш.
Хьо цхьаъ бен Дела вац.
11Хьайн новкъа ваккхахьа со, Веза Эла,
Хьуна тешаме волуш лелар вара со.
Сан дог кхоччуш Хьайх кхерийтахьа.
12Даггара Хьо хестор ву ас, сан Веза Дела,
Хьан цІеран сий дийр ду ас даим а,
13хІунда аьлча соьга болу Хьан хедар боцу безам боккха бу,
эхартах сан са кІелхьардаьккхи Ахь.
14Дела! Кура нах бевлла суна дуьхьал,
зуламхойн гІера ю сан са лоьхуш.
Хьоьга ларам бац церан.
15Амма, Хьалдолу Эла, Хьо дика а, къинхетаме а,
атта оьгІаз ца воьдуш а,
тешаме а, боккха безам болуш а ву.
16Соьга хьажий, сох къинхетам бехьа.
Хьайн лена Хьайн ницкъ лохьа,
Хьайн гІарбашан кІант кІелхьарваккхахьа.
17Хьайн диканах йолу билгало гайтахьа суна,
со ца везачарна, иза ган а гина, эхь хетар ду, Веза Эла,
хІунда аьлча Ахь гІо дина суна, Ахь тевина со.
86
Ярушалайм хастор
1 Кхорахьан тІаьхьенан назма.
2Везачу Элан цІийнан бух дезачу лаьмнашкахь бу.
Якъубан тІаьхьенан массо а Іаш йолчу меттигал а
Цийонан кевнаш Везачу Элана дукха деза.
3Ва Делан гІала, хьох лаьцна
сийлахь хІуманаш олуш ду:
4«Со вевзачу къаьмнашна юкъахь Ас хьахор ду
Мисаран
[104] къам а, Бавелан къам а.
ПІелаштамхойх а, цорахойх а, хушахойх а лаьцна
эр ду, уьш Сан гІалахь бина бу аьлла».
5Ткъа Цийонах лаьцна бохур ду:
«ХІара а, важа а цигахь вина,
Веза Воккхачу Дала Ша иза чІагІйийр ю».
6Къаьмнаш тІеяздинчу тептар тІехь
Везачу Эло дІаяздийр ду:
«ХІара цигахь вина», – аьлла.
7Эшарш а лоькхуш, хелхарш дечара эр ду:
«Цийонера ду сан мел долу беркат».
87
ГІо доьхуш бина тийжам
1 Кхорахьан тІаьхьенан назма. Эшарш локхучу тобанан куьйгалхочуьнга: Іезарахьахо волчу ХІайманан хьехаме йолу хІара назма «Махьалат Лаунат» олучу мукъамехь лакха езаш ю.
2Веза Эла, сан кІелхьарваларан Дела!
Хьоьга кхойкху со дийнахь а,
Хьуна хьалха ву со буса а.
3Хьан юьхь-дуьхьал дІакхочийла хІара сан доІа.
ЛадогІахьа хІокху сан орца даккхаре.
4ХІунда аьлча сан дог баланех хьаладуьзна,
ткъа дахар эхартана уллохь ду.
5Со кошана уллохь болчу нахаца дІанисвелла.
Со гІора доцу стаг хилла дІахІоьттина.
6Со беллачу нахана юкъахь волуш санна ву,
со вийна Іуьллу стаг санна ву,
Хьуна дага а ца вогІуш,
Ахь гІо дечуьра дІа а ваьлла.
7Ахь со эхартан саьнгар чу виллина,
бодане, бух боцучу Іин чу тесна.
8Язъелла суна тІехь Хьан дералла,
Хьайн ерриге а тулгІенашца хьаьшна Ахьа со.
9Ахь сан доттагІашка а со витийтина,
царна хьалха маьттаза вина дІахІоттийна Ахьа со.
Со чохь Іаш ву, аравала йиш а яц сан.
10Сан бІаьргаш дукха велхарна лозуш бу.
ХІора дийнахь со Хьоьга кхойкхуш ву,
сан куьйгаш Хьоьга дІакховддийначохь лаьтташ ду.
11Беллачарна лерина ду ткъа Хьан тамашийна гІуллакхаш?
Я белларш, хьала а гІевттина, Хьуна хастамаш беш хир бу?
12Хьан хедар боцучу безамах лаьцна коша чохь дуьйцуш хир ду ткъа?
Я Хьан тешаме хиларх лаьцна талхаран меттехь дуьйцуш хир ду ткъа?
13Ахь дина тамашийначу гІуллакхех лаьцна боданечу меттехь хуур ду ткъа?
Бицбеллачеран дуьненахь Хьан нийсонах лаьцна хуур ду ткъа?
14Амма со, Веза Эла, Хьоьга кхойкхуш ву,
сахуьлучу хенахь ас сайн доІа Хьуна хьаладоуьйту.
15Веза Эла, со хІунда дІатоьтту Ахь?
Сох хІунда йоху Ахьа Хьайн юьхь къайла?
16Ас жимачу хенахь дуьйна гІело а хьоьгу, Іожаллина уллохь а ву со.
Хьан къематаш а хьоьгуш, со дог доьхна ма ву.
17Хьан дералла суна тІехула йоьдуш ю.
Хьан бохамаша со хІаллаквеш ву.
18Дийнахь сарралц цара, тІехдогІучу хино санна, суна го бо,
цара со массо а маьІІера дІа а хьулво.
19Ахьа суна уллора сан гергарнаш а, доттагІий а дІабаьхна.
Сан накъост санна болу бода бен, стаг а ца висна.
88
Къам холчу хІоьттинчу ханна лерина йолу назма
1 Іезарахьахо волчу Этанан хьехаме назма.
2Хьан хедар боцучу безамах лаьцна, Веза Эла,
ас даим а назманаш бохур ю,
Хьан тешаме хиларх лаьцна
массо а тІаьхьенашкахь Аса сайн багахула дІахоуьйтур ду.
3Ас боху: «Хьан хедар боцу безам абаденналц дІахІоттийна,
Хьайн тешаме хилар Ахь стигалшкахь дІахІоттийра».
4Ахь элира: «Ас барт бина Айса хаьржинчу паччахьца,
Ас чІагІо йина Сайн ялхо волчу Даудана:
5„Абаденналц Аса хьан тІаьхьенах стаг паччахь вина дІахІоттор а ву,
массо а тІаьхьенашкахь хьан паччахьан гІант Аса лоттуьйтур а ду“».
6Веза Эла, Хьан тамашийначу хІуманашна стигалша хастам бо,
Хьан тешаме хилар а Хьан дезачу маликийн гуламехь хастадо.
7ХІунда аьлча мила ву стигалшкахь Везачу Элаца нисвала?
Мила ву стигалан бахархошна юкъахь Везачу Элаца нисвала?
8Делан дезачу маликийн гуламан декъашхой Цунах кхоьру,
массо а Цунна гонах болчарал Иза ларамах бузуьйтуш ву.
9Ва массо а ницкъийн Веза Дела!
Мила ву Хьо санна ницкъ болуш, Веза Эла?
Хьан тешаме хилар Хьуна гонах ду.
10Ахьа олалла до карзахбаьллачу хІордана тІехь:
цуьнан тулгІенаш хьалаюьйллушехь, Ахь уьш совцайо.
11ХІордан саьрмик РахІаб, эшийнарг санна, хьаьшна Ахьа,
Хьайн ондачу куьйгаца Хьайн мостагІий а дІасабаржийна Ахьа.
12Стигалш а, латта а Хьан ду.
Дерриг а дуьне а, цунна чохь мел дерг а Ахьа дІахІоттийна ду.
13Къилбаседехьа а, къилбехьа а ерг Ахьа кхоьллина.
Табур-лам а, Хьермон-лам а Хьуна баккхийбеш бу.
14Ницкъ болуш бу Хьан пхьарс,
Хьан куьг ма онда ду,
Хьан аьтту куьг толаме ду!
15Нийсо а, бакъдерг а ду Хьан паччахьан гІантана бух хилла дІахІоьттинарг.
Безам а, тешаме хилар а ду Хьуна хьалхадаьлла лелаш.
16Декъала ду Хьуна хастамаш бан хиъна долу къам.
Хьан юьхьан серлонехь лелаш ма бу уьш, ва Веза Эла.
17Хьох уьш дерриг а дийнахь сакъералуш хуьлу,
Хьо нийса хиларна уьш баккхийбеш а хуьлу.
18ХІунда аьлча Хьо церан ницкъ а, сийлалла а ву,
Хьо дика хиларна, Ахь тхуна толамаш а ло.
19Везачу Элера ду тхан турс,
Исраилан халкъан Везачуьнгара ву тхан паччахь.
20Цкъа мацах, сурт хІотточу хенахь,
Хьайна тешамечу нахе Ахь элира:
«Доьналла долчунна Ас гІо дира,
нахана юкъара верг Аса хьалаайира.
21Сан ялхо волу Дауд кара а вина, Ас цунах паччахь вира,
цунна тІе Сайн деза даьтта а дуттуш, Аса иза къобалвира.
22Сан куьйго цунна ницкъ а лур бу,
Сан пхьаьрсо иза чІагІ а вийр ву.
23МостагІа цул тоьлур вац,
вочу наха цунна гІело а йийр яц.
24Ас цунна хьалха мостагІий эшор бу,
иза цавезарш хІаллак а бийр бу.
25Сан тешам а, Сан безам а цуьнца хир бу,
Со цуьнца хиларна, цо толамаш бохур бу.
26Ас цуьнан куьг хІордана тІе дуьллур ду,
хишна тІехула цуьнан аьтту куьг а дІадохуьйтур ду
[107].
27Цо Соьга эр ду: „Хьо – сан да а, сан Дела а ву,
со кІелхьарвоккхур волу тарх а ю“.
28Ас цунах Сайн дуьххьарлера доьзалхо вийр ву,
иза дуьнен чохь болчу массо а паччахьел лекха а хир ву.
29Цуьнца болу Сан безам абаденналц хир бу,
Ас цуьнца бина барт массо а ханна чІагІбийр бу.
30Цуьнан тІаьхье Ас гуттаренна а латтор ю,
стигал мел лаьтта, лаьттар ду цуьнан паччахьан гІант а.
31Нагахь цуьнан тІаьхьено товрат-хьехам битахь,
я уьш Аса тІедехкинаршца ца лелахь,
32нагахь Сан парзаш цара дохадахь,
я Сан весеташ цара лар ца дахь,
33цара лелийначу зуламна Ас гІожаца таІзар дийр ду,
цара летийначу къиношна еттарца Ас таІзар дийр ду.
34Ткъа Сайн цаьрга болу безам Ас царах боккхур бац,
Сайн царна леринчу тешаме хиларх Со дІавоьрзур вац.
35Цаьрца Айса бина барт Аса бохор бац,
Сайн багахула дІааьлларг хуьйцур а дац.
36Гуттаренна а цкъа Сайн возаллех Ас чІагІо йина:
Дауде Аса цкъа а харцдерг дуьйцур дац.
37Цуьнан тІаьхье массо а хенахь хир ю,
ткъа цуьнан тІаьхьенан паччахьалла лаьттар ду,
стигалахь малх мел лепа.
38Иза хир ю абаденналц дІахІоттийна болу а,
стигалшкахь тешаме теш болу а бутт санна».
39Амма Хьан паччахь Ахь цавашарца дІатеттина,
Айхьа къобалвинчунна Хьо оьгІазвахана.
40Хьайн ялхочуьнца бинчу бартах Хьо дІавирзина,
цуьнан таж а лаьттах тоьхна Ахьа.
41Цуьнан гІалин массо а пенаш дохийна Ахьа,
цуьнан чІагІонаш, саьлнаш йина, дІахІиттийна Ахьа.
42Массо а тІехволучо цунна къола до,
шен лулахошна хьалха беламе хилла дІахІоьттина иза.
43Цуьнан мостагІашка Ахьа цунна тІехь толам баккхийтина,
Ахь цуьнан мостагІийн сакъерадалийтина.
44Цуьнан туьран иралла Ахьа артйина,
цунна тІамехь гІо а ца дина.
45Паччахьан сийлалла а цуьнгара схьаяьккхи Ахьа,
цуьнан паччахьан гІант а лаьтта охьадожий Ахьа.
46Цуьнан жималлин шераш дацди Ахьа,
цунна тІе юьхьІаьржо а йоссийти Ахь.
КІелхьарваккхаран доІа
47Дукха лаьттар вуй те Хьо, Веза Эла, къайлаваьлла?
Дукха лаьттар юй те Хьан оьгІазвахаран алу?
48Дагадаийтахьа, мел доца ду сан дахаран денош.
Эрналлин дуьхьа кхоьллина те Ахьа адамаш?
49Вуй те хІокху дахарехь валар ганза волу стаг,
я эхартан карара шен са кІелхьардаьккхинарг?
50Мичахь ду те, Хьалдолу Эла, Хьан безам гойтуш долу хьалхалера гІуллакхаш?
Мичахь ду те тхоьца тешаме хиларца Ахь Даудана чІагІо йина гІуллакхаш?
51Дагадаийтахьа, Хьалдолу Эла, Хьан ялхо волчунна мостагІаша бина дегабаам а,
сайн дагахь дерриге а къаьмнаш сох кхардар со хьоьгуш хилар а.
52Хьан мостагІий, Веза Эла, сох кхаьрдаш ма бу,
Ахьа къобалвинарг мел вахахь а, уьш цунах кхаьрдаш ма бу.
53Декъала хуьлда Веза Эла абаденналц!
Амин, амин.
ДоьалгІа тептар
(Забур 89–105)
89
Делах а, адамах а лаьцна
1 Делан стеган Мусан доІа.
2Хьалдолу Эла! ТІаьхьенашкара тІаьхьенашка
тхо Іаш йолу меттиг ю Хьо.
3Лаьмнаш дуьнен чу довлале,
дуьненан латта Ахьа кхоллале,
азалера абаде кхаччалц
Хьо ву Дела.
4Стагах юха а чан а йой,
Ахь олу: «Юхадерза, адамаш!»
5Хьуна эзар шо селханлера де санна ду,
буьйсанна ларйина хан санна ду.
6Ахь, дІадаьлла гІан санна, дІахьо адамаш.
Уьш Іуьйранна хьалаяьлла буц санна ду.
Буц Іуьйранна, хаз а лой, сенло,
ткъа сарахь, маргІал а юлий, якъало.
7Хьан оьгІазалло хІаллакдо тхо,
Хьан дераллах тхо кхоьру.
8Тхан къинош Хьайна хьалха дехкина Ахь,
оха къайлаха динарг Хьайн нуьре даьккхина Ахь.
9Хьан оьгІазалла тІехь а йолуш, чекхдевлла тхан денош.
Іаь санна, довш ду тхан шераш.
10Тхан шерийн денош кхузткъе итт шо ду,
мелла а ондачийн – дезткъа шо,
ткъа царах уггар а тоьлла хан къинхьегам а, гІайгІанаш а йолуш ю.
Шераш сиха дІа а довлий, тхо дІадоьлху.
11Хьанна хаьа, Хьан оьгІазалла мел нуьцкъала ю,
Хьоьга кхоччуш болу ларам хиллал, Хьан дералла Хьанна евза?
12Тхайн дахаран денош лара Іамадехьа тхо,
тхан дегнашна хьекъал довзийтархьама.
13ТІеверзахьа, Веза Эла! Кхин мел лаьттар ю те Хьан оьгІазалла?
Къинхетам бехьа Хьайн лейх.
14ХІора Іуьйранна Хьайн хедар боцучу безамах дузахьа тхо,
тІаккха кху лаьтта тІехь йоккхучу хенахь самукъадаьлла а, даккхийдеш а хир дара тхо.
15Айхьа тхуна таІзар динчу денойл а,
тхуна халонаш гинчу шерел а дуьхьал
самукъадаларан хан лохьа тхуна.
16Хьан лешна Хьан дика болх гойла,
церан берашна Хьан сийлалла лепийла.
17Тхан Хьалдолчу Делан дика болх хуьлда тхуна.
ГІуллакхаш тІехь тхан аьтто белахь,
тхан гІуллакхаш а аьтто болуш хилийталахь.
90
Вай лардеш волу Дела
1 Веза Воккхачун тхов кІелахь вехаш верг
Нуьцкъалчун ІиндагІехь Іаш ву.
2Цо олу Везачу Эле: «Хьо сан гІап а, ха а ду,
сан дегайовхо Хьайца йолу Дела а ву!»
3Цо кІелхьарвоккху хьо мостагІчун гурах а,
лечу цамгарх а.
4Шен тІемашца дІахьулвина, Цо Іалашвийр ву хьо.
Цуьнан тешаме хилар ду хьан турс а, дуьхьало а.
5Буьйсанна хуьлучу Іадорах а,
дийнахь кхоьссинчу пхарах а кхоьрур вац хьо,
6боданехь лелачу уьнах а,
делкъехь кхетачу цамгарх а кхоьрур вац.
7Хьуна гонах эзар а,
аьтту агІор итт эзар а вожа мега,
амма хьуна Іожалла тІейогІур яц.
8Хьайн бІаьргашца гур ду хьуна
зуламечу нахана таІзар хуьлуш.
9Везачу Элах хьайн гІап йина ахь.
Веза Воккханиг хьайн Ларвийриг хаьржина ахь.
10Хьуна вон болх а хир бац,
цамгар хьан цІенна улло а йогІур яц.
11Везачу Эло Шен маликашна тІедуьллур ду
массо а хьан некъашкахь хьо ларвар.
12Цара куьйгаш тІехь дІахьур ву хьо,
хьан ког тІулгах а ца тасаболуьйтуш.
13Лом а, лаьхьа а хьошур ду ахь,
лоьман кІорни а, текхарг а эшор ду.
14Везачу Эло олу: «Со везарна кІелхьарвоккхур ву Ас иза,
Іалашвийр ву Со ларарна.
15Сайга кхайкхахь, жоп лур ду цунна.
ГІайгІанехь Со цуьнца ву.
Ас иза паргІат а воккхур ву,
цуьнан сий а дийр ду.
16Цуьнан дахар деха а хуьлуьйтур ду,
цунна кІелхьарвалар а лур ду».
91
Хасторан йиш
1 Далла леринчу шоьтан дийнахь локху назма.
2Ма дика ду-кх, Веза Эла, Хьуна хастамаш бар,
Хьуна лерина эшарш лакхар, Веза Воккханиг,
3Іуьйранна Хьан къинхетамах лаьцна дийца,
ткъа буьйсанна – Хьан билггал бакъдолчух лаьцна дийца,
4итт мерз болчу дечиг-пондар тІехь а,
хаза аз долчу дечиг-пондар тІехь а.
5Хьан гІуллакхаша, Веза Эла, соьга сакъоьруьйту,
Хьан куьйго динчунна со хастамийн йиш локхуш ву.
6Даккхий ду Хьан гІуллакхаш, Веза Эла,
кІорга ю Хьан ойланаш!
7Хьекъал доцучун кхета ницкъ бац,
сонтачун кхетам а ца кхочу,
8Іесанаш, буц санна, гучубийлахь а,
харцонаш лелочеран аьтто балахь а,
уьш гуттаренна а дІабаьхна хиларх.
9Ткъа Хьо, Веза Эла,
абаденналц массарна а тІехь
олалла дийриг ма ву!
10Хьан мостагІий, Веза Эла, хІаллакьхир ма бу,
вонаш лелораш дІасалаьхкина хир ма бу.
11Ткъа со Ахьа, бугІа санна, ницкъ болуш вина,
суна керла зайтдаьтта а хьаькхна.
12Сайн мостагІашна тІехь толам баккхар гина сан бІаьргашна.
Сан лергашна хезна суна дуьхьалбевллачара хьекхна маьхьарий.
13Делан лаамехь берш, хурма-дитт санна, заза даьккхина хуьлу,
Ливанун-махкара баган-дитт санна, уьш хьала а кхуьу.
14Везачу Элан цІенна уллохь доьгІна дитт санна,
вайн Делан керташкахь заза доккху цара.
15Уьш хан яьллачу хенахь а стом бахьаш хуьлу,
ховха а, сийна гІа долуш а хуьлу.
16Иштта дІагойтуш ду Веза Эла бакъ хилар а,
сан тарх волчу Цуьнца харцдерг цахилар а.
92
Везачу Элан паччахьалла дІакхайкхор
1 Везачу Эло паччахьалла до.
Цунна тІехь сийлаллин духар ду.
Веза Эла духар дуьйхина ву,
Цо ницкъан доьхка дихкина.
Дуьне онда лаьтташ а ду,
иза меттахдер а дац.
2Хьан Іарш ширачу заманал хьалха а йолуш ю.
Хьо азалера дуьйна а волуш ву.
3Хин Іовраша, Веза Эла, хьалаойу,
хин Іовраша шайн аз хьалаойу,
хин Іовраша чІогІа гІовгІа йо.
4Амма дукхачу Іоврийн гІовгІанал чІогІа бу,
хІордийн тулгІенийн гІовгІанал чІогІа бу
лакхаллехь волчу Везачу Элан ницкъ.
5Ахьа хІиттийна бакъонаш тешаме ю.
Хьан цІа дерриг а деношкахь,
Веза Эла, деза хиларца хаздина ду.
93
Веза Эла массо а нехан кхелахо хилар
1 Веза Эла, Хьо – бекхам беш волу Эла ву,
лепаш дІахІоттахьа, бекхам беш волу Дела!
2ГІаттахьа, дуьненан Кхелахо,
курачарна бекхам бехьа.
3Мел дахлур ду те Іесачеран сакъерадалар?
Мел дахлур ду те уьш баккхийбер?
4Цара шайн кура хабарш дуьйцу.
Массо а зуламхой дозаллех буьзна бу.
5Хьан халкъана, Веза Эла, гІело йо цара,
Хьан долахь берш цара бацабо.
6Цара бисина Іаш болу зударий боха а бо,
тІебаьхкина нах а, бай а хІаллак а до.
7Цара боху: «Везачу Элана хІара ца го,
Якъубан Дала хІокхуьнан тидам ца бо».
8Хьекъале дуьйлийша, нахана юкъара кхетам боцурш!
Маца кхетар ду теша шу, хьекъал доцурш?
9Шуна лергаш Деллачунна дІахезар дац ткъа?
Шуна бІаьргаш Деллачунна дІагур дац ткъа?
10Халкъашна таІзар Дечо шу нисдийр дац ткъа?
Адамаш Іамош Волчун хьекъал ца кхочу ткъа?
11Везачу Элана адаман ойланаш евза,
Цунна хууш ду и ойланаш эрна юйла.
12Декъала ву, Веза Эла, Ахьа хьехар деш верг,
Хьан товрат-хьехамаш Хьоьгара Іамош верг.
13Бохаман деношкахь Ахьа цунна синтем ло,
Іесачарна каш аьхкина даллалц.
14Везачу Эло Шен халкъ дІатоттур дац,
Цо Шен долахь берш цкъа а буьтур бац.
15Кхел ечу меттигашка нийсо юхайоьрзур ю,
ткъа догцІена мел берш цунна тІаьхьахІуьттур бу.
16Мила ваьлла сан дуьхьа зуламечу нахана дуьхьал?
Мила хилла соьца харцонаш лелош болчарна дуьхьал?
17Везачу Эло суна гІо ца динехь,
кестта сан са эхартан тийналлехь хир дара.
18«Сан ког шерша», – аьлла, суна хетачу хенахь,
Хьан безамах, Веза Эла, суна гІортор хилира.
19Кийрахь со гІайгІане волчу хенахь,
Ахьа бинчу синхьаамо сан дог синтеме далийра.
20Хьоьца цхьаьнакхетар ма бац телхина кхелахой,
нахана бохам баккха Іедал дерзораш.
21Уьш цхьаьна а кхетий, нийса лелачарна дуьхьалбовлу,
цара бехк боцучунна вайаран кхел кхайкхайо.
22Амма Веза Эла сан гІап хилла дІахІоьттина,
сан Дела суна къайлаваккхаран тарх хилла.
23Цара лелийначу зуламех Цо бекхам бийр бу,
цара динчу вонна Цо уьш хІаллак а бийр бу.
Вайн Везачу Дала уьш хІаллакбийр ма бу!
94
Хастаман назма
1 Схьадуьйла, Везачу Элана хастам бер вай,
вайн кІелхьардовларан Тархе даккхийдерца кхойкхур вай.
2Хастамаш барца Цунна хьалха хІуьттур вай,
даккхийдерца эшаршкахь Цуьнга кхойкхур вай.
3Веза Эла сийлахь Дела ву,
Массо а деланашна тІехь сийлахь Паччахь ву Иза.
4Лаьттан кІоргалла а Цуьнан карахь ю,
лаьмнийн баххьаш а Цуьнан ду.
5ХІорд а Цуьнан бу, Цо иза кхоьллина дела,
ткъа декъа латта Цуьнан куьйгаша дина ду.
6Дуьйло, Далла хьалха охьатаьІар вай,
вай кхоьллинчу Везачу Элана хьалха горахІуьттур вай.
7ХІунда аьлча Иза вайн Дела ву,
Цо Іалашдеш долу халкъ ду вай,
Цуьнан куьйга кІел долу жа ду.
Тахана, нагахь шуна Цуьнан аз хазахь,
8«Дуьхьал ма дийлалаш, Мерибахь а, Массехь а санна а,
зеран дийнахь яьссачу арахь санна а.
9Шун дайша Со зийра цигахь,
Ас дина мел дерг шайна гиннашехь.
10Шовзткъа шарахь цу тІаьхьенна оьгІазъоьхуш Іийра Со.
Ас элира: „Шайн дегнашкахь тиладелла халкъ ду иза,
Сан новкъа ца баха уьш“.
11Цундела Сайн оьгІазаллица Ас чІагІо йира,
синтем лур бу аьллачу метте кхочур бац уьш аьлла».
Веза Эла уггар лекха паччахь хилар
(1 Шерашкахь 16:23-33)
95
1 Керла йиш лакха Везачу Элана,
дерриг а дуьнено лакха Цунна.
2Эшарш лакха Везачу Элана, хастам бе Цуьнан цІарна!
Де дийне мел дели, Цуьнан кІелхьардахар кхайкхаде.
3Къаьмнашна юкъахь Цуьнан сийлалла дІакхайкхае,
массо а халкъашка Цуьнан тамашийна гІуллакхаш дІадийца.
4Сийлахь ву Веза Эла, Цунна хастамаш бан хьакъ а ду.
Массо а деланел а Шега болчу ларамах бузуьйтуш ву Иза.
5Кхечу къаьмнийн массо а деланаш – цІуш бу,
ткъа Везачу Эло стигалш кхоьллина.
6Цунна гонах паччахьан сий а, исбаьхьалла а ю.
Цуьнан деза цІа ницкъах а, сийлаллех а дуьзна ду.
7Къаьмнийн доьзалш, Везачу Элана хастамаш бейша!
Везачу Элан сийлалла а, ницкъ а кхайкхадейша!
8Везачу Элан цІеран сийлаллина лерина кхайкхамаш бейша!
СагІанаш а дахьаш, Цуьнан цІийнан керта дуьйлийша!
9Везачу Эло Шен возалла гойтучу хенахь Цунна суждане гІойша.
Дерриг а дуьне, дегаде Цунна хьалха!
10ДІаала халкъашка: «Веза Эла паччахьалла деш ву!
Латта чІогІа лаьтташ ду, ткъа иза меттахдер а дац!
Цо бакъонца кхел йийр ю халкъашна юкъахь».
11Стигалш сакъералойша! Латта, даккхийде!
ХІордо а, цунна чохь мел долчу хІумано а гІовгІа е!
12Кхаш а, царна тІехь мел дерг а даккхийдеш хила.
Хьуьнхахь мел долу дитташ а даккхийдеш хила
13Далла хьалха, хІунда аьлча Иза вогІуш ву,
дуьненна нийса кхел ярхьама.
Цо дуьненна нийсонца кхел йийр ю,
халкъашна а догцІеналлица кхел йийр ю.
96
Веза Эла уггар лекха паччахь хилар
1 Веза Эла паччахьалла деш ву: дуьне доккхадеш хуьлийла!
ХІордан йистехь мел дехаш долу къаьмнаш а сакъералуш хуьлийла!
2Цунна гонах мархаш а, Іаьржа бода а бу.
Нийсо а, бакъдерг а Цуьнан Іаршан бух бу.
3Цунна хьалха цІе йоьдуш а ю,
ткъа Цунна гонах мел болу мостагІий
оцу цІаро дІакхоллуш а бу.
4Цуьнан стелахаьштиго дерриг а дуьне серладоккху.
Хьежа а хьоьжуш, латта дегош ду.
5Лаьмнаш, балоз санна, дешаш ду Везачу Элана хьалха,
дерриге а дуьненан Хьалдолчу Элана хьалха.
6Стигалша Цуьнан нийсо дІакхайкхайо,
массо а халкъашна Цуьнан сийлалла го.
7ЮьхьІаьржачу хІуьтту цІушна Іибадат деш берш,
эхьах бузуьйту харцделанех дозалла деш берш.
Цунна хьалха суждане боьлху массо а деланаш.
8Цийон, иза хаза а хезна, йоккхаеш ю,
ЯхІуд-мехкан ярташ сакъералуш ю,
Веза Эла, Ахь нийса кхелаш йина дела.
9Хьо, Веза Эла, дерриг а дуьнен тІехь уггар лекханиг а ву,
массо а деланел а кхоччуш лекха а ву.
10Веза Эла везаш дерш, ма дезийша вониг!
Цо Шен долахь болчеран синош лар а до,
Цо уьш Іесачеран карара схьа а боху.
11Цуьнан лаамехь болчарна тІехь Делан нур лепа,
догцІена болчарна тІе доккхадер дуссу.
12Сакъералуш хила, Делан лаамехь дерш,
Везачу Эло шун дуьхьа мел динчунна!
Цуьнан возалла дага а лоцуш,
хила Цунна хастамаш беш!
97
Дала дуьненна тІехь куьйгалла до
1 Назма.
Везачу Элана керла йиш лакхийша,
Цо тамашийна гІуллакхаш дина дела.
Цуьнан аьтту куьйго а,
Цуьнан нуьцкъалчу пхьаьрсо а
Цуьнга толам баккхийтина.
2Везачу Эло Шен кІелхьардаккхар довзийтина,
Шен нийсо а Цо халкъашна хьалха гайтина.
3Цо биц ца бина Шен хедар боцу безам а,
Исраилан халкъана Ша тешаме хилар а.
Лаьттан массо а маьІІера болчу нахана дІагина
вайн Дала Шен халкъ кІелхьардаккхар.
4Самукъане кхайкха Везачу Эле, дерриг а дуьне,
адамаш, даккхий а деш, Цунна хастаман эшарш лекха!
5Дечиг-пондар лакха Везачу Элана,
эшарийн аьзнашца а, дечиг-пондаршца а лакха Цунна.
6Турбанаш а, маІаш а лоькхуш, самукъадолуш хила
Паччахь волчу Везачу Элана хьалха.
7Сакъералуш хуьлийла хІорд а, цунна чохь мел долу хІума а,
иштта дерриг дуьне а, цунна тІехь дехаш мел дерг а.
8Хиша шайн тІараш а деттийла,
лаьмнаш цхьаьний самукъане а хуьлийла,
9Везачу Элана хьалха цара эшарш а лоькхийла,
хІунда аьлча Иза ву лаьттана кхел ян вогІуш.
Цо дуьненна нийсонца кхел йийр ю,
халкъашна а догцІеналлица кхел йийр ю.
98
Веза Эла уггар лекха паччахь хилар
1Везачу Эло паччахьалла до:
дегадойла халкъаш!
Иза каруб-маликашна тІехула йолчу
Шен Іаршана тІехь хиъна Іаш ву:
дегадойла латта!
2Веза Эла Цийонехь сийлахь-воккха ву,
Иза дерриге а къаьмнел лекха а ву.
3Цара хастам бойла Хьан цІарна,
иза сийлахь а, ларам бузуьйтуш а ю,
Дела веза ма ву!
4Паччахь нуьцкъала ву,
Иза нийса кхел езаш ву.
Ахь нийсо дІахІоттийна.
Якъубан тІаьхьенан халкъана
Ахь бакъдерг а, нийсо а лелийна.
5Вазвейша вайн Веза Дела,
Цуьнан когийн кІелонна хьалха Іибадат дейша,
Дела веза ма ву!
6Динан дайшна юкъахь Муса а, АхІарон а вара,
ткъа Шамъал а вара Цуьнга кхойкхучарна юкъахь.
Цара Везачу Эле доІанаш дора,
Цо царна дуьхьал жоп а лора.
7Мархин бІогІамна юкъара схьа вистхуьлуш вара Иза цаьрга.
Цуьнан бакъонаш а, Цо делла парзаш а цара лардора.
8Тхан Веза Дела! Ахьа цаьрга ладугІура.
Хьо церан къиношна гечдеш волу Дела хилира,
ткъа цара лелийначу вонашна Ахь бекхам бора.
9Вазвейша вайн Веза Дела!
Іибадат дейша Цуьнан безачу лома тІехь,
хІунда аьлча веза ву вайн Веза Дела.
99
Хасторан назма
1 Баркаллин назма.
Дерриг а латта, самукъане кхайкха Везачу Эле!
2Хазахетарца Іамал е Везачу Элана.
Цунна хьалха даккхийдеран эшаршца гІо!
3ДІахаалаш, Веза Эла – Дела вуйла.
Вай кхоьллинарг Иза ву, вай Цуьнан долахь а ду.
Вай Цуьнан халкъ а ду, Цуьнан дежийлашкара уьстагІий а ду.
4Баркалла аларца довлалаш Цуьнан кевнна чу,
иштта Иза хаставарца Цуьнан керташка а.
Баркалла ала Цунна, декъалъе Цуьнан цІе.
5ХІунда аьлча Веза Эла дика ву,
Цуьнан хедар боцу безам абаденналц бу,
ткъа Цуьнан тешаме хилар лаьтташ ду
массо а тІейогІучу тІаьхьенашна.
100
Паччахьан ваІда
1 Даудан назма.
Тешаме хиларх а, нийсонах а лаьцна ас назма эр ю,
Хьуна, Веза Эла, ас хастаман йиш локхур ю.
2Аса тидам бийр бу цІеначу новкъахь со лелаш хиларан.
Хьо маца вогІур ву те суна тІе?
ЦІеначу дагца со лелар ву сайн цІа чохь.
3Ас сайна уллохь вон гІуллакх дойтур дац.
Делах дІабирзинчара лелораш суна ца деза.
И хІуманаш суна тІелетар дац.
4Телхина ойланаш ас дага чуьра дІахерйийр ю.
Вон хІуманаш суна девзар дац.
5Къайлаха шайна уллорачарна луьйш берш
ас дІасовцор бу.
Кура бІаьргаш а, кура дог а дерш
сайна уллохь хуьлуьйтур бац.
6Аса къобалбийр бу махкахь Далла тешаме берш,
уьш сайца цхьаьна бахкийтархьама.
ЦІеначу новкъахь лелаш болчаьрга –
цаьрга сайна гІуллакх дойтур а ду.
7Ямарта волу стаг сан цІа чохь Іийр вац.
Харцдерг дуьйцург сан бІаьргашна хьалха лаьттар вац.
8ХІора Іуьйранна ас совцор бу
махкахь болу массо а Іесанаш.
Везачу Элан гІалара Аса дІабохур бу
берриш а харцонаш лелош берш.
101
Баланехь волчун доІа
1 Баланехь волчу стеган доІа, иза дог доьхна волчу хенахь дина цо, Везачу Элана хьалха шен бала балхочу хенахь.
2Веза Эла! ДІахазахьа сан доІа,
сан орца даккхар Хьо волчу дІакхочийла.
3Соьга вон деанчу дийнахь
Хьайн юьхь сох къайла ма яккхахьа.
Хьайн лерг соьга схьадерзадехьа,
со Хьайга кхойкхучу дийнахь
суна сихонца жоп лохьа.
4Сан денош, кІур санна, къайладовлуш ду,
сан даьІахкаш, кхерч санна, йогуш ю.
5Сан дог доьхна, иза, буц санна, дакъаделла,
со сайна кхача баа а вицло.
6Сайгахь болу бала бахьана долуш
со азвелла дІахІоьттина.
7Яьссачу арахь лела бухІа санна, висина со,
саьлнаш юкъахь ехаш йолу бухІа санна ву со.
8Со вуьжуш а вац, суна наб а ца кхета,
тхов тІехь Іаш долу ша дисна олхазар санна ву со.
9МостагІаша дийнахь сарралц суна кхиссарш йо,
со кхаьрдачара сох нахана неІалташ боху.
10Бепиг санна, чим боу аса,
ас молуш мел дерг сан бІаьрхиша дурдина.
11И дерриг а Хьо суна оьгІазвахар бахьана долуш ду,
хІунда аьлча Ахьа со хьала а айина, юха охьа а кхоьссина.
12Сан денош къайладолу ІиндагІ санна ду,
со, буц санна, вакъавелла дІаваьлла.
13Ткъа Хьо, Веза Эла, абаденналц а паччахьалла деш ву,
Хьо тІаьхьенашкара тІаьхьенийн а дагахь ву.
14Хьо гІоттур ву, Ахьа Цийонах къинхетам бийр бу,
цуьнца дика хила еза зама тІееана дела.
Билгалъяьккхина хан тІе ма еана.
15Хьан леш долчу тхуна
цунах дисна тІулгаш а дукхадеза.
Цунах йисинчу саьлнийн ченах а
тхуна кхоам хета.
16Къаьмнаш ларамах дузур ду Везачу Элана хьалха,
лаьттахь мел бехаш болчу паччахьаша Хьан сийлалла лорур ю.
17Везачу Эло Цийон юхаметтахІоттор ю,
ткъа Иза Шен сийлаллица массарна а дуьхьалхІуттур ву.
18ГІийлачу адамийн доІа Цунна дІахезар ду,
Иза къора хир вац цара доьхучунна.
19Цунах лаьцна тІейогІучу тІаьхьенна дІаяздина хуьлийла,
хІинццалц кхоьллина доцучу халкъе Цунна хастамаш байтархьама.
20Лакхенгахь йолчу Шен езачу меттера
Веза Эла охьа а хьаьжира,
стигалшкара дуьнене Цо бІаьрг а туьйхира,
21набахтехь болчеран узарш хазархьама а,
хІаллакбан кхел йинарш паргІатбахархьама а.
22Иштта, Цийонехь Везачу Элан цІе а йоккхур ю,
Ярушалаймехь Цунна хастам а бийр бу,
23къаьмнаш а, пачхьалкхаш а схьагулъелча,
Везачу Элана Іибадат дархьама.
24Къоналлехь Цо со гІелвина,
сан денош а Цо дацдина.
25ТІаккха ас элира: «Сан Дела!
Со къона волчу хенахь ма валийтахьа со.
Хьо массо а ханна хир ма ву вехаш.
26Ахь юьхьанца латта кхоьллина,
Хьайн куьйгашца стигалш йина.
27Уьш дІадевр ду, ткъа Хьо вуьсур ву.
Уьш дерриг а, бедарш санна, тишлур ду.
ТІеюху хІума санна, Ахь уьш хуьйцур ду,
тІаккха уьш къайладохур ма ду.
28Амма Хьо цкъа а хийцалур вац,
Хьан дахар чекх а дер дац.
29Хьан леш долчу тхан бераш маьршачу меттехь дехар ду,
ткъа церан тІаьхьенаш Хьуна хьалха Іаш хир ю».
102
Делан безам
1 Даудан назма.
Декъалвойла сан сино Веза Эла!
Суна чохь мел долчу хІумано а декъалйойла Цуьнан еза цІе!
2Сан сино Веза Эла декъалвойла!
Сан даго Цо мел дина дика диц а ма дойла!
3Ас мел хьерчийначу къиношна а геч ма до Цо.
Сан мел йолчу цамгарех а то ма во Цо.
4Со валарх а ларво Цо.
Шен хедар боцучу безамца а, къинхетамца а го бо Цо.
5Сан дахар диканах дузу Цо.
Къоначу аьрзунан санна, сан къоналла а карлайоккху Цо.
6Везачу Эло бакъонца дерг а кхуллу,
ницкъ хиллачунна а нийсо хилийта хьожуш ву Иза.
7Шен некъаш гайтира Цо Муса-пайхамарна.
Шен гІуллакхаш гайтира Цо Исраилан халкъана.
8Къинхетаме а, дика а ву Веза Эла.
Иза оьгІаз а атта ца воьду, ткъа Цуьнан безам а боккха бу.
9Гуттаренна а ца хуьлу Везачу Эло бехк биллар.
Гуттаренна а дац Цуьнан оьгІазвахар.
10Вай еш йолчу харцонашка хьаьжжина, ца до Цо вайна дан доггІург.
Вай хьерчош долчу къиношка хьаьжжина, ца до Цо Ша дийриг а.
11ХІунда аьлча, стигал лаьттана гена йолччул,
боккха бу Везачу Элан Шех кхоьручаьрга болу безам.
12Малхбалехьара малхбузенга кхаччалц йолу еха юкъ санна,
дІакъастадо Цо вай хьерчийна долу къинош вайх.
13Дай шайн берашца къинхетаме хиларе терра,
Везачу Эло а къинхетам бо Шех кхоьручарах.
14Везачу Элана хаьа, Ша вай стенах кхоьллина ду,
хаьа Цунна, Ша вай поппарх дина дуйла.
15Адамийн денош а, тІеяьлла йолу буц санна, доца ду.
Аренгахь кхуьу зезаг санна, кхуьу адамаш а.
16Ткъа чІогІа мох тІехьаькхча, и зезаг хІаллакьхуьлу,
и хилла меттиг а евзар яц цхьанна а.
17-18Азалера абаденналц бу Везачу Элан хедар боцу безам
Цунах кхоьручаьрга,
ткъа Цуьнца бина барт ларбеш йолчу а,
Цо делла парзаш кхочушдеш йолчу а
массо а тІаьхьенашна Цуьнан дика лаьтта.
19Стигалшкахь дІахІоттийна Везачу Эло Шен олаллин гІант.
Олалла до Цо доллучу хІуманна а тІехь.
20Онда ницкъ болуш долчу а, Цуьнан дош кхочушдеш долчу а массо а маликаша
декъалвойла Веза Эла, Цуьнан дашна муьтІахь а хуьлуш.
21Цуьнан лаамаш кхочушбеш болу ялхой болчу
стигалийн массо а ницкъаша декъалвойла Веза Эла.
22Декъалвойла Веза Эла
Цуьнан доллучу гІуллакхаша, Цо олалла деш йолчу массо а меттигашкахь!
Декъалвойла Веза Эла сан сино!
103
Дуьне Кхоллархочунна хастам бар
1 Хастам бе, сан са, Везачу Элана!
Сан Веза Дела, Хьо инзаре воккха ву,
паччахьан сий а, исбаьхьалла а Хьан духар санна ду.
2Ахь оба санна, тІеюхуш ерг серло ю,
четар санна дІасаяржийна Ахьа стигал а.
3Ахьа стигаларчу хишна тІехула
Хьайна Іа меттиг йо.
Мархех Ахь Хьайна гІудалкх йо,
Хьо мохан тІемашна тІехь а хехкало.
4Ахьа мехех Хьайн геланчаш бо,
цІеран алунех Хьайн ялхой бо.
5Ахьа латта чІоггІачу бух тІе хІоттийна,
иза абаденналц меттах а дер дац.
6Латта, юргІано санна, Ахьа кІоргачу хица дІахьулдина,
гобаьккхинчу хино лаьмнаш а къайладаьхна.
7Амма хиш, Ахьа бохург а дина, юхадевлла,
къекъачу Хьан озах къаьхкина уьш девдда дахана.
8Лаьмнаш хьаладовлучу хенахь,
тогІеш охьайовлучу хенахь,
уьш Ахьа царна билгалъяьккхинчу меттиге дІадахана.
9Ахьа царна тІехдевр доцу доза дІахІоттийна,
латта дІахьулдан уьш юха ца дахийтархьама.
10Ахьа тогІешна чухула хин хьостанаш дІадохуьйту,
и хиш лаьмнашна юккъехула дІа а оьху.
11Цара ерриг а акхарошна хи ло.
Акха варраша шайн хьогалла дІайоккху.
12Царна гонах стигаларчу олхазарша а шайн баннаш до,
гаьннашна юкъара шайн аьзнаш схьа а хозуьйтуш.
13Хьайн лакхенгара лаьмнаш Ахь хих Іабадо,
Хьан куьйгаша кхоьллинчух Ахь латта Іабадо.
14Бежанашка яийта Ахьа буц хьалайолуьйту,
адамаша лелош долу ораматаш а хьаладовлуьйту.
Иштта, цара лаьттара кхача кхиабо,
15адаман дог самукъадаккха чагІар а до,
цуьнан сибат къаго зайтдаьтта а до,
дог чІагІдеш долу бепиг а до.
16Іаббалц тІуналла ло Везачу Элан дитташна,
Цо Ша дІадоьгІна долу Ливанунан баган-дитташна.
17Царна тІехь шайн баннаш до олхазарша,
ткъа аисто шен бен лекхачу диттана тІехь бина.
18Лекха лаьмнаш масаршна хІусам хилла дІахІиттина,
ткъа тархех лаьмнийн дехкашна дІаловчкъийла хилла.
19Хенан хийцам гайтархьама, Ахьа бутт кхоьллина,
ткъа ша маца дІабуза беза хууш болу малх а Ахьа кхоьллина.
20Ахьа бода дІабаржабо, тІаккха буьйса тІекхочу.
И хан тІекхаьчча, евлла лелаш хуьлу массо а хьуьнан акхарой.
21Лоьмаша, гІигІ деш, ижу йоьху,
Дала ло кхача шайна лоьхуш.
22Малх схьакхетарца уьш дІа а теба,
шайн Іуьргашкахь охьа а дуьйшу.
23Ткъа адам шайн болх бан хьалагІотту,
цо сарралц къа а хьоьгу.
24Ма дукха ду-кх, Веза Эла, Ахьа кхоьллинарг!
Массо а хІума хьекъалаллица кхоьллина Ахьа.
Дерриг а дуьне Ахь кхоьллинчух хьаладуьзна ду.
25Хьажахьа хІорде, боккха а, шуьйра а болчу,
чохь дагар ца даллал дукха яккхий а, кегий а
садолу хІуманех сийсаш болчу.
26Цунна тІехула хІордкеманаш лела,
цу чохь Левиятан ловзабуьйлу,
Ахьа кхоьллина хІордан саьрмик.
27Цара массара а Ахьа шен-шен хенахь
шайна кхача баларе сатуьйсу.
28Ахьа царна кхача белча, цара иза дІаоьцу,
Ахьа Хьайн куьг делча, уьш дикачух Іеба.
29Хьайн юьхь Ахьа къайлаяьккхича, уьш доьхна хьийза,
шайн са Ахьа дІадаьккхича, уьш ле, чан хуьлий, дІа а довлу.
30Ахьа царна Хьайн са делча, уьш кхуллу,
цу тайпана Ахьа лаьттан сибат цІиндо.
31Массо а ханна хуьлийла Везачу Элан сийлалла,
воккхавеш хуьлийла Веза Эла Ша кхоьллинчух!
32Иза дІахьожжушехь, дуьне дегадо,
Иза дІахьакхалушшехь, лаьмнех кІур болу.
33Везачу Элана назма олуш хир ву со, со мел веха,
иштта сан Далла хастамаш беш а хир ву со, айса хан мел йоккху.
34Реза хуьлийла Иза ас дІаолучу назманна,
со самукъадолуш хир ву Везачу Элах.
35Дуьнен чуьра дІабовлийла массо а къинош летийнарш,
Іеса адамаш а ма хуьлийла кхин.
Хастам бе, сан са, Везачу Элана!
Везачу Элана бу хастам!
Дела а, Цуьнан къам а
(1 Шерашкахь 16:8-22)
104
1 Баркалла ала Везачу Элана!
Цуьнан цІарна хастамаш бе!
Довзийта халкъашна Цуьнан гІуллакхаш.
2Иллеш ала Цунна, пондарш лакха Цунна.
Дерриг а Цуьнан тамашийначу гІуллакхех лаций дІадийца.
3Дозалла де Цуьнан езачу цІарах!
Веза Эла лоьхучийн дегнаш самукъадолуш хуьлийла!
4Веза Эла а, Цуьнан ницкъ а лаха,
гуттар Цунна уллохь хила гІерта.
5Дагахь латтаде Цо дина тамашийна гІуллакхаш а,
Цо гайтина билгалонаш а, Цо йина кхелаш а,
6ва Шен ялхо волчу ИбрахІиман хІу дерш,
Ша хаьржина волчу Якъубан тІаьхьенах дерш.
7Веза Эла волу Иза вайн Дела ву.
Цуьнан кхелаш массо а лаьттахула ю.
8Цо даим дагахь латтор бу Шен барт,
эзаран барамехь йолчу тІаьхьенашна Ша делла дош,
9ИбрахІимца Цо бина болу барт,
Исхьакхана чІагІо йина долу ваІда.
10Цо Якъубана иза чІагІдира парз санна,
Исраилана
[124] – гуттаренна а болу барт санна.
11Цо аьллера: «Хьуна лур ду Аса канаІанхойн латта,
и дакъа хьуна шерет санна кхочур ду».
12Церан терахь цу хенахь дуккха а ца хилла,
кІезиг а болуш, уьш махкахь тІебаьхкина Іаш хилла.
13Уьш дІаоьхура цхьа къам долчуьра важа къам долчу,
цхьана пачхьалкхера кхечу халкъан пачхьалкх йолчу.
14Дала цхьанна а пурба ца лора уьш бацабайта,
церан дуьхьа Цо паччахьашка дІахьедар дора:
15«Ас къобалбинчарах дІа ма хьакхалолаш,
Сан пайхамаршна зулам а ма делаш».
16Дала мацалла хІоттийра лаьтта тІехь,
церан дисна напха а хІаллакдира Цо.
17Цо царна хьалхаваьлла стаг вахийтира –
лай вина воьхкина волу Юсуп.
18Цуьнан когашна буржалш тоьхнера,
цуьнан вортана тІехь аьчка гІомат яра,
19ша аьлла долу хиндерг хилла а далале.
Везачу Элан дашо иза зуьйш хиллера.
20Мисар-мехкан паччахьо мукъаваьккхира Юсуп,
набахтера араваьккхира иза къаьмнийн олахочо.
21Цо шен цІа чохь хьаькам вина дІахІоттийра иза,
шен мел долчу хьолана дола дан а,
22иштта цуьнга элашна тІехь олалла дайта а,
къаношна хьекъалалла далийта а.
23ТІаккха Исраил
[125] Мисар-махка чу велира,
Якъуб Хьамин тІаьхьенийн лаьтта тІехь,
хийра стаг санна, ваха дІавахара.
24ЧІогІа дебийра Везачу Эло Шен къам,
церан мостагІел а ницкъ болуш бира Цо уьш.
25Цо мостагІийн дегнаш хийцира, Шен къам ца дезийта а,
Шен ялхошна дуьхьал мекарлонца лела а.
26Цо Мисар-махка Шен ялхо волу Муса а,
Ша хаьржина волу АхІарон а вахийтира.
27Мисархошна хьалха цара кхочушйира
Дала царна аьлла йолу билгалонаш,
Хьамин тІаьхьенийн лаьтта тІехь
цара тамашийна гІуллакхаш гайтира.
28Дала бода бахийтира цига, боданах дуьзира латта,
Цуьнан дешнашна дуьхьал уьш бевлла дела
[126].
29Церан хийх цІий хилийтира Цо,
церан чІерий хІаллак а хуьлуьйтуш.
30Церан латта пхьидарчех хьаладуьзира,
церан паччахьан цІенош чохь а яра уьш.
31Иза вистхуьллушехь, жІаьлийн мозий гучудевлира,
массо а махкахула чуьркаш а яьржира.
32Церан догІанех Цо къора хилийтира,
массо а лаьттахула ткъес тохийтира.
33Кемсийн таьллангаш а, инжиран дитташ а дохийра,
шаьш долчохь мел долу дитт а хІаллакдира.
34Иза вистхуьллушехь, цІоз даьржира,
барам боцуш дукха уьш хилира.
35Церан лаьтта тІера ерриг буц а,
кхаш тІехь кхиъна мел долу ялта а дІадиира цара.
36Цул тІаьхьа Цо массо а хьалха вина доьзалхо хІаллаквира,
церан ницкъо дуьххьара кхуьуьйтурш байина дІабехира.
37ТІаккха Шен халкъ Мисар-махкара арадаьккхира Цо,
деших а, детих а йина хІуманаш цара дІаяьхьира,
Цуьнан долахь долчу тайпанех цхьанна а стеган ког а ца тасабелира.
38Церан арадовларх даккхийдеш дара Мисар-махкара халкъ,
исраилхойх болу кхерам царна тесна болу дела.
39Цо марха яржийра, Шен халкъ дІахьулдархьама,
буса Цо цІе хилийтира, царна серло ялархьама.
40Цара яа хІума йийхира – Цо лекъаш делира царна,
стигаларчу ялтица уьш Іаббалц буза а бира.
41Цо тарх йоьккъушехь, хи схьахецаделира,
татолаш а хилла, иза яьссачу аренгахула дІадахара.
42Дала иза дира, хІунда аьлча Цунна дагахь яра Ша йина еза чІагІо,
Шен ялхо волчу ИбрахІимна Ша делла долу дош.
43Цо Шен къам доккхадерца арадаьккхира,
цара самукъане маьхьарий а детташ,
Мисар-махкара Ша хаьржинарш Цо арабехира.
44Цо кхечу къаьмнийн латтанаш царна дІаделира,
кхечу наха къахьегнарг царна дІакхачийтира,
45Шен парзаш цаьрга кхочушдайтархьама а,
Шен товрат-хьехамаш цаьрга ларбайтархьама а.
Хастам бу Везачу Элана!
105
Веза Эла Шен халкъаца дика хилар
1 Хастам бу Везачу Элана!
Баркалла ала Везачу Элана, Иза дика хиларна,
Цуьнан хедар боцу безам абаденналц бу.
2Везачу Эло мел дина сийлахь гІуллакхаш хьаьнга кхайкхалур ду?
Цунна боггІу хастамаш кхоччуш хьаьнга балур бу?
3Декъала ву бакъдерг лардеш верг,
массо а хенахь нийсо лелош верг.
4Веза Эла, Айхьа Хьайн къомана диканиг дича, суна а дехьа иза,
Айхьа уьш кІелхьарбохучу хенахь, суна а орцахвалахьа.
5Ахьа хаьржинчеран хуьлу беркат суна гайтархьама а,
Хьан къомаца цхьаьна соьга сакъерийтархьама а,
Хьан долахь болчаьрца соьга а Хьох дозалла дайтархьама а.
6Тхайн дайша санна оха къинош летийна.
Оха вонаш а дина, Іеса а лелла тхо.
7Тхан дай Мисар-махкахь болчу хенахь,
Хьан тамашийначу хІуманех уьш ца кхийтира,
Хьан безам шайна мосазза гойту дага а ца догІуш,
уьш Эрзийн хІорд болчохь Хьуна дуьхьалбевлира.
8Амма Цо уьш Шен цІе бахьана долуш кІелхьарбехира,
царна Шен нуьцкъалалла дІагайтархьама.
9Цо Эрзийн хІордана омра дича, иза бакъабелира.
Хих, гІум санна, екъа хиллачу меттехула Цо уьш дІабигира.
10Цо уьш цабезачийн куьйга кІелара схьабехира,
мостагІех уьш кІелхьар а бехира.
11Хино къайлабехира церан мостагІий,
царах цхьа а кІелхьар а ца велира.
12ТІаккха Цо йинчу чІагІонех уьш тийшира,
Цунна хастамийн эшарш а лоькхура.
13Амма кестта Цуьнан гІуллакхаш царна дицделира,
Цуьнан хьехамашка а уьш ца хьоьжура.
14Яьссачу аренгахь уьш лаамех буьзира,
эрначу оцу аренгахь цара Дела зийра.
15Цара дехнарг Цо царна дІаделира,
амма шатайпа долу хала ун царах кхетийтира.
16Меттаматтара нах Мусах хьега буьйлабелира,
Далла гІуллакх дан къобалвинчу АхІаронах а хьийгира.
17ТІаккха лаьтто, дІаса а декъаделла, Датан дІакхаьллира,
Абирамна тІаьхьахІоьттина тоба лаьтто дІайоьллира.
18Царна тІаьхьахІиттинчарах цІе елира,
Іеса мел берш алуно дІакхаьллира.
19Хьариб-ломана уллохь халкъо деших старгІа йира,
лалийначу деших винчу оцу цІунна Іибадат а дира.
20Цара шайн сийлалла йолу Дела хийцира
буц Іуьйшуш лаьттачу стеран суьртах.
21Цара шаьш кІелхьардаьхна волу Дела вицвинера,
Мисар-махкахь тамашийна хІуманаш дина волу,
22Хьамин тІаьхьенийн лаьтта тІехь Іаламаташ дина волу а,
Эрзийн хІорд болчохь ларамах бузуьйту хІуманаш дина волу а.
23Везачу Эло уьш хІаллакбийр бу аьллачу хенахь,
Цо хаьржина волу Муса Цунна хьалха дІахІоьттира,
Везачу Элан дералла нах хІаллакбечуьра дІа а ерзийра.
24ТІаьхьо церан дог делира исбаьхьачу лаьттах,
Дала йинчу чІагІонах уьш ца тийшира.
25Шайн четарш чохь хамталлаш дан буьйлабелира уьш,
Везачу Эло бохучуьнга ла а ца дугІуш.
26ТІаккха Цо айдинчу куьйгаца царна чІагІо йира,
уьш яьссачу аренгахь балийта а,
27церан тІаьхьенаш кхечу къаьмнашкахула дІасаяржо
[128] а,
уьш хийрачу мехкашкахула дІасакхисса а.
28ТІаккха цара ПаІорехь волчу БаІал-цІунна Іибадат дарехь дакъалоцура,
шайна чохь дахар доцучу харцделанашна даьхначу сагІанех хІума йоура.
29Шаьш лелориг бахьана долуш Дела оьгІазъоьхуьйтура цара,
тІаккха царна тІе ун доьссира.
30Амма Пайнехьас, дІа а хІоьттина, юкъарло йира,
тІаккха и ун дІасадаьржачуьра сецира.
31Цо иза бакъахьара гІуллакх санна лерина,
массо а ханна, тІаьхьенашкара тІаьхьенашка.
32Мерибан хиш долчохь адамаша Веза Эла оьгІазвахийтира,
ткъа уьш бахьана долуш, Мусана бохам баьккхира.
33Цара Мусан синна халахетийтира,
ткъа цо, ойла а ца еш, бага туьйхира.
34Везачу Эло цаьрга халкъаш хІаллакде аьллера,
ткъа цара и тІедиллинарг кхочуш ца дира.
35Мелхо а, уьш кхечу къаьмнех болчу нахах дІакхийтира,
царна юкъахь лелаш долу гІиллакхаш а шайна Іамийра.
36Церан цІушна Іибадат а дора цара,
тІаьххьара а царах гур а хилира царна.
37Цара шайн кІентий а, йоІарий а
жинашна сагІина дІалора.
38Цара бехк боцу цІий Іанадора,
шайн кІентийн а, йоІарийн а цІий,
уьш канаІанхойн цІушна сагІина дІа а луш.
Церан цІий бахьана долуш латта бехдира цара.
39Цара шаьш бехдира шайн гІуллакхаш бахьана долуш,
Далла тешаме ца хилира шайн сийсаза лелар бахьана долуш.
40Цундела оьгІазвахара Веза Эла Шен къомана,
дегаза хийтира Цунна Шен долахь берш.
41ТІаккха Цо уьш хийрачу махкарчу нехан кара дІабелира,
тІаккха царна тІехь куьйгалла деш церан мостагІий дІахІиттира.
42МостагІаша гІело йора царна,
церан куьйга кІелахь уьш къера хилла дІахІиттира.
43Везачу Эло дукхазза а кІелхьарбохура уьш,
амма царна Цунна дуьхьалбовла лаьара,
уьш шайн къинойн уьшал чу кхин а кІорга чубахара.
44Ткъа Цо тидам бира уьш гІайгІанехь хиларан,
церан орца даккхар Шена дІахезча.
45Церан дуьхьа Ша бина барт Цунна дагахь бара,
Шен безам боккха хиларе терра, Цо Ша йина ойла хийцира.
46ТІаккха уьш йийсарехь латтош мел болчаьрга
Цо царах къинхетам бойтура.
47КІелхьардахахьа тхо, тхан Веза Дела,
схьагулдехьа тхо кхечу къаьмнашна юкъара,
тхоьга Хьайн цІе хастаяйта а,
Хьуна хастам барх тхоьга дозалла дайта а.
48Хастам бу Исраилан халкъан Везачу Далла
азалехь дуьйна абаденналц!
Массо а халкъо олийла: «Амин!»
Хастам бу Везачу Элана!
ПхоьалгІа тептар
(Забур 107–150)
106
Веза Эла дика хилар
1 Хастам бе Везачу Элана Иза дика хиларна,
Цуьнан хедар боцу безам абаденналц бу!
2Иштта олийла Везачу Эло паргІатбаьхначара,
мостагІийн карара Цо схьа мел баьхначара,
3хийрачу мехкашкара Цо схьагулбиначара –
малхбалехьара а, малхбузехьара а,
къилбаседехьара а, къилбехьара
[130] а.
4Цхьаберш яьссачу аренашкахула бевлла лелаш бара,
шена чохь адамаш долчу гІала боьду некъ а ца карош.
5Цара мацалла а, хьогалла а ловра,
церан синош царна чуьра дІадовлуш дара.
6Холчохь а болуш, цара Везачу Эле орца даьккхира,
тІаккха Цо уьш церан баланах кІелхьарбехира.
7Цо уьш нийсачу новкъахула дІабигира,
шена чохь адамаш дехаш йолчу гІала а бохуьйтуш.
8Цара хастамаш бойла Везачу Элана, Цуьнан хедар боцу безам а,
Цо адамашна до тамашийна гІуллакхаш а бахьана долуш.
9Цо хьогуш верг Іаба а во,
меца верг диканца вуза а во.
10Цхьаберш Іаьржачу боданехь бехаш Іаш бара,
аьчка буржалш а тоьхна, гІайгІанехь а болуш,
11хІунда аьлча Цо аьллачунна цара дуьхьало йинера,
Веза Воккхачу Дала бинчу хьехамах уьш ца баьшнера.
12Церан дегнаш Цо халачу белхашца охьатаІийра,
уьш гал а бевллера, царна орцахвала цхьа а стаг а вацара.
13Холчохь а болуш, цара Везачу Эле орца даьккхира,
тІаккха Цо уьш церан баланах кІелхьарбехира.
14Цо уьш Іаьржачу боданера арабехира,
церан буржалш доха а дина.
15Цара хастамаш бойла Везачу Элана, Цуьнан хедар боцу безам а,
Цо адамашна до тамашийна гІуллакхаш а бахьана долуш.
16ЦІестан кевнаш Цо доха а до,
аьчка гІораш хьеша а хьоьшу.
17Цхьаберш Іовдалш бара, гІело а хьоьгуш,
шайн зуламе некъаш а, шаьш летийна къинош а бахьана долуш.
18Церан синош массо а кхачанах дІадирзинера,
уьш Іожаллин кевне а кхаьчнера.
19Холчохь а болуш, цара Везачу Эле орца даьккхира,
тІаккха Цо уьш шайн баланах кІелхьарбехира.
20Цо Шен дашца дарба а дира царна,
хІаллакьхиларх кІелхьар а бехира уьш.
21Цара хастамаш бойла Везачу Элана, Цуьнан хедар боцу безам а,
Цо адамашна до тамашийна гІуллакхаш а бахьана долуш.
22Цара Везачу Элана баркаллин сагІанаш а дохийла,
ирсечу эшаршца Цуьнан гІуллакхех лаьцна дІа а дуьйцийла.
23Цхьаберш хІордкеманашна тІехь новкъа бовлура,
уьш даккхий хиш тІера совдегарш бара.
24Царна гира Везачу Эло до гІуллакхаш:
кІоргачу хІордашна тІехь долу Цуьнан тамашийна хІуманаш.
25Иза вистхуьллушехь, дарц тІехьоду,
яккхий тулгІенаш ловза а юьйлуьйтуш.
26Хинкеманаш стигала хьала а дахара,
юха а кІоргачу хи чу охьа а ийгира.
Кеман чохь болчеран дегнаш шелделира.
27Уьш, бехна нах санна, охьа а бетталуш, когаш а тийсалуш,
лелара, церан хилла долу хьекъалалла а дІадолура.
28Холчохь а болуш, цара Везачу Эле орца даьккхира,
тІаккха Цо уьш церан баланах кІелхьарбехира.
29Цо дарц тап-аьлла дІасацийра,
тулгІенийн гІовгІа а дІаелира.
30ХІорд дІатийна хиларх уьш сакъералуш бара,
ткъа Цо уьш шаьш хьаьгначу метте дІакхачийра.
31Цара хастамаш бойла Везачу Элана, Цуьнан хедар боцу безам а,
Цо адамашна до тамашийна гІуллакхаш а бахьана долуш.
32Халкъан гуламна юкъахь цара Иза вазвойла,
къанойн кхеташонехь Цунна хастамаш а бойла.
33Цо хиш хиллачохь яьсса аре дІахІоттайо,
хин татолаш хилла меттиг, якъайой, дІа а йоккху.
34Токхечу лаьттах Цо дуьра аре йо,
цу тІехь дехаш долчу адамийн волла.
35Яьсса аре Цо, Іам бой, дІахІоттайо,
ткъа йокъа хІоьттинчу меттехь татолаш дохку.
36Цо цига баха меца нах а балабо,
ткъа цара цигахь шайна даха ховша гІала а йо.
37Кхаш тІехь ялта цара дІа а доь,
кемсийн таьллангаш цара дІа а югІу,
цигара шортта ялта схьа а гулдо.
38Дукха бераш хилийта, Цо уьш декъал а бо,
церан даьхнеш Цо лагІ а ца долуьйту.
39ГІело хьегар а, бохам тІебар а, баланаш лар а
бахьана долуш уьш кІезиг хилла дІахІитта мега.
40ТІаккха Везачу Эло церан элашна тІе эхь тотту,
уьш некъ боцучу яьссачу аренашкахула лоьлуьйту.
41Амма къен стаг Цо гІелонах схьа а воккху,
цуьнан тІаьхьенаш, жа санна, деба а йо.
42Дика нах, и хІума а гуш, баккхийбеш бу,
ткъа вочеран цу хІуманна дуьхьал ала хІума а дац.
43Хьекъалалла долуш болчарна и хІуманаш дІагойла,
Везачу Элан хедар боцучу безамах лаьцна цара ойланаш йойла.
МостагІашна дуьхьал гІо доьхуш долу доІа
(Забур 56:8-12;59:7-14)
107
1 Даудан назма.
2Сан дог Хьох тешна ду, Дела,
ас Хьуна иллеш эр ду,
дерриг а сайн синца Хьуна хастам бийр бу.
3Самабала, мерз-пондар!
ГІатта, Іад хьокху пондар!
Малх самабоккхур бу ас!
4Халкъашна юкъахь, Веза Эла, Хьо ас хастор ву,
Хьох лаьцна нахана хьалха иллеш эр ду.
5Стигала кхаччалц бу Хьан безам,
мархаш тІе кхаччалц ду Хьан тешаме хилар.
6Стигалел лакха хьалаволийла Хьо, Дела,
дерриг а лаьтта тІехь Хьан сийлалла лаьттийла!
7Хьайн аьтту куьйгаца тхо кІелхьар а дахахьа,
оха дина доІа дІа а хазахьа,
Хьайна безнарш паргІатбовлийтархьама.
8Дала Шен езачу меттехь аьлла: «Толамах воккха а веш,
Аса Шехем-гІала а йоькъур ю, Сакхат-тогІи а дІасайоькъур ю.
9ГалІад-мохк а Сан бу, Маннаш-мохк а Сан бу,
Эпрайм-мохк Сан коьртан чІагІо ю,
ЯхІуд-мохк – Сан паччахьаллин гІаж ю.
10Муаби-мохк – Сан юьхь-куьгдуьлург ю.
Эдом-махкана тІе Сайн мача кхуссур ю Ас,
иза Сайн хилар дІагайтархьама.
ПІелаштамхошна тІехь толам баккхарна мохь беттар бу Аса».
11ЧІагІйинчу гІали чу хьан воккхур ву со?
Эдом-махкана тІе хьан вуьгур ву со?
12Тхо дІатеснарг Хьо-м вац те, ва Дела?
Тхан эскаршца аравер вац те Хьо, ва Дела?
13ГІо дехьа тхуна мостагІех тхаьш лардайта,
хІунда аьлча пайден дац адамашкара хуьлуш долу гІо.
14Делаца цхьаьна оха толам боккхур бу,
тхан мостагІий Цо дІахьошур бу.
108
Вон тІедеанчун латкъам
1 Эшарш локхучу тобанан хьаькаме: Даудан назма.
Ас хастамаш беш волу Дела,
вист ца хуьлуш ма Іахьара Хьо,
2хІунда аьлча харцболу, ямарта нах
соьга мотт бетташ, бистхуьлу,
цара сох лаьцна бакъ доцурш а дуьйцу.
3Цабезаман дешнашца цара го бина суна,
цхьа а бахьана а доцуш, суна дуьхьалбевлла уьш.
4Сан шайга болчу безамна дуьхьал
цара со харцахьа бехкево,
ткъа аса царна тІера доІанаш до.
5Берриг а сан безамна дуьхьал цара вон доккху,
сан шайца долчу доттагІаллина дуьхьал цабезам а боккху.
6МостагІчунна дуьхьалвала Іесаниг къобалвехьа,
цуьнан аьтту агІор бехкевийриг дІахІоттавехьа.
7Кхел хадаечу хенахь цунна кхел йойла,
цуьнан доІанаш а къилахь хетийла.
8Цуьнан дисина денош кІезиг хуьлийла,
болх бечохь цуьнан меттиг кхечо дІалоцийла.
9Цуьнан бераш байлахь дуьсийла,
цуьнан зуда а йисина лоьлийла.
10Цуьнан берех кхерсташ лела сагІадоьхурш хуьлийла,
шайн йохийначу хІусамашна арахь а болуш,
уьш кхача лоьхуш лоьлийла.
11Цуьнан долахь мел долу хІума
иза декхарийлахь волчо дІалоцийла,
цуьнан бахам хийрачеран кара а гІойла.
12Цхьа а цуьнца дика ма хуьлийла,
цуьнан байлахь дисинчу берех
цхьаммо а къинхетам ма бойла.
13Цуьнан тІаьхье а хІаллакьхуьлийла,
шолгІачу тІаьхьенахь хІу хедийла цуьнан.
14Цуьнан ден къинош Везачу Элана дагахь лоттийла,
цуьнан ненан къа цкъа а дІа ма доккхийла.
15Церан къинош массо а хенахь Везачу Элана хьалха лаьттийла,
царах-шайх болу дагалецамаш Цо дуьнен чуьра дІабохийла.
16Оцу стеган дагахь кхечуьнца дика хилар цкъа а ца хилла,
мелхо а, пекъаршна а, къечарна а, дог доьхначарна а
иза тІаьхьаваьлла, уьш хІаллакбархьама.
17Цунна неІалташ кхайкхо лаьара, цундела уьш цунна юхадоьрзийла,
цунна нах декъалбар ца дезара, цундела иза а декъал ма войла.
18Цо и неІалташ, бедар санна, кест-кестта тІедухура,
хІинца, хи санна, цуьнан кийра уьш кхочийла,
даьтта санна, цуьнан даьІахкашка кхочийла.
19Цу неІалташа, обано санна, верриг а дІахьулвойла,
уьш даим цо шена дІадоьхку доьхка санна а хуьлийла.
20И дерриг а Везачу Элан бекхам хилла дІахІуттийла
со бехкевечарна а, сох лаьцна вониг дуьйцучарна а!
21Амма Хьо, сан Хьалдолу Эла,
Хьайн цІеран дуьхьа соьца лелахьа,
Хьайн хедар боцу безам дика хиларна,
со кІелхьарваккхахьа.
22Со гІело хьоьгург а, пекъар а ма ву,
сан кийрара дог а доьхна ду.
23Къайладолуш долу ІиндагІ санна,
худавелла дІаволуш ву со.
ЦІоз санна, дІачехош ву со.
24Марха кхабарна сан голашкахь са а дац,
сан дегІ гІел а делла, со аз а велла.
25Сох нах кхаьрдарг хилла,
сох шайн бІаьрг кхетташехь,
цара кортош а лестадо.
26ГІо дехьа суна, сан Веза Дела,
Хьайн хедар боцучу безаме хьаьжжина,
кІелхьарваккхахьа со.
27Сан мостагІашна иза Хьан куьйго динийла дІахоийла,
со кІелхьарваьккхинарг Веза Эла волу Хьо хиллийла.
28Цара неІалташ кхайкхадахь а, Ахьа со декъалвийр ву,
уьш дуьхьалбовлахь а, шаьш юьхьІаьржачу хІуьттур бу,
ткъа Хьан лай волу со воккхавеш хир ву.
29Со бехке бийраш юьхьІаьржонца кхолийла,
бедарш санна, цара эхь тІедухийла.
30Ас мохь туххуш Везачу Элана хастамаш а бийр бу,
дуккха а болчарна юкъахь Цунах лаьцна дуьйцур а ду.
31ХІунда аьлча Иза гІийлачарна аьтту агІор тІехІутту,
царна кхел йиначеран карара уьш кІелхьарбахархьама.
109
Дала къобалвина паччахь
1 Даудан назма.
Везачу Эло элира хьалдолчу эле:
«Суна аьтту агІор охьахаа,
Аса Хьан мостагІий хьан когашка охьабахккалц».
2Паччахьан ницкъ болу гІаж дІакховдор ю хьуна Везачу Эло Цийон-ломара.
Олалла де ахьа хьайн мостагІашна юкъахь.
3Хьан ницкъ гучубаьллачу дийнахь
хьан халкъ ларамца хьуна тІаьхьахІуттур ду.
Хьуна тешаме болу къонахий базаллехь гучубоху.
Сатосуш дуьллу тхи санна, богІу уьш хьуна тІе.
4Везачу Эло чІагІо йина,
ткъа цунна тІера юха ца волу Иза:
«Гуттаренна а динан да ву Хьо
Малки-ЦІадакъин даржехь».
5Хьуна аьтту агІор ву Веза Эла.
Ша оьгІазваханчу дийнахь паччахьаш хІаллакбийр бу Цо.
6Цу дийнахь халкъашна тІехь кхел а йийр ю Цо.
Ткъа латта декъех дузур ду Цо.
Лаьттара массо баьччанаш а хІаллакбийр бу Цо.
7Некъана йистехула догІучу татол чуьра паччахьо хи мер ду.
ТІаккха цо, ницкъ тІе а беана, корта хьалаойур бу.
110
Везачу Элан гІуллакхийн абат
1 Везачу Элана бу хастам!
qac Аqac*са
[135] вазвийр ву Веза Эла сайн доллучу даггара,
баккъал догцІена болчеран гуламна юкъахь.
2qac Вqac*езачу Эло мел дийриг ма сийлахь ду!
ГІуллакхаш Цуьнан царах воккхавеш мел волчо толлуш ду.
3qac Дqac*еза а, исбаьхьа а Цуьнан гІуллакхаш ду,
ерриг а Цуьнан нийсо гуттаренна а лаьтташ ю.
4qac Зqac*аманашкара Шен Іаламаташ дагалацийтира Цо.
И Веза Эла дика а, къинхетаме а ма ву.
5qac Кqac*хобуш ву Иза Цунна хьалха ларамах буьзнарш.
Лоруш ву Иза нахаца Ша бина барт абаденналц.
6qac Мqac*асех кхидолчу къаьмнийн латтанаш царна дІа а делла,
ницкъ Шен мел бу дІагайтина Цо Шен къомана.
7qac Оqac*нда а, нийса а ду Цуьнан куьйгаша мел дийриг.
Пайда эцарца теша мегар ду массо а Цуьнан тІедехкинчарах.
8qac Рqac*ажехь чІагІдина ду и тІедехкинарш массо а ханна,
и сацамаш тешамца а, догцІеналлица а тІебехкина дела.
9qac Тqac*утмакхаш болчуьра паргІатдаккхина Цо Шен халкъ,
хІоттийна Цо абаденналц Ша бина барт.
Цуьнан цІе еза а, ларамах бузуьйтуш а ю!
10qac Шqac*аьш хьекъалалле кхачийтархьама, нах уггар хьалха Везачу Эле ларамах буьзна хила беза.
Эрна доцу дуьхьекхиар Цо тІедехкинарш лардеш болчу массеран а хир ду.
Іаббалц Цунна беш болу хастамаш абаденналц лаьттар бу.
111
Веза Эла лоручун абат
1 Везачу Элана бу хастам!
qac Аqac*лсам
[137] декъала ву Везачу Элана хьалха ларамах вуьзна верг,
баккъалла а Цуьнан парзаш кхочушдарх дезар оьцуш верг.
2qac Вqac*уно ницкъ болуш хир ду цуьнан бераш шайн махкахь.
Гуттар декъалйина хир ю дог цІена йолу цуьнан тІаьхье.
3qac Дqac*у цуьнан хІусамехь хьал, иштта шорто а хир ю,
ерриг а ханна цуьнан нийсо дагалоцуш а хир ю.
4qac Зqac*Іенарша боданехь а серло ло догцІена болчарна а,
иштта дика а, къинхетаме а, нийса а болчарна а.
5qac Кqac*омаьршаллица ахча юхалург луш волчунна дика хир ду,
ларамца хьанал гІуллакхаш лелош верг ирсе хир ву.
6qac Мqac*еттахваккхалур вац иштта волу стаг цкъа а.
Нийса лелаш верг даим а дагахь лаьттар ву.
7qac Оqac*рца доккхуш болчу вочу кхаьънех иза кхоьрур вац.
Пайда эцарца Везачу Элах а тешаш, цуьнан дог чІагІлур ду.
8qac Рqac*еза хиларца а, кхерам боцуш а, цуьнан дог чІогІа лаьттар ду,
са шен кІелхьар а даьккхина, эшийначу мостагІашка хьоьжур ву.
9qac Тqac*оам боллуш дІало цо мискачу нахана,
ур-атталла абаденналц а лаьтта цуьнан нийсо.
ХІуттур бу цуьнан ницкъ сийлаллица.
10qac Цqac*у суьрте хьоьжуш волу Іесаниг оьгІазгІур ву,
шен цергаш а хьекхош, иза къайлавер ма ву.
Іесачеран лаамаш хІаллакьхир бу.
112
Веза Эла дика хиларна болу хастам
1 Везачу Элана бу хастам!
Везачу Элан ва ялхой, Цунна хастам бе!
Везачу Элан цІе аша хаста а е!
2Хастам хуьлийла Везачу Элан цІарна
таханлерчу дийнахь дуьйна массо а ханна.
3Малхбалера дуьйна малхбузе кхаччалц
Везачу Элан цІе хастаме хуьлийла.
4Веза Эла массо а къаьмнел лекха лаьтташ ву,
Цуьнан сийлалла стигалел лекха хьалаяьлла ю.
5Мила ву вайн Везачу Делах тера верг,
лакхаллашкахь Іаршана тІехь Іаш волчу а,
6стигалшка а, лаьтте а хьажархьама,
лохха охьатаьІаш волчу а?
7Къен верг Цо хьала а воккху хотта юкъара,
мисканиг Цо хьала а ойу ченна юкъара.
8Цо уьш элашна юкъа охьаховшабо,
шайн халкъах болчу элашна ховшабо.
9Бер ца хуьлуш йолчу зудчуьнан тидам бо Цо цуьнан хІусамехь,
шен берех йоккхаеш йолу зуда Цо цунах йо.
Везачу Элана бу хастам!
113
Мисар-махкара арадаларх йолу йиш
1 Исраилхой Мисар-махкара арабевлча,
Якъубан тІаьхье хийрачу къомана юкъара схьаяьлча,
2ЯхІудан халкъ Везачу Элан деза къам хилла дІахІоьттира,
Исраилан халкъ Везачу Элан долахь дерг хилла дІахІоьттира.
3Иза гина болу Эрзийн хІорд юхабедира,
Йордан-хи а юханехьа доладелира.
4УьстагІий санна, кхиссалуш дара лаьмнаш,
гунаш а дара, Іахарий санна, ирхлелхаш.
5ХІун хилла хьуна, хІорд, хьо дІа хІунда бедда?
Хьуна а хІун хилла, Йордан, хьо юханехьа стенна доладелла?
6Шу хІунда кхиссаделла, лаьмнаш, уьстагІий санна,
ткъа шу а, гунаш, стенна кхиссаделла, Іахарий санна?
7Дегаде, латта, Везачу Элана хьалха,
Якъубан Далла хьалха дегаде.
8Цо тархах, Іам бой, дІахІоттабо,
иштта тІулгаш юкъара хи а охьадоладолуьйту.
Цхьаъ бен Дела цахиларх лаьцна
9 Тхуна а ца луш, Веза Эла, тхуна а ца луш,
амма Хьайн цІарна бен сийлалла ма лойла,
Хьайн хедар боцу безам хилар а,
Хьо тхуна тешаме хилар а бахьанехь.
10Кхечу къаьмнех болчара стенна боху:
«Мичахь ву церан Дела?»
11Тхан Дела стигалахь ву,
Цо Шена луъург а до.
12Ткъа церан деланаш детих а, деших а бина бу,
уьш адамийн куьйгашца бина болу цІуш бу.
13Церан батош ю, амма цара къамел ца до,
церан бІаьргаш бу, амма царна хІумма а ца го.
14Церан лергаш а ду, амма царна ца хеза.
Церан марош а ду, амма царна хьожа ца йогІу.
15Куьйгаш а ду церан, амма уьш хьакха ца ло.
Когаш а бу церан, амма уьш лелаш бац.
Церан легашкара аз а ца долу.
16Царах терра хир бу уьш беш берш а,
царах тешна Іаш верг муьлхха а.
17Ва Исраилан халкъ,
Везачу Элах тешна Іаш хила!
Иза шун гІо а, шун турс а ма ду.
18Ва АхІаронан тІаьхье,
Везачу Элах тешна Іаш хила!
Иза шун гІо а, шун турс а ма ду.
19Цунна хьалха ларамах дуьзна дерш,
Везачу Элах тешна Іаш хила!
Иза шун гІо а, шун турс а ма ду.
20Везачу Элана вай дагахь лаьтташ ду,
Цо вай декъалдийр ма ду:
Исраилан халкъ Цо декъалдийр ду,
АхІаронан тІаьхье Цо декъалйийр ю.
21Цунна хьалха ларамах буьзнарш Цо декъалбийр бу.
Лараме боцурш а, цІеяханарш а цхьатерра декъалбийр бу.
22Везачу Эло шу дебадойла,
шу а, шун тІаьхье Цо дебайойла!
23Декъалдойла шу Везачу Эло,
стигал а, латта а кхоьллинчо.
24Стигал Везачу Элан долахь ю,
ткъа латта Цо адамашна дІаделла.
25Беллачара Везачу Элана хастамаш бийр бац,
Іожаллин тийналле боьссинчех цхьаммо а Цунна хастам бийр бац.
26Везачу Элана хастамаш вай-м бийр бу,
хІинца дуьйна абаденналц.
Везачу Элана бу хастам!
114
КІелхьарваккхарна баркалла алар
1 Суна везаш ву Веза Эла,
Цунна сан аз дІахазарна а,
сан орца даккхар дІахазарна а.
2Шен лергаш Цо соьгахьа схьадерзийна дела,
со дийна мел волчу хенахь, Цуьнга кхойкхуш хир ву.
3Іожаллин машшех со тасавелла,
эхартан къемат суна уллодаьлла,
сингаттамо а, сахьийзаро а со охьатаІийна.
4ТІаккха со Везачу Элан цІе йоккхуш кхайкхира:
«Веза Эла! КІелхьардаккхахьа сан са!» – аьлла.
5Веза Эла дика а, нийса а ву,
вайн Дела къинхетаме ву.
6ГІо оьшуш берш Везачу Эло ларбо.
Со холчу хІоьттича, Цо со кІелхьарваьккхира.
7Ва сан са, паргІат хилахьа,
Везачу Эло хьуна дика дина дела.
8Веза Эла, Ахьа сан са Іожаллех кІелхьардаьккхина,
сан бІаьргаш – бІаьрхих,
сан когаш – ког тасабаларх.
9Дийна болчеран хІокху дуьнен чохь
Везачу Элана хьалха лелар ву со.
115
Везачу Эло дина диканаш бахьана долуш Цунна делла дош
1Со тешара, Аса аьллехь а
[143]:
«Со чІогІа дог доьхна ву».
2ТІех сиха ас элира:
«Муьлхха а стаг харцлуьйш ву».
3ХІун юхалур ю ас Везачу Элана
Цо суна мел динчу диканна дуьхьал?
4Со кІелхьарваьлла хилар дага а лоцуш,
Ас чагІаран кад хьалаойур бу,
доІанца со Везачу Эле кхойкхур а ву.
5Ас кхочушдийр ду сайн нигаташ Везачу Элана
дерриг а Цуьнан халкъана хьалха.
6Мехала ду Везачу Элан бІаьргашна хьалха
Цуьнан долахь болчех цхьаъ валар!
7Ва Веза Эла! Со Хьан лай ву,
со Хьан гІарбаш йолчун кІант ву.
Ахьа паргІатваьккхина со сайн буржалех.
8Ас баркаллин сагІа Хьуна доккхур ду,
иштта доІанца Везачу Эле кхойкхур ву.
9Ас кхочушдийр ду сайн нигаташ Везачу Элана а,
дерриг а Цуьнан халкъана а хьалха,
10Везачу Элан цІийнан керташкахь,
хьуна юккъехь, ва Ярушалайм-гІала!
Везачу Элана бу хастам!
116
Везачу Элана хастам бар
1 Хаставе Веза Эла массо а халкъаша,
хастам бе Цунна массо а къаьмнаша!
2Вайга болу Цуьнан безам боккха ма бу,
ткъа Веза Эла вайна даим а тешаме ву.
Везачу Элана бу хастам!
[145]
117
Толам баккхарна дина баркаллин доІа
1 Хастамаш бе Везачу Элана, Иза дика хиларна а,
Цуьнан хедар боцу безам абаденналц хиларна а.
2Исраилан халкъо хІинца олийла:
«Цуьнан хедар боцу безам абаденналц бу».
3АхІаронан тІаьхьено хІинца олийла:
«Цуьнан хедар боцу безам абаденналц бу».
4Цунна хьалха ларамах буьзначара хІинца олийла:
«Цуьнан хедар боцу безам абаденналц бу».
5Саготта волу со Везачу Эле кхайкхира,
Цо, дІа а хезна, синпаргІатоне со ваьккхира.
6Веза Эла соьца ма ву,
со цхьана а хІуманах кхоьрур вац.
ХІун дийр дара суна стага?
7Веза Эла соьца ву, Иза сан гІоьнча ву:
со сан мостагІашка толамца хьожур ву.
8Везачу Эле ша ларвайтар гІоле ду,
адамех тешна хуьлучул.
9Везачу Эле ша ларвайтар гІоле ду,
элех тешна хуьлучул.
10Дуккха а къаьмнаш суна гонах девллера,
амма Везачу Элан цІарца ас уьш эшийра.
11Цара суна массо а маьІІера го бинера,
амма Везачу Элан цІарца ас уьш эшийра.
12Накхармозийн жІугано санна, суна го бинера цара,
амма чах яьлла цІе санна, уьш сихха дІабайира.
Везачу Элан цІарца ас уьш эшийра.
13Со чІоггІа дІатеттира, охьавожийта,
амма Везачу Эло суна гІо дира.
14Веза Эла сан ницкъ бу,
Цуьнан дуьхьа ас йиш локху,
Цо со кІелхьарваьккхина дела.
15Делан нехан хІусамашкахь хезаш ду
самукъане а, толаман а маьхьарий:
«Везачу Элан аьтту куьйго толам боккху!
16Везачу Элан куьг лекха хьалаайина ду,
Везачу Элан аьтту куьйго толам боккху!»
17Со лийр вац, амма вехар ву,
Везачу Элан гІуллакхех лаьцна дуьйцур ду.
18Луьра таІзар дина суна Везачу Эло,
амма Іожалле Цо со дІа ца кховдийна.
19Схьаделлийша суна Делан лаамехь берш чубовлу кевнаш!
Делан цІийнан керта а ваьлла, ас Везачу Элана хастамаш бийр бу!
20ХІара ков Везачу Элан ков ду.
Цу чу Делан лаамехь берш гІур бу.
21Хастам бо ас Хьуна, Веза Эла,
со дІа а хезна, Ахь со кІелхьарваккхарна.
22ГІишло ечу пхьераша дІакхоьссина тІулг
цІийнан сонан йистехь, коьрта тІулг хилла, дІахІоьттина.
23Иза Везачу Эло дина ду,
вайна гергахь и чІогІа инзаре а ду.
24ХІара де – Везачу Эло кхочушбина болх бу.
Цунах даккхий а деш, самукъане хила вай!
25Ва Веза Эла, кІелхьардахахьа тхо!
Аьтто а бехьа тхан, Веза Эла!
26Декъал хуьлда Везачу Элан цІарах вогІуш верг!
Везачу Элан цІа чуьра оха шу декъалдо.
27Веза Эла ву Дела,
Цо Шен серло тхуна тІе хьажийна.
Гаьннаш куьйга а лаьцна, даздан дуьйлалойша,
сагІа доккхучу кхерчана гонах халхарш дейша
[147].
28Хьо сан Дела ву, ткъа ас хастамаш бийр бу Хьуна.
Хьо сан Дела ву, ткъа ас вазвийр ву Хьо.
29Хастамаш бе Везачу Элана, Иза дика хиларна а,
Цуьнан хедар боцу безам абаденналц хиларна а.
Делан дешан абат
118
Элп «а»
1qac Аqac*дамаш
[149] декъала хуьлу цІеначу некъаца лелча,
Везачу Элан товрат-хьехам тІехь а лаьтташ.
2qac Аqac*дамаш декъала хуьлу Цуьнан сацамаш ларбеш хилча,
дерриг а шайн дагца Иза лохуш хилча.
3qac Аqac*ла хІума долу гІуллакхаш цара ца до,
амма Цуьнан некъашца лела уьш.
4qac Аqac*хьа омранаш тхуна тІедехкина,
тхоьга уьш кхоччуш лардайтархьама.
5qac Аqac*хь тІедехкина парзаш лардарна
сан некъаш тІехьажийна делахьара!
6qac Аqac*хьа мел тІедиллиначуьнга со хьежахь,
юьхьІаьржачу хІуттур вац со.
7qac Аqac*са догцІеналлица хастамаш бийр бу Хьуна,
Хьан нийса тІедехкинарш а Іамош.
8qac Аqac*са Хьан парзаш лардийр ду.
Кхоччуш дІа ма тасахьа со!
Элп «б»
9qac Бqac*еш болу шен дахаран некъ
жимачу стага цІена муха лелабо?
Хьан дош кхочушдарца цІена лелабо.
10qac Бqac*оллучу ницкъаца, сайн доллучу даггара Хьо лоьху ас,
Хьан весеташ тІера дІа ма валийтахьа со.
11qac Бqac*акъдолу Хьан дош сайн даг чохь латтадо аса,
Хьуна дуьхьал сайна къа ца латорхьама.
12qac Бqac*акъволу Эла, декъала ву Хьо!
Хьайн парзаш суна хьехахьа.
13qac Бqac*агахула Ахь мел тІедиллина хІума
сайн балдашца Аса кхайкха а до.
14qac Бqac*оккхачу бахамах санна, со воккхавеш ву
Хьан бакъонийн некъаца леларх.
15qac Бqac*акъдолу Хьан омранийн ойла еш ву со,
Хьан некъашка а хьоьжуш ву со.
16qac Бqac*акъдолу Хьан дош суна диц ца ло,
мелхо а, Хьан парзех со воккха а воь.
Элп «в»
17qac Вqac*ехьа декъала Хьайн лай волу со,
Хьан дош а лардеш со вахийтархьама.
18qac Вqac*ехьа со бІаьрса долуш, Хьан товрата тІера
тамашийна хІуманаш суна гайтархьама.
19qac Вqac*у со хьаша кху лаьттахь,
ма дахахьа сох къайла Хьайн весеташ.
20qac Вqac*у сайн са тІехдуьзна ерриг а хенахь
Хьан тІедехкинаршна леринчу лаамех.
21qac Вqac*у Хьо кура дегнаш долчарна тІехдетташ.
Хьан весетех дІабевллачарна тІехь неІалт ду.
22qac Вqac*аккхахьа со сайна тІерачу эхьах а, дегабаамах а,
ас Хьан бакъонаш кхочушйо дела.
23qac Вqac*овшах а кхетта, суна дуьхьал элий барт беш белахь а,
Хьан лай волчу аса Хьан парзех лаьцна ойланаш йийр ю.
24qac Вqac*у со сакъералуш Хьан бакъонех,
уьш суна хьехамчаш санна ма ю.
Элп «г»
25qac Гqac*Іел а велла, со ченахь Іуьллуш ву.
Денвехьа со Хьайн дашца.
26qac Гqac*учудехира ас сайн некъаш,
Хьуна ас бохург дІа а хезира.
Іамадехьа суна Хьайн парзаш.
27qac Гqac*айтахьа суна Айхьа динчу омранийн маьІна,
тІаккха ойла йийр яра аса Хьан тамашийначу хьехамех лаьцна.
28qac Гqac*ІайгІано дашош лаьтта сан са,
Хьайн дашца чІагІвехьа со.
29qac Гqac*енабаккхахьа суна харцонан некъ,
Хьайн диканца бовзийтахьа суна Хьайн товрат-хьехам.
30qac Гqac*онах сайна дІахІиттийна ас Хьан тІедехкинарш,
Хьуна тешаме хиларан некъ а хаьржина ас.
31qac Гqac*Іадвахна со Хьан бакъонашна, Веза Эла.
Ма хІоттавайтахьа со юьхьІаьржачу.
32qac Гqac*Іадвахна воду со Хьан весетийн новкъахула,
Ахьа сан даг чу сов кхетам биллина дела.
Элп «д»
33qac Дqac*овзийтахьа суна, Веза Эла, Хьайн парзийн некъаш,
со массо а хенахь уьш лардеш лелар вара.
34qac Дqac*овзийтахьа суна Хьайн товрат-хьехам, со цунна муьтІахь хир вара.
Сайн доллучу даггара и хьехам ас ларбийр бара.
35qac Дqac*аккхахьа сан са Хьайн весетийн новкъа,
хІунда аьлча царах ас марзо оьцу.
36qac Дqac*ерзадехьа сан дог Хьайн бакъонашна тІе,
сайна пайда болучунна тІе дерзоран метта.
37qac Дqac*Іадерзадехьа сан бІаьргаш
эрна хІуманашка хьоьжучуьра.
Денвехьа со Хьайн некъа тІехь.
38qac Дqac*ІахІоттадехьа Хьайн лай волчу суна Айхьа дина ваІда,
Хьуна хьалха ларамах буьзначарна лерина ваІда.
39qac Дqac*Іадаккхахьа суна кхераме хеташ долу со емалвар.
Делахь а Хьан тІедехкинарш суна диканна ду.
40qac Дqac*езаш ма ду суна Хьан омранаш.
Хьайн нийсонца денвехьа со.
Элп «е»
41qac Еqac*рзайойла Ахьа суна тІе Хьайн безаман марзо.
Веза Эла, кІелхьарваккхахьа со – Ахьа чІагІо ма йина.
42qac Еqac*малвар сайна деш волчунна ас тІаккха жоп лур ду,
хІунда аьлча со Хьан дашах тешна Іаш ву.
43qac Еqac*рриг а йиш Хьох лаьцна бакъдерг дийца дІа ма яккхахьа,
хІунда аьлча Ахьа ечу кхелашка со хьоьжуш ву.
44qac Еqac*рриге а хенахь, абаденналц
ларбийр бу ас Хьан товрат-хьехам.
45qac Еqac*ллачу паргІатонца лелар ву со,
хІунда аьлча ас Хьан омранаш лийхира.
46qac Еqac*ллачу Хьан бакъонех лаьцна дуьйцур ду ас
паччахьашна хьалха, ийза а ца луш.
47qac Еqac*рриг а сан ойланашца суна уьш дезарна,
Хьан весетех сакъералуш ма ву со.
48qac Еqac*рриге а сайн ойла Ахь деллачу парзашна тІеерзор ю аса,
сайна дезаделлачу Хьан весеташна куьйгаш тІекхийдор ду аса.
Элп «з»
49qac Зqac*ерца Айхьа делла дош дагадаийтахьа,
хІунда аьлча цуьнга со сатуьйсуш ву.
50qac Зqac*аза доккхуш санна, Хьан чІагІоно со денвар –
иза сан догъэцар ду, со баланехь велахь а.
51qac Зqac*ама мел йолу а, кура дегнаш дерш суна луьйш бу,
амма со Хьан товрат-хьехаман некъа тІера ца волу.
52qac Зqac*аманашкара дуьйна долу Хьан тІедехкинарш, Веза Эла,
дага а доуьйтуш, царах аса сайн дагна синтем бо.
53qac Зqac*уз дарца дегІе эргІадволу со, хІунда аьлча
Іесанаш Хьан товрат-хьехамна тІера бовлу.
54qac Зqac*овкх хьоьгуш ву со кху дуьнен тІехь йолчу хенахь,
Хьан парзех лаьцна эшарш а лоькхуш.
55qac Зqac*ама буьйсане йирзича,
Хьан цІе дагайогІура суна, Веза Эла,
ткъа Хьан товрат-хьехам аса ларбийр ма бу.
56qac Зqac*ама дІа мел яларх, со иштта веха:
Хьан омранашна со муьтІахь ма ву.
Элп «и»
57qac Иqac* сан дакъа Хьо ма ду, Веза Эла.
Аса чІагІо йина Хьан дешнаш лардан.
58qac Иqac*штта, сайн даггара доІанаш дира аса:
Хьайн ваІданца къинхетам бехьа сох.
59qac Иqac* сайн лелар Хьан бакъонашна тІе дерзадо ас,
сайн дахаран некъех лаьцна ойланаш а йина.
60qac Иqac* Хьан весеташ лардархьама,
тІаьхьа ца тоттуш аса сихо йо.
61qac Иqac*штта ца бицбо ас Хьан товрат-хьехам,
Іесачеран машшаш суна гонах делахь а.
62qac Иqac*нзаре нийса долу Хьан тІедехкинарш бахьана долуш
Хьуна хастамаш бан хьалагІотту со буьйсанна юккъехь.
63qac Иqac*штта, Хьуна хьалха ларамах мел буьзначеран а,
Хьан омранаш лардеш болчеран а доттагІа ву со.
64qac Иqac* дуьне Хьан безамах дуьзна ду, Веза Эла.
Іамадехьа суна Хьайн парзаш.
Элп «к»
65qac Кхqac*оьллина Ахь дика, Веза Эла,
Хьан лай волчунна Хьайн дашца.
66qac Кqac*qac хqac*ин а чІогІа Іамавехьа со
дика къасто а, хьекъале хила а,
хІунда аьлча со Хьан весетех теша.
67qac Кqac*qac ъqac*иза бала айса хьегале,
дикка хьалха, со тилавелла вара,
ткъа хІинца Хьан дош лардо аса.
68qac Кqac*омаьрша а, диканиг дийриг а ву Хьо!
Іамабехьа суна Хьайн хьехамаш.
69qac Кqac*ура дегнаш долчара суна дуьхьал харцдерг кхуллу,
амма Аса сайн доллучу дагца Хьан омранаш лардийр ду.
70qac Кqac*урачийн дегнаш дерстина, мохь санна,
ткъа аса Хьан товрат-хьехамах зовкх хьоьгу.
71qac Кqac*qac ъqac*аьхьа бала хьегар дика дара суна,
цу бахьанина суна Хьан парзаш Іемина дела.
72qac Кqac*qac хqac*оччуш дика бу суна Хьан товрат-хьехам,
деших а, детих а дина эзарнаш ахчанал.
Элп «л»
73qac Лqac*еррина кхолла а кхоьллина, дІахІоттийна со Хьан куьйгаша.
Кхетавехьа со – тІаккха Іемар ву со Хьан весеташ лардан.
74qac Лqac*арамах Хьуна хьалха буьзнарш со гарх баккхийбийр бу,
хІунда аьлча со Хьан дашах тешна Іаш ву.
75qac Лqac*еррина Ахь йина йолу кхелаш бакъ юйла хаьа суна, Веза Эла,
Хьо суна тешаме хиларна, таІзар а дина Ахьа суна.
76qac Лqac*аьа суна Хьан безамах сайна синтем хуьлийла,
Хьан лай волчу суна Ахь чІагІо ма йина.
77qac Лqac*аьа суна Хьан къинхетамалла суна тІехь хуьлийла,
тІаккха дика вехар ву со, Хьан товрат-хьехамах ас зовкх хьоьгу дела.
78qac Лqac*аьа суна кура дегнаш дерш
юьхьІаьржачу хІуьттийла, хІунда аьлча
бехк боцуш суна гІело йо цара.
Со-м Хьан омранийн ойла еш ву.
79qac Лqac*аьа суна, Хьуна хьалха ларамах буьзнарш
сайгахьа берзар – Хьан бакъонех кхеташ берш.
80qac Лqac*аьа суна сан дог цІена хуьлийла Хьан парзашна гергахь,
Хьуна гергахь юьхьІаьржачу ца хІоттархьама.
Элп «м»
81qac Мqac*а дешна дІадаьлла сан са,
Ахь со кІелхьарваккхаре сатийсарна.
Хьан даше сатуьйсу ас.
82qac Мqac*а дешна дІадевлла сан бІаьргаш, Хьан чІагІоне сатийсарна.
Ас боху: «Маца бийр бу Ахьа сан синна хьаам?»
83qac Мqac*а хилла со тишбелла пІаьлдиг санна,
амма Хьан парзаш суна диц ца делла.
84qac Мqac*ел ду те Хьан лай волу со Іан дезаш долу денош?
Маца йийр ю те Ахьа кхел суна гІело ечарна?
85qac Мqac*а дукха оьрнаш даьхна суна кура болчу а,
Хьан товрат-хьехаме ла ца дугІучу а наха.
86qac Мqac*а тешаме ду Хьан дерриге а парзаш.
Харцонца ма тІаьхьабевлла суна, гІо дехьа суна!
87qac Мqac*аьІІаргона со лаьттара дІавойура цара,
амма ас Хьан омранаш ца дитира.
88qac Мqac*еттавалавай, денвехьа со Хьайн безамца,
Ахьа елла бакъонаш соьга ларъяйтархьама.
Элп «н»
89qac Нqac*ийсса ду гуттаренна а Хьан дош, Веза Эла,
стигалшкахь иза чІагІдина лаьтташ ду.
90qac Нqac*ехан массо а тІаьхьенашкахула Хьо тешаме ву.
Ахьа дІахІоттийна латта, цундела иза лаьтташ ду.
91qac Нqac*исдина лаьтташ ду дерриге а и хІуманаш тахханалц а Хьан тІедехкинаршца,
хІунда аьлча дерриг а хІума Хьуна гІуллакх деш ду.
92qac Нqac*ицкъболчу Хьан товрат-хьехамах аса зовкх ца хьегнехьара,
баланаш хьегарна, со хІаллакьхилла хир вара.
93qac Нqac*ийсса цкъа а дицдийр дац ас Хьан омранаш,
хІунда аьлча цаьргахула Ахь со ден ма вина.
94qac Нqac*ицкъ ма-кхоччу ас Хьан омранаш лехна дела,
со кІелхьарваккхахьа, со Хьан ву.
95qac Нqac*овкъахь Іесачара суна кІело йо, со вен дагахь,
ткъа аса Хьан бакъонех лаьцна ойланаш йийр ю.
96qac Нqac*ийсса доза гинера суна мел айпе доцучун,
амма Хьан весеташ доза доцуш даккхий ду.
Элп «о»
97qac Оqac*ццул дика болу Хьан товрат-хьехам ма беза суна!
Дийнан дохаллехь цунах лаьцна ойла еш ву со.
98qac Оqac*цу сан мостагІел хьекъале вина со Хьан весето,
иза массо а хенахь соьца цхьаьна долу дела.
99qac Оqac*ьзда мел болчу сан хьехамчел а кхетаме хилла со,
хІунда аьлча Хьан бакъонех лаьцна ойла еш ву со.
100qac Оqac*нда кхетам болчу къанойл а хІума хууш ву со,
хІунда аьлча ас Хьан омранаш лардо.
101qac Оqac*цу муьлххачу а зуламечу некъах ларбо
аса сайн когаш, Хьан дош лардархьама.
102qac Оqac*цу Ахьа тІедиллинчух а ца къехка со,
хІунда аьлча Ахь-айхьа со Іамаво.
103qac Оqac*ццул мерза ду-кх сан къамкъаргана Хьан дешнаш!
Сан бетана мазал а мерза ду уьш.
104qac Оqac*цу Хьан омранашкахула кхетам белла суна,
цундела суна ца беза муьлхха а болу харцнекъ.
Элп «п»
105qac Пqac*айден Хьан дош чиркх санна ду суна,
сан тачанехь иза суна серло ю.
106qac Пqac*айденна долу Хьан нийса тІедехкинарш
лардан ас, дуй а бууш, чІагІо ма йинера.
107qac Пqac*екъаро санна ас дуккха а гІело хьегна.
Веза Эла, Хьайн дашца дахар лохьа суна.
108qac Пqac*аргІат долчу сан синца сан багара долу сагІа дІаэцахьа,
Веза Эла, Хьайн тІедехкинчарах кхета Іамавехьа со.
109qac Пqac*аргІат долчу сан дахарна гуттар кхерам а лаьтташ,
амма Хьан товрат-хьехам ас биц ца бо.
110qac Пqac*аргІат со ца хилийтархьама, Іесачара суна гур боьгІна,
амма со Хьан омранашна тІера ца ваьлла.
111qac Пqac*айда эцарца сан дог самукъа а доккхуш,
массо а ханна Хьан бакъонаш сан долахь ю.
112qac Пqac*усар дарца сайн дог ас тІе-ма-дерзийнера
чаккхенга кхаччалц Хьан парзаш лардан.
Элп «р»
113qac Рqac*еза вац со кхоччуш тешам боцучарна,
ткъа Хьан товрат-хьехам суна беза.
114qac Рqac*езахиларца сатуьйсу ас Хьан даше.
Хьо – сан дІалечкъийла а, сан турс а ду.
115qac Рqac*езахиларца сайн Делан весеташ лардойла аса.
ДІадовла суна уллора, вониг лелош дерш!
116qac Рqac*ицкъа хилийтахьа сан Хьайн чІагІонца, тІаккха со вехар ву.
Сан сатийсамехь со юьхьІаьржачу ма хІоттавехьа.
117qac Рqac*еза суна Хьо хиларо со кІелхьарвоккхур вара.
Массо а ханна Хьан парзийн Аса тидам бийр бара.
118qac Рqac*еза боцуш Хьан парзашна дуьхьалбевлла
лелаш берш массо а Ахь дІатотту,
хІунда аьлча церан мекарлонаш эрна ю.
119qac Рqac*огІ-роггІана лаьттара Іесанаш, хатт санна, Ахь дІабоху,
цундела езаелла суна Хьан бакъонаш.
120qac Рqac*аж йоцуш дегош ду сан дегІ Хьох кхерарна.
Сан дага чу кхерам тесна Ахь йинчу кхелаша.
Элп «с»
121qac Сqac*о бакъдерг а, нийсо а лелош Іийра,
ма вахийтахьа со сан мостагІийн кара.
122qac Сqac*уна диканна, Хьан лай волчу соьгахьа гІо а даккхий,
ларвехьа со, курачаьрга гІелонаш ца йойтуш.
123qac Сqac*ан бІаьргаш гІелделла ду, Ахь кІелхьарваккхаре хьежарна.
Нийсонца Ахь йина чІагІо кхочушъяре хьоьжуш ма ву со.
124qac Сqac*о лелавехьа, Хьайн безаме хьаьжжина,
со Хьайн парзех а кхетавехьа.
125qac Сqac*о Хьан лай ву, Іамавехьа со,
тІаккха кхетар ву со Хьан бакъонех.
126qac Сqac*ийсаз а бохуш, Хьан товрат-хьехам талхорна,
Ахь кхел ян езаш йолу хан тІекхаьчна, Веза Эла.
127qac Сqac*уна Хьан весаташ дешил дезаш ду,
ур-атталла цІеначу дешил сов деза.
128qac Сqac*айна Ахь тІе мел дехкина омранаш нийса хеташ ас тІеоьцу,
муьлхха а харцонца болу некъ суна чІогІа ца беза.
Элп «т»
129qac Тqac*Іех инзаре ю Хьан бакъонаш,
цундела царна муьтІахь ву со.
130qac Тqac*Іех серло ло Хьан дешнийн дІаделларо,
муьлхха а хууш воцург кхета а во цо.
131qac Тqac*Іех дукха Хьан весеташка сатийсарна
гІаттийначу баганца аса синош доху.
132qac Тqac*ам а бехьа суна, къинхетам а бехьа сох,
Хьан цІе езачарах Айхьа ма-барра.
133qac Тqac*ІечІагІбехьа сан когаш Хьайн дашца,
зуламечу хІумане со кІел ма витийтахьа.
134qac Тqac*Іех адамаша ницкъ барх кІелхьарваккхахьа со,
Хьан омранашна со муьтІахь хилийтархьама.
135qac Тqac*ешамца Хьан юьхь тІера серло суна лепаехьа,
Хьан парзех со иштта кхетавехьа.
136qac Тqac*Іех халахетарна сан бІаьргех хиш оьху,
Хьан товрат-хьехам наха лар ца бо дела.
Элп «у»
137qac Уqac*ггаре а нийсаниг, Веза Эла, Хьо ма ву,
ткъа Хьан тІедехкинарш бакъ ма ду.
138qac Уqac*ггаре нийса а, тешаме а ю
Ахьа тІе мел ехкина бакъонаш.
139qac Уqac*ллогІерта цІе санна, оьгІазло суна чохь йогуш ю,
хІунда аьлча сан мостагІаша дицдо Хьан дешнаш.
140qac Уqac*ггар зийна ю Ахь йина чІагІонаш,
Хьан лай волчу суна уьш езаелла.
141qac Уqac*ггаре кІезиг а, нахана дола хеташ а со воллушехь,
аса Хьан омранех цхьа а диц ца до.
142qac Уqac*ггар дукха ханна Хьан нийсо лаьтташ ю,
ткъа Хьан товрат-хьехам билггал а тешаме бу.
143qac Уqac*ггар хала бала а, гІайгІа а тІееана суна,
амма Хьан весеташ – суна сакъерадалар ду.
144qac Уqac*ггар а нийса ю Хьан бакъонаш абаденналц.
Хьехар дехьа суна, тІаккха со вехар ву.
Элп «х»
145qac Хqac*qac ьqac*оьга, Веза Эла, кхойкху со сайн доллучу даггара.
Со дІахазахьа, ас Іалашдийр дара Хьан парзаш.
146qac Хqac*qac ьqac*оьга со кхойкхуш ву. КІелхьарваккхахьа со,
ткъа Хьан бакъонаш аса Іалашйийр яра.
147qac Хqac*qac ьqac*оьга гІо доьхуш сахиллалц Іа со,
Хьан дашах дегайовхо а ю сан.
148qac Хqac*qac ьqac*ан чІагІонех лаьцна ойланаш ярхьама,
аса буса сахиллалц бІаьргаш дІа ца къовлу.
149qac Хqac*qac ьqac*айн хедар боцучу безаме хьаьжжина, сан озе тидам бехьа,
Веза Эла, Хьайн нийсоне хьаьжжина, сан дахар Іалашдехьа!
150qac Хqac*Іилла лело дагатеснарш тІегІоьртина суна,
уьш Хьан товрат-хьехамна генахь бу.
151qac Хqac*qac ьqac*о уллохь ву суна, Веза Эла,
Хьан дерриг а весеташ нийса ду.
152qac Хqac*qac ьqac*ан бакъонех лаьцна дикка хан ю суна хиъна,
уьш Ахьа массо а ханна дІахІиттинийла а хаьа суна.
Элп «ч»
153qac Чqac*ІогІачу баланехь со хиларе а хьажий, кІелхьарваккхахьа со,
хІунда аьлча ас биц ца бо Хьан товрат-хьехам.
154qac Чqac*ІагІо Айхьа ма-ярра, со кІелхьарваккхахьа.
Сан къовсам къаста а беш, со паргІат а ваккхахьа.
155qac Чqac*ІогІа генахь бу Іесанаш кІелхьарбахарх,
царна Хьан парзаш кхочушдан ца лаарна.
156qac Чqac*ІогІа къинхетаме ву Хьо, Веза Эла.
Хьайн кхел ярца денвехьа со.
157qac Чqac*ІогІа дукха бу суна тІаьхьабевлларш а, мостагІий а,
амма Хьан бакъонашна со генаваьлла вац.
158qac Чqac*ІогІа дог делира сан Хьуна тешаме боцурш ган,
хІунда аьлча Хьан дош ца лардо цара.
159qac Чqac*ІогІа Хьан омранаш суна дезаш хиларе хьажахьа,
Веза Эла, Хьайн безамца денвехьа со.
160qac Чqac*ІогІа тешаме бу Хьан дешан бух,
массо а Хьан нийса тІедехкинарш абаденналц ду.
Элп «ш»
161qac Шqac*аьш бакъ боццушехь, суна тІаьхьабевлла куьйгалхой,
амма сан дог, ларамах а дуьзна, Хьан дош бахьана долуш дегадо.
162qac Шqac*ена йоккха са яьлларг санна,
воккхавеш ву со Хьан чІагІонах.
163qac Шqac*еко а йоцуш, ца деза суна харцдерг,
ткъа Хьан товрат-хьехам суна беза.
164qac Шqac*аерг нийса йолу Хьан кхелаш бахьанехь,
дийнахь ворхІазза хастам бо ас Хьуна.
165qac Шqac*ортта синпаргІато ю Хьан товрат-хьехам безачийн,
ткъа уьш тасабалийта я галбовлийта хІумма а дац.
166qac Шqac*еко йоцуш, Ахь кІелхьарваккхаре дегайовхо ю сан,
Веза Эла, Хьан весеташ а кхочушдо ас.
167qac Шqac*атайпа Хьан бакъонаш сан сино ларйо,
уьш суна Іаламат дукха а еза.
168qac Шqac*адерг сан некъаш Хьуна хьалха хиларна,
Хьан омранаш а, бакъонаш а ларйо ас.
Элп «І»
169qac Іqac*азап чуьра ас доккху орца
дІакхочийла Хьоьга, Веза Эла.
Хьайн дашца кхетам лохьа суна.
170qac Іqac*ийжаме сан доІанаш Хьоьга дІакхочийла.
Хьайн чІагІонца со кІелхьарваккхахьа.
171qac Іqac*анор бу сан багано Хьуна хастамаш,
Ахь Хьайн весетех со кхетаво дела
172qac Іqac*абарца сан матто дІакхайкхадойла Хьан дош,
хІунда аьлча массо а Хьан весеташ нийса ду.
173qac Іqac*аламат тешаме долу Хьан куьг суна гІоьнна хуьлийла,
хІунда аьлча ас Хьан омранаш кхочушдан хаьржина.
174qac Іqac*ебийла Ахь кІелхьарваккхарх болу сан хьагам,
Хьан товрат-хьехамах со сакъералуш ву.
175qac Іqac*ойла сан са Хьуна хастамаш а беш,
Ахьа тІедехкинарш суна гІортор санна хуьлийла.
176qac Іqac*ахар тила ма-баллара, тилавелла со.
Хьайн ялхо волу со лехахьа, хІунда аьлча
Хьан весеташ суна диц ца делла.
119
ГІо дар доьхуш долу доІа
1 Делан цІийне хьалаволучу новкъахь олу назма.
Сайна бохам баьллачу дийнахь
Везачу Эле орца даьккхира аса,
ткъа Цунна со дІа а хезира.
2Веза Эла! КІелхьардаккхахьа сан са
харцлуьйш болчу нехан маттах,
эладита лелочеран харцонах.
3Ва харцонца ледеш дерш!
Дала шуна хІун дийр ду те?
Цо шуна стенца таІзар дийр ду те?
4ТІемалочун ирачу пхарца а,
жІоламах богуш болчу кІегаца а
Цо таІзар дийр ду шуна.
5Бала бу соьгахь машахахой санначарна уллохь вехаш хиларна,
иштта къедархой
[151] санначеран четаршна юкъахь вехаш хиларна а.
6ТІехдукха ваьхна со
машар ца безачарна юкъахь.
7Со машаре стаг ву,
амма со вистхуьллушехь,
уьш тІамана кийча хуьлу.
120
Веза Эла тхо лардеш верг ву
1 Делан цІийне хьалаволучу новкъахь олу назма.
Ас сайн бІаьргаш лаьмнаш долчу дІахьажабо,
сайна гІо стенгара схьакхочур ду а хоьттуш.
2ГІо Везачу Элера хир ду суна,
стигал а, латта а кхоьллина волчу.
3Хьан ког тасаболуьйтур а бац Цо,
сема а хир ву хьо ларвеш Верг.
4Сема а ву, вижина а вац
Исраилан халкъ лардеш Верг.
5Веза Эла хьо ларвеш Верг ву.
Веза Эла хьан аьтту куьг долчу
агІонгахь долу ІиндагІ ду.
6Я дийнахь кхеттачу малхо а,
я буса кхеттачу батто а
хьуна цатам бийр бац.
7Везачу Эло массо а бохамах ларвийр ву хьо,
хьан са лардийр ду Везачу Эло.
8Хьо воьдуш-вогІуш массанхьа а
Везачу Эло ларвийр ву хьо
хІинца дуьйна абаденналц.
121
Ярушалайм хастаяр
1 Делан цІийне хьалаволучу новкъахь олу Даудан назма.
Воккхавеш вара со, сайга аьлча:
«Везачу Элан цІийнан керта гІо вай».
2Хьан кевнашкахула а бевлла,
тхан когаш лаьтташ бу, Ярушалайм
3Дика цхьаьнатоьхна йина гІала санна,
чІагІйина лаьтташ ю Ярушалайм.
4Везачу Элан долахь долу исраилхойн тайпанаш
хьаладогІуш йолу меттиг а циггахь ю.
Исраилан халкъана бакъо елла ю
Везачу Элан цІарна цигахь хастамаш бан.
5Цигара нийса кхел ярца паччахьалла деш ду,
Даудан цІийнан паччахьан гІант цигахь лаьтташ ду.
6Деле бехийша Ярушалаймана машар:
«Маьршачу меттехь хуьлийла хьо езаш берш!
7Машар лаьттийла хьан пенашна юкъахь,
сашорте лаьттийла хьан гІепашна чохь!»
8Сайн гергарчеран а, уллорачеран а дуьхьа
ас эр ду: «Машар хуьлийла хьуна чохь!»
9Вайн Везачу Делан цІийнан дуьхьа
хьуна диканиг хуьлийла доьху ас.
122
Къинхетам бар доьхуш дина доІа
1 Делан цІийне хьалаволучу новкъахь олу назма.
Хьоьга хьалахьажабо ас сайн ши бІаьрг,
стигалшкара паччахьалла деш Верг!
2Лай шен олахочуьнга ма-хьежжара,
зуда-лай шен зуда-олахочуьнга ма-хьежжара,
вайн Везачу Деле хьоьжуш ду вай,
Цо вайх къинхетам баллалц.
3Къинхетам бехьа тхох, Веза Эла, къинхетам бехьа,
хІунда аьлча тІехдукха кхиссарш йора тхуна наха.
4Дуккха а хьийгира оха куранаш тхох кхардар а,
куралла ечара тхо аьшнаш дар а.
123
Дела Шен халкъехьа ГІодоккхург ву
1 Делан цІийне хьалаволучу новкъахь олу Даудан назма.
Олийла Исраилан халкъо: «Нагахь Веза Эла вайца ца хиллехь,
2мостагІий тІелеттачу хенахь, Иза вайца ца хиллехь,
хІун хилла хир дара те вайх?
3Шаьш дарбеллачу хенахь
мостагІаша вай дийна доллушехь дІакхоллур дара-кх.
4Дистина тІедогІучу хино санна,
бухадохуьйтур дара-кх цара вай.
5Карзахдаьлла долчу хино санна,
бухадохуьйтур дара-кх цара вай».
6Декъала ву вай мостагІашка
хІаллак ца дайтина волу Веза Эла!
7РечІанах кІелхьардовлу олхазарш санна,
кІелхьардевлла вайн синош.
И речІа хада а еш,
вай дІасадевдда.
8Везачу Элера ду вайна гІо –
Иза стигалш а, латта а Кхоьллинарг ма ву.
124
Делан халкъ маьршонехь хилар
1 Делан цІийне хьалаволучу новкъахь олу назма.
Везачу Элах тешаш верг Цийон-лам санна ву.
Иза меттах а бер бац, массо а ханна лаьттар а бу.
2Лаьмнаша Ярушалаймана го баре терра,
Веза Эла Шен халкъана гонах ву,
хІинца дуьйна массо тІейогІучу ханна.
3Іесачу наха суьпачу нехан лаьтта тІехь
куьйгалла дар даим дуьсур дац,
суьпачу нахе шайн куьйгаш
зулам дарна тІе ца кховдадайтархьама.
4Диканиг дехьа, Веза Эла, дикачарна –
цІена дегнаш долуш болчарна.
5Амма харц новкъа бевллачарна –
Везачу Эло таІзар дойла
харцонаш лелочаьрца цхьаьна.
Исраилна тІехь машар хуьлийла!
125
КІелхьардовларх лаьцна доІа
1 Делан цІийне хьалаволучу новкъахь олу назма.
Везачу Эло Цийон юхаметтахІоттийча,
тхо гІенах лелаш санна дара.
2Цу заманахь тхо синкъераме доьлуш дара,
тхан аьзнаш даккхийдерах дуьзна а дара.
Цу хенахь кхечу къаьмнашна юкъахь олуш дара:
«Оцу халкъан дуьхьа Везачу Эло сийлахь гІуллакхаш дина!»
3Сийлахь хІуманаш Везачу Эло тхан дуьхьа дина,
цундела тхо сакъералуш дара.
4КхидІа а юхаметтахІиттадехьа тхо, Веза Эла,
якъаеллачу аренгахь Іовраш хецар санна.
5БІаьрхишца латта дІадийначо
самукъадаларца ялта хьокхур ду.
6Белхарца хІу эцна кха тІе воьдуш верг
самукъадаларца шен цІевнаш дахьаш юхавоьрзур ву.
126
Декъала ду Делан дика
1 Делан цІийне хьалаволучу новкъахь олу Сулим-паччахьан назма.
Нагахь цІа Везачу Эло Ша дойтуш дацахь,
иза дечара эрна къахьоьгу,
нагахь Везачу Эло гІала ларъеш яцахь,
гІаролан сема хилар эрна ду.
2Эрна ду шун хьалххе хьалагІовттар а,
хан яллалц Іар а,
хьацарца даьккхина бепиг даар а.
И дерриг а Везачу Эло Шена везачунна ло, иза вижина Іуьллушехь
[159].
3Бераш Везачу Элан тІаьхье ю,
уьш Цо делла совгІат ду.
4ТІемалочун карахь долу пхерчий санна бу
ден къоначу хенахь бина болу кІентий.
5Ирс долуш ву цаьрца шен Іад-ботт хьалаюьзнарг!
Иза юьхьІаьржачу хІуттур вац кевнехь ша мостагІашца къамел дечу хенахь.
127
Везачу Элах кхоьручарна хуьлу ял
1 Делан цІийне хьалаволучу новкъахь олу назма.
Ирс долуш ву, Делах а кхоьруш,
Цуьнан некъашца лелаш волу стаг!
2Шен куьйган къинхьегамца даьккхинчух вахалур ву иза,
ирс долуш а, беркате а хир ву иза.
3ТІаккха цуьнан цІа чуьра цуьнан зуда а хир ю,
стом луш йолу кемсийн таьлланг санна.
Оцу стага дІадоьгІначу зайт-диттан гаьннаш санна,
цуьнан бераш а хир ду цуьнан шуьнна гонах.
4Иштта декъал хир ву
Везачу Элах кхоьруш волу стаг!
5Цийон-лам тІера
[161] Везачу Эло декъалвойла иза.
Ярушалайм-гІалин заза даккхар гойла цунна
массо а цуьнан дахаран деношкахь.
6Шен берийн бераш а гойла цунна.
Машар лаьттийла Исраил-махкахь!
128
Исраилхойн мостагІашна дуьхьал долу доІа
1 Делан цІийне хьалаволучу новкъахь олу назма.
«Жима волуш дуьйна дукха хьийзийна со, –
дІаолийла Исраилан халкъо. –
2Жима волуш дуьйна дукха хьийзийна со,
амма суна тІехь толам ца баьккхина.
3Сан букъа тІехь охана дина,
ахархоша деха хершнаш даьхна.
4Амма Веза Эла нийсо лелориг ву:
Іесачеран лоллера Цо со паргІатваьккхира».
5Эхь а хетта, юхабовлийла
Цийон-лам тІехь лаьтташ долу
Делан цІа ца дезаш болу берриш а!
6Схьаяккхале якъалуш йолу
тхов тІера буц санна хуьлда уьш.
7Цу бецах маьрсахочо буй бузур бац,
ткъа цІов боьхкуш волчо – шен кана.
8Уллохула тІехбовлучара эр дац:
«Везачу Элан декъалдар шуна тІехь хуьлийла!
Везачу Элан цІарца оха декъалдо шу!»
129
ГІо дар доьху доІа
1 Делан цІийне хьалаволучу новкъахь олу назма.
КІоргенера кхойкху ас Хьоьга, Веза Эла.
2Веза Эла! ДІахазахьа сан аз.
Суна къинхетам баран дехаре
ладугІуш хуьлийла Хьан лергаш.
3Нагахь Ахь, Веза Эла,
къинош дІаяздеш хилча,
ва Хьалдолу Эла,
мила латталур ву те?
4Амма нахана гечдийриг Хьо волу дела,
Хьуна хьалха тхо ларамах дуьзна лаьтта.
5Везачу Эле хьоьжуш ву со
сан са Цуьнга хьоьжуш ду.
Цуьнан дашах тешна ву со.
6Сан са Везачу Эле хьоьжу,
ха деш берш Іуьйрене хьоьжучул сов,
уьш Іуьйре тІекхачаре хьоьжучул сов.
7Ва Исраилан халкъ, Везачу Элах дегайовхо йолуш хуьлийла хьо,
хІунда аьлча Везачу Элехь хедар боцу безам бу,
Иза массо а хенахь нах паргІатбаха лууш ву.
8Массо а ша летийначу къинойх
Исраилан халкъ Цо паргІатдоккхур ма ду.
130
Тешаран доІа
1 Делан цІийне хьалаволучу новкъахь олу Даудан назма.
Веза Эла! Куралла яц сан даг чохь,
дегаллица сан бІаьргаш ца хьоьжу.
Ас гІайгІа ца бо сийлахьчу хІуманийн а,
со кхетачу тІех халачу хІуманийн а.
2Мелхо а, сайн са ас тийна а, синтеме а дина,
ненан некхах дІадаьккхина бер санна.
Суна чохь долу са хІинца синтеме ду,
ненан некхах дІадаьккхина бер санна.
3Ва Исраилан халкъ, Везачу Элах дегайовхо йолуш хуьлийла хьо
хІинца дуьйна тІейогІу йолчу массо а хенахь.
131
Делан цІийнан сийдар
1 Делан цІийне хьалаволучу новкъахь олу назма.
Дагаваийтахьа, Веза Эла,
Дауд а, цуьнан холчу хІиттар а,
2цо Везачу Элана чІагІо яр а,
Якъубан Нуьцкъалчунна ваІда дар а:
3«Сайн цІийнан тхевнна кІел гІур вац со,
со Іуьллучу метта хьалавер вац со,
4сайн бІаьргашка наб йойтур яц ас,
сайн бІаьргийн негІарш а тІеттІа дохуьйтур дац,
5Везачу Элана меттиг суна караяллалц,
Якъубан Нуьцкъалчунна хІусам хиллалц».
6Эпратехь тхо хиллачу хенахь
Делан тІорказ мичахь ду тхуна хезна,
ЯІаран аренашкахь тхуна карийна иза.
7Цуьнан хІусаме а дахана,
Цуьнан когийн кІелонна
хьалха суждане гІур ду вай.
8Веза Эла, Хьо Іаш волчу метте дІахІоттахьа,
Хьо а, Хьан олаллин тІорказ а.
9Хьан динан дай нийсо тІеюьйхина хуьлийла.
Хьан долахь берш хазахетарца баккхийбойла.
10Хьайн ялхо волчу Даудан дуьхьа Хьайн юьхь
Айхьа къобалвинчунна тІера дІа ма ерзаехьа.
11Везачу Эло чІагІо йина Даудана,
Ша юхавер воцу ваІда дина Цо:
«Хьан тІаьхьенах волчу стагана лур ю Аса
ахь динчу тайпана паччахьалла дар.
12Нагахь хьан кІенташа Сан барт а,
Ас царна ло бакъонаш а ларъяхь,
церан кІенташа а гуттар а
ахь динчу тайпана паччахьалла дийр ду».
13ХІунда аьлча Везачу Эло Цийон хаьржина,
цунах Шен хІусам ян лиъна Цунна.
14«Иза гуттаренна а Со Іийр волу меттиг ю,
кхузара Аса паччахьалла дийр ду,
хІунда аьлча и меттиг Суна езна.
15Цуьнан сурсаташ Ас чІогІа декъалдийр ду,
цуьнан мисканаш кхачанах бузор бу.
16Цуьнан динан дайшна кІелхьардовлар тІедухур ду Ас.
Цигара болу Далла тешаменаш хазахетарца баккхийбийр бу.
17Цигахь Даудан цІа Аса сийлахь хуьлуьйтур ду,
Айса къобалвинчунна стогар дІахІоттор бу.
18Цуьнан мостагІий Аса юьхьІаьржачу хІиттор бу,
ткъа цуьнан коьрта тІехь цуьнан таж лепар ду».
132
Барт болу дахар
1 Делан цІийне хьалаволучу новкъахь олу Даудан назма.
Мел дика а, тамехь а ду
динан вежаршна бертахь цхьаьна баха!
2Коьрта тІе а доьттина, АхІаронан можа тІехула,
цуьнан бедарийн йистошка охьаоьху деза даьтта санна ду иза.
3Цийон-лаьмнаш тІе дуьллу Хьермон-ломан тхи санна ду иза.
Цигахь делла халкъана Везачу Эло
Шен декъалдар: хедар доцу дахар.
133
Везачу Элана хастам баре кхайкхар
1 Делан цІийне хьалаволучу новкъахь олу Даудан назма.
Дуьло, Везачу Элана хастамаш бейша, Везачу Элан массо а ялхой,
буьйсанна Везачу Элан цІийнан кертахь Цунна гІуллакхаш деш болу.
2Делан цІийне куьйгаш а кховдадай,
Везачу Элана хастамаш бейша.
3Стигалш а, латта а кхоьллинчу Везачу Эло
Цийон-лам тІера хьо декъалвойла!
134
Хастаман назма
1 Везачу Элана бу хастам!
Хастаейша Везачу Элан цІе,
хастаейша иза, Везачу Элан ялхой,
2Везачу Элан цІенна уллохь гІуллакх деш болу,
вайн Делан цІийнан керташкахь лаьтташ болу.
3Хаставейша Веза Эла, хІунда аьлча Веза Эла дика ву.
Цуьнан цІарна эшарш лакхийша, хІунда аьлча иза дагна тамехь ду.
4Везачу Эло Шена Якъубан тІаьхье хаьржина,
Исраилан халкъ Цо Шен дола даьккхина.
5Суна хиъна Веза Эла сийлахь вуйла,
вайн Веза Эла массо а деланел лакхара вуйла.
6Везачу Эло Шена луъург до
стигалшкахь а, лаьтта тІехь а,
хІордашкахь а, массо а хин кІоргенашкахь а.
7Цо дуьненан йистошкара мархаш гІиттайо,
догІа догІуш стелахаьштигаш тухуьйту,
Шен хІума дІаюьллучу меттера мох арабоккху.
8Мисар-махкара хьалха дуьнен чу девлларш хІаллакдина Цо –
хьалха дуьнен чу бевлла кІентий а, хьалха хилла дийнаташ а.
9Хьо болчохь, Мисар-мохк, Цо
тамашийна билгалонаш а гайтина,
инзаре хІуманаш пирІунна а,
массо а цунна уллорачарна а тІехецна.
10Цо дуккха а къаьмнаш эшийна,
андий паччахьаш хІаллакбина:
11эмархойн паччахь Сихьон а,
Башанан паччахь ІовгІа а,
канаІанхойн массо а паччахьаш а.
12Церан латта Шен халкъана, исраилхошна,
тІаьхьалонна дІаделла Цо.
13Веза Эла, Хьан цІе гуттаренна ю.
Веза Эла, Хьо тІаьхьенашкара тІаьхьенийн а дагахь ву.
14ХІунда аьлча Везачу Эло Шен халкъ бехказадоккхур ду,
Шена гІуллакх дечарах Цо къинхетам бийр бу.
15Кхечу къаьмнийн деланаш детих а, деших а бина бу,
уьш адамийн куьйгашца бина болу цІуш бу.
16Церан батош ю, амма цара къамел ца до,
церан бІаьргаш бу, амма царна хІумма а ца го.
17Церан лергаш ду, амма царна ца хеза,
хІо дац церан батошкахь.
18Царах терра хир бу уьш беш берш а,
царах тешна Іаш верг муьлхха а.
19Исраилан халкъ! Хаставе Веза Эла.
АхІаронан тІаьхье! Хаставе Веза Эла.
20Левин тІаьхье! Хаставе Веза Эла.
Везачу Элана хьалха ларамах дуьзнарш!
Хаставе Веза Эла.
21Цийон-лома тІера хаставе Веза Эла,
Ярушалаймехь Іаш волу Веза Эла!
Везачу Элана бу хастам!
135
Баркаллин назма
1 Баркалла ала Везачу Элана, Иза дика хиларна.
Цуьнан хедар боцу безам абаденналц бу.
2Баркалла ала деланийн Далла –
Цуьнан хедар боцу безам абаденналц бу.
3Баркалла ала олалла дечеран Везачу Элана –
Цуьнан хедар боцу безам абаденналц бу.
4Баркалла ала Ша инзаре Іаламаташ Дечунна –
Цуьнан хедар боцу безам абаденналц бу.
5Баркалла ала хьекъалца стигалш Кхоьллинчунна –
Цуьнан хедар боцу безам абаденналц бу.
6Баркалла ала Хишна тІехь латта ЧІагІдинчунна –
Цуьнан хедар боцу безам абаденналц бу.
7Баркалла ала ши коьрта серло Кхоьллинчунна:
(Цуьнан хедар боцу безам абаденналц бу.)
8царах малх дийнан Іуналла а деш,
(Цуьнан хедар боцу безам абаденналц бу.)
9бутт а, седарчий а буьйсанан Іуналла а деш –
Цуьнан хедар боцу безам абаденналц бу.
10Баркалла ала мисархойн хьалха дуьнен чу девлларш ХІаллакдинчунна –
Цуьнан хедар боцу безам абаденналц бу.
11Баркалла ала Исраилан халкъ Мисар-махкара Арадаьккхинчунна
(Цуьнан хедар боцу безам абаденналц бу)
12нуьцкъалчу куьйгаца а, тІекховдийначу пхьаьрсаца а –
Цуьнан хедар боцу безам абаденналц бу.
13Баркалла ала Эрзийн хІорд Бекъначунна –
Цуьнан хедар боцу безам абаденналц бу.
14Баркалла ала Исраилан халкъ цу юккъехула Чекхдаьккхинчунна –
Цуьнан хедар боцу безам абаденналц бу.
15Баркалла ала пирІун а, цуьнан эскар а Эрзийн хІордана чу Кхоьссинчунна –
Цуьнан хедар боцу безам абаденналц бу.
16Баркалла ала Шен халкъ яьссачу арахула Чекхдаьккхинчунна –
Цуьнан хедар боцу безам абаденналц бу.
17Баркалла ала сийлахь паччахьаш Эшийначунна –
Цуьнан хедар боцу безам абаденналц бу.
18Баркалла ала онда паччахьаш Байинчунна:
– Цуьнан хедар боцу безам абаденналц бу.
19Эмархойн паччахь Сихьон а, –
Цуьнан хедар боцу безам абаденналц бу.
20Башанан паччахь ІовгІа а –
Цуьнан хедар боцу безам абаденналц бу.
21Баркалла ала церан латтанаш Схьаделлачунна –
Цуьнан хедар боцу безам абаденналц бу.
22Баркалла ала Шен ялхочунна, Исраилан халкъана, уьш Схьакхачийначунна –
Цуьнан хедар боцу безам абаденналц бу.
23Баркалла ала вай эшийна хиллачу хенахь вай Дагадаьхкинчунна –
Цуьнан хедар боцу безам абаденналц бу.
24Баркалла ала вай вешан мостагІех КІелхьардаьхначунна –
Цуьнан хедар боцу безам абаденналц бу.
25Баркалла ала муьлххачу а садолчу хІуманна кхача Лучунна –
Цуьнан хедар боцу безам абаденналц бу.
26Баркалла ала стигалийн Далла –
Цуьнан хедар боцу безам абаденналц бу!
136
Йийсарехь болчу исраилхойн белхар
1 Бавелан хишна юххе тхо ховшура,
цигахь тхо делха а доьлхура,
Цийонна хилларг дага а лоьцуш.
2Тхайн дечиг-пондарш
дак-дитта тІе хьалаоьхкина оха.
3Тхо йийсаре дигинчара тхоьга эшарш лакха бохура,
тхуна ницкъ бечара шайн самукъадаккха бохура:
«Лакхал тхуна Цийонера эшарех цхьаъ!»
4Хийрачу махкахь а долуш,
оха муха локхур ю
Везачу Элан эшар?
5Нагахь суна хьо йицлахь, Ярушалайм,
сан аьтту куьйгана муха лакха еза дицлойла.
6Сан мотт багарчу стигалх дІалетийла,
нагахь суна хьо дагахь ца хилахь,
нагахь ас Ярушалайм сайн самукъадаларан коьрте ца хІоттаяхь.
7Ва Веза Эла, дагадаийтахьа эдомхоша
Ярушалайм эшийначу дийнахь динарг.
Дагадаийтахьа цара иштта кхойкхуш хилар:
«Йохае и гІала! Йохае иза буха тІе кхаччалц!»
8Бавелан йоІ, хІаллакьян ва леринарг!
Ирсе ву ахьа тхуна динчунна
хьуна бекхам эцнарг!
9Ирсе ву хьан бераш, схьа а эцна,
тІулгех детташ, хІаллакдинарг!
137
Далла хастам беш дина доІа
1 Даудан назма.
Веза Эла! Доллучу даггара хастам бо ас Хьуна!
Стигалийн гуламна хьалха хастаме назманаш олу ас Хьуна!
2Хьан деза цІа долчухьа охьатаьІа со!
Хьан хедар боцучу безаман дуьхьа а,
Хьо тешаме хиларан дуьхьа а
хастам бо ас Хьуна,
хІунда аьлча адамаша Хьан йоккхучу муьлххачу цІарал а,
лакхадаьккхина Ахь Хьайн дешан сий.
3Аса Хьайга кхойкхучу дийнахь жоп делира Ахь,
ницкъ а белла, сан са чІагІдира Ахь.
4Хьан багара долу дешнаш дІахезча, Веза Эла,
Хьуна хастамаш бийр бу лаьттарчу массо а паччахьаша.
5Хьан некъашна, Веза Эла, иллеш эр ду цара,
хІунда аьлча доккха ду Хьан сийлалла.
6Хьо лакхахь велахь а, Веза Эла,
лахахь верг а го Хьуна.
Кура верг а геннара вевза Хьуна.
7Нагахь со баланехь хилахь а, Ахь денвийр ву со.
Сан мостагІийн дераллина Хьайн куьг а тІехьур ду Ахь.
Хьан аьтту куьйго кІелхьар а воккхур ву со.
8Лохьа суна, Веза Эла, Айхьа лур ду аьлларг,
Хьан безаман доза ма дац.
Хьайн куьйго кхоьллинарг ма дитахьа, Веза Эла!
138
Делан дуьззина долу хаарш а, Цо бо тергам а
1 Эшарш локхучу тобанан куьйгалхочуьнга: Даудан назма.
Веза Эла! Ахь со зе а зийна,
Хьуна сох лаьцна дерг дерриг а хаьа.
2Со маца охьахоу а, со маца хьалагІотту а хаьа Хьуна.
Сан ойланаш а евза Хьуна геннара а.
3Со новкъахула вогІуш велахь а, я вижина Іуьллуш велахь а, уллохь хуьлу Хьо суна.
Со лела массо некъаш а девзаш ду Хьуна.
4Меттан буьххьехь долу сан дош а, ас багах а даккхале,
ма-дарра девза Хьуна, Веза Эла.
5Хьалхахь а, тІехьахь а, суна массо а агІор а ву Хьо,
Хьайн куьг а латтадо Ахь суна тІехь даим.
6Ма инзаре тамашийна ду Хьуна сох хууш мел дерг.
И дерриге а довза сан ницкъ ца кхаччал лекха ду-кх иза.
7Хьан Синах а къаьстина, стенга вер вара со?
Хьан юьхь-дуьхьлара а стенга водур вара со?
8Со стигала хьалаваьлча – цигахь а Хьо ма ву.
Эхарте со кхаьчча – цигахь а Хьо ма ву.
9Нагахь Іуьйренан зІаьнарийн тІемаш тІехь со хьалаваьлча а,
я, хІордан дехьа йисте а ваьлла, малхбузехь со хилча а,
10цигахь а Хьайн куьйгаца лелаво Ахь со,
Хьайн аьтту куьг а кхийдадо Ахь соьга.
11Нагахь: «Бодано хьулвойла со»,
я: «Суна гонах йолчу серлонах бода хуьлийла», – ас аьлча а,
12Іаьржачу бодано дІахьулвийр вац со Хьох.
Хьуна-м Іаьржа бода а сирла серло санна бу.
13ХІунда аьлча, Веза Эла, суна чохь мел долу хІума а Ахь кхоьллина ма ду.
Ахь со, вовшах а тесна, сан ненан кийрахь кхоьллина ма ву.
14Ас хастам бо Хьуна, инзаре тамашийна Ахь со кхолларна.
Хьан гІуллакхаш тамашийна ду.
Сан синна иза чІогІа дика хаьа.
15Хьох къайла ца делира сан даьІахкийн хІоттар,
со къайлаха, лаьттан кийрахь волуш санна, кхоллалуш.
16Хьан бІаьргашна гуш ма вара со дуьнен чу а валале.
Хьан тептар тІехь дІаяздина ду
Ахь суна билгалдаьхна долу дерриг а сан дахаран денош,
уьш цхьа а дола а далале.
17Мел еза ю суна, Дела, ерриг а Хьан ойланаш,
мел дукха а ю-кха уьш!
18Уьш дерриг дагардан со воьлча, уьш гІамарел а совдевр ду.
Ткъа набарх самаваьлча, со Хьоьца караво суна.
19Ва Дела, харцонаш лелош берш Ахь хІаллакбахьара!
ЦІий Іанор дезаш дерш, суна уллора шу дІадовла!
20Сийсаза хабарш дуьйцу цара Хьуна дуьхьал.
Хьан мостагІаша Хьуна дуьхьал эрна хІуманаш дуьйцу.
21Веза Эла, Хьоьца мостагІалла дерш ца безаш хир вац ткъа со?
Хьуна дуьхьал болчех дог дер дац ткъа сан?
22Боккха цабезам бу сан цаьрга.
Уьш мостагІий а бу сан.
23Таллахьа Ахь со, Дела, сан дог а довзахьа.
Зехьа Ахь со, Дела, сан ойланаш а йовзахьа.
24Со харц некъа тІе ваьллий толлуш, соьга Хьо схьахьажахьа.
Хедар боцучу дахаран некъа тІе Ахьа со ваккхахьа.
139
Іесачу нахах лардарх долу дехар
1 Эшарш локхучу тобанан куьйгалхочуьнга: Даудан назма.
2Веза Эла, кІелхьарваккхахьа со вочу нахах,
ницкъ бечу адамех ларвехьа со.
3Шайн дегнашкахь уьш вон ойланаш еш бу,
дерриг а дийнахь уьш девнаш дохуш бу.
4Лаьхьанан мотт санна, ирбо цара шайн мотт.
Лаьхьарчийн дІовш ду церан багахь.
5Ларвехьа со, Веза Эла, Іесачу нехан куьйгах.
Сан когаш тасабалийта гІерташ болчу
ницкъ бечарах Іалашвехьа со.
6Курачара суна гураш а, речІанаш а хІиттийна,
новкъа тІе бой а тесна цара,
со лаца хІуманаш охьаехкина.
7Ас олу Везачу Эле: «Хьо сан Дела ву!
Веза Эла, дІахазахьа сан доІанаш!»
8Ва сан Хьалдолу Эла, сан кІелхьарваларан ницкъ,
тІом бечу дийнахь сан корта Ахь Іалаш ма бина!
9Веза Эла, Іесачунна луург ма хилийтахьа,
цуьнан вон ойланаш кхочуш ма хилийтахьа,
уьш кура ца бовлийтархьама.
10Суна гонах болчеран коьрта тІе дужийла
церан багара долуш долу вониг.
11Догуш долу кІегий оьгийла царна тІе,
цІерга кхуьссийла уьш,
кІоргачу Іин чу оьгийла уьш,
кхин хьала а ца бовлуш.
12Вон мотт берш махкахь чІагІбина ма хуьлийла.
Ницкъ берш, бохам а бина, хІаллакбина хуьлийла.
13Суна хаьа, Везачу Эло гІело хьоьгучеран
къовсам а къастор бу, пекъарна нийсо а хуьлуьйтур юйла.
14Хьан лаамехь болчара Хьан цІе хастор ю,
цІена берш Хьуна хьалха бехаш хир бу.
140
Суьйренан доІа
1 Даудан назма.
Веза Эла! Хьоьга кхойкху ас, сихлохьа суна тІекхача,
ас Хьайга кхойкхучу хенахь, сан озе ладогІахьа.
2Хаза хьожа йогІу хІума санна, сан доІа Хьуна хьалха хуьлийла,
куьйгаш аса айар Хьуна доккху суьйренан сагІа санна хуьлийла.
3Веза Эла, сан бете ха хІоттадехьа,
сан балдийн неІарехь гІарол дехьа.
4Вониг даран ойланаш ма яхкийтахьа сан даг чу,
харцонаш лелочу адамашца цхьаьна
зуламе гІуллакхаш дарх генаваккхахьа со.
Церан тойнашкахь ма хилийтахьа со.
5Дикачу стага суна таІзар дойла – иза безам хиларца ду.
Цо со нисвойла – сан коьртана долу даьтта иза ду.
Сан корта цунах дІа ма къаьхкийла!
Ткъа сан доІанаш гуттар а Іесачеран зуламна дуьхьал ду.
6Церан тхьамданаш тархашна тІера чукхуьссучу хенахь,
нахана хуур ду сан дешнаш бакъ дуйла.
7Цхьаммо латта охуш а, доькъуш а санна,
вайн даьІахкаш а дІасакхиссина ю,
эхартан баганна уллохь а Іохкуш.
8Амма, сан Хьалдолу Эла, Хьуна тІе хьажийна бу сан бІаьргаш.
Хьоьгахула со ларвеш ву, дІа ма тасалахь сан са!
9Суна йоьгІначу речІанех а,
харцонаш лелочеран гурех а ларвехьа со.
10Іеса нах шайн речІанаша лоьцийла,
ткъа со маьрша дехьаволийла.
141
ГІо дехарх долу доІа
1 Даудан хьехаме назма. Хьехахь волуш цо дина доІа.
Аз хозуьйтуш, Везачу Эле кхойкху со,
аз хозуьйтуш, Цуьнга доІа до ас.
2Сайн латкъам ас Цуьнга балхабо,
Сайн гІайгІа ас Цунна йовзуьйту.
3Сан са кхачочу хенахь
Хьуна сан некъ бевза.
Со лелачу новкъахь
мостагІаша къайлаха суна гур боьгІнера.
4Со аьтту агІор хьожу,
амма массара а со цаларар го суна.
Сан тІетевжийла дІаяьлла,
сан синан гІайгІа беш цхьа а вац.
5Со Хьоьга кхайкхира, Веза Эла,
ас элира: «Сан чІагІонан меттиг а,
дийначийн лаьтта тІера сан дакъа а Хьо ду».
6ДІахазахьа сан тийжам,
гІора кхачийна-кх сан.
Сайн мостагІех кІелхьарваккхахьа со,
сол нуьцкъала бу-кх уьш.
7Боданера сан са арадаккхахьа,
Хьайн цІе соьга язъяйта.
Суна гонах Делан лаамехь берш гуллур бу,
Ахь Хьайн дика болх суна бина дела.
142
ГІо доьхуш долу доІа
1 Даудан назма.
Веза Эла! ДІахазахьа сан доІа!
Хьо тешаме хиларна ладогІахьа сан дехаре!
Ахь нийсо лелорна жоп лохьа суна!
2Хьайн лай волу со кхеле ма вигалахь, хІунда аьлча
дуьнен чохь вехарг цхьа а Хьуна хьалха бакъ вац.
3МостагІа ву суна тІаьхьаваьлла,
цо лаьттаца дІашарвина со.
Боданехь Іойту цо со,
дуккха а хьалха белларш санна.
4Суна чохь долу са эшна ду,
сан дог шелделла ду.
5Суна дагадогІу дІаихна денош,
Хьан массо а гІуллакхех ойла йо ас,
Хьан куьйгаша динарг дагалоцу ас.
6Хьоьга сайн куьйгаш кховдадо ас,
хьагделла латта санна, Хьоьга сатесна ду сан са.
7Жоп лохьа суна хІинцца, Веза Эла!
Сан са кхачош ду.
Хьайн юьхь сох къайла ма яккхахьа,
коша чу боьлхучарах со тар ца валийта.
8Іуьйранна Хьайн безамах дерг хазийтахьа суна,
хІунда аьлча Хьох тешна Іаш ву со.
Со дІаваха веза некъ гайтахьа суна,
хІунда аьлча сан са Хьоьга сатуьйсуш ду.
9Веза Эла, сан мостагІех кІелхьарваккхахьа со!
Хьоьга лар ма войту аса со.
10Хьо сан Дела хиларна, Хьайн лаам кхочушбан Іамавехьа со.
Хьан дикачу Сино шерачу лаьтта тІехула вуьгийла со.
11Хьайн цІеран дуьхьа, Веза Эла, сан дахар кхоадехьа.
Айхьа нийсо лелорна, баланах хьалхардаккхахьа сан са.
12Хьайн соьга болчу хедар боцучу безамца
сан мостагІий хІаллакбехьа,
сан синна ницкъ бийраш дакъазабахахьа,
хІунда аьлча со – Хьан ялхо ву.
143
Паччахьан доІа
1 Даудан назма.
Декъала ву Веза Эла, Иза сан тарх ю.
Цо тІамана кечвина со,
сан куьйгаш лата Іамийна.
2Суна тешаме Верг, сан ГІап,
сан къайлаволу Меттиг, со КІелхьарвоккхург,
сан турс – сан Цунах дегайовхо ю.
Цо сан куьйга кІел даладо сан халкъ.
3Веза Эла! Мила ву стаг, Ахь цуьнан гІайгІа бан,
адамийн кІант тергал хІунда во Ахьа?
4Адам хьоькхучу махах тера ду,
цуьнан дахар а дацлуш долу ІиндагІ ду.
5Веза Эла! Хьайн стигалш дІаса а таттий, чувоссахьа.
Лаьмнех хьакхалохьа, тІаккха цара кІур тосур бу.
6Стелахаьштиг тохий, мостагІий дІасакхиссахьа,
Хьайн пхерчий а тохий, лахкахьа уьш.
7Лакхара Хьайн куьг а кховдадай,
буьрсачу хих а, хийрачу махкара болчу нехан карара а кІелхьарваккхахьа со.
8Церан баганаша даьссаниг дуьйцу,
стаг Іехош ду церан куьйгаш.
9Дела! Итт мерз болчу пондар тІехь
керла йиш локхур ю ас Хьуна,
10паччахьашна толам лучу Хьуна,
Хьайн лай Дауд дерачу туьрах кІелхьарвоккхучу Хьуна.
11Хийрачу махкара болчу нехан карара кІелхьарваккхахьа со.
Церан баганаша даьссаниг дуьйцу,
стаг Іехош ду церан куьйгаш.
12Ондачу диттех тера хуьлда вайн кІентий,
паччахьан цІа чохь кечдинчу бІогІамех тера хуьлда вайн мехкарий.
13Ялта Іалашдеш йолу чоьнаш мел долчу беркатах юьзна хуьлда вайн,
дежийлашкахь эзарнаш уьстагІий дебийла вайн.
14Хьийкъина хуьлда вайн стерчий.
Тхуна тІелатар ма хуьлда,
цхьа а йийсаре а ма вуьгийла.
Вайн урамашкахь белхар ма хуьлда.
15Ирс долуш ду и дерриг а долу халкъ.
Ирс долуш ду Веза Эла Дела волу халкъ.
144
Хастаман абат
1 Даудан хастаман назма.
qac Аqac*с
[179] хастор ву Хьо, сан Паччахь волу Дела.
Хьан цІе декъалйийр ю ас массо а хенахь.
2qac Бqac*илггал, хІора дийнахь Хьо декъал а веш,
Хьан цІе хестор ю ас ерриге а тІейогІучу хенахь.
3qac Вqac*еза Эла сийлахь ву, Иза хасто хьакъ ву,
Цуьнан сийлаллех дерг хуур дац.
4qac Гqac*уттар а тІаьхьено тІаьхьенна Хьан гІуллакхаш а хестор ду,
цара Хьан ницкъах лаьцна а дуьйцур ду.
5qac Дqac*уьйцур ду аса Хьан доккхачу сийлаллин барамах.
Хьан инзаречу гІуллакхех лаьцна ойла йийр ю ас.
6qac Еqac*рриге а тІейогІучу хенахь Хьан инзаречу гІуллакхийн нуьцкъалаллех дуьйцур ду наха,
ткъа ас Хьо сийлахь хилар кхайкхор ду.
7qac Зqac*урма а локхуш, Хьан нийсо хастор ю,
Хьан сийлахьа дикалла а ойур ю цара.
8qac Иqac*штта дика ойла йолуш а, къинхетаме а ву Веза Эла,
атта оьгІаз а ца воьдуш, боккха безам а болуш.
9qac Кqac*ъинхетаме ву Веза Эла дерриге а Ша кхоьллинчуьнца.
Массаьрца а дика ву Иза.
10qac Лqac*аьттара Ахьа мел кхоьллинчо хеставо Хьо, Веза Эла,
Хьуна тешамечу наха декъалво Хьо.
11qac Мqac*ел дукха дуьйцур ду цара Хьан нуьцкъалаллех лаьцна,
Хьан паччахьаллин сийлаллех лаьцна а кхайкхор ду цара,
12qac Нqac*ахана массарна а Хьан ницкъ а,
Хьан паччахьаллин сийлалла а довзийта.
13qac Оqac*лалла Хьан хедар доцу олалла ду,
Хьан паччахьалла тІаьхьенашкара тІаьхьенашка ду.
qac Пqac*айде ду Цуьнан массо а дешнех тешар.
Дерриге а Шен гІуллакхашкахь тешаме ву Иза.
14qac Сqac*еттинарш гІиттабо Везачу Эло,
ткъа гІорасиза бисинчарна гІо до Цо.
15qac Тqac*ап-аьлла массеран а бІаьргаш Хьуна тІе хьажийна бу,
Ахь царна шен хеннахь кхача ло.
16qac Уqac*ьш массо а вузаво Ахь,
Хьайн куьйгаш схьадиллича.
17qac Хqac*ьо массо а некъаш тІехь нийса ву, Веза Эла,
массо а гІуллакхаш тІехь безаме а ву.
18qac Цqac*Іеначу даггара Шега кхойкхучарна,
массарна уллохь ву Веза Эла.
19qac Чqac*ІогІа ларам Шега болчеран лаам Цо кхочушбо,
церан мохь а хезий, уьш кІелхьарбоху.
20qac Шqac*а везаш берш Іалашбо Везачу Эло,
ткъа харцо лелораш массо а хІаллакбо.
21qac Іqac*аббалц ас Везачу Элана хастам бийр бу.
ХІораммо а Цуьнан еза цІе хестайойла массо а хенахь.
145
Деле сатийсар
1 Хастам бу Везачу Элана!
Сан са, хаставе Веза Эла.
2Со мел веха, Везачу Элана иллеш эр ду ас,
иштта сайн Далла хастамаш беш а хир ву со, айса хан мел йоккху.
3Элех теший ма Іелаш,
адамах бІобулий ма хилалаш,
хьо кІелхьарваккха йиш ма яц церан.
4Шена чуьра са дІадаьлча, стаг лаьтте воьрзу.
Цу дийнахь цуьнан дог-ойланаш а дІайовлу.
5Ирс долуш ву шен гІоьнча Якъубан Дела верг,
шен Везачу Делах бІобулуш верг.
6Цу Дала кхоьллина стигал а, латта а,
хІорд а, царна чохь мел дерг а.
Цо гуттар а ларбо тешам,
7халахетар хиллачарна гІо до,
мецачарна кхача ло.
Везачу Эло тутмакхаш мукъабоху,
8Везачу Эло бІаьрзечарна са гойту,
Везачу Эло дахаран халонаша охьатаІийнарш дІанисбо,
Везачу Элана Делан лаамехь берш беза.
9Везачу Эло тІебаьхкина нах Іалашбо,
буона а, йисна Іачунна а гІо до,
харцо лелош болчеран некъ бухахьабоккху.
10Веза Эла гуттар а паччахьалла деш хир ву,
хьан Дела, ва Цийон, тІаьхьенашкара тІаьхьенашкахь Паччахь хир ву.
Везачу Элана хастам бе.
146
Делан возаллех лаьцна назма
1 Везачу Элана бу хастам!
ХІаъ, ма дика ду вайн Далла назма алар!
ХІаъ, ма тамехь а, оьзда а ду Иза хастор!
2Веза Эла Ярушалайм дІахІоттош ву,
махках баьхна исраилхой схьагулбеш ву.
3Дог доьхначарна дарба деш ву Иза,
церан чевнаш йоьхкуш ву.
4Седарчийн дукхалла билгалйоккху Цо,
царна массарна а шайн цІераш ло Цо.
5Сийлахь ву вайн Хьалдолу Эла,
Іаламат боккха бу Цуьнан ницкъ,
барам бац Цуьнан хьекъалан.
6Шаьш лахара хеташ берш хьалаойу Везачу Эло,
ткъа Іесанаш лаьтта кхаччалц охьатаІабо.
7Баркаллица Везачу Элана назманаш ала.
Вайн Далла дечиг-пондарш тІехь эшарш лакха.
8Цо стигал мархашца дІакъовлу,
лаьттана догІа хуьлуьйту,
гунаш тІехь буц хьалайолуьйту.
9Цо бежанашна кхача латтабо,
уьш кхайкхича, къийган кІорнешна а юург ло.
10Гила-динан ницкъах дезар а ца оьцу Везачу Эло,
тІемалойн майраллех зовкх а ца хьоьгу Цо.
11Мелхо а, Цунна хьалха ларамах буьзнарш а,
Цуьнан безаме сатуьйсурш а Цунна тамехь бу.
147
Делан возалла хастор
1 Хаставе, Ярушалайм, Веза Эла,
хаставе, Цийон, хьайн Дела,
2хІунда аьлча Цо хьан кевнийн гІораш чІагІдо,
хьуна чуьра хьан халкъ декъалдо.
3Хьан дозанашкахь машар а латтабо,
уггар тоьллачу кІенаца хьо Іаба а йо Цо.
4Шен омра лаьтта тІе хьажадо Цо,
Цуьнан дош цига сиха доьду.
5ЮргІа санна, ло охьадуьллу Цо,
чим санна, йис дІасакхуьссу.
6ЖагІа санна йолу къора туху Цо.
Цуьнан шелонна дуьхьал мила латталур ву?
7Цо Шен дош дахийтича, дерриг а дешна дІадер ду.
Цо мох тоьхча, хиш дІадуьйлалур ду.
8Цо Шен дош Якъубан тІаьхьенна довзийтина,
Шен парзаш а, тІедехкинарш а – Исраилан халкъана.
9И саннарг Цо кхечу халкъашна ца дина,
царна ца девза Цо тІедехкинарш.
Хастам бу Везачу Элана!
148
Дерриг дуьнено а Везачу Элана хастамаш бойла
1Хастам бу Везачу Элана!
Хаставейша Веза Эла стигалшкара,
хаставейша Иза стигалан лакхенашкара.
2Хаставейша Иза Цуьнан дерриге а маликаша,
хаставейша Иза Цуьнан дерриге а эскаро.
3Хаставейша Иза малхо а, батто а,
хаставейша Иза дерриге а лепачу седарчаша а.
4Хаставейша Иза уггар лекхачу стигалша а,
иштта хІаваан тІехула долчу хиша а.
5Хастайойла цара Везачу Элан цІе, хІунда аьлча
Цо омра дира, ткъа уьш кхоллаелира.
6Абаденналц уьш дІахІиттийна Цо.
Цкъа а дІадовр доцу парз дина Цо.
7Хаставейша Веза Эла лаьттара хьала,
хІорда чуьра саьрмикаша а, хин массо а кІоргенаша а,
8стелахаьштиго а, къорано а, лоно а, мархаша а,
Цуьнан дош кхочушдеш болчу чехкачу мохо а,
9лаьмнаша а, массо гунаша а,
массо стом луш долчу дитташа а,
дерриге баганан дитташа а,
10акхароша а, муьлххачу даьхнино а,
лаьттарчу текхаргаша а, тІемаш долчу олхазарша а,
11лаьттарчу паччахьаша а, массо а къаьмнаша а,
элаша а, лаьттарчу массо а тхьамданаша а,
12къонахоша а, йоІарша а,
баккхийчара а, бераша а.
13Хастайойла цара Везачу Элан цІе, хІунда аьлча
Цуьнан цхьаннан цІе ю хьалаяьккхина,
Цуьнан сийлалла ю лаьттана а, стигалшна а тІехула.
14Цо Шен халкъ, маІа санна, нуьцкъала хилийтира,
хастамаш бан бахьана хІоттийра Шена тешаме мел болчарна –
Шена уллора халкъ долчу исраилхошна.
Хастам бу Везачу Элана!
149
Хастам баран йиш
1Хастам бу Везачу Элана!
Лакха Везачу Элана керла эшар,
хастам бу Цунна тешаме болчеран гуламехь.
2Исраилан халкъ шаьш Кхоьллинчух даккхийдеш хуьлийла.
Цийонан бахархой шайн Паччахьах баккхийбойла.
3Хастайойла цара Цуьнан цІе, хелха а бовлуш,
локхийла цара Цунна эшарш, жиргІанаш а тухуш, дечиг-пондарш тІехь.
4ХІунда аьлча Везачу Эло Шен халкъах дезар оьцу.
Мискачеран Цо сийдо уьш кІелхьарбахарца.
5Далла тешаменаш оцу сийлаллех баккхийбойла,
шаьш бийшинчохь а уьш баккхийбойла.
6Церан багахь Далла хастамаш хуьлийла,
ткъа церан карахь шина а агІор ира долу тур хуьлийла.
7Кхечу халкъашна бекхам бархьама а,
къаьмнашна таІзар дархьама а хуьлийла иза.
8Иштта церан паччахьаш, гІоьмеш а тоьхна, набахти чу бохкархьама а,
царна уллорачу хьалдолчу нахана буржалш тохархьама а хуьлийла иза.
9Царна хьакъ доллу кхел ярхьама а хуьлийла иза.
Цунна тешаме болчу массарна а иза сийлаллина хир ду.
Хастам бу Везачу Элана!
150
Хастамаш бе Везачу Элана
1Хастам бу Везачу Элана!
Хастамаш бе Шен дезачу цІа чохь волчу Далла,
хастамаш бе Шен ондачу стигалшкахь волчу Цунна.
2Хастамаш бе Цунна Цуьнан сийлахьчу гІуллакхийн дуьхьа,
хастамаш бе Цунна Цуьнан чІогІачу возаллин дуьхьа.
3Хастамаш бе Цунна турбин озаца,
хастамаш бе Цунна тайп-тайпанчу мерз-пондаршца.
4Хастамаш бе Цунна жиргІанашца а, хелхаршца а,
хастамаш бе Цунна дечиг-пондаршца а, шедагашца а.
5Хастамаш бе Цунна шина а куьйгаца тІедетташ долчу негІаршца,
хастамаш бе Цунна зевнечу цІастанан негІаршца.
6Хаставойла Веза Эла садаІар мел долчу хІумано.
Хастам бу Везачу Элана!
Кицанаш
Дахарехь хьекъалалла хила дезарх лаьцна долу Сулим-паччахьо яздина тептар
Дешхьалхе
Кицанаш цІе йолу тептар – иза оьздангаллин а, динан хьехамийн а гуламан тептар ду, шена чохь хьекъале дийцарш а, кицанаш а долу. Оцу хьехамийн доккхачу декъехь хІора денна хуьлуш долчу хІуманех лаьцна дуьйцуш ду. Юьхьанца ешархочунна хІара дагадоуьйту: «Кхетам болуш хилархьама, адам уггар хьалха Везачу Эле ларамах дуьзна хила деза». Цул тІаьхьа тептар тІехь дуьйцу динан оьздангаллех а, адамашна юкъахь йолчу оьздангаллех а лаьцна. Исраилхойн хІетахьлерчу хьехамчаша доццачу, дуккха а долчу кицанашкахь гойту, хьекъалечу стага цхьа хІума хиллачул тІаьхьа хІун дан деза. Дуьйцуш ду доьзалийн юкъаметтигашца а, йохкаэцарца а йоьзна йолчу киртигех лаьцна. Цхьадолчу кицанаш тІехь адамийн юкъаметтигашца йоьзна йолчу оьздангаллех лаьцна дуьйцу, ткъа вукхарна тІехь – адамо ша-шен дола дан дезарх лаьцна. Царна тІехь дукхазза хьехадо ишттачу амалех лаьцна: ша кІезиг хетарх, собар хиларх, къенанаш ларарх, доттагІашна тешаме хиларх.
1
Кицанийн мехалла
1ХІорш исраилхойн паччахь волчу Даудан кІентан Сулим-паччахьан кицанаш ду.
2Церан Іалашо ю адамаш хьекъалалле кхачийтар а, уьш Іамийна хилийтар а, иштта уьш хьекъалечу дешнех кхеташ хилийтар а.
3Уьш яздина ду, адамашна кхетам а, нийсо а, бакъдерг а, догцІеналла а Іаморхьама.
4Уьш яздина ду боданечу нахана хьекъал далархьама а, ткъа къоначийн дика-вон къасто таро хилийтархьама а.
5Хьекъал дерг ладугІуш хуьлийла, шен хьекъал совдоккхуш а хуьлийла, ткъа кхетам болу нах шайн дахаран новкъахула дІабуьгуш хуьлийла.
6ХІара дешнаш яздина ду, кицанаш а, хьекъале дийцарш а къастадайтархьама а, хьекъалчийн дешнех а, церан хІетал-металех а кхетийтархьама а.
Къоначарна бина хьехам
7Кхетаме кхачархьама, адам уггар хьалха Везачу Эле ларамах дуьзна хила деза. Амма сонтачу адамаша дІатотту хьекъалалла а, шаьш нисдар а.
8ЛадогІа, сан кІант! Хьайн дас дечу хьехаре ладогІа, нанас дина весеташ а дІа ма татта,
9хІунда аьлча иза исбаьхьа таж ду хьан коьртана, хьан коча охка хаза туьтеш а ду.
10Сан кІант! Шайна тІехь къинош долчу наха хьо шайна тІеозавахь, къар ма ло.
11Цара хьоьга иштта ала мега: «Вало тхоьца, цхьаннан цІий Іано кІелховшур ду вай. Цхьа а бахьана доцуш, бехк боцург вен кІело йийр ю вай.
12Эхарто дийна берш дІакхалларе терра, кошо могуш берш хІаллакбаре терра, вай дийна боллушехь дІакхоллур бу уьш.
13Ваьшна деза мел долу хІума схьагулдийр ду вай, вешан цІенош хІонсах хьала а дузуш.
14Тхох схьакхета, тІаккха и хІонс вовшашлахь цхьатерра йоькъур ю вай».
15Сан кІант, цу нахаца дІа ма гІолахь, церан лорах дІавахарх ларлолахь,
16хІунда аьлча церан когаш вониг долчу дІауьдуш бу, уьш цІий Іано сихбелла а бу.
17Олхазарийн бІаьргашна хьалха речІа хІоттор эрна ду –
18амма уьш санна болу нах шаьш-шайн цІий Іанорна кІелховшу, шайн дахарна кІело а йо цара!
19Иштта ду харцонца шена са лоьхуш мел волчун некъаш: и са шена йоккхуш волу хІора а стаг шен дахарх вер ву.
КІорггачу хьекъалаллин кхайкхар
20КІорггера хьекъалалла урамнекъашкахь кхойкхуш ду, цо майданашкахь шен аз ойу,
21адам гулделлачу меттигашкахь а, гІалин кевнна чуволучу меттехь а къамел до цо:
22«Мел безар бу шуна, бодане адамаш, и бода? Мел ханна хир бу кхаьрдарш шайн кхардамах баккхийбеш? Мел хир бу хьекъал доцурш хаарш ца дезаш?
23ТІедерза ас шаьш нисдарна! Аса сайн дагахь дерг шуна хьоьхур ду, сайна хуург дерриг а шуна дІалур ду.
24Аса шуьга дуьйцура, амма аша соьга ла ца дуьйгІира. Ас сайн куьг шуьга дІакховдийра, амма соьга ладугІуш стаг вацара.
25Ас шайна дина хьехарш аша дІатеттира, ас боху нисдар аша тІе ца ийцира.
26Цундела со а кхаьрдар ду шуна тІедеанчу вонах, со доьлуш хир ду, шу Іадийна дІахІиттича –
27шуна тІе, йочана санна, даккхий зенаш даьхкича, шайтІанан мох санна, шуна вон тІедеача, шу гІайгІане, сингаттаме хилла, дІахІиттича.
28ТІаккха кхойкхур ду шу соьга, амма суна хезар дац. Массанхьа а со лохур ду аша, амма со карор дац шуна,
29шуна хаарш ца дезна дела а, Везачу Эле ларамах дуьзна хила шуна ца лиъна дела а,
30иштта ас шайна дина хьехарш аш дІа ца эцна дела а, ас шайга мел белла тІехбеттамаш дІа а тоттуш.
31И дерриг а бахьана долуш, цара шаьш дІакхехьна болчу некъах бен пайда оьцур бац, шайн дагахь долчух бузур бу уьш.
32Боданера нах хІаллакьхуьлу, хьекъалаллех уьш дІаберзарна. Сонтанаш бойъур бу, шаьш-шайх тоам бина уьш леларна.
33Амма соьга ладоьгІнарг, паргІат а волуш, цхьана а агІор кхерам а боцуш, вехар ву, зуламах а ца кхоьруш».
2
Хьекъалалло бахьа пайда
1Сан кІант! Ас хьайга мел бохург дІаэца, ас хьайна дина хьехарш хьайгахь латтаде.
2Хьекъалалле ладогІа, цунах кхета а хьажа.
3ХІума къасто хаар деха хьайна, гІуллакхах кхетархьама, хьайн аз айаде.
4Ахьа хьекъалалла, дети санна, лахахь, дІалачкъийначу хазнина санна, хьо цунна тІаьхьаваьлла лелахь,
5Везачу Эле болчу ларамах вуьзна хиларх хьо кхетар ву, Дела вовзар хІун ду хьуна хуур ду.
6ХІунда аьлча Везачу Эло хьекъалалла а ло, хаар а, кхетам а Цуьнан багахула ара а болу.
7Цо бакъахьа лелачунна ларвар латтадо, Иза кхачаме лелачарна турс санна ву.
8Цо бакъдолчун некъаш лардо, иштта Шена тешаме болчийн тачанаш а Іалашдо.
9ТІаккха хьуна бакъдерг а, нийса дерг а, догцІена дерг а девзар ду, иштта, муьлхха а дика некъ а бевзар бу.
10Хьан даг чу хьекъалалла а дуссур ду, хаарша хьан синна хазахетар а лур ду.
11ХІума къасто хаарш хиларо хьо ларвийр ву, кхетамалло а хьуна ха дийр ду,
12вочу стеган зуламечу некъех а, иштта харцдерг дуьйцучу стагах а хьо ларвархьама.
13И нах, нийса некъаш а дитина, боданечу некъаш тІехь лелаш бу.
14Уьш, вониг шаьш дечу хенахь, сакъералуш хуьлу, боьха лелар а цара тІетадо.
15Церан некъаш гома ду, церан лелар дегаза ду.
16Кхетамо хьо нахаца лелачу зудчух ларвийр ву. Иза, оьздангалла йоцуш а лелаш, шен мерзачу дешнашца хьо леван гІерта.
17Къона йолчу хенахь ша маре яхана волу стаг а витина, Далла хьалха ша тІелаьцнарг кхочуш а ца деш, лелаш ю иза.
18Цуьнан цІа стаг Іожалле вуьгуш ду, цуьнан некъаша беллачу нахана тІе кхачаво.
19Иза йолчу чуваьлларг юха а ца воьрзу, иза кхечу дахаран новкъа а ца волу.
20Цундела дикачу нехан новкъахула а лела, бакъахьа лелачеран некъаш а лаха,
21хІунда аьлча догцІена берш лаьтта тІехь бехар бу, кхачаме берш цу тІехь буьсур бу,
22амма Іеса нах лаьтта тІера дІахадор бу, Далла тешаме боцурш орамашца цу тІера дІабохур бу.
3
КІенташна бина хьехам
1Сан кІант! Сан хьехам биц ма бе, сан весеташ хьайн даг чохь а латтаде,
2хІунда аьлча цара хьан дахаран денош дахдийр ду, дахарехь хьуна беркат а лур ду.
3Безам а, тешаме хилар а хьох цкъа а дІа ма доьрзийла. Хьайн логах уьш дІа а хьарчаде, хьайн даг тІехь уьш дІа а язде.
4ТІаккха Дела а, нах а реза хир бу хьуна, цара хьо къобал а вийр ву.
5Хьайн доллучу дагца Везачу Элах тешна Іаш хила. Хьайн долчу хьекъална тІетевжаш а ма хила.
6Айхьа дІа мел кхоьхьуш долчу некъаш тІехь Иза вовза, тІаккха Цо хьан тачанаш нисдийр ду.
7Хьайн хьекъалаллех тешна ма Іе, Везачу Эле ларамах вуьзна а хила, зулам дарх лар а ло.
8Иштта лелар хьан дегІана дарбане хир ду, цо хьан даьІахкашка ницкъ юхабалор бу.
9Везачу Элан сий де хьайн долахь мел долчуьнца. Айхьа мел бинчу белхан дуьххьарлерчу ялтица сий де Цуьнан.
10ТІаккха хьан кІа чохь латтош долу цІа тІех дуьзна хир ду, ткъа керла чагІар пхьегІийн йистошкахула тІехъоьхуш хир ду.
11Сан кІант, Везачу Эло хьо нисвар дІа ма татта, Цо хьайна дечу таІзарна аьрзнаш а ма де,
12хІунда аьлча Шена везаш верг нисво Цо, дас шена дукхавезаш волу кІант нисваре терра.
13Декъала ву хьекъалалла карийна волу стаг, кхетаме кхаьчна волу стаг.
14ХІунда аьлча хьекъалалла карадар дети карадарал а деза ду, ткъа цунах дешил а чІогІа боккха пайда болу.
15Иза жовхІарел а деза ду, хьуна мел дезачу хІуманна юкъахь цуьнца дуста хІума а дац.
16Хьекъалаллин аьтту куьйгахь дахаран дуккха а шераш ду, ткъа аьрру куьйгахь – бахам а, сийлалла а ду.
17Цуьнан некъаш ирсе некъаш ду, ткъа цуьнан массо а тачанаш машаре ду.
18Иза дахаран дитт санна ду цунна тІекхиа лууш болчарна. Цуьнан дола деш верг декъала хир ву.
19Хьекъалаллица Везачу Эло латта дІахІоттийна,
ткъа стигалш кхетамца чІагІйина Цо.
20Шен хааршца Везачу Эло кІорга хиш дІа а хецна,
мархашка чІогІа догІа охьа а даийтийтина.
21Сан кІант! Хьекъалалла а, хІума къасторан хьуьнар а Іалашде. Хьайна уллора уьш гена ма довлийта.
22Уьш хьан синна дахар хилла дІахІуьттур ду, царах хьан вортанна жовхІар а хир ду.
23ТІаккха хьайн некъа тІехула кхерам боцуш дІагІур ву хьо, хьан ког а тасалур бац.
24Хьо дІавижча, хьуна кхерам хир бац, ткъа хьуна наб кхетча, иза синтеме а йийр ю ахьа.
25Ма кхера цІеххьана тІебогІучу бохамах я Іеса нах хІаллакьхилар хилча,
26хІунда аьлча Веза Эла хир ву хьан гІортор, Цо хьан ког гурах а ларбийр бу.
27Шайна диканиг дан догІучарна диканиг ца деш ма виса, иза дан хьайн таро елахь.
28Хьайн уллорачуьнга ма ала: «Тахана дІа а гІой, юхавола, ас кхана лур ду ахьа дехнарг», нагахь санна цо доьхург хьайгахь делахь.
29Хьайна уллорачунна ямартло ма е, хьох тешна иза хьуна уллохь Іаш волчу хенахь.
30Бахьана доцуш стагаца дов ма даккха, цо хьайна вон ца динехь.
31Къизалла лелош волчух ма хьега, цуьнан некъех хьайна цхьа а некъ ма харжа,
32хІунда аьлча мекара стаг дегаза хета Везачу Элана, ткъа Цо хама бо догцІена болчийн.
33Везачу Элан неІалт ду Іесачун цІенна тІехь, амма бакъахьа лелачеран цІа Цо декъалдо.
34Кхечу нахах кхаьрдачех Иза а кхаьрда, амма ша кІезиг хеташ Іаш волчунна Шен дика ло Цо.
35Шайгахь хьекъалалла долчарна сийлалла кхочу, ткъа сонтачарна – юьхьІаьржо.
4
Хьекъалаллех болу пайда
1ЛадогІа, сан кІентий, шайн дас бечу хьехамашка, церан тидам а бе, кхетамах шаьш дузийтархьама,
2хІунда аьлча аса шуна динарг дика весет ду. Сан хьехамаш терго йоцуш ма биталаш.
3Сайн ден кІант со волчу хенахь, сайн ненан цхьаъ бен воцу, уггар а дукхавезаш волу кІант со волчу хенахь,
4сан дас суна хьоьхура. Цо соьга олура: «Хьан дагахь лаьттийла сан дешнаш, сан весеташка ла а дугІуш, ваха.
5Хьекъалалла а, кхетам а лаха. Ас бохург диц ма де, цунна тІера а ма вала.
6Хьекъалаллина букъ ма берзабе, тІаккха цо хьо ларвийр ву. Хьекъалалла дезаш а хила, цо Іуналла дийр ду хьуна.
7Уггар а коьртаниг хьекъалалла ду хьуна. Цундела иза лаха хьажа. ХІуъа а хьо лаха гІортахь – хьекъал каро гІорта.
8Хьекъалаллин лаккхара мах хадо хьажа, цо лакхавоккхур ву хьо. Хьо цуьнца хилахь, цо хьан сий хьалаойур ду.
9Цо хьан коьрта тІе исбаьхьа кочар туьллур ду, хьуна сийлаллин таж дІакховдор ду».
10ЛадогІа соьга, сан кІант, дІалаца ас бохург, тІаккха хьан дахаран шераш дуккха а хир ду.
11Ас хьуна хьекъалаллин некъ гойту, нийсачу новкъахула дІа а вуьгу хьо.
12ХІокху новкъахула дІагІо, хьуна новкъарло йийр яц. Хьо водуш велахь, хьан ког а тасалур бац.
13Хьайна дина хьехарш дагахь латтаде, уьш дІа а ма таса – цаьрца ду хьан дахар.
14Іесачу нехан некъа тІе а ма вала, вочу нехан леларх дІа а ма тарло.
15Бита и некъ, цунна тІехь ма лела. Цунна юьстах а валий, уллохула тІехвала.
16Вочу нахана наб кхетар яц, шаьш зуламе дерг даллалц. Церан наб йовр ю, цара цхьаъ вожаваллалц.
17Цара Іесаллин кхача а боу, къизаллин чагІар а молу.
18Хьаналчу нехан некъ сахилар санна бу. Дийнан серло мел лаьтта, тІеттІа серлаболу и некъ.
19Іесачу нехан некъ Іаьржа бода санна бу, шайн ког стенах тасабелла а ца хаьа царна.
20Сан кІант, ас бохучун тидам бе, сан дешнашка дикка ладогІа.
21Хьайн бІаьргашна хьалхара уьш дІа ма довлийта, амма хьайн даг чохь латтаде уьш,
22хІунда аьлча дахар уьш карийначун хир ду, цуьнан дегІ могуш а хир ду.
23Уггар а коьртаниг – хьайн дог лардар ду, хІунда аьлча цу чохь хьан дахаран шовда ду.
24Хьайн баганца мекарниг ма дийца, хьайн матте харцдерг ма алийта.
25Хьан бІаьргаш нийсса хьалха дІахьоьжуш хуьлийла, цІоцкъамаш а нийсса хьалха дІахьажийна хуьлийла.
26Хьайн когашна хьалхара тача шарде, тІаккха дерриг а хьан некъаш чІогІа хир ду.
27Я аьтту агІор а, я аьрру агІор а дІа ма верза, массо а хенахь зулам дарх а ларло.
5
Нахаца леларх ларваларх лаьцна
1Сан кІант! Тергал де сан хьекъале дешнаш, дикка ладогІа сан кхетаме.
2ТІаккха оьзда муха лела веза хааро хьо ларвийр ву, ткъа хьан балдаша хьекъалалла Іалашдийр ду.
3Нахаца лелаш йолчу зудчун багара долу дешнаш мазал мерза а хуьлу, цо бохуш дерг даьттанал кІеда а хуьлу,
4амма тІаьххьара а иштта йолу зуда, сагал-буц санна, къаьхьа хуьлу, шинна а агІор ирдинчу туьрал а ира хуьлу.
5Иза Іожаллин новкъахула йоьду, цуьнан гІулчаш эхарта кхочу.
6Дахаран некъах лаьцна ойла ца йо цо, шен некъ гамбелла хилар даре ца до.
7Ткъа хІинца, сан кІант, соьга ла а догІа, ас бохучунна тІера а ма вала.
8Цу зудчунна генавала, цуьнан хІусаман неІарна улло а ма гІорта,
9хьайн доьналла кхечарна ца кхачийтархьама а, хьайн дахаран шераш къизачеран кара ца дахийтархьама а.
10Хьан бахам кхечарна кхочур бу, ахьа мел гулдинарг хийрачу нехан кара а гІур ду.
11Хьан дахаран чаккхенгахь ахьа узарш дийр ду – хьайн дегІа чуьра гІора дІадаьллачул тІаьхьа.
12ТІаккха ахьа эр ду: «ТаІзар суна ма ца дезара! Со нисварх сан дог ма долура!
13Суна ца лаьара сайн хьехархойн аз хаза, цара бохучуьнга аса ла а ца дугІура.
14Цхьана маьІІаргона сан дахар кхоччуш дакъазадолура берриг а гуламна хьалха!»
15Хьайн гІу чуьра мала хи – хьайн хьостана чуьра арадолуш долу хи.
16Хьан хьостанийн хи урамнекъашкахула дІасадаржа деза те? Хьан хиш майданашкахула дІасадаржа деза те?
17И хи хьайн долахь хилийта, кхечун долахь а ца хуьлуьйтуш.
18Декъала хуьлийла хьан хин хьоста. Хьо жима волчу хенахь айхьа ялийначу зудчуьнца зовкх хьоьгийла ахьа.
19Иза, лу санна, исбаьхьа ю, сай санна, хаза а ю. Цуьнан накхоша Іабавойла хьо муьлххачу а хенахь, цуьнан безамо дІалаьцна хуьлийла хьо даим.
20Сан кІант, кхечун зудчо дІалаьцна хІунда хир вара хьо? Нехан зудчун накхош ахь хІунда марадухкур дара?
21Везачу Элан бІаьргашна хьалха лаьтташ ду стеган некъаш, адамо мел бо некъ толлу Цо.
22Іеса стаг шен къинойн гуро дІалоцу, цара иза, буржалш тоьхча санна, латтаво.
23Цо хьехам тІе ца эцарна, иза лийр ву. Шен сонталла йоккха хиларна, иза тиларчу гІур ву.
6
Кхидолу лардарш
1Сан кІант! Нагахь санна ахьа кхечу стагах жоп деллехь, нагахь санна куьг Іовдарца ахь цунах дош деллехь,
2ахьа хьайн дешнех хьайна гур боьгІнехь, ахьа-айхьа аьллачо хьо дІалаьцнехь,
3хьо мукъавалархьама хІара де, сан кІант, хьайн уллорачун кара хьо вахана дела. Ваха а гІой, хьо юьхьІаьржачу хІотта, айхьа дош делла волчу стаге дехар де, хьо цу дашах мукъаваккха алий.
4Хьайн бІаьргашка наб а ма яйта, цаьрга са а ма даІийта.
5Цу гурах мукъа а валий, таллархочух сай санна, дІакъахка. РечІанна чуьра мукъадолу олхазар санна, кІелхьарвала.
6Зингат долчу гІо, малонча, цо деш долчуьнга а хьажий, хьекъалалла долуш хила.
7Цуьнан я хьаькам а вац, я хьалхаваьлла лелаш верг а вац, я олахо а вац,
8амма аьхка цо шена рицкъа Іалашдо, ялта чудерзочу хенахь цо шена кхача гулбо.
9Мел Іуьллур ву хьо, малонча, вижина? Маца вер ву хьо наб йина?
10«Жимма вижина Іуьллур ву со, – боху малончо, – жимма садоІуш Іийр ву, жимма, куьйгаш тІекІел а дехкина, Іуьллур ву».
11Амма, къу санна, хьо волчу еана схьакхочур ю къелла. Хьан эшар, талорхо санна, деана тІекхочур ду хьуна.
12Мекара хІилланча волу стаг, харцдерг а дуьйцуш, вон бага а лееш, лела.
13Цо бІаьргаш а теІабо, хичаш а йо, куьйган эшарехь къамел а до, нах лебан гІерташ.
14Цуьнан даг чохь ямартло ю. Иза массо а хенахь вон ойланаш еш хуьлу, нехан барт а бохош.
15Амма цІеххьана цунна тІе бохам кхочур бу. Цу сохьта, дарба а хир доцуш, чІогІа кІелвуьсур ву иза.
16Везачу Элана ца дезаш ялх хІума ду, аьлча а, ворхІ ду Цунна дегаза хетарг:
17кура бІаьргаш а,
харцдерг дуьйцу мотт а,
бехк боцучун цІий Іенош долу куьйгаш а,
18шена чохь вон дагалецамаш болу дог а,
вочу хІуманна тІебовда кийча болу когаш а,
19кхел ечу хенахь аьшпаш буьттуш волу харцтеш а,
вежаршна юкъахь дов латтош волу стаг а.
Кхечу стеган зудчуьнца леларх ларвалар
20Сан кІант! Хьайн ден весеташ ларде, ненан хьехамаш дІа а ма татта.
21Уьш даим хьайн дагах дІа а дехка, хьайн коча дІа а хьарчаде.
22Хьо новкъа ваьлча, цара хьуна тІехь куьйгалла дийр ду. Хьо дІавижча, цара хьо ларвийр ву. Хьо самаваьлча, уьш хьох дагабевр бу.
23Хьан ден-ненан весеташ – хьуна некъ гойтуш йолу серло ю. ТІехтохаман нисваро дахаран новкъа воккху хьо.
24Церан хьехамаша хьо, нахаца лелаш йолу зуда йолчу воьдуш, сацаво, шен майра а витина, лелаш йолчу зудчун хазачу хабарех лар а во.
25Цуьнан хазалле хьайн дог ле ма дайта, цуьнан бІаьргашка хьо йийсаре а ма вигийта,
26хІунда аьлча кхахьпанан мах баьпкан юьхканчул бен бац, амма нехан долахь йолу зуда бахьана долуш хьо хьайн дахарх а вала тарло.
27Цхьаьнгге а шен четахь догуш долу хаьштиг латталур дуй, шена тІера коч а ца ягош?
28Цхьа а стаг догуш долчу кІегашна тІехула лелалур вуй, шен когаш а ца багош?
29Изза хир ду кхечун зуда йолчу оьхучунна а: цунах дІа ца къаьхкинарг таІзар ца хуьлуш вуьсур вац.
30Къуьне цабезам ца кхоллало, цо, меца хиларна шен гай дузорхьама, хІума лачкъийча.
31Амма схьалаьцначул тІаьхьа, цо ворхІазза дукха юхадала деза, шен цІийнан берриг а бахам дІабала цуьнан дезахь а.
32Шен йоцучу зудчуьнца лелачун кийрахь дог дац, цу тайпана лелаш волчо шен са а хІаллакдо.
33Еттар а, юьхьІаьржачу хІоттар а кхочур ду цуьнга, цуьнан эхь цкъа а дІадайина хир дац.
34Нахаца лелаш йолчу зудчун майра дарлур ву, бекхам бечу дийнахь цо шен мостагІчух къинхетам бийр бац.
35Цхьа а гІуда цо дІаоьцур дац. Шена ло совгІат мел доккха делахь а, иза товр дац цунна.
7
1Сан кІант! Сан дешнаш ларде, сан весеташ дагахь латтаде.
2Сан весеташ ларде, тІаккха хьо вехар ву. Сан хьехамаш, йоІбІаьрг санна беза а хеташ, Іалашбе.
3Хьайн куьйган пІелгех дІадехка уьш, даг тІехь дІа а язде уьш.
4Хьекъалалле ала: «Хьо сан йиша ю!» Цундела кхетам а хьайн гергара бу ала.
5Цара ларвийр ву хьо хьайн йоцучу зудчух – эсалчу къамелашца левеш йолчу тилаеллачу зудчух.
Нахаца лела зуда
6Цхьана дийнахь со сайн цІийнан корехула арахьоьжуш вара.
7Боданечу нахана юкъахь, кегийчу нахана юкъахь, хьекъал доцуш волу цхьа жима стаг гира суна.
8Иза, некъахула а вогІуш, нахаца лелаш йолчу зудчун ураман маьІигна улло а кхаьчна, цуьнан цІенна тІебоьду некъ боккхуш вара.
9Малх дІа а буьзна, суьйре тІееанера, бода булуш бара.
10Цу хенахь цунна дуьхьалйогІуш яра и зуда. Цунна тІехь кхахьпанан духар дара, иштта цуьнан къайлаха Іалашонаш а яра.
11(Иза чІогІа аз долуш а, аьрха а ю, иштта ша хиларна шен цІахь соцуш а яц.
12Иза урамнекъашкахула а, майданашкахула а яьлла лелаш ю, некъийн хІорра маьІиг йолчуьра кІело а еш.)
13И жима стаг катоьхна схьа а лаьцна, цунна оба а яьккхина, нисса цуьнан бІаьргаш чу а хьоьжуш, цо элира:
14«Ас тахана бертан сагІа даьккхина, сайна тІедиллинарг кхочуш а деш. Со йолчохь оцу сагІанах долу жижиг ду,
15цундела со хьуна дуьхьал араяьлла. Хьо лоьхуш лелара со, ткъа хІинца схьакарий суна хьо.
16Ас сайн метта тІе исхарш тесна. Мисар-махкара деана тайп-тайпанчу басахь долу кІадеш ду уьш.
17Аса сайн метта тІе духІиш а, сарап а, кхечу тайпана хаза хьожа йогІу хІуманаш а тоьхна.
18Вало, Іаббалц безаман кад муьйлур бу вайшимма! Вовшех марзо а оьцуш, сахиллалц Іийр ду вайшиъ,
19хІунда аьлча сан майра цІахь вац: иза беха некъ бан араваьлла.
20Цо шеца ахча чохь долу бохча схьаэцна, цундела иза бутт буьзча бен цІа вогІур вац».
21Къарвечу дешнашца и жима стаг къарвира цу зудчо. Шен эсалчу къамелца иза цуьнга Іеха а велира.
22Иза цу зудчунна тІаьхьахІоьттина вахара, урс хьакха дІабуьгуш болу сту ма-баххара, гур чу воьду сонтаниг санна,
23шен доІахах суй санна кхуссу пха чекхбаллалц. Иза вара речІанна тІедоьдуш долу олхазар санна – иза ца кхетара шен дахар Іожаллин кхерамехь хиларх.
24Ткъа хІинца, сан кІентий, соьга ла а догІа, аса бохучун тидам а бе.
25Ишттачу зудчун некъаш тІе ма дерзийта шайн дегнаш, цуьнан некъаш тІехь тиладелла ма лела.
26Дуккха а нах цо эгийтина, цо хІаллакбинарш барам боцуш бу.
27Цуьнан цІа – эхарте кхачаво некъ бу. Оцу некъо Іожаллин меттиге дІавуьгу.
8
Хьекъалалла хастор
1Хьекъалалла-м дац те и кхойкхург?
Кхетам-м бац те, шен аз ойуш, кхойкхуш берг?
2Иза лакхенашкахь дІахІутту, некъаш тІехь,
некъаш вовшахкхетачу меттехь.
3Цо гІалин кевнна уллохь кхойкху,
неІарна чуволучу меттехь:
4«Шуьга кхойкху ас, дуьненан адамаш,
массо а нахе кхойкхуш ду сан аз!
5Хьекъал долуш хила Іама, бодане дерш.
Кхетам болуш хила Іама, сонта берш.
6ЛадогІа, хІунда аьлча ас ала кечдинарг коьртаниг ду,
сан багахула арадовлу дешнаш – цІеначу дагара ду.
7Сан матто дІаолуш дерг нийса дерг ду,
ткъа харцдерг алар баганна юьхьІаьржо ю.
8Сан багахула арадолу массо а дош бакъ ду,
цаьрца я ямартло а, я хІилла а дац.
9Кхетам берг цу дешнех дика кхета,
иштта хаарш гулдинчунна а уьш нийса хета.
10ДІаэца сан хьехамаш детин метта,
хаарш харжа цІеначу дешин метта,
11хІунда аьлча хьекъалалла жовхІарел а гІолехь ду шуна,
лууш долу цхьа а хІума цуьнца дусталур дац шуна.
12Соьгахь, хьекъалаллехь, хьекъал ду шуна,
ткъа хаар а, къастор а карадо суна.
13Везачу Эле ларамах вуьзна хилар – вониг цадезар ду.
Суна иштта куралла а, ша лакхара хетар а ца деза,
иштта вон некъаш а, харцдерг дуьйцуш йолу баганаш а ца еза суна.
14Соьгахь хьехарш а, нийса долу хьекъал а ду.
Сан хІума къасто кхетам а бу, соьгахь ницкъ а бу.
15Сан гІоьнца паччахьаша шайн паччахьалла до,
соьгахула куьйгалхоша нийсадерг билгалдоккху.
16Сан гІоьнца куьйгалла до элаша а, тхьамданаша а,
иштта нийса кхел ечу массо а кхелахоша а.
17Со дезарш суна а беза,
со лохуш болчарна со карор а ду.
18Соьгахь бу бахам а, сийлалла а,
телхар йоцу хазна а, нийсо а.
19Сан совгІат уггар а цІеначу дешил а деза ду,
сох болу пайда цІеначу детил а дукха бу.
20Со нийсонан некъаш тІехула лела,
аса бакъдолчун тачанаш лоху.
21Со дезачарна ас хьал ло,
церан хІусамаш ас хазнех хьалаюзу.
22Юьхьанца, Ша дерриг а кхуллучу хенахь,
Везачу Эло со, хьекъалалла, уггар а хьалха кхоьллина.
23Со дІахІоттийнера азалехь дуьйна,
юьхьанца, дуьне а кхоллале.
24Со дуьнен чу даьллера, даккхий хІордаш а хилале,
иштта хи тІехъоьху хьостанаш а хилале.
25Со дуьнен чу даьлла, лаьмнаш а, гунаш а
шайн-шайн меттигашка дІахІиттадале,
26латта а, цуьнан аренаш а, ур-атталла
лаьттан буьртигаш а Цо кхоллале.
27Цо стигал шен метта дІахІотточу хенахь, со цигахь дара,
Цо анайистана горга сиз а хьаькхна, боккха хІорд кхуллучу хенахь а,
28иштта мархаш лакхенгахь кхуллучу хенахь а,
хІорд чубутту хьостанаш шординчу хенахь а, со цигахь дара.
29Ша омра динччул бен хьала а ца бузуш,
Цо хІордана шен йистош лучу хенахь а,
лаьттан бух дІахІоттийначу хенахь а,
со цигахь дара.
30Со Цунна уллохь дара, говза пхьар санна.
Веза Эла сох воккхавеш вара хІора дийнахь,
массо а хенахь сакъоьрура аса Цунна уллохь.
31Цо кхоьллинчу дуьненах доккхадеш дара со,
иштта Цо кхоьллина адамаш бахьана долуш а со доккхадеш дара.
32Иштта, сан кІентий, ладогІа соьга.
Декъала хир бу ас хьехначу некъашкахула леларш!
33ЛадогІа хІокху хьехамашка, хила хьекъале,
цунна уллора дІа а ма довла.
34Декъала ву соьга ладугІуш верг,
сема а волуш, хІора дийнахь сан кевнехь а,
сан неІарна а уллохь ха деш лаьтташ верг.
35Со мел карийначунна дахар карийна,
Везачу Элера дика а хир ду цунна.
36Соьга схьа ца кхаьчнарг шен синна бохам боккхуш ву.
Хьекъалалла ца дезаш верг Іожалла езаш ву».
9
Хьекъалалла а, сонталла а
1Хьекъалалло, шена цІа а дина, ворхІ бІогІам а хьаькхна, уьш дІахІиттийра.
2Дийнатна урс а хьаькхна, чагІар а доьттина, цо пхьор охьахІоттийра.
3ГІалин уггар лекхачу меттера мохь туххуш дІаалийта шен ялхой бахийтира цо:
4«Бодане верг кхуза схьавола!» Хьекъалх эшна болчаьрга а боху цо:
5«Схьадуьйла, даа сан бепиг, мала ас даьккхина долу чагІар.
6Дита шайн бодане лелар, тІаккха шу дехар ду. Кхетамечу новкъахула лела дуьйлало».
7Кхаьрдаш верг нисван гІертахь, цо хьуна кхиссарш йийр ю. Іесачу стагана тІехтохам бахь, цо хьо нахала воккхур ву.
8Цундела нахах кхаьрдаш волчух бехк ма баккха – цуьнан хьоьга цабезам кхоллалур бу. Амма ахьа хьекъал дерг нисвахь, цуьнан хьоьца ларам хир бу.
9Хьехар де хьекъал долчунна, цуьнан хьекъалалла кхин а совдер ду. ДогцІена долу стаг Іамаве – цуьнан хаарш кхин а алссам хир ду.
10Везачу Эле ларамах вуьзна хилар – иза хьекъалаллин юьхь ю, ткъа Веза Дела вовзар – иза кхетам бу.
11Хьекъалалла долчу соьгахула хьан оьмар а яхлур ю, хьан дахаран шераш а совдевр ду.
12Хьо хьекъале велахь, хьуна пайда бахьар бу оцу хьекъалалло, амма хьо кхаьрдаш велахь, оцу кхардаро хьуна зе дийр ду.
13Сонталла чІогІа аз долуш йолу зуда санна ю. Иза бодане ю – цунна хІумма а ца хаьа.
14Шен цІенна чуволучу меттехь, гІалин уггар лекхачу меттехь, гІанта тІехь Іаш ю иза.
15Цо шена уллохула тІехбуьйлучу а, нийсса шайн новкъахула дІабоьлхучу а нахе мохь бетта:
16«Со йолчу схьавола, бодане волу массо а стаг!» – бохуш. Хьекъална кІорге боцучаьрга а цо боху:
17«Лачкъийна долу хи а мерза ду, къайлаха доу бепиг а мерза ду».
18Ткъа царна ца хаьа, цуьнан цІа чохь белла нах буйла а, цо схьакхайкхинарш беллачу нехан дуьнен чу биссина буйла а.
10
Сулим-паччахьан кицанаш
1ХІорш ду Сулиман кицанаш.
Хьекъалечу кІанта шен ден дог даккхийдедо, ткъа сонтачу кІанта ненан дог дохадо.
2Хьарам даьккхинчу ахчанах пайда ца болу, ткъа нийсоно Іожаллех кІелхьарвоккху.
3Хьаналчу стаге Везачу Эло мацалла хьоьгуьйтур яц, ткъа Іесачу нехан лаам Цо дІатотту.
4Мало ечу куьйгаша стаге къоьлла хІоттайо, ткъа къахьоьгуш долчу куьйгаша хьал гулдо.
5Аьхка ялта чудерзориг хьекъале кІант ву, амма ялта чудерзочу хенахь вижина Іиллинарг эхье кІант ву.
6Декъала хилар хьаналчу нахаца ду, амма Іесачу стеган дешнаша нахана еш йолу къизалла къайлайоккху.
7Дикачу стагах лаьцна диканна дагадогІу, амма Іесачу стеган цІе дІаер ю.
8Хьекъал долчо хьехамаш тІеоьцу, ткъа сонта къамел дийраш хІаллакьхир бу.
9Нийса лелаш волчунна кхерам хир бац, ткъа шен некъаш талхош верг жоьпе озор ву.
10Шен бІаьргаш мекарлонца теІабеш волчу стага бала бахьа, ткъа сонта къамел дийраш хІаллакьхир бу.
11Хьаналчу стеган дешнаш – дахаран хьоста ду, амма Іесачу стеган дешнаша нахана еш йолу къизалла къайлайоккху.
12Цабезамо девнаш довлуьйту, амма безамо массо а зуламаш дІахьулдо.
13Къастош долчун багахь хьекъалалла карадо, ткъа гІаж еттар хьекъал доцучун букъана лерина ду.
14Хьекъалалла долчара хаарш лахьадо, ткъа сонтачара дуьйцучо бохам гергабалабо.
15Хьалдолчун бахам – цуьнан чІагІйина гІала ю, къен волчу стеган бала цуьнан къен хилар ду.
16Хьаналчу нахана йогІу ял дахар ду, Іесачу стеган кхиам къиношна тІебоьрзу.
17Шена бечу тІехбеттаме ладугІуш верг дахаран новкъахь ву, амма ша нис ца войтург тилавелла лела.
18Шен цабезам къайлабохуш верг – аьшпаш буттург ву, ткъа эладита даржош верг сонта ву.
19Дукха луьйш волчуьнгара гІалат дала мега, амма шен бага сацо хууш верг хьекъал долуш ву.
20Хьаналчу стеган дош цІена дети ду, ткъа Іесачу стеган дог пайда боцуш ду.
21Хьаналчу стеган дешнаша дуккха а нахана кхача ло, амма сонтанаш хІаллакьхуьлу, шайн хьекъал ца тоарна.
22Везачу Эло декъалваро хьал дахьа, ткъа къахьегаро цунна хІумма а тІе ца туху
[1].
23Сонтаниг вон леларх воккхавеш хиларе терра, хьекъал дерг хьекъалаллех воккхавоь.
24Іеса стаг кхоьруш дерг цунна тІедогІур ду, ткъа хьаналчу стага сатуьйсуш дерг цунна хир ду.
25ШайтІанан мох хьаькхча – Іеса нах кхин бац, ткъа хьанал нах онддачу бух тІехь лаьтташ бу.
26Шен олахо малончо шагво, къонзано цергаш шагъяр санна я хьийзош болчу кІуьро бІаьргаш къийзор санна.
27Везачу Эле ларамах вуьзна хиларо стеган денош дахдо, ткъа Іесачу нехан шераш дацдина хир ду.
28Дикачу нехан сатийсам ирсе бу, ткъа Іесачу нехан дегайовхо кхочушхир яц.
29Везачу Элан некъ кхачаме лелаш волчунна гІап санна бу, амма харцонаш лелочарна и некъ бухур бу.
30Хьанал нах цкъа а бегийна хир бац, амма Іеса нах дуьнен тІехь буьсур бац.
31Хьаналчу наха дуьйцург хьекъалалла ду, ткъа харц луьйш болчеран къамел сацор ду.
32Дикачу нахана догІу хІума ала хаьа, ткъа Іесачу нахана дегаза хІума ала бен ца хаьа.
11
1Нийса ца узу терза Везачу Элана ца деза, ткъа нийса узуш долу терза Цунна тамехь ду.
2Куралла йоьссича – юьхьІаьржачу хІутту, ткъа эсала болчаьрца хьекъалалла хуьлу.
3Шайн хьаналло догцІена берш дахаран новкъахула дІабуьгу, ткъа шайн сийсаздаккхаро тешаме боцурш хІаллакбо.
4Бекхам бечу дийнахь хьоло гІо дийр дац, амма нийсоно Іожаллех кІелхьарвоккхур ву.
5ДогцІена болчеран нийсоно царна нийса некъ боккху, ткъа Іесачу нехан Іесалло уьш охьаоьгуьйту.
6Бакъахьа лелаш верг шен нийсоно кІелхьарвоккхур ву, амма мекарниг шен Іесачу лаамо дІалоцур ву.
7Іесачу стеган дІакхалхарца цуьнан сатийсам а дІаболу, иштта зуламе стаг хьоьжуш дерг а дІадолу.
8Дика стаг баланех кІелхьарволу, цуьнан метта цу балано Іеса стаг дІалоцу.
9Шен къамелашца Іесачо шен уллорачунна бохам боккху, амма Делан лаамехь волу стаг шен хьекъалалло кІелхьарвоккху.
10Хьаналчу стеган аьтто хилча, ерриг а гІала йоккхаеш хуьлу, ткъа Іесачу стеган валарх массарна а ловзар хуьлу.
11Дикачу наха декъалъяр бахьана долуш гІалин аьтто боккху, амма Іесачу нехан къамелашца гІалина бохам боккху.
12Хьекъал кІезиг долчо шена уллораниг емалво, амма хьекъал долчо вист ца хуьлуш собардо.
13Мотт бетташ лелачо шега дийцинарг дІасадаржадо, амма тешаме волчо къайле дІахьулйо.
14Куьйгалла ца тоьуш хиларна, халкъ хІаллакьхуьлу, амма хьехамчаш дукха хиларо халкъан аьтто боккху.
15Шена бала бо кхечу стагах дош делла волчо, амма цу тайпана дош далар шена тІе ца оьцуш волчунна кхерам бац.
16Эсала йолчу зудчо шега ларам кхоллаболуьйту, ткъа къизачара шайна хьал гулдо.
17Къинхетаме волчу стага шен дагна синхьаам хуьлуьйту, ткъа къизачу стага ша хІаллакво.
18Іесачу стага йоккху ял стаг левеш йоккху, амма, лаьтта тосу хІу санна, нийсо тосучун совгІат чІогІа лаьтта.
19Нийсо леррина кхочушъечарна дахар карор ду, ткъа зуламаш лелочара шайна Іожалла лоьху.
20Везачу Элана ца беза ямарта дог дерш, амма Иза воккхавоь кхоччуш цІена лелаш болчарах.
21Билггал бакъ ду, вон стаг таІзар тІе ца догІуш вуьсург цахилар, амма дикачу нехан тІаьхье кІелхьарйоккхур ю.
22Хьакхин мерах боллу дашо хІоз санна ю, хаза а йолуш, хьекъал доцу зуда.
23Хьаналчу нехан лаам кхочушхиларо дика кхин а алсамдоккху, амма Іесачу нехан сатийсам кхочушхиларо дералла яхьа.
24Комаьрша волчунна кхин а алссам хІума тІедогІу, амма сутара хиларо къоьлла тІеялайо.
25Комаьрша волчун аьтто боккхур бу, ткъа кхечунна хи малош волчунна а хи малор ду.
26Шен долахь долу ялта шегахь сецош волчунна наха неІалт олу, амма декъала хир ву ялта дІадухкуш верг.
27Дика дан кийча верг наха лору, амма вон деш волчунна иза шена юхадоьрзу.
28Шен бахамах тешна верг вужур ву, амма диканиг, керла хьаладаьлла гІа санна, хьалавер ву.
29Шен доьзална бала бахьаш волчунна яьссалла кхочур ю, ткъа сонтаниг хьекъалалла долчун лай хилла лелар ву.
30Делан лаамехь болчара кхиориг – дахаран дитт ду, хьекъалалла долчо адамийн синош тІеозадо.
31Лаьтта тІехь а болуш, дикачу нахана царна догІург луш хилча, Іеса а лелаш, къинош летош болчарна цул сов а иза лур ду.
12
1Ша нисвар дезаш волчунна хаарш а деза, ткъа шена тІехбеттам бар ца дезарг сонта стаг ву.
2Дика стаг Везачу Эло ша декъалвар лохуш хуьлу, амма мекарчу стагана Цо кхел йийр ю.
3Іесалло стаг чІагІвийр вац, амма Делан лаамехь волчун бух меттахбер бац.
4Дика зуда шен майрачунна таж санна хуьлу, ткъа шен майра юьхьІаьржачу хІоттош ерг – цуьнан даьІахкаш чохь телхина хІума санна ю.
5Дикачу нехан ойланаш нийса хуьлу, ткъа Іесачу нехан Іалашонаш ямарта хуьлу.
6Іесачу наха бохург – цІий Іано йина кІело ю, ткъа бакъахьа лелачара олучо уьш кІелхьарбоху.
7Іесачу нахана тІе бохам беанчул тІаьхьа уьш кхин бац, амма дикачу нехан цІа чІогІа лаьттар ду.
8Стеган хьекъале хьаьжжина, иза хаста а во, амма ямарта дог долу стаг нахана ца веза.
9Дагахь хІума доцуш, цхьаъ бен ялхо воцуш волу стаг тоьлу, нахана ша чІогІа хьал долуш ву а моттуьйтуш, даа хІума доцуш волчу стагал.
10Дикачу стеган шен хьайбанех а дог лозу, амма Іесачу нехан доглазам а къиза бу.
11Шен лаьтта тІехь къахьоьгучун шортта таро хир ю, ткъа эрна хІуманаш а лелош, хан йойуш верг хьекъал доцу стаг ву.
12Іеса стаг хьоьгург вонаш лелочеран хІонс ю, ткъа дикачу нехан орамо стом ло.
13Шен харцдешнашца вочу стага шена кІело йо, ткъа дика стаг баланех кІелхьарвер ву.
14Шен баганца аьллачуьнгахула стаг дикачух вузу, шен куьйгашца бинчу балхана йоггІу ял а лур ю цунна.
15Сонтачу стагана шен некъ дика хета, ткъа хьекъал долчу стага кхечеран хьехамашка ладугІу.
16Сонтачу стеган оьгІазвахар цу сохьта гучудолу, ткъа хьекъал долчо шена йина вас гучу ца йоккху.
17Тешамечу тешо бакъдерг олу, амма харц луьйш волчу стага бохург бакъ дац.
18Ойла а ца еш, къамел дечун дешнаша, туьро санна, чов йо, амма хьекъал долчун дешнаша дарба до.
19Бакъдолу дешнаш гуттаренна а хуьлу, ткъа харцдерг йоццачу ханна бен дац.
20Вониг дан ойла ечеран дегнашкахь мекарло хуьлу, ткъа машар бан гІерташ болчарна синкъерам хир бу.
21Дикачу адамашна тІе цхьа а бохам богІур бац, ткъа Іеса нах вочу хІуманех тІехбуьзна хир бу.
22Везачу Элана харцдерг дуьйцурш ца беза, ткъа бакъдерг леладечарна Иза реза ву.
23Хьекъал дерг шен хаарш гучудаха ца гІерта, ткъа сонтачо шен сонталла гучуйоккху.
24Дукха къахьоьгург кхечарна тІехь куьйгалла деш хир ву, ткъа малонча, лай санна, къахьоьгуш хир ву.
25Сингаттамо адаман дог таІадо, ткъа дикачу дашо иза самукъане до.
26Дикачу стагана шена уллорачунна чул дика хир ду, ткъа Іеса стаг тилаво шен некъо.
27Малончо шен ижу ца йотту, ткъа дукха къахьоьгуш волчунна шен бахам беза бу.
28Делан лаамехь волчу стеган некъ дахарна тІебоьду, цу некъа тІехь Іожалла а яц.
13
1Хьекъалечу кІанта шен дас ша нисваран дикка тергам бо, ткъа кхаьрдаш волчо шена бечу тІехбеттаме ла ца дугІу.
2Шен баганца аьллачуьнгахула стага пайда оьцу, ткъа мекара стаг къизалла ярх хьоьгу.
3Шен бага сацо хууш волчо шен са лардо, ткъа, ойла а ца еш, луьйш волчу стагана тІе зулам догІур ду.
4Малончин лаамаш кхочушхир бац, ткъа хьанал къахьоьгучун лаамаш кхоччуш Іаьбна хир бу.
5Дикачу стагана харцонаш ца еза, ткъа Іесачу стага шена тІе юьхьІаьржо а, эхь а доуьйту.
6Нийса леларо догцІена стаг шен некъа тІехь ларво, ткъа Іесалло къинош летош верг хІаллакво.
7Цхьаболчу наха, шайн долахь хІумма а доццушехь а, шаьш хьоладай ду моттуьйту, ткъа вукхара шайгахь къоьлла ю моттуьйту, дуккха а хьал шайгахь делахь а.
8Хьал долчу стеган шен дахар эца йиш ю, ткъа къечунах цхьаммо а мах боьхур бац.
9Дикачу нехан серло синкъераме йогу, ткъа вочу нехан чиркх байина хир бу.
10Шаьш лакхара хеташ болу нах бахьана долуш девнаш дуьйлу, ткъа хьехам тІеоьцуш берш хьекъалалла долуш бу.
11Букъ а ца лозуш доккхург дог а ца лозуш дІадолу, ткъа къахьегарца жим-жима гулдина хьал дебар ду.
12Сатийсам кхочушхила хьебелча, дог гІайгІане хуьлу, ткъа хьан сатийсам кхочушхилча, иза дахаран дитт санна денло.
13Шена бина хьехам дІатоттург жоьпе озор ву, амма весет лоруш волчунна ял хир ю.
14Хьекъалалла долчун хьехамаш дахаран шовда ду, цара адамна гІо дийр ду Іожаллин гурана генавала.
15Хьекъал долчу стагаца нехан ларам хуьлу, ткъа тешаме боцучеран некъ хала бу.
16Хьекъал долчо, ша цхьа хІума дале, ойла йо, ткъа сонтачо шен сонталла нахана дІагойту.
17Геланча тешаме вацахь, цунах зулам долу, амма тешаме волчо машар бахьа.
18ЮьхьІаьржо а, къоьлла а хир ю тІехбеттам тІе ца оьцучу стагехь, амма ша нисвойтуш волчу стеган сий хир ду.
19Лаам кхочушхилча, сакъерало. Вочу хІуманах дІакъастар сонтачунна дегаза хета.
20Хьекъал долчаьрца юкъаметтиг лелош верг хьекъал долуш хир ву, амма сонтачаьрца гергарло лелош волчо шена тІе бала бахьа.
21Къинош леточарна вон тІаьхьадаьлла лела, ткъа бакъахьа болчарна диканиг лур ду.
22Дика стаг веллачул тІаьхьа цуьнан бахам берийн берашна а кхочур бу, амма къинош летийначун хьал бакъахьарчун дуьхьа Іалашдеш ду.
23Ур-атталла къечу стеган ахаза долчу лаьтто алссам ялта делча а, нийса ца леларо цуьнан хьал дІадоккху.
24Сара кхоабеш волчунна шен кІант ца веза, амма шен кІант везачо иза таІзар дарца нисво.
25Дикачу стага Іаббалц яа хІума юур ю, ткъа Іесачу нехан кийрахь мацалла лаьттар ю.
14
1Хьекъал долчу хІора зудчо шен хІусам дІахІоттайо, амма сонтачу зудчо шен куьйгашца иза йохайо.
2Нийсачу новкъахула дІавоьдург Везачу Эле болчу ларамах вуьзна хуьлу, амма харцнекъаш лелош схьабогІучарна Иза дегаза хета.
3Сонтачу стага бохург – шен кураллина таІзар до гІаж санна ду, ткъа хьекъал долчу стеган вистхиларо иза ларво.
4Нагахь болх бан стерчий дацахь, хьаьвданаш даьсса хир ду, ткъа стерчийн ницкъах пайда эцаро шортта ялта лур ду.
5Тешаме волчу тешо Іеха ца во, амма харцтешо аьшпаш бутту.
6Кхаьрдачо хьекъалалла лоху, иза цунна кара а ца до, амма хьекъал долчу стагана хаарш атта карадо.
7Сонтачу стагах къехкаш лела, цуьнан багара хаарш карор дац хьуна.
8Хьекъалечу стеган хьекъалаллица цунна ша муха лела хаьа, амма сонтачу стеган сонталла – Іехор ю.
9Сонта адамаш кхаьрда шайн къиношна гечдар лоьхучарах, ткъа догцІена болчарна юкъахь вовшашна резахилар ду.
10Адамна шена бен ца бевза шен даг чуьра бала, иштта цуьнан синкъераме хиларан бахьана а кхечунна хуур дац.
11Іесачу стеган цІа дакъазадер ду, ткъа догцІена болчийн хІусамаша заза доккхур ду.
12Стагана нийса хеташ болу некъ хила мега, амма иза тІаьххьара а Іожалле кхочу.
13Стаг ша воьлучу хенахь а баланехь хила мега. Сакъерадалар дІадолу, амма бала цунна буьсу.
14Нийсачу новкъа тІера дІаваьлларг ша мел динчу вонах вузур ву, ткъа дикачу стагана ша леллачу некъана совгІат дийр ду.
15Сонтаниг шега мел аьллачух теша, ткъа хьекъале верг хІорра а ша ечу гІулчан ойла еш хуьлу.
16Хьекъале стаг хІуманах ларлуш а лела, вочух гена а волу, ткъа сонтаниг хьераваьлла а, шех тІех тешаш а лела.
17Сиха оьгІазвоьдучо шегара гІалат долуьйту, ткъа мекара стаг нахана ца веза
[2].
18Боданечу нахана сонталла кхочу, ткъа хьекъалечу нахана, таж санна, хаарш кхочу.
19Вон нах дикачу нахана хьалха охьатеІаш лелар бу, ткъа Іесачу наха хьаналчу нехан кевнашкахь гІо доьхур ду.
20Къен стаг шен уллорачарна а ца веза, ткъа хьалдолчу стеган дуккха а доттагІий хуьлу.
21Шена уллорачух ца вешачо къа латадо, ткъа къечаьрца къинхетаме верг декъала ву.
22Вониг дан кечвелларг тилавелла ца вогІу те? Амма диканиг дан кечвелларг безаме а, тешаме а ву.
23Деш долчу муьлххачу а гІуллакхо са яхьа, ткъа даьсса къамелаш къоьллина бен ца кхочу.
24Хьекъале волчун таж – хьал ду, ткъа сонтачунна сонталла кхочу.
25Бакъдерг дуьйцуш волчу тешо синош кІелхьардоху, ткъа аьшпаш буттучу тешо Іехаво.
26Везачу Эле ларамах вуьзна хиларо чІогІа маршо ло, стеган берашна иза дІалечкъийла хир ю.
27Везачу Эле ларамах вуьзна хилар дахаран хьоста санна ду, иштта цо Іожаллин гурах а ларво.
28Халкъ алссам хилар паччахьан сийлалла ду, ткъа халкъ кІеззиг хилар баьччанан докъазалла ю.
29Собар долчу стагехь дуккха а хьекъал ду, ткъа оьгІазъоьхучо шен сонталла гойту.
30Эсалчу даго дегІана дахар ло, ткъа адаме хьагІ хиларо даьІахкаш яхкайо.
31Къечу стеган дог дохочо иза Кхоьллинарг ца лору, ткъа гІо оьшучунна гІо дийриг Цуьнан сийдеш ву.
32Іеса стаг цо дина вонаш бахьана долуш дІатоттур ву, ткъа дикачу стеган, шена Іожалла тІехІоьттича а, догдохийла ю.
33Хьекъалалла хьекъал долчуьнгахь ду, цо сонтачарна юкъахь а ша гойту
[3].
34Нийсоно халкъан сий хьалаойу, амма къинош халкъан юьхьІаьржо ю.
35Шен хьекъалечу ялхошна паччахь резахуьлу, ткъа цуьнан оьгІазалла эхье лелаш болчу ялхошна тІейоьрзу.
15
1Эсала жоп даларо оьгІазвахар дІадоккху, амма кІоршамечу вистхиларо стеган дералла марсайоккху.
2Хьекъалечу нехан къамело хааршна тІекхачаран лаам ло, ткъа сонтачеран маттера сонталла бен ара ца йолу.
3Везачу Элан бІаьргашна муьлххачу а меттехь го, Цо тергам бо вочу а, дикачу а адаман.
4Дарбане мотт – дахаран дитт ду, ткъа харц луьйш болчу матто адаман дог дохадо.
5Сонтачо ша дас низаме валор дІатотту, ткъа ша нисвойтуш верг хьекъале ву.
6Дикачу стеган хІусамехь йоккха хазна ю, ткъа Іесачу стага йоккхучу сано бала бахьа.
7Хьекъалечу стага хаарш даржадо, ткъа сонтачу стагах лаьцна и саннарг ала йиш яц.
8Везачу Элана Іесачу стага доккхуш долу сагІа ца деза, амма догцІеначун доІане Цо резахиларца ладугІу.
9Везачу Элана ца деза Іесачу нехан некъаш, ткъа нийсачу новкъахула леларш Цунна беза.
10Нийсачу новкъара дІаваьллачунна чІогІа таІзар дийр ду, ткъа ша нисвар ца дезаш верг лийр ву.
11Эхартахь а, хІаллакьхиллачийн дуьненахь а дерг Везачу Элана хууш хилча, адамийн дегнашна чохь дерг а къайлаха дац Цунна.
12Нахах кхаьрдачунна ша нисвар ца деза, хьекъал долчарах дага ца волу иза.
13Синкъерамечу даго стеган юьхь-сибат а синкъераме до, ткъа, дог баланехь хилча, са а сингаттаме хуьлу.
14Хьекъалечу стеган дог хаарш лоьхуш хуьлу, ткъа сонтачун багано иза сонталлех вузу.
15Къен стаг массо а хенахь гІайгІане хуьлу, ткъа самукъане дог долчаьргахь массо а хенахь той лаьтта.
16КІезиг хІума а долуш, Везачу Эле болчу ларамах вуьзна хилар гІоле ду, шортта хьал а долуш, гІайгІане хуьлучул.
17Юкъахь безам а болуш, хасстоьмех йина яа хІума яар гІоле ду, цабезам кхоллабеллачохь ховха жижиг дуучул.
18КІоршамечу стага девнаш доху, ткъа собаре волчо дов дохадо.
19Малончин некъ кІохцалан керт санна бу, ткъа догцІеначу стеган некъ шера бу.
20Хьекъалечу кІанта шен да воккхавоьйту, ткъа сонтаниг ненах ца вешаш лела.
21Хьекъал доцург шен сонта леларх воккхавеш хуьлу, ткъа хьекъал дерг нийсачу новкъахула лела.
22Дагавалар а доцуш дина гІуллакх кхочушхир дац, ткъа хьехамчаш алссам а болуш динарг хилла дІахІуттур ду.
23Ма ирсе хуьлу нийса жоп луш верг, мел дика хуьлу-кх шен меттехь аьлла дош а!
24Хьекъалечу стеган некъ ирхенга, дахаре, боьдуш бу. Охьабоьдучу новкъара иза дІавоьрзу, эхарта ца кхачархьама.
25Курачеран цІа Везачу Эло дохадо, амма йисина Іаш йолчу зудчун цІа Цо лардо.
26Вочу нехан ойланаш Везачу Элана ца еза, ткъа дика дешнаш Цунна тамехь ду.
27Харц пайда лоьхуш волчо шен цІа дакъазадоккхур ду, ткъа кхаьънаш ца дезарг вехар ву.
28Дикачу наха шаьш жоп далале ойла йо, амма Іесачу нехан багара вониг долу.
29Іесачу нахана генахь ву Веза Эла, ткъа дикачу нехан доІа Цунна хезаш ду.
30Самукъанечу стага шена уллохь болчеран дегнаш иракарахІиттадо, дикачу хаамо нехан догІмаш дайдо.
31Дахарх лаьцна бехк баккхаре ладугІуш волчун Іаш йолу меттиг хьекъал долчарна юкъахь ю.
32Шега бехк баккхар дІатоттучун шех дог долу, ткъа ша нисваре ладугІучунна хьекъалалла карадо.
33Везачу Эле ларамах вуьзна хиларо хьекъалалла хьоьху, ткъа сийлаллина хьалха эсалалла хуьлу.
16
1Дагахь лерина ойла адаман ю, ткъа багахь делла жоп Везачу Элера ду.
2Стагана ша массо а хІуманна тІехь нийса хета, амма цуьнан деган Іалашонийн барам Везачу Эло бусту.
3Айхьа мел дийриг Везачу Элан кара дІало, тІаккха хьо дан воллург кхочушхир ду.
4Везачу Эло мел диначун шен-шен Іалашо ю, ткъа Іеса нах къематденна лерина бу.
5Везачу Элана дегаза хета хІора ша лакхара хетарг – шеко йоцуш таІзар даза буьсур бац уьш.
6Нахе болу безам а, тешаме хилар а бахьана долуш къинош дІадоху. Везачу Эле ларамах вуьзна хилар бахьана долуш стаг вонах генаволу.
7Адаман некъаш Везачу Элана дезаш хилча, Цо цуьнан мостагІий а тІетабо.
8Жимма а хІума бакъдолчуьнца гулдар гІоле ю, харцонца дуккха а хьал гулдарал.
9Стага шен даг чохь хІума дан лору, амма Везачу Эло цуьнан гІулчаш билгалйоху.
10Паччахьан дош Делан цІарах ду, кхел ечу хенахь цо харцонца ца дуьйцу.
11Нийса терза а, терзанна тІера кедаш а – Везачу Элера ду, Цуьнгара ю тІоьрмаг чуьра ерриг герканаш а.
12Паччахьашна дегаза хета Іесалла, хІунда аьлча церан паччахьалла нийсонца лаьтташ ду.
13ЦІеначу дагара аьлла дешнаш тамехь ду паччахьашна, бакъдерг дуьйцург лору цара.
14Паччахьан оьгІазалла Іожаллин хаамча санна ю, амма хьекъал долчо иза тевийр ву.
15Паччахьан сирлачу хьажарехь – дахар ду, цуьнан дика хилар – бІаьста сатийсинчу догІанца еана марха санна ду.
16Хьекъалалла гулдар дешил дуккха а деза ду, ткъа кхетам шорбар уггар а дикачу детил а деза ду.
17Дикачу нехан некъ – вочу хІуманна нацкъарвалар ду, шен некъ ларбечо шен са а лардо.
18Стаг дакъазавалале цуьнга куралла юссу, ткъа деза деттаро ког тасаболуьйту.
19Эсалчу синца къечарна юкъахь вахар гІоле ду, курачу нахаца цхьаьна хІонс йоькъучул.
20Хьекъалаллица шега бохучуьнца лелаш волчунна аьтто карор бу, ткъа Везачу Элана тІетевжаш верг декъала хир ву.
21Стаг хьекъал долуш хилча, иза кхечарна хуур ду, ткъа эсалчу дешнашца нах дико къарлур бу.
22Хьекъал долчарна хьекъалалла дахаран шовда санна ду, ткъа сонтачарна сонталлица таІзар до.
23Хьекъал долчун даго цуьнан мотт кхин а хьекъалалла долуш бо, цо аьлларг кхин а къарбеш хуьлу.
24Тамехь долу къамел алхашна чуьра моз санна ду, иза стеган дагна мерза ду, ткъа цуьнан даьІахкашна дарбане а ду.
25Стагана нийса хеташ некъ хила мега, амма иза тІаьххьара а Іожалле кхочу.
26ХІума яаран лаамо белхалочуьнга къахьоьгуьйту, ша меца хиларо цуьнга болх бойту.
27Вочу стеган вониг дан ойла кхоллало, цуьнан къамел йогу цІе санна ду.
28Ямартчу стага нахана юкъа къийсамаш кхуллу, эладитанчо доттагІашна юкъахь питана тосу.
29Къизачу стага уллора нах мекарлонца шена тІе ийзабо, цо уьш харцнекъахула дІа а буьгу.
30БІаьрг теІош волчун дагахь мекара ойла ю. Балдаш къовлуш волчо вониг дан сацам бина.
31Къежвалар – сийлаллин таж ду, нийсо лелоран дахарна совгІат ду иза.
32Собаре хилар гІоле ду тІемало хиларал, собарениг гІала схьаяьккхинчул а тоьлу.
33Цхьа хІума шаьш дале, наха кхаж тосу, амма цу хІуманан тІаьхье Везачу Элехь ю.
17
1Карахь дакъаделлачу баьпкан дакъа а долуш, машарехь вахар гІоле ду, хьолах дуьзначу цІа чохь барт боьхна вехаш хиларал.
2Хьекъал долчу ялхочо хьоладен харцахьарчу кІантана тІехь олалла дийр ду, ткъа олахо веллачул тІаьхьа вежарийн санна долу дакъа кхочур ду цунна.
3Дети кеда чохь цІандо, деши кхерчахь зело, ткъа адамийн дегнаш Везачу Эло зоь.
4Вочу адамо зуламе къамелаш дІалоцу, ткъа харц луьйш волчо кхечеран аьшпашка ладугІу.
5Мискачух белар дечо иза Кхоьллинарг ца лору. Вочу хІуманах воккхавеш верг таІзар ца деш вуьсур вац.
6Баккхийчийн таж церан кІентийн кІентий бу, ткъа берийн сийлалла церан да-нана ду.
7Сонтачуьнгахь кура къамелаш ца тов, ткъа баьччехь харцкъамелаш а ца тов муххале а.
8Иза луш болчун бІаьргашкахь кхаъ бозбунчин молха санна бу. Ша мел лелош волчун аьтто боккху цо.
9Стагера даьлла долу гІалат къайладоккхуш волчо безам лоьху, ткъа и гІалат дагадоуьйтучо шен доттагІа шена генавоккху.
10Хьекъалечунна шега баьккхина бехк боккха хета, сонтачунна шена бІозза тоьхна гІаж хетачул а.
11Вочу стага аьрхалла бен ца лоху, цундела къиза геланча воккхур ву цунна дуьхьал.
12Стагана шен кІорнех яьккхина йолу стен ча дуьхьал ялар гІоле ду, шен сонталлица сонта стаг дуьхьал кхетарал.
13Диканна дуьхьал вон дечу стеган хІусамера вон цкъа а дІадер дац.
14Дов дІадолор, хи чухьадар санна, хІума ду. Иза кхин гена далале сацор гІоле ду.
15Іесаниг бехказаваккхар а, хьаналниг бехкевар а – и ший хІума а Везачу Элана дегаза хета.
16Іовдалчу стагана ахча стенна оьшу? Хьекъалалле кхача цуьнан хьекъал а ма дац.
17ДоттагІчунна шен доттагІа массо а хенахь веза. Ваша вон тІедеанчу ханна вина ву.
18Хьекъал доцучу стага бен кхечу стеган декхарх жоп луш куьг лоцур дац.
19Къовсавалар дезаш волчунна къинош летор а деза. Ша лакхара дуьйцуш волчо лаха охьавожар лоьху.
20Ямартчу дагна дика карор дац, харцлуьйш болу мотт воне кхочур бу.
21Хьекъал доцу кІант волу да сингаттаме хуьлу, Іовдалчун да цкъа а ирсе хир вац.
22Ирсе хилар дарбане молха санна ду, ткъа сингаттам стаг вакъош йолу цамгар санна бу.
23Іесачу стага четара кхаъ схьаоьцу, нийса еш йолу кхел харцахьа ерзорхьама.
24Хьекъал долчу стага шен бІаьргаш хьекъалалле берзабо, ткъа сонтачун бІаьргаш маьІ-маьІІе хьоьжуш хуьлу.
25Сонта кІант шен дена гІайгІа ю, иза шен нанна къаьхьалла а ю.
26Бехк боцучу стагана гІуда тохар а дика дац, иштта дикачу стагана серий деттар а нийса дац.
27Хьекъал долчо ша олуш долу дош лардо, кхетам берг сиха оьгІаз а ца воьду.
28ХІумма а ца олуш Іаш волу сонта стаг а хьекъал долуш санна хета тарло. Нахана хІумма а ца олуш Іаш волу стаг хьекъале хета.
18
1Ша кхечарах дІакъастийнарг шена луъург дан лууш хуьлу. Хьекъал мел дерг дІатотту цо.
2Сонта стаг хІуманех кхета лууш ца хуьлу – шен хьекъал дІагайта бен лууш вац иза.
3Іеса стаг схьавеача, дола хетар а цунна тІаьхьа догІу, ткъа сийсазаллица цхьаьна юьхьІаьржо а хуьлу.
4Хьекъалалла долчу стеган дош, кІоргачу хи чуьра санна, схьадолу, цу дешан бух хьекъалаллин татол чуьра хьалаболуш бу.
5Кхел ечу хенахь дика дац Іесачу стагана озабезам гайтар, и хІума дарца хьаналчу стагана нийса кхел ца йойтуш.
6Сонтачу стеган багано дов доккху, цо аьлларг бахьана долуш буй тохар а хуьлу.
7Сонтачу стеган мотт – цуьнан дакъазавалар бу, цо мел олург – цунна хІоттийна гур бу.
8Эладитане дешнаш мерза даар санна хуьлу. Уьш нийсса адаман кийра дуьссу.
9Балха тІехь мало йийриг а, хІуманаш йохош верг а цхьана доьзалера ву.
10Веза Эла – дика йина бІов санна ву: хьанал стаг, Цунна тІе кхаьчча, кхерам боцуш хуьлу.
11Хьал долчун бахам чІагІйина гІала санна хуьлу цунна. И бахам шена гонах хІоттийна боккха пен санна хета цунна.
12Курачу стеган дог, цуьнан вожар хилале, ирхдоьду, ткъа ша лахара хеттачул тІаьхьа стеган сий хьаладер ду.
13ХІумане ла а догІале жоп луш волу стаг сонта ву, цунна тІе эхь догІу.
14Стеган сино, иза цомгуш хилча, цу цамгарх тола ницкъ ло, амма доьхна са лалург мила хир ву?
15Хьекъал долчу стеган даго хаарш лоху, шен лергашца хааршка ладогІа кийча ву иза.
16Стага деллачу совгІато цунна хьалха некъ дІабосту, цуьнгахула баьччанашна хьалха хІотта мегар ду цунна.
17Хьалха вистхилларг массарна а бакъ хета, кхин цхьаъ схьа а веана, шен хаттаршца шеко кхолла волаваллалц.
18Кхаж тасарца къовсам а къастабо, хьалдолчеран дов а сацадо.
19ОьгІазвахана волу доттагІа меттавало хала ду, чІагІйина гІала яккхарал а. Вовшашца даьлла дов гІалин кевнна тоьхначу догІанал а чІогІа хуьлу.
20Адамо аьллачух цуьнан шен са дузу. Шен дешнашкахула мел хилийтинчух Іебар ву иза.
21Дахар а, Іожалла а стеган маттах доьзна ду. Цундела вистхила дезаш верг аьллачун тІаьхье тІелаца а кийча хила веза.
22Дика зуда карийнарг декъала ву. Иза караяр цу стагана Веза Эла резахиларан билгало ю.
23Къен стаг дехар деш вистхуьлу, ткъа хьалдолчун жоп кІоршаме хуьлу.
24ДоттагІий дукха хиларо вохарна тІевалаво, амма бакъволу доттагІа хилча, иза вешил а уллора хуьлу.
19
1Къен а волуш, кхоччуш цІена лела стаг гІоле ву, харц луьйш волчу стагал – иза-м сонтаниг ма ву.
2ХІуманах доллург а ца хууш, иза кхочушдан гІертар дика дац. ХІуманна тІехь сихлуш волчун ког тасабаларна кхерам бу.
3Сонта хиларо стеган некъ талхабо, амма шен даг чохь цо Дела бехкево.
4Хьоло доттагІий доьбуьйту, ткъа къен верг шен доттагІчо а вуьту.
5Харцтоьшалла динарг таІзар ца деш вуьсур вац, аьшпаш буттург а маьрша паргІатвер вац.
6Дукхахболу нах хьолахошна хьесталуш лела, хІорра а совгІаташ дечун доттагІа хила лууш а хуьлу.
7Къен стаг шен гергарчарна ца веза – цул сов, доттагІий а дІабоьрзу цунах. Царна тІаьхьа а ваьлла, цо цаьрга гІо мел дехарх, царна иза хезар вац.
8Хьекъалалле кхача лууш волчунна шен са деза. Хьекъалаллица лелаш верг дикане кхочур ву.
9Харцтоьшалла динчунна таІзар дийр ду, ткъа харцдерг дуьйцуш верг а хІаллакьхир ву.
10Сонтачунна хьал долуш вахар ца догІу, ткъа элашна тІехь куьйгалла дар лега данне а ца догІу.
11Адаман хьекъалалло иза сихха оьгІаз ца вохуьйту. Шена дина зулам дукха даре ца деш дитаро адаман сий до.
12Паччахьан дарвалар лоьмо гІигІ дар санна хуьлу, ткъа цуьнан резахилар – бацана тІе диллина тхи санна ду.
13Сонта кІант – шен дена докъазаллина хуьлу, ткъа къийсалуш йолу зуда – ца соцу ладар санна ю.
14Стеган хІусам а, бахам а – дайх дисина хуьлу, ткъа хьекъал долу зуда Везачу Элера ю.
15Малоно наб йоуьйту, ткъа хІуманна бала ца хиларо мацалле кхачаво.
16Шена тІедиллинарг кхочушдечо дахар лардо, амма некъаш ца къестош верг хІаллакьхир ву.
17Мискачунна дина дика Везачу Элана делла духалург ду, ткъа Везачу Эло иза цунна юхадерзор ду.
18ТаІзар дарца нисве хьайн кІант, цо цунах пайда эцаре сатийса йиш хилча. Ахь иза нис ца вахь, цуьнан Іожаллина бехке хир ву хьо.
19Сихха оьгІазвоьдург жоьпе озор ву. Цкъа иза баланах паргІатваьккхича, кхин а изза дан дезар ду хьан.
20Хьайна дечу хьехаршка ла а дугІуш, Іама, хиндолчу цхьана дийнахь хьо хьекъале хир ву.
21Кхочушдан лерина хІуманаш стеган даг чохь дукха хуьлу, амма Везачу Эло сацийнарг бен кхочуш хир дац.
22Уггар чІогІа лоруш дерг тешаме хилар ду, цундела къен хилар гІоле ду, харцлуьйш хиларал.
23Стаг Везачу Эле болчу ларамах вуьзна хилча, цунна дахар карор ду. Синтем а болуш, буьйса йоккхур ю цо, вон цунна тІе догІур дац.
24Малончо, шуьнна тІе а кхевдина, ша схьаэцнарг шен бете хьала а ца кхачайо.
25Кхаьрдаш волчу стагана таІзар дича, бодане нах а меттабогІу, ткъа хьекъал долчух бехк баьккхича, цуьнан кхетам совбер бу.
26Шен деца кІоршаме а волуш, шен нана дІалоьллуш верг юьхьІаьржачу хІуттуьйту а, эхь тІедоуьйту а кІант ву.
27Сан кІант, бехк баккхаре ладогІа хьо сацахь, хаарш лучу хьехамна тІера хьо дІаволу.
28Тешаме воцу теш нийса кхел ярх кхаьрда, ткъа Іесачу стага зуламе мел дерг дІакхоллу.
29Кхаьрдаш болчу нахана таІзарш кечдина ду, ткъа сонтачеран баккъашна гІаж а кийча ю.
20
1ЧагІаро бага лен йоккху, къаьркъано мотт галбоккху. Цара тилийна мел верг хьекъал доцуш ву.
2Паччахьан дарвалар лоьмо гІигІ дар санна хуьлу. Иза дарволуьйтуш волчо шен дахарна кхерам тІебоуьйту.
3Къовсаваларх ларвалар – лараме хІума ду, ткъа муьлхха а сонта стаг къовсавала кийча ву.
4Малончо дан деззачу хенахь охана ца до, цундела цунна ялта чудерзочу хенахь хІумма а карор дац.
5Адаман даг чохь дерг кІоргачу гІунна чохь долу хи санна ду, ткъа кхетамечу стаге и хи хьаладаккхало.
6Дукхахдолчу адамаша шаьш тешаме хиларх лаьцна дуьйцу, амма билггал тешаме верг каро хала ду.
7Хьанал стаг кхоччуш цІеначу новкъахь лелаш ву. Цуьнан тІаьхьенах долу бераш мел декъала хир ду!
8Кхел ян охьахиинчу паччахьан бІаьргашна дерриг а вон а, дика а гуш хуьлу.
9Хьан эр ду те: «Сан даг чохь со цІена ву, со сайн къинойх цІанвелла»?
10Харц терза лелор а, харц саьхьаца озар а – ший а Везачу Элана дегаза хета.
11Ур-атталла бер а девза цо дечу гІуллакхашкахула – цо лелош дерг цІена я Іеса хиларехула.
12ХІума хезаш долу лергаш а, хІума гуш долу бІаьргаш а – ший а Везачу Эло кхоьллина ду.
13Наб езаш волчунна тІе къоьлла йогІур ю, амма стаг сема хилахь, кхачанах вуьзна лелар ву иза.
14Хьоьгара цхьа хІума оьцуш волчо даим а олу: «ХІара хІума дукха дика а яц, кхунах дукха а доьху», амма хьуна юьстахволлушехь, цо ша бина мах бахьана долуш дозаллаш до.
15Деши а ду, жовхІарш а дукха хуьлу, амма хьекъале вистхилар дезо ду.
16Хийрачу стагах дош далар нислахь, цуьнгара бедар яккха. Закъалтана йита иза, ца вевзачу стагах цо жоп луш хилча.
17Мерза хуьлу харцонца даьккхина бепиг, амма иза багахь жагІа хилла дІахІутту.
18Хьехаре ла а дугІуш, хІума кхочушдан кечло. ТІом болабале, нахах дагаволуш хила.
19Эладита деш волчо къайлаха дерг а дІадуьйцур ду, цундела дукха луьйш волчун доттагІа ма хила.
20Дена а, нанна а стага неІалт олуш хилча, цуьнан дахаран серло Іаьржачу боданехь дІайовр ю.
21Юьхьанца сихха карабеана бахам тІаьхьо декъала хир бац.
22«Ас бекхам бийр бу вон диначунна», – ма ала. Везачу Эле хьоьжуш хила, Цо хьо кІелхьарвоккхур ву.
23Дегаза хета Везачу Элана нийса йоцу герканаш, ткъа харц лело терзанаш Іеса хІума ду Цунна гергахь.
24Адаман гІулчаш Везачу Элера хуьлу дела, шен некъ стаге муха къасталур бара?
25Нагахь санна сихвеллачохь стага Везачу Элана цхьа хІума дІаяла чІагІо яхь, амма цунах лаьцна тІаьхьо бен ойла ца яхь, иза цунна гур санна ю.
26Хьекъалечу паччахьо, Іеса нах Іора а баьхна, хьийзаш йолу чкъург царна тІе хоьцур ю.
27Стеган са – Везачу Элан стогар бу. Адаман оцу синехула дагахь дерг толлу Везачу Эло.
28Безамо а, тешаме хиларо а паччахь ларво, ткъа ца соцучу безамца цуьнан паччахьалла чІагІдо.
29Кегий нах шайгахь болчу ницкъо хазбо, ткъа баккхийчу нахехь церан къежбалар тов.
30Еттаро а, чевнаша а стаг вонах цІанво, цо текхначу балано цуьнан дог а цІандо.
21
1Паччахьан дог Везачу Элан карахь ду, хорша чуьра хи санна, Шена луъучу метте дІахьажо йиш ю Цуьнан иза.
2Шен бІаьргашкахула стагана дерриг а шен некъаш нийса хета, амма Веза Эла цуьнан дог зуьйш ву.
3Бакъдерг а, нийсо а лелор Везачу Элана тамехь ду, сагІанаш дохучул.
4Адам сийсаздоккхуш долу бІаьргаш а, кура дог а – Іесачу нехан дахарехь къилахь хІума ду.
5Хьаналчу стеган Іалашонаша иза шортонна тІе кхачаво, ткъа сиха леларо адам къоьлли тІе кхачадо.
6Харцлерца гулдеш долу хьал Іожалла лоьхучеран сихха къайлайолу Іаь санна ду.
7Іесачу наха еш йолчу къизалло уьш шаьш дакъазабоху, хІунда аьлча царна нийсонца лела ца лаьа.
8Харцонца лелаш волчун некъаш галморзаха дуьйлуш хуьлу, ткъа хьаналчу стеган лелар нийса хуьлу.
9Шерачу тхевнна тІехь сонехь Іар гІоле ду, къийса лууш йолчу зудчуьнца цхьаьна цІа чохь Іачул.
10Вон стаг вонаш лело лууш хуьлу, цо шена уллорачух къинхетам а ца бо.
11Кхечу нахах кхаьрдаш волчунна ахьа таІзар дича, бодане нах а хьекъалалле кхочур бу. Хьекъал долчунна ахьа хьехар дича, цуьнан хаарш совдевр ду.
12Нийса лелаш волу Дела Іесачеран цІенош тергал деш хуьлу, Цо дакъазабоху Іеса нах.
13Мискачара доккху орца хезча, шен лергаш дІакъовлуш волчунна, цо орца доьхуш мохь хьаькхча, цхьа а стаг цунна орцах вер вац.
14Къайлаха динчу совгІато оьгІазалла дІайоккху. Цхьанна а ца хоуьйтуш беллачу кхоо оьгІазвахар дІадоккху.
15Нийсонца йинчу кхело хьаналчу нахана хазахетар дахьа, амма харцонаш лелораш цо къемате кхочуьйту.
16Хьекъал долчун некъа тІехь тилавелларг беллачеран дуьнен чохь соцур ву.
17Сакъерар дезачунна къоьлла тІейогІур ю. ЧагІар а, токхе кхача а безарг цкъа а хьал долуш хир вац.
18Хьаналчеран метта, бохам Іесачарна тІе богІур бу, ткъа догцІеначеран метта, иза тешаме боцучарна тІе богІур бу.
19Яьссачу арахь вахар гІоле ду, къийсаяла а, яппарш ян а луучу зудчуьнца вехачул.
20Хьекъалечун цІа чохь дика кхача а, деза даьтта а хуьлу, ткъа сонтачо шен ерг а чІанайоккху.
21Массо а хенахь нийсонца а, безамца а леларна тІегІерташ верг дуккха а вехар ву, цуьнца нийса лелар ду, цундела цуьнан сий дийр ду.
22Хьекъал долчуьнга ницкъболчаьргара гІала а схьаяккхало, церан бІобулуш хилла долу пенаш а дохало.
23Шен бага а, мотт а ларбечо ша вочу хІуманах кІелхьарвоккхур ву.
24Кхечу нахах кхаьрдарг кура а, ша лакхара хеташ а ву. Доза доцуш долчу кураллица лелаш ву цу тайпана стаг.
25Малонча шен лаамаша хІаллакво, хІунда аьлча цуьнан куьйгаша болх бан ца туьгу.
26Де дийне мел долу, цу сутаралло са доу цуьнан, ткъа хьаналчу стага шен долахь дерг, кхоа а ца деш, дІало.
27Везачу Элана ца деза Іесачу наха дохуш долу сагІанаш, уьш мекарлонца дохуш хилча – муххале а ца деза.
28Харцтоьшалла дийриг хІаллакьхир ву, ткъа дикка ладоьгІна волчу тешо чаккхенна тІекхаччалц дуьйцур ду.
29Іесачу стага моттаргІанаш лелайо, ткъа хьаналчу стага ша лелачу некъан ойла йо.
30Цхьа а хьекъалалла а, я кхетам а, я Іалашо а лаьттар яц Везачу Элана дуьхьал.
31ТІом болучу дийнахь говр кечйо, амма толам Везачу Элера бу.
22
1Стеган дика цІе яккхар хьал долуш хуьлучул а деза ду. Нехан ларам детил а, дешил а беза бу.
2Хьал долуш верг а, къен верг а, ишттачу хІумане хьаьжжина, цхьатерра ву: и ший а Везачу Эло кхоьллина ву.
3Хьекъал долчо, бохам хир бу аьлла шена хетча, цунах ша ларвойту, ткъа бодане нах, нийсса цу тІе боьлху дела, жоьпе озабо.
4Кхечарал ша лахара а хеташ, Везачу Эле болчу ларамах стаг вуьзна велахь, цунна хьал а, сий а, дика дахар а хуьлуьйтур ду.
5Зуламечу нехан некъашна тІехь коканаш а, гураш а хуьлу, амма шен дахар дезаш верг цига гІур вац.
6Жима долчу хенахь Іамаде бер нийсачу новкъахула лела – иза, доккха хилча, цу некъа тІера дІадер дац.
7Хьал долуш волчо къечу нахана тІехь олалла до. Юхалург хІума оьцуш верг и хІума лучун ялхо хуьлу.
8Зуламан хІу тосучо бохаман ялта гулдийр ду, ткъа кхечарна цо еш йолу гІело чекхъер ю.
9Декъала хир ву комаьрша стаг, хІунда аьлча цо шен кхача къечу нахаца боькъу.
10ДІалалла шайна уллора нахах кхаьрдарг, иза дІаваханчул тІаьхьа вовшашка болу цабезам а, девнаш а, бага еттарш а дІадевр ду.
11ДогцІеналла езаш а, маттана шера а хьо велахь, паччахь хьан доттагІа хир ву.
12Везачу Эло бакъдолу хаарш лардо, ткъа харцнехан дешнаш Цо дакъазадоху.
13Малончо олу: «Арахь лом ду! Урамновкъахь со вуьйр ву!»
14Нахаца лелаш йолчун бага йоккха кІело санна ю, Везачу Эло неІалт аьлларг цу чу вужур ву.
15Шен даг чуьра дуьйна бер сонта хІума дан кийча ду, амма таІзаран серо цунна тІера дІалоллур ду иза.
16Шена са яккхархьама къечу стагана гІело йийриг а, хьал долчу стагана совгІаташ дийриг а – и ший а къоьлле кхочур ву.
Хьекъале ткъе итт кица
17Хьекъалалла долчийн дешнийн тидам а бе, цаьрга ла а догІа. Ас хьуна Іамор долчун даггара ойла е,
18хІунда аьлча тамехь хир ду хІара дешнаш хьайн дагахь латтор а, уьш дІадийцийта кийча хилийтар а.
19Хьуна ас тахана Іамор ду и хьекъале кицанаш, Везачу Элана тІетевжаш хьо хилийтархьама.
20Ас хьуна ткъе итт хьекъале аьлларг дІаяздина, хьекъалаллех а, хаарех а дуьзна ма ду.
21Цара Іамор ду хьуна нийса а, бакъ а дерг, тІаккха хуур ду хьуна хьо ваийтинчунна нийса жоп дала.
22Къечуьнгара иза атта хетарна хІума схьа а ма яккха, кхел ечу меттехь декъазачунна гІело а ма е.
23Везачу Эло къен болчаьрга гІо доккхур ду, царна къола динчарна къола а дийр ду Цо.
24Сихха оьгІазвоьдучуьнца гергарло ма леладе, сиха моха йогІучарна улло а ма гІо,
25церан некъаш ца Іамархьама а, хьайна гур ца богІийтархьама а.
26Кхечу стагах дош а ма ло, цуьнан декхарш хьайна тІе а ма лаца.
27Уьш хьоьга дІа ца такхалахь, ур-атталла хьайн дІавуьжу мотт-гІайба а хьуна кІелара дІалоцур бу.
28Хьайн дайша дІахІоттийна болу шира шу дІа ма хилабе.
29Шен говзалла дика хууш волу стаг гиний хьуна? Цо паччахьашна гІуллакх дийр ду. Боданечу нахана гІуллакх дийр дац цо.
23
1Айхьа куьйгалхошца хІума юучу хенахь, хьо хьаьнца хиъна Іаш ву диц ма де.
2Дуккха а хІума яа хьан лаам хилахь, хьайн логана дуьхьало хІоттае.
3Чам болчу цуьнан кхачанах хьоьгуш ма хила, хІунда аьлча цо хьо Іехо мега.
4Хьал долуш хилархьама, хьайн сих валлалц къа ма хьега. Болх сацо беза хан йовззал хьекъале хила.
5Ахь хьайн бІаьргаш хьоле дІахьажошшехь, цуьнан дукха сиха тІемаш а довлу, аьрзу санна, иза стигала хьала а доьду.
6Саьхьарчу стеган шуьн тІера яа хІума ма яа, цуьнан мерзачу кхачанах вуьзна хила лууш ма хила,
7хІунда аьлча цуьнан са, догІа а тоьхна, дІакъевлина ду. Цо хьоьга: «Яа а яа, мала а мала» эр ду, амма цуьнан дог хьоьца дац.
8Айхьа дІакхаьллина цуьрг схьаІеттор ду ахьа, ткъа ахьа аьлла мерза дешнаш а эрна хир ду хьан.
9Хьекъал доцучуьнга хІумма а ма ала, хІунда аьлча хьекъалечу къамелах иза воьлур ву.
10Ширачу заманахь баьккхина шу цкъа а меттах ма баккха, боберийн кха а схьа ма даккха,
11хІунда аьлча церан нуьцкъала ГІодаккхархо ву, хьуна дуьхьал долу гІуллакх Цо къастор ду.
12Хьайн дог хІума Іамарна тІе дерзаде, хьайн лергаш хаарш хаза схьаделла.
13Бер таІзар ца деш ма диталахь, цунна иза догІучохь. ГІаж еттарца цунна таІзар дарх бер лийр дац.
14Ахь сара беттарца берана таІзар дахь, иза эхарте кхачарх кІелхьардоккхур ду.
15Сан кІант, хьо даг чохь хьекъал долуш хилахь, со даггара ирс долуш хир ву.
16Сан кийрахь мел дерг а синкъераме хир ду, хьоьгара суна догцІена долу дешнаш хазахь.
17Къа летош болчу нахах ма хьега, амма массо а ханна Везачу Эле болчу ларамах вуьзна хила.
18Хьан хиндерг-м хьуна хьалха билггал хир ду, ткъа хьан сатуьйсийла цкъа а дІадер дац.
19Ла а догІа, сан кІант, хьекъале а хила, хьайн дог нийсачу некъа тІе а дерзаде.
20ТІехдаьккхина чагІар муьйлучаьрца а, жижиг даар тІехдоккхучаьрца а гергарло ма леладе,
21хІунда аьлча маларш муьйлучунна а, сутара гай долчунна а къоьлла тІейогІур ю, ткъа наб озоро царна тІе тІелхигаш юхур ю.
22Хьо дуьнен чу ваьккхинчу хьайн дега ладогІалахь. Хьайн нене а ларамах вуьзна хилалахь, иза къанъелча а.
23Бакъдерг лаха хьайна, цунах дІа ма къаста. Иштта хьекъалалла а, хьо Іамор а, кхетам а лаха.
24Хьаналчу стеган да чІогІа самукъадолуш хуьлу. Нагахь бераш хьекъалалла долуш делахь, да царах воккхавеш хуьлу.
25Хьан дай-наний ирс долуш хуьлийла, хьан нана самукъадолуш хуьлийла.
26Сан кІант, дикка тидам бе сан, со лела некъ тамехь хуьлийла хьуна.
27Нахаца лела зуда – бух боцу Іин санна хуьлу хьуна, ткъа шен йоцу зуда – готта гІу санна хуьлу хьуна.
28Иза кІело йина Іаш волу талорхо санна ю, цуьнан леларо божаршна юкъахь йолу ямартло алсамйолуьйту.
29Мила ву ахІ-ухІ деш? Мила ву девнаш дохуш, аьрзнаш деш? Хьенан ю, мичара яьлла а ца хууш, бІаьргкІелош Іаржйина? Хьенан бІаьргаш ду, даьржина хи санна?
30Уьш чагІарш муьйлучохь дуккха а хан йоккхучеран, чІогІа маларш муьйлучеран ду.
31ЧагІар цІен делахь а, цунах Іеха ма ло. Иза пхьегІи чохь хаза ловзу, атта мала а ло.
32Амма цул тІаьхьа цо, мерзлаьхьано санна, це туху, дІаьвше лаьхьано санна, цергаш а юхку.
33Хьан бІаьргашна хьалха хийра хІуманаш хир ду, хьайн дагахь ахь кхетаме доцург дуьйцур ду.
34Хьуна хьо сихачу хІорда тІехь волуш санна хетар ду, хьуна хьо хІордкеманан лакхарчу декъехь Іуьллуш санна хетар ду.
35Ахьа эр ду: «Цара йиттира суна, амма суна зе ца дина, чІогІа йиттира, амма суна иза хаа а ца делира. Со маца самавер ву те? И малар аса кхин а лохур ду».
24
1Вочу нахах ма хьега, цаьрца цхьаьна хила а ма лаа.
2Церан дегнаш чохь къиза хІума дан Іалашо хуьлу, ткъа церан багара схьадолу къамелаш зуламах дуьзна хуьлу.
3ЦІенош хьекъалаллица деш ду, кхетам бахьана долуш ю цуьнан чІогІалла,
4хааршкахула цуьнан чоьнаш юзуш ю езачу а, хазачу а хІуманех.
5Хьекъалалла долуш верг ницкъ болуш хуьлу, ткъа хаарш дерг чІагІлуш хуьлу.
6ТІом бан хьайна лууш хилча, нахах дагавала веза, хІунда аьлча толам баккха дуккха а хьехамчаш оьшу.
7Хьекъалалле кхача йиш яц сонтачийн. ГІалин кевнехь ладаме хІума дуьйцучу хенахь, церан ала хІума ца хуьлу.
8Вон дан ойла йолчу стеган, эладитанча ву аьлла, цІе дІагІур ю.
9Сонтачу стага дан мел леринарг къилахь ду. Кхечарах кхаьрдарг дегаза хета нахана.
10Вон тІедеанчу дийнахь хьо доьналлех воьхнехь, хьан ницкъ билггал кІезиг бу.
11Іожаллина тІе буьгуш берш кІелхьарбаха! Харцбахьанина байа хьаьхна берш бойучуьра кІелхьарбаха!
12«Цунах лаьцна ца хаьара тхуна», – ахь алахь, дегнаш Зуьйшволчо оцу хІуманан тидам ца бо те? Хьан дахар лардеш Волчунна и хІума дика хууш ду хьуна! Ша динчу гІуллакхашка хьаьжжина, стагана доггІург дІалур ду Цо
13Сан кІант, моз даа, хІунда аьлча иза дика ду. Алхашна чуьра моз мерза ду хьан маттана.
14Иштта хьекъалалла а дика ду хьан синна – иза хаа ду хьуна. Хьекъалалла карадахь, хиндерг хир ду хьан, ткъа хьан сатуьйсийла цкъа а чекхъер яц.
15Іеса адам санна, хьаналчу стеган цІенна уллохь кІелонаш а ма е, цуьнан хІусам а ма йохае.
16Делан лаамехь лелаш верг, ворхІазза охьавоьжча а, хьалагІоттур ву, ткъа Іесанаш – бохамаша охьаэгор бу.
17Хьайн мостагІчунна вон тІедеача, сакъераделла ма хьовзалахь, иза, таса а велла, охьавожахь, самукъадаьлла а ма лелалахь.
18Везачу Элана хьан сакъерадалар дІагича, Иза реза хир вац хьуна, тІаккха Цо Шен оьгІазалла хьан мостагІчунна тІера юхайоккхур ю хьуна.
19Зуламечу нахана оьгІаз а ма эха, Іесачарах хьега а ма хьега,
20хІунда аьлча зуламечу нехан сатуьйсийла яц, Іесачеран чиркх а дІабовр бу.
21Везачу Элах кхералахь, сан кІант, иштта паччахьах а кхера, ямартчу нахах дІа а ма кхета,
22хІунда аьлча хьуна дагахь а доцучу хенахь цаьргара хьуна бохам бер бу. Хьуна хуур а дац цара хьайна хІун бала бахьа.
Кхин а хьекъале кицанаш
23Кхузахь хьекъалчеран дешнаш кхин а ду.
Кхелахочо озабезам бар дика дац.
24Бехке волчуьнга: «Хьо бехке вац», – кхелахочо алахь, халкъаша цунна неІалташ кхайкхор ду, къаьмнашна иза дегаза а хетар ву.
25Ткъа бехке волчунна кхел йийриг дика хир ву, иза чІогІа декъал а хир ву.
26ДогцІеначу дешнашца жоп луш верг бета тІе доттагІаллин оба йоккхург санна ву.
27Цкъа хьалха хьайн керт а, хьайн кха а меттадаладе, цул тІаьхьа цІа дан волало.
28Бахьана дацахь, хьайн уллорачунна дуьхьал теш ма хила, хьайн багахула харцдерг ара а ма далийта.
29Иштта ма ала: «Иза соьца ма-хиллара, со а хир ву цуьнца, цунна доггІург дІалур ду аса».
30Малончин кха долчухула тІехвелира со, иштта хьекъал доцучун кемсийн бешана уллохула а тІехвелира.
31Массо а меттехь тІедаьлла асар дара, иштта коканийн коьллаш а яра тІеевлла, тІулгех йина гонахара керт йохийна лаьтташ яра.
32Цу массо а хІумане а хьаьжна, аса ойла йира. Сайна гиначух иштта хьехар хилира суна:
33«Жимма вижина Іуьллур ву со, – боху малончо, – жимма садоІуш Іийр ву, жимма, куьйгаш тІекІел а дехкина, Іуьллур ву».
34Амма хьо волчу къелла, къу санна, еана схьакхочур ю. Хьан эшар, талорхо санна, деана тІекхочур ду хьуна.
25
Сулим-паччахьан кхидолу кицанаш
1ХІорш ду Сулим-паччахьан кхидолу кицанаш, яхІудхойн паччахь волчу Хьузакх-ЯхІун ялхоша схьагулдина долу.
2Нах Делан сийдеш бу, Цо цхьадолу хІуманаш къайладахарна. Нах паччахьан сийдеш бу, цо хІуманаш талларна.
3Стигалан лакхалле а, лаьттан кІоргалле а кхачалург цахилар санна, паччахьан дагах а кхета йиш яц.
4Боьхачух цІанде дети, говзанчина кад бан гІирс лур бу ахьа.
5Паччахьна уллора Іеса стаг дІаваьккхича, нийсонехь чІагІлур ду цуьнан паччахьалла.
6Паччахьна хьалха айхьа хьо хеста а ма ве, сийлахь болчийн метта охьа а ма хаа.
7«Схьавола!» – аьлла, паччахьо хьо тІекхайкхича дика хир ду, цхьана элана хьалха хьо сийсазваьккхина хуьлучул.
Хьан бІаьргашна гинарг бахьана долуш
8стаг кхеле озо сих ма ло. Ахь хІун дийр дара, хьайна уллорачо гІуллакх къастийначул тІаьхьа хьо юьхьІаьржачу хІоттийча?
9Уллораниг хьайн гІуллакхна кхеле озийча, кхечу стеган къайле гучу ма яккха.
10Хьо иштта лелаш велахь, иза хезначо хьо юьхьІаьржачу хІоттор ву, и юьхьІаьржо хьо мел веха хьоьца хир ю.
11Даточу пхьегІи чохь Іуьллучу дашочу Іежех тера хуьлу доггІучохь аьлла долу дош
12Хьекъал долчу стеган нисваран дош дашочу чІагарал а, уггар цІеначу деших динчу туьтел а деза ду ладогІа хуучу лергана.
13Ялта чудерзочу хенахь лайн шело санна хуьлу ша дІахьажийначунна тешаме волу геланча – шен олахочун дог ойу цо.
14ДогІа ца луш йолу марханаш а, мох а санна ду, совгІат дийр ду а аьлла, иза цадар.
15Собарца куьйгалхочун ойла корчуьйту, ткъа эсалчу къамело кхоччуш чІогІа йолу ойла а хуьйцу.
16Хьайна моз карадахь, шен барамехь даа иза, тІех дукха а диъна, и моз схьа ца Іетторхьама.
17Иштта хьайн доттагІчун цІа эхар а лагІде, хьо кІорда а вайтина, цуьнан хьайга цабезам ца кхоллабалийтархьама.
18Чхьонкар я тур, я ира пха санна хуьлу шена уллорачунна дуьхьал харцтоьшалла деш волу стаг.
19Вон тІедеанчу хенахь тешаме воцучунна тІетовжар – лозуш йолу церг я астагІа ког санна хир ду хьуна.
20Баланехь волчу стагана ирсе эшарш лекхар цуьнгара шийлачу дийнахь тІера бедар схьаяккхар санна ду, я чевнна тІебутту туьхаберам санна ду.
21Хьайн мостагІа меца велахь, цунна бепиг ло, иза хьогах велахь – хи ло:
22иштта дерг дарца цуьнан коьрта тІе догуш долу кІегий гулдо ахьа, ткъа Везачу Эло хьуна ял лур ю.
23Къилбаседехьара схьахьоькхуш болчу мохо догІанаш дахьаре терра, эладита дечун матто оьгІазе хьежар дахьа.
24Шерачу тхевнан цхьана сонехь Іар гІоле ду, къийса лууш йолчу зудчуьнца цхьаьна цІа чохь Іачул.
25Генарчу махкара болу хаза кхаъ хьогах волчу стагана шийла хи санна бу.
26Даьржина хи санна я бехдина шовда санна ву Іесачу стагана хьалха къарлуш волу дика стаг.
27Моз тІех даар вон хІума хиларе терра, нуьцкъаш шен сий дайтар сий хилар дац.
28Гонахара пен бохийна лаьтташ йолу гІала санна ву са ца тохалуш волу стаг.
26
1Аьхка диллина ло а, ялта чудерзочу хенахь догІу догІа а санна товш доцуш хуьлу сонтачун сий дар.
2Хьоза дІасаэккхар санна а, чІегІардиг дІасаэхар санна а, иштта бахьана доцуш боьллина болу сардам, тІех а баьлла, кхочушхир бац.
3Шад – говрана, дуьрста – вирана, ткъа гІаж сонтачун букъана лерина хуьлу.
4Сонтачун сонталле хьаьжжина ма ло жоп, хьо а цунах дІа ца тарвалийтархьама.
5Сонтачунна цуьнан сонталле хьаьжжина дала деза жоп, шен бІаьргашкахь цунна ша хьекъале ву ца моттийтархьама.
6Сонтачуьнгахула хабар дохьуьйтуш верг шен когех дІахедаш я дІовш молуш верг санна ву.
7Хьекъал доцучун багара долу кица, астагІчун когаш санна, ледара ду.
8Сонтачун сий дар ширдолагца тІулг дІабехкар санна ду.
9Сонтачун багара долу кица, мелла волчу стеган куьйгах дахана кІохцал санна, жима хуьлу.
10Массарна а чевнаш еш, пхерчий кхуьссург санна ву, сонтаниг я мила ву а ца хууш волу стаг шена болх байта лоцуш верг.
11Шен Іетторашна тІе юхадоьрзу жІаьла санна, сонтаниг а шен сонталлина тІегІерта.
12Ша хьекъал долуш вацахь а, ша иштта хеташ верг сонтачу стагал а оьшу.
13Малончо олу: «Некъа тІехь лом ду! Экха ду урамнекъашкахула лелаш!»
14Шен кІажаш тІехь дІасаетталуш йолу неІ санна, иштта малонча а хуьлу шен меттахь дІасакерчаш.
15Малончо шен куьг бошхепа тІе хьо, ткъа иза шен бете хьаладаьхьна валале, иза кІадло.
16Кхетамца къамелаш дечу ворхІаннал а ша хьекъале хета малончина.
17Шен гІуллакх доцучу нехан девнна юккъе гІортар тІехдолучу жІаьлин лергаш озор санна ду.
18Хьераваьллачо нах хІаллакбеш кхуьссуш долу а, догуш долу а пхерчий кхийсар санна хІума ду,
19шена уллораниг Іеха а вина, цуьнга: «Ас бегаш бира!» алар.
20Дечиг дІадаьлча, цІе а дІайов, эладита чекхдаьлча, дов а дІадолу.
21КІегашна тІера йовхо хьалайолу, дечигах – цІе хьалайолу, ткъа къиссавалар дезаш волчун хабар бахьана долуш дов долу.
22Лере аьлла дешнаш мерза даар санна хуьлу. Уьш нийсса адаман кийра дуьссу.
23Дато басахь долу басар хьаькхначу поппаран кхабанах тера ву вон дог долу эсала къамелаш дийриг.
24Хьо ца везаш волчу стага хесторан къамелаш дахь а, шен дагахь цо тешнабехк латтабо.
25Цуьнан аз эсала делахь а, цунах ма теша, хІунда аьлча цуьнан дог тІех дегазаллах дуьзна ду.
26Шен цабезам иза Іехорца дІалечкъош велахь а, цуьнан мекарло массарна а гучуер ю.
27Кхечунна ор доккхург цу ор чу ша вужур ву, ткъа цхьанна тІе боккха горга тІулг охьакарчийта гІертачунна и тІулг цунна шена тІекерчар бу.
28Харцматтаца дуьйцучунна ша лазабо нах ца беза, иштта томана дуьйцучо а бохам бо.
27
1Кханалера де ма хестаде, хІунда аьлча хьуна ца хаьа цо хІун дахьа.
2Хьо айхьа а ца хеставеш, кхечуьнга хеставайта, хьайн багахула а ца хуьлуш, кхечун багахула хилийта и хастораш.
3ТІулг беза бу, гІум а яц яйн, амма сонтачу стага бахьа бала лан кхин а хала ду.
4ОьгІазалла къиза ю, дералла а хи тІедалар санна ю, амма мила латталур ву хьегарна хьалха?
5Ма-дарра олучу дешнашца стаг нисвар гІоле ду, доттагІчуьнга болу безам къайлабахьарал.
6Хьо везачо доху бехкаш бакъ ду, хьо ца везачо йоху обанаш харц ю.
7Вуьзначу стага моз а дІатоттур ду, амма меца волчунна къаьхьаниг а мерза хетар ю.
8Шен цІенна генаваьлла волу стаг бенна генадаьлла лела олхазар санна ву.
9ДухІи а, хаза хьожа а бахьана долуш стеган дог доккхадоь, иштта доттагІчо даггара до хьехар – иза доттагІаллин марзо ю.
10Хьайн а, хьайн ден доттагІий а дІа ма таса. Хьайна тІе бохам беача, гергарчарна тІе ма гІо: хьуна уллохь вехаш волу лулахо гІоле ву хьуна, генахь волчу вешил а.
11Хьекъале хила, сан кІант, сан дог доккха а дедеш, тІаккха суна халахетийтиначаьрга ала хІума хир ду сан.
12Хьекъал долчо бохам хир бу аьлла шена хетча, цунах ша ларвойту, ткъа боданера нах нийсса цунна тІебоьлху, тІаккха цунна тІера жоьпе а озор бу уьш.
13Хийрачу стагах адамо ша дош делча, цунах бедар яккха. Закъалтана йита иза, нехан зудчух цо жоп луш хилча.
14Іуьйранна хьалххе доккхачу озаца уллорачуьнга маршалла хаттахь, иза цунна шена неІалт кхайкхор санна хетар ду.
15Къийсалуш йолу зуда кхоьлинчу дийнахь леда ладар санна ю.
16Иза сацо гІортар мох сацо гІортар санна ду, я шен шина куьйга юкъахь даьтта сацо гІортар санна ду.
17Аьчка урс эчигна тІе хьокхуш ирдаре терра, цхьана стага кхечу стеган аьрталла дІайоккху.
18Инжиран диттан дола деш волчо цуьнан стом буур бу, ткъа шен олахочун гІуллакх деш волчун сий а хир ду.
19Стаг хи чу хьаьжча, цунна шен сибат го, иштта адаман даго и стаг ма-варра схьагойту.
20Эхарт а, хІаллакьхиллачийн дуьне а цкъа а Іаьбна цахиларе терра, адаман бІаьргаш а ца Іеба.
21Дети кеда чохь цІандо, деши кхерча чохь зело, ткъа наха хасторца зуьйш хуьлу адам.
22Сонтаниг кохьар чохь кІенца цхьаьна аьхьча а, цуьнан сонталла дІаяккхалур яц.
23Хьайн жашна дикка тІехьажа, хьайн бажа леррина Іалашбе,
24хІунда аьлча хьал массо а хенахь ца лаьтта. Ур-атталла таж а массо а хенахь ца кхочу кхечу тІаьхьенна дІа.
25Йол а хьаькхна, керла буц хьалайолучу хенахь, лаьмнашкарчу цанашна тІера буц схьахьаькхначу хенахь,
26Іахарех хьуна тІеюху хІума хир ю, ткъа гезарех – кхаш эцар хир ду.
27Хьо а, хьан доьзал а кхаба а, иштта хьан гІарбашаш дийна хилийта а тоъал гезарийн шура хир ю хьан.
28
1Іеса стаг ведда лела, шена тІаьхьаваьлла лелаш цхьа а воццушехь, ткъа дика стаг, лом санна, майра хуьлу.
2Махкахь адам карзахдаьлла лелачу хенахь, дуккха а куьйгалхой гучубовлу, амма хьекъалалла а, кхетам а болчу куьйгалхочуьнца и мохк лаьттар бу.
3Миска нах хьийзош волу къен куьйгалхо тІехь хІума хьалаяьлла долу латта дІахьош долу догІа санна ву.
4Товрат-хьехам кхочушбеш воцург Іесачу нахаца ву, амма иза кхочушбеш хьо велахь, хьо цу нахана дуьхьал ву.
5Вон нах нийса долчух ца кхета, амма Веза Эла лохуш берш цу дерригенах а кхета.
6Къен а волуш, кхоччуш цІена лела стаг тоьлу, гомачу некъаш тІехула лелаш волчу хьоладел.
7Хьекъал долчу кІанта товрат-хьехам кхочушбо, ткъа кІадбоцучарна улло гІерташ волчо шен да юьхьІаьржачу хІиттаво.
8Ахчанна тІе сов ял яккхарца ахь хьал гулдахь, хьан хьал къечу нахаца дика хуьлучунна дІакхочур ду.
9Товрат-хьехаме ладогІа хьан лаам ца хилахь, хьан доІа а Везачу Элана дегаза хетар ду.
10ДогцІена верг вочу некъаца туьлуьйтург цо-ша хІоттийначу гура чу оьккхур ву, ткъа ала хІума доцучу нахе диканиг кхочур ду.
11Хьалдолчунна ша хьекъалалла долуш ву аьлла хета, амма хьекъал долу къениг цунах доллучух кхетар ву.
12Хьанал стаг куьйгалле веача, массо а воккхавеш хуьлу, амма Іесаниг хьалаваьлча, массо а къайлаволу.
13Стага шен къинош лечкъош хилча, цуьнан аьтто хир бац, амма, цо уьш тІе а лаьцна, ша нийса лелаш цахилар нахана дІа а хаийтина, уьш дІатасахь, цунах къинхетам бийр бу.
14Декъала ву Везачу Эле ларамах вуьзна верг, амма вухахьаволучо шена тІе бала бахьар бу.
15Іесачу куьйгалхочо мискачу нахана тІехь куьйгалла дечу хенахь, иза гІигІ деш долу лом а, дера ча а санна хуьлу.
16Хьекъал доцучу куьйгалхочо шен халкъана гІело йо, амма харц са яккхар цадезарг дуккха а куьйгаллехь лаьттар ву.
17ЦІий Іанийна волу стаг ша велла дІаваллалц ведда лелар ву. Цхьаннах а цунна тІетовжийла ма хуьлийла.
18Нийсачу некъа лела стаг баланех кІелхьарвоккхур ву, ткъа хаа а хууш харцнекъа тІе ваьлларг цІеххьана вужур ву.
19Лаьттан дола деш волу стаг меца вуьсур вац, ткъа эрна ойланаш еш лелаш волчунна къоьлла евзар ю.
20Бакъволчу стагана диканиг дийр ду, ткъа хьолана тІаьхьаваьлла лелаш волчунна бекхам хир бу.
21Кхелахочо озабезамаш бар дика дац. Делахь а, уггар жима кхаъ схьа а эцна, стага къа лато тарло.
22Сутарчу стеган Іалашо сихха хьал гулдар ю, цунна ца хаьа, къоьлла шена мел уллохь ю.
23Стагера даьлла гІалат цуьнга дІадийцинарг тІаьххьара а дика хетар ву, мотт хьоькхуш долчу адамал.
24Цхьаболчара дений, нанний къола до: «Иза къилахь дац», – бохуш. И нах, адамаш дойу зуламхой санна, вон нах бу.
25Шена пайда лохуш волчу стага девнаш доху, ткъа Везачу Элана тІетевжачо дика хьоьгу.
26Ша-шех тешна Іаш волу стаг сонта ву, ткъа хьекъалаллица лелаш верг кІелхьарвоккхур ву.
27Къечаьрца комаьрша волчунна къелла гур яц, амма царна букъ берзош волчо шена неІалташ гулдо.
28Іеса нах куьйгалле баьхкича, адам къайладолу, амма, уьш хІаллакьхилча, хьанал нах куьйгаллехь хир бу.
29
1Шех бехк мел баьккхи, оьгІазвоьду стаг цІеххьана дарба ца хиллал тоьхна хир ву.
2Дика стаг куьйгаллехь хилча, халкъ самукъадаьлла хуьлу, ткъа Іесаниг куьйгалле веача, иза узарш деш хуьлу.
3Хьекъалалла дезаш волчо шен ден самукъадоккху, ткъа нахаца лелаш болчу зударшца гергарло лелош волчо цуьнан бахам хІаллакбо.
4Паччахьан нийсачу кхело пачхьалкх чІагІйо, ткъа тІех сов ял яккхарца пачхьалкх хІаллак а йо цо.
5Шена уллорачунна мерза дешнаш дуьйцуш волчо ша-шена гур бугІу.
6Вочу стеган къинош цунна хІоттийна болу гур бу, ткъа хьанал стаг самукъадолуш, воккхавеш хир ву.
7Дикачу стага къечу нехан гІуллакх дикка толлу, ткъа Іесачо цуьнан тидам а ца бо.
8Кхаьрдаш болчу наха гІала меттахйоккху, ткъа хьекъал долчара оьгІазалла дІаерзайо.
9Хьекъалдолчо сонтаниг кхеле валош хилча, иза оьгІаз а воьду, кхарда а кхаьрда, цундела машар а хир бац.
10Нах бойуш лелачарна цІена стаг а ца веза, ткъа догцІена берш иза ларвеш хуьлу.
11Сонтачо шен оьгІазалла массарна а гойту, ткъа хьекъалдолчуьнгахь собар хуьлу.
12Куьйгалхочо харцоне ладугІуш хилча, цунна уллоранаш а харцонна тІехь лаьтта.
13Къениг а, иза вацош верг а цхьатерра ву – цу шиннан а бІаьргашна серло Везачу Эло елла.
14Паччахь къечу нахана нийсонца кхел еш хилахь, цуьнан паччахьалла дехха лаьттар ду.
15ГІожо а, нисваро а хьекъалалла ло, амма дІатесна дитина бер ненан юьхьІаьржо ю.
16Іесанаш дукха баьржича, зуламаш а совдуьйлу, ткъа бакъахьарачу нахана церан хІаллакьхилар гур ду.
17ТаІзар дарца нисве хьайн кІант, тІаккха цо хьо марша Іойтур ву. Хьан даг чохь сакъерар хуьлуьйтур ду цо.
18Пайхамаралла ца хилча, халкъ ша юха ца узу. Амма декъала ву товрат-хьехаме ладугІург.
19Лай дешнашца Іамалур вац, хІунда аьлча, ша цу дешнех кхетташехь, цо аьлларг ца до.
20Ойла а ца еш, вистхуьлуш верг гиний хьуна? Сонтачунна а дуккха а пайдане сатуьйсийла ю, цунна чул.
21Бераллехь дуьйна лена массо а хІума могуьйтуш хилча, тІаьхьо цунах аьрханиг хир ву.
22ОьгІазечо девнаш доху, оьгІазаллех кхехкачо дуккха а вонаш до.
23Ша кхечарал лакхара хеташ верг лохха хІоттор ву, ткъа эсала са долчун сий хир ду.
24Къуьнан накъост хилларг ша-шена мостагІа ву. Хуучух лаьцна чІагІо ярца тоьшалла де шега аьлча, вист а ца хуьлуш Іаш ву иза.
25Адамех кхерар – стагана хІоттийна гур бу, ткъа Везачу Элана тІетевжаш верг кІелхьарвоккхур ву.
26Дукхахболчара куьйгалхочуьнца гергарло лоьху, амма адаман дахарна кхел яр Везачу Элан карахь ду.
27Хьанал нах ца беша Іесачу нахах, ткъа Іесанаш бакъахьа лелачарах а ца беша.
30
АгІуран дешнаш
1ХІара хьекъале а, Делера долу а дешнаш Якхайн кІентан АгІуран ду. Итиале а, Укале а дІадийцина ду хІорш:
2«Адамах тера а воцуш, сонтачу хьайбанах тера ву со,
соьгахь адамехь болу кхетам а бац.
3Хьекъалалла аса Іамийна а дац,
Везачу Делах лаьцна сан хаарш а дац.
4Мила ву, стигала хьала а ваьлла, юхавирзинарг?
Мила ву шен карахь мох сацийнарг?
Мила ву шена тІекхоьллинчу обанна юкъахь хи сацийнарг?
Мила ву дуьненан доза хадийнарг?
Муха ю цуьнан цІе? Муха ю цуьнан кІентан цІе?
Хьуна хууш дуй иза?
5Делан хІора дош зийна бакъ ду: Иза Шена тІевеанчунна турс хуьлий дІахІутту.
6Цуьнан дешнашна тІе хІумма а тІе ма тоха, иза ахьа дахь, Цо хьо гучу а воккхур ву, хьо харцдерг дуьйцуш хилар дІа а гойтур ду».
Кхидолу кицанаш
7Ши хІума ду ас Хьоьга доьхуш, со валале тІеэцахьа сан дехар, Веза Эла.
8Даьссаниг а, харцдош а суна гена даккхахьа, суна я къоьлла а, я бахам а ма лохьа, Суна доггІучул кхачанан дакъа схьадустахьа.
9Суна догІучул дукха хІума сан хилахь, со Хьох дІакъаста мега, «Веза Эла мила ву?» – бохуш. Амма со къен хилахь, аса хІума лачкъо мега, тІаккха Хьан цІе аса бехйийр ю.
10Олахочунна хьалха цуьнан лех лаций вон дош ма ала, цуьнга хьайна неІалташ ца кхайкхадайта а, хьо цу гІуллакхна жоьпе ца озавайта а.
11Шайн дайшна а неІалт боху нах хуьлу, ткъа цара шайн наной декъал а ца бо.
12Шаьш цІена бехаш бу моьтту нах а хуьлу, ма-дарра аьлча, шайн боьхучух уьш цІан ца бинехь а.
13Кура а, шаьш лакхара хеташ болу нах а хуьлу, уьш, шайн кортош хьала а айдина, лаккхара хьоьжу.
14Тарраш санна, цергаш йолу нах а хуьлу. Церан моччагІалш арсаш санна хуьлу. Церан Іалашо хуьлу къен нах дІакхалла а, адамашна юкъара пекъарш цистина дІабаха а.
15ЦІубдаран ши йоІ ю, цара гуттар а боху: «Схьало, схьало, схьало».
Кхо хІума ду, цкъа а дузур доцуш,
«Тоьар ду!» цкъа а эр доцу диъ хІума ду:
16Иза адаман каш а ду, бер ца хуьлу зуда а ю,
догІа даре сатуьйсуш долу дакъаделла латта а,
иштта йогуш йолу цІе а ю, цкъа а «тоьар ду» эр доцуш йолу.
17Цавашарца дега хьоьжуш волчун бІаьргашна тІе ломъаьрзунаша зІакарш еттар ю, ткъа ненан доладар дІатоттуш волчун бІаьргаш тогІин хьаргІанаша дІакхоллур бу.
18Сан кхетам тІе ца кхуьу кхо хІума ду, диъ хІума а ду со ца кхеташ:
19стигалахь лелачу аьрзунан некъ,
тархашна юкъахь лелачу лаьхьанан некъ,
хІорда тІехула дІадоьдучу хІордкеманан некъ,
иштта стеган йоІе боьдучу безаман некъ.
20Ткъа ямарта хуьлучу зудчун некъ иштта бу: хІума а кхаьллина, бетах куьг а хьаькхна, цо олу: «Ас цхьа а вониг ца дина».
21Кхо хІума ду, дуьне дегош долу, цуьнга лалуш доцу диъ хІума а ду:
22паччахь хилла дІахІутту волу лай,
муьлххачу кхачанах вуьзна волу сонтаниг,
23хьалха ца езаш хилла йолу, ткъа хІинца маре йоьду зуда,
иштта шен хІусамненан метта оьцуш йолу гІарбаш.
24Дуьнен чохь йиъ жима хІума ю, амма уьш хьекъал долчарна юкъахь уггар хьекъал долуш ю:
25кІезиг ницкъ болуш ду зингатий, амма цара аьхка дуьйна шайна кхача кечбо;
26лаьмнийн дехкий, шаьш нуьцкъала дацахь а, цара херонашкахь шайна Іойла кечйо;
27цІазана тІехь паччахь ца хуьлу, амма уьш нийсачу могІаршкахь лела;
28моьлкъа куьйгашца а схьалацало, амма иза паччахьан цІа чохь а беха.
29Кхо хІума ду, хаза лелаш долу, майра болар долу диъ хІума ду:
30лом, акхарошна юкъахь уггар ницкъ болуш долу а, цхьана а хІуманах ца кхоьруш долу а;
31кура болар долу нІаьна а, бож а,
иштта шен эскарна коьртехь лелаш волу паччахь а.
32Нагахь, хьо лакха а воккхуш, хьо сонта хиллехь, я зулам дан хьайна ахьа дагадаийтахь, бета тІехь долчу куьйгаца хьайн вистхилар сацаде!
33ХІунда аьлча шура лийсаро даьтта кхолларе терра а, мерах тохаро цІий кхолларе терра а, оьгІазалла карзахъяккхаро къийсар кхуллу.
31
Ламуал-паччахьан хьекъале дешнаш
1ХІорш ду, нанас хьехна долу, Ламуал-паччахьан хьекъале дешнаш:
2«Дала, ас Шега динчу доІанашна жоп луш, суна велла волу сан хьоме кІант!
3Зударий бахьана долуш
ахьа хьайн ницкъ а ма байалахь,
паччахьаш хІаллакбеш йолчуьнца
хьо лела а ма лелалахь.
4Ламуал, хьекъале дац паччахьашна чагІар мийлар,
иштта хьекъале дац олахошна а маларш мийла лаар.
5ХІунда аьлча, дукха мала а мелла, царна дицдала тарло бакъонаша хІун боху,
тІаккха цара Іазапехь болчарна тІехь нийса кхел а йийр яц.
6Ахьа и вахош долу малар мискачарна а,
шайн дахар къаьхьа долчарна а дІало.
7ТІаккха, и чагІар а мелла, царна дицлур ду шаьш миска хилар а,
шаьш баланехь хилар а.
8Ахьа, шайх дош ца далалуш, багахь мотт боцучаьргахьа а озалахь,
бо бисиначаьргахьа бакъонца гІо а даккхалахь.
9Иштта, ахьа цаьргахьа дош а алалахь, царна тІехь нийса кхел а яйталахь.
Къечеран а, мискачеран а бакъонаш ларъяр тІехь хьайн нийса дош алалахь».
Дика а, оьзда а йолу зуда
10qac Аqac*тта
[4] дац дика а, оьзда а йолу зуда каро, ткъа иштта йолчу зудчун мах жовхІарийн мехал а лакхара бу.
11qac Бqac*аланаш хир бац ишттачух а тешна Іаш волчу майрачун, къелла бохург хІун ду а хуур дац цунна.
12qac Вqac*ониг шегара ца долуьйтуш, ша мел еха а, дика до цо шен майрачунна.
13qac Гqac*о иза, вета а, тІаргІа а лелош, шена лаа а лууш, шен куьйгашца цунах бедарш еш.
14qac Дqac*аима а, совдегарийн хІордкеманаша санна, геннара дахьа цо шена рицкъа.
15qac Еqac*за иштта йолу зуда сатасале хьалагІатта. ТІаккха цо доьзална кхача а кечбо, шен гІарбашашна дан деза омра а до
[5].
16qac Зqac*удчунна латта лело дагадеача, и латта а оьцу цо. ТІаккха цунах даьллачу беркатах кемсийн таьллангаш а дІаюгІу цо.
17qac Иqac*штта, цо дукха къа а хьоьгу, цуьнан ницкъ а кхочу муьлхха а болх бан.
18qac Кqac*ъеггина стогар летта хуьлу ишттачу зудчун буьйса тІехтиллалц, ткъа ша ден гІуллакх дикка пайден дуй а хаьа цунна.
19qac Лqac*акхара охьа цо шен куьг урчакхна тІе а кхийдадо, цу урчакхан гІад шен пІелгашца схьа а лоцу.
20qac Мqac*искачунна а, гІо оьшуш волчунна а шен комаьрша куьг кховдадо цо.
21qac Нqac*ийсса шен доьзалехь оьшшучул тІеюха йовха бедарш ша кечйина дела, Іаьнан шело тІеярах а ца кхоьру иштта йолу зуда.
22qac Оqac*цу зудчо шен цІа чохь оьшун болу мотт-гІайба а бо, цунна шена тІехь а хуьлу дезачу кІадинах йина бедарш.
23qac Пqac*айденца гІараваьлла дІахІутту ишттачу зудчун майра, иза лараме долчу гІуллакхех лаьцна а дуьйцуш, къаношца гІалин кевнехь хиъна Іачу хенахь.
24qac Рqac*езабеш эцархой, цо шаршуш а еш, уьш а юхку, доьхкарш а духку совдегаршна.
25qac Сqac*ин оьздангалла а, доьналла а ду-кх цуьнан духар. Дегайовхо а йолуш, тешамца хьоьжу и зуда кханенга.
26qac Тqac*Іех хьекъал долу хІума а олу цо, хьекъале хьехамаш бан а хаьа цунна.
27qac Уqac*р-атталла, ша къа а хьоьгуш, баьккхина боцу кхача а ца боу цо, шен цІахь долчуьнца бала а бу цуьнан.
28«qac Хqac*ьо декъалниг ю», – олу цуьнга цуьнан бераша а, хьала а гІовттуш, цуьнан майрачо а хестайо иза.
29qac Цqac*уьнан майрачо иштта олу: «Дукха бу дика а, оьзда а зударий, амма хьоьга кхочуш царах цхьа а яц».
30qac Шqac*а коча йолчу зудчо Іеха а во, хазалла а – сарралц бен яц. Ткъа хасто хьакъ долуш ю-кх Везачу Элах кхоьруш йолу зуда.
31qac Іqac*ойла иза, цо динчу гІуллакхашна цунна доггІург наха дІа а луш, ткъа оцу гІуллакхаша гІалин кевнехь сий а ойийла цуьнан.
Устаз
Устаз:
дахаран маьІна лахар
Дешхьалхе
Устаз цІе йолчу хІокху тептарна чуйогІу цхьана устазан ойланаш. Цу устазо кІоргге ойла йора дахарх лаьцна: дахар мел доца ду, мел дукха хІуманаш дахарехь нийса дац, дахар мел «кхетам боцуш» ду. Нехан кхолламан дола дечу Делан некъаш цунна ца кхеташ дисна. Иза иштта делахь а, цо нахана хьехам бина, чІогІа къахьега а, Дала деллачу хІуманех пайда эца а аьлла.
Устазо яздинчух дукхахйолу ойланаш сингаттаме хета мега. Делахь а хІара тептар товрат тІехь хиларо гойту, тешаш волчун дахарехь иштта йолу шеконаш хуьлуш хилар. Устазан куьзганехула шайга хьажарца дукхахболчара дог тедора, иштта царна хиира, цу ойланашца дерриге а товрато Делах сатийсар луш хилар. Ткъа цу сатийсаро вайн дахар доккха маьІна долуш хуьлуьйту.
1
1Ярушалайм-гІалин паччахь волчу а, Даудан кІант волчу а устазо дина къамел иштта ду.
Адамийн дахар хаттарех дуьзна ду
2«Ма кІорга къайле ю! – олу устазо, – Ма кІорга къайле ю! Ма дукха хІума ду вайн кхетам тІе ца кхуьуш!
3Стигална кІел къахьоьгуш, ша мел динчу хІуманах буьсун болу хІун пайда оьцу адамо?
4Адамийн тІаьхье дІа а йолу, керла тІаьхье тІе а кхуьу,
ткъа латта абаденналц лаьтта.
5Малх схьа а кхета, малх дІа а бузу,
иза юха а ша схьакхетачу метте баха сихло.
6Мох къилбехьа а хьокху,
къилбаседехьа юха а боьрзу.
Иза, хьийзий, хьийзий,
юха а шен метта схьабоьрзу.
7Дерриге а хиш хІорда чу хьовду,
амма хІорд цкъа а тІех ца болу.
Шаьш схьадевллачу метте
юхадоьрзу и хиш.
8Массо а гІуллакх саццаза дІаоьху,
Дийца долчух дерриг а цхьаьнгга а дийца лур дац.
Хьежарх бІаьрг а бузур бац хьан,
ладегІарх – лерг а дузур дац.
9Хьалха хилларг юха а хуьлу,
ткъа хьалха диннарг юха а дийр ду,
стигална кІел керла хІумма а дац.
10Цхьаццаммо олу:
„Хьажахьа, хІара керла хІума ду!“
Амма иза а хилла ширачу заманахь,
вайн заманал дуккха а хьалха.
11Хьалха хилла адамаш
цхьанна а хІинца дага а ца догІу,
ткъа хІинца дуьйна хиндолу адамаш
дагадогІур дац царна тІаьхьа хир долчу адамашна а».
Устазана дахарехь зеделларг
12Устаз волчу аса Ярушалайм-гІаларчу Исраилан халкъана тІехь паччахьалла дора.
13Сан даго къобалдира кху стигална бухахь адамаша кхочушдо гІуллакхаш, хьекъалдолчара ма-дарра, кхоччуш таллар. Ма хала бу-кх Дала адамашна кхочушбан белла и болх!
14Стигална кІел деш долу дерриге а гІуллакхаш а гира суна. Уьш дерриш а, махана Іуналла дан гІертар санна, кхетам тІе ца кхуьу хІуманаш ду.
15Сеттина йолу хІума нис а лур яц,
ткъа доцург дагар а лур дац.
16Ас сайн дагахь элира: «Хьажал, сайл хьалха Ярушалаймана тІехь олалла деш хиллачу массарал а чІогІа хьалаваьлла со хьекъалаллица. Дуккха а кхетамалла а, хьекъалалла а тІекхетта суна».
17Сан даго къобалдира хьекъал довзар а, иштта хьекъалх тилар а, сонталла хилар довзар а. ТІаккха со кхийтира, иза а, махана Іуналла дан гІертар санна, хІума дуйла.
18Доккхачу хьекъалаллах
боккха бала хуьлу,
ткъа шена кхетам гулбечо
гІайгІа гулйо.
2
Самукъане хилар зер
1Аса сайн дагахь элира: «Самукъадаккхарца зуьйр ву ас со, сайна ирсе хилар хІун ду довзийтархьама!» Амма аса жамІ дира, иза а кхетам тІе ца кхуьу хІума ду аьлла.
2Гуттар а воьлуш лелар сонталла юйла а, самукъадаларх бала цхьа а пайда боцийла а хиира суна.
3ТІаккха, сайн кхетам хьекъалх буьзна а болуш, ас сацам бира, сонтаваллалц чагІар маларца зен веза аса со аьлла. И сонталла а зен лиира суна, кху стигална бухахь шайн доццачу дахаран деношкахь адамашна хІун дика хуьлу сайна довзийтархьама.
4ТІаккха со даккхий гІуллакхаш дан волавелира. Аса сайна гІишлош а йира, кемсаш а дІаюьйгІира,
5бошмаш дІайогІа меттигаш а тойира, тІаккха цигахь тайп-тайпана стоьмаш луш долу дитташ а дІадуьйгІира.
6Иштта ас Іаьмнаш дехира, айса моггІара дІадийгІинчу дитташна хи тохархьама.
7Леш ийцира ас сайна, юкъахь зударий а, божарий а болуш. Цул тІаьхьа сан цІахь царах дуьнен чу бевлла кхин леш бара сан. Иштта сол хьалха Ярушалайм-гІалахь бехаш Іаш хиллачу нехан чул а сов бежанаш а, жаш а дара сан.
8Ас дети а, деши а гулдира сайна, сайн доларчу кхечу мехкийн а, паччахьийн а хазна схьа а яьккхира. Иллеш олу божарий а, зударий а гулбира ас сайн цІа чохь, боьршачу стеган дагна чІогІа там бийраш а бехира сайн дола: дуккха а гІарбаш-зударий
[1].
9Ярушалайм-гІалахь сайл хьалха хиллачу массо адамал а сий долушший, хьал долушший хилира со. Иштта сайн хьекъалалла кхидІа а соьца дуьсура.
10Сайн бІаьргашна хазделларг схьаэцарна дуьхьало ца йора ас. Самукъане мел долу хІума сан даго тІеоьцура. Муьлххачу айса дечу гІуллакхах самукъадолура сан. И хазахетар суна дара, ас мел бечу халчу балхана луш долу совгІат санна.
11ТІаккха со хьаьжира сайн куьйгаша динчу гІуллакхашка а, айса мел бинчу балхе а. И дерриг а ма кхетам тІе ца кхуьу хІума ду, махана Іуналла дан гІертар санна. Стигална кІел цу гІуллакхех буьсур болуш цхьа а пайда бац.
Хьекъалалла а, сонталла а зер
12Юха со ойланаш ян волавелира хьекъалаллах а, хьекъалх тиларх а, сонталлах а лаьцна. ХІунда аьлча паччахьо диначул совдаьккхина хІун дан тарло цул тІаьхьа дІахІуттун волчу стага?
13Суна гира хьекъалалла хиларо сонта хиларал сов буьсун болу пайда бар, серло боданал дикаха хиларе терра.
14Хьекъалечун бІаьргаш са гуш бу, ткъа сонтаниг боданехь тилавелла леларг санна ву. Ткъа царах массарах хиндерг цхьаъ дуйла а кхийтира со.
15ТІаккха сайн дагахь элира ас: «Сонта волчух хилларг сох а хир ду-кх. ТІаккха хьекъалалла хиларо буьсун болу хІун пайда ло?» Ас сайн дагахь жоп делира: «Иза а кхетам тІе ца кхуьу хІума ду».
16Я хьекъалдолчух лаьцна дерг а, я сонта волчух лаьцна дерг а дехар дац абаденналц, кестта уьш берриш а бицбийр бу. Маржа яІ, хьекъалениг а дІакхелха, сонтаниг санна!
17ТІаккха суна деза ца делира хІара дахар, хІунда аьлча стигална кІел мел дечу хІумано гІайгІанаш яхьа. И дерриг а кхетам тІе ца кхуьу хІума ду, махана Іуналла дан гІертар санна.
Дечу гІуллакхо пайда бахьий?
18Сан дог делира айса стигална кІел мел динчу халачу гІуллакхех, хІунда аьлча цу гІуллакхех хилларг сол тІаьхьа вуьсун волчунна кхочур ду-кх.
19Ас сайн къинхьегамца а, сайн хьекъалца а стигална кІел мел даьккхинчунна тІехь кхечу цхьаммо олалла дийр дара, ткъа хьанна хаьа: хьекъале хир ву иза я сонта хир ву? И дерриг а кхетам тІе ца кхуьу хІума ду.
20Иштта со дохковелира айса стигална кІел мел динчу гІуллакхна.
21Адамо, шен дерриг а хьекъалалла а, хаар а, говзалла а тІе а ерзош, дуккха а къахьоьгу, амма и стаг велча, цо гул мел динарг а и гулдеш къа ца хьегначунна кхочу. Иза а кхетамбоцу а, нийсо йоцу а хІума ду.
22Иштта хІун хуьлу ткъа адамна стигална кІел ша бинчу балхах а, шен деган гІайгІанах а?
23ХІора дийнахь балане а, гІайгІане а хуьлу цуьнан болх, ур-атталла буьйсанна а дог паргІат ца хуьлу цуьнан. Иза а ду-кх кхетам тІе ца кхуьу хІума.
Устазан хьехам
24Адамна уггар а диканиг яар-малар а, ша бечу балхах там хилар а ду. Со кхийтира иза а Делера хиларх.
25Дала иза ца делча, яа а, я там хила а хьенан таро хир яра?
26Дала Ша реза волчунна хьекъалалла а, хаарш а, ирс а ло. Ткъа къинош леточаьрга Цо, къа а хьоьгуьйтуш, хьал гулдойту, и гулдинарг Ша реза волчунна дІадалийтархьама. Иза а ду-кх кхетам тІе ца кхуьу хІума, махана Іуналла дан гІертар санна.
3
Массо а хІуманан шен-шен хан ю
1Массо а хІуманан
шен зама ю,
кху лаьттарчу хІора гІуллакхан а
шен хан ю.
2Дуьнен чу валаран а шен хан ю,
дІакхалхаран а шен хан ю.
ХІума дІаеран а шен хан ю,
иза схьаяккхаран а шен хан ю.
3Стаг веран а шен хан ю,
иза товаран а шен хан ю.
ЦІенош дохоран а шен хан ю,
гІишлош дІахІитторан а шен хан ю.
4Адам делхаран а шен хан ю,
иза деладаларан а шен хан ю.
Адам гІайгІане хиларан а шен хан ю,
иза халхадаларан а шен хан ю.
5Зудчуьнца дІавижаран а шен хан ю,
цунах цакхетаран а шен хан ю.
Стагана мараэккхаран а шен хан ю,
цунах къехкаран а шен хан ю.
6ХІума лахаран а шен хан ю,
лохучуьра сацаран а шен хан ю.
ХІума Іалашъяран а шен хан ю,
иза дІатасаран а шен хан ю.
7ХІума ятІоран шен хан ю,
иза дІатегаран а шен хан ю.
Адам дист ца хиларан а шен хан ю,
цо къамел дан дезаран а шен хан ю.
8Адам дезаран а шен хан ю,
иза цадезаран а шен хан ю.
ТІеман а шен хан ю,
машаран а шен хан ю.
9Буьсун болу хІун пайда оьцу адамо ша бинчу балхах?
10Суна гира Дала адамашна кхочушбан белла болу белхаш.
11Массо а хІуманна а цунна йогІуш йоллу хан елла Дала. Дала адаман кхетам чохь абадех йолу ойла кхоьллина, юьххьенца дуьйна дІадовллалц Дала деш долчух иза кхеташ дацахь а.
12Иштта суна хиира, адамашна, шаьш дийна мел ду, самукъадаккхарал а, зовкх хьегарал а дикаха хІумма а доцийла.
13Кхечу дешнашца аьлча, хІора адамна яа а, мала а, ша бечу балхах там хила а беза. Уьш Делера совгІаташ ду.
14Суна хиъна, Дала до гІуллакхаш гуттаренна дуйла. Вайга Дала дечунна тІе а тохалур дац, я тІера дІа а даккхалур дац. Дала иштта гІуллакхаш до, адамашка Шен сийдайтархьама.
15Яханчу заманахь хилларг
карахь йолчу заманахь а хуьлу,
ткъа тІейогІучу заманахь хиндерг,
дІаяьллачу заманахь а хилла.
Хьалха хилларг юхадерзориг Дела ву.
Дуьнен чохь нийсо цахиларх лаьцна
16Стигална кІел суна кхин а гира,
кхел ечу меттехь
зуламаш хилар,
нийсо хила езачохь
харцонаш лелор.
17ТІаккха аса сайн дагахь элира: «Бакъволчунна а, харцволчунна а Дала Ша Шен кхел йийр ю, хІунда аьлча массо а хІуманан а, дерриге а гІуллакхийн шен-шен зама ю».
18Адамех лаьцна аса сайн дагахь элира: «Дала адамаш зоь, уьш бежанех тера хилар гойтуш.
19Адамех а хуьлу бежанех хирриг: уьш а, вуьш а цхьатерра дІакхелха. Адамийн а, бежанийн а цхьатерра са ду, адамаш а дац бежанел гІоле. Дерриг а кхетам тІе ца кхуьу хІума ма ду!
20Массо а цхьана метте дІавоьрзу. Массо а лаьттан ченах вина ву, ткъа массарах а юха а чан хир ю.
21Хьанна хаьа, адамна чуьра арадаьлла са лакха стигалшка хьаладоьдий, бежанна чуьра арадаьлла са лаха лаьтта чу охьадоьдий?»
Устазан хьехам
22Иштта, со кхийтира адамна, ша бечу балхах самукъа а доккхуш, гІадвахарал гІоле долуш кхин хІумма а доцийла. Иза цуьнан дакъа ду, хІунда аьлча цхьаммо а гойтур дац адамна кхелхинчул тІаьхьа цунах хиндерг.
4
ГІелонах а, балхах а, накъосталлех а лаьцна
1ТІаккха, дІахьаьжча, суна гира стигална кІел мел еш йолу гІелонаш.
Хьажал, гІийлачеран бІаьргех хиш дуьйлу,
ткъа церан догъоьцург ца хуьлу.
Царна гІело ечеран карахь ницкъ бу,
ткъа церан догъоьцург ца хуьлу.
2ТІаккха ас сацам бира, дийна а болуш, гІелонаш хьоьгуш болчарна чул дІакхелхинчарна гІолехь ду аьлла.
3Ткъа стигална кІел леладо зуламе гІуллакхаш шайна газа болчу, дуьнен чу бовлаза бисинчарна кхин а дикаха ду аьлла, хийтира суна.
4Суна гира, адамо мел дечу гІуллакхан говзалла шен накъостаца яхье ваьлча гучуйолий. Иза а кхетам тІе ца кхуьу хІума ду, махана Іуналла дан гІертар санна.
5Сонтачу стага, пІелгах пІелг а тоьхна, болх ца беш, ша-шен хІаллакво.
6Амма, синтем а болуш, схьаэцна долу цхьа сахь тоьлу, сов къа а хьегна, даьккхинчу шина сахьанал. Махана Іуналла дан гІертар санна, ду иза.
7Юха а кхетам тІе ца кхуьу цхьа хІума гира суна стигална кІел.
8Я кІант, я ваша а воцуш, ша вуьсу стаг. Цуьнан гІуллакхийн чаккхе а ца хуьлу, ткъа цуьнан бІаьргаш хьолах а ца бузу. Хьанна до те цо и гІуллакхаш, шен са ирсах а доккхуш? Иза а кхетам тІе ца кхуьу хІума а, гІайгІане болх а бу.
9Шиъ цхьаьна хилар дикаха ду, ша цхьаъ хуьлучул. Шаьш цхьаьна хьегначу къинах царна пайда хир бу.
10Царах цхьаъ охьавожахь, вукхо иза хьалагІаттор ву. Ша цхьаъ вуьсучу стеган ма къа ду! Иза гІатто уллохь цхьа а ца хуьлу.
11Иштта, шиъ цхьаьна охьавижча, и шиъ вохло. Ткъа ша цхьаъ волчун вохвалар муха хир ду?
12МостагІчо цхьанна дуьхьал толам баккхахь а, шиннал тоьлур вац иза. Ткъа кхаа тайнах хьарчийна йолу тІийраг атта хедар яц.
Хьекъалаллех оьцу пайда
13-14Набахти чуьра араваьлла цхьа къонах паччахь хІотто тарло. Я, масала, и къонах, шен хинйолчу пачхьалкхехь ша дуьнен чу волучу хенахь, къиэн хила тарло. Делахь а, къиэн а волуш, амма хьекъале волу къонах дикаха ву, къеначу а, сонтачу а, шена беш болу хьехам дІа ца оьцучу а паччахьал.
15Кхин а суна гира, стигална кІел веха хІора стаг а дуьнен тІехь вехачу кхечу къонахчунна тІаьхьахІоттар.
16Дагар ца даллал дукха дара и халкъ. Амма цу къонахал хьалха хиллачу а, иштта цул тІаьхьа хинболчу а нахана цунах цхьа а там ца белира. Иза а кхетам тІе ца кхуьу хІума ду, махана Іуналла дан гІертар санна.
Далла делла ваІда кхочушдар
17Хьо Делан цІа долчу воьдуш, ларлуш хилалахь. Сонтачу наха санна, сагІина хІума яхьачул, Делан цІенна тІе а вирзина, ладогІар дикаха ду. Уьш ца кхета, шаьш сонта лелий.
5
1Багах долучу дешнашца а,
дагара йолучу ойланашца а
Далла хьалха хІума олуш
сих а ма ло, аьрха а ма вала.
ХІунда аьлча Дела стигалахь ву,
ткъа хьо лаьттахь ву,
цундела хьайн Цуьнца долу къамел
доцца хилийта.
2Алссамчу гІайгІанаша вон гІенаш гойту,
алссамчу дешнаша сонталла гойту.
3Нагахь айхьа Далла ваІда динехь, иза кхочушдар дІа ма татта. Далла хаза ца хета сонтачу стага и ваІда кхочушцадар, цундела ваІда кхочушде!
4Дош цадалар дикаха ду, дош а делла, иза кхочушцадарал.
5Хьайн бете хьайх къинош ма летадайта. Делан динан дега: «Айса динчу ваІданна тІехь со галвелира» – ала дезарх ларло. Хьайн куьйгаша дина гІуллакхаш Деле хІаллак ца дайтархьама, Далла хьалха айхьа дечу хьайн къамелашца Дела хьайна оьгІаз ма вахийта.
6Иштта, сонтачу нехан Далла хьалха дина къамелаш хуьлу дукха гІенашца а, дукха кхетам тІе ца кхуьучу хІуманашца а, дукха дешнашца а. Ткъа хьо Деле болчу ларамах вуьзна хила веза!
ГІело яр а, нийсо цалелаяр а
7Нагахь муьлххачу а мехкан декъахь къечу стагана гІело еш хьайна гахь а, цуьнан бакъонаш а, нийсо а лоруш яцахь а, хьо цец ма валалахь цунах, хІунда аьлча оцу лакхарчун а цул лакхарчо терго йо, ткъа оцу шинна тІехь а кхин а лакхарниг ву.
8Махкана баьлла пайда цуьнан массо а бахархошна хила беза. Ткъа паччахь шен мехкан аренаша лун долчун бала кхочуш хуьлу.
Хьолах там ца хуьлу
9Ахча дезаш волчунна цкъа а шен долчух тоам хир бац.
Хьал дезаш волчунна шен долчух цкъа а тоам хир бац.
Иза а кхетам тІе ца кхуьу хІума ду.
10Хьал алсамдоккхуш хилча,
цунах бежаш берш а алсамбовлу.
ТІаккха хІун пайда хуьлу хьолахочунна,
оцу шен хьоле хьоьжуш Іер доцург?
11Ша дуккха а йиънехь а, я кІеззиг йиънехь а
Къахьегначу стага мерза наб йо.
Ткъа хьолахочун наб йов,
шен хьолан шорто бахьана долуш.
12Стигална кІел суна кхин а цхьа хала бала гира: адамо шен хьал Іалашдора, иза ца дайархьама.
13Амма цхьа бохам тІебар бахьана долуш, цо шен хьал дайира.
Хууш ду, стеган бер хилча, и бер даьссачу куьйгашца дуьнен чу долий.
14Шен ненан кийрара верзина, тІехь хІумма а доцуш, схьа-ма-валлара, иштта ша дІакхелхича, кху дуьненахь ша бечу балхах шеца хІумма а дІа а ца хьош, иза дІа а воьду.
15Иза а гІайгІане бала бу. Ша дуьненна чу ма-валлара, иштта дІа а гІур ву стаг. Ткъа хІун буьсун болу пайда хуьлу цунна, ша еккъа Іаьнаран дуьхьа къахьоьгуш хилча?
16Ша дуьненахь йоккхучу хенахь цо боданехь шен кхача боу, ткъа цуьнан денош там цахиларх а, цамгарех а, дераллех а дуьзна хуьлу.
Устазан хьехам
17Хьажал со кхеттачуьнга: Дала шайна яккха еллачу йоццачу дахаран заманахь адамашна и хан юушший, молушший, ша стигална кІел бечу халачу балхах там хуьлушший яккхар гІолехь ду. Иза цунна Дала делла дакъа ду.
18Нагахь Дала стагана бахам а, хьал а делча, цу стага царах дезар а эцахь, Дала шена елла ял схьа а эцахь, шен балхах цунна там а хилахь, тІаккха иза Делера совгІат санна ду цунна.
19Иштта, стагана шен дахаран хенах ойланаш ян хан а тоьар яц, хІунда аьлча Дала цуьнан дагна там бо.
6
Дахарехь там цахилар
1Стигална кІел цхьа хала бала хилар гира суна, ткъа иза-м кест-кеста хуьлу.
2Дала стагана хьал а, бахам а, шорто а яла тарло – цунна мел дезарг а дала тарло. Амма оцу муьрехь шен долчух марзо ца оьцуьйту цуьнга Дала, мелхо а, кхечо цунах пайда оьцу. Иза а кхетам тІе ца кхуьу хІума а ду, цул сов, иза чІогІа хала бала а бу.
3Иштта, стеган бІе доьзалхо хила а, иза дуккха а ваха а тарло. Амма иза мел дукха вахахь а, нагахь оцу стага шен долахь долчу диканах ма-бохху марзо а ца эцахь, иза веллачул тІаьхьа, цуьнан оьзда дІаволлар а ца хилахь, тІаккха ала мегар ду, делла динчу берана а дикаха ду, оцу стагана чул.
4Цуьнан дуьнен чу дāлар а, кхалхар а кхетам тІе ца кхуьу хІума ду. Іаьржачу Іожалло цунах хиндерг хьулдо.
5Ша кху дуьненахь цадахарна, цу берана кху дахарх лаьцна хІумма а ца хаьа, делахь а цуьнан синтем аса масална валийначу стеган чул сов бу.
6Иштта стаг шина эзар шарахь а ваха тарло, шен бахамах марзо а ца оьцуш. Ткъа вай дерриш а цхьатерра коше дІадоьрзуш дац?
7Адамо ша буучу кхачанан дуьхьа бен къа ца хьоьгу,
амма цуьнан гай цкъа а ца дузу.
8Хьекъал долчо сонтачо чул сов хІун дуьсун долу зовкх хьоьгу?
Ша муха лела веза хаарх, хІун дуьсун долу зовкх хьоьгу къечо?
9ГІенахь гиначуьнга сатуьйсуш лелачул,
шен долахь долчух марзо эцар дикаха ду.
Иза а кхетам тІе ца кхуьу хІума ду, махана Іуналла дан гІертар санна.
Адамна хІун гІоле ю?
10Кхоьллина мел йолу хІума
шен цІе йолуш ю.
Иштта адам хІун ду а
вайна хууш ду.
Шел ницкъ болуш волчуьнца болчу къийсамехь
адам тоьлур дац.
11Ткъа хІун пайда хуьлу цунах адамна?
Дуккха а долчу дешнаша кхетам тІе ца кхуьу хІуманаш алсамдоху.
12Хьанна хаьа, хІун дикаха ду адамна шен, ІиндагІ санна, дІауьдучу, кхетам ца кхуьуш долчу дахаран деношкахь? Стигална кІел дІакхелхича, хьан эр ду адаме цунах хиндерг?
7
Адамна дикаха дерг
1Дезачу хьакхарел
цІе яккхийтар дикаха ду,
Иштта дуьнен чу валаран дийнал
адам даларан де дикаха ду.
2Той долчу цІа чу воьдучул,
тийжар долчу цІа чу вахар дикаха ду.
ХІоранна а тІаьххьара де тІедогІу,
ткъа дийна волчо цуьнан ойла ян еза.
3Веларал дикаха ду
сингаттаме хилар,
хІунда аьлча, юьхь кхоьлина хиларна,
дог хьекъалх дузу.
4Хьекъалечу стеган дог адам доьлхуш долчохь хуьлу,
ткъа сонтачун дог адам гІаддахана долчохь хуьлу.
5Сонтачийн иллешка ладуьйгІучул дикаха ду
хьекъал долчун тІехтохамийн тергам бар.
6Сонтачун велавалар
ена кІеларчу цІергахь лелха гаьннаш санна ду.
Иза а кхетам тІе ца кхуьу хІума ду.
7ГІело яро хьекъалечух сонтаниг во,
ткъа кхаъ схьаэцаро кхетам а талхабо.
8ГІуллакхан чаккхе хилар
гІуллакх доладарал дикаха ду,
ткъа собаре хилар
цавашарал а дикаха ду.
9Хьайн са оьгІазаллина сих ма де,
хІунда аьлча оьгІазалла сонтачийн кийрахь хуьлу.
10Ахьа ма хатта: «ДІадахана денош дикаха хІунда дара?»
Хьекъале дац и хаттар.
11Цхьаннах бисина бахам санна, дика ду хьекъалалла.
Кху дуьненахь болчара цунах пайда оьцу.
12Хьекъалалло а, ахчано санна, адам лардо,
амма хьекъалаллех буьсун болу пайда иштта бу:
цуьнан дола диначун дахар лардо цо.
13ДІахьажал Делан гІуллакхашка.
Цо гамдинарг хьаьнга нислур ду?
14Беркатечу хенахь воккхаве,
ткъа гІайгІане еанчу хенахь ойланаш е.
И де а, важа де а Дала кхоьллина ма ду,
адаме цкъа а талла ца ло
ша кхелхинчул тІаьхьа шех хиндерг.
ХІуманна тІехь тІехваларх лардар
15Сайн дахаран деношкахь кхетам тІе ца кхуьу хІуманаш дукха гина суна. Масала, ша бакъахьара хиллехь а, къона стаг дІакхелха, ткъа ша зуламе велахь а, стаг дукха вехаш а хуьлу.
16ТІех бакъахьара а ма хила, хьекъалца тІех а ма вала – хьуо хІунда хІаллаквойту ахь?
17Хьо тІех зуламе а ма хила, хьекъал доцуш а ма хила – хьайна Дала еллачу хенал хьалха хьо дІа хІунда кхолхуьйту ахь?
18ХІокху аьллачу хІуманех цхьаъ схьалаца, амма шолгІаниг а ма дита. Деле болчу ларамах вуьзначо шен декхар массо а гІуллакхашна тІехь кхочушдийр ду.
Хьекъале мила хилало?
19Хьекъалалла дерг гІалин иттех олахо чул а нуьцкъала ву.
20Массо а хенахь Делан лаамехь а лелаш, цкъа а къа а ца латош волу бакъахьара стаг вац кху дуьненахь.
21Ахьа хьайга мел аьлларг а хьайн даг чу ма лаца, хьан ялхочо хьох лаьцна аьлла вониг хьайга ца кхачийтархьама.
22ХІунда аьлча хьо-хьо а цкъа аьлла ца Іа кхечарах лаьцна долу вониг.
23Сайн хьекъалаллица и дерриг а зийна ас. Сайн дагахь ас олура: «Хьекъалаллех вузур ву со». Амма иза далург ца хиллера!
24Хуьлуш мел дерг вайн кхетамо чу ца лоцу, цуьнан кІорггера маьІна ду. Хуьлуш долчу дерригенах мила кхетар ву?
ЦІена хьекъалалла карадойла дац
25Хьекъалалла а, гІуллакхийн маьІна а хаарна а, иза талларна а, схьалахарна а тІедирзира сан дог. Иштта суна хаа лиира, зуламе хилар сонта дуйла а, сонта хилар Іовдала дуйла а.
26Со кхета, и «зуда», аьлча а сонталла, Іожаллал къаьхьа юйла. Цуьнан Іалашо стагана кІело яр а, иза дІалацар а ю. Далла везаш верг ишттачу зудчун карара дІавер ву, ткъа къинош летош верг ишттачу зудчун кара гІур ву.
27«Хьажал суна карийначуьнга, – олу устаза. – ХІара дерриг а вовшахтуьйхира ас, гІуллакхийн маьІна хІун ду те карорхьама.
28Амма сайн даго лоьхург суна кара а ца дира. Олуш ма ду: „ХІора эзар адамна юкъахь цхьацца хьекъалниг бен ца карийра суна, ткъа царна юкъахь цхьа а зуда ца карийра“».
29Амма цхьа хІума ду суна билггала карийна: Дала адамаш Шена резадеш кхоьллина, ткъа церан Іалашо ю массо а хІуманан маьІна таллар.
8
Мила тарло хьекъале хила?
1Мила кхета массо а хІуманан маьІнах?
Хьан кхетор ву иза массо а хІуманах?
Адаман хьекъалалло цуьнан юьхь а къагайо,
цуьнан къиза амат а кІаддо.
2Дала паччахьна дийр ду аьлларг бахьана долуш, боху ас: паччахьо мел бохург ларделахь.
3Хьайн паччахьах дІакъаста сих а ма ло, цунна дуьхьалбевллачарах дІа а ма кхета, хІунда аьлча паччахьан шена луъург дан йиш ю.
4Цу тІе, паччахьан дош уггаре а нуьцкъала ду, цундела хьан эр дара цуьнга: «Ахьа хІун леладо?»
5Паччахьан омра кхочушдийриг
цунна дуьхьалбевллачаьрца лелар вац.
Хьекъале волчун дагахь лаьттар ю
шен хан а, шен кхел а.
6ХІора гІуллакхан а ю шен хан а, шен кхел а,
амма адамаша дуккха а хала баланаш хьега беза.
7Хиндолчух лаьцна хуург вац.
Хьан эр дара хиндерг хІун ду?
8Цхьаьнгга а шен синан Іаьнарна тІехь олалла далур дац.
Цхьаннан а карахь дац шен валаран де.
Цхьа а дІахоьцур вац тІом бечуьра.
Зуламхо ша дечу зуламаша кІелхьарвоккхур вац.
9И дерриг а суна гира, стигална кІел кхочушдо гІуллакхаш талла сайн дог ас къобалдича. Цхьана адамо вукхунна тІехь олалла до, ткъа иза бахьана долуш цу шиммо а бала хьоьгу.
ТаІзар даза долчу зуламан масал
10ХІетахь гора суна зуламхошна дІахІиттош долу тезеташ. Уьш, езачу меттера схьа а оьций, дІабухкура. Ткъа цара зуламаш динчу гІаларчу бахархоша церан сий дора
[2]. Иза а кхетам тІе ца кхуьу хІума ду.
11Зуламна сихха таІзар ца даро адамийн дегнаш зуламаш дарехьа дерзадо.
12Къинош летош волчо бІозза къа латадешшехь, иза дуккха а ваха тарло. Амма суна хаьа, Делах кхоьручунна дика хир дуйла, иза Цунна хьалха вегош лела дела.
13Ткъа зуламаш лелочунна Делера дика а хир дац, иза, ІиндагІ санна, дукха а вехар вац, Делах ца кхоьруш ша лела дела.
14Кхин а ду лаьттахь хуьлуш цхьа кхетам тІе ца кхуьу хІума. Бакъахьарчу адамашна зуламхошна тІе дан деза вон тІедогІу. Ткъа зуламхошна бакъахьарчарна хила дезарг хуьлу. Аса ма-аллара: «Иза а кхетам тІе ца кхуьу хІума ду!»
Устазан хьехам
15Амма аса сайн хьехам бо, адаме шен дахарх самукъадаккха аьлла. Стигална кІел адамна уггаре а диканиг яар-малар а, шен дахарх самукъадалар а ду. Дала шена стигална кІел деллачу дахарехь, ша бечу балха тІехь цу гІуллакхаша иза новкъа воккхур ву.
Делан некъах цхьа а кхоччуш ца кхета
16Хьекъалалла довза а, кху дуьненахь адамаша дечу гІуллакхашка хьажа а ас сайн дог къобалдича, дийнаххьий, буьйсанний наб яйнера сан.
17ТІаккха берриг Делан белхаш сайна гича, суна хиира, Дала стигална кІел мел дечу хІуманна адам тІекхиалур доцийла. Хаа мел гІертарх а, хуур дац цунна иза. Нагахь цхьана хьекъалалла долчу стага шена хаьа бохуш хилча а, цуьнан а йиш яцара иза дерриг а ма-дарра хаа.
9
Вайн массеран а хинберг цхьа кхоллам бу
1Аса сайн дог тІедерзийра иштта хІума талла: Делан карахь ву бакъахьарниг а, хьекъалдерг а, церан гІуллакхаш а. Адамашна ца хаьа, Далла шаьш дезар ду я дац. И дерриг а тІедогІун дерг ду.
2ХІора стагаца а хиндерг цхьаъ ду:
бакъахьарачуьнца а, зуламхочуьнца а,
Далла хьалха цІеначуьнца а, боьхачуьнца а.
Дикачу стагана а хир ду
къинош летийначунна хиндерг.
Далла хьалха дуй буучунна а хир ду
Цунна хьалха дуй баа цаваьхьачунна хиндерг.
3Стигална кІел хуьлучу гІуллакхашна юкъахь хІара цхьа хала бала бу: массеран а цхьа кхоллам хир бу. Адамийн дегнаш зуламех дуьзна ду. Церан ойланаш сонта хуьлу уьш бехачу хенахь, ткъа цул тІаьхьа уьш а беллачарна тІаьххье дІабоьлху.
4Вехаш волчу хІораммо а цхьана хІумане сатуьйсу. Олуш ма ду: «Дийна долчу жІаьлина гІолехь ду, делла долчу лоьмана чул».
5Дийна болчарна шаьш лийр дуй хаьа, ткъа веллачунна хІумма а ца хаьа. Беллачарна кхин ял хир яц, ткъа адамашна уьш бицлур бу.
6ДІакхелхинчу адамийн безаммий, цабезаммий, церан лаамашший – уьш дерриш а дІадевлла. Стигална кІел мел дечу гІуллакхашкахь цара кхин цкъа а дакъалоцур дац.
Устазан хьехам
7Хазахетарца даа ахьа хьайн бепиг, ткъа хьайн чагІар а мала деган самукъадаларца. Ахь и гІуллакхаш дарна Дела реза ву хьуна.
8Муьлххачу хенахь а духар сирла хуьлийла хьан, хьан коьрта тІе хьаькхна деза хьакхар хуьлийла, хьо самукъадаьлла вуйла хууш.
9Стигална кІел доккхучу хьайн кхетамбоцучу дахаран деношкахь Дала хьайна еллачу а, хьуна езачу а зудчуьнца хьо вахарх дезар эца. ХІунда аьлча хьан дахарехь а, стигална кІел ахь бечу балха тІехь а иза хьуна Дала делла дакъа ду.
10Хьайн куьйге далуш мел дерг доггах кхочушде. ХІунда аьлча хьо дІавоьрзур волчу эхартахь я болх хир бац, я кхетам хир бац, я хьекъалалла хир дац, я хаарш хир дац.
Хан а, хьал-де а
11Кхин а суна гира стигална кІел долу иштта хІуманаш:
уггар а сиха леларш а гуттара а ца бовлу хьалха,
уггар а ницкъберш а ца тоьлу тІамехь гуттара а.
Иштта хьекъал долчарна а ца кхочу бепиг гуттара а,
кхетам болчарна а ца кхочу хьал гуттара а,
хаарш долчарна а ца хуьлу ларам гуттара а.
Царах хІораннан а шен хан а ю, шен хьал-де а ду.
12Цу тІе, адамна ца хаьа, шен тІаьххьара де тІе маца догІу.
Шайна кхераме йолчу бойнна чохь схьалоьцуш долу чІерий санна,
я речІанна чохь тасалой дуьсу олхазарш санна,
иштта адамаш а шайна ца моьттучу хенахь
тІедогІучу халачу тІаьхьарчу сахьто дІалоцу.
Хьекъалалла нуьцкъалаллал тоьлу
13Стигална кІел суна гира кхин а цхьа хьекъалалла. Иза ас сийлахь лерира.
14Иштта шена чохь кІеззиг бахархой болуш цхьа жима гІала яра. ТІаккха цхьана ницкъболчу паччахьо, тІе а гІоьртина, гІалин пенна гонах лаьттах баьрзнаш а дина, го бира цу гІалина.
15Амма цу гІалара бахархошна юкъахь хьекъале цхьа къен стаг а нисвелла, цо шен хьекъалаллица и гІала кІелхьаръяьккхира. Ткъа цул тІаьхьа цу гІалара бахархошна и къен стаг цхьанна а дага а ца веара.
16Амма аса боху, хьекъалалла тоьлу нуьцкъалаллал, оцу нахана цу къечу стеган хьекъалалла дицделлехь а, цара цуьнга кхин ла ца доьгІнехь а.
Хьекъалалла тоьлу сонталлал
17Хьекъалалла долчо тийна аьлла дешнаш дуккха а гІоле ду, олахочо сонтачарна юкъахь хьоькхучу цІогІанал.
18Хьекъалалла тІеман герзел дикаха ду, амма къа латийначу цхьаммо дуккха а долу диканиг а хІаллакдо.
10
1Деллачу мозаша духІин хьожа а талхайо.
Иштта, кІеззиг йолчу сонталло стеган дуккха а долу хьекъалалла а, сийлалла а хІаллакдо.
2Хьекъалалла долчун дог бакъахьа агІор дІагІерта,
ткъа сонтачу стеган дог харцахьа гІерта.
3Ша некъахула лелаш велахь а,
сонтачу стеган кхетам ца кхочу,
ткъа цо хІоранна а ша сонта хилар гойту.
4Нагахь хьан олахо хьуна оьгІазваханехь а, цунах дІа ма вада.
Хьан тийна хиларо, цуьнан даккхий гІалаташ дІа а хьулдеш, сатедан тарло.
5Иштта, суна кхин а цхьа нийса доцу хІума а гира стигална кІел, тилабеллачу олахоша лелош долу.
6Цара сонтачу нахана лакхара даржаш лора, ткъа хьолахошна ларамаза йолу меттигаш лора.
7Говраш тІе хевшина леш гира суна, ткъа элий, леш болуш санна, гІаш лелаш бара.
8Кхечунна ор охкург ша цу чу вожа тарло.
Ткъа шен йоцу керт йохош волчунна лаьхьано дІовш тоха тарло.
9ТІулгаш дохош волчунна царах чов хила тарло.
Ткъа дитташ хедош волчунна царах кхерам бала тарло.
10Нагахь диг аьрта а хилахь,
цхьаммо а иза ир а ца дахь,
дуккха а ницкъ безар бу и болх бан.
Ткъа хьекъал хиларо буьсун болу пайда ло.
11Ша тебале, лаьхьано це тохахь,
иза тебиначунна цунах бала пайда бац.
12Хьекъалечу стеган дешнаша цунна ларам бахьа.
Ткъа сонтачу стеган бето ша-шен хІаллакво.
13Цуьнан къамел доладелча, иза сонта хуьлу,
ткъа къамел чекхдаьлча, иза хьераваьлла хуьлу.
14Сонтачу стага саццаза къамел дахь а, цхьанна а ца хаьа хиндерг хІун ду.
Иштта хьенан таро ю шел тІаьхьа хиндерг хІун ду ала?
15Сонтачу стага цу тайпана болх беш хилча,
иза шен гІали чу юхавоьрзу некъ ца бовззал кІадло.
16Къа ду мехкан, цуьнан паччахь сонта ялхо бен вацахь,
цуьнан элаша сатасале дуьйна тойнаш хІиттош а делахь.
17Декъала бу мохк, паччахь оьздачу тайпанах а велахь,
цуьнан элаша хІотто деззачу хенахь той хІоттош а делахь!
Цара юург шайн дегІе ницкъ баийтархьама йоу,
ткъа малар дахархьама ца молу.
18ХІусамда мало еш велахь,
цІийнан дукъош охьаоьгур ду.
Стага болх бан шен куьйгаш хьала ца айдахь,
цІийнан тхевнах ладар чекхдер ду.
19Юург-мерг стагана самукъанна ду,
чагІар синкъерамна ду,
ткъа ахчано и дерриг а кхочушдо.
20Хьайн дагахь а ма алалахь паччахьна вониг,
хьо дІавуьжучу цІа чохь а ма алалахь вон дош хьолахочух лаьцна.
ХІунда аьлча стигалшкара олхазарша кхечу метте дІа а хьур ду хьан дош,
тІемаш долчу цара дІаса а даржор ду хьан къамел.
11
Адаман хааран дозанаш
1Хьайн бепиг хин тІехула дІахеца,
ткъа шен хан тІекхаьчча, иза юха карор ду хьуна.
2Хьайн долу хьал кхечу ворхІ я бархІ стагана дІадекъа,
хІунда аьлча цхьанна а ца хаьа, хІун бохам хила тарло кху лаьттахь.
3Мархаш догІанах юьзна елахь,
цара и догІа доуьйтур ду лаьтта тІе.
Ткъа нагахь дитт къилбехьа я къилбаседехьа охьадожахь,
ша охьадоьжначохь Іуьллур ду иза.
4Нагахь стаг механ тергам беш хилахь,
цуьнга ялта дІаден мегар йоцу хан билгалъяккхалур ю.
Нагахь стаг мархашка хьоьжуш хилахь,
цуьнга ялта чудерзо мегар йоцу хан билгалъяккхалур ю.
5Хьуна ца хаьа, ненан кийрахь долчу беран дахар муха долало.
Иштта ца хаьа хьуна, дерриге а хІума кхуллуш волчу Дала хІун до.
6Іуьйранна хьалххе хІу дІаден волалой,
сарралц хьайн болх саца ма бе,
хьуна-м ца хаьа, пайден хІун хир ду:
хьалхарниг, я шолгІаниг, я ший а цхьатерра.
Дахарх дезар эца, амма Дела дагахь латтаве
7Дахаран серло мерза ю,
бІаьргашна тамехь ду малхан са гар.
8Хьо мел дукха вахахь а,
хІора айхьа даьккхинчу дийнах марзо эца.
Амма дагахь латтаделахь Іожаллин боданан денош,
уьш хьо дийна волуш яьккхинчу хенал совдовлу.
Ткъа веллачул тІаьхьа хиндерг кхетам тІе ца кхуьу хІума ду.
9Хьо къона волуш дахарх самукъа а даккха,
хьайн къоналлин деношкахь дог ирсе долуш а хила.
Хьайн даго бохучу некъашкахула а лела,
хьайн бІаьргашна гуш дерг ма-хеттара а де,
амма ахьа дечу дерригене а хьаьжжина,
Дала хьайна кхел йийр хилар диц ма де.
10Хьайн даг чуьра гІайгІанаш а дІаяха,
дегІа тІера сингаттамаш а дІатийса,
хІунда аьлча дахаран доладалар йолу къоналла кхетам тІе ца кхуьу хІуманех юьзна ю.
12
1Къона волуш хьайн дагахь латтавелахь хьуо Кхоьллинарг,
хала денош тІехІиттале а,
«ХІинца-м дуьненах самукъа а ца долу сан», – ахь олу хан тІекхачале а,
2малх а, серло а, бутт а, седарчий а кхолале а,
догІанна тІаьххье юха а керлачу мархаша стигал кхолаяле а.
3Иштта дагахь латтаве хьо Кхоьллинарг,
цІенна ха дийраш а ластабале,
нуьцкъалнаш а саттабале,
кІеззиг бисарна хьерахь болу зударий кІа ахьа а совцале,
корах арахьоьжучу зударийн бІаьрса кхолале,
4араволу неІарш а дІакъовлале,
хьерарчу тІулган гІовгІа а сацале,
олхазаран озо хьо сама а ваккхале,
эшарийн гІовгІа чекх а ялале.
5Иштта дагахь латтаве хьо Кхоьллинарг,
хьо лакхенах кхоьру хан а тІекхачале,
некъан халонех а хьо кхерале,
миндал-дитто шен заза а хецале
[3],
цаьпцалг меллаша а такхале,
дахаран чам а хьан дІабалале.
Адам Іожаллин цІа чу ма доьду,
ткъа белхар хІоттон берш хІинца а урамашкахь лелаш бу.
6Иштта дагахь латтаве хьо Кхоьллинарг,
дато зІе а хадале,
дашо кад а кагбалале,
шовданан коьртехь кхаба а йохале,
хин хьостанехь чкъург а кагъялале,
7ша схьадаьлла долчу лаьтта чу хьайн дегІ а юхадерзале,
са делла волу Дела волчу хьайн са а юхадерзале.
8«Ма кІорга къайле ю! – олу устазо, – Ма кІорга къайле ю! Ма дукха хІума ду вайн кхетам тІе ца кхуьуш!»
Чаккхе
9Тидам бе, устаз хьекъал долуш вара, цундела цо халкъана хьехамаш бора. Цо дуккха а кицанаш зуьйра, толлура, дІаяздора.
10Цу устазо, догІуш доллу хаза дешнаш а лоьхуш, билггал бакъдолу дешнаш дІаяздина.
11Хьекъал долчун дешнаш жаІуьнан хьокхий санна ду.
Цхьана жаІуьно
[4] хьехна, гулдина хьекъале кицанаш дечигах диттина хьостамий санна ду.
12Тидам бе, сан кІант! Кхин а цхьа дІахьедар до ас хьоьга! Хьекъале кицанаш гулдар чаккхе йоцу болх бу. Хьекъалалла талларо кІадвийр ву хьо.
13Хьуна дІахезначу дерригенан а жамІ иштта ду: Делах а кхера, Цуьнан весеташ кхочуш а де, хІунда аьлча хІора адамна тІедиллина декхар ду иза.
14ХІунда аьлча адамаша мел дечунна – къайлаха деш долу дика я вон иза делахь а – Дала Ша кхел йийр ю.
Илли
Дешхьалхе
Уггар хаза безаман илли олучу тептар чуйогІу цхьайолу байташ. Дукхахьолахь байтан кеп илли ду. Цхьадолчу байташкахь стаг зудчуьнга вистхуьлу, ткъа кхечу байташкахь зуда стаге йистхуьлу. Цхьадолчу гочдаршна тІехь оцу тептаран цІе Сулим-паччахьан илли ю, хІунда аьлча Іебархойн маттахь долчу тептаран хьалхарчу аята тІехь дІаяздина ду Сулим-паччахь цуьнан яздархо хилар.
Дукха хьолахь жуьгтийн дин лелочара оцу иллийн маьІна дора, Далла а, Цуьнан халкъана а юкъахь йолчу юкъаметтиган сурт ду олий, ткъа Іийсан дин лелочара иллийн маьІна до Дала леррина Къобалвинчунна а, Цунах тешначийн динан гуламна а юкъахь йолчу юкъаметтиган сурт ду олий.
1
1Сулим-паччахьан дерриге а иллешна юкъара уггар а хаза илли.
Хьалхара илли
ЙоІ
Цо берташца дІахьулйойла сан юьхь!
ЧагІарал мерза бу хьан безам!
2Хьан духІийн хьожа а мерза ю.
Хьан цІе дІасаІанийна хьакхар санна ю.
Цундела веза хьо мехкаршна!
3ДІайига со хьайца, сихлур ду вайшиъ!
Паччахьо шен цІа чу йиги со!
Вайшиъ самукъадаьлла хир ду, сакъоьруш хир ду.
ЧагІарал чІогІа болу хьан безам хестор бу вай.
Ма нийса бу хьо дукха везаш берш!
4Ярушалайман мехкарий,
со Іаьржа ю, амма хаза ю,
Къедаран четарш санна Іаьржа ю,
Сулиман цІийнан шаршуш санна хаза ю.
5Сан Іаьржачу басе ма хьежа –
малхо еттина со.
Сан ненан кІенташа, суна оьгІаз а бахана,
кемсийн бошмаш ларъян хІоттийна со,
ткъа сайн кемсийн беш ас лар ца йина.
6Сан дагна везнарг, алахьа соьга:
мичахь дажадо ахь хьайн даьхни?
Мичахь садоІу ахь делкъахенахь?
Хьан накъостийн жашна уллохь хьо,
юьхь къайла а яьккхина, хІунда лоьхура ас?
КІант
7Хьуна хІунда ца хаьа и меттиг,
зударшна юкъахь уггар исбаьхьаниг?
УьстагІийн лорах дІа а гІой,
жаІуйн четарш уллохь
хьайн буьхьигаш яжае.
8ПирІунан южучу кхелашна юкъахь уггар
исбаьхьачуьнца хьо юсту ас, сан хьомениг.
9Исбаьхьа ю хьан беснеш лергарчу чІагаршна юкъахь.
Хьан логах кхозуш жовхІарш ду.
10Детица кхелина дашо чІагарш
йойтур ю вай хьуна.
ЙоІ
11Шен маьнги тІехь паччахь хиъна мел Іан,
сан духІино шен хаза хьожа йоуьйтура.
12Сан накхошна юкъахь Іуьллу чохь хаза хьожа йогІу
бецаш долу бохча санна ву сан хьомениг суна.
13Мерзачу зазанан курс санна ву сан везарг
Іейн-ГІадин кемсийн бошмашкахь.
КІант
14Ма исбаьхьа ю хьо, сан деган зезаг, ма исбаьхьа ю!
Кхокха санна, эсала а, хаза а бу хьан бІаьргаш!
ЙоІ
15Ма исбаьхьа ву хьо,
сан везарг, ма безаме ву!
Соьналлех бина бу вайн мотт.
16Вайн цІийнан бІогІамаш хилла лаьтта баганан дитташ,
вайн чуьра тхевнаш зоьзан диттех дина ду.
2
1Со Шарон-аренара акха зезаг ду,
тогІи чуьра петІамат-зезаг ду.
КІант
2Коканан коьллаш юкъахь петІамат санна,
мехкаршна юкъахь ду сан деган зезаг.
ЙоІ
3Хьуьнан дитташ юкъахь Іожан дитт санна,
кхиъначу кІенташна юкъахь ву сан везарг.
Цу Іожан ІиндагІехь хиъна Іаш хазахета суна,
цуьнан стоьмаш сов мерза ду ас дууш.
4Цо со той долчу цІа чу йигира, суна
тІехула йолу цуьнан байракх – безам бу.
5Кишмашца сан гІора чІагІдейша,
Іежашца сан дог тодейша,
гІелъяллалц безамах со хьоьгу дела.
6Цуьнан аьрру куьг сан коьрта кІелахь ду,
аьтту куьйгаца со марайоьллина цо.
7Ярушалайман мехкарий, сейн а, аренан лунийн а цІарах
дехар до шуьга: безам ма баккхийша сама,
ма гІаттабайша иза, цунна лаъалц.
ШолгІа илли
ЙоІ
8Сайн везарган аз хеза суна!
Иза вогІуш ву, лаьмнашна тІехула кхиссалуш,
гунашна тІехула лелхаш.
9Сан хьомениг масарх
я къоначу сайх тера ву.
Тхан пенна тІехьа лаьтта иза,
цІийнан корах чу а хьоьжуш,
гурах чекх бІаьрг а бетташ.
10Сан везарг соьга баха хІоьтти:
«ХьалагІатта, сан хьомениг,
сан исбаьхьаниг, араяла.
11Хьажал, Іа а дІадаьлла, догІанаш а севцина.
12Лаьтта тІехь зезагаш а гучудевлла.
Олхазарша эшарш лоькху хан тІееана,
къоркхокхийн аз ду вайн махкахь хезаш.
13Инжиран дитто шен стоьмаш а марздо,
заза даьккхинчу кемсийн таьлланго хьожа а гІиттайо.
ХьалагІатта, сан хьомениг,
сан исбаьхьаниг, араяла.
14Ломан чІожана чохь болу сан кхокха,
тархашна юкъахь хьулъелла йолу хьо,
гайтахьа суна хьайн юьхь,
хьайн аз хазийтахьа суна,
хІунда аьлча хаза ду хьан аз,
юьхь а ю хьан исбаьхьа.
15Схьалеца тхуна цхьогалан кІорнеш,
кемсийн бошмаш талхош долу!
Заза даьккхина йолу кемсийн бошмаш
талхош долу цхьогалш схьалеца тхуна!»
ЙоІ
16Сан везарг сан ву, ткъа со цуьнан ю.
Цо шен жа петІаматаш юккъехь дажадо.
17Де дохделла а далале,
ІиндагІаш а дІадовдале,
цІа юхаверзахьа
[1], сан хьомениг,
чІажийн лаьмнашна тІерачу масарх
я къоначу сех тарлохьа.
3
1Бус-буса сайн меттахь а Іуьллуш,
сайн дагна везначух а хьоьгуш,
сайн хьомечух со мел хьоьгура,
амма цкъа а иза кара ца вора.
2Хьала а гІаьттина, гІалин урамашкахула а,
майданашкахула а дІагІур ю со.
Сайн дагна везнарг лоьхур ву ас.
Ас лийхира иза, амма суна иза ца карийра.
3ГІалина гобоккхуш болу
гІаролхой дуьхьалкхийтира суна:
«Сан дагна везнарг-м ца гира шуна?»
4Амма со царна уллора дІа-ма-елли,
сайн дагна везнарг карийра суна.
Иза, схьа а лаьцна, сайн ненан цІа чу,
со йинчу чоьнаш чу кхаччалц,
дІа ца хийцира ас.
5Ярушалайман мехкарий, сейн а, аренан лунийн а цІарах
дехар до шуьга: безам ма баккхийша сама,
ма гІаттабайша иза, цунна лаъалц.
КхоалгІа илли
ЙоІ
6ХІун ю иза, яьссачу арара,
кІуьран бІогІам санна, гІоттуш ерг,
эцначу тайп-тайпанчу бецех йинчу, хаза хьожа
йогІучу хІуманийн мархашкахь а хуьлуш?
7Хьажал! Сулим ву шен паччахьан гІантахь вахьаш,
кхузткъа тІемало ву цунна гонах,
Исраилан мехкан тоьлла тІемалой.
8Цаьргахь массаьргахь а тарраш ду,
уьш тІамана говза бу.
Буьйсанан кхерамех лардан
тур ду цаьргахь хІорангахь а.
9Ливанунерчу дечигах гІант дайтина Сулим-паччахьо,
цу тІехь ша дІасалелавайта.
10Цуьнан гураш, тІе дети а лоцуш, дайтина цо,
цуьнан бух, тІе деши а лоцуш, байтина,
тІехоу меттиг цІечу кІадих яйтина.
Чуьра а Ярушалайман мехкарша
безамца кечдина ду и гІант.
11Дуьлол, Цийонера мехкарий,
хьовсал таж тиллинчу Сулим-паччахье!
Паччахьо зуда ялочу дийнахь,
цуьнан дагна хазахетар хуьлучу дийнахь,
шен нанас иза кечвина таж ду иза!
КІант
4
1Ма исбаьхьа ду хьо, сан деган зезаг,
ма исбаьхьа ду!
Кирхьанна кІелара хьан бІаьргаш, кхокхарчий санна, эсала бу.
ГалІад-лома тІера чуйогІучу гезарех тера ю хьан месаш.
2Лийчийначуьра догІучу лергинчу
жерчех тера ю хьан цергаш.
Цу жерчийн хІораннан а шен шаланиг бу,
цхьа а байна бац царна юкъахь.
3ЦІен аса санна ду хьан балдаш,
ма хаза ю ерриг а хьан бат.
Кирхьанна тІехьа хьан беснеш
наран аьхгаш санна хаза ю.
4Хьан ворта Даудан бІов санна ю,
исбаьхьа йина йолу.
Эзар турс ду цунна тІехь кхозуш,
уьш дерриш а тІемалойн ду.
5Хьан ши накха акхачу газанан
шала йинчу шина кІорнех тера бу.
ПетІаматаш юкъахь ежаш ю уьш.
6Де дохделла а далале,
ІиндагІаш а дІадовдале,
деза даьтта долчу лам тІе гІур ву со,
хаза хьожа йолчу гу тІе хьалавер ву.
7Ерриг а хаза ю хьо, сан хьомениг,
цхьа а сакхт дац хьуна тІехь!
8Схьадола соьца Ливанунера, сан нускал,
схьадола соьца Ливанунера!
Амана-лома тІера сихло,
Саниран а, Хьермонан а баххьашкара,
цІоькъабергийн лаьмнаш долчуьра,
лоьмийн баннаш долчуьра схьайола.
9Сан дог йийсаре лаьцна ахь, сан йиша, сан нускал!
Сан дог йийсаре лаьцна ахь,
цкъа хьайн бІаьргийн нур а тоьхна,
хьайн кочара цхьа жовхІар а къагийна.
10Ма мерза бу хьан безам, сан йиша, сан нускал!
Хьан хьестар чагІарал мел дика ду,
хьан хьакхарш массо а хазачу хьожанел гІолехь ду!
11Мерза моз ду хьан багара Іенаш, сан нускал.
Хьан матта кІелахь шура а, моз а ду.
Ливанунах йогІучу хьожанах тера
ю хьан бедарийн хьожа.
12ДІакъевлина беш ю сан йиша, сан нускал.
ДІакъевлина гІу а, дІахьулдина хьоста а ду хьо.
13Хьох долу патарш нарийн беш ю,
чохь тоьлла стоьмаш болу,
йиппар а, деза нард-даьтта а ду.
14Деза а, мерза а тайп-тайпана даьттанаш ду,
хаза хьожа йогІучу массо а ковсташца а, дитташца а.
Хаза хьожа йогІу сегІаз а, сарап а ду,
тайп-тайпана духІиш а ду цигахь.
15Хьо бешахь долу хьоста ду,
Ливанун-ломара охьаоьхуш
долчу дийначу хин гІу а ю.
ЙоІ
16Къилбаседера гІатта, мох,
къилбера схьахьакха,
сан беша тІе берза,
тІаккха цуьнан хаза хьожанаш схьахецалур ю.
Шен беша вогІийла сан везарг,
цуьнан мерза стоьмаш буийла цо.
КІант
5
1Сайн беша веара со, сан йиша, сан нускал.
Сайн хазачу хьожанашца сайн деза даьтта гулдира ас,
сайн мазаца долу сайн алхаш диира ас,
сайн шуьраца сайн чагІар мелира ас.
Зударий
Яалаш, доттагІий, малалаш,
дуззалц малалаш, безам баханарш!
ДоьалгІа илли
ЙоІ
2Со йижина ю, амма сан дог сема ду.
Сан везарган аз ду хезаш, цо неІ етта:
«ДІаелла суна неІ, сан йиша,
сан хьомениг, сан къоркхокха, сан дашониг!
Сан коьрта тІехь тхи ду,
сан месаш тІехь буьйсанан тІуналла ю».
3Ас сайн коч дІаяьккхина.
Юха тІеюха еза ас иза?
Ас сайн когаш билина.
Бех муха бийр бу ас уьш?
4Сан везарго неІаран хераллехула куьг чукховдийра,
тІаккха сан дог тохаделира, иза уллохь волу дела.
5Со хьалагІаьттира, сайн везаргана неІ дІаелла.
Деза даьтта дара сан куьйгаш тІера охьаІенаш,
сан пІелгаш тІера Іенаш дара иза,
неІаран тІома тІе Іенара иза.
6Сайн везаргана неІ дІайиллира ас,
амма иза, юха а вирзина, дІавахара.
Сан са малделира, иза дІавахарна
[2].
Ас лийхира иза, амма суна иза ца карийра.
Со кхайкхира цуьнга, амма иза дуьхьал вист ца хилира.
7ГІалина гобоккхуш болчу гІаролхоша,
дуьхьалкхетча, йиттира суна, лазийра со.
ГІалин пенаш лардечара
тІекхоьллина хІума схьаяьккхира суна тІера.
8Ярушалайман мехкарий, хІун эр ду аша,
нагахь сан везарг шайна гахь?
Ас чІагІо йойту шуьга,
нагахь сан везарг шайна гахь,
алийша цуьнга, со безамо гІелйина алий.
Зударий
9Хьан везарг кхечарал хІун гІолехь ву,
зударшна юкъахь исбаьхьаниг?
Ахь оццул тхоьга дехар дал,
кхечарал хІун гІолехь ву хьан везар?
ЙоІ
10Сан везарг лепаш а, могуш а ву,
иза итт эзар кхечарал гІолехь а ву.
11Цуьнан корта – цІена деши ду,
цуьнан месаш, чІуг тухуш,
хьаргІа санна, Іаьржа ю.
12Цуьнан бІаьргаш хина йистехь
Іаш долчу кхокханех тера бу.
Шури чохь луьйчуш ду и кхокхий,
хин Іаьмнашна уллохь Іаш ду уьш.
13Цуьнан беснеш бецийн хаьснаш ду,
хаза хьожа йолчу ораматийн хас ду.
Цуьнан балдаш петІаматаш ду,
шайх деза даьтта схьадолуш долу.
14Цуьнан куьйгаш деших дина ду,
жовхІарш тІе а дохкуш.
Цуьнан накха пийлан шерачу кІомсарех бина бу,
маржанаш тІе а дохкуш.
15Цуьнан настарш шагатІулган бІогІамаш ду,
дашо когаш тІе хІиттийна долу.
Ливанунах тера ду цуьнан хатІ,
баганан дитташ санна, куц а долуш.
16Цуьнан бага марзо ю,
иза верриг а хьоме ву.
Иштта ву сан везарг, иштта ву сан хьомениг,
Ярушалайман мехкарий!
Зударий
6
1Стенга вахана хьан везарг,
зударшна юкъахь исбаьхьаниг?
Муьлхачу новкъа дІавирзина иза?
Оха хьоьца цхьаьна лохур вара иза.
ЙоІ
2Сан везарг шен беша воьссина,
мерзачу бецийн хаьснаш долчу,
бошмашкахь жа дажо а,
петІамат-зезагаш лахьо а.
3Со сайн везарган ю, ткъа иза сан ву.
Иза петІаматаш юкъахь жа дажош ву.
ПхоьалгІа илли
КІант
4Тирца-гІала санна, исбаьхьа ю хьо, сан деган зезаг,
Ярушалайм санна, безаме ю,
байракхашца долу эскар санна, инзаре ю.
5ДІахьажабе суна тІера хьайн бІаьргаш,
цара дог тохадолуьйту сан.
ГалІадан гунаш тІера чуюьссучу
гезарех тера ю хьан месаш.
6Лийчийначуьра догІучу жерчийн
жех тера ю хьан цергаш.
Цу жерчийн хІораннан а шаланиг бу,
цхьа а байна бац царна юкъахь.
7Кирхьанна тІехьа хьан беснеш
наран аьхкаш санна хаза ю.
8Кхузткъа зуда-паччахь а,
езткъа гІарбаш-зуда а елахь а,
багар ца баллал мехкарий белахь а,
9амма цхьаъ бен йоцург – иза ю,
сан къоркхокха, сан дашониг.
Цхьаъ бен яц иза шен ненан,
ша йиначун къастийна ю иза.
Мехкарша, иза ган а гина, декъалйира иза,
зуда-паччахьаша а, гІарбаш-зударша а хастийра иза.
10Мила ю иза, цІийялар санна, лепаш ерг,
бутт санна, исбаьхьа ерг,
малх санна, къегина ерг,
байракхашца долу эскар санна, инзаре ерг?
11БІарийн беша чувоьссира со
тогІи чуьра соьналле бІаьрг тоха,
кемсийн таьлланг хецаеллий а,
нараша заза даьккхиний а хьажа.
12Сан са хазахетарх дуьзна дара!
Хьайн деза даьтта лохьа суна,
элийн сан халкъан ва йоІ!
[3]
Зударий
7
1Юхаерза, юхаерза, кхоччуш исбаьхьаниг!
[4]
Юхаерза, юхаерза, тхо хьайга хьовсийта!
ЙоІ
Шу хІунда хьовсу кхоччуш исбаьхьачуьнга,
кІант шина тобанашна юкъахь халхаре санна?
2КІархаш буьйхина хьан когаш
ма хаза бу, баьччанан йоІ!
Говзачу пхьеро кечдина жовхІарш санна,
исбаьхьа ю хьан настарш.
3Хьан цІонга горга кад бу,
шена чуьра мерза чагІар ца хеда.
Хьан гІодаюкъ кІен барз бу,
гонах петІамат-зезагаш долу.
4Хьан ши накха – ши буьхьиг а,
акхачу газано шала йина ши кІорни а санна бу.
5Хьан ворта – пийлан кІомсарех
йина бІов санна ю.
Хьан бІаьргаш – Бат-Рабиман кевнна
уллорачу Хьешбонан Іаьмнех тера бу.
Хьан мара – Дамасакхана тІеерзийначу
Ливанунан бІаьвнах тера бу.
6Хьан корта Кармал-лам санна хьалаайина бу,
хьан коьртара месаш таьІна-цІен эхангах тера ю.
Паччахь цуьнан кІужалша дІавихкина лаьтташ ву.
7Ма исбаьхьа, ма безаме ю хьо,
сан хьомениг, сел тамехь хиларца!
8Хурмин дитт санна, куьцехь ду хьан дегІ,
кемсийн хорханаш санна ду хьан накхош.
9Ас элира: «Хурми тІе хьалавер вара со,
цуьнан стоьмаш схьалоцур бара ас».
Хьан накхош кемсийн хорханаш санна делахьара!
Хьан садеІар Іежийн хьожанах тера делахьара!
10Цуьнан балдех а, цергех а чекх а долуш,
нийсса сан везаргана тІеоьхуш долу
тоьлла чагІар санна хьан бат елахьара.
ЙоІ
11Со сайн везарган долахь ю,
суна тІеберзийна бу цуьнан лаам.
12Схьавола, сан хьомениг, аренга гІур ду вайшиъ,
ярташкахь буьйсанаш йохур ю вайшимма.
13Іуьйранна хьалххе кемсийн беша гІур ду вайша,
кемсийн таьлланг хецаеллий а, патарш делладеллий а,
нараша заза даьккхиний а хьожур ду вайша.
Цигахь ас сайн безам лур бу хьуна.
14Безаман зезагаша
[5] шайн хаза хьожа хецна,
вайн неІарехь массо а тайпа тоьлла стоьмаш бу,
керланаш а, ширанаш а –
уьш ас хьуна Іалашбина, сан хьомениг.
8
1Сан ненан некхах векхаш волу
сан ваша хьо велахьара!
ТІаккха, хьо урамновкъахь дуьхьалкхетча,
ас барташ дохур дара хьуна,
цхьа а кхаьрдар вацара сох.
2Ас сайн ненан хІусаме вуьгур вара хьо,
цигахь ахь суна хьоьхур дара.
Ткъа ас хьуна мерза чагІар а,
наран мутта а малор дара.
3Цуьнан аьрру куьг сан коьрта кІелахь ду,
аьтту куьйгаца со марайоьллина цо.
4Ярушалайман мехкарий, дехар до шуьга:
безам ма баккхийша сама,
ма гІаттабайша иза, цунна лаъалц.
ЙолхалгІа илли
Зударий
5Мила ю иза, яьссачу арара,
шен везачунна тІе а теІаш, схьайогІуш ерг?
ЙоІ
Іожан дитта кІелахь самаваьккхина ас хьо.
Цигахь хьан нанас вина хьо,
цигахь хьо винчо дуьнен чу ваьккхина хьо.
6МухІар санна, со хьайн дага тІе йиллахьа,
чІуг санна, хьайн пІелгах йоллахьа,
хІунда аьлча, Іожалла санна, чІогІа бу безам,
дІакхалхар санна, онда ду хьаьгна хилар.
Безаман пхерчий цІарах дина ду,
онда цІе ю иза ша а.
7Даккхийчу хишка яйалур яц безаман цІе,
хин Іоврашка дІахьуллур яц иза.
Нагахь цхьаъ, шен берриг а бахам а белла,
безам эца гІерташ хилча,
цавашарца дІатоттур вара иза.
Зудчун вежарий
8Жима йиша ю тхан,
накхош кхиаза ду цуьнан хІинца а.
Оха хІун дан деза цунна,
иза еха нах баьхкича?
9Иза пен белахьара,
оха цунна тІехь дато бІаьвнаш йийр яра.
Иза неІ елахьара,
оха баганан аннаш тухур дара цунна тІе.
ЙоІ
10ХІетахь пен санна, шера яра со, амма
хІинца сан накхош бІаьвнаш санна ду.
Цундела цуьнан бІаьргашкахь
сох хІинца кхиъна яьлларг хилира.
КІант
11БаІал ХІамунехь кемсийн беш яра Сулим-паччахьан.
Беш лелочу нахе иза дІаелира паччахьо.
ХІораммо цхьа эзар дато ахча
дала дезара ша гулбинчу стоьмех.
12Сан кемсийн беш соьгахь сайгахь ю.
Эзар ахча хьуна ду, Сулим,
ткъа ши бІе – беш лелочарна.
13Сан хьомениг, хьо сан бешахь Іаш ю.
Сан накъостий хьоьжуш бу,
хьан аз хазархьама.
Суна а хазийтахьа иза.
ЙоІ
14Сихлохьа, сан хьомениг, –
масарх я къоначу сех тера
хилалахь деза даьтта долчу лаьмнаш тІехь.
ЕшаІ-ЯхІу
ЕшаІ-ЯхІу-пайхамаран
тептар
Дешхьалхе
ЕшаІ-ЯхІу-пайхамаран тептар дІаяздинера Дала леррина Къобалвинарг дуьнен чу валале, борхІалгІачу бІешеран тІаьххьарчу декъехь Ярушалайм-гІалахь Іийначу пайхамаро. ХІара тептар кхаа декъе декъалуш ду:
1) Тептаран хьалхара дакъа (1–39 кортош) къилбера пачхьалкх йолу ЯхІуд-мохк нуьцкъала лулахо болчу Ашур-махко кхерош хиллачу заманах лаьцна ду. Амма ЕшаІ-ЯхІуна гира, Ашур-мехкан нуьцкъалалла хилла а ца Іаш, ЯхІудан халкъан бакъболу кхерам хІун бара: къомо летадо къинош а, Деле лацадогІар а, Делах тешна Іаш цахилар а. Ирачу дешнашца а, билгалонаш санна долчу гІуллакхашкахула а пайхамаро нахе а, церан куьйгалхошка а тІекхойкхура шайн дахар нийса а, бакъдолуш а хилийтаре. Иштта цаьрга дІахьедар дора, Деле цара ла ца догІахь, царна бохам а, хІаллакьхилар а хир ду аьлла. ЕшаІ-ЯхІус кхин а хаам бора цхьана тІейогІучу заманахь дерриг а дуьнен тІехь машар хирг хиларх а, Дауд-паччахьан тІаьхьенах кхачаме паччахь хирг хиларх а.
2) Тептаран шолгІа дакъа (40–55 кортош) ЯхІудан къомах болу дукхахберш Бавел-махкахь йийсарехь хиллачу заманах лаьцна ду. Оцу заманахь нах дог доьхна а, дегайовхо йоцуш а бара. Пайхамаро хаамаш бора, Дала Шен къам паргІатдаккхарх а, иза, цигахь керла дахар долорхьама, Ярушалайм-гІала юхадерзорах а лаьцна. Тептаран оцу декъехь гойтуш ду, Дела историн олахо хилар. Шен къомана леринчуьнга хьаьжжина, Далла лаьа, дуьненан массо а къаьмнаш Шен Исраилан къомехула декъалдина хилар. Ширачу бартах лаьцна долчу тептарийн уггар девзачу дешнашна юкъахь «Везачу Элан ялхочух» лаьцна аьлларг ду.
3) Тептаран кхоалгІа дакъа (56–66 кортош) халкъ Ярушалайм-гІала юхадирзинчул тІаьхьа йолчу заманах лаьцна ду. Оцу хенахь халкъана, чІагІдеш, хаийта дезаш дара, Шен къомана Ша дина ваІданаш Дала кхочушдийриг хилар. Цуьнан гІайгІа яра нийсо а, бакъо а лелорах а, шоьтан деза де лардарх а, сагІа даккхарх а, доІанаш дарх а лаьцна. Тидам тІебохуьйтуш ду 61 коьртан тІера 1-2 аяташ, Іийсас Шен хьехам дІаболош далийна дешнаш ду уьш.
1
1Іузи-ЯхІу а, Йовтам а, Ахьаз а, Хьузакх-ЯхІу а ЯхІуд-махкахь паччахьаш болчу заманчохь Амосан кІантана ЕшаІ-ЯхІуна ЯхІуд-махках а, Ярушалаймах а лаьцна Дала суьрташ хІиттийра.
ЕшаІ-ЯхІус дуьйцу Дала Шен халкъах бехк баккхарх лаьцна
2ЛадогІа, стигалш, ладогІа, латта, хІунда аьлча Везачу Эло боху: «Ас, кхиийна, айинера Сайн кІентий, ткъа уьш Суна дуьхьалбевлла.
3Старана шен да вевза, вирана шен хІусамден хьаьвда девза, ткъа исраилхошна Со ца вевза, Сан халкъ ца кхета».
4Къа ду хьан, къилахь къам, къинойх дуьзна долу халкъ, зуламхойн тукхам, талхаран тІаьхье! Веза Эла дІа а тесна, Исраилан халкъан Везачу Делах а ца даьшна, Цунна букъ берзийна аша.
5Шуна кхидІа а хІунда таІзар дан деза? Шу кхидІа а хІунда дуьхьалдовлу? Берриг а корта цамгар кхетта бу, дерриг а дог гІелделла ду.
6Когийн айрашна тІера хьеюккъе кхаччалц дийна меттиг яц хьан дегІа тІехь. ДегІа тІехь чевнаш ю, сурхаш евлла, делладелла даьІнаш ду. Уьш цІан ца дина, дІа ца дихкина, царна даьтта ца хьаькхна, лазар лахдархьама.
7Шун латта дассаделла, гІаланаш цІеро ягийна, шун кхаш хийрачу наха дассош ду шун бІаьргашна хьалха. Дерриг а дассаделла, Дела хийрачу нахана тІелетча санна.
8Цийонан йоІ
[1] го лаьцна йисина ю. Иза лаьтта кемсийн бешахь йолу бун санна, наьрсийн кха тІехь йолу кхалор санна.
9Нагахь массо а ницкъийн Везачу Эло цхьаболу дийна биснарш вайна битина ца хиллехь, вай Седам-гІала санна хир дара, Іамор-гІаланах дІатарлур дара.
10Везачу Элан даше ладогІа, Седамера баьччанаш! Вайн Дала тІедиллиначуьнга ладогІа, Іаморера халкъ!
11Везачу Эло боху: «Суна стенна оьшу аша сел дукха сагІанаш дахар? УьстагІий дагоран сагІанех а, дустийначу даьхнин махьарах а тІехвуьзна ву Со. Стерчийн а, Іахарийн а, гезарийн а цІий Суна тамехь дац.
12Шу Суна дуьхьалхІитта даьхкича, хьан боху шуьга Сан керт хьеша.
13Ма кхехьа Суна ца оьшу совгІаташ. Суна вон хета аша, хаза хьожа йогІу хІуманаш а ягош, доху сагІанаш. Бутт цІинлун денош а, шоьтан денош а даздар а, дезачу деношкахь шун гулдалар а ца деза Суна. Харцонаш лелийначул тІаьхьа, аша динан гуламашкахь даздар Суна дегаза хета!
14Бутт цІинлуш шун гулдалар а, шун деза денош а Суна бІаьрга дан ца деза. Уьш мохь санна ду Суна, амма Со кІадвелла и мохь дІакхехьа.
15ДоІанаш а деш, аша куьйгаш кхийдочу хенахь Аса шух Сайн бІаьргаш дІакъовлу, шайн доІанаш аша алсамдаьхча, Суна ца хеза, хІунда аьлча шун куьйгаш цІийх дуьзна ду.
16Хих довла, цІанло, шайн зуламе гІуллакхаш Сан бІаьргашна хьалхара дІадаха, вониг ма де.
17Диканиг дан Іама, нийсо лелор лаха, гІело яр сацаде, вон гІуллакх нийсонца къастаде, йисина Іачу зудчун бакъонаш ларъе.
18Дуьйло, цхьаьна къастор ду вай, – боху Везачу Эло. – Шун къинош кІадин таьІна-цІен бос санна дІа ца дахалуш делахь а, ло санна, кІайдийр ду уьш. Уьш сирла-цІен бедар санна делахь а, тІаргІа санна, кІайдийр ду.
19Нагахь, Соьга ла а доьгІна, Ас бохург аша тІеэцахь, лаьтто кхиийна уггар диканиг дуур ду аша.
20Ткъа, Сох дІа а къаьстина, шу дуьхьалдовлахь, туьро дІакхоллур ду шу». Хаа ду шуна, Везачу Эло Ша элира иза.
Къинош летийна гІала
21Тохара Везачу Элана тешаме хилла йолу гІала хІинца, кхечу деланашна Іамал а еш, кхахьпанах тар ма елла! Тохара бакъдерг лелорах юьзна яра иза, нийсо цунна чохь Іаш яра, амма хІинца цигахь адамаш дойурш бен бац!
22Хьан детино боьха пардо лаьцна, хьан дика чагІар хино талхийна.
23Хьан баьччанаш, дуьхьал а бевлла, къуйн декъахой хилла. Царна массарна а кхаьънаш деза, лучу хІуманна тІаьхьабевлла лела уьш. Кхелахошна хьалха байш ца лардо цара, йисина Іачу зудчун гІуллакх цара къаста ца до.
24Цундела боху берриге а ницкъийн Хьалдолчу Эло, Исраилан Нуьцкъалчо: «Сайна дуьхьалбевллачех Со паргІатвоккхур ву Аса, Сайн мостагІашна бекхам бийр бу Аса!
25Аса Сайн куьг хьуна дуьхьал дерзор ду. Аса хьуна тІера боьханиг дІадоккхур ду, тІелеттачух хьо цІанйийр ю.
26Хьалха санна Ас хьуна куьйгалхой лур бу. Тохара санна Ас хьуна хьехамчаш лур бу. Цул тІаьхьа хьох „Нийсонан шахьар“ а, „Тешаме гІала“ а эр ду».
27Цийон нийса йинчу кхело кІелхьарйоккхур ю, Далла тІебирзина цуьнан бахархой кІелхьарбохур бу, Дала бакъдерг лела а деш.
28Далла дуьхьал бевлларш а, къинош летийнарш а лийр бу, Веза Эла дІатеснарш хІаллакбийр бу.
29Шу юьхьІаьржа хир ду ножан боьлакаш бахьана долуш, аша цигахь цІушна Іибадат дина дела. Шуна эхь хетар ду шайн бошмаш бахьана долуш, дог царах лезна дела.
30ГІа охьадоьжна наж санна, хир ду шу, хи доцу беш санна, хир ду.
31Ондачух кевстаг хир ю, цуьнан гІуллакхах суй хир бу. Уьш цхьаьна догур ду, цхьаммо а дІа а ца дойуш.
Дуьнен тІехь долу машаран паччахьалла
(Мика-ЯхІу 4:1-3)
2
1Амосан кІантана ЕшаІ-ЯхІуна ЯхІуд-махках а, Ярушалаймах а лаьцна сурт хІоьттира. Цо иштта хаам бора:
2ТІаьхьарчу деношкахь иштта хир ду:
Везачу Элан цІа лаьтташ болу лам
массо а лаьмнийн коьрте дІахІоттор бу.
Иза массо а баьрзнел лакхабер бу,
цунна тІе дерриг а халкъаш оьхур ду.
3Дуккха а халкъаш тІедогІур ду. Цара эр ду:
«Схьадуьйла, вай Везачу Элан лам тІе а,
Якъубан Делан цІа долчу а хьаладевр ду.
Везачу Эло вайна Шен некъашца лела хьоьхур ду.
ТІаккха вай, Цуьнан некъашца а лелаш, дехар ду».
ХІунда аьлча товрат-хьехам Цийон-лам тІера схьабер бу,
ткъа Везачу Элан дош Ярушалаймера схьадер ду.
4Цо къаьмнашна юкъахь маслаІат дийр ду,
дукхачу халкъашна юкъара къовсамаш совцор бу.
ТІаккха цара шайн таррех хьонхалш бийр бу,
ткъа гоьмукъех маьрсаш дийр ду.
Цхьана халкъо вукху халкъана тІе тур ойур дац.
Уьш тІом бан кхин Іемар бац.
5Яло, Якъубан тІаьхье! Везачу Элан серлонехь лелар ду вай.
Дегалла дІаяккхар
6Ахьа Хьайн халкъ, Якъубан тІаьхье, дІа ма тесна, хІунда аьлча нах малхбалера долчу Іадатех буьзна бу, пІелаштамхоша санна, цара бозбунчалла леладо, ткъа хийрачу къаьмнийн нахаца тІекаре ю церан.
7Цу халкъан латта детих а, деших а дуьзна ду, дагар ца даллал хазнаш ю цуьнан, латта дІалаьцна говраш а ю, ягар ца яллал гІудалкхаш а ю.
8Цуьнан латта цІуша дуьзна, шайн куьйгаша бинчу царна Іибадат деш бу и нах.
9ХІора адамо царна хьалха ша лахдо, хІора стаг царна охьатаьІа. Царна геч ма дехьа!
10Хьехашна чу а гІой, лаьтта бухахь къайладовла Везачу Элана хьалха болчу кхерамах а, Цуьнан возаллин сийлаллех а.
11Стеган лакхара хьажар охьатаІийна хир ду, адамийн дегалла лахъер ю. Цу дийнахь цхьа Веза Эла хир ву лакхахь лаьтташ.
12Берриг а ницкъийн Везачу Элан де догІур ду курачунна а, дегалчунна а, айаделлачунна а – уьш берриш а охьатаІор бу.
13И де догІур ду лекха а, айаделла а долчу Ливанунан баган-дитташна а, Башанан нежнашна а,
14дерриге а лекхачу лаьмнашна а, айаделлачу гунашна а,
15муьлххачу а лекхачу бІаьвнна а, муьлххачу ондачу пенна а,
16Таршашан дерриге а хІордкеманашна а, уггар хазачу кеманашна а.
17Стеган куралла лахйийр ю, адамийн дегалла охьатаІийна хир ю. Цу дийнахь цхьа Веза Эла хир ву лакхахь лаьтташ,
18ткъа цІуш гуттаренна а дІабевр бу.
19Тархашкахь долчу хьехаш чу а, лаьттарчу оьрнаш чу а дІалечкъар бу нах, Везачу Элах а, Цуьнан возаллин сийлаллех а кхерабелла, Иза латта дего веача.
20Цу дийнахь стага ша Іибадат дан бина дато а, дашо а цІуш боьлкъазаршна а, бирдолагашна а дІакхуьйсур бу,
21тархашкахь долчу хьехаш чу а, лаьттарчу оьрнаш чу а дІалачкъархьама, Везачу Элах а, Цуьнан возаллин сийлаллех а кхера а велла, Иза латта дего веача.
22Стагах бІобулий ма Іе – мерІуьргашкахула синош дахарца бен иза ца веха. Цунна тІетовжа йиш юй ткъа?
3
Ярушалаймана таІзар дар
1Хьалдолу Эла волу берриге а ницкъийн Веза Эла Ярушалаймера а, ЯхІуд-махкара а массо а тайпана гІо а, гІоьнча а дІаваккха хІутту. Цо дІабоккхур бу баьпкаца а, хица а бина кечам а,
2турпалхо а, тІемало а, кхелахо а, пайхамар а, пал тосург а, воккха стаг а,
3тІеман хьаькам а, цІеяхана верг а, хьехамча а, говза пхьар а, молханаш лелош верг а.
4Везачу Эло бераш хІиттор ду, церан хьаькамаш хилийтархьама. КІентий хир бу царна тІехь олалла деш.
5Халкъана юкъахь цхьаммо вукхунна а, стага уллорачунна а гІело йийр ю. Жимачо воккханиг лоруш хир вац, ладамбоцучо – лараме верг.
6ТІаккха стага, шен ден доьзалехь волу ваша схьа а лаьцна, цуьнга эр ду: «Хьан тІехулара бедар ю, тхан баьчча а хилий, хІокху саьлнийн дола дехьа».
7Амма цо чІагІонца эр ду: «Соьга хІумма а нислур дац нахана юкъахь, сан чохь бепиг а дац, тІехулара бедар а яц, сох халкъан баьчча ма велаш».
8Иштта Ярушалайм техкаш ю, ЯхІудан халкъ дужуш ду! Цара мел олург а, дийриг а Везачу Элана дуьхьал ду. Цуьнан сийлаллица Иза хьоьжуш хилар дола хета царна.
9Церан яххьаша гойту уьш бехке хилар, шайн къинах лаьцна цара, ца лечкъош, седамхоша санна, дуьйцу. Къа ду церан! Шаьш шайна бохам бо цара.
10Делан лаамехь волчуьнга цуьнца дика хир ву ала, хІунда аьлча ша динчу дикачу гІуллакхех пайда оьцур бу цо.
11Ткъа Іесачун къа ду, хІунда аьлча ша динчу вочу гІуллакхашна бекхам хир бу цунна.
12Бераша санна, куьйгалхоша сан халкъана гІело йо, зударша санна, олалла а до цунна тІехь. Ва сан халкъ! Хьан баьччанаша Іехадо хьо, нийсачу новкъара даьккхина хьо цара.
Везачу Эло Шен халкъана кхел йо
13Кхел ян гІаьттина Веза Эла, Иза лаьтташ ву халкъашна кхел ярхьама.
14Кхел а еш, Шен халкъана юкъара баккхий берш а, баьччанаш а бехкебо Везачу Эло: «Сан кемсийн беш санна токхе долу къам дассийнарг шу ма ду! Мискачарах лачкъийна хІонсах шун цІенош дуьзна ма ду!
15Сан халкъ хьийзо а, мискачарна ницкъ бан а, шуна бакъо хьан елла?» – боху берриг а ницкъийн Хьалдолчу Эло.
Ярушалаймера зударшна дІахьедар дар
16Везачу Эло элира: «Цийонан зударий, ца бешаш, кортош а айина, бІаьргаш а кхерстош, курачу боларца когаш тІера зІенаш а екош, лела.
17Цийонан зударийн кортошна тІехь чераш хуьлуьйтур ду Хьалдолчу Эло, церан хьаьжнаш дерзина дохуьйтур ду Везачу Эло, уьш юьхьІаьржачу а хІиттош».
18Цу дийнахь Везачу Эло хаза хІуманаш цаьргара дІайохур ю: когаш тІера хаза зІенаш а, коьртан бехчалгаш а, беттан суьртехь тІеухку хІуманаш а,
19лергах ухкургаш а, хІазарш а, кирхьанаш а, йовлакхаш а, когийн туьтеш а, доьхкарш а, духІи чохь долу шишанаш а, молханаш а,
20пІелгах а, мерах а юхку чІагарш а,
21тІехулара а, чухулара а бедарш а, кирхьанаш а, бохчанаш а,
22сирла а, дуткъа а кІадеш а, таьжнаш а, корталеш а.
23Хаза хьожа йогІучу хІуманан метта боьха хьожа йогІу хІума хир ю, доьхкаран метта муш хир бу, хьийзинчу месийн метта – кІунзал, синкъераман бедаран метта – сингаттаман духар, хазаллин метта хІост
[2] хир ду.
24Хьан божарий туьро эгор бу, тІамехь турпалхой лийр бу.
25ГІалин кевнийн бІогІамаша гІайгІа йийр ю, уьш тийжаш а хир ду. Ша гІала, ерзина зуда санна, яссийна лаьттахь Іаш хир ю.
4
1Цу дийнахь ворхІ зудчо, цхьа стаг схьа а лаьцна, эр ду: «Тхайн бепиг дуур ду оха, тхайн духар а лелор ду, ахь хьайн цІе лелаяйтахь тхоьга тхаьшна тІера эхь дІадаккха».
Ярушалайм юхаметтахІоттор
2Цу дийнахь Везачу Эло кхиийначу зІийдаго хазалла а, сийлалла а лур ю. Лаьттан ялто дозалла а, сий а лур ду Исраилан халкъах дийна бисинчарна.
3Цийонан гІалахь бисначех а, Ярушалаймехь дийна бисначех а – Ярушалайм-гІалахь дахарна дІакъастийначех массарех а – Дала базбинарш эр ду.
4Иза иштта хир ду, Хьалдолчу Эло Цийонан зударий цІена ца хилар дІадаьккхича, Ярушалайм цунна тІерачу цІийх дІацІанйича. Цо иза дийр ду кхел яран а, цІеран а синца.
5Берриг а Цийон-лома тІехула а, цунна тІехь мел гулбинчу нахана тІехула а Везачу Эло дийнахь кІуьран марха а, буьйсанна сирла йогуш цІе а латтор ю. Делан ерриге а сийлаллина тІехь марханан кхалор хир ю.
6Цу кхалоро дийнахь йолчу йовхонах дІалачкъа ІиндагІ лур ду, ткъа догІанах а, дарцах а къайлавала иза бун санна хир ю.
5
Кемсийн бешах долу илли
1Сайн Хьомсарчунна илли эр ду аса,
Хьомсарчун кемсийн бешах долу илли.
Сан Хьомсарчун кемсийн беш яра
хьийкъинчу лам тІехь.
2Бешара латта а аьхкина, тІулгаш дІа а даьхна,
тоьлла йолу кемсийн таьллангаш юьйгІира Цо цига.
Цул тІаьхьа беша юккъехь бІов а йира,
муттдоккхург ян цунна чохь ор а даьккхира.
Бешо дика кемсаш яларе хьоьжуш Іийра Иза,
амма цо муьста кемсаш бен ца елира.
3Ткъа хІинца оцу кемсийн бешан Олахочо боху: «Ярушалайман бахархой а, ЯхІуд-мехкан адамаш а, Суна а, Сан кемсийн бешана а юкъахь долу гІуллакх къастадейша.
4Айса динчул сов Аса Сайн кемсийн бешана дан дисинарг кхин хІун дара? Со дикачу кемсашка сатуьйсуш Іаш хилча, муьста кемсаш хІунда елла цо?
5Аса эр ду шуьга Сайн кемсийн бешана Айса ден дерг: цуьнан коканийн керт дІайоккхур ю Аса, тІаккха беш бежанаша яссор ю. Цуьнан пенаш дохор ду аса, тІаккха иза массара а хьоьшур ю.
6Бешах дассийна латта дийр ду Аса, гаьннаш а хедор дац, охкур а яц, тІаккха цу тІехь коканан а, эртхан а коьллаш евр ю. Мархашна омра дийр ду Аса, беша тІе догІа ма даийта аьлла».
7Берриге а ницкъийн Везачу Элан кемсийн беш – иза Исраилан халкъ ду,
ЯхІудан халкъан адамаш Цунна хазахетта йолу таьллангаш ю.
Иза нийсо хиларе хьийжира,
амма ницкъ бар хилира,
бакъдолчуьнга хьийжира,
амма бакъонаш йохор хилира.
Вониг а, цунна догІу таІзар а
8Къа ду шун, цІенна тІе цІа а, аренна тІе аре а оьцучеран. Кхечарна меттиг ца юьту аша, шаьш бен хІокху лаьтта тІехь доцуш санна.
9Сан лергашна хезаш берриг а ницкъийн Везачу Эло чІагІо йира: «Дуккха а долу и цІенош даьсса хир ду, даккхий а, хаза а долу уьш чохь Іаш нах а боцуш хир ду.
10Итт шуьстане цхьана дийнахь ахалучу аренал йолчу кемсийн бешо цхьа черма чагІар бен лур дац. Пхи гали дІадийначу хІуьно цхьа мазал
[3] кІа бен лур дац».
11Къа ду, Іуьйранна хьалххе мала йий лаха хьала а гІевттина, чагІаро шаьш дох а деш, сарралц Іийначийн.
12Церан тойнашкахь тайп-тайпанара дечиг-пондарш а, жиргІанаш а, зурманаш а, иштта чагІар а ду. Амма Везачу Элан гІуллакхашка ца хьовсу уьш, Цуьнан куьйгаша мел дийриг царна ца го.
13Иштта, сан халкъ йийсаре гІур ду, Везачу Эло дечух уьш ца кхетарна. Сан халкъан баьччанаш мацалла лийр бу, ткъа халкъах кхиберш хьогах лийр бу.
14Эхарто, шор а делла, барам боцуш шен бага гІаттор ю. Халкъан баьччанаш а, кхиберш а, церан гІовгІа а, дерриг а самукъадоккхург а цу чу охьадуссур ду.
15Нах лахбийр бу, адамаш охьатаІор ду, ткъа курачийн бІаьргаш а охьахьовсуьйтур бу.
16Ткъа массо а ницкъийн Веза Эла вазвийр ву Цо нийсо лелош хиларца, Везачу Дала бакъдерг лелорца Шен возалла гойтур ду.
17Шайн дежийлашкахь санна, Іахарий дежар ду, ткъа хьолахоша дІатесначу боьхначу бахамашкахь хийрачу наха хІума кхоллур ю.
18Харцонийн машшашца шайна тІаьхьа къа кхоьхьучеран а, гІудалкхийн доьхкаршца санна, зулам шайна тІеийзочеран а къа ду.
19Цара боху: «Дела сихлойла, Ша аьлларг Цо сиха кхочушдойла, вайна иза гархьама. Схьакхочийла иза, Исраилан халкъан Везачу Делан сацам кхочушбойла, вайна иза хаархьама!»
20Къа ду вонах дика ду а, диканах вон ду а олучийн, царна боданах серло а, серлонах бода а тарло, къаьхьаниг мерза а, мерзаниг къаьхьа а хета!
21Къа ду шаьш шайна хьекъал долуш а, кхетам болуш а хетачийн!
22Къа ду чагІар мала майрачийн а, чІогІа малар кечдан говзачийн а.
23Цара харцверг бакъво, шайна кхаьънаш делча, ткъа догцІеначарна нийсаниг дан ца магадо!
24ЦІеро ча дІакхаллар санна а, екъа буц цІеран алунашкахь дІаялар санна а, церан орам телхар бу, ткъа церан заза, чан санна, дІасадер ду, хІунда аьлча цара Берриг а ницкъийн Везачу Элан товрат-хьехам дІатесна, Исраилан Везачу Делан дашах ца баьшна уьш.
25Цу бахьаненна Везачу Эло оьгІазалла Шен халкъана тІе йоссор ю, Цо, тІе куьг а кховдийна, таІзар дийр ду цунна. Цу хенахь лаьмнаш хир ду дегош, адамийн декъий а хир ду арахь Іохкуш, гоьргаш санна. И дерриг а хилча а, Везачу Элан оьгІазалла дІаялаза хир ю, Цуьнан куьг а дІакховдийна лаьтташ хир ду.
26Дала генарчу халкъашна байракх хьалаойур ю, лаьттан йистошкахь Іачарна билгало лур ю. Хьажал, мостагІа сиха а, атта а схьакхочуш ву!
27Царна юкъара цхьа а кІад ца ло, цхьаннан а ког а ца тасало. Царах цхьанна а наб оза ца йо, цхьа а ца тхьаьвса. Цхьаммо а гІодаюкъ а ца йосту, цхьаннан а мачийн бахтар а ца хеда.
28МостагІчун пхерчий ира ду, Іедаш дуьйлина ду, цуьнан говрийн бергаш мокхазах тера ю, гІудалкхийн чкъургаш, мох санна, хьийзаш ю.
29Цо яьккхина гІовгІа лоьман санна ю, цо до гІигІ къоначу лоьмийн Іахарх тера ду. МостагІчо, гІигІ а деш, бовда гІерта нах схьалоьцу, цхьаммо а уьш цуьнгара схьабохур бац.
30Оцу дийнахь марсбаьллачу хІордо ен гІовгІа санна лаьтта тІехь мостагІа гІергІаш хир ву. Нагахь санна цхьаъ лаьтта хьаьжча, цунна бода а, бала а гур бу, ткъа мархаша серло дІакхоллур ю.
6
Дала ЕшаІ-ЯхІу пайхамар хила тІекхайкхар
1Іузи-ЯхІу-паччахь веллачу шарахь лекхачу а, айаделлачу а Іаршна тІехь охьахиъна Іаш волу Хьалдолу Эла гира суна. Цуьнан обанан йистоша дерриг а Делан цІа хьаладуьзнера.
2Цунна тІехула лаьттара сирап-маликаш
[4]. Церан хІораннан а ялх тІам бара: шинца цара юьхь дІакъовлура, шинца когаш къайлабохура, ткъа шинца тІема довлура уьш.
3Вовшашка кхойкхуш, бохура цара:
«Веза ву, веза ву, веза ву
массо а ницкъийн Веза Эла!
Дерриг а латта Цуьнан сийлаллех дуьзна ду!»
4Церан аьзнаша Делан цІийнан неІсагІанаш егайора, ткъа цІа кІуьрах хьаладуьзира.
5Ас элира: «Къа ду сан! ХІаллакьхили со! Сан бага цІена яц, цІена баганаш йоцучу халкъана юкъахь Іаш а ву со, ткъа сан бІаьргашна гина Паччахь, массо а ницкъийн Веза Эла».
6ТІаккха цхьа сирап-малик суна тІедеара. Морзахца сагІа доккхучу кхерчара схьаэцна, богуш болу кІега бара цуьнан карахь.
7КІега сан бетах а Іоьттина, цо элира: «ХІара хьан бетах хьакхабелла, хІинца хьан бехк дІа а баьккхина, хьан къиношна гечдина».
8Юха суна Хьалдолчу Элан аз хезира. Цо бохура: «Мила вахийта Ас? Мила гІур ву Вайн дуьхьа?»
ТІаккха ас элира: «Со кийча ву! Со вахийтахьа».
9Цо элира: «Ваха а гІой, ала оцу халкъе: „Хезар ду шуна, амма кхетар дац шу. Хьоьжур ду шу, амма маьІна къастор дац аша“.
10Оцу нехан дегнаш чІагІде, лергаш къорде, бІаьргаш дІакъовла, церан бІаьргашна са ца гайта а, лергашна ца хазийта а, дегнаш тІаьхьа ца кхиийта а. Цара иза динехьара, уьш Суна тІе а боьрзур бара, царна дарба а дийр дара».
11Ас элира: «Дукхачу ханна хир дуй иза, Хьалдолу Эла?»
Цо жоп делира: «ГІаланаш ясса а елла, бахархой а боцуш йиссалц, адамаш доцуш цІенош диссалц, хІара латта дерриг а дассадаллалц.
12Веза Эла волчу Аса адамаш кхузара генна дІадуьгуьйтур ду, тІаккха хІара латта чІогІа дассалур ду.
13Адамийн уьтталгІа дакъа лаьтта тІехь дисахь а, мохк юха а багийна хир бу. Амма ножах, хадийча, лаьттахь юьхк йисаре терра, цу халкъан йисначух деза хІу хир ду».
7
Ахьаз-паччахьна лерина болу хаам
1Іузи-ЯхІун кІентан Йовтаман кІант Ахьаз ЯхІуд-мехкан паччахь а волуш, Рицан Арам-мехкан
[5] паччахь а волуш, ткъа Рамли-ЯхІун кІант Пикхахьи Исраил-мехкан паччахь а волуш, тІом баьлла. Рицан а, Пикхахьи а тІамца Ярушалайм-гІалина тІелетира, амма цаьрга иза схьа ца яккхаелира.
2Даудан тІаьхьенах волчу Ахьаз-паччахье хаам кхечира, арамхой эпраймхошца
[6] цхьаьнакхетта аьлла. И кхаъ хезча, паччахь а, цуьнан нах а кхерабелира, мохо ластийна хьуьнхара дитташ санна, бегийра уьш.
3Везачу Эло ЕшаІ-ЯхІуга элира: «Хьо а, хьан кІант Шиар-Яшаб
[7] а Ахьазана дуьхьал гІо. Лакхарчу Іома чуьра хи охьадогІучохь, хІуманаш юьттучеран аренга боьдучу новкъа вала ший а.
4Ахьазе ала: „Ларло, амма синтеме хила, кхера а ма кхера, хьайн дог а ма дохаде, и сийсина догуш долу ши дечиг бахьана долуш – Рицан шен арамхошца а, Рамли-ЯхІун кІант а оьгІазвахана дела.
5Арамхой а, эпраймхой а, Рамли-ЯхІун кІант а хьуна зулам дан гІерташ бу, цара боху:
6‘ЯхІуд-махкана тІе а летта, иза, кхера а бина, тІамца схьа а баьккхина, Табиалан кІант цигахь паччахь хІоттор ву вай’.
7Амма Хьалдолчу Эло боху:
‘И хІума лаьттар дац,
и гІуллакх кхочушхир дац,
8хІунда аьлча Араман олахо Дамасакх-гІала ю,
ткъа Дамасакхан олахо Рицан бен вац.
Кхин кхузткъе пхи шо даьлча, эпраймхой,
шаьш бохийна хиларна, кхин къам хир дац.
9Эпрайм-мехкан олахо Шамран-гІала ю,
ткъа Шамранан олахо Рамли-ЯхІун кІант бен вац.
Нагахь санна шу ца тешахь,
шу чІагІдина хир дац’“».
Делан билгало: Іимануал
10Везачу Эло Ахьазе кхин цкъа иштта хаам бира:
11«Хьайн Везачу Делера хьайна цхьа билгало еха. И билгало лаьтта бухара я лакхарчу стигалара хила мегаш ю».
12Ахьаза элира: «Ас йоьхур яц цхьа а билгало, Веза Эла зуьйр вац ас».
13ТІаккха ЕшаІ-ЯхІус элира: «ЛадогІа соьга, Дауд-паччахьан тІаьхьенах берш! Нахана шаьш ен халонаш а ца тоьуш, сан Далла халонаш ян дохку шу?
14Хьалдолчу Эло Ша лур ю шуна билгало: „ЙоІа, берах а хилла, кІант вийр ву, цуьнан цІе Іимануал
[8] туьллур ю.
15Цо кІалд а, моз а дуур ду, вониг дІататта а, диканиг тІеэца а Іаммалц.
16И бер вониг дІататта а, диканиг тІеэца а Іамале, шу кхоьруш волчу шина паччахьан мехкаш дассийна хир ду.
17Амма Везачу Эло хьуна а, хьан халкъана а, хьан ден цІенна а тІе Эпрайман къам ЯхІудан къомах дІакъаьстинчу хенахь дуьйна ца хилла денош хІиттор ду – Цо Ашур-мехкан паччахь шуна тІе лотуьйтур ву.
18Цу дийнахь Везачу Эло шок тухур ю, Мисар-махкахь уггар генахь йолчу хин Іоврашкара мозий
[9] а, Ашур-махкахь долу накхармозий а схьакхайкхархьама.
19Схьа а даьхкина, боьранашка а, тархийн кІаьгнашка а, кІохцалш мел долчу коьллаш тІе а, ерриг а руьйтанаш тІе а охьаховшур ду уьш.
20Оцу дийнахь Хьалдолчу Эло Эпрат-хина дехьара тІелаьцначу уьрсаца – Ашурхойн паччахьца – шун коьрта а, когашна а тІера чоьш дІадошур ду, ур-атталла маж а дІайоккхур ю.
21Цу хенахь стаге цхьа шинар а, ши уьстагІ а бен кхабалур бац,
22амма цара луш йолу шура шортта хиларна, цо кІалд юур ю. Кху лаьтта тІехь бисначара массара а кІалддий, моззий дуур ду.
23Иштта хІума а хир ду цу хенахь: эзар дато шекхал ахча мах болу эзар кемсийн таьлланг хьалайолучу меттехь коканан а, кІохцалан а коьллаш евр ю.
24Іедаш а, пхерчий а эцна, лелар бу цига нах, хІунда аьлча дерриг а цу лаьтта тІехь коканан а, кІохцалан а коьллаш хир ю.
25Хьалха охуш лелийначу цхьана а лам тІе вахалур вац, цигарчу коканийн а, кІохцалийн а коьллех кхерарна. Цига стерчий дІалохкур ду, кегийрачу дохно хьоьшур ду коканаш“».
8
ЕшаІ-ЯхІун кІант билгало хилар
1Везачу Эло соьга элира: «Поппаран йоккха экъа схьа а эций, йозанан гІирсаца къаьсташ дІаязде цу тІехь: „МахІир-Шалал-Хьаш-Баз
[10]“».
2Ас тешаме волу ши теш лецира сайна: динан да волу УръяхІу а, Юбарах-ЯхІун кІант Закри-ЯхІу а.
3Шегахь Делера хаам болуш йолчу зудчух кхийтира со. Цо, доьзалхочух а хилла, кІант вира. Везачу Эло соьга элира: «Цуьнан цІе МахІир-Шалал-Хьаш-Баз тилла,
4хІунда аьлча цу кІантана „сан да“, „сан нана“ ала Іамале, Дамасакх-гІалин хьал а, Шамран-гІалин хІонс а Ашур-мехкан паччахьна хьалхāхула дІахьур ду».
Ашур-мехкан паччахь тІелатар
5Везачу Эло кхин а цкъа соьга къамел дира:
6«ХІара халкъ тийна догІучу Шилон-хих ца дашарна, Рицанах а, Рамли-ЯхІун а кІантах а доккхадерна,
7Везачу Эло буьрса а, доккха а Эпрат-хи хоьцур ду цунна тІе – иза берриг а шен ницкъаца волу Ашур-мехкан паччахь хир ву. И хи, шен дерриге а хоршара ара а даьлла, массо а бердаш тІе дер ду.
8ЯхІуд-махкахула дІа а дахана, иза хьала а буьзна, лаккха хьаладер ду иза, лога кІел кхаччалц. Іимануал, Хьан латта мел ду дІасадаьржар ду иза, дІасадахийтинчу тІемашца санна!»
9МостагІалла леладе, халкъаш, ткъа дог доьхна хила. Генара мехкаш, ладогІалаш! ТІамана кечам бе, ткъа дог доьхна хила! ХІаъ, кечам бе, амма хаа ду шуна, шу дог доьхна хир ма ду!
10Дага хІуманаш леца, амма уьш нислур дац. Дош ала, амма иза кхочушдийр дац, хІунда аьлча тхоьца Дела ву!
Везачу Элах тешна Іаш хиларе кхайкхар
11Суна тІе онда куьг а диллина, цу халкъан новкъахула лелар суна дехка а доьхкуш, Везачу Эло соьга иштта элира:
12«Цу халкъо къайлаха барт бар мел ду бохучух къайлаха барт бар ду ма баха, иза кхоьручу хІуманах ма кхера, ткъа Іадийна ма хила.
13Массо а ницкъийн Веза Эла шайн Веза Дела бен ма лара, Цуьнга бен ларамах дуьзна ма хила, Цунна хьалха бен Іадийна ма хила!
14Иза шун еза меттиг хир ю. Амма Исраилан шина пачхьалкхана Цунах нах тасаболуьйтун болу тІулг а, уьш охьаоьгун болу тарх а хир ю, ткъа Ярушалайман бахархошна Цунах речІа а, гур а хир бу.
15Царах дукхахберш таса а белла, охьа а эгар бу, хІаллак а хир бу, речІанна юкъа а нисбелла, схьа а лоьцур бу».
16ХІара тоьшаллин тептар, дІа а хьарчадай, дІадехка. ХІара хьехаман тептар мухІарца дІа а къовла. Сан мурдаша иза лардойла.
17Якъубан тІаьхьенах Шен юьхь къайлаяьккхинчу Везачу Эле хьоьжуш хир ву со, Цунах дегайовхо йолуш хир ву со.
18ХІара со а ву, Везачу Эло суна делла бераш а ду. Цийон-лам тІехь Іаш волчу массо а ницкъийн Везачу Эло исраилхошна тоьшаллина а, билгалонна а дахкийтина ду тхо.
19Шуьга иштта эр ду: «Шабар-шибар деш болчу жинашца тайначех а, эвлаяэх а дагадийла. Халкъ шен деланех дагадала дезаш дац ткъа? Дийначийн дуьхьа беллачех дага ца довлу ткъа?»
20Сан хьехамна а, тоьшаллина а догІучуьнга бен ла ма догІа. Оцу наха дуьйцург Делан дашца ма ца догІу – церан Делан нур дац!
21Къизачу Іазапехь а, меца а болуш, лаьтта тІехула лелар бу и нах. Мацалла хІоьттинчу хенахь, дар а белла, шайн паччахьна а, Далла а луьйр бу уьш.
22Стигала а, лаьтта а хьовсур бу уьш, бала а, бода а гур бу царна, буькъачу бодане кхиссина хир бу уьш. Амма хІинца ша чІагІбеллачу меттехь гуттар а хир бац бода.
9
ВогІур волу Паччахь
1Хьалхалерчу заманахь Забул-мехкан а, Наптал-мехкан а латтанаш сийсаздахийтина хиларе терра, тІейогІуш йолчу хенахь хІордйистера некъ шена тІехь болу мохк – Йордан-хил дехьа болу мохк а, кхечу къаьмнех болчу нехан болу Галилай-мохк а – сий дина хир бу.
2Боданехь леллачу халкъана
йоккха серло гира!
Іожаллин ІиндагІехь болчу махкахь
Іийначу нахана серло къеггина дІахІоьттира!
3Веза Эла, Ахь дебийна и халкъ,
Ахь алсамдаьккхина цуьнан хазахетар.
Хьуна хьалха, ялта чудерзош санна,
хІонс йоькъуш санна, самукъадолуш ду иза.
4ХІунда аьлча Ахь кагдина дІадаьккхина
цунна хало йина долу дукъ а,
цуьнан белшаш тІе йиттина Іаса а,
цунна ницкъ бинчун гІаж а,
маданхойн эскар Ахь эша-ма-дарра.
5ТІом бинчу тІемалойн ерриг а мачаш
яго цІерга тосур ю.
ТІамехь цІийх юьзна ерриг а бедарш
цІеро дІакхоллур ю.
6ХІунда аьлча вайна бер дина –
кІант велла вайна.
Олалла хир ду Цуьнан белшаш тІехь.
Цунна цІе туьллур ю:
Тамашийна Хьехамча, Нуьцкъала Дела,
Гуттар а волу Да, Машаран Эла.
7Цуьнан олалла дІасадаьржаш хир ду,
цу чохь машар даим лаьтташ хир бу.
Даудан тІаьхьенах волу паччахь санна цо
шен пачхьалкхана тІехь куьйгалла дийр ду.
И пачхьалкх дІа а хІоттийна,
цунна тІехь паччахьалла дийр ду цо
нийсонца а, диканца а,
хІинца дуьйна абаденналц.
Массо а ницкъийн Везачу Элан
эмгаралло кхочушдийр ду иза.
Исраилан курачу къомана таІзар дар
8Хьалдолчу Эло таІзар до Якъубан тІаьхьенна, исраилхошна хуьлу и таІзар.
9Цунах лаьцна хуур ду берриге а исраилхошна – Эпрайман тайпанна а, Шамран-гІалин бахархошна а. Цу наха кураллица а, ца башарца а боху:
10«Кибарчигаш охьаэгна, ткъа оха хьаькхна тІулг хьалабуттур бу. Инжиран дитташ охьадетта, ткъа оха тоьлла долу кхин дитташ дугІур ду».
11Рицанан мостагІий Везачу Эло Исраилан халкъана дуьхьалбехира, ткъа Исраилан мостагІий иракарахІиттийра Рицанна тІелата.
12Арамхой малхбалера тІелетира, пІелаштамхой малхбузера тІегІоьртира, ткъа схьайиллинчу батошца цара Исраилан мохк дІакхаьллира. Иза иштта делахь а, Везачу Элан оьгІазалла дІа ца яьлла, Цуьнан куьг кхидІа а халкъана тІехула дІакховдийна ду, таІзар дархьама.
13Амма халкъ шена Йиттина Волчунна тІе ца дирзина, массо а ницкъийн Веза Эла ца лехна цо.
14Везачу Эло Исраилан халкъан корта а, цІога а дІахадор ду, хурма-диттан га а, эрз а цхьана дийнахь дІабоккхур бу.
15Воккханиг а, цІе яхана верг а, – иза корта бу, харцо Іамош волу пайхамар – иза цІога ду.
16Тхьамданаша и халкъ нийсачу новкъахула ца дуьгу, цара дІабуьгурш туьлуьйтуш бу.
17Цу халкъа юкъара кегийрачу нахах воккхавийр вац Веза Эла, байх а, бисина Іачу зударех а къинхетам бийр бац Цо, хІунда аьлча уьш берриш а Іесанаш а, зуламхой а бу, церан баганаша сонталла юьйцу. Иза иштта делахь а, Везачу Элан оьгІазалла дІа ца яьлла, Цуьнан куьг кхидІа а халкъана тІехула дІакховдийна ду, таІзар дархьама.
18Харцо цІерах тера ю, цо, марсйолуш, коканан а, кІохцалан а коьллаш ягайо, юха луьстачу хьуьна юккъе кхочу иза, кІур стигала хьала а болуьйтуш.
19Массо а ницкъийн Везачу Элан дералло махках цІе тосу, ткъа халкъ цІеро дІакхоллу. Стаг шен ваша кІелхьарваккха а ца хьожу.
20Нах, аьтту агІор кхевдича а, меца буьсур бу, аьрру агІор кхевдича а, меца буьсур бу. ХІора а шен гергарчунна тІелетар ву.
21Маннашан тайпано Эпрайман тайпанна дуьхьал тІом бийр бу, Эпрайма Маннашана дуьхьал, юха и ши тайпа ЯхІудана дуьхьал летар ду. Иза иштта делахь а, Везачу Элан оьгІазалла дІа ца яьлла, Цуьнан куьг кхидІа а халкъана тІехула дІакховдийна ду, таІзар дархьама.
10
1Къа ду зуламе парзаш дечеран а, къиза сацамаш дІаязбечеран а.
2Цара Сан халкъа юкъара къен нах нийсачу кхеле ца кхочуьйту, гІийлачеран бакъонаш схьайоху, бисина Іачу зударийн а, байн а долахь дерг дІадоккху.
3ТаІзар дечу дийнахь, геннара бохам тІебеача, хІун дан дохку шу? Хьаьнга гІо доьхур ду аша? Шайн хьал мичахь дуьтур ду аша?
4Схьалецначу нахана юкъахь шу охьасеттар бен дац, байинчарна юкъа охьаоьгур бен дац. Иза иштта делахь а, Везачу Элан оьгІазалла дІа ца яьлла, Цуьнан куьг кхидІа а халкъана тІехула дІакховдийна ду, таІзар дархьама.
Ашур-мехкан паччахь Делан герз хилар
5«Къа ду Ашуран къоман. Иза Сан оьгІазаллин гІаж ю! Цуьнан карахь Сан бекхаман Іаса ю.
6Іесачу халкъана дуьхьал, Со оьгІазвахийтинчу къомана дуьхьал дохуьйту Аса ашурхойн халкъ, талор лело а, хІонс яккха а, исраилхой, новкъара хатт санна, хьеша а».
7Амма ашурхойн паччахьо иштта ойла ца йо, цуьнан дагахь иза ца хуьлу. Цуьнан Іалашо ю дуккха а халкъаш дакъазадаха а, хІаллакдан а.
8Цо боху: «Сан массо а баьччанаш паччахьаш бац ткъа?
9КІаркамиш-гІалина динарг Хална-гІалина ца дина те? Арпад-гІалина динарг Хьамат-гІалина ца дина те? Дамасакх-гІалина динарг Шамран-гІалина ца дина те?
10ЦІуйн карахь йолу пачхьалкхаш Аса схьаяхарна – ткъа оцу пачхьалкхийн цІуш Ярушалаймехь а, Шамран-гІалахь а болчу цІуйл нуьцкъала бара –
11Ярушалаймана а, цуьнан куьйга бинчу деланашна а Шамран-гІалина а, цуьнан цІушна а диннарг дийр дац Аса?»
12Цийон-лам тІехь а, Ярушалаймехь а Шен гІуллакх чекх а даьккхина, Хьалдолчу Эло эр ду: «Ашур-мехкан паччахьна таІзар дийр ду Аса, цуьнан курачу даго кхиийначунна а, цуьнан бІаьргаш дозаллех буьзна хиларна а».
13Цу паччахьо боху: «Сайн куьйган ницкъаца а, сайн хьекъалца а дина ас иза, хІунда аьлча со хьекъал долуш ву. Ас халкъийн дозанаш дІадаьхна, церан хьал схьадаьккхина. СтаргІано санна аса паччахьаш шайн гІанташ тІера чукхиссина.
14Сан куьйгаша халкъийн хьал, олхазарийн баннаш санна, схьаэцна. Баннаш чохь дисина хІоаш схьаоьцуш санна, схьаэцна ас дерриг а латта, цхьаммо а тІам меттах а ца баьккхи, я бага а ца гІаттий, я цхьа а гІовгІа а ца йи».
15Диг ша лелочу стагал тоьлуш хир дуй? Херх ша хьокхучул тоьлуш хир буй? Ша хьалаайинчу стагана тІехь олалла дийр дуй те гІожо? Дечигах бен боцучу хьокхано адам хьалаойур дуй те?
16Массо а ницкъийн Хьалдолчу Эло берстинчу тІемалошна тІе хІоралла хоьцур ю. Ашур-мехкан паччахьан сийлаллех цІе латор ю, ткъа и цІе чІогІа йогуш хир ю.
17Исраилан Серлонах цІе хир ю, цуьнан Везачух алу хир ю, цхьана дийнахь ашурхойн паччахьан коканан коьллаш а, къух а догуш йолу.
18Ашурхойн паччахьан мел йолу хьаннаш а, бошмаш а, доь ца дуьтуш, хІаллакйийр ю Цо. Вала воллу стаг гІелваларх тера хир ду иза.
19Бере а дагардаллал кІезиг дитташ дуьсур ду цуьнан хьаннаш чохь.
Бисина исраилхой Далла тІе берзар
20Цу хенахь Исраилан халкъах бисина болу, Якъубан тІаьхьенах кІелхьарбевлла нах шаьш эшийначух кхин тешна Іаш хир бац. Церан дегайовхо билггал Везачу Элах, Исраилан Везачух, хир ю.
21Халкъах жима дакъа юхадоьрзур ду, Якъубан тІаьхьенах бисинарш – Нуьцкъалчу Далла тІе боьрзур бу.
22ХІордан гІум санна, дукха нах хьан хиллехь а, Исраил, царах бисинарш бен Далла тІе боьрзур бац. Халкъ хІаллакдан сацам бина, нийса таІзар къомана тІехдер ду.
23Халкъ хІаллакдан Ша дина омра берриг а махкахула кхочушдан воллу массо а ницкъийн Хьалдолу Эла. Массо а ницкъийн Хьалдолу Эла Ша омра дина хІаллакдар берриг а махкахула кхочушдан воллуш ву.
Ашуран къомана таІзар дар
24Массо а ницкъийн Хьалдолчу Эло боху: «Цийон-лам тІехь Іаш долу Сан халкъ! Ашурхойх ма кхера, цара шуна гІожмаш тохахь а, цара, хьалха мисархоша санна, шуна ницкъ бахь а.
25Жимма хан яьлча, Сан оьгІазалла дІаер ю, тІаккха Сан дералла уьш хІаллакбарна тІейоьрзур ю».
26Массо а ницкъийн Веза Эла царна шед етта воллуш ву, Іораб-тархана уллохь маданхошна Цо шед ма-еттара. Шен Іаса Цо хІорда тІехула а лаьцна, хьалха мисархошна санна, ашурхошна дуьхьал ойур ю.
27Цу деношкахь Везачу Эло хьан белшаш тІера Ашуран беза мохь дІабоккхур бу. Хьан вортанна тІера дукъ дІадаьккхина хир ду – хьо дерстина хиларна, и дукъ кагдийр ду.
Хийрачу мехкашкара бІо тІелатар
28Ашурхой Іаят-гІалина тІелетта, МагІран-гІаланах чекх а бевлла, Михмас-гІалахь тІаьхьалонна дерг охьадуьллу цара.
29Лаьмнех дехьа а бевлла, ГибаІ-гІалахь буьйса яккха совцу уьш. Рама-гІалин бахархой бегош бу, Шаулан ГебаІ-гІалахь Іаш берш дІасабевдда.
30Орца даккха, Галлам-гІалин бахархой! Тидам бе, Лайша-гІалин бахархой! Жоп ло, Іанатот-гІалин бахархой!
31Мадмуна-гІалара нах бевдда, Гибаймера бахархой дІабаха сихбелла.
32Оццу дийнахь Нуб-гІалахь лаьттар бу уьш. Ярушалайм-гІалин гуна, Цийон-ломана шайн буйнаш лестор бу цара.
33Массо а ницкъийн Хьалдолчу Эло доккхачу гІоранца дитташ тІера гаьннаш схьадохур ду, даккхийнаш дІахьокхур ду, лекханаш лаьтта эгор ду.
34Цо дагарца луьста хьун хьокхур ю, Нуьцкъалчун куьйгах Ливанунан хьаннаш оьгур ю.
11
Машаран пачхьалкх
1Юшайн
[11] юьхках зІийдаг хьалаер ю,
цуьнан орамех га схьадер ду.
2Везачу Элан Са цунна тІехь Іийр ду.
Оцу Сино цунна хьекъал а, кхетам а лур бу,
Цо хьехам а, ницкъ а лур бу,
Цуьнгахула цунна Веза Эла вевзар а ву,
Цунна хьалха ларамах вуьзна а хир ву.
3Веза Эла ларар цунна тамехь хир ду.
БІаьргашца гиначуьнга хьаьжна,
цо гІуллакх къастор дац,
лергашца хезначуьнга хьаьжна,
цо нахана кхел йийр яц.
4Къечарна кхел нийсонца йийр ю цо,
лаьттан гІело хьоьгучеран гІуллакх
догцІеналлица къастор ду цо.
ГІаж санна, багара схьадолучу шен дешнашца
цо лаьттана еттар ю.
Балдашкахула схьайолучу шен Іаьнарца
цо Іесанаш бойур бу.
5Нийсо цуьнан хенаш тІера доьхка санна хир ю,
тешаме хилар цуьнан юкъах долу доьхка хир ду.
6ТІаккха борз Іахарца цхьаьна Іийр ю,
цІокъ буьхьигна уллохь Іуьллур ду,
эса а, къона лом а, дерстина даьхни а цхьаьна хир ду.
Жимачу беро лелор ду уьш.
7Етт стечу ченаца цхьаьна бежар бу,
церан кІорнеш цхьаьна Іохкур ю,
лоьмо, старо санна, ча дуур ду.
8Бер лаьхьанан Іуьрга уллохь ловзур ду,
цо шен куьг цуьнан бенна тІе кховдор ду.
9Берриг а Сан безачу лам тІехь
зен а, зулам а хир дац,
хІунда аьлча, хино хьалабузу хІорд санна,
Веза Эла вовзарх хьаладуьзна хир ду латта.
Йийсаре дІабигнарш юхаберзар
10Оцу дийнахь Юшайн орамах схьаваьлла стаг, кхечу халкъашна байракх санна, гучувер ву. Кхечу къаьмнех болчара иза лоьхуш хир ву, ткъа иза Іаш волу меттиг сийлалла хир ю.
11Оцу дийнахь Везачу Эло юха а Шен куьг дІакховдор ду Ашур-махкара а, Мисар-махкара а, ПатІрус-махкара а, Хуша-махкара
[12] а, Іейлам-махкара а, ШанІар-махкара а, Хьамат-гІалара а, хІордан йистехь дехаш долчу къаьмнашкара а Шен халкъах дисина дакъа, мах а бина, юхадало.
12Везачу Эло кхечу къаьмнех болчу нахана байракх хьалаойур ю, шайн махкара дІалаьхкина исраилхой схьагулбийр бу, Ша дІасабаржийна яхІудхой дуьненан еа а маьІІера схьакхойкхур бу.
13Эпрайман хьагІ а дІаер ю, ЯхІудан мостагІалла дІахедар ду. Эпрайман ЯхІуде хьагІ хир яц, ЯхІуда Эпраймана мостагІалла лелор дац.
14Эпрайман а, ЯхІудан а къам, малхбузехьа а дахана, пІелаштамхошна тІелетар ду, малхбалерчу халкъийн хьал схьадоккхур ду цара. Эдоман а, Муабин а къаьмнаш цара эшор ду, ткъа Іамминан халкъ муьтІахь хир ду цушинна.
15Мисаран хІордана хи чукхета меттиг якъор ю Везачу Эло. Морцучу мохаца Цо, тІехула Шен куьг а лаьцна, Эпрат-хи, ворхІ татол а дина, доькъур ду. Цу татолех, кІархаш а буьйхина, дехьавалалур ву.
16ТІаккха Ашур-махкахь дисинчу Цуьнан халкъан декъана боккха некъ хир бу, ша Мисар-махкара арадолучу хенахь Исраилан халкъана иза хиларе терра.
12
Баркаллин илли
1Цу дийнахь вайн къомо эр ду:
«Хьо хаставо оха, Веза Эла.
Хьо тхуна оьгІазвахана хиллехь а,
Хьайн оьгІазалла дІаяьккхина,
Ахь тхуна синтем белла.
2Дела ву тхо кІелхьардоккхург,
Цунах тхо тешна Іаш ду,
тхо ца кхоьру цхьана а хІуманах,
хІунда аьлча Веза Эла тхан ницкъ бу,
Цуьнан дуьхьа оха илли олу,
Цо тхо кІелхьардаьхна дела.
3КІелхьардовларан хьостана чуьра
хи оьцур ду аша самукъадаларца».
4Цу дийнахь аша эр ду:
«Хаставе Веза Эла, деха Цуьнга,
халкъашна Цуьнан гІуллакхех лаций дийца,
Цуьнан цІе сийлахь хилар дагадаийта массарна а.
5Иллица хаставе Веза Эла,
Цо сийлахь гІуллакхаш дина дела.
ДІахоуьйла иза дерриге а дуьненахь.
6Мохь хьоькхуш доккхаде, Цийонан халкъ,
хІунда аьлча Исраилан Везаниг
хьуна юкъахь сийлахь ву».
13
Бавелна бекхам бар
1ХІара бу Амосан кІантана ЕшаІ-ЯхІуна Бавелах лаьцна гучубаьккхина болу хаам.
2«Берзинчу лам тІехь байракх айа, айинчу озаца тІемалошна омра де. Куьг ластаде цаьрга, уьш хьолахойн кевнашна чугІортийта.
3Айса дІакъастийначаьрга омра дина Аса, Сан дозаллех самукъадолуш болчу Сайн тІемалошка кхайкхира Со Сан бекхам кхочушбе аьлла.
4ЛадогІа, лаьмнашкахь гІовгІа хезаш ю – адамийн йоккхачу тобанан гІовгІа! ЛадогІа, пачхьалкхашна юкъахь гІовгІа хезаш ю – къаьмнаш цхьаьнакхетаран гІовгІа! Массо а ницкъийн Веза Эла доккха эскар хІоттош ву, тІом бархьама.
5Генарчу махкара, дуьненан йистера, схьавогІуш ву Веза Эла Шен бекхам баран герзашца, дерриг а латта хІаллакдархьама.
6Делха, герга ду Везачу Эло кхел ен де. Цу дийнахь Нуьцкъалчо дерриг а хІаллакдеш болу ницкъ гойтур бу.
7Цундела массеран а куьйгаш, чуьра са дІадаьлча санна, охьагІур ду, хІораннан дог, Іадийна, дешар ду.
8Уьш кхерабелла хир бу, чІогІачу лазарша дІалоцур бу уьш. Бер деш йолу зуда санна, хьийзар бу и нах. Йогучу яххьашца, цецбевлла, вовшашка хьоьжур бу уьш.
9ХІинца оьгІазаллица а, йогучу дераллица а тІедогІуш ду Везачу Элан буьрса де. Лаьттах яьсса аре ян а, цу тІера къинош летийнарш дІабаха а догІуш ду и де.
10Стигаларчу седарчаша а, седарчийн тобанаша а шайгара серло лур яц. Ша хьалагІоттуш, малх кхоьлина хир бу, батто а шен серло лур яц.
11Ас дуьненна таІзар дийр ду цо динчу вонна дуьхьал, ткъа Іесачарна шаьш летийначу къиношна доггІург дийр ду. Ас курачийн дегалла дІайойур ю, ницкъбечеран деза деттар сийсаздийр ду.
12Дийна бисина нах цІеначу дешил сов кІезиг хуьлуьйтур бу Ас, Апарера деъначу дешил а кІезиг адамех диснарш дийр ду Ас.
13Берриг а ницкъийн Везачу Элан дералла бахьана долуш, Цуьнан чІогІачу оьгІазаллин дийнахь, Цо стигал ластор ю, латта а ша долчуьра меттахдер ду.
14ТІаккха хІорра а, эккхийна сай санна, дІатесна дитина уьстагІий санна, шен халкъана тІе гІур ву, шен махка водур ву.
15Амма каравеъначунна гоьмукъ чекхбоккхур бу, схьалаьцнарг туьро вожор ву.
16Церан бераш царна хьалха хьошур ду, церан цІеношкахь талораш дийр ду, церан зударий сийсазбийр бу.
17Ас царна дуьхьал мадайхой
[13] бохур бу, ткъа цара дети а ца лору, иштта деших а дезар ца оьцу.
18Церан Іедаша кегий нах эгор бу. Аганара бераш а кхоадийр дац цара, берех а къинхетам бийр бац цара.
19Бавел-махках лаьцна аьлча, иза пачхьалкхийн хазалла а, хашадхойн дозаллин исбаьхьалла а ю. Амма Бавел-гІала, Седам а, Іамор а санна, Дала хІаллакйийр ю.
20Абаден абаде даллалц, бахархой хир бац цунна чохь, массо а тІейогІучу тІаьхьенашкахь цигахь стаг Іийр вац. Іаьрбичо шен четар а хІоттор дац цигахь, шайн жеца садоІуш Іуй а Іийр бац.
21Амма яьссачу аренан акхарой лелар ю цу чохь. ЦІенош бухІанаша хьаладузур ду. Страус-олхазарша бенаш дийр ду цигахь, уьдуш акха гезарий а хир ю.
22Акха жІаьлеш угІур ду дІатесна йолчу цуьнан бІаьвнашкахь, ткъа чангІалкхаш – цуьнан исбаьхьачу гІаланашкахь. Иза хиндолу хан гергакхаьчна, ткъа цуьнан денош дахдийр дац».
14
Йийсаре дІадигначуьра халкъ юхадерзар
1Везачу Эло Якъубан тІаьхьенах къинхетам бийр бу, Исраилан халкъ юха а Шен халкъ санна схьакъастор ду Цо. Шайн лаьтта тІехь исраилхой баха ховшор бу Цо. Кхечу къаьмнех болу нах царах дІакхетар бу, Якъубан тІаьхьенах хотталур бу уьш.
2Къаьмнаша исраилхошна гІо а дийр ду, шайн меттиге юха а балор бу. Исраилан тІаьхьено кхечу къаьмнех болчу нехан дола дийр ду, уьш Везачу Элан лаьтта тІехь, леш а, гІарбашаш а санна хир бу. Шаьш йийсаре лаьцначарна хІинца йийсар дийр ду исраилхоша, шайна гІело йиначарна тІехь цара хІинца олалла дийр ду.
Бавелан паччахьах кхаьрдаш долу илли
3Везачу Эло хьайн баланах а, гІайгІанах а, луьрачу лоллех а хьо, Исраилан халкъ, кІелхьардаьккхинчу дийнахь,
4Бавелан паччахьах кхардаран илли эр ду ахь:
«Ницкъ бийриг вала ма велла! Цуьнан дералла дІа ма сецна!
5Іесачу паччахьийн олалла гойту гІаж Везачу Эло кагйина.
6Оцу олахоша шайн оьгІазаллица халкъашна ца соцуш тухура, шайн дераллица къаьмнаш муьтІахь дора, царна ницкъ бар юха а ца узуш.
7Дерриге а дуьнен тІехь машар а, сашорте лаьтта. Массара а хазахетарца маьхьарий детта.
8Баганан диттийн хьо дІаваларх самукъадолу, ткъа Ливанунера дитташа хазахетарца боху: „Хьо дІакхелхинчул тІаьхьа, цхьа а ца вогІу тхо, хедош, охьадетта“.
9Лахахь долу эхарт карзахдаьлла, хьуна, цига лаха хью ваьлча, дуьхьалхІоттархьама. Хьуна лерина, цо беллачийн синош самадаьхна – дуьнен тІехь баьччанаш хилла болчийн синош. Кхечу къаьмнийн паччахьаш хилларш шайн гІанташ тІера гІиттийна цо.
10Цара бохур ду хьоьга: „Тхо санна гІорасиза висина хьо а! Тхох тар ма велла хьо!“
11Дечиг-пондарш лакхарца хьо лакхаваккхар хІинца лахахь долчу эхарта чукхоьссина ду. Хьуна кІелахь а, мотт-гІайба хилла, нІаьний хир ду, хьуна тІехула а, юргІа хилла, нІаьний хир ду.
12Стигалара охьа ма воьжна хьо, Іуьйренан сирла седа! Дитт санна лаьттара ма хьаькхна хьо, хьалха халкъаш эшош хилларг!
13Хьайн дагахь ахь бохура: „Стигала хьала а ваьлла, Делан седанел а лакхадоккхур ду ас сайн гІант, къилбаседанан йистехь болчу деланийн кхеташонан ломана тІехь охьахуур ву со.
14Стигалан Іаьрчашка хьала а ваьлла, Веза Воккхачух дІатарлур ву со“.
15Амма хьо эхарта чукхоьссина, хьо Іинан бухе кхаьчна.
16Хьо гуш берш, хьоьга а хьоьжуш, ойла еш бу: „Иза вуй те и стаг, латта дегийнарг, пачхьалкхашна тІе кхерам тийсинарг,
17гІаланаш а йохош, лаьттах яьсса аре йинарг, шен йийсархой цІа ца хецнарг?“
18Къаьмнийн кхиболу паччахьаш берриш а сийлаллица Іохкуш бу, хІора а шен къубба чохь Іуьллуш ву.
19Амма хьан къубба яц, пайденна доцу га санна, аракхоьссина ву хьо. Хьо байинчеран декъех кхелина ву, туьро Іоьттинчарна а, Іинан тІулгашка охьадиссинчарна а юкъахь Іуьллуш ву хьо. Ткъа хьан дакъа хьоьшуш ду.
20Вукху паччахьех дІакхетар вац хьо кошахь, хІунда аьлча хьайн латта дакъазадаьккхина ахь, хьайн халкъ а хІаллакдина. Цкъа а хьахор яц зуламхойн тІаьхье.
21Цуьнан кІентий байа меттиг кечъе. Уьш хІаллакбийр бу церан дайн къинош бахьана долуш. Цаьрга, гІовтта а гІевттина, латта дІа ма лацийта, дуьне гІаланех хьала ма дузийта».
Бавел а, Ашур-мохк а бохор
22«Царна дуьхьал гІоттур ву Со, – боху массо а ницкъийн Везачу Эло, – Бавелан халкъан цІе а йойур ю, ерриг а тІаьхье а, кІант а, кІентан кІант а хІаллаквийр ву, – боху Везачу Эло. –
23Бавел зуьнашна дІалур ю, цигахь уьшал хІоттор ю. Ондачу девзагца хьаькхна дІайоккхур ю Аса иза», – боху массо а ницкъийн Везачу Эло.
24Массо а ницкъийн Везачу Эло чІагІо йира: «Аса ойла ма-ярра хир а ду, Аса сацам ма-барра, кхочуш а хир ду.
25Сайн махкахь ашурхой хІаллакбийр бу Аса, Сайн лаьмнашкахь уьш хьошур бу Аса. Ашурхойн дукъ Сан халкъана тІера дІадер ду, церан белшаш тІера беза мохь а дІабер бу».
26Иштта хир ду дерриг а дуьненна лерина къастийнарг, массо а халкъана тІехула лаьцна Везачу Элан куьг а ду,
27хІунда аьлча массо а ницкъийн Везачу Эло къастийнарг хьаьнга дІадаккхалур ду? Цо кховдийна куьг хьаьнга сацалур ду?
ПІелаштамхой хІаллакбар
28Ахьаз-паччахь веллачу шарахь Делера болу иштта хаам кхечира:
29«Доккхадеш ма хила, пІелаштамхойн халкъ, хьайна ницкъ беш хилла гІаж кагъелла алий. Оцу лаьхьанах дІаьвше кІорни хир ю. Орамал стом вон хиларе терра, лаьхьанан хІоьах кхераме саьрмик хир ма бу.
30Мискачарах уггар кІезиг берш, жа санна, бежаш хир бу, ткъа къенаш, уьстагІий санна, кхерам боцуш Іохкур бу, амма шун орам, мацалла а хІоттийна, хІаллакбийр бу Аса, ур-атталла цунах кІелхьарваьлларг а лийр ву.
31Делха, гІалин кевнаш! Орца даккха, гІаланаш! Кхерамах дешна хила, шу массо а пІелаштамхой! Къилбаседера, кІур а гІаттийна, эскар догІу, цхьа а гІийланиг вац цу бІаьна юкъахь.
32ПІелаштамхоша бахкийтинчу геланчашка хІун эр ду? Оха эр ду: „Везачу Эло Цийон-гІала чІагІйина дІахІоттийна, ткъа цу чохь Цуьнан халкъана юкъара гІело хьегначарна дІалечкъийла карор ю“».
15
Муаби-мохк бассор
1ХІара бу Муабих лаьцна болу хаам.
Маржа-яІ, цхьана буса Муабера Іар-гІала, дакъаза а яьккхина, йохийна ю! Маржа-яІ, цхьана буса Муабера Кхир-гІала, дакъаза а яьккхина, йохийна ю!
2Нах шайн делан цІа а, Дибон-гІала а йолчу богІу, уьш сагІа доккхучу гунашна тІе хьалабовлу, цигахь белхархьама. Муабин халкъо тийжам бо Набу а, Мейдеба а гІаланех. Церан массеран а кортош дІалергина ду, массеран а мажош дІаяьшна ю.
3Муабин урамашкахь нах сингаттаман духар дуьйхина бу. Тхевнаш тІехь а, майданашкахь а дерриг а адам доьлхуш а, бІаьрхих дуьзна а ду.
4Хьешбон а, ЭлиІала а гІаланашкара бахархой боьлхуш бу, церан тийжар ЯхІац-гІалина тІекхаччалц хезаш ду. Оцу бахьаненна Муабин тІемалоша маьхьарий детта – уьш дог доьхна бу.
5Муабих дог доьлху сан. Цу махкара уьдуш бу нах ЦІоІар-гІала а, ІагІлат-Шалши олучу метте а кхаччалц. Лухьайт цІе йолчу метте хьалабовлу уьш белхарца, Хьоронайме боьдучу новкъахь чІогІа белхар хІоттадо цара.
6Нимрайман хиш дІалекъна, аренан беш якъаелла, буц маргІалйоьлла, соьналла а дІаяьлла.
7Шаьш кхоийнарг а, гулдинарг а, схьа а эцна, Акхтаргийн хих дехьадоккху наха.
8Берриг а Муаби-махкахь белхар ду, АгІлайм-гІалина а, Беар-Элим цІе йолчу меттигна а тІекхаччалц ду тийжар.
9Дибон-гІала цІийх хьалаюьзна ю, амма Везачу Эло кхин а зен дийр ду цу махкана – Муабера бевддачарна а, махкахь бисинчарна а тІе лом хоьцур ду.
16
Муабин доьхна хьал
1«Вайн лаьттан олахочунна совгІатна Іахарий дахьийта СилаІ-гІалара яьссачу аренгахула Цийонан йоІан лам тІе».
2Бенаш чуьра ара а кхиссина, кхерсташ лелачу олхазарех тера хир бу Муабин зударий Арнон-хин гечонаш йолчохь.
3«Хьехар лохьа, хІун дан деза алахьа, – боху муабахоша ЯхІудан халкъе. – Буьйсанан бодано санна, дийнахь хьайн ІиндагІца дІахьулдехьа тхо, ларбехьа лаьхкина лелош берш, девдда лелаш долу тхо Іора ма дахахьа.
4Хьо волчохь Іайтахьа сан лаьхкина лелош болу муабахой, хІаллакбечух йолу дІалечкъийла царна хилахьа».
Ницкъбийриг дІавер ву, хІаллакдар а соцур ду, гІело йийраш лаьтта тІера дІабевр бу.
5ТІаккха хедар боцучу безаман бух тІехь паччахьалла дІахІоттор ду, Даудан тІаьхьенах волчу тешамечу паччахьо олалла дийр ду. Иза бакъдерг лоьхуш волу кхелахо хир ву, нийсо лело сихлур а ву.
6«Муабин кураллех лаьцна хезна тхуна, цуьнан деза деттарх а, дозаллах а, чуьравийларх а хезна. Амма цуьнан деза деттар эрна ду».
7Цундела муабахой боьлхур бу, цара массара а Муабин къомах белхар дийр ду. Кхир-Хьарсат-гІалара Іаьвдинчу кемсийн курсаш дага а оьхуш, аша узарш а дийр ду, шу дог доьхна а хир ду.
8Цу хенахь иштта хир ду: Хьешбон-гІалина уллора кхаш дакъалур ду, ткъа Сибма-гІалин кемсийн бошмаш мазакъъевр ю. Кхечу къаьмнийн олахоша бошмийн тоьлла йолу таьллангаш хьоьшур ю. ДІаяханчу хенахь и таьллангаш ЯІзир-гІалина тІекхаччалц яьссачу ара кхочура, кемсийн таьллангаш, дІаса а яьржаш, хІордал дехьайовлуш яра.
9Цундела со а, ЯІзирера бахархой санна, тийжар ву хІаллакйинчу Сибмерачу кемсийн бошмех. Шуьца хиллачух сайн бІаьрхиш Іенор ду ас, Хьешбон-гІалара а, ЭлиІала-гІалара а бахархой, хІунда аьлча шун кемсаш а, ялта а чудерзош хуьлуш долчу гІовгІанечу самукъадаларан метта тІеман маьхьарий детташ ду.
10Токхечу лаьтта тІера самукъадалар а, доккхадедар а дІаэцна, кемсийн бошмашкахь эшарш а ца лоькху, нехан баккхийбер а дац. Муттдоккхургашкахь цхьа а кемсаш хьошуш вац. Везачу Эло ирсе маьхьарий дІасацийна.
11Цундела мерзаша роггІана дагадо пІелгаш санна, багабо сан кийра, Муабих къахеташ. Кхир-Хьарасах дог а лозу сан.
12СагІа доккхучу шайн гуна тІе хьала а бовлуш, муабахоша шаьш кІадбахь а, шайн деланийн цІенна тІе а баьхкина, шаьш доІанаш дахь а, гІуллакх хир дац.
13Иза дара Везачу Эло дукха хенахь дуьйна хьалха муабахойх аьлла дош.
14Ткъа хІинца Везачу Эло иштта боху: «ТІелаьцна болх баран шераш юкъа а лоцуш, кхо шо даьлча, Муабин сийлалла дерриг а цуьнан доккхачу халкъаца хІаллакйийр ю. Бисинарш вуно кІезиг а, ницкъ боцуш а хир бу».
17
Сири-махкана а, Эпрайм-махкана а таІзар дар
1ХІара бу Дамасакх-гІаланах лаьцна болу хаам.
«ГІаланаш юкъара дІайоккхур ю Дамасакх. Йоха а йина, херцораш бен юьтур яц цунах.
2ІаруІер-гІалина гонах йолу гІаланаш яссалур ю. Акха лелачу жашна юьсур ю уьш, дІакъахко стаг а воцуш, уьстагІий цигахь Іохкур ду.
3Эпрайм-махкара чІагІйина гІаланаш къайлаевр ю, ткъа Дамасакх-гІалара паччахьалла дІадер ду. Араман къомах бисинчарна хир ду исраилхойн сийлаллина хилларг, – боху массо а ницкъийн Везачу Эло.
4Оцу дийнахь иштта хир ду: Якъубан тІаьхьенан сийлалла дІаер ю. Хьийкъина дегІ санна долу и халкъ азлур ду.
5Маьрсахочо, арахь лаьтта кІа куьйгаца гул а дина, кенаш хедор санна хир ду иза. Репайм тогІи чохь дисина кІен кенаш гулдар санна хир ду иза.
6Зайт-дитташ тІера стоьмаш охьаэгош санна, хир ду иза. Ши-кхо стом буьххьехь а, я биъ-пхиъ дикачу гаьннаш тІехь а буьсур бу», – боху Исраилан Дела волчу Везачу Эло.
7Цу дийнахь стеган хьажар ша Кхоьллинчуьнгахьа хир ду, цуьнан бІаьргаш Исраилан Везачу Далла тІехьажийна хир бу.
8Шайн куьйгашца кечйинчу сагІа доккхучу меттигашка, гІо а дезаш, хьовсур бац уьш. Иштта уьш тешарца хьовсур бац шайн пІелгашца динчуьнга – Ашера-далла лерина долчу дечиган бІогІамашка а, хаза хьожа йогІу хІума яго кхерчашка а.
9Церан чІагІйина гІаланаш, ясса а елла, хьаннашкахь а, лаьмнаш тІехь а йолчу харцорех тера хир ю. Оцу гІаланашна чуьра нах дІабевдда, исраилхой махкана тІелеттачу хенахь. Цигахь дерриге а дассийна хир ду.
10Иштта хир ду шуна шайн кІелхьардовларан Дела вицваларна, Дела шун дІалечкъийла йолу тарх хилар шуна дага ца дарна. Мелхо а, самукъадаккхаран бошмаш а кхиийна, хийрачу таьлланга тІера маргІалш доьгІна аша.
11Шаьш маргІалш дІадугІучу хенахь аша гІайгІа бира уьш кхиийта, Іуьйранна цаьрга заза даккхийтира аша, амма ялта гулдечу хенахь цунах хІумма а хир яц – цамгар а, дІа ца доьрзу лазарш а бен.
МостагІийн эскарш эшор
12ЛадогІа! Дуккха а халкъийн гІовгІа ю! Ловзабаьллачу хІордо санна, гІовгІа йо цара. Къаьмнийн угІар ду! Сиха догІучу доккхачу хин гІовгІа санна, ду церан угІар.
13ГІергІаш догІу доккха хи санна, угІуш ду халкъаш. Дала човхийча, и къаьмнаш генна дІадовду. Мохо лаьмнаш тІехула идо екъа буц санна, йилбазмохо идо чан санна, лаьхкина лела уьш.
14Суьйре тІееача, кхерам хІутту, амма Іуьйре тІекхачале мостагІий дІабевлла бу. Иштта хир ду вайх хІонс оьцучарна, и кхаж бер бу вайна талор дечарна.
18
Хуша-махкана таІзар дарх лаьцна
1Сагалматийн тІемийн гІовгІанах дуьзна долчу а, Хуша-махкарчу хишна дехьа долчу а лаьттан къа ду.
2Нил-хина тІехула шайн векалш бохуьйту цу лаьтта тІера, ткъа уьш эрзах динчу хинкеманаш тІехь хишна тІехула лела. ТІах-аьлла векалш, дІадуьйлало! Лекхачу а, шера чкъор долчу а халкъана тІе гІо! Оцу къомах массанхьа а кхоьруш бу. Къизачу цу халкъо шен мостагІий хьоьшу. Цуьнан мохк хиша цистина бу.
3Шу дерриш а, дуьнен чохь дехаш дерш! Хьовсалаш, лам тІехь байракх дІатоьхча, ладогІалаш, лоькхучу коьман маІан аз хезча.
4Везачу Эло аьлла соьга: «Меттах а ца волуш, Со хьоьжу Сайн хІусамера, малх кхеттачу дийнахь лаьтта йовхо санна, ялта чудерзочу йовхачу хенахь тхин марха санна.
5Кемсаш лахьо хан тІекхачале, церан заза а доьжна, стом кхиа болабелча, Везачу Эло уьрсаца ца оьшу гаьннаш дІа а хедийна, дІакхуьссур ду, маргІалш а хедор ду.
6Лаьмнаш тІера дерачу олхазаршна а, аренашкара акхарошна а дуьтур ду дерриг а. Олхазарш аьхкенан заманахь хир ду цигахь, ткъа аренан акхароша Іа доккхур ду цу меттехь».
7Цу хенахь массо а ницкъийн Везачу Элана лерина сагІа доккхур ду лекхачу а, шера чкъор долчу а халкъо. Оцу къомах массанхьа а кхоьруш бу. Къизачу цу халкъо шен мостагІий хьоьшу. Цуьнан мохк хиша цистина бу. Цийон-лома тІехь, массо а ницкъийн Везачу Элан меттехь, дохур ду и сагІанаш.
19
Мисар-махках хиндерг
1ХІара бу Мисарх лаьцна болу хаам.
Хьажал, чехкачу мархи тІехь Мисара хохку Везачу Эло. Цунна хьалха мисархойн цІуш, кхерабелла, бегабо, мисархойн майралла а, ешна, дІайолу.
2«Аса мисархой мисархошна дуьхьал карзахбохур бу, тІаккха ваша веших а, доттагІа доттагІчух а, гІала гІаланах а, пачхьалкх пачхьалкхах а летар ю.
3Мисархой доьналлех боьхна хир бу, церан ойланаш а йохор ю Ас. Уьш шайн цІуйх а, беллачийн синойх а дагабуьйлур бу. Беллачийн синош тІедоьхуш болчарна а, жинашца тайначарна а тІегІур бу уьш.
4Мисархой къизачу куьйгалхочун кара лур бу Ас. Дера паччахь хир ву царна тІехь олалла деш», – боху массо а ницкъийн Везачу Эло.
5Нил-хи а жимлур ду, арахула догІу хи а, лакъа а лекъна, дІадер ду.
6Хин татолех вон хьожа йогІур ю. Мисар-махкара хин гаьннаш, жим а делла, лекъар ду. Эрзаш маргІалдулур ду.
7Нил-хин бердашна тІехь йолу ораматаш а, цигахь дІа мел дийна ялта а дакъалур ду. Мохо дІаса а даржийна, уьш кхин хир дац.
8Нил-хи чу мІара тосуш болчу чІерийлецархоша узарш дийр ду, уьш боьлхуш хир бу. Хи чу бойнаш тосуш берш дог дешна хир бу.
9Ветанах хІуманаш йийраш дог доьхна хир бу. КІади дуцурш гІайгІане хир бу.
10КІадидархой боьхна хир бу, тІелаьцна белхалой гІаддайна хир бу.
11ЦоІан-гІалара баьччанаш хьерабевлла. ПирІунан хьекъалечу хьехамчаша сонта хьехамаш бо. Аша муха эр ду пирІуне: «Со хьекъалечу стеган а, ширачу паччахьийн а кІант ву»?
12Ва мисархойн паччахь, хьан хьекъалчаш хІинца мичахь бу те? Массо а ницкъийн Везачу Эло Мисаран къомана дан леринарг хІун ду цаьрга дийцийта а, массо а нахана хьалха довзийта а!
13ЦоІан-гІалара баьччанаш хьерабевлла, Нуп-гІалара баьччанаш Іехабелла, иштта тайпанийн тхьамданаша Мисар шен новкъах тилийна, уьш сонехь болу чІогІа тІулг санна хила безнехь а.
14Везачу Эло оцу куьйгалхойн синош галдаьхна, ткъа цундела цара берриг а мохк харц новкъа баьккхина массо а хІуманна тІехь. Вехна стаг шен Іеттораш тІехула ма-леллара, лелаш бу мисархой.
15Мисар-махкахь цхьаьнгге а хІума далур дац шен къомана – коьрте а, я цІогане а, лекхачу гаьнне а, я лохачу эрзе а.
Мисархоша Веза Эла хастор
16Цу дийнахь мисархой, зударий санна, кхерабелла хир бу. Массо а ницкъийн Везачу Эло шайна дуьхьал айинчу куьйгах кхоьруш, бегош хир бу уьш.
17ЯхІуд-мохк хьахор къемат хир ду мисархошна. И мохк шайна цхьаммо дагабаийтича, мисархой Іадийна хир бу, массо а ницкъийн Везачу Эло шайна дуьхьал дан леринчух а кхоьруш.
18Цу дийнахь Мисар-махкара пхеа гІалахь канаІанхойн мотт а буьйцур бу, массо а ницкъийн Везачу Элан долахь хила чІагІо а йийр ю. Цхьана гІаланах «Маьлхан гІала»
[14] эр ду.
19Цу дийнахь Везачу Элана лерина сагІа доккху кхерч хІоттор бу Мисар-махкана юккъехь, ткъа дозанехь Везачу Элана лерина тІулг хІоттор бу.
20И хІуманаш массо а ницкъийн Веза Эла Мисар-махкахь хиларан билгало а, тоьшалла а хилла дІахІуттур ю. Мисархоша, шайна мостагІаша ницкъ беш хиларна, Везачу Эле орца даьккхича, Цо паргІатбохур бу уьш, царна тІе уьш кІелхьарбохург а, гІодоккхург а вахийтина.
21Везачу Эло Ша вовзуьйтур ву мисархошна, ткъа цу дийнахь мисархоша Иза шайн Дела хилар къобал а дийр ду, Цунна, дийнатан а, кІен а сагІанаш а дохуш, Іибадат а дийр ду. Везачу Элана нигаташ а дина, уьш кхочуш а дийр ду цара.
22Везачу Эло мисархошна таІзар дийр ду. ТаІзар а дина, юха мисархой тобийр бу Цо. Уьш Везачу Элана тІебоьрзур бу. Церан доІанаш а хезна, царна дарба дийр ду Цо.
23Цу дийнахь Мисарара Ашур-махка боьду боккха некъ хир бу. Ашурхой Мисара богІур бу, мисархой Ашур-махка гІур бу. Мисархой ашурхошца цхьаьна Везачу Элана Іамал еш хир бу.
24Цу дийнахь Мисаран а, Ашуран а къоман даржехь Исраилан къам а хир ду. Уьш декъалдар хир ду дерриге а дуьненна.
25Уьш декъал а деш, массо а ницкъийн Везачу Эло эр ду: «Декъалдина ду Сан халкъ долу Мисаран къам, Аса кхоьллина долу Ашуран къам, леррина Сан долахь дерг долу Исраилан къам».
20
Пайхамаран верзина леларан билгало
1Ашур-мехкан паччахьо Саргуна ваийтина волу тІеман коьрта хьаькам Ашдод-гІалина тІе а летта, иза схьаяьккхинчу шарахь хІара хилира.
2Оцу хенахь Амосан кІантана ЕшаІ-ЯхІуна Везачу Эло тІедиллира билгалонна цхьа хІума дар. Цо элира: «Ваха а гІой, хьайн гІодаюкъ а ястий, хьайна тІера сингаттаман барзакъ а схьадаккха, когара мачаш а охьакхисса». Вукхо иштта дан а дира: иза верзина а, когаш Іуьйра а лелара.
3ТІаккха элира Везачу Эло: «Сан ялхо ЕшаІ-ЯхІу кхаа шарахь верзина а, когаш Іуьйра а лийлира, иза Мисар-махкана а, Хуша-махкана
[15] а хиндолчунна билгало яра.
4Ашур-мехкан паччахьо, Мисар-мохк а, Хуша-мохк а схьа а баьккхина, цигара къона а, къена а йийсархой дІабуьгур бу. Берзина а, когаш Іуьйра а хир бу уьш, ур-атталла церан вареш ерзина хир ю, Мисарна эхь хетийтархьама.
5Хуших дегайовхо хилларш а, Мисарах дозалла динарш а кхоьруш а хир бу, юьхьІаьржа а хІуьттур бу.
6Цу дийнахь хІордан кху йистехь бехаш болчу бахархоша эр ду: „Вайн шайх дегайовхо хилла а, Ашур-мехкан паччахьах кІелхьардовла гІо дехна а болчарна хІун хилла хьажал! Вай муха девр дара кІелхьар?“»
21
Бавел-гІала йожар
1ХІара бу доккхачу хин йистехь йолчу яьссачу аренах болу хаам.
Къилберачу аренгахь хьоькху йилбазмехаш санна, чугІерташ бу яьссачу арара, кхерам тосуш болчу махкара.
2Буьрса сурт ду суна гайтинарг: ямартхо ямартло еш ву, талорхо талор деш ву.
Іейлам, тІамца тІегІо цунна! Мадай, цунна го бе! Везачу Эло узарш дІасацор ду.
3Оцу балхо Іадийначу сан дегІан меженаш егош ю, беро хьийзочу зудчун санна, лазарш ду сан. Сайна хезаш долчо синтем байина сан, гуш долчо вохийна со.
4Сан дог холчохь ду, кхерамна со вегош ву. Суна езначу маьркІаженах къемат хилла суна.
5Той кечдеш, охьаховша кузаш даржош – дууш а, молуш а бу нах. «ХьалагІовтта, хьаькамаш, турсаш тІе силам хьакха!»
6ХІунда аьлча Хьалдолчу Эло иштта аьлла соьга: «Ваха а гІой, хехо хІоттаве. Шена гуш дерг схьадийцийта цуьнга.
7Говрашна а, варрашна а, эмкалшна а тІехь, шишша цхьаьна улло а хІиттина, богІу дошлой шена гича, цуьнга леррина ладогІийта а, чІогІа тидам байта а».
8Хехочо мохь хьаькхира: «Сан олахо! БІаьвнехь лаьтташ ву со де дийне мел дели, иштта хІора буса а ха деш ву со.
9Шишша цхьаьна хІиттина богІуш дошлой а, схьабогІуш нах а бу». Цул тІаьхьа цо элира: «Бавел-гІала йоьжна ю, иза эшийна ма ю! Цуьнан деланийн дерриге а дина суьрташ лаьттахь дохийна Іохкуш ду».
10Эринчу ялтех тера долу сан халкъ! Берриге а ницкъийн Везачу Элера, Исраилан Делера, сайна хезнарг шуьга дІакхайкхийна ас.
Эдом-махках болу хаам
11ХІара бу тийналлин махках
[16] болу хаам.
СеІир-мехкашкара схьа мохь бетта соьга: «Хехо! Буьйсанан мел хан йисина? Хехо! Буьйсанан мел хан йисина?»
12Хехочо жоп ло: «Іуьйре ю тІейогІуш, амма иштта буьйса а ю. Нагахь шайна лаахь, кхин цкъа схьа а дуьйлий, соьга хатта».
Іаьрби-махках болу хаам
13ХІара бу Іаьрби-махках болу хаам.
Дадданхойн къепалш, Іаьрби-махкарчу боьлакашкахь буьйса яккха дезар ду аша.
14Тейма-махкара бахархой! Хьогах болчарна дуьхьал хи хьо, шайн махкара бевдда богІучу нахана баьпкаца дуьхьалдовла,
15хІунда аьлча уьш даьхначу таррех а, озийначу Іедех а, тІеман къизаллех а бевдда боьлху.
16Хьалдолчу Эло элира соьга: «ТІелаьцна болх баран шераш юкъа а лоцуш, цхьа шо далале, Къедаран тайпанан сийлалла ерриг а чекхъяьлла хир ю.
17Къедархойн майра тІемалой болчу Іадкхуссурхойх кІеззиг берш бен дийна буьсур бац», – боху Исраилан Дела волчу Везачу Эло.
22
Ярушалаймах болу хаам
1ХІара бу хІоттийначу суьртан тогІих болу хаам.
Шун бахархошна хІун хилла, уьш берриш а тхевнаш тІе хьала хІунда бевлла,
2гІовгІане, синтем боцу, йоккхаеш йолу гІала? Хьан хІаллакьхилларш туьро а ца байина, тІамехь а ца белла.
3Берриге а хьан тхьамданаш цхьаьна бевдира, амма уьш, Іад а ца кхуссуш, лийцира. Уьш берриш а йийсаре кхаьчна, мел гена бевдда хиллехь а.
4Цундела боху ас: «Вита со, со доггах воьлхур ву. Ма гІерта сан догъэца, сан хьоме халкъ дакъазадаккхар бахьана долуш».
5ХІоттийначу суьртан тогІи чохь массо а ницкъийн Хьалдолчу Эло цхьа де билгалдаьккхира. Оцу дийнахь нах карзахбаьхна хир бу, вовшийн хьоьшуш хир бу, уьш дарбелла хир бу. Наха гІалин пенаш кегдийр ду, цара хьоькху маьхьарий лаьмнашкахь хезаш хир ду.
6Шайн гІудалкхашца а, дошлошца а Іейлам-махкара тІемалой тІебогІу, тІом бан Іад-беттанаш а яхьаш. Кхир-махкарчу тІемалоша турсаш кечдина.
7Хьан тоьлла йолу тогІеш гІудалкхех юьзна а ю, кевнна дуьхьал лаьтташ дошлой а бу.
8ТІаккха Везачу Эло ЯхІудан къомера лардар дІадаьккхира.
Оцу дийнахь шу хьоьжуш дара Ливанун-мехкан хьун цІе йолчу паччахьан цІа чохь Іалашдеш долчу герзашка.
9Шуна гира Даудан гІалин пенашна даьхна Іуьргаш. Лахарчу Іома чохь хи гулдеш дара шу.
10Ярушалаймерчу цІеношка а хьаьжна, шаьш къастийна цІенош дохийра аша, гІалин пенаш чІагІдархьама.
11Ширачу Іома чуьра хи, схьа а эцна, Іалашдархьама, шина пена юккъехь меттиг кечйира аша. Амма и дерриге а Хилийтинчуьнга шу ца хьоьжура, дуккха а хьалха и гІуллакхаш кхочушдан Къастийначун тидам ца бора аша.
12Массо а ницкъийн Везачу Эло цу дийнахь делха а, латкъам бе а, месаш дІахедае а, шайна тІе сингаттаман барзакъ духа а бохура шуьга.
13Амма шу самукъадаьлла а, даккхийдеш а дара! Шу, стерчий а, уьстагІий а дойуш, жижиг дууш а, чагІар молуш а дара. «Юушший, молушший Іей вай, кхана вай лийр долу дела» – бохура аша.
14Массо а ницкъийн Везачу Эло аьлларг сайн лергашца хезира суна. «ХІокху къинна гечдийр дац шуна, шаьш делла дІадовллалц», – чІагІо йира массо а ницкъийн Хьалдолчу Эло.
Шибне дІахьедар дар
15Иштта боху массо а ницкъийн Хьалдолчу Эло: «Ваха а гІой, паччахьан цІийнан хьаькаме Шибне дІаала:
16„Хьан кхузахь хІун ду я мила ву, кхузахь ахь хьайна къубба яьккхина хила? Хьажал, цо шена лекхачу меттехь къубба яьккхина, тархах шена садаІаран цІа аьгна!
17ЛадогІа, хьайх майраниг аьлла цІе йоккхург, Везачу Эло хьо дІакхуссур ма ву! Хьо чІогІа схьалоцур ву Цо.
18Хьарчийна, хьох ларча а йина, Цо доккхачу лаьтта тІе кхуссур ву хьо. Цигахь хьо лийр ву, хьан исбаьхьа гІудалкхаш а хир ю. Хьан олахочун цІенна хьо эхье хІума ма ю!
19Аса, хьайн меттера дІа а ваьккхина, даржах вохор ву хьо“.
20Оцу дийнахь Хьалкхи-ЯхІун кІант, Сайн лай волу Элъякъим тІекхойкхур ву Ас.
21Хьан духар цунна тІе а дуьйхина, хьан доьхка цунна юкъах а дихкина, хьан дарж цунна дІалур ду Ас. Ярушалайман бахархошна а, ЯхІудан тІаьхьенна а да хир ву иза тІаккха.
22Даудан тІаьхьенах волчу паччахьан цІийнан догІа цуьнан кара лур ду Ас. Цо неІ дІаястахь, цхьаьнгге а иза дІакъовлалур яц. Цо неІ дІакъовлахь, цхьаьнгге а иза дІаясталур яц.
23Ондачу метте тоьхна хьостам санна, чІагІвийр ву Ас иза. Шен ден цІийнан сий ойур ду цо.
24Цунна тІехь кхозуш хир ду цуьнан ден цІийнан дозалла, цуьнан бераш а, церан бераш а цу чу а догІуш. Цуьнан хьостамна тІехь массо а пхьегІа кхозуш хир ю – боганашна тІера кхабанашна тІекхаччалц.
25Цу хенахь, – боху массо а ницкъийн Везачу Эло, – ондачу меттехь болу хьостам, меттах а баьлла, охьабужур бу. Цу тІехь кхозуш дерг, доьхна, дІадер ду». Иштта боху Везачу Эло.
23
Цора-гІаланах болу хаам
1ХІара бу Цора-гІаланах болу хаам.
Белха, Таршаш-махкара богІу кемалелорхой, Цора-гІала йохийна йолу дела. Цуьнан цІенош а, хІордкеманаш тІедогІийла а кхин дац. Иштта хаам кхаьчна цаьрга Хитам-махкара.
2ГІайгІане хила, хІордан йистера бахархой! ХІорда тІехула лелаш болчу ЦІадан-гІалара совдегарша шу хьаладузура.
3Шихьор-хин уллора кІа а, Нил-хин уллора ялта а дукхачу хишна тІехула цу гІали чу дахьара, са яккхархьама. Цу гІаланах къаьмнашна йохкаэцаран базар хилира.
4Эхь хета, ЦІадан-гІала, хІунда аьлча хІордо – хІордан чІагІоно – боху: «Бер деш лазарш а ца хилла сан, я бер а ца дина ас, кІентий а, йоІарий а ца кхиийна ас».
5Мисархошка хабар дІакхаьчча, Цора-гІаланах дерг а хезна, холчу хІуьттур бу уьш.
6Таршаш-махка дІакхалха! ХІордан йистехь бехаш берш, белха!
7Ширачу заманахь дуьйна лаьтташ йолу, хІетахь йоккхаеш йолу шун гІала хІара юй? Генарчу мехкашкахь Іархьама, цу гІалара нах хьалха лелаш хилла.
8Шен совдегарш элий хиллачу, таьжнаш дІасадоькъуш хиллачу, мах лелош берш дуьненахь а бевзаш хиллачу Цора-гІалина хьанна дагадеана иза?
9Массо а ницкъийн Везачу Элана дагадеана, сийлаллин деза деттар дохорхьама а, дуьнен чохь цІеяхана берш кІезиг хетийтархьама а.
10Нил-хи санна, паргІат лела шайн лаьттахула, Таршаш-мехкан бахархой, кхин новкъарло яц шуна.
11Шен куьг хІорда тІехула а лаьцна, пачхьалкхаш егийна Цо. КанаІан-мехкан гІепаш йохае аьлла, омра дина Везачу Эло.
12Цо аьлла: «Хьо кхин йоккхайийр яц, сийсазъяьккхина йоІстаг санна йолу ЦІадан-гІала! Хьала а гІовттий, Хитам-махка гІо, гІалин бахархой! Амма цигахь а синтем хир бац шуна».
13Дагадаийта хашадхойн махках хилларг. Хашадхойн къам кхин дац. Церан махках ашурхоша яьссачу аренан дийнаташ Іаш йолу меттиг йинера. Ашурхоша, цигахь тІеман бІаьвнаш дІа а хІиттийна, мехкан гІепаш йоха а йина, царах харцораш йинера.
14Белха, Таршаш-мехкан кемалелорхой! Шун гІап йохийна.
15Хан тІекхочур ю, Цора-гІала кхузткъе итт шарна – цхьана паччахьан оьмаран ханна – йицлур йолу. Ткъа кхузткъе итт шо чекхдаьлча, Цора-гІалина эшарехь дуьйцучу кхахьпанна хилларг хир ду:
16«Хьайн мерз-пондар схьа а эций,
гІалахула долало, дицделла кхахьпа!
Эшарш дика лакха,
хьо дагаяийта».
17Кхузткъе итт шо даьлча, Везачу Эло Цора-гІала, таІзар динчул тІаьхьа паргІатйоккхур ю. И гІала, юха а мах а беш, пайда оьцуш хир ю, дерриге а дуьнен чохь массо а пачхьалкхашца хир ю цуьнан хьарам уьйраш.
18Везачу Элана дІакъастийна хир бу цо лелош болу мах а, беш болу пайда а. ДІа а къевлина, Іалашдеш хир дац гулдинарг, хІунда аьлча Везачу Элана уллохь Іаш болчу нахана кхочур ду иза, цаьрга дуззалц хІума яийтархьама а, дика бедар тІейохийтархьама а.
24
Дерриге а Лаьттана таІзар дар
1Веза Эла дерриге а латта, дакъаза а даьккхина, дассо воллуш ву. Лаьттан юьхь хьийза а хьийзина, цу тІера бахархой дІасабаржор бу Цо.
2Халкъана хиндерг динан дена а хир ду, ялхочунна хиндерг цуьнан хІусамдена а хир ду, зуда-ялхочунна хиндерг цуьнан хІусамнанна а хир ду, оьцучунна хиндерг юхкучунна а хир ду, духалург доьхучунна хиндерг духалург лочунна а хир ду, ял лочунна хиндерг ял йоккхучунна а хир ду.
3Латта дассийна а, чІана даьккхина а хир ду, хІунда аьлча Везачу Эло хІара дош аьлла.
4Латта латкъам беш а, лекъаш а ду. Дерриге а дуьне гІеллуш а, маргІалдулуш а ду. Лаьттан халкъан лекханаш а гІеллуш бу.
5Латта шен бахархоша бехдина лаьтта, хІунда аьлча товрат-хьехамаш цара лар ца бора, Делан парзийн тидам ца бора, ткъа гуттаренна а бина барт цара бохабора.
6Цу бахьанина латта неІалто дІакхоллу, ткъа цунна тІехь Іаш болчара шайн къиношна доггІург дІакхоьхьу. Цу бахьанина лаьтта тІера бахархой морцуш бу, цхьа кІезиг бен ца буьтуш.
7Къона чагІар латкъам беш ду, ткъа кемсийн таьллангаш маргІалъюлуш ю. Хьалха самукъане хилларш хІинца гІайгІане бу.
8Вотанашца самукъадаккхар а дІадаьлла, самукъадолучийн гІовгІа а сецна, пондарийн аьзнаш а дІатийна.
9Эшарш а лоькхуш, наха кхин чагІар ца молу. Молучийн ниха а къаьхьа ду.
10Яссаелла гІала йохийна ю, цІенош саьлнаша дІакъевлина ду, чуваха аьтто боцуш.
11ЧагІар ца хиларна, маьхьарий детташ бу урамашкахь нах, муьлхха а хазахетар кхоьлина ду, муьлхха а самукъадалар лаьтта тІера дІаэккхийна.
12ГІала яссаелла ю, гІалин ков а доьхна Іуьллуш ду.
13Массанхьа а дуьненахь, дерриге а къаьмнашна юкъахь иштта хир ду. ТІаьххьара стоьмаш зайт-диттан тІера эгорхьама, дитташ тІе гІожмаш тохар санна хир ду. Кемсаш схьалахьийча, цхьайолу кемсаш бен ца йисча санна хир ду.
14Синкъерамца шайн аз ойур ду бисначара, малхбузера Везачу Элан возаллех мохь тухур бу цара.
15Хаставе Веза Эла малхбалехь, хІордан йистехь долчу латтанаш тІехь хастае Везачу Элан, Исраилан Делан, цІе.
16Дуьненан йистера эшарш хеза вайна: «Хастам бу нийсо лелош Волчунна!»
Амма аса элира: «Дог доьхна ву со! Эшийна лаьтта со! Къа ду сан! Ямартхой кхидІа Іехабеш бу. Шайн мекарлонца уьш ямартло еш бу».
17Іадор а, ор а, гур а бу хьуна, лаьтта тІера вахархо!
18Іадоран маьхьарх веддарг ор чу эккхар ву, ткъа ор чуьра хьалаваьлларг гуро лоцур ву. Стигалара, неІарш дІа а йиллина, Іовраш чухоьцур ю, лаьттан бух бегалур бу.
19Латта декъалуш ду, латта аталуш ду, иза чІогІа дегош ду.
20Вехна стаг санна, лесташ ду латта, ага санна, техкаш ду иза. Цуьнан аьрхалла, беза мохь санна, ю цунна тІехь тоттуш. Цкъа охьадоьжна долу иза кхин гІоттур дац.
21Цу дийнахь Везачу Эло жоьпе озор бу лакхахь болу Шена дуьхьалбевлла стигалара ницкъаш а, лахахь болу лаьттара паччахьаш а.
22Цхьаьна а тоьхна, тутмакхаш санна, ор чу боьхкина а, набахти чу боьхкина а хир бу уьш. Дуккха а денош дІадевлча, таІзар дийр ду царна.
23Бутт а цІийлур бу, малхана а эхь хетар ду, хІунда аьлча Везачу Эло Ярушалайм-гІалахь болчу Цийон-лома тІера паччахьалла дийр ду. Цуьнан сийлаллин нур баккхийчарна хьалха лепаш хир ду.
25
Веза Эла хастор
1Веза Эла! Хьо сан Дела ву.
Аса вазвийр ву Хьо, Хьан цІе хастайийр ю,
Ахьа тамашийна гІуллакхаш дина дела.
Тоххара дуьйна Ахьа бина сацамаш,
Ахьа ма-аллара, иштта кхочушбира.
2Ахьа гІаланах тІулгийн оьла йина,
чІагІйинчу гІаланах саьлнаш йина,
хийрачу къоман гІопах гІала йоцург йина.
И гІала цкъа а юхаметтахІоттийна хир яц.
3Цундела нуьцкъалчу халкъо Хьо лорур ву,
буьрсачу къаьмнийн гІала Хьох кхоьрур ю.
4Мискачунна Хьо волчохь дІалечкъийла хилла,
холчохь волчу гІийлачунна Хьо кІелхьарвала меттиг хилла.
Мох хьоькхучу хенахь Хьо бун санна хилла,
йовхо еанчу хенахь Хьо ІиндагІ санна хилла,
хІунда аьлча буьрсачу нехан садеІар
пенна дуьхьал хьоькхучу махах тера ду,
хи доцучу меттехь йолчу йовхонах тера ду.
5Хийрачу нехан чуьрабийлар сацийна Ахьа.
Мархин ІиндагІо йовхо дІаяккхар санна,
буьрсачу нехан баккхийбер дІадаьккхина Ахьа.
Дала той кечдар
6Массо а ницкъийн Везачу Эло Цийон-лам тІехь массо а халкъан той хІоттор ду. Цу тойнехь жижиг а, чагІар а хир ду. Жижиг токхе хир ду, ткъа чагІар шира а, цІена а хир ду.
7Дерриге а халкъашна тІетесна йолу шаршу а, массо а къаьмнаш дІахьулдина долу кирхьа а дохийна дІадоккхур ду Цо цу лам тІехь.
8Іожалла гуттаренна а дІакхоллур ю Цо. Хьалдолчу Эло массеран а яххьаш тІера бІаьрхиш дІадохур ду. Дерриге а дуьнен тІехь Шен халкъ емалдар дІадоккхур ду Цо. Иштта боху Везачу Эло.
9Цу дийнахь эр ду: «ХІара ву вайн Дела! Цунах яра вайн дегайовхо, Цо вай кІелхьардехи! Иза Веза Эла ву. Цунах яра вайн дегайовхо, хазахетарца даккхийдер вай Цо кІелхьардахарна!»
Муабина таІзар дар
10Везачу Элан куьг Цийон-лома тІехь ду, амма Муабин къам ша Іаш долчу меттехь хьоьшур ду, кхеллин ор чохь ча хьашар санна.
11Нека дечо санна, цо куьйгаш тийсахь а, Дала цуьнан дозалла дар лахдийр ду цуьнан куьйгийн мекараллица цхьаьна.
12Цуьнан лекхачу пенийн чІагІо лаьтта а йожийна, чена юккъе охьайожор ю Везачу Эло.
26
Везачу Элана хастам бар
1Цу дийнахь ЯхІуд-махкахь йиш локхур ю:
«Тхан гІала чІогІа ю.
Гонах долу пенаш санна а,
арахула йолу чІагІонаш санна а,
Везачу Эло тхуна кІелхьардовлар ло.
2ДІаделла кевнаш,
Везачу Элан лаамехь долу,
Далла тешаме долу халкъ чудаийта.
3Шен дагахь дерг чІагІдийриг
Ахь буьззинчу синтемехь ларвийр ву,
хІунда аьлча иза Хьох тешна Іаш ву.
4Массо а хенахь Везачу Элах тешна Іаш хила,
веккъа Веза Эла гуттаренна а йолу тарх санна волу дела.
5Лакхахь Іаш берш Цо лахбира,
лакхахь йолу гІала Цо лахйира.
Лаьтта тІекхаччалц иза йохийра,
ченала Цо и гІала йожийтира.
6ГІело хьегначийн гІулчаша а,
мискачу нехан когаша а
хьоьшуш ю и гІала.
7Хьан лаамехь волчун некъ нийса бу,
Веза Эла, Ахьа нисдо цуьнан некъан тача.
8Ахь тІедехкинаршца а лелаш,
Веза Эла, Хьоьга хьоьжу тхо.
Хьан цІе дагахь латто а,
Хьо хьехо а бен тхан лаам бац.
9Сан са буьйсанна Хьо волчу гІерта,
ткъа Іуьйранна даго сан кийрахь Хьо лоьху.
Хьан кхел лаьтта тІехь кхочушхилча,
дуьнен тІехь бехачарна нийсо Іема.
10Іесачу стагах къинхетам бича,
цунна нийсо Іемар яц.
Везачу Элан возалле ца хьожуш,
Делан лаамехь болчеран лаьтта тІехь
зуламаш лелор ду цо.
11Хьан куьг лаккха хьалаайина ду,
Іесачу нахана таІзар дархьама,
Веза Эла, амма царна иза ца го.
Хьайн халкъе болу кІорга безам
гайтахьа, цунна эхь хетийтархьама.
Хьайн мостагІашна леринчу цІеро
берриш а дІакхоллийла Іесанаш!
12Веза Эла! Ахьа синтем дІахІоттабо тхуна.
Оха мел динарг Ахь тхуна кхочуш ма дина.
13Тхан Веза Дела! Хьо воцург,
кхин олахой а хилла тхуна тІехь куьйгалла деш,
амма Хьан цІерана бен оха хастам ца бо.
14И белла олахой денлур бац,
церан синош гІовттур дац.
Царна таІзар а дина, Ахь уьш хІаллакбина.
Царах йолу эсс Ахь ерриг а йохийна.
15Ахьа халкъ дебийна, Веза Эла.
Халкъ а дебийна, Хьайн сий айина Ахьа,
лаьттан дозанаш шордина.
16Веза Эла! Халачу муьрехь Хьан халкъо Хьо лоьхура,
Хьан таІзар ша ловш тийна доІанаш дора цо.
17Берах йолчу зудчо, бер хуьлу хан
тІе а кхаьчна, лазарша ша хьийзош,
мохь хьоькхуш санна,
дара тхо Хьуна хьалха, Веза Эла.
18Берах долуш санна, бала а хьоьгуш,
оха дуьнен тІе доккхург,
мох санна, даьсса хІума ду.
Лаьттана кІелхьардалар а ца делла оха,
дуьненан бахархой а ца эгийтина оха
[17].
19ХІетте а, Хьан белларш денлур бу,
Хьан халкъан декъий гІовттур ду!
Ченахь мел Іохкуш берш,
гІовттий, хазахетарца мохь хьекха!
Іуьйренан Хьан тхи – иза денлуш долу тхи ду,
Ахь иза лаьттахь болчу беллачарна тІе дожадо
[18]».
Халкъ юхаметтахІоттор
20ДІагІо, сан халкъ, хьайн хІусамаш чу а гІой, неІарш дІакъовла. Цхьана ханна къайладала, Делан оьгІазалла дІаяллалц.
21ХІунда аьлча Веза Эла ву Шен хІусамера араволуш лаьтта тІехь бехачарна таІзар дан, церан къинош бахьаненна. Лаьтто схьадоьллур ду шена тІехь Іанийна долу цІий, кхин къайлабохур бац байина нах.
27
1Цу дийнахь Везачу Эло Шен чІогІачу а, доккхачу а, нуьцкъалчу а туьраца таІзар дийр ду Левиятан цІе йолчу а, текхаш а, хьийзаш а болчу лаьхьанна. ХІордан и саьрмик буьйр бу Цо.
2Цу дийнахь токхечу кемсийн бешах илли ала:
3«Со, Веза Эла, цуьнан хехо ву, Аса шен хеннахь хи туху цунна. Дийнахь а, буса а иза ларйо Аса, цхьаьнгге а цунна зе ца дайта.
4Оцу бешана йолу дералла Соьгахь кхин яц. Амма цхьаболчара, Суна дуьхьало еш, цу бешахь баьІаш долу коьллаш йогІахь, Аса, тІамца царна дуьхьал а ваьлла, цІе тосур яра царах массарах.
5Амма цхьаъ, Соьгара гІо а эшна, Соьца барт бан вагІахь, бе Соьца барт».
6ТІедогІучу деношкахь Якъубан тІаьхьено, орамато санна, орамаш арахоьцур ду, Исраилан къомо заза доккхур а ду, дерриге а латта стоьмех хьаладузур а ду.
7Шен халкъана ницкъ бечарна Ша таІзар ма-дарра, таІзар дорий те Везачу Эло Исраилна? Иза хІаллакдеш хилларш хІаллакбина ма-хиллара, халкъ хІаллакдорий те Цо?
8Веза Эла, леррина а оьзна, Ахьа таІзар дира цунна, цуьнца долу гІуллакх къаста а дина, Ахь иза йийсаре дІадигийтина. Малхбалера мох хьокхучу дийнахь санна, Ахь иза, Хьайн чІогІа хІо а хьаькхна, дІаэккхийна.
9Якъубан тІаьхьенан къа иштта дІадоккхур ду, цуьнан харцонаш дІаяхархьама иштта мах дІабала безаш бу: сагІа доккху меттигашкахь лелош долчу тІулгех халкъо жагІанаш бийр бу, Ашера-харцдалла лерина долу дечиган бІогІамаш дІахедийна Іохкур ду, ткъа цІушна хаза хьожа йогІу хІума яго кхерчаш, дохийна, дІадохур ду.
10ЧІагІйина гІала яссалур ю, цуьнан хІусамаш дІатесна хир ю, яьссачу арахь санна, адамаш а доцуш. Эса дежар ду цу меттехь, циггахь садоІуш а, гаьннаш тІера гІаш дууш а хир ду иза.
11Ткъа и гаьннаш дакъаделча, уьш кегдийр ду. Зударша, схьа а баьхкина, дагор ду уьш. И халкъ цхьана а хІуманах ца кхетарна, иза Диначо къинхетам бийр бац цунах, иза Кхоьллинчунна цунах къахетар дац.
12Цу дийнахь Везачу Эло шу, Эпрат-хи тІера Мисар-мехкан дозанехь долчу хи тІе кхаччалц, кІа санна, ирхдугІур ду, ткъа шу, исраилхой, тІаьхь-тІаьхьа гулдина хир ду.
13Цу дийнахь иштта хир ду: сийлахь коьман маІа лекхча, Ашур-махкахь тилабелла лелларш а, Мисар-махка лаьхкина бигнарш а схьабогІур бу. Ярушалаймерчу безачу лам тІехь Везачу Элана хьалха суждана гІур бу уьш.
28
Къилбаседерачу пачхьалкхана дІахьедар дар
1Къа ду бехначу эпраймхоша дозалла дечу кочаран
[19]. Цуьнан исбаьхьа хазалла кочаран маргІалдулуш долчу зезагех тера ю. И кочар токхечу тогІин коьрта тІехь ду, амма тогІин бахархой чагІаро бахийна Іохкуш бу!
2Хьалдолчу Элан чІогІа а, онда а цхьа стаг ву. Къора яхьаш догІу догІа санна а, хІаллакдеш болу мох санна а, чІогІа хитІедалар санна а тІелетар ву иза. Шен ондачу куьйгаца цо и кочар лаьтта охьакхуссур ду.
3Когашца хьоьшуш хир ду бехначу эпраймхойн кураллин кочар.
4Токхечу тогІин коьрта тІехь долу а, маргІалдулу зезаг долу а и исбаьхьа хазалла заманал хьалха кхиинчу инжирах тера ю – хьалха гинчо, схьа а йоккхий, йоу иза.
5Цу дийнахь массо а ницкъийн Веза Эла исбаьхьа кочар а, хаза таж а хилла дІахІуттур ву Шен халкъах бисначарна.
6Цо кхелахошна нийсонца кхел яран лаам лур бу, ткъа гІалин кевнера мостагІий дІалохкучарна доьналла лур ду.
ЕшаІ-ЯхІу а, яхІудхойн бехна пайхамарш а
7ЧагІаро галбохурш а, нихано тохкуьйтурш а ур-атталла динан дай а, пайхамарш а бу – уьш чагІаро галбоху. ЧагІаро уьш карзахбоху, ткъа нихано уьш тохкуьйту. Шайна суьрташ хІиттича, уьш галбуьйлуш бу, шаьш гІуллакх къастадича, уьш тийсалуш бу.
8Массо а стоьла тІехь Іеттораш ю, цхьанхьа а цІена меттиг яц.
9Цара боху: «Мила Іамо гІерташ ву иза? Хьанна хьекъал луш ву иза шен хьехамца? Дакхочуьра дІадаьхначу кегийчу берашний?
10ХІунда аьлча „весета тІе весет ду, весета тІе весет ду, бакъонна тІе бакъо ю, бакъонна тІе бакъо ю, кхузахь а жимма, цигахь а жимма“».
11Делахь а, бур-бур деш долчийн балдашкахула а, хийра мотт буьйцучаьргахула а Дала цу халкъе къамел дийр ду.
12Цаьрга бехира Цо: «ХІара садаІа меттиг ю, синтеме меттиг ю хІара кІадбеллачарна садаІа!» Амма царна ладогІа ца лиира.
13ТІаккха царна Везачу Элан дешнаш хІорш хир ду: «Весета тІе весет ду, весета тІе весет ду, бакъонна тІе бакъо ю, бакъонна тІе бакъо ю, кхузахь а жимма, цигахь а жимма». Уьш, дІа а бахана, аркъал а кхетта, хІаллакьхир бу, гура чу а нисбелла, дІалоцур бу.
Цийонан соне биллина тІулг
14Везачу Элан даше ладогІа, кхаьрдаш болу куьйгалхой, Ярушалаймера оцу халкъана тІехь олалла деш болу.
15Аша боху: «Іожаллица берта дахана тхо, эхартаца а барт бина оха. Детташ долу серий, хитІедалар санна, чугІиртича, иза тхуна тІе кхочур дац, хІунда аьлча оха харцонах тхайн дІалечкъийла йина, ткъа мекарлонах тхо къайладахаран меттиг йина».
16Цундела боху Хьалдолчу Эло: «Хьажал, Ас Цийон-лам тІе тІулг охьабуьллу. Иза зийна а, беза а тІулг бу, ткъа иза соне буьхана дІахІоттийна бу. Цунах тешна Іаш верг ведда дІаваха везаш вац.
17Бакъдолчух юстаран тІийраг а, нийсонах гІишло юстаран гирс а бийр бу Аса».
Харцо дІалечкъина меттиг къора тоьхна йохор ю, ткъа шу къайладахаран меттиг хиша дІайохур ю.
18Аша Іожаллица а, эхартаца а бина барт бухур бу. Детташ долу серий, хитІедалар санна, чугІиртича, цо шу охьатухур ду.
19Юх-юха цо, шу охьа а тухуш, схьалоьцур ду. ХІора Іуьйранна иза шуна тІелетар ву. Дийнахь а, буьйсанна а иза тІелетар ву. Везачу Элан хаамах шаьш кхетташехь, шу Іадийна лаьттар ду.
20ДІавуьжу мотт боца хир бу – ког дІахеца, юргІа готта хир ду – цу юкъа хьарча.
21Веза Эла гІоттур ву, Паруцим-лам тІехь санна, Иза оьгІазгІур ву, ГавІонан тогІи чохь санна, Цо Шен шатайпа гІуллакх дийр ду, вай кхеташ боцуш болу Шен болх бийр бу Цо.
22Шаьш кхин а чІогІа холчу ца хІиттийта, кхаьрдачуьра совца дезаш ду шу. Суна хезна массо а ницкъийн Везачу Элера, хІаллакдар дерриге а лаьттана хир ду аьлла.
Делан хьекъалалла
23Дика ладогІалаш ас бохучуьнга, тидам белаш сан къамеле.
24Гуттар а хуьлий латталелорхо охуш, хІу тасархьама? Гуттар а хуьлий иза мекха такхош шен лаьтта тІехь?
25ХІан-хІа. Латта шардинчул тІаьхьа, цо оччаман а, цицийн а хІуш тосу. МогІарашкахь цо кІа дІадоь, билгалъяьккхинчу меттехь мукх дІабоь, ткъа дозанашкахь Іов дІайоь.
26И къепе Дала Іамайо цунна. Цо хьехам бо цу стагана.
27Ша оччам оруш цунна тІе беза гІирс ма ца туху, ткъа цицашкахула цергаш йолу керчол ма ца хохку латталелорхочо. Оччам, гІаж а етташ, чкъоьргех дІакъестайо, ткъа цицашна тІе хьокха бен ца туху.
28Шех бепиг до ялта хьоьшуш ду, амма иза кхоччуш ара ца деза. Ялта ору чкъургаш лелайо цунна тІехула, амма говрашца иза хьоьшуш дац.
29Берриге а ницкъийн Везачу Элера схьа ду иза: тамашийна бу Цуьнан хьехам, сийлахь ду Цуьнан хьекъалалла!
29
Ярушалайман кхоллам
1Везачу Эло боху: «Къа ду Ариалан, шена чохь Дауда меттамотт хІоттийначу гІалин! Цхьа шо вукху шаре далийта, цхьана шера чуьра деза денош даздайта.
2Амма Аса гІайгІа йойтур ю Ариале, белхар а, латкъам а хир бу цигахь. Иза Суна сагІа доккхучу кхерчан юкъ
[20] санна хир ю.
3Хьуна гонах меттаметтанаш дІахІиттор ду Аса, тІеман бІаьвнашца хьуна го а лаьцна, схьалацаран гІирсаш хьуна дуьхьал ирахІиттор бу.
4Хьо сийсазйина хир ю, лаьттара схьа къамел дийр ду ахьа. Хьан къамел лаьттан чена бухара схьа хезаш хир ду, гІалартан санна, хир ду хьан аз, чена кІелхьара шабар-шибар хир ду ахьа бохуш дерг.
5Кегийра чан санна, дукха хир бу хьан мостагІий, къизачийн бІош дІасакхийсина кегаш санна хир бу. ЦІеххьана а, бІаьрган негІар тухучу юкъана а
6массо а ницкъийн Везачу Эло стигалан къовкъарца а, лаьттан дегорца а, чІогІачу озаца а, дарцаца а, буьрсачу мохаца а, дерриге а дІакхоллучу цІерца а гІо дийр ду хьуна.
7ТІаккха Ариална дуьхьал тІом беш долчу къаьмнийн массо бІош а, цунна а, цуьнан чІагІонашна а тІелеташ болу мостагІий а, цунна гІайгІа йойтурш а чехка, набарх а, буьйсанан гІенах а санна, къайлабевр бу.
8Меца волчунна ша хІума юуш гІан го, амма, самаваьлча, иза меца хуьлу, хьогах волчунна ша хи молуш гІан го, амма, самаваьлча, иза хьогах хуьлу. Иштта хир ду Цийон-ломана дуьхьал тІом бечу массо а къаьмнийн бІошна».
ДІахьедаран тидам ца бар
9Инзар а довла, тамаш а бе. Шаьш бІаьрзе а де, бІарзделла а хила. Уьш бехна бу, амма чагІаро ца дина иза, уьш лесташ бу, амма нихано ца дина иза.
10Везачу Эло шуна чІогІа наб яийтина. Цо дІакъевлина шун бІаьргаш (уьш пайхамарш бу), Цо дІахьулдина шун кортош (уьш хиндерг гушберш бу).
11Делера болу муьлхха а хаам шуна мухІар тоьхна тептар санна хир бу. Оцу тайпанара тептар деша хуучуьнга дІа а лой, олу: «Деша иза», амма цо жоп ло: «Ца дешало соьга, хІунда аьлча и тептар мухІар тоьхна ду».
12Деша ца хуучуьнга дІа а лой, олу: «Деша иза», амма цо жоп ло: «Суна деша ца хаьа».
13Хьалдолчу Эло элира: «ХІара халкъ баганца Суна тІекхочу, маттаца Со лору цо, амма церан дегнаш Суна дукха генахь ду. Суна хьалха болу ларам адамаша Іамийна долу парз бен дац.
14Цундела Аса кхидІа а оцу къомана инзаре хІуманаш дийр ду, цуьнан дуьхьа Аса Іаламат тамашийна гІуллакхаш дийр ду. Церан хьекъалчийн хьекъалалла довр ду, кхетам болчийн кхетам а хир бац».
15Къа ду шайн дагахь дерг Везачу Элах лачкъо гІертачийн, цара боданехь до шайн зуламе гІуллакхаш: «Вай хьанна го? Вай дийриг хьанна хаьа?» – бохуш.
16Ма дуьхьлара ойла ю иза! Поппар а, кхийра пхьегІа ен пхьар а цхьаъ лара мегар ду ткъа? ХІумано ша йинчух лаьцна: «Цо ца йина со», – эр дуй? Ша кхоьллинчух лаьцна: «Иза цхьанна а хІуманах кхеташ вац», – эр дуй хІумано?
17Кхин а жимма хан яьлча, Ливанунах беш хир яц, ткъа и беш, хьун санна, лорур яц?
18Цу дийнахь къорачарна тептар тІера дешнаш хезар ду, Іаьржачу боданах паргІат а баьккхина, бІаьрзечеран бІаьргашна са гур ду.
19Везачу Эло хазахетар лур ду шаьш кІезиг хетачарна, мисканаш баккхийбеш хир бу Исраилан Везачу Делах,
20хІунда аьлча кхин хир вац къизаниг, кхаьрдаш берш а дІабевр бу, зуламна тІехІиттинарш а хІаллакбийр бу.
21Цу наха дешнашца стаг галвоккху, гІалин кевнехь гІуллакх къастош волчунна кІело йо, эрначу къамелца нийса верг дІатотту.
22ИбрахІим кІелхьарваьккхинчу Везачу Эло иштта боху Якъубан тІаьхьенах лаьцна: «Якъубан тІаьхье кхин юьхьІаьржачу хІуттур яц, цуьнан юьхь кхин макхлур яц.
23ХІунда аьлча Аса кхоьллина долу шен бераш шена гича, Якъубан тІаьхьено еза лорур ю Сан цІе. Якъубан Веза Дела цара веза лорур ву, Исраилан Далла хьалха уьш ларамах буьзна хир бу.
24ТІаккха са акха долучаьрга хьекъалалла дуссур ду, аьрхачарна ладугІуш хила Іемар ду».
30
Мисар-махкаца бартбар эрна ду
1«Къа ду аьрхачу нехан, – боху Везачу Эло. – Цара Іалашонаш хІиттайо, амма уьш Сайнаш яц, харцделанашна чагІаран сагІанаш дахарца цара берташ бо, амма уьш Сан Синера бац, цхьана къинна тІе кхиниг а тухуш.
2Сох дага а ца бовлуш, Мисар-махка боьлху уьш, пирІуне гІо дехархьама а, Мисаран ІиндагІехь дІалачкъархьама а.
3Амма пирІуно деш долу гІо эхье хир ду шуна, Мисаран ІиндагІехь дІалачкъар а сий дайаре доьрзур ду.
4Церан баьччанаш а, векалш а мисархойн ЦоІан-гІалина а, Хьанас-гІалина а тІекхаччалц белахь а,
5берриге а яхІудхой юьхьІаьржачу хІуьттур бу шайна пайденна доцу и халкъ бахьанехь. Цуьнгара я гІо а, я пайда а хир бац царна, амма эхь а, юьхьІаьржо а хир ю».
6ХІара бу НегІаб яьссачу арахь долчу дийнатех лаьцна хаам: «Шена чохь дуккха а лоьмаш долчу а, шена чохь дІаьвше лаьхьанаш а, саьрмикаш а долчу сингаттамечу а, кхерамечу а махкахула дІабоьлху яхІудхойн векалш. Шайн варрашна а, эмкалшна а тІедехкина, деза совгІаташ хьо цара цхьана а агІор шайна дан гІо доцучу халкъана.
7Мисар-махко до гІо цхьана а агІор пайденна дац. Цундела туьллу Ас цунна цІе: „Кхераме боцу саьрмик“, – аьлла».
Аьрха халкъ
8Везачу Эло элира: «ХІинца, ваха а гІой, экъан тІехь дІаязде иза царна, тептар тІе язде, тІейогІучу ханна, гуттаренна а иза дисийта.
9ХІунда аьлча и халкъ аьрха ду, иза аьшпаш буьттуш а, Везачу Элан хьехаме ладогІа ца лууш а ду.
10Хиндерг гуш болчаьрга цара боху: „Суьрташ кхин ма хІиттийта шайна хьалха!“, ткъа пайхамаршка боху: „Делера долу бакъдерг ма дийца, тхуна тамехь дерг дийца, самукъане хаамаш бе.
11Бита нийса некъ, дІадовла бакъдолчу новкъара. Тхуна ца лаьа шун Исраилан Везачу Делах лаьцна хаза“».
12Цундела иштта боху Исраилан Везачу Дала: «Сан дош емал а дина, гІелонна а, гамделлачунна а тІетевжина шу.
13ХІара къа шуна хІаллакьхиларна хир ду. И къа, хероно боькъу лекха пен санна, дІасашорлур ду. Шу санна болу и пен охьабожа боллуш хир бу. ТІаккха цІеххьана пен охьабужур бу.
14И пен, кхийра кхаба санна, кегбина хир бу. Цуьнан кескаш юкъара цхьа а пайден хир яц. Царах цхьанна а чохь пешара цІе я гІун чуьра хи дІахьойла дац».
15Хьалдолчу Эло, Исраилан Везачу Дала, иштта боху халкъе: «Соьга, юха а дирзина, шу хьоьжуш делахь, кІелхьардевр ду шу. Шу собарца Сох тешахь, ницкъ хир бу шуьгахь». Амма шу реза ца хили иза дан.
16Мелхо а, аша боху: «Говрашкахь девдда дІагІур ду тхо». ХІаъ, шу девдда дІагІур ма ду! Аша боху: «Чехкачу говрашкахь тхо девдда дІагІур ду». ХІаъ, амма шуна тІаьхьабевллачеран говраш кхин а сиха хир ю!
17Шух эзар водур ву цхьана мостагІчо шуна кхерам тесча, ткъа царах пхеаммо шу массо а водуьйтур ву. Шун эскарх хІумма а юьсур яц, гунна буьххье йоьллина тІехь байракх йолу гІаж санна кІезиг берш бен.
18Веза Эла шуьга хьоьжуш ву, шух къинхетам бан лууш, Иза хьалаваьккхина лаьтташ ву, шуна диканиг дан лууш, хІунда аьлча Веза Эла нийсонан Дела ву. Декъал бу Цуьнга хьоьжуш берш.
19Ярушалаймехь Цийон-лам тІехь Іаш долу халкъ, хьо кхин доьлхур дац. Ахь орца даьккхича, Везачу Эло хьуна диканиг дийр ду. Ахь гІо доьхуш Шена хезча, Цо хьуна жоп лур ду.
20Хьалдолчу Эло шуна, халкъан нах, бепиг санна, гІайгІа лур ю, ткъа хи санна, гІело лур ю. Делахь а, шуна хьехамаш бийриг кхин лечкъина хир вац. Шайн бІаьргашца иза гур ву шуна.
21Шун лергашна хезар ду шайна тІехьа аьлла дешнаш: «ХІара бу некъ, цу тІехула гІо дІа», нагахь шу, новкъа дІадоьлхуш, аьтту я аьрру агІор дІадерзахь.
22ТІаккха аша детица кхелина болу шайн цІуш а, дешица кечдина долу суьрташ а кхиссина дІадохуьйтур ду, боьха нехаш санна: «Яхийта кхузара!» – аьлла.
23Везачу Эло догІа доуьйтур ду аша лаьтта дІадийначу хІуьнна тІе, тІаккха шун ялта хьийкъина а, токхе а хир ду. Шуьйрачу дежийлашкахь дежаш дуккха а даьхни хир ду шун.
24Аренашкахь болх беш долчу шун стерчаша а, варраша а шаданций, белаций, оруш, цІанбина чоме хІоъ буур бу.
25Дуккха а адамаш дайар хиллачу дийнахь, бІаьвнаш йохийна хІаллакйича, хІора лекхачу лома а, хІора боккхачу гунна а тІера хин татолаш охьахьодур ду.
26Беттан серло малхан серло санна хир ю, ткъа малхан серло ворхІазза сов сирла хир ю, цхьана денна чохь йолу ворхІ дийнан серло санна. И дерриг а хир ду Везачу Эло, Шен халкъана йина чов дІа а йихкина, Ша цунна динчу лазарна дарба дечу хенахь.
Дала Ашур-махкана таІзар дийр ду
27Хьажал, Веза Эла геннара схьавогІуш ву, ткъа Цуьнан оьгІазалла цІе санна йогуш ю. Цуьнан хаам чІогІа хала а, беза а бу. Цуьнан балдашкахула арадолург дераллех дуьзна ду, ткъа Цуьнан маттаца дуьйцург дІакхоллуш йолу цІе санна ду.
28Цуьнан садеІар логе кхаччалц хьаладаьллачу дистинчу хих тера ду. Цецаца Цо къаьмнаш дегадо, диканиг вочух дІакъасторхьама. Халкъийн мочхалшна Цо гаьллаш йохку, церан новкъа тІера уьш зуламечух дІадигархьама.
29Ткъа аша, Далла лериначу дезачу дийнан буьйсанна санна, эшарш лоькхур ю. Шун дегнаш тІехь самукъадалар хир ду, шедаг а локхуш, Везачу Элан лома тІе, исраилхойн Тарха тІе воьдучу стеган санна.
30Везачу Эло хІоранна а Шен нуьцкъала аз хозуьйтур ду. Шен оьгІазаллин ницкъ гойтур бу Цо цІераш йийларехула а, стигал къекъарехула а, тІулгаш санна йолу къора тохарехула а, догІанаш даийтарехула а.
31Везачу Элан аз хезча, ашурхой, кхерабелла, бегош хир бу. ГІожаца санна, царна таІзар дийр ду Цо.
32Везачу Эло царна Шен гІаж мосазза туху, етташ жиргІа а, локхуш дечиг-пондар а хир бу. Хьалаайинчу куьйгаца Цо тІом бийр бу цаьрца.
33Дукха хенахь дуьйна Тупат цІе йолу меттиг кечйина ю, цигахь цІе латорхьама. И меттиг Ашуран паччахьна лерина ю. Иза кІорга а, шуьйра а ю. Цу цІерга туьллуш алссам дечиг ду, иза йоккха хилийта. Везачу Эло мох тоьхча, саьмгал санна, хьалалетар ю иза.
31
Дала Ярушалайм ларйийр ю
1Къа ду Мисар-махка гІо деха боьлхучеран! Мисархойн говрех а, гІудалкхех а, уьш дукха хиларна, догдохийла а йолуш, церан дошлойх, уьш онда хиларна, бІо а булуш бу уьш, амма Исраилан халкъан Везачу Деле а ца хьовсу, Везачу Эле гІо а ца доьху цара.
2Амма Иза хууш ву, Ша деш дерг хІун ду! Цо бохам боккхур бу, Шен дешнаш юхаоьцуш вац Иза. Харцонаш лелочу зуламечу нахана а, царна гІо дечарна а дуьхьал Шен оьгІазалла йоккхур ю Цо.
3Мисархой адамаш бен дац, уьш деланаш бац. Церан говраш дилха бен дац, уьш гІаларташ дац. Везачу Эло Шен куьг дІахьажийча, гІо доккхург тасалур ву, ткъа гІо тІелаьцнарг вужур ву. Уьш ший а хІаллакьхир ву.
4Везачу Эло иштта элира соьга: «Ижуна тІехь гІигІ деш лаьтта къона лом санна ву Со. Масийтта Іу цунна дуьхьал валархьама кхайкхича а, и лом церан маьхьарех ца къехка, церан гІовгІанех кхера а ца ло. Иштта массо а ницкъийн Веза Эла волу Со а хир ву, Цийон-лома а, цуьнан гунна а дуьхьал тІом бархьама Со охьавоьссича.
5Олхазарш, шайн кІорнеш ларъярхьама, бенашна тІехула леларе терра, массо а ницкъийн Везачу Эло Ярушалайм-гІала ларйийр ю. Цо и гІала, дІа а къевлина, кІелхьарйоккхур ю. Чекх а ваьлла, иза паргІатйоккхур ю Цо».
6Исраилхой, шаьш сел чІогІа дуьхьалдевллачу Далла тІе юхадерза!
7Цу дийнахь шух хІораммо а шен къа латийначу куьйгашца бина дато а, дашо а цІуш дІакхуьссур бу.
8«Адаман доцучу туьро дужуьйтур ду Ашуран къам, стеган доцучу туьро дІакхоллур бу ашурхой. Туьрана хьалхара дІабовдур бу уьш, церан кегийчу нахах лай хир бу.
9Уьш чІогІа тІетевжинарг къематехь меттахдер ду, ткъа церан тІеман хьаькамаш мостагІийн байракхах кхоьрур бу», – боху Везачу Эло. Цуьнан цІе Цийон-лома тІехь йогуш ю, цІеран кхерч Ярушалаймехь бу.
32
Нийсонца урхалла деш волу паччахь
1Хьовсал, цхьа паччахь хир ву нийсонца урхалла деш, иштта тхьамданаш а хир бу бакъонца куьйгалла деш.
2Царах хІора а мохана дуьхьал йолу дІалечкъийла а, йочанина йина кхалор а, яьссачу арахь долу хьоста а, хьогах долчу лаьтта тІе доьжна лекхачу тархан ІиндагІ а санна хир ду.
3Адамийн бІаьргаш кхин бІарзбина хир бац, ткъа церан лергашца цара тидамца ладугІур ду.
4Ойла ца ечеран хьекъал хІума хууш а, цунах кхеташ а хир ду, мотт тиссалучара шера а дуьйцур ду.
5Іовдалах иза лараме ву кхин эр дац, ямартчух иза хьанал ву а эр дац.
6ХІунда аьлча Іовдало сонта хІума дуьйцу, цуьнан дагахь вониг дар ду. Цо Іесалла лелайо, Веза Эла емалво, мецачун лаам Іаба ца бо, ткъа хьогахверг хи доцуш вуьту.
7Ямартчун гІуллакхаш зуламе ду: цо ямартло ян ойла йо, къениг харц дешнашца хІаллаквархьама, и къениг нийса воллушехь.
8Ткъа хьаналчо ойла а хьаналниг йо, дерриге а цІена долчунна тІехь лаьтта иза.
Ярушалаймера зударий
9ГІайгІа йоцу зударий! Хьала а гІовттий, ладогІа соьга. Шаьш сашортехь бу моьттуш болу мехкарий! ЛадогІа сан дешнашка.
10Шарал сов, кхин масех де даьлча, кхерамца дегош хир ду шу, гІайгІа йоцурш! ХІунда аьлча кемсаш а лахьор яц, ялта чудерзо хан тІе а кхочур яц.
11Бегало, гІайгІа йоцу зударий! Лесташ хила, синтемехь болу мехкарий! Шайн бедарш охьа а кхиссий, гІодаюккъе сингаттаман духар дехка.
12Хьалха ка а етташ, делха шайн яйначу исбаьхьачу аренех, хьийкъина стом лучу кемсийн таьллангех.
13ГІайгІа е тІехь коканан коьллаш а, кІохцалш а долчу Сан халкъан лаьттах. Делха массо а самукъане хиллачу цІенойх а, йоккхаеш хиллачу гІаланах а.
14ХІунда аьлча гІап дІатесна хир ю, гІовгІане гІала а яссалур ю. ГІалара цІенош а, шайна тІехь ха деш йолу бІаьвнаш а, саьлнаш а йина лаьттар ю гуттаренна а. Акха варраш а кхерстар ю цигахь, дежаш уьстагІий а лелар ду,
15лакхара вайна тІе Делан Са доссийтталц. ТІаккха яьссачу аренах беш хир ю, беш хьун санна хир ю.
16Нийсо дІахІуттур ю яьссачу арахь, бакъдерг лаьттар ду хьийкъинчу бешахь.
17Нийсоно машар хуьлуьйтур бу, ткъа нийсонан стом – синтем а, сашорте а хир ю абаденналц.
18ТІаккха сан халкъ машаречу хІусамашкахь Іийр ду, кхерам боцучу цІеношкахь а, паргІато йолчу садоІучу меттигашкахь а.
19Делахь а, къорано хьун йохор ю, ткъа гІала ерриг а лахйийр ю.
20Декъала ду шу, хІунда аьлча дерриге а хишна уллохь ялта дІаделур ду шуьга, шайн бежанаш а, варраш а паргІат яжийталур ю шуьга.
33
ГІо доьхуш долу доІа
1Къа ду хьан, халкъ, чІана даьккхина доцу чІана даккхархо! Хьан а къа ду, цхьаммо а ямартло йина воцу ямартхо! Нах чІана баьхна хьо даьлча, хьо а доккхур ду чІана. Ямартло йина хьо даьлча, хьуна а йийр ю ямартло.
2Веза Эла! Къинхетам бехьа тхох, Хьох ю-кха тхан дегайовхо. Лардехьа тхо хІора дийнахь, кІелхьар а дахахьа, хала хан тІееача.
3ЧІогІа гІовгІа хезча, халкъаш дІадовдур ду. Хьо хьалагІаьттича, къаьмнаш дІасадаьржар ду.
4Аша дІаяьккхина хІонс, цІазо дІакхаьллича санна, дІалахьор ю, цІазийн жІуга тІелетча санна, шун хьолана тІелетар бу.
5Ма сийлахь ву лакхахь Іаш волу Веза Эла! Нийсо ярх а, бакъдерг лелорах а хьалаюзур ю Цо Цийон.
6Веза Эла халкъан заманашкахь чІогІалла хир ю. Цо алссам кІелхьардахар лур ду, хьекъалалла а, вовзар а луш. Везачу Элана хьалха ларамах дуьзна хилар – иза халкъан хазна хир ю.
7Хьовсал, церан майра къонахий урамашкахь, гІо доьхуш, маьхьарий хьоькхуш бу, ткъа машарна арабевлла векалш къаьхьа боьлхуш бу.
8Некъаш а дассаделла, дІасалелаш некъахой а бац. Барт а бохийна, цуьнан тешаш а емалбина бу
[21], цхьа а вац лоруш.
9Латта гІайгІа а еш, гІел а луш Іуьллу. Ливанунан хьаннаш тІе эхь деана а, маргІалйоьлла а ю. Шарон-тогІи яьссачу аренах таръелла. Башан-мохк а, Кармал-лам а дерзина девлла, шайн дитташ тІера гІаш охьа а эгна.
Везачу Эло Шен мостагІашна дІахьедар дар
10«ХІинца Со гІоттур ву, – боху Везачу Эло. – ХІинца Со лекха а, веза а хилар гойтур ду Ас.
11Аш хІиттош йолу Іалашонаш эрна ю, хІора аш деш долу гІуллакх пайденна дац. Шун садеІар шу дІакхоллу йолу цІе ю.
12Кхехкаш болу кир санна, халкъаш дохийна хир ду, хедийна коканан коьллаш санна, цІерга кхуьссур ду уьш.
13Аша, генарчара, ладогІа Ас динчуьнга, ткъа шуна, уллорачарна, бовза Сан ницкъ!»
14Цийон-лома тІехь болу къинош летийнарш кхералуш бу, Іеса нах бегош бу: «Вайх мила Іалур ву дерриг а дІакхоллучу цІерана уллохь? Вайх мила Іалур ву йовр йоцучу цІерана уллохь?»
15Нийсонца а лелаш, бакъдерг дуьйцург а, харцо а лелийна, стагера хІума ца йоккхург а, кхаъ эцарх шен куьг лардийриг а, адам ден барт беш ца хазийта лергаш дІакъовлуш верг а, зулам деш ца гайта бІаьргаш дІакъовлуш верг а ву –
16иштта волу стаг лакхенашкахь Іаш хир ву, иза къайлаваьлла меттиг лаьмнийн гІап хир ю. Цунна бепиг а латтор ду, хих а хедар вац иза.
Сийлахь хиндерг
17Хьан бІаьргашна паччахь гур ву шен хазаллехь, гена кхочуш долу латта а гур ду.
18Хьуна дагахь лаьттар ду хьалха хилла Іазапаш: «Мичахь ву адамаш дІаяздеш лелларг? Мичахь ву ял йоккхуш верг? Мичахь ву бІаьвнаш лоруш верг?»
19Хьуна кхин гур дац Іаьржа а, ца кхеташ а долу къамел а, тамашийна а, ца бевзаш а болу мотт буьйцу дегала халкъ.
20Вайн синкъераман гуламаш хуьлучу гІалане Цийоне дІахьажал. Хьан бІаьргашна Ярушалайм гур ю, иза машаре меттиг а, меттахдаккхалур доцу четар а ду. Иза чІагІдеш тоьхна долу хьостамаш цкъа а схьадевр дац, цуьнан цхьа а муш хедар бац.
21Цигахь Сийлахь волу Веза Эла вайна шуьйра хиш а, Іовраш а санна хир ву. МостагІийн пийсакашца лелош долу а, четарца лелош долу а хинкеманаш чудогІур дац цига.
22ХІунда аьлча Веза Эла вайн кхелахо ву, Веза Эла вайн Іедал кхоллархо ву, Веза Эла вайн паччахь ву. Цо кІелхьардохур ду вай.
23МостагІчун машшаш лагІделла, цаьрга мачтанаш а ца латтало, четарш а ца лелало. ТІаккха йоккха хІонс екъар хир ду, ур-атталла астагІчара а схьаяьхна хІуманаш дІаяхьар ю.
24Цийонехь Іаш волчо цхьаммо а эр дац: «Со цомгуш ву». Цигахь бехаш болчеран массеран а къиношна гечдина хир ду.
34
Дала Шен мостагІашна таІзар дийр ду
1ТІедуьйла, массо а халкъаш, ла а дугІуш! Тидам бе, къаьмнаш! Лаьттана а, дерриг а цунна тІехь долчунна а, дуьненна а, дерриг а цунна чохь долчунна а дІахезийла!
2Веза Эла массо а халкъана оьгІазвахана ву, церан эскаршна дуьхьалъяьккхина ю Цуьнан дералла. Цо уьш берриш а хІаллакбан билгалбехира, уьш байа дІабелира.
3Церан байинарш дІасакхиссина хир бу, церан декъашна тІера хьалаоьхуш хьожа хир ю. Лаьмнаш дашор ду церан цІийно.
4Стигалара дерриг а седарчий телхар ду, стигал а хьаьрчар ю, хьарчийна тептар санна. Седарчийн эскар а, кемсийн таьлланга тІера чудужу гІа санна а, инжиран дитта тІера маргІалдоьлла гІа санна а, чудужур ду.
5Везачу Эло боху: «Сан тур стигалахь, дераллах даха а дехна, кечдина ду. Хьовсал, кхел ян езачу а, Аса дерриг хІаллакден долчу а Эдоман халкъана тІедуссуш ду иза».
6Везачу Элан тур цІийх дузур ду, махьарх а дазлур ду – Іахарийн а, бежалойн а цІийх дузур ду, уьстагІийн жаннаш тІерачу махьарх а дазлур ду иза. ХІунда аьлча Бацар-гІалахь сагІа даккхар а, Эдоман лаьтта тІехь, доккха цІий Іанош, урс хьакхар а хир ду Везачу Элан.
7Цаьрца цхьаьна бугІанаш а, старгІанаш а, стерчий а охьаоьгур ду, церан цІий лаьттах чекхдер ду, церан махьаро чан яшор ю.
8Везачу Эло бекхам баран де а, мостагІех акхаран шо а билгалдаьккхира. Цийонан гІуллакх лардийр ду Цо.
9Эдоман хих силам хир ду, цуьнан чан саьмгал хилла дІахІуттур ю, ткъа лаьттах догуш долу силам хир ду.
10Дийнахь а, буса а дІа а ца довш, догуш хир ду и латта, массо а хенахь кІур хир бу цунна тІера хьалаоьхуш. Массо а тІейогІучу тІаьхьенехь дІатесна а, даьсса а хир ду иза. Абаденналц цхьа а гІур вац цунна тІехула дІа.
11Куьйранаша а, зуьнаша а дІалоцур ду и латта, ткъа бухІанаша а, къийгаша а шайн бенаш цигахь дийр ду. Везачу Эло Эдоман мохк баьсса а, кегарин а хуьлуьйтур бу.
12Баьччанех цхьа а вуьсур вац цигахь, махкана тІехь паччахьалла дан кхайкха, берриг а цигара элий дІабевр бу.
13КІохцалш долу коьллаш дезачу цІеношкахь кхуьур ю, баьІаша а, нитташа а гІепаш къайлайохур ю. ЧангІалкхаш а, бухІанаш а Іийр ю цигахь.
14Яьссачу аренан акхарой акхачу жІаьлешца цхьаьнакхетар ю цигахь, акха гезарий хир ю вовшашка Іоьхуш. Буьйсанан гІаларташ хир ду цигахь садоІуш а, шайна синтем лоьхуш а.
15БухІано, бен а бина, тевна хиъна, хІоаш дохур ду цигахь. Ша даьхна кІорнеш шен тІемийн ІиндагІехь лардийр ду цо. Маккхалш а гуллур ю цигахь цхьаъ вукхунна тІаьххье.
16Везачу Элан тептар тІехь схьа а лахий, дІадеша: оцу акхаройх цхьа а цигахь йоцуш хир яц, ткъа цхьа а стен дийнат боьршаниг доцуш хир дац, хІунда аьлча Цо Ша омра дина, Цуьнан Сино схьагулдийр ду уьш цхьаьна.
17Цо Ша тесна царна кхаж, Цуьнан куьйго шен барамца декъна царна. Массо а хенахь цара дола дийр ду цу лаьттан, тІаьхьенашкара тІаьхьенашкахь цунна тІехь Іийр ду уьш.
35
Деза долчун некъ
1Яьсса а, екъа а аре йоккхаеш хуьлийла,
эрна аре самукъадаьлла хуьлийла,
акха зезаг санна цо заза доккхийла.
2ЧІогІа заза доккхуш хуьлийла и аре,
йоккха а еш, самукъане иза кхойкхийла.
Ливанунан сийлалла цунна дІалур ду,
Кармал-ломан а, Шарон-аренан а исбаьхьалла цунна лур ю.
Везачу Элан сийлалла гуш хир ю,
вайн Делан исбаьхьалла гур ю.
3Андде шайн кІадделла куьйгаш,
чІагІъе шайн егош йолу голаш.
4Кхоьруш долу дегнаш долчаьрга дІаала:
«Доьналлехь а хила, кхера а ма кхера!
Дела схьавогІур ву, шун мостагІашна бекхам бархьама.
Царна доггІург а делла, шу кІелхьардаха Иза вогІур ву».
5ТІаккха бІаьрзечийн бІаьргаш са гуш хир бу,
ткъа къорачийн лергаш дІадоьллур ду.
6АстагІниг, сай санна, кхоссалур ву,
мотт сецна волчо, хазахеташ, мохь хьоькхур бу.
Хиш яьссачу арахула дІахецалур ду,
хин Іовраш эрначу арахула оьхур ю.
7Йовхачу гІамарх хин Іам хир бу,
декъа латта хьостанаша дузор ду.
ЧангІалкхаша шайна баннаш дина меттигашкахь
шач а, эрз а хьалабер бу.
8Коьрта некъ а хир бу цигахь,
цунах «Деза долчун некъ» эр ду.
Хьарам берш цу новкъахула гІур бац,
сонта берш цунна тІехь кхерстар бац.
Делан новкъахула леларш бен,
уьш бен цу новкъахула лелар бац.
9Цхьа а лом хир дац цигахь,
дера акхаро а ер яц цу тІе.
Уьш цигахь карор яц.
Дала, мах а белла, паргІатбаьхнарш
гІур бу цу новкъахула.
10Везачу Эло кІелхьарбаьхнарш юхабоьрзур бу,
хазахетарца кхойкхуш Цийон-гІалина чу гІур бу.
Гуттаренна а долу ирс церан кортош тІехь хир ду.
Самукъадалар а, хазахетар а царна тІаьхьакхуьур ду,
сингаттам а, узарш а царах дІакъаьстар ду.
Ашурхоша Ярушалаймана кхерам туьйсу
(ТІаьххьарнаш 18:13-27;2 Шерашкахь 32:1-19)
36
1Хьузакх-ЯхІус паччахьалла до дейтталгІа шо долуш, Ашур-мехкан паччахьо Санхьариба, ЯхІуд-мехкан массо а чІагІйинчу гІаланашна тІе а гІоьртина, уьш дІалецира.
2Ашурхойн паччахьо Лахиш-гІалара шен эскаран цхьа хьаькам вахийтира дуккха а тІемалошца Ярушалайме Хьузакх-ЯхІу-паччахьна тІе. Лакхарчу Іома чуьра хи охьадогІучохь, наха хІуманаш юьттучу аренна тІебоьдучу новкъахь, сецира и хьаькам.
3Паччахьан цІийнан хьаькам волу Хьалкхи-ЯхІун кІант Элъякъим а, йозанча волу Шибна а, хилларг дІаяздеш волу Асайпан кІант Юахьи а, ара а ваьлла, цунна тІевеара.
4Ашурхойн эскаран хьаькамо элира цаьрга: «Иштта дІаала Хьузакх-ЯхІуга:
„Ашурхойн сийлахьчу паччахьо хоьтту хьоьга: ‘Хьан бІобулуш дерг хІун ду?
5Ахь боху хьайн говзалла а, тІеман ницкъ а бу, амма уьш даьсса дешнаш ду. Хьанах ю хьан дегайовхо, хьо суна дуьхьалваллал?
6Кагъелла Іаса санна болчу оцу Мисар-махкана тІетовжа ойла йолуш ву те хьо? Шена тІе цхьаъ товжахь, иза куьйгах чекхъер ма ю! Иштта ву шех тешна Іаш болчу массаьрца а Мисар-мехкан паччахь волу пирІун.
7Я аша олу те: ‹Тхайн Везачу Делах тешна Іаш ду тхо›? Делахь а Хьузакх-ЯхІус, цу Далла лерина сагІа доккху гунаш а, шайна тІехь долу кхерчаш а дІа а даьхна, ЯхІудан а, Ярушалайман а халкъе ма олура: ‹Ярушалаймехь болчу хІокху кхерчана хьалха бен Іибадат ма де›.
8Вало, сан олахо волчу ашурхойн паччахьца берта гІо хьо. Аса ши эзар дин хьуна белча а, царна тІе ховшо береш карор барий хьуна?
9Сан олахочун уггар кІезиг лоруш болчу ялхойн цхьа тхьамда а юхаваккха муха гІерта хьо, Мисар-махко хьайна тІеман гІудалкхаш а, дошлой а бахкийтарх тешна хьо Іаш велахь?
10Везачу Элан лаам ца хилча, кху лаьтта тІе вогІур варий со иза хІаллакдан? Ша Везачу Эло элира соьга: ‹Ваха а гІой, хІокху махкана тІе а латий, иза хІаллакбе›’“».
11Элъякъима а, Шибнас а, Юахьис а эскаран хьаькаме элира: «Тхо арамхойн маттах кхета, цундела тхоьца арамхойн мотт бийца. Оцу пенна тІехь лаьтташ долчу халкъана а хезаш, Іебархойн маттахь ма дийца тхоьца».
12ТІаккха цу хьаькамо жоп делира: «Веккъа цхьана хьан олахочунна тІе а, хьуна тІе а бен ваийтина-м вац со сан олахочо хІара дешнаш дІаала? ХІан-хІан, хІокху пенна тІе охьахевшина долчу, шуьца цхьаьна шайн боьхалла а юуш, шайн хьатІ муьйлур долчу кху адамашка а дІаала веана со».
13ТІаккха эскаран хьаькамо, хьала а гІаьттина, чІоггІачу озаца Іебархойн маттахь элира: «ЛадогІалаш, ашурхойн сийлахьчу паччахьан даше!
14ХІара ду паччахьо бохург: „Хьузакх-ЯхІуга шаьш ле ма дайта. Цуьнга сан карара шу кІелхьардахалур дац.
15‘Везачу Эло вай кІелхьар а дохур ду, и гІала Ашур-мехкан паччахьан кара а йохуьйтур яц’ – бохуш, Везачу Элах а тешна, шаьш Хьузакх-ЯхІуга ле ма дайта.
16Ла ма догІа Хьузакх-ЯхІуга! Ашурхойн паччахьо иштта боху: ‘Соьца берта а гІой, суна тІедуьйла. Шух хІораммо а шен долахь йолчу кемсийн таьлланга тІера а, инжирийн дитташ тІера а стоьмаш доийла, иштта хІораммо а шен доларчу гІу чуьра хи а молийла,
17аса, ван а веана, шена тІехь кІа а, чагІар а долуш, бепиг а, кемсийн бошмаш а йолуш, шун латта санна долчу лаьтта тІе шаьш дІадиггалц’.
18Хьузакх-ЯхІуга шаьш ле ма дайта: ‘Везачу Эло вай кІелхьардохур ду’, – бохуш. Ткъа кхечу къаьмнийн деланех цхьаммо а шен мохк ашурхойн паччахьан куьйгах кІелхьарбаьккхиний?
19Мичахь бу Хьамат-гІалин а, Арпад-гІалин а деланаш? Мичахь бу Сепарвайм-гІалин деланаш? Шамран-гІала а кІелхьаръяьккхиний цуьнан деланаша сан карара?
20Оцу мехкийн мел болчу деланех муьлхачо кІелхьарбаьккхина шен мохк сан куьйгах? ТІаккха Везачу Эло Ярушалайм сан карара схьайоккхур ю аьлла хетий шуна?“»
21Дуьхьал цхьа а дош ца олуш, дІатийна Іаш дара халкъ, хІунда аьлча паччахьо омра динера: «Цунна дуьхьал жоп ма ло», – аьлла.
22ТІаккха паччахьан цІийнан хьаькам волчу Хьалкхи-ЯхІун кІанта Элъякъима а, йозанчо Шибнас а, хилларг дІаяздеш волчу Асайпан кІанта Юахьис а, шайн тІехулара бедарш а этІийна, Хьузакх-ЯхІуна тІе а баьхкина, ашурхойн эскаран хьаькамо шайга аьлларг дІадийцира.
Хьузакх-ЯхІус ЕшаІ-ЯхІуга шена хьехар дар доьху
(ТІаьххьарнаш 19:1-7)
37
1Шена и хабар ма-хеззи, шен тІехулара бедарш а этІийна, сингаттаман духар тІе а дуьйхина, Везачу Элан цІа долчу вахара Хьузакх-ЯхІу.
2Паччахьан цІийнан хьаькам Элъякъим а, йозанча Шибна а, динан дайн тхьамданаш а, сингаттаман духарш тІе а духийтина, Амосан кІантана ЕшаІ-ЯхІу-пайхамарна тІебахийтира цо.
3Цара элира ЕшаІ-ЯхІуга: «Иштта боху Хьузакх-ЯхІус: „Сингаттаман а, таІзар даран а, эхь тІедаран а де ду хІара, хІунда аьлча бер дуьнен чу доккхучу, ткъа и бер дан ницкъ ца кхочучу зудчух тарделла вай.
4Цуьнан олахо волчу ашурхойн паччахьо схьахьажийначу эскаран хьаькамо аьлла, дийна волу Дела емалвеш долу дешнаш хьан Везачу Далла дІахаза тарло. Хьан Везачу Дала цунна таІзар дан тарло, Шена дІахезна дешнаш бахьана долуш. Ткъа ахь дийна бисинчарах доІа дехьа“».
5Хьузакх-ЯхІу-паччахьан ялхой шена тІе баьхкича,
6ЕшаІ-ЯхІус цаьрга элира: «ДІаала шайн паччахье, Везачу Эло иштта боху: „Ашурхойн паччахьан ялхоша, Со емал а веш, аьллачу, хьайна хезначу дешнех ма кхера.
7Хьажалахь! Аса цунна чу са дуьллуьйтур ду, тІаккха цхьа хаам а хезна, иза шен махка юхавоьрзур ву. Ткъа Аса шен махкахь туьраца хІаллаквийр ву иза“».
Ашурхоша кхин цкъа а кхерам боуьйту
(ТІаьххьарнаш 19:8,9;ТІаьххьарнаш 19:8-19)
8Ашурхойн паччахь Лахиш-гІалара дІавахна аьлла шена хезча, и эскаран хьаькам Ярушалаймера дІавахара. Цунна шен паччахь Либна-гІалина дуьхьал тІом беш карийра.
9ТІаккха Санхьариб-паччахьна хезира, хушахойн паччахь ТирхІакъа шена тІелата араваьлла аьлла. Иза а хезна, цо геланчаш бахийтира яхІудхойн паччахьна Хьузакх-ЯхІуна тІе,
10цуьнга дІаала: «Хьан дегайовхо шех йолчу хьайн Деле хьо ле ма вайта, Цо хьайга аьлча: „Ярушалайм ашурхойн паччахьан кара дІалур яц“.
11Хьуна-х ма хезна, ашурхойн паччахьаша массо а мехкашна хІун дина, уьш хІаллак а деш? Ткъа хьо кІелхьарвоккхур ву ткъа?
12Сан дайша хІаллакдинчу къаьмнийн деланаша уьш кІелхьарбаьхний? Газун а, ХІаран а, Рацап а гІаланашкара а, Тилассар-махкахь йолчу Іеданера а бахархой кІелхьарбаьхний цара?
13Мичахь бу Хьамат а, Арпад а, Сепарвайм а, ХІинаІ а, Іева а цІераш йолчу гІаланийн паччахьаш?»
14Хьузакх-ЯхІус, геланчашкара кехат схьа а эцна, дийшира. ТІаккха, Везачу Элан цІийне а вахана, Далла хьалха и кехат схьадаржийра цо.
15Везачу Элана хьалха доІа а деш, Хьузакх-ЯхІус элира:
16«Каруб-маликашна тІехула йолчу Іаршна тІехь охьахиъна Іаш волу, Исраилан халкъан Дела волу массо а ницкъийн Веза Эла! Дуьнен чуьра массо а пачхьалкхийн Дела Хьо цхьаъ ву. Ахь кхоьллина стигал а, латта а.
17Хьайн лерг тІе а дай, ладогІахьа, Веза Эла, Хьайн бІаьргаш схьа а беллий, хьажахьа, Веза Эла. ЛадогІахьа Санхьариба, дийна Дела волу Хьо емалвеш, мел дуьйцучуьнга.
18Ва Веза Эла, бакъ ду-кх ашурхойн паччахьаша, и къаьмнаш хІаллак а деш, церан латтанаш а дассийна,
19церан цІу-деланаш цІерга а кхиссина. Ткъа уьш-м деланаш а боцуш, адамийн куьйгаша дечигах а, тІулгах а дина суьрташ дара, цундела уьш хІаллакдан тарлора.
20ХІинца, тхан Веза Дела, кІелхьардахахьа тхо цу паччахьан куьйгах, тІаккха дуьнен чуьра массо а пачхьалкхашна хуур дара, Веза Эла волу Хьо воцург, кхин Дела воцийла».
ЕшаІ-ЯхІугахула Дала делла жоп
(ТІаьххьарнаш 19:20-37)
21Амосан кІанта ЕшаІ-ЯхІус Хьузакх-ЯхІуга хабар дахьийтира: «Исраилан Везачу Дала боху: „Ахь Соьга ашурхойн паччахьах Санхьарибах лаьцна доІа дарна,
22хІара ду Везачу Эло цунна дуьхьал аьлла дош:
‘Емалъеш, йоьлур ю хьох Цийонан йоІстаг,
Ярушалайман йоІа хьуна тІаьхьа цаяшарца куьг тосур ду.
23Мила ву ахь емалвинарг а, сийсазвинарг а?
Хьанна дуьхьал аз айдина ахь,
Хьанах ца вешаш хьайн бІаьргаш хьалаайина?
Исраилан Везачу Далла иштта дуьхьалваьлла-кх хьо!
24Веза Эла емал а веш,
хьайн геланчашкахула ахьа бохура:
‹Сайн дуккха а йолчу гІудалкхашца
ломан лакхенашка хьалаваьлла со,
Ливанунан уггар лакхарчу регІа тІе.
Цуьнан уггар а лекха баганан дитташ а,
тоьлла долу зоьзан дитташ а хедийна аса.
Цуьнан уггар а генарчу меттигашка а,
къаьсттина юькъачу хьуьне а кхаьчна со.
25Хийрачу мехкашкахь гІунаш схьа а йостуш,
царна чуьра хи мийлина аса.
Сайн когийн айрашца Мисар-махкара
дерриг а хиш лакъийна аса›.
26Ас дуккха а хьалха и дерриг а дагатесна хилар
хьуна ца хезна те?
Ширачу заманахь дуьйна цунах ойла а йина,
хІинца иза Аса кхочушдина,
чІагІйина гІаланаш хьоьгахула ясса а йойтуш,
царах къапалгийн саьлнаш а йойтуш.
27Цу гІаланийн бахархой ницкъ а байна хилла,
кхерамна бега а беш, царна тІе эхь деана.
Арара буц я экам зІийдагаш санна бу уьш.
Тхов тІехь хьалабаьлла бай санна бу уьш,
кхиале берриг а марца а мерцина,
малхбалера хьоькху бовха мох бахьана долуш.
28Амма Суна хаьа хьо охьахиъча а,
араваьлча а, чуваьлча а.
Суна евза хьан Сайна дуьхьал йолу дералла а.
29Хьан Суна дуьхьал дералла хиларна а,
хьан цавашар Сан лере кхачарна а,
хьан мерІуьргех Сайн чІуг а чекхйоккхур ю,
хьан бага Сайн дуьрстанан гаьллаш а йохкур ю Аса.
Схьавеанчу новкъахула
хьо юха а верзор ву Аса’“.
30ХІара билгало ло Ас хьуна, Хьузакх-ЯхІу: кху шарахь охьаэгначу ялтин хІух кхиъна долу ялта, иштта тІедогІучу шарахь ша тІедаьлларг а дуур ду аша. Ткъа кхоалгІачу шарахь ялта дІа а дей, иза чу а дерзаде, кемсийн бошмаш а дІае, церан стоьмаш а баа.
31ЯхІудан цІийнах дийна висинчо юха а лахахь орамаш а хоьцур ду, лакхахь стом а лур бу.
32ХІунда аьлча Ярушалаймера схьабогІур бу дийна биснарш а, Цийон-ломара богІур бу шаьш кІелхьарбевлларш а. Иза массо а ницкъийн Везачу Делан кІоргачу безамо кхочушдийр ду.
33Цундела ашурхойн паччахьах лаьцна Везачу Эло иштта боху: „Иза цу гІали чу а вер вац, цу чу цо ур-атталла цхьа пха а кхуссур бац. Карахь турс долуш гІалина тІе а вогІур вац иза, цунна гонах баьрзнаш а дийр дац цо.
34Ша схьавеанчу новкъахула юхавоьрзур ву иза, амма цу гІали чу вогІур вац, – боху Ас, Везачу Эло. –
35Аса ларйийр ю хІара гІала, Сайн дуьхьа а, Сайн ялхочун Даудан дуьхьа а кІелхьар а йоккхур ю иза“».
36ТІаккха хІара хилира: Везачу Элан Малико, дІа а дахана, Ашурхойн эскаран меттаматтара цхьа бІе везткъе пхи эзар стаг хІаллаквира. Дийна бисина болу ашурхой Іуьйранна хьалагІевттича, царна лаьттахь Іохку декъий гира.
37Ашурхойн паччахь Санхьариб, юха а ваьлла, Нунав-гІала веара. Цигахь иза сецира.
38Шен дела волчу Нисрухан цІа чохь Іибадат дечу хенахь, цуьнан кІенташа Адир-Малика а, Шар-Эцара а, тур а тоьхна, вийра иза. Юха и шиъ Арарат-махка дІаведира. ТІаккха Санхьарибан метта паччахь дІахІоьттира цуьнан кхин кІант Эсар-Хьадун.
Хьузакх-ЯхІу-паччахь цомгуш хилар а, товалар а
(Сулим 20:1-11;2 Шерашкахь 32:24-26;ТІаьххьарнаш 20:1-11)
38
1Цу деношкахь Хьузакх-ЯхІу, цомгуш а хилла, валарна гергакхаьчнера. Амосан кІант волчу ЕшаІ-ЯхІу-пайхамаро, иза волчу а веана, элира цуьнга: «Иштта боху Везачу Эло: „Хьайн цІентІехь болчаьрга весет де, хІунда аьлча, цомгуш волчуьра то а ца луш, хьо лийр ву“».
2Юьхь пенехьа дІа а ерзийна, Везачу Эле иштта доІа дира Хьузакх-ЯхІус:
3«Ва, Веза Эла! Дагадаийтахьа, Хьуна тешаме а волуш, доггах тІевирзина а хуьлуш, со Хьайна хьалха лелар. Ас гуттар а Хьуна нийса хеташ дерг леладора». ТІаккха къаьхьа вилхира Хьузакх-ЯхІу.
4Юха Везачу Элан дош кхечира ЕшаІ-ЯхІуга:
5«Хьузакх-ЯхІу волчу а гІой, иштта дІаала цуьнга: „Иштта боху хьо схьаваьллачу Даудан Дела волчу Везачу Эло: ‘Суна хьан доІа а хези, хьан бІаьрхиш а ги. Ас хьан дахарна тІе пхийтта шо хан тухур ю.
6Ашурхойн паччахьан куьйгах хьо а, хІара гІала а кІелхьарйоккхур ю Ас, гІала лар а йийр ю’“.
7Везачу Эло Ша аьлларг кхочушдийриг хиларан хІара билгало ю хьуна.
8„Ахьаз-паччахьо бинчу лами тІера маьлхан ІиндагІ итт тІегІанна юхадоккхур ду Ас“, – боху Везачу Эло». Ша чубаханчуьра итт тІегІанна юхабелира малх.
9ХІара ду яхІудхойн паччахьо Хьузакх-ЯхІус, цамгарх ша товелча, дІаяздинарг:
10«Ас аьллера сайга: „Сайн дахаран тоьллачу хенахь
Іожаллин кевнах чекхвала везаш ву со.
Дахаран дисинчу шерех дІахаьдда ву со“.
11Ас аьллера: „Дийначийн лаьтта тІехь
кхин гур вац суна Веза Эла.
Дахар дІахедош долчу дуьнен тІехь
кхин цкъа а адам гур дац суна.
12Сан дахар сох дІадоккхуш ду,
дІадоккхуш долу жаІуйн четар санна.
КІадидархочо санна, сан оьмар карчийна ас.
КІади дечу чарха тІера дІахададо кІади санна,
Везачу Эло сан дахар чекхдоккху цІеххьана,
Іуьйренна тІера суьйре тІекхачале.
13Сахиллалц хьоьжуш Іийра со,
лоьмо санна, Цо кегйора сан даьІахкаш.
Везачу Эло сан дахар чекхдоккху цІеххьана,
Іуьйренна тІера суьйре тІекхаччалц.
14ГІаргІулин а, чІегІардиган а санна дара сан аз.
Кхокхано санна, сагатдора ас.
Сан бІаьргаш гІийла стигала хьоьжура.
Веза Эла, кІелхьарваккхахьа со! Ма баланехь ву-кх со!“
15ХІун эр ду ас? Везачу Эло ала а элира,
Цо иза дан а дира.
Сайн дахаран дерриг а шерашкахь собарца лелар ву со,
сайн са чохь хилла бала дагахь а латтош.
16Хьалдолу Эла, Хьан дешнашца Іаш ма бу нах,
сан синан дахар Ахь мел дечуьнца доьзна ма ду.
Ахь со товеш ву, Ахь суна дахар а лур ду.
17Сайн боккхачу баланах суна дика болх хили.
Хьайн безамца Ахь эрналлин Іинах ларви со.
Сан къинош Хьайна тІехьа тийси Ахь.
18ХІунда аьлча эхарто ца хаставо Хьо,
Іожалло Хьуна хастам ца бо.
Коша чу бирзинчеран дегайовхо яц
Хьо царна тешаме хиларх.
19Дийна волчо бен Хьо хастор вац,
ас Хьо хІинца хаста-ма-варра.
Дайша шайн берашна дуьйцур ду
Хьан тешаме хиларх лаьцна.
20Везачу Эло со кІелхьарвоккхур ву.
Мерзаш долу пондарш а лоькхуш, оха хастор ву Хьо.
Тхаьш дийна мел ду, Везачу Элан цІа долчохь Иза хастор ву оха».
21ЕшаІ-ЯхІус аьллера: «Іаьвдина инжирийн курс схьа а эций, иза оцу ноткъа ечу меттигна тІейилла, тІаккха паччахь товийр ву».
22Ткъа Хьузакх-ЯхІус хаьттинера: «ХІун билгало хир ю, со Везачу Элан цІийне гІур ву аьлла?»
Бавел-махкара болу геланчаш
(Сулим 20:12-19;ТІаьххьарнаш 20:12-19)
39
1Цу хенахь Бавел-мехкан паччахь волчу Балу-Адданан кІанта Мардух-Балу-Адданана кехаташ а, совгІат а дахьийтира Хьузакх-ЯхІуна, иза цомгуш хиллачул тІаьхьа товелла аьлла шена хезна дела.
2Геланчаш хазахетарца тІе а эцна, Хьузакх-ЯхІус царна гайтира шен чІоь-цІа
[22] чохь мел дерг – дети а, деши а, хаза хьожа йогІу хІуманаш а, деза хьакхарш а, герз чохь долу цІа а, шен хазнашкахь кхин мел карош дерг. Хьузакх-ЯхІус шен паччахьан цІа чохь а, шен массо а пачхьалкхехь а царна гайтаза хІумма а ца дисира.
3Юха ЕшаІ-ЯхІу-пайхамаро, Хьузакх-ЯхІу-паччахь волчу а веана, хаьттира цуьнга: «ХІун бохура оцу наха? Мичара баьхкинера уьш?»
Хьузакх-ЯхІус жоп делира: «Уьш генарчу Бавел-махкара баьхкинера», – аьлла.
4«Хьан цІа чуьра хІун гира царна?» – аьлла, хаьттира ЕшаІ-ЯхІус.
«Сан цІахь мел долу хІума а гира царна. Сан хазнаш чохь хІумма а ца йисна ас царна гайтаза», – элира Хьузакх-ЯхІус.
5ТІаккха ЕшаІ-ЯхІус элира Хьузакх-ЯхІуга: «ЛадогІа, массо а ницкъийн Везачу Эло хІун боху:
6„Цхьа хан йогІур ю, хьан цІа чохь мел дерг а, хьан дайша кху дийне кхаччалц гулдинарг а Бавеле дІахьош. ХІумма а бухадуьсур дац, – боху Везачу Эло. –
7Ахьа байтина болчу, хьох схьабевллачу хьан кІентех цхьаберш а дІабуьгур бу. Бавелан паччахьан цІахь баьІна ялхой бийр бу царах“».
8Хьузакх-ЯхІус жоп делира: «Ахь Везачу Элера беана хаам дика бу». Амма шен дагахь цо ойла йира: «Сан дахаран деношкахь машар а, синтем а хир бу» – бохуш.
40
Дегайовхонан дешнаш
1«Синтем луо, синтем луо Сан халкъана, –
боху шун Дала. –
2ДІаала Ярушалайме эсала,
дІахаийта цуьнан халкъе,
бала хьегна шераш чекхдевлла хилар,
цуьнан къинойх мах дІабелла хилар.
Везачу Элан куьйгах шалха таІзар
тІеэцна цо дерриг а шен къинойх».
3Кхойкхучун аз хезаш ду:
«Яьссачу аренгахь Везачу Элана некъ кечбе!
Эрначу аренгахь нисде тхан Далла некъан тача!
4ХІора тогІи хьалайоккхур ю,
хІора лам а, гу а лахабоккхур бу.
Харц некъаш нислур ду,
доьхнарш шарлур ду.
5Везачу Элан сийлалла гучуяьккхина хир ю,
ткъа дерриге а адамашна иза гур ю,
хІунда аьлча Везачу Эло Ша аьлла иза».
6Озо боху: «ДІакхайкхаде!»
Ас хоьтту: «ХІун кхайкхо деза ас?»
«Кхайкхаде, хІора адам буц санна ду,
цуьнан хазалла арарчу зезагийн санна ю.
7Буц а якъало, зезаг а маргІалдулу,
Везачу Эло царна тІе мох тоьхча.
Баккъалла, буц санна, адамаш а ду.
8Буц а якъало, зезаг а маргІалдулу,
амма вайн Делан дош гуттар а лаьтташ ду».
9Хаза кхаъ бахьаш йолу Цийон,
лекхачу лам тІе хьалаяла!
Хаза кхаъ бахьаш йолу Ярушалайм,
хьайн аз айдеш, дІаала чІоггІа!
ДІаала, ма кхера!
ЯхІуд-мехкан гІаланашка дІаала:
«Хьажал, шун Дела схьавогІуш ву!»
10Хьажал, Хьалдолу Эла ницкъаца вогІуш ву,
Цуьнан куьг ду урхалла деш.
Цуьнан совгІат а Цуьнца ду,
Цуьнан ял а Цунна хьалха йогІуш ю.
11Цо Іалашдийр ду Шен жа, Іуьно санна.
Іахарий караоьцур ду Цо,
уьш Шен дага уллохь лелор ду.
Узуш дерш а лерина Іалашдийр ду Цо.
Исраилан башха Дела
12Канашкахь хи хьан дуьстина,
я, ше а лоцуш, стигал хьан юьстина?
Лаьттан чан тускар чу хьан ерзийна,
я лаьмнаш а, гунаш а терзан тІехь хьан оьзна?
13Везачу Элан хьекъал довза мила кхаьчна?
Цуьнан хьехамча санна хьан Іамийна Иза?
14Хьанах дагаваьлла Веза Эла?
Мила ву Цунна къастор луш а, Иза нийсачу новкъа воккхуш а?
Мила ву Иза кхетош а, Цунна кхетаман некъ гойтуш а?
15Везачу Элана халкъаш хІумма а йоцург ю,
хин тІадамал бен дац уьш Цунна.
Терзанна тІера ченан буьртиг санна ду уьш.
ГІайренаш, хІур санна, хьалаойу Цо.
16Ливанунан хьаннаш тоьуш яц,
Цунна догІуш долу сагІанаш цІера тІехь даккхархьама.
Цигара долу бежанаш а тоьуш дац
Цунна догІуш долчу дийнаташ дагоран сагІина.
17Дерриг а халкъаш Цунна хьалха хІумма а яц.
Уьш хІумма йоцучу хІуманал кІезиг а, даьсса а лоруш ду Цуьнан.
18Иштта, хьаьнца вустур вара аш Дела?
Цуьнца юста хІун кеп хир яра шун?
19ЦІунах лаьцна аьлча, пхьеро иза эчигах вутту,
ткъа дашо пхьеро цунна тІе деши а дуьллу,
дато зІенашца иза кеч а во.
20Иштта совгІат дан къен волчо
ца телхаш долу дитт хоржу.
Цо, говза пхьар а лохий,
цуьнга охьа ца вужу волу цІу войту.
21Шуна ца хаьара?
Шуна ца хезнера?
Юьххьенца дуьйна аьлла дацара шуьга?
Латта кхоьллинчхьана дуьйна ца кхеттера шу?
22Лаьттан гон тІехула йолчу Іарш тІехь Іаш ву Иза,
адамаш цаьпцалгаш санна ду Цунна хьалха.
Цо стигал дІасаяржийна, дуткъа кІади санна,
чохь Іан дина четар санна, дІахІоттийна иза.
23Цо баьччанех хІумма а йоцург йо,
кху лаьттан куьйгалхой тІепаза бойу.
24Уьш дІа ма-дийггІи,
уьш дІа ма-дий,
цара орамаш ма-хийцци,
Везачу Эло царна тІе Іаь туху,
уьш маргІал а дулу,
ткъа мохо уьш, ча санна, дІахьо.
25«Со хьаьнца вустур ву аш?
Мила ву Соьга кхочуш?» –
боху Везачу Дала.
26Шайн бІаьргашца стигала хьалахьовсал!
Хьан кхоьллина и дерриге а седарчий?
Эскар санна цхьацца арадоккхучо уьш кхоьллина.
Цунна церан хІораннан цІе хаьа.
Цуьнан ницкъ сел боккха хиларна,
царах цхьа а вовш вац.
27Ахь хІунда боху, Якъуб,
арз хІунда до, Исраил:
«Сан некъ Везачу Элах лачкъийна бу,
сан гІуллакх Далла дицделла», – бохуш?
28Хьуна ца хаьа?
Хьуна ца хезна?
Веза Эла гуттар а волуш волу Дела ву.
Цо лаьттан йистош кхоьллина.
Иза цкъа а кІад а ца ло, хІотта а ца хІутту.
Цуьнан хьекъалх цхьа а кхетар вац.
29Цо кІадвеллачунна ницкъ а ло,
хІоьттинчунна гІора а ло.
30Ур-атталла кегий нах кІад а ло, хІотта а хІутту,
ур-атталла къонанаш, гІел а белла, охьаэга.
31Амма Везачу Эле хьоьжуш болчара
шайн ницкъ карлабоккху.
Аьрзунан тІемаш шайн хилча санна,
уьш лакхахь оьхуш хир бу.
Бевдча а, уьш хІуттур бац,
новкъа дІабахача а, уьш кІадлур бац.
41
Дала исраилхой иракарахІиттор
1«Тийна ладогІа Соьга, хІордан йистера къаьмнаш!
Халкъаша шайн ницкъаш карлабохийла!
Улло а даьхкина, дистхуьлийла уьш.
ГІуллакх къасто, цхьаьнатохийла вай.
2Малхбалера волу стаг хьан самаваьккхина,
иза дІавахханчохь цуьнга толам а боккхуьйтуш?
Цо халкъаш цуьнан кара дІало,
паччахьаш цунна муьтІахь бойту.
Цуьнан туьро царах чан йо,
цуьнан Іедо уьш дІасакхуьссу,
мохо ча дІаса ма-кхоссара.
3Цо лаьхкина буьгу уьш, иза паргІат дІавоьду
ша хьалха цкъа а ца ваханчу новкъахула.
4Хьан кхочушдина иза, хьан чекхдаьккхина иза?
Хинйолу тІаьхьенаш юьхьанцара дуьйна схьа хьан кхайкхина?
Со, Веза Эла, хьалхарниг ву,
тІаьххьарчаьрца а Со изза хир ву.
5ХІордан йистера къаьмнаш,
иза а гина, кхераделла ду.
Лаьттан йистера халкъаш дегош ду.
Уьш схьа а догІу, схьа а кхочу.
6ХІораммо а шен накъостана гІо до,
шен веше а олу: „ЧІагІлолахь!“
7Пхьеро дашо пхьар иракарахІиттаво.
ЖІаьвнаца болх бечо иракарахІиттаво
нуьйжина тІехь тухуш верг.
Латийначух боху: „Дика болх бина!“
Цо хьостамашца цІу чІагІво, иза охьа ца вожийта.
8Амма хьо, Сан ялхо долу Исраилан халкъ,
Ас хаьржина йолу Якъубан тІаьхье,
Сан доттагІчун ИбрахІимах схьадаьлларг, –
9Ас лаьттан йистера схьаэцна хьо,
генарчу маьІигашкара Ас схьакхайкхина хьо.
Ас аьлла хьоьга: „Хьо Сан ялхо ву“.
Ас хаьржина хьо, Ас хьо дІа ца тесна.
10Кхера ма кхера – Со хьоьца ву.
Воха ма воха – Со хьан Дела ву.
Ас хьо чІагІ а дийр ду, хьуна гІо а дийр ду.
Со хьуна гІортор хилла дІахІуттур ву
нийсо лелаечу Сайн аьтту куьйгаца.
11Хьуна оьгІазбаханарш
юьхьІаьржачу хІиттина а,
тІе эхь деана а хир бу.
Хьуна дуьхьалбевлларш,
хІумма йоцург а хилла, хІаллакьхир бу.
12Ахь хьайн мостагІий лехахь а, хьуна уьш карор бац.
Хьуна дуьхьал тІом беш берш, хІумма а йоцург хилла, дІабевр бу.
13ХІунда аьлча Со Веза Эла ву, хьан Дела.
Хьан аьтту куьг схьа а лаьцна, Ас боху хьоьга:
„Ма кхера, Ас хьуна гІо дийр ду“.
14Ма кхера, гІийла а, кІезиг а долу Исраилан халкъ,
Ас гІо дийр ду хьуна, – боху Везачу Эло,
хьо мах баларца ПаргІатдоккхучо, Исраилан Везачу Дала. –
15Ас хьох ира ялта орург йийр ю.
Иза керла а, цергаш йолуш а хир ю.
Ахь лаьмнаш, эрина, хьаькхна дІадохур ду,
ткъа гунех кегаш йийр ю.
16Ахь ирхдугІур ду уьш,
амма мохо дІасахьур ду уьш.
Ткъа чІогІачу мохо,
довдийна, къайладохур ду уьш.
Юха хьо Везачу Элаца хиларна, самукъадаьлла хир ду,
Исраилан Везачу Делах дозалла деш хир ду.
17Къенаш а, мисканаш а хи лоьхуш бу, амма иза дац.
Церан меттанаш дакъаделла хьогаллина.
Амма Ас, Везачу Эло, жоп лур ду царна.
Ас, Исраилан Дала, буьтур бац уьш.
18Ерзинчу лакхенашкахь хиш дуьйладолуьйтур ду Ас,
тогІешкахь шовданаш хьаладуьйлуьйтур ду.
Яьссачу аренах хин Іам бийр бу Ас,
декъачу лаьттах хин хьостанаш дийр ду.
19Яьссачу арахь баган-дитт а, акаци а,
турс а, акха зайт а дитташ дугІур ду.
Эрначу аренгахь зез-дитт а, база-дитт а,
баганан дитт а дугІур ду цхьаьний.
20Халкъана гайта а, хаийта а,
иза хьажийта а, кхетийта а,
Везачу Элан куьйго иза динийла,
Исраилан Везачу Дала иза кхоьллинийла».
Шайн говзалла гайтархьама харцделанашна тІекхайкхар
21«Къастадайта шайн гІуллакх», – боху Везачу Эло.
«Шайн тоьшаллаш даладе, – боху Якъубан Паччахьо. –
22Шайн цІушка тоьшаллаш даладайта,
цаьрга хиндерг дийцийта тхуна.
Хиллачух лаьцна тхо кхетадайта цаьрга,
цунах лаьцна тхоьга ойланаш яйтархьама а,
иза чекх муха дер ду тхуна хаийтархьама а.
Я хиндолу хІуманаш схьакхайкхадайта тхуна.
23Ала тхоьга, хІун хир ду йогІучу хенахь,
тІаккха тхуна хуур ду, шу деланаш дуйла.
Диканиг я вониг цхьаъ де,
тхо цецдовлийта а, кхерадалийта а.
24Амма шу хІумма а йоцурш ю,
шун гІуллакхаш а ду пайда боцуш.
Шу хоржуш верг а дегаза ву.
25Ас къилбаседера стаг самаваьккхина, иза тІегІуртуш ву.
Малхбалехь а волуш, Сан цІе къобалйо цо.
Цо хьоьшур бу куьйгалхой, хатт санна,
кхийра пхьегІа ечу пхьеро поппар санна, хьуьйр бу уьш.
26Юьхьанца дуьйна хьан дийцина цунах лаьцна,
вайна иза хаийтархьама?
И хІума хилале хьан дийцина цунах лаьцна,
вайга: „Иза бакъ ву“ – алийтархьама?
Цхьаммо а ца дийцина цунах лаьцна, иза хир ду а ца аьлла,
цхьанна а ца хезна шуьгара дош.
27Хьалхарниг санна Ас аьлла Цийоне: „ХІорш бу хьуна уьш!“
Ярушалайме хаза кхаъ эцна геланча вахийтина Ас.
28Со хьаьжира, амма цхьа а вацара,
хьехар дала царна юкъахь цхьа а вацара.
Ас хаьттинчунна жоп дала цхьа а вацара.
29Хьажал, уьш хІумма а яц!
Церан гІуллакхаш а пайда боцуш ду.
Мох а, яьссалла а ю церан цІуш».
42
Везачу Элан ялхо
1«ХІара Сан Ялхо ву, Ас чІагІвеш волу.
Иза Ас хаьржина ву, Цунах воккхавеш ву Со.
Сайн Са дуьллур ду Ас Цунна тІе,
Цо халкъашна нийсо схьайоккхур ю.
2Цо мохь а хьоькхур бац, Шен аз а айдийр дац.
Урамашкахь Шен аз а хозуьйтур дац Цо.
3Кагбалла боллуш болу эрз а кагбийр бац Цо,
дІаян гІерташ сийсаш йогуш йолу милт а дІайойур яц.
Цо баккъалла а нийсо схьайоккхур ю.
4Иза гІел а лур вац, дог эшна а хир вац,
лаьтта тІехь Ша нийсо дІахІоттаяллалц.
ХІордан йистера дехаш долу къаьмнаш
Цуьнан хьехамах дог тешна хир ду».
5Иштта боху, стигал а кхоьллина, иза дІасаяржийначу а,
латта а, цунна тІехь долу массо хІума а дІасадаржийначу а,
цунна тІехула лелачу адамашна садеІар а, дахар а лучу а Везачу Дала:
6«Ас, Везачу Эло, нийсоне хьаьжжина, тІекхайкхина хьо.
Хьан куьг схьалаьцна латтор ду Ас, хьо Іалаш а вийр ву.
Хьох халкъаца бечу бертан юкъалеларг а,
кхечу къаьмнашна серло а йийр ю Аса,
7Хьоьга бІаьрзечарна са гайтийтархьама а,
тутмакхаш набахтера арабахийтархьама а,
боданехь Іаш берш серлонга бахийтархьама а.
8Со Веза Эла ву, иза ю Сан цІе.
Сайна йогІу сийлалла кхечу далла дІа ца йолуьйту Ас.
Сайна богІу хастам цІушна ца бойту Ас.
9Хьовсал, хьалха аьлларг кхочушхилла.
ХІинца керланиг кхайкхор ду Ас.
Иза хилале, Ас хоуьйтур ду шуна».
Хастаман йиш
10Везачу Элана керла эшар лакха.
Хастам бу Цунна лаьттан йистошкара!
Хастам бе Цунна аш, хІорда тІехула леларш,
хІорда чуьра дерриг а дийнаташ,
хІордан йистера мехкаш а,
царна тІехь Іаш берш а.
11Яьссачу арено а, цунна тІера гІаланаша а шайн аьзнаш ойийла!
Къедархой Іаш йолу меттигаш самукъадаьлла хуьлийла!
СилаІ-гІалара бахархой, хазахеташ, эшарш лоькхуш хуьлийла!
лаьмнийн баххьаш тІера кхайкхамаш бойла!
12Везачу Элана сийлалла кхайкхадойла,
Цунна хастам бойла хІордан йистерчу мехкашкахь.
13Веза Эла аравер ву, майра стаг санна.
ТІемалочо санна, тІом баран лаам карзахбоккхур бу Цо.
Цо кхайкхам а бийр бу, тІеман цІогІа а тухур ду.
Шен ницкъ гойтур бу Цо мостагІашна тІехь.
Дала Шен халкъана гІо дийр ду
14«Дуккха а хенахь вист ца хуьлуш Іийра Со,
садетташ а, собаре хилла а Іийра.
Амма хІинца, бер дечу зудчо санна,
Ас мохь хьокхур бу, Сан садукъалур ду.
15Ас лаьмнаш а, гунаш а дассор ду,
царна тІера буц а якъор ю.
Хиш дІа а лакъийна, гІайренаш йийр ю Ас,
Іаьмнаш а дакъийна дІахІиттор ду, хиш дІа а даьхна.
16БІаьрзенаш царна ца бевзачу новкъахула дІабуьгур бу Ас,
царна ца хууш долчу некъашкахь куьйгалла а дийр ду церан.
Боданах царна хьалха серло йийр ю Ас,
ситтина некъаш нис а дийр ду.
Иза ду Ас церан дуьхьа ден дерг.
Уьш дІатосур бац Ас.
17Амма цІунех тешна Іаш берш,
цІушка: „Шу тхан деланаш ду“ бохурш,
юхабоьрзур бу, доккха эхь тІе а деана».
Исраилан халкъ бІаьрзе а, къора а хилар
18Везачу Эло боху: «ЛадогІа, къоранаш,
хьовса, бІаьрзенаш, са гархьама!
19Мила ву, Сан ялхо санна, бІаьрзе,
Ас вахийтина, Сан геланча санна, къора?
Мила ву бІаьрзе, Ас барт бинарг санна верг?
Везачу Элан ялхо санна, бІаьрзе верг мила ву?
20Хьуна дуккха а хІума гина,
амма ахь церан тидам ца бина.
Хьан лергаш схьадиллина дара,
амма хьуна хІумма а ца хезна».
21Шен нийсонан дуьхьа Везачу Элана лиира,
товрат-хьехам айа а, иза хасто а.
22Амма хІара халкъ талор дина ду,
нахана тІера хІонс схьаяьккхина ду.
Уьш массо а Іаннашкахь латтош бу,
я набахтехь бахкийна къайлабохуш бу.
Царах хІонс хилла, цхьа а вац уьш кІелхьарбаха.
Царах талор хилла, цхьаммо а ца боху: «Схьало уьш юха».
23Цу хІумане хьан ладугІур ду шух,
я тІейогІучу заманахь цунна тІе тидам шух хьан бийр бу?
24Хьан дІаелла Якъубан тІаьхье, хІонс санна?
Хьан дІаделла Исраилан халкъ талорхойн кара?
Вай Цунна дуьхьал къинош летийначу
Везачу Эло ца дина иза?
Ца лиира царна Цуьнан некъашкахула лела,
Цуьнан хьехамашка ла а ца дуьйгІира.
25Цо царна тІеюттура
Шен оьгІазалла а, тІеман къизалла а.
Цуьнан оьгІазалло, цІеро санна, го лецира церан,
амма уьш ца кхийтира хиллачух.
Цуьнан дералла царна дуьхьал йогуш яра,
амма шайн дегнаш тІе ца ийцира цара иза.
43
Везачу Эло Шен халкъ кІелхьардоккхур ду
1Якъубан тІаьхье, хьо кхоьллинчу а, Исраилан халкъ, хьо дІанисдинчу а Везачу Эло хІинца иштта боху:
«Ма кхера – Ас мах баларца паргІатдаьккхина халкъ ду хьо.
Хьан цІе а йоккхуш, Ас схьакхайкхина хьоьга – Хьо Сан ду.
2Хьо хийх дехьадолучу хенахь,
Со хьоьца хир ву.
Хьо Іоврех дехьадолучу хенахь,
хиша хьо дІакхоьхьур дац.
ЦІерах хьо дехьадолуш, цо хьо дагор дац,
цІеран алунаша хьуна зе дийр дац.
3ХІунда аьлча Со Веза Эла, хьан Дела,
Исраилан Веза Дела, хьан КІелхьардоккхург ву.
Ас Мисаран къам дІало хьан паргІатонах.
Хуша а, Себа а дІало хьох.
4Сан бІаьргаш чохь деза а, хьоме а хьо хиларна,
Хьо Сайна дезарна,
хьох нах дІалур бу Ас,
хьан синах халкъаш дІалур ду.
5Ма кхера – Со хьоьца ву!
Малхбалера хьан тайпанаш схьадалор ду Ас,
малхбузера шу схьагулдийр ду.
6Къилбаседе Ас эр ду: „Схьало!“,
къилбе а эр ду: „Ма сецабе!“
Юхаберзабе Сан кІентий генарчу меттигашкара,
Сан зудабераш – дуьненан массо а маьІІера.
7Юхаверзаве хІорра а Сан цІарца воьзнарг,
Сан сий айархьама Ас кхоьллина волу а,
Сайн куьйгашца Ас вина а, кеп елла а волу а».
Исраилан халкъ Везачу Элан теш ду
8«Шен бІаьргаш доллушехь, бІаьрзе долу а,
шен лергаш доллушехь, къора долу а
и халкъ арадаккха, – боху Везачу Эло. –
9Массо а халкъаш цхьаьна гулдина а ду,
дерриге а къаьмнаш вовшахтоьхна а ду.
Церан деланех хьан аьлла хиндолчух лаьцна?
Юьхьанцара дуьйна хилларг хьан хаийтина?
Шайн тешаш балабайта цаьрга,
уьш бакъхилар гайта а,
церан дешнаш дІахезча,
кхечеран „Иза бакъ ду“ ала йиш хилийта а.
10Шу, исраилхой, Сан тешаш ду, – боху Везачу Эло. –
Ас хаьржина Сан ялхо а ду хьо, Исраилан халкъ,
шуна Со вовзийтархьама а, шу Сайх тешийтархьама а,
Дела Со хиларх шу кхетийтархьама а.
Сол хьалха цхьа а дела ца хилла,
Сол тІаьхьа а хир вац.
11Со цхьаъ бен Веза Эла вац,
Со цхьаъ бен КІелхьардохург а вац.
12Хиндерг дІа а аьлла, Ас шу кІелхьардехира,
хьалхе дуьйна иза дІахаийтира Ас.
Со-м шуна юкъахь хийраниг вац! – боху Везачу Эло, –
Шу Сан тешаш ду Со Дела хиларх.
13Дуьххьарлерчу деношкара схьа Со Дела ву.
Сан куьйгах цхьаммо а кІелхьарвоккхур вац.
Ас динарг хьаьнга юхадерзалур ду?»
Бавел-гІалара довдар
14Исраил халкъан Везачу Дала, шу мах баларца паргІатдаьхначу Везачу Эло, иштта боху:
«Шун дуьхьа Ас Бавелна дуьхьал эскар дохуьйтур ду.
Берриге а хашадхой, бевдда нах санна,
церан дозалла хиллачу кеманашкахь
хинехула дІабуьгур бу Аса.
15Со ву Веза Эла, шун Веза Дела,
Исраилан халкъ Кхоьллинарг, шун Паччахь».
16Иштта боху хІорда юккъехула некъ биллина волчу,
нуьцкъалчу хишна юккъехула тача даьккхина волчу Везачу Эло.
17ГІудалкхаш а, говраш а йолуш долу
онда эскар арадаккхийтира Цо, иза хІаллакьхилийтархьама.
Уьш массо а ийгира, кхин цкъа а хьала а ца гІевттира.
Къуьданаш санна, дІабайра уьш.
18Везачу Эло боху:
«Хьалха хилла хІуманаш дага а ма леца,
дІадаьллачух лаьцна ойланаш а ма е.
19Хьовсал, Со керланиг деш ву!
Иза хІинцале схьадеана. Шуна ца хаало иза?
Ас яьссачу аренгахь некъаш а дохкур ду,
эрначу аренгахь татолаш а хоьцур ду.
20Акхароша Сан сий до,
чангІалкхаша а, бухІанаша а Со хаставо,
хІунда аьлча Ас яьссачу аренга хиш даладо,
эрначу аренгахь Ас татолаш хоьцу,
Айса хаьржинчу Сайн халкъе хи малийтархьама.
21И халкъ Ас Сайна кхоьллина,
цо Сан сий кхайкхор ду».
Исраилан халкъо къа латор
22Везачу Эло боху:
«Хьо Соьга гІо доьхуш ца кхайкхина, Якъубан тІаьхье,
Сан дуьхьа ахь хьайна хало ца йина, Исраилан халкъ.
23Аша дийнаташ дагоран сагІа даккха уьстагІий а ца кхехьна Суна,
сагІанаш дахарца Сан ларам а ца бина.
Ас шуна кІен сагІа даккхар тІе ца дожийна,
хаза хьожа йогІу хІуманаш а ца кхехьийтина.
24Аш Суна ахчанах хаза хьожа йогІу эрз а ца эцна,
я шайн сагІанийн дийнатийн мохь ягорца там а ца бина.
Мелхо а, къинош леторца аша хало йина Суна,
шайн харцонашца Со гІелвина.
25Со-со ву шун къинош дІадойуш Верг.
Ас иза Сайн дуьхьа до.
Шун къинош кхин дагадохкуьйтур дац Аса.
26Хилларг дагадаийта Суна, цхьаьна къастор ду вай.
Дистхила, шу бакъдеш долу бахьанаш даладе.
27Хьан хьалхарчу дас къа латийна,
хьан баьччанаш а Суна дуьхьалбевлла.
28Цундела Ас сийсазбина хьан Дезачу цІийнан куьйгалхой.
Аса дІаелла Якъубан тІаьхье, иза хІаллакьяйтархьама,
Аса дІаделла Исраилан халкъ, цунах кхардийтархьама».
44
Исраилан халкъ декъалдар
1Везачу Эло боху:
«ЛадогІа Соьга хІинца, Сан ялхо йолу Якъубан тІаьхье,
Ас хаьржина долу Исраилан халкъ, ладогІа Соьга.
2Хьо кхоьллинчу а, ненан кийрахь долуш дуьйна
хьо дІанисдинчу а Везачу Эло иштта боху,
ткъа Цо хьуна гІо дийр ду:
„Кхера ма кхера, Сан ялхо йолу Якъубан тІаьхье,
ма кхера, Ас хаьржина долу Сан хьоме халкъ
[23].
3Ас хи доссор ду хьогах долчу лаьттана,
татолаш хоьцур ду екъачу аренашка.
Ас Сайн Деза Са хьан берашна тІе доссор ду,
Сан декъалдар хоьцур ю хьан тІаьхьенашка.
4Бай тІера буц санна, кхуьур бу уьш,
хин йистера акхтаргаш санна, хьалабевр бу.
5Цхьаммо ша Везачу Элан ву эр ду,
вукхо ша Якъубан лорур ву.
Шен куьйга ша Везачу Элан ву аьлла дІа а яздина,
кхоалгІачо ша Делан Исраилан халкъан лорур ву“».
ЦІушна Іибадат дийраш юьхьІаьржачу хІиттор
6Иштта боху Везачу Эло, Исраилан халкъан Паччахьо а,
и халкъ ПаргІатдоккхучо а, массо а ницкъийн Везачу Эло:
«Со Дуьххьарлерниг а, ТІаьххьарлераниг а ву,
Со воцург, кхин Дела вац.
7Ас шира халкъ дІанисдинчу заманахь дуьйна хилларг
Со воцучуьнга кхин хьаьнга кхайкхалур а,
дІадийцалур а, Суна хьалха охьадиллалур а дара?
Хиндолчу гІуллакхех лаьцна аьлча,
хиндерг дийцийта цуьнга!
8Кхера а ма кхера, доха а ма доха.
Ширачу заманахь дуьйна хІокху хене кхаччалц,
дерриг а хиндерг Ас дІакхайкхийна.
Ткъа шу Сан тешаш а ду.
Со воцург, кхин Дела вуй?
ХІан-хІа, кхин цхьа а Тарх яц.
Суна ца евза цхьа а».
9ЦІуш беш берш – берриш а хІумма а йоцу хІуманаш ю. Царна дукхаезаш йолу хІуманаш пайда боцуш ю. Оцу цІуйх тоьшалла дечарна хІумма а ца го, хІумма а ца хаало. Уьш юьхьІаьржачу хІиттор бу.
10Шена цхьа а пайда ца бахьан волу дела хьан вийр ву лалийна воьттинчу цІунах?
11Иза деш верг а, цуьнан уллоранаш а юьхьІаьржачу хІуьттур бу. Пхьераш шаьш а адамаш бен ма дац. Массо а схьа а гулбалийтий, цхьаьна дІахІиттийта уьш. Нахала а баьхна, уьш кхоьруш хир бу.
12Аьчкапхьеро шен гІирсаца кІоранан алу тІехь болх бо. Цо жІаьвнашца аьчках цІунан кеп йо. Цо, шен куьйгийн ницкъ ма-кхоччу, болх бо. Иза мац а ло, гІоранах а оьшу, хьаг а ло, кІад а ло.
13Дечигпхьеро дечиг тІехь юстаран тІийраг кховдайо. Суьртана гонах къоламца сизаш хьокху цо. Уьрсаца дІа а хедийна, шен гІирсаца леррина кеп гойту. Дечигах стеган кеп йо цо, хазачу адаман аматехь сурт до цо, и цІу цхьана цІа чохь Іайтархьама.
14Цо баганан дитташ хедадо, шена ножан я зоьзан дитт схьакхоьхьу. Хьуьнан юккъера шена дитташ схьа а хоржу. Цу стага къахьаштонан дитт дІадугІу, ткъа догІано иза доккха хуьлуьйту.
15Цу дечигех стагана ягориг хуьлу. Царах цхьа дакъа, цІе а латийна, вохвала а, бепиг датта а схьаоьцу цо, ткъа вукху декъах цІу а вой, цунна Іибадат до.
16Дечиган цхьа дакъа цІергахь дагадо, цу тІехь кхача а кечбо, жижиг а дотту, иза вуззалц даа а доу. Цул сов, цІера уллохь вох а луш, стага олу: «Ма дика ду! Со хІинца вохвелла. Суна йовхо хаало».
17Бухадисинчу дечигах цо дела во, шен цІу. Цунна Іибадат а деш, стага боху: «КІелхьарваккхахьа со, хьо сан дела ма ву».
18Царна хІумма а ца хаьа, уьш хІумманах а ца кхета. Церан бІаьргаш а, дегнаш а дІакъевлина ду, царна са ца гайта а, церан кхетам ца хилийта а.
19Стаг ца кхета, цуьнан хьекъал ца кхочу ала: «Ах дечиг цІергахь дага а дина, цу тІехь бепиг а деттина, жижиг а кхерзина ас. Ткъа дисинчух аса дегаза цІу вийр варий те? Дечиган юьхкана со сужда гІур варий те?»
20Овкъарна тІаьхьаваьлла лела иза, Іехийначу даго харц новкъа ваьккхина иза. Шен са паргІат а даьккхина, цуьнга ца алало: «Сан аьтту куьйгахь харцо юй теша?»
Кхоьллинарг а, КІелхьардоккхург а волу Веза Эла
21Везачу Эло боху:
«Дагахь латтаде иза, ва Якъубан тІаьхье,
ва Исраилан халкъ, хьо Сан ялхо хиларна.
Ас кхоьллина хьо, хьо Сан ялхо ду.
Ва Исраил, Суна цкъа а дицлур дац хьо.
22Ас хьан зуламаш, дохк санна, дІадаьхна,
Ас хьан къинош, марха санна, дІадайина.
Юхаверза Суна тІе, хІунда аьлча
Ас мах баларца паргІатваьккхина хьо».
23Хазахетарца, яккхийъейша, стигалаш,
хІунда аьлча Везачу Эло дина иза!
Хазахетаран гІовгІа яккхийша,
лаьттан бухахь йолу меттигаш!
Хазахетарца декийша, лаьмнаш,
хьаннаш, церан дерриг а дитташ!
Якъубан тІаьхье Везачу Эло паргІатъяьккхина ю,
Исраилан халкъана юкъахь Шен сийлалла гойту Цо.
24Хьан ПаргІатдоккхург а, ненан кийрахь долуш дуьйна хьо дІанисдинчу а Везачу Эло иштта боху:
«Дерриг а хІума кхоьллина волу Веза Эла ву Со.
Ас-Айса дІасаяржийна стигалш,
Сайн ницкъаца латта а дІадаржийна.
25Харцпайхамарийн билгалонаш талхайо Ас,
пал тосуш болчийн сонталла гучу а йоккху.
Хьекъалчийн хьехам Ас бохабо,
церан хьекъалх сонталла а йо.
26Сайн ялхойн дешнаш дІачІагІдо Ас,
Сайн геланчаша аьлларг кхочуш а до.
Ас аьлла Ярушалайме: „Цунна чохь халкъ дехаш хир ду“,
ткъа ЯхІудан гІаланашка: „Уьш юха а дІахІиттийна хир ю,
церан къапалгаш Аса юхаметтахІиттор ю“.
27КІоргачу хине Ас боху: „Дакъало!
Ас дІалакъор ду хьан татолаш“.
28Къуреш-паччахьах боху Ас: „Иза Сан Іу ву.
Цо Сан лаам кхочушбийр бу.
Ярушалаймах цо эр ду: ‘ЮхаметтахІоттае и гІала!’
Делан цІийнах эр ду цо: ‘Цуьнан бух дІахІоттабе!’“»
45
Везачу Эло Къуреш къобалво
1Паччахь хила Ша къобалвинчу а,
цуьнга халкъаш карадерзадайта а,
паччахьашна тІера гІаьгІнаш схьадахийта а,
хьалха неІарш схьаеллаялийта а,
кевнаш дІа ца къовладалийта а
цуьнан аьтту куьг Ша схьалаьцначу а
Къуреше иштта боху Везачу Эло:
2«Со хьуна хьалхаваьлла дІагІур ву,
лаьмнаш дІа а шардеш.
ЦІестан кевнаш кегдийр ду Ас,
аьчка гІораш отур ду.
3Боданехь Іалашъеш йолу хазна а,
хьелаш дІахьулдина къайлаха меттигаш а
Ас хьуна дІалур ю, хьуна хаийтархьама,
Со хьан Исраилан халкъан Веза Дела вуйла,
хьайн цІарца хьо Соьга кхайкхина волу.
4Сайн ялхочун Якъубан дуьхьа,
Айса хаьржинчу Исраилан дуьхьа,
хьайн цІарца хьо схьакхайкхина Ас,
сийлаллин цІе хьуна дІало Ас,
хьуна Со вевзаш вацахь а.
5Со Веза Эла ву, Со воцург, кхин дела вац.
Ас хьуна ницкъ лур бу,
хьуна Со вевзаш вацахь а.
6Ас иза дийр ду, массо а нахана массанхьа а,
малх хьалагІоттучу меттера иза дІабузучу метте кхаччалц,
Со воцург кхин дела воцийла хаийтархьама.
Со Веза Эла ву, ткъа Со воцург, кхин дела вац.
7Со ву серло Йийриг а, бода Кхуллург а,
беркат Латториг а, бохам Бийриг а.
Ас, Везачу Эло, деш ду и дерриг а хІуманаш.
8Лакхахь йолу стигалаш, хин тІадамаш санна,
мархаш, догІа санна, нийсо яийтийша охьа.
Лаьтто, дІаса а делладелла, кІелхьардовлар кхиадайта,
цуьнца цхьаьна нийсо а хьалаялийта!
Ас, Везачу Эло, кхоьллина иза».
Кхоьллинчун а, хиллачун а да
9Декъаза ву ша Кхоьллинчуьнца къийсалуш верг,
лаьттах йинчу кхабанашна юкъахь цхьаъ бен йоцург!
Поппаро куьпчичуьнга хоттур дуй те: «Хьо хІун деш ву?»
Йинчу хІумано ша йиначух эр дуй те: «Цуьнан куьйгаш дац»?
10Декъаза ву дега бохуш верг:
«И мила ву, ахь дуьнен тІе ваьккхинарг?»
Я нене бохуш верг:
«И мила ву, ахь винарг?»
11Иштта боху Исраилан Везачу Дала,
иза Кхоьллинчу Везачу Эло:
«Сан берийн хиндолчух лаьцна Соьга хетта муха хІуьтту шу?
Сан куьйгаша бан безачу балха тІехь Суна омра дан муха гІерта шу?
12Со ву латта кхоьллинарг,
цунна тІехь адам а Ас кхоьллина.
Сайн куьйгашца стигалш дІасаяржийна Ас.
Малх а, бутт а, седарчий а Сан омрица лелаш ду.
13Къуреш карзахваьккхинарг Со ма ву,
цуьнгахула нийсо кхочушъяйтархьама.
Дерриг а цуьнан некъаш нисдийр ду Ас.
Цо Сан гІала юхаметтахІоттор ю,
йийсаре дІадигна Сан халкъ паргІатдер ду,
цунах мах я совгІаташ а ца луш», –
боху массо а ницкъийн Везачу Эло.
14Везачу Эло иштта боху:
«Мисархоша йина хІуманаш а,
хушахойн йохкаэцар а,
лекха нах болу себахой а,
шун дола а бевлла, шун хир бу.
Уьш шуна тІаьххье дІабогІур бу,
шайна тІехь буржалш а долуш.
Шуна хьалха охьа а таьІна,
цара дехарца бохур ду:
„Дела шуьца билггал ву,
Иза воцург, кхин дела вац“».
15Билггал Ша къайлавоккхуш волу а,
Шен халкъ кІелхьардаьккхина волу а
исраилхойн Дела ву Иза.
16ЦІуш беш берш массо а юьхьІаьржачу хІуьттур бу.
Цхьаьна дІабахар хир ду церан, юьхьІаьржо тІеярна.
17Исраилан халкъ Везачу Эло кІелхьардоккхур ду
гуттаренна а долчу кІелхьардаккхарца.
ТІейогІучу хенахь цкъа а
юьхьІаьржачу хІуттур дац и халкъ.
18Стигалш кхоьллина волу Веза Эла –
Иза билггал Дела ву.
Латта а кхоьллина, цунна кеп а елла,
иза чІогІа латтийтира Цо.
Эрна дитархьама ца кхоьллина Цо иза,
тІехь адамаш дахийта иза кхоьллина Цо.
Оцу Дала боху: «Со Веза Эла ву,
кхин цхьа а дела вац, Со воцург.
19Ас къайлаха а ца дийцина,
я боданечу меттехь а ца дийцина.
Якъубан тІаьхьенах болчаьрга
Ас ца аьлла: „Эрна леха Со“.
Со бакъдерг дуьйцуш волу Веза Эла ву.
Нийса дерг дІакхайкхадо Ас».
Дуьненан Веза Эла а, Бавелан цІуш а
20Везачу Эло боху:
«Вовшах а кхетий, тІедуьйла,
халкъашна юкъара дийна дисинарш.
Сонта бу, дечигах вина шайн цІу а лелош,
шаьш кІелхьардахалур доцучу деланашка
доІанаш деш берш.
21Схьа а дуьйлий, тоьшаллаш дІакховдаде.
ГІуллакхах лаьцна вовшех дагадовла.
Мила ву дукха хенахь дуьйна хьалха иза аьлларг?
Мила ву ширачу заманашкахь хиндерг аьлларг?
Со, Веза Эла, вац Иза?
Со воцург, кхин дела вац,
нийсонан Дела а, КІелхьардохург а.
Кхин цхьа а дела вац.
22Суна тІедерза, тІаккха кІелхьардевр ду шу,
дуьненан массо а маьІІера адамаш!
Со Дела ву. Со воцург, кхин дела вац.
23Сайх чІагІо йо Ас,
Сан багара схьадолург бакъ ду,
Ас аьлла дош хийцалур дац:
хІора а адам Суна хьалха горахІуттур ду,
ткъа хІора маттахь Со къобалвина хир ву.
24Сох лаьцна дуьйцур ду:
„Везачу Элехь ю нийсо а, ницкъ а“, – бохуш.
Цунна тІе а баьхкина, юьхьІаьржачу хІиттина
хир бу Цунна дуьхьалбевлла лелларш.
25Исраилан тІаьхьенах болу берриш а
Везачу Эло бакъбина хир бу,
Цунах цара дозаллаш дийр ду».
46
1«Вел-харцдела дог доьхна ву,
Набу-харцдела охьатаьІна ву.
Оцу деланийн суьрташ хІинца
бежанашна тІехь дІахьош ду.
Хьалха аша дІакхехьначарах
кІадделлачу даьхнина беза мохь хилла.
2Цхьаьний уьш дог доьхна а, охьатаьІна а хилла.
Шайн суьрташ кІелхьар ца дахало оцу харцделанашка.
ХІинца уьш шаьш а йийсаре дІабахана бу!
3ЛадогІа Соьга, Якъубан тІаьхьенах дерш –
Исраилан халкъах дийна мел диснарш.
Ненан кийрара схьадевлчхьана дуьйна,
Ас карахь лелийна ду шу.
4Со шун Дела ву, Ас шун гІайгІа бийр бу,
шу къандаллалц а, шун месаш къежъяллалц а.
Ас кхоьллина ду шу, Ас шу карахь лелор ду.
Ас шуна гІо а дийр ду, шу кІелхьар а дохур ду.
5Аша Со хьаьнца вустур вара?
Аша хьанах Со тарволуьйтур вара?
Со санна, кхин мила ву?
6Наха, шайн бохчанаш схьа а достуш, деши охьахоьцу,
терзанаш тІехь дети узу цара.
Дашо пхьере а кхойкхий, шайна цІу войту цара.
Юха, цунна хьалха охьа а теІаш, Іибадат до цара.
7Шайн белшаш тІе а вуьллий, дІахьо цара цІу.
Шен метта дІахІоттаво цара иза, цигахь иза лаьтта.
Цигара меттах а ца волуш, лаьтта иза.
Цхьаммо шега мохь хьекхахь а, цо дуьхьал жоп а ца ло
я вочу балхах цхьа а кІелхьар а ца воккху.
8Дагадаийта иза, латтаде иза шайн коьртехь,
шайн дага тІе эца иза, аьрха нах.
9Дагадаийта дуккха а зама хьалха хилларг.
Со Дела ву, Со воцург, кхин дела вац,
Со Дела ву, Со санна, кхин цхьа а вац.
10Юьхьанцара дуьйна чаккхенехь хин дерг дийцина Ас.
Ширачу заманашкахь Ас аьлла хІинца а хилазчух лаьцна.
Ас аьлла: Сан Іалашо кхочушхир ю,
Сайн лаам берг Ас дерриг а дийр ду.
11Малхбалера Ас аьрзу схьакхойкхур ю.
Генарчу махкара Ас стаг схьакхойкхур ву,
Сан Іалашо цуьнгахула кхочушъяйтархьама.
Айса аьлларг Аса кхочушдойтур ду.
Сайна дагадеънарг Аса дийр а ду.
12ЛадогІа Соьга, аьрха адамаш,
нийса долчунна генахь дерш.
13Ас Сайн нийсо улло схьаеана –
иза генахь яц.
Ас лун долу кІелхьардовлар хьелур дац.
Цийонна кІелхьардовлар лур ду Ас,
Исраилан халкъана Сайн сийлалла лур ю».
47
Бавелна йина кхел
1«Чу а йоссий, чена тІе охьахаа,
йоІстаг санна йолу Бавел-гІала.
Олаллин гІантан метта, лаьтта тІе хаа,
хашадхойн йоІ санна йолу гІала.
Хьох кхин цкъа а эр дац
ховханиг а, экамниг а.
2Хьеран тІулгаш схьа а эций, дама ахьа!
ДІадаккха хьайн йовлакх,
хьалаайае хьайн коч.
Голаш гучу а яхий,
хийх дехьаяла.
3Хьан ерзина хилар гуш хир ду,
хьан эхь нахана гучудер ду.
Ас бекхам бийр бу,
цхьаннах а къинхетам бийр бац».
4Вай мехах ПаргІатдохург Исраилан Веза Дела ву,
ткъа Цуьнан цІе – массо а ницкъийн Веза Эла ю.
5Везачу Эло Бавеле боху:
«Тийналлехь а Іе, бодашка дІа а гІо,
хашадхойн йоІ санна йолу гІала.
Кхин цкъа а эр дац хьох
пачхьалкхийн зуда-паччахь.
6Сайн халкъана оьгІазвахнера Со,
Сайн долахь дерг сийсаздинера Ас.
Ас уьш хьан кара дІаделлера,
амма ахь царах къинхетам ца бира.
Ур-атталла къанвеллачунна а
хьайн деза дукъ тІедуьллура ахь.
7Ахь олура, хьо гуттара а зуда-паччахь хир ю.
Амма и хилларш хьайн даг тІе ца эцна ахь,
паччахьаллин чаккхенан ахь ойла ца йина.
8ХІинца ладогІа, хьолехь ехаш телхинарг.
Хьуна моьтту, хьо, кхерамехь а йоцуш, Іаш ю.
Деле а кхочуш, хьайн даг чохь боху ахь:
„Со Дела ву, соьга кхочуш цхьа а вац.
Со йисина Іаш а хир яц цкъа а,
бераш а дайна, ас бала а хьоьгур бац“.
9Амма цІеххьана, цхьана дийнахь,
и ший а хІума хьуна тІе догІур ду:
хьан майра а, бераш а довр ду.
Дерриге а хьан бозбунчаллашка хьаьжна доцуш,
Ахь мел лелийначу молханашка хьаьжна доцуш,
и хІуманаш кхоччуш хьуна тІе догІур ду.
10Хьо хьайн мекарлонех тешна яра.
Хьуна моьттура, хьо цхьанна а гур яц.
Хьан хьекъалалло а, хаарша а хьо некъах тилийна.
Хьо Делаца а нисъеш, хьайн дагахь боху ахь:
„Со Дела ву, соьга кхочуш цхьа а вац“.
11Амма хьуна тІе бохам богІур бу,
бозбунчаллица иза дІабаккха ахь могуьйтур дац.
Сингаттам хьоьга кхочур бу,
хьан ницкъ кхочур бац иза сацо.
Хьуна дагахь а доцуш долу
хІаллакьхилар цІеххьана догІур ду хьуна тІе.
12ДІаІе айхьа лелочу молханашца а,
хьайн дерриге а бозбунчаллашца а,
ахь жима йолуш дуьйна лелийна уьш.
Цара хьуна гІо дан а там бу,
цара хьан мостагІий Іадо а там бу.
13Хьо кІадъелла, хьайна дукха хьехарш дарна.
Хиндерг хаархьама стигалш дІасайоькъучаьрга а,
стигаларчу седарчех дерг толлучаьрга а,
хІора баттахь хьуна хиндерг дуьйцучаьрга а,
шайн метта схьа а хІиттина, хьо кІелхьаръяккхийта.
14Уьш чен юьхкаш санна ю:
цІеро уьш багор бу!
Цаьрга ур-атталла шаьш а
кІелхьар ца бахало цІерах.
Ша вохвалархьама кІоранах йолу цІе иза хир яц,
уллохь хиъна Іархьама йолу цІе иза хир яц.
15Церан дуьхьа хьо къахьоьгуш а яра,
цаьрца хьо, жима йолуш дуьйна, йохкаэцар лелош а яра,
амма хьан дуьхьа цаьрга хІумма а далур дац.
Царах хІора а шен новкъа дІавахана,
цхьа а ца висна хьо кІелхьаръяккха».
48
Дела хиндолчун Да ву
1ЛадогІа хІокхуьнга, Якъубан цІа,
ЯхІудана тІера схьадогІуш долу
Исраилан тІаьхье хьайх олуш долу.
Ахьа Везачу Элан цІарах дуй а боу,
Исраилан халкъан Везачу Далла Іамал а йо –
бакъдолчуьнца а, нийсонца а иза ца дахь а.
2Аша шаьш езачу гІалех схьадевлла а,
Шен цІе массо а ницкъийн Веза Эла йолчу,
Исраилан халкъан Везачу Делах дозуш ду а боху.
3Везачу Эло боху Исраилан халкъе:
«Дуккха а хьалха дуьйцура Ас хин долу хІуманаш.
Сан багахула царах лаьцна Ас бохура,
нахана Ас уьш дІахозуьйтура.
ЦІеххьана Со лела волавелира,
ткъа и хІуманаш кхочушхуьлура.
4Суна хаьара, хьо къар ца луш дуйла а,
хьан вортана тІера пхенаш аьчка а,
хьаж цІестан дуйла а.
5Цундела Ас хьалххе дІакхайкхадора хьоьга,
хиндерг хилла далале.
Хьан ала йиш ца хилийта:
„И хІуманаш сан цІуша дина ду.
Дечиган я лалийначу сан суьрто
сацам бира и хІуманаш хилийта“.
6Хьуна хезна и дерриг а, хьажал цу тІе!
Ахьа тІе ца лоцу иза?
ХІинца дуьйна Ас керлачу хІуманех лаьцна дуьйцур ду хьуна.
Ас йовзуьйтур ю хьуна хьалха ца евзина йолу къайленаш.
7Тоххара дуьйна дац, уьш хІинцца кхоьллина ду.
ХІинццалц царах лаьцна хьуна ца хезна.
Цундела хьан ала йиш яц:
„ХІаъ, уьш хууш дара суна!“
8Хьуна иза хезна а дац, цунах хууш хІумма а дац.
Хьан лергаш хьалха схьадиллина дацара.
ХІунда аьлча Суна хаьара, хьо мел ямарта ву,
ненан кийрара схьаваьлчхьана дуьйна, дуьхьалваьлларг ю хьан цІе.
9Сайн цІе бахьана долуш, Ас юхайоккху Сайн оьгІазалла.
Суна болу хастам бахьана долуш,
хьо хІаллак ца ван Со сецаво Ас.
10Хьажал, хьо цІанъярхьма Ас лалийна хьо,
амма дети санна ца лалийна хьо.
Ас зийра хьо баланийн кхерчахь.
11Аса Сайн дуьхьа до иза –
Сайн цІе емалйойтур яц Ас,
Сайн сийлалла цхьанна а дІалур яц».
Къуреш Везачу Эло хаьржина куьйгалхо хилар
12Везачу Эло боху:
«ЛадогІа Соьга, Якъубан тІаьхье,
Исраилан халкъ, Ас тІекхайкхина долу!
Со – волуш волу Дела ву,
Со Дуьххьарлерниг а, ТІаьххьарлераниг а ву!
13Сан куьйгаша кхоьллина латта,
Сан аьтту куьйго дІасаяржийна стигалш.
Ас латта а, стигал а тІекхайкхича,
уьш Суна хьалха хІуьттур ду.
14Схьа а гуллой, ладогІа, аш массара а!
ЦІушна юкъара хьан аьлла кху хиндолчух лаьцна?
Везачу Эло хаьржинчу стага Бавелна дуьхьал йолу Цуьнан Іалашо кхочушйийр ю.
Хашадхошна тІехь Шен ницкъ гойтур бу цо.
15Со цхьаъ ву вистхилларг а,
цуьнга схьакхайкхинарг а.
Со ву – иза схьавалориг,
цуьнан аьтто хир бу ша арабаьккхинчу новкъахь.
16ХІинца, Суна улло тІе а дуьйлий, ладогІа Ас бохучуьнга.
Хьалхе дуьйна а ас къайлаха ца дуьйцура.
ХІара хила доладелчхьана а, Со цигахь ву», – иштта боху Везачу Эло,
ткъа хІинца Хьалдолчу Эло ваийтина со Шен Синца.
Везачу Эло Шен халкъан гІайгІа бар
17Иштта боху Везачу Эло,
хьо КІелхьардоккхучо а,
Исраилан халкъан Везачу Дала а:
«Со Веза Эла ву, хьан Дела,
хьуна пайденна дерг Іамош волу,
хьо ваха везачу новкъа дІавуьгуш волу.
18Ас деш долу омранаш ахь тидаме оьцуш делахьара!
ТІаккха хьан синтем дІадоьду хи санна хир бара,
хьан нийсо хІордан тулгІенаш санна хир яра.
19Хьан тІаьхье хир яра гІум санна дукха,
хьох схьабевлларш – гІамаран буьртигаш санна.
Церан цІе цкъа а йовр яцара,
Суна хьалха уьш дІахедар бацара».
20Бавелера арадовла,
хашадхойх дІадовда!
Хазахетаран маьхьаршца дІакхайкхаде иза,
массо меттехула дІасабаржабе и кхаъ:
«Везачу Эло мах баларца паргІатъяьккхина
Шен ялхо йолу Якъубан тІаьхье!» – алий.
21Везачу Эло Шен халкъ яьссачу аренехула дІадуьгучу хенахь,
наха хьогаллина бала ца лайна.
Дала тархах хи даьккхина царна.
Цо тарх екъча, хи охьадоладелла.
22«Іесачарна машар хир бац», – боху Везачу Эло.
49
Исраилан халкъ кхечу къаьмнашна серло хилар
1ЛадогІа соьга, хІордан йистера долу къаьмнаш,
ладогІа, генахь Іаш долу халкъаш!
Со дуьнен чу а валале, Везачу Эло тІекхайкхина Со,
ненан кийрахь волчу хенахь дуьйна, Сан цІе тиллина Цо.
2Сан маттах ира тур дина Цо,
Шен куьйган ІиндагІехь Со Іалаш а вина.
Сох ирбина пха бина Цо,
Шен Іад-батта чохь Со лар а вина.
3Цо соьга элира: «Хьо Сан Ялхо ву, Исраил саннарг,
Хьоьгахула Сайна хастамаш бойтур бу Аса».
4Ас элира: «Эрна къахьегна ас!
Сайн ницкъ пайдабоцуш кхачийна ас.
ХІетте а, суна кхочург Везачу Элера хир ду,
суна доггІург сан Делера хир ду».
5Ткъа хІинца Шен Ялхо хила а,
Якъубан тІаьхье Шена юхаерзорхьама а,
Исраилан халкъ Шена тІе схьагулдайтархьама а
кийрахь дуьйна Со винчу Везачу Эло боху –
Везачу Элан бІаьргашкахь Сан сийдийр ду,
ткъа Сан ницкъ Сан Делера бу. –
6Цо соьга боху: «Хьо Сан Ялхо хилла Іийр вац,
Якъубан тайпанаш юхаметтахІитто а,
Исраилан халкъах бухабиснарш цІа берзо а.
Ас хьох кхечу къаьмнашна серло йийр ю,
Сан кІелхьардаккхар дуьненан массо а маьІІе кхачийта».
7Исраилан халкъ мах баларца ПаргІатдаьккхинчо,
цуьнан Веза Дела волчу Везачу Эло,
нахана дегаза хеташ волчу а,
къаьмнашна ца везаш волчу а
куьйгалхойн Ялхочуьнга иштта боху:
«Паччахьаш, Хьо ган а гина,
хьалагІовттур бу ларамца.
Паччахьийн кІентий а, Хьо ган а гина,
лохха охьатаьІар бу,
хІунда аьлча тешаме волчу Везачу Эло,
Исраилан халкъан Везачу Дала, хаьржина Хьо».
Исраилан мохк юхаметтахІоттор
8Везачу Эло боху:
«Со реза хуьлучу хенахь Аса жоп лур ду хьуна,
Хьо кІелхьарвоккху хан тІееача, гІо дийр ду хьуна.
Ас Іалаш а, лар а вийр ву Хьо,
Хьоьгахула Ас халкъаца барт бийр бу,
латта меттахІотто а, дассаделла дакъош
юха шун долахь хилийта а,
9йийсаре дІабигна болчаьрга: „Арадовла!“ – ала а,
боданехь болчаьрга: „Гучудовла!“ – ала а.
УьстагІий санна, уьш некъийн йистошкахь бежаш хир бу,
дерзинчу гунаш тІехь церан дежийлаш хир ю.
10Уьш цкъа а меца а, хьогах а хир бац.
Малхо а, товно а ницкъ бийр бац царна,
хІунда аьлча царах къинхетам беш Волчо дІабуьгур бу уьш.
Цо хин хьостанашна тІе балор бу уьш.
11Ас Сайн массо а лаьмнех тачанаш дийр ду,
Сайн массо а коьрта некъаш хьалаойур ду.
12Хьовсал, уьш генара схьабогІур бу –
цхьаберш къилбаседехьара,
вуьш малхбузехьара,
кхиберш Синайм цІе йолчу махкара».
13Йоккхаехьа, стигал! Самукъадаьлла хилахьа, латта!
Хазахетаран илли декадейша, лаьмнаш!
Везачу Эло Шен халкъан дог оьцу,
Цо къинхетам бо гІело хьоьгучу Шен къомах.
14Амма Цийоно элира:
«Везачу Эло йити со,
Хьалдолчу Элана со йицъелла!»
15Везачу Эло жоп делира:
«Нанна дицлур дуй те шен декхаш долу бер,
ша динчу берах къахета йицлур юй те иза?
Нагахь нанна шен бер дицлахь а,
Суна цкъа а йицлур яц хьо.
16Хьажал, Ас хьан цІе Сайн куьйгийн кераюккъехь дІаязйина.
Хьан пенаш гуттара а Сан бІаьргашна хьалха ду.
17Хьан кІентий хьуна тІе юхаберза сихлуш бу,
хьо йохийнарш дІагІур бу хьо йолчуьра.
18Хьайн корта хьала а айий, гонах дІасахьажа.
Берриг а хьан кІентий, гул а белла, хьо йолчу цІа боьрзуш бу!
Дийна волчу Сох чІагІо йо Ас, – боху Везачу Эло, –
зудчун туьтеш санна, цаьрца массаьрца а хазлур ю хьо,
нускалан хаза духар санна, уьш хир бу хьуна.
19Хьан мохк бохийна а, бассийна а бара,
цунах къапалгаш йина яра,
ткъа хІинца иза чІогІа жима хир бу
цу тІехь даха хиинчу дебначу хьан халкъана.
Хьан мохк дІакхаьллинарш
хьо йолчуьра дІагІур бу.
20Хьох бераш дІадаьхначу хенахь
халкъана юкъахь динчу бераша
хьуна а хезаш, эр ду цхьана дийнахь:
„ХІара меттиг чІогІа жима ю,
жимма дІакхалха, со а Іайтархьама“.
21ТІаккха хьайн дагахь ахьа эр ду:
„Хьан дина суна хІара бераш?
Сох бераш дІадаьхнера, со уьш хуьлуш а яцара.
Со йийсарехь а, махках яьккхина а яра.
Хьан кхиийна хІара бераш?
Со массара а цхьа йитина ма яра –
хІара бераш мичахь дара?“»
22Хьалдолчу Эло иштта боху:
«Хьовсал, Ас халкъашна цхьа билгало лур ю,
Сайн байракх ойур ю Ас царна,
тІаккха цара куьйгаш тІехь шайн кІентий а,
белшаш тІехь мехкарий а схьабахьар бу.
23Паччахьаш дай санна хир бу хьуна,
паччахьийн зударий наной санна хир бу.
Уьш хьуна хьалха охьатаьІар бу,
цара хьан когашкара чан юур ю.
ТІаккха хуур ду хьуна Со Веза Эла вуйла.
Ас гІо даре сатуьйсуш верг дохковер вац».
24Ондачуьнгара ижу схьаяккхалур юй?
Къизачу куьйгалхочуьнгара йийсархой схьабахалур буй?
25Амма хІара боху Везачу Эло:
«Ондачуьнгара йийсархой а схьабохур бу,
къизачу куьйгалхочуьнгара ижу а дІахоьцур ю.
Хьоьца тІом беш болчаьрца Со тІом беш хир ву,
хьан бераш Ас кІелхьардохур ду.
26Хьуна ницкъ биначаьрга Ас шайн дилха доуьйтур ду.
Шайн цІийно бахор бу уьш, чагІаро санна.
ТІаккха массо а адамашна хуур ду Со Веза Эла а,
хьо КІелхьарйоккхург а, мах баларца
хьо ПаргІатйоккхург а, Якъубан Нуьцкъалниг а вуйла».
50
1Иштта боху Везачу Эло:
«Мичахь ду шун ненан дІасакъастаран кехат,
Ас иза дІайохуьйтуш цуьнгахь хилла долу?
Я Сайна духалург ахча деллачух
хьанна доьхкина Ас шу?
Шу доьхкина ду, шайн къинош бахьана долуш.
Шун зуламаш бахьана долуш, дІаяхийтина ю шун нана.
2Со схьавеанчу хенахь, цхьа а хІунда вацара?
Ас кхайкхича, дуьхьал жоп хІунда ца делира?
Сан куьг дацделла ткъа шуна гІо дан,
я Сан ницкъ дІабаьлла ткъа шу кІелхьардаха?
Ас Сайн омрица хІорд бакъабо,
хих яьсса аре йо,
тІаккха царна чуьра чІерий, хи а ца тоьий,
дахкало, хьогаллина ле.
3Ас стигалш боданехь дІахьулйо,
сингаттаман духар тІе а тосий».
Везачу Элан Ялхочун ладугІуш хилар
4Хьалдолчу Эло Іеминчеран мотт белла Суна,
гІелвеллачунна гІо даран дош суна довзийтархьама.
ХІора Іуьйранна Цо самавоккху Со,
дешархочуьнга санна, тидамца соьга ладогІийта.
5Хьалдолчу Эло Сан лергаш схьадиллина,
ткъа Со аьрха а вацара,
я Со юха а ца велира.
6Сайна еттачарна букъ кІелхІоттийра Ас,
ткъа Сайн маж дІаийзочарна – беснеш.
Ас юьхь дІа ца лачкъийра,
Сайна дов деш а, шеташ етташ а.
7Хьалдолчу Эло Суна гІо дарна,
Суна эхь хетар дац.
Цундела Ас Сайн юьхь, мокхаз санна, латтайо.
Суна хаьа, Со юьхьІаьржачу хІуттур воцийла.
8Со бакъвеш волу Дела уллохь ву.
Мила ву Соьца къовсавала лууш?
ДІахІоттаве тхойшиъ дуьхь-дуьхьал!
Мила ву Со бехкеван лууш верг?
ТІеваийта иза Суна!
9Хьалдолчу Эло гІо до Суна.
Хьаьнга ялур ю Суна кхел?
Уьш массо а, бедар санна, тишлур бу,
нецано йиъна хІума санна, дІабевр бу.
10Мила ву шуна юкъахь Везачу Эле ларамах вуьзна а,
Цуьнан Ялхочо дуьйцучуьнга ладугІуш а?
Бодашкахь, серло а йоцуш, лелаш верг,
Везачу Элан цІарах тешна Іаш а хуьлийла,
шен Далла тІетевжаш а хуьлийла.
11Ткъа шу, цІе латош дерш,
шаьш латийначу цІера юккъе гІо!
Догуш долу пхерчий схьаэцнарш,
шаьш латийначу пхерчашна юккъехь лела!
Иза Сан куьйго дийр ду шуна:
Іазап а хьоьгуш, охьаховшур ду шу.
51
Исраил-мохк тебеш аьлла дешнаш
1Везачу Эло боху:
«ЛадогІа Соьга, нийсонна тІе гІертарш,
Веза Эла лоьхурш!
Шаьш схьахьаькхначу тархе хьовса,
шаьш чуьра схьадаьхначу оре хьовса.
2Хьовсал шайн дега ИбрахІиме а,
шаьш динчу Сарате а.
Ас тІекхайкхинчу хенахь иза цхьаъ бен вацара,
амма иза декъал а вина, бераш а делла,
Аса цуьнан тІаьхье дебийтира.
3Иштта Везачу Эло Цийонан догъоьцур ду,
цуьнан херцораш юкъахь болчарна синтем а лур бу.
Цуьнан яьсса аренаш Іедан-беш санна йийр ю,
цуьнан эрна аренаш Везачу Элан беш санна йийр ю.
Самукъадалар а, хазахетар а хир ду цигахь,
баркаллаш бохур ду, эшарш а лоькхур ю.
4ЛадогІа Соьга, Сан халкъ,
ладогІа Ас бохучуьнга:
Соьгара товрат-хьехам схьабер бу,
Сайн нийсо Ас къаьмнашна серло йина дІахІоттор ю.
5Сан нийсо гергакхочуш ю,
Ас лун долу кІелхьардаккхар новкъа даьлла ду.
Ас-Айса нийсонца олалла дийр ду халкъашна тІехь.
ХІордан йистера халкъаш хир ду Со варе сатуьйсуш,
шайна гІо ден долчу Сан куьйге хьоьжуш.
6Хьалахьовсал стигала, охьахьовсал лаьтта!
Стигалш дІаевр ю, кІур санна.
Латта тишлур ду, бедар санна,
цуьнан бахархой а лийр бу, мозий санна.
Амма Сан кІелхьардаккхар гуттар а хир ду.
Сан нийсо цкъа а дІаер яц.
7ЛадогІа Соьга, бакъдерг девзаш дерш,
Сан товрат-хьехам шайн дегнашкахь болу халкъ.
Наха шайна кхиссарш ярх ма кхера,
уьш шайх кхардарх а ма къахка.
8Бедар санна, нецано дІабуур бу уьш,
тІаргІа санна, нІаьно дІакхоллур бу.
Ткъа Сан нийсо гуттар а хир ю,
Сан кІелхьардаккхар тІаьхьенашкара тІаьхьенашка кхочур ду».
9ГІаттахьа, Веза Эла, гІо дехьа тхуна!
Хьайн ницкъаца тхо кІелхьардахахьа.
ГІаттахьа, хьалхалерчу заманашкахь санна,
дІаяханчу тІаьхьенийн деношкахь санна!
РахІаб-саьрмик дІахедийнарг Хьо вацара ткъа?
Цу хІордан саьрмиках тур Іоьттинарг Хьо вацара ткъа?
10Ахь ца бакъийна хІорд, йоккхачу кІоргаллин хиш,
хІордан бухахула некъ а буьллуш,
кІелхьарбевлларш цунна тІехула дехьабовлийта?
11Ахь мах баларца паргІатбаьхнарш юхабоьрзур бу.
Эшаршца Цийон-лам тІе богІур бу уьш,
гуттар а долу хазахетар хир ду церан кортош тІехула.
Хазахетар а, самукъадалар а карор ду царна,
сингаттам а, даккхий синош дахар а дІадевр ду.
12Везачу Эло боху:
«Со-суо ву шун догъоьцуш Верг.
Хьо хІунда кхоьру лийр волчу стагах,
буц санна телхачу адамийн кІантах?
13Хьуна хІунда вицло хьо кхоьллина волу а,
стигалш дІасаяржийна волу а,
лаьттан баххаш дІахІиттийна волу а Веза Эла?
Хьо хІаллакван кийча волуш волчу,
хьуна гІело ечун дералла бахьана долуш,
дерриг а дийнахь хьо хІунда кхоьруш лаьтта?
Мичахь ю хьуна гІело ечун дералла?
14Йийсархо кестта паргІатвоккхур ву.
Иза ор чохь а лийр вац,
цунна бепиг ца тоьуш а хир дац.
15Со Веза Эла, хьан Дела, ву.
Ас хІорд ловзабоккху,
цуьнан тулгІенашка гІовгІа а йойтуш.
Сан цІе массо а ницкъийн Веза Эла ю!
16Ас Сайн дешнаш хьан бага дехкина,
Сайн куьйган ІиндагІехь хьо къайлаваьккхина,
хьоьга стигалш дІасаяржаяйта а,
лаьттан баххаш дІахІиттадайта а,
Цийоне: „Хьо Сан халкъ ду!“ – алийта а».
Ярушалаймо Іазап хьегаран чаккхе
17Самаялахьа, самаялахьа,
гІаттахьа, Ярушалайм!
Везачу Элан карара
Цуьнан дераллин кад мелла ахь.
Кад берриг а бассийна ахь,
цо хьо тахкийна.
18Ахь мел бинчу кІенташна юкъахь
цхьа а вацара хьо дІайига.
Ахь мел кхиийначу берашна юкъахь
цхьа а дацара хьан куьг схьалаца.
19Хьуна тІе ши бохам беана –
хьан бийр бу хьуна синтем?
ЧІанадаккхар а, хІаллакдар а,
мацалла а, туьра кІел дахар а –
и дерриге а хьуна тІе деана –
хьан дог Ас хьаьнгахула оьцур ду?
20ГІелбелла хьан кІентий
хІора ураман гола тухучохь Іохкуш бу.
РечІано лаьцна сай санна бу уьш.
Уьш Везачу Элан оьгІазаллах а,
хьан Делан къематах а буьзна бу.
21ЛадогІа хІокху хІумане,
бала хьоьгуш верг а,
чагІар малаза вехна верг а.
22Иштта боху хьан Хьалдолчу Эло,
Шен халкъ лардеш волчу хьан Дала:
«Хьан куьйгара схьаоьцу Ас
хьо тахкийна болу кад.
Сан дераллах буьзна болчу
хІокху кедара ахь кхин мер дац.
23Ас хьуна ницкъ биначеран кара лур бу иза. Цара хьоьга элира:
„Охьайижа лаьтта, тхо хьайна тІехула дІасалелийта“.
Ахь хьайн букъах латта а, урам а бира, нах тІехула лелийта».
52
Дала Ярушалайм кІелхьаръяккхар
1ГІаттахьа Цийон, гІаттахьа!
Ницкъ хьайна тІебухахьа!
Ва Ярушалайм, ва еза гІала,
хьайн исбаьхьа бедарш тІеюхахьа!
Сунтваза верг а, боьха верг а
кхин вогІур вац хьуна чу.
2Хьайна тІера чан дІаегаехьа,
гІаттахьа, Ярушалайм!
Паччахьан гІанта тІе охьахаахьа!
Хьайн вортанна тІера зІенаш схьаяхахьа,
йийсаре лаьцна Цийонан йоІ!
3Везачу Эло хІара боху шен халкъе: «ХІумма а йоцучу хІуманах доьхкина а дара шу, мах а ца луш, оьцур ду шу».
4Сан Хьалдолчу Эло иштта боху: «Хьалха Сан халкъ Мисар-махка даханера, цигахь дахархьама. ТІаьхьо ашурхоша Іазапехь даллийра иза.
5Ткъа хІинца хІун ду Сан кхузахь? – хоьтту Везачу Эло. – Мах а ца луш, йийсаре дІадигна ду Сан халкъ, ткъа цуьнан куьйгалхой угІуш бу, – боху Везачу Эло. – Дерриг а дийнахь Сан цІе емалъеш лаьтташ ю.
6Цундела Сан халкъана Сан цІе евзар ю, цундела царна хуур ду цу дийнахь: „Со хІара ву!“ – аьлларг Со вуйла».
7Машар дІакхайкхош волчу а,
хаза кхаъ бахьаш волчу а,
кІелхьардовлар дІакхайкхош волчу а,
Цийоне: «Хьан Дала паччахьалла до!»
олуш волчу а геланчин когаш
лаьмнашкахула схьабогІуш мел хаза ду!
8ЛадогІа! Хьан хехоша шайн аьзнаш айдина,
хазахетарца цхьаьний маьхьарий детта цара.
Шайн бІаьргашца го царна,
Веза Эла Цийоне юхавоьрзуш.
9Яккхийейша, хазахетарца цхьаьна эшарш лакхийша,
Ярушалайман херцораш!
ХІунда аьлча Везачу Эло Шен халкъан догъэцна,
Цо мах баларца паргІатъяьккхина Ярушалайм.
10Везачу Эло Шен беза пхьарс берзина
баьккхина дерриг а халкъашна хьалха.
Дуьненан массо а йистошна
вайн Дала делла кІелхьардаккхар гур ду.
11ДІадуьло, дІадуьло, арадовла цигара!
Боьхачух дІа ма хьакхало.
Арадовла цу чуьра, шаьш цІанде,
Везачу Элан пхьегІаш лелош дерш!
12Амма шу меллаша девр ду ара, дІадовдур дац,
хІунда аьлча Веза Эла гІур ву шуна хьалхаваьлла.
Исраилан халкъан Веза Дела хир ву,
шу лардеш, шуна тІаьхьаваьлла вогІуш.
Ялхочо бала хьегар
13Везачу Эло боху:
«Хьовсал, Сан Ялхо Ша дечунна тІехь кхиам болуш хир ву.
Иза чІогІа лакхаваьккхина а, айвина а хир ву.
14Иза гича, дукха адам инзардаьллера, хІунда аьлча
цхьана а адаман йоцучу кепара цІармата дара Цуьнан сибат,
цхьана а стеган ца хуьлу хатІ дара Цуьнан.
15Амма Цо дукха халкъаш инзардохур ду,
паччахьаша шайн баганаш дІакъовлур ю Цунна хьалха.
Шайга ца дийцинарг гур ду царна,
шайна ца хезначух кхетар бу уьш».
53
1Мила тешна хир вара тхоьгара хезначух?
Хьанна гайтина бара Везачу Элан нуьцкъала пхьарс?
2Иза Цунна хьалха, ховха маргІал санна,
декъачу лаьттара хьалаболу орам санна, кхиъна ву.
Цуьнгахь я куц а, я исбаьхьалла а яцара
вайн тидам цунна тІебахийта.
Цуьнга хьаьжча, цхьа а хІума дацара
вай Цунна тІеозалуш долу.
3Нах ца баьшна а, наха дІатесна а вара Иза.
Лазарш хааделла а, эгІазаллаш евзина а стаг вара Иза.
Шена тІера юьхь дІаерзаечу стагах санна,
Цунах даша а ца даьшна, вай Цуьнан хама а ца бинера.
4Амма, вайн эгІазаллаш тІе а лаьцна,
Цо вайн лазарш дІадаьхьира.
Ткъа вайна моьттура, Иза таІзар динарг, –
Дала тоьхнарг а, Цо ницкъ бинарг а вара.
5Вайн аьрхаллина чов йина вара Иза,
вайн къиношна хьаьшна вара Иза.
Вайна машар бахьаш долу таІзар дара Цунна тІехь,
ткъа Цуьнан чевнаш бахьана долуш вай тодина лаьтта.
6Вай массо а тиладелла уьстагІий санна дара,
хІора а шен-шен новкъа тІевирзина вара.
Амма Везачу Эло дахкийтина Цунна тІе
вайн массеран а къинош а, бехк а.
7Цунна гІело а йора, ницкъ а бора,
амма Шен бага хьала ца гІаттийра Цо.
Урс хьакха дІабуьгуш болчу Іахаро санна,
ша лоргучунна хьалха шен Іаь ца йолуьйтучу уьстагІо санна,
Шен бага хьала ца гІаттийра Цо.
8Цуьнан гІуллакх харц къасторна, Иза дІаваьккхира.
Амма Цуьнан тІаьхьенах лаьцна хьан ойла йора?
Дийначеран лаьтта тІера дІаваьккхина вара Иза.
Сан халкъан къинош бахьанехь Цунна ницкъ бира.
9Зуламхошца цхьаьна каш кечдинера Цунна,
хьалдерг волчохь дІавоьллинера Иза,
Цо цкъа а къизалла ца йинехь а,
Цуьнан багахь харцдерг дацахь а.
10Амма Везачу Элан лаамехь дара
Иза хьашийта а, Цуьнга баланаш хьегийта а.
Нагахь Шен синах Цо гІуда такхаран сагІа дахь,
тІаьхьенах берш гур бу Цунна,
Цуьнан дахар дах а дийр ду Цо,
ткъа Цуьнан куьйгахула кхиамца
Везачу Элан лаам кхочушхир бу.
11Шен сино бала хьегначул тІаьхьа,
Цунна юха а дахаран серло а гур ю,
Шена тосаделлачуьнгахула Ша тІекхаьчначунна Иза реза а хир ву.
Нийсаверг волчу Сан Ялхочо
дуккха а нах Суна хьалха бакъбийр бу,
церан къинош Шена тІехь дІа а хьур ду.
12Цундела Ас сийлахьчарна юкъахь дакъа лур ду Цунна,
ондачаьрца ижу йоькъур ю Цо,
Цо Шен дахар Іожаллина дІадаларна а,
зуламхойх Иза дІатоьхна хиларна а.
Цо дуккха а болчеран къинош дІа а даьхьира,
зуламхошна тІера доІанаш а дора.
54
Везачу Элан Исраилан халкъе болу безам
1«Мохь хьекха, бер ца хуьлуш ерг,
цкъа а бер хилла а йоцург!
Хазахетаран цІогІа тоха, мохь хьекха,
бер хуьлуш лазарша ца хьийзийнарг,
хІунда аьлча йитинчун бераш сов ду,
майра волуш йолчун чул», – боху Везачу Эло.
2«ДІасашоръе хьайн четар лаьтта меттиг,
хьайн хІусамийн шаршуш дІаяржае!
Юха ма оза! Четар чІагІдеш долу машшаш дІахеца,
ткъа машшийн хьостамаш лаьттах чІагІде!
3ХІунда аьлча хьо аьтту а, аьрру а агІор дІасаяьржар ю.
Хьан тІаьхьенах болчара халкъаш карадерзор ду,
яссийна церан гІаланаш хьалаюзур ю.
4Кхера ма кхера – кхин юьхьІаьржачу хІуттур яц хьо.
Эхь хеташ ма хила – кхин аьшнаш йийр яц хьо.
Хьайн жимачу хенахь юьхьІаьржачу хІоттар дицлур ду хьуна,
хьайн йисина Іаш сий дайна хилар дага а догІур дац хьуна.
5Хьо Кхоьллинарг ву хьан майра –
Цуьнан цІе массо а ницкъийн Веза Эла ю.
Хьо ПаргІатъяьккхинарг Исраилан халкъан Веза Дела ву,
Цунах дерриге а лаьттан Дела олу.
6Везачу Эло кхойкху хьоьга,
йитина а, дог доьхна а йолчу зудчуьнга санна,
жимачу хенахь ялийна а,
юха дІатесна а йолчу зудчуьнга санна, –
боху хьан Дала. –
7КІеззигчу ханна Ас йитинера хьо,
амма боккхачу къинхетамца Ас юхаялор ю хьо.
8ОьгІазваханчохь Сайн юьхь хьох къайлаяьккхинера Ас,
амма хедар боцучу безамца Ас къинхетам бийр бу хьох», –
боху хьо КІелхьарйоккхуш волчу Везачу Эло.
9«Суна иза Нохьин деношкахь санна ду.
Цу хенахь Ас чІагІо йира, кхин цкъа а лаьтта тІе Нохьин хиш дер дац аьлла.
ХІинца Ас чІагІо йо кхин хьуна оьгІаз ца ваха а,
бехкаш ца даха а.
10Лаьмнаш дегадахь а,
гунаш меттахдовлахь а,
Сан хьоьга болу хедар боцу безам дІабер бац,
Сан хьоьца бина машаран барт меттахбер бац», –
боху хьох къинхетам беш волчу Везачу Эло.
Керла Ярушалайм
11«Пекъар йолу, мохо дІасалестош йолу,
шена синтем ца бина йолу гІала!
Ас-Айса хьан тІулгаш поппарца дуттур ду,
хьан бух саппир-тІулгех буттур бу,
12хьан бІаьвнаш рубинех йийр ю,
кевнаш – къегачу жовхІарех,
ткъа дерриг а пенаш дезачу тІулгех дуттур ду.
13Везачу Эло Іамор бу хьан берриг а кІентий,
церан машар а, беркат а доккха хир ду.
14Нийсонна тІехь чІагІйина хир ю хьо.
Іазап дар хьуна генадер ду,
хьо кхера оьшуш хІумма а дац.
Къемат хьуна генадер ду,
иза хьуна улло догІур дац.
15Нагахь хьуна тІе цхьаъ латахь а,
иза Соьгара хир дац.
Милла а хьох латахь а, иза ша вужур ву.
16Хьажал, Ас аьчка пхьар кхоьллина,
цо, алу алсам а йоккхий,
балхана догІуш долу герз кечдо.
Ткъа иштта Ас кхуллу хІаллакдийриг а,
цуьнга адамаш хІаллакдайтархьама.
17Хьуна дуьхьал даьккхинчу цхьана а герзо хьуна зулам дийр дац.
Хьо бехке вечу муьлххачу а маттана дуьхьало ялур ю хьоьга.
Иза Везачу Элан ялхойн тІаьхье ю,
Соьгара долу церан бакъдар ду», –
боху Везачу Эло.
55
Делера болу къинхетам
1Везачу Эло боху:
«Ва дерриге а хьогах дерш,
хиш тІе схьадуьйла!
Ва шайгахь ахча доцурш,
схьадуьйла, эца, яа!
Схьадуьйла, дети доцуш эца,
ахча а ца луш, чагІар а, шура а эца!
2Аш хІунда луш ду ахча шайна пайденна доцучух?
Мах а луш, меца хІунда дуьсуш ду шу?
Дика Соьга ла а догІий, мерзаниг дІадаа,
тІаккха аша тоьллачу кхачанах дезар оьцур ду.
3ХІинца тидам бе, Суна тІедуьйла!
ЛадогІа Соьга, шайн синош дахийтархьама!
Ас гуттар а хин болу барт бийр бу шуьца,
Даудана лур ду аьлла долу тешаме диканаш лур ду шуна.
4Хьовсал, Ас Цунах дуккха а халкъашна теш вира,
тхьамда а, куьйгалхо а вира царна.
5Хьайна девзаш доцу халкъаш тІекхойкхур ду ахь,
хІинццалц царна хьо а ца девзара.
Уьш хьуна тІекхача сихлур бу,
хьан Везачу Делан, Исраилан халкъан Везачу Делан, дуьхьа,
хІунда аьлча Цо хьан сий лакхадаьккхина».
6Лаха Веза Эла Иза каро мегачу хенахь.
Кхайкха Цуьнга, Иза уллохь волчу хенахь.
7Іесачо шен некъ буьтийла,
ткъа къинош летийначо – шен ойланаш.
Везачу Элана тІевоьрзийла иза – Цо цунах къинхетам бийр бу –
Вайн Далла тІе, хІунда аьлча Цо комаьршаллица нахана гечдийр ду.
8«Сан ойланаш шун ойланаш яц,
шун некъаш Сан некъаш дац, –
боху Везачу Эло. –
9Стигалш лаьттал лекха ма-хиллара,
Сан некъаш а ду шун некъел лекха,
Сан ойланаш а ю шун ойланел лекха.
10ДогІа а, ло а, стигалара охьа а догІий,
цара латта даша а дой,
цу тІехь хьаладолург кхуьуьйту,
ялта дІадуьйш волчунна хІу а,
юуш волчунна юург а хуьлуьйтуш.
ТІаккха бен уьш стигала юха ца доьрзу.
11Иштта ду Сан багара схьадолу дош а –
иза даьсса юха ца доьрзу Суна тІе.
Цо Суна луург кхочушдо,
Ас даийтина дош Іалашоне кхочу.
12Делахь, шу самукъадаларца арадевр ду,
машарца новкъа а дохур ду.
Лаьмнаша а, гунаша а шуна хьалха эшарш лоькхур ю,
аренашкарчу дитташа шайн тІараш деттар ду.
13Коканийн метта, зоьзан дитт хьаладер ду.
КІохцалийн метта, миртан дитт хьалагІур ду.
И дерриг а хир ду Веза Эла дагаваийтарна а,
гуттаренна йолчу а, дІаер йоцучу а билгалонна а».
56
Массо а халкъашна долу кІелхьардовлар
1Везачу Эло иштта боху: «Бакъдерг лар а де, нийсо а лелае, хІунда аьлча Сан кІелхьардахар гергакхаьчна, Сан нийсо кестта гучуйоккхур ю.
2Декъала ву Далла лерина шоьтан де, иза сийсаз а ца доккхуш, лардеш верг а, шен куьг муьлххачу а вочу балхах лардеш верг а. Декъала ву иштта лелаш волу стаг а, иза кхочушдан схьалаьцна адам а».
3Везачу Элана тІаьхьахІоьттина волчу кхечу къоман стага ма олийла: «Везачу Эло со билггал Шен халкъах дІакъастор ву».
ВаьІна волчо а ма олийла: «Со дакъаделла дитт бен дац».
4Везачу Эло иштта боху: «Сан шоьтан денош лоручу а, Суна лууш дерг хоржучу а, Соьца бина барт ларбечу а баьІначарна
5Сайн цІа чохь а, цуьнан пенаш юккъехь а дагадоуьйтийла дІахІоттор ю Аса, ткъа нехан кІентий а, мехкарий а дуьнен чу бовлучул а дика хир ю иза. Абаденналц йолу а, хедар йоцу а цІе лур ю Ас царна».
6Везачу Элана гІуллакх дан а, Цуьнан цІе еза а, Цуьнан ялхой хила а Цунна тІаьхьахІиттина болу, шоьтан денош лардеш а, Соьца бина барт чІогІа лоруш а болу кхечу къаьмнех берш
7буьгур бу Ас Сайн безачу лам тІе. ДоІанаш дечу Сайн цІа чохь хазахетар дийр ду Ас царна. СагІа доккхучу Сан кхерча тІехь дохуш долу дийнаташ дагоран а, кхидолу а церан сагІанаш тІеоьцур ду Ас, хІунда аьлча Сан цІа доІанаш ден цІа олуш хир ду, массо а къаьмнашна лерина долу.
8ДІасабаьржина болу исраилхой схьагулбеш волчу Хьалдолчу Эло боху: «Гулбинчарна тІе кхин а гулбийр бу Ас».
Исраилхойн тхьамданаш бехке бар
9Аренан массо а акхарой, схьаюьйла! Хьуьнан массо а акхарой, схьаюьйла, дІадаа!
10Исраилхойн хехой бІаьрзе а, хІумма а ца хууш а бу, уьш берриш а мотт ца хуу жІаьлеш ду, лата а ца хууш, Іахка а Іохкуш, гІенаш а гуш, набъяр а дезаш.
11Уьш Іебар доцу а, сутара а жІаьлеш ду. Уьш кхетам боцу Іуй бу: массо а шен новкъа дІавирзина ву, хІора а шена пайда лоьхуш ву.
12«Схьадуьйла, – боху цара, – суна чагІар карор ду! Маларца дехар ду вай! Кхана а тахана хилларг хир ду, кхин сов а».
57
ЦІушна Іамалъеш берш бехке бар
1Делан лаамехь верг хІаллакьхуьлу, ткъа цхьанна а дагах ца кхета иза. Далла тешаме нах бахарна тІера дІабоху, амма цхьа а ца кхета – Делан лаамехь верг дІакхолхуьйту, цунна зулам ца хилийтархьама.
2Нийсачу новкъахула лелларш паргІатоне кхочур бу, царна синтем карор бу шайн Іожаллин меттахь.
3«Амма шу – тІедуьйла кхуза, зуда-бозбунчин бераш, нахаца лелачу стеган а, кхахьпанан а хІу!
4Шу хьанах кхаьрдаш ду? Хьанах доьлу шу, мотт ара а бохуш? Зуламан бераш а, аьшпаш буьттучийн тІаьхье а яц шу?
5Нежнашна юкъахь а, хІора луьстачу дитта кІелахь а цІушца боьзна болчу хьарамчу лаамех дуьзна ду шу. Татолашна йистехь а, тархашна кІелахь а берашна арсаш хьоькхуш ду шу.
6Хьан дакъа татолийн шерачу тІулгаш юкъахь ду. Уьш хьан кхаж бу. ЦІуш лоруш болчу оцу тІулгашна чагІаран а, кІен а сагІанаш доху ахь. Оцунна реза хуьлийла дуй Со?
7Лекхачу а, хьалабаьккхинчу а лам тІе хІоттабо ахь хьайн маьнга, цига хьалайолу хьо сагІа даккха.
8НеІарна а, гурана а тІехьа хІиттайо ахь цІуйн билгалонаш. Сох дІа а йоьрзий, ерзина а йолий, метта йолу хьо. Хьайца дІабийшинчаьрца барт бо ахь цаьргара мах баккха. Цаьрга а хьоьжуш, хьайн хьарамчу лаамах там хуьлу хьуна.
9Хаза хьожа йогІу хьакхар а эцна, хьо Мулка-цІунна тІе йогІу. Ахь хьайн хьакхарш алсамдоху. Хьайн геланчаш генна дІабохуьйту ахь – ур-атталла эхарте кхаччалц уьш буьссуьйтуш.
10Бехха некъ барна, хьо кІадло, амма ахь ца олу: „Дог дохийла а дац!“ Хьан гІора юха а меттахІутту, цундела хьуна гІелъялар ца хаало.
11Хьо хьанах кхераелла сел чІогІа, тешаме ца хиллал а, Со, виц а вина, хьайн дага чохь ца виттал а? Со вехха вист а ца хуьлуш Іерна, дуй те хьан Сох цакхерар?
12Ас хьан нийсо а, хьан гІуллакхаш а дІагойтур ду хьуна – царах хьуна пайда бер бац.
13Ахь, гІо доьхуш, орца даьккхича, хьан цІуйн жІугано кІелхьарйоккхур юй те хьо? Уьш массо а мохо дІахьур бу, хІоно дІасабохур бу. Ткъа Сох тешначунна латта а кхочур ду, Сан беза лам цуьнан дола а бер бу».
Дог доьхначух къахетар
14Везачу Эло элира: «Хьалаайина некъ богІа! Кеч а бе, дІа а нисбе некъ. ДІаяккха Сан халкъана хьалхара дуьхьало».
15ХІунда аьлча иштта боху Лекхачо а, Лакхаваьккхинчо а, абаденналц Вехаш Волчо а – Везаниг ю Цуьнан цІе: «Со лекхачу а, езачу а меттехь Іаш ву. Дог доьхнарш а, синца муьтІахь берш а бу Соьца. Ас синца муьтІахь болчеран са метта а далор ду, дог доьхначеран дог метта а далор ду.
16Со даим а хир вац шу бехке деш а, шуна оьгІазъоьхуш а. Со иштта хилча, муьлхха а са Суна хьалха гІеллур дара, Іаь а тухуш, Ас мел кхоьллинарг лаьттар дацара.
17Халкъан къилахь йолу сутаралла бахьанехь, Со оьгІаз а оьхура, цунна таІзар а дора Аса, Сайн юьхь къайла а йоккхура, эргІад а вуьйлура, амма иза, Сох дІа а дирзина, шен даго хаьржинчу новкъахула дІадахара.
18Суна гина цуьнан некъаш, амма Ас тодийр ду иза. Ас иза дІа а лелор ду, халкъах гІайгІа ечарна синтем а бийр бу.
19Нехан баганашкахь Суна лерина болу хастам кхуллур бу Ас. Уггар дика машар лур бу Ас генарчарна а, уллорачарна а, – боху Везачу Эло. – Ас тодийр ду халкъ.
20Іеса нах ловзабаьлла хІорд санна бу. И хІорд дІа ца тоь, цуьнан хиша сазз а, хатт а аратуьйсу.
21Іесачарна машар хир бац», – боху сан Дала.
58
Бакъдолчу марха кхабарх лаьцна
1Везачу Эло боху: «ЧІоггІа мохь хьакха, сеца ма сеца. Хьайн аз айде, коьман маІах тардеш. Сан халкъана цуьнан зуламаш а, Якъубан тІаьхьенна цуьнан къинош а дІахаийта.
2Цара хІора дийнахь лоьху Со. Сан некъаш довза а лууш долуш санна а, нийсонца лелаш долуш санна а, шен Делан лаамаш дІа ца тосуш долуш санна а долу халкъ ду иза. Цара нийсонца гІуллакх къасторах хоьтту Соьга, Далла гергакхача лууш санна а бу уьш».
3Наха хоьтту: «Оха марха кхобу, Хьуна хІунда ца го иза? Тхо кІезиг хилар гойту оха, цуьнан тидам хІунда ца бо Ахь?»
Везачу Эло боху цаьрга: «Шаьш марха кхобучу дийнахь шайн лаам кхочушбо аш, кхечарна а хала белхаш бар тІедуьллу.
4Марха а кхобуш, аш девнаш доху, эгІа а оьгІу, иштта буйнаш детташ лета. Лакхахь шайн аз хазийтархьама, ца кхобу аш цу хенахь марха.
5Иштта дуй те Суна лууш долу марха, стага шена ницкъ бен а, маргІало санна, шен корта охьатаІабен а, шена кІел сингаттаман бедарш а, чим а туьйсу де? Цунах олу ахь марха долу а, Везачу Элана дезаш долу а де?
6ХІара ду Суна лууш долу марха: харцонан гІоьмаш дІаяха, дезачу дуькъан машшаш дІадаста, Іазапехь берш паргІатбаха, муьлхха а дукъ дохаде,
7мецачуьнца хьайн бепиг декъа, бевлла лела миска нах хьайн цІа чу бига, верзинчунна тІе бедар юха, хьайн гергарчух дІа ма лачкъа.
8ТІаккха хьан серло, сахуьлучу хенахь санна, гучуер ю, хьан товалар сихха хир ду, хьан нийсо хьуна хьалхаяьлла дІагІур ю, Везачу Элан сийлалла а тІаьхьадогІур ду хьуна.
9Ахь кхайкхича, Везачу Элана хезар ду, ахь орца даьккхича, Цо эр ду: „Со кхузахь ву!“
Ахь хьо волчуьра Іазап латтор дІа а даккхахь, пІелг айарца стаг бехкеван а, стаг сийсазвеш долу къамел а сацадахь,
10доллучу синца мецачунна яа хІума а лахь, гІело ловш волчун дог а эцахь, тІаккха хьан серло кхетар ю боданехь, хьан бода делкъе санна хир бу.
11Веза Эла гуттар а хьан тхьамда хир ву. Цо, йокъа хІоьттича, хьуна оьшург латтор ду, хьан даьІахкаш чІагІйийр ю, тІаккха хьо хих Іабийна беш санна а, цкъа а хи ца кхачош долу хьоста санна а хир ву.
12Хьан халкъо юхаметтахІиттор ю шира херцораш, юха а дІахІиттор ду дуккха а тІаьхьенаша дитина цІенойн баххаш. Хьох пенаш тодеш верг а, херцийна урамаш, цигахь Іархьама, юхаметтахІиттош верг а эр ду».
Шоьтан де лардарна совгІатдар
13«Нагахь шоьтан дийнан дуьхьа, хьайна дан тамехь хета гІуллакхаш а ца деш, Сан дезачу дийнахь куьг-ког ахь лардахь, шоьтан дийнах зовкх хьоьгу а, Везачу Элан деза а де ахь алахь, иза лоруш, цу дийнахь гуттара а айхьа деш долу гІуллакхаш а ца деш, хьайна тамехь дерг а ца лоьхуш, эрна хабарш а ца дуьйцуш, хьо хилахь,
14хьуна Везачу Элаца хиларан хазахетар карор ду. Ас хьо лаьттан лакхенашка хьалавоккхур ву, Якъубана, хьан дена кхаьчна болчу махке зовкх хьоьгуьйтур ду». Хаа ду шуна, Везачу Эло аьлла ду иза.
59
Къинош леторна халкъ бехкедар
1Хьажал, Везачу Элан куьг шу кІелхьар ца даххал доца дац. Цуьнан лерг шу ца хаззал къевлина дац.
2Амма шун харцонаша шуна а, шун Далла а юккъе херо ялийтина. Аша летийначу къиноша Цуьнан юьхь шуьгахьара дІаерзийтина, ткъа цу бахьаненна Цунна шу ца хеза!
3ХІунда аьлча шун куьйгаш цІийно бехдина ду, шун пІелгаш – къиноша. Шун баганаша харцдерг дуьйцу, шун матто зуламениг дуьйцу.
4Бакъдолчуьнгахьа цхьаммо а аз ца айдо, нийсонца гІуллакх цхьаммо а ца къастадо. Даьссачу дешнех а доьзна, цара харцдерг дуьйцу, зуламе хІума дола а дой, бохам боккху.
5Лаьхьанан хІоаш тевна дохкий а Іа, маша а бузу цара. Церан хІоаш диънарг лийр ву, нагахь уьш дохадахь, царна чуьра лаьхьа арабер бу.
6Церан бедаршна маша пайденна бац, шаьш динарг тІедухалур дац цаьрга. Церан гІуллакхаш харцонан гІуллакхаш ду, ницкъбар ду цара лелош дерг.
7Зуламна тІебовду церан когаш, бехк боцучун цІий Іано сихло уьш. Іеса ю церан ойланаш, дохор а, хІаллакьхилар а ду церан некъаш тІехь.
8Машаран некъ царна ца бевза, нийсо яц уьш лелачохь. Церан некъаш ситтина ду, царна тІехула воьдучунна цхьанна а машар ца бевза.
Халкъо шен къинойх даре дар
9Цундела нийса кхел яр ду вайна генахь, нийсо вайна тІе ца кхочу. Вай серлоне сатуьйсу, амма бода тІебогІу, сирлачу къагаре хьоьжу, амма Іаьржачу боданехь лела.
10БІаьрзенаш санна, пен а лоьцуш, бІаьргаш доцуш санна, мича доьлху а ца хууш лела вай. Дийнан делкъехь тийсало, маьркІажхан йолуш санна. Ондачарна юкъахь, делларш санна ду вай.
11Черчий санна, Іоьху вай, кхокхарчаша санна, узарш до. Нийса кхел яре хьоьжу вай, амма иза яц, кІелхьардовларе сатуьйсу, амма иза вайна генахь ду.
12ХІунда аьлча Хьуна хьалха тхан зуламаш дукха ду, тхан къиноша тхуна дуьхьал тоьшалла до. Оха дина зуламаш тхоьца ду, тхайн харцонаш тхуна евза.
13Веза Эла волчу Хьуна дуьхьал а девлла, Хьо Іехийра оха. Тхайн Делах дІадирзира тхо. Ницкъбарх а, аьрхаллах а лаьцна дуьйцу оха. Тхайн дегнашкахь кхоьллина харц дешнаш арадовлуьйту оха.
14Бакъдерг лелор юхатеттина ду, ткъа нийсо генахь лаьтташ ю, хІунда аьлча билггала дерг урамашкахь тасаделира, ткъа хьаналла чу ца ян елира.
15Билггала дерг цхьанхьа а карош дац, ткъа зуламна гена ваьллачунна бохам хуьлу.
Везачу Эло Шен халкъ кІелхьардаккха кечдо
Везачу Элана гира иза, ткъа Цунна тамехь дацара нийсо цахилар.
16Цунна гира цхьа а цахилар, Иза цецвелира гІо доккхуш цхьа а цахиларх. Цуьнан Шен куьйго болх бира уьш кІелхьарбохуш, Цуьнан нийсоно гІо дора Цунна.
17Цо Шена тІе, гІагІ санна, бакъдерг диллира, Шен коьрта тІе кІелхьардаккхаран гІем а тиллира, бекхаман оба, бедар санна, тІеоьллира, дог иракарахІотторца Шен дегІ хьулдира.
18Цара динчуьнга хьаьжжина, Цо Шена дуьхьалбевллачарна дералла гойтур ю, мостагІашна бекхам бийр бу, хІордан йистерчу халкъашна а царна доггІург дІалур ду.
19Малхбузехь Везачу Элан цІарах нах кхералур бу, ткъа малхбалехь – Цуьнан сийлаллех. Сиха догІу хи санна, схьавогІур ву Иза, Везачу Элан хІоно дІаэккхош волу.
20«Цийонна а, зулам лелорна тІера дІайирзинчу Якъубан тІаьхьенах болчарна а ПаргІатбохург вогІур ву, – боху Везачу Эло. –
21Сох лаьцна аьлча, цаьрца болу Сан барт хІара бу, – боху Везачу Эло. – Сан Са а, хьуна тІехь долу, Сан дешнаш а, Ас хьан бага дехкина долу, хьан багара а, хьан берийн а, церан тІаьхьенийн а багара хІинца дуьйна абаденналц дІадевр дац», – боху Везачу Эло.
60
Ярушалайман хинйолу сийлалла
1«ГІаттахьа, серлаялахьа, Ярушалайм, хьан серло схьа ма еана,
Везачу Элан сийлалла хьуна тІехула хьала ма яьлла!
2Хьажал, бодано латта дІахьулдийр ду,
халкъаш а Іаьржачу боданна кІел гІур ду,
амма хьуна тІехула Веза Эла садаржаран серлонехь гІоттур ву,
Цуьнан сийлалла хир ю хьуна тІехь.
3Хьан серлонна тІе халкъаш догІур ду,
паччахьаш – хьан садаржаран сирлаллина тІе.
4Хьайн корта хьала а айий, гонах хьажа:
уьш массо а, гул а белла, хьуна тІебогІуш бу.
Хьан кІентий генара схьабогІуш бу,
карахь хьан мехкарий а бахьаш.
5ТІаккха, хьайна иза гича, хазахетар ду хьуна,
хьан дог, тохаделла, шорлур ду.
ХІордан хьал хьан карадогІур ду,
халкъийн долахь дерг хьуна тІе доьрзур ду.
6Эмкалийн ковранаша дІалоцур ду хьан латта,
къона эмкалш хир ю Маданера а, Іейпера а яьхкина.
Уьш ерриш а Шеба-махкара, деши а, хаза хьожа йогІу хьакхарш а дахьаш, йогІур ю.
Везачу Элан сийлахь гІуллакхаш кхайкхор ду схьабаьхкинчу наха.
7Къедархойн дерриге а жаш хьо йолчохь схьагулдийр ду,
набуятихойн коьмаша хьан гІуллакх дийр ду.
СагІа доккху Сан кхерча тІехь тамехь долу сагІа хир ду царах,
иштта Сайн исбаьхьаллин цІийнан сийдийр ду Ас.
8Мархаш санна а, шайн баннаш
тІе доьлху кхокхарчий санна а,
тІемаяьлла йоьдург хІун ю?
9Иштта, Соьга хьоьжуш хІордан йистера халкъаш ду,
ткъа царал хьалха Таршашан хІордкеманаш ду,
генара шун кІентий цІа балош догІуш долу.
Цара дахьаш дети а, деши а ду
Везачу Элан, хьан Делан,
Исраилан халкъан Везачу Делан дуьхьа,
хІунда аьлча Цо хьан сий айина.
10Кхечу мехкашкарчу наха хьан пенаш дуттур ду,
церан паччахьаша хьуна гІуллакх дийр ду.
Со оьгІазвахча, Ас таІзар дора хьуна,
амма хІинца Сайн дикаллица
хьоьца къинхетаме хир ву Со.
11Хьан кевнаш гуттар а диллина хир ду,
уьш дийнахь а, буса а дІакъовлур дац,
халкъийн хьал хьуна чудаийта а,
церан паччахьаш схьабалабайта а.
12Ткъа хьуна гІуллакх ца до
пачхьалкхаш а, халкъаш а
чекхдовллалц хІаллакдийр ду.
13Ливанун-махкара сийлахь дитташ –
зоьзан а, базанан а, баганан а цхьаьний –
хьуна схьадахьар ду.
Цаьрца хаздийр ду Сан деза цІа,
тІаккха Ас сийдийр ду Сайн когийн меттиган.
14Хьуна гІело йиначеран кІентий,
муьтІахь хиларца хьо йолчу а баьхкина,
хьан когашка охьаоьгур бу.
Хьох ца бешаш хиллачара
хьох эр ду Везачу Элан гІала а,
Исраилан халкъан Везачу Делан Цийон а.
15Хьо дІатесна а, ца езаш а,
цхьа а хьуна чухула чекх а ца волуш хиларан метта,
Ас йийр ю хьох гуттаренна а исбаьхьалла а,
тІаьхьенашкара тІаьхьенашка хазахетар а долу гІала.
16Халкъаша а, паччахьаша а юзор ю хьо,
нанас дакхош долу бер санна.
Хьуна хуур ду Веза Эла волу Со, хьо КІелхьарйоккхург а,
хьо мах баларца ПаргІатйоккхург а, Якъубан Нуьцкъалниг а вуйла.
17ЦІастанан метта, Ас деши дахьар ду хьуна,
эчиган метта, дети а, дечиган метта, цІаста а,
тІулгийн метта, эчиг а дахьар ду.
Машар хир бу хьан куьйгалхо,
нийсо хир ю хьан тІехьожург.
18Ницкъбар кхин хир дац хьан лаьтта тІехь,
дохор а, хІаллакдар а – хьан дозанашкахь.
Хьайн пенех ахь КІелхьарвалар эр ду,
ткъа хьайн кевнах – Хастам.
19Хьуна дийнахь серло луш малх а кхин хир бац,
батто буьйсанна шен нур а лепор дац,
хІунда аьлча Веза Эла хир ву хьуна гуттар а серло луш,
хьан Дела хир ву хьуна исбаьхьалла хилла лаьтташ.
20Хьан малх цкъа а дІабузур бац,
бутт кхин къайла а бер бац,
хІунда аьлча Веза Эла хир ву хьуна гуттар а серло луш.
Хьан баланийн денош чекхдевр ду.
21Дерриг а хьан халкъ, нийсонца а лелаш,
абаденналц лаьттан дола деш хир ду.
И халкъ Ас доьгІна синтар ду,
Сан куьйгийн болх бу,
Сан исбаьхьалла хьалаяккха кхоьллина ду.
22КІезигчух эзар адам схьадер ду,
уггар гІийлачух – онда халкъ.
Со ву Веза Эла.
Шен хеннахь Ас сихдийр ду иза хилийта».
61
КІелхьардовларх болу хаза кхаъ
1Хьалдолчу Элан Са дагца ду Сан,
хІунда аьлча Везачу Эло Со къобалвина
мискачарна хаза кхаъ кхайкхо.
Цо хьажийна Со дог доьхначарна дарба дан,
йийсархошна паргІатдовлар кхайкхо,
тутмакхаш набахтера арабаха,
2Везачу Эло диканца леладо шо а,
вайн Делан бекхаман де а кхайкхо,
гІайгІанехь мел болчеран догъэца,
3Цийонехь гІайгІа ечарна хазахетар тилла –
чиман метта, царна таж лур ду,
белхаран метта, самукъадалар лур ду,
эшначу синан метта – хастаман духар.
Царах эр ду нийсонан нежнаш,
Шен исбаьхьалла дІагайтархьама,
Везачу Эло доьгІна долу.
4Цара шира херцораш юхаметтахІиттор ю,
тоххара дуьйна йохийна меттигаш тойийр ю.
Дуккха а тІаьхьенашкара дуьйна яссийна
лаьтташ йолу гІаланаш карлайохур ю цара.
5Кхечу мехкашкарчу наха шун жаш дажор ду.
Хийра нах хир бу шун латта лелош а, кемсаш кхиош а.
6Ткъа шух Везачу Элан динан дай эр ду,
вайн Далла гІуллакх деш берш аьлла, цІе йоккхур ю.
Халкъийн хьоло кхобур ду шу,
церан дозаллех аш куралла йийр ю.
7Шун юьхьІаьржачу хІоттаран метта
лаьттан шозза дакъа лур ду шуна.
Шу сийсаздахаран метта
шайга кхаьчначух даккхийдеш хир ду шу.
Иштта, шун махкахь шозза дакъа лур ду шуна,
гуттаренна а долу хазахетар хир ду шун.
8«ХІунда аьлча Суна, Везачу Элана, нийса кхелъяр деза,
ницкъбарца долу талор ца деза.
Тешаме а волуш, Ас совгІат лур ду царна,
гуттаренна болу барт а бийр бу цаьрца.
9Царах схьабевлларш къаьмнашна юкъахь бевзаш хир бу,
ткъа церан тІаьхье халкъашна юкъахь евзаш хир ю.
Уьш мел гуш болчарна хуур ду,
Везачу Эло декъалдина халкъ иза дуйла».
10Сайн Везачу Элах йоккхаеш хир ю со,
сан са хир ду сайн Делах доккхадеш.
Цо кІелхьардаккхаран бедарш юьйхина суна тІе,
Цо нийсонан оба суна тІе хьулйина,
зудаялочо динан дайн чалба коьрта тІе тиллича санна а,
нускало жовхІаршца ша хазъян санна а.
11Лаьтто шен ялта кхиоре терра а,
бешо стоьмаш хьалабахаре терра а,
Везачу Эло нийсо кхуьуьйтур а ю,
массо а халкъашна хьалха
Шена хастамаш бойтур а бу.
62
1Цийонан дуьхьа дІасоцур вац со,
Ярушалайман дуьхьа тийна Іийр вац,
цуьнан нийсо, Іуьйренан серло санна, гІатталц,
цуьнан кІелхьаръялар, хаьштиг санна, серлаяллалц.
2Халкъашна хьан нийсо гур ю,
массо а паччахьашна – хьан сийлалла.
Хьуна керла цІе туьллур ю,
Везачу Элан багара схьаер ю и цІе.
3Везачу Элан карахь сийлаллин таж хир ду хьо,
хьайн Делан кераюккъехь паччахьийн чалба хир ю.
4Кхин эр дац хьох «Йитинарг»,
я хьан лаьттах кхин эр дац «ДІатесна дерг».
Хьан цІе хир ю «Дала цунах зовкх хьоьгу»,
ткъа хьан лаьттах «Долахь дерг» эр ду,
Везачу Эло хьох зовкх хьоьгур долу дела,
хьан лаьттан Цо дола дийр долу дела.
5Жимачу стага йоІстаг ма-яллора,
хьан кІенташа хьан дола дийр ду.
Зудаялош верг шен нускалх воккхавеш ма-хиллара,
иштта хьан Дела а хьох воккхавеш хир ву.
6Хьан пенаш тІехь хехой хІиттор бу Ас, Ярушалайм.
Уьш дийнахь а, буса а тийна хир бац.
Шу, Везачу Эле кхойкхуш дерш,
дист а ца хуьлуш ма Іелаш.
7Цуьнга са ма даІийта, Цо Ярушалайм юхаметтахІоттаяллалц,
цунах Цо дуьненан сийлалла яллалц.
8Везачу Эло чІагІо йина
Шен аьтту куьйгах а, Шен нуьцкъалчу пхьаьрсах а:
«Хьан ялта кхин лур дац Ас хьан мостагІашна кхачанна,
кхечу къаьмнийн наха хьан чагІар а мер дац,
ахь шена тІехь болх бина долу.
9Кемсаш кхиочара юур ю уьш,
Везачу Элана хастам бийр бу цара.
Кемсаш лахьочара мер ду чагІар
Сан дезачу цІийнан керташкахь».
10Схьадуьйла, кевнах чекхдовла!
Халкъана некъ кечбе!
Хьалаайина бе и некъ!
Оьшуш доцу тІулгаш дІадаха!
Хьалаайа байракх къаьмнашна!
11Везачу Эло кхайкхадо дуьненан йистошка кхаччалц:
«ДІаала Цийонан йоІе:
„Хьажал, хьо КІелхьарйоккхург ву вогІуш!
Хьажал, хьо КІелхьарйоккхург ву вогІуш!
Цуьнан совгІат а Цуьнца ду,
Цуьнан ял а Цунна хьалха йогІуш ю“».
12«Везачу Эло паргІатдаьккхина, деза халкъ» эр ду царах,
ткъа хьох «Лехна йолу а, дІатесна йоцу а гІала» эр ду.
63
Бекхаман де
1И Эдомера вогІург мила ву? Мила ву иза, цІен оба а юьйхина, Бацарера вогІург? Мила ву иза сел сийлахь верг оцу Шен духарца, берриг а Шен ницкъаца сел онда верг?
«Со ву иза, нийсонца олуш верг, адамаш кІелхьардаха нуьцкъала а волуш».
2Хьан бедарш цІен хІунда ю, муттдоккхургахь кемсаш хьешначийн санна?
3«Со цхьаъ бен вацара кемсаш хьуьйчохь, халкъашна юкъара цхьа а вацара Соьца. Ас Сайн оьгІазаллица хьийшира уьш, Сайн дераллица этира уьш. Церан цІий Сан обанна тІе детталора, иштта Сайн бедар бехйина Ас.
4Бекхаман де Сан даг чохь дара, Ас чІир екхаран шо тІекхаьчна.
5Со хьийжира, амма гІоьнча вацара. Со цецвелира, гІо лоцуш стаг ца хиларна. Амма Сан куьйго гІо дира Суна, Сан дералло Суна накъосталла дира.
6Сайн оьгІазаллица Ас къаьмнаш хьаьшира. Сайн дераллица уьш даха а дина, церан цІий лаьтта охьадоьттира Ас».
Дела Исраилан халкъаца дика хилар
7Ас хьахор ду Везачу Элан безаме гІуллакхаш а,
Цунна хастам бан хьакъ долу гІуллакхаш а.
Тхоьца Ша къинхетаме хиларна а,
Шен хедар боцу безам боккха хиларна а,
Везачу Эло тхуна мел динарг хьахор ду ас,
Исраилан халкъана Цо мел дина диканиг а.
8Цо элира: «Иза Сан халкъ ду, мекарлонца лелар доцу бераш ду уьш». ТІаккха Иза церан КІелхьардоккхург хилира.
9Цара мел хьегначу баланашкахь, Цо а бала хьегна. Цуьнан уллорачу малико кІелхьарбаьхна уьш. Шен безамца а, къинхетамца а Цо паргІатбаьхна уьш. Цо, схьа а эцна, дерриге а ширачу заманашкахь лелийна уьш.
10Амма цара, дуьхьал а бевлла, халахетар дира Цуьнан Дезачу Синна. Цундела Цунах церан мостагІа хилира: Иза Ша цаьрца тІом беш дара.
11ТІаккха Цуьнан къомана Муса а, цуьнца болу нах а баьхна хьалхалера денош дагадаьхкира: «Мичахь ву Шен уьстагІий Іуйшца хІордах дехьадаьхнарг? Мичахь ву Мусана чу Шен Деза Са диллинарг?
12Мичахь ву Мусана аьтту куьйгахь хила Шен исбаьхьа а, нуьцкъала а куьг дахийтинарг, халкъана хьалха хи дІасадекънарг, абаденналц Шен цІе гІараяккхархьама?
13Мичахь ву уьш Іаннашкахула дІабигнарг?»
Шерачу арахула дІаюьгу говр санна бара уьш, тийса а ца луш, дІабоьлхуш.
14ТогІи чу буссу бажа санна, Везачу Элан Сино садаІа буьгуш бара уьш. Иштта Хьайн халкъ дІадуьгура Ахь, Хьайн сийлахь цІе гІараяккхархьама.
Къинхетам бар а, гІо дар а доьхуш долу доІа
15Стигалара охьахьажахьа, Хьайн деза а, сийлаллин а долчу цІа чуьра схьахьажахьа: Хьан леррина хилар а, ницкъ а мичахь бу? Хьан боккха гІайгІа а, ницкъ а мичахь бу? Хьан эсалалла а, тхоьга болу къинхетам а сецна бу.
16Хьо-м тхан Да ву, ИбрахІимна тхо ца довзахь а, Исраилан халкъо тхо къобал ца дахь а. Хьо ву, Веза Эла, тхан Да, тоххара дуьйна а Хьан цІе «Тхан ПаргІатдохург» ю.
17Хьайн некъаш тІера тхо гал хІунда довлийтира Ахь, Веза Эла? Хьайна хьалха ларамах дуьзна ца хиллал чІогІа тхан дегнаш чІагІ хІунда далийтира? Юхаверзахьа тхо долчу Хьайн ялхойн дуьхьа – Хьайн долахь долчу къоман тайпанийн дуьхьа.
18КІеззигчу хенахь бен Хьан халкъан долахь ца хилира Хьан еза меттиг. Ткъа хІинца тхан мостагІаша хьаьшира Хьан деза цІа.
19Ахь тхан дола цкъа а ца дича санна, Хьан цІе тхоьца ца йоьзча санна хилла дІахІиттира тхо.
64
1Стигалш а этІийна, хьо чувоссахьара! Лаьмнаш дегор дара Хьуна хьалха.
2ЧІешах цІе латийча санна а, цІеро хи кхехкийча санна а, Хьан мостагІашна Хьан цІе йовзийта, Хьуна хьалха къаьмнаш дегадайта!
3Тхо хьоьжуш доцу а, ларамах дузуьйтуш долу а гІуллакхаш Ахь дича, Хьо чу а воьссира, лаьмнаш Хьуна хьалха дега а дира.
4Азалера дуьйна лергана а ца хезнера, цхьанна хаа ца велира, бІаьргана а ца гинера кхин Дела, Хьо воцург, Шега хьоьжуш болчеран дуьхьа леладеш волу.
5Самукъадаларца бакъдерг кхочушдеш волчунна а, Хьан некъаш дагахь латтош волчунна а гІо дан вогІу Хьо. Амма Хьо оьгІазвахара тхуна, хІунда аьлча тхо дукха хенахь дуьйна къинош летош дара. Тхо кІелхьар муха девр ду?
6Далла хьалха тхо дерриш а бехвелла стаг санна хилла дІахІиттина, оха мел дина бакъахьара гІуллакхаш дегаза горгамаш санна ду. Тхо массо а, гІа санна, маргІалдулу, тхан къиноша, мохо санна, дІахьо тхо.
7ДоІанехь Хьоьга кхойкхуш я Хьох катоха гІерташ цхьа а вац. Цундела Хьайн юьхь тхох къайлаяьккхина Ахь, тхайн къинош бахьанехь тхо хІаллакьхила а дуьтуш.
8Амма, Веза Эла, Хьо тхан Да ву. Тхо поппар бу, ткъа Хьо куьпчи ву – тхо массо а Ахь кхоьллина ду.
9Веза Эла, ма гІохьа оьгІаз барам боцуш, абаденналц тхан къинош дагахь а ма латтадехьа. Схьахьажахьа: тхо массо а Хьан халкъ ма ду.
10Хьан езачу гІаланех яьсса аре хилла. Цийонах яьсса аре хилла, Ярушалайм яссаелла.
11ЦІергахь дагийна ду тхо долчохь хилла Делан цІа, тхан дайша шена чохь Хьо хестийна а, деза а, исбаьхьа а долу. Оха лерина а, езна а ерриг а меттигаш хІинца йохийна Іохкуш ю.
12Веза Эла, и дерриг а хиллачул тІаьхьа а ІадІийр ву Хьо? Вист ца хуьлуш а, тхуна барам боцуш таІзар деш а хир ву Хьо?
65
Дала къарцалучарна таІзар дар
1«Сох лаьцна ца хоьттучарна Со вовзийтина Аса, Со ца лехначарна Со карийна. Сайн цІаре доІанца кхойкхуш доцчу халкъе: „Со кхузахь ву! Хьуна гІо дан кийча ву!“ – баьхна Ас.
2Дийнахь сарралц Сайн куьйгаш вочу новкъахула шайн лаамашца леллачу къар ца лучу халкъе а кховдийна, Іийна Со.
3Даим цу халкъо юьхь-дуьххьал сийсазво Со, езачу бошмашкахь сагІанаш а дохуш, кибарчигех кечйиначу меттигашна тІехь хаза хьожа йогІу хІума а ягош,
4къуббанаш юкъахь а Іаш, къайлахчу меттигашкахь буьйсанаш а йохуш. Цара хьакхин жижиг а доу, хьарамчу кхачанах йина чорпа а ю церан еш чохь.
5Цара боху кхечаьрга: „Совца, суна тІе ма дуьйла, со дукха веза ву шуна хьалха!“ Уьш Ас хьожа йоккхуш болу кІур бу, дерриг а дийнахь йогуш йолу цІе ю.
6ХІара ду Суна хьалха яздина дерг: „Со вист ца хуьлуш Іийр вац, Ас бекхам бийр бу. Ас дІалур ду царна
7цара а, церан дайша а летийнчу къиношна доггІуш дерг, – боху Везачу Эло. – Цара лаьмнаш тІехь хаза хьожа йогІу хІума ягайора, гунаш тІехь Со сийсазвохура. Цара хьалха лелийначу гІуллакхашна доггІург Ас токхур ду царна“».
8Иштта боху Везачу Эло: «Кемсийн хорханехь мутта долчу хенахь олу: „Йоха ма е иза, цхьадолу диканиг цунна чохь хила мега дела“. Изза дийр ду Ас Сайн ялхойн дуьхьа, массо а хІаллак ца вархьама.
9Якъубах Ас тІаьхье хуьлуьйтур ю, ЯхІудан тайпанах Сан лаьмнаш кхочунверг схьаволуьйтур ву Ас. Ас хаьржинчеран долахь хир бу уьш, Сан ялхой Іийр бу цигахь.
10Суна уллохь хилар лоьхуш долчу Сан халкъан дуьхьа уьстагІийн дежийла хир ю Шарон-аре, ткъа бежано садоІу меттиг хир ю Іахур-тогІи.
11Ткъа шу, Со дІа а тесна, Сан беза лам биц а бина, Гада-цІунна
[24] кхача кечбеш дерш а, Мени-цІунна
[25] чагІаран кад луш дерш а,
12Ас туьра кІел дохуьйтур ду. Шу массо а дойур ду, хІунда аьлча Ас кхайкхича, аша жоп ца делира, Ас къамел дича, аша ла ца дуьйгІира. Суна зуламе хеташ дерг а деш, Суна цадезарг хоржуш а дара шу».
13Цундела иштта боху Хьалдолчу Эло: «Сан ялхоша юур ю, ткъа шу меца Іийр ду, Сан ялхоша мер ду, ткъа шу хьогах хир ду,
14Сан ялхой самукъадоккхуш хир бу, ткъа шу эхьехь хир ду, Сан ялхоша эшарш лоькхур ю, дегнаш чохь хазахетар хиларна, ткъа аша маьхьарий хьоькхур ду, дегнаш чохь сингаттам хиларна, шу доьлхур ду, синош эшна хиларна.
15Аш йитина хир йолу цІе неІалт кхайкхош долчу хенахь лелош хир ю Ас хаьржинчу халкъо. Хьалдолчу Эло хІаллакдийр ду шу, ткъа Шен ялхошна кхин цІе туьллур ю Цо.
16Лаьтта тІехь шена декъалвар доьхуш волчо бакъдолчун Дала ша декъалвар доьхур ду. Лаьтта тІехь дуй бууш волчо а бакъдолчун Делах дуй буур бу, хІунда аьлча хьалхалера сингаттамаш бицбина а, Сан бІаьргашна хьалхара къайлабаьхна а хир бу».
Керла кхоьллинарг
17«Хьажал! Ас керла стигал а, керла латта а ду кхуллуш, ткъа хьалхалернаш дага а догІур дац, даг тІехь а хир дац.
18Ас кхуллуш долчух самукъадаьлла а, даккхийдеш а хир ду шу гуттар а, хІунда аьлча Ас кхуллуш йолу Ярушалаймах самукъадалар а хир ду, цуьнан халкъах хазахетар а хир ду.
19Ярушалаймах хазахеташ а, цуьнан халкъах самукъадаьлла а хир ву Со. Цу гІали чохь кхин хезар дац белхар а, тийжам а.
20Цу чохь цхьадолчу деношкахь бен ца даьхна аганара бер хир дац, иштта шен денош кхачдалаза воккха стаг а хир вац. БІе шо кхаьчна стаг велча, иза жима стаг ву моьттур ду. БІе шо кхаьчна къинош летийнарг веллехьара, цунна неІалт кхайкхийна моьттур дара.
21Уьш, цІенош а деш, царна чохь Іийр бу, кемсийн бошмаш а югІуш, церан стоьмаш бууш хир бу.
22Цара кхечарна чохь Іан цІенош а дийр дац, кхечара царна тІера кемсаш яа кемсийн бошмаш а югІур яц. Сан халкъан денош, диттан денош санна, хир ду. Ас хаьржинчара еххачу хенахь шайн куьйгашца динчух пайда оьцур бу.
23Цара эрна къа а хьоьгур дац, шайна баланна бераш а дийр дац, хІунда аьлча уьш а, цаьрца цхьаьна церан тІаьхьенаш а Везачу Эло декъалдина халкъ хир ду.
24Цара кхайкхале, Ас жоп лур ду. Уьш къамел деш хир бу, ткъа Суна хІинцале хезар ду.
25Борз а, Іахар а цхьаьна бежаш хир бу, лоьмо, старо санна, докъар дуур ду, ткъа лаьхьанна кхача латта хир ду. Цара зен а дийр дац, бохам а бийр бац берриг а Сан безачу лам тІехь», – боху Везачу Эло.
66
Къаьмнашна тІехь Везачу Эло кхелъяр
1Везачу Эло иштта боху: «Стигал Сан Іарш ю, ткъа латта Сан когийн кІело ю. Аша мичахь дийр ду Суна цІа? Сан садоІу меттиг а мичахь хир ю?
2И дерриг а Сан куьйго кхоьллина дац? И дерриг а иштта хилла дІахІоьттина дацара? – боху Везачу Эло. – Ша кІезиг хетачуьнга а, дог доьхна волчуьнга а, Сан дашна вегавеш волчуьнга а Сан ларам бу.
3Амма сту сагІина буьйш верг Суна хьалха адам дуьйш верг санна ву. СагІина Іахар боккхуш верг жІаьлин ворта кагъеш верг санна ву. КІен сагІа доккхуш верг хьакхин цІий сагІина даьккхинарг санна ву. Хаза хьожа йогІу хІума ягош верг цІунна Іибадат дийриг санна ву. Шайн некъаш а хаьржина, шаьш лелочу дегазчу гІуллакхех царна там хиларе терра,
4Со а хир ву цаьрца шога. Уьш кхоьруш дерг доуьйтур ду Ас царна тІе, хІунда аьлча Со кхайкхира, амма жоп луш стаг вацара, Ас къамел дира, амма цхьаммо а ла ца дуьйгІира. Цара Суна хьалха зуламениг дора, Суна цадезарг а хоржура».
5Везачу Элан даше ладогІа, Цуьнан дашах бегош берш: «Сан цІе бахьана долуш, шу ца дезачу а, дІалоьхкучу а шун вежарша боху: „Везачу Эло Шен сийлалла гойтийла, тІаккха тхо хьовсур ду шун самукъадаларе“. Амма уьш юьхьІаьржачу хІуьттур бу.
6ЛадогІа! ГІалара схьахезаш гІовгІа ю, Делан цІа чуьра аз ду хезаш. Иза Шен мостагІашна бекхам беш волчу Везачу Элан аз ду.
7Беро хьийза а яле, зудчо бер дина, цунна лазарш а хилале, цо кІант вина.
8Хьанна хезна ишттаниг? Хьанна гина ишттаниг? Цхьана дийнахь пачхьалкх кхоллаеллий? Цхьана сахьтехь къам кхолладеллий? Амма лазарша хьийзо йолаялале, Цийоно шен кІентий бина.
9Бер дуьнен тІе долу хан тІе а кхачийтина, иза ца хуьлуьйтуш Іийр вуй Со? – боху Везачу Эло. – Я бер дан ницкъ а белла, ненан цІа дІакъовлур дуй Ас?» – боху хьан Везачу Эло.
10Даккхийдейша Ярушалаймаца, цунах самукъадалий хилийша,
иза езаш долу шу массо а!
Даккхийдейша цуьнца хІинца
шу массо а, цунах доьлхуш хилларш!
11Цуьнан синтемечу некхах шу,
дакха а декхна, Іаьбна хир ду.
ЧІогІа мала а муьйлуш, цуьнан
даккхийчу накхойх зовкх хьоьгур ду.
12ХІунда аьлча Везачу Эло иштта боху: «Ас машар хоьцур бу шуна тІе, догІу хи санна, халкъийн хьал схьахоьцур ду, хи тІедаьлча догІу татол санна. Шу декхар а ду, карахь а лелор ду, голаш тІехь хьоьстур а ду.
13Нанас беран догъоьцуш санна, Ас шун догъоьцур ду. Ярушалаймехь догъэцна хир ду шун.
14Шуна гур ду иза, тІаккха шун дегнаш даккхийдеш хир ду. Заза даьккхина къона дитташ санна хир ду шу. Везачу Элан куьйгана Шен ялхой бевзар бу, амма Шен мостагІашна оьгІазгІур ву Иза».
15Веза Эла цІергахь вогІур ву. Цуьнан гІудалкхаш, йилбазмох санна, хир ю. Цо Шен оьгІазалла дераллица тІеюттур ю, ткъа Шен къемат – цІеран алунашца.
16ХІунда аьлча Везачу Эло цІерца а, Шен туьраца а массо а адамна тІехь кхел йийр ю. Цо хІаллакбина дуккха а хир бу.
17«Езачу бошмашкахь цхьаъ вукхунна тІаьххье шаьш базбеш а, цІанбеш а берш а, хьакхин жижиг а, маьттаза хІуманаш а, дехкий а дуурш а массо а лийр бу, – боху Везачу Эло. –
18Сох лаьцна аьлча, церан гІуллакхаш а, ойланаш а бахьана долуш, Ас массо а къаьмнаш а, меттанаш а гулдийр йолу хан тІекхаьчна. Схьа а баьхкина, Сан сийлалла гур ю царна.
19Царна юкъахь тамашийна билгало а йина, дийна бисинчарах цхьаберш Сох лаьцна ца хезначу а, Сан сийлалла ца гиначу а къаьмнашна тІе бохуьйтур бу Ас: Таршаш тІе а, пІулахошна а, шайн говзачу Іад кхуссучаьрца болчу лудамхошна а тІе, Тубална а, Яванна а тІе, генахь долчу хІордан йистерачу халкъашна а тІе. Оцу халкъашна юкъахь Сан сийлалла кхайкхор ю цара.
20Массо а халкъашна юкъара берриг а шун вежарий схьабалор бу цара Везачу Элана совгІатна говрашна тІехь а, гІудалкхаш чохь а, ворданашна тІехь а, бІарзанашна а, эмкалшна а тІехь Сан безачу лам тІе, Ярушалайме, – боху Везачу Эло, – исраилхоша Везачу Элан цІийне цІеначу пхьегІи чохь совгІат ма-дарра.
21Царах схьаоьцур бу Ас динан дай а, левихой а бан нах», – боху Везачу Эло.
22«Ас кхуллур йолу керла стигал а, керла латта а, гуттар а Суна хьалха лаьттар долуш ма-хиллара, – боху Везачу Эло, – иштта шун тІаьхье а, цІе а даим юьсур ю.
23Цхьана баттера вукху батте а, цхьана шоьтан дийнера вукху шоьтан дийне а долуш, массо а адам Суна хьалха суждане догІур ду, – боху Везачу Эло. –
24Арабевлча, царна Суна дуьхьалбевллачу нехан декъий гур ду: уьш бууш болу нІаьна а лийр бац, уьш багош йолу цІе дІа а йойур яц. Массо а адамна дегаза хетар бу уьш».
Ярми-ЯхІу
пайхамаран тептар
Дешхьалхе
Ярми-ЯхІу пайхамар ваьхна, Дала леррина Къобалвинарг дуьнен чу валале, ворхІалгІачу бІешеран тІаьххьарчу декъехь а, йолхалгІачу бІешеран хьалхарчу декъехь а. Еххачу хенахь Далла гІуллакх а деш, цо Делан халкъе дІахьедора, цІушна Іибадат дарна а, къинош леторна а цунна тІехь бохам лаьттар бу бохуш. Иза дийна а волуш, цо хьалххе аьлла бохам кхочушхилира: Ярушалайм-гІала бавелхойн паччахьан Набухди-Нецаран караяхара, гІала а, Делан цІа а дохийра, ЯхІудан халкъан паччахь а, халкъах дукхахберш а Бавел-махка йийсаре дІабигира. Ярми-ЯхІус хиндолчух лаьцна кхин а аьллера: халкъ йийсарера юха а доьрзур ду, къам юхаметта а хІуттур ду.
Ярми-ЯхІу-пайхамаран тептар хІокху дакъошка декъа мегар ду: 1) Дала Ярми-ЯхІуга тІекхайкхар (1 корта); 2) Юши-ЯхІус а, ЯхІу-Якхама а, ЯхІу-Яхина а, ЦІадукъ-ЯхІус а паччахьалла дечу заманашкахь ЯхІудан къомана а, цуьнан куьйгалхошна а лерина Делера болу хаамаш (2–25 кортош); 3) Ярми-ЯхІус дийцинарг цуьнан йозанча волчу Баруха дІаяздар: Ярми-ЯхІугахула Делера болу цхьаболу хаамаш а, Ярми-ЯхІун дахарехь лараме хилларш а (26–45 кортош); 4) Цхьадолчу кхечу къаьмнех болу Везачу Элан хаамаш (46–51 кортош); 5) Хиллачух лаьцна долу дийцарш тІехь долу тІаьххьара дакъа. Цу тІехь дуьйцу Ярушалайм-гІала эшорах лаьцна а, Бавел-махка нах йийсаре дІабигарх лаьцна а (52 корта).
Ярми-ЯхІу экам стаг вара. Шен халкъ цунна дукхадезара. Хиндолу таІзар нахана кхайкхо цунна чІогІа хаза ца хетара. Дала цуьнга, пайхамар хила аьлла, тІекхайкхар бахьана долуш, цуьнан дукха Іазапаш лан дийзира. Тептаран дуккха а меттигашкахь дог дохарца цунах лаьцна дуьйцу Ярми-ЯхІус. Делахь а цуьнга кхочушдолу Везачу Элера дош цуьнан дага чохь цІе санна дара – вист ца хила цуьнан йиш яцара.
Тептаран уггар ларамечу дешнех цхьадерш, Ярми-ЯхІу вехаш волчу халачу денойх лаьцна а ца Іаш, Делаца керла барт бен долчу дийне хьаьжна ду: Делан халкъо и барт ларбийр бара, хІунда аьлча и барт церан дегнаш тІе язбина хир бара (31:31-34).
1
1ХІара дешнаш Бен-Яманан тайпанан лаьтта тІехь лаьтташ йолчу Іанатот-гІаларчу динан дайх цхьаъ волчу а, Хьалкхи-ЯхІун кІентех волчу а Ярми-ЯхІун ду.
2Ярми-ЯхІуга Везачу Элан дош кхечира, яхІудхойн паччахь Аминан кІант Юши-ЯхІу волчу хенахь. Иза дара Юши-ЯхІу паччахьаллехь волу кхойтталгІа шо.
3Везачу Элан дош Ярми-ЯхІуга иштта кхочура яхІудхойн паччахь Юши-ЯхІун кІант ЯхІу-Якхам паччахь волчу хенахь дуьйна, Юши-ЯхІун кІанта ЦІадукъ-ЯхІус паччахьалла дечу цхьайтталгІачу шеран пхоьалгІачу батта тІекхаччалц. Оцу хенахь Ярушалайман халкъ йийсаре дІадигира.
Везачу Эло Ярми-ЯхІу тІекхойкху
4Соьга, Ярми-ЯхІуга, Везачу Элан дош кхечира:
5«Суна хьо вевзаш вара, ненан кийрахь Айса хьо кхоллале а, Аса хьо дІакъастийнера, хьо дуьнен чу валале а. Ас хьо къаьмнашна пайхамар хила дІахІоттийра».
6ТІаккха аса элира: «Хьалдолу Эла! Суна ца хаьа муха ала деза, со хІинца а дукха жима ма ву».
7Амма Везачу Эло суна жоп делира: «Ма ала: „Со дукха жима ву“. Аса хьо дІа мел хьажийначу метте гІур ву хьо. Аса хьайна тІедиллинарг дІа а эр ду ахьа.
8Кхера ма кхера царах: Со массо а хенахь хьоьца хир ву, хьо кІелхьарваккхархьама». Иштта боху Везачу Эло.
9Шен куьг дІа а дахийтина, иза сан бетах хьакхадалийтира Везачу Эло. Цо элира: «ХІинца Сайн дешнаш хьан бага дехки Ас.
10Билггал хаа ду хьуна, тахана Аса хьо дІахІоттий халкъашка а, пачхьалкхашка а Сан цІарах вистхила. Ахьа дІахьедийр ду, уьш орамашца бухдаьхна а, дохийна а хир ду аьлла, уьш хІаллакдина а, дІадаьхна а хир ду аьлла, уьш юхаметтахІиттийна а, юхадоьгІна а хир ду аьлла».
11ТІаккха Везачу Элан дош кхечира соьга: «ХІун го хьуна, Ярми-ЯхІу?»
Аса жоп делира: «Суна бІаьлланган га го».
12Везачу Эло элира: «Хьуна гуш дерг нийса ду. Сайн бІаьргашца хьожуш ву Со Сайн дош билггал кхочушхилийта».
13Юха а Везачу Элан дош кхечира соьга: «Ярми-ЯхІу, хІун го хьуна?»
Аса жоп делира: «Суна кхехкаш болу яй го, къилбаседехьара жимма агІор таьІна болу».
14Везачу Эло соьга элира: «Къилбаседехьара беана болу боккха бохам оцу мехкан массо а бахархошна тІехъоьхур бу.
15Аса кестта къилбаседехьара йолчу пачхьалкхашкара къаьмнаш схьакхойкхур ду, – боху Везачу Эло. – Цара, схьа а даьхкина, шайн паччахьийн гІанташ Ярушалайман кевнашна уллохь охьахІиттор ду. ГІалин пенашна а, иштта ЯхІуд-махкарчу массо а гІаланашна а тІелетар ду уьш.
16Айса дІахьейина кхел кхочушйийр ю Аса Сайн къомана тІехь, цара мел лелийна вониг бахьана долуш. Суна букъ а берзийна, кхечу деланашна сагІанаш а дохуш, шайн куьйгашца кхоьллинчунна Іибадат дора цара.
17Ткъа ахьа, Ярми-ЯхІу, хьайн гІодаюкъ а ехкий, хьала а гІаттий, Аса хьайга мел аьлларг цаьрга дІадийца. Оцу нахах ма кхера, Соьга хьо царна хьалха ца кхеравайтархьама.
18Аса хьо хІинца чІагІйина гІала санна, аьчка бІогІам санна, йоьза пен санна, хІокху лаьтта тІехь дІахІоттийна. ЯхІудан халкъан паччахьашна а, цуьнан тхьамданашна а, динан дайшна а, массо а кху лаьттарчу халкъана а дуьхьал хьо латталур ву.
19Уьш массо а хьуна дуьхьал хир бу, амма цаьрга хьо эшалур вац, хІунда аьлча Со хьоьца ву, – боху Везачу Эло, – Аса хьо кІелхьар а воккхур ву».
2
Дала Исраилан халкъана гІайгІабар
1Везачу Элан дош кхечира соьга:
2«Ярми-ЯхІу, ваха а гІой, Ярушалайман халкъе дІахьедар де. Цаьрга ала: „Иштта боху Везачу Эло:
‘Къоначу хенахь хьо тешаме хилар дагадогІу Суна,
хьо къона нускал долуш Со везара хьуна.
Хьо Суна тІаьхьахІоьттина догІура яьссачу аренгахула –
тІе хІу тасаза долчу лаьтта тІехула.
3Исраилан халкъ Везачу Элана лерина схьакъастийна дара,
дуьххьара болу стом санна, Цуьнан долахь бен дацара.
Иза мел кхоллург бехке хетара,
ткъа царна тІе бохам боуьйтура’ – боху Везачу Эло“».
Исраилан халкъан дайша летийна къинош
4Якъубан тІаьхье а, Исраилан тІаьхьенан массо а тайпанаш а, ладогІа Везачу Элера болчу хааме!
5Везачу Эло иштта боху:
«ХІун зулам гина шун дайшна Соьгара,
уьш Суна херабовллал? Суна гена а бевлла,
хІумма а йоцучу цІушна суждане а оьхуш,
шайх а хІумма а йоцург хилла царах.
6Цара хІунда ца хаьттина: „Мичахь ву
вай Мисар-махкара арадаьхна волу Веза Эла?
Шена тІехь гІамарш а, Іаннаш а долчу,
ша екъа а, Іаьржачу бодане а долчу,
шена тІехула цхьа а некъахо ца вогІучу,
шена тІехь цхьа а Іаш воцучу яьссачу аренгахула
схьадалийна волу Веза Эла мичахь ву хІинца?“
7Аса шу токхечу лаьтта тІе схьадалийра,
цуьнан ялта а, дика хІуманаш а шуьга яийта.
Амма аша, схьа а даьхкина, Сан латта бехдира,
Сан долахь долчух аша дегаза меттиг йира.
8Динан дайша а ца хоттура: „Мичахь ву Веза Эла?“ – аьлла,
ткъа Іелам нах а Со вовза лууш бацара.
Исраилан баьччанаш Суна дуьхьал бевллера,
ткъа пайхамарша БаІалан цІарах хаамаш бора,
хІумма а йоцучу цІушна суждане оьхура.
9Цундела Аса юха а шуна бехк тІебуьллу, – боху Везачу Эло. –
Шун тІаьхьенна а бехк тІебуьллур бу Аса.
10Даха а гІой, Хитаман гІайренаш тІехь а хьовса,
иштта Къедар-гІала стаг а вахийтий, цигахь а талла,
хІоьттина цигахь шу долчохь долу хьал.
11Хьовса, хийциний цхьана а къомо шайн деланаш,
церан метта кхин деланаш а лехна,
уьш цхьана а тайпана деланаш боццушехь?
Амма Сан къам шайн сийлаллин Делах дІа а къаьстина,
хІумма а йоцучу цІушна тІедирзина.
12Тамаша бейша хІокху хІуманна, стигалш,
Іадаяй, инзарйовлийша!» – боху Везачу Эло. –
13«Сан къомера ши зулам даьлла:
дийна хи чохь долу шовда санна волу Со а витина,
цара шайна чохь хи соцуш йоцу йохийна гІунаш яьхна».
Далла тешаме цахиларна хилларг
14«Исраилан халкъ лай ду?
Я дуьнен чу долучу хенахь лай хилла ду?
Иза кхечарна ижу хилла дІа хІунда хІоьттина?
15Цунна гІигІ деш дІахІиттинчу къоначу лоьмаша,
ижу а яьккхина, гІовгІа йора.
Исраилан мохк бассийна цара.
ГІаланаш ягийна, царна чохь халкъ а ца дисина.
16Нуп-гІалин а, Тахьпанхьас-гІалин а
бахархоша хьан хьеюкъ дІаяьшна.
17Амма хьоьга беъначу баланан бахьана хьо хьуо ду.
Хьан Веза Дела волчу Аса хьо нийсачу новкъахула далош дара,
амма хьо Суна уллора дІаделира.
18Мисар-махка а даьхкина, Нил чуьра хи маларх
хІун пайда хир бу хьуна?
Ашур-махка а даьхкина, Эпрат чуьра хи маларх
хІун пайда хир бу хьуна?
19Ахьа мел динчу воно хьуна таІзар дийр ду,
хьан тешнабехке хиларо хьуна тІехдеттар ду.
Ойла ехьа, хаа ду хьуна,
Везачу Элах хьо дІакъаьстина хилар а,
Суна хьалха хьо ларамах дуьзна цахилар а,
мел вон а, къаьхьа а ду иза». –
боху массо а ницкъийн Хьалдолчу Эло.
Халкъ Везачу Элана Іибадат дарх къехкар
20«Дукха хан ю хьан дукъ ахь кагдина,
тоххарехь хьан буржалш а хадийна.
Ахьа бохура: „Хьуна муьтІахь хир вац со!“
Бакъду, муьлххачу а лекхачу гуна тІехь а,
хІора луьста гаьннаш долчу диттана кІелахь а,
кхахьпаллица кхечу деланашна Іибадат дора ахь.
21Аса-Айса хьо юьйгІира, тоьлла таьлланг санна,
ма тешаме кемсийн хІу дара хьо!
Муха хилла хьох вон хьожа йогІу
акха а, хийра а кемсийн таьлланг?
22Хьуо дикка цІандан гІертахь а,
хьайна тІе дуккха а саба хьекхахь а,
хьан къинан заралла Суна хьалха лаьтта, –
боху Хьалдолчу Эло. –
23Муха эр ду: „Со бех ца вира аса.
Со БаІал-деланийн лорах ца лелла“?
ТогІи чохь хьо леларе хьажал,
айхьа лелийначух дикка кхетал!
Хьо, аьрха стен эмкал санна,
хьайн некъаш дІакхоьхьуш яра.
24Хьо акха виркхел санна ю, яьссачу аренгахь Іан Іемина йолу,
шен хьайна хиларехь мерІуьргашца хІаваъ муьйлуш йолу.
Хьаьнга юхаозалур ю иза, сел чІогІа лууш хилча?
Иза оьшуш мел йолчу виро ша кІадъян ца еза –
оре еанчу хенахь иза атта карор ю.
25Исраилан халкъ, хьайн когашка мачаш ма йохаяйта,
хьайн къамкъаргана хьогалла ма гайта,
кхечу деланашна тІаьхьа а уьдуш.
Амма ахьа элира: „Са ма тийса!
Суна кхечу къаьмнийн деланаш беза,
со царна тІаьхьа лелар ду“».
Халкъана таІзар дар догІуш хилар
26«Къола дечохь схьалаьцначу къуьнна эхь хетийтаре терра, юьхьІаьржачу хІоьттина Исраилан тІаьхье – къам а, паччахьаш а, баьччанаш а, церан динан дай а, пайхамарш а.
27Цаьрга дечиган гериге: „Хьо сан да ву“ алалур ду, ткъа тІулге а алалур ду: „Ахьа со вина“, хІунда аьлча цара Суна шайн юьхьан метта букъ берзийна. Ткъа шайна бохам тІебеача, цара бохур ду: „Тхо кІелхьардахахьа!“
28ТІаккха Ас шуьга эр ду: „Мичахь бу ахьа хьайна бина болу деланаш?“ Хьо баланашкахь долчу хенахь цаьрга, схьа а баьхкина, даккхийта хьо кІелхьар, хІунда аьлча хІора хьайн гІалин цІарах цхьацца дела ву хьан, ЯхІудан халкъ.
29Шу Соьца стенна къийсало? Шу массо а Суна дуьхьал гІевттина, – боху Везачу Эло. –
30Шун къомана Ас таІзар дар эрна хилла, исраилхой, хІунда аьлча наха шаьш нис ца байтина. Цоьстучу лоьмо санна, аша таррашца шайн пайхамарш хІаллакбина».
31Ва Исраилан тІаьхье, тидам бе Везачу Элан дешнашка: «Яьсса аре я Іаьржачу боданан латта санна Исраилан халкъана вара Со ткъа? Иштта хІунда боху Сан къомо: „Тхо кхерсташ ду, ткъа Хьо волчу юхадоьрзур дац!“?
32Зудаберана шен жовхІарш диц ца ло. Нускална шен доьхка а диц ца ло. Амма Сан халкъана Со диц ца даллал дукхазза вицлора.
33Ма дика хаьа хьуна, ЯхІудан халкъ, безаргаш хьайна лаха. Уггар вон зударий а хьох Іама мега!
34Хьан бедарийн юьхах хьакхаделла бехк боцучу къечу адамийн цІий ду, къола дечохь ахь уьш ца лаьцнехь а.
И массо а къинош ахь летийнехь а,
35боху ахьа: „Сан бехк бац. Дела суна оьгІаз гІур вац“. Ахьа „Сан бехк бац“ бахарна Аса кхел йийр ю хьуна.
36ХІунда лела хьо хьайн некъаш хуьйцуш? Мисар-махкаца барт а беш, хьо юьхьІаьржачу хІуттур ду, Ашур-махко ма-хІоттора.
37ЮьхьІаьржачу а хІоттийна, Мисар-махкара а хьо дІагІур ду. Хьо тешна Іаш берш Веза Эла волчу Аса дІа-ма-теттина. Цаьрца хьан аьтто хир бац».
3
Исраилан халкъ тешаме цахилар
1«Нагахь санна майрачо дІаяхийтина йолу зуда, кхечуьнга маре яхча, цуьнан хьалха хилла майра иза йолчу юхавоьрзур вуй те? Бехлур барий те и хІума дича мохк? Исраилан халкъ, дуккха а безаргашца лелла хьо, ткъа хІинца Со волчу юхадерза лууш ду хьо? – боху Везачу Эло. –
2Ерзинчу лакхенашка хьала а хьажий, схьаалахьа, Исраилан халкъ, хьо хьарам мичахь ца лелла? Хьайн безаргашка хьоьжуш, некъан йистехь Іийна хьо, Іаьрбихо яьссачу аренгахь некъахошна тІелата дагахь ма-Іарра. ХІара латта бехдина ахьа хьайн хьарам леларца а, мекарлонца а.
3Ахьа къинош летор бахьана долуш догІанаш а севцинера, бІаьста догІу догІа а цхьаьна. Амма тІаккха а хьуна эхь ца хетара – хьан юьхь кхахьпанан санна яра, эхь ца хеташ.
4ХІинца бохург хир ма дац ахьа Соьга: „Сан Да, Хьо сан жималлехь дуьйна сан накъост хилла ву!
5Массо а хенахь хир ву те Хьо суна реза воцуш? И оьгІазло Хьайна чохь латтор ю те Ахьа?“ Иштта боху ахьа, амма хьайга далуш долччул зуламаш деш ма ду хьо, Исраилан халкъ!»
Далла тІе юхадерза дезар
6Юши-ЯхІу паччахь волчу хенахь Веза Эла соьга вистхилира. Цо соьга элира: «Ярми-ЯхІу, хьуна гирий „Тешнабехк“ олуш долчу Исраилан халкъо лелийнарг? Цуьнан тешаме цахилар хьуна гирий? Иза суна хьарам хилла хІора лекхачу гуна тІехь а, хІора луьста гаьннаш долчу дитта кІелахь а.
7Аса ойла йира, ша лелош дерг лелийна яьллачул тІаьхьа, иза Со волчу юхайоьрзур ю аьлла, амма иза юха ца йирзира. Цо динарг тешаме йоцучу цуьнан йишина ЯхІудан халкъана гира.
8Сайна тешаме доцуш хиларна тешнабехке долу Исраилан халкъ Аса дІахердина. Амма Суна гира, и массо а хІума хиллехь а, тешаме йоцу цуьнан йиша йолу ЯхІудан халкъ а, дІа а дахана, кхахьпа санна лелара.
9Цхьана а тайпана эхь ца хетарца цо бехбира и мохк, тІулгах а, дечигах а бинчу цІушца лелаш.
10Тешаме доцу, цуьнан йиша йолу ЯхІудан халкъ цІеначу дагца Суна тІе ца дирзира, цо Суна моттаргІанаш лелайора, ша тІедирзина моттуьйтуш», – боху Везачу Эло.
11Везачу Эло соьга элира: «Тешаме доцучу ЯхІудан халкъал ша бехказадаьккхира тешнабехке долчу Исраилан халкъо.
12ДІа а гІой, къилбаседехьа хІара Сан дешнаш дІакхайкхаде, Ярми-ЯхІу: „Юхадерза, тешаме доцу ЯхІудан халкъ! – боху Везачу Эло. – Хьуна дарлур вац Со къинхетаме волу дела, – боху Везачу Эло. – Со массо а хенахь шуна оьгІазвахана а хир вац.
13Амма хьо хьайгара баьллачу бехкана къера хила деза, Исраилан халкъ, хІунда аьлча хьо хьайн Везачу Далла дуьхьал долура, хІора луьстачу диттана бухахь кхечу къаьмнийн цІушна суждане оьхура, ткъа Аса аьллачуьнга ахьа ла ца дугІура“». Иштта боху Везачу Эло.
14«Тешаме доцурш, Со волчу юхадерза! – боху Везачу Эло, – Со шун олахо ма ву. Аса, хІора гІалара цхьацца стаг а, иштта хІора тайпанара шишша стаг а схьа а эцна, шу Цийон-лам тІе дуьгур ду.
15Аса шуна Сайна тешаме болу Іуй лур бу, цара шу хьекъалца, кхетамца дуьгур ду.
16Шун махкахь шу дебна а, даьржина а хиндолчу хенахь, – боху Везачу Эло – наха Везачу Элаца бинчу бертан тІорказ хьахор дац, хІунда аьлча Веза Эла Ша хир ву царна юкъахь. Иза цхьанна а дага а догІур дац, цунах лаьцна цхьаммо а ойла йийр яц, цхьанна а иза оьшур а дац, ткъа иза цкъа а духадийр дац.
17Цу заманахь Ярушалаймана, Везачу Элан Іарш аьлла, цІе туьллур ю. Массо а къаьмнаш Ярушалайме схьагуллур ду, Веза Эла волчу Суна Іибадат дархьама. Цара кхин дийр дац шайн мекарчу, аьрхачу дегнаша бохург.
18Цу деношкахь ЯхІудан тІаьхье цхьаьнакхетар ю Исраилан тІаьхьенца. Уьш цхьаьна къилбаседехьарчу махкара Аса шайн дайн дола деллачу лаьтта тІе схьабогІур бу».
Делан халкъо цІушна Іамалъяр
19Аса, Везачу Эло, элира:
«Суна шуьца Сайн кІенташца санна хила лаьара.
Шуна дика латта дала лаьара суна –
кхечу къаьмнийн долчул а хаза долу.
Суна моьттура аша Сайх Да а олуш,
шу кхин цкъа а Сох дІадоьрзур дац.
20Амма майрачунна тешаме йоцу зуда санна,
хьо Суна тешаме яцара, Исраилан тІаьхье».
Иштта боху Везачу Эло.
21Ерзинчу лакхенашкара схьахезаш белхар ду:
Исраилан халкъо шайн цІушка орца доккху,
шайн Дела волу Веза Эла виц а вина,
шаьш шайн некъаш талхор бахьана долуш.
22Везачу Эло боху: «Со волчу юхадерза, Сох дІадирзинарш! Сайх дІакъастаран цамгарх Аса дарба дийр ду шуна.
Ала Соьга: „Тхо Хьо волчу дІадогІу, Хьо тхан Веза Дела волу дела.
23Баккъалла а, ма эрна хилла-кх сагІа доккхучу лакхенашкахь а, гунашкахь а оха, цІушна корта а бетташ, йина гІовгІа. Исраилан халкъан кІелхьардалар баккъалла а тхан Везачу Делера бен дац.
24Тхо кегий долчу хенахь дуьйна эхьан харцдела волчу БаІала дІакхоллура тхан дайша мел гулдинарг – церан жаш а, бежанаш а, иштта церан кІентий а, зудабераш а.
25Тхайн эхь тІехь а долуш, охьадуьжийла тхо, тхан сийсазалла, шаршу санна, тхуна тІехь хуьлийла, хІунда аьлча оха а, тхан дайша а, кегий долчу хенахь дуьйна хІара хан тІекхаччалц, тхан Везачу Далла дуьхьал къинош летийра, Цо аьллачуьнга ла а ца дугІуш“».
4
1Иштта боху Везачу Эло: «ТІедерза хьайна лаахь, Суна тІедерза, ва Исраилан халкъ. Массо а дегаза цІу Суна хьалхара дІаваккхал, кхидІа ца тилаяйттал,
2нийсонца а, бакъдолчуьнца а, догцІеналлица а дийна волчу Везачу Элах чІагІонаш ел. ТІаккха Везачу Эло къаьмнаш декъалдийр ду, ткъа Цунах цара дозаллаш а дийр ду».
3Везачу Эло ЯхІудан а, Исраилан а халкъашка боху: «Шайн латта аха, коканаш юккъехь хІу а ма де.
4Веза Эла волчу Сан дуьхьа сунтде, ЯхІудан халкъ! Шайн дегнаш тІера пардо дІа а даьккхина, уьш цІан а дина, сунтбина хила, Ярушалайман бахархой! Шу иштта ца лелахь, Сан дералла, цхьаьнгге а сацалур йоцу сийна цІе санна, летар ю, аша мел лелийнарг бахьана долуш».
ЯхІуд-махка чугІортар
5ЯхІуд-махкахь массарна а дІахаийта,
Ярушалаймехь массо а стаге дІакхайкхаде:
«Коьман маІа а лоькхуш, орца даккха!
Мохь а хьоькхуш, массанхьа а дІаала:
„Дерриш а цхьана метте схьагулло,
чІагІйина йолчу гІаланашка дІагІур ду вай“.
6Байракхца хаам бе, Цийоне дІагІо алий!
Хье ца луш, кхерам боцучу дІадовда,
хІунда аьлча Аса къилбаседехьара доуьйту
шу долчу хІаллакьхилар а, боккха бохам а.
7Лом шен боьлак чуьра арадаьлла,
халкъ хІаллакдийриг шен некъ бан волавелла.
Цо шен хІусам йитина,
шун латта дассорхьама.
Шун гІаланаш хІаллакйийр ю,
царна чохь адамаш а хир дац.
8Шайна тІе сингаттаман духар доха,
мохь бетташ, тийжарца делха,
хІунда аьлча Везачу Элан дералла
ЯхІудан халкъана тІера дІа ца йирзина».
9«И бохам тІекхаьчначу дийнахь, – боху Везачу Эло, – паччахьан а, тхьамданийн а дегнаш тохалур ду, динан дай инзарбевр бу, ткъа пайхамарш Іадийна хир бу».
10ТІаккха аса элира: «Ва Хьалдолу Эла! ЯхІудан а, Ярушалайман а халкъ ледеш хилла те Ахьа, цаьрга: „Шу долчохь машар хир бу“ бохуш, церан логе тур хІоттийнашехь?»
11Эццахь ЯхІудан а, Ярушалайман а халкъе хІара дешнаш кхочур ду: «Бовха мох хьокхур бу яьссачу аренгахь йолчу ерзинчу лакхенашкара Сан хьомечу халкъана тІе. Иза ялта цІандечу хенахь хьокхуш болу эсала мох санна хир бац.
12Ялта цІандаллал тІех чІогІа мох Сайн омрица хьоькхур бу. ХІинца Ас-Айса кхел билгалйоккхур ю оцу халкъана!»
ЯхІуд-махкана гонах мостагІий хилар
13Іаьржа марха санна, тІегІерташ ву мостагІа. Цуьнан гІудалкхаш, йилбазмох санна, сиха ю, цуьнан говраш аьрзунел а сиха ю.
Аса элира: «Маржа яІ! Ма хІаллакьхир ду вай!»
14«Ярушалаймхой, шайн даг тІера вониг дІацІанде, Соьга шаьш кІелхьардахийтархьама! Мел латто еза аша шайн дегнашна чохь зуламе ойланаш?
15ЛадогІа, хІун боху Дан-гІаларчу хаамчо. Вон кхаъ бу Эпрайман гунаш долчуьра веанчу стага беънарг.
16Халкъашка хаам бе, Ярушалайме а дІахаийта: генарчу махкара эскархой тІегІерташ бу, ЯхІудан гІаланашна тІе тІеман маьхьарий хьоькхур ду.
17МостагІаша Ярушалаймана го бийр бу, гІаролхоша кха ма-ларддара, хІунда аьлча Цуьнан халкъ Суна дуьхьал гІаьттина», – боху Везачу Эло.
18«И бохам шуна тІебеъна аша мел лелийнарг бахьана долуш. Аша лелийна болу харцнекъаш бахьана долуш беана шуьга хІара къаьхьа бала. И бала чІогІа шун дагах а кхетар бу».
Ярми-ЯхІун тийжам
19«Сан кийра! Богуш бу сан кийра!
Дог лазадоккхуш боккха бала бу соьгахь.
Вист ца хуьлуш ца Іало со,
хІунда аьлча суна коьман маІа хезна,
тІеман маьхьарий суна ма хезна.
20Цхьа бохам вукху бохамна тІаьхьа богІу.
Массо а мохк дамардарц хилла Іуьллуш бу.
ЦІеххьана сан четарш хІаллакдина,
цуьнан шаршуш бІаьрганегІар тохале йоьхна.
21Дукха гур юй те суна тІеман байракхаш,
дукха хезар дуй те коьман маІан аьзнаш?»
22Везачу Эло боху: «Сан халкъ сонта ду.
Цунна Со ца вевза.
Сонта бераш санна ма ду иза.
Сан халкъ кхетам боцуш ма ду.
Цуьнан вон дан говзалла кхочу,
амма дика дан цунна ца хаьа».
Бала тІебаран сурт хІоттар
23Со лаьтте дІахьаьжира:
иза даьсса а, кегарин а дара.
Со стигала хьалахьаьжира:
ткъа цуьнан нур дацара.
24Лаьмнашка дІахьаьжира со:
уьш дегош дара,
ткъа гунаш техкаш лаьтташ дара.
25Со гонах дІасахьаьжча,
цигахь цхьа а адам дацара,
стигалара олхазарш а дІадаханера.
26Со дІахьаьжча, токхе лаьттах яьсса аре хилира,
ткъа цуьнан массо а гІаланаш йохийна лаьттара,
Везачу Элан дераллин оьгІазло бахьана долуш.
27Везачу Эло элира: «Мохк хІаллакьхир бу,
амма массо а хІума хІаллакдийр дац Аса.
28Цундела латта гІайгІа еш хир ду,
стигал бодане хилла дІахІуттур ю,
хІунда аьлча иза Аса аьлла а ду,
Аса чІагІдина а ду.
Цу хІуманна Со дохко а ца ваьлла,
Айса аьллачунна тІера а вер вац».
29Шайна дошлойн а, секхаІад кхоссархойн а гІовгІа хезча,
массо а гІаланашкара нах дІабовдур бу:
цхьаберш хьехаш чохь дІаловчкъур бу,
вуьш терхеш тІе хьалабевр бу.
Массо а гІаланаш яссалур ю,
шайна чохь дийна адам а доцуш.
30Яссийна хинйолу гІала, хьо хІун деш ю?
ЦІен духарш хІунда духу?
Дашо туьтеш хьайна тІе хІунда ухку?
БІаьргашна басарш хІунда хьоькху?
Хьо хазъяр эрна ду хьуна!
Хьан безаргаша хьо йитина,
хІинца хьо ен гІерташ бу уьш!
31Суна берах хьийзочу зудчун аз хезаш санна хета.
И аз дуьххьара бер деш йолчу зудчун санна ду.
Иза Цийонан йоІан
[1] аз санна ду.
Са а лоцуш, куьйгаш хьала а дахийтина,
цо боху: «Маржа-яІ! Сан са малделла
дІадолу байа баьхкинчу нахана хьалха!».
5
Ярушалайман къа
1Везачу Эло элира: «Даха а гІой,
Ярушалайман урамашкахула а,
майданашкахула а лахийта
нийсо кхочушъеш волу,
Суна тешаме хуьлуш волу цхьа стаг.
ТІаккха Аса Ярушалаймана гечдийр дара.
2Шаьш дийна волчу Везачу Элах чІагІо яхь а,
цунах а ца тешаш, харцонца бист ма хуьлу уьш».
3Ас элира: «Ва Веза Эла! Тешаме хиларе Хьо ма хьоьжу!
Ахьа царна туьйхира, амма уьш ца лазийра.
Ахьа царна таІзар дира, амма цара шаьш нис ца байтира.
Цара шайн яххьаш тІулгал а чІогІа чІагІйина,
Хьуна тІедерза царна ма ца лаьара.
4Амма аса сайга элира: „Уьш къен нах хила мега,
цаьргахь хьекъал дац.
Цундела царна Везачу Элан некъ а,
Дала тІедиллинарг а ца девза.
5Со халкъан баьччанаш болчу гІур ву.
Царна хууш хила деза Везачу Элан некъаш а,
шайна Дала тІедиллинарг а“.
Амма цара массара а Цуьнан дукъ шайна тІера дІадаьккхина,
шайн Цуьнца йолу массо а зІенаш а хедийна.
6Цундела хьуьнхара лом царна тІе кхетар ду,
аренгарчу барзо а уьш цоьстур бу,
цІоькъаберг а церан гІаланашна уллохь кІелхуур ю,
царах араваьлларг ватІорхьама,
цара лелийна зуламаш совдовларна а,
церан тешнабехк хилар доккха хиларна а».
7«Муха вала веза Со хьуна къинтІера, ЯхІуд-мохк?
Массо а хьан бераш Сох дІахерделла.
Уьш цІушна суждане оьхуш бу, деланаш уьш боццушехь.
Аса царна мел оьшург латтийнера,
амма уьш ямартлонца лелара,
тобанашца нахаца лелаш болу зударий болчу а оьхуш.
8Уьш юстийна йолу говраш санна бу,
шайн хьайна хиларца лулахочун зудчуьнга дог хоуьйтуш болу.
9Иштта леларна Аса таІзар дийр дац те? – боху Везачу Эло. –
И санна долчу халкъана Аса бекхам бийр бац те?
10Хьала а гІовтта, цуьнан кемсийн бошмашкахула
дІа а гІо, уьш йоха а еш.
Амма кхоччуш уьш йохо ца оьшу –
керла гаьннаш дІа а даха, хІунда аьлча уьш Везачу Элан дац.
11Исраилан а, ЯхІудан а халкъаш
Суна кхоччуш тешаме доцуш лелара», –
боху Везачу Эло.
Везачу Эло Исраилан халкъ дІататтар
12Цара Везачу Элах лаьцна харцдерг дуьйцура: «Везачу Эло тхуна хІумма а дийр дац, тхуна цхьа а тайпана вон дерг а хир дац, тхуна мацалла а гур яц.
13Пайхамарша аьлларг мох санна эрна хир ду, Везачу Элан дош цаьрца цахиларна. Цара аьлларг царах шайх гІойла», – бохуш.
14Цундела массо а ницкъийн Везачу Дала боху: «Оцу наха иштта дешнаш аьлла дела, хьан багахь долчу Сан дешнех, Ярми-ЯхІу, Аса йогуш йолу цІе йийр ю. И нах Аса дечиг санна хуьлуьйтур бу, ткъа цІеро уьш дІакхоллур бу.
15Исраилан халкъ, – боху Везачу Эло, – Аса кхуза генарчу махкара къам далор ду, иза шуна тІелатийта. Иза, ницкъ болуш, шира къам ду. Цуьнан мотт хьуна ца хаьа, цо бохучух хьо кхетар дац.
16Церан Іад-ботт схьадиллина долу каш санна ду, ткъа уьш шаьш чІогІа майра нах а бу.
17Цара хьан ялта а, мел болу кхача а дІабуур бу, хьан кІентий а, зудабераш а хІаллакдийр ду, хьан уьстагІий а, стерчий а дІадуур ду, иштта хьан кемсаш а, инжираш а дІакхоллур ю. Цара шайн таррашца хьуна чІагІйина хеташ йолу а, шу сатуьйсуш йолу а массо а гІаланаш хІаллакйийр ю.
18Амма цу деношкахь а Аса шу массо а хІаллакдийр дац, – боху Везачу Эло. –
19Нагахь санна хьайга хІун бахьана долуш до Везачу Эло тхуна и зенаш аьлла хаттахь, цаьрга жоп ло: „Шайн махкахь, Со дІа а теттина, кхечу деланашна аша гІуллакх даре терра, хІинца шайн боцучу махкахь а болуш, хийрачу нахана гІуллакхаш дийр ду аша“».
Дала Шен халкъана дІахьедар дар
20Везачу Эло элира: «ДІакхайкхаде и хІума Якъубан тІаьхьене а, иштта ЯхІудан халкъе а:
21„ЛадогІа, Іовдал, кхетам боцу къам. Шун бІаьргаш ду, амма шуна хІумма а ца го, шун лергаш ду, амма шуна хІумма а ца хеза.
22Сох кхоьруш хила ца деза те шу? – боху Везачу Эло. – Суна хьалха дегош хила ца деза те шу? ХІордана гонах гІамаран доза дІахІоттийнарг Со ву шуна! ХІорд оцу дозанал тІехбаьлла цкъа а дІасабаржийта мегар дац. ТулгІенаш хин йистах мел еттаяларх, церан дозанал уьш араевр яц. ТулгІенаш мел карзахйовларх, цу хин йистал уьш арайовлалур яц“.
23Амма хІара халкъ чІогІа аьрха халкъ ду. Уьш, дІа а бирзина, дІабахара.
24Цара цкъа а ца олу шайга: „Вайн Везачу Делах кхера деза вай. Цо вайна гуьйранна а, бІаьста а догІа а доуьйту, ялта чудерзочу хенахь мел оьшург а ло“.
25Аша лелийначу зуламаша хІара дика хІуманаш шуна генадаьхна, аша летийна долу къинош бахьана долуш Дала деш хилла долу диканиг шух дІакъастийна.
26Сан къомана юкъахь вонаш дукха бу: уьш олхазарш лецархой санна, шайн цІаьлгаш дІахІиттош бу, амма церан цІаьлгаша лоьцуш дерш олхазарш дац, адамаш ду.
27Олхазарш чохь долу цІелиг санна, церан хІусамаш харцонех юьзна ю. И харцонаш бахьана долуш уьш лакха а бевлла, цара хьал а гулдина,
28церан догІмаш дазделла, уьш берстина. Цара дечу вон гІуллакхийн доза дац. Кхел ечу хенахь байшна нийсо ца кхочуьйту цара, ткъа къечу нехан бакъонаш цара лар ца йо.
29Цу бахьанина царна таІзар дан ца деза те Аса? – боху Везачу Эло. – Бекхам бан ца беза те Аса хІара санна долчу халкъана?
30Оцу махкахь цхьа инзаре а, къемате а хІума хилира:
31пайхамарша харцхаамаш бо, динан дайша шайна лууш долчуьнца куьйгалла до, ткъа Сан къомана и тайпа долу хІума деза. Амма хІун дийр ду те аша, чаккхе тІекхаьчча?»
6
МостагІаша Ярушалаймана го бар
1Довда, шайн дахар кІелхьардаккха, бен-яманхой! Довдий, дІагІо Ярушалайм-гІалара! ТакхоІ-гІалахь коьман маІа лакха! ЦІарца орца даккха Байт-КІарам-гІалахь! Къилбаседехьара боккха бохам а, доккха хІаллакьхилар а тІегІерташ ду.
2Дакъазайоккхур ю Аса хаза а, коча а йолу Цийонан йоІ
[2].
3Шайн жашца Іуй ма-бахккара, паччахьаш шайн эскаршца схьабогІур бу Ярушалайм-гІалина дуьхьал. Цунна гонах шайн четарш дІахІиттор ду цара. Шена дІаделла дакъа хІораммо а дассор ду.
4Цара эр ду: «ХьалагІовтта, дуьхьалдовла Ярушалаймана. Делкъахенахь тІамца цунна чугІуртур ду вай». Амма тІаккха эр ду: «Жолам! ХІинца тІаьхьа ду: суьйре тІееана, суьйренан ІиндагІаш дахлуш ду.
5ХьалагІовтта, буьйсанна тІе а летта, Ярушалайман гІепаш йохор ю вай».
6ХІара боху массо а ницкъийн Везачу Эло: «Дитташ схьа а хададай, Ярушалаймана гонах гІалин пенна тІеволийла кечъе. И гІала таІзар дан хьакъ долуш ю, иза гІело ярх юьзна йолу дела.
7Хьоста чуьра арадолу хи санна, цунна чуьра арадолуш ду вон мел дерг. Цигара ницкъ бар а, къизалла а ю Суна хезаш. Цуьнан цамгар а, чевнаш а го Суна массо а хенахь.
8Меттайолахь, Ярушалайм, Сан дог хьайх ма даккхахьа. Хьайга бохург ахьа ца дахь, Ас хьуна букъ берзор бу, хьан латта дассор ду, цигахь цхьа а стаг ца вехачу тайпана».
Исраилан халкъ аьрха хилар
9Иштта боху массо а ницкъийн Везачу Эло: «ТІаьххьара йисина йолу кемсаш санна схьалахьор ду Исраилан халкъан дисина долу адамаш. Кемсаш схьалахьош волчо ма-дарра, хьайн куьйгашца таьллангаш дикка талла».
10Ас жоп делира: «Хьаьнга вистхила веза со, мила тІетаван веза аса, сайга ладогІийта? Наха шайн лергаш дІакъевлина, цундела царна хІумма а ца хеза. Везачу Элера долу дош царна сийсазалла санна хилира, царна тамехь дац иза.
11Амма со Везачу Элера йолчу оьгІазлонах вуьзна ву, и оьгІазло соьга сайна чохь ца сецало».
ТІаккха Везачу Эло элира: «И Сан оьгІазло арахь ловзуш долчу берашна а, кегийчу нахана а тІе хьажае. Майрачунна а, зудчунна а тІе дІаІанор ю, иштта хан яьлла волчу воккхачу стагана а тІе.
12ТІаккха церан цІенош а, кхаш а, церан зударий а кхечарна дІалур бу. Аса Сайн куьг тІедуьллур ду кху махкахь дехаш долчу адамашна, царна таІзар дархьама, – боху Везачу Эло. –
13КІезиг болчу нахана тІера дуьйна, цІеяхана болчарна тІекхаччалц мел верг санехьа ваьлла, пайхамаршна тІера динан дайшна тІе кхаччалц верг харцонехьа ваьлла.
14Сан къомана тІехь йолчу чевнашна дарба до цара, и чевнаш хІумма а дац бохуш. Цара Сан къам Іехадо, цуьнга машар бу а бохуш, машар ца хуьллушехь.
15Эхь хетий те царна шаьш лелош долу боьха хІума бахьана долуш? Ца хета. Жимма а эхь хетта, цІий ца ло уьш шаьш летийна долу къинош бахьана долуш. Массо а санна, уьш а хІаллакьхир бу. Нахана таІзар дан Со вахча, Аса лаьттах тухур бу уьш», – боху Везачу Эло.
Исраилан халкъо Делан некъ дІататтар
16Иштта боху Везачу Эло: «Некъаш вовшахкхетачу меттехь дІа а хІоттий, хьажа, муьлха бу шира а, беркате а болу некъ. Цу некъа тІе шу довлахь, шайна синтем а, машар а карор бу шуна».
Амма цара элира: «Тхо гІур дац!»
17Везачу Эло элира: «Шуна тІе гІаролхой хІиттийра Аса. Коьман маІаца орца даккхаре ладогІа элира Аса шуьга. Амма аша жоп делира: „ЛадугІур дац!“ – аьлла.
18Ткъа хІинца ладогІал, къаьмнаш. Тешаш а хилий, хьовсал Аса Сайн къомана хІун дийр ду.
19ЛадогІал, латта! Аса ЯхІудан халкъана тІе боккха бала боуьйтур бу. Ткъа и бала цара йина ойланаш бахьана долуш хир бу, хІунда аьлча цара Аса аьллачуьнга тидам а ца бира, ткъа Сан товрат-хьехам дІа а теттира.
20ХІунда оьшу Суна Шебера хаза хьожа йогІу сегІаз а, генарчу махкара мерза эрз а? Суна ца оьшу шуьгара дийнаташ дагоран сагІанаш, иштта кхидолу шун сагІанаш а Суна тамехь дац».
21Цундела иштта боху Везачу Эло: «Аса яккхий халонаш хІиттор ю ЯхІудан халкъана тІе. Цу халонех когаш а тийсалуш, дай а, кІентий а охьабетталур бу, лулахой а, доттагІий а хІаллакьхир бу».
Къилбаседехьара махкана чугІортар
22Иштта боху Везачу Эло: «Къилбаседехьара тІедогІуш доккха эскар ду, дуьненан йистера тІаме кечам беш ду доккха къам.
23Эскархойн карахь гоьмукъаш а, секхаІедаш а ду, уьш къиза а, шайца къинхетам боцуш а бу. Уьш говрашкахь богІучу хенахь, карзахбаьллачу хІордах тера бу. ТІамана кийча бу уьш. Церан Іалашо – хьуна тІелатар ю, Цийонан йоІ».
24Ярушалайман бахархоша элира: «Царах лаьцна тхайга хаам кхаьчча, кхераделла, доьхна хьийзаш дара тхо. Берах хьийзош йолчу зудчуьнгахь санна, боккха бала бара тхоьгахь.
25Кхаш тІе а ма гІо, некъа тІе а ма довла: мостагІчун тарраш а, боккха кхерам а бу гонах.
26Сан хьоме къам! ТІеюха хьайна сингаттаман бедарш, тІетаса хьайна чимаш. Хьайн цхьаъ бен воцучу кІентан докъана ма-елххара, доггах елха. ЦІеххьана хІаллакдийриг вайна тІелетар ву».
27Везачу Эло соьга элира: «Сайн къомана юккъехь дІахІоттийнера Аса хьо, Ярми-ЯхІу, ахь Сайн къам, дети санна, зерхьама. Аса хьо гІап санна вира, хьоьга Сайн къоман некъаш таллийта, уьш муха бу хьажийта.
28Уьш аьрха нах бу, царна юкъахь мотт беттар даьржина, уьш мекха йиллича кхулуш долчу эчигах а, цІастанах а тера бу.
29Левси
[3] чІогІа кховсуш ю, дашца цхьаьна цІаро детих йоллу боьхалла дІаяккхархьама. Дети лалош волчо эрна болх бина хилла, хІунда аьлча халкъ хІинца а вонах цІан ца делла.
30Сан халкъана, юхатеттина долу дети аьлла, цІе туьллур ю, хІунда аьлча иза Везачу Эло юхатеттина».
7
Ярми-ЯхІус Делан цІийнан кертахь кхайкхам бар
1Везачу Эло Ярми-ЯхІуга аьлла долу дешнаш иштта дара:
2«Везачу Элан цІийнан ков долчу дІа а хІоттий, хІара хаам дІакхайкхабе: „ЛадогІа Везачу Элера долчу дешнашка. ХІокху кевнна чухула а бовлуш, Везачу Элана суждане оьхуш долчу ЯхІудан халкъан массара а ладогІа.
3Иштта боху массо а ницкъийн Везачу Эло, Исраилан Дала: хийца шайн дахар а, шайн гІуллакхаш а. Шайга бохург аша дахь, Аса кхузахь даха дуьтур ду шу.
4Ма теша шайна хезаш долчу харцкъамелех. Цхьаболчу наха боху: ‘Кхузахь ду Везачу Элан цІа! Веза Эла Ша кхузахь волу дела, тхо кхерамехь дац!’
5Амма шайн дахар а, гІуллакхаш а нисдина, вовшашца нийсо а лелош,
6тІебаьхкина болчу нахана гІело а ца еш, байшна а, бисина Іаш болчу зударшна а гІело а ца еш, бехк боцучеран цІий а ца Іанош, шайна бала бахьар болчу харцделанашна тІаьхьа а ца хІуьттуш шу лелахь,
7Аса хІокху лаьтта тІехь даха дуьтур ду шу. ХІара латта Аса шун дайшна дІаделла ду, церан тІаьхье абаденналц цу тІехь яхийта.
8Амма шу ледеш долчу дешнех тешна Іаш ду, царах шайна пайда бер боццушехь.
9Къоланаш а деш, нах а бойуш, нахаца а лелаш, харц йолу чІагІо а еш, хьалххе шайна бевзина боцучу БаІална а, кхечу харцделанашна а суждане а оьхуш, лелаш ма ду шу.
10Цул тІаьхьа Сан цІе лелош долчу цІийнан керта тІе а догІий, Суна хьалха дІахІуьтту шу: ‘Тхо маьршадевлла’ – бохуш. Массо а и дегаза хІуманаш лелорхьама, шаьш маьршадевлла моьтту те шуна?
11Сан цІе лелош долу хІара цІа шуна хьалха зуламхойн бен хилла дІахІоьттина те? Суна-м и шадерг а гина! – боху Везачу Эло. –
12Дуьххьара Сан Іаш йолу меттиг дІахІоттийна йолчу Шилун-гІала а гІой, хьовса, Аса цу меттигна хІун бохам байтина, Сан Исраилан халкъо лелийна долу вонаш бахьана долуш.
13И дерриг а вонаш деш шу лелаш долчу хенахь, – боху Везачу Эло, – Аса дукхазза а бехира шуьга, амма аша ла ца дуьйгІира. Со шуьга кхойкхура, амма аша Суна жоп ца лора.
14Цундела Шилун-гІалина динарг Аса хІинца Сан цІе лелош долчу хІокху цІенна а дийр ду, шу оцу цІийнах тешна Іаш доллушехь а, Аса хІара меттиг шун дайшна дІаеллехь а.
15Аса Сайна уллора юхатоттур ду шу, шун гергара йолу Эпрайман тІаьхье юха-ма-таттара“».
Халкъо ла ца догІар
16«Ткъа ахьа, Ярми-ЯхІу, и къоман дуьхьа Соьга доІанаш ма де, царах къинхетам бар а ма деха Соьга, хІунда аьлча Суна хьан доІа хезар дац.
17Хьуна гуш дац цара ЯхІуд-мехкан гІаланашкахь а, Ярушалайман урамнекъашкахь а деш дерг?
18Бераша дечиг лахьадо, дайша цІе латайо, зударша бод хьакхабо, стигалан зуда-паччахьна
[4] хьокхамаш дотту. Цара кхечу деланашна чагІаран сагІанаш охьадутту, Со оьгІазвахийтархьама.
19Амма цара зен дийриг Со ву те? – боху Везачу Эло. – ХІан-хІа, шаьш-шайна зен ма до цара, шаьш юьхьІаьржачу а хІиттош».
20Цундела Везачу Эло иштта боху: «Сан оьгІазло а, дералла а хІокху меттигна тІе йоьрзур ю, адамашна а, хьайбанашна а тІе, иштта дитташна а, ялтина а тІе. Сан дералла цІе санна йогур ю, ткъа иза дІаяйа стаг а хир вац».
21Исраилан Дела волчу массо а ницкъийн Везачу Эло иштта боху: «Даха а гІой, Суна дийнаташ дагоран сагІа даккхаран метта, цунах долу жижиг сагІанийн кхидолчу жижигна тІедилла. Суна цунах хІумма а ца оьшу – аша-шаьш и дерриг а даа!
22Шун дай Мисар-махкара арабаьхначу дийнахь, Аса, цаьрга вист а хуьлуш, дийнаташ дагоран сагІанех а, вукху сагІанех а лаьцна цхьа а тайпа весет ца дира.
23Амма Аса цаьрга цхьа весет дира: „Соьга ладугІуш хила, ткъа Со шун Дела хир ву, шу Сан къам хир ду. Аса шайна тІе мел дехкинчу некъашкахула лела, шайн хьал дика хилийтархьама“, – аьлла.
24Бакъду, цара Соьга ла ца дуьйгІира, Сан дешнаш цара тергал ца дора, уьш шайн лаам тІе бевллера, шайн аьрхачу а, вочу а дегнаша бохург бен ца деш. Цара Суна букъ берзийнера, шайн яххьаш кхечу агІор а ерзийна.
25Шун дай Мисар-махкара арабевллачу хенахь дуьйна таханлера де тІекхаччалц Аса Сайн ялхой болу пайхамарш оьхуьйтура шу долчу. Аса уьш шу долчу кест-кестта бохкуьйтура.
26Амма шун дайша Соьга ла а ца дугІура, Сох тидам а ца бора. Цара шайн юхахьараллица церан дайша чул а дукха вон лелийра.
27Ярми-ЯхІу, ахьа и хІума цаьрга дІадийцахь а, цара хьоьга ладугІур дац, хьо цаьрга кхайкхахь а, цара хьуна дуьхьал жоп лур дац.
28Цундела ахьа ала деза: „ХІара къам – шен Везачу Делан озе ла ца дугІуш долу къам ду, иштта цо ша нис ца дойту. Тешаме хилар къомана юкъахь кхин ца хуьлу – цунах лаьцна цхьа а вист а ца хуьлу“».
ЦІий Іенийна йолу тогІи
29«Боьлхуш хила, оцу къоман нах!
Шайн месаш, дІа а ларгий, дІакхисса.
Ерзинчу лакхенашкахь тийжам бе,
хІунда аьлча Везачу Эло хІара къам дІатеттина,
Ша оьгІазвахийтина долу къам долчуьра Иза дІавахана.
30Суна вон хеташ долу хІума дина ЯхІудан халкъо, – боху Везачу Эло. – Сан цІе лелош долчу цІа чохь цара шайн дегаза цІуш дІахІиттийна, и цІа бех а деш.
31Бен-ХІинам-тогІи чохь йолчу Тупатахь цара сагІа доккху меттигаш кечйира, цигахь шайн кІентий а, зудабераш а дагорхьама. И хІума Аса царна тІе ца диллина, ткъа иза Суна дагадеана а дац.
32Цундела, варелаш! – боху Везачу Эло, – тІекхочур ю цхьа зама, адамаша хІокху меттиган Тупат, я Бен-ХІинам-тогІи аьлла, цІе йоккхур йоцу. Кху меттиган цІе Байаран ТогІи аьлла хир ю, хІунда аьлча шайн байина болу нах цара кхузахь дІабухкур бу, кхузара меттиг чекхъяллалц.
33Беллачеран декъий лаьттахь Іохкуш хир ду, стигаларчу олхазарша а, акхароша а дууш. Уьш царна тІера дІалахка цхьа а стаг а хир вац.
34Аса сацор ду ЯхІуд-махкарчу гІаланашкахь а, Ярушалаймехь а ирсе аьзнаш а, церан самукъадалар а. Кхузахь цхьанна а хезар дац нускалан а, зуда ялочун а аьзнаш, хІунда аьлча хІара латта дассийна лаьтташ хир ду».
8
1«Цу заманахь, – боху Везачу Эло, – яхІудхойн паччахьийн а, церан тхьамданийн а даьІахкаш, иштта динан дайн а, пайхамарийн а, Ярушалаймерчу бахархойн а даьІахкаш церан кешнаш чуьра арайохур ю.
2Оцу нехан даьІахкаш дІасаяржийна хир ю малхана а, беттасинна а, стигалан седарчашна а кІелахь. Стигалара и хІуманаш хІокху нахана езара, царна хІокху наха гІуллакх а дора, уьш царна тІаьхьа а лелара, царах уьш дагадовлура, царна Іибадат а дора. Цхьаммо а юха схьагулйийр яц и даьІахкаш, уьш цхьаммо а дІа а юхкур яц. Уьш, лаьттахь Іуьллуш долу кхо санна, цигахь Іохкур ю.
3Аса уьш мичча а дІалаьхкинчу меттигашкахь оцу вочу халкъах массо а дийна дисначарна дахарал Іожалла дика хетар ю», – боху массо а ницкъийн Везачу Эло.
Къинош а, таІзар а
4«Ярми-ЯхІу, халкъе Везачу Эло боху алий дІаала: „Стаг охьакхетча, иза юха хьала ца гІотту те? Стаг харцновкъа ваьллехь, иза юха ца воьрзу те?
5ТІаккха хІара халкъ Сох хІунда дІадирзина? Ярушалайм Суна массо а хенахь тешнабехк хІунда хуьлу? Іехорна тІаьхьабовлу уьш, ткъа Со волчу юхадерзарх къаьхка.
6Аса леррина ладоьгІна цаьрга, амма бакъдерг ца дуьйцу цара. Царах цхьа а шаьш лелийначунна дохко а ца ваьлла, цхьаммо а ца боху: ‘ХІун дина Аса?’ Уьш тІамана юккъехула лаллаелла йоьдучу говрах тера бу.
7Олхазаршна а хаьа шаьш схьадахка деза хан а, шаьш дІадаха деза зама а: аистна а, къоркхокханна а, чІегІардигна а, гІаргІулина а. Амма хьуна, Сан халкъ, ца хаьа Аса хьайна тІедиллинарг.
8Аша боху: ‘Тхан товрат-хьехамаш а бу, тхоьгахь хьекъал а ду’. Амма иза иштта дац, хІунда аьлча шун Іеламчу наха товрат-хьехам талхабора.
9Шун хьекъалчаш юьхьІаьржачу а хІуьттур бу, уьш карзахбаьхна а, гуро лаьцча санна а хир бу. Везачу Элан дешнаш цара юхатеттина хилча, мичара хир ду цаьргахь хьекъал?
10Цундела Аса церан зударий кхечарна дІалур бу, церан кхаш а лур ду кхечарна дІа. КІезиг болчу нахана тІера дуьйна, цІеяхана болчарна тІекхаччалц мел верг санехьа ваьлла, пайхамаршна тІера динан дайшна тІе кхаччалц верг харцонехьа ваьлла.
11Сан къомана тІехь йолчу чевнашна дарба до цара, и чевнаш хІумма а дац бохуш. Цара Сан къам Іехадо, цуьнгахь машар бу а бохуш, машар ца хуьллушехь.
12Эхь хетий те царна шаьш лелош долу боьха хІума бахьана долуш? Ца хета. Жимма а эхь хетта, цІий ца ло уьш шаьш летийна долу къинош бахьана долуш. Массо а санна, уьш а хІаллакьхир бу. Нахана таІзар дан Со вахча, Аса лаьттах тухур бу уьш“», – боху Везачу Эло.
13«Аса массо а хІума цаьргара схьадоккхур ду. Кемсийн таьлланг тІехь цхьа а кемс юьтур яц, инжирийн дитта тІехь цхьа а инжир а юьтур яц, царна тІера гІаш а маргІалдулур ду. Аса царна мел делла долу хІума а кхиболчара схьадоккхур ду», – боху Везачу Эло.
14«Вай кхузахь хІунда Іа? ХьалагІовтта, чІагІйина йолчу гІаланашка дІадахийта вай, цигахь лийр ду вай! Вайн Везачу Дала Іожаллин кхел хадийна вайна. Цо дІаьвше хи муьйлуьйту вайга, Цунна дуьхьал вай къинош летийна хилар бахьана долуш.
15Вай долчу машар кхочуш бу бохуш, сатийсинера вай, амма диканиг ца кхечи вайга. Вай долчохь дарбанан хан хиларе сатийсинера вай, амма цуьнан метта къемат кхечи вайга.
16Дан-гІала йолчуьра мостагІийн говрийн хур дар схьахеза. Церан дой терсарна берриге а мохк бегаш бу. Уьш схьабогІуш бу, мохк а, цунна чохь мел ерг а, иштта гІала а, цунна чохь вехаш мел верг а хІаллаквархьама».
17«Аса шуна тІе лаьхьанаш санна болу мостагІий хоьцур бу. Уьш дІасацо йиш йоцучу дІаьвшечу лаьхьанех тера бу, ткъа цара шуна це тухур ю», – боху Везачу Эло.
Ярми-ЯхІуна шен халкъах къахетар
18Маца хир бу те сан дагна хьаам?
Ма гІайгІане ду-кх сан дог!
19ЛадогІахь гІо доьхуш долчу сан къоме.
Цо боху: «Цийонехь Веза Эла кхин вац те?
Цигахь цуьнан Паччахь кхин вац те?»
Амма Везачу Эло боху: «ХІунда вахийтина те цара Со оьгІаза,
шайн хІумма а йоцу харцделанаш а, цІуш а бахьана долуш?»
20Наха боху: «Ялта а чуэцна,
аьхке а чекхъяьлла,
амма вай кІелхьар ца даьхна».
21Холчохь ду сан халкъ,
цундела хала ду суна а.
ЧІогІа гІайгІане ву со,
сан даг чу кхерам боьссина.
22ГалІадехь хьакхар-молха дац те?
Цигахь лоьраш бац те?
Сан хьоме къам
хІунда ца тоделла те цаьрга?
9
1Сан коьртах хин хьоста хилла делара,
сан бІаьргех хин шовда хилла делара!
Дийнахь а, буса а воьлхур вара со,
сан хьомечу къомах хІаллакбинчарна.
2Яьссачу арахь буьйса яккха меттиг
сан долахь хилла елара.
Сайн къам дуьтур дара аса,
сайн халкъ долчуьра со дІагІур вара,
уьш массо а тешаме боцу дела –
ямартчу нехан тоба ю уьш!
3«Церан мотт, Іад санна, аьшпашна буьйлина бу.
Шаьш тешаме цахиларна махкахь нуьцкъала хилира уьш.
Цхьана вочу хІуманна тІаьхьа важа вониг до цара,
амма Со къобалван ца лаьа царна», – боху Везачу Эло.
4«Ларлуш хила шайн доттагІех,
шайн гергарчарах цхьаннах а ма теша,
хІунда аьлча хІора гергарчо Іехаво,
ткъа хІора доттагІчо эладита даржадо.
5-6ХІораммо а шен доттагІа лево,
цхьаммо а бакъдерг а ца дуьйцу.
Шайн мотт цара харцдолчунна тІетабина.
Къинош а летош, уьш Суна тІе ца берзало.
ГІело а йина, цара кхин а гІело йо.
Іеха а вина, цара кхин а Іехаво.
Ткъа Со къобалварх уьш дІакъехка
[5]», –
боху Везачу Эло.
7Цундела массо а ницкъийн Везачу Эло иштта боху:
«ЦІарца санна цІандийр ду Ас Сайн халкъ,
Іазапашца зуьйр ду Ас Сайн къам.
Кхин хІун далур ду те Соьга царна,
Сайн хьомечу халкъо летийначу къинна?
8Церан меттанаш Іожаллин пхерчий санна ду,
цаьрца нах Іехабо цара.
Шен лулахошца цара мерза мотт буьйцу,
амма шайн даг чохь ямартло латтайо.
9Аса таІзар дийр дац те царна и хІума бахьана долуш? –
боху Везачу Эло. –
Сан даго бекхам бийр бац те
цунах терра долчу къомана?»
10Лаьмнашна ас белхар хІоттор ду,
яьссачу аренгахь долчу дежийлашна
тийжар хІоттор ду ас.
Цхьана а стага цаьргахула некъ
ца баккхарна, уьш дассийна ду.
Бажа Іоьхуш цигахь ца хеза,
стигалара олхазарш цигара дІадахара,
бежанаш цигара дІадахара.
11«Аса тІулгийн оьла йина дІахІоттор ю Ярушалайм,
ткъа цунах чангІалкхийн бен хир бу, – боху Везачу Эло. –
ЯхІуд-махкара гІаланаш Ас йохийна яссор ю,
цу чохь вехаш цхьа стаг а хир вац».
12Вуй те дуьнен чохь цу хІуманах кхетар волу хьекъалча? Вуй те Везачу Эло хьекъал делла волу стаг, цу хІуманах кхето йиш йолу? ХІунда хІаллакдина хІара латта, цхьа а шена тІехула новкъаваьлла стаг а ца гуш, хІунда яссийна хІара аре?
13Везачу Эло иштта жоп делира цу хаттарна: «Иза иштта хилира, хІунда аьлча Аса шена дІабеллачу товрат-хьехамна тІера Сан халкъ дІадирзира – Сан озе а цара ла ца дугІура, Аса тІедиллинчуьнца а уьш ца лелара.
14Уьш, шайн аьрхачу деган некъ а лехна, БаІал-харцделанашна тІаьхьахІиттира, шайн дайша шайна ма-хьеххара».
15Цундела Исраилан Дела волчу массо а ницкъийн Везачу Эло иштта боху: «Аса цу къомана сагал-буц яор ю, цунна дІаьвше хи а малор ду.
16Аса уьш кхечу къаьмнашна юкъахь дІасабаржор бу, я царна а, я церан дайшна а девзаш хилла доцучу къаьмнашна юккъехь Іойтур бу. Ас Сайн тур царна тІехьажор ду, царна дан дезарг Айса чекхдаккхалц».
Ярушалаймера наха орца даккхар
17Иштта боху массо а ницкъийн Везачу Эло:
«ЛадогІа, тийжаран зударий схьакхайкха,
царах уггар говзанаш схьакхайкха,
уьш кхуза схьабахкийтархьама».
18Наха элира: «Сихха схьа а баьхкина,
цаьрга вайна тІаьхьа тийжар хІоттадайта,
вайн бІаьргийн негІарийн чоьш тІера бІаьрхиш охьаэхийта,
юьхь тІера хин тачанаш охьаэхийта».
19Цийонна тІехь тийжам хеза:
«Вай баккъалла а хІаллакьхилла,
вай баккъалла а юьхьІаьржачу хІиттина.
Вайн мохк бита безаш ду вай,
вайн цІенош дохийна дІадаьхна».
20ЛадогІа, зударий, Везачу Элан даше.
Цуьнан багара схьадевлла долу хІара дешнаш шуна дІахозийла:
«Шайн зудабераш маьхьаршца делха Іамаде.
ХІара тезетан тийжам вовшашна Іамабе:
21„Іожалла еана схьакхаьчна,
иза вайн корашкахула чуеана,
вайн гІепашна чоьхьаяьлла.
Иза урамновкъара вайн бераш а,
майданашкара вайн кегий нах а
хІаллакбан гІерташ ю“».
22Ала: «Иштта боху Везачу Эло:
„Аренашкахь дІасадаьржина долу кхо санна,
байинчеран декъий хир ду Іохкуш.
Ялта хьокхуш волчунна тІехьа
Іохкуш долу хьаькхна кІа санна,
Іохкуш хир ду байъиначеран декъий.
Уьш схьагулдан стаг а хир вац“».
23Иштта боху Везачу Эло:
«Шен хьекъалх дозалла деш хила ца веза хьекъалча,
шен ницкъах дозалла деш хила ца веза ницкъ болуш верг а,
ткъа хьал долуш верг шен хьолах дозалла деш хила а ца веза.
24Амма дозалла дан лууш волчо
Со шена кхетарх а, вовзарх а дозалла дойла.
Лаьттахь безам а, бакъдерг а, нийсо а лелош волу
Веза Эла Со хиларх цо дозалла дойла.
И хІуманаш ду Суна чІогІа тамехь дерш», –
боху Везачу Эло.
25«Варелаш, хан тІейогІур ю, – боху Везачу Эло, – шайн догІмашкахь бен сунт ца биначарна Ас таІзар ден йолу.
26Мисар-махкарчу а, ЯхІуд-махкарчу а, Эдом-махкарчу а, Іаммин-махкарчу а, Муаби-махкарчу а, иштта яьссачу аренгахь бехаш болчу шайн гиччош тІера месаш лоргуш болчу нахана тІехь Аса таІзар дийр ду, хІунда аьлча массо а и къаьмнаш баккъалла а сунтдина дац, ткъа Исраилан массо а тІаьхье цуьнан дагахь сунтдаза ю».
10
Дела а, цІуш а
1ЛадогІа, исраилхой, Везачу Эло шайга бохуш долчуьнга.
2Иштта боху Везачу Эло:
«Кхечу къаьмнийн некъашкахула ма лела,
стигаларчу билгалонех а ма кхера,
кхин къаьмнаш, уьш бахьана долуш Іадийна делахь а.
3Царна юкъахь лелаш долу динан Іадат эрна ду:
хьуьнхахь дитт схьа а хададой,
пхьеро агарца цунах кеп йоккху,
4Цунна тІе дети а, деши а дуьллий,
хьостамашца дІатуху,
охьа ца дожийта.
5И цІуш кха тІе дІахІиттош йолу мунданаш санна ю.
Уьш бист а ца хилало,
уьш карахь дІасалелайо,
шаьш уьш лела ца ло дела.
Царах кхера ца оьшу,
хІунда аьлча цаьрга вон далур дац,
амма цаьргара диканиг а дер дац».
6Веза Эла, вац Хьоьца нислур волуш цхьа а!
Хьо сийлахь-воккха ву,
Хьан цІе а ю еза Хьан нуьцкъалаллица!
7Хьуна хьалха ларамах ца вуьзна
мила хир ву, ва къаьмнийн Паччахь?
Хьоьга и ларам хила догІуш ма ду!
Къаьмнийн массо а хьекъалчашна юкъахь
я церан массо а паччахьашна юкъахь
Хьоьца нислур волуш цхьа а вац!
8Уьш массо а кхетам боцуш а, сонта а бу.
Церан хьекъалалла эрна ду,
дечигах йинчу цІушкара иза схьадаларна.
9Дуткъадина дети Таршашара деъна,
ткъа деши Упазара деъна, цІушна тІедилла.
И цІуш бина бу дечиган пхьеро а,
дешин пхьеран куьйгаша а.
Церан духарш сийначу а, таьІна-цІечу а басахь ду.
Уьш массо а говзачу белхалоша йина хІуманаш ю.
10Амма Веза Эла бакъволу Делан бен вац.
Иза дийна волу Дела а, даима волу Паччахь а ву.
Иза оьгІазвахча, латта дегош хуьлу,
Цуьнан оьгІазалла къаьмнашка ла а ца ло.
11(Аша, наха, иштта дІаала цаьрга: «Цу цІуша стигалш а, латта а ца кхоьллина, уьш лаьтта тІера а, стигалшна бухара а дІаяьхна хир ю».)
Дела хаставаран йиш
12Шен нуьцкъалаллица Цо дуьне кхоьллина,
Шен хьекъалаллица иза чІагІдина,
Шен хьекъалца лаьтта тІехула стигалш яржийна.
13Цо къекъийтича, стигалан хиша гІовгІа йо.
Дуьненан йистошкара Цо мархаш хьалаайайо.
ДогІанаш а догІуш, Цо хаьштигаш до,
Шен чІоьнашна чуьра мох а арабоккху.
14ХІора стаг сонта а, хьекъал доцуш а ву.
ХІора куьпчи ша винчу цІуно юьхьІаьржачу хІоттаво.
Цо лалийна суьрташ харцдерг бен дац,
церан кийрахь Іаь а, са а дац.
15Церан цхьа а тайпана мах бац,
уьш беламна йина ю.
Кхел ечу хенахь
уьш тІепаза йовр ю.
16Амма Якъубан тІаьхьенан Дела иштта вац,
хІунда аьлча Иза массо а хІуманан Кхоллархо ву,
ткъа Исраилан къам Цуьнан долахь дерг ду.
Цуьнан цІе – массо а ницкъийн Веза Эла ю.
Схьакхочуш долу хІаллакьхилар
17Шайн массо а хІума схьагулде, Ярушалайман бахархой. Кестта гІалина го бийр бу!
18Везачу Эло боху: «ХІокху лаьтта тІера лаьллина дІа а дахийтина, Аса хІара къам цхьана готтачу метте чулоллур ду, шен лазар цунна хаадаллалц».
19Ярушалайм-гІалано боху:
«Ма бала бу соьгахь, хІара лазарна!
И сан чов дукха хала ю.
Аса аьллера: „Иза цамгар бен яц,
со цунах толур ю“.
20Сан четар хІаллакдина,
массо а цуьнан тІергаш дІаяьхна.
Сан бахархой со йолчуьра дІабахана,
уьш кхузахь кхин бац.
Четар дІахІоттош суна гІо дан стаг а вац,
иштта четаран шаршуш дІатоха стаг а вац».
21Вайн Іуйшкахь кхетам кІезиг бу –
уьш Везачу Элах дага ца бовлу.
Цундела царна тІера беркат дІадирзина,
церан массо а жа дІасадаьржина.
22ЛадогІа хІокху схьайогІучу гІовгІане!
Мохк бегош санна йолу гІовгІа
къилбаседерчу махкара схьакхочу!
Цуьнан эскаро ЯхІудан гІаланех яьсса аре йийр ю,
царах чангІалкхийн баннаш хир ду.
23Суна хаьа, Веза Эла,
адаман карахь доцийла цуьнан дахар,
цуьнан карахь дац шен некъ билгалбаккхар.
24Нисвехьа со, Веза Эла,
амма Хьайн нийсонца бен иза ма дехьа.
ОьгІаз а вахана, суна таІзар ма дехьа,
сох хІумма а воцург ца хилийтархьама.
25Хьайн дералла охьаІанаехьа
Хьо вовзаза долчу къаьмнашна тІе,
Хьайга ца кхойкхучу халкъашна тІе.
Цара Якъубан тІаьхье дІакхаьллира,
цаста а цестина, и къам дІа а кхаьллина,
иза Іаш болу мохк бассийна цара.
11
Барт бохор
1Ярми-ЯхІуга Везачу Элера кхаьчна болу хаам хІара бу:
2«Аса бинчу бертан тІедожоршка ла а догІий, уьш ЯхІудан халкъе а, Ярушалаймехь бехаш болчаьрга а дІаала.
3Цаьрга дІаала: „Иштта боху Исраилан Везачу Дала: хІокху бертан тІедожоршка ла ца доьгІначу хІора стагана неІалт хир ду.
4Оцу бертан тІедожорш Аса шун дайшна тІедехкина, Аса уьш эчиг лалош йолу пеш санна хиллачу Мисар-махкара арабохучу хенахь. Аса цаьрга аьллера: ‘Соьга ла а догІий, Аса шуьца бинчу бертан тІедожорш кхочуш а де, Аса шуна тІедехкинчуьнга хьаьжжина. ТІаккха шу Сан къам хир ду, Со шун Дела а хир ву.
5ТІаккха хьалха шун дайшна Айса йина йолу чІагІо кхочушйийр яра Аса – Аса шуьрех а, мазах а дуьзна долу токхе латта лур дара царна’. Ткъа оцу лаьтта тІехь шу хІинца дехаш ду“».
Ткъа аса жоп делира: «Амин, Веза Эла!»
6Везачу Эло соьга элира: «Дерриг а хІара Сан дешнаш ЯхІуд-махкарчу гІаланашкахь а, Ярушалайман урамашкахь а дІакхайкхаде: „Аса шуьца бинчу бертан тІедожоршка ла а догІа, уьш кхочуш а де.
7Мисар-махкара Аса шун дай арабаьхначу хенахь дуьйна, хІара де тІекхаччалц Аса шун дайшка юх-юха а дІахьедар дора: ‘ЛадогІа Соьга’, – бохуш.
8Амма шун дайша Соьга ла а ца дугІура, Со тергал а ца вора. Мелхо а, шайн вочу дегнийн аьрхалле хьаьжжина лелара уьш. Аса царна тІедиллина и барт кхочушбе аьлла, амма цара иза кхочуш ца дина. Цундела Аса массо а хІокху бертан таІзарш царна тІехьажийра“».
9Везачу Эло соьга элира: «Суна хууш ду ЯхІуд-махкара халкъ а, Ярушалайман бахархой а вовшашца къайлаха барт беш хиларх лаьцна.
10Айса аьллачуьнга ладогІарх дІакъихкинчу шайн дайша летийначу къиношка юхабирзира уьш. Кхечу деланашна тІаьхьа а хІиттина, царна Іамал йора цара. Исраилан а, ЯхІудан а тІаьхьенаша Аса шайн дайшца бина барт бохийра.
11Цундела иштта боху Веза Эла волчу Аса: „Аса кестта царна бохам боккхур бу, уьш цунах кІелхьар а бовлалур бац. Ткъа уьш Соьга кхайкха буьйлабелча, Суна хезар а дац.
12ТІаккха ЯхІуд-мехкан гІаланашкахь а, Ярушалаймехь а бехаш берш шаьш хаза хьожа йогІу сегІаз дагочу деланашка кхойкхур бу, амма бохам баьккхича, хІокхаьрга цхьана а тайпана кІелхьарбахалур бац уьш.
13Хьайн гІаланаш мел ю, деланаш а бу хьан, ЯхІудан халкъ, ткъа Ярушалаймехь хьан урамаш мел ду, дегаза харцдела волчу оцу БаІална сагІа доккху меттигаш кечйина ахь“.
14Ярми-ЯхІу, оцу нехан дуьхьа доІанаш ма де, церан дуьхьа Соьга хІумма а ма деха, хІунда аьлча цара, шайна бохам баьлча, Соьга кхайкхахь Суна дІахезар дац».
15Везачу Эло халкъе элира: «Суна дезаш долчу къомо дуккха а къинош летийна, цундела хІун бакъо ю церан, Сан цІенна юххехь хила? Суна сагІина лерина долу жижиг а цара шайна дІадоккху. Делахь а, Аса царна таІзар дечу хенахь, даккхийден бахьана хир ма дац церан!
16Веза Эла волчу Аса Сан къам долчу хьох лаьцна аьллера, хьо хазачу кепара болу стоьмаш тІехь а болуш лаьттачу сийначу зайтдиттах тера бу. Ткъа хІинца, доккхачу дарцан гІовгІанца, Аса цунна цІе латор ю, цуьнан гаьннаш цхьана а пайденна а хир дац.
17И дитт массо а ницкъийн Везачу Эло доьгІна ду. Цо ма-аллара, и бохамаш хьуна тІе кхачаран бахьана Исраилан а, ЯхІудан а тІаьхьенаша дина долу зуламаш ду. БаІална сагІанаш а дохуш, цара Со оьгІазвахийтина».
Ярми-ЯхІуна дуьхьал бартбар
18Везачу Эло суна схьадиллира цхьаболчу вочу нахана дагадеънарг, суна иза хаийтархьама.
19Со хьалха урс хьакха буьгуш болу жима Іахар санна вара: суна ца хаьара цара сайна дуьхьал лелош дерг. Цара сох лаьцна бохура: «Дитт а, цо кхиийнарг а хІаллакдан деза вай. Дийначеран лаьтта тІера иза дІаваккха веза вай, дуьнен чохь цуьнан цІе кхин ца яккхийта».
20Массо а ницкъийн Веза Эла, Ахь нийсонца кхел йо, адамийн дегнаш а, хьекъал а зоь. Суна Ахьа царна бекхам беш ган лаьара, хІунда аьлча сан гІуллакх Аса Хьан кара дІаделла.
21ТІаккха Веза Эла со вен гІерташ болчу Іанатот-гІаларчу цхьаболчу божарех лаьцна вистхилира соьга. Цара соьга аьллера: «Везачу Элан цІарах кхайкхамаш ма бе, оха вуьйр ву хьо».
22Цундела массо ницкъийн Везачу Эло элира: «Аса царна таІзар дийр ду. Церан кегий нах туьро бойур бу, ткъа кІентий а, зудабераш а мацалла лийр ду.
23Аса бохам бийр бу Іанатот-гІаларчу оцу божаршна, царна бекхам бечу дийнахь. Царах цхьа а стаг дийна вуьсур вац».
12
Ярми-ЯхІус Деле арз до
1Веза Эла, аса гІуллакхна Хьан кхеле кхайкхахь,
Хьо массо а хенахь бакъ ву.
Делахь а, харцонах лаьцна хатта лаьа суна:
Іесачеран аьтто хІунда боккху церан некъашкахь?
Дерриг а тешаме боцу лелачеран синтем хІунда хуьлу?
2Ахь доьгІна долчу диттех тера бу уьш.
Орамаш а хецна, хьала а кхиъна, цара стом ло.
Хьо массо а хенахь церан багахь ву,
амма церан дегнаш Хьуна гена ду.
3Ткъа со Хьуна вевзаш ву.
Хьуна со гуш ву, Веза Эла,
сан дог Хьайца муха ду а хаьа Хьуна.
Дайа дезаш долу уьстагІий санна, дІакхехьа уьш!
Байаран де тІекхаччалц дІакъастабехьа уьш!
4Мел ханна хир ду хІара латта дакъийна,
мел ханна хир ю хІора кха тІехь буц якъаелла?
Цигахь Іаш болчеран Іесалла бахьана долуш,
олхазарш а, акхарой а хІаллакьхуьлуш ю.
Цу тІе а наха боху:
«Далла ца хаьа тхан чаккхе муха хир ю».
5Везачу Эло элира: «Ярми-ЯхІу, гІаш болчаьрца хьодуш а хьо кІадвелла хилча,
говрахь болчаьрца муха къовсалур ву хьо?
Шерачу аренгахь а хьо тасалуш хилча,
Йордан-хин йистерачу боьлакашкахь хІун дийр ду ахьа?
6Ур-атталла хьан гергарчара, –
хьан ден цІийнах болчара, –
ур-атталла уьш хьуна ямарта хилла.
Цара хьуна дуьхьал мохь бетта.
Ма теша царах,
уьш хьайга эсала бистхилахь а».
Везачу Элан Шен халкъ бахьана долуш сингаттаме хилар
7«Аса Со чохь Іаш долу къам дитина,
Сайн долахь долу халкъ дІатеттина.
Сайна уггар дукха дезаш дерг
церан мостагІийн кара дІаделла.
8Сан долахь долу къам Суна дуьхьалдаьлла.
Хьуьнхахь долчу лоьмо санна,
цо Суна дуьхьал гІигІ до.
Цундела Суна иза ца деза.
9Сан къам акхачу олхазарх тарделла,
гонах ломъаьрзунаша дІасаийзош долчу.
ДІа а гІой, аренан акхарой схьагулъе!
Схьаялае уьш, иза дІакхаллархьама.
10Дуккха а болчу Іуйша Сан кемсийн беш хІаллакйина,
Сан долахь дерг когашца хьийшина.
Сан хьоме латта цара
яьсса аре йина дІахІоттийна.
11И латта цара доха ма дина,
хІинца иза дакъийна а, дассийна а ду.
Берриг мохк а яьсса аре ю,
цунна дола дан стаг а вац.
12Яьссачу аренгахь йолчу массо а ерзинчу лакхенашкахула
мостагІий схьабаьхкина, хІуманаш хІаллакьярхьама.
Везачу Элан туьро нах дІакхоллу,
мехкан цхьана йистера вукху йисте кхаччалц.
Цхьа а машарехь Іаш вац.
13Наха кІа дІадийна, амма лаьтта тІера коканаш схьадаьхна.
Цара къахьегна, амма цунах пайда ца эцна.
Цара гулдинчу ялто шаьш юьхьІаьржачу хІиттабо,
Веза Эла чІогІа оьгІазвахана хилар бахьана долуш».
Исраилхойн лулахошна Везачу Эло дина долу ваІда
14Везачу Эло иштта боху: «Аса дуьйцур ду хьуна исраилхойн лулахошна Айса ден дерг. И нах чІогІа вон нах бу, уьш Аса исраилхошна делла долчу латтанашна тІелетта. Аса уьш шайн мехкашкара аракхуьссур бу, царна юккъера ЯхІудан тІаьхье схьайоккхур ю.
15Амма уьш орамашца дІабаьхначул тІаьхьа, Аса царах кхин а къинхетам бийр бу. ХІора къам Аса шен-шен махка а, лаьтта а тІе схьадалор ду.
16Сан къоман некъаш цара баккъалла а Іамош делахь, дийна волчу Везачу Элах цара дуй бууш хилахь (дІаяханчу заманахь цара Сан халкъ БаІалах дуй баа Іаморе терра), тІаккха церан, Сан къомана юкъахь а Іаш, аьтто хир бу.
17Амма оцу къаьмнаша Аса бохучуьнга ла ца догІахь, уьш, шайн орамашца дІа а баьхна, хІаллакбийр бу Аса», – боху Везачу Эло.
13
Дуткъачу кІадих дина доьхка
1ХІара ду Везачу Эло Соьга аьлларг: «ГІой, хьайна дуткъачу кІадих дина доьхка эца, хьайн гІодаюкъах дІа а дехкий, иза хих ларде».
2Везачу Эло ма-аллара, доьхка а эцна, иза сайна дІадихкира аса.
3ШолгІа а Везачу Элан дош кхечира соьга:
4«Хьайн гІодаюккъехь долу айхьа эцна долу доьхка схьа а эций, Эпрат-хин йисте гІо. Цигахь тархашна юккъехь болчу кІогана чохь къайладаккха».
5Аса Эпрат-хи тІе а вахана, Везачу Эло ма-аллара, сайн доьхка къайладаьккхира.
6ТІаьхьо Везачу Эло соьга элира: «Эпрат-хи тІе а гІой, Аса хьайга къайладаккхийтина долу доьхка схьаэца».
7Аса, Эпрат-хи тІе а вахана, сайн доьхка схьа а лехна, хьалха иза къайладаьккхинчу меттигера схьадаьккхира. Амма и доьхка лелон йиш йолуш дацара – иза телхина дІадаьллера.
8ТІаккха соьга юха а Везачу Элан дош кхечира:
9«Веза Эла волчу Аса иштта боху: Оццу тайпана Аса йохор ю ЯхІудан куралла а, Ярушалайман йоккха куралла а.
10ХІара вон халкъ Сан дешнашка ладогІарх дІакъаьхкина. Уьш, шайн аьрхачу дегнаша бохург а деш, кхечу деланашна тІаьхьахІутту, царна Іамал а еш, суждане а оьхуш. Цундела и къам хІокху доьхкарх терра хир ду – уьш цхьанна а хІуманна пайденна боцуш бина дІахІиттор бу.
11Адаман гІодаюккъехь доьхка чІогІа дІадехкаре терра, Аса Исраилан а, ЯхІудан а ерриге а тІаьхье Сайна чІогІа улло ялийнера, – боху Везачу Эло, – царах Сайн къам дархьама, уьш Сан сийлалла а, дозалла а, хазалла а хилла дІахІиттийтархьама. Амма цара Соьга ла ца дуьйгІира».
ЧагІаран кхабанаш
12«Ярми-ЯхІу, халкъе дІаала: „Исраилан Везачу Дала боху: ‘ХІора чагІаран кхаба чагІарх юьзна хила еза’. Ткъа цара хьоьга эр ду: ‘Тхуна ца хаьа те хІора чагІаран кхаба чагІарх юьзна хила езийла?’“
13ТІаккха ахьа цаьрга ала: „Иштта боху Везачу Эло: ‘Аса ваххал чагІарца вузор ву хІора кху лаьтта тІехь вехаш волу стаг – Даудан тІаьхьенах болу паччахьаш а, динан дай а, пайхамарш а, иштта Ярушалаймехь вехаш мел волу стаг а.
14Кхабанаш санна, вовшахтухур бу Аса уьш – кІентий шайн дайшца цхьаьна, – боху Везачу Эло. – Сайн къинхетамалле а, я къахетаре а, я кхооре а уьш хІаллак ца беш, Со сацавойтур вац Аса’“».
Ярми-ЯхІус кураллех лаьцна аьлларг
15Ла а догІий, тергам бе!
Кура ма хила, хІунда аьлча
вистхуьлуш верг Веза Эла ву.
16Шайн Везачу Делан сий де,
Цо бода тІебаийтале,
маьркІажехь долчу гунаш тІехь
шайн когаш тийсабалале.
Аша серлоне сатуьйсу,
амма Цо цунах Іаьржа бода бийр бу.
17Нагахь аша Везачу Эле ла ца догІахь,
со къайла а ваьлла, воьлхур ву,
шун куралла бахьана долуш.
Сан белхар къаьхьа хир ду,
Сан бІаьргаш хих буьзна хир бу,
Везачу Элан жа йийсаре дІадигна хиларна.
18Везачу Эло соьга элира: «ДІаала паччахье а, паччахьан нене а, шайн паччахьан гІанташна тІера охьабисса, хІунда аьлча церан кортошна тІера сийлаллин таьжнаш охьаэгна.
19НегІаб олучу яьссачу арара йолу гІаланаш дІакъевлина ю, уьш схьаелла стаг а вац. ЯхІудан дерриг а къам йийсаре дІадуьгуш ду».
20Хьажал Ярушалайм, хьайн бІаьргаш дІахьажабай: къилбаседехьара хьан мостагІий тІебогІуш бу! Іалашдан хьоьга дІаделла адамийн жа мичахь ду? Ахьа дозалла деш долу уьстагІий мичахь ду?
21ХІун эр ду ахьа, ахьа айхьа Іамийна болу бартхой Везачу Эло хьуна тІехь хьаькамалла дан дІахІиттийча? Цундела лоцур юй те хьо лазарша, берах хьийзош йолу зуда санна?
22Ахьа хьайга хаттар дан мега: «ХІунда беана суна тІе хІара бала?» – аьлла. Дагар ца даллал дукха къинош летийна ахьа хьайх. Цундела хьан кучан юх яьттІа ю, когаш берзина а бу.
23Хийцалур дуй хушахочуьнга шен чкъор, я цІоькъе дІадахалур дуй шена тІера томмагІаш? Иштта вонаш дан Іемина долчу шуьга далур дуй дика хІума?
24Везачу Эло боху: «Аса дІасадаржор ду шу, яьссачу аренгарчу мохо дІасаяржош йолу кегаш санна.
25Иштта кхаж баьлла хьан, Аса хьуна билгалбаьккхина кхоллам бу иза, – боху Везачу Эло, – Со виц а вина, харцделанех хьо тешна Іаш хиларна.
26Аса-айса хьан кучан юх хьан юьхь тІе хьалатосур ю, хьан бехке меттиг массарна а дІагайта.
27Суна гина хьан боьха лелар а, говр санна, хьо оре еана хилар а, гунаш тІехь а, аренашкахь а ахь лелийна хьан кхахьпалла а. Суна гина хьан дегаза цІушна Іамалъяр. Ма бала богІур бу хьуна тІе, Ярушалайм. Ма кестта цІанъелла дІахІуттур яц хьо».
14
Йокъа а, харцпайхамарш а
1ХІара дош Везачу Элера Ярми-ЯхІуга йокъа бахьана долуш кхечира:
2«ЯхІуд-мохк боьлхуш бу,
цуьнан гІаланаш маргІалъюлу.
Церан нах, тийжаш, Іохкуш бу,
Ярушалаймера орца ду доккхуш.
3Хьолахоша шайн ялхой хи дан бохуьйту.
Уьш гІунаш тІе бахча,
царна хи ца карадо.
Яьссачу кхабанашца уьш юхабоьрзу.
Дог а доьхна, юьхьІаьржачу а хІиттина,
цара шайн кортош къайладоху.
4ДогІа ца дарна,
латта лилхина.
латталелорхой дог доьхна лаьтта,
цара кортош тІе хІума туьллу.
5Ур-атталла арахь болчу сено а,
ша йина йолу кІорни юьту,
цунна яла буц йоцу дела.
6Акха варраш а ду ерзинчу лакхенашкахь лаьтташ,
чангІалкхаша санна, шайн мерех хІаваъ чууьйзуш.
Церан бІаьргаш кхоьлина бу,
яа буц цахилар бахьана долуш».
7Тхан къиноша тхуна дуьхьал тоьшалла дахь а,
ва Веза Эла, Хьайн цІеран дуьхьа гІо дехьа тхуна.
Тхан ямарта хилар дукхазза а хилла.
Хьуна дуьхьал къинош летийна оха.
8Хьо Исраилан халкъан сатийсам хилла лаьтта,
Хьо бохамах тхо кІелхьардохург ву.
Ткъа хІунда ву Хьо тхуна хийра стаг санна,
буьйса яккха бен чуван воцу некъахо санна?
9ХІунда ву Хьо цецваьлла волу стаг санна?
Хьо цхьа а кІелхьарваккха ницкъ боцучу
тІемалочух тера ву.
Амма Хьо, Веза Эла, тхуна юкъахь ву,
Хьан цІе тхуна тІехь лаьтташ ю.
Ма дитахьа тхо Хьайгара гІо доцуш!
10ХІара боху Везачу Эло оцу халкъах лаьцна: «Цу нахана дукхадеза Сох къехкар, шайн когаш ца сацало цаьрга. Цундела Аса уьш тІе ца оьцу. Цара летийна къинош Суна дагахь лаьттар ду. Цара летийначу зуламашна Аса царна таІзар дийр ду».
11Везачу Эло элира соьга: «Оцу халкъан диканна доІанаш ма де.
12Цара марханаш кхабахь а, цара орца даккхаре ладугІур долуш вац Со. Дийнаташ дагоран я кІен сагІанаш цара Суна дахахь а, Аса уьш тІеоьцур бац. Мелхо а, туьраца, мацаллица, Іожаллин уьнца хІаллакбийр бу Аса уьш».
13ТІаккха аса элира: «Ва Хьалдолу Эла! ЯхІудан халкъе пайхамарша олуш ду, Ахьа цаьрга иштта аьлла бохуш: „Нахана мостагІийн тарраш гур дац, цара мацалла хьоьгур яц. Аса машар латтор бу хІокху лаьтта тІехь“».
14ТІаккха Везачу Эло соьга элира: «Цу пайхамарша Сан цІарах бинарш харцкхайкхамаш бу. Уьш Аса баийтина а, къобалбина а бац, Аса цаьрга хІумма а ца элира. Цара бо хаамаш харцсуьрташна а, даьссачу паьлнашна а, шайн дегнийн Іехорна а тІехь лаьтташ бу.
15Цундела Веза Эла волчу Аса Сайн цІарах хаамаш беш болчу цу харцпайхамарех лаьцна боху: уьш Аса баийтина бац. Цара Соьгара долуш санна боху, хІокху лаьтта тІе, герз карахь а долуш, мостагІий богІур бац, иштта кхузахь мацалла а хІуттур яц. Ткъа и пайхамарш тур а, мацалла а бахьана долуш лийр бу.
16Церан кхайкхамашка ладоьгІнарш Ярушалайман урамашкахь дІасакхиссина хир бу, туьро а, мацалло а хІаллак а бина. Уьш дІабохка стаг а хир вац: я церан зударий а, я кІентий а, я зудабераш а. Цара лелийначу вонна догІу таІзар Аса дийр ду царна.
17ХІара Сан дош цаьрга дІакхачаде:
„Дийнахь а, буьйсанна а, ца соцуш,
Сан бІаьргаш хих бузийла, хІунда аьлча
Сан хьомечу къомана чов йина
Сан йоІстаг йолчунна боккха бохам баьлла.
18Аренга Со араваьлча,
туьро хІаллакбинарш го Суна,
гІала Со чувеача,
мацалло кІелбитинарш а го.
Пайхамарш а, динан дай а бу
лаьттахула кхетам дІабаьлла лелаш“».
Везачу Эле до дехар
19Веза Эла, кхоччуш дІатеттина те Ахьа ЯхІудан халкъ?
Баккъал а дог даьлла те Хьан Цийонах?
Ма чІогІа ю-кх Ахьа тхан дагна йина чевнаш,
ма дац-кх царна дан дарба.
Оха барт хиларе сатийсинера,
амма дика хІума цхьа а гучу ца долу,
тхаьш тодаларе сатийсинера,
амма кхин а доьхнарг тІекхочу.
20Веза Эла, оха мукІарло до
тхаьш лелийначу Іесачу гІуллакхашна а,
тхайн дайша летийначу къиношна а.
Хьуна дуьхьал оха къа латийна.
21Веза Эла, Хьайн цІеран дуьхьа, ма таттахьа тхо дІа,
Хьайн сийлаллин Іарш сийсаз ма яккхахьа.
Тхоьца Ахьа бина болу барт
дагахь латта а бехьа, боха а ма бехьа.
22Къаьмнийн цІуйн догІа даийта ницкъ ма ца кхочу.
Ткъа стигалийн бац ницкъ Хьоьгара а доцуш догІа даийта.
И деш верг Хьо ма ву, тхан Веза Дела!
Хьоьца ю тхан массо а дегайовхо,
хІунда аьлча Ахьа деш ду и дерриг а.
15
ЯхІудан халкъана тІебогІу бохам
1Везачу Эло соьга элира: «Муса-пайхамар а, Шамъал-пайхамар а ЯхІудан халкъан дуьхьа Суна хьалха дехарш деш хилча а, Аса цу халкъах къинхетам бийр бацара. ДІалахкахьа Со волчуьра и нах, дІабахийтахьа уьш.
2Цара „Тхо стенга гІур ду?“ аьлла, хаттар дан тарло хьоьга. ТІаккха цаьрга ала: „Иштта боху Везачу Эло:
‘Іожаллина леринарг
Іожаллина гІур ву,
туьро вен леринарг
туьрана гІур ву,
мацаллех вала леринарг
мацаллина гІур ву,
ткъа йийсаре вигийта леринарг
йийсаре гІур ву.
3Деа тайпана таІзар дийр ду Аса царна, – боху Везачу Эло, – уьш байъийта тур а, церан декъий дІасаийзадайта жІаьлеш а, стигалара олхазарш а, къиза акхарой а церан декъий даийта.
4Дуьненан массо а кхечу пачхьалкхашна ирча масал дина дІахІоттор ю Аса Ярушалайм, яхІудхойн паччахь волчу Хьузакх-ЯхІун кІанта Маннаша динарг бахьана долуш.
5Цхьаммо а хьох къинхетам бийр бац, Ярушалайм,
цхьа а стаг, дог доьхна, воьлхур вац,
я хьоьгахь хІун хьал ду аьлла, хоттур а дац.
6Со вити ахь, Ярушалайм, –
боху Везачу Эло, –
ткъа ахьа Суна букъ берзий.
Цундела Аса таІзар дийр ду хьуна,
хьо хІаллак а йийр ю.
Со кІадвелла къинхетамаш бан.
7КІа мохехь цІандаре терра, Аса уьш
оцу мехкан массо а гІаланашкара аракхуьссур бу.
Сан къоман бераш дІа а даьхна,
Аса уьш хІаллакбийр ма бу,
шайн харцачу новкъах уьш дІа ца бирзина дела.
8ХІордан йистерачу гІамарал а
дукха хир бу бисина болу зударий.
Делкъахенахь хІаллакдийриг вохуьйтур ву Аса
церан къонахойн наношна дуьхьал.
ЦІеххьана тосур бу Аса
царна тІе кхерам а, къемат а.
9ВорхІ кІант винарг ю са ийзош Іуьллуш.
Цуьнан малх, де суьйренга а далале, чубуьзна,
ткъа иза юьхьІаьржачу а хІоьттина, Іуьллуш ю.
МостагІийн таррашка Аса хІаллакбойтур бу
цунах дийна бисинарш’, – боху Везачу Эло“».
Ярми-ЯхІу юха а Везачу Эле вистхилар
10Дагахьбаллам бу суна, сан нана, ахьа со дуьнен чу ваккхарна: со ву массо а мохк бехке бан безаш верг. Аса цкъа а нахера декхар а ца даьккхина, я юхалург а ца делла, амма массара а сардамаш кхайкхош верг со ву.
11Везачу Эло жоп делира: «Аса хьо дикачу Іалашонна билггал паргІатвоккхур ву. Бохам тІе а беана, бала тІехІоьттинчу дийнахь Аса хьан мостагІашка хьоьга дехарш дойтур ду.
12Эчиге я йоьзе дохалур дуй те къилбаседехьара долу эчиг?
13ЯхІудан хьал а, хазнаш а Аса цхьа а мах боцуш мостагІашна дІалур ю. Иза массо а меттехь цара летийна къинош бахьана долуш хир ду.
14Аса уьш, мостагІийн лолле дІа а белла, шайна бевзаш боцучу махка дІабохуьйтур бу. Сан дералло цІе латор ю, ткъа оцу цІеро уьш дІакхоллур бу».
15Веза Эла, Хьо сох кхеташ ма ву. Дагаваийтахьа Хьайна со, гІо дехьа. Сан дуьхьа бекхам бехьа сан мостагІашна. Цара со веллал чІогІа собаре ма хила цаьрца. Хьуна хууш ма ду, со Хьан дуьхьа хьийзош вуйла!
16Хьан дешнаш соьга схьакхечира, аса уьш сайн кийрахь дІадехкина. Оцу дешнаша со ирс долуш вина, сан дага чохь самукъадалар а кхоьллина, хІунда аьлча со Хьан долахь ма ву, массо а ницкъийн волу Веза Дела!
17Со цкъа а ца хилла боьлуш, сакъоьруш болчу нахана юкъахь. Хьан куьйга кІелахь а Іаш, суна уллохь цхьа а вацара, ткъа нахана долчу эргІадвийларх Ахь вуьзира со.
18ХІунда бу те хІара лазам хедар боцу, хІунда ца йоьрзу те сан чов дІа? Веза Эла, Хьо соьца Іехош долу татол санна хир ву? Хьо соьца цатешаме йолу Іовраш санна хир ву?
19Везачу Эло элира: «Нагахь санна хьо Суна тІе юхаверзахь, Аса юхаметтахІоттор ву хьо, кхидІа а хьоьга Сайна хьалха гІуллакх дайтархьама. Нагахь санна ахь дуьйцург мехала делахь, нагахь санна иза эрна дацахь, хьо кхин а Сан туркх хир ву. И нах хьуна тІе оьхуш хир бу, амма хьо царна тІе ваха ца веза.
20Оцу нахана хьалха Аса хьо мокхазан берд санна вийр ву. Уьш хьуна дуьхьал бевр бу, амма хьо цаьрга эшалур вац, хІунда аьлча Со хьоьца ву, хьо паргІатваккха а, кІелхьарваккха а. – боху Везачу Эло. –
21Аса кІелхьарвоккхур ву хьо вочу нехан карара а, иштта паргІатвер ву хьо къизачу нехан карара а».
16
Ярми-ЯхІун дахарна болу Делан лаам
1Везачу Элан дош кхечира соьга:
2«Ахьа зуда яло мегар дац, ма хилийта хьайн кІентий а, зудабераш а хІокху махкахь.
3Иштта боху Веза Эла волчу Аса хІокху махкахь бина болчу кІентех а, йоІарех а лаьцна, цу берийн дайх а, нанойх а лаьцна:
4И нах Іожаллин уьнех лийр бу. Церан декъашна воьлхуш цхьа а хир вац, уьш цхьанна а метте дІа а бухкур бац. Церан декъий лаьтта тІехь, кхо санна, Іохкуш хир ду. И нах мостагІийн тарраша а, мацалло а хІаллакбийр бу, ткъа церан декъий олхазарша а, акхароша а дуур ду».
5Цундела иштта боху Везачу Эло: «Тезет долчу керта ма гІолахь, цигахь кадам а ма белахь, хІунда аьлча Аса и къам машарца кхин декъалдийр дац, – боху Везачу Эло, – царна Сан безам а, къинхетам а кхин гойтур бац.
6Махкахь цІе яхана болу нах а, къен нах а хІокху лаьтта тІехь лийр бу. Цхьаммо а уьш дІа а бухкур бац, цхьа а стаг царна воьлхур а вац. Белларш дагахь латто, цхьаммо а шен дилха хедор дац, ткъа цхьаммо а коьртара месаш лоргур яц церан дуьхьа.
7Беллачарна боьлхуш болчу нахана цхьаммо а яа хІума а яхьар яц, церан догъэцархьама. Цхьаммо а кад кховдор бац цаьрга, шайн да я нана яларна церан догъэцархьама.
8Иштта церан тойне а ма гІолахь, цаьрца дууш, молуш сакъерархьама».
9Исраилан Дела волчу массо а ницкъийн Везачу Эло иштта боху: «Кестта Аса сацор ду кхузара самукъане аьзнаш а, зударий балош болчеран а, нускалийн а аьзнаш а. Иза шу дехачу заманахь хир долуш ду».
10«Ярми-ЯхІу, ахьа яхІудхошка хІара дІадийцича, цара хьайга: „ХІунда хІоттийна тхоьга Везачу Эло хІара боккха бала, тхоьгара хІун даьлла, Везачу Элана хьалха хІун къинош летийна оха?“ аьлла, хаттахь,
11ахьа жоп дала деза: „И шуна хилларг дІаяханчу заманашкахь шун дай Сох дІаберзар бахьана долуш хилла, – боху Везачу Эло. – Кхечу деланашна тІаьхьа а хІиттина, царна Іамал а йора, царна суждане а оьхура уьш. Со дІа а теттина, цара Сан товрат-хьехамаш лар ца бора.
12Амма аша шайн дайшачул а чІогІа дукха къинош летийна. Шух хІорра а шен вочу деган аьрхаллица лелаш ву, амма Соьга ла ца дугІу аша.
13Цундела Аса шу, кху лаьтта тІера дІа а кхиссина, шуна а, я шун дайшна а девзаш доцучу махка дІадохуьйтур ду. Цигахь лелар ду шу дийнахь а, буса а кхечу деланашна Іамал еш, ткъа Аса шух къинхетам бийр бац“».
Йийсарера юхадерзар
14«Делахь а, кестта тІекхочур ю цхьа зама, – боху Везачу Эло, – Исраилан халкъ Мисар-махкара арадаьккхинчу дийна волчу Везачу Элах адамаша кхин чІагІо йийр йоцу.
15Мелхо а Исраилан халкъ къилбаседехьарачу махкара а, массо а Ша уьш дІабахийтина долчу латтанашкара а юхадерзийначу дийна волчу Везачу Элах чІагІо йийр ю цара. Церан дайшна деллачу лаьтта тІе юхаберзор бу Аса уьш».
Хиндолу таІзар
16«Кестта Аса дуккха а чІерийлецархой хьажор бу цига, – боху Везачу Эло. – Цара и нах схьалоьцур бу. Цул тІаьхьа Аса иччархой бохуьйтур бу, цаьрга и нах массо а лаьмнашкара а, гунаш тІера а, тархашна юккъехь йолчу хераллашкара а дІабахийта.
17Цара мел деш дерг Суна гуш ду. Цаьрга цхьа а хІума Сох къайладаккхалур дац, церан къинош Сан бІаьргаш хьалха лаьтташ ду.
18Уьш юхаметтахІоттабале, цара лелийначу зуламашна а, цара летийначу къиношна а догІург шозза дІалур ду Аса оцу нахана, хІунда аьлча, декъий санна, са доцучу шайн цІушца цара Сан латта бехдина, шайн дегазчу харцделанех цара Сан долахь дерг дуьзна».
Ярми-ЯхІус дина доІа
19Веза Эла! Хьо ву сан ницкъ а, сан ондалла а, де доьхначу дийнахь сан дІалечкъийла а! Хьо волчу догІур ду къаьмнаш дуьненан массо а маьІІера. Цара эр ду: «Тхан дайн харцделанаш хилла, уьш царна Іамал еш а хилла. Амма цу цІуша царна цхьа а тайпана гІо ца дина.
20Йиш юй адамийн шайна деланаш кхолла? Уьш куьйга дина суьрташ ма ду, церан деланаш хила йиш а ма яц!»
21«Цундела Аса и нах Іамор бу. Аса гойтур ю царна Сайн нуьцкъалалла а, гІора а. ТІаккха хуур ду царна Со Веза Эла вуйла!»
17
ЯхІудхоша латийна къа а, цунна догІу таІзар а
1Везачу Эло боху: «ЯхІудан халкъан къа аьчка уьрсаца дІаяздина ду тІулгах динчу нехан дегнашна тІехь. Церан къа мокхазца хедийча санна ду сагІа доккхучу кхерчийн маІаш тІехь.
2Церан берашна массо а ханна дагаоьху шаьш кечйина йолу сагІа доккху меттигаш а, Ашера-далла лерина болу шайн дечиган бІогІамаш а. Ма „хаза“ дІахІиттийна бу уьш баьццарчу дитташна уллохь а, лекхачу гунаш тІехь а,
3лаьмнаш тІехь а, аренашкахь а! Шун хьал а, массо а хазнаш а Аса цхьа а мах боцуш мостагІашна дІалур ду. Иза массо а меттехь аша летийна къинош бахьана долуш хир ду.
4Аса шу, мостагІийн лолле дІа а делла, шайна бевзаш боцучу махка дІадохуьйтур ду, хІунда аьлча аша Сан оьгІазаллин цІе самаяьккхина. И цІе массо а ханна йогур йолуш ю».
Нахах тешар а, Делах тешар а
5Иштта боху Везачу Эло:
«НеІалт хир ду, кхечу стагах а тешаш,
цунах шена гІортор а йина,
шен дог Везачу Элана уллора
дІадаьккхина лелаш волчунна.
6Иза яьссачу аренгахь йолу колл санна хир ву.
Диканиг хилча а, цунна иза гур дац.
Яьссачу аренгара екъачу меттигашкахь а,
адамаш ца дехачу лаьттахь а Іийр ву иза.
7Декъала хир ву Везачу Элах тешаш верг а,
шен тІетовжа меттиг – Веза Эла ерг а.
8И стаг, хин татол долчохь дІадоьгІна долчу,
шен орамаш хина уллохь хецна долу дитт санна хир ву.
Цунна ца хаало йовхо тІееача.
Цуьнан гІа баьццара лаьтта.
Иза йокъанах а ца кхоьру,
шена тІе стом ца латош а ца хуьлу.
9Мекара ду адаман дог,
чІогІа телхина а ду иза.
Цунна чохь дерг цхьанна а ца хаьа.
10Амма Веза Эла волу Со
цуьнан даг чохь дерг хаа йиш йолуш ву,
цуьнан тешар зен йиш йолуш а ву,
цу нахана царна доггІург дІадалархьама».
11Моша кхечу олхазарша дина долчу
хІоаш тІе тевна даккха охьахоу.
Иштта ву хьарам хьал гулдина волу стаг.
Шен дахар юккъе даьлча, иза и хьал дита дезаш а хир ву,
шен дахар чекхдолучу хенахь юьхьІаьржачу а хІуттур ву.
12Далла лерина долу оха дина деза цІа
дуьххьара дуьйна хьалаайина йолу Іарш санна ду.
13Веза Эла, Хьо Исраилан сатуьйсийла ю.
Хьо витинарш юьхьІаьржачу хІуьттур бу.
Хьох дІабевллачеран цІераш эхарте дІаязйина ю,
хІунда аьлча шайна цІеначу хин хьоста
хилла лаьттина волу Веза Эла цара витина.
Ярми-ЯхІун доІа
14Дарба дехьа суна, Веза Эла, тІаккха со толур вара. КІелхьарваккхахьа со, Веза Эла, со кІелхьарвер вара. Хьо ву аса хастамаш беш Верг.
15Цара соьга боху: «Мичахь ду Везачу Эло хир ду аьлларг? Цо аьлларг кхочушхуьлийла!»
16Царна вониг дан Аса Хьо сихвина вацара
[6], бохаман де тІекхачаре сатесна а вацара. Хьуна иза хууш ма ду. Сан багара даьлла дош Хьуна хьалха дІадиллина ма ду.
17Ма хилахьа суна кхераме, де эшначу дийнахь Хьо сан тІетовжийла ма ю.
18ЮьхьІаьржачу хІиттабехьа сан мостагІий, ткъа со юьхькІайчохь хилийтахьа. Човхабехьа уьш, ткъа со паргІат хилийтахьа. Царна тІе бохаман де тІедаийтахьа, уьш кхоччуш хІаллакбехьа.
Далла лерина шоьтан де ларарх лаьцна
19Везачу Эло соьга элира: «Ваха а гІой, Ярушалаймерчу халкъан ков долчохь дІахІотта, яхІудхойн паччахьаш чу-ара буьйлучу меттехь. Иштта Ярушалайман массо а кевнаш долчу кхача хьажа.
20Цигарчу халкъе хаам бе: „ЛадогІа Везачу Эло бохучуьнга, яхІудхойн паччахьаш а, ЯхІуд-махкара дерриг халкъ а, гІалин кевнийн неІаршкахула чу мел богІу Ярушалайман бахархой а!
21Иштта боху шуьга Везачу Эло: ‘Шайн синош лардархьама, шоьтан садоІучу дийнахь Ярушалайман кевнаш чухула цхьа а тайпана мохь дехьа-сехьа ма баккха.
22Иштта шайн хІусамашкара шоьтан дийнахь мохь ара а ма баккха, цхьа а тайпана белхаш а ма бе. Аса шайн дайшна тІе-ма-диллара, шоьтан де аша Суна лерина хилийта деза.
23Амма шун дайша Соьга ла ца дуьйгІира, Со тергал а ца вира. Бухахьа а бевлла, Соьга ладогІа а, Аса уьш нисбар а ца лаьара царна.
24Нагахь санна аша Аса хІинца бохучуьнга ла ца догІахь, – боху Везачу Эло, – хІокху гІалин кевнашкахула шоьтан дийнахь мохь чу ца кхоьхьуш шу сацахь, и де аша цхьа а тайпана болх ца беш Суна лерина ца хилийтахь,
25тІаккха кху гІалин кевнаш чухула Дауд-паччахьан тІаьхьенах схьабевлла паччахьаш а, элий а Ярушалайман кевнах чекхбевр бу. Уьш а, церан тхьамданаш а шайн гІудалкхаш тІехь а, говрашна тІехь а богІур бу, ЯхІудан халкъаца а, Ярушалайман бахархошца а цхьаьна. Ткъа Ярушалайм абаденналц лаьттар ю.
26ЯхІуд-махкарчу массо а гІаланашкара а, Ярушалайм-гІалина гонахарчу ярташкара а, Бен-Яманан тайпанан махкара а, малхбузерчу акъарера а, лаьмнашкара а, ЯхІуд-мехкан къилбехьара а дийнаташ дагоран сагІанаш, кІен сагІанаш, хаза хьожа йогІучу хІуманийн сагІанаш, баркаллин сагІанаш Делан цІа долчу схьадахьар ду.
27Нагахь санна шу, шоьтан дийнахь Ярушалайман кевнаш чухула маххьаш чу а кхоьхьуш, и де Суна лерина а ца хуьлуьйтуш, аша Соьга ла ца догІахь, Аса Ярушалайман кевнашкахь цІе латор ю. Аса кху гІалахь мел йолу гІепаш ягийна дІайохур ю, ткъа цхьаннен а иза дІаяйа йиш хир яц’“».
18
Ярми-ЯхІу куьпчичун цІахь
1Ярми-ЯхІуга Везачу Элан хІара дош кхечира:
2«Куьпчи волчу цІа гІо, цигахь Сайн дош кхочуьйтур ду хьоьга».
3Со куьпчи волчу чу вахача, иза шен чарха тІехь болх беш вара.
4Цо еш йолу поппаран пхьегІа йоьхна дІаелира, цуьнан карахь йоллушехь. Эццахь цу куьпчичо шен куьйгашца шена луучу кепара кхин пхьегІа йира оцу поппарх.
5ТІаккха Везачу Элера хаам кхечира соьга:
6«Исраилан тІаьхье, цу пхьеро диннарг Соьга а шух далур дац те? – боху Везачу Эло. – Хьо Сан карахь куьпчичун поппар санна ма ю, Исраилан тІаьхье.
7Нагахь санна цхьана хенахь цхьа къам я пачхьалкх орамашца дІа а яьккхина, йоха а йина, хІаллакйина хир ю аьлла, Аса дІахьедар дахь,
8амма и къам ша лелийначу вонах дІадерзахь, тІаккха Аса, дохко а ваьлла, Айса царна лерина бохам бийр бац.
9Нагахь санна вукху хенахь цхьа къам я пачхьалкх, юхаметтахІоттар а деш, орамашца иза дІадогІа деза аьлла, Аса дІахьедар дахь,
10амма оцу къомо, Суна хьалха вониг а лелош, Соьга ла ца догІахь, тІаккха Аса, дохко а ваьлла, Айса дагалаьцна диканиг царна дийр дац.
11Цундела дІаала ЯхІудан халкъе а, Ярушалайман бахархошка а: „Везачу Эло боху, Ша шуна дуьхьал вониг дан а, шуна бохам бан а кечлуш ву. Цундела шаьш мел лелош долу вон хІуманаш а дитий, шаьш лела некъаш нисде“.
12Амма халкъо эр ду: „Цу хІумане са а ма тийса. Оха тхайна луъург дийр ду. ХІора стага шен вочу, аьрхачу даго боххург дийр ду“».
Наха Веза Эла дІататтар
13Цундела иштта боху Везачу Эло:
«Кхечу халкъашна юкъахь хаттал,
цкъа а хезний царна кхунах тера долу хІума дуьйцуш?
Инзаре ирча хІума дина
йоІстаг санна долчу Исраилан халкъо.
14Цкъа а Ливанун-лаьмнийн басенийн тархех ло къайладолий те?
Цкъа а соций те генарчу оцу лаьмнашкара охьаоьхуш долу шийла хиш?
15Сан халкъана-м Со вицвелла.
Эрначу цІушна сагІанаш доху цара.
Цундела когаш тийсалуш лелаш бу уьш
шаьш дІакхоьхьуш долчу некъаш тІехь.
Шайн дайн ширачу некъаш тІера дІабевлла уьш,
нийса доцучу паначу некъаш тІе бовлархьама.
16Сан халкъан мохк бассийна хир бу,
гуттаренна а цунах кхаьрдар бу.
Махка тІехула лелаш мел верг,
инзар а ваьлла, корта лестош хир ву.
17Малхбалехьарчу мохо санна,
дІасадаржор ду Аса и халкъ цуьнан мостагІашна хьалха.
Царна бохам тІекхаьчначу дийнахь,
Сайн юьхь ца гойтуш, букъ берзор бу Аса царна».
Ярми-ЯхІуна дуьхьал бартбар
18ТІаккха цхьаболчара элира: «Дуьйло, Ярми-ЯхІуна дуьхьал барт бийр бу вай! Товрат-хьехам тхуна Іамочу динан дайн а, хьехамаш бечу хьекъалчийн а, Делера болу хаам бечу пайхамарийн а цатоар цкъа а хир дац. Вало, Ярми-ЯхІуна дуьхьал бехкаш далор ду вай, цуьнан дешнаш тергал а дийр дац вай».
19ЛадогІахьа, Веза Эла, аса бохучуьнга, сан мостагІаша бохург дІахазахьа.
20Дан дезий те диканна дуьхьал вониг? Делахь а цара ор даьккхина, со вейтархьама. Дагадаийтахьа со Хьайна хьалха лаьтташ хилар, церан дуьхьа Хьуна диканиг дуьйцуш, Хьоьга Хьайн дералла царна тІера дІаяккхийтархьама.
21Цундела хІоттаехьа церан берашна мацалла, довзийтахьа царна тур а. Церан зударий берех бовлийла, иштта бисина а Іойла уьш. ХІаллакбойла церан майранаш а, ткъа церан къонахой тІамехь туьраца байийла.
22Тийжарш хезийла церан цІенош чуьра, Ахьа цІеххьана уьш болчу мостагІий балийча, хІунда аьлча цара суна кІело йина, къайлаха сан когашна бухахь бойнаш а тесна.
23Амма Хьуна, Веза Эла, хууш ду цара суна дуьхьал бартбар. Уьш со вен гІерташ бу. Цара летийна къинош дІа ма дахахьа, цара динчу зуламашна геч ма дехьа. Хьуна хьалха уьш эшийна хуьлийла. Хьо оьгІазвахханчохь дехьа царна таІзар.
19
Йохийна кхаба
1Везачу Эло иштта элира: «Куьпчичуьнгара поппарх йина кхаба эца. Халкъана юкъара а, динан дайшна юкъара а къаной хьайца схьаэца.
2Йоьхначу Кхабин кевнна уллорачу Бен-ХІинам-тогІи йолчу а гІой, Аса хьайга аьн дерг халкъе дІадийца.
3Цаьрга дІаала: „ЛадогІа Везачу Эло бохучуьнга, яхІудхойн паччахьаш а, Ярушалайман бахархой а! Шуьга массо а ницкъийн Веза Эла волчу Исраилан Дала боху: хІокху лаьтта тІе Аса боккха бохам кхочуьйтур бу. И хІума хезна волчу муьлххачу а стеган лере зов догІур ду.
4Цара Со а витина, хІара хийра меттиг яр бахьана долуш хир ду и хІума. Шайна а, шайн дайшна а, иштта яхІудхойн паччахьашна а бевзаш боцучу харцделанашна цара сагІанаш дохура. ХІара меттиг бехк боцучеран цІийца юьзира цара.
5Гунаш тІехь цара БаІална сагІа доккху меттигаш кечйира, цигахь шайн кІентий, БаІална лерина долу дагоран сагІа санна, цІерца багорхьама. И хІума Аса царна тІе ца диллина, ткъа иза Суна дагадеана а дац.
6Цундела, варелаш! – боху Везачу Эло, – тІекхочур ю цхьа зама, адамаша хІокху меттиган Тупат, я Бен-ХІинам-тогІи аьлла, цІе йоккхур йоцу. Кху меттиган цІе Байаран ТогІи аьлла хир ю.
7Оцу меттехь Аса ЯхІуд-махкарчу а, Ярушалаймерчу а наха мел леринарг дохор ду. Аса уьш мостагІийн туьре хІаллакбойтур бу, уьш байъа гІерташ болчеран кара Аса уьш дІалур бу, ткъа церан декъий олхазарийн а, акхаройн а даар хилла дІахІуттур ду.
8Аса йохийна дІайоккхур ю хІара гІала, цунах берриш а кхаьрдар бу. Цунна уллохула тІех мел волучо, инзар а ваьлла, шок еттар ю, кхузахь мел бина бохамаш шена гича.
9МостагІийн ардангаша, нах байа а гІерташ, го бийр бу гІалина. ГІалахь мацалла а хІоьттина, нах чІогІа дог доьхна хир бу. Аса цаьрга вовшийн декъий доуьйтур ду. Наха ур-атталла шайн кІентий а, йоІарий а буур бу“.
10Хьайца болчарна хьалха кхаба йоха а яй,
11цаьрга дІаала: „Иштта боху массо а ницкъийн Везачу Эло: ХІара къам а, хІара гІала а юха меттахуттийла доцуш, кхаба йохош санна, дохор ду Ас. Белларш Тупатехь а дІабухкур бу, кхечу меттехь уьш дІабохка меттиг ца хиларна.
12И хІума дийр ду Аса кху меттигна а, цуьнан бахархошна а, – боху Везачу Эло. – ХІара гІала Тупатах тарйина дІахІоттор ю Аса.
13Ярушалаймера цІенош а, яхІудхойн паччахьийн цІенош а – шайн цІенойн тхевнашна тІехь стигалийн ницкъашна кІур тоьхна а, кхечу деланашна чагІаран сагІанаш даьхна а долу массо а цІенош – Тупат санна, Далла хьалха боьха хир ду“».
14Делера болу хаамаш бан Везачу Эло ша вахийтина йолчу Тупатера Ярми-ЯхІу юхавирзича, иза, Делан цІийнан керта а вахана, дерриге а халкъе вистхилира:
15«Иштта боху массо а ницкъийн Веза Эла волчу Исраилан Дала: „Хьовсал, хІокху гІалина а, цунна гонах йолчу ярташна а Аса хьалха аьлла болу массо а бохамаш бийр бу, хІунда аьлча уьш бухахьа а бевлира, Сан дешнашка царна ладогІа а ца лиира“».
20
Ярми-ЯхІу а, Пашихьур а
1Динан да а, Везачу Элан цІийнан уггар лакхара хьаькам а волчу Амиран кІанта Пашихьура, шена Ярми-ЯхІус Делера болу и хаамаш беш хезча,
2Ярми-ЯхІу-пайхамарна еттийтира. ТІаккха цо, Ярми-ЯхІу Везачу Элан цІийнан кертахь долу Бен-Яманан лакхара ков долчу а вигийтина, цунна дечиган буржалш тохийтира.
3Амма шолгІачу дийнахь, буржалш дІа а даьхна, Пашихьура иза дІахийцира. Ярми-ЯхІус цуьнга элира: «Везачу Эло хьан цІе Пашихьур аьлла ца тиллина, амма Массанхьа а долу къемат
[7] аьлла тиллина.
4ХІунда аьлча иштта боху Везачу Эло: „Аса хьох хьуна хьайна а, хьан доттагІашна а хьалха къемат дийр ду. Уьш шайн мостагІчун туьро хІаллакбийр бу, и хІума хьан бІаьргашна гур а ду. Аса берриг а ЯхІудан халкъ Бавелан паччахьан кара дІалур ду, цо цхьаберш Бавел-махка дІабуьгур бу, кхиберш хІаллакбийр бу.
5Кху гІалин массо а бахам церан мостагІийн кара дІалур бу Аса. Къахьегарца гІалин халкъо мел гулдинарг а, гІалин массо а еза хІуманаш а, яхІудхойн паччахьийн хазна а мостагІийн кара дІалур ю Аса. Цара и массо а хІума хІонс санна Бавеле дІахьур ю.
6Хьо а, Пашихьур, хьан цІахь мел верг а йийсаре вуьгур ву. Бавеле дІавигначул тІаьхьа хьо лийр ву, цигахь хьо а, хьан массо а доттагІий а, ахьа шайна харцахьа пайхамаралла дина болу, дІабухкур бу“».
Пайхамаран латкъам
7Веза Эла, Ахьа со Хьайна тІеозийна,
ткъа со Хьох Іехавелла.
Хьо сол ницкъ болуш ву,
Ахьа со эшийна.
Со массарна а хьалха белам хилла,
нах сох массо а дийнахь кхаьрдаш бу.
8Со вист мосазза хуьлу,
Аса, мохь а бетташ, кхойкху:
«Къизалла а, хІаллакьхилар а хир ду».
Везачу Элера болу и хаам ас барна,
наха со сийсаз а во, сох массо а дийнахь кхаьрда.
9ТІаккха аса сайга элира: «Вицвийр ву аса Веза Эла,
бийр бац аса Цуьнан цІарах хаамаш».
Амма сан кийрахь Цуьнан дош, цІе санна, догура,
сан даьІахкашкахь дІахьулйина цІе санна, иза летара.
Со хІоьттинера иза сайгахь сецо гІерташ,
соьга иза кхин сеца а ца лора.
10Дукхахболчеран шабар-шибарш хеза суна:
«Массанхьа а вайна къемат ду!
Вай иза емалван ма веза!»
Соьгара гІалат даларе а хьоьжуш,
сан массо а доттагІаша боху:
«Иза Іехо мегар ву.
ТІаккха иза эшор ву вай,
цунна бекхам а бийр бу».
11Амма соьца Веза Эла ву, Иза ницкъболу тІемало санна ву.
Цундела сан мостагІийн ког тасалур бу,
цаьрга со эшалур а вац.
Церан Іалашо кхочушхир яц,
уьш юьхьІаьржачу хІуьттур бу.
Церан эхь цкъа а дицдийр дац,
иза абаденналц лаьттар ду.
12Массо а ницкъийн Веза Эла!
Хьо бакъахьара леларш зуьйш ву,
нехан даг чохь дерг Хьуна дика го.
Айхьа царна бекхам беш гайтахьа суна,
сан гІуллакх аса Хьан кара дІаделла дела.
13Лекхийша эшарш Везачу Элана!
Хастамаш бейша Везачу Элана!
Цуьнга бен ваккхалур вац мисканиг
зуламечу стеган карара.
14Сардам буллу аса со винчу денна!
Декъаза хуьлда сан нанас со дуьнен чу ваьккхина де!
15НеІалт хуьлда: «Хьуна кІант вина!» аьлла,
кхаъ а баьккхина, сан дена хазахетийтинчу стагана.
16Везачу Эло къа ца хетарца йохийначу
гІаланашна хилларг хуьлийла цу стагана.
Хезийла цунна Іуьйранна орца даккхар,
ткъа делкъахенахь тІеман маьхьарий,
17сайн ненан кийрахь со ца вуьйш витарна,
сан нана суна каш хилла ца йитарна,
со дуьнен чу ца волуш ца витарна!
18ХІунда ваьлла те со сан ненан кийрара ара?
Деган Іийжамаш, бохамаш бен суна гина хІумма а ма дац!
Ткъа сан дахар юьхьІаьржачу хІоттарца чекхдер ду.
21
Ярушалайм эшор хиларх лаьцна аьлларг
1Ярми-ЯхІуга Везачу Элера хаам кхечира. Иза дара яхІудхойн паччахь волчу ЦІадукъ-ЯхІус и волчу Малки-ЯхІун кІант Пашихьур а, иштта МаІсей-ЯхІун кІант динан да волу Цапни-ЯхІу а хІара хабар эцна вахийтинчу хенахь:
2«Дехар дехьа тхох лаций Везачу Эле, хІунда аьлча бавелхойн паччахь волу Набухди-Нецар тхуна дуьхьал тІом беш ву. Везачу Эло тхан дуьхьа, Ша хьалха ма-дарра, Іаламат дан там бу, Набухди-Нецар
[8] тхуна дуьхьал ваьллачуьра дІа а волуьйтуш».
3ТІаккха Ярми-ЯхІус цаьрга элира: «ЦІадукъ-ЯхІуга иштта дІаала:
4„Исраилан халкъан Везачу Дала боху: Шун карахь болу тІемалой гІалина го бинчу бавелхойн паччахьца а, хашадхошца
[9] а хІинца гІалин пенашна арахула тІом беш бу. Амма Аса и тІемалой гІалин юккъе юхаберзор бу.
5Аса-Айса бийр бу шуна дуьхьал тІом, кховдийначу куьйгаца а, нуьцкъалчу пхьаьрсаца а, Сайн оьгІазаллица а, дераллица а, чІогІачу моханца а.
6Аса тухур ю Ярушалаймехь бехаш болчарна – адамашна а, бежанашна а. Іожаллин ун бахьана долуш лийр бу уьш.
7Цул тІаьхьа, – боху Везачу Эло, – яхІудхойн паччахь волу ЦІадукъ-ЯхІу а, цуьнан тхьамданаш а, цу гІалара Іожаллин уьнах а, туьрах а, мацаллах а кІелхьардаьлла долу халкъ а дІалур ду Аса бавелхойн паччахь волчу Набухди-Нецаран кара а, уьш байа лууш болчу церан мостагІашна а. Набухди-Нецара уьш туьраца хІаллакбийр бу. Цо уьш кхоор а бац, царах къа а хетар дац, къинхетам а бийр бац“.
8Цу халкъе кхин а дІаала: „Иштта боху Везачу Эло: ‘ХІинца Аса шуна дахарна тІебоьду некъ а, Іожаллина тІебоьду некъ а дІакховдабо.
9ХІокху гІалахь виснарг туьро, мацалло, я уьно хІаллаквийр ву. Амма Ярушалаймера ара а ваьлла, гІалина го бинчу хашадхойн каравахнарг дийна вуьсур ву. Цо шен дахар кІелхьардаьккхина хир ду.
10Аса сацам бина хІокху гІалина бохам баккха, Аса цунна диканиг дийр дац, – боху Везачу Эло. – Ярушалайм-гІала бавелхойн паччахьан кара дІалур ю, ткъа цо иза цІергахь ягор ю’“».
ЯхІудхойн паччахьан цІенна лерина йолу кхел
11ЯхІудхойн паччахьан цІийнах лаьцна Везачу Эло суна тІедиллира иштта дІаала аьлла: «Везачу Элера болчу хааме ладогІа!
12Даудан тІаьхье! Везачу Эло иштта боху: хІора дийнахь кхел е, гІело хуьлуш верг цуьнан мостагІчух кІелхьар а воккхуш. Иза аша ца дахь, Сан дералла, цІе санна, летар ю, аша лелош долу вониг бахьана долуш. Сан оьгІазалла йогуш хир ю цхьаьнгге а дІаяйалур йоцучу тайпана.
13ТогІин яхархо йолу Ярушалайм-гІала, тІапломахь лаьтта тарх, хьуна дуьхьал ваьлла Со, – боху Везачу Эло. – Аша боху: „Тхуна дуьхьал цхьа а вер вац, тхан дІалечкъийла цхьаммо а дІалоцур яц“.
14Аша динчу гІуллакхе хьаьжжина таІзар а дийр ду шуна, – боху Везачу Эло. – Аса шун паччахьан цІахь цІе латор ю, цо гонах мел долу хІума дагор ду».
22
ЯхІудхойн паччахьан цІенна Ярми-ЯхІус бина хаам
1Везачу Эло иштта боху: «ЯхІудхойн паччахьан цІа а гІой, цигахь хІара дешнаш дІаала:
2„Дауд-паччахьан тІаьхьенах волу яхІудхойн паччахь, ладогІа Везачу Элера болчу хааме – ахь а, хьан тхьамданаша а, хІокху кевнехула дІасалелаш долчу хьан халкъо а ладогІа!
3Иштта боху Везачу Эло: ‘Бакъдерг а, нийсо а лелае, гІело йинарг гІело еш волчух ларве, тІевеаначу стагана гІело ма е, иза дІа а ма тетта, бай а, бисина Іаш болу зударий а ларбе, бехк боцучун цІий а ма Іанаде хІокху меттехь.
4Шайга аьлларг деш шу хилахь, Дауд-паччахьан тІаьхьенах болу паччахьаш хІокху паччахьан цІенойн кевнехула чуоьхур бу. Уьш шайн тхьамданашца цхьаьна, гІудалкхашна а, говрашна а тІе а хийшина, кхузахула чубогІур бу.
5Амма хІокху дешнашка аша ла ца догІахь, Аса Сайх дуй боу, – боху Везачу Эло, – хІара цІа Аса дассор ма ду’“».
6ЯхІудхойн паччахьан цІийнах лаьцна Везачу Эло иштта боху: «ГалІад-мохк я Ливанун-лам санна хаза хьо Суна хетахь а, шен гІаланашкахь цкъа а адам дехаш йоцу яьсса аре санна йийр ю Аса хьох.
7Аса шуна шу хІаллакден берш бохур бу шуна дуьхьал, хІораннан а карахь герз а долуш. Ткъа цара хьан уггар дика долу баганан дитташ, схьа а дохуш, цІерга кхуьссур ду.
8Кхечу къаьмнех дуккха а наха, шаьш хІокху гІалина уллохула тІехдуьйлучу хенахь, вовшашка хоьттур ду: „ХІунда дина те Везачу Эло хІокху тайпана гІуллакх хІокху йоккхачу гІалина?“
9Царна жоп луш, эр ду: „Иза дина, шайн Везачу Дала бина барт дІа а теттина, кхечу деланашна Іибадат а деш, царна Іамал а еш, уьш лелла дела“».
Шалумах лаьцна болу Делера хаам
10Веллачу паччахьах белхар а ма хІиттаде,
иза дІакхалхарх тийжарш а ма хІиттаде.
ХІетте а, даггара тийжа цуьнан кІантана,
хІинца йийсаре дІавуьгуш волчу,
иза кхин цкъа а цІа ца верзарна а,
ша вина мохк цунна кхин ца гарна а.
11Везачу Эло яхІудхойн паччахь волчу Юши-ЯхІун кІантах Шалумах
[10] (шен да волчу Юши-ЯхІул тІаьхьа паччахь а хилла иза, кху меттера йийсаре дІавигна а ву) лаьцна иштта боху: «Иза цкъа а кху метте юхавоьрзур вац.
12Иза мисархоша ша дІавигначу меттехь лийр а ву, цунна хІара мохк кхин гур а бац».
ЯхІу-Якхамах болу Делера хаам
13Декъаза ву шен паччахьан цІенош хьарамлонца дийриг,
цІенойн лакхара чоьнаш харцонца йийриг,
шен махкахошка маьхза къахьоьгуьйтург,
цара бинчу балхана алапа ца лург.
14Цо боху: «Аса сайна доккха цІа дийр ду,
шена чохь паргІат чоьнаш а йолуш».
Цо даккхий кораш а доху,
пенаш баганан дечигца кечдо,
царна цІен басар а хьокху.
15Кхечарал айхьа баганан диттах дико чоьнаш кечйича,
хьо паччахь хир ву моьтту хир ду хьуна?
Хьан ден, кхечеран санна, даар-малар дара,
амма цо нийсо а, бакъдерг а лелайора,
ткъа цундела цуьнан аьтто хуьлура.
16Къен а, миска а волчун гІуллакх
цо нийсонца къастадора.
Цундела иза дика вехаш вара.
Иза дац те Со вовзар? –
боху Везачу Эло. –
17Амма хьан бІаьргаш а, дог а
харцахьа хьайна са яккха а,
бехк боцучеран цІий Іано а,
нахана гІело а, ницкъ бан а
бен тІедерзийна дац.
18Цундела Везачу Эло яхІудхойн паччахь волчу Юши-ЯхІун кІантах ЯхІу-Якхамах лаьцна иштта боху:
«Цхьаммо а, цунна тийжаш, эр дац:
„Маржа-яІ сан ваша! Маржа-яІ сан йиша!“
Цхьаммо а, цунна тийжаш, эр дац:
„Маржа-яІ сан олахо! Маржа-яІ сан паччахь!“
19Хьо, вир дІа-ма-йоллара, дІавуллур ву,
хьан дакъа, Ярушалайман кевнал
ара а даьккхина, охьакхуссур ду».
Ярушалаймах лаьцна Делера болу хаам
20«Ливанунан лаьмнаш тІе а валий, мохь тоха!
Башан-махкахь мохь а бетта, Ярушалайман халкъ,
Іабариман лаьмнаш тІера хьан аз а айде.
хІунда аьлча массо а хьан бартхой эшийна бу.
21Хьо сашортехь бехачу хенахь,
Ас хьоьга дІахьедира,
амма ахьа ладугІур дац элира.
Хьо къона долчу хенахь дуьйна а
ахьа ла ца дугІура Аса бохучуьнга.
22Хьан массо а баьчча мохо дІахьур ву,
ткъа хьан бартхой йийсаре буьгур бу.
ТІаккха хьо юьхьІаьржачу хІуттур ву,
айхьа мел лелийна зуламаш бахьана долуш.
23Ливанунерчу дечигах йинчу гІалахь вехаш волу хьо,
баганан диттан дечигах динчу цІеношкахь Іаш волу хьо,
ма узарш дийр ду ахь, хьайна бохам тІебеача,
берах хьийзо зудчун лазарш санна хир бу иза!»
ЯхІу-Яхинна йо Делан кхел
24«Дийна волчу Сох чІагІо йо Аса, – боху Везачу Эло, – яхІудхойн паччахь волу ЯхІу-Якхаман кІант ЯхІу-Яхин, хьо Сан аьтту куьйган пІелгара мухІар хилча а, Аса хьо цу тІера схьа а ваьккхина,
25хьан са лоьхуш болчеран кара а дІалур ву, иштта хьо кхоьруш волчу бавелхойн паччахьан Набухди-Нецаран а, хашадхойн кара а дІалур ву.
26Аса хьо а, хьо вина йолу хьан нана а шу дуьнен чу девлла доцучу хийрачу махка кхуьссур ду, цигахь шу лийр ду.
27Хьуна хьайн махка юхаверза луур ду, амма хьо цига юхавоьрзур вац».
28ЯхІу-Яхин цІе йолу хІара стаг йохийна кхаба санна я цхьанна а ца оьшу кхаба санна ву те? ХІунда лаьллина те иза шен доьзалца царна бевзаш а боцучу хийрачу махка дІа?
29Ва ЯхІудан латта! Аса хьоьга чІогІа доьху,
Везачу Элера болчу хІокху хааме ладогІа!
30Иштта боху Везачу Эло:
«ДІаязде цу стагах лаьцна,
тІаьхье йоцуш волчу стагах санна,
шен дахарехь аьтто кхин хир боцучух санна,
хІунда аьлча цуьнан тІаьхьенах цхьаммо а,
Дауд-паччахьан цІийнах ша хиларна,
ЯхІуд-махкахь паччахьалла дийр ду».
23
Хиндолчух сатийсар
1«Декъаза бу, Сан уьстагІий хІаллак а деш, дІаса а лоьхкуш лелаш болу Іуй», – боху Везачу Эло.
2Цундела Шен къомана тІехь Іуналла дан дезаш болчу Іуйшка Исраилан Дела волчу Везачу Эло боху: «Аша Сан уьстагІий дІасалаьхкина, аша царна Іуналла а ца дина. Цундела Аса таІзар дийр ду шуна, – боху Везачу Эло. –
3Аса уьш дІалаьхкина болчу массо а мехкашкара Сайн дисина долу жа схьа а гулдийр ду, шайн дежийле юха а дерзор ду. Цигахь церан бераш хир ду, церан тІаьхье стам а лур ю.
4Аса цунна тІехь дола дийр долу Іуй дІахІиттор бу. ТІаккха уьш, кхера а ца кхоьруш, къемат а доцуш, лелар бу, царах цхьа а вийна хир вац», – боху Везачу Эло.
5«ТІекхочуш ю цхьа зама, – боху Везачу Эло, – Аса Даудан тІаьхьенах Сайн лаамехь волу цхьа зІийдаг кхиор йолу. Цо хьекъалца паччахьалла дийр ду, хІокху лаьтта тІехь нийсо а, бакъдерг а лелор ду.
6Цо олалла дечу деношкахь ЯхІудан халкъ паргІат хир ду, ткъа Исраилан халкъ сашортехь Іийр ду. Цуьнан цІе иштта тиллина хир ю: „Тхуна нийсо лелош волу Веза Эла“.
7Иштта, тІекхочур ю цхьа зама, – боху Везачу Эло, – Исраилан халкъ Мисар-махкара арадаьккхинчу дийна волчу Везачу Элах адамаша кхин чІагІо йийр йоцу.
8Мелхо а Исраилан халкъ къилбаседехьарачу махкара а, массо а Ша уьш дІабахийтина долчу латтанашкара а юхадерзийначу дийна волчу Везачу Элах чІагІо йийр ю цара. Оцу хенахь и халкъ шен лаьтта тІехь дехар ду».
Харцпайхамарех лаьцна Делера болу хаам
9ХІара дешнаш пайхамарех лаьцна ду.
Сан дог кийрара схьаэккха доллуш ду,
сан даьІахкаш егош ю,
со чагІаро вахийна волу стаг санна ву,
Веза Эла а, Цуьнан деза дешнаш а бахьана долуш.
10Далла тешаме боцучарах мохк буьзна.
Церан дахар вочунна тІедирзина ду,
цара харцонца нахана шайн ницкъ бо.
Везачу Элан неІалт хилар бахьана долуш,
латта тийжаш ду, яьссачу аренгахь йолу
дежийлаш якъаелла Іохкуш ю.
11«Пайхамарш а, динан дай а Іеса бу, – боху Везачу Эло, –
ур-атталла Сайн цІа чохь а церан Іесалла хааелла Суна.
12Цундела церан некъ царна хир бу,
боданехь нах шоьршуьйтуш болу.
ДІа а теттина, цигахь уьш охьаэгар бу.
Царна таІзар дечу деношкахь
Аса царна бохамаш хуьлуьйтур бу, –
боху Везачу Эло. –
13Шамранан пайхамаршна юкъахь
иштта дегаза хІума гина Суна:
цара БаІалан цІарах хаамаш бо.
Сан Исраилан халкъ ледеш ду цара.
14Ярушалайман пайхамаршна юкъахь
иштта ирча хІума гина Суна:
ямарта а хуьлуш, цара харцонаш лелайо.
Зуламхошна цара гІо дар бахьанехь,
цхьа а шен Іесаллех дІа ца воьрзу.
Суна хьалха уьш берриш а Седам-гІалин бахархой санна бу,
ткъа Ярушалаймера нах Суна Іамор-гІалин бахархой санна бу».
15ХІара боху массо а ницкъийн Везачу Эло оцу пайхамарех лаьцна:
«Аса сагал-буц йоуьйтур ю цаьрга,
дІаьвше хи а молуьйтур ду,
хІунда аьлча Ярушалаймера пайхамаршна тІера
массо а лаьтта тІехь Іесалла яьржина».
16Иштта боху массо а ницкъийн Везачу Эло: «Шайга хаамаш беш болчу пайхамаршка ла ма догІа. Цара шу эрначу сатийсарех дузу. Цара беш берш шайн дегнаш чохь кхоьллинарш бу, Везачу Элера хаамаш бац.
17Цара массо а хенахь Сох ца бешаш болчаьрга олу: „Везачу Эло боху: шу долчохь машар хир бу“, ткъа шайн аьрхачу дегнашца лелаш болчаьрга цара олу: „Шуьга бохам богІур бац“».
18Царна юкъара мила ву Везачу Элан стигаларчу гуламехь лаьттинарг, Везачу Эло бохург гуш а, хезаш а волу? Царна юкъара мила ву, Цуьнга ла а доьгІна, Цо бохург дІахезнарг?
19Везачу Элан дералла, дарц санна, царна тІейогІуш ю, иза Іесачеран коьрта тІе, йилбазмох санна, южур ю.
20Везачу Элан оьгІазалла дІаер яц, Ша мел дан леринарг чекхдаккхалц. ТІедогІуш долчу деношкахь шу цунах дика кхетар ду.
21Везачу Эло боху: «И пайхамарш Аса бахкийтина бац, амма уьш, Сан геланчаш санна, бевдда лела. Аса царна хІумма а ца дийцира, амма цара Сан цІарах хаамаш бина.
22Уьш Сан стигаларчу гуламехь хиллехьара, цара Сан дешнаш Сан халкъе дІакхачийна а хир дара, цара и халкъ шен вочу некъа тІера юьстахдалийтина а хир дара, зуламе гІуллакхаш дечуьра сацийна а хир дара.
23Со шуна уллохь волуш бен вац те Дела? – боху Везачу Эло. – Со шуна генахь хилча а ву шуна Дела, Со массанхьа а ву!
24ДІалачкъалур вуй стаг Суна ца гучу меттехь? – боху Везачу Эло. – Стигалахь я лаьттахь Со воцу меттиг ю ткъа? – боху Везачу Эло. –
25Суна хезна Сан цІарах харцхаамаш беш болчу пайхамарша бохург. Цара олу: „Суна гІенах гина, суна гІенах гина“.
26Мел дахлур ду иза? Дукха лелар буй те и пайхамарш харцдерг а дуьйцуш, шайн дегнашкара болу хаамаш а беш?
27Вовшашка дуьйцучу гІенаша Сан халкъе Сан цІе йицйойтур ю моьтту царна, БаІал бахьана долуш церан дайшна Сан цІе йицъелла ма-хиллара.
28ГІан гина волчу пайхамаро, шена гІенах гинарг гІан ду аьлла, дийца деза, амма шегахь Сан дош долчо, иза ма-дарра дІадийца деза. Кегаш цІена кІа ма дац! – боху Везачу Эло. –
29Соьгара болу хаам цІе санна бу, – боху Везачу Эло, – иза тарх йохош йолу варзап санна бу.
30Иза иштта хилча, – боху Везачу Эло, – вовшашкара Сан дешнаш лечкъадеш болчу пайхамаршна дуьхьал ву Со.
31Иштта, – боху Везачу Эло, – шайгара хаамаш беш белахь а, Соьгара и хаамаш бу бохуш болчу пайхамаршна дуьхьал ву Со.
32Харцонех дуьзна гІенаш дІадуьйцучу пайхамаршна дуьхьал ву Со, – боху Везачу Эло. – ГІенаш дІа а дуьйцуш, шайн харцонашца а, Іехорца а цара Сан халкъ тиладо. И пайхамарш Аса бахкийтина а бац, Аса къобалбина а бац. Сан халкъана цхьа а тайпана аьтто ца боккху цара», – боху Везачу Эло.
Везачу Элера болу мохь
33«ХІокху халкъо, я пайхамаро, я динан дас „Везачу Элан хааман мохь хІун бу?“ аьлла, хаттар дахь, ахьа, Ярми-ЯхІу, цаьрга ала деза: „Шу Везачу Элан хала мохь бу, иза Цо охьа а тосур бу“, – боху Везачу Эло. –
34Нагахь санна пайхамаро, я динан дас, я халкъо „Везачу Элера мохь бу“ алахь, аса цу стагана а, цуьнан цІенна а таІзар дийр ду.
35Цундела вовшашка а, вашас веше а иштта ала: „ХІун жоп делира Везачу Эло?“, я „ХІун элира Везачу Эло?“
36Ткъа „Везачу Элера мохь“ боху дешнаш цкъа а шайгара ма хазийта, хІунда аьлча и мохь Везачу Элера бу шаьш алахь а, иза стага ша кхоьллина дешнаш бен дац. Иштта, „Везачу Элера мохь“ боху дешнаш а далош, дийна волу Дела а, массо а ницкъийн Веза Эла а, вайн Дела а Волчун дешнаш харцахьа туьду аша.
37Ахьа иштта хатта деза пайхамаре: „Муха жоп делира Везачу Эло?“ я „ХІун элира Везачу Эло?“
38Амма аша „Везачу Элера болу мохь бу сан“ алахь, Везачу Эло иштта боху: Аса шуна „Везачу Элера болу мохь бу сан“ ала дихкинера, амма аша, Соьга ла а ца дугІуш, и дешнаш даладо.
39Цундела беза мохь санна долу шу Аса, хьала а айина, дІакхуьссур ма ду. Шу а, шун дайшна Аса дІаелла гІала а Аса Сайна уллора дІатоттур ю.
40Аса цкъа а йицлур йоцу юьхьІаьржо а, гуттара а хир йолу сийсазалла а тІейоуьйтур ю шуна».
24
Инжираш чохь йолу ши тускар
1Везачу Эло суна дуьхьал сурт хІоттийра, Шен цІенна хьалха лаьтташ долу инжираш чохь йолу ши тускар а гойтуш. (Иза дара бавелхойн паччахь волчу Набухди-Нецара яхІудхойн паччахьан ЯхІу-Якхаман кІант Яхун-ЯхІу яхІудхойн тхьамданашца а, аьчка а, дечиган а пхьерашца а Ярушалайм-гІалара Бавел-махка йийсаре вигначул тІаьхьа.)
2Цхьана тускар чохь яра хьалххе хуьлуш ерш санна йолу дика инжираш, ткъа вукху тускар чохь яа ца маггал телхина вон инжираш яра.
3ТІаккха Везачу Эло соьга хаьттира: «ХІун го хьуна, Ярми-ЯхІу?»
Аса жоп делира: «Суна инжираш го. Дика инжираш чІогІа дика ю, ткъа вон инжираш яа а мегарг ца хиллал телхина ю».
4ТІаккха соьга Везачу Элан дош кхечира:
5«Иштта боху Исраилан халкъан Везачу Дала: „ХІара дика инжираш санна, мостагІаша кхузара дІадигна долу а, Айса хашадхойн махка дІадаийтина долу а ЯхІудан халкъ дика хетар ду Суна.
6Церан диканна Аса церан терго йийр ю, уьш хІокху махка юха а балор бу. Аса уьш юхаметта а хІиттор бу, бохор а бац. Аса уьш дІабугІур а бу, орамашца схьабохур а бац.
7Аса царна лаам лур бу Со вовзийта а, Со Веза Эла хилар дІадовзийта а. Уьш Сан къам хир ду, ткъа Со церан Дела хир ву, хІунда аьлча уьш доггах Со волчу юхабоьрзур бу“.
8Ткъа яа мегаш ца хиллал телхина йолчу вон инжирашца санна, – боху Везачу Эло, – Со хир ву яхІудхойн паччахь волчу ЦІадукъ-ЯхІуца а, цуьнан тхьамданашца а, иштта хІокху махкахь бисина болчу я Мисар-махкахь бехаш болчу Ярушалаймера шаьш кІелхьарбаьхначаьрца а.
9Дуьненан массо а пачхьалкхашна Аса царах инзаре а, вон а хІума дийр ду. Аса уьш дІалаьхкина йолчу массо а меттехь атта хоьтуьйтур бу, царах масалш а далош, нах кхордуьйтур бу, церан цІераш а йохуш, неІалташ кхайкхадойтур ду.
10Аса туьраца, мацаллица, Іожаллин уьнца хІаллакбийр бу уьш, церан дайшна деллачу лаьтта тІехь уьш хІаллакьхилла дІабовллалц».
25
Къилбаседехьара болчу мостагІех лаьцна Делера болу хаам
1ЯхІудхойн паччахь волу Юши-ЯхІун кІант ЯхІу-Якхам паччахьаллехь волчу доьалгІачу шарахь Везачу Элера ЯхІудан дерриге а халкъах лаьцна болу хаам кхечира Ярми-ЯхІуга. (Иза Набухди-Нецар Бавел-махкахь паччахь дІахІоьттина хьалхара шо дара.)
2И хаам пайхамар волчу Ярми-ЯхІус дІакхайкхийра ЯхІуд-махкарчу а, Ярушалаймерчу а дерриге а халкъе.
3«ЯхІудхойн паччахьо Аминан кІант Юши-ЯхІус паччахьалла до кхойтталгІачу шарахь дуьйна таханлера де тІекхаччалц – ткъе кхаа шарахь – соьга Везачу Элера хаамаш кхочура. Аса шуьга юх-юха а и хаамаш дІакхайкхабора, амма аша ла ца дугІура Соьга.
4Везачу Эло Шен ялхой болу пайхамарш юх-юха а шу долчу бохкуьйтура, амма аша цаьрга ла а ца дугІура, уьш тергал а ца бора.
5Оцу пайхамарша олура: „Шайн вочу некъех а, зуламаш лелорах а шух хІорра а дІаверзалаш, тІаккха Везачу Эло шуна а, шун дайшна а деллачу лаьтта тІехь абаденналц даха таро хир ю шун.
6Кхечу деланашна тІаьхьа ма хІитта, царна Іамал ярхьама а, Іибадат дархьама а. Шун куьйгаша бина болу уьш бахьана долуш, ма вахийта со оьгІаз. ТІаккха Аса зен дийр дац шуна“.
7Амма аша Соьга ла ца дуьйгІира, – боху Везачу Эло. – Шайн куьйгаша дина гІуллакхаш бахьана долуш, Со а оьгІаз вохуьйтура аша, иштта шайна вонаш а дора.
8Цундела массо а ницкъийн Везачу Эло боху: „Аша Сан хаамашка ла ца доьгІна дела,
9Аса массо а къилбаседехьара къаьмнаш а, Сан лай волу бавелхойн паччахь Набухди-Нецар а схьавалор ву. Аса уьш хІокху махкана а, мехкан бахархошна а, цунна гонах мел долчу къаьмнашна а дуьхьалбохур бу. Аса кхоччуш хІаллакбийр бу уьш, царах гуттаренна а къапалгаш а еш. Уьш къемате а хир бу, царах кхаьрдар а бу.
10Аса дІадоккхур ду кхузара даккхийдер а, сакъерадалар а, кхин хезар дац кхузахь нускалан а, зуда ялош волчун а ирсе аьзнаш. Аса хьеран кохьарш а сацор ю, стогарийн серло а дІайойур ю.
11Дерриг а хІара латта яьсса, инзаре меттиг хилла дІахІуттур ду, ткъа кхузарчу къаьмнаша Бавелан паччахьан йийсарехь кхузткъе итт шо доккхур ду.
12Кхузткъе итт шо дІадаьллачул тІаьхьа Аса Бавелан паччахьна а, цуьнан къомана а таІзар дийр ду, цара летийна къинош бахьана долуш, – боху Везачу Эло. – Хашадхойн мохк гуттаренна а бассор бу Аса.
13Аса хир бу аьлла болу а, массо а къаьмнашна дуьхьал Ярми-ЯхІус дІакхайкхийна болу а, оцу тептар тІехь дІаязбина болу а массо а бохамаш бийр бу Аса оцу махкана.
14Бавелера халкъ дуккха а халкъашна а, баккхийчу паччахьашна а хьалха гІуллакх деш лелар ду, цара диначуьнга а, церан куьйгаша лелийначуьнга а хьаьжжина, Аса царна доггІург дІа а лур ду“».
Халкъашна тІехь хилла Везачу Элан кхел
15Исраилан халкъан Везачу Далла соьга элира: «Сан карара хІара оьгІазаллин чагІар чохь долу кад дІа а эций, Аса хьо вохуьйтучу меттехь дехаш долчу массо а халкъашка цу чуьра малийта.
16Уьш, цу чуьра дІамеллачул тІаьхьа, дІаса а лесташ, хьерабевлча санна лелар бу, хІунда аьлча царна гур ду Аса шайна тІедерзор долу тур».
17Аса, Везачу Элан карара кад схьа а эцна, цу чуьра Везачу Эло со тІевахийтина долчу массо а халкъашка малийтира.
18Аса Ярушалайм-гІалане а, ЯхІуд-махкарчу гІаланашка а, церан паччахьашка а, тхьамданашка а цу кеда чуьра малийтира, церан латтанаш дассорхьама а, адамашка, цецбовларца шакарш а етташ, цу меттигийн цІераш а ялош, неІалт алийта. Нах хІинццалц а иштта лела.
19Аса иштта цу кеда чуьра малийтира:
Мисар-махкара паччахь волчу пирІуне а, иштта цуьнан ялхошка а, тхьамданашка а, цуьнан дерриг халкъе а,
20цигарчу эделла долчу халкъашка а;
ІуцІа-махкарчу массо а паччахьашка а;
пІелаштамхойн гІаланийн массо а паччахьашка а: Ашкхилун-гІалин а, Іази-гІалин а, Іекхран-гІалин а, иштта Ашдод-гІалин дисинчу декъан а массо а паччахьашка а;
21Эдом-мехкан а, Муаби-мехкан а, Іаммин-мехкан а бахархошка;
22Цора-гІалара а, ЦІадан-гІалара а болчу паччахьашка;
хІордан йистехь дехаш долчу къаьмнийн паччахьашка;
23Даддан-гІалане а, Тейма-гІалане а, Буз-гІалане а;
шайн гиччош тІера месаш лоргуш мел долчу къаьмнашка а;
24Іаьрби-махкарчу массо а паччахьашка а;
яьссачу аренгахь дехаш долчу тукхамийн массо а паччахьашка а;
25Зимарера а, Іейламера а, Мадайгара а паччахьашка а;
26къилбаседехьа долчу уллорачу а, генарчу а латтанашкара болчу массо а паччахьашка тІекІел а.
Аса дуьнен тІехь долчу массо а пачхьалкхашкарчу халкъашка малийтира Везачу Элан оьгІазаллин кад. Ткъа Шейшакарчу
[11] паччахьо а мер бу тІаьххьара и кад.
27ТІаккха Везачу Эло соьга элира: «ДІаала цаьрга иштта: „Исраилан Дела волчу массо а ницкъийн Везачу Эло боху: Сан оьгІазаллин кедара дІа а молуш, даха а дехаш, схьаІеттаде, тІаккха охьа а эгий, кхин хьала а ма гІитта, шайна Аса даийтина долу тур бахьана долуш“.
28Нагахь санна уьш, хьан карара дІа а эцна, и кад ца молуш дуьхьал бовлахь, ахьа цаьрга ала: „Массо а ницкъийн Везачу Эло боху: аша, хІуъа хилахь а, дІамер бу и кад!“
29Со Сайн цІе лелош йолчу гІалина Ярушалаймана Айса дан леринарг дан волалуш ву. Шуна моьтту хир ду шайна таІзар ца деш Аса шу дуьтур ду. Дуьтур дац! Аса туьре омра до, дуьнен тІехь мел болчу нахана таІзар де аьлла, – боху массо а ницкъийн Везачу Эло.
30Ярми-ЯхІу, цаьрга дІаала:
„Везачу Эло, лоьмо санна, стигалара схьа гІигІ дийр ду.
Цо Шен дезачу цІа чуьра нуьцкъалчу озаца къамел дийр ду.
ЧІогІачу озаца Цо гІигІ дийр ду Шен махкана дуьхьал.
Кемсех мутта а доккхуш, кемсаш а хьоьшуш,
чагІар деш болчарна санна мохь беттар бу Цо
дуьнен тІехь бехаш болчу массо а нахе.
31И гІовгІа дуьненан массо а йистошка дІакхочу,
хІунда аьлча Везачу Эло къаьмнаш бехкедийр ду.
Цо массо а нах кхеле озор бу,
ткъа Іесанаш Цо туьре дІалур бу“, –
боху Везачу Эло».
32Иштта боху массо а ницкъийн Везачу Эло: «Цхьана халкъана тІера вукху халкъана тІе а кхочуш, бохам бийр бу, ткъа доккха дарц долалуш ду дуьненан генарчу йистошкара.
33Дуьненан цхьана йистера дуьйна вукху йисте кхаччалц Іохкуш хир ду Везачу Эло хІаллакбинчеран декъий. Цхьа а стаг хир вац царна воьлхуш, цхьаммо а уьш, хьала а эцна, дІабухкур бац. Уьш лаьтта тІехь Іохкуш хир бу, кхо санна.
34Ткъа шу, церан Іуй, узарш а деш, делха! Шайн лазарш бахьана долуш лаьттахь керча! ГІайгІанаш а еш, лаьттахь керча! Шу дайа деза йолу хан тІекхаьчна. Кегйина еза пхьегІа санна, шу дІасакхиссина а, охьаэгна а Іохкуш хир ду.
35Іушна кІелхьардовла меттиг хир яц, жен куьйгалхошна дІаловчкъа меттиг хир яц.
36Іуша орца даккхаре ладогІа! Жен куьйгалхойн белхаре ладогІа! Уьш иштта боьлху, Веза Эла церан дежийла хІаллакьеш волу дела.
37Везачу Элан дералла бахьана долуш, машаре йолу дежийлаш яссийна хир ю.
38Веза Эла шен хьеха чуьра арадаьлла долу лом санна ву. Иштта церан латта дассийна хилира, гІело йинчун тур а, Цуьнан чІогІа дералла а бахьана долуш».
26
Ярми-ЯхІу кхеле валар
1ЯхІудхойн паччахь волчу Юши-ЯхІун кІентан ЯхІу-Якхаман паччахьаллин хьалхарчу шарахь Везачу Элера хаам кхечира.
2Цо элира: «Везачу Элан цІийнан керта дІа а хІоттий, Цуьнан цІенна уллохь Далла Іибадат дан баьхкина болчу а, ЯхІуд-махкарчу болчу а массо а нахе вистхила.
3Шайга бохучуьнга ла а доьгІна, шаьш лелаш болчу вочу некъа тІера дІаберза мегара уьш. ТІаккха Аса, дохко а ваьлла, цара лелийначу вочунна Айса бан лерина болу бохам царна бийр бацара.
4Цаьрга ала: „Везачу Эло иштта боху: Аса шайна белла болчу товрат-хьехамца а лелаш, аша Соьга ладогІа деза!
5Аса дукхазза а шу долчу Сайн ялхой болу пайхамарш бохкуьйтура, амма аша цаьрга ла ца дугІура. ХІинца церан дешнашка аша ладогІа деза!
6Шу иштта ца лелахь, тІаккха Аса хІокху Сан дезачу цІенна Шилун-гІалина диннарг дийр ду. ТІаккха дуьнен чохь долчу массо а халкъаша хІокху гІалин цІе яккхарца неІалташ бохур ду“».
7Динан дай а, пайхамарш а, массо а халкъ а ладугІуш дара Ярми-ЯхІус хІара дешнаш Везачу Элан цІийнан кертахь дІакхайкхочу хенахь.
8Ярми-ЯхІус Везачу Эло шега дІаала аьлларг дерриге а халкъе дІаэлира. Эццахь динан дайша а, пайхамарша а, халкъо а иза схьа а лаьцна, цуьнга элира: «Хьо вала веза!
9ХІунда бо ахьа Везачу Элан цІарах хаамаш, хІокху Везачу Элан цІенна Шилун-гІалина диннарг дийр ду, хІара Ярушалайм-гІала йохийна а, яссийна а дІахІоттор ю бохуш?» Массо а халкъ Везачу Элан цІийнан кертахь дІахІоьттира, Ярми-ЯхІуна дуьхьал а даьлла.
10Иза шайна дІахезча, яхІудхойн тхьамданаш, паччахьан цІа чуьра ара а бевлла, Везачу Элан цІа долчу баьхкира. Везачу Элан цІийнан керта тІе вогІучохь лаьтташ долчу Керлачу кевнна уллора шайн меттигаш дІалецира цара.
11ТІаккха динан дайша а, пайхамарша а элира тхьамданашка а, гулделлачу халкъе а: «ХІокху стагана вен кхел ян догІуш ду, хІунда аьлча цо тхан Ярушалайм-гІалина дуьхьал хаамаш бора. Шуна иза шайн лергашна ма хезара!»
12Массо а тхьамданашка а, дерриг а халкъе а Ярми-ЯхІус элира: «Везачу Эло ваийтина со хІокху цІийнах а, хІокху гІаланах а лаьцна шуна мел хезна хаамаш бан.
13Нисде шайн некъаш а, шайн гІуллакхаш а, ткъа шайн Везачу Дала бохучуьнга ладогІа. ТІаккха Цо, дохко а ваьлла, Ша аьлла болу бохам шуна бийр бацара.
14Ткъа со шун карахь ву. Шайна дика а, нийса а хеташ дерг де суна.
15Амма аша со вехь, шу цхьана хІуманах кхетар ду: бехк боцучу стеган цІий шайх а, хІокху гІаланах а, цуьнан бахархойх а аша хьорчуьйту, хІунда аьлча со Везачу Эло ваийтина вара, аса шуьга аьлларг шун лергашна дІахазийта».
16ТІаккха тхьамданаша а, дерриг халкъо а элира динан дайшка а, пайхамаршка а: «ХІара стаг вен кхел ян вогІуш вац, хІунда аьлча цо вайн Везачу Делан цІарах къамел дина тхоьца».
17Масех къано, хьала а гІаьттина, вистхилира дерриге а халкъан гуламе:
18«Муршатахо волу Мика-ЯхІу пайхамар хилла яхІудхойн паччахьо Хьузакх-ЯхІус олалла дечу хенахь. Цо дерриг а ЯхІудан халкъе аьллера: „Иштта боху массо а ницкъийн Везачу Эло:
‘Цийон-лам, кха санна, охур бу,
Ярушалаймах тІулгийн оьла хир ю,
Делан цІа тІехь лаьттинчу лам тІе хьун ер ю’.
19ЯхІудхойн паччахь волчу Хьузакх-ЯхІус а, ЯхІудан халкъо а вийрий Мика-ЯхІу? Хьузакх-ЯхІу Везачу Элана хьалха ларамах вуьзна ца хилла те, цо Веза Эла шена резахилийтар ца лехна те? Ткъа Везачу Эло, дохка а ваьлла, Ша царна бан аьлла болу бохам ца сацийна те? Ткъа вай ваьшна доккха зен дан кечделла“».
20(ХІокху гІалина а, махкана а дуьхьал Везачу Элан цІарах, Ярми-ЯхІус ма-аллара, Делера болу хаамаш беш кхин цхьа стаг вара. Иза Кхиръят-ЯІариман вахархо волу ШамІа-ЯхІун кІант УръяхІу вара.
21ЯхІу-Якхамна а, цуьнан мел болчу тІеман хьаькамашна а, цуьнан тхьамданашна а оцу пайхамаран дешнаш дІахезча, паччахьна иза вейта лиира. И хІума шена хиъча, УръяхІу, кхера а велла, ведда Мисар-махка дІавахара.
22Амма ЯхІу-Якхам-паччахьо, Мисар-махка Іахбаран кІант Эли-Ната а, цуьнца кхин а нах а бахийтина,
23цигара УръяхІу схьавалавайтира. ТІаккха ЯхІу-Якхам-паччахьо, иза тур тоьхна вен а вейтина, цуьнан дакъа къечу нехан кешнаш долчохь охьакхоссийтира.)
24Амма Шапанин кІант Ахьикхам Ярми-ЯхІуна тІехІоьттира, цундела иза халкъан кара дІа ца велира, цаьрга ца вейтархьама.
27
Ярми-ЯхІун кочара дукъ
1ЯхІудхойн паччахь волу Юши-ЯхІун кІант ЯхІу-Якхам
[12] паччахь хилла дІахІоьттинчу дуьххьарчу заманахь Везачу Элера хІара хаам кхечира Ярми-ЯхІуга.
2Везачу Эло соьга иштта элира: «Ярми-ЯхІу, цІоканан моханех а, дукъойх а хьайна дукъ а дай, иза хьайна тІедилла.
3И саннарш Эдомерчу а, Муаби-махкарчу а, Іамминарчу а, Цора-гІаларчу а, ЦІаданарчу а паччахьашна а дахьийта. Уьш Ярушалайме яхІудхойн паччахь ЦІадукъ-ЯхІу гархьама баьхкинчу векалшкахула дІадахьийта.
4ХІара дешнаш цу паччахьашка дІаалар цу векалшна тІедилла: „Исраилан Дела волчу массо а ницкъийн Везачу Эло боху: шайн паччахьашка иштта дІаала:
5‘Сайн боккхачу ницкъаца а, тІекховдийначу куьйгаца латта а, адамаш а, лаьтта тІера бежанаш а кхоьллина Аса. Сайна мел луучун кара Аса и латта дІало.
6Ткъа хІинца Аса хІара массо а хІума Сайн лай волчу Бавелан паччахьан Набухди-Нецаран кара дІало. Аса аренан акхарой а цунна гІуллакх дан дІало.
7Массо а халкъаш цунна а, цуьнан кІантана а, цуьнан кІентан кІантана а гІуллакх деш хир ду. Иза иштта хир ду, Бавел эшна хир йолу заман тІекхаччалц. ТІаккха дуккха а къаьмнаша а, сийлахьчу паччахьаша а Бавел-мохк муьтІахь бийр бу.
8Нагахь санна цхьа къам я пачхьалкх Бавелан паччахь волчу Набухди-Нецарна дуьхьал далахь, цуьнан дуькъана хьалха шен ворта охьа а ца таІош, цу къомана Аса туьраца, мацаллица, Іожаллин уьнца таІзар дийр ду, – боху Везачу Эло, – и къам Аса Набухди-Нецаре кхоччуш хІаллакдайтталц.
9Ла ма догІа шайн пайхамаршка а, пал туьйсуш болчаьрга а, гІенаш туьдуш болчаьрга а, бозбунчашка а, жинашца тайначаьрга а. Цара боху: ‹Шу Бавелан паччахьна муьтІахь хила ца деза›.
10Цара шуьга харцдерг дуьйцу, шу шайн лаьтта тІера гена дІалахкийтархьама. Аса шу дІалохкур дара, ткъа шу хІаллакьхир дара.
11Бавелан паччахьан дукъ тІе а эцна, цунна гІуллакх деш сецна муьлхха а къам Аса шен лаьтта тІехь дуьтур ду. Иза, шен лаьтта тІехь гІуллакх а деш, цу тІехь дехар ду’, – боху Везачу Эло“».
12И хаам а аса ЯхІудан паччахь волчу ЦІадукъ-ЯхІуга дІакхачийра. Аса элира: «ОхьатаІае шайн ворта Бавелан паччахьан дукъана хьалха, цунна а, цуьнан халкъана а гІуллакх а деш саца – дийна дуьсур ду шу.
13ХІунда хуьлуш ду хІаллак хьо а, хьан къам а тур а, мацалла а, Іожаллин ун а бахьана долуш? Везачу Эло и дерриг а Бавелан паччахьна муьтІахь ца хиллачу къомана хир ду аьлла ма ду.
14Ла ма дийгІийша шайга: „Бавелан паччахьан кара шу гІур дац“, – бохуш болчу пайхамаршка. Цара шуна бо хаамаш харц бу.
15Уьш Аса баийтина бац шу долчу, – боху Везачу Эло. – Цара Сан цІарах харцхаамаш бо. Цундела Аса шу дІалохкур а ду, ткъа шу хІаллак а хир ду – шу а, шуна харцхаамаш беш болу пайхамарш а».
16Динан дайшка а, дерриг халкъе а аса элира: «Иштта боху Везачу Эло: „‘Везачу Элан цІа чуьра дІаяьхьна йолу пхьегІаш кестта Бавел-махкара юхаерзор ю’, – бохуш болчу шайн пайхамаршка ла ма догІа. Цара шуна харцхаамаш бо.
17Цаьрга ла а ца дугІуш, Бавелан паччахьна муьтІахь хила, тІаккха шу дийна дуьсур ду. ХІара гІала, къапалг а йина, хІунда хІаллакйина яра?
18Нагахь санна уьш пайхамарш а белахь, цаьргахь Сан дош а делахь, цара массо а ницкъийн Везачу Эле шайн доІанашца деха деза Везачу Элан цІа чохь а, яхІудхойн паччахьан цІа чохь а, Ярушалаймехь а йисина йолу еза пхьегІаш Бавеле дІа ма яхьийта аьлла“».
19Массо а ницкъийн Везачу Эло иштта боху цІестан бІогІамех а, цІестан хІордах а, цІестан кІелхІотторгех а, иштта хІокху гІалахь йисначу кхийолчу хІуманех лаьцна.
20(Уьш Набухди-Нецара ша яхІудхойн паччахьан ЯхІу-Якхаман кІант Яхун-ЯхІу а, ЯхІуд-махкара а, Ярушалаймера а цІеяхана болу массо а нах Бавеле дІабуьгучу хенахь цига дІа ца яьхьнера.)
21Исраилан Дела волчу массо а ницкъийн Везачу Эло Шен дезачу цІа чохь а, яхІудхойн паччахьан цІа чохь а, Ярушалайм-гІалахь а йисначу хІуманех лаьцна иштта боху:
22«Уьш Бавеле дІахьур ю, царна тидам бан беза Аса сацам бечу денна тІекхаччалц уьш цу гІалахь а хир ю, – боху Везачу Эло. – Цул тІаьхьа Аса оцу метте уьш юха йоуьйтур ю».
28
Ярми-ЯхІу а, Хьанан-ЯхІу а
1Оццу шарахь, яхІудхойн паччахьо ЦІадукъ-ЯхІус олалла дечу дуьххьарчу заманахь – доьалгІачу шеран, пхоьалгІачу баттахь цуьнан паччахьаллехь – ГавІонера пайхамар волу Іазуран кІант Хьанан-ЯхІу соьга вистхилира. Везачу Элан цІийнан кертахь а волуш, динан дайшна а, массо а халкъана а хьалха Хьанан-ЯхІус соьга элира:
2«Исраилан Дела волчу массо а ницкъийн Везачу Эло боху: „Аса дохор ду Бавелан паччахьан дукъ.
3Ши шо далале, Аса оцу метте юхаяхьар ю Бавелан паччахь волчу Набухди-Нецара Везачу Элан цІа чуьра Бавеле дІаяьхьна йолу ерриге а хІуманаш.
4ЯхІудхойн паччахь волу ЯхІу-Якхаман кІант Яхун-ЯхІу а, ЯхІуд-махкара Бавеле дІабигна болу массо а йийсархой а Аса хІокху метте юхаберзор бу, – боху Везачу Эло. – Аса дохор ду Бавелан паччахьо яхІудхошна тІедиллина долу дукъ“».
5ТІаккха Ярми-ЯхІу Везачу Элан цІийнан кертахь болчу динан дайшна а, массо а нахана хьалха пайхамар волчу Хьанан-ЯхІуга вистхилира.
6Ярми-ЯхІу-пайхамаро элира: «Иштта хуьлийла иза, Везачу Эло иштта нисдойла иза! Везачу Элан цІийнан хІуманаш а, массо а йийсархой а Бавелера хІокху метте юха а берзош, Везачу Эло кхочушдойла ахьа Делан цІарах аьлла долу дешнаш!
7Амма ахьа ладогІалахь аса хІинца хьоьга массарна а хозуьйтуш олучуьнга.
8Хьол а, сол а хьалха хиллачу пайхамарша, хиндолчух лаьцна Делера болу хаамаш шаьш бечу хенахь, дуккха а мехкашна а, яккхийчу пачхьалкхашна а тІом а, бохам а, ун а хир ду аьлла.
9Нагахь санна цхьана пайхамаро, машар хир бу аьлла, схьакхайкхош хилча, иза, баккъал Везачу Эло ваийтина пайхамар ву аьлла, тІелоцуш ца хилла, цо аьлларг кхочушхиллалц».
10ТІаккха пайхамар волчу Хьанан-ЯхІус Ярми-ЯхІун кочара дукъ, схьа а даьккхина, дохийра.
11Массо а халкъана хьалха Хьанан-ЯхІус хІара дешнаш элира: «Иштта боху Везачу Эло: „Оццу тайпана Аса, ши шо далале, Бавелан паччахь волчу Набухди-Нецаран дукъ а дохор ду, массо а къаьмнийн кочара схьа а даьккхина“». Цул тІаьхьа Ярми-ЯхІу-пайхамар шен новкъа дІавахара.
12Хьанан-ЯхІу-пайхамаро Ярми-ЯхІу-пайхамаран кочара дукъ дохийначул тІаьхьа, Везачу Элан дош кхечира Ярми-ЯхІуга:
13«Ваха а гІой, Хьанан-ЯхІуга ала: „Иштта боху Везачу Эло: ‘Ахьа дохийнарг дечиган дукъ ду, ткъа ахьа динарг бахьана долуш, цуьнан метта аьчка дукъ хир ду’.
14Исраилан Дела волчу массо а ницкъийн Везачу Эло иштта боху: ‘Аса аьчка дукъ дуьллур ду цу массо а къаьмнийн коча, уьш Бавелан паччахь волчу Набухди-Нецаран куьйга кІелахь хилийта. Уьш цунна гІуллакх деш лелар ду. Аса аренан акхарой а цунна дІаелла’“».
15Ярми-ЯхІу-пайхамаро элира Хьанан-ЯхІу-пайхамаре: «ЛадогІал соьга, Хьанан-ЯхІу, хьо Везачу Эло ваийтина вац. Ткъа ахьа хІара халкъ харцхаамах тешийтина.
16Цундела Везачу Эло иштта боху: „Аса кху дуьнен чуьра дІавуьгур ву хьо, Хьанан-ЯхІу. Хьо кху шарахь лийр ву, хІунда аьлча ахьа кхайкхийнарг бахьана долуш нах Везачу Элана дуьхьалбевр бу“».
17Цу шеран ворхІалгІачу баттахь Хьанан-ЯхІу-пайхамар велира.
29
Ярми-ЯхІус Бавелехь болчу йийсархошка дахьийтина долу кехат
1Ярушалаймера Ярми-ЯхІу-пайхамаро кехат дахьийтира Набухди-Нецара Ярушалаймера Бавеле дІабигна болчу йийсархойх бисина болчу къаношка а, иштта динан дайшка а, пайхамаршка а, цигахь долчу массо а халкъе а.
2И кехат дахьийтира паччахь волу Яхун-ЯхІу, цуьнан нана а, Ярушалаймера а, ЯхІуд-махкара а паччахьан кертара ялхой а, тхьамданаш а, иштта дечиган а, аьчка пхьераш а Ярушалаймера дІабигинчул тІаьхьа.
3Ярми-ЯхІус и кехат дІаделира Шапанин кІанте ЭлиІасига а, Хьалкхи-ЯхІун кІанте Гамар-ЯхІуга а. ЯхІудхойн паччахьо ЦІадукъ-ЯхІус уьш Бавел-махкахь волчу Набухди-Нецар-паччахьна тІе дІабахийтинера. Цу кехатан чулацам хІара бара:
4«Исраилан Дела волчу массо а ницкъийн Везачу Эло Ярушалаймера Бавеле дІабахийтинчу массо а йийсархошка иштта боху:
5„Шайна цІенош а дай, цу чохь Іе, бошмаш дІа а йогІа, цу тІера стоьмаш а баа.
6Зударий а балабе, шайна кІентий а, зудабераш а кхиаде. Шайн кІенташна зударий а балабе, зудабераш маре а дахийта, церан дуккха а кІентий а, зудабераш а хилийта, шаьш кІезиг ца хилийта а, шайн тІаьхье дебийта а.
7Аса шаьш дІадахийтина йолчу гІалин машар а, беркат а совдаккха гІерта, и гІала Везачу Эле йоьхуш доІанаш а де, хІунда аьлча цу гІалахь беркат хилча, шуна а беркат хир ду“.
8Исраилан Дела волчу массо а ницкъийн Везачу Эло иштта боху: „Шайн юкъахь болчу пайхамаршка а, пал туьйсучаьрга а шаьш ле ма дайта. Шайн омрица гІенаш гушболчеран гІенех а ма теша.
9Цара Сан цІарах харцкхайкхамаш бо. Уьш Ас баийтина бац“, – боху Везачу Эло.
10Иштта боху Везачу Эло: „Шу Бавелехь долу кхузткъе итт шо кхаьчначул тІаьхьа Со шун аьтто бан хьожур а ву, Айса шух лаьцна аьлла долу дешнаш кхочуш а дийр ду, шу хІокху метте схьа а дерзош.
11ХІунда аьлча шуна лерина йолу Сан ойланаш Суна бен ца хаьа, – боху Везачу Эло. – И Сан ойланаш шуна аьттонна ю, шуна вонна яц, сатийсамах дуьзна долу хиндерг шуна дІадала лерина ю уьш.
12Шу Соьга кхойкхуш, доІанаш деш, Со волчу догІучу хенахь, Аса шуьга ладугІур ду.
13Аша Со лохур а ву, Со шуна карор а ву. Нагахь санна аша Со доггах лахахь,
14Аса шуьга Со каравойтур ву, – боху Везачу Эло. – Аса шун аьтто хилар карладоккхур а ду, массо а халкъашна юккъера, массо а Айса дІалаьхкинчу мехкашкара шу гулдийр ду Аса, – боху Везачу Эло. – Хьалха шаьш йийсаре дІадигначу метте юхадалор ду Аса шу“.
15Аша ала мегар ду: „Везачу Эло Бавелехь а ма белла тхуна пайхамарш“.
16Амма Везачу Эло Даудан гІанта тІехь Іаш волчу паччахьах лаьцна а, иштта кху гІалахь дехаш долчу йийсаре дигаза дисинчу хьан къомахойх лаьцна а иштта боху.
17Царах лаьцна массо а ницкъийн Везачу Эло боху: „Аса кестта оцу адамашна тІе тІом а, мацалла а, Іожаллин ун а хьажор ду, Аса уьш яа мегаш ца хиллал телхина йолу вон инжираш санна бина дІахІиттор бу.
18Со царна туьраца, мацаллица, Іожаллин уьнца тІаьхьавер ву. Дуьнен чохь йолу массо а пачхьалкхаш кхераелла хир ю, шайна цу халкъана динарг гича. Аса уьш дІа мел лаьхкинчу массо а къаьмнашна юкъахь наха церан цІе яккхарца неІалт эр ду, царна динчунна нах инзарбевлла хир бу, царах кхаьрдар бу, нахана уьш дола хетар бу.
19Иза царна хир ду цу наха Соьга ла ца доьгІна дела, – боху Везачу Эло. – Цара ла ца дугІура Аса шайга дукхазза а Сайн ялхой болчу пайхамаршкахула бахьийтинчу хаамашка. Ткъа йийсаре дІадигна долчу аша а оцу хаамашка ла ца дугІура“, – боху Везачу Эло.
20Ткъа аша, массо а Аса Ярушалаймера Бавеле дІабахийтинчу йийсархоша, Везачу Эло бохучуьнга ладогІа.
21Исраилан Дела волчу массо а ницкъийн Везачу Эло Сан цІарах шуна харцхаамаш бечу Къули-ЯхІун кІантах Ахьабах а, МаІсей-ЯхІун кІантах ЦІадукъ-ЯхІух а лаьцна иштта боху: „Уьш Аса Бавелан паччахь волчу Набухди-Нецаран кара дІалур бу, ткъа цо уьш шун бІаьргашна хьалха хІаллакбийр бу.
22Бавелехь йийсарехь болчу массо а яхІудхоша, царах масал а далош, шаьш неІалт кхайкхочу хенахь иштта бохур ду: ‘Бавелан паччахь волчу Набухди-Нецара цІергахь вагийна волчу ЦІадукъ-ЯхІуний, Ахьабний диннарг дойла шуна Везачу Эло’.
23Цу шина пайхамаро Исраил-махкахь дегаза гІуллакхаш дора: шайн уллорачеран зударшца хьарам лелара, Сан цІарах хаамаш бора, Аса шайна и хаамаш ца беллехь а, уьш харцхаамаш белахь а. И хІума Суна хууш ду, Со цунна теш а ву“, – боху Везачу Эло».
ШамІа-ЯхІун кехат
24Нахьлимхо волчу ШамІа-ЯхІуга дІаала:
25«Исраилан Дела волчу массо а ницкъийн Везачу Эло иштта боху: „Ахьа дерриге а Исраилан халкъе а, иштта динан да волчу МаІсей-ЯхІун кІанте Цапни-ЯхІуга а, массо а кхиболчу динан дайшка а хьайгара кехаташ дахьийтира. Цу тІехь яздина дара:
26‘Хьо Везачу Эло ЯхІу-ЯдаІана метта динан да вина дІахІоттийра, хьоьга Везачу Элан цІийнан керта тІехь куьйгалла дайта а, иштта хІора, ша пайхамар ву бохуш, хьераваьлча санна лелаш верг набахти чу воллийта а. И санна волчу стагана, буржал а тоьхна, коча гІомат йолла еза.
27Ахьа тІех хІунда ца диттира Іанатотхо волчу Ярми-ЯхІуна, шайна юкъахь, иза пайхамар ву бохуш, лелаш хилча?
28Цо тхо долчу Бавеле а хІара хаам баийтина: ‹Шун йийсарехь хилар деха хир ду. Шайна цІенош а дай, цу чохь Іе, бошмаш дІа а йогІа, цу тІера стоьмаш а баа›’“».
29Динан да волчу Цапни-ЯхІус и кехат Ярми-ЯхІу-пайхамарна дІадешча,
30Ярми-ЯхІуга Везачу Элера хаам кхечира:
31«Ярми-ЯхІу, Бавелехь болчу массо а йийсархошка хІара хаам бахьийта: „Иштта боху Везачу Эло нахьлимхо волчу ШамІа-ЯхІух лаьцна: ‘ШамІа-ЯхІус шуна Делера болуш санна хаамаш бора, амма иза Аса ваийтина вацара. Цо шу харцхаамех тешийтира’.
32И хІума дар бахьана долуш, Веза Эла волчу Аса иштта боху: ‘Аса билггал нахьлимхо волчу ШамІа-ЯхІуна а, цуьнан тІаьхьенна а таІзар дийр ду. Шуна юкъахь цуьнан тІаьхьенах цхьа а вуьсур вац, ткъа цунна гур дац Аса Сайн къомана дан лерина долу дика, – боху Везачу Эло, – хІунда аьлча цо халкъ Везачу Элана дуьхьалдаьккхира’“».
30
Дала Шен къомана йина чІагІонаш
1Ярми-ЯхІуга Везачу Элера хаам кхечира:
2«Исраилан халкъан Везачу Дала иштта боху: „Аса хьайга аьлла долу массо а хІума тептар тІе дІаязде,
3хІунда аьлча тІекхочуш ду, – боху Везачу Эло, – Аса Исраилан а, ЯхІудан а долу, Сайн халкъан аьтто юхаметтахІоттор долу денош. Аса и халкъ юха а церан дайшна Айса деллачу лаьтта тІе схьадалор ду, и латта церан долахь а хир ду“».
4ХІара дешнаш Везачу Эло Исраилан а, ЯхІудан а халкъах лаьцна аьлла ду.
5«Иштта боху Везачу Эло:
„Кхерабелла, боьлхуш болчеран аьзнаш хезаш ду.
Къематан гІовгІа хезаш ю, машар а бац.
6Хаттар а дай, ойла е:
боьршачу стага бер дой?
Дера ца до. Иштта хилча, хІунда го Суна
хІора боьршачу стеган куьйгаш церан гай тІехь,
бер деш йолчу зудчун санна?
Церан яххьаш бос байна а хІунда ю?
7ЭхІ, ма къемате хир ду и де,
цхьа а де цунах тарлур а дац.
Якъубан тІаьхьенна иза гІайгІане зама хир ю,
амма оцу гІайгІанех и тІаьхье кІелхьаръер ю“».
8«И де тІекхаьчна, – боху массо а ницкъийн Везачу Эло, – Аса Исраилан а, ЯхІудан а халкъийн кочара дукъ дохор ду, Аса шун буржалш а дІадохур ду. Кхечу къаьмнаша Сан къоме шайна кхин гІуллакх дойтур дац.
9Амма уьш шайн Везачу Далла а, Аса царна хІоттор волчу, Даудан тІаьхьенах волчу шайн паччахьна а гІуллакх деш лелар бу.
10Ткъа хьо, Сан ялхо йолу Якъубан тІаьхье, кхера ма ло, –
боху Везачу Эло, – ма къахка, Исраилан халкъ.
Аса хьо генарчу махках кІелхьар а доккхур ду,
шаьш йийсаре дІадигначу махкара
хьан тІаьхьенаш паргІат а йохур ю.
Якъубан тІаьхье юхайоьрзур ю,
уьш машарехь а, сашортехь а бехар бу.
Шуна цхьаммо а кхерамаш а туьйсур бац,
11хІунда аьлча Со шуьца ву,
шу кІелхьардохур ду –
боху Везачу Эло. –
Шу дІасалаьхкина мел долу къаьмнаш
Аса билггал хІаллакдийр делахь а,
шу хІаллак ца деш дуьтур ду.
Шуна таІзар ца деш Аса шу дуьтур дац,
амма Аса нийсонца шуна таІзар дийр ду».
12Иштта боху Везачу Эло Шен халкъе:
«Хьан чевнна дан дарба дац,
хьан йоьхна меттиг меттахІотталур яц.
13Кхелехь къасто дезачу хьан гІуллакхна гІайгІа бан цхьа а вац,
хьан цамгар дІаерзо иштта цхьа а вац.
Хьуна дан дарба а дац.
14Хьан мел хиллачу бартхошна хьо дицделла,
цу къаьмнашна бала бац, хьуна хІуъа хилча а.
МостагІчо санна, Аса хьуна тоьхна,
луьрачо санна, Аса хьуна таІзар дина,
хІунда аьлча хьан бехк боккха бу,
ткъа ахь летийна къинош алссам ду.
15Хьайн чевнашна хІунда бо ахь латкъамаш,
хьайн лазарна дан дарба доццушехь а?
Веза Эла волчу Аса дина ду иза,
хІунда аьлча хьан бехк боккха бу,
ткъа ахь летийна къинош алссам ду.
16Хьо мел дІакхоллурш шаьш дІакхаьллина хир бу.
Хьан мел болу мостагІий шаьш хир бу йийсарехь.
Хьох хІонс мел йоккхурш шаьш хІонс хилла дІахІуьттур бу.
Хьуна талор мел дийраш Аса талорхошка дІалур бу.
17Аса хьуна могушалла юхалур ю,
хьан чевнаш а тойийр ю, –
боху Везачу Эло, –
хІунда аьлча хьан мостагІаша боху:
„Цийон юхатеттина ма ю,
цунах цхьаммо а гІайгІа ма ца бо“».
18Амма Везачу Эло боху:
«Аса Якъубан тІаьхьенан аьтто юхаметтахІоттор бу,
цуьнан мел болчу доьзалх къинхетам а бийр бу.
ГІала юхаметтахІоттийна хир ю ша хиллачу гу тІехь,
ткъа гІалин гІап шен хьалха хиллачу меттехь лаьттар ю.
19Кхузара схьа хезаш хастамаш беш йолу эшарш хир ю,
массо а маьІІера схьахезаш самукъане аьзнаш а хир ду.
Аса церан тІаьхье совйоккхур ю,
церан терахь жимлур дац,
Аса церан цІе йохуьйтур ю,
цхьа а къам цаьрга лакхара хьоьжур дац.
20Сан къоман бераш тохара санна Іийр ду,
цуьнан гулам Суна хьалха дІахІуттур бу.
Цунна гІело ечарна Аса таІзар дийр ду.
21Цуьнан баьчча оцу къомах схьавер ву,
халкъан олахо царна юкъара хир ву.
Аса Сайна тІеозавойтур ву иза,
ткъа иза Сайна улло валор ву,
хІунда аьлча Суна улло ван
шен са ца кхоош мила ваьхьар ву? –
боху Везачу Эло. –
22Шу Сан къам хилла дІахІуьттур ду,
ткъа Со шун Дела хир ву».
23Везачу Элан дералла, дарц санна, царна тІейогІуш ю, иза Іесачеран коьрта тІе, йилбазмох санна, южур ю.
24Везачу Элан оьгІазалла дІаер яц, Цо дан мел леринарг чекхдаккхалц. ТІедогІуш долчу деношкахь шу цунах кхетар ду.
31
Исраилан халкъ йийсарера юхадалор
1«Цу заманахь, – боху Везачу Эло, – Со Исраилан халкъан массо а тайпанийн Дела хир ву, ткъа уьш Сан къам хир ду».
2Везачу Эло иштта боху: «Туьрах кІелхьарбевллачу нахана яьссачу аренгахь Везачу Элан дика карийна. Исраилан халкъ шена синтем лохуш лелара».
3Генначу меттехь Везачу Эло, суна хьалха дІа а хІоьттина, соьга элира: «Массо а ханна болчу безамца дезаделла хьо Суна, Исраилан халкъ, Аса хьоьга кховдийна Сан хедар боцу безам.
4Аса юха а меттахІоттор ду хьо, йоІстаг санна долу Исраилан халкъ, хьо юхаметтахІоттийна а хир ду. Ахь юха а жиргІанаш еттар ю, самукъане хелхар а деш, хьо лелар ду.
5Ахьа юха а Шамран-махкарчу лаьмнашкахь кемсийн бошмаш кхиор ю, ткъа кемсаш лелош болчара шаьш кхиийначу кемсех шайна пайда а оьцур бу.
6Цхьа де догІур ду, гІаролхоша Эпрайм-лаьмнашкара дІакхайкхор деш: „ХьалагІовтта, вайн Веза Дела волчу, Цийон-лам тІе хьаладевр ду вай“».
7ХІунда аьлча Везачу Эло иштта боху:
«Сакъералуш, Якъубан тІаьхьенна эшарш лекха,
мохь бетта къаьмнийн уггар сийлахьчунна.
Массарна а хезаш, цунна хастамаш бе,
иштта ала: „КІелхьардаккхахьа, Веза Эла,
Хьайн къам, Исраилан халкъах дисинарг!“
8Къилбаседерачу махкара Аса схьабалор бу уьш,
дуьненан йистошкара Аса схьагулбийр бу уьш.
Цаьрца цхьаьна бІаьрзениг а, астагІниг а,
берах ерг а, бер деш ерг а хир ю.
Йоккхачу тобанца уьш юхабоьрзур бу кхуза.
9Белха а боьлхуш, уьш схьабогІур бу,
доІанаш а деш, ткъа Аса уьш юхаберзор бу.
Хишна уллохула, аттачу некъаца дІабуьгур бу Аса уьш,
церан когаш а тийсалур бац.
Аса буьгур бу уьш, хІунда аьлча Со Исраилан Да ву,
ткъа Эпрайм Сан дуьххьарлерниг ву».
10Халкъаш, ладогІалаш Везачу Элера болчу хааме,
хІордан йистехь дехаш долчу генарчу къаьмнашка иза дІахаийталаш:
«Исраилан халкъ дІасадаржийначо иза схьа а гулдийр ду.
Іуьно шен жа санна, Цо иза лардийр ду».
11Везачу Эло Якъубан тІаьхье мехах паргІатйоккхур ю,
цуьнан чул ницкъ болчеран карара схьа а йоккхур ю.
12Цийон-лам тІе а деана, Исраилан халкъ доккхадеш лелар ду,
ирсах дуьзна хир ду церан юьхьсибат,
Везачу Эло мел деллачунна:
кІа, керла чагІар, зайтдаьтта,
жена а, бежана а юкъара кІорнеш.
Хих тоам хилла йолу беш санна хир бу уьш,
ткъа церан дог кхин доьхна хир дац.
13«Оцу хенахь зудабераш халхадевр ду,
къонахой а, баккхийнаш а самукъане хир бу.
Церан гІайгІанех Аса сакъерар дийр ду.
Сингаттаман метта Аса царна синтем а, ирс а лур ду.
14Аса динан дайшна токхе кхача лур бу,
Сан къам Сайн дикачух дузур а ду», –
боху Везачу Эло.
Везачу Эло Исраилан халкъах къинхетам бар
15Иштта боху Везачу Эло:
«Аз хеза Рами чохь,
инзаре мохь, тийжар хеза.
Рахьал
[13] йоьлху шен берашна,
амма цхьаммо а шен дог оьцийла цунна ца лаьа,
хІунда аьлча цуьнан бераш дІадевлла ду».
16Амма Везачу Эло боху:
«Йоьлхучуьра саца, хьайн бІаьрхиш а дІадаха,
ахь бинчу балхана хьуна совгІат дийр ду, –
боху Везачу Эло. – Хьан бераш
мостагІийн лаьттара юхадоьрзур ду.
17Хьан хиндолчунна бу сатийсам, –
боху Везачу Эло. – Хьан бераш
шайн махка юхадоьрзур ма ду.
18Суна билггал хезна Эпрайман халкъ
[14] леткъаш:
„Аьрха эса санна, со нисдина,
Ахь со кара ма Іамийнера!
ХІинца со юхадерзадехьа,
тІаккха со Хьуна тІе юхавоьрзур вара,
хІунда аьлча Хьо сан Веза Дела ву.
19Хьох дІадирзинчул тІаьхьа, со дохко а даьлла.
КараІамийначул тІаьхьа некха тІе куьйгаш деттара ас,
хІунда аьлча юьхьІаьржачу а хІиттийна, со сийсаздинера,
айса жимчохь летийна къинош бахьана долуш“.
20Эпрайман халкъ Сан хьоме кІант вац ткъа?
Суна дукхадезаш долу бер дац ткъа иза?
Иза кест-кестта Аса нисван везаш велахь а,
массо а хенахь безамца дагавогІу Суна иза.
Сан кийра иза бахьана долуш карзахбуьйлуш бу,
Аса цунах къинхетам а бийр бу», – боху Везачу Эло.
21ДІахІоттае хьайн некъан билгалонаш,
некъ каро тІулгаш хьайна охьадахка.
Тидам бе хьо леллачу некъан,
хьо дІадуьгуш хиллачу тачанан.
ЙоІстаг санна долу Исраилан халкъ,
юхадерза хьайн гІаланашка.
22Дукха лелар дуй хьо дІасауьдуш,
тешаме йоцу йоІ санна долу халкъ?
Везачу Эло дуьнен чохь керланиг кхуллу:
зудчо шен майра кІелхьарвоккхур ву.
Делан халкъан хиндолу дика дахар
23Исраилан Дела волчу массо а ницкъийн Везачу Эло иштта боху: «Аса халкъан аьтто юхаметтахІоттабича, ЯхІуд-махкахь а, цуьнан гІаланашкахь а хІара дешнаш кхин цкъа эр ду:
„Везачу Эло декъалбойла хьо, беза лам
[15],
нийсо шена тІехь Іаш йолу меттиг“.
24ЯхІуд-махкахь кхин цхьаьна Іаш хир бу гІаланийн нах а, ахархой а, жаш дажош болу жаІуй а.
25ХІора кІадвеллачу стеган Аса хьогалла йойур ю, ткъа хІора гІелвелларг Аса кхачанах вузор ву».
26Со, сама а ваьлла, гонах дІасахьаьжира: сайн гІан чІогІа тайра суна.
27«ТІейогІур ю зама, – боху Везачу Эло, – Аса Исраилан халкъан а, ЯхІудан халкъан а мехкашна тІехь, ахархочо ялта кхиош санна, адамаш а, дийнаташ а кхуьуьйтур йолу.
28ДІаяханчу хенахь Со хьожуш вара и халкъ орамашца дІадаккхийта а, дохийта а, кагдайта а, хІаллакдайта а, цунна тІе бохамаш байта а. Иштта, хиндолчу хенахь хьоьжур ву Со уьш меттахІиттадайта а, лаьтта тІе дІадогІийта а, – боху Везачу Эло. –
29Цу хенахь адамаша бохур дац:
„Дайша муьста кемсаш йоу,
ткъа берийн цергаш леха“.
30Амма хІора стаг ша летийна долу къинош бахьана долуш лийр ву. Муьста кемсаш мел йиъначух лаьцна аьлча, ша-шен цергаш а лехар ю.
31ТІекхочуш ду денош, – боху Везачу Эло, – Аса Исраилан тІаьхьенца а, ЯхІудан тІаьхьенца а керла барт бен долу.
32Церан дай, куьг а лаьцна, Мисар-махкара арабохучу хенахь, Аса цаьрца бина барт санна хир бац иза, хІунда аьлча цара и Сан барт бохийна, Со шайн олахо воллушехь, – боху Везачу Эло. –
33ХІара денош дІадевлча, иштта барт бийр бу Аса Исраилан тІаьхьенца, – боху Везачу Эло. – Сан товрат-хьехам церан кортош чу буьллур бу, ткъа иза церан дегнаш тІехь язбийр бу Аса. Со церан Дела хир ву, ткъа царах Сан халкъ хир ду.
34ХІораммо а шен уллорачунна а, шен вешина а кхин Іамор дац: „Веза Эла вовза“, – бохуш, хІунда аьлча массарна а, хьалдолчунна тІера къечунна тІекхаччалц, Со вевзар ву, – боху Везачу Эло. – Цаьргара даьллачу вочунна Ас гечдийр ду, церан къинош кхин дагадоуьйтур дац Аса».
35Иштта боху Везачу Эло:
«Аса малх дийнахь схьакхоьтуьйту,
ткъа беттаса а, седарчий а буса схьакхоьтуьйту.
ТулгІенаш чІогІа гІоьргІуьйтуш,
хІорд карзахболуьйту Аса,
Сан цІе – массо а ницкъийн Веза Эла ю.
36И дерриг а Суна хьалха кхочуш ца хуьлуш
сецнехьара, – боху Везачу Эло, –
Исраилан тІаьхье гуттаренна а
Сан халкъ хуьлучуьра дІаер яра».
37Везачу Эло иштта боху:
«Лакхахь йолу стигалш юстур бен яцахьара,
лахахь болу лаьттан бух толлур бен бацахьара,
Аса Исраилан массо а тІаьхье дІатоттур яра
цара мел лелийна хІума бахьана долуш», –
боху Везачу Эло.
38«ТІейогІуш ю Ярушалайм Сан дуьхьа юхаметтахІоттон йолу зама, – боху Везачу Эло. – Ерриг а гІала юхаметтахІоттор ю Хьананиалан бІаьвнна тІера дуьйна Сонерчу кевнна тІекхаччалц.
39Дохалла дустаран тІийраг Сонерачу кевнна тІера ГІарабан гуна тІе а кхочий, ГуІа-метте дІайоьрзур ю.
40Декъий дІадухкуш йолу а, юкъ тІекхуссуш йолу а тогІи, иштта малхбалехь долчу Кхидрун-хина тІе а, къилбаседехь долчу Говрийн кевнна тІе а кхаччалц йолу аренаш а Везачу Элан еза меттигаш хилла дІахІуьттур ю. Ткъа Ярушалайм-гІала цхьана а заманахь орамашца дІаяьккхина я йохийна кхин хир яц».
32
Ярми-ЯхІус кха эцар
1Везачу Элера хІара дош кхечира Ярми-ЯхІуга яхІудхойн паччахь ЦІадукъ-ЯхІу паччахьаллехь волчу уьтталгІачу шарахь. Иза иштта Набухди-Нецар Бавелан паччахь волу берхІитталгІа шо а дара.
2Цу заманахь бавелхойн паччахьан эскаро Ярушалаймана го бинера. Ярми-ЯхІу-пайхамар яхІудхойн паччахьан цІахь йолчу гІаролхойн кертахь чувоьллина вара.
3Иза яхІудхойн паччахь волчу ЦІадукъ-ЯхІус цу чу воьллина вара, хІунда аьлча цо Ярми-ЯхІу иштта бехкевира: «Ахь хІунда бо иштта хаам: „Везачу Эло боху, Ша кестта Ярушалайм Бавелан паччахьан кара дІалур ю, Набухди-Нецара иза дІа а лоцур ю.
4ЯхІудхойн паччахь волу ЦІадукъ-ЯхІу хашадхойн карара вер вац. Иза Бавелан паччахьан кара дІалур ву, цо цуьнца юьхь-дуьхьал къамел а дийр ду, цунна иза шен бІаьргашца схьа а гур ву.
5ЦІадукъ-ЯхІу цо Бавеле дІавуьгур ву. Иза цигахь Іийр ву, Иза цигахь Іийр ву, Аса цунна дан леринарг кхочушдаллалц, – иштта боху Везачу Эло. – Нагахь аша хашадхошца тІом бахь, шу царал тоьлур дац“».
6Ярми-ЯхІус элира: «Иштта дара Везачу Элера соьга хилла долу дош:
7„Хьан ден вешин Шалуман кІант Хьанамиал хьо волчу вогІуш ву хьоьга дІаала: ‘Соьгара Іанатот-гІалахь долу сан кха хьайна дІаэца – вайна юкъахь долу гергарло бахьана долуш иза эца хьан бакъо ю’“».
8Сан ден вешин кІанта Хьанамиала, Везачу Эло ма-аллара, со волчу а веана, элира: «Іанатот-гІалина уллора, Бен-Яманан латтанаш долчуьра сан кха хьайна дІаэца, хІунда аьлча вайна юкъахь долу гергарло бахьана долуш хьан бакъо ю иза эца а, хьайн дола даккха а. Цундела и латта хьайна дІаэца». ТІаккха суна хиира соьга хилла хаам Везачу Элера буйла.
9Аса Іанатот-гІалара и кха сайн шича волчу Хьанамиалера ийцира, цунах вуьрхІитта шекхал
[16] дети а делира.
10Латта оьцуш яздечу кехатна кІел куьг а яздина, иза мухІарца чІагІ а дина, тешаш схьа а кхайкхина, терзанна тІехь дети уьйзира.
11Цул тІаьхьа аса эцаран кехат схьаийцира – шена тІехь барт а, тІедожорш а яздина долу мухІарца чІагІдина долу кехат а, иштта чІагІдаза долу кехат а.
12Аса иза Махьси-ЯхІун кІентан Нери-ЯхІун кІанте Барухе дІаделира, сайн ден вешин кІантана Хьанамиалана а, цу кехат кІел куьг яздина болчу тешашна а, гІаролхойн кертахь охьахиъна Іаш мел болчу яхІудхошна а хьалха.
13Царна хьалха аса Барухана тІедиллира:
14«Исраилан Дела волчу массо а ницкъийн Везачу Эло иштта боху: „ХІара эцаран кехаташ – мухІарца чІагІдина долу кехат а, иштта чІагІдаза долу кехат а – схьа а эций, кхийрачу кхаби чу дІадилла, уьш заманан йохаллехь лардайта“.
15Исраилан Дела волчу массо а ницкъийн Везачу Эло боху: „ЦІенош а, кхаш а, кемсийн бошмаш а юха а хІокху махкахь оьцуш хир ю“».
Ярми-ЯхІун доІа
16Латта оьцуш долу кехат Нери-ЯхІун кІанте Барухе дІа а делла, Везачу Эле доІа дира аса:
17«Сан Хьалдолу Эла, Ахьа Хьайн боккхачу ницкъаца а, тІекховдийначу куьйгаца стигалш а, латта а кхоьллина, Хьоьга далур доцуш цхьа а хІума а дац.
18Веза Эла, Ахьа эзарнашкахь болчарна Хьайн хедар боцу безам гойту, амма дайша летийна долу къинош бахьана долуш, церан берашна таІзар до. Хьо сийлахь а, нуьцкъала а Дела ву, Шен цІе массо а ницкъийн Веза Эла йолуш волу!
19Хьан хьехамаш баккхий а бу, Хьан гІуллакхаш нуьцкъала а ду. Хьан бІаьргашна гуш ду адамаша мел деш дерг, Ахьа хІоранна а цо диначуьнга хьаьжжина, цунна доггІург дІало.
20Веза Эла, Ахьа инзаре гІуллакхаш а, тамашийна билгалонаш а йина Мисар-махкахь, ткъа хІара хан тІекхаччалц изза деш ву Хьо Исраил-махкахь а, массо а адамаш долчу меттехь а. И хІума бахьана долуш массанхьа а гІараяьлла Хьан цІе.
21Тамашийна билгалонаш а, инзаре гІуллакхаш а деш, нуьцкъалчу куьйгаца а, тІекховдийначу пхьаьрсаца а, доккхачу къематаца а Хьайн Исраилан халкъ Мисар-махкара арадаьккхина Ахьа.
22Ахьа царна хІара латта а делла, церан дайшна лур ду аьлла Айхьа чІагІо йина долу. И токхе латта шуьрех а, мазах а дуьзна ду.
23Цара, цу лаьтта тІе а баьхкина, иза шайн дола даьккхина. Амма Ахьа бохучуьнга цара ла ца дугІура, Хьан товрат-хьехамца уьш ца лелара. Ахьа шайна кхочушдан тІе мел диллинарг цара кхочуш ца дора. И хІума бахьана долуш Ахьа царна тІе и массо а бохамаш баийтина.
24Хьажахьа, мостагІаша гІалина гонах, латта хьала а тесна, гунаш дина, шайна иза схьаяккха атта хилийта. Туьро а, мацалло а, Іожаллин уьно а гІалина тІелеташ болчу хашадхойн кара дІадолуьйтур ду цуьнан халкъ. Веза Эла, Ахьа аьлларг хуьлуш лаьтташ ду, иза Хьуна гуш а ду.
25Ткъа Ахьа, сан Хьалдолу Эла, соьга элира: „Хьайна детих кха эца, и кха оьцучу хенахь тешаш а балабе“. Иза Ахьа соьга боху, хашадхойн эскар гІала дІалаца кечделлачу хенахь».
26ТІаккха Везачу Элан дош кхечира Ярми-ЯхІуга:
27«Ярми-ЯхІу, Со – Веза Эла ву, массо а адамашна тІехь Дела волу. Соьга далур доцуш цхьа хІума дуй те?»
28Цундела Везачу Эло иштта боху: «Ас кестта Ярушалайм хашадхойн а, Бавелан паччахь волчу Набухди-Нецаран а кара дІалур ю, цо иза дІа а лоцур ю.
29Цунна тІелеташ болчу хашадхоша, гІалина чу а баьхкина, гІаланах цІе а латийна, иза ягор ю. Шайн тхевнашна тІехь БаІална хаза хьожа йогІу хІума ягорна а, кхечу деланашна чагІаран сагІанаш дахарна а, наха Со оьгІазвахийтина массо а цІенош шаьш дагийна хир ду.
30Исраилан а, ЯхІудан а халкъаша, шаьш кегий долчу хенахь дуьйна, Суна вон хеташ долу гІуллакхаш дина. Цу халкъаша Со оьгІазвахийтина, шайн куьйгашца цара мел лелийнарг бахьана долуш, – боху Везачу Эло. –
31ХІара гІала йинчу хенахь дуьйна таханлера де тІекхаччалц кхуьнан бахархоша Со оьгІазвоьду хІуманаш лелийна, цундела хІара Сайн бІаьргашна хьалхара дІаяккха сацам бина Аса.
32Ас иза дийр ду, Исраилан а, ЯхІудан а халкъаша мел лелийна вонаш бахьана долуш. Цара а, церан паччахьаша а, баьччанаша а, динан дайша а, пайхамарша а, иштта ЯхІудан халкъо а, Ярушалайман бахархоша а и массо а вон гІуллакхаш леладора.
33Шайн юьхьан метта цара Суна букъ берзийна. Со уьш юх-юха а Іамо гІертахь а, цара Соьга ла а ца дугІура, шаьш Соьга нийсачу новкъа а ца буьгуьйтура.
34Сан цІе лелош долчу цІа чохь цара шайн дегаза цІуш дІахІиттийна, и цІа бех а деш.
35Бен-ХІинам-тогІи чохь цара БаІална лерина сагІа доккху меттигаш кечйира, цигахь шайн кІентий а, зудабераш а Мулка-харцдалла сагІина дІабалархьама. И хІума Аса царна тІе ца диллина, ткъа иза Суна дагадеана а дац. Иза бахьана долуш цара ЯхІудан халкъе къа латадайтира».
Сатийсамна йолу чІагІо
36«Ахьа а, хьоьца болчара а оцу гІаланах лаьцна боху: „Туьро а, мацалло а, Іожаллин уьно а и гІала Бавелан паччахьан кара дІайолуьйтур ю“. Ткъа хІинца ладогІа, – боху Исраилан Везачу Дала, – оцу гІаланах лаьцна Аса бохучуьнга.
37Сайн оьгІазаллица а, дераллица а, йоккхачу моханца а уьш дІалаьхкина болчу массо а мехкашна юкъара Аса билггал юхадерзор ду Сайн халкъ. Аса уьш хІокху метте юхаберзор бу, сашортехь Іайтархьама.
38Уьш Сан халкъ хир ду, ткъа Со церан Дела хир ву.
39Церан дегнаш чу цхьана новкъахь леларан лаам лур бу Аса царна: массо а деношкахь Суна хьалха ларамах буьзна баха луур ду царна. Иза церан диканна а, церан тІаьхьенан диканна а хир ду.
40Аса цаьрца массо а тІейогІучу ханна барт бийр бу: царна диканиг дечуьра Со цкъа а соцур вац, Ас церан дегнаш чу Сайна болу кІорга ларам а кхуллур бу, уьш кхин Сох дІа ца къастийта.
41Со царах сакъералуш хир ву, царна Айса дика дечу хенахь. Сайн даггара а, сайн синера а болчу лаамца Ас уьш хІокху лаьтта тІе чІагІбина баха охьаховшор бу».
42Везачу Эло иштта боху: «Айса цу халкъана бохамаш бина хиларе терра, Айса лур ду аьлла дика мел дерг царна дийр ду Ас.
43ХІинца оцу махках наха иштта олу: „И мохк бассабелла бу, кху тІехь я адамаш а, я хьайбанаш а дац, хІунда аьлча иза хашадхойн кара дІабелла бу“. Делахь а, хинйолчу хенахь оцу махкахь кхаш кхин а оьцур ду.
44Адамаша детих латтанаш а оьцур ду, и латта оьцуш куьйгаш а теІадеш, мухІарца чІагІдина кехаташ а хир ду, и латта эцаран тешаш а хир бу. Иза Бен-Яман-махкахь а, Ярушалайман гонахарчу меттигашкахь а, ЯхІуд-махкарчу гІаланашкахь а, гунаш тІехь а, малхбузехьа долчу акъари тІехь а, иштта къилбехьа йолчу меттигашкахь а хир ду. Иза иштта хир ду, хІунда аьлча Ас оцу халкъан аьтто юхаметтахІоттор бу», – боху Везачу Эло.
33
Халкъ юхаметтахІотторан ваІда
1Везачу Элера шолгІа а хаам кхечира Ярми-ЯхІуга, иза хІинца а гІаролхойн кертахь набахти чохь воллучу хенахь.
2«Иштта боху Везачу Эло, латта кхоьллина а, цунна куц делла а, иза чІагІдина а Волчо, Шен цІе Веза Эла Йолчо:
3„Орца даккха Соьга, ткъа Ас жоп лур ду хьуна. Ас даккхий а, дІахьулдина а хІуманаш дІакхайкхор ду хьуна, хьалха хьуна хиъна доцу.
4Исраилан халкъан Везачу Дала хІара боху Ярушалаймехь долчу цІенойх а, иштта ЯхІуд-махкарчу паччахьийн цІенойх а лаьцна: гІала схьалацархьама мостагІаша динчу лаьттан гунех а, иштта мостагІчун туьрах а лардеш дохадора и цІенош.
5Цхьаболчара хашадхошца тІом бийр бу, ткъа мостагІаша гІалин цІенош дузур ду Сайн оьгІазаллица а, дераллица а Айса мел байинчеран декъех, хІунда аьлча бахархоша лелийна вонаш бахьана долуш Аса Сайн юьхь гІаланах къайлаяьккхинера.
6Делахь а, Ас гІалина дарба а, лоралла а дийр ду. Цуьнан халкъ Ас, то а дина, цунна машар а, сашорте а йовзуьйтур ю.
7Ас Исраилан халкъан а, ЯхІудан халкъан а аьтто юхаметтахІоттор бу, ткъа Аса уьш, хьалха санна, чІагІдийр ду.
8Суна дуьхьал цара мел летийначу къинойх Аса цІандийр ду уьш, ткъа Сайна дуьхьалбовларца цара мел лелийнарг Аса царна гечдийр ду.
9Ярушалайм-гІалано дуьненан массо а къаьмнашна хьалха Суна гІарадаккхар а, хазахетар а, хастам а, сий а доккхур ду, Айса цунна мел дина дика царна хезча. Ларамах а буьзна, уьш бегош хир бу, Аса цунна ден долу дика а, аьтто а шайна дІагича“».
10Иштта боху Везачу Эло: «Оцу меттигах лаьцна аша боху: „Иза яссийна ю, кхузахь я адамаш а, я дийнаташ а дац“. Бакъду, ЯхІуд-мехкан гІаланашкахь а, Ярушалайман урамашкахь а я адамаш а, я бахархой а, я дийнаташ а дац. Делахь а, оцу меттигашкахь кхин а хезаш хир ду
11синкъераман а, хазахетаран а аьзнаш, зуда ялош волчун а, маре йоьдучун а аьзнаш. Иштта хезаш хир ду баркаллин сагІанаш Сан деза цІа долчу дахьачеран аьзнаш а. Цара эр ду:
„Баркалла ала массо а ницкъийн Везачу Элана, Иза дика хиларна.
Цуьнан хедар боцу безам абаденналц бу“.
Иза иштта хир ду, хІунда аьлча Ас хІокху мехкан аьтто, хьалха санна, юхаметтахІоттор бу», – боху Везачу Эло.
12Иштта боху массо а ницкъийн Везачу Эло: «Адамаш а, дийнаташ а доцучу хІокху бассийначу махкахь а, оцу мехкан массо а гІаланашкахь а юха а дежийлаш хир ю, жаІушка шайн жашка цигахь садаІийтархьама.
13Лаьмнашкахь а, малхбузерачу акъарехь а, къилберачу махкахь а йолчу гІаланашкахь а, Бен-Яман-махкахь а, Ярушалаймана гонах йолчу ярташкахь а, ЯхІуд-мехкан гІаланашкахь а кхин цкъа шаьш дагардеш болчеран куьйга кІел жаш догІур ду», – боху Везачу Эло.
14«ТІекхочур ду, – боху Везачу Эло, – Ас Исраилан халкъана а, ЯхІудан халкъана а дина дика ваІда кхочушден денош.
15Цу деношкахь а, цу заманахь а Аса Даудан тІаьхьенах Сайн лаамехь йолу цхьа зІийдаг кхиор ю. Цо хІокху лаьтта тІехь нийсо а, бакъдерг а лелор ду.
16Оцу деношкахь ЯхІудан халкъ паргІат хир ду, ткъа Ярушалайман бахархой сашортехь Іийр бу. ГІалин цІе иштта тиллина хир ю: „Тхуна нийсо лелош волу Веза Эла“».
17Везачу Эло иштта боху: «Даим Даудан тІаьхьенах хир волчу цхьаццаммо паччахьалла дийр ду Исраилан халкъана тІехь.
18Иштта даим левихой болчу динан дайх цхьаццаммо Суна уллохь гІуллакх дийр ду, юх-юха дийнаташ дагоран а, кІен а, кхин тайпана а долу сагІанаш а дохуш».
19Ярми-ЯхІуга Везачу Элан дош кхечира:
20«Везачу Эло иштта боху: „Дийнаца а, буьйсанца а Аса бина барт шуьга бохалур белахьара, уьш шайн хеннахь тІе ца кхочуьйтуш,
21тІаккха Сан ялхо волчу Даудаца бина барт бохалур бара, цуьнан тІаьхьенах кхин цхьа а паччахь ца хуьлуьйтуш, иштта левихошца Аса бина барт а бохалур бара, шайна юкъара Суна гІуллакх деш болу динан дай ца хуьлуьйтуш.
22Стигалахь долу седарчий санна, хІордан берда тІехь йолу гІум санна, ягар ца яллал дукха тІаьхье лур ю Ас Сан ялхо волчу Даудана а, Суна гІуллакх деш болчу левихошна а“».
23Везачу Элан дош кхечира Ярми-ЯхІуга:
24«Оцу наха дуьйцучун тидам биний ахь? Цара олу: „Ша хаьржина долу ши халкъ Везачу Эло Шена уллора дІатеттина“. Сан халкъ царна дола хета, хІинца иза Сан къам кхин ца хета царна.
25Амма Веза Эла волчу Аса боху: нагахь дийнаца а, буьйсанца а Айса бина барт а, иштта стигалах а, лаьттах а долу весеташ а Айса чІагІ ца динехьара,
26тІаккха Аса Якъубан а, Сан ялхо волчу Даудан а тІаьхье дІатоттур яра, иштта ИбрахІиман а, Исхьакхан а, Якъубан а тІаьхьенашна тІехь паччахьалла дан Даудан тІаьхьенах цхьаъ хоржур вацара. Делахь а, Сан къоман аьтто Аса юхаметтахІоттор бу, царах къинхетам а бийр бу».
34
ЦІадукъ-ЯхІуга дина дІахьедар
1Везачу Элера хаам кхечира Ярми-ЯхІуга, Бавелан паччахь волу Набухди-Нецар а, цуьнан мел долу эскар а, цуьнан куьйга кІел йолу массо а пачхьалкхаш а, дерриг а къаьмнаш а Ярушалаймана а, цунна гонах йолчу ярташна а дуьхьал тІом беш долчу хенахь:
2«Иштта боху Исраилан Везачу Дала: „Ваха а гІой, яхІудхойн паччахь волчу ЦІадукъ-ЯхІуга дІаала, иштта боху Везачу Эло: ‘Ас кестта Ярушалайм Бавелан паччахьан кара дІалур ю, тІаккха цо иза цІарца ягор ю.
3Хьо а вер вац цуьнан куьйга кІелара. Схьа а лаьцна, хьо а цуьнан кара дІалур ву, хьан бІаьргашца Бавелан паччахь гур ву хьуна, юьхь-дуьхьал цуьнца къамел дийр ду ахь. ТІаккха хьо Бавеле дІавуьгур ву’.
4Делахь а, ладогІа Везачу Эло бохучуьнга, яхІудхойн паччахь ЦІадукъ-ЯхІу! Везачу Эло хьох лаьцна иштта боху: ‘Хьо туьро вуьйр вац.
5Хьо маьрша лийр ву. Хьол хьалха паччахьаллехь хилла болу хьайн дайн сийнна хаза хьожа йогІу хІуманаш ягош ма-хиллара, дІавуллучу хенахь хьан сийнна а изза дийр ду, ткъа хьуна тийжаш хир бу, ‹Маржа-яІ, тхан паччахь!› бохуш. Цу тІехь Ас дош ло хьуна’“», – боху Везачу Эло.
6Ярми-ЯхІус и хаам Ярушалаймехь волчу ЦІадукъ-ЯхІу-паччахье дІаэлира.
7Цу хенахь Бавелан паччахьан эскар Ярушалаймца а, ЯхІуд-махкахь массо а схьалацаза йисинчу гІаланашца а тІом беш дара. ЯхІуд-махкара чІагІйинчу гІаланашна юкъахь схьалацаза Лахиш-гІала а, Іазекхи-гІала а бен ца йисинера.
Леш паргІатбахар
8Ярми-ЯхІуга Везачу Элера хаам кхечира, ЦІадукъ-ЯхІу-паччахьо Ярушалайман массо а бахархошца, шайн леш паргІатбохур бу аьлла, барт бинчул тІаьхьа.
9Массара а Іебархой болу божарех а, зударех а болу леш паргІатбаха безаш бара. Цхьаннен а шайн къомах болу а, ЯхІудан тайпанах болу а леш шайгахь сецо бакъо яцара.
10Массо а баьччанаша а, дерриг а халкъо а шайгахь болу божарий-леш а, иштта зударий-леш а паргІатбаха а, уьш кхин йийсарехь шайгахь латтор боцу а барт тІеэцнера. И барт а бина, массара а шайн леш дІахецнера.
11Амма, ойла а йина, шаьш паргІатбаьхна болу леш юхабало хІиттинера уьш. Цара хьалха шайн леш хилла болу божарий а, зударий а юха а леш бина дІахІиттийнера.
12ТІаккха Везачу Элера хаам кхечира Ярми-ЯхІуга:
13«Исраилан халкъан Везачу Дала иштта боху: „Шу Мисар-махкара лоллехь долчуьра арадаьхначу дийнахь Ас шун дайшца барт бира. Аса цаьрга аьллера:
14‘ХІора ворхІалгІа шо дІа мосазза долу, шуна ша воьхкина волу шайн къомах волу Іебархо дІахеца веза аша. Цуьнга шайна ялх шарахь болх байта, тІаккха иза мукъаваккха’. Амма цара Соьга ла ца дуьйгІира, цара Со тидаме а ца ийцира.
15Аша хІинцца, дохко а девлла, Суна нийса хеташ дерг леладора: аша хІорраммо а шайн къомах волу лай паргІатвер ву элира. Сан цІе лелош долчу цІийнан кертахь, Суна хьалха и хІума кхочушдан аша барт а бира.
16Амма хІинца шайн дегнаш юха хийцира аша, Сан цІе сийсаз а йоккхуш. Аша шайна луъучу дІабаха паргІатбаьхна болу божарех а, зударех а болу леш шайна юхабалийра, уьш юха а шайна муьтІахь а бина“.
17Цундела Везачу Эло боху: „Аша Соьга ла ца дуьйгІира, шайн къомах болчарна паргІато а луш. Цундела Аса паргІато лур ю туьрана а, Іожаллин уьнна а, мацаллина а, – боху Везачу Эло, – шу дайъийтархьама. Аса шуна дечунна дуьненан массо а пачхьалкхаш Іадийна лаьттар ю.
18Суна хьалха бина барт а бохийна, бертан тІедожораш кхочуш ца диначаьрца Со иштта хир ву: барт чІагІбеш хадийна долчу а, шина эханна юккъехула шаьш девлла долчу а эсана диннарг царна а дийр ду Аса.
19Цу эсанан шина эханна юккъехула бевлла болу ЯхІуд-махкара а, Ярушалаймера а баьччанаш а, паччахьан кертара ялхой а, динан дай а, иштта дерриг халкъ а
20уьш байа гІерташ болчу церан мостагІашка Аса дІалур бу. Церан декъий стигаларчу олхазарийн а, лаьттарчу акхаройн а даар хилла дІахІуьттур ду.
21Аса яхІудхойн паччахь волу ЦІадукъ-ЯхІу а, цуьнан баьччанаш а уьш байа гІерташ болчу церан мостагІийн кара дІалур бу. Аса уьш Бавелан паччахьан эскаран кара дІалур бу, и эскар хІинца шуьца тІом беш долчуьра юхадаьллехь а.
22Ас омра дийр ду, – боху Везачу Эло, – уьш и гІала йолчу юхабахкийта. Цара, тІе а летта, иза схьа а йоккхур ю, цІарца ягор а ю. ЯхІуд-махкара гІаланаш Аса яссор ю, цигахь цхьа а адам а хир дац дехаш“».
35
Ярми-ЯхІу а, рахбихой а
1ЯхІудхойн паччахь волчу ЯхІу Юши-ЯхІун кІант ЯхІу-Якхам паччахьалла дечу хенахь Ярми-ЯхІуга Везачу Элера хІара хаам беара:
2«Рахбихой болчу а гІой, цаьрга вист а хилий, уьш Везачу Элан цІийнан кертахь долчу цхьана чоьнна чу кхайкха, царна чагІар а ло».
3Аса, Хьабацин-ЯхІун кІант волчу Ярми-ЯхІун кІант Яъзан-ЯхІу сайца схьа а эцна, цуьнан массо а вежарий а, кІентий а – дерриг а рахбихойн тукхам –
4Везачу Элан цІа долчу далийра. Йигдал-ЯхІун кІант волчу а, Делан стаг волчу а Хьанан-пайхамаран мурдийн цІа чу балийра ас уьш. И чоь ЯхІуд-мехкан элий соцуш йолчу чоьнна уллохь а, иштта кевнан гІаролхо волчу Шалуман кІант МаІсей-ЯхІун чоьнна тІехула а яра.
5ТІаккха Аса, рахбихойн доьзална хьалха кедаш а, чагІарх юьзна йолу масех кхаба дІа а хІоттийна, элира: «Мала чагІар».
6Амма цара элира: «Оха чагІар ца молу, хІунда аьлча Рахбин кІант а, тхан дайн да а волчу ЯхІу-Надаба тхуна тІедиллина: „ЧагІар ма малалаш цкъа а, я аша а, я шун бераша а.
7ЦІенош а ма де, хІу дІа а ма де, кемсийн бошмаш а ма кхиае, уьш шайн долахь а ма хилийта, ткъа шаьш даим четарш чохь Іе. ТІаккха дехха дахалур ду шу шаьш арадевлла лелачу лаьтта тІехь“, – аьлла.
8Оха ладуьйгІира тхан да а, Рахбин кІант а волчу ЯхІу-Надаба бохучуьнга. Оха а, тхан зударша а, тхан кІенташа а, йоІарша а цкъа а чагІар ца молу.
9Оха иштта тхайна чохь Іан цІенош а ца до, тхан кемсийн бошмаш а яц, я кхаш а, я цу тІехь йолуш хІума а яц тхан.
10Тхо хІинццалц а четарш чохь дехаш ду. Иштта, массо а хІуманна тІехь тхан да волчу ЯхІу-Надаба тІедиллинарг кхочушдина оха.
11Делахь а, Бавелан паччахь волу Набухди-Нецар кху лаьтта тІе гІоьртича, оха элира: „Дуьйло, Ярушалайме дІагІо вай, хашадхойн а, арамхойн а эскарх кІелхьардовлархьама“. Цундела тхо Ярушалаймехь дехаш ду».
12Цул тІаьхьа Ярми-ЯхІуга хаам кхечира Везачу Элера:
13«Иштта боху Исраилан халкъан Дела волчу массо а ницкъийн Везачу Эло: „Ваха а гІой, Соьгара хаам ЯхІуд-махкарчу халкъана а, Ярушалайман бахархошна а дІабовзийта: ‘Аса бохучуьнга муха ладогІа деза хІокху масалх Іама шуна ца лаьа те? – боху Везачу Эло. –
14Рахбин кІанта ЯхІу-Надаба шен тІаьхьенна, чагІар ма мала аьлла, тІедиллинарг кхочушхуьлуш схьадогІуш ду. Уьш таханлера де тІекхаччалц чагІар ца молуш схьабогІуш бу, шайн ден весет кхочуш а деш. Ткъа Со юх-юха а шуьга дуьйцуш Іаш ву, амма аша Соьга ла ца дугІу.
15Аса шу долчу юх-юха а массо а Сайн ялхой болу пайхамарш бохуьйтура дІаала: ‹ДІадовла шайн вочу некъаш тІера, сацаде шаьш лелош долу хІуманаш, дІадовла кхечу деланашна тІаьхьара, царна Іамал а еш. Аша Аса бохург дахь, Ас шуна а, шун дайшна а деллачу хІокху лаьтта тІехь дехар ду шу›. Амма аша Ас шайга бохучуьнга ла ца дугІура.
16Рахбин кІентан ЯхІу-Надабан тІаьхьено шайн дас шайга дина весет кхочушдо, ткъа хІокху къомо Соьга ла ца доьгІна’.
17Цундела Исраилан халкъан Дела волчу массо а ницкъийн Везачу Дала боху: ‘ЯхІудан халкъана а, Ярушалаймехь болчу массо а бахархошна а Айса бийр бу аьлла мел болу бохамаш бийр бу, хІунда аьлча цара Ас шайга мел баьхначуьнга ла ца доьгІна, Ас шайга кхайкхича, цара Суна жоп ца делла’“».
18Ткъа рахбихошка Ярми-ЯхІус элира: «Исраилан халкъан Дела волчу массо а ницкъийн Везачу Эло боху: „Шайн да волчу ЯхІу-Надабе аша ладугІура, цо мел дина весет аша кхочуш а дора, иштта массо а хІуманна тІехь цо ма-аллара шу лелара.
19И хІума бахьана долуш, – боху Исраилан халкъан Дела волчу массо а ницкъийн Везачу Эло, – Рахбин кІант волчу ЯхІу-Надабан тІаьхьенах гуттаренна а Суна гІуллакх деш волу, милла хилла а, цхьаъ хир ву“».
36
Делан цІийнан кертахь Баруха тептар дІадешар
1ЯхІудхойн паччахь волчу Юши-ЯхІун кІанта ЯхІу-Якхама олалла до доьалгІа шо долуш, Ярми-ЯхІуга Везачу Элера иштта хаам кхечира:
2«Хьарчийна тептар схьа а эций, Исраилан къомах а, ЯхІудан къомах а, массо а кхечу къаьмнех а лаьцна Аса хьоьга мел дийцинарг дІаязде. Юши-ЯхІу паччахьаллехь волуш Со хьоьга дуьххьара вистхиллачу хенахь дуьйна хІара де тІекхаччалц Аса хьайга бина хаамаш дІаязбе.
3ЯхІудан къомана дІахаза а мега, Ас царна мел бан леринчу бохамах лаьцна, тІаккха шаьш лелош долчу вочу некъаш тІера дІабовла а тарлора уьш. Иза иштта хилча, Ас церан массо а къиношна а, зуламашна а гечдийр дара».
4ТІаккха Ярми-ЯхІус Нери-ЯхІун кІант Барух схьакхайкхира. Везачу Эло шега мел аьлла дешнаш Ярми-ЯхІус дІа а олуш, Баруха уьш хьарчийначу тептар тІе дІаяздора.
5Цул тІаьхьа Ярми-ЯхІус элира Барухе: «Со Везачу Элан цІийнан керта ваха йиш йолуш вац: цу чу вахар суна дихкина ду.
6Цундела наха марха кхобучу дийнахь Везачу Элан цІа долчу гІо, ас дІадуьйцучу хенахь айхьа дІаяздина Везачу Элан дешнаш гулбеллачарна дІа а деша. Уьш ахьа дІадеша деза шайн гІаланашкара Ярушалайме схьагулбеллачу массо а яхІудхошна.
7Цара Везачу Эле шайн дехарш дан ма мега, уьш шайн вочу новкъах дІабовла ма мега, хІунда аьлча Везачу Эло оцу къомана дІакхайкхийна оьгІазалла а, дералла а чІогІа йоккха ю».
8Нери-ЯхІун кІанта Баруха дерриг а шега Ярми-ЯхІу-пайхамаро ма-аллара дира. Цо Везачу Элан цІийнан кертахь тептар тІехь дІаяздина долу Везачу Элан дешнаш аз айина дІадийшира.
9ЯхІудхойн паччахь волу Юши-ЯхІун кІант ЯхІу-Якхам паччахьаллехь волчу пхоьалгІачу шеран уьссалгІачу баттахь Ярушалайман бахархошка а, иштта ЯхІуд-махкарчу гІаланашкара Ярушалайм-гІала даьхкинчу массо а адамашка а Везачу Элан хьалха марха кхаба дІакхайкхийра.
10Цу хенахь Баруха, гулбеллачу массо а нахана а хезаш, Везачу Элан цІа долчохь хьарчийначу тептар тІера Ярми-ЯхІун дешнаш дІадийшира. Йозанча волчу Шапанин кІентан Гамар-ЯхІун цІа чуьра и тептар дІадоьшуш вара Барух. Цуьнан цІа лакхарчу кертахь, Везачу Элан цІийнан керлачу кевнна уллохь дара.
Тептар баьччанашна хьалха дІадешар
11Тептар тІера дІадоьшуш долу Везачу Элан массо а дешнаш хезаш вара Шапанин кІентан Гамар-ЯхІун кІант Мика-ЯхІу.
12Иза паччахьан гІалина чохь долчу йозанчин цІа чу велира. Цигахь мехкан массо а баьччанаш бара Іаш: паччахьан йозанча волу Эли-ШамаІ а, ШамІа-ЯхІун кІант Дали-ЯхІу а, Іахбаран кІант Эли-Ната а, Шапанин кІант Гамар-ЯхІу а, Хьанан-ЯхІун кІант ЦІадукъ-ЯхІу а, иштта кхиболу мехкан баьччанаш а.
13Нахана хьалха тептар тІера Баруха дІадоьшуш шена хезна массо а дешнаш Мика-ЯхІус мехкан баьччанашна дІадийцира.
14ТІаккха мехкан баьччанаша Барух волчу Хушин кІант волчу Шалам-ЯхІун кІентан Натан-ЯхІун кІант ЯхІуди вахийтира цуьнга иштта вистхила: «Халкъана хьалха дІадешна долу тептар схьа а эций, соьца схьавола», – аьлла. Нери-ЯхІун кІант Барух, и тептар схьа а эцна, уьш болчу схьавеара.
15Цара цуьнга, охьа а хаий, шайна хозуьйтуш и тептар дІадеша элира. Баруха иза дІадийшира.
16Цу тІехь дерг шайна хезча, баьччанаша, кхерамца вовшашка а хьаьвсина, Барухе элира: «И дерриг а паччахье дІадийца деза оха».
17Цара Барухе хаьттира: «Дийцал, муха дІаяздина ахьа и дешнаш? Ярми-ЯхІус ма-аллара, яздиний ахьа уьш?»
18Баруха цаьрга элира: «Цо шен багахула хІара дешнаш схьааьлча, аса уьш шекъанца хІокху хьарчийначу тептар тІе дІаяздина».
19ТІаккха баьччанаша Барухе элира: «Хьо Ярми-ЯхІуца цхьаьна дІалачкъа веза, цхьаьнгге а шаьшшиъ мичахь ву дІа а ца хоуьйтуш».
Паччахьо тептар дагор
20И тептар паччахьан йозанча волчу Эли-ШамаІан чохь а дитина, кертахь волчу паччахьна тІе бахара баьччанаш. Цара и массо а хІума паччахье дІадийцира.
21Паччахьо ЯхІуди вахийтира, и тептар схьада аьлла. Паччахьан йозанча волчу Эли-ШамаІера и тептар схьа а эцна, ЯхІудис иза схьадеара. Цо, паччахьна а, цунна уллохь лаьтташ болчу массо а баьччанашна а хозуьйтуш, иза дІадийшира.
22И шадерг а шеран уьссалгІачу баттахь дара, цундела паччахь ша Іа доккхуш хуьлучу цІа чохь вара. Иза, шена хьалха кхерчахь йогуш цІе а йолуш, Іаш вара.
23ЯхІудис хьарчийначу тептар тІехь яздинчух кхо-биъ бІогІам дІа мосазза боьшу а, паччахьо цо дІадешнарг, жимачу уьрсаца схьа а хададой, цІерга кхуссура. Цо иштта дира, и дерриг а тептар цІергахь дагийна дІадаллалц.
24Я паччахь а, я цуьнан берриг ялхой а, цу тептар тІера дешнаш шайна хезча, кхера а ца белира, цара шайна тІера бедарш а ца этІийра.
25Эли-Натас а, Дали-ЯхІус а, Гамар-ЯхІус а дехарш динехь а, паччахье и тептар ма дагаде бохуш, амма цо цаьрга ла ца дуьйгІира.
26Паччахьо шен кІанте Ярахьмиале а, Іазриалан кІанте Сари-ЯхІуга а, Іабдиалан кІанте Шалам-ЯхІуга а омра дира, йозанча волу Барух а, Ярми-ЯхІу-пайхамар а схьалаца аьлла, амма Везачу Эло и шиъ къайлаваьккхинера.
Ярми-ЯхІус кхин тептар яздар
27ЯхІу-Якхам-паччахьо Ярми-ЯхІун багара схьадаьлла а, Баруха дІаяздина а дешнаш тІехь долу тептар дагийначул тІаьхьа, Везачу Элан дош кхечира Ярми-ЯхІуга:
28«Хьарчийна керла тептар схьа а эций, цу тІе яхІудхойн паччахьо ЯхІу-Якхама дагийначу тептар тІехь хилла долу дешнаш дІаязде.
29ЯхІудхойн паччахь волчу ЯхІу-Якхаме дІаала: „Иштта боху Везачу Эло: ахьа хІара тептар дагийна: ‘ХІунда яздина ахьа кху тІе Бавелан паччахь схьа а веана, цо хІара латта хІаллакдийр ду, цу тІехь мел долу адамаш а, хьайбанаш а дойуш?’ – аьлла.
30Цундела иштта боху Везачу Эло ЯхІу-Якхамах лаьцна: ‘Цуьнан тІаьхьенах цхьаммо а, Даудан тІаьхьенах волчо санна, паччахьалла дийр дац. Цуьнан дакъа дийнахь хуьлучу йовхоне а, буьйсанна хуьлучу шелоне а охьакхуссур ду.
31Ас таІзар дийр ду ЯхІу-Якхамна а, цуьнан тІаьхьенна а, иштта цуьнан ялхошна а цара лелийна харцо бахьана долуш. Ас царна а, Ярушалаймерчу бахархошна а, иштта ЯхІуд-махкарчу нахана а Айса мел бийр бу аьлла болу бохамаш бийр бу’“».
32Ярми-ЯхІус, хьарчийна тептар схьа а эцна, йозанча волчу Нери-ЯхІун кІанте Барухе дІаделира. Цул тІаьхьа яхІудхойн паччахь волчу ЯхІу-Якхама дагийначу тептар тІехь мел хилла дешнаш Ярми-ЯхІус дІа а олуш, Баруха уьш керлачу тептар тІе дІаяздира. Цу дешнаш тІе цу тайпана кхин а дуккха а кхидолу дешнаш а дара дІаяздина.
37
ЦІадукъ-ЯхІу-паччахьо Ярми-ЯхІуга дехар дар
1Бавелан паччахь волчу Набухди-Нецара, ЯхІу-Якхаман кІентан ЯхІу-Яхинан метта, ЯхІуд-махкахь паччахьалла дан Юши-ЯхІун кІант ЦІадукъ-ЯхІу охьахаийра.
2Я ЦІадукъ-ЯхІус а, я цуьнан ялхоша а, я цу пачхьалкхехь болчу наха а ла ца дугІура пайхамар волчу Ярми-ЯхІугахула Везачу Эло аьллачуьнга.
3ЦІадукъ-ЯхІус Шалам-ЯхІун кІант ЯхІукал а, МаІсей-ЯхІун кІант динан да волу Цапни-ЯхІу а вахийтира Ярми-ЯхІу-пайхамар волчу дІаала: «Тхуна тІера доІа дехьа вайн Везачу Деле».
4Ярми-ЯхІу хІинца а набахти чу воьллина вацара, цундела иза шена луъучу метте ваха йиш йолуш вара.
5Эццахь пирІунан эскар Мисар-махкара арадаьлла хилла, ткъа Ярушалайм дІалацархьама го бина лаьтташ долу хашадхойн эскар, и хІума шайна дІахезча, Ярушалаймана уллора юхаделира.
6ТІаккха Везачу Элера хаам кхечира Ярми-ЯхІу-пайхамаре:
7«Иштта боху Исраилан халкъан Везачу Дала: Соьга хаттарш дан хьо Суна тІе ваийтинчу ЯхІуд-мехкан паччахье иштта дІаала: „Хьуна гІоьнна арадаьлла долу пирІунан эскар Мисар-махка юхадоьрзур ду.
8Ткъа хашадхой, Ярушалайме юха а бирзина, хІокху гІалина дуьхьал кхин цкъа а тІом беш дІахІуьттур бу. Схьа а яьккхина, иза цІергахь ягор ю цара“.
9Иштта боху Везачу Эло: „Шаьш-шайга Іеха ма лолаш, хашадхой шаьш долчуьра дІагІур бу бохуш, хІунда аьлча уьш дІагІур бац.
10Аша шайна дуьхьал тІом беш долу хашадхойн эскар дерриг а хІаллакдахь а, царах чевнаш хилла тІемалой бен шайн четаршкахь бисина ца хилахь а, цара, хьала а гІевттина, шайн четаршна чуьра ара а бевлла, хІара гІала цІарца ягор яра“».
Ярми-ЯхІу дІалацар
11ПирІунан эскар схьагІортарна, хашадхойн эскар Ярушалаймана уллора дІадаьллачул тІаьхьа,
12Ярми-ЯхІу Ярушалаймера Бен-Яман-махка дІаваха хІоьттира, цигахь доьзалан лаьттан шен декъан дола дархьама.
13Амма иза Бен-Яманан кевне кхаьчча, цигарчу гІаролхойн хьаькамо Хьанан-ЯхІун кІентан Шалам-ЯхІун кІанта Йираъ-ЯхІус Ярми-ЯхІу-пайхамар сацийра: «Хьо хашадхошкахьа вала воллуш ма ву!» – аьлла.
14Ярми-ЯхІус цуьнга элира: «Иза бакъ дац. Со хашадхошкахьа вала воллуш вац». Амма цо цуьнга ла ца дуьйгІира. Йираъ-ЯхІус иза, дІа а лаьцна, баьччанаш болчу дІавигира.
15Ярми-ЯхІуна оьгІазбаханчу баьччанаша, цунна етта а йиттина, йозанча волчу ЯхІунатин цІа чу воьллира, хІунда аьлча цу цІийнах цара набахти йинера.
16Ярми-ЯхІу цу цІийнан уггар бухарчу чоьнна чу воьллира, цу чохь дуккха хан а яьккхира цо.
17Цул тІаьхьа ЦІадукъ-ЯхІу-паччахьо, цунна тІаьхьа нах а бахийтина, иза схьавалавайтира. Шен паччахьан цІахь паччахьо цуьнга къайлаха хаттар дира: «Везачу Элера хаам хиллий?»
Ярми-ЯхІус жоп делира: «Хилла. Хьо Бавелан паччахьан кара дІалур ву», – аьлла.
18Ярми-ЯхІус ЦІадукъ-ЯхІу-паччахье элира: «Стенна бехке ву со хьуна а, хьан баьччанашна а, хІокху халкъана а хьалха, аша набахти чу воллал?
19Мичахь бу шуьга: „Бавелан паччахь хьуна а, хІокху махкана а тІелетар вац“, – бохуш, хаамаш бина болу шун пайхамарш?
20Ткъа хІинца ладогІахьа соьга, сан олахо волу паччахь, хьайга дехар дан пурба лохьа суна. Ма вигийтахьа со йозанча волчу ЯхІунатин цІа: ахьа иза дахь, со цигахь лийр ву».
21ЦІадукъ-ЯхІус омра дира, Ярми-ЯхІу гІаролхойн кертахь чуволла, гІалахь долу бепиг чекхдаллалц цунна хІора дийнахь бепиг доттуш болчийн урамера бепиг а луш. Иштта, Ярми-ЯхІу гІаролхойн кертахь чувоьллина Іаш вара.
38
Ярми-ЯхІу гІу чу кхоссар
1Матанин кІантана Шапат-ЯхІуна а, Пашихьуран кІантана Гадал-ЯхІуна а, Шалам-ЯхІун кІантана ЯхІукалана а, Малки-ЯхІун кІантана Пашихьурна а хезира, Ярми-ЯхІус массо а халкъе иштта дешнаш дІакхайкхош:
2«Иштта боху Везачу Эло: „ХІокху гІалахь виснарг туьро, я мацалло, я Іожаллин уьно вуьйр ву, амма, гІалара ара а ваьлла, хашадхойн каравахнарг дийна вуьсур ву. Цуьнан дахар цунна хІонс санна хир ду, ткъа иза вехар ву“.
3Везачу Эло кхин а боху: „ХІара гІала, шеко йоцуш, Бавелан паччахьан кара дІалур ю, цо иза схьа а йоккхур ю“».
4ТІаккха баьччанаша паччахье элира: «Ярми-ЯхІу вен везаш ву, хІунда аьлча цо дуьйцучо кху гІалахь бисинчу тІемалойн а, иштта гІалин бахархойн а майралла дІайоккху. Цо вайна лоьрург дика дац, вон ду».
5ТІаккха ЦІадукъ-ЯхІу-паччахьо баьччанашна жоп делира: «Иза шун карахь ву, ткъа со аша дечунна дуьхьал хІумма а дан йиш йолуш вац».
6Цара Ярми-ЯхІу, схьа а лаьцна, гІаролхойн кертахь яьккхинчу паччахьан кІентан Малки-ЯхІун гІунна чу кхоьссира. Ярми-ЯхІу, машшаш а дихкина, цу гІунна чу охьавоссийтира. Цу гІунна чохь, сазз бен, хи дацара. Иштта саззи юкъа охьавоьссира Ярми-ЯхІу.
7Паччахьан цІа чохь гІуллакх деш волчу Іабайд-Малик цІе йолчу цхьана хушахочунна хезна Ярми-ЯхІу гІу чу хаийна хиларх лаьцна. Цу хенахь паччахь Бен-Яманан кевнехь хиъна Іаш хилла.
8Паччахьан цІа чуьра ара а ваьлла, Іабайд-Малика, цунна тІе а вахана, элира:
9«Сан олахо волу паччахь! Цу наха динарг вон ду, Ярми-ЯхІу гІунна чу а кхоьссина. Иза цу чохь мацалла лийр ма ву, хІунда аьлча кху гІалахь кхин бепиг дац».
10ТІаккха паччахьо хушахо волчу Іабайд-Малике омра дина: «Хьайца кхузара ткъе итт стаг схьа а эций, Ярми-ЯхІу гІунна чуьра хьалаваккха, иза валале».
11Іабайд-Малика, шеца нах схьа а эцна, паччахьан цІийнан чІоь-цІенна кІелахь йолчу чоьнна чуьра тиша тІелхигаш а, ца оьшуш йолу кІадинан кескаш а схьа а эцна, уьш Ярми-ЯхІу чохь волчу гІу чу тІергаш а тесна, чу яхийтира.
12Хушахо волчу Іабайд-Малика элира Ярми-ЯхІуга: «ХІара тиша тІелхигаш а, кІадинан кескаш а хьайн пхьаьрса кІел а яхкий, царна тІехула муш бахийта». Ярми-ЯхІус шега де ма-аллара дира.
13Машшашца хьала а озийна, цара гІунна чуьра хьалаваьккхира Ярми-ЯхІу. ТІаккха иза гІаролхойн кертахь Іийра.
ЦІадукъ-ЯхІу Ярми-ЯхІух дагавалар
14ТІаккха ЦІадукъ-ЯхІус шена тІекхайкхира Ярми-ЯхІу. Везачу Элан цІийнан кертан кхоалгІа ков долчу схьавалийра Ярми-ЯхІу. Паччахьо элира: «Ас хІинца цхьа хІума хоттур ду хьоьга, ткъа ахьа, хІумма а къайла ца доккхуш, суна жоп дала деза».
15Ярми-ЯхІус ЦІадукъ-ЯхІуга элира: «Ас хьайна жоп делча, ахьа со вуьйр ма ву, ткъа ас хьайна хьехар дича, ахьа иза дІаоьцур дац».
16Амма ЦІадукъ-ЯхІус къайлаха Ярми-ЯхІуна чІагІо йира: «Вайна хІара дахар кхоьллина а, дийна а волчу Везачу Элах чІагІо йо ас: ас вуьйр вац хьо, иштта хьо вен гІерташ болчу нехан кара дІа а лур вац аса».
17ТІаккха Ярми-ЯхІус элира ЦІадукъ-ЯхІуга: «Исраилан халкъан Дела волчу массо а ницкъийн Везачу Дала иштта боху: „Нагахь хьо Бавел-мехкан паччахьан хьаькамашна караводахь, хьан са дийна хир ду, хІара гІала а цІарца ца ягош юьсур ю. Хьо а, хьан доьзал а кхоийна хир бу.
18Амма хьо Бавел-мехкан паччахьан хьаькамашна кара ца водахь, хІара гІала церан кара дІа а лур ю, цара хІара цІарца ягор а ю, ткъа хьо царах кІелхьар а вер вац“».
19Амма ЦІадукъ-ЯхІу-паччахьо Ярми-ЯхІуга элира: «ХІинцале а хашадхошкахьа бевллачу яхІудхойн кара со дІаваларх а, цара со сийсазваккхарх а кхоьру со».
20ТІаккха Ярми-ЯхІус элира: «Хашадхойн тІемалоша хьо шайгахьа бевллачу яхІудхошка дІалур вац. Везачу Эло соьгахула хьайна бохучуьнга ладогІахьара ахьа! Ахьа иза дахь, дерриг а дика хир ду хьоьца, хьо а дийна вуьсур ву.
21Нагахь ахьа хьо церан кара ца водахь, хир ду аьлла Везачу Эло суна дІадиллинарг хІара ду:
22ЯхІудхойн паччахьан цІа чохь бисина болу зударий хашадхойн хьаькамаш болчу дІабуьгур бу. Оцу зударша, хьох бела а буьйлуш, эр ду:
„Хьан тешамечара хьо ле ма вина,
хьан доттагІаша хьо къера ма хилийтина.
Хьан когаш саззи юкъа ма бахана,
хьан доттагІий хьуна гена ма бевлла“.
23Берриш а хьан зударий а, бераш а, дІа а бигина, хашадхошна дІалур бу. Хьо а вер вац церан карара: хашадхойн паччахьо хьо схьалоцур ву, ткъа хІара гІала цІарца ягор ю».
24ТІаккха ЦІадукъ-ЯхІус элира Ярми-ЯхІуга: «ХІара дешнаш цхьана стагана а ма хаийта, хьо ца валийтархьама.
25Сан баьччанашна дІахаа мега ас хьоьца къамел дина хилар. Цара, схьа а баьхкина, хьоьга хатта тарло: „Бакъдерг схьадийца, хІун элира ахьа паччахье а, паччахьо хьоьга хІун элира а? Тхох къайла ма даккхалахь шаьшшиннан хилла къамел, тІаккха оха хьо вуьйр вац“.
26Нагахь иштта хилахь, ахьа цаьрга ала: „Со паччахье дехар деш вара, ЯхІунатин цІийнан набахти чохь валийта, со цига ма вахийта бохуш“».
27Массо а баьччанаш Ярми-ЯхІу волчу баьхкира, цара цуьнга хеттарш дира. Шега паччахьо ма-бохху, жоп делира царна Ярми-ЯхІус. ХІумма а ца олуш, уьш дІабахара, паччахьца аса дина къамел цхьанна а ца хезна дела.
28Ярми-ЯхІу гІаролхой болчу кертахь Іийра, Ярушалайм дІалоцу де тІекхаччалц.
Ярушалайм йожар
Ярушалайм дІалацар иштта дара.
39
1ЯхІудхойн паччахь волу ЦІадукъ-ЯхІу паччахьаллехь волу уьссалгІачу шеран уьтталгІачу баттахь Бавелан паччахь Набухди-Нецар, дерриг а шен эскар а далош, Ярушалаймана го а бина, дІахІоьттира.
2Ткъа ЦІадукъ-ЯхІу паччахьаллехь волчу цхьайтталгІачу шеран боьалгІачу беттан уьссалгІачу дийнахь гІалин пенех мостагІаша Іуьрг даьккхира.
3Бавелан массо а мехкан баьччанаш, гІалина чу а баьхкина, Юккъерачу кевнна хьалха охьахевшира. Царна юкъахь Самгар-кІоштан куьйгалхо Нургал-Шар-Эцар а, тІеман коьрта хьаькам Сар-Сахим а, кхечу тайпана тІеман хьаькам Нургал-Шар-Эцар а, иштта массо а кхиболу Бавелан паччахьан баьччанаш а бара.
4ЯхІудхойн паччахь а, цуьнца болу тІемалой а, уьш шайна гича, буьйсанна гІалара ара а бевлла, бевдда дІабахара. Уьш, паччахьан бешахула, шина пенна юккъехь долчу кевнах чекх а бевлла, Іариба-тогІи
[17] йолчу дІабахара.
5Амма хашадхойн эскар царна тІаьхьаделира. Уьш ЦІадукъ-ЯхІуна тІаьхьакхиира Ерихонан аренашкахь. Иза, схьа а лаьцна, Бавелан паччахь волчу Набухди-Нецарна тІевигира. Набухди-Нецар цу хенахь Хьамат-гІалин махкахь йолчу Рабила-гІалахь вара. Цигахь цо ЦІадукъ-ЯхІуна кхел йира.
6Циггахь, Рабила-гІалахь, Бавелан паччахьо а ЦІадукъ-ЯхІуна хьалха цуьнан кІентий байира. Иштта ЯхІуд-махкара баьччанаш а байира цо.
7Ткъа ЦІадукъ-ЯхІу, бІаьргаш а баьхна, буржалш а тоьхна, Бавеле дІавига кечвира.
8Хашадхоша паччахьан цІа а, иштта Ярушалаймехь долу цІенош а дагийра, гІалин гонахара пенаш а охьаэгийра.
9ГІалахь бухадисина долу халкъ а, шегахьа бевлларш а паччахьан гІаролхойн хьаькам волчу Набузар-Адана Бавеле дІабигира.
10Шайн долахь цхьа а хІума а доцуш болчу къечу нахах цхьаберш гІаролхойн хьаькам волчу Набузар-Адана ЯхІуд-махкахь битира, царна кхаш а, кемсийн бошмаш а дІа а елла.
Ярми-ЯхІу арахецар
11Ткъа Ярми-ЯхІух лаьцна Бавелан паччахь волчу Набухди-Нецара шен гІаролхойн хьаькам волчу Набузар-Аданехула тІедиллинера:
12«Иза схьа а лахий, цуьнан дола де. Цунна цхьа а тайпа вон а ма де, амма цо мел аьлларг де», – аьлла.
13ГІаролхойн хьаькам волчу Набузар-Адана а, тІеман коьрта хьаькам волчу Набуш-Забана а, тІеман хьаькам волчу Нургал-Шар-Эцара а, иштта кхиболчу хашадхойн тІеман хьаькамаша а Ярми-ЯхІу лаха нах бахийтира.
14Оцу наха Ярми-ЯхІу, гІаролхойн кертара схьа а эцна, Шапанин кІентан Ахьикхаман кІант волчу Гадал-ЯхІун кара дІавелира, цуьнга иза шен цІа дІавигийтархьама. Ярми-ЯхІу шен халкъана юкъахь ваха висира.
Іабайд-Маликана сатийсам хилар
15Ярми-ЯхІу гІаролхойн кертахь чувоьллина волчу хенахь, цуьнга Везачу Элера хаам кхаьчнера:
16«Ярми-ЯхІу, ваха а гІой, хушахо волчу Іабайд-Малике хІара дешнаш дІаала: „Иштта боху Исраилан Дела волчу массо а ницкъийн Везачу Эло: ‘ХІокху гІалина, диканиг а ца деш, бохам бийр бу аьлла долу Сайн дешнаш кхочушдан хІоьттира Со. Иштта хилча, хьан бІаьргашна хьалха иза кхочушхир ду.
17Амма хьо Аса кІелхьарвоккхур ву, – боху Везачу Эло. – Хьо кхоьручу нехан кара дІалур вац хьо.
18Ас хьо кІелхьарвоккхур ву, хьо туьрах лийр вац, хьан дахар хІонс санна хир ду хьуна, хІунда аьлча хьо сох тешна дела’, – боху Везачу Эло“».
40
Ярми-ЯхІу Гадал-ЯхІу волчохь сацар
1Рама-гІалахь Бавелан паччахьан гІаролхойн хьаькам волчу Набузар-Адана иза дІалаьцначуьра мукъаваьккхинчул тІаьхьа, Ярми-ЯхІуга Везачу Элера хаам кхечира. Набузар-Аданна иза, буржалш а тоьхна, Бавеле дІабига новкъабаьхна Ярушалаймера а, ЯхІуд-махкара а болчу йийсархошна юкъахь карийнера.
2ГІаролхойн хьаькамо, Ярми-ЯхІу царна юкъара схьа а ваьккхина, цуьнга элира: «Хьан Везачу Дала хІокху меттигна хІара бохам бийр бу аьлла.
3Ткъа хІинца Ша аьлларг Везачу Эло кхочушдина. И дерриг а хилла, аша Цунна хьалха къинош летийна дела а, аша Цо бохучуьнга ла ца доьгІна дела а.
4Аса тахана хьан куьйгех тоьхначу хІокху буржалех мукъавоккху хьо. Хьайна соьца Бавеле дІаван лаахь, дІавола, аса Іуналла дийр ду хьуна тІехь. Нагахь хьайна цига дІаван ца лаахь, кхузахь саца мегар ду хьуна. ХІара дерриг а латта хьуна хьалха Іуьллуш ду, хьайна луъучу метте дІаваха пурба ду хьуна».
5Ярми-ЯхІу новкъа валале, Набузар-Адана кхин а элира: «Я хьайна лаахь, Шапанин кІентан Ахьикхаман кІант Гадал-ЯхІу волчу гІо, Бавелан паччахьо массо а ЯхІуд-махкарчу гІаланашна тІехь хьаькам хІоттийна волчу. Хьайн халкъана юкъахь цуьнца саца мегар ду хьуна. Я хьайна луъучу метте дІагІо». Ярми-ЯхІуна яа хІума а, совгІаташ а дІа а делла, Набузар-Адана иза аравалийтира.
6Ярми-ЯхІу МицІпа-гІалахь сецначу Ахьикхаман кІант Гадал-ЯхІу волчу вахара. Шайн махкахь дисинчу шен халкъана юкъахь сецира иза.
ЯхІуд-мехкан куьйгалхо волу Гадал-ЯхІу
(ТІаьххьарнаш 25:22-24)
7ЯхІудхойн эскаран хьаькамашна а, иштта кху махкахь бисина болчу тІемалошна а, кхечу нахана а дІахезира, Бавелан паччахьо Ахьикхаман кІант Гадал-ЯхІу мехкан куьйгалхо хІоттийна аьлла. Бавеле дІа ца буьгуш бисина болчу мехкан уггар къечу божаршна а, зударшна а, берашна а тІехь цо Іуналла дан деза бохуш, хезира царна.
8Уьш берриш а Гадал-ЯхІу волчу МицІпа-гІала баьхкира. Царна юкъахь Натан-ЯхІун кІант ИсмаьІал а, Къаьрхьин кІентий Йохьан а, ЯхІуната а, Танхьуматан кІант Сари-ЯхІу а, НатІупатарчу Іейпин кІентий а, маІхахочун кІант Яъзан-ЯхІу а, иштта царна уллора берш а бара.
9Шапанин кІентан Ахьикхаман кІант Гадал-ЯхІу царна хьалха чІагІонаш еш вара: «Ма кхера хашадхошна гІуллакх дан. ХІокху махкахь даха охьа а ховша, Бавелан паччахьна муьтІахь а хила, тІаккха шуна дика хир ду.
10Ткъа со МицІпа-гІалахь соцур ву, кхуза схьаоьхуш болчу хашадхошна хьалха шух лаьцна жоп а луш. Ткъа аша аьхкенан стоьмаш схьалахьабе, чагІар а, даьтта а даккха, и массо а кхача кхабанаш чохь латта а бе, шаьш дІалаьцначу гІаланашкахь а Іе».
11Массо а Муаби-махкахь а, Іаммин-махкахь а, Эдом-махкахь а, иштта кхечу мехкашкарчу яхІудхошна дІахезира Бавеларчу паччахьо цхьаболу нах ЯхІуд-махкахь битина аьлла, царна тІехь куьйгалла дан Шапанин кІентан Ахьикхаман кІант Гадал-ЯхІу а хІоттош.
12Шаьш бевдда дІабаханчу массо а меттигашкара яхІудхой Гадал-ЯхІу волчу МицІпа-гІала схьагулбелира. Шаьш юхадирзинчул тІаьхьа цара дуккха чагІар а, аьхкенан стоьмаш а гулдира.
Гадал-ЯхІу вер
(ТІаьххьарнаш 25:25,26)
13Цу хенахь Къаьрхьин кІант Йохьан а, иштта аренгахь лелаш болу кхиболу тІемалойн хьаькамаш а Гадал-ЯхІу волчу МицІпа-гІала баьхкира.
14Цара элира Гадал-ЯхІуга: «Хьуна хууш дуй, Іамминхойн паччахь БаІалси хьо вен гІерташ вуйла? Цо Натан-ЯхІун кІант ИсмаьІал хьо вен ваийтина». Амма Ахьикхаман кІант Гадал-ЯхІу царах ца тийшира.
15ТІаккха Къаьрхьин кІанта Йохьана къайлаха цуьнга элира: «Суна пурба лохьа Натан-ЯхІун кІант ИсмаьІал вен. Цунах лаьцна цхьанна а хуур дац. Цуьнга хьо хІунда воьйтур ву оха? Цо иза дахь, хьуна гонах схьагулбелла болу массо а яхІудхой маьІ-маьІІехь дІасаборжуьйтур бара, ткъа ЯхІуд-махкахь бисинчу нахана бохам бийр бара».
16Амма Ахьикхаман кІанта Гадал-ЯхІус Къаьрхьин кІанте Йохьане элира: «Ма делахь иза, хІунда аьлча ахьа ИсмаьІалах аьлларг бакъ дац».
41
1ВорхІалгІачу баттахь Эли-ШамаІан кІентан Натан-ЯхІун кІант ИсмаьІал Ахьикхаман кІант Гадал-ЯхІу волчу веара. Иза МицІпа-гІала веара, шеца кхин итт стаг а волуш. ИсмаьІал паччахьан цІийнах вара, иза иштта паччахьан эскаран хьаькамех цхьаъ вара. Гадал-ЯхІуца цхьаьна иза а, цуьнца берш а хІума юуш Іийра.
2Натан-ЯхІун кІанта ИсмаьІала а, цуьнца хиллачу итт стага а, хьала а гІевттина, тарраш а тоьхна, вийра Шапанин кІентан Ахьикхаман кІант Гадал-ЯхІу. Цу тайпана Бавелан паччахьо мехкан куьйгалхо вина дІахІоттийнарг вийнера.
3ИсмаьІала иштта Гадал-ЯхІуца МицІпа-гІалахь хилла болу массо а яхІудхой а, цигахь хилла болу хашадхойн тІемалой а байира.
4Гадал-ЯхІу вийначу шолгІачу дийнахь, и хІума цхьанна а хаале,
5МицІпа-гІала Шехемара а, Шилунера а, Шамранера а везткъа стаг веара, кІен сагІанаш а, хаза хьожа йогІу хІуманаш а яхьаш, Везачу Элан цІа долчохь сагІа даккхархьама. Цара массара а шайн мажош дІаяьшнера, шайна тІера хІуманаш а этІийнера, шайна чевнаш а йинера.
6Натан-ЯхІун кІант ИсмаьІал, МицІпа-гІалара ара а ваьлла, велха а воьлхуш, царна дуьхьал веара. Цо элира: «Ахьикхаман кІант Гадал-ЯхІу волчу гІо».
7ГІалин юккъе кхаьчча, ИсмаьІала а, цуьнца болчара а уьш, байа а байина, гІунна чу кхиссира.
8Амма цу нахана юкъахь хиллачу иттаммо элира ИсмаьІале: «Ма дайахьа тхо, хІунда аьлча тхан къайлаха дІалачкъийна кІа а, мукх а, зайтдаьтта а, моз а ду. Уьш оха кха тІехь къайладаьхна ду». Кхечу нахаца цхьаьна уьш байаран метта ИсмаьІала уьш дийна битира.
9Цо Гадал-ЯхІу бахьана долуш байина нах чукхиссина йолу гІу Аса цІе йолчу паччахьо яьккхина хилла, исраилхойн паччахь волчу БаІшах ша ларвайтархьама. Натан-ЯхІун кІанта ИсмаьІала и гІу ша байинчу нехан декъех хьалаюьзна.
10ИсмаьІала дерриг а МицІпа-гІалахь дисина долу халкъ дІалецира. Царна юкъахь паччахьан йоІарий а, иштта МицІпа-гІалахь дисина кхин халкъ а дара. Уьш гІаролхойн хьаькам волчу Набузар-Адана Ахьикхаман кІантана Гадал-ЯхІуна, дола де аьлла, дІабелла бара. Йохьанан кІант ИсмаьІал, уьш дІа а лаьцна, Іамминхой болчу ваха новкъа велира.
11Амма Къаьрхьин кІантана Йохьанна а, массо а цуьнца болчу тІеман хьаькамашна а Натан-ЯхІун кІанта ИсмаьІала динчу дерриг а зуламех лаьцна дІахезира.
12ТІаккха уьш, шайца кхин а нах схьа а эцна, Натан-ЯхІун кІантаца ИсмаьІалца лата бахара. Уьш цунна ГавІонехь болу боккха Іам болчохь тІаьхьакхиира.
13Йохьан а, цуьнца болу тІеман хьаькамаш а шайна гича, ИсмаьІал волчохь йийсарехь долчу халкъан чІогІа самукъаделира.
14ИсмаьІала МицІпа-гІалахь йийсаре дигна долу дерриг а халкъ, юха а дирзина, Къаьрхьин кІант Йохьан волчу дІадахара.
15Натан-ЯхІун кІант ИсмаьІал, шеца бархІ стаг а волуш, Йохьанах ведда, Іамминхой болчу дІавахара.
16ТІаккха Йохьана а, цуьнца болчу тІеман хьаькамаша а МицІпа-гІалара дийна мел бисинарш дІабигира. Цара уьш ИсмаьІалан куьйгах кІелхьарбехира, шаьш Гадал-ЯхІу вийначул тІаьхьа. Цара дІабигира ГавІон-гІалара шайца схьа мел баьхкина болу нах: божарий а, тІемалой а, зударий а, бераш а, паччахьан кертара нах а.
17Уьш Байтлахам-гІалина уллохь йолчу Гейрут-КІамхІам йолчохь севцира, цигара Мисар-махка дІабаха дагахь,
18хашадхой бахьана долуш. Уьш кхоьрура хашадхойх, хІунда аьлча Бавелан паччахьо ЯхІуд-махкана тІехь куьйгалхо хІоттийна волу Гадал-ЯхІу вийнера ИсмаьІала.
42
Халкъо Ярми-ЯхІуга, шайна тІера доІа де аьлла, дина дехар
1Уьш КІамхІамехь севцначу хенахь, Къаьрхьин кІант Йохьан а, цуьнца ХІушаІ-ЯхІун кІант Язан-ЯхІу
[18] а, иштта кІезиг болчу нахана тІера дуьйна, цІеяхана болчарна тІекхаччалц долу дерриг а халкъ а Ярми-ЯхІу-пайхамар волчу дахара.
2Цара цуьнга элира: «Тхан дехаршка ладогІахьа, Ярми-ЯхІу. Дийна дисначу тхуна тІера доІа дехьа хьайн Везачу Деле. Хьуна гуш ду-кх, Ярми-ЯхІу, дуккха а хилла долу тхо кІеззиг бен ца дисар.
3ДоІа дехьа, хьан Везачу Деле тхо даха деза некъ а гайтахьара, оха хІун дан деза а дийцахьара алий».
4ТІаккха Ярми-ЯхІу-пайхамаро царна жоп делира: «Аша бохуш дерг со хезаш ву, аса шун Везачу Деле доІа а дийр ду, аша соьга ма-деххара. Везачу Элера сайна хезнарг, цхьа а хІума къайла а ца доккхуш, шуьга дІа а дуьйцур ду».
5Цара Ярми-ЯхІуга элира: «Веза Эла бакъволу а, тешаме а теш тхуна дуьхьал хуьлийла, хьан Везачу Дала тхан дуьхьа хьуна луш долчу массо а дешнашка хьаьжжина тхо ца лелахь.
6И хаам дика хилахь а, вон хилахь а, оха хьо вохуьйтучу тхан Везачу Дала бохучуьнга ладугІурш хир ду тхо. Тхан Везачу Деле тхо ладугІуш делахь, тхуна диканиг хир ма ду».
Ярми-ЯхІус динчу доІанна жоп далар
7Итт де даьлча, Ярми-ЯхІуга Везачу Элера хаам кхечира.
8Цо Къаьрхьин кІант Йохьан а, цуьнца болу тІеман хьаькамаш а, иштта кІезиг болчу нахана тІера дуьйна, цІеяхана болчарна тІекхаччалц долу дерриг а халкъ а ша волчу дІакхайкхира.
9Ярми-ЯхІус цаьрга элира: «Шайн дехар дІадала аша со тІевахийтинчу Исраилан халкъан Везачу Дала боху:
10„Нагахь санна шу хІокху лаьтта тІехь совцахь, Аса шу юхаметта а хІоттор ду, дохор а дац. Аса шу дІа а дугІур ду, орамашца схьа а дохур дац, хІунда аьлча Со хІинца дохковаьлла Ас шуна баьккхина бохам бахьана долуш.
11Ма кхера шаьш кхоьруш волчу Бавелан паччахьах. Шу цунах ма кхера, – боху Везачу Эло, – хІунда аьлча Со шуьца ву, Ас шу кІелхьардохур а ду.
12Аса шух къинхетам бийр бу, Бавелан паччахь шуьца къинхетаме а хуьлуьйтуш. Цо шуна шайн махка юхадерза могуьйтур ду“.
13Шайн Везачу Дала бохучуьнга ла а ца дугІуш, аша иштта ала тарло: „Тхо дуьсур дац ЯхІуд-махкахь.
14Тхо Мисар-махка дІа а гІур ду, цигахь Іийр а ду, цу меттехь тхох тІом а хьакхалур бац, тІаме кхойкхуш долу коьман маІан аз тхуна хезар а дац, цигахь тхуна мацалла а гур яц“.
15Нагахь аша иштта алахь, ЯхІуд-махкахь дийна бисинарш, тІаккха аша Везачу Элера болчу хааме ладогІа деза. ЛадогІа шайга Исраилан халкъан Дела волчу массо а ницкъийн Везачу Эло бохучуьнга: „Нагахь санна аша Мисар-махка дІадаха а, цигахь Іан а баккъал сацам бинехь,
16шу кхоьруш долу тур цигахь шуна тІаьхьакхуьур ду, шу къаьхкаш йолу мацалла цигахь, Мисар-махкахь, шуна тІекхочур ю, ткъа цигахь шу лийр а ду.
17ХІора Мисар-махка ваха сацам бинарг, цигахь а я тур, я мацалла, я Іожаллин ун бахьана долуш лийр ву. Царах цхьа а дийна вуьсур вац. Аса царна бан леринчу бохамах цхьа а кІелхьарвер вац“.
18Иштта боху Исраилан халкъан Дела волчу массо а ницкъийн Везачу Эло: „Сайн оьгІазалла а, дералла а Ярушалаймерчу бахархошна тІе ерзийна хиларе терра, Сайн дералла Аса шуна тІе охьаІанор ю, шу Мисар-махка дІадахча. Наха шун цІе яккхарца неІалт а эр ду, шуна динчунна нах инзар а бевр бу, шух кхаьрдар а бу, нахана шу дола а хетар ду. Кхин цкъа а хІара меттиг а гур яц шуна“.
19Ва ЯхІуд-махкахь дийна биснарш, Везачу Эло шуьга элира: „Мисар-махка ма гІолаш“. Цундела ас шуьга чІогІа дІахьедар до,
20шу шайгара гІалат далийта дохку, ткъа цу гІалато шу Іожалле далор ду. Аша со шун Веза Дела волчу вахийтира, соьга иштта олуш: „Тхуна тІера вайн Везачу Эле доьхуш доІа дехьа. Цо мел аьлларг тхоьга дІаалахьа, ткъа оха иза кхочушдийр ду“.
21Тахана аса шуьга Везачу Элера болу хаам дІакхачийра, амма шуна ца лаьа, Цо соьгахула шайга аьлларг а деш, Цуьнга ладогІа.
22ХІинца хаа ду шуна: шаьш даха дІадаха шуна охьаховша лууш йолчу меттехь туьро а, мацалло а, Іожаллин уьно а хІаллакдийр ду шу».
43
Ярми-ЯхІу Мисар-махка дІавигар
1Ярми-ЯхІус церан Везачу Дала шега дІаала мел аьлларг дерриг а халкъе дІаэлира.
2ТІаккха ХІушаІ-ЯхІун кІанта Іазар-ЯхІус а, Къаьрхьин кІанта Йохьана а, иштта цигахь болчу массо а кІоршамечу наха а Ярми-ЯхІуга элира: «Ахьа бохург бакъ дац. Тхан Везачу Дала ца ваийтина хьо тхоьга: „Шу Мисар-махка даха дІа ма гІо“ – ала.
3Нери-ЯхІун кІанта Баруха хьо тхуна дуьхьалвала иракара ма хІоттийна, тхо, хашадхойн кара дІа а делла, цаьрга дайъийтархьама а, я Бавел-махка йийсаре дІадигийтархьама а».
4Иштта Къаьрхьин кІанта Йохьана а, тІеман хьаькамаша а, дерриг а халкъо а, ЯхІуд-махкахь саца аьлла, Везачу Эло шайга аьллачуьнга ла ца дуьйгІира.
5Къаьрхьин кІанта Йохьана а, тІеман массо а хьаькамаша а, шаьш дІасалаьхкина долчу массо а къаьмнашкара ЯхІуд-махкахь дахархьама юхадирзина долу дерриг а дийна дисина долу адам схьа а гулдина, Мисар-махка дІадигира.
6ГІаролхойн хьаькам волчу Набузар-Адана Шапанин кІентан Ахьикхаман кІантехь Гадал-ЯхІугахь шайн дола дан дитина болу массо а божарий а, зударий а, бераш а, паччахьан зудабераш а, иштта Ярми-ЯхІу-пайхамар а, Нери-ЯхІун кІант Барух а шайца дІабигира.
7Цу наха Везачу Элера болчу хааме ла ца дуьйгІира, уьш Мисар-махкахь йолчу Тахьпанхьас-гІала дІабахара.
8Тахьпанхьас-гІалахь Ярми-ЯхІуга хІара хаам кхечира Везачу Элера:
9«Масех боккха тІулг а лахий, Тахьпанхьас-гІаларчу пирІунан цІенна чу воьдучу меттигна хьалха йолчу майданан поппар буха дІадохка уьш, берриг а яхІудхочунна гуччохь.
10Ахьа и хІума деш гуш болчу яхІудхошка ала: „Исраилан халкъан Дела волчу массо а ницкъийн Везачу Эло хІара боху: ‘Ас Сан лай волчу Бавелан паччахье Набухди-Нецаре кхуза схьакхайкха бохуьйтур бу. Ас цуьнан паччахьан гІант кхузахь Айса дІадоьхкина долчу тІулгаш тІехь дІахІоттор ду. Цу тІулгаш тІехь Набухди-Нецара шен паччахьан четар дІахІоттор ду.
11Иза, кхуза схьа а веана, Мисар-махкана тІелетар ву. Іожаллина леринарг Іожаллина гІур ву, йийсаре вигийта леринарг йийсаре гІур ву, ткъа туьро вен леринарг туьра кІел гІур ву.
12Набухди-Нецара мисархойн деланийн цІеношкахь цІе латор ю, цигара цІуш я багор бу, я йийсаре дІабуьгур бу. ЖаІуьно шен бедар мезех цІан ма-ярра, Мисар-мохк цІанбийр бу цо, цул тІаьхьа маьрша цигара ара а вер ву.
13Набухди-Нецара Ана-гІалахь долчу харцделанашна хІиттийна тІулгаш дохор ду, ткъа мисархойн харцделанийн цІенош цІарца дагор ду’“».
44
Мисар-махкахь бехаш болчу яхІудхойх лаьцна долу Везачу Элан дош
1Мисар-махкахь Іаш болчу яхІудхошка дІаала беза хаам кхечира Ярми-ЯхІуга Везачу Элера. Уьш Мигдол-гІалахь а, Тахьпанхьас-гІалахь а, Нуп-гІалахь а, мехкан къилберачу декъахь а баха хевшинера. ХІара бу и хаам:
2«Исраилан Дела волчу массо а ницкъийн Везачу Эло иштта боху: „Шуна гина Ас Ярушалаймана а, иштта массо а ЯхІуд-махкарчу гІаланашна а бина болу бохамаш. Уьш хІинца яссаелла, цигахь вехаш цхьа а стаг а вац,
3цигахь дехаш хиллачу адамаша дина долу вонаш бахьана долуш. Я царна а, я шуна а, я шун дайшна а хьалххе бевзаш ца хиллачу кхечу деланашна сагІанаш а дохуш, царна Іамал а еш, Со оьгІазвахийтира цара.
4Мосуьйттазза шу долчу Сайн ялхой болу пайхамарш бохкуьйтура, Сайн цІарах дІаала: ‘Ма леладе Суна ца дезаш долу и дегаза хІума’.
5Амма цара пайхамаршка ла а ца дугІура, уьш тергал а ца бора. Шаьш лелош долчух уьш дІа ца бирзира – кхечу деланашна сагІанаш дечуьра ца совцура уьш.
6Цундела Сан дералла а, оьгІазалла а охьаІанайира, ЯхІуд-махкара гІаланаш а, Ярушалайман урамаш а дагош. Иштта уьш дохийна дІадехира, ткъа уьш хІинца а дассаделла лаьтташ ду“.
7Исраилан халкъан Дела волчу массо а ницкъийн Везачу Эло хІинца а боху: „Шаьш Іожалле далош долу доккха вониг хІунда леладо аша? Аша дийриг бахьана долуш ЯхІудан къомера божарий а, зударий а, даккхий а, кегий а бераш а хІаллакдо, шайн къоман тІаьхье а ца юьтуш.
8Шайн куьйгашца бинчу цІушна Іамал а еш, шаьш цигахь Іан дІадаханчу Мисар-махкахь кхечу деланашна сагІанаш а дохуш, Со оьгІаз хІунда вохуьйту аша? Шу шаьш хІаллакдеш ма ду, дуьненан массо а къаьмнашна хьалха наха шун цІе яккхарца неІалт эр ду, царна шу дола хетар ду.
9Шуна дицделла те шайн дайша а, яхІудхойн паччахьаша а, церан зударша а лелийна долу зуламаш, аша шаьш а, шун зударша а ЯхІуд-махкахь а, Ярушалайман урамашкахь а лелийна долу вон хІуманаш?
10Таханлерчу денна тІекхаччалц шу, шаьш кІезиг а хеташ, Суна хьалха ларамах дуьзна дац, шуна а, шун дайшна а Аса беллачу Сан товрат-хьехамца а, Сан парзашца а ца лелара шу“.
11Цундела Исраилан халкъан Дела волчу массо а ницкъийн Везачу Эло боху: „Аса сацам бина, шуна тІе вониг даийта. Кхузахь болу массо а яхІудхой хІаллакбийр бу Аса.
12Мисар-махка кхалха а, цигахь Іан а сацам бина ЯхІуд-махкахь дийна биснарш Аса дІабохур бу. Уьш массо а Мисар-махкахь дІакхелхар бу! КІезиг болчу нахана тІера дуьйна, цІеяхана болчарна тІекхаччалц уьш туьраца а, мацаллица а хІаллакьхир бу. Наха церан цІе яккхарца неІалт эр ду, царна динчунна нах Іадийна хир бу, царах кхаьрдар бу, нахана уьш дола а хетар бу.
13Аса Ярушалаймана таІзар ма-дарра, туьраца, мацаллица, Іожаллин уьнца таІзар дийр ду шух болчу Мисар-махкахь бехаш болчарна.
14Мисар-махкахь Іан цига дІабаханчу яхІудхойх дийна бисинчарах цхьа а кІелхьарвер а вац я дийна а вуьсур вац, ЯхІуд-махка юхаверзархьама. Шайн махка юхадерза шаьш сатуьйсуш делахь а, Іожаллех кІелхьарваьлла масех стаг воцург цхьа а цІа воьрзур вац“».
15ТІаккха шайн зударша кхечу деланашна сагІанаш дохуш хилар хууш болу массо а божарий а, цигахь лаьтташ болчу зударшца цхьаьна Ярми-ЯхІуга бистхилира. Цигахь йоккха адамийн тоба яра. Царна юкъахь бара къилбаседехьара а, къилбехьара а Мисар-махкахь бехаш болу яхІудхой. Цара Ярми-ЯхІуна жоп делира:
16«Оха ладугІур дац ахьа Везачу Элан цІарах тхуна беанчу хааме.
17Тхаьш аьлларг оха билггал кхочушдийр ду: оха цІеран а, чагІаран а сагІанаш а дохур ду стигаларчу зуда-паччахьна, ЯхІуд-мехкан гІаланашкахь а, Ярушалайман урамашкахь а тхо а, тхан дай а, тхан куьйгалхой а, тхан паччахьаш а, тхан баьччанаш а ма-леллара лелар а ду. Оцу хенахь тхан даа хІума а хуьлура, тхан аьтто а хуьлура, тхуна тІе вонаш а ца догІура.
18Амма тхо стигаларчу зуда-паччахьна цІеран а, чагІаран а сагІанаш дохучуьра севцича, тхан хІумма а дацара, ткъа тхо туьро а, мацалло а хІаллакдеш дара».
19Цул тІаьхьа зударий бистхилира. Цара элира Ярми-ЯхІуга: «Стигаларчу зуда-паччахьна оха цІеран а, чагІаран а сагІанаш дохучу хенахь тхан майранашна иза хууш ца хилла те? Цуьнан сибатехь оха хьокхамаш а доттуш, цунна чагІаран сагІанаш а дохуш, цара тхуна пурба ма лора!»
20ТІаккха Ярми-ЯхІус шена иштта жоп деллачу дерриг халкъе а – божаршка а, зударшка а – элира:
21«Везачу Элана диц ца делла аша а, шун дайша а, паччахьаша а, шун баьччанаша а, мехкан халкъо а ЯхІуд-мехкан гІаланашкахь а, Ярушалайман урамашкахь а кхечу деланашна сагІанаш дохуш хилар. Цуьнан дагахь иза лаьтташ ма ду.
22Везачу Эле кхин са ца тохаделира аша лелочу зуламечу а, дегазчу а гІуллакхашна. Цундела шун латта тахана дохийна а, дассаделла а, тІехь Іаш адам а доцуш, лаьтташ ду, ткъа наха цуьнан цІе яккхарца неІалт олу.
23Кхечу деланашна аша сагІанаш дахар а, Везачу Элана дуьхьал къинош летор а, Цо беллачу товрат-хьехамца а, парзашца а, сацамашца а шу ца лелар а бахьана долуш тахана гуш болу и бохам шуна тІебаийтина бу».
24Цул тІаьхьа Ярми-ЯхІус, леррина зударшка вист а хуьлуш, массо а нахе элира: «Мисар-махкахь Іаш болу массо а яхІудхой, ладогІа Везачу Элан даше!
25Иштта боху Исраилан халкъан Дела волчу массо а ницкъийн Везачу Эло: „Аша а, шун зударша а шаьш шайн багахула схьааьлларг шайн куьйгашца чІагІдина. Аша боху: ‘Стигаларчу зуда-паччахьна цІеран а, чагІаран а сагІанаш дийр ду аьлла йолу чІагІо оха билггал кхочушйийр ю’. Шаьш делла дош дан ма-дезза кхочушде! Шаьш йина чІагІонаш билггал ларъе!
26Амма ладогІалаш Везачу Элера болчу хааме, Мисар-махкахь мел бехаш болу яхІудхой: ‘Сайн сийлахьчу цІарах Ас чІагІо йо, – боху Везачу Эло, – массанхьа а Мисар-махкахь вехаш волчу цхьана а яхІудхочо кхин цкъа а Сан цІарах чІагІо йийр яц, ‹Дийна волчу Хьалдолчу Элах чІагІо йо ас› – бохуш
27Аса цу нехан тергам бийр бу, амма царна гІо дархьама бийр бац, уьш хІаллакбархьама тергал беш хир ву. Мисар-махкахь бехаш болу яхІудхой я мацалло хІаллакбийр бу, я туьро бойур бу, царах кхин цхьа а стаг ца виссалц.
28КІеззиг нах юхабоьрзур бу Мисар-махкара ЯхІуд-махка, туьрах кІелхьар а бевлла. ТІаккха Мисар-махкахь баха схьабаьхкина болчу дийна бисинчу берриг а яхІудхошна хуур ду, хьенан дешнаш хилла бакъ – Сан я церан.
29Кхузахь Аса шуна таІзар а дийр ду, шуна бохам а боккхур бу аьлла Сан дешнаш чІогІа дуйла шуна хоуьйтуш, – боху Везачу Эло, – хІара билгало гойтур ю шуна.
30Аса Мисар-мехкан паччахь волу ХьупраІ-пирІун вен гІерташ болчу цуьнан мостагІийн кара дІалур ву иза, – боху Везачу Эло, – яхІудхойн паччахь ЦІадукъ-ЯхІу Аса иза вен лоьхучу цуьнан мостагІа волчу Бавелан паччахьан Набухди-Нецаран кара дІа-ма-валлара’“».
45
Дала Барухана чІагІо яр
1Юши-ЯхІун кІант волчу а, яхІудхойн паччахь волчу а ЯхІу-Якхама олалла дечу доьалгІачу шарахь Ярми-ЯхІу-пайхамаро олу дешнаш Нери-ЯхІун кІант Барух тептар тІехь дІаяздеш вара. Оцу хенахь Ярми-ЯхІу Барухе вистхилира:
2«ХІара боху хьоьга, Барух, Исраилан халкъан Везачу Дала:
3„Ахь боху: ‘Маржа-яІ! Везачу Эло сан деган лазамна тІе гІайгІа тоьхна. Аса дечу узарша гІелвина со, ткъа суна синтем бац’.
4Иштта дІаала цуьнга, Ярми-ЯхІу: ‘Везачу Эло боху: ‹Айса мел хІоттийнарг а Ас дохор ду, Айса дІа мел йоьгІнарг а орамашца схьайоккхур ю. Иза Ас дерриг а махка тІехь дийр ду.
5Барух, Аса хьайна даккхий гІуллакхаш дар лууш вуй хьо? Ма лаа иза, хІунда аьлча Ас массо а адамашна боккха бохам бийр бу, – боху Везачу Эло. – Амма хьо мичча вахча а, хьан дахар Аса хьуна, хІонс санна, лур ду›’“».
46
Кхечу къаьмнех болу хаамаш
1Ярми-ЯхІу-пайхамаре кхечу къаьмнех лаьцна болу Везачу Элера хаамаш хІорш бу.
Мисархой эшорах лаьцна болу хаам
2И хаам Мисаран къомах а, Мисаран паччахь волчу Наху-пирІунан эскарх а лаьцна бу. Цуьнан эскар Эпрат-хина йистехь лаьттачу КІаркамиш-гІалина уллохь эшийнера. Бавелан паччахь волчу Набухди-Нецара Наху-пирІунан эскар эшийра яхІудхойн паччахь волу Юши-ЯхІун кІант ЯхІу-Якхам паччахьаллехь волчу доьалгІачу шарахь. ХІара бара оцу эскарх лаьцна Везачу Элера болу хаам:
3«Мисаран эскаран хьаькамаш кхойкху:
„Шайн жима а, доккха а турсаш кечдай,
тІом бан арадовла.
4Дошлой, шайн говраш тІе нуьйраш а тахкий,
царна тІе а ховший, шайн гІемаш дІатахка.
Иштта гІаьгІнаш тІедуха,
гоьмукъаш а ирде“.
5Уьш, кхера а белла, юхабевлла хІунда го Суна?
Царах доьналла дерш а ма эшна,
юхахьовса а ца кхуьуш,
бевдда боьлхуш ма бу уьш.
Массо а агІор къемат ма ду царна тІегІерташ, –
боху Везачу Эло. –
6Сиха водуш верг а ведда, кІелхьарвалалур вац,
ницкъ болуш верг а баланех хьалхавалалур вац.
Къилбаседехьа йолчу меттехь, Эпрат-хина уллохь,
ког а тасабелла, уьш охьаоьгур бу.
7Нил-хи санна, хьаладолуш дерг мила ду?
Цуьнан хиш санна, тІехдуьйлуш дерг мила ду?
8Мисаран къам ду, Нил-хи санна хьаладолуш а,
хин гаьннаш санна тІехдолуш а.
Цо боху: „Аса дерриг а латта дІахьулдийр ду,
цу тІера ерриг а гІаланаш а, царна чуьра бахархой а хІаллакбийр бу“.
9Дошлой, говраш тІе ховша!
ГІудалкхаш чехка хахкийта!
ТІемалой тІамана арабаха!
Шайн турсашца болу хушахой а, пІатІахой а,
иштта секхаІедаш дулуш болу лудамхой а,
тІаме хІинца арадовла!
10ХІара де массо а ницкъийн Хьалдолчу Элан де ду.
ХІара де Цо бекхам бо де ду.
Цуьнан мостагІашна тахана бекхам хир бу.
Туьро уьш, ша дуззалц, дІакхоллур бу,
ша Іаббалц, церан цІий а молур ду,
хІунда аьлча Эпрат-хина уллохь болчу къилбаседерачу махкахь
массо а ницкъийн Хьалдолчу Эло Шена сагІа кечдийр ду.
11ГалІаде а гІой, цигара хьайна молханаш схьаэца,
ва хьоме Мисаран къам!
Амма ахьа дарба леладар эрна хуьлу,
хІунда аьлча хьуна хила дарба дац.
12Кхечу къаьмнашна хьан эхьах лаьцна хезар ду,
хьан белхаро дерриг а латта хьаладузур ду.
Цхьа тІемало вукху тІемалочух тасалур ву,
ткъа уьш ший а охьавужур ву».
Набухди-Нецар схьавалар
13Мисар-махкана тІелатархьама Бавелан паччахь волу Набухди-Нецар схьаваларх лаьцна Везачу Эло Ярми-ЯхІу-пайхамаре иштта хаам бира:
14«ХІара хаам дІакхайкхабе Мисар-махкахула,
дІахаийта иза Мигдол а, Нуп а, Тахьпанхьас а гІаланашкахь:
„Лардаран раьгІнашкахь дІахІиттий, тІамана кечло,
мостагІчун туьро хьуна гонах мел долу къам дІакхоллу дела.
15ХІаллак хІунда хилла хьан ницкъболу тІемалой?
Уьш дуьхьал латталур бац, хІунда аьлча
Везачу Эло лаьхкина буьгуш бу уьш“.
16Цо дукхахберш тасаболуьйтур бу.
Уьш вовшашна тІе оьгур бу.
Цара бохур ду: „Дуьло, юхагІур ду вай
вайн халкъана тІе а, вайн махкана тІе а,
хІаллакдечу туьрах кІелхьардовлархьама“.
17Цигахь цара эр ду: „Мисар-мехкан паччахь волу пирІун
эрна гІовгІа ян бен вац. Цо шен таро йолу хан дІаяхийти“.
18Дийна волчу Сох чІагІо йо Аса, – боху Паччахьо,
Шен цІе массо а ницкъийн Веза Эла йолчу, –
лаьмнашна юкъахь Табур-лам санна волу а,
хІордана уллохь лаьтташ Кармал-лам санна волу а
цхьа ницкъболу куьйгалхо вогІур ву шуна.
19Мисар-махкара бахархой, шайн массо а хІума схьагулде,
йийсаре даха кечам бе, хІунда аьлча
Нуп-гІала ерриг а яссор ю,
цхьа а стаг шена чохь ца вехаш
ерриг а йохийна хир ю.
20Мисаран къам чІогІа хаза дуьхьарг санна ду,
амма къилбаседехьара ю тухуш болу моза цунна тІебогІу.
21Цо тІелаьцна балийна болу тІемалой
дустийначу эсех тера бу.
Уьш шаьш бевдда дІагІур бу,
дуьхьаллатта де доцуш, хІунда аьлча
церан Іожаллин де тІекхаьчна,
царна таІзар хуьлу де ду тІедеанарг.
22Мисаран эскар дедда дІагІур ду,
лаьхьано санна хиш-ш а деш,
мостагІийн эскар улло кхочучу хенахь.
Уьш, шайн карахь дагарш а долуш,
хьун хьакхархой санна, цунна тІе летар бу.
23Цара хьокхур ю мисархойн хьун, –
боху Везачу Эло, –
Цу хьун чохь дукха дитташ делахь а.
ЦІоз санна, дукха ду мостагІчун эскар,
уьш багарбина а вер вац.
24ЮьхьІаьржачу хІоттор ду Мисаран къам,
къилбаседехьарчу халкъан карагІур ду иза».
25Исраилан халкъан Дела волчу массо а ницкъийн Везачу Эло боху: «Ас кестта таІзар дийр ду Ну-гІалахь волчу Амин-харцдалла а, иштта ПирІунна а, Мисар-махкана а, цуьнан деланашна а, паччахьашна а, пирІунах тешна Іаш мел болчарна а.
26Уьш хІаллакбан гІерташ болчу церан мостагІийн кара дІалур бу Ас уьш – Бавелан паччахь волчу Набухди-Нецаран а, цуьнан баьччанийн а кара. Амма тІаьхьо Мисар-махкахь хьалха санна нах бехаш Іаш хир бу», – боху Везачу Эло.
Везачу Эло Шен халкъ кІелхьардаккхар
27«Ткъа хьо, Сан ялхо йолу Якъубан тІаьхье,
кхера ма ло, иштта Исраилан халкъ, ма къахка.
Аса хьо генарчу махках кІелхьардоккхур а ду,
шаьш йийсаре дІабигначу махкара
хьан тІаьхьенаш паргІатйохур а ю.
Якъубан тІаьхье юхайоьрзур ю,
уьш машарехь а, сашортехь а бехар бу.
Царна цхьаммо а кхерамаш а туьйсур бац.
28Сан ялхо йолу Якъубан тІаьхье, кхера ма ло, –
боху Везачу Эло, – Со хьоьца волу дела.
Шу дІасалаьхкина мел долу къаьмнаш
Аса билггал хІаллакдийр делахь а,
шу хІаллак ца деш, дуьтур ду.
Шуна таІзар ца деш Аса шу дуьтур дац,
амма Аса нийсонца Шуна таІзар дийр ду».
47
ПІелаштамхойх лаьцна болу Везачу Элан хаам
1ПирІун Іази-гІалина тІелатале хьалха Ярми-ЯхІу-пайхамаре Везачу Элера пІелаштамхойх лаьцна болу хІара хаам кхаьчна.
2Иштта боху Везачу Эло:
«Къилбаседехь хиш ду хьаладовлуш,
ткъа царах тІехйолу Іовраш хир ю.
Уьш тІеевр ю пІелаштамхойн махкана а, цу тІехь мел долчу хІуманна а тІе,
гІаланашна а, царна чохь Іаш долчу адамашна а тІе.
Цигара нах орца даха буьйлалур бу,
махкахь мел Іаш берш боьлхур бу.
3Царна ницкъ болчу говрийн когийн татанаш хезар ду,
гІудалкхаша еш йолу гІовгІа а хезар ю.
Цу гІовгІана юкъахь дай шайн берашка дІахьажа а,
царна гІо дан а кхуьур бац, хІунда аьлча
гІора дІадаьлла болчу цара
шайн куьйгаш охьадохуьйтур ду.
4Берриг а пІелаштамхой хІаллакбен де тІекхаьчна,
Цора-гІалина а, ЦІадан-гІалина а
дисина долу гІо дІахеда хан тІекхаьчна.
Везачу Эло хІаллакбийр бу пІелаштамхой,
КаптІар-гІайренах схьаваьлла мел виснарг.
5Шайн сингаттам а гойтуш,
Іази-гІаларчу наха шайн кортош дІадошур ду,
Ашкхилун-гІалара нах бист ца хуьлуш хир бу.
ПІелаштамхойх дийна мел диснарш,
дукха хир ду шу, шайн догІмаш а хедош,
шайгара боккха сингаттам гайтархьама?
6„Мел лелар ду хьо, Везачу Элан тур,
саццаза таІзар деш? – боху аша. –
Юхадерзахьа хьайн батта чу,
сацахьа, меттадолахьа“.
7Амма иза муха соцур ду, нагахь
шега Везачу Эло омра дича?
Ашкхилун-гІалина а, хІордан йистана а,
тІелата омра дина Везачу Эло».
48
Муабахойх лаьцна болу Везачу Элан хаам
1Муаби-махках лаьцна Исраилан халкъан Дела волчу массо а ницкъийн Везачу Эло боху:
«Декъаза ю Набу-гІала, иза дакъазаяьккхина хир йолу дела.
Кхиръятим, юьхьІаьржачу а хІоттийна, схьалаьцна хир ю.
Цуьнан гІап, юьхьІаьржачу а хІоттийна, йохийна хир ю.
2Муабин къоман кхин сийлалла хир дац.
Хьешбонехь цунна дуьхьалдаккха зулам кечдеш бу:
„Дуьйло, хІаллакдийр ду вай и къам“, – бохуш.
Хьо а, Мадмон-гІала, дІатийна хир ю,
тур хьуна тІаьхьадаьлла лелар ду.
3Хьоронайм-гІаларчу наха маьхьарий детта:
„Мел бохам бина! Мел чІогІа йохийна!“
4Муабин къам хІаллакдина ду.
Цуьнан бераш чІогІа доьлхуш ду.
5Лухьайте хьалаболучу новкъахь
адамаш ца совцуш доьлхуш ду.
Хьоронайм тІера боьдучу новкъахь
гІайгІане маьхьарий ду хезаш
мостагІаша дохор бахьана долуш.
6Довдалаш, кІелхьардаккхалаш шайн дахар!
Яьссачу аренгахь йолчу куллах тарлолаш.
7Шайн корматаллех а, шайн бахамах а
тешна шу Іийна дела,
йийсаре кхочур ду шу.
Шун дела волу Камош а гІур ву йийсаре,
шеца динан дай а, элий а буьгуш.
8ХІора гІали чу хІаллакдеш верг вогІур ву,
цу гІаланех цхьа а йоха ца еш а юьсур яц.
ТогІеш а хІаллакьхир ю, шера аренаш а яссалур ю.
Дерриг а Везачу Эло ма-аллара хир ду.
9Муабин къомана тІемаш лойша,
иза, тІема а баьлла, дІабахийта.
Цуьнан гІаланаш яссалур ю,
хІунда аьлча цу чохь Іен стаг хир вац».
10(НеІалт хир ду Везачу Элан лаам ледара кхочушбечунна! Иштта неІалт хир ду шен туьре цІий ца Іанадойтучунна а.)
11Везачу Эло элира: «Муабин къам массо а хенахь паргІат дара, йийсарехь а иза ца хиллера. Иза, чагІар санна, хьаьъна лаьтташ дара, цхьана кеда чуьра вукху кеда чу а ца дуттуш. Цундела цуьнан чам а хьалхалера бара, цуьнан хьожа а хьалхалерниг яра.
12Делахь а, кестта тІейогІур ю цхьа зама, – боху Везачу Эло, – Аса чагІар дуттурш боуьйтур йолу. Ткъа цара Муабин къам, чагІар санна, охьаІанор ду. Цуьнан кедаш цара дассор ду, ткъа кхабанаш, кескаш яьхна, йохор ю.
13ТІаккха Муабин халкъ юьхьІаьржачу хІуттур ду Камош бахьана долуш, Исраилан тІаьхье, Бетал-гІалахь болчу цІуйх а тешна, юьхьІаьржачу хІоттаре терра.
14Шуьга муха алалур ду: „Тхо турпалхой ду,
тІом бан ницкъболу адамаш ду тхо“?
15Бассалуш бу Муаби-мохк,
цуьнан гІаланаш а ю йогуш,
цуьнан тоьлла кІентий а бу хІаллакьхуьлуш, –
боху Шен цІе массо а ницкъийн
Веза Эла йолчу Паччахьо. –
16ТІекхочуш ду Муабин къам хІаллакьхилар,
бохам цунна тІекхача сихбелла.
17Тийжар хІоттаде цу къоман дуьхьа,
цунна гонах мел Іаш долчу къаьмнаша а,
цуьнан цІе евзаш мел долчу халкъаша а.
Ала: „Маржа-яІ! Нуьцкъала къам дІадаьлла,
цуьнан сийлалла хІинца дайна лаьтта“.
18Дибонахь дехаш дерш, охьадисса шайн сийлаллин лакхенгара,
лаьттарчу чена юккъе охьаховша.
Муаби-мохк хІаллакбийриг хьуна тІелета,
ткъа Цо шун массо а гІепаш йохор ю.
19ІаруІерахь дехаш долу адамаш,
некъа йисте дІа а хІиттий, хьовса.
ДІауьдуш болчу божаршка а,
кІелхьарбовлуш болчу зударшка а
хаттар де: „ХІун хилла шуна?“
20ЮьхьІаьржачу хІоьттина Муабин къам,
хІунда аьлча иза дохийна.
Мохь бетташ, белхар де, Арнон-хин йистехула
дІахаийта Муабин къам хІаллакдина хилар.
21ТаІзар дина шерачу аренашкахь йолчу гІаланашна: Хьулон-гІалина а, ЯхІац-гІалина а, МейпаІат-гІалина а,
22иштта Дибон-гІалина, Набу-гІалина, Байт-Диблатаймна,
23Кхиръятимна, Байт-Гамулна, Байт-МаІунна,
24Кхиръют-гІалина, Бацарна – ерриг а Муаби-махкарчу уллорачу а, генарчу а гІаланашна.
25Муаби-мехкан ницкъ дІабаьккхина, цуьнан куьг кагдина, – боху Везачу Эло.
26Вахон малар мала Муабин къомо, хІунда аьлча ша Везачу Элал а лекха хетара цунна. Иза шен Іетторашна юкъахь керчар ду, шех нах а бийлош.
27Хьо Исраилан къомах доьлуш дара, Муабин къам? Иза къола деш лаьцна дара, цуьнан цІе йоккхушехь, дела а доьлуш, корта лесттол?
28Йита гІаланаш, муабахой, тархашна юкъахь даха ховша. Хьеха чу воьдийла йолчохь шайн бенаш а дина, Іаш долу кхокхий санна хила.
29Тхуна хезна Муабин кураллех лаьцна. Цуьнан куралла йоккха ю! Цо ша даздо, деза детта, шех дозалла до, ткъа цуьнан дог кураллех дуьзна ду.
30Суна девза цуьнан дозалла дар, – боху Везачу Эло, – ткъа иза эрна ду. Цо мел дийриг лаьттар дац.
31Со а ву Муаби бахьана долуш воьлхуш, цуьнан хІора вахархочунна тийжаш ву Со. Кхир-Хьарасан бахархошна Со воьлхуш ву.
32Со ЯІзирерачу бахархошца цхьаьна тийжаш ву Сибмерачу кемсийн бошмех лаьцна. Ва кемсийн бошмаш, шун таьллангаш ЯІзир-гІалина уллорачу хІордана тІе кхаччалц Іохкуш яра. Ткъа хІинца хІаллакдийриг аш кхиийначу кемсашна тІелетира.
33Ирс а, синкъерам а дІабаьлла Кармалахь а, Муаби-махкахь а. Ас совцийна муттдоккхургана чуьра охьаоьхуш йолу чагІаран Іовраш, кхин хьошур яц кемсаш, самукъадаларца маьхьарий а детташ. Маьхьарий деттар ду, амма уьш синкъераме маьхьарий хир дац.
34Доьлхуш ду Хьешбонера а, ЭлиІалера а адам, церан белхар ЯхІац-гІала кхаччалц дІахезаш ду, иштта ЦІоІар-гІала дуьйна Хьоронайм-гІала а, ІагІлат-Шалши а дІахезаш ду иза. Нимраймара хи а дІасецна.
35Ас сацор ду, – боху Везачу Эло, – муабахоша шайн дезачу гунаш тІехь сагІанаш дахар а, шайн деланашна хаза хьожа йогІу хІума ягор а.
36Иштта сан дог, шедаг санна, Муаби-къомах тийжаш ду. Сан дог Кхир-Хьарасан бахархошна доьлхуш ду, хІунда аьлча церан массо а бахам хІаллакьхилла.
37ХІораннан корта баьшна бу, маж а яцъелла, массеран а куьйгаш хедийна, массарна а тІехь сингаттаман бедарш ю.
38Муаби-махкарчу цІенойн хІора тхевнна тІехь а, цуьнан майданашкахь а лаьтташ белхар ду, хІунда аьлча Ас иза, ца оьшуш йолу пхьегІа санна, хІаллакбина, – боху Везачу Эло. –
39Ма хІаллакьхилла Муабин къам! Ма тийжаш ду иза! ЮьхьІаьржачу а хІоьттина, шен букъ берзийна цо! Массо а цунах кхаьрдар бу, ткъа цунна гонах мел долу къаьмнаш кхералур ду, цунна хилларг а гина».
40Иштта боху Везачу Эло: «Хьажал! Стигалара тІееанчу аьрзуно санна, мостагІаша шайн тІемаш дІасадохуьйтур ду Муаби-махкана тІехула.
41Цуьнан гІаланаш а, гІепаш а схьайохур ю, хІора муабахочун дог цу дийнахь берах хьийзочу зудчун санна хир ду.
42Муабахой хІаллакбийр бу, уьш кхин къам хир дац, хІунда аьлча ша Везачу Элал а лекха хетара цунна.
43Іадор а, ор а, гур а хир бу шуна, Муаби-мехкан бахархой, – боху Везачу Эло. –
44Іадорах веддарг ор чу эккхар ву, ткъа ор чуьра хьалаваьлларг гуро лоцур ву, хІунда аьлча Ас Муаби-махкана тІе таІзаран денош далор ду, – боху Везачу Эло. –
45Хьешбон-гІалин пенийн ІиндагІехь бевдда боьлхурш гІо доцуш лаьтта, хІунда аьлча Хьешбонера цІе елира, ткъа Сихьон-паччахьан гІалара алу марсаяьккхира. Цу цІеро муабахойн бІаьштигаш ягайо, оцу гІовгІа ечеран туьтанех цІе летира.
46Къа ду хьан, Муабин къам! Камош-харцделан халкъ, хьо хІаллакьхилла! Хьан кІентий кхечу махка дІабигина бу, ткъа хьан зудабераш йийсаре дІадигина ду.
47Амма тІаьххьарчу деношкахь Аса Муабин къоман аьтто юхаметтахІоттор бу», – боху Везачу Эло. Муабина тІехь кхел ярх лаьцна хааман чаккхе кхузахь ю.
49
Іамминан къомана тІехь кхел яр
1Іамминан къомах лаьцна Везачу Эло иштта боху: «Бераш дац ткъа Исраилан халкъан? Цуьнан долахь дерг кхочун верг вац ткъа? ТІаккха МилкІом-харцделан къомо гадахойн мохк хІунда дІалаьцна? Оцу къоман нах гадахойн гІаланашкахь хІунда бу Іаш?
2Зама тІекхочур ю, – боху Везачу Эло, – Іаммин-махкарчу Рабба-гІалин нахана Аса тІеман орца даккхар хозуьйтуш йолу. Оцу гІаланах къапалгийн барз хир бу, цунна гонах йолу ярташ а цІерца хІаллакйийр ю. Цара исраилхой шайн гІаланашкара дІабахийтира, амма исраилхоша Іамминхой цигара дІалохкур бу, – боху Везачу Эло.
3Делха, Хьешбонан бахархой: хІаллакйина ГІай-гІала. Тийжа, Рабба-гІалин зударий, шайна тІе сингаттаман бедарш а юхий. Белхарца шайн гІалин пенашна юккъехь дІасауьдуш хила, хІунда аьлча мостагІчо МилкІом йийсаре дІавуьгур ву, цуьнан динан дайшца а, элашца а цхьаьна.
4ХІунда до аша шайн тогІех дозаллаш, уьш токхе ю а бохуш? Ва тешаме доцу къам, хьайн хьолах тешна а Іаш, хьуна моьтту, хьуна тІелата цхьа а ваьхьар вац.
5Амма Ас массо а хьан маьІІера хьуна тІе къемат доуьйтур ду, – боху массо а ницкъийн Хьалдолчу Эло, – тІаккха шу дІадовдур ду, цхьаммо а шу юха цхьаьна схьа а гулдийр дац.
6Амма тІаьхьа Аса Іамминхойн аьтто юхаметтахІоттор бу», – боху Везачу Эло.
Эдоман къомана тІехь кхел яр
7Эдоман къомах лаьцна иштта боху массо а ницкъийн Везачу Эло: «Кхин хьекъалалла ца дисина те Теман-гІалахь? Хьехам кхин ца бало те кхетам болчаьрга? ДІадаьлла те церан хьекъал?
8Дадданан бахархой, бовдий, дІагІо кхузара, хьехаш чохь дІаловчкъа, хІунда аьлча Іесаван тІаьхьенна бохам бийр бу Ас. Цунна таІзар даран хан схьакхаьчна.
9Нагахь санна кемсаш схьагулйийраш хьо волчу багІахь, таьллангаш тІехь цара масех кемс схьаяккхаза юьтур яц те? Нагахь буьйсанна къуй багІахь, шайна луъург бен цара ца лачкъайо те?
10Амма Аса Іесаван тІаьхьенан мел долу хІума схьадоккхур ду, Ас гучуйохур ю церан дІалечкъийлаш, кхин уьш къайла ца бовлуьйтуш. Церан бераш а, гергарнаш а, уллоранаш а байина дІабохур бу. Эдоман тІаьхьенах цхьа а вуьтур вац.
11Дита хьайн бобераш, Ас дола дийр ду церан. Хьан бисина Іаш болу зударий а Сох тешна Іан мегар ду».
12Иштта боху Везачу Эло: «Нагахь таІзаран кад мала декхарийлахь боцучара иза мала дезча, таІзар даза хьо хІунда дита деза, Эдоман къам? Хьо таІзар доцуш дуьсур ма дац – ахь а таІзаран кад мер бу!
13Аса Сайх чІагІо йо, – боху Везачу Эло, – Бацар-гІала йохийна хилла дІахІуттур ю аьлла. Цунах къемат а, кхардам а, яссийнарг а хир ю, ткъа наха, цуьнан цІе а йоккхуш, неІалташ эр ду. Цунна гонах мел йолу ярташ массо а ханна яссийна хир ю».
14Везачу Элера болу хаам хезна суна, и хаам бахьаш геланча а ваийтина халкъашна тІе: «Шайн эскарш схьа а гулдай, Эдомна тІамца чугІорта.
15Ас халкъашна юкъахь жима дийр ду хьо, ткъа адамашна юкъахь хьо дегаза хетар ду.
16Кхидолчу къаьмнашна кхерам тийсарх а, хьайн деган кураллах а хьо Іеха ма делла. Тархийн чІажашкахь а, лаьмнийн баххьашна тІехь а хьо Іаш ду, амма хьан цІенош аьрзунийн бенашка кхоччуш лекха хилча а, цигара дІа а хьо охьадуссуьйтур дара Аса», – боху Везачу Эло.
17«Эдом-махках нах кхаьрдар бу. Цигахула мел волучо, инзар а ваьлла, шок еттар ю, цунна мел бина бохамаш шайна гича.
18Седам-гІала а, Іамор-гІала а, царна гонахара гІаланаш а йохийна дІаяьхначул тІаьхьа ма-хиллара, – боху Везачу Эло, – иштта цхьа а стаг кхин хир вац Эдом-махкахь, цхьа а адам цигахь соцур а дац.
19Йордан-хин йистерачу боьлакаш юккъера лом токхечу дежийлашка схьадалар санна, Со схьавогІур а ву, цІеххьана эдомхой шайн махкара дІабовдуьйтур а бу. ТІаккха Сайна луъург а оцу махкана тІехІоттор ву Аса. Сох мила тарлур ву? Соьгара жоп деха мила ву? Муьлха жаІу валалур ву Суна дуьхьал?
20ЛадогІал Везачу Эло Эдоман бахархошна дан леринчуьнга, иштта Теман-гІалин бахархошца Цо дан леринчуьнга а. Ас чІагІо йо, жа санна долчу Эдоман къома чуьра къонахий дІакхоьхьур бу аьлла. Ас чІагІо йо, церан латта Аса хІаллакдийр ду аьлла, цара мел лелийнарг бахьана долуш.
21Эдом южуш яьллачу гІовгІано латта дегор ду. Цигара девлла маьхьарий Эрзийн хІорд болчу кхаччалц дІахезаш хир ду.
22Хьажал, хьала а даьлла, стигалара тІедеанчу аьрзуно санна, мостагІаша шайн тІемаш дІасадохуьйтур ду Бацар-гІалина тІехула. Эдомхойн тІемалойн дегнаш оцу дийнахь берах хьийзочу зудчун санна хир ду».
Дамасакхана тІехь кхел яр
23Везачу Элера хІара хаам Дамасакхах лаьцна бу: «ЮьхьІаьржачу хІоьттина Хьамат-гІала а, Арпад-гІала а, хІунда аьлча цаьрга вон хаам кхаьчна. ХІорд санна, оцу шиннан дегнаш хьийзаш ду, гІайгІанехь хиларна церан синтем а бац.
24Дамасакх-гІалин бахархой, дог а доьхна, юха а бирзина, бевдда дІабаха кийча бу. Къемат тесна церан дегнашка, гІайгІано а, лазаро а уьш дІалаьцна. Цаьргахь, берах хьийзочу зудчуьнгахь санна, лазарш ду.
25Сан сакъералуш хиллачу, гІараяьллачу гІалара нах дІа хІунда ца бевдда?
26Цигарчу майданашкахь а, урамашкахь а къона нах охьаоьгур бу, массо а тІемалой а хІаллакьхир бу цу дийнахь, – боху массо а ницкъийн Везачу Эло. –
27Ас цІе тосур ю Дамасакхан пенех, ткъа оцу цІеро Бен-Хьадид-паччахьан гІепаш дІакхоллур ю».
Къедарна а, Хьацорана а тІехь кхел яр
28Бавелан паччахь волчу Набухди-Нецара эшийначу Къедаран тукхамах а, Хьацоран пачхьалкхех а лаьцна Везачу Эло боху: «Къедаран тІаьхьенна тІамца тІегІорта, хІаллакдай, дІадаккха малхбалехьара долу халкъ.
29Церан четарш а, жаш а схьадохур ду, церан четарийн шаршуш а, церан бахам а, церан эмкалш а мостагІаша дІахьур ю. Наха цаьрга мохь хьоькхур бу: „Массо а агІор къемат ду шуна тІегІерташ!“
30ДІадовда, сихха дІагІо кхузара, Хьацоран бахархой, бердашна юкъахь дІаловчкъа, – боху Везачу Эло. – Бавелан паччахь волчу Набухди-Нецара шуна тІелата сацам бина. Шу муха дуьхьалдевр ду цунна, хІара ойла йина.
31„ХьалагІовтта, машарехь Іаш долчу, цхьана а хІуманна гІайгІа а ца беш Іаш долчу халкъана тІелата, – боху Везачу Эло. – Я неІарш а, я гІораш а цуьнан гІаланийн дац, уьш цхьацца а бевлла Іаш бу“.
32МостагІаша церан эмкалш дІайохур ю, церан даьхний дІалачкъор ду. И шайн гиччош тІера месаш лоргуш болу нах Ас массо а маьІІехула дІасабаржор бу, массо а маьІІера царна тІе бохам хьажор бу Аса, – боху Везачу Эло. –
33Хьацор иштта чангІалкхийн бен хилла дІахІуттур ю, массо а ханна яьсса аре а хилла. Адам цигахь цкъа а дехар а дац, цхьа а стаг цигахь соцур а вац».
Іейламна тІехь кхел яр
34ЯхІудхойн паччахь волчу ЦІадукъ-ЯхІун олаллин дуьххьарчу заманахь Ярми-ЯхІу-пайхамаре Везачу Элера хаам кхечира. Иза Іейламан бахархойх лаьцна бара.
35Массо а ницкъийн Везачу Эло бохура: «Ас Іейламан секхаІадкхоссархой хІаллакбийр бу, оцу къоман уггар боккха болу ницкъ.
36Ас Іейламана тІе иштта стигалан еа маьІІера биъ мох тІехьажор бу. Иштта массо а меттехула дІасабаржор бу Ас уьш. Дуьнен чохь цхьа а къам хир дац Іейламхой тІе ца дуссуш.
37Церан мостагІех а, уьш хІаллакбан лоьхуш болчарах а кхерор бу Ас Іейламхой. Ас царна бохам боккхур бу, иштта Сан чІогІа дералла царна тІе а ерзор ю, – боху Везачу Эло. – Ас Сайн тур царна тІехьажор ду, уьш берриш а хІаллакбина дІабаххалц.
38Церан паччахь а, берриг а баьччанаш а хІаллак а бина, Ас Сайн паччахьан гІант дІахІоттор ду Іейлам-махкахь, – боху Везачу Эло. –
39Амма тІаьххьарчу деношкахь Аса Іейламан къоман аьтто юхаметтахІоттор бу», – боху Везачу Эло.
50
Бавелах лаьцна болу хаам
1Везачу Эло Ярми-ЯхІу-пайхамарехула хашадхойн мохк болчу Бавелах лаьцна бина хаам хІара бу:
2«Массо а халкъашка дІахаийта,
байракх хьала а айъаяй,
къайла а ца доккхуш, дІадийца:
„Бавел-гІала схьаяьккхина,
Вел-харцдела юьхьІаьржачу хІоьттина,
Мардух-харцдела дог доьхна ву,
Бавелан суьрташ юьхьІаьржачу хІиттина,
цуьнан цІуш дог доьхна а бу“.
3Къилбаседера къам Бавел-махкана тІегІертар ду, цунах яьсса аре а йина, дІа а хІоттош. Цигахь вехаш цхьа а хир вац: адамаш а, дийнаташ а цигара дІагІур ду».
4«Оцу деношкахь, и хан тІекхаьчча, – боху Везачу Эло, – Исраилан къам а, ЯхІудан къам а, цхьаьна доьлхуш лелар ду, шайн Веза Дела а лохуш.
5Цара Цийон-ломана тІе боьдуш болу некъ хоьттур бу, цу агІор дІа а хьоьжуш, уьш цига гІур бу. Схьа а баьхкина, массо а ханна болу, цкъа а бицлур боцу барт а беш, шаьш Везачу Элаца боьхкур бу цара.
6Сан къам, тиладелла лелаш долу уьстагІий санна, дара. Церан Іуша, нийсачу новкъа тІера дІа а даьхна, лаьмнаш юккъехула дІасалаьхкинера уьш. Лам тІера гунна тІе довлуш, шайн Іаш йолу меттиг а йицйина, дІасалелара уьш.
7Сан халкъана дуьхьал мел кхеттарг, царна вонаш деш вара. Церан мостагІаша бохура: „Тхо бехке дац, хІунда аьлча цара Везачу Элана дуьхьал къинош летийна. Веза Эла церан бакъйолу Іаш йолу меттиг ю, ткъа Цунах церан дай тешна Іаш бара“.
8ДІагІо Бавелера, бита хашадхойн мохк, жена хьалха яьлла йоьду бож санна хилий, дІахІотта.
9Ас къилбаседехьара Бавелна тІе дуккха а даккхий къаьмнаш далор ду. Уьш цунна дуьххьал дІахІуьттур ду, ткъа Бавел цара схьайоккхур ю. МостагІийн пхерчий дика тІемалой санна ду, тІам тІера даьссачу куьйгашца юха ца боьрзуш болу.
10Хашадхойн берриг а махкахула хІонс схьаоьцур ю, ткъа махкана къола деш берш хІонсах Іаьбна хир бу», – боху Везачу Эло.
Бавел йожар
11«Шу, сакъералуш, ирсе лелаш дара, Сан латта дІалацарна. КІа оруш долу дуьхьарг санна, сакъералуш а, кхиссалуш а дара шу, тІемалойн говраш санна, терсаш дара шу.
12Амма хІинца шун нана юьхьІаьржачу хІуттур ю, шу дина болчу Бавел-махкана эхь хетар ду. Кхечу къаьмнашна юкъахь Бавел уггар кІезигниг хир ду. Бавел-мохк яьсса аре а, декъа латта а хир ду.
13Везачу Элан оьгІазло бахьана долуш, цхьа а стаг Бавелехь вехаш хир вац, ерриг а и меттиг яссалур ю. ГІалина уллохула тІех мел волучо, инзар а ваьлла, шок еттар ю, цунна мел бина бохамаш шена гича.
14Бавелна го а бай, тІамана кечло. СекхаІедаш кхуьссурш, гІалехьа дІахеца шайн пхерчий, уьш кхоа а ма де, хІунда аьлча цо Везачу Элана дуьхьал къа латийна.
15ТІеман маьхьарий детташ, цунна го бай, дІахІитта. Тахана ша мостагІийн кара дІаелла Бавел-гІалано, йохийна цуьнан бІаьвнаш, цуьнан пенаш охьаэгна. Веза Эла волчу Аса цунна бекхам беш хиларна, аша а бекхам бе цунна. Цо кхечу къаьмнашна тІехь деш дерг аша а де цунна тІехь.
16ХІаллакве Бавел-махкахь латта дІадуьйш верг а, ялта схьагулдечу хенахь карахь марс берг а. МостагІийн туьрах кІелхьарвалархьама, кхечу къомах верг хІорра а шен къам долчу юхаверза веза, хІорра а шен махка ведда дІаваха веза».
Исраилан халкъ юхадерзар
17«Исраилан къам, лоьмех дедда долу жа санна ду, массо а маьІІехула дІасадаьржина долу. Цкъа-делахь, Ашур-махкарчу паччахьо иза дІакхаьллина, тІаьхьара Бавелан паччахь волчу Набухди-Нецара цуьнан даьІахкаш аьтта».
18Цундела Исраилан халкъан Дела волчу массо а ницкъийн Везачу Эло иштта боху: «Аса кестта таІзар дийр ду Бавелан паччахьна а, цуьнан махкана а, Ашур-мехкан паччахьна таІзар ма-дарра.
19Ас юхадерзор ду Исраилан къам шен дежийле: иза децаш лелар ду Кармал-лам болчохь а, Башан-махкахь а, ткъа ша Эпрайм-лам тІехь а, ГалІадехь а дузур ду.
20Цу заманахь, и хан тІекхаьчча, – боху Везачу Эло, – Исраилан къомана юкъахь къинош лоьхур ду, амма уьш хир дац, ЯхІудан къомана юкъахь зуламаш лоьхур ду, амма уьш а карор дац, хІунда аьлча Айса дийна битинчеран къиношна гечдийр ду Аса».
Бавелан къомана тІехь кхел яр
21«ТІелата Мератайман лаьттана а, Пакхудан бахархошна а. Царна тІаьхьа а бевлла, уьш кхоччуш хІаллакбе, – боху Везачу Эло. – Аса шайна тІе мел диллинарг де.
22ТІеман а, боккхачу бохаман а гІовгІа ю массо а махкахула схьахезаш ерг.
23Ма йохийна, кагйина дІаяьккхина-кх дуьненан варзап йолу Бавел! Ма инзардевли-кх халкъаш Бавелна динчунна!
24Ас гураш доьгІнера хьуна, Бавел, хІинца, хьайна а ца хууш, хьо цара дІалаьцна. Веза Эла волчу Суна хьо дуьхьал яьллера, цундела хьо, кара а йина, дІалаьцна.
25Везачу Эло Шен дІадуьллийла йолчуьра оьгІазаллин герзаш схьаэцна, хІунда аьлча массо а ницкъийн Хьалдолчу Элан дан дезаш гІуллакхаш ду хашадхойн лаьтта тІехь.
26Массо а маьІІера Бавелна тІе гІорта! НеІарш а кегъеш, схьаелла церан ялта Іалашдо меттигаш! Бавелах хоттан саьлнаш е! Массо а хІума, буха ца дуьтуш, дохадай, дІадаккха.
27Массо а тІемалой, байий, дІабаха! Стерчий санна, байархьама дІабига уьш! Къа ду церан! Царна таІзар дан деза де тІекхаьчна».
28(КІелхьардовлархьама Бавел-махкара дІаидинчу адамаша бохучуьнга ладогІа! Цийон-лам тІе схьа а баьхкина, цара дуьйцу вайн Везачу Дала динчух лаьцна. Шен дезачу цІенна динчунна Цо бекхам барх лаьцна дуьйцу цара.)
29«Бавел-гІалина тІелата схьакхайкха массо а секхаІад карахь долчаьрга. Схьаваийта хІора секхаІад дула хууш верг. ГІалина го бе, цигара цхьа а ведда кІелхьар ца валийта. Цо шена леххнарг де цунна, кхечу къаьмнашна цо диннарг а дайта, хІунда аьлча дозалла а деш, Бавелан къам дуьхьалдаьлла Везачу Элана, Исраилан къоман Везаниг волчу!
30Кегий нах хІаллакьхир бу цуьнан урамашкахь, ткъа оцу дийнахь цуьнан берриг а тІемалой а бойур бу», – боху Везачу Эло.
31«Хьо чІогІа кура ду, Бавелан къам, цундела Со хьуна дуьхьалваьлла, – боху массо а ницкъийн Хьалдолчу Эло. – ТІекхаьчна хьуна таІзар дан деза хан.
32Ког а тасабелла, охьакхетар ю кура Бавел, хьалагІатта цунна цхьаммо а гІо а дийр дац. Ас цуьнан гІаланех цІе латор ю, цу цІеро гонах массо а хІума дагийна дІадоккхур ду».
33Массо а ницкъийн Везачу Эло боху: «Йийсарехь болчу исраилхошна а, яхІудхошна а гІело йо. Уьш дІабигна массара а дІалаьцна латтош бу, ткъа царна уьш схьахеца а ца лаьа.
34Амма уьш ПаргІатбохург чІогІа ницкъ болуш ву, ткъа Цуьнан цІе массо а ницкъийн Веза Эла ю. Церан гІуллакх Цо леррина къастор ду, дуьненна синтем а луш, ткъа Бавелан бахархошна гІайгІа а кхуллуш».
35Везачу Эло боху:
«Тур тоха хашадхошна!
Тур тоха Бавелехь бехаш болчарна,
церан баьччанашна а, хьекъалчашна а!
36Тур тоха церан динан дайшна,
уьш кхетамчуьра а бохуш.
Тур тоха церан тІемалошна,
уьш къематах а бузуш.
37Тур тоха церан говрашна а, гІудалкхашна а,
шайна юкъахь болчу тІелаьцначу тІемалошна а,
уьш, зударий санна, кхоьруьйтуш.
Тур тоха церан хазнашна,
уьш хІонс санна дІаса а йохуьйтуш.
38Йокъа хІоттае Бавеларчу хишна тІе,
уьш долу меттигаш якъа а еш,
хІунда аьлча Бавел – цІуйн мохк бу,
ткъа оцу дегазчу цІуша уьш хьерабоху.
39Яьссачу аренийн акхарой а, чангІалкхаш а Бавелехь ехар ю, иштта бухІанаш а хир ю кху лаьтта тІехь ехаш. Адамаш цигахь цкъа а дехар дац, массо а тІейогІучу тІаьхьенашна цкъа а стаг цигахь Іаш хир вац.
40Везачу Эло Седам-гІала а, Іамор-гІала а, царна гонах йолу ярташ а йохийна дІаяхаре терра, – боху Везачу Эло, – иштта Бавелаца хир ду. Цигахь цхьа а адам дехаш хир дац, цхьа а стаг цигахь кхин соцур вац.
41Хьовсал, къилбаседехьара тІедогІуш доккха эскар ду,
дуьненан йистера тІаме кечам беш ду доккха къам.
42Церан карахь гоьмукъаш а, секхаІедаш а ду,
уьш къиза а, шайца къинхетам боцуш а бу.
Уьш говрашкахь богІучу хенахь,
карзахбаьллачу хІордах тера бу.
Хьоьца тІом бан кийча бу уьш.
Церан Іалашо – хьуна тІелатар ю, Бавел.
43Царах лаьцна Бавелан паччахье хаам кхаьчча,
цуьнан куьйгаш гІелделла охьадахара.
Берах хьийзош йолчу зудчуьнгахь санна,
боккха бала бара цуьнгахь.
44Йордан-хин йистерачу боьлакаш юккъера лом токхечу дежийлашка схьадалар санна, Со схьавогІур а ву, цІеххьана бавелхой шайн махкара дІабовдуьйтур а бу. ТІаккха Сайна луъург оцу махкана тІехІоттор ву Аса. Сох мила тарвалалур ву? Соьгара жоп деха мила ву? Муьлха жаІу валалур вара Суна дуьхьал?
45ЛадогІал Веза Эла волчу Ас Бавел-гІалин бахархошна дан леринчуьнга, иштта хашадхойн махкана Аса дан леринчуьнга а. Ас чІагІо йо, жа санна долчу Бавелан къома чуьра къонахой дІакхоьхьур бу. Ас чІагІо йо, церан латта Аса хІаллакдийр ду, цара мел лелийнарг бахьана долуш.
46Бавел схьаяьккхина яьллачу гІовгІано латта дегор ду. Цигара девлла маьхьарий къаьмнашна юкъахь дІахезаш хир ду».
51
Бавелан къомана тІехь кхин а кхел яр
1Иштта боху Везачу Эло: «Ас Бавелна а, Лев-Кхамай-мехкан
[19] бахархошна а тІе хІаллакбо мох хьокхуьйтур бу.
2Хийра нах Ас Бавелан къомана тІегІуртуьйтур бу. ИрхдугІучу хенахь кегаш мохо дІахьакхаре терра, цара бавелхойн мохк бассор бу. Цунна тІе бохам бечу дийнахь массо а агІор оцу махкана го бийр бу цара.
3СекхаІад кхуссучарна шайн Іад дула я шайн гІаьгІнаш тІедуха хан ма ло. Бавелхойн кегий нах ма кхоабе! Дерриг а церан эскар, дохадай, хІаллакде!
4Хашадхойн лаьтта тІехь Іохкур бу байинарш, чевнаш хилларш а цигарчу некъаш тІехь Іохкур бу».
5Шайн Дела волчу массо а ницкъийн Везачу Эло Исраилан къам а, ЯхІудан къам а, йисина Іаш йолу зуда санна, ца дитина, церан мохк Исраилан Везачунна дуьхьал летийначу къинойх дуьзна делахь а.
6Довдий, дІагІо Бавелера, хІораммо а шайн синош кІелхьардаха, цуьнан къинош бахьана долуш хІаллак ца хила. ХІара зама Везачу Эло Бавелна бекхам бан лерина йолу зама ю, шайна доггІург дІало зама а ю.
7Бавел Везачу Элан карахь дашо кад бара, дерриг а дуьне дахош болу. Къаьмнаша чагІар молура цу кеда чуьра, ткъа цул тІаьхьа, кхетам чуьра а довлий, лелара уьш.
8Амма цІеххьана буьйжира Бавел-мохк, хІаллак а хилира иза. Делха и бахьана долуш, лаха цуьнан чевнашна молха: иза тобала а мега шуна.
9«Тхо иза тобан гІиртира, амма цунна дарба ца хилира. Бита иза, хІора а вайн махка дІагІур ду вай, хІунда аьлча цунна йина йолу кхел стигалшка хьалакхаччал ю, иза мархашна тІе хьалаяллал ю».
10Сан халкъо боху: «Везачу Эло нийсонца вай меттахІиттийна, ткъа вай хІинца, Цийон-лам тІе а дахана, дІадийца деза вайн Везачу Дала динарг».
11Везачу Эло мадайхойн паччахьийн са карзахдаьккхина, хІунда аьлча Иза Бавелан къам хІаллакдан воллуш ву. Цу тайпана Цо бекхам бийр бу Бавелна, цара Шен дезачу цІенна динарг бахьана долуш.
ТІеман хьаькамаша омра до: «Схьаэца шайн турсаш, ирде пхерчий!
12Байракх хьалаайарца омра де Бавел-гІалин пенашна тІелата, гІарол а чІагІде, массо а меттехь гІаролхой дІа а хІиттош, мостагІчунна кІелонаш а кечъе!»
Везачу Эло Бавелан бахархошна Ша дан леринарг дерриг а кхочушдийр ду.
13Дукха хишна уллохь Іаш йолу а, шортта хазнаш йолу а Бавел-гІала, хьан чаккхе тІекхаьчна, хьан дахар дІахеда хан тІееана.
14Массо а ницкъийн Везачу Эло Шех чІагІо йина: «Бавел, Ас хьуна чу, цІоз санна, дукха адамаш хоьцур ду, хьуна тІехь толам баккхарна цара маьхьарий а хьоькхур ду».
Дела хаставаран йиш
15Шен нуьцкъалаллица Цо дуьне кхоьллина,
Шен хьекъалаллица иза чІагІдина,
Шен хьекъалца лаьтта тІехула стигалш яржийна.
16Цо къекъийтича, стигалан хиша гІовгІа йо.
Дуьненан йистошкара Цо мархаш хьалаайайо.
ДогІанаш а догІуш, Цо хаьштигаш туху,
Шен чІоьнашна чуьра мох а арабоккху.
17ХІора стаг сонта а, хьекъал доцуш а ву.
ХІора куьпчи ша винчу цІуно юьхьІаьржачу хІоттаво.
Цо лалийна суьрташ харцдерг бен дац,
церан кийрахь Іаь а, са а дац.
18Церан цхьа а тайпана мах бац,
уьш беламна йина ю.
Кхел ечу хенахь
уьш тІепаза йовр ю.
19Амма Якъубан тІаьхьенан Дела иштта вац,
хІунда аьлча Иза массо а хІуманан Кхоллархо ву,
ткъа Исраилан къам Цуьнан долахь дерг ду.
Цуьнан цІе – массо а ницкъийн Веза Эла ю.
Везачу Элан варзап
20Везачу Эло боху:
«Бавел, хьо – Сан тІеман диг ду,
хьо – Сан тІеман герз ду.
Хьоьца Ас халкъаш а хьошура,
хьоьца Ас пачхьалкхаш а хІаллакйора.
21Хьоьца Ас говр а, цунна тІера бере а хьошура,
хьоьца Ас гІудалкх а, иза лоллуш верг а хьошура,
22хьоьца Аса зуда а, стаг а хьошура,
хьоьца Аса воккханиг а, жиманиг а хьошура,
хьоьца Аса кІант а, йоІ а хьошура,
23хьоьца Ас Іу а, жа а хьошура,
хьоьца Ас ахархо а, сту а хьошура,
хьоьца Ас мехкада а, куьйгалхо а хьошура».
Бавелна дина таІзар
24«Ткъа хІинца ЯхІудхойн бІаьргашна хьалха Ас дІадоькхур ду Бавелан къомана а, хашадхойн махкахь мел бехаш болчарна а цара Цийон-лам тІехь мел дина вон бахьана долуш, – боху Везачу Эло. –
25Со хьуна дуьхьалваьлла, Бавел! Хьо дерриг а дуьне хІаллакдеш болу лам санна ю, цундела Ас хьуна тІе Сайн куьг хьур ду, хьо терхеш тІера лаьтта охьа а кхуссуш. Хьо багийна болу лам хир бу.
26ЦІийнан сонна я цІийнан бухана хьох цхьа а тІулг схьаоьцур бац. Хьо массо а ханна яссаелла дІахІуттур ю», – боху Везачу Эло.
27«ТІеман байракх хьалаайае! Къаьмнашна юкъахь коьман маІа лакха! Бавел-гІалина тІелата халкъаш кечде! Араратан а, Менин а, Ашкиназан а пачхьалкхаш цунна дуьхьал яха омра де. Царна массарна а тІехь баьчча хІоттаве, цІоз санна дукха говраш а хилийта.
28Бавелна дуьхьалдаха къаьмнаш кечде. Кечбе мадайхойн паччахьаш а, мехкадай а, куьйгалхой а. Кечде церан олаллехь долу дерриг а мехкаш.
29Латта лесташ а, хьийзаш а ду, хІунда аьлча Везачу Эло Бавелна дан леринарг кхочушхуьлуш ду. Цунна Бавел-махках чохь адам Іаш доцуш дассийна латта дан лаьа.
30ТІом бечуьра сецна Бавелан тІемалой, уьш чІагІйинчу меттигашкахь сецна Іаш бу. Ницкъ дІа а баьлла, уьш зударий санна хилла дІахІиттина. ГІаланийн зайлаш бохийна дІабаьхна, ткъа церан цІенош догуш ду.
31Цхьа геланча вукху геланчина тІаьхьа а кхуьуш, Бавелан паччахье цуьнан гІала массо а маьІІера дІалаьцна лаьтташ ю аьлла, хаам эцна вогІу.
32Хиш тІера массо а дехьаволийла дІалаьцна лаьтташ ю, гонах йолу уьшалш йогуш ю, тІемалой кхерамо Іадийна».
33Иштта боху Исраилан Дела волчу массо а ницкъийн Везачу Эло: «КІа ара кечъечу хенахь ког таІош йолчу хьаьттарх тера ю Бавел. Жимма хан яьлча, ялта гулдан хан тІекхочур ю».
34«Бавелан паччахь волчу Набухди-Нецара
тхо, дІа а кхаьллина, дакъадаллалц хуьйдина.
Цо тхо яьсса пхьегІа санна дІахІиттийра.
Саьрмико санна, цо тхо, дІа а кхаьллина,
тхан уггар дикачух шен кийра бузийра,
ткъа йисинарг дІакхоьссира.
35Тхуна массарна а йинчу къизаллех
Бавелан къам жоьпе озадойла, –
боху Цийонан бахархоша. –
Оха хьегна баланех хашадхойн мехкан
бахархой жоьпе озабойла», –
боху ярушалаймхоша.
Везачу Эло Исраил-махкана гІо дар
36Цундела Везачу Эло боху: «Ярушалаймхой, Аса нийсонца къастор ду шун гІуллакх, ткъа шун мостагІашна бекхам бийр бу. Аса Бавелан хиш схьадовлу меттигаш а, цуьнан хин шовданаш а дакъор ду.
37Бавел тІулгийн оьла хилла дІахІуттур ю, цунах чангІалкхийн бен хир бу. Бавел гича, нах къемате а хир бу, шок еттарца цунах кхаьрдар бу. Цхьа а стаг цигахь вехаш хир вац.
38Бавелан бахархой, лоьмаша санна, гІигІ деш лела. Церан гІигІ дар лоьман кІорнин санна ду.
39Уьш хьагбеллачу хенахь Аса царна той хІоттор ду, уьш баххалц царна малор а ду, уьш дикка сакъералуш ханна тІекхаччалц. Цул тІаьхьа царна массо а ханна наб кхетар ю, уьш цкъа а сама ца бовлучу тайпана, – боху Везачу Эло. –
40Аса уьш сагІа даккха кечдина Іахарий а, уьстагІий а, гезарий а санна дІахьур бу».
Бавелан кхоллам
41Везачу Эло боху: «Ма эшийна ю Шейшак!
[20] Ма дІалаьцна ю дерриг а дуьнено хестийнарг! Ма хили-кх Бавел къемате сурт къаьмнашна юкъахь!
42Бавелна тІехула хІорд баьржина, гІергІаш йолчу тулгІенаша иза дІахьулйина.
43Цуьнан гІаланаш яссаелла ю, цуьнан латта дакъаделла дІахІоьттина ду. Цигахь вехаш цхьа а вац, цхьа а стаг вер вац цу гІаланашна чухула.
44Ас Бавелехь таІзар дийр ду Вел-харцдалла: цо дІа мел кхаьллинарг Ас схьатосуьйтур ду. Иза волчу халкъаш кхин оьхур дац!
Бавелан пенаш а охьаэгна ду.
45Арадала Бавелера, Сан халкъ! ХІораммо а шен са кІелхьардаккха Везачу Элан чІогІачу оьгІазлонах.
46Дог доьхна а ма хила, кхера а ма кхера, махкахула шайна хабарш хезча. Цхьана шарахь цхьа хабар хезар ду шуна, вукху шарахь – важа хабар хезар ду. И хабарш махкахь къизалла ярх лаьцна хир ду, цхьана баьччано вукху баьччанна дуьхьалдаккхарх лаьцна а хир ду и хабарш.
47Иштта тІекхочуш ду Ас Бавелан цІушна таІзар дийр долу денош. Берриг а цуьнан мохк юьхьІаьржачу хІоттийна хир бу. Массо а махкахула байинчеран декъий Іохкуш хир ду.
48Цул тІаьхьа стигал а, латта а, царна тІехь мел дерг а даккхийдеш хир ду Бавелна хилларг бахьана долуш, хІунда аьлча къилбаседехьара хІаллакдо эскарш тІелетар ду, – боху Везачу Эло.
49Бавело исраилхой а, дерриг а дуьненан адамаш а хІаллак-ма-дарра, цуьнан нах а хІаллакбан беза».
Бавелехь бехаш болчу исраилхойх лаьцна хаам
50«Туьрах кІелхьардевлларш, шу Бавелера сихха, ца соьцуш, дІадаха деза. Шаьш геннахь долуш, Веза Эла шайна дагаваийта, Ярушалайм а шайн даг чохь хилийта».
51Аша боху: «Тхайна сий мел доцург хезча, тхуна чІогІа эхь хетара. Везачу Элан цІийнан кертахь йолчу езачу меттигашна чу кхечу къаьмнех болу нах баьхкича, тхо чІогІа юьхьІаьржачу хІиттина дара».
52Везачу Эло боху: «ТІекхочуш ду Ас Бавелан цІушна таІзар дийр долу денош. Массанхьа а цуьнан лаьтта тІехь чевнаш хилларш узарш деш хир бу.
53Бавел стигала кхаччалц лакхаяьлла хилча а, цо цигахь шена яккхий чІагІонаш йина хилча а, Ас тІаккха а цунна тІе нах хьажор бара и гІала йохаяйта», – боху Везачу Эло.
Бавел кхин дІа а яссор
54Везачу Эло боху:
«ЛадогІа! Белхар ду Бавелера схьахезаш,
йоккхачу йохоран гІовгІа хеза хашадхойн махкара.
55Везачу Эло билггал йохор ю Бавел-гІала,
цунна чохь мел йолу гІовгІа дІа а туьйш.
Яккхий тулгІенаш санна, мостагІий цунна тІегІертар бу,
церан буьрса маьхьарий дІа а хозуьйтуш.
56Бавел йохорхьама эскар цунна тІегІертар ду.
Цуьнан тІемалой йийсаре буьгур бу,
кегдина хир ду церан секхаІедаш.
Веза Эла – бекхаман Дела ву,
Цо кхоччуш бекхам бийр бу.
57Ас малор ду церан баьччанашна а,
хьекъалчашна а, мехкадайшна а,
меттиган куьйгалхошна а, иштта церан тІемалошна а.
Царна массо а ханна, кхин сама а ца бовлуш, наб кхетар ю» –
боху Шен цІе массо а ницкъийн Веза Эла йолчу Паччахьо.
58Иштта боху массо а ницкъийн Везачу Эло:
«Бавелан стаммий пенаш баххаш тІе кхаччалц дохор ду,
цуьнан лекха кевнаш а цІерца дагор ду.
Халкъаша къахьегнарг эрна хир ду,
къаьмнаша бина болх цІеро багийна хир бу».
Ярми-ЯхІус бина болу Делера хаам Бавеле бахьийтар
59ЯхІудхойн паччахь волчу ЦІадукъ-ЯхІус олалла до доьалгІачу шарахь Сари-ЯхІу цуьнца цхьаьна Бавеле вахара. Сари-ЯхІу Махьси-ЯхІун кІентан Нери-ЯхІун кІант вара, ткъа иза паччахь Іаш волу меттигаш Іалашйийриг вара. Ярми-ЯхІу-пайхамаро цуьнга цхьа хаам дІабелира.
60Ярми-ЯхІус Бавелна тІекхача безаш болчу бохамех лаьцна дерг а, Бавелах лаьцна кхин бина хаамаш а дерриг а тептар тІе дІаязбинера.
61Сари-ЯхІус Ярми-ЯхІуга элира: «Хьожуш хилалахь: хьо Бавеле кхаьчначул тІаьхьа хІара дерриг а цигахь дІадешалахь, иза массарна а дІа а хозуьйтуш.
62Цул тІаьхьа ала: „Веза Эла! Ахьа хІара меттиг хІаллакйийр ю ма аьлла, кхузахь цхьа а стаг а, дийнат а кхин а ца Іойтуш, кхунах массо а ханна яссийна меттиг дІа а хІоттош“.
63Хьо и тептар дІадешна ваьлча, цунах тІулг дІа а бехкий, иза Эпрат-хина юккъе кхосса.
64Изза Бавел-гІалина а хир ду: иза кхин хьалагІатталур йоцуш хи буха гІур ю, Везачу Эло цунна тІе бен болу бохам бахьана долуш».
Цу тІехь Ярми-ЯхІун дешнаш чекхдовлу.
Ярушалайм йожар
(ТІаьххьарнаш 24:18 – 25:7)
52
1ЦІадукъ-ЯхІун ткъе цхьа шо дара, иза паччахь хилла дІахІуттуш. Ярушалайм-гІалахь Іаш а волуш, цхьайтта шарахь паччахьалла дира цо. ЦІадукъ-ЯхІун ненан цІе Хьамутал яра. Иза Либна-гІалара Ярми-ЯхІун йоІ яра.
2ЦІадукъ-ЯхІу-паччахьо а, шен дас ЯхІу-Якхама санна, Везачу Элана зуламе хеташ долу гІуллакхаш леладора.
3Делахь а Ярушалайм-гІалин а, ЯхІуд-мехкан а бахархой Шена уллора дІататтал чІогІа оьгІазваханера Веза Эла.
Иштта ЦІадукъ-ЯхІу-паччахь Бавел-мехкан паччахьна дуьхьалвелира.
4ЦІадукъ-ЯхІус паччахьалла до уьссалгІа шо долуш, шеран уьтталгІачу беттан уьтталгІачу дийнахь, Бавел-мехкан паччахь Набухди-Нецар, шен дерриг эскар а эцна, Ярушалаймана тІамца тІевахара. ГІалина уллохь меттамотт дІа а хІоттийна, ерриг а гІалина гонах гунаш дира цара, иза схьаяккха кечам бархьама.
5ЦІадукъ-ЯхІус паччахьалла до цхьайтталгІа шо тІекхаччалц, мостагІаша го бина лаьттира Ярушалайм.
6Цу шеран боьалгІачу беттан уьссалгІа де тІекхаьчча, гІалахь мацалла йолаелира. Цу чохь болчу бахархошна даа хІума ца диснера.
7МостагІчо гІалин пенах доккха Іуьрг даьккхича, берриг а Ярушалаймера тІемалоша дІабовда кечам бира. Хашадхой гІалина го бина лаьттинехь а, буьйсанна паччахьан бешана уллохь болчу шина пенна юккъехь лаьттачу кевнехула гІали чуьра араделира массо а эскар. Иза Іариба-тогІи йолчу дедда дІадахара.
8Амма хашадхойн эскар тІаьхьаделира ЦІадукъ-ЯхІуна. Ерихон-гІалин аренашкахь уьш цунна тІаьхьакхиира. Ткъа паччахьан эскарера берриш а тІемалой цунна уллора дІасабевдира.
9Паччахь схьа а лаьцна, цара иза Бавелан паччахь волчу схьавалийра Хьамат-махкахь йолчу Рабила-гІала. Цигахь цунна кхел йира.
10Бавелан паччахьо ЦІадукъ-ЯхІун кІентий цунна хьалха байира, иштта ЯхІуд-махкара элий а хІаллакбира цо Рабила-гІалахь.
11Ткъа ЦІадукъ-ЯхІун ши бІаьрг а баккхий, цунна цІестан буржалш тоха аьлла, омра дира цо. Цул тІаьхьа Бавелан паччахьо иза, Бавеле дІа а вигна, набахти чу воьллира. Иза ша валлалц цу набахти чохь ваьллира.
Везачу Элан цІа дохор
(ТІаьххьарнаш 25:8-17)
12Набухди-Нецара паччахьалла дечу ткъайоьсналгІачу шеран пхоьалгІачу беттан уьтталгІачу дийнахь паччахьан гІаролхойн хьаькам волу а, Бавелан паччахьан ялхо волу а Набузар-Адан Ярушалайме веара.
13Цо Везачу Элан цІа а, паччахьан цІа а, Ярушалаймера массо а цІа а цІе тесна дагийра. Иштта, Ярушалаймехь долу дерриг а коьрта цІенош а дагийра.
14Оцу хьаькаман куьйгаллехь долчу хашадхойн эскаро Ярушалаймана гонах долу пенаш а дохийра.
15Паччахьан гІаролхойн хьаькамо Набузар-Адана уггар къечарах болу цхьаберш а, Ярушалаймехь дисина кхидолу халкъ а, говза гІишлош йийраш а, Бавелан паччахьан агІор бевлларш а йийсаре дІабигира.
16Амма къечу нахана юкъара цхьадолу адамаш цо цу махкахь дитира, цаьрга кемсийн бошмашкахь а, кхашкахь а болх байтархьама.
17Хашадхоша дохийна дІадехира Везачу Элан цІенна хьалха долу цІестан бІогІамаш а, цІийнан кертахь меттахйохуш йолу цІестан бухахІотторгаш а, иштта цІестан хІорд а. Дерриг а цІаста цара Бавеле дІадаьхьира.
18Цара иштта дІаяьхьира тесаш а, белаш а, тукарш а, хаза хьожа йогІу хІума чуюьллу кедаш а, Везачу Элана гІуллакх дечу хенахь лелош хилла йолу цІастанах йина мел йолу пхьегІаш а.
19Деших а, детих а мел йина хІуманаш а дІаяьхьира паччахьан гІаролхойн хьаькамо: бошхепаш а, богуш болу кІора дІасакхоьхьу нойш а, цІий чудуттуш долу боганаш а, тесаш а, къуьданаш а, хаза хьожа йогІу хІума чуюьллу кедаш а, сагІанийн боганаш а.
20Сулим-паччахьо Везачу Элан цІенна лерина бина ши бІогІам а, боккха яй а, шийтта цІастанах бина сту а, меттахйохуш йолу кІелхІотторгаш а чІогІа еза яра. Оцу хІуманашна дахана долчу цІастанан барам буста а ца лора.
21ХІора бІогІам берхІитта дол лекха бара, ткъа цуьнан го буьстича, иза шийтта дол бара. И бІогІамаш юкъахь хара дара, ткъа церан пенаш биъ пІелг шуьйра дара.
22Хьалхарчу бІогІамна тІехь цІастанах дина таж дара, пхиъ дол лекха а долуш. Цу тІехь цІастанах бина цаца а, наран стоьмаш а дара. Вукху бІогІамна тІехь а дара иштта дина цІестан наран стоьмаш.
23Массо а агІор безткъе ялхитта наран стом бара, ткъа таж тІехь уьш бІе бара.
ЯхІудхой Бавел-махка дІакхалхар
(ТІаьххьарнаш 25:18-21,27-30)
24Паччахьан гІаролхойн хьаькамо коьрта динан да волу Сари-ЯхІу а, шолгІа динан да волу Цапни-ЯхІу а, Везачу Элан цІа чу воьдийла ларъеш волу кхо гІаролхо а йийсаре дІавигира.
25ГІалахь кхидІа бисинчарах цо дІавигира тІемалойн хьаькам а, паччахьан ворхІ хьехамча а, нах эскаре дІаязбеш волу эскаран коьрта йозанча а, иштта гІалахь шайна схьакарийна волу кхузткъа кхиволу стаг а.
26Уьш берриш а паччахьан гІаролхойн хьаькамо Набузар-Адана Бавелан паччахьна тІе Рабила-гІала дІабигира.
27Хьамат-махкарчу Рабила-гІалахь Бавелан паччахьо, уьш байа аьлла, омра дира.
Иштта яхІудхой шайн махках бехира, йийсаре дІа а бигина.
28ХІоккхул адам шен цІера даьккхира Набухди-Нецара: ша паччахьалла дечу ворхІалгІачу шарахь ЯхІуд-махкара кхо эзар ткъе кхоъ стаг араваьккхира цо.
29Набухди-Нецара Бавелехь паччахьалла дечу берхІитталгІачу шарахь Ярушалаймера бархІ бІе ткъе шийтта стаг араваьккхира.
30Набухди-Нецара паччахьалла дечу ткъе кхозлагІчу шарахь Набузар-Адана ЯхІуд-махкара ворхІ бІе шовзткъе пхиъ стаг араваьккхира. Верриг а йийсаре дІавигнарг виъ эзар ялх бІе стаг вара.
31ЯхІудхойн паччахьо ЯхІу-Яхина Бавеларчу набахтехь ткъе вуьрхІитта шо даьккхича, Авил-Мардуха иза набахтера аравалийтира. Иза хилира Авил-Мардух Бавелан паччахь хилла дІахІоьттинчу шеран шуьйтталгІачу беттан ткъе пхоьалгІачу дийнахь.
32Авил-Мардуха цуьнца бертахь къамел дора, ткъа Бавел-махкахь йийсарехь болчу кхиболчу паччахьийн ларамал цунна лекха ларам бира.
33ЯхІу-Яхинна пурба делира шена тІера тутмакхан духар дІадаккха. Дуьнен чохь ша кхин мел йоккхучу хенахь кест-кестта паччахьна уллохь яа хІума йоура цо.
34ЯхІу-Яхин дуьнен чуьра дІаваллалц, хІора дийнахь Бавелан паччахьо цунна мел оьшург латтадора.
Тийжамаш
Тийжамийн
тептар
Дешхьалхе
ХІокху тийжамийн тептар тІехь пхи байт ю. Іийса дуьнен чу валале, 586-гІачу шарахь Ярушалайм-гІала йохор а, иза дакъазаяккхар а, нах йийсаре бигар а ду царна чохь далхош дерг. Тептаран белхаран хатІ делахь а, Делах тешаран а, хиндолчух сатийсаран а дешнаш ду цу тІехь. ХІора шарахь жуьгташа дагабоуьйту халкъана хилла и бохам. Цу деношкахь цара марханаш а кхобу, белхарш а латтадо, иштта хІара байташ а йоьшу.
1
Ярушалайман бала
1qac Аqac*дам
[1] мацах дукха хилла йолу гІала,
цхьа а стаг воцуш санна йисина-кх и гІала.
Лаьтташ ю иза йисна Іачу зудчух таръелла.
Халкъашна юкъахь сийлахь йолуш лелла и гІала.
Мехкашна тІехь а эла хилла лаьттина и гІала.
Ясакх луш ерг санна хилла дІахІоьтти-кх и гІала.
2qac Бqac*уьйсанна иза йоьлху къаьхьачу белхарца.
БІаьрхиш а ма ду цуьнан беснеш тІехула охьаоьхуш.
Вац-кх цхьа а иза тейийриг
и езначу массарна а юкъахь.
Цуьнан берриг доттагІий а ямарта хили цунна.
МостагІий а хилла, дІахІитти-кх уьш цунна.
3qac Вqac*он тІе а догІуш, халчу лоллехь иза хили,
ЯхІудан халкъ йийсаре ма диги.
Хийрачу мехкашкахь даха иза хаийти,
амма цхьа а синтем цунна-м ца карий.
Массо а цуьнан мостагІий цунна тІаьхьабевли.
Готта йолчу оцу меттехь уьш цунна тІекхии.
4qac Гqac*ІайгІанехь ма ду Цийонан
[2] некъаш,
Царна тІехула ца леларна деза де даздийраш.
Ма яссаели хІинца цуьнан ерриг а ков-керташ,
Цуьнан динан дай а бу узарш деш лаьтташ.
ЙоІарий а ма бу цуьнан йоккхачу гІайгІанехь.
Йоккха къахьо ма ю цуьнгахь шегахь а.
5qac Дqac*ІахІитти-кх коьрте цуьнан массо а мостагІий,
Иза цаезнарш тоьллачу хьолехь бу.
Везачу Эло цунна и вон тІедаийти,
Цуьнан бахьана а цуьнан дукха къинош хилар ду.
МостагІашна хьалха, йийсаре а дахана,
Доьлхуш, дІаоьхуш цуьнан бераш а ду.
6qac Еqac*ли-кх дІа Цийонан
Элий а бу цуьнан,
дежийла доцу сеш санна,
дерриг гІора дІа а даьлла,
таллархочунна хьалха бевлла.
7qac Жqac*оп а лоьхуш, баланехь а,
гІело хьоьгуш а ша лелачу хенахь,
дагаяьхки Ярушалаймана тоххара хьалха
шен долахь мел хилла йолу хазнаш.
МостагІчун карах цуьнан халкъ доьжча,
цунна гІо дан цхьа а дІа ца хІоьттира.
Сийсаз а еш, иза хІаллакьхилча,
цуьнан мостагІий цунах кхаьрдира.
8qac Зqac*ене долу къинош летадора Ярушалаймо.
И бахьанехь догдели нехан а цунах.
Хьалха, и хеста а еш, язйина лелларш
хьоьжу хІинца массо а ца бешаш цунах,
гарна шайна и хІинца ерзинаяьлла.
Ша а цо ма доху даккхий синош хІинца,
шена эхь хетарна, дІа а йоьрзуш.
9qac Иqac* боьха томмагІа юх тІехь дара цуьнан.
Ца йора цо ойла шех хиндолчун.
Цуьнан йожарх нах инзарбевллера.
Вац-кха цуьнан догъэца хІинца цхьа а.
«Схьахьажахьа, Веза Эла, сан гІайгІа-балане,
ХІунда аьлча сан мостагІа вазвелла дІахІоьтти!»
10qac Кqac*уьг цунна тІе ма кховдийна буьрсачу мостагІчо,
Ярушалайман халкъан мехала мел йолчу хІуманна тІе.
Хьан деза долчу цІа чу боьлхуш
го цунна кхечу къаьмнех берш.
Царах лаьцна Ахь омра ма дина,
Хьайн гуламан метте ма дуьйла аьлла.
11qac Лqac*оьхуш напха шена, доккха са а дохуш,
Дерриг а хьан халкъ шен синехьа даьлла,
Шен мехала мел йолу хІума цо юучух дІало,
ша гІелделла доллушехь, дийна дисархьама.
«Хьажахьа хьо, Веза Эла, – оцу халкъо боху –
юьхьІаьржачу хІоьттина долу сан хьал хІинца муха ду.
12qac Мqac*ассо а новкъахула тІехдовлурш, шуна иза хІумма а дац!
БІаьрг тохий, схьахьовсийша, юй те иштта цамгарш?
Дуй те иштта лазар, суна кхеттарг санна?
Буй те иштта бала, суна белларг санна?
Везачу Эло Ша кхачийтира иза суна
Ша оьгІазваханчу цу халчу дийнахь.
13qac Нqac*ийсса лакхара Цо цІе охьа ма теси,
сан даьІахкашна иза кІоргге чу ма ели.
Со дІалоцу бой Цо сан когашка теси.
Со, охьа а йожийна, Цо юха ма ерзийти.
Сан синах а кхетта, Цо со дІа ма теси,
Дийнахь сарралц Цо со гІелйина дІахІоттий.
14qac Оqac*ццул долу сан къинош вовшех а дуьйцина,
шен куьйгаца царах суна дукъ Цо дина.
ТІаккха и дукъ суна Цо коча диллина,
иза бахьанехь сан берриг а ницкъ гІелбалийтина.
Хьалдолчу Эло дІаелла-кх со
схьаялалур йоцучеран кара.
15qac Пqac*Іелг Шен меттахбаккхарца дІатеси Хьалдолчу Эло
Суна чохь карийна мел болу сан нуьцкъала тІемалой.
ТІаккха суна дуьхьал Цо эскарш дІахІиттий,
Цаьрга хІаллакбайтархьама сан къона тІемалой.
Мутт доккхучу гІирсо санна, Цо дІахьаьши
яхІудхойн йоІ йолу и Ярушалайм-гІала.
16qac Рqac*еза йоцуш йоьлху со,
бІаьргаш бІаьрхих дуьзна сан.
Вац со денъян цхьа а,
тейийриг а вац-кха сан.
Бераш ду сан дог доьхна,
МостагІа шайл тоьлла дела».
17qac Сqac*атуьйсуш, кхийдадо шен куьйгаш Цийоно,
амма вац-кха цуьнан догъэца цхьа а.
Якъубан халкъах лаьцна Везачу Эло омра дина,
цуьнан лулахойх Цо мостагІий цунна бина.
Царна юкъахь Ярушалайм-гІала
дІахІоьтти-кх сийсазниг а хилла.
18«qac Тqac*къа Веза Эла бакъонца ма лела,
Цуьнан даше ас ла ца доьгІна дела.
Сан балане хьажий,
ладогІалаш, халкъаш,
Сан йоІарий, сан къонахий
йийсарехь ма бу.
19qac Хqac*олчу хІоьттинчу хенахь сайн накъосташка кхайкхира со.
Амма цара, ле а йина, Іехийра со.
Сан динан дай, сан къаной,
шайн са кІелхьардаккхархьама,
шайна напха а лоьхуш,
лечу хьола тІе бевлла.
20qac Хqac*ьажахьа соьга, Веза Эла, дог доьхна со хиларна,
Суна чохь мел йолу хІума егаеш дІахІоьтти.
Дог а меттахдаьлла сан,
Хьуна ас дуьхьало ярна.
Арахьара деанчу туьро сайн берех со яьккхи.
ЦІера хьал, ялар санна, ма ду сан хІинца.
21qac Цqac*арна ас узарш деш хезна,
Вац-кха сан догъэца цхьа а.
ДІахезна сан мостагІашна
Со къизачу баланехь хилар.
Айхьа аьлла де тІедаийтахьа,
Уьш а Ахь сох дІатарбехьа.
22qac Іqac*есаллица цара мел динарг
Хьуна хьалха дІахІуттийла.
Сан къинош бахьанехь суна динарг
Ахьа царна а дойла.
Тийжамаш сан бу-кха гІийла,
Дог а сан мел гІелделла».
2
Ярушалайм-гІалина бина бекхам
1qac Аqac*ьшнаш а еш, Хьалдолчу Эло ма кхолий
Цийонан йоІ Шен оьгІазаллица!
Исраилан халкъан сийлалла стигалара
Цо лаьтта тІе охьатеси.
Ша оьгІазваханчу цу дийнахь
Шен когийн кІело
[4] Цунна дага ма ца еа.
2qac Бqac*ерриге а Якъубан мохк Хьалдолчу Эло хІаллакби.
Къа ца хеташ, къизаллица Цо и бохийна дІабаьккхи.
Ша дарвеллачохь Цо йохийна дІаяьккхи
ЯхІуд-мехкан ерриге а чІагІйина йолу меттигаш.
Пачхьалкх а, цуьнан элий а Цо лаьтта охьа ма теси,
сийсаз а баьхна, уьш берриш а Цо охьа а ма бехки.
3qac Вqac*уно чІогІа дар а велла, Ша оьгІазвахча,
Исраилан берриг а ницкъ Цо хІаллакбина дІабаьккхи.
МостагІий царна хьалха дІахІиттича,
Шен аьтту куьг царна тІера Цо юхадерзий.
Цо иза дича, йогуш йолчу цІеро санна,
вайн махкара гонах мел дерг Цо дІа ма кхаьлли.
4qac Гqac*онахарчу мостагІчо санна,
секхаІад Цо тІехьажий.
Куьг тІе а кховдийна, мостагІчо санна,
бІаьргана мел безнарш хІаллакби.
ЦІе санна йолу Шен дералла
Цийонан йоІан четар чу Цо охьаІаний!
5qac Дqac*ІахІоьтти-кх Хьалдолу Эла мостагІа хилла,
Исраилан мохк берриг а Цо хІаллак ма би.
Цуьнан паччахьан гІишлош йохийна дІа ма ехи.
Цуьнан ерриг а чІагІонаш дакъазаяьхна йити.
ЯхІудан йоІ йолчохь долу латкъаммий, белхаррий
хІинца чІогІа алсам Цо ма даьккхи.
6qac Еqac*рриге а Шен гІишло, бешахь лаьтта цІа санна йолу, Цо тІепаза дІаяьккхи.
Шен гуламан меттиг а Цо хІаллакйина дІаяьккхи.
Цийон-ломахь даздеш хилла деза денош дицдайти.
Шена лерина шоьтан денош Везачу Эло дитийти.
ЧІогІа Ша оьгІазваханчохь Цо паччахьаш дІатеси.
Ша чІогІа дарвеллачохь динан дайх Иза дІавирзи.
7qac Жqac*ирга
[5] а хетта, Шен сагІа доккху кхерч юха а тоттуш,
Хьалдолу Эла Шен цІийнах дІавирзи.
Цуьнан дерриш а пенаш
мостагІийн кара Цо дахийти.
Дезачу дийнахь айдеш санна, цара аьзнаш айади.
Везачу Элан цІа чохь цара йоккха гІовгІа ма яьккхи.
8qac Зqac*Іенашца санна, гІалина гонах сиз а хьокхуш,
билгалдаьккхира Везачу Эло цуьнан пенаш дохо.
Цийонан йоІан пен божорхьама
Шен куьг юха ца даьккхира Цо.
Арахула йолу чІагІонаш, пенашца цхьаьна
хІаллак а йина, елхийтира Цо.
9qac Иqac* дерриг Ярушалайман кевнаш лаьттах чу ма дахана.
Церан дерриг а гІораш а, дохийна, дІа ма даьхна.
Цуьнан паччахь, цуьнан элий хийрачу нахана юкъабаьхна.
Товрат-хьехамаш Іамо кхин цхьа а вац.
Цуьнан пайхамаршна хьалха кхин ца хІуьтту
Везачу Элера долу суьрташ.
10qac Кqac*ъаной ма бу бист ца хуьлуш хевшина,
Цийонан йоІан къаной лаьтта тІе охьахевшина.
Цара шайн кортошна тІе ченаш а ма тийсина.
Сингаттаман бедарш цара догІмаш тІе а юьйхина.
Ярушалайман йоІарша а, гІайгІанехь дІа а хІиттина,
халахетарца кортош шайн охьадахийтина.
11qac Лqac*едарадевлла-кх сан бІаьргаш, бІаьргех хиш охьадарна.
Кийрахь мел дерг дегадо сан, дог карзахдаларна.
Сайн синах а ваьлла со, дукха тийжаш хиларна.
И дерриг а хилла суна, сан халкъ дохийна лелорна,
Кегий бераш а, дакхош дерш а, мацалло эгийна,
ГІалин урамашкахь Іохкуш хиларна.
12qac Мqac*арахь долуш шайн наношка цу бераша ма олу:
«Мичахь ду те бепиг, чагІар?»
ТІаккха, чевнаш хилларш санна,
гІалин урамашкахь охьа а оьгий,
кийрара шайн синош дІа а хоьций,
шайн нанойн карахь дІадовлу уьш.
13qac Нqac*ийсадерг хІун эр дара хьоьга, стенца хьо юста,
Ярушалайм, ва сан йоІ?
Стенах хьо таръе ас, хьо теярхьама,
ва йоІстаг йолу хьо, Цийонан йоІ?
Чов ю хьан, хІорд санна кІорга,
ХІинца хьан тойийр яра те хьо?
14qac Оqac*лура хьан пайхамарша
даьссаниг а, харцдерг а.
Хьо йийсаре ца яхийта,
гучу ца яьккхира хьан Іесалла.
Цара дуьйцу хиндерш а,
адам ледеш, харц ма ду.
15qac Пqac*е а бетташ, гІалина уллохула мел лелачу наха
хІинца куьйгаш шайн вовшах ма детта.
Кортош а лестош, цара шакарш етта.
Ярушалаймах лаьцна цара иштта хоьтту:
«Шех хазаллин кхачамалла ду аьлла йолу гІала хІара ю те?
Шех хазахетаран бохь бу аьлла гІала хІара ю те?»
16qac Рqac*езахиларца хиллачунна хьан мостагІий хьох кхаьрда,
Цергаш хьекхош, цабашарца цара шакарш ма етта.
«Вай кху дийне са а тийсира,
вайна иза ган а ги,
Вай и хІинца дІа а кхаьлли», –
цара хІинца ма эли.
17qac Сqac*интем боцуш Везачу Эло Шен дош кхочушди,
хьалххе дуьйна Ша хьедина ма-хиллара.
Хьо къизаллица Цо хІаллакйи,
Ширачу хенахь Ша билгал ма-даккхара.
И мостагІчунна хазахийти.
Хьо цаезначийн ницкъ айи.
18qac Тqac*ийналлица кхойкху Хьалдолчу Эле адамийн дегнаша.
Тергам белаш хІинца аша, Цийонан йоІан пенаша,
Дийнаххьий, буьйсанний,
Іовраш санна, бІаьрхиш хьан оьхийла.
Хьан синтем а ма хуьлийла,
хьан бІаьргийн садаІар а ма хуьлийла.
19qac Уqac*замаш беш кхайкхарца,
буьйсанан хІора дакъа долалуш,
Хьайн дагахь мел дерг а, хи санна,
Іанаде Везачу Элана хьалха.
Хьайн куьйгаш кховдаде доІанца Цуьнга,
Хьайн берийн синош Цо Іалашдар доьхуш,
Урамийн сенашкахь
уьш мацалла лечу хенахь.
20qac Хqac*ьажахьа Хьо, Веза Эла,
Ахь хьанна и дина!
Дезий те зударша шайн бераш даа,
Шаьш дахар а делла, шаьш кхаьбна долу?
Хьалдолчу Элан цІа чохь байъина
хила безий те динан дай а, пайхамарш а?
21qac Цqac*у урамийн ченалахь ма Іохку
бераш а, къаной а охьаэгна.
Сан йоІарий а, кегий нах а
мостагІчун туьро охьабехкина.
ОьгІазваханчу ва дийнахь Ахь уьш хІаллакбира.
Церан синош ца кхоош, къизаллица уьш байъира.
22qac Іqac*аьржа баланаш массо а агІор Ахь суна тІебалийра.
Дезачу денна кхойкхуш санна, Ахь уьш суна тІебалийра.
Везачу Эло оьгІазалла ша йинчу ва дийнахь
Цхьа а дийна ца висира, цхьа а кІелхьара ца велира.
Ас лелийна мел берш, кхиийна мел берш
мостагІчо хІаллакбина дІабехира.
3
ГІайгІанехь воллушехь, сатийсам хилар
1qac Аqac*лссам бу аса хьегна баланаш
Везачу Элан дерачу олаллин куьйгах.
2qac Аqac*раваьккхи со Цо Іаьржачу бодане,
серло йоцчохь со лелийтархьама.
3qac Аqac*ьрру куьг Шен дийнахь сарралц суна тІехь а латтийна,
Веза Эла суна дуьхьал ма ваьлла.
4qac Бqac*илггал сан чкъор а, дилха а Цо мал а ма дина,
сан даьІахкаш а ца мегачу ма яьхна.
5qac Бqac*оккха го бира Цо суна,
къаьхьаллица а, халонашца а со дІа а лаьцна.
6qac Бqac*оданечу метте охьахаийна Цо со,
тоххарехь белла Іохкуш болу нах санна.
7qac Вqac*езачу Эло буржалш тоьхна суна,
кІелхьар ца валийта го бина суна.
8qac Вqac*езачу Элана дІа ца хезара сан доІа,
со Шега доьхушший, кхойкхушший волуш.
9qac Вqac*езачу Эло тІулгашца дуьхьало йи сан некъашна,
со лела некъаш а галдехи Цо.
10qac Гqac*амонца тІекхета кечъелла ча санна, дІахІоьтти Иза суна.
КІело еш долу лом санна, хили Иза суна.
11qac Гqac*амдина сан некъаш, цистина со дІаваьккхи,
цхьа а воцург а вина, дІахІоттий Цо со.
12qac Гqac*Іакх дина, дІахІоттий Цо со,
Шен секхаІад а тІехьажий Цо суна.
13qac Дqac*ерриг а Шен Іад-ботт чуьра
пхерчий сан жаннашна тІетуьйхи Цо.
14qac Дqac*ерриг а сан халкъ сох кхаьрдаш дІахІоьтти,
шаьш денна а лоькхучу иллешна юкъа цара со валий.
15qac Дqac*Іовшах а вузийна со Везачу Эло,
сагал-бецан къаьхьа хи а малийна Цо суна.
16qac Еqac*рриг сан цергаш жагІанца Цо кегйи,
лаьттарчу чимлахь Цо со верриг а бехви.
17qac Еqac*ли сан даг чуьра маршо а дІа.
Дицдели суна самукъадалар муха хуьлу а.
18«qac Еqac*рриг а Везачу Элах йолу дегайовхо дІаели сан,
берриг а ницкъ дІабели сан», – элира ас тІаккха.
19qac Жqac*ирга хетачу стиман ІаІар а, сагал-бецан къаьхьалла а санна,
ю ас сайн баланех а, ваьлла леларх а йо ойланаш.
20qac Жqac*олам-яІ, мел дика дагахь лаьтта суна иза,
ма доьхна ду-кха сан дог а хІинца.
21qac Жqac*им-жимма делахь а, юхадоьрзу
сан сатийсар, суна иза дагадеача:
22qac Зqac*аманашкахь а чекх ца болучу Везачу Элан безаман чаккхенга вай тІе ца кхаьчна
[6],
ткъа Цуьнан къинхетамаллин гІуллакхаш чекх а ца девлла.
23qac Зqac*овкх-яІ, хІора Іуьйранна карладуьйлу уьш,
Хьан тешаме хилар а мел кІоргге ду!
24qac Зqac*ийна долчу сан сино боху: «Веза Эла сан дакъа ду,
цундела Цунах а тешна со Іийр ву!»
25qac Иqac*штта дика ву Веза Эла, Шех а тешна, Іаш болчарна!
Дика ву Веза Эла Ша лоьхуш болчарна!
26qac Иqac*штта дика ду собарца Везачу Эле ладегІар,
гІолехь ду Цо кІелхьардахаре хьежар.
27qac Иqac*штта, гІолехь ду стагана ша къона волуш,
собаран дукъ лело иза Іемича.
28qac Кqac*ъаьхьачу баланийн мохь Везачу Эло шена тІе биллина дела,
тап-аьлла, тийна, ша волччохь Іан веза иза.
29qac Кqac*хочуьйтуш шен юьхь лаьтта, охьатеІийла иза Везачу Элана хьалха,
хІунда аьлча догдохийла кхин а хила там бу.
30qac Кqac*хечо шена тоьхча, шен важа бесни а схьаерзайойла цо.
Шега вон дош аьлча, собарх вузийла иза.
31qac Лqac*арам а беш, Хьалдолчу Эло
гуттаренна а вуьтур вац иза.
32qac Лqac*ан хала болу бала Ша тІебаийтахь а, къинхетам бийр бу Цо,
Шен хедар боцчу безаман бараме хьаьжжина.
33qac Лqac*аа а лууш ца до Везачу Эло
адамийн кІенташна таІзар а, халахетар а.
34qac Мqac*а хаьа-кх Цунна когаш кІел хьоьший
кху лаьттара массо а тутмакх.
35qac Мqac*а го-кх Веза Воккхачунна, Шена хьалха
адаман бакъонаш ларъеш ца хилча.
36qac Мqac*а го-кх Хьалдолчу Элана,
адамна кхел нийса еш ца хилча.
37qac Нqac*агахь санна Хьалдолчу Элана хила лиъча бен,
нахана лиънарг кхочуш хир дац.
38qac Нqac*ийсса Веза Воккхачо аьлча а бен,
хуьлий-ткъа бохам балар я беркат хилар?
39qac Нqac*агахь санна ша хІинца а вехаш хилча,
къинош бахьанехь шена дечу таІзарна латкъамаш бан ца беза стага.
40qac Оqac*цу ваьш лелачу некъийн тидам а бина,
Везачу Элехьа доьрзийла вай, уьш талла а теллина.
41qac Оqac*цу стигалшкахь волчу вайн Деле
хьалаойийла вай вешан дегнаш а, куьйгаш а.
42qac Оqac*ццул дуьхьал а девлла, Хьох дІакъаьстира тхо.
Ахьа, Веза Эла, тхуна геч а ца дира.
43qac Пqac*аргІат тхуна тІаьхьа а ваьлла, Хьо оьгІазвахча,
тхох къа а ца хеташ, дайира Ахь тхо.
44qac Пqac*ардо санна йолчу цу мархина юкъахь дІахьулвелира Хьо,
тхан доІанаш Хьайна тІе ца кхачийтархьама.
45qac Пqac*ачхьалкхашна а, массо къаьмнашна а юкъахь
нехаш санна дина, дІахІиттий Ахь тхо.
46qac Рqac*еза шаьш хиларна, мостагІий вайх кхаьрдаш бу,
вайн массо а мостагІий вайна кхиссарш еш бу.
47qac Рqac*агІ кхечи вайн а, къаьхьа къемат а, оьрнаш а,
дакъазадовлар а, дохор а хили вайн дакъа.
48qac Рqac*оггІана хин Іовраш йоуьйту сан бІаьргаша,
сан халкъ хІаллакьхилар бахьана долуш.
49qac Сqac*ан бІаьргаш ца совцу доьлхучуьра хІинца,
бІаьрхиш сан охьаоьху, ца совцуш, хаддаза,
50qac сqac*тигаларчу Везачу Элана,
охьа а хьаьжна, вайн хьал дІагаллалц.
51qac Сqac*ан бІаьргашна гинарг бахьана долуш,
сан гІаларчу йоІаршна гІайгІанехь ву со.
52qac Тqac*Іаккха, олхазар лоцуш санна, массо агІор хІуъа а дина,
со схьалаца гІиртира сан мостагІий, цхьа а бахьана доцуш.
53qac Тqac*утмакх санна, со ор чу а кхоьссина,
дийна волчу суна тІе тІулгаш кхиссина.
54qac Тqac*Іаккха сан коьрте кхаччалц хиш хьаладевлча,
ас элира: «Со хІаллакьхили».
55qac Уqac*р-атталла цу кІоргачу ор чуьра хьала а
Хьан цІе ас ма йохура, сан Веза Эла!
56«qac Уqac*зарш ас дарна, даккхий синош дахарна ма къовлахь Хьайн лерг дІа!» –
аьлла, ас орца даьккхича, сан аз Хьуна хезира дІа.
57qac Уqac*ьйр Хьоьца лоьхуш, со Хьайга кхайкхича,
Ахь, суна тІе а хуьлуш: «Ма кхера!» – элира.
58qac Хqac*ьалдолу ва Эла, сох даьлларг къастийнарг Хьо ма ву,
сан дахар а паргІатоне даьккхинарг Хьо ма ву.
59qac Хqac*ьуна гина, Веза Эла, суна дина вон.
Ахь-Айхьа ехьа сан гІуллакхан кхел.
60qac Хqac*ьуна го, Веза Эла, церан берриг а бекхамаш.
Церан берриг дагалацамаш суна дуьхьал бу.
61qac Цqac*еран ерриг ойланаш суна дуьхьалъевлла,
Хьуна хеза-кх, Веза Эла, цара етта баганаш.
62qac Цqac*ара хІора денна суна дуьхьалдаьхна хІилланаш го Хьуна, сан Веза Эла.
Суна дуьхьалбевллачеран къамелаш а хеза-кх Хьуна, сан Веза Эла.
63qac Цqac*ара, хьажахьа, Веза Эла,
шаьш хевшинчохь, гІевттинчохь сох белам ма бо.
64qac Іqac*аббалц Ахь бекхам бехьа царна, ва Веза Эла,
цара лелийначу гІуллакхашка хьаьжжина.
65qac Іqac*аьржа дог царна чу Ахь диллахьа,
Хьан неІалт а хуьлийла царна тІехь.
66qac Іqac*анаяй царна тІе Хьайн оьгІазалла, царна Хьо тІаьхьавалахьа,
Везачу Элан стигалшна кІелхьара хІаллак а бай, уьш дІабахахьа!
4
Ярушалаймана дина таІзар
1qac Аqac*нгали санна долу деши а ма кхоьлина ду-кх,
и тоьлла долу деши а ма хийцаделла-кх.
Урамашкахула маьІ-маьІІехь дІасакхийсина ду-кх
Делан цІийнан деза тІулгаш а.
2qac Бqac*еза болу Цийонан кІентий,
цІеначу дешин мехах берш,
кхийрачу пхьегІийн меха а бина,
куьпчичо бинарш санна ма лору.
3qac Вqac*уно къизачу чангІалкхо а накха ло
шен кІорнеш юзорхьама,
ткъа сан халкъана юкъара наной къиза хилла дІахІиттина,
яьссачу аренгахь шен хІоаш дІатосу олхазар санна.
4qac Гqac*о хІинца декхаш долчу берийн меттанаш
хьогаллина багара стигалх летта хилар.
Кегийчу бераша а бепиг доьху,
амма цхьаммо а ца ло царна иза.
5qac Дqac*ерстинчу женах шаьш дузош хилларш
хІинца-м мацаллех урамашкахь леш бу.
Хьалха дезачу кІадинах йина бедарш лелийнарш
хІинца-м нехаш кегош лелаш бу.
6qac Еqac*рриг Седам-гІалин къиношна динчу таІзарал а тІехдаьлла
Везачу Эло сан халкъан йоІарша хьерчийначу къиношна дина таІзар.
Иза-м цу сохьта хІаллакйина дІаяьккхира,
ткъа адамийн куьйгаш цунах хьакха а ца деллера.
7qac Зqac*аманашкахь къобалбина цуьнан элий
лайл а цІена, шурел а кІайн бара.
Церан догІмаш а ма дара цІарула-цІечу басахь.
Церан куц а ма дара жовхІарх тера.
8qac Жqac*олам-яІ, хІинца-м кІоранал а Іаьржа ю церан яххьаш.
Урамашкахь цхьанна а бовза а ца бевза уьш.
Церан дегІан чкъор а ма ду даьІахкех а летта,
дечиг санна, дакъа а делла.
9qac Иqac*штта, тур тоьхна байинарш ирсе бу
мацалло байиначарал.
ХІорш меллаша леш ма бу,
ялтин кхачам ца хиларна.
10qac Кqac*Іеда дегнаш долуш хилла болчу зударийн куьйгаша а
шайн бераш кхехкадора,
шайна юучунна уьш хилийта,
сан халкъана тІе бохам баийтича.
11qac Лqac*атийра Везачу Эло Цийонехь цІе,
иза бухара дуьйна яга а еш.
ОьгІазвахара Веза Эла,
Шен дералла тІехьажийра Цо Цийонна тІе.
12qac Мqac*ассо а адамаш, кху дуьнен чохь дехаш долу,
лаьттара паччахьаш а тешаш бацара,
Ярушалайман кевнашкахула
мостагІа чекхвер ву аьлча.
13qac Нqac*ийсо лелочеран цІий Іанош болчу
цуьнан пайхамарша мел летийна къинош,
цуьнан динан дайша лелош йолу харцонаш
бахьана долуш и дерриг а хилира.
14qac Оqac*цу урамашкахула, бІаьрзенаш санна,
лелаш бара пайхамарш а, динан дай а.
Ур-атталла церан бедарех хьакхавала а ваьхьар воцуш,
цІий дара царна тІехь.
15qac Пqac*аргІат мохь хьоькхура царна тІе:
«ДІасахила, Далла хьалха бехделларш! Тхох ма хьакхало!» – бохуш.
ТІаккха уьш, боха а бухий, дІасабовлура.
Ткъа наха шайна юкъахь олура: «Уьш кхин хир бац вайна юкъахь».
16qac Рqac*еза воцуш, Веза Эла цаьргахьара дІавирзинера.
Цо уьш массанхьа а дІасакхиссинера.
Наха шайн динан дайн кхин ларам ца бира,
шайн къаношка церан къинхетам ца хилира.
17qac Сqac*ирла бІаьргаш гІелделла-кх тхан,
гІо кхачаре эрна ла а дегІна.
Тхо кІелхьара ца дахалуш долчу халкъе
ха дечу бІов тІера тхо эрна охьахьийжира.
18qac Тqac*къа мостагІаша-м тхан лараш толлура,
тхо тхешан урамашкахула ца лелийтархьама.
ТІееа тхан тІаьххьара зама, тхан тІаьххьара денош а тІедаьхки,
тІекхечи тхан тІаьххьара сахьт а.
19qac Уqac*ьш, тхуна тІаьхьабевлларш,
стигаларчу аьрзунел а чехка бара.
Лаьмнашкахула тхуна уьш тІаьхьабевлира,
яьссачу аренгахь тхуна цара кІело а йира.
20«qac Хqac*алкъашна юкъахь дехар ду вай
цуьнан ІиндагІехь» – оха аьлла верг,
тхан дахаран са долу, Везачу Эло къобалвинарг,
мостагІийн гуро а лаьцна, ор чу хаийна.
21qac Цqac*хьаьна а кхетий, хазахетарца самукъадаккха хьайна
ІуцІа-махкахь дехаш долу Эдоман халкъ!
Амма хаалахь, и къаьхьа кад хьуна а тІекхочур буйла,
тІаккха, даха а дехна, хьо а дерзинадер дуйла.
22qac Іqac*есаллина дина таІзар чекхдели хьан, Цийонан йоІ,
кхидІа йийсарехь Цо хьо юьтур яц.
Ткъа ахьа харцонаш ярна, Цо дийр ду таІзар, Эдоман йоІ,
Цо гучудохур ду ахьа летош долу къинош.
5
Нах Везачу Элехьа берзоран доІа
1Веза Эла, тхуна хилларг дага а лаций,
тхоьгахьа а верзий, хьажахьа тхан юьхьІаьржачу хІиттаре.
2Тхан хІусамаш а кхечу махкарчу нехан караяхана.
Тхан долахь мел хилларг а хийрачу нехан каракхаьчна.
3Да а воцуш, байлахь дисна тхо.
Наной а бу тхан, бисина Іаш болу зударий санна.
4Тхешан долу хи а детих эца деза тхан.
Тхешан долу дечиг а ахчанах бен ца кхочу тхуна.
5Тхуна тІаьхьабевлларш тхан коча баьхкина.
Ткъа тхо гІел а делла, синтем а бац тхан.
6Бепигах дузархьама, мисархошца барт бира оха,
дийна дисийтархьама, ашурхошка бертан куьг дІакховдийра оха.
7Тхан дайша къинош летадора. Уьш хІинца бан а бац.
Ткъа уьш Делан лаамехь ца леларна, тхо таІзар токхуш ду.
8Тхан мостагІчун леша олалла до тхуна тІехь,
цхьа а вац церан карара тхо кІелхьардаха.
9Яьссачу арахь тхаьшна тІе айина тур долу дела,
даларна а кхоьруш, сискал йоккху оха.
10Луьра хІоьттинчу мацаллина, дагар а деана,
дІахІоьтти тхан чкъор, цІе санна хилла.
11Тхан зударий а хьийзабо мостагІаша Цийонехь.
Тхан мехкарий а хьийзабо цара ЯхІуд-мехкан гІаланашкахь.
12Тхан элий а мостагІаша ирхъоьхкина,
тхан къаной а хІинца ларам боцуш бу.
13Къоначаьрга а цара хьеран тІулгаца ялта охьуьйту.
Ткъа дечиган мохь беза хиларна, кегий нах охьаоьгу.
14Къаной а ма бац хІинца гІалин кевнашкахь охьаховшуш.
Кегий нах а ма бац шайн зурманаш лоькхуш.
15Тхан дегнийн хазахетар а дІадаьлла хІинца.
Тхан халхарш а белхаре дирзина хІинца.
16Тхан кортош тІера таьжнаш а охьаэгна.
Оха къинош летадарна, тхо Іазапехь ду!
17Цундела тхан дегнаш а ду доьлхуш.
Цундела тхан бІаьргаш а ду гІелделла.
18Цийон-лам бассабаларна,
чангІалкхаш ю цу тІехула лелаш.
19Ткъа Хьо, Веза Эла, даим а олалла деш ву.
Хьан Іарш тІаьхьенера тІаьхьенгахь лаьтташ ду.
20Кхоччуш диц хІунда дина те Ахь тхо?
Еххачу ханна тхо дІа хІунда теси те Ахьа?
21Дерзадехьа тхо Хьайгахьа, Веза Эла, оха чІогІа доьху Хьоьга!
Карла а дахий, дІахІиттадехьа тхан денош, Айхьа хьалха уьш дІахІиттош ма-хиллара.
22Гуттаренна а дІатесна-м хир ма дац Ахь тхо?
Доза доцуш оьгІазвахна-м ма вац Хьо тхуна?
Яхьазкхиал
Яхьазкхиал-пайхамаран
тептар
Дешхьалхе
Яхьазкхиал-пайхамар Бавел-махкахь йийсарехь вара Ярушалайм-гІала йожале хьалха а, йоьжначул тІаьхьа а (иза дара 586-чу шарахь Дала леррина Къобалвинарг дуьнен чу валале). Цо бо хаамаш Бавел-махкахь йийсарехь болчарна а, Ярушалайм-гІалахь Іаш болчарна а лерина бара.
Яхьазкхиал-пайхамаран тептар коьртачу ялх декъе декъа тарло: 1) Дала Яхьазкхиале, пайхамар хила аьлла, схьакхайкхар (1–3 кортош); 2) нахе Дала царна тІехь кхел йийриг хиларх а, Ярушалайм-гІала южург хиларх а, иза йохийна хирг хиларх а дІахьедар дар (4–24 кортош); 3) Шен халкъана тІехь гІело йинчу а, иза Іехийнчу а къаьмнашна Ша кхел йийриг хиларх лаьцна Везачу Элера болу хаамаш (25–32 кортош); 4) Ярушалайм-гІала йоьжначул тІаьхьа Исраилан халкъана синтем богІург хиларх а, хиндерг сов дика хиларх а йина чІагІо (33–37 кортош); 5) ГІогІ-элана дуьхьал бина Делера болу хаам (38–39 кортош); 6) Делан цІа а, халкъ а юхаметтахІотторах лаьцна долу Яхьазкхиална хьалха дІахІоьттина сурт (40–48 кортош).
Яхьазкхиал кІоргге тешар долуш а, боккха кхетам болуш а волу стаг вара. Шена хьалха хІиттинчу суьрташкахула иза дика кхетара, ткъа нахана лерина болу а, Делера болу а шен хаамех дукхахберш цо билгалонаш санна долчу гІуллакхашкахула бора. Адаман дог а, са а кийрахь карладаккха дезаран а, хІора стаг ша летийнчу къиношна жоп дала дезаш хиларан а чІогІа тидам бо Яхьазкхиала. Цо иштта хоуьйту, къоман дахар карладаккхаре шен сатийсар хилар. Яхьазкхиал пайхамар хилла ца Іара. Иза динан да а вара. Цундела Делан цІийнан а, адаман цІена дахар хиларан а цо къаьсттина гІайгІа бора.
1
Делан Іарш
1Халкъан цхьа дакъа Бавеле дІадигначул тІаьхьа, ткъе уьтталгІачу шеран боьалгІачу беттан пхоьалгІачу дийнахь, со Кабар-хина уллохь ЯхІуд-махкара йийсаре дІабигначарна юкъахь а волуш, стигалш дІаса а еллаелла, суна Делера долу суьрташ хІиттира.
2Оццу беттан пхоьалгІачу дийнахь (иза дара ЯхІу-Яхин-паччахь йийсаре вигначу пхоьалгІачу шарахь),
3соьга, динан да волчу Бузин кІанте Яхьазкхиале, Везачу Элан дош кхечира, со хашадхойн махкахь
[1] Кабар-хина уллохь волуш. Цигахь суна тІе Везачу Элан ницкъ боьссира.
4Суна, Яхьазкхиална, гира къилбаседехьара схьахьоькхуш долу дарц. Йоккха марха яра гуш, цунна юккъера стелахаьштигаш а лепаш, ткъа цунна гонах къегаш серлаюьйлуш яра. Мархина юккъехь, стелахаьштигаш долчохь, лепаш цІаста санна йолу хІума яра.
5Дарцана юкъахь диъ дийнат санна хІума яра. ДІахьаьжча, церан кеп адамийн сибатах тера яра.
6Делахь а цу хІораннан а йиъ юьхь а яра, биъ тІам а бара.
7Церан когаш нийса бара, ткъа коган кІело аьттан берг санна яра, цІандина цІаста санна къегаш а яра.
8Церан еа а агІонашкахь долчу тІемашна кІелахь адамийн куьйгаш дара.
9Деа дийнатан яххьаш а, тІемаш а дара. Церан тІемаш вовшех дозуш дара. Шаьш дІадуьйлалучу хенахь уьш, дІаса а ца доьрзуш, муьлххачу а агІор дІадахалора.
10Церан хІораннан а хьалхара юьхь – адаман юьхь яра, аьтто агІорниг – лоьман юьхь яра, аьрру агІор – стеран юьхь яра, ткъа хІораннан а тІехьара юьхь аьрзунан юьхь яра.
11Церан шишша тІам
[2] царна тІехула дІасабаржийна бара. ХІораннан а шишша тІам вукхуьнан тІемех хьакхалуш бара. ХІораннан а иштта кхин а шишша тІам бара, цаьрца шайн догІмаш къайладохура цара.
12Уьш хІорра муьлххачу а агІор дІадахалора. Шайн са дІагІертачу агІор доьлхура уьш, доьлхучу хенахь дІаса а ца доьрзуш.
13Дийнатийн сибат, догуш долу кІегий санна, къегаш дара, хаьштигех тера а дара. Цу дийнаташна юкъахь лелаш цІе яра, иза, ткъес санна, серло етташ яра.
14Ткъес санна, сиха дІасалелаш дара и дийнаташ.
15Цу дийнаташка хьаьжча, суна гира царна уллохь лаьттах кхеташ йолу йиъ чкъург, церан еа агІонна уллохь.
16ХІора чкъурган сибат цхьатерра дара. Уьш, хризолит олучу безачу тІулгех йича санна, лепаш яра, ткъа цхьа чкъург кхечу чкъургана чохь йолуш санна хеталора.
17И чкъургаш дІайоьлхучу хенахь дийнаташна хьалха йолчу муьлхха а еа агІонгахьа дІайигалора цаьрга. Чкъургаш дІаса а ца йоьрзуш, дийнаташ нийсса дІадоьлхура.
18Ткъа цу чкъургийн гонаш инзаре лекха дара – уьш массо а бІаьргех дуьззина дара.
19И дийнаташ дІадоьлхучу хенахь царна уллора чкъургаш а дІаоьхура, ткъа нагахь уьш хьалаайаелча, и чкъургаш а цаьрца цхьаьна хьалаайалора.
20Дийнаташ шайн сино дІаюьгучу метте дІадоьлхура, уьш дахначу метте и чкъургаш а дІайоьлхура цаьрца нийсса, хІунда аьлча цу дийнатийн са цу чкъургаш чохь дара.
21И дийнаташ дІадоьлхучу хенахь, чкъургаш а дІайоьлхура, уьш сецча – совцура, уьш лаьтта тІехула хьалаайаделча, цаьрца нийсса хьалаайалора чкъургаш а, хІунда аьлча цу дийнатийн са цу чкъургаш чохь дара.
22Церан кортош тІехула нартол санна йолу хІума яра, ша санна цІена исбаьхьа лепаш а йолуш.
23Цу нартол бухахь дІасадахийтина церан тІемаш дара, хІораннан а тІам вукхуьнан тІомах кхеташ. Ши тІам царна тІехула дІабоьдуш бара, ткъа вукху шина тІомо церан дегІ дІахьулдора.
24Уьш дІадоьлхучу хенахь суна церан тІемийн гІовгІа хезара. Церан тІемаша, дІадоьдуш долчу доккхачу хино санна, гІовгІа йоккхура. И гІовгІа Ницкъболчун аз санна, я эскаран гІовгІа санна хеталора. И дийнаташ дІадоьлхучуьра совццушехь, тІемаш церан агІонашна тІедуьжура.
25Цу дийнаташа, саца а сецна, шайн тІемаш охьадахийтича, церан кортошна тІехуларчу нартолна тІехулара аз схьахезара.
26Церан кортошна тІехуларчу нартолна тІехула саппир олучу безачу тІулгах йинчу Іаршах тера хІума яра. Цу тІехь адаман сибатехь волу цхьаъ Іаш волуш санна хетара.
27Суна гира гІодаюкъара дуьйна хьала, шена чуьра схьайолу цІеран алу санна, иза лепачу цІастанах тера хилар. Ткъа гІодаюкъана охьа а цІе летта лепаш санна йолу хІума гира суна.
28ДогІа догІучу хенахь мархашна юккъера схьакхетта стелаІад санна, серло яра цунна гонах йогуш.
2
1Иштта дара суна хІоьттина долу Везачу Элан сийлаллин сурт.
Дала Яхьазкхиале пайхамар хила схьакхайкхар
Сайна иза гича, голаш тІе лаьтта охьа а воьжна, сайн юьхь лаьтта улло кхаччалц охьатаІийра аса. Суна Вистхуьлучун аз хезира. Цо соьга элира: «Адаман кІант! ХьалахІотта хьайн когаш тІе, Со хьоьга вистхила воллу».
2Соьга Иза вистхуьлучу хенахь, суна чу Делан Са а деана, Цо со сайн когаш тІе ирахІоттийра. Къамел Деш Верг хезира суна.
3Цо соьга элира: «Адаман кІант! Ас хьо Исраилан халкъ долчу вохуьйту. Цу аьрхачу халкъо Суна букъ берзийна. Таханлерчу денна тІекхаччалц уьш а, церан дай а, Суна дуьхьал а буьйлуш, лелаш бу.
4Уьш чІогІа аьрха а, къиза а дегнаш долуш бу. Ас уьш болчу вохуьйту хьо. Ахьа цаьрга дІаала деза: „Иштта боху Хьалдолчу Дала!“
5Иза чІогІа духахьара тайпа ма ду. Амма цара хьоьга ладогІахь а, я ла ца догІахь а, шайна юкъахь пайхамар вехаш хилар хоийла царна.
6Амма хьо, адаман кІант, царах ма кхера. Хьо ишттачу церан къамелах а ма кхера. Кхера ма кхера, хьуна гонах уьш кІохцалш а, коканан коьллаш а санна белахь а, сту лоцучу гезгашна юкъахь Іаш санна хьо хилахь а. Церан къамелех а, царах а ма кхера, уьш духахьарчу тайпанах белахь а.
7Ас бохург цаьрга дІаала, цара ладогІахь а, ла ца догІахь а. Уьш аьрха нах ма бу.
8Ткъа ахьа, адаман кІант, Ас хьайга бохучуьнга ладогІа, уьш санна, аьрха а ма хила. Хьайн бага а гІаттаяй, Ас хьайна лун долу дешнаш дІадаа».
9ТІаккха суна сайга схьакховдийна долу куьг гира, цу куьйгахь хьарчийна тептар дара.
10Цо и тептар суна хьалха схьадаьстира: оцу тептаран шинна а агІонна тІехь тийжарийн а, белхарийн а, узарийн а дешнаш дара яздина.
3
1Цо соьга элира: «Адаман кІант! Хьайна хьалхара гуш дерг дІадаа, дІадаа и хьарчийна тептар. Цул тІаьхьа, ваха а гІой, Исраилан халкъе вистхила».
2ТІаккха Аса сайн бага гІаттийра, Цо соьга и тептар дІадаийтира.
3ТІаккха Цо соьга элира: «Адаман кІант! Хьайн кийра Ас хьайга дІалучу хІокху тептарх буза, иза дІа а кхаллий». И тептар аса дІакхаьллира, тІаккха сан бага, моз кхаьллича санна, марзъелла дІахІоьттира.
4Цо соьга элира: «Адаман кІант! Исраилан халкъ долчу а гІой, цаьрца Сан дешнашца къамел де.
5Аса хьо хьуна хууш боцу а, хийра а мотт буьйцучарна тІе ца вохуьйту, амма Исраилан халкъ долчу вохуьйту.
6Аса хьо ца вохуьйту, хьуна ца бевза хала мотт буьйцучу дуккха а долчу къаьмнашна тІе. Уьш болчу а вахана, цаьрга хьо вистхилча, цара хьоьга ладугІур дара.
7Ткъа Исраилан халкъо хьоьга ладугІур дац, хІунда аьлча цунна Соьга ладогІа а ца лаьа. Дерриг а Исраилан халкъ атта къар ца луш а, чІогІа дегнаш долуш а ду.
8Амма Аса хьо, уьш санна къар ца луш а, чІогІа дог долуш а вина, дІахІоттор ву.
9Алмаз тІулгал а чІогІа ду, иштта чІогІа хир бу хьан корта а. Хьо царал а къар ца луш хир ву. Царах кхера а ма кхера, ийза а ма ло, иза юхахьадаьлла халкъ делахь а».
10Цо соьга кхидІа а элира: «Адаман кІант! Ас хьайга мел олу дош хьайн дагца тІеэца, хьайн лергашца дІа а лаца.
11Бавел-махка йийсаре дІабигначу хьайн къомах берш болчу а гІой, цара хьоьга ладогІахь а, ла ца догІахь а, цаьрга дІаала: „Иштта боху Хьалдолчу Дала!“»
12ТІаккха со Делан Сино хьалаайира. Сайн букъ тІехьа суна чІогІачу гІовгІанан аз хезира. Оцу озо олура: «Ша Іаш волчу меттехь Везачу Элан сийлаллина хастам хуьлда!»
13Суна иштта дийнатийн тІемаш вовшахъхьекхалуш а хезира, царна уллорачу чкъургаша еш йолу гІовгІа а хезира. Иза стигал къекъарх тера яра.
14Делан Сино со, хьала а айина, дІаваьхьира. Догдоьхна, са карзахдаьлла вара со. Везачу Элан куьг дара суна тІехь чІоггІа лаьтташ.
15Тал-Авивехь Кабар-хина уллохь Іаш болу йийсарехь берш болчу вахара со. ВорхІ дийнахь Іийра со цигахь, царна юкъахь, чІогІа догдоьхна а волуш.
Везачу Эло Яхьазкхиалх гІаролхо вар
(Яхьазкхиал 33:1-9)
16ВорхІ де дІадаьлча, соьга Везачу Элан дош кхечира:
17«Адаман кІант! Ас Исраилан халкъан гІаролхо вина хьох. Соьгара болу хаам хьайна мосазза хези, Сан цІарах цаьрга дІахьедар дан деза ахьа.
18Ас зуламхочуьнга: „Хьо лийр ву!“ алахь, ахьа цуьнга иза дІаала деза, цу стаге, харц некъа тІера дІавала аьлла, дІахьедан а деза, цуьнга шен са кІелхьардаккхийтархьама. Ахьа иза ца дахь, и стаг шен къинош бахьана долуш лийр ву, ткъа цуьнан цІийх Аса хьоьгара жоп доьхур ду.
19Амма ахьа цуьнга дІахьедар динчул тІаьхьа иза къинош леточуьра ца сацахь, иза шен къинош бахьана долуш лийр ву, ткъа ахьа хьайн дахар кІелхьардоккхур ду.
20Нагахь санна бакъахьа леларг, шен нийсачу некъа тІера а ваьлла, харцдерг лело волалахь, Аса цунна новкъарло а йийр ю, иза лийр а ву. Иза шен къинош бахьана долуш лийр ву, ахьа цуьнга дІахьедар ца дина дела. Цо дина бакъахьара гІуллакхаш Суна дагадогІур дац, ткъа цуьнан цІийх Ас хьоьга жоп доьхур ду.
21Нагахь ахьа бакъахьа лелачуьнга, къинош ма летаде аьлла, дІахьедахь, ткъа цо къинош а ца летадахь, иза билггал дийна вуьсур ву, хІунда аьлча цо тидам бира шега динчу дІахьедарх. Ткъа хьо хьайн са кІелхьардаьккхина хир ву».
Яхьазкхиал вистхилалур вац
22Цул тІаьхьа суна тІе Везачу Элан ницкъ боьссира, Цо соьга элира: «Хьала а гІаттий, аренга дІагІо, цигахь Со вист хир ву хьоьга».
23Хьала а гІаьттина, со аренга дІавахара. Цигахь лаьтташ Везачу Элан сийлалла дара, суна Кабар-хина уллохь гинарг санна долу. ТІаккха со сайн юьхь лаьтта тІе кхачош охьавуьйжира.
24ТІаккха, суна чу Делан Са а доьссина, Цо со когаш тІе ирахІоттийра. ТІаккха Иза соьга вистхилира: «Хьайн цІа а гІой, цу чохь дІакъовлало.
25Хьо, адаман кІант, машшашца дІа а воьхкур ву, хьо нахана юкъахь ца лелавалийтархьама.
26Ас хьан мотт хьан къамкъаргах дІалатор бу, хьо вист ца хилавалийтархьама а, хьоьга и нах дІа ца хьебайтархьама а, хІунда аьлча иза аьрха халкъ ду.
27Цул тІаьхьа, Ас хьоьца кхидІа а къамел дича, хьан бага хьалагІатталур ю, хьан цаьрга ала йиш хир ю: „Хьалдолчу Дала иштта боху!“ ЛадогІа луучо ладогІа, ладогІа ца луучо ла ма догІа, хІунда аьлча иза аьрха халкъ ду».
4
Ярушалайм-гІалина го беш гайтар
1«Адаман кІант, кибарчиг схьа а эций, иза хьайна хьалха дІахІоттае, ткъа цунна тІехь Ярушалайм-гІалин сурт дилла.
2ТІаккха гІалина го лаца: иза схьаяккхархьама тІеман гІирс а дІахІоттабе, лаьттан гунаш а де, меттаметтанаш а де, царна гонах кевнаш дохош долу бІогІамаш а хІиттаде.
3Цул тІаьхьа бепиг дотту аьчка у схьа а эций, хьайний, цу гІалиний юккъе дІахІоттаде. Цу гІалина тІе а верзий, цунна го а бай, иза схьаяккха хьажа. Иза Исраилан халкъана билгало хир ю.
4Юха ахьа, аьрру агІор охьа а вижий, Исраилан халкъан къинош хьайна тІеэца. Хьо цу аьрру агІонна тІехь мел Іуьллу, оццул ханна и къинош хьуна тІехь хир ду.
5Аса хьуна тІехь и къинош хила деза денош, цхьа де цхьана шарца а нисдеш, терахь хІоттийна. Кхо бІе дезткъе итт дийнахь хир ду хьуна тІехь Исраилан халкъан къинош.
6Иза хьо дина ваьллачул тІаьхьа, аьтту агІор а верзий, шовзткъа дийнахь Іилла. Цу деношкахь ахьа ЯхІудан халкъан къинош хьайна тІеоьцу, цхьа де цхьана шарца а нисдеш: оццул хан ю Ас хьуна билгалъяьккхинарг.
7Хьайн бІаьргаш го лаьцначу Ярушалаймана тІе а хьажабай, берзинчу пхьаьрсаца цунна дуьхьал Делера болу хаамаш бе.
8Ткъа хІинца хьажал, Ас хьо машшашца дІавоьхкур ву, хьо цхьана агІора вукху агІор верза йиш йолуш вац, ахьа гІалина го бина долу денош чекхдовллалц.
9Хьайна кІа а, мукх а, кхоьш а, хьозийн кхоьш а, Іов а схьа а эций, уьш цхьана пхьегІи чу а йохкий, царах дама даккха. Цу демах хьайна баьпкаш де, хІора хьайн цигахь аьрру агІор Іилла везачу дийнан цІарах цхьацца бепиг а деш. Ахьа уьш кхаа бІе дезткъе итт дийнахь даа деза.
10Ахьа хІора дийнахь юуш йолчу хІуманан барам ткъа шекхал
[3] хила еза. Иза дийнан дохаллехь шен-шен барамехь яа еза.
11Дийнахь сарралц кхо кад хи мала йиш ю хьан, билгалъяьхначу хенашкахь а молуш.
12Адамах дІакъаьстинчу якъаеллачу боьхаллашна тІехь датта а доттуш, хьайн кхача, мекхан демах бина хьокхам санна, баа беза ахьа, адамашна дІа а гойтуш».
13Цул тІаьхьа Везачу Эло элира: «Оцу хІумано гойтур ду, Исраилан халкъо хьарам кхача муха боу, Ас, шаьш цІера ара а даьхна, кхин къаьмнаш долчу дІалаьхкича».
14ТІаккха аса элира: «Ва Хьалдолу Дела! Ас цкъа а ца йиъна Хьуна боьха хеташ йолу хІума, ас иштта цкъа а ца диъна урс хьакхаза долчу я акхароша дийначу бежанан жижиг. Сан багахула, со жима волчу хенахь дуьйна хІокху хене кхаччалц, хьарам кхача чекх ца баьлла».
15ТІаккха Везачу Эло соьга элира: «Дика ду, Ас пурба лур ду хьуна адамийн боьхаллийн метта бежанийн кхо даго, хьайна кхача бечу хенахь».
16Цул тІаьхьа Цо элира: «Адаман кІант! Ас Ярушалаймехь болу кхача берриг а чекхбаьккхина хуьлуьйтур бу. Шаьш буьстина бууш болу кхача наха кхерамца буур бу. Ткъа шаьш дуьстина молуш долу хи цара шайн доьхначу дагца мер ду,
17хІунда аьлча цигахь адамашна даъал бепиг а, маллал хи а хир дац. Уьш инзарбевлла вовшашка хьоьжур а бу, уьш телхар а бу. Иза хир ду церан къинош бахьана долуш».
5
Яхьазкхиала шен корта башар
1«Ткъа ахьа, адаман кІант, ира шаьлта схьа а эций, цуьнца, маж йошучун уьрсаца санна, хьайн маж а, коьртара месаш а дІаяша. Терза схьа а эций, и месаш кхаа декъе екъа.
2Цу месех кхозлагІа долу дакъа, гІалина го бина долу денош чекхдевлча, айхьа динчу гІалин суьртана юккъе охьа а диллий, дагаде. Важа дакъа гІалина гонах шаьлтанца хедадай, охьадилла. Месийн тІаьххьара дакъа мохехь дІасадаржаде, ткъа Со хьалаайинчу туьраца цунна тІаьхьавер ву.
3Ткъа ахьа, ваха а гІой, цу месех долу жима дакъа схьа а эций, хьайн бедаран дуьхах дІадехка.
4Хьайн бедарх дІайихкинчу месех жимма месаш схьа а эций, уьш цІерга кхийса, цигахь ягийтархьама. Оцу декъара яьлла цІе дІасаяржор ю Исраилан массо а халкъана тІекхаччалц».
5Цул тІаьхьа Хьалдолчу Эло элира: «ХІара ю Ярушалайм-гІала. Мехкаш гонах а долуш, иза кхечу къаьмнашна юккъе дІахІоттийра Аса.
6Ур-атталла кхечу къаьмнел а, гонах мел долчу халкъел а Ярушалайман бахархой Сан тІедехкинаршна, Сан парзашна а дуьхьалбевллера. Сан тІедехкинарш цара дІатеттира, ткъа Сан парзаш лар ца дора цара».
7Цундела Хьалдолчу Эло иштта боху: «Кхечу къаьмнел а чІогІа аьрха хиларна а, Сан парзаш лар ца дарна а, Сан тІедехкинарш кхочуш ца дарна а, ур-атталла шуна гонах долчу халкъаша тІелаьцна бакъонаш лар ца ярна а,
8Хьалдолу Эла волчу Аса боху: „ХІинца Со шуна дуьхьалваьлла. Кхечу къаьмнашна хьалха Ас шуна тІехь кхел йийр ю.
9Аса шуна тІехь Айса цхьанна а тІехь ца динарг а, я цхьанна а тІехь кхин цкъа а дийр доцург а дийр ду, аша мел дина дегаза гІуллакхаш бахьана долуш.
10Иштта, мацалла хІоьттинчу хенахь дайша шайн бераш дуур ду, ткъа бераша шайн дай буур бу. Ас йийр ю шуна тІехь кхел, ткъа бисинарш массо а маьІІехула дІасалохкур бу“.
11Иштта дийна волчу Сайх чІагІо йо Хьалдолу Эла волчу Аса, шайн боьхачу цІушца а, шаьш мел лелийначу дегазчу гІуллакхашца а аша Сан еза Меттиг сийсазъяккхарна, Аса Сайх дІахадор ду шу. Со шуьга къинхетам боцуш хьожур ву, шу кхоа а ца деш.
12Хьан бахархойх цхьа дакъа, Ярушалайм-гІала, Іожаллин ун а, мацалла а бахьана долуш лийр ду хьуна чохь, шолгІа долу дакъа мостагІийн туьро хІаллакдийр ду хьуна гонах, ткъа кхоалгІа долу дакъа Аса массо а маьІІе дІасадаржор ду, церан лорах карахь тарраш долу мостагІий а бохуьйтур бу.
13ТІаккха, Сан оьгІазалла чекхъяьлча а, Сан дералла царна тІехь йисча а, Со Іебар ву. Царна тІехь йолу Сан моха чекхъяьлча, царна хуур ду Со – Сайн эмгараллехь вийцина волу Веза Эла хилар.
14Ярушалайм, Ас хьох къапалг йийр ю. Гонах долчу кхечу къаьмнашна хьалха хьо юьхьІаьржачу хІуттур ю, ткъа хІора хьуна тІехволург хьох кхаьрдар ву.
15Сайн оьгІазаллехь а, дераллехь а хьуна тІехь, кхел а йина, таІзар дича, хьох эхье хІума хир ю, хьох кхаьрдар а бу, гонах мел долчу халкъашна хьо дІахьединарг я масална ялош ерг санна хир ю. Иштта боху Веза Эла волчу Аса.
16Ас шуна тІе мацаллин къиза пхерчий лохкур ду, шу хІаллакдархьама. Аса шуна тІехь йолу мацалла совйоккхур ю, ткъа шун кхачанан бух Ас хІаллакбийр бу.
17Шуна тІе мацалла а, къиза акхарой а хьажор ю Аса. Цара шун бераш хІаллакдийр ду. ГІалахь Іожаллин ун а, баларш а хир ду, иштта Аса шуна тІе тІом хьажор бу. Иштта боху Веза Эла волчу Аса».
6
ЦІушна Іибадат дарна дуьхьал хилар
1Соьга юха а Везачу Элан дош кхечира:
2«Адаман кІант! Исраил-махкарчу лаьмнашна дуьхьал вистхилий, Делера болу хаам бе цаьрга.
3Цаьрга ала: „Исраил-махкара лаьмнаш! ЛадогІа Хьалдолчу Элера долчу даше. Лаьмнашка а, гунашка а, боьранашка а, тогІешка а Хьалдолчу Эло боху: Шуна тІе тур хьажор ду, шун сагІа доккху гунаш дохорхьама.
4Шун сагІа доккху меттигаш яссийна хир ю, ткъа хаза хьожа йогІу хІума яго меттигаш хІаллакйина хир ю. Байъиначеран декъий Ас шун цІушна хьалха охьакхуьссур ду.
5Исраилхойн декъий Ас церан цІушна хьалха охьадохкур ду, ткъа шун даьІахкаш шун сагІа доккхучу меттигашна гонах охьакхуьссур ю.
6Шу дехаш йолу массо а гІала яссийна хир ю, шун сагІа доккху гунаш дохор ду, иштта шун сагІа доккху меттигаш яссийна а, йохийна а хир ю, шун цІуш кегбина а, хІаллакбина а хир бу, хаза хьожа йогІу хІума яго меттигаш кегйина хир ю, аша шайн куьйга мел йинарг дІаяьккхина хир ю.
7Халкъах дукхахберш байъина охьаэгор бу, ткъа бисинчарна хуур ду, Со Веза Эла вуйла.
8Амма шух цхьаберш кхечу къаьмнашца бечу тІамах кІелхьарбовлуьйтур бу Аса, ткъа уьш хийрачу мехкашкахула дІасабаржийна хир бу.
9Шух дийна бисинчарна, халкъашна юкъахь йийсарехь Іаш болчу хенахь, Со дагавогІур ву. Шайн тешаме доцучу дегнашца Сох дІадовларна а, церан бІаьргашца цІушна тІаьхьахІиттарна а Суна халахетта хиларх кхетар бу уьш. Иштта, церан шаьш-шайх дог дер ду, шаьш лелийна вон хІуманаш а, шаьш мел дина дегаза гІуллакхаш а бахьана долуш.
10Царна хуур ду, Со Веза Эла вуйла а, Айса царна бохам боккхур бу Аса эрна аьлла доцийла а“».
11Цул тІаьхьа Хьалдолчу Эло соьга элира: «Куьйгаш вовшах а детташ, когаш а бетташ, дІаала: „Жолам-яІ!“, исраилхоша лелийна долчу дерриг а вочу а, дегазчу а гІуллакхашна. Уьш тур а, мацалла а, Іожаллин ун а бахьана долуш хІаллакьхир ма бу.
12Генахь верг Іожаллин ун бахьана долуш лийр ву, уллохь верг туьро вуьйр ву, ткъа дийна бисинарш мацаллех лийр бу. Иштта охьайоссор ю Аса царна тІе Сайн оьгІазалла.
13ТІаккха хуур ду шуна, Со Веза Эла вуйла, хІаллакбина болу уьш шайн цІушна юкъахь а, шайн сагІа доккхучу меттигашна гонах а, иштта дерриг а гунашна тІехь а, лаьмнийн баххьашна тІехь а, хІора тІехь гІа долчу дитта кІел а, иштта шен гаьннаш дІаса дахийтинчу ножан диттана кІел а – шаьш хаза хьожа йогІу хІуманаш цІушна лерина ягийначу массо а меттехь – шаьш Іохкучу хенахь.
14Сайн ницкъ царна тІе а берзийна, къилбехьа йолчу яьссачу аренна тІера дуьйна къилбаседехь йолчу Дабила-гІалина тІекхаччалц Ас дассийна дІахІоттор ду уьш бехаш болу дерриг а латта. ТІаккха хуур ду царна, Со Веза Эла вуйла».
7
Исраилан халкъана чаккхе тІекхачар
1ТІаккха со волчу Везачу Элан дош кхечира:
2«ХІинца, адаман кІант, хІара бу хьуна Хьалдолу Эла волчу Соьгара Исраил-мехкан халкъана лерина болу хаам: тІекхаьчна чаккхе. Берриг а мехкан еа а маьІІе кхаччалц тІекхаьчна чаккхе.
3Исраилхой, шуна чаккхе тІекхаьчна. Сайн оьгІазалла охьаІанор ю ас шуна тІе. Ас кхел йийр ю шуна, аша лелийначу дерриг а вонашка хьаьжжина, ткъа Ас бекхам бийр бу шуна, аша мел лелийначу дегазчу гІуллакхашка хьаьжжина.
4Ас къинхетам бийр бац шух, кхоор дац шу. Аша лелийначунна а, шун дегазчу гІуллакхашна а бекхам бийр бу Аса. ТІаккха хуур ду шуна, Со Веза Эла вуйла».
5Иштта боху Хьалдолчу Эло: «Бохамна тІаьхьахІоьттина богІуш бохам бу!
6ТІекхочуш ю чаккхе! Улло кхаьчна чаккхе. Иза кестта шу долчохь хир ю. Иза хІинцале а тІекхаьчна.
7Исраил-махкахь Іаш берш, бохаман рагІ шуна тІекхаьчна. Дог доьхначеран зама тІекхаьчна, уллохь ду лаьмнашкахь синкъераман гІовгІа ца хеза де.
8Кестта Аса шуна тІе охьаІанор ю Сайн дералла, ткъа Сан оьгІазалла шуьга кхочур ю. Ас кхел йийр ю шуна, аша лелийначу дерриг а вонашка хьаьжжина, Ас бекхам а бийр бу шуна, аша мел лелийначу дегазчу гІуллакхашка хьаьжжина.
9Шух къинхетам а бийр бац, шу кхоор а дац Аса. Аша лелийначунна а, шун дегазчу гІуллакхашна а бекхам бийр бу Аса шуна. ТІаккха хуур ду шуна, таІзар Дийриг Веза Эла волу Со вуйла.
10ТІекхаьчна и де! ТІекхаьчна карзахдаларан зама! Бохаман рагІ тІекхаьчна. Харцоно заза даьккхина, куралла хьалакхиъна.
11ГІелоно харцо кхиайо. Царах цхьа а вуьсур вац. Цхьа а хІума дуьсур дац оцу тобанах а, церан бахамах а, церан сийлаллех а.
12ТІекхаьчна зама, тІедеана къематде. ХІума эцнарг цунах воккха ма вевойла, ткъа хІума йоьхкинарг цунах дог доьхна ма хуьлийла, хІунда аьлча Сан оьгІазвахар массарна а ду.
13ХІума йоьхкинарг ша доьхкинчу лаьтта тІе юхавоьрзур вац, иза а, хІума эцнарг а дийна волчу хенахь, хІунда аьлча хІокху суьртехь хІоьттинарг массарна а ду, ткъа иза юха ца доьрзуш ду. Шайн къинош бахьана долуш царах цхьаьнгге а шайн дахар кІелхьара а даккхалур дац.
14Цара коьман маІа локхур ю, уьш тІамана а кечлур бу, амма царах цхьа а тІамтІе а гІур вац, хІунда аьлча Сан оьгІазвахар массарна а ду».
Исраилан халкъан къиношна таІзар дар
15«Карахь тарраш долу мостагІий гІалина арахь бу, ткъа Іожаллин ун а, мацалла а гІалина чохь ю. Аренашкахь берш туьро бойур бу, гІалина чоьхьа берш мацалло а, Іожаллин уьно а хІаллакбийр бу.
16Ткъа биснарш, лаьмнашка дІа а бахана, цигахь хир бу, тогІешкара къаьхкина кхокхий санна. Шаьш летийна къинош бахьана долуш, цара узарш дийр ду.
17Массеран а куьйгаш охьадахана хир ду, ткъа церан когийн голаш, хи санна, егош хир ю.
18Цара шайна тІе сингаттаман духар духур ду, церан массеран а дагахь кхерам хир бу, хІораннан а юьхь тІехь юьхьІаьржачу хІоттар а хир ду, цара массара а шайн кортош дошур ду.
19Цара шайн дети аракхуссур ду, шайн деших дегаза хІума хир ю царна. Везачу Элан дераллин дийнахь кІезиг гІо хир ду царна шайн деших а, детих а. Оцу хІуманашка церан мацалла а дІаяккхалур яц, церан геш а дузалур дац, хІунда аьлча уьш бахьана долуш цара къинош летийна.
20Шайн дашочу а, даточу а хІуманех дозаллаш а дора цара, ткъа оцу хІуманех шайн дегаза а, ирча а цІуш бора, цундела Аса оцу хІуманех царна дегаза хеташ долу хІума дийр ду.
21Ас и хІуманаш хІонс санна хийрачу нехан кара дІалур ю, ткъа дуьнен чуьра зуламхоша, деши а, дети а схьа а эцна, иза бехдийр ду.
22Ас царна букъ берзор бу, ткъа хийрачу наха, Сан цІа чу а бахана, иза сийсаздоккхур ду. Цу чу талорхой а бахана, цара иза бехдийр ду.
23Дейша буржалш, хІунда аьлча цІий Іанош болчарах буьзна бу хІара мохк, гІело ечарах юьзна ю хІара гІала.
24Аса кхечу къаьмнех уггар къиза халкъаш схьадалор ду кхуза, цара Исраил-махкара цІенош дІалоцур ду. Ас йохор ю ницкъболчеран куралла, иштта церан еза меттигаш а сийсазйохур ю оцу халкъаша.
25Къемат хІуттур ду Сан халкъана тІе. Цара машар лохур бу, амма иза царна карор бац.
26Цхьа сингаттам дІабалале важа сингаттам схьакхочур бу, цхьа ирча кхаъ схьакхаьчна балале важа а кхочур бу. Цара пайхамаршка хоьттур ду, амма царна суьрташ хІуьттур дац. Динан дайшка нахана товрат Іамалур дац, къаношка царна хьехам а балур бац.
27Паччахь тийжаш хир ву, эла догдоьхна хир ву, ткъа адамийн дегнаш тІе тесна кхерам хир бу. Ас цара лелийначуьнга хьаьжжина дерг дІалур ду царна. Шаьш кхечарна йинчу кхеле хьаьжжина, Ас цу нахана а кхел йийр ю. ТІаккха хуур ду царна, Со Веза эла вуйла».
8
Ярушалайм-гІалахь цІушна Іибадат дар
1Халкъан цхьа дакъа Бавеле дІадигначул тІаьхьа йолхалгІачу шеран йолхалгІачу беттан пхоьалгІачу дийнахь, со сайн цІа чохь хиъна Іаш а волуш, суна хьалха хевшина Іаш яхІудхойн къаной а болуш, Хьалдолчу Элан ницкъ боьссира суна тІе.
2Суна адаман дегІан суьртехь цІерах йогуш йолу цхьа хІума гира. Цуьнан гІодаюкъара дуьйна охьайолу меттиг йогуш йолу цІе санна яра, ткъа цуьнан гІодаюкъара дуьйна хьаладолу цуьнан сибат лепаш долу цІаста санна дара.
3Куьг санна йолу меже схьа а кховдийна, Цо сан коьртара месаш схьалецира. ТІаккха Делан Сино со лаьттаний, стигаланий юккъе хьалаайира. Дала хІиттийначу суьрташкахь Цо со Ярушалайм-гІала, Делан цІенна къилбаседехьа йолчу чоьхьарчу кертан кевнна улло, дІавигира, эмгаралла хуьлуьйту цІу лаьтташ волчу.
4Цигахь Исраилан халкъан Делан сийлалла яра, суна Кабар-хина уллохь йолчу аренгахь гинарг санна йолу.
5Цо соьга элира: «Адаман кІант! Къилбаседехьа дІахьажа». Со къилбаседехьа дІахьаьжира. Цу меттехь долчу кевнан къилбаседехьарчу агІор сагІа доккхучу кхерчана уллохь лаьтташ эмгаралла хуьлуьйту цІу вара.
6ТІаккха Цо соьга элира: «Адаман кІант! Хьуна гуш дуй исраилхоша кхузахь деш долу дегаза гІуллакхаш, Соьга Сан еза меттиг а юьтуьйтуш? Хьо кхин а дика хьажахь, хьуна кхин а чІогІа дегазниг а гур ду».
7Цул тІаьхьа Цо со цу кертан чувогІийла йолчу схьавалийра, ткъа суна пенах даьккхина Іуьрг гира.
8ТІаккха Цо соьга элира: «Адаман кІант! Пен ахка». Со и пен ахка волавелира. Суна цхьа неІ гира.
9Цо соьга элира: «Чоьхьа а валий, адамаша кхузахь деш долчу вочу а, дегазчу а хІуманашка хьажа».
10Чу а ваьлла, гонах дІасахьаьжча, суна гира массанхьа а пенаш тІехь дехкина текхаргийн а, дегазчу дийнатийн а, исраилхоша Іамал еш мел болчу цІуйн а суьрташ.
11Цу суьрташна хьалха лаьтташ вара Исраилан халкъан кхузткъе итт къано, ткъа царна юкъахь Шапанин кІант Яъзан-ЯхІу а вара. ХІораннан а карахь хаза хьожа йогІу хІума чохь ягош йолу ной а яра. Цу нойш чуьра хьалаоьхуш сегІазах йогІу хаза хьожа яра.
12ТІаккха Цо элира: «Адаман кІант, гой хьуна Исраилан халкъан къаноша боданехь, шайн-шайн цІушна лерина йолчу меттехь, дийриг? Цара хІораммо а ша-шега боху: „Тхо Везачу Элана гуш дац, Веза Эла хІокху махка тІера дІавахана“».
13Цул тІаьхьа Везачу Эло элира: «Хьуна гур ду цу наха кхин а дегаза хІуманаш лелош».
14Цо со Везачу Элан цІийнан къилбаседехьа долчу кевнан неІаре валийра. Цигахь суна харцдалла Тамузана тийжаш Іаш болу зударий гира.
15Цо соьга элира: «ХІара хІума гой хьуна, адаман кІант? Вало Соьца, кхин а ирча гІуллакхаш а гур ду хьуна».
16ТІаккха Цо со Везачу Элан цІийнан чоьхьарчу керта вигира. Цигахь суна охьатеІаш лаьтташ волу ткъе пхиъ боьрша стаг гира. Уьш цІийнан лабанний, сагІа доккхучу кхерчаний юккъехь лаьтташ бара, Везачу Элан цІенна букъ а берзийна. Церан яххьаш малхбалехьа дІайирзина яра, ткъа уьш шаьш малхана корта бетташ бара.
17Цо соьга элира: «Адаман кІант, гуш дуй хьуна хІара? Шаьш кхузахь мел деш долу дегаза хІуманаш ЯхІудан халкъана кІезиг хета те? Цул сов, цара хІара мохк гІелонех бузу, хаддаза Со оьгІаза а оьхуьйтуш. Хьажал, цара Сан мерана тІе гаьннаш
[4] уьйу!
18Цундела Аса дІагойтур ю царна Сайн оьгІазалла, царах къинхетам а бийр бац, уьш кхоор а бац Аса. Уьш, маьхьарий а детташ, Соьга кхайкха буьйлалур бу, амма Ас ладугІур дац цаьрга».
9
Ярушалаймана таІзар дар
1Цул тІаьхьа суна хезира, Дала мохь туххуш олуш: «Схьадуьйла кхуза, гІалина таІзар дан кечделларш, шайн карахь хІаллакдаран герз долуш а хила».
2Къилбаседехьа дІадирзина лаьттачу лакхара ков долчу агІонера схьавогІуш ялх стаг гира суна. Церан хІораннан а карахь хІаллакдаран герз дара. Цаьрца кхин цхьа стаг вара, шена тІеюьйхина дуткъачу кІадих йина йолу бедарш а йолуш, гІодаюкъарчу доьхкарх дІабихкина яздархочун гІирс а болуш. Схьа а баьхкина, сагІа доккхучу цІестан кхерчана улло дІахІиттира уьш.
3Исраилан халкъан Делан олаллин нур, ша хиллачу каруб-маликана тІера хьала а даьлла, Делан цІийнан неІсагІина улло деара. ТІаккха Везачу Эло дуткъачу кІадих йина бедар а юьйхина, яздархочун гІирс гІодаюкъах дІабихкина волу стаг Шена тІекхайкхира.
4Цо элира: «Ярушалаймехула дІа а гІой, гІалахь мел лелош долу дегаза хІуманаш бахьана долуш гІайгІа еш, узарш деш болчу нехан хьаж тІехь билгало е».
5Ткъа вукхаьрга Цо элира: «Цунна тІаьхьа а хІиттий, гІалахула дІагІо, массо а хІаллак а веш, цхьаннах а къинхетам а ца беш, цхьа а кхоа а ца веш:
6я воккха стаг а, я жима стаг а, я йоІ а, я нана а, я бер а. Хьаж тІехь билгало йолчу цхьана а стагах шу дІа ма хьакхало. Иза хІокху Сан цІенна тІера дІадоладе». ТІаккха цара и хІума Делан цІенна хьалха Іаш болчу къаношна тІера дІадолийра.
7Цаьрга Дала элира: «Сийсаздаккха Делан цІа, цуьнан керт декъех хьалаюза. ХІинца дІагІо!» Уьш, ара а бевлла, гІалахь адамаш хІаллакдан буьйлабелира.
8Уьш нах хІаллакбан дІабахча, со цигахь сецира. Лаьтта кхаччалц бертал охьа а таьІна, аса элира: «Ва, Хьалдолу Эла, Ярушалаймана тІе Хьайн дералла яржош, исраилхойх массо а тІаьхьабиснарш хІаллакбан воллу те Хьо?»
9Цо суна жоп делира: «Дукха къинош летийна Исраилан халкъан а, ЯхІудан халкъан а наха. Цара берриг а мохк нах хІаллакбарх хьалабуьзнера, ткъа гІалахь харцонаш яржийнера. Адамаша шаьш-шайга бохура: „Веза Эла хІокху махка тІера дІавахана, тхо Везачу Элана гуш дац“.
10Иштта, Ас цу нахах къинхетам бийр бац, уьш кхоор бац. Царах даьлларг церан шайн кортошна тІе дожор ду Аса».
11Цул тІаьхьа дуткъачу кІадинан бедарш а юьйхина, гІодаюкъах дІабихкина яздархочун гІирс болчу стага, юха а веана, элира: «Ахьа соьга мел аьлларг ас кхочушдина».
10
Везачу Элан сийлалла Делан цІа чуьра дІаяхар
1ТІаккха суна хьалахьаьжча, каруб-маликийн кортошна тІехула йолчу нартолна тІехь йолу хІума гира. Иза саппир олу беза тІулг санна лепара, иштта паччахьан гІантан куьцехь а яра иза.
2Дуткъачу кІадинан бедарш йолчу стаге Везачу Эло элира: «Каруб-маликашна бухахь йолчу хьийзачу чкъургашна юккъехула чекх а валий, канаш юззий, каруб-маликашна юкъара догуш долу кІегий схьа а эций, уьш гІалина тІе дІасакхисса».
Со хьоьжучу хенахь и стаг дІавахара.
3Каруб-маликаш Делан цІийнан къилберачу агІор лаьтташ дара, и стаг чкъургашна юккъе дІавахча. ТІаккха цхьана мархо цІийнан чухулара керт хьалаюьзира.
4Цул тІаьхьа каруб-маликашна тІехула йолу Везачу Элан сийлалла, хьалаайа а елла, неІсагІехьа дІайолаелира, тІаккха Делан цІа оцу мархах хьаладуьзира, ткъа ерриг а керт Везачу Элан сийлаллин нуьрах хьалаюьзира.
5Каруб-маликаша лестош долчу тІемийн гІовгІа арахьарчу кертахь а хезаш яра, Нуьцкъала Дела вистхуьлуш ма-хаззара.
6Дуткъачу кІадих йина бедарш юьйхина волчу стаге: «Каруб-маликаш долчуьра чкъургашна юккъехь догуш долу кІегий схьаэца», Везачу Эло аьллачул тІаьхьа, и стаг, мархина юккъе а ваьлла, цхьана чкъургана улло дІахІоьттира.
7ТІаккха каруб-маликех цхьаммо, царна юккъехь йогуш йолчу цІарна тІе куьг дІа а кховдийна, цигара кІегий схьа а эцна, уьш дуткъачу кІадих йина бедарш юьйхина волчу стаге дІаделира. Уьш схьа а эцна, и стаг аравелира.
8Каруб-маликийн тІемашна бухахь адаман куьйгаш долуш санна хетара.
9ДІахьаьжча, суна гира каруб-маликашна уллохь йиъ чкъург, хІора маликана уллохь цхьацца чкъург а йолуш, ткъа и чкъургаш хризолит олучу безачу тІулгех йича санна лепаш яра.
10ХІора чкъурган кеп цхьатерра яра, ткъа цхьа чкъург кхечу чкъургана чохь йолуш санна хеталора.
11И чкъургаш дІайоьлхучу хенахь каруб-маликашна хьалха йолчу муьлхха а еа агІонгахьа цаьрга дІайигалора. Чкъургаш дІаса а ца йоьрзуш, каруб-маликашка нийсса дІайигалора. Еа юьхьан хІора агІор цаьрца цхьаьна чкъургаш а дІаяхалора, цхьанхьа а дІаса а ца йоьрзуш.
12Церан дерриг а дегІ – букъ а, куьйгаш а, тІемаш а, иштта йиъ чкъург а – бІаьргех дуьззина дара.
13Хьалха суна «хьийза чкъургаш» олу чкъургаш яра уьш.
14Цу хІора каруб-маликан йиъ юьхь яра: хьалхара юьхь – каруб-маликан юьхь яра, шолгІаниг – адаман, кхозлагІниг – лоьман, ткъа йоьалгІаниг – аьрзунан юьхь яра.
15Каруб-маликаш хьалаайаделира. И дийнаташ суна Кабар-хина уллохь гинарш дара.
16Уьш дІадоьлхучу хенахь царна уллора чкъургаш а дІаоьхура, ткъа цара шайн тІемаш хьалаайдича, лаьттара хІаваэ хьаладовла, и чкъургаш цаьрца нийсса хьалайоьлхура.
17Уьш лаьттачу хенахь, чкъургаш а лаьттара, ткъа уьш хьалаайаделча, уьш а цаьрца нийсса хьалаайалора, шайна чохь цу дийнатийн са долу дела.
18ТІаккха Везачу Элан сийлалла, Делан цІийнан неІсагІина уллора дІа а даьлла, каруб-маликашна тІехула сецира.
19Ткъа уьш, шайн тІемаш хьала а айдина, суна а гуш, лаьттара хьаладахара. Уьш дІадоьлхучу хенахь царна уллохь чкъургаш а дІаоьхура. Уьш Везачу Элан цІийнан малхбалехьа долчу кевнна хьалха дІахІиттира, ткъа Исраилан халкъан Делан сийлалла царна тІехула яра.
20Суна дагадеара и дийнаташ: уьш Кабар-хина уллохь Исраилан халкъан Далла бухахь хилла долу дийнаташ дара. Суна хиира уьш каруб-маликаш хилар.
21Церан хІораннан а йиъ юьхь а яра, биъ тІам а бара, ткъа цу тІемаш кІел адаман куьйгаш долуш санна а хетара.
22Церан яххьаш суна Кабар-хина уллохь гиначу дийнатийн яххьех тера яра. Ткъа ша дІадолалучу хенахь хІора дийнат муьлххачу а агІор дІадахалора.
11
Ярушалаймана кхел яр
1Делан Сино со, хьала а айина, Делан цІийнан малхбалехьа долчу кевнна улло схьавалийра. Цигахь суна ткъе пхиъ стаг гира. Царна юкъахь халкъан куьйгалхой болу Іазуран кІант Яъзан-ЯхІу а, БенъяхІун кІант Палти-ЯхІу а вара.
2ТІаккха Везачу Эло соьга элира: «Адаман кІант! Хьуна хьалха лаьтташ берш зуламе ойла йолу нах бу, цара хІокху гІаларчу адамашна вон хьехарш до.
3ХІокхара боху: „Цкъачунна а вайна цІенош ден йолу хан тІе ца кхаьчна
[5]. Цу гІалахь вай кхерамехь дац, цигахь вай яй чу тесна жижиг санна ду“.
4Цундела ахьа, адаман кІант, царна дуьхьал Делера болу хаамаш бан беза. Вало, бе и хаамаш».
5Цул тІаьхьа суна тІе Везачу Элан Са доьссира. Цо соьга элира: «Везачу Эло иштта боху ала: „Шайна юкъахь ахьа иштта олуш ма ду, Исраилан халкъ. Хьан дагахь мел дерг Суна хууш ма ду!
6Дукха адам хІаллакдина аша кху гІалахь, цуьнан урамаш декъех а дузуш“.
7Цундела Хьалдолу Эла волчу Аса боху: „Аша цигахь байъина охьабехкина нах – жижиг ду, ткъа и гІала – яй бу, амма Ас шу цигара арадохур ду.
8Шу туьрах кхоьруш ду, амма Ас и тур шуна тІехьажор ду. – Иштта боху Хьалдолу Эла волчу Аса. –
9Цу гІалара ара а даьхна, Ас шу хийрачу махкарчу нехан кара дІа а лур ду, шуна кхел а йийр ю.
10Шу туьро хІаллакдийр ду, Исраил-махкахь Аса таІзар дийр ду шуна. ТІаккха хуур ду шуна, Со Веза Эла вуйла.
11ХІара гІала шуна кхераме боцу яй хилла дІахІуттур яц, ткъа шу цу чохь долу жижиг санна маьрша хир дац. Ас шуна кхузахь, берриг Исраил-махкахь, таІзар дийр ду.
12ТІаккха хуур ду шуна, Со Веза Эла вуйла. Сан парзашца шу ца лелара, Аса тІедехкинарш кхочуш а ца дора аша, ткъа шайна гонах дехаш долчу къаьмнаша тІелаьцна бакъонаш аша ларйора“».
13Аса Делера болу хаамаш бечу хенахь БенъяхІун кІант Палти-ЯхІу кхелхира. Лаьтта охьа а воьжна, корта а таІийна, аса мохь туххуш элира: «Хьалдолу Эла, Хьо Исраилан халкъах дийна висина мел волу стаг хІаллакван воллу те?»
Йийсарехь болчарна Дала ваІда дар
14ТІаккха соьга Везачу Элера дош кхечира:
15«Адаман кІант! Хьан вежарех – хьан гергарнаш болчу вежарех а, дерриг а Исраилан халкъах а лаьцна – Ярушалаймехь бехаш болчара боху: „Далла гена а бевлла, бехаш Іаш бу уьш, ткъа хІара латта тхуна, тхайн долахь долуш санна, схьаделла ду“.
16Цундела ахьа цу нахе дІаала: „Хьалдолчу Эло боху: ‘И нах Аса генарчу махка дІабахийтинехь а, уьш кхечу къаьмнашна юкъахь дІасабаржийнехь а, цхьана ханна Со царна деза цІа санна хир ву уьш дІабаханчу мехкашкахь’“.
17Кхин а ала цаьрга: „Хьалдолу Эла волчу Аса шу массо а къаьмнашкара схьагулдийр а ду, шу дІасадаржийначу мехкашкара юхадерзор а ду, ткъа Исраил-махкара латта шуна юха дІа а лур ду Аса“.
18Сан халкъо, ша цига юхадирзича, берриг а дегаза а, ирча а цІуш схьа а гулбина, уьш хІаллакбийр бу.
19Ас царна шалхо йоцуш долу дог а лур ду, иштта керла са а кхуллур ду Ас царна чохь. Царна чуьра церан тІулган дегнаш дІа а даьхна, царна дилханан дегнаш кхуллур ду Аса.
20Цу тайпана Сан парзашца лелар бу уьш, Сан тІедехкинарш, лар а деш, кхочушдийр ду цара. Царах Сан халкъ хир ду, ткъа Со церан Дела хир ву.
21Амма шайн дегнашца дегаза а, ирча а болчу цІушна тІебирзинчаьрга хьаьжжина, царах даьлларг церан шайн кортошна тІе дожор ду Аса». Иштта боху Хьалдолчу Эло.
Делан сийлалла Ярушалайма чуьра араялар
22ТІаккха каруб-маликаш, шайн тІемаш дІаса а даржийна, стигала хьаладевлира, чкъургаш а царна уллохь яра. Исраилан халкъан Делан сийлаллин нур а дара царна тІехула.
23Везачу Элан сийлаллин нур, гІалина юккъера хьала а даьлла, цунна малхбалехьа болчу лам тІехула дІахІоьттира.
24Ша хІоттийначу суьртехь Делан Сино со, хьала а айина, Бавел-махка юхавалийра, Исраил-махкара йийсаре дІабигначу нахана тІе. ТІаккха и сурт соьгара дІаделира.
25Везачу Эло суна мел гайтинарг Исраил-махкара йийсаре дІабигначаьрга дІадийцира аса.
12
Пайхамар йийсарехь верг санна хилар
1Везачу Элан дош кхечира соьга:
2«Адаман кІант! Хьо аьрхачу нахана юкъахь вехаш ву. Церан бІаьргаш бу, амма царна хІумма а ца го, церан лергаш а ду, амма царна хІума а ца хеза, хІунда аьлча уьш аьрха нах бу.
3Ткъа ахьа, адаман кІант, хьо йийсаре дІавуьгуш волчуха ларча кечъе, ткъа дийнахь, массарна а гучу хенахь, новкъа валий, хьайн меттера кхечу метте дІагІо. ТІаккха кхета а мега уьш. Делахь а иза аьрха къам ду.
4Йийсарехь хьайна оьшуш йолу хІуманаш а, хьо дІаваха кечвеллийла хоуьйтуш, дийнахь араяха, ткъа суьйранна хьо а, йийсаре волуш санна, аравала.
5Уьш хьоьжуш болчу хенахь, хьайн пенах Іуьрг а даккхий, цигахула аравала.
6Царна гойтуш, хьайн ларча белш тІе а йиллий, Іаржлучу хенахь дІагІо. Хьо муьлхачу агІор воьду хьайна ца гайта, хьайн юьхь дІакъовла, хІунда аьлча Аса хьо дерриг а Исраилан халкъана масална дІахІоттийна».
7Аса дерриг а, сайга аьлла ма-хиллара, дира. Йийсарехь сайна оьшуш йолу хІуманаш, схьа а эцна, дийнахь араехира, ткъа суьйранна, куьйгаца пенах сайна Іуьрг а даьккхина, бодашкахула ларча ара а яьккхина, массарна а гуш, иза сайн белш тІе йиллира.
8Іуьйранна соьга Везачу Элан дош кхечира:
9«Адаман кІант! Исраилан аьрхачу къомо, хьо хІун деш ву аьлла, хьоьга хаьттирий те?
10ДІаала цаьрга: „Иштта боху Хьалдолчу Эло: хІара араяьккхина ларча – Ярушалайман баьчча а, цигахь долу дерриг Исраилан къам а ду
[6]“.
11ДІаала цаьрга: „Со шуна билгало ю. Ас динарг шуна а тІекхочур ду. Шу кхузара ара а дохур ду, йийсаре дІа а дуьгур ду“.
12Царна юкъара волу баьчча, бодашкахь шен карара ларчанаш белшаш тІе а ехкина, аравер ву. Иза цигара аравалийта, пенах Іуьрг доккхур ду. Ткъа цо шен юьхь дІакъовлур ю, ша воьду некъ шена ца гайта.
13Ас цунна тІе Сайн бой тосур ю, иза гураца схьа а лоцур ву. Цул тІаьхьа иза Бавеле дІавуьгур ву Аса, хашадхойн лаьтта тІе, амма цунна и латта гур дац, иза цигахь лийр ву.
14Ас паччахьна уллохь мел верг – цуьнан тІеман хьехамчаш а, цуьнан дерриг эскар а – массо а маьІІехула дІасалоллур ду, ткъа Со баттара даьккхинчу туьраца тІаьхьавер ву царна.
15Иштта, Ас шаьш кхечу къаьмнашкахула дІаса а даржийча, кхечу мехкашкахула дІаса а кхийсича, царна хуур ду, Со Веза Эла вуйла.
16Амма царах кІеззиг адам Аса туьрах а, мацаллех а, Іожаллин уьнах а кІелхьардоккхур ду, цаьрга кхечу къаьмнашка шаьш Суна дуьхьал мел лелийна долчу вонех лаьцна дІадийцийта. ТІаккха уьш кхетар бу, Со Веза Эла вуйла».
Вегош волчу пайхамаран билгало
17Юха а соьга Везачу Элан дош кхечира:
18«Адаман кІант! Хьайн бепиг кхерарца даа, хи а мала вегорца, доьхначу дагца.
19Исраил-махкара долчу халкъе ахьа ала деза: „Хьалдолчу Эло Исраил-мехкан а, Ярушалайм-гІалин а бахархойх лаьцна иштта дуьйцу: ‘Цара шайн бепиг баланехь дуур ду, хи а гІайгІанца мер ду, хІунда аьлча церан махкахь дерриг а хІума дІадаьккхина хир ду, цара цу махкахь мел бехаш болчарна ницкъ бина дела.
20ХІинцале а шайна чохь адамаш дехаш йолу ерриг а гІаланаш хІаллакйийр ю, дерриг а латта дассалур ду. ТІаккха хуур ду шуна, Со Веза Эла вуйла’“».
Керла кица
21Соьга юха а Везачу Элера дош кхечира:
22«Адаман кІант! Исраил-махкарчу наха хІара кица хІунда даладо: „Де дийне мел долу хан дІайолу, хІора сурт а дІадолу“?
23Цундела дІаала цаьрга: „Иштта боху Хьалдолчу Эло: ‘Ас дІадоккхур ду и кица, исраилхошна юкъахь кхин далор дац и кица’“. Амма ала цаьрга: „ХІора хІоьттина сурт кхочушхуьлу хан тІекхочу“.
24Исраилан халкъана юкъахь даьсса сурт я мекара пал кхин цхьаммо а лелор бац.
25Делахь а Веза Эла волчу Аса Сайна ала луург эр а ду, ткъа иза кхочуш а хир ду. ТІаьхьататтар кхин хир дац. Шун деношкахь, ва аьрха халкъ, Айса аьлларг Ас кхочушдийр ду». Иштта боху Хьалдолчу Эло.
26Соьга Везачу Элан дош кхечира:
27«Адаман кІант! Исраилан халкъана моьтту, хьуна хІоьттина суьрташ дуккха а шераш дІадаьлча бен кхочуш а хир дац, хинйолчу заманах бен хьо Соьгара болу хаамаш беш а вац.
28Цундела дІаала цаьрга: „Хьалдолчу Эло шуьга боху: цхьа а Ас аьлла долу дош кхин тІаьхьатеттина хир дац, амма Ас аьлларг кхочушхир ду. Иштта боху Хьалдолу Эла волчу Аса“».
13
Харцпайхамаршна-божаршна дуьхьал Делера болу хаам
1Соьга Везачу Элера дош кхечира:
2«Адаман кІант! Соьгара хаам бе Исраилан халкъан хІинца пайхамаралла деш болчу харцпайхамаршка. Шайн дегнашкара харцпайхамаралла деш болчаьрга иштта ала: „ЛадогІа Везачу Элера болчу хааме!“
3Иштта боху Хьалдолчу Эло: „Къа ду шайн сино бохучунна тІаьхьадевлла лелаш долчу а, цхьа а хІума ца гиначу а сонтачу пайхамарийн.
4Хьан пайхамарш, Исраилан халкъ, къапалгашна юкъахь уьдуш лела чангІалкхаш санна бу.
5Шу дІа ца хІиттина гІалин пенан йохийначу меттигашна улло, Исраилан халкъан дуьхьа уьш тоярхьама, Везачу Элан дийнахь тІом бечу хенахь гІалин пен латтийтархьама.
6Царна даьсса суьрташ а го, цара харцахьа пал а туьйсу. Цара боху: ‘Везачу Эло иштта олу’, Везачу Эло шаьш нахана тІе бахийтина боццушехь. Мелхо а, шаьш аьлла дош кхочушхиларе хьоьжу уьш!
7Даьсса суьрташ-м ца гина те шуна, иштта харцахьа пал-м ца тийсина те аша, ‘Везачу Эло иштта боху’ а олуш, Аса хІумма а аьлла доццушехь?“
8Цундела Хьалдолчу Эло иштта боху: „Соьгара ду бохуш, аша нахана дийцинарг даьсса хиларна а, шун суьрташ харц хиларна а, Со шуна дуьхьалваьлла.
9Шайна даьсса суьрташ гуш болчу а, харцахьа пал туьйсуш болчу а пайхамаршна таІзар дан Сайн куьг хьалаайина Аса. Сан къоман кхеташонехь уьш кхин хир бац, церан цІераш Исраилан халкъана юкъахь дІаязйина хир яц, уьш цкъа а Исраил-махка юха а богІур бац. ТІаккха хуур ду шуна, Со Хьалдолу Эла вуйла.
10Иза иштта билггал хир ду, хІунда аьлча цара Сан къам Іехадо, цуьнга машар бу а бохуш, машар боццушехь. Халкъо ледара пен боьттича санна хуьлу, ткъа пайхамарша цу пенна тІе кир тоьхча санна хуьлу.
11Цу пенна тІе кир тоьхначаьрга и пен охьабужург хилар дІахаийта. ЧІогІа догІа а догІур ду, къора а тухур ю, буьрса мох цунна тІе а хьокхур бу.
12И пен охьабоьжча, халкъо хоттур ду пайхамаршка: ‘ХІун хилла аша цу пенна тІе тоьхначу кирах?’“
13Цундела Хьалдолу Эла волчу Аса боху: „Аса Сайн дераллица буьрса мох бохуьйтур бу, Сайн оьгІазаллица чІогІа догІа а доуьйтур ду, Ас къора а тухуьйтур ю, дераллица массо хІума а хІаллакдархьама.
14Аша кир тоьхна болу пен Аса лаьтта тІекхаччалц бохор бу, цуьнан бух массарна а гуш хилийтархьама. И пен боьжча, цунна кІелахь шу хІаллакьхир ду. ТІаккха хуур ду шуна, Со Веза Эла вуйла.
15Ас Сайн оьгІазалла цу пенна а, цунна тІе кир тоьхначарна а тІеерзор ю. ТІаккха Ас эр ду шуьга: ‘Пен кхин бац, иштта цунна тІе кир тоьхнарш а бац –
16машар боццушехь, Ярушалаймана машар бу бохуш, пайхамаралла дина болу Исраилан халкъан пайхамарш’“». Иштта боху Хьалдолчу Эло.
Харцпайхамаршна-зударшна дуьхьал Делера болу хаам
17Везачу Эло боху: «Адаман кІант, Соьгара хаамаш беш боцучу, ткъа шайна дага доггІург дуьйцуш болчу Исраилан халкъан зударшна дуьхьал вистхила. Царна дуьхьал Соьгара болу хаам бе.
18Ахьа ала деза: „Иштта боху Хьалдолчу Эло:
‘Декъаза бу Сан халкъан синош лоьцуш болу зударий! Церан куьйгашна аша холмачалла лелон бехчалгаш а тоьгу, церан шерашка хьаьжжина, аша холмачаллин йовлакхаш а до, церан синош лецархьама! Сан халкъан синош а лоьцуш, шайн синош кІелхьардахалур ду моьтту те шуна?
19Аша Со Сан халкъана хьалха сийсазвоху мекхан канин а, баьпкан юьхкан а дуьхьа. Аша Сан халкъе харцдерг дуьйцу, царна и харцдерг деза а делла. Ца лийр берш байа лаьа шуна, ткъа бехар боцурш дийна бита лаьа’“.
20Цундела Хьалдолу Эла волчу Аса шуьга боху: „Аша, олхазарш санна, нах лоьцу холмачаллин бехчалгаш чІогІа ца еза Суна. Шун куьйгашкара уьш дІайохур ю Аса, ткъа адамаш паргІатдевр ду, речІанна чуьра арадовлу олхазарш санна.
21Аса этІор ду шун холмачаллин йовлакхаш, Сан халкъ шун карара схьа а доккхуш. Уьш кхин хир бац шун карахь ижу санна. ТІаккха хуур ду шуна, Со Веза Эла вуйла.
22Шаьш дуьйцу харцдерг бахьана долуш, Сан лаамехь болчеран дегнаш дохадо аша, Суна уьш гІайгІанехь хила ца луъушехь а. Харцдерг лелош берш шайн харцнекъа тІера дІа ца бовлар аша къобал ма дора, и дарца цара шайн синош кІелхьардаха тарлуш хилахь а.
23Цундела шуна кхин гур дац даьсса суьрташ, иштта аша кхин пал а туьйсур бац. Ас шун карара кІелхьардоккхур ду Сайн халкъ. ТІаккха хуур ду шуна, Со Веза Эла вуйла“».
14
ЦІушна Іамал ечарна тІехь кхел яр
1Исраилан халкъан масех къано веара со волчу. Уьш соьга бистхилархьама охьахевшира.
2ТІаккха соьга Везачу Элера дош кхечира:
3«Адаман кІант! ХІара нах шайн дегнаш чохь цІушна тІебирзина а бу, цара шаьш галбовлуьйтуш долу харцдолчун новкъарло шайн бІаьргашна хьалха дІа а хІоттийна. Сайгара жоп лехийта деза те Ас?
4Цундела ахьа дан деза цаьрга къамел. ДІаала цаьрга: „Исраилан халкъан Хьалдолчу Эло иштта боху: ‘Нагахь санна Везачу Эле хаттар дан пайхамар волчу милла а вагІахь, ткъа иза шен даг чохь цІушна тІевирзина а хилахь, ша галволуьйтуш йолу харцдолчун новкъарло шен бІаьргашна хьалха дІа а хІоттаяхь, Веза Эла волчу Ас-Айса цунна жоп лур ду. Ткъа Сан жоп цуьнан дуккха а цІушка хьаьжжина хир ду!
5Аса иза дийр ду, шайн цІуш бахьана долуш Суна херабевллачу исраилхойн дегнаш юха схьалецархьама’“.
6Цундела дІаала Исраилан халкъе: „Иштта боху Хьалдолчу Эло: ‘Юхадерза Со волчу, бита шайн цІуш, букъ берзабе шаьш мел лелийначу дегазчу гІуллакхашна.
7Нагахь санна муьлхха а исраилхо я муьлхха а Исраил-махкахь вехаш волу кхечу къомах волу стаг, Соьгара жоп оьшуш, пайхамар волчу гІахь, ткъа и стаг, Соьгара дІа а вирзина, шен даг чохь цІушна тІевирзина а хилахь, цо ша галволуьйтуш йолу харцдолчун новкъарло шен бІаьргашна хьалха дІа а хІоттаяхь, Веза Эла волчу Аса цунна Сайгара жоп лур ду.
8Со цу стагана дуьхьалвер ву, Ас цунах масал дийр ду, нахе цунах кицанаш а даладойтуш, Ас Сайн къомана юкъара дІавоккхур ву иза, тІаккха хуур ду шуна, Со Веза Эла вуйла.
9Нагахь санна Сан цІарах харц хаам бан цхьа пайхамар Іехавеш велахь, Веза Эла волу Со иза Іехавинарг ву. Цунна дуьхьал Сайн куьг дерзор ду Аса, ткъа Сайн Исраилан халкъана юкъара иза ара а воккхур ву Аса.
10Цу шинна а: хаттар дан веанчунна а, цунна жоп деллачу пайхамарна а – цхьатерра таІзар дийр ду.
11Иза Ас дийр ду, тІейогІучу ханна Исраилан халкъ Суна уллора дІа ца далийта а, къинош летош шаьш сийсаз ца дахийта а. Царах Сан халкъ хир ду, ткъа Со церан Дела хир ву’“. Иштта боху Хьалдолчу Эло».
Нохьа а, Даниал а, Аюб а
12ТІаккха соьга Везачу Элан дош кхечира:
13«Адаман кІант! Муьлххачу а, Суна тешаме а ца хуьлуш, Суна дуьхьал къинош летийначу къомана тІе Соьга Сайн куьг дерзалур дара. Ас церан махкахь болу кхача кхоччуш чекхбоккхуьйтур бара, царна тІе мацалла а хьажор яра, Ас цу махкара адамаш а, хьайбанаш а хІаллакдийр дара.
14Цу махкахь Нохьа а, Даниал а, Аюб а бехаш хилча а, Делан лаамехь шаьш хилар бахьана долуш, цара шайн синош кІелхьардохур дара, амма берриг а мохк цаьрга кІелхьарбаккхалур бацара». Иштта боху Везачу Эло.
15«Соьга цу лаьтта тІе акхарой яхийталур яра, тІаккха цара цигара бераш хІаллакдийр дара, ткъа и мохк баьсса хир бара. Цхьа а стаг вогІур вацара цу махка, хІунда аьлча массо а цу акхаройх кхоьруш хир вара.
16Нохьий, Даниаллий, Аюббий цигахь Іаш хилча а, – дийна волчу Сайх чІагІо йо Ас, Хьалдолчу Эло, – ур-атталла шайн кІентий а, йоІарий а цаьрга кІелхьарбахалур бацара. Цу кхааннан шайн дахар кІелхьардаккха ницкъ кхочур бара, ткъа и латта дассаделла дІахІуттур дара.
17Нагахь санна Ас, цу лаьтта тІе тур а хьажийна, цуьнга аьлча: „Тур, чекхдала цу лаьтта тІехула!“, цуьнга дерриг а халкъ а, даьхни а хІаллак а дойтуш,
18ткъа нагахь санна и кхоъ цигахь хилча, тІаккха а – дийна волчу Сайх чІагІо йо Аса, Хьалдолчу Эло, – цаьрга шайн кІентий а, йоІарий а кІелхьарбахалур бацара. Шайн дахар бен оцу кхаанга кІелхьардаккхалур дацара». Иштта боху Везачу Эло.
19«Я Аса цу лаьтта тІе Іожаллин ун хьажор дара, царна тІе ерриг а Сайн оьгІазалла а йохуьйтуш, цигара долу халкъ а, даьхни а хІаллак а деш.
20Царна юкъахь Нохьа а, Даниал а, Аюб а хилча а, – дийна волчу Сайх чІагІо йо Аса, Хьалдолчу Эло, – цара шайн дахар доцург, шайн берийн дахар а кІелхьардоккхур дацара. Сан лаамехь шаьш хилар бахьана долуш цара шайн дахар бен кІелхьардоккхур дацара».
21Хьалдолчу Эло иштта боху: «Ойла е, мел бохам бер бу Ярушалаймана, Ас диъ таІзар – тур а, мацалла а, акхарой а, Іожаллин ун а – цунна тІе хьажадича, цуьнан бахархой а, церан даьхни а хІаллакдархьама!
22Цхьаболу зударий а, божарий а дийна а буьсур бу, цу гІали чуьра уьш арабохур а бу. Уьш шу долчу арабевлча, шуна гур ду церан ирча лелар а, вон гІуллакхаш а. ТІаккха шуна синхьаам хир бу Аса Ярушалаймана мел бинчу бохамех.
23Церан дахаран некъ а, цара дина долу вонаш а шуна гар бахьана долуш, шуьга атта садоьІуьйту. Цу тайпана, шуна хуур ду, Ас цу нахана дина таІзар эрна цахилар». Иштта элира Хьалдолчу Эло.
15
Кемсийн таьллангах долу хьекъале дийцар
1ТІаккха соьга Везачу Элан дош кхечира:
2«Адаман кІант! Кемсийн таьлланг муха тоьлур ю кхечу диттийн гаьннел? Хьуьнхахь хуьлучу кхечу дитташна юкъахь иза цхьа бен ма яц, и кемсийн таьлланг?
3Хьоьга цхьа а пайден хІума ялур юй кемсийн таьллангах? Цунах хьостам балур буй, цу тІе хІума хьалаолла?
4Адамаша и таьллангаш цІера юкъа кхуьссу. Иза шинна а юьхьигна тІера дика яьгча, га юккъера Іаржделча, цхьана хІуманна пайденна юй те иза?
5Дагаза долчу хенахь а дацара иза цхьанна а хІуманна пайденна, ткъа хІинца-м, иза цІеро, дага а дина, Іарждиначул тІаьхьа, муххале а дац пайденна».
6Иштта боху Хьалдолчу Эло: «Хьуьнхара кхидолчу диттийн гаьннаш санна, кемсийн таьлланг адамаша цІерга кхуьйсуш ма-хиллара, изза дийр ду Аса Ярушалайман бахархошца.
7Со царна дуьхьалвер ву. Цхьана ханна уьш цІерах кІелхьарбевллехь а, хІинца цІаро уьш дІакхоллур бу. Со царна дуьхьалваьллачу хенахь хуур ду шуна, Со Веза Эла вуйла.
8Уьш Суна тешаме цахилар бахьана долуш, Ас бассор бу хІара мохк» – боху Хьалдолчу Эло.
16
Майрачунна тешаме йоцу зуда санна йолу Ярушалайм
1Соьга Везачу Элан дош кхечира:
2«Адаман кІант! Ярушалаймехь болчу нахе цара лелийна мел долчу вочу хІуманех лаьцна дІаала.
3Ахьа цаьрга иштта ала деза: „ХІара боху Хьалдолчу Эло Ярушалайме:
‘КанаІан-махкахь дара хьан схьаялар а, хьан дуьнен тІе ялар а. Хьан да – эмархо вара, ткъа нана – хьетахо яра
[7].
4Ярушалайм, хьо дуьнен чу йолучу хенахь хьан цІонг дІахадо стаг вацара, хьо цІанъялийта хьуна тІе хи кхарза а стаг вацара, хьуна тІе туьха хьакха а, иштта хьуна тІе хІума хьарчо а стаг вацара.
5Цхьаммо а къинхетам ца бира хьох, цхьаммо а хьан дола а ца дира. Хьо дуьнен чу яьллачу дийнахь хьо аренга дІакхоьссина яра, хІунда аьлча оцу хенахь хьо дІатеттинера.
6ТІаккха, тІехволучу хенахь Суна гира хьо, хьайн цІийш юкъахь керчачу хенахь. Хьо иштта Іуьллуш гича, Ас элира хьоьга: ‹Яха хьайна!› ХІаъ, хьо цІийш юкъахь Іуьллуш гича, Ас элира: ‹Яха хьайна!›
7Эрна арахь тІедолучу зезагна санна, Ас хьалакхиа гІо дира хьуна. Хьо, йоккха а хилла, исбаьхьа хаза хилла дІахІоьттира: хьан накхош хьалаайаделира, хьан месаш яхъелира, амма хьо, тІекхоьллина хІума йоцуш, ерзина яра.
8Юха, тІехволучу хенахь Суна гира хьо – хьо безамна кийча яра. Ас Сайн бедарш тІеозийра хьуна тІехула, хьан ерзина хилар дІа а хьулдеш. Ас чІагІо йира хьан хила, иштта Ас хьоьца барт а бира. ТІаккха хьо Сан хилира’“. Иштта элира Хьалдолчу Эло.
9„Ас хьуна тІе хи а кхерзина, цІий дІадаьккхира, тІаккха хьуна тІе даьтта хьаькхира.
10Ас хьуна тІе хаза тІамарш йолу коч юьйхира, тІаьрсиган кІархаш а буьйхира, дуткъачу кІадин йовлакх коьрта тІе а тиллира, чилланан тІекхуллург а елира.
11Аса хьуна хаза жовхІарш а делира, пхьаьрсех хІазарш а доьхкира, коча исбаьхьа туьтеш а тесира.
12Ас мерах йолла чІуг а елира хьуна, лергех тийса чІагарш а, иштта коьрта тІе тилла исбаьхьа таж а делира хьуна.
13Хьо чІогІа хаза яра хьайн дашочу а, даточу а хІуманашца, дуткъачу кІадих а, чилланан кІадих а, тир яьккхинчу кІадих а йинчу бедаршца. Хьан даар уггар а дикачух дара – уггар а дикачу демах дина бепиг а, моз а, даьтта а. Хьо чІогІа хазъелла дІахІоьттинера, зуда-паччахьах тар а елла.
14Хьан цІеяхана хилар дерриг а къаьмнашна юкъахь даьржира, хьо хаза йолу дела. Хьо чІогІа хаза яра, Ас Сайн сийлаллица хьо хазйина хилар бахьана долуш“. Иштта боху Хьалдолчу Эло.
15„Амма ахьа, хьайн хазаллех а, хьайн цІеяхана хиларх а пайда а оьцуш, хьайна тІех мел волучуьнца нахаца лелачу зудчун гІиллакхаш леладора, цуьнга хьайн хазаллех дезар а оьцуьйтуш.
16Хьайн бедарех цхьайолу хІуманаш схьа а эцна, цаьрца бес-бесара сагІа доккху гунаш кечдира ахьа, цигахь, Суна тешаме а ца хуьлуш, нахаца лела зуда санна а лелаш. Иштта лелар ца магийнарг а, хила ца дезарг а ма ду!
17Ас хьайна елла йолчу деших а, детих а йинчу хІуманех ахьа хьайна боьрша цІуш бира, нахаца лелаш йолу зуда санна цаьрца а лелаш.
18Ас хьайна елла йолу хаза юьйцина кучамаш схьа а эцна, уьш цу цІушна тІеюьйхира ахьа, иштта Ас хьайна делла даьтта а, хаза хьожа йогІу сегІаз а царна лерина долчу сагІина охьадуттура ахьа.
19Ас хьайна делла долу тоьлла дама а, зайтдаьтта а, моз а ахьа хьайн цІушна дІаделира. Иштта хила а хилира“, – боху Хьалдолчу Эло.
20„Айхьа Суна бина болу кІентий а, мехкарий а ахьа, схьа а эцна, царах хьайн харцделанашна сагІа даьккхира. Иштта, хьан Суна тешаме цахилар тоьуш а доцуш,
21Сан кІентий, цІерах чекх а бохуьйтий, байъа а бойъий, хьайн цІушна сагІина дІалора ахь.
22Айхьа дегаза мел долу гІуллакхаш леладечу хенахь а, Суна тешаме ца хуьлучу хенахь а хьуна дага ца йогІура хьо жима а, къона а хилла зама – оцу хенахь хьо ерзина а яра, тІехь хІума а йоцуш, хьайн цІийлахь хьийзаш а яра“».
Кхахьпа санна йолу Ярушалайм
23«Маржа-яІ! Декъаза ю-кх хьо, ва Ярушалайм! – боху Хьалдолчу Эло – Айхьа мел лелийначул сов,
24хІора майданна тІехь ахьа хьайна кхахьпаллин цІа а до, цІушна Іамал ян меттиг а кечйо.
25ХІора некъ болалучохь а кечйина ахьа и меттигаш, хьайн хазаллин сий а дойуш. И хазалла ахьа, хІора тІех мел волу боьрша стаг хьайга схьаверзо гІерташ, хІаллакйора, хьайн боьха лелар сов а доккхуш.
26Цул тІаьхьа, Мисар-махка а яхана, хьайначу хьайн лулахочуьнца а лийлира хьо цигахь, нахаца лелар сов а доккхуш, хьо бахьана долуш йолу Сан оьгІазалла сов а йоккхуш.
27ТІаккха Ас хьуна таІзар дира, хьуна дІаделла дакъа жим а деш. Ас пурба делира хьан мостагІий болчу пІелаштамхойн зудаберашна хьуна шайна луъург дан, ткъа уьш а бара хьан боьха леларх цецбевлла.
28Кхечаьрца леларх ца Іабарна, хьо ашурхошца лела йолаелира. Цаьрца леллачул тІаьхьа а, хьо царах а ца Іебира.
29ТІаккха совдегархойн латта долчу Хашад-махкана хьо хьайн кхахьпаллица тІейирзира, амма цунах а хьо ца Іебира.
30Ма оьгІазаллех вуьзна ву Со ахь мел лелийначунна, – боху Хьалдолчу Эло. – Хьо маьттаза кхахьпа санна лелаш ма ю!
31Ахьа хІора некъ болалучу меттехь кхахьпаллин цІа а, хІора майданахь цІушна Іамал ян меттиг а хьайна кечъечу хенахь, хьо кхахьпа санна яцара, хІунда аьлча ахьа совгІаташ дІа ца оьцура.
32Амма хьо, шен майрачун метта, кхиболу божарий тІе а оьцуш, ямартло еш йолу зуда санна яра.
33Массо а кхахьпанаша божаршкара совгІаташ схьаоьцу, ткъа ахьа совгІаташ хьайн безаршна дора, уьш массо а маьІІера хьайца лела схьаэхийта.
34Иштта хьо нахаца лелча, хьо кхечу зударех тера ца хуьлу, хІунда аьлча божарий хьуна тІаьхьа ца бовду, хьоьца лела. Хьуна цхьаммо а совгІаташ а ца деш, ахьа кхечарна совгІаташ дича, хьо билггал юханехьа лела!»
Ярушалаймана Дала таІзар дар
35ЛадогІа, кхахьпа, Везачу Эло бохучуьнга!
36Хьалдолчу Эло иштта боху: «Ахь хьайн боьха лаам дІагайтира, хьайн безаршна а, дегазчу цІушна а хьалха ерзина а юьйлуш, хьо цаьрца лелара, иштта хьайн кІентийн цІий цІушна Іенадора ахьа.
37И хІуманаш ахьа лелорна, Ас хьуна безна болу а, хьоьца лелла болу а берриге безарш а, хьуна ца безнарш а массо а маьІІера схьагулбийр бу. Царна хьалха хьан духарш охьадохур ду Ас, ткъа царна хьо ма-ярра ерзина дІагур ю.
38Цул тІаьхьа Ас кхел йийр ю хьуна, ткъа хьан таІзар нахаца леллачунна а, цІий Іанийначунна а доггІург хир ду. Сайн оьгІазаллица а, дераллица а Аса хьан цІий Іанор ду.
39Ас дІалур ю хьо хьайн безарийн кара, тІаккха дохор ду хьан кхахьпаллин цІенош, дІасакхуьйсур ю хьан цІушна Іамал ян меттигаш а. Цара хьуна тІера бедарш дІайохур ю, хьан жовхІарш дІадохур ду, ткъа хьо ма-ярра ерзина юьтур ю.
40Цара схьакхойкхур ю адамийн тоба, цаьрга хьуна тІе тІулгаш кхиссийта а, таррашца хьо цестийта а.
41Хьан цІенош цара цІарца дагор ду, дуккха а зударшна хьалха хьуна кхел а йийр ю. Ас сацор ду хьан нахаца лелар, хьо лелар яц кхин совгІаташ деш.
42Со, Сайн дераллех Іаьбна ваьлча, Со карзахвуьйлучуьра соцур ву. Суна синтем хир бу, кхин оьгІаз а гІур вац Со.
43Ахьа, хьо къона хилла хан дага а ца йогІуш, айхьа мел динчуьнца Со оьгІазъэхийтина дела, массо а хьан леларна догІу таІзар дийр ду Ас хьуна. Айхьа мел лелийна дегаза гІуллакхашна тІе кхахьпалла хІунда туьйхира ахь?» Иштта боху Хьалдолчу Эло.
Нана ма-хиллара, йоІ а хуьлу
44«Кицанаш далош мел волчо, хьох лаьцна хІара кица далор ду: „Нана ма-хиллара, йоІ а ю“.
45ЙоІ йолу хьо хьайн ненах тера ю, шен майрачух а, берех а ца яьшна йолу. Шайн майранаш а, бераш а ца эшна болу хьан йижарий ма-хиллара, хьо а ю. Шун нана хьетахо ю, ткъа да – эмархо ву.
46Хьан йоккхаха йолу йиша – Шамран-гІала ю, хьуна къилбаседехьа шен зудаберашца ехаш йолу. Хьан жимаха йолу йиша, хьуна къилбехьа шен зудаберашца ехаш йолу, Седам-гІала ю.
47Хьо, цара леллийнарг а лелош, церан дегазчу некъашкахула лелла а ца Іаш, кІеззиг хан ялале, царал а телхина лелара.
48Дийна волчу Сайх чІагІо йо Аса, – боху Хьалдолчу Эло, – хьан йиша йолчу Седам-гІалано а, цуьнан зудабераша а ца леладора ахьа а, хьан зудабераша а лелийнарг.
49ХІара бу хьан йишин Седам-гІалин а, цуьнан зудаберийн а бехк: уьш кура бара, церан дукха даа хІума дара, церан маьрша синтем а бара, амма цара къечарна а, мискачарна а гІо ца дора.
50Уьш, кураллаш еш, дегаза хІуманаш деш лелара Суна хьалха, цундела Ас, Сайна и дерриг а ма-гиннехь, уллора дІабехира уьш.
51Шамран-гІалано ахьа диначул ах а вон ца дина. Хьо ю дегаза хІуманаш деш царал а тІехъяьлларг. Хьоьца нисбича, хьан йижарий цІена хета.
52Хьо нахала яккхар кхидІа а ла, ахь хьайн йижарий цІена хетийтина дела. Цара летийначу къинойл ахьа мел летийнарг сов дегаза хиларна, уьш хьол цІена хийтира. ХІинца эхь хетарна, цІий а луш, юьхьІаьржачу а хІоьттина лела хьайна, ахь хьайн йижарий цІена хетийтина дела».
Седам а, Шамран а юхаметтахІоттор
53«Ас юхаметтахІоттор ю Седам-гІала а, цунна гонах йолу жима гІаланаш а, иштта юхаметтахІоттор ю Шамран-гІала а, цунна гонах йолу жима гІаланаш а. Ас юхаметтахІоттор ю хьо а, Ярушалайм,
54айхьа лелийна долу массо а вон хІуманаш бахьана долуш хьайн нахала яккхар кхидІа лайтархьама а, хьо юьхьІаьржачу хІоттийтархьама а. Иштта хьайн йижаршна синтем бийр бу ахьа.
55Хьан йижарех лаьцна аьлча – Седам а, цуьнан зудабераш а, Шамран а, цуьнан зудабераш а – уьш шайн хьалхалерчу хьоле юхаметтахІиттийна хир бу. Иштта хьо а, хьайн зудаберашца хьалхалерчу хьоле юхаметтахІоттийна хир ю.
56-57Хьо кураллех юьзначу хенахь, хьан вон лелар массарна а дІахаале, хьайн йиша йолу Седам хьан багахь беламе дош ца хилира те? Ткъа хІинца хьох кхаьрдаш бу арамхойн
[8] а, пІелаштамхойн а зударий а, царна гонах хьох ца бешаш берш а.
58Хьо вон лелар а, дегаза гІуллакхаш а бахьана долуш жоп дала дезаш ма ю хьо!» – боху Хьалдолчу Эло.
Даима болу барт
59Хьалдолчу Эло иштта элира: «Со хьуна доггІучу тайпана хир ву хьоьца, хІунда аьлча Аса йинчу чІагІонах хьо ца ешира, ткъа ахьа Сан барт а бохийра.
60Амма Суна дагахь лаьттар бу хьо къона йолчу хенахь Ас хьоьца бина болу барт. Ас хьоьца массо а ханна лерина болу керла барт бийр бу.
61ТІаккха хьуна айхьа дІакхехьна некъаш дагадогІур ду. И некъаш бахьана долуш хьуна эхь хетар ду, Ас хьол баккхий а, хьол жимах болу а йижарий – Седам а, Шамран а, – хьуна йоІарий санна дІалучу хенахь. Иза вай бинчу бартана юкъадогІуш дацара, амма Ас иза дийр ду.
62Ас и керла барт хьоьца бийр бу, тІаккха хуур ду хьуна, Со Веза Эла вуйла.
63Ахьа мел лелийначух Аса хьо цІанъечу хенахь хьуна и вон хІуманаш дагадогІур а ду, хьуна эхь а хетар ду, хьо юьхьІаьржачу хІоттарна бага хьалагІатто аьтто а хир бац хьан». Иштта элира Хьалдолчу Эло.
17
Аьрзунех а, кемсийн таьллангах а лаьцна хьекъале дустар
1ТІаккха соьга Везачу Элан дош кхечира:
2«Адаман кІант! Исраилан халкъана хІетал-метал а даладай, хьекъале дустар дийца.
3Ала цаьрга: „Хьалдолчу Эло боху хІара: ‘Нуьцкъала тІемаш а, месала а, бес-бесара деха пелагаш а долчу доккхачу аьрзуно, Ливанун-лаьмнашка а деана, баганан диттан бохь схьабаьккхира.
4Цу бохь тІера ховхачу патарех уггар лакхарниг схьа а даьккхина, иза, йохкаэцаран махка схьа а деана, совдегарийн гІалахь охьадиллира цо.
5Исраил-махкара баганан диттан хІу схьа а эцна, иза токхечу лаьттахь дІадийра цо, дак-дитт ма-дерра, хина уллохь.
6И хІу хьала а даьлла, цунах кемсийн таьлланг хилира, ша шуьйра а йолуш, амма лоха а йолуш. Цуьнан гаьннаш аьрзугахьа хьалаийзалора, ткъа орамаш цунна бухахь дара. Уьш дахделла дІасадаханера, кемсийн таьлланго керла гаьннаш а, гІаш а дІадохура.
7Месала тІемаш долу важа нуьцкъала аьрзу а яра. Ша дІадийначу лаьттана тІера шен орамашца а, гаьннашца а цунна тІеозаелира кемсийн таьлланг. Цунна лаьара, аьрзуно шена хи дуттийла.
8Дикачу лаьтта тІе, шорта хи долчохь, дІайийнера и таьлланг, цунах, гаьннаш дІаса а дахийтина, тІехь стом а латош, дика кемсийн таьлланг хилийтархьама’“.
9Ала цаьрга: „Иштта боху Хьалдолчу Эло: ‘Хьуна моьттий, цу таьлланган аьтто а хилла, иза йоккха хир ю? Цуьнан орамаш схьа-м дохур дац те, цунна тІера стоьмаш а схьа-м бохур бац те, иза тІаьххьара а дакъа а луш? Цунна тІера дерриш а къона гаьннаш дакъалур ду. ТІаккха кхин боккха ницкъ я дуккха а нехан гІо а ца оьшу и кемсийн таьлланг озийна шен орамашца лаьттара схьаяккха.
10Ша дІайийначохь хьалакхуьур юй те иза? Якъалур-м яц те иза, малхбалера схьа мох хьаькхча? Ша дІайийначохь иза якъалур ма ю!’“»
Хьекъалечу дустаран маьІна дар
11Везачу Элан дош кхечира соьга:
12«Хаттар де оцу аьрхачу халкъе: „И хІуманаш хІун маьІна долуш ду хаьий шуна?“ – алий. ТІаккха дІаала цаьрга: „Хьалхара аьрзу – Бавелан паччахь ву. Цо, Ярушалайме а веана, шеца Бавеле дІабигира паччахь а, цуьнан элий а.
13Цул тІаьхьа Набухди-Нецара шена тешаме хир ву аьлла дош деллачу паччахьан цІийнах волчу стагаца барт бира. Цу махкара лаккхарчу даржашкахь мел волу стаг дІавигира цо,
14и пачхьалкх, кхин хьалагІатта ницкъ а ца кхочуш, лахахь йисийтархьама. Цу тайпана, ша бина барт ларбеш бен, и пачхьалкх латталур яцара.
15Амма керла паччахь Бавел-мехкан паччахьна дуьхьалвала гІоьртира. Цо гІо доьхуш геланчаш бахийтира Мисар-махка, цигара дуккха а говраш а, эскархой а беха. ГІуллакх хир дуй те цуьнан? Ницкъ кхочур буй те цуьнан, ша бина болу барт бохийначул тІаьхьа, таІзарх кІелхьарвала?“»
16Хьалдолчу Эло боху: «Дийна волчу Сайх чІагІо йо Ас: и керла паччахь Бавелехь лийр ма ву – шех паччахь винчу а, цуьнан чІагІонах ша ца ваьшначу а, ша цуьнца бина барт бохийначу а паччахьан махкахь.
17Мисар-махкарчу паччахье яхІудхойн паччахьна тІамехь гІо далур дац, гІалина гонах лаьттан гунаш дича а, тІеман гІирс дІахІоттийча а, дуккха а адам хІаллакдархьама.
18Амма яхІудхойн паччахь кІелхьарвер вац, хІунда аьлча цо, ша делла дош кхочуш а ца деш, бина барт бохийна».
19Цундела иштта боху Хьалдолчу Эло: «Дийна волчу Сайх чІагІо йо Ас, яхІудхойн паччахь Суна хьалха ша йинчу чІагІонах ца вашаре а, Айса цуьнца бина барт цо бохоре а хьаьжжина, Аса таІзар дийр ду цунна.
20Ас иза схьалаца бой тосур ю, иза цу чу а эккхор ву. Ас иза Бавеле схьавалор ву, циггахь цунна таІзар а дийр ду, иза Суна тешаме цахиларна.
21Ас хІаллакдийр ду цуьнан эскар, цуьнан дийна бисина болу уггар дика тІемалой Аса массанхьа а дІасакхуьссур бу. ТІаккха хуур ду шуна, Веза Эла волу Со шуьга къамел динарг вуйла».
Сатийсаран ваІда
22Хьалдолчу Эло элира:
«Баганан диттан бохь тІера Аса-Айса зІийдаг схьайоккхур ю.
Баганан диттан уггар лакхарчу гаьннех цхьаъ схьа а даьккхина,
иза боккхачу, лекхачу ломан боххье дІадугІур ду Аса.
23Исраил-мехкан лекхачу лам тІехь дІадугІур ду Ас иза.
Цу гаьннах доккха дитт хир ду,
цунна тІехь стоьмаш а кхуьур бу.
Цунах исбаьхьа хаза дитт хир ду,
цуьнан гаьннаш юкъахь тайп-тайпана олхазарш хир ду,
уьш цуьнан ІиндагІехь Іийр ду.
24Массо а аренгарчу дитташна дІахуур ду
Ас, Везачу Эло, лекха дитташ лаха дохийла,
ткъа лоха дитташ лакха дохийла.
Сийна дитт Ас дакъадо,
ткъа дакъаделларг, заза доккхуьйтий, дІахІоттадо.
Веза Эла волчу Аса иштта элира, ткъа Айса аьлларг кхочуш а дийр ду Аса».
18
ХІора стага ша лелийначунна жоп дала дезар
1Соьга Везачу Элера дош кхечира:
2«Аша Исраил-махкахь стенна даладо хІара кица:
„Дайша муьста кемсаш йоу,
ткъа берийн цергаш леха“?»
3Хьалдолчу Эло боху: «Дийна волчу Сайх чІагІо йо Аса, Исраил-махкахь кхин и кица далор ма дац аьлла.
4Дерриг а адамийн дахар Сан карахь ду – ден я кІентан дахар Суна бен а дац. Къинош летош верг ву лийр верг.
5Масала, вехаш ву, бакъдерг а, нийсо а лелош волу цхьа бакъахьара стаг.
6Цо лаьмнашкахь цІушна Іамал еш даьккхинчу сагІанах хІума а ца йоу, цо Исраилан халкъан цІушна доІанаш а ца до, иза шен лулахочун зудчуьнца а ца лела, шен зудчун ламаз доьхначу хенахь цунах хьакха а ца ло.
7Цо адамашна гІело а ца йо, шегара декхар эцначунна цо закъалтана елла хІума а дІало. Цо къола а ца до, мецачунна яа хІума а ло, тІехь хІума йоцуш висинчунна тІеюха хІума а ло.
8Цо, тІера ял а йоккхуш, юхалург ахча а ца ло, ша вониг лелорах лар а во, къовсамашкахь нийсонца кхел а йо.
9Иза Сан парзашца а лела, цо Сан тІедехкинарш лар а до. Иза Сан лаамехь верг ву, цундела иза вехар а ву» – боху Хьалдолчу Эло.
10-11«Ткъа, масала, цуьнан кІант талорхо хила тарло, нехан цІий а Іенош, шен дас цкъа а ца лелийначу гІуллакхех муьлхха а деш волу. Нагахь цо лаьмнашкахь цІушна Іамал еш даьккхинчу сагІанах хІума яахь, я иза шен лулахочун зудчуьнца лелахь,
12я къечунна гІело еш, цуьнгара хІума цо схьаяккхахь, я декхар оьцуш закъалтана елла хІума дІа ца лахь, иза цІушна Іамал еш лелахь, иштта кхидолу дегаза хІуманаш цо леладахь,
13тІера ял а йоккхуш, цо юхалург ахча лахь, вехар вуй те и стаг? Вехар вац. И хІуманаш лелош мел верг лийр ву, цуьнан цІий цунна шена тІехь а хир ду.
14Ткъа, масала, нагахь оцу вочу стеган кІант хилахь, цу кІантана шен дас мел лелорг гур ду. Цо, шен дас лелорг шена гуш доллушехь, и санна долу хІуманаш ца леладо:
15лаьмнашкахь цІушна даьккхинчу сагІанах хІума а цо ца яахь, шен лулахочун зудчуьнца а иза ца лелахь,
16адамашна цо гІело а ца яхь, иштта ша юхалург деллачу ахчанна закъалтана делларг дІа а лахь, цо къола а ца дахь, мецачунна яа хІума а лахь, тІехь хІума йоцуш висинчунна тІеюха хІума а цо лахь,
17къечун дог а ца дохош, тІера ял а йоккхуш, цо ахча юхалург а лахь, Сан тІедехкинарш а деш, Сан парзашца иза лелахь, и стаг шен дас лелийнарг бахьана долуш лийр вац. Иза билггал вехар ву.
18Ткъа цуьнан дас адамаш къизаллица баца а бора, шен къомах болчарна къоланаш а дора, шен халкъана юкъахь вонаш а леладора. Ша летийна къинош бахьана долуш иза лийр ву.
19Ахьа хоьтту: „Дас лелийнарг бахьана долуш кІант жоьпе хІунда ца озаво?“ КІант, бакъдерг а, нийсо а лелош, Сан парзаш лар а деш, уьш кхочуш а деш леларна, билггал вехар ву.
20Къинош летийнарг лийр ву, ткъа кІантана, шен дас лелийнарг бахьана долуш, таІзар дийр дац, шен кІанта летийначу къиношна дена а дийр дац таІзар. Делан лаамехь волчун дика цунна бен ца догІу, вониг лелочун вон цунна бен догІуш ца хиларе терра.
21Ткъа зуламхочо, къинош леторан некъ а битина, Сан парзаш лар а деш, бакъдерг а, нийсо а лелаяхь, иза билггал вехар ву, лийр а вац.
22Цо мел лелийна вонаш дагадоуьйтур дац. И стаг, ша дина нийса хІуманаш бахьана долуш, вехар ву.
23Вочу стеган Іожалла тІеярах там хуьлий те Суна? – боху Хьалдолчу Эло. – Мелхо а, шен харцнекъа тІера дІа а вирзина, иза вехаш хилар Суна тамехь хир дара.
24Амма нагахь санна бакъахьа лелаш верг ша дІахьочу некъа тІера валахь, иза вонаш дан волалахь, зуламхочо ма-леллора, вехар вуй ткъа иза? Цо мел дина дика лорур дац. Суна тешаме ца хиларна а, ша къинош леторна а, и стаг лийр ву.
25Амма аша боху: „Везачу Элан лелар нийса дац!“ ЛадогІал, Исраилан халкъ! Сан лелар дуй те нийса доцург? Шун лелар ма дац нийса!
26Нагахь санна Делан лаамехь верг, шен нийсачу некъа тІера а ваьлла, вонаш деш волалахь, и хІума бахьана долуш лийр ву. Ша лелийна зуламаш бахьана долуш лийр ву иза!
27Амма зуламхо, ша лелийначу вонаш тІера дІа а вирзина, бакъдерг а, нийсо а лелош волалахь, цо шен са кІелхьардоккхур ду.
28Ша мел лелийна харцдерг а хиъна, царна тІера иза дІаверзарна, иза вехар ву, лийр а вац.
29Ткъа Исраилан халкъо боху: „Везачу Элан лелар нийса дац!“ Исраилхой, Сан лелар дуй те нийса доцург? Шун лелар билггал нийса дац!
30Цундела Ас кхел йийр ю шуна, исраилхой. Ас хІора стагана, цуьнан леларе хьаьжжина, кхел йийр ю. – Иштта элира Хьалдолчу Эло. – Цундела, Со волчу юха а дерзий, шаьш мел лелош йолчу харцонашна тІера дІадовла! Къа бахьана долуш шаьш гал ма дийлийта.
31ДІадаха шайна уллора шаьш летийна долу къинош, хийцадалийта шайн дегнаш а, шайн синош а. Хьо дала хІунда деза, Исраилан халкъ?
32Со муьлххачу а стагана Іожалла тІеярах там хуьлуш вац, – боху Хьалдолчу Эло. – Къиношна тІера дІа а дерзий, дехаш хилийша!»
19
Исраилхойн элех лаьцна болу тийжам
1Дала соьга элира: «Тийжам бе Исраилан халкъан элех лаьцна:
2„Хьан нана стенах тера ю?
Иза стен лом санна ма ю!
Лоьмашна юкъахь Іуьллуш а яра иза,
циггахь шен кІорнеш а кхиайора цо.
3Царах цхьаъ йоккха хилла,
цунах нуьцкъала лом хилла.
Иза шена ижу лаха Іемина,
ткъа цо адамаш, цеста а цоьстуш, доура.
4Халкъашна цунах лаьцна хезира,
тІаккха цара иза ор чу а эккхийтина,
цунах чІагарш чекх а яьхна,
Мисар-махка дІайигира.
5Ша эрна хьоьжуш дуй а хиъна,
шен сатийсар кхочуш ца хилча,
иза, шен кхин кІорни схьа а эцна,
и кхио йолаелира, цунах нуьцкъала лом хилийта.
6Нуьцкъала лом а хилла,
иза кхечу лоьмашна юкъахь лела доладелира.
Иза ижу лаха а Іемира,
цо адамаш, цоьстуш, даа а доура.
7Иза дисина Іаш долчу стечу лоьмех а кхетара,
ткъа церан гІаланаш цо ясса а йора.
Цу махкахь долу дерриг а халкъ
цуьнан гІигІ дарх кхоьрура.
8ТІаккха цунна дуьхьалдевлира
гонах дехаш долу дерриг а къаьмнаш.
Цара и схьалацархьама, бойнаш а тесна,
иза ор чу дожийра.
9Цунах чІагарш чекх а яьхна,
иза гур чу хаийра.
Бавелан паччахь волчу дІа а дигна,
иза набахти чу доьллира,
Исраил-мехкан лаьмнашкахь
кхин цуьнан мохь шайна ца хазийта.
10Хьан нана хийистехь дІайоьгІна
кемсийн таьлланг санна яра.
Цо дуккха а стоьмаш а, таьллангаш а делира,
шена уллохь шортта хи хиларна.
11Цуьнан гаьннаш чІогІа дара,
царах паччахьашна Іасанаш йора.
Иза ша леккха хьалаяьллера кхечу гаьннашна юкъахь.
Дуькъачу гаьннашна юкъахь иза геннара гуш яра лекха йолу дела.
12Амма, оьгІазаллехь лаьттара хьала а даьккхина,
и таьлланг лаьтта охьакхоьссира.
Малхбалехьара схьахьаькхначу мохо
цуьнан стом бакъийра.
Цуьнан онда га дакъаделира,
ткъа цІеро иза дІа а кхаьллира.
13Ткъа хІинца иза яьссачу аренгахь дІайийна,
хих хьоьгуш долчу декъачу лаьттахь.
14Цуьнан гаьннашна юккъера араяьллачу цІеро
багийна цуьнан стоьмаш.
Цуьнан шех паччахьан Іаса ян мегаш долу онда га
кхин ца дисина“.
ХІара тийжам бу, тийжам санна лелош а бу».
20
Везачу Элан лаам а, адамийн аьрхалла а
1Халкъ Бавеле дІадигначул тІаьхьа, ворхІалгІачу шеран пхоьалгІачу беттан уьтталгІачу дийнахь Исраилан халкъан масех къано веара со волчу, Везачу Элах дагавалархьама. Уьш, схьа а баьхкина, суна хьалха охьахевшира.
2ТІаккха соьга Везачу Элан дош кхечира:
3«Адаман кІант! Вистхила Исраилан халкъан къаношка. Ала цаьрга: „Хьалдолчу Эло боху: ‘Шу Сох дагадовла даьхкина? Дийна волчу Сайх Аса чІагІо йо, шу Сайх Аса дагадовлуьйтур дац аьлла’. Иштта боху Хьалдолчу Эло“.
4Царна тІехь кхел йийр ю ахь? Уьш бехке бе, адаман кІант! Царна дагадаийта церан дайша лелийна мел долчу дегазчу хІуманех лаций.
5ДІаала цаьрга: „Хьалдолчу Эло шуьга боху: ‘Айса Исраилан халкъ хаьржинчу дийнахь, Якъубан тІаьхьенах болчарна тІе айдинчу куьйгаца Аса чІагІо а йора, царна Со дІа а вовзуьйтура Аса Мисар-махкахь. Сайн куьг хьала а айина, Аса элира: ‹Со шун Веза Дела ву›.
6Цу дийнахь Ас царна дош делира, уьш, Мисар-махкара ара а баьхна, Айса церан дуьхьа теллинчу лаьтта тІе дІабига, уггар хазачу, шуьрех а, мазах а дуьзначу токхечу лаьтта тІе.
7Ас царна тІедиллинера, шайна хьалхара боьха цІуш дІабаха, шаьш мисархойн цІуш бахьана долуш ма бехде аьлла, хІунда аьлча Со церан Веза Дела ву!
8Амма уьш Суна дуьхьалбевлира, царна ца лаьара Соьга ладогІа, цхьаммо а шайна хьалхара боьха цІуш дІа ца бехира, я мисархойн цІушна букъ а ца берзийра. ТІаккха Ас сацам бира Сайн дералла царна тІе охьаІано а, Мисар-махкахь ерриг а Сайн оьгІазалла царна тІе яхийта а.
9Амма и хІума Ас Сайн цІеран дуьхьа дира, Сайн цІе уьш юкъахь Іийначу халкъашна хьалха ца йожийта, Ас уьш Мисар-махкара арабохучу хенахь дІадовзийтинчу халкъашна юкъахь Сайн цІе ца йожийта.
10Аса уьш, Мисар-махкара ара а баьхна, яьссачу аренга схьабалийра.
11Ас царна Сайн парзаш а делира, иштта Сайн тІедехкинарш дІа а хаийтира. Ткъа уьш кхочушдийриг цаьргахула билггал вехар ву.
12Ас Сайн шоьтан денош а делира царна, Суна а, царна а юкъахь билгалонаш а хилла дІахІиттина долу, иштта царна дІахаийтархьама, Со уьш Сайн дола бохуш волу Веза Эла вуйла.
13Амма Исраилан халкъ Суна дуьхьалделира яьссачу аренгахь. Цара Сан тІедехкинарш кхочуш а ца дора, иштта Сан парзаш дІа а тоттура. Ткъа уьш кхочушдийриг цаьргахула вехар ма ву. Цара Сан шоьтан денош чІогІа сийсаз а дохура. ТІаккха Ас сацам бира яьссачу аренгахь Сайн дералла царна тІе йоссо, уьш хІаллак а беш.
14Амма Сайн цІеран дуьхьа Аса иза кхочуш ца дира. Исраилан халкъ Мисар-махкара арадоккхуш гина долчу къаьмнашна хьалха Суна ца лаьара Сайн цІе сийсазъяьккхина хилар.
15Ас айдинчу куьйгаца цу яьссачу аренгахь чІагІо йира царна, уьш шуьрех а, мазах а буьзначу, уггар хазачу, Айса царна дІабала билгалбаьккхинчу махка уьш схьабалор бац аьлла,
16хІунда аьлча Исраилан халкъо Сан тІедехкинарш дІа а тоттура, Сан парзаш кхочуш а ца деш, лелара иза, Ас шайна делла долу шоьтан денош а сийсаздохура, хІунда аьлча церан дегнаш шайн цІушна тІегІерташ дара.
17Амма Ас царах къинхетам а бира, уьш яьссачу аренгахь хІаллак а ца бира.
18Со яьссачу аренгахь церан берашка вистхилира. Ас элира цаьрга: ‹Ма гІолаш шайн дайша дІакхехьначу некъашкахула, цара шайна тІедехкинарш кхочуш а ма делаш, ма бехделаш шаьш, церан цІушна тІе а товжий.
19Со – шун Веза Дела ву. Сан парзаш кхочуш а деш, лела, Сан тІедехкинарш, лар а деш, кхочушде.
20Ас шайна делла долу шоьтан денош дІакъастаде, царах Суна а, шуна а юкъахь йолу билгало хилийтархьама а, Со шун Веза Эла хилар цаьрга шуна дагадаийтархьама а›.
21Амма церан бераш а Суна дуьхьалдевлира. Уьш Сан парзашца ца лелара, цара Аса тІедехкинарш лар а ца дора, кхочуш а ца дора. Ткъа уьш кхочушдийриг цаьргахула вехар ма ву. Цара Сан шоьтан денош а сийсаздохура. ТІаккха Ас сацам бира яьссачу аренгахь царна тІе Сайн дералла охьаІано а, цаьрга Сайн оьгІазалла кхачийта а.
22Амма Сайн цІеран дуьхьа Сайн куьг юхадаьккхира Аса иза кхочушдечуьра. Исраилан халкъ шайна хьалха Мисар-махкара арадаьккхинчу къаьмнашна хьалха Суна ца лаьара Сайн цІе сийсазъяьккхина хилар.
23Аса кхин цхьа чІагІо а йира цу яьссачу аренгахь. Айдинчу куьйгаца Ас чІагІо йира уьш кхечу къаьмнашкахула дІасабаржо а, кхечу мехкашкахула дІасакхисса а.
24Иза Аса дира, хІунда аьлча Исраилан халкъо Сан тІедехкинарш кхочуш а ца дора, Сан парзаш дІа а тоттура, Ас шайна делла долу шоьтан денош сийсаз а дохура, шайн бІаьргашца шайн дайн цІушна тІегІерташ а бара уьш.
25Ас царна вон парзаш а, дахарна тІе ца доьду тІедилларш а делира.
26Ас магадора, шайн сагІанашца цара шаьш бехдар – цара мелхо а шайн дуьххьарлера бераш цІерах чекхдохуьйтура. Аса и хІуманаш дар магадора, уьш Іадорхьама. ТІаккха царна хуур ма дара, Со Веза Эла вуйла’“.
27Цундела вистхила Исраилан халкъе, адаман кІант. ДІаала цуьнга: „Хьалдолчу Эло иштта боху: ‘Суна тешаме а ца лелаш, кхин ишттачу тайпана а Со дола хийтира шун дайшна.
28Аса царна ваІданца лур ду аьллачу лаьтта тІе уьш схьабалийначул тІаьхьа, уьш шайн сагІанаш даха буьйлабелира, шайна лекха гунаш я тІехь луьста гІа долу дитташ мосазза ги. Шайн дийнаташ дагоран сагІанаш дахарца а, хаза хьожа йогІу хІума ягорца а, чагІаран сагІанаш дахарца а цара Со оьгІазвахийтира.
29Ас цаьрга хоьттура: ‹Шу тІе оьхург хІун гу бу?› – бохуш. (Цундела хІинца а сагІа доккху ‹гу› олу цунах.)’“.
30ХІинца дІаала Исраилан халкъе: „Хьалдолчу Эло боху: ‘Шайн дайша санна, аша Далла хьалха шаьш бех ца до ткъа, Суна тешаме а ца хуьлуш, церан дегазчу цІушна тІаьхьахІуьттуш?
31Шайн сагІанаш цІушна а дохуш, шайн бераш цІерах чекх а дохуьйтуш, хІинцалерчу денна тІекхаччалц аша Суна хьалха шаьш бех ма до. Аса хьо Сайх дагадолуьйтур ду ткъа, ва Исраилан халкъ? Дийна волчу Сайх чІагІо йо Аса, – боху Хьалдолчу Эло, – Аса шу Сайх дагадовлуьйтур ма дац!’“»
Дала таІзар дар а, гечдар а
32«Аша боху: „Тхо кхин къаьмнаш санна, кхечу мехкашкара долу халкъаш санна хир ду, дечигна а, тІулгана а Іамал а еш“. Амма аша бохург цкъа а хир ма дац!
33Дийна волчу Сайх чІагІо йо Аса, нуьцкъалчу куьйгаца а, тІекховдийначу пхьаьрсаца а, охьаІанийначу дераллица а шуна тІехь паччахьалла дийр ма ду Аса.
34Нуьцкъалчу куьйгаца а, тІекховдийначу пхьаьрсаца а, охьаІанийначу дераллица а Ас шу кхечу къаьмнашна юкъара ара а дохур ду, шаьш дІасадаржийначу мехкашкара схьа а гулдийр ду.
35Аса цхьана а ден долахь йоцчу яьссачу аренга схьагулдийр ду шу, юьхь-дуьхьал а хІиттийна, шуна кхел йийр ю Аса.
36Ас кхел йийр ю шуна, шун дайшна мисархойн яьссачу аренгахь ма-ярра». Иштта боху Хьалдолчу Эло.
37«Сайн коьжалгана кІелхула лоьлуьйтур ду Аса шу, иштта Сайца бинчу бертан декхарш кхочуш а дойтур ду.
38Суна дуьхьалбевлларш а, Суна дуьхьал аьрха лелларш а шуна юкъара схьакъастор бу Ас. Шаьш бехаш болчу махкара Ас уьш арабохур белахь а, уьш цкъа а Исраил-махкана чубогІур бац. ТІаккха хуур ду шуна Со Веза Эла вуйла.
39Ткъа хьо, Исраилан халкъ, – боху Хьалдолчу Эло, – дало, шух хІора, шайн цІуйн гІуллакх а деш лела! Амма цул тІаьхьа, аша Соьга ла ца догІахь, Сан еза цІе аша кхин сийсазйохур ма яц шайн сагІанашца а, шайн цІушца а!
40Сан махкахь болчу безачу лам тІехь, лекхачу Исраилан лам тІехь
[9], – боху Хьалдолчу Эло, – Суна гІуллакх а деш, лелар ду дерриг а Исраилан халкъ. Ас цигахь хазахетарца тІеоьцур ду шу. Цигахь Со хьоьжур ву аша Суна лерина мел долчу хІумане а, шун тоьллачу сагІанашка а, шун дезачу совгІаташка а.
41Шаьш дІасадаржийначу кхечу къаьмнаш юкъара Аса шу ара а даьхча, кхечу мехкашкара Аса шу схьа а гулдича, шу, хаза хьожа йогІу хІума санна, тІеоьцур ду Аса. Кхечу къаьмнашна хьалха шуьгахула дІагойтур ду Аса Со веза хилар.
42Ас шун дайшна ваІданца лур бу аьллачу Исраил-махка шаьш схьадалийча, хуур ду шуна, Со Веза Эла вуйла.
43Цигахь шуна дагадогІур ду Суна хьалха шаьш бехдеш долу шайн лелар а, шаьш мел лелийна хІуманаш а. Шун дог дер ду шаьш мел дина вонаш бахьана долуш.
44Ва Исраилан халкъ, хьан вочу некъашка а, гамдинчу гІуллакхашка а ца хьожуш, ткъа Сайн цІеран дуьхьа Аса хьо лелийча, хуур ду хьуна, Со Веза Эла вуйла». Иштта элира Хьалдолчу Эло.
Къилбехьа яьлла цІе
45Соьга юха а Везачу Элан дош кхечира:
46«Адаман кІант! Къилбехьа дІаверза. Къилбанна дуьхьал вист а хилий, къилбанан аренан хьуьнна дуьхьал Делера болу хаам кхайкхабе.
47Къилбанан хьуьне дІаала: „ЛадогІа Везачу Элера долчу даше. Хьалдолчу Эло боху: ‘Хьох цІе лато воллу Со, ткъа оцу цІеро хьан дерриг а дитташ – къона я декъа уьш делахь а – дІакхоллур ду. Латийна алу йовр яц, ткъа хІорра а къилбехьара дуьйна къилбаседе кхаччалц морцур ву.
48ТІаккха адамашна хуур ду Аса, Везачу Эло, и цІе латийнийла а, иза дІаяйа йиш йоцийла а’“».
49ТІаккха аса, Яхьазкхиала, элира: «Маржа-яІ, Хьалдолу Эла! Халкъо сох лаьцна боху: „ХІетал-металшца дуьйцуш-м вац те иза?“»
21
Везачу Элан тур
1Соьга юха а Везачу Элера дош кхечира:
2«Адаман кІант! Ярушалаймана дуьхьал вист а хилий, цуьнан езачу меттигашна дуьхьал кхайкхам бе. Исраил-махкана дуьхьал Соьгара болу хаам бе.
3Исраил-махке дІаала: „Везачу Эло боху: ‘Со шуна дуьхьал ву, Ас Сайн тур баттара доккхур ду, Ас хьоьгара хІорра а схьавоккхур ву – вон мел верг а, дика мел верг а.
4Иштта, хьан диканиг а, вониг а хІаллаквийр ву Аса, Сайн тур баттара доккхур ду массо а стагана дуьхьал – къилбера дуьйна къилбаседе кхаччалц.
5ТІаккха массарна а дІахуур ду, Со Веза Эла вуйла а, иштта Сан баттара даьккхина долу тур юха цу чу дуьжур доцийла а’“.
6Ткъа ахьа, адаман кІант, гІайгІане узарш де, дог дохарца узарш де массарна а хьалха.
7Цара хьоьга хаьттича: „Ахьа узарш стенна до?“ – ахьа ала деза: „Вайна тІекхочуш болу хаам бахьана долуш до. Иза тІекхаьчча, хІораннан дог, Іадийна, дешар ду, массеран а куьйгаш, чуьра са дІадаьлча санна, охьагІур ду, хІораннан а са кхачалур ду, голаш, хи санна, егор ю. ЛадогІа, и хаам тІекхочуш ма бу, иза кхочушхир ма ду“». Иштта боху Хьалдолчу Эло.
8Соьга Везачу Элан дош кхечира:
9«Адаман кІант! Соьгара нахана хаам бе. ДІаала цаьрга: „Иштта боху Хьалдолчу Эло:
‘Туьре хьажал!
И тур ирдина а ду,
заьнгала дина а ду.
10Иза адамаш дайа ирдина,
стелахаьштиг санна къегийта заьнгала дина.
Даккхийдеш лела дезий вай?
Сан кІентан олаллин гІожан хІора диттах дог долу.
11Ас тур заьнгала дайтира,
иза караэцархьама.
И тур ира а ду, заьнгала дина а ду,
иза хІаллаквечун кара дІадалархьама.
12Велха, узарш а деш, адаман кІант,
хІунда аьлча и тур Сан къомана а,
берриг а Исраилан элашна а дуьхьал даьккхина ду.
Уьш Сан къомаца цхьаьна
хІаллакбина хир бу.
Цундела велха, хьайн некха тІе куьйгаш а детташ.
13Иза зер хир ма ду!
Делахь а хьан цу гІожах дог далахь,
хьан бала хир бац те?’ Иштта боху Хьалдолчу Эло“.
14Ткъа ахьа, адаман кІант, Соьгара хаам бе, куьйгаш вовшах а детташ. Тур шозза а, кхузза а охьадожийта, и тур адамаш дайъийта лерина ду, доккхачу хІаллакдарна а лерина ду, иза гонах хьийзаш ма ду,
15адамийн дегнаш дашорхьама а, охьаэгнарш дуккха а хилийтархьама а. Церан хІорра а кевнехь Аса хІаллакдайтаран тур хІоттийна. ЭхІ, ткъес санна къегийта дина ду иза, хІаллакдайтарна даьккхина!
16Аьтту агІор ирло, ва тур! Аьрру агІор дІагІо! Хьайн иралла дІа мел ерзийначу агІор дІагІо.
17ТІаккха Ас куьйгаш вовшах тухур ду, Ас Сайн оьгІазвахар Іабор ду. Иза Аса боху, Везачу Эло».
Бавелан паччахьан тур
18Везачу Элан дош кхечира соьга:
19«Адаман кІант, Бавелан паччахь шен туьраца схьаваийта шина некъан сурт дилла. И ши некъ цхьана махкара схьабогІуш хила безаш бу. Некъан билгало дІахІоттае некъ бекъалучу гІалахь.
20Тур схьадогІуш болчу некъийн сурт дилла. Цхьа некъ Іамминхойн Рабба-гІала боьдуш бу, ткъа важа некъ ЯхІуд-махкарчу чІагІйинчу Ярушалайме боьдуш бу.
21Бавелан паччахь некъ бекъалучу меттехь соцур ву, ша муьлхачу новкъа ваха веза хьожуш пал тасархьама. Цо секхаІодан пхерчий лестор ду, шен цІерачу цІушка хоьттур ду, экханан доІахе хьоьжур ву.
22Цуьнан аьтту куьйга, Ярушалайме гІо аьлла, кхаж бер бу. Иза, оцу кхоже хьаьжжина, цигахь оганаш херцош долу бІогІамаш дІахІитто а, адам хІаллакде, аьлла омра дан а, тІеман орца даккха а, гІалин кевнаш дохо гІирс дІахІотто а, гІалин гонах лаьттан гунаш дан а, гІала схьаяккхархьама кхиболу тІеман гІирс дІахІотто а безаш ву.
23И тесна пал Ярушалайман бахархошна харц хетар бу, хІунда аьлча цара бавелхошца барт бина! Делахь а Бавелан паччахьо царна дагадоуьйтур ду уьш бехке хилар, ткъа цо уьш схьалоцур бу».
24Цундела Хьалдолчу Эло боху: «Шайн аьрхалла дІа а йовзуьйтуш, шаьш мел дечу гІуллакхашкахула шайн къинош дІа а гойтуш, шаьш бехке хилар гайтира аша. Ткъа аша шаьш шайн бехке хилар дагадаийтарна, шу ницкъаца схьалоьцур ду.
25Ткъа хьо, Исраилан халкъан зуламе куьйгалхо, хьан тІаьххьара де тІекхаьчна, оцу дийнахь хьуна кхоччуш таІзар дийр ду».
26Хьалдолчу Эло боху: «ДІаяккха хьайн коьртара чалба а, дІадаккха таж а. Хийцамаш бен хан тІекхаьчна. Лакхарнаш лахабаьхна хир бу, ткъа лахарнаш лакхабохур бу.
27ХІуй-пака! ТІепаза! Аса хІокху гІаланах дамардарц дийр ду. Амма иза хир дац, цунна кхел яр шен кара дІаделларг схьаваллалц. ТІаккха Аса иза Цунна дІалур ю».
Тур а, Іамминхой а
28«Адаман кІант, Соьгара хаам бе нахе. ДІаала цаьрга: „Хьалдолчу Эло иштта боху Іамминхошка, исраилхойх ца бешаш болчу:
‘Туьре хьажал!
И тур баттара даьккхина ду,
заьнгала дина а ду адамаш хІаллакдархьама а,
стелахаьштиг санна, къагийтархьама а.
29Хьуна дуьхьалхІиттина суьрташ эрна ду, ткъа пал тийсар а харцдерг ду. Тур зуламечу нехан логгехь ду, церан тІаьххьара де тІекхаьчна, оцу дийнахь царна кхоччуш таІзар дийр ду.
30Батта юхадилла тур. Ас кхел йийр ю хьуна, хьо кхоьллинчу меттехь, хьо дуьнен чу ваьллачу лаьтта тІехь.
31Ас Сайн оьгІазалла хьуна тІе яссор ю, ткъа Сайн дераллин цІерца хьуна тІе садоьІур ду. Ас къизачу нахе дІалур ву хьо, адамаш хьийзо корматалла карайирзина болчу.
32Хьо цІарна дечиг хилла дІахІуттур ву, хьан цІий хьан лаьтта тІехь Іанор ду, хьо цхьанна а дагавогІур вац. Веза Эла волчу Ас боху иза’“».
22
Ярушалайман зуламаш
1Соьга Везачу Элан дош кхечира:
2«Адаман кІант! Цунна кхел йийр юй те ахь? Хьуна лаьий те цІий Іанийначу Ярушалайм-гІалина кхел ян? Цо мел лелийна вониг цунна дІагайта.
3ДІаала цаьрга: „Иштта боху Везачу Эло: ‘Ва гІала, хьайна чохь цІий Іенорна, ахь хьайна бохам ма боккху, хьайна цІуш а беш, хьуо Суна хьалха бех ма йо.
4Айхьа Іанийна долу цІий бахьана долуш, ахьа хьо бехке йина, айхьа бина цІуш бахьана долуш, хьо Суна хьалха бех а йина. Хьан тІаьххьара де тІекхаьчна, хьан заманан чаккхе уллоеана. Цундела Ас кхидолу къаьмнаш хьох кхордуьйтур ду, массо а мехкаш хьох доьлуьйтур ду.
5Хьуна уллохь берш а, генахь берш а хьох боьлур бу, ва боьхаллина цІеяхана, карзахаллех юьзнарг.
6Исраилхойн куьйгалхошка хьажал. Царах хІораммо а хьуна чохь шен ницкъаца цІий Іанадора.
7Ярушалайман бахархоша шайн дай-наний емалдо, кхечу мехкашкарчу нахана гІело йо, бисина Іаш болу зударий а, бобераш а ледо.
8Ахьа Суна деза хетарш а ца лору, иштта Суна лерина шоьтан де а ца лору.
9Хьан бахархойх цхьаболчара кхечу нахана мотт бетта, уьш байъийтархьама. Цхьаболчара лаьмнашкахь йолчу езачу меттигашкахь цІушна сагІина еана яа хІума а йоу, дегаза гІуллакхаш а леладо.
10Цхьаберш шайн дайн зударшца дІабуьйшу, ламаз доьхна болу зударий а хьийзабо цара.
11Цхьаверг шен доттагІчун зудчуьнца лела, важа шен несаца лела, вукхо шен ден йоІ йолу шен йиша хьийзайо.
12Ярушалаймехь ахчанах нах бойъу, юхалург деллачу ахчанна тІера ял йоккху, шена уллохь волчуьнгара леварца са йоккху, ткъа Со вицвина цара’, – боху Хьалдолчу Эло.
13‘Нах лебарца аша са яккхарна а, иштта шайна юкъахь цІий Іенорна а, Аса сайн куьйгаш вовшахтоьхна.
14Сатохалур дуй те хьан даге, чохь са долуш санна хир дуй те хьан куьйгаш, Ас хьуна бекхам бечу заманахь? Веза Эла волчу Аса иштта элира, ткъа Айса аьлларг кхочуш а дийр ду Аса.
15Аса дІасадаржор ду шу кхечу къаьмнашкахула а, дІасакхуьссур ду шу кхечу мехкашкахула а. Суна хьалха шу цІена цахилар чекхдоккхур ду Аса.
16Хьо кхечу къаьмнашна хьалха сийсазъяьккхина хир ю. ТІаккха хуур ду хьуна, Со Веза Эла вуйла’“».
Нах цІанбеш болу Делан кхерч
17ТІаккха соьга Везачу Элера дош кхечира:
18«Адаман кІант! Исраилан халкъ Суна хьалха боьханиг санна хилла дІахІоьттира. Кхерчахь тІехула хІутту гІели а, цІаста а, эчиг а, даш а санна хилира иза. Дети кхерчахь цІандинчул тІаьхьа дисина долу боьханиг санна ду и халкъ!
19Цундела иштта боху Хьалдолчу Эло: „Шу боьханиг санна хилла дІахІиттина дела, Ас шу дерриш а Ярушалаймана чу схьагулдийр ду.
20Дети а, цІаста а, эчиг а, даш а, гІели а цхьаьна а тухий, кхерчана юккъе дуьллу, цІе марса а йоккху, уьш дашийтархьама. Аса а, Сайн оьгІазаллица а, дераллица а шу схьа а гулдина, Ярушалайм-гІалина чу а дехкина, лалор ду.
21Шу схьа а гулдина, Ас Сайн оьгІазаллин цІеран Іаь тухур ю шуна тІе, тІаккха шу цу юкъахь лелар ду.
22ЦІергахь лелаш долу дети санна, шу а лелар ду цу юкъахь. ТІаккха хуур ду шуна, Веза Эла волу Со вуйла, шуна тІе Сайн дералла йоссийнарг“».
Исраилхойн баьччанийн къинош
23ТІаккха соьга Везачу Элан дош кхечира:
24«Адаман кІант! ДІаала Исраил-махке: „Дала бекхам бечу дийнахь хьо цІанбаза бисина мохк а бу, хьан лаьтта тІе догІа а ца деана!“
25Мехкан пайхамарш зуламечу ойланашца вовшахтийсало, шен ижу а цоьстуш, гІигІ деш долу лом санна. Цара дуккха а нах хІаллак а бо, цаьргара хьал а, жовхІарш а схьа а доху, уьш бахьана долуш бисина Іаш болу зударий махкахь алсамбуьйлуш бу.
26Мехкан динан дайша Сан товрат-хьехамаш дІа а тотту, Суна лерина хІуманаш сийсаз а йоху, дезаниг деза доцучух дІа ца къастадо, иштта хьанал дерг хьарамчух а дІа ца къастадо. Цара Суна лерина шоьтан де а ца лору. И хІума лелорца Цара Со а бехво.
27Мехкан куьйгалхой ижу дІасаийзош йолчу берзалойх тера бу. Нехан цІий а Іенош, уьш байъа а бойъуш, шайна са лоьху цара.
28Мехкан пайхамарш вочу пена тІехь кир тухуш санна лела, хІунда аьлча царна эрна суьрташ а го, цара харцболу пал а туьйсу. Цара боху: „Иштта олу Хьалдолчу Эло“, Веза Эла волчу Аса шайга хІумма а ца дийцинехь а.
29Мехкан наха кхиберш Іехабо, талораш до, къечунна а, мискачунна а гІелонаш йо, кхечу махкара тІебаьхкина нах а хьийзабо.
30Пен тобан, пенна Іуьрг даьллачу метте мехкан дуьхьа дІахІотта стаг лийхира Ас, Соьга и мохк хІаллак ца байтархьама, амма Суна иза ца карийра.
31Цундела Ас Сайн оьгІазалла дІагойтур ю царна, Сайн дераллин цІерца Ас хІаллакбийр бу уьш, цара мел лелийнарг царна дуьхьал доккхур ду Аса». Иштта боху Хьалдолчу Эло.
23
Къинош летош болу йижарий
1Везачу Элан дош кхечира соьга:
2«Адаман кІант! Цкъа ши зуда хилла – цхьана ненан ши йоІ.
3Шаьшшиъ къона йолчу хенахь дуьйна Мисар-махкахь церан нахаца лелаш хилла и шиъ. Мисар-махкахь церан накхош хьекхийна, куьг тохаза йолу накхойн юьхьигаш Іийдина.
4Йоккхаха йолчун цІе УхІулат
[10] яра, жимаха йолчун – УхІулибат
[11]. И йижарий Сан бара, цара Суна кІентий а, зудабераш а дора. УхІулат – иза Шамран-гІала ю, ткъа УхІулибат – иза Ярушалайм-гІала ю.
5-6УхІулат, Суна тешаме а йоцуш, нахаца лелара. Иза ашурхой болчу шен безаргашца лела марзъеллера. Уьш бара сийна духарш дуьйхина болу тІемалой а, мехкадай а, меттиган куьйгалхой а. Уьш массо а хаза къонахой бара, говза дошлой болу.
7ТІаккха иза берриг а оцу къоначу кІенташца лела йолаелира, ткъа уьш Ашур-махкара уггар тоьлла кегий нах бара. Боьхачу лаамех а юьзна, ша мел лелла цІуш бахьана долуш, ша Далла хьалха бехйира цо.
8Мисар-махкахь йолуш ша долийна долу нахаца лелар ца дитира цо. Иза къона йолчу хенахь божарий буьйшура цуьнца, цуьнан куьг тохаза йолу накхойн юьхьигаш Іуьйдура цара, шайн хьайна хилар цунна тІе а дассадора.
9ТІаккха Аса иза шен безаргийн кара дІаелира. Иза ашурхошца лела марзъеллера, церан кара Аса иза дІа а елира.
10Цара иза ерзина яьккхира, цуьнан кІентий а, зудабераш а схьадехира цара, ткъа иза ша туьраца йийра. Цунна и таІзар динчу хенахь зударша иза, сийсазйохуш, юьйцура.
11Цуьнан жимаха йолу йиша УхІулибат и дерриг а гуш яра, амма цунна нахаца лела лаар кхин а чІогІа гена даьллера, иза шен йишел а чІогІа нахаца лелаш яра.
12Иза ашурхошца – мехкадайшца а, меттиган куьйгалхошца а, хаза духарш дуьйхина болчу тІемалошца а, говза дошлошца а – лела марзъелира. Уьш берриш а тоьлла къонахой бара.
13Суна гира, цо а ша Суна хьалха бехйина хилар. ШолгІа йиша а хьалхарчун некъа яьллера.
14УхІулибатан Суна тешаме цахилар кхин а генадаьллера. Шена пенаш тІехь басаршца дехкина цІен духар дуьйхина хашадхойн божарийн суьрташ гича, цо шен нахаца лелар кхин а алсамдаьккхира.
15Хашадхоша гІодаюккъехь доьхкарш леладора, церан кортош тІе техкина хаза чалбанаш яра. Уьш берриш а, тІехьаьжча, лакхарчу даржехь болчу тІеман хьаькамех тера бара, Хашад-махкахь бина болчу бавелхойн элех тера а болуш.
16УхІулибат цаьрца, цкъа дІахьожжушехь, массаьрца а лела марзъелла. Цо бавелхой болчу шен геланчаш бахийтира.
17Ткъа уьш, схьа а баьхкина, УхІулибатан меттахь цуьнца дІабийшира. Шайн боьха леларца цара иза Далла хьалха бехйира. Иштта ша бехйича, иза шен безаргех, дог а даьлла, дІайирзира.
18УхІулибата цхьаннах а хьул ца дора шен нахаца лелар, цо шен дегІ божаршна дІаделира. ТІаккха Со цунах дІавирзира, цуьнан йишех ма-верззара.
19Амма иза нахаца лелачуьра ца сецира. Цо ша къона хилла зама дагаоьхуьйтура, ша Мисар-махкахь нахаца лелар шена дагахь а латтош.
20Виран санна, дегІ долчу а, бокъий санна хьайна болчу а шен безаргашца леларан лаамех юьзна яра иза.
21УхІулибат, хьуна дагаеана хьо къона хилла йолу зама, Мисар-махкахь хьан везарго хьайн накхойх куьйгаш а Іуьттуш, куьг тохаза йолу накхойн юьхьигаш Іуьйдуш хилла йолу зама».
Жимаха йолчу йишина Дала кхел яр
22Цундела, УхІулибат, Хьалдолчу Эло иштта боху: «Хьуна кІордийна хьайн безаргаш, амма Ас массо а маьІІера уьш кхуза схьакхойкхур бу, тІаккха цара хьуна го бийр бу.
23Ас уьш берриш а схьабалор бу: берриг а хашадхойх болу бавелхойн элий, Пакхудера а, ШуІагара а, КхуІагара а божарий, цаьрца цхьаьна Ашур-махкара элий а. Уьш берриш а хаза къонахой бу, мехкадай а, меттиган куьйгалхой а, лакхарчу даржера болу тІеман хьаькамаш а. Ткъа уьш берриш а говза дошлой бу.
24Уьш хьуна тІелетар бу герзашца а, гІудалкхашца а. Церан йоккха тоба хир ю, доккхачу а, жимачу а турсашца а, гІемашца а. Цара хьуна го бийр бу, ткъа Ас хьо церан кара дІалур ю, цаьрга хьуна тІехь кхел яйтархьама. Иштта цара, шайн Іадаташка хьаьжжина, хьуна таІзар дийр ду.
25Сайн эмгаралла Ас хьуна дуьхьал йоккхур ю, уьш, оьгІаз а бахана, хьуна дуьхьал бевр бу, цара хьан мара а, лергаш а дохур ду, ткъа хьох тІаьхьадиснарг туьро хІаллакдийр ду. Цул тІаьхьа цара хьоьгара кІентий а, зудабераш а схьадохур ду, ткъа диснарг цІарца дагор ду.
26Цара хьан хаза духар а, жовхІарш а дІадохур ду.
27Ас сацор ду хьан боьха лелар а, хьан нахаца лелар а, ахь Мисар-махкахь долийна долу. Хьо оцу леларе кхин цкъа а лаамца хьоьжур яц, ткъа Мисар-мохк дагабогІур а бац хьуна».
28Хьалдолчу Эло иштта боху: «ХІинца Ас хьо хьуна ца безаш болчеран кара дІалуш ю, хьан дог шайх дІадирзинчеран кара.
29Цара гойтур бу хьуна шайн цабезам, цара, ахьа къахьегна даьккхинарг дІа а даьккхина, хьо ерзина юьтур ю. Хьан нахаца лелар а, боьха лелар а, кхахьпалла а массарна а гуш хир ду, хьо юьхьІаьржачу а хІоттош.
30И дерриг а хьуна дийр ду, хІунда аьлча хьо кхечу къаьмнашца лела марзъелира, церан цІушна Іамалъярехула хьо бех а еш.
31Хьо хьайн йишас дІакхехьначу некъа тІе елира. Цундела Ас хьоьга дІалур бу цуьнан таІзаран кад».
32Хьалдолчу Эло иштта боху:
«Хьайн йишин кад ахьа дІамер бу.
Иза кІорга а, шуьйра а бу.
Массо а хьох кхордуьйту цо.
И кад буьззина ма бу!
33Хьо ехна а хир ю, цо гІайгІанех юзур а ю хьо.
ХІаллакьхиларан, Іожаллин кад
хьан йиша йолчу Шамран-гІалин ма бу.
34И кад ахьа дІамер бу берриг а,
ткъа иза кагбелча, цуьнан аьхкашна тІе мотт хьоькхур бу ахьа,
хьайн накхош а схьадохур ду ахьа.
И иштта хир ду, иза Ас, Хьалдолчу Эло, аьлла дела».
35Цундела Хьалдолчу Эло иштта боху: «Со виц а вина, Суна букъ берзорна, ахь бала лан беза хьайн боьха леларна а, хьайн нахаца леларна а».
Йижаршна йина йолу Делан кхел
36Везачу Эло соьга элира: «Хьо кийча вуй УхІулатна а, УхІулибатна а кхел ян? Цара лелийна мел долу дегазчу хІуманех лаций дІаала цаьрга.
37Уьш нахаца лелла, церан куьйгаш тІехь нехан цІий ду. Шайн цІушца а лелла уьш. Шаьш Суна бина болу кІентий а цара, цІерах чекх а бохуьйтуш, цІушна кхачанна дІалора.
38Суна дуьхьал а бовлуш, кхин а иштта хІуманаш дора цара: оццу хенахь цара Сан еза меттиг бех а йора, Суна лерина шоьтан денош сийсаз а дохура.
39Шайн бераш шайн цІушна сагІина даьхьначу дийнахь, цара Сан еза меттиг, чу а бовлий, сийсазйоккхура. Иштта лелара уьш Сан цІа чохь.
40Иза дина а ца Іаш, цара кхечу мехкашкара баьхкинчу нахана тІаьхьа шайн геланчаш бохуьйтура. Уьш схьабаьхкича, хьо, хьайн юьхь а юьлий, бІаьргашна басар а хьокхий, хьайна тІе жовхІарш а духий, дІахІуттура.
41ТІаккха шу хаза кечбинчу метта довлура. Цу метта хьалхахь лаьтташ хаза кечйина стол а хуьлура, цунна тІехь лаьтташ Сан хаза хьожа йогІу хІуманаш а, Сан даьтта а долуш.
42Хьан цІенна чуьра хезаш хуьлура тойне гулъеллачу тобанан гІовгІа. Оцу тойне схьабалабора яьссачу аренгара мелла болу нах. Цара зударшна хаза хІазарш а, исбаьхьа таьжнаш а лора.
43ТІаккха Аса элира: „Нахаца а лелаш, ямартло еш йолу и зуда гІелъеллехь а, цуьнца божарша кхахьпалла леладо“.
44Божарий юх-юха а иза йолчу оьхура, кхахьпа долчу санна. Иштта боьха лелаш йолчу УхІулатна а, УхІулибатна а тІеоьхура уьш.
45Амма бакъахьа лелаш болчу божарша царна бехк буьллур бу. Цара кхел йийр ю царна, нахаца лелаш а, цІий Іенош а болчу зударшна санна, хІунда аьлча уьш нахаца лелаш а бу, церан куьйгаш цІийх дуьзна а ду».
46Иштта боху Хьалдолчу Эло: «Схьагулъе адамийн тоба, цаьрга УхІулатна а, УхІулибатна а тІехь ницкъ байта а, къола дайта а.
47Цул тІаьхьа гулбеллачеран тобано царна тІе тІулгаш кхуьссур ду, таррашца уьш цоьстур а бу, цу зударийн кІентий а, зудабераш а дойур а ду цара, иштта церан цІенош а дохор ду.
48Ас иштта сацор ду кху махкахь боьха лелар, кхиболчу массо а зударшна хІара хІума дІахьедар а деш, уьш нахаца ца лелийтархьама.
49Шуна таІзар дийр ду шун боьха лелар бахьана долуш, иштта цІушна Іамал а еш, аша летийначу къиношна жоп дала дезаш а ду шу. ТІаккха хуур ду шуна, Со Хьалдолу Эла вуйла».
24
Ярушалайм тІелеттачу ачанца юстар
1Халкъ Бавеле дІадигначул тІаьхьа уьссалгІачу шеран уьтталгІачу беттан уьтталгІачу дийнахь соьга Везачу Элан дош кхечира:
2«Адаман кІант! ДІаязде хьайна хІара де а, хІунда аьлча кху дийнахь Бавелан паччахьан эскаро Ярушалаймана го бина.
3Даладе аьрхачу Исраилан халкъана хІара хьекъале дустар, дІаала цуьнга: „Иштта боху Хьалдолчу Эло:
‘Яй цІерана тІе а хІоттабай,
цу чу дуьззина хи дотта.
4Цу яй чу жижиг дилла,
уггар дикачу меттера схьа а даккхий –
пханар тІера а, гІогІа тІера а жижиг,
иштта дика даьІахкаш чу а яхкий,
хьалабуза и яй.
5Жена юкъара уггар дика уьстагІий схьа а эций,
яйна буха цІе латае,
хи кхехкаде,
цу чуьра даьІахкаш дикка кхехккалц’“».
6Хьалдолчу Эло иштта боху:
«Къа ду цІий Іанадечу гІалин.
Иза мекханан томмагІаш тІехь долчу ех тера ю,
шена тІера телхинарг дІа ца даьллачу.
Цу чуьра дакъош схьадаха,
царах кхаж а ца тосуьйтуш.
7Іанийна цІий цунна чохь ма ду.
Иза тархана тІехь дитина цо,
лаьтта тІе охьа а ца Іанош,
цу тІе чан ца йиллийта.
8Ас цІий тІулгаш тІехь дитина,
иза къайла ца даккхийта.
Ас иза дина адам оьгІаздахийта,
цаьрга хІаллакбиначеран чІир эцийта».
9Цундела Хьалдолчу Эло иштта боху:
«Къа ду цІий Іанадечу гІалин.
Ас-Айса йоккха цІе латор ю.
10Дуккха а дечиг тІекІел а диллий,
цунах цІе латае.
Кхехкаде и жижиг,
яй чохь ерг юкъ а елла,
даьІахкаш яггалц.
11Бассабелла яй кІегаш тІе хІоттабе,
цуьнан цІаста, дох а делла, къагийтархьама.
Иза диларех цІанбийр а бу,
цунна тІера ерриг а ачо дІакхоллур а ю.
12Иза хала болх бу,
хІунда аьлча цунна тІера,
цІе ягийча а,
йоккха ачо дІаер яц.
13Хьан боьха леларца хьо дукха бехбелла, цундела Ас хьо мел цІанбарх а, цІан а ца ло хьо. ХІинца чул тІаьхьа а хьайн бехбаларх хьо цІанлур бац, Ас хьайна тІехь Сайн дералла Іабаяллалц.
14Веза Эла волчу Ас аьллера. Айса аьлларг Аса кхочушдан деза хан тІекхаьчна. Аса кхин тІаьхьатоьттур яц и хан, хьох къа а хетар дац Суна, хьох къинхетам а бийр бац Аса. Хьан леларе а, ахь мел диначуьнга а хьаьжжина, Аса кхел йийр ю хьуна». Иштта боху Хьалдолчу Эло.
Пайхамаран зудчун кхалхар
15Соьга Везачу Элан дош кхечира:
16«Адаман кІант! Хьуна дукхаезашъерг хьоьгара схьаяккха воллу Со. Иза кестта лийр ю, амма хьо гІайгІане лела ца веза, бІаьрхиш дийла ца деза хьан бІаьргех.
17Цхьанна а ца хозуьйтуш, даккхий синош даха, чІогІа тийжа а ца тийжаш. Хьайн коьртара чалба дІа а ма яста, мачаш кога а юха, хьайн маж къайла а ма яккха, тийжаран кхача а ма баа».
18Іуьйранна аса нахаца къамел дира. Цу суьйранна сан зуда кхелхира. Ткъа шолгІачу дийнахь Іуьйранна аса Везачу Эло сайга аьлларг дира.
19Халкъо соьга элира: «Алахьа тхоьга, и дерриг а тхуна хІун маьІна долуш хІума ду?»
20Ткъа аса цаьрга элира: «Соьга Везачу Элан дош кхечира,
21Исраилан халкъе дІаала: „Иштта боху Хьалдолчу Эло: ‘Сан дезачу цІийнах шу дозалла деш делахь а, иза шун чІагІо елахь а, иза шуна хьежа лууш йолу меттиг елахь а, иза шуна баккъал дезахь а, Со иза бехдан воллу. Ткъа аша битина болу шун кІентий а, зудабераш а туьро хІаллакбийр бу.
22Ткъа аша Яхьазкхиала диннарг дийр ду: шайн мажош аша къайлайохур яц, тийжаран кхача а аша буур бац.
23Шун кортош тІехь йихкина чалбанаш хир ю, когахь шайн мачаш а хир ю шун, шу тийжар а дац, доьлхур а дац, амма шайн къинош бахьана долуш телхар ду шу, вовшашна хьалха даккхий синош а дохуш’.
24Яхьазкхиал масална хир ву шуна: цо диннарг аша а дийр ду. И дерриг а кхочушдича, хуур ду шуна, Со Хьалдолу Эла вуйла“».
25«Ткъа хьох лаьцна аьлча, адаман кІант, Аса церан чІагІо а, хазахетар а, сийлалла а, царна хьежа лууш йолу меттиг а, царна баккъал дезаш дерг а, иштта церан кІентий а, мехкарий а схьабаьхча,
26цу дийнахь цигара кІелхьарваьллачех волу цхьаъ вогІур ву хьуна тІе вон кхаъ бахьаш.
27Цу дийнахь хьан йиш хир ю цу кІелхьарваьллачуьнца къамел дан. ТІаккха хьо вист ца хуьлуш вуьсур вац, иштта царна билгало хилла дІа а хІуттур ву хьо. ТІаккха хуур ду царна, Со Веза Эла вуйла».
25
Іамминхойн къомана дуьхьал болу Делера хаам
1Везачу Элан дош кхечира соьга:
2«Адаман кІант! Іамминхойн къомана дуьхьал вист а хилий, Соьгара болу хаам бе цуьнга.
3ДІаала Іамминхошка: „ЛадогІа Хьалдолчу Элан даше. Иштта боху Хьалдолчу Эло: ‘Аша сакъералуш: ‹Жолам-яІ›, – олура, Сан еза меттиг сийсазъяьккхича, шу Исраилан махках доьлура, иза бассийначу хенахь, шу ЯхІудан халкъах кхаьрдара, иза йийсаре дІадуьгучу хенахь.
4Шу иштта леларна Аса шу малхбалехьарчу нахе дІалур ду. Цара шун латта дІалоцур ду, церан эскарша шун лаьтта тІехь шайн меттамотт дІахІоттор бу, уьш шуна юкъахь баха а ховшур бу, шун стоьмаш а бууш, шун шура а муьйлуш.
5Ас Рабба-гІала эмкалийн дежийла йина дІахІоттор ю, ткъа Іамминхойн мохк уьстагІийн керт йина дІахІоттор бу. ТІаккха хуур ду шуна, Со Веза Эла вуйла’.
6Хьалдолчу Эло боху: ‘Ярушалайм хІаллакьхилар бахьана долуш тІараш детташ, когаш бетташ, Исраил-махках даггара кхаьрдаш, шу сакъералуш хиларна,
7Аса Сайн куьг шуна дуьхьал дІакховдор ду, Ас кхечу къаьмнашка талораш дойтур ду шуна. Ас кхечу къаьмнех дІа а хадор ду шун къам, иштта кхечу мехкех дІа а хедар бу шун мохк. Ас хІаллакдийр ду шун халкъ, тІаккха хуур ду шуна, Со Веза Эла вуйла’“».
Муабин къомана дуьхьал болу Делера хаам
8Хьалдолчу Эло иштта боху: «Муаби-къомо а, СеІир-къомо а дуьйцура: „ЯхІудан къам кхидолу къаьмнаш санна ду“, – бохуш.
9Цундела Ас Муаби-мехкан дозанашкахь йолу гІаланаш схьайохур ю, царна юкъахь мехкан уггар хаза гІаланаш – Байт-Яшимут а, БаІал-МаІун а, Кхиръятим а – елахь а.
10Ас и мохк, Іамминхошца цхьаьна, малхбалерчу халкъашна дІалур бу, кхечу къаьмнашна Іамминхой кхин дага а ца бахкийтархьама.
11Ас таІзар дийр ду Муаби-къомана, тІаккха хуур ду царна, Со Веза Эла вуйла».
Эдоман къомана дуьхьал болу Делера хаам
12Хьалдолчу Эло иштта боху: «ЯхІудан халкъана къиза бекхам барна, Эдоман къомо шех доккха къа а латийна, иза чІогІа бехке а хилла.
13И хІума бахьана долуш, – боху Хьалдолчу Эло, – Ас Сайн куьг дІакховдор ду Эдомна дуьхьал, цуьнан халкъ а, дийнаташ а хІаллакдийр ду. Теманна тІера Дадданна тІе кхаччалц Ас цуьнан мохк бассор а бу, массо а туьро хІаллаквина а хир ву.
14Сан къам долчу Исраилан халкъан гІоьнца Ас бекхам бийр бу Эдомна. ТІаккха цара Сан оьгІазвахаре а, Сан дера хиларе а хьаьжжина, хІума дийр ду цигахь. ТІаккха бевзар бу царна Сан бекхам», – иштта боху Хьалдолчу Эло.
ПІелаштамхойн къомана дуьхьал болу Делера хаам
15Иштта боху Хьалдолчу Эло: «ПІелаштамхоша къиза бекхам бора, ЯхІудан халкъах уьш даггара кхаьрдара, бІешерашкара дуьйна йолчу шайн инкарлонца халкъ хІаллакдар лоьхура.
16И хІума бахьана долуш, – боху Хьалдолчу Эло, – Ас Сайн куьг дІакховдор ду пІелаштамхошна дуьхьал. Ас кератхой а дІабохур бу, хІордан йистехь бисина берш а хІаллакбийр бу.
17Ас чІогІа бекхам бийр бу, Сайн дераллица царна таІзар а деш. Ас шайна тІехь бекхам бича, хуур ду царна, Со Веза Эла вуйла».
26
Цора-гІалина дуьхьал болу Делера хаам
1Халкъ Бавеле дІадигначул тІаьхьа цхьайтталгІачу шеран хьалхарчу беттан хьалхарчу дийнахь соьга Везачу Элан дош кхечира:
2«Адаман кІант! Цора-гІалин бахархоша вониг дуьйцура Ярушалаймах лаьцна: „Жолам-яІ! Кхидолу къаьмнаш долчу кхочуш долу ков хилла йолу и гІала йохийна ю! Йохкар-эцаран неІ тхуна схьа-ма-йиллина! И гІала хІуй-пака а яьккхина, тхайна хьал схьагулдийр ма ду оха!“
3Цундела Хьалдолу Эла волчу Аса боху: „Со хьуна дуьхьалваьлла ву, Цора-гІала. Ас хьуна дуьхьалдоккхур ду дуккха а халкъаш. Уьш хьуна тІегІуртур ду, хІордан йистана тулгІенаш тІе-ма-гІорттара.
4ТІаккха Цора-гІалин пенаш дохор ду, иштта йохийна хир ю цуьнан бІаьвнаш а. Ур-атталла къапалг Аса арахьокхур ю цигара, цунах ерзина тарх а еш.
5Цора-гІала хІорда юккъехь чІерийлецархойн бойнаш якъош йолу меттиг хилла дІахІуттур ю, – боху Хьалдолу Эла волчу Аса. – Цора-гІалина кхечу къаьмнаша талор дийр ду.
6Ткъа гІайренна дуьхьал хІордан йистехула лаьтташ болу цуьнан мехкарий туьро хІаллакбийр бу. ТІаккха царна хуур ду, Со Веза Эла вуйла“.
7Хьалдолчу Эло иштта боху: „Ас Цора-гІалина дуьхьалваккха къилбаседехьара Бавелан паччахь волу Набухди-Нецар схьавалор ву. Иза паччахьийн паччахь ву. Иза дуккха а адамийн эскарца а, говрашца а, гІудалкхашца а, дошлошца а схьавогІур ву.
8Набухди-Нецара хІордан йистехула лаьтташ болу хьан мехкарий таррашца хІаллакбийр бу. Цо, гІала схьаяккхархьама, тІеман гІирс а дІахІоттор бу, гІалина гонах лаьттан гунаш а дийр ду, ша ларвархьама хьуна дуьхьал турсаш а дохур ду.
9Цо оганаш херцош долу бІогІамаш хьан пенашна дуьхьал деттар ду, хьан бІаьвнаш зІокбергашца йохор ю.
10Цуьнан говраша яьккхинчу чено хьо къайла а йоккхуш, дукха говраш хир ю цуьнан. Хьан пенаш цуьнан говраша а, гІудалкхаша а яьккхинчу гІовгІано дегор ду, иза гІалин кевнехула, йохийначу гІалина чу ма-ваххара, чувогІучу хенахь.
11Шен говрийн бергашца цо хьан гІалин урамаш дохор ду, хьан халкъ цо таррашца отур ду, ткъа хьан андий бІогІамаш лаьтта тІе охьадеттар ду.
12Цара хьан дерриг а хьолана талор дийр ду, хьан йохкаэцаран хІуманаш шайна схьаоьцур ю. Иштта хьан пенаш а дохор ду, хьан хаза цІенош а хІаллакдийр ду цара. Цунах йисина къапалг а, дитташ а, латта а хІорда чу кхуссур ду.
13Аса хьан ирсе эшарш сацор ю. Адамашна кхин хезар дац хьан дечиг-пондарийн аз.
14Ас хьо, ерзина тарх а йина, дІахІоттор ю. Хьо чІерийлецархойн бойнаш якъош йолу меттиг хилла дІахІуттур ю. Хьо кхин юхаметтахІоттийна хир яц, хІунда аьлча Аса, Везачу Эло, боху иза“. Иштта элира Хьалдолчу Эло».
15Иштта боху Хьалдолчу Эло Цора-гІале: «Хьо южуш даьллачу татанах а, чевнаш хиллачара дечу узарех а, хьуна чохь адамаш дайарх а, кхераделла, дегор дац теша хІордан йистехь дехаш долу къаьмнаш?
16ХІордана йистехь йолчу массо а пачхьалкхийн куьйгалхоша, шайн гІанташ тІера хьала а гІевттина, шайна тІера хаза тІамарш тІехь йолу обанаш дІа а яьхна, сингаттаман духар тІе духур ду. Уьш, лаьтта охьа а хевшина, кхерарна, бегош хир бу, хьуна хиллачух цец а буьйлуш.
17Хьо бахьана долуш тийжам а беш, цара бохур ду:
„Хьо къайла ма яьлла, ва цІеяхана гІала!
Хьуна чохь хІордахой Іаш ма бара.
Хьо хи тІехь ницкъ болуш лаьтташ ма яра,
хьо а, хьан бахархой а.
Цара кхерамехь латтабора
хІорда йистехь мел бехаш берш а.
18Ткъа хІинца, хьо йоьжначу хенахь,
хІордана йистехь дехаш долу
дерриг а къаьмнаш кхерарна дегош ду.
ГІайренаш а ю кхерамах юьзна,
хьо хІаллакьхилар бахьана долуш“».
19Хьалдолчу Эло иштта боху: «Ас хьо яссор ю, чохь Іаш цхьа а стаг а воцуш йолу гІаланаш санна хир ю хьо. Ас хьуна тІе хин тулгІенаш хьалаайор ю, хьо цаьрга хин буха яхьийта.
20Ас хьо эхарте кхочуьйтур ю, ширачу заманашкара адамаш долчу. Ас хьо лаьттан буха охьайохуьйтур ю, даима долчу къапалгашна юкъахь, эхарте кхаьчначаьрца цхьаьна. Хьуна чохь кхин цкъа а адамаш дехар дац, иштта дийна болчеран дуьнен чохь хьан сийлалла гойтур а яц.
21Ас хьох къемате масала дийр ду, ткъа хьо кхин цкъа а хир яц. Хьо наха лоьхур ю, амма кхин цкъа а хьо карор яц». Иштта боху Хьалдолчу Эло.
27
Цора-гІалина бина тийжам
1Соьга юха а Везачу Элан дош кхечира:
2«Ахьа а, адаман кІант, дІадоладе Цора-гІаланах лаций гІайгІане тийжар.
3ДІаала хІорда йистехь схьаеанчу меттехь яха хиъначу цуьнга, хІордан йистехь дехаш долчу дуккха а къаьмнашца йохкаэцар лелош йолчу цуьнга: „Иштта боху Хьалдолчу Эло:
‘Цора-гІала!
Ахьа хьо кхоччуш хаза ю боху.
4Хьан дозанаш хІордан юккъе кхечира,
хьо йинчара кхоччуш хаза хинкема санна йина.
5Санирехь кхуьучу зоьзан диттах йина ю хьан ерриг а лакхенаш,
ткъа хьан мачтанаш Ливанун-ломахь тІекхуьуш долчу баганан диттах йина ю.
6Хьан пийсакаш Башанера деанчу ножан диттах дина дара.
Хьан цІенкъа Хитамарчу зоьзан дечиган аннех йина яра,
пийлан кІомсарех кечйина йистош а йолуш.
7Хьан гатанаш Мисар-махкара деанчу тІамарш йолчу кІадих дина дара,
уьш байракхаш санна дІатоьхна а дара.
Элша-гІайренна тІера деана стигалан басахь а,
таьІна-цІен а долу кІадеш хьан шаршу хилла дІахІиттинера.
8ЦІаданера а, Арвадигара а бахархой бара хьан пийсакаш лелорхой.
Ткъа хьан говза нах, ва Цора-гІала, кемалелорхой бара.
9Кеманна даьлла Іуьргаш дІадукъуш
Гебалара говзанчаш а бара хьан.
ХІордан дерриг а кеманаш а, церан кемалелорхой а
хьуна чохь хуьлура, хьоьца йохкаэцар а лелош.
10Парси-махкара а, Луда-махкара а, ПІатІа-махкара а тІемалой бара хьан эскарна юкъахь, цара хьан цІенойн пенашна тІе шайн турсаш а, гІемаш а хьалаоьхкира, цара хьан сий а хьалаайира.
11Арвадин а, Хьелакан а тІемалой бара гобаьккхина хьан пенаш тІехь лаьтташ, иштта Гамадара нах а бара хьан бІаьвнашна тІехь. Цара шайн турсаш хьалаоьхкира хьан пенашна тІехь, и хІума дарца хьан хазалла кхочуш а еш.
12Хьан хьал доккха хиларна, Таршаш-гІалано хьоьгара хІуманаш оьцура, царна дуьхьал дети а, эчиг а, даш а, гІели а луш.
13Яван
[12] а, Тубал а, Машах а мехкаша хьоьца мах бора, леш а, цІестах йина пхьегІаш а хьоьгара оьцучу хІуманна дуьхьал а луш.
14Байт-ТогІармера болчара ахьа юхкуш йолчу хІуманашна дуьхьал говраш а, дой а, бІарзанаш а лора.
15Дадданан наха хьоьца йохкаэцар лелайора. ХІордан йистехь дехачу дуккха долчу къаьмнаша хьоьца хийцар леладора, хьан хІуманашна дуьхьал пийлан кІомсарш а, Іаьржа дечиг а луш.
16Хьан дукха дохка хІума хилар бахьана долуш, иштта хьоьца йохкаэцар лелайора арамхоша а, хьан хІуманашна дуьхьал карбункул олу мехала тІулгаш а, цІен кІадеш а, тІехь тІамарш йолу дуткъа кІадеш а, маржан-жовхІарш а, иштта рубинаш а луш.
17ЯхІуд-мохк а, Исраил-мохк а хьоьца мах лелош бара, хьан сурсаташна дуьхьал Минитара кІа а, сегІаз а, моз а, даьтта а, хьакхарш а лора цара.
18Хьан дукха дохка хІума хиларна а, хьан хьал доккха хиларна а, Дамасакхо хьоьгара оьцура Хьелбунера чагІар а, Цахьарера тІаргІа а.
19Узалара волу Ведан а, Яван а вара хьан хІуманашна дуьхьал эчигах йина хІуманаш а, касия а, хаза хьожа йогІу эрз а луш.
20Даддана хьоьца мах лелабора нуьйрашна тІе туьйсучу юргІанашца.
21Іаьрбихоша а, Къедар-махкарчу массо а элаша а хьоьца хийцар дора, хьан хІуманашна дуьхьал Іахарий а, кой а, гезарий а луш.
22Шеба-гІаларчу а, РуІман-гІаларчу а совдегарша хьоьца мах лелабора, ахьа дохка деанчу хьолана дуьхьал шайн уггар дика хьакхарш а, деза тІулгаш а, деши а луш.
23ХІаранера а, Ханейра а, Іеданера а, Шебера а, Ашур-махкара а, иштта Килмадера а болчу совдегарша хьоьца мах лелабора.
24Цара хьуна еза бедарш а, сийна тІаргІа а, тІехь тІамарш йолу кІадеш а, бес-бесара кузаш а, чІогІа даьІна эхангаш а дахьара.
25Ахьа духкуш мел дерг Таршаш-гІаларчу хІордкеманашца схьакхоьхьуш дара.
Хьо киранах дуьзна хинкема санна яра,
хІордана юкъахь нисъелла.
26Пийсакаш лелорхоша хьо генна хІорда юккъе дІайигнера,
ткъа малхбалехьара схьахьоькхуш болчу мохо хьо хи буха яхийтира.
27Хьан хьал хи буха гІур ду,
ахьа мах лелош мел дерг хин долахь хир ду.
Хьоьца мел хилларш – хинкема дІадохуьйтуш берш а,
цу тІера хинкеманна даьлла Іуьргаш дІадукъуш берш а,
хьан совдегарш а, иштта хьан мел болу тІемалой а –
уьш берриш а хи буха гІур бу.
И хІума хьо йохочу дийнахь хир ду.
28Хьан кемалелорхоша хьоькху маьхьарий бахьана долуш,
латтанаш тІехь мел верг вегор ву.
29Пийсакаш лелорхой шайн кеманашна тІера дІагІур бу,
хинкема дІадохуьйтуш берш а, кемалелорхой а хийистехь дІахІуьттур бу.
30Цара хьуна тІаьхьа белхар дийр ду,
шайн кортош тІе ченаш а тийсина, чимашкахь а керчаш.
31Цара, шайн кортош а даьшна,
шайна тІе сингаттаман духар а дуьйхина,
дог доьхна, хьуна белхар дийр ду
къаьхьачу бІаьрхишца.
32Боьлхуш, тийжаш,
цара хьох лаьцна хІара йиш дІалокхур ю:
‹ХІордана юккъехь узарш деш йолу
Цора-гІала саннарг кхин муьлха яра?
33Хьан совдегарша, хІорда тІехула а лелаш,
дуккха а къаьмнаш Іабадора.
Хьайн доккхачу хьолах а, алсам долчу хІуманах а
дуьненан паччахьашна ахьа дуккха а хьал а лора.
34ХІинца хьо хІордо хІаллакйина,
хІорда буха а яхана,
хьан адамаш а, дерриг а хьан хьал а
хьоьца хи буха дахана›.
35ХІордан йистехь дехаш долу къаьмнаш инзардевлла хьох, церан паччахьаш а, юьхьсибат хийцалуш, Іадийна бегабо.
36Кхечу къаьмнех болчу совдегарша гІайгІанца шакарш етта. Хьо къемате хІаллакьхилла яьлла, ткъа кхин цкъа а юха хир а яц’“».
28
Цора-гІалин баьччана дуьхьал Делера болу хаам
1Соьга Везачу Элан дош кхечира:
2«Адаман кІант! Цора-гІалин баьччане дІаала, Хьалдолчу Эло иштта боху алий: „Хьо чІогІа кура ю. Ахьа боху: ‘Со – Дела ву, хІорда юккъехь Іарша тІехь Іаш ву со’. Амма хьо адам ду, Дела вац, хьан Делан хьекъалалла ду моьттуш хьо велахь а.
3Хьуна моьтту хьо Даниалачул сов хьекъал долуш ю, къайлаха дерг дерриг а хьайна хуур ду а моьтту хьуна.
4Хьайн хьекъалца а, кхетамца а гулдина ахьа хьайн дерриг а хьал а, хьайн хазни чуьра деши а, дети а.
5Хьайн доккхачу хьекъалаллица а, айхьа йохкаэцар лелорца а гулдина ахьа хьайн хьал, цундела хьан коьрте куралла йоьссина и хьал бахьана долуш.
6Цундела иштта боху Хьалдолчу Эло: ‘Хьуна Делан санна хьайн хьекъалалла ду моттар бахьана долуш,
7Ас кхечу мехкашкара нах схьабалор бу хьуна дуьхьалбаха, уьш кхечу къаьмнашна юкъахь уггар къиза нах бу. Цара шайн тарраш хьан хазаллина а, хьекъалаллина а дуьхьалдохур ду, цара хьан исбаьхьалла а дІайоккхур ю.
8Цара хьо эхарта чу вохуьйтур ву, хІордана юккъехь хІаллаквийр ву хьо.
9ТІаккха эр дуй ахьа хьо воьчарна хьалха: ‹Со – Дела ву›? Хьо хІаллаквечеран карахь хилча, хьо кхидерш санна долу адам хир ду, Дела хир вац
10Хийрачу махкарчу нехан карах лийр ву хьо, акха лела жІаьла санна. Иза Ас иштта аьлла дела хир ду’. Иштта элира Хьалдолчу Эло“».
Цора-гІалин баьчча вожор
11Везачу Элан дош кхечира соьга:
12«Адаман кІант! Велха Цора-гІалин паччахьна, цуьнга дІа а ала: „ХІара боху Хьалдолчу Эло:
‘Хьо кхачамаллин кеп яра,
хьекъалаллех вуьззина вара,
хьо уггар хазаниг а вара.
13Хьо Делан Іедан-бешахь вара,
хьан бедарш тайп-тайпанарчу дезачу тІулгашца кечйина яра:
рубинца а, топазца а, алмазца а,
хризолитца а, ониксца а, ясписца а,
саппирца а, карбункулца а, изумрудца а.
Церан гураш хьуна тІехь говза а, хаза а деших дина дара.
И дерриг а хьо кхоьллинчу дийнахь хьуна кечдина дара.
14Хьо къобалдина каруб-малик дара,
Ас хьо гІаролхо санна хІоттийнера.
Хьо иштта Делан безачу лам тІехь а вара,
цІе санна, лепаш долчу тІулгашна юкъахь а лелара хьо.
15Хьо цІена вара хьайн некъашкахь
хьо кхоьллинчу хенахь дуьйна,
хьуна чохь зулам карадаллалц.
16Айхьа леладо шуьйрра йохкаэцар бахьана долуш,
хьо къизаллех а вуьзна,
ахьа хьайх къинош а летийна.
Ас хьо боьха хІума санна, Везачу Элан лома тІера чукхоьссина.
Ас дІалаьллина хьо лардеш хилла долу каруб-малик,
цІе санна, лепаш долчу тІулгашна юккъера дІалаьллина Ас хьо.
17Хьан хазалла бахьана долуш
куралла йоьссина хьан даг тІе,
хьайн дозалла бахьана долуш
хьекъалалла а хІаллакдина ахьа.
И хІума бахьана долуш Ас хьо лаьттах тоьхна,
паччахьашна хьалха хьо юьхьІаьржачу хІоттийна Ас.
18Ахьа дукхазза а къинош леторна а,
ахьа харцахьа йохкаэцар лелорна а,
хьайн еза меттигаш ахьа бехйина.
Хьуна чуьра цІе схьаяьккхина Ас,
цо хьо дІа а кхаьллина.
Хьо, чим бина, дІахІоттийна Ас,
хьоьга хьожуш мел волчунна хьалха.
19Хьо девзаш мел хилла долу къаьмнаш,
инзардевлла, Іадийна ду.
Хьан чаккхе къемате яра,
ткъа хьо кхин цкъа а хир яц’“».
ЦІадан-гІалина дуьхьал Делера болу хаам
20Соьга Везачу Элан дош кхечира:
21«Адаман кІант! ЦІадан-гІалина дуьхьал вист а хилий, цунна дуьхьал Соьгара болу хаам бе.
22ДІаала цуьнга, Хьалдолчу Эло хІара боху алий:
„ЦІадан-гІала, Со хьуна дуьхьалвер ву.
Хьуна чохь Со гІаравер ву.
Ас шайна кхел йинчул тІаьхьа а,
Сайн возалла шайна юкъахь Аса гучуяьккхинчул тІаьхьа а,
хуур ду хьан адамашна, Со Веза Эла вуйла.
23Ас хьуна тІе Іожаллин ун а хьажор ду,
хьан урамашкахь цІий а Іанадойтур ду.
ГІалара адам царна гонах болчу мостагІийн карах хІаллакьхир ду.
ТІаккха хуур ду царна, Со Веза Эла вуйла.
24Исраилан халкъана гонах йолчу а, цунна кхиссарш йинчу а пачхьалкхаша кхин цкъа а, коканийн коьллаша я кІохцалша санна, лазор яц иза. ТІаккха хуур ду исраилхошна Со Хьалдолу Эла вуйла“».
Исраилан халкъ декъалдина хилар
25Иштта боху Хьалдолчу Эло: «Шаьш дІасадаржийна долчу къаьмнашна юкъара Айса Исраилан халкъ схьагулдича, Аса Сайн возалла гойтур ю массо а халкъашна хьалха. ТІаккха Исраилан халкъан бахархой шайн долахь болчу а, Аса Сайн ялхо волчу Якъубана белла болчу а махкахь Іийр бу.
26Уьш цу тІехь цхьанххьара а кхерам боцуш бехар бу, цара цІенош а дийр ду, кемсийн бошмаш а югІур ю. Уьш кхерам боцуш Іийр бу, царна кхиссарш еш хиллачу, царна гонахарчу массо а къаьмнашна тІехь Ас кхел йича. ТІаккха хуур ду царна, Со церан Веза Дела вуйла».
29
Мисар-махкана дуьхьал Делера болу хаам
1Халкъ Бавеле дІадигначул тІаьхьа уьтталгІачу шеран уьтталгІачу беттан шуьйтталгІачу дийнахь соьга Везачу Элан дош кхечира:
2«Адаман кІант! Мисар-мехкан паччахь волчу пирІунна дуьхьал вист а хилий, цунна а, берриг а Мисар-махкана а дуьхьал Соьгара болу хаам бе.
3Иштта ала: „Хьалдолчу Эло боху:
‘Мисар-мехкан паччахь волу пирІун,
Со хьуна дуьхьал ву,
хьо боккха саьрмик санна ву,
хьан Нил-хин гаьннашна юкъахь Іуьллуш болу.
Ахь боху: ‹ХІара Нил-хи сан ду,
иза аса кхоьллина а ду›.
4Амма Аса хьан мочхалех мІара а тесна,
хьан пелагашна тІе хьан хиш чуьра чІерий а латийна,
хьо цу Нил-хи чуьра схьабоккхур бу,
хьан пелагашна тІелеттачу чІерашца цхьаьна.
5Ас хьо яьссачу аренгахь охьакхуссур бу,
хьо а, хьан хиш чуьра берриг а чІара а.
Хьо даьссачу кха тІе охьабужур бу,
цхьаммо а хьуна гІо а дийр дац.
Ас хьо лаьттахь лелачу акхарошний,
стигаларчу олхазаршний дІалур бу,
цаьрга баийта.
6ТІаккха хуур ду берриг а Мисар-махкахь бехаш болчарна,
Со Веза Эла вуйла.
Исраилан халкъо хьоьгара, Мисар-махкара, гІо лехча,
хьо, эрз санна, ледара гІортор ма яра.
7Цара хьо шайн куьйгашца схьалаьцча,
хьо бекъабелла дІабелира,
церан ерриг а белшех кІохцалш а дохуьйтуш.
Уьш хьох шайна гІортор ян хІиттича,
ахьа, каг а белла, церан берриг а букъ лазийра’.
8Цундела Хьалдолчу Эло иштта боху: ‘Ас хьуна тІе тур хьалаойур ду, хьан адамаш а, дийнаташ а хІаллак а деш.
9Бассалур бу Мисар-мохк, тІаккха хуур ду мисархошна Со Веза Эла вуйла.
‹ХІара Нил-хи сан ду, хІара ас кхоьллина а ду› ахь алар бахьана долуш,
10Со хьуна а, хьан хишна а дуьхьалваьлла. Ас бассор бу Мисар-мохк Мигдолара дуьйна Савейнина тІе кхаччалц а, цигара Хушин дозанна тІе кхаччалц а.
11Мисар-махкахула я адаман, я дийнатан ког а ловзур бац. Шовзткъа шарахь цигахь цхьа а стаг хир вац вехаш.
12Даьссачу латтанашна юкъахь уггар баьсса мохк бина дІахІоттор бу Ас Мисар-мохк. Шовзткъа шарахь цуьнан гІаланаш йохийначу гІаланашна юкъахь хир ю. Аса дІасабаржор бу мисархой кхечу къаьмнашкахула а, уьш кхечу мехкашкахула дІасакхуьссур а бу’.
13Хьалдолчу Эло иштта боху: ‘Шовзткъа шо дІадаьлча, Ас схьагулбийр бу мисархой кхечу къаьмнашна юкъахь дІасабаржийначуьра.
14Ас юхабалор бу мисархойн йийсархой, уьш схьабевлла долчу ПатІрусан лаьтта тІе схьабалор бу Ас уьш, амма церан пачхьалкх кхин чІагІъелла дІахІуттур яц.
15Иза кхечу пачхьалкхашна юкъахь уггар гІийла пачхьалкх хилла лаьттар ю, кхин цкъа а кхечу пачхьалкхел лакха а ер яц. Ас кІеззиг бийр бу уьш, кхин цкъа а кхечу къаьмнашна тІехь куьйгалла а деш дІа ца хІиттийта.
16Исраил-мохк кхин цкъа а хир бац Мисар-махках бозуш. Цунна дагахь лаьттар ду ша Деле гІо а ца доьхуш, Мисар-махке гІо а дехна, латийна долу къинош. ТІаккха хуур ду царна Со Хьалдолу Эла вуйла’“».
Набухди-Нецар-паччахьо Мисар-мохк схьалацар
17Халкъ Бавеле дІадигначул тІаьхьа ткъе ворхІалгІачу шеран хьалхарчу беттан хьалхарчу дийнахь соьга Везачу Элан дош кхечира:
18«Адаман кІант! Бавелан паччахь волчу Набухди-Нецара шен эскар гІелдина, Цора-гІалина дуьхьал цаьрга тІом а бойтуш. Массо а тІемалойн месаш тилла дІаевлла, церан белшаш лахъелла, амма царна хІумма а ца делла цара бинчу балхана дуьхьал».
19Цундела Хьалдолчу Эло боху: «Ас Мисар-махкара латтанаш Бавелан паччахь волчу Набухди-Нецарна дІалур ду, цуьнга мисархойн лаьтта тІехь талораш а дайтина, церан бахам шен тІемалошна, алапа санна, дІабалийта.
20Ас царна мисархойн латта цара бинчу балхана дуьхьал совгІатна дІалуш ду, хІунда аьлча цара Сан дуьхьа бина и болх». Иштта элира Хьалдолчу Эло.
21«Цу дийнахь Ас Исраилан халкъана цуьнан ницкъ юхаберзор бу. Ткъа хьо, Яхьазкхиал, Ас цаьрга маьрша вистхуьлуьйтур ву. ТІаккха царна хуур ду Со Веза Эла вуйла».
30
Мисар-мехкан кхоьлина де
1Соьга Везачу Элан дош кхечира:
2«Адаман кІант! Соьгара болу хаам а беш, дІаала: „Иштта боху Хьалдолчу Эло:
‘Тийжа а тийжаш, ала:
‹Маржа-яІ оцу дийнан!›
3Иза уллохь ду,
Везачу Элан де.
Кхоьлина хир ду
и халкъашна гІайгІане долу де.
4Мисар-махкана тур дуьхьал дер ду.
Цуьнан адам хІаллакдан доладелча а,
цуьнан бахам схьабаьккхича а,
Мисар-мохк шен бух тІе кхаччалц шайна йохийна гича а,
Хушан халкъ, кхераделла, Іадийна хир ду.
5Хуша а, ПІатІа а, Луда а мехкийн халкъаш а, Хуба-мохк а, дерриг а эделла долу халкъ а, иштта Дала ваІданца беллачу махкара бахархой а туьро хІаллакбийр бу’.
6Иштта боху Везачу Эло:
‘Мисар-мехкан гІортораш хІаллакьхир ю,
южур ю цуьнан сийлалла а,
дІадер ду цуьнан ницкъ болуш хилар а, цуьнан дозалла а,
Мигдолана тІера Савейна тІе кхаччалц
массо а туьро вожор ву’.
Иштта боху Хьалдолчу Эло.
7‘Бассийначу мехкашна юкъахь а
иза уггар а бассийнарг хир бу,
яссийначу гІаланашна юкъахь а
уггар а яссийнарш хир ю цуьнан гІаланаш.
8Со Веза Эла вуйла хуур ду царна,
Ас Мисар-махкана тІе цІе а хьажийна,
цуьнан гІортораш хІаллакьхиллачул тІаьхьа.
9Цу дийнахь хинкеманашца Соьгара геланчаш гІур бу, шена кхерам бац бохуш, Іаш долу Хуша-къам кхеро. Мисар-махкана таІзар дечу оцу дийнахь уьш кхерарна Іадийна хир бу. И де билггал тІекхочуш ду!’
10Хьалдолчу Эло иштта боху:
‘Ас Бавелан паччахье Набухди-Нецаре
Мисар-мехкан тобанаш хІаллакйойтур ю.
11Иза ша а, кхечу къаьмнашна юкъара уггар а къиза долу цуьнан эскар а
Ас Мисар-махкана тІе хьажор ду, и латта хІаллакдайтархьама.
Цара шайн тарраш хьала а даьхна,
дерриг а латта декъех хьаладузур ду.
12Ас Нил-хин гаьннаш а дакъор ду,
ткъа латта къизачу нахана дІа а духкур ду,
кхечу махкарчу нехан карахула
Ас дассор ду и латта.
Иза Ас боху, Везачу Эло’.
13Иштта боху Хьалдолчу Эло:
‘Ас цІуш а бохор бу,
Нуп-гІалара харцделанаш а хІаллакбийр бу.
Мисар-махкахь кхин хир вац куьйгалхо.
Ас кхерам тосур бу Мисар-махкахь бехаш болчеран даг чу.
14Ас ПатІрус-кІошт яссор ю,
ЦоІан-гІалина тІе цІе хьажор ю,
ткъа Ну-гІалина кхел йийр ю.
15Ас Сайн оьгІазалла Мисар-мехкан Син цІе йолчу чІагІонна тІе йоссор ю,
Ну-гІалахь дерриг адам а хІаллакдийр ду.
16Ас Мисар-махкана тІе цІе хьажор ю,
ткъа Син лазаршка хьийзайойтур ю,
Ну-гІала а хІаллакьхир ю,
дийнан юккъехь Нуп-гІалина тІелетар бу мостагІий.
17Ана-гІалара а, ПІи-Басатара а кегий нах
туьро хІаллакбийр бу,
ткъа тІаьхьабиснарш йийсаре дІабуьгур бу.
18Тахьпанхьас-гІалахь де кхулур ду,
Ас цигахь Мисар-мехкан дукъ кагдинчул тІаьхьа,
цигахь дІабер бу цуьнан кура ницкъ а.
Мархаш йогІур ю Мисар-махкана тІе,
ткъа цуьнан гІаланийн бахархой йийсаре гІур бу.
19Иштта кхел йийр ю Ас Мисар-махкана,
тІаккха хуур ду царна, Со Веза Эла вуйла’“».
Мисар-мехкан паччахьан ницкъ кагбар
20Халкъ Бавеле дІадигначул тІаьхьа цхьайтталгІачу шеран хьалхарчу беттан ворхІалгІачу дийнахь соьга Везачу Элан дош кхечира:
21«Адаман кІант! Ас Мисар-мехкан паччахь волчу пирІунан куьг кагдина. Иза цхьаммо а, лоьралла а деш, дІа а ца дихкина, цуьнгахь тур хьалаайа ницкъ хилийтархьама».
22Цундела иштта боху Хьалдолчу Эло: «Со дуьхьал ву Мисар-мехкан паччахь волчу пирІунна. Ас ший а куьг кагдийр ду цуьнан, кагдинарг а, кагдаза дерг а, Ас дожор ду цуьнан карара тур.
23Аса мисархой кхечу къаьмнашкахула дІасабаржор а бу, уьш кхечу мехкашкахула дІасакхуьссур а бу.
24Ткъа Бавелан паччахьан куьйгаш Ас чІагІдийр ду, цуьнан кара Сайн тур а лур ду, ткъа пирІунан куьйгаш Ас кегдийр ду. Иза цунна хьалха, валлал чІогІа лазийнарг санна, узарш деш хир ву.
25Ас Бавелан паччахьан куьйгаш чІагІдийр ду, ткъа пирІунан куьйгаш гІорасиза охьагІур ду. Ас Сайн тур Бавелан паччахьан кара дІаделча, ткъа цо иза Мисар-махкана тІе хьалаайича, царна хуур ду, Со Веза Эла вуйла.
26Аса мисархой кхечу къаьмнашкахула дІасабаржор а бу, уьш кхечу мехкашкахула дІасакхуьссур а бу. ТІаккха хуур ду царна Со Веза Эла вуйла».
31
ПирІун баганан диттах тарвалар
1Халкъ Бавеле дІадигначул тІаьхьа цхьайтталгІачу шеран кхоалгІачу беттан хьалхарчу дийнахь соьга Везачу Элан дош кхечира:
2«Адаман кІант! Мисархойн паччахь волчу пирІуне а, дерриг а цуьнан халкъе а дІаала:
„Хьайн сийлахь хиларца
хьо хьаьнца нисво ахьа?
3Хьажал Ливанун-ломара баганан дитт санна болчу Ашур-махке,
шена тІехь хаза гаьннаш а долуш,
ІиндагІ луш гІа а долуш болчу.
Цуьнан бохь мархашна юкъахь
[13] бара.
4Хино и дитт кхиадора,
бухарчу хиша иза лакхадаьккхира.
Уллохула дІаоьхуш долу хин татолаш
гонах долчу дитташна тІе дІаоьхура.
5Вукху диттел а лекха дара иза,
шена тІехь деха гаьннаш а долуш,
хІунда аьлча цунна тІедогІуш
кхоччуш дукха хи дара.
6Стигаларчу олхазарша цуьнан гаьннашна юкъахь шайн бенаш дора,
лаьттарчу акхароша цуьнан гаьннашна кІел шайн кІорнеш йора.
Дуьненара сийлахь къаьмнаш цуьнан ІиндагІехь дехаш дара.
7Лекха а долуш, хаза дара и дитт,
шена тІехь деха гаьннаш а долуш,
цуьнан орамаш а хих Іаьбна дара.
8Делан бешахь долу баганан дитт цуьнца дуста ца лора.
Зоьзан дитташ цуьнан зуьгалгех тар ца лора,
пхонан дитташ цуьнан гаьннашца нис ца лора.
Делан бешахь долу цхьа а дитт цуьнан хазаллица дуста ца лора.
9Дуккха а гаьннаш а делла,
Аса иза хаздинера,
цундела Іеданера массо а дитташ,
Делан бешахь долу массо а дитташ
цунах хьоьгуш дара“».
10Цундела Хьалдолчу Эло иштта элира: «Хьо, стоммачу гаьннашна тІехула хьала а баьлла, иштта лакхабаларна а, хьо сийлахь хиларна хьан дог курадаларна а,
11Ас и дитт къаьмнийн баьччанан кара дІаделира, цуьнга, цо лелийначу харцонашка хьаьжжина, цунна хьакъ дерг дайтархьама. Ас Сайн бешара дІадаьккхина иза.
12Уггаре къизачу кхечу къаьмнаша иза, хада а дина, дІатесира. Цуьнан гаьннаш лаьмнаш тІе а, тогІеш тІе а охьаэгна. Кегдина долу цуьнан кегий гаьннаш массо а боьранашна чуэгнера, дерриг а къаьмнаш, иза ша долчохь а дитина, цуьнан ІиндагІера дІадаханера.
13Дамардарц хилла Іуьллучу цу дитта тІехь стигалара тайп-тайпана олхазарш дара, иштта цуьнан гаьннаш юкъахь лелаш хьуьнхара акхарой а яра.
14Иза дина, дика хи молуш долу цхьа а дитт, ша доккха хилча, кура ца далийта а, иза, шен лакхалла бахьана долуш, вукху диттийн гаьннашна юкъара хьала а даьлла, мархашна тІекхача ца гІертийта а. ХІунда аьлча, уьш массо а, кхидолу адамаш санна, Іожалле дІахьажийна бу, уьш а, вуьш адамаш санна, белла нах дІабохуьйтучу метте дІабохуьйтур бу».
15Иштта боху Хьалдолчу Эло: «Иза эхарте кхаьчначу дийнахь, Ас цунна тезет хІоттадайтира. Иза бахьана долуш Аса бухара хи а дІалакъийра, цунна тІедогІу хиш а совцийра, ткъа даккхий хиш кхин дІа а ца дахийтира. Ливанун-мохк а, гІайгІане бина, дІахІоттийра Ас, ткъа дерриг а дитташ дара маргІалдулуш.
16И дитт охьадужуш хезна долу къаьмнаш, кхерадаларна, дегадайтира Аса, Ас иза, эхарте дІабаханчу вукхарна тІаьхьа, бух боцучу Іин чу дІахьажийча. ТІаккха хІинцале а лаьттан буха даханчу Іеданера массо а диттийн а, Ливанун-махкара уггар дика а, беркате а долчу, хи муьйлучу диттийн а дог Іебира оцунах.
17Уьш цуьнца цхьаьна эхарте дІакхаьчна. ХІинца уьш туьро хІаллакбиначарах дІакхетта. И дитташ, цу лекхачу диттан ІиндагІехь, вукху къаьмнашца цхьаьна дехаш хиллера.
18Иштта, Іеданерачу муьлхачу диттан нисдала йиш яра хьоьца, хьан сийлаллица а, лакхаллица а? Амма хІинца, вукху дитташца нийсса, хьо эхарте дІахьажийна, хьо сунтбаза болчаьрца а, иштта тІемашкахь хІаллакбина болчаьрца а цхьаьна Іуьллур ду. Иза хир ду пирІунна а, цуьнан дерриг а халкъана а». Иштта боху Хьалдолчу Эло.
32
ПирІунах болу тийжам
1Халкъ Бавеле дІадигначул тІаьхьа шуьйтталгІачу шеран шуьйтталгІачу беттан хьалхарчу дийнахь Везачу Элан дош кхечира соьга:
2«Адаман кІант! ХІара тийжам Мисар-мехкан паччахь волчу пирІунах лаций дІаала:
„Хьо халкъашна юкъахь къона лом санна хета,
амма билггал аьлча, хІорда чуьра саьрмик санна ву хьо!
Хьайн хишна чохь хьайн мерІуьргашца синош доху ахь,
хьайн когашца хи а даржош,
иштта и хи дІаса а детташ“».
3Иштта боху Хьалдолчу Эло:
«Дуккха а халкъашна а гуш,
Ас хьуна тІе Сайн бой тосур ю,
ткъа цу адамаша хьо Сан бойнаца хьалабоккхур бу.
4Ас хьо лаьтта тІе охьатосур а бу,
ткъа аренгахь хьо дІа а тосур бу.
ТІаккха хьуна тІе стигалара дерриге а олхазарш а хуьйшур ду,
ерриге а лаьттара акхарой а хир ю
шаьш юззалц хьо бууш.
5Ас хьан жижиг лаьмнашкахула дІасакхуьссур ду,
тогІеш хьан докъах хьалаюзур ю.
6Ас хьо лелла меттигаш, лаьмнаш тІе кхаччалц, цІийх хьалаюзур ю,
цу цІийно дерриг а хершнаш хьаладузур ду.
7Хьо дІабайича, Ас стигалш а дІакъовлур ю,
седарчий а кхолуьйтур ду,
мархашца малх а дІакъовлур бу,
батто а шен серло лур яц.
8Стигалара массо а серло луш йолу хІума Ас дІакъовлур ю,
тІаккха дерриг а хьан лаьтта тІехь бода хІуттур бу».
Иштта боху Хьалдолчу Эло.
9«Дуккха а долчу халкъийн дегнаш гІайгІане хилла дІахІуьттур ду,
Ас хьох дисина дакъош кхечу къаьмнашна юкъахь дІасадаьхьча а,
хьуна ца девзачу мехкашка уьш дІадаьхьча а.
10Ас дуккха а халкъаш Іадор ду,
церан паччахьаш чІогІа кхералур бу,
Ас шайна хьалха Сайн тур ластийча.
Хьо боьжначу дийнахь берриг а паччахьаш,
кхоьруш, бегош хир бу,
царах хІорра а, шайн дахар бахьана долуш,
кхоьруш хир бу».
11ХІунда аьлча Хьалдолчу Эло иштта боху:
«Бавелхойн паччахьан тур
хьуна дуьхьал доккхур ду.
12Цуьнан эскархойн таррашца
Ас хьоьца болу нах хІаллакбойтур бу.
И эскархой къаьмнийн уггаре а къизачу халкъах схьабевлла бу,
цара Мисар-мехкан куралла йойур а ю,
цуьнан мел долу халкъ хІаллак а дийр ду.
13Ас цуьнан мел долчу хишна уллора дерриг а даьхни хІаллакдийр ду,
адамийн когаша а, даьхнийн бергаша а кхин бехдийр дац и хиш.
14Ас синтем лур бу Мисар-мехкан хишна,
тІаккха уьш, даьтта санна, меллаша дІаоьхур ду».
Иштта боху Хьалдолчу Эло.
15«Мисар-мохк Ас бассор бу,
цуьнан массо а хІума хІаллакьхир ду.
Цу махкахь мел вехаш верг Ас охьатоьхча,
царна хуур ду, Со Веза Эла вуйла.
16Иштта бу и бен болу тийжам.
Кхечу къаьмнийн зудабераша бийр бу иза.
Мисар-махках а, цигарчу халкъах а лаьцна
бийр бу цара и тийжам».
Иштта боху Хьалдолчу Эло.
Мисар-мохк эхарте кхачар
17Халкъ Бавеле дІадигначул тІаьхьа шуьйтталгІачу шеран тІаьххьарчу беттан пхуьйтталгІачу дийнахь соьга Везачу Элан дош кхечира:
18«Адаман кІант! Белхар де Мисар-махкара адамаш бахьана долуш. Ахьа сийлахьчу къаьмнийн зудабераш а, и халкъ а эхарте дІадига, коше дІабаханчаьрца цхьаьна хилийтархьама.
19ДІаала цаьрга:
„Шу хьанал гІолехь ду?
ДІагІо цига,
сунтбаза болчарна уллохь охьадийша“.
20Мисар-мохк тІамехь байъинчарна юкъахь Іуьллур бу. Шен мел долчу халкъаца цхьаьна иза дІадигна хуьлийла.
21Оцу эхартан юккъера турпалхойх уггар доьналла долуш болчара Мисар-махкана а, цуьнан бартхошна а эр ду: „Сунтбаза болу уьш, туьро хІаллакбина, охьа а бехкина, Іохкуш бу цигахь“.
22Цу меттехь Ашур-мохк а бу шен мел хиллачу эскарца. Паччахьна гонах церан кешнаш ду, уьш берриш а туьро хІаллакбина.
23Церан кешнаш эхартехь уггар а кІорггехь ду, Ашур-мехкан паччахьан къуббанна гонах. Уьш берриш а туьро хІаллакбина, дийна болчу хенахь цара адамаш кхерамца Іадийнехь а.
24Цигахь Іейлам а ву, ткъа цуьнан эскар паччахьан къуббанна гонах а ду. Цуьнан берриг а тІемалой хІаллакьхилла тІамехь. Уьш берриш а сунтбаза эхарте а кхаьчна, шаьш дийна болчу хенахь цара дерриг а адамаш кхерамца Іадийнехь а. Цара ерриг а шайн юьхьІаьржо лаьтта буха богІучаьрца цхьаьна яхьа.
25ХІаллакбина Іохкучарна юкъахь Іейламана а, цуьнан эскарна а мотт биллинера. Царна гонах Іохкуш хІаллакбинарш бара, уьш берриш а сунтбаза а бара, туьро хІаллакбина а бара. Шаьш дийна болчу хенахь цара дерриг а адамаш кхерамца Іадийнехь а, хІинца цара ерриг а шайн юьхьІаьржо лаьтта буха богІучаьрца цхьаьна яхьа. ХІаллакбиначарна юкъахь охьабехкина бу уьш.
26Цигахь Машах а, Тубал а ву шайн эскаршца, царна гонах сунтбаза болчеран кешнаш а ду. Уьш берриш а туьро хІаллакбина а бу, хІунда аьлча цара дийна болчу хенахь халкъашна юкъахь кхерам латтабора.
27Уьш байъинчу ширачу заманахь
[14] лаьтта бухахь Іохкуш бац. ХІорш шайн герзаца дІабоьхкина, церан тарраш церан гІовлангахь Іохкуш ду, ткъа церан турсаш
[15] церан даьІахкашна тІехь дисина. Цара шаьш дийна болчу хенахь массо а адамаш кхерамца Іадийнера.
28Ткъа хьо а, Мисар-мохк, хІаллакбина хир бу, хьо а сунтбаза болчаьрца а, иштта туьро хІаллакбинчаьрца а цхьаьна Іуьллур бу.
29Цигахь Эдом-мохк а, цуьнан паччахьаш а, элий а бу. Уьш берриш а майра тІемалой бара, ткъа хІинца туьро хІаллакбинчаьрца цхьаьна охьабехкина бу. Уьш сунтбаза болчу лаьтта буха баханчаьрца цхьаьна Іохкуш бу.
30Цигахь къилбаседехьа хилла болу элий а, иштта адамашна кхерамаш туьйсуш болу цІаданхойн тІемалой а бу. Туьро хІаллакбиначаьрца цхьаьна уьш сунтбаза Іохкуш бу, шайн юьхьІаьржо лаьтта буха боьлхучаьрца цхьаьна дІаяхьа.
31ХІаллак а хилла, эхарте бахана болу нах пирІунна дІагича, цунна синхьаам хир бу и хІаллакбина нах бахьана долуш, хІунда аьлча пирІун а, цуьнан эскар а туьро хІаллакбина хир бу». Иштта боху Хьалдолчу Эло.
32«ПирІуно, ша дийна волчу хенахь, адамаш, кхера а деш, Іададора, амма иза а, цуьнан эскар а туьро хІаллакбинчу сунтбаза болчаьрца дІабоьхкина хир бу». Иштта боху Хьалдолчу Эло.
Везачу Эло Яхьазкхиалх гІаролхо вар
(Яхьазкхиал 3:16-21)
33
1Соьга Везачу Элан дош кхечира:
2«Адаман кІант! Хьайн къомах болчаьрга дІаала: „Нагахь санна Аса цхьана махкана тІе тІом хьажабахь, наха шайна юкъара цхьа гІаролхо харжа мега.
3Цу гІаролхочо, шена мостагІий гича, коьман маІа а лекхна, шен нахе орца доккхур ду.
4Коьман маІан аз хезначул тІаьхьа а, цхьаммо а иза тергал ца дахь, цул тІаьхьа и стаг туьро хІаллак а вахь, цуьнан цІий цунна шена тІехь хир ду.
5Коьман маІан аз хезча, оцу стага цуьнан тидам ца барна, цуьнан цІий цунна шена тІехь хир ду. Шен хеннахь цо тидам бинехьара, шен дахар кІелхьардоккхур дара цо.
6Нагахь санна цу гІаролхочо, тІебогІу мостагІий шена гича, адамашка дІахьедархьама коьман маІа а ца лакхахь, тІебаьхкинчу мостагІаша царах цхьаъ хІаллак а вахь, иза шен къинош бахьана долуш вийна хир ву, амма Аса оцу гІаролхочуьнга жоп доьхур ду, и валар бахьана долуш“.
7Ткъа хьох, адаман кІант, Исраилан халкъан гІаролхо вина Аса. Соьгара болу хаам хьуна мосазза хеза, Сан цІарах цаьрга дІахьедан деза ахьа.
8Ас зуламечу стаге: „ХІей, зуламхо! Хьо билггал лийр ву!“ алахь, ахьа цуьнга, харц некъа тІера дІавала аьлла, дІа ца хьедахь, и стаг шен къинош бахьана долуш лийр ву, ткъа цуьнан цІийх Аса хьоьга жоп доьхур ду.
9Амма ахьа зуламечу стаге, шен некъа тІера дІавала аьлла, дІахьедар динчул тІаьхьа, иза кхин дІа а иштта лелахь, иза шен къинош бахьана долуш лийр ву, ткъа ахьа хьайн дахар кІелхьардоккхур ду».
ХІора стага ша лелийначунна жоп дала дезар
10«Ткъа ахьа, адаман кІант, дІаала исраилхошка: „Аша иштта боху: ‘Тхан вон лелар а, тхан къинош а тхуна тІехь ду. Тхо телхаш ду уьш бахьана долуш. Тхо муха даха деза те?’“
11Ахьа цаьрга ала деза: „Дийна волчу Сайх чІагІо йо Аса, – боху Хьалдолчу Эло, – зуламечу нахана Іожалла тІеярах Суна там ца хуьлу. Мелхо а, Суна лаьара уьш, шайн зуламечу некъашкара дІа а бевлла, бехийла. Юхадерза! Юхадерзахьа хьайн вочу некъа тІера! ХІунда хуьлу хьо хІаллак, Исраилан халкъ?“
12Ахьа, адаман кІант, дІаала хьайн къомах болчаьрга: „Бакъахьа леларг Далла дуьхьалволучу дийнахь ша динчу бакъахьарчу гІуллакхаша иза кІелхьарвоккхур вац, ткъа зуламхо ша лелийначу зуламечу гІуллакхех дІавирзинчу дийнахь цо лелийначо иза галволуьйтур вац. Нагахь санна бакъахьара лелачо къинош летадахь, цунна, хьалха ша дина бакъахьара гІуллакхаш бахьана долуш, кхидІа ваха пурба лур дац“.
13Нагахь Аса бакъахьа лелачу стаге иза вехар ву алахь, амма цо, ша хьалха дина дикачу гІуллакхашка а хьоьжуш, зулам дахь, Суна дагадогІур дац цо хьалха мел дина дика гІуллакхаш. Иза лийр ву, ша тІаьхьа дина долу зулам бахьана долуш.
14Аса зуламечу стаге дІахьедан тарло: „Хьо лийр ву“, – аьлла. ТІаккха иза, шен къиношна тІера дІа а вирзина, бакъдерг а, нийсо а лело волавала тарло.
15Цо ша юхалург ахча лучу хенахь закъалтана эцнарг а дІалахь, ша хьалха лачкъийнарг а юхалахь, дахар луш долчу парзашца а лелахь, зулам а ца деш, и стаг вехар ву, лийр а вац.
16Цо хьалха лелийна долу вонаш Ас дагадоуьйтур дац. Цо бакъдерг а, нийсо а лелийна, цундела иза билггал вехар ву.
17Ткъа хьан къомах болчара боху: „Везачу Элан лелар нийса дац“, церан шайн лелар нийса доццушехь.
18Нагахь санна бакъахьа леларг, шен нийсачу некъа тІера а ваьлла, зулам дан волалахь, и хІума бахьана долуш иза лийр ву.
19Ткъа зуламениг, ша динчу вонаш тІера дІа а вирзина, бакъдерг а, нийсо а лелош волалахь, и бахьана долуш иза вехар ву.
20Ткъа аша боху: „Везачу Элан лелар нийса дац“. Исраилан халкъ, хьох хІоранна а, цо лелийначуьнга хьаьжжина, кхел йийр ю Ас».
Ярушалайм йожарх лаьцна болу хаам
21Тхо Бавеле дІадигначул тІаьхьа уьтталгІачу шеран уьтталгІачу беттан пхоьалгІачу дийнахь со волчу Ярушалаймера кІелхьарваьлла волу цхьа стаг кхечира. Цо элира: «ГІала йоьжна!»
22Амма и стаг со волчу кхачале, суьйранна, суна тІе Везачу Элан куьг хІоьттира. Іуьйранна, и стаг со волчу схьакхачале, Цо сан бага дІайиллира
[16]. Иштта, сан бага дІайиллича, со вистхила йиш йолуш хилира.
23Соьга Везачу Элан дош кхечира:
24«Адаман кІант! Исраил-мехкан дакъазадаьккхинчу лаьтта тІехь Іаш болчара боху: „ИбрахІим ша цхьаъ вара Дала цунна хІара латта дІалучу хенахь. Ткъа хІинца тхо дуккха а ду, цундела хІара латта тхуна, тхайн долахь долуш санна, схьаделла ду“.
25Цундела дІаала цаьрга: „Иштта боху Хьалдолчу Эло: ‘Аша жижиг цІийца цхьаьна доу, шу шайн цІушка сатийсамца хьоьжу, аша адамаш хІаллакдо. ХІара латта шун долахь муха хир ду?
26Шу шайн туьрах тешна ду, аша дегаза вонаш до, вовшийн зударшца эвхьазадуьйлу. ХІара латта шун долахь муха хир ду?’“
27Ахьа дІаала цаьрга: „Иштта боху Везачу Эло: ‘Дийна волчу Сайх чІагІо йо Аса, цу йохийначу гІалин саьлнаш юкъахь Іаш болу нах туьро хІаллакбина хир ма бу. Аренгахь нисбелларш Ас акхарошна дІалур бу, цаьрга байъийта, ткъа чІагІонаш чохь а, хьехаш чохь а дІалевчкъинарш Іожаллин уьно хІаллакбийр бу.
28Ас латта дассор ду, цу махко дозалла деш мел хилла долу хІума хІаллакьхир ду. Исраил-махкара лаьмнаш а дассалур ду, кхузахула тІехволуш гуш стаг а хир вац.
29Цу наха дина дегаза хІуманаш бахьана долуш, Ас хІара латта дассийна дІахІоттийча, тІаккха хуур ду царна Со Веза Эла вуйла’“.
30Ткъа хІинца, адаман кІант, хьох лаьцна эр ду Ас. Хьан къомах долу адамаш, гІалин пенашна уллохь а, цІийнан неІаршна уллохь а гул а делла, хьох лаьцна къамелаш деш ду. Цара вовшашка боху: „Дуьйло, хьовса, Везачу Элера хІун дош деана“.
31Уьш хьо волчу схьабогІу, халкъан гуламе богІуш санна. Сан халкъ хьуна хьалха охьахоу, цо хьоьга ла а дугІу, амма цо ахьа бохург кхочуш ца до. Цара хьуна тамехь долу къамелаш до, амма церан дегнаша адам ледарца шайна сā лоху.
32Церан бІаьргашкахь хьо лаамийн эшарш локхуш волу а, хаза аз долу а илланча ву, цу тІе говза дечиг-пондар локхург а ву. Цара хьан дешнашка ладугІу, амма уьш кхочуш ца до.
33Амма ахьа бохуш дерг кхочушхилча, – ткъа иза-м билггал кхочушхир ду – тІаккха цу нахана хуур ду, шайна юкъахь лелларг пайхамар хиллийла».
34
Исраилхойн Іуй
1Соьга Везачу Элан дош кхечира:
2«Адаман кІант, исраилхойн Іушна дуьхьал Соьгара болу хаам бе. Соьгара болу хаам а беш, дІаала цаьрга: „Къа ду шун, исраилхойн Іуй! Шу шайн жа дажо дезаш дац те? Амма аша шаьш-шайн бен ца дажадо!
3Аша уьстагІийн шура
[17] молу, церан тІергІах йина хІуманаш шайна тІе а юху, иштта аша дерстинчу уьстагІашна урс хьокху, амма уьш дажа ца до.
4Аш гІийланаш чІагІ ца бора, цомгуш болчу уьстагІна дарба а ца дора, церан чевнаш дІа а ца йоьхкура. Жена юкъара дІакъаьстина уьстагІий аша юха ца дерзадора, тиладелларш аша схьа ца лохура. Царна тІехь куьйгалла аша ницкъаца а, къизаллица а дора.
5Шайна тІехь Іу воцу дела, и уьстагІий дІасадаьржира, цул тІаьхьа уьш хІора экханан ижу хилла дІахІоьттира.
6Сан уьстагІий лаьмнашкахула, лекхачу гунашкахула дуьйладелла лелаш ду. Дерриг а лаьтта тІехула уьш дІасадаржийна ду, ткъа цхьаммо а уьш леха а ца лоьху, уьш каро а ца гІерта“.
7Цундела, Іуй, ладогІа Везачу Элан даше:
8„Дийна волчу Сайх чІагІо йо Ас, и Сан уьстагІий акхаройн ижу хилийта Іуналла ца деш аша дитарна а, уьш, тІехь Іу а воцуш, хІора аренгарчу экханан даар хилла дІахІиттарна а, ткъа Сан Іуша уьш схьа ца лахарна а, цара уьш, дажоран метта, шаьш дежаш леларна а,
9и дерриг а хІума бахьана долуш, Іуй, Везачу Элан даше ладогІа!
10Иштта боху Хьалдолчу Эло: ‘Со цу Іушна дуьхьалваьлла, Ас уьш Сайн жа бахьана долуш жоьпе озор бу. Ас уьш Сайн жа дажочуьра совцор бу. Цара шаьш кхидІа иза дажор дац. Ас Сайн жа церан мочхалех кІелхьардоккхур ду. Сан уьстагІий церан даар хилла кхин дІахІуьттур дац’“».
Дикачу Іуьнах лаьцна
11Хьалдолчу Эло боху: «Ас-Айса Сайн уьстагІий схьа а лохур ду, Со цаьрга хьожур а ву.
12Шен дІасадаржийна долчу уьстагІашка Іу ма-хьажжара, хьожур ву Со цаьрга. Ас уьш паргІатдохур ду Іаьржачу кхоьлинчу дийнахь уьш дІасадаржийна хиллачу меттигашкара.
13Ас къаьмнашна юкъара а, мехкашкара а схьа а гулдина, шайн лаьтта тІе схьадалор ду уьш. Исраил-мехкан лаьмнашкахь а, хин Іоврашна уллохь а, адамаш лаьттахь массо а дехаш йолчу меттигашкахь Іалашбийр бу Ас уьш.
14Аса дикачу бай тІехь Сайн уьстагІий дажор ду, ткъа Исраил-мехкан лекхачу лаьмнашкахь царна дежийлаш хир ю. Цигахь уьш дикачу дежийлашкахь садоІуш хир ду, ткъа Исраил-мехкан лаьмнашкахь, токхечу бай тІехь, уьш дежаш а лелар ду.
15Со-Со хир ву Сайн уьстагІий дажош а, цаьрга садоІуьйтуш а». Иштта боху Хьалдолчу Эло.
16«Ас байна уьстагІ схьалохур бу, тилабелларг юхаберзор бу, лазийначун чов дІайоьхкур ю, цомгушчунна дарба дийр ду, амма берстина а, нуьцкъала а уьстагІ буьйр бу. Ас нийсонца дажор ду Сайн жа».
17«Аса хьуна, Сан жа, – боху Хьалдолчу Эло, – цхьана уьстагІний, вукху уьстагІний, иштта, коьмана а, божана а юкъахь еш, кхел йийр ю.
18Шуна ца тоьу ткъа шаьш дикачу дежийлашкахь дежаш хилар? Аша-м дежийлаш тІехь йисина йолу буц шайн когашца хьоьшу. ЦІена хи молу аша, ткъа дисина долу хи шайн когашца даржадо.
19Сан жено яа еза те аша шайн когашца хьешна йолу буц а, мала деза те аша шайн когашца бехдина долу хи а?»
20Цундела Хьалдолчу Эло иштта боху цаьрга: «Ас-Айса йийр ю берстинчу уьстагІний, гІийлачу уьстагІний юкъахь кхел.
21Аша массо а гІийлачу уьстагІна шайн агІонаш а, маІаш а етта, уьш шайна юкъара дІалахкархьама.
22Амма Ас кІелхьардоккхур ду Сайн жа, уьш хІинца дуьйна цхьаммо а лечкъор а дац. Ас цхьана уьстагІний, вукху уьстагІний юкъахь кхел а йийр ю.
23Ас царна тІе цхьа Іу хІоттор ву, Сайн ялхо волу Дауд. Цо уьш дажор ду, иза церан Іу хир ву.
24Веза Эла волу Со церан Дела хир ву, ткъа Сан ялхо волу Дауд царна юкъахь эла хир ву. Иза Аса боху, Везачу Эло.
25Ас цаьрца машаран барт бийр бу, цу лаьтта тІера къиза акхарой а дІайохур ю. Сан жа цхьа а кхерам боцуш аренгахь дехар ду, цо хьаннашкахь буьйсанаш а йохур ю.
26Ас декъалдийр ду уьш а, Сайн гуна гонах йолу аре а. Ас шен-шен хенахь догІа а доуьйтур ду – иза декъалдаран догІа хир ду.
27Аренгарчу дитто стоьмаш а лур бу, лаьтто ялта а лур ду, Сан уьстагІий шайн лаьтта тІехь кхерамехь хир дац. Ас дохор ду церан кочара дукъ, царах леш бинчу нехан карара уьш схьабохур бу Аса. ТІаккха хуур ду царна, Со Веза Эла вуйла.
28Кхечу къаьмнашна уьш ижунна кхин хир дац, аренгарчу акхароша а уьш кхин дуур дац. Уьш маьрша дехар ду, ткъа цхьаммо а уьш кхин кхерор дац.
29Ас царна токхе долу ялта дІаден латта лур ду. Кхин мацалла ловр яц цара, кхечу къаьмнашкара кхардар а хир дац царна.
30ТІаккха царна дІахуур ду, церан Веза Дела волу Со шайца вуйла, Исраилан халкъ долу уьш Сан къам дуйла». Иштта боху Хьалдолчу Эло.
31«Шу – Сан уьстагІий долу адамаш ду, Сан дежийлашкара уьстагІий. Ткъа Со шун Дела ву». Иштта боху Хьалдолчу Эло.
35
Дала Эдоман халкъана тІехь ден долу таІзар
1Везачу Элан дош кхечира соьга:
2«Адаман кІант, СеІир-ломана дуьхьал вист а хилий, Соьгара болу хаам а беш,
3дІаала: „Иштта боху Хьалдолчу Эло:
‘СеІир-лам, Со хьуна дуьхьал ву.
Ас Сайн ницкъ хьуна тІе а берзор бу,
хьох бассийна а, бохийна а мохк бийр бу.
4Хьан гІаланаш йоха а йина,
царах саьлнаш йина дІахІиттор ю Ас,
хьо бассор бу Ас,
тІаккха хуур ду хьуна, Со Веза Эла вуйла.
5Гуттара а Сан халкъана дуьхьал хьан мостагІалла а дара, ткъа цунна хала киртиг тІехІоьттинчу хенахь, царна тІехь долу таІзар кхоччуш хилча, ахь Сан халкъ дІаделира, туьре хІаллакдайтархьама.
6Цундела дийна волчу Сайх чІагІо йо Ас, – боху Хьалдолчу Эло, – хьо Айса Іожалле дІакховдор бу аьлла, и Іожалла хьуна тІаьхьаяьлла лелар ма ю. Хьо цІий ца Іенош ца сацалора, и цІий хьуна тІаьхьадаьлла лелаш ду.
7Ас СеІир-лам, шена тІехь цхьа а адам ца дуьтуш, бассор бу, Ас цу лам тІе воьдург а, цигара юхавирзинарг а хІаллаквийр ву.
8Ас лаьмнаш декъех хьаладузур ду, уьш массо а гунаш тІехь а, тогІеш чохь а, массо а Іаннаш чохь а Іохкуш хир ду, туьро хІаллакдина.
9Ас массо а ханна бассор бу хьо, хьан гІаланашкахь вехаш цхьа а стаг хир вац, тІаккха хуур ду хьуна, Со Веза Эла вуйла.
10Ахьа бехира: ‹И ший а къам а, ший а мохк а
[18] сан хир бу, оха уьш схьабохур бу›, цигахь Веза Эла волу Со хиллехь а.
11Цундела дийна волчу Сайх чІагІо йо Ас, – боху Хьалдолчу Эло, – уьш цабезарна ахь царна гайтинчу цабезаме а, эмгаралле а хьаьжжина, Со хьоьца а хир ву. Аса хьуна кхел ярехула царна хуур ду, Со муха ву.
12ТІаккха хуур ду шуна, аша Исраил-мехкан лаьмнашна, кхиссарш а еш, мел дийцинарг Веза Эла волчу Суна хезна хиллийла. Аша бохура: ‹Исраилан мохк бассийна! Иза тхоьга баийта схьабелла бу!›
13Иштта Суна дуьхьал аша дозалла а дора, кура къамелаш а дора’“.
14Хьалдолчу Эло боху: „Дерриг а дуьне доккхадечу хенахь, Ас хьо бассор бу.
15Исраил-мохк бассийча, шу а дара даккхийдеш. Ткъа хІинца Аса шуна а дийр ду цунна диннарг. СеІир-лам а, берриг а Эдом-мохк а бассор бу. ТІаккха хуур ду шуна, Со Веза Эла вуйла“».
36
Исраил-мохк Дала декъалбар
1«Адаман кІант! Соьгара болу хаам Исраил-мехкан лаьмнашка бе: „Исраил-мехкан лаьмнаш! ЛадогІа Везачу Эло бохучуьнга.
2Иштта боху Хьалдолчу Эло: ‘Шун мостагІаша шух лаьцна элира: ‹Жолам-яІ! Массо а заманашкахь лаьттина долу лаьмнаш тхан дола девлла›’“.
3Цундела, Соьгара болу хаам а беш, дІаала: „Иштта боху Хьалдолчу Эло: ‘МостагІаша, шуна массо а агІор го а бина, шу дассийна, ткъа хІинца шу кхечу къаьмнийн карахь а ду, наха шух лаьцна луьйш, мотт бетташ а бу.
4Цундела ладогІа, Исраил-мехкан лаьмнаш, Хьалдолчу Элан даше. Цо боху лаьмнашка, гунашка, Іаннашка, тогІешка, йохийна лаьттачу меттигашка, иштта шуна гонах долчу кхечу къаьмнашна ижуна хиллачу а, церан кхардам хилла дІахІиттийначу а яьсса лаьттачу гІаланашка’.
5Иштта боху Хьалдолчу Эло: ‘Сайн карзахдаьллачу эмгараллехь Ас элира кхечу къаьмнашна а, Эдомна а дуьхьал, хІунда аьлча цара, шайн дагахь са а къералуш, кхарда а кхаьрдаш, Сан латта шайна дола даккхархьама дІаэцна, цуьнан дежийлаш шайна ижу санна хилийтархьама’“.
6Цундела, Исраил-мехкан лаьттах Соьгара болу хаам а беш, дІаала цуьнан лаьмнашка а, гунашка а, Іаннашка а, тогІешка а: „Иштта боху Хьалдолчу Эло: ‘Ас Сайн карзахваларца а, оьгІазвахарца а дІабохуш ду хІара, хІунда аьлча кхин къаьмнаш шух кхаьрдаш хилла’“.
7Цундела иштта боху Хьалдолчу Эло: „Хьалаайинчу куьйгаца Ас чІагІо йо: шуна гонах долчу къаьмнашна а тІебогІур бу кхардам“.
8„Ткъа аша, Исраил-мехкан лаьмнаш, керла дитташ кхиор ду, царна тІехь Сан Исраилан халкъана стоьмаш кхиор бу, хІунда аьлча и къам кестта цІа доьрзур ду.
9Со шуьца ву, Ас гІо дийр ду шуна. Шу охур а ду, шуна тІехь ялта дІа а дуьйр ду.
10Шуна тІехь долу адамаш совдохур ду Аса. Иштта шуна тІехь дерриг а Исраилан халкъ хир ду. Дохийна мел дерг юхаметта а хІоттийна, гІаланаш а адамех хьалаюзур ю.
11Ас шуна тІехь дебор ду адамаш а, хьайбанаш а. Церан дуккха а кІорнеш а, бераш а хир ду. Ас, хьалха ма-хиллара, шуна тІехь нах а охьаховшор бу, хьалха хиллачул а сов шуна беркат а лур ду. ТІаккха хуур ду шуна, Со Веза Эла вуйла.
12Ас Сайн Исраилан халкъ шуна тІехула лоьлуьйтур ду. Шу церан долахь хир ду, аша кхин цкъа а церан дог а дохор дац, уьш тІаьхье йоцуш а дитина“.
13Иштта боху Хьалдолчу Эло: „Исраил-мехкан латта, хьох лаьцна вон мел дерг дуьйцу, ахьа хьайн халкъ а дІакхоллу боху, иштта хьайн тІаьхье а хІаллакйо боху.
14Ахьа хьайн халкъ кхин дІакхоллур дац, иза тІаьхье йоцуш а дуьтур дац ахьа“. Иштта боху Хьалдолчу Эло:
15„Ас кхечу къаьмнийн кхардам хьуна кхин хозуьйтур а бац, кхечу халкъаша хьо кхин юьхьІаьржачу хІоттор а дац, ахьа хьайн къам кхин галдолуьйтур а дац“. Иштта боху Хьалдолчу Эло».
Исраилхойн керла дахар
16ТІаккха соьга Везачу Элан дош кхечира:
17«Адаман кІант! Исраилан халкъо, шен лаьтта тІехь ша дехачу хенахь, и латта шен вон леларца бехдора. Церан лелар зудчун ламаз доьхначу хенахь боьха хиларх тера дара.
18Цара Іанийна цІий бахьана долуш а, иштта шайн цІушца хІара латта цара бехдина дела а, Ас Сайн оьгІазалла царна тІе яссийна.
19Аса уьш кхечу къаьмнашкахула дІаса а даржийна, кхечу мехкашкахула дІаса а кхиссина. Ас, цара лелийна долчу гІуллакхашка хьаьжжина, кхел йина царна.
20ТІаккха уьш кхечу мехкашка дІабахара, амма цигахь а цара Сан еза цІе сийсазъяьккхира, хІунда аьлча цигарчу халкъаша бохура: „Иза – Везачу Элан къам ду, амма Цуьнан лаьтта тІера арадала дезаш хили иза“.
21ТІаккха Ас сагатдайтира Сайн еза цІе бахьана долуш, Исраилан халкъо сийсазъяьккхина йолчу.
22Цундела дІаала Исраилан халкъе Хьалдолчу Эло бохуш дерг: „Хьан дуьхьа дийр дац Аса иза, Исраилан халкъ, амма шаьш арадевллачу къаьмнашна юкъахь ахьа сийсазъяьккхина йолу Сайн еза цІе бахьана долуш дийр ду.
23Ас язйийр ю Сайн сийлахь цІе, кхечу къаьмнашна юкъахь бехйина йолу – аша и цІе царна юкъахь бехйинера. Оцу къаьмнашна хуур ду, Со Веза Эла хилар, – боху Хьалдолчу Эло, – шуьгахула Аса Сайн возалла царна хьалха гайтича.
24Ас шу кхечу къаьмнашна юкъара схьадохур ду.
Ас шу массо а мехкашкара схьагулдийр а ду,
шайн лаьтта шу юха а далор ду.
25Ас шуна тІе цІена хин цинцаш деттар ду,
тІаккха шайн мел йолчу боьхаллех цІан а лур ду шу.
Шун массо а цІуйх Аса цІандийр ду шу.
26Ас шуна керла дог а лур ду,
иштта керла са а кхуллур ду Ас шуна.
Шуна чуьра шун тІулган дог дІа а даьккхина,
шуна дилханан дог кхуллур ду Аса.
27Ас шуна чу Сайн Са дуьллур ду,
Аса шу Сайн парзашца лоьлуьйтур а ду,
Сан тІедехкинарш, лар а деш, кхочушдойтур а ду.
28ТІаккха Ас шайн дайшна деллачу лаьтта тІехь дехар ду шу,
шух Сан халкъ хир ду,
ткъа Со шун Дела хир ву
29Ас шайн боьха хиларх мукъадохур ду шу,
Аса кІа схьакхойкхур ду,
ткъа иза дебор а ду,
шуьга мацалла а хьоьгуьйтур яц
30Ас шун дитташ тІера стоьмаш а,
кхаш тІера ялта а дебор ду,
кхидолу къаьмнаш, мацалла хІоттар бахьана долуш,
шух кхин ца кхардийта.
31ТІаккха дагадогІур ду шуна шаьш дІакхехьна долу вон некъаш а, шаьш дина долу вонаш а. Цул тІаьхьа шаьш шайх дог дер ду шун шаьш летийна къинош а, дегаза гІуллакхаш а бахьана долуш.
32Шуна дІахоийла, Ас иза шун дуьхьа дийр доцийла, – боху Хьалдолчу Эло. – ЦІий а луш, юьхьІаьржачу хІуттийла хьо, хьайн некъаш бахьана долуш, Исраилан халкъ“.
33Иштта боху Хьалдолчу Эло: „Шайн мел долчу къинойх Ас шу цІандийр долчу дийнахь, шайн гІаланашкахь нах юха охьаховшор а бу, йохийна йолу шун меттигаш юхаметтахІиттийна а хир ю.
34Дассийна хилла долу шун латта юха а ялта луш дІахІуттур ду, тІехбуьйлуш мел лелачарна хьалха кхин яьсса аре хилла а ца лаьтташ.
35Цара эр ду: ‘ДІаяханчу заманахь хІара латта даьсса лаьтташ дара, ткъа хІинца хІара Іеданан беш санна ду. Кхузара гІаланаш йохийна, яссийна, хІаллакйина лаьтташ яра, ткъа хІинца уьш чІагІйина ю, цу чохь адамаш а ду дехаш’.
36ТІаккха шуна гонах дисинчу къаьмнашна хуур ду, Веза Эла волчу Ас йохийна йолу гІаланаш юхаметтахІиттийна хилар а, яьссачу меттигашна тІехь юха ялта дІадийна хилар а. Веза Эла волчу Аса иштта элира, ткъа Айса аьлларг кхочуш а дийр ду Аса“.
37Иштта боху Хьалдолчу Эло: „Ас Исраилан халкъе кхин а цкъа Со лоьхуьйтур ву, церан дуьхьа Со лелийтархьама. Ас уьш, жа ма-деббара, доьбуьйтур бу.
38Ярушалаймехь динан дезачу деношкахь сагІина лерина долу уьстагІий ма-хиллара дукха адам хир ду йохийначу гІаланашкахь. ТІаккха хуур ду царна, Со Веза Эла вуйла“».
37
Якъаеллачу даьІахкийн тогІи
1Везачу Элан ницкъ боьссира суна тІе, Цуьнан Сино, цигара дІа а ваьккхина, тогІи чу охьавоссийра со. Цу тогІи чохь дукха даьІахкаш яра.
2Цо цу даьІахкашна го баккхийтира соьга, ткъа Суна гира тогІин бухахь йолу уьш чІогІа дукха хилар. Со инзарвелира и даьІахкаш вуно якъаелла хилар бахьана долуш.
3ТІаккха Везачу Эло соьга элира: «Адаман кІант! Денлур юй те и даьІахкаш?»
Ас жоп делира: «Хьалдолу Эла! Иза Хьуна цхьанна хаьа».
4Везачу Эло соьга элира: «Соьгара хаам а беш, дІаала оцу даьІахкашка: „Екъа даьІахкаш! ЛадогІа Везачу Элан даше!“
5Иштта боху Хьалдолчу Эло хІокху даьІахкашка: „Ас шуна чу са доуьйтур ду, тІаккха шу денлур ю.
6Ас шуна кІозйохург а, дилха а юхадерзор ду, шуна тІе чкъор а далор ду, цул тІаьхьа шуна чу са а дуьллур ду, тІаккха шу денлур ю. Иштта хуур ду шуна Со Веза Эла вуйла“».
7Ас Везачу Элера болу хаам бора, сайна тІе-ма-диллара. Аса хаам бечу хенахь тата санна йолу цхьа гІовгІа елира. Юха и даьІахкаш вовшашна тІеттІа йоьлхура.
8Суна гира царна тІе кІозйохург а, дилха а дуьллуш, цул тІаьхьа царна тІе чкъор озийра, амма царна чохь са дацара.
9ТІаккха Цо соьга элира: «Адаман кІант, Соьгара болу хаам а беш, дІаала сине: „Иштта боху Хьалдолчу Эло: ‘Ва са, массо а маьІІера хьайн Іаь тохий, хІокху хІаллакбиначарна чу са даийта, тІаккха уьш денлур бу’“».
10Цо Суна тІе-ма-диллара, Ас Хьалдолчу Элера болу хаам бира. ТІаккха цу декъашна чу са деара, уьш ден а делла, хьалагІевттира. Уьш доккха эскар хиллал чІогІа дукха бара.
11ТІаккха Цо соьга элира: «Адаман кІант! ХІара даьІахкаш Исраилан дерриг а халкъ ду. Цара боху: „Тхан даьІахкаш якъаелла, тхан сатийсам а дІабаьлла, хиндерг тхох дІа а хаьдда“.
12Цундела, Соьгара болу хаам а беш, дІаала цаьрга: „Иштта боху Хьалдолчу Эло: ‘Сан халкъ, Ас шун къуббанаш схьайостур ю, цул тІаьхьа Ас шу, шайн кешнашкара ара а даьхна, Исраилан махка юхадалор ду.
13Аса, шун къуббанаш схьа а йиллина, цу чуьра шаьш арадаьхча, хуур ду Сан халкъ долчу шуна Со Веза Эла вуйла.
14Ас шуна чу Сайн Са дуьллур ду, шу ден а лур ду. Цул тІаьхьа Ас шу шайн лаьтта тІе даха охьаховшор ду. ТІаккха хуур ду шуна Веза Эла волчу Аса иштта аьллийла а, ткъа Айса аьлларг Аса кхочушдинийла а’“».
ЯхІудан халкъ а, Исраилан халкъ а вовшахтохар
15Соьга юха а Везачу Элан дош кхечира:
16«Адаман кІант, хьайна цхьа гІаж схьа а эций, цу тІе дІаязде: „ЯхІудан тайпа а, цуьнца бертахь болу исраилхой а“. Цул тІаьхьа шолгІа гІаж схьа а эций (иза Эпрайман гІаж ю), цу тІехь а дІаязде: „Юсупан тайпа а, цуьнца бертахь долу дерриг Исраилан халкъ а“.
17Цул тІаьхьа и ши гІаж, цхьа гІаж йолуш санна, цхьаьна дІалаца хьайн куьйгахь.
18Хьан халкъо хьайга, и хІун ду бохуш, хаттар дича,
19цуьнга дІаала: „Иштта боху Хьалдолчу Эло: ‘Эпрайман карахь йолу Юсупан гІаж а, цуьнца бертахь долу Исраилан тайпанаш а Ас ЯхІудан гІожаца цхьаьна дІалоцур ду, цхьа гІаж санна. Уьш Сан карахь цхьаъ санна хир бу’“.
20Айхьа тІехь яздина йолу ши гІаж царна хьалха хьайн куьйгахь латтае.
21ДІаала халкъе: „Иштта боху Хьалдолчу Эло: ‘Шаьш дІабаханчу меттера къаьмнашна юкъара схьабохур бу Ас исраилхой. Массо а маьІІера уьш схьа а гулбина, шайн лаьтта тІе схьабалор бу Аса.
22ХІокху лаьтта тІехь, Исраил-махкарчу лаьмнашкахь, Ас уьш цхьа къам дина дІахІиттор бу. Царна массарна а тІехь паччахьалла деш цхьа паччахь хир ву. Уьш кхин лелар бац шина къоме бекъабелла а, шина пачхьалкхе бекъабелла а.
23Цара шаьш кхин бехдийр дац шайн цІушца а, я шайн дегазчу гІуллакхашца а, я шаьш мел летийначу зуламашца а. Ас массо а къинойх кІелхьара а даьккхина, цІандийр ду и къам. Царах Сан халкъ хир ду, ткъа Со церан Дела хир ву.
24Сан ялхо волу Дауд церан паччахь хир ву, царна массарна а тІехь цхьа Іу а хир ву. Уьш Сан тІедехкинаршца лелар бу, цара Сан парзаш, кхочуш а деш, лар а дийр ду.
25Уьш Аса Сайн ялхо волчу Якъубана делла долчу лаьтта тІехь баха ховшур бу. Цу лаьтта тІехь церан дай а баьхна, цигахь уьш а, церан бераш а, берийн бераш а дехар ду массо а хенахь, ткъа Сан ялхо волу Дауд церан эла хир ву массо а хенахь.
26Ас массо а ханна цаьрца машаран барт бийр бу. Ас уьш баха а ховшор бу, дебор а бу, иштта царна юкъахь массо а ханна Сайн еза меттиг дІа а хІоттор ю.
27Царна юкъахь хир ю Сан хІусам. Со церан Дела хир ву, ткъа царах Сан халкъ хир ду.
28Сан Деза цІа царна юкъахь гуттаренна а хилча, кхечу къаьмнашна хуур ду, Со Исраилан халкъ Сайна лерина даздеш волу Веза Эла вуйла’“».
38
ГІогІана тІехь толам баккхар
1Соьга Везачу Элан дош кхечира:
2«Адаман кІант, Машах а, Тубал а цІераш йолчу меттигийн МагІогІ-махкарчу коьрта эла
[19] волчу ГІогІехьа дІа а верзий, цунна дуьхьал вистхила. Соьгара болу хаам а беш, дІаала цуьнга:
3„Везачу Эло иштта боху: ‘Ва ГІогІ, Машахан а, Тубалан а коьрта эла
[20] волчу хьуна дуьхьал ву Со!
4Ас юхаверзор ву хьо. Хьан мочхална юккъе мІерий а дехкина, Ас аравоккхур ву хьо а, дерриг а хьан эскар а – кхоччуш тІамана кечбелла болу дошлой а, говраш а. Иза вуно йоккха эскархойн тоба хир ю. ТІемалой даккхий а, жима а турсаш долуш хир бу, карахь тарраш а долуш.
5Парсихойн а, хушахойн а, пІатІахойн а тІемалой а хир бу цаьрца, шайн турсашца а, гІемашца а.
6Иштта шен эскарийн тобанашца волу Гомар а, кхин а генарчу къилбаседехьара схьавеана волу а, шен эскарийн тобанашца волу а Байт-ТогІарма а хир ву цаьрца. Дуккха а къаьмнаш хир ду хьоьца.
7Кечам а бай, кийча хила хьо а, хьуна тІегулделла массо а эскар а, ткъа хьо церан баьчча а хила.
8Дуккха а денош дІадевллачул тІаьхьа хьо тІом бан тІекхойкхур ву. Хинйолчу заман чохь хьо тІом бинчуьра юхаметтахІоьттинчу махкана тІегІуртур ву. Дуккха а къаьмнашна юкъара оцу мехкан нах гулбинера еххачу хенахь даьсса лаьттина долчу Исраил-мехкан лаьмнашка. Оцу мехкан халкъ кхечу къаьмнашкара арадаьккхинера, ткъа хІинца уьш массо а кхерам а боцуш цу лаьтта тІехь дехаш ду.
9Амма хьо царна тІелетар ву, йочана я дерриге а латта къайладоккхуш йолу Іаьржа марха санна, тІе а хьаьдда. Хьо а, хьан эскар а, хьоьца кхин а дуккха а кхидолу къаьмнаш а кху лаьттана тІелетар ду’.
10Иштта боху Хьалдолчу Эло: ‘Цу дийнахь хьан даг чохь цхьа ойла кхоллалур ю, тІаккха хьуна вон хІума дан дагадогІур ду.
11Ахьа эр ду: ‹Со ваха а вахана, чІагІйина йоцучу гІаланашна тІелетар ву. Уьш маьрша бехаш бу, шайна цхьа а кхерам бац бохуш, церан я пенаш а дац, я гІорашца къовлуш долу кевнаш а дац.
12Ас, царна тІехь толам а баьккхина, церан массо а хІума хІонс санна дІахьур ду. Аса тІом бийр бу йохийначуьра юхаметтахІиттийначу гІаланашна дуьхьал, кхечу къаьмнашкара гулдинчу халкъана дуьхьал а. Оцу халкъан даьхни а, бахам а бу, иза дуьненна юккъехь Іаш ду›.
13Шеба а, Даддан а гІаларчу наха а, Таршаш-гІаларчу совдегарша а, цуьнан мел йолчу ярташа а хьоьга хоттур ду: ‹Хьо талор дан веана те, ахьа хІара эскар исраилхошкара массо а хІума: деши, дети, даьхни, кхидолу хІума дІадахьа гулдина те?›’“.
14Цундела, адаман кІант, Соьгара болу хаам а беш, дІаала ГІогІе: „Хьалдолчу Эло иштта боху хьоьга: ‘Сан Исраилан халкъ, шена кхерам боцуш дехаш хетачу хенахь, ахь тидам бийр бу цуьнан.
15Къилбаседехьа болчу генарчу хьайн махкара схьавогІур ву хьо, хьайца дуккха а къаьмнийн эскархой а балош, уьш берриш а дошлой хир бу.
16Хьо Сан Исраилан халкъана тІелата вогІур ву, хьо лаьтта тІехула дІаяьржина йолу Іаьржа марха санна хир ву. И хан тІекхаьчча, Ас хьо Сайн халкъана дуьхьал тІом бан валор ву, къаьмнашна Со вовзийтархьама, хьоьгахула Аса царна хьалха Сайн возалла гайтича’.
17Хьалдолчу Эло боху: ‘Хьо вуй те Ас хьалхарчу заманахь Сайн ялхой болчу Исраил-мехкан пайхамаршкахула вийцинарг? Цу хенахь Ас элира, царна дуьхьал ваккха хьо валор ву Ас аьлла.
18Оцу дийнахь, ГІогІа
[21] Исраил-махкана дуьхьал тІом болийча, – боху Хьалдолчу Эло – Сан оьгІазалла карзахъер ю.
19Сайн эмгараллица, Сайн дераллин цІерца Ас чІагІо йо, оцу дийнахь Исраил-махкахь чІогІа мохк бегор бу аьлла.
20Дуьнен чохь дийна мел долу хІума Суна хьалха кхерарна дегош хир ду: хІорда чохь долу чІерий, стигалахь долу олхазарш, аренгахь лелаш йолу акхарой, лаьттахула текхаш мел йолу хІума, иштта лаьтта тІера хІора стаг а. Лаьмнаш охьакхиссина хир ду, баххьийн йистош охьаэгар ю, дерриг а пенаш лаьтта охьаэгар ду.
21Дерриг а Сан лаьмнашкахула Сайн тур схьакхойкхур ду Аса ГІогІана дуьхьал тІом бан, – боху Хьалдолчу Эло. – ХІора тІемалочо шен вешина тІе тур хьалаойур ду.
22Ас цунна таІзар дийр ду уьнца а, цІийца а. Ас цунна а, цуьнан эскарна а, иштта цуьнца цхьаьна долчу дуккха а къаьмнашна а тІе массо а хІума къайладоккхуш долу догІа доуьйтур ду, къора а тухуьйтур ю, цІе а, саьмгал а хьажор ду Ас цунна тІе.
23ТІаккха Ас дІагойтур ду, Со сийлахь а, веза а хилар, иштта дуккха а къаьмнашна довзуьйтур ду Аса Со мила ву. ТІаккха царна хуур ду Со Веза Эла вуйла’“».
39
ГІогІах лаьцна хиндерг алар
1«Адаман кІант, Соьгара болу хаам а беш, дІаала ГІогІе: „Иштта боху Хьалдолчу Эло: ‘Ва ГІогІ, Машахан а, Тубалан а коьрта эла
[22] волчу хьуна дуьхьал ву Со!
2Хьо юха а верзийна, Аса дІакхоьхьур ву хьо. Генарчу къилбаседехьара хьо схьа а валийна, Исраилан лаьмнашна дуьхьал дІавуьгур ву Ас.
3ТІаккха Ас хьан аьрру куьйгара секхаІад дІадоккхур ду, хьан аьтту куьйгара пхерчий дІакхуьссур ду.
4Исраилан лаьмнашкахь вуьйр ву хьо – хьо а, хьан эскар а, хьоьца кхидолу къаьмнаш а. Ас хьо массо а къийгашка а, аренан акхарошка а ваийта дІалур ву.
5Хьо аренгахь вуьйр ву, Аса иштта аьлла дела – боху Хьалдолчу Эло. –
6Везачу Эло боху: ‹Ас МагІогІ-махкана тІе а, хІордан йистехь кхерам боцуш дехаш долчу адамашна тІе а цІе хьажор ю. ТІаккха царна хуур ду, Со Веза Эла вуйла.
7ТІаккха Аса Сайн еза цІе Сайн Исраилан халкъана дІайовзуьйтур ю. Ас кхин сийсазйохуьйтур яц Сайн цІе, ткъа массо а къаьмнашна дІахуур ду, Веза Эла волу Со Исраилан халкъан Везаниг вуйла.
8Гой хьуна, и хІума тІекхочуш ду, иза кхочуш а хир ду, – боху Хьалдолчу Эло. – Ас дийцина долу де ма ду иза!
9ТІаккха Исраил-махкарчу гІаланашкахь бехаш болчу бахархоша, ара а бевлла, цІе а латийна, цу цІергахь герз дагор ду – кегий а, даккхий а турсаш а, секхаІедаш а, пхерчий а, хьокхий а, гоьмукъаш а. ВорхІ шарахь шайн цІерашкахь дагор ду цара уьш.
10Цара аренгахь дечиг а гулдийр дац, хьаннашкахь дитташ а хедор дац – мостагІийн герз чІеш хилла дІахІуттур ду царна. Шайгара хІонс а яьккхина, талор диначарна цара талор дийр ду, цаьргара хІонс а йоккхур ю›’“». Иштта боху Хьалдолчу Эло.
ГІогІ дІаволлар
11«Ас Исраил-махкахь меттиг билгалйоккхур ю, ГІогІ дІаволлийта. Иза хир ю хІорд болчу агІонгара малхбалехьа, Беллачийн ТогІи
[23] чохь. Цу меттиго некъахойн некъ сацор бу. Наха цунна, ГІогІан эскаран тогІи аьлла, цІе туьллур ю.
12ВорхІ баттахь дІабухкур бу уьш Исраилан халкъо, шайн латта царах дІацІандеш.
13Дерриг а халкъ хир ду уьш дІабухкуш, ткъа халкъана иза сийнна хир ду Ас Сайн сийлалла дІагойтуш долу и де». Иштта боху Хьалдолчу Эло.
14«Цара леррина нах билгалбохур бу, махкахула чекх а буьйлуш, лаьтта тІехула дисина долу беллачийн декъий цаьрга дІадохкийта, шайн латта цІандархьама. ВорхІ бутт дІабаьллачул тІаьхьа уьш и декъий лаха арабовла беза.
15Декъий схьалохуш волчунна адаман цхьа даьІахк гича, цо цунна улло билгало хІотто еза, и декъий дІадухкуш лелаш болчарна и билгало гинчул тІаьхьа, уьш ГІогІан эскаран тогІи чохь дІадохкийта.
16Цу беллачеран гІалина, ХІамуна (эскарийн тоба) аьлла, цІе туьллур ю. Иштта цІандина хир ду и латта.
17Адаман кІант, иштта боху Хьалдолчу Эло: „Массо а олхазаршка а, аренгахь лелачу акхарошка а дІаала: ‘Массо а гонахарчу меттигера схьагулло Ас шайна кечдина сагІа долчу. Иза Исраил-мехкан лаьмнашкахь даьккхина доккха сагІа ду, цигара дилха а даа, цІий а мала.
18Аша майрачу тІемалойн дилха дуур ду, Лаьттан элийн цІий а мер ду, ткъа уьш Башанехь дустийна уьстагІий а, Іахарий а, гезарий а, стерчий а санна хир бу.
19Аша шаьш дуззалц мохь а юур ю, шаьш даххалц цІий а мер ду, Ас шайна даьккхинчу сагІанах.
20Сан шуьна тІехь шу дуззалц яа говраш а, дошлой а, майра тІемалой а, иштта массо а тайпана эскархой а хир бу’“». Иштта боху Хьалдолчу Эло.
Исраил-мохк юхаметтахІоттор
21«Ас халкъашна Сайн сийлалла гучуйоккхур ю, тІаккха массо а къаьмнашна Ас йина кхел дІагур ю, царна Сан ницкъ а дІагур бу.
22Оцу дийнахь дуьйна Исраилан халкъана хуур ду, Со шайн Веза Дела вуйла.
23Массо а халкъашна дІахуур ду Исраилан халкъ шен къа бахьана долуш йийсаре дигна хилар, хІунда аьлча иза Суна тешаме ца хилла. Иштта Аса, цунах Сайн юьхь къайла а яьккхина, иза цуьнан мостагІийн кара дІаделира, цаьрга иза эшадайтархьама а, тІамехь далийтархьама а.
24Со цаьрца лелла, церан боьха хиларе а, цара летийначу зуламашка а хьаьжжина. Иштта Аса Сайн юьхь царах къайлаяьккхина».
25Цундела Хьалдолчу Эло боху: «ХІинца Ас Якъубан тІаьхье юхаметтахІоттор ю. Ас къинхетам бийр бу дерриг а Исраилан халкъах, иштта Сайн еза цІе Ас ларйийр ю.
26Шаьш цхьа а кхерам а боцуш машаре даха хевшича, уьш юьхьІаьржачу хІиттина лелар а бу, Суна шаьш схьагайтина долу шайн тешаме цахилар а лелош.
27Ас Сайн халкъ кхечу къаьмнашкара юхадерзор ду, Ас иза цуьнан мостагІийн мехкашкара схьагулдийр ду, ткъа иштта Аса дуккха а къаьмнашна хьалха дІагойтур ду, Со веза хилар.
28Иштта хуур ду царна, Со церан Веза Дела вуйла, хІунда аьлча уьш кхечу къаьмнашна юкъа Ас йийсаре бахийтинехь а, хІинца уьш, схьа а гулбина, шайн лаьтта тІе схьабалор бу, царах цхьа а цигахь вуьтур а вац.
29Ас кхин цкъа а царах Сайн юьхь къайлайоккхур яц, хІунда аьлча Ас Сайн Синан Іаь тухур ю Исраилан халкъана тІе». Иштта боху Хьалдолчу Эло.
40
Яхьазкхиал Ярушалаймана тІевалор
1Халкъ Бавеле дІадигначул тІаьхьа ткъе пхоьалгІачу шеран хьалхарчу беттан уьтталгІачу дийнахь, бавелхоша Ярушалайм йохийна дейтта шо кхочуш – оццу дийнахь Суна тІе Везачу Элан ницкъ боьссира, ткъа Цо со оцу гІала дІаваьхьира.
2Дала хІиттийначу суьрташкахь Цо со Исраил-махка а валийна, вуно лекхачу лам тІе дІахІоттийра. Ткъа цу лам тІехь къилбехьа йолчу агІонгахь гІала йолуш санна цхьа гІишлош хеталора.
3Везачу Эло со цига схьавалийра. Цигахь цІаста санна къегаш долу амат долуш волу цхьа стаг вара. Кевнна уллохь дІа а хІоьттина, лаьтташ волчу цуьнан карахь хІума юстуш йолу вēтанан тІийраг а, иштта хІума юстуш йолу гІаж а яра.
4Цу стага соьга элира: «Адаман кІант, хьайн бІаьргашца хьажа а хьажа, хьайн лергашца ла а догІа, хьайн дог ас гойтуш долчу массо а хІуманна тІе а дерзаде, хІунда аьлча хьо и дерриг а гайта валийна ву кхуза. Хьайна мел гинарг Исраилан халкъе дІадийца».
Малхбалера ков
5Суна Делан цІийнан кертана гонахула бина болу пен гира. Цу стеган карахь суна хІума юстуш йолу гІаж гира, ялх дол хиллал еха а йолуш (хІора дол цхьа шира доллий, цхьа шей лоруш яра). Цу стага пенан шоралла юьстича, иза цхьана гІожан барамехь шуьйра а, оццул лекха а яра.
6Цул тІаьхьа, малхбалехьа дІадерзийна динчу кевнна улло а вахана, цуьнан ламеш тІехула хьала а ваьлла, неІсагІа дуьстира цо. Оцу неІсагІин шоралла цхьана гІожан барамехь яра
[24].
7ХІора агІонгара йолу чоь цхьа гІаж шуьйра яра. Чоьнашна юккъехь долу пенаш пхи дол дара. Ткъа кевнал тІехваьллачул тІаьхьа йолчу ученна уллохь долу неІсагІа цхьана гІожан барамехь шуьйра дара.
8ТІаккха цо Делан цІийнан агІор йолчу ученан ков дуьстира, иза цхьана гІожан барамехь дара.
9Цул тІаьхьа цо ученан ков дуьстира – иза бархІ дол хилира, ткъа цуьнан пенийн гІорторан шоралла ши дол яра. И уче Делан цІийнан ков долчу агІор яра.
10Малхбалехьа дІадерзийна долчу кевнан хІора агІонгахь кхоккха жима цІа дара, уьш хІора а цхьана барамехь дара, шина а агІор йолу пенийн гІортораш санна.
11Кевнийн шоралла цо юьстича, иза итт дол яра, ткъа церан дохалла кхойтта дол яра.
12ХІора чоьнна хьалха схьаеана меттиг яра, цхьа дол лекха а йолуш, ткъа вукху агІор и санна схьаеана меттиг яра. Цу чоьнийн хІора агІо ялх дол яра.
13Цул тІаьхьа цо цхьана чоьнан тхевнна тІера дуьхьаларчу чоьнан тхевнна тІе кхаччалц йолу меттиг юьстира, иза ткъе пхиъ дол хилира. Цу чоьнийн неІарш дуьхь-дуьхьал яра.
14Пенийн гІорторийн лакхалла юьстича, иза кхузткъа дол яра. Ткъа ков кертан пенан гІорторана тІекхаччалц гонах догІура.
15Кевнан чуволучу меттигера ученна тІехьа йолчу меттиге кхаччалц болу барам шовзткъе итт дол бара.
16Кевнна чухула а, церан пенийн гІорторашкахь а массанхьа а дІакъевлина кораш дара. Иштта ученна чухула массанхьа а изза кораш дара. Ткъа пенан гІорторана тІехь диллина хурма-диттан суьрташ дара.
Арахьара керт
17Цу стага со арахьарчу керта валийра. Цигахь суна чоьнаш гира. Ерриге а цу кертахула йиллина тІулган цІенкъа яра, уллохь ткъе итт чоь а йолуш.
18И цІенкъа кевнийн агІонашкахь йина яра, цу кевнийн барамехь еха а яра. Иза лахара цІенкъа яра.
19ТІаккха цу стага лахарчу кевнан чоьхьарчу меттигера чоьхьарчу кертан арахьарчу агІор тІе кхаччалц болу барам буьстира. Иза малхбалехьа а, къилбаседехьа а дІаюьстича, цхьа бІе дол хилира.
Къилбаседера ков
20Цо дохалла а, шоралла а юьстира арахьарчу кертан къилбаседехьа арадолучу кевнан.
21Цигахь а хІора агІонгахь кхоккха чоь яра, шен пенийн гІортораш а, шен уче а йолуш. Оцу кевнан барам, хьалхарчу кевнан санна, дохалла шовзткъе итт дол, ткъа шоралла ткъе пхиъ дол яра.
22Цуьнан кораш а, схьаеана меттигаш а, хурма-диттан суьрташ а, малхбалехьа долчу кевнан санна дара. Кевнна тІе воьдуш болчу ламин ворхІ тІегІа дара, ткъа уче цунна дуьххьал лаьтташ яра.
23Чоьхьарчу кертан а ков дара. Иза къилбаседехьарчу кевнна дуьххьал лаьтташ дара, малхбалехьарчу кевнах тера а дара. Цу стага цхьана кевнна тІера дуьххьал лаьтташ йолчу вукху кевнна тІекхаччалц йолу меттиг юьстича, иза бІе дол хилира.
Къилбера ков
24ТІаккха цо со къилбехьа дІавигира. Цигахь суна къилбехьара ков гира. Цуьнан гІорторан пенаш а, уче а цо юьстича, церан барам хьалхалерчийн санна бара.
25Кевнна а, ученна а чухула массанхьа а кораш дара, хьалхалерчийн санна. Кевнан дохалла шовзткъе итт дол дара, ткъа шоралла – ткъе пхиъ.
26Кевнна тІе воьдуш болчу ламин ворхІ тІегІа дара, ткъа уче цунна дуьххьал лаьтташ яра. Шинна а агІор лаьтташ гІорторан пенаш дара, шайна тІехь палма олучу диттийн суьрташ а долуш.
27Чоьхьарчу кертан къилбехьа йолчу меттехь а дара ков. Цхьана кевнна тІера дуьйна вукху кевнна тІе кхаччалц йолу меттиг бІе дол яра.
Чоьхьарчу кертан кевнаш
28Къилбехьарчу кевнехула чоьхьарчу керта тІе валийра со цу стага. Цо къилбехьара ков а дуьстира. Цуьнан барам вукхеран санна хилира.
29АгІонгара чоьнаш а, гІорторан пенаш а, ученаш а хьалхарчеран барамехь яра. Кевнна а, ученна а чухула массанхьа а кораш дара. Кевнан дохалла шовзткъе итт дол, шоралла ткъе пхиъ дол дара.
30(Чоьхьарчу кертана чуйоьдуш йолчу ученийн барам, уьш юьстича, ткъе пхиъ дол яра, ткъа шоралла – пхи дол.)
31Къилбехьарчу кевнан уче арахьарчу керта арайолуш яра, пенийн гІорторашна тІехь хурма-диттан суьрташ дара, ткъа кевнан ламин бархІ тІегІа а дара.
32Цо со чоьхьарчу керта тІе воьдучу малхбалехьарчу кевне вигира. Цигара ков дуьстича, цуьнан хьалхалерчийн санна барам хилира.
33Оцу кевнан агІонгара чоьнаш а, гІорторан пенаш а, уче а хьалхарчеран барамехь яра. Кевнна а, ученна а чухула массанхьа а кораш дара. Малхбалехьара ков дохалла шовзткъе итт дол дара, ткъа шоралла ткъе пхиъ дол яра.
34Цуьнан уче арахьарчу керта арайолуш яра, шинна а агІор пенийн гІортораш яра, ткъа ламин бархІ тІегІа а дара.
35Цул тІаьхьа цо со къилбаседехьарачу кевне валийра, иза дуста а дуьстира. Цуьнан барам хьалхалерчийн санна бара.
36Оцу кевнан а агІонгара чоьнаш а, гІорторан пенаш а, уче а яра. Кевнна а, ученна а чухула массанхьа а кораш дара. Ков дохалла шовзткъе итт дол дара, ткъа шоралла – ткъе пхиъ дол.
37Цуьнан уче
[25] арахьарчу керта арайолуш яра, шинна а агІор пенийн гІортораш яра, ткъа ламин бархІ тІегІа а дара.
Чоьхьарчу кертан кевнашна уллохь йолу чоьнаш
38Цигахь цхьа чоь яра, кевнан пенийн гІорторашна уллохула чувогІийла а йолуш. Иза динан дайша дийнаташ дагоран сагІина лерина долу хІума дуьлуш йолу меттиг яра.
39Кевнан ученна чохь шинна а агІор лаьтташ шишша стол яра. Цу тІехь дийнаташ дагоран сагІина лерина долчу а, къиношна тІера леринчу а, иштта гІуда такхаран сагІина лерина долчу а дийнаташна урс хьокхура.
40Ученан арахьахула, къилбаседехьара долчу кевнна чуволучу меттехь лаьтташ шинна а агІор шишша стол яра.
41Йиъ стол кевнан арахьарчу агІор яра, ткъа важа йиъ чоьхьарчу агІор яра. Уьш ерриг а бархІ стол яра, дийнаташ дайа лерина йолу.
42Дийнаташ дагоран сагІанашна лерина йолу йиъ стол хьаькхначу тІулгах йина яра. Цуьнан йохалла а, шоралла а цхьа дол ахдол яра, ткъа лакхалла цхьа дол яра. Цу тІехь динан дайша дийнаташ дагоран сагІа а, кхидолу сагІанаш а дохучу хенахь шайна оьшуш болу гІирс охьабуьллура.
43Гобаьккхина пенех дІатоьхна куьйггал долу мІерий дара, ткъа стоьлаш тІе сагІа доккхучу хенахь даьккхина долу жижиг дуьллура.
44Чоьхьарчу кевнан арахьахула йина илланчашна лерина ши чоь яра. Цхьаъ къилбехьа йирзина яра, ткъа важа, къилбехьарчу кевнна агІонгахь ерг, къилбаседехьа йирзина яра.
45Цу стага соьга элира: «Къилбехьа йолу чоь Делан цІенна ха деш болчу динан дайшна лерина ю.
46Къилбаседехьа йирзина йолу чоь сагІа доккхучу кхерчана ха деш болчу динан дайшна лерина ю. Уьш берриш а ЦІадукъин тІаьхьенах бу. Левихойн тайпанах болчарна юкъара церан бен бакъо яц Везачу Элана уллобаха, Цунна хьалха гІуллакх дархьама».
Чоьхьара керт а, Делан цІа а
47Цо чоьхьара керт юьстира. Иза бІе дол йохалла а, бІе дол шоралла а яра, еакІов а йолуш. Делан цІенна хьалха лаьтташ сагІа доккху кхерч а бара.
48Цо со Делан цІийнан уче йолчу схьавалийра. ТІаккха цо массо а пенан гІортор юьстира, уьш хІорра а пхиппа дол яра. Ков дейтта дол шуьйра дара
[26], ткъа пенан шоралла кхо дол яра.
49Делан цІийнан ученан шоралла ткъа дол яра, ткъа йохалла шийтта дол яра. Цунна тІебоьдучу ламин итт тІегІа дара, хІора шина пенан гІорторна уллохь цхьацца бІогІам а бара лаьтташ.
41
1Цул тІаьхьа цо, со Делан цІийнан езачу чоьнна чу а валийна, пенан гІортораш юьстира. Церан хІора а агІонан шоралла ялх-ялх даларан барам хилира – иштта яра хІора пенийн гІорторийн шоралла
[27].
2Чуволу меттиг итт дол шуьйра яра, цуьнан шина агІонгахь йолу пенийн гІортораш пхиппа дол яра. Еза чоь йохалла шовзткъа дол яра, ткъа шоралла – ткъа дол яра.
3ТІаккха, чухуларчу чоьнна чу а ваьлла, чуволучун пенийн гІортораш юьстира цо. Церан хІораннан а шоралла ши дол яра. Чуволучун шоралла ялх дол яра, ткъа цуьнан шина агІонгахь йолу пенийн гІортораш ворхІ-ворхІ дол яра
[28].
4Цул тІаьхьа цо ерриг а чоь юьстира. Иза йохалла ткъа дол яра, оццул шуьйра а яра. Цу стага соьга элира: «ХІара меттиг уггар еза чоь ю».
Делан цІийнан агІонгахь йолу чоьнаш
5Цо Делан цІийнан пен буьстича, иза ялх дол хилира, ткъа цу цІийнан агІонашкахь йолу чоьнаш юьстича, церан шоралла диъ дол хилира.
6Делан цІенна тІехоьттина кхаа гІота тІехь агІонгара чоьнаш ткъе итт-итт яра. Делан цІенна гонах долчу оганна тІехь терхеш яра, агІонийн чоьнийн тІеш царна тІедахкархьама, и тІеш Делан цІийнан оганашна чу а ца диссош.
7ХІора лакхарчу гІотан агІор чоьнаш шорлуш яра, хІунда аьлча Делан цІенна гонах долу ога лаха мел дели шорлуш дара. Иштта, Делан цІийнан шоралла цхьана гІота тІера вукху гІота тІе кхаччалц хийцалора. Лахарчу гІота тІера лакхарчу гІота тІе юккъерачу гІота тІе а волий, хьалавалалора.
8Суна гира, дерриг а Делан цІенна гонах хьалабоьттина бух бара. Иза агІонашкахь йолчу чоьнашна лерина бара. Цуьнан локхалла цхьана гІожан барамехь яра, ялх дол а йолуш.
9ЦІийнан агІонашкара йолчу чоьнийн пенаш пхи дол шуьйра дара. Цу чоьнашна а,
10Делан цІенна гонах йолчу чоьнашна а юкъахь ткъа дол хиллал меттиг яра.
11АгІонгарчу чоьнашна чуволу меттигаш яьссачу меттигна тІейоьдура. Чуволу цхьа меттиг къилбаседехьа яра, важа – къилбехьа яра. Пхеа даларна агІорчу чоьнийн бух яьссачу меттигна чубогІура, дерриг а Делан цІенна гонах.
12Малхбузехьа йолчу Делан цІийнан майданна хьалха лаьтташ йолу гІишло кхузткъе итт дол шуьйра яра. Цу гІишлон пенан шоралла пхи дол яра, ткъа цуьнан йохалла дезткъе итт дол яра.
Делан цІийнан барамаш
13Цул тІаьхьа цо Делан цІа дуьстича, иза дохалла бІе дол дара, ткъа шена тІехь и гІишло лаьтташ йолу малхбузера майда юьстича, цуьнан йохалла а бІе дол яра.
14Делан цІенна хьалха малхбалера майда юьстича, иза а шоралла бІе дол яра.
15Делан цІенна тІехьа йолчу майданна дуьхьал лаьтташ йолчу гІишлойн йохалла, цуьнан шина а агІонгахь йолчу чоьнашца цхьаьна, юьстира цо. Иза а бІе дол хилира.
Делан цІийнан йоккха чоь а, чухулара чоь а, уче а,
16неІсагІанаш а, дІакъевлина кораш а, кхаа гІота тІехь агІонашкара чоьнаш а – неІсагІина дуьхьал мел йолу хІума дечиган турсашца кхелина яра. И турсаш дара лаьтта тІера корашна тІе кхаччалц. Кораш а дІакъевлина дара дечигаца.
17Иштта, чухуларчу чоьнна чуволу меттигна тІехула а дечиган турсаш дара. Гобаьккхина массо а пенаш тІехь, чохь а, арахь а, билгалъяьхначу меттигашкахь,
18каруб-маликийн а, хурма-диттийн а суьрташ дара дехкина. ХІора хурма-дитт шина каруб-маликана юккъехь дара, хІора каруб-маликан шишша юьхь яра.
19Цхьана агІонгара хурма-диттана тІе йирзина адаман юьхь яра, ткъа вукху агІонгара – лоьман юьхь яра. И тайпа суьрташ Делан цІийнахь массанхьа а дехкина дара.
20Лаьттара дуьйна чуволучунна тІехула йолчу меттигна тІе кхаччалц каруб-маликаш а, хурма-дитташ а дара. Уьш иштта Делан цІийнан пенашна тІехула дехкина а дара.
21Делан цІийнан йоккхачу чоьнна чуволучохь болу гур беакІов бара.
Уггар езачу чоьнна хьалха цхьа хІума яра лаьтташ. ДІахьаьжча,
22иза дечигах бинчу сагІа доккхучу кхерчах тера яра. И кхерч кхо дол лекха а, ши дол шуьйра а бара. Цуьнан маьІигаш а, бух а, агІонаш а дечигах йина яра. Цу стага соьга элира: «ХІара Везачу Элана хьалха лаьтташ йолу стол ю».
23Делан цІийнан йоккхачу чоьнан а, уггар езачу чоьнан а шишша неІ яра.
24И неІарш шишша дакъа долуш яра, хІора дакъа меттахдаккха йиш йолуш дара. Шиъ цхьана агІор, ткъа важа шиъ – вукху агІор.
25Делан цІийнан йоккхачу чоьнан неІарш тІехь дехкина, пенаш тІехь дерш санна долу, каруб-маликийн а, хурма-диттийн а суьрташ дара. Ткъа ученна хьалха дечигах йина лаба яра.
26ДІакъевлина кораш а, дехкина хурма-диттийн суьрташ а дара шинна а агІор – ученан а, агІонашкарчу чоьнийн а, лабанийн а агІонашкахь.
42
Динан дайшна лерина йолу чоьнаш
1Къилбаседехьарчу некъа тІехула арахьарчу керта а ваьккхина, цу гІишлонна а, цунна дуьхьал йолчу майданна а хьалха къилбаседехьа йолчу чоьнашна тІе вигира цо со.
2И чоьнаш йохалла бІе дол яра, ткъа шоралла шовзткъе итт дол яра, къилбаседехьа чуволу меттиг а йолуш.
3Чоьхьарчу кертан ткъа дол шораллехь долчу меттигна хьалха а, арахьарчу кертан цІенкъанна хьалха а лаьтташ яра и чоьнаш. Чоьнийн цхьа могІа вукху могІанна дуьхьал бара, кхоккха гІотахь а болуш.
4Цу чоьнашна хьалха цхьа чекхволийла яра итт дол шуьйра а йолуш, бІе
[29] дол еха а йолуш. Цу чоьнан неІарш къилбаседехьа йирзина яра.
5Лакха тІера чоьнаш готта яра, хІунда аьлча ученаша дІалаьцна йолу меттиг йоккхаха яра, юккъерачу а, лахарчу а чоьнех цара дІалаьцначул а.
6Чоьнаш кхаа гІотехь лаьтташ яра. Керташкахь санна, царна хІиттийна бІогІамаш дацара. Цундела лакхара чоьнаш готто яра юккъерачу а, лахарчу а могІанашкахь йолчу чоьнел.
7Арахьара цхьа пен цу чоьнашца нийсса бина а, арахьарчу керта тІе кхочуш а бара. И пен шовзткъе итт дол беха бара.
8Арахьарчу кертара чоьнийн могІаран йохалла шовзткъе итт дол яра, ткъа Делан цІенна дуьхьал болу чоьнийн могІа бІе дол бара.
9Лаха чохь цу чоьнашна чувоьду неІ яра. Арахьарчу кертахула чувогІуш хилча малхбалехьара чувогІийла дара.
10Кертарчу пенан шораллехь, къилбехьа
[30], майданна дуьхьал а, йоккхачу гІишлонна дуьхьал а яра чоьнаш.
11Царна хьалха а чекхволийла яра. Уьш къилбаседехьа йирзина йолу важа чоьнаш санна яра, церан санна йохалла а, иштта шоралла а йолуш. Къилбаседехьа йолчу чоьнийн чувогІийла а, куц а, неІарш а
12къилбехьа йолчу чоьнийн санна яра. Чекхволийла дІайолалучу меттехь чувоьдийла яра. Малхбалерчу лардаран пенехула чуван йиш яра.
13Цо соьга элира: «Майданна хьалхара къилбаседехьара а, къилбехьара а чоьнаш еза ю. Цу чохь Везачу Элана сагІанаш дохучу динан дайша уггар деза сагІанаш доу. Цу чу цара уггар деза сагІанаш – кІен сагІа а, къинан сагІа а, гІуда такхаран сагІа а – хІиттор ду, иза еза меттиг йолу дела.
14Динан дай цу чу бахча, церан арахьарчу керта бовла йиш яц, шайна тІера Далла гІуллакх дечу хенахь лелош йолу бедарш охьаяхккалц, хІунда аьлча и бедарш а еза ю. Цара шайна тІе кхин бедарш юха еза, ткъа цул тІаьхьа бен халкъ долчу арабовла йиш яц церан».
Делан цІийнан кертан барам
15Ша Делан цІийнан керташкара чоьхьара юьстина ваьлча, цо со малхбалехьа лаьттачу кевнехула аравалийра, цул тІаьхьа иза Делан цІийнан кертал арахьара меттиг юста волавелира.
16Малхбалехьа йолу агІо цо шен гІожаца юьстира. И агІо пхи бІе дол хилира.
17Цо иштта къилбаседехьа йолу меттиг а юьстира, иза а пхи бІе дол хилира.
18Къилбехьара агІо юьстича, иза а пхи бІе дол хилира.
19Малхбузерчу агІонга а вахана, иза а цо юьстича, иза а пхи бІе дол хилира.
20Иштта Делан цІийнан керташна гонах болу пен цо еа а агІонгара буьстинера. И пен бохалла а пхи бІе дол бара, иштта пхи бІе дол шоралла а бара иза. Цу пено еза меттиг еза йоцучу меттигах дІакъастайора.
43
Делан цІа чу Везачу Элан сийлалла схьаяр
1Цу стага со малхбалехьа дІадерзийна лаьтташ долчу кевнна тІе вигира.
2ТІаккха малхбалехьара схьайогІуш Исраилан халкъан Делан сийлалла гира суна. Цуьнан аз, хІордан гІовгІа санна, чІогІа дара, Цуьнан сийлаллин нуьрах латта серладаьллера.
3Суна хІоьттина долу сурт, хьалха, Дела Ярушалайм хІаллакьярхьама веанчу хенахь Суна хІоьттинчу суьртах тера дара, иштта Кабар-хина уллохь Суна хІоьттинчу суьртех тера а дара. ТІаккха со бертал вуьйжира.
4Везачу Элан сийлалла малхбалехьа дІадерзийна лаьттачу кевнехула Делан цІа чу делира.
5ТІаккха со, Сино хьала а айина, чоьхьарчу керта ваьккхира. Суна гира, Везачу Элан сийлалло дерриг а Делан цІа хьаладуьзна хилар.
6Стаг суна уллохь лаьтташ волчу хенахь, Делан цІа чуьра суна цхьаъ сайга вистхуьлуш хезира.
7Оцу озо соьга элира: «Адаман кІант! ХІара меттиг Сан Іаршан меттиг а, иштта Сан когийн кІело лаьтта меттиг а ю. Со Сайн Исраилан халкъана юкъахь массо а ханна вехар волу меттиг ю хІара. Исраилан халкъо – я наха а, я церан паччахьаша а – кхин цкъа а Сан еза цІе бехйийр яц, Суна тешаме а доцуш, кхечу деланашна Іамал ярца а, шайн сагІа доккхучу гунашна тІехь шайн паччахьийн декъий дІадохкарца а
[31].
8Цара шайн неІсагІа Сан неІсагІина улло хІиттадора, иштта шайн неІарш Сан неІаршна улло хІиттайора. Тхуна юкъахь цхьа пен бен боццушехь, цара Сан еза цІе сийсазйохура шаьш лелочу вочу хІуманашца. Цундела Сайн оьгІазвахарца дІакхаьллира Аса уьш.
9ХІинца цара Суна уллора дІадаккха деза, Суна тешаме а боцуш, шаьш кхечу деланашна Іамал яр а, шайн паччахьийн декъий а, тІаккха Со царна юкъахь массо а хенахь вехар ву.
10Ткъа хІинца ахьа, адаман кІант, Исраилан халкъе дІадийца хІокху Делан цІийнах лаьцна, шаьш лелийначу харцонашна уьш юьхьІаьржачу а хІиттийна, цаьрга кхунна тІера бустамаш дахийтархьама.
11Царна шаьш лелийнарг бахьана долуш эхь хетахь, дІагайта царна Делан цІа, хІара муха дина ду а, кхуьнан чуволу а, араволу а меттигаш а дІагайта царна. ХІара муха дина ду а, кхуьнан массо а парзаш а, кхуьнан куц а, кхунна лелаш болу товрат-хьехамаш а дІабийца царна. Церан дуьхьа дерриг а дІаязде, цаьрга цуьнан массо а куц лардайтархьама а, цуьнан массо а парзаш кхочушдайтархьама а.
12ХІара бу Делан цІийнан товрат-хьехам: ломан боххьера цунна гонах мел дерг а – уггаре дезаниг ду. Иштта бу Делан цІийнан товрат-хьехам!»
СагІа доккху кхерч
13ХІорш бу сагІа доккхучу кхерчан барамаш, цхьа шира доллий, цхьа шей цхьана даларан барам лерича. Кхерчана гонах саьнгар цхьа дол кІорга яра, шоралла а цхьа дол яра. Саьнгарна арахула хІоз бара, лакхалла цхьа ше а йолуш. Иштта бара сагІа доккхучу кхерчан бух.
14Лаьтта тІехь болчу саьнгаран буха тІера дуьйна лахарчу кхерчан хІазарна тІе кхаччалц йолу юкъ ши дол яра. Оцу хІазаран шоралла цхьа дол яра. Лахарчу хІазарна тІера кхерчан лакхарчу хІазарна тІе кхаччалц йолу юкъ йиъ дол яра, ткъа оцу хІазаран шоралла а цхьа дол яра.
15СагІа доккхучу кхерчан юкъ ша диъ дол лекха яра, цу чуьра хьалайолуш йиъ маІа яра.
16СагІа доккхучу кхерчан юкъ шийтта дол еха а, шийтта дол шуьйра а яра – иза ша еакІов яра.
17Кхерч тІехь лаьттачу меттиган йохалла дейтта дол яра, иштта цуьнан шоралла а дейтта дол яра. Ткъа цунна гонах хІоз бара, ахдол лекха а болуш, ткъа хІазарна гонах йолу саьнгар цхьа дол шуьйра яра. Цу кхерчана тІе боьду лами малхбалехьарчу агІор бара.
18Цу стага соьга элира: «Адаман кІант! Иштта боху Хьалдолчу Эло: „Иштта ду дийнаташ дагоран сагІа даккхарна а, цунна тІе цІийн цинцаш тохарна а лерина долу сагІа доккхучу кхерчана а лерина долу парзаш, иза бина баьлча.
19Ткъа ахьа, – боху Хьалдолчу Эло, – Суна гІуллакх а деш, Суна тІегІерташ болчу, ЦІадукъин тІаьхьенах болчу, иштта левихойн тайпанах болчу динан дайшна къиношна тІера сагІа даккха цхьа сту дІало.
20Цунах схьадаьллачу цІийх цхьажимма сагІа доккхучу кхерчан еа маІана тІе а, иштта цуьнан беа соне а, цунна гонах болчу хІазарна тІе а хьакха. Иштта, цІан а бай, базбе иза.
21Къинойх долчу сагІина лерина старгІа схьа а эций, ягае иза ха долчу меттигехь, Делан цІенна арахь.
22ШолгІачу дийнахь, тІехь цхьа а сакхт доцу бож гезаршна юкъара схьа а эций, къинойх долу сагІа даккха цунах хьалха санна, сагІа доккху кхерч цІанбе, стараца ма-цІанбарра.
23Хьо и хІума дина ваьлча, бежана юкъара цхьа а тІехь сакхт доцу старгІа а, иштта жена юкъара тІехь сакхт доцу уьстагІ а схьабалабе.
24И дийнаташ Везачу Элана хьалха дІахІиттаде. Динан дайша, царна тІе туьха а тесна, царах Везачу Элана дийнаташ дагоран сагІа доккхур ду.
25ВорхІ дийнахь къинойх долу сагІа даккха цхьацца бож ялае. Иштта бежана юкъара тІехь сакхт доцу цхьацца старгІа а, иштта жена юкъара цхьа а сакхт тІехь доцу уьстагІ а балабе.
26ВорхІ дийнахь цара сагІа доккху кхерч оцу тайпана цІанбан беза, иза баз а беш.
27И денош чекхдевллачул тІаьхьа, борхІалгІачу дийнахь, иштта кхин а тІаьхьарчу деношкахь а динан дайша цу сагІа доккхучу кхерчана тІехь дийнаташ дагоран а, бертан а сагІанаш а дохур ду шуна тІера. Ткъа Со шуна реза хир ву“». Иштта боху Хьалдолчу Эло.
44
Малхбалерчу кевнехь дан тІедиллинарг
1Цо со юха а езачу меттиган малхбалехьа дІадерзийна динчу арахьарчу кевне схьавалийра. И ков дІакъевлина дара.
2Везачу Эло соьга элира: «ХІара ков дІакъевлина хир ду, иза дІадоьллур дац, кху чухула цхьа а стаг чекх а вер вац, хІунда аьлча хІокху кевнехула Исраилан халкъан Дела волу Веза Эла кху чу веана.
3Ткъа элах лаьцна аьлча, цо, ша эла хиларе терра, цу кевнна хьалха охьа а хууш, Цунна хьалха бепиг дуур ду. Иза цу кевнан ученна чухула чу а вогІур ву, цигахула ара а вер ву».
Делан цІийнан керташкахь гІуллакх дарна тІедиллинарг
4Цул тІаьхьа цо со къилбаседехьа долчу кевнехула Делан цІенна хьалха схьавалийра. Со дІахьаьжча, Делан цІа хьаладуьзна долу Везачу Элан сийлалла гира суна. ТІаккха со бертал вуьйжира.
5Везачу Эло соьга элира: «Адаман кІант! Хьайн дог тІе а дерзадай, хьайн бІаьргашца хьажа а хьажа, хьайн лергашца ла а догІа Ас Делан цІийнан керташна лерина мел долчу парзех а, товрат-хьехамех а лаьцна хьайга бохучуьнга. Дикка хьажа Делан цІенна чуволийле а, иштта езачу меттиган араволийлашка а.
6ДІаала аьрхачу Исраилан халкъе: „Иштта боху Хьалдолчу Эло: ‘Тоьар ду хьуна, Исраилан халкъ, айхьа схьалаьцна болу дегаза некъ лело.
7Аша Сан цІийнан керта чу хийрачу къаьмнех болу нах балийра. Иштта сунтбаза а, дегнаш хедоза а болчу аьрхачу наха а, Сан цІенна улло а кхаьчна, иза бехдина, Суна тІе сагІанийн мохь а, цІий а деача. Шаьш мел динчу дегазчу гІуллакхашца Соьца бина болу барт бохийра аша.
8Аша Сан деза парзаш лар ца дора, шайн метта Сан цІа лардан уьш дІа а хІиттабеш’.
9Хьалдолчу Эло боху: ‘Цхьа а сунтваза волу а, дог хедоза аьрха волу а хийра стаг Сан цІа чу ван ца веза, иза Исраилан халкъана юкъахь вехаш велахь а.
10Ткъа левихойх лаьцна аьлча, Исраилан халкъ туьлучу хенахь уьш а, Суна уллора дІа а бевлла, шайн цІушна тІаьхьа а хІуьттуш, тилабелира. Шаьш лелийнарг бахьана долуш царна таІзар дийр ду.
11Левихой Сан цІийнан кертахь хир бу езачу меттиган кевнаш лардархьама а, кертахь гІуллакх дархьама а. Цара дийнаташ дагоран сагІанашна а, кхидолчу сагІанашна а лерина долу дийнаташ дойур ду адамашна. Цара адамашна гІо а дийр ду, царна гІуллакх а дийр ду.
12Амма шайн цІушна хьалха адамашна гІуллакх дарехула левихоша Исраилан халкъ гал а далийтира, цуьнга къинош а летадайтира. Цундела Аса хьалаайинчу куьйгаца чІагІо йира, – боху Хьалдолчу Эло, – шаьш лелийнарг бахьана долуш царна таІзар дийр ду аьлла.
13Динан дай санна Суна гІуллакх дан уьш Суна улло богІур бац, иштта тІекхевдар бац еза мел йолчу хІуманашна – уггар дезачу сагІанашна. Шаьш мел лелийна долу боьха хІума бахьана долуш юьхьІаьржачу хІиттина лелар бу уьш.
14Ас уьш хІиттор бу Делан цІа лардан а, цІийнан керташкахь дан дезаш мел долу хІума дан а.
15Ткъа левихойн тайпанах долчу ЦІадукъин гаранах болу динан дай, Исраилан халкъ Сох дІадирзинчу хенахь Сан еза меттиг ларъеш болу, Суна улло кхача безаш бу, Суна хьалха гІуллакх дархьама. Уьш Суна хьалха лаьтташ хир бу, Суна сагІанийн мохь а, цІий а доккхуш’. Иштта боху Хьалдолчу Эло.
16‘Уьш бен чубогІур бац Сан езачу меттиге, Сан шуьнна улло а богІур бу, Суна гІуллакх дархьама а, ха дархьама а.
17Чоьхьарчу кертан кевнна чу баьхкича, цара шайна тІе дуткъачу кІадих йина хІуманаш юхур ю, ткъа чоьхьарчу кертан кевнна уллохь а, иштта Делан цІа чохь а гІуллакх дечу хенахь царна тІехь тІергІан хІума хила йиш яц.
18Церан коьртахь дуткъачу кІадих йина чалбанаш хила еза, иштта церан чухулара хІуманаш а дуткъачу кІадих йина хила еза. Шайна тІе хьацар долуьйту хІума юха ца еза цара.
19Адамаш долчу арахьарчу керта шаьш довла дезачу хенахь, цара чохь гІуллакх дечу хенахь шайна тІехь хуьлуш йолу бедарш дІа а яьхна, уьш езачу чоьнаш чохь йита еза. Цул тІаьхьа цара шайна тІе кхин хІума юха еза, шайн бедарех хьакхабаларца адамашна тІе йозалла ца йоссийта
[32].
20Цара шайн кортош дІадаша ца деза, иштта шайн коьртахь месаш яхъялийта а ца еза, амма шайн месаш дІаларга еза цара.
21Шаьш чоьхьарчу керта доьлхучу хенахь, цхьанна а динан дас чагІар мала ца деза.
22Цара я йисина йолу зуда а, я марера цІа еана йолу зуда а шайна маре яло ца еза. Амма Исраилан халкъах йолу йоІстаг я динан дех йисинарг яло магош ду царна.
23Цара Іамо деза Сан халкъана дезаниг деза доцучух къасто а, иштта Суна хьалха цІенаниг боьхачух схьакъасто а.
24Дов даьллачу хенахь динан дай цигахь кхелахой санна хила беза, ткъа Сан нийсоне хьаьжжина кхел ян а еза цара. Билгалдаьхначу динан массо а дезачу деношкахь Сан товрат-хьехамаш а, парзаш а лардан деза цара, иштта Суна леринчу шоьтан денойн дозалла а лардан деза цара.
25Уьш беллачарах дІахьакхабала ца беза, шаьш Суна хьалха боьха ца хилийтархьама. Царна юкъахь да я нана, кІант я йоІ, иштта ваша я маре яхаза йолу йиша елахь, царах дІахьакхавала мегаш ду.
26Динан да Далла хьалха цІанвинчул тІаьхьа, цо кхин а ворхІ дийнахь собар дан деза.
27Делан цІийнан чоьхьарчу кертахь гІуллакх дан ша кхин а цига ваханчу дийнахь шена тІера цо къинан сагІа даккха деза’. Иштта боху Хьалдолчу Эло.
28‘Левихошна шерет дийр ду: Со церан шерет хир ду. Исраил-махкахь церан лаьттан дакъа хир дац, церан долахь Со хир волу дела.
29Царна даа кІен сагІанаш а, иштта къинан сагІанаш а, гІуда такхаран сагІанаш а лур ду. Исраил-махкахь Суна лерина мел йолу хІума церан долахь хир ю.
30Дуьххьара схьа мел гулдинчу ялтех тоьлла дакъа а, массо а тайпана Суна лерина долу совгІаташ а кхочу динан дайшна. Шайн ялтех даьккхинчу дуьххьарлерчу бедах а тоьлла дакъа де динан дайшна, шайн хІусамаш декъалйина хилийтархьама.
31Цхьа а тайпа къеелла хІума а, акхароша йийначу хІуманах я олхазарийн а, я дийнатийн а жижиг даа йиш яц динан дайн’“».
45
Везачу Элан деза дакъа
1«Шаьш, кхаж а тесна, латта доькъучу хенахь, лаьттан еза кІошт Везачу Элана совгІатна дІакъастае. Иза йохалла ткъе пхиъ эзар дол, ткъа шоралла ткъа эзар дол
[33] хила еза. Цуьнан гонахарчу дозанна чоьхьара дерриге а латта деза хир ду.
2Оцу лаьттах пхи бІе дол дохаллехь а, иштта пхи бІе дол шораллехь а долу еакІов латта шена тІехь Делан цІа долуш йолчу езачу меттигна лерина хила деза, ткъа цунна гонах шовзткъе итт дол шена тІехь хІумма а йоцуш йолу аре а хила еза.
3Ткъа лаьттан езачу кІошта тІера ткъе пхиъ эзар дол йохаллехьа а, итт эзар дол шораллехьа а латта схьакъастаде. ТІехь Делан цІа долу уггар езачу меттигна лерина хир ду иза.
4И даздина латта хир ду, Делан цІа чохь гІуллакх деш болчу а, Далла гІуллакх дан Цунна тІе богІуш болчу а динан дайн. Цу лаьтта тІехь цара шайна цІенош дийр ду, иштта Делан цІенна лерина йолу еза меттиг а хир ю цигахь.
5Ткъе пхи эзар дол йохаллехь а, итт эзар дол шораллехь а долу лаьттан дакъа Делан цІийнан керташкахь болх беш болчу левихойн долахь хир ду. Церан цигахь шаьш Іаш йолу гІаланаш хир ю
[34].
6ГІалин дола даккха пхи эзар дол шуьйра а, ткъе пхи эзар дол деха а долу лаьттан дакъа. Иза лаьттан езачу кІоштана дуьххьал хила деза. И латта дерриг а Исраилан халкъан долахь хила деза.
7Элана дІало лаьттан езачу кІоштана а, иштта гІалин дола яьккхинчу меттигна а шинна а агІор долу латта. И латта гІалин малхбузерчу дозанна тІера малхбузехьа а, гІалин малхбалерчу дозанна тІера малхбалехьа а дІасадаьржар ду. Элан лаьттан дохалла малхбузерчу дозанна тІера малхбалерчу дозанна тІекхаччалц Исраилан тайпанийн дакъойн дохалле хьаьжжина хир ду.
8И латта Исраил-махкахь элан долахь дерг хир ду».
Элах лаьцна дерг
«Сан халкъана кхин гІело йийр яц Сан элаша, амма цара Исраилан халкъана пурба лур ду, шен тайпанашка хьаьжжина, латта шайн дола даккха».
9Иштта боху Хьалдолчу Эло: «Тоьар ду шуна, Исраилан халкъан элий! Нахана ницкъ бар а, царна гІело яр а сацаде. Цуьнан метта бакъдерг а, нийсо а лелае. Сан халкъ шен лаьтта тІера арадаккха ма гІерта». Иштта боху Хьалдолчу Эло.
10«Нийса хуьлийла шун терза а, шун мазал а, шун черма а.
11Екъа хІума узуш лелош болу мазал а, коча хІума узуш лелош долу черма а цхьана барамехь хила деза. Цхьа мазал хьумаран
[35] уьтталгІа дакъа хила деза, ткъа цхьа черма а хьумаран уьтталгІа дакъа. Церан барам хьумарца буста беза.
12ХІора шекхал чохь ткъа гер
[36] хуьлу, ткъа цхьана мин
[37] чохь ткъа, ткъе пхиъ, пхийтта шекхал хуьлу.
13ХІара ял ю аша шайн элана яла езаш: хІора кІен я мекхан хьумар тІера мазалан йолхалгІа дакъа.
14Зайтдаьттанна тІера дІаяла езаш йолу ял, черманца узуш йолу: хІора зайтдаьттан хьумар тІера черманан уьтталгІа дакъа (итт черма цхьа хьумар ду).
15Исраил-мехкан дикачу дежийлашна тІехь долчу даьхнина тІера дІаяла езаш йолу ял иштта ю: хІора ши бІе уьстагІна юкъара цхьацца уьстагІ. И массо а ял кІен сагІанашна а, дийнаташ дагоран сагІанашна а, бертан сагІанашна а лерина ю, адамашна тІера къинош дІадахархьама». Иштта боху Везачу Эло.
16«Махкахь Іаш волу хІора стаг декхарийлахь ву Исраил-мехкан элана луш йолчу оцу йолана дакъалаца.
17Ткъа эла декхарийлахь ву дезачу деношкахь а, бутт цІинлучу хенахь а, шоьтан деношкахь а – Исраилан халкъан динан массо а дезачу деношкахь – дохуш долчу дийнаташ дагоран а, кІен а, чагІаран а сагІанашна хІуманаш а, даьхни а дІадала. Цо даьхни а, хІуманаш а лур ю къинойх долчу а, кІен а, дийнаташ дагоран а, бертан а сагІанашна, Исраилан халкъана тІера къинош дІадахийтархьама».
Деза денош
(Арадаккхар 12:1-20;Іамалъяр 23:33-43)
18Иштта боху Хьалдолчу Эло: «Шеран хьалхарчу беттан хьалхарчу дийнахь бежана юкъара тІехь сакхт доцу старгІа схьаэца, Делан цІийнан керт цІанъярхьама.
19Динан дас оцу къиношна тІерачу сагІанах схьадаьлла цІий схьа а эцна, иза Делан цІийнан неІсагІанашна а, иштта сагІа доккхучу кхерчан лакхарчу хІазаран еа маьІигна а, чоьхьарчу кертан кевнан неІсагІина а тІетоха деза.
20Изза де беттан ворхІалгІачу дийнахь хІора ларамаза я кхетам ца хиларца къа латийначу стеган дуьхьа. Иштта цІандан деза аша Делан цІа.
21Хьалхарчу беттан дейтталгІачу дийнахь аша „Пасахь“ олу дезде даздан деза. И дезде ворхІ дийнахь даздеш ду, совсазчу бедах дина бепиг а дууш.
22Хьалхарчу дийнахь эло сту бахьар бу, шен цІарах а, иштта дерриг а Исраилан халкъан цІарах а къинан сагІина лерина.
23Цу ворхІ дийнахь Везачу Элана доккхуш долчу дийнаташ дагоран сагІина цо хІора дийнахь тІехь цхьа а сакхт доцу ворхІ-ворхІ старгІа а, ворхІ-ворхІ уьстагІ а дІабала беза, иштта къинойх доккхуш долчу сагІина хІора дийнахь гезаршна юкъара цхьацца бож а дІаяла еза.
24Эло хІора стараца а, иштта хІора уьстагІца а кІен сагІина цхьацца мазал кІа дан деза. Цо иштта хІора ша деанчу кІен мазалца цхьацца хІин
[38] зайтдаьтта а дан деза.
25ВорхІалгІачу беттан пхуьйтталгІачу дийнахь, дезде даздечу хенахь, тІекІел ворхІ дийнахь цо изза хІуманаш дІаяла еза къинойх сагІанашна а, дийнаташ дагоран сагІанашна а, кІен сагІанашна а лерина. Цо иштта оццу барамехь зайтдаьтта а схьадан деза».
46
1Хьалдолчу Эло иштта боху: «Чоьхьарчу кертан малхбалехьа долу ков болх бечу ялх дийнахь дІакъевлина хила деза, амма шоьтан дийнахь иза, бутт цІинлучу дийнахь санна, дІадиллина хила деза.
2Эла, арахьарчу кертахула чухуларчу кевнан ученна чу а веана, оцу кевнан неІарна улло дІахІуттур ву, ткъа динан дайша элан дийнаташ дагоран а, бертан а сагІанаш дохур ду. Эла, кевнан неІ йолчохь Везачу Элана охьа а таьІна, аравер ву, ткъа ков сарралц схьадиллина хила деза.
3Шоьтан деношкахь а, иштта бутт цІинлучу хенахь а кху мехкан халкъ хІокху кевнна уллохь Везачу Элана суждане гІур ду.
4Шоьтан дийнахь ша Везачу Элана лерина доккхуьйтуш долчу дийнаташ дагоран сагІина эло бан беза шайна тІехь сакхт доцу ялх Іахар а, цхьа уьстагІ а.
5Иштта хІора уьстагІца кІен сагІина цхьацца мазал кІа а дан деза, ткъа хІора Іахарца кхин а шен дан йиш йолччул кІа а дан деза, цу тІе хІора мазал кІеца цхьа хІин зайтдаьтта а дан деза.
6Бутт цІинлучу хьалхарчу дийнахь цо тІехь цхьа а сакхт доцу старгІа а, иштта тІехь сакхт доцу ялх Іахар а бан беза.
7Цо старгІица а, уьстагІца а цхьаьна цхьа мазал кІа дала деза кІен сагІина лерина. Іахаршца шен дала таро йолччул кІа а дала деза цо, кхин а хІора кІен мазалца цхьа хІин зайтдаьтта а дала деза.
8Ша кхуза вогІучу хенахь, иза кевнан ученна чухула чувала а веза, цигахула аравала а веза.
9Динан дезачу деношкахь, адам Везачу Элана хьалха дІахІуттучу хенахь, къилбаседехьа долчу арахьарчу кевнехула чуваьлларг, къилбехьа долчу арахьарчу кевнехула аравала веза. Ткъа къилбехьа долчу кевнехула чувеанарг, къилбаседехьа долчу кевнехула аравала а веза; хІорра а стаг ша чувеанчу меттехула аравала ца веза, амма цунна дуьххьал долчу кевнехула аравала веза.
10Эла а царна юкъахь хила веза – уьш чубогІучу хенахь чуван веза, уьш арабовлучу хенахь аравала а веза.
11Билгалдаьхначу дезачу деношкахь а, динан дезачу деношкахь а цуьнгара хІора стараца а, хІора уьстагІца а цхьацца мазал кІа дан деза, ткъа Іахаршна тІера шен дог реза доллучул кІа дала деза цо. ХІора мазал кІа дахьаш, цуьнца цхьа хІин зайтдаьтта дан а деза.
12Элана шен лаамца Везачу Элана сагІа даккхийта лиъча, – дийнаташ дагоран я бертан сагІа иза делахь а, – цунна малхбалехьа долу ков схьаделла деза. ТІаккха цо, шена даккхийта лиъна долу сагІа, шоьтан дийнахь санна доккхуьйтур ду. Иза араваьллачул тІаьхьа цунна тІаьхьа ков дІакъовлур ду.
13ХІора дийнахь Везачу Элана лерина долчу дийнаташ дагоран сагІина хІора Іуьйранна шо кхаьчна болу тІехь сакхт доцу цхьацца Іахар бан беза ахьа.
14Цуьнца цхьаьна хІора Іуьйранна цхьацца сахь кІа а, иштта хІинан кхоалгІа дакъа зайтдаьтта а дан деза, цуьнца дама хьакхорхьама. Иштта ду кІен сагІанах лаьцна массо а ханна тІедиллинарг.
15Цара иштта массо а ханна хІора Іуьйранна дийнаташ дагоран сагІа санна цхьацца Іахар а, кІен сагІа а, зайтдаьтта а дахьар ду».
16Иштта боху Хьалдолчу Эло: «Нагахь санна эло шен кІентех цхьанна шен долахь долчу лаьттах цхьа дакъа совгІатна дахь, иза цу кІентан тІаьхьенна кхочур ду. Иза церан долахь, доьзалан дакъа санна, хир ду.
17Нагахь эло шен долахь долчу лаьттах шен ялхойх цхьанна совгІат дахь, и латта ялхочун долахь хир ду ПаргІатдаккхаран шо тІекхаччалц, цул тІаьхьа лаьттан и дакъа элан дола дер ду. Цуьнан кІенташна бен ца кхочу шен лаьттах цо дина долу совгІат.
18Элан бакъо яц нахера латта схьадаккха а, уьш цу лаьтта тІера дІалахка а. Шен долахь долу латта бен дала йиш яц цуьнан шен кІенташна совгІатна, хІунда аьлча Сан халкъах волу цхьа а стаг шен долахь долчу лаьтта тІера дІалалла бакъо яц цхьаннан а».
Делан цІа чуьра яа хІума кечъеш йолу чоьнаш
19ТІаккха цу стага со кевнна агІонгахь чуволийла йолчу меттехула динан дайн къилбаседехьа дІаерзийна лаьттачу езачу чоьнаш чу вигира. Цигахь малхбузехьарчу агІор йистехь йолу цхьа меттиг гира суна.
20Цо соьга элира: «Кхузахь динан дайша гІуда такхаран а, къинан а сагІанашна деанарг кхехкор ду, иштта кІен сагІина деанарг а доттур ду, цаьрга арахьарчу керта иза ца даккхийтархьама а, иштта халкъ даздина ца хилийтархьама
[39] а».
21Цо со, арахьарчу керта а ваьккхина, цуьнан еа а маьІІе вигира. ХІора маьІІехь кхин а жима керт яра.
22ХІора маьІІерчу кертахь шовзткъа дол йохалла а, ткъе итт дол шоралла а долуш рагІуш дара. Уьш дерриш а цхьана барамехь дара.
23Оцу деа а рагІуна гонах дина пенаш дара, ткъа пенашна уллохь гобаьккхина дина кхерчаш дара.
24Цо соьга элира: «Делан цІийнан кертахь гІуллакх деш болчара чохь халкъо деана сагІанаш кхехко деза чоьнаш ю хІорш».
47
Делан цІенна бухара арадолу хи
1Цул тІаьхьа цо со Делан цІенна чуволийла йолчу улло юхавалийра. Цигахь суна гира неІсагІина бухара арадолу хи. Иза малхбалехьа дІадоьдуш дара, хІунда аьлча Делан цІа малхбалехьа дІадирзина лаьтташ дара, ткъа хи цуьнан аьтту агІор йолчу агІонна кІелара арадолуш дара, сагІа доккхучу кхерчан къилбехьа йолчу агІонгара.
2Къилбаседехьа долчу кевнехула цо со ара а ваьккхина, арахьарчу новкъахула малхбалехьа дІадирзина долчу кевне валийра. Ткъа цигахь Суна гира, къилбера меллаша охьадогІу жима татол.
3И стаг малхбалехьа дІавоьдучу хенахь, цуьнан карахь юстаран тІийраг яра. Цо цхьа эзар дол меттиг дІаюьстира, тІаккха со цу хи чухула дІавигира. И хи сан хьакхолгана тІе кхочура.
4Кхин а цхьа эзар дол меттиг дІа а юьстина, цул тІаьхьа цо со хи чухула дІавигира. ХІинца и хи суна гоьллец дара. Кхин а цхьа эзар дол меттиг дІа а юьстина, цул тІаьхьа цо со хи чухула дІавигира. ХІинца и хи суна гІодаюккъе кхочура.
5Кхин а цхьа эзар дол дІаюьстира цо, амма хІинца хин бухехула со хих чекх ца ваккхалора, хІунда аьлча хи чІогІа лакхадаьллера. Нека деш бен хи чухула дехьа ца валаваллал кІорга дара и хи.
6Цул тІаьхьа цу стага соьга элира: «Къаьрзинчу бІаьргашца хьоьжуш ма вара хьо, адаман кІант!» Иза а аьлла, цо со цу хин йисте юхавалийра.
7Со юхавеача, цу хин йистошкахь шинна а агІор дуккха а дитташ гира суна.
8Цо соьга элира: «ХІара хи малхбалехьарчу метте дІадоьдуш ду, Іариба-тогІи чу а доьду, ткъа цул тІаьхьа иза Дуьрачу хІордах дІакхетар ду. ТІаккха оцу хІордан хи цІанлур ду.
9И хи дІа мел кхеттачу меттехь сийсаш йолу хІора са долу хІума дика ехар ю. Цу хІорда чохь дуккха а чІерий а хир ду, хІунда аьлча и хи, массанхьа а хІуманаш цІан а еш, царна дахар а луш, цу хІордах дІакхетта.
10Іейн-ГІадера дуьйна Іейн-Іеглайме кхаччалц хин бердашкахь чІерийлецархой лаьтташ хир бу. Цигахь а бойнаш якъор ю. Вуно дукха тайп-тайпана чІерий хир ду цигахь, Дуьненаюккъерчу хІордана чохь санна.
11Амма уьшалш а, чохь даьржина хи долу Іаьмнаш а цкъа а цІанлур дац, уьш туьха даккхарна дуьтур ду.
12Цу хин шинна а йистехула хьаладовлуш шайна тІе стом латош долу тайп-тайпана дитташ хир ду. Царна тІера гІаш цкъа а маргІал а доьр дац. Царна тІера стом кхачалур бац, хІора баттахь керланиг а латош, лаьттар бу, хІунда аьлча царна тІекхочуш долу хи езачу меттигера схьадолуш ду. Цу дитташна тІера стоьмаш кхачанна хир бу, ткъа гІаш дарбанна лелор ду».
Лаьттан дозанах лаьцна
13Иштта боху Хьалдолчу Эло: «ХІорш ду аша Исраилан халкъан шийтта тайпанна шерет санна лун долчу лаьттан дозанаш (ткъа Юсупна ши дакъа кхочур ду).
14Хьалаайинчу куьйгаца Аса шун дайшна чІагІо ярца лур ду аьлла и латта шайна юкъахь цхьатеррачу дакъошкахь декъа деза аша. ХІара латта хІинца шуна шерет санна кхочур ду.
15ХІара ду лаьттан доза: къилбаседехьа йолчу йистехь иза Дуьненаюккъерчу хІордана тІера дІадолало, тІаккха Хьетлонехула, Хьаматан Іин
[40] тІе дІакхочу.
16Цигара дІа Хьамат-гІала а, Берата-гІала а Дамасакханий, Хьаматаний юккъехь йолчу Сибраймана тІекхочу. Цигара дІа Хьавранаца доза долчу Хьацар-Тихунана тІе кхочу.
17Иштта, лаьттан къилбаседера доза хІордана тІера дуьйна Дамасакхан кІоштан къилбаседерчу дозанахь йолчу Хьацар-Іейнана тІехь хир ду, цигара дІа къилбаседехьа йолчу Хьамат-гІала лаьттачу меттигца а хир ду.
18Малхбалехьа долу доза Хьавранний, Дамасакхний юккъехула долу, иштта ГалІадний, Исраил-махканий юккъехула долу, Йордан-хи йистехула дІадоьду малхбалехьа болчу хІордана тІе кхаччалц. Иза малхбалехьара доза хир ду.
19Къилбехьа долу доза Тамарина тІера Мериба-Кхадеш цІе йолчу шовданна тІе кхаччалц дІагІур ду, цул тІаьхьа Мисар-мехкан дозанехь долчу хин йистехула Дуьненаюккъерачу хІордана тІе кхаччалц дІагІур ду. Иза къилбехьара долу доза хир ду.
20Малхбузехьарчу агІор дозанна метта Дуьненаюккъера хІорд хир бу, Хьаматан Іинна дуьхьал йолчу меттигна тІе кхаччалц. Иза малхбузехьара долу доза хир ду.
21И латта, Исраилан халкъан тайпанашка хьаьжжина, шайна юкъахь дІасадекъа.
22И латта шайна а, шайна юкъахь доьзалш а кхоьллина, бехаш болчу кхечу къаьмнех болчу нахана а, кхаж а тасий, дІасадекъа. Кхечу къаьмнех болу нах исраилхошца нийсса лара беза. Царна а, Исраилан халкъан тайпанашна санна, лаьттан дакъа кхочу.
23И тІевеана стаг юкъахь вехаш долчу тайпано лаьтта тІера цунна доьзалан дакъа дала деза». Иштта боху Хьалдолчу Эло.
48
Тайпанашна юкъахь латта декъар
1«ХІорш ю тайпанийн цІераш. Къилбаседехьа йолчу агІор Хьетлонан некъана уллохула Хьаматан лаьмнийн дехьадовларан метте, цигара дІа Хьацар-Іейнана тІе кхаччалц (иза Дамасакхан кІоштан доза ду. Цунна къилбаседехьа чохь Хьамат-гІала йолу меттиг ю): малхбалехьарчу дозанна тІера хІордана тІе кхаччалц Данан тайпанан лаьттан дакъа хир ду.
2Данан дозанна тІера, малхбалехьара малхбузехьа кхаччалц долу лаьттан цхьа дакъа Ашаран тайпанна кхочур ду.
3Ашаран декъа тІера, малхбалехьара малхбузехьа кхаччалц долу лаьттан важа дакъа Напталан тайпанан долахь хила деза.
4Напталан декъа тІера дуьйна малхбалехьара малхбузехьа кхаччалц долу лаьттан дакъа Маннашан тайпанан хила деза.
5Маннашан долахь долчу декъа тІера дуьйна малхбалехьара малхбузе кхаччалц долу лаьттан цхьа дакъа Эпрайман долахь хила деза.
6Эпрайман дозанна тІера схьа, малхбалехьара дуьйна малхбузе кхаччалц долу цхьа дакъа Раабанан долахь хила деза.
7Раабанан дозанна тІера, малхбалехьара малхбузехьа кхаччалц долу лаьттан цхьа дакъа ЯхІудан тайпанна кхочур ду».
Лаьттан езачу кІоштах лаьцна
8«ЯхІудан декъана уллохь малхбалехьара малхбузе кхаччалц ткъе пхиъ эзар дол шуьйра меттиг леринчу Іалашонна дІакъастор ду. Цуьнан йохалла, вукху дакъойн ма-хиллара, хир ю. Цу лаьттан декъана юккъехь Делан цІа хир ду.
9Аша Везачу Элана совгІатна дала дезаш долу лаьттан дакъа йохаллехь ткъе пхиъ эзар, ткъа шораллехь – ткъа эзар дол
[41] хир ду.
10Динан дайшна лерина долу лаьттан деза дакъа иштта хир ду. Иза къилбаседехьа агІор ткъе пхиъ эзар дол дохаллехь хила деза, малхбузехьа агІор – шоралла итт эзар дол, малхбалехь – шоралла итт эзар дол, иштта къилбехь дохалла ткъе пхиъ эзар дол хила а деза. Цу лаьттана юккъехь Везачу Элан еза меттиг хила еза.
11И латта Суна къобалбинчу а, ЦІадукъин тІаьхьенах болчу а, Сан дуьхьа ха дина болчу а динан дайшна дІало. Исраилан халкъ тиладеллачу хенахь, уьш Суна уллора дІа ца бевлира, левихой ма-бовллара.
12И латта, левихойн лаьттан декъана уллохь а долуш, церан долахь хир ду, ткъа лаьттан езачу кІоштахь иза чІогІа деза дакъа хир ду.
13Левихошна а кхочур ду лаьттан езачу кІоштах цхьа дакъа. И дакъа, динан дайн декъана уллохь а долуш, хир ду ткъе пхиъ эзар дол дохаллехь а, итт эзар дол шораллехь а. Езачу кІоштах долу левихойн дакъа йохалла ткъе пхиъ эзар дол хир ду, ткъа шоралла – итт эзар дол хир ду.
14Цу лаьттах цхьа а дакъа я дохка а, я хийца а йиш яц церан. Иштта цхьана стеган карара вукхун кара дІадала а йиш яц и тоьлла латта, хІунда аьлча иза Везачу Элан долахь долу деза латта ду.
15Важа долу лаьттан дакъа, ткъе пхиъ эзар дол дохаллехь а, пхи эзар дол шораллехь а долу, гІалин дола а даьккхина, дІалур ду, иза деза хир дац. Цу лаьтта тІехь адамаша гІишлош а йийр ю, цигахь дежийлаш а хир ю, ткъа гІала цу лаьттана юккъехь хир ю.
16ГІалин барам иштта хила беза: къилбаседехьара агІо диъ эзар пхи бІе дол, къилбехьа йолу агІо – диъ эзар пхи бІе дол, малхбалехьара а, малхбузехьара а йолу агІонаш – диъ эзар пхи бІе дол хила еза.
17ГІалин шен дежийлаш хир ю. Уьш къилбаседехьа а, къилбехьа а ши бІе шовзткъе итт дол хир ю, иштта малхбалехьа а, малхбузехьа а йолчу агІор ши бІе шовзткъе итт дол хир ю.
18Лаьттан езачу кІоштан йистошкахь йисина меттиг – итт эзар дол малхбалехьа а, оццул малхбузехьа а – гІаларчу белхалошна даа хІума кхио лерина хир ю.
19Исраилан халкъан массо а тайпанех болчу гІалин белхалоша болх бийр бу цу йисинчу меттехь.
20Дерриг и схьакъастийна долу латта деакІов хила деза – ткъе пхиъ эзар дол йохаллехь а, оццул шораллехь а долуш. Иштта схьакъастийначу лаьтта чу йогІуш хир ю лаьттан еза кІошт а, гІала тІехь йолу латта а.
21Лаьттан езачу кІоштана а, гІалин дола яьккхинчу меттигна а шинна а агІор долу дисина латта элан долахь хир ду. Ткъе пхиъ эзар дол дохаллехь йолчу езачу кІоштан малхбалехь и латта Исраил-мехкан малхбалерчу дозанна тІе кхаччалц хир ду, ткъа езачу кІоштан малхбузехь и латта Исраил-мехкан малхбузерчу дозанна тІе кхаччалц хир ду. Цу лаьттан ший а дакъа элан долахь хир ду, ткъа царна юккъехь еза кІошт хир ю, чохь Делан цІийнан еза меттиг йолу.
22Иштта, левихойн латта а, гІалина дІаделла латта а – элан долахь долчу лаьттана юккъехь нисло. Элан латта Бен-Яманан а, ЯхІудан а тайпанийн лаьттана юккъехь нисло.
23Ткъа кхечу тайпанашна латта иштта дІадекъа деза: малхбалехьара малхбузе кхаччалц цхьа дакъа Бен-Яманна кхочу.
24Бен-Яманан дозанна тІера малхбалехьара малхбузехьа кхаччалц долу лаьттан цхьа дакъа ШимІин тайпанна кхочур ду.
25ШимІин дозанна тІера малхбалехьара дуьйна малхбузе кхаччалц долу цхьа дакъа Иссарханна кхочу.
26Иссарханан декъана тІера малхбалехьара малхбузе кхаччалц долу цхьа дакъа Забулана кхочу.
27Забулан декъа тІера малхбалехьа йолчу йистана тІера малхбузехьа йолчу йистана тІе кхаччалц долу цхьа дакъа Гадина кхочу.
28Гадин къилбехьа долу доза, къилбехьа йолчу Тамарина тІера дуьйна Мериба-Кхадеш олучу шовданна тІе а кхаьчна, цигара Мисар-мехкан дозанехь долу хин йистехула Дуьненаюккъерачу хІордана тІе кхочу.
29Иза ду аша исраилхойн тайпанашна юкъахь, кхаж а тосуш, дІадекъа дезаш долу латта, церан лаьттан дакъош а хІорш ду», – боху Хьалдолчу Эло.
Ярушалайман кевнаш
30«ХІорш ю гІалина чуьра араволийлаш. ГІалин къилбаседехьа йолу агІо йохаллехь йиъ эзар пхи бІе дол хир ю.
31ГІалин кевнаш исраилхойн тайпанийн цІераш техкина хир ду. Къилбаседехьа долу кхо ков Раабан а, ЯхІудан а, Левин а цІераш йолуш хир ду.
32Малхбалехьа йолу агІо а йиъ эзар пхи бІе дол хир ю йохаллехь, цигахь а кхо ков хир ду: Юсупан а, Бен-Яманан а, Данан а цІарах.
33Къилбехьа йолу агІо а хир ю йиъ эзар пхи бІе дол. Цигахь а хир ду кхо ков: ШимІин а, Иссарханан а, Забулан а цІарах.
34Малхбузехьа йолу агІо а хир ю йиъ эзар пхи бІе дол йохаллехь. Цу агІонгахь долу кхо ков Гадин а, Ашаран а, Напталан а цІарах хир ду.
35ГІалина гонах йолу меттиг йохалла юьстича, ерриг а берхІитта эзар дол хир ю. Ткъа оцу дийнахь дуьйна цу гІалин цІе, „Цигахь Веза Эла ву“ аьлла, хир ю».
Даниал
Даниал-пайхамаран
тептар
Дешхьалхе
Даниал-пайхамаран тептар жуьгтийн халкъ боккхачу баланехь хиллачу хенахь яздина ду. ХІетахь и халкъ хийрачу махкарчу паччахьо Іазапехь латтош а, эккхийна лелош а хилла. Дийцарш а, дуьхьалхІиттина суьрташ а юкъа а далош, яздархочо сатуьйсура шен заманчохь халкъана ницкъ беш болу паччахьаш-Іазапхой дІа а баьхна, Дала къастийначу халкъан паргІато меттахІоттаяре.
Тептаран ши дакъа ду: 1) Делах тешарехула а, Далла муьтІахь шаьш хиларехула а шайн мостагІий эшош болчу Даниал-пайхамарх а, цуьнан накъостех а лаьцна долу дийцарш. Оцу дийцарш тІехь далийнарг Бавелан а, Парсин а пачхьалкхаш хиллачу хенахь хилла хІуманаш ду. 2) Даниална дуьхьалхІоьттина масех сурт. Цара билгало еш довзуьйту Іазап латтош хиллачу масех пачхьалкхана хьалха-тІаьхьа хилла бохамаш а, кхиамаш а. Суьрташа доладо Бавел-пачхьалкхан кхиам а, бохам а гайтар. Эххар а, суьрташа схьадуьйцу хийрачу мехкийн Іазапхошна тІедогІу долу хІаллакьхилар а, Дала къастийначу халкъо боккхур болу толам а.
1
Набухди-Нецаран кертахь
1ЯхІу-Якхам-паччахьо ЯхІуд-махкахь паччахьалла дечу кхоалгІачу шарахь Бавел-мехкан паччахьо Набухди-Нецара, ван а веана, Ярушалайм-гІалина го лецира.
2ТІаккха Хьалдолчу Эло цуьнан кара вахийтира ЯхІуд-мехкан паччахь волу ЯхІу-Якхам. ЯхІу-Якхам-паччахь а, кхин дІадигна долу адамаш а Набухди-Нецара ШанІар-махкара шен делан цІа чу дІадигийтира. Ткъа Ярушалайм-гІалара Делан цІа чуьра цхьайолу еза хІуманаш, шен дола а яьхна, шайн делан цІа чуьра хазнина тІе дІаяхьийтира цо.
3Паччахьо омра дира шен кертарчу хьаькамийн куьйгалхочуьнга Ашпеназе, исраилхойн тоьллачу паччахьийн а, элийн а цІийнах бевлла болу къонахой шена тІе схьабалабе аьлла.
4Уьш хила безара шайн догІмашца цхьа а сакхталла а йоцуш, юьхьсибатца хаза а болуш, муьлхха а Іилма Іамо кхетам а болуш, Іилма девзаш а болуш, кІорггера хьекъал а долуш, паччахьан цІа чохь гІуллакх дан ларор болу къонахой. Царна Іамор ду хашадийн мотт бийца а, цу маттахь долу тайп-тайпанара тептарш деша а.
5Иштта паччахьо тІедиллира хІора дийнахь царна шен цІа чуьра мала чагІар далар а, яа хІума ялар а. КхидІа а тІедиллира цо и къонахой кхаа шарахь кхетош-кхиор а, и хан дІаяьлча, уьш шена тІебалор а.
6Цу къонахошна юкъахь бара ЯхІудан тІаьхьенах болу Даниал а, Хьанан-ЯхІу а, Мишаал а, Іазар-ЯхІу а.
7Паччахьан кертара хьаькамийн коьртачу куьйгалхочо церан цІераш хийцира. Даниалх – Бел-Ташацар элира, Хьанан-ЯхІух – Шадрак элира, Мишаалах – Мешак элира, ткъа Іазар-ЯхІуна Іабди-Нага боху цІе тиллира.
8Паччахьан цІа чуьра юучуьнца а, паччахьо молучу чагІарца а ша Далла гергахь бехлур вац аьлла, нигат дира Даниала. Цундела цо дийхира Ашпеназе Далла гергахь хьарам йолчу юучух а, маларх а ша хьакха ца валийтар.
9Дала нисдира паччахьан кертара хьаькамийн куьйгалхо цуьнца дика хилар.
10Цу коьртачу куьйгалхочо Даниале элира: «Кхоьру со сайн олахочух, сайн паччахьах. Цо ша хІоттийна шуна и даар-малар далар. Нагахь санна цунна шун хенара болчу къонахойл шун яххьаш гІелъелла гахь, сан корта боккхуьйтур бу аш паччахье».
11ТІаккха Даниала ша а, шен кхо накъост а ларван коьртачу куьйгалхочо хІоттийначу гІаролхочуьнга дехар дира:
12«Зехьа ахьа хьайн леш итт дийнахь. Балийтахьа тхуна баа беккъа хасстоьмаш а, мала хи а.
13ТІаккха хьожур хьо тхан яххьашка а, паччахьан юург-мерг йиъначеран яххьашка а. Цул тІаьхьа хьайн лех хьайна луъург дер ахь».
14Даниала аьлларг а дина, цо итт дийнахь зийра уьш.
15Итт де даьлча, церан яххьаш а, догІмаш а паччахьан кхача бууш Іийначарел хаза хилла карийра.
16Цул тІаьхьа гІароло, ойла ца керчаш, церан юург а, чагІар а, схьа а оьций, царна баа хасстоьмаш лора.
17Цу веа а къонахчунна массо а тайпана тептарех кхетар а, Іилма хаар а, хьекъал а делира Дала. Ткъа Даниална, цул совнаха, гина гІенаш а, самах дуьхьалхІуьтту суьрташ а тида хаар делира.
18Йийсарехь болчарна юкъара хаьржина массо а къонахой паччахьна гайта йиллина хан тІекхаьчначу хенахь, паччахьан кертара коьртачу куьйгалхочо уьш Набухди-Нецар-паччахьна тІебалийра.
19Ша цаьрца къамелаш дича, паччахьна билгалделира цу массо а къонахошна юкъахь цхьа а Даниале а, Хьанан-ЯхІуга а, Мишаале а, Іазар-ЯхІуга а кхочуш ца хилар. ТІаккха хІорш бисира паччахьан кертахь гІуллакх дан.
20Муьлххачу а хьекъал-кхетам оьшучу гІуллакхехь а, паччахьо хІуъа хаттар дича а, цунна карабора уьш уьттазза алсам хууш шен пачхьалкхера мел болчу бозбунчел а, эвлаяэл а.
21Иштта Іийра цигахь Даниал, Къуреш-паччахь хІоьттина хьалхара шо тІекхаччалц.
2
Набухди-Нецарна гина гІан
1Набухди-Нецара паччахьалла дечу шолгІачу шарахь цунна гора гІенаш. Уьш бахьана долуш синтем боцуш а, наб яйна а вара иза.
2Паччахьо омра дира, бозбунчаш, палтуьйсурш, жинашца тайнарш, седа-жайна хьовсурш схьакхайкха аьлла, цаьрга шена гІенах гина суьрташ схьадийцийтархьама. Уьш, баьхкина, паччахьна хьалха дІахІиттира.
3ТІаккха паччахьо элира цаьрга: «Суна гІан гина. Сан сагатделла. Сайн гІенах кхета лаьа суна».
4Седа-жайна хьовсучара арамхойн маттахь
[1] элира паччахье: «Паччахь! Вехийла хьо даим! Дийцахь хьайн лешка и гІан, тІаккха дуьйцур ду оха цуьнан маьІна».
5Паччахьо, жоп луш, элира седа-жайна хьовсучаьрга: «Ас чІагІо йина, нагахь санна аша сан гІан а, цуьнан маьІна а суна ца дийцахь, шух, аьтта, кескаш яйта а, шун цІенойх саьлнаш йита а.
6Нагахь санна аша сан гІан а, цуьнан маьІна а дийцахь, соьгара совгІаташ а, сийлахь-боккха ларам а хир бу шуна. Дийца хІинца сан гІан а, цуьнан маьІна а».
7ШолгІа а цара дийхира паччахье: «Дийцахьа, паччахь, хьайн лешка хьайна гина гІан, тІаккха туьдур ду оха цуьнан маьІна».
8Паччахьо элира, жоп луш: «Билггала хаьа суна, ас чІагІо йинийла хууш, шу хан ялийта гІертий.
9Сан гІан аша соьга ца дийцахь, шуна массарна а цхьатерра таІзар дийр ду. Шу дохку соьга, хан а ялийтина, доцург дийца а, аьшпаш ботта а. Дийца сан гІан, тІаккха хуур ду суна цуьнан маьІна шуна хаьа я ца хаьа».
10Седа-жайна хьовсучара элира паччахье: «Дац-кх хІокху лаьтта тІехь цхьа а адам и гІуллакх паччахье дийцалур долуш, цундела цхьана а сийлахь а, нуьцкъала а волчу паччахьо и саннарг тІедожийна дацара цхьана а бозбунчашна а, эвлаяашна а, седа-жайна хьовсучарна а.
11Ша деланаш боцучарна, цхьанна а хуур доцуш, тІех хала ду паччахьо тІедожийна и гІуллакх. Ткъа уьш кху лаьтта тІехь бехаш бац».
12И хезча, чуьравелира паччахь, чІогІа оьгІазвахара иза. ТІаккха цо омра дира, бавелхойн берриге а хьекъале нах хІаллакбе аьлла.
13Хьекъале нах хІаллакбе аьлла, и омра дича, Даниал а, цуьнан накъостий а лийхира, уьш хІаллакбархьама.
Дала Даниална гІенан маьІна довзуьйту
14И хьекъале нах байар паччахьан гІаролан коьртачу хьаькамна Ариханна тІедиллина дара. Цуьнга оьзда а, хьекъале а къамел дира Даниала.
15Цо хаьттира Арихане: «Паччахьера иштта буьрса омра хІунда даьлла те?» – аьлла. Арихана и гІуллакх ма-дарра дийцира Даниале.
16ТІаккха, ваха а вахана, Даниала паччахье дийхира шена хан ялар, цу гІенан маьІна паччахьна довзийтархьама.
17Шен цІа а веана, Даниала шен накъосташка Хьанан-ЯхІуга а, Мишаале а, Іазар-ЯхІуга а и гІуллакх дІадийцира.
18Ша а, шен накъостий а кхечу бавелхойн хьекъалалла долчаьрца хІаллак ца байтархьама, Даниала шен накъосташка дийхира стигалшкарчу Деле доІанаш дар, Шен къинхетамца а, дикаллица а Цуьнга паччахьан гІенан къайле шайна йовзийтар доьхуш.
19ТІаккха, буса дуьхьал сурт а хІоьттина, дІаеллаелира и къайле Даниална. Стигалшкара Дела хаставира Даниала:
20«Хастам бу Хьуна, Дела, азалера абаделлалц,
кхетам а, ницкъ а Хьоьгахь болу дела!
21Ахь хуьйцу-кх хенаш а, заманаш а,
дІа а боху, хІитта а бо паччахьаш.
Ахь кхетам болчарна кхетамалла ло,
хьекъал долчарна хьекъалалла ло.
22Ахь дІайоьллу кІорггера къайленаш,
хаьа Хьуна боданехь дерг,
серло а Хьоьца еха.
23Ас хеставо Хьо, ваз а во Хьо, сан дайн Дела,
Ахь хьекъал а, ницкъ а суна делла дела.
Оха Хьайга дехнарг суна дели Ахь,
паччахьан гІуллакх а довзийти Ахь тхуна».
Паччахьна шен гІан довзийтар
24Цул тІаьхьа, паччахьо бавелхойн хьекъалалла дерш хІаллакбар тІедожийна волчу Ариханна тІе а вахана, Даниала дийхира, и бавелхойн хьекъале нах хІаллак а ца беш, ша паччахьна тІе вигахь, тІаккха ша дІадуьйцур ду цу гІенан маьІна аьлла.
25Арихана, сихха Даниал паччахьна тІе а вигна, элира: «Йийсарехь болчу ЯхІуд-махкарчу кІенташна юкъахь цхьа стаг карийна суна, паччахьна цуьнан гІенан маьІна дуьйцур долуш волу».
26Паччахьо, Бел-Ташацар аьлла, цІе тиллина волчу Даниале хаьттира: «Дийцалур дуй хьоьга суна гина гІан а, цуьнан маьІна а?»
27Даниала паччахье жоп делира: «Паччахь, ахьа хоьттуш йолу къайле хуур яц хьекъалалла долчарна а, эвлаяашна а, бозбунчашна а, палтосучарна а.
28Амма ву стигалшкахь къайленаш дІайоьллуш волу Дела. Цо дІадоьллу Набухди-Нецар-паччахьна тІаьхьарчу заманчохь хиндерг. Хьо дІавижна волуш хьан коьрта чохь хьуна гина гІан а, сурт а иштта дара:
29ДІавижна волуш, паччахь, хьо ойла еш вара: „ХІун хир ду те хІинцачул тІаьхьа?“ – бохуш. И къайленаш дІайоьллуш Волчо хьуна хиндерг гайтира.
30Лаьтта тІехь бехаш болчарна юкъахь массарел а кхетам болуш со ву аьлла, дІаеллаелла яц суна и къайле, иза ду хьуна, паччахьна, хаийтархьама хІун ойланаш йоллу хьан даг чохь.
31Хьуна, паччахь, иштта сурт хІоьттинера: лаьтташ дара тайп-тайпанчу гІирсех дина цхьа доккха сурт. Инзаре доккха дара иза. Исбаьхьа лепаш лаьттара и хьуна хьалха. Кхераме дара цуьнан васт.
32Цу суьртан корта бара цІеначу деших бина. Цуьнан накха а, цуьнан куьйгаш а детих дина дара. Цуьнан гай а, гІогІаш а цІестан дара.
33Цуьнан настарш аьчках йина яра, ткъа когийн цхьадолу дакъош аьчках, важа дакъош поппарх дина дара.
34Хьо хьоьжуш лаьтташехь, цхьа тІулг, ломах ша дІакъастийча, чухецабелира. Цу суьртан аьчках а, поппарх а бинчу когашна тІе а боьжна, уьш бохийра цо.
35ТІаккха ша дерриге а цхьана этира: эчиг, поппар, цІаста, дети, деши, аьхкенан хьаьттахь йолу чан санна, хилира. Мохо ядийра уьш, хилла лар а ца йисира царех. Ткъа и цІу вохийна болчу тІулгах боккха лам хилира, доллу латта а дузуш.
36ХІара ду-кх и гІан! Дуьйцур вай паччахьна цуьнан маьІна а.
37Хьо ву паччахь, паччахьийн а паччахь, стигалшкара Дала паччахьалла а, олалла а, ницкъ а, сийлалла а делла волу.
38Цо делла хьан кара массо а адамаш, уьш миччанхьа дехаш делахь а, лаьттан дийнаташ, стигалшкара олхазарш, хьо царна тІехь олахо а вина Цо. И дашо корта – хьо ву!
39Хьол тІаьхьа кхоллалур ю кхин пачхьалкх, кхул оьшуш а йолуш, тІаккха кхин а кхоалгІа пачхьалкх хир ю, цІестаниг. Цо дерриге а лаьтта тІехь олалла дийр ду.
40Ткъа йоьалгІа пачхьалкх хир ю, эчиг санна, чІогІа. Эчиго массо а хІума йохаяре а, атаре а терра, иштта и пачхьалкх а хир ю, массо а хІума хІаллакдеш долу эчиг санна, ерриг а хьалхалера пачхьалкхаш отуш, йохош.
41Ткъа хьуна гина болу когаш а, когийн пІелгаш а, цхьа дакъа кхийрачу поппарх, важа дакъа эчигах лаьтташ долу, – иза хир ю екъаелла пачхьалкх. Цуьнца жимма эчиган чІагІо хир ю, хІунда аьлча хьуна гира эчиг кхийран поппарх эделла.
42Когийн пІелгаш эдинчу эчигах а, поппарх а дина хиларе терра, иштта и пачхьалкх а хир ю цхьайолу меттигаш чІогІа йолуш, вуьш экам йолуш.
43Ткъа хьуна гина долу, кхийран поппарца эдина долу эчиг иза – оцу пачхьалкхийн урхалчаш адаман хІуьнца, вовшашлахь захалонаш деш, элур бу бохург ду. Амма эчиг а, поппар а цхьаьна ца эдаларе терра, и пачхьалкхаш цхьаьнакхетар яц.
44Цу пачхьалкхаша олалла дечу деношкахь стигалшкара Дала кхуллур ю цкъа а йохалур йоцу, цхьана а кхечу къоме эшалур йоцу пачхьалкх. Цо аьтта дІайохуьйтур ю массо а пачхьалкхаш, ткъа ша-м лаьттар ю иза даим.
45ХІунда аьлча и тІулг, хьуна ма-гарра, лам тІера дІакъастийра, амма иза адаман куьйго дина дацара. Ткъа оцу тІулго, цу суьртана тІе а керчина, эчиг а, цІаста а, поппар а, дети а, деши а аьтта дІадаьккхира. Сийлахь Воккхачу Дала хаам бина паччахьна хиндолчух лаьцна. И гІан а бакъ ду, иштта нийса ду цуьнан маьІна а».
Даниална совгІат далар
46ТІаккха Набухди-Нецар, Даниал ваз а вина, цунна суждане вахара. Цунна сагІанаш даха а, хаза хьожа йогІу хІуманаш ягае а аьлла, омра дира цо.
47Паччахьо элира Даниале: «Баккъалла ву шун Дела массо а деланийн Дела а, паччахьийн Олахо а, къайленаш йовзуьйтуш волу, хІунда аьлча хьуна а и къайле Цо йовзийтина дела».
48ТІаккха даржехь лакхаваьккхира паччахьо Даниал. Дуккха даккхий совгІаташ делира цо цунна. Бавел-мехкан цхьана декъа тІехь а, бавелхойн хьекъалалла долчарна тІехь а коьрта хьаькам хІоттийра цо иза.
49Цул сов, Даниала шега дехар дича, паччахьо Бавел-мехкан гІуллакхаш дан Шадрак а, Мешак а, Іабди-Нага а хІоттийра, ткъа Даниал паччахьан кертахь висира.
3
Набухди-Нецаран омра
1Набухди-Нецар-паччахьо деших цхьа сурт дайтира, лакхалла кхузткъа дол барам болуш, ткъа шоралла ялх дол барам болуш. Цо иза дІахІоттийра Бавел-махкара Дура олучу шерачу арахь.
2ТІаккха Набухди-Нецар-паччахьо схьакхайкхира тхьамданаш, мехкадай, куьйгалхой, коьрта кхелахой, хазна Іалашйийраш, бакъонаш лелораш, кхелан нийсо ларйийраш, иштта кхин болу мехкан хьаькамаш а, и дайтина сурт даздеш, дІаделларна хІоттийначу дезачу дийнахь схьадуьйла аьлла.
3Тхьамданаш а, мехкадай а, юьртдай а, коьрта кхелахой а, хазна Іалашйийраш а, бакъонаш лелораш а, кхелан нийсо ларйийраш а, кхин болу мехкан хьаькамаш а Набухди-Нецар-паччахьо хьалахІоттийна долу сурт гучудаккхар даздан схьагулбелира. Набухди-Нецар-паччахьо хьалахІоттийначу суьртана хьалха дІахІиттира уьш.
4ТІаккха туркхо зевне мохь туьйхира: «Хаам бо шуьга, массо а къаьмнийн а, халкъийн а, меттанийн а болу нах!
5Нагахь маІийн, шедагийн, дечиг-пондарийн, мерз-пондарийн, зурманийн иштта кхин массо а тайпана эшарийн гІирсийн аз шайна хезча, охьа а эгий, сужда де Набухди-Нецар-паччахьо дІахІоттийначу дашочу суьртана.
6Ткъа, охьа а воьжна, суждане ца ваханарг, цу сохьта цІе летта йогучу пеша кхуссур ву».
7Цундела, шайна маІийн, шедагийн, дечиг-пондарийн, мерз-пондарийн, кхин массо а тайпанарчу эшарийн гІирсийн аз хезча, массо а мехкийн, халкъийн, меттанийн а болчу наха, охьа а эгна, Набухди-Нецар-паччахьо дІахІоттийначу дашочу суьртана сужда дира.
МуьтІахь ца хиларна бехкебар
8Оцу хенахь цхьаболу седа-жайна хьовсучара яхІудхой бахьана долуш, бахка а баьхкина, паччахье мотт туьйхира.
9Цара Набухди-Нецар-паччахье элира: «Паччахь, вехийла хьо даим!
10Ахь омра динера, хІора адам шена маІийн, шедагийн, дечиг-пондарийн, мерз-пондарийн, зурманийн, кхин йолу массо а тайпанарчу эшарийн гІирсийн аз шайна хезча, охьа а эгий, сужда де деших динчу суьртана аьлла.
11Ткъа, охьа а воьжна, суждане ца ваханарг цІиййиначу пеша кхосса аьлла.
12Амма ахь Бавел-махка тІехь гІуллакх дан хІоттийначу къонахоша кхочуш ца до, ва паччахь, хьан омра. Уьш бу Шадрак а, Мешак а, Іабди-Нага а цІе йолу яхІудхой. Хьан деланаш а ца лору цара, ахь дІахІоттийначу деших динчу суьртана Іибадат а ца до цара».
13ТІаккха Набухди-Нецара, ша луьра дарвеллачохь, тІедожийра Шадрак, Мешак, Іабди-Нага а шена тІевалор. И нах паччахьна тІебалийра.
14Набухди-Нецара хаьттира цаьрга: «Бакъ дуй, Шадрак, Мешак, Іабди-Нага, аша сан деланаш ца ларар а, ас дІахІоттийначу суьртана Іибадат ца дар а?
15Нагахь санна хІинца дуьйна шаьш кийча хилахь, шайна маІийн, шедагийн, дечиг-пондарийн, мерз-пондарийн, зурманийн а, иштта кхин йолу массо а тайпанарчу эшарийн гІирсийн аз ма-хеззинехь, охьа а эгий, сужда делаш аса дІахІоттийначу деших диначу суьртана. Амма аша Іибадат ца дахь, цу сохьта цІиййиначу пеша кхуссур ду шу. ТІаккха муьлхачу дала кІелхьардохур ду шу сан куьйгах?»
16Шадрака а, Мешака а, Іабди-Нагас а жоп делира Набухди-Нецар-паччахье: «Цунах лаьцна хьоьга жоп дала оьшуш меттиг бац тхан.
17Нагахь санна тхо цІийина йогучу пеша кхийсахь а, оха Іибадат деш волу Дела ницкъ болуш ву тхо цунах кІелхьардаха. Хьан куьйгах а, ва паччахь, кІелхьардохур ду Цо тхо.
18Нагахь санна Цо и ца дахь а, хаа ду хьуна, ва паччахь, хьан деланаш оха лорург цахилар а, ахь дІахІоттийначу дашо суьртана корта беттарг цахилар а».
Шадрак а, Мешак а, Іабди-Нага а пеша чу кхоссар
19И хезча, оьгІазаллех вуьзира Набухди-Нецар. Шадраке а, Мешаке а, Іабди-Наге а хьаьжча, ойла хийцаелира цуьнан. ТІаккха хІинццалц чул ворхІазза чІогІа пеш латае аьлла, омра дира цо.
20Шен эскарера уггаре а онда болчу къонахошна тІедожийра паччахьо Шадрак а, Мешак а, Іабди-Нага а, дІа а вихкина, цІиййиначу пеша кхоссар.
21Цул тІаьхьа уьш, дІа а бихкина, чухулара а, тІехулара а бедаршца а, коьртарчу хІуманашца а, церан кхин йолу тІерачу хІуманашца а цІе летта йогучу пеша кхиссира.
22Паччахьо дина и омра чІогІа а хилла, пеш сов тІех цІиййина хилар бахьана долуш, цІеран алуно багийна байира Шадрак а, Мешак а, Іабди-Нага а пеша чу кхиссина болу нах.
23Ткъа хІара кхо стаг, Шадрак, Мешак, Іабди-Нага а, вихкина а волуш, цІе летта йогучу пеша вуьйжира.
Кхо доттагІ кІелхьарваккхар
24Жимма хан яьлча, пеша хьоьжучу Набухди-Нецара, инзар а ваьлла, сихха хьала а иккхина, шена гонах болчу элашка хаьттира: «Кхо стаг вацара вай вихкина цІерга кхоьссинарг?» – аьлла.
Цара жоп делира паччахье: «ЦІена бакъ ду-кх иза, паччахь!» – аьлла.
25Цара аьллачунна дуьхьал паччахьо элира: «ХІан-хІан, вихкина воцу виъ стаг го суна цу чохь цІарна юккъехула лелаш, цхьа а тайпана зен ца хилла царна, ткъа воьалгІачун васт маликачух
[2] тера ду».
Кхо доттагІ даржехь лакхаваккхар
26Йогучу пешан кевне а вахана, Набухди-Нецара элира: «Шадрак, Мешак, Іабди-Нага, Веза Воккхачу Делан леш, арадовла, схьадуьйла!» ТІаккха Шадрак, Мешак, Іабди-Нага а цІеран юккъера арабевлира.
27Схьагулбеллачу тхьамданашна а, мехкадайшна а, куьйгалхошна а, паччахьна гонах болчу элашна а гира хІокху нехан догІмашна тІехь и цІе ницкъ болуш ца хилар. Коьртара месаш а ца ягийнера, тІера бедарш а хийца ца еллера, ур-атталла цІеран хьожа-м яцара царех йогІуш.
28ТІаккха Набухди-Нецара элира: «Хастам бу Шадракан а, Мешакан а, Іабди-Нагин а Далла, царна Шен малик даийтина волчу. Шех тешна, паччахьан омра кхочуш а ца дина, шайн Дела воцург лара а ца лерина, шайн Дела воцчунна цхьана а кхечу далла Іибадат а ца дина, шайн догІмаш цІерга тесна болу хІорш кІелхьарбаьхна Цо.
29Ас сайгара омра луш ду муьлххачу а къаьмнийн а, халкъийн а, меттанийн а болчу нахах Шадракан, Мешакан, Іабди-Нагин а Дела сийсазвинарг, аьтта, кескаш йина карор ву, цуьнан цІа саьлнаш йина карадойтур ду, цу Деле санна, кхин цхьана а Деле кІелхьарваккхалур воцу дела».
30Цул тІаьхьа Шадрак, Мешак, Іабди-Нага а паччахьо Бавел-махкахь даржехь лакхабехира.
Набухди-Нецаран шолгІа гІан
31«ХІара Набухди-Нецар-паччахьера кехат ду дерриге а лаьтта тІехь дехаш долчу муьлххачу а къаьмнийн а, халкъийн а, меттанийн а нахе.
Шу маьрша Іойла!
32Лаьа суна Веза Воккхачу Дала сайна тІехь гайтина долу инзаре гІуллакхаш а, Іаламаташ а шуна дІахаийта.
33Ма даккхий ду Цо гойту Іаламаташ,
ма нуьцкъала ду Цуьнан тамашийна гІуллакхаш!
Цуьнан пачхьалкх абаден пачхьалкх ю.
Цуьнан олалла тІаьхьенашкара тІаьхьенашка ду.
4
1Со, Набухди-Нецар, аьтто а хуьлуш, сайн паччахьийн гІишлошкахь паргІат вехаш вара.
2Амма, со кхеравеш, суна гинчу гІено а, вижначохь аса йинчу ойланаша а, суна дуьхьал хІуьттучу суьрташа а синтем байира сан.
3ТІаккха аса омра дира, Бавел-махкара берриге а хьекъалалла дерш схьабалабе аьлла, цаьрга сайна гинчу гІенан маьІна тидийтархьама.
4ХІетахь баьхкира бозбунчаш а, эвлаяаш а, седа-жайна хьовсурш а, палтуьйсурш а. Аса сайн гІан цаьрга дийцира, амма царна ца хиира цуьнан маьІна.
5ТІаьххьара а безачу деланийн са
[3] шеца долу, Бел-Ташацар цІе йолу Даниал веара суна тІе. (И цІе сан делан цІарах схьаяьлла ю.) Цуьнга дІадийцира аса сайн гІан:
6„Бел-Ташацар! Бозбунчийн коьртаниг! Суна хаьа хьоьца безачу деланийн
[4] са дуйла а, цхьа а къайле йовза хьуна хала ца хуьлийла а. Кхетавехьа со суна гІенах дуьхьалхІоьттинчу суьртах а, цуьнан маьІнах а.
7Вижначохь сан коьрта чохь дуьхьалхІиттина суьрташ иштта дара: лаьтта юккъехь инзаре доккха дитт гира суна.
8И дитт доккха а, онда а дара, стигала кхоччуш лекха а дара, дуьненан йистера дуьйна гуш а дара.
9ТІех хаза гІаш а, шортта стоьмаш а, массарна тоъал юург а яра цунна тІехь. Аренашкара дийнаташна цу диттана кІел ІиндагІ карадора. Стигалшкара олхазарша цуьнан гаьннашна юккъехь бенаш дора. Цуьнан стоьмаш массо а са долчу хІумано дуура.
10Со вижначохь сайна дуьхьалхІоьттинчу суьртехь суна гира Делан уллора долу гІарол-малик стигалшкара охьадуссуш.
11Цо мохь тоьххна чІогІа элира: ‘ХІара дитт дІахададе, цуьнан генаш а хададе. Цунна тІера гІаш охьадегаде. Цуьнан стоьмаш дІасакхийса. Цу диттан кІелхьара дийнаташ дІайовлийта. Цуьнан гаьннашна тІера олхазарш а дІадахийта.
12Амма аьчкан а, цІестан а буржалшца дІа а къовлий, цуьнан коьрта орам лаьттан бухахь бита, аренийн бецашна юккъехь. Стигаларчу тхине иза тІунбайта, ткъа цуьнан дахар лаьттарчу бецашна а, дийнаташна а юкъахь хилийта.
13Цунна, адамийн кхетам дІа а баьккхина, экхан кхетам лур бу. Цунна ворхІ зама гур ю.
14Далла уллора долчу гІарол-маликийн омрано билгалдаьккхина а дара, Далла уллохь болчеран кхелаца хІоттийна а дара, бехачарна хаийтархьама, Веза Воккхачу Дала адамийн пачхьалкхашкахь олалла дойла а, уьш Шена луучунна Цо луш хилар а, адамашна юкъахь уггар а ларамза волчунна царна тІехь олалла далар а’.
15Иштта гІан гира суна, Набухди-Нецар-паччахьна. Ткъа ахьа, Бел-Ташацар, цу гІенан маьІна де, хІунда аьлча, сан пачхьалкхера цхьанна а хьекъалалла долчунна ца хиира цуьнан маьІна дан. Амма хьоьга иза далур ду, хьоьца безачу деланийн
[5] са долу дела“».
Даниала шолгІачу гІенан маьІна дар
16«ТІаккха Бел-Ташацар цІе йолу Даниал цхьа хан яллалц цецваьллачохь Іийра, ойланаша сагатдора цуьнан. Къамел долош, паччахьо элира: „Бел-Ташацар! Ахь са ма гатде и гІан бахьана долуш а, цуьнан маьІнин бахьаненна а“.
Бел-Ташацара, жоп луш, элира: „Сан олахо! Хьо ца везаш болчу мостагІашна хуьлийла цу гІенан маьІна.
17Хьуна гина долу доккха а, онда а дитт, стигала кхаччалц лекха а дара, дуьненан йистера дуьйна гуш а дара.
18Цунна тІехь инзаре хаза гІаш а дара, алссам стоьмаш а, массарна баа кхача а бара. Цунна кІелахь аренгара дийнаташ Іара, ткъа цуьнан гаьннашна юккъехь стигалшкара олхазарша бенаш динера.
19Хьуна гина дитт сийлахь вазвина а, чІагІвелла а волу хьо, паччахь, ву. Хьан сийлалла, лакха а даьлла, стигалшка хьалакхаьчна. Хьан олалла дуьненан йисте кхаччалц ду.
20Ткъа хьуна, ва паччахь, Далла уллора стигалшкара вуссуш волу гІарол-малик гира. Цо элира: ‘И дитт дІахададе, хІаллакде, лаьттан бухахь цхьа коьрта орам бен ца буьтуш. Аьчкан а, цІестан а буржалшца дІа а къовлий, иза тІунбайта стигаларчу тхине, аренийн дийнаташца хилийта цуьнан дахар, ворхІ зама цунна тІехула чекхъяллалц’, – бохург,
21хІара ду цуьнан маьІна, Веза Воккхачу Дала билгал а даьккхина, хьуна, сан эла, паччахьна, хила кечдинарг:
22адамех хьо дІакъастор ву. Дийнаташца хьан вахар хир ду. Старана санна, бецаш яор ю хьуна. Стигаларчу тхино тІадор ву хьо. ВорхІ зама дІаер ю, адамийн пачхьалкхаш тІехь олалла деш верг Веза Воккха Дела хиларх а, уьш Цо Шена луъучунна луш хиларх а хьо кхетале.
23Ткъа, диттан коьрта орам бита аьлла, динчу омрано гойту, олалла стигалшкара хиларна хьо къера хилча, хьан пачхьалкх юха а хьуна юьсург хилар.
24Цундела, паччахь, хуьлийла сан хьехам хьуна диканна. Нийсо а лелаяй, хьайн къиношна геч а дайта, къечаьрца къинхетаме а хилий, хьайн харцонаш дІа а яха. ТІаккха хьан беркате хилар дахдала мега“.
25Набухди-Нецар-паччахьна тІехь и дерриг а кхочушхилира.
26Шийтта бутт хан яьлча, Бавел-гІалахь, паччахьан гІишлойн шерачу тхов тІехь лелаш, паччахьо элира:
27„ХІара яц ткъа аса олалла дечу хенахь сайн цІе яккхийтархьама, сайн нуьцкъаллица сан пачхьалкхан цІа хилийта йина йолу Бавел-гІала!“
28И дешнаш аьлла а валале, паччахьна стигалара аз хезира: „Паччахь Набухди-Нецар, хьоьга боху, паччахьалла дІадели хьан!
29Адамех дІакъастош ву хьо. Аренгара дийнаташца вехар ву хьо. Бежанашца бецаш яор ю хьуна. Адамийн пачхьалкхаш тІехь олалла деш верг Веза Воккха Дела хиларна а, уьш Шена луучунна Цо луш хиларна а хьо къера хилале, ворхІ зама ер ю“.
30Набухди-Нецарна тІехь и дош цу сохьта кхочушхилира. Адамех дІакъастийра иза. Бежано санна, бецаш юура цо. Цуьнан дегІ стигалара тхино тІундора. Цуьнан чоьш дахделлера, аьрзун пелагаш санна. Цуьнан, олхазаран санна, мІараш яра».
Набухди-Нецара Дела хаставар
31«И денош дІадевлча, аса, Набухди-Нецара, бІаьргаш стигала хьалахьажийра. Кхетам меттахІоьттира сан. Веза Воккхачу Далла хастам а бира ас, даим вехаш волу Дела ваз а вира ас.
Цуьнан олалла хедар доцу олалла ду.
Цуьнан паччахьалла тІаьхьенашкара тІаьхьенашка ду.
32ХІокху лаьтта тІехь долу адамийн дахар хІумма а доцург ду.
Стигаларчу ницкъашна а, лаьтта тІехь бехачарна тІехь а Шена луъург деш ву Иза.
Вац-кх цхьа а Цунна дуьхьало ян ницкъ болуш,
я „Ахь хІун дина?“ – аьлла, Цуьнга вистхила бакъо йолуш.
33Сан кхетам меттахІоьттинчу хенахь сан пачхьалкхан сийлалла а, сан хьолалла а, хьалхалера дарж а юхадирзира соьга. ТІаккха карийра со суна гонах хиллачу элашна а, уллорчу куьйгалхошна а. Со паччахьалла дан юхаметтахІоттийра, сан сийлалла кхин а лакхаделира.
34ХІинца аса, Набухди-Нецара, ваз а во, лакха а воккху стигалшкара Паччахь, сий а до Цуьнан. Массо а Цо деш долу хІума нийса ду, ткъа дерриге а Цуьнан некъаш бакъ ду. Дагца куралла ерш охьатаІо Иза ницкъ болуш а ву».
5
Белшацар-паччахьо хІоттийна той
1Эзарнашкахь болчу шен уллорчу куьйгалхошна доккха той хІоттийнера Белшацар-паччахьо. Эзарнашкахь болчу хьешашца цхьаьна чагІар мийлира цо.
2ЧагІаро вахийначу Белшацара шен дас, Набухди-Нецара, Ярушалаймера Делан цІийнан чуьра араяьхна еана йолу дашо а, дато а пхьегІаш чуяр тІедиллира, царна чуьра шега а, шен уллорчу куьйгалхошка а, шен зударшка а, шен гІарбашашка а маларш мийлийтархьама.
3ТІаккха Ярушалаймера Делан цІийнера еана йолу и дашо пхьегІаш чуеара. Цуьнан уллорчу куьйгалхоша а, цуьнан зударша а, цуьнан гІарбашаша а царна чуьра маларш мийлира.
4ЧагІар а муьйлуш, деших а, детих а, йоьзах а, эчигах а, дечигах а, тІулгах а бина болу шайн деланаш базбора цара.
5Оццу хенахь цІеххьана, пена чуьра схьадовлуш санна, адаман куьйган пІелгаша, ара а девлла, паччахьан цІа чохь къуьдана дуьхьал болчу пена тІерачу кирана тІехь йозанаш деш гира паччахьна.
6Юьхьа тІера хийцавелира иза. Ойланаша хьовзийра иза. Цуьнан настарш малъелира, голаш, бегош, вовшахбетталора.
7ЧІогІа мохь туьйхира паччахьо, бозбунчаш а, седа-жайна хьовсурш а, палтуьйсурш а схьабалабе аьлла. Уьш чубалийча, паччахьо Бавел-мехкан хьекъалалла долчаьрга элира: «ХІара йоза деша а дешна, цуьнан маьІна соьга дийцинчунна паччахьниг санна долу цІен духар а лур ду, цуьнан коча дешин зІе а уллур ю. Пачхьалкхехь даржехь кхоалгІаниг лоруш олахо а вийр ву аса цунах».
8Амма оцу чубаьхкинчу хьекъалалла долчех цхьанна а и йоза деша а, цуьнан маьІна дан а ца хиира.
9Белшацар-паччахьан чІогІа синтем байнера, цуьнан юьхьсибат хийцаделлера, цуьнан уллора куьйгалхой, шаьш хІун дан деза ца хууш, боьхнера.
10Ткъа паччахьан нана, паччахьан а, цуьнан уллорчу куьйгалхойн а къамелаш шена хазар бахьана долуш, чуеара. Къамел долош, цо элира: «Паччахь, вехийла хьо даим! Хьан ойланаша ма хьийзавойла хьо, юьхьсибат ма хийцалойла хьан!
11Шеца безачу деланийн са
[6] долуш цхьа къонах ву хьан пачхьалкхехь. Деланашкара
[7] долуш санна, серло, хьекъал, хьекъалалла цуьнгахь карийнера, хьан дас олалла динчу хенахь. ХІетахь хьан дас Набухди-Нецар-паччахьо и къонах, бозбунчашна а, эвлаяашна а, седа-жайна хьовсучарна а, палтуьйсучарна а тІехь коьртаниг а вина, дІахІоттийнера. И динера хьан дас ша паччахь волуш,
12цуьнгахь, паччахьо Бел-Ташацар аьлла цІе хийцинчу оцу Даниалехь, къаьсттина дукха кхетам, хаарш, хьекъал дара. ГІенаш дийца а, ца кхетачун маьІна дан а, хала долу хІума цхьалхадаккха а хаьара цунна. Цундела Даниал схьавалавайта, тІаккха цо дуьйцур ду йозанан маьІна».
Даниала йозанан маьІна дийцар
13Даниал паччахьна тІевалийра. Паччахьо, хаттар а деш, элира: «Хьо вуй сан дас, паччахьо, ЯхІуд-махкара балийна йийсарехь болчу яхІудхойх цхьаъ волу Даниал?
14Хьоьца безачу деланийн са
[8] хиларх а, серло а, кхетам а, лаккхара хьекъалалла а хьоьгахь карорах а лаьцна суна хезна.
15ХІара хьекъалалла дерш а, бозбунчаш а балийнера со волчу, йоза дешийтархьама а, цуьнан маьІна соьга дийцийтархьама а, амма царна суна иза дийца ца хии.
16Ткъа хьох лаьцна суна хезнера дуьйцуш, маьІна дан а, хала долу хІума цхьалхадаккха а хьуна хаьа аьлла. Делахь, хІара яздина долу йоза деша а дешна, ахь цуьнан маьІна дахь, хьуна паччахьниг санна долу цІен духар а тІедухур ду, иштта дашо зІе хир ю хьан кочахь, цул сов, сан пачхьалкхехь даржехь кхоалгІаниг а волуш, олахо хир ву хьох!»
17ТІаккха, паччахье жоп а луш, Даниала элира: «Хьайн совгІаташ хьайна дита я кхечунна дІало, ткъа яздина дерг ас паччахьна доьшур а ду, цуьнан маьІна цунна дуьйцур а ду.
18Ва паччахь! Веза Воккхачу Дала хьан дена, Набухди-Нецарна, совгІат а дина, паччахьалла а, возалла а, сийлалла а, цІе яккхар а деллера.
19Дала цунна елла йолчу сийлаллех массо а къаьмнийн а, халкъийн а, меттанийн а долу адамаш цунах кхералора, озалора. Шена лиънарг воьра цо, шена лиънарг дийна вуьтура цо. Шена лиънарг вазвора, шена лиънарг кІезиг хоьтуьйтура.
20Амма цуьнан дог курадаьлча, синца иза тІех къиза дарвелча, цуьнгара паччахьалла дІадаьккхира, цуьнан цІе яккхар дайира.
21Иза адамех дІахадийра. Цуьнан дог дийнатийн дагах тарделира. Иза вехира варрашца, старана санна, бецаш яайора цунна. Стигалара тхино цуьнан дегІ тІададора. Иштта дара, Веза Воккхачу Дала адамийн пачхьалкхаш тІехь олалла деш хиларх а, Цо Шена луъу паччахьаш дІахІиттабарх а, Набухди-Нецар кхетталц.
22Амма ахьа, цуьнан кІанта Белшацара, и дерриге а хуъушехь, Далла хьалха кІезиг ца хетийти хьо,
23ткъа стигалшкара Везачу Элана дуьхьал а ваьлла, Цуьнан ЦІенна чуьра пхьегІаш яийтира ахь. Ахьа а, хьан уллорчу куьйгалхоша а, хьан зударша а, хьан гІарбашаша а царна чуьра чагІар мийлира. ХІумма а гуш, хезаш, хууш боцу дато а, дашо а, йоьзан а, аьчкан а, дечиган а, тІулган деланаш ахь, базбеш, хастийра. Ткъа хьан садеІар а, ахь мел боккху ког а карахь волчу Делан ахь сий ца дира.
24Цундела даийтина Делера и куьг а, яздина хІара йоза а.
25ХІара ду яздинарг: „МАНЕЙ, МАНЕЙ, ТАКХЕЛ, УПАРСИН“
[9].
26Цу дешнийн маьІна хІара ду: „МАНЕЙ“ бохург – хьуна паччахьалла дан Ша делла денош, дагар а дина, Дала чекхдаьхна бохург ду.
27„ТАКХЕЛ“ – хьо, Делан терзана тІехь оьзча, буьззина мах боцуш карийна бохург ду.
28„УПАРСИН“ – хьан пачхьалкх, екъа а екъна, мадайхошна а, парсихошна а дІаелла бохург ду».
29ТІаккха, Белшацаран омрица, Даниална, и вазвеш, паччахьниг санна долу цІен духар а тІекхоьллира, коча дашо зІе а оьллира, иза пачхьалкхехь даржехь кхоалгІа олахо ву аьлла, дІа а кхайкхийра.
30Ткъа хашадхойн паччахь Белшацар цу буссехь вийра.
31Цул тІаьхьа паччахьалла кхузткъе ши шо долчу мадайхойн махкара Дари-Ваша цІе йолчу паччахьна карадеара.
6
Даниал лоьмашца ор чохь хилар
1Пачхьалкхан массо а маьІІехь шен олалла чІагІдан, Дари-Ваша-паччахьна бегІийла дара шен пачхьалкхана тІехь цхьа бІе ткъа тхьамда хІоттор.
2Паччахьо оцу тхьамданашна тІе кхо эла дІахІоттийра, царех цхьаъ Даниал а волуш. Цу тхьамданашка пачхьалкхехь долу хьал элашка дІадийцийтархьама а, шена болучу пайданах ца валархьама а динера цо иза.
3Даниал кхечу элел а, тхьамданел а къаьсташ вара: цуьнгахь къаьсттина тІех долу хьекъалалла дара. Ерриге а пачхьалкхана тІехь иза коьртаниг а вина, дІахІотто дагадеанера паччахьна.
4Цундела пачхьалкхана тІехь урхалла дарехь Даниал бехке ван бахьана лоьхуш бара элий а, тхьамданаш а. Амма иза тешаме волу дела, царна цхьа а бахьана ца карадора. Цуьнгара цхьана а тайпанара ледарло ца йолура, цхьа а бехк баккха хІума а ца нислора.
5«Нагахь санна Даниал шен динан парзаш кхочушдарца вай бехке ца вахь, цунна дуьхьалдаккха вайна кхин бахьана карор дац», – элира цу наха.
6Цу элаша а, тхьамданаша а къайлаха барт бира паччахьна тІебаха. Шаьш паччахь волчу баьхкича, цуьнга иштта элира цара: «Дари-Ваша-паччахь! Вехийла хьо даим!
7Массо а элаша а, тхьамданаша а, мехкан дайша а, хьехамчаша а, коьртачу кхелахоша а, вовшашлахь барт бина хьоьгара паччахьан омра далийта, ткъе итт дийнахь хьоьга, паччахь воцучуьнга, цхьаьнгга а кхечу деле я адаме дехар динарг лоьмашна даьккхинчу ор чу кхосса аьлла.
8И омра, цхьа а хийцамаш бан йиш йоцуш хилар билгал а доккхуш, дІаязде. ТІаккха, мадайхойн а, парсихойн а Іедалехь санна, и чІагІо йохо йиш хир яц».
9И омра, дІа а яздина, Дари-Ваша-паччахьо тІечІагІдира.
10Ткъа Даниал, паччахьо и омра чІагІдинийла шена хиъча, шен цІа чу вахара. Цуьнан лакха тІехь йолчу чоьнан кораш Ярушалаймехьа дІадиллина дара. ХІинццалц ша дийнахь кхузза ма-дарра, гора а хІоьттина, шен Далла доІанаш а дина, Цунна хастамаш бира Даниала.
11Къайлаха барт а бина, Даниал тергалвеш лелачу адамашна, Далла хьалха доІа а деш, шена Делера гІо доьхуш, гира хІара.
12ТІаккха паччахь волчу а баьхкина, паччахье цо дина омра дагадаийтира цара: «Хьо вац и омра чІагІдинарг, муьлхха а стаг ткъе итт дийнахь, хьо воцучуьнга, цхьанна а адаме я Деле дехар динарг лоьмашна даьккхинчу ор чу кхосса аьлларг?»
Паччахьо жоп делира: «И дош чІагІо йолуш ду, мадайхойн а, парсихойн а Іедал санна, цхьа а хийцам бан йиш а йоцуш».
13«Йийсарехь болчу яхІудхойх волчу Даниала, я хьо, паччахь, я ахь чІагІбина болу сацам тергал ца беш, дийнахь кхузза доІанаш до, гора а хІуттий» – аьлла, дийцира цара паччахье.
14И шена хезча, паччахьна чІогІа халахеттера. Даниал кІелхьарваккха дагахь, малх бузале цунна чІогІа гІо дан гІоьртира иза.
15Амма цу наха, цхьаьна а кхетта, чІогІа хьовзийра паччахь. Цара бохура: «Хаа ду хьуна, паччахь, мадайхойн а, парсихойн а Іедалехь цхьаьна а билгалдаккхаро я сацамо паччахьо чІагІдинарг хийца йиш йоцийла».
16ТІаккха паччахьо Даниал, шена тІе а валавайтина, лоьмаш чохь долчу ор чу кхоссийтира. Даниале паччахьо элира: «Гуттара а ахь Шена Іибадат деш волчу хьан Дала хьо кІелхьарвоккхур ву!»
17ТІаккха, тІулг а беана, оран бертиг дІакъевлира. Ткъа паччахьо иза шен а, шен уллорчу куьйгалхойн а мухІарш тохарца дІакъевлира, цхьана а стеган Даниалх бина болу сацам хийца йиш ца хилийтархьама.
18Цул тІаьхьа паччахь, шен цІийнан гІишло чу а вахана, юург а ца юуш, дІавижира, ур-атталла цхьана а тайпана шен самукъадаккхар а ца магош. Амма наб яйнера цуьнан.
19Іуьйранна сатоссуш хьала а гІаьттина, сихха лоьмийн орана тІевахара паччахь.
20Орана тІе а веана, иза латкъамечу озаца Даниале кхайкхира: «Даниал! Дийна волчу Делан лай! Ахьа Шена гуттара а Іибадат деш волчу хьан Деле кІелхьарваккхавеллий хьо?»
21ТІаккха Даниала паччахье элира: «Паччахь! Вехийла хьо даим!
22Сан Дала Шен малик даийтина. Цу малико лоьмийн батош дІакъевлина. Со Далла хьалха цІена волу дела, лоьмаша цхьа а тайпана зен-зулам ца дина суна. Ткъа хьуна хьалха а, паччахь, аса цхьа а тайпана зулам ца дина».
23Паччахьна иза чІогІа хазахийтира. Ор чуьра Даниал хьалаваккхийтира цо. Даниална тІехь цхьа а тайпана хилла чов яцара, иза шен Делах тешаш хилла дела.
24Паччахьо омра дира, Даниал бехке вина болу и нах а, церан бераш а, церан зударий а, схьа а балабай, ор чу кхийса аьлла. Орана буха а кхачале, лоьмашна карабахара уьш. ТІаккха цара, даьІахкаш а кегъеш, хІаллакбира уьш.
25Цул тІаьхьа Дари-Ваша-паччахьо дуьнен чохь дехаш долчу массо а къаьмнийн а, халкъийн а, меттанийн а болчу нахе яздира:
«Шу маьрша дехийла!
26Ас омра до, сан пачхьалкхан массо а маьІІехь адамаш, кхерамах дуьзна, дегадойла Даниалан Далла хьалха аьлла,
Иза дийна волу Дела хиларна а,
Цуьнан дахар даим долу дела а.
Делан пачхьалкх йохалур йоцуш ю.
Цуьнан олалла кхачалур доцуш ду.
27Стигалахь а, лаьтта тІехь а тамашийна гІуллакхаш а,
тамашийна билгалонаш а гойту,
паргІат а воккху,
кІелхьара а воккху Цо.
Лоьмийн ницкъах Даниал
ПаргІатваьккхинарг а Иза ву».
28Цул тІаьхьа Дари-Вашас паччахьалла динчу заманчохь а, парсихойн Къуреша паччахьалла динчу хенахь а, аьтто а хуьлуш, дика вехира Даниал.
7
ДуьхьалхІоьттинчу суьртехь диъ экха гар
1Бавел-мехкан
[10] паччахьо Белшацара куьйгалла дечу хьалхарчу шарахь Даниална вижначохь гІенах суьрташ дуьхьалхІиттира. ХІетахь и шена гина гІан, цуьнан маьІна а дуьйцуш, дІаяздира Даниала.
2Шен дийцар дІадолош, цо яздинера: «Буьйсанна сайна дуьхьалхІоьттинчу суьртехь стигалан еа а маьІІера хьоькхучу мохо хІорд лестош гира суна.
3Цул тІаьхьа хІорда чуьра, цхьаъ вукхунах тера а доцуш, доккха диъ экха араделира.
4Хьалхарниг лом санна дара, амма аьрзунан санна тІемаш дара цуьнан. Со хьийжира цуьнга, цуьнан тІемаш схьа а даьхна, иза лаьттара хьалаайалц. И экха, адам санна, ирахІоттийра. Цул тІаьхьа цунна адаман кхетам белира.
5Ченах тера а долуш, багарчу цергашна юкъахь бисина кхо пІенда а болуш, цхьа агІо хьалаайина а йолуш, шолгІа экха дара лаьтташ. „ХьалагІатта, шортта жижиг даа!“ – бохура цуьнга.
6Цул тІаьхьа цІоькъабергах тера долу кхин а цхьа экха гира суна. Цуьнан букъ тІехь олхазарийн санна биъ тІам бара. Цу экхан биъ корта а бара, цунна делла олалла а дара.
7Цул тІаьхьа, къемате ирча а, чІогІа онда а долуш, доьалгІа экха а гира суна буса дуьхьалхІиттинчу суьрташкахь. Цуьнан, яккхий а йолуш, аьчка цергаш яра. Цо шен мостагІий дІакхоллура, ткъа йиснарг когашца хьошура. Иза вукхарал къаьсташ а дара, цуьнан итт маІа а яра.
8Со цу маІашка хьоьжуш вара. Цу хенахь оцу маІашна юккъехула кхин а цхьа жимо маІа хьалаелира, ткъа хьалхалера кхо маІа цунна хьалхахь орамашца бухъехира. Цу маІана тІехь бІаьргаш дара, адамийн санна а долуш, кура къамел деш бага а яра».
Хенарчу Къаночо кхел яр
9«Со хьоьжучу хенахь паччахьан гІанташ дІахІиттийра. Цу гІантех цхьанна тІе Хенара Къано охьахиира. Цуьнан духар, ло санна, кІайн дара, ткъа Цуьнан коьртара месаш цІеначу кхакхана тІера чоьш санна яра. Иза тІехиъна гІант цІеран алу санна дара, цуьнан чкъургаш летта цІе яра.
10И летта йогу цІе Цуьнан хьалхāхула, доьду хи санна, арайолура. Багар а балур боцуш, эзарнашкахь дукха бара Цунна хьалхара гІуллакхаш дийраш. Эзарзза эзарнаш долу адамаш дара Цунна хьалха лаьтташ. ТІаккха кхел йийраш шайн болх боло охьахевшира, тептарш дІаделладелира.
11Со хьоьжуш лаьтташ, суна хезара цу маІо деш долу кура къамелаш. Со хьоьжуш Іачу хенахь и доьалгІа экха дийра, ткъа цуьнан дегІ, кескаш а йина, дагадан цІерга кхоьссира.
12Ткъа кхечу акхарошна, церан олалла дІа а даьккхина, кхидІа яккха цхьа хан-зама а бен ца еллера.
13Буьйсанна сайна дуьхьалхІоьттинчу суьртехь стигаларчу мархашца вогІу адамийн кІантах тера цхьаъ гира суна. ТІекхаьчна ваьлча, иза Хенара Къаночунна тІевигира.
14Олалла а, сийлалла а, паччахьалла а делира цунна. Массо а къаьмнийн а, халкъийн а, меттанийн а болчу наха цунна Іибадат дира. Цуьнан олалла хедар доцу олалла ду. Цуьнан пачхьалкх цкъа а юхур яц».
Гинчу суьртийн маьІна дар
15«Коьртарчу суьрташа сан, Даниалан, дегІа чуьра са карзах а даьккхира, синтем а байира.
16Цигахь лаьттачех цхьанна тІе а вахана, хІокху сайна гуш долчун ша ма-дарра нийса маьІна дар дийхира ас. ТІаккха малико, маьІна а деш, дийцира соьга:
17„И доккха диъ экха – иза Лаьтта тІехь хьалахІутту йолу йиъ пачхьалкх хир ю бохург ду.
18Цул тІаьхьа Веза Воккхачу Делан нехан карадоьрзур ду паччахьалла. Цара абаделлалц олалла а дийр ду“.
19ТІаккха доьалгІачу экханах лаьцна бакъдерг хаа лиира суна. И экха вукхарах тера доцуш, къемате ирча дара. Аьчка цергаш а, цІестан мІараш а яра цуьнан. Юуш, отуш, йиснарг когашца хьоьшуш дара иза.
20Цуьнан коьрта тІехь йолчу итт маІах а, шена тІехь бІаьргаш долчу а, кура луьйш бага йолчу а, вукхарал езо хетачу кхечу маІах а лаьцна хаа лиира суна. И яра, шена хьалхара кхо маІа охьа а йожош, керла яьлла маІа.
21Цу маІо Веза Воккхачу Делан нахаца тІом беш а, царна тІехь толам боккхуш а гира суна,
22Хенара Къано схьаваллалц. ТІаккха, Веза Воккхачу Дала кхел яр дІаделира
[11] Шен нехан кара. Цул тІаьхьа паччахьалла Делан нахе кхочу хан тІееара.
23МаьІна а деш, соьга иштта элира: „ДоьалгІа экха – иза Лаьтта тІехь, массо а кхечу пачхьалкхех тера а йоцуш, йоьалгІа пачхьалкх хир ю бохург ду. Дерриге а Латта цу пачхьалкхо Іуьйшуш, хьоьшуш, отуш хир ду.
24Итт маІо гойту цу пачхьалкхера итт паччахь вериг хилар. Царал тІаьхьа, царах тера а воцуш, кхин цхьа паччахь вер ву. Цо царна юкъара кхо паччахь охьатаІор ву.
25Иза Веза Воккха Дела емалвеш а хир ву, Веза Воккхачу Делан нахана таІзар а дийр ду цо. Церан деза денош а, Іедал а хийца гІертар ву иза. И нах цуьнан кара дІалур бу зама а, заманаш а, ахзама а чекхъяллалц.
26Цул тІаьхьа охьаховшур бу кхел йийраш шайн болх дІаболо. Олалла цуьнгара дІадоккхур ду иза гуттаренна а хІаллаквархьама а, вохорхьама а.
27Ткъа паччахьалла а, олалла а, ерриге а стигална кІел йолчу пачхьалкхийн сийлалла а дІалур ду Веза Воккхачу Делан болчу нехан къоман кара. Делан паччахьалла
[12] абаделлалц долу паччахьалла ду. Массо а олахой Цунна
[13] Іибадат деш а, муьтІахь а хир бу“.
28Кху тІехь сан дийцар чекхдолу. Со, Даниал, сан ойланаша чІогІа кхерийнера, со юьхь-басца а хийцавеллера, амма и дийцар ас сайн даг чохь латтийра».
8
Коьмах а, божах а лаьцна сурт хІоттар
1Суна, Даниална, Белшацар-паччахьо паччахьалла динчу кхоалгІачу шарахь хьалха дуьхьалхІоьттинчу суьртал тІаьхьа юха а дуьхьалхІоьттира цхьа сурт.
2Сайна дуьхьалхІоьттинчу суьртехь пачхьалкхан Іейлам олучу декъа тІера Шушан-гІалахь Улай-хин йистехь со лаьтташ волуш гира суна.
3БІаьргаш хьалахьажийча, суна хІара сурт гира: хин йистехь лаьтташ цхьа ка бара, цуьнан ши маІа яра. Ший а маІа йоккха яра, амма цхьа маІа вукхул йоккхо а яра, и йоккха маІа тІаьхьа хьалаяьлла а яра.
4Цу коьмо малхбузехьа а, къилбаседехьа а, къилбехьа а маІаш Іуьттура. Цхьанна а экхане цунна дуьхьало ца ялора, цхьа а цунах кІелхьара а ца далалора. Цо шена луъург а дора, кураллаш а йора.
5Со цу белхан ойла еш волчу хенахь, малхбузехьара, сов сиха ярна, лаьттах ког а ца кхеташ, цхьа бож яра йогІуш. Цу божан шина бІаьрга юккъехь схьакъаьсташ гуш цхьа маІа яра.
6Хин йистехь суна гиначу ши маІа йолчу коьмана шен чІогІачу дераллица чухьаьдира и бож.
7КхидІа суна гира цу божо, дар а елла, цу коьмана тІе а кхетта, цунах лата а летта, иза эшош. Цуьнан ши маІа йохийра цо. Цу коьман ницкъ ца тоьира божана дуьхьал лата. Цу божо, тоьхна лаьтта а божийна, хьаьшна дІабахийтира ка. Вацар-кх цхьа а и ка цу божан карара кІелхьарбаккхалур волуш.
8Циггахь бож чІогІа кураелира, амма иза чІагІъелла дІахІоьттича, цуьнан йоккхаха йолу маІа кагъелира. Цуьнан метта, стигалара мох хьоькхучу еа а агІор а йирзина, йиъ маІа тІеелира.
9Царах йолчу цхьана маІана тІе кхин цхьа жима маІа елира. Иза къилбехьа а, малхбалехьа а, «къаьсттина хазачу махкахьа» а чІогІа дІасаяьржира.
10Стигаларчу ницкъашна тІелаттал чІагІ а елла, стигаларчу ницкъийн а, седарчийн а цхьадолу дакъа лаьтта охьа а дожийна, хьийшира цо.
11Ур-атталла цу ницкъийн Элана а дуьхьалъелира иза. Цунна хІора дийнахь сагІа даккхар а дихкира цо, Цуьнан цІа а сийсаздаьккхира цо.
12Делан эскаро къинош леторна тІера хІора дийнахь доккху сагІа дІатесира. Билггал бакъдерг лаьтта тІе охьатаІийра. Цу маІан ша мел дечунна тІехь аьтто болура.
13Суна хезира цхьа малик цхьаьнга дистхуьлуш: «Мел яхлур ю те хІора дийнахь доккхучу сагІанах а, Далла вас еш долу къилахь хІуманаш лелорах а, Делан цІа а, Делан эскар а когашца хьешарх а лаьцна дуьхьалхІуттучу суьртехь юьйцу зама?»
14Суна хезира вукхо делла жоп: «Ши эзар кхо бІе суьйре а, Іуьйре а яьлча, Делан цІа цІанлур ду».
Джабраил-малико гинчу суьртан маьІна дар
15ХІара сурт суна гІенах дуьхьалхІоьттинчул тІаьхьа, со, Даниал, цуьнан маьІна лоьхуш вара. Ткъа цІеххьана суна хьалха стеган аматехь волу цхьаъ дІахІоьттира.
16ТІаккха Улай-хин тІера адаман аз хезира суна. Цу озо, кхойкхуш, бохура: «Джабраил-малик, кху суьртан маьІна дехьа цунна!»
17Цул тІаьхьа со лаьтташ волчу метте тІевеара иза. И тІевеача, кхеравелла, бертал охьавуьйжира со.
Цо элира соьга: «Хаалахь, адаман кІант, хІара сурт дуьненан чаккхенан заманца дозуш дуйла!»
18Иза соьга вистхуьлучу хенахь, чохь са а доцуш, бертал воьжна Іара со. Ткъа цо, соьга куьг а кховдийна, со когаш тІе дІахІоттийра.
19«ХІинца Делан оьгІазлонан тІаьхьарчу деношкахь хиндерг дуьйцур ду ас хьуна, дуьненан чаккхенан билгалъяьккхинчу заманца иза дозуш долу дела, – элира соьга малико. –
20Хьуна гина болу ши маІа йолу ка – уьш мадайхойн а, парсихойн а паччахьаш бу.
21Ткъа хьуна гина йолу месала бож – иза грекийн паччахь ву. Цуьнан бІаьргашна юккъехь йолу йоккха маІа – иза цу грекийн дуьххьарлера паччахь ву.
22И маІа кагъелира, ткъа цуьнан метта кхин а йиъ маІа тІеелира. Цу халкъах йиъ пачхьалкх хилла дІахІуттур ю, амма, хІара санна, ницкъ болуш хир яц уьш бохург ду иза.
23Ткъа церан паччахьалла чекхдолуш, уьш кхоччуш къинош латийна бевллачу хенахь, эхь доцу, тешнабехк барехь корматалла шегахь йолу цхьа паччахь дІахІуттур ву.
24Цуьнан ницкъ чІагІлур бу, цуьнан шен ницкъаца и ца хилахь а. Тамашийна бохамаш бан а, ша мел дечунна тІехь аьтто хила а, онда ницкъ берш а, Делан халкъ а хІаллакдан а ларош хир ву иза.
25И паччахь хьекъал долуш хиларна, тешнабехк барехь аьтто хуьлуш хир ву. Цуьнан даг чу куралла южур ю. ДІахьедар а ца деш, халкъашна юкъара дукхахберш цо цІеххьана хІаллакбийр бу. Уггар а лакхара волчу паччахьна дуьхьал вер ву иза, ткъа иза хІаллаквийр ву, амма иза адаман карах хир дац.
26Суьйренех а, Іуьйренех а лаьцна хьуна гинарг – иза билггал бакъ ду, ткъа ахьа и хьайна гина сурт къайладаккхий дита, иза кестта хиндолчух лаьцна доцу дела».
27Масийтта дийнахь гІора а дайна, цомгуш хилла Іийра со, Даниал. Цул тІаьхьа а бен паччахьан гІуллакхаш дан вола ца велира со. ДуьхьалхІоьттинчу суьртах со цецваьллера, со цунах ца кхетара.
9
Даниала Исраилан халкъана тІера дина доІа
1Мадайхойн тайпанара волчу Ахьаш-Варушан кІант Дари-Ваша хашадхойн пачхьалкхана
[14] тІехь паччахь хІоьттира.
2Цо паччахьалла дечу хьалхарчу шарахь Делан Йозанаш толлуш хьесап дича, со, Даниал, Везачу Эло Ярми-ЯхІу-пайхамаре Ярушалайм-гІала кхузткъе итт шарахь бохам хилла лаьттар ю аьллачу хенах кхийтира.
3ТІаккха доІанца, дехарца, марха кхабарца, сингаттаме хилар гойту бедар юхарца, сайна тІе чим тасарца ас сайн дог-ойла Хьалдолчу Далла тІеерзийра.
4Тхаьш летийначу къиношна къера а хуьлуш, ас сайн Везачу Деле доІа дира.
Ас элира: «Доьху Хьоьга, Хьалдолу Дела! Хьо сийлахь а, кхераме а ма ву! Хьайн весеташ кхочушдеш болчаьрца Айхьа бина барт ларбо Ахь! Хьо везаш болчарна Хьайн хедар боцу безам а ма гойту Ахь!
5Къинош а летадора, харцонаш а лелайора, хьарамдерг а леладора оха. Дуьхьал а девлла, Хьан весеташна а, парзашна а тІерадевллера тхо.
6Хьан цІарах тхан паччахьашка, тхан элашка, тхан дайшка, тхан дерриге а халкъе бистхуьлуш болчу Хьан пайхамаршка ла ца дугІура оха.
7Хьалдолу Эла, Ахьа нийсо ма лелайо. Ткъа тхо, яхІудхой а, Ярушалайм-гІалин бахархой а, массанхьа а бехаш болу исраилхой а юьхьІаьржачу хІиттина. Тешаме а ца хилла, Хьайх дІадерзаре терра, Ахьа дІасалаьхкина тхо юххерчу а, генарчу а мехкашка.
8Ва Веза Эла! Тхан паччахьаш а, элий а, дай а юьхьІаьржачу хІиттина бу, оха Хьуна хьалха къинош летийна дела.
9Ткъа тхан Хьалдолу Дела къинхетаме а ву, гечдеш а ву, Шена дуьхьал тхо эргІаддевллехь а.
10Шен леш болчу пайхамаршкахула баийтина болу Цуьнан хьехамаш кхочушбархьама, тхайн Везачу Делан озе ла ца дугІура оха.
11Дерриг а Исраилан халкъо дІатеттира Хьан товрат-хьехамаш. Хьан озе ла а ца дугІуш, иза дІадирзира Хьоьгахьара. Цундела вайх неІалт а, сардам а бахана, цу Делан лай волчу Муса-пайхамаро шен товрат-хьехамаш тІехь язбина болу, хІунда аьлча Далла хьалхахь вай къинош хьерчийна.
12ТІаккха Дала кхочушдира тхоьга а, тхан мехкан куьйгалхошка а аьлла долу дешнаш. Цо тхуна тІе вуно боккха бохам баийтира. Ярушалайм-гІалина тІехь хилларг цкъа а стигал кІел хилла а дац.
13Муса-пайхамаран товрат-хьехамаш тІехь яздина ма-хиллара, бохам беана тхуна тІе. Амма къинош леточуьра юха а доьрзуш, Хьо тешаме хиларан терго а еш, оха ца лийхира тхешан Веза Дела тхаьшна резахилийтар.
14Везачу Эло, нийса хан тІеяре а хьаьжна, вайна и бохам бина, хІунда аьлча Ша деш долчу массо а гІуллакхашна тІехь бакъ ву вайн Веза Дела, амма вай ла ца дугІура Цуьнан озе.
15Ткъа хІинца, Хьалдолу Дела, Ахьа Хьайн ницкъ болчу куьйгаца Хьайн халкъ Мисар-махкара арадаьккхина. И дар бахьана долуш Ахьа таханлера де тІекхаччалц хьалаайина Хьайн цІе. Оха къинош а летийна, хьарамдерг а лелийна.
16Хьалдолу Эла! Хьайн йоллучу нийсонга хьаьжжина, дІайоккхийла Ахь Хьайн оьгІазалла а, дералла а Хьайн Ярушалайм-гІалина тІера. Иза Хьан гІала а, Ахь базбина лам а ма бу! Оха летийна къинош а, тхан дайн талхар а бахьана долуш, гонах болчара массара а Ярушалайм-гІалин а, Хьан халкъан а сий дайина.
17ХІинцца хазахьа, тхан Дела, Хьайн лай волчун доІа а, даггара дехар а. Хьайн дуьхьа, Хьалдолу Эла, резахиларца хьажахьа дассийначу Хьайн дезачу цІийне.
18Сан Дела! ДІахазахьа, Хьайн лерг схьа а дерзадай, хьажахьа, Хьайн бІаьргаш дІа а беллий, тхуна хиллачу бохаме а, Хьан цІе йоккхуш йолчу гІалане а, хІунда аьлча тхайн доІанаш до оха Хьуна хьалха, тхан бакъхилар бахьана а доцуш, ткъа Хьан боккхачу къинхетаме сатуьйсуш.
19Хьалдолу Эла, дІахазахьа! Хьалдолу Эла, гечдехьа! Хьалдолу Эла, тергам а бехьа, гІуллакх а дехьа, Хьайн дуьхьа дІа ца тоьттуш, сан Дела, хІунда аьлча Хьан цІе тиллина Хьан гІалина а, Хьан халкъана а».
20Аса а, сан Исраилан халкъо а летийначу къиношна со къера хилар дІадийцира ас доІанехь. Сайн Делан ломах лаьцна дехар а дІаделхийра ас сан Везачу Далла хьалха.
21Со доІа дина валаза а волуш, суьйренан сагІа доккху хан гергга йолуш, хьалха а сурт хІуттуш суна гина, адамах тера долу Джабраил-малик, тІемадаьлла, сихха схьадеара.
22Со кхета а веш, соьца къамел а деш, цо элира: «Даниал! Хьо кхеторхьама деана со хІинца.
23Хьо доІа дан волавелча, хьан доІанна жоп делира. Хьо Далла везаш стаг волу дела, иза хьоьга дІакхайкхо деана со. ХІинца оцу дешан духе а кхиа, дуьхьалхІоьттинчу суьртах а кхета.
24Кхузткъе уьттазза ворхІ-ворхІ хан-зама билгалъяьккхина хьан халкъана а, хьан езачу гІалина а зуламаш чекхдаха а, харцонийн чаккхенна тІе мухІар тоха а, къинош дІадаха а, даим нийсо латтийта а, хІуьтту суьрташ а, пайхамарша дийцинарш а чІагІдайта а, уггар Дезаниг къобалдайта а
[15].
25Делахь, хаа а хаалахь, кхета а кхеталахь: Ярушалайм-гІала меттахІотторах лаьцна даьлла омрана тІера Дала къобалвинчу баьччанна тІе кхачале, ворхІазза ворхІ-ворхІ хан-зама а, кхузткъе шозза ворхІ-ворхІ хан-зама а ер ю. ТІаккха меттахІоттор ю и гІала шен урамашца а, чІагІонашца а, амма халачу хенашкахь хир ду иза.
26ТІаккха, и кхузткъе шозза йолу ворхІ-ворхІ хан-зама яьлча, Дала къобалвинчун дахар хедар ду, цунна дуьхьалдаккха хІумма а дацахь а
[16]. Ткъа гІала а, Делан цІа а вогІур волчу баьччанан халкъо дохийна хир ду. ТІаьхье хир ю цуьнан, дистина деанчу хин тІаьхье санна. Ткъа дуьненан чаккхе тІекхаччалц тІом хир бу, билгалбаьхна болу бохамаш а хуьлуш.
27Дукхахболчаьрца цу баьччано цхьана ворхІ хан-заманна барт чІагІбийр бу. Цу ворхІ заманан эханехь дийнаташ дагош сагІа даккхар а, кхийолчу хІуманийн сагІа даккхар а сацор ду цо. Ткъа Делан цІийнан уггар лекхачу меттехь вас еш йолу къемате хІума дІахІоттор ю цо, билгалъяьккхина йолу чаккхе шена тІекхаччалц».
10
Даниална Хьиддекхал-хин йистехь дуьхьалхІоьттина сурт
1Парси-мехкан паччахьо Къуреша паччахьалла дечу кхозлагІчу шарахь Бел-Ташацар цІе йолчу Даниална Делера хаам хиллера. И хаам бакъ а бара, ткъа цунах кхета чІогІа хала а дара. ДуьхьалхІоьттинчу суьртехула Даниална дІахоуьйтура цу хааман маьІна.
2Оцу деношкахь кхаа кІирнах гІайгІане воьжна Іийра со, Даниал.
3Тоьлла кхача ца буура ас. Жижиг а, чагІар а ца дахара сан кийра. Кхо кІира кхаччалц, дегІан цІано ярхьама хьожа йогІу хьакхарш ца хьийкхира аса.
4Ткъа хьалхарчу беттан ткъе доьалгІачу дийнахь Хьиддекхал олучу доккхачу хин йистехь лаьтташ вара со.
5Хьалахьаьжча, суна хІара сурт гира: гатанан бедар а юьйхина, гІодаюккъе Упаз-махкарчу деших дина доьхка а дихкина, цхьа стаг вара лаьтташ.
6Цуьнан дегІ, жовхІар санна, къегаш дара. Цуьнан юьхь, стелахаьштиг санна, къегара. БІаьргаш бара цуьнан богуш болу къуьданаш санна. Цуьнан куьйгаш а, когаш а къегачу цІестан суьртехь дара. Цуьнан къамел адамийн тобанан аз санна дара.
7Со, Даниал, воцучунна, цхьанна а и дуьхьалхІоьттина сурт ца гира. Соьца хилла долчу адамашна а ца гира и сурт, делахь а боккхачу кхерамо дІалецира уьш, тІаккха дІаловчкъа дІадевдира уьш.
8Со цхьа висира. Оцу дуьхьалхІоьттинчу Іаламат доккхачу суьрте хьоьжура со. Сан гІора дайра, со докъан васте вахара, сан ницкъ метта ца хІуттура.
9ТІаккха цуьнан дешнийн аз хезира суна. Цуьнан дешнийн аз сайна ма-хеззина, Іада а вина, бертал а воьжна, лаьтта тІехь Іуьллура со.
10Цу хенахь, сан дегІе зуз а доуьйтуш, сох цхьа куьг хьакхаделча, сан голаш тІе а, куьйгаш тІе а веаларахІоттийра со цу куьйго.
11ТІаккха цу стага элира соьга: «Даниал, Далла везаш волу стаг! ХІинца со хьайна тІеваийтина дела, ас хьайга эр долчу дешнийн духе кхиалахь. Хьайн когаш тІе нийса дІахІотта». Цо и дешнаш сайга аьлча, вегош, хьалагІаьттира со.
12ТІаккха цо соьга элира: «Ма кхера, Даниал. Далла хьалха хьайн дог эсала а дина, хІокху хаамах кхета гІерташ, ахь дина доІанаш дуьххьарлерчу дийнахь дуьйна Далла дІахезна. Ахь дехна дела веана
[17] со.
13Амма Парси-пачхьалкхана тІехь олалла деш волу жинийн эла ткъе цхьана дийнахь суна дуьхьало еш лаьттира. Ткъа коьртачу эла-маликех цхьаъ долу Микаал-малик суна гІо дан деара, со Парси-мехкан паччахьна уллохь хьевелла
[18] дела.
14ХІинца хьан халкъах тІаьхьарчу хенашкахь хІун хир ду аьлла, хьуна хаам бан веана со, хІунда аьлча дуьхьалхІоьттина хьуна гина сурт цу тІедогІу долчу деношца доьзна ду».
15И дешнаш соьга цо олучу хенахь, мотт а сецна, аса корта охьатаІийра.
16Адамийн сибатехь волу цхьаммо сан балдех куьг хьаькхира, тІаккха со, бага а гІаттийна, къамел дан волавелира. Сайна хьалха лаьтташ волчуьнга ас элира: «Эла! ДуьхьалхІоьттинчу суьрто суна даийтинчу лазарша сан гІора дІадаьккхина.
17Ткъа хьан лай волчу аса хІара къамел муха дийр ду сан эла волчу хьоьца? Дац-кх соьгахь гІора, са а ца даІало-кх соьга кхин».
18ТІаккха оцу адамийн сибатехь волчо, юха а сох куьг а Іоьттина, со чІагІвира.
19Цо элира: «Ма кхерало, Далла везаш волу стаг! Машар хуьлда хьоьца. Доьналла долуш хила! ЧІагІло!»
Иза соьга вистхуьлучу хенахь со кхин а чІагІвелира. ТІаккха ас дийхира: «Со чІагІвина ахь, дийцахьа хІинца, эла».
20-21Цо элира: «Хаьий хьуна, хІунда веана со хьо волчу? Хаалахь, „бакъдолчун тептар“ тІехь дІаяздина дерг хьоьга дІахаийта веана со. Хьаххийначуьра аьлча, со хІинца Парси-мехкан элаца тІом бан юхавоьрзур ву, ткъа цул тІаьхьа грекахойн элан рагІ кхочур ю. Цу тІе аьлча, шун эла волу Микаал воцург, цхьа а вац-кх оцу элашна дуьхьал аса бечу къийсамехь суна гІо дийр долуш.
11
1Мадайхочо Дари-Вашас паччахьалла дечу хьалхарчу шарахь со-суо лаьттира цунна гІо деш а, иза Іалашвеш а».
Къилбехьара а, къилбаседехьара а пачхьалкхех лаьцна
2«ХІинца ас бакъдерг дІахоуьйту хьоьга: Парси-махкахь кхин кхоъ паччахь вер ву. Цул тІаьхьа шен боккхачу бахамца царал массарал а тоьлур ву воьалгІаниг. Шен бахамца ша тІех чІагІвелча, дерриг а халкъ грекийн пачхьалкхана дуьхьал гІаттор ду цо.
3ТІаккха цхьа турпал паччахь гучувер ву. Шена луъург а деш, боккхачу ницкъаца олалла дийр ду цо.
4Ткъа и паччахь хилла дІахІоьттинчул тІаьхьа, цуьнан пачхьалкх, йоха а йоьхна, дуьненан еа а агІор екъалур ю. ТІаккха цуьнан тІаьхьенийн кара гІур яц иза. Цуьнан пачхьалкх, екъа а елла, хІокхарна а доцуш, кхечарна кхочур йолу дела, цу пачхьалкхан, шен хьалха хилларг санна, ницкъ хир бац.
5ТІаккха къилбе-махкара
[19] паччахь чІагІлур ву, ткъа цуьнан эскаран хьаькамех цхьаъ цул тоьлур ву. Цул тІаьхьа цо олалла а дийр ду, цуьнан олаллин ницкъ алсамо а хир бу.
6Ткъа масех шо даьлча, уьш, вовшех а ийна, цхьаъ хир бу. Къилбе-махкарчу паччахьан йоІ къилбаседе-мехкан паччахье маре гІур ю, царна юкъахь нийса юкъаметтигаш хилийтархьама. Амма и ницкъ карахь латталур бац цуьнга, ткъа паччахьан ницкъаш а латталур бац. Цу хенахь иза хІаллакйийр ю – иза а, цуьнан уллорнаш а, цуьнан да
[20] а, цунна гІо дийраш а.
7Амма цуьнан цІерачех цхьаъ, церан эскарна тІе а летта, къилбаседе-махкарчу паччахьан гІалин гІопах чекх а ваьлла, къовсавелча, тоьлур а ву, чІагІлур а ву.
8Ур-атталла церан деланаш болу цІуш, шайн езачу дато а, дашо а йолчу пхьегІашца йийсаре Мисар-махка дІахьур бу цо. ТІаккха масех шарахь, къилбаседе-махкарчу паччахьал лакхара а волуш, лаьттар ву иза.
9Къилбаседе-махкара паччахь къилбехьарчу пачхьалкхана тІелетар ву, амма, эша а вина, шен махка юхавоьрзур ву.
10ТІаккха цуьнан кІенташа караоьцур ду герз. Цара цхьаьнатухур ду Іаламат доккха эскар. Иза, дистина хи санна, сихха дахана, чекх а даьлла, юхадоьрзур ду. КІенташа тІом бийр бу мостагІийн гІалин гІопана тІекхаччалц.
11ТІаккха къилбе-махкара паччахь чІогІа карзахвер ву. Цо, тІе а летта, къилбаседе-махкара паччахьца тІом бийр бу. Къилбаседе-махкара паччахьо вуно доккха эскар арадоккхур ду, амма и эскар къилбе-махкарчу паччахьан кара гІур ду.
12И эскар эшийначул тІаьхьа, къилбе-махкарчу паччахьан даг чу куралла юссур ю. Цо хІаллакдийр ду эзарнаш адамаш, амма цуьнан ницкъ дукха лаьттар бац.
13Къилбаседе-махкара паччахь юхавоьрзур ву. Цо хьалхалерачул а доккха эскар вовшахтухур ду. Масех шо даьлча, кхин а доккхачу эскарца а, тІеман шорттачу гІирсашца а иза сихха схьавогІур ву.
14Цу хенахь дукхахберш къилбе-махкарчу паччахьна дуьхьалбевр бу. ДуьхьалхІоьттина сурт кхочушхилийта, къилберачу паччахьна дуьхьалбевр бу хьан халкъара цхьаболу зуламхой, амма уьш хІаллакьхир бу.
15Делахь а, къилбаседе-махкара паччахь схьавеача, дуьхьалонаш а хІиттийна, шен дола йоккхур ю цо чІагІйина йолу гІала. Къилбехьарчаьрга цунна дуьхьало ялур яц, ур-атталла церан къастийна долчу эскарийн а дуьхьало ян ницкъ кхочур бац.
16Цунна дуьхьал ваьлларг а цуьнан лаамца лелар ву. Латталур вац, ца вужуш, цунна хьалха цхьа а. Цу „къаьсттина хаза болчу махкахь“ шен толаман меттамотт цо дІахІоттийча, и мохк хІаллакбар цуьнан карахь хир ду.
17Шен пачхьалкхан мел болчу ницкъаца чу а вахана, къилбе-махкарчу паччахьца барт бан ойла хир ю къилбаседерачу паччахьан. Цо иза дийр а ду. Шена дагадеанарг кхочушдархьама шен йоІ йохуьйтур ю цо хІаллакьхила къилбе-махкарчу паччахье. Ткъа цуьнан дагалацам кхочуш а хир бац, цунах цунна кхиам а хир бац.
18Цул тІаьхьа хІордаца доза долчу пачхьалкхашна тІевоьрзур ву и. Царах дукхахъерш цо шен дола йохур ю. Амма цхьана баьччано сацор ду шайна тІе эхь даийтар. Цо иза юьхьІаьржачу хІоттор ву.
19ТІаккха юьхь ерзор ю цо шен мехкан чІагІонаш тІе, амма, таса а велла, вужур а ву, хІаллак а хир ву иза.
20Цуьнан метта цхьа кхиверг дІахІуттур ву. Пачхьалкхан сийлалла латто ял гулъеш верг вохуьйтур ву цо. Амма иза, оьгІазаллах а доцуш, тІамехь а доцуш, дукха хан ялале хІаллакьхир ву.
21Цуьнан метта дІахІуттур ву шех дог доккхуьйтуш верг, паччахьан санна, сий дийр дац цуьнан, амма иза гІар-тата доцуш вогІур а ву, мекарлонца цо и паччахьалла шен дола доккхур а ду.
22Дерриг а латта дузуш, дукха долу мостагІийн цІоз, дистинчу хино дІадаьхьча санна, хІаллакдийр ду цо, бертан баьчча
[21] а тІехь.
23Ткъа кхечу паччахьашца ша барт бинчул тІаьхьа уьш лебеш лелар ву и, лаккха а вер ву, шен кІеззигчу халкъаца тоьлур а ву.
24Машаре, беркате долчу мехкашна чувер ву иза. Цкъа а шен дайша а, шен дедайша а ца динарг дийр ду цо. Караеана хІонс а, схьаяьхна хІуманаш а, бахам а шена тІаьхьахІиттинчарна юкъахь боькъур бу цо. ГІепаш схьаяха ойланаш а йийр ю цо, амма иза цхьа хан тІекхаччалц хир ду.
25Цул тІаьхьа шен боллу ницкъ а, майралла а Іаламат доккхачу эскарца къилбе-махкара паччахьна дуьхьалдоккхур ду цо. ТІаккха къилбе-махкара паччахь юха а цуьнан эскарал а доккхачу эскарца дуьхьалвер ву, амма тоьлур вац, цунна ямартло йийр йолу дела.
26Цуьнца цхьана шуьне хуьйшу нах а иза хІаллакван гІертар бу. ТІаккха цуьнан эскар дІасадаьржар ду, дуккха а байинарш а хир бу.
27Цу шина а паччахьан даг чохь ямартло хир ю. Цхьаьна барт бан хевшинчохь а аьшпаш буттур бу цара, амма толам хир бац церан, хІунда аьлча чаккхе цхьана ханна дІатеттина йолу дела.
28ТІаккха къилбаседе-махкара паччахь шорттачу бахамца а, мостагІчун ойланца а, Дала шеца барт бинчу халкъана дуьхьалвала шен махка ваха новкъа вер ву. Цо иза кхочуш а дийр ду, шен махка юха а воьрзур ву.
29Билгалъяьккхинчу хенахь иза юха къилбехьа гІур ву. Амма цу вахаран жамІ хьалхалераниг санна хир дац,
30хІунда аьлча и воьддучу хенахь Хитам-махкара
[22] хинкеманаш цунна дуьхьало ян догІур ду. ТІаккха иза догдоьхна юхавоьрзур ву. Дала шеца барт бинчу халкъана дарлур ву иза. Цо кхочуш бийр бу шен лаам. Делаца биначу бартах юхабевлларш лорур бу цо.
31Цуьнан эскархоша Делан цІа а, керт а бехйийр ю. ХІора дийнахь сагІа даккхар а сацор ду, вас еш йолу къемате хІума а дІахІоттор ю цо, цунна Іибадат а дойтуш.
32Делан весеташна дуьхьалбевлларш мекарлонца шена тІеозор бу цо. Амма шайн Далла тешаме болчара цунна чІогІа дуьхьало йийр ю.
33Халкъана юкъарчу кхетам болчара, шаьш туьрах а, цІерах а, йийсарх а, талорех а цхьайолчу ханна бала хьоьгур белахь а, дукхахберш кхетор бу.
34Шаьш бала хьоьгучу хенахь царна жимма гІо хир ду, тІаккха дукхахберш царах дІауьйр бу, амма доггах хир дац иза.
35Цхьаболчу хьекъал долчу наха, шаьш бахчабалархьама, цІанбархьама, кІайбархьама, баланаш хьоьгур бу чаккхенан хан тІекхаччалц, хІунда аьлча билгалъяьккхина хан хІинца а хир йолуш ю.
36Цу паччахьо шена луъург а, дагадеънарг а дийр ду. Иза муьлххачу делал лакха а вер ву, кура а вер ву. Деланашна тІехь а Дела верг емал а веш, луьйр ву иза. Делан оьгІазло хиллалц иза тоьлур ву, хІунда аьлча билгалдаьккхинарг кхочушхир ду.
37Шен ден деланаш цунна дагабогІур бац. Цо лорур вац зударша лоруш волу дела а, я муьлхха а кхиволу дела а, ша массарел а лакхавоккхур волу дела.
38Бакъволчу Делан метта гІепийн далла Іамал йийр ю цо. Цкъа а шен дайшна вевзина воцучу цу делан сий дийр ду цо дешица, детица, дезачу тІулгашца, тайп-тайпана механа езачу хІуманашца.
39Иштта шен дайша ца лоручу делаца хьалагІоттур ву иза уггар чІогІачу гІепашна дуьхьал. И дела тІеэцначеран кхин а алссам сий дийр ду цо, цаьрга дукха нахана тІехь олалла а дойтур ду, царна совгІатна латта а доькъур ду.
40ТІаьхьарчу хенахь къилбе-махкара паччахь тасалур ву цуьнца. Ткъа къилбаседе-махкара паччахь а шен гІудалкхашца, дошлошца, дуккха а долчу шен хинкеманашца, буьрса дарц санна, тІетатталур ву цунна. ТІаккха, дистина догІу хи санна, мехкашна тІе а кхетта, царна тІехула чекхвер ву иза.
41ТІаккха мехкашна юкъара а къаьсттина хаза болчу махкана чу вер ву иза. Эзарнаш хІаллакьхир бу. Эдом-мохк, Муаби-мохк, Іамминхойн коьрта дакъа а бен, цуьнан кара ца доьдуш дуьсур дац.
42Тайп-тайпанарчу мехкашна тІе а куьг кховдор ду цо. КІелхьарбер бац Мисар-мохк а.
43Мисар-мехкан дашо а, дато а, механа еза йолчу хІуманийн хазна а шен дола йоккхур ю цо. Лива-мехкан бахархой а, хушахой а цунна тІаьхьахІуьттур бу.
44Амма малхбалехьара а, къилбаседехьара а схьахезачу хабарша цуьнан синтем бойур бу. ТІаккха шен нуьцкъалчу дераллица дуккха а адамаш дайа а, хІаллакдан а аравер ву иза.
45ХІордана а, уггар хазачу а, безачу а ламанна а юкъахь
[23] шен паччахьаллин четарш дІасадаржор ду цо. Амма шен хІаллакьхиларна тІевогІур ву иза, цунна цхьаммо а гІо а дийр дац».
12
Чаккхенан зама
1«Оцу хенахь хьан халкъ Іалашдеш долу а, сийлахь эла долу а Микаал-малик гучудер ду. ТІаккха адамаш дуьнен чу девллачхьана, хІокху ханна тІекхаччалц, цкъа а хилла йоцу хала хан йогІур ю. Ткъа оцу хенахь хьан халкъана юкъара берриг а Делан тептар тІе дІаязбина карор берш кІелхьарбевр бу.
2ТІаккха лаьттара кешнаш чохь бийшинчех дукхахберш денлур бу, цхьаберш даим а Дела волчохь баха, ткъа вуьш гуттаренна а сийсазбина а, сий дайина а хила.
3Стигалара серло санна, хьекъалнаш лепаш хир бу, ткъа дуккха а адамаш бакъболчу новкъа тІе дерзийнарш а хир бу, седарчий санна, лепаш гуттаренна а, массо хенахь а.
4Ткъа ахьа, Даниала, хІара дешнаш къайладаха, чаккхенан зама тІеяллалц кху тептарна мухІар а тохий. Дукхахболчара иза доьшур ду, тІаккха хаарш алсамдевр ду».
5Цул тІаьхьа со, Даниал, дІахьаьжира: кхин шиъ а вара лаьтташ, цхьаъ хин хІокху йистехь, важа – вукху йистехь.
6Царах цхьаммо гатанан духарца хиш тІехь лаьтташ волчу стаге
[24] хаьттира: «Маца хир ю оцу инзаречу хиндолчийн чаккхе?» – аьлла.
7ТІаккха гатанан духарца хиш тІехь лаьттачу стага аьтту а, аьрру а куьйгаш стигала а айина, даим вехаш волчу Делах дуй а бууш, олуш хезира суна: «Заманан а, заманийн а, заманан эханан чаккхенгахь а
[25], Делан нехан ницкъ эшор чекхдаьлча, хІара дерриг а чекхдер ду».
8Суна хезира иза, амма со ца кхийтира, цундела ас хаьттира: «Сан эла! Цу дерригенан а чаккхе муха хир ю те?» – аьлла.
9«ДІавало, Даниал. Чаккхенан зама яллалц, мухІар а тоьхна, дІакъевлина ду и дешнаш, – элира цо. –
10Дукхахберш цІанлур бу, кІайлур бу, лалор бу уьш зерца. Зуламхой харцонаш еш хир бу. Іесачех цхьа а кхетар вац кхунах, ткъа хьекъалнаш кхетар бу.
11СагІа даккхар а сацийна, вас еш йолу къемате хІума дІахІоттийначул тІаьхьа цхьа эзар ши бІе дезткъе итт де дер ду.
12Декъала ву цхьа эзар кхо бІе ткъе пхийтта дийнахь ла а доьгІна, оцу хене кхочун верг.
13Ткъа хьо чаккхенна тІегІо, вала а велла, гІоттур ву хьо денойн чаккхенгахь хьайна догІург схьаэца».
ХІушаІ
ХІушаІ-пайхамаран
тептар
Дешхьалхе
ХІушаІ-пайхамаро Делера кхайкхамаш бора Исраилан къилбаседерчу пачхьалкхехь, Іамос-пайхамар хиллачул тІаьхьа. ГІайгІанечу заманахь, Шамран-гІала йохале, ворхІ бІе ткъе хьалхарчу шарахь, Іийса дуьнен тІе валале, хилла иза. ХІушаІан коьрта баланаш бара наха цІушна Іамалъярх лаьцна а, уьш Далла тешаме цахиларх лаьцна а. Тешаме йоцу зуда шен долахь а йолуш, цунах даьхначу дешнашца буьрсачу суьртехь ХІушаІа халкъан Деле болу цатешам гучубоккхура. Гомар цІе йолу цуьнан зуда цунна тешаме цахиларе терра, Делан халкъо а Веза Эла дІатесира. И бахьана долуш, Исраилан халкъана таІзар дийр дара. Делахь а Делан Шен халкъе болуш болу хедар боцу безам тІаьххьара а тоьлур бара. Дала Шен халкъ Шеца тойтур а дара, цуьнца йолу юкъаметтиг карлайоккхур а яра. И Делан безам хІокху дешнашкахь гуш бу: «Муха дІалур ду Аса хьо, Эпрайман халкъ? Муха дуьтур ду Аса хьо, Исраилан халкъ?.. Сан дог меттахдаьлла, мел болу къинхетам самабаьлла» (11:8).
1
1ЯхІуд-мехкан паччахьаша Іузи-ЯхІус а, Йовтама а, Ахьаза а, Хьузакх-ЯхІус а, Исраил-мехкан паччахьан Юашан кІант волчу ЯрбаІама а паччахьалла динчу хенахь Беарин кІанте ХІушаІе Везачу Элера хаам хилла.
ХІушаІ-пайхамарна хиллачух лаьцна
2Везачу Эло, ХІушаІехула Исраилан халкъе Ша вистхила волалуш, иштта элира:
«Вало, нахаца лела зуда ялае хьайна,
цунах девр долу бераш схьаэца,
тешаме доцуш уьш хир делахь а,
хІунда аьлча хІара халкъ чІогІа зуламе даьлла,
кхечу деланашна тІаьхьа а хІоьттина,
Везачу Элах дІадирзина иза».
3Вахана, ХІушаІа шена Диблайман йоІ Гомар ялийна. Берах а хилла, цо ХІушаІана кІант вина.
4Везачу Эло ХІушаІе элира: «КІантана, ИзраІал алий, цІе тилла. Жимма хан яьлча, ИзраІалан тогІи чохь цІий Іанор Аса дІадоькхур ду ЯхІу-паччахьан цІенна. Исраил-махкахь долу паччахьалла дохор ду Аса.
5Цу дийнахь ИзраІалан тогІи чохь исраилхойн тІеман ницкъ бохор бу Аса».
6Гомара, юха а берах а хилла, йоІ йина. Везачу Эло ХІушаІе элира: «Цунна, „Къинхетам цабинарг“ (Ло-Рухьама) алий, цІе тилла, хІунда аьлча Исраилан халкъах Аса кхин къинхетам а бийр бац, цунна геч а дийр дац.
7Делахь а Аса ЯхІудан халкъах къинхетам бийр бу. Церан Веза Дела волчу Аса уьш, секхаІодаца а, туьраца а, тІамца а, дойшца а, дошлошца а доцуш, кхечу кепара кІелхьарбохур бу».
8Ло-Рухьама екхачуьра дІаяьлча, Гомара, юха а берах а хилла, кхин а цхьа кІант вина.
9Везачу Эло элира: «Цунна, „Сан халкъ дац“ (Ло-Іами) алий, цІе тилла, хІунда аьлча шу Сан халкъ а дац, Со шун Дела а вац.
10Амма хинйолчу заманахь исраилхой, бусталур боцуш а, багарбалур боцуш а, хІордан гІум санна, шортта хир бу. „Шу сан халкъ дац“ – баьхначу меттехь, „Шу дийна волчу Делан кІентий ду“, – бохур ду цаьрга.
11ТІаккха яхІудхой а, исраилхой а цхьаьнакхетар а бу, шайна юха а куьйгалхо дІа а хІоттор ву цара. Уьш шайн лаьттара хьалакхуьур бу, хІунда аьлча ИзраІалан
[1] де сийлахь хир ду!»
2
1«Шайн вежаршна, „Сан халкъ“ (Іами) алий, цІе тилла,
ткъа шайн йижаршна, „къинхетам бинарш“ (Рухьама) алий, цІе тилла».
Везачу Эло Исраилан халкъана тІехь таІзар дар
2«Кхел яйта шайн нанна,
жоьпе озаяйта иза!
Иза Сан зуда ма яц,
ткъа Со кхин цуьнан майра ма вац.
Шен сийсазлелар дита ала,
шен тешаме ца хилар сацаде ала.
3Нагахь санна шен сийсазлелар цо ца дитахь,
цуьнан бедарш этІор ю Аса,
нанас дуьнен чу йоккхуш ма-хиллара,
ерзина а яьккхина.
Иза, яьсса аре санна, дІахІоттор ю Аса,
иза, декъа латта санна, йийр ю Аса,
хьагъярца хІаллакйийр ю.
4Аса къинхетам бийр бац цуьнан берех,
тешаме доцу бераш уьш долу дела.
5ХІунда аьлча церан нана тешаме яцара,
уьш дуьнен чу даьхнарг сийсаза лелара.
Цо ша а олура: „Сайн безаргашна тІаьххье дІагІур ю со,
цара суна бепиг а, хи а, тІаргІа а, вета а, даьтта а, маларш а луш долу дела“.
6Цо ишттаниг лелорна, коканийн коьллашца Аса цуьнан некъ дІакъовлур бу,
цунна дуьхьал пен дІахІоттор бу, цунна некъ ца карабайтархьама.
7Иза шен безаргашна тІаьхьауьдур ю, амма тІаьхьакхуьур яц.
Уьш лоьхур бу цо, амма карор бац цунна уьш.
ТІаккха эр ду цо: „Сайн дуьххьарлерчу майрачунна тІе дІагІур ю со.
Цуьнца долу дахар гІоле дара сан, хІинца чул“.
8Цунна ца лаьа къобалдан
ялтий, чагІаррий, даьттий шена луш Верг Со хилар,
шен дети а, деши а алсамдаьккхинарг а Со хилар,
ткъа цо царах БаІал-цІу дІахІоттийна.
9Ялта чудерзо хан тІекхаьчча, Аса юхадерзор ду Сайн ялта.
Кемсаш хилла яьлча, чагІар а схьадоккхур ду.
Аса цуьнгара схьабоккхур бу тІаргІа а, вета а,
цуьнан ерзина хилар къайладоккхуш хилла долу.
10Иштта цуьнан дерзина дегІ гучудоккхур ду Аса цуьнан безаргашна хьалха.
Сан карара цхьаьнгге а схьаяккхалур яц иза.
11Аса сацор ду цуьнан мел долу сакъерадалар а,
шеран деза денош даздар а,
бутт цІинбаларан денош даздар а,
шоьтан денош ларар а –
дерриге а Везачу Элана лерина деза денош долу.
12Аса яссор ю цуьнан кемсийн таьллангаш,
инжиран дитташ а дассор ду.
„Суна сан безаргаша луш долу алапа ду хІара“, –
олу цо царах лаьцна.
Аса царах акха боьлак йийр ю,
аренийн акхароша цоьстур йолу.
13Аса таІзар дийр ду цунна,
БаІал-цІушна хаза хьожа йогІу хІума ягорна а,
шен чІагарш а, туьтеш а шена тІе а оьхкина,
шен безаргашна иза тІаьхьалеларна а.
Ткъа Со вицвинера цо», – боху Везачу Эло.
Везачу Элан лаам бу Шен халкъ Шена юхадерзо
14«Цундела Аса иза хьостур ма ю.
Яьссачу аренга иза дІа а йигина,
цуьнан дагна там беш дерг дуьйцур ду Аса.
15Цигара ара а яьккхина, аса цунна юхалур ю
цуьнан долахь хилла йолу кемсийн бошмаш.
Сингаттамца йоьзна йолу Іахур-тогІех
сатийсаран неІ дІахІоттор ю Аса.
Цигахь эшарш лоькхур ю цо,
шен къоналлин деношкахь санна,
иза Мисар-махкара арайолучу хенахь».
Везачу Эло Исраилан халкъ юхаметтахІоттор
16Иштта боху Везачу Эло:
«Оцу дийнахь „сан майра“ эр ду ахь Сох,
кхидІа „сан БаІал“
[2] эр дац ахь Сох.
17БаІалийн цІераш цуьнан багара дІайохур ю Аса,
церан цІераш кхин йохур яц цо.
18Цу хенахь Аса барт бийр бу аренийн акхарошца,
стигаларчу олхазаршца, лаьттарчу текхаргашца.
Іаддий, туррий, тІоммий дІабоккхур бу Аса цу лаьтта тІера.
Кхерам а боцуш, баха буьтур бу Аса уьш.
19Гуттаренна а Сайна тІеерзор ю Аса хьо.
Нийсо а, бакъдерг а,
хедар боцу безам а, къинхетам а баларца
Сайна ерзор ю Аса хьо.
20Сайна тешаме хиларца тІеерзор Аса хьо,
Веза Эла волу Со тІаккха къобалвийр ву ахь.
21Цу дийнахь иштта хир ду, –
боху Везачу Эло, –
Аса стигалан дехарна жоп лур ду,
цо а лаьттан дехарна жоп лур ду.
22Ткъа ялтин а, чагІаран а, даьттанан а дехарна лаьтто жоп лур ду,
ткъа цара „ИзраІал“ – Дала дІадоь – аьлла, жоп лур ду.
23Иза Аса Сайна лаьттахь дІаюьйр ю,
„Къинхетам ца биначух“ къинхетам бийр бу Аса.
„Сайн доцучу халкъе“ Аса эр ду: „Хьо Сан халкъ ду“.
Ткъа цо: „Хьо сан Дела ву!“ – эр ду».
3
ХІушаІ-пайхамарна хиллачух лаьцна
1Везачу Эло соьга элира: «Вало, юха а еза хьайн зуда, иза кхечунна езахь а, иза сийсаза лелахь а. Еза и зуда, Везачу Элана исраилхой безаш хиларе терра – уьш кхечу деланашна тІе дІабирзинехь а, цу деланашна лерина йолу Іаьвдинчу кемсийн курсаш царна езахь а».
2Аса сайна и зуда ялийра, пхийтта дато шекхал ахча а, ворхІ а, ах а гали мукх а белла.
3Аса цуьнга элира: «Со волчохь дуккха а денош даха. Суна тешаме йоцуш а ма хила, кхечу стагах а ма хьакхало, ткъа со хьох а хьакхалур вац».
4Оццу кепара исраилхоша дукха хан йоккхур ю шайн коьртехь я паччахь, я эла воцуш, я сагІанаш, я деланашна хІиттийна тІулгаш а доцуш, деланийн лаам билгалбаккхархьама я ийпад, я цІуш а боцуш.
5Цул тІаьхьа исраилхой юха а боьрзур бу, шайн Веза Дела а, Даудан тІаьхьенах волу шайн паччахь а лохур ву цара. ТІаьхьарчу деношкахь Везачу Элана хьалха ларамах а, Цуьнан диканах а буьзна хир бу уьш.
4
Исраилан халкъан къинош а, цара хуьлуьйтург а
1Ва исраилхой, ладогІал Везачу Элан даше!
Везачу Эло кху лаьтта тІерачу бахархошка иштта бехк боккху:
«Лаьтта тІехь тешаме хилар а дац,
безам а, Дела вовзар а дац.
2Сардамаш дохкаррий, вовшийн ледаррий,
вовшийн хІаллакдаррий, къоланаш даррий,
марехь болчара ямартлонаш яррий тІехдукха даьржина адамашна юкъахь,
адамийн цІий Іенор а дац хедаш.
3И хІума бахьана долуш хІара латта тийжар ду.
Лаьтта тІехь бехачу массеран а гІора довр ду.
Аренийн акхарой, стигалара олхазарш,
ур-атталла хІордан чІерий а хІаллакьхир ду.
4Амма цхьа а стаг къийса ма ло,
цхьаммо а важа Іора ма ваккха,
хІунда аьлча хьан халкъ
динан дайшца къийсалуш берш санна ма ду.
5Дийнахь галвер ву хьо, динан да,
ткъа хьоьца цхьаьна буьйсанна пайхамарш а галбевр бу.
Иштта хьан нана а дІасацор ю Аса.
6Сан халкъ дІасацийна, Со къобал ца варна.
Со къобалвар ахь дІатесна дела,
ахь Суна, динан дас санна, гІуллакх дар Аса а дІатосур ду.
Дала белла товрат-хьехам ахь бицбина дела,
Аса а дицдийр ду хьан бераш».
Исраилан халкъана кхел яр а, цуьнга дІахьедар дар а
7«Динан дай дебаре терра, Суна дуьхьал долу церан къинош а алсамдуьйлуш ду.
Церан сийлалла сийсазалле ерзор ю Аса.
8Сан халкъо даьхна къинан сагІанаш а дууш,
церан синош халкъо лелийначу харцонашна тІегІерта.
9Халкъана хиндерриг хир ду динан дайшна а.
Цара дІакхоьхьучу некъе терра дийр ду Аса царна таІзар.
Церан гІуллакхашка хьаьжжина, Аса дІадоькхур ду царна.
10Юур ю цара, амма бузур бац.
Сийсаза лелар бу уьш, амма дебар бац,
хІунда аьлча Веза Эла волчу Сох дІабирзина уьш,
11Суна тешаме ца хилархьама, кхиболчу деланашца а лелаш.
Нахаца леларо а, чагІаро а –
иза шира я керла даьккхина делахь а –
сан халкъан кхетам дІа ма оьцу!»
Кхечу деланашца а, нахаца а леларна, Исраилан халкъ бехке хилар
12«Сан халкъ дагадуьйлу шен дечиган цІунах,
ткъа гІожаца пал а туьйсуш, цунна жоп ло.
Цатешаме хиларан сино уьш тилийна.
Кхечу деланашна тІаьхьа а хІиттина,
Делах дІабирзина уьш.
13Лаьмнийн баххьашкахь сагІанаш доху цара,
баьрзнаш тІехь хаза хьожа йогІу хІума а ягош,
ножан а, акхтарган а, попан а дитташна кІел,
оцу диттийн хаза ІиндагІ хуьлу дела.
И бахьана долуш шун йоІарша а кхахьпалла леладо,
ткъа шун несарий а нахаца лела.
14Аса шун йоІаршна таІзар дийр дац цара кхахьпалла лелорна,
шун несаршна а таІзар дийр дац Аса уьш нахаца леларна.
ХІунда аьлча шу шаьш кхахьпанашца дІа а дуьйшу,
нахаца лелаш болчу „безачу“ зударшца
[3] цхьаьна сагІанаш а доху аша.
Ткъа: „Кхетам боцу халкъ дакъаза ма долу!“»
Исраилан халкъана кхел яр а, цуьнга дІахьедар дар а
15«Ва Исраилан халкъ! Хьо кхахьпа санна лелахь а,
яхІудхоша ма летадахьара изза къа!
Шу Галгал-гІала а ма гІо,
Байт-Аван-гІала
[4] хьала а ма довла.
Ма баха, дуйнаш а бууш:
„Дийна волчу Везачу Элах чІагІо йо ас!“
16ХІунда аьлча Исраилан халкъ,
аьрха эса санна, къар ца ло.
Цундела Везачу Эло дажор дуй те иза хІинца
шуьйрачу дежийлахь, уьстагІий санна?
17Эпрайман халкъ
[5] цІуйх дІаийна даьлла:
бита и исраилхой шайн боьхачу леларехь!
18ЧагІар мелла бевлча,
нахаца леларна тІе боьрзу уьш.
Шайн элаша лело сийсазалла
царна чІогІа ма деза.
19Шен тІемаш тІехь мохо дІахьур бу уьш,
юьхьІаьржачу хІуьттур бу уьш,
шаьш цІушна Іибадат дина дела».
5
Исраилан халкъан къинош а, цара хуьлуьйтург а
1«ЛадогІа дуьйцучуьнга, динан дай!
Тидам бе, Исраилан халкъан цІийнах берш!
ДІахаза, паччахьан цІа!
Шун карахь ду нийсонца кхел яр –
иштта хІара кхел шуна дуьхьал йийр ю,
МицІпа-гІалахь шух кІело йина дела,
Табур-ломахь дІасаяржийна бой санна шу хилла дела.
2Шитимехь акхарой лоцу ор кІорга аьхкина аша,
амма Аса шуна массарна а таІзар дийр ду.
3Эпрайман халкъ а девза Суна,
Исраилан халкъо лелориг а ца даьлла Сох къайла.
ЦІушна Іамал а йина, Эпрайман халкъ сийсаза лелла,
цундела Исраилан халкъ Суна хьалха бехделла.
4Цара мел лелийначу вочу гІуллакхаша
шайн Далла тІе ца боьрзуьйту уьш.
Цатешаме хиларан са церан дегнаш чохь хилла,
цундела Веза Эла царна ца вевзина.
5Исраилан халкъан куралло цунна дуьхьал тоьшалла до.
Исраилан халкъ (цунах иштта Эпрайман халкъ а олу) галдер ду, цо харцонаш лелорна.
ЯхІудан халкъ а дужур ду цаьрца цхьаьна.
6Уьш сагІина шайн уьстагІий а, стерчий а дахьаш,
Веза Эла лаха арабевр бу,
амма Иза царна карор вац.
Иза царах дІавирзина.
7Цара къотІалгІа бераш а дина,
Везачу Элана ямартло йина.
Ткъа хІинца деза денош долчу керлачу батто
шайн кхашца цхьаьна цоьстур бу уьш».
Исраилхоша а, яхІудхоша а летийначу къиношна до таІзар
8«Коьман маІаца дІакхайкхаде ГебаІ-гІалахь,
турбанца дІакхайкхаде Рама-гІалахь,
орца даккха Байт-Аван-гІалахь!
Бен-Яман, мостагІа хьуна тІаьхьа вогІуш ву!
9Дала таІзар динначу дийнахь
Эпраймах яьсса аре хир ю.
Иштта Аса дІакхайкхийнарг а
шеко йоцуш хир ма ду!
10ЯхІудан баьччанаш тарбелла лаьттан асанийн дозанаш дІасатоьттучарах.
Аса Сайн оьгІазло, тІехдаьлла хи санна, тІеІанор ю царна.
11Эпрайм-мохк а кІелбитина,
шена йинчу кхело охьатаІийна иза,
цІушна тІаьххье цунна баха лиъна дела,
ткъа и цІуш кхелли санна ма бу.
12Эпрайман халкъана неца санна хир ву Со,
ткъа ЯхІудан халкъана мекха хир ю Сох.
13Эпраймана шен цамгар схьахиъначу хенахь а,
ЯхІудана шена хилла чов дІагиначу хенахь а,
Эпрайман халкъ Ашурехьа а дирзина,
сийлахьчу паччахьна тІе дехаре дахийтира.
Амма цуьнга шу цамгарх толур дац,
шун чевнна дарба а далур дац.
14ХІунда аьлча Эпраймана Со лом санна хир ву,
ткъа ЯхІудана къона лом санна хир ву.
Со, уьш цеста а цистина, дІагІур ву,
Аса уьш Сайца дІахьур бу.
Цхьаммо а кІелхьарбохур бац уьш.
15Со Сайн метте дІагІур ву,
шаьш бехке хиларх а кхетта,
Сан юьхь цара схьалаххалц.
Хала киртиг шайна тІехІоьттича,
Со леха уьш арабевр ма бу».
6
Везачу Элана тІедерзаре шалхо йолу кхайкхам
1Наха иштта боху:
«Дуьйло, вешан Везачу Элана тІедерза вай.
ХІунда аьлча Цо вай лаза а дина –
Цо вайна дарба а дийр ду.
Цо йина вайна чевнаш –
Цо уьш дІа а йоьхкур ю.
2Цо ши де даьлча ден а дийр ду вай,
кхозлагІчу дийнахь ира а хІиттор ду.
ТІаккха дехар ду вай Цунна хьалхахь.
3Веза Эла вовзий вайна.
Иза кхин а алсам вовза гІерта вай.
Цуьнан гучувалар, цІийъелла Іуьйре санна, билггала ду.
Керлачу дахарца вогІур ву Иза вай долчу, Іаьнан догІа санна,
бІаьста деанчу догІано латта тІадор санна».
Исраилхоша а, яхІудхоша а летийначу къиношна до таІзар
4Ткъа Везачу Эло боху:
«ХІун дийр дара те хьуна, Эпрайм?
ХІун де те хьуна, ЯхІудан халкъ?
Шун безам Іуьйранна хуьлу дохк санна а,
хьалххе дайна дІадолу тхи санна а ма бу.
5Цундела пайхамарашкахула Аса шун дог дохадора.
Сайн багарчу дешнашца еттара Аса шуна.
Аса еш йолу кхел, схьакхета малх санна, билггала ю.
6Шу тешаме хилар деза ду Суна,
аша Сан дуьхьа дохучу сагІанел.
Шуна Дела вовзийла лаьа Суна,
Сан дуьхьа дийнаташ дагоран сагІанел.
7Адам-гІала йолчохь санна
[6], Исраилан халкъо а Соьца бина барт бохийна,
цигахь ямартло йина цара Суна.
8ГалІад – Іесачийн гІала ма ю.
Цунна чохь йолу лараш цІийх юьзна ма ю.
9Динан дайн тоба тера ю
кІелонехь Іуьллуш йолчу талорхойн тобанах.
Шехеме
[7] боьдучу новкъахь адамаш дойу.
Цара боьха мел дерг леладо.
10Инзаре ирча хІума гина Суна
Исраилан халкъана юкъахь.
ЦІушна Іамал а йина, Эпрайман халкъ сийсаза лелла,
цундела Исраилан халкъ Далла хьалха бехделла.
11Хьуна а, ЯхІудан халкъ, таІзаран ялта чудерзо хан билгалъяьккхина».
Везачу Элана Шен халкъана гІо дан лаар а, халкъ Цуьнгахьара дІадерзар а
«Сайн халкъан аьтто бар Аса карладаьккхича,
7
1Аса Исраил-махкана дарба лелийча,
Эпрайман халкъан къинош а,
Шамран-гІалин зуламаш а гучудовлу.
ХІунда аьлча цара харцонаш лелайо.
Къуй а бу лелаш.
Талорхой а бу гІалин урамашкахь талораш деш.
2Царна дага а ца догІу
Суна церан зуламаш дерриг а дагахь хилар.
Шаьш динчу зуламаша хІинца го бина царна.
Церан къинош Суна хьалха ду.
3Цара шайн зуламечу гІуллакхашца паччахьан самукъадоккху,
ткъа шайн мекарлонашца паччахьан гонах болчарна там бо.
4Уьш массо а ямартлонех буьзна а, тешаме боцуш а бу.
Церан дералла, цІиййинчу пешан цІе санна, дуккха а ханна юьсу,
хьакхийна бод севсачу хенахь
бепиг доттучо пеш йогучуьра сацаяхь а.
5Вайн паччахьан дезачу дийнахь
чагІар а муьйлий, элий бехий дІахІуьтту,
ткъа паччахьо Дела емалвечу нахе куьйгаш дІакхийдадо.
6Питанаш а деш, цунна тІекхочу уьш.
Церан дегнаш пеш санна догу,
церан дералла сахиллалц сийсаш йогу,
ткъа Іуьйранна иза цІеяьлла алу санна хуьлу.
7Уьш массо а оьгІазаллех кхехкаш бу.
Цара шайн куьйгалхой дІакхоллу.
Церан массо а паччахьаш тІекІел охьаэгна,
ткъа цхьа а стаг Соьга гІо доьхуш ца кхойкху».
Везачу Элана тІедерзаран метта, Исраилан халкъ кхидолчу къаьмнашна тІедерзар
8«Эпрайман халкъ вукху къаьмнех дІаэделла.
Иза буьйда дисинчу баьпках тера ду.
9Хийрачу къаьмнех болчу наха цуьнан ницкъ дІаоьцу,
ткъа цунна иза ца хаало.
Къежделла Эпрайман халкъ,
амма иза ца кхета.
10Массо а и бохамаш адамашна тІебаьхкина,
хІетте а шайн Везачу Далла тІе ца доьрзу уьш,
адамаша Цуьнга гІо а ца доьху.
Иштта Исраилан халкъан куралло а цунна дуьхьал тоьшалла до.
11Эпрайман халкъ кхокханах тарделла,
иза сонта а, кхетам боцуш а ма ду!
Цуьнан халкъо Мисар-махке гІо доьху,
Ашур-махка гІо деха а доьду иза.
12Уьш тІехбоьлхучу новкъахь Аса царна тІе Сайн бой тосур ю.
Стигалара олхазарш санна, Аса уьш охьабохкур бу.
Церан гуламе бечу хааме хьаьжжина уьш нисбийр бу Аса
[8]».
Везачу Элана Шен халкъана гІо дан лаар а, халкъ Цуьнгахьара дІадерзар а
13«Къа ду церан, Суна уьш генабевлла дела.
Уьш бохийна хир бу, шаьш Суна дуьхьалбевлла дела.
Аса уьш кІелхьарбохур бара,
ткъа цара Суна харцдерг дуьйцура.
14Уьш цкъа а доггах ца кхойкху Соьга,
амма шайн меттанашкахь боьлхуш бу.
Шайн догІмашкахь шаьш хеда а деш,
Соьга доьху цара шайна кІа а, чагІар а далар.
Ткъа и дарца Сох дІабирзина уьш.
15Уьш Нисбийриг а, царна ницкъ Лург а Со велахь а,
Суна дуьхьал зуламаш дан дагалецира цара.
16Суна тІеберзаран метта, гІийлачу харцдалла тІебоьрзу уьш.
Шен пхарца гІокхана тІе ца кхочу тешам боцу секхаІад санна бу уьш.
Церан элий туьро хІаллакбийр бу,
шайн кІоршаме мотт бахьана долуш.
ТІаккха Мисаран халкъ доьлур ду царах».
8
Исраилан халкъо шена бина цІуш бахьанехь цунна таІзар дийр ду
1«Орца даккха, хьайн бете коьман маІа схьа а лаций!
Аьрзу санна, мостагІий Везачу Элан халкъана тІелета,
хІунда аьлча Соьца бина барт бохийра цара,
Аса бинчу товрат-хьехамашна дуьхьалбевлла уьш.
2Цара Соьга шийла маьхьарий деттар ду:
„Сан Дела! Хьо тхуна вевза.
Тхо Исраилан халкъ ма ду!“ – бохуш.
3Исраилан халкъ диканах дІадирзина.
МостагІа цунна тІаьхьа вер ву.
4Цара, Сох дага а ца бовлуш, паччахьаш шаьш дІахІиттабора.
Соьга а ца хоьттуш, элий а дІахІиттабора.
Шайн детих а, шайн деших а шайна цІуш бина цара,
амма оцу цІуйн хІаллакьхиларан Іалашонна бен хир дац иза.
5Шамранан бахархой, шун эса-цІу витина Аса!
Сан оьгІазло царна дуьхьал карзахъяьлла.
Уьш мел латта бохку те,
цІушна Іамалъярх цІанбелла боцуш?
6И цІу а – Исраилан халкъо дина хІума ду.
Иза суьрташ дечо ма вина,
цундела иза Дела ма вац.
Шамранан цІу долу эса дохор ма ду!»
Кхечу къаьмнашца бинчу бартех лаьцна
7«Шаьш-шайна мох кхиийна дела,
цара дарц лахьор ду.
Кенаш доцучу кІенах
ялта кхуьур дац.
Нагахь санна ялта кхиънехьара,
хийрачу наха иза дІакхоллур дара.
8Исраилан халкъ дІакхаьллина яа хІума санна дІахІоьттира.
Кхечу къаьмнашна юкъахь иза пайденна йоцу пхьегІа санна хилира.
9Исраилан халкъ Ашур-махка дІадахара.
Виркхело шена лоьхуш йолу акха вир санна,
Эпрайма совгІаташ дарца безаргаш шегахьа бохура.
10Цара кхечу къаьмнашна тІе совгІаташ кхехьийтинехь а,
Аса уьш кестта схьагулбийр бу.
ТІаккха уьш гІелонехь хир бу
сийлахьчу паччахьан куьйгех.
11Бакъду, Эпрайма дуккха а къинах долу сагІа доккху меттигаш кечйина,
амма уьш цунна къа латоран меттигаш хилла дІахІиттина.
12Дуккха а Сайн товрат-хьехамаш Аса язбира цунна,
амма цо уьш шена хийра болуш санна лерина.
13Суна дийнаташ дайина сагІанаш а дохий,
оцу дийнатийн жижиг доу цара.
Везачу Элана тамехь дац иза.
Ткъа хІинца Везачу Эло тидам бийр бу цара динчу зуламийн,
цара летийна къинош бахьана долуш, Цо таІзар дийр ду:
уьш Мисар-махка юхаберзор бу».
Исраилан халкъо Веза Эла вицвар
14«Исраилан халкъо паччахьан гІишлош дІахІиттийна,
ткъа ша ДІахІоттийнарг цо виц ма вина.
Амма Аса церан гІаланех цІе тосур ю,
ткъа оцу цІеро церан паччахьан гІишлош дІакхоллур ю».
9
Кхечу къаьмнашца бинчу бартех лаьцна
1Исраилан халкъ, кхидолу халкъаш санна,
хазахетар тІехдолуьйтуш доккха ма де.
Хьайн Делах дІа а дирзина, ахьа кхахьпалла леладора.
Кхахьпанан алапа хьуна дукхадезара
кІа оруш йолчу массо а хьаьттаршкахь.
2Хьаьттаро а, муттдоккхурго а
исраилхой бузор ма бац.
Кемсийн мутт царна тоьар ма дац.
3Уьш Везачу Элан лаьтта тІехь бехар бац:
эпраймхой а Мисар-махка юхабоьрзур бу,
цара Ашур-махкахь хьарамниг юур ю.
4Цара Везачу Элана чагІаран сагІа дуттур дац.
Иза резавархьама, дийнатийн сагІанаш даха церан таро хир яц.
Церан бепиг Везачу Элан цІа чу дахьа таро йоцу Дела,
иза Далла хьалха боьха хир ду,
и бепиг церан гайна бен кхача хир бац.
И бепиг диънарш массо а Далла хьалха боьха хир бу,
тезетахь дууш долу бепиг иза долуш санна.
Исраилан халкъо шена бина цІуш бахьанехь цунна таІзар дийр ду
5ХІун дийр ду аша билгалдаьккхинчу дезачу дийнахь а,
Везачу Элана леринчу дезачу дийнахь а?
6Бохам болчуьра исраилхой дІагІахь а,
уьш Мисар-махко схьагулбийр бу.
Нуп-гІалин лаьттахь дІабухкур бу уьш.
Ниттийн дола евр ю церан детин хІуманаш.
Коканийн кІохцалш девр ду церан цІенош тІехь.
7Дала таІзар дийр долу денош тІекхаьчна,
Везачу Эло хьакъ дерг дІалур долу денош тІекхаьчна.
ДІахоийла иза Исраилан халкъана!
Бетал-гІалахь летийна къинош
«ХІара пайхамар сонта ву, – боху цара –
Делан Синах ша вуьзна моьттург хьекъалх ваьлла ву».
Делахь а шун мостагІалла алсамдаьлла,
аша дукха къинош летийна дела.
8Пайхамар сан Далла уллохь ву,
ткъа иза Эпрайман халкъан ха ду.
Олхазарш лецархочун речІанаш массо а некъаш тІехь дІахІиттийна ю,
ткъа мостагІалла ур-атталла цуьнан Делан цІа чохь а ду.
ГебаІ-гІалахь летийна къинош
9Кхоччуш телхина къинош ма летийна цара,
ГебаІ-гІалахь хиллачу деношкахь санна
[9].
Далла дагадогІур ду церан къинош.
Церан къинош бахьана долуш, царна таІзар дийр ду.
БаІал-ПаІор-гІалахь летийна къинош
10Везачу Эло боху:
«Суна Исраилан халкъ схьакарийча,
яьссачу аренгахь кемсаш каро хан санна хилла иза.
Суна шун дай гича,
инжиран дитта тІехь хьалххе хуьлу дуьххьарлера инжир санна хилла иза.
Амма уьш БаІал-ПаІорна тІебахча,
сийсаза долчунна юкъаозабелира.
Иза а дина, шайна везавелла цІу санна, маьттаза бевлира уьш.
11ТІемадаьлла олхазар санна,
дІадовр ду эпраймхойн сийлалла:
дуьнен чу бер а дер дац,
зуда берах а хир яц,
церан кийрахь бераш а кхуллур дац.
12Цара шайн бераш кхиадахь а,
Аса уьш цаьргара схьадохур ду.
Ма доккха къа хир ду-кх церан
Со шайх дІавирзинчу дийнахь!
13Цкъа Эпрайман халкъ гина Суна,
исбаьхьачу меттигехь дІайийна къона хурма санна,
ткъа хІинца цо шен бераш арадаха деза,
уьш дайъийтархьама.
14Ва Веза Эла, бекхам бехьа царна!
Стенца царна хьакъдерг дала деза Ахь?
Лохьа царна бер ца хуьлу кийра а,
дакъаделла накхош а».
Галгал-гІалахь летийна къинош
15Везачу Эло боху:
«Цара мел деш долу зулам Галгал-гІалахь долийнера.
Суна циггахь ца дезаделира и халкъ.
Цуьнан зуламе гІуллакхаш бахьана долуш,
Аса и халкъ Со волчуьра эккхор ду.
Суна иза кхин дезар дац.
Цуьнан куьйгалхой берриш а аьрха бу.
16Эпрайман халкъ охьатоьхначу диттах тера ду:
цуьнан орам бакъабелла,
цо кхин стом лур бац.
Ур-атталла цара бераш дахь а,
церан кийрара схьадевлларш хІаллакдийр ду Аса,
мел хьоме уьш царна делахь а».
17Сан Дала дІатоттур ду и халкъ,
цо Шега ла ца доьгІна дела.
Къаьмнашна юкъахь кхерсташ,
доладелла лелар ду иза.
10
1Исраилан халкъ токхе таьлланг санна дара,
рогІ-рогІехь стом луш долу.
Шен стоьмаш а, ялта а алсамдаларе терра,
цІушна сагІа доккху меттигаш а алссам кечйора цо.
Шен лаьтто кхиийнарг совдаларе терра,
кхечу деланашна хІиттийна тІулгаш а алссам хаздора цо.
2Исраилхойн дог мекарлонех дуьзна ду,
церан къиношна доггІург хІинца царна дийр ду.
Везачу Эло церан сагІа доккху меттигаш а хІаллакйийр ю,
церан цІушна дІахІиттийна тІулгаш а дохор ду.
3Баккъалла а, кестта оцу халкъо эр ду:
«Вайн паччахь вац,
Везачу Элах вай ца кхийрина дела.
Паччахьо а хІун дийр дара вайна?»
4Вайн паччахьаша даьсса къамелаш до,
харц а луьйш, чІагІонаш а йо,
пайда боцуш болу барташ а бо.
Нийса йоцу нийсо а хьалакхиайо,
аренан хершнаш тІе йолу дІаьвше буц санна.
Байт-Аванехь летийна къинош
5Шамран-гІалин бахархой Іадор бу,
Байт-Аванехь волу эса-цІу
[10] бахьана долуш.
Цуьнан халкъ цунна тийжар ду,
цунах баккхийбина болу харцдинан дай,
цуьнан сийлалла бахьана долуш, боьлхур бу,
и сийлалла халкъера дІаер йолу дела.
6Цул сов, и эса-цІу Ашур-махка дІахьур ву
сийлахьчу паччахьна совгІатна.
Эпрайман халкъ а юьхьІаьржачу хІоттийна хир ду.
Исраилан халкъана шена, дечиган цІу бахьана долуш, эхь хетар ду.
7Шамран-гІалара паччахь вовр ву,
хина тІехула хІутту маргІал санна.
8ХІаллакйина хир ю Авайнан
сагІа доккху лакхенаш –
Исраилан халкъан къинош.
СагІа доккхучу церан меттигаш тІе
кІохцалш а, яраш а евр ю.
ТІаккха халкъо эр ду лаьмнашка: «ДІахьулдейша тхо!»
Баьрзнашка а доьхур ду: «ТІеэгийша тхуна!» – бохуш.
ГебаІ-гІалахь летийна къинош
9Везачу Эло боху:
«ГебаІ-гІалахь леточу хенахь дуьйна
ахь къинош летадо, ва Исраилан халкъ.
Къинош леточуьра ца севци уьш,
ГебаІ-гІалахь тІом тІекхочур бу царна
сийсазаллех буьзначу оцу нахана дуьхьал.
10Аса сацам бира царна таІзар дан.
Къаьмнаш царна дуьхьал а девр ду,
цара исраилхой боьхкур а бу,
цара дина шалха зуламаш бахьана долуш».
Бетал-гІалахь летийна къинош
11«Эпрайман халкъ караІамийна дуьхьарг санна дара,
ялта арарх доккхадеш долу.
Цуьнан хаза ворта Аса кхоайина.
Амма Аса Эпрайман халкъана дукъ тІедуьллур ду,
ЯхІудан халкъо охана дан деза,
Исраилан
[11] халкъо мекха баккха беза.
12Шайн дегнаш чу нийсонан хІу таса,
тІаккха безаман ялта кхуьур ду шуна.
Керла латтанаш а дІааха,
хІунда аьлча Веза Эла лаха веза хан тІееана.
Ша веанчу дийнахь шуна тІе
нийсо, догІа санна, Цо тІеІанор ю.
13Аша харцдолчун хІу а тосура,
зуламан ялта а хьокхура,
мекарлонан стом а боура.
Шаьш дІакхоьхьучу некъах шу тешарна а,
шайн шортта болчу тІемалойх шу тешарна а,
14тІеман гІовгІа ер ю хьан халкъана дуьхьал,
хьан массо а чІагІонаш йохийна хир ю,
тІеман дийнахь Шалман-паччахьо Байт-Арбел-гІала йохийча санна,
шайн берашца наной хьаьшначу хенахь.
15Изза дийр ду шуна, ва Беталан бахархой,
барам боцуш аша летийначу къиношна.
11
1ТІом болабелча, воьхна хьийзар ву
Исраилан халкъан паччахь!»
Везачу Эло юхаметтахІоттор ду Исраилан халкъ
«Къона долчу хенахь дуьйна дезара Суна Исраилан халкъ.
Мисар-махкара аравалийтархьама схьакхайкхина Аса Сайн кІанте.
2Со
[12] цаьрга мел кхойкху,
уьш Суна генабовлура.
Цара БаІал-деланашна сагІанаш а дохура,
цІушна хаза хьожа йогІу хІума а ягайора.
3Делахь а Аса-Айса Іамийнера эпраймхой когаш тІе дІахІитта.
Сайн карахь лелабора Ас уьш.
Амма шайна дарбанаш лелориг Со хилар
къобалдан ца лаьара царна.
4Адамийн дикаллин тІийрагашца Аса уьш тІеийзабора,
безаман машшашца Аса уьш лелабора.
Церан вортана тІера дукъ хьалаойура Аса.
Охьа а таьІна, уьш кхобура Аса.
5Уьш Мисар-махка юхабоьрзур-м бац те,
Ашур-мохк церан паччахь хилла дІахІуттур-м бац те,
Соьгахьа юхаберза царна ца лиъна дела?
6Церан гІаланашна тІе тур кхетар ду,
кевнийн хьокхий а дохор ду оцу туьро,
нах а дІакхоллур бу, цара дагалаьцнарг бахьана долуш.
7Сан халкъ тешнабехк барна тІедирзина.
Веза Воккхачуьнга шаьш кхойкхуш белахь а,
Иза баккъалла а ваз ца во цара.
8Муха дІалур ду Аса хьо, Эпрайман халкъ?
Муха дуьтур ду Аса хьо, Исраилан халкъ?
Удам-гІалина диннарг дийр ду те Аса хьуна?
Я Цхьабайма-гІалина диннарг дийр ду те?
Сан дог меттахдаьлла,
мел болу къинхетам самабаьлла.
9ХІан-хІа, Сайн оьгІазе дералла кхочушйийр яц Аса,
Сайна хетарг хуьйцур дац Аса, Эпрайман халкъ хІаллакдийр дац.
Со – Дела ма ву, Со адам ма дац.
Хьуна юкъахь Со Везаниг ма ву!
Дераллица вогІур вац Со.
10Уьш Везачу Элана тІаьхьахІуьттур бу.
Цо Шен аз, лоьмо санна, хозуьйтур ду.
ТІаккха, сих а луш, богІур бу
Цунна тІе малхбузера кІентий.
11Сих а луш, юхабоьрзур бу уьш,
Мисар-махкара, схьадогІу олхазарш санна,
Ашур-махкара, схьадогІу кхокхарчий санна.
Ткъа Аса уьш шайн-шайн цІеношка охьаховшор бу».
Иштта боху Везачу Эло.
Къинош а, царах долу таІзарш а
12«Эпраймхоша шайн аьшпашца го бина Суна.
Ткъа исраилхоша – мекарлонца бина.
ЯхІудан халкъ хІинца а Делаца лелаш ду,
Везачуьнца иза тешаме ду.
12
1Эпрайман халкъ мох бажош ду,
дерриг а дийнахь малхбалерчу махана тІаьхьадолу иза.
Ша лело харцонаш а, бохамаш а алсамбоху цо.
Ашур-махкаца барт а бо цо,
Мисар-махка зайтдаьтта дохьуьйту цо».
2Везачу Эло ЯхІудан халкъе бехкаш доху.
Якъубан тІаьхьенна таІзар дийр ду Цо,
церан некъашка хьаьжжина.
Царна дан догІург а дийр ду Цо,
церан гІуллакхашка хьаьжжина.
3Ненан кийрахь а волуш, шен вешин кІажа лецира Якъуба.
Ткъа стаг а хилла ша дІахІоьттича, Делах летира иза.
4Маликах а летта, кІел ца висира Якъуб.
Воьлхуш, шех къинхетам бар дийхира цо.
Беталахь иза карийра Далла,
цигахь цуьнга
[13] къамел дира Цо.
5Иза массо а ницкъийн Веза Дела вара,
цІе, «Волуш Верг» аьлла, йоккхура Цуьнан.
6Иштта шу, Якъубан тІаьхьенах дерш,
шайн Далла тІедерзийша!
Безамца лелийша, нийсо лелаейша,
шайн Деле даим сатийсийша!
7Совдегар шен карахь нийса доцучу терзанца
нах лебеш хазахеташ ву.
8Эпраймхоша а шаьш хестабо:
«Вай дукха дика даха хевшина,
вай шортта бахам гулбина.
Цхьаммо вайна бехк буьллийла дац
вай лелийначу къилахь долчунна», – бохуш.
Веза Эла – КІелхьардохург хилар
9«Амма Со шун Веза Дела ву,
Мисар-махкара шу арадаьхна волу.
Аса юха а четарш чу даха охьаховшор ду шу,
яьссачу арахь шу долчу Со веанчу деношкахь санна.
10Со пайхамаршка вистхуьлура.
Ас дуьхьалхІуьтту суьрташ а алссам гойтура,
пайхамаршкахула хьекъале дустарш а даладора».
Веза Эла – Дела хилар
11ГалІад-гІалахь нах цІушна Іамал еш буй?
Цуьнан бахархой баккъалла а цхьана а хІуманна тІе кхочур бац.
Галгал-гІалахь наха эсий дойу.
Церан сагІа доккху меттигаш
кхен хершнашкахь гулдинчу
тІулгийн баьрзнаш санна хир ю.
12Якъуб Арам-мехкан аренашка веддера.
Цигахь Исраила зудчун дуьхьа болх а бора,
зуда ялорхьама, жа а Іалашдора.
13Амма Везачу Эло пайхамаран гІоьнца
исраилхой Мисар-махкара арабехира.
Цо уьш Іалашбора пайхамарехула.
14Эпрайман халкъо Веза Эла чІогІа оьгІазвахийтина.
Іанийначу цІийна цуьнгара жоп доьхур ду Цо.
Цадашар Везачу Эло цунна дуьхьалдоккхур ду.
13
1Эпрайман халкъ дистхилча, массо а бегабора.
И халкъ лакхара лорура Исраилан халкъашна юкъахь.
Амма, БаІална Іамал ян доладелча,
иза бехке а хилира, дала а делира.
2Исраилхоша хІинца а шайн къинош совдоху.
Цара шайна лалийна цІуш бо.
Шайн детих говза йина хІуманаш бен яц уьш,
ерриш а куьпчичо кхоьллинарш бен яц.
Оцу нахах олуш ма ду:
«Эсашна сагІанаш дохучу наха
эсашна барташ боху!»
3И бахьана долуш уьш Іуьйренан дохк санна а,
хьалххехь дІадолу тхи санна а хир бу,
хьаьттара мохо дІахьоькху ялтин нехаш санна а,
биргІанан чуьра хьалаболу кІур санна а.
Веза Эла – КІелхьардохург хилар
4Везачу Эло боху:
«Амма Со шун Веза Дела ву,
Мисар-махкара шу арадаьхна волу.
Со воцчунна, кхин цхьана а далла улло ма гІерта.
Со воцург, шу кІелхьардохург кхин цхьа а ма вац.
5Яьссачу аренгахь шуна уллохь хилларг
[14] Со ма вара,
къаьсттина декъа долчу оцу лаьттахь.
6Ас кхобучу хенахь, уьш буьзна бара.
Ткъа шаьш буьзча, церан дегнаш курадовлура.
Цундела цара Со вицвора.
7И бахьана долуш Со лом санна хир ву царна.
Некъан йистехь кІелхиъна долу цІокъ санна, кечлур ву Со.
8КІорнех яьккхина ча санна, тІелетар ву Со царна.
Шена чохь дог долу церан накха этІор бу Аса.
Уьш, лоьмо санна, буур бу Аса.
Уьш цоьстур бу аренийн акхароша».
Къинош а, царах схьадолу таІзарш а
9«Аса хІаллакдийр ду хьо, Исраилан халкъ.
ТІаккха хьан гІо дийр ду хьуна?
[15]10Мичахь ву хьан паччахь хІинца?
Цо хьо кІелхьардаккха ца дезара те?
Массо а хьан гІаланашкара хьан куьйгалхой мичахь бу?
Царах лаьцна ма элира ахь: „Лохьа тхуна паччахь а, хьаькамаш а!“
11Аса паччахь велира хьуна Со оьгІазвахханчохь,
ткъа, Со дарвелча, схьа а ваьккхира иза.
12Эпрайман халкъан харцонаш схьагулйина ю,
цуьнан къинош дІадехкина ду.
13Бер дечу зудчун хуьлу лазарш тІедогІур ду цунна.
Иза хьекъал доцу кІант ву.
Дуьнен чу вала хан тІееача,
ненан кийрара аравала цунна ца лаьа.
14Эхартан карара Аса уьш паргІатбохур буй те?
Іожаллех Аса уьш кІелхьарбохур буй те?
Іожалла, мичахь ду хьан уьнаш?
Эхарт, мичахь бу хьан бохам?
Айса динчунна Со дохковер вац!
15Эпрайман халкъ кхидолчу Исраилан халкъашна юкъахь дебнехь а,
малхбалера онда мох схьахьоькхур бу.
Везачу Элан мох яьссачу аренгара схьабогІур бу.
Эпрайман халкъан шовда дакъалур ду,
цуьнан хьоста а лекъар ду.
Оцу мохо талхор ду
сайрана чохь долу массо а деза сурсаташ.
14
1Шамран-гІалане жоп доьхур ду,
иза шен Далла дуьхьалъяьлла дела.
Шамранхой туьро эгор бу.
Церан бераш хьоьшур ду,
берах болу зударий а цоьстур бу».
Везачу Эло юхаметтахІоттор ду Исраилан халкъ
2Исраилан халкъ! Юхадерзахьа хьайн Везачу Далла тІе!
Хьан къиноша ма галдалийтина-кх хьо.
3Шайца хІара дешнаш схьа а эций,
Везачу Элана юхадерзийша.
Иштта алийша Цуьнга:
«Гечдехьа тхан массо а къиношна,
тІеэцахьа тхан дохкодовларан доІа,
ткъа оха Хьуна хастамийн сагІанаш дохур ду.
4Ашур-махке тхо кІелхьардахалур дац.
ТІеман динна тІе тхо кхин ховшур дац.
Тхан куьйгаша йинчу хІуманех оха кхин эр дац „тхан деланаш“,
хІунда аьлча байлахь болчаьрга къинхетам Хьоьгахь бен бац».
5Везачу Эло иштта боху:
«Сайх дІаберзарх уьш тобийр бу Аса.
Сайн лаамца безалур бу Суна уьш,
Сан оьгІазалла царна тІера дІаяьлла дела.
6Исраилан халкъана тхи хилла дІахІуттур ву Со.
Цо заза доккхур ду, петІамат-зезаго санна.
Ливанунан дитто санна, шен орамаш тосур ду цо.
7Цуьнан зІийдагаш дІасаяьржар ю.
Зайт-диттан санна, хир ю цуьнан хазалла.
Ливанунан баганан диттах йогІург санна,
хаза хьожа йогІур ю цунах.
8Юха а бирзина, цуьнан ІиндагІехь Іийр бу уьш.
КІа санна, денлур бу уьш,
кемсийн таьлланг санна, хьалакхуьур бу,
Ливанунан чагІаран санна, церан хьожа хир ю.
9Ва Эпрайман халкъ, цІушца Сан хІун бала бу?
Хьан доІанаш хезаш верг Со ма ву,
Хьо Іалашдийриг а Со ма ву,
сийна зоьзан-дитт санна ма ву Со,
Сох бен стоьмаш хир бац хьуна».
Чаккхе
10Мила ву хьекъале кху дерригенах кхета?
Мила ву кхетам болуш хІара дерриг а хаа?
Везачу Элан некъаш нийса ду.
Делаца берш оцу некъашца лела,
ткъа аьрха нах царна тІе оьгур бу.
Юал
Юал-пайхамаран
тептар
Дешхьалхе
Юал-пайхамарх лаьцна кІеззиг бен хууш дац. Масала, иза маца вехаш хилла ца хаьа. Схьахетарехь, хІара тептар дІаяздина пхоьалгІачу я доьалгІачу бІешарахь, Дала леррина Къобалвинарг дуьнен чу валале, парсихойн пачхьалкх йолчу хенахь. Исраил-махка чу эскаррал дукха цІоз догІург хиларх а, цигахь йокъа лаьттарг хиларх а лаьцна дуьйцу Юала. И билгалонаш кхочушхиларехула цунна го, Везачу Элан де тІедогІург хилар. Цу дийнахь Везачу Эло таІзар дийр ду Шен нийсачу лаамна дуьхьалбевллачарна. Пайхамаро дуьйцу, Везачу Эло халкъе кхойкху, метта а долий, Далла тІедерза бохуш. Халкъо иза дахь, Везачу Эло ваІда до, Ша Шен Са массо а нахана тІе дохуьйтур ду аьлла – божарий а, я зударий а, къона берш а, я баккхий берш а уьш белахь а.
1
ЦІазан тІелатар а, йокъа а
1Патуалан кІанте Юале Везачу Элера хаам хилира.
2ЛадогІа бохучуьнга, къаной!
Тидам бе, кху мехкан массо а бахархой!
Хиллий те хІара саннарг
шу я шун дай баьхначу деношкахь?
3ДІахаийта хІара шайн берашка,
цаьрга а дІадийцийта церан берашка,
ткъа церан берашка – хинйолчу тІаьхьене.
4ЦІазан хьалхарчу тобано диинчух диснарг
шолгІачу арданго дуура,
ткъа царах диснарг
кхоалгІачу арданго дуура,
ткъа царах диснарг
йоьалгІачу арданго чекхдоккхура.
5Дастало, маларо дахийнарш, делха,
тийжа, массо а чагІар муьйлурш,
шайн багара иза дІадаьккхина дела!
6Сан лаьтта тІе нуьцкъала а,
барам боцуш дукха а цІазан эскар деана.
Цуьнан цергаш лоьман цергаш санна ю,
ткъа цуьнан мочхалш – стечу лоьман санна ю.
7Цо Сан кемсийн таьллангаш а яссийна,
Сан инжиран дитташ а, дохийна,
дерзина а даьхна, дІакхиссина!
Церан гаьннаш а кІайделла.
8Сингаттаман духар тІе а дуьйхина,
шен къоначу заманчохь дош деллачунна
йоьлху йоІстаг санна, делхийша!
9ДІасецна Везачу Элан цІа чохь
кІен а, чагІаран а сагІа даккхар.
Тийжаш бу Везачу Элана
гІуллакх деш болу динан дай.
10Дассийна кхаш,
доьлху латта,
ялта хІаллакдина,
кемсийн мутт дІалекъна,
зайт-дитт а маргІалдоьлла.
11Эхьах дузийша, латталелорхой,
делхийша, кемсашлелорхой,
гІайгІане хилийша кІена а, мекхана а,
хІунда аьлча хІаллакьхилла кхаш тІехь ялта.
12Якъаелла кемсийн таьлланг,
инжиран дитт а маргІалдоьлла.
Наран дитт а, хурмин дитт а, Іожан дитт а –
дерриге а дитташ дакъаделла аренгахь.
Цундела массо а адамийн
сакъерадалар а дІадаьлла.
13Сингаттаман духар а духий, юкъ а ехкий, делха, динан дай!
Тийжа, сагІа доккхучу кхерча тІехь гІуллакх дийраш!
Схьадуьйла, сингаттаман духарш а духий,
буьйсанаш яха, сан Далла гІуллакх дийраш!
ХІунда аьлча шун Делан цІа чохь лелош дац
кІен а, чагІаран а сагІа даккхар.
14ДІахІоттадейша Далла марха кхабар,
схьакхайкхийша халкъ динан гуламе,
схьакхайкхийша къаной а,
кху мехкан берриг а бахархой а
шайн Везачу Делан цІа долчу.
ГІо доьхуш кхайкхийша,
кхайкхийша Везачу Эле!
Везачу Эло кхел ен де
15ЭхІ, ма де ду-кх иза!
ХІунда аьлча герга ду Везачу Эло кхел ен де.
Цу дийнахь Нуьцкъалчо дерриг хІума а хІаллакдеш болу ницкъ гойтур бу.
16Вайн бІаьргашна хьалхара
дІа ца баьккхинера кхача?
Вайн Делан цІийнера дІа ца даьккхина
сакъерадалар а, хазахетар а?
17ХІуш хІаллакьхилла лаьттан бухахь,
уьш дакъаделла долу дела.
ЧІоьнаш а яссаелла,
уьш йохийна йолу дела.
18Ма узарш до даьхнино!
Хьайбанаш а ду охкаделла лелаш!
Яц царна дежийлаш.
УьстагІийн жаш а ду гІайгІане.
19Хьоьга кхойкху ас, Веза Эла!
ЦІеро ма ягийна
яьссачу аренан дежийлаш.
ЦІеран алуно дагийна
аренашкара дерриге а дитташ.
20Ур-атталла дийнаташа а орца доккху Хьоьга,
охьаоьхуш хилла йолу хин Іовраш якъаелла дела,
цІеро яьссачу аренан дежийлаш хІаллакйина дела.
2
Дала мостагІчун эскарехула таІзар дар
1Лакхийша маІа Цийон-лам тІехь!
Орца даккхийша Сан безачу лам тІехь!
Бегабойла хІокху мехкан берриг а бахархой,
хІунда аьлча Везачу Элан де тІедогІу, иза герга ду.
2И де боданан а, Іаржаллин а де ду,
мархаш а, дохк а долуш.
Лаьмнашкахула дІасаяьржа буьйса санна,
доккха а, нуьцкъала а долу цІазан эскар тІедогІу.
Иштта долу эскар азалера дуьйна а хилла дац,
ткъа иза абаде тІеяллалц а хир дац.
3Цунна хьалха дерг цІеро дагадо,
цунна тІаьхьа дерг алуно морцу.
Цуьнан хьалхара латта Іеданан беш санна ду,
ткъа цунна тІаьхьарниг – яссийна аре ю.
Цунах цхьа а хІума кІелхьардалалур дац.
4Цуьнан васт – дойн васт санна ду.
Церан хахкадалар тІеман говрийн санна ду.
5Иза гІудалкхийн гІовгІанца санна,
ча догуш лелха цІеран суйнаш санна,
тІамана дІахІоттийна нуьцкъала эскар санна,
лаьмнийн баххьашкахула хахкаделла лела.
6Иза шайна гича, дегор ду халкъаш,
бос а байна, дІахІуьттур ю массеран а яххьаш.
7Къовсабелларш санна бовду уьш,
пенашна тІе бовлу уьш, майра тІемалой санна.
ХІора а шен-шен новкъа дІавоьду,
шен некъа тІера ца вухуш.
8Вовшийн а ца хьоьшуш,
хІораммо а шен некъ бо.
Дуьхьалонашкахула уьш ма лелха,
ткъа царна хІумма а ца хуьлу.
9ГІали чухула бевдда лела уьш,
пенашна тІе хьалабуьйлу,
цІеношна чу гІерта,
къуй санна, корашкахула чулелха.
10Царна хьалха латта дегадо,
стигал лестайо,
малххий, буттий кхулу,
седарчаша схьалуш йолу серло а дІайолу.
11Веза Эла эскарна хьалха воьду,
Цо Шен эскаре омра до.
Ма шортта ду Цуьнан долахь долу эскар!
Ма нуьцкъала бу Цуьнан дош кхочушдийраш!
Везачу Эло кхел ен де сийлахь ду.
Хьаьнга лалур ду те и къематде?
Далла тІедерзаре кхайкхам
12Амма Везачу Эло хІинца а боху:
«ТІедерза Суна цІеначу даггара
шаьш кхобучу мархица, дечу белхарца, тийжарца.
13Бедарш а ца этІош, шайн дегнаш этІаде».
ТІедерза шайн Везачу Далла!
Иза дика ойла йолуш а, къинхетаме а ву.
Иза атта оьгІаз а ца воьдуш, ткъа боккха безам болуш ву.
Шена цхьанна бохам бан дагадеача, Иза сихха дохковолу.
14Хьанна хаьа, дохко а ваьлла,
къинхетам бийр бац те Цо?
ТІаккха шун таро хир ю
шайн Везачу Далла лерина
кІен а, чагІаран а сагІанаш даха.
Деле доІа даре кхайкхам
15Лакхийша маІа Цийон-лам тІехь,
дІахІоттадейша Далла марха кхабар,
кхайкхийша халкъ динан гуламе.
16Схьагулдейша халкъ,
базбейша и гулам,
схьакхайкхийша къаной,
схьагулбейша къонахий а,
декхаш долу бераш а.
Араволийла хІинца зуда ялийнарг ша вехачу хІусамера,
нускал а арадолийла шен цІа чуьра.
17Далла гІуллакх деш болу динан дай тийжийла
кевнна а, сагІа доккхучу кхерчана а юккъехь.
Олийла цара: «Къинхетам бехьа, Веза Эла, Хьайн халкъах.
Ма кхардийтахьа Хьайн тІаьхьенах,
кхидолу халкъаш ма делийтахьа цунах.
Стенна бохур ду къаьмнашна юкъахь:
„Мичахь ву церан Дела?“»
Дала жоп далар
18ТІаккха Везачу Элана Шен латта чІогІа дукхадийзира.
Цо Шен долахь долчу халкъах къинхетам бира.
19Везачу Эло, жоп а луш, Шен халкъе элира:
«ХІан, Ас лур ду шуна
ялта а, чагІар а, зайтдаьтта а.
Царах дузуш Іийр ду шу.
Ас кхин дІалур дац шу къаьмнаш шух кхардийта.
20Къилбаседехьара деана эскар Ас шуна генадоккхур ду.
Хи доцучу, баьссачу махка дІаэккхор ду Аса иза.
Цуьнан хьалхара арданг Малхбале хІорда чу кхуссур ю,
ткъа тІаьхьарниг – Малхбузе хІорда чу.
ТІаккха цунах цхьа боьха хьожа йогІур ю,
яхкаеллачу хІуманийн боьха хьожа хьалаетталур ю,
цо шуна сийлахь гІуллакхаш дарна.
21Ма кхерийша, аренаш,
яккхийъейша, самукъане хилийша,
Везачу Эло шуна сийлахь гІуллакхаш дина дела.
22Ма кхерийша, дийнаташ!
Яьссачу аренийн дежийлаша бецаш кхиор ю.
Дитташа шайн стоьмаш кхиор бу,
инжиро а, таьлланго а шорто лур ю.
23Даккхийде шу а, Цийонан кІентий,
сакъералуш хила шайн Веза Дела шуьца хиларна.
Цо оьшшучу барамехь дІаделира шуна догІа.
Цо, хьалха санна, даийтира шуна
хьалххе хуьлу а, тІаьхьа хуьлу а догІа.
24Хьаьттарш а ялтех юзур ю,
муттдоккхургаш а кемсийн муттанах а,
зайтдаьттанах а тІехъюьзна хир ю.
25Шу долчу Ас тІехецначу эскаро –
цІазан хьалхара арданго а,
цІазан кхин мел йолчу ардангаша а –
хІаллак мел динарг, Ас меттахІоттор ду.
26Шаьш Іаббалц а юуш, дуьзна хир ду шу.
Шайн Везачу Делан цІарна хастамаш бийр бу аша,
шайна тІехь Цо инзаре гІуллакхаш дина дела.
Сан халкъ кхин цкъа а юьхьІаьржачу хІуттур дац.
27ТІаккха хуур ду шуна Со Исраилан халкъана юкъахь хилар.
Со шун Веза Дела ву, кхин цхьа а дела а вац,
Сан халкъ кхин цкъа а
юьхьІаьржачу а хІуттур дац».
Дала Шен Синан Іаь дерриг а адамна тІетохар
28«Цул тІаьхьа иштта хир ду:
Аса Сайн Синан Іаь тухур ю дерриг а адамна тІе.
ТІаккха шун кІентий а, мехкарий а, шайга пайхамаралла а доьссина,
Делера болу хаамаш беш хир бу.
Шун баккхийчарна Делера долу гІенаш гур ду.
Ткъа кегийнаш Делера долу тамашийна суьрташ дуьхьалхІуьттуш хир бу.
29Ялхошна тІе, божаршна я зударшна делахь а,
Сайн Синан Іаь тухур ю Аса цу деношкахь.
30Аса тамашийна билгалонаш гойтур ю
стигалахь а, лаьттахь а:
цІий, цІе, кІуьран бІогІамаш.
31Малхах бода хир бу,
баттах цІий хир ду,
Везачу Элан де тІекхачале.
Иза сийлахь а, къемате а ду.
32Цу хенахь хІорра а Везачу Эле кхойкхуш верг кІелхьарвоккхур ву.
Везачу Эло ма-аллара, кІелхьардовлар
Цийон-лам тІехь а, Ярушалаймехь а хир ду.
КІелхьарбаьхнарш Дала Ша тІекхайкхинарш хир бу».
3
Дала Шен халкъан мостагІашна таІзар дар
1«Оццу деношкахь а, оццу хенахь а
Ас юхаметтахІоттор ю ЯхІуд а, Ярушалайм а.
2Ас массо а къаьмнаш схьагулдийр ду.
Уьш ЯхІушапти-тогІи
[1] чу схьадалор ду Ас.
Цигахь Ас царна тІехь кхел йийр ю
Сайн долахь долу Исраилан халкъ бахьана долуш.
ХІунда аьлча цара Сан халкъ къаьмнашна юкъахь дІасадаржийна,
Сан латта а цара дІасадекъна.
3Цара Сан халкъах кхаж туьйсура,
кІентий а дІалора нахаца лелачу зудчух,
йоІ а чагІарх дІаюхкура, маларш а муьйлура.
4Шу-м хІун яра Суна, Цора а, ЦІадан а гІаланаш, пІелаштамхойн массо а латтанаш? Суна бекхам бан лаьий те шуна? Атта а, кестта а Сан халкъана динарг шун кортошна тІе а дерзор ду.
5Сан дети а, Сан деши а аша дІадаьхьна. Сан уггар а тоьллачех йолу еза хІуманаш а шайн деланийн цІенош чу яьхьна.
6ЯхІудан а, Ярушалайман а бахархой грекахошна дІабухкура аша, церан дозанашкара уьш генна бахархьама.
7Хьажал, аша дІабоьхкинчу меттера Аса хьалагІиттор бу уьш, Сан халкъана динарг шун кортошна тІе а дерзор ду.
8Шун кІентий а, йоІарий а яхІудхошна дІабухкуьйтур бу Ас. Ткъа цара уьш шебахошна, геннара долчу халкъана дІабухкур бу», – иштта аьлла Везачу Эло.
9«ДІакхайкхаде иза кхечу къаьмнашна юкъахь:
„ТІамана кечам бе,
иракарахІиттабе доьналла долу эскархой,
дуьхьалбовлийта массо а тІемалой.
10Шайн готанийн хьонхалех тарраш де,
маьрсех – гоьмукъаш бе.
ГІорасиза волчо а ала:
‘Со ницкъ болуш ву’.
11Сихло, тІегулло,
гонах мел долу къаьмнаш,
схьадуьйла оцу тогІи чу“».
Веза Эла, охьабигахьа Хьайн доьналла долу эскархой!
12«Иракара а хІиттина, къаьмнаш
ЯхІушапти-тогІи чу догІийла:
Со циггахь охьахуур ву,
гонахарчу массо а халкъашна кхел ярхьама.
13ТІедерзаде маьрсаш,
ялта кхиъна дела.
Схьадуьйла, охьадисса, кемсаш Іовда,
муттдоккхург юьзна дела.
Муттанан пхьегІаш чуьра мутт тІехъоьхуш ду,
цара дина зулам доккха долу дела».
Ярушалаймана дина ваІда
14Тобанаш, тобанаш ю
кхел ечу тогІи чохь.
Гергга деана Везачу Элан
оьгІазаллин де оцу тогІина!
15Малх а, бутт а кхоьлина бу.
Седарчийн лепар а дІадайна ду.
16Къевкъар ву Веза Эла Цийон-ломара,
Ярушалаймера а Шен аз схьахозуьйтур ду Цо.
Стигал а, латта а дегор ду.
Амма Шен халкъана чІагІо хилла дІахІуттур ву Веза Эла,
Исраилан халкъана гІап санна хир ву Иза.
17«ТІаккха хуур ду шуна Со шун Веза Дела вуйла,
Сайн безачу Цийон-лам тІехь вехаш волу.
Ярушалайм еза меттиг хилла дІахІуттур ю.
Кхечу къаьмнех берш кхин цкъа а
Ярушалаймехула толамхой санна чекхбевр бац».
ЯхІуд-махкана хиндолу беркат
18«Цу дийнахь иштта хир ду:
лаьмнаша чагІар охьаІенор ду,
баьрзнашкара шуьреш охьаоьхур ю,
ЯхІуд-мехкан татолаш а хих дузур ду.
Везачу Элан цІа чуьра шовда охьадогІур ду,
ткъа цо Шитим-тогІина хи мийлор ду.
19Мисар-махках яьсса аре хир ю,
ткъа Эдомах яссийна меттиг хир ю.
Иза хир ду царна яхІудхошна цара ницкъ бар а,
ЯхІуд-махкахь бехк боцучеран цІий Іанор а бахьана долуш.
20-21Ас царна бекхам бийр бу,
хІинца а таІзар даза дисина цІий бахьанехь.
Амма ЯхІуд-махкахь даим адамаш дехар ду,
Ярушалаймехь а ехар ю тІаьхьенийн а тІаьхьенаш.
Ткъа Веза Эла Цийон-лам тІехь вехаш хир ву».
Іамос
Іамос-пайхамаран
тептар
Дешхьалхе
Іамос-пайхамар – Делан Йозанашкахь хьалхара пайхамар вара, шен хаам тІехь йоза яздинчу хьарчоран дохаллехь дІаязбина волу. Ша ЯхІуд-махкахь йолчу юьртара схьаваьллехь а, Исраил-мехкан къилбаседерчу пачхьалкхан нахана кхайкхамаш бора цо. Дала леррина Къобалвинарг дуьнен тІе валале борхІалгІачу бІешарана юккъехь хилла иза. Оцу заманахь нах беркатехь Іаш бара, уьш суьпа лелара, иштта шайн хьал царна маьрша хетара. Делахь а Іамос-пайхамарна гира беркат хьолахойн бен ца хилар, ткъа и беркат латтадора, нийса ца хилар а, къечу нахана гІело яр а бахьана долуш. Нехан суьпалла тІехулара бен яцара, ткъа церан хьал баккъалла а маьрша дацара. Жигара а, доьналлица а цо кхайкхам бора, Дала халкъана таІзар дийр ду бохуш. Цо нахе элира: «Нийсо, доьду хи санна, дІагІойла» (5:24), – иштта: «ТІаккха къинхетам бан мега массо а ницкъийн Везачу Дала оцу къоман бисинчех» (5:15).
1
Делан кхелах лаьцна хаам
1ХІара дешнаш ТакхоІарчу жаІуйх цхьаъ волчу Іамосан ду. Цунна уьш, Исраилан халкъах хиндолчух лаьцна шена сурт хІоьттича, хезнера. Иза, яхІудхойн паччахьо Іузи-ЯхІус а, исраилхойн паччахьо, ЯхІуашан кІанта, ЯрбаІама а паччахьалла дечу хенахь, мохк бегабале, ши шо хьалха дара.
2Іамоса иштта элира:
«Веза Эла Цийон-ломара къевкъар ву,
Ярушалаймера а схьахозуьйтур ду Цо Шен аз.
ТІаккха дежийлаш а якъалур ю,
Кармал-ломан бохь а бакъалур бу».
Дала исраилхойн лулахошна кхел яр
Арам-мохк
3Иштта боху Везачу Эло: «Дамасакхан бахархоша юх-юха деш долу зуламаш бекхам ца беш дуьтур дац Ас, хІунда аьлча цара ГалІад-гІала аьчка гІирсаца эрина.
4Хьазиал-паччахьан цІенна тІе цІе хоьцур ю Ас, Бен-Хьадидан гІепаш а ягор ю цу цІеро.
5Дамасакхан кевнаш а дохор ду Ас, Авайн-тогІин бахархой а хІаллакбийр бу, Байт-Іедан цІийнера олаллин гІаж шен карахь йолуш верг а вуьйр ву. Ткъа арамхойн халкъ Кхир-кІошта йийсаре дІагІур ду», – боху Везачу Эло.
ПІелаштам-мохк
6Иштта боху Везачу Эло: «Іази-гІалин бахархоша юх-юха деш долу зуламаш бекхам ца беш дуьтур дац Ас, хІунда аьлча цара дийнна яртийн бахархой йийсаре дІабеллера, Эдоман карабахийтархьама.
7Іази-гІалин пенашна тІе а цІе хьажор ю Ас. Цо хІаллакйийр ю цуьнан гІепаш.
8Ашдод-гІалин бахархой а хІаллакбийр бу Ас. Ашкхилун-гІалахь олаллин гІаж дІалаьцнарг а вохор ву Ас. Іекхран-гІалина тІе а кховдор ду Ас Сайн куьг, пІелаштамхойх дисина халкъ а хІаллакьхир ду», – боху Хьалдолчу Эло.
Цора-гІала
9Иштта боху Везачу Эло: «Цора-гІалин бахархоша юх-юха деш долу зуламаш бекхам ца беш дуьтур дац Ас, хІунда аьлча цара дийнна яртийн бахархой йийсаре Эдомана дІабеллера, царна дага ца беара исраилхошца бина вежараллин барт.
10Цора-гІалин пенашна тІе а хьажор ю Ас цІе, цо хІаллакйийр ю цуьнан гІепаш».
Эдом-мохк
11Иштта боху Везачу Эло: «Эдоман бахархоша юх-юха деш долу зуламаш бекхам ца беш дуьтур дац Ас, хІунда аьлча уьш шайн вежаршна, тур а айина, тІаьхьабевлла лелла. Гергарлонан марзо хер а йина, даим дарбелла лелаш, шайн оьгІазалла цкъа а ца юьтура цара.
12Теман-гІалина тІе а цІе хьажор ю Ас, цу цІеро хІаллакйийр ю Бацар-гІалин гІепаш а».
Іаммин-мохк
13Иштта боху Везачу Эло: «Іамминхоша юх-юха деш долу зуламаш дуьтур дац Ас бекхам ца беш, хІунда аьлча цара берах болу зударий цистина ГалІадехь, шайн латтанийн доза шордархьама.
14Ас цІе хьажор ю Рабба-гІалин пенашна тІе. Цо хІаллакйийр ю гІалин гІепаш: тІом дІабоьдучу дийнахь – маьхьаршца, йилбазмох болчу дийнахь – йилбазмехаца.
15Цу гІалин паччахь а вуьгур ву йийсаре, цуьнца цхьаьна цуьнан лоруш болу нах а буьгур бу», – боху Везачу Эло.
Муаби-мохк
2
1Иштта боху Везачу Эло: «Муабахоша юх-юха деш долу зуламаш бекхам ца беш дуьтур дац Ас, хІунда аьлча муабахоша Эдом-мехкан паччахьан даьІахкаш, царах чим а беш, ягийна дІаяьхнера.
2Муаби-махкана тІе цІе хьажор ю Ас, цо хІаллакйийр ю Кхиръют-гІалин гІепаш, тІаккха Муаби-мохк хІаллакьхир бу. И бохам хуьлучу хенахь тІеман гІовгІа хир ю, коьман маІан аз а хир ду хезаш.
3Ас хІаллаквийр ву цу мехкан куьйгалхо, ткъа цунна гонах берш а хІаллакбийр бу Ас цуьнца цхьаьна», – боху Везачу Эло.
ЯхІудан халкъ
4Иштта боху Везачу Эло: «ЯхІудхоша юх-юха деш долу зуламаш бекхам ца беш дуьтур дац Ас, хІунда аьлча Везачу Элан товрат-хьехамаш дІатеттира цара, Цуьнан парзаш лар а ца дина. Церан дай тІаьхьахІиттина леллачу цІуша тилийна уьш.
5Ас цІе хьажор ю ЯхІудана тІе, цо хІаллакйийр ю цуьнан гІепаш».
Исраилан халкъ
6Иштта боху Везачу Эло: «Исраилхоша юх-юха деш долу зуламаш бекхам ца беш дуьтур дац Ас, хІунда аьлча цара бакъверг а детих дІавухку, къениг а вухку шина мачех.
7Къечеран кортош лаьттан ченалахь хьоьшуш ду, ткъа мискачарна нийсаниг дан ца магадо цара. Ур-атталла да а, цуьнан кІант а цхьана зуда-ялхочуьнца лела оьху, Сан еза цІе емал а еш.
8Закъалт а делла, схьаэцна йолу бедарш тІе а юхий, Іохку уьш сагІанаш дохучу муьлххачу а меттехь. Шаьш гІуда тоьхна болчу нахера схьаэцна долу чагІар муьйлу цара шайн Делан цІа чохь.
9Аса баган-дитт санна, лекха волу а, наж санна, онда волу а эмархо шун дуьхьа хІаллаквина. Ас церан лакха тІера стом а, лахара орам а хІаллакбина.
10Ткъа Ас шу арадехира Мисар-махкара. Шовзткъа шарахь лелийра Ас шу яьссачу аренгахула, эмархойн латта шун дола далийтархьама.
11Ас шун кІенташна юкъара пайхамарш хоржура, ткъа шун къонахех – назархой
[1] хуьлуьйтура. Иштта дац ткъа иза, исраилхой?» – боху Везачу Эло.
12«Ткъа аша назархошна чагІар мийладора, пайхамаршка омра дора: „Делера болу хаамаш ма бе!“ – бохуш.
13Ас хІинца охьатаІор ду шу, цІевнех юьзначу гІудалкхо охьа-ма-таІІора.
14ТІаккха кадечун а дІавада ницкъ хир бац, ондачуьнга а шен ондалла латталур яц, тІемалочуьнга а шен дахар кІелхьардаккхалур дац.
15Пхерчий кхуьссург а дуьхьаллатталур вац, маса лелаш верг а дІавадалур вац, дошлочуьнга а шен дахар кІелхьардаккхалур дац.
16ТІемалошна юкъара уггар а доьналла дерг а оцу дийнахь водур ву, герз охьа а тесна», – боху Везачу Эло.
3
1ЛадогІа кху даше, исраилхой. Мисар-махкара шу арадаьхначу Везачу Эло шун массо а тукхамашка аьлла:
2«Шу бен магийна дацара Ас лаьтта тІехь мел долчу тукхамашна юкъара. Цундела Ас жоьпе а озор ду шу, аша мел лелийна зуламаш бахьана долуш».
Пайхамаран Іалашо
3Новкъа вер вуй те шиъ, вовшашца барт а ца беш?
4Хьуьнхахь лом угІуш хуьлий те, шена хьалха ижу ца хилча?
Лоьман кІорнино шен бен чуьра аз хозуьйтуш хуьлий те, ша лаьцна хІума а йоцуш?
5РечІанна чу нислур дуй те олхазар, шена чІогІа езаш йолу хІума цу чохь ца хилча?
ДІакъовлалур юй те речІа, цу чу цхьа хІума ца нисъелча?
6Коьман маІа локхур юй те гІалахь, адам кхера а ца долуьйтуш?
Хуьлий те гІалина бохам, Веза Эла воцучо тІебаийтина?
7Везачу Эло цхьа а хІума ма ца до, Шен ялхой болчу пайхамаршка Шен къайле дІа а ца йовзуьйтуш.
8Мила вуьсу, лоьмо гІигІ дича, кхера ца луш?
Хьалдолчу Эло аьлча, мила вуьсур ву Цуьнгара хаамаш ца беш?
Шамран-гІалин кхоллам
9Ашдод-гІалин а, Мисар-мехкан а паччахьийн цІеношкахь Іаш болчаьрга дІакхайкхаде: «Схьагулло Шамран-гІалин лаьмнаш тІе, хьовса уьш мел низам доцуш бу, цара мел бечу ницкъе», – алий.
10«Царна ца хаьа нийсонца лела, – боху Везачу Эло. – Ницкъ беш а, талораш деш а гулйо цара шайн хІусамашкахь йолу хазна».
11Цундела Хьалдолчу Эло иштта боху: «МостагІа дерриге а лаьттана гонах хир ву! Цо йохор ю хьан чІагІо, хьан хІусамашна талор дийр ду».
12Иштта боху Везачу Эло: «Наггахь Іуьно лоьман багара схьайоккху ши ност я лерган кийсак санна, иштта кІелхьарбаьхна хир бу Шамран-гІалахь маьнгин йистехь а, Дамасакхехь метта юккъехь а хевшина Іаш болу исраилхой.
13Ла а догІа, Якъубан цІийне дІахьедар а де», – боху массо а ницкъийн Дела волчу Хьалдолчу Эло.
14«Исраилхошна церан къинош бахьанехь Айса таІзар дечу дийнахь Бетал-гІалахь долу сагІа доккху кхерчаш дохор ду Ас. СагІа доккхучу кхерчийн уггар деза дакъош – церан маІаш
[2], хеда а йина, лаьтта охьатуьйсур ю.
15Ас хІаллакдийр ду Іа доккху а, аьхке йоккху а цІенош. Пийлан кІомсаршца кечдина цІенош а хІаллакьхир ду. Дуккха а даккхий цІенош, хІаллак а хилла, дІадевр ду», – боху Везачу Эло.
4
1ЛадогІа кху даше, Шамранан лам тІехь долу Башанан хьийкъина шинарш санна болу зударий. Шу гІийлачарна ницкъбийраш а, мисканаш Іазапехь латтош берш а, шайн хІусамдайшка: «Схьада чагІар, оха мер ду!» – бохурш ду.
2Шен возаллица чІагІо йора Хьалдолчу Эло: «Шу коьжалгашца, ткъа шун биснарш мІерашца текхор болу денош шуна тІедогІур ду», – бохуш.
3«Пенах даьккхинчу уллорачу Іуьргана тІе а такхийна, кхиссина арадохуьйтур ду шу, тІаккха шу Хьармон-лам болчухьа дІалохкур ду», – боху Везачу Эло.
Исраилан халкъан аьрхалла
4«Дуьйло, къинош летаде, Бетал-гІаларчу езачу метте дІа а гІой. Шайн зуламаш алсамдаха Галгалехь а. Шайн дийнаташ дагоран сагІанаш даха хІора Іуьйранна, ткъа кхо де мосазза долу, шайн ялтех уьтталгІа дакъа дІало.
5Исраилхой, баркаллин сагІина лерина долу совсийна бепиг схьада, дІакхайкхаде аша шайн лаамца сагІанаш дохуш хилар, цунах лаьцна, дозалла а деш, дІасадаржаде, ишттадерг шайна дукхадеза дела», – боху Хьалдолчу Эло.
6«Со ма вара шун массо а гІаланашкахь мацалла ХІоттийнарг а, шун массо а ярташкахь ялта цатоар ХІоттийнарг а, делахь а Суна тІе ца дирзира шу, – боху Везачу Эло. –
7Ас кхаа баттахь, ялта хьокху хан тІекхаччалц, догІа ца доуьйтура шуна. Цхьана гІалахь догІа доуьйтура Ас, ткъа вукху гІалахь ца доуьйтура. Цхьа кха дузадора догІано, ткъа важа, хин тІадам божаза, дакъалора.
8Шина-кхаа гІалара нах хи малархьама цхьана гІали чу гуллора, амма шаьш Іаббалц ца малалора цаьрга иза. ТІаккха а тІе ца дирзи шу Суна», – боху Везачу Эло.
9«Ас чахчош болу мох боуьйтура шун ялташ тІе. ЦІазо йоура шун бошмаш а, кемсийн аренаш а, комарийн а, зайт а дитташ а, делахь а Суна тІе ца дирзира шу.
10Ас шуна Мисар-махкахь хиллачух цамгаран ун тІедаийтира. Шун кегий нах туьраца хІаллакбора Ас, дой йийсаре дІа а лохкуш, шун меттаметтанашкара боьха хьожа шун мерІуьргашка еттайолуьйтура. ТІаккха а Суна тІе ца дирзира шу», – боху Везачу Эло.
11«Ас шуна юкъахь бохамаш бора, Седам-гІала а, Іамор-гІала а йохош Айса бина бохамаш санна. Ткъа шух биснарш, цІергара схьадаьхна хьокхий санна, бара. ТІаккха а Суна тІе ца дирзира шу, – боху Везачу Эло. –
12Цундела Ас иштта дийр ду шуна, исраилхой. Аса иза иштта дийр долу дела, кечло, исраилхой, шайн Далла дуьхьалдаха!»
13Дала лаьмнаш а кхуллу,
мох а болуьйту,
адамна Шен ойла дІа а хоуьйту,
Іуьйренан серлонах бода а хуьлуьйту.
Цо лакхара дерриге а лаьттана куьйгалла до.
Цуьнан цІе ю – массо а ницкъийн Веза Дела.
5
Далла тІедерзаре кхайкхам бар
1ЛадогІа, исраилхой, Ас хьох лаьцна белхар доккхур долчу кху даше.
2Охьа а доьжна, кхин хьала ца айалуш Іуьллу
йоІстаг санна долу Исраилан халкъ!
Шен мехкан лаьтта тІехь даржийна долу иза,
вац-кх хьалаайа цхьа а.
3ХІунда аьлча Хьалдолчу Эло иштта боху: «Исраил-махкахь эзар тІемалочуьнца дуьхьалъяьллачу гІалин оцу тІемалойх бІе бен вуьсур вац, ткъа бІе тІемалочуьнца дуьхьалъяьлларг иттанца юьсур ю».
4ХІунда аьлча Везачу Эло иштта боху Исраилан цІийне: «Со лехалаш – дийна дуьсур ду шу.
5Бетал-гІалахь Со ма лехалаш, Галгал-гІала ма гІолаш, Беар-ШабаІе ма кхачалаш, хІунда аьлча Галгал-гІала йийсаре гІур ю, ткъа Бетал-гІала хІумма а йоцург хилла дІахІуттур ю».
6Лехалаш Веза Эла – дийна дуьсур ду шу. ЦІеран алу санна, Иза Юсупан цІенна тІе ма кховдийта. Оцу цІеро иза хІаллакдийр ду. Бетал-гІалахь цхьа а хир вац и цІе дІаяйа.
7Нийсонах дІовш деш долу а, бакъдерг лаьтта кхуссуш долу а, хІай адамаш!
8Хьан кхоьллина ВорхІ Седа а, Орион а?
Хьан еш ю Іожаллин ІиндагІах сирла Іуьйре,
ткъа дийнах Іаьржа буьйса?
Хьан тІегулдо хІордан хиш?
Уьш лаьтта тІехула Хьан дІасадаржадо?
Цуьнан цІе – Веза Эла ю!
9Цо онданиг хІаллак а во,
цуьнан гІап йоха а йо.
10Шуна ца веза кхел ечохь харцо гучуйоккхуш верг, бакъдерг дуьйцучух а шу ца деша.
11Иштта аша мисканиг охьа а теІош, цуьнгара ялтица совгІаташ а дохуш, шайна хьаькхначу тІулгех цІенош дийр ду, амма царна чохь дехар дац шу. Кемсийн бошмаш кхиор ю аша, амма царах даьлла чагІар мер дац,
12хІунда аьлча Суна хууш ду аша мел дукха зуламаш дина, мел деза ду шун къинош. Шу бакъволчун мостагІий ду. Кхаьънаш а ийдеш, мискачеран гІуллакхаш галдоху аша кхел ечохь.
13Цундела вист ма ца хуьлу цу хенахь кхетаме верг, хІунда аьлча и зама луьра ю.
14Дика леха, вон а ца лоьхуш, шаьш дийна дисийтархьама. ТІаккха массо а ницкъийн Веза Дела, аша ма-бохху, шуьца хир ву.
15Вон а ца дезаш, дика дезийша, меттахІоттадейша дов хаттар. ТІаккха къинхетам бан мега массо а ницкъийн Везачу Дала Юсупан цІийнах бисинчех.
16Цундела иштта боху Везачу Эло, массо а ницкъийн Везачу Дала: «Массо а урамашкахь белхар хир ду. Массо а некъашкахь мохь хьоькхур бу: „Маржа-яІ! Маржа-яІ!“ – бохуш. Латталелорхо латкъам бан, ткъа тийжаме назманаш ала говзанаш белха а тІекхойкхур бу.
17Кемсийн бошмашкахь а хир ду белхар, хІунда аьлча Со халкъана юккъехула чекхвер ву, шуна таІзар дархьама», – боху Везачу Эло.
18Декъаза бу Везачу Элан де тІекхача луурш. Стенна оьшу шуна и де? Иза-м бода бай, серло яций.
19Иза, нагахь цхьаъ, лоьмах а ведда, чена тІе нисвалар, я, шен цІа а веана, куьйгаца пенна тІетевжича, лаьхьано къовзор санна ду.
20Серло а йоцуш, бода бац ткъа Везачу Элан и де? Іаьржа бода бу иза, цуьнца нур лепар дац.
21«Суна ца деза, Суна дегаза хета аша даздеш долу денош. Шун динан гуламаш Суна дегаза хета.
22Нагахь санна Суна лерина дийнаташ дагоран а, кІен а сагІанаш аша дахахь а, Аса тІеоьцур дац уьш. Со дІахьожур вац аша шайн дерстинчу даьхних Суна лерина даьккхинчу сагІане.
23Суна генаяккха лоькхучу хьайн эшарийн гІовгІа, хІунда аьлча хьан дечиг-пондарийн аьзнашка Ас ладугІур дац.
24Нийсо, доьду хи санна, дІагІойла, ткъа бакъдерг – лекъар доцу татол санна!
25Исраилан халкъ! Шовзткъа шарахь яьссачу арахь Суна тешаме хилар гайтархьама, дийнаташ дагоран а, кІен а сагІанаш даха ма ца дийзира хьан!
26Шайн паччахь-делан Сакутан а, шайн седа-делан Кайвулин шайн куьйгашца дина долу суьрташ хІетахь а леладора те аша? Ткъа хІинца аша уьш лела ма бо!
27Аша иза дарна, шу махках а даьхна, Дамасакхана дехьа дохур ду Ас», – боху Везачу Эло. Цуьнан цІе – массо а ницкъийн Веза Дела ю.
6
Везачу Эло Исраилан мохк хІаллакбийр бу
1Декъаза бу Цийон-лома тІехь гІайгІане а боцуш Іаш берш, Шамранан ломахь шаьш маьрша хеташ берш, хьалхе йоккхучу халкъан цІе яххана берш, шайна тІе Исраилан цІа тІедогІуш болу.
2Даха а гІой, Хална-гІалане хьовса, цигара сийлахьчу Хьамат-гІала дІагІо. ПІелаштамхойн Гати-гІала охьадисса. Аша боху: «Церан ницкъе хьаьжжина, царах цхьа а ЯхІудан а, Исраилан а пачхьалкхе ма ца кхочу!» Церан мохк боккха бац шун чул?
3Бала тІебогІу де геннахь а хеташ, Іазап толар гергадаладо аша.
4Пийлан кІомсарех бинчу маьнгеш тІехь Іохку шу, дегІана там лоьху аш кечдинчу меттанашкахь. Дикачу дежийлашкара шайн бежанашна юкъара тоьлла долу кой а, эсий а доу аша.
5Дечиг-пондарийн аьзнашца мукъамаш балабо аша. Шуна хета, шайн а, Даудан санна, эшарийн гІирсаш лело говзалла ю.
6Кедаш чуьра чагІар муьйлу аша, уггар а дикачех хьакхарш хьоькху, амма Юсупан цІенна хин болчу бохамех доьлхуш дац шу!
7Цундела хІинца шу, йийсархошна хьалха а девлла, йийсаре гІур ду, чекхдер ду шун тойнаш хІиттор а, сакъерар а.
8Ша-шех чІагІо йо Хьалдолчу Эло, массо а ницкъийн Везачу Дала иштта боху: «Суна ца еза Якъубан куралла, Со ца веша цуьнан исбаьхьачу гІишлойх, Ас гІала а, гІалахь мел дерг а дІалур ду мостагІашна».
9Иштта хир ду: нагахь санна цхьана цІа чохь итт стаг висахь а, уьш массо а хІаллакьхир ву.
10ТІаккха церан гергарчо я уьш багош волчо схьаоьцур бу уьш, церан декъий цІа чуьра арадахархьама. ЦІа чохь висначуьнга хоттур ду цо: «Кхин цхьа а висний хьоьца?»
Вукхо жоп лур ду: «Цхьа а ца висна».
ХІокхо эр ду: «ГІовгІа ма е! Везачу Элан цІе яккха мегар дац».
11ХІунда аьлча Везачу Эло, омра а дина, даккхий а, кегий а цІенош хІаллакдийр ду, царах аьхгаш а еш.
12Говраш тархашна тІехула евдда лелий те? Стерчашца хІордана тІехь охана далур дуй те? Аша-м нийсонах дІовш а дина, бакъдолчух стим а бина.
13Шаьш Ладебар-гІала
[3] схьаяьккхина бохуш, дозалла деш ду шу. «Тхайн ницкъаца дІа ца лаьцна оха Кхарнайм-гІала
[4]?» – боху аша.
14«Ткъа хІинца, Исраилан цІа, Ас халкъ дуьхьалдоккхур ду хьуна. Къилбаседера Хьамат-Іин долчуьра къилбера Іариба-тогІин хина тІекхаччалц дІалохкур ду шу», – боху массо а ницкъийн Везачу Дала.
7
ЦІоз гар
1Цкъа сан Хьалдолчу Эло, хаам беш, иштта сурт гайтира суна. Дала цІоз кхоьллира тІаьххьара буц хьалайолучу хенахь. И дара, цани тІера паччахьан декъана мангал хьаькхначул тІаьхьа, керла буц хьалайолуш.
2ЦІазо буц дІайиъна яьлча, ас элира: «Сан Хьалдолу Эла! Къинхетам бехьа! Якъубах схьадаьлла Хьан халкъ дийна муха дуьсур ду? Иза чІогІа жима ду-кх».
3Везачу Элана къахийтира цунах. «Иза хир дац», – элира Везачу Эло.
ЦІе гар
4Сан Хьалдолчу Эло, хаам беш, иштта сурт гайтира суна: Везачу Эло кхел ян цІе кхоьллира. Оцу цІеро лаьттана бухахь болу боккха хІорд а бакъийра, ткъа кхаш дІа а кхаьллира.
5Ас тІаккха элира: «Сан Хьалдолу Эла! Къинхетам бехьа! Якъубах схьадаьлла Хьан халкъ дийна муха дуьсур ду? Иза чІогІа жима ду-кх».
6Везачу Элана къахийтира цунах. «Иза хир дац», – элира сан Хьалдолчу Эло.
Санисбийриг гар
7Цо, хаам беш, иштта сурт гайтира суна: Веза Эла пенна уллохь лаьтташ вара, ткъа Цуьнан карахь санисбийриг яра.
8Везачу Эло соьга хаьттира: «Іамос, хьуна хІун го?»
«Санисбийриг го», – жоп делира ас.
ТІаккха Везачу Эло элира: «Ас хІинца Сайн Исраилан халкъана юккъе санисбийриг охьаюьллур ю. Ас цунна кхин гечдийр дац.
9Яссийна хир ю Исхьакхан тІаьхьенийн сагІанаш доху лакхенаш. Исраил-мехкан еза меттигаш а йохийна хир ю. ЯрбаІам-паччахьан цІенна а Со туьраца дуьхьалвер ву».
Іамос а, Амци-ЯхІу а
10Бетал-гІалин динан да волчу Амци-ЯхІус исраилхойн паччахьна ЯрбаІамна тІе нах бахийтира хІара дІаала: «Исраилхошна юкъахь а волуш, Іамос, барт а бина, хьуна дуьхьалволуш ву. Лаьтте а ца лало цо мел дуьйцург.
11ХІунда аьлча Іамоса иштта боху: „ЯрбаІам туьрах хІаллакьхир ву, ткъа исраилхой, шайн лаьтта тІера схьа а баьхна, йийсаре буьгур бу“».
12Амци-ЯхІус иштта элира Іамосе: «Хиндерг хууш верг! Вало, ЯхІуд-махка дІа а гІой, цигахь бепиг даа хьайна алапа эца, цигахь, пайхамаро санна, хаамаш а бе.
13Ткъа Бетал-гІалахь пайхамаралла кхин ма де, хІунда аьлча иза паччахьо Іибадат деш йолу меттиг а ю, пачхьалкхан Деза цІа а ду».
14Іамоса Амци-ЯхІуна жоп делира: «Со пайхамар а вац, я шайна алапа оьцучу пайхамарийн тобана юкъавогІуш а вац. Со жаІу вара, цул сов, ас инжиран дитташ а Іалашдора.
15Амма Везачу Эло уьстагІий долчуьра схьаваьккхира со. Цо соьга иштта элира: „Вало, Сан халкъана, исраилхошна, Соьгара болу хаамаш бан гІо“.
16ЛадогІа хІинца Везачу Элан даше. Ахь боху: „Исраилан халкъе Делера болу хаамаш ма бе. Исхьакхан тІаьхьенашна дуьхьал цхьа а вон дош ма ала“.
17Ахьа иштта аларна, Везачу Эло хІара боху: „Хьан зуда гІалахь, кхахьпа а дина, лелор ю. Хьан кІентий а, йоІарий а туьро хІаллакбийр бу. Хьан латта, асанаш йохучу муьшца декъа а декъна, кхечарна дІалур ду. Хьо хийрачу махкахь лийр ву, ткъа Исраилан халкъ, шен махкара ара а даьккхина, йийсаре дуьгур ду“».
8
Стоьмаш чохь болу тускар гар
1Сан Хьалдолчу Эло, хаам беш, иштта сурт гайтира суна: лаьтташ стоьмаш чохь болу тускар дара.
2Цо хаьттира: «Іамос, хьуна хІун го?»
Ас жоп делира: «Аьхкенан чаккхенгахь кхиъна болчу стоьмийн тускар го суна», – аьлла.
ТІаккха Везачу Эло соьга элира: «Сан халкъан, исраилхойн, чаккхе тІекхаьчна. Ас цунна кхин гечдийр дац.
3Цу дийнахь паччахьан цІа чуьра эшарш белхаре йоьрзур ю, – боху Хьалдолчу Эло. – Дукха декъий хир ду. Уьш тийналлехь миччахьа а дІакхуьссур ду».
Исраилан халкъана кхел яр
4ЛадогІа кху дешнашка, мисканаш дІакхалла а, къенаш хІаллакбан а хьаьгна долчу а,
5иштта дешнаш бохуш долчу а аша: «Керла бутт а, цкъа мацца байна а, дІабовр бу, вайна ялта дІадохка меттиг ялийтархьама. Далла лерина шоьтан де а дІадер ду, вайга чІоьнаш дІаеллийтархьама, барам лахбалийтархьама, шекхалан мах хьалабаккхархьама, нийса доцучу терзанца нах лебархьама.
6Иза хир ду хьал доцурш детих эца а, мисканаш шина мачех хийца а, дІаден мегаш доцу хІу дохка а».
7Исраилан халкъах дозалла дечу Везачу Эло чІагІо йора: «Билггала цкъа а церан гІуллакхех цхьа а дицдийр дац Аса!
8Дегор-м дац те и бахьана долуш латта? Лаьтта тІехь вехаш волу хІора а воьлхур-м вац те? Дерриге а, доьду хи санна, тохалур ду. Мисар-махкара хи санна, лакхадолуш а, лахлуш а хир ду иза.
9Оцу дийнахь иштта хир ду, – боху сан Хьалдолчу Эло – дийнан делкъехь Ас малх дІахьулбийр бу, сирла де юккъе дахча, лаьтта тІе бода боссор бу.
10Шун деза денош гІайгІане дийр ду Ас, аша локху массо а эшар, белхар а дина, дІахІоттор ю. Массарна а сингаттаман духар тІедухур ду, хІораннан а корта баьшна хуьлуьйтур бу. Махкахь белхар доккхур ду, цхьаъ бен воцучу кІантана деш долу белхар санна, цуьнан чаккхе къаьхьа де санна хир ю.
11Денош тІедогІур ду, – боху сан Хьалдолчу Эло, – Ас лаьтта тІехь мацалла хуьлуьйтур йолу. Иза бепиг доцу мацалла а хир яц, хи доцу хьогалла а хир яц. Иза Везачу Элан дош хазаре сатуьйсу хьогалла хир ю.
12Уьш, Везачу Элан дош лоьхуш, Дуьрачу хІорда тІера Дуьненаюккъерчу хІорда тІе а, къилбаседера малхбале а лелар бу, амма иза карор дац.
13Оцу дийнахь хаза мехкарий а, кегийрхой а хьагбаларна гІора дайна хир бу.
14Цара Шамранан цІуйх дуйнаш боу: „Дийна волчу Данан делах дуй боу!“ я „Беар-ШабаІан делах дуй боу!“ – олий. И чІагІонаш еш берш охьаоьгур бу, кхин хьала а гІовттур бац».
9
Везачу Элан кхелах цхьа а валалур вац
1Веза Эла сагІа доккхучу кхерчана уллохь гира суна. Цо элира: «Делан цІенна хІиттийначу бІогІамашна тІе, баххаш ластийттал, хІума тоха. И бІогІамаш массеран а кортош тІе эгаде. Ткъа царах биснарш Ас туьраца хІаллакбийр бу. Царах цхьа а дІа а вадалур вац, цхьа а кІелхьар а валалур вац.
2Уьш, эхарта кхаччалц, лаьттах чубахнехь а, цигара а Сан куьйго схьабохур бу. Уьш, тийсалуш, стигала хьалабевллехь а, цигара а чукхуьссур бу Ас.
3Кармал-ломан боххьехь къайлабевлча а, цигахь а, схьа а карийна, схьалоьцур бу Ас уьш. Сан бІаьргашна хьалхара дІабевлла, хІордан бухахь уьш дІаловчкъахь а, цигахь а Ас хІордан лаьхьане омра дийр ду, уьш лаца аьлла.
4Нагахь санна, шайн мостагІашна хьалха а бевлла, уьш йийсаре гІахь а, цигахь а Ас туьре омра дийр ду, уьш байа аьлла. Ас Сайн бІаьргаш, царна диканна а ца хьажош, бохам бан тІехьажор бу».
5ХІунда аьлча массо а ницкъийн Хьалдолу Эла лаьттах хьакхало,
тІаккха латта дІасадекъало.
Лаьтта тІехь вехаш мел верг воьлху.
Дерриг а латта, Мисар-махкара Нил-хи санна, лакха а долу, юха лах а ло.
6Дала Шена лерина хІусамаш стигалшкахь йина,
ткъа Шен стигалан нартол лаьтта тІехь дІахІоттийна.
Цо хІордан хиш схьа а гулдо,
уьш лаьтта тІехула дІа а Іанадо.
Цуьнан цІе – Веза Эла ю!
7«Шу а, исраилхой, хушахой санна дац ткъа Суна? Со вац ткъа исраилхой Мисар-махкара, пІелаштамхой Крит-гІайре тІера, арамхой Кхирера арабаьхнарг?» – боху Везачу Эло.
8«Хьалдолчу Элан бІаьргаш къинош летийначу пачхьалкхана тІехьажийна бу. Ас, хІаллак а йина, лаьтта тІера тІепаза йойур ю иза. Амма Якъубан цІа Ас кхоччуш хІаллакдийр дац, – боху Везачу Эло.
9– Ас, омра а дина, Исраилан халкъ массо а халкъашна юкъахь дІасадаржор ду, цецана чу дожош долу буьртигаш санна, амма царах цхьа а вониг лаьтта ца бужу.
10Сан халкъана юкъара къинош летийнарш берриге а туьрах хІаллакьхир бу, цара бахахь а: „И бохам тхох хьакха а лур бац, тхуна тІе а богІур бац“».
Дала Исраилан халкъ хьалха ма-хиллара дІахІоттор
11«Охьадоьжна четар санна йолу Даудан пачхьалкх юхаметтахІоттор ю Ас оцу дийнахь. Цуьнан йохийна а, лилхина а меттигаш, дІа а къевлина, ширачу заманахь ма-хиллара, дІахІоттор ду иза.
12Иза Эдомах диснарг а, Сан долахь хилла массо къаьмнаш а церан карадахийтархьама дийр ду Ас», – боху хІара дерриге а деш волчу Везачу Эло.
13«ТІекхочур ду, – боху Везачу Эло, –
охуш волчунна – оруш верг гун волу а,
ткъа кемсаш хьуьйш верг уьш дІаюьйш волчунна тІаьхьа кхуьур воцу а токхе денош.
Кемсийн мутта лаьмнех охьаІийдалур ду,
массо а баьрзнех схьаоьхур ду иза.
14Ас Сайн халкъ йийсарера шен лаьтта тІе юхадерзор ду.
Яссийначу гІаланашкахь гІишлош а йина, царна чохь баха охьаховшор бу уьш.
Кемсийн бошмаш а йоьгІна, царах даьккхина мутта а муьйлур ду,
бошмаш а кхиийна, царах бевлла стоьмаш а буур бу цара.
15Ас шайн лаьтта тІе охьаховшор бу исраилхой.
Уьш кхин Ас царна деллачу лаьтта тІера лелхийна лелор бац», – боху хьан Везачу Дала.
Іабди-ЯхІу
Іабди-ЯхІу-пайхамаран
тептар
Дешхьалхе
Іийса дуьнен чу валале, 586-чу шарахь Ярушалайм-гІала йожийча, цхьа хан яьллачул тІаьхьа дІаяздина дара хІара тептар. Оцу хенахь ЯхІудан халкъан шира мостагІа хилла болу, къилба-малхбалехь болу Эдом-мохк Ярушалайм йожарх самукъадаьлла лаьттара. Цул сов, ЯхІудан хьолах пайда а эцна, эдомхоша Ярушалайм-гІали чуьра хІонс а йоккхура, ЯхІудан мостагІчунна гІо а дора.
Іабди-ЯхІус Делера болу хаам бора, Эдом-мохк таІзар а дина, иза эшийна хир бу аьлла. Цуьнца цхьаьна изза таІзар дийр ду Исраилан къоман мостагІий долчу кхечу къаьмнашна а.
Эдоман халкъан бехк
1Іабди-ЯхІу-пайхамарна сурт хІоттар. Хьалдолчу Эло иштта бохура Эдоман халкъах лаьцна.
Везачу Эло хІара хаам бира тхоьга,
тІаккха оха геланча вахийтира, и хаам халкъашна дІахазийра:
«ХьалагІовтта, Эдомана дуьхьал тІом бийр бу вай!» – аьлла.
2«Ас къаьмнашна юкъахь жиманиг дийр ду хьох,
цундела хьо лорур дац цара.
3Хьо хьайн деган куралло Іехийна.
Хьо дехаш ду лекхачу меттехь,
тархийн хераллашкахь.
Ахьа хьайн дагахь боху:
„Мила вара со лаьтта доссо?“
4Нагахь, аьрзу санна, лакха хьала а даьлла,
седарчашна юкъахь ахь хьайна бен бича а,
Ас хьо цигара а охьакхуссур ду», – боху Везачу Эло.
5«Къуй-м бацара те хьуна баьхкинарш?
Буьйсанна лела талорхой-м бацара те хьуна иштта бохам бинарш?
Цара-м шайна оьшшучул бен хІума дІахьур яцара.
Нагахь шу долчу кемсаш лечкъош берш къайлаха чубаьхкича,
цара а буьтур бацара ткъа кемсийн масех буьртиг?
6Ма, чІим санна, цІанвина Іесав!
[1]
Къайлаха мел ерг а ма гучуяьккхина цуьнан!
7Шу шайн бартхоша дозанан йисте кхаччалц дІалохкур ду.
Шуьца бертахь бехачара, шу ле а дина, эшор ду.
Шуьца цхьаьна шуьне ховшучара шу Іовжор ду.
Цара эр ду шух лаьцна: „Мичахь ду церан дерриг а хьекъал?“»
Эдомана таІзар даран бахьанаш
8«Цхьана дийнахь Ас таІзар дийр ду Эдомна.
Церан хьекъале нах хІаллак а бийр бу,
церан хьекъалалла дІа а доккхур ду Ас, – боху Везачу Эло. –
9Хьан тІемалой, Теман-гІала, кхерабелла хир бу,
ткъа Іесаван лам тІехь берш хІаллакбийр бу».
10«Аша шайн вешина Якъубана гІело ярна,
шуна тІе эхь дуссур ду,
шу гуттаренна а хІаллакьхир ду.
11Церан хьал хийрачу наха дІахьочу дийнахь,
кхечу къаьмнаша, церан кевнехула чу а девлла,
Ярушалаймах кхаж тосучу хенахь,
шу, царах долуш санна, юьстаха лаьттара.
12Шу хьогІаца хьежа ца дезара шайн вежарийн дийне,
церан аьтто боьхначу дийне.
Шу даккхийден ца дезара
яхІудхой хІаллакьхуьлучу дийнахь,
аша дозаллаш дан ца дезара
церан бохаман дийнахь.
13Шу чудовла ца дезара Сан халкъан кевнехула
цуьнан ирс дайначу дийнахь.
Ур-атталла хьежа гІуллакх а дацара цуьнга цу дийнахь.
Аша цуьнан бахамна тІе куьг кховдо ца дезара цунна бохам хиллачу дийнахь.
14Шу некъаш галморзаха довлучу меттехь
латта ца дезара цуьнан бевддарш хІаллакбархьама,
дийна биснарш дІабала а ца безара аша
оцу баланечу дийнахь.
15Массо а халкъашна гергадеана
Везачу Элан къематде.
Аша диннарг шуна а дийр ду.
Хьакъ мел дерг шун кортош тІе доьрзур ду.
16ХІунда аьлча Сан безачу лам тІехь
аша маларш мийларе терра,
кхечу къаьмнаша а муьйлур ду уьш массо а хенахь.
Цара кхаьллина дІадоккхур ду,
тІаккха, цкъа а ца хилча санна, дІа а девр ду уьш.
17Ткъа кІелхьардовлар Цийон-лам тІехь хир ду.
И лам, еза меттиг а хилла, дІахІуттур бу.
Якъубан цІийно шена бакъонца догІуш долу латта
тІаьхьалонна доладоккхур ду.
18Якъубан цІийнах цІе хир ю,
Юсупан цІийнах цІеран алу хир ю,
ткъа Іесаван цІийнах ча хир ду.
И ча дагор ду.
ТІаккха цхьа а дийна вуьсур вац Іесаван цІийнах».
Иштта боху Везачу Эло.
Делан халкъо юха а шен мохк схьабаккхар
19«Іесаван лам къилберачу яхІудхоша дІалоцур бу,
ткъа акъарешна чуьра болчара пІелаштамхой кара а берзор бу,
Эпраймера а, Шамранера а аренаш дІа а лоцур ю.
Бен-Яманан тІаьхьено ГалІад-мохк схьабоккхур бу.
20Исраил-мехкан къилбаседерчу агІонера махкахбаьхначеран эскаро,
юха а деана, КанаІанан латта Сарпат-гІалина тІекхаччалц дІалоцур ду,
ткъа Ярушалаймера ара а баьхна, Сапрад
[2] цІе йолчу меттигехь баха ховшийначара
ЯхІуд-мехкан къилбера гІаланаш схьайохур ю.
21КІелхьардаха богІуш берш
Цийон-лам тІе богІур бу Іесаван ломана тІехь олалла дан.
ТІаккха Везачу Эло Ша паччахьалла дийр ду».
Юнус
Юнус-пайхамаран
тептар
Дешхьалхе
Юнус-пайхамарх лаьцна тептар Делан Йозанийн вукху пайхамарех лаьцначу тептарех тера дац, хІунда аьлча кху тІехь Дала тІедиллинарг кхочуш а ца деш леллачу пайхамарх лаьцна дуьйцу. Дала элира цуьнга, исраилхойн луьрачу мостагІийн – ашурхойн коьртачу гІала Нунаве гІо аьлла. Амма Юнусана ца лаьара, Делера болу хаам а эцна, цу гІала ваха, хІунда аьлча иза тешна вара Дала, Ша и гІала хІаллакйийр ю аьлла, тесна кхерам кхочушбийриг цахиларх. Дуккха а хІуманаш цунах Іиттаделлачул тІаьхьа Юнус, Далла муьтІахь а хуьлий, дІахІутту, амма, Делера болу хаам кхочуш ца хилча, оьгІазвоьду иза.
Тептар тІехь Дала кхоьллинчу массо а хІуманна тІехь Цуьнан олалла хилар гойту. Амма уггар хьалха тептаро гойту Дела Шеца безам а, къинхетам а болуш хилар. Шен халкъан мостагІех къинхетам бо Цо, царна таІзар даран а, уьш хІаллакбаран а метта.
1
Юнус Везачу Элах вадар
1Аматин кІанте Юнусе Везачу Элера хаам хилира:
2«Хьала а гІаттий, йоккхачу Нунав-гІала гІо! Цигахь лелачу зуламечу гІуллакхех лаьцна хаам кхаьчна сан лерге. Нунав-гІалара бахархошна дуьхьал болу хьехамаш бе».
3Юнус ваха новкъавелира. Амма иза Таршаш-гІалахьа дІаволавелира, Везачу Элах дІавадархьама. ХІордан йистехь йолчу Яппи-гІала а кхаьчна, Таршаш-гІала доьду хинкема карийра цунна. Мах а белла, оцу хинкеманна тІе велира иза, Везачу Элан юьхь-дуьхьлара дІавадархьама.
4Амма Дала, хІорда тІехь чІогІа мох а балийтина, хІорд ловзабаьккхира. Хинкема дохха доллуш дара.
5Кхерабелла, массо кемалелорхой маьхьарий хьоькхуш бара, хІораммо а шен-шен деланашка а кхойкхуш. Хинкеманан чуьра кира хІорда чу кхоьссира цара, кема дайдалийтархьама.
Ткъа Юнус, кеманан лаха чу а воьссина, чІогІа наб кхетта вижина Іаш вара.
6ТІаккха цунна тІевеара хинкеманан коьрта хьаькам.
«Вижина хІунда Іа хьо? ХьалагІатта, хьайн Деле кхайкха! Хьан Далла дага а даьхкина, вай хІаллак ца хуьлуш дуьсур дац-те?» – элира цо.
7Юххехь болчара барт бира: «Дуьйло, вай кхаж тосур бу, вайна тІе хІара бала балийнарг мила ву хаархьама», – аьлла.
Цара кхаж тесира. Юнусана белира и кхаж.
8ТІаккха хаьттира хІордахоша Юнусе: «Дийцахь, хьенан бехк болуш беана вайна тІе хІара беза бала? Хьо хІун лелош ву? Стенгара вогІу хьо? Мичахь бу хьан мохк? Муьлхачу къомах ву хьо?» – бохуш.
9«Со Іебархо ву. Со латта а, хІорд а кхоьллина волу Веза Эла, стигалара Дела, лоруш ву», – аьлла, жоп делира цаьрга Юнуса.
10Іаламат чІогІа кхерабелира нах, хІунда аьлча Юнуса ша Далла дуьхьалара къайлаваларан бахьана ма-дарра дийцинера цаьрга. Наха бохура цуьнга: «ХІунда дина-те ахьа иза?»
11Юха а хаьттира цара Юнусе: «ХІун дан деза оха хІорд дІатейтархьама?» – хІунда аьлча хІорд карзахбаьллачуьра соцуш бацара.
12Юнуса элира цаьрга: «Со, схьа а лаций, хІорда чу кхосса, тІаккха хІорд дІатуьйр бу шуна. Суна хаьа, со бахьана долуш тІебеаний шуна хІара беза бала».
13Ткъа хІара нах, шайгахь ницкъ мел бу гІоьртина, пийсакаш хьекха буьйлабелира, лаьтта тІе кхачархьама. Амма цунах гІуллакх ца хилира, хІунда аьлча хІорд, карзахбаьллачуьра ца соцуш, кхин а чІогІа адамашна дуьхьалбаьллера.
14ТІаккха кхайкхира уьш Везачу Эле: «Доьху Хьоьга, Веза Эла, ма дехьа тхо хІаллак хІокху стеган са бахьана долуш. Нагахь санна хІара стаг бехке вацахь, цуьнан цІий тхох ма хьарчадехьа, хІунда аьлча Ахьа, Веза Эла, Хьайна лиънарг дина дела», – бохуш.
15ТІаккха цара Юнус, схьа а лаьцна, хІорда чу кхоьссира. ХІорд карзахбаьллачуьра дІатийра.
16Іаламат чІогІа кхерабелира нах Везачу Элах. Цара сагІа а даьккхира, нигаташ а дира.
2
Юнусан доІа
1Везачу Эло цхьана боккхачу чІере, Юнус дІакхалла аьлла, омра дира. Кхо де-буьйса даьккхира Юнуса оцу чІеран гай чохь.
2Ша чІеран гай чохь воллуш, Юнуса доІанца дийхира шен Везачу Деле.
3Цо элира:
«Со гІайгІанехь волуш Везачу Эле кхайкхира ас,
тІаккха Везачу Дала суна жоп делира.
Эхартара цІогІа туьйхира ас,
тІаккха хезира Хьуна, Дела, сан аз.
4ХІордан кІоргене, хІордан даг чу кхоьссина Ахьа со.
Хин Іовраша го бина суна.
Хьан массо тулгІенаш, со керчош,
тІехула евлла суна.
5ТІаккха элира ас: „Хьайн бІаьргашна хьалхара
дІаваьккхина Ахь со,
амма суна юха а гур ду
Хьан Деза ЦІа“.
6Бух боцучу хІордо къевлина со,
сан син тІе а кхаьчна, дІалаьцна со хино.
Сан коьртах
хІордан бецаш хьаьрчина.
7Лаьмнийн буха кхаччалц
охьавеана со.
Гуттаренна а шен гІораш а доьхкина,
лаьтто дІакъевлина со.
Амма Ахьа, Сан Веза Дела,
хьалаваьккхира со бух боцучу Іин чуьра.
8Кхин сайн тоха са ца хилча,
суна дагавеана Хьо, Веза Эла,
тІаккха Хьан Дезачу ЦІа чохь волчу Хьоьга
дІакхаьчна сан доІанаш.
9Эрна а, харц а деланаш лоруш берш
шаьш даим дезаш волчу Делах дІакъаьстина.
10Амма сайна тІера сагІа
сайн озаца хастам беш доккхур ду ас.
Сайн нигат а кхочушдийр ду ас.
Везачу Элан карахь ду кІелхьарвалар!»
11ТІаккха Дала шега аьлча, боккхачу чІеро Юнус лаьтта тІе кхоьссира.
3
Юнус Нунав-гІала воьду
1Везачу Элера шозлагІа а хаам хилира Юнусе:
2«Вало, гІо Нунав-гІала! Цигахь, оцу йоккхачу гІалахь, бахархошка кхайкхаде Ас хьайга бохург».
3Дала ма-бохху, Нунав-гІала вахара Юнус. Далла гергахь еза шахьар яра и Нунав-гІала. Кхаа дийнахь некъ баллал йоккха яра иза.
4ТІаккха хьалхарчу дийнахь некъ мел бало, кхайкхам беш волавелла вахара Юнус: «Кхин шовзткъа де даьлча, юхур йолуш ю Нунав-гІала!» – бохуш.
5ТІаккха тийшира Делах Нунав-гІалин бахархой. Цара кхайкхийра марха кхабар. Воккхачо а, жимачо а вон тІедеача юхуш йолу бедарш
[1] тІеюьйхира.
6Нунавара паччахье а кхечира гІаланах лаьцна беш болу хаам. ТІаккха и паччахь, шен гІанта тІера хьала а гІаьттина, шен паччахьан духар дІа а даьккхина, кхин, вон тІедеача юхуш йолу, бедарш тІе а юьйхина, чим тІе охьахиира.
7ТІаккха цо Нунав-гІалахь омра дира: «Паччахьан а, цуьнан гонахара куьйгалхойн а сацам иштта бу: адамаша а, хьайбанаша а, стерчаша а, уьстагІаша а хІумма а ма яа, цхьа а беже ма гІо, цхьаммо а хи ма мала», – аьлла.
8«Массо адамаша вон тІедеача юхуш йолу бедарш тІеюха. Даьхнина тІе хІуманаш таса. Массара а шийлачу маьхьаршца Деле а кхайкха. ХІораммо Далла тІеверзархьама, шен зуламе некъ а бита, шайн куьйгашца кхечарна гІело а ма е», – аьлла.
9«Хьанна хаьа, Дела, юха а ваьлла, вайгахьа верзахь а, Шен нуьцкъала оьгІазло вайна тІера дІа а яьккхина, вай хІаллак ца деш дита мега Цо».
10ТІаккха гира Далла церан дика ойланаш а, уьш шайн зуламечу новкъара юхабовлар а. ТІаккха юхавелира Дела Ша царна бийр бу аьллачу бохамна, Цо бан а ца бира царна и бохам.
4
Дала къинхетам бар Юнусана халахетта
1Юнусана иза чІогІа халахийтира, цундела иза оьгІазвахара.
2ТІаккха цо доІанна тІехь дийхира Везачу Эле:
«Ва Веза Эла! И дацара аса со сайн махкахь хиллачу хенахь дийцинарг? Цундела веддерий со-м Таршаш-гІала, хІунда аьлча Хьо дика ойла йолуш а, къинхетаме а, Хьо атта оьгІаз ца воьдуш а, ткъа боккха безам болуш а вуйла сайна хаьа дела. Хьо сиха дохковолуш хуьлу, Хьайна цхьанна бохам бан дагадеача.
3Ткъа хІинца, Веза Эла, дІаэцахь сан са, хІунда аьлча суна валар гІоле ю-кх, вехачул».
4ТІаккха Везачу Эло хаьттира: «Бакъо юй-те хьан оьгІазваха?»
5Цул тІаьхьа Юнус, гІалара ара а ваьлла, гІалин йистехь малхбалехьа йолчу агІор охьахиира. Цигахь цо шена бун йира. Оцу бун чохь ІиндагІе а хиъна, гІаланах хІун хуьлу-те бохуш, хьоьжуш Іара иза.
6ТІаккха Везачу Дала Юнусана хало ца хилийтархьама а, цуьнан коьрта тІехула ІиндагІ хилийтархьама а, цхьа орамат
[2] кхиийра. Иза Юнусал а лакхаяьлла хьалакхиира. Юнусана и орамат чІогІа хазъелира.
7Цул тІаьхьа Дала иштта нисдалийтира: шолгІачу дийнахь сатоссучу хенахь цу ораматан бух нІаьно, баа а биъна, талхийра. ТІаккха орамат якъаелира.
8Малх кхетча, Дала малхбалехьара чІогІа бовха мох балийтира. Малхехь Юнусан корта чІогІа батталора. Цуьнан са малделлера, тІаккха шена валар дийхира цо: «Валар а гІоле ду-кх, иштта вехачул», – бохуш.
9Юха а хаьттира Юнусе Дала: «Бакъо юй хьан иштта оьгІазваха и орамат якъаялар бахьана долуш?»
Юнуса элира: «Ю сан бакъо, со валлал чІогІа оьгІазвахана!»
10ТІаккха элира Везачу Эло: «Хьуна къахетта оцу ораматах, цхьана буса хьала а яьлла, цхьана буссехь хІаллакьхилла йолчу, айхьа цунна тІехь къахьегна доццушехь, иза айхьа кхиийна доццушехь.
11Муха хетар дац Суна къа, шайн аьтту куьг аьрручух къасто а ца хууш, бІе ткъа эзар адам а, шортта даьхни а шен чохь долуш йолчу йоккхачу Нунав-гІаланах?»
Мика-ЯхІу
Мика-ЯхІу-пайхамаран
тептар
Дешхьалхе
Мика-ЯхІу-пайхамар цІера къилберачу пачхьалкхехь болчу ЯхІуд-мехкан юьртара вара. ЕшаІ-ЯхІу-пайхамаран заманахь вехаш вара иза. Іамос-пайхамаро къилбаседерчу пачхьалкхана бохам хиларан хаамаш беш ма-хиллара, иза тешара, оццу тайпана бохам ЯхІуд-махкана хирг хиларх а, нах харцахьа хиларна, Дала таІзар дийр дуйла а. Делахь а Іамос-пайхамаро беанчу хаамел Мика-ЯхІус Делера беш болчу хаамашна тІехь хиндолчух сатийсаман билгалонаш сов гуш ю.
Тептаран къаьсттина хьахо хьакъ долу дакъош иштта ду: Делан куьйгаллехь дерриг а дуьнен тІехь машар хилар (4:1-4); Даудан цІийнахь схьавогІуш волу а, къомана машар бахьаш волу а сийлахь паччахьах лаьцна хиндерг алар (5:2-5а); иштта, цхьана аята тІехь (6:8), исраилхойн пайхамарша дукхахьолахь дуьйцуш долчун жамІ: «Везачу Эло хьоьга хоттун дерг... ду – нийсонца лелар, дика гІуллакхаш дезар, Далла хьалха, Цунна муьтІахь а волуш, лелар».
1
Везачу Эло Мика-ЯхІуга хаам бар
1ЯхІуд-мехкан паччахьаша – Йовтама, Ахьаза, Хьузакх-ЯхІус – паччахьалла дечу хенахь Муршат-юьртара волчу Мика-ЯхІуга Везачу Элера хаам кхечира. Оцу хаамехь Мика-ЯхІуна дІаделладелира Шамран а, Ярушалайм а цІераш йолчу гІаланех хиндерг.
Шамран а, Ярушалайм а гІаланех болу тийжам
2ЛадогІа массо а халкъаша,
тергам бе лаьтто а, цунна тІехь мел долчо а!
Шуна дуьхьал теш хуьлийла сан Хьалдолу Эла,
Шен дезачу цІийнера волу Веза Эла!
3ХІунда аьлча Шен езачу меттигера араволуш ву Веза Эла.
Охьа а ваьлла, лаьттан лакхенаш хьоьшур ю Цо –
4Цунна кІелахь лаьмнаш дешар ду,
цІергахь лела балоз санна,
уьш тогІеш чу текхар ду,
гуна тІера охьадогІу хи санна.
5Якъубан тІаьхьенан аьрхалла а, Исраилан халкъо летийна къинош бахьана долуш ду и дерриге а. ХІун бахьаница ю Якъубан тІаьхьенан аьрхалла? Шамран-гІалица йоьзна юй те иза? ХІун бахьаница бу ЯхІуд-махкахь цІушна сагІа доккху гунаш? Ярушалаймаца доьзна-м дац те иза?
6Везачу Эло боху: «Иза бахьана долуш Ас Шамран-гІаланах саьлнаш йийр ю аренгахь, кемсаш лелон бен пайден хир яц и меттиг. Ас цуьнан тІулгаш тогІи чу кхуьссур ду, цуьнан баххаш гучу а дохуш.
7Дерриге а цуьнан Іамал еш долу суьрташ дохор ду. Сийсаза леларна делла долу совгІаташ цІергахь дагор ду. Ас цуьнан массо а цІуш бохабойтур бу. ЦІуйн дуьхьа лелаш долчу кхахьпаллина цо совгІаташ схьаэцарна, кхахьпаллина уьш кхин а дІалур ду».
8Юха Мика-ЯхІус элира: «Со цунна воьлхур а ву, тийжар а ву, когаш Іуьйра а, верзинаваьлла а лелар ву со. Со, чангІалкх санна, угІур ву, бухІа санна, воьлхур ву,
9хІунда аьлча Шамранан чевнаш йоьрзур йолуш яц. Изза ЯхІуд-махкана а дІакхаьчна. Ур-атталла сан халкъан кевне, Ярушалайме а, кхаьчна иза».
МостагІа Ярушалаймана тІевогІу
10Иза Гати-гІалахь
[1] дІа ма кхайкхаделаш, цигахь хозуьйтуш ма делхалаш (Гати – «кхайкхо» бохург ду). Амма Байт-Іапру олучу юьртахь шайна тІе чан тасалаш (Іапру – «чан» бохург ду).
11Эхь дайна, берзинабевлла болу Шапир-гІалин бахархой, керлачу метте дІакхалха. Цаинунехь бехаш берш а дІабовдалур бац. (Цаинун – «довда» боху маьІна долуш ду). Байт-Эцал-юьртахь дечу белхаро шу цигахь соцуьйтур дац.
12Марут-гІалин бахархой шайна гІо даре сатесна бу, хІунда аьлча Везачу Элера болу бохам Ярушалайман кевне кхаьчна (Марут – цуьнан «къаьхьа» бохург ду).
13Лахиш-гІалин бахархой, чехка говраш дІайожа гІудалкхана (Лахиш – цуьнан маьІна «гІудалкх» бохург ду). Шу Ярушалайман бахархойн къинойн юьхьиг ю, хІунда аьлча шуна тІера дІадоладелла Исраилан халкъан зуламаш.
14Иштта аша Муршат-Гати-гІала совгІаташ дІакхоьхьуьйтур ду, амма Ахзиб-гІала Исраил-мехкан паччахьаш Іехорна хир ю (Муршат – цуьнан маьІна «зудчух луш болу там» бохург ду).
15Марешера бахархой, Ас шу мостагІчун кара дІалур ду (Мареш – цуьнан маьІна «толамхо» бохург ду). Исраилан халкъан куьйгалхой, бевдда, Іадулам-хьехана чохь къайлабевр бу.
16Дукха дезачу шайн берашна шаьш гІайгІанехь хиларна, шайн коьртара месаш дІаяша. Шу долчуьра уьш махках бохург хиларна, ломъаьрзунан санна, шайн кортош дерзина даха.
2
ГІело ечарна хинболу бекхам
1Декъаза бу хьарамдерг дагалаьцнарш, шаьш Іохкучу меттахь зулам дан дагадеанарш. И зуламаш Іуьйранна сатосуш кхочушдо цара, шайн карахь ницкъ болу дела.
2Аренаш шайна езалахь – уьш нуьцкъаха схьайоху цара. Дезалой цІенош – уьш а схьадоху. Адам а, цуьнан цІа а, стаг а, цуьнан бахам а чІанабоккху.
3Цундела Везачу Эло иштта боху: «ХІинца Ас хІокху тайпана, цуьнга шен кочара цкъа а дІабаккхалур боцу, бохам бан дагалаьцна. Кхин цкъа а шайн корта хьалаайина лелалур бац уьш, хІунда аьлча хІара зама луьра ю.
4Оцу дийнахь шух лаьцна тийжамаш бийр бу, шийлачу маьхьаршца белхарш дийр ду. Цара бохур ду:
„Тхо кхоччуш дохийна!
Везачу Эло сан халкъан дакъа кхечарна дІаделла.
Иза соьгара схьадаьккхина ма ду!
Тхан аренаш а тхуна талор динчу хийрачу нахана дІасаекъна Цо“».
5Иштта Везачу Элана хьалха болчу гуламехь, латта доькъучу хенахь, цунах дакъа схьаэца хьан цхьа а хир вац.
6Наха боху: «Пайхамаралла ма де, хІай пайхамарш! Ма де тхуна пайхамаралла. Тхо сийсаздаьхна хир дац».
7Ва Якъубан цІа олург! Везачу Элан собар кхача-м ца дина те? Иштта гІуллакхаш билггал дийр ду те Цо? Нийсо лелочарна дика там ца хуьлу те Цуьнан дешнех?
8«Хьалха Сан хилла долу халкъ, мостагІа санна, дуьхьалдаьлла. Ткъа аша тІамера юхабоьрзучу, машаре шайна тІехбовлучу нехан тІехулара а, чухулара а бедарш схьайоху.
9Сан халкъан зударий церан исбаьхьачу цІенош чуьра арабоху аша. Церан берашкара гуттаренна схьадоху аша Сан декъалдарш.
10ХьалагІовтта, дІагІо, хІунда аьлча хІара мохк – синтем болу меттиг яц. Цо лелош йолу хьарамлонаш бахьана долуш, къиза бохор болуш бу иза.
11Нагахь санна цхьана даьсса къамелаш дечо, аьшпаш а кхоьллина: „Ас чагІарх а, нихах а лаьцна хаамаш бийр бу“, – аьлча, цунах хІокху халкъана тамехь волу пайхамар хир ву.
12Ас Якъубан цІа билггал схьагулдийр ду. Ас Исраилан халкъах диснарг а билггал схьагулдийр ду. Аса уьш, жоьлахь уьстагІий санна, даьхнин кертахь жа санна, цхьаъ а дина, цхьаьнатухур бу. Цара шаьш дукха хиларна гІовгІа йоккхур ю».
13Царна хьалхāхула, пенаш а дохош, Дела чекхвер ву. ГІалин ков доха а дина, арабевр бу уьш. Церан паччахь царна хьалхаваьлла дІагІур ву. Ткъа церан коьртехь Веза Эла хир ву.
3
Исраилан халкъан баьччанаш Іорабахар
1ТІаккха ас элира: «ЛадогІа, Якъубан тІаьхьенан тхьамданаш, Исраилан халкъан куьйгалхой! Шу дац ткъа бакъдерг хаа декхарийлахь?
2Шуна-м дика ца деза, шуна вон деза. Аша адамашна тІера цІока йоккху, ткъа церан даьІахкаш тІера дилха доккху.
3Сан халкъан дилха аша доу, царна тІера цІока йоккху, ткъа церан даьІахкаш кегйо. Кхаби чу кхуьссуш санна, оту, ткъа жижиг, яй чу тосуш санна, хедадо».
4ТІаккха уьш Везачу Эле кхойкхур бу, амма Цо жоп лур дац царна. Цу дийнахь Цо Шен юьхь дІаерзор ю царах, цара зулам дина дела.
5Сан халкъ тилош болчу пайхамарех лаьцна Везачу Эло иштта боху: «Шайна кхаъ кхаллочарна цара машар кхайкхабо, ткъа шайн бага хІума ца юьллучарна цара тІом дІахьебо.
6Цундела хІуттучу суьртийн метта, шуна буьйса хир ю, хиндолчух лаьцначу билгалонийн метта, Іаьржа бода хир бу. Пайхамаршна малх а къайлабер бу, де а кхулур ду.
7Хиндерг хуучарна эхь хетар ду, палтуьйсурш а юьхьІаьржачу хІуьттур бу. Цара массара а шайн батош дІакъовлур ю, хІунда аьлча царна Делера жоп хир дац».
8Ткъа со Везачу Элан Синах, бакъдолчух а, чІагІонах а вуьззина ву Якъубан тІаьхьене цуьнан зуламаш а, Исраилан халкъе цуьнан къинош а дІадийцархьама.
9ЛадогІа соьга, Якъубан тІаьхьенан тхьамданаш, Исраилан халкъан куьйгалхой, бакъйолчу кхелах ца дешарш, нийса мел дерг гам дийраш,
10Цийон-лам тІера Ярушалайм цІийца а, харцдолчуьнца а хьалахІоттош дерш!
11Церан тхьамданаша кхаьънаш эцарца кхел йо, ткъа динан дайша шайна мах белча хьоьху. Церан пайхамарша а ахчанах пайхамаралла до. Шаьш иза дечу хенахь Везачу Элана тІетевжа уьш: «Веза Эла вац ткъа вайна юкъахь? Вайна тІе бала богІур ма бац!» – бохуш.
12Цундела шу бахьана долуш Цийон-лам, аре санна, охур бу, ткъа Ярушалаймах тІулгийн оьла хир ю, Делан цІа тІехь лаьттинчу лам тІе хьун ер ю.
Везачу Элан дуьнен тІехь долу машаран паччахьалла
(ЕшаІ-ЯхІу 2:2-4)
4
1ТІаьхьарчу деношкахь иштта хир ду:
Везачу Элан цІийнан лам
массо а лаьмнийн коьрте дІахІоттор бу.
Иза массо а баьрзнел лакхабер бу,
ткъа цунна тІе халкъаш оьхур ду.
2Дуккха а халкъаш тІедогІур ду. Цара эр ду:
«Схьадуьйла, вай Везачу Элан лам тІе а,
Якъубан Делан цІа долчу а хьаладевр ду.
Везачу Эло вайна Шен некъашца лела хьоьхур ду.
ТІаккха вай, Цуьнан некъашца а лелаш, дехар ду».
ХІунда аьлча товрат-хьехам Цийон-лам тІера схьабер бу,
ткъа Везачу Элан дош Ярушалаймера схьадер ду.
3Цо дукха халкъашна юкъахь маслаІат дийр ду,
генарчу мехкашкахь дукхачу къаьмнашна юкъара къовсамаш совцор бу.
ТІаккха цара шайн таррех хьонхалш бийр бу,
ткъа гоьмукъех маьрсаш дийр ду.
Цхьана халкъо вукху халкъана тІе тур ойур дац.
Уьш тІом бан кхин Іемар бац.
4Амма хІорра а шен-шен кемсийн таьллангана кІел а,
шен-шен инжиран дитта кІел а хиъна Іийр ву.
Царна цхьаммо а кхерамаш туьйсур бац,
хІунда аьлча массо а ницкъийн Везачу Эло аьлла иза.
5Массо а халкъаш шайн деланийн дуьхьа лелаш ду. Ткъа вай вешан Дела волчу Везачу Элан дуьхьа лелар ду абаденналц.
Исраилан халкъ йийсарера юхадерзар
6«Оцу дийнахь, – боху Везачу Эло, – Ас астагІнаш схьагулбийр бу, генна дІасалаьхкинарш а, Айса бохам тІебаийтинарш а цхьаьнатухур бу.
7Ас астагІчарах халкъан дисина дакъа дийр ду, ткъа генна дІасабаржийначарах онда ницкъ болу халкъ дийр ду. Везачу Эло Цийон-ломахь олалла дийр ду царна тІехь оцу хенахь дуьйна абаденналц.
8Ткъа хьо, жен бІов, Цийон-ломан йоІан чІагІо! Хьан хьалхалера олалла, хьуна юха а деана, хьоьга юхадоьрзур ду. Паччахьалла Ярушалайман йоІе доьрзур ду».
9Стенна хьоькху ахь и шийла мохь? Паччахь вац ткъа хьан? Я хьо цхьа а хьехамча воцуш-м ца йисина, берах хьийзош ерг санна, лазарша сел чІогІа дІалаццал?
10Цийонан йоІ, холчу хІотта, бер дечу зудчо санна, лазарех баланаш хьега, хІунда аьлча хьо хІинца, гІалара ара а яьлла, аренгахь ехар ю. ТІаккха хьо Бавел-гІала кхочур ю. Хьо цигахь кІелхьаръер ю. Везачу Эло хьо цигахь хьан мостагІийн мехах карара паргІатйоккхур ю.
11Ткъа хІинца-м дукха халкъаш хьуна дуьхьалдовла схьагулделла. Цара боху: «Сийсазъяьккхина хуьлийла иза! БІаьрг бузийла вайн Цийон-ломе а хьежна!»
12Амма Везачу Элан ойланаш царна ца евза, Иза дан воллучух а уьш ца кхета. Цо, хьаьтта цІевнаш санна, шаьш схьагулдина хиларх а ца кхета.
13Везачу Эло боху: «Цийонан йоІ, хьалагІатта, ялта ара! ХІунда аьлча Ас, аьчка маІаш а, цІестан бергаш а йолу сту санна, онда хуьлуьйтур ю хьо. Ахьа дукха халкъаш хІаллакдийр ду. Ахь цара нахера дІадаьккхинарг а, церан хьал а дерриге а дуьненан Олахо волчу Везачу Элана дІалур ду».
5
1Ярушалайман халкъ, мостагІашна дуьхьалдаккха хІинца хьайн эскар! Вайна го лаьцна. Исраил-мехкан куьйгалхочунна юьхь тІе Іаса еттар ю.
Дала леррина Къобалвинчуьнга сатийсар
2«Хьо а, Эпратера йолу Байтлахам-гІала, ЯхІудан махкарчу гІаланашна юкъахь уггаре а кІезигниг елахь а, хьох вер ву Суна Исраилан къомана куьйгалхо хин волу цхьаъ. Цуьнан схьавалар ду дуьне доладелчхьана, азалера».
3Цундела Везачу Эло Исраилан халкъ церан мостагІийн кара дІалур ду, берах йолчо бер даллалц а, халкъах къаьстина вежарий исраилхойх дІакхетталц йолчу ханна.
4ТІаккха Цо, хьала а гІаьттина, Везачу Элан ницкъаца а, Шен Везачу Делан цІеран сийлаллица а и халкъаш дажор ду. Уьш кхерам боцуш дехар ду, хІунда аьлча Иза оцу хенахь дуьненан йистошка дІакхаччалц сийлахь хир ву.
5Цуьнца машар хир бу.
ПаргІатдовлар а, таІзар дар а
Ашурхой, вайн махка чу а баьхкина, вайн гІепаш а кегъеш, чекхбевлча, вай царна дуьхьал тІом бан вешан нуьцкъала тхьамданаш бохуьйтур бу
[2].
6Цара Ашуран лаьтта тІехь туьраца, ткъа Намрадан лаьтта тІехь даьккхинчу туьраца олалла дийр ду. Ткъа Цо вай ашурхойх паргІатдохур ду, уьш вайн лаьтта тІе а, вайн дозанашка а бевлча.
7Якъубан халкъах дисина дакъа дуккха а долчу халкъашна юкъахь Везачу Элера долу тхи санна а, баца тІе догІу кхевссина догІа санна а хир ду. Дисина долу и халкъ адамах дозур а дац, цунах тешна Іийр а дац.
8Якъубан халкъах дисина дакъа халкъашна юкъахь, дукхачу къаьмнашна юкъахь, хьуьнан акхарошна юкъахь лом санна, уьстагІийн жена юкъахь къона лом санна хир ду. Ша дуьхьалдаьлча, цо хьоьшу, цоьсту. Цхьаьнгге а цунах кІелхьарваккхалур вац.
9Хьан куьг мостагІашна тІе айалур ду, уьш берриш а ахь хІаллакбийр бу.
10«Оцу дийнахь иштта хир ду, – боху Везачу Эло, – Аса хьан дой а хІаллакдийр ду, гІудалкхаш а йохор ю.
11Ас хьан лаьтта тІера гІаланаш а хІаллакйийр ю, хьан массо а чІагІонаш а йохор ю.
12Хьан карахь болу жинашца тайнарш а хІаллакбийр бу, палтуьйсурш а хьан хир бац кхин.
13Ас хьан цІуш бохор а бу, харцделанашна хІиттийна тІулгаш хьуна юкъара хІаллакдийр а ду, кхин Іамал йийр яц ахь хьайн куьйгашца йинчу хІуманашна.
14Ас хьо дехачуьра Ашера-далла лерина долу дечиган хьан бІогІамаш дІадохур ду, ткъа хьан гІаланаш йохор ю.
15Ас муьтІахь доцучу халкъашна Сайн оьгІазаллехь а, эргІадаллехь а бекхам бийр бу».
6
Везачу Эло Исраилан халкъе бехк баккхар
1ЛадогІа Везачу Эло бохучуьнга:
«ХьалагІатта, лаьмнашна хьалха довзийта хьайн гІуллакх, баьрзнашна дІахозийла хьан аз!»
2ЛадогІа, лаьмнаш, Везачу Элан гІуллакхе! Лаьттан онда бух, ахьа а ладогІа! ХІунда аьлча Везачу Элан цхьа къовсам бу Шен халкъаца. Цо Исраилан халкъе бехк боккху.
3«Сан халкъ! ХІун вон динера Ас хьуна? ХІун гІело йинера Ас хьуна? Схьадийцал Соьга.
4Ас, Мисар-махкара ара а даьккхина, лоллин цІийнера мехах паргІатдаьккхира хьо. Ас хьуна хьалхабевлла бахийтира Муса а, АхІарон а, Марем а.
5Сан халкъ! Дагадаийтахьа Муаби-мехкан паччахьо Балакха дагалаьцнарг. Цуьнга хІун жоп делира БеІаран кІант волчу БалиІама? ХІун хуьлура Шитимера Галгале кхаччалц, Делан бакъдолу гІуллакхаш хьуна довзийтархьама?»
Везачу Элана жоп далар йиш цахилар а, Везачу Элан хьехар а
6«Стенца дІахІотта веза со Везачу Элана, стигалан Далла, хьалха, со Цунна Іамал ян веача? Шаре девлла эсий а далош, дийнаташ дагоран сагІанца дІахІотта те со Цунна хьалха?
7Амма эзарнашкахь кой дайарх я барам боцуш дукха татолашкахь зайтдаьтта Іенадарх там балур буй те Везачу Элана? Сайн дуьххьарлера доьзалхо лой те ас Цунна сайгара даьллачу зуламна тІера, сайн кийрара схьабаьлла стом лой те ас Цунна сайн синан къиношна тІера?»
8Ва адам! ДІахаийтина-кх хьоьга диканиг хІун ду а, Везачу Эло хьоьга хоттун дерг хІун ду а. Иза ду – нийсонца лелар, тешаме хилар дезар, шен кІезигалла а хууш, хьайн Делаца лелар.
9Везачу Элан аз ду гІалане кхойкхуш, (ткъа Хьуна хьалха ларамах буьзна хилар хьекъалалла ду): «Ва къам а, гІалахь гулбинарш а, ладогІа!
[3]
10ХІинца а ю те Іесачийн цІенош чохь харцахьаяьхна хазнаш а, сел дегаза долу харц сахь а?
11Нийса хир дуй те ас харц терза а, харц герканаш чохь йолу тІоьрмаг а магийтича?
12ГІалин хьолахой къизаллах буьзна бу. Цуьнан бахархоша аьшпаш буьтту, харцметтанаш ду церан багахь.
13Ас-айса хьо, тоха а тухуш, лазор ю. Хьан къинош бахьана долуш, Аса хьо яссор ю.
14Ахьа яа хІума юур ю, амма хьо юзур яц. Хьан кийра бассабелла хир бу. Хьайн долуш дерг лардийр ду ахь, амма хІумма а ларлур дац хьоьга, ткъа лардинарг а Ас туьра кІел дохуьйтур ду.
15Ахь ялта дІадуьйр ду, амма иза хьокхур дац. Зайтдиттан стоьмех даьтта доккхур ду, амма цунах пайда оьцур бац, кемсех мутта доккхур ду, амма чагІар мер дац.
16Іумари-паччахьан парзаш а, Ахьаб-паччахьан цІийнан массо а гІуллакхаш а ахь лардарна а, церан ламасташца шу леларна а, Ас хьо, йохийна, яссор ю, ткъа хьан бахархой, шок а лоькхуш, боьлуьйтур бу. Сан халкъан сийсазалла ахь а хьоьгур ю».
7
Исраилан халкъан эхь-бехк дар
1Декъаза ю со! ХІунда аьлча хІинца суна хилларг – аьхка схьалахьийначу стоьмех а, схьаяьхначу кемсех а тера ду: яа цхьа а кемсийн хорха а яц, со хьоьгуш йолчу мерзачу инжирех цхьа а яц.
2Далла тешаме берш махкахь ца бисина, догцІенанаш а бац адамашна юкъахь. Массара а кІело йина, цІий Іанорхьама. ХІорра а шен вешина речІа югІуш ву.
3Церан куьйгаш зуламаш дан говза ду. Хьаькамаша шайна совгІаташ далар тІедожийна, кхелахошна кхаьънаш ийдо. Карахь Іедал долчу наха шайн лаамаш схьахоуьйту. Уьш массо а цхьа барт беш бу.
4Царах диканиг коканан колл санна ву, нийсо лелош верг – кІохцалийн кертал а оьшуш ву. Дала халкъана таІзар ден долу де тІекхочуш лаьтта. ХІинца уьш боьхна хьийзар бу.
5Вовшех а ма теша, доттагІчух тешна а ма Іе. Айхьа олу дош ларде хьайна юххехь Іуьллучух.
6ХІунда аьлча кІанта да сийсазвоккху, йоІ шен нанна дуьхьалйолу, нус шен марнанна дуьхьалйолу, стеган цІеранаш цуьнан мостагІий хуьлу.
7Амма сох лаьцна аьлча, со сайн Веза Эла варе хьоьжур ву, со сайн кІелхьарваларан Деле сатуьйсуш хир ву. Сан Далла со дІахезар ву.
Везачу Эло кІелхьардовлар дахьа
8Со бахьана долуш воккха ма ве, сан мостагІа! Со охьавоьжнехь а, хьалагІоттур ву. Со боданехь велахь а, Веза Эла суна серло ю.
9Далла хьалха айса къинош летийна дела, ас Цуьнан оьгІазло дІакхоьхьур ю, сан гІуллакх цхьалха а даьккхина, суна тІехь Цо кхел яллалц. ТІаккха Цо со серлонга воккхур а ву, суна Цуьнан нийсо а гур ю.
10Сан мостагІчунна а гур ду иза. «Мичахь ву хьан Веза Дела?» – соьга баьхна волу иза юьхьІаьржачу хІуттур ву. Сан бІаьргаш Іебар бу, урамашкара хатт санна, иза хьоьшуш гича.
11Хьан пенаш дІахІиттон де тІекхочуш ду, хьан дозанаш къасторан де ду иза.
12Оцу дийнахь Ашур-махкара, Мисар-мехкан гІаланашкара, Мисарара Эпрат-хина тІе, хІордана тІера хІорда тІе, ломана тІера лам тІе дІакхаччалц богІур бу хьуна тІе.
13Ткъа оцу лаьттах яьсса аре хир ю, цуьнан бахархойн бехкана а, церан гІуллакхийн тІаьхьенаш бахьана долуш а.
Везачу Эло Исраилан халкъах бина къинхетам
14Хьайн халкъ, дежийлашна юкъахь йолчу хьуьнхахь шаьш дехаш долу Хьан тІаьхьенан уьстагІий, Хьайн коьжалгаца дажадехьа. Дежийла уьш, ширачу заманахь санна, Башанехь а, ГалІадехь а!
15Мисар-мехкан лаьттара хьо арадоккхучу деношкахь санна, иштта инзаре гІуллакхаш гойтур ду Везачу Эло цунна.
16Уьш гича, шаьш мел нуьцкъала делахь а, халкъаш озалур ду. Цара шайн батош дІакъовлур ю, церан лергаш къорлур ду.
17Цара ченаш тІе мотт хьоькхур бу, лаьхьано санна. Уьш шайн чІагІонаш чуьра арадевр ду, лаьттан нІаьний санна. Уьш вайн Везачу Далла тІе бегош боьрзур бу, Хьох кхоьруш а хир бу.
18Муьлха Дела ву Хьо санна къиношна гечдеш а, Хьан долчу халкъах бисинчеран зуламашна къинтІера волуш а? Хьо даим вац оьгІазвахана вуьсуш, амма Хьуна къинхетам бан хазахета.
19Хьо юха а хир ву тхоьца къинхетаме. Ахьа тхан харцонаш, хьаьшна, дІашарйийр ю, Ахь кІорггачу хІорда чу кхуьссур ду тхан массо а къинош.
20Якъубан тІаьхьенна Хьо тешаме хир ву, ИбрахІиман тІаьхьенна Ахь къинхетам дІагойтур бу. Иза тхан дайшна юьхьанца дуьйна Ахьа ваІда деш лур ду аьлларг ду.
Нахьум
Нахьум-пайхамаран
тептар
Дешхьалхе
Нахьум-пайхамаран тептар байтан кепехь ду. Цу тІехь Нунав-гІала йожор бахьана долуш адамаш даккхийдеш хилар гойту. Иза заманашкара дуьйна хилла болчу а, чІогІа ницкъ бина болчу а исраилхойн мостагІий болчу ашурхойн коьрта гІала яра. ГІала йожор Іийса дуьнен тІе валале ворхІалгІачу бІешеран тІаьххьарчу декъехь хилла. Къизачу а, дегалчу а къомана Дала дина таІзар санна гуш ду Нунав-гІала йожор.
1
1Нунав-гІалина дуьхьал Делера болу хаам. Элкхушахо волчу Нахьумна Дала хІоттийначу суьртах лаьцна долу тептар.
Дела Нунав-гІалина оьгІазвахар
2Веза Эла – эмгаралла йолу Дела а, бекхамхо а ву.
Бекхам бийриг а, дераллах вуьзнарг а ву Иза.
Шена дуьхьалболчарна бекхам а бо Цо,
мостагІашна дуьхьал моха а латтайо Цо.
3Веза Эла атта оьгІаз а ца воьду,
Иза Шен ницкъаца сийлахь ву.
Цо бехк таІзар ца деш а ца буьту.
Йилбазмохехь а, дарцехь а ду Везачу Элан волавалар,
мархаш – Цуьнан когаша хьалайоккху чан санна ю.
4Цо омра дича, хІорд а бакъало,
дерриг хиш а лекъа.
Башан-мохк а, Кармал-лам а маргІалбулу,
Ливанун-ломан зазанаш дакъало.
5Цунна хьалха лаьмнаш а дегадо,
баьрзнаш а деша.
Цуьнан юьхьа хьалха латта а,
дерриг а дуьне а, дуьнен чохь
мел дехарг а дегадо.
6Мила латталур ву, Иза эргІадвахча?
Хьан ловр ю Цуьнан чІогІа йолу оьгІазалла?
Цуьнан дералла яьлла цІе санна хиларна,
тархех Цунна хьалха чан хуьлу.
7Веза Эла ма дика ву.
Бохам тІебеача, Иза дІалочкъийла ву.
Шех бІобулучарна Іуналла до Цо.
8Амма дерриге а дІахьулдечу хин дестаро санна,
Цо кхоччуш дІайоккхур ю Нунав-гІала
[1].
Шен мостагІий Цо бодане дІахьулбойтур бу.
9ХІун дагадеана шуна Везачу Элана дан?
Цо шу кхоччуш хІаллакдийр ду!
ШолгІа шуна бохамаш бан оьшур дац.
10Коканан колл санна, вовшахъхьаьрчина болу мостагІий,
баххалц мелла болу маларчаш санна, хІаллакбина хир бу,
дагийна декъа ча санна, берриш а хІаллакбина хир бу.
11Везачу Элана дуьхьал зулам дан дагалаьцнарг а, мекара хьехам бинарг а хьох схьаваьлла, Нунав-гІала.
12Везачу Эло иштта боху: «Ашурхой нуьцкъала а, дукха а белахь а, уьш хІаллакбина дІабохур а бу, уьш къайлабевр а бу. ЯхІудан халкъ, Ас хьуна хІинццалц халонаш йинехь а, кхин халонаш йийр яц.
13ХІинца Ас хьуна тІехь долу церан дукъ дохор ду, хьан буржалш а йохор ю».
14Ткъа хьуна, Ашуран къам, Везачу Эло хІара билгалдаьккхина: «ХІинца чул тІаьхьа кхин хІу хир дац хьан цІе йоккхуш. Хьан деланийн цІийнара дечиган а, лалийна бина болу а цІуш хІаллакбина дІабохур бу Ас. Ас хьуна каш кечдийр ду, хьо мехала хІума йоцу дела».
15Хьажал, хаза кхаъ бахьаш волчу а, машар дІакхайкхош волчу а геланчин когаш лаьмнашкахула схьабогІу! ЯхІудан къам, хьайн деза денош дазде, хьайн ваІданаш а кхочушде. ХІинца чул тІаьхьа Іесанаш хьан махка кхин чугІертар бац, уьш кхоччуш хІаллакбина дела.
2
Нунав-гІалина тІелатар
1Бохам бийриг хьуна дуьхьалгІаьттина,
ва Нунав-гІала!
Іалашъе хьайн чІагІонаш,
ларбе хьайна тІебогІу некъ,
хьайн гІодаюкъ ехка,
схьагулбе ницкъ.
2Веза Эла Якъубан тІаьхьенан сийлалла меттахІотто воллу,
Исраилан халкъан сийлалла меттахІоттор ю,
бохам бечара церан латта дассийна делахь а,
церан кемсийн гаьннаш хІаллакдина делахь а.
3Церан эскархойн турсаш цІен ду.
Церан тІемалой цІен духар дуьйхина бу.
ЦІе санна лепаш ду церан гІудалкхийн эчиг
тІамана кечам бинчу дийнахь,
техкаш ю гоьмукъийн хьун.
4ГІудалкхаш урамашкахула дІасахьаьдда,
майданашкахь къевкъа уьш.
Царах, цІарах санна, лепар схьадолу,
къега уьш, секхаІад санна.
5Куьйгалхочо шен тІеман хьаькамаш схьакхойкху,
амма церан болар тийсало.
ГІалин пенашна тІекхача сихбелла уьш,
амма хІинцале а дІахІоттийна бу
гІалин ков харцош болу бІогІам
беттачеран ларйо хІума.
6Хин кевнаш дІаделлалуш ду,
паччахьан цІа хІаллакьхуьлуш ду.
7Сацам бина бу.
Зуда-паччахь ерзина йийсаре дІаюьгуш ю.
ГІарбашаш, кхокхарчий санна, узарш деш бу,
сингаттамца шайн накхош тІе буйнаш а детташ.
8Нунав-гІала ша мел ю
хих буьзна Іам санна яра,
ткъа хІинца цуьнан нах бовду.
Совцийша! Совцийша! Амма
цхьа а юха ца хьожу.
9ДІасадаккха дети, дІасадаккха деши!
Цхьана а езачу пхьегІан тІаьхьалонан йист хедаш яц.
10Иза талораш дина, яссийна, хІаллакйина.
Дог деша, голаш егайо.
Массеран меженаш чохь онда лазар ду.
Массеран яххьаш макхъелла.
11Мичахь бу хІинца лоьмийн бен а,
лоьмийн кІорнеш кхобуш йолу меттиг а
цхьаммо а ца кхерош лом-нана а,
лоьман кІорнеш а лелла йолу?
12КІорнеш тоъал юзорхьама катухура лоьмо,
лом-нанна кхача балархьама са дукъадора,
шен хьехаш ижух а юзуш,
оьрнаш катоьхначух а дузуш.
13«ХІинца Со ву хьуна дуьхьалваьлла! – боху Везачу Эло. – Хьан гІудалкхаш Ас кІур бина ягор ю. Хьан лоьман кІорнеш туьро юур ю. Хьан хІонс а дІайоккхур ю Ас лаьтта тІера. ХІинца чул тІаьхьа кхин хезар дац хьан геланчийн аьзнаш».
3
МостагІаша Нунав-гІала йоккху
1Бохам тІебогІу цІийх юьзначу гІалина!
Харцдолчух а, схьаяьккхина хІонсах а юьзна ю иза,
талораш дар а соцуш дац цигахь.
2Шад еттар а, хьийзачу чкъургийн тІак а,
юм еш йогІучу говрийн татанаш а,
хахкаеллачу гІудалкхан гІовгІа а ю хезаш.
3Хахкаелла йогІу дошлойн говраш,
къегаш ду тур, лепа гоьмукъ.
Шортта белларш бу, декъийн оьланаш ю.
Декъийн йист яц, оцу декъех тийсало.
4Иза Нунав-гІалин лелар бахьана долуш ду.
И гІала, хаза куц долу кхахьпа санна, сийсаза лелара,
жинашца тайна хилар тІехь уггар а говза йолу,
шен сийсаза леларца халкъаш духкуш йолу,
шен жиналлица тукхамаш духкуш йолу.
5«ХІинца Со ву хьуна дуьхьалваьлла! – боху Везачу Эло. –
Ас хьан бедаран юх хьан юьхь тІе озор ю.
Ас халкъашна хьан ерзина ялар,
ткъа пачхьалкхашна хьан сий дайна хилар дІагойтур ду.
6Ас боьха дерш тІекхуьйсур ду хьуна,
хьох Сан дог мел далар а гойтуш,
Ас нах кхардийта дІахІоттор ю хьо.
7Хьо гича, муьлххачу а стага, хьох дІа а воьрзуш,
эр ду: „Йохийна Нунав-гІала!
Хьенан хир бу цунах лаьцна дагахьбаллам?
Мичара карор бу Суна хьан дог оьцурш?“»
Бахархошка Нунав-гІала лар ца яло
8Ну-Амин-гІаланал
[2] гІолехь-м яц хьо, хиша го а бина, Нил-хина юххехь йолчу? Хих цунна чІагІо хилла, хи цунна гІалин пен санна хилла.
9Хуша а, Мисар-мохк а хедар боцу цуьнан ницкъ хуьлура. ПІатІа а, Лива-мохк а цуьнга гІо лаца богІура.
10Амма иза кхечанхьа яьккхина, иза а йийсар дина ю. Цуьнан кегий бераш урамаш вовшах мел кхетачохь кегдина, ткъа церан цІеяхначарах лаьцна кхаж туьйсура, церан хьалдолу нах буржалш тоьхна бу.
11Иштта хьо а, Нунав-гІала, яха а ехна, къайлаер ю. Иштта ахьа а, хьайн мостагІех дІа а едда, дІалечкъийла лоьхур ю.
12Хилла стоьмаш долчу инжирийн диттех тера ю хьан ерриге а чІагІонаш. Нагахь санна и дитт дегадахь, и стоьмаш кхалла луучунна нийсса бага оьгур бу.
13Хьайн эскаре хьажал! Хьан тІемалой зударех тера хир бу! МостагІий хьан махка чугІурту кевнаш шуьйра схьаделладелла лаьттар ду. Церан гІораш цІеро дІакхаьллина хир ду.
14Хьайна го лоцучу ханна хи кечде, хьайн чІагІонаш чІагІъе, хотта юкъа гІо, поппар хье, кибарчигаш еш йолу кепаш кечъе.
15Цигахь цІеро хІаллакйийр ю хьо, туьро цоьстур ю хьо. ЦІазо ялта дІакхалларе терра, хьо а йиъна дІайоккхур ю!
Къона а, доккха а цІоз санна, дебаш хила!
16Хьан совдегархой стигалара седарчел а алсамбевлла бу. Уьш, къона цІоз санна, цІока дІа а яьккхина, хьалаоьху.
17Хьан куьйгалхой доккха цІоз санна бу. Хьан баьччанаш, шелъелча, пенийн хераллашкахь бенаш деш долчу цІазан жІуга санна бу. Амма малх кхетча, уьш, тІема а йовлий, дІасайоьлху, тІаккха цхьанна а ца хаьа уьш стенга яхана.
18Ашур-мехкан паччахь, хьан Іуналла дийраш самабевр боцу наб еш бу, хьан баьччанаш гуттаренна а бийшина бу. Хьан халкъ лаьмнашкахула дІасадаьржина. Цхьа а вац иза схьагулдан.
19Хьан чов ерзо дарба дац, хьуна йина чевнаш тоян йиш яц. Хьох лаьцна хаам хезнарш тІараш детташ баккхийбер бу, хІунда аьлча мила ву хьоьгара къизалла даим тІекхачаза?!
Хьабукъа
Хьабукъа-пайхамаран
тептар
Дешхьалхе
Хьабукъа-пайхамаро аьлла долу дешнаш Іийса дуьнен тІе валале ворхІалгІа бІешо чекхдолуш хиллачу заманахьлера ду. Оцу хенахь бавелхоша олалла дора исраилхошна тІехь (тептар тІехь царах дукхахьолахь хашадхой олу). Оцу къизачу къомо ницкъ барна гІайгІанах вуьзна хиларна, пайхамаро Везачу Эле хаттар до: «Шайл бакъахьаранаш Іесачара дІакхаллар вист ца хуьлуш хІунда лов те Ахь?» (1:13). ТІаккха Везачу Эло цунна жоп ло, Ша билгалъяьккхинчу хенахь доггІург дийр ду, ткъа и хан тІекхачале, «Делан лаамехь верг Цунах тешарца вехар ву» аьлла (2:4).
Тептаран дисинчу декъехь Делера болу цхьа хаам а, Далла лерина йолу цхьа назма а ю. Делера болу и хаам харцо лелаечарна бийр болчу бохамах лаьцна бу. Далла лерина йолчу оцу назманехь Дела сийлахь хиларх лаьцна дуьйцу, иштта байтийн яздархочун довр доцу Делах тешар а довзуьйту.
1
1ХІара бу Хьабукъа-пайхамарна Делера кхаьчна болу хаам.
Хьабукъин латкъам
2Веза Эла, ас орца мел дохур ду те – Хьуна дІа а ца хезаш, ас цІогІа мел хьоькхур ду те – къизалла ечух Ахь кІелхьар а ца воккхуш?
3ХІунда хьоьжуьйту Ахь со зуламашка? Муха лов Ахьа харцонашка хьежар? Суна хьалха хІаллакдар а, къизалла яр а ду. Массанхьа а девнаш а, къийсарш а ду.
4И бахьана долуш Іедалан ницкъ байна, нийса кхелъяр а дац. Іесачо Делан лаамехь верг кІелвуьту дела, кхелъяр а харцонца чекхдолу.
Везачу Элан жоп
5ТІаккха Везачу Эло нахе иштта элира: «Хьовсийша халкъашна юкъа, тергаме хьовсалаш, шу чІогІа цецдевр ду, хІунда аьлча шун дахаран деношкахь цхьамма шайга уьш дийцича, цкъа а шу тешар доцу хІума дийр ду Ас.
6Ас хашадхой гІовттор бу, къиза а, эргІада а долу и халкъ. Уьш лела лаьттан аре мел ю, нах Іаш йолу шайн йоцу меттигаш шайн дола яхархьама.
7И халкъ кхерам тосуш а, нах Іадош а ду. Цара еш йолу кхел а, церан олалла а цаьргара шайгара схьадолу.
8Церан говраш цІоькъабергел сиха ю, уьш буьйсанна лелачу берзалойл а луьра ю. Церан береш схьахахкабевлла богІу, церан дошлой геннара схьабогІу. Ижуна тІекхета аьрзу санна, тІемабевлла схьабогІу уьш.
9Мехкашна чу а гІерташ, церан эскарш ницкъ бан Іалашо йолуш ду, малхбалера мох санна йолу церан къизалла тобанел а хьалхаяьлла йогІу. Цара йийсархой дІалоцу, гІум санна.
10Цара паччахьаш хьийзабо, баьччанех царна белам хилла. Муьлххачу а чІагІонах бийлало уьш, го беш, баьрзнаш а хІиттадой, уьш дІалоцу цара.
11ТІаккха уьш, чехка мох санна, тІех а бевлла, дІабовлу. Уьш къилахь нах бу, хІунда аьлча шайн ницкъах шайна дела кхоьллина цара».
Хьабукъас шолгІа бина латкъам
12Веза Эла, Хьо вац ткъа ширачу заманашкара дуьйна волу сан Дела, сан Везаниг? Тхо лийр дац!
[1] Веза Эла, хашадхой Ахь къобалбина бу, цаьрга кхел яйтархьама. Сан тарх! Уьш Ахь билгалбаьхна бу таІзар дайтархьама.
13Вонашка хьежа тІех цІена бу Хьан бІаьргаш. Зуламашка хьоьжуш Хьо Іалур ма вац! Тешнабехк лелораш хІунда лов Ахь? Шайл бакъахьаранаш Іесачара дІакхаллар вист ца хуьлуш хІунда лов те Ахь?
14ХІунда дуьту Ахь адамаш, хи чуьра чІерий а, шайна тІехь олахой боцу текхаргаш а санна?
15Хашадхоша уьш берриш а мІерашца хьалабоху, цара шайн бойнашца дІа а лоцу, уьш шайн эвнаш чу схьа а гулбо. Цу бахьанина хазахетар а хилла, баккхийбеш бу уьш.
16Цундела цара сагІанаш дахьа шайн эвнна, кІур а туху шайн бойнна. ХІунда аьлча оцу эвнах а, оцу бойнех а церан гайш дуьзина а хуьлу, церан шортта рицкъа а хуьлу.
17Даим яссо мега те цара шайн эвнаш, къа ца хеташ даим халкъашна ницкъ бан мега те цара?
2
Везачу Эло Хьабукъина делла жоп
1Іуналлина лерина йолчу бІаьвнна тІе вогІур ву со, чардакха тІехь лаьттар ву со. Со хьоьжур ву Везачу Эло сайга эр дерг хаархьама а, ас-айса сайн латкъамах лаьцна хІун ала деза хьажархьама а
[2].
2Везачу Эло, жоп а луш, соьга иштта элира: «ДІаязде Ас хьайна дІахоуьйтун дерг, дикка къаьсташ дІаязде экъанаш тІе, йоьшучунна атта хилийтархьама.
3И хаам дІаязбе, хІунда аьлча Ас дІахоуьйтун дерг билгалъяьккхинчу хенахь бен кхочушхир дац. И хаам чаккхенах хьаьгна бу, иза харц хир бац. Иза кхочушхилар вайна дахделла хетахь а, цуьнга ладугІуш хила. Иза билггал хир долуш ду, иза хьелур дац.
4Хаам хІара бу: „Лакхара хьоьжучух лаьцна аьлча, цунна чохь догцІеналла яц. Ткъа Делан лаамехь верг Цунах тешарца вехар ву.
5Иштта, чагІаро Іехаваре терра, курачу стеган синтем ца хуьлу. Цуьнан сутаралла, эхарт санна, шуьйра ю, Іожалла санна, цкъа а Іебар вац иза. Цо дерриг а къаьмнаш шена тІе схьагулдо, массо а халкъаш шена йийсаре схьадаладо“».
Делан лаамехь боцучарна кхелъяр
6Ткъа и эшийна халкъаш-м хир дац те дерриш а толамхойх лаьцна кицанаш а дохуш, царах кхаьрдаш, царах лаьцна хІетал-металш олуш? Цара эр ду: «Декъаза ву шен боцу бахамах шех хьалдерг вийриг, шех деза закъалт дийриг. Дукха ханна хир дуй те иза иштта?»
7Хьуна декхарийлахь берш цІеххьана гІовттур-м бац те? Хьо кхоьруьйтуш берш самабевр-м бац те? ТІаккха хьо церан ижу хилла дІахІуттур ма ву!
8Ахьа а дукха халкъашна талораш дина дела, дисинчу массо а халкъаша хьуна а талораш дийр ду, хІунда аьлча ахь адамийн цІий Іанийна, иштта мехкашна а, гІаланашна а, царна чохь мел бехачарна а ахь къизалла а йина.
9«Декъаза ву хьарамлонца шена хІума гулдийриг, шена цІа дайтархьама а, шен бен лакхенгахь бархьама а, цу тайпана бохаман куьйгах ша кІелхьарваккхархьама!»
10Ахь дагалаьцначу хІуманаша хьан цІийнан сий дайина. Дукха халкъаш хІаллакдарца хьайн синна къилахь дерг лелийна ахь.
11Пенашна юкъарчу тІулгаша хьуна дуьхьал мохь хьоькхур бу, дечигах динчу дукъоша цара до тоьшалла духаэр ду.
12«Декъаза ву цІий тІехь гІала хІоттош верг, харцдолчуьнца чІагІонаш дІахІиттош верг!»
13Массо а ницкъийн Везачу Элера-м дац те халкъаша цІеран дуьхьа къахьегна хилар а, къаьмнаша шаьш эрна хьийзийна хилар а?
14Амма Везачу Элан сийлалла йовзарх латта дузур ду, хиша хІорд ма-буззара.
15«Декъаза ву шена уллорачаьрга оьгІазаллин кад молуьйтуш верг, церан сийсазалла гучуяккхархьама, маларш а мийлош, уьш бахош верг!»
16Сийлаллин метта, хьо сийсазаллех вуьзна. Мала а малий, хьайн сий дайна хилар гучудаккха. Везачу Элан аьтту куьйгахь болу кад хьуна тІекхочур бу, хьан сийнна тІе юьхьІаьржо йогІур ю.
17Ливанун-махкахь ахь лелийна зуламаш хьуна тІедоьрзур ду. Ахь дийнаташ хІаллакдарна, акхароша хьо а кхерор ву. ХІунда аьлча адамийн цІий а ахь Іанийна, иштта мехкашна а, гІаланашна а, царна чохь мел бехачарна а ахь къизалла а йина.
18ХІун пайда бу суьрташ дечу стага винчу цІун, я харцо хьоьхуш йолчу лалийна йинчу хІуманан? Суьрташ динарг ша кхоьллинчу цІунах муха тешар ву? И цІу вист а ца хилало!
19«Декъаза ву дитте „Самадала!“ бохург, ткъа мотт ца хуучу тІулге „ХьалагІатта!“ бохург. Цуьнга Іамалур дуй те цхьа а хІума? ХІаъ, иза дети-деши диллина бу, амма цунна чохь са ма дац».
20Ткъа Веза Эла Шен дезачу цІа чохь ву: дерриг а латта тийна хуьлийла Цуьнан юьхьана хьалха!
3
Хьабукъин доІа
1Хьабукъа-пайхамаро тийжаме назма
[3] санна даьккхина доІа.
2Веза Эла! Ахь мел диначух лаьцна хезна суна.
Веза Эла! Хьан гІуллакхашка ларамах вуьзна ву со.
Тхан деношкахь юха а дехьа уьш иштта,
тхан заман чохь и гІуллакхаш кхин а гучудахахьа!
ОьгІазвахханчохь къинхетамалла дагаяийтахьа.
3Дела Теманера схьавогІу,
Везаниг а Паран-ломара схьавогІу.
Цуьнан возалло стигалш дІахьулйо,
Цуьнан сийлаллах латта дузу.
4Цуьнан лепар малхан серло санна ду.
Ницкъ къайлабаьлла болчу
Цуьнан куьйгах зІаьнарш юьйлу.
5Цунна хьалха кхераме цамгар йогІу.
Цуьнан гІулчашкахь Іожаллин ун лела.
6Иза волавеллачуьра сецча, латта дегадо.
Иза дІахьаьжча, халкъаш тохало.
БІешерийн лаьмнаш духу,
шира баьрзнаш охьаоьгу.
Цуьнан некъаш абаденналц ду.
7Суна го, хушанхойн четарш гІайгІанехь хилар,
маданхойн меттаметтанаш сингаттамехь хилар.
8Хишна оьгІазвахана те Хьо, Веза Эла?
Хишна тІе йирзина те Хьан оьгІазалла?
ХІордана дуьхьал яьлла те Хьан дералла?
Цу бахьанина Хьайн дой хоьхку Ахь,
Хьан толаман гІудалкхаш лоьхку Ахь?
9Ахь схьадоккху Хьайн секхаІад,
Хьайн ботт пхерчашца а юзу
[4].
Ахь Іоврашца хедадо латта.
10Хьо гича, лаьмнаш дегадо.
Стигалара хиш охьахьовду.
КІоргачу хІордо шен аз схьахозуьйту,
леккха шен куьйгаш хьала а ойу.
11Малххий, буттий шаьш долччохь совцу,
Хьан чехкачу пхерчийн сегарна,
Хьан серладуьйлучу гоьмукъийн къегарна.
12Хьо оьгІазаллехь лела лаьтта тІехула.
Хьайн дераллехь Ахь халкъаш хьоьшу.
13Хьо хьалхаволу Хьайн халкъ кІелхьардаккхархьама,
Айхьа къобалдинарг кІелхьардаккхархьама.
Ахь Іесачийн халкъан коьртехь волчунна туху,
бух тІера хьалакхаччалц иза гучу а воккхуш.
14Ахь цуьнан тІемалойн хьаькам цуьнан шен пхерчашца вожаво,
тхо дІасадаржо, дарц санна, уьш тІехьаьддачу дийнахь,
хазахетарца мисканиг къайлаха дІакхалла дагахь.
15Ахь Хьайн говрашца хІорд хьоьшу,
сийлахьчу хийн чопа а йоккхуш.
16Суна хезира – сан чуьйраш хьовзийра.
Цунах лаьцна кхаъ хезча, сан балдаш дегийра,
сан даьІахкех лазар кхийтира,
сан когийн кІелара латта дегадо.
Амма со собарца хьоьжур ву,
тхуна тІелеттачу халкъана тІе догІучу бохаман дийне.
17Инжиран дитто заза ца даккхахь а,
кемсийн таьллангана тІе стом ца латабахь а,
зайтдитто сатийсинарг ца лахь а,
аренаша ялта ца лахь а,
жоьлехь уьстагІий ца дисахь а,
божалахь даьхний ца дисахь а,
18тІаккха а Везачу Элах воккхавийр ву со,
суо кІелхьарвоккхучу Делах сакъералуш хир ву со.
19Хьалдолу Эла – сан ницкъ бу.
Цо, сан когаш сен когаш санна а бо,
со сайн лакхенашкахула а лоьлуьйту!
Эшарш лоькхучу тобанан куьйгалхочуьнга: хІара назма мерз-пондаршца лакха езаш ю.
Цапни-ЯхІу
Цапни-ЯхІу-пайхамаран
тептар
Дешхьалхе
Цапни-ЯхІу-пайхамаро Делера кхайкхамаш бора Іийса дуьнен тІе валале ворхІалгІачу бІешеран тІаьххьарчу декъехь. Ялх бІе ткъе хьалхарчу шарахь, Іийса дуьнен тІе валале, Юши-ЯхІу-паччахьо динан юхаметтахІиттораш динчул хьалха йолчу заманахь дара иза, схьахетарехь. Тептар тІехь ишттачу хІуманех лаьцна олуш ду: бохаман цхьа де хир ду, кхечу деланашна Іамалъяр бахьанина ЯхІудан халкъана таІзар дийр долу; кхечу къаьмнашна а таІзар дийр ду Везачу Эло; Ярушалайм-гІала бохамна лерина елахь а, цхьа хан дІаяьллачул тІаьхьа и гІала юхаметтахІоттор ю, ткъа гІалахь цхьа таьІна а, Делан лаамехь долуш долу а халкъ дехаш хир ду.
1
1ХІара бу яхІудхойн паччахьан Аминан кІанта Юши-ЯхІус паччахьалла дечу деношкахь Хушин кІанте Цапни-ЯхІуга Везачу Элера кхаьчна болу хаам. Хуши Гадал-ЯхІун кІант хилла, ткъа иза Хьузакх-ЯхІун кІентан Амар-ЯхІун кІант хилла.
Везачо Эло бекхам бийр долу де
2«Лаьтта тІера дерриг хІума а дІадойур ду Ас, – боху Везачу Эло. –
3Ас дойур ду адамаш а, хьайбанаш а, иштта стигалара олхазарш а, хІорда чуьра чІерий а дойур ду, Іесачу нахаца цхьаьна адамаш галболуьйту цІуш а дІабохур бу. Ас лаьтта тІера адамаш хІаллакдина дІадохур ду, – боху Везачу Эло.
4Ас Сайн куьг дерзор ду ЯхІудан халкъана а, Ярушалайм-гІалин берриг бахархошна а дуьхьал. Цу меттигера БаІал-харцдалла Іамал еш диснарг хІаллакдийр ду Ас. Хийрачу динан дайн а, Делах дІабирзинчу динан дайн а цІераш кхин цкъа а багах йохур яц.
5Тхевнна тІе хьала а ваьлла, стигалшкахь мел болчу ницкъашна сужда ваханарг хІорра а хІаллаквина дІавоккхур ву Ас. Веза Эла волчу Суна Іибадат а деш, тешаме хила чІагІо а еш, амма шайн паччахьах чІагІонаш йийраш
[1] а хІаллакбина дІабохур бу Ас.
6Веза Эла волчу Суна тІаьхьахІиттинчуьра дІабирзинарш а, иштта Со ца лоьхуш а, Сох дага ца бовлуш леларш а хІаллакбийр бу Ас».
7Хьалдолчу Элана хьалха дист ца хуьлуш дІасовца! ХІунда аьлча гергадеана Везачу Элан де. Везачу Эло кечбина сагІина урс хьакха леринарг, схьакъастийна Ша кхайкхинарш.
8«СагІа доккхучу дийнахь, – боху Везачу Эло, – Ас таІзар дийр ду элашна а, паччахьан кІенташна а, массо а хийрачу махкахойн духарш тІе духучарна а.
9Ас таІзар дийр ду неІсагІина тІехула лелхачарна а, шайн олахочун цІа
[2] къизаллех а, харцонех а дузучарна а.
10Оцу дийнахь, – боху Везачу Эло, – ЧІерийн кевнехь цІогІа детташ хезар ду, гІалин керлачу декъара а узарш хир ду, гунашна тІера церан дохоран чІогІа гІовгІа хир ю.
11Делха, гІалин базарш хІуттучу декъан дахархой, хІунда аьлча йохкаэцар лелош долу халкъ хІаллакьхир ду, терзанашца дети узурш а хІаллакьхир бу.
12Оцу заманахь Со, къуьда а лаьцна, Ярушалаймехула хьожуш чекхвер ву. Ас таІзар дийр ду, шаьш летадечух тоам а беш, шайн даг чохь: „Везачу Эло я дика а, я вон а ца до“, – бохучарна.
13Церан хьал хІонс санна схьадоккхур ду, церан цІенош а дассор ду. Цара цІенош дІахІиттор ду, амма царна чохь баха ховшур бац уьш, цара кемсийн бошмаш кхиор ю, амма царах даьккхина чагІар муьйлур дац».
14Гергга ду Везачу Элан сийлахь-доккха де. Гергга а ду, чІогІа сихделла а догІу. ЛадогІал! Везачу Элан де ма къаьхьа белхар ду! Уггар майрачу тІемалочо а цІогІа детташ ду!
15И де – оьгІазаллин де ду, гІайгІанан а, гаттаман а де, бохаман а, дассоран а де, боданан а, Іаьржаллин а де, мархийн а, дахкаран а де,
16коьман маІа лекхаран а, тІеман цІогІа тохаран а де. ТІелатарш хир ду чІагІйинчу гІаланашна а, лекхачу бІаьвнашна а дуьхьал.
17Везачу Эло боху: «Адамаш бІаьрзенаш санна леллал чІогІа гІайгІанехь латтор ду Ас, Веза Эла волчу Суна дуьхьал цара къинош летийна дела. Церан цІий, чан санна, дІасадаржийна хир ду, церан дилха, кхо санна, дІасакхиссина хир ду».
18Церан долахь долчу я детига, я дешига кІелхьарбахалур бац уьш Везачу Элан оьгІазаллин дийнахь. Цуьнан эмгараллин цІеро хІара дерриге а латта дагийна дІакхоллур ду. Цо лаьтта тІехь вехаш волу хІорра а цІеххьана кхоччуш дІавоккхур ву.
2
Далла тІедерзаре тІекхайкхар
1Метта а дола, хьо леррина а талла, маьттаза халкъ,
2Делан сацам кхочушхилале, Далла тІедерзаран де, мохо кегаш дІахьокхуш санна, чекхдер ду, Везачу Элан йогу оьгІазалла шайна тІеяле, Везачу Элан дераллин де шайна тІекхачале.
3Лахийша Веза Эла, лаьтта тІехь шаьш кІезиг хеташ долчу, Цо тІедиллинарг кхочушдечу массара а. Нийсонца лелийша, шайн кІезигалла дагахь латтаейша. Шу кІелхьардовлийла хила тарло Везачу Элан оьгІазаллин дийнахь.
Исраил-махкана гонахарчу халкъех лаьцна бина сацам
4Іази-гІала дІатосур ю, Ашкхилун-гІала а яссалур ю, Ашдод-гІалин бахархой лохкур бу дийнан делккъехь, Іекхран-гІала а тІепаза йовр ю.
5Декъаза ду хІордан йистехь дехаш долу кератхойн
[3] халкъ! Везачу Элера болу хІара хаам хьуна дуьхьал бу, пІелаштамхойн долахь болу КанаІан-мохк: «Ас хьо хІаллакбийр бу, тІаккха хир бац хьан бахархой».
6ХІордан йистера мохк жаІушна дежийлаш а, уьстагІашна гІотанаш а хилла дІахІуттур бу.
7И мохк ЯхІудан цІийнах бисинчарна кхочур бу. Цигахь церан дежийлаш хир ю. Ашкхилун-гІалин цІеношкахь сарахь садоІуш Іийр бу уьш, хІунда аьлча Везачу Эло, церан Дала, церан аьтто юхаметтахІоттор бу, уьш Шена дагахь болу дела.
8Везачу Эло боху: «Суна схьахезна муабахоша сийсаздар а, Іамминхойн лер а. Суна схьахезна царна Сан халкъ дола хетар а, Сан халкъан махка чугІорта гІерташ цара дозалла дар а.
9Дийна волчу Сайх чІагІо йо Ас, – боху Исраилан халкъан Дела волчу массо а ницкъийн Везачу Эло, – Муаби-мохк, Седам-гІала санна, хир бу, ткъа Іамминхой, Іамор-гІала санна, хир бу. Церан латта шена тІехь туьхан оьрнаш долу а, ниттийн долахь йолу а яьсса аре хир ю гуттаренна а. Сан халкъах бисинчара оцу нахах шайна хІонс схьаоьцур ю, ткъа церан латта Сан долчу халкъах дийна бисинчарна кхочур ду».
10Иза царна хир ду церан куралла бахьана долуш – массо а ницкъийн Везачу Элан халкъ царна дола хетарна а, оцу халкъах уьш кхардарна а.
11Везачу Эло уьш ларамах бузуьйтур бу, лаьтта тІехь мел болу деланаш Ша хІаллакбечу хенахь. ХІораммо а шен-шен меттехь Цунна Іибадат дийр ду, ур-атталла хІордан йистехь дехаш долчу къаьмнаша а.
12Шу а, хушахой, Сан туьро хІаллакдина хир ду.
13Шен куьг къилбаседехьа а кховдийна, Цо Ашур-мохк хІаллакбийр бу. Нунав-гІаланах, яссийна саьлнаш а йина, гІум-аре санна, екъа меттиг йийр ю.
14Цигахь царна юккъехь жаш а, бежанаш а, массо а тайпана дийнаташ а хир ду лелаш. Куьйра а, зу а хир ю цуьнан бІогІамашна тІехь буьйсанаш йохуш. Церан аьзнаш корашкахь схьахезар ду. НеІсагІанашна тІехь къапалгаш Іохкур ю, ткъа баган-диттан дечиган ханнаш дІадаьхна хир ду.
15Иштта хилла дІахІуттур ю йоккхаеш хилла йолу, гІайгІа йоцуш яьхна йолу и гІала. Шен дагахь цо боху: «Со ю, со йоцург цхьа а хІума дац!» Мел яссийна меттиг хир ю иза, цунах акхаройн бен хир бу! Цунна тІех мел волучо: «Жолам-яІ», – олуш, шок а тухур ю, куьйгаш а деттар ду.
3
Ярушалаймхойн къинош а, уьш паргІатбахар а
1Декъаза ю боьха а, сийсазъяьлла а, гІело еш йолу а гІала!
2Делан озе ла ца дугІу цо, ша нисъяйтар тІе ца оьцу. Иза Везачу Элана тІе ца тевжа, шен Далла юххе ца гІерта.
3Цуьнан баьччанаш – цунна юккъехь гІигІ деш долу лоьмаш санна бу. Цуьнан кхелахой – сарахь арайовлу берзалой санна бу, цхьа а даьІахк сахуьлунга ца йолуьйтуш йолу.
4Цуьнан пайхамарш ларамаза а, ямарта а бу. Цуьнан динан дайша дезаниг сийсаздоккху, товрат-хьехам шайна пайда болчу агІор хуьйцу цара.
5Веза Эла оцу гІалина юккъехь ву, Иза нийса ву, харцдерг Цо ца до. ХІора Іуьйранна, хийцамаш а ца беш, нийсонца лела Иза, амма харцо ечарна эхь бохург хІун ду ца хаьа.
6Везачу Эло боху: «Ас халкъаш хІаллакдина, церан чІагІонаш йохийна ю. Ас церан урамаш дассийна, хІинца цхьа а ца лела церан урамашкахула. Церан гІаланаш хІаллакйина, цхьа а адам дац, бахархой а бац.
7Ас гІалане бехира: „Соьга ларамах юьзна хилалалахь, Ас хьо нисъяр тІеэцалахь!“ Иза иштта леллехь, цуьнан Іаш йолу меттиг йохийна хир яцара, цунна мел лерина таІзар Ас дийр дацара. Амма цунна хІетте а дерриг а шен гІуллакхашна тІехь телхина мел дерг дан лаьара.
8Иштта, хьежа Соьга, – боху Везачу Эло, – царна дуьхьал тоьшалла дан
[4] Со гІоттур волчу дийне хьежа. Ас билгалдаьккхина халкъаш тІегулдар а, пачхьалкхаш тІегулъяр а, Сайн оьгІазалла царна тІе Іанорхьама а, Сайн чІогІа дералла царна тІе хьажорхьама а. Сан эмгараллин цІаро дерриг а латта дІакхоллур ду.
9ТІаккха Ас юха а халкъашна цІена мотт лур бу, массо а Везачу Эле кхайкхийтархьама а, белшах белш а тоьхна, Цунна гІуллакх дайтархьама а.
10Хуша-мехкан хишна дехьа йолчу меттигашкара а Соьга доІа дечара, Ас дІасадаржийначу халкъо, Суна совгІаташ дахьар ду.
11Оцу дийнахь, Сан халкъ, Суна дуьхьал айхьа мел лелийначу гІуллакхех хьуна эхь хета кхин оьшур дац, хІунда аьлча оцу хенахь хьуна юкъара шайн кураллех сакъералуш берш Ас дІабохур бу. Сан безачу лам тІехь кхин дозаллаш дийр дац ахь.
12Амма шуна юкъахь Ас къарделла а, эсала долу а халкъ дуьтур ду, Везачу Эле сатуьйсуш долу.
13Исраилан халкъах бисинчара харцонаш лелор яц. Цара харцдерг а дуьйцур дац, церан багара мекара дерг а дер дац. Дежаш а, дуьйшуш а долу уьстагІий санна, уьш бехаш хир бу, цхьаммо уьш кхерор а боцуш».
Самукъане хиларе тІекхайкхар
14Хазахетарца йиш локхуш хила, Цийонан йоІ!
[5]
Доккхаде, Исраилан халкъ!
Самукъане а хила, даггара сакъералуш а хила
Ярушалайм-гІалин йоІ!
15Везачу Эло таІзар шуна тІера дІадерзийна,
шун мостагІа а эккхийна!
Исраилхойн паччахь волу Веза Эла шуна юкъахь ву –
шайна бохамаш барх шу кхин кхера ца деза.
16Цу дийнахь Ярушалайме иштта эр ду:
«Ма кхера, ва Цийон!
Хьайн куьйгаш гІел ма далийта!
17Шун Веза Дела шуна юкъахь ву,
Иза шу кІелхьардоху тІемало ву.
Шух сакъералуш воккхавер ву Иза,
Шен безамца шу карладохур ду Цо
[6],
шух воккха а веш, йиш локхур ю Цо».
18Везачу Эло боху: «Билгалдаьхна долу деза денош
даздан ца ларийна халахетачарах лаьцна аьлча,
царах хІонс хиллехь а, уьш сийсазбинехь а,
Ас уьш юха схьагулбийр бу.
19Хьуна гІело мел йиначарна
таІзар дийр ду Ас оцу хенахь.
АстагІа леларш кІелхьарбохур бу,
дІасабаржийнарш тІегулбийр бу.
Ас уьш лоруьйтур бу, гІарабохур бу
уьш сийсазбохучу хІокху дерриге а лаьтта тІехь.
20Оцу хенахь Ас шу схьа а далор ду,
оццу дийнахь схьа а гулдийр ду.
Ас шу гІарадохур а ду, лоруьйтур а ду
лаьтта тІера массо а халкъашна юкъахь,
Ас шун бІаьргашна хьалха
шун аьтто юхаметтахІоттийначу хенахь», –
боху Везачу Эло.
Хьагай
Хьагай-пайхамаран
тептар
Дешхьалхе
Хьагай-пайхамаран тептар тІехь цхьаболу боца хаамаш цхьаьнатоьхна бу. Іийса дуьнен тІе валале пхи бІе ткъолгІачу шарахь и хаамаш Везачу Элера кхаьчнера пайхамаре. Йийсарера юха а дирзина, халкъо Ярушалайм-гІалахь цхьадолу шераш даьхначул тІаьхьа а, Делан цІа хІинца а дохийна лаьтташ дара. Тептаран хаамашкахула халкъе кхойкхуш ду Делан цІа юхаметтахІотторе, ткъа Везачу Эло чІагІо йо, карладаьккхина а, цІандина а долу халкъ беркатехь а, синтемехь а дехаш хир ду бохуш.
1
Хьалхара дешнаш
1Дари-Ваша-паччахьо паччахьалла динчу шолгІачу шеран, йолхалгІачу беттан, хьалхарчу дийнахь Хьагай-пайхамарехула Везачу Элан хаам кхечира. И хаам ЯхІуд-мехкан мехкада волчу Шалтаалан кІанте Зурбабелна а, коьрта динан да волчу ЯхІу-ЦІадакъан кІанте ЮшаІана а лерина бара.
2Иштта элира массо а ницкъийн Везачу Эло: «Кху халкъо боху: „Везачу Элан цІа до хан хІинца а ца кхаьчна“».
Везачу Эло Делан цІа меттахІоттор тІедиллар
3Хьагай-пайхамарехула халкъе Везачу Элера хІара хаам кхечира:
4«Ткъа, хІара Сан цІа дассийна лаьттачу хенахь, куц а далош, шаьш динчу цІеношкахь шу Іан мегаш йолу хан тІекхаьчний?
5Цундела хІинца иштта боху массо а ницкъийн Везачу Эло: „Шайн дегнаш леррина тІедерзаде шаьш бечу некъаш тІе.
6Аша дуккха а дІадоь, амма кІеззиг схьагулдо. Аша юург йоу, амма шу дуза а ца дузу. Аша мала а молу, амма шу хьогах дуьсу. Аша тІе бедарш юху, амма шу дох ца ло. Аша доккху алапа Іуьрг долчу кисана доьду“.
7Массо а ницкъийн Везачу Эло иштта боху: „Шайн дегнаш леррина тІедерзаде шаьш бечу некъаш тІе.
8Лаьмнаш тІе а довлий, дитташ а хедадай, уьш схьада, тІаккха Делан цІа юхаметтахІоттаде. И гІуллакх Суна хаза а хетар ду, иштта Сан сий а ойур ду“, – боху Везачу Эло.
9„Аша дуккха а долчу хІумане сатуьйсу, амма кІеззиг бен ца хуьлу шуна. Ткъа аша шайн цІа деанарг, Аса Сайн садеІарца дІадаьккхина. ХІунда ду иза иштта? – боху массо а ницкъийн Везачу Эло. – Шу хІорра а, сихло, шайн-шайн цІа доьлхучу хенахь, Сан цІа хІинца а доьхна лаьтта дела ду иза.
10И бахьанехь стигал а дІакъовлаелла, шуна тхи а ца луш. Лаьтто ялта а ца ло шуна.
11Аса лаьттахь а, лаьмнаш тІехь а йокъа хІоттийра. И йокъа бахьана долуш ялта а ца хилла, керла чагІар а ца даьлла, зайтдаьтта а ца даьккхина, лаьтто мел кхиош дерг хьала а ца даьлла. Йокъано талхийна лаьтташ ду адамаш а, бежанаш а, шайн куьйгашца аша къа мел хьегнарг а“».
Везачу Эло тІедиллинчуьнга халкъо ладогІар
12ТІаккха Шалтаалан кІанта Зурбабела а, ЯхІу-ЦІадакъан кІанта коьрта динан да волчу ЮшаІа а, дисинчу дерриге а халкъо а шайн Везачу Делан озе ладуьйгІира. Хьагай-пайхамаро шайна бинчу хааме ладуьйгІира цара, хІунда аьлча Хьагай церан Везачу Дала схьаваийтина вара. Везачу Эле ларамах дуьзна дара халкъ.
13ТІаккха Везачу Элан геланча волчу Хьагайс Везачу Элера болу хІара хаам бира халкъе: «„Со шуьца ву!“ – боху Везачу Эло».
14ЯхІуд-мехкан мехкада волчу Шалтаалан кІентан Зурбабелан а, коьрта динан да волчу ЯхІу-ЦІадакъан кІентан ЮшаІан а са а, дисинчу халкъан са а иракарахІоттийра Везачу Эло. Уьш, схьа а баьхкина, шайн Делан, массо а ницкъийн Везачу Элан цІийнаца боьзна белхаш бан буьйлабелира.
15Иза дара Дари-Ваша-паччахьо паччахьалла динчу шолгІачу шеран йолхалгІачу беттан ткъе доьалгІачу дийнахь.
2
Хиндолчу Делан цІийнан исбаьхьалла
1ВорхІалгІачу беттан ткъе хьалхарчу дийнахь Хьагай-пайхамарехула Везачу Элера хІара хаам кхечира:
2«ХІинца иштта дІаала ЯхІуд-мехкан мехкада волчу Шалтаалан кІанте Зурбабеле а, коьрта динан да волчу ЯхІу-ЦІадакъан кІанте ЮшаІе а, дисинчу халкъе а:
3„Мила висина шуна юкъахь, хІара цІа цуьнан хьалха хиллачу сийлаллехь гина верг? Ткъа хІинца муха гуш ду шуна хІара? Шун бІаьргашна хьалха цхьа а доцург ца хилла ткъа цунах?
4ХІинца доьналла долуш хила, Зурбабел, – боху Везачу Эло, – доьналла долуш хила, коьрта динан да волу ЮшаІ, ЯхІу-ЦІадакъан кІант! Доьналла долуш хила лаьтта тІехь мел долу халкъ! – боху Везачу Эло. – Белхаш бе, хІунда аьлча Со шуьца ву, – боху массо а ницкъийн Везачу Эло. –
5Шу Мисар-махкара арадовлуш Ас шуна йинчу чІагІоне хьаьжжина ду иза. Сан Са кхидІа а шуна юкъахь дуьсур ду, цундела ма кхералаш!“»
6Иштта боху массо а ницкъийн Везачу Эло: «Кхин а цкъа, иза-м кестта хир долуш ду, Ас стигал а, латта а, хІорд а, екъа меттигаш а егор ю.
7Ас дерриг а халкъаш а дегор ду, ткъа массо а халкъашна езаш йолу еза хІуманаш кхуза яхьар ю. ХІара цІа сийлаллах дузур ду Ас, – боху массо а ницкъийн Везачу Эло. –
8Дети а, деши а Сан ду, – боху массо а ницкъийн Везачу Эло. –
9ХІокху керлачу Делан цІийнан сийлалла хьалхалерчу цІийнан чул а лакхаер ю, – боху массо а ницкъийн Везачу Эло. – ХІокху меттехь лур бу Ас машар, – боху массо а ницкъийн Везачу Эло».
Пайхамаро динан дайшка дина хеттарш
10Дари-Вашас паччахьалла дечу шолгІачу шеран уьссалгІачу беттан ткъе доьалгІачу дийнахь Хьагай-пайхамаре Везачу Элера хаам кхечира.
11«Иштта боху массо а ницкъийн Везачу Эло: „Товрат-хьехамах лаьцна динан дайшка хаттарш а де, иштта дІа а ала:
12‘Нагахь санна цхьамма шен бедаран юьха чохь Далла лерина даздина долу жижиг дахьачу хенахь, цуьнан юх баьпках, я кхехкийна йолчу хІуманах, я чагІарх, я зайтдаьттанах, я кхин йолчу юучух дІахьакхалахь, – иза даздина хир дуй те?’“»
Динан дайша жоп делира: «Дац», – аьлла.
13Цул тІаьхьа Хьагайс иштта хаьттира: «Нагахь санна оцу хІуманех, докъах куьг тоьхна Далла хьалха бехвелларг дІахьакхалахь, уьш бехъелла хир юй те?»
Динан дайша жоп делира: «Бехъелла хир ю», – аьлла.
14ТІаккха Хьагай-пайхамаро, жоп а луш, иштта элира: «Иштта ду хІара халкъ, иштта ду Суна хьалха хІара къам, – боху Везачу Эло, – иштта ду церан куьйгаша мел деш долу гІуллакхаш а! Цара Суна цигахь мел доккху сагІа Суна хьалха боьха ду».
Декъалалла хир ду аьлла, Везачу Эло чІагІо яр
15«ХІинца, таханлерчу дийнахь дуьйна, кхидІа а леррина ойла ейша ас олучун. ТІулга тІе тІулг а хІоттош, Везачу Элан цІа юхаметтахІотто шу дуьйладалале, иштта нислора:
16ткъа сахь кІа даккха дагахь волу стаг кІен оьланна тІевеача, цунна цигахь итт сахь бен ца карадора. Пхи черма мутта схьаэца дагахь муттдоккхургана тІевеанчунна цу чохь ши черма бен ца карадора.
17Шун куьйгаша мел динчунна Ас кІен кІора а, мекха лацар а, къора тохар а нисдолуьйтура. Амма тІаккха а Суна тІе ца доьрзура шу, – боху Везачу Эло. –
18Леррина ойла ейша таханлерчу дийнахь дуьйна, уьссалгІачу беттан ткъе доьалгІачу дийнахь дуьйна. Везачу Элан цІийнан бух дІахІоттийначу дийнера дуьйна хиллачун леррина ойла ейша.
19Дуй те хІинца а ялтийн чоьнаш чохь хІу? Я кемсийн таьлланго, я инжир-дитто, я нар-дитто, я зайт-дитто хІинца а стом ца беллера. Таханлерчу дийнахь дуьйна Ас шу декъалдийр ду».
Зурбабелна лур ду аьлларг
20ХІокху беттан ткъе доьалгІачу дийнахь шолгІа а Хьагай-пайхамаре Везачу Элера хаам кхечира:
21«ЯхІуд-мехкан мехкада волчу Зурбабеле иштта дІаала: „Аса стигалш а, латта а дегор ду.
22Ас харцор ду паччахьийн гІанташ, хІаллакбийр бу хийрачу пачхьалкхийн ницкъ. Ас гІудалкхаш а, царна тІе хевшинарш а харцор бу. Говраш охьаоьгур ю, церан дошлоша вовшийн таррашца хІаллакбийр бу.
23Оцу дийнахь, – боху Везачу Эло, – хьо, Сан ялхо, Шалтаалан кІант Зурбабел, Ас, схьа а эцна, Сан пІелга тІехь долу мухІар санна латтор ву, хІунда аьлча хьо Ас къастийна ву, – боху массо а ницкъийн Везачу Эло“».
Закри
Закри-ЯхІу-пайхамаран
тептар
Дешхьалхе
Закри-ЯхІу-пайхамаран тептар нийсса шина декъе декъало: 1) Дала Закри-ЯхІу-пайхамарехула бина болу хаамаш, Іийса дуьнен тІе валале 520-чу шарера дуьйна 518-чу шарна тІекхаччалц (кортош 1–8). И хаамаш дукхахьолахь суьрташкахула беш бу. Царна чохь дуьйцуш ду Ярушалайм-гІала юхаметтахІотторах лаьцна а, Делан цІа юха дІахІотторах лаьцна а, Делан халкъ цІандарх лаьцна а, Дала леррина Къобалвинчун зама кхочург хиларх лаьцна а; 2) ШолгІачу декъехь бу Дала леррина Къобалвинчух лаьцна а, тІаьххьарчу кхелах лаьцна а болу пайхамарехула Дала белла хаамаш (кортош 9–14).
Закри-ЯхІу-пайхамарна хІиттийна суьрташ
1
Везачу Элана тІедерзаре кхайкхам бар
1Дари-Ваша-паччахьо куьйгалла дечу шолгІачу шеран борхІалгІачу баттахь Іидун кІант волчу Барак-ЯхІун кІанте Закри-ЯхІу-пайхамаре Везачу Элан хІара дош кхечира:
2«Веза Эла волу Со шун дайшна буьрсачу луьраллица оьгІазвахана.
3ХІинца ахь, Закри-ЯхІу, нахе иштта дІаала: „Массо а ницкъийн Везачу Эло иштта боху: ‘Суна тІедерза, тІаккха Со а шуьгахьа воьрзур ву.
4Шайн дай санна ма хилийша, хьалха дуьйна пайхамарша дехарш дина болу: ‹Массо а ницкъийн Везачу Эло иштта боху: юхадовла шайн зуламечу некъаш тІера а, шайн зуламечу гІуллакхашна тІера а›. Амма цара Соьга ла а ца дугІура, Ас бохуш долчун тергам а ца бора’“, – боху Везачу Эло.
5Шун дай – уьш мичахь бу? Пайхамарш а бехар буй те даим?
6Сан ялхой болчу пайхамаршкахула Ас тІедиллина долу Сан дешнийн а, парзийн а тергам ца бина дела, шун дай жоьпе озийна! ТІаккха шун дай Суна тІе а боьрзура, цара иштта а олура: „Массо а ницкъийн Везачу Эло, тхан некъашка а, тхан гІуллакхашка а хьаьжжина, Ша тхуна дан билгалдаьккхинарг дина тхуна“».
Дой гуш сурт хІоттар
7ЦхьайтталгІачу беттан ткъе доьалгІачу дийнахь – иза шабат олу бутт бу, – Дари-Ваша-паччахьо куьйгалла дечу шолгІачу шарахь Іидун кІант волчу Барак-ЯхІун кІанте Закри-ЯхІу-пайхамаре Везачу Элан дош кхечира.
8Буьйсанна хІара сурт хІоьттира суна: расхачу динна тІехиъна Іаш волчу беречо боьранехь йолчу коьллашна юкъахь дин сацийнера. Оцу динна тІехьа кхидолу дой дара – расха а, сира а, кІайн а беснаш долу.
9Ас хаьттира: «Сан олахо, уьш муьлш бу?» – аьлла.
Соьца къамел деш долчу малико элира: «Ас гойтур ду хьуна уьш муьлш бу».
10Коьллашна юкъахь волу бере вистхилира: «Уьш Везачу Эло массо а лаьттахула дІасалела а, тергам бан а бахийтинарш бу», – аьлла.
11Цара коьллашна юкъахь расхачу динна тІехиъна Іаш долчу Везачу Элан Малике иштта жамІ дира: «Тхо лаьтта тІехула дІасалийлира, ткъа дерриг а дуьнен тІехь адамаш гІорасиза а, муьтІахь а ду».
12Везачу Элан Малико элира: «Массо а ницкъийн Веза Эла! Мел Іийр ву те Хьо оьгІазвахана, Ярушалайм-гІаланах а, ЯхІуд-мехкан гІаланех а къинхетам ца беш, Ахь царна таІзар дина кхузткъе итт шо даьллашехь?»
13ТІаккха, малике жоп а луш, Везачу Эло дика а, дог тедеш долу а дешнаш элира.
14Соьца къамел деш долчу малико соьга хІара элира: «ДІа а кхайкхаде, дІа а ала: „Массо а ницкъийн Везачу Эло иштта боху: ‘Ярушалайме а, Цийоне а болчу боккхачу безамах вуьзна ву Со.
15Инзаре йоккхачу дераллица оьгІазвахана Со паргІат дехачу дегалчу халкъашна, хІунда аьлча Сайн халкъана Ас лерина йолу оьгІазло кІезиг хиллехь а, Аса шайгахула таІзар дайтича, цара Суна лиъначул а сов ницкъ бина Сан халкъана’.
16Цундела Везачу Эло иштта боху: ‘Со Ярушалайм-гІала юхавоьрзур ву, цунах къинхетам бархьама. Цигахь Сан цІа юхаметтахІуттур ду – боху массо а ницкъийн Везачу Эло. – Ярушалайм-гІаланах чекхъер ю латта дусту тІийраг’“.
17Кхайкхош, кхидІа а дІаала: „Везачу Эло иштта боху: ‘Сан гІаланаш юха а хьолах юзур ю. Везачу Эло юха а Цийон-ломан дог а оьцур ду, Ярушалайм-гІала къастор а ю’“».
МаІаш гар
18Юха, сайн бІаьргаш ас хьалахьажийча, суна йиъ маІа гира.
19Соьца къамел деш долчу малике: «Уьш хІун ю?» – аьлла, хаьттира ас.
Цо соьга жоп делира: «Уьш ЯхІуд-мехкан а, Исраил-мехкан а, Ярушалайм-гІалин а нах дІасабаржийна долу дуьненара нуьцкъала халкъаш ду», – аьлла.
20Цул тІаьхьа Везачу Эло виъ аьчк-пхьар гайтира.
21«Уьш хІун дан схьабогІуш бу?» – аьлла, хаьттира ас.
Цо соьга иштта жоп делира: «МаІаш йолчу оцу халкъаша ЯхІуд-мехкан бахархой дІасалаьхкина, цхьа а адам корта хьалаайа ца даьххьачу кепара, ткъа хІорш уьш кхеро схьабаьхкина, яхІудхошна дуьхьал маІаш хьалаайъинчу халкъийн маІаш йохийна дІаяхархьама».
Латта дусту тІийраг гуш сурт хІоттар
2
1Ас сайн бІаьргаш юха а хьалахьажийча, суна хІара гира: шен карахь латта дусту тІийраг йолу цхьа стаг вара лаьтташ.
2Ас хаьттира: «Хьо стенга воьду?» – аьлла.
Цо жоп делира: «Ярушалайм-гІала юста воьду, цуьнан шоралла а, йохалла а мел ю хаархьама».
3ТІаккха соьга дистхуьлуш долу малик араделира, ткъа кхин малик дуьхьал догІуш дара.
4Цо кхуьнга элира: «Сихха дадий, гІо! Оцу къоначу стаге дІаала: „Цигахь дуккха а адамаш а, бежанаш а Іаш хиларна, Ярушалаймах пен боцу гІала хир ю.
5Ткъа Со, – боху Везачу Эло, – Ярушалайм-гІалина гонах цІеран пен а хилла дІахІуттур а ву, гІала Сайн сийлаллех юзор а ю Аса“».
Йийсаре дІабигначаьрга цІа дерзаре кхайкхар
6«Варелаш! ДІадовдалаш къилбаседерчу махкара, стигалан мох хьоькхучу еа а агІор шу дІасадаржийнера Ас, – боху Везачу Эло. –
7ЦІера Цийонера долу къам, варелахь! Бавел-гІала йийсаре дІадигна долу хьо, дедда кІелхьардала!»
8Шен сийлаллица со вахийтинчул тІаьхьа, массо а ницкъийн Везачу Эло иштта боху Шен халкъана талораш динчу халкъашка: «Сан халкъах дІа мел хьакхавелларг уггар беза болчу Сан йоІбІаьргах дІахьакхавелла.
9Ас хІинца Сайн куьг царна дуьхьал хьалаойур ду, тІаккха хьалха шайн ялхой хиллачарна хІонс хилла дІахІуьттур бу уьш».
Иштта хуур ду шуна, со массо а ницкъийн Везачу Эло ваийтинийла.
10«Йоккхае, самукъане хила, Цийонан йоІ!
[1] ХІунда аьлча Со, дІа а веана, шуна юкъахь вехар ву, – боху Везачу Эло. –
11Оцу дийнахь дукха халкъаш тІедоьрзур ду Везачу Элана. Сан халкъ а хилла дІахІуьттур ду уьш. Со шуна юкъахь вехар ву. ТІаккха хуур ду шуна Закри-ЯхІу-пайхамар шайна тІе массо а ницкъийн Везачу Эло ваийтинийла.
12Везачу Эло ЯхІудан халкъ Шен дола доккхур ду, и халкъ дезачу лаьтта тІера Шен дакъа долу дела, ткъа Ярушалайм-гІала юха а къастийна хир ю».
13ДІасаца муьлхха а садолу хІума Везачу Элана хьалха! ХІунда аьлча Иза Шен дезачу цІа чуьра араволуш ву.
3
Коьрта динан да гуш сурт хІоттар
1Везачу Эло соьга Шен Маликана хьалха лаьтташ волу коьрта динан да волу ЮшаІ а, иза бехкевархьама цунна аьтту агІор лаьтташ долу шайтІа
[2] а схьагайтира.
2Везачу Эло элира шайтІане: «Ва шайтІа! Везачу Эло дистхилар доьхкийла хьуна! Ярушалайм-гІала хаьржинчу Везачу Эло доьхкийла хьуна! ЦІерана юкъара схьакхоьссина йолу яьгна дечиг-м яц те и стаг?»
3Ткъа ЮшаІ боьхачу бедаршца лаьтташ вара маликана хьалха.
4Малико, жоп а луш, шена хьалха лаьттачаьрга иштта элира: «ДІаяха цунна тІера боьха бедарш». Ткъа ЮшаІе иштта элира: «Хьажал, хьуна тІера къа дІа а даьккхина, ас хьуна тІе хаза духарш духур ду».
5Вист а хуьлуш, ас элира: «Цуьнан коьрта тІе цІена чалба тилла». Цуьнан коьрта тІе цІена чалба тиллира, дегІа тІе духарш дуьйхира. Ткъа Везачу Элан Малик лаьтташ дара.
6Везачу Элан Малико тоьшалла а дира, ЮшаІе иштта дІа а элира:
7«Иштта боху массо а ницкъийн Везачу Эло: „Нагахь санна Сан некъашца хьо лелар велахь, нагахь санна Сан парзаш ахь лардахь, Сан цІенна тІехь куьйгалла деш а хир ву хьо, Сан керташна тІехьожуш а хир ву. Ас хьуна бакъо лур ю Со волчу ван, кхузахь лаьтташ берш Со волчу ма-бахккара.
8ЛадогІал, коьрта динан да волу ЮшаІ – ахьа а, хьуна хьалха охьахевшина Іаш болчу динан дайша а. Диканиг хирг хиларан билгалонаш ю шу. Ас схьавалор ву Сайн ялхо, Айса кхиийна зІийдаг.
9Хьажал, Ас ЮшаІана хьалха охьабиллина хІара беза тІулг, шена тІехь ворхІ агІо йолу! Ас-Айса, тІулг хадош, цу тІехь йоза яздийр ду, – боху массо а ницкъийн Везачу Эло. – Ткъа цхьана дийнан муьрехь дІадоккхур ду Ас хІокху лаьттан къа.
10Оцу дийнахь, – боху массо а ницкъийн Везачу Эло, – шух хІораммо а шайн кемсана а, инжир-диттана а кІелахь Іа шайн уллораниг хьошалгІа кхойкхур ву“».
4
Стогар гуш сурт хІоттар
1Соьга дистхуьлучу малико, юха а деана, со самаваьккхира, набарха самадоккху адам санна.
2Цо соьга хаьттира: «ХІун го хьуна?» – аьлла.
Ас жоп делира: «Берриг а деших бина болу стогар а, цунна тІехула зайтдаьттанна дІахІоттийна кад а, цунна тІехь болу ворхІ къуьда а, цунна тІехь болчу къуьданийн ворхІ-ворхІ милт чухІотто меттиг а.
3Стогарна уллохь ши зайт-дитт а ду, цхьаъ кедана аьтто агІор, ткъа важа цуьнан аьрру агІор».
4Жоп а делла, сайца къамел дечу малике хаттар дира ас: «Сан олахо, иза хІун ду?» – аьлла.
5Соьца къамел дечу малико, соьга жоп а луш, элира: «Хьуна ца хаьа, иза хІун ду?»
«Сан олахо, ца хаьа суна-м», – элира ас.
6Соьга жоп а луш, цо элира
[3]: «Иза Везачу Элан дош ду, Зурбабеле аьлла долу. Цу дашо боху: „Эскарца а, ницкъаца а доцуш, ткъа Сан Синца, – боху массо а ницкъийн Везачу Дала. –
7Ва боккха лам, хьо хІун ю? Зурбабелана хьалха хьох шера аре хир ма ю! Цо тІаьххьара тІулг буьллучу хенахь, наха гІовгІа йоккхур ю: ‘Далла бу хастам! Цуьнан дикачун дуьхьа ду иза!’ – бохуш“».
8Соьга Везачу Элан дош кхечира:
9«Кху Делан цІийнан бух Зурбабелан куьйгаша дІахІоттийна, цуьнан куьйгаша хІара цІа чекх а доккхур ду. ТІаккха Зурбабел волчу хьуна хуур ду массо а ницкъийн Везачу Эло Закри-ЯхІу-пайхамар хьан халкъана тІе ваийтинийла.
10КІеззиг болх бен ца болийна де хьанна дегаза хетар ду те? Зурбабелан карахь санисбийриг шайна гича, нах самукъадаьлла хир бу. Ткъа хІокху ворхІ чиркхах лаьцна аьлча, уьш Везачу Элан бІаьргаш бу, массо а лаьттахула хьоьжуш болу».
11ТІаккха цунна дуьхьал хаттар дира ас: «ХІун маьІна ду стогаран аьтту а, аьрру а агІор долчу шина зайт-диттан?»
12ШозлагІа а хаьттира ас: «ХІун маьІна долуш ду шина дашочу биргІанна чуьра дашо даьтта охьаІеночу зайт-диттан ши га?»
13Цо соьга элира: «Хьуна ца хаьа, иза хІун ду?»
Ас жоп делира: «Сан олахо, ца хаьа суна-м», – аьлла.
14ТІаккха цо хІара дешнаш элира: «Дерриге а дуьненан Олахочунна гІуллакх дайтархьама, зайтдаьтта доттарца къобалвина волу шиъ ву уьш».
Стигалахь лелаш, схьадаржийна хьарчош долу тептар гуш сурт хІоттар
5
1Ас сайн бІаьргаш юха а хьалахьажийра: стигалахь лелаш схьадаржийна тептар дара.
2Малико соьга хаьттира: «ХІун го хьуна?» – аьлла.
Ас жоп делира: «Стигалахь лелаш схьадаржийна тептар го суна. Цуьнан йохалла ткъа дол ду, шоралла итт дол ду».
3Малико соьга элира: «Цунна тІехь яздина ду берриге а ЯхІуд-махка тІехь болчарна тІедогІу неІалт. ХІунда аьлча лачкъош мел верг дІаваьккхина хир ву, цхьана агІор яздина ма-дарра, харц дуй бууш мел верг а дІаваьккхина хир ву, вукху агІор яздина ма-дарра».
4«Ас дІакхайкхадайтина тептар тІехь долу и неІалт, – боху массо а ницкъийн Везачу Эло. – Иза хІора къуьнан цІа чу а кхочур ду, Сан цІе а йохуш, харц дуй буучун чохь а хир ду. И стаг а, цуьнан дитташ а, цуьнан тІулгаш а хІаллакдина хир ду».
Черман чохь зуда гуш сурт хІоттар
5Сехьа а даьлла, соьга дистхуьлучу малико элира: «Юха а хьайн бІаьргаш хьала а айабай, арадолург хІун ду хьажал».
6«И хІун ду?» – аьлла, ас шега хаьттича, цо элира: «И арадолург черма ду. Иза берриг а махка тІехь болчеран зулам
[4] ду».
7Оцу хенахь дошах дина цуьнан негІар хьалаайира. Черман чу хиъна цхьа зуда яра.
8Малико элира: «И зуда – еккъа Іесалла ю». Иза а аьлла, цо и зуда черман юккъе кхоьссира, ткъа черманна тІе дошан негІар кхоьссира.
9Сайн бІаьргаш хьалахьажийра ас. Суна гинарг хІара дара: ши зуда гучуелира, церан тІемашца мох бара, ткъа церан тІемаш чІерийдохучун тІемаш санна дара. Цара и черма, хьала а айина, стигална а, лаьттана а юккъехула дІадаьхьира.
10«Стенга дІахьош ду цара и черма?» – хаьттира ас сайга дистхуьлучу малике.
11ТІаккха цо соьга иштта элира: «ШанІар-махка
[5] дІахьош ду, цигарчу лаьтта тІехь цунна Іибадат даран цІа дархьама. Ткъа и дерриг а кечдина даьлча, иза цигахь шен бух тІе дІахІоттор ду, нахе цунна Іибадат дайтархьама».
6
Йиъ гІудалкх гуш сурт хІоттар
1Ас сайн бІаьргаш юха а хьалахьажийча, суна хІара сурт го: шина ломана юккъерачу чІожа чуьра арайолуш йиъ гІудалкх ю, ткъа и лаьмнаш – йоьзан лаьмнаш ду.
2Хьалхарчу гІудалкхахь расха говраш ю, шолгІачу гІудалкхахь Іаьржа говраш ю,
3кхозлагІчу гІудалкхахь кІайн говраш ю, ткъа йоьалгІачу гІудалкхахь сира говраш ю. Уьш ерриш а онда говраш ю.
4Сайга дистхуьлучу малике къамел дІа а долош, ас элира: «Сан олахо, иза хІун ду?»
5Малико соьга жоп делира: «Уьш стигалара арабуьйлу биъ мох бу, дерриге а дуьненан Олахочунна хьалха дІахІиттинчул тІаьхьа араболуш болу».
6Іаьржа говраш шайгахь йолу гІудалкх къилбаседерчу махкахьа арайолуш ю, кІайн говраш малхбузехьа йовлуш ю, ткъа сира говраш къилбехьа йоьдуш ю.
7Онда говраш, араевлча, лаьтта тІехула чекхйовла лууш яра. Малико элира: «Чекхйовла лаьттах». Уьш лаьттах чекх а евлира, цара тергам а бира.
8ТІаккха, со дІа а кхайкхина, цо элира: «Хьажал, къилбаседерчу лаьтта тІе араевллачу говраша цигахь хилла йолу Сан дералла дІаяьккхина».
ЮшаІана тІе таж дилла омра дар
9Соьга Везачу Элан дош кхечира:
10«ХІокху дийнахь хьо-хьуо Цапни-ЯхІун кІентан Юши-ЯхІун цІа ваха веза. Бавел-махкахь болчу йийсарехь болчаьргара хІинцца юхабирзинчу Хьелдайгара а, ТІуби-ЯхІугара а, ЯдаІ-ЯхІугара а совгІат схьаоьцур ду ахь цигахь.
11Цара хьайга делла детий, деший схьа а эций, таж а дай, иза коьрта динан да волчу ЯхІу-ЦІадакъан кІентан ЮшаІан коьрта тІе дилла.
12Цуьнга дІаала, – иштта боху массо а ницкъийн Везачу Эло: „Хьажал, ЗІийдаг цІе йолчу хІокху стага ша волчохь зІийдаг хьалакхиор ю, Везачу Элан цІа юхаметтахІоттор ду цо.
13Везачу Элан цІа дІахІоттон верг иза хир ву. Паччахьан сийлалла тІеоьцун верг а иза хир ву, паччахьан гІанта тІехь олалла а дийр ду цо. Цуьнан паччахьан гІанта уллохь коьрта динан да хир ву, ткъа цунна а, вукхунна а юкъахь барт а, машар а лаьттар бу“.
14Ткъа и таж Везачу Элан цІа чохь хир ду, Хьелдай
[6] а, ТІуби-ЯхІу а, ЯдаІ-ЯхІу а дагаваийтархьама а, Цапни-ЯхІун кІанта Юши-ЯхІус дина дика дагадаийтархьама а.
15Геннахь дехаш долу адамаш кхуза схьаоьхур ду, Везачу Элан цІа юхаметтахІоттош дакъалоцур ду цара. Шуна а хуур ду со шайна тІе массо а ницкъийн Везачу Эло ваийтинийла. Иза хир ду, нагахь санна шайн Везачу Делан озе аша леррина ладогІахь».
Закри-ЯхІу-пайхамарехула бина хаамаш
7
Даггара доцу марханаш емалдар
1Дари-Ваша-паччахьо куьйгалла дечу доьалгІачу шеран уьссалгІачу беттан – цунах Кислав олу – доьалгІачу дийнахь Закри-ЯхІуга Везачу Элан дош кхечира.
2-3Бетал-Шар-Эцара дІаваийтинера РегІам-Малик а, цуьнан нах а
[7] массо а ницкъийн Везачу Элан цІа долчу, Веза Эла шайца дика хир вуй те аьлла хаттийтархьама. Цара цигахь динан дайшка а, пайхамаршка а хаттар дира: «Дуккха а шерашкахь тхаьш ма-дарра, делха а, пхоьалгІачу баттахь марханаш кхаба а дезий те оха?» – аьлла.
4ТІаккха соьга массо а ницкъийн Везачу Элан дош кхечира:
5«ХІокху лаьтта тІера дерриге а халкъе а, динан дайшка а иштта дІаала: „Шаьш, делха а доьлхуш, шеран пхоьалгІачу а, ворхІалгІачу а беттанашкахь марханаш кхобуш (иза аша деш долу-м кхузткъе итт шо ду), Сан дуьхьа-м ца кхобура аша и марханаш? Сан дуьхьа дара те иза?
6Шаьш хІума юуш, шаьш молуш шайн дуьхьа ца йоу аша, шайн дуьхьа ца молу аша?“
7Хьалхалерчу пайхамаршкахула а изза дешнаш дацара Везачу Эло дІакхайкхош дерш, Ярушалайм-гІала адамех юьзна а, маьрша а йолуш, цунна гонахарчу ярташкахь а, къилбехьарчу НегІаб-аренгахь а, малхбузерачу акъарешкахь а адамаш дехачу хенахь?»
Исраилхой йийсаре дІабигаран бахьанаш
8Везачу Элан дош кхечира Закри-ЯхІуга:
9«Массо а ницкъийн Везачу Эло хІетахь иштта элира: „Нийса кхел а елаш, вовшех къахеташ а, дог лозуш а хилалаш.
10Йисинчу зудчунна а, бо берана а, тІевеанчунна а, мискачунна а гІело ма елаш. Шайн даг чу вовшашна дуьхьал зулам дар дага ма тасийталаш“.
11Амма Сан тидам бан ца лаьара царна, Сох дІабоьрзура уьш, шайн лергаш дІакъовлура цара, Со шайна ца хазийта.
12Шайн дегнаш чІагІдира цара, массо а ницкъийн Везачу Эло Шен Синца хьалхалерчу пайхамаршкахула боуьйту хьехам а, дешнаш а ца хазархьама. Цундела тІееана царна массо а ницкъийн Везачу Элан йоккха оьгІазло.
13Иштта хилира: „Ас кхойкхуш цара ла ца догІаре терра, цара кхойкхуш Аса а ла ца дугІура“, – боху массо а ницкъийн Везачу Эло. –
14Цундела, дарцо санна, Ас дІасабаржийра уьш царна ца девзачу халкъашна юкъахь. Царал тІаьхьа и латта дассаделла дисира, цхьа а цунна тІехула дІаса а ца лелаш. Иштта цара оцу хазачу махках бассийна мохк бира».
8
Везачу Эло Ярушалайм-гІала меттахІотто ваІда дар
1Массо а ницкъийн Везачу Элан дош кхечира соьга:
2«Массо а ницкъийн Везачу Эло иштта боху: „Боккхачу безамах вуьзна ву Со Цийоне. Цу гІалин мостагІашка йолчу чІогІачу оьгІазаллех вуьзна ву Со“.
3Везачу Эло иштта боху: „Цийон-лома тІе юха а вирзина, Со Ярушалаймехь вехар ву. Ярушалаймах тешаме гІала эр ду, ткъа массо а ницкъийн Везачу Элан ломах – беза лам эр ду“.
4Массо а ницкъийн Везачу Эло иштта боху: „Баккхий нах а, баккхий зударий а юха а Ярушалайман урамашкахь хевшина Іийр бу, шаьш баккхий хиларна Іасанаш кара а лаьцна.
5Цу гІалин урамаш ловзучу кІентех а, йоІарех а дузур ду“.
6Массо а ницкъийн Везачу Эло иштта боху: „И санна долчух теша цу деношкахь дисинчу халкъан бІаьргашна а тамашийна хилча, Сан бІаьргашна а хир дуй те иза иштта тамашийна?“ – боху массо а ницкъийн Везачу Эло.
7Массо а ницкъийн Везачу Эло иштта боху: „Сайн долу халкъ Ас кІелхьардоккхур ду малхбалерчу а, малхбузерчу а мехкашкара.
8Ас схьа а балийна, Ярушалаймехь бехар бу уьш. Царах Сан халкъ хир ду, ткъа Со церан Дела хир ву. Уьш нийсонца лелар бу, ткъа Со царна тешаме хир ву“.
9Массо а ницкъийн Везачу Эло иштта боху: „Массо а ницкъийн Везачу Элан цІийнан бух буттучу хенахь, пайхамарша аьлла долу хІара дешнаш хІинца дІахезаш долчу аша шайн куьйгаш чІагІделаш, Делан цІа юхаметтахІотторхьама.
10И денош тІекхачале, хьалхалерчу заманахь, наха а, бежанаша а къахьегарх дика ялта ца кхиира, махкахь лелаш волчу цхьана а мостагІчуьнгара синтем бацара. Ас хІора стаге кхечунна дуьхьал инкарло яйтира.
11Ткъа хІинца хІокху халкъах бисинчарна Со хІетахьлера санна вац, – боху массо а ницкъийн Везачу Эло. –
12Ялта дуьйр ду сашортехь. Кемсийн гаьннаша а шайн стом лур бу. Лаьтто а ша кхиийнарг схьалур ду. Стигалша а лур ду шайн тхиш. И дерриг а Ас хІокху дисинчу халкъана дІалур ду.
13Хьалхалерчу заманахь кхечу къаьмнех болчу наха, неІалт а кхайкхош, ЯхІудан а, Исраилан а халкъ хьахадора. Амма хІинца Ас шун аьтто бийр бу, нахана шу декъалдинарш хетар а ду. Ма кхералаш, чІагІлойла шун куьйгаш!“
14ХІунда аьлча массо а ницкъийн Везачу Эло иштта боху: „Шун дайша Со оьгІазвахийтинчу хенахь, Ас шу таІзар дан билгалдаьхча, Ас Сайн кхел дІа ца яккхаре терра, – боху массо а ницкъийн Везачу Эло, –
15Ас юха а билгалдаьккхина хІокху деношкахь ярушалаймхошна а, ЯхІудан халкъана а дика дар. Ма кхералаш!
16Аша дан дезарш хІара гІуллакхаш ду: вовшашка бакъдерг дийца, кхел ечу шайн меттигашкахь бакъдолчуьнца гІуллакхаш къастаде, барт хилийтархьама.
17Мелхо а, вовшашна дуьхьал зулам дар шайн даг чу ма тасийталаш, ткъа дуй баарца харц тоьшалла дар шайна ма дезийталаш, хІунда аьлча и дерриг а Суна ца дезарг ду“», – боху Везачу Эло.
18Массо а ницкъийн Везачу Элан дош кхечира соьга:
19«Массо а ницкъийн Везачу Эло иштта боху: „БоьалгІачу а, пхоьалгІачу а, ворхІалгІачу а, уьтталгІачу а беттан марханаш ЯхІудан халкъана хазахетаран а, даккхийдеран а денош хилла дІахІуьттур ду, амма бакъдерг а, машар а безалаш“.
20Массо а ницкъийн Везачу Эло иштта боху: „ТІейогІучу хенахь дуккха а халкъаш а, дукхачу гІаланийн бахархой а Ярушалайм-гІалина тІеоьхур бу.
21Цхьана гІалин бахархоша, вукху гІалин бахархошна тІе а баьхкина, эр ду: ‘Дуьйло, Веза Эла вайца дика хилар деха а, массо а ницкъийн Веза Эла лаха а гІо вай. Со а воьду цига’, – аьлла.
22Дуккха а халкъаш а, ницкъ болу къаьмнаш а Ярушалайм-гІалина тІеоьхур ду, массо а ницкъийн Веза Эла лаха а, Цуьнга шайца дика хилар деха а“.
23Иштта боху массо а ницкъийн Везачу Эло: „Цу деношкахь иштта хир ду: массо а тайпана меттанашкахь вистхуьлучу кхечу къаьмнех волчу итт стага, куьйгаш а лаьцна, яхІудхочун бедаран юх а лаьцна, иштта бохур ду: ‘Тхо хьоьца дІагІур ду, хІунда аьлча, шуьца Дела ву бохуш, хезна тхуна’“».
Исраилан халкъ а, кхин къаьмнаш а
9
Гонахарчу халкъашна тІехь кхелъяр
1ХІара хаам Везачу Элера бу:
ХІадрах-махкахь а, Дамасакх-гІалахь а соцур ву Веза Эла. Исраилан массо а тайпанаш тІехь санна, Цуьнан бІаьрг массо а адамашна тІехь бу
[8].
2Цуьнан бІаьрг иштта бу Дамасакх-гІалина уллохь болчу Хьамат-махкана тІехь а, хьекъалалла сов долуш йолчу Цора а, ЦІадан а гІаланашна тІехь а.
3Цора-гІалин бахархоша шайн гІалина гобаьккхина чІагІонаш йина. Цара дети гулдина, чан санна, арара хатт санна, деши а гулдина.
4Делахь а Везачу Эло и гІала миска йина дІахІоттор ю, цуьнан ницкъ хІорда чохь хІаллакбийр бу, ткъа и ша цІарца хІаллакйина хир ю.
5И дерриг а гина, Ашкхилун-гІалин бахархой инзарбевр бу, Іази-гІалара берш а, лазарша хьовзийна, бегор бу, иштта хир бу Іекхранхой а, хІунда аьлча церан сатийсам кагбина хир бу. Іази-гІалин паччахь вуьйр ву, ткъа Ашкхилун-гІалахь цхьа а дийна вуьсур вац.
6Ашдод-гІалахь эделла тайпа дехар ду. Везачу Эло боху: «ПІелаштамхойн куралла Ас йожор ю.
7ЦІий даар царна кхин могуьйтур дац Ас, дегазчу цІушна лерина кхача баар доьхкур ду Ас. ПІелаштамхойх бисинарш а вайн Делан долахь хир бу. ЯхІудан халкъан тукхам санна хир бу уьш, ткъа Іекхранхой, явсайхой
[9] санна, хир бу.
8Эскаро санна, Ас Сайн хІусам ларйийр ю, цхьа а тІемало цунна чухула ца валийтархьама. Цхьа а гІело йийриг кхин махка чувер вац, хІунда аьлча Со хІинца Сайн бІаьргашца церан дуьхьа хьоьжу».
Хинволу Паччахь
9Везачу Эло боху:
«ЧІогІа хастамаш бе, Цийонан йоІ!
хазахетарца цІогІа тоха, Ярушалайман йоІ!
Хьажал, хьан паччахь ву хьо йолчу вогІуш!
Нийса а, толам баьккхина а ву иза.
Делахь а цуьнан эсала амал ю
Иза вирана тІехиъна вогІу,
боьршачу вирбокъана тІехиъна вогІу!
10Ас Эпрайм-махкара
[10] тІеман гІудалкхаш дІайохур ю,
Ярушалайм-гІалара тІеман дой дІадохур ду,
ткъа тІеман Іад кагдина дІадаьккхина хир ду.
Оцу паччахьо халкъашна машар дІакхайкхор бу.
Цо олалла дийр ду цхьана хІорда тІера вукху хІордана тІе кхаччалц а,
Эпрат-хина тІера дуьненан йистошка кхаччалц а.
11Ткъа Сан халкъ долчу хьох лаьцна аьлча,
Айса хьоьца цІийца чІагІбина бинчу бертан дуьхьа
кхечу махка йийсаре дІабигна хьан нах,
хи доцучу ор чуьра санна, арабохур бу.
12Юхадерза шайн гІопана тІе, сатуьйсу йийсархой!
Тахана Ас дІакхайкхадо, Ас шу хьалхачул шозза алсам декъалдийр ду.
13ЯхІуд, Іад санна, Сайна тІеозор ву Ас,
пхерчий санна болчу Эпраймах дузур ду и Іад.
Хьан бахархой, Цийон, бохур бу Ас
грекийн мехкан бахархошна дуьхьал.
Царах эскархочун тур дийр ду Ас».
14Веза Эла царна тІехула гучувер ву.
Ткъес санна, хецалур ду Цуьнан Іад.
Хьалдолчу Эло коьман маІа екор ю,
Иза къилберачу дарцашца дІаволалур ву.
15Массо а ницкъийн Везачу Эло ларбийр бу уьш.
Цара шайн мостагІий дІакхоллур бу,
церан ширдолагийн тІулгаш а хьоьшур ду.
Муьйлур ду цара, гІовгІанаш а йийр ю,
чагІаро бахийча санна.
Уьш бузур бу, сагІин кад санна,
сагІа доккхучу кхерчан сенаш санна.
16Цу дийнахь церан Везачу Дала
Шен халкъ кІелхьардоккхур ду,
Іуьно шен жа кІелхьар-ма-даккхара.
Таж тІера тІулгаш санна,
уьш Цуьнан лаьтта тІехь лепар бу.
17ЭхІ-хІай, мел исбаьхьа а, хаза а хир ду Цуьнан халкъ!
КІен ялто а, керлачу чагІаро а,
кегий нах а, мехкарий а денбийр бу.
10
Везачу Эло халкъ кІелхьардоккхур ду алар
1Везачу Эле догІа даийтар дехалаш бІаьста. Веза Эла ву ткъес тухуьйтург а, нахана шортта догІа лург а. Иза ву хІоранна а аренгахь ялта лург а.
2ЦІуша зулам дуьйцу, пал туьйсучарна харцдерг а го, цара эрна гІенаш а дуьйцу, даьссачух синтем а бо. Цу бахьанина нах, уьстагІий санна, тилабелла лела. Царна гІело а йо, царна тІехь Іу воцу дела.
3Везачу Эло боху: «Сан оьгІазло Іушна дуьхьал карзахъяьлла, бежалошна а Ас таІзар дийр ду
[11]. ХІунда аьлча массо а ницкъийн Веза Эла волу Со ЯхІудан халкъ долчу Сайн жена тІехьийзар ву, Аса царах Сайн сийлахь тІеман дин бийр бу.
4ЯхІудан халкъах массо а тайпана урхалчаш схьабевр бу. Уьш хир бу, са болу тІулг санна, къиза а, четаран хьостам санна, онда а, тІеман Іад санна, нуьцкъала а.
5ЯхІудан халкъ майра тІемалой санна хир ду, тІамехь, урамашкара хатт санна, мостагІий хьоьшуш долу. ТІом бечу хенахь Веза Эла шайца волу дела, цара ур-атталла мостагІийн дошлой эшор бу, уьш юьхьІаьржачу а хІиттош.
6Ас ЯхІудан цІа чІагІдийр ду,
Юсупан цІа кІелхьардоккхур ду.
Ас уьш юхаберзор бу,
Со царна къинхетаме хилла дела,
ткъа уьш а хир бу,
Ас дІа ца тесча санна.
Со церан Веза Дела ву,
Цара орца даьккхича,
Ас царна жоп лур ду.
7Эпраймхой, майра тІемалой санна, хир бу.
Церан дегнаш самукъане хир ду, чагІаро бахийча санна.
Церан бераш, иза а гина, баккхийбеш хир бу.
Везачу Эло диначух уьш даггара самукъадаьлла хир бу.
8Іуьно шок тохарца санна хаам а бина,
Ас уьш схьагулбийр бу.
Мах а белла, Ас паргІатбохур бу уьш.
Хьалха санна, шортта хир бу уьш.
9Ас шаьш, ахархочо хІу санна, кхечу къаьмнашна юкъахь дІасабаржийнехь а,
генарчу мехкашкахь Со дагаоьхуш Іийр бу уьш.
Цара шайн бераш а кхиор ду,
и бераш Исраил-махка юхадоьрзур а ду.
10Ас уьш Мисар-махкара юхаберзор бу,
Ашур-махкара а схьагулбийр бу,
ГалІаде а, Ливануне а схьабалор бу Ас уьш,
амма ур-атталла цигахь меттиг а тоьар яц царна.
11Баланийн хІордахула чекхбевр бу уьш,
цара хІордан тулгІенаш йохор ю,
ткъа Нил-хин кІоргенаш якъалур ю.
Ашур-мехкан куралла лахйийр ю,
Мисар-мехкан ницкъ дІабер бу.
12Веза Эла волчу Ас Сайн халкъ чІагІдийр ду.
Сан цІарах уьш лелар бу», – боху Везачу Эло.
11
Везачу Эло нуьцкъала пачхьалкхаш эшор
1Ливанун-мохк, дІаделла хьайн кевнаш,
цІере хьан баганан-дитташ дІакхаллийтархьама!
2Делха, зоьзан-дитт,
баганан-дитташ охьаэгна дела,
и даккхий дитташ хІаллакдина дела.
Делхийша, Башанан нежнаш,
луьста хьаннаш дІахедийна дела.
3ЛадогІа Іуйн белхарийн аьзнашка –
церан сийлахь дежийлаш дІа ма евлла!
ЛадогІа къоначу лоьмийн гІигІ даре –
Йордан-хин боьлак хІаллак ма йина!
Ши Іу
4Иштта боху сан Везачу Дала: «Дажаде урс хьакха кечдина долу уьстагІий.
5УьстагІий эцначара, дохко ца бовлуш, уьш дойу, ткъа уьш духкучара боху: „Декъала ву Веза Эла, со хьал долуш хилла!“ Церан-шайн Іушна а царах къа ца хета.
6ХІокху лаьттан бахархойх Суна кхин къахетар дац, – боху Везачу Эло. – Царах хІорра а Ас-Айса церан уллорачун а, церан паччахьан а кара дІалур ву, ткъа уьш карахь болчара церан мохк хІаллакбийр бу. Ас церан карара бохур бац уьш».
7Иштта совдегаршна урс хьакха кечдина уьстагІий дажийра ас. Сайн кара ши коьжалг а эцна, цхьанна «Дикалла», вукхунна «Цхьаьнатохар» аьлла, цІераш а техкина, уьстагІий дажош Іийра со.
8ЖаІуйх кхаанга болх сацабайтира ас цхьана баттахь. Совдегарш кІордийра суна, ткъа уьш сох ца бешара.
9ТІаккха ас элира: «Шун дуьхьа кхин Ас уьстагІий дажор дац. Леш берш лойла, хІаллакьхуьлуш берш хІаллакьхуьлийла, ткъа бисинчара вовшийн декъий доийла».
10Айса «дикалла» аьлла коьжалг, схьа а эцна, йохийра ас, Исраилан массо а тайпанашца айса бина барт бохош.
11Оццу дийнахь и барт бохийра. ТІаккха сан терго еш болу совдегарш кхийтира, иза Везачу Элан дош дуйла.
12Ас иштта элира цаьрга: «Шайна тамехь делахь, сан алапа суна схьало, нагахь санна дацахь – ма ло». ТІаккха цара алапина лерина долу ткъе итт дети ахча делира суна.
13Везачу Эло соьга элира: «Уьш пхьерана дІало
[12] – иза Сох хІоттийна болу лаккхара мах бу!» И ткъе итт дети ахча, схьа а эцна, ас Везачу Элан цІийнан пхьерана дІаделира.
14«Цхьаьнатохар» аьлла йолу сайн важа коьжалг, схьа а эцна, йохийра ас, ЯхІудана а, Исраилна а юкъахь долу вежаралла а дохош.
15Везачу Эло соьга элира: «Юха а телхинчу жаІуйн гІирс хьайца схьаэца.
16ХІунда аьлча хІокху махка тІехь Іу дІахІотто воллу Со, леш долчу шен уьстагІийн дола деш воцург, дайнарш лоьхун воцург, лазийнарш тоден воцург, могуш долчарна кхача лун воцург, ткъа дерстинчеран жижиг а дууш, ур-атталла церан бергаш схьайохун верг.
17Декъаза ву Сан телхина Іу, жа дуьтуш волу!
Тур цуьнан аьтту куьйгана а, аьтту бІаьргана а тухийла.
Цуьнан куьг кхоччуш заьІап хуьлда,
аьтту бІаьрг а кхоччуш бІаьрса доцуш буьсийла».
12
Ярушалайм-гІала кІелхьаръяларх лаьцна хиндерг дийцар
1Исраилан халкъах болу хІара хаам Везачу Элера бу. Стигал дІасаяржийна волчу, латта чІагІдина волчу, адамна чу са кхоьллина волчу Везачу Эло боху:
2«Хьажал, Ярушалайм-гІаланах чагІаран кад бийр бу Ас. Массо а цунна гонахара къаьмнаш, иза дІа а мелла, техкаш хир ду. Ярушалайм-гІалина го барехь дакъа а лоцуьйтуш, ЯхІудан халкъе а иза молуьйтур ду.
3И де тІекхаьчча, Ярушалаймах беза боккха тІулг бийр бу Ас массо а халкъашна. Иза меттахбаккха мел гІиртинчо шена чІогІа зен дийр ду. Дуьненан массо а къаьмнаш Ярушалайм-гІалина дуьхьалдевр ду.
4Цу дийнахь, – боху Везачу Эло, – Аса муьлхха а говр Іадор ю, ткъа цуьнан дошло хьекъалх воккхур ву. Сайн бІаьргаш Ас ЯхІудан халкъана тІехьажор бу, иза лардархьама, амма мостагІийн массо а говраш бІарзйийр ю Ас.
5ТІаккха ЯхІудан куьйгалхоша шайн дегнашкахь эр ду: „Массо а ницкъийн Веза Эла волчу шайн Делехула Ярушалайм-гІалин бахархоша тхо иракарахІиттош ду“.
6Цу дийнахь Ас ЯхІудан куьйгалхой дечигашна юккъерачу суйх а, цІевнийн юккъерачу хаьштигех а тарбийр бу. Цара гонах мел долу халкъаш аьтту а, аьрру а агІор а дІакхоллур ду, ткъа шаьш Іийначу Ярушалайм-гІалахь адамаш кхидІа а маьрша дехаш хир ду.
7Везачу Эло цкъа хьалха яхІудхойн эскар кІелхьардоккхур ду, Даудан цІийнан а, ярушалаймхойн а сийлалла ЯхІудан халкъан долчул лакха ца далийтархьама.
8Цу дийнахь Везачу Эло ярушалаймхой ларбийр бу. Царна юкъара уггар а гІорасиза верг а, Дауд-паччахь санна, ницкъ болуш хир ву, ткъа Даудан цІа царна хьалха Дела санна а, Везачу Элан Малик санна а хир ду.
9И де тІекхаьчча, Ярушалайм-гІалина тІелеташ долу дерриг а халкъаш хІаллакдан волалур ву Со.
10Ткъа Даудан цІенна а, Ярушалайм-гІалин бахархошна а къинхетаман а, гечдаран доІанийн са шортта тІеІанор ду Ас. ТІаккха хьовсур уьш шаьш гоьмукъ чекхбаьккхина волчу Соьга. Цара цунах лаьцна белхарш дийр ду, цхьаъ бен доцучу берана тІера санна, уьш гІайгІане хир бу дуьххьарлерчу доьзалхочунна гІайгІане хиларе терра.
11Цу дийнахь Ярушалайм-гІалахь хІуттур долу белхар, МагІидда-арахь йолчу ХІадад-Римун меттехь хилла белхар санна, доккха хир ду.
12Мехкан бахархойн тукхамаш шаьш дол-долчохь доьлхур ду – Даудан цІийнан тукхамаш шаьш долчохь доьлхур ду, церан зударий шаьш болчохь боьлхур бу, Натин цІийнан тукхамаш шаьш долчохь доьлхур ду, церан зударий шаьш болчохь боьлхур бу,
13Левин цІийнан тукхамаш шаьш долчохь доьлхур ду, церан зударий шаьш болчохь боьлхур бу, ШамаІин цІийнан тукхамаш шаьш долчохь доьлхур ду, церан зударий шаьш болчохь боьлхур бу,
14дисина тукхамаш а шаьш дол-долчохь доьлхур ду, церан зударий а шаьш бол-болчохь боьлхур бу».
13
1«Цу дийнахь къинойх а, сийсазаллах а цІанбалийта Даудан цІенна а, Ярушалайман бахархошна а цхьа хьоста дІаделлалур ду.
2И де тІекхаьчча, – боху массо а ницкъийн Везачу Эло, – Ас дІайойур ю кху лаьтта тІера цІуйн цІераш, уьш кхин дагаоьхур бац. Ас иштта махка тІера дІабохур бу харцпайхамарш а, цІушна Іамал ян лаар а дІадоккхур ду.
3Нагахь санна цхьаммо пайхамаралла леладахь, иза дуьнен чу ваьккхинчу цуьнан дас а, нанас а цуьнга эр ду: „Хьо вехийла дац, Везачу Элан цІарах ахь харцдерг дийцина дела“. Цо пайхамаралла лелочу хенахь, цуьнан шен дас а, нанас а цунах тур чекхдоккхур ду.
4И де тІекхаьчча, шена сурт хІоттийна хІорра а харцпайхамар Делан цІарах хаам бан хІуттур вац. Нах лебархьама, пайхамарийн духар шайна тІедухур дац харцпайхамарша цкъачунна.
5ХІораммо а эр ду: „Со пайхамар вац, со латталелорхо ву. Со бер долчу хенахь дуьйна лаьтта тІехь болх беш ву
[13]“.
6Ткъа цуьнга эр ду: „Хьан некха тІехь моьнаш хІунда ду?“ Цо жоп лур ду: „Со везаш болчеран цІа чохь суна йиттина дела“, – аьлла».
ЖаІуьнан а, жен а кхоллам
7«ХІай, тур! Айалохьа Сан жаІуьнна тІе,
Суна уллора волчу стагана тІе, –
боху массо а ницкъийн Везачу Эло. –
Нагахь санна жаІуьнна чов яхь,
жа юкъара уьстагІий дІасадовдур ду.
Ас Сайн куьг кІезиг болчарна дуьхьал хьажор ду.
8Берриге а махкахь иштта хир ду, –
боху Везачу Эло, –
ши дакъа хІаллакдина а хир ду, лийр а ду,
ткъа кхоалгІа дакъа дийна дуьсур ду.
9И кхоалгІа дакъа Ас цІерга тосур ду.
Дети лаладаре терра, лалор ду иза,
деши цІандеш ма-хиллара, цІан а дийр ду.
Соьга кхойкхур бу уьш,
ткъа Суна хезар бу уьш.
Ас эр ду: „Иза Сан халкъ ду“.
Цара а эр ду: „Веза Эла – тхан Дела ву!“»
14
ТІаьххьара тІом а, Веза Эла схьавар а
1Хьажал, Везачу Элан цхьа де тІекхочуш ду. И де тІекхаьчча, шуьгара яьккхина хІонс мостагІаша шун бІаьргашна хьалха дІасайоькъур ю шайна юкъахь.
2Ас дерриг а халкъаш Ярушалаймана дуьхьал тІом бан схьагулдийр ду. ГІала схьаяьккхина хир ю. ЦІеношна талораш дийр ду. Зударий сийсазбохур бу. ГІалин цхьа ах йийсаре юьгур ю, ткъа дисина халкъ гІаланах дІахадийна хир дац.
3ТІаккха Везачу Эло, ара а ваьлла, оцу халкъашна дуьхьал тІом бийр бу, тІеман дийнахь Ша тІом ма-барра.
4Цу дийнахь Цуьнан когаш Ярушалайм-гІалина хьалха малхбалехьа лаьттачу зайт-диттийн лам тІехь дІахІуьттур бу. И лам шина декъе бекъалур бу малхбалера малхбузехьа йолчу шуьйрачу тогІица. Ах лам къилбаседехьа дІабер бу, ткъа важа ах къилбехьа дІабер бу.
5Ацала кхаччалц дІаяьржина йолчу оцу Сан тогІенехула дІадовдур ду шу, яхІудхойн паччахь хиллачу Іузи-ЯхІун деношкахь мохк бегийча шун дай дІабевдда ма-хиллара. ТІаккха сан Веза Дела схьавогІур ву, Цуьнца цхьаьна массо а маликаш а.
6И де тІекхаьчча, серло а, шело а, йис а хир яц
[14].
7И де цхьаъ бен хир дац, Везачу Далла бен хууш доцу: я де, я буьйса хир яц. Суьйренан хенахь бен гучуер яц серло.
8И де тІекхаьчча, Ярушалаймера дийна хиш оьхур ду, царах ах хиш Дуьрачу хІордехьа, ткъа дисина ах Дуьненаюккъера хІордехьа. Иштта хир ду аьхка а, Іай а.
9Ткъа Веза Эла дерриг а дуьненна тІехь Паччахь хир ву. Цу дийнахь цхьа Веза Эла бен Дела санна лорур вац, Цуьнан цІарца бен Деле кхойкхур бац.
10Къилбаседехьа йолчу ГибаІ-гІалара Ярушалаймана къилбехьа йолчу Римун-гІалина тІекхаччалц дерриг а латта Іариба-тогІи санна хир ду. Ярушалайм-гІала шен лекхачу меттехь кхидІа а лаьттар ю. Иза хир ю Бен-Яманан кевнна тІера дуьххьарлерчу кевнан меттехь долчу Сонерачу кевнна тІекхаччалц а, Хьананиал-бІаьвнна тІера паччахьан муттдоккхургана тІекхаччалц а.
11Нах цигахь кхерам боцуш бехар бу, иза хІаллакйо кхоллам кхин кхочур бац Ярушалайм-гІалина.
12Ярушалайм-гІалина дуьхьал тІом бинчу массо а халкъашна Везачу Эло тухур долу ун иштта хир ду: хІораннан а дегІ телхар ду, иза шен когаш тІехь лаьтташехь, цуьнан бІаьргаш телхар бу, бІаьргийн даьІахкашна юккъехь лаьтташехь, цуьнан мотт а багахь телхар бу.
13И де тІекхаьчча, уьш Везачу Эло чІогІа боьхна хьуьйзуьйтур бу. Цара вовшийн куьйгех кадеттар ду, уьш вовшашна тІелетар а бу.
14Ур-атталла ЯхІудан халкъо а тІом латтор бу Ярушалайм-гІалина дуьхьал
[15]. Гонахарчу массо а халкъийн бахам схьагулбина хир бу – боккхачу барамехь долу деши, дети, духарш.
15Иштта мостагІийн меттаметтанашкахь йолчу говрашна, вирбІарзанашна, эмкалшна, варрашна, муьлхха а кхечу хьайбанна а хьалха санна долу ун кхетар ду.
16Юха Ярушалаймана дуьхьалдевллачу массо а халкъех биснарш хІора шарахь Паччахьна, массо а ницкъийн Везачу Элана, Іибадат дан а, адамаш кхалораш кІелахь Іаш долу деза денош даздан а схьаоьхур бу.
17Нагахь санна лаьтта тІера цхьа къам Паччахьна, массо а ницкъийн Везачу Элана, Іибадат дан Ярушалайме ца дагІахь, церан лаьтта тІе догІа догІур дац.
18Нагахь санна мисархой, новкъа а бевлла, схьа ца багІахь, царна а догІа хир дац. Царна а дийр ду Везачу Эло адамаш кхалораш кІелахь Іаш долу деза денош даздан ца богІучарна деш доллу таІзар.
19Иштта таІзар дийр ду адамаш кхалораш кІелахь Іаш долу деза денош даздан богІур боцучу мисархошна а, массо а халкъашна а.
20Цу хенахь говрийн горгалешна тІехь а дІаяздина хир ду: «Везачу Элана къобалдинарг», – аьлла. Везачу Элан цІа чуьра еш а хир ду, сагІа доккхучу кхерчана хьалхара сагІин кедаш санна, деза.
21Ярушалаймехь а, ЯхІуд-махкахь а хІорра а яй массо а ницкъийн Везачу Элана къобалбина хир бу. СагІина леринарг дахьаш болчу массара а, и еш схьа а эцна, царна чохь кхехкор ду жижиг. Цу дийнахь кхин хир вац цхьа а совдегар массо а ницкъийн Везачу Элан цІийнан кертахь.
Малъаки
Малъаки-пайхамаран
тептар
Дешхьалхе
Малъаки-пайхамаран тептар дІаяздина дара Іийса дуьнен тІе валале пхоьалгІачу бІешерашкахь, Ярушалайм-гІалахь Делан цІа юхаметтахІоттийначул тІаьхьа. Цара Делаца бинчу бартана тешаме хилар карладаккха динан дайшка а, халкъе а кхайкхар пайхамаран коьрта гІайгІа ю. Шайн дахаре а, Далла Іамалъяре а хьаьжжина, Делан халкъана юкъахь жимдалар а, талхар а хилар гуш дара. Цунна ма-дарра догІу сагІанаш Далла а ца дохуш, Цуьнан товрат-хьехамца а ца лелаш, Дела Іехавеш лелаш бу динан дай а, халкъ а. Делахь а Веза Эла схьавогІур ву, Шен халкъана тІехь кхел ярхьама а, и халкъ цІандархьама а. Шена хьалхара Везачу Эло геланча воуьйтур ву, некъ кечбайтархьама а, Шен барт кхайкхорхьама а.
1
1ХІара Везачу Эло Малъаки-пайхамарехула Исраилан халкъана бина хаам бу.
Везачу Элан Исраилан къоме болу безам
2«Суна шу дезаделла», – боху Везачу Эло.
Ткъа аша: «Стенна тІехь схьагайтина Ахьа Хьайн безам?» – боху.
«Іесав Якъубан ваша ма хилла? – боху Везачу Эло. – Делахь а, Сайн безам гайтархьама, Ас Якъуб а, цуьнан тІаьхье а хаьржинера,
3амма Іесав а, цуьнан тІаьхье а дІатеттинера. Ас цуьнан лаьмнех яьсса меттиг йира, ткъа цуьнан долахь долу латта яьссачу аренашкара чангІалкхашна дІаделира».
4Нагахь санна Іесаван тІаьхьенах болчу эдомхоша: «Тхо дохийна, амма дохийнарг оха меттахІоттор ду», – бахахь, Везачу Эло иштта боху: «Цара меттахІоттор ду, ткъа Ас дохор ду. ТІаккха церан меттигах „харцонийн меттиг“ эр ду, ткъа царах „Везачу Элан оьгІазло гуттаренна тІехь йолу халкъ“ эр ду».
5Иза шун бІаьргашна гур ду, тІаккха аша эр ду: «Везачу Элан сийлалла Исраил-махкана арахьа а кхочу!»
Динан дайшна лерина Везачу Элан хьехам
6«КІанта ден сий до, иштта лено а шен олахочун сий до. Нагахь санна Со шун да велахь, мичахь ду Суна догІу сийдар? Нагахь санна Со шун олахо велахь, мичахь бу Суна богІу ларам? – боху массо а ницкъийн Везачу Эло. Ва динан дай, шу Сан цІе емалйийраш ма ду! Аша боху: „Оха муха емалйо Хьан цІе?“
7СагІа доккхучу Сан кхерчана тІе хьанал боцу кхача а бахьаш, боху-кх аша: „Оха муха сийсазваьккхина Хьо?“ Везачу Элана лерина болчу кхачанан шуьнах цадашарца аша Со сийсазваьккхина.
8Къилахь дац ткъа, сагІина дахьаш дерг бІаьрзениг деача? Вон дац ткъа, сагІина деанарг астагІа я цамгар кхеттарг хилча? ДІакховдадел иштта дерг хьайн баьччанна – реза хир варий те иза хьуна, хьо дика тІеоьцур варий те цо?» – боху массо а ницкъийн Везачу Эло.
9«Цундела шайх къинхетам бар дехалаш Деле. Ткъа шуьгара ишттаниг долуш хилча, шу тІеэцалур дуй те Цуьнга, шуна дика а деш? – боху массо а ницкъийн Везачу Эло. –
10Цул гІолехь хир дара, сагІа доккхучу Сан кхерчана тІехь эрна цІе ца латторхьама, шух цхьаммо Сан цІийнан неІарш дІакъевлинехь. Сан безам бац шуьга, – боху массо а ницкъийн Везачу Эло, – шун куьйгаша деанарг Суна тамехь хир дац.
11Малх гучуболучуьра малх дІабузучу кхаччалц сийлахь хир ю халкъашна юкъахь Сан цІе. Муьлххачу а меттехь Суна лерина хаза хьожа йогІу хІуманаш а, цІена долу сагІанаш а дохур ду. Сийлахь хир ю Сан цІе халкъашна юкъахь, – боху массо а ницкъийн Везачу Эло. –
12Ткъа аша Со сийсазвоккху, Хьалдолчу Элана лерина долчу кхачанан шуьнах а ца дешаш, Цуьнан кхача дола а хеташ.
13Цу тІе цунах лаьцна аша, марош хьала а ойуш, цадашарца иштта олу: „Ма кІордийна-кх хІара дерриге а!“ – боху массо а ницкъийн Везачу Эло. – Лачкъийна а, астагІа а, цомгуш долу а дийнаташ Суна лерина аша сагІина деача, резахиларца шун карара уьш тІеэца дезий те Аса? – боху Везачу Эло. –
14НеІалт хуьлда, шен жена юкъахь сакхт доцу боьрша уьстагІ боллушехь, Хьалдолу Эла волчу Суна и уьстагІ сагІина бан ша чІагІо йина йоллушехь, сагІина лерина сакхт долу дийнат дуьйш волчунна – боху массо а ницкъийн Везачу Эло. – ХІунда аьлча Со сийлахь-воккха Паччахь ву. Сан цІе а ю халкъашна юкъахь кхераме».
2
1Цундела, динан дай, шуьга ду хІара весет.
2«Нагахь санна аша ла ца догІахь, нагахь санна Сан цІе лара шу доггаха тІедирзина дацахь, – боху массо а ницкъийн Везачу Эло, – Ас шуна неІалташ а кхайкхор ду, шун декъалдаршна сардамаш а духкур ду. ХІинцале а шуна сардам боьллина Ас, аша шайн дегнаш Суна тІе ца дерзийна дела.
3Ас шух схьайолучу тІаьхьенна таІзар дийр ду. Шун юьхь тІе кхелли кхуссур ю Ас – шайн дезачу деношна аша лерина долчу сагІанийн кхелли. Цуьнца цхьаьна шу а дІакхуьссур ду.
4ТІаккха кхетар ду шу, и весет левихошца бина болу Сан барт ларбархьама Ас дина хиларх, – боху массо а ницкъийн Везачу Эло.
5Ас цаьрца бина болу барт дахаран а, машаран а барт бара. Дахар а, машар а Ас царна дІабелира, уьш Соьга ларамах буьзна хилийтархьама. Иштта хила а хилира – уьш Сан цІаре ларамах буьзна лаьттара, Суна хьалха инзарбевлла бисира.
6Церан багахь билггал бакъболу хьехамаш бара, харцдерг ца долура церан матта тІера. Уьш Соьца машарца а, догцІеналлица а лелара. Дукха адамаш къинош леточуьра совцийра цара.
7ХІунда аьлча динан ден багано Делах лаьцна хааделларг лардан деза, ткъа адамаша цуьнга шайна хьехамаш байта беза, динан да массо а ницкъийн Везачу Элан геланча волу дела.
8Амма шу, динан дай, нийсачу некъа тІера дІадирзина. Шайн хьехамаш бахьана долуш, дукха нах галбовлийтина аша. Аса левихошца бина болу барт бохийна аша, – боху массо а ницкъийн Везачу Эло. –
9Иштта Ас шу дерриг а халкъана хьалха дегаза а, юьхьІаьржа дина дІахІиттор ду, аша Сан некъаш лар ца до дела а, товрат-хьехаман гІуллакхаш тІехь аша озабезамаш лелабо дела а».
Кхечу къомах йолу зуда ялорах а, зуда йитарх а лаьцна
10Цхьа да вац ткъа вайн?
[1] Цхьана Дала кхоьллина дац ткъа вай? ХІунда хуьлу вай вовшашна ямартлонаш лелош, Дала вайн дайшца бина барт сийсаз а беш?
11ЯхІудхоша а ямартлонаш лелайо. Исраил-махкахь а, Ярушалаймехь а дегаза хІума лелийна. Везачу Элана дезаш долу Цуьнан деза цІа сийсаздаьккхина яхІудхойн халкъо, хийрачу делан йоІ цо шена ялийна йолу дела.
12Иштта дерг лелош волу милла а Везачу Эло Якъубан тІаьхьенах дІахадавойла! Цунах цхьа а ма вуьсийла, массо а ницкъийн Везачу Элана сагІанаш дахийта!
13Аша-м кхин а хІара а до: Везачу Элан сагІа доккхучу кхерчана тІе бІаьрхиш Іенадойту аша. Шу делха а доьлху, узарш а до, хІунда аьлча, Веза Эла кхин дІа ца хьожу аша деанчуьнга, Цо шун карара сагІанаш резахиларца тІе ца оьцу.
14Аша-м хаттар до: «ХІун бахьанина?», – бохуш. И дера ду, къона волуш хьайна ялийначу зудчуьнца ахьа барт беш Веза Эла теш хилла дела. Ахь цу зудчунна ямартло йина, иза хьайн накъост а, бакъйолу зуда а йоллушехь.
15Шегахь оьздангалла йолчу цхьаммо а и саннарг ца лелийна, хІунда аьлча Делан халкъана юкъахь хиндолу бераш хІоранна а хила ма лаьа
[2]. Цундела лар а лолаш, цхьаммо а ямартлонаш а ма лелаелаш шен къоналлехь хиллачу зудчунна дуьхьал.
16«ХІунда аьлча майра а, зуда а дІасакъастар ца деза Суна», – боху Исраилан халкъан Везачу Дала
[3] «И деш волчо ша къизаллех вузаво, – боху массо а ницкъийн Везачу Эло. – Цундела шайн синан тергам белаш, ямартлонаш ма лелаелаш».
Къематде герга ду
17Аша Веза Эла шайн дешнашца кІадвина. «Оха муха кІадвина Иза?» – олу аша. «Муьлхха а зулам деш верг Везачу Элан бІаьргашна хьалха дика ву, Цо ишттачаьргахьа озабезам бо», – аларца, аша шаьш кІордадайтина Цунна. Я иштта аларца: «Мичахь ву нийса кхел еш волу Дела?»
3
1«Хьовсал, Ас Сайн геланча вохуьйтур ву, цо Суна хьалхара некъ кечбийр бу. ТІаккха аша лоьхуш волу Олахо цІеххьана Шен дезачу цІа чу вогІур ву. Шу хьоьгуш волу бертан геланча – хьовсал, иза вогІур ву», – боху массо а ницкъийн Везачу Эло.
2Хьаьнга лалур ду те Иза схьавогІу де? Мила латталур ву, Иза схьавеача? ХІунда аьлча Иза дерриге а лалош йолу цІе санна а, дерриге а цІандеш долу саба санна а ву.
3Иза дети лалош а, цІандеш а верг санна охьахуур ву. Цо левихой цІанбийр бу, уьш, деши а, дети а санна, лалор бу Цо, хила деззачу тайпана Везачу Элана лерина сагІанаш цаьрга дахийтархьама.
4ТІаккха Везачу Элана яхІудхойн а, ярушалаймхойн а сагІанаш тамехь хир ду, ширачу заманан деношкахь санна а, дІадаханчу шерашкахь санна а.
5«Со шуна гергакхочур ву кхел ян. Аса сихха тоьшалла дийр ду бозбунчашна а, кхечуьнца лелачарна а, харц дуйнаш кхуллучарна а, тІелаьцначу белхалочунна йогІу ял дІалуш боцучарна а, йисинчу зудчунна а, бо берана а гІело ечарна а, тІевеанарг дІатоьттуш болчарна а, Соьга ларамах буьзна боцучарна а дуьхьал», – боху массо а ницкъийн Везачу Эло.
Пайхамаро Везачу Элана юха тІедерза аьлла кхайкхам бар
6«Веза Эла волу Со хийца ца ло. Ткъа иштта шу а, Якъубан тІаьхьенах дерш, цхьана а агІор хийца а ца делла!
7Шайн дай баьхначу заманахь дуьйна Сан парзаш тІера дІадирзина шу, аша уьш лар ца дина. Суна тІедерза, тІаккха Со а шуьгахьа воьрзур ву, – боху массо а ницкъийн Везачу Эло. – Амма аша хотту: „Муха тІедерза тхо?“ – олий.
8Адамна мегий те Далла къола дан? Ткъа аша Суна къола до. „ХІун деш къола до оха?“ – хаттар до аша. Шайн долахь долчух уьтталгІа дакъа Суна цадаларца а, Суна догІу сагІанаш цадахарца а до.
9Хьуна тІехь, дерриг а халкъ, неІалт ду, хІунда аьлча аша Суна къола до.
10Схьадайша шайн долахь долчух уьтталгІа дакъа дерриг а чІоьнашна чу, Сан дезачу цІа чохь кхача хилийтархьама. Оцу тІехь зейша Со, – боху массо а ницкъийн Везачу Эло. – Ас дІайоьллур яц ткъа шуна стигалан неІарш, тІеІанор дац ткъа Ас шуна тоъал декъалдарш?
11Ас шун дуьхьа доьхкур ду цІазана лаьттан стоьмаш хІаллакбар, иштта шун аренгара кемсийн таьллангаш а шайн стоьмех евр яц, – боху массо а ницкъийн Везачу Эло. –
12Шух массо халкъаша декъалдинарш эр ду, хІунда аьлча шун мохк безаме мохк хир бу», – боху массо а ницкъийн Везачу Эло.
Шена тешаме болчарна Дала ял ялар
13«Шун дешнаш Суна хьалха кІоршаме ду, – боху Везачу Эло. – Амма аша хаттар до: „ХІун аьлла оха Хьуна дуьхьал?“ – бохуш.
14Аша элира: „Далла гІуллакх дар эрна ду. ХІун пайда бу Цо тІедехкина декхарш вай кхочушдаран, массо а ницкъийн Везачу Элана хьалха вай сингаттаман духарш лелоран?
15Вайна моттарехь кураберш ирс долуш бу. Иштта, харцонаш лелораш беркатехь Іаш бу, ткъа Дела зуьйш берш а дийна буьсуш бу“».
16ТІаккха Везачу Эле ларамах буьзна болчара вовшашка олура, ткъа Везачу Элана, тидам бича, цара аьлларг хезира. Цунна хьалха дагалацаман тептар тІехь дІаязъеш яра Везачу Эле ларамах буьзначеран а, Цуьнан цІе лоручеран а цІераш.
17«Уьш Сан хир бу, – боху массо а ницкъийн Везачу Эло. – Ас бекхам бечу дийнахь царах Сан долахь долу жовхІар хир ду. Ас царах къинхетам бийр бу, дас шена гІуллакх деш волчу кІантах къинхетам баре терра.
18ТІаккха юха а гур ю шуна хьаналчунна а, Іесачунна а, Далла гІуллакх деш волчунна а, воцучунна а юкъахь йолу башхалла».
4
1«Гур ду шуна, Аса бекхам бо де тІекхочур ду, ткъа иза йогу пеш санна хир ду. ТІаккха кураллаш еш берш а, харцонаш лелош берш а – берриш а ча санна хир бу, уьш тІедогІун долчу дийно багор бу, – боху массо а ницкъийн Везачу Эло, – церан я орам, я гаьннаш дуьтур дац.
2Ткъа Соьга ларамах дуьзна долчу шуна тІехула нийсо тІейоуьйту малх гІоттур бу, цуьнан зІаьнаршкахь дарба хир ду. Шу, божала чуьра арахецна долу эсий санна, кхиссалур ду.
3Іесанаш аша хьоьшур бу, Ас бекхам бечу дийнахь шун когаш кІел уьш чан санна хир болу дела», – боху массо а ницкъийн Везачу Эло.
ДІахьедар а, чІагІо яр а
4«Дагахь латтабелаш Сан ялхо волчу Муса-пайхамаран товрат-хьехам – Хьарибехь Ас цуьнга дІаделла долу парзаш а, тІедехкинарш а, уьш Исраилан дерриг а халкъе кхочушдайтархьама.
5Ас шуна тІе Эли-ЯхІу-пайхамар воуьйтур ву, сийлахь а, къемате а долу Везачу Элан де тІекхачале.
6Цо дайн дегнаш берашкахьа дерзор ду, ткъа берийн дегнаш дайшкахьа дерзор ду, Со, дІа а ваийтина, Соьга шайн мохк дІа а къастабайтина, иза кхоччуш хІаллак ца байтархьама».
Инжилан тептарш
Маттай
Іийсас беана,
Маттайс
дІаязбина болу хаза кхаъ
Дешхьалхе
Іийсас беана, Маттайс дІаязбина болу хаза кхаъ – Іийса Дала Ша лур ву аьлла волу КІелхьардохург хиларх лаьцна кхаъ бу. Цу КІелхьардохучуьнгахула хьалха бинчу бартаца Іаш болчу Шен нахана дина ваІданаш кхочуш дира Дала. Шена юкъахь Іийса винчу а, ваьхначу а жуьгтийн къомана хилла ца Іаш, дерриг а дуьненна а бу и хаза кхаъ.
Маттайс яздина тептар леррина кечдина ду. Тептаран хьалхарчу дакъош тІехь Іийса дуьнен чу валарх а, Иза хих чекхваккхарх а, зерах а лаьцна дуьйцу (1:1–4:11). КхидІа тептаро дуьйцу Іийсас Галилай-махкахь нах тобарх а, нахана хьехамаш барх а лаьцна (4:12–18:35). Цул тІаьхьа тептар тІехь Іийсас Галилай-махкара Ярушалайм-гІала бинчу некъах а, Іийсан тІаьхьарчу кІиранчохь хилла долчу гІуллакхех а, Иза жІарах дІатохарх а, веллачуьра денваларх а лаьцна ду (19:1–28:20).
ХІокху тептаро гойту, Іийса – Дала беллачу хьехамийн маьІна дан Ша бакъо йолуш волу а, Делан Олаллех лаьцна хьехамаш беш волу а воккха Устаз хилар. Дукхахболу Цуьнан хьехамаш пхеа декъе вовшахтоха мегар ду:
(1) Ламанан басе тІера бина хьехамаш. Цу декъан коьрта маьІна – Стигалийн Олаллин бахархойн амал а, бехкаш а, бакъонаш а, хиндерг а ду (5–7 кортош);
(2) Шийтта мурд дІахьажош дина долу весет (10-гІа корта);
(3) Стигалийн Олаллех лаьцна долу хьекъале дустарш (13-гІа корта);
(4) Іийсан мурд хиларх лаьцна болу хьехамаш (18-гІа корта);
(5) Кху заманан чаккхенах а, хиндолчу Делан Олаллех а лаьцна хьехамаш (24–25 кортош).
Іийса схьавалар
(Лака 3:23-38)
1
1ХІара ду шуна Дала леррина къобалвинчу Іийсан схьаваларх лаьцна долу дІаяздинарг. Иза Даудах схьаваьлла, ткъа Дауд ИбрахІиман тІаьхьенах хилла.
2ИбрахІим Исхьакхан да хилла,
Исхьакх – Якъубан да,
Якъуб – ЯхІудан а, цуьнан вежарийн а да,
3ЯхІуд – Парасан а, Зерахьан а да, ткъа церан нана Тамара хилла.
Парас Хьацранин да хилла,
Хьацрани – Раман да.
4Рам Іамминадабан да хилла,
Іамминадаб – Нахьшонан да,
Нахьшон – Салманан да,
5Салман – БоІазан да. БоІазан нана Рахьаб хилла.
БоІаз Іабадин да хилла. Іабадин нана Рути хилла.
Іабади Юшайн да хилла,
6Юшай – Даудан да хилла.
Дауд Сулим-паччахьан да хилла, цуьнан нана хьалха УръяхІугахь марехь хилла.
7Сулим-паччахь РахьбуІаман да хилла,
РахьбуІам – Аби-ЯхІун да,
Аби-ЯхІу – Асин да,
8Аса – ЯхІушаптин да,
ЯхІушапти – Йораман да,
Йорам – Іузи-ЯхІун да,
9Іузи-ЯхІу – Йовтаман да,
Йовтам – Ахьазан да,
Ахьаз – Хьузакх-ЯхІун да,
10Хьузакх-ЯхІу – Маннашан да,
Маннаш – Аминан да,
Амин – Юши-ЯхІун да,
11Юши-ЯхІу – Яхун-ЯхІун а, цуьнан вежарийн а да хилла. Цу хенахь дерриг а Исраилан къам Бавел-махка дІадигна хилла.
12Бавел-махкара цІа баьхкинчу хенахь Яхун-ЯхІу Шалтаалан да хилла,
Шалтаал Зурбабелан да хилла,
13Зурбабел – Авадин да хилла,
Авади – Элъякъиман да,
Элъякъим – Узаран да,
14Узар – ЦІадукъин да,
ЦІадукъа – Ахьмин да,
Ахьма – Аладин да,
15Алади – ЭлиІазаран да,
ЭлиІазар – МатІанин да,
МатІани – Якъубан да,
16Якъуб – Мареман майра волчу Юсупан да.
Марема Іийса вина, Дала леррина Къобалвинарг аьлла, цІе йоккхуш волу.
17ИбрахІимна тІера Даудана тІе кхаччалц ейтта тІаьхье хилла, Даудана тІера Бавеле йийсаре бахийтталц – ейтта тІаьхье хилла, ткъа иштта ейтта тІаьхье кхиъна Бавелера юхабалийначул тІаьхьа Іийса дуьнен чу валлалц.
Іийса дуьнен чу валар
18Цуьнан дуьнен чу валар иштта хилира: Іийсан нана Марем Юсупна ехна хилла. Амма иза маре яхале гучудаьлла Марем Делан Синах доьзалхочух хилар.
19Цуьнан хин волу майра Юсуп чІогІа оьзда стаг хилла. Цо шайна юкъахь хьахаделла долу захало, нахала а ца доккхуш, дохо сацам бина хилла.
20Цо цу гІуллакхах лаьцна ойла ечу хенахь, цунна гІенах Везачу Элан малик дуьхьалтесира. Малико элира:
«Даудан кІант Юсуп, Марем хьайна дІайига ма кхера, хІунда аьлча цуьнан кийрахь долу бер Делан Синах схьадаьлла ду.
21Цо кІант вийр ву. Цуьнан цІе Іийса
[1] тиллалахь, хІунда аьлча Цо Шен къам къинойх кІелхьардоккхур ду».
22И шадерг а хилла, Везачу Эло Шен пайхамарехула аьлларг кхочуш хилийтархьама. Делан Йозанна тІера дешнаш иштта дара:
23«ЙоІстага, берах а хилла, КІант вийр ву,
Цуьнан цІе Іимануал туьллур ю.
Иза „Тхоьца Дела ву!“ – бохург ду».
24Юсуп самаваьлча, цо, Везачу Элан малико ма-хьеххара, Марем шена маре схьаялийра.
25Амма бер дина яллалц, цо цунах куьг ца туьйхира. Юсупа цу кІентан цІе Іийса тиллира.
2
Іийса волчу хьекъалчаш богІу
1Іийса ЯхІуд-махкарчу Байтлахам-гІалахь вина. Иза яра ХІарод-паччахь олаллехь волу зама. Іийса дуьнен чу ваьлла жимма хан яьлча, Ярушалайм-гІала баьхкира малхбалехьара хьекъалчаш.
2Цара адамашка хоьттура: «Мичахь ву хІинцца дуьнен чу ваьлла волу жуьгтийн къоман паччахь? Тхуна къеггина схьакхетта
[2] болу Цуьнан седа гира. Цундела, Цунна хьалха гора а хІуттуш, корта тоха даьхкина тхо».
3Иза шена хезча, ХІарод-паччахь синтем байна хьаьвзира, ткъа цуьнца ерриг а Ярушалайм-гІала сингаттаме хилла дІахІоьттира.
4ХІарода ша волчу кхайкхира шен махкара динан коьрта дай а, Іелам нах а. Цо цаьрга хаьттира: «Муьлхачу меттехь дуьнен чу вала везаш вара Дала леррина Къобалвинарг?» – аьлла.
5Цара цуьнга жоп делира: «ЯхІуд-махкарчу Байтлахам-гІалара, хІунда аьлча шен йозанна тІехь пайхамаро аьлла ду:
6„Хьо а, ЯхІуд-махкара Байтлахам-гІала,
ЯхІудан махкарчу сийлахьчу гІаланаш юкъахь лахара яц.
Хьан махкара вер ву,
Сан Исраилан къоман куьйгалхо хилла дІахІуттун верг!“»
7ТІаккха ХІарода къайлаха шена тІе схьакхайкхира малхбалера баьхкина болу хьекъалчаш. Цаьргара цунна хиира, маца гучубаьлла стигалахь керла седа.
8Байтлахам-гІала уьш дІахьажош, цо царна тІедиллира: «ДІа а гІой, цу берах лаьцна доллу хІума а хаа хьовса. Шайна иза карийначул тІаьхьа соьга хаам бе, цига ваха а вахана, соьга а Цунна Іибадат дайта».
9Паччахьо шайна тІедиллиначуьнга ла а доьгІна, уьш новкъа бевлира. Царна къеггина схьакхетта гина болу седа
[3], хьалха а баьлла, меллаша стигалахула дІабоьдуш бара. ТІаьххьара а иза сецира нийсса и бер долчу меттигна тІехула.
10Шайна и сурт гича, хьекъалчаш чІогІа хазахетта хьаьвзира.
11Шаьш цІа чу а дахана, шайна и Бер а, Цуьнан нана Марем а гича, цара, гора а хІиттина, кортош охьа а таІийна, Цунна Іибадат дира. ТІаккха Цунна совгІаташ а делира: деши а, хаза хьожа йогІу еза хІума а, деза хьакхар а.
12ТІаьхьо царна гІенах Дела дуьхьалтесира. Цо цаьрга ХІарод-паччахь волчу юха ма гІо элира. Цундела уьш кхечу новкъахула шайн махка дІабахара.
Мисар-махка дІабовдар
13Хьекъалчаш дІабахча, Юсупна гІенах Везачу Элан малик дуьхьалтесира. Цо элира: «ХьалагІатта, схьаэца бер а, цуьнан нана а, Мисар-махка, вадий, дІагІо. Аса шайга хаам баллалц, цигахь Іе, хІунда аьлча ХІарод-паччахь и бер лохуш ву, иза ден гІерташ а ву».
14Юсуп, сама а ваьлла, бер а, Марем а схьа а эцна, буьйсанна Мисар-махка ведда дІавахара.
15ХІарод-паччахь шен Іожаллех кхалххалц, уьш цигахь Іийра. Иштта кхочушхилира Везачу Эло пайхамарехула аьлларг: «Мисар-махкара аравалийтархьама схьакхайкхина Аса Сайн кІанте».
Бераш дайар
16Хьекъалчаша ша левинийла хиъча, ХІарод-паччахь чІогІа оьгІазвахара. Цо сихонца омра делира, Байтлахам-гІалахь а, цунна гонах йолчу ярташкахь а шина шарера далаза долу божабераш дайа аьлла. Цу берийн хан цо билгалъяьккхина хьекъалчашца шен хиллачу къамелехула.
17Цу тІехь кхочушхилла Ярми-ЯхІу-пайхамарехула хилла болу хаам:
18«Аз хеза Рами чохь,
инзаре мохь, тийжар хеза.
Рахьал йоьлху шен берашна,
амма цхьаммо а шен дог оьцийла цунна ца лаьа,
хІунда аьлча цуьнан бераш дийна дац».
Мисар-махкара юхаверзар
19ХІарод-паччахь веллачул тІаьхьа Юсупна Мисар-махкахь юха а Делан малик дуьхьалтесира.
20«Хьала а гІаттий, – элира цо, – бер а, цуьнан нана а схьа а эций, Исраил-махка дІагІо, хІунда аьлча бер ден гІиртинарш белла».
21Бер а, Марем а схьа а эцна, Исраил-махка дІаваха новкъа велира Юсуп.
22Шаьш цига дІакхачале, цунна хиъна, ХІарод-паччахь кхелхинчул тІаьхьа цуьнан дарже дІахІоьттинарг паччахьан кІант Архул вуйла. Иза цига дІаваха ца хІоьттира. Амма цунна гІенах юха а малик дуьхьалтесира. Цо Юсупна цигара дІаваха тІедожийра. ТІаккха Юсуп Галилай-махка дІавахара.
23Уьш Назарт-гІалахь бāха хевшира. Иштта кхочушхилира Дала пайхамарехула аьлларг: «Цунах назартхо эр ду».
Яхьъяс кхайкхам бо
(Марк 1:1-8;Лака 3:1-18;Яхьъя 1:19-28)
3
1Цхьа зама тІекхаьчча, Яхьъя ЯхІуд-махкарчу яьссачу аренгахула кхайкхам беш волавелира.
2«Стигалийн Олалла генахь дац шуна! Дохко а довлий, Далла тІедерза!» – бохура Цо.
3Яхьъях лаьцна ЕшаІ-ЯхІу-пайхамаро аьлла:
«Яьссачу аренгахь кхойкхучун аз хезаш ду:
Везачу Элана некъ кечбе!
Нисде Цунна хьалха некъан тачанаш!»
4Цу хенахь Яхьъяс эмкалан тІаргІанах йина бедарш а лелайора, гІодаюккъе шуьйра тІаьрсиган доьхка а доьхкура. Юучу хІуманах цо билгалдаьккхинарг цІоз а, акха моз а дара.
5Дукха адам догІура цунна тІе: Ярушалаймера а, ЯхІуд-махкара а, Йордан-хи йистехь дехаш долу адамаш а.
6Шайх даьллачу къиношна Далла хьалха дохко а бовлий, Йордан-хи чохь шаьш хих чекхдохуьйтура наха Яхьъяга.
7Шена тІеоьхуш дуккха а садукъой а, парушхой а гича, Яхьъяс элира:
«Шу лаьхьанан кІорнел а чІогІа зуламе адамаш ма ду! Хьан бина шуьга, тІедогІучу къематан дийнах кІелхьардовла деза аьлла, хаам?
8Шу Далла тІедирзина делахь, шайн дахарехь иза гайта.
9„Тхан да ИбрахІим ву“, – аьлча, шаьш кІелхьардевр ду ма мотталаш. Делан таро ю оцу Іохкучу тІулгех а ИбрахІимна тІаьхье ян.
10Орамашна тІехула диг хьалаайина ду: шена тІе пайден болу стом латош доцу хІора дитт, хада а дой, цІера юккъе кхуссу.
11Шу Далла тІедирзина дела, Ас хих чекхдоху шу, амма сол тІаьхьа ван везарг сол нуьцкъала ву. Со Цунна мачаш кхехьа а хьакъ вац. Цо шу Делан Синах а дузур ду, цІарца а дахчор ду.
12Цуьнан карахь кІа ору баьхьа бу. Цо хьаьттахь кІа цІандийр ду. КІа цІа чу схьагулдийр ду, ткъа кегаш цкъа а дІайовр йоцучу цІера юкъахь ягор ю Цо».
Іийса хих чекхваккхар
(Марк 1:9-11;Лака 3:21,22)
13Галилай-махкара Йордан-хи тІе веара Іийса, Ша Яхьъяга хих чекхваккхийта.
14Иза сацо гІоьртира Яхьъя:
«Со-суо ву Хьоьга хих чекхваккхийта везаш верг. Ткъа Хьо-Хьуо ма веана суна тІе?»
15Іийсас цуьнга элира: «Тахана шадерг а иштта хила дезаш ду. Берриг а Делан лаам вай кхочушбан беза».
Яхьъя Цо бохучунна резахилира.
16Іийсас Ша цуьнга хих чекхваккхийтира. Иза хи чуьра араволлушехь, Дала стигалш дІасаеллаялийтира. Іийсана хьалха кхокханан суьртехь лакхара охьадогІуш долу Делан Са дІахІоьттира. Иза нийсса Цунна тІе охьадеара.
17Стигалара схьахезаш долчу озо элира:
«Иза ву Сан хьоме КІант! Цуьнца бу Сан лаам!»
4
Іийса зер
1Цул тІаьхьа Делан Сино Іийса яьссачу аренга дІавигира, иблисе Иза зейта.
2Шовзткъа де-буьйса марха кхобуш дІадаьлча, Иза чІогІа мацвелла хьаьвзира.
3Иблисо, Цунна тІе а дахана, элира: «Хьо Делан КІант велахь, хьуьлла Іохкуш долчу тІулгашна тІедожаде, бепиг хила алий».
4Іийсас жоп делира: «Делан Йозанна тІехь ма ду: „Адам деккъа цхьана баьпках дехаш дац. Цуьнан вузар – Делан багара схьадаьлла хІора дош ду“».
5ТІаккха иблисо, Іийса езачу Ярушалайм-гІала а вигина, Делан цІийнан тхов буьххье хьалаваьккхира.
6«Хьо Делан КІант велахь, – элира цо, – кхузара чукхоссало. Яздина ма ду: „Везачу Эло Шен маликашка Хьох лаьцна омра дийр ду“. Кхин а яздина ду: „Цара куьйгаш тІехь дІахьур ву хьо, хьан ког тІулгах а ца тасаболуьйтуш“».
7Іийсас цунна жоп делира: «Амма яздина ду: „Хьайн Веза Дела зе ма гІерта“».
8ТІаккха иблисо валийра Іийса боккхачу лам тІе. Цу буьххьера цо гайтира кху дуьненахь мел йолу пачхьалкхаш а, церан исбаьхьа хилар а.
9«И Хьуна гуш мел дерг аса Хьуна дІалур ду, Ахьа суна, Далла санна, гора а хІоьттина, Іибадат дахь!»
10Іийсас элира: «ДІадала Суна уллора, иблис! Делан Йозанаш тІехь яздина ду: „Хьайн Везачу Далла бен ма де Іибадат, Цунна бен гІуллакх а ма де!“»
11Иблис Іийсана тІаьхьара дІадаьлча, Иза волчу маликаш схьагулделира, Цунна гІуллакх а деш.
Іийса Галилайхь хьехамаш бан волало
(Марк 1:14,15;Лака 4:14,15)
12Яхьъя набахти чу воьллина аьлла Шена хезча, Іийса Галилай-махка юхавирзира.
13Назарт-гІала а йитина, Иза Къапарнам-гІалахь ваха хиира. И гІала Галилай-Іомана йистехь Іохкуш долчу Забул-мехкан а, Наптал-мехкан а латтанаш тІехь хилла.
14Иштта кхочушхилира ЕшаІ-ЯхІу-пайхамарехула аьлларг:
15«Забул-мехкан а, Наптал-мехкан а латтанаш а,
Галилай-хІорда тІекхачале, Йордан-хил дехьа йолу кхечу къаьмнийн нехан Галилай!
16Боданехь Іийначу халкъана йоккха серло гира!
Іожаллин ІиндагІехь болчу махкахь Іийначу нахана серло къеггина дІахІоьттира!»
17Цу хенахь дуьйна схьа Іийса кхайкхам бан волавелира: «Стигалийн Олалла генахь дац шуна! Дохко а довлий, Далла тІедерза!» – бохуш.
Іийсас веа стаге, Шен мурдаш хила олий, кхойкху
(Марк 1:16-20;Лака 5:1-11)
18Цхьана дийнахь, Галилай-Іам йистехула дІавоьдуш, Іийсана ши ваша гира: ШамІий, тІаьхьо Кипа аьлла цІе тиллина волу, Іандаррий. Уьш чІерийлецархой бара. Кхунна гиначу хенахь ши ваша хи чу чІерий лоьцу бой тосуш воллура.
19«Суна тІаьхьахІитта, – элира цаьрга Іийсас, – ткъа Аса хІинца дуьйна адамийн синош лецархой дийр ду шух».
20Уьш, сихонца шайн бойнаш а йитина, Іийсана тІаьхьахІиттира.
21Уьш дІабоьлхуш, Зевадин ши кІант – Якъуб а, цуьнан ваша Яхьъя а гира Іийсана. Ший а ваша шайн деца Зевадица хинкеман чохь вара, чІерий лоцу бойнаш тоеш. Іийсас уьш а кхайкхина тІебалийра.
22Уьш, шайн да а, хинкема а дитина, Іийсана тІаьхьахІиттира.
Іийсас дукха нахана хьехам бар а, дарбанаш дар а
(Лака 6:17-19)
23Іийса берриг Галилай-махкахула волавелира. Цо нехан гуламан цІеношкахь Іамадора, Стигалийн Олаллех хаза кхаъ кхайкхабора, нах массо а цамгарех тобора.
24Цунах лаьцна хабар ерриг Сири-пачхьалкхехула дІадаьржира. Іийса волчу бāлабора тайп-тайпана цамгарш кхетта болу нах: жинаша хьийзош берш а, лазар догІуш берш а, шен дегІан дола ца далуш берш а. Царна массарна а Цо дарба а дора.
25Дукха адам дара Цунна тІаьхьа лелаш Галилайра а, Иттшахьар-махкара а, Ярушалаймера а, ЯхІуд-махкара а, Йордан-хил дехьа Іаш долу адамаш а.
5
Ламанан басе тІера кхайкхам бар
1Цхьана дийнахь Іийсана уллохь дукха адам гулделлера. Иза, ламанан басе хьалаваьлла, охьахиира. Іийсана тІе гулбелира Цуьнан мурдаш.
2ТІаккха Іийса царна хьехам бан волавелира:
Декъалбинарш
(Лака 6:20-23)
3«Декъалбина бу миска са долуш болу нах – уьш, Стигалийн Олалла тІе а лаьцна, Далла уллохь бу.
4Декъалбина бу боьлхуш берш – церан дог оьцур ду.
5Декъалбина бу эсала амал ерш – дерриг а дуьне церан хир ду.
6Декъалбина бу бакъоне кхача хьагбелларш – Дала церан лаам кхочушбийр бу.
7Декъалбина бу къинхетаме берш – царах а бийр бу къинхетам.
8Декъалбина бу цІена дог дерш – царна Дела гур ву.
9Декъалбина бу нахана юкъахь машаре гІуллакх лелорш – царна, Делан бераш ду аьлла, цІе туьллур ю.
10Декъалбина бу, бакъонна тІаьхьахІиттина аьлла, таІзаре озийнарш – уьш, Стигалийн Олалла тІе а лаьцна, Далла уллохь бу».
Сийсаздарна дуьхьало яр
(Марк 9:50;Лака 14:34,35)
11«Декъалдина ду шу, наха сийсаза дохуш, тІаьхьа а бевлла, харц хабарш а дуьйцуш, Со бахьана долуш бехкедеш лелаш делахь.
12Хазахетарца даккхийделаш! ХІунда аьлча стигалшкахь йоккха ял хир ю шуна. Иштта хьийзийна пайхамарш а, шул хьалха хилла болу».
13«Шу Лаьттан туьха ду. Нагахь санна туьхан чам дІабаьлча, иза муха дурдийр ду? Иза, нахе когашца хьеша а хьешийтина, дІакхоссан бен, цхьанна а хІуманна пайденна дац.
14Шу дуьненан серло ю. Ламанан буьххьехь лаьтташ йолу гІала къайлаяккха йиш яц.
15Иштта латийна йолчу стогарна тІехула кхаба ца хІоттайо – иза лаккхахь дІахІоттабо, цуьнга чохь мел волчунна а серло ялийта.
16Нахана шуьгара серло гойла, шун дика гІуллакхаш гайтархьама а, адамашка Далла хастам байтархьама а».
Товрат-хьехамах лаьцна
17«Ма мотталаш, Со товрат тІера хьехамаш я пайхамарша яздинарш дІадаха веана. Со и хьехамаш дІабаха веана вац, ткъа уьш кхочушбан веана ву.
18Аса чІагІо йо шуна: стигаллий, латтий дозуш а долуш, товрат-хьехамашна юккъера цхьа элп я цхьа сиз а дІадоккхур дац, цу тІехь аьлларг кхочушхиллалц.
19Товрат-хьехам тІера кІеззиг долу хІума а талха а дина, нахе а изза де бохуш верг Стигалийн Олаллехь лаххара мах болуш хир ву. Ткъа шена тІедиллина долу парз кхочуш а деш, иза нахе дІа а кховдош хилча, иза лакхара лорур ву.
20Аса боху шуьга: нагахь санна шун Делан лаамехь хилар парушхойн а, Іелам нехан а чул лакхара ца хилахь, Стигалийн Олалла тІелаца а, Далла уллохь хила а шун йиш хир яц».
ОьгІазлонах лаьцна
21«Шуна ма-хаъара, вайн дайшка аьлла хилла: „Адам ма де. ХІора стаг вийна волу зуламхо кхелахочо жоьпе озор ву“.
22Ткъа Аса боху шуьга: шена уллорачунна оьгІазвахана волу хІора стаг кхелахочо жоьпе озор ву. Стага шен вешина а „Іовдал!“ аьллехь, цунна коьртачу кхеташоно таІзар дийр ду. Шена уллохь волчуьнга: „Яьсса хІума!“ – аьлла, вистхилларг, жоьжахатин цІера хьалха а хІоттийна, жоьпе озор ву.
23Цундела хьуо Далла сагІа даккха воьдучу хенахь цхьаъ хьайна реза воцуш хилар хьайна дага дагІахь,
24и совгІат сагІа доккхучу кхерчана йисте охьа а диллий, цу стагаца куьйге ваха хьажа. Цигара юхавирзинчул тІаьхьа дийр ду ахьа Далла гІуллакх.
25Хьо кхелахочуьнга дІавала кечвеллачуьнца, шаьш цига дІакхачале, катоххий барт бан хьажа, куьйге а гІо. Ахьа иза ца дахь, хьан довхочо хьо кхелахочуьнга дІалур ву, ткъа цо гІаролхочуьнга а велла, набахти чу кхуссуьйтур ву.
26Билггала боху хьоьга: цигара хьо аравер вац, тІаьххьарчу шайнна тІекхаччалц, дерриг а хьайн декхар дІаделла а бен».
Майра зудчунна тешаме хиларх лаьцна
27«Шуна хезний: „Нахаца ма лела“, – аьлла хилар?
28Ткъа Аса боху шуьга: нехан зудчуьнга ямарта ойланца дІахьаьжначо шен даг чохь зуда-майрачун юкъаметтиган тешаме хилар дІадаьккхина.
29Нагахь санна хьан аьтту бІаьрг къинош летош белахь, иза схьа а баккхий, дІакхосса. Хьайн дегІан цхьана меженах вāлар гІоле ду хьуна, жоьжахатин цІергахь вагавойтучул.
30Хьайн аьтту куьг къилахь долчунна тІегІерташ делахь, и куьг дІа а даккхий, дІакхосса. Хьайн дегІан цхьана меженах вāлар гІоле ду хьуна, жоьжахатин цІергахь вагавойтучул».
ДІасакъастарх лаьцна
31«Аьлла ду: „Шен зудчуьнца дІасакъаьсташ волчо цунна йозанца тоьшалла дала деза“.
32Ткъа Аса боху шуьга: зуда тешаме ца хиларца доьзна доцучу дІасакъастаро, зуда нийса боцучу некъа тІе тоьтту. И санна йолу зуда ялочо ямартло йо».
Дуй баарх лаьцна
33«Вайн дайшкара дуьйна аьлла ду: „Айхьа Везачу Элана биина болу дуй ма къарбе, иза кхочушбан хьажа“.
34Ткъа Аса боху шуьга: цкъа а дуй ма баа. Стигалех а ма е чІагІо – иза стигалийн Паччахьан шахьар ю.
35Лаьттах а ма е чІагІо – Латта а Делан Олаллехь ду. Ярушалаймах лаьцна а ма баа дуй – иза веза воккхачу Паччахьан гІала ю.
36Шайн коьртах лаций а ма е чІагІо, хІунда аьлча коьртара цхьа чо я кІайбан а, я Іаржбан а шун ницкъ кхочур бац.
37Шаьш, „хІаъ“ аьлла, чІагІо яхь, иза „хІаъ“ хилийта. „ХІан-хІа“ шайн ала дезахь, цу тІехь латта. Цу шина дашал сов даьлларг – иблисан лаам бу шуна».
Бекхам барх лаьцна
38«Шуна хезна ду хьалха аьлла хилларг: „Хьайн бІаьрг баккхахь, – цунна дуьхьал бІаьрг баккха, цергана дуьхьал церг яккха“.
39Аса-м шуьга боху: хьайна зулам динчунна дуьхьал ма вала. Хьайна аьтту бесни тІе тІара тоьхнехь, аьрру агІор йолу бесни а зуламхочунна тІеерзае.
40Кхелехь хьуна тІера коч а къевсина, хьайца девне ваьллачунна, мел еза елахь а, важа бедар а дІало.
41Хьайна ницкъ а беш, хьайга эзар гІулч яккхийта гІортахь, ши эзар гІулч а йоккхуш, дІагІо.
42Хьайга хІума йиэха веанчун дехар кхочуш а де, хьайга юхалург еха веанчунна букъ а ма берзабе».
МостагІчуьнга болчу безамах лаьцна
43«Шуна хезна хьалха аьлла хилларг: „Хьайн уллораниг веза, мостагІчуьнца гома а хила“.
44Ткъа Аса боху шуьга: шайн мостагІий беза, хьайна зулам деш берш Деле беха –
45шайн стигалахь волчу Ден бераш шу хилийта. Цо цхьа а ца къаставо шуна: Цо малх массарна а къоьгуьйту – дикачунна а, вочунна а. ДогІа а Цо цхьатерра доуьйту Шен лаамехь болчарна а, боцучарна а.
46Шуна шайца дика берш бен безаш ца хилча, цунах хІун пайда хир бу? Иза санна йолу юкъаметтиг-м ял йоккхучара а лелайо шуна.
47Шайн вежаршка бен аша салам луш ца хилча, цунах тамаш бан меттиг яц шуна. И санна йолу юкъаметтиг дин доцучу наха а лелайо шуна.
48Цундела, шайн стигалахь волу Да санна, дуьззина цІена хила».
6
СагІанах лаьцна
1«Варелаш, шаьш Далла деш долу гІуллакх нахана гайта гІерташ ма лелалаш. Иза аша шайгара далийтахь, шун стигалахь волчу Дегара ял хир яц шуна.
2Айхьа сагІа лучу хенахь, иза нахе кхайкхо ма гІерта, шалхалла йолчу наха санна, гуламан цІенош чоххьий, ураман некъашкахь шаьш нахе хастадайтархьама. Аса тоьшалла до шуна: царна йогІуш йолу ял иштта а дІакхаьчна шуна.
3Айхьа мискачунна сагІина хІума лучу хенахь хьайн аьрру куьйге а ма хаийта аьтту куьйго лелош дерг,
4айхьа лун сагІа къайлаха хилийта. Шадерг а гуш волчу хьан Дас хьуна йогІу ял дІалур ю».
ДоІанах лаьцна
(Лака 11:2-4)
5«Шаьш доІа дечу хенахь шайца шалхалла йолчу нахах дІа ма тарло, гуламан цІенош чохь а, ураман некъашкахь а нахана шаьш гайтархьама доІанаш дан дІахІуьттуш болчу. Аса тоьшалла до шуна: царна шайна йогІуш йолу ял дІакхаьчна.
6Ткъа ахьа хьайн доІа дечу хенахь, хьайн цІа чу а валий, чІоггІа неІ тІе а таттий, къайлаха волчу хьайн Дега доІа де. Къайлаха мел дерг гуш волчу хьан Дас боггІу мах хадор бу хьан.
7Ткъа айхьа доІа дечу хенахь, кхечу къаьмнех болчу наха санна, ца оьшуш мел дерг ма дийца. Царна моьтту, шаьш къамел дукха мел до а, иза дикахо дІахезар ду Далла.
8Царах дІа ма тарло, хІунда аьлча шун Дена аш Шега дехар а дале хаьа, шуна хІун оьшу.
9Цундела шаьш доІа дечу хенахь хІокху дешнашна тІе тидам бахийта:
Тхан стигалара Да!
Хьан цІе сийлахь хуьлда!
10Хьан Олалла тІекхочийла.
Стигалшкахь санна, лаьттахь а Хьан лаам кхочушхуьлийла.
11Тахана даъал напха лохьа тхуна!
12Дехьа тхуна геч,
тхайна декхарийлахь болчарна оха ма-гечдарра.
13Хьарам лаамна кІел а ма дахийтахьара Ахьа тхо,
14Наха шуна йинчу хьарамаллина аша гечдахь, стигалахь волчу шун Дас шуна а дийр ду геч.
15Амма шу шайна вас йинчарна даггара къинтІера ца довлахь, шун Да шуна а вер вац аша летийначу къиношна къинтІера».
Марха кхабарх лаьцна
16«Шаьш марха кхобучу деношкахь, шалхалла йолу нах санна, олла а делла, дастам девлла ма лела, хІунда аьлча уьш шаьш марха кхобийла нахана дІагайта гІерташ лела. Аса ма-аллара, царна йогІуш йолу ял дІакхаьчна шуна.
17Айхьа марха кхобучу хенахь хьайн юьхь а йилий, хила ма-веззара лела,
18нахана хьуо марха кхобуш вуйла а ца гойтуш. Хьан Дена иза хууш ду хьуна, Иза хьуна гуш вацахь а. Шадерг а гуш волчу хьан Дас хьуна йогІу ял дІалур ю».
Шун стигалахь хир долу хьал
(Лака 12:33-36)
19«Дуьненан хьал ма гулде. Иза, нецано а талхош, мекхано хІаллак а деш, лаьттар ду, я къуша, чу а бевлла, лачкъийна дІахьур ду.
20Стигалахь гулде шайна хьал. Цигахь иза нецано талхор а дац, мекхано хІаллак а дийр дац, я къуша, чу а бевлла, дІа а хьур дац.
21Хьан хьал долчохь хьан дог а хир ду.
22Стеган бІаьрг цуьнан дегІан серлонан хьоста ду. Цундела хьан ши бІаьрг цІена белахь, хьан дерриге а дегІ серлонах дуьзна хир ду.
23Амма хьан бІаьргаш цІена бацахь, хьан дерриг дегІ а бодане ду! Цу боданал бен хьох серло яцахь, ма инзаре боккха хила беза-кх и бода!
24Цхьана стеган шина элан ялхо хила йиш яц. Цунна цхьа хІусамда везар ву, важа везар вац, я цхьанна хьесталур ву, ткъа вукхунах вешар вац. Цундела цхьаьний – Далла а, хьолана а ялхой хилалур дац шу».
Хьайн хьашташна са ма гатде
(Лака 16:13;12:22-31)
25«Цундела Аса боху шуьга: дахаран дуьхьа юучунна, молучунна са ма гатде. Шайн дегІан дуьхьа духарна а са ма гатде. Шун дахар юучул дезах ду шуна, ткъа дегІ духарал дезах ду.
26Хьовсал стигаларчу олхазаршка! Цара хІумма дІа а ца йоь, хьакха а ца хьокху, ялташ чу а ца дерзадо. Амма стигалахь волчу шун Дас уьш кхобу. Шун дахар олхазарийнчул а дораха ду теша?
27Я шуьга цу тайпана сагатдарца шайн дахар цхьана сахьтана дахдалийталур ду теша?
28Бедар бахьана долуш са хІунда гатдо аша? Хьажал аренгахь тІедолуш долчу петІамат-зезагашка. Цара цхьа а тайпана къа а ца хьоьгу я шайна бедарш а ца тоьгу.
29Амма Ас боху шуьга, ур-атталла шен хьолан возаллехь Сулим-паччахь а ца кечлора цу зезагех муьлхха а санна.
30Иштта эрна арахь тІедолуш долу зезагаш а Дала цу тайпана кечдеш хилча, кхана уьш цІергахь догур доллушехь, шу кхин а чІогІа кечдийр ма ду, Делах кІезиг тешаш дерш.
31Цундела кест-кестта: „Оха хІун юур ю теша?“, я: „ХІун мер ю теша?“, я: „ХІун тІеюхур ю теша?“ – бохуш, шайн са ма гатде.
32Цу тайпана сагатдо кхечу къаьмнех болчу наха. Ткъа шун стигалахь шайн Да ву, шуна мел оьшург хаа а хууш.
33Уггар хьалха Делан Олалла а, Цуьнан лаам а лаха. Важа дерриг а Дала шуна лур ду.
34Кханенна сагатдеш ойла ма е – цуьнан шен Да ву. ХІора де а шен гІайгІа яхьаш догІу».
Емалдар
(Лака 6:37,38,41,42)
7
1«Цхьанна а кхел ма е, Дала шуна а кхел йийр яц.
2Аша нахана кхел ярх терра, шуна а кхел йийр ю. Аша нехан ма-хаддора, Дала шун а хадор бу мах.
3Хьайна уллохь волчун бІаьргара чамхалге хІунда хьоьжу хьо, хьайн бІаьргара хен а ца гуш?
4Хьоьга муха алалур ду хьайн веше: „Схьахьажал, аса бІаьргара чамхалг дІайоккху хьуна“, хьайн бІаьргахь хен боллушехь?
5Шалхонча, цкъа хьайн бІаьргара хен дІабаккха, тІаккха са гур ду хьуна, хьайн вешин бІаьргара чамхалг схьаяккха.
6Далла гергахь еза йолу хІума жІаьлеш дІа ма луо, уьш, юха а дирзина, шух летар ду. ЖовхІарш хьакхарчашна хьалха а ма кхисса, цаьрга уьш ца хьешийта».
Диэха, лаха, неІ етта
7«Деле диэха – Цо дехнарг лур ду шуна. Дела лаха – Иза карор ву шуна, неІ тоха, иза дІайоьллур ю шуна,
8хІунда аьлча хІора доьхучунна жоп ло Дала, лохуш волчунна карадойту, неІ тухучунна – схьайоьллуьйту.
9Шуна юкъахь вуй теша стаг, шега шен кІанта бепиг дехча, цуьнга тІулг кховдон верг?
10Я чІара бехча, цуьнга лаьхьа кховдон верг?
11Шаьш мел къиза делахь а, шайн берашна оьшург аша луш хилча, стигалахь волчу шун Дас мел дукха дика болх бийр бу Шега доьхуш волчунна!
12Цундела нахаца йолу юкъаметтиг уьш шайца схьа хила ма-лаъара лелае. Иза товрат тІера бинчу хьехамашна а, пайхамаршна яздинчунна а тІера схьадогІуш ду».
Дахарехь готта некъ лаха
(Лака 13:24)
13«Далла уллорачу дахаре боьду некъ готта бу шуна. Цундела готта ков а, некъ а лаха. Шуьйра ков а долуш, шуьйра некъ – иза стаг хІаллакьхуьлу некъ бу. Дукха нах дІабоьлху цу новкъахула.
14Дахарна тІевоьдучохь долу ков готта ду, цу тІе боьдуш болу некъ хала бу. КІеззигчарна бен иза кара а ца бо.
15УьстагІийн аматехь шайна дуьхьал хІуьттуш болчу харц-пайхамарех ларлолаш. Кийрахь луьрачу берзан дог ду шуна церан.
16Уьш шайн стоьмаца бевзар бу шуна. Гулйой аша коканийн кулла тІера кемсаш, я вирбаІ тІера комарш?
17Дикачу дитто дика стом ло, ткъа вуочу дитта тІехь вон стом кхуьу.
18Дикачу дитта тІехь вон стом кхиа а йиш яц, амма вуочу дитта тІехь дика стом а ца хуьлу.
19ХІора вон дитт, цу тІехь дика стом кхуьуш бацахь, схьа а хададой, цІера юккъехь дагадо.
20Иштта, харцпайхамарш церан гІуллакхаша бовзуьйту.
21ХІора Соьга: „Ва сан Веза Эла“ бохуш волчо Стигалийн Олалла тІелоцур дац. Цига кхочун верг стигалахь волчу Сан Ден лаам кхочуш а беш, Цунна муьтІахь хила веза.
22Дуккха а болчара эр ду Соьга цу дийнахь: „Ва Веза Эла! Хьан цІарах ца бора оха Делера болу хаам? Хьан цІарах дІа ца лелхадора оха жинаш? Хьан цІарах ца бора оха дуккха а тамашийна белхаш?“
23Ткъа Аса цаьрга эр ду: „Генадовлал Суна уллора, харц белхаш лелош дерш! Суна шу цкъа а девзаш ца хилла!“»
МуьтІахь хиларе кхайкхар
(Лака 6:47-49)
24«Цундела Соьга ла а дугІуш, Аса аьлларг деш верг шен шахьар буточу тархана тІехь юттучу стагах тера ву.
25ДогІа а тІедоьттина, хиш а дистина деана, чІогІа мох а хьаькхна, амма цуо дина долчу цІенна хІумма а ца хилла, хІунда аьлча цу цІийнан бух буточу тархана тІехь боьттина бу.
26ХІинца Аса бохучуьнга ладугІуш воцург шен цІийнан бух гІамаршна тІехь боьттинчух тера ву.
27ДогІа а деача, хиш дистина а деача, мох а хьаькхча, цуьнан цІа тІе а кхетта, доьхна дІадаьлла, схьаэца хІума а доцуш».
28Іийса и дешнаш аьлла ваьлча, адамаш Цуьнан хьекъалх чІогІа цецдевллера,
29хІунда аьлча церан Іеламчу наха санна а доцуш, олалла долчо санна хьоьхура Цо.
Іийсас дІа ца йоьрзу чкъуран цамгар йолу стаг туовар
(Марк 1:40-45;Лака 5:12-16)
8
1Іийса ламанан басера охьавоьссича, Цунна тІаьхьа дукха адам хІоьттира.
2Цунна тІе веара чкъураца ца йоьрзу цамгар йолу цхьа стаг. Іийсана хьалха гора а хІоьттина, цо дийхира: «Эла! Хьайна лиъча, со товийр вара-кх Ахьа».
3Куьг дІа а кховдийна, цунах дІа а Іоьттина, Іийсас элира: «Суна лаьа хьо товала! ЦІанло!» Цу сохьта и стаг цамгарх товелира.
4«ХІокху хІуманах лаьцна цхьаьнгге ма дийцалахь. Ваха а гІой, хьо динан дега а гайтий, тІаккха Далла лерина сагІина хІума ло, Муса-пайхамаро вайна тІе-ма-диллара. Хьо товаларан тоьшаллина хир ду иза нахана хьалха».
Римхойн тІемалойн хьаькаман ялхо туовар
(Лака 7:1-10)
5Іийса Къапарнаме кхаьчча, Цунна тІевеара римхойн тІемалойн хьаькам. Цо гІо дийхира Іийсага:
6«Эла! ЦІахь, энаша дІа а лаьцна, чІогІа могуш воцуш Іуьллуш ялхо ву-кх сан».
7Ткъа Іийсас элира: «ДІа а веана, Аса товийр ву иза».
8ТІемалойн хьаькамо элира Цуьнга: «Эла! Со хьакъ вац Хьо сан тхов кІел ван. Ахьа омра дича, сан ялхо толур вара.
9Иза суна дика хаьа, хІунда аьлча суна тІехь лаьтташ а ву хьаькам. Сан сайн карахь а бу тІемалой. Аса „Валол!“ аьлча, царах муьлхха а ваха веззачу дІавоьду. Вукхуьнга „Схьавоьл кхуза!“ аьлча, иза схьавогІу. Сайн ялхочуьнга „Иза де!“ олу, цо и гІуллакх до».
10Іийсана и къамел хезча, Цо цецваларца Шена тІаьхьахІоьттинчаьрга элира: «Ас билггал боху шуьга, цу тайпана Делах тешар Суна исраилхошна юкъахь а ца карийна.
11Кхин цхьаъ эр ду Аса шуьга: дукхахболчара малхбалерий, малхбузерий схьа а баьхкина, цу тойнехь Стигалийн Олаллехь ИбрахІимний, Исхьакхний, Якъубний уллохь меттиг дІалоцур ю.
12Дала Шен Олалле кхача лиънарш Іаьржачу бодане арабаьхна хир бу. Цигахь белхар а, цергаш хьекхор а хир ду».
13Іийсас тІеман хьаькаме элира: «Вало, дІагІо, хьо тешаш дерг кхочушхуьлийла».
Цо и оллушехь, хьаькаман ялхо товелира.
Дукха адамашна дарба дар
(Марк 1:29-34;Лака 4:38-41)
14Кипа волчу Іийса веача, Цунна гира, хІусамден стуннана, чІогІа дāгар а долуш, цомгуш Іуьллуш.
15Иза, куьг дІа а кховдийна, цуьнан куьйгах дІаІоттавелира. Дагар дІа а даьлла, хьала а гІаьттина, царна хьошалла дан йолаелира цомгушниг.
16Суьйранна Іийсана тІебалийра жинаша хьийзош болу нах. Іийсас Шен дашаца жинаш дІалелхийра, кхиболу цомгуш берш туо а бира.
17Иштта кхочушхилира ЕшаІ-ЯхІу-пайхамаро аьлларг:
«Вайн эгІазаллаш тІе а лаьцна,
Цо вайн цамгарш дІаяьхьира».
Іийсана тІаьхьахІотта ца лиънарш
(Лака 9:57-62)
18Шена гонах адамийн тоба гича, Шен мурдашка Іоман дехьарчу берда тІе довла элира Іийсас.
19Цхьа Іелам стаг, Кхунна тІе а веана, вистхилира: «Сан Устаз, со Хьуна тІаьхьа хІуттур ву, Хьо миччахьа а водахь а».
20Іийсас цуьнга элира: «Цхьогалийн а, олхазарийн а чохь Іан баннаш ду, ткъа Адамийн КІентан корта дІатовжо меттиг а яц».
21Ткъа вукху мурдо Кхуьнга элира: «Сан Эла! Пурба лохьа суна, цкъа, цІа а вахана, сайн да дІаволла».
22Амма Іийсас цуьнга элира: «ТІаьхьахІотта Суна, белларш беллачарна бита».
Іийсас хи тІехь баьлла мох сацабо
(Марк 4:35-41;Лака 8:22-25)
23Иза хинкеманна чу хиича, мурдаш Цунна тІаьххье чухевшира.
24ХІорд чІогІа ловзабелира, яккхийчу тулгІенаша хІордкема дІасакхуьйсура. Амма Іийса вижначуьра меттах ца волура.
25ТІаккха, тІе а бахана, Кхуьнан мурдаша Иза самаваьккхира. Цара элира: «Эла! КІелхьардахахьа вай! Іожалла улло кхаьчна-кх вайна!»
26Ткъа Цо элира: «Стенах кхоьру шу, Делах кІезиг тешарш?» Хьала а гІаьттина, Цо мохе а, тулгІенашка а омра дира. Цу сахьтехь, цхьа а гІар-тата доцуш, тийналла дІахІоьттира.
27Наха цецбовларца бохура: «Мила ву техьа Иза, мох а, хиш а Цунна къарлуш хилча?»
Іийсас Гадар-меттехь жинаша хьийзош волу ши стаг туовар
(Марк 5:1-20;Лака 8:26-39)
28Іийса гадархой болчу кхаьчча, нах дІабоьхкинчу хьеха чуьра аравелира жинаша хьийзош волу ши стаг. Уьш чІогІа дера хилар бахьана долуш, цу новкъахула цхьа а стаг лела ваьхьаш вацара.
29Цара мохь хьоькхура: «ХІун оьшу Хьуна тхоьгара, Делан КІант? Тхан хан тІекхачале, тхо хьийзо веана Хьо кхуза?» – бохуш.
30Генахь боццуш бежаш хьакхарчийн боккха бажа бара.
31Жинаша Іийсага дехар дора: «Цу нехан кийрара Ахьа тхо лахкахь, хьакхарчийн кийранашка тхо доссадахьара Ахьа», – бохуш.
32Цо элира: «ДІагІо!» Нахана чуьра ара а девлла, жинаш хьакхарчийн кийранашка дІахьаьвдира. Цу сахьтехь хьакхарчийн бажа лекхачу берда тІера Іам чу кхоссабелира, цу юкъахь мел йолу хьакха хи буха а йоьдуш.
33Ткъа хьакхарчийн Іуй цу меттера бевдира. ГІала дІа а бахана, цара хьакхарчашна хилларг а, жинаша хьийзош болчу нахана хилларг а массарна дІадийцира.
34Цу гІалахь мел долу адам Іийсага хьажа араделира. Иза шайна гиначул тІаьхьа цара Цуьнга дехар дира, цигара дІагІо аьлла.
Іийсас дегІан дола ца далуш волу стаг туовар
(Марк 2:1-12;Лака 5:17-26)
9
1Іийса, хинкеманна тІе а хиъна, Іам тІехула дехьа а ваьлла, Шен гІала кхечира.
2Цунна тІе валийра шен дегІан дола ца далуш волу цхьа стаг. Иза, хьалагІатта де доцуш, меттахь Іуьллуш вара. Іийсас, уьш Делах тешаш хиларх Ша кхеттачул тІаьхьа, заьІапхочуьнга элира: «Доьналла долуш хила, сан кІант, хьан къиношна гечдина».
3Иза хезна болчу Іеламчу наха шайн дагахь бохура: «Цу стага ма Іеса къамел до!»
4Церан дагахь дерг Іийсана хаьара. Цундела Цо цаьрга элира: «Вон ойланаш хІунда ю шун даг чохь?
5Муьлха ду ала атта: „Хьан къиношна гечдина“ я: „Хьала а гІаттий, дІагІо“?
6Амма Суна лаьа шуна хаийта Адамийн КІентан дуьнен тІехь къиношна гечдан олалла дуйла». Цомгуш волчуьнга Іийсас элира: «ХьалагІатта, хьайн мотт-гІайба схьа а эций, цІа гІуо».
7Важа, хьала а гІаьттина, цІа вахара.
8Адамийн тоба, шена и хІума гича, чІогІа кхера а елла, Далла хастамаш бан йолаелира, Цо адамашна оццул чІогІа бакъо яларна.
Маттайга тІекхайкхар
(Марк 2:13-17;Лака 5:27-32)
9Іийса цигара дІавоьдучу хенахь Цуьнан бІаьрг кхийтира Маттай цІе йолчу стагах. Иза ял схьагулъеш болчеран бун чохь Іаш вара. Іийсас элира: «Суна тІаьххье схьавола!»
Маттай, хьала а гІаьттина, Цунна тІаьхьа дІавахара.
10Іийса Шен мурдашца Маттайн хІусамехь яа хІума юуш Іаш хилла. Царна тІе а баьхкина, цаьрца яа хІума яа охьахиира ял схьагулъеш болу наххий, адамашна юккъехь къинош летийна аьлла, цІе яхана болу наххий.
11Шайна и сурт гича, парушхоша Цуьнан мурдашка хаьттира: «Шун Устаз ял схьагулъеш болчаьрций, къинош летийначаьрций хІума юуш хІунда Іа?»
12Иза Шена хезча, Іийсас элира: «Могуш болчарна лор оьшуш вац, цомгуш болчарний бен.
13Даха а гІой, хьажа Делан Йозанашкахь яздинчуьнга: „Суна шун вовшашца къинхетамалла хилар деза ду, аша Сан дуьхьа дохучу сагІанел“. Бакъахьара лелачаьрга кхайкхам бан ца веана Со, къинош летийначаьрга бен».
Марха кхабарх лаьцна
(Марк 2:18-22;Лака 5:33-39)
14Яхьъян мурдаша, Іийсана тІе а баьхкина, хаьттира: «Охий, парушхоший кест-кестта марха кхобу, ткъа Хьан мурдаша цкъа а марха кхобуш ма ца го?!»
15Ткъа Іийсас элира: «Зуда ялош волчун накъостий гІайгІане хуьлий, иза шайна юкъахь мел ву? Амма тІедогІур ду зуда ялош верг кхарна юккъера дІавуьгун волу цхьа де. ТІаккха хир бу уьш гІайгІане, марха кхаба а болалур бу.
16Цхьаммо а ца латайо цІеначу кІадих тишачу бедарна йома, хІунда аьлча и йома гатъелла, оза а елла, дІахІоьттича, бедар тІера Іуьрг кхин а доккха хир ду.
17Керла чагІар тишачу пІаьлдиг чу а ца дутту. ПІаьлдиг бетІар бу, чагІар чуьра охьагІур ду. ПІаьлдиг а хІаллакьхир бу. Амма керла чагІар керлачу пІаьлдиг чу дутту: пІаьлдиг а, чагІар а шен меттехь хир ду».
Гуламан цІийнан куьйгалхочун йоІ еллачуьра денъяр а, цомгуш йолу зуда туояр а
(Марк 5:21-43;Лака 8:40-56)
18Цо и къамел дечу хенахь Іийсана тІевеара гуламан цІийнан куьйгалхо. Цунна хьалха гора а хІоьттина, цо элира: «Сан йоІ хІинцца дІаяьлла. Хьо ван а веана, Ахьа цунна тІе куьйгаш дехкича, иза денлур яра».
19Іийса, хьала а гІаьттина, Шен мурдашца цунна тІаьхьа дІавахара.
20Цигахь, шийтта шарахь цІий ца соцуш, цомгуш йолу зуда яра. Іийсана тІехьахула тІе а еана, Цуьнан бедарх кхозуш йолчу чечакхах дІахьакхаелира иза.
21Массо а хенахь ша-шега цо олура: «Цкъа мукъана а Цуьнан бедарх со дІахьакхаелча, со толур яра».
22Іийсас, юха а вирзина, и зуда Шена гича, элира: «Доьналла долуш хила, Сан йоІ! Хьан тешаро тойина хьо!» И зуда цу сохьта тоелира.
23Іийса гуламан цІийнан куьйгалхо волчу цІа веача, Цунна гира зурманчаш а, доьлхуш, доьхна адам а.
24Цо элира: «ДІагІо кхузара! ЙоІ яла ца елла, иза йижина Іуьллуш ю!» Амма нах Кхунах боьлуш лаьтташ бара.
25Уьш цІа чуьра аралаьхкича, Іийсас, йоІ йолчу чу а вахана, цуьнан куьг схьалецира. ЙоІ Іуьллучуьра хьалагІаьттира.
26Цу тамашийначу хІуманах лаьцна хабар массо а метте дІасадаьржира.
БІаьрзе ши стаг туовар
27Іийса цигара дІавоьдучу хенахь Цунна тІаьхьавогІуш вара бІаьрзе ши стаг. Цара, кест-кеста мохь тухуш, олура: «Къинхетам бехьа тхох, Даудан
[5] КІант!»
28Іийса цІа чу ваьлча, бІаьрзенаш Цунна гергга тІебаьхкира. Цо цаьрга элира: «Шу теший Аса шун бІаьрса юхадоуьйтург хиларх?»
Цара элира: «Теша, Веза Эла!»
29Іийсас церан бІаьргех куьг Іоьттира. Цо элира: «Шу тешаш дерг хилийталахь!»
30ТІаккха церан бІаьрса схьадеара. Іийсас царна чІоггІа тІедиллира: «Цхьанна а стагана Сох лаьцна хаа йиш йолуш дац шуна».
31Амма шаьш дІабаханчул тІаьхьа, цара Цунах лаьцна массо а маьІІе дІасадаржийра.
Мотт сецна волу стаг туовар
32Шен мурдашца Иза дІаваха кечвеллачу хенахь Іийса волчу валийра мотт сецна волу стаг. Иза жино хьийзош вара.
33Іийсас жин дІалаьллиначу хенахь и стаг къамел дан волавелира. Наха цецбовларца бохура: «И санна долу хІума Исраилан махкахь цкъа а хилла дац».
34Ткъа парушхоша бохура: «Цо жинаш лохку жинийн элан гІоьнца».
Іийсас нахах къинхетам бо
35Іийса массо а гІаланашкахула, ярташкахула чекхволура. Цо нехан гуламан цІеношкахь Іамадора, Стигалийн Олаллех хаза кхаъ кхайкхабора, нах массо а цамгарех тобора.
36Адамийн тоба Шена гуш, Цунна нахах къахетара. Уьш чІогІа гІайгІане а, дуьненах дог диллина, Іу воцу бажа санна, лелаш бара.
37Цо Шен мурдашка олура: «Хьовсал, мел дукха адам кийча ду Делан Олалла тІелаца. Уьш кхиъна доккха ялта санна бу, амма и ялта чудерзо белхалой кІезиг бу.
38Ялта долчу Дега деха, иза чуэца кхин а белхалой бахкийта алий».
Шийтта векал харжар
(Марк 3:13-19;Лака 6:12-16)
10
1Іийсас, Шен шийтта мурд схьа а кхайкхина, царна бакъо елира харц жинаш дІалахка а, нахана дарбанаш а деш, уьш массо а цамгарех тобан а.
2Цу шийтта мурдан цІераш яра: дуьххьарлераниг – ШамІа, Кипа аьлла цІе тиллина волу. Цуьнан ваша Іандар, Зевадин кІант Якъуб, цуьнан ваша Яхьъя,
3Пилап, Барталамай, ТІама, ял схьагулъеш волу Маттай, ХІалпайн кІант Якъуб, Тхьада,
4ШамІа (ша тІелаьцнарг тІевирззина кхочушдан гІертарг), ЯхІуд-Искархо а, тІаьхьо Іийсана ямартло йина волу.
Іийсас шийтта мурд дІахьажор
(Марк 6:7-13;Лака 9:1-6)
5Іийсас, Шен шийтта мурд дІахьажош, царна тІедиллира: «Шамранан махкахь йолчу гІаланашна чу ма гІолаш, я кхечу къаьмнийн нахана тІе а ма гІолаш.
6Исраилан махкара хІаллакьхила хьаьхна, тиладеллачу уьстагІашна тІе гІо,
7кхайкхам беш: „Стигалийн Олалла генахь дац“.
8Цомгуш берш тобе, белларш денбе, чкъураца ца йоьрзу чевнаш ерш лазарх цІанбе, харц жинаш дІалелхаде. Маьхза карадеанарг мах боцуш дІало.
9Шайца я ахча а, я деши а, я дети а, я цІаста а схьа ма эца.
10Шаьш новкъа довлуш, некъан тІоьрмаг а схьа ма эца, шайна тІехь йолу бедаршший, мачашший бен. Іаса а ма эца шайца схьа. Къахьоьгуш долу шу хьакъ ма ду нахера юург-мерг схьаэца.
11Шаьш муьлххачу гІала я юьрта кхаьчча, хьажа, шаьш тІелаца хьакъ дерг мила ву. Иза волчохь Іе, шаьш дІадаха хан тІекхаччалц.
12Шаьш хьошалгІа доьлхуш, шаьш тІеоьцуш волчу хІусамдега маршалла хатта.
13Аша дІаделла долу маршалла тІеэца хьакъ долуш и хІусам елахь, машар а, барт а хуьлийла цу хІусамехь. Иза хила хьакъ долуш и хІусам яцахь, шун лаам шуна юхабоьрзийла.
14Шаьш тІе а ца оьцуш, аша бохучуьнга ла а ца дугІуш йолчу хІусамера я гІалара дІагІо, шайн когаш тІера чан охьа а егош.
15Бакъдерг боху Аса шуьга: къематан дийнахь цу гІалара хьал Седамеххьий, Іамор-гІалаххьий чул инзаре хир ду».
ТІедогІуш долчу эккхийна лелорх лаьцна
(Марк 13:9-13;Лака 21:12-17)
16«Аса дохуьйту шу, берзалойн арданг юккъе уьстагІий ма-дахийттара. Цундела, текхарг санна, хьекъале хилалаш, кхокха санна, дагахь хІума доцуш а хилалаш.
17Нахах ларлолаш, цара кхеле дІалур ду шу, шайн гуламан цІенош чохь етта а йоьттуьйтур ю шуна.
18Со бахьана долуш паччахьашний, элашний тІе а дуьгур ду шу. Царний, кхечу къаьмнех болчарний хьалха тоьшалла дан а дезар ду шун, шу Сан мурдаш болу дела.
19Шаьш дІалаьцначул тІаьхьа, хІун эр ду техьа оха бохуш, гІайгІане а ма хила, хІунда аьлча шуна дІаделлалур ду, хІун ала деза.
20Дагахь латтаделаш шайна иза, хІунда аьлча и къамел деш дерш шу хир дац, иза шун стигаларчу Ден Са хир ду шуьгахула цаьрца къамел деш.
21Вашас, вешина ямарта а хилла, иза вейта дІалур ву. Ткъа дас берашна а изза дийр ду. ТІаккха бераша, шайн дайшна-наношна дуьхьал а гІевттина, уьш бойур а бу.
22Сан цІе бахьана долуш цхьанна а дезар дац шу, амма и дерриге а чекхдаллалц лайнарг кІелхьарвоккхур ву.
23Цхьана гІалахь шаьш къиза хьовзадахь, довдий, кхечу гІала дІагІо. Аса баккъал боху шуьга: Исраилан махкахь мел йолу гІаланашка шу кхаьчна довлале, Адамийн КІант вуссур ву».
Хьанах кхера веза
24«Мурд устазал лахара а вац, ткъа ялхо шен олахочул лакхара а вац.
25Мурд воккхавеш хила веза, ша шен устазах дІатарлахь, ткъа ялхо а хила веза реза, ша шен элах дІатарлахь. Нагахь санна хІусаман дена БаІал-Зебула цІе тиллахь, цуьнан доьзалан муххале а и цІе йоккхур ю.
26Цундела царах ма кхера, хІунда аьлча мел къайлаха дерг а гучудер ду, мел хьулдинарг а хоуьйтуш хир ду.
27Аса шайга боданашкахь аьлларг а къеггинчу серлонгахь юхадийца. Лерга юххехь лохха Аса шайга аьлларг, цІийнан тхов тІе а довлий, мохь туххуш дийца.
28Ма кхера шайн дегІ ден йиш хиларх, шун са церан карахь дац. Ткъа кхералаш шайн дегІ а, са а жоьжахатехь хІаллакдан йиш Йолчунах.
29Шина хьозанах цхьа шай бен доккхур дуй те? Амма царах цхьа а лаьтта охьадужур дац шун Ден пурбанца бен.
30Шун коьртара массо чо а багарбина бу шуна!
31Цундела ма кхералаш: дуккха а хьозанел деза ду шу!
32Нахана хьалха Со къобалвеш верг Аса Сайн стигаларчу Дена хьалха къобалвийр ву.
33Амма Со нахана хьалха дІатеснарг Аса а дІатосур ву Сайн стигаларчу Дена хьалха».
Безам хьаьнга хила беза
(Лака 12:51-53;14:26,27)
34«Ма мотталаш Со машар бахьаш веана дуьнен чу. Со машар бахьаш ца веана, тур дахьаш веана.
35Со веана
„кІант дена дуьхьал ваккха,
йоІ – нанна дуьхьал,
нус – марнанна дуьхьал яккха.
36Шен цІа чохь берш хир бу стагана мостагІий“.
37Шен дай-наний Сол дукха дезаш верг Суна улло вала хьакъ долуш вац. Шен йоІ я кІант Сол дукхах дезаш верг а вац Соьца хила хьакъ долуш.
38Шен баланийн мохь
[6] схьа а эцна, Суна тІаьхьа ца хІоьттинарг Суна уллохь хила хьакъ долуш вац.
39Шен са Іалашдан гІоьртинарг синах вер ву, амма Сан дуьхьа са дІаделлачунна иза карор ду.
40Шу тІеоьцуш волчо Со а тІеоьцу, ткъа Со тІеоьцучо Со Ваийтинарг а тІеоьцу.
41Пайхамар пайхамаран дуьхьа тІеоьцучунна, пайхамарна санна, ял хир ю, ткъа Делан лаамехь верг Цуьнан дуьхьа тІеоьцучунна, Делан лаамехь волчунна санна, ял хир ю.
42Царах лахара волчунна а гІо диначунна, иза Сан мурд вуйла а хууш, Аса баккъалла а боху шуьга, цунна шен ял хир ма ю, цо цунна кеда чохь шийла хи бен ца деллехь а».
Яхьъяс бохкуьйту нах
(Лака 7:18-35)
11
1Іийса Шен шийтта мурдана хьехамаш бина ваьлча, Иза цигара дІа а вахана, Галилай-махкарчу гІаланашкахула кхайкхам а беш, хьехам а беш волавелира.
2Іийсас лелош долчух лаьцна шена хезча, набахти чохь воллуш волчу Яхьъяс шен мурдаш бахийтира
3Цунна тІе хаттарца: «Хьо вуй и ван везаш верг, я тхо кхечуьнга хьоьжуш Іан деза?»
4Іийсас цаьрга элира: «Даха а гІой, Яхьъяга шайна гинарг а, хезнарг а дийца:
5бІаьрзечарна бІаьрса ло, астагІнаш нийса дІалела, ца йоьрзуш йолу чкъуран цамгар ерш цІанло цу цамгарх, къорачарна хеза, белларш денло, къечарна хаза кхаъ кхайкхабо.
6Декъала ву Сох шек воцург».
7Мурдаш дІабахначул тІаьхьа Іийса адамийн тобанна Яхьъях лаьцна дийца волавелира: «Шу яьссачу аренга стенга хьовса даханера? Мохо лесточу эрзе хьовса-м ца даханера шу?
8ХІан-хІа. Ткъа стенга хьажа даханера? Хаза хІума тІеюьйхинчу стаге хьажа дахнера? ХІан-хІа. Исбаьхьа бедарш юьйхина нах паччахьан гІаланаш чохь Іаш бу.
9Ткъа хьаьнга хьовса дахнера шу? Пайхамаре хьовса дахнера? ХІаъ, боху Аса шуьга. Яхьъя вукху пайхамарел лакхара ву.
10Цунах лаьцна Делан Йозанаш тІехь яздина ду: „Хьажал! Ас Хьуна хьалха Сайн геланча воуьйту. Цо Хьуна некъ кечбийр бу!“
11Аса бакъдерг боху шуьга: кху дуьнен тІе бевллачарна юкъахь нах хих чекхбохучу Яхьъял сийлахь а, воккха а стаг вац. Делахь а стигалийн Олалла тІелаьцначарна юкъахь уггаре а лахарниг а цул лакхара ву.
12Нах хих чекхбохучу Яхьъян заманера дуьйна таханлерчу денна тІе кхаччалц стигалийн Олалла, яккхий гІулчаш йохуш, дІадоьдуш ду, ницкъ беш берш иза сацо гІерташ белахь а
[7].
13ХІунда аьлча товрат-хьехамаша а, пайхамарша яздинчо а хиндерг схьааьлла долуш дара, Яхьъя лелаш хилла волу хан тІекхаччалц.
14Цара бохуш дерг шу тІеэца кийча делахь, Яхьъя ву-кх шуна и вогІур ву бохуш волу Эли-ЯхІу.
15Лергаш долчунна хІара дІахезийла.
16Хьаьнца юстур ю Аса хІара тІаьхье? Уьш, базаран майданашкахь кхечу берашка мохь а бетташ, Іаш долчу берех тера ду:
17„Оха шун дуьхьа шедаг лекхира, ткъа шу халха а ца девлира!
Оха шуна гІийла эшарш лекхира, ткъа шу гІайгІане а ца хилира!“
18Яхьъя гучуваьлла. Цо хІума а ца йоу, мала а ца молу. Ткъа цунах лаьцна дуьйцу, иза жинаша хьийзош волу стаг ву бохуш.
19Цул тІаьхьа Адамийн КІант веара. Цо яа а йоура, мала а молура. Цунах лаьцна а дуьйцу: „Хьовсал цу адаме! И юуш ву, молуш ву, ял йоккхучийн а, къинош летийначийн а доттагІа ву!“ Амма Делера долу хьекъал бакъдо цунах даьллачу гІуллакхаша».
Дохкойовлаза йисина гІаланаш
(Лака 10:13-15)
20Іийса бехк боккхуш волавелира Ша Шен дукхах долу Іаламаташ гайтинчу гІаланийн бахархойх, уьш метта а баьхкина, Далла тІе ца берзарна.
21«Декъаза ю-кх хьо, Къераз-гІала! Декъаза ю-кх хьо, Бет-Саида-гІала! Шу долчохь хилла долу тамашийна гІуллакхаш Цора-гІалахь а, ЦІадан-гІалахь а хиллехьара, цигара адамаш, тоххарехь дохко а девлла, шайн дохкодовлар гойтуш йолу бедарш тІе а юьйхина, овкъарна тІе охьахевшина хир дара.
22Аса боху шуьга: Цорарчу а, ЦІаданарчу а нахана къематан дийнахь дуккха а атта хир ду шуначул.
23Ткъа хьо, Къапарнам-гІала,
хьо язйина стигала хьалайоккхур ю моьтту хьуна?
Йоккхур яц, жоьжахатин цІерга кхуссур ю.
Седамехь хьуна гина долу Іаламаташ хиллехьара, иза хІара де тІекхаччалц лаьтташ хир яра.
24Аса боху шуьга: Седамна кхана догІун долчу къематан дийнахь атта хир ду хьуна чул».
Суна тІе дуьйла, Аса синтем лур бу шуна
(Лака 10:21,22)
25ТІаккха Іийсас элира: «Аса сий до Хьан, Сан Да, стигаллий, латтий карахь долу Веза Эла, хьекъалчеххий, Іилманчеххий и хІума къайла а даьккхина, бер санна, догцІеначарна Ахьа иза дІаделларна.
26ХІаъ, Сан Да, иза Хьан лаамца хилла ду.
27Дерриг а Сан Дас схьаделла Суна, ткъа КІант Дена бен ца вевза. Да а ца вевза КІантаний, Цунна Да вовзийта лиъначунний бен.
28Дуьйла Суна тІе, кІадделларшший, балехь дершший. Аса дагна синтем лур бу шуна.
29Сан дукъ шайна тІеэца, Сох Іама, хІунда аьлча даг чохь Со чІогІа эсала а, кІеда а ву шуна. Цундела шуна Со волчохь деган синтем карор бу.
30Сан дукъ а дІакхехьалур долуш ду, Сан мохь а бац беза».
СадоІучу шоьтан дийнахь буьртигаш схьадахар
(Марк 2:23-28;Лака 6:1-5)
12
1СадоІучу шоьтан дийнахь Іийса дІайийначу аренгахула схьавогІуш хилла. Мацбелла болчу Цуьнан мурдаша, кІен кенаш схьа а дохуш, царна юккъера буьртигаш дууш хилла.
2И сурт гина болчу парушхоша Іийсага элира: «Хьажал! Хьан мурдаш Дала кхоьллинчу шоьтан садоІучу дийнахь ца магийна дерг лелош бу».
3Іийсас царна жоп делира: «Дауд-паччахьо, шен накъостий мацбелча, диначух лаьцна ца дешна аша?
4Цо, Делан цІа чу а вахана, Далла къобалдина долу деза бепиг, схьа а эцна, шений, шен накъосташний юккъехь декъа а декъна, диина, и санна долу хІума дан дихкина хилла доллушехь. И бепиг динан дайшна бен даа магош ца хилла.
5Товрат-хьехамаш тІехь аша ца дешна, Делан цІийнан кертахь болх а беш, динан дайша шоьтан садоІу де дохош хиларх лаьцна, ткъа царна цхьаммо а бехк ца билларх лаьцна а?
6Аса боху шуьга, тахана кхузахь Лаьттарг Делан цІийнал дуккха а лакхара ву.
7Делан Йозанна тІера „Суна шун вовшашца къинхетамалла хилар деза ду, аша Сан дуьхьа дохучу сагІанел“ – бохуш долу дешнех шу кхеташ делахьара, аша бехк боцурш бехке бийр бацара.
8Хаалаш, Адамийн КІант Дала кхоьллинчу шоьтан денна тІехь а Эла ву шуна».
Іийсас куьг заьІап долу стаг туовар
(Марк 3:1-6;Лака 6:6-11)
9Цул тІаьхьа цигара дІа а ваьлла, церан гуламан цІа чу вахара Іийса.
10Цигахь заьІап куьг долу стаг вара. Іийса бехкеван бахьанаш лоьхуш болчу парушхоша Кхуьнга хаьттира: «Товрат тІерачу хьехамаша пурба лой Далла леринчу шоьтан дийнахь нахана дарба дан?»
11Іийсас цаьрга элира: «Шайн уьстагІ ор чу боьжча, аша иза хьалабоккхур бацара, Далла леринчу шоьтан де делахь а?
12Ткъа стаг мел веза ву уьстагІал! Далла леринчу шоьтан дийнахь диканиг дан мегар ду».
13Цомгушчуьнга Іийсас элира: «Схьакховдаде хьайн куьг!» Цо куьг дІакховдийра. Иза цу сохьта, важа куьг санна, то а делла, дІахІоьттира.
14Парушхой, вовшах а кхетта, Іийса шаьш муха хІаллаквийр вара бохуш, барт бан буьйлабелира.
Хаьржина волу ялхо
15Иза хууш волу Іийса цигара дІавахара. Цунна тІаьхьа дукха адам хІоьттира. Цо цомгуш мел верг товира.
16ХІора Ша то мел винчу стагана Іийсас тІедиллира, Ша мила ву ма дийца аьлла.
17Цу тайпана кхочушхилира Дала ЕшаІ-ЯхІу-пайхамарехула аьлларг:
18«ХІара Сан Ялхо ву, Ас хаьржина волу.
Кхунна Со реза ву, Кхунах воккхавеш ву Со.
Сайн Са дуьллур ду Ас Кхунна тІе,
Кхо халкъашна нийсо дІакхайкхор ю!
19ХІара шуьца къийсалур а вац, Кхо Шен аз а айдийр дац.
Урамашкахь цхьанна а Кхуьнан аз а хезар дац.
20Кагбалла боллуш болу эрз а кагбийр бац Кхо,
дІаян гІерташ сийсаш йогуш йолу милт а дІайойур яц,
Ша, нийсо а йина, толам баьккхина валлалц.
21Халкъаш цунах дог тешна а хир ду!»
Іийса а, БаІал-Зебула а
(Марк 3:20-30;Лака 11:14-23;12:10)
22ТІаккха Іийсана тІе цхьа стаг валийра. Жинаша хьийзош хиларна, бІаьрзе а, мотт а сецна а вара иза. Іийсас иза товира: цомгушниг, мотт а буьйцуш, бІаьрса схьа а деана, дІахІоьттира.
23Адамаша, цец а дуьйлуш, вовшашка хоьттура: «Даудан КІант-м вац теша Иза?»
24Иза хезна болчу парушхоша элира: «Цо жинаш дІалелхадо церан эла волчу БаІал-Зебула-жинан гІоьнца».
25Іийсана хууш дара церан дагахь дерг. Цо элира: «Муьлхха а екъаелла йолу пачхьалкх хІаллакьхила хьаьхна ю. Юкъахь барт боцу хІора гІала я доьзал шаьш ма-хиллара латталур дац.
26Нагахь санна жин жино дІалаллахь, иблис ша-шена дуьхьал долу. Ткъа муха лаьттар ду цуьнан олалла?
27Нагахь Ас, аша ма-баххара, жинаш БаІал-Зебулин гІоьнца дІалохкуш хилча, шуна тІаьхьахІоьттинчара хьенан гІоьнца лохку уьш дІа? Иштта, цара йийр ю шуна кхел.
28Амма Аса Делан Синца уьш дІалахкахь, иза тоьшалла ду шуна Делан Олалла шу долчу кхаьчна хилар.
29Шел ницкъ болуш волчу стеган цІа чуьра хІума муха лачкъор ю, иза цкъа хьалха дІавихкина бен? Цул тІаьхьа бен далур дуй къола?
30Соьца воцург Суна дуьхьал ву, Соьца нах схьагулбеш воцург уьш дІасакхуьйсуш ву.
31Цундела боху шуьга: хІора латийначу къина, динчу Іесачу къамелана стаг дохковаьллачул тІаьхьа гечдийр ду, амма Делан Са сийсаздинчунна гечдийр дац.
32Адамийн КІантана вониг аьллачунна гечдан мега, амма Делан Дезачу Синна дуьхьал хІума аьллачунна гечдийр дац я таханлерчу бІешарахь а, я тІедогІун долчу бІешерашкахь а.
33Шуна хаьа дика стом кхио дика дитт оьшийла, ткъа вочу дитто вон стом ло. ХІора дитт шен стоьме хьаьжжина хуьлу.
34Шу, лаьхьанийн тІаьхье! Шун багара муха дер ду диканиг, шу шаьш зене нах хилча? Стеган даг чохь дерг матта тІехь ма хуьлу.
35Дикачу стага шен даг чуьра диканиг долуьйту, ткъа вочу стага шен кийрара вониг бен ца долуьйту.
36Амма Аса боху шуьга: къематан дийнахь хІора шаьш ойла а ца еш аьллачу дашна жоп дала дезар ду массеран а.
37ХІунда аьлча хьайн дешнашка хьаьжжина хьо я бехказавоккхур ву, я хьуна кхел йийр ю».
Тамашийна хІума гайтар тІедиллар
(Марк 8:11,12;Лака 11:29-32)
38Цхьаболчу Іеламчу нахий, парушхоший Іийсага дийхира: «Устаз! Тхуна чІогІа лаьара Ахьа тамашийна гІуллакхийн билгало гойтийла!»
39Амма Іийсас жоп делира: «Боьха а, телхина а йолу тІаьхье! Тамашийна гІуллакхийн билгалонашка сатуьйсуш ду-кх шу. Цхьа а билгало гур яц шуна, Юнус-пайхамарехула гайтинарг йоцург.
40Юнус кхаа дийнаххьий, кхаа бусий боккхачу чІеран кийрахь ма-хиллара, Адамийн КІант а хир ву Лаьттан даг чохь кхаа дийнаххьий, кхаа бусий.
41Къематан дийнахь Нунав-гІалара бахархоша, беллачуьра ден а белла, уьш бехке бийр бу, хІунда аьлча уьш Юнуса бина хаам бахьана долуш дохкобевлла, ткъа шуна хьалха Верг Юнусал лакхара ву.
42Цу тІаьхьенах болчу нахаца цхьаьна къилбехьара зуда-паччахь а денлур ю кхел ечу хенахь, цо уьш бехке а бийр бу, хІунда аьлча иза цхьана дуьненан маьІІера йогІура Сулим-паччахье ладогІа. Ткъа кхузахь Верг Сулим-паччахьал веза ву».
Харцжин юхадар
(Лака 11:24-26)
43«Харцжин стагах дІакъаьстича, иза хи доцучу яьссачу аренгахула долалой лелаш хуьлу, тІетовжа меттиг а ца карош.
44ТІаккха цо олу: „Со арадаьллачу цІа чу юхадоьрзур ду со“. Амма и стаг волчу юхадеъча, ша Іийна меттиг яьсса а, нуй хьаькхна а, цІанйина а карайо цунна.
45ТІаккха доьдий, цо шеца ворхІ харцжин даладо, шел дуккха а вон долу. Уьш, цу стагана чохь шайн хІусам а юьллий, даха ховшу. Эххар а оцу стеган хьал юьххьенца хиллачул а вон хуьлу. Изза хир ду тахана дехаш Іаш долчу вон адамашца а».
Іийсан нана а, вежарий а
(Марк 3:31-35;Лака 8:19-21)
46Нахаца Іийсас къамел дечу хенахь Цуьнан наний, вежарий арахь лаьтташ хилла, Цуьнца къамел дан лууш.
47Цхьаммо Іийсага элира: «Хьажахь, Хьан наний, вежарий, Хьоьца къамел дан лууш, хьоьжуш лаьтташ бу-кх арахь».
48Иза аьллачуьнга Іийсас хаьттира: «Мила ю Сан нана, муьлш бу вежарий?»
49Шен мурдашка куьг а кховдош, Цо элира: «ХІорш бу Сан нана а, вежарий а!
50Сан стигалара волчу Ден лаам кхочушбеш верг Суна ваша а, йиша а, нана а ю!»
Ахархочух лаьцна хьекъале дустар
(Лака 8:4-8;Марк 4:1-9)
13
1Цу дийнахь Іийса, цІа чуьра ара а ваьлла, Іоман йисте охьахиира.
2Цунна гонах адамийн йоккха тоба гулъелира. Цундела Иза, хІордкеманна чу а ваьлла, охьахиира, ткъа нах хи йистехь бисира.
3Іийсас, хьекъале дустарш а далош, дуккха а хІуманаш дийцира царна.
Цо элира: «Цхьа ахархо шен кха тІе хІу таса араваьлла.
4Цо хІу тосучу хенахь цхьадолу буьртигаш некъан йистехула охьаэгна хилла. Схьадаьхкинчу олхазарша уьш дІадиъна.
5Важа буьртигаш, жагІа а болуш, латта кІеззиг долчу метте охьаэгна дара. Цу буьртигаша сихха зІийдигаш тесна, хІунда аьлча цигахь латта кІезиг дара.
6Малх кхетча, цо и зІийдигаш ягийра, церан орамаш кІорга ца хиларна, уьш якъаелира.
7Кхидерш коканийн коьллаш юкъа ийгира, амма коьллаша, юкъ а елла, хІун зІийдигаш къайлаехира.
8Ткъа важа долу хІу дика латта долчохь нисделла. Уьш дикка хьала а девлла, хьийкъина ялта делла цара, цхьацца долчара бІе, кхузткъа, ткъе уьттазза дІадийначул сов а луш.
9Лергаш долчунна хІара хезийла!»
Дустаран маьІна довзийтар
(Лака 8:9,10;Марк 4:10-12)
10Іийсан мурдаша, Цунна тІе а баьхкина, хаьттира: «Хьекъале дустарш далош хІунда дуьйцу Ахьа нахе?»
11Іийсас цаьрга элира: «Шуна делла ду Стигалийн Олаллин къайленаш йовзар, ткъа царна уьш йовзар ца делла.
12ХІунда аьлча долчунна кхин а тІелур ду, цуьнан дерг кхин а стамлур ду. Ткъа доцучуьнгара цуьнан данне а доцург а дІадоккхур ду.
13Цундела дуьйцу Аса царна хьекъале дустарш. Уьш хьоьжуш боллушехь, царна хІумма а ца го дела а, ладугІуш боллушехь, хІумма а ца хеза я дуьйцучух ца кхета дела а.
14Царна тІехь Ешаъ-ЯхІу-пайхамарехула Делера болу хаам кхочушхуьлу:
„Аша ладугІур ду, амма шу цунах кхетар дац,
хьоьжур ду шу, амма маьІна къастор дац аша.
15Цу нехан дегнаш шагделла,
церан лергаш къорделла,
церан бІаьргаш дІахьаббина бу.
Цара иза ца леладахьара,
церан бІаьргашна са а гур дара,
церан лергашна хезар а дара,
церан дог кІеда а хир дара,
уьш шайна гІо дайта Суна тІе а богІур бара,
Аса уьш то а бийр бара!“
16Ткъа шу декъалдина ду, хІунда аьлча шун бІаьргашна го, лергашна хеза.
17Аса бакъдерг боху шуьга: дуккха а пайхамарш а, Делан лаамехь берш а лууш бара шуна гинарг ган, амма иза царна ца гина. Царна лиънера шуна хезаш дерг хаза, амма царна иза ца хезна».
Ахархочух лаьцначу дустаран маьІнах кхетор
(Марк 4:13-20;Лака 8:11-15)
18«Ткъа хІинца ладогІал хІу дІадуьйш волчух лаьцна хьекъале дустаран маьІне.
19Нагахь санна стагана Делан Олаллех лаьцна хаза а хезна, иза цунах ца кхеттехь, цунна иблис тІедогІу. Цо цу стеган даг чу дижинарг лачкъадо. ХІара ду некъан йисте охьаэгна долчу хІуьнан маьІна.
20ТІулгийн жагІанна юккъе доьжна долчу хІуьнан маьІна, хІора дашах а тешаш, иза цу сохьта хазахетарца тІеоьцуш волу стаг ву.
21Амма шен хила ма-беззара орам боцу дела, иза кІеззигчу ханна бен ца лаьтта. Дош бахьана долуш хало тІехІоьттича, иштта волу стаг сихха юьстах волу.
22Коканаш долчохь охьадоьжна долчу хІуьнан маьІна дича, дахаран гІайгІанаша а, хьолах Іехабаларо а и хезна дош диц а долуьйту, цуьнан дахарехь стом а ца ло бохург ду.
23Ткъа ялта хьийкъинчу лаьтта кхаьчна долу хІу – шега бохуш долчух кхета а кхеташ, иза хезаш верг ву. Цо бІозза, кхузткъазза, ткъе уьттазза дІадийначул сов хІу ло».
Асарх лаьцна хьекъале дустар
24Кхин а цхьа хьекъале дустар далийра Іийсас ладугІуш болчарна: «Стигалийн Олалла иштта ду. Цхьана стага шен кха тІехь дика хІу дІадийнера.
25Ткъа иза шен ялхошца вижина Іуьллучу хенахь кхуьнан мостагІа веана. Иза, кІена юккъе асаран буц а йийна, дІавахана.
26КІа, тІе а даьлла, кан баккха доладелча, асар а гучудаьлла.
27Ялхоша, шайн хьолада волчу а баьхкина, элира: „Тхан хьолада, ахьа дика хІу дІа ма дейтинера, ткъа асар стенгара даьлла кІена юккъе?“
28Хьоладас цаьрга элира: „Сан мостагІчо дина-кх иза“.
Ялхоша хаьттира цуьнга: „Оха, даха а гІой, схьаяккхий и буц?“
29„ХІан-хІа, – элира хьоладас. – Суна луур дацара аша асарца цхьаьна кІен кенаш схьадохийла.
30Уьш а, вуьш а цхьабосса хьаладовлийта. Ялта чудерзон хан тІекхаьчначу хенахь маьрсхошна аса тІедуьллур ду, цкъа хьалха буц схьа а яккхий, цІевнаш а дай, и буц ягае, ткъа кІа дІадуьллу цІа чохь схьагулде аьлла“».
ХІух а, морзанах а лаьцна хьекъале дустарш
(Марк 4:30-32;Лака 13:18-21)
31Цо кхин а цхьа хьекъале дустар далийра: «Стигалийн Олалла аренгахь дІадийначу уггар жимачу хІух тера ду.
32Иза кхечу хІун буьртигаш юкъахь массарал а жима ду, амма, тІе а даьлла, доккха хилча, бешахь мел долчу орамател уггар а лекха хуьлу. Цунах дитт хуьлу, стигаларчу олхазарша цуьнан гаьннаш юккъехь бенаш а деш».
33Кхин а цхьа хьекъале дустар а далийра Іийсас: «Стигалийн Олалла морзанах тера ду. Зудчо, бод хьакхош, кхаа сахь чохь схьаэцначу демах тоьхна иза. Морза, массанхьа а кхочуш, демах дІаийна».
34И шадерг а Іийсас гулбеллачарна хьекъале дустарш далош дуьйцура. Дустар ца далош, Цо хІумма а ца дуьйцура царна.
35Цу тІехь пайхамарехула аьлларг кхочушхилира:
«Аса шуьга хьекъале дустарш дуьйцур ду,
дуьне кхоьллинчу хенахь дуьйна къайлаха хилларг гучу а доккхуш».
Асарх лаьцна дийцинчун маьІна
36Нах а битина, Иза цІа чу вахара. Іийсан мурдаша, Цунна тІе а бахана, элира: «Аренгахь тІеяьллачу асаран бецах лаьцна Айхьа дийцинчух тхо кхетадехьа».
37Іийсас цаьрга элира: «Дика хІу дІадийнарг – Иза Адамийн КІант ву.
38Ткъа аре – иза дуьне ду. Дика хІу – Делан Олаллин бахархой бу. Ткъа асаран буц иблисан агІонгара нах бу.
39И асаран буц дІайийна волу мостагІа иблис санна ву. Ткъа ялта хьокху хан – иза дуьненан тІаьхьара зама ю. Маьрсахой маликаш санна бу.
40Асаран буц схьа а гулъеш, литтанаш а деш, ягош долу сурт хир ду дуьненан тІаьхьарчу заманчохь.
41Адамийн КІанта Шен маликаш дохуьйтур ду, къинош летош, зулам лелош берш Шен Олаллера, схьа а къастийна,
42уьш алуца йогуш йолчу пеша чу кхисса. Цигахь белхар а, цергаш хьекхор а ду.
43Делан лаамехь берш шайн Ден Олаллехь, малх санна, къегаш хир бу. Лергаш долчарна хІара дІахезийла».
ДІайоьллинчу хазнех а, мехалчу жовхІарех а лаьцна
44«Стигалийн Олалла аренгахь дІайоьллина йолу хазна санна ду. Стагана иза карийча, цо иза цкъа хьала а йоккхий, юха а дІаюллу. Дукха гІадваханчу цо, ваха а воьдий, шен берриг а бахам дІа а бухкий, и аре схьаоьцу.
45Стигалийн Олалла мехала жовхІарш лоьхуш лелачу совдегарх тера ду.
46Шена къаьсттина мехала долу жовхІар карийча, цо ша да мел волу хІума дІа а духкий, иза шен дола доккху.
47Кхин а Стигалийн Олалла Іам чу чІерий леца тесначу бойнах тера ду. Цу юккъе тайп-тайпана чІерий лелха.
48Бой юьзначул тІаьхьа, чІерийлецархоша иза хийисте хьалайоккху. Цул тІаьхьа цара, охьа а ховший, дика чІерий дІахоржу, ткъа вуьш дІакхуьссу.
49Иштта хир ду дуьненан тІаьхьарчу заманчохь. Маликаша, схьа а даьхкина, вониш дикачарах дІа а къастийна,
50йогуш йолчу пеша кхуьссур бу. Цигахь белхар а, цергаш хьекхор а ду».
51Іийсас Шен мурдашка хаьттира: «Шу кхетий Аса аьллачух?»
Цара жоп делира: «Кхета».
52ТІаккха Іийсас элира: «Цундела хІора Стигалийн Олаллехь мурд хилла схьавеана волу Іелам стаг цхьана хІусамдех тера ву, дІайиллинчуьра схьа а оьцуш, тиша а, цІена а хІуманаш дІалуш волчу».
Іийса Назарт-гІалахь тІе ца оьцу
(Марк 6:1-6;Лака 4:16-30)
53Хьекъале дустарш далош Ша дина долу къамел чекхдаьллачул тІаьхьа, Іийса цигара дІавахара.
54Ша кхиинчу гІала а веана, церан гуламан цІа чохь нах Іамо волавелира Иза. Массара а, цец а буьйлуш, вовшашка хоьттура: «Цунна мичара даьлла и хьекъал? Цунна мичара баьлла тамашийна хІуманаш лело ницкъ?
55Дечиган пхьеран кІант вац Иза? Цуьнан ненан цІе Марем яц? Ткъа вежарийн цІераш Якъуб, Юша, ШамІа, ЯхІуд бохуш яц?
56Вайна юкъахь лелаш бац Цуьнан йижарий? И шадерг а Цунна мичара даьлла?»
57Оцу нахана Иза къобалван ца лиира.
Ткъа Іийсас цаьрга элира: «Ша схьаваьллачу меттигехь а, шен цІахь а бен ца хуьлу пайхамар наха ца лоруш».
58Цо цигахь дукха тамашийна билгалонаш ца гайтира, церан тешар кІезиг долу дела.
Яхьъя-пайхамаран дІакхалхар
(Марк 6:14-29;Лака 9:7-9)
14
1Цу хенахь Галилай-махкахь паччахь волчу ХІародана Іийсах лаьцна хезна хилла.
2Шена ялхолла лелош болчаьрга цо элира: «И стаг нах хих чекхбоху Яхьъя ву. Иза веллачуьра денвелла, цундела бу цуьнгахь тамашийна билгалонаш гайта ницкъ».
3И де тІекхачале дикка хьалха ХІарод-паччахьо Яхьъя, схьа а лаьцна, буржалш а тоьхна, набахти чу кхоьссина хилла. Цо иза шен вешин Пилапан зуда ХІародад бахьана долуш дина хилла.
4Яхьъяс цунах бехк баьккхина хилла: «Хьан йиш яц цуьнца цхьаьна ваха», – аьлла.
5ХІарод и бехк баккхар бахьана долуш Яхьъя вен лууш хилла, амма адамех иза хІуттуш ца хилла, цара Яхьъя лоруш тІеэцна хилла дела.
6ХІарод вина де тІекхаьчча, ХІародадан йоІ паччахьний, цуьнан хьешашний хьалха халхаюьйлуш хилла. Цуьнан халхар чІогІа тайна волчу ХІарода
7чІагІо йина, ша цуьнан муьлхха а дехар кхочушдийр ду аьлла.
8Шен нанас иракарахІоттийна йолчу йоІа элира: «Шуьна чохь нах хих чекхбохучу Яхьъян корта схьаба суна».
9Ша гІайгІане воьжнехь а, шен хьешашна хьалха ша йина йолу чІагІо бахьана долуш, ХІарода, и дехар кхочушде аьлла, омра дина хилла.
10Яхьъян корта баккха аьлла, цо набахте нах бахийтина.
11Цара, шуьна чу а биллина, Яхьъян корта, схьа а беана, йоІе дІабелла, ткъа цо иза шен нанна дІабаьхьна.
12Яхьъян мурдаша, схьа а даьккхина, цуьнан дакъа дІадоьллина, ткъа цул тІаьхьа, баха а бахана, Іийсага и дерриг дІадийцина цара.
Пхи эзар стаг вузор
(Марк 6:30-44;Лака 9:10-17;Яхьъя 61-14;Яхьъя 6:1-14)
13Иза шена хезча, Іийса, хинкеманна тІе а хиъна, цхьа а стаг воцучу метте дІавахара, ша висархьама. Амма нахана и хІума дІахезча, шайн гІаланашкара схьа а баьхкина, уьш хин йистехула Цунна тІаьхьабахара.
14Ша хийисте хьалаваьлча, Іийсана адамийн йоккха тоба гира. Царах къа а хетта, цо царна юккъера цомгуш берш тобира.
15Суьйре тІееъча, Цуьнан мурдаш тІебаьхкира. Цара элира: «ХІара меттиг яьсса ю. Вайна хан а яьлла. Нах дІабахийта, ярташка а бахана, цаьрга шайна яа хІума эцийта».
16Ткъа Іийсас элира: «Уьш дІабаха оьшуш дац. Аша лур ю царна яа хІума».
17Мурдаша Цуьнга элира: «Вайгахь йолу шаерг а пхи хьокхаммий, ши чІарий бен яц».
18Ткъа Іийсас элира: «Уьш Со волчу схьаял».
19Цо, нах бай тІе охьа а ховшийна, шайгахь болу пхи хьокхам, ши чІарий схьа а эцна, стигала хьала а хьаьжна, и кхача къобалбеш, доІа дира. ТІаккха и хьокхамаш а, чІерий а дакъошка декъа а доькъуш, Шен мурдашка дІакховдадора Цо. Цара и дакъош нахе дІалора.
20Массара а яа а йиира, уьш буза а буьзира. Цул тІаьхьа, мурдаша тІаьхьайисинчу яа хІуманах шийтта тускар дуьзира.
21Цигахь яа хІума йиъначарна юккъехь, зударий, берашший доцург, пхи эзар боьрша стаг а вара.
Іийса хи тІехула дІавоьду
(Марк 6:45-52;Яхьъя 6:15-21)
22Цу сохьта Іийсас Шен мурдаш, хинкеманна тІе а ховшийна, Галилай-Іоман дехьарачу йисте Шел хьалха дІабахийтира, ткъа Ша нах дІахьовсо тІаьхьасецира.
23Нах дІа а хьовсийна, Іийса Ша цхьаъ лома хьалавелира, доІа дархьама. Суьйре тІекхаьчча, Иза цигахь Ша вара.
24Хин кема хийистера геннахь дара. Иза тулгІенаша дехьий-сехьий кхуьссура, кема чІогІа хьоькхуш болчу мохана дуьхьал доьдуш долу дела.
25Іуьйранна кхаа сахьтаний, ялх сахьтаний юккъехь Іийса уьш болчу хи тІехула дІаволавелира.
26Хи тІехула Иза вогІуш гича, Цуьнан мурдаша, кхера а белла, мохь хьаькхира: «Иза гІаларт ду!» – аьлла.
27«Доьналла долуш хила! Со ву шуна иза! Ма кхера!»
28Цунна дуьхьал Кипас элира: «Сан Эла! Иза Хьо велахь, Хьайн лаамца со хи тІехула Хьайна тІе ваийтахьара Ахьа!»
29«ТІевола!» – элира Цо.
Кипа, хинкеманна чуьра охьа а воьссина, хи тІехула Іийсана тІевахара.
30Шена чІогІа хьоькхуш болу мох гича, Кипа кхеравелира. Ша хи буха ваха воьлча, цо мохь хьаькхира: «Ва Эла! КІелхьарваккхахьа со!»
31Іийсас, сихха куьг дІа а кховдийна, иза хьалаваьккхира. Цо цуьнга элира: «Делах кІезиг тешаш верг! Хьайн даг чу шеко хІунда кхоллаялийтира ахьа?»
32Уьш хинкеманна чу бевлча, мох дІасецира.
33Цу чохь мел волчо а, корта охьа а таІийна, Іийсага элира: «Хьо баккъалла а Делан КІант ву!»
34Хин кеманна тІехь Іомал дехьа а бевлла, уьш Гансарт-махка кхечира.
35Цигарчу нахана Іийса вевзинчул тІаьхьа, массо а маьІІера Кхунна тІе цомгуш болу нах кхуьйлуш хилла.
36Цара, Іийсан бедарх куьг Іоттийтахьара бохуш, дехар дора. Цуьнан бедаран юьхах куьг мел Іоьттинарг, то а лой, дІахІуттура.
Дайша лелийна Іадаташ
(Марк 7:1-13)
15
1Ярушалайм-гІалара баьхкинчу парушхоший, Іеламчу нахий Іийсага элира:
2«Хьан мурдаша вайн дайша лелийна Іадаташ хІунда талхадо? Цара хІума яале хьалха куьйгаш цІандаран Іадат кхочуш хІунда ца до?!»
3Царна дуьхьал Іийсас элира: «Ткъа аша хІунда талхадо Дала тІедиллина долу парзаш, шайн Іадаташ ца дохорхьама?
4Дала аьлла ма ду: „Хьайн дай-наний лара“, ткъа „Шен дена я нанна неІалт аьлларг вен веза“.
5Амма аша боху шайн дега а, нене а ала мега: „Сан шуна гІо дан йиш яц, хІунда аьлча шуна лерина хилларг аса Далла совгІатна дІало“.
6Цу дешнаша дай-наний ца лара бакъо ло. Аша Дала шайна тІедиллина долу парз шаьш кхоьллина долу ламаст бахьана долуш дІадаьккхина.
7Шалхо лелорш! Шух лаьцна нийса аьлла хилла ЕшаІ-ЯхІус ша Делера бинчу хаамехь:
8„ХІокху адамаша Со багахь лору,
ткъа церан дегнаш Суна дукха генахь ду.
9Церан ларамах пайда бац,
хІунда аьлча церан хьехамаш Делера бац,
уьш адамаша кхоьллина бу“».
Далла гергахь стаг бехвеш дерг
(Марк 7:14-23)
10Нах Шена тІе а кхайкхина, Іийсас элира: «Соьга ла а догІий, Аса бохучух кхетахьара шу:
11стеган багахула чудоьдуш долчу хІумано Далла гергахь иза бех ца во, цу багахула арадолучо бен».
12ТІаккха тІебаьхкинчу мурдаша Іийсага элира: «Хьуна хаьий парушхой Ахьа аьлла долу дешнаш бахьана долуш шаьш юьхьІаьржачу хІиттина хеташ буйла?»
13Іийсас цаьрга элира: «Сан стигалахь волчу Дас дІадоьгІна доцу хІора орамат шен орамашца схьадаьккхина хир ду.
14Уьш машарца дІабахийта. БІаьрзе нах бу уьш. Царна тІаьхьахІоьттинарш а бу бІаьрзе. Хьалха ваьлларг а, тІаьхьахІоьттинарг а, ший а бІаьрзе хилча, и шиъ ор чу вужур ву».
15Цунна дуьхьал Кипас элира: «Кхетадехьа Ахьа тхо оцу дустарх».
16Ткъа Іийсас элира: «ХІинца а оццул кхетам боцуш ду шу?
17Шун бага кхаьчна долу хІума, зорх чу а кхочий, цул тІаьхьа кийрара арадолу.
18Амма шун багара арадолуш дерг шун даг чуьра арадолуш ду. Иза ма ду стаг Далла гергахь бехвеш дерг.
19Аса иштта боху шуьга, дерриг а вониг даг чуьра арадолуш долу дела: вон ойланаш, стаг вер, ямартло, нахаца лелар, къола дар, эладита кхоллар, харцдерг дийцар.
20Иза ду стаг Далла гергахь бехвеш дерг. Ткъа стага яа хІума яале шен куьйгаш ца диларх, иза Далла гергахь бехлур вац».
Кхечу къомах йолчу зудчун тешар
(Марк 7:24-30)
21Цигара дІа а ваьлла, Іийса Цорин а, ЦІаданан а гонах йолчу меттигашка дІавахара.
22Йоьлхуш, Цунна тІееара цигахь Іаш йолу канаІанхойх схьаяьлла йолу цхьа зуда: «Къинхетам бехьа сох, Веза Эла, Даудан КІант! Харцжинаша къиза хьийзош, са дуьллу меттиг яйна лелаш ю-кх сан йоІ».
23Амма Іийсас цуьнга хІумма а ца элира. Мурдаша, тІаьхьа а баьхкина, Цуьнга дехар дира: «ДІаэккхае и зуда! Массо а хенахь вайна тІаьхьа а яьлла, мохь хьоькхуш ю-кх».
24Цо цаьрга элира: «Исраилан тилабеллачу уьстагІашна бен гІо дан ваийтина вац Со».
25ТІаккха и зуда, Іийсана тІе а еана, гора а хІоьттина, йистхилира: «Веза Эла! ГІо дехьа суна!»
26Іийсас цу зудчуьнга элира: «Нийса дац иза, берашкара схьа а йоккхуш, юург жІаьлешна дІакхоссар».
27Зудчо элира: «Бакъ ду иза, Эла! Делахь а жІаьлеша а ма лехьадо хІусамден шуьн уллора охьадоьжна долу цуьргаш».
28ТІаккха Іийсас цуьнга элира: «Йиша, хьан Делах тешар чІогІа ду! Хьан лаам кхочуш хир бу!» Цу сахьтехь зудчун йоІ тоелира.
Дукха нах тобар
29Цигара дІа а ваьлла, Іийса Галилай-Іоман йистехула дІавахара. Лам тІе хьала а ваьлла, охьахиира Иза.
30Цунна тІе адамийн тобанаш эха юьйлаелира, шайца астагІнаш, бІаьрзенаш, заьІапхой, мотт ца хууш болу къора нах, кхиболу цомгуш нах а болуш. Цара уьш лаьттахь охьабохкура, Іийсан когаш хьалха. Ткъа Цо уьш тобора.
31Адамаш чІогІа цецдуьйлура шайна мотт ца хууш болу къора нах къамел деш гича, заьІапхой тобелча, астагІа берш, шерра ког а боккхуш, дІабоьлхуш гича, бІаьрзе берш са ган буьйлабелча. Уьш Исраилан Далла хастамаш беш бара.
Виъ эзар стаг вузавар
(Марк 8:1-10)
32Шен мурдаш тІе а кхайкхина, Іийсас цаьрга элира: «Суна къахета оцу нахах, хІунда аьлча кхо де а ду уьш Соьца болу, ткъа царна яа хІума яц. Уьш меца дІабахийта Суна ца лаьа, новкъахь уьш мацалла кхин а чІогІа гІел ца балийта».
33Мурдаша Цуьнга элира: «ХІокху юьстахчу меттехь вайна мичара карор ю оццул долчу халкъана яа хІума?»
34Іийсас цаьрга хаьттира: «Маса бепиг ду шуьгахь?»
Цара жоп делира: «ВорхІ бепиггий, масех чІарий бу».
35ТІаккха Цо массо а стаг лаьтта охьахаийра.
36ВорхІ бепиггий, чІерий схьа а эцна, Далла хастам а бина, куьйгаца каг а деш, Шен мурдашка кховдадора Цо, ткъа цара нахана дІадоькъура иза.
37Массара а шаьш дуззалц хІума йиира. ТІаьхьайисина йолу яа хІума мурдаша схьагулйича, ворхІ тускар хьаладуьзира.
38Адамийн тобанна юкъахь виъ эзар стаг вара, зударий, берашший ца лерича а.
39Нах дІасабевллачул тІаьхьа Іийса, хинкеманна тІе а хиъна, Магдан-гІалина улло дІавахара.
Іийсана тамашийна хІума гайтар тІедиллар
(Марк 8:11-13;Лака 11:29-32)
16
1Парушхой а, садукъой а баьхкира Іийса волчу Иза зерхьама. Цара дехар дира, шайна стигалара тамашийна билгало гайтахьара аьлла.
2Іийсас цаьрга элира: «Малх дІабузучу хенахь аша олу: „Кхана хаза хенан хІоттам хир бу, стигал цІийелла йолу дела“.
3Малх схьакхеттачу хенахь олу: „Таханлера де йочане хир ду, хІунда аьлча стигал цІарула-цІен а, кхоьлина а ю“. Шуна стигалан сибат девза, амма заманан билгалонаш къасто ца хаьа шуна.
4Боьхачу а, телхинчу а тІаьхьено тамашийначу гІуллакхийн билгалонаш лоьху, амма царна уьш гур яц, Юнус-пайхамарехула гайтина билгало бен».
Уьш шаьш болчохь а битина, Іийса дІавахара.
Парушхойн а, садукъойн а муьста бод
(Марк 8:14-21)
5Хих дехьабовлуш, Іийсан мурдашна бепиг схьаэца дицделлера.
6ТІаккха Іийсас цаьрга элира: «Варелаш, ларлолаш садукъойн а, парушхойн а муьстачу бедах».
7И дешнаш шайна юкъахь дийцаре динчул тІаьхьа цара элира: «Цо иза аьлла хир ду, вай новкъа довлуш бепиг схьа ца эцна дела».
8Іийсана-м хууш хилла цара дуьйцуш дерг. Цундела Цо элира: «Делах кІезиг тешарш! ХІунда боху аша шайгахь бепиг дац?
9ХІинца а ца кхетта шу цунах? Дагадаийтийша шайна тохарлера пхи бепиг, пхи эзар стагана вуззалц даъал хилла долу. Цул тІаьхьа шаьш дуьзна долу тускар маса хилла а дагадаийта.
10Ткъа шуна дага ца догІу виъ эзар стаг вузийна долу ворхІ бепиг а, цул тІаьхьа шаьш дуьзна долу тускар маса хилла а?
11ХІунда ца кхета техьа шу Аса баьпках лаьцна ца дуьйцийла? Аса шуьга ларло бохург парушхойн а, садукъойн а бод совсош тухуш болу муьста бод бу».
12ТІаккха уьш кхийтира Іийсас шайга дийцинарг бод совсош болу муьста бод боцийла. Цо уьш ларбеш дерг парушхойн а, садукъойн а хьехамаш бара.
Кипас Іийсах лаьцна аьлларг
(Марк 8:27-30;Лака 9:18-21)
13Іийса Пилап-паччахьан гІалин уллорачу метте веача, Цо шен мурдашка хаьттира: «Наха Адамийн КІант мила ву боху?»
14Цара элира: «Цхьаболчара Хьо нах хих чекхбоху Яхьъя ву боху, вукхара Эли-ЯхІу-пайхамар, ткъа кхозлагІчара Хьо Ярми-ЯхІу, я кхечу пайхамарех цхьаъ ву боху».
15ТІаккха Цо цаьрга хаьттира: «Ткъа аша хІун боху, Со мила ву боху аша?»
16ШамІа-Кипас жоп делира: «Хьо Дала леррина Къобалвинарг, дийна волчу Делан КІант ву».
17Цо аьллачунна дуьхьал Іийсас жоп делира: «Декъал хилла хьо, ШамІа, Юнин кІант, хІунда аьлча хьуна иза нахера ца хиъна, стигалахь волчу Сан Дегара хиъна.
18Аса боху хьоьга: хьо, тІулг санна волу, Кипа ву. Цу тІулга тІехь Аса Сайх тешначийн тоба кхуллур ю. Жоьжахатин цІеран а иза йохо ницкъ хир бац.
19Аса стигалийн Олаллера догІанаш лур ду хьоьга. Ахьа кху дуьнен чохь дихкинарг Дала дихкина хир ду. Ахьа дуьнен чохь магийтинарг, Дала магийтина хир ду».
20Цо шен мурдашка омра дира, Ша Дала леррина Къобалвинарг ву аьлла, цхьаьнгге а дІа ма ала аьлла.
Іийсас Шен Іожаллех а, денваларх а лаьцна дуьйцу
(Марк 8:31–9:1;Лака 9:22-27;Марк 8:31–9:1)
21Цу хенахь дуьйна Іийсас Шен мурдашка дуьйцуш хилла Ша Ярушалайме ваха везарх а, цигахь Шен баккхийчеран а, динан коьртачу дайн а, Іеламчу нехан а карах бала хьега безарх а лаьцна. Цо иштта дуьйцура Ша вийна хила везарх а, амма кхозлагІчу дийнахь веллачуьра денвала везарх а лаьцна.
22Кипа, Иза юьстах а ваьккхина, дуьхьало ян волавелира: «Дала тІе ма доуьйтийла иза, Веза Эла! И тайпа хІума Хьуна тІе ма кхочийла!»
23Кипига юха а вирзина, Цо элира: «ДІадала Суна уллора, иблис! Ахьа Суна новкъарло йо, хьан даг чохь Делан ойланаш яц, адамийн ойланаш ю».
24Іийсас Шен мурдашка элира: «Суна тІаьхьахІотта лууш болчара шайн „со“ бохург дІататта деза, шайн баланийн мохь
[8] схьа а эцна, Суна тІаьхьахІитта а беза.
25ХІунда аьлча шен са кІелхьардаккха воьлларг синах вер ву, ткъа Сан дуьхьа са дІаделлачунна бакъдолу дахар карор ду.
26ХІун до кху дуьненах, нагахь санна цо шен са дайинехь? ХІун до дерриг а дуьненах, нагахь стага шен са дайина хилча?
27Адамийн КІант шен Ден сийлаллица, гонах маликаш а долуш, схьавеача, Цо стагана хьакъ дІалур ду, хІораммо а динчуьнга хьаьжжина.
28Аса баккъалла а боху шуьга: шуна юкъарчу цхьаболчарна, шаьш кхалхале, Адамийн КІант гур ву, Шен Олаллица схьавогІуш волу!»
Іийса хийцавалар
(Марк 9:2-13;Лака 9:28-36)
17
1Ялх де даьлча, Іийса, Шеца Кипий, Якъуббий, цуьнан ваша Яхьъяй схьа а эцна, цаьрца лекхачу лам тІе хьала а ваьлла, адам доццучу метте юьстахвелира.
2Цигахь, царна хьалххахь, Дала Цуьнан амат хийцира. Іийсан юьхь, малх санна, къегаш яра, Цуьнан бедарш бІаьрган нур дойуш кІайн яра.
3ЦІеххьана церан бІаьрг кхийтира Іийсаца къамел деш волчу Эли-ЯхІу-пайхамарххий, Муса-пайхамарххий.
4Кипас Іийсага элира: «Веза Эла! Ма дика Іа вай кхузахь! Хьуна лаахь, аса кхузахь кхо кхалор хІоттор ю: цхьаъ Хьуний, цхьаъ Мусаний, кхозлагІниг Эли-ЯхІуний».
5Цо иза олучу юккъехь, лепаш йолу марха тІе а еана, уьш дІахьулбелира цуьнан ІиндагІехь. Мархи юккъера царна аз хезира: «ХІара ву Суна дукхавезаш волу Сан КІант! Цуьнгахула бу Сан лаам! ЛадогІалаш Цуьнга!»
6И аз шайна хезча, мурдаш, чІогІа кхерабелла, бертал лаьтта охьаийгира.
7Іийсас, царна тІе а веана, царах куьг а Іоьттина, элира: «Ма кхерало, хьалагІовтта!»
8Кортош хьалаайича, Іийса воцург, гонах цхьа а стаг ца гира царна.
9Уьш лам тІера охьабуьссучу хенахь Іийсас Шен мурдашка элира: «Адамийн КІант веллачуьра денваллалц цхьаьнгге а шайна гинарг ма дийцалаш!»
10ТІаккха Іийсан мурдаша хаьттира: «Хьалха Эли-ЯхІу-пайхамар ван веза хІунда олу те Іелам наха?»
11Іийсас жоп делира: «ХІаъ, Эли-ЯхІус, ван а веана, массо а хІуманна тІехь низам хІоттор ду.
12Амма Аса боху шуьга, Эли-ЯхІу цкъа веанера шуна. Нахана иза ца вевзинера. Ткъа цара цуьнца шайна луъург лелийнера. Цо санна, Адамийн КІанта а хьоьгур бу бала и нах бахьана долуш».
13ТІаккха царна хиира Цо вуьйцуш верг нах хих чекхбоху Яхьъя вуйла.
Жино хьийзош волу кІант туовар
(Марк 9:14-29;Лака 9:37-43)
14Іийса адамаш долчу юхавирзича, Цунна тІевеара цхьа стаг. Цунна хьалха гора а хІоьттина, цо элира:
15«Веза Эла! Къинхетам бехьа сан кІантах! Иза лазар догІуш ву. Цо чІогІа Іазап хьоьгу. Лазар тІедеъча, иза цІерга а вужу, хи чу а волу.
16Аса Хьан мурдаш болчу валийнера иза, амма цаьрга цунна дарба дан ца делира».
17Іийсас элира: «Галбевлла болу нах! Ва тешар доцу тукхам! Мел хир ву техьа Со шуна юкъахь? Мел лан деза техьа Аса шу? Схьавалаве иза Со волчу!»
18Іийсас жине, арадала аьлла, омра дира. Цу сохьта кІант товелира.
19Іийса Ша волчу хенахь Цуьнан мурдаша, тІе а баьхкина, хаьттира: «Тхоьга хІунда ца даккхаделира те и жин ара?»
20-21Цо элира: «Шун Делах тешар кІезиг долу дела. Аса баккъал боху шуьга: нагахь санна шун Делах тешар жимачу буьрттигал а белахьара, и лаьтташ болчу цу ломе аша „ДІахила“ аьлча, иза дІахуьлур бара. Шуьга да ца луш цхьа а хІума хир дацара»
[9].
Іийсас юха а шен вала везарх а, денвала везарх а лаьцна дуьйцу
(Марк 9:30-32;Лака 9:43-45)
22Шаьш цхьаьна Галилай-махка схьадаьхкича, Іийсас Шен мурдашка элира: «Адамийн КІант нехан кара дІалур ву.
23Иза цара вуьйр ву. Амма кхозлагІчу дийнахь Иза денлур ву».
Цуьнан мурдаш чІогІа гІайгІане ийгира.
Делан цІенна ял ялар
24Уьш Іийсаца Къапарнаме кхаьчча, Кипина тІебаьхкира Делан цІенна ял гулъеш берш. Цара хаьттира: «Шун устазо Делан цІенна гІуллакхна ял
[10] лой?»
25Кипас жоп делира: «Ло!»
Иза а аьлла, Кипа цІа чу вахара. Цо цхьа а дош алале, Іийсас цуьнга хаьттира: «Хьуна муха хета, ШамІа: дуьнен чохь болчу паччахьаша ял шайн махкарчу бахархошкара йоккху, я кхечу махкара баьхкинчу бахархошкара йоккху?»
26Кипас элира: «Кхечу махкара баьхкинчу нахера йоккху».
ТІаккха Іийсас элира: «Делахь хІета церан бахархой, ял ца луш, кІелхьарбовлу-кх.
27Амма кхузара Іедалехь болу нах оьгІаз ца бахийта, ваха а гІой, чІерий лоцу мІара хи чу а кхоссий, уггар хьалха айхьа схьалаьцна болчу чІеран бага хьажа. Цигахь хьуна къастийна ахча карор ду. Иза схьа а эций, хьайна а, Суна а тІера ял дІало».
Мурдех лакхарниг мила ву?
(Марк 9:33-37;Лака 9:46-48)
18
1Іийсана тІе а баьхкина, Цуьнан мурдаша хаьттира: «Стигалийн Олаллехь уггар лакхара верг мила ву?»
2Цо, бер тІе а кхайкхина, мурдашна юккъе иза дІа а хІоттийна,
3элира: «Аса баккъалла боху шуьга: шайн дегнаш цІан а дина, бераш санна дІа ца хІиттахь, Стигалийн Олалла тІе а лаьцна, шу цкъа а Делаца хир дац.
4ХІара бер санна, муьтІахь а хилла, дІахІоьттинарг Стигалийн Олалла тІелаьцначарна юкъахь уггар лакхара ву.
5Сан дуьхьа иштта цхьа бер тІеоьцучо Со а оьцу тІе».
Къа латоран бахьанаш
(Марк 9:42-48;Лака 17:1,2)
6«Амма Сох тешаш болчу царах лахара волчуьнга къа латадойтуш волчу хІора стагана, хьеран тІулг коча а тасийтина, ша хи чу а кхоссийтина, хІорда буха вахар гІоле ду.
7Ма декъаза ду-кх дуьне, къа латоран бахьанаш шена чохь хиларна. Къа латоран бахьанаш хила дезара, амма декъаза бу къа лато бахьанаш дохуш болу нах.
8Хьан куьйго я кого хьоьга къа латадайта бахьана даьккхинехь, и куьг я ког, схьа а даккхий, дІакхосса. ХІунда аьлча ког-куьг а доцуш Далла гергахь вахар гІоле ду хьуна, ши ког а, ши куьг а шайн меттехь а долуш, жоьжахатин цІергахь хьо вагавойтучул.
9Хьан бІаьрг бахьана долуш хьох къа леттехь, иза, схьа а баккхий, дІакхосса. Цхьана бІаьргаца Далла уллохь вехаш хилар гІоле ду хьуна, ший а бІаьрг а болуш, жоьжахатин цІергахь хьо вагавойтучул».
Байначу уьстагІах лаьцна хьекъале дустар
(Лака 15:3-7)
10-11«Варелаш, цхьанна а цу лахара болчарна вас ма елаш. Аса тоьшалла до шуна, церан маликашна стигалахь волчу Сан Ден юьхь го аьлла
[11].
12Шуна муха хета? Шен бІе уьстагІ берг, царна юкъара цхьа уьстагІ дІакъаьстича, бисина болу безткъе ткъайоьсна уьстагІ шаьш болчохь лам чохь а битина, и дІакъаьстина уьстагІ лаха гІур вац?
13Ас баккъалла а боху шуьга: шена дІакъаьстина цхьа уьстагІ схьакарийча, лам чохь бисинчу безткъе ткъайоьсна уьстагІал оцу цхьана уьстагІах цуьнан самукъадер ду.
14Иштта шун стигалахь волчу Дена а ца лаьа цу лахара болчарах цхьа а дІакъастийта».
Къинош летош волу ваша
15«Хьан динан вашас хьуна дуьхьал къа латадахь, ваха а гІой, шаьшшиъ волчохь шегара даьллачух иза кхетаве. Цо хьоьга ладогІахь, тІаккха ахьа цунах юха а хьайн динан ваша во.
16Амма цо хьоьга ла ца догІахь, хьайца цхьаъ я шиъ стаг валаве, хІунда аьлча Йозанаша ма-бохху: „ХІорра а бехкевар шина я кхаа тоьшалла дечеран багахула чІагІдийр ду“.
17Цо цаьрга а ла ца догІахь, динан гуламе дІадийца. Цо цаьрга а ла ца догІахь, кхечу къаьмнех болчу нахаца я ял схьагулъеш болчаьрца санна, юкъаметтиг лелае цуьнца.
18Баккъалла а боху Ас шуьга: аша кху дуьнен чохь дихкина долу гІуллакх стигалахь Дала а дихкина хир ду. Аша кхузахь нахана пурба лахь, иза Дала делла пурба санна хир ду.
19Кхин цхьа хІума а эр ду Аса шуьга: шух волчу шиммо, барт а бина, доІанехь Деле доьхуш хилахь, цара деххнарг Сан стигалахь волчу Дас кхочушдийр ду.
20ХІунда аьлча шиъ-кхоъ стаг Сан цІарах вовшахкхетахь, цаьрца Со а хир ву».
КъинтІера ца ваьллачу ялхочух лаьцна хьекъале дийцар
21Кипас, Іийса волчу а веана, хаьттира: «Сан Эла! Вашас суна дуьхьал къа латош хилча, со мосазза къинтІера вала веза цунна? ВорхІазза вала везий?»
22Ткъа Іийсас цуьнга элира: «Аса боху: иза ворхІазза хир дац, ворхІазза кхузткъе итт эцча санна, хир ду.
23Стигалийн Олалла хІокхунах тера хила мега. Цхьа паччахь шен ялхошкара декхар схьагулдеш хилла.
24Декхар схьагулдан иза волавелча, кхунна тІевалийна цхьа ялхо. Иза итт эзар гали дашо ахча декхарийлахь хилла.
25Амма и декхар схьадала цуьнан таро йоцийла хиъча, паччахьо омра дина, иза цуьнан зудчуьнца а, берашца а, цуьнан йолчу салпалца а шен декхар юхадерзорхьама дІавохка аьлла.
26ТІаккха ялхочо, шен паччахьна хьалха гора а хІоьттина, дехар дина: „Ахьа цхьажимма собар дехьа, аса декхар дІалур ду хьуна!“
27Паччахьна ялхочух къахетта. Цо иза, декхарна къинтІера а ваьлла, дІавахийтина.
28Ткъа цу ялхочо, шена бІе динари дети-ахча декхарийлахь волчу вукху ялхочунна тІе а вахана, иза лаг тІера а лаьцна, цуьнан са а дукъош, цо шена схьадалаза долу декхар схьадийхира: „Схьало айхьа суна схьадала дезарг!“ – аьлла.
29ТІаккха цу ялхочо, хІокхунна хьалха гора а воьжна, дехар а деш, элира: „Собар дахьара ахьа, аса хьан дерриг а декхар дІалур дара“.
30Амма хьалхарчу ялхочо цуьнга ла ца дуьйгІира. Цо иза шен декхар схьадаллалц набахти чу воллийтира.
31И хІума гина болчу ялхоша шайна гинарг, эла волчу дІа а бахана, дІадийцира.
32Эло, и ялхо тІе а кхайкхина, цуьнга элира: „Сий доцу лай! Ахьа дехар дича, аса сайн дерриг а декхар, къинтІера а ваьлла, хьуна дитира.
33Ткъа ахьа а мегар дацара хьо санна волчу хьайн накъостах къинхетам бан, аса хьайх ма-барра?“
34ОьгІазваханчу эло омра дира, ницкъ а беш, иза набахти чохь латтаве, цо дерриг а декхар схьадаллалц, аьлла.
35Иштта хир ву шуьца Сан Стигалара Да а, шу даггара шайн вешина къинтІера ца довлахь».
Стага зуда дІаяхийтарх лаьцна хьехам
(Марк 10:1-12)
19
1Шен къамел чекхдаьллачул тІаьхьа Іийса, Галилай-махкара дІа а вахана, ЯхІуд-махкарчу Йордан-хина дехьарачу агІонгахь йолчу метте веара.
2Цунна тІаьхьа хІоьттина лелаш адамийн тобанаш яра, Цо царна цигахь дарбанаш а дира.
3ТІаккха Іийсана тІе парушхой баьхкира, Иза зерхьама. Цара хаьттира: «Бакъонехь нийса хир дуй муьлххачу бахьанехь а стаг шен зудчух дІасакъастар?»
4Іийсас жоп делира: «Аша ца дешна Кхоьллинчо и шиъ юьхьанца стаггий, зудий кхоьллина хиларх лаьцна?
5Цигахь аьлла ду:
„Иза бахьана долуш, шен дай-наний а дитина,
стаг шен зудчуьнца цхьаьнакхетар ву.
ТІаккха и шиъ цхьаъ хир ду“.
6ХІинца уьш шиъ доцуш, цхьаъ санна долу дела, цхьаммо а къаста ма дойла Дала цхьаьнатоьхнарг!»
7ТІаккха цара Цуьнга хаьттира: «Ткъа Мусас тІе хІунда диллина, дІасакъастарх лаьцна йозанца дина долу тоьшалла зудчуьнга дІа а лой, цуьнца дІасакъаста аьлла?»
8Іийсас цаьрга элира: «Шун дегнаш къиза долу дела елла шуна Мусас зудчуьнца дІасакъаста бакъо. Амма дуьххьара иштта ца хилла.
9Ткъа Аса боху шуьга: зуда сийсаза лелар бахьана а доцуш, кхин хІума бахьана долуш иза йита а йитина, шена кхин зуда ялийна волу стаг, ямартло еш ву».
10Мурдаша Цуьнга элира: «Майрачун зудчунна хьалха долу декхарш иштта делахь, цунна зуда а ца ялош Іер гІолехь ду».
11Ткъа Цо элира: «Дала шена деллачунна чохь бен тарлур дац Сан дешнаш
[12].
12Цхьаберш шаьш дуьнен чу бовллушехь ваьІна стаг санна хуьлу, вуьш – нах бахьанехь хуьлу иштта, ткъа кхозлагІнаш Стигалийн Олалла бахьана долуш зуда ца ялош соцу. Шена и хьехам чохь тарлочунна иза чохь тарлойла».
Іийсас бераш декъалдо
(Марк 10:13-16;Лака 18:15-17)
13Іийса волчу бераш далийра, царна тІе куьйгаш а дехкина, Цуьнга доІа дайтархьама. Амма Цуьнан мурдаш резабоцуш, бераш далош баьхкинчарах бехкаш дохуш, луьйш бара.
14Іийсас элира: «ХІара бераш тІедахкийта Суна, царна дуьхьало ма е, хІунда аьлча Стигалийн Олалла тІелаьцнарш уьш санна бу».
15Царна тІе куьйгаш а дехкина, Цо уьш декъалбира. Цул тІаьхьа Иза цигара дІавахара.
Хьалдолу стаг
(Марк 10:17-31;Лака 18:18-30)
16Цхьана стага, Іийсана тІе а веана, хаьттира: «Устаз, муьлха дика болх бан беза аса Дела волчохь хедар доцучу дахаре со нисвалийта?»
17Іийсас цуьнга элира: «Соьга хІунда хоьтту ахьа, диканиг муьлха ду бохуш. Цхьаъ бен вац Диканиг. Ткъа хьо Дела волчохь хьайн дахар нисдалийта лууш велахь, хьайна тІедиллина парзаш кхочушде».
18Жимачу стага хаьттира: «Муьлха парзаш?»
Іийсас жоп делира: «Адам ма де, нахаца ма лела, къола ма де, харц тоьшалла ма де,
19дай-наний а лара, хьайн уллораниг хьо санна веза».
20Жимачу стага Цуьнга элира: «Иза шадерг а аса кхочушдина, кхин хІун оьшу суна?»
21Іийсас жоп делира: «Кхачамалла йолуш хьо хила лууш велахь, ваха а гІой, хьайн мел долу хІума дІа а дохкий, къечарна дІасадекъа, тІаккха стигалахь жовхІар хир ду хьан. ТІаккха, схьа а волий, Суна тІаьхьахІотта».
22И дешнаш шена хезча, жима стаг, гІайгІане а воьжна, дІавахара, хІунда аьлча иза чІогІа хьал долуш вара.
23Шен мурдашка Іийсас элира: «Баккъалла а боху шуна Аса: хала ду хьалдолчунна, Стигалийн Олалла тІе а лаьцна, Далла уллохь хила.
24Кхин цхьаъ а эр ду Аса шуьга: эмкална механ Іуьргахула чекхъяла атта ду, хьалдолчунна, Делан Олалла тІе а лаьцна, Далла уллохь хуьлучул».
25Мурдаша, иза шайна хезча, чІогІа цец а бевлла, хаьттира Цуьнга: «Ткъа мила ваккхалур ву кІелхьара?»
26Цаьрга а хьаьжна, Іийсас элира: «Адамашка иза кхочушдалур дац, амма Деле дан а ца луш хІумма а дац».
27Кипас Цуьнга элира: «Хьажахьа! Дерриге Іадда а дитина, Хьуна тІаьхьа хІиттина-кх тхо. Тхоьга хІун кхочур ду?»
28Іийсас цаьрга элира: «Баккъалла а боху Аса шуьга: керла дуьне дІа а хІоттийна, Адамийн КІант Шен сийлахьчу паччахьан гІанта тІе охьахуун волчу хенахь, Суна тІаьхьахІиттина шу а цигахь хир ду. Исраилан халкъана юкъарчу шийтта тайпанна кхел а еш, шу шийтта паччахьийн гІанташна тІе охьаховшур ду.
29Сан дуьхьа шен цІа, я вежарий-йижарий, я да а, нана а, я бераш, я шен бахам битина волчу стеган хьал бІозза дукха стамлур ма ду, ткъа Дела волчохь хедар доцу дахар а хуьлуьйтур ду цуьнан.
30Амма хІинца хьалхе йоккхуш болу дукхахберш тІаьхьара хир бу, ткъа тІаьхьарнаш хьалхара хир бу».
20
Кемсийн бешара белхалой
1«ХІунда аьлча Стигалийн Олалла иштта ду. Шен долахь латта а долуш, Іуьйранна сахуьлучу хенахь шен кемсийн бешахь болх байта белхалой лаца вахана цхьа стаг.
2Цхьа динари
[13] ахча лур ду аьлла, цаьрца барт а бина, цо уьш шен кемсийн беша дІахьажийна.
3Іуьйранна исс сахьт даьлча, базаран майданахула тІехволуш, цунна гина цхьа а хІума а ца деш лаьтташ волу масех стаг.
4Цо цаьрга аьлла: „Дуьйло, сан кемсийн бешахь болх бе, аса шуна бала беззаш болу мах дІалур бу“.
5Уьш дІабахана. Де делкъе даьлча а, юха делкъал тІаьхьа кхо сахьт даьлча а, базаран майдане а вахана, оцу стага нах кемсийн беша болх бан бахийтина.
6Суьйранна пхи сахьт даьлча иза майдана веача а, гина цунна деш хІума а доцуш лаьтташ болу нах. Цо цаьрга хаьттина: „Шу хІунда лаьтта кхузахь, деш-дуьтуш хІума а доцуш?“
7Цара жоп делла: „Тхо цхьаммо а болх бан тІе ца лаьцна дела лаьтта-кх“. ТІаккха цо цаьрга аьлла: „Шу а гІо сан кемсийн беша болх бан“.
8Суьйре тІекхаьчча, беш йолчу дас ша белхалошна тІехьажа хІоттийначуьнга элира: „Белхалой схьа а кхайкхий, царна алапа дІало – тІаьхьара болчарна тІера дІадоладай, хьалхарчарна тІекхаччалц“.
9Пхи сахьт даьлча цо схьахьажийнарш схьабаьхкича, царна цхьацца динари ахча делла.
10Хьалха цо тІелаьцна болчарна, шайна алсам ахча дала деза аьлла хетташехь, царна а делла цхьацца динари.
11Ахча схьаэцначул тІаьхьа уьш, хьолахочунна резабоцуш, къамелаш дан буьйлабелла.
12Цара бохуш хилла: „Уггар тІаьхьа баьхкинчара цхьана сахьтехь бен болх ца бина, ткъа уьш тхоьца дІанисбина. Ткъа дукхах болу болх оха бина, дийнахь сарралц малхан тов а ловш“.
13Царах волчу цхьаьнга хьоладас аьлла: „ХІей къонах, аса хьоьца хьарамло ма ца йина. Вайшиммо бина барт ма бара, ахьа цхьана динарих болх бийр бу аьлла.
14Хьайна догІуш долу ахча дІа а эций, дІагІо хьайн новкъа. Ткъа суна тІаьхьо баьхкинчарна а хьуна деллачул ахча дала лаьа.
15Сайн бахамах сайна луъург дан йиш йолуш вац со? Сан комаьрша хилар бахьана долуш ю хьан соьца йолу хьагІ?“
16Иштта тІаьхьарнаш хьалхара хир бу, ткъа хьалхе йоккхуш берш тІаьхьара хир бу».
Іийсас кхозлагІа а Шен Іожаллех а, Ша денлург хиларх а лаьцна дуьйцу
(Марк 10:32-34;Лака 18:31-34)
17Ярушалайме боьдучу новкъахь Іийсас Шен шийтта мурде, юьстаха а ваьккхина, элира:
18«ЛадогІа Соьга. Вай Ярушалайме доьлхуш ду. Цигахь Адамийн КІант динан коьртачу дайшкий, Іеламчу нахей дІалур ву. Цара Иза вен кхел йийр ю.
19ТІаккха Иза хийрачу къаьмнийн нахе сийсазваккхийта дІалур ву. Цара Иза жІарах дІатухур ву. КхозлагІчу дийнахь Иза денвийр ву».
Якъубан а, Яхьъян а дехар
(Марк 10:35-45)
20Цу хенахь шен кІенташца Зевадин зуда тІееара Цунна. Гора а хІоьттина, Цуьнга дехарца йистхилира иза.
21Іийсас цуьнга хаьттира: «Хьуна хІун оьшу?»
Цо жоп делира: «Суна чІагІо ехьа, Хьан Паччахьаллехь хІара сан ши кІант Хьайна юххехь охьахуур ву аьлла. Цхьаъ Хьуна аьтту агІор, важа аьрру агІор охьахаавехьа».
22Амма Іийсас элира: «Шаьш хІун доьху а ца хаьа шуна. Аса молу къаьхьа кад малалур буй те шуьга?»
«Бу», – элира цара.
23Ткъа Іийсас цаьрга элира: «Аса молу къаьхьа кад-м мер бу аша. Амма Суна аьтту агІор, я аьрру агІор охьахаар – иза Сан карахь дац. Сан Дас и меттигаш цхьаболчу нахана кечйина, уьш хила еззачеран хир ю».
24Иза шайна хезча, висина итт мурд оьгІазвахара цу шинна.
25Амма Іийсас, уьш Шена тІе а кхайкхина, элира цаьрга: «Шуна хууш ма ду, кхечу къаьмнийн куьйгалхоша шайн адамашна тІехь олалла дойла а, ткъа лакхара хьалдолчу наха уьш бацабойла а.
26Амма шуна юкъахь хила ца деза иштта. Шух уггар лакхара хила лууш верг шун ялхо хила веза.
27Шух хьалхара хила лууш верг шун лай хила веза.
28Адамийн КІант а ма ца веана Шена хьалхара гІуллакх дайта. Иза нахана гІуллакх дан а, Шен дахар дІадала а веана, дукхахболчеран къинош дІатакхархьама».
Іийсас бІаьрзе ши стаг туовар
(Марк 10:46-52;Лака 18:35-43)
29Іийсай, Цуьнан мурдашший Ерихон-гІалара дІабоьлхучу хенахь, царна тІаьхьа лелаш адамийн тобанаш яра.
30Некъа йистехь хиъна Іаш волу бІаьрзе ши стаг, Іийса уллохула тІехволуш шайна хаавелча, мохь а тухуш, вистхилира: «Къинхетам бехьа тхох, Веза Эла, Даудан КІант!»
31Тобанна юкъара нах, гІовгІа ма е а бохуш, вуьш чехо хІоьттича, цара кхин а чІогІа мохь хьаькхира: «Веза Эла! Даудан КІант! Къинхетам бехьа тхох!» – аьлла.
32ТІаккха Іийсас, саца а сецна, уьш Шена тІекхайкхира. Цо цаьрга хаьттира: «Аса хІун дойла лаьара шуна?»
33Цара Цуьнга элира: «Эла! Тхуна тхан бІаьргаш схьаделладала лаьара».
34Царах къа а хетта, Іийсас церан бІаьргех куьг Іоьттира. Церан бІаьрса цу сохьта схьадеара. И ши стаг Цунна тІаьхьахІоьттира.
Іийса декъалварца Ярушалайма чувар
(Марк 11:1-11;Лака 19:28-40;Яхьъя 12:12-19)
21
1Ярушалаймана улло а баьхкина, Зайт-диттийн ломана уллохь Іуьллуш йолчу Бет-Паге шаьш кхаьчча, Іийсас Шен мурдех шиъ вахийтира,
2хьехар а дина: «Шайна хьалха Іуьллуш йолчу юьрта а гІой, уллохь вирбекъа а йолуш, дІайихкина йолу вир шайна гича, иза схьа а ястий, уьш а ялош, Суна тІе схьадуьйла.
3Шайга цхьаммо хаттахь, аша ала деза: „Уьш Элана оьшуш ю. Цо уьш сихха юха схьаялайойтур ю“».
4И шадерг а хилла пайхамарехула аьлла хилларг кхочушхилийтархьама:
5«ДІаала Цийонан йоІе:
„Хьажал, хьан Паччахь ву хьо йолчу тІевогІуш!
Цуьнан эсала амал ю.
Иза вирана тІехиъна вогІу,
боьршачу вирбокъана тІехиъна вогІу!“»
6Цуьнан мурдаша, бахана, Цо аьлларг кхочушдира.
7Цара виррий, вирбекъий схьаялийра, царна тІе шайн бедарш а ехкина. ТІаккха Іийса цу бедаршна тІехула вирана тІехиира.
8Адамийн тобанна юкъахь болчара шайн бедарш некъа тІе охьатуьйсура, вукхара диттийн гаьннаш, схьа а хедош, некъа тІе охьадохкура.
9Цунна хьалха а, тІехьа а адамийн тобанаш яра. Цара, мохь а бетташ, бохура: «Хастам бу Даудан КІантана! Декъал хуьлда Везачу Элан цІарах вогІуш Верг! ХІашанна!
[14] Хастам бу стигалшкарчу Веза Воккхачу Далла!»
10Иза Ярушалайме чувеача, ерриг а гІалара адамаш синтем байна дара, цара вовшашка хоьттура: «Иза мила ву?»
11Адамийн тобанна юкъара царна жоп делира: «Галилай-махкахь йолчу Назарт-гІалара Іийса-пайхамар ву», – аьлла.
Делан цІийнан керт цІанъяр
(Марк 11:15-19;Лака 19:45-48;Яхьъя 2:13-22)
12Іийсас, Делан цІийнан керта а вахана, цигахь йохкаэцар лелош мел верг аралаьллира. Цо ахчанаш хуьйцучеран гІопастанаш а, кхокхий духкучеран гІанташ а харцийра.
13Цо элира: «Яздина ду:
„Сан цІа доІанаш ден цІа олуш хир ду“.
Ткъа аша кхунах „зуламхойн бен“ бина».
14Делан цІийнан кертахь волчу Цунна тІеэха буьйлабелира бІаьрзенаш, астагІнаш. Цо уьш тобира.
15Динан коьртачу дайшний, Іеламчу наханий Цо лелош долу тамашийна хІуманаш гича а, Делан цІийнан кертахь бераша детта маьхьарий: «Хастам хуьлда Даудан КІантана!» – бохуш шайна хезча а, уьш карзахбевлла хьаьвзира.
16Цара Іийсага хаьттира: «Хьуна хезий цара бохург?»
Іийсас жоп делира: «Хеза. Аша цкъа а ца дешна:
„Кегийчу берийн а, декхаш долчу берийн а багахула
бойтур бу Ахьа хастамаш“?»
17Цигара дІа а ваьлла, Іийса Бет-ХІине вахара. Буьйса цигахь яьккхира Цо.
Комарийн диттана сардам боллар
(Марк 11:12-14,20-24)
18Іуьйранна гІала юхавогІучу хенахь Іийса мацвеллера.
19Некъан йистехь ша лаьтташ долу комаран дитт а гина, Иза цунна тІевахара. Амма цунна тІехь, гІаш доцург, цхьа а стом бацара. ТІаккха Цо дитте элира: «Цкъа а цхьа а стом ма латабойла хьуна тІе!» Комаран дитт цу сохьта дакъаделла дІахІоьттира.
20И сурт шайна гича, Кхуьнан мурдаша, чІогІа цец а бевлла, хаьттира: «И комаран дитт муха дакъадели сел сиха?»
21Іийсас цаьрга жоп делира: «Аса баккъалла а боху: шун, шеко а йоцуш, чІогІа тешар делахь, шуьга хІокху комаран диттана хилларг дан ницкъ кхаьчна а ца Іаш, аша и лаьтташ болчу ломе: „Хьала а балий, хІордана чу кхоссало“, – алахь, иза а кхочуш хир ду.
22Аша доІанехь Делах тешарца доьхуш мел дерг а кхочуш хир ду».
Іийсан олалла шеконе диллар
(Марк 11:27-33;Лака 20:1-8)
23Иза, Делан цІийнан керта а веана, нах Іамош волчу хенахь динан коьртачу дайша а, къаноша а, Кхунна тІе а баьхкина, хаьттира: «Муьлхачу бакъонца ду Ахь деш дерг? Хьан елла Хьуна и бакъо?»
24Іийсас цаьрга жоп делира: «Аса а дийр дара шуьга цхьа хаттар. Цунна аша жоп лахь, тІаккха Аса а эр ду шуьга, хьенан бакъонца деш ду и дерриг а.
25Яхьъяс адамаш хих чекхдахар мичара дара? Стигалара дара я Адамашкара дара?»
ТІебаьхкинарш вовше барт бан хІиттира: «Нагахь вай: „Стигалара яра“, алахь, Цо хоттур ду: „Цунах хІунда ца тийшира шу?“ – аьлла.
26Амма нагахь: „Адамашкара яра“, – алахь, нахера кхерам бу вайна, хІунда аьлча Яхьъя цара пайхамар лоруш ву».
27Іийсана цара жоп делира: «Тхуна ца хаьа», – аьлла.
ТІаккха Цо цаьрга элира: «Ас а эр дац шуьга, муьлхачу бакъонца деш ду Айса деш дерг».
Шина кІантах лаьцна хьекъале дийцар
28«Шуна муха хета? Цхьана стеган ши кІант хилла. Цо, хьалхарчунна тІе а вахана, элира: „КІант, тахана ваха а гІой, сан кемсийн бешахь болх бе“.
29КІанта элира: „Суна ца лаьа“. Амма иза, ойла йинчул тІаьхьа метта а веана, болх бан вахара.
30ТІаккха дас, важа кІант волчу а вахана, вукхуьнга а изза элира. ШолгІачу кІанта жоп делира: „ГІур ву“. Амма иза болх бан ца вахара.
31Муьлхачо кхочушдина шайн ден дехар?»
Цара элира: «Хьалхарчо».
ТІаккха Іийсас элира: «Баккъалла а боху Аса шуьга: ял гулъешбершший, нахаца лелаш болу зударий Делан Олалла шул хьалха тІелоцуш бу.
32ХІунда аьлча Яхьъя шу долчу Делан лаамехь болчу новкъахула веара, амма шу цунах ца тийшира. Ял гулъешберш а, хьарам новкъахула лелаш болу зударий а цунах тийшира. Амма шу, шайна дерриг а гиначул тІаьхьа а, метта ца даьхкира цунах тешархьама».
Кемсийн беш лелорхочух лаьцна хьекъале дийцар
(Марк 12:1-12;Лака 20:9-19)
33«ЛадогІалаш кхин а цхьана хьекъалечу дийцаре. Цхьана шен долахь латта долчу стага кемсаш йийна хилла. Цу бешана гонах керт а йина, кертахь мутт даккха ор а кечдина, Іуналлина бІов а хІоттийна цо. Уьш лело белхалой а лаьцна, цІера ваьлла хилла иза.
34Кемсаш схьагулъян хан тІекхаьчначу хенахь, цо кемсаш лелош берш болчу шен ялхой бахийтина шена догІу дакъа схьаэца.
35Амма цара, кхо бахкийтина болу нах схьа а лаьцна, царах цхьанна чІогІа йиттина, важа вийна, ткъа кхозлагІниг, тІулгаш диттина.
36ТІаккха цо кхин а хьалха бахийтинчул сов ялхой бахийтина. Цаьрца а изза „гІиллакх“ хІоттийна кемсашлелорхоша.
37Эххар а цо шен кІант вахийтира, олуш: „Сан кІанте-м ларам хир ма бу церан“.
38Шайна кІант гича, цара вовшашка элира: „Иза хин олу хІусамда ву. Иза вен а вийна, цунна кхочу болу бахам вай ваьшна бита беза“.
39Цунна тІе а кхетта, кемсийн бешара иза ара а ваьккхина, цара иза вийна.
40Шуна муха хета, хІун дийр ду кемсийн беш йолчу дас, ша цига веача?»
41Цара Іийсага элира: «Цо уьш, къа ца хеташ, хІаллакбийр бу, ткъа кемсийн беш кхечаьрга йолах болх бан тІелоцуьйтур ю, шена догІуш долу дакъа, хан тІекхаьчча, схьалун долчаьрга».
42Іийсас цаьрга элира: «Аша ца дешна Делан Йозанашна тІехь дерг:
„ГІишло еш пхьераша дІакхоьссина тІулг
цІийнан сонан йистехь коьрта тІулг хилла, дІахІоьттина.
Иза Везачу Эло дина ду,
вайна гергахь и чІогІа инзаре а ду!“
43Цундела Аса боху шуьга: Делан Олалла, шуьгара схьа а даьккхина, цунах Далла пайда бийр болчу нахе дІалур ду.
44Цу тІулга тІе охьавоьжнарг аталур ву, ткъа и тІулг цхьанна тІебоьжча, цо иза хьошур ву».
45Шайна Цо дуьйцург хезча, динан коьрта дай а, парушхой а кхийтира, Цо дуьйцурш шаьш дуйла.
46Иза схьалаца дагадеара царна, амма Іийса пайхамар лоруш болчу нахах уьш и дан ца хІуьттура.
Доккхачу тойнах лаьцна хьекъале дийцар
(Лака 14:15-24)
22
1Іийсас юха а царна цхьа хьекъале дийцар далийра. Цо элира:
2«Стигалийн Олаллехь иштта ду. Цхьана паччахьо шен кІантана зуда ялош той кечдина.
3Цо шен ялхой бахийтина хилла, хьалххе кхайкхина хиллачу хьешашка тойне схьадуьйла аьлла, амма вукхарна цига бахка ца лиъна.
4Цо юха а ялхой бахийтина хьешашка дІаала: „ЛадогІалаш. Той дІадахьа мел оьшуш дерг долуш ду. Дустийна долчу бежанашна урс а хьаькхна, шадерг а кийча ду. Дуьйлийша зуда ялочохь хІоттийначу тойне“.
5Амма хІокхара кхайкхина болчу хьешашна цига бахка ца лиъна, уьш шайн гІуллакхашка маьІ-маьІІе дІасабевлла. Цхьаъ шен кха тІе болх бан вахана, важа шен йохкаэцар лело вахана,
6ткъа вукхара, паччахьан ялхой схьа а лаьцна, уьш бала боллалц йиттина охьабехкина.
7Паччахь чІогІа оьгІазвахана. Цо, шен эскархой а бахийтина, шен ялхой байинарш байийтина, церан гІала а ягийна.
8ТІаккха цо шен ялхошка элира: „Дерриг а кийча ду той дІадахьа. Амма тойне кхайкхинарш кхуза бахка хьакъ долу нах ца хилла.
9Даха а гІой, хІора некъ галморзаха болучу меттера нах схьакхайкха со волчу“.
10Ялхоша, баха а бахана, массо а меттера нах схьакхайкхина. Царна юкъахь дика нах а, вон нах а хилла. Хьешийн цІа хьаладуьзна хилла цара.
11Паччахь уьш болчу араваьлча, хьешашна юкъахь цунна гира цхьа стаг, тІехь тойне воьдуш юхуш йолу бедарш а йоцуш.
12Паччахьо цуьнга хаьттира: „ХІей къонах, хьо муха кхаьчна кхуза цу бедаршца?“ Важа вист ца хилла.
13ТІаккха паччахьо шен ялхошка омра дира: „Иза, схьа а лаций, ког-куьг дІа а дехкий, Іаьржачу боданечу метте чукхосса. Цигахь белхар а, цергаш хьекхор а ду“.
14Кхайкхинарш дукха бу, амма царна юкъахь хаьржинарш кІезиг бу».
Паччахьна ял яларх лаьцна
(Марк 12:13-17;Лака 20:20-26)
15ТІаккха парушхой, ара а бевлла, шайна юкъахь барт беш хилла, Іийса дош харцдаьллачу меттехь муха лоцур вара техьа бохуш.
16Цара шайн мурдаш бахийтина Иза волчу, царах хІародхой а тоьхна. Мурдаша Іийсага элира: «Устаз! Тхуна хаьа Ахьа бакъдерг дуьйцийла а, Далла тІе боьду некъ нийса хьоьхийла а. Наха Хьайна олучух гІайгІа беш а вац Хьо, хІунда аьлча Хьо стеган дарже ца хьожу.
17Алахьа тхоьга, Хьуна хІун хета, нийса дуй те римхойн паччахьна ял ялар я дац?»
18Іийсана хууш яра церан ямарта ойланаш, цундела Цо элира: «Шалхончаш! Со стенна зоь аш?
19Схьагайта Суна шаьш йолана луш долу ахча».
Цунна дато динари-ахча схьадеара.
20ТІаккха Цо хаьттира: «Хьенан сурт ду кху тІехь диллинарг, хьенан цІе ю язйинарг?»
21Цара элира: «Римхойн паччахьан».
ТІаккха Іийсас цаьрга элира: «Делахь, паччахьна паччахьна доггІург дІало, Далла – Далла доггІург».
22Шайна иза хезча, уьш, цец а бевлла, дІабахара.
Денваларх лаьцна
(Марк 12:18-27;Лака 20:27-40)
23Цу дийнахь ХІара волчу садукъой баьхкира. Уьш ца тешара велла стаг денваларх. Цара Цуьнга хаьттира:
24«Устаз, Мусас Іамадора: бер доцуш волу стаг велча, цуьнан вашас цунах йисина йолу зуда шена ерзор ю, ткъа цо дина долу бераш веллачун тІаьхье санна лору.
25Цхьана хенахь кхузахь Іаш ворхІ ваша вара. Царах воккхаха волчо зуда ялийра. Шен бераш хилале иза валар бахьана долуш, цуьнан зуда шозлагІа волчу вешина йисира
[15].
26Изза хІума шозлагІчу а, кхозлагІчу а вешица хилира. Иштта ворхІе а ваша велла дІавелира.
27Царал массарал а тІаьхьа зуда елира.
28Масала, нах беллачуьра денлучу дийнахь цу ворхІ веших муьлхачун зуда хилла дІахІуттур ю иза? Уьш шаберш а цуьнца Іийна ма бу».
29Іийсас жоп делира: «Шу тилла, хІунда аьлча Делан Йозанаш ца хаьа шуна, Делан ницкъ а ца бевза шуна.
30Беллачуьра денлучу заманахь наха зударий а балор бац, я уьш маре а гІур бац. Стигаларчу маликех тарлур бу уьш.
31Ткъа беллачуьра денбаларх лаьцна аьлча, аша ца дешна Дала шайга аьлларг:
32„Со ИбрахІиман а, Исхьакхан а, Якъубан а Дела ву“? Иза беллачеран Дела вац, дийначеран Дела ву!»
33Шайна и хьехам хезча, нах чІогІа цецбевлира.
Муьлха ду Дала тІедиллинчу гІуллакхех коьртаниг?
(Марк 12:28-34;Лака 10:25-28)
34Цо садукъой Шен жоьпаца ала хІума а доцуш битина хилар шайна хиъча, парушхой цхьаьна гулбелира.
35Царах волчу цхьана Іеламчу стага, Іийса зерхьама, Цуьнга хаьттира:
36«Устаз, товратан хьехамашна тІехь уггар хьалха тІедиллина долу гІуллакх муьлха ду?»
37Цо жоп делира: «„Хьайн Веза Дела доггах, доллучу синца, дерриг а хьекъалца веза“.
38Иза уггар хьалхара, уггар лакхара тІедиллина гІуллакх ду.
39Цунах терра шолгІа тІедиллинарг а ду: „Хьайн уллораниг хьо санна веза“.
40Товрат тІера бина берриге а хьехамаш а, пайхамарша яздина дерриге а Дала тІедиллинчу оцу шина гІуллакх тІехь лаьтташ ду».
Дала леррина Къобалвинчух лаьцна хаттар
(Марк 12:35-37;Лака 20:41-44)
41ТІаккха Іийсас схьагулбеллачу парушхошка хаьттира:
42«ХІун ойланаш йо аша Дала леррина Къобалвинчух лаьцна? Хьенан КІант ву Иза?»
Цара Цуьнга элира: «Даудан КІант ву».
43Іийсас цаьрга элира: «Делан Сино иракарахІоттийна волчу Дауда хІунда олу Цунах „Хьалдолу Эла“? Цо ма олу:
44„Везачу Эло аьлла сан Хьалдолчу Эле:
‘Суна аьтту агІор охьахаа,
Аса Хьан мостагІий Хьан когашка охьабахккалц’“.
45Дауда „Хьалдолу Эла“ ву аьлла, Цуьнан цІе йоккхуш хилча, Иза муха хир ву Даудан кІант?»
46Цхьаммо а, цхьа дош аьлла а, жоп ца делира Цунна дуьхьал. ХІетахь дуьйна схьа Іийсага цхьа а хаттар дан ца хІуттура уьш.
Парушхойн а, Іеламчу нехан а гІалатех адамаш лардар
(Марк 12:38,39;Лака 11:43,46;20:45,46)
23
1ТІаккха Іийса халкъаций, Шен мурдашций къамел дан волавелира.
2Цо элира: «Іеламчу нахана а, парушхошна а бакъо елла Мусан товрат-хьехамах нах кхето.
3Цу тайпана, цара дан деза бохург дерриг а кхочушде, амма уьш санна ма лела, хІунда аьлча цара дан деза олу, ткъа шаьш и гІуллакхаш дан а ца до.
4Цара чІогІа хала парзаш хІиттадо. Уьш кхочушдан чІогІа хала ду. И парзаш нахана тІе а дехкина, уьш цаьрга дІакхехьийта гІерта. Ткъа шаьш пІелг меттахбаьккхина а хІума дан лууш бац.
5Цара шаьш деш долу дика нахана гайтархьама до: Делан Йозанаш тІеяздина йолу церан хьаьжнаш тІе йоьхкург кхечерачул шорлуш ю, ткъа обанаш тІера чечакхаш яхлуш ю.
6Царна уггар сийлахь йолу меттигаш еза тойнашкахь а, гуламан цІенош чохь а.
7Царна лаьа базаран майданахь шайга чІогІа лоруш маршалла хаттийта а, „устаз“ аьлла, нахе шайн цІе яккхийта а.
8Амма аша шайн цІе, „устаз“ алий, ма яккхийта, хІунда аьлча вайн массеран а баккъалла а волу цхьа Устаз ву, ткъа шу вежарий ду.
9Цхьаннан а кху дуьненахь „Веза Да“ алий, цІе ма яккха, хІунда аьлча шун Веза Да цхьаъ бен вац. Иза – Стигалахь Верг ву.
10Шаьш „хьехамхой“ ду алий, цІе ма яккхийта, хІунда аьлча шун цхьа Хьехамхо ву – Дала леррина Къобалвинарг.
11Шуна юкъара уггар лакхара верг шун ялхо хуьлийла.
12Ша лакхара хеташ верг, лах а вина, кІезиг хетар ву, ткъа ша кІезиг хеташ верг хьалаваьккхина хир ву.
13-14Къа ду шун, Іелам нах а, парушхой а, шалхалла шайца йолуш долу! Адамашна Стигалийн Олалла тІелаца боьду некъ дІакъевлина аша. Шаьш а ца доьлху шу цу некъахула, ткъа кхечу нахана а дуьхьал ду шу цу некъахула уьш бахийта
[16].
15Къа ду шун, Іелам нах а, парушхой а! Шалхалла шайца ерш! ХІордана а, лаьттана а гобаккха кийча ду шу, цхьа стаг мукъана а шайгахьа ваккхархьама. И санна верг шайна карийча, цунах шайл шозза жоьжахатина пайдениг вой, дІахІоттаво аша.
16Къа ду шун, шаьш бІаьрзе а долуш, юьхьлаьцнарш. Аша олу: „Делан цІийнах дуй биъча, хІумма а дац, амма Делан цІа чохь долчу деших дуй биъча, иза кхочушбан беза“.
17БІаьрзе, сонта нах! ХІун ду деза – деши ду, я Делан цІа ду, и деши даздеш долу?
18Аша боху: „СагІа доккхучу кхерчах дуй биъча, хІумма а дац. Амма цу кхерча тІехь Іуьллучу сагІанах дуй биъча, иза къарбан йиш яц!“
19БІаьрзе нах! ХІун ду деза – сагІина еана хІума ю, я ша кхерч бу, еана йолу хІума язъеш болу?
20Цу кхерчах дуй буучо цу тІе охьайиллинчу хІуманах а боу дуй.
21Делан цІийнах дуй буучо Делан цІийнах а, цу чохь Іаш Волчух а боу дуй.
22Стигалх дуй буучо Дала паччахьалла дечу гІантах а, цу гІанта тІехь Волчух а дуй боу.
23Къа ду шун, Іелам нах а, парушхой а. Шалхалла шайца ерш! Ялташ чудерзочу хенахь Іаждарбецан, цицан, оччаман уьтталгІа дакъа аша сагІина дІало, ткъа товрат-хьехамашкахь уггар чІогІа лоруш дерш – нийсо, къинхетам, тешаме хилар – шуна дицделла. Хьо цхьа хІуманаш лардеш волчу хенахь важа дицдан ца деза.
24БІаьрзе юьхьлаьцнарш! Шаьш молуш долчу хи чуьра чуьрк дІайоккху аша, амма эмкал
[17] дІакхоллу.
25Къа ду шун, Іелам нах а, парушхой а. Шалхалла ю шуьца! Аша кад-хедар тІехулара дикка цІандо, амма чухулара уьш бІаьрмецигаллица а, къизаллица а схьаяьккхина йолчу хІуманах дуьзна ду.
26БІаьрзе парушхо, цкъа хьалха кад-хедар чуьра цІанде, уьш тІера а, чуьра а цІена хилийта.
27Къа ду шун, Іелам нах а, парушхой а. Шалхалла шайца ерш! Шу, кир а тоьхна, лаьтташ йолчу къуббанех тера ду. ТІехулара хьаьжча, уьш хазахета, ткъа царна чохь беллачеран даьІахкаш, дахкаделла долу дилха а ду.
28Шу шаьш а, тІехулара хьаьжча бакъахьара лелаш хетахь а, шайца шалхалла а йолуш, зуламах дуьзна долчарах ду.
29Къа ду шун, Іелам нах а, парушхой а! Шалхончаш! Пайхамаршна къуббанаш хазйо аша, Делан лаамехь болчеран кешнаш кечдо.
30Аша олу: „Тхо тхешан ворхІе а да Іийначу хенахь даьхнехьара, оха тхайн дайшца пайхамарийн цІий Іанор дацара“.
31Цу дешнашца аша шайна дуьхьал тоьшалла до, шаьш пайхамарш байинчу тІаьхьенах хилар чІагІ а деш.
32Шайн дайша лелийнарг кхин а тІехдаккха!
33Лаьхьанийн тІаьхье! Жоьжахатих муха довла дохку шу?
34Цундела Аса шу долчу бохкуьйту пайхамарш, хьекъалчаш, Іелам нах. Царах цхьаберш аша я бойу, я жІарах дІатуху, вуьш, шун гуламан цІенош чохь етташ, цхьана гІалара вукху гІала лоьхкуш лелабо.
35Шуна тІехь ду шуна Делан лаамехь болчеран цІий, аша Іанийна долу, бехк боцучу Хьабулна тІера дІадолийна Барак-ЯхІун кІант волчу Закри-ЯхІуна тІекхаччалц, Делан цІенний, сагІа доккхуш болчу кхерчаний юккъехь аша вийна волчу.
36Аса баккъалла а боху шуьга, цу дерригенах а жоп лур ду хІокху тІаьхьено».
Ярушалайм бахьана долуш гІайгІане хилар
(Лака 13:34,35)
37«Ва Ярушалайм! Пайхамарш бойу ахь, хьайна тІебахкийтиначарна тІулгаш детта ахь. Мел чІогІа лиънера-кх Суна хьан бераш гулдан, олхазаро шен кІорнеш тІома кІел гул ма-ярра, амма хьуна ца лии иза.
38ХІинца билггала шун ЦІа Дала дІатесна ду.
39Ас боху шуьга, шуна Со гур вац, цхьа хан а еана, аш аллалц: „Декъала ву Везачу Элан цІарах вогІуш верг!“»
Делан цІа дохор хиларх лаьцна
(Марк 13:1,2;Лака 21:5,6)
24
1Делан цІа долчуьра схьавогІуш вара Іийса. Цу цІийнан кертахь йолу гІишлош Цунна гайтархьама, Іийсана тІебаьхкира Цуьнан мурдаш.
2Цо цаьрга элира: «ХІара шадерг а гой шуна? Аса баккъалла а боху шуьга: И дерриге а хІаллакдийр ду, тІулга тІехь тІулг а ца буьтуш».
ТІаьхьарчу заманан билгалонаш
(Марк 13:3-13;Лака 21:7-19)
3Іийса Зайт-диттийн лам тІехь хиъна Іачу хенахь, Цуьнан мурдаш Цунна тІебаьхкира. Уьш Іийсаца шаьш бисча, цара хаьттира: «Алахьара Ахьа, иза маца хир ду? Хьо схьаваран а, дуьненан тІаьхьарчу заманан а билгало муха хир ю?»
4Цаьрга Іийсас элира: «Ларлолаш, шаьш ле ма дайталаш.
5Аса иза боху, хІунда аьлча дуккха а богІур бу Сан цІарах. Цара эр ду: „Со ву Дала леррина Къобалвинарг!“ Дукхахберш Іехор бу.
6ТІемех лаьцна хезар ду шуна, вовшахлетарех лаьцна хаамаш а хир бу. Шу дохий ма хьовза, хІунда аьлча иза хила дезаш дерг ду. Амма иза цкъачунна чаккхе яц.
7Халкъана дуьхьал халкъ гІоттур ду, мохк махкана дуьхьал бер бу. МаьІ-маьІІехь мацалла а хІуттур ю, мохк а бегор бу.
8Амма иза, берах хьийзош йолчу зудчун санна, халчу баланийн юьхь бен хир яц.
9Шу Іазапанний, Іожаллиний кара дІалур ду. Сан цІе бахьана долуш массо а къаьмнийн шуьга цабезам кхоллалур бу.
10Сох тешна болу дукхахберш дохко а бевр бу, ямартлонаш а еш, вовшашца гамо лелор ю.
11Дукха нах лебеш, дуккха а харцпайхамарш юкъабевр бу.
12Зен-зулам совдалар бахьана долуш, дукхахболчеран безам лахлур бу.
13Амма и дерриг а чекхдаллалц лайнарг кІелхьарвоккхур ву.
14И Делан Олаллех лаьцна болу хаза кхаъ дерриге а дуьнен чохь дІакхайкхор бу, массо а адамашна иза тоьшалла хилийтархьама. Цул тІаьхьа тІекхочур ю дуьненан чаккхе».
Боккха гІайгІа-бала
(Марк 13:14-23;Лака 21:20-24)
15«Иштта, Даниал-пайхамарехула аьллачух „вас еш йолу къемате хІума“ езачу метте дІахІоьттина шайна гича, – (хІара доьшург нийса кхетийла!),
16тІаккха цу хенахь ЯхІуд-махкахь нисвелларг лаьмнашка дІаводийла.
17Ткъа тхов тІехь нисвелларг, цу тІера охьавоьссича, цІа чу ма воьдийла, шен цхьа хІума схьаоьцур яра аьлла.
18Аренгахь нисвелларг, шен тІеюху хІума схьаоьцур яра ша аьлла, цІа ма вогІийла.
19Боккхачу баланехь хир бу цу дийнахь доьзалхочух болу а, бераш дакхош болу а зударий.
20Деле дехалаш, шаьш девдда дІадаха дезаш йолу хан Іай я шоьтан садоІучу дийнахь ма нисъялийта алий.
21ХІунда аьлча дуьне кхоьллинчу хенахь дуьйна, хІара хан тІекхаччалц, цхьанна а гина а боцу, я кхин цул тІаьхьа гун а боцу боккха баланаш гур бу нахана.
22Дала и денош дац ца динехьара, цхьа а кІелхьарвалалур вацара. Амма Ша хаьржинчеран дуьхьа и денош Цо дацдина хир ду.
23Цхьаммо шайга цу хенахь „Хьажал! Кхузахь ву шуна Дала леррина Къобалвинарг!“ я „Цигахь ву шуна!“ алахь, цунах ма тешалаш,
24хІунда аьлча цу заманчохь харцпайхамарш а, шаьш Дала леррина Къобалдинарш ду бохурш а гучубевр бу. Цара тамашийна гІуллакхаш а, тамашийна билгалонаш а гойтур ю, шайн йиш хилахь, Дала хаьржинарш Іехорхьама.
25ЛадогІалаш! Аса иза хьалххехь шуьга дІахьедо.
26Нагахь шайга алахь: „Хьовсал! Иза яьссачу аренгахь ву!“ цига ма гІолаш. Шайга: „Хьовсал, Иза къайлахчу цІа чохь ву!“ алахь, царах ма тешалаш,
27хІунда аьлча, малхбалехьа летта, малхбузехула тІехъиккхина долу стелахаьштиг санна, хир ду Адамийн КІентан схьавар.
28ХІунда аьлча дакъа долчохь схьагуллур ю хьаргІанаш
[18] а».
Адамийн КІант схьавар
(Марк 13:24-27;Лака 21:25-28)
29«Цу баланийн денош чекх ма девллинехь,
малх кхулур бу,
батто а серло лур яц,
стигалара седарчий а охьаоьгур ду,
стигалийн нуьцкъалалла а леста йолалур ю.
30Цу сохьта стигалахь Адамийн КІентан тамашийна билгало гучуер ю. Дуьнен чуьра массо а къаьмнаш гІайгІане хир ду. Стигаларчу мархашна тІехула схьавогІуш Адамийн КІант гур ву царна, Шен ницкъаца а, доккхачу сийлаллица а гучуваьлла волу.
31Турбин озаца Ша хаьржинарш дуьненан еъа а маьІІера схьагулбан дохуьйтур ду Цо Шен маликаш, стигалийн цхьана йистера вукху йисте кхаччалц».
Комарийн дитт масална далош дина дустар
(Марк 13:28-31;Лака 21:29-33)
32«Масала, эца комарийн диттах хьехам: цуьнан гаьннаш кІад а делла, гІа тосучу хенахь, хаьа шуна аьхке герга кхаьчнийла.
33Иштта, и хІуманаш кхочушхуьлуш шайна гича, хаа ду шуна Адамийн КІентан зама герга юйла а, Иза неІарехь вуйла а.
34Бакъдерг боху шуьга: хІара адамийн тІаьхье чекхъялале, хир ду и дерриге а.
35Стигаллий, латтий къайладаьлча а, Сан дешнаш довр дац».
Де а, сахьт а цхьанна а ца хаьа
(Марк 13:32-37;Лака 17:26-30,34-36)
36«Ткъа и де а, и сахьт а цхьанна а ца хаьа, я стигалара маликашна а, я КІантана а, Да воцучунна.
37Нохьа-пайхамаран заманахь санна хир ду Адамийн КІант схьавогІуш.
38ХІунда аьлча хьалха, хи тІедалале, адамаш юуш, молуш, зударий балош, маре оьхуш хилла. И дерриге а лаьттира Нохьа-пайхамар хинкеманна чу валлалц.
39ХІумма а дагахь доцуш хилла долу адамаш, хи тІе а даьлла, хІаллакьхилира. Иштта хир ду Адамийн КІант схьавогІучу хенахь а.
40Цу заманчохь шиъ аренгахь болх беш хир ву. Царах цхьаъ схьаоьцур ву, ткъа важа вуьтур ву.
41Кохьар хьовзош, болх беш йоллучу шина зудчух цхьаъ схьаоьцур ю, важа юьтур ю.
42Цундела сема хилалаш, хІунда аьлча шуна ца хаьа, маца вогІур ву шун Веза Эла.
43Кхин цхьа хІума а дагахь латтаде: хІусамдена къу буьйсанна маца вогІур ву хаьахьара, цо сема хиларца иза ларвийр вара, цуьнга шена къола ца дайта.
44Цундела шу а хила деза кийча, хІунда аьлча Адамийн КІант шу Цуьнга ца хьоьжучу хенахь вогІур ву».
Тешаме а, тешам боцу а ялхо
(Лака 12:41-48)
45«Муха хуьлу тешаме а, кхетаме а волу ялхо? Иза ву вукху ялхошна тІехІоттийнарг, царна шен-шен хенахь яа хІума дІа а луш.
46Декъал хир ву, шен хьолада цІа веача, цунна иштта лелаш гун волу ялхо.
47Бакъдерг боху шуьга: хьоладас иза шен берриг а бахамна тІехь куьйгалхо хІоттор ву.
48Амма, масала, и ялхо, шен даг чу оьгІазло а йиллина, ша-шега: „Сан эла кестта цІа вогІур вац“ бохуш,
49вукху ялхошна коча а оьхуш, ша санна болчу маларш муьйлуш болчаьрца тІех сов дууш, маларш муьйлуш Іаш хир ву.
50Иза цІа варе ца хьоьжучу дийнахь а, цунна дагахь доцучу хенахь а, цу ялхочун олахо цІа кхочур ву.
51ХІусамдас и ялхо, тур тоьхна, шина декъе воькъур ву, шалхо лелочу нехан дакъа цунна дІа а кхочуьйтуш. Ткъа цигахь белхар а, цергаш хьекхор а хир ду».
25
Итт зудаберах лаьцна долу хьекъале дийцар
1«Цу хенахь Стигалийн Олалла иштта хир ду. Цхьана дийнахь Итт зудабер, цхьацца стогар схьа а эцна, зуда ялош волчу кІантана дуьхьалъяхана.
2Царах пхиъ сонта хилла, ткъа важа пхиъ хьекъал долуш хилла.
3Сонта пхиъ, шаьш стогарш схьаоьцуш, цу чу дуттуш долу даьтта схьаэца йицъелла.
4Хьекъал долуш долчу хІора зудаберо, шаьш стогарш схьаоьцуш, шайн-шайн кхаби чохь даьтта а схьаэцна.
5Зуда ялош верг, схьа ца вогІуш, хьевелла. ТІегІоьртинчу набарна зудабераш дІатийна.
6Буьйса юккъе яьлча, цхьа мохь хезна царна: „ХІей, зуда ялош верг вогІуш ву шуна! Дуьйло, цунна дуьхьалгІо!“
7Цу сохьта зудабераша, сама а девлла, шайн стогарш хьалалатийна.
8Пхеа сонтачу зудаберо вукхаьрга дехар деш хилла: „Лойша тхуна жимма даьтта, тхан стогарш дІабовш бу“, – бохуш.
9Цаьрга хьекъал долчу зудабераша элира: „Шуна иза дала тхан йиш яц, и даьтта я шуна а, я тхуна а тоам боцуш ца дисийта. Йохкархой болчу а гІой, эца аша“.
10Уьш даьтта эца бахана леллашехь, веана зуда ялош верг схьакхаьчна. Тойне даха кийча долу зудабераш цуьнца дахана, ткъа неІ дІакъовлаелла.
11ТІаьххьара а даьхкина зудабераш схьакхаьчна. Цара аьлла: „Эла! Ва эла! НеІ дІаеллахьа тхуна!“
12Амма Цо цаьрга аьлла: „Аса баккъалла а боху шуьга: суна шу ца девза!“
13Цундела сема хила, хІунда аьлча Адамийн КІант вогІур волу де а, сахьт а шуна хууш дац».
Кхаа ялхочух лаьцна долу хьекъале дийцар
(Лака 19:11-27)
14«Стигалийн Олалла иштта хир ду. Цхьана стага, ша генарчу новкъа валале, шен ялхой схьа а гулбина, уьш шен бахам ларбан хІиттийна.
15Цо шен ялхошна, хІораннан а хьуьнаре хьаьжжина, ахча делла, царна луъучу агІор иза лело. Цхьанна цо пхи гали деши делла, вукхунна ши гали деши делла, кхоалгІачунна цхьа гали деши делла. ТІаккха иза новкъа ваьлла.
16Шена пхи гали деши кхаьчначо, цхьана мехалчу гІуллакха юккъе а вахана, царах кхин а пхи гали деши даьккхина.
17Ши гали деши кхаьчначо кхин а ши гали деши тІедаьккхина.
18Ткъа цхьа гали деши шегахь долчо, ваха а вахана, ор а даьккхина, цу чохь и деши дІалачкъийна.
19Дикка хан яьлча, веана эла схьакхаьчча, цо цаьрга хаьттина, хІун дира аша шен ахчанах аьлла.
20Пхи гали деши шегахь дитинарг, кхин а пхи гали тІе а диллина, и деши схьадахьаш веана. Цо аьлла: „Эла, ахьа соьгахь пхи гали деши дитира. Аса кхин а пхи гали тІедаьккхина“.
21Эло цуьнга элира: „Хьо дика, тешаме ялхо ву. Дика гІуллакх дина ахьа аса хьайгахь дитинчу кІеззиг долчу ахчанах. ХІинца аса хьуна кхин а доккха гІуллакх тІедожор ду. Чувола, соьца цхьаьна самукъадаккха“.
22Ши гали деши шегахь дитина верг а веана шен эла волчу. Цо аьлла: „Эла, ахьа соьгахь ши гали деши дитира, аса кхин а ши гали даьккхина“.
23Хьолан дас цуьнга аьлла: „Хьо дика, тешаме ялхо ву. Дика гІуллакх дина ахьа аса хьайгахь дитинчу кІеззиг долчу ахчанах. ХІинца аса хьуна кхин а доккха гІуллакх тІедожор ду. Чувола, соьца цхьаьна самукъадаккха“.
24ТІе а веана, хІокхо шегахь цхьа гали деши дитинчу ялхочо аьлла: „Эла, суна хууш ду хьо луьра стаг вуйла. Ахьа айхьа дІа ца дийначуьра ялта чуоьцу, айхьа охьа ца Іанийначуьра схьагулдо.
25Цундела аса, хьох кхоьруш, ваха а вахана, хьан деши лаьтта буха доьллира. Хьажал, хьан деши кхузахь ду хьуна“.
26Цуьнга хьолан дас аьлла: „Хьо вон а, болх бан кархдер доцуш а ялхо ву. Хьуна хууш ду, аса дІа ца дийначохь ялта хьокхий, охьа ца Іанийначохь схьагулдой.
27Цундела хьо сан ахча мах лелош болчаьрга дІадала дезаш ма вара. ТІаккха, со юхавеача, аса сайн ахча тІеяьлла са а йолуш схьаоьцур ма дара.
28Цуьнгара гали деши схьа а эций, итт гали деши долчуьнга дІало.
29ХІунда аьлча хІоранна а шен долчунна тІе кхин а сов лур ду, ткъа цуьнан дерг кхин а стамлур ду. Амма хІумма а доцучуьнгара цуьнан данне а доцург а дІадоккху.
30Чукхосса и шех пайда схьабер боцуш волу ялхо Іаьржачу бодане. Цигахь белхар а, цергаш хьекхор а ду“».
Адамашна тІехь йина кхел
31«Ткъа Адамийн КІант Шен сийлаллица веача, Шеца массо а маликаш а долуш, Иза Шен стигалийн сийлаллехь охьахуур ву Шен паччахьан гІанта тІе.
32ТІаккха массо а халкъаш Цунна хьалха схьагуллур ду. Цо уьш, жаІуьно уьстагІий гезарех санна, дІасакъастор ду.
33УьстагІий Цо Шена аьтту агІор дохур ду, гезарий – аьрру агІор.
34Паччахьо Шена аьтту агІор болчаьрга эр ду: „Сан Дас декъалдинарш, шу тІедуьйла! Дуьне кхоьллинчу хенахь дуьйна схьа шайна кечдина, Сан Олаллехь долу дахар дІаэца. Иза шуна деш долу совгІат ду,
35хІунда аьлча Со меца волчу хенахь аша Суна яа хІума елира, Со хьогах волчу хенахь аша Суна мала хи делира. Со араваьлла лелачу хенахь аша Со тІеийцира.
36Со тІехь беркъа волчу хенахь аша Суна тІеюха хІума елира. Со цомгуш волчу хенахь аша Сан дола дира. Со набахтехь волчу хенахь шу Со волчу тІаьхьадаьхкира“.
37ТІаккха Делан лаамехь болчара Цуьнга эр ду: „Веза Эла! Хьо меца а волуш, оха маца елла хьуна яа хІума? Хьо хьогах а волуш, оха маца делла хьуна мала хи?
38Хьо араваьлла лелачу хенахь оха маца эцна хьо тІе? Хьо беркъа ваьлла лелаш, оха маца йоьхна хьуна тІе хІума?
39Хьо тхуна маца гина цомгуш я набахти чохь? Тхо маца ихна тІаьхьа?“
40Паччахьо цаьрга эр ду: „Аса баккъалла а боху шуьга: гІо оьшучохь хІокху Сан вежаршна, царах уггар ледара волчунна а, аша мел динарг Сан дуьхьа дина ду шуна“.
41ТІаккха Шена аьрру агІор болчаьрга эр ду: „Гена довла Суна, Делан неІалт хилларш! Иблисаний, цуьнан харцмаликашний кечйинчу жоьжахатин цІера юккъехь ю шун меттиг.
42ХІунда аьлча Со меца волчу хенахь аша яа хІума ца елира, Со хьогах волчу хенахь мала хи ца делира.
43Со араваьлла лелачу хенахь аша Со тІе ца ийцира. Со цомгуш волчу хенахь, я набахти чохь воллучу хенахь аша Сан терго ца йира“.
44ТІаккха цара Цуьнга эр ду: „Веза Эла! Тхуна хьо маца гина меца а, хьогах волуш а, я араваьлла лелаш? ТІехь беркъа волуш а, могуш воцуш а? Тхуна маца гина хьо набахти чохь? Тхо маца Іийна Хьан гІуллакх ца деш?“
45ТІаккха Паччахьо цаьрга эр ду: „Аса баккъалла а боху шуьга: аша гІо оьшучохь Сан цхьанна а вешина гІо ца дина, царах уггар ледара волчунна а, иза Суна ца дина аша“.
46ТІаккха уьш цкъа а хедар доцучу таІзарехь хир бу, ткъа Делан лаамехь берш хедар доцучу дахаре кхочур бу».
Іийса вен бина болу барт
(Марк 14:1,2;Лака 22:1,2;Яхьъя 11:45-53)
26
1Ша къамел дина ваьллачул тІаьхьа Іийсас Шен мурдашка элира:
2«Шуна хууш ду ши де даьллачул тІаьхьа „Пасахь“ олу деза де тІекхочуш дуйла а, Адамийн КІант жІарах дІатоха дІалур вуйла а».
3ТІаккха динан коьрта дай а, къаной а Кайба цІе йолчу динан коьртачу ден кертахь схьагулбелира.
4Цара барт бира Іийса хІилланца схьалаца а, вен а.
5Амма цара элира: «Дезачу дийнахь дан мегар дац иза, адам карзах ца далийта».
Бет-ХІинехь Іийсана тІе деза даьтта доттар
(Марк 14:3-9;Яхьъя 12:1-8)
6Іийса Бет-ХІинехь чкъураца ца йоьрзу цамгар хилла йолчу ШамІин хІусамехь волчу хенахь,
7Цунна тІееара, мехала кхаба карахь а йолуш, цхьа зуда. Иза шен кхаби чуьра хаза хьожа йогІу, механа чІогІа деза долу даьтта хиъна Іаш волчу Іийсана коьрта тІе дитта йолаелира.
8И сурт шайна гича, Іийсан мурдаш резабоцуш хьаьвзира. Цара элира: «Муха лелор ду цу тайпана кхоам боцуш долу хІума?
9Безачу мехах и даьтта дІа а доьхкина, цунах схьаэцна долу ахча мискачу нахана дІадала мегар ма дара».
10Іийсас, Шена и къамел хезча, элира: «Эхь стенна хоьтуьйту аша цу зудчунна? Цо Суна динарг дика гІуллакх ду.
11Миска нах шуна юххехь гуттар а хир бу, ткъа Со даим хир вац шуьца.
12Сан дегІа тІе и мехала даьтта а доьттина, иза Со дІаволла хьалххе кечам беш ю.
13Аса баккъалла а боху шуьга: дерриг а дуьнен тІехь, и хаза кхаъ кхайкхочу массо а меттехь, цу зудчо динарг, цуьнан сий айдеш, хьахор ду».
ЯхІуд-Искархо Іийсана ямартло ян реза хилар
(Марк 14:10,11;Лака 22:3-6)
14Іийсан шийтта мурдах цхьаъ волчу ЯхІуд-Искархочо, динан коьрта дай болчу а вахана,
15элира: «Суна хІун лур ю аша, аса Иза шайна дІалахь?» Цара ткъе итт дети ахча лур ду шаьш элира.
16ХІеттахь дуьйна ЯхІуд-Искархо Іийса цаьрга дІавала аьтто лаха волавелира.
Іийсас Шен мурдашца Пасахьан пхьор даар
(Марк 14:12-21;Лака 22:7-13,21-23;Яхьъя 13:21-30)
17Совсазчу баьпкан дезачу денойн хьалхарчу дийнахь Іийса волчу баьхкира Цуьнан мурдаш. Цара элира: «Пасахьан пхьор мичахь дан лаьа Хьуна? Оха, дахана, кечйийр ю чоь».
18Цо элира: «ГІалахь Іаш волу а, ас хьоьга дуьйцуш волу а стаг волчу а гІой, цуьнга ала: „Устазо боху: ‘Сан хан тІекхочуш ю. Аса Сайн мурдашца Пасахьан деза де хьан хІусамехь даздийр ду’“».
19Цара, дІа а бахана, Цо тІедиллинарг кхочушдира, тІаккха Пасахьан пхьор кечдира.
20Суьйре тІекхаьчча, Іийса Шен шийтта мурдаца хІума яа охьахиира.
21ТІаккха Іийсас элира: «Аса баккъалла а боху шуьга: шух цхьаммо Суна ямартло йийр ю».
22ЧІогІа халахетарца уьш Цуьнга баха буьйлабелира: «Эла, со-м хир ма вац иза!»
23Церан хаттарна жоп луш, Цо элира: «Соьца хІокху кеда чу куьг кховдийначо Суна тешнабехк бийр бу.
24Ткъа Адамийн КІант, Делан Йозанашна тІехь Цунах яздина ма-хиллара, кху дуьнен чуьра дІавоьдуш ву. Амма декъаза ву Цунна ямарта верг! Цунна дуьнен чу ца валар гІоле яра!»
25Тешнабехк бан кечвелла волчу ЯхІуд-Искархочо элира: «Хьуна иза со ву-м ма ца моьтту, Устаз!»
Іийсас цунна жоп делира: «Иза ахьа боху!»
Везачу Элан пхьор
(Марк 14:22-26;Лака 22:14-20;1 Коринтхошка 11:23-25)
26Цара хІума юучу хенахь Іийсас, бепиг схьа а эцна, доІанца декъал а дина, декъа а декъна, Шен мурдашка дІа а кховдош, элира: «ДІаэца, даа, иза Сан дегІ ду шуна!»
27Цул тІаьхьа кад, схьа а эцна, Далла хастам а бина, цаьрга дІакховдийра: «ДІамала массара а,
28иза Сан цІий ду шуна, Делаца бина барт чІагІбеш долу, дуккха а нах къинойх цІанбархьама Іенар долу!
29Амма Аса боху шуьга: кемсех даьккхина долу кхин цхьа а малар Аса мер дац, Сан Дас дІахІоттийначу Олаллехь керла малар шуьца молу де тІекхаччалц», – аьлла.
30ТІаккха Далла хастаман назманаш а аьлла, Зайт-диттийн лам тІе бахара уьш.
Іийсас хьалххе дІахоуьйту Кипас Ша дІатосург хилар
(Марк 14:27-31;Лака 22:31-34;Яхьъя 13:36-38)
31ТІаккха Іийсас элира цаьрга: «Тховса аша массара а Со дІатосур ву, яздина ма-хиллара:
„Іуьнна чов йийр ю Аса,
тІаккха жа юкъара уьстагІий шаьш дІасадовдур ду“.
32Амма веллачуьра денвеллачул тІаьхьа Галилай-махка шул хьалха кхочур ву Со».
33ТІаккха Кипас Цуьнга элира: «Массара а дІатесча а, аса-м дІатосур вац Хьо».
34Іийсас цуьнга элира: «Аса баккъалла а боху хьоьга: тховса нІаьна кхайкхале, Со кхузза дІатосур ву ахь».
35ТІаккха Кипас Цуьнга элира: «Сан Хьоьца вала дезахь а, со цкъа а Хьох дІакъаьстар вац».
Изза вукхара а элира.
Іийсас Гатшамани-бешахь доІа дар
(Марк 14:32-42;Лака 22:39-46)
36Іийса Шен мурдашца Гатшамани цІе йолчу метте веара. Цо цаьрга элира: «Кхузахь ховший Іе, Аса, хьуьлла а вахана, доІа дечу юкъана».
37Цо Шеца Кипа а, Зевадин ши кІант а вигира. ЧІогІа сингаттаме а, йиш йоьхна а вара Иза.
38Цо элира цаьрга: «Сан са Іожаллин гІайгІанехь ду. Аша кхузахь а совций, Соьца цхьаьна сема хан яккха».
39Царна жимма дехьа а ваьлла, бертал а воьжна, доІа дира Цо: «Сан Дада! Йиш елахь, и баланийн къаьхьа кад Суна уллохула тІехбаккхахьара Ахь! Делахь а, иза Сан лаамца доцуш, Хьан лаамца хуьлийла».
40Шен мурдаш болчу тІевахча, уьш наб кхетта гира Цунна. Кипига Цо элира: «ХІун до аша? Цхьана сахьтехь мукъана а Соьца сема хила ца мегара шу?
41Сема а хилалаш, доІа деш а хилалаш, шаьш къилахь долчу лаамашна кІел ца дисийта. Са сема ду, ткъа дилха эгІаза ду».
42Юха а, дІанехьа а ваьлла, Иза доІа дан волавелира: «Сан Дада! И къаьхьа кад, Аса ца молуш, Суна уллохула тІехбала йиш яцахь, Аса иза мер бу. Хьан лаам кхочушхуьлийла!»
43Юхавеача, кхин цкъа бийшина карийра Іийсана уьш, хІунда аьлча церан бІаьрганегІарш дазделлера.
44КхозлагІа а, дІанехьа а ваьлла, доІа дан хІоьттира Иза, изза дешнаш а олуш.
45Шен мурдаш болчу тІе а веана, Іийсас цаьрга элира: «Шу хІинца а, наб еш, садоІуш ду? ЛадогІа Соьга: Адамийн КІант къинош летийначеран каравоьду хан тІекхаьчна.
46Дуьйло, хьалагІовтта! ХІара ву Суна ямартло ен верг».
Іийсана ямартло яр а, Иза схьалацар а
(Марк 14:43-50;Лака 22:47-53;Яхьъя 18:3-12)
47Іийсас иза олучу хенахь веана схьакхечира шийттаннах цхьаъ волу ЯхІуд. Цунна тІаьхьахІоьттина адамийн тоба яра, карахь таррашший, хьокхий а долуш. Уьш динан коьртачу дайший, къаноший схьахьажийна хилла.
48Іийсана ямарта волчо билгало йинера цаьрга: «Аса барт баьккхинарг Иза хир ву шуна, – аьлла, – Иза схьалаца».
49Цу сохьта Іийсана тІе а вахана, цо элира: «Маршалла ду Хьоьга, Устаз!» Цул тІаьхьа Цунна барт баьккхира.
50Іийсас цуьнга элира: «Къонах, айхьа кхуза деана долу гІуллакх кхочушде
[19]». Цара Іийса, тІекхетта, схьалецира.
51Кхуьнца хилла волчу цхьаммо, тур хьала а даьккхина, динан коьртачу ден ялхочун лерг, тоьхна, тІерадаьккхира.
52Іийсас цуьнга элира: «Батта чу дилла хьайн тур, хІунда аьлча шайн тарраш схьадаьхнарш берриш таррашца бойур бу.
53Сайн Дега орца ца даккхалуш ву-м ца моьтту хьуна Со? Аса Шега хаам бинчу сахьтехь Цо маликийн шийтта сов эскар Суна гІоьнна доуьйтур дац моьтту хьуна?
54Делан Йозанаш тІехь и шадерг иштта хила деза бохург кхочуш муха хир ду ткъа?»
55Цу хенахь Іийсас гулбеллачаьрга элира: «Талорхо лаца доьлхуш санна, таррашций, хьокханашций ара ма девлла шу Со лаца. ХІора дийнахь Делан цІийнан кертахь Іаш ма вара шуна Со, хьехамаш беш, амма цу хенахь аша Со схьа ца лецира.
56Ткъа и шадерг хилла пайхамарша яздинарш кхочушхилийтархьама».
ТІаккха Цуьнан берриг а мурдаш, Иза ша волччохь а витина, бевдда дІабахара.
Іийса коьртачу кхеташонна хьалха хІутту
(Марк 14:53-65;Лака 22:54,55,63-71;Яхьъя 18:13,14,19-24)
57Іийса схьалаьцначара Иза динан коьрта да Кайба волчу дІавигира. Кхузахь гулбелла бара Іелам нах а, къаной а.
58Іийсана гено тІаьхьа а хІоьттина, динан коьртачу ден керт йолчу схьавеара Кипа. Чу а ваьлла, гІаролхошца цхьаьна охьахиира, кхин дІа хІун хир ду хьожуш.
59Ткъа Іийсана веран кхел ярхьама, динан коьрта дай а, коьртачу кхеташонехь мел верг а Иза бехке ван бахьана лоьхуш бара.
60Амма харц тоьшалла деш берш дуккха белахь а, Иза вен бахьана ца карадора царна. Эххар а кхин а ши стаг тІевеара.
61Цара элира: «Тхо теш а долуш Цо элира: „Делан цІа доха а дина, Соьга иза кхаа дийнахь дІахІотталур дара“».
62ТІаккха динан коьртачу дас, хьала а гІаьттина, Цуьнга хаьттира: «Ахь цхьа а жоп ма ца ло? Цара Хьуна дуьхьал тоьшаллаш хІунда до?»
63Амма Іийса вист ца хилира. Динан коьртачу дас Цуьнга элира: «Дийна волчу Делан цІарах тІедуьллу Хьуна: алал тхоьга, Хьо вуй Делан КІант волу Дала леррина Къобалвинарг?»
64Іийсас цуьнга элира: «Ахьа айхьа эли иза. Делахь а, Аса эр ду шуьга массаьрга:
хІинца дуьйна схьа Адамийн КІант шуна гур ву
Нуьцкъалчу Далла аьтту агІор хиъна Іаш а,
стигаларчу мархашкахула охьавуссуш а».
65ТІаккха динан коьртачу дас, шена тІера бедарш а этІош, мохь хьаькхира: «Иза Далла лоьра! Кхин хІун тоьшалла оьшу? Шуна хезирий Иза Далла луьйш?
66ХІун хета шуна?»
Цунна жоп луш, гулбеллачара элира: «Иза бехке ву! Иза вала веза!»
67Цхьаболчара юьхь тІе туйнаш детташ, вукхара буйнаш детташ, бетах тІара детташ,
68мохь хьоькхура: «Хьо пайхамар велахь, алал, „Дала леррина Къобалвинарг“, муьлхачо туьйхира Хьуна?»
Кипас Іийса дІатасар
(Марк 14:66-72;Лака 22:56-62;Яхьъя 18:15-18,25-27)
69Кипа цу хенахь кертахь Іаш вара. Цунна тІе а еана, цхьана зуда-ялхочо элира: «Хьо а ма вара Галилайра волчу Іийсаца».
70Амма цо иза даре ца дира: «Суна ца хаьа, ахьа хІун боху».
71Иза кевнах араволучу хенахь вукху зудчо элира: «И стаг Назартарчу Іийсаца вара».
72Кипас юха а, дуй бууш, элира: «Суна и стаг ца вевза».
73Дукха хан ялале кхунна тІебаьхкира кхин а нах. Цара Кипига элира: «Хьо баккъалла а ву-кх царах, хІунда аьлча хьан къамело цунах тоьшалла до».
74Кипа юха а, дуйнаш а дууш, чІагІонаш ян волавелира: «Суна и стаг ца вевза».
Эццахь нІаьна кхайкхира.
75ТІаккха дагадеара Кипина Іийсас аьлларг: «НІаьна кхайкхале, ахьа кхузза Со дІатосур ву». Иза, кертара ара а ваьлла, доггах вилхира.
Іийса Пулат волчу валаво
(Марк 15:1;Лака 23:1,2;Яхьъя 18:28-32)
27
1ШолгІачу Іуьйранна массо а динан коьртачу дайша а, къаноша а гуламехь, цхьаьна а кхетта, Іийса вейта барт бира.
2Иза, дІа а вихкина, мехкан куьйгалхо волу Пулат волчу дІавигира цара.
ЯхІуд-Искархо валар
(Векалийн 1:18,19)
3Іийсана ямартло йина волчу ЯхІуд-Искархочо, Цунна кхел йинийла хиъча, дохко а ваьлла, шена делла долу ткъе итт дато ахча динан коьртачу дайшний, къаношний юхаделира.
4Цо элира: «Къа латийна аса сайх, бехк боцучунна ямартло а йина».
Амма цара цуьнга элира: «Тхуна хІун ду иза? Иза хьайна хуур ду хьуна».
5Ша цаьргара схьаэцна долу дато ахча Делан цІийнан керта дІа а кхоьссина, ЯхІуд-Искархо, вахана, ирхъоллавелира.
6Динан коьртачу дайша, и ахча схьа а гулдина, элира: «ХІара Делан цІийнан хазни чуьра ахчанах дІатоха мегар дац, цІий Іанадайтина ахча долу дела».
7Вовшах дага а бевлла, цара цу ахчанах кхийра пхьегІаш еш волчун латта ийцира, цу тІехь хийрачу къаьмнех болу белла нах дІабохка.
8Цундела тахана а и латта «ЦІийн латта» олуш ду.
9Иштта кхочушхилира Ярми-ЯхІус аьлла долу дешнаш: «Схьаийцира цара мах хІоттийна волчунна тІера ткъе итт дато ахча. Иштта бара исраилхоша цуьнан хадийна болу мах.
10Иза кхийра пхьегІаш еш волчун лаьттах дІаделира цара, соьга Везачу Эло ма-аллара».
Пулата Іийса жоьпе озаво
(Марк 15:2-5;Лака 23:3-5;Яхьъя 18:33-38)
11Іийса мехкан куьйгалхочунна хьалха дІахІоьттира. Цо Іийсага хаьттира: «Хьо жуьгтийн къоман паччахь вуй?»
Іийсас жоп делира: «Ахьа боху-кх иза».
12Ткъа динан коьртачу дайший, къаноший Шена бехк биллича, Цо цаьрга хІумма а ца элира.
13ТІаккха Пулата Цуьнга элира: «Хьуна ца хеза, Хьайна дуьхьал мел дукха бехкаш даладо?»
14Амма Іийсас цхьана а тайпана Шега деш долчу хаттаршна жоп ца делира. И сурт шена гича, мехкан куьйгалхо чІогІа цецваьллера.
Іийса вен кхел йо
(Марк 15:6-15;Лака 23:13-25;Яхьъя 18:39–19:16)
15ХІора Пасахьан дезачу дийнахь мехкан куьйгалхочо набахти чу боьхкинчу нахана юкъара халкъо къастийна волу цхьа стаг дІахоьцура.
16Цу хенахь набахти чохь воллуш вара цІеяхана волу зуламхо ЮшаІ-Барраб.
17Нах схьагулбелча, Пулата цаьрга хаьттира: «Аса царах муьлха дІахоьцийла лаьа шуна: ЮшаІ-Барраб я Іийса, „Дала леррина Къобалвинарг“ олуш волу?»
18Пулатана хаьара, Іийса цара, Цуьнга хьагІ хилар бахьана долуш, ямартло а йина, валийнийла.
19Пулат мехкан кхеташонехь Іаш волчу хенахь цуьнга шен хІусамненера хабар кхечира: «Цу Делан лаамехь волчунна кхел ечуьра юьстахвалахьара хьо, хІунда аьлча дІаяханчу буса аса Иза бахьана долуш гІенах чІогІа бала хьийгира», – аьлла.
20Амма динан коьртачу дайша а, къаноша а гулбеллачаьрга шайн лаам дІахаийтира: Барраб кІелхьара а ваьккхина, Іийса вен кхел яйта лаар.
21ТІаккха мехкан куьйгалхочо халкъе хаьттира: «Цу шиннах муьлханиг дІахоьцийла лаьа шуна?»
Цара элира: «Барраб».
22Пулата цаьрга элира: «Аса хІун дан деза, Дала леррина Къобалвинарг аьлла, цІе йолуш волчу Іийсана?»
Цара массара а элира: «ЖІарах дІатоха Иза!»
23Пулата хаьттира: «ХІунда? Цо хІун зулам дина те?»
Амма цара кхин а чІогІа маьхьарий хьоькхура: «ЖІарах дІатоха!» – бохуш.
24И сурт гуш волчу Пулата, адам кхин а чІогІа карзахдала кийча дуйла шена гича, массарна а гуш хи схьа а эцна, шен куьйгаш дилира. Цо элира: «ХІокху Стеган цІий сох ца хьаьрчина. Аш-шаьш жоп ло».
25Адамаша жоп делира: «Цуьнан цІий тхуний, тхан берашний тІехь хуьлийла!»
26ТІаккха цо Барраб дІахецийтира, ткъа Іийса, шед а еттийтина, церан кара дІавелира жІарах дІатохийтархьама.
Іийса тІемалоша хьийзавар
(Марк 15:16-20;Яхьъя 19:2,3)
27ТІаккха Іийса мехкан куьйгалхочун тІемалоша кхел кхайкхо гІишло чу вигира. Цунна гонах тІемалойн тоба гулъелира.
28Іийсана тІера бедарш дІа а яьхна, цара Цунна тІе цІен оба кхоьллира.
29Коканийн коьллех кочар а дина, цара иза Іийсан коьрта тІе диллира, аьтту куьйга Іаса лацийтира. Беламца, Цунна хьалха гора а хІиттина, цара бохура: «Декъала хуьлда жуьгтийн къоман Паччахь!»
30Цара Цунна тІе туйнаш детта долийра, тІаккха Цуьнан карара Іаса, схьа а яьккхина, Цуьнан коьртах етта йолийра.
31Шаьш Иза аьшнаш вина бевлча, Цунна тІера цІен духар дІа а даьккхина, Цуьнан Шен бедарш тІеюьйхира цара. ТІаккха Іийса жІарах дІатоха дІавигира.
Іийса жІарах дІатохар
(Марк 15:21-32;Лака 23:26-43;Яхьъя 19:17-27)
32ХІорш дІабоьлхучу хенахь кхарна дуьхьал кхийтира Къуринара волу ШамІа цІе йолу стаг. Иза саца а вина, цуьнга Іийсан жІаран бІогІам дІабахьийтира цара.
33Уьш схьакхечира «Галгатхьа» олучу метте (иза «туьтанан меттиг» бохург ду).
34Стимаца эдина долу чагІар малийта гІоьртира уьш Іийсага, амма Цо, цунах чам баьккхинчул тІаьхьа, иза ца мелира.
35Иза жІарах дІа а тоьхна, тІемалой, шайна юкъахь Іийсан бедарш йоькъуш, кхаж таса хІиттира.
36Цул тІаьхьа, охьа а хевшина, уьш Иза ларвеш бара.
37Іийсан коьрта тІехула дІатоьхначу уьнна тІехь яздина дара: «ХІара ву Іийса, жуьгтийн къоман Паччахь» – аьлла. Цу дешнаша ХІара стенна бехке веш ву билгалдоккхура.
38Іийсаца ши талорхо вара жІарах дІатоьхна. Цхьаъ Цунна аьтту агІор, важа аьрру агІор.
39Юххехула чекхбовлучара вон баганаш етташ, кортош лестош,
40Цуьнга бохура: «ХІей, Делан цІа доха а дина, кхаа дийнахь иза юха дІахІоттош верг! Хьо Делан КІант велахь, кІелхьарвала хьажа, охьавосса жІаран бІогІамна тІера!»
41Царах терра динан коьртачу дайша а, Іеламчу наха а, къаноша а, Цунах бийла а буьйлуш, вовшашка бохура:
42«Кхиберш кІелхьара а баьхна, Ша-м кІелхьара ца ваккхало Кхуьнга. Ша Исраилан халкъан паччахь велахь, охьавосса хІинца жІарана тІера. ТІаккха тхо Цунах тешар ду!
43Иза Делах тешна вара, тІаккха Дала кху баланах кІелхьарваккха веза-кх, Шена Иза оьшуш велахь. Цо ала ма аьлла: „Со Делан КІант ву!“»
44Кхуьнца жІарах дІатоьхна болчу талорхоша а сийсазвоккхура Иза.
Іийса кхалхар
(Марк 15:33-41;Лака 23:44-49;Яхьъя 19:28-30)
45Делкъахенахь лаьтта цІеххьана Іаьржа бода боьссира. Дийнахь кхо сахьт даллалц лаьттира иза.
46Делкъал тІаьхьа кхо сахьт долучу хенахь Іийсас чІогІа мохь туьйхира: «Эли, Эли, лема сабахьтани?» Цу дешнийн маьІна иштта ду: «Ва Сан Дела! Со хІунда вити Ахьа?»
47Кхузахь лаьтташ болчу цхьаболчара, и дешнаш шайна хезча, элира: «И стаг Эли-ЯхІу-пайхамаре кхойкхуш ву-кх!»
48Царах цхьаммо, ведда вахана, худург кемсийн къонзи чу а Іоьттина, иза хьокхана буьххье а йоьллина, Іийсага дІакховдийра, Цуьнга малийтархьама.
49Амма вукхара бохура: «Собар дел, хьовсур ду вай, Эли-ЯхІу вогІий те ХІара кІелхьарваккха».
50Іийсас кхин цкъа а мохь туьйхира. ТІаккха Шен Са дІаделира Цо.
51ЦІеххьана Делан цІийна чохь уггар езачу чоьнна дуьхьал оьллина долу кирхьа лакхара дуьйна лаха кхаччалц декъаделира. Латта дегадора, тІулгаш лелхара.
52Къуббанаш еллаелира, дуккха а Делан нах беллачуьра денбира.
53Іийса денвеллачул тІаьхьа, уьш, шайн къуббанаш чуьра ара а бевлла, яхІудхоша сийлахь-еза лоруш йолчу Ярушалайм-гІалина чу бахара, уьш дуккха а болчу нахана ган а гира.
54Іийса ларвеш хиллачу тІемалойн хьаькам а, цуьнца цхьаьна хилларш а, шайна латта дегош а, кхин а хилла долу хІуманаш гича, чІогІа кхерабелира. Цара бохура: «Иза бакъонца Делан КІант хилла!»
55Геннара цу суьрте хьоьжуш лаьтташ дуккха а зударий бара. Уьш Іийсаца Галилайра схьабаьхкина бара, Цуьнан хьашташ кхочушдархьама.
56Царна юкъахь Магдалера Марем а, Якъубан а, Юшан а нана Марем а, Зевадин шина кІентан нана а яра.
Іийса дІаволлар
(Марк 15:42-47;Лака 23:50-56;Яхьъя 19:38-42)
57Суьйре тІееача, Рамат-гІалара Юсуп цІе йолу хьалдолу стаг веара. Иза а вара Іийсан мурдех.
58Пулат волчу а веана, цо, Іийсан дакъа шега схьалахьара аьлла, дехар дира. Пулата, дакъа дІало аьлла, омра дира.
59Юсупа, дакъа схьа а эцна, цІеначу кІади юккъе а хьарчийна,
60ша шена ломахь яьккхинчу керлачу къуббанна чу охьадиллира. Цунна дуьхьал боккха тІулг а карчийна, цу чу воьду меттиг дІа а къевлина, иза дІавахара.
61Магдалера Марем а, важа Марем а цу къуббанна дуьхьал охьахиира.
Къуббанна хІоттийна долу гІарол
62Иза хилира пІерасканан дийнахь, Далла лерина долчу шоьтан денна кечам бечу хенахь. ШолгІачу дийнахь динан коьртачу дайша а, парушхоша а, Пулат волчу а баьхкина,
63элира: «Эла, тхуна хІинца дагадеа иза: цу нах лебечо ша дийна волуш элира: „КхоалгІачу дийнахь Со денлур ву“.
64Цундела, и чохь волу къубба, и кхо де даллалц, дикка ларъе алий, омра дехьа, Цуьнан мурдашка дакъа, лачкъа а дина, дІа ца дахьийта. Цара эр ма ду: „Иза веллачуьра денвелла“. ТІаккха шолгІа аьлла харцдерг хьалха аьллачул а вон хир ду».
65Пулата цаьрга элира: «Шайца гІаролхой схьа а эций, даха а гІой, шайна бакъахьа хеттачу агІор ларъе и къубба».
66Цара, дІа а бахана, къуббанна чу воьду меттиг чІагІйина хиларан билгало а йина, цигахь гІарол дІахІоттийра.
Іийса веллачуьра денвалар
(Марк 16:1-10;Лака 24:1-12;Яхьъя 20:1-10)
28
1Далла лерина долу шоьтан де дІадаьлча, кІирандийнахь, сатоссуш, Магдалера Марем а, важа Марем а къуббане хьажа еара.
2Эццахь чІогІа мохк бегийра, хІунда аьлча Везачу Элан малик, стигалара охьа а доьссина, къуббанна дуьхьал биллина болу тІулг дІа а карчийна, цунна тІе охьахиира.
3Цуьнан амат, стелахаьштиг санна, къегара, тІера бедарш, ло санна, кІайн яра.
4ГІаролхой шайна и сурт гича, чІогІа кхерабелла, бегош бара. Уьш беллачу нахах тарбеллера.
5ТІаккха малик зударшка дистхилира: «Шу кхера ма ло. Суна хаьа, аша жІарах дІатоьхна хилла Іийса лоьхий.
6Иза кхузахь вац. Цо Ша ма-аллара, Иза денвелла. Даха а гІой, Цуьнан дакъа Іиллинчу метте хьовса.
7Цул тІаьхьа, сихха дІа а гІой, Цуьнан мурдашка дІадийца: „Иза веллачуьра денвелла. Галилай-махка Иза шул хьалха дІакхочур ву. Цигахь шуна Иза гур а ву“. Иштта ду шуна соьгара дош».
8Сихха къубба чуьра ара а яьлла, и шиъ, шаьшшиъ чІогІа кхераелла, яхьийна йоллушехь, йоккхаерца едда и хаам мурдашна дІахаийта яхара.
9ЦІеххьана царна новкъахь дуьхьалкхийтира Іийса. Цо элира: «Маршалла ду шуьга». И шиъ, тІе а яхана, Цуьнан когех хьакха а елла, Цунна хьалха охьатаьІира.
10Іийсас цаьрга элира: «Ма кхералаш. Яха а гІой, Сан вежаршка Галилай-махка гІо ала. Цигахь гур ву царна Со».
ГІаролхоша хаам бо
11Зударий мурдаш болчу дІабаханчу хенахь, масех волчу гІаролхочо, гІала схьа а веана, динан коьртачу дайшка дерриг а хилларг дІадийцира.
12Къанойх дІа а кхетта, цаьрца барт а бина, динан коьртачу дайша цу тІемалошна дуккха а ахча делира.
13Цара элира: «Аша массаьрга а ала деза: „Буьйсанна Цуьнан мурдаша, схьа а баьхкина, тхо дийшина долчу хенахь, Цуьнан дакъа, лачкъа а дина, дІадаьхьира“.
14И хаам мехкан куьйгалхочунна дІахаахь, оха цуьнца барт бийр бу шуна таІзар ца дайта».
15Ахча схьа а эцна, цара, шайна ма-хьеххара, нахе дІадийцира. И хаам жуьгташна юкъахь дІасабаьржира. Таханлерчу дийне кхаччалц схьадогІуш а ду иза.
Іийсас мурдашна тІедиллинарг
(Марк 16:14-18;Лака 24:36-49;Яхьъя 20:19-23;Векалийн 1:6-8)
16Іийсас тІе-ма-диллара, Галилай-махкарчу лам тІе дІавахара цхьайтта мурд.
17Иза шайна гича, уьш Цунна хьалха охьатаьІира, амма цхьаццаберш шекбевлира.
18Іийсас, тІе а веана, цаьрга элира: «Стигалшкахь а, кху дуьнен чохь а мел йолу бакъо Сан кара схьаелла.
19Иштта, даха а гІой, Ден, КІентан, Делан Синан цІарах массо а халкъаш хих чекхдаха,
20Аса шайна тІедиллинарг дерриг а лардар а хьоьхуш. Ткъа Со массо а хенахь шуьца хир ву, дуьненан чаккхе тІекхаччалц».
Марк
Іийсас беана,
Марка
дІаязбина болу хаза кхаъ
Дешхьалхе
Іийсас беанчу, Марка дІаязбинчу хазачу кхоо хоуьйту «Дала леррина къобалвинчу Делан КІантах Іийсах лаьцна хаза кхаъ» хилар. ГІуллакхаш кхочуш деш волу а, олалла долуш волу а стаг Іийса вуйла гойтуш ду тептар тІехь. Цо адамашка кхайкхам барехь а, жинашна тІехь нуьцкъала Иза хиларехь а, нехан къиношна Цо гечдарехь а Цуьнан олалла гуш ду. Шаьш летийначу къинойх адамаш паргІатдахархьама Шен дахар дІадала веана ву Ша-Шех Адамийн КІант олу Іийса.
Іийсах лаьцна долу тептар хала йоцучу а, хьуьнаречу а кепехь яздина ду Марка. И тептар яздеш, уггар хьалха Іийсас диначун, ткъа цул тІаьхьа бен Цуьнан дешнийн а, хьехамийн а чІагІо ца йо яздархочо. Нах хих чекхбохучу Яхьъях а, Іийса хих чекхваккхарх а, Иза зерах а лаьцна долу тептаран доца дІадолор (1:1-13) чекхдаьлча, Іийсас нах тобарх а, нахана хьехам барх а лаьцна дийца доладо Марка (1:14–9:50). Хан мел йолу а, Іийсан мурдаш Цунах дика кхета буьйлало, амма Цуьнан мостагІийн гамо алсамйолуш хуьлу (10:1-52). Тептар дерзош долу кортош (11–16 кортош) Іийсан кху дуьнен тІехь долчу дахаран тІаьххьарчу кІиранна чохь хиллачу гІуллакхех лаьцна ду. Цу кортошкахь чІогІа леррина дуьйцуш ду Іийса жІарах дІатохарх а, Иза веллачуьра денваларх а лаьцна.
Тептаран уггар тІаьхьарчу коьртан дерзоран дакъа (16:9-20) къовларш юкъа лаьцна ду, хІунда аьлча дукхахьолахь хетало, и дакъа Марк а воцуш, кхечу стага яздина хилар.
Дала леррина Къобалвинарг гучуваларна адам кечдо Яхьъя-пайхамаро
(Маттай 3:1-12;Лака 3:1-18;Яхьъя 1:19-28)
1
1Дала леррина къобалвинчу Делан КІантах Іийсах лаьцна хаза кхаъ болабелла иштта.
2ЕшаІ-ЯхІу-пайхамаро шен заманахь яздинера:
«Хьажал! Хьуна хьалха Сайн геланча воуьйту Ас.
Цо Хьуна некъ кечбийр бу.
3Яьссачу аренгахь кхойкхучун аз хезаш ду:
„Везачу Элана некъ кечбе,
нисде Цунна хьалха некъан тачанаш“».
4Иза кхочушхуьлуш гучувелира Яхьъя. Цо, яьссачу арахь адамаш хих чекх а дохуш, кхайкхам бора: «Далла тІе а дерзий, шаьш хих чекхдахийта, Деле шайн къиношна гечдайтархьама».
5ЯхІуд-махкара а, Ярушалаймера а дукха адам догІура цунна тІе. Далла хьалха шайх даьллачу къиношна дохко а бовлий, Йордан-хи чохь шаьш хих чекхбохуьйтура наха Яхьъяга.
6Цо эмкалан тІергІах дина духар леладора, шуьйра тІаьрсиган доьхка а доьхкура. ЦІоз а, акха моз а дуура Яхьъяс.
7Адамашна иштта хьехамаш бора цо:
«Барам боцуш сол нуьцкъалниг вогІу суна тІаьххье. Цунна хьалха ур-атталла гора а хІоьттина, Цуьнан мачийн бахтарш дІадаста хьакъ вац со.
8Аса шу хих чекхдоху, ткъа Цо Делан Синах дузор ду шу».
Іийса хих чекхваккхар
(Маттай 3:13–4:11;Лака 3:21,22;4:1-13)
9Оцу деношкахь Галилай-махкара Назарт-гІалара Іийса а веара цига. Цо Яхьъяга Йордан-хи чохь Ша хих чекхваккхийтира.
10Іийса хи чуьра хьалаволлушехь, Цунна а гуш, стигалш дІаеллаелира. Кхокханан суьртехь Делан Са доьссира Цунна тІе. И Делан Са Іийсана чу дуьйлира.
11Ткъа стигалара аз хезира:
«Хьо ву Сан хьоме КІант! Хьоьца бу Сан лаам».
12Цу сохьта Делан Сино Иза яьссачу аренга вахийтира.
13Цигахь иблисо зуьйш, шовзткъа де даьккхира Іийсас. Акхарошна юкъахь Іаш вара Иза, маликаша Цунна гІуллакх а деш.
Іийсас мурдаш къастабо
(Маттай 4:12-22;Лака 4:14,15;5:1-11)
14Яхьъя, схьа а лаьцна, чувоьллинчул тІаьхьа, хаза кхаъ кхайкхош, Іийса Галилай-махка вахара.
15Цо олура: «Хан тІекхаьчна. Делан Олалла гергакхаьчна. Шайгара девллачу къиношна дохко а довлий, Далла тІе а дерзий, хазачу кхоах теша».
16Галилай-Іомана юххехула чекхволуш, ШамІа а, цуьнан ваша Іандар а гира Іийсана. Уьш чІерий лоцу бой хи чу тосуш бохкура, шаьш чІерийлецархой болу дела.
17Іийсас элира цаьрга: «Суна тІаьхьахІитта, ткъа Аса хІинца дуьйна адамийн синош лецархой дийр ду шух».
18Уьш, сихонца шайн бойнаш а йитина, Іийсана тІаьхьахІиттира.
19Дехьо ваьлча, Цунна Зевадин кІант Якъуб а, цуьнан ваша Яхьъя а гира. Уьш хинкеман чохь чІерий лоцу бойнаш тоеш бара.
20Іийсас цу сохьта уьш схьакхайкхира, ткъа вуьш, шайн да Зевади белхалошца хинкеман чохь а витина, Цунна тІаьхьа хІиттира.
Жино хьийзош волу стаг
(Лака 4:31-37)
21Уьш Къапарнаме дІабуьйлабелира. Шоьтан де тІе ма деъана, Іийсас гуламан цІа чу а вахана, адамашна хьехамаш бира.
22Нах цецбуьйлура Цуьнан хьехамех, хІунда аьлча Іеламчу наха санна а доцуш, олалла долчо санна хьоьхура Іийсас.
23ЦІеххьана гуламан цІа чохь жино хьийзош волу стаг гучувелира, мохь а хьоькхуш:
24«Хьан хІун гІуллакх ду тхоьца Назартара Іийса? Тхо хІаллакдан веана Хьо? Суна хаьа Хьо мила ву – Делан Везаниг!»
25Іийсас омра дира жине: «ДІасаца! Арадала цунна чуьра!» – аьлла.
26ТІаккха, и стаг дІаса а виттина, чІогІа мохь а хьаькхна, цунна чуьра араделира жин.
27Чохь берш чІогІа цецбевлла, вовшашка хетта буьйлабелира: «И хІун керла хьехам бу? Ур-атталла жинашна тІехь а олалла до Цо, ткъа вукхара Цуьнан омре ладугІу».
28Дукха хан ялале Іийсах лаьцна Галилай-махкахь массо а меттехь дуьйцуш дара.
Іийсас дукха адам тодо
(Маттай 8:14-17;Лака 4:38-41)
29Іийса Яхьъяца а, Якъубца а гуламан цІа чуьра ара ма велли, ШамІа а, Іандар а волчу цІа вахара.
30ШамІин стуннана чІогІа дагар долуш меттахь яра, цара цунах лаьцна дийцира Іийсага.
31Іийсас, тІе а вахана, куьг а лаьцна, хьалагІатта гІо дира зудчунна. Оцу сохьта дагар дІа а даьлла, царна хьошалла дан йолаелира цомгушниг.
32Сарахь, малх чубуьзначу хенахь, цигара массо цомгушнаш а, жинаша хьийзош берш а балийра Іийсана тІе.
33Дукха адам гулделла дІахІоьттинера неІаре.
34Тайп-тайпана цамгарш йолу дукха нах тобира Цо. Дукха жинаш а нахана чуьра арадехира Іийсас, амма, Ша царна вевзий хууш, Іийсас ца магадора, Ша мила ву дийца.
35Іуьйранна, сатасале, цІера ара а ваьлла, цхьа а адам доцучу метте вахара Іийса. Цигахь Цо доІа дира.
36Ткъа ШамІагІар Иза лаха арабевллера.
37И карийча, цара элира Іийсага: «Массо а Хьо лоьхуш ву».
38Ткъа Іийсас элира цаьрга: «Дуьло, юххехь йолчу гІаланашка а, ярташка а гІо вай, цигахь хьехамаш бан, хІунда аьлча Со цунна веана ма ву».
39Галилай-махкахула жуьгтийн гуламан цІеношкахь нахана хьехамаш а беш, жинаша хьийзош болчарна чуьра жинаш ара а дохуш, вахара Іийса.
Іийсас дІа ца йоьрзу чкъуран цамгар йолу стаг тово
(Маттай 8:1-4;Лака 5:12-16)
40ДІа ца йоьрзу йолу чкъуран цамгар йолуш цхьа стаг веара Іийсана тІе. Іийсана хьалха гора а воьжна, шена гІо дар а доьхуш, цо элира: «Хьайна лиъча, со товийр вара-кх Ахьа».
41Цу стагах дукха къа а хетта, цунах куьг а Іоьттина, Іийсас элира: «Суна лаьа хьо товала! ЦІанло!»
42Цу сохьта, и цамгар дІа а яьлла, цу стеган дегІ цІанделира.
43Іийсас, и стаг сихонца дІа а хьажош, чІогІа тІедилларца элира цуьнга:
44«Варелахь, хиллачух лаьцна цхьаьнгге а ма дийцалахь. Ткъа хІинца ваха а гІой, хьо динан дега а гайтий, Муса-пайхамаро тІе-ма-диллара, Далла лерина сагІанаш даха. Хьо товаларан тоьшаллина хир ду иза нахана хьалха».
45Амма вукхо вахана массанхьа дийцина хиллачух лаьцна, цундела, ма-бохху гІалахь гучувала йиш ца хиларна, адам кІеззиг долчу меттигашкахь соцура Іийса. ХІетте а массанхьара а адам догІура Цунна тІе.
Іийсас дегІан дола ца далуш волу стаг тово
(Маттай 9:1-8;Лака 5:17-26)
2
1Масех де даьлча, Іийса Къапарнаме юхавирзира. Иза цІа вирзина аьлла, хабар даьржира.
2И волчу дукха адам гулделира, неІарехула чувала меттиг а ца юьсуш, ткъа Іийсас царна хьехамаш бора.
3Баьхкинчарна юкъахь шен дегІан дола ца далуш волу стаг айина вахьаш веана виъ стаг вара.
4Амма адам тІех дукха хиларна, уьш Іийсана тІе ца кхачалора. ТІаккха цара, Іийса чохь волчу цІенна тІехула болчу тхов тІе а бевлла, тховх Іуьрг а даьккхина, цомгушниг шен мотт-гІайбица чу а воссийна, Іийсана хьалха охьавиллира.
5Церан Шех тешар гича, цомгушчуьнга Іийсас элира: «Сан кІант, хьан къиношна гечдина».
6Цигахь хиъна Іаш масех Іелам стаг вара. Шайн дагахь цара бохура:
7«Иза хІун ду те хІокху стага дуьйцург? Цо ма Іеса къамел до. Къиношна гечдан хьенан бакъо ю, цхьа Дела воцучун?»
8Цу сохьта, церан дог-ойла хууш, Іийсас цаьрга элира: «ХІун ойланаш ю аша йийраш?
9Цомгушчуьнга ала хІун ду атта: „Хьан къиношна гечдина“, я: „ХьалагІатта, хьайн мотт-гІайба а эций, дІагІо“?
10Амма Суна лаьа шуна хаийта Адамийн КІентан дуьнен тІехь къиношна гечдан олалла дуйла». ТІаккха цомгушчуьнга Іийсас элира:
11«Ас боху хьоьга! Хьала а гІаттий, хьайн мотт-гІайба схьа а эций, цІа гІуо!»
12Важа, сихха хьала а гІаьттина, шен мотт-гІайба а эцна, массарна а гуш аравелира. Чохь болчара чІогІа инзарбевлла, Далла хастамаш беш, бохура: «Тхуна цкъа а ца гина хІуманаш ду-кх хІорш!»
Левига тІекхайкхар
(Маттай 9:9-13;Лака 5:27-32)
13Юха а Іоман берда тІе веара Іийса. Цунна тІе дукха адам деара, ткъа Іийса царна хьехамаш бан волавелира.
14Юххехула чекхволуш, Цунна ХІалпайн кІант Леви гира, ял схьагулъеш болчеран бун чохь хиъна Іаш. Іийсас элира цуьнга: «Суна тІаьххье схьавола!» Леви, хьала а гІаьттина, Цунна тІаьххье дІавахара.
15Цхьана дийнахь Іийса Левин цІахь хІума юуш вара. Дуккха а ял йоккхурш а, къинош летийна болу нах а бара Цуьнца а, Цуьнан мурдашца а, хІунда аьлча Іийсана тІаьхьахІиттинарш алссам бара.
16Къинош летийна болчу нахаца а, ял йоккхуш болчаьрца а Іийсас хІума юуш а гина, парушхойн юкъара Іеламчу наха хаьттира Цуьнан мурдашка: «Ял йоккхуш болчу а, къинош летийна болчу а нахаца хІума хІунда йоу Цо?» – аьлла.
17Іийсас, и хезна, элира: «Могуш болчарна лор оьшуш вац, цомгуш болчарний бен. Бакъахьара лелачаьрга кхайкхам бан ца веана Со, къинош летийначаьрга бен».
Марха кхабарх лаьцна
(Маттай 9:14-17;Лака 5:33-39)
18Оцу хенахь Яхьъян мурдаш а, парушхойн мурдаш а марханаш кхобуш бара. Цкъа масех стага, тІе а веана, хаьттира Іийсага: «И хІун ду? Яхьъян мурдаша а, парушхоша а марха кхобу, ткъа Хьан мурдаша цкъа а марха кхобуш ма ца го?!»
19Іийсас жоп делира царна: «Масала, зуда ялийна меттиг хилча, зуда ялош волчун накъосташа и зуда ялош верг шайна юкъахь мел ву, марха кхобур дуй, шаьш гІайгІане хилар гойтуш? И стаг шайца мел ву, церан марха кхаба йиш яц.
20Ткъа цхьа хан йогІур ю, и зуда ялийнарг дІа а вигна, тІаккха цара марха а кхобуш, уьш сингаттаме а хуьлуш».
21ТІаккха Іийсас кхин а цхьа хьекъале дустар далийра царна: «Ширачу духар тІе, керлачу кІадих а яьккхина, йома латор яц цхьаммо а, хІунда аьлча и йома тІеттІа а яхана, бедар тІе а оьзна, и Іуьрг кхин а доккха хир ду.
22Я цхьаммо а керла чагІар ширачу пІаьлдиг чу ца дутту, хІунда аьлча и пІаьлдиг а бетІар бу, чагІар а Іенар ду. Керла чагІар керлачу пІаьлдиг чу дутту».
СадоІучу шоьтан дийнахь буьртигаш схьадахар
(Маттай 12:1-8;Лака 6:1-5)
23Цкъа шоьтан дийнахь кІа дийначу арахула чекхволуш вара Іийса. Цуьнан мурдаша цигахула бовлуш кІен кенаш схьадохура.
24ТІаккха и гиначу парушхоша хаьттира Цуьнга: «Хьажахь, Дала кхоьллинчу шоьтан садоІучу дийнахь дан мегаш доцу гІуллакх хІунда до цара?» – аьлла.
25Ткъа Іийсас жоп делира царна: «Аша ца дешна, Дауд-паччахьо ша а, шен накъостий а мацбелча, динчух лаьцна?
26Иза, динан коьрта да Абу-ЯтІари волчу хенахь, Делан цІа чу а вахана, Далла къобалдина долу бепиг схьа а эцна, ша а диина цо, шеца болчу накъосташна а делла. Ткъа и бепиг динан дайшна бен даа мегаш ца хилла».
27КхидІа а Іийсас элира цаьрга: «Шоьтан де адамашна кхоьллина ду, амма адам кхоьллина дац шоьтан денна.
28Цундела Адамийн КІант Дала кхоьллинчу шоьтан денна тІехь а Эла ву».
Іийсас куьг заьІап долу стаг тово
(Маттай 12:9-14;Лака 6:6-11)
3
1Цхьана шоьтан дийнахь юха а гуламан цІа чу веара Іийса. Цигахь куьг заьІап долуш цхьа стаг вара.
2Цхьадолу адамаш чІогІа Іийсан тергам беш дара, Далла леринчу шоьтан дийнахь Цо дарба до те я ца до те хьоьжуш, юха Иза бехке вархьама.
3Іийсас куьг заьІап долчу стаге элира: «Хьала а гІаттий, массарна хьалха дІахІотта».
4ТІаккха оцу нахе Іийсас хаьттира: «ХІун боху бакъоно, Далла леринчу шоьтан дийнахь хІун дан мегаш ду, дика я вон? Стеган дахар кІелхьардаккха я иза хІаллакдан?»
Ткъа уьш бист ца хилира
5ТІаккха, цаьрга массаьрга а реза воцуш хьажа а хьаьжна, церан къиза дегнаш хиларна халахетарца, Іийсас элира куьг заьІап долчу стаге: «Схьакховдаде хьайн куьг!» Вукхо куьг схьакховдийра – иза оцу сохьта тоделира.
6Ткъа парушхой, ара а бевлла, сихонца ХІародан адамашца барт бан буьйлабелира, Іийса шаьш муха хІаллаквийр вара те бохуш.
Берда тІехь Іийсана гонах дуккха а адам гулдалар
7Цу хенахь Іийса Шен мурдашца Іома йисте веара. Дукха адам дара Цунна тІаьхьа лелаш. Галилай-махкара а, ЯхІуд-махкара а,
8Ярушалаймера а, Эдом-меттигера а, Йорданан тІехьара а, Цора-гІалина а, ЦІадан-гІалина а гонах Іаш долу дукха адам деанера И волчу. Цо дечу гІуллакхех лаьцна шайна хезна дела баьхкинера Цунна тІе уьш.
9Адам дукха тІех гулдаларна, цаьрга Ша ца хьашийтархьама, хинкема кечдайтира Іийсас Шен мурдашка.
10Дукхахболчу баьхкинчарна дарба дира Цо, цундела массо а цомгушнаш Іийсана юххе гІертара, Цунах куьг Іотта гІерташ.
11ХІоразза а харц жинашна Іийса гича, Цунна хьалха охьаоьгура уьш, мохь а хьоькхуш: «Хьо Делан КІант ву!» – бохуш.
12Ткъа Іийсас чІогІа доьхкура царна, Ша мила ву ма дийца бохуш.
Шийтта векал харжар
(Маттай 10:1-4;Лака 6:12-16)
13Юха Іийсас, лам тІе хьала а ваьлла, мурдашна юкъара Шена оьшурш тІекхайкхира. Уьш Цунна тІе баьхкира.
14Царна юкъара Іийсас шийтта мурд схьакъастийра (царах Цо векалш элира), уьш Шена юххехь хилийтархьама а, цаьрга хьехамаш байтархьама а,
15адамашна чуьра жинаш арадаха церан олалла хилийтархьама а.
16Іийсас къастийна векалш хІорш бара: ШамІа (Іийсас тІаьхьа, Кипа аьлла, цІе тиллинарг),
17Зевадин кІант Якъуб, цуьнан ваша Яхьъя, (шайна Іийсас, Баней-Раговш аьлла, цІе тиллинарш, иза «ткъесан
[1] кІентий» бохург ду),
18Іандар, Пилап, Барталамай, Маттай, ТІама, ХІалпайн кІант Якъуб, Тхьада, ШамІа (ша тІелаьцнарг тІевирззина кхочушдан гІертарг),
19ЯхІуд-Искархо а, тІаьхьа ямартхо хилларг.
Іийса а, БаІал-Зебула а
(Маттай 12:22-32;Лака 11:14-23;12:10)
20Цул тІаьхьа Іийса цІа чу вахча, юха а дукха нах гулбелира, ур-атталла юург яа а меттиг ца йолуьйтуш Іийсана а, Цуьнан мурдашна а.
21Іийсан цІерачарна цунах лаьцна хезча, уьш Иза дІавига баьхкира, хІунда аьлча наха дуьйцура, Иза лар тІехь вац бохуш.
22Ткъа Ярушалаймера баьхкинчу Іелам наха олура: «Цунна чу БаІал-Зебула-жин доьлла! Оцу харц жинийн элан олаллица жинаш арадоху Цо адамашна чуьра!»
23ТІаккха Іийсас, уьш Шена тІе а кхайкхина, дустарш далийра царна: «Иблисо муха эккхор ду иблис?
24Цхьана пачхьалкхехь вовшашлахь тІом хилча, и пачхьалкх хІаллакьхир ю.
25Я цхьана доьзалехь цхьа барт бацахь, иза а бухур бу.
26Ткъа иблис ша-шена дуьхьал даьлча, иблисан олалла шена чохь а декъаделча, иза кхин латталур дац, цуьнан тІаьххьара де тІекхочу.
27Цхьа а ца воьду шел онданиг волчу цІа чу, цуьнан хІуманаш лачкъо, цкъа хьалха иза дІавихкина бен, къола далур дац цуьнан цІахь.
28Баккъалла а боху Аса шуьга: „Адамийн кІенташна муьлхха а къиношна гечдийр ду, цара Дела сийсазвар а тІехь,
29амма Делан Са сийсаздинчунна цкъа а гечдийр дац, иза гуттаренна къинойн баланехь хир ву“».
30Иштта дешнаш элира Іийсас, Шех лаьцна наха «Иза харц жинашца тайна ву», – олу дела.
Іийсан нана а, вежарий а
(Маттай 12:46-50;Лака 8:19-21)
31Іийса волчу Цуьнан наний, вежарий баьхкира. Уьш арахь севцира. Цара Іийса аракхайкхира,
32хІунда аьлча, гонах хиъна дукха адам хиларна, Цунна тІе ца кхачалора уьш. Іийсага элира: «Хьажахь, Хьан наний, вежарий, йижарий бу-кх арахь Хьо хоьттуш».
33Цо жоп делира: «Муьлш бу Сан наний, вежарий?»
34ТІаккха, Шена гонах хевшина болчаьрга а хьаьжна, Іийсас элира: «ХІорш бу Сан наний, вежарий!
35ХІунда аьлча Делан лаам кхочушбеш берш бу Сан ваша а, йиша а, нана а».
Ахархочух лаьцна хьекъале дустар
(Маттай 13:1-9;Лака 8:4-8)
4
1Юха а цхьана дийнахь Іоман берда тІехь хьехамаш беш вара Іийса. Цунна гонах гулделла дукха адам дара. Цундела Иза, хинкеманна тІе а ваьлла, Іоман йистера дехьо велира, ткъа адамаш берда тІехь дисира.
2Дукха хьехамаш бора Іийсас царна, хьекъале дустарш далош. Иштта дийцира Цо цаьрга:
3«ЛадогІал! Цхьа ахархо шен кха тІе хІу таса араваьлла.
4Цо хІу тосучу хенахь цхьадолу буьртигаш некъан йистехула охьаэгна хилла. Схьадаьхкинчу олхазарша уьш дІадиъна.
5Важа буьртигаш жагІа а болуш, латта кІеззиг долчу метте охьаэгна хилла. Цу буьртигаша сихха зІийдигаш тесна, хІунда аьлча цигахь латта кІезиг дара.
6Малх кхетча, цо и зІийдигаш ягийра, церан орамаш кІорга ца хиларна, уьш якъаелира.
7Кхидерш коканийн коьллаш юкъа ийгира, амма коьллаша, юкъ а елла, хІун зІийдигаш къайлаехира. Цара ялта ца делира.
8Ткъа важа долу хІу, дика латта долчохь а нисделла, зІийдигаш а тесна, уьш хьала а евлла, цара ялта делира, ткъе итт, кхузткъа а, ур-атталла бІе а хІу а луш хІора кено а».
9ТІаккха Іийсас элира ладугІучаьрга: «Лергаш долчунна дІахозийла хІара».
Дустаран маьІна довзийтар
(Маттай 13:10-17;Лака 8:9,10)
10Іийса Ша висча, шийтта векало а, юххерчу кхечу мурдаша а хаьттира Цуьнга дустарех лаьцна.
11Іийсас жоп делира цаьрга: «Шун таро ю Делан Олаллех йолу къайленаш йовза, ткъа кхечарна ишттачу дустаршца дуьйцу Аса,
12„царна, хьоьжжушехь, хІумма а ца гайтархьама,
хеззашехь, уьш ца кхетийтархьама,
кхечу тайпана хилча, уьш Суна тІебоьрзур бара,
ткъа Ас гечдийр дара царна“».
Ахархочух лаьцначу дустаран маьІнах кхетор
(Маттай 13:18-23;Лака 8:11-15)
13Іийсас элира мурдашка: «Шу а ца кхета те оцу дустарх? ТІаккха кхечу дустарех муха кхетар ду те шу?
14Ахархочо дуьйш дерг Делан Дош ду.
15Цхьадолу адамаш некъа йисте доьжначу хІух тера ду. Царна Делан дош хеза, амма, цу сохьта иблис а догІий, цо церан дегнаш чу доьжна дош дІахьо.
16Кхиберш тера бу тІулгашна юккъе эгначу хІух. Шайна Делан дош хезча, хазахетарца, сихонца схьалоцу цара и дош.
17Амма церан хила ма-беззара орам боцу дела, уьш кІеззигчу ханна бен ца лаьтта. Ткъа и дош бахьана долуш, шайна тІе халонаш хІиттича, уьш сихха юхабовлу.
18Вуьш тера бу коканийн коьллаш юккъе эгначу буьртигех. Уьш дош хезнарш бу,
19амма дахаран гІайгІанаша а, хьолах Іехабаларо а, кхечу лаамаша а и хезна дош дицдолуьйту, цара шайн дахарехь стом а ца ло.
20Ткъа цхьаберш бу хьийкъинчу лаьтта тІе эгначу буьртигех тера. Уьш дош а хезна, иза даго тІе а эцна, пайден стом луш берш бу – наггахь ткъе уьттазза, наггахь кхузткъазза а, я бІозза а сов луш».
Кхабина буха хІоттийна стогар
(Лака 8:16-18)
21Кхин дІа а Іийсас элира: «Цхьаммо стогар латийча, иза Іункарнехьа хІоттийначу кхабина я маьнги кІел хІотторхьама а бохьий чу? Я иза лаккха хьалахІоттабан бахьа чу?
22ХІунда аьлча мел йоккха къайле а, цхьанна а ца хууш юьсур яц, мел чІогІа лечкъийнарг а гІар ца долуш а, гучу ца долуш а дуьсур дац.
23Хезаш волчунна дІахезийла хІара!»
24Кхин а тІетуьйхира Іийсас: «Дикка кІоргера ойла елаш, шайна хезначух лаьцна. Аша нехан ма-хаддора, Дала шун а хадор бу мах, ткъа шун кхин а лакхара хадор бу.
25ХІунда аьлча долчунна кхин а тІелур ду, ткъа доцучуьнгара цуьнан данне а доцург а дІадоккхур ду».
Даьлла догІучу кІен буьртигех лаьцна дустар
26ТІаккха Іийсас элира: «Делан Олаллех лаьцна иштта кхета мега. Цхьана стага лаьтта хІу тосу.
27Буса и стаг, охьа а вуьжий, Іуьйранна хьалагІотту. Ткъа хІу цу хенахь, хьала а долий, кхуьу. Иза муха хуьлу стагана шена а ца хаьа.
28Лаьтто ша кхиадо и хІу: хьалха зІийдиг а тосий, тІаккха гІа а долий, кІен буьртигаш а хуьлий, дІахІутту.
29КІен буьртигаш хилла девлча, ахархочо марс схьаоьцу, кІа хьокху хан тІееана дела».
ХІух лаьцна хьекъале дустар
(Маттай 13:31,32,34;Лака 13:18,19)
30Цул тІаьхьа Іийсас кхин а хаьттира: «Стенца дуста мегар ду Делан Олалла? Я муьлхачу дустарца дуьйцур ду цунах лаьцна?
31Лаьтта тІехь уггаре а жимачу хІуьнах тера ду иза, и дІадуьйчу хенахь.
32Амма иза дІадийначул тІаьхьа, хьала а долий, бешан дитташ юкъахь уггаре а доккха дитт хуьлий дІахІутту. Стигаларчу олхазарша а баннаш дан тарло цуьнан гаьннаш тІехь».
33Ишттачу кхин а дуккха а дустаршца хьехамаш бора Іийсас – адамаш кхетар долчу тайпана.
34Дустар ца далош, Цо хІумма а ца дуьйцура царна, ткъа Шен мурдашца Ша висча, Цо дерригенах кхетабора уьш.
Іийсас хи тІехь баьлла мох сацабо
(Маттай 8:23-27;Лака 8:22-25)
35Цу дийнахь суьйранна Іийсас элира Шен мурдашка: «Іоман дуьхьаларчу берда тІе довла вай».
36ТІаккха цара адамаш а дитина, Іийса хинкеман тІехь ма-хиллара шайца дІавигира. Хи чохь кхераниг доцург кхин а кеманаш дара.
37ЦІеххьана, чІогІа мох а баьлла, тулгІенаша кеман чу хи даьккхира, кема хих дузуш дара.
38Іийса цу хенахь кеманан цІоганехь вара, гІайби тІе корта а биллина, наб кхетта Іаш. Мурдаша, Иза сама а ваьккхина, элира: «Устаз! Хьуна бен а ца хета те вай хин буха дахар?»
39ТІаккха Іийсас, хьала а гІаьттина, мохе омра а дина, хине элира: «ЛагІло! ДІате! Сацийта!» Мох сецира, цхьа а гІар-тата доцуш, тийналла дІахІоьттира.
40Ткъа мурдашка Цо элира: «Шу кхера хІунда кхоьру? Шун дегнаш чохь хІинца а тешар дац те?»
41Амма уьш чІогІа кхерабелла хиларна, цара цецбовларца вовшашка хоьттура: «ХІара мила ву те, ур-атталла мох а, хиш а Цунна къарлуш хилча?»
Іийсас ГІарас-меттехь жинаша хьийзош волу стаг туовар
(Маттай 8:28-34;Лака 8:26-39)
5
1Іийса шен мурдашца дуьхьаларчу берда тІехь лаьттачу ГІарас цІе йолчу меттиге веара.
2Иза хинкеманна тІера лаьтта ваьлча, Цунна дуьхьал нах дІабухкучу хьехаш чуьра жинаша хьийзош волу цхьа стаг веара.
3Оцу хьехаш чохь Іаш вара иза. Цхьаьнгге а ур-атталла зІенашца а дІа ца вехкалора иза,
4хІунда аьлча мосуьйттазза а зІенашца вихкича а, когех буржалш тоьхча а, цо уьш хедадора. Цхьаьнггахь а иза теван ницкъ а бацара.
5Массо дийнахь а, буса а къуббанашна а, баьрзнашна а юккъехула а лелаш, чІогІа мохь а хьоькхуш, тІулгех ветталуш лелара иза.
6Геннара Іийса вогІу а гина, дуьхьал а ведда, Цунна хьалха гора а воьжна,
7чІогІа мохь хьаькхира цо: «Хьуна хІун оьшу соьгара, Іийса, Веза Воккхачун КІант? Делан дуьхьа доьху Хьоьга, ма хьийзавехьа со?»
8Ткъа Іийсас хІетале омра динера жине: «Арадала оцу стагана чуьра!» – аьлла.
9ТІаккха Іийсас хаьттира жине: «ХІун ю хьан цІе?» – бохуш.
Вукхо жоп делира: «„Эскар“, хІунда аьлча тхо дуккха а ду».
10Оцу жинаша чІогІа дехар дира Іийсага, шаьш оцу махкара дІа ма довлийтахьара аьлла.
11Циггахь лам тІехь бежаш хьакхарчийн боккха бажа бара.
12Жинаша Іийсага дийхира, шаьш царна чу довлийтахьара аьлла.
13Цо царна пурба делира. Жинаш, оцу стагана чуьра ара а девлла, хьакхарчашна чудевлира. Ши эзар гергга йолу хьакхарчий, лекхачу берда тІера хи чу а лилхина, Іоман буха яхара.
14Іуй, бевдда дІа а бахана, гІалахь а, юххерчу ярташкахь а хиллачух лаьцна дуьйцуш бара. Нах хьажа баьхкира, хилларг хІун ду те аьлла.
15Іийсана юххе баьхкича, и жинаша хьийзина волу стаг, тІе хІума а юьйхина, метта а веана, шайна гича, уьш кхерабелира.
16И дерриг гиначара дийцира баьхкинчаьрга цу стагах а, хьакхарчех а хиллачух лаьцна.
17ТІаккха цигара бахархоша дийхира Іийсага, шаьш а, шайн мохк а битина, дІагІахьара Хьо аьлла.
18Іийса хинкеман тІе волуш, жинех паргІатваьллачу стага ша а вигар дийхира Цуьнга.
19Амма Іийсас цунна ца магийра иза. Цо элира: «ЦІа а гІой, хьайн цІерачаьрга дийца Везачу Эло хьайна мел дика дина а, Цо хьайх мел боккха къинхетам бина а».
20Оцу стага, дІа а вахана, Иттшахьар-махкахь бехачу нахе Іийсас шена динчу доккхачу диканах лаьцна дийцира, ткъа массо а цецбуьйлура.
Яиран йоІ еллачуьра денъяр а, цомгуш йолу зуда туояр а
(Маттай 9:18-26;Лака 8:40-56)
21Іийса Шен мурдашца хинкеман тІехь Іоман берда тІе юхавеача, Цуьнга хьоьжуш дукха адам дара. Уьш Цунна гонах гулделира.
22Оцу хенахь И волчу гуламан цІа чохь куьйгалхо волу Яир веара. Іийса а гина, иза, Цуьнан когашка охьа а воьжна,
23чІогІа дехар дан хІоьттира: «Сан йоІ леш ю. Доьху Хьоьга, ван а волий, цунна тІе куьйгаш а дахкий, то а яй, дийна йисийтахьа иза», – бохуш.
24Іийса Яирца дІавоьдуш, Цунна тІаьххье дукха адам дахара, Иза халла бен чекх а ца валалуш.
25Царна юкъахь цхьа зуда а яра, шийтта шарахь цІий ца соцуш, бала хьоьгуш йолу.
26Дуккха а лоьраша гІо дечу метта бала хьегийтинера оцу зудчуьнга. Амма лоьрашна шен долахь мел дерг а дойуш, алссам харж йича а, гІоле хуьлучу метта, кхин а чІагІъеллера иза.
27Іийсах лаьцна шена хезча, цо, адамашна юккъехула тІехьашха Цунна тІе а яхана, Іийсан бедарх куьг Іоьттира.
28ХІунда аьлча оцу зудчо ойла йинера: «Нагахь санна Цуьнан тІера бедарх хьакхаелча а, со толур ю», – аьлла.
29Оцу сохьта дІаоьху цІий а сецна, ша тоеллий хиира зудчунна.
30Ткъа Іийсана сихха хааделира Шех ницкъ дІакъаьстиний. Гонах долчу адамашкахьа а вирзина, Іийсас хаьттира: «Мила ву Сан бедарх куьг Іоьттинарг?» – аьлла.
31Цуьнан мурдаша элира: «Хьайна тІегІоьртина оццул адам гушшехь, хоьтту-кх Ахь: „Мила ву Сох куьг Іоьттинарг?“»
32Амма Іийса леррина гонах хьоьжура, и динарг мила ву те ган лууш.
33ТІаккха зудчо, шена хилларг хІун ду а хиъна, дукха кхераяларна ега а еш, Іийсан когашка а йоьжна, дерриге а ма-дарра дІадийцира Цуьнга.
34Ткъа Іийсас элира зудчуьнга: «Сан йоІ, хьан тешаро тойина хьо. Маьрша дІагІо хьайна, хІинца чул тІаьхьа кхин оцу цамгаро хьийзор яц хьо».
35Іийса къамел дина а валале, гуламан цІийнан куьйгалхочун Яиран цІера геланчаш баьхкира. «Хьан йоІ елла. Устазана хало ян ца оьшу», – элира цара.
36Ткъа, цара дуьйцург а хезна, Іийсас Яире элира: «Кхера ма ло, амма теша».
37Кипа а, Якъуб а, Якъубан ваша Яхьъя а бен, кхин цхьа а ца ваийтира Іийсас Шеца.
38Уьш Яиран керта схьакхаьчча, Цунна доьхна а, чІогІа доьлхуш а адамаш гира.
39ЦІа чу ваьлча, Іийсас элира цаьрга: «Аша хІун до доьхна а, доьлхуш а? ЙоІ елла яц, иза йижина ю».
40Ткъа адамаш Цунах дуьйлуш дара цадашарца. Іийсас массо а араваьккхира. Шеца йоьІан да-нана а, цигахь волу кхо мурд а эцна, йоІ йолчу чоьхьавелира Иза.
41Іийсас, йоьІан куьг схьа а лаьцна, элира: «ТалитІа кхуми!» (иза «ЙоІ, хьалагІатта боху хьоьга!» – бохург ду).
42И ма-элли, йоІ, хьала а гІаьттина, дІайолаелира (иза шийтта шо кхаьчна йоІ яра). Чохь берш чІогІа цецбевлла биснера.
43Іийсас чІогІа тІедиллира царна хилларг цхьаьнгге а цахаийтар. «ЙоІана яа хІума ло», – элира Цо цаьрга.
Іийса Назарт-гІалахь тІе ца оьцу
(Маттай 13:53-58;Лака 4:16-30)
6
1Оцу меттигера ара а ваьлла, Ша кхиинчу гІала веара Іийса. Цуьнца Цуьнан мурдаш а бара.
2Шоьтан де тІедеача, гуламан цІа чохь хьехамаш бан волавелира Иза. Дукхахболчара Іийсага ла а дугІий, инзарбовларца а, шеконца а вовшашка хоьттура: «Мичахьара баьлла те Цунна и хьехам? И хІун хьекъал ду те Цунна делларг, и инзаре хІуманаш а хуьлуш Цуьнан куьйгашца.
3Ша дечиган пхьар а волуш, оцу Якъубан а, Юшан а, ЯхІудан а, ШамІин а ваша а волуш, Мареман кІант вац Иза? Кхузахь, вайна юкъахь, бац Цуьнан йижарий а?»
Оцу нахана Иза къобалван ца лиира.
4Ткъа Іийсас элира цаьрга: «Ша схьаваьллачу меттигехь а, шайчарна юкъахь а, шен цІахь а бен ца хуьлу пайхамар наха ца лоруш».
5Цигахь башха тамашийна хІума ца даделира Іийсага, цхьаццаболчу цомгушчу нахана тІе куьйгаш а дехкина, уьш тобар бен.
6Іийса чІогІа цецвуьйлура оцу нехан цатешарх.
Іийсас шийтта векал дІахьажор
(Маттай 10:5-15;Лака 9:1-6)
ТІаккха ярташкахула адамашна хьехамаш бан вахара Иза.
7Шен шийтта векал тІе а кхайкхина, уьш шишша а бекъна, царна харц жинашна тІехь олалла дан бакъо а елла, уьш цхьаццанхьа дІасахьажийра Іийсас.
8Ткъа уьш дІабуьйлалуш, Цо цаьрга элира: «Шайца хІумма а схьа ма эца: я бепиг а, я тІоьрмаг а, я юкъах дихкина ахча а, еккъа некъан Іаса йоцург.
9Кога юьйхина мачаш а, шайна тІехь йолу цхьа бедар а бен, сов хІумма а ма хьуо».
10Кхин а тІетуьйхира Цо: «Шаьш дуьххьара даханчу цІеношкахь саца, оцу гІалара арадовллалц.
11Нагахь санна шаьш цхьана меттигехь тІе ца лацахь а, я ла ца догІахь а, шаьш цигара дІадоьлхуш, шайн когаш тІера чан охьаегае. Шу тІе ца эцначу нахана дуьхьал тоьшалла хир ду иза».
12ТІаккха къинош летийнарш метта а бохкуьйтуш, Далла тІеберзорхьама, кхайкхамаш а беш, дІабуьйлабелира векалш.
13Дуккха а нахана чуьра жинаш ара а дохуш, дуккха а цомгушчарна зайтдаьтта а хьокхуш, уьш тобира цара.
Яхьъя-пайхамаран дІакхалхар
(Маттай 14:1-12;Лака 9:7-9)
14Іийсан цІе дикка массанхьа а яьржина хиларна, ХІарод-паччахьна а дІахезира Цунах лаьцна. Цхьаболчара Іийсах лаьцна: «Иза веллачуьра денвелла нах хих чекхбоху Яхьъя ву, цундела Цо инзаре хІуманаш до», – олура.
15Вукхара олура: «Иза Эли-ЯхІу-пайхамар ву». Ткъа кхозлагІчара тоьшалла дора: «Иза, ширачу заманахьлера пайхамарех терра а волуш, цхьа пайхамар-м ву», – бохуш.
16И шена хезча, ХІарода элира: «Аса корта тІера баккхийтина Яхьъя веллачуьра денвелла», – аьлла.
17ХІарода, шена йигна йолу, шен вешин Пилапан зуда ХІародад бахьана долуш, омра динера, Яхьъя, схьа а лаций, набахти чу волла аьлла.
18ХІунда аьлча Яхьъяс аьллера ХІароде, цо шен вешин зуда шена йигар Іедалехь нийса дац аьлла.
19Цундела ХІародад хьагІ хилла яра Яхьъяна, иза вийна а, дІаваккха лууш. Амма и дан цуьнан таро яцара,
20хІунда аьлча ХІарод Яхьъях ийзалуш вара, иза бакъонца лелаш а, Дала вазвина а стаг вуй хууш. Цо иза лар а вора.
Яхьъяс бечу кхайкхамашка там хиларца ладугІура ХІарода, цара шен гуттара а синтем бойушшехь.
21Цкъа ХІарода ша вина де даздечу дийнахь, доккха той хІоттийра, пачхьалкхан а, тІеман а хьаькамаш а, хьалдолу нах а кхайкхина.
22Ткъа ХІародадан йоІ, юкъа а яьлла, халха яьлча, чІогІа там хиллера ХІародана а, цуьнан хьешашна а. ТІаккха ХІарода оцу йоІе элира: «Хьайна луъург еха соьгара, ахьа ехнарг аса дІалур ю хьуна», – аьлла.
23Цо, дуй биъна, чІагІо йира: «Хьуна лиънарг лур ю хьуна, ур-атталла сайн ах пачхьалкх а», – аьлла.
24ЙоІа, ара а яьлла, шен нене хаьттира: «ХІун еха аса», – аьлла.
Ткъа вукхо жоп делира: «Нах хих чекхбохучу Яхьъян корта беха», – аьлла.
25ЙоІа, сихха паччахьна тІе а яхана, дийхира: «Ахьа хІинцца шуьна чохь нах хих чекхбаьхначу Яхьъян корта балар лаьа суна», – аьлла.
26Паччахьна и чІогІа новкъадеара, делахь а ша оцу хьешашна хьалха дуй биъна дела, цо дуьхьало ца йира оцу дехарна.
27ХІарода оцу сохьта чалтач вахийтира, цуьнга, Яхьъян корта тІера а баккхий, схьаба аьлла, омра а дина. Вукхо вахана набахти чохь, Яхьъян корта а баьккхина,
28схьа а беана, шуьна чохь йоІе дІакховдийра, ткъа йоІа шен нене белира иза.
29Яхьъян мурдашна иза хезча, цара баьхкина, цуьнан дегІ схьа а эцна, къубба чу диллира.
Пхи эзар стаг вузор
(Маттай 14:13-21;Лака 9:10-17;Яхьъя 6:1-14)
30Векалша юхабирзича, Іийсана гонах а хевшина, шаьш лелийначу гІуллакхех а, шаьш нахана хьехначух а лаьцна дийцира Цуьнга.
31Іийсас элира цаьрга: «Шуьга са а доІуьйтуш, адам доцучу метте дІадовла вай цхьаьна». ХІунда аьлча уьш болчу меттехь чІогІа дукха нах бара, ур-атталла хІума яа а меттиг ца йолуш.
32Цундела уьш, нахах дІа а къаьстина, хинкеман тІехь цхьа а воцучу яьссачу метте бевлира.
33Амма дукхахболу нах, хІорш дІабовлуш а гина, уьш бовзарна, массо а гІаланашкара гул а белла, берд тІехула бевдда, кхарал хьалхабевлира.
34Ша хийисте хьалаваьлча, Іийсана адамийн йоккха тоба гира. Уьш Іу воцу уьстагІех а тарбелла, царах чІогІа къахийтира Іийсана. ТІаккха Иза оцу нахана дуккха а хьехамаш бан волавелира.
35Де чаккхенга гІерташ дара, цундела Цуьнан мурдаша, Іийсана тІе а бахана, элира Цуьнга: «ХІара меттиг яьсса а ю, вайна дикка хан а яьлла.
36Шайна юург а оьцуш, юххерчу ярташка дІабахийтахьа и нах».
37Амма Іийсас жоп делира цаьрга: «Аша лур ю царна яа хІума».
Ткъа мурдаша элира Цуьнга: «Оха, дахана, массарна а ши бІе динари ахчанах бепиг а эцна, иза дао-м ца деза царна?»
38ТІаккха Іийсас хаьттира цаьрга: «Маса бепиг ду шуьгахь? ГІой, хьовсал».
Бепиг маса ду а хиъна, цара элира: «Тхоьгахь пхи хьокхам а, ши чІара а бу-кх».
39ТІаккха, и нах берриш а сийначу бай тІе охьаховшабе аьлла, омра дира Іийсас мурдашка.
40Уьш, бекъа а белла, бІе а, шовзткъе итт а цхьаьна а болуш, охьахевшира.
41Ткъа Іийсас и пхи хьокхам, ши чІарий схьа а эцна, стигала хьала а хьаьжна, и кхача къобалбеш, доІа дира. ТІаккха и хьокхамаш дакъошка декъа а доькъуш, Шен мурдашка дІакховдадора Цо. Вукхара и дакъош адамашна дІадийкъира. ТІаккха и ши чІара а массарна бийкъира Цо.
42Массара а яа а йиира, уьш буза а буьзира.
43Кхин а дисинчу баьпкан дакъоша а, бисинчу чІеро а шийтта тускар а дуьзира.
44Ткъа юуш верг пхи эзар стаг вара.
Іийса хи тІехула дІавоьду
(Маттай 14:22-33;Яхьъя 6:15-21)
45Цу сохьта и нах Ша дІахецаре а ца хьоьжуш, хинкеманна тІе а хаийтина, Шел хьалха, Іоман дуьхьаларчу берда тІе Бет-Саида-гІала дІабахийтира Іийсас Шен мурдаш.
46Нах дІа а хьажийна, доІа дан лам тІе хьалавелира Іийса.
47Суьйре тІееача, хинкема Іомана юккъехь дара, ткъа Іийса лам тІехь Ша вара.
48Хин тІехь дуьхьал богІу мох болу дела, мурдашна пийсакашца кема лело хала хилар гира Іийсана. ТІаккха буьйсанна кхо сахьт даьллачул тІаьхьа Иза хи тІехула царна тІе вахара. Іийса тІехвала воллучу хенахь,
49Иза хин тІехула волавелла вогІу а гина, мурдашна Иза гІаларт ду а моттаделла, цара дукха кхерабаларна маьхьарий хьаькхира,
50хІунда аьлча царна массарна а гира Иза, уьш чІогІа кхера а белира. Цу сохьта Іийсас, вист а хилла, элира цаьрга: «Доьналла долуш хила! Со ву шуна иза! Ма кхера!»
51ТІаккха Иза цаьрца кеман тІе а хиира, цу сохьта мох а сецира. Мурдаш чІогІа цецбевллера,
52хІунда аьлча хьалха баьпкаца хиллачу тамашийна хІуманах а ца кхийтира уьш, дІакъовладелла дара церан дегнаш.
53Хин кеман тІехь Іомал дехьа а бевлла, Гансарт-махка а кхаьчна, севцира уьш.
54Уьш кеман тІера охьабуьссушехь, нахана Іийса вевзира.
55Цара, бевдда, сихонца дІасабаржийра гонах Цунах лаьцна хаам. ТІаккха Іийса миччахьа сецча а, Цунна тІе меттахь болу цомгушнаш бало буьйлабелира.
56Иза миччанхьа веача а, я ярташка а, я гІаланашка а, адамаша шайн цомгушнаш майданна тІе а балабой, чІогІа доьхура Іийсага, Шен бедаран юьхах мукъана а хьакхадалийтахьара шаьш бохуш. Ткъа Цунах хьакха мел велларг, цамгарх то а лой, дІахІуттура.
Дайша лелийна Іадаташ
(Маттай 15:1-9)
7
1Ярушалаймера баьхкина парушхой а, масех Іелам стаг а вара Іийсана гонах гулвелла.
2Цуьнан цхьаболчу мурдаша, куьйгаш цІандар а доцуш, хІума юуш гира царна. Ткъа Далла гергахь иза боьха лорура цара.
3ХІунда аьлча, хьалхалера Іедале а доьгІна, парушхоша а, массо а кхечу жуьгташа а, церан Іедалехь ма-бохху, куьйгаш цІандиний бен хІума ца йоу.
4Ткъа шаьш базарара еана хІума а шатайпана цІанйиний бен ца йоу. Кхин долу а дуккха а Іадаташ леладора цара, масала, кедаш а, гІумгІанаш а, йоьза кхабанаш а, мотт-гІайбеш а цІанъяр тІехь.
5Цундела парушхоша а, Іелам наха а хаьттира Іийсага: «Хьан мурдаша, вайн дайша лелийна Іадаташ хІунда ца лору, куьйгаш цІан а дина, хІунда ца йоу цара хІума?» – аьлла.
6Іийсас элира цаьрга: «Нийса хилла ЕшаІ-ЯхІу-пайхамар, ша Делера болу хаам беш. Шух, шалхо лелочарех, яздина ма-хиллара:
„ХІокху адамаша Со багахь лору,
ткъа церан дегнаш Суна дукха генахь ду.
7Церан ларамах пайда бац,
хІунда аьлча церан хьехамаш Делера бац,
уьш адамаша кхоьллина бу“.
8Аша, адамийн Іадаташ схьа а лаьцна, Дала тІедехкинарш ца лору».
9Кхин а Іийсас элира цаьрга: «Шуна хьекъале ду моьтту, Дала тІедехкинарш а ца лоруш, шайн Іадаташна тІаьхьахІоттар.
10Муса-пайхамаро ма аьлла: „Хьайн дай-наний лара“, ткъа „Шен дена я нанна неІалт аьлларг вен веза“.
11Амма, нагахь стага шен дега-нене: „Сан шуна гІо дан йиш яц, хІунда аьлча шуна лерина хилларг ‘кхурбан’ дІало“ (иза арамхойн маттахь „Далла лерина совгІат“ бохург ду), – аьлча,
12дена-нанна дан дезачух иза кІелхьарволу бохуш, чІагІдо аша.
13Делан Дош а ца лоруш, шайн дайша делла Іадат лору аш. И тайпа хІуманаш дукха леладо аша».
Далла гергахь стаг бехвеш дерг
(Маттай 15:10-20)
14ТІаккха юха а, нах Шена тІе а кхайкхина, Іийсас элира: «ЛадогІа Соьга массара а, дІа а лоцуш.
15-16Адамна чу яханчу цхьанна а хІумано Далла гергахь бехвийр вац стаг. Амма адаман даг чуьра арадолучу сийсазчу хІумано бехвийр ву иза»
[2].
17Нах а битина, Іийса цІа чу ваьлча, мурдаша оцу дустарх лаьцна хаьттира Цуьнга.
18Ткъа Іийсас жоп делира: «Шу а ду те иштта ца кхеташ? Шуна ца го, адамо дууш долчу цхьанна а хІумано, Далла гергахь бехван йиш йоцийла?
19ХІунда аьлча и тІеоьцу хІума, дагах а ца кхеташ, кийрара хьерана чу а йоьдий, тІаккха чуьра арайолу». (Иштта, юуш йолу хІума ерриге а Далла гергахь цІена хилар хаийтира Іийсас.)
20Кхин а тІетоьхна элира Цо: «Ткъа адамна чуьра арадолучо иза Далла гергахь бехво.
21ХІунда аьлча кийрара адамийн дегнаш чуьра ца оьшу вон ойланаш а арайовлу, нахаца лелар а, къола дар а, вер а,
22ямартло а, ша-шен везар а, мекаралла а, Іехор а, лело ца дезарг лелор а, хьегар а, доцург кхоллар а, ша лакхара ларар а, кхетам бацар а.
23И дерриге а зулам адамна чуьра ара а долий, цо стаг Далла гергахь бехво».
Кхечу къомах йолчу зудчун тешар
(Маттай 15:21-28)
24И меттиг а йитина, Цора олучу гІалин юххерчу меттигашка вахара Іийса. Ша цІа чу волуш, цхьанна а ца хоуьйтуш ваха лиира Іийсана, делахь а хьулвалар ца хилира Цуьнан.
25Харцжинаша йоІ хьийзош йолчу цхьана зудчунна хааделира Іийса вар, оцу сохьта схьа а еана, Цуьнан когашка юьйжира и зуда.
26Иза Сирийпиникера схьаяьлла йолу грекахо яра. Цо чІогІа дехар дира Іийсага, шен йоІана чуьра жин арадаккхахьара аьлла.
27Іийсас элира цуьнга: «Цкъа хьалха бераш дузадайта, хІунда аьлча нийса а хир дац берашкара юург, схьа а яьккхина, жІаьлешна тасар».
28Амма зудчо жоп делира Іийсага: «Эла, ур-атталла жІаьлеша а ма доу стоьла кІел бераша эгийна цуьргаш».
29ТІаккха Іийсас элира цуьнга: «Ахьа иштта жоп даларна маршонца цІа яха мегар ду хьо. Жин арадаьлла хьан йоІана чуьра».
30Ша цІа йирзича, жин чуьра ара а даьлла, меттахь йижина Іаш карийра зудчунна шен йоІ.
Къора а, лер доьхна а волу стаг туовар
31Цора-гІалина гонахьара меттигашкара ЦІаданехула а, Иттшахьар-махкахула а Галилай-Іомана тІе веара Іийса.
32Къора а волуш, лер доьхна а волу стаг Іийсана тІе а валийна, цара дехарш дира, цунна тІе куьйгаш дахкахьара аьлла.
33И стаг схьа а къастийна, жимма дехьа а ваьккхина, цуьнан лергаш чу Шен пІелгаш дехкира Іийсас. ТІаккха, туй а хьаькхна, цуьнан маттах Іотта а велла,
34стигала а хьаьжна, доккха са а даьккхина, Іийсас элира цуьнга: «Эппатхьа!» (иза «дІаделлало» бохург ду).
35Оцу сохьта вукхунна хаза а хезира, цуьнан мотт дІа а бастабелла, цІенна хабар дийца а волавелира иза.
36Іийсас чІогІа тІедиллира царна, цхьаьнгге а хиллачух лаьцна цадийцар, амма Цо чІогІа мел дихки а, уггаре а дукха дуьйцура цунах лаьцна.
37Адамаш чІогІа инзардаьлла дара, цара олура: «Цо дерриге а дика до. Ур-атталла ца хезачарна хаза а хозуьйту, мотт сецначаьрга хабар а дуьйцуьйту».
Виъ эзар стаг вузавар
(Маттай 15:32-39)
8
1Иштта цхьана дийнахь дукха адам гулделлера Іийса волчу, ткъа царна яа хІума яцара. Іийсас, Шен мурдаш тІе а кхайкхина, элира цаьрга:
2«Суна къахета оцу нахах, хІунда аьлча кхо де а ду уьш Соьца болу, ткъа царна яа хІума яц.
3Аса меца дІабахийтича, новкъахь гІеллур бу уьш, хІунда аьлча царах цхьаберш геннара баьхкина бу».
4Цуьнан мурдаша жоп делира: «ХІара адам дузо иштта яьссачу меттехь мичахь карор ду оццул бепиг?»
5Іийсас хаьттира цаьрга: «Маса бепиг ду шуьгахь?» – аьлла.
«ВорхІ ду», – аьлла, жоп делира цара.
6ТІаккха оцу нахе лаьтта охьаховша а аьлла, и ворхІ бепиг схьа а эцна, Деле хастаман доІа а дина, бепиг каг а деш, Шен мурдашка кховдадора Іийсас, ткъа вукхара иза нахана доькъура.
7Иштта масех жимо чІара а бара цаьргахь, уьш а, декъалбина, бекъийтира Іийсас.
8Наха шаьш буззалц хІума йиира. Дисинчу дакъоша ворхІ тускар дуьзира.
9Ткъа гулделла адам диъ эзар кхоччуш дара.
Цул тІаьхьа Іийсас нах дІабахийтира,
10ткъа Ша, сихха Шен мурдашца хинкеман тІе а хиъна, ДалманутІа олучу меттигна юххехьа веара.
Іийсана тамашийна хІума гайтар тІедиллар
(Маттай 16:1-4;Лака 11:29-32)
11Цигахь парушхой, тІе а баьхкина, Іийсаца къийса буьйлабелира. Стигалара тамашийна билгало гайта аьлла дехар дира цара Іийсага, Иза зерхьама.
12Доккха са а даьккхина, Іийсас элира: «Тамашийна билгало гайтар хІунда доьху аш Соьга? Баккъалла а боху шуьга, тамашийна билгало гойтур яц Ас шун тайпанна а».
13ТІаккха, уьш Іад а битина, юха а Шен мурдашца хинкеманна тІе а хиъна, Іоман дуьхьаларчу берда тІе вахара Іийса.
Парушхойн а, ХІародан а муьста бод
(Маттай 16:5-12)
14Оцу хенахь мурдашна шайна яа хІума схьаэца дицделлера, хинкеман тІехь долу цхьа бепиг бен хІумма а яцара цаьргахь.
15Іийсас дІахаийтира цаьрга ишттачу дешнашца: «Хьовсалаш! Парушхойн а, ХІародан а муьстачу бедах ларлолаш».
16ТІаккха мурдаш вовшашлахь дагабуьйлуш бара, и бохург хІун ду те бохуш. «Вайгахь бепиг доцу дела боху хьуна Цо вайга иштта», – бохура цара вовшашка.
17Цара стенах лаьцна дуьйцу хууш волчу Іийсас элира цаьрга: «Стенна дуьйцу аша, шайгахь бепиг дац бохуш? ХІинца а ца го те шуна, кхета а ца кхета те шу? Дегнаш оццул шагделла те шун?
18БІаьргаш боллушехь, ца го те шуна? Ткъа лергаш доллушехь, ца хеза те шуна? Дага ца догІу те шуна,
19маса тускар дуьззина баьпкан юьхкаш гулйира аша, Аса пхи бепиг пхи эзар стагана доькъучу хенахь?»
«Шийтта тускар дара», – жоп делира мурдаша.
20«Ткъа Аса ворхІ бепиг виъ эзар стагана декъча, дуьззина маса тускар юьхкаш гулйира аша?»
«ВорхІ», – жоп делира цара.
21ТІаккха Цо хаьттира цаьрга: «ХІинца а ца кхета те шу?» – аьлла.
Бет-Саида-гІалахь бІаьрзениг тово Іийсас
22Уьш Бет-Саида-гІала кхечира. Цигахь Іийсана тІе бІаьрса дайна стаг а валийна, цунах Іотталахьара аьлла, дийхира Цуьнга.
23Іийсас и стаг, куьг а лаьцна, юьртах араваьккхира. ТІаккха цуьнан бІаьргаш тІе туй а хьаькхна, стагана тІе Шен куьйгаш а дехкина, хаьттира: «ХІумма а гой хьуна?» – аьлла.
24Стага, хьала а хьаьжна, элира: «Суна уллохула чекхдовлуш адамаш го. Уьш диттех тера ду».
25ТІаккха Іийсас Шен куьйгаш стеган бІаьргашна тІе дехкира, вукхо бІаьргаш шуьйра дІабиллира, цунна бІаьрса а деъна, юха а дика ган а гуш, дІахІоьттира иза.
26ТІаккха Іийсас и стаг цІа вахийтира: «Юьрта чу ма гІолахь», – олуш.
Кипас Іийсах лаьцна аьлларг
(Маттай 16:13-20;Лака 9:18-21)
27Цул тІаьхьа Іийса Шен мурдашца Пилап-паччахьан гІалин гонахарчу ярташка воьду. Новкъахь Цо Шен мурдашка хаьттира: «Со мила ву олу наха?» – аьлла.
28Цара жоп делира: «Цхьаболчара Хьо нах хих чекхбоху Яхьъя ву олу, ткъа вукхара – Эли-ЯхІу-пайхамар ву боху, кхозлагІчара тоьшалла до, Хьо пайхамарех цхьаъ ву бохуш».
29ТІаккха Іийсас хаьттира: «Ткъа аша хІун боху, Со мила ву боху аша?»
Кипас жоп делира Цунна: «Хьо Дала леррина Къобалвинарг ву-кх», – аьлла.
30ТІаккха Іийсас Шех лаьцна цхьаьнгге а дийцар дихкира мурдашна.
Іийсас Шен Іожаллех а, денваларх а лаьцна дуьйцу
(Маттай 16:21-28;Лака 9:22-27)
31Цул тІаьхьа царна хьехамаш бан волавелира Іийса. Цо дийцира Адамийн КІентан дукха баланаш лан дезарх лаьцна а, баккхийчара а, динан коьртачу дайша а, Іеламчу наха а тІе ца лаьцна хила дезарх а, Иза вен везарх а, амма кхозлагІчу дийнахь денвала везарх а.
32Іийсас, лечкъа а ца деш, дІадийцира цаьрга цунах лаьцна. Ткъа Кипас, Иза юьстах а ваьккхина: «Ишттаниг дийца а ма дийца», – элира.
33Амма Іийсас, юха а вирзина, Шен мурдашка а хьаьжна, буьрса жоп делира Кипе: «ДІадала Суна уллора, иблис! Хьан даг чохь Делан ойланаш яц, адамийн ойланаш ю».
34ТІаккха, нах а, Шен мурдаш а тІе а кхайкхина, Цо элира цаьрга: «Соьца ван луург, шен „со“ бохург дІа а теттина, шен баланийн мохь
[3] тІе а лаьцна, Суна тІаьхьахІотта веза.
35ХІунда аьлча шен са кІелхьардаккха лууш верг сих вер ву, амма Сан а, Делера болу хазачу кхоан а дуьхьа шен са дІалучо иза кІелхьардоккхур ду.
36ХІунда аьлча хІун пайда бу адамна, хІара дерриге а дуьне карахь хилча а, иза шен сих волуш хилча.
37Ткъа хІун делча, шен са юхадерзалур ду адаме?
38Амма хІокху Делах тешар а доцуш, къинойх дуьзначу дуьнен чохь, нагахь санна Сох а, Сан дешнех а эхь хетахь, Со а, Адамийн КІант, дІавоьрзур ву цу стагах, Сайн Ден олаллин нуьраца Делан маликашца схьавеача».
9
1ТІаккха кхин а элира Іийсас: «Аса баккъалла а боху шуьга: шуна юкъарчу цхьаболчарна шаьш кхалхале Делан Олалла гур ду шен мел болчу ницкъаца».
Іийса хийцавалар
(Маттай 17:1-13;Лака 9:28-36)
2Ялх де даьлча, Шеца Кипа, Якъуб, Яхьъя бен кхин цхьа а ца вуьгуш, Іийса лекхачу лам тІе велира. Цигахь, царна хьалххахь, Дала Цуьнан амат хийцира.
3Цунна тІера духар бІаьрг тІе а ца хІуттуш кІайделира, хІокху лаьтта тІехь хІуманаш юьттучу цхьана а стага кІайдийр доцучу тайпана.
4Церан бІаьрг кхийтира Іийсаца къамел деш волчу Эли-ЯхІу-пайхамарххий, Муса-пайхамарххий.
5Кипас, Іийсагахьа а вирзина, элира: «Устаз! Ма дика Іа вай кхузахь, кхо кхалор ей вай: цхьаъ Хьуна, цхьаъ Мусана, цхьаъ Эли-ЯхІуна».
6Кипас элира и, ша хІун эр ду а ца хиъна, хІунда аьлча мурдаш чІогІа кхерабеллера.
7Ткъа цу хенахь, марха тІе а еана, уьш дІахьулбелира цуьнан ІиндагІехь, мархашна юкъара аз хезира: «ХІара ву Суна дукхавезаш волу Сан КІант. Цуьнга ладогІа!» – аьлла.
8Цу сохьта, уьш шайна гонах хьаьжча, царна юххехь кхин цхьа а ца гира, Іийса воцург.
9Уьш лам тІера охьабуьссучу хенахь, Іийсас царна тІедиллира, шайна гиначух лаьцна цхьаьнгге а ца дийцар, Адамийн КІант веллачуьра денваллалц.
10Мурдаша хилларг къайладаьккхира, амма вовшашлахь цара хоьттура: «Веллачуьра денвалар хІун ду те?»
11Цара хаьттира Іийсага: «Хьалха Эли-ЯхІу-пайхамар ван веза хІунда олу те Іелам наха?»
12Іийсас жоп делира царна: «ХІаъ, хьалха билггала Эли-ЯхІу-пайхамар ван веза, массо а хІуманна тІехь низам хІотторхьама. Ткъа Адамийн КІантах лаьцна яздина хІунда ду, Цо дуккха а баланаш хьоьгур бу, Иза сийсаз а вийр ву аьлла?
13Амма Ас боху шуьга, Эли-ЯхІу-пайхамар цкъа веанера, цунна а шайна луъург дира, цунах лаьцна яздина ма-хиллара».
Жино хьийзош волу кІант туовар
(Маттай 17:14-21;Лака 9:37-43)
14Уьш шайн бисинчу мурдашна тІе юхабирзича, царна гонах йоккха тоба а, цаьрца къуьйсуш лаьтташ Іелам нах а гира ІийсагІарна.
15Цу сохьта, Іийса а гина, массо а адам цецдаларца тІехьаьдира, Цуьнга маршалла хаттархьама.
16Іийсас хаьттира цаьрга: «ХІун къуьйсу аш цаьрца?» – аьлла.
17Тобанна юкъара цхьана стага жоп делира Цуьнга: «Устаз! Сайн кІант валийна аса Хьуна тІе. Иза мотт сацочу жино хьийзаво.
18И жин тІе а кхоссалой, и кІант цо лаьттах тоьхча, цуьнан бетах чопа а хІуттий, цергаш а хьекхош, Іада а вой, вуьсу иза. Хьан мурдашка и жин арадаккхар дехнера аса, амма цаьрга иза дан ца дели».
19ТІаккха Іийсас элира, цаьргахьа а вирзина: «Ва тешар доцу тукхам! Мел хир ву техьа Со шуна юкъахь? Мел лан деза техьа Аса шу? Схьавалаве иза Суна тІе».
20КІант Іийсана тІе валийра. Іийса гича, жино кІантана лазар а даийтина, иза охьатуьйхира. Ткъа важа, лаьтта охьа а воьжна, керча а керчаш, багара чопа а оьхуш дІахІоьттира.
21ТІаккха Іийсас хаьттира цуьнан дега: «Мел хан ю цунна иза хуьлуш долу?»
«Беран хенахь дуьйна», – элира дас.
22«Дукхазза а жино цІерга а, хи чу а кхоьссина иза, верхьама. Нагахь Хьайга хІуъа а цхьа хІума далур делахь, тхох къинхетам бай, гІо дехьа тхуна».
23Іийсас жоп делира цунна: «Дан лур делахь?! – Дерриге а далур ду Делах тешаш волчунна».
24КІентан дас, мохь а хьоькхуш, элира: «Со баккъалла а теша! Со цатешарна, теша гІо дехьа суна!»
25Шайна сихха тІейогІуш йолу адамийн тоба а гина, Іийсас жине элира: «Аса омра до хьоьга: ара а далий, кхин цкъа а хІокхунна чу ма дола!» – аьлла.
26Ткъа жин, мохь а хьокхуш, кІентан пхенаш чІогІа ийза а дойтуш, цунна чуьра араделира. КІант, велча санна, Іуьллуш вара, цундела дукхахболчара бохура: «Иза велла».
27Ткъа Іийсас, кІентан куьг а лаьцна, цунна хьалагІатта гІо дира.
28Цул тІаьхьа, Іийса цІа чу ваьлча, Иза Ша волуш, мурдаша хаттар дира Цуьнга: «Тхоьга хІунда ца даккхаделира те и жин ара?» – аьлла.
29«И тайпа жинаш доІанца бен
[4], кхечу тайпана даккхалур долуш дацара», – аьлла, жоп делира Іийсас цаьрга.
Іийсас юха а шен вала везарх а, денвала везарх а лаьцна дуьйцу
(Маттай 17:22,23;Лака 9:43-45)
30Цигара ара а бевлла, Галилай-махкахула бахара уьш. Цхьанна а шаьш догІий хаа ца лаьара Іийсана,
31Шен мурдашца цхьаьна а висина, царна хьехамаш бархьама. Іийсас олура цаьрга: «Адамийн КІант, нехан кара а велла, вуьйр ву, ткъа кхозлагІчу дийнахь Иза денлур ву».
32Амма мурдаш ца кхийтира оцу дешнех, ткъа хатта уьш кхоьрура.
Мурдех лакхарниг мила ву?
(Маттай 18:1-5;Лака 9:46-48)
33Уьш Къапарнаме баьхкира. Іийса цІа чохь волуш Цо хаьттира мурдашка: «Новкъахь догІуш стенах лаьцна дуьйцуш дара шу?» – аьлла.
34Амма уьш бист а ца хилира, хІунда аьлча уьш новкъа богІучу хенахь цара вовшашлахь дийцинарг шайх уггаре лакхарниг муьлха ву те бохург дара.
35ТІаккха Іийсас, охьа а хиъна, Шен шийтта мурд тІе а кхайкхина, элира цаьрга: «Нагахь санна шух цхьанна хьалхара хила лаахь, иза массарал а тІаьхьара хила веза, массеран а ялхо а хуьлуш».
36Бер схьа а эцна, иза царна юккъе дІа а хІоттийна, мара а доьллина, мурдашка элира Цо:
37«Сан дуьхьа оцу кегийчу берех цхьаъ тІеэцначо Со а тІеоьцу. Ткъа Со тІеоьцучо, Со тІеэцна а ца Іаш, Со Ваийтинарг а тІеоьцу».
Вайна дуьхьал воцург – вайца ву
(Лака 9:49,50)
38Яхьъяс элира Іийсага: «Устаз! Вайна юкъара воццушехь а, Хьан цІарах жинаш арадоху цхьа стаг гира тхуна. И вайх цхьаъ воцу дела, иза сацо гІиртира тхо».
39Іийсас элира: «Сеца ма ве аш иза, хІунда аьлча, цхьаммо а Сан цІарах Іаламаташ а деш, гергарчу хенахь Сох лаьцна вониг дуьйцур дац,
40хІунда аьлча вайна дуьхьал воцург вайца ву.
41Ткъа шу Дала леррина Къобалвинчунна тІаьхьа хІиттина долу дела, шуна хин кад луш волчунна, билггала боху Аса, шена догІург дІакхочур ду».
42«Амма, хІокху Сох тешаш болчу лахара болчех цхьаьнга цхьаммо къа латадайтича, цунна гІоле яра, шен коча хьеран тІулг а оьллина, ша хІорда чу кхоссийтича.
43-44Нагахь санна хьан куьйго хьоьга къа латадойтуш делахь, и куьг тІера даккха – заьІап а волуш, Далла гергахь вахар гІоле ю, ши куьг а долуш, жоьжахате воьдучул, цкъа а йовр йоцучу цІергахь а вогуш
[5].
45-46Нагахь санна хьан кого хьоьга къа латадойтуш делахь, иза а дІабаккха тІера. Ког а боцуш Далла гергахь вахар гІоле ю, ши ког а болуш жоьжахате кхуссуьйтучул
[6].
47Ткъа нагахь хьан бІаьрго хьоьга къа латадайтахь, чуьра баккха иза. Делан Олалла тІе а лаьцна, Цунна юххехь цхьана бІаьргаца вахар а гІоле ю, ши бІаьрг а болуш ша жоьжахате кхуссуьйтучул,
48цу чохь „уьш бууш болу нІаьна а лийр бац, уьш багош йолу цІе дІа а йойур яц“.
49ХІунда аьлча Дала цІергахь цІанваран баланах цхьа а вер вац, адам дахчорхьама.
50Туьха дика хІума ю, амма цуьнан чам дІабаьлча, иза юха дуьра стен дийр ду? Шайна чуьра туьхан чам ма байа, вовшашца бертахь а Іе».
Стага зуда дІаяхийтарх лаьцна хьехам
(Маттай 19:1-12;Лака 16:18)
10
1И мохк а битина, ЯхІуд-махка Йордан тІехьа дІаволавелира Іийса. Юха а адамийн тобанаш йогІура Цунна тІе, ткъа гуттар а санна Іийсас царна хьехамаш бора.
2Масех парушхочо, Цунна тІе а веана, Иза зуьйш, хаьттира Цуьнга: «Бакъонехь нийса дуй стага зуда дІаяхийтар?» – аьлла.
3Іийсас жоп делира цаьрга: «Муса-пайхамаро муха тІедиллина шуна?»
4Цара элира: «Мусас бакъо елла майрачунна, дІасакъастарх лаьцна йозанца дина долу тоьшалла а яздина, зуда йита».
5Іийсас элира цаьрга: «И шуна тІедиллинарг Мусас дІаяздина, шун дегнаш къиза долу дела.
6Амма Дала дуьне кхуллучу хенахь,
„Цо и шиъ стаггий, зудий кхоьллина“.
7„Иза бахьана долуш, шен дай-наний а дитина,
стаг шен зудчуьнца цхьаьнакхетар ву.
8ТІаккха и шиъ цхьаъ хир ду“.
ХІинца уьш шиъ доцуш, цхьаъ санна долу дела,
9цхьаммо а къаста ма дойла Дала цхьаьнатоьхнарг!»
10ТІаьхьо, уьш цІа чохь болчу хенахь, мурдаша юха а цунах лаьцна хаттар дира Іийсага.
11ТІаккха Іийсас жоп делира: «Шен зуда а йитина, кхин зуда ялорг ямартло еш ву.
12Ткъа зуда, майрачух дІа а къаьстина, кхечуьнга маре йоьдуш елахь, иза а нахаца лелаш ю».
Іийсас бераш декъалдо
(Маттай 19:13-15;Лака 18:15-17)
13Іийсага куьг тІедиллийтархьама бераш далийра Цунна тІе, амма мурдаша тІе ца дуьтура уьш.
14Иза гиначу Іийсас, оьгІаз а вахана, элира цаьрга: «ХІара бераш тІедахкийта Суна, царна дуьхьало ма е, хІунда аьлча Делан Олалла тІелаьцнарш уьш санна бу.
15Билггала боху шуьга: беро санна, Делан Олалла тІе ца лоцуш верг цкъа а Делаца хир вац».
16ТІаккха, и бераш мара а доьхкина, царна тІе куьйгаш а дехкина, уьш декъалдира Іийсас.
Хьалдолу стаг
(Маттай 19:16-30;Лака 18:18-30)
17Іийса новкъа волучу хенахь, цхьа стаг тІеведира Цунна. Гора а вахана, цо хаьттира Іийсага: «Дика Устаз! Дела волчохь цкъа а чекхдер доцу дахар кхачийтархьама ас хІун дан деза те?»
18Іийсас жоп делира цуьнга: «Сох „дика“ хІунда олу ахьа? Цхьа а вац дика, цхьа Дела воцург.
19Дала тІедехкина гІуллакхаш хьуна хууш ма ду:
„Адам а ма де, нахаца а ма лела, къола а ма де, харц тоьшалла а ма де, хІилла а ма леладе, дай-наний а лара“?»
20Оцу стага элира Іийсага: «Устаз, беран хенахь дуьйна и дерриг а кхочушдеш, схьавогІуш ву со».
21Іийсас, цуьнга хьажа а хьаьжна, и везавелла элира: «Цхьа хІума юкъахдитина ахьа. Хьайн долахь мел дерг дІа а дохкий, къечарна дІасадекъа, тІаккха стигалахь жовхІар хир ду хьан. Цул тІаьхьа, схьа а волий, Суна тІаьхьахІотта».
22Амма и дешнаш ма-хеззи, и стаг юьхь тІехь хийца а велла, гІайгІане а воьжна, дехьавелира, хІунда аьлча иза чІогІа хьал долуш вара.
23Іийсас, гонах а хьаьжна, элира Шен мурдашка: «Мел хала ду-кх хьалдолчу стагана, Делан Олалла тІе а лаьцна, Далла уллохь хила!»
24Мурдаш цецбевллера Цуьнан дешнех, амма Іийсас юха а элира цаьрга: «Сан бераш, мел хала хир ду-кх хьалдолчунна, Делан Олалла тІе а лаьцна, Далла уллохь хила.
25Эмкална а механ Іуьргахула чекхъяла атта ду, хьалдолчунна, Делан Олалла тІе а лаьцна, Далла уллохь хуьлучул».
26Ткъа мурдаш, кхин тІе а цецбевлла, вовшашка хоьттуш бара: «ТІаккха кІелхьара мила ваккхалур ву те?» – бохуш.
27Цаьрга а хьоьжуш, Іийсас элира: «Иза адамашка далур долуш хІума дац, амма Деле далур ду, Дела дерриге а дан ницкъ болуш волу дела».
28Кипас элира тІаккха Цуьнга: «Хьажахьа! Дерриге Іадда а дитина, Хьуна тІаьхьа хІиттина-кх тхо».
29Іийсас жоп делира: «Баккъалла а боху шуьга: массарна а шайн цІа а, я вежарий-йижарий а, я да а, нана а, я шайн латта а Сан дуьхьа а, хазачу кхоан дуьхьа а дитинчарна
30бІозза сов лур ду цІенош а, вежарий а, йижарий а, наной а, берашший а, латтий а. Цаьрца цхьаьна ницкъ хилар а хир ду царна, ткъа тІейогІучу хенахь Дела волчохь цкъа а хедар доцу дахар а хир ду.
31Амма хІинца хьалхе йоккхуш болу дукхахберш тІаьхьара хир бу, ткъа тІаьхьарнаш хьалхара хир бу».
Іийсас кхозлагІа а Шен Іожаллех а, Ша денлург хиларх а лаьцна дуьйцу
(Маттай 20:17-19;Лака 18:31-34)
32Уьш кхин дІа а Ярушалайме дІабахара. Іийса хьалхаваьлла вогІура, ткъа цецбевлла мурдаш а, нах а кхерамца Цунна тІаьхьа хІиттина боьлхура. Іийсас юха а, Шен шийтта мурд юьстах а ваьккхина, Шех хиндерг дийцира царна:
33«ЛадогІалаш! Вай Ярушалайме доьлхуш ду, цигахь Адамийн КІант динан коьрта дайн а, Іелам нехан а кара лур ву, тІаккха цара Цунна вен кхел а йийр ю, Иза кхечу къаьмнийн нехан кара дІа а лур ву.
34Цара хьийзор а ву, шеташ а кхуьйсур ю Цунна тІе, шед еттар а ю, вуьйр а ву, амма кхозлагІчу дийнахь Иза денлур ву».
Якъубан а, Яхьъян а дехар
(Маттай 20:20-28)
35ТІаккха Зевадин шина кІанта Якъуба а, Яхьъяс а, Іийсана тІе а вахана, элира: «Устаз! Тхан дехар кхочушдан лаьар-кх тхуна Ахьа».
36«Ткъа Ас хІун дан лаьара шуна?» – элира Іийсас.
37Цара жоп делира: «Хьан олаллин нуьрехь Хьуна юххехь хилийтахь тхо, цхьаъ Хьан аьтту агІор, важа аьрру агІор», – аьлла.
38Амма Іийсас элира цаьрга: «Шаьш хІун доьху а ца хаьа шуна. Ас молу къаьхьа кад малалур буй те шуьга? Со чекхволучу баланийн хІордах довлалур дуй те шу?»
39Цара жоп делира: «Далур ду тхоьга иза», – аьлла.
ТІаккха Іийсас элира цаьрга: «Аса молу къаьхьа кад а мер бу аша, Со чекхволучу баланийн хІордах а чекхдевр ду шу,
40амма Сайн аьтту агІор, я аьрру агІор охьахаор – иза Сан карахь дац. И меттигаш цхьаболчу нахана кечйина, уьш хила еззачеран хир ю».
41Иза шайна хезча, висина итт мурд оьгІазвахара Якъубана а, Яхьъяна а.
42ТІаккха Іийсас, уьш Шена тІе а кхайкхина, элира цаьрга: «Шуна хаьа, шаьш нахана юкъахь элий ду бохучара олалла дой царна тІехь, ткъа лакхара хьалдолчу наха уьш бацабойла.
43Амма шуна юкъахь ма хуьлийла иштта. Ткъа шуна юкъахь лакхара хила лууш верг шун ялхо хуьлийла,
44я шун юкъара ша хьалхара хила лууш верг массеран а лай хуьлийла.
45ХІунда аьлча Адамийн КІант Шена хьалхара гІуллакх дайта ца веана, амма Ша гІуллакх дан а, Шен дахар дІадала а веана, дукхахболчеран къинош дІатакхархьама».
Іийсас бІаьрзе Бар-Тхьамай туовар
(Маттай 20:29-34;Лака 18:35-43)
46Іийса мурдашца Ерихоне веанера. ТІаккха Иза Шен мурдашца а, алссам долчу адамашца а цу гІалара араволучу хенахь бІаьрзе волу Тхьамайн кІант Бар-Тхьамай вара, некъа йисте а хиъна, сагІа доьхуш.
47Назартхо Іийса вогІуш вуй а хезна, иза, мохь а бетташ, бохуш вара: «Іийса, Даудан кІант! Къинхетам бехьа сох».
48Дукхахболчара иза чехавора, гІовгІа ма е а бохуш, амма и кхин а чІогІа мохь бетта вуьйлира: «Даудан кІант! Къинхетам бехьа сох!» – бохуш.
49Іийсас, саца а сецна, иза Шена тІекхайкхийтира.
БІаьрзечуьнга: «Доьналла долуш хила, тІевола боху хьоьга!» – аьлла, кхайкхира уьш.
50Шен тІехулара бедар дІа а яьккхина, хьала а кхоссавелла, Іийсана тІе веара иза.
51«Хьуна хІун оьшу Соьгара?» – хаьттира Іийсас.
БІаьрзечо элира Цуьнга: «Устаз! БІаьрса ган лаьа суна».
52Іийсас элира: «ДІавало, хьан тешаро кІелхьарваьккхи хьо».
Цу сохьта бІаьрса а деана, Іийсана тІаьхьахІоьттина некъахула вахара иза.
Іийса декъалварца Ярушалайма чувар
(Маттай 21:1-11;Лака 19:28-40;Яхьъя 12:12-19)
11
1Ярушалайме воьдучу новкъахь, Зайт-диттийн ламанца йолчу Бет-Паг а, Бет-ХІина а меттигашка шаьш кхаьчча, Шен мурдех шиъ хьалхахьажийра Іийсас.
2Царна Цо тІедиллира: «Шайна хьалха лаьттачу юьрта чу гІо. Шу юьрта чу довллушехь, йихкина лаьтташ, адамех цхьа а шена тІе а хааза, къона вир гур ю шуна, иза дІа а ястий, схьаялае.
3Ткъа цхьаммо шайга хаттахь: „И хІун ду аша дийриг?“ – аьлла, „Элана оьшу хІара, Цо сихха юхаерзайойтур ю хІара“, – ала».
4Мурдаш бахча, царна арахь кевнах йихкина къона вир а гира, цара иза дІа а яьстира.
5Цигахь лаьттачех цхьаболчара хаьттира: «Аша хІун леладо, дІа стенна йосту аша иза?» – аьлла.
6Іийсас шайга ма-аллара, жоп делира мурдаша, тІаккха вукхара дІахийцира уьш.
7Цара, вир схьа а ялийна, цунна тІе шайн тІехулара бедарш тийсира, ткъа Іийса цунна тІе хиира.
8Дукхахболчара шайн тІехулара бедарш Цунна хьалха некъа тІе охьатуьйсура, вукхара, дитташ тІера гаьннаш а дохуш, уьш некъа тІе охьадохкура.
9Хьалха бевлла а, тІаьхьа хІиттина а богІучара чІогІа маьхьарий деттара:
„Декъала ву Везачу Элана цІарах вогІуш Верг!“
10Декъала ю тІейогІур йолу вайн ден Даудан пачхьалкх!
ХІашанна! Хастам стигалшкара Веза Воккхачу Далла».
11Іийса, Ярушалайме а веана, Делан цІийнан керта чу велира. Кертахь массанхьа а дІаса а хьаьжна, хан яьлла хиларна, Шен шийтта мурд а эцна, Бет-ХІине вахара.
Комарийн диттана сардам боллар
(Маттай 21:18,19)
12ШолгІачу дийнахь хІорш Бет-ХІинера схьабевллачу хенахь Іийса мацвеллера.
13Геннара, тІехь дукха гІаш долу комарийн дитт а гина, цунна тІе вахара Іийса, тІехь комарш юй те хьажа. Диттана тІевеача, гІаш доцург хІумма а ца карийра Цунна, хІунда аьлча хІинца а стом хуьлу хан яцара.
14ТІаккха Іийсас элира дитте: «ХІинца дуьйна цхьаммо а, цкъа а стом ма боийла хьуна тІера!»
Цуьнан мурдашна хезира Цо иза олуш.
Делан цІийнан керт цІанъяр
(Маттай 21:12-17;Лака 19:45-48;Яхьъя 2:13-22)
15Уьш Ярушалайме баьхкира, цигара Делан цІийнан керта ваьлча, цу кертахь йохкаэцар лелош болу нах дІалоьхкура Іийсас. Ахчанаш хуьйцучеран гІопастанаш а, кхокхарчий духкучеран гІанташ а харцийра Цо.
16ТІаккха цхьаьнгге а шайн юхку хІуманаш Делан цІийнан кертахула дІаса ца йохуьйтура Цо.
17Іийсас хьехамаш бора царна:
«Яздина дац:
„Сан цІа доІанаш ден цІа олуш хир ду, массо а къаьмнашна лерина долу“?
Ткъа аша кхунах „зуламхойн бен“ бина».
18Іелам нахана а, динан коьртачу дайшна а дІахезира иза. Цара ойла йора, Іийса хІаллак муха вийр вара те бохуш. Уьш Цунах кхоьрура, хІунда аьлча массо а халкъ цецдуьйлура Цуьнан хьехамех.
19Суьйранна, хан яьлча, Іийса, Шен мурдашца ара а ваьлла, дІавахара оцу гІалара.
Дакъаделлачу комарийн диттах лаьцна хьехам
(Маттай 21:20-22)
20Іуьйранна, комарийн диттана уллохула чекхбовлуш, царна иза орамаш тІера дуьйна дакъаделла гира.
21ТІаккха, дага а деана, Кипас элира Іийсага: «Устаз! Хьажахь, Ахь сардам боьллина комарийн дитт дакъаделла-кх».
22Іийсас жоп луш, элира цаьрга: «Делах тешар хила!
23Аса баккъалла а боху шуьга: нагахь цхьаммо хІокху ломе олу-кх: „Хьала а балий, хІордана чу кхоссало“, – шен даг чохь шеко а йоцуш, ткъа ша аьлларг билггала хирг хиларх теша а тешаш и хилча, хир ду цунна цо аьлларг.
24Цундела боху шуьга: дерриге а шайн доІан тІехь аш мел доьхург делла хиларх тешаш хила – тІаккха аш доьхург лур ду шуна.
25-26Шаьш доІа дечу хенахь шайн даг чохь цхьанна вас елахь, къинтІера довла цунна, шайн къиношна а Стигаларчу Дега гечдайтархьама»
[8].
Іийсан олалла шеконе диллар
(Маттай 21:23-27;Лака 20:1-8)
27Юха а Ярушалайме баьхкира уьш. Ткъа Іийса Делан цІийнан кертахь лелачу хенахь, динан коьрта дай а, Іелам нах а баккхийнаш а баьхкира Цунна тІе.
28Цара элира Іийсага: «Муьлхачу бакъонца ду Ахь деш дерг? Хьан елла Хьуна и бакъо?»
29Іийсас, жоп луш, элира цаьрга: «Аса а дийр дара шуьга цхьа хаттар, аш Суна жоп лахь, тІаккха Аса а эр ду шуьга, хьенан бакъонца деш ду и дерриг а.
30Яхьъяс хих чекхваккхар стигалара дара я адамашкара дара? – жоп лол Суна!»
31ТІебаьхкинарш вовше барт бан хІиттира: «Нагахь вай: „Стигалара яра“, алахь, Цо хоттур ду: „Цунах хІунда ца тийшира шу?“ – аьлла.
32Амма нагахь: „Адамашкара яра“, – алахь...» (Уьш халкъах ца хІуттура, хІунда аьлча массарна а Яхьъя билггала пайхамар хетара.)
33Цара Іийсага жоп делира: «Ца хаьа тхуна», – аьлла.
ТІаккха Іийсас а дуьхьал элира: «Ас а эр дац шуьга, муьлхачу бакъонца деш ду Айса деш дерг».
Кемсийн беш лелорхочух лаьцна хьекъале дийцар
(Маттай 21:33-46;Лака 20:9-19)
12
1Іийса юха а хьекъале дустаршца хьехамаш бан волавелира халкъана: «Цхьана стага кемсаш йийна хилла, гонах керт а йина, кертахь мутт даккха ор а кечдина, Іуналлина бІов а хІоттийна. Уьш лело белхалой а лаьцна, цІера ваьлла хилла иза.
2Кемсаш хуьлу хан тІекхаьчча, белхалошна тІе ялхо вахийтина хІусамдас, шена догІу кемсийн дакъа схьаэцийта.
3Ткъа белхалоша и ялхо, схьа а лаьцна, етта а йиттина, ваьсса дІахьажийна.
4ХІусамдас кхин а цхьа ялхо вахийтина, амма цара коьртах тІулгаш а диттина, сийсаз а вина, дІавахийтина иза а.
5Юха а кхиверг вахийтина цо, амма иза вийна, кхин цига мел хьажийначарна белхалоша я еттара цара, я бойура уьш.
6Кхин вахийта цхьа а ца висина, тІаьххьара а шен хьоме кІант хьажийна цига хІусамдас, шен дагахь: „Сан кІанте-м ларам хир ма бу церан“, – аьлла.
7Ткъа белхалоша вовшашлахь сацам бина: „Иза хин волу хІусамда ву, вай иза вуьйр ву, тІаккха цуьнан бахам вайна буьсур бу“.
8Цара иза, схьа а лаьцна, вен а вийна, кемсийн бешара кхоьссина дІаваьккхина.
9Ткъа хІинца хІун дийр ду хІусамдас? Ван а веана, и белхалой байа а байина, кхечаьрга дІалур ю-кх кемсийн беш.
10Делан Йозанаш тІехь ца дешна те аш цунах лаьцна:
„ГІишло еш, пхьераша дІакхоьссина тІулг
цІийнан сонан йистера коьрта тІулг хилла, дІахІоьттина.
11Иза Везачу Эло дина ду,
вайна гергахь и чІогІа инзаре а ду!“»
12И дийцар шайна дуьхьал далийна дуй кхетта, Іийса лаца аьтто лоьхура динан дайша а, Іелам наха а. Амма шаьш нахах кхоьру дела, Иза Іад а витина, дІабахара уьш.
Паччахьна ял яларх лаьцна
(Маттай 22:15-22;Лака 20:20-26)
13Муьлххачу а дашна тІехь ваьлла а, Іийса галвалахь, Иза лацархьама цхьаболу парушхой а, ХІарод-паччахьна тІаьхьа хІиттина нах а бохуьйту цара Цунна тІе.
14Ткъа тІебаьхкича, цара хаттар до Іийсага: «Устаз! Тхуна хаьа Ахьа бакъдерг дуьйцийла. Наха Хьайна олучух гІайгІа беш а вац Хьо, хІунда аьлча Хьо стеган дарже ца хьожу. Мелхо а, Далла тІе боьду некъ нийса хьоьху Ахь. Нийса дуй те римхойн паччахьна ял ялар я дац? Ло оха, я ма ло?»
15Амма церан мекарло евзаш, Іийсас элира цаьрга: «Со стенна зоь аш? Схьадал Соьга цхьа динари ахча, Суна иза гуш хилийта».
16Цара ахча схьадеара. ТІаккха Іийсас элира: «Хьенан сурт ду кху тІехь диллинарг, хьенан цІе ю язйина?»
«Римхойн паччахьан ю-кх», – элира цара Цуьнга.
17ТІаккха Іийсас жоп делира цаьрга: «Делахь паччахьна паччахьна доггІург дІало, Далла – Далла доггІург».
Уьш цецбевлла бисира Цуьнан жоьпах.
Денваларх лаьцна
(Маттай 22:23-33;Лака 20:27-40)
18Цул тІаьхьа Іийсана тІе цхьаболу садукъой баьхкира. Уьш ца тешара велла стаг денваларх.
19Цара хаьттира Іийсага: «Устаз! Муса-пайхамаро яздина вайна: „Нагахь стаг велча, цуьнан зуда доьзалхо воцуш йисахь, веллачун вашас и зуда яло еза шен вешин тІаьхье меттахІотто“.
20ВорхІ ваша хилла. Хьалхарчо зуда ялийна, амма и лечу хенахь доьзалхо ца хилла цуьнан.
21ШолгІачу вашас йигна и шен веших йиснарг. Иза а велла, кхин доьзалхо а воцуш, изза хилира кхозлагІчу вешица а.
22ВорхІе а вашас ялийна иза, цхьа а бер доцуш, уьш белла. Эххар и зуда а елла.
23Масала, уьш беллачуьра денбеллачу дийнахь, царах хьенан зуда хир ю иза, ворххІангахь а иза марехь хилла хилча?»
24Іийсас жоп делира цаьрга: «Делан Йозанаш ца хааро а, Делан ницкъ ца бовзаро а тиладолуьйтуш дуй те шу?
25Беллачуьра денбеллачара зударий а балор бац, маре а гІур бац, амма стигаларчу маликех тарлур бу уьш.
26Ткъа белларш денлург хиларх лаьцна ца дешна аш Муса-пайхамаран тептарш тІехь, Дала цуьнга коканийн колл йогучу хенахь аьлларг: „Со ИбрахІиман а, Исхьакхан а, Якъубан а Дела ву“, – аьлла?
27Дела беллачеран Дела вац, амма дийначеран Дела ву! Ткъа шу чІогІа тиладелла ду».
Муьлха ду Дала тІедиллинчу гІуллакхех коьртаниг?
(Маттай 22:34-40;Лака 10:25-28)
28Цара дуьйцург а хезна, Іийсас шен меттахь жоп далар а гина, Іелам нахах цхьаммо, тІе а веана, хаьттира Цуьнга: «Дала тІедиллинчу гІуллакхех уггар коьртаниг муьлха ду?»
29Іийсас жоп делира цуьнга: «Царах коьртаниг хІара ду:
„ЛадогІа, Исраилан халкъ! Вайн Веза Дела – цхьа Веза Эла ву!
30Хьайн Веза Дела доггах, доллучу синца а, дерриг а хьекъалца а, берриге а ницкъаца а веза“,
И ду коьрта гІуллакх!
31ШолгІаниг а иштта ду:
„Хьайн уллораниг хьо санна веза“.
Царал коьртанаш цхьа а дац».
32«Хаза эли Ахь», – элира жоьпана дуьхьал Іелам стага. «Нийса боху Ахь, Устаз! Дела цхьаъ ву, И воцург кхин Дела вац.
33Иза хьайн доггах а веза, доллучу хьекъалца а, боллучу ницкъаца а, хьо санна веза хьайна уллораниг а – иза массо сагІанал а, цІий даккхарал а деза ду».
34Цу Іелам стага хьекъалца жоп далар а гина, Іийсас элира цуьнга: «Гена вац хьо Делан Олаллехь Далла уллохь хиларна». Цул тІаьхьа цхьа а ца хІоьттира Іийсага хаттарш дан.
Дала леррина Къобалвинчух лаьцна хаттар
(Маттай 22:41-46;Лака 20:41-44)
35Кхин дІа а Делан цІийнан кертахь хьехамаш беш Іийсас элира: «Іелам наха хІунда олу: „Дала леррина Къобалвинарг Даудан кІант ву“?
36Дауда а, ша Делан Синах вуьзначу хенахь, ма аьлла:
„Везачу Эло сан Хьалдолчу Эле аьлла:
Суна аьтту агІор охьахаа,
Аса Хьан мостагІий Хьан когашка охьабахккалц“.
37Нагахь Дауда а Цунах „Хьалдолу Эла“ аьлча, цуьнан кІант муха хуьлу И Дала леррина Къобалвинарг?»
Массо а адам там хиларца ладугІуш дара Іийсага.
Іелам нахах ларлолаш
(Маттай 23:1-36;Лака 20:45-47)
38Шен хьехамашкахь Цо бохура: «Базаран майданашкахь шайга маршалла хоттуш хазахеташ болчу, деха духарш а духуш кечлучу Іелам нахах ларлолаш.
39Царна лаьа гуламан цІа чохь а, тойнехь а баьрччехь Іан.
40Цара бисина Іан зударий шайн цІенойх а боху, шаьш гайтархьама деха доІанаш а до. Амма ишттачарна луьра таІзар хир ду».
Йисина Іачу зудчун сагІа
(Лака 21:1-4)
41Делан цІийнан кертахь сагІа гулдечу хазнина дуьхьал а хиъна, наха сагІина чутосучу ахчанан тидам беш вара Іийса. Дукхахболчу хьолахоша дуккха а дуьллура.
42Ткъа цхьа йисина Іачу къен зудчо, тІе а еана, ши жима цІестан ахча охьадиллира.
43Шен мурдаш тІе а кхайкхина, Іийсас элира цаьрга: «Бакъдерг боху шуьга, хІокху йисна Іачу къен зудчо сагІина делларг массара деллачул а деза ду.
44Вукхара шайн хьолах совдаьлларг луш дара, ткъа хІокхо, шен таро йоццушехь, шен мел дерг а охьадиллира».
Делан цІа дохор хиларх лаьцна
(Маттай 24:1,2;Лака 21:5,6)
13
1Іийса Делан цІийнан кертара араволучу хенахь мурдех цхьаммо элира Цуьнга: «Устаз! Хьажахь, ма хаза ду и тІулгаш а, гІишлош а!»
2Іийсас дуьхьал жоп делира: «Гой хьуна и яккхий гІишлош? И дерриге а хІаллакдийр ду, тІулга тІехь тІулг а ца буьтуш».
ТІаьхьарчу заманан билгалонаш
(Маттай 24:3-14;Лака 21:7-19)
3Іийса Зайт-диттийн лам тІехь Делан цІийнан кертана дуьххьал хиъна Іаш волуш, Кипас а, Якъуба а, Яхьъяс а, Іандара а хаьттира Цуьнга, уьш шаьш бисча:
4«Алахь тхоьга, маца а хир ду иза, хІун билгало а хир ю и хиндерг кхочуш хуьлуш?»
5Царна жоп а луш, Іийсас элира: «Ларлолаш, шаьш ле ма дайталаш,
6хІунда аьлча Сан цІарца дукха нах богІур бу. „Со ву Иза“, – бохуш, дукхахберш Іехор бу цара.
7Нагахь тІемах я цунах лаьцна хІума шайна хазахь, шу дохий ма хьовза, хІунда аьлча и дерриг а хила дезаш ду. Амма иза а тІаьххьара де дац.
8Халкъана дуьхьал халкъ гІоттур ду, мохк махкана дуьхьал бер бу. МаьІ-маьІІехь чІогІа мохк бегор бу, мацалла а хир ю. Иза, берах хьийзош йолчу зудчун санна, халчу баланийн юьхь бен хир яц.
9Амма шу сема хилалаш, хІунда аьлча шу дІа а лоьцур ду, гуламан цІеношкахь еттар а ю шуна, куьйгалхошна а, паччахьашна а хьалха хІиттор а ду шу, Со бахьанехь шайна хьалха тоьшаллаш дайтархьама.
10Ткъа хьалха хаза кхаъ массо а къаьмнашна дІакхачо беза.
11ТІаккха, шаьш царна хьалха кхеле хІиттинчу хенахь, хьалхе дуьйна гІайгІа ма белаш, шаьш ала дезачун, ткъа цу сохьта шайна дага тасийтинарг дІаала. ХІунда аьлча цу хенахь аш шаьш а ца олуш, амма Делан Сино шуьгахула эр ду ала дезарг».
12«Вашас, вешина ямарта а хилла, иза вейта дІалур ву. Ткъа дас берашна а изза дийр ду. ТІаккха бераша, шайн дайшна-наношна дуьхьал а гІевттина, уьш бойур а бу.
13Сан цІе бахьана долуш цхьанна а дезар дац шу, амма и дерриге а чекхдаллалц лайнарг кІелхьарвоккхур ву».
Боккха гІайгІа-бала
(Маттай 24:15-28;Лака 21:20-24)
14«Ткъа хІотто ца дезачохь, „вас еш йолу къемате хІума“ хІоттийна шайна гича (хІара доьшург нийса кхетийла!), тІаккха цу хенахь ЯхІуд-махкахь нисвелларг лаьмнашка дІаводийла.
15Тхов тІехь нисвелларг, охьа а воьссина цІа чу ма гІо, цо шен цІа чуьра цхьа хІума схьа ма эца.
16Ткъа аренгахь нисвелларг, шен тІеюху хІума схьаоьцур яра ша аьлла, цІа ма вогІийла.
17Боккхачу баланехь хир бу цу дийнахь доьзалхочух болу а, бераш дакхош болу а зударий.
18Шаьш довда дезар Іай ца хилийтар Деле дехалаш.
19ХІунда аьлча оцу деношкахь, Дала дуьне кхоьллинчхьана дуьйна ца хиллачу кепара, кхин цул тІаьхьа а хир боцучу тайпана гІайгІа-бала хир бу.
20Везачу Эло и денош дац ца динехьара, цхьа а кІелхьарвалалур вацара, амма Ша къастийначеран дуьхьа дацдина Цо и денош.
21Цхьаммо шайга цу хенахь „Хьажал! Кхузахь ву шуна Дала леррина Къобалвинарг!“ я „Цигахь ву шуна!“ алахь, цунах ма тешалаш,
22хІунда аьлча цу заманчохь харцпайхамарш а, шаьш Дала леррина къобалдинарш бу бохурш а гучубевр бу. Цара тамашийна гІуллакхаш а, тамашийна билгалонаш а гойтур ю, шайн йиш хилахь, Дала хаьржинарш а Іехорхьама.
23Амма шу ларлолаш! Ас хьалххе дІахоуьйту шуьга и дерриге а хиндерг».
Адамийн КІант схьавар
(Маттай 24:29-31;Лака 21:25-28)
24«Амма оцу деношкахь, и баланаш тІехІоьттинчул тІаьхьа,
„малх кхулур бу,
батто а серло лур яц,
25стигалара седарчий а охьаоьгур ду,
стигалийн нуьцкъалалла а леста йолалур ю“».
26«ТІаккха гур ву царна Шен боккхачу ницкъаца а, сийлаллица а мархаш тІехула вогІу Адамийн КІант.
27Оцу хенахь Цо, Шен маликаш а хьажийна, дуьненан еъа а маьІІера Шен къастийнарш дІагулбийр бу лаьттан йистера стигалан йисте кхаччалц».
Комарийн дитт масална далош дина дустар
(Маттай 24:32-35;Лака 21:29-33)
28«Масала, схьаэца комарийн диттах хьехам: цуьнан гаьннаш кІад а делла, гІа тосучу хенахь, хаьа шуна аьхке герга кхаьчнийла.
29Иштта, и хІуманаш кхочушхуьлуш шайна гича, хаа ду шуна Адамийн КІентан зама герга юйла а, Иза неІарехь вуйла а.
30Бакъдерг боху шуьга: ХІара адамийн тІаьхье чекхъялале хир ду и дерриг а.
31Стигаллий, латтий къайладаьлча а, Сан дешнаш довр дац».
Де а, сахьт а цхьанна а ца хаьа
(Маттай 24:36-44)
32«Ткъа и де а, и сахьт а цхьанна а ца хаьа, я стигалара маликашна а, я КІантана а, Да воцучунна.
33Варелаш, сема хилалаш, хІунда аьлча и хан тІе маца кхочу ца хаьа шуна.
34Масала, цхьаммо шен цІера а ваьлла, генна новкъа волучу хенахь, шен ялхойн кара олалла а делла, хІоранна а шен-шен гІуллакх дІа а делла, гІаролана сема хилар тІедуьллу.
35Иштта сема хилалаш! ХІунда аьлча шуна ца хаьа хІусаман да цІа маца вогІур ву, суьйранна, я буьйса юккъе яхача, я нІаьний кхойкхучу хенахь, я сатосуш.
36ЦІеххьана иза цІа веача, шаьш дийшина ма карадайталаш.
37Ас юха а боху шуьга массаьрга а, хІоранга а: „Сема хилалаш!“»
Іийса вен бина болу барт
(Маттай 26:1-5;Лака 22:1,2;Яхьъя 11:45-53)
14
1Ши де даьлча тІедан дезаш дара «Пасахь» олу совсазчу баьпкан деза де. ХІилланца схьа а лаьцна, Іийса вен аьтто лоьхуш бара динан коьрта дай а, Іелам нах а.
2Амма адам эргІаддаларх кхоьруш, иза дезачу деношкахь кхочушдан ца лаьара царна.
Бет-ХІинехь Іийсана тІе деза даьтта доттар
(Маттай 26:6-13;Яхьъя 12:1-8)
3Іийса Бет-ХІинехь волуш, чкъуран юха ца йоьрзу цамгар кхетта волчу ШамІин цІахь Иза хІума юуш Іачу хенахь, мехалчу кхаби чохь, цІеначу, нард олучу зезаган орамех даьккхина деза даьтта а дахьаш, зуда чуелира. И кхаба, йоха а йина, даьтта Іийсан коьрта тІе доьттира цо.
4Цхьаболчара, резабоцуш, оьгІазаллица вовшашка бохура: «Стенна оьшура иштта харж ян?
5ХІунда аьлча и даьтта кхо бІе а сов динари ахчанах дохка мегар ма дара, тІаккха и ахча мискачарна а доькъуш».
Оцу зудчунна хамталлаш йора цара.
6Амма Іийсас элира: «Іадйитийша и зуда, эхь хІунда хоьтуьйту аш цунна? Цо Суна динарг дика гІуллакх ду-кх.
7ХІунда аьлча мисканаш гуттар а хир бу шуна юххехь, царна шайна лиъначу хенахь лур ду аш сагІа, ткъа Со даим хир вац шуьца.
8Со дІаволларна хьалххе кечам би цо, шега далург деш.
9Аса баккъалла а боху шуьга: дерриг а дуьнен тІехь, и хаза кхаъ кхайкхочу массо а меттехь, цу зудчо динарг, цуьнан сий айдеш, хьахор ду».
ЯхІуд-Искархо Іийсана ямартло ян реза хилар
(Маттай 26:14-16;Лака 22:3-6)
10ТІаккха ЯхІуд Искархо, Іийсан шийтта мурдах цхьаъ, динан коьртачу дайшна тІевахара, ямартло а йина, Іийса церан кара дІавалархьама.
11И хезча, вукхара самукъадаларца цунна ахча дала барт бира. Ткъа ЯхІуда Іийса церан кара дІавала аьтто лоьхура.
Іийсас Шен мурдашца Пасахьан пхьор даар
(Маттай 26:17-25;Лака 22:7-14,21-23;Яхьъя 13:21-30)
12Совсазчу баьпкан дезачу денойн дуьххьарлерчу дийнахь, Пасахьан Іахар а бийна, мурдаша Іийсага хаьттира: «Пасахьан пхьор мичахь дан лаьа Хьуна? Оха, дахана, кечйийр ю чоь».
13ТІаккха, Шен мурдех шиъ вохуьйтуш, Іийсас цаьрга элира: «Шу гІала чу гІо, ткъа цигахь кхаби чохь хи дахьаш вогІу цхьа стаг дуьхьалкхетар ву шуна, цунна тІаьххье дІагІо.
14Иза чу ваханчу цІийнан хІусамдега аш ала: „Устазо хоьтту: Сайн мурдашца Пасахьан суьйренан пхьор даа чоь мичахь ю?“
15Цо шуна лакха тІехь йоккха а йолуш, лаьтта хІума а тесна, кечйина чоь гойтур ю, цу чохь кечам бийр бу аш вайна».
16Іийсан мурдаша, гІала а баьхкина, дерриг а Цо ма-бохху а карийна, Пасахьана кечам бира.
17Суьйре тІееача, Іийса Шен шийтта векалца цига веара.
18ДІа а тевжина, уьш хІума юуш бохкуш, Іийсас элира: «Баккъалла а боху шуьга, Соьца кхача бууш волчу шух цхьаммо ямартло йийр ю Суна».
19Уьш, и халахетта, Цуьнга баха буьйлабелира: «Со-м вац те иза?»
[9]
20Ткъа Іийсас жоп луш, элира цаьрга: «Шийттаннах цхьаъ ву, Соьца кеда чу бепиг Іуттуш верг.
21Ткъа Адамийн КІант, Делан Йозанашна тІехь Цунах яздина ма-хиллара, кху дуьнен чуьра дІавоьдуш ву, амма декъаза ву-кх Цунна ямарта верг! Цунна дуьнен чу ца валар гІоле яра!»
Везачу Элан пхьор
(Маттай 26:26-30;Лака 22:14-20;1 Коринтхошка 11:23-25)
22Цара хІума юучу хенахь, Іийсас, бепиг схьа а эцна, доІанца декъал а дина, декъа а декъна, Шен мурдашка дІа а кховдош, элира:
«Схьаэца – иза Сан дегІ ду».
23ТІаккха кад, схьа а эцна, Далла хастам а бина, Цо иза цаьрга дІакховдийра, ткъа цара массара а цу чуьра дІамелира.
24Іийсас элира цаьрга: «ХІара Сан цІий ду, Делаца бина барт чІагІдеш долу, дукхахболчеран дуьхьа Іенор долу.
25Билггала боху шуьга: кемсех даьккхина долу кхин цхьа а малар Аса мер дац, Дала дІахІоттийначу Олаллехь керла чагІар молу де тІекхаччалц».
26ТІаккха Далла хастаман назманаш а аьлла, Зайт-диттийн лам тІе бахара уьш.
Іийсас хьалххе дІахоуьйту Кипас Ша дІатосург хилар
(Маттай 26:31-35;Лака 22:31-34;Яхьъя 13:36-38)
27Шен мурдашка Іийсас элира: «Аша массара а Со дІатосур ву, хІунда аьлча яздина ду:
„Іуьнна чов йийр ю Аса,
ткъа уьстагІий дІасадовдур ду“, – аьлла».
28«Амма веллачуьра денвеллачул тІаьхьа Галилай-махка шул хьалха кхочур ву Со».
29Кипас элира Іийсага: «Массара дІатесча а, ас-м вуьтур вац Хьо».
30ТІаккха Іийсас элира цуьнга: «Баккъалла а боху хьоьга: тховса, шозза нІаьна кхайкхале, кхузза Сох дІакъаьстар ву хьо».
31Амма Кипас, кхин а чІагІдеш, элира: «Сан Хьоьца вала дезахь а, со цкъа а Хьох дІакъаьстар вац». Изза вукхара а элира.
Іийсас Гатшамани-бешахь доІа дар
(Маттай 26:36-46;Лака 22:39-46)
32Цул тІаьхьа Гатшамани олучу меттиге баьхкира уьш. Іийсас элира Шен мурдашка: «Ас доІа дечу юкъана, ховший Іе кхузахь».
33ТІаккха Шеца Кипа а, Якъуб а, Яхьъя а вигира Цо. Кхузахь Іийса синтем байна а, чІогІа сингаттаме а хилира.
34Цо элира цаьрга: «Сан са Іожаллин гІайгІанехь ду. Аша кхузахь а совций, сема хан яккха».
35Царна жимма дехьа а ваьлла, лаьтта а воьжна, Іийсас доІа дира: «Нагахь йиш елахь, дІакъастадойла Ахь Сох и къизаллин сахьт», –
36кхин а Цо элира: «Сан Дада! Дерриг а Хьан карахь ду, и къаьхьа кад Суна юххехула чекхбаккхахьа! Делахь а, Сан лаамца доцуш, Хьан лаамца хуьлийла дерриг а».
37Ша юхавирзича, Шен мурдаш бийшина Іохкуш карийра Цунна. ТІаккха Цо элира Кипе: «ШамІа, хьо наб еш ву? Цхьана сахьтехь сема хила ца мегара хьо?
38Сема хила, доІанаш де, шаьш къилахь долчу лаамашна кІел ца дисийта. Са сема хуьлу, ткъа дилха эгІаза ду».
39Юха а дехьо ваьлла, доІа дира Цо, изза дешнаш олуш.
40Юхавеача, кхин цкъа а бийшина карийра Іийсана уьш, хІунда аьлча церан бІаьрганегІарш дазделлера. Шаьш Іийсага хІун эр ду а ца хууш биснера уьш.
41КхозлагІа а тІевеана, элира Цо цаьрга: «Шу хІинца а наб еш, садоІуш ду? Тоьар ду, тІедеана и сахьт. Адамийн КІант къинош летийначеран каравоьду хан тІекхаьчна.
42Дуьйло, хьалагІовтта! ХІара ву Суна ямартло ен верг».
Іийсана ямартло яр а, Иза схьалацар а
(Маттай 26:47-56;Лака 22:47-53;Яхьъя 18:3-12)
43Оцу сохьта, Іийсас и оллушехь, тІевеара ЯхІуд, шийттаннах цхьаъ. Цунна тІаьхьахІоьттина адамийн тоба яра, карахь таррашший, хьокхий а долуш. Уьш хьовсийнера динан коьртачу дайша а, Іелам наха а, баккхийчара а.
44Іийсана ямарта волчо билгало йинера цаьрга: «Ас барт баьккхинарг Иза хир ву шуна, – аьлла, – И, схьа а лаций, ларвеш дІавига».
45Цу сохьта Іийсана тІе а вахана, цо элира: «Ва устаз!» Цул тІаьхьа Цунна барт баьккхира.
46Ткъа вукхара, тІе куьйгаш а кховдийна, схьалецира Іийса.
47Уллохь лаьттачех цхьаммо, тур схьа а даьккхина, тоьхна, динан коьртачу ден ялхочун лерг даьккхира.
48ТІаккха Іийсас элира цаьрга: «Талорхо лаца доьлхуш санна, таррашций, хьокханашций ара ма девлла шу Со схьалаца?
49Делан цІа чохь хІора дийнахь ца хуьлура Со шуьца, хьехамаш а беш? ХІетахь ма ца лоцура аш Со? Амма Делан Йозанаш тІехь яздинарг кхочушхила деза».
ДІаведда жима къонах
50Цу хенахь, Іийса а витина, массо а мурдаш дІасабевдира.
51Шен дерзинчу дегІа тІе шаршу хьарчийна волу цхьа жима къонах Іийсана тІаьхьа хІоьттира. Амма тІемалоша и дІалецира.
52ТІаккха тІемалойн карахь шаршу а юьтуш, иза верзина ма-варра дІаведира царах.
Іийса коьртачу кхеташонна хьалха хІоттор
(Маттай 26:57-68;Лака 22:54,55,63-71;Яхьъя 18:13,14,19-24)
53Іийса динан коьрта да волчу цІа валийра. Цигахь массо а динан коьрта дай а, баккхийнаш а, Іелам нах а гулбеллера.
54Іийсана гено тІаьхьа а хІоьттина, динан коьртачу ден керта чу велира Кипа. Иза динан коьртачу ден кертахь гІуллакх деш болчаьрца цІарна хьалха вохлуш вара.
55Ткъа Іийсана веран кхел ярхьама, динан коьрта дай а, коьртачу кхеташонехь мел верг а Иза бехке ван бахьана лоьхуш бара, амма и бахьана ца карадора царна.
56ХІунда аьлча дукхахболчара харц тоьшаллаш дора Цунна дуьхьал, ткъа уьш цхьана ца догІура.
57Цхьаболчара, хьала а гІевттина, харц тоьшаллаш деш, элира:
58«Тхуна хезнера Цо олуш: „Аса адамаша куьйга дина хІара Делан цІа доха а дина, кхаа дийнахь кхин тайпа долу, куьйга дина доцург дІахІоттор ду“, – аьлла».
59Амма церан тоьшаллаш а цхьаьнадогІуш дацара.
60ТІаккха динан коьртачу дас, юккъе дІа а хІоьттина, хаьттира Іийсага: «Ахь цхьа а жоп ма ца ло? Цара Хьуна дуьхьал тоьшаллаш хІунда до?» – аьлла.
61Ткъа Іийса дуьхьал вист а ца хилира, Цо цхьа а жоп ца делира царна.
Юха а динан коьртачу дас хаьттира Цуьнга: «Хьо вуй Декъалволчун КІант? Цо леррина Къобалвинарг?»
62Іийсас элира: «Со ву.
Шуна гур а ву Адамийн КІант
Нуьцкъалчу Далла аьтто агІор хиъна Іаш а,
стигалан мархашца охьавуссуш а».
63ТІаккха, шена тІера бедар а ятІийна, динан коьртачу дас элира: «Кхин хІун тешаш оьшу вайна?
64Хезира-кх шуна И Далла луьйш, шуна муха хета?»
Цара массара а Іийса веран кхел къобалйира.
65ТІаккха цхьаболчара Іийсана тІе туйнаш детта долийра, вукхара, Цуьнан бІаьргаш дІа а дихкина, буйнаш а детташ, олура: «Хьо пайхамар хилар гайта хІинца!»
ГІаролхоша а еттара Цунна.
Кипас Іийса дІатасар
(Маттай 26:69-75;Лака 22:56-62;Яхьъя 18:15-18,25-27)
66Кипа цу кертахь, лахахь волуш, динан коьртачу ден цхьа зуда-ялхо еара цига.
67Вохлуш волу Кипа а гина, цо, леррина юьхь-дуьхьал а хьаьжна, элира: «Хьо а вара-кх Назартера Іийсаца».
68Амма Кипас дІахадийра: «Суна ахь хІун боху а ца хаьа, со кхета а ца кхета ахь бохучух».
Иза а аьлла, Кипа кертан хьалха велира. ТІаккха нІаьна кхайкхира.
69Оццу зудчо, иза юха а гина, «ХІара а ву царах цхьаъ», – элира уллохь хІиттина болчаьрга.
70Кипас юха а тІе ца лецира цо бохург. Жимма Іийча, кхузахь лаьтташ болчара Кипе юха а элира: «Баккъалла а хьо ву-кх царах, хІунда аьлча хьо а ма-ву галилайхо».
71Ткъа Кипа, дуйнаш а бууш, чІагІонаш ян волавелира: «Ца вевза суна И стаг, аш вуьйцуш верг».
72ХІеттахь шозлагІа а нІаьна кхайкхира. ТІаккха дагадеара Кипина Іийсас шега аьлларг: «НІаьна шозза кхайкхале, ахь кхузза дІатосур ву Со».
Кипа доггах вилхира.
Іийса Пулат волчу валаво
(Маттай 27:1,2,11-14;Лака 23:1-5;Яхьъя 18:28-38)
15
1Сатосучу хенахь, Іуьйре тІеярца, динан коьртачу дайша а, Іелам наха а, ерриге а коьртачу кхеташонехь мел болчара а гулам бира. Оцу гуламо, сацам а бина, Іийса дІа а вихкина, Пулате дІавелира.
2Пулата хаьттира Цуьнга: «Хьо жуьгтийн къоман Паччахь ву?» – аьлла.
Ткъа Іийсас жоп делира цуьнга: «Ахь боху-кх иза».
3Динан коьртачу дайша дуккха а хІуманна тІехь бехке вора Іийса.
4Пулата юха а хаьттира Цуьнга: «Ахь цхьа а жоп ма ца ло? Хьажал, Хьуна дуьхьал мел дукха бехкаш балабо».
5Амма Іийсас оцу хаттарна кхин цхьа а жоп ца делира, ткъа Пулат цунах чІогІа цецвуьйлура.
Іийса вен кхел йо
(Маттай 27:15-26;Лака 23:13-25;Яхьъя 18:39–19:16)
6ХІора Пасахьан дезачу дийнахь чубоьхкинчарах цхьаъ, шега веххнарг, арахоьцура Пулата халкъана.
7ХІетахь цхьа хьенех вара, Барраб цІе а йолуш. Шен накъосташца Іедална дуьхьал адам карзахдаьллачу хенахь, цо стаг верна, иза чувоьллинера.
8ТІаккха гулделлачу халкъо, маьхьарий а хьоькхуш, хІинццалц санна тутмакхех цхьаъ дІахецар дийхира Пулате.
9Цо дуьхьал хаьттира цаьрга: «Ас жуьгтийн къоман Паччахь дІавала лаьий шуна?» – аьлла.
10ХІунда аьлча Пулатана хаьара, динан коьртачу дайша Іийса шайн Цуьнга хьагІ йолу дела дІавеллий.
11Амма динан коьртачу дайша халкъ иракарахІоттийнера, царна Барраб дІахецар гІоле хетийтархьама.
12Пулата юха а, жоп луш, элира цаьрга: «Ткъа аш жуьгтийн къоман Паччахь ву бохучунна хІун дан лаьа шуна ас?»
13Цара цо бохучунна дуьхьал маьхьарий хьаькхира: «ЖІарах дІатоха Иза!» – аьлла.
14Пулата хаьттира цаьрга: «ХІунда? Цо хІун зулам дина те?»
Амма наха кхин а чІогІа маьхьарий хьоькхура: «ЖІарах дІатоха Иза!» – бохуш.
15ТІаккха Пулата, халкъана луург а деш, Барраб дІахецийтира. Ткъа Іийса, шед а еттийтина, тІемалойн кара дІавелира жІарах дІатохийтархьама.
Іийса тІемалоша хьийзавар
(Маттай 27:27-31;Яхьъя 19:2,3)
16ТІемалоша, Іийса керта а ваьккхина, йоккха, кхел кхайкхочу гІишло чу а вигна, тІемалойн ерриге а тоба гулйира.
17ТІаккха Цунна тІе цІен оба а кхоьллина, коканийн коьллех кочар а дина, иза Іийсан коьрта тІе диллира.
18Цул тІаьхьа, Іийса беларца «декъалвеш», цара бохура: «Декъала хуьлда жуьгтийн къоман Паччахь!»
19ТІаккха Цуьнан коьртах Іаса а етташ, Цунна тІе туйнаш деттара цара. Цул тІаьхьа, гора а хІиттина, корта беттаран сурт хІоттадора Цунна хьалха.
20Шаьш Іийса аьшнаш вина бевлча, Цунна тІера цІен духар дІа а даьккхина, Шен хІуманаш тІеюьйхира цара. ТІаккха жІарах дІатоха дІавигира Іийса.
Іийса жІарах дІатохар
(Маттай 27:32-44;Лака 23:26-43;Яхьъя 19:17-27)
21ТІаккха шен кха тІера вогІу, Искандаран а, Рупан а да волу Къуринара ШамІа а сацийна, цуьнга Іийсан жІаран бІогІам дІабахьийтира цара.
22Іийса «Галгатхьа» олучу метте схьавалийра цара (иза «туьтанан меттиг» бохург ду).
23Ярийн муттанца эдина чагІар дала гІоьртира уьш Цунна, амма Іийсас иза ца мелира.
24Іийса жІарах дІатуьйхира. ТІемалоша, кхаж а тесна, Цуьнан хІуманаш вовшашлахь йийкъира.
25УьссалгІа сахьт дара Іийса жІарах дІатухучу хенахь.
26Иза стенна бехке ву билгалдоккхуш, уьнна тІехь яздинера: «Жуьгтийн къоман Паччахь», – аьлла.
27-28Іийсаца ши талорхо вара жІарах дІатоьхна, цхьаъ Цунна аьтту агІор, важа аьрру агІор
[10].
29Юххехула чекхбовлучара, вон баганаш а етташ, кортош а лестош, бохура Цуьнга: «ХІай! Делан цІа доха а дина, кхаа дийнахь дІахІоттош верг!
30Хьуо кІелхьара а воккхуш, охьавосса бІогІам тІера».
31Царах терра динан коьртачу дайша а, Іеламчу наха а, Цунах бела а боьлуш, вовшашка бохура: «Кхиберш кІелхьара а баьхна, Ша-м кІелхьара ца ваккхало!
32Иза Дала леррина Къобалвинарг а, Исраилан Паччахь а велахь, охьавосса веза-кх хІинца жІара тІера, вайна иза ган а гина, Шех тешийтархьама».
Цуьнца дІатоьхначу талорхоша а сийсазвохура Иза.
Іийса кхалхар
(Маттай 27:45-56;Лака 23:44-49;Яхьъя 19:28-30)
33Делкъахенахь лаьтта тІе цІеххьана бода беара, кхаа сахьтехь лаьттира иза.
34Делкъал тІаьхьа кхо сахьт долучу хенахь, Іийсас чІогІа мохь туьйхира: «Элой, Элой, лема сабахьтани?» Цу дешнийн маьІна иштта ду: «Ва Сан Дела! Со хІунда вити Ахь?»
35Генахь боцуш лаьттачара, и хезча, бохура: «Хьажахь, Эли-ЯхІу-пайхамаре кхойкхуш ву-кх И».
36Ткъа цхьаммо ведда, худург кемсийн къонзи чу а Іоьттина, иза хьокхана буьххье а йоьллина, Іийсага кховдийра, и Цуьнга малийтархьама.
«Собар дел, хьовсур ду вай, Эли-ЯхІу вогІий те ХІара жІаран тІера дІаваккха», – элира цо.
37Ткъа цу хенахь, чІогІа мохь а тоьхна, Іийса кхелхира.
38ХІеттахь Делан цІийнан чохь, уггар езачу чоьнна дуьхьал оьллина кирхьа лакхара дуьйна лаха кхаччалц декъаделира.
39Іийсана дуьхьал лаьтташ волчу тІеман хьаькамо, Цо Шен са иштта дІалуш гича, элира: «И стаг бакъонца Делан КІант вара».
40Геннара хьоьжуш лаьтташ зударий а бара кхузахь: царна юкъахь Магдалера Марем а, жимаха волчу Якъубан а, Юшан а нана Марем а, Шалумат а яра.
41Іийса Галилай-махкахь волуш, Цунна гІуллакх деш тІаьхьахІиттина бара уьш. Иштта дуккха а Цуьнца цхьаьна Ярушалайме баьхкина болу зударий бара кхузахь.
Іийса дІаволлар
(Маттай 27:57-61;Лака 23:50-56;Яхьъя 19:38-42)
42-43Иза пІераскан де дара, Далла лерина шоьтан дийнан хьалхара долу де. Рамат цІе йолчу гІалара а волуш, кхеташонехь лоруш волу декъашхо а волуш, ша а Делан Олалле сатуьйсуш а волчу Юсупа, тІейогІуш суьйре йолу дела, Пулатана тІе ваха бІо а боьлла, Іийсан дакъа схьадийхира.
44Іийса веллий хиъча, Пулата, цецваьлла, тІеман хьаькам тІе а кхайкхина, хаьттира цуьнга: «Дукха хан юй И велла?» – аьлла.
45ТІеман хьаькамера хаам хилча, цо дакъа Юсупе дІадалийтира.
46Юсупа, кІади а эцна, дакъа, жІара тІера схьа а даьккхина, кІади юкъа а хьарчийна, ломах яьккхинчу къубба чу диллира. ТІаккха къуббанан неІарна дуьхьал боккха тІулг карчийра цо.
47Ткъа Магдалера Марем а, Юшан нана Марем а Иза дІа мичахьа вуллу хьоьжуш яра.
Іийса веллачуьра денвалар
(Маттай 28:1-8;Лака 24:1-12;Яхьъя 20:1-10)
16
1Далла лерина шоьтан де дІадаьллачу хенахь Магдалера Марема а, Якъубан нанас Марема а, Шалумата а хаза хьожа йогІу хьакхарш ийцира, уьш Іийсан докъана хьакхархьама.
2Іуьйранна, сатосучу хенахь, кІирандийнахь и зударий къубба йолчу бахара.
3Цара вовшашка хоьттура: «Къуббанан неІарера тІулг хьан дІабоккхур бу те вайна?» – бохуш.
4Ткъа дІахьаьжча, тІулг дІакарчийна гира зударшна. И тІулг чІогІа боккха бара.
5Уьш къубба чу бевлча, аьтту агІор хиъна, кІайн духар а долуш, кІант гира царна. Уьш чІогІа Іадийнера.
6Ткъа цо элира зударшка: «Кхера ма ло. ЖІарах дІатоьхна хилла Назартера Іийса лоьху аш? Иза денвелла. И кхузахь вац. ХІара ю Иза охьавиллина хилла меттиг.
7Амма аш, гІой, Цуьнан мурдашка а, Кипе а ала: „Іийса Галилай-махка шул хьалхаваьлла гІур ву, цигахь гур ву шуна Иза, Цо шуьга ма-аллара“».
8Зударий, къубба чуьра ара а бевлла, дІабевдира. Уьш чІогІа кхерабаларна боьхнера, цара цхьаьнгге а хІумма а ца дийцира.
Іийсас Ша Магдалера Маремана гайтар
(Маттай 28:9,10;Яхьъя 20:11-18)
9 КІирандийнахь, хьалххе, веллачуьра ден а велла, Іийса хьалха Магдалера, шена чуьра ворхІ жин арадаьккхинчу Маремана дуьхьал хІоьттира.
10Цо яхана шена гинарг Цуьнца хьалха хиллачаьрга, ткъа хІинца Цунна боьлхуш Іаш болчаьрга дІадийцира.
11Амма Іийса дийна ву аьлла хезча а, Марема шена Иза гина аьлча а, хІетте а уьш ца тийшира.
Іийса шина мурдана хьалха дІахІоттар
(Лака 24:13-35)
12Цул тІаьхьа мурдех шинна а, уьш юьрта боьлхучу хенахь, кхечу куьцехь а волуш, дуьхьалхІоьттира Іийса.
13Цара а, юхабирзича, дІахаийтира иза кхечаьрга, амма царах а ца тийшира уьш.
Іийсас мурдашна тІедиллинарг
(Маттай 28:16-20;Лака 24:36-49;Яхьъя 20:19-23;Векалийн 1:6-8)
14ТІаьххьара а оцу цхьайтта векална а, цара хІума юучу хенахь, дуьхьалхІоьттира Іийса. Цо тІехтуьйхира царна церан тешар ца хилар а, дегнаш шагделла хилар а, уьш Ша веллачуьра денвелла гинчарех а ца тешарна.
15Цо элира цаьрга: «Дуьне мел ду дІа а гІой, массо а адамашна дІакхайкхабе хаза кхаъ.
16Оцу кхоах теша а тешна, ша хих чекхваккхийтинарг кІелхьарвоккхур ву, ткъа ца тешачунна – кхел хир ю.
17Ткъа тешначарна иштта билгалонаш хир ю: Сан цІарца жинаш а арадохур ду цара, кхечу меттанашца а дуьйцур ду.
18Цаьрга лаьхьанаш караэцийтича а, я дІовш малийтича а зе хир дац царна, цара цомгушчарна тІе куьйгаш диллича, цомгушнаш толур бу».
19Иштта цаьрца къамел динчул тІаьхьа Іийса-Эла, стигала хьала а ваьккхина, Далла аьтту агІор охьахиира.
20Ткъа Цуьнан мурдаша, бахана, массанхьа а хаза кхаъ кхайкхийра. Везачу Эло гІо дора царна. Мурдаша дахьачу хазачу кхоан дешнаш инзаре билгалонашца чІагІдора Цо.
Лака
Іийсас беана,
Лакас
дІаязбина болу хаза кхаъ
Дешхьалхе
Іийсас беанчу, Лакас дІаязбинчу хазачу кхоо гойту, лур ду аьлла Исраилан халкъ КІелхьардоккхург а, массо а нах КІелхьарбохург а Іийса хилар. Лакас дІаяздина, Везачу Элан Сино Іийса къобалвина хилла, «мискачу нахана Делах лаьцна хаза кхаъ бан». Шайн тайп-тайпана хьашташ долчу нахана болчу гІайгІанех буьзна бу и хаза кхаъ. Лакас дІаяздинчу тептар тІехь долчу коьртачу ойланашкахь цхьа самукъадалар ду. Іийса дуьнен чу валарх лаьцна долчу тептаран дуьххьарлерчу кортошкахь а, Іийса стигала хьалаваларх лаьцна долчу тептаран чаккхенехь а иза къаьсттина гуш ду. Іийсах тешаран дин кхиарх а, дІасадаржарх а лаьцна долу дийцар ду «Векалийн ГІуллакхаш» олучу тептар тІехь оццу яздархочо дуьйцуш.
Хазачу кхоах лаьцна яздинчу веа яздархочух 1:5–2:52 а, 9:51–19:27 а аяташкахь Лакас бен дІаяздина дац цхьадолу дийцарш. Царна юкъахь ду: Іийса дуьнен чу ваьлча, маликаша лекхначу эшарех долу дийцар а, жаІуй хьошалгІа бахкарх долу дийцар а, жима Іийса Делан цІа йолчу варах долу дийцар а, дикачу шамранхочух лаьцна долу хьекъале дустар а, байначу кІантах лаьцна долу хьекъале дустар а. Хазачу кхоах долчу хІокху дийцарехь шатайпа хІуманаш иштта ду: доІа а, Делан Са а, Іийсас дечу гІуллакхна тІехь зударша дакъа лацар а, Дала къиношна гечдар а.
1
Теапиле аьлла дош
1Лоруш волу Теапил,
Тхуна юкъахь кхочушхиллачу хІуманех лаьцна дийцар хІинцале а дукха нах яздан гІиртира.
2Тхуна а оцу хІуманех лаьцна ма-дарра дийцина, уьш ган а гина, цул тІаьхьа Делан Дош адамашна юкъахь дІасадаржочу наха.
3И хезнарг дерриг леррина талла а теллина, хьоьга цунах лаьцна ма-дарра яздийр дара аьлла, сацам хилла сан,
4айхьа Іамийнарг хьуна билггала бакъ дуй хаийтархьама.
Яхьъя дуьнен чу валарх хаам
5ЯхІуд-махкахь ХІарод паччахь волчу хенахь Аби-ЯхІун цІе йолчу тобанах а волуш, Закри цІе йолуш цхьа динан да вара. Элисат цІе йолуш зуда яра цуьнан, АхІаронан тІаьхьенах схьаяьлла.
6И шиъ Везачу Эло тІедиллина гІуллакх леррина кхочушдеш а, Далла хьалха цІена а дара.
7Церан бераш дацара, Элисат доьзалхо ца хуьлуш хиларна. Ший а ханна доккха а дара и шиъ.
8Цкъа шайна юкъахь Закри волчу динан дайн тобанан рагІ кхечира Везачу Элана гІуллакх дан.
9Динан дайн Іедалехь ма-хиллара, кхаж тесира. Иштта Закрина кхаж белира Везачу Элан цІа чохь хаза хьожа йолу хІума яго.
10Цу хенахь оцу цІенна хьалха дукха адам гулделлера, шаьш гуттар а ма-дарра, цхьаьна ламаз дан.
11Закри волчу Везачу Элан малик деара цу хенахь. Хаза хьожа йогІу хІума ягочу кхерчана аьтту агІор дІахІоьттира иза.
12Иза гина Закри чІогІа кхеравелира.
13Малико элира цуьнга: «Кхера ма лолахь, Закри! Хьан доІанна жоп делла: Элисата кІант вийр ву хьуна. Цуьнан цІе ахь Яхьъя туьллур ю.
14Цунах чІогІа воккха а вийр ву хьо. Дукха нахана хазахетар хир ду иза дуьнен чу валарна.
15ХІунда аьлча иза Везачу Элан бІаьргашна хьалха чІогІа сийлахь стаг хир ву, цо цкъа а чагІар а, кхин йолу вахош йолу хІуманаш а мер яц. Ненан кийрахь волуш дуьйна Делан Синах вуьзна хир ву иза.
16Дукха исраилхой церан Везачу Далла тІеберзор бу цо.
17Везачу Элана хьалха вогІуш хир ву Яхьъя, Эли-ЯхІу-пайхамарца хилла долу нуьцкъала са а долуш волу, дайн дегнаш церан берашна тІе дерзорхьама, аьрханаш, нийсачу новкъа а хІиттина, Делан лаамехь берш санна хилийтархьама, Веза Эла вале, и кечам бина халкъ дуьхьал хІотторхьама».
18Закрис хаьттира малике: «Со муха тешар ву ахьа бохучух? Со къена ву, сан зуда а хан яьлла ю».
19Малико жоп делира: «Хьоьга и хаза кхаъ бахьаш даийтина, Далла гергахь долу Джабраил ду со.
20ХІинца дуьйна хьан мотт соцур бу, и дийцинарг кхочуш хиллалц. Хьан мотт сацар хьо сан дешнех ца тешарна хир ду, ткъа ас дийцинарг шен хенахь билггала хир долуш ду».
21Адамаш арахь Закрига хьоьжуш дара, иза Везачу Элан цІа чохь хьеваларна цец а дуьйлуш.
22Закри, араваьлча, вист ца хилалора, цундела куьйга эшарца дийца дийзира цуьнан. Массо а кхийтира, цунна Делан цІа чохь сурт хІоьттинийла.
23Далла гІуллакх деш долу денош чекхдевлча, Закри цІа вирзира.
24Дукха хан ялале цуьнан зуда Элисат доьзалхочух хилира. Пхеа баттахь адамех лечкъаш лийлира иза.
25Цо бохура: «ХІара суна Везачу Элера ду! Со хенара йоллушехь, сох къинхетам а бина, нахана хьалха со юьхькІайчу хІоттийна Цо».
Іийса дуьнен чу валарх хаам
26Элисат доьзалхочух йолу ялхалгІа бутт болуш, Дала Джабраил-малик дахийтира Галилай-махкара Назарт цІе йолчу гІала
27Марем цІе йолу йоІстаг йолчу. Дауд-паччахьан тІаьхьенах волчу Юсупца захало дийцина яра Марем.
28Иза йолчу а деана, малико элира: «Маршалла ду хьоьга, Дала хьуна диканиг динарг! Веза Эла хьоьца ву!»
29И дешнаш бахьана долуш, Марем синтем байна яра, цо ойла йора, хІун маьІна долуш ду и маршалла бохуш.
30Малико бохура: «Ма кхера, Марем! Дала хьуна диканиг дина!
31Хьо берах хир ю, ахь кІант вийр ву, цуьнан цІе Іийса а туьллур ю ахь.
32Иза сийлахь хир ву, Цунах Веза Воккхачун КІант эр ду. Везачу Дала Цунна Цуьнан ден Даудан паччахьалла лур ду,
33гуттар а ерриг Якъубан тІаьхьенна тІехь куьйгалла деш хир ву Иза, Цуьнан паччахьалла цкъа а кхачор дац».
34«Иза муха хир ду, – хаьттира Марема, – со хІинца а йоІстаг ма ю?»
35Малико жоп делла: «Хьуна тІе Делан Са дуьссур ду, Веза Воккхачун ницкъо дІахьулйийр ю хьо, цундела хьан хиндолу бер Деза хир ду, Цунах Везачу Делан КІант а эр ду.
36Хьан гергара йолчу Элисата а кІант вийр ву, ша ханна йоккха елахь а. Цунах, иза доьзалхо хуьлуш яц бохуш, дуьйцура, ткъа иза ялхалгІа бутт бу доьзалхочух йолу.
37Деле дан а ца луш хІумма а ма дац!»
38«Со Делан лай ю, – элира Марема, – ахь ма-бохху, дерриг и хуьлийла соьца». Юха малик дІадахара иза йолчуьра.
Марем Элисат йолчу хьошалгІа йоьду
39Масех де даьлча, Марем сихонца ЯхІуд-мехкан ламанца йолчу цхьана юьрта яхара.
40Закрин цІа чу а яьлла, Элисате маршалла хаьттира цо.
41Элисатна Мареман маршалла хезча, цуьнан кийрара бер тохаделира. Оццу хенахь Элисат Делан Синах юьзира.
42Цо элира чІоггІа: «Зударшна юкъахь декъала ю хьо! Хьан кийрара бер а ду декъала!
43Соьгара хІун диканиг даьлла теша, сан Элан нана со йолчу ярна?
44Хьан маршалла хезча, сан кийрара бер хазахетта тохаделира.
45Декъала ю Дала бохург кхочушхиларх тешнарг!»
Марема Далла хастам бар
46ТІаккха Марема элира:
«Сан даго къобалво Веза Эла,
47Цунна со кІелхьарйоккхучу Далла доккхадеш ду иза,
48хІунда аьлча Цуьнан лай йолчу сан кІезиг хиларан тидам бина Цо!
ХІинца массо а тІаьхьенаша сох декъалниг эр ду,
49хІунда аьлча Нуьцкъалчо суна
сийлахь гІуллакхаш дина дела.
Цуьнан цІе еза ю!
50Цуьнан къинхетам тІаьхьенашкара тІаьхьенашка
Цунах кхоьручарах бу!
51Шен нуьцкъалчу куьйгаца Цо сийлахь гІуллакхаш кхочушдина,
Цо, баржийна, дІасабаьхна шайн дегнашкахь курабевлларш,
52паччахьаш шайн гІанташкара биссийна,
ткъа миска нах Цо айина.
53Цо мецанаш дикачу кхачанах бузийна,
хьалдерш хІума ца луш дІабахийтина.
54-55Цо гІо дина шен ялхочунна, Исраилан халкъана.
Цуьнан дагахь дара ИбрахІимна а,
цуьнан тІаьхьенна а гуттаренна а къинхетам бан,
вайн дайшка Цо ма-аллара».
56Марем, кхаа баттахь гергга Элисат йолчохь хьошалгІахь а Іийна, цІа еара.
Яхьъя дуьнен чу валар
57Хан тІекхаьчча, Элисата кІант вира.
58Лулахой а, гергарнаш а, ла а дугІуш, Везачу Эло цунна и дика болх барна, Элисатца цхьаьна хазахеташ, баккхийбеш бара.
59БорхІалгІачу дийнахь кІант хадо баьхкинарш цуьнан цІе шен ден санна Закри тилла дагахь бара.
60Амма нанас элира: «ХІан-хІа! Цунах Яхьъя эр ду».
61Цуьнга элира: «И цІе йолуш шун гергара цхьа а ма вац!»
62Цара куьйга эшарца дега хаьттира, цунна кІентан цІе хІун тилла лаьа аьлла.
63Закрис, цхьа жима у а дехна, массо цец а воккхуш, яздира: «Цуьнан цІе Яхьъя ю».
64Оцу сохьта цуьнан мотт паргІат а баьлла, цуьнга Дела хестош хабар дийцаделира.
65Лулахой ларамах буьзира. Хиллачух лаьцна массанхьа а ламанца болчу ЯхІуд-махкахь дуьйцуш дара.
66Массо а, и хезнарш, шайн дагахь а, вовшийн а хоьттуш бара: «Воккха хилча мила хир ву теша и кІант?» – бохуш. ХІунда аьлча Везачу Элан ницкъ бара Яхьъяца.
Закрис Делера болу хаам бар
67Цуьнан да Закри, Делан Синах а вуьзна, Делера болу хаам бан волавелира:
68«Декъала хуьлда Эла, Исраилан халкъан Дела,
ван а веана, Шен халкъ безачу мехах паргІатдаьккхина.
69Шен ялхочун Даудан тІаьхьенах волу нуьцкъала стаг
ваийтина Цо вай кІелхьардаха,
70Ша гуттар хьалха Шен безачу пайхамаршкахула ма-баххара.
71Цо кІелхьардохуш ду вай вешан мостагІех а,
вай цадезачеран куьйгех а.
72Цо вайн дайх къинхетам а бина,
Шен беза барт дагахь латта а бина –
73вайн дега ИбрахІиме йина чІагІо.
Дала ИбрахІиме ваІда дина,
74вай мостагІех кІелхьардохур ду аьлла,
цхьаннах а ца кхоьруш, вайга Шена гІуллакх дайтархьама,
75дуьненахь йоккху хан
Цунна хьалха цІена а, дика а яккхийтархьама.
76Ткъа хьох, сан жиманиг, Веза Воккхачун пайхамар эр ду,
хІунда аьлча хьо Везачу Элана хьалха вогІуш хир ву,
Цунна некъ кечбеш,
77Цуьнан халкъана церан кІелхьардовлар
къиношна гечдарца дуйла хоуьйтуш.
78Вайн Делера болу кІорга безам бахьана долуш,
лакхара йолу серло санна Верг вай долчу вогІур ву,
79Іожаллин боданехь Іаш берш серлабахархьама а,
машаран новкъа вайн когаш бахархьама а».
80Жима бер доккха хуьлуш а, синан доьналлица чІагІлуш а дара. Иза акхачу, адам кІезиг долчу меттехь Іаш дара, Исраилан халкъана гІуллакх даллал ша хиллалц.
Іийса дуьнен чу валар
(Маттай 1:18-25)
2
1Оцу деношкахь Август цІе йолчу паччахьера омра делира, Рим-пачхьалкхера массо а адам дІаязде аьлла.
2Сири-махкахь Куьрна-мехкан куьйгалхо волчу хенахь, адамийн дуьххьарлера дІаяздар дара иза.
3Цундела хІора а ша схьаваьллачу гІала вахара дІаязвала.
4Юсуп а вахара Галилайн махкарчу Назарт-гІалара ЯхІуд-махка Дауд-паччахь винчу Байтлахам-гІала, хІунда аьлча иза Даудан цІийнах схьаваьлла вара.
5Иза, доьзалхочух йолу а, шеца захало дийцина йолу а Марем а эцна, дІаязвала воьдуш вара.
6Уьш Байтлахамехь болуш доьзалхо дуьнен чу волу хан тІекхечира.
7Марема кІант вира, шен дуьххьарлера доьзалхо. Цо иза, дІа а хьарчийна, шаьш чохь долчу божалан хьаьвди чу виллира, хІунда аьлча царна хьешан цІа чохь меттигаш ца кхаьчнера.
Іуй а, маликаш а
8Оцу махкахь арахь буьйсанна шайн жаш лардеш Іуй бара.
9ЦІеххьана царна хьалха Везачу Элан малик хІоьттира, Везачу Элера долчу нуьраца уьш серла а бохуш. ЧІогІа кхерабелира Іуй.
10Малико элира цаьрга: «Кхера ма лолаш! Со шуьга массо а адам даккхийден долу хаза кхаъ бахьаш деана!
11Тахана Даудан гІалахь дуьнен чу ваьлла шу кІелхьардохург, Веза Эла волу Дала леррина Къобалвинарг.
12ХІара билгало ю шуна: ДІахьарчийна Бер карор ду шуна хьаьвди чохь».
13ЦІеххьана маликана улло стигалара вуно доккха маликийн эскар доьссира. Цара, Далла хастамаш а беш, бохура:
14«Лакхарчу стигалшкахь Далла хастам бу!
Дуьнен тІехь Дела реза волчу адамашна машар бу!»
15Маликаш стигала хьаладевлча, Іуша вовшашка элира: «Байтлахаме а дахана, цигахь хІун хилла хьовса деза вай, вайга Везачу Эло баийтинарг хІун хаам бу».
16Уьш цига сихонца бахара. Царна карийра Марем а, Юсуп а, хьаьвданахь Іуьллу Бер а.
17Бер гиначу цара дийцира, Цунах болу шайга бинчу хаамах лаьцна.
18Массо а ладугІуш верг цецваьллера Іуша дийцинчунна.
19Ткъа Марема дерриг а хезнарг шен даг чохь латтадора.
20Іуй юхабирзира, Далла хастам а беш, хІунда аьлча царна хезнарг а, гинарг а малико цаьрга ма-аллара хиллера.
Іийса Далла хьалха хІоттар
21БорхІалгІачу дийнахь кІант хадо везаш вара. Цуьнан цІе Іийса тиллира. И цІе цунна малико, иза ненан кийра а вале, тиллина яра.
22Муса-пайхамаран товрат-хьехамаш тІехь яздина ма-хиллара, церан цІена хуьлу Іадатан хан тІекхаьчча, Марем а, Юсуп а, Іийса а эцна, Ярушалайме деара Иза Везачу Элана хьалха хІотто.
23ХІунда аьлча Везачу Эло товрат тІехь тІе-ма-диллара: «Муьлхха а дуьххьарлера боьрша бер Везачу Элана лерина хила деза».
24Цул сов, ши къоркхокха я ши кхокха, бен а бейтина, сагІа даккха дезара, Везачу Эло товратехь ма-аллара.
25Цу хенахь Ярушалаймехь ШамІа цІе йолуш цхьа стаг вара. Иза чІогІа Делах кхоьруш а, дика лелаш а, Исраилан халкъана синтем хиларе сатуьйсуш а стаг вара. Делан Са а дара цуьнца.
26Цунна Делан Синера хаам бара, Везачу Эло леррина Къобалвинарг галлалц, иза лийр вац аьлла.
27Делан Сино валийра иза Делан цІийнан керта. Мареммий, Юсуппий, жима Іийсай цига баьхкича, Іийсана тІехь, Дала товратахь тІе-ма-диллара, гІуллакх дан,
28ШамІас, Іийса куьйгаш тІе схьа а эцна, Далла хастам а беш, элира:
29«ХІинца, Айхьа ма-аллара, садалар атта долуш,
Хьайн лай волу со дІахецахьа, Хьалдолу Эла,
30хІунда аьлча сан бІаьргашна гира адамаш кІелхьардоху дерг,
31Ахь массо а халкъашна хьалха кечдина долу.
32Иза кхечу къаьмнашна Дела гучуваккхаран серло а ю,
Хьан Исраилан халкъан сий а ду!»
33Дай-наний чІогІа цецдаьллера шайн кІантах лаьцна ШамІас дийцинчух.
34ШамІас Деле дийхира, уьш къобалбе аьлла. Беран нене Мареме цо элира:
«ХІара бер Дала къобалдина ду,
Исраилан халкъана юкъара дукхахберш
хІаллакьхилархьама а, кІелхьарбахархьама а.
ХІара Бер Дала елла билгало хир ю,
амма Кхунна резабоцурш а хир бу.
35Иштта, дукхачу адамийн дагахь дерг гучудер ду.
Амма хьан дог, тур чекхдаьккхича санна, баланехь хир ду».
36Кхузахь яра Ашаран цІийнах а йолуш, шегахь Делера хаам болуш йолу Пануалан йоІ Іайнаъ. Иза вуно къанъелла яра. Майрачуьнца ворхІ шо бен цхьаьна даьккхина яцара иза.
37Важа йолу хан йисина Іаш яьккхинера цо. ХІинца цуьнан дезткъе диъ шо дара. Иза, Делан цІийнан кертара дІа ца йолуш, дийнахь а, буса а Далла марханашца а, доІанашца а гІуллакх деш яра.
38Оцу хенахь царна тІееана, цо, Далла баркалла а бохуш, Ярушалайм паргІатъяккхаре сатуьйсучу нахе оцу Берах лаьцна дуьйцура.
39Юсуп а, Марем а Везачу Эло тІедиллина гІуллакх дина а даьлла, шайн Галилай-махкарчу Назарт-гІала юхадирзира.
40Ткъа Бер, де дийне мел дели, синца чІагІлуш а, хьекъал тІекхеташ а, кхуьуш дара, Делан дика а дара Цуьнца.
Жима Іийса Ярушалаймехь
41ХІора шарахь цуьнан да-нана Пасахь
[1] олучу дезачу дийнахь Ярушалайме доьдура.
42Иштта КІентан шийтта шо кхаьчча а, дезчу дийнахь Ярушалайме, лам тІе хьалабевлира уьш, шайн Іедалехь ма-хиллара.
43Дезде чекхдаьлча, уьш цІа богІуш, Іийса Ярушалаймехь висира. Дений-нанний иза ца хиира.
44Царна моьттура Иза кхечаьрца схьавогІуш ву. Цхьана дийнахь некъ бинчул тІаьхьа, Иза гергарчаьргахь а, бевзачаьргахь а леха буьйлабелира уьш.
45Иза ца карийча, Ярушалайме юхабаьхкира уьш, Иза лоьхуш.
46Кхо де даьлча, карийра царна Иза Делан цІийнан кертахь. Іеламчу нахана юкъахь Іаш вара Иза, цаьрга ладоьгІуш а, хеттарш деш а.
47Массо а ладугІуш берш цецбуьйлура Цуьнан кхетамах а, Цо лучу жоьпех а.
48Да-нана цецдаьллера, Иза цигахь а гина. Нанас хаьттира Цуьнга: «КІант, хІара хІун ду ахь тхоьца деш дерг? Хьан да а, со а чІогІа сагатдеш, Хьо лоьхуш лелаш ма ду».
49«Аш хІунда лоьху Со? – хаьттира Цо. – Шуна ца хаьара, Со Сайн Да волчохь хила везаш вуйла?»
50Амма уьш ца кхийтира Цо аьллачу дешнех.
51Иза цаьрца Назарте схьавеара. Цара бохург деш, царна муьтІахь вара Иза. Ткъа нанас дерриг а хилларг шен даг чохь латтадора.
52Іийса воккха хуьлуш а, хьекъалца совволуш а вара. Цунна Дела а, нах а реза бара.
Яхьъяс хьехам бар
(Маттай 3:1-12;Марк 1:1-8;Яхьъя 1:19-28)
3
1Тибар паччахь волу пхийтталгІа шо долчу хенахь, Понти Пулат ЯхІуд-махкахь мехкан куьйгалхо волуш, ХІарод Галилайхь куьйгалхо волуш, цуьнан ваша Пилап и санна Итурейхь а, Трахонехь а куьйгалхо волуш, ткъа Лусан Абали цІе йолчу меттигехь куьйгалхо волуш,
2динан коьрта дай бара Іанна а, Кайба а. Оцу шарахь яьссачу арахь Закрин кІанте Яхьъяга Делера хаам хилира.
3Цул тІаьхьа Яхьъя Йордан-хин бердаш тІехь болчу махкахула вогІура. Цо кхайкхам бора нахе: «Далла тІе а дерзий, шаьш хих чекхдахийта, Деле шайн къиношна гечдайтархьама», – бохуш.
4Цуьнан хьехамех лаьцна ЕшаІ-ЯхІу-пайхамаро яздина:
«Яьссачу аренгахь кхойкхучун аз хезаш ду:
„Везачу Элана некъ кечбе!
Нисде Цунна хьалха некъан тачанаш!
5ХІора тогІи хьалаюзур ю,
хІора лам а, гу а охьахедар бу.
Харц некъаш нислур ду,
доьхнарш шарлур ду.
6Массарна а гур ду
Дала адамаш кІелхьардахар!“»
7Хих чекхбахийта баьхкинчу нахе Яхьъяс бохура: «Шу лаьхьанан кІорнел а чІогІа зуламе адамаш ма ду! Хьан бина шуьга, тІедогІучу къематан дийнах кІелхьардовла деза аьлла, хаам?
8Шу Далла тІедирзина делахь, шайн дахарехь иза гайта. „Тхан да ИбрахІим ву“, – алий, тоам ма бе. Ас боху шуьга, Делан таро ю оцу Іохкучу тІулгех а ИбрахІимна тІаьхье ян.
9Орамашна тІехула диг хьалаайина ду: хІора шена тІе пайден болу стом ца латтош долу дитт, хада а дой, цІера юккъе кхуссу».
10«Ткъа хІун де оха?» – бохуш хоьттура наха.
11Яхьъяс жоп лора: «Шен ши коч йолчо цхьа а йоцучунна цхьаъ дІало, шен яа хІума йолчо изза де».
12Ял йоккхуш берш а богІура шаьш хих чекхбахийта. «Устаз! – хоьттура цара, – оха хІун дан деза?»
13«Нахера совнаха ял ма яккха», – бохура цо цаьрга.
14ТІемалоша хаьттира цуьнга: «Оха хІун дан деза?»
Яхьъяс жоп делира: «Нуьцкъах нахера хІуманаш схьа ма яха, бехке воцург бехке ма ве, шайн алапах тоам бе».
15Адам цхьана хІумане сатуьйсуш Іара, массеран дагахь дара: «Дала леррина Къобалвинарг вуй теша Яхьъя?»
16Яхьъяс бохура цаьрга массаьрга а: «Ас шу хих чекхдоху, амма сол нуьцкъалниг вогІур ву шуна, со Цуьнан мачийн бахтарш дІадаста а хьакъ вац. Цо Делан Синах дузор а ду, цІерца а дахчор ду шу.
17Цуьнан карахь кІа ору баьхьа бу, хьаьттахь долу кІа, цІан а дина, цІа чу схьагулдархьама. Ткъа кегаш цкъа а дІайовш йоцучу цІера юкъахь ягор ю Цо».
18Оцу дешнашца а, кхин дуккха а кхидолчу тІедожоршца а халкъе хазачу кхоах лаьцна хаамаш бора Яхьъяс.
19Цу хенахь Яхьъяс бехке вира махкана тІехь куьйгалла деш волу ХІарод, шен вешин зуда ХІародад ялийна аьлла а, кхин а цуьнгара даьлла зуламаш бахьанехь а.
20ХІарода шегара девллачу зуламашна тІе кхин цхьаъ а туьйхира: цо Яхьъя чувоьллира.
Іийса хих чекхваккхар
(Маттай 3:13-17;Марк 1:9-11)
21Схьавеанарг массо а хих чекхвоккхуш, Іийса а ваьккхира. Иза доІа дан хІоьттира – стигал еллаелира.
22Іийсана тІе Делан Са доьссира кхокханан суьртехь. Стигалара аз хезира: «Хьо ву Сан хьоме КІант! Хьоьца бу Сан лаам!»
Іийсан дай
(Маттай 1:1-17)
23Іийсан ткъе итт шо гергга дара, Иза Делах лаьцна хьехамаш бан волавелча.
Иза, массарна ма-моттара, Юсупан кІант вара,
ткъа Юсуп Іелин кІант вара,
24Іела Маттатан вара,
Маттат Левин вара,
Леви Мелхин,
Мелхи Яннайн,
Яннай Юсупан,
25Юсуп Маттит-ЯхІун,
Маттит-ЯхІу Амосан,
Амос Нахьуман,
Нахьум Элсин,
Элси НагІайн,
26НагІай Махьатан,
Махьат Маттит-ЯхІун,
Маттит-ЯхІу ШамІин,
ШамІа Юсахан,
Юсах Йовдин,
27Йовди Йохьанан,
Йохьан Решан,
Реша Зурбабелан,
Зурбабел Шалтаалан,
Шалтаал Неран,
28Нера Мелхин,
Мелхи Адин,
Ади Къосаман,
Къосам Іелмадин,
Іелмади Іаьран,
29Іаьр ЮшаІан,
ЮшаІ ЭлиІазаран,
ЭлиІазар Йораман,
Йорам Маттатан,
Маттат Левин,
30Леви ШимІин,
ШимІа ЯхІудан,
ЯхІуд Юсупан,
Юсуп Йонаман,
Йонам Элъякъиман,
31Элъякъим Мелин,
Мели Минадин,
Минади Маттетан,
Маттет Натин,
Ната Даудан,
32Дауд Юшаян,
Юшай Іабадин,
Іабади БоІазан,
БоІаз Салманан,
Салман Нахьшонан,
33Нахьшон Іамминадабан,
Іамминадаб Адманан,
Адман Раман,
Рам Хьацранин,
Хьацрани Парасан,
Парас ЯхІудан,
34ЯхІуд Якъубан,
Якъуб Исхьакхан,
Исхьакх ИбрахІиман,
ИбрахІим ТІахьиран,
ТІахьир Нахьиран,
35Нахьир СерагІан,
СерагІ Рахьун,
Рахьу ПалагІан,
ПалагІ Іебаран,
Іебар Селахьан,
36Селахь Къаиман,
Къаим Арпахшадан,
Арпахшад Шимин,
Шима Нохьин,
Нохьа ЛемакІан,
37ЛемакІ Матушалахьан,
Матушалахь ХІанохан,
ХІанох Ярадан,
Ярад Махьаллалан,
Махьаллал Къаиман,
38Къаим Эношан,
Энош ШатІин,
ШатІа Адаман,
ткъа Адам – Делан кІант вара.
Іийса зер
(Маттай 4:1-11;Марк 1:12,13)
4
1Делан Синах вуьззина веара Іийса Йордан-хи тІера. Делан Сино Иза яьссачу метте дІавигира.
2Цо шовзткъа де-буьйса даьккхира цу меттехь. Оцу шовзткъа дийнахь-бусий Иза волчохь иблис дара, ХІара зуьйш. Ерриг и хан йоккхуш Іийсас хІума ца йиънера. Эххар а мацвеллера Иза.
3Иблисо элира Цуьнга: «Хьо Делан КІант велахь, хІокху тІулге бепиг хила ала».
4Іийсас жоп делира: «„Адам деккъа цхьана баьпках дехаш дац“, – аьлла, яздина ду».
5Юха, лаккхарчу метте хьала а ваьккхина, бІаьрган негІар тухучу ханна дуьненахь мел йолу пачхьалкхаш гайтира Цунна иблисо.
6ТІаккха иблисо элира: «Хьуна лур ду ас оцу пачхьалкхашна тІехь олалла дар а, церан сийлалла а, хІунда аьлча иза дерриг а Дала сайна даларна, сайна луучунна дІадала йиш ю сан.
7И дерриг Хьан хир ду, нагахь санна Ахь суна, Далла санна, Іибадат дахь».
8Амма Іийсас элира: «Яздина ду: „Везачу Далла бен ма де Іибадат, Цунна бен гІуллакх а ма де!“»
9Иблисо Іийса Ярушалайме а вигина, Делан цІийнан тхов буьххье хьалаваьккхира. «Хьо Делан КІант велахь, – элира иблисо, – кхузара чукхоссало.
10Яздина ма ду: „Везачу Эло шен маликашка Хьох лаьцна омра дийр ду, Хьо леррина ларве“, – аьлла.
11Кхин а яздина ду: „Цара куьйгаш тІехь дІахьур ву хьо, хьан ког тІулгах а ца тасаболуьйтуш“».
12Амма Іийсас цунна жоп делира: «„Хьайн Веза Дела зе ма гІерта“, – аьлла, яздина ду».
13Іийса зийна а даьлла, иблис дІадахара, юха шен аьтто баллалц.
Іийса Галилайхь хьехамаш бан волало
(Маттай 4:12-17;Марк 1:14,15)
14Іийса, Делан Синан ницкъ Шеца болуш, Галилай-махка юхавеара. Цунах лаьцна берриг махкахь дуьйцуш дара.
15Церан гуламан цІеношкахь нахана хьеха волавелира Иза. Массара а хеставора Иза.
Іийса Назарт-гІалахь тІе ца оьцу
(Маттай 13:53-58;Марк 6:1-6)
16Ша кхиинчу Назарт-ГІала веара Іийса. Далла леринчу шоьтан дийнахь, гуттар а Ша ма-варра, жуьгтийн гуламан цІа чу веара Иза, Дала делла Йозанаш деша.
17Цунна схьаделира ЕшаІ-ЯхІу-пайхамаро яздина, хьарчийна тептар. И схьа а даьстина, оьшу меттиг схьа а лехна, дІадийшира Цо:
18«Везачу Элан Са дагца ду сан,
хІунда аьлча Цо со къобалвина
мискачарна хаза кхаъ кхайкхо.
Цо со хаам бан ваийтина:
чубоьхкинарш паргІат а бохур бу,
бІаьрзечарна серло а лур ю.
Со ваийтина ву Іазапехь берш мукъабаха,
19Везачу Эло Ша нахана дика болх бен йолу хан дІахаийта».
20И дешна а ваьлла, тептар дІа а хьарчийна, цІа чохь гІуллакх дечу стаге дІаделира Цо. Юха Іийса охьахиира. Чохь верг массо а Кхуьнга схьахьоьжуш вара.
21Іийсас элира: «Тахана кхочушхилла хІокху тептар тІехь яздинарг, шуна иза хезачу хенахь».
22Массо а, ХІара къобалвеш, цецваьллера Цуьнан багара схьадолучу дикачу дешнех. Наха вовшашка хоьттура: «Юсупан кІант ма ву Иза?» – бохуш.
23ТІаккха Іийсас элира: «Аша эр ду Соьга, олуш ма-хиллара: „Лор, айхьа-хьайна дарба де“. Цу тІе а доьгІна, аш ала мега: „Тхуна хезнера Къапарнамехь хилларг. Кхузахь, Хьо кхиинчу гІалахь, изза де“, – аьлла».
24Юха Іийсас тІетуьйхира: «Ма-дарра бакъ ду: ша схьаваьллачу махкахь пайхамар тІеоьцуш ца хилар.
25Баккъал боху Ас шуьга: Эли-ЯхІу-пайхамаран заманахь дукха бисина Іаш зударий бара Исраилехь. Цу хенахь кхаа шарахь догІа а ца деана, мацалла хІоьттинера берриг а махкахь.
26Амма оцу зударшна цхьанна а тІе ца веанера Эли-ЯхІу, цхьаъ йоцучунна. Иза ЦІадан-махкара Сарпатера йисина Іаш йолу зуда яра.
27Дуккха а дІа ца йоьрзу чкъуран цамгар йолуш нах бара Исраилехь ЭлишаІ-пайхамар волчу хенахь. Амма оцу нахах даьІнех цхьа сирийхо НаІаман воцург цхьа а цІан ца велира».
28И дешнаш хезча, оцу цІа чохь волу массо а, оьгІазвахана,
29хьалаиккхира. Цара Іийса гІали чуьра араваьккхира. И гІала тІехь лаьттачу лома йистте схьа а валийна, Иза Іинна чукхосса гІерташ бара уьш.
30Амма Іийса, нахана юккъехула а ваьлла, Шен некъахула дІавахара.
Жино хьийзош волу стаг
(Марк 1:21-28)
31Галилай-махкарчу Къапарнам цІе йолчу гІала веара Іийса. Далла леринчу шоьтан дийнахь нахана хьехамаш бора Цо.
32Массо а, цецволий, Цо дечу къамеле ладоьгІуш Іара, хІунда аьлча шатайпа ницкъ болуш дара Цуьнан къамел.
33Гуламан цІа чохь жино талхийна цхьа стаг вара. Оцу стага мохь хьаькхира:
34«ХІей, Хьан хІун гІуллакх ду тхоьца, Назартара Іийса? Тхо хІаллакдан веана Хьо? Суна хаьа Хьо мила ву – Делан Везаниг!» – бохуш.
35Іийсас омра дира жине: «ДІасаца! Цунна чуьра арадала!» – аьлла. Цу нахана юккъехь и стаг охьа а тоьхна, цунна чуьра жин араделира, цу стагана зен а ца деш.
36Массо а наха, чІогІа цецбевлла, вовшашка хоьттура: «И хІун хьехам бу? Жинаш, Цуьнан омре ладугІий, стагана чуьра арадовлу. Царна тІехь олалла до Цо», – бохуш.
37Іийсах лаьцна оцу махкахь массо а меттехь дуьйцуш дара.
Іийсас дукха адам тодо
(Маттай 8:14-17;Марк 1:29-34)
38Іийса, гуламан цІа чуьра ара а ваьлла, ШамІа волчу цІа вахара. ШамІин стуннана дагар долуш Іуьллуш яра. Іийсага цунна дарба де аьлла, дехнера.
39Оцу зудчунна тІехула а хІоьттина, дагаре дегІах дІакъаста аьлла, омра дира Цо. Дагар дІаделира, и зуда, хьала а гІаьттина, кхарна хьошалла дан йолаелира.
40Сарахь, малх чубузучу хенахь, цомгуш болу массо а нах балийра Іийсана тІе. Царна хІоранна тІе куьйгаш а дохкуш, дарба дира Цо.
41Дукхахдолчу адамех жинаш дІакъаьстира: «Хьо Делан КІант ву!» – бохуш, маьхьарий а детташ. Іийсас царна иза ала ца магадора, хІунда аьлча царна хаьара Иза, Дала леррина Къобалвинарг вуйла.
Іийсас ЯхІуд-махкахь хьехамаш бо
(Марк 1:35-39)
42ШолгІачу дийнахь, Іуьйранна, цхьа а адам доцучу метте вахара Иза. Амма нах Иза леха хІиттира, ткъа И волчу а баьхкина, уьш Иза сацо гІерташ бара, шаьш долчуьра дІацавахар а доьхуш.
43Амма Іийсас элира: «Делан Олаллех лаьцна хаза кхаъ баржош, кхечу меттигашка а кхача везаш ву Со, хІунда аьлча Со оцу балхана ваийтина ву».
44ЯхІуд-махкахь тайп-тайпанчу меттигашка а воьдуш, гуламан цІеношкахь нахана хьехамаш бора Цо.
Іийсан дуьххьарлера мурдаш
(Маттай 4:18-22;Марк 1:16-20)
5
1Цкъа Гансарт цІе йолчу Іомана йистехь лаьтташ вара Іийса. Дукха адам дара Цунна гонах гулделла, тІе теІаш, Делера долчу даше ладогІархьама.
2Іийсана берда тІехь ши жима хинкема гира. Царна чуьра охьабиссина чІерийлецархой шайн бойнаш цІанъеш бара.
3ТІаккха тІевахана цхьана хинан кеманан дега, ШамІе, Ша берда йистера кеман тІехь жимма дІавига элира Цо. Юха оцу кеманна чу а хиина, нахана хьехам бан волавелира Иза.
4Шен къамел чекхдаьлча, Цо ШамІе элира: «Хи кІорга долччига дІадахийта кема! Цигахь шайн бойнаш чутаса, чІерий лецархьама!»
5ШамІас жоп делира: «Лоруш волу Устаз! Буьйсанна сахиллалц болх бина оха сийсара, амма хІумма а ца лаьцна. Делахь а, Ахь аларна, бой чу-м тосур ю ас».
6Бойнаш чутесча, цара вуно дукха чІерий лийцира. И бойнаш эттІал чІогІа дукха чІерий дара царна чохь.
7ШамІагІара кхечу кеманна тІехь болу шайн накъостий, куьг а ластийна, схьакхайкхира. Уьш схьабаьхкича, шина а кеманна тІе чІерий хьаладехира цара. И чІерий дукха долуш, хинан кеманаш бухадаххал чІогІа дуьзина дара.
8ШамІа-Кипас, и ган а гина, Іийсан когашка а воьжна, дехар дира: «Эла! ДІагІохьа кхузара, къинош летийна стаг ву-кх со!»
9И лецна чІерий гина, ШамІа а, цуьнан накъостий а чІогІа цецбевлла бара.
10Иштта цецваьлла вара Зевадин ши кІант, Якъуб а, Яхьъя а – ШамІин накъостий. Іийсас элира ШамІе: «Кхера ца оьшу! ХІинца дуьйна адамийн синош лецархо хир ву хьо».
11Кеманаш берда тІе хьала а даьхна, шадерг цигахь а дитина, Іийсана тІаьхьахІиттина дІабахара уьш.
Іийсас дІа ца йоьрзу чкъуран цамгар йолу стаг тово
(Маттай 8:1-4;Марк 1:40-45)
12Цкъа цхьана гІалахь вара Іийса. Оцу гІалахь вехаш вара цхьа стаг, дІа ца йоьрзу йолу чкъуран цамгар йолуш. Іийса шена гича, Цунна хьалха гора воьжна, дийхира оцу стага: «Эла! Хьайна лиъча, со товийр вара-кх Ахьа», – аьлла.
13ДІакховдийна, цунах дІа а Іоьттина, Іийсас элира: «Суна лаьа хьо товала! ЦІанло!» Оцу сохьта цу стеган дегІ цІанделира.
14Юха Іийсас элира цуьнга: «Кхунах лаций цхьаьнгге хІумма а ма дийцалахь. Ткъа хІинца ваха а гІой, хьо динан дега гайта. Муса-пайхамаро тІе-ма-диллара, Далла лерина сагІанаш даха. Хьо товаларан тоьшаллина хир ду иза нахана хьалха».
15Амма Іийсах лаьцна хабар шуьйра даьржаш дара массо а меттехула. Цунна тІе дукха адам догІура: Цуьнга ладогІа а, дарбанаш дайта а.
16Ткъа Іийса кест-кеста адам доцучу метте дІа а воьдий, Деле доІанаш деш Іара.
Іийсас дегІан дола ца далуш волу стаг тово
(Маттай 9:1-8;Марк 2:1-12)
17Цкъа Іийса нахана хьоьхуш волчу хенахь, И волчу цІа чохь динан куьйгалхой бара. Царах цхьаберш парушхой бара, вуьш Іелам нах бара. Уьш Галилай-мехкан а, ЯхІуд-мехкан а мел йолчу гІаланашкара а, Ярушалаймера а баьхкинера. Нахана дарбанаш лелорхьама, Іийсаца Везачу Элан ницкъ бара.
18ДегІан меженаш лела а ца луш, меттахь Іуьллуш волу цомгуш стаг валош цхьа нах баьхкира. ЦІа чу а ваьхьна, иза Іийсана хьалха вилла гІерташ бара уьш.
19Амма цІенна гонахьа дукха нах хиларна, иза чувохьийла а ца хилла, и цомгуш стаг а эцна, тхов тІе хьала а бевлла, нийса болчу цу тховх Іуьрг а даьккхина, цІа чу биссира уьш. Цомгуш верг шен мотт-гІайбица нахана юккъе а веана, Іийсана хьалха охьавиллира цара.
20Церан Шех тешар а гина, Іийсас элира: «ДоттагІа! Хьан къиношна гечдина», – аьлла.
21ТІаккха Іелам наха а, парушхоша а шайн дагахь бохура: «И ма Іеса къамел ду Цо деш дерг. Иза мила ву? Къиношна гечдан хьенан бакъо ю, цхьа Дела воцучун?»
22Амма Іийсас, церан дог-ойла хууш, элира: «Иштта ойланаш хІунда йо аш?
23ХІун ду атта ала: „Хьан къиношна гечдина“, я „Хьала а гІаттий, дІагІо“?
24Амма Суна лаьа шуна хаийта Адамийн КІентан дуьнен чохь къиношна гечдан олалла дуйла», – аьлла, цомгуш волчу стаге Цо элира: «Ас боху хьоьга, хьала а гІаттий, хьайн мотт-гІайба схьа а эций, цІа гІуо!»
25Оцу сохьта и цомгуш верг, хьала а гІаьттина, шен мотт-гІайба схьа а эцна, цІа вахара, Далла хастамаш а беш.
26Чохь берш инзарбевллера. Деле болчу ларамах дегнаш дуьзна, цара бохура: «Вайна тахана гинарг инзаре тамашийна хІума ду!»
Левига тІекхайкхар
(Маттай 9:9-13;Марк 2:13-17)
27Цул тІаьхьа, ара а ваьлла, схьавогІуш, ял йоккхуш волу, Леви цІе йолу цхьа стаг гира Іийсана. Леви ял схьагулъеш болчеран бун чохь Іаш вара. Іийсас элира цуьнга: «Суна тІаьххье схьавола!»
28Леви, дерриг охьа а тесна, Іийсана тІаьххье дІавахара.
29Левис шен цІахь Іийсана доккха той хІоттийра. Дукха адам дара цигахь. Ял йоккхуш берш а, кхин нах а бара цаьрца хІума юуш.
30Парушхоша а, Іеламчу наха а, резабоцуш, Іийсан мурдашка бохура: «И муха мегар ду? Ял йоккхуш болчу а, къинош летийна болчу а нахаца дууш, молуш ма ду шу?»
31Царна жоп луш, Іийсас элира: «Могуш болчарна лор оьшуш вац, цомгуш болчарний бен.
32Бакъахьара лелачаьрга кхайкхам бан ца веана Со, къинош летийначаьрга метта а дуьйлий, Далла тІедерза ала веана».
Марха кхабарх лаьцна
(Маттай 9:14-17;Марк 2:18-22)
33Юха цара элира Іийсага: «Яхьъян мурдаш кест-кеста марха кхобуш а, ламаз деш а бу, иштта бу парушхойн мурдаш а, ткъа Хьан мурдаш дууш а, молуш а бу».
34Іийсас царна жоп делира: «Масала, зуда ялийна меттиг хилча, зуда ялош волчун накъостий, и стаг шайна юкъахь мел ву, марха кхобур дуй, шаьш гІайгІане хилар гойтуш?
35Цхьа хан а еана, и зуда ялийнарг дІавигча, тІаккха даарх, маларх херабевлла, сингаттаме хир бу уьш».
36Юха Іийсас царна цхьа хьекъале дустар далийра: «Цхьаммо а ширачу духар тІе, керлачу тІера схьа а яьккхина, йома латор яц, хІунда аьлча керла духар а дохор ду, ширачу духар тІехь керла йома товр яц.
37Цхьаммо а керла чагІар ширачу пІаьлдиг чу ца дутту, хІунда аьлча и пІаьлдиг а бетІар бу, чагІар а Іенар ду.
38Керла чагІар керлачу пІаьлдиг чу дотта деза.
39Цхьаммо а шира чагІар а мелла, юха керланиг мер дац, хІунда аьлча цо эр ду: „Шираниг гІолехь ду“».
СадоІучу шоьтан дийнахь буьртигаш схьадахар
(Маттай 12:1-8;Марк 2:23-28)
6
1Цкъа шоьтан дийнахь кІа дийначу арахула схьавогІуш вара Іийса. Цуьнан мурдаш, кІен кенаш схьа а дохуш, хьекха а деш, буьртигаш дууш бара.
2И гиначу цхьаболчу парушхоша элира: «И хІун ду аш деш дерг? Дала кхоьллинчу шоьтан садоІучу дийнахь дан мегаш доцу гІуллакх хІунда до аша?»
3Іийсас царна жоп делира: «Аша ца дешна Дауд-паччахьо ша а, шен накъостий а мацбелча, динчух лаьцна?
4Иза Делан цІа чу а веана, Далла къобалдина долу бепиг схьа а эцна, ша а диина цо, шеца болчу накъосташна а делла. Ткъа и бепиг динан дайшна бен даа мегаш ца хилла».
5КхидІа а Іийсас элира: «Адамийн КІант Дала кхоьллинчу шоьтан денна тІехь а Эла ву».
Іийсас куьг заьІап долу стаг тово
(Маттай 12:9-14;Марк 3:1-6)
6Цкъа кхечу шоьтан дийнахь, гуламан цІа чу а веана, нахана хьехам беш вара Іийса. Цигахь аьтту куьг заьІап долуш цхьа стаг вара.
7Парушхой а, Іелам нах а чІогІа Іийса тергалвеш бара, Далла леринчу шоьтан дийнахь Цо дарба до я ца до хьоьжуш, юха Иза бехке вархьама.
8Іийсана церан дагахь дерг хаьара. Цо элира куьг заьІап долчу стаге: «Хьала а гІаттий, массарна хьалха дІахІотта». Важа, хьалха а ваьлла, дІахІоьттира.
9ТІаккха Іийсас элира цаьрга: «Ас хоьтту шуьга: хІун боху бакъоно, Далла леринчу шоьтан дийнахь я дика, я вон хІун дан мегаш ду? Стеган дахар кІелхьардаккха я иза хІаллакдан?»
10ТІаккха массаьрга а хьаьжна, цхьа а вист ца хилча, Цо элира куьг заьІап долчу стаге: «Схьакховдаде хьайн куьг!» Вукхо куьг схьакховдийра – иза тоделира.
11Парушхой а, Іелам нах а, оьгІазлонна кхехка а кхехкаш, шайна юкъахь къамелаш деш бара, Іийсана хІун дийр дара бохуш.
Шийтта векал харжар
(Маттай 10:1-4;Марк 3:13-19)
12Ишттачу цхьана дийнахь лам тІе хьалавелира Іийса Деле доІа дан. Ерриг буьйса яьккхира Цо Деле доІанаш деш.
13ШолгІачу дийнахь Цо, Шен мурдаш схьа а кхайкхина, царна юкъара шийтта хаьржира. Царах Цо векалш элира. Уьш бара:
14ШамІа, шех тІаьхьа Іийсас Кипа аьлла цІе тиллинарг, цуьнан ваша Іандар, Якъуб, Яхьъя, Пилап, Барталамай,
15Маттай, ТІама, ХІалпайн кІант Якъуб, ШамІа, ша тІелаьцнарг тІевирззина кхочушдан гІертарг,
16Якъубан кІант ЯхІуд, иштта шех ЯхІуд-Искархо олу, тІаьхьа ямартхо хилларг а.
Іийсас дукха нахана хьехам бар а, дарбанаш дар а
(Маттай 4:23-25)
17Іийса Шен векалшца, лам тІера чувуссуш, нийсачу меттехь сецира. Цигахь Кхуьнан мурдаш а, кхин дуккха а нах бара ЯхІуд-махкара а, Ярушалаймера а, хІордан йистерачу Цора а, ЦІадан а цІе йолчу гІаланашкара.
18Уьш Іийсага ладогІа а, шайна дарбанаш дайта а баьхкинера. Харцжинаша хьийзош болчу нахана дарба дира Цо.
19ХІора а Іийсах куьг Іотта гІерташ вара, хІунда аьлча Кхунах схьаболучу ницкъо царна дарба дора.
Нахана хьалха лараме хетарг хийцар
(Маттай 5:1-12)
20Шен мурдашка а хьаьжна, Іийсас элира:
«Дала декъала до шу, къенаш,
хІунда аьлча Делан Олалла тІе а лаьцна, Далла уллохь ду шу.
21Дала декъаладо шу, хІинца меца дерш,
хІунда аьлча тІейогІучу хенахь дуьзна хир ду шу.
Дала декъаладо шу, хІинца доьлхуш дерш,
хІунда аьлча тІейогІучу хенахь доьлур ду шу.
22Дала декъаладо шу, нахана шу ца дезачу хенахь, цара шу лоьхкучу хенахь, шу сийсаздеш, цІе бехъечу хенахь, Адамийн КІантах шу тешна дела.
23И де тІекхаьчча, халхадийла, самукъане хила, хІунда аьлча йоккха ял хир ю шуна стигалшкахь. Иштта харцо лелош церан дай пайхамаршца а хилла.
24Амма къа ду шун, хьолахой,
хІунда аьлча хІинца синтеме ду шу.
25Къа ду шун, хІинца дуьзнарш,
хІунда аьлча тІейогІучу хенахь меца хир ду шу.
Къа ду шун, хІинца доьлуш дерш,
хІунда аьлча тІейогІучу хенахь шун бІаьргех хин тачанаш оьхур ду.
26Къа ду шун наха шух лаьцна диканиг олуш хилча, хІунда аьлча иштта харцпайхамарш церан дайша а хестийна».
Далла хьалха лараме хетарг гайтар
(Маттай 5:38-48;7:12;7:1-5)
27«Амма шуьга, Соьга ладугІучаьрга, боху Ас: Шайн мостагІий беза, шаьш ца дезачарна диканиг де,
28шайна неІалт кхайкхош берш декъалбе, шайна халахетар дечарах лаций доІанаш де.
29Хьайна цхьана бесни тІе тІара тоьхнехь, важа бесни кІел хІоттае. Нагахь санна цхьаммо хьан тІехулара бедар хьоьгара дІаяьккхинехь, цунна дуьхьало ма е бухалара коч хьоьгара дІайоккхуш.
30ХІора доьхуш волчунна цо доьхург дІало. Нагахь санна хьан долахь дерг цхьаммо дІаэцнехь, иза юха ма деха.
31Нахаца, уьш шайца хила ма-лаъара, хила.
32Нагахь санна шу дезаш берш шуна безча, шуна баркалла ца догІу. Къинош летийначарна а ма беза шаьш безарш.
33Нагахь аш шайна дика болх биначарна дика болх бинехь, шуна баркалла ца догІу. Къинош летийначара а ма до изза.
34Нагахь санна шайна схьалур дуй хуучу нахе бен аш духалург ца лахь, шуна баркалла ца догІу. Къинош летийначара а ма ло духалург, юха декхар схьаэцархьама.
35Амма аш кхечу тайпана дан деза: шайн мостагІий беза, диканиг де, духалург ло, схьадаларе а ца хьоьжуш, тІаккха шуна лун йолу ял еза хир ю: шу Веза Воккхачун бераш хир ду, хІунда аьлча Дела Ша а къинхетаме ву вочу а, шайна динчу диканна хама ца бечу а нахаца.
36Къинхетаме хила, стигалара шайн Да къинхетаме ма-хиллара».
37«Цхьанна а кхел ма е, Дала шуна а кхел йийр яц. Цхьа а бехке ма ве, Дала шу а бехке дийр дац. КъинтІерадовла нахана, Дела шуна а къинтІера вер ву.
38Нахана оьшург дІало, Дала шуна а лур ду шуна оьшург. Ластийча, дуьзна тІехула оьхучу сахь чохь лур ду шуна догІург. Аша нехан ма-хаддора, Дала шун а хадор бу мах».
Устаза аьлларг кхочушдар
(Маттай 7:16-20;12:33-35;7:24-27)
39ТІаккха Іийсас иштта цхьа хьекъале дустар далийра царна: «БІаьрзечуьнга бІаьрзениг дІавигалур вуй? И шиъ ший а ор чу вужур ма ву.
40Мурд шен устазал лакхара вац. Дешна ваьлча, дІанислур ву иза шен устазе.
41Хьайна уллохь волчун бІаьргара чамхалге хІунда хьоьжу хьо, хьайн бІаьргара хен а ца гуш?
42Муха эр ду ахь цуьнга: „Ваша, хьайн бІаьргара чамхалг дІаяккхийтахьа соьга“, хьуна хьайн бІаьргара хен гуш ца хилча? Шалхонча! Цкъа хьалха хьайн бІаьргара хен дІа а баккхий, хьайн бІаьрса тоделча, тІаккха вешин бІаьргара чамхалг дІаяккха».
43«Дикачу дитто вон стоьмаш ца ло, вочу дитто диканаш ца ло
44Дитт шен стоьмашка хьаьжжина девза. Массарна а хаьа, коканийн кулла тІера комарш ца гулйой а, хьаьрмак кулла тІера кемсаш ца йохий а.
45Дикачу стеган даг чуьра диканиг долу, вочу стеган даг чуьра вониг долу. Стеган даг тІехь дерг цуьнан матта тІехь а ду».
46«Нагахь санна аш Сох „Эла“ олуш делахь, тІаккха аш Ас бохург дан деза.
47ХІора Со волчу вогІуш верг, Сан дешнашка ладугІуш верг, уьш кхочушдеш верг – Ас гойтур ду шуна, и хьанах тера ву.
48Иза цІа дечу стагах тера ву. Оцу стага, кІоргга ахка а аьхкина, тархана тІехь бух боьттина. Хи, хьала а даьлла, оцу цІенна тІе хьаьдча, цо цІа меттах а ца даьккхина, хІунда аьлча иза дика дина долу дела.
49Ткъа важа, Соьга ла а доьгІна, Ас бохург ца динарг – иза лаьтта тІехь, боьттина бух а боцуш, цІа динчух тера ву. Хи, хьала а даьлла, пенаш тІе хьаьдча, и цІа доьхна дІадаьлла, цунах боккха барз бисина».
Римхойн тІемалойн хьаькаман ялхо туовар
(Маттай 8:5-13)
7
1ЛадугІуш болчаьрга деш долу Шен къамел чекх а даьккхина, Іийса Къапарнам-гІали чу вахара.
2Цигахь цхьа римхойн эскарера тІемалойн хьаькам вара Іаш. Оцу хьаькаман цунна чІогІа дукхавезаш волу ялхо, цомгуш а хилла, вала воллуш Іуьллуш вара.
3Іийсах лаьцна шена хезча, И волчу жуьгтийн баккхий нах бахийтира цо дехарца, ван а веана, шен ялхо кІелхьарваккхахьара аьлла.
4Баккхий нах, Іийса волчу а баьхкина, Цуьнга деха хІиттира: «И хьаькам Ахь гІо дан хьакъ ву.
5Цунна вайн къам дукхадеза. Цо вайна гуламан цІа а дина», – аьлла.
6Іийса цаьрца и хьаькам Іаш волчу вахара. ЦІенна хІорш гергакхаьчча, хьаькамо шен накъостий дуьхьал бахкийтира Іийсага дІаала: «Эла! Хьайна хало ма е! Со хьакъ вац Хьо сан тхов кІел ван.
7ХІунда аьлча ас со Хьуна дуьхьал ван а хьакъ ца лору. Амма Ахь цхьа дош аьлча, сан ялхо толур вара.
8Иза суна дика хаьа, хІунда аьлча суна тІехь лаьтташ а ву хьаькам. Сан сайн карахь а бу тІемалой. Аса „Валол!“ аьлча, царах муьлхха а ваха веззачу дІавоьду. Вукхуьнга „Схьавоьл кхуза!“ аьлча, иза схьавогІу. Сайн ялхочуьнга „Иза де!“ олу, цо и гІуллакх до».
9Оцу дешнашка ла а доьгІна, чІогІа цецваьллачу Іийсас, юха а вирзина, Шена тІаьхьа богІучу нахе элира: «Ас боху шуьга, исраилхошна юкъахь а ца гина Суна оцу стеган санна Делах тешар».
10Хьаькамо бахкийтина нах цІа баьхкича, ялхо товелла карийра царна.
Йисина Іачу зудчун кІант денвар
11Цул тІаьхьа дукха хан ялале Іийса Наин цІе йолчу гІала вахара. Цуьнан мурдаш а, кхин дуккха а нах бахара Цуьнца цига.
12Оцу гІалин кевнна йистте кхаьчча, Кхунна дуьхьал адамийн йоккха тоба кхийтира. Уьш гІали чуьра велла кІант вахьаш богІуш бара. И велларг йисина Іачу зудчун цхьаъ бен воцу кІант вара. Оцу зудчуьнца гІалара схьадогІуш дукха адам дара.
13И зуда гина, цунах чІогІа къахийтира Везачу Элана. Цо элира цуьнга: «Ма елха!» – аьлла.
14Юха тІевахана барамах куьг Іоьттира Цо. Барам бахьаш богІу нах севцира. Іийсас элира: «КІант, хьоьга боху Ас: хьалагІатта!»
15Велларг, ден а велла, кІегар а хиина, вистхилира. Іийсас иза нене дІавелира.
16Массо а Деле болчу ларамах буьзира. Юха Далла хастамаш бан хІиттира уьш. Цхьаболчара бохура: «Веза пайхамар веана вайна юкъа». Вукхара бохура: «Дела веана Шен халкъана гІо дан».
17Іийсах лаьцна и хабар берриг ЯхІуд махкахула а, цунна гондахьа болчу мехкашкахула а дІасадаьржира.
Яхьъяс бохкуьйту нах
(Маттай 11:2-19)
18Яхьъян мурдаша дийцира цунна Іийсас динчух лаьцна.
19Яхьъяс, царах шиъ схьа а кхайкхина, Веза Эла волчу вахийтира Цуьнга хатта: «Хьо вуй и ван везаш верг, я кхечуьнга хьежа деза тхо?» – аьлла.
20Вахийтинчу шиммо, Іийса волчу а веана, элира: «Нах хих чекхбохучу Яхьъяс дахкийтина тхо Хьоьга хатта: „Хьо вуй и ван везаш верг, я кхечуьнга хьежа деза тхо?“ – аьлла».
21Оцу хенахь Іийсас дукха нах тобора халчу цамгарех, вочу жинех, дуккха а бІаьрзечарна бІаьрса а лора.
22Цо элира ваийтинчу шинга: «Ваха а гІой, Яхьъяна дийца кхузахь шаьшшинна гиначух а, хезначух а лаций. БІаьрзечарна бІаьрса ло, астагІнаш нийса дІалела, ца йоьрзуш йолу чкъуран цамгар ерш цІанло цу цамгарх, къорачарна хеза, белларш денло, къечарна хаза кхаъ кхайкхабо.
23Декъала ву Сох шек воцург».
24Яхьъяс бахкийтина нах дІабахча, Іийса адамийн тобанна Яхьъях лаьцна дийца волавелира: «Шу яьссачу аренга стенга хьовса даханера? Мохо лесточу эрзе хьовса-м ца даханера шу?
25ХІан-хІа. Ткъа стенга хьажа даханера? Хаза хІума тІеюьйхинчу стаге хьажа дахнера? ХІан-хІа. Исбаьхьа бедарш юьйхина а, дезачу хьолахь болу а нах паччахьан гІаланаш чохь Іаш бу.
26Ткъа хьаьнга хьовса дахнера шу? Пайхамаре хьовса дахнера? ХІаъ, боху Аса шуьга. Яхьъя вукху пайхамарел лакхара ву.
27Цунах лаьцна Делан Йозанаш тІехь яздина ду: „Хьажал! Ас Хьуна хьалха Сайн геланча воуьйту. Цо Хьуна некъ кечбийр бу!“
28Ас боху шуьга: кху дуьнен тІе бевллачарна юкъахь Яхьъял лакхара стаг вац. Амма Делан Олалла тІелаьцначарна юкъахь уггаре а лахарниг а цул лакхара ву.
29Яхьъяга ладугІуш хилла болчу наха, ял йоккхуш болчара а тІехь, Делан лаам тІе а лаьцна, Иза къобал а вина, Яхьъяга шаьш хих чекхбахийтира
[2].
30Амма парушхошна а, Іеламчу нахана а, Делан лаам тІе а ца лаьцна, Яхьъяга шаьш хих бахийта ца лиира.
31Хьаьнца буста мегар бу таханлера нах? Хьанах тера бу уьш?
32Уьш базаран майданахь ловзучу берех тера бу. Цара боху вовшашка:
„Оха шун дуьхьа шедаг лекхира, ткъа шу халха а ца девлира!
Оха шуна гІийла эшарш лекхира, ткъа шу гІайгІане а ца хилира!“
33Хих нах чекхбоху Яхьъя веара. Цо бепиг ца дуура, чагІар ца молура. Аш цунах лаьцна олура: „Иза жинаша хьийзош волу стаг ву“.
34Цул тІаьхьа Адамийн КІант веара. Цо яа а йоура, мала а молура. Аш Цунах: „Хьовсал цу адаме! И юуш ву, молуш ву, ял йоккхучийн а, къинош летийначийн а доттагІа ву“, – олура.
35Амма Делера долу хьекъал бакъдо и схьаэцначу берриг а наха».
Шен къиношна гечдайтина зуда.
36Цхьана парушхочо ша волчу шуьне кхайкхира Іийсага. Іийса, и парушхо волчу а вахана, хІума юучу меттехь дІатаьІна, агІорваьлла Іара.
37Оцу гІалахь вон цІе йоккхуш, цхьа зуда яра, дукха къинош долуш. Іийса парушхо волчохь хьошалгІахь ву аьлла хезча, цига еара иза, мехалчу кхаби чохь хаза хьожа йогІуш долу, дегІан меженашна хьокху даьтта а дахьаш.
38Іийсана тІехьа, когашка дІа а хІоьттина, йоьлхуш, бІаьрхиш Цуьнан когаш тІе а Іенош, юха шен ехачу месашца уьш дІа а дохуш, Цуьнан когаш бакъа а беш, царах барташ бохура, царна тІе хаза хьожа йогІу даьтта дуьттура цо.
39И гина, Іийса хьошалгІа кхайкхинчу парушхочо шен дагахь ойла йира: «Нагахь санна и стаг пайхамар велахь, Цунна хьалхе дуьйна хиъна хир ду-кх, Шех куьйгаш Іуьттуш йолу зуда къинош летийна юйла».
40Юха Іийсас элира цуьнга: «ШамІа, хьоьга цхьа хІума ала лаьа Суна».
Вукхо жоп делира: «Алахьа, Устаз!» – аьлла.
41«Цхьана стеган ши декхархо хилла, – волавелира Іийса. – Цхьаъ пхи бІе дато динари-ахча дала дезаш хилла цунна, важа шовзткъе итт.
42Я цхьаннан, я шолгІачун дІадала ахча ца хилла. ТІаккха ахча долчо, цу шинне геч а дина, и ахча дитина. Шина декхархочух ахчанан да алсам хьанна дукхавезар ву аьлла хета хьуна?»
43ШамІас элира: «Суна схьахетарехь, декхар алсам долуш гечдинчунна алсам везар ву-кх и», – аьлла.
«Нийса боху ахь», – элира Іийсас.
44ТІаккха, зудчуьнгахьа дІа а вирзина, Цо ШамІе элира: «Хьуна гуш юй и зуда? Со хьан чу веача, ахь Суна когаш била хи а ца делира, ткъа цо шен бІаьрхишца Сан когаш башош, шен месашца уьш бакъийра.
45Со хьан чу ваьлча, ахь, Соьга маршалла хоттуш, барт ца баьккхира, ткъа и зуда, Со кхуза веачахьана, Сан когех барташ бохуш ю.
46Ахь Сан коьртах ур-атталла дораха зайтдаьтта а ца хьаькхира, ткъа цо Сан когаш тІе деза, хаза хьожа йогІу даьтта дуьтту.
47Ас боху хьоьга: цо оццул боккха безам гайтина, шен къиношна гечдина дела. Ткъа кІезиг гечдинчо кІезиг безам гойту».
48Іийсас цу зудчуьнга элира: «Хьан къиношна гечдина».
49Кхиболу хьеший ойла еш бара: «И мила ву, къиношна а гечдеш?»
50Іийсас цу зудчуьнга кхин а элира: «Хьан тешаро кІелхьаръяьккхина хьо. ДІаяло хьайна маьрша».
8
Іийсана тІаьхьахІиттина богІу зударий
1Цул тІаьхьа Іийса гІаланашкахула а, ярташкахула а чекхволура, Делан Олаллех лаьцна хаза кхаъ кхайкхош. Шен шийтта векал вара Цуьнца,
2кхин масех зуда а, Цо жинех а, цамгарех а тойина йолу: шена чуьра ворхІ жин схьадаьлла йолу Магдал-юьртара Марем а,
3ХІародан цІен чохь куьйгалла деш волчу Хьозан зуда Яхьани а, Шушан а, кхин дуккха а берш. Оцу зударша шайн хьола тІера дакъа луш гІо дора Іийсана.
Ахархочух лаьцна хьекъале дустар
(Маттай 13:1-9;Марк 4:1-9)
4Іийса волчу дукха нах тІеоьхура маьІ-маьІІера. Цо царна цхьа хьекъале дустар далийра:
5«Цхьа ахархо шен кха тІе хІу таса араваьлла. Цо хІу тосучу хенахь цхьадолу буьртигаш некъан йистехула охьаэгна хилла. Схьадаьхкинчу олхазарша уьш дІадиъна.
6Кхидолу буьртигаш тІулгаш долчу лаьтта тІе ийгира. Церан зІийдигаш гучуевлча, уьш якъаелира, хи а ца тоьъна.
7Кхидерш коканийн коьллаш юкъа ийгира, амма коьллаша, юкъ а елла, хІун зІийдигаш къайлаехира.
8Ткъа важа долу хІу дика латта долчохь нисделира. Хьала а девлла, дІадийначул бІозза сов ялта делира цара».
И дийцар чекх а даьккхина, Іийсас чІоггІа элира: «Лергаш долчунна хІара хезийла!»
Дустаран маьІна довзийтар
(Маттай 13:10-17;Марк 4:10-12)
9Цуьнан мурдаша хаьттира Цуьнга, хІун маьІна долуш ду и дийцар аьлла.
10Іийсас элира: «Шун таро ю Делан Олаллех йолу къайленаш йовза, ткъа кхечаьрга Ас ишттачу дустаршца дуьйцу, уьш „хьоьжуш боллушехь, царна хІумма а ца гархьама, ладугІуш боллушехь, дуьйцучух ца кхетийтархьама“.
11ХІара маьІна долуш ду и далийна дустар: буьртиг Делан дош ду.
12Новкъа йистехь эгна буьртигаш – уьш Делан дош хезаш берш бу. Амма схьадеанчу иблисо церан дегнашкара и дош дІахьо, уьш, цунах теша а тешна, кІелхьара ца бовлийтархьама.
13Ткъа тІулгаш тІе эгнарш – уьш, дош хезча, хазахетарца и тІеоьцурш бу. Амма шайн цхьа а орам боцуш, уьш цхьана ханна теша, ткъа зуьйш йолчу хенахь, уьш юьстахбовлу.
14Коканийн коьллаш юкъа эгна, кхиъалц стом ца белла буьртигаш – уьш дош хезнарш бу, амма юха дІа а бахана, дахаран гІайгІанех, хьолах, дегІана там лахарх Іехабелларш бу.
15Ткъа дикачу лаьтта тІе эгнарш – уьш, дош а хезна, дикачу, цІеначу даг чохь и лардеш, собаре хиларца пайден стом луш берш бу».
Кхабина буха хІоттийна стогар
(Марк 4:21-25)
16«Цхьаммо стогар латийча, цунна тІехула кхаба ца хІоттайо, я маьнги кІел ца хІоттабо иза, амма чубогІучарна серло гун йолччу лакха хьалахІоттабо.
17ХІунда аьлча мел йоккха къайле а цхьанна ца хууш юьсур яц, мел чІогІа лечкъийнарг а гІара ца долуш а, гучу ца долуш а дуьсур дац.
18Цундела шайна хезачух лаций ойла елаш. ХІунда аьлча долчунна кхин а тІелур ду, ткъа доцучуьнгара шен ду моьттург а дІадоккхур ду».
Іийсан нана а, вежарий а
(Маттай 12:46-50;Марк 3:31-35)
19Іийса волчу Цуьнан наний, вежарий баьхкира, амма Цунна гонах дукха адам хиларна, тІе ца кхачалора уьш.
20Цхьаммо Цуьнга элира: «Хьан наний, вежарий бу арахь Хьо ган лууш».
21Іийсас жоп делира: «Сан наний, вежарий Делан даше ла а дугІуш, и кхочушдеш берш бу».
Іийсас хи тІехь баьлла мох сацабо
(Маттай 8:23-27;Марк 4:35-41)
22Цхьана дийнахь Шен мурдашца хинкеманна тІе а хиина, Цо элира: «Іоман дехьа берда тІе девр ду вай». Уьш хи тІехула дІабахара.
23Хин кеманахь уьш богІучу хенахь, Іийсана наб кхетта. Іома тІехь чІогІа мох а баьлла, кеманна чу хи даьлла. Уьш кхерамечу хьолехь хилла.
24Мурдаша самаваьккхина Іийса: «Устаз! Устаз! Вай хІаллакьхуьлуш ду!»
Цо, хьала а гІаьттина, мохе а, тулгІенашка а омра дира. Уьш совца а севцина, гонах тийналла дІахІоьттира.
25ТІаккха Цо хаьттира цаьрга: «Мичахь ду шун тешар?»
Кхерабелла, цецбевлла вовшашка хоьттуш бара уьш: «Мила ву Иза? Цо хине а, мохе а омра до, цара ладугІу Цуьнга».
Іийсас ГІарас-меттехь жинаша хьийзош волу стаг туовар
(Маттай 8:28-34;Марк 5:1-20)
26Уьш Галилайна дуьхьалара берда тІехь Іуьллучу ГІарас цІе йолчу метте баьхкира.
27Іийса берда тІе ваьлча, Цунна дуьхьал гІалара жинаша хьийзош волу цхьа стаг веара. Иза, дукха хенахь дуьйна тІе хІума ца юхуш, нах дІабухкучу хьехаш чохь Іаш вара.
28-29Іийса а гина, Цунна хьалха вуьйжира иза. Іийсас омра дира жине, оцу стагана чуьра арадала аьлла. Стага мохь тухуш элира: «ХІун оьшу Хьуна соьгара, Іийса, Веза Воккхачун КІант? Доьху Хьоьга, ма хьийзавехьа со». Жино дукха хенахь дуьйна хьийзош вара и стаг. ЗІенашца дІа а вихкина, ларвича а, уьш хеда а йой, жино бохург деш, цхьа а адам доцучу, яьссачу метте дІавоьдура иза.
30Іийсас хаьттира цуьнга: «ХІун ю хьан цІе?»
Цо элира: «Эскар», хІунда аьлча дукха жинаш доьллера цунна чу.
31Цу жинаша дехар дира Іийсага, шаьш бух боцучу Іинах ма кхийсахьара аьлла.
32Циггахь лам тІехь бежаш хьакхарчийн боккха бажа бара. Жинаша дийхира Іийсага, шаьш царна чу довлийта аьлла. Цо царна пурба делира.
33Жинаш, стагана чуьра ара а девлла, хьакхарчашна чудевлира. Лекхачу берда тІера хи чу а лилхина, буха яхара хьакхарчий.
34Іуша, хилларг ган а гина, бевдда бахана дийцира и гІалахь а, юххерчу ярташкахь а.
35Хилларг хІун ду хьажа адамаш даьхкира. Іийсана тІебаьхкича, царна гира шена чуьра жинаш арадевлла стаг. ТІе хІума а юьйхина, метта а веана, Іийсан когашкахь Іаш вара иза. Схьабаьхкинарш чІогІа кхерабелира.
36Хилларг гиначара дийцира царна, жинаша талхийна стаг муха товира.
37Оцу ГІарасара мел болчу бахархоша, шаьш чІогІа кхерабелла хиларна, дехар дира Іийсага, шаьш а дитина, дІагІахьара Хьо аьлла. Иза хІордкемана тІе а хиина юхавирзира.
38Шена чуьра жинаш дІалаьхкинчу стага дехар дира Цуьнга, ша а ваийтахьара аьлла.
Амма Іийсас дІавахийтира иза:
39«ЦІа а гІой, хьайна Дала мел дика дина дийца ахь», – аьлла.
Цу стага дІавахана гІалахь бехачаьрга шена Іийсас динчу доккхачу диканах лаьцна дийцира.
Яиран йоІ еллачуьра денъяр а, цомгуш йолу зуда тояр а
(Маттай 9:18-26;Марк 5:21-43)
40Дуккха а адам Іийсага хьоьжуш Іийра. Иза юхавеача, наха Цуьнга маршалла хаьттира.
41Гуламан цІа чохь куьйгалхо волу Яир веара Іийсана тІе. Гора а воьжна, дийхира цо, шен цІен тІе вагІахьара Хьо аьлла.
42ХІунда аьлча цуьнан цхьаъ бен йоцу, шийтта шо кхаьчна йоІ яра яла йоллуш Іуьллуш.
Іийса дІавоьдуш Цунна гонах чІогІа дуькъа адам дара, Иза халла бен чекх ца валалуш.
43Оцу нахана юкъахь цхьа зуда яра шийтта шарахь цІий ца соцуш бала хьоьгуш, лоьрашна шен дерриг ахча а доьхкина, церан ян гІоле а йоцуш.
44ТІехьашхула тІе а еана, Іийсан бедарх кхозучу чечакхах куьг Іоьттира цо, оцу сохьта цуьнан дІаоьху цІий сецира.
45«Мила вара Сох куьг Іоьттинарг?» – аьлла, хаьттира Іийсас.
Цхьаммо а даре ца дира. Кипас элира: «Устаз! Нах ма бу Хьуна гонах, цара дІаса ма тоьтту Хьо, ткъа Ахь хоьтту: „Мила ву Сох куьг Іоьттинарг?“»
46Амма Іийсас элира: «Сох цхьаммо куьг Іоьттира, хІунда аьлча Суна хаабелира Сайх дІакъаьстина ницкъ».
47Зуда, ша гучуяьллий а хиина, ехьош тІееана, Іийсана хьалха юьйжира. Массарна а хьалха дийцира цо, ша Цунах куьг хІунда Іоьттира а, шена оцу сохьта гІоле муха хилира а.
48ТІаккха Іийсас элира цуьнга: «Сан йоІ, хьан тешаро тойина хьо. Маьрша дІагІо хьайна».
49Іийса къамел дина а валале, гуламан цІийнан куьйгалхочун Яиран цІера геланча веара. «Хьан йоІ елла, – элира цо. – Устазана хало ян ца оьшу».
50Амма Іийсас, и къамел а хезна, элира Яире: «Кхера ма кхера, амма теша, тІаккха хьан йоІ толур ю».
51Яиран керта а веана, Цо цхьанна а чу ван пурба ца делира, Кипиний, Яхьъяний, Якъубаний, йоІан дений-нанний бен.
52Кертара адамаш оцу йоІана доьлхуш дара. «Ма делха, – элира Іийсас, – иза ца елла, иза йижина ю».
53Уьш Цунах бийла хІиттира, хІунда аьлча царна хаьара и йоІ еллийла.
54Іийсас, йоьІан куьг схьа а лаьцна, элира: «ХьалагІатта, йоІ!»
55ЙоІана чу са деара, иза цу сохьта хьалагІаьттира. Іийсас цунна яа хІума ло элира.
56Дай-наний чІогІа цецдаьлла дара. Амма Іийсас элира цаьрга, хилларг цхьаьнгге а ма дийца аьлла.
Іийсас шийтта векал дІахьажор
(Маттай 10:5-15;Марк 6:7-13)
9
1Шен шийтта векал схьа а кхайкхина, Іийсас царна ницкъ а, бакъо а елира адамашна чуьра дерриг жинаш лахка а, цамгарех нах тобан а.
2Цо дІахьовсийра уьш Делан Олаллех лаьцна кхайкхам бан а, адамашна дарбанаш дан а.
3«Шаьш новкъа довлуш, шайца я Іаса а ма эца, я тІоьрмаг а ма эца, я бепиг а ма эца, я ахча а ма эца, я хуьйцуш юха бедар а ма эца», – элира Цо цаьрга.
4«Шаьш дІакхаьчначу цІа чохь Іе, оцу гІалара арадовллалц.
5Нагахь цхьанхьа шаьш тІе ца эцахь, шайн когаш тІера чан дІаегае, гІалара арадовлуш. Шу тІе ца эцначу нахана дуьхьал тоьшалла хир ду иза».
6Іийсан векалш дІабахара. Ярташкара ярташка а боьлхуш, хаза кхаъ кхайкхош, массанхьа а нахана дарбанаш деш лелара уьш.
ХІародан воьхна хьийзар
(Маттай 14:1-12;Марк 6:14-29)
7Іийсас а, Цуьнан мурдаша а дечух лаьцна хабар мехкан куьйгалхочунна ХІародна а хезира. Иза собарх воьхнера, хІунда аьлча цхьаболчара бохура веллачуьра Яхьъя денвелла,
8вукхара – Эли-ЯхІу-пайхамар веана, кхозлагІчара – ширачу заманахьлера пайхамарех цхьаъ денвелла.
9ХІарода ша-шега хоьттура: «Яхьъян ас корта баьккхина. Ткъа и стаг мила ву теша, шех лаьцна и хІуманаш наха дуьйцуш волу?» Иза Іийса ган гІертара.
Пхи эзар стаг вузор
(Маттай 14:13-21;Марк 6:30-44;Яхьъя 6:1-14)
10Векалша, юха а баьхкина, дийцира Іийсана шаьш динчух лаьцна. Уьш а эцна, цаьрца цхьаьна хилархьама, Бет-Саида цІе йолчу гІали юххехьа дІавахара Іийса.
11Амма Иза мичахь ву а хиъна, дукха адам деара Цунна тІаьхьа. Іийсас уьш тІеийцира. Цо Делан Олаллех лаьцна а дийцира царна, оьшучарна дарбанаш а дира.
12Де суьйренгахьа лестича, Іийсан шийтта векало, тІе а веана, элира Цуьнга: «Адам дІадахийта деза. Луларчу ярташка а, кІотаршка а бахана, шайна дІадийша меттиг а, яа хІума а лохур цара. Вай долу меттиг яьсса ю», – аьлла.
13ТІаккха Іийсас элира цаьрга: «Аша лур ю царна яа хІума».
Векалша жоп делира: «Вайгахь пхи хьокхам, ши чІарий бен бац. ГІой, царна массарна а яа хІума эций оха?» – аьлла.
14Цигахь гулвелларг пхи эзар гергга стаг вара.
Амма Іийсас элира шен мурдашка: «Уьш, бекъа а бекъий, шовзткъе итт-итт стаг волуш тобанашка охьаховшабе», – аьлла.
15Цуьнан мурдаша Цо ма-баххара массо а охьахаийра.
16Юха, шайгахь болу пхи хьокхам, ши чІарий схьа а эцна, стигала хьала а хьаьжна, и кхача къобалбеш, доІа дира Іийсас. ТІаккха и хьокхамаш а, чІерий а дакъошка декъа а доькъуш, Шен мурдашка дІакховдадора Цо. Цара и дакъош нахе дІалора.
17Массара а яа а йиира, массо а вуза а вуьзира. Цул тІаьхьа Іийсан мурдаша схьагулдина дисина дакъош шийтта тускар дуьззина дара.
Кипас Іийсах лаьцна аьлларг
(Маттай 16:13-19;Марк 8:27-29)
18Іийсас, Ша висна, доІа дечу хенахь, Цунна тІе мурдаш баьхкира. Цо хаьттира цаьрга: «Наха Со мила ву олу?» – аьлла.
19Цара жоп делира: «Цхьаболчара Хьо нах хих чекхбоху Яхьъя ву боху, вукхара Хьо Эли-ЯхІу-пайхамар ву боху, кхозлагІчара ширачу заманахьлера денвелла веана пайхамар ву боху».
20«Ткъа аша хІун боху, Со мила ву боху аша?» – аьлла, хаьттира Іийсас.
Кипас жоп делира: «Хьо Дала леррина Къобалвинарг ву-кх», – аьлла.
Іийсас Шен Іожаллех а, денваларх а лаьцна дуьйцу
(Маттай 16:20-28;Марк 8:30–9:1)
21Іийсас и хІума нахе дІахаийтар чІогІа дихкира царна.
22Цо элира: «Адамийн КІантах иштта хила дезар ду: Цуьнан дукха баланаш лан дезар, баккхийчара а, динан коьртачу дайша а, Іеламчу наха Иза тІе ца лаьцна хила а дезар ду, Иза вийна хила а везар ву, амма кхозлагІчу дийнахь Дала Иза веллачуьра денван а везар ву».
23ТІаккха Іийсас элира массаьрга а: «Соьца ван луург, шен „со“ бохург дІа а теттина, хІора дийнахь шен баланийн мохь
[3] тІе а лаьцна, Суна тІаьхьахІотта веза.
24ХІунда аьлча шен са кІелхьардаккха воьлларг синах вер ву, ткъа Сан дуьхьа са дІаделлачо иза кІелхьардоккхур ду.
25ХІун пайда бу стагана дерриг а дуьне цуьнан а хилла, цо ша хІаллаквича я шена зен дича?
26Нагахь санна Сох а, Сан дешнех а эхь хетахь, Адамийн КІант дІавоьрзур ву цу стагах, Шен а, Шен Ден а, Делан маликийн а Олаллин нуьрехь Ша веача.
27Аса баккъалла а боху шуьга: шуна юкъарчу цхьаболчарна шаьш кхалхале Делан Олалла гур ду».
Іийса хийцавалар
(Маттай 17:1-8;Марк 9:2-8)
28Цул тІаьхьа, ворхІ-бархІ де даьлча, Шеца Кипа а, Яхьъя а, Якъуб а эцна, Іийса доІа дан лам тІе хьалавелира.
29ДоІа дечу хенахь Цуьнан юьхь цІеххьана хийцаелира, духар чІогІа кІайделира, тІехь бІаьрг ца сацалуш.
30-31Олаллин нур лепаш ши стаг дІахІоьттира Цунна юххе. И шиъ Муса-пайхамар а, Эли-ЯхІу-пайхамар а вара. Іийсаца къамел дира цу шиммо. Цара дуьйцура Іийсан, Ярушалаймехь, адам паргІатдаккхархьама, дуьнен чуьра дІакхалха дезарх лаьцна.
32Кипа а, цуьнан накъостий а чІогІа наб кхетта бара. Самабевлча, царна гира Іийсан а, Цуьнца лаьттачу шина стеган а Олаллин нуьран лепар.
33И ши стаг дІаваха воьлча, Кипас элира: «Устаз! Ма дика Іа вай кхузахь! Кхо кхалор ей вай Хьуний, Мусаний, Эли-ЯхІуний?» Цунна шена а ца хаьара ша хІун дуьйцу оцу хенахь.
34Кипа къамел дина а валале, марха тІе а еана, уьш дІахьулбелира цуьнан ІиндагІехь. Іийсан накъостий кхерабелира, цу мархина юкъахь Іийса а, Муса а, Эли-ЯхІу а нисвелча.
35Мархи юкъара аз хезира: «ХІара ву Ас хаьржина волу Сан КІант. Цуьнга ладогІалаш!»
36Аз дІатийча, царна Іийса ша лаьтташ гира. Мурдаша шайна гинарг къайладаьхьира, цу хенахь цхьаьнгге а ца дуьйцуш.
Жино хьийзош волу кІант туовар
(Маттай 17:14-18;Марк 9:14-27)
37ШолгІачу дийнахь, уьш лам тІера чубиссича, Іийсана дуьхьал еара адамийн йоккха тоба.
38Нахана юккъера цхьана стага чІогІа мохь туьйхира: «Устаз! Доьху Хьоьга, хьажахьа сан кІанте! Иза сан цхьаъ бен вац!
39Кест-кеста цунна чудолучу жино хьийзаво иза. КІант, мохь хьоькхуш, лаьттах веттало, багах чопаш оьхуш. Иштта цунна ницкъ бой, иза лазавой бен дІа ца долу и жин.
40Ас Хьан мурдашка дехнера жин эккхаде аьлла, амма цаьрга хІумма а дан ца делира».
41Іийсас элира: «Галбевлла болу нах! Ва тешар доцу тукхам! Мел хир ву техьа Со шуна юкъахь? Мел лан деза техьа Сан шу? Схьавалаве хьайн кІант!»
42КІант, тІевогІучу хенахь, жино охьатуьйхира, лазар а даийтина. Амма Іийсас жине арадала аьлла омра а дина, кІант туо а вина, дега дІавелира.
43Массо а Делан боккхачу ницкъах чІогІа инзарваьлла вара. Нах Іийсас дечух дерригенах цецбевлла лаьттара.
Іийсас юха а шен вала везарх лаьцна дуьйцу
(Маттай 17:22,23;Марк 9:30-32)
Оцу хенахь Цо Шен мурдашка элира:
44«Дика ладогІалаш, диц а ма делаш Ас шайга аьлларг: Адамийн КІант нехан кара лур ву».
45Амма мурдаш ца кхийтира Цо аьллачух. Ткъа оцу дешнийн маьІна Дала царах лачкъийна дара. Іийсага, и хІун ду аьлла, хатта уьш ца баьхьира.
Мурдех лакхарниг мила ву?
(Маттай 18:1-5;Марк 9:33-37)
46Мурдаша къовсам баьккхира, шайна юкъахь лакхарниг мила ву аьлла.
47Іийсас, церан дагара хууш, жима бер схьа а эцна, Шена юххе дІа а хІоттийна,
48элира: «Сан дуьхьа хІара бер тІеэцначо Со а тІеоьцу. Ткъа Со тІеоьцучо Со Ваийтинарг а тІеоьцу. Цундела шуна юкъахь уггар кІезиг верг а уггар лакхарниг ву».
Шуна дуьхьал воцург шуьгахьа ву
(Марк 9:38-40)
49ТІаккха Яхьъяс элира Іийсага: «Устаз! Вайна юкъара воццушехь а, Хьан цІарах жинаш арадоху цхьа стаг гира тхуна. И вайх цхьаъ воцу дела, иза сацо гІиртира тхо».
50Іийсас жоп делира: «Сеца ма ве иза! ХІунда аьлча шуна дуьхьал воцург шуьгахьа ву!»
Іийса а, Шамран-махкара юрт а
51Ша стигала хьалаоьцу волу хан тІекхача йоьлча, Іийсас сацам бира Ярушалайме ваха.
52Цо Шен геланчаш хьалха бахийтира цхьана шамранхойн юьрта, Шена оьшучунна кечам байтархьама.
53Амма оцу юьртарчу наха Іийса тІе ца ийцира, хІунда аьлча гуш дара Иза Ярушалайме воьдуш вуйла
[4].
54И болх а гина, Цуьнан мурдаша Якъуба а, Яхьъяс а элира: «Эла! Хьуна лаахь, оха стигалара стелахаьштиг а тохийтина, хІаллакбойтур бу и нах».
55Амма Іийсас, юхавирзина, дихкира царна и дар.
56ТІаккха Іийса а, Цуьнан мурдаш а кхечу юьрта бахара.
Іийсана тІаьхьахІотта ца лиънарш
(Маттай 8:19-22)
57Уьш новкъахула богІучу хенахь, цхьана стага элира Іийсага: «Со Хьуна тІаьхьа хІуттур ву, Хьо миччахьа а водахь а».
58«Цхьогалийн а, олхазарийн а чохь Іан баннаш ду, ткъа Адамийн КІентан корта дІатовжо меттиг а яц», – аьлла, жоп делира цунна Іийсас.
59Кхечу стаге Цо элира: «Суна тІаьхьа схьавола!» – аьлла.
Амма оцу стага дийхира: «Сан Эла! Пурба лохьа суна, цкъа, цІа а вахана, сайн да дІаволла».
60«Белларш беллачарна бита, ткъа ахь, Суна тІаьхьахІотта лууш хьо велахь, ваха а гІой, Делан Олалла кхайкхаде», – элира цуьнга Іийсас.
61Кхин цхьана стага элира Цуьнга: «Эла! Со Хьоьца вогІур вара, пурба лохьа суна цкъа цІахь болчаьрца Іодика ян», – аьлла.
62Іийсас жоп делира цунна: «Нахаран тІам схьа а лаьцна, юхахьоьжуш верг Делан Олаллина пайденна вац», – аьлла.
10
Іийсас кхузткъе шийтта мурд дІахьажаво
1Цул тІаьхьа Іийсас Шен мурдашна юкъара кхин а кхузткъе шийтта стаг хаьржира. Шел хьалха шишша цхьаьна Ша ваха везачу гІаланашка а, ярташка а дІахьовсийра Цо уьш.
2Цо элира цаьрга: «Хьовсал, мел дукха адам кийча ду Делан Олалла тІелаца. Уьш кхиъна доккха ялта санна бу, амма и ялта чудерзо белхалой кІезиг бу. Ялта долчу Дега деха иза чуэца кхин а белхалой бахкийта алий.
3ДІадуьло! Берзалойн арданга юкъа Іахарий санна, дІадохуьйту Ас шу.
4Шайца я бохча а, я тІоьрмаг а, я мачаш а схьа ма эца, новкъахь маршалла хоттуш цхьаьнцца а совца а ма совца.
5Шаьш чоьхьадевллачу цІа чохь цкъа хьалха ала: „Машар хуьлда хІокху хІусамехь!“
6Нагахь санна цу чохь Іаш волу хІусамда машар безаш стаг велахь, аш кховдийна машар цуьнгахь буьсур бу, нагахь вацахь – шун машар шуна тІе юхабоьрзур бу.
7Оцу цІа чохь Іе, шайна схьаделларг даа а дууш, мала а молуш, хІунда аьлча къахьоьгуш долу шу хьакъ ду нахера ял схьаэца. ХІусамаш ма хийца.
8Шаьш гІала а дахана, цигахь тІеэцахь, шайна елларг яа,
9цомгуш нах тобе, ткъа хаам бе цаьрга: „Делан Олалла юххе кхаьчна шуна!“
10Шаьш тІе ца эцначу гІалахь, урамашкахула дуьйла а лой, ала:
11„Шун гІалахь тхан мачаш тІе йиллина чан а шуна юха дІаегайо оха. Амма хаалаш, кху гІалара бахархой: Делан Олалла гергакхаьчна шуна!“
12Ас боху шуьга: къематан дийнахь Седам-гІалара нахана атта хир ду оцу гІалара нахана чул».
Дохкойовлаза йисина гІаланаш
(Маттай 11:20-24)
13«Декъаза ю хьо, Къераз-гІала! Декъаза ю хьо, Бет-Саида-гІала! Нагахь санна Цора-гІалахь а, ЦІадан-гІалахь а шу долчохь хилла тамашийна хІуманаш хиллехьара, цигара адамаш, тоххарехь дохко а девлла, шайн дохкодовлар гойтуш йолу бедарш тІе а юьйхина, овкъарна тІе охьахевшина хир дара.
14Цундела Цорарчу а, ЦІаданарчу а нахана къематан дийнахь шуна чул дуккха а атта хир ду.
15Ткъа хьо, Къапарнам-гІала,
хьо язйина стигала хьалайоккхур ю моьтту хьуна?
Йоккхур яц, жоьжахатин цІерга кхуссур ю».
16ТІаккха Шен мурдашка Іийсас элира: «Шуьга ладугІуш волчо Соьга ладугІу, шу тІе ца оьцучо Со тІе ца оьцу. Ткъа Со тІе ца оьцучо Со Ваийтинарг а тІе ца оьцу».
Кхузткъе шийтта мурд юхаверзар
17Іийсас вахийтина кхузткъе шийтта мурд юхавеара, самукъадаьлла, воккхавеш. «Эла, – бохура цара, – жинаша а оха бохург до, Хьан бакъонан цІарах оха омра дича».
18Іийсас элира: «Иза бакъ ду, Суна хааделира стигалара, гІорасиза а хилла, стелахаьштиг санна, чудеана иблис.
19Ас шуна ницкъ белла, кхерам боцуш, шайтІанашна тІе, лаьхьанашна а, дІаьвше гезгашна а санна, ког баккха, шайн мостагІчун ницкъ хьаша. Шуна зене цхьа а хІума дац.
20Амма жинаш шаьш карадерзорах даккхий ма де, шайн цІераш Дала стигалшкахь дІаязъярх даккхийде».
Іийсан воккхавер
(Маттай 11:25-27;13:16,17)
21Оццу хенахь Делан Сино хазахетарх кийра буьзначу Іийсас элира: «Аса сий до Хьан, Сан Да, стигаллий, Латтий карахь долу Веза Эла, хьекъалчараххий, Іилма долчараххий и хІума къайла а даьккхина, бер санна, догцІеначарна Ахьа иза дІаделларна. ХІаъ, Сан Да, иза Хьан лаамца хилла ду!
22Дерриг а Сан Дас схьаделла Суна. Цхьанна а ца хаьа КІант мила ву, Дена бен, цхьанна а ца хаьа Да мила ву, КІантана бен а, Да гайта КІанта хаьржинчу нахана бен а».
23Юха, мурдашка дІа а вирзина, цаьрга шайгга элира Цо: «Дала декъалдина нах ду шу, хІунда аьлча шайн бІаьргашца хІара дерриг а го шуна.
24Ас боху шуьга: дуккха а пайхамарш а, паччахьаш а лууш бара хІара шуна гинарг ган, амма иза царна ца гина. Царна лиънера шуна хезаш дерг хаза, амма царна иза ца хезна».
Къинхетам болу шамранхо
25Юха, хьалха а ваьлла, цхьана Іеламчу стага Іийсага хаттар дира, Иза зерхьама. «Устаз, – хаьттира цо, – ас хІун дан деза, Дела волчохь хедар доцу дахар сан хилийтархьама?»
26«Товрат тІехь хІун ду яздина? – дуьхьал хаьттира Іийсас а. – Хьо муха кхета цунах?»
27Вукхо жоп делира: «„Хьайн Веза Дела доггах, доллучу синца, дерриг а хьекъалца веза“, „Хьайн уллораниг хьо санна веза“».
28«Нийса жоп делира ахь, – элира цуьнга Іийсас, – иштта дан а де ахь, тІаккха хьо Дела волчохь вехар ву».
29Амма Іеламчу стага, бехказавалархьама, хаьттира: «Ткъа мила ву суна уллораниг?»
30Цунна жоп луш Іийсас дийцира: «Цхьа стаг хилла Ярушалаймера Ерихоне охьавогІуш. Новкъахь цунна тІе талорхой летта. Некъахочунна тІера хІуманаш схьа а яьхна, цунна вала воллалц етта а йиттина, и охьатесначохь а витина, дІабахана уьш.
31ТІаьхьо цу новкъа схьавогІуш хилла цхьа динан да. Новкъахь Іуьллу и стаг а гина, некъан дехьа агІор а ваьлла, тІехваьлла дІавахана иза.
32Изза дина цхьана левихочо
[5], цу стагана тІе а вахана, цуьнга дІа а хьаьжна, юьстах а ваьлла, дІавахана иза.
33Юха лазийнарг Іуьллучу метте кхаьчна араваьлла лелаш волу шамранхо. И стаг а гина, оцу пекъарх къахетта цунна.
34Цо, тІе а вахана, даьттанца а, чагІарца а цуьнан чевнаш йила а йилина, дІайихкина. Юха лазийнарг, шен вира тІе а хаийна, некъахоша садоІучу цІийне а валийна, цуьнан цигахь терго еш, иза Іалаш а вина цо.
35ШолгІачу дийнахь, ша дІавоьдуш, хьешан цІийнан хІусамдена ши динари ахча а делла, цо аьлла: „ХІокхуьнга хьажалахь, со юхавогІуш, ас хьан хилла харж меттахІоттор ю хьуна“.
36Мила вара оцу кхааннах талархоша лазийначу стагана уллораниг, хьуна моттарехь?»
37Іеламчу стага жоп делира: «Цунах къинхетам бинарг вара-кх».
Іийсас тІаккха элира цуьнга: «Вало, иштта де ахь а».
Марта а, Марем а йолчохь хьошалгІахь
38Шайн новкъахула богІуш, цхьана юьрта кхечира Іийса а, Цуьнан мурдаш а. Цигахь Марта цІе йолчу зудчо шен хІусамехь тІеийцира уьш.
39Оцу зудчун Марем цІе йолуш йиша яра. Марем, Элан когашка а хиина, Цуьнан къамеле ладугІуш Іара.
40Ткъа Марта, дуккха а яа хІума кечъян гІерташ, хьаьддий, еддий лелаш яра. ТІееана, Іийсага элира цо: «Эла! И сан йиша, хІара болх берриг а суна тІе а тесна, Іаш хилар нийса доцийла ца го Хьуна? Суна гІо де алахьа цуьнга», – аьлла.
41«Маржа яІ, Марта, – элира Іийсас, – хьо дуккха а хІуманашна гІайгІа бан гІерташ ю,
42ткъа оьшушдерг цхьаъ бен дац. Марема диканиг хаьржина, иза цуьнгара цхьаммо а дІадоккхур дац».
ДоІа дан Іамор
(Маттай 6:9-13;7:7-11)
11
1Цкъа Іийса Ша кхаьчначу цхьана меттехь доІа деш вара. Иза доІа дина ваьлча, мурдех цхьаммо дийхира: «Эла! Тхуна а Іамадехьа доІа дан, Яхьъяс шен мурдашна ма-Іамадарра».
2Іийсас элира цаьрга: «Шаьш доІа дечу хенахь иштта ала:
„Дада!
Хьан цІе сийлахь хуьлда!
Хьан Олалла тІекхочийла!
3ХІора дийнахь даъал напха лохьа тхуна.
4Тхан къиношна гечдехьа,
тхайна декхарийлахь болчарна оха ма-гечдарра.
Хьарам лаамна кІел ма дахийтахьара Ахьа тхо“».
5Юха Іийсас элира цаьрга: «Масала, шун цхьаннан доттагІа ву. Буьйсанан юккъехь и волчу а дахана, аш цуьнга боху: „ДоттагІа! Бухалург кхо хьокхам лохьа суна,
6со волчу доттагІа кхаьчна, сан цунна яла хІумма а яц“.
7ТІаккха шун доттагІчо ала мега: „Со Іадда вита, сан неІ дІакъевлина ю, со а, бераш а дІадийшина ду. Сан, хьала а гІаьттина, хьуна хьокхам бала йиш яц“.
8Ас боху шуьга, нагахь шун доттагІалла лерина цо шуна хьокхам ца лахь, аш, юха ца довлуш, кхин а, кхин а иза бехча, цо, хьала а гІаьттина, шуна иза лур бу.
9Цундела Ас боху шуьга: „Деле деха – Цо дехнарг лур ду шуна. Дела лаха – Иза карор ву шуна, неІ тоха, иза дІайоьллур ю шуна,
10хІунда аьлча хІора доьхучунна жоп ло Дала, лохуш волчунна карадойту, неІ тухучунна – схьайоьллуьйту.
11Муьлхачу дас лур бу шен кІантана лаьхьа, цо чІара боьхуш хилча?
12Муьлхачу дас лур ю шен кІантана дІаьвше гезг, цо хІоа доьхуш хилча?
13Шаьш мел къиза делахь а, шайн берашна оьшург аша луш хилча, стигалахь волчу шайн Дас муххале а доьхучунна Шен Деза Са лур дуйла хоуьйла шуна“».
Іийса а, БаІал-Зебула а
(Маттай 12:22-30;Марк 3:20-27)
14Цкъа Іийсас стеган мотт сацош долу жин эккхийра. Жин арадаьлча, стаг къамел дан хІоьттира. Юххехь лаьттарш чІогІа цецбевллера.
15Цхьаболчара бохура: «Жинийн эла волчу БаІал-Зебулин олаллица жинаш лохку Цо адамашна чуьра».
16Ткъа вукхара Іийса зерхьама дехар дира, стигалара цхьа тамашийна билгало гайта шайна аьлла.
17Амма церан ойланаш хуучу Іийсас элира: «Муьлхха а екъаелла йолу пачхьалкх хІаллакьхила хьаьхна ю. Ткъа юкъахь барт боцу доьзал бухур бу.
18Нагахь иблис шена гонах болчаьрца бертахь дацахь, муха лаьттар ду цуьнан олалла? Ас и шуьга боху, БаІал-Зебулан ницкъаца Ас жинаш дІадоху бохуш, аш кхайкхадо дела.
19Нагахь Ас, аша ма-баххара, жинаш БаІал-Зебулин гІоьнца дІалохкуш хилча, шун наха хьенан ницкъаца лохку уьш? Уьш шун кхелахой хир бу!
20Ас Делан ницкъаца лохку жинаш, ткъа иза Делан Олалла шуна схьакхаьчна хиларан билгало ю.
21Нагахь шен цІа лардеш волу стаг онда а, герзаца а велахь, цуьнан бахамна кхераме хІумма а дац.
22Амма нагахь, цул онданиг тІе а летта, и эшавахь, хІусамден бІобулуш хилла долу герз схьа а даьккхина, бахам дІахьур бу.
23Соьца воцург Суна дуьхьал ву. Соьца нах схьагулбеш воцург уьш дІасабекъаболуьйтуш ву».
Харцжин юхадар
(Маттай 12:43-45)
24«Харцжин стагах дІакъаьстича, иза хи доцучу яьссачу аренгахула долалой лелаш хуьлу, тІетовжа меттиг а ца карош. ТІаккха цо олу: „Со арадаьллачу цІа чу юхадоьрзур ду со“.
25Амма и стаг волчу юхадеъча, ша Іийна меттиг нуй хьаькхна а, цІанйина а карайо цунна.
26ТІаккха доьдий, цо шеца ворхІ харцжин даладо, шел дуккха а вон долу. Уьш, цу стагана чохь шайн хІусам а юьллий, даха ховшу. Эххар а оцу стеган хьал юьххьенца хиллачул а вон хуьлу».
Бакъдолу ирс
27Іийса къамел деш а волуш, нахана юкъара цхьана зудчо мохь туьйхира: «Декъала ю Хьо кийрахь лелийна а, Хьуна накха белла а йолу зуда!»
28Амма Іийсас элира: «Кхин а декъала бу, Делан даше ла а дугІуш, иза кхочушдеш берш».
Тамашийна хІума гайтар тІедиллар
(Маттай 12:38-42)
29Дукха адам дара Іийсана гонах гулделла, тІетеІаш. Иза дийца волавелира: «Телхина ю хІинцалера тІаьхье. Цо доьху тамашийна билгало гайта бохуш, амма царна цхьа а билгало гур яц, Юнус-пайхамарехула гайтинарг йоцург.
30Нунав-гІалара бахархошна Юнус-пайхамар санна, хІинцалерчу тІаьхьенна Адамийн КІант а билгало хилла дІахІуттур ву.
31Къилбехьарчу зуда-паччахьо, хІокху тІаьхьенца ден а елла, Дала кхел ечу дийнахь и нах бехке бийр бу, хІунда аьлча иза цхьана дуьненан маьІІера йогІура Сулим-паччахьан хьекъале къамеле ладогІа. Ткъа кхузахь Верг Сулим-паччахьал веза ву.
32Къематан дийнахь Нунав-гІалара бахархоша, беллачуьра ден а белла, уьш бехке бийр бу, хІунда аьлча уьш Юнуса бина хаам бахьана долуш дохкобевлла, ткъа шуна хьалха Верг Юнусал лакхара ву».
ДегІана – серло
(Маттай 5:15;6:22,23)
33«Цхьаммо а ца хІоттабо латийна стогар иза ца гунболчу метте я кхаби кІел. Мелхо а хІора чувогІучунна серло гун йолччу лакха хІоттабо.
34Хьан бІаьргаш – хьан дегІан серло ю. Нагахь хьан бІаьргашна са дика гахь, хьан дегІ серлонах дуьзна хир ду. Ткъа нагахь хьан бІаьргаш дика бацахь, дегІ а боданах дуьзна хир ду.
35Хьайн дегІера серлонах бода ца хилийта хьажалахь.
36Нагахь хьан дегІ серлонах дуьзна делахь, цуьнан цхьа а меже боданехь яцахь, иза дерриг а, латийна стогар санна, серло луш хир ду».
Іийсас парушхошна а, Іеламчу нахана а дуьхьал къамел до
(Маттай 23:1-36;Марк 12:38-40)
37Іийса, къамел дина ваьлча, цхьана парушхочо ша волчу хІума яа чукхайкхира. ЦІа чу а ваьлла, хІума юучу меттехь агІорвелира Іийса.
38Парушхо цецвелира, Цо хІума яале куьйгаш ца дилча.
39Амма Эло цуьнга элира: «Аша, парушхоша, тІехулара кад-Іайг дикка цІандахь а, бухалара бІаьрмециг а, къиза а ду шу.
40Сонтанаш! ТІехуларниг Кхоьллинчо ца кхоьллина бухаларниг а?
41Шайн долахь дерг къечаьрца декъа, тІаккха дерриг а нийса хир ду шун.
42Къа ду шун, парушхой! Аша шайн долахь долчух уьтталгІа дакъа, ур-атталла кертара хас-стоьмех а, сагІина дІалуш ду, ткъа нийсо а, Деле болу безам а бицбелла шуна. Ткъа аш иза а, важа а – ший а дан деза.
43Къа ду шун, парушхой! Гуламан цІа чохь баьрччехь Іан лаьа шуна, базаран майданашкахь массара а шайга маршалла хатта лаьа шуна.
44Баьрзнаш шарделлачу кешнех тера ду шу. Царна тІехула нах лела, уьш мел телхина ду а ца хууш».
45Цхьана Іеламчу стага элира: «Устаз! Оцу дешнашца тхуна а халахетар ма до Ахь!» – аьлла.
46Іийсас жоп делира: «Шун а ду къа, Іелам нах! ХІунда аьлча дІа ца бахьлун мохь нахана тІе буьллу аш, ткъа шаьш пІелга тІе пІелг а ца туху гІодархьама.
47Къа ду шун, хІунда аьлча шайн дайша байинчу пайхамаршна зиярташ деш ду шу.
48И болх барца аш тоьшалла до, шайн дайша динарг шаьш къобалдеш хилар: цара пайхамарш бойура, ткъа аш зиярташ хІиттадо.
49Цундела Шегахь бен доцучу хьекъалца Дала аьлла: „Ас уьш болчу пайхамарш а, векалш а бохуьйтур бу, амма цара цхьаберш бойур бу, вуьш балехь бахкор бу“.
50ХІокху тІаьхьене дуьне кхоьллинчхьана Іанийна долу массо а пайхамаран цІий хоттур ду:
51Хьабулна тІера Делан цІенний, сагІа доккхучу кхерчаний юккъехь вийначу Закри-ЯхІуний тІе кхаччалц. Билггала боху шуьга, аш жоп лур ду дериггенах а.
52Къа ду шун, Іелам нах! Делан Йозанах хаарш чохь долчу цІийнан догІа нахера схьадаьккхина аш. Амма я шаьш а ца дахана шу оцу цІа чу, я нах а ца бахийтина аш».
53Іийса цигара дІавахча, Іелам нах а, парушхой а, оьгІаз а бахана, тайп-тайпана хаттарш луш тІаьхьабевлира Цунна,
54муьлххачу даша тІехь лаьцна а, Иза лаца гІерташ.
Шалхаллех ларлолаш
(Маттай 10:26,27)
12
1Цу хенахь эзарнаш адамаш гулделира, вовшашна тІеттІатеІара уьш. Іийса цкъа хьалха шен мурдашка къамел дан волавелира: «Парушхойн муьстачу бедах – шалхаллех ларлолаш.
2Мел къайлаха дерг а гучудер ду, мел хьулдинарг а хоуьйтуш хир ду.
3Аша боданашкахь аьлларг серлонгахь хезар ду. Аша цІа чохь цхьаьнга лере аьлларг тхевнаш тІера кхайкхор ду».
Хьанах кхера веза
(Маттай 10:28-31)
4«Ас боху шуьга, Сан доттагІий, стаг вен ницкъ болчух ма кхера, дегІ хІаллакдарал сов цуьнга кхин хІумма а далур дац.
5Ас эр ду шуьга хьанах кхера веза: шу кхера деза стеган са схьа а эцна, иза жоьжахатин цІерга кхосса ницкъ Болчух. Билггала боху шуьга, Цунах кхера!
6Пхеа хьозанах ши шай бен доккхур дуй те? Амма Далла царах цхьа а диц ца делла.
7Ткъа шун коьртара массо чо а багарбина бу шуна! Цундела ма кхералаш: дуккха а хьозанел деза ду шу!»
Адамийн КІант нахана хьалха къобалвар
(Маттай 10:32,33;12:32;10:19,20)
8Кхин дІа а Іийсас бохура: «Ас боху шуьга: Со нахана хьалха къобалвеш верг Адамийн КІанта Делан маликашна хьалха къобалвийр ву,
9амма Со нахана хьалха дІатеснарг Аса а дІатосур ву Делан маликашна хьалха.
10Адамийн КІантана дуьхьал дош а аьлла, дохковаьллачунна гечдийр ду, амма Делан Са сийсаздинчунна гечдийр дац.
11Шаьш гуламан цІа чу, я хьаькамашна, я Іедална тІе далийча, са ма гатде шаьш ала дезачух а, жоп муха дала дезарх а,
12Делан Сино оцу хенахь ала дезарг Іамор ду шуна».
Сонтачу хьалдолчу стагах хьекъале хІума
13Нахана юкъара цхьана стага элира Іийсага: «Устаз! Сан веше тхан дех диснарг соьца декъа алахьа!» – аьлла.
14«ЛадогІахьа, Со хьан хІоттийна шун кхелахо, бахам бекъа бакъо а елла?» – хаьттира цуьнга Іийсас.
15Цул тІаьхьа Цо элира массаьрга а: «Варелаш! БІаьрмециг ма хилалаш. Стеган дахар цуьнан хьолах лаьтташ дац шуна, иза мел дукха делахь а».
16ТІаккха Цо цхьа хьекъале хІума дийцира царна: «Цхьана хьал долчу стеган шортта ялта кхиъна хилла.
17„Ас хІун дан деза? – ойла йина цо. – Сан хІара ялта чудилла меттиг ма яц“.
18Юха цо аьлла: „Ас дера деза, сайн шира ялта чудуьллу сайранаш дІа а даьхна, даккхий керланаш дан. Царна чу дерриг ялта а, кхийолу хІума а хоьур ю.
19ТІаккха айса-сайга ала мегар ду: хьан хьал дуккха а шерашна тоьар долуш ду, са а даІа, даа а даа, мала а мала, самукъа а даккха“.
20Амма Дала элира цуьнга: „Сонта стаг! Тховса буса хьан дахар хедар ду. Хьанна дуьсур ду ахь хьайна кечдинарг?“ – аьлла.
21Дела волчохь хазна а ца гулъеш, шена хьал вовшахтухучунна хІоранна а изза хир ду».
Делах тешар
(Маттай 6:25-34)
22ТІаккха Іийсас элира Шен мурдашка: «Цундела боху Ас шуьга, шайн дахаран дуьхьа юучунна са ма гатде, шайн дегІан дуьхьа духарна са ма гатде.
23ХІунда аьлча юучул деза дахар ду, духарал деза дегІ ду.
24ДІахьовсал къийгашка: я дуьйш яц, я хьокхуш яц, церан сайранаш а, я ялта чудерзо меттиг а яц, амма Дала кхобу уьш. Ткъа шу оцу олхазарел мел мехала ду!
25Сагатдарца шайн дахар цхьана сахьтана хьаьнга дахдалийталур дара шуьга?
26Оццул кІезигниг а далуш ца хилча, кхечунна стенна сагатдо аш?
27Ойла ел, муха кхуьуш ду петІамат-зезагаш: уьш къахьоьгуш дац я бедарш тега кІадеш еш дац, амма Ас боху шуьга, ур-атталла шен хьолан возаллехь Сулим-паччахь а ца кечлора цу зезагех муьлхха а санна.
28Нагахь тахана тІедолу, ткъа кхана пешахь догу долу арара зезагаш а Дала иштта хаза кечдеш хилча, шаьш мел хаза кечдийр ду аьлла хета шуна, Делах кІезиг тешаш дерш?!
29Цундела ма леха яа а, мала а шайна хІун хир ю – цунна са ма гатде.
30Цу дерригенна а сагатдо оцу дуьненан кхечу къаьмнех болчу наха. Ткъа шун шайн Да ву, шуна мел оьшург хаа а хууш.
31Уггар хьалха Делан Олалла лаха, важа дерриг а Дала шуна лур ду».
Стигалахь шун хир долу хьал
(Маттай 6:19-21)
32«Ма кхера, шу кІезиг а, гІийла а делахь а, шуна тІехь Іу ву. Шун Ден, хазахетарца, шуна Олалла дала сацам хилла.
33Шайн бахамаш дІа а бухкуш, мискачарна сагІа ло. Лелийча тишлур доцу бохчанаш кечде шайна, лахлур йоцу хазна гулъе стигалахь: цигахь цунна тІе къу а кхочур вац, нецано иза юур а яц.
34Шун хазна йолччохь, шун дог а хир ду».
Сема ялхой
35«Юкъ а ехкий, гуттар а гІуллакх дан кийча хила, шайн стогарш а латийна хилийта,
36зуда ялийначу сакъера ваханчуьра шайн хІусамда цІа варе хьоьжучу ялхойн санна. ХІусамдас, цІа а веана, неІ тоьхча, цунна иза оцу сохьта дІаелла кийчча хир бу уьш.
37Декъала бу, хІусамда цІа кхаьчча, сема болу ялхой. Билггала боху шуьга, цо ша а, ялхойн духар а дуьйхина, уьш шуьнна гонах а ховшийна, оьшург тІе а дахьаш, царна гІуллакх дийр ду.
38Декъала бу, шена гІуллакх дан кийча а болуш, хІусамдена карийна ялхой, буьйса юкъал тІехъяьлча иза цІа веача а.
39Амма хаалаш, нагахь санна хІусамдена къу маца вогІур ву хууш хиллехь, цо шен цІа чохь къола дойтур дацара.
40Шу а хила деза кийча, хІунда аьлча Адамийн КІант шу Цуьнга ца хьоьжучу хенахь вогІур ву».
Тешаме а, тешам боцу а ялхо
(Маттай 24:45-51)
41ТІаккха Кипас хаьттира: «Эла! Иза тхуна я массарна а дуьйцу Ахь?» – аьлла.
42Везачу Эло жоп делира: «Ас дуьйцур ду шуна тешаме а, хьекъале а урхалхо мила ву цІа чохь: иза, хІусамдас вукху ялхошна тІехь куьйгалла дан а хІоттийна, царна шен хеннахь юург луш верг ву.
43Декъала ву иза, шена тІедиллина гІуллакх деш а волуш, цуьнан хІусамда цІа кхаьчча.
44Бакъдерг боху шуьга: хІусамдас иза берриг шен бахамна тІехь куьйгалхо хІоттор ву.
45Амма, масала, и ялхо: „Сан хІусамда кеста цІа вогІий ца хаьа“, – аьлла, ойла а йина, кхечу ялхошна етта а йиттина, дууш, ваххалц молуш Іийр ву.
46Цунна дагахь а доцучу, иза цІа варе ца хьоьжучу хенахь, хІусамда цІа кхочур ву. ХІусамдас иштта ялхо, тур тоьхна, шина декъе воькъур ву, Делах ца тешачу нехан дакъа цунна кхочуьйтур ду.
47Шен хІусамден лаам а хууш, цо бохург дан а ца динчу, дан а ца гІиртинчу ялхочунна чІогІа еттар ю,
48ткъа ларамаза гІалат даьллачунна кІезиг таІзар дийр ду. Дуккха а кхаьчначуьнгара дуккха а хоттур ду, дуккха а хІума шех тешна дитинчунна тІехь доккха декхар ду».
Іийса а, декъадалар а
(Маттай 10:34-36)
49КхидІа а Іийсас бохура: «Со дуьнен чу цІе таса веана, хІинцале и цІе марсаяьлла йогуш хила лаьара Суна!
50Амма баланийн хІордах чекхвала везаш ву Со, иза хиллалц синтем бац Суна!
51Шуна моьтту хир ду, Со дуьнен чу машар бахьаш веана? „ХІан-хІа! – боху Ас шуьга, – Декъадалар дахьаш веана!“
52ХІинца дуьйна иштта хир ду: пхеа стагах лаьтта доьзал бекъалур бу, кхоъ шинна дуьхьал, шиъ кхаанна дуьхьал хир ву.
53Да – кІантана дуьхьал, кІант дена дуьхьал, нана йоІана дуьхьал, йоІ – нанна, марнана несана дуьхьал, нус марнанна дуьхьал хир ю».
Заманан билгалонаш къастор
(Маттай 16:2,3)
54Юха Іийсас бохура нахе: «Малхбалехь марха гича, догІа догІур дуй хаьа шуна, иза иштта хила а хуьлу.
55Ткъа къилбехьара мох хьаькхча, йовхо хир ю олу аш, иза а нийса хуьлу.
56Шалхончаш! Стигалан а, лаьттан а билгалонаш хаьа шуна, ткъа таханлерчу заманан билгалонаш къасто хІунда ца хаьа шуна?»
Довхочуьнца кхел ян вахар
(Маттай 5:25,26)
57«Шайна гІолехь долчун ойла хІунда ца йо аш?
58Шаьш довхочуьнца кхел ян доьлхуш, новкъахь цуьнца берта даха хьовса, хІунда аьлча цо шу кхелахочунна тІе далор ду, кхелахочо гІароле дІалур ду, юха шу набахте кхуьссур ду.
59Билггала боху хьоьга: цигара хьо аравер вац, тІаьххьарчу шайнна тІекхаччалц, дерриг а хьайн декхар дІаделла а бен».
13
Дохко а довлий, Далла тІе дерза, шайна хІаллакьхила ца лаахь
1Оцу хенахь цхьана наха, тІе а баьхкина, Іийсана дийцира Делан цІийнан кертахь байинчу галилайхойх лаьцна. Пулата и омра далар бахьана долуш, оцу нехан цІий цара сагІа доккхуш яйинчу бежанийн цІийца эделлера.
2Іийсас элира баьхкинчаьрга: «Иштта байина болу и нах вукху галилайхойл къинош сов долуш бара-м ца моьтту шуна?
3ХІан-хІа, – боху Ас шуьга, – амма нагахь санна шу, дохко а девлла, Далла тІе ца дерзахь, уьш санна, шу а хІаллакьхир ду.
4Шуна моьтту хир ду, Шилонан бІов тІе а йоьжна, велла волу берхІитта стаг Ярушалаймехь болчу вукху нахал бехке вара?
5ХІан-хІа, – боху Ас шуьга, – амма шу, дохко а девлла, Далла тІе ца дерзахь, уьш санна хІаллакьхир ду».
Стом ца лато дитт
6Іийсас цхьа хьекъале хІума дийцира царна: «Цхьана стеган кемсийн бешахь дІадийна инжиран дитт хилла. Цкъа, ван а веана, оцу дитта тІехь стоьмаш бу бац хьаьжча, уьш ца карийна цунна.
7ТІаккха кемсаш лелош волчу шен белхалочуьнга аьлла цо: „КхозлагІа шо ду со кху дитте хьоьжу, амма стоьмаш ца латийна кху тІе. Охьа а тохий, дІадаккха хІара, кхуьнга эрна меттиг дІа а ца лоцуьйтуш“, – аьлла.
8Амма белхалочо жоп делла цуьнга: „ХІусамда! Кхин цхьана шарахь а дитахьа хІара. Ас, го а аьхкина, кхелли а йиллина, болх бийр бара.
9ХІун хаьа, юха шарахь стоьмаш лато а ма мега кху тІе? Ткъа ца латадахь, и дитт дІадоккхуьйтур ду ахь“, – аьлла».
Шоьтан дийнахь зуда тояр
10Цхьана гуламан цІа чохь шоьтан дийнахь хьехам беш вара Іийса.
11Букара хьаьвзина, букъ хьала ца нислуш, цхьа зуда яра цу чохь, берхІитта шарахь шеца жинийн цамгар йолуш.
12И ган а гина, тІекхайкхина, Іийсас элира цуьнга: «Йиша! Хьо хьайн цамгарх паргІатъяьлла», – аьлла.
13Цо куьйгаш лецира зудчунна тІехула. Важа оцу сохьта хьаланисъелира, тІаккха Далла хастамаш бан хІоьттира.
14И дерриг гина, гуламан цІийнан хьаькамо, Далла леринчу шоьтан дийнахь Іийсас дарба дарна реза воцуш, чубаьхкинчу нахе элира: «Ялх де ду болх бан дезаш. Оцу деношкахь дуьйла шайна дарба дайта, Далла леринчу шоьтан дийнахь а ца догІуш», – аьлла.
15Везачу Эло, жоп луш, элира цуьнга: «Шалхончаш! Шайн сту я вир, хьаьвдех схьа а достий, Далла леринчу шоьтан дийнахь хи мала ца дуьгу аш?
16БерхІитта шарахь иблисо йихкина латтийна ИбрахІиман тІаьхьенах йолу хІара зуда Далла леринчу дийнахь шен буржалех паргІатъяла мегаш яц?» – аьлла.
17Цо и аьлча, Цунна дуьхьалболчу нахана эхь хийтира. Ткъа чохь берш самукъадаьлла, хазахеташ бара Іийсас и тамашийна гІуллакхаш дарх.
ХІух а, морзанах а лаьцна хьекъале дустарш
(Маттай 13:31,32;Марк 4:30-32)
18Цул тІаьхьа Іийсас хаьттира: «Стенца дуста мегар ду Делан Олалла? Муха ду иза?
19Иза стага шен бешахь дІадийначу уггар жимачу хІуьнах тера ду. Цу хІуьнах, хьала а даьлла, дитт хилла. Стигаларчу олхазарша баннаш дина цуьнан гаьннаш тІехь».
20Кхин цкъа а хаьттира Іийсас: «Кхин стенца дуста мегар ду Делан Олалла?
21Иза морзанах тера ду. Зудчо, бод хьакхош, кхаа сахь чохь схьаэцначу демах тоьхна иза. Морза, массанхьа а кхочуш, демах дІаийна».
Готта неІ
(Маттай 7:13,14,21-23)
22ГІаланашкахула, ярташкахула чекхвуьйлуш, Ярушалайме воьдуш вара Іийса. Шен новкъахь нахана хьехам бора Цо.
23Цкъа цхьаммо хаьттира Цуьнга: «Эла! Иштта кІезиг бу теша кІелхьарбовлуш берш?»
Іийсас элира гулбеллачаьрга:
24«Готтачу неІарехула чекхдовла хьовса, хІунда аьлча, Ас боху шуьга чубаха гІиртинчех, дукхахберш чекхбовлалур бац.
25ХІусамдас неІ дІакъевлича, шу арахь дуьсур ду. И неІ етташ, дехар дийр ду аш: „Эла! ДІаеллахьа тхуна“, – бохуш. Амма Цо эр ду шуьга: „Суна шу а ца девза, шу мичара даьхкина а ца хаьа“.
26ТІаккха аш эр ду: „Оха Хьоьца яа а йиинера, мала а меллера, Ахь тхан урамашкахь хьехамаш а бинера тхуна“, – аьлла.
27Амма Цо эр ду: „Ас боху шуьга, Суна шу а ца девза, шу мичара даьхкина а ца хаьа. Шу массо а харцончаш ду, дІадовла Суна юххера!“
28Цигахь белхар а, цергаш хьекхор а хир ду. Шуна гур бу Делан Олалла тІе а лаьцна, Далла уллохь болчарна юкъахь ИбрахІим а, Исхьакх а, Якъуб а, берриш пайхамарш а, ткъа шу цигара лохкур ду.
29Малхбалехьара, малхбузехьара, къилбаседехьара, къилбехьара баьхкинчу наха хиндолчу тойнехь, Делан Олаллехь, шайн меттигаш дІалоцур ю.
30Амма кхузахь цхьаболу тІаьххьара хилларш цигахь хьалхара хир бу, цхьаболу хьалхара хилларш тІаьххьара хир бу».
Ярушалайм бахьана долуш гІайгІане хилар
(Маттай 23:37-39)
31Оцу хенахь Іийсана тІевеанчу масех парушхочо элира: «Кхузара дІаваьлла, кхечу метте ваха веза Хьо – ХІарод ву Хьо вен гІерташ», – аьлла.
32Іийсас жоп делира: «Даха а гІой, цхьогало санна, зулам деш волчуьнга дІаала: „Ас жинаш дІа а лохкур ду, нахана дарбанаш а дийр ду тахана а, кхана а, ткъа кхозлагІчу дийнахь Сайн болх чекхбоккхур бу“.
33Делахь а, хІуъа хилахь а, Сан тахана а, кхана а, лама а лела деза, хІунда аьлча пайхамар Ярушалаймал арахьа вала йиш йолуш вац.
34Ва Ярушалайм! Пайхамарш бойу ахь, хьайна тІебахкийтиначарна тІулгаш детта ахь. Мел чІогІа лиънера-кх Суна хьан бераш гулдан, олхазаро шен кІорнеш тІома кІел гул ма-ярра, амма хьуна ца лии иза.
35ХІинца билггала шун ЦІа Дала дІатесна ду. Ас боху шуьга, шуна Со гур вац, цхьа хан а еана, аш аллалц: „Декъала ву Везачу Элан цІарах вогІуш верг!“»
14
Чкъура кІел хи хІоьттина стаг туовар
1Цкъа шоьтан дийнахь парушхойн цхьа куьйгалхо волчу хІума яа ваханера Іийса. Чохь берш леррина хьоьжура Цо дечуьнга.
2Цигахь Цунна дуьхьал нисвелира цхьа стаг. Иза, чкъура кІел хи а хІоьттина, оцу цамгарх чІогІа бала хьоьгуш вара.
3ТІаккха Іийсас хаьттира Іеламчу нахе а, парушхошка а: «Далла леринчу шоьтан дийнахь дарба дан бакъо ю я яц?»
4Уьш бист ца хилира. Іийсас, цунах куьг а Іоьттина, цомгушчунна дарба а дина, иза дІавахийтира.
5Ткъа вукхаьрга Цо хаьттира: «Нагахь шун кІант я, масала, сту гІуна чу боьжча, сихха дахана иза хьалабоккхур бац аш, Далла леринчу шоьтан де делахь а?»
6Церан Кхуьнга ала хІумма а дацара.
Хьешашна а, хІусамдена а дина хьехар
7Іийсас тидам бира хьошалгІа кхайкхина нах баьрччехь йолу меттигаш дІалаца гІертар. Цо тІаккха царна цхьа хьекъале хІума дийцира:
8«Хьо цхьанхьа зуда ялийначу метте кхайкхина велахь, баьрчче хаа ма гІерта, хІунда аьлча хьол лоруш волу стаг а кхайкхина хила там бу цига.
9ТІаккха хьо а, иза а кхайкхинчу хІусамдас, тІе а веана, хьоьга эр ду: „ХІокху стагана меттиг ло“, – аьлла. Нахана хьалха юьхьІаьржачу а хІоьттина, уггар йистера меттиг дІалаца езар ю хьан.
10Хьо хьошалгІа кхайкхинчу хІусамехь неІарера меттиг дІалаца, хІусамдега, хьайна тІе а веана, алийта: „ДоттагІа! Вало, хьуьлла баьрчче хаа“, – аьлла. ТІаккха вукху хьешашна хьалха хьан ларам хир бу,
11хІунда аьлча хІора ша лакхара хеташ верг, лах а вина, кІезиг хетар ву, ткъа ша кІезиг хеташ верг лакхаваьккхина хир ву».
12Цул тІаьхьа Ша кхайкхинчу хІусамдега Іийсас элира: «Айхьа нах хІума яа чукхойкхуш, хьайн доттагІий а, вежарий а, гергара нах а, хьалдолу лулахой а ма кхайкха, хІунда аьлча церан таро ю хьо чукхайкха а, шайна дина дика юхадан а.
13Айхьа шун хІоттош, къенаш, заьІапнаш, астагІнаш, бІаьрзенаш кхайкха.
14Хьо декъала хир ву, хІунда аьлча церан хьуна иза юхадан таро яц. Делан лаамехь болу нах денлучу дийнахь, юхалур ду хьуна иза».
Доккхачу тойнах лаьцна хьекъале дийцар
(Маттай 22:1-10)
15И хІума хезча, чохь болчех цхьаммо элира: «Декъала ву Делан Олалла тІелаьцначарна юкъахь кхачанах кхеттарг!»
16ТІаккха Іийсас дийцира: «Цхьана стага доккха той а хІоттийна, дуккха а хьеший кхайкхина.
17Той дІадоло хан тІекхаьчча, шен ялхо вахийтина цо шуьне кхайкхинчаьрга дІаала: „Схьадуьйла, дерриг а кийча ду“, – аьлла.
18Амма хьеший, цхьаъ санна, бехказа бийла хІиттина. Хьалхарчо аьлла: „Ас латта эцна, вахана цуьнга хьажа дезаш ву со, доьху хьоьга, къинтІера валахь суна“.
19ШолгІачо аьлла: „Ас пхи шуьста эцна, и стерчий дІа а доьжна, мега ца мега хьажа воллура со. Суна къинтІера валахь“, – аьлла.
20КхозлагІчо аьлла: „Ас зуда ялийна, цундела вогІийла дац сан“, – аьлла.
21Вухавеанчу ялхочо хІусамдега и дерриг дІааьлла. ТІаккха оьгІазваханчу хІусамдас шен ялхочуьнга буьйр дина: „Хьада, чехкка гІалин урамашкахула а, майданашкахула а чекхвалий, схьабалабе кхуза къенаш, заьІапнаш, бІаьрзенаш, астагІнаш“.
22Юха а веана, ялхочо аьлла: „ХІусамда! Ахь ма-аллара, дерриг а ас кхочушдина, амма кхин а меттиг ю цІа чохь“.
23ТІаккха хІусамдас юха а тІедожийна ялхочунна: „Ваха а гІой, гІалара аравалий, новкъахь а, керташкахь а гинарг схьавалаве, сан цІа хьешех дуьззина хилийта.
24Амма, ас боху шуьга, хьалха кхайкхинчех цхьаъ хир вац сан тойнехь“».
Іийсан мурд хиларан мах
(Маттай 10:37,38)
25Іийсаца йогІуш адамийн йоккха тоба яра. Цо, юха а вирзина, элира цаьрга:
26«Стаг Суна тІаьхьахІоьттина схьаван а, Сан мурд хила а йиш йолуш вац, Со шен дел а, ненал а, зудчул а, берел а, вежарел а, йижарел а, ур-атталла дахарал а лараме хеташ иза вацахь.
27Шен баланийн мохь
[6] схьаэца реза а воцуш, Суна тІаьхьавогІург Сан мурд хила йиш йолуш вац.
28Масала, шух цхьаъ бІов ян лууш ву. Охьа а хиина, шен хин йолу харж лорур яц цо, гІишло чекхъяккха ахча тоьар ду дац хьажа?
29Цо, бух а боьттина, дІаерзо ницкъ а ца кхаьчна, гІишло йолийначохь йитича, массо а и гуш верг воьлур ма ву цунах.
30Цара бохур дара: „ХІокхо гІишло йолийначохь чекх а ца яккхалуш йитира“, – бохуш.
31Я, масала, цхьа паччахь ву тІом бан кечлуш. Цкъа, охьа а хиъна, ойла йийр ю цо, шен итт эзар стаг волчу эскарца ткъа эзар стагаца тІевогІучунна дуьхьало ялур ю, я яц аьлла.
32Нагахь шен ницкъ кхочур бац аьлла, цунна хетахь, мостагІа генахь волччуьра, цо векалш бохуьйтур бу машар боьхуш.
33Делахь, шен долахь долчух дерригенах шух хІора ца къастахь, Сан мурдаш хила йиш яц шун.
34Туьха дика хІума ю, амма цуьнан чам дІабаьлча, стен хуьлуьйтур ду иза юха а дуьра?
35Иза я лаьттах а, я кхеллех а тоха пайденна дац, дІакхоссан бен. Лергаш долчунна хІара хезийла!»
Байначу уьстагІах лаьцна хьекъале дустар
(Маттай 18:12-14)
15
1Іийсага ладогІа дуккха а адамаш: ял гулъешберш а, къинош летийнарш а тІеоьхура.
2Парушхой а, Іелам нах а резабоцуш, гІовгІа еш бара: «ХІокху стага къинош летийна адамаш тІе а оьцу, цаьрца хІума а йоу», – бохуш.
3ТІаккха Іийсас царна цхьа хьекъале дустар далийра.
4«Мила ву шух, шайн бІе уьстагІ юкъара цхьаъ байча, важа безткъе ткъайоьсна эрна арахь а битина, байнарг лохур боцуш, иза карабаллалц?
5Ткъа иза карийча, самукъадаьлла, белшаш тІе а биллина, цІа бахьар бу.
6ДоттагІий а, лулахой а схьа а кхайкхина, уьстагІ болчо эр ду: „Даккхийде вай цхьаьна, суна сайн байна уьстагІ карийна!“
7Масала, дохковала бахьана доцуш, Делан лаамехь а волуш везткъе ткъайоьсна стаг ву. Ас боху шуьга, оцу нахана чул, къинош а летийна, юха дохковаьлла, Далла тІевирзинчу цхьана стагана алсам баккхийбийр бу стигалшкахь берш».
Дайначу ахчанах лаьцна хьекъале дустар
8«Масала, цхьана зудчун драхма цІе йолу итт дато ахча ду. Царах цхьаъ дайча, стогар а латийна, чохь нуй а хьоькхуш, леррина и лохур ма ду цо, иза карадаллалц.
9Ткъа иза карийча, доттагІий а, лулахой а схьа а кхайкхина, цо эр ду: „Даккхийдейша соьца: суна дайна ахча схьакарийна!“
10Ас боху шуьга, лелийначунна дохко а ваьлла, Далла тІевирзинчу цхьана стагах а Делан маликийн самукъадалар иштта хуьлу».
Байначу кІентех лаьцна хьекъале дийцар
11Кхин а дийцира Цо: «Цхьана стеган ши кІант хилла.
12Жимах волчу кІанта шен дега аьлла: „Дада! Хьайн бахамах суна догІу дакъа схьалохьа“. Дас шина кІантана бекъна бахам.
13Дукха хан ялале, жимах волу кІант, шен дерг вовшах а тоьхна, генарчу махка вахана. Цигахь, сакъоьруш, шен хьал эрна дайина цо.
14Ткъа шадерриг и дайина ваьлча, цу махкахь чІогІа мацалла хІоьттина. Иза таро йоцуш висна.
15ТІаккха, вахана, цу махкарчу цхьана стагана чухІоьттина иза. Вукхо хІара хьакхарчий яжо вахийтина шен аренашка.
16Мацалло бІарзвина, хьакхарчаша бууш болу акха стоьмаш биина а, шен гай дузо лууш хилла хІара, амма цхьаммо а кхунна уьш луш ца хилла.
17Метта а веана, цо аьлла: „Мел дукха ялхой бу сан ден цІахь, церан массеран а шортта яа хІума ю, ткъа со кхузахь мацалла леш ву!
18ДІавахана, сайн да волчу юха а вирзина, ас эр ду цуьнга: Дада! Далла хьалха а, хьуна хьалха а къа латийна ас!
19ХІинца со хьакъ вац хьан кІант ву со ала, хьайн белхало вай, дІаэцахьа со“.
20Хьала а гІаьттина, шен да волчу вахара иза.
КІант геннахь схьавогІуш дена гира. Цунах къахетта, ведда тІе а вахана, иза маравоьллина, цунна барт баьккхира дас.
21Ткъа кІанта элира цуьнга: „Дада! Далла хьалха а, хьуна хьалха а къа латийна ас. ХІинца со хьакъ вац хьан кІант ву со ала“.
22Амма дас шен ялхошка элира: „Тоьлла йолу бедар схьа а яй, тІеюха цунна, пІелгах мухІар а долла, кога мачаш а юха.
23Юстийна йолу старгІа схьа а ялаяй, урс хьакха: той хІоттор ду вай.
24ХІунда аьлча хІара сан кІант веллачуьра денвелла, вайначуьра карийна“. Уьш сакъера буьйлабелира.
25Воккхах волу кІант оцу хенахь кха тІехь вара. ЦІа вогІуш, шайн бахамна гергакхаьчча, цунна лоькху эшарш а, хелхаран мукъамаш а хезира.
26Цхьа ялхо схьа а кхайкхина, цо хаьттира: „ХІара хІун ду?“
27Ялхочо элира цуьнга: „Хьан ваша цІа веана. Хьан дас старгІа ейтина, хІунда аьлча иза могуш-маьрша юхавирзина“.
28Воккхах волу кІант, оьгІазвахана, чу ван ца лууш вара. Дас, ара а ваьлла, чувола аьлла, дийхира цуьнга.
29Амма цо элира дега: „Со хьуна вецаш волу мел дукха хан ю, ахь аьллачунна тІера ког а ца баьккхина ас, амма ахь суна буьхьиг а ца елла, соьга сайн доттагІашца сакъерийта.
30Ткъа шен хьал мехкаршца сакъоьруш хаьхкина волу хьайн кІант цІа веача, цунна юстийна старгІа йийна ахь“.
31Амма дас элира воккхах волчу кІанте: „Сан кІант! Хьо гуттар а соьца ма ву, сан долуш дерг шадерриг а хьан ма ду.
32ХІинца вай самукъадаьлла хила ма деза, хьан ваша веллачуьра денвелла, вайначуьра карийна“».
16
Тешаме воцучу урхалхочух лаьцна хьекъале дийцар
1Шен мурдашна Іийсас кхин цхьа хьекъале дийцар далийра: «Цхьана хьалдолчу стеган бахаман дола деш урхалхо хилла. Цхьаммо аьлла цу хьолахочуьнга, цуьнан бахам урхалхочо байина дІабоккхуш бу аьлла.
2Урхалхо тІе а кхайкхина, хІусамдас хаьттина: „И хІун ду суна хьох лаьцна хезаш дерг? ДІа а гІой, хьайн балхах жоп дала кечам бе, кхин дІа хьоьга урхалла ца дойту ас“, – аьлла.
3ТІаккха урхалхочо ойла йина: „Ас хІун дан деза? ХІусамдас со балхара дІавоккхуш ву. Латта ахка ваха сан ницкъ бац, сагІа деха эхь хета.
4ХІа! Суна хаьа хІун дан деза, кхузара дІаваьккхича кхечу меттехь со тІеэцийта“.
5Цхьацца кхойкхуш, шен хІусамден декхархой тІекхайкхина цо. Хьалхарчуьнга хаьттина: „Хьо мел декхарийлахь ву сан хІусамдена?“
6Вукхо жоп делла: „БІе черма зайтдаьтта“. Урхалхочо аьлла цуьнга: „ХІара хьайн декхар тІеяздина кехат схьа а эций, сихха охьахаий, дІаязде: шовзткъе итт“.
7Юха кхечуьнга хаьттина: „Хьо мел дала дезаш ву сан хІусамдена?“ Цо аьлла: „Эзар гали кІа“. Урхалхочо аьлла: „Хьайн декхаран кехат схьа а эций, дІаязде: бархІ бІе гали“.
8ХІусамдас хастийна тешаме воцу урхалхо, сел кхетаме иза хиларна. Бан а бу хІокху заманна хьакъ болу нах Делан нуьрехь болчу нахал кхетаме, шаьш санна болчаьрца гІуллакх догІуш.
9Ас боху шуьга, харц дуьненан хьолах пайда а оьцуш, шайна доттагІий лаха. Юха, и хьал шух дуьсур долчу хенахь, Дала Шен даим лаьттачу цІа чохь тІеоьцур ду шу.
10КІезигчу хІуманна тІехь тешаме верг доккхачунна тІехь а тешаме ву, ткъа кІезигчунна тІехь тешаме воцург доккхачунна тІехь а вац.
11Нагахь шу дуьненан хьал гулдеш тешаме ца хиллехь, стигалахь бакъдолу хьал шух хьан тешор ду?
12Неханиг шух тешна дита мегаш ца хилча, шуниг хьан лур ду шуна?
13Шина хІусамдена гІуллакх далур дац цхьана ялхочуьнга. Цунна цхьа хІусамда везар ву, важа везар вац, я цхьанна хьесталур ву, ткъа вукхунах вешар вац. Цундела цхьаьний – Далла а, хьолана а ялхой хилалур дац шу».
Товрат а, Делан Олалла а
(Маттай 11:12,13;5:31,32;Марк 10:11,12)
14Ахча дукха дезаш болу парушхой и дерриг а хаза а хезаш, Іийсах боьлуш бара.
15Ткъа Цо элира цаьрга: «Шу нахана хьалха диканаш хила гІерташ ду, амма Далла хаьа шун дагахь дерг. Адамашна мехала хетарг Далла боьха хета.
16Товрат-хьехамаш а, пайхамарша яздинарг а Яхьъя-пайхамар гучуваллалц лелла, ткъа цу хенахь дуьйна Делан Олаллех лаьцна болу хаза кхаъ а кхайкхош бу. Массо а чІогІа Делан Олалла тІелаьцначарна юкъахь хила лууш а ву.
17Амма стигалний а, латтаний а атта хир ду дІакъовладала, товрат-хьехамаш тІера цхьа сиз дІадовчул.
18ХІора, шен зуда а йитина, кхин ялош верг ямарта волуш ву, и санна ямарта йитина зуда ялош верг а ву».
Хьолахо а, ЛаІзар а
19Юха Іийсас дийцира: «Вехаш хилла цхьа хьалдолу стаг. Деза а, хаза а духар тІе а духий, хІора дийнахь той а хІоттадой, сакъоьруш хилла цо.
20Ткъа цуьнан кевнна йисттехь Іуьллуш, ЛаІзар цІе йолуш сагІадоьхург хилла, дерриг дегІ дІалаьцна даьІнаш а долуш.
21Хьолахочун стоьла тІера охьаэгна юьхкаш йиъна а, хІума яа лууш хилла цунна. ЖІаьлеша, тІе а догІий, цуьнан даьІнашна тІе мотт хьоькхуш хилла.
22Эххар а сагІадоьхург велла. Маликаша ИбрахІимна юххе, баьрччехь йолчу метте, дІаваьхьна иза. Хьолахо а велла, иза дІавоьллина.
23Жоьжахатин цІергахь Іазапехь воллуш, дІахьаьжначу хьолахочунна геннахь ИбрахІим а, цунна уллохь ЛаІзар а гина.
24Мохь а тухуш, дехар дина хьолахочо: „Ва сан да ИбрахІим! Къинхетам бехьа сох. ЛаІзар ваийтахьа, шен пІелг хи чу а Іоьттина, сан мотт шелбайта, хІокху цІергахь чІогІа холчохь ву-кх со!“ – аьлла.
25Амма ИбрахІима аьлла: „Сан кІант! Дагадаийта, хьо муха Іаш вара. Хьуна дерриг а диканиг кхаьчнера хьайн дахарехь, ткъа ЛаІзарна – дерриг вониг. ХІинца цунна кхузахь синтем хилла, ткъа хьо баланехь ву.
26Цул сов, хьуна а, тхуна а юкъахь чІогІа кІорга Іин даьккхина. Нагахь кхузара цхьанна хьуна тІеван лиъча а, иза дІавалур вац, цигара цхьа а кхуза сехьа а валалур вац“.
27ТІаккха аьлла хьолахочо: „Ас доьху хьоьга, ЛаІзар вахийтахьа сан ден хІусаме,
28сан пхи ваша ма ву. Цаьрга дІахоуьйтур дара цо кхузахь дерг, хІара Іазап хьега уьш кхуза ца кхачийта“.
29ИбрахІима аьлла цуьнга: „Церан Мусан а, кхечу пайхамарийн а деза йозанаш ду, цара яздинчуьнга ладогІа дезаш ма бу уьш!“
30Хьолахочо жоп делла: „ХІан-хІа, дада ИбрахІим! Нагахь веллачех цхьаъ шайна тІевеача, лелийначунна дохко а бевлла, Далла тІебоьрзур бара уьш“.
31ТІаккха ИбрахІима аьлла цуьнга: „Нагахь Мусага а, кхечу пайхамаршка а ла ца догІахь, веллачуьра денвеллачух а уьш тешар бац“».
Къа латадайтарх, гечдарх, тешамах, декхарх лаьцна
(Маттай 18:6,7,21,22;Марк 9:42)
17
1Іийсас элира Шен мурдашка: «Стаге къа латадойтуш долу хІума тІе ца догІуш дуьсур дац. Амма декъаза ву ша бахьана долуш нахе къа латадайтина стаг.
2Делах тешаш болчу лахара болчех цхьаьнга къа латадойтучул, хьеран тІулг, коча а оьллина, ша хІорда чу кхоссийтар гІоле ю цу стагана.
3Шаьш ларлолаш! Нагахь хьан вашас къа латадахь, бехк баккха цуьнгара, амма иза дохковалахь, гечде цунна.
4Нагахь хьан вашас дийнахь ворхІазза хьуна дуьхьал къа латадахь, амма ворхІаззе а хьо волчу а веана: „Со дохковаьлла“, – алахь, гечде цунна».
5ТІаккха векалша элира Іийсага: «Алсамбаккхахьа тхан тешам», – аьлла.
6Іийсас элира: «Нагахь санна шун тешам жимачу буьрттигал а белахьара, аш оцу комарийн дитте ала тарлора: „Орамашца схьа а далий, хІорда чу догІало!“ Цо аш бохург дийр дара.
7Масала, шун цхьаннан охуш я жа дажош ялхо ву. Иза арара балхара цІа веача, хьан эр ду аш цуьнга: „Схьавола, хІокху метте агІорвалий, хьайна хІума яа“?
8Мелхо а, аш цуьнга эр ду: „Суна яа хІума кечъе, юкъ а ехкий, сан гІуллакхе хьажа со йиина а, мелла валлалц, тІаккха – айхьа а яа а яа, мала а мала“.
9Шена тІедиллинарг ялхочо кхочушдича, цунна баркалла хьан эр ду аш?
10Иштта аша а, шаьш дан деза гІуллакх кхочушдай, ала: „Тхо хьакъ доцу ялхой бен дац – оха тхайна тІедиллина гІуллакх кхочушдина“».
Чкъуран цамгар йолу итт стаг туовар
11Ярушалайме воьдуш, Шамранан а, Галилайн а шина мехкан дозанехула схьавогІуш вара Іийса.
12Иза цхьана юьрта чувулуш, Цунна дуьхьалкхийтира дІа ца йоьрзу чкъуран цамгар йолу итт стаг. Геннахь севцина,
13маьхьарий хьаькхира цара: «Іийса! Устаз! Къинхетам бехьа тхох!» – аьлла.
14Уьш гиначу Іийсас элира: «Даха а гІой, динан дайшна шаьш гайта», – аьлла.
Цомгуш нах, дІабоьлххушехь, новкъахь шайн цамгарх цІинбелира.
15Царах цхьаъ, ша товеллий а хиъна, мохь туххуш Далла хастам а беш, вуха вирзира.
16Іийсана хьалха гора а воьжна, Цунна баркаллаш баха хІоьттира иза. Иза шамранхо вара.
17ТІаккха Іийсас хаьттира: «Итт стаг ца товелла цамгарх? Важа исс мичахь ву?
18Далла хастам бан веанарг кхечу къомах волу хІара стаг бен ма вац?»
19ТІаккха цу шамранахочуьнга элира Цо: «ХьалагІатта, дІавало. Хьан тешаро цамгарх кІелхьарваьккхи хьо».
Делан олалла тІекхачар
(Маттай 24:23-28,37-41)
20Цкъа парушхоша хаьттира Іийсага: «Делан Олаллин де тІе маца кхочур ду?» – аьлла.
Цо жоп делира: «Шуна гучу кепехь догІур дац Делан Олалла.
21Цхьаьнгге а алалур дац: „Иза кхузахь ду“ я „ДІогахь ду“, хІунда аьлча Делан Олалла шуна юкъахь ду».
22ТІаккха Шен мурдашка элира Цо: «Цхьа хан йогІур ю Адамийн КІентан денойх цхьа де гина а, ган шу сатесна долуш, амма шуна и де гур дац.
23Шуьга эр ду: „Иза кхузахь ву“, я „ДІогахь ву“, амма И гур вара алий, шу дІа ма хьовда.
24Ерриг а стигал цхьана йистера вукху йисте кхаччалц серлаяьккхина, стелахаьштиг санна, хир ву Адамийн КІант Шен дийнахь.
25Амма и де тІекхачале, дуккха а баланаш лан дезар ду Цуьнан. ХІокху адамийн тІаьхьено эккхор а ву Иза.
26Нохьа-пайхамаран деношкахь ма-хиллара хир ду Адамийн КІентан деношкахь а.
27Нах дууш, молуш, зударий балош, маре оьхуш бара Нохьа-пайхамар хІордкеманна чу валлалц. Амма цул тІаьхьа хи а хьаьдда, и берриг нах хІаллакьхилира.
28Изза дара ЛутІа волчу деношкахь а: дуура, молура, оьцура, духкура, дІадоьра, гІишлош йора.
29Амма ЛутІа Седамера араваьллачу дийнахь стигалара, догІа санна, деанчу цІеро а, саьмгало а дерриг а адам хІаллакдира.
30Иштта хир ду Адамийн КІант гучувоккхучу дийнахь а.
31Оцу дийнахь тхов тІехь нисвелларг шен хІуманаш схьаэца цІа чу ма гІо. Эрна арахь верг цІа юха ма верза.
32Дагадаийта шайна ЛутІин зудчух хилларг.
33Шен са лардечо иза хІаллакдийр ду, ткъа са дІалочо иза Іалашдийр ду.
34Билггала боху шуьга: цу буса цхьаьна дІабийшинчех цхьаъ дІаоьцур ву, ткъа важа вуьтур ву.
35-36КІа оручу шина зудчух цхьаъ дІаоьцур ю, важа юьтур ю»
[7].
37«Мичахь хир ду иза, Эла?» – аьлла, хаьттира Цуьнан мурдаша.
Іийсас элира: «Дакъа долчу хьаргІанаш а гуллур ю».
18
Йисина Іачу зудчух а, кхелахочух а лаьцна хьекъале дийцар
1Гуттар а доІанаш деш, догйовха хилийтархьама, Іийсас Шен мурдашна цхьа хьекъале хІума дийцира:
2«Цхьана гІалахь вехаш цхьа кхелахо хилла. Иза Делах ца кхоьруш а, нахах эхь ца хеташ а стаг хилла.
3Оццу гІалахь ехаш йисина Іаш йолу зуда а хилла. Денна а кхелахочунна тІе а оьхуш, цуьнга дехарш деш хилла цо: „Сан довхочуьнца болчу къовсамехь нийсонна тІе кхачаехьа со“, – бохуш.
4Цхьа хан яллалц цунна накъосталла ца деш Іийначу кхелахочо эххар а ойла йина: „Делах ца кхерахь а, нахах эхь ца хетахь а,
5оцу зудчунна гІо дан деза ас, хІора дийнахь схьа а оьхуш, цуьнга со хьийза ца вайта“, – аьлла».
6Везачу Эло аьлла: «Ойла елаш оцу харц кхелахочо дуьйцучух лаций.
7Дийнахь а, буса а Шега кхойкхуш болу, Ша хаьржина болу нах нийсонна тІе кхачор бац Дала? Церан дуьхьа сихлур вац Иза?
8Ас боху шуьга: Цо, хьем ца беш, нийсоне кхочуьйтур бу уьш. Амма Адамийн КІант дуьнен чу веача, карор буй теша Цунна Шех тешаш болу нах?»
Парушхочух а, ял гулъешволчух а лаьцна хьекъале дийцар
9Шайх тоам а бина, кхечарах ца бешачу нахана цхьа хьекъале хІума дийцира Іийсас:
10«Ши стаг вахана Делан цІа чу доІа дан: цхьаъ – парушхо, важа – ял гулъеш верг.
11Парушхочо, дІа а хІоьттина, доІа деш хилла: „Дела! Хастам бу Хьуна, талорхой, харцончаш, нахаца леларш я хІара ял гулъеш верг санна со ца хиларна.
12КІирнах шозза марха а кхобу ас, сайн тІедогІучу хьолах уьтталгІа дакъа нахана сагІина а ло ас“, – бохуш.
13Гено лаьтташ вара ял гулъеш верг. Стигала ши бІаьрг хьала хьажо а ца ваьхьаш, шен некха тІе буй а бетташ, бохура цо: „Дела! Къинхетам бехьа сох, къинош летийначу стагах“, – бохуш.
14Билггала боху шуьга, цу шиннах геч а дина цІа ваханарг ял гулъеш верг ву. ХІунда аьлча хІора ша лакхара хеташ верг, лах а вина, кІезиг хетар ву, ткъа ша кІезиг хеташ верг лакхаваьккхина хир ву».
Іийсас бераш декъалдо
(Маттай 19:13-15;Марк 10:13-16)
15Іийса волчу кегий бераш а даладора, Цуьнга, уьш декъалдеш, царна тІехула куьйгаш лацийта. И гиначу мурдаша берашца болу нах човхабора.
16Амма Іийсас, бераш Шена тІе а кхайкхина, элира мурдашка: «ХІара бераш тІедахкийта Суна, царна дуьхьало ма е, хІунда аьлча Делан Олалла тІелаьцнарш уьш санна бу.
17Билггала боху шуьга: беро санна, Делан Олалла тІе ца лоцуш верг цкъа а Делаца хир вац».
Хьалдолу хьаькам
(Маттай 19:16-30;Марк 10:17-31)
18Цхьана хьаькамо хаьттира Іийсага: «Дика Устаз! Ас хІун дан деза Дела волчохь цкъа а чекхдер доцу дахар кхачийтархьама?»
19«Сох „дика“ хІунда олу ахь? – хаьттира Іийсас. – Цхьа а вац дика, цхьа Дела воцург.
20Дала тІедехкина гІуллакхаш хьуна хууш ма ду: „Нахаца ма лела, адам ма де, къола ма де, харц тоьшалла ма де, дай-наний лара“?»
21«Беран хенахь дуьйна и дерриг кхочушдеш схьавогІуш ву со», – аьлла хьаькамо.
22И хезча, Іийсас элира: «Кхин цхьа хІума дан деза ахь: хьайн долахь дерг дерриг дІа а дохкий, къечарна дІасадекъа, тІаккха стигалахь жовхІар хир ду хьан. Цул тІаьхьа, схьа а волий, Суна тІаьхьахІотта».
23Хьаькам гІайгІане вуьйжира и хезча, хІунда аьлча иза чІогІа хьал долуш стаг вара.
24Іийсас, цуьнга хьаьжча, иза гІайгІане вожар а гина, элира: «Мел хала ду хьал долчу стагана Делан Олалла тІе а лаьцна, Далла уллохь хила.
25Эмкална механ Іуьргахула чекхъяла атта ду, хьал долчу стагана Делан Олалла тІе а лаьцна, Далла уллохь хуьлучул».
26И дерриг хезначара хаьттира: «КІелхьара мила ваккхалур ву ткъа?»
27Іийсас жоп делира: «Адамашка ца далун дерг Деле далур ду».
28ТІаккха Кипас элира: «Тхо ду-кх, дерриг а дитина, Хьуна тІаьхьахІиттинарш».
29Іийсас элира: «Билггала боху шуьга: Делан Олалла кхайкхоран дуьхьа шен цІа а, да-нана а, зуда а, бераш а, йиша-ваша а дитинчунна
30хІинца а алссам дерг хир ду, ткъа тІейогІу йолчу заман чохь Делаца долу цкъа а чекхдер доцу дахар а хир ду».
Іийсас кхозлагІа Шен кхалхарх а, денваларх а лаьцна дуьйцу
(Маттай 20:17-19;Марк 10:32-34)
31Шен шийтта векал юьстах а кхайкхина, Іийсас элира цаьрга: «Вай хІинца Ярушалайм лаьттачу хьаладовлуш ду, цигахь дерриг кхочуш хир ду Адамийн КІантах пайхамарша дІаяздинарг.
32Иза кхечу къаьмнех болчу нахе дІалур ву. Уьш Цунах боьлуш, Иза хьийзош, Цунна тІе шеташ етташ хир бу.
33Цара Цунна шед еттар ю, тІаьххьара вуьйр а ву, амма кхозлагІчу дийнахь Иза денлур ву».
34Цо дийцинчух векалш ца кхийтира, Цуьнан дешнийн маьІна царна къевлина дара.
Ерихон-гІали уллохь бІаьрзе сагІадоьхург туовар
(Маттай 20:29-34;Марк 10:46-52)
35Іийса Ерихон-гІали улло кхочучу хенахь, некъа йистехь сагІа доьхуш Іара цхьа бІаьрзе стаг.
36Уллохула тІехдовлучу адамийн гІовгІа а хезна, цо хаьттира: «И хІун ду?» – аьлла.
37Цунна жоп делира: «Назартера Іийса ву и тІехволуш верг», – аьлла.
38ТІаккха бІаьрзечо мохь хьаькхира: «Даудан кІант Іийса! Къинхетам бехьа сох!» – аьлла.
39Хьалха богІучу наха чехавора иза, гІовгІа ма е бохуш. Амма цо кхин а чІогІа мохь беттара: «Даудан кІант! Къинхетам бехьа сох!» – бохуш.
40Іийсас, саца а сецна, и стаг Шена тІевалавайтира. Иза тІекхаьчча, хаьттира цуьнга:
41«Соьгара хІун оьшу хьуна?» – аьлла.
БІаьрзечо дийхира: «Эла! Са гуш хила лаьара суна», – аьлла.
42Іийсас элира цуьнга: «Са гуш хила хьайна! Хьан тешаро кІелхьарваьккхи хьо».
43Цу сохьта бІаьрзечун са схьадеара. Иза Іийсана тІаьхьа вахара, Далла хастамаш а беш. И дерриг гина нах даггара Далла хастамаш бан хІиттира.
19
Іийса а, Закай а
1Цул тІаьхьа Іийса Ерихон-гІалахула чекхволуш вара.
2Цу гІалахь вехаш вара ял гулъечеран хьаькам а волуш, хьал долуш цхьа стаг. Цуьнан цІе Закай яра.
3Закайна чІогІа лаьара Іийса ган, амма дегІана жима волу дела, нахана тІехула ца хьажалора иза.
4Ведда хьалха дІа а вахана, цхьана комарийн дитта тІе хьалавелира иза, тІехволу Іийса гархьама, хІунда аьлча Іийса цигахула дІаваха везаш вара.
5Закай волчу метте тІевеана, хьала а хьаьжна, Іийсас элира: «Закай, сихха чувосса! Хьо волчохь саца веза Со тахана».
6Вукхо, сиха чу а воьссина, хазахетарца тІеийцира Іийса шен хІусамехь.
7И дерриг гина, резабоцучара вовшашлахь шабарш дора: «Къинош летийначу стеган хІусаме хьошалгІа веа-кх Иза».
8Закайс, хьала а гІаьттина, элира Везачу Эле: «Эла! Ас сайн ах бахам къечарна дІалур бу, нагахь ас цхьана хІумана тІехь стаг левинехь, цунна хилла зе доьазза меттахІоттор ду!»
9Іийсас элира: «Тахана къинхетам боьссина кху хІусаме, хІунда аьлча иза а ИбрахІиман кІант ву.
10Адамийн КІант дайнарг каро а, кІелхьардаккха а веана ма ву».
Итт дашо ахчанах лаьцна хьекъале дийцар
(Маттай 25:14-30)
11ЛадугІучарна Іийсас цхьа хьекъале хІума дийцира. Иза Ярушалаймана уллохь волу дела, халкъана моттаделира Делан Олалла хІинццехь гучудаьлла хир ду.
12Іийсас дийца долийра: «Паччахьан цІийнах волу цхьа стаг хилла генарчу махка ваха араволуш, цу махкахь шен паччахьан бакъонаш чІагІ а йина, вухаверзархьама.
13Ша дІавахале, шен ялхой схьа а кхайкхина, цаьрга итт дашо ахча а делла, аьлла цо: „Со вухавале, хІара ахча пайда хуьлучу гІуллакхна хьажаде“.
14Амма оцу махкарчу нахана ца везара и стаг. Цара цунна тІаьххье хьадалчаш бахийтира, шайн лаам дІахаийта: „Тхуна ца лаьа и стаг тхайн паччахь хила“, – аьлла.
15Паччахь а хилла, ша вухавеача, цу стага схьакхайкхийтира шен ялхошка. Цаьрга, шен ахчанах хІун пайда хилла аьлла, хаьттира цо.
16Хьалхарчу ялхочо, ван а веана, элира: „Эла! Хьан цхьана дашо ахчано итт дашо ахча пайда бина“, – аьлла.
17ХІусамдас аьлла цуьнга: „Дика ду, хьо дика ялхо ву. Хьо кІезигчу хІуманна тІехь тешаме хиларна, хьан куьйгалла кІел итт гІала ло ас“.
18ШолгІачо аьлла: „Эла! Хьан цхьана дашо ахчано пхи дашо ахча пайда бина“.
19„Хьо пхеа гІалина тІехь куьйгалла дан хІоттаво ас“, – аьлла цуьнга паччахьо.
20-21Схьавеана, кхозлагІчо аьлла: „Эла! ХІара ду хьан дашо ахча, со хьох кхоьру дела, йовлакха юкъахь Іалашдинера ас иза, хІунда аьлча хьо къиза стаг ву: айхьа дІа ца йиллинчуьра хІума схьаоьцу ахь, айхьа дІа ца дийначуьра ялта хьокху ахь“, – аьлла.
22Паччахьо элира цуьнга: „Айхьа-хьайна кхел йи ахь, мекара ялхо! Хьуна хаьара со къиза стаг вуйла: айса дІа ца йиллинчуьра хІума схьаоьцуш а, айса дІа ца дийначуьра ялта хьокхуш а.
23Со цІа вале оцу ахчанах суна пайда хІунда ца бира ахь, тІе са а йоккхуш иза юхалург делла а?“ – аьлла.
24ТІаккха уллохь лаьттачаьрга элира цо: „Схьаэца цуьнгара дашо ахча, дІало иза итт дашо ахча пайда бинчунна“, – аьлла.
25Ялхоша элира: „Эла! Цуьнгахь итт дашо ахча долуш ма ду“, – аьлла.
26Паччахьо жоп делира: „Ас боху шуьга: долчунна кхин а тІелур ду, ткъа доцучуьнгара цуьнан данне а доцург а дІадоккхур ду.
27Ткъа аса шайна тІехь паччахьалла дан ца лууш хилла болу сан мостагІий, схьа а балабай, хІокху меттехь, суна хьалхахь байа“, – аьлла».
Іийса декъалварца Ярушалайма чувар
(Маттай 21:1-11;Марк 11:1-11;Яхьъя 12:12-19)
28Шен дийцар чекх а даьккхина, Ярушалайме боьдучу новкъахула мурдашна хьалхаваьлла вахара Іийса.
29Зайт-диттийн ломан басенашкахь Іохкуш йолу Бет-Паг а, Бет-ХІина а гІаланашна тІекхочуш, Шен мурдех шиъ вахийтира Цо, царна тІе декхар а диллина:
30«Шайна хьалха лаьттачу юьрта дІагІо. Шу юьрта чу довллушехь, цхьа а стаг тІе а хааза, дІайихкина къона вир карор ю шуна, схьа а ястий, иза кхуза схьаялае.
31Цхьамма шайга хаттахь: „Схьа хІунда йосту аш иза?“ – аьлла, „Элана оьшу хІара“, – эр ду аш».
32ДІабаханчу мурдашна, Іийсас ма-аллара, карийра дерриг а.
33Цара вир схьайостучу хенахь, хІусамдайша хаьттира: «Вир схьа хІунда йосту аш?» – аьлла.
34Кхара жоп делира: «ХІара Элана оьшу», – аьлла.
35Мурдаша, вир схьа а ялийна, цунна тІе шайн тІехулара бедар а кхоьссина, Іийса тІехаийра.
36Иза новкъа вогІуш, цара шайн бедарш Цунна хьалха некъа тІе охьатуьйсура.
37Зайт-диттийн лам тІера некъ охьабоьрзучу меттехь берриг мурдаш самукъадаларца, мохь туххуш Далла хастамаш бан буьйлабелира, шайна мел гина тамашийна гІуллакхаш бахьана долуш:
38«Декъала ву Везачу Элан цІарах вогІуш волу Паччахь! Стигалахь барт бу, лакхахь хастам бу!» – бохуш.
39Нахана юкъара цхьаболчу парушхоша элира Іийсага: «Устаз! Совцабе Хьайн мурдаш!» – аьлла.
40Цо жоп делира царна: «Билггала боху шуьга: нагахь уьш совцахь, тІулгаша а маьхьарий деттар ду».
Іийсан Ярушалаймах болу тийжам
41Уьш Ярушалаймана улло кхаьчча, гІала а гина, Іийсан бІаьргех хи делира.
42Цо элира: «Маржа-яІ! ХІокху дийнахь мукъана а хьайна чохь бартехьа болу некъ хилийта хІун оьшу хьуна хиъча!.. Амма тахана лачкъийна ду-кх и хьан бІаьргех.
43Цхьа денош догІур ду, мостагІаша го а тесна, баьрзнаш а дина, хьо юкъа а йоьллина, массо а агІор хьо къовлуш.
44ТІулга тІехь тІулг а ца буьтуш, йохор ю хьо, хьан бахархой а бойур бу. И дерриг хир ду, хьайна чу Веза Эла воьссина хан хьуна ца хаар бахьана долуш».
Делан цІийнан керт цІанъяр
(Маттай 21:12-17;Марк 11:15-19;Яхьъя 2:13-22)
45Делан цІийнан керта а веана, цигара мах беш болу нах дІалахка волавелира Іийса.
46«Яздина ду, – бохура Цо цаьрга, – „Сан цІа доІанаш ден цІа олуш хир ду“, – аьлла, ткъа аш кхунах зуламхойн бен бина».
47Іийсас хІора дийнахь Делан цІийнан кертахь хьоьхура. Динан коьрта дай а, Іелам нах а, баккхий нах а Іийса хІаллакван лууш бара.
48Амма церан аьтто ца болура, хІунда аьлча дерриг адам гуттар а Цуьнца дара, хІора Цуьнан даше ладугІуш.
Іийсан олалла шеконе диллар
(Маттай 21:23-27;Марк 11:27-33)
20
1ТІаьхьо, Іийса Делан цІийнан кертахь хаза кхаъ кхайкхош волуш, Цунна тІебаьхкира динан коьрта дай а, Іелам нах а, баккхий нах а.
2«Муьлхачу бакъонца ду Ахь деш дерг? Хьан елла Хьуна и бакъо?» – аьлла, хаьттира цара.
3Іийсас жоп делира: «ХІинца Аса а дийр дара шуьга цхьа хаттар:
4Яхьъяна хих нах чекхбаха елла бакъо стигалара яра я адамашкара яра?»
5ТІебаьхкинарш вовшийн барт бан хІиттира: «Нагахь вай: „Стигалара яра“, алахь, Цо хоттур ду: „Цунах хІунда ца тийшира шу?“ – аьлла.
6Амма нагахь: „Адамашкара яра“, – алахь, наха вайна тІулгаш кхуьссур ду, хІунда аьлча уьш тешна бу Яхьъя пайхамар хиларх».
7Цара жоп делира: «Ца хаьа тхуна», – аьлла.
8Іийсас элира: «ТІаккха Ас а эр дац шуьга, муьлхачу бакъонца деш ду Айса деш дерг».
Кемсийн беш лелорхочух лаьцна хьекъале дийцар
(Маттай 21:33-46;Марк 12:1-12)
9Юха Іийсас нахана цхьа хьекъале хІума дийцира: «Цхьана стага кемсаш йийна хилла. Уьш лело белхалошка дІа а елла, дуккха а ханна цІера ваьлла хилла иза.
10Кемсаш хуьлучу хенахь шен ялхо вахийтина цо белхалошна тІе, гулбинчу стоьмех цхьа дакъа да шена аьлла. Амма белхалоша ялхо, етта а йиттина, ваьсса цІа хьажийна.
11ХІусамдас кхин цхьа ялхо а вахийтина, амма цара, етта а йиттина, сийсаз а вина, хІумма а ца луш, дІахьажийна иза а.
12Цо кхозлагІа ялхо вахийтина. Белхалоша йиттина, цІийх а вуьзна, эккхийна иза а.
13ТІаккха хІусамдас аьлла: „ХІун дан деза ас? Сайн хьоме кІант вахийта веза ас, цуьнга мукъана а ларам хир бац теша церан?“
14Амма шайна тІевеана и кІант гича, белхалойн сацам хилла: „Иза хинволу хІусамда ву. Вай иза вен веза, тІаккха цуьнан бахам вайна буьсур бу“.
15Кемсийн бешара ара а ваьккхина, вийна цара иза.
Ткъа хІинца хІун дийр ду царна хІусамдас?
16Ван а веана, и белхалой байа а байина, кхечаьрга дІалур ю-кх кемсийн беш».
ЛадугІучара элира: «Иза иштта ма хуьлийла!»
17Іийсас, леррина цаьрга а хьаьжна, элира: «ХІун маьІна долуш ду Делан Йозанан дешнаш:
„ГІишло еш пхьераша дІакхоьссина тІулг
цІийнан сонан йистехь коьрта тІулг хилла, дІахІоьттина“?
18Муьлхха а оцу тІулга тІе охьавоьжнарг аталур ву, ткъа и тІулг цхьанна тІе боьжча, цо хьошур ву».
19И дийцар шайна дуьхьал далийна дуй кхетта, цу сохьта Іийса лаца аьтто лоьхура динан дайша а, Іеламчу наха а. Амма уьш нахах кхоьрура.
Паччахьна ял яларх лаьцна
(Маттай 22:15-22;Марк 12:13-17)
20Цара Іийса леррина тергалвора, Цунна тІе шайн мотт бетта нах а оьхуьйтуш. Муьлххачу даша тІехь ваьлла а Иза галвалахь, мехкан куьйгалхочун Іедале дІаваларе сатуьйсуш, и мекара нах гонах хьийзара Цунна, шаьш диканаш бу а моттуьйтуш.
21Цкъа хаьттира мотт беттачара: «Устаз! Хьан дешнаш а, хьехамаш а нийса буй хаьа тхуна. Стаге ца хьожуш, Ахь нийса хьоьху Далла лууш дерг.
22Алахьа, нийса дуй те римхойн паччахьна ял ялар я дац?»
23Церан мекарло гуш, Іийсас элира:
24«Схьагайтал Суна дато динари-ахча. Хьенан сурт ду кху тІехь диллинарг, хьенан цІе ю язйина?»
«Римхойн паччахьан ю-кх», – элира цара.
25ТІаккха Цо жоп делира цаьрга: «Делахь, паччахьна паччахьна доггІург дІало, Далла – Далла доггІург».
26Нахана хьалха цхьана а хІуманна тІехь Иза лаца а ца велла, Цуьнан жоьпах цецбевлла, дІасевцира мотт беттарш.
Денваларх лаьцна
(Маттай 22:23-33;Марк 12:18-27)
27Іийсана тІе садукъой баьхкира. Уьш ца тешара велла стаг денваларх. Цара хаьттира Цуьнга:
28«Устаз! Муса-пайхамаро яздина вайна, нагахь стаг велча, цуьнан зуда доьзалхо воцуш йисахь, веллачун вашас и зуда яло еза шен вешин тІаьхье меттахІотто.
29ВорхІ ваша хилла. Хьалхарчо зуда ялийна, амма и лечу хенахь доьзалхо ца хилла цуьнан.
30Иштта хилла шолгІачу вешина а.
31КхозлагІчо ялийна иза, иштта ворхІе а велла уьш, цхьа а бер доцуш.
32Эххар и зуда а елла.
33Масала, уьш денбелча, хьенан зуда хир ю иза, ворхІангахь а иза марехь хилла хилча?»
34Іийсас жоп делира: «Кху дуьнен чохь зударий а балабо, маре а боьлху.
35ТІейогІучу хенахь беллачуьра денбала хьакъ берш зударий балош я маре боьлхуш хир бац.
36Деллачуьра ден а делла, уьш Делан бераш ду. Маликех тарделла, уьш кхин лийр дац.
37Ткъа белларш билггала денлург хилар Муса-пайхамаро гайтира коканийн колл йогучу хенахь. Мусас Везачу Элах „ИбрахІиман а, Исхьакхан а, Якъубан а Дела“ аьлла.
38Амма Дела беллачеран Дела вац, дийначеран Дела ву, хІунда аьлча Цунна гергахь массо а дийна ву!»
39И хезча, цхьаболчу Іеламчу наха элира: «Дика жоп делира Ахь, Устаз!» – аьлла.
40Кхин цхьа а Цуьнга хаттар дала ца хІуттура.
Дала леррина Къобалвинчух лаьцна хаттар
(Маттай 22:41-46;Марк 12:35-37)
41Юха Іийсас хаьттира: «Дала леррина Къобалвинарг Даудан КІант ву хІунда олу?
42Дауда забура тІехь ша ма-аллара:
„Везачу Эло сан Хьалдолчу Эле аьлла:
Суна аьтту агІор охьахаа,
43Аса Хьан мостагІий Хьан когашка охьабахккалц“.
44Нагахь Дауда Цунах „Хьалдолу Эла“ аьлча, цуьнан кІант муха хуьлу Иза?»
Іеламчу нахах ларвалар
(Маттай 23:1-36;Марк 12:38-40)
45Массо а Іийсага ладугІуш вара, ткъа Цо Шен мурдашка элира:
46«Іеламчу нахах ларлолаш. Уьш деха духарш духий лела, базаран майданашкахь шайга маршалла хоттуш хазахета царна, гуламан цІа чохь а, той долчохь а баьрччехь Іан лаьа царна.
47Цара бисина Іан зударий шайн цІенойх а боху, шаьш гайтархьама деха доІанаш а до. Амма иштта болчарна луьра таІзар хир ду».
Йисина Іачу зудчун сагІа
(Марк 12:41-44)
21
1Іийсана гира хьалдолчу наха Делан цІийнан кертахь сагІа гулдечу хазнина чу сагІина хІума луш.
2Цхьа йисина Іаш йолу къен зуда а гира Цунна. Цу зудчо ши жима цІестан ахча охьадиллира.
3«Бакъдерг боху шуьга, – элира Іийсас, – хІокху йисина Іачу къен зудчо сагІина делларг массара деллачул а деза ду.
4Вукхара шайн хьолах совдаьлларг луш дара, ткъа цо шен таро йоццушехь, шена юучунна хІумма а ца дуьссушехь, дерриг а охьадиллина».
Делан цІа дохор хиларх лаьцна
(Маттай 24:1,2;Марк 13:1,2)
5Цхьаболчу Іийсан мурдаша тидам бира Делан цІа дезачу мехалчу тІулгех а, Далла деанчу совгІатех а кечдина хилар. Амма Іийсас элира:
6«Цхьа хан йогІур ю, хІара шуна гуш дерг дерриг а дохош, тІулга тІехь тІулг а ца буьтуш».
ТІаьхьарчу заманан билгалонаш
(Маттай 24:3-14;Марк 13:3-13)
7Мурдаша хаьттира: «Устаз! Маца хир ду иза? ХІун билгало хир ю и хиндерг тІекхачаран?»
8Цо элира: «Ларлолаш, шаьш ле ма дайталаш, хІунда аьлча Сан цІарца дукха нах богІур бу: „Со ву Иза“ я „Хан тІекхочуш ю“, – бохуш. Царна тІаьхьа ма хІитталаш.
9ТІемах я гІаттамах шайна хІума хазахь, кхера ма лолаш. И дерриг цкъа хьалха хир ду, амма чаккхе иштта сиха хир яц».
10Іийсас кхидІа а дуьйцура: «Халкъана дуьхьал халкъ гІоттур ду, мохк махкана дуьхьал бер бу.
11МаьІ-маьІІехь чІогІа мохк бегор бу, мацалла а хир ю, ун а хир ду, инзаре а, кхераме а хІуманаш хир ду, стигалара тамашийна билгалонаш а хир ю.
12Амма и хІуманаш хилале, шу дІа а лоьцур ду, лаьхкина а лелор ду. Со бахьана долуш, гуламан цІеношкахь кхел а йина, набахте чу а духкуш, паччахьийн а, куьйгалхойн а кара дІа а луш, лелор ду шу.
13ТІаккха царна тоьшалла дан йиш хир ю шун.
14Хаа ду шуна, хьалхе дуьйна шаьш ала дезачун ойла ма елаш.
15Ас шуна лун долчу дешнашна а, хьекъална а дуьхьало ян ницкъ кхочур бац шун довхойн.
16Дайша-наноша а, вежарша а, гергарчара а, доттагІаша а ямартло йийр ю шуна, цхьаберш бойур а бу шух.
17Сан цІе бахьана долуш цхьанна а дезар дац шу.
18Амма кхера ма кхералаш, шун кортош тІера цхьа мас а галъер яц.
19Собаре хилахь, шайн синош кІелхьардохур ду аша».
Ярушалайм йохор хиларх лаьцна
(Маттай 24:15-21;Марк 13:14-19)
20«Ярушалайм эскарша го бина гича, хаалаш, и йохо хан гергакхаьчна хилар.
21ТІаккха ЯхІуд-махкахь берш лаьмнашка бовда беза, гІалахь берш цу чуьра арабовла беза, гІалина арахь берш чу ца богІуш совца беза,
22хІунда аьлча уьш „таІзаран денош“ хир ду, Делан Йозанашкахь мел яздинарг кхочушхилийтархьама.
23Боккхачу баланехь хир бу цу дийнахь доьзалхочух болу а, бераш дакхош болу а зударий. Инзаре боккха бала буссур бу кху лаьтта тІе, Дела оьгІазгІур ву кху халкъана.
24Дукха адам туьро хьокхур ду, массо а мехкашка йийсаре дуьгур ду. Ярушалайм кхечу къаьмнех болчара хьаьшна латтор ю, шайн хан дІаяллалц».
Адамийн КІант схьавар
(Маттай 24:29-31;Марк 13:24-27)
25«Малха тІехь, батта тІехь, седарчаш тІехь тамашийна билгалонаш гур ю шуна. Ловзабаьллачу хІордан тулгІенийн гІовгІано кхерийна халкъаш дуьнен чохь сингаттамехь хир ду.
26Лаьтта тІе буссур болчу баланех кхоьруш, са лоьцуш хир бу нах, стигалшкахь мел дерг меттахдер йолу дела.
27ТІаккха гур ву царна Шен ницкъаца а, доккхачу сийлаллица а „мархи тІехула вогІу Адамийн КІант“.
28И хила доьлча, хьала а гІовттий, шайн кортош хьалаайа, хІунда аьлча шун кІелхьардахар герга кхаьчна».
Комарийн дитт масална далош дина дустар
(Маттай 24:32-35;Марк 13:28-31)
29Іийсас иштта масална цхьа дустар далийра царна: «Хьовсал комарийн дитте а, массо кхечу дитташка а.
30Царна тІе гІаш девлча, хаьа шуна аьхке герга кхаьчнийла.
31Иштта ду кхузахь а, и хІуманаш хила доьлча, хаа ду шуна Делан Олалла гергга дуйла.
32Бакъдерг боху шуьга: хІара адамийн тІаьхье чекхъялале хир ду и дерриг а.
33Стигаллий, латтий къайладаьлча а, Сан дешнаш довр дац».
Дийший ма Іахка
34«Варелаш, тІехъюучу хІумане, маларе, дахаран хьашташка шайн дегнаш дІа ма лецийталаш, хІунда аьлча оцу дийно дІалоцур ду шу,
35цІеххьана цхьаъ лаца йинчу кІелоно санна. Дуьнен чуьра массо а адамна тІекхочур ду и де.
36Гуттар а сема хила, доІанаш де, мел хила безаш болчу баланех чекхдовла шайн ницкъ хилийтархьама, Адамийн КІантана хьалха хІитта кийча хилархьама».
37Дийнахь Іийсас Делан цІа долчу кертахь хьехамаш бора, ткъа сарахь Зайт-диттийн лам тІе а воьдий, цигахь буьйса йоккхура.
38Іуьйранна хьалххе Цуьнга ладогІа адамаш догІура Делан цІа лаьттачу керта.
Іийса вен бина болу барт
(Маттай 26:1-5;Марк 14:1,2;Яхьъя 11:45-53)
22
1Шех «Пасахь» олу совсазчу баьпкан деза де дара тІекхочуш.
2Динан коьрта дай а, Іелам нах а аьтто лоьхуш бара Іийса хІаллакван, амма уьш халкъах кхоьрура.
3ТІаккха ЯхІудана-Искархочунна чу иблис дуьйлира. ЯхІуд Іийсан шийтта векалх цхьаъ вара.
4Цо, динан коьртачу дайшна а, Делан цІийнан гІаролхойн хьаькамашна а тІе а вахана, Іийса царна дІаваларх лаьцна къамел дира.
5Самукъадаьлла, цунна ахча дала барт хилира церан.
6ЯхІуд иза схьаэца реза хилира. Іийса царна дІавала аьтто лоьхура цо, Цунна уллохь халкъ доцучу хенахь.
Іийсас Шен мурдашца Пасахьан пхьор даа кечам бар
(Маттай 26:17-25;Марк 14:12-21;Яхьъя 13:21-30)
7Совсазчу баьпкан деза де тІекхечира. Цу дийнахь Пасахьан Іахар бен безаш бара – яа хІума кечъян.
8Іийсас Кипий, Яхьъяй вахийтира: «Ваха а гІой, шиммо а вайна Пасахьана дууш долу суьйренан пхьор кечде», – аьлла.
9«Мичахь кечдан лаьа Хьуна иза?» – аьлла, хаьттира цара.
10Цо элира: «ГІала чу вулуш, кхаби чохь хи дахьаш вогІу стаг дуьхьалкхетар ву шуна. Цунна тІаьххье иза вахханчу цІа чу гІо.
11ХІусамдега эр ду аша: „Устазо хоьтту: Шен мурдашца Пасахьан суьйренан пхьор даа чоь мичахь ю?“
12Цо шуна лакха тІехь кечйина йоккха чоь гойтур ю, цу чохь кечам бийр бу аш».
13Цара, дІа а бахана, Цо ма-бохху дерриг кара а дина, Пасахьана кечам бира.
Везачу Элан пхьор
(Маттай 26:26-30;Марк 14:22-26;1 Коринтхошка 11:23-25)
14Хан тІекхаьчча, Іийса а, Цуьнан векалш а шуьнна гонах гулбелира.
15Іийсас элира цаьрга: «Сайн бала тІелацале, хІара Пасахьан Іахар чІогІа шуьца баа лиънера Суна.
16Ас боху шуьга: хІара Пасахь Ас дуур дац, Иза Делан Олаллехь кхочушхиллалц».
17Іийсас, чагІаран кад схьа а эцна, доІанца цунах баркалла а аьлла, элира: «Схьа а эций, шайна юкъахь декъа хІара.
18Ас боху шуьга: кемсех даьккхина долу кхин цхьа а малар Аса мер дац, Делан Олаллин де тІекхаччалц».
19Цо, бепиг схьа а эцна, доІанца цунах баркалла а аьлла, декъа а декъна, мурдашка дІаделира: «Сан дегІ ду хІара, шун дуьхьа дІалун долу. Со дагалацархьама, иштта делаш».
20Шаьш пхьор диина девлча, Іийсас, чагІаран кад схьа а эцна, элира: «Шун дуьхьа Іанор долчу Сан цІийца бинчу керлачу бертан кад бу хІара.
21Суна ямарта волчун куьг а ду Сайчунна уллохь стоьла тІехь.
22Адамийн КІантаца хиндерг билгалдаьккхина ма-хиллара хир ду, амма декъаза ву Цунна ямарта верг».
23ТІаккха уьш вовшашка хетта буьйлабелира, Іийсана ямарта верг мила ву бохуш.
Коьртаниг мила ву аьлла, дина къамел
24Цул тІаьхьа мурдаш къийса буьйлабелира, шайна юкъахь коьртаниг мила ву аьлла.
25Іийсас элира цаьрга: «Кхечу къаьмнийн паччахьаша шайн адамаш тІехь олалла до, Іедал карахь долу нах кхечарна комаьрша хета,
26амма шу иштта хир дац. Мелхо а, шуна юкъахь лакхара верг жиманиг санна хила, ткъа хьаькам верг – ялхо санна хила.
27Коьртаниг мила ву: стоьла улло хиина юуш верг я цунна оьшург тІеяхьаш, гІуллакх деш верг? Юуш верг вац? Ткъа Со шуна юкъахь ялхо санна ву.
28Шу Сан массо а халонех Соьца чекхдевлла,
29Ас олалла ло шуна, Сан Дас иза Суна ма-даллара.
30Сан Олалла долчохь дууш а, молуш а хир ду шу Сан стоьла тІехь. Исраилан халкъана юкъарчу шийтта тайпанна кхел а еш, шу паччахьийн гІанташна тІе охьаховшор ду Ас».
Іийсас хьалххе дІахоуьйту Кипас Ша дІатосург хилар
(Маттай 26:31-35;Марк 14:27-31;Яхьъя 13:36-38)
31Везачу Эло элира: «Ва ШамІа! Иблис шу, кІа санна, дІасакхийсина хила лууш ду,
32амма хьох Ас доІа дина, хьан Делах тешар лагІ ца далийта. Ахь-айхьа, хьо Далла тІе юхавирзича, хьайн вежарийн Делах тешар чІагІделахь».
33Кипас жоп делира: «Эла! Со Хьоьца набахте ваха а, вала а кийча ву!» – аьлла.
34Амма Іийсас элира: «Ас боху хьоьга, Кипа, тахана Іуьйранна нІаьна кхайкхале, кхузза Сох дІакъаьстар ву хьо, Со хьайна ца вевза аьлла».
Бохча а, тІоьрмаг а, тур а
35Юха Цо хаьттира мурдашка: «Ас шу бохча а, тІоьрмаг а, мачаш а йоцуш дахийтича, хІумма а оьшурий шуна?»
«Ца оьшура», – элира цара.
36«ХІинца, шайн делахь, бохча а схьаэца, тІоьрмаг а схьаэца, шайн тур дацахь, коч йохкий а, тур эца.
37Яздина ду: „Иза зуламхойх дІатуьйхира“. Ас боху шуьга: иза Соьца хир ду. Дерриг а Сох яздинарг хІинца кхочушхуьлуш ду».
38Цара элира: «Эла! Хьажахьа, тхоьгахь ши тур ду», – аьлла.
«Тоьар ду цунах лаьцна», – жоп делира Іийсас.
Іийсас Зайт-диттийн лам тІехь доІа дар
(Маттай 26:36-46;Марк 14:32-42)
39Гуттар а Ша ма-ваххара, Зайт-диттийн лам тІе вахара Іийса. Мурдаш а бахара Цуьнца.
40Шаьш дІакхаьчча, Іийсас элира: «ДоІа де, шаьш къилахь долчу лаамашна кІел ца дисийта».
41Ша а царна тІулг кхоссал йолчу метте дехьа а ваьлла, гора а воьжна, доІа дан хІоьттира:
42«Дада! Хьайн лаам белахь, и къаьхьа кад Суна юххехула чекхбаккхахьа! Делахь а, Сан лаамца доцуш, Хьан лаамца хуьлийла дерриг а».
43Стигалара деанчу малико дог чІагІдира Цуьнан.
44Халачу хьолехь кхин а чІогІа доІа дан хІоьттира Іийса. Цуьнан хьацар, цІийн тІадамаш санна, лаьтта оьгура.
45ДоІа дина а ваьлла, мурдашна тІевахара Иза. ГІайгІано дог дохийна, гІелбелла, бийшина Іохкуш карийра Цунна уьш.
46«Шу дийшина хІунда Іохку? – хаьттира Іийсас – ХьалагІовтта, доІанаш де, шаьш къилахь долчу лаамашна кІел ца дисийта».
Іийсана ямартло яр а, Иза схьалацар а
(Маттай 26:47-56;Марк 14:43-50;Яхьъя 18:3-11)
47Іийсан къамел чекх ца даьллера, адамийн тоба гучуяьлча. Хьалха ваьлла вогІура шийта векалан тобанан юкъахь хилла ЯхІуд. Иза Іийсана тІевеара – Цунна барт баккха.
48Іийсас хаьттира: «ЯхІуд, барт а боккхуш, ямарта волуш ву хьо Адамийн КІантана?»
49Іийсаца болчара, гІуллакх муха ду а гина, хаьттира: «Эла, тарраш схьаэца оха?» – аьлла.
50Царах цхьаммо тур тоьхна динан коьртачу ден ялхочун аьтту лерг даьккхира.
51Амма Іийсас элира: «Собар де, тоьар ду!» Цо, куьг Іоьттина, лерг тодира цу стеган.
52Юха Ша лаца баьхкинчу динан коьрта дайшка а, Делан цІийнан гІаролхойн хьаькамашка а, баккхийчаьрга а элира Цо: «Талорхо лаца доьлхуш санна, таррашций, хьокханашций ара ма девлла шу!
53ХІора дийнахь шайца Со Делан цІийнан кертахь волуш, Суна тІе куьг ма ца ойура аш. Амма хІинца ерг шун хан ю, иблисан бодане ницкъ баьржина хан».
Кипас Іийса дІатасар
(Маттай 26:57,58,69-75;Марк 14:53,54,66-72;Яхьъя 18:12-18,25-27)
54Цара Іийса, схьа а лаьцна, динан коьртачу ден цІа чу вигира. Кипа, царна гено тІаьхьа а хІоьттина, вахара.
55Гулбелларш, кертахь цІе а латийна, бохлуш хевшина Іаш бара. Кипа а вара царна юкъахь хиъна Іаш.
56Цхьана йоІана-ялхочунна гира иза цІера юххехь Іаш. Леррина Кипе а хьаьжна, цо элира: «И стаг а вара Цуьнца».
57Амма Кипас элира: «Зуда, суна ца вевза Иза».
58Жимма тІаьхьо цхьаммо, хІара гина, элира: «Хьо а ву царах цхьаъ».
«ХІан-хІа, вац», – жоп делира Кипас.
59Кхин цхьа сахьт хан яьлча, кхин цхьаммо а, тІедожош, элира: «ХІара билггала хилла Іийсаца, хІунда аьлча хІара а галилайхо ву».
60Кипас дуьхьало йира: «Стаг, ахь хІун дуьйцу ца хаьа суна», – аьлла.
Цуьнан къамел чекх а далале, нІаьна кхайкхира.
61Веза Эла, юха а вирзина, нийсса Кипина тІе хьаьжира. ТІаккха дагадеара цунна Везачу Элан дешнаш: «Тахана нІаьна кхайкхале, Со кхузза дІатосур ву ахь».
62Кипа, кертара ара а ваьлла, доггах вилхира.
ТІемалоша Іийсана ницкъбар
(Маттай 26:67,68;Марк 14:65)
63Іийса ларвеш болу нах Цунах боьлуш, Цунна етташ бара.
64Цара, Цуьнан бІаьргаш дІа а боьхкий, тоха а тухий, хоттура: «Хьо пайхамар велахь, дийцал, хьан тоьхна Хьуна?»
65Кхин дуккха а Иза сийсазвеш долу хІуманаш дуьйцура цара.
Кхеташонехь барт хаттар
(Маттай 26:59-66;Марк 14:55-64;Яхьъя 18:19-24)
66Іуьйранна хьалххе шайн кхеташоне гулбелира баккхий нах. Царна юкъахь бара динан коьрта дай а, Іелам нах а. Уьш болчу валийра Іийса.
67«Хьо Дала Леррина Къобалвинарг велахь, нийсса тхоьга схьаала», – бохура цара.
Іийсас элира: «Ас шуьга Со И ву алахь, шу тешар дац.
68Нагахь Ас шуьга хаттахь, аш а Суна жоп лур дац.
69Амма хІинца дуьйна дІа Адамийн КІант Нуьцкъалчу Далла аьтту агІор хиъна Іийр ву».
70Уьш массо а хетта буьйлабелира: «Хьо Делан КІант ву ткъа?»
Цо жоп делира: «Аш шаьш а боху-кх Со ву».
71ТІаккха цара элира: «Кхин хІун тоьшаллаш оьшу кхузахь? Цуьнан багара схьадаьлла иза хези-кх вайна!»
Іийса Пулат волчу валаво
(Маттай 27:1,2,11-14;Марк 15:1-5;Яхьъя 18:28-38)
23
1Цул тІаьхьа берриг а церан гулам, хьала а гІаьттина, Іийса а эцна, Пулатана тІе бахара.
2Цигахь Иза бехке ван хІиттира уьш: «Тхуна хІара стаг нах карзахбохуш вуьйла хиъна. Кхо паччахьна ял ма ло боху, Ша Дала Леррина Къобалвинарг ву боху, ткъа иза паччахь ву бохург ду».
3Пулата хаьттира Цуьнга: «Хьо жуьгтийн къоман Паччахь ву?»
Іийсас жоп делира: «Ахь а боху-кх иза».
4ТІаккха Пулата динан коьртачу дайшка а, халкъе а дІахаийтира: «И стаг бехке ван цхьа а бахьана дац сан».
5Амма цара юх-юха а бохура: «Шен хьехамашца халкъ берриг а ЯхІуд-махкахь меттахдаьккхина Кхо. Вола Галилайхь волавелла, ткъа хІинца кхуза а кхаьчна».
Іийса ХІародана хьалха
6И дешнаш а хезна, Пулата хаьттира: «ХІара стаг галилайхо ву?» – аьлла.
7Ткъа шена Іийса ХІародан куьйга кІел болчу махкара вуй хиъча, цо Иза цу хенахь Ярушалайме веана волчу ХІародана тІе хьажийра.
8Іийса гича, чІогІа самукъаделира ХІародан, хІунда аьлча дукха хенахь дуьйна Иза ган лууш ша волу дела. Цунна Іийсах лаьцна дукха хІуманаш хезнера, цундела Цуьнгара цхьа тамашийна болх ган лууш вара иза.
9Цо Іийсага дуккха а хеттарш дира, амма Вукхо цхьа а жоп ца делира.
10Динан коьрта дай а, Іелам нах а бара цигахь, шайн ма-хуьллу Іийса бехке веш.
11ХІарода а, цуьнан тІемалоша а, бела а бийлина, доггах Іийса сийсаз а вина, Цунна тІе дезачу, лепачу кІадин оба а кхоьллина, Иза Пулат волчу дІахьажийра.
12ХІинццалц схьа ши мостагІа хилла волу Пулат а, ХІарод а цу дийнахь ши доттагІа хилира.
Іийса вен кхел йо
(Маттай 27:15-26;Марк 15:6-15;Яхьъя 18:39–19:16)
13Пулата динан дайшка а, хьаькамашка а, халкъе а, схьа а кхайкхина,
14элира: «ХІара стаг, халкъ карзахдоккху аьлла, валийна аш суна тІе. Шуна хьалха ас Цуьнга барт хаьттина, амма аш Цуьнан бехк беш тІедожийнарг суна гучу ца дели.
15ХІародана а ца карийна Цуьнан бехк болуш хІумма а, цундела цо юхаваийтина Иза. Шуна ма-гарра, Цо хІумма ца дина Иза вен бахьана хиллал.
16-17Ас, вай деш ма-хиллара, шодмаш а еттийтина, дІахоьцур ву Иза»
[8].
18Амма массо а цхьаьний маьхьарий хьекха буьйлабелира: «Ве Иза! Барраб тхуна схьахеца!» – бохуш.
19(ГІалахь нах карзахбахарна а, стаг верна а чувоьллина вара Барраб.)
20Пулата, Іийса дІахеца лууш, кхин цкъа а хаьттира халкъе.
21Амма хьоькхуш маьхьарий дара: «ЖІарах дІатоха Иза! ЖІарах дІатоха Иза!» – бохуш.
22Пулата кхозлагІа а хаьттира: «ХІунда? Цо хІун зулам дина те? Иза вен Цуьнгара даьлла цхьа а хІума ца карийна суна. Ас шодмаш а еттийтина, дІахоьцур ву Иза!»
23Амма цара чІогІа маьхьарий хьоькхура, Иза жІарах дІатоха бохуш. Церан маьхьарий бахьана долуш, Пулат царна къарвелира.
24Цо сацам бира церан лаам кхочушбан.
25Цара ма-деххара, стаг вийна а, адам карзахдаьккхина а волу зуламхо дІа а хецна, церан лаам кхочушбе аьлла, омра дира цо.
Іийса жІарах дІатохар
(Маттай 27:32-44;Марк 15:21-32;Яхьъя 19:17-27)
26Іийса дІавуьгучу хенахь тІемалоша шен кха тІера вогІу Къуринара ШамІа цІе йолу цхьа стаг схьалецира. ЖІаран бІогІам цуьнга ги а боллийтина, Іийсана тІаьххье дІабахьийтира цара.
27Іийсана тІаьхьа дукха адам догІура, царна юкъахь Цунах къахеташ боьлху зударий а бара.
28Цо, юха а вирзина, элира цаьрга: «Ярушалайман йоІарий, Сох ма делха, шайх а, шайн берех а делха.
29Цхьа хан йогІур ю наха олуш: „Ирс долуш бу бер ца хуьлурш а, бер цкъа а даза берш а, цкъа а дакхоза берш а“.
30ТІаккха наха бохур ду лаьмнашка: „Тхуна тІе эгийша!“ гунашка: „Тхо дІахьулдейша!“
31ТІе гІа даьллачу къоначу диттаца и болх беш хилча, декъачу диттах хІун хир ду?»
32Іийсаца вен вуьгуш ши талорхо а вара.
33«Туьта» олучу метте схьабаьхкира уьш. Цигахь Іийса жІарах дІатуьйхира, ши талорхо а – цхьаъ Цунна аьтту агІор, важа аьрру агІор дІатуьйхира.
34Іийсас бохура: «Дада, гечдехьа кху адамашна, шаьш хІун деш ду ца хаьа-кх кхарна».
ТІемалоша, кхаж а тосуш, Іийсан тІеюху хІуманаш йийкъира.
35Нах, дІа а хІиттина, хьоьжуш лаьттара. Хьаькамаш Цунах боьлура: «Кхиберш кІелхьарбохура Цо! ХІинца Ша кІелхьарваккха, нагахь Иза Дала леррина Къобалвинарг велахь!»
36ТІемалой а бара уллохь лаьтташ, бела а боьлуш. Цара Іийсага кемсийн къонза кховдийра:
37«Хьо кІелхьарваккха, нагахь Хьо жуьгтийн къоман Паччахь велахь!» – аьлла.
38Іийсана тІехула дІатоьхначу уьнна тІехь яздина дара: «ХІара жуьгтийн къоман Паччахь ву», – аьлла.
39ЖІарах дІатоьхначу цхьана талорхочо Іийса сийсазвеш бохура: «Хьо Дала Леррина Къобалвинарг вац? Хьуо а, тхо а кІелхьардаха!»
40ШолгІачо шен накъост сецавора: «Делах ца кхоьру хьо? Изза таІзар дац хьуна динарг а?
41Вайшинна дина таІзар нийса, догІуш дина ду, ткъа кху стеган цхьа а бехк бац».
42Цо элира Іийсага: «Іийса, со дагаваийталахь, Айхьа Хьайн Олалла кхочушдеш».
43ТІаккха Іийсас элира цуьнга: «Билггала боху хьоьга: тахана Соьца ялсаманехь хир ву хьо».
Іийса кхалхар
(Маттай 27:45-56;Марк 15:33-41;Яхьъя 19:28-30)
44Дийнан делкъахан еара. Лаьтта тІе цІеххьана бода беара, иза кхаа сахьтехь лаьттира.
45Малх лаьцнера. Делан цІийнан уггар езачу чоьнна дуьхьал оьллина долу кирхьа юккъехула декъаделира.
46Іийсас чІогІа мохь туьйхира: «Дада! Сайн са Хьан кара дІало Ас!» Иза а аьлла, Іийса кхелхира.
47Дерриг иза гиначу тІеман хьаькамо, Далла хастам а бина, элира: «И стаг билггала Делан лаамехь вара!»
48Хьовса баьхкина нах, дерриг а хилларг гича, чІогІа халахеташ, гІайгІанца некха тІе куьйгаш а детташ, юхабирзира.
49Амма Іийса вевзарш, Галилайра дуьйна Цунна тІаьхьа баьхкина зударий а тІехь, геннара хьоьжуш лаьттара.
Іийса дІаволлар
(Маттай 27:57-61;Марк 15:42-47;Яхьъя 19:38-42)
50Юсуп цІе йолуш цхьа стаг вара цигахь. Иза кхеташона юкъахь а волуш, Делан лаамехь, дика стаг вара.
51Цо Іийсана йина кхел къобал ца йинера. ЯхІуд-махкахь йолчу Рамат цІе йолчу гІалара вара иза. Делан Олалла тІекхачаре сатуьйсура цо.
52Пулат волчу а веана, Іийсан дакъа схьадийхира Юсупа.
53Цо дакъа, жІара тІера схьа а даьккхина, кІади юкъа а хьарчийна, ломах яьккхинчу къубба чу диллира. Цу къубба чу цхьа а дакъа диллаза дара.
54Иза пІераскан де дара – Далла лерина шоьтан денна кечам бо хан тІейогІуш яра.
55Галилайра дуьйна Іийсаца баьхкина зударий а бахара Юсупна тІаьхьа. Іийсан дакъа къубба чу дуьллуш гира царна.
56Цара, цІа а баьхкина, хаза хьожа йогІу даьтта а, хьакхарш а кечдира. Шайна тІедиллина ма-хиллара, Далла леринчу шоьтан дийнахь садаьІира цара.
Іийса веллачуьра денвалар
(Маттай 28:1-10;Марк 16:1-8;Яхьъя 20:1-10)
24
1Іуьйранна хьалххе, сатосучу хенахь, кІиранан хьалхарчу дийнахь, шаьш кечдина хьакхарш а эцна, зударий къубба йолчу бахара.
2Къуббанна тІетовжийна тІулг дІакарчийна карийра царна.
3Чоьхьа бевлча, царна Іийса-Элан дегІ ца карийра.
4Юха, уьш цецбевлла лаьттачу хенахь, царна хьалха хІоьттира къегаш духар дуьйхина ши стаг.
5Кхерабелла, бертал ийгира зударий. Шина стага элира цаьрга: «Дийнаниг беллачарна юкъахь хІунда лоьху аш?
6Иза кхузахь вац, Иза денвелла! Дагадаийта Ша Галилайхь волуш Цо шуьга аьлларг:
7„Адамийн КІант къинош летийначу нехан кара дІалур ву, жІарах дІа а тухур ву, амма кхозлагІчу дийнахь денлур ву“».
8ТІаккха царна дагадеара Іийсан и дешнаш.
9Къубба йолчуьра юха а баьхкина, и дерриг цхьайтта векална а, кхечу мурдашна а дийцира цара.
10Шайна гинарг векалшна дуьйцучаьрца бара Магдалера Марем а, Яхьани а, Якъубан нана Марем а, кхиболу зударий а.
11Амма зударша дийцинчух цхьа а ца тийшира. Церан дешнаш даьсса хийтира.
12Ткъа Кипа, хьалагІаьттина, ведда къубба йолчу вахара. Чухьаьжначу цунна ша-ша яьхна Іохкуш кІадинан кескаш карийра. Иза юхавеара, хиллачух чІогІа цец а вуьйлуш.
Іаммас-эвла боьдучу новкъахь.
(Марк 16:12,13)
13Цу дийнахь цигахь хиллачех ши стаг вара Ярушалаймера цхьайтта чаккхарма генахь йолчу Іаммас-эвла воьдуш.
14Цу шиммо оцу хиллачу хІуманех лаьцна дуьйцура.
15Юха и шиъ къамел деш схьавогІуш, тІевеана Іийса цаьрца дІаволавелира.
16Дала цу шина стагана Іийса ца вовзийтира.
17Іийсас хаьттира цаьрга: «ХІун дуьйцуш ву шуьшиъ новкъахула вогІуш?»
Важа шиъ сецира, гІайгІане яххьаш а йина.
18Царах цхьамма, цуьнан цІе Кхалайп яра, элира: «Хьо, схьагарехь, Ярушалаймехь цхьаъ ву-кх хІокху деношкахь хІун ду ца хууш виснарг?»
19«Ткъа хІун хилла?» – хаьттира Іийсас.
«Назартарчу Іийсаца доьзна хилларг, – жоп делира цара. – Иза пайхамар вара. Далла а, массо адамна а хьалха нуьцкъала Устаз а, инзаре хІуманаш Дийриг вара И.
20Динан коьртачу дайша а, тхан хьаькамаша а вен кхел а яйтина, жІарах дІатохийтира Иза.
21Тхо чІогІа тешна дара Цо Исраил-мохк ПаргІатбоккхург хиларх. Цу тІе, хІинца кхозлагІа де а ду и дерриг а хилла.
22Амма тхуна юкъара цхьаболчу зударша цецдаьхна тхо. ХІокху Іуьйранна хьалххе, сатосучу хенахь, къубба йолчу бахача,
23Іийсан дегІ ца карийра царна. Схьабаьхкинчу цара дийцира тхуна, шайна хьалха цхьана суьртехь хІиттинчу маликаша Иза дийна ву боху аьлла.
24Цул тІаьхьа тхан накъостий бахара уьш хиллачу къубба тІе, зударша ма-дийццара карийра дерриг а, амма Іийса царна цигахь ца гира».
25ТІаккха Іийсас элира шина некъахочуьнга: «Ма сонта ду шу! Ма сиха дац шун дегнаш дерриге а пайхамарша дийцинчух теша!
26Дала Леррина Къобалвинарг Ша болу баланаш лан дезаш вац, Шен сийлалле кхачархьама?»
27Муса-пайхамарна тІера дІаволавелла, массо а пайхамарша Шех лаьцна Делан Йозанаш тІехь аьлларг царна дийцира Іийсас.
28Уьш цхьана юьрта йисте кхаьчча, Іийсас Ша кхин а дІаваха воллу сурт хІоттийра.
29Амма цара дехарш дира Цуьнга: «Тхоьца сацахьа, де суьйренгахьа а лестинера», – аьлла. Іийса цаьрца сацархьама цІа чу вахара.
30ХІума яа буьйлалуш Иза бепиг, схьа а эцна, доІанца цунах баркалла а аьлла, декъа а декъна, цаьрга дІакховдо вуьйлира.
31Дала цу шина стагана Іийса вовзийтира. Амма Іийса царна ца гуш хилира.
32Уьш вовшашка хетта буьйлабелира: «Вай новкъа догІуш, къамел деш а, Цо Делан Йозанан маьІна дуьйцуш а дегнаш айаделла догуш дацара вайн?» – бохуш.
33Сихха хьалагІаьттина, и шиъ Ярушалайме вахара. Цигахь царна гулвелла цхьайтта векал а, цаьрца берш а карийра.
34Векалша дийцира: «Веза Эла билггала денвелла! Иза ШамІина хьалха хІоьттинера!»
35Юха кху шиммо дийцира шайца новкъахь хиллачух а, Цо бепиг кагдечу хенахь, шайна Іийса вовзарх а лаьцна.
Денвелла Іийса мурдаш болчу вар
(Маттай 28:16-20;Марк 16:14-18;Яхьъя 20:19-23;Векалийн 1:6-8)
36Церан къамел чекх а ца даьллера, Іийса, Ша царна юкъа а веана: «Машар хуьлда шуьца», – аьлла, вистхилча.
37Уьш, кхерабелла, дІасевцира, шайна гуш дерг гІаларт ду моьттуш.
38Ткъа Цо бохура: «Шу кхера хІунда делла? Шеко хІунда йогІу шу дегнаш чу?
39Хьовсал Сан куьйгашка а, Сан когашка а. ХІара Со ву! Куьг Іоттал Сох, схьахьовсал. ГІалартан дегІ а, даьІахкаш а ца хуьлу, ткъа Сан, шуна ма-гарра, дегІ ду».
40Иза а аьлла, Цо Шен куьйгаш а, когаш а гайтира.
41Амма уьш цецбевлла а, хазахетта а ца тешара гучух. ТІаккха Іийсас хаьттира: «Яа хІумма а юй шун?»
42Цара беттина чІара белира Цунна.
43Цо, схьа а эцна, биира иза царна хьалха.
44«ХІара дара Ас шуна дийцинарг Со шуьца волчу хенахь, дерриг а Сох лаьцна Мусан товратана тІехь а, кхечу пайхамарийн тептарш тІехь а, Забурана тІехь а яздинарг кхочуш ца хилча ца долу», – элира Цо.
45Цул тІаьхьа церан хьекъал кІаргдира Цо, Делан Йозанах уьш дика кхетийтархьама.
46Цо элира цаьрга: «Яздина ду, Дала Леррина Къобалвинарг бала лан а, веллачуьра кхозлагІчу дийнахь денвала дезаш а ву аьлла.
47Цуьнан дуьхьа массо а халкъашка, Ярушалайм тІера дІадуьйладелла, кхайкха деза, къиношна гечдайтархьама дохко а довлий, Далла тІедерза аьлла.
48Шу оцу хІуманийн тешаш хилла дІахІуьттур ду.
49Сан Дас лур ду аьлларг Ас дІакхочуьйтур ду шуна, амма, лакхара шайна чу ницкъ боссалц, шу гІалахь совца деза».
Іийса стигала хьалаваккхар
(Марк 16:19,20;Векалийн 1:9-11)
50Цаьрца Ярушалаймера ара а ваьлла, Бет-ХІине кхаччалц дІавахара Иза. Куьйгаш хьала а айина, уьш декъалбира Цо.
51Юха, уьш декъал а беш, царна гена а волуш, стигала хьалаваьккхира Иза.
52Мурдаш, Цунна сужде а бахана, корта а тоьхна, доккхачу хазахетарца Ярушалайме юхабаьхкира.
53Цу дийнахь дуьйна, Далла хастамаш беш, гуттар а Делан цІийнан кертахь бара уьш.
Яхьъя
Іийсас беана,
Яхьъяс
дІаязбина болу хаза кхаъ
Дешхьалхе
Іийсас беана, Яхьъяс дІаязбинчу хазачу кхоан тІехь «адам а хилла, вайна юкъахь Іийна волу» Іийса, Делан хедар доцу Дош дуйла, гойту яздархочо. Тептара тІехь ма-дийццара, хІара хаза кхаъ дІаязбинера, Іийса вогІур ву аьлла КІелхьардахархо а, Делан КІант а хилар дешархой тешийтархьама а, иштта, Цунах теша а тешна, Цуьнан цІарах шайн бакъдолу дахар хилийтархьама а (20:31).
Іийса а, хедар доцу Делан Дош а цхьаъ хилар гойтуш долу тептаран дІадолор (1 корта) чекхдаьлча, Хазачу Кхоан хьалхарчу декъехь (2–12 кортош) тайп-тайпанчу тамашийначу хІуманашкахула Іийса КІелхьардахархо а, Делан КІант а хиларх лаьцна дуьйцу. Цул тІаьхьа, цхьадолчу къамелашкахь, тамашийначу билгалонашкахула гойтуш дерг кхетош ду. Цхьаберш, Іийсах а тешна, Цуьнан мурдаш хиларх а, ткъа вуьш, Цунна дуьхьал а бевлла, Цунах цатешарх а лаьцна ду тептаран и дакъа. Тептаран 13–17 кортош тІехь Ша лоцучу буьйсанна Шен мурдашца Іийса кІорга юкъаметтиг хиларх а, Ша жІарах дІатохале, Цо уьш кечбеш а, иракарахІиттош а къамел дарх а лаьцна дуьйцу. Дерзош долчу тептаран кортош тІехь Іийса лацарх а, Цунна кхел ярх а, Иза жІарах дІатохарх а, юха Иза денваларх а, Шен мурдашна хьалха Иза хІоттарх а яздина ду.
Боьха лелаш схьалаьцначу зудчух долу дийцар (8:1-11) къовларш юкъа лаьцна ду, хІунда аьлча хьалха хиллачу тептаршна а, гочдаршна а тІехь цунах лаьцна хІумма а дац, ткъа цхьадолчу тептарша и дийцар кхечу меттехь даладо.
Яхьъяс боху, Дала леррина къобалвинчу Іийсагахула долу хедар доцучу дахаран совгІат, хІинца схьа а деана, Іийса – Иза некъ а, бакъдерг а, дахар а хиларх тешначаьрга кхочур ду. Яхьъян тептаран цхьа тамашийна билгало ю, денна хуьлуш а, лаьтташ а долу хІуманаш: хи а, бепиг а, серло а, Іу а, цуьнан уьстагІий а, кемсан таьлланг а, цуьнан стом а лаккхарчу синан мехаллица гайтар.
1
Дашах адам хилира
1Юьхьанца Дош дара.
И Дош Делехь дара.
И Дош Дела дара.
2И Дош юьхьанца Делехь дара.
3Дерриг а Дала цу Дашехула кхолла а кхоьллина,
И доцуш, кхоьллинчух хІумма а ца кхоьллина.
4Бакъдолу дахар Цунна чохь а дара,
и дахар адамашна серло а яра.
5И серло боданехь къега.
Бодано и серло эша а ца йина.
6Дала цхьа стаг ваийтира,
цуьнан цІе Яхьъя яра.
7Иза цу Серлонах тоьшалла дан веанера,
цуьнгахула цу Серлонах массо а адам тешийтархьама.
8Яхьъя ша Серло яцара,
ткъа иза Серлонна тоьшалла дан ваийтина вара.
9И бакъйолу Серло дуьнен чу йогІуш яра,
Цо муьлхха а адам серла а доккху
[1].
10Дуьненна юкъахь а дара и Дош,
Цуьнгахула дуьне а кхолладеллера,
амма дуьнен чуьра адамашна И ца девзира.
11Шен махка веара Иза,
ткъа шечара а И тІе ца ийцира.
12Ткъа, Ша тІе а эцна, Шех тешаш болчарна
Делан бераш хила бакъо елира Цо.
13Уьш я цІийх а, я дегІан лаамца а,
я стеган лаамца а хилла боцуш, Делах хилла бу.
14Дашах адам а хилира,
Иза адамашна юкъахь Іаш а дара.
ТІаккха тхуна гира Дас Шен цхьаъ бен воцучу КІантана делла олаллин нур.
Иза диканах а, бакъдолчух а вуьзна а вара.
15Яхьъяс
[2], Цунах лаьцна тоьшалла а деш, кхайкхадо: «ХІара ву ас шуна вийцинарг: „Сол тІаьхьа ВогІург, сол лакхара а хилла, дІахІоьттина, хІунда аьлча Иза сол хьалха а волуш вара“».
16Иза бакъдолчух а, диканах а вуьззина волу дела, вай саццаза схьаоьцура Цуьнан дикалла.
17ХІунда аьлча товрат-хьехамаш Муса-пайхамарехула белла бара, ткъа Делера долу бакъдерг а, дика а Дала леррина къобалвинчу Іийсагахула деана ду.
18Дела цхьанна а, цкъа а гина вац. Ткъа Шен Деца волчу, цхьаъ бен воцучу КІанта
[3] беана Делах болу кхаъ, Иза вайна вовза а вовзуьйтуш.
Яхьъя-пайхамаро Іийсах лаьцна тоьшалла дар
(Маттай 3:1-12;Марк 1:1-8;Лака 3:1-18)
19Ярушалаймера динан куьйгалхоша бахкийтинчу динан дайша а, Леви цІе йолчу тайпанан, Делан цІа чохь болх беш болчу наха а Яхьъяга хаттар дира: «Хьо мила ву?» – аьлла.
20Яхьъяс иштта тоьшалла дира, шен дашна тІера юха а ца волуш, ма-дарра дІа а олуш: «Со Дала леррина Къобалвинарг вац».
21Цуьнга юха а хаьттира: «Ткъа хьо мила ву? Эли-ЯхІу-пайхамар вуй хьо?»
«И вац со».
«Делахь билггала ван веза пайхамар ву хьо?»
«Вац», – аьлла, жоп делира Яхьъяс.
22ТІаккха цара элира Яхьъяга: «Ткъа хьо мила ву, дийцахьа тхуна, тхаьш хьуна тІе хьовсийначаьрга жоп далархьама. Хьайх лаьцна хІун олу ахь?»
23Яхьъяс жоп делира ЕшаІ-ЯхІу-пайхамаран дешнашца:
«Яьссачу аренгахь кхойкхучун аз ду со:
„Везачу Элана хьалхара некъ нисбе“».
24Ткъа Яхьъяна тІебахкийтинарш парушхойх бара.
25ТІаккха цара хаьттира Яхьъяга: «Хьо я Дала леррина Къобалвинарг а ца хилча, я Эли-ЯхІу а, я билггала ван веза пайхамар а воццушехь, нах хих чекх хІунда боху ахь?»
26Яхьъяс жоп делира цаьрга: «Ас шу хих чекхдоху. Амма шуна юкъахь лаьтташ Хьенех ву, шуна вевзаш воцу.
27Иза сол тІаьхьа вогІуш велахь а, со Цуьнан мачийн бахтарш дІадаста а хьакъ долуш вац».
28И дара Йордан-хин дехьа агІор йолчу Бет-ХІина олучу меттигехь, Яхьъяс нах хих чекхбохучохь.
Делан Іахар
29ШолгІачу дийнахь, шена тІевогІу Іийса а гина, Яхьъяс элира: «Хьажал, ХІара Дала, кху дуьненара адамийн къинош тІе а лаьцна, уьш дІадахьа баийтина Іахар бу.
30ХІара ву ас Шех лаьцна аьлларг: „Сол тІаьхьа вогІуш волу Стаг сол а лакхара ву, хІунда аьлча Иза сол хьалха волуш вара“.
31Суна а билггала ца вевзара Иза. Амма Иза исраилхошна вовзийтархьама, веанера со, нах хих чекхбохуш».
32Яхьъяс, тоьшалла а деш, элира: «Суна Делан Са гира кхокханан суьртехь стигалара доьссина, и Са Цунна тІехь дисира.
33Цкъа хІинццалц суна а билггала ца вевзара Иза, амма со нах хих чекхбаха ваийтинчу Дала элира соьга: „Делан Са а доьссина, Иза Шена тІехь дуьсуш гун верг хир ву хьуна цу Делан Синах адамаш дузон верг“.
34И суна ган а гира, ас тоьшалла а до Иза Делан КІант хиларх».
Іийсан дуьххьарлера мурдаш
35И хиллачу шолгІачу дийнахь Яхьъя юха а лаьтташ вара шен мурдех волчу шинца.
36ТІехволучу Іийсага а хьаьжна, Яхьъяс элира: «ХІара бу Дала баийтина Іахар».
37Цуьнан и дешнаш а хезна, Яхьъян ши мурд Іийсана тІаьхьахІоьттира.
38Юха а хьаьжна, и ши мурд Шена тІаьхьавогІу а гина, Іийсас хаьттира цаьрга: «Шуна хІун оьшу?»
Цара элира: «Рабби!», (Иза «Устаз!» бохург ду), «Хьо мичахь Іаш ву?»
39Іийсас оцу мурдашка элира: «Соьца дІа а дуьйлий, хьовса».
Мурдаш Цуьнца бахара. Царна гира И мичахь вехаш ву. И де Іийсаца даьккхира цара. ДоьалгІа сахьт
[4] доладеллера цу хенахь.
40Яхьъян дешнаш а хезна, Іийсана тІаьхьахІоьттинчу шиннах цхьаъ Іандар вара. Иза вара ШамІа-Кипин ваша.
41Іандара, цу сохьта шен ваша ШамІа схьа а лехна, элира цуьнга: «Тхуна Машахь карийна». (Иза «Дала леррина Къобалвинарг» бохург ду.)
42Іандара шен ваша ШамІа Іийсана тІевалийра. Іийсас, ШамІе а хьаьжна, элира: «Хьо Юнусан кІант ШамІа ву-кх. Хьох хІинца „Кипа“ эр ду». (Иза «тарх» бохург ду.)
Пилапах а, НатунаІилах а Іийсан мурдаш хуьлу
43ШолгІачу дийнахь Іийсана Галилай-махка ваха лиира. Іийсас, Пилап схьа а лехна, цуьнга элира: «Суна тІаьхьахІотта».
44Пилап а вара Іандар а, Кипа а схьаваьлла волчу Бет-Саида-гІалара.
45НатунаІил схьа а лехна, Пилапа элира цуьнга: «Мусас товрат тІехь бинчу хьехамашкахь а, пайхамарша яздинчу тептарш тІехь а вийцина Хилларг карийна тхуна. Иза ву Юсупан кІант Іийса, Ша Назарт-гІалара схьаваьлла волу».
46Ткъа НатунаІила элира: «Назартера цхьа а дика хІума дала а даьллий те?»
Пилапа жоп делира: «ГІой, хьо-хьуо хьажа», – аьлла.
47Шена тІевогІу НатунаІил а гина, Іийсас элира: «ХІара ву-кх шеца мекарло а йоцу бакъволу исраилхо».
48НатунаІила хаьттира Іийсага: «Со мичахула вевза Хьуна?»
Іийсас жоп делира цуьнга: «Хьо инжиран дитта кІел Іаш волуш, Пилап хьоьга кхайкхале дуьйна а, Суна хьо гуш а вара, вевзаш а вара».
49НатунаІила элира Іийсага: «Рабби! Хьо Делан КІант ву-кх. Хьо ву-кх Исраилан халкъан Паччахь».
50Іийсас элира цуьнга: «Ас хьо инжиран дитта кІел гина аларна тийши хьо Сох? Кхин а, цул тІех гІуллакхаш а гур ду хьуна».
51Кхин а элира Іийсас: «Баккъалла а боху Ас шуьга: ДІаеллаелла стигалш а, Адамийн КІант волчу Суна тІе охьадуьссуш а, хьаладуьйлуш а Делан маликаш а гур ду шуна».
2
Кхана-юьртахьа зуда ялийна меттиг
1ТІаккха кхоалгІачу дийнахь Галилай-махкара Кхана-юьртахь зуда ялош хІоттийна той дара. Іийсан нана а яра цигахь.
2Цига кхайкхина бара Іийса а, Цуьнан мурдаш а.
3ТІаккха, той дІа а дохале, чагІар чекхдолу а гина, Іийсан нанас элира Цуьнга: «ЧагІар чекхдели-кх кхеран».
4Ткъа Іийсас элира: «Нана, Суна тІе хІунда дуьллу ахьа и гІуллакх? Сан хан хІинца а тІееана яц».
5ТІаккха ялхошка нанас элира: «Цо шайга де аьлларг дерриг а де».
6Цигахь лаьтташ тІулгах йина ялх кхаба яра. Цу кхабанаш чу иттех-пхийттех саьхьан барам хиллал хи тарлора. Жуьгташа куьйгийн цІанонна а, юург лелочу пхьегІашна а лелош дара и хи.
7Іийсас ялхошка элира: «И кхабанаш хих юза». Цара уьш тІеххалц хих юьзира.
8ТІаккха кхин а элира Іийсас цаьрга: «Кхаби чуьра чагІар а доттий, иза той дІакхоьхьуш волчуьнга кховдаде». Ялхоша чагІар тІедаьхьира.
9Той дІахьочо чагІарх чам баьккхира. Ткъа и чагІар хих даьккхина дуй ялхошна бен ца хаьара. ТІаккха той дІахьочо зудаялийнарг шена тІекхайкхира.
10Зудаялийначуьнга цо элира: «Массара а хьалха дика чагІар ло мала, ткъа нах бехначул тІаьхьа вониг ло. Ахь дика чагІар хІинццалц ма-латтийна?»
11Иштта Галилай-махкара Кхана олучу юьртахь дІадолийра Іийсас тамашийначу гІуллакхийн билгалонаш гайтар. Шен Делера болу олаллин ницкъ гайтира Цо, тІаккха тийшира Іийсах Цуьнан мурдаш.
12Цул тІаьхьа Іийса Къапарнаме веара. Цуьнан нана а, Цуьнан вежарий а, Цуьнан мурдаш а баьхкира Цуьнца цига. Масех де даьккхира цара цигахь.
Делан цІийнан керт цІанъяр
13«Пасахь» олу жуьгтийн деза де тІедогІуш дара. ТІаккха Іийса Ярушалайме веара.
14Делан цІийнан керта веача, цигахь Іийсана гира стерчий а, уьстагІий а, кхокхарчий а духкуш берш. Ахчанаш хуьйцуш берш а бара цу кертахь хиъна Іаш.
15ТІаккха тІийрагех муш а бина, уьш массо а аралаьхкира Іийсас шайн уьстагІашца а, стерчашца а. ГІопастанаш дІа а карчийна, ахча хуьйцучеран ахчанаш а охьаэгийра Цо.
16Кхокхарчий духкучаьрга а элира Іийсас: «ДІадаха хІорш кхузара! Ма диэ Сан Ден цІийнах йохкаэцаран цІа!»
17ТІаккха Іийсан мурдашна Делан Йозанаш тІехь яздинарг дагадеара: «Хьан цІийне болчу хьагамо Сан кийра багабо».
18Цунна дуьхьал динан куьйгалхоша элира Іийсага: «Иштта хІума дан хьайн олалла дуй хоуьйтуш хІун тамашийна билгалонаш гойтур яра Ахь тхуна?»
19Іийсас жоп делира царна: «Аш хІара Делан цІа дохаде, ткъа Ас кхаа дийнахь дина дІахІоттор ду иза», – аьлла.
20ТІаккха динан куьйгалхоша элира Цуьнга: «ХІара Делан цІа шовзткъе ялх шарахь дина дІахІоттийна, ткъа Ахь кхаа дийнахь дІахІоттор ду иза?»
21Амма Іийсас Делан цІийнах лаьцна бохург Шен дегІах лаьцна бохург дара.
22Іийса веллачуьра денвича, Цуьнан мурдашна Цо аьлла и дешнаш дагадеара. ТІаккха тийшира уьш Делан Йозанех а, Іийсан дашах а.
Іийсана массо а адам девза
23Пасахьан дезачу дийнахь, Іийса Ярушалаймехь волуш, Цо деш долчу тамашийначу гІуллакхийн билгалонаш а гина, дукхахберш тийшира Цунах.
24Амма Іийсас Ша цхьанна а кІорггера ца вовзуьйтура, хІунда аьлча Цунна уьш берриш бевзаш а бара, церан дегнаш гуш а дара.
25Цундела Іийсага цхьана а адамах лаьцна тоьшаллаш дан оьшуш дацара. Цунна Шена хаьара адамна чохь дерг.
3
Іийса а, Нукха-Деми а
1Нукха-Деми цІе йолу парушхойх цхьа стаг вара. Жуьгтийн коьртачу кхеташонан декъашхо вара иза.
2Нукха-Демис, буьйсанна Іийса волчу а веана, элира Цуьнга: «Рабби! Хьо Дала ваийтина устаз вуй хаьа тхуна. ХІунда аьлча шеца Дела ца хилча, цхьаьнгге а гайталур яц и Ахь гойтуш йолу тамашийначу гІуллакхийн билгалонаш».
3Іийсас жоп делира цуьнга: «Баккъалла а боху Ас хьоьга, адам юха шолгІа ца кхолладелча, хаалур дац цунна Делан Олалла».
4Нукха-Демис элира Іийсага: «Цкъа къанделла адам шолгІа муха кхоллалур ду? Юха шен ненан кийра а ваьлла, кхоллавала-м ца веза иза?»
5Іийсас жоп делира: «Баккъалла а боху Ас хьоьга, нагахь санна адам хих а, Делан Синах а кхолла ца делча, тІелоцийла дац цуьнан Делан Олалла.
6Адамийн бераш адамех хуьлу, ткъа Делан бераш Делан Синах бен ца хуьлу.
7Хьо цец ма вала Ас хьайга аьллачух: „Шун шолгІа кхолладала деза“, – аьлла.
8Делан Са мох санна ду. Иза шена луъучухула лела. Механ гІовгІа хеза, ткъа иза мичара богІу а, мича боьду а ца хаьа. Иштта хуьлу хІора а Делан Синах кхоллавелларг а».
9«Ткъа иза муха хилало?» – хаьттира Нукха-Демис Іийсага.
10Іийсас жоп делира цуьнга: «Хьуо исраилхойн Іелам стаг воллушехь, иза а ца хаьа-кх хьуна?
11Баккъалла а боху хьоьга, оха тхайна хуург а дуьйцу, тхайна гиначух тоьшалла а до, ткъа аша тхан и тоьшаллаш тІе ца лоцу.
12Ас шайга лаьттахь долчух аьлча а, шу ца тешча, стигалшкахь долчух лаьцна дийцича, муха тешар ду шу?
13Адамех цхьа а стигалшка хьала а ца ваьлла, Адамийн КІант бен стигалшкара охьа а ца воьссина.
14Яьссачу аренгахь волуш Муса-пайхамаро хьаладаьккхинчу лаьхьанан суьрте терра Адамийн КІант а ву хьалаваьккхина хила везаш,
15Цунах тешнарш Дела волчохь хедар доцучу дахаре кхачийтархьама».
16ХІунда аьлча Шен цхьаъ бен воцу КІант дІаваллал дезна Далла хІара дуьне, муьлхха а Цунах тешнарг, хІаллак а ца хуьлуш, Ша волчохь долчу хедар доцучу дахаре кхачийтархьама.
17Дуьненна кхел ян ца ваийтинера Дала Шен КІант, ткъа Цуьнгахула дуьне кІелхьардалийтархьама ваийтинера.
18Цунах тешначунна кхел яц. Ткъа Цунах ца тешначунна кхел йина ю, иза Делан цхьаъ бен воцучу КІантах цатешарна.
19Кху дуьнен чу Делах йолу серло яьржина, амма адамашна серлонал бода беза, шаьш до гІуллакхаш Далла хьалха вон долу дела.
20ХІунда аьлча хІора вон дечунна серло ца еза, иза серлонга а ца воьду, шен вон гІуллакхаш гучу ца далийтархьама.
21Ткъа Делах долчу бакъдолчуьнца вехаш верг серлонга волу, ша деш долу гІуллакхаш Делан гІоьнца деш хилар гайтархьама.
Іийса а, Яхьъя-пайхамар а
22Цул тІаьхьа Іийса а, Цуьнан мурдаш а ЯхІуд-махка баьхкира. Уьш цигахь, адамаш хих чекхдохуш, севцира.
23Цу хенахь Яхьъя а вара нах хих чекхбохуш. Шалейм олучу меттигна гена йоцучу Іейнан-юьртахь дара иза. Цигахь алссам хи дара, цундела наха шаьш Яхьъяга хих чекхбохуьйтура,
24хІунда аьлча цу хенахь Яхьъя хІинца а набахти чу воллаза вара.
25Яхьъян мурдашна а, жуьгтийн динан куьйгалхочунна а юкъахь къовсам хилира. И къовсам баьллера хица цІано яран хьокъехь дино тІедиллина долчух.
26ТІаккха, Яхьъяна тІе а баьхкина, цара элира: «Устаз, хьо Йорданан вукху агІор волуш, хьоьца хилла волу, ахь Шех тоьшалла динарг а ву-кх нах хих чекхбохуш. Ткъа массо адам Цунна тІеоьхуш ду».
27Яхьъяс жоп делира: «Адамо хІумма а шена тІелаца йиш яц, нагахь санна иза цунна стигалшкара Дала делла дацахь.
28Шу шаьш а теш дар-кх ас шуьга аьллачунна: „Со Дала леррина Къобалвинарг вац. Со Цунна хьалхара некъ кечбан ваийтина Дала“.
29Нускал а далийначун долахь хуьлу, ткъа зудаялийначун доттагІа а хуьлу зудаялийначунна уллохь Іаш, цунна хьалхара гІуллакх а деш. Хазахетарх вуьзна хуьлу иза, зуда ялийна волу шен доттагІа чувогІуш, цуьнан аз хезча. И сан хазахетар хІинца кхочушхилла.
30Иза вазвала веза, ткъа со лахвала веза».
31Лакхара ОхьавогІург массарал а лакхара ву. Кху Лаьттара ваьлларг Лаьттара ву, цо Лаьттахь долчух лаьцна дуьйцу. Ткъа стигалара Веанарг массарал а лакхара ву.
32Шена гиначух а, хезначух а тоьшалла до Цо, ткъа Цуьнан тоьшаллаш цхьаммо а тІе ца лоцу.
33Цуьнан тоьшаллаш тІелаьцначо шен мухІар тохарца чІагІдо Дела бакъхилар.
34ХІунда аьлча Ша Дала Ваийтинчо Делан дешнашца дуьйцу, Дала иза барам боццуш Шен Сих вуьзна дела.
35Дена Шен КІант веза. Цо массо а хІума Шен КІентан кара дІаделла.
36КІантах тешачунна Дела волчохь хедар доцу дахар хир ду. Ткъа КІантана муьтІахь ца хуьлучунна цкъа а гур дац и дахар, амма Делан оьгІазло а йолуш ю цунна тІехь
[5].
4
Іийса а, шамранхойн зуда а
1Шена тІаьхьахІуьтту мурдаш а, шаьш хих чекхбохуьйту нах а Яхьъяна тІаьхьахІиттинчарал совбовлар парушхошна хааделлий хиъча, Іийсас ЯхІуд-мохк битира.
2Ткъа нах хих чекхбахар Іийсас Ша ца дора, иза Цуьнан мурдаша дора.
3Іийса, ЯхІуд-мохк битина, юха а Галилай-махка вахара.
4ТІаккха Шамран-махкахула чекхвала дезара Цуьнан.
5Иштта Іийса Шамран-махкара Суьхьар олучу юьрта кхочу. Якъуба шен кІантана Юсупна деллачу лаьттана юххехьа яра и юрт.
6Цигахь Якъуба яьккхина гІу яра. Иштта, некъ а бина, кІад а велла, оцу гІуна уллохь хиъна Іаш вара Іийса. Иза де юккъе дахана хан яра.
7Цу гІуна чуьра хи схьаэца цхьа шамранхойн зуда еара. Іийсас элира цуьнга: «Мала хи лохьа Суна».
8Цу хенахь Іийсан мурдаш яа хІума эца юьрта баханера.
9Шамранхочо Іийсага элира: «Хьо жуьгти воллушехь, соьга, шамранхочуьнга, хи хІунда доьху Ахь?» (Цу хенахь жуьгтийн шамранхошца уьйр яцара
[6].)
10Іийсас иштта жоп делира цуьнга: «Дала дина дика а хьайна довзахьара, хьайга хи доьхург мила ву а хаьахьара, ахь-айхьа доьхур дара Цуьнга хи. Ткъа Цо хьуна „дийна долу хи“ лур дара».
11ТІаккха цу зудчо элира: «Эла, Хьан и хи схьаэца пхьегІа а ма яц, ткъа хІара гІу кІорга а ма ю. Мичара ду Хьоьгахь „дийна хи“?
12Хьо хІун, вайн дел Якъубал а лакхара ву, цо ша а, цуьнан кІенташа а, цуьнан хьайбанаша а хи мийлина хилла йолу хІара гІу тхуна елла волчу?»
13Іийсас элира цуьнга: «ХІара хи мелларг юха а хьаглур ву,
14ткъа Аса шена лун долу хи мелча, иза цкъа а хьаглур вац. Амма Ас лур долу хи стагана чохь, Дела волчохь хедар доцучу дахаре доьдучу хин хьоста а хилла, дІахІуттур ду».
15Зудчо элира Іийсага: «Эла, лохьа суна и Айхьа дуьйцу хи, со хьогах ца хилийта а, со кхуза хІара хи кхехьа ца эхийта а».
16Іийсас зудчуьнга элира: «Яло, хьайн майра а валош, юха схьайола кхуза».
17Зудчо жоп делира: «Сан майра вац».
«Нийса боху ахь, хьан майра вац.
18ХІунда аьлча хьан пхи майра хилла, ткъа хІинца хьоьца Іаш верг хьан майра вац. Иза нийса элира ахьа», – элира Іийсас.
19ТІаккха зудчо элира: «Эла, го суна Хьо пайхамар хилар.
20Тхан дай Далла Іибадат дан кху лам тІе богІура, ткъа аша и Іибадат дан деза меттиг Ярушалаймехь ю боху».
21Іийсас элира цуьнга: «Тешалахь Сох, зуда. ТІейогІуш ю и зама, адамаша шаьш Дена до Іибадат я кху лам тІехь а, я Ярушалаймехь а дан ца дезаш.
22Шуна-м шайна а ма-дарра ца хаьа, шаьш Хьанна Іибадат до. Ткъа тхуна хаьа тхаьш Хьанна Іибадат до, хІунда аьлча кІелхьардовлар жуьгташкара ма ду.
23Амма тІейогІуш ю и зама, тІееана а яьлла иза, шаьш баккъалла а Дена Іибадат дечу наха, синца а, бакъдолчуьнца а Іибадат деш. ХІунда аьлча иштта Іибадат дийраш лоьху Шена Дас.
24Дела Ша а Са ду. Цундела Цунна Іибадат деш болчара синца а, бакъдолчуьнца а Іибадат дан деза».
25Зудчо элира Цуьнга: «Суна хаьа Машахь вогІур вуй». – (Иза «Дала леррина Къобалвинарг» бохург ду). – «Ша веача, Цо дерриге а хьоьхур ду тхуна».
26Іийсас элира: «Хьоьца къамел деш волу Со ву-кх И Къобалвинарг».
27Цу хенахь Цуьнан мурдаш схьабаьхкира. Уьш цецбевллера, Іийсас зудчуьнца къамел деш шайна гича. Делахь а мурдех цхьаммо а ца хаьттира Цуьнга: «Хьуна хІун лаьа?» я: «Ахь стенах лаьцна къамел до оцу зудчуьнца», – аьлла.
28ТІаккха, шен хи кхоьхьу кхаба а йитина, юьрта а яхана, оцу зудчо нахе элира:
29«ГІой, хьовсал, ас сайн дахарехь мел динчух лаьцна соьга схьадийцинчу Стаге. Дала леррина Къобалвинарг-м вац те Иза?»
30Юьртара ара а бевлла, и нах Іийсана тІе бахара.
31Цу хенахь мурдаша дехар дира Цуьнга: «Рабби, хІума яахьа!» – аьлла.
32Ткъа Іийсас элира цаьрга: «Шуна хІун ю а ца хууш йолу яа хІума ю Соьгахь».
33ТІаккха мурдаша вовшашка элира: «Цхьаммо яа хІума-м ца еана те Кхунна?»
34Іийсас элира цаьрга: «Сан кхача бу Со Ваийтинчун лаам кхочушбар а, Цуьнан гІуллакх чекхдаккхар а.
35Ялта дІадуьйчу хенахь: „Кхин а цхьа биъ бутт баьлча, ялта хьокху хан тІейогІур ю вайна“, – ца олу аша? Иштта Аса а боху шуьга: шайн бІаьргаш дІа а беллий, кхаш тІе хьовсал, ма кхиъна и ялта хьакха хІинца.
36Ялта хьокхучо шена догІург схьаоьцу, Дела волчохь хедар доцучу дахаре стом а гулбеш, ялта дІадуьйчунна а, хьокхучунна а цхьаьна хазахетар хилийтархьама.
37ХІунда аьлча нийса боху кицано: „Цхьаммо ялта дІадоь, вукхо хьокху“.
38Аша шаьш къа ца хьегначу кха тІе ялта хьакха дахийтина Аса шу. Кхечара къахьегна, ткъа аша цара къахьегначу кха тІера ялта гулдина».
39Цу гІалара дуккха а шамранхой тийшира Іийсах, оцу зудчо шайга тоьшалла а деш: «Сайн дахарехь ас мел динчух лаьцна схьадийцира Цо соьга», – аьлла дела.
40Цундела Іийса волчу баьхкира и шамранхой. Цара, шайца саца аьлла, дийхира Іийсага. ТІаккха Іийса шина денна цаьрца сецира.
41Іийсан дош бахьана долуш кхин а, хьалхачул а сов, нах тийшира Цунах.
42Ткъа цу зудчуьнга цара элира: «Хьалха ахь дийцарна тийшира тхо. ХІинца тхуна тхаьшна а Цо дуьйцург хезна а дела, и Стаг баккъалла а дуьне кІелхьардоккхург вуй го а дела, теша тхо Цунах».
Хьаькаман кІант туовар
43И ши де чекхдаьлча, Іийса, цигара ара а ваьлла, Галилай-махка вахара.
44ХІунда аьлча Іийсас Ша тоьшалла дира, пайхамарийн шаьш схьабаьллачу махкахь сий ца до аьлла.
45Іийса Галилай-махка веача, галилайхоша а тІеийцира Иза. ХІунда аьлча царна гинера Ярушалаймехь дезачу дийнахь Іийсас дина гІуллакхаш. Галилайхой а баханера цу Пасахь-дийнахь Ярушалайме.
46Иштта Іийса юха а Галилай-махкара Кхана олучу юьрта веара, Ша цкъа хих чагІар дина хиллачу меттиге. Цу хенахь Къапарнамехь цхьа стаг вара, ша паччахьан белхало а волуш. Цуьнан кІант цомгуш вара.
47Іийса ЯхІуд-махкара Галилай-махка веана аьлла, хезира цу стагана. ТІаккха, Іийсана тІе а веана, цу стага дийхира Цуьнга, шеца дІа а веана, и кІант туовар. ХІунда аьлча и кІант вала герга вара.
48ТІаккха Іийсас цу стаге элира: «Я тамашийначу гІуллакхийн билгалонаш, я Іаламаташ ца гича, тешар дац-кх шу Сох».
49Ткъа цу стага дийхира Іийсага: «Эла, сан кІант велла дІавалале, тІеволахьа!» – аьлла.
50Іийсас элира цуьнга: «ДІагІо, хьан кІантана гІоле ю».
Іийсас аьллачух теша а тешна, и стаг дІавахара.
51Иза цІа воьдуш, дуьхьалбогІучу леша: «Хьан кІантана гІоле ю», – элира.
52Стага хаьттира цаьрга: «Маца хена дуьйна гІоле хила йолаелира кІантана?»
Леша жоп делира: «Селхана, делкъахенахь, цхьа сахьт даьлча, дагар дІаделира цуьнан», – аьлла.
53ТІаккха хиира кІентан дена, иза шега Іийсас: «Хьан кІантана гІоле ю», – аьллачу хенахь хиллий. ТІаккха и стаг а, цуьнан цІахь мел берш а тийшира Іийсах.
54Иштта, Ша ЯхІуд-махкара Галилай-махка веача, шолгІа а тамашийначу гІуллакхийн билгало гайтира Іийсас.
5
Бет-Хьасда Іомана уллохь стаг туовар
1Цул тІаьхьа Ярушалаймехь жуьгтийн цхьа деза де даздеш дара. Іийса а веара цига.
2Ярушалаймехь УьстагІийн ков олучу меттехь баьккхина луьйчу цхьа Іам бу. Цунах Іебархойн маттахь Бет-Хьасда
[7] олу. Цу Іомана гонах лаьтташ бІогІамийн пхи могІа бара, тІехула тиллина тхов а болуш.
3-4Оцу Іомана тІедоьлхучу некъаш тІехь Іохкуш Іаламат дукха цомгуш болу нах хуьлура. Царна юкъахь бара бІаьрзенаш, астагІнаш, заьІапнаш
[8].
5Иштта, ткъе берхІитта шарахь шен цамгаро хьийзош волу цхьа хьенех а вара цигахь.
6И стаг цигахь Іуьллуш а гина, иза дукха хенахь дуьйна цомгуш вуйла а хиъна, Іийсас хаьттира цуьнга: «Могуш хила лаьий хьуна?»
7Ткъа цомгушчо элира Іийсага: «Эла, Іома чуьра хи, меттах а даьлла, дІасадаьржачу хенахь со цу чуваккха цхьа а вац-кх сан. Ткъа со хи чувала воллучу хенахь, кхин цхьаъ сол хьалха волу-кх».
8Іийсас элира цомгушчуьнга: «ХьалагІатта, хьайн мотт-гІайба схьа а эций, дІаволало».
9И стаг, цу сохьта туо а велла, шен мотт-гІайба схьа а эцна, дІаволавелира. Иза Далла леринчу шоьтан дийнахь дара.
10Цундела динан куьйгалхоша цамгарх товеллачуьнга элира: «Тахана Далла лерина шоьтан де ду, хьайн мотт-гІайба дІабаккха а бакъо ма яц хьан».
11Ткъа цо жоп делира яхІудхошка: «И со Товинчо элира-кх соьга: „Хьайн мотт-гІайба схьа а эций, дІаволало“».
12ТІаккха цара хаьттира товеллачуьнга: «Мила ву хьоьга, мотт-гІайба схьа а эций, дІаволало аьлла и Стаг?»
13Ткъа товеллачунна Иза мила ву ца хаьара. ХІунда аьлча, кхузахь адам алссам хиларна, аьтту а баьлла, Іийса къайлавелира.
14Цул тІаьхьа и стаг Делан цІийнан кертахь а карийна, Іийсас элира цуьнга: «ХІинца хьо цамгарх товелла, ткъа кхин къинош ма летаделахь, хьайна кхин цул а вониг ца хилийтархьама».
15ТІаккха цу стага, вахана, динан куьйгалхошка ша Товинарг Іийса вуй дІахаийтира.
16Цундела, Іийсас и стаг туовар Далла лерина шоьтан дийнахь дина аьлла, динан куьйгалхой Іийсана дуьхьалбевлира.
17Ткъа Іийсас элира цаьрга: «Сан Дас тахханалц а болх беш бу, Аса а бо и болх».
18Іийсас иза аларна, Иза вен кхин а чІогІа тІаьхьабевлира динан куьйгалхой. ХІунда аьлча Далла лерина шоьтан де ца лерина а ца Іаш, Делах Шен Да ву а аьлла, Ша Делаца вуьстинера Іийсас.
КІентан олалла
19Ткъа Іийсас жоп делира царна: «Бакъдерг боху Ас шуьга, Шен Дас дийриг гуш ца хилча, Шеггара хІумма а дойла дац КІентан. ХІунда аьлча Шен Дас дийрриг до КІанта а.
20Дена Шен КІант веза, цундела Ша мел дийриг дерриг а гойту Дас КІантана. Шу цец а дохуш, кхин а сов гІуллакхаш гойтур ду Дас Цунна.
21ХІунда аьлча Шен Дас белларш денбаре терра, иштта КІанта а Шена луъург денво.
22Адамашна тІехь кхел яр, Ша а ца деш, Шен КІентан кара дІаделла Дас,
23массаьрга а, Да лоручу тайпана, КІант а ларийтархьама. ХІунда аьлча КІант ца лоручо Иза ваийтина волу Да а ца лору.
24Бакъдерг боху Ас шуьга: Сан даше ладугІуш а, Со Ваийтинчух тешаш а волчун Дела волчохь хедар доцу дахар ду. Къематан дийнахь царна тІехь кхел яц, ткъа, беллачуьра ден а белла, Делаца долчу бакъдолчу дахаре кхаьчна уьш.
25Бакъдерг боху Ас шуьга: тІейогІуш ю и зама, тІекхаьчна а яьлла, беллачарна Делан КІентан аз а хезар долуш, и хезнарш ден а лур болуш.
26ХІунда аьлча Ден а Ша-Шена чохь дахар хиларе терра, иштта Шен КІантана а делла Цо Ша-Шена чохь дахар хилар.
27Иза Адамийн КІант волу дела, кхел ян а бакъо елла Дала Цуьнан кара.
28Цец ма довлалаш цунах, хІунда аьлча тІейогІуш ю и зама, кешнаш чохь болчу массарна а Делан КІентан аз хезар долуш.
29ТІаккха, ден а белла, арабевр бу уьш. Царах дика гІуллакхаш динарш Дела волчохь хедар доцучу дахаре гІур бу. Ткъа шайн дахарехь вон гІуллакхаш динарш шайна кхел яйта денлур бу.
30Айса-Сайгара хІумма а дан йиш яц Сан. Аса, Сайна ма-хаззара, кхел йо, и Сан кхел бакъ а ю. ХІунда аьлча Аса Сайн лаам ца лоьху, амма Со Ваийтинчу Ден лаам кхочушбо».
Іийсах тоьшалла дар
31«Нагахь санна Аса-Айса Сайх тоьшалла дахь, и Сан тоьшалла кхоччуш дац.
32Сох тоьшалла дийриг Кхин ву. Цо Сох деш долу и тоьшалла бакъ дуйла хаьа Суна.
33Аша Яхьъяна тІе нах бахийтира, ткъа цо билггал долчу бакъдолчух тоьшалла дира.
34Адамо дина тоьшалла оьшуш вац Со-м, амма шу кІелхьардовлийта боху Аса шуьга хІара.
35Яхьъя богуш а, къегаш а болу стогар санна вара шуна. Ткъа шуна кІеззиг йолчу ханна цуьнан серлонгахь хазахетар хила лиира.
36Амма Сан тоьшалла Яхьъян тоьшаллел а сов ду. ХІунда аьлча Аса дан дезаш а долчу, Аса деш а долчу, Суна Сан Дас деллачу цу гІуллакхаша до Сох тоьшалла Сан Дас Со ваийтина хиларх.
37Со ваийтина волчу Сан Дас до Сох тоьшалла. Шуна-м я Цуьнан аз а ца хезна, я Цуьнан сибат а ца гина.
38Я Цуьнан кхаъ а шун даг чохь ца лаьтта, Цо Ваийтинчух шу ца теша дела.
39Делан Йозанаш толлу аш, уьш шаьш теллича, Дела волчохь хедар доцучу дахаре кхочур ду моьттуш. Ткъа Делан Йозанаша Сох тоьшалла ма-до.
40Амма шуна ца лаьа Суна тІаьхьахІитта, шайна Дела волчохь хедар доцу дахар хилийта.
41Адамашкара сий дар ца оьшу Суна.
42Амма Суна девза шу, шун дегнаш чохь Деле хила ма-безза безам боцийла а хаьа.
43Со Сайн Ден цІарах веана воллушехь, тІе ца оьцу аша. Ткъа цхьа кхиверг шен цІарах веача, иза тІеоьцур ву аша.
44Муха тешар ду шу, цхьаммо шайн сий дича, аша иза хазахетарца тІеоьцуш хилча? Ткъа цхьаъ бен воцучу Делера сий аша ца лоьху.
45Ма мотталаш Ас шу Далла хьалха бехке дийр ду. Шу бехке дан Муса-пайхамар хир ву, цунах дегайовхо йолуш Іаш долчу шуна.
46Шаьш Муса-пайхамарах тешаш хилча, Сох а тешар дара шу, хІунда аьлча Сох лаьцна яздинера цо.
47Амма нагахь санна цуьнан йозанех а шу ца тешча, Сан дешнех муха тешар ду шу?»
Пхи эзар стаг вузор
(Маттай 14:13-21;Марк 6:30-44;Лака 9:10-17)
6
1Цул тІаьхьа Галилай-Іоман дехьа болчу берда тІе вахара Іийса. Цу Іомах Тхьабара-Іам олу кхечу тайпана.
2Дукха адам тІаьхьахІоьттира Іийсана, хІунда аьлча царна гина хилла Цо цомгушчарна тІехь йина тамашийначу гІуллакхийн билгалонаш.
3Цкъа, лам тІе а ваьлла, цигахь Шен мурдашца Іаш вара Иза.
4Ткъа тІедогІуш дара «Пасахь» олу деза де.
5Юхахьаьжча, Іийсана гира Шена тІаьхьахІоьттина догІу дукха адам. ТІаккха Пилапе хаьттира Цо: «И адамаш дузо бепиг мичара оьцур дара вай?» – аьлла.
6Иза Пилап зерхьама элира Іийсас, ткъа Цунна Шена хаьара Ша дан леринарг.
7«Царна хІоранна кІез-кІеззиг бепиг кхачийта а, ши бІе динари ахча а тоьур дац-кх», – аьлла, жоп делира Пилапа.
8Ткъа Цуьнан мурдех цхьаммо, ШамІа-Кипин вашас Іандара, элира Іийсага:
9«Кхузахь цхьа кІант ву, цуьнгахь мекхан демах бина пхи хьокхам а, ши чІара а бу. Амма цунах хІун хир ю кху халкъана?»
10ТІаккха Іийсас элира: «Охьаховшабе и нах». Иза йоккха меттиг яра, хьалаяьлла дуккха а буц а йолуш. Цу тІе пхи эзар стаг охьахиира.
11Іийсас, и бепиг схьа а эцна, Далла хастам а бина, мурдашка дІакховдийра, ткъа цара иза охьахевшинчарна дІадийкъира. Иштта царна деззачул чІерий а дийкъира.
12Нах буьзначул тІаьхьа, Іийсас Шен мурдашка элира: «Йисина юьхкаш схьагулъе, цхьа а хІума эрна ца дайта».
13ТІаккха и нах яа хІума йиъна бевлча, царах йисина йолу оцу мекхан деман пхеа баьпкан юьхкаш схьа а гулйина, мурдаша шийтта тускар дуьзира.
14Цул тІаьхьа, Іийсас йина тамашийна гІуллакхан билгало а гина, наха олура: «ХІара ву-кх и дуьнен чу ван веза бакъволу Пайхамар».
15Ткъа нах, схьа а баьхкина, Шех паччахь вархьама Ша схьалаца бохкий а хиъна, Іийса юха а Ша цхьаъ лам тІе дІавахара.
Іийса хи тІехула дІавоьду
(Маттай 14:22-33;Марк 6:45-52)
16ТІаккха суьйре тІееача, Іийсан мурдаш Іам тІе баха чубиссира.
17Хинкеман чу а хиъна, Іоман вукху агІор йолчу Къапарнам олучу гІала баха бевлира уьш. Бода а боьллера, амма Іийса хІинца а схьа ца веанера.
18ЧІогІа мох баларна, хІорд карзахбаьллера.
19Иштта мурдаша, хІорда тІехула дІабоьлхуш, пхи чаккхарма гергга некъ бира. ТІаккха, шайн хинкеманна тІекхоччуш волу, хин тІехула гІаш вогІу Іийса гира царна. Уьш кхерабелира.
20Ткъа Іийсас элира цаьрга: «Со ву шуна иза! Ма кхера!»
21Іийса хинкеманна чуваккха бохкуш бара мурдаш, ткъа хинкема цу сохьта хІорш тІебоьлхуш болчу хин йисте кхечира.
Іийса ду дахаран бепиг
22ШолгІачу дийнахь Іоман вукху агІор гулбеллачу нахана гира и цхьаъ бен хинкема цигахь ца хилар а, Іийса Шен мурдашца цу хинкеман чу ца валар а. Ткъа мурдаш, Іийсах дІа а къаьстина, хинкеман чохь шаьш дІабахара.
23ТІаккха Везачу Эло хастам бина, Дала беркате дина бепиг наха диинчу метте, кхин а хинкеманаш кхечира Тхьабара-гІала олучу меттигера.
24ТІаккха нахана кхузахь я Іийса а, я Цуьнан мурдаш а цахилар гира. Уьш, Іийса лоьхуш, хинкеманаш чу а хевшина, Къапарнаме баьхкира.
25Ткъа шаьш кхаьчначу Іоман дуьхьаларчу берда тІехь Іийса шайна карийча, цара элира Цуьнга: «Рабби! Хьо маца кхаьчна кхуза?»
26Іийсас жоп делира царна: «Бакъдерг боху Ас шуьга: Шайна тамашийначу гІуллакхийн билгалонаш гарна ца лоьху аша Со, ткъа шаьш бепиг а диъна дузарна лоьху.
27Кху дуьнен чуьра телхар болчу кхачанна къа ма хьега. Амма шаьш Дела волчохь хедар доцучу дахаре кхачош болу, Адамийн КІанта шайна лур болу кхача лаха, хІунда аьлча Дала Шен мухІар таІорца тоьшалла до Цунах».
28ТІаккха наха Іийсага хаьттира: «Муха лела деза те тхо, Далла лерина гІуллакхаш кхочушдархьама?»
29Іийсас жоп делира царна: «Далла лерина гІуллакх кхочушдар ду Дала Ваийтинчух шу тешаш хилар».
30ТІаккха цара Іийсага элира: «ХІун тамашийначу гІуллакхийн билгало гойту Ахь тхуна, и ган а гина, тхо Хьайх тешийтархьама? ХІун гойтур дара Ахь?
31Тхан дайша яьссачу аренгахь стигалан кхача биъна, яздина ма-хиллара:
„Стигалшкара доссийна бепиг делира царна даа“».
32ТІаккха Іийсас элира цаьрга: «Муса-пайхамаро ца делла шуна стигалшкара охьадаийтина бепиг, амма Сан Дас луш ду и бакъдолу стигалшкара охьадоуьйту бепиг.
33ХІунда аьлча Делан бепиг ду, стигалшкара охьа а догІуш, дуьненна дахар а луш долу бепиг».
34ТІаккха наха элира Іийсага: «Эла, лохьа тхуна иштта бепиг гуттар а!»
35Ткъа Іийсас элира цаьрга: «Со дахаран бепиг ду шуна. ХІунда аьлча Суна тІевогІург цкъа а мацлур вац, Сох тешаш верг цкъа а хьаглур вац.
36Амма Ас аьлла шуьга: Со шуна гушшехь, шу Сох ца теша.
37Сан Дас Суна луш мел дерг Суна схьакхочур ду, ткъа Сайна тІевогІург Ас дІаэккхор вац.
38ХІунда аьлча стигалшкара схьа Сайн лаам кхочушбан веана вац Со, ткъа Со Ваийтинчун лаам кхочуш бан веана ву.
39Со Ваийтинчун иштта лаам бу: Цо Суна деллачу синойх Ас цхьа а ца дайар, амма тІаьхьарчу дийнахь и синош Ас дендар.
40ХІунда аьлча Сан Ден лаам бу, хІора а, Со КІант хилар а гуш, Сох тешнарг Дела волчохь хедар доцучу дахаре кхачор. Денвийр а ву Ас иза тІаьхьарчу дийнахь».
41«Со стигалара охьадоьссина бепиг ду», – Іийсас аларна, Цунна реза боцуш, хамталлаш ян буьйлабелира яхІудхой.
42ТІаккха цара хоьттура вовшашка: «Вайна девзаш долчу оцу ден-ненан, оцу Юсупан кІант Іийса вац Иза? Ткъа хІинца Цо и муха олу те: „Со стигалшкара веана“?»
43ТІаккха Іийсас элира цаьрга: «Хамталлаш ма е вовшашлахь.
44Цхьаннан а вогІийла дац Суна тІе, Со ваийтинчу Дас иза тІе ца оьзча. Ткъа Аса иза денвийр ву тІаьхьарчу дийнахь.
45Пайхамарийн цхьана тептар тІехь яздина ма-ду: „Берриш а Дала Іамор бу“, – аьлла. ХІора, Дас бохург а хезна, цунах кхетта верг вогІу Суна тІе.
46Иза дац ша Делера воцучу цхьанна Да гина бохург. Ша Делера волчу Цунна гина Да.
47Бакъдерг боху Ас шуьга: Тешаш волчун хир ду Дела волчохь хедар доцу дахар.
48Со дахаран бепиг ду.
49Шун дайша яьссачу аренгахь стигалара кхача биира, ткъа уьш белла.
50ХІара бепиг стигалшкара охьадогІу, муьлхха а и диънарг ца валийтархьама.
51Со стигалара охьадеана дахаран бепиг ду. И бепиг дуучун цкъа а хедар доцу дахар хир ду. Ткъа Ас лун долу бепиг Сан дегІ ду, дуьненан адамийн дахарх Ас дІалур долу».
52ТІаккха вовшашца къийса хІиттира яхІудхой. Цара бохура: «Вайга Шен дилха муха доуьйтур ду Цо?»
53Ткъа Іийсас элира цаьрга: «Баккъалла а боху Ас шуьга: Нагахь аша Адамийн КІентан дилха а ца даахь, Цуьнан цІий а ца малахь, дахар хир дац шуна чохь.
54Сан дилха а дууш, Сан цІий а молуш волчун Дела волчохь хедар доцу дахар хир ду. Иза Ас денвийр а ву тІаьххьарчу дийнахь.
55ХІунда аьлча Сан дилха а бакъболу кхача санна ду, Сан цІий а бакъдолу малар санна ду.
56Сан дилха а дууш, Сан цІий а молуш верг Соьца вехаш ву, ткъа Со цуьнца вехаш ву.
57Дийна волуш волчу Дас Со ваийтарна, Со а ву Деца доьзна дахар долуш. Иштта Сох кхача бууш волчун а Соьца доьзна дахар хир ду.
58ХІара стигалшкара охьадеана бепиг ду. Шун дайша диъначу баьпках тера дац иза. Иза дуъушехь, уьш беллера. Ткъа хІара бепиг дууш верг Дела волчохь даим а вехар ву».
59И къамел дира Іийсас Къапарнамехь гуламан цІа чохь, Ша нахана хьехамаш беш.
Дела волчохь хедар доцу дахар луш долу дешнаш
60И хьехамаш хезначу Іийсан мурдех дукхахболчара элира: «Хала ду и дош. Хьаьнга ладогІало цуьнга?»
61Амма Шен мурдаша реза боцуш гІам-гІим дойла Шен даг чохь хууш волчу Іийсас элира: «ХІокху дешнаша а вас йо шуна?
62Нагахь Адамийн КІант Ша хьалха хиллачу юхавоьрзуш шайна гича, хІун хетар ду те шуна?
63Делан Сино дахар ло, ткъа адаман дилханах цхьа а пайда бац. Ас шуьга аьллачу дешнашна чохь са а, дахар а доллу.
64Амма шуна юкъара цхьаберш тешаш бац».
ХІунда аьлча Іийсана хьалххе дуьйна а хаьара муьлш бу Шех цатешарш а, Шена тешнабехк хьан бийр бу а.
65ТІаккха кхин а элира Іийсас: «Цундела аьллера Ас шуьга, цхьа а валур вац Суна тІе, нагахь санна Сан Дас иза цунна делла дацахь».
66Цу хенахь дуьйна Іийсан дукхах болу мурдаш Цунах дІакъаьстира, кхин Цуьнца а ца лелаш.
67ТІаккха Іийсас Шен шийтта мурде элира: «Шуна а лаьий те дІакъаста?»
68Ткъа ШамІа-Кипас жоп делира Цуьнга: «Веза Эла, хьанна тІегІур дара тхо? Хьоьгахь ма-ду Дела волчохь хедар доцучу дахаран дешнаш.
69Теша а тешна, Хьо Дала Вазвинарг вуй хиира тхуна».
70Іийсас жоп делира царна: «Ас хаьржина вацара шу шийтта? Амма шуна юкъара цхьаъ иблис ду».
71Цо и элира ШамІа-Искархочун кІантах ЯхІудах лаьцна. ХІунда аьлча шийттаннах цхьаъ воллушехь, цо тІаьхьо тешнабехк бийр болуш бара Іийсана.
7
Іийсан вежарийн Цунах цатешар
1Цул тІаьхьа Галилай-махкахула лелаш вара Іийса. ЯхІуд-махкахула лела ца лаьара Цунна, цигара динан куьйгалхоша Ша вен лоьхий хууш.
2ТІедогІуш дара Кхалорийн деза денош
[9].
3ТІаккха Іийсан вежарша элира Цуьнга: «Кхузара дІа а валий, ЯхІуд-махка гІохьа, Айхьа деш долу гІуллакхаш Хьайн мурдашна а гайтархьама.
4ХІунда аьлча ша гІаравала лууш волчу цхьаммо а ша деш долу цхьа а гІуллакх къайлаха ца до. Нагахь Айхьа иштта гІуллакхаш деш хилча, дуьненна а Хьо вовзийта».
5ХІунда аьлча Іийсан вежарий а бацара Цунах тешаш.
6Цунна дуьхьал Іийсас элира цаьрга: «Сан хан хІинца а тІе ца кхаьчна, ткъа шун хан гуттара а ю.
7Кху дуьненна шу ца деза бахьана дац. Ткъа Со ца веза адамашна, Ас церан гІуллакхаш зуламе ду аьлла, тоьшалла до дела.
8Шу гІо шайна и деза де даздан. Сан хан хІинца а тІе ца кхаьчна дела, Со ца воьду цига
[10]».
9Цаьрга иза а аьлла, Іийса Галилайхь висира.
Дезачу дийнахь Іийса Ярушалайме вахар
10Амма Шен вежарий и деза де даздан дІабахча, Іийса а вахара цига, Ша ца гойтуш, къайлаха.
11Цу дезачу дийнахь динан куьйгалхой Иза лоьхуш бара. Цара хоьттура: «Мичахь ву Иза?» – бохуш.
12Нахана юкъахь дукха хабарш дара Іийсах лаьцна хезаш. Цхьаболчара: «Иза дика стаг ву», – олура, ткъа кхечара: «ХІан-хІа вац, Цо нах лебо», – олура.
13Делахь а динан куьйгалхойх шаьш кхерарна, цхьаммо а къайлаха бен ца дуьйцура Цунах лаьцна.
14Амма деза денош юккъе дахханчу хенахь Іийсас, Делан цІийнан керта а вахана, хьехамаш бира.
15Динан куьйгалхой цецбуьйлура: «Иза цхьанхьа а доьшуш ма ца гора, оццул хІума муха хаьа Цунна?» – бохуш.
16Іийсас, царна жоп луш, элира: «Ас бо хьехам Сан бац, ткъа Со Ваийтинчун хьехам бу.
17Цуьнан лаам кхочушбан луучунна хуур ду кху хьехамах лаьцна, Делера ду те иза, я Ас Сайгара боху те.
18Ша-шегара бохучо шена сийлалла лоьху. Ткъа Иза Ваийтинчун сийлалла лоьхург билггал бакъ ву, Цуьнца харцо яц.
19Муса-пайхамаро ца белла шуна товрат-хьехам? Ткъа шух цхьа а цу хьехамо ма-бохху ца лела. ХІунда лоьху аш Со вен дагахь?»
20Наха жоп делира: «Жин-м дац Хьуна чохь? Мила ву Хьо вен лоьхург?»
21Іийсас, кхин дІа а къамел деш, элира цаьрга: «Цхьа гІуллакх дира Ас, ткъа шу дерриш а цецдуьйлу.
22Муса-пайхамаро сунтдар тІедожийна шуна, (иза цуьнгара а доцуш, дайшкара схьадаьлла дара). Ткъа аша Далла леринчу шоьтан дийнахь а сунтдо бераш.
23Нагахь Муса-пайхамаран хьехамо бохург ца дохорхьама, бераш шоьтан дийнахь а сунтдеш хилча, Суна оьгІазло хІунда йо аша, Аса шоьтан дийнахь стаг верриг а цамгарх товина аьлла?
24Адамна тІехьаьжна ма е кхел, ткъа кхел бакъонца е».
И вуй те Дала леррина Къобалвинарг?
25Кхузахь болчу ярушалаймхойх цхьаболчара бохура: «ХІара-м вац те вен лоьхург?
26ХІинца ХІокхо, лечкъа ца деш, дерриг ма-дарра схьа ма дуьйцу, хІетте а Кхунна дуьхьал цхьаммо а хІума ма ца олу. Билггала ХІара Дала леррина Къобалвинарг ву аьлла, тешна бу те куьйгалхой?
27Амма вайна ХІара мичара схьавеана хаьа. Ткъа Дала леррина Къобалвинарг схьавеача, цхьанна а хуур дац, Иза мичара ву».
28ТІаккха Іийсас, аз а айдина, Делан цІийнан кертахь хьехамаш а беш, дІакхайкхийра: «Со а вевза шуна, Со мичара ву а хаьа шуна. Ткъа Со Сайгара веана вац. Со Ваийтинарг шуна ца вевза, Иза билггал бакъ воллушехь.
29Суна вевза Иза, Со Цунах схьаваьлла дела а, Цо Со ваийтина дела а».
30Іийса схьалацархьама лийхира наха, амма цхьанна а стага Цунна тІе куьг ца кховдийра, хІунда аьлча Цуьнан хан хІинца а тІе ца кхаьчнера.
31Ткъа тобанна юкъара дукхах болу нах тийшира Цунах. Цара бохура: «Дала леррина Къобалвинарг веача, Цо ХІокхо гайтинчул сов гойтур юй те тамашийна билгалонаш?»
32ТІаккха парушхошна Іийсах лаьцна дуьйцу иштта хабарш хезира тобанна юкъахь. Динан коьртачу дайша а, парушхоша а гІаролхой бахийтира Іийса схьалацийтархьама.
33ТІаккха Іийсас элира: «Кхин а кІеззигчу хенахь Іийр ву Со шуьца, цул тІаьхьа Со Ваийтинчунна тІе гІур ву Со.
34Со лоьхур ву аша, амма карор вац шуна Со, ткъа Со хир волчу метте шу дахкалур дац».
35ТІаккха динан куьйгалхоша вовшашка элира: «Вайна карор а воцучу, стенга ваха воллу те Иза? Вайн махкара дІа а бахана, грекахойн меттигашкахь Іаш болчу нахана тІеваха-м ца воллу те Иза? Цигарчу нахана хьехам бан лаьий те Цунна?
36ХІун маьІна ду те Цо аьллачу дешнийн: „Со лоьхур ву аша, амма карор вац шуна, ткъа Со волчу метте шу дахкалур дац“?»
«Дийначу хин» шовданаш
37Сийлахь-доккхачу дезачу денойн тІаьххьарчу дийнахь Іийсас, дІа а хІоьттина, кхайкхам беш, элира: «Шаьш хьогах долчара, Суна тІе а дуьйлий, мала шайна.
38Сох тешначун, Делан Йозанашна тІехь ма-аллара, кийрара „дийначу хин“ шовданаш оьхур ду».
39Иза Цо элира Шех тешаш болчара тІеоьцур долчу Делан Синах лаьцна. Ткъа царна чохь хІинца а Делан Са дацара, хІунда аьлча Іийса Дас сийлалла даза вара.
Адамийн тоба екъаялар
40И дешнаш шайна хезча, нахах цхьаболчара олура: «Иза билггал ван веза пайхамар ву-кх».
41Вукхара олура: «Иза Дала леррина Къобалвинарг ву». Кхечара: «Галилай-махкара вогІур ву ткъа Дала леррина Къобалвинарг?» – олура.
42«Делан Йозанаш тІехь а аьлла дацара Дала леррина Къобалвинарг, Дауд-паччахь схьаваьлла волчу Байтлахам-гІалара а волуш, Даудан хІух хир ву?»
43ТІаккха Іийса бахьана долуш адамийн тоба шина декъе екъаелира.
44Царах цхьаберш Іийса схьалаца лууш бара, амма цхьаммо а Цунна тІе куьг ца кховдийра.
Динан куьйгалхойн цатешар
45Иштта и бахана болу гІаролхой, юха а бирзина, динан коьртачу дайшна а, парушхошна а хьалха тІебаьхкира. Вукхара хаьттира: «Схьа хІунда ца валийна аша Иза?»
46Ткъа гІаролхоша жоп делира: «ХІинццалц цхьанна а стага ца дина-кх цу Стага динарг санна къамел».
47ТІаккха парушхоша элира: «Шу а Іеха-м ца дина те Цо? – аьлла. –
48Куьйгалхойх я парушхойх цхьа а гиний шуна Цунах тешна?
49Амма оцу тобанна товрат-хьехам ца бевза, цундела Делан неІалт ду царна тІехь».
50ТІаккха парушхойх волчу цхьаммо, хьалха Іийсана тІевогІуш хиллачу Нукха-Демис, элира:
51«Вайн товрат-хьехамо стаге ла а догІале, цо хІун леладо а хаале, кхел йо боху ткъа?»
52ТІаккха парушхоша Нукха-Демига жоп делира: «Хьо-м вац те Галилай-махкара? Талла а таллий, хьажа, тІаккха хуур ду хьуна, цхьа а пайхамар Галилай-махкара ца вогІий».
Нахаца лелаш йолу зуда схьалацар[11]
53ТІаккха хІора а шен-шен цІа дІавахара.
8
1Ткъа Іийса Зайт-диттийн лам тІе вахара.
2ТІаккха Іуьйранна Іийса юха а Делан цІийнан керта веара. Берриг нах оьхура Цунна тІе. Охьа а хиъна, Іийсас нахана хьехамаш бира.
3Цу хенахь Іелам наха а, парушхоша а цхьа зуда, сийсаза лелаш йоллучу хенахь тІе а кхаьчна, иза цу меттехь схьа а лаьцна, яла а йина, нахана юккъе дІахІоттийра.
4Цара Іийсага элира: «Устаз! ХІара зуда нахаца лелаш йоллучохь схьалаьцна ю.
5Ткъа Мусан хьехамо тІедиллина и санначарна тІулгаш кхоссар. ХІинца Ахь хІун эр дара?»
6И элира цара Іийса зерхьама а, Цуьнгара даьлла гІалат тІехтохархьама а. Ткъа Іийса, лохха охьа а таьІна, лаьттахь пІелгаца яздан волавелира.
7Ткъа цу наха Шега кхин а хеттарш дича, Іийсас, хьала а таьІна, элира:
«Шена тІехь къа доцучо уггар хьалха тІулг кхосса цунна тІе».
8Иза а аьлла, юха а охьатаьІна, лаьтта тІехь яздеш вара Іийса.
9Ткъа и дешнаш шайна хезча, цхьаъ вукхунна тІаьххье а воьдуш, баккхийнаш хьалха а бовлуш, уьш дІабахара. ТІаккха Іийса Ша висира цигахь, керта юккъехь лаьтташ йолчу зудчуьнца
10Корта хьала а айина, Іийсас элира цу зудчуьнга:
«Зуда, уьш мичахь бу? Цхьаммо а кхел ца йи хьуна?»
11Зудчо элира: «Цхьаммо а ца йи, Эла».
«Аса а ца йо хьуна кхел, – элира Іийсас. – ДІагІо хьайна, амма кхул тІаьхьа кхин иштта долу къинош ма летаде».
Іийса дуьненна елла серло ю
12Цул тІаьхьа юха а элира Іийсас нахе: «Со дуьненна елла серло ю. Суна тІаьхьахІоьттинарг бодашкахь лелар вац, амма цуьнан бакъдолчу дахаран серло хир ю».
13ТІаккха парушхоша элира Цуьнга: «Айхьа-Хьайх тоьшалла до Ахь, цундела Хьан тоьшалла кхоччуш дац».
14Ткъа Іийсас, жоп луш, элира цаьрга: «Аса Айса-Сайх тоьшалла деш делахь а, Сан тоьшалла кхоччуш ду. ХІунда аьлча Суна хаьа, Со мичара веана а, стенга воьду а, ткъа шуна ца хаьа, я Со мичара веана а, я Со стенга воьду а.
15Аша адамийн ламасташка хьаьжжина кхел йо, ткъа Аса цхьанна а кхел ца йо.
16Нагахь Ас кхел еш елахьара, Сан кхел бакъ хир яра, хІунда аьлча Со цхьаъ вац, амма Со ваийтина Да а ву Соьца.
17Шун товрат-хьехамна тІехь а яздина ду, шина стага дина тоьшалла бакъ ду аьлла.
18Ткъа Сайх тоьшалла Ас-Айса а до, Со ваийтинчу Сан Дас а до».
19ТІаккха элира Цуьнга: «Мичахь ву Хьан Да?»
Іийсас жоп делира: «Я Со а ца вевза шуна, я Сан Да а ца вевза. Шуна Со вевзахьара, Сан Да а вевзар вара».
20Иштта къамел деш вара Іийса Делан цІийнан кертахь хазнина уллохь, Ша хьехамаш бечу хенахь. Цхьаммо а схьа ца лецира Иза, хІунда аьлча Цуьнан хан хІинца а тІекхаьчна яцара.
Со воьдучу шу дахкалур дац
21Юха а элира Іийсас нахе: «Со дІавоьду, ткъа аша лоьхур а ву Со, шайн къиношца лийр а ду шу. Со воьдучу шу дахкалур дац».
22ТІаккха бохура динан куьйгалхоша: «Ша-Шен вен-м ца воллу те Иза? Цундела боху те Цо: „Со воьдучу шу дахкалур дац“?»
23Кхин а элира Іийсас: «Шу лахарчех ду, ткъа Со лакхарчех ву. Шу кху дуьненах ду, ткъа Со кху дуьненах вац.
24Ас аьлла-кх шуьга, шу шайн къиношца лийр ду, хІунда аьлча, нагахь Суо Верг Со хиларх шу ца тешахь, шайн къиношца лийр ду шу».
25ТІаккха элира цара Іийсага: «Хьо мила ву?»
Іийсас жоп делира цаьрга: «Аса дуьххьара дуьйна шуьга Со ву аьлларг ву-кх.
26Дуккха а дара Сан шух лаьцна дийца а, шу бехке а деш, ала хІума а. Амма Со Ваийтинарг бакъверг ву, ткъа хІара Суна Цуьнгара хеззнарг ду. Цу Сайна хезначух лаьцна дуьйцу Ас дуьненна а».
27Ткъа уьш ца кхийтира, Іийсас шайга Шен стигаларчу Дех лаьцна дуьйцуш дуй.
28Цундела Іийсас элира: «Шаьш Адамийн КІант хьалаваьккхича, тІаккха хуур ду шуна Со волуш Верг Со хилар а, Аса Сайгара хІума ца леладар а. Ткъа Сайн Дас хьехнарг бен ца дуьйцу Ас дуьненна.
29И Со Ваийтинарг Соьца ву. Цо Со цхьа ца витина, Ас даим а Цунна луъург до дела».
30Іийсас бохург хезаш болчех дукхахберш Цунах теша буьйлабелира.
Бакъдолчо паргІатдохур ду шу
31Шех теша буьйлабеллачу яхІудхошка Іийсас элира: «Нагахь шу Сан дош лардеш лелаш делахь, шу билггал Сан мурдаш ду.
32Шуна билггал долу бакъдерг а девзар ду, цу бакъдолчо шу паргІат а дохур ду».
33Ткъа цара жоп делира Іийсага: «Тхо ИбрахІиман хІух а ду, тхо цкъа а цхьанна а леш ца хилла. Ахь муха боху и: „Шу паргІатдевр ду“?»
34Іийсас царна жоп делира: «Баккъалла а боху Ас шуьга: хІора къа латош верг цу къинан лай ву.
35Лай шен оьмар хаддалц веха олахочун доьзалехь, ткъа кІант хаддаза доьзалхо хилла вуьсу.
36Иштта, нагахь Адамийн КІанта шу паргІатдахахь, шу билггал паргІат хир ду.
37Суна хаьа шу ИбрахІиман хІух дуйла, амма шу Со вен дагахь ду, Сан дош шайна чу ца тарло дела.
38Сайн Да волчохь гинначух лаьцна дуьйцу Ас, ткъа аша а шайн дегара хеззнарг леладо».
Шун да иблисах ву
39Іийсана жоп а луш, яхІудхоша элира: «Тхан да ИбрахІим ву».
Ткъа Іийсас элира цу яхІудхошка: «Нагахь шу ИбрахІиман хІух делахьара, ИбрахІима дина доллу гІуллакхаш дийр дара аша.
40Ткъа хІинца Со вен дагахь лоьху аш, Со шуьга билггал бакъдерг аьлла Стаг воллушехь. И бакъдерг Суна Делера хезна. Ткъа аш дийриг ИбрахІима ца дора.
41Аша шайн дас динна гІуллакхаш до».
ТІаккха цара Іийсага элира: «Тхо къотІалгІадина дац. Цхьа Да ву тхан. Иза Дела ву».
42Іийсас элира цаьрга: «Шун Да Дела велахьара, Со шуна везар вара, хІунда аьлча Со, Делера схьа а ваьлла, кхуза схьавеана. Ткъа Со Сайгара веана вац, амма Дас ваийтина ву.
43ХІунда ца кхета те шу Сан къамелах? Иза сан дош шуна хаза йиш йоцу дела ду.
44Шун да иблис ду, ткъа шуна а лаьа шайн ден лаамаш кхочушбан. Иблис юьххьехь дуьйна а адам доьриг ду, иза бакъдолчунна тІехь ца Іийра, шеца бакъдерг доцу дела. Цо харцдерг дуьйцучу хенахь шениг дуьйцу, хІунда аьлча иза харцдерг дуьйцург а ву, харцдолчун да а ву.
45Ткъа Аса билггал долу бакъдерг дуьйццушехь, Сох шу ца теша.
46Шух муьлхачо бехке вийр вара Со, Ас къинош летадо аьлла? Ткъа Ас билггал долу бакъдерг дуьйцуш доллушехь, шу Сох хІунда ца теша?
47Ша Делера Волчо ладугІу Делан дешнашка. Амма шаьш Делера доцу дела, аша ла а ца дугІу».
ИбрахІим хилале хьалха Со хилла
48Аьллачунна дуьхьал жоп луш, яхІудхоша элира Іийсага: «Ткъа тхо бакъ луьйш дац: „Хьо шамранхо ву, Хьуна чохь жин ду“, – оха аьлча?»
49Іийсас жоп делира: «Суна чохь жин дац. Аса Сайн Ден сий до, ткъа аша Со сийсазво.
50Сайн сий дар ца лоьху Ас. И Лоьххург – кхел Йийриг а ву.
51Баккъалла а боху Ас шуьга: Сан дош кхочушдечунна цкъа а валар гур дац».
52ЯхІудхоша элира Іийсага: «ХІинца билггал хии тхуна Хьуна чохь жин хилар. ХІунда аьлча ИбрахІим а велла, пайхамарш а белла, ткъа Ахь боху, Хьан дош кхочушдеш верг цкъа а лийр вац.
53Баккъалла-м вац те Хьо тхан веллачу дел ИбрахІимал а воккха? Ткъа пайхамарш а белла. Хьайх мила ву олу Ахьа?»
54Іийсас жоп делира: «Нагахь Ас-Айса Сайн сийлалла дахь, и Сан сийлалла хІумма а доцург ду. Сан сий аша шайн Дела ву бохучу Сан Дас лакха доккху.
55Шуна-м Иза вовза а ца вевзина, ткъа Суна вевза Иза. Нагахь Ас Сайна Иза ца вевза алахь, Со а хир ву шух терра харцдерг дуьйцург. Амма Суна И вовза а вевза, Аса Цуьнан дош а лардо.
56Шун дас ИбрахІима хазахетарца ладугІура Со ван везачу дийне, ткъа и де ган а гира, хаза а хийтира цунна».
57Іийсас аьллачунна дуьхьал яхІудхоша элира: «Хьан хІинца а шовзткъе итт шо а ма ца кхаьчна? Хьуна ИбрахІим гина?»
58ТІаккха Іийсас элира: «Баккъалла а боху Ас шуьга: ИбрахІим хилале дуьйна, Со волуш Верг ву Со».
59ТІаккха тІулгаш схьаийцира цара Іийсана детта дагахь. Амма Иза, царна юккъехула къайлаха чекх а ваьлла, Делан цІийнан кертара дІавахара.
9
Ша вичхьана дуьйна бІаьрзе хилла волу стаг туовар
1ТІаккха чекхволучу Іийсана ша вичхьана дуьйна бІаьрзе хилла волу цхьа стаг гира.
2Іийсан мурдаша хаьттира Цуьнга: «Рабби! Хьан къа латийна дела бІаьрзе ву те и стаг, цо ша я цуьнан дас-нанас?»
3Іийсас жоп делира: «Я цо, я цуьнан дас-нанас ца латийна къа, ткъа цунна тІехь Делан нуьцкъалаллин гІуллакхаш гайтархьама хилла иза.
4Де мел ду дан деза вай Со Ваийтинчо тІедехкина гІуллакхаш. ТІейогІуш буьйса ю, тІаккха цхьаьнгге а хІумма а далур дац.
5Со дуьненахь мел ву, дуьненна елла серло ю Со».
6И дешнаш аьлла, лаьтта туй а кхоьссина, цуьнца цхьа поппар бира Іийсас. ТІаккха и поппар бІаьрзечун бІаьргех хьаькхира Цо.
7Цул тІаьхьа бІаьрзечуьнга элира Іийсас: «Вало, нах луьйчуш болчу Шилон (иза „вахийтинарг“ бохург ду) олучу Іома тІе а гІой, хьайн юьхь йила».
Цу стага, вахана, цигахь шен юьхь йилира, тІаккха бІаьрса а гуш, иза цІа вирзира.
8Лулахоша а, и стаг сагІа доьхуш шайна гиначу наха а бохура: «ХІара вац и, охьахиъна, сагІа доьхуш хилларг?»
9Цхьаболчара бохура: «И стаг ву-кх иза».
Вукхара олура: «Цунах тера ву и».
Ткъа цо ша элира: «Со ву иза».
10ТІаккха хаттарш дора цуьнга: «БІаьргаш схьа муха беллабелира хьан?» – бохуш.
11Цу стага дуьхьал жоп делира: «Іийса цІе йолчу Стага, поппар а бина, и сан бІаьргашна тІе а хьаькхна, элира соьга: „Нах луьйчучу Шилон олучу Іома тІе а гІой, хьайн юьхь йила“. Аса, вахана, юьхь йилира, тІаккха сан бІаьргашна са гира».
12ТІаккха цуьнга элира: «Мичахь ву Иза?»
Стага жоп делира: «Ца хаьа суна», – аьлла.
Парушхоша бІаьрзениг товалар муха хилла таллар
13И хьалха бІаьрзе хилла стаг парушхошна тІевигира.
14Ткъа Іийсас, поппар а бина, бІаьрзениг товина де Далла лерина шоьтан де дара.
15ТІаккха парушхоша а хаьттира: «БІаьрса муха деана хьуна?» – аьлла.
Цу стага жоп делира: «Иштта, цхьа поппар а бина, сан бІаьргашна тІебиллира Цо иза. ТІаккха ас юьхь йилира, ткъа хІинца суна бІаьрса го».
16ТІаккха парушхойх цхьаболчара элира: «Делера вац и Стаг, Цо Далла лерина шоьтан де ца лору дела».
Вукхара олура: «Шена тІехь къинош долчу стага муха гойтур ю иштта тамашийначу гІуллакхийн билгалонаш?»
Парушхошна юкъахь къовсамаш бевлира.
17Юха а бІаьрзе хиллачуьнга хаьттира: «Ахь хІун эр ду Цунах лаьцна, хІунда аьлча Цо хьан бІаьргашна са ма гайтина?»
Цу стага элира: «Иза пайхамар ву».
18ТІаккха динан куьйгалхой ца тийшира и стаг, хьалха бІаьрзе а хилла, хІинца цуьнан бІаьргашна са гуш хиларх. Цундела цу стеган дай-наний шайна тІекхайкхира цара.
19Парушхоша хаьттира цаьрга: «ХІара вуй аша вичхьана а бІаьрзе хилла ву боху шун кІант? Ткъа хІинца бІаьрса муха го цунна?»
20Цу дас-нанас, жоп луш, элира цаьрга: «Тхуна хІара кІант тхайн вуй хаьа, иза веш дуьйна а бІаьрзе хилла хилар а хаьа.
21Ткъа хІинца цунна бІаьрса муха го а ца хаьа тхуна, я цунна са Гайтинарг мила ву а ца хаьа. ХІара ша а ву кхиъна ваьлла стаг, цо ша дийца деза-кх шех лаьцна».
22Иштта жоп делира цуьнан дас-нанас, шаьш динан куьйгалхойх кхерарна. ХІунда аьлча куьйгалхоша барт бинера, нагахь хьаъа а Іийса Дала леррина Къобалвинарг ву аьлла ларахь, иза гуламан цІийнах дІакъасто.
23Цундела элира цу стеган дас-нанас: «Иза ша а ву кхиъна ваьлла стаг, цуьнга шега хатта аша», – аьлла.
24ТІаккха, шозлагІа а и бІаьрзе хилларг схьа а кхайкхина, цара элира цуьнга: «Тхуна-м хаьа и Стаг къинош долуш вуй. Ткъа ахьа Далла хьалха бакъдерг алал».
25Цу бІаьрзе хиллачо элира, царна жоп луш: «И Стаг къинош долуш ву я вац-м ца хаьа суна. Цхьа хІума-м хаьа суна: Со хІинццалц бІаьрзе хилла хилар а, ткъа хІинца суна са гуш хилар а».
26Юха а хаьттира цара цу стаге: «ХІун дира Цо хьуна? Хьан бІаьргаш дІа муха диллира Цо?» – аьлла.
27БІаьрзе хиллачо жоп делира царна: «Ас дийцира шуна, амма аша ла ца дуьйгІира. ХІинца юха а хаза хІунда лаьа шуна? Шу-м дац те Цуьнан мурдаш хила лууш?»
28ТІаккха, иза човха а веш, парушхоша элира: «Хьо ву-кх цу Стеган мурд, ткъа тхо-м Муса-пайхамаран мурдаш ду.
29Тхуна хаьа Дала къамел динарг Муса-пайхамар хиллий, ткъа ХІара-м мичара ву а ца хаьа тхуна».
30Цу стага, жоп луш, элира цаьрга: «И ду-кх тамашийна хІума, шуна Иза мичара ву цахаар. Ткъа Цо-м сан бІаьргаш дІа ма биллина.
31Къинош летийначаьрга Дала ла ца дугІий хаьа вайна. Амма Шех кхоьруш волчуьнга а, Шен лаам кхочушбеш волчуьнга а Дала ладугІу.
32ХІара дуьне кхоьллинчхьана а дуьйцу ца хезна-кх, цхьаммо а веш дуьйна бІаьрзе хиллачу стеган бІаьргашна са гайтийтина бохуш.
33Нагахь Иза Делера Стаг вацахьара, Цуьнга хІумма а далур а дацара».
34Ткъа динан куьйгалхоша цуьнга жоп делира: «Хьо-х верриг а къинош юкъахь вина ву. Ахь хьоьхур дара тхуна?»
Иза а аьлла, гуламан цІийнах дІакъастийра цара и стаг.
Син бІаьрзе хилар
35И стаг гуламан цІийнах дІакъастийнийла а хиъна, иза схьа а лехна, Іийсас элира цуьнга: «Теший хьо Адамийн КІантах?»
36Цу стага, жоп луш, элира: «Эла, Мила ву те Иза, со Цунах тешаш хила?»
37Іийсас элира цуьнга: «Хьуна Иза ган а гина, хІинца хьоьца къамел Дийриг а Иза ву».
38ТІаккха бІаьрзе хиллачо элира: «Теша со, Веза Эла!» Иза а аьлла, Іийсан сийнна Цунна хьалха гора вуьйжира и стаг.
39ТІаккха Іийсас элира: «Со кху дуьнен чу адамаш декъадалийта веана ву. БІаьрзе болчарна са гайта а, ткъа бІаьрса долуш берш бІаьрзе бан а веана».
40Іийсаца хиллачу парушхоша, Цо аьлларг а хезна, элира Цуьнга: «Тхо а ду те бІаьрзе?»
41Іийсас элира цаьрга: «Нагахь шу бІаьрзе делахьара, шуна тІехь бехк хир бацара. Ткъа хІинца аш боху: „Тхуна са го“, – цундела шун бехк шуна шайна тІехь буьсу».
10
Іу а, цуьнан жа а
1«Баккъалла а боху Ас шуьга: милла а, уьстагІийн кертан кевнехула а ца волуш, кхечу некъахула чувериг, къу а, талорхо а ву.
2Ткъа кевнехула чувериг цу уьстагІийн Іу ву.
3Ков лардеш волчу стага цунна ков дІадоьллу, ткъа уьстагІаша цуьнан озе ла а дугІу. ТІаккха, шен уьстагІийн цІераш а йохуш, уьш арадоху цо.
4Шен дерриге а уьстагІий арадаьхча, иза царна хьалхаваьлла воьду, ткъа уьстагІий цунна тІаьхьахІуьтту, шайна цуьнан аз девза дела.
5Хийрачунна тІаьхьа ца доьлху уьш, амма цунах къехка, шайна цу хийрачун аз ца девза дела».
6И хьекъале дустар далийра Іийсас парушхошна. Амма уьш ца кхийтира Цо шайна дийцинчун маьІнах.
Іийса дика Іу ву
7ТІаккха юха а элира Іийсас: «Баккъалла а боху Ас шуьга: Со уьстагІашна дина долу ков ду.
8Сол хьалха мел баьхкинарш берриш къуй а, талорхой а бара. Амма уьстагІаша цаьрга ла ца дуьйгІира.
9Со ков ду. Милла а Сох чуваьлларг кІелхьарвоккхур ву. Иза ладогІарца чу-ара а вер ву, цунна дежийла а карор ю.
10Къу лачкъорхьама а, верхьама а, хІаллакдархьама а бен ца вогІу. Ткъа Со шун дахар хилийта а, и дахар шортонца хилийта а веана.
11Со дика Іу ву. Дикачу Іуьно шен са а дІало шен уьстагІийн дуьхьа.
12Ткъа йолах волу Іу, и уьстагІий шен долахь ца хиларе терра, борз йогІуш шена гича, жа а дуьтий, дІаводу. Еанчу барзо и уьстагІий хІаллак а до, уьш дІай-схьай а даржадо.
13И Іу дІаводу, ша йолах Іу волу дела а, шен оцу уьстагІийн бала а боцу дела а.
14Со дика Іу ву, цундела Суна сайнаш а бевза, сайчарна Со а вевза.
15Дена Со вовзаре терра, Суна а вевза Да. Сайн са а дІало Ас уьстагІийн дуьхьа.
16Кхин а уьстагІий ду Сан. Уьш кху кертара дац. И уьстагІий а ду Ас Сайн керта дало дезаш. Цара а ладугІур ду Сан озе, тІаккха царах цхьа жа а хир ду, церан цхьа Іу а хир ву.
17Аса Сайн са, юха а схьаэцархьама, дІало дела, Сан Дена Со веза.
18Цхьаммо а дІадоккхур дац Соьгара Сан са, амма Аса-Айса дІалур ду иза. Сан йиш ю Сайн са дІадала а, иза юха схьаэца а. И весет Ас Сайн Дегара схьаэцна».
19Юха а, Іийсан и дешнаш бахьана долуш, нахана юкъахь къовсам белира.
20Дукхахболчара олура: «Цунна чохь харц жин доллу, Иза хьераваьлла. Цуьнга ла а хІунда дугІу аша?»
21Вукхара олура: «И дешнаш жинаша хьийзош волчу стеган дац. Харц жине дІаделлалур дуй бІаьрзечун бІаьргаш?»
ЯхІудхоша Іийса тІе ца оьцу
22Іай Ярушалайм-гІалахь даздеш долу «Карладаккхар»
[12] олу деза де тІедеара.
23Делан цІийнан кертара Сулим-паччахьан цІарах йолчу меттехь лелаш вара Іийса.
24Кхузахь Іийсана гонах гулбеллачу наха элира Цуьнга: «Дукха латтор дуй те Ахь тхо духе ца кхиош? Хьо Дала леррина Къобалвинарг велахь, дуьххьал схьаалахьа тхоьга».
25Іийсас жоп делира цаьрга: «Ас элира шуьга, амма шу ца теша Сох. Сайн Ден цІарах Ас деш долчу гІуллакхаша тоьшалла до Сох.
26Амма шаьш Сан уьстагІех доцу дела, ца теша шу Сох.
27Сан уьстагІашна Сан аз а хеза, Суна а уьш девза, уьш Суна тІаьхьа а догІу.
28Ткъа Аса царна Дела волчохь хедар доцу дахар ло, уьш цкъа а хІаллак а хир дац, цхьаммо а Сан карара уьш лачкъор а дац.
29Уьш Суна делла волу Сан Да массарал а воккха ву. Сан Ден куьйгара цхьаьнгге а лачкъалур дац уьш.
30Со а, Сан Да а – Тхо цхьаъ ду».
31ТІаккха юха а наха тІулгаш схьаийцира, Іийсана деттархьама.
32Іийсас жоп делира царна: «Сайн Дегара дуккха а дика гІуллакхаш гайтира Ас шуна. Царах муьлханиг бахьана долуш тІулгаш детта гІерта шу Суна?»
33Наха жоп делира Іийсана: «Ахьа дина дика гІуллакхаш бахьана долуш детта ца дохку тхо Хьуна тІулгаш, амма Ахьа, Дела сийсаз а веш, Хьуо адам доллушехь, Хьайх Дела варна детта дохку».
34Іийсас юха а жоп делира царна: «Яздина дац ткъа шун товрат хьехамаш тІехь а: „Ас аьлла, шу деланаш ду“?
35Нагахь Делан дош дІакхаьчначарех а деланаш аьлла хилча (ткъа Делан Йозанашца къийса йиш ма-яц),
36тІаккха хІинца а эр ду те аша, оцу стигаларчу Дас къобалвина кху дуьнен чу Ваийтинчуьнга: „Ахь Іеса къамел до“, – Ас шайга: „Со Делан КІант ву“, – аларна?
37Нагахь Ас Сайн Дас до гІуллакхаш деш дацахь, Сох ма тешалаш.
38Амма, нагахь Ас и гІуллакхаш деш хилча, шаьш Сох ца тешахь а, Ас дечу гІуллакхех теша. ТІаккха мукъана а кхетар хир ду шу, Сан Да Соьца а, Со Цуьнца а – тхо цхьаъ дуйла».
39ТІаккха юха а лийхира цара Іийса, схьалаца дагахь, амма Иза церан карара велира.
40Юха а Йордан-хин вукху агІор йолчу, хьалха Яхьъяс нах хих чекхбаьхначу меттиге вахара Іийса. Цигахь висира Иза.
41Дукха нах баьхкира Іийсана тІе. Цара бохура: «Яхьъяс тамашийначу гІуллакхийн цхьа а билгало ца гайтина, амма цо Кхунах лаьцна аьлларг дерриг а бакъ хилла».
42Цигахь дукха нах тийшира Іийсах.
11
ЛаІзар валар
1Бет-ХІина олучу юьртахь Іаш вара, ЛаІзар цІе а йолуш, цхьа хьенех. Иза чІогІа цомгуш вара. И Бет-ХІина олу юрт яра Марем а, цуьнан йиша Марта а ехаш йолу меттиг.
2Ткъа и Марем яра, Везачу Элана тІе хаза хьожа йогІу деза даьтта а доьттина, Цуьнан когаш шен коьртан месашца бакъон берг. Ткъа и цомгушниг Мареман ваша ЛаІзар вара.
3Цу йижарша хабар дахьийтира Іийсана тІе: «Эла, хІара Хьуна везаш верг цомгуш ву», – аьлла.
4И хаам Шена хезча, Іийсас элира: «И цамгар Іожаллина яц, амма цуьнгахула Делан КІентан сийлалла гайтархьама ю».
5Іийсана езара Марта а, цуьнан йиша а, ЛаІзар а.
6Ткъа ЛаІзар цомгуш ву аьлла Шена хезна доллушехь, кхин а ши де даьккхира Іийсас оцу Ша волчу меттехь.
7Цул тІаьхьа Іийсас Шен мурдашка элира: «Юха а ЯхІуд-махка гІо вай».
8Ткъа мурдаша элира Цуьнга: «Рабби! Дукха хан ма яц яхІудхоша Хьуна тІулгаш детта дагахь Хьо лехна. Ткъа Хьо юха а ваха воллу?»
9Іийсас жоп делира: «Шийтта сахьт дац денна чохь? Дийнахь лелаш верг гал ца волу, хІунда аьлча цунна кху дуьненан серло го.
10Амма буьйсанна лелаш верг галволу, хІунда аьлча цуьнца серло ца хуьлу».
11Иза а аьлла, юха а тІетуьйхира Іийсас: «Вайн доттагІа ЛаІзар наб еш ву, ткъа Со иза самаваккха воьду».
12Мурдаша элира Цуьнга: «Эла! Нагахь цунна наб кхеттехь, толур ма ву иза».
13Амма Іийсас ЛаІзаран валарх дуьйцура, ткъа мурдашна моьттура Іийсас ЛаІзарна наб кхетта боху.
14ТІаккха Іийсас дуьххьал дІаэлира цаьрга: «ЛаІзар дІакхелхина.
15Ткъа цигахь цахиларна воккхавеш ву Со шун дуьхьа, шу Сох тешийтархьама. Ткъа хІинца гІо вай и волчу».
16ТІаккха ТІамас, шех Шалавинарг олуш волчо, элира вукху мурдашка: «Вай а доьлху цига, Цуьнца цхьаьна далархьама».
Іийса ву велларг денвеш Верг а, дахар луш Верг а
17Схьакхаьчначу Іийсана диъ де хьалха дуьйна къуббанна чохь Іуьллуш карийра ЛаІзар.
18Бет-ХІина олучу гІалина а, Ярушалаймана а юкъахь кхо чаккхарма хиллал некъ бара.
19Дукха яхІудхой баьхкинера Мартина а, Маремна а тІе церан ваша ЛаІзар кхалхар бахьана долуш кадам бан.
20Іийса вогІуш ву аьлла хезна, Марта Цунна дуьхьалъяхара. Ткъа Марем цІахь йисира.
21ТІекхаьчча, Мартас Іийсага элира: «Эла, нагахь Хьо кхузахь хиллехьара, лийр ма вацара сан ваша.
22Амма суна хІинца а хаьа-кх Ахь Деле мел дехнарг Дала Хьуна лург хилар».
23Ткъа Іийсас элира цуьнга: «Денлур ву хьан ваша».
24Мартас элира Іийсага: «Нах денлур болчу тІаьхьарчу дийнахь иза а денлур вуй хаьа суна».
25Іийсас элира цуьнга: «Со ву адамаш ден Дийриг а, адамашна дахар Лург а. Сох тешаш волчун, нагахь и велча а, цкъа а хедар доцу дахар хир ду.
26Муьлхха а, и хедар доцу дахар а долуш, Сох тешаш верг цкъа а лийр вац. Теший хьо оцунах?»
27Мартас жоп делира: «ХІаъ, Веза Эла! Со теша Хьо Дала леррина Къобалвинарг а, дуьнен чу ван везаш волу Делан КІант а вуйла».
Іийсан велхар
28Иза а аьлла, яхана шен йиша Марем схьа а кхайкхина, цуьнга къайлаха элира Мартас: «Устаз кхузахь ву, Хьоьга кхойкху Цо».
29И хезча, Марем, сихха хьала а гІаьттина, Іийсана тІеяхара.
30Іийса хІинца а юьрта чу кхачаза вара. Иза хІинца а Марта Шена дуьхьалкхетта хиллачу меттехь лаьтташ вара.
31ТІаккха Марем, сихха хьала а гІаьттина, араяьлча, цунна синтем беш баьхкина болчу яхІудхошна иза къуббанна тІейоьдуш ю моьттира, цигахь елхархьама. Уьш Маремана тІаьххье бахара.
32Ткъа Марема, Іийса волчу дІакхаьчча, Иза а гина, Цуьнан когашка а йоьжна, элира: «Эла! Хьо кхузахь хиллехьара, лийр ма вацара сан ваша».
33Йоьлху Марем а, боьлху цуьнца баьхкина яхІудхой а гина, са карзахдаьлла, дог доьхна вара Іийса.
34Іийсас элира: «Мичахь охьавиллина аша иза?»
Цара жоп делира: «ГІой, хьажахь, Эла!»
35Іийсан бІаьргех хиш деара.
36ТІаккха яхІудхоша бохура: «Ма везаш хилла Цунна иза!»
37Амма яхІудхойх цхьаболчара бохура: «Оцу бІаьрзечу стеган бІаьргаш схьабиллинчу Кхуьнан хІара стаг ца валийта а ницкъ ца кхечира те?»
ЛаІзар веллачуьра денвар
38Іийса, юха а Шен дог доьхна а волуш, къуббанна тІевеара. Иза хьех яра, дуьхьал биллина тІулг а болуш.
39ТІаккха Іийсас элира: «ДІакарчабе и дуьхьалара тІулг».
Веллачун йишас Мартас элира Іийсага: «Эла! Вон хьожа йогІу цунах, хІара доьалгІа де ма ду иза дІавоьллина».
40Іийсас элира цуьнга: «Хьоьга ца аьлла Аса, нагахь хьо тешахь, Делан сийлалла гур ю хьуна?»
41ТІаккха тІулг дІакарчийра. Ткъа Іийсас, бІаьргаш хьала а хьажийна, элира: «Дада! Баркалла боху Ас Хьуна, Со Хьуна дІахазарна.
42Суна-м хаьара, Хьуна гуттара а Со дІахезий. Амма кху гонах лаьттачу нехан дуьхьа элира Ас иза, Со Ахь ваийтина хиларх уьш тешийтархьама».
43Иза а аьлла, Іийсас чІогІа мохь туьйхира: «ЛаІзар! Аравала!» – аьлла.
44ТІаккха и велла хилларг, куьйгех а, когех а йихкина кисин асанаш а йолуш, дІахьарчийна корта а болуш, къуббанна чуьра аравелира. Іийсас элира цаьрга: «ДІа а вастий, дІавахийта иза».
45ТІаккха Марем йолчу баьхкинчу яхІудхойх дукхахберш, Іийсас динарг а гина, тийшира Цунах.
46Ткъа царах цхьаберш парушхошна тІебахара. Іийсас динарг дийцира цара парушхошка.
47ТІаккха динан коьртачу дайша а, парушхоша а, коьртачу кхеташо а гулйина, элира: «ХІун дийр дара те вай? ХІунда аьлча хІокху Стага дукха тамашийначу гІуллакхийн билгалонаш ма гойту?
48Нагахь вай Иза иштта витахь, массо а нах Цунах тешар бу. ТІаккха, римхой а баьхкина, цара вайн Делан цІа а, вайн халкъ а хІаллакдийр ду».
49Царах цхьаммо, цу шарахь динан коьрта да волчу Кайбас, элира: «Шуна хІумма а ца хаьа,
50я шу кхета а ца кхета шайна гІоле йолчух. И цхьа стаг массо а халкъан дуьхьа валар гІоле ю, дерриг халкъ хІаллакьхуьлучул».
51Иза Кайбас ша-шегара ца элира. Амма ша цу шарахь динан коьрта да хиларна, цо Делера болу хаам бовзуьйтуш, аьллера, Іийса вайн халкъан дуьхьа лийр ву аьлла.
52Амма халкъан дуьхьа хилла а ца Іаш, дІасадаьржина долу массо а Делан бераш схьа а гулдина, уьш цхьаьнатохархьама а хила дезаш дара иза.
53Цу дийнахь дуьйна Іийса вен сацам бира цара.
54Цундела Іийсас Ша яхІудхошна юкъахь лелаш ца гойтура. Цигара дІа а ваьлла, яьссачу аренна гергахьа болчу махка вахара Іийса. Цигахь Эпрам олучу юьртахь сецира Иза Шен мурдашца.
55Ткъа тІедан герга дара жуьгтийн Пасахь олу деза де. И деза де тІекхачале, оцу махкара дукха адам деара Ярушалайме, дино ма-бохху цІандалархьама.
56Цу адамаша Делан цІийнан кертахь Іийса лоьхура. Цигахь шаьш лаьтташ, наха вовшашка хоьттура: «Шуна муха хета? ВогІур-м вац те Иза кху дезачу дийнахь?»
57Ткъа динан коьртачу дайша а, парушхоша а нахе омра дира, нагахь цхьанна Іийса мичахь ву хаалахь, И волу меттиг схьайийца аьлла, Иза лацархьама.
Бет-ХІинехь Іийсана тІе деза даьтта доттар
(Маттай 26:6-13;Марк 14:3-9)
12
1Иштта, Пасахьан деза де тІекхача ялх де дисича, Бет-ХІина олучу гІала веара Іийса. Іийсас веллачуьра денвина волу ЛаІзар а вара цигахь вехаш.
2Цигахь суьйренан пхьор кечдинера Іийсана. Марта а яра гІуллакхаш деш. И ЛаІзар а вара Іийсаца пхьор дуучаьрца.
3ТІаккха Марема, цхьа герка хиллал нард олучу зезагех даьккхина долу деза даьтта, схьа а эцна, Іийсан когаш тІе доьттира. Цул тІаьхьа шен коьртара месашца Іийсан когаш бакъийра цо. Ткъа и цІа хаза хьожа йогІучу даьттанан хьожанах дуьзира.
4ТІаккха Іийсан мурдех цхьаммо, ЯхІуд-Искархочо, тІаьхьа Іийсана ямартло ен волчо, элира:
5«И деза даьтта кхо бІе динари ахчанах дохка а доьхкина, мискачарна дІа хІунда ца дийкъира вай?»
6И ша аьлларг ца элира цо мискачу нехан бала кхаьчна, ткъа ша къу хиларна элира. Шегахь мурдийн ахча Іалашдеш лелош болу тІоьрмаг болу дела, наггахь цу чу тосучу ахчанах хІума схьаоьцура цо шена.
7ТІаккха Іийсас элира: «Йита и зуда. Шена ца хуъушехь, Со дІавуллун волчу денна Іалашдина хилла цо и даьтта
[13].
8ХІунда аьлча мисканаш гуттар а хир бу шуьца, ткъа Со даим хир вац шуьца».
ЛаІзарна дуьхьал бина барт
9Дукхах болчу яхІудхошна хиира Іийса цигахь вуйла. Іийса гархьама хилла а ца Іаш, Цо веллачуьра денвина волу ЛаІзар ган а баьхкинера уьш.
10Ткъа динан коьртачу дайша ЛаІзар а вен сацам бира.
11ХІунда аьлча ЛаІзар бахьана долуш баьхкина дукхах болу яхІудхой, динан куьйгалхойх дІа а къаьстина, Іийсах тийшира.
Іийса декъалварца Ярушалайма чувар
(Маттай 21:1-11;Марк 11:1-11;Лака 19:28-40)
12ШолгІачу дийнахь Пасахь даздан баьхкинчу дукхачу нахана хезира, Іийса Ярушалайме вогІуш ву аьлла.
13Уьш, хурманийн диттийн гаьннаш карахь а долуш, Іийсана дуьхьалбаьхкира. Цара аз айдина маьхьарий деттара:
Декъала ву Везачу Элан цІарах вогІуш волу
Исраилан Паччахь!»
14Ткъа Іийса, цхьа къона вир карийна, цунна тІе хиира, Делан Йозанаш тІехь яздина ма-хиллара:
15«Ма кхералахь, Цийонан йоІ!
[15]
ХІара хьан Паччахь вогІу,
къоначу вира тІе а хиъна».
16Цуьнан мурдаш юьхьанца ца кхийтира цунах. Амма, тІаьхьа, Іийсан сийлалла кхочушхилча, кхийтира уьш, и дешнаш Цунах лаьцна яздина хиларх а, и дерриг а Цунна дина хиларх а.
17Хьалха Цо ЛаІзар къуббанна чуьра схьакхайкхинчу хенахь а, Цо иза веллачуьра денвинчу хенахь а Іийсаца хиллачу наха цунах тоьшалла дора.
18Іийсас оцу тамашийначу гІуллакхан билгало яр хезна, Цунна дуьхьалбаьхкира нах.
19Парушхоша вовшашка бохура: «Гой шуна, вай-м хІумма а дан ца ларий? Ткъа дерриг дуьне а Цунна тІаьхьахІуттуш ма лаьтта!»
Цхьаболчу грекахоша Іийса лахар
20Пасахьан дезачу дийнахь Далла Іамал ян баьхкинчарна юкъахь грекахой а бара.
21Галилай-махкара Бет-Саида-гІалара волчу Пилапана тІебахара уьш. Цара, дехарш деш, элира Пилапе: «Олахо, тхуна Іийса ган лаьа».
22Цунах лаьцна Пилапа Іандаре дІаэлира. ТІаккха Іандара а, Пилапа а, вахана, Іийсага дІадийцира грекахошна луург.
23Іийсас, жоп луш, элира цу шинга:
«ТІекхаьчна Адамийн КІентан сийлалла дІагойту сахьт.
24Баккъалла а боху Ас шуьга: нагахь кІен буьртиг лаьтта боьжча, хІаллак ца хилахь, иза ша буьсур бу. Ткъа нагахь иза ша хІаллакьхилахь а, дуккха а стом лур бу цо.
25Шен са дезачо иза хІаллакдо. Ткъа кху дуьненахь шен са ца дезачо, Дела волчохь хедар доцучу дахаре кхачархьама, Іалашдийр ду иза.
26Милла а Суна гІуллакх деш верг Суна тІаьхьахІуттийла. Иза Со волччохь Сан ялхо а хир ву. Милла а Суна гІуллакх деш верг Сан Дас лорур а ву».
Іийсас Шен толамах лаьцна дуьйцу
27«Ткъа хІинца Сан са карзахдаьлла. ХІун ала те Ас? „Дада, кІелхьарваккхахьа Со кху сахьтах“? Амма кху сахьтана веана ма ву Со.
28Дада! Гучуяккхахьа Хьайн цІеран сийлалла!»
ТІаккха стигалшкара аз хезира: «Ас Сайн цІеран сийлалла гайта а гайтина, ткъа хІинца кхин а гойтур а ю», – аьлла.
29Цигахь лаьтташ болчу, иза хезначу наха бохура: «Иза стигал къовкъар дара».
Ткъа вукхара бохура: «Малико къамел дира Цуьнца».
30Цара аьллачунна дуьхьал Іийсас элира: «Сан дуьхьа даийтина дацара и аз, амма шун дуьхьа даийтина дара иза.
31ХІинца кху дуьненна кхел хуьлуш ю. Кху дуьненан эла дІаэккхор ву хІинца.
32Со лаьттара хьалаваьккхича, массо адам Сайна тІеозор ду Ас».
33Иза Іийсас элира, Шен валар муха хир ду хаийтархьама.
34Наха Іийсага элира: «Тхуна хезна товрат-хьехам тІехь, Дала леррина Къобалвинарг даим а вехар ву аьлла, дуйла. Ткъа Ахь муха боху: „Адамийн КІант хьалаваьккхина хила везаш ву? Мила ву и Адамийн КІант?“»
35ТІаккха Іийсас элира цаьрга: «ХІинца а кІеззигчу ханна серло ю шуьца. Серло йолччуьра, лела шу, шаьш бодане дІа ца хьулдайта. Ткъа боданехь лелачунна ша стенга воьду а ца хаьа.
36И серло шуьца йолччуьра, теша цу серлонах, тІаккха серлонан кІентий хир ду шух». Иза а аьлла, Іийса, дехьа а ваьлла, къайлавелира царах.
ЯхІудхойн цатешар
37Оццул дукха тамашийначу гІуллакхийн билгалонаш гайтира Іийсас нахана, хІетте а тешаш бацара уьш Цунах.
38Иза дара ЕшаІ-ЯхІу-пайхамаро аьлла хІара дешнаш кхочушхилийтархьама:
«Веза Эла, мила тийшира тхоьгара хезначух?
Хьанна хааделира Везачу Элан нуьцкъала куьг?»
39Цу нехан тешийла а дацара, ЕшаІ-ЯхІу-пайхамаро кхидІа а иштта аьлла дела:
40«Дала церан бІаьргаш бІаьрзе бинера,
церан дегнаш а шога динера,
церан бІаьргашна са ца гайта а,
церан дегнаш тІаьхьа ца кхиийта а,
уьш шайна гІо дайтархьама Шена тІе ца бахийта а. –
Ас уьш то а бийр бара!»
41Иштта аьллера ЕшаІ-ЯхІу-пайхамаро, шена Іийсан сийлалла гича. Иза Іийсах лаьцна аьллера цо.
42Ур-атталла куьйгалхошна юкъара а дукхахберш тийшира Іийсах. Амма шаьш парушхойх кхерар бахьана долуш, цара ца хаийтира шаьш тешний. Уьш кхоьрура шаьш гуламан цІийнах дІакъасторах.
43ХІунда аьлча шайна адамашкара долу сийдар Дала сийдарал а сов дезарна.
Тешар а, цатешар а
44ТІаккха Іийсас дІакхайкхадира нахе: «Сох тешаш верг, Сох тешна а ца Іаш, Со Ваийтинчух а теша.
45Со гуш волчунна Со Ваийтинарг а го.
46Серло санна веана Со кху дуьнен чу, Сох тешнарг цхьа а боданехь ца витархьама.
47Нагахь санна цхьаммо Сан дешнаш шена хезча, уьш ца лардахь а, Ас цунна кхел йийр яц. ХІунда аьлча Со дуьненна кхел ян веана вац, амма дуьне кІелхьардаккха веана ву.
48Со юхатухуш а, Сан дешнаш тІе ца оьцуш а волчун шен кхел ю. Ас аьллачу дашо йийр ю цунна кхел тІаьххьарчу дийнахь.
49ХІунда аьлча Аса Сайгара ца боху, амма Со ваийтинчу Сан Дас весет дина Соьга, Аса хІун ала а, хІун дийца а деза олуш.
50Суна хаьа, Делан весето Ша волчохь хедар доцучу дахаре валавой. Цундела Айса бохург, Сайн Дас ма-аллара, боху Ас».
13
Іийсас Шен мурдийн когаш билар
1Пасахьан деза де тІекхочуш дара. Ша кху дуьненара Шен Дена тІеваха веза хан тІекхаьчний хаьара Іийсана. Дуьненара Шенаш безара Іийсана, ткъа хІинца Шен безам ма-барра кІорггера гайтира Іийсас царна.
2Суьйренан пхьор дуучу хенахь Іийсана ямартло ян дагатесира иблисо ШамІа-Искархочун кІантана ЯхІудана.
3Ткъа Іийса хууш вара стигалшкара Шен Дас дерриг а Шен кара деллий а, Ша Делера схьаваьллий а, хІинца Далла тІевоьдий а.
4Иштта Іийсас, хьала а гІаьттина, Шен тІехулара бедар схьаяьккхира. ТІаккха гата схьа а эцна, иза Шен гІодаюкъах дихкира.
5Цул тІаьхьа теса чу хи доьттира Іийсас. ТІаккха мурдийн когаш била а буьлуш, уьш Шен гІодаюкъарчу гатанца бакъабан волавелира Иза.
6Иштта ШамІа-Кипина тІе а вахара Іийса, ткъа вукхо элира Цуьнга: «Веза Эла, Ахь буьлур бара сан когаш?»
7Іийсас жоп делира: «Ас дийриг цкъа хІинца хІун ду ца хаьа хьуна, амма тІаьхьа кхетар ву хьо».
8ТІаккха Кипас элира Цуьнга: «Буьлур бац Ахьа-м сан когаш цкъа а».
Ткъа Іийсас жоп делира Кипе: «Ас уьш ца билахь, Сох доьзна хьан хІумма а хир дац-кх».
9ТІаккха ШамІа-Кипас элира Цуьнга: «Веза Эла, когаш билина а ца Іаш, сан куьйгаш а, корта а билахь!»
10Іийсас элира цуьнга: «Лийчиначун ши ког бен била ца оьшу, хІунда аьлча иза верриг а цІена ву. Шу а цІена ду, дерриш дацахь а».
11Іийсана-м вевзара Шена ямартло ен верг. Цундела элира Цо: «Шу дерриш цІена дацахь а», – аьлла.
12Мурдийн когаш билина а ваьлла, Шен бедар схьа а эцна, Іийса юха а Шен метте дІатевжира. Ткъа мурдашка Цо элира: «Хаьий те шуна Ас шайна динарг хІун ду?
13Аша Сох „Устаз“ а, „Веза Эла“ а олу, иза нийса олу аша, Со Иза ван а ву.
14Иштта, шун Веза Эла а, Устаз а воллушехь, Аса а шун когаш билча, аша а била беза вовшийн когаш.
15Аса масал гайтира шуна. ХІинца Ас шайна диннарг шуьга вовшашна а дайтархьама.
16Баккъалла а боху Ас шуьга: „Ялхо шен олахочул лакхара вац. Иштта вахийтинарг а ша ваийтинчул лакхара вац“.
17Иза шуна хаа а хаахь, и аша кхочуш а дахь, декъала хир ду шу.
18Шух массарах лаьцна ца боху Ас иза. Суна бевза Айса хаьржинарш. Амма кхочушхила деза Делан Йозанаш тІехь яздина долу: „Соьца бепиг дууш волчо Суна тІе куьг айина“, – боху дешнаш.
19ХІинца хьалххе дІахоуьйту Ас шуьга хиндерг, иза кхочушхилале, тІаккха и кхочушхилла даьлча, Со Со Верг хиларх шу тешийта.
20Баккъалла боху Ас шуьга: Ас Вохуьйтург тІеоьцуш волчо Со тІеоьцу, ткъа Со тІеоьцучо Со Ваийтинарг а тІеоьцу».
Іийсас Шена ямартло хьан йийр ю дІадийцар
(Маттай 26:20-25;Марк 14:17-21;Лака 22:21-23)
21И къамел дича, Іийсан са бІарзделлера. Цо, тоьшалла деш, элира: «Бакъдерг боху Ас шуьга, шух цхьаммо ямартло йийр ю Суна».
22ТІаккха мурдаш, цецбевлла, вовшашка хьоьжура, Цо хьанах лаьцна боху ца кхеташ.
23Мурдех Іийсана къаьсттина везаш волу цхьаъ Цуьнан некха тІе тевжина Іаш вара.
24Оцу мурде ШамІа-Кипас хичаш йира, и Цо вуьйцург мила ву те, Іийсага хаттахь аьлла.
25Оцу мурдо, Іийсан некха тІе корта а биллина, хаьттира Цуьнга: «Веза Эла! Мила ву иза?» – аьлла.
26Іийсас жоп делира: «Аса хІара баьпкан юьхк, кеда чу а Іоьттина, дІакховдон ерг ву».
ТІаккха Іийсас баьпкан юьхк, кеда чу а Іоьттина, ШамІа-Искархочун кІанте ЯхІуде дІакховдийра.
27ЯхІуда и баьпкан юьхк схьа-ма-ийцци, цу сахьттехь, цунна чу иблис дуьйлира. ТІаккха Іийсас элира ЯхІуде: «И хьо дан воллург сихха дей вала».
28Амма Іийсана юххехь дІатевжина Іаш болчех цхьа а ца кхийтира, Іийсас стенах лаьцна боху цуьнга.
29ЯхІудехь ахча долу тІоьрмаг хиларна, царах цхьаболчарна моьттира, Іийсас цуьнга: «Дезачу денна вайна оьшург эца», – я: «Мискачарна сагІа ло», – боху.
30Ткъа ЯхІуд, и баьпкан юьхк схьа а эцна, цу сахьтехь аравелира. Арахь буьйса яра.
Керла гІуллакх тІедиллар
31Иштта, ЯхІуд араваьлча, Іийсас элира: «ХІинца Адамийн КІентан сийлалла а гучуели, ткъа Делан сийлалла Цуьнгахула гучуяьккхи.
32Нагахь Делан сийлалла Цуьнгахула гучуяьккхича, тІаккха Дала а Шегахула Адамийн КІентан сийлалла гучуйоккху. Кестта Дала Цуьнан сийлалла гучуйоккхур ю.
33Бераш! ХІокхул тІаьхьа кхин дукха хир вац Со шуьца. Лоьхур ву аша Со. Амма Ас динан куьйгалхошка ма-аллара: „Со воьдучу шун догІийла яц“, иштта хІинца шуьга а боху Ас изза.
34ХІинца керла гІуллакх тІедуьллу Ас шуна: вовшийн дезаш хила. Суна шу ма-деззара, иштта шуна а дезийла вовшийн.
35Нагахь шун вовшашка безам хилахь, тІаккха хуур ду массарна а шу Сан мурдаш хилар».
Іийсас хьалххе дІахоуьйту Кипас Ша дІатосург хилар
(Маттай 26:31-35;Марк 14:27-31;Лака 22:31-34)
36ШамІа-Кипас хаьттира Іийсага: «Веза Эла! Хьо стенга воьду?»
Іийсас жоп делира цуьнга: «Со воьдучу цкъа хІинца валур вац хьо, амма тІаьхьо вогІур ву хьо Суна тІаьххье».
37Кипас хаьттира Іийсага: «Сан йиш хІунда яц те хІинцца Хьуна тІаьхьа ван? Сайн са а дІалур ду-кх ас Хьан дуьхьа».
38Іийсас жоп делира: «Хьайн са а дІалур ду боху ахь Сан дуьхьа? Бакъдерг боху Ас хьоьга: „НІаьна кхайкха а кхайкхале, кхузза Сох дІакъаьстар ву хьо“».
14
Іийса Дена тІе боьду некъ бу
1«Сингаттаме ма хуьлийла шун дегнаш. Делах а тешалаш, Сох а теша.
2Сан Ден цІахь дуккха ю чоьнаш. Со шуна меттиг кечъян воьду. Иза иштта дацахьара, Ас и эр дацара шуьга
[16].
3Аса, ваха а вахана, шуна меттиг кечйина яьлча, тІаккха юха а веана, Со волчу дІадуьгур ду шу, шу а Со волччохь хилийтархьама.
4Со воьдучу метте болу некъ а бевза шуна».
5ТІаккха ТІамас элира Цуьнга: «Веза Эла, тхуна-м ца хаьа, Хьо стенга воьду, тхуна муха бевзар бу и некъ?»
6Цунна дуьхьал Іийсас элира: «Со бу шуна некъ а, билггал долу бакъдерг а, дахар а. Цхьа а ца воьду Дена тІе, Соьгахула бен.
7Шуна Со вевзахьара, Сан Да а вевзар вара шуна. Ткъа хІинца дуьйна дІа Иза вовза а вевзина, ган а гина шуна».
8Пилапа элира Іийсага: «Веза Эла, гайтахьа тхуна Да, иза тоьар дара-кх тхуна тІаккха».
9Іийсас элира цуьнга дуьхьал: «Оццул дукха хенахь дуьйна ву Со шуьца, ткъа хІинца а ца вевза хьуна Со, Пилап? Со гиначунна Да а гина, ткъа ахьа и муха боху: „Гайтахьа тхуна Да“?
10Ткъа хьо ца теша, Со Деца хиларх а, Да Соьца хиларх а? Аса шуьга олу дешнаш Соьгара дац. Соьца хуьлуш волчу Сан Дас деш ду и Шен гІуллакхаш.
11Тешалаш Сох, Со Деца хиларх а, Да Соьца хиларх а. Ткъа шу цунах ца тешахь, Ас дечу гІуллакхашкахула мукъана а теша Сох.
12Бакъдерг боху Ас шуьга: и Ас дийриг Сох тешачуьнга а далур ду. Кхин а сов гІуллакхаш далур ду цуьнга, хІунда аьлча Со Сайн Да волчу воьду.
13ТІаккха аша Сан цІарах деххнарг Ас кхочушдийр ду, Ден сийлалла Цуьнан КІантехула гучуяккхархьама.
14Ткъа аша хІуъа а Сан цІарах дехахь, Ас кхочушдийр ду иза».
Делан Са лур ду алар
15«Нагахь шуна Со везахь, Ас шайна тІедиллина гІуллакхаш а кхочушде аша.
16Ткъа Аса Дега доьхур ду, тІаккха Цо кхин „гІо Дийриг“ лур ву шуна, Иза абаде кхаччалц шуьца хилийта.
17Билггал бакъдерг гойту Са лур ду шуна, дуьнене тІеэцалур доцу, шена Иза ган а ца го дела а, И довза а ца девза дела а. Ткъа шуна девза Иза, И шуьца долу дела а, шуна чохь И хир долу дела а.
18Байлахь дуьтур дац Ас шу. ВогІур ву Со шу долчу.
19Кестта дуьненна гур вац Со, амма шуна гур ву Со. Соьца дахар хиларна, шу а дехар ду
[17].
20Цу дийнахь хуур ду шуна Со Сайн Деца хилар а, шу Соьца хилар а, Со а шуьца хилар а.
21Ас тІедиллина гІуллакхаш тІе а оьцуш, уьш кхочушдеш верг ву Со везарг. Ткъа Со везнарг Сан Дена а везар ву. Суна а везар ву иза, Аса Со гойтур ву цунна».
22Искархо а воцуш, кхечу ЯхІуда элира Іийсага: «Веза Эла! И хІун ду? Хьо тхуна хІунда гайта воллу Хьо, дуьненна а ца гойтуш?»
23Іийсас элира цуьнга: «Нагахь стагана Со везахь, цо Сан дош лардийр ду. Сан Дена иза везар ву, ткъа Вай и волчу а гІур ду, ваьшна хІусам а йийр ю цигахь.
24Со ца везачо Сан дешнаш а тІе ца оьцу. Ткъа шуна хезаш долу дош Сан дац. Иза Со ваийтинчу Ден ду.
25ХІара Ас дийцира шуьга, Со шуьца а волуш.
26Ткъа шуна гІо Дийриг, Шен Са, доуьйтур ду Сан Дас. Сан дуьхьа доуьйтур долчу цу Делан Сино хьоьхур ду шуна массо хІума а. Ас шуьга мел дийцинарг дага а доуьйтур ду Цо шуна.
27Машар буьту Ас шуна, Сайн машар ло Ас шуна. Дуьнено ца луччу тайпана, машар ло Ас шуна. Синтем боцуш ма хуьлийла шун дегнаш, кхера а ма лойла уьш.
28Шуна хезира-кх Ас шуьга аьлларг: „Со дІавоьду, юха а вогІур ву Со шу долчу“. Со шайна везахьара, хазахетар дара шуна Со Дена тІевоьдуш хилар, Сан Да Сол лакхара волу дела.
29ХІинца, хьалххе, и хилале, дІахоуьйту Ас шуьга, тІаьхьа и кхочушхилла даьлча, шу тешийтархьама.
30Кхин деха дийр дац Ас шуьца къамел, хІунда аьлча кху дуьненан эла схьавогІу, ткъа цуьнан Суна тІехь олалла дац.
31Амма дуьненна а Суна Сайн Да везий хаийта, Сайна тІедехкина гІуллакхаш, Цо ма-бохху, кхочуш до Ас.
ХьалагІовтта. Кхузара дІадоьлху вай».
15
Іийса кемсийн бакъйолу таьлланг ю
1«Со кемсийн бакъйолу таьлланг ю, ткъа Сан Да кемсийн беш Лелорхо ву.
2Муьлхха а стом ца луш долу Сан га Цо дІахададо. Ткъа стом луш долу муьлхха а га цІандо, алссам стоьмаш хилийта.
3Ас шуна хьехначу дашехула хІинца шу цІена ду.
4Шу Соьца хила, ткъа Со Шуьца хир ву. Гаьнно, ша таьлланг тІехь ца хилча, ша-шегара стом ца кхиоре терра, иштта шу а хир ду, шу Соьца ца хилча.
5Со кемсийн таьлланг ю, ткъа шу гаьннаш ду. Муьлххачо а ша Соьца волчо а, Со шеца волчо а шортта стоьмаш кхиор бу. Со воцуш шуьга хІумма а далур дац.
6Милла а Соьца воцург кхоьссина дІа а вохуьйту, и га санна, иза вакъа а ло. ТІаккха и гаьннаш, гулдина, цІерга кхуьссу. Уьш цІергахь догу.
7Нагахь шу Соьца а хилахь, Сан дешнаш шуьца а хилахь, шайна луъург дерриге а деха, иза хир ду шуна.
8Шортта стом а луш, шу Сан мурдаш хилча, Сан Ден сийлалла гучуйолу.
9Сан Дена Со везаре терра, Суна шу а дезна. Хуьлийла шу а Сан безамехь.
10Аса шайна тІедехкинарш аша кхочушдеш хилча, Сан безамехь хир ду шу, Сан Ден безамехь Со хиларе терра, Аса а Сайн Дас тІедехкинарш нийсса кхочушдина дела.
11ХІара элира Ас шуьга, Сайн хазахетар шуна чохь хилийтархьама а, и шун хазахетар дуьззина хилийтархьама а.
12ХІара ду Ас шуна тІедуьллург: „Дезийла шуна вовшийн, Суна шу дезадаларе терра“.
13Шен доттагІашна хьалхара шен са а дІадаллал болчу безамал сов безам цхьанна а хир бац.
14Шу Сан доттагІий ду, нагахь аша Ас тІедиллина гІуллакх кхочушдахь.
15ХІинца ца олу Ас шух ялхой, хІунда аьлча ялхочунна шен олахочо дийриг ца хаьа. Амма шух Ас доттагІий аьлла, Сайн Дегара хезнарг дерриге а Ас шуьга дІахаийтина дела.
16Аша Со ца хаьржина, амма Ас, харжа а хаьржина, дІахІиттийна шу. Ас шу къобалдина, шу дахханчохь, шуьга лаьттан стоьмаш кхиадайта. ТІаккха аш Сан цІарах хІуъа а Сан Дега деххнарг Цо шуна лур ду.
17Ткъа хІара тІедуьллу Ас шуна: вовшийн дезалаш».
Дуьненан цабезам
18«Дуьненна шаьш ца дезалахь, хаалаш, шул хьалха Со а дуьненна ца везна хилар.
19Шу кху дуьненара делахьара, цу дуьненна шу, шайнаш санна, дезар дара. Амма шу кху дуьненан долахь дац. Ас шу дуьненна юккъера схьахаьржина долу дела, ца деза шу дуьненна.
20Дагахь латтаделаш Аса шайга аьлла дош: „Ялхо шен олахочул лакхара вац“. Нагахь Соьга халонаш хьегийтинехь, шуьга а хьоьгуьйтур ю. Нагахь Сан дош нийсса кхочушдеш хиллехь, шун дош а кхочушдийр ду.
21И дерриг а дийр ду шуна Сан цІе бахьана долуш, хІунда аьлча Со Ваийтинарг царна ца вевза.
22Нагахь Аса, веана, цаьрга ца дийцинехьара, уьш шайн къиношна бехке хир бацара. ХІинца шайн къиношна уьш бехказа бац.
23Со ца везачунна Сан Да а ца веза.
24Нагахь Ас кхин цхьаммо а дина доцу гІуллакхаш царна юкъахь ца динехьара, тІаккха царна тІехь къа а хир дацара. Ткъа хІинца, и гІуллакхаш шайна гина доллушехь, ца вийзира царна Со а, Сан Да а.
25Амма иза хилира, церан товрат-хьехамаш тІехь яздинарг кхочушхилийта: „Со ца веза бахьана дацара церан“.
26Ас воуьйтур ву шуна Сайн Дегара гІо Дийриг – Дегара схьадолу бакъдерг гойту Са доуьйтур ду шуна. Цо, деача, тоьшалла дийр ду Сох.
27Ткъа шаьш юьххьехь дуьйна а Соьца хиларна, аша а тоьшалла дийр ду Сох».
16
1«ХІара элира Ас шуьга, шу тешар тІера юха ца довлийтархьама.
2Гуламан цІенойх дІакъастор ду шу. Цул сов, тІекхочуш ю и зама, муьлххачунна а, шух цхьаъ ша вийча, ша Далла гІуллакх до моьттуш.
3И гІуллакхаш лелор ду цара, шайна я Да а, я Со а ца вевзина дела.
4ХІара элира Ас шуьга, и зама тІееача, шуна дагадаийтархьама оцу дерригенах лаьцна Ас шайга аьлларг».
Делан Синан болх
«ХІинццалц ца аьллера Ас шуьга иза, Со шуьца цхьаьна хилла дела.
5Ткъа хІинца Со Ваийтинчунна тІевоьду Со. Шух цхьаммо а ца хотту Соьга: „Хьо стенга воьду?“
6Амма Аса шайга и дІахаийтарна, шун дегнаш гІайгІанах дуьзна ду.
7Ткъа Аса бакъдерг боху шуьга: „Со дІавахар гІоле ю шуна“. Нагахь Со дІа ца вахча, шуна гІо Дийриг вогІур вац, ткъа Со дІавахча, воуьйтур ву Ас Иза шуна.
8Ша веача, Цо гучудоккхур ду дуьненна цуьнан къинойх а, бакъонцалеларх а, кхелах а лаьцна йолчу агІор дуьне тиладалар.
9Цо гойтур ду дуьнено Сох цатешарна латийна къа.
10ТІаккха Цо гойтур ду дуьне бакъонца цалелар, хІунда аьлча Со Дена тІе гІур ву. Со кхин гур вац шуна.
11Ткъа цу Делан Сино гойтур ду Делан кхелах лаьцна дуьне тиладелла хилар, хІунда аьлча кху дуьненан элана кхел йина.
12Кхин дуккха а дара Сан шуьга ала, амма цкъа хІинца кхетар дац шу.
13Ткъа и бакъдерг гойтуш долу Са схьадеача, Цо билггал бакъболчу новкъа дохур ду шу, хІунда аьлча Цо Шегара бохур дац, амма Шена хезнарг дуьйцур ду, тІейогІучу хенахь хиндерг хоуьйтур ду Цо шуна.
14Цо Сан сийлалла ойур ю, хІунда аьлча Соьгарчух дІа а эцна, Цо довзуьйтур ду шуна иза.
15Ден мел долу хІума а Сан ду. Цундела элира Ас, Цо, Соьгарчух дІа а эцна, шуна довзуьйтур ду иза аьлла».
Халахетар а, хазахетар а
16«Кестта Со гур вац шуна. ТІаккха юха а кестта гур ву шуна Со».
17ТІаккха цхьаболчу мурдаша вовшашка элира: «И хІун ду те Цо вайга бохург: „Кестта Со гур вац шуна, юха а кестта Со гур ву шуна?“ Кхин а: „Со Сайн Да волчу воьду“?»
18Иштта цара бохура: «И хІун ду те Кхо бохург: „Кестта“? Ца кхета-кх вай Кхо бохучух».
19Ткъа Іийса кхийтира, Шега уьш хІун хатта лууш бу. ТІаккха Цо мурдашка элира: «Ас шайга аьлларг хІун ду те бохуш, вовшашка хоьттуш ду шу: „Кестта Со гур вац шуна, тІаккха юха а кестта гур ву шуна“?
20Баккъалла боху Ас шуьга: Шу узарш деш а, доьлхуш а хир ду, ткъа дуьненна хазахетар ду. Шу халахетта хир ду, амма шун халахетар хазахетаре доьрзур ду.
21Бер деш йолу зуда хуьлу гІайгІане, шен бер до хан тІекхаьчна дела, ткъа шен бер хилла даьлча, хазахетарна и гІайгІа йицло цунна, ша адам дуьнен чу даккхарна.
22Иштта шу а хІинца гІайгІане ду, амма Суна юха гур ду шу, тІаккха хазахетар хир ду шун дегнашна. И шун хазахетар цхьаммо а дІадоккхур дац шуьгара.
23ТІаккха цу дийнахь хІумма а хоттур дац аша Соьга. Баккъалла боху Ас шуьга: нагахь Сан цІарах цхьа хІума аша Дега дехахь, лур ду Цо шуна.
24ХІинццалц хІумма а ца дехнера аша Сан цІарах. Ткъа хІинца деха, лур ду шуна, шун хазахетар дуьззина хилийтархьама».
Дуьненна тІехь толам баккхар
25«ХІара кицанашца элира Ас шуьга. Амма тІейогІуш ю и зама, Ас шуьга кхин кицанашца а ца дуьйцуш, ма-дарра Сайн Дех лаьцна шуна дІакхайкхош.
26Цу дийнахь шаьш доьхур ду аша Сан цІарах. Ас ца боху шуьга, шун метта Ас деха дезар ду Дега.
27ХІунда аьлча Дена Шена а деза шу, шуна Со везна дела а, Со Дех схьаваьлла хиларх шу тешна дела а.
28Дех схьа а ваьлла, дуьнен чу веанера Со, ткъа хІинца, юха а хІара дуьне дитина, Дена тІевоьду Со».
29ТІаккха Іийсан мурдаша элира: «ХІаъ, хІинца-м тхо кхетадеш схьабоху Ахь тхоьга, кицанашца а ца дуьйцуш.
30ХІинца кхета тхо Хьуна дерриг хаьий, цхьаммо хаттарш а дале, уьш Хьуна девзий. Цундела теша тхо Хьо Делера схьаваьлла хиларх».
31Іийсас жоп делира царна: «ХІинца теша шу?
32Ткъа хІинца тІекхоччуш лаьтта, тІекхаьчна а даьлла и сахьт, шу дерриш а дІаса а даьржина, хІора а шайн-шайн цІа а вирзина, Со цхьа а вуьтуш. Амма Со цхьа вац, Соьца Сан Да волу дела.
33ХІара элира Ас шуьга, Соьгахула шун машар хилийтархьама. Дуьненахь гІайгІа хир ю шун, амма доьналла долуш хилалаш! Со тоьлла дуьненал».
17
Іийсан доІа
1И дешнаш а аьлла, Шен бІаьргаш стигала хьала а хьажийна, Іийсас элира: «Дада! ТІедеана и сахьт. Гайтахьа Хьайн КІентан сийлалла, Цуьнга а Хьайн сийлалла гайтийта.
2ХІунда аьлча массо а адамна тІехь олалла дан бакъо елла Ахь Цунна, Ахьа Шена беллачарна массарна а Хьо волчохь хедар доцу дахар Цуьнга далийтархьама.
3Ткъа Хьо волчохь хедар доцу дахар бохург ду: цхьаъ бен воцу бакъволу Дела волу Хьо а, Ахьа дуьнен чу вахийтина волу Айхьа леррина къобалвина волу Іийса а вовзар.
4Ахьа Сайна тІедиллина гІуллакх кхочуш а дина, кху лаьттахь Хьан сийлалла гайти Ас.
5Ткъа хІинца, Дада, Ахьа сийлахьвехьа Со Хьайна хьалха, дуьне кхоллале дуьйна а, Хьо волчохь Сан хилла долчу сийлаллица.
6Ахьа кху дуьнен чохь Сайна делла долчу адамашна, гучуяьккхира Ас Хьан цІе. Уьш Хьан дара, ткъа Ахьа Суна деллера уьш. Цара Хьан дош лардира.
7Ткъа хІинца хаьа царна дерриг Ахь Суна делларг Хьоьгара хилар.
8И Ахь Суна делла дешнаш Ас цаьрга дІаделла. Ткъа цара и дешнаш тІеийцира. Уьш кхийтира, баккъал а Со Хьох схьаваьллий. Уьш тийшира Со Ахьа вахийтина хиларх.
9Ас доьху Хьоьга царна тІера. Ас ца доьху дуьненарчу дерриге а адамашна тІера, амма Ахь Суна деллачарна тІера, уьш Хьан долу дела.
10Сан мел дерг Хьан ду, ткъа Хьайниг Сан ду. Цаьргахула Сан сийлалла гучуяьлла.
11Со хІинца дуьйна кху дуьненахь хир вац, амма уьш дуьненахь бу. Ткъа Со Хьо волчу вогІу. Веза Дада! И Айхьа Суна белларш Хьайн цІеран олаллица
[18] Іалашбехьа, Ахьа Суна белла болу уьш а, Вайшиъ санна, цхьаалла йолуш хилийтархьама.
12Со цаьрца дуьнен чохь волчу хенахь, Ахьа Суна деллачу Хьан цІеран олаллица Ас уьш Іалашбира. Царах цхьа а Ас ца вайира, хІаллакьхила везаш волу стаг воцург, Делан Йозанаш тІехь дерг кхочушхилийтархьама.
13Ткъа хІинца Хьуна тІевогІу Со. Амма хІара Ас хІинца Со дуьненахь волуш боху, Сан хазахетар ма-дарра, церан дегнаш чохь иза дуьззина хилийтархьама.
14Ас Хьан дош царна деара, амма дуьненна и адамаш ца дийзира, уьш, Со санна, кху дуьненара доцу дела.
15Ас ца доьху Ахь и нах кху дуьненара дІаэцар, амма доьху Ахь уьш вонах ларбар.
16Уьш а, Со санна, кху дуьненах бац.
17Хьайн билггал долчу бакъдолчуьнца уьш Хьайн дола бахахьа. Хьан дош ду бакъдерг.
18Ахьа Со дуьнен чу ваийтаре терра, Ас уьш а хьажабо дуьнен чу.
19Аса церан дуьхьа Со дІало Хьан дола, уьш а бакъдолчуьнца Хьан дола бахийтархьама.
20Ас доьху Хьоьга, деккъа церан дуьхьа а доцуш, амма церан дешнашкахула Сох тешар долчеран дуьхьа а.
21Ас доьху уьш берриш цхьаъ хилийта. Хьо, Сан Дада, Соьца а, Со Хьоьца а санна, уьш а Вайца хилийтахь, Со Ахь ваийтина хиларх дуьне тешийтархьама.
22Ахь Суна делла долу сийлалла Ас царна а делла, уьш а, Вайшиъ санна, цхьаъ хилийтархьама.
23Со цаьрца а, Хьо Соьца а санна, хуьлийла уьш а кхоччуш цхьаалла йолуш, дуьне тешийтархьама Ахьа Со вахийтина хиларх а, Со санна, Хьуна уьш безна хиларх а.
24Дада! И Ахь Суна белларш Со волчохь Соьца хила лаьара Суна. Царна а ган лаьа Суна Ахь делла долу сийлалла, хІунда аьлча Хьуна Со дуьне кхоллале дуьйна а везнера.
25Бакъволу Дада! Дуьненна ца вевзира Хьо, ткъа Суна вевза Хьо. Ахьа къастийначарна а хиира Ахь Со ваийтина хилар.
26Аса гучуяьккхира царна Хьан цІе, хІинца чул тІаьхьа а гучуйоккхур ю, Хьан Соьга боллу безам церан хилийта а, Со цаьрца хилийта а».
Іийсана ямартло яр а, Иза лацар а
(Маттай 26:47-56;Марк 14:43-50;Лака 22:47-53)
18
1Шен доІа дина а ваьлла, Іийса Шен мурдашца Кхидрун-хин тогІина дуьхьал агІор йолчу беша дІаволавелира. Цу беша бевлира Іийса а, Цуьнан мурдаш а.
2Ткъа Іийсана ямартло еш волчу ЯхІудана а евзара и меттиг, хІунда аьлча Іийса а, Цуьнан мурдаш а кест-кестта гуллора цигахь.
3Иштта ЯхІуд а веара цига, шеца римхойн тІемалойн тоба а, динан коьртачу дайша а, парушхоша а хьовсийна гІаролхой а балош. Церан карахь стогарш а, цІераш латийна хаьштигаш а, герз а дара.
4Ткъа хьалххе дуьйна а Шех хин дерг хууш волчу Іийсас, хьалха а ваьлла, элира цаьрга: «Аша мила лоьху?»
5Цунна жоп делира: «Назартера Іийса лоьху», – аьлла.
ТІаккха Іийсас элира: «Со ву-кх Иза».
Ткъа баьхкинчаьрца лаьтташ Іийсана ямартло еш волу ЯхІуд вара.
6Іийсас «Со ву Иза» аьлча, уьш берриш, юха а бевлла, лаьтта охьаийгира.
7ТІаккха Іийсас юха а хаьттира цаьрга: «Аша мила лоьху?»
Цара жоп делира: «Назартера Іийса», – аьлла.
8Ткъа Іийсас элира: «Ас элира шуьга, Со ву И, аьлла. Нагахь аша Со лехахь, хІорш, Іадбитий, дІабахийта».
9Иштта кхочушхилира Іийсас аьлла дешнаш: «Ахь Суна беллачех Ас цхьа а ца вайина».
10ТІаккха шегахь тур долчу ШамІа-Кипас, иза баттара а даьккхина, динан коьртачу ден ялхочунна тур а тоьхна, цуьнан аьтту лерг тІерадаьккхира. Оцу ялхочун цІе Малх яра.
11Іийсас Кипе элира: «Батта чу дилла хьайн тур. Сайн Дас мала аьлла белла баланийн кад ца молуш Іийр вара ткъа Со?»
Іийса динан коьртачу дена хьалха валавар
12Цул тІаьхьа тІемалоша а, церан коьртачу хьаькамо а, динан куьйгалхоша схьабахкийтинчу гІаролхоша а Іийса, схьа а лаьцна, дІавихкира.
13ТІаккха Іаннина тІевигира цара Іийса, Іанна цу шарахь динан коьрта да волчу Кайбан стунда хиларна.
14Ткъа Кайба вара динан куьйгалхошка, халкъан дуьхьа цхьа стаг валар гІоле ю аьлла, хьехам бинарг.
Кипас Іийса дІатасар
(Маттай 26:69,70;Марк 14:66-68;Лака 22:55-57)
15Іийсана тІаьхьахІоьттина воьдуш вара ШамІа-Кипа а, кхин цхьа мурд а. И мурд динан коьртачу дена вевзаш вара, цундела иза Іийсаца цхьаьна динан коьртачу ден керта чу велира.
16Ткъа Кипа кертан кевнал арахьа лаьтташ вара. ТІаккха оцу динан коьртачу дена вевзаш волчу вукху мурдо, ара а ваьлла, кертан кевнехь гІарол дечу зудчуьнга а аьлла, Кипа чоьхьа ваьккхира.
17ТІаккха оцу кевнехь лаьттачу зуда-ялхочо Кипе элира: «Хьо а вац хІокху Стеган мурдех?»
Кипас элира: «Вац».
Динан коьртачу дас Іийсага барт хаттар
18Цигахь шийла хиларна, кІора багош, бохлуш лаьтташ леш а, гІаролхой а бара. Цаьрца вохлуш лаьтташ Кипа а вара.
19Динан коьртачу дас мурдех а, Цо бечу хьехамех а лаьцна хаьттира Іийсага.
20Іийсас жоп делира цуьнга: «Аса, хьул ца деш, дерриг дІадийцира дуьнене. Гуттара а гуламан цІеношкахь я Делан цІа чохь, вайн массо нах гуллучохь, хьехамаш бора Аса. Аса къайлаха хІумма а ца дуьйцура.
21Ахьа Соьга хІунда хоьтту и? Хезначаьрга хатта, Аса шайга хІун дуьйцура. Царна хаьа хьуна, Аса хІун аьлла».
22Іийсас и аьлча, юххехьа лаьттачу гІаролхочо, Іийсан юьхь тІе тІара а тоьхна, элира Цуьнга: «Иштта жоп лур дара Ахьа динан коьртачу дега?»
23Іийсас жоп делира цуьнга: «Ас цхьа хІума нийса ца аьллехь, схьаала, иза иштта дац аьлла. Аса нийса аьллехь, Суна хІунда етта ахь?»
24ТІаккха Іийса, вихкина а волуш, динан коьрта да волчу Кайбана тІехьажийра Іаннас.
Кипас юха а Іийса дІатасар
(Маттай 26:71-75;Марк 14:69-72;Лака 22:58-62)
25Ткъа ШамІа-Кипа хІинца а вохлуш лаьтташ вара. ТІаккха элира цуьнга: «Хьо-м вац те Цуьнан мурдех?»
«Вац», – аьлла, дІахадийра Кипас.
26Кипас лерг даьккхинчун гергара волчу, динан коьртачу ден ялхойх цхьаммо элира: «Хьо вацара Цуьнца цхьаьна бешахь суна гинарг?»
27Иштта Кипас юха а элира: «Вацара». Ткъа цу сохьта нІаьна кхайкхира.
Іийса Пулатана хьалха схьавалаво
(Маттай 27:1,2,11-14;Марк 15:1-5;Лака 23:1-5)
28Иштта Кайба волчуьра римхойн урхалхочун гІишлона чу вигира Іийса. Цу хенахь Іуьйре яра. Динан куьйгалхой шаьш гІишлона чу ца бевлира, Далла хьалха сийсаз ца бовла, шайн Пасахьан суьйренан пхьор даархьама.
29ГІишло чуьра араваьллачу Пулата динан куьйгалхошка хаьттира: «Кху стагана дуьхьал баккха хІун бехк балабо аша?»
30Цара, жоп луш, элира: «Цо зулам ца динехьара, хьан кара дІавелла хир вацара оха Иза».
31ТІаккха Пулата элира цаьрга: «Аша, Иза дІа а эций, шайн Іедало ма-бохху, кхел е Цунна».
Динан куьйгалхоша элира: «Тхуна цхьанна а веран кхел яр кхочушдан ца магадо».
32Иза хилира Іийсас Шен валар муха хир ду дІахоуьйтуш аьлла долу дешнаш кхочушхилийтархьама.
33ТІаккха Пулата, юха а гІишло чу а вахана, Іийса шена тІе а кхайкхина, хаьттира Цуьнга: «Хьо жуьгтийн къоман Паччахь ву?»
34Іийсас жоп делира: «Хьайгара боху те ахьа иза, я кхечара аьлла те хьоьга Сох лаьцна?»
35Пулата, жоп луш, элира: «Жуьгти ву ткъа со? Хьан халкъо а, динан коьртачу дайша а схьавелла-кх Хьо сан кара. Ахь хІун дина?»
36Іийсас жоп делира: «Сан Пачхьалкх кху дуьненара яц. Нагахь Сан Пачхьалкх кху дуьненара елахьара, Сан ялхой, Со динан куьйгалхойн кара ца вахийта, Сан дуьхьа летар бара. Ткъа хІинца Сан пачхьалкх кхузара яц».
37ТІаккха Пулата элира Іийсага: «Хетарехь, Хьо хІетте а Паччахь ву-кх?»
Іийсас жоп делира: «Ахь боху-кх Со Паччахь ву. Со кху дуьнен чу веана бакъдолчух тоьшалла дархьама. Муьлххачо а, ша билггал бакъдолчух волчо, ладугІу Сан озе».
38Цунна дуьхьал Пулата хаьттира: «Билггал бакъдерг хІун ду?»
Іийса вен кхел йо
(Маттай 27:15-31;Марк 15:6-20;Лака 23:13-25)
Иза а аьлла, Пулат юха динан куьйгалхошна тІевахара. Цо элира: «Цуьнан бехк болуш цхьа а хІума ца го суна.
39Пасахьан дийнахь гуттара а деш цхьа хІума ма ду шун: тутмакхех цхьаъ паргІатвоккхуьйтуш. Иштта, ас хІара жуьгтийн къоман Паччахь дІахеца лаьий шуна?»
40Цара маьхьарий хьаькхира: «ХІара ма хеца, Барраб схьахеца», – аьлла. Ткъа Барраб талорхо вара.
19
1ТІаккха Пулата омра дира, Іийса дІа а вигий, Цунна шодмаш етта аьлла.
2Ткъа тІемалоша, коканийн коьллех кочар
[19] а дуьйцина, иза Іийсан коьрта тІе диллира. Ткъа Іийсана цІен бос болу оба
[20] тІекхоьллира.
3Цул тІаьхьа, Іийсана тІе а хІуьттуш, наха олура: «Декъала хуьлда жуьгтийн къоман Паччахь!» ТІаккха цара Цуьнан юьхь тІе еттара.
4Юха а араваьлла, Пулата элира цаьрга: «ХІинца аса аравоккху ХІара шуна хьалха, сайна Кхуьнгара даьлла цхьа а бехк болу хІума ца карийна аьлла, шуна хаийтархьама».
5ТІаккха, коьрта тІехь коьллех дуьйцина кочар а долуш, тІе цІен духар дуьйхина волу Іийса гІишло чуьра аравелира. Пулата нахе элира: «ХІара ву и Стаг».
6Іийса шайна гича, динан коьртачу дайша а, гІаролхоша а маьхьарий хьаькхира: «ЖІарах дІатоха Иза! ЖІарах дІатоха Иза!» – бохуш.
ТІаккха Пулата элира цаьрга: «Схьа а эций, шаьш дІатоха Иза, хІунда аьлча суна Цуьнгара баьлла цхьа а бехк ца го».
7Ткъа динан куьйгалхоша элира Пулате: «Тхан товрат-хьехамаш бу, цу хьехамашца доьзча, Иза вала веза, Цо Ша Делан КІант ву боху дела».
8Пулатана и дешнаш хезча, иза кхин тІе а кхеравелира.
9Цо, юха а гІалин гІишло чу а ваьлла, Іийсага хаьттира: «Хьо мичара ву?» – аьлла. Ткъа Іийсас цуьнга жоп ца делира.
10ТІаккха Пулата элира Іийсага: «Соьга а эр дацара Ахьа? Ткъа Хьуна ца хаьа, сан карахь дуйла, сайна лаахь, Хьо дІахеца а, сайна лаахь, Хьо жІарах дІатохийта а?»
11Іийсас жоп делира цуьнга: «Суна тІехь цхьана а тайпана олалла хир дацара хьан, хьуна иза лакхара делла дацахьара. Ткъа цундела Со хьоьга дІавеллачунна тІехь кхин а сов къа ду».
12Цу хенахь дуьйна Пулат Іийса дІахеца бахьана лоьхуш вара. Амма наха, маьхьарий хьоькхуш, бохура: «Нагахь ахьа Иза дІахецахь, хьо Рим-мехкан паччахьан доттагІа вац. Муьлхха а шех паччахь веш верг Рим-мехкан паччахьан мостагІа ву».
13И дешнаш хезча, Пулат, Іийса ара а ваьккхина, Литхьасторта олучу, Іебархойн маттахь Габбата цІе йолчу меттигехь кхел ян охьахиира.
14И дерриге а пІераскан дийнахь дара, Пасахьан деза де хила дезачу кІирнах. Делкъахан а яра цу хенахь. ТІаккха: «ХІан, ХІара ву шуна шун Паччахь!» – элира Пулата нахе.
15ТІаккха цара маьхьарий хьоькхура: «ДІаваккха Иза! ДІаваккха! ЖІарах дІатоха Иза!» – бохуш.
Пулата элира цаьрга: «Ва шун Паччахь жІарах дІатоха веза ас?»
Динан коьртачу дайша жоп делира: «Вац тхан кхин паччахь Рим-мехкан тхешан паччахь воцург».
Іийса жІарах дІатохар
16ТІаккха Пулата цаьрга дІавелира Іийса, Иза жІарах дІатохийтархьама. Иштта Іийса, схьа а лаьцна, дІавигира цара.
17Ша бахьа беза жІаран бІогІам ги а боьллина, «туьтанан меттиг» олучу меттиге дІаволавелира Іийса (Іебархойн маттахь и меттиг «Галгатхьа» олуш ю).
18Цигахь Іийса жІарах дІатуьйхира цара. Іийсаца цхьаьна кхин а ши стаг вара жІарех дІатоьхна, Іийса юккъехь а волуш, Цунна дехьа а, сехьа а агІор.
19Пулата, дечиган уьнан юьхкана тІе йоза а яздина, иза жІаран бІогІам тІе дІатохийтира. Цу тІехь яздина дара: «Назартера Іийса, жуьгтийн къоман Паччахь».
20И яздина дерг дукхах болчу наха дийшира, хІунда аьлча Іийса жІарах дІатоьхна йолу и меттиг гІалина генахь йоццуш яра. И яздинарг кхаа маттахь дара: жуьгтийн, римхойн, грекийн меттанашкахь.
21Динан коьртачу дайша элира Пулате: «Иштта ма язде „Жуьгтийн къоман Паччахь“, – аьлла. Амма язде иштта: „Цо боху, Со Жуьгтийн къоман Паччахь ву“».
22Пулата элира: «Ас яздинарг яздина даьлла».
23Іийса жІарах дІатоьхна бевлча, тІемалоша Цуьнан тІеюху хІуманаш схьа а эцна, уьш деа декъе йийкъира, хІора тІемалочунна цхьацца дакъа а луш. Іийсан чухула юху еха коч а яра цигахь. И коч тегна а йоцуш, лакхара охьакхаччалц, дийнна кІадих йина яра.
24ТІаккха тІемалоша вовшашка элира: «ХІара коч этІор яц вай. ХІокхунна кхаж а тесна, и хьанна кхочу хьовсур ду вай».
Дерриг а иштта хила а хилира, Делан Йозанашна тІехь яздинарг кхочушдеш:
«Цара вовшашлахь йийкъира Сан тІеюху хІуманаш,
кхаж а тесира цара, Сан коч хьанна кхочу хьожуш».
ТІемалоша иза иштта дан а дира.
25Іийса дІатоьхначу жІарана уллохь лаьтташ бара Іийсан нана а, ненан йиша а, Кхалайпан зуда Марем а, Магдалера Марем а.
26ТІаккха Іийсас, Шен нана а, цунна юххехь лаьтта, Шена къаьсттина дукха везаш волу мурд а гина, нене элира: «Нана, хІара хир ву хьан кІант».
27Цул тІаьхьа мурде а элира Цо: «ХІара хьан нана ю». Цу сахьтехь дуьйна шеца ша волчу дІайигира цу мурдо иза.
Іийсан пІендаршна юккъе гоьмукъ Іутту
28Цул тІаьхьа дерриг а кхочушхилла даьллий хууш вара Іийса. ТІаккха, Делан Йозанашна тІехь яздинарг кхочушхилийтархьама, Цо элира: «Хьогах ву Со».
29Юххехь лаьтташ кхаба яра, чохь юьззина кемсийн къонза а долуш. ТІаккха тІемалочо, цу кхаби чу худург а Іоьттина, иза ораматан гаьнна тІе а йихкина, Іийсан бете яьхьира.
30Къонза а мелла, Іийсас элира: «Кхочушхили!» ТІаккха, корта охьа а оллийна, Шен са дІаделира Цо.
31И дерриг пІераскан дийнахь хиларна, догІмаш жІарана тІехь дита ца лаьара динан куьйгалхошна, хІунда аьлча тІедогІуш Далла лерина шоьтан де дара. Ткъа цу шоьтан дийнахь доккха деза де долу дела, цара Пулате дийхира, жІарах дІатоьхна болчеран настарш каг а йина, жІараш тІера церан догІмаш дІадахийтахьара аьлла.
32Иштта тІемалоша, схьа а баьхкина, Іийсана цхьацца агІор дІатоьхначеран настарш кегйира.
33Ткъа Іийсана тІебахча, Иза дІакхелханий а гина, Цуьнан настарш ца кегйира цара.
34Ткъа тІемалойх цхьаммо шегара гоьмукъ туьйхира Іийсан агІонах, пІендаршна юккъе. Цу сохьта цІий а, хи а охьадахара.
35И хилларг гиначо тоьшалла дина, шу а цунах тешийтархьама
[21]. Ткъа цуьнан тоьшалла бакъ а ду, цунна ша бакъдерг бохий а хаьа.
36Иза хилла дІахІоьттира, Делан Йозанаш тІехь яздина дерг кхочушхилийтархьама: «Цуьнан цхьа а даьІахк кагйина хир яц», – аьлла.
37Делан Йозанийн кхечу меттехь кхин а аьлла ду: «Шаьш дегІах гоьмукъ чекхбаьккхиначуьнга хьовсур бу уьш».
Іийсан дІаволлар
(Маттай 27:57-61;Марк 15:42-47;Лака 23:50-56)
38Цул тІаьхьа Рамат цІе йолчу гІалара а волуш, динан куьйгалхойх ша ца вахьарна, Іийсан къайлаха мурд а волуш волчу Юсупа Пулате дийхира, Іийсан дегІ жІара тІера схьадаккха шена бакъо ялар. Пулата и дан бакъо елира Юсупна. ТІаккха цо, вахана, и дегІ жІара тІера схьадаьккхира.
39Хьалха, буьйсанна Іийса волчу а оьхуш, Цуьнца къамел дина волу Нукха-Деми веара Юсупца цига. Нукха-Демис шеца кхузткъе итт герка гергга хаза хьожа йогІу деза хьакхарш а, сарап олу молха а, цхьаьна а тоьхна, схьадеанера.
40Цара, Іийсан дакъа схьа а эцна, Иза хаза хьожа йогІу хьакхарш хьаькхна долчу кІади юкъа хьарчийра, жуьгтийн Іедалехь стаг дІавуллуш ма-дарра.
41Іийса жІарах дІатоьхначу меттигна юххехь беш яра. Цу бешахь яьккхина, шена чу хІинца а цхьа а виллаза къубба яра.
42И дерриг а жуьгташа шоьтан денна кечам беш долу пІераскан дийнахь долу дела а, и къубба генахь йоцу дела а, Іийса цу чу виллира.
Іийса веллачуьра денвалар
(Маттай 28:1-8;Марк 16:1-8;Лака 24:1-12)
20
1Ткъа кІирандийнахь, хьалххе, са а тасале, Магдал-юьртара Марем къубба йолчу еара. Цигахь къуббанна дуьхьал биллина болу тІулг дІакарчийна гира Маремана.
2ТІаккха Марем, едда, Кипина а, Іийсана къаьсттина везаш хилла волчу кхечу мурдана а тІееара. Цо элира цаьрга: «Веза Эла къуббанна чуьра дІаваьхьна, ткъа Иза мича охьавиллина ца хаьа».
3ТІаккха Кипа а, и важа мурд а, ара а ваьлла, къубба йолчу вахара.
4И шиъ цхьаьна ведира, амма важа мурд, сихо ведда, Кипел хьалха а ваьлла, къубба йолчу хьалха кхечира.
5ТІаккха охьатаьІначу мурдана Іохкуш кІадинан кескаш гира, амма иза цу чу ца велира.
6Цул тІаьхьа ШамІа-Кипа а схьакхечира цу мурдана тІаьххье. Къуббанна чуваьллачу Кипина а гира Іохкуш йолу еккъа кІадинан кескаш.
7Іийсан коьртах хьарчийна хилла долу йовлакх, цу кескашца а доцуш, хьарчийна ма-хиллара, къаьсттина, кхечу меттехь Іуьллуш дара.
8Цу хенахь хьалхаваьлла схьакхаьчна волу важа мурд а къуббанна чувелира. Иза, и дерриг ган а гина, тийшира.
9ХІунда аьлча уьш хІинца а Делан Йозанаш тІехь яздина долчу Дала леррина Къобалвинарг веллачуьра денвала везарх ца кхетара.
10Иштта мурдаш юхабирзира.
Іийсас Ша Магдалера Маремана гайтар
(Маттай 28:9,10;Марк 16:9-11)
11Ткъа Марем къуббанна уллохь йоьлхуш лаьттара. Йоьлхуш йолу иза къуббанна тІе охьатаьІира.
12Цу хенахь Маремана, тІехь кІайн хІуманаш а йолуш, хиъна Іаш ши малик гира: царах цхьаъ коьртехь, важа когашкахь дара Іийса охьавиллина хиллачу меттехь.
13ТІаккха цара Мареме элира: «Зуда! Хьо хІунда йоьлху?»
Марема жоп делира: «Сан Веза Эла дІа а ваьхьна, Иза мичахь охьавиллина сайна ца хаьа дела, йоьлху со».
14И аьлла, Марем юхахьаьжча, лаьтташ волу Іийса гира цунна. Маремана ца хаьара Иза Іийса вуйла.
15Іийсас элира цуьнга: «Зуда, хьо хІунда йоьлху? Ахьа мила лоьху?»
Ткъа Марема, Иза бешахо ву моттаделла, элира Цуьнга: «Сан ваша, Иза ахьа дІаваьхьнехь, алахь соьга, ахьа Иза мича охьавиллина, аса Иза схьаоьцур вара».
16Іийсас элира цуьнга: «Марем!»
Ткъа Марема, юха а йирзина, арамхойн маттахь элира Цуьнга: «Раббуни!» (иза «Устаз» бохург ду).
17ТІаккха Іийсас элира Мареме: «Сацалахь, Сох кхин хьакха ма лолахь, хІунда аьлча Со хІинца а Сайн Да волчу хьала ца ваьлла. Сан вежаршна тІе а гІой, ахьа цаьрга ала: „Сайн Дена а, шун Дена а тІе а, Сайн Далла а, шун Далла а тІе хьалаволу Со“».
18ТІаккха Магдалера Марема, яхана, мурдашка дІахаийтира шена Веза Эла гар а, Цо шега аьлларг а.
Іийса мурдашна гар
(Маттай 28:16-20;Марк 16:14-18;Лака 24:36-49)
19Оцу кІирандийнахь, суьйранна, шаьш динан куьйгалхойх кхерарна, неІ дІакъевлина уьш Іаш болуш, чу а ваьлла, юкъаметте дІа а хІоьттина, Іийсас мурдашка элира: «Машар хуьлда шуьца!»
20И аьлла, Шен куьйгаш а, агІо а гайтира Цо. Веза Эла гича, чІогІа хазахеттера мурдашна.
21ТІаккха юха а элира Іийсас цаьрга: «Маршо хуьлийла шуьца! Со Дас ваийтаре терра, Аса шу а дохуьйту!»
22И аьлла, Іаь а тоьхна, Іийсас элира: «ДІаэца Делан Са.
23Нагахь аш адамийн къиношна гечдахь, уьш царна тІера дІадевр ду, ткъа нагахь аша и къиношна геч ца дахь, уьш царна тІехь дуьсур ду».
Іийса а, ТІама а
24Ткъа оцу шийттаннах цхьаъ, шех Шалавинарг олуш волу ТІама, Іийса веанчу хенахь мурдашца вацара.
25ТІаьхьа оцу мурдаша ТІамига элира: «Тхуна Веза Эла гира».
Ткъа ТІамас элира цаьрга: «Нагахь сайна Цуьнан куьйгаш тІехь хьостамех йисина чевнаш а ца гахь, сайн куьг Цуьнан агІонах йолчу чевнна чу а ца дахийтахь, хІуъа хилча а, тешар вац со».
26Цул тІаьхьа кІира даьлча, мурдаш юха а, гулбелла, Іаш бара цІа чохь. ТІама а вара цаьрца. НеІ дІакъевлина а йолуш, Іийсас, цІа чу а веана, юккъе дІа а хІоьттина, элира цаьрга: «Машар хуьлда шуьца!»
27ТІаккха ТІамига Іийсас элира: «Хьайн пІелг схьа а кховдабай, хьажа Сан куьйгашка, ткъа хьайн куьг Сан агІонах йолчу чевнах чекхдаккха. Ма хила ца тешаш, амма тешаш хила».
28ТІамас, жоп луш, элира Іийсага: «Сан Веза Эла, сан Дела!»
29Іийсас элира цуьнга: «Хьо тийши, хьайна Со гина дела. Декъала бу-кх, Со гина воццушехь, Сох тешнарш».
Кху тептаран Іалашо
30Кхин дуккха а тамашийна гІуллакхаш дира Іийсас Шен мурдашна хьалха, кху тептар тІехь яздина а доцу.
31Ткъа хІорш яздина Іийса Дала леррина Къобалвинарг, Делан КІант хиларх шу тешийтархьама
[22] а, тІаккха, Цунах теша а тешна, Цуьнан цІарах шун бакъдолу дахар хилийтархьама а.
21
Іийсас Ша ворхІ мурдана гайтар
1Цул тІаьхьа Тхьабара-хІордан
[23] йистехь Іийсас юха а Шен мурдашна гайтира Ша. Иштта гайтира Іийсас Ша цигахь.
2Цу хенахь ШамІа-Кипа а, ТІама а, шех Шалавинарг олуш волу, Галилай-махкара Кхана-юьртара НатунаІил а, Зевадин кІентий а, Іийсан мурдех волу кхин шиъ а – уьш цхьаьна бара.
3ШамІа-Кипас элира цаьрга: «Со чІерий леца воьду».
Вукхара элира цуьнга: «Тхо а догІу хьоьца». Ара а бевлла, хинкеман чу хевшира уьш, амма цу буса цара хІумма а ца лецира.
4Ткъа Іуьйре тІейогІучу хенахь Іийса бердан йисте дІахІоьттира, амма мурдашна ца хаьара, Иза Іийса вуйла.
5Іийсас элира цаьрга: «ДоттагІий, чІерий дуй шуьгахь?»
Цара жоп делира: «Дац», – аьлла.
6Ткъа Іийсас элира цаьрга: «Шайн чІерий лоцу бой хинкеманан аьтту агІор чутаса, тІаккха карор ду шуна чІерий».
Цара бой чутесира, тІаккха чІерий тІех дукха лаьцна хиларна, и бой хьала ца яккхалора цаьрга.
7ТІаккха Іийсана къаьсттина дукха везна волчу мурдо Кипе элира: «ХІара Веза Эла ву».
Ткъа ШамІа-Кипа, иза Веза Эла ву аьлла шена хезча, шен коч юкъах а йихкина, ша гІодаюккъалц верзина волу дела, сихха хи чу иккхира.
8Ткъа важа мурдаш, хинкеманна тІехь, шайна тІаьхьа чІерашца йолу бой а текхош, хІордан йисте кхечира, уьш болчуьра хІордан йисте кхача, ши бІе дол хиллал бен юкъ йоцу дела.
9Мурдашна, хинкеманна тІера шаьш лаьтта охьабиссича, йогуш кІоран алу а йолуш, цунна тІехь чІерий а, юххехь бепиг а гира.
10Іийсас элира цаьрга: «Шаьш хІинца лаьцначу чІерех цхьадерш схьада кхуза».
11ШамІа-Кипас, хинкеман чу ваьлла, шена чохь юьззина даккхий чІерий долу бой хІорд чуьра лаьтта схьаозийра. Берриг а чІара бІе шовзткъе кхойтта бара. Уьш оццул дукха доллушехь, чІерий лоцу бой ца етІира.
12Іийсас элира цаьрга: «Схьадуьйла, хІума яа шайна».
Ткъа мурдех цхьа а ца ваьхьара Цуьнга хатта: «Хьо мила ву?» Мурдашна хаьара, Иза Веза Эла вуйла.
13Іийсас, тІе а вахана, бепиг схьа а эцна, мурдашка дІаделира, тІаккха чІара а дІакховдийра.
14Веллачуьра денвеллачул тІаьхьа Іийсас иштта кхозлагІа а Шен мурдашна гайтира Ша.
Іийса а, Кипа а
15Уьш яа хІума йиина бевлча, ШамІа-Кипе Іийсас элира: «Яхьъян кІант ШамІа! Царначул сов кІорггера везий те хьуна Со?»
Кипас элира: «ХІаъ, Веза Эла, Хьуна хаьа, суна Хьо везий».
ТІаккха Іийсас элира Кипе: «Сан Іахарий дажаде ахьа».
16ТІаккха юха шозлагІа а элира Іийсас Кипе: «Яхьъян кІант ШамІа, кІорггера везий те хьуна Со?»
Кипас жоп делира: «ХІаъ, Веза Эла, Хьуна хаьа, суна Хьо везий».
Іийсас элира цуьнга: «Сан уьстагІийн Іу хила хьо».
17КхозлагІа а элира Іийсас: «Яхьъян кІант ШамІа, везий те хьуна Со?»
Кипина халахийтира, шега Іийсас кхозлагІа а хаьттича: «Везий те хьуна Со?» – аьлла. ТІаккха Кипас элира Цуьнга: «Веза Эла, Хьуна дерриг хаьа. Хьуна хаьа, суна Хьо везий».
Іийсас элира Кипе: «Сан уьстагІий дажаде ахьа.
18Бакъдерг боху Ас хьоьга, хьо къона волчу хенахь, айхьа-хьайн юкъ йоьхкий, хьайна луъучу метте воьдура хьо. Ткъа хьо къанвелча, хьайн куьйгаш дІа а кховдийна, кхечуьнга хьайн юкъ йоьхкуьйтур ю ахьа, хьуна ца луъучу а вуьгур ву хьо».
19Иштта элира Іийсас Кипе, цо мухачу Іожаллица Дела вазвийр ву дІахоуьйтуш. ТІаккха и аьлла, Іийсас кхин а тІетуьйхира: «Суна тІаьхьахІотта хьо».
Іийса а, Цунна къаьсттина везна волу мурд а
20Кипа юхахьаьжча, цунна гира шена тІаьхьавогІу, Іийсана къаьсттина везна волу мурд. (Езачу суьйренан пхьор дуучу хенахь, Іийсан некха тІе а таьІна Іийна волу а, Цуьнга: «Веза Эла, мила ву Хьуна ямартло ен верг?» – аьлла волу а мурд вара иза.)
21Иштта, и мурд гина, Кипас элира Іийсага: «Веза Эла, ткъа кхунах хІун хир ду?»
22Іийсас элира Кипе: «Нагахь Суна, Со юхаваллалц
[24], иза дуьненахь виса лууш хилча, хьан хІун бала бу цуьнца? Хьо Суна тІаьхьахІотта».
23Иштта даьржира динан вежаршна юкъахь и «мурд лийр вац» аьлла дешнаш. Ткъа Іийсас иза лийр вац ца аьллера. Іийсас аьллера: «Нагахь Суна, Со юхаваллалц, иза дуьненахь виса лиъча, хьан хІун бала бу цуьнца?»
24И мурд ву цунна тоьшалла дийриг а, цунах лаьцна яздинарг а, ткъа вайна хаьа, цуьнан и тоьшалла билггал бакъ дуйла.
25Кхин дуккха а дара Іийсас дина гІуллакхаш. Схьахетарехь, царах массарех лаьцна тептарш яздинехь, хІокху дуьнен чу а тарлур дацара уьш.
Векалийн
гІуллакхаш
Дешхьалхе
Іийсан векалийн гІуллакхаш цІе йолу тептар Іийсас беана, Лакас дІаязбина болу хаза кхаъ цІе йолчу тептаран тІаьхье ю. Тептаран коьрта Іалашо ю Делан Сино лелош болчу Іийсан мурдаша хаза кхаъ «Ярушалайм-гІалахь а, берриг а ЯхІуд-махкахь а, Шамран-махкахь а, Лаьттан йистошка кхаччалц» (1:8) дІасабаржорах лаьцна дийцар. Іийсана тІаьхьахІиттинчеран болам, жуьгтийн къомана юкъахь бола а белла, дерриг а дуьненна дин а хилла дІахІоттарх лаьцна яздо тептар тІехь. Яздархо тептар дешархой тешо гІерта Іийсана тІаьхьахІиттинарш Риман империна политически агІор кхераме ца хиларх а, Іийсан мурдийн дино жуьгтийн дин кхачаме хила дІахІотторх а.
Векалийн гІуллакхаш коьртачу кхаа декъе декъа мегар ду. Цу дакъошкахь Іийсах болу хаза кхаъ кхайкхош хилар а, Іийсах тешачийн тобанаш дІахІиттор а гойту:
1) Іийса стигала хьалаваьккхинчул тІаьхьа Іийсан мурдийн болам дІаболабалар (1–7 кортош);
2) Исраил-мехкан кхечу меттигашка а болам дІасабаржар (8–12 кортош);
3) Рим-гІалина тІекхаччалц Дуьненаюккъерачу хІордана гонахара латтанашкахула болам кхидІа а дІасабаржар (13–28 кортош).
Векалийн гІуллакхаш цІе йолчу тептаран шатайпа башхо ю Делан Синан гІуллакх гайтар. Ялта чудерзоран дезачу дийнахь Ярушалайме гулбеллачу Іийсах тешачарна Шен ницкъаца тІедоьссира Делан Са. Цу Сино лелош а, чІагІбеш а бу Іийсах тешарш а, церан куьйгалхой а тептарехула вайга кхаьчначу берриге а хиламашкахь. Іийсах тешачарех болу дуьххьарлера хаам цхьаболчу динан хьехамашкахь буьйцуш бу, ткъа Векалийн гІуллакхаш тІехь бийцинчу хиламаша цу хааман ницкъ гойту Іийсах тешачийн дахарехь а, тешачийн тобанийн юкъаметтигашкахь а.
1
Делан Са лур ду алар
1Лоруш волу Теапил,
сайн хьалхарчу жайни тІехь ас яздинера хьоьга Іийсас дан а, хьеха а долийначу дерригенах а лаьцна,
2Шен векалшна Делан Синехула омра а дина, стигала Иза хьалаваьккхинчу денна тІекхаччалц.
3Хала баланаш а, кхалхар а лайра Цо. Юха, ден а велла, цу векалшна тІевеара Іийса, царна Ша гойтуш. Цо дукхазза а Ша денвалар билгал бакъ хилар гойтуш долу тоьшаллаш делира. Іийсас, кхин а шовзткъа дийнахь царна хьалха а хІуттуш, Делан Олаллех лаьцна дуьйцура.
4Цкъа, векалш шуьне гул а бина, Цо омра дира цаьрга: «Ярушалайм-гІалара дІа а ма довла, Аса шуна дийцинчу, Дадас шуна лур ду аьллачу дикане сатуьйсуш а хила.
5ХІунда аьлча Яхьъяс шу хих чекхдехира, ткъа масех де даьлча, шу Делан Синах дузур ду».
Іийса стигала хьалаваккхар
6Мурдаша, гул а белла, хаьттира Іийсага: «Эла, Ахьа Исраилан пачхьалкх юха меттахІоттайо хан тІе ца кхаьчна?» – аьлла.
7Цо жоп делира: «Дадас Шен бакъонца ехкина хенаш а, денош а хаар шун гІуллакх дац.
8Амма шуна тІе Делан Са а доьссина, шуьга ницкъ беача, Сан тешаш хир ду шу Ярушалаймехь а, берриг ЯхІуд-махкахь а, Шамранан махкахь а, дуьненан йисте кхаччалц а».
9Иза а аьлла, церан бІаьргашна хьалха стигала хьалаваьхьна волу Іийса мархи юкъахь кхарна гучуьра къайлавелира.
10Мурдаш леррина стигала хьоьжуш лаьттара Иза хьалахьочу хенахь. ЦІеххьана царна хьалха кІайн духар тІехь долу ши стаг дІахІоьттира.
11«Галилай-мехкан бахархой, – элира цара, – шу хІун деш лаьтта, стигала а хьоьжуш? Шу долчуьра Іийса стигала хьалавоккхуш шуна гина ма-хиллара, Иза иштта юха а вогІур ву».
ЯхІудан метта векал харжар
12Цул тІаьхьа векалш, Зайт-диттийн лам тІера чу а биссина, Ярушалайме баьхкира. И лам Ярушалаймана уллохь бара, садоІучу шоьтан дийнахь бан магийначу некъан барамехь хиллал.
13ГІала а баьхкина, уьш лакхарчу цІа чохь гулбелира. Векалийн цІераш яра: Кипа, Яхьъя, Якъуб, Іандар, Пилап, ТІама, Барталамай, Маттай, ХІалпайн кІант Якъуб, Якъубан кІант ЯхІуд, ШамІа, ша тІелаьцнарг тІевирззина кхочуш дан гІертарг
[1].
14Уьш гуттар а цхьаьна гуллора доІанаш дан. Масех зуда а яра цаьрца, иштта Іийсан нана Марем а, Іийсан вежарий а бара.
15Цкъа уьш гулбеллачу метте бІе ткъа гергга динан ваша веара. Кипас, хьала а гІаьттина, элира:
16«Вежарий! Делан Йоза кхочуш ца хилча ца долу. Іийса лоцуш болчарна тІехь куьйгалла дина волчу ЯхІудах лаьцна хиндерг Делан Сино Даудехула аьлла дара оцу Йозан тІехь.
17ЯхІуд вайх цхьаъ вара, вай Далла гІуллакх дечу хенахь вайца дакъа а лецира цо».
18Іийсана йинчу ямартлонах шена деллачу ахчанах цо латта эцнера. Цу лаьтта тІехь велла карийна иза, даьттІачу гай чуьра араяьлла чоко а йолуш.
19Ярушалаймехь массарна а хаьара оцу хиллачух лаьцна, цундела шайн маттахь цара «ХІакал-дама» аьллера цу лаьттах. Иза «ЦІийн латта» бохург ду.
20«Забур тІехь цхьанхьа яздина ду:
„Цуьнан керт дІатесна хуьлийла,
цигахь цхьа а кхин ма вехийла“,
вукхунхьа:
„Далла гІуллакх дечохь цуьнан меттиг кхечо дІалоцийла“.
21Цундела вайна оьшу гуттар а вайца Іийсана уллохь а хилла,
22ткъа иштта Яхьъяс нах хих чекхбохуш хиллачул хенахь дуьйна, Іийса вай долчуьра стигала хьалаваккхалц хилла волу стаг. Иза, вай санна, Іийса денваларан теш хила а веза».
23Шиъ билгалваьккхира: шех Бар-Сабба я «Юст» олу Юсуп а, Маттахьи а.
24Векалша доІа дира: «Веза Эла! Хьуна хІораннан а дог девза, гайтахьа тхуна
25ша ваха веззачу метте дІаваханчу ЯхІудан метта, Айхьа векал а вина, гІуллакх дан хаьржинарг».
26Юха цара кхаж тесира. И кхаж Маттахьин белира. Иза, шийтталгІа векал а хилла, вукху цхьайттаннах дІакхийтира.
2
Делан Са доссар
1Жуьгтийн «ШавуІот» цІе йолчу ялта чудерзоран дезачу дийнахь массо а векал цхьаьнакхийтира.
2ЦІеххьана, чІогІа хьаькхначу махах тера а йолуш, стигалара цхьа гІовгІа хезира. Цо уьш чохь болу дерриг а цІа дуьзира.
3Йогучу цІеран алунех тера долу меттанаш гира векалшна. Уьш, декъа а делла, кхарна хІоранна тІехула севцира.
4Делан Синах а буьзна, Цо шайна деллачу похІмица тайп-тайпана меттанаш дийца буьйлабелира векалш.
5Ярушалаймехь цу хенахь дуьненан массо а халкъашна юкъара схьаихна жуьгтий бара. Уьш къаьсттина чІогІа Делах тешаш а, Цунах кхоьруш а бара.
6И гІовгІа яьлча, дукха нах гулбелира. Массо а цецваьлла виснера, хІунда аьлча хІоранна а векалша буьйцу шен-шен къоман мотт хезара.
7Инзарбевлла, цара хоьттура вовшашка: «И адамаш массо а галилайхой дац?
8Вайна хІоранна а муха хеза, цара вайн ненан мотт буьйцуш?
9Вайна юкъахь бу парпанхой а, мадайхой а, Іейламхой а, Месопатамера бахархой а, ЯхІуд-махкара а, Каппадокера а, Понтера а, Асиара а,
10Пхьаргера а, Пампилара а, Мисарара а, Ливин Къурина-гІалин йистера адамаш а, римхой а,
11(жуьгтий а, жуьгтийн дин керла тІеэцнарш а), Крит-гІайренан бахархой а, Іаьрбихой а. Ткъа вайна массарна а хеза вешан меттанашкахь цара Делан сийлахьчу гІуллакхех лаьцна дуьйцуш!»
12Цец а буьйлуш, хиллачух ца кхеташ, вовшашка хоьттура цара: «Ванах, хІара хІун ду?» – бохуш.
13Цхьаболчара бохура, бийла а буьйлуш: «Цара алсам мерза чагІар мелла».
Кипас ШавуІот-дийнахь дина къамел
14Кипас, вукху цхьайтта векалца дІа а хІоьттина, аз айдеш, элира нахе: «ЯхІудхой а, Ярушалайман бахархой а! Пурба ло суна дерриг а шайна дийцийта. Дика соьга ладогІалаш!
15ХІара нах, шуна ма-моттара, бехна бац, хІинца Іуьйранна исс сахьт бен ма ца даьлла.
16Ткъа Юал-пайхамаро дийцинарг ду хІара.
17„ТІаьххьарчу деношкахь, – боху Дала, – Аса Сайн Синан Іаь тухур ю дерриг а адамна тІе.
ТІаккха шун кІентий а, мехкарий а, шайга пайхамаралла а доьссина, Делера болу хаамаш беш хир бу.
Кегийнаш Делера долу тамашийна суьрташ шайна хьалха хІуьттуш хир бу,
ткъа баккхийнаш Делера долу гІенаш гуш хир бу.
18Сайн ялхошна тІе, божаршна я зударшна делахь а, Сайн Синан Іаь тухур ю Аса цу деношкахь,
тІаккха цаьргахь пайхамаралла хир ду.
19Аса стигалан Іаьрчашкахь а,
лаьтта тІехь а тамашийна хІуманаш гойтур ду:
цІий, цІе, кІуьран мархаш.
20Везачу Элан сийлахь де тІекхачале
малхах бода хир бу,
баттах цІий хир ду.
21Амма массо а Везачу Эле кхойкхуш верг
кІелхьарвоккхур ву“.
22Исраилхой, ладогІалаш соьга: Назартара Іийса адам делахь а, Дала Иза шуна хьалха къобалвира. ХІунда аьлча шуна ма-хаъара, Дала Цуьнгахула шуна юкъахь тамашийна хІуманаш а, билгалонаш а кхочушйора.
23Іийса Делан лаамца а, Цунна хьалххе гуш ма-хиллара а, шун кара дІавелира, ткъа аша дин доцучу нахе, жІарах дІа а тохийтина, вейтира Иза.
24Амма Дала веллачуьра денвира Иза, Іожаллин багара а ваьккхина. Іожаллин ницкъ ца кхечира Иза шен карахь сацо.
25Дауда олура Цунах лаьцна:
„Суна гуттар а гора Веза Эла сайна хьалха.
Иза суна аьтту агІор ву, со воха ца вохийта.
26Цундела сан дог а сакъералуш ду,
сан багара мотт а самукъадаьлла бу.
Сан дегІ а ду сатуьйсийлах дуьзна.
27ХІунда аьлча Ахь эхартахь со вуьтур вац.
Хьайна тешаме волчунна вахкавалар гойтур дац.
28Ахьа бакъдолчу дахаран некъ суна гайтина,
Хьуна уллохь хиларна хазахетарх со вузор ву Ахь“.
29Вежарий, аса билггала бакъдерг дІахоуьйту шуна: вайн тайпанан да Дауд вала а велла, дІа а воьллина. Цуьнан каш таханлерчу дийне кхаччалц лаьтташ а ду.
30Иза пайхамар вара. Дала цунна чІагІо йинера, цуьнан тІаьхьенах стагана паччахьалла лур ду Ша аьлла.
31Хиндерг хууш, Дауда дийцинера Дала леррина Къобалвинарг денлург хиларх а, Иза кошахь вуьсург ца хиларх а, Цуьнан дегІана дахкадалар гург ца хиларх а лаьцна.
32Дала Іийса денвира, вай Цуьнан тешаш а ду.
33Иштта Делан аьтту куьйга хьалаваьккхинчу Цо Дегара Шена лур ду аьлла Делан Са схьаийцира. Іийсас кхочушдира тахана шуна гуш а, хезаш а дерг.
34Дауд стигала хьалаваьлла вацара, амма цо элира:
„Вайн Везачу Эло аьлла Хьалдолчу Эле:
‘Суна аьтту агІор охьахаа,
35Аса Хьан мостагІий Хьан когашка охьабахккалц’, – аьлла“.
36Цундела, берриг а исраилхой, хаалаш: аша жІарах дІатоьхна Іийса – Дала Цунах Веза Эла а, Къобалвинарг а вина шуна».
37И дешнаш хезча, эхь хетта, нехан дегнаш лелхадохкура. Цара хоьттура Кипе а, кхечу векалшка а: «Вежарий, хІун дан деза оха?» – бохуш.
38Кипас элира цаьрга: «Шух хІора а Далла тІе а верзий, шаьш хих чекхдахийта Іийсан дуьхьа, шайн къиношна гечдайтархьама. ТІаккха шуна совгІат санна Делан Са лур ду.
39И совгІат дукха хенахь дуьйна а лур ду аьлла дара шуна а, шун берашна а, шуна тІаьхьабогІучу, Дала Шена тІекхойкхун болчу массарна а».
40Кипас, цаьрга дІа а хьедеш, дехарца бохура: «КІелхьардовлалаш хІокху телхинчу адамех».
41Цуьнан хьехам тІеоьцучара шаьш хих чекхдохуьйтура. Цу дийнахь Іийсан мурдийн тоба кхин кхаа эзар стагана совъелира.
Іийсах тешачеран дахар
42Уьш гуттар а векалийн хьехаме ладугІуш а, вовшех дагабовлуш а, бепиг дохош а, доІанаш деш а бара.
43Берриш а Делах кхоьруш бара. Дала дуккха а тамашийна гІуллакхаш дора векалшкахула.
44Іийсах тешаш берш цхьаьна бара, церан массо а хІума юкъахь дара.
45Шайн керташ а, долахь дерг а дІа а духкуш, шайна юкъахь дІасадоькъура цара, хьанна хІун оьшу хьаьжжина.
46ХІора дийнахь цхьаьна Делан цІийнан кертахь бара уьш. ЦІеношкахь цара хазахетарца а, даггара а, кег а деш, бепиг дуура,
47Далла хастамаш а беш. Гонах болчара а уьш лорура.
Везачу Эло хІора денна совйоккхура кІелхьарбохучийн тоба.
3
Кипас сагІадоьху заьІап стаг тово
1Кипий, Яхьъяй вара суьйренан ламазе Делан цІийнан керта воьдуш.
2Цу хенахь «Исбаьхьа» аьлла цІе йолчу кевнан йисте а валийна, охьахаийра вичхьана дуьйна а заьІап волу цхьа стаг. Иза хІора денна а, вала а вой, цигахь вуьтура, Делан цІийнан керта богІучу нахе цуьнга сагІа дехийтархьама.
3Кевнна хьалха Кипий, Яхьъяй а гина, цаьрга сагІа дийхира заьІапчу стага.
4ХІара шиъ леррина хьаьжира цуьнга. Юха Кипас элира: «Схьахьажал кхуза!»
5И стаг дІахьаьжира цаьрга, шена цхьаъ яларе са а тесна.
6ТІаккха Кипас элира: «Дети а, деши а дац соьгахь, амма сайн дерг ло ас хьуна. Дала леррина Къобалвинчу, Назартарчу Іийсан дуьхьа, хьала а гІаттий, дІаволало!»
7Цо, аьтту куьг схьа а лаьцна, хьалагІаттийра и стаг. ЦІеххьана заьІапчу стеган когаш а, голаш а то а елла, чІагІъелира.
8Иза, хьала а гІаьттина, дІаволавелира. ДІаволалуш, ирхкхиссалуш, Далла хастамаш беш, цаьрца Делан цІийнан керта вахара иза.
9Дерриг а адамна гира иза, Далла хастамаш а беш, ирхкхиссалуш, схьавогІуш.
10«Исбаьхьчу» кевнехь сагІадоьхуш Іийна стаг а вевзина, цуьнан товалар а гина, инзарбевлла бара нах.
Сулим-паччахьан цІарах йолчу меттехь Кипас дина къамел
11Товелла заьІап стаг, Кипиний, Яхьъяний тІаьхьара а ца волуш, вогІура. Инзардаьлла дедда догІу дерриг а адам царна тІаьххье Сулим-паччахьан цІарах йолчу лекхачу бІогІамех йинчу гІишлонна тІекхечира.
12ТІаьхьа богІу нах а гина, Кипас элира: «Исраилхой, хІокху гІуллакхах шу цец хІунда дуьйлу? Тхешан ницкъаца я суьпа хиларца товина-м ца моьтту шуна оха и стаг?
13ИбрахІиман а, Исхьакхан а, Якъубан а, вайн дайн а Дала сийдеш айина Шен ялхо волу Іийса. Амма аша Иза вейтира, Пулатана хьалха Цунах дІа а къаьстина, цо Иза дІахеца сацам биннашехь а.
14Далла тешаме Верг а, Делан лаамехь Верг а тІе ца оьцуш, стаг вийна зуламхо кІелхьарваккха аьлла, дийхира аша.
15Дахар Кхоллархо вийра аша! Амма Дала веллачуьра денвира Иза, цу хІуманна тхо тешаш а ду.
16Іийсах тешар бахьана долуш, Цуьнан цІаро тешарехь чІагІвина и шуна гуш а, вевзаш а волу стаг. Билггала, Іийсас кхунна деллачу тешаро товина хІара стаг, шуна ма-гарра.
17Вуьшта, вежарий, суна хаьа, аша а, шун хьаькамаша а и гІуллакх шайна ца хаарна динийла.
18Амма Дала иштта кхочушдира, Шен массо а пайхамарехула хаийтина долу, Ша леррина Къобалвинарг баланийн хІордах чекхваккхар.
19ХІинца, шаьш лелийначунна дохко а довлий, Далла тІедерза, шайн къинош дІадахийтархьама.
20ТІаккха Дала шуна паргІат зама йоуьйтур ю. ТІаккха Цо шуна хІоттийна волу, Ша леррина Къобалвинарг воуьйтур вара. И Къобалвинарг Іийса ву.
21Амма Дала Шен пайхамаршкахула Ша дерриг а юхаметтахІоттор ду аьлларг тІекхаччалц йолчу ханна Іийса стигалахь хир ву.
22Муса-пайхамаро а ма аьлла:
„Шун Везачу Дала, шун вежарех Пайхамар хІоттор ву шуна юкъахь, со санна.
Цо бохучу массо а хІумане ладогІалаш.
23Цуьнга ла ца доьгІнарг массо а, шен халкъах дІа а къастийна, хІаллаквийр ву“.
24Цул сов, массо а пайхамаро, Шамъал-пайхамарна тІера дуьйна, хІара денош догІур ду аьлла ду.
25Ткъа пайхамарийн а, Дала шун дайшка динчу весетан а тІаьхьенаш шу ю. Дала аьлла ИбрахІиме: „Хьан тІаьхьенехула декъала хир ду дуьнен чуьра массо а халкъаш“.
26Шен Ялхо денвича, Дала уггар хьалха шуна тІеваийтира Иза, зуламечу гІуллакхех шух хІора а дІадерзош, къобалдархьама».
4
Кипа а, Яхьъя а коьртачу кхеташонехь
1Кипас а, Яхьъяс а нахаца къамел дечу хенахь царна тІе динан дай а, Делан цІийнан гІаролхойн хьаькам а, динан тобанан садукъой цІе йолу нах а баьхкира.
2Уьш чІогІа реза бацара Кипас а, Яхьъяс а нахана хьоьхуш хиларна а, Іийса веллачуьра денвелла бохуш кхайкхам барна а.
3Цара и шиъ, схьа а лаьцна, ларвайта гІароле дІавелира, хІунда аьлча тІееана суьйре а яра, хан а яьллера.
4Ткъа цу шиннан хьехамашка ладоьгІна болу дукхахберш тийшира цара дийцинчух, цундела Іийсах тешнарш пхи эзар гергга хилира.
5ШолгІачу дийнахь хьаькамаш а, баккхий нах а, Іелам нах а Ярушалаймехь цхьаьна гулбелира.
6Динан коьрта да Іанна а, иштта Кайба а, Яхьъя а, Искандар а, динан коьртачу ден доьзалхой а, кхиболу гергара нах а бара цигахь.
7Кипий, Яхьъяй юккъе а ваккхийтина, цаьрга барт хатта буьйлабелира уьш: «Муьлхачу ницкъаца а, хьенан цІарах а дара аша динарг?» – бохуш.
8Делан Синах вуьзна волчу Кипас жоп делира: «ЛадогІалаш, халкъан тхьамданаш а, баккхий нах а!
9Нагахь санна цомгуш волчу стагах бинчу къинхетамах аша тахана тхоьгара жоп дехахь,
10дІахаалаш шуна а, дерриг Исраилан халкъана а: аша, жІарах дІа а тоьхна, вейтинчу, Дала веллачуьра денвинчу, Назартарчу, Дала леррина къобалвинчу Іийсан дуьхьа товина волу хІара стаг шуна хьалха лаьтташ ву!
11Іийса – Иза, „гІишлошъечу пхьераша дІа а кхоьссина, сонан йисте дІахІоьттина болу тІулг“ бу.
12Кхин цхьаьнггахь а кІелхьардовлар дац, хІунда аьлча стигал кІелахь кхин цІе яц адамашна кІелхьардовла елла».
13Барт хоттуш берш цецбевллера Кипин а, Яхьъян а доьналлех. ХІара шиъ дешна а воцуш, мискачу нахах ма вара. Юха кхелахошна хиира хІорш Іийсаца хиллий.
14Амма царна уллохь лаьтташ товина стаг а гуш, дуьхьал ала хІума дацара кхелахойн.
15Юха векалшка, коьртачу кхеташонера арадовла аьлла, омра а дина, барт бан хІиттира уьш.
16«ХІун де вай оцу нахана? – бохура цара. – Ярушалайман бахархошна гина цара дина тамашийна хІума. Вайга иза дайалур дац.
17Амма хиллачух лаьцна хабар нахана юкъахь ца даржийта, вай дехка деза царна Іийсан цІарах хьехам бар».
18Юха а Кипий, Яхьъяй чу а валавайтина, омра дира цара, Іийсан цІе а ма яккха, Цунах лаьцна хьехамаш а ма бе аьлла.
19Амма Кипас а, Яхьъяс а жоп делира: «Ойла ейша шаьш а, нийса дуй Далла хьалха, Делал хьалха шуьга ладогІар?
20Цундела тхайна гинарг а, хезнарг а ца дуьйцуш тхо Іалур дац».
21Ткъа вукхара, кхерамаш а тийсина, дІахийцира Кипий, Яхьъяй, кхарна хІун таІзар дийр ду а ца хиъна. Хиллачунна Далла хастамаш беш дара дерриг а халкъ.
22ХІунда аьлча и тамашийна дарба хиллачу стеган шовзткъа сов шо дара.
Делах тешачийн доІа
23Шаьш дІахецча, Кипас а, Яхьъяс а, шайн накъостий болчу а веана, шайга динан коьрта дайша а, баккхийчу наха а баьхнарг дІадийцира.
24И дерриге а шайна хезча, Делах тешаш берш цхьаьний аз айдина доІа дан хІиттира:
«Хьалдолу Эла! Ахьа стигал а, латта а, хІорд а, царна чохь мел дерг а кхоьллина!
25Ахьа аьлла Хьайн ялхо волчу тхан ден а Даудан багахула Делан Синца:
„Хийрачу мехкашкара нах карзах хІунда буьйлу?
Цахиндерг халкъаша дага хІунда лаьцна?
26Дуьненан паччахьаш цхьаьнакхеташ бу,
лаьттан куьйгалхой вовшех дагабуьйлуш бу,
Везачу Элана дуьхьал а бевлла,
Цо къобалвинчунна новкъарло йо цара“.
27Билггала, хІокху гІалахь ХІарод а, Понти Пулат а кхечу къаьмнийн нахаца а, Исраилан халкъаца а цхьаьнакхийтира Хьан Везачу а, Ахьа къобалвинчу а Ялхочунна Іийсана кхел ян.
28Ахьа Хьайн лаамца а, куьйгаца а тІедиллинарг кхочушдира цара.
29ХІинца а, Веза Эла, хьажахьа цара туьйсучу кхераме. Тхуна, Хьайн ялхошна, ницкъ лохьа ерриге а майраллица Хьан дош кхайкхо,
30ткъа Ахьа Хьайн Везачу Ялхочун Іийсан цІарах дарба дан а, тамашийна хІуманаш а, инзаре гІуллакхаш а гайта а кховдадо Хьайн куьг!»
31Цара доІа чекхдаьккхича, уьш лаьтташ болу меттиг егийра, цу сохьта берриш а Делан Синах буьзира. Цул тІаьхьа цара майрра кхайкхадора Делан дош.
Массо а хІума юкъахь хилар
32Делах тешнарш дегнашца а, хьекъалца а цхьаьна бара. Цхьаммо а ца бохура шен долахь дерг шен бен дац. Шайн мел дерг юкъахь доькъура цара.
33Векалша боккхачу ницкъаца тоьшалла дора Іийса-Эла денваларх лаьцна. Дала а къобалбора уьш.
34-35Латта а, цІенош а долчу наха, уьш дІа а духкий, схьадеана ахча векалийн когашка охьадилларна, цхьа а къен стаг вацара царна юкъахь. И ахча цунна оьшучуьнга хьаьжжина лора.
36Масала, Кипр-гІайре тІера Юсуп цІе йолчу, Леви тайпанах волчу стага (векалша цунах Бар-Нааб а олура, ткъа иза «синтеман кІант» бохург ду)
37шен латта дІа а доьхкина, схьадеана ахча векалийн когашка охьадиллира.
5
Хьанас а, Шаппира а
1Цхьана стага шен бахам дІабоьхкира. Цу стеган цІе Хьанас яра, цуьнан зудчун цІе Шаппира яра,
2Амма шена кхаьчначу ахчанах цхьа дакъа цо дІалачкъийра. Цуьнан зудчунна а хаьара иза. Диснарг, схьа а деана, векалийн когашка охьадиллира цо.
3Кипас элира цуьнга: «Хьанас, мича бахьанина йиллина иблисо хьан даг чу ойла, Делан Синна аьшпаш а боьттина, айхьа, латта а доьхкина, схьаэцначу ахчанах цхьа дакъа хьайна дита аьлла?
4Ахьа дІадохкале а и латта хьан ма дара, ткъа цунах схьаэцна ахча а ма дара хьан. ХІунда дира ахьа иза? Ахьа и аьшпаш нахана ца боьттина, Далла боьттина».
5И дешнаш хезча, Хьанас, охьа а воьжна, велира. ЧІогІа кхерам тесира и хезначийн массеран а кийра.
6Схьабаьхкинчу кегийчу наха дакъа, дІа а хьарчийна, дІа а даьхьна, дІадоьллира.
7Цул тІаьхьа, кхин кхо сахьт даьлча, цига Хьанасан зуда еара. Цунна ца хаьара хилларг.
8Кипас хаьттира цуьнга: «Алал соьга, хІокху мехах доьхкирий аша латта?»
Зудчо элира: «ХІаъ, оцу мехах».
9Кипас элира цуьнга: «Муха даьхьира шуьшиъ бартбан Делан Са зерхьама? НеІарехь когийн тата хезий хьуна? Хьан майра дІа а воьллина, чубогІу нах бу хьуна уьш. Хьо а дІахьур ю хьуна цара».
10Цу сохьта, цуьнан когашка охьа а йоьжна, елира и зуда. Чубаьхкинчу кегийчу нахана и елла Іуьллуш гира. ДІаяьхьна, шен майрачунна улло дІайоьллира иза.
11Іийсах тешначийн ерриг тоба а, и хилларг хезнарш а кхерамо бахьийнера.
Тамашийна билгалонаш а, инзаре хІуманаш а
12Дала векалшкахула нахана дуккха а тамашийна билгалонаш а, инзаре хІуманаш а гойтура. Массо а, цхьа барт а болуш, Сулим-паччахьан цІарах йолчу меттехь гуллора.
13Наха уьш лоруш белахь а, хийрачех цхьа а царна юкъа ваха ца хІуттура.
14Амма Везачу Элах тешна болу божарий а, зударий а алсамбуьйлура царна юкъахь.
15Наха шайн цомгуш берш маьнгешна а, гоьнашна а тІехь урамашка арабохура, тІехволучу Кипин ІиндагІ мукъана а царна тІедожийта.
16Ярушалаймана гонахарчу гІаланашкара адамийн тобанаш оьхура. Цара шайн цомгуш болу а, жинаша хьийзош болу а нах балабора. Массарна а дарбанаш хуьлура.
Векалш дІалецар
17Динан коьрта да а, динан садукъойн тобанах болу цунна уллоранаш а хьогІах буьзна бара.
18Цара векалш, дІа а лецийтина, халкъана йина йолчу набахти чу бохкийтира.
19Буьйсанна Везачу Элан малико, набахтин ков схьа а диллина, арабехира уьш.
20Цо элира цаьрга: «Делан цІийнан керта а гІой, нахана хІокху керлачу дахарх лаций дийца», – аьлла.
21Іуьйранна, шайга ма-аллара, Делан цІийнан керта а баьхкина, нахана хьехам бан хІиттира векалш.
Ткъа динан коьртачу дас а, цуьнан уллорачара а Исраилан халкъан тхьамданаш коьртачу кхеташоне а кхайкхина, набахтера векалш схьабало шайн ялхой бахийтира.
22Набахте баьхкинчу эпсаршна цу чохь векалш ца карийра. Цара, юха а баьхкина, элира:
23«Набахтин ков дика дІакъевлина ду, иза лардеш гІаролаш а ду, амма иза схьадиллича, чохь цхьа а кара-м ца ви тхуна», – аьлла.
24Цаьрга ла а доьгІна, Делан цІийнан гІаролан хьаькам а, динан коьрта дай а инзарабевлла бара, «ХІара хІун ду?» – бохуш.
25Юха цхьаммо, ван а веана, хаам бира: «Аша набахти чу боьхкинарш Делан цІийнан кертахь нахана хьехамаш беш бу», – аьлла.
26ТІаккха гІаролан хьаькамо, эпсаршца ваха а вахана, векалш схьабалийра. Цара векалшна ницкъ ца бира схьабалочу хенахь, хІунда аьлча наха шайна тІулгаш деттарна кхоьрура уьш.
27Векалш коьртачу кхеташоне чубалийра. Динан коьртачу дас элира цаьрга:
28«Оха шуна чІогІа дихкинера, цу стеган цІарца ма хьеха аьлла, амма аша шайн хьехам ерриге а Ярушалаймехь дІасабаржийна. Цул сов, цу стеган цІий тхох хьарчадо аша».
29Кипас а, кхечу векалша а жоп делира: «Наханачул а сов Далла муьтІахь хила деза тхо!
30Амма дечигах хьала а оьллина, аша вийна волу Іийса вайн дайн а Дала веллачуьра денвина.
31Амма Дала Иза, Эла а, кІелхьардохург а вина, Шен аьтту куьйга айира, Исраилан халкъ, дохко а даьлла, Далла тІедерзийтархьама а, цу халкъана гечдархьама а.
32Тхо тешаш ду оцу дерригенна а. Ша бохург деш волчунна Дала делла Деза Са а ду оцунна теш».
33И дуьйцург а хезна, динан коьрта да а, чохь берш а чІогІа оьгІазбахара. Векалш байа лууш бара уьш.
34Наха лоруш а волуш, парушхо а волуш, цхьа Іелам стаг вара царна юкъахь. Цуьнан цІе Гамлиал яра. Кхеташона хьалха а хІоьттина, цхьана ханна векалш арабахийтира цо.
35Цул тІаьхьа цо кхеташонан декъахошка элира: «Исраилхой, дика ойла елаш оцу нахана шаьш дан гІертачун.
36Дукха хан йоццуш кхузахь, ша тхьамда ву аьлла, Тхьада цІе йолуш цхьа стаг гучувелира. Цунна тІаьхьа виъ бІе гергга стаг хІоьттира. Амма иза вийначул тІаьхьа, цуьнан накъостий дІасабевдира. ХІумма а доцург а хилла, дІаделира и гІуллакх.
37Цул тІаьхьа Галилайра Яхьуд гучувелира. Нах дІаязбечу хенахь веанчу цо гІаттамана тоба вовшахтуьйхира. Иза а вийра, цунна тІаьхьахІиттинарш а дІасабевдира.
38Цундела хІокху хІуманна тІедоьгІна сан хьехар ду шуна: и нах Іадбита, дІахеца уьш. Цара долийна хІума нахера делахь, иза, дайна, дІадер ду.
39Нагахь и Делера делахь, шуьга иза сацалур дац. Шу шаьш а Далла дуьхьал девлларш хир ду».
40Цо бохучуьнга ладуьйгІира цара. Векалш, чу а кхайкхина, царна етта а йиттина, Іийсан цІарах лаьцна кхин дийцар дехка а дихкина, дІахийцира цара.
41Векалш кхеташонера арабевлира, Іийсан дуьхьа шаьш сийсазбан хьакъ хиларна баккхий а беш.
42ХІора денна Делан цІийнан кертахь а, цІеношкахь а ца хеддаш хьехамаш а беш, Дала леррина къобалвинчу Іийсах лаьцна нахе хаза кхаъ кхайкхабора цара.
6
ВорхІ гІоьнча дІахІоттар
1Цу деношкахь, мурдаш сов болучу хенахь, царах грекахойн мотт буьйцу жуьгтий Іебархойн мотт буьйцучу жуьгташна аьрзнаш дан буьйлабелира. Цара бохура денна йоькъучу хІуманан дакъа шайн бисина Іачу зударшна ца кхочуьйту.
2ТІаккха шийтта векало, берриг а мурдаш вовшах а тоьхна, элира: «Делан дош дІакхайкхор а сацийна, тхо хІума екъа хІиттича, нийса хир дац.
3Цундела, вежарий, аша шайна юкъара ворхІ стаг харжа веза. Уьш Делан Са а, хьекъал а шайца хиларца гІарабевлла хила беза. Вай и гІуллакх царна тІедуьллур ду.
4Ткъа оха тхешан ерриге а хан доІанаш дарна а, Делан дош кхайкхорна а хьажор ю».
5Векалша аьлларг мурдашна тайра. Цара хаьржира Делан Синах а, Делах тешарх а вуьзна волу Тапа а, Пилап а, Прохор а, Никанор а, Тимон а, Парман а, жуьгтийн дин тІеэцна волу Антиохера Никлас а.
6И нах цара векалшна хьалха дІахІиттийра. Векалша, доІа а дина, царна тІе куьйгаш дехкира.
7Делан дош дІасадаьржаш дара, Ярушалаймехь мурдаш алсамбовлуш бара. Дуккха а динан дай Іийсах долчу тешарна муьтІахь хилира.
Тапа лацар
8Делан къинхетам а, ницкъ а шеца болу Тапа нахана юкъахь тамашийна Іаламаташ а, билгалонаш а гойтуш вара.
9Къуринара а, Искандарера а, Киликера а, Асиара а жуьгтий шена чубогІучу, «паргІатбевлларш» аьлла цІе йолчу жуьгтийн гуламан цІийнера цхьаболу нах Тапица къийса бевлира.
10Амма цуьнан къамелехь долчу хьекъална а, цуьнца долчу Делан Синан доьналлина а дуьхьало ца ялора цаьрга.
11ТІаккха цара къайлаха нах кечбира дІахаийта: «Цо Далла а, Муса-пайхамарна а дуьхьал Іеса къамел деш хезира тхуна», – аьлла.
12Адам а, Іелам нах а, баккхийнаш а карзахбехира цара. Тапа, схьа а лаьцна, коьртачу кхеташоне валийра.
13Харц тоьшалла дан нах дІахІиттийра. Цара бохура: «ХІара стаг гуттар а езачу меттигна а, товратна а дуьхьал къамел деш ву.
14Тхуна хезира кхо бохуш: „Назартарчу Іийсас хІара еза меттиг а йохор ю, Муса-пайхамаро вайна делла гІиллакхаш а хуьйцур ду“».
15Леррина Тапе хьоьжучу кхеташонехь болчу нахана гира, маликан санна, цуьнан серлаяьлла юьхь.
7
Коьртачу кхеташонехь Тапас дина къамел
1Юха динан коьртачу дас хаьттира Тапе: «Иштта дуй иза?» – аьлла.
2Тапас жоп делира:
«Вежарий а, дай а! Доьху сайга ладогІар. Вайн да ИбрахІим Месопотамехь волуш, Олаллин нуьрехь Дела хІоьттира цунна хьалха. Цу хенахь ИбрахІим ХІаран-гІала дІавахаза вара.
3„Хьайн мохк а, гергарнаш а битий, Аса хьайна гойтун болчу махка дІагІо“, – элира Дала ИбрахІиме.
4Хашадхойн мохк дІа а тесна, ХІаран-гІала дІавахара ИбрахІим. Цул тІаьхьа, цуьнан да кхелхича, Дала иза хІинца шу Іаш долчу махка хьажийра.
5Дала цунна цхьа а бахам ца белира, ур-атталла коган айрин барамал латта а ца делира. Амма Дала чІагІо йира цунна, иза а, цуьнан тІаьхьенаш а хІокху мехкан дай хир бу аьлла. Ткъа ИбрахІим цу хенахь доьзалхо воцуш вара.
6Дала элира цуьнга: „Хьан тІаьхьенах берш хийрачу махкахь тІебаьхкина нах а хилла Іийр бу. Цу махкарчу бахархоша, деа бІе шарахь леш а бина, Іазапехь латтор бу уьш.
7Амма Аса таІзар дийр ду уьш бацийначу халкъана. Цул тІаьхьа хьан тІаьхьенаш цу махкара ара а евлла, кху меттехь Суна корта бетташ хир ю“.
8Юха Дала ИбрахІимца барт бира, цу бертан билгало хилира боьрша нах хадор. ИбрахІима, Исхьакхан да ша хилча, борхІалгІачу дийнахь иза хадийра. ТІаьхьа Исхьакх Якъубан да хилира, ткъа Якъуб шийтта тайпанан дайн да хилира.
9Тхьамданаша, Юсупца хьагІ а лаьцна, иза Мисар-махка лай санна воьхкира.
10Амма цуьнца Дела вара, Цо иза массо а халонах кІелхьарваьккхира. Дала Юсупна хьекъал а делира, Мисаран паччахь, пирІун, кхунна тІе а тайтира. Цу паччахьо Юсуп берриг а Мисаран а, шен цІийнан а куьйгалхо вира.
11Юха Мисарахь а, КанаІанахь а мацалла хІоьттира. Иза йоккха хало яра. Вайн дай даа хІума доцуш бисира.
12Мисарахь кІа ду аьлла шена хезча, Якъуба цига шен кІентий бахийтира. Уьш цига дуьххьара боьлхуш бара.
13Уьш шолгІа баьхкича, Юсупа ша вовзийтира вежаршна. ПирІунна а хиира Юсупан гергарчу нахах лаьцна.
14Цул тІаьхьа Юсупа шен дега Якъубе а, гергарчу нахе а дІакхайкхира. Цуьнан гергарчех берриг а кхузткъе пхийтта вара.
15Якъуб Мисаре веара. Иза а, вайн дай а цигахь кхелхира.
16Церан декъий Шехеме схьа а деана, ИбрахІима, дато ахча а делла, Хьамуран кІенташкара эцначу Шехемехь йолчу къубба чу дехкира.
17Дала ИбрахІимна делла дош кхочушхуьлу хан тІекхочуш яра, Мисарахь долу вайн халкъ дикка алсамделира.
18Цул тІаьхьа Мисар-махкахь кхин паччахь дІахІоьттира. Цунна Юсупах лаьцна хІумма а ца хаьара.
19Иза вайн халкъ Іехош вара. Вайн дайн халкъана ницкъ бора, вайн бераш дІатуьйсуьйтура, уьш дийна ца дисийтархьама.
20Цу хенахь дуьнен чу Муса велира. Иза Далла хазахеташ вара. Хьалхарчу кхаа баттахь Муса шен ден хІусамехь кхобуш вара.
21Юха иза дІатесна витича, пирІунан йоІа, дІа а ваьхьна, шен кІант волуш санна кхиийра иза.
22Мусана Мисарахь долу дерриг а Іилманаш Іамийра. Иза дашна а, гІуллакхна а доьналла долуш вара.
23Шен шовзткъа шо кхаьчча, вежарий болу исраилхой болчу ваха дагадеара цунна.
24Цигахь волуш цунна гира мисархочо цхьана исраилхочунна ницкъ беш. Мусас, исраилхочуьнгахьа гІо а даьккхина, мисархо вийра.
25Цунна моьттура вежарий кхетар бу, Дала шаьш паргІатдаха ша хьажийна хиларх. Амма уьш ца кхийтира.
26ШолгІачу дийнахь Мусана гира вовшахлеташ волу ши исраилхо. Царна юкъахь бартбан гІоьртира иза: „Шу вежарий ма ду! ХІунда лета шу вовшах?“
27Амма ницкъ беш волчо элира: „Тхуна тІехь хьаькам а, кхелахо а хьан хІоттийна хьо?
28Я айхьа селхана мисархо ма верра, со а вен-м ца гІерта хьо?“
29И дешнаш хезча, Муса, ведда, Мадани цІе йолчу махка дІавахара. Цигахь, тІевеана стаг а хилла, ваха охьахиира иза. Ши кІант а вира цунна цигахь.
30Шовзткъа шо даьлча, Синай цІе йолчу лома уллохь яьссачу арахь Муса волчу йогучу куллан цІергахь малик деара.
31Муса чІогІа цецваьллера и сурт гина. Дика хьажархьама иза уллохьа тІевахча, цунна Везачу Элан аз хезира:
32„Со – хьан дайн Дела ву, ИбрахІиман а, Исхьакхан а, Якъубан а Дела ву“. Муса кхеравелла вегош вара, бІаьрганегІар хьалаайа а ца ваьхьаш.
33Везачу Эло элира цуьнга: „Мачаш дІаяха хьайн когара, хьо лаьтта меттиг деза латта ду.
34Суна Сайн халкъана Мисарахь ницкъ беш а гина, цуьнан узарш а хезна. Со уьш паргІатбаха воьссина. ХІинца дІагІо, Аса Мисар-махка вохуьйту хьо“.
35Иза исраилхоша тІе ца эцна волу Муса вара. Цара цуьнга аьллера: „Хьо хьан хІоттийна тхуна тІехь хьаькам а, кхелахо а?“ Дала Ша вохуьйтуш вара иза хІинца хьаькам а, адам паргІатадоккхург а вина. Коканийн куллахь хиллачу маликехула динера Дала и гІуллакх.
36Оцу Мусас арадаьккхира шен халкъ Мисарера. Цо дукха тамашийна билгалонаш а, инзаре хІуманаш а гайтира Мисарахь а, ЦІечу хІорда йистехь а, кхин шовзткъа шарахь яьссачу арахь а.
37И вара изза Муса, исраилхошка баьхна волу: „Дала шуна со санна волу Пайхамар воуьйтур ву шун халкъана юкъара“.
38Изза вара яьссачу арахь гулделлачу халкъе Синай-лам тІехь малико шега дийцинарг дІааьлларг. Мусас схьаийцира деза дешнаш вайга схьадалархьама.
39Амма вайн дай, цуьнга ла а ца доьгІна, иза дІа а тесна, шайн дегнашкахь Мисаре юхабирзира.
40Цара элира АхІароне: „Тхо Мисарара арадаьхначу Мусана хІун хилла тхуна ца хаьа, цундела, хьалха а ваьлла, тхо дІадуьгун долу дела ве тхуна“.
41Цара эсанан суьртехь цІу
[2] а вина, цунна сагІа а доккхуш, шайн куьйгашца динчу цу гІуллакхна деза де хІоттийра.
42И бахьана долуш Дела дІавирзира царна тІера, уьш стигаларчу седарчашна Іибадат дан а битина. Пайхамарийн жайни тІехь яздина ма ду:
„Исраилан халкъ!
Шовзткъа шарахь яьссачу арахь Суна тешаме хилар гайтархьама,
дийнаташ дагоран а, кІен а сагІанаш даха ма ца дийзира хьан!
43Ахь Мулка-цІунна лерина четар а,
хьайн Делан РамхІаран седа а,
айхьа Іибадат динчу цІуйн суьрташ а лелийра.
Ахь иза дарна, хьо махках а даьккхина,
Бавелал дехьа эккхор ду Ас“.
44Вайн дайн яьссачу арахь Тоьшаллин Четар дара. Иза Дала Мусага де ма-аллара, Мусана гиначу кепехь дина дара.
45Вайн дайша ЮшаІна тІаьхьахІиттина, тІом а беш, шаьш схьабаьккхинчу махка деара и четар. Ткъа Дала цигахь хьалха Іийна халкъаш дІалаьхкира. Дауд паччахь хІотталц цу махкахь дара и четар.
46Дела реза вара Даудана, цундела Дауд Деле бакъо йоьхуш вара Якъубан тІаьхьенна Далла лерина гІишло ян.
47Амма Далла лерина цІа Сулим-паччахьо дира.
48Делахь а, Веза Воккханиг адамаша динчу цІа чохь Іаш вац. Пайхамаро цунах лаьцна аьлла:
49„Стигал Сан Іарш ю,
ткъа латта Сан когийн кІело ю.
ХІун цІа дийр дара аша Суна? – боху Везачу Эло.
ХІун меттиг хир яра Суна садаІа?
50И дерриг а Сан куьйго кхоьллина дац?“
51Дегнаш а, лергаш а хедоза аьрха нах ду шу! Гуттар а Делан Синна дуьхьал ду шу! Шайн дай ма-хиллара шу а ду.
52Цхьа а пайхамар хиллий, шун дайша эккхийна лелийна воцуш? Делан Лаамехьверг вогІур ву аьлларш бойура цара, ткъа аша хІинца, Цунна ямарта а девлла, Иза а вийна.
53Дала шуна маликашкахула товратан хьехам баийтира, амма аша и кхочуш ца бира».
Тапа хІаллаквар
54И дерриг а хезча, кхеташонехь берш, оьгІазбахна, Тапина цергаш хьекхо буьйлабелира.
55Тапа Делан Синах вуьзна вара. Иза стигала хьалахьаьжча, цунна Делан нур а, Далла аьтту агІор лаьтта Іийса а гира.
56«Хьовсийша, – элира цо, – суна еллаелла стигал а, Далла аьтту агІор лаьтта Адамийн КІант а го», – аьлла.
57ТІаккха вуьш, лергаш дІа а къевлина, цІогІанашца, маьхьаршца цхьаьний тІелетира цунна.
58Иза такхийна гІаланах ара а ваьккхина, цунна тІулгаш детта буьйлабелира уьш. Тешаша шайн тІехулара бедарш Шаул цІе йолчу жимачу стеган когашка охьакхийсира.
59Цара шена тІулгаш деттачу хенахь, Тапас доІа дира: «Іийса-Эла, дІаэцахьа сан са!»
60Цул тІаьхьа, гора а воьжна, чІогІа элира цо: «Веза Эла, къилахь ма ларалахь кхарна хІара гІуллакх!» Иза а аьлла, Тапа кхелхира.
8
1Шаула къобалдора Тапин вер.
Шаула Іийсан мурдаш баланехь латтор
Цу дийнахь Ярушалаймехь Іийсах тешаш болчийн тобане бала хІоттийра. ЯхІуд-махкахула а, Шамран-махкахула а дІасалаьхкира массо а, цхьа векалш боцурш.
2Тапа суьпачу наха дІавоьллира, цунах доккха белхар а хІоттош.
3Ткъа Шаул Іийсах тешаш болу нах хІаллакбан волавелира. Цхьана цІа чуьра вукху чу а воьдуш, божарий а, зударий а дІа а лоьцуш, набахти чу бухкуьйтура цо.
Пилапа Шамран-махкахь хьехам бар
4Ткъа шайн меттера дІалаьхкина болчу мурдаша Везачу Элан Дашах лаьцна хаза кхаъ кхайкхабора шаьш лелачохь.
5Пилап, Шамран-махкарчу коьртачу гІала чу а воьссина, Дала леррина Къобалвинчух лаьцна кхайкхам беш вара.
6Массара а цуьнга дика ладугІура. Цо деш долу тамашийна хІуманаш а гора царна.
7Телхинчу дуккха а нахана чуьра жинаш маьхьарца арадуьйлура, меттахь биснарш а, заьІапнаш а толора.
8Цу гІалахь болу нах чІогІа самукъадаьлла бара.
9Цу гІалахь Іаш, ШамІа цІе а йолуш, бозбунчалла лелош, цхьа стаг вара. Цо лелочух Шамран-махкахь болу нах цецбуьйлура. Иза ша сийлахь-воккха ву бохуш вара.
10Леррина цуьнга хьоьжуш болчу хьалдолчу а, къечу а наха олура: «И стаг шех „Сийлахь ницкъ“ олучу Делан ницкъах лаьтташ ву».
11Халкъо къаьсттина тидам тІебахийтира цунна, хІунда аьлча цо дуккха а йолчу хенахь цецбохура уьш шен бозбунчаллашца.
12Амма Делан олаллех а, Іийса Дала къобалвина хиларх а хаза кхаъ кхайкхочу Пилапа шаьш тешийча, оцу гІалара божарша а, зударша а шаьш хих чекхбохуьйтура.
13ШамІас, теша а тешна, ша а хих чекхваккхийтира. Массанхьахула а Пилапана тІаьхьа а хІоьттина лелара иза, цо лелочу инзаречу хІуманех а, тамашийна гІуллакхех а цецвуьйлуш.
14Ярушалаймехь болчу векалша, Шамран-махкарчу наха Делан дош тІеэцна аьлла шайна хезча, цига Кипий, Яхьъяй вахийтира.
15Цу шиммо, схьа а веана, доІа дира, и дош тІеэцначарна Делан Са тІелацар доьхуш.
16ХІунда аьлча царна тІе цхьанна а Делан Са доьссина дацара. Уьш Іийса-Элан дуьхьа хих чекхбаьхна бен бацара.
17Кипас а, Яхьъяс а царна тІехула куьйгаш лецира, тІаккха Іийсах тешначарна Делан Са тІеийцира.
18Делан Са, векалша куьйгаш лаьцча, дуссуш хилар шена гича, ШамІас цаьрга ахча кховдийра:
19«Суна а лойша и бакъо, – бохура цо, – Ас куьйгаш тІехула лаьцначунна Делан Са лур долуш».
20Кипас элира: «Хьоьца цхьаьна хІаллакьхуьлийла хьан ахча, хІунда аьлча хьуна моьтту, Дала делла хьуьнар ахчанах эцалур ду.
21Оха дечу кху гІуллакхехь ахьа дакъалаца йиш яц, хІунда аьлча хьан дог Далла хьалха цІена дац.
22Хьайн къинна дохко а валий, Деле деха, Цо хьан дагахь хиллачунна гечдан а мега хьуна.
23ХІунда аьлча суна го, хьо дераллех вуьзна а, къинойн йийсарехь а хилар».
24ШамІас дийхира тІаккха: «Везачу Эле сох доІа дейша, аша аьлларг цхьа а суна ца хилийтархьама».
25Векалша, тоьшалла а деш, Везачу Элан дош кхайкхадора цигахь. Цул тІаьхьа уьш Ярушалайме юхабаьхкира, новкъахь Шамран-махкарчу дуккха а ярташкахь хаза кхаъ а кхайкхош.
Пилап а, эфиопхо а
26Везачу Элан малико элира Пилапе: «Хьала а гІаттий, къилбехь болчу, Ярушалаймера яьссачу арахула Іази-гІала боьдучу новкъа вала», – аьлла.
27ТІаккха Пилап дІавахара. Цунна дуьхьалкхийтира ваьІна волу эфиопхо. Эфиопин-пачхьалкхан Кхандакх цІе йолчу зуда-паччахьан цІийнехь лаккхарчу даржехь а волуш, цу паччахьан дерриг а жовхІарех жоп а луш, уьш лардеш вара иза. Ярушалайме Далла Іибадат дан а веана,
28хІинца цІа воьдуш вара и эфиопхо. Шен гІудалкха а хиъна, ЕшаІ-ЯхІу-пайхамаран жайна а доьшуш, вогІура иза.
29Делан Сино элира Пилапе: «Цу гІудалкха тІе а гІой, улло а хІоттий, дІагІо», – аьлла.
30ГІудалкхана тІеваханчу Пилапна хезира цхьаммо ЕшаІ-ЯхІу-пайхамарехула Делера болу хаам боьшуш.
«Айхьа доьшучух кхетий хьо?» – хаьттира Пилапа.
31«Цхьаммо кхетош ца хилча, со муха кхетар ву?» – элира эфиопхочо. ТІаккха Пилапе, хьала а валий, шена юххе охьахаа аьлла, дийхира цо.
32Жайни тІехь цо доьшу дешнаш хІорш дара:
«Урс хьакха буьгу уьстагІ санна,
дІавуьгуш вара Иза,
ша лоргучунна хьалха, Іахар санна, шена чуьра Іаь ца йолуьйтуш,
тийна Іара Иза.
33Сийсазваьккхина вара Иза,
ткъа нийса кхел Шена яйта Цуьнан бакъо яцара.
Хьан дуьйцур дара Цуьнан тІаьхьенах лаьцна,
хІинца Цуьнан дахар лаьттара дІахьош хилча?»
34ВаьІначо хаьттира Пилапе: «Алахьа соьга, хьанах лаьцна дуьйцу пайхамаро кхузахь, шех я кхечух?»
35ТІаккха Пилапа Делан Йозанан оццу декъа тІера вола а велла, ваьІначунна Іийсах лаьцна хаза кхаъ бовзийтира.
36-37Уьш схьабогІуш хи тІе кхечира.
«Хьажахьа, хІара хи ду, – элира ваьІначо, – стен новкъарло йо суна хих со чекхваккхийта?»
[3]38ВаьІначо омра дира, гІудалкх сацае аьлла. И ший а хи чу велира. Пилапа хих чекхваьккхира иза.
39Уьш хи чуьра хьалабевлча, Везачу Элан Сино Пилап цигара цІеххьана дІаийцира, ваьІначунна иза кхин ца гира. Самукъа а долуш, шен некъ кхин дІа а бира эфиопхочо.
40Пилап цул тІаьхьа Ашдод-гІала нисвелира. Массо а гІаланашкахь хаза кхаъ кхайкхабора цо, ша Кхесрине дІакхаччалц.
Шаулан Іийсах тешар
(Векалийн 22:6-16;26:12-18)
9
1Хьалха санна оьгІазаллех кхехкаш вара Шаул, Іийсан мурдаш хІаллакьхиларе сатуьйсуш. Иза динан коьрта да волчу веара.
2Цо цуьнгара Дамасакх-гІаларчу жуьгтийн гуламан цІеношка дахьа лерина кехаташ дехира. Цу кехаташа Шаулна бакъо лора Іийсан некъан мурдаш, божарий а, зударий а, бехка а бихкина, Ярушалайме схьабало, нагахь уьш цунна карабахь.
3Иза Дамасакхе схьакхочучу хенахь, цІеххьана стигаларчу серлоно къагийра иза.
4Шаул лаьтта охьавоьжча, цунна аз хезира. Цо кхуьнга бохура: «Маржа Шаул яІ! Соьга бала хІунда хьоьгуьйту ахь?»
5«Хьо мила ву, Веза Эла?» – хаьттира Шаула.
«Со Іийса ву, ахьа эккхийна лелош волу, – элира Цо.
6ХІинца, хьала а гІаттий, гІала гІо, цигахь эр ду хьоьга ахь хІинца дан дезарг».
7Шаулна тІаьхьа богІу нах Іадийна лаьттара, аз а хезаш, амма цхьа а ган а ца гуш.
8Шаул лаьттара хьалагІаьттира, амма цо бІаьргаш схьабиллича, цунна хІумма а ца гора. Наха, куьг а лаьцна, валийра иза Дамасакхе.
9Кхаа дийнахь а, буса а бІаьрса дайна Іийра иза. Цо яа а ца йоура, мала а ца молура.
10Дамасакхехь Іаш Іийсан мурд вара, Хьанас цІе а йолуш. Цунна сурт хІоьттинчу хенахь, Везачу Эло цуьнга элира: «Ва Хьанас!»
ТІаккха хІокхо жоп делира: «Эла, со кхузахь ву!» – аьлла.
11Эло цуьнга элира: «„Нийсаниг“ олучу урамехь долчу ЯхІудан цІа чу а гІой, Тарс-гІалара Шаул цІе йолу стаг хатта. Хьажалахь, иза хІинца доІанаш деш ву.
12Цунна сурт хІоьттина, Хьанас цІе йолчу стага, ван а веана, шен бІаьргаш тІе куьйгаш дохкуш, шен бІаьрса схьадаийта».
13Хьанаса элира: «Веза Эла, суна дукха нахера хезна оцу стагах а, цо Хьан безачу нахана Ярушалаймехь динчу вонах а лаьцна.
14Иза динан коьртачу дегара кехат а дахьаш веана, Хьоьга мел кхойкхург чуволла бакъо луш долу».
15Везачу Эло элира Хьанасе: «ДІавало! И стаг Ас хаьржина гІирс бу. Цо кхайкхор ю Сан цІе кхечу къаьмнех болчу нахана а, церан паччахьашна а, Исраилан халкъана а.
16Ас гойтур ду цунна, Сан цІе бахьана долуш шен мел баланаш лан деза».
17Хьанас, дІа а вахана, шега аьлла цІа схьа а карийна, цу чу вахара. Цо, Шаулан бІаьргаш тІе куьйгаш а дехкина, элира: «Ваша Шаул, хьо кхуза вогІуш, хьуна новкъахь гучуваьллачу Везачу Эло Іийсас ваийтина со, хьуна юха а са гайтархьама а, хьо Делан Синах вуьзна хилийтархьама а».
18Цу сохьта, пардо дІадаьлча санна, бІаьрса серладаьлла, са гира Шаулна. ХьалагІаьттинчул тІаьхьа цхьаммо хих чекхваьккхира иза.
19ХІума йиинчул тІаьхьа гІора деара цуьнга.
Шаула Дамасакхехь хьехам бар
Мурдашца масех де даьккхира Дамасакхехь Шаула.
20Шаул жуьгтийн гуламан цІеношкахь хьехам бан волавелира, Іийса Делан КІант ву бохуш.
21Цуьнга ладоьгІначара, цец а буьйлуш, хоьттура: «Иза вацара Ярушалаймехь Іийсага кхойкхуш берш хІаллакбан гІерташ? Кхуза а уьш, схьа а лоьцуш, динан коьртачу дайшна тІебига веана вац иза?»
22Шаул нахана хьехам барехь тІаьхь-тІаьхьа чІагІлуш вара. Дамасакхехь болчу жуьгташка цунна дуьхьало ца ялора, цо Іийса Дала леррина Къобалвинарг ву аьлла тешийча.
23Дикка хан яьлча, жуьгташа барт бира Шаул вен.
24Шаулна хиира цара дагалаьцнарг. Жуьгташа дийнахь а, буса а гІалин кевнаш лардора иза верхьама.
25Амма цуьнан мурдаша буьйсанна гІалин гонахарчу пена тІехула тускар чохь чувоссийра иза.
Шаул Ярушалаймехь
26Ярушалайме а веана, Іийсан мурдех дІакхета хьаьжира Шаул, амма уьш, кхоьруш, ца тешара хІара а Цуьнан мурд хиларх.
27ТІаккха Бар-Нааба векалшна тІевалийра иза. Цо дийцира царна, Шаулна новкъахь Веза Эла гар а, Везачу Эло кхуьнца къамел дар а, Шаула Іийсан олаллин цІарах майрра Дамасакхехь хьехам бар а.
28Цаьрца мелла а хан яьккхира Шаула. Иза паргІат лелара Ярушалаймехь, Іийсан цІарах майрра хьехам а беш.
29Цо кест-кеста къуьйсура грекийн мотт буьйцучу жуьгташца. Эххар а хІара вен барт хилира церан.
30Иза хиъча, динан вежарша Шаул Кхесрин-гІала дІавигира, ткъа цигара Тарс-гІала дІакхетийра.
31ЯхІуд-махкахь а, Галилайхь а, Шамран-махкахь а Іийсах тешачийн тобанашна маьрша хан еара. Везачу Элан сийлаллех а кхоьруш, Делан Синан гІоьнца чІагІ а луш, алсамбовлуш бара Іийсах тешаш берш.
Енай туовар
32Кипа махкахула ваьлла лелаш вара. Ша воьдучу новкъахь Лодди-юьртара беза нах болчу вахар сацийра цо.
33БархІ шарахь меттахь Іиллина волу Енай цІе йолуш цхьа стаг карийра цунна цигахь.
34Кипас элира цуьнга: «Енай! Дала леррина къобалвинчу Іийсас тово хьо. Хьала а гІаттий, хьайн мотт дІабаккха». Енай цу сохьта хьалагІаьттира.
35Лодди-юьртара а, Шарон-арара а нахана иза туовелла гича, уьш Везачу Элана тІебирзира.
Тавита денъялар
36Іийсах тешаш а йолуш, Яппи-гІалахь Іаш Тавита цІе йолуш цхьа зуда яра. (Грекийн маттахь цуьнан цІе Дорка яра, иза «лу» бохург ду.) Тавита гуттар а диканиг деш а, мискачарна сагІа луш а стаг яра.
37Цу хенахь, цомгуш а хилла, елира иза. Цуьнан дакъа, лийча а дина, лакхарчу цІа чохь охьадиллира.
38Лодди-юрт Яппи-гІалина уллохь хиларна, Кипа Лодди-юртахь ву аьлла шайна хезча, и волчу ши стаг вахийтира мурдаша, цуьнга сихонца схьавола аьлла.
39Кипа цу нахаца схьавеара. Уьш схьакхаьчча, иза лакхарчу цІа чу вигира. Кипина гонах бисина Іаш болу зударий гулбелира. Белха а боьлхуш, Доркас шайца йолчу хенахь цо тегна йолу кучамаш а, кхин йолу хІуманаш а гойтура цара.
40Массо а чуьра ара а ваьккхина, гора а хІоьттина, доІа дира Кипас. Юха, еллачуьнгахьа дІа а вирзина, элира цо: «Тавита, хьалагІатта!» Зуда, бІаьргаш схьабиллича, Кипа а гина, кІегархиира.
41Кипас, куьг а лаьцна, гІо дира цунна когаш тІе ирахІотта. Юха Іийсах тешарш а, бисина Іаш болу зударий а схьа а кхайкхина, царна денъелла Тавита дІагайтира цо.
42Цу хІуманах лаьцна ерриг а Яппи-гІалахь хиира, тІаккха дуккха а адамаш Везачу Элах тийшира.
43Кипас кхин а гІеххьа хан яьккхира Яппи-гІалахь. Иза цІокаршна дабагІа дечу ШамІин цІа чохь Іаш вара.
10
Кипа Корнил волчу вахар
1Кхесрин-гІалахь Іаш вара Корнил цІе йолу цхьа стаг. Иза Италера полкан эпсар вара.
2Иза ша а, цуьнан доьзал а суьпа а, Делах кхоьруш а нах бара. Цо мискачу нахана сагІа а лора, гуттар а Деле доІанаш а дора.
3Цкъа цхьана дийнахь делкъал тІаьхьа кхо сахьт долуш Корнилна сурт хІоьттира. Цунна дика къаьсташ Делан малик гира. ХІара волчу а деана, малико элира: «Корнил!»
4Кхеравелла, цуьнга дІахьаьжира Корнил. «ХІун боху ахьа, Эла?» – хаьттира цо.
Малико жоп делира: «Хьан доІанашна а, сагІанашна а Дала жоп делла.
5Яппи-гІала нах а бахийтий, шех Кипа олучу ШамІе схьакхайкха.
6ЦІокарчашна дабагІа дечу ШамІин цІа чохь, хІорда йистехь сецна хьуна иза».
7Шеца къамел дина малик дІадахча, Корнила шина ялхочуьнга а, ша куьйгалла дечу, Делах кхоьручу цхьана тІемалочуьнга а схьакхайкхира.
8Дерриге а хилларг а дийцина, уьш Яппи-гІала бахийтира цо.
Кипина сурт хІоттар
9ШолгІачу дийнахь бахийтинарш гІалин йисте кхочуш, Кипа доІа дан цІийнан нийсачу тхов тІе хьалавелира.
10Мац а велла, яа хІумане сатесира цо. Чохь болчара кхача кечбечу муьрехь шовкъ еара цунна.
11Еллаелла стигал а, еа маьІІера дІалаьцна, лаьтта охьайоуьйтуш йоккхачу шаршух тера йолу цхьа хІума а гира цунна.
12Цу шаршу юкъахь биъ ког болу тайп-тайпана дийнаташ а, текхаргаш а, олхазарш а дара.
13Юха цхьана озо элира цуьнга: «Кипа, хьала а гІаттий, яйа а яйий, яа уьш», – аьлла.
14Амма Кипас элира: «Ма ала иза соьга, Веза Эла! Ас цкъа а ца йиъна хьарам йолу хІума».
15ТІаккха озо кхин цкъа а элира: «Дала магийтина хІума хьарам ма хета».
16Иштта кхузза хилира, тІаккха цу сохьта шаршу юха а стигала хьалаяьхьира.
17Кипа ойла еш лаьттара, шена хІоьттина сурт хІун маьІна долуш ду те бохуш. Цу хенахь Корнила бахкийтина нах, ШамІин цІенош а карийна, кевнна хьалха севцира.
18Мохь а тоьхна, хаьттира цара: «Шех Кипа олу хьаша ШамІа вуй кхузахь?» – аьлла.
19Кипа, дІа а хІоьттина, шена гиначу суьртах ойла еш вара. ТІаккха Делан Сино элира цуьнга: «ШамІа, хьо лоьхуш кхо стаг ву.
20Хьала а гІаттий, лаха чувосса. Шек а ца волуш, цаьрца дІагІо, хІунда аьлча уьш Ас бахкийтина бу».
21Кипас, чу а воьссина, элира цу нахе: «Аша лоьхург со ву. ХІунда даьхкина шу?» – аьлла.
22Цара жоп делира: «Тхо дахкийтинарг эпсар Корнил ву. Иза цІена а, Делах кхоьруш а стаг ву, массо а жуьгташа лара а лоруш. Делан малико аьлла цуьнга, хьо шен цІа чу кхайкха аьлла, ахьа дуьйцучуьнга ладогІархьама».
23ТІаккха Кипас, уьш чу а кхайкхина, хьошалла дира царна.
Кипа Корнилан хІусаме вогІу
ШолгІачу дийнахь Кипа а, Яппи-гІалара кхин масех динан ваша а цу нахаца дІавахара.
24Кхин цхьа де даьлча, уьш Кхесрин-гІала кхечира. Корнил цаьрга хьоьжуш Іаш вара, шен гергарчу нахе а, уллорачу доттагІашка а кхайкхина.
25Кипа чоьхьа ваьлча, Корнил, цунна дуьхьал а веана, цуьнан когашка гора вуьйжира.
26«ХьалагІатта, – элира цуьнга Кипас, – со хьо санна адам ма ду».
27Корнилаца къамел а деш, Кипа цІа чу вахара. Чохь гулделла дуккха а адам дара.
28Кипас элира цаьрга: «Шуна дика хаьа, жуьгтичунна кхечу къомах болчу нахаца къамел дан а, церан чу ваха а дихкина дуйла. Амма Дала элира соьга, ас цхьа а хьарам лара ца веза аьлла.
29Цундела сайна тІаьхьа нах бахкийтича, со, дуьхьало ца еш, схьавеана. ХІинца пурба лойша шайга хатта: хІунда кхайкхина аша соьга?»
30Корнила жоп делира: «Кхо де хьалха хІокху хенахь сайн чохь ламаз деш вара со, делкъал тІаьхьа кхо сахьт даьллера. ЦІеххьана суна хьалха къегаш духар а дуьйхина стаг хІоьттира.
31„Корнил, – элира цо, – Дала хьан доІанашна а, мискачарна деллачу сагІанашна а жоп делла.
32Кипа олучу ШамІе кхайкха нах бахийта. Иза хІорда йистехь Іаш волчу цІоканашна дабагІа дечу ШамІин цІа чохь ву хьуна“.
33Ас цу сохьта хьуна тІаьхьа нах бахкийтира. Дика ду хьо веана. ХІинца вай массо а Далла уллохь ду, хьоьга дерриге а Цо тхоьга схьаала тІедиллинчуьнга ладогІархьама».
34Кипа дийца волавелира: «ХІинца хаьа суна Дела билггала озабезам ца беш вуйла.
35Цо массо а къомах болу нах тІеоьцу, нагахь уьш Иза лара а лоруш, нийсо лелош белахь!
36Шуна хаьа хир ду Дала Исраилан халкъана бахьийтинчу кхоах лаьцна. Массеран а Веза Эла волчу, Дала леррина къобалвинчу Іийсагахула Делаца бинчу бартах лаьцна бу и хаза кхаъ.
37-38Яхьъяс нах хих чекхбаха кхайкхинчул тІаьхьа Назартара Іийса Дала къобалвира, Шен Са а, ницкъ а луш. И шуна хаьа. ТІаккха Іийса Галилайра дІаволавелла, берриге а ЯхІуд-махкахь массанхьахула лелара, диканиг деш а, иблисан олалла шайна тІехь долу нах тобеш а, хІунда аьлча Цуьнца Дела вара.
39Іийсас жуьгтийн махкахь а, Ярушалаймехь а динарг ган а гина, цуьнан тешаш ду тхо. Иза вийра, дечигах хьала а оьллина,
40амма Дала веллачуьра кхозлагІчу дийнахь денвира. Іийса Делан лаамца нахана гучувелира.
41Иза хІоранна а гуш вацара, амма Дала къастийначу тхуна, тешашна, гира Иза. Оха Цуьнца даа а диира, мала а мелира Иза веллачуьра денвеллачул тІаьхьа.
42Цо тхуна тІедиллира нахе кхайкхам бар а, тоьшалла дар а, Ша Дала дийначарна а, беллачарна а тІехь кхел ян хІоттийна ву аьлла.
43Цунах лаьцна массо а пайхамарша тоьшалла до Цунах тешачунна Цуьнан цІарах къиношна гечдийриг хилар».
44Кипас къамел дечу хенахь цо дуьйцучуьнга ладугІучарна массарна а тІе Делан Са доьссира.
45Кипица баьхкина сунтбина болу Делах тешаш берш инзарабевлла бара Делан Са кхечу къаьмнийн нахана тІедоссарх,
46хІунда аьлча царна хезнера цу наха тамашийна меттанаш дуьйцуш а, Дела хестош а. ТІаккха Кипас элира:
47«Муха мегар ду царна хих чекхбахар дехка? Делан Са, вайна санна, царна тІе а ма доьссина!»
48Цо Дала леррина къобалвинчу Іийсан дуьхьа хих чекхдахийта аьлла, тІедожийра царна. Цул тІаьхьа хІусамдайша дийхира Кипига, шайца кхин а масех де даккха аьлла.
11
Кипас Ярушалаймерчу кхеташонехь дина къамел
1Берриг а ЯхІуд-махкахь болчу векалшна а, динан вежаршна а хезнера, кхечу къаьмнех болчара Делан дош тІеэцна бохуш.
2Цундела Кипа Ярушалайме веача, Іийсах тешаш болу сунтбинарш хІокхуьнга бехкаш даха хІиттира.
3«Сунтбаза болчеран чу а воьдуш, цаьрца хІума йиъна ахь», – бохура цара.
4ТІаккха дерриге а муха хилла, царна ма-дарра дийца волавелира Кипа.
5«Со Яппи-гІалахь доІанаш деш вара, – дуьйцура цо, – шовкъ еанчу суна сурт хІоьттира. Еа маьІІера схьа а лаьцна, стигалара со волчу охьайоуьйтуш йолу цхьа йоккхачу шаршух тера хІума гира суна.
6Цу чу хьаьжча, суна гира биъ ког болу дийнаташ а, акхарой а, кхин а текхаргаш а, олхазарш а.
7Юха суна аз хезира: „Кипа, хьала а гІаттий, яйа а яйий, яа уьш“, – аьлла.
8Ас жоп делира: „Ма ала иза соьга, Веза Эла! Цкъа а хьарам йолу хІума йиъна яц аса“, – аьлла.
9Стигаларчу озо юха а элира: „Дала магийтинарг хьарам ма хета“.
10Иштта кхузза хилира, юха шаршу стигала хьалаяьхьира.
11Оццу хенахь со волчу цІенна уллохь кхо стаг сецира. Уьш со волчу Кхесрин-гІалара бахкийтина бара.
12Делан Сино, шек а ца волуш, цаьрца дІагІо элира соьга. ХІара ялх динан ваша а веара соьца. Тхо соьга кхайкхинчу стеган цІа чу дахара.
13Цу стага дийцира, цІа чохь шена малик гина бохуш. Малико аьлла цуьнга: „Яппи-гІала ШамІе схьакхайкха бахийта. Цунах кхин Кипа а олу.
14Цо цхьа хаза кхаъ бахьар бу шуна. И кхаъ бахьанехь хьо а, хьан цІеранаш а кІелхьарбевр бу“.
15Со дийца волавелча, хьалха тхуна тІе санна, царна тІе а Делан Са доьссира.
16ТІаккха суна Везачу Элан дешнаш дагадеара: „Яхьъяс адамаш хих чекхдохура, ткъа шу Делан Синах дузур ду“.
17Цундела Дала леррина къобалвинчу Іийса-Элах тешачу вайна Дала делларг царна а делла хилча, со мила ву Далла дуьхьал вала?»
18Оцу дерригене а ладоьгІча, церан дуьхьал ала хІумма а дацара. Цара Далла хастам бора: «Дала кхечу къаьмнех болчарна а некъ белла Шена тІеберза, Шеца дахар хилийта».
Антиохера Іийсах тешачийн тоба
19Тапа вийначул тІаьхьа шайна беш хиллачу ницкъах бевдда кІелхьарбевлла Іийсах тешнарш Пиники-гІала а, Кипре а, Антиохе а кхечира. Іийсах болу хаза кхаъ жуьгташна бен ца бовзуьйтура.
20Амма цхьацца болу кипрхой а, къуринхой а Антиохе а баьхкина, Іийса-Элах лаьцна хаза кхаъ грекашна а бийца буьйлабелира.
21Цаьрца Везачу Элан лаам бара, цундела дукхахберш церан дешнех а тешна, Везачу Элана тІебирзира.
22Цунах лаьцна хаам Ярушалаймехь болчу Іийсах тешачу нахе кхечира. Цигара Антиохе Бар-Нааб вахийтира.
23ДІа а кхаьчна, билггала хилла болу Делан къинхетам шена гича, хазахеттачу Бар-Нааба, Іийсах тешна нах иркарахІиттош, къамел дира, Везачу Элах тешар шайн дегнашкахь латтаде бохуш.
24Делах тешарх а, Делан Синах а вуьзна волу Бар-Нааб дика стаг вара. Иза бахьана долуш дукха адам Везачу Элана тІедирзира.
25Цул тІаьхьа Бар-Нааб Тарсе вахара, цигахь Шаул лахархьама.
26Схьа а лехна, иза Антиохе схьавалийра цо. Дийнна шарахь Іийра Бар-Нааб а, Шаул а Антиохехь Іийсах тешачийн тоба йолчохь. Цара дуккха а нахана хьийхира. Антиохехь дуьххьара элира мурдех «Дала леррина Къобалвинчун берш».
27Цу хенахь Ярушалаймера Антиохе масех пайхамар веара.
28Агав цІе йолчу царах цхьаммо, дІа а хІоьттина, Делан Синан цІарах хаам бира, римхойн пачхьалкхехь мацалла хІуттур ю аьлла. (Калабди Рим-мехкан паччахь волчу хенахь хилира иза.)
29Цундела мурдаша сацам бира, шайн тароне хьаьжжина, ЯхІуд-махкахь болчу динан вежаршна гІо дан.
30Иштта дан а дира цара. Ярушалаймехь болчу Іийсах тешачийн тобанан тхьамданашка шаьш гулдинарг Бар-Наабе а, Шауле а дІадахьийтира цара.
12
Кипа лацар а, кІелхьарваккхар а
1Оццу хенахь ХІарод-паччахь Іийсах тешачийн тобанна таІзар дан волавелира, царах цхьаберш дІа а лецийтира цо.
2Омра а дина, Яхьъян ваша Якъуб тур тоьхна вейтира цо.
3Жуьгташна и гІуллакх хазахетийла хиъча, Кипа а дІалацийтира цо. (Иза хилира совсазчу баьпкан дезачу дийнахь.)
4Кипа, схьа а лаьцна, набахти чу воьллира. Иза ларван тІемалойн йиъ тоба хІоттийра, хІора тобанехь виъ стаг а волуш. Пасахьан деза де чекхдаьлча Кипа халкъан кхелана хьалха хІотто дагахь вара ХІарод.
5Кипа набахтехь велахь а, Іийсах тешачийн тоба даггара цунах лаьцна Деле доІанаш деш яра.
6Кхана кхеле воккху аьллачу буса, шина а агІор зІенаш а тоьхна, шина тІемалочунна юккъехь вижина Іуьллура Кипа. НеІарехь лаьтташ гІарол а дара.
7ЦІеххьана Везачу Элан малик а деана, набахтин чоь серлаяьккхира. Муьшка йина, Кипа сама а ваьккхина, малико элира: «ХьалагІатта сиха!» Цу сохьта Кипин куьйгаш тІера зІенаш охьаийгира.
8Юха малико элира: «ТІе хІума а юха, кога мачаш а юха», – аьлла. Кипас цо ма-аллара дира. «Хьайна тІе бедар а хьарчаяй, суна тІаьхьахІотта», – элира малико.
9Кипа маликана тІаьххье набахтера аравелира, дерриг а малико деш дерг самах хуьлуш дуйла а ца хууш. Цунна моьттура шена хІоьттинарг цхьа сурт ду.
10Уьш цхьана гІаролах а, шолгІачу гІаролах а тІех а бевлла, гІала доьдучу аьчка кевнна тІебаьхкира. Ков ша царна хьалха схьа а делладелла, уьш арабевлира. Бехачу урамехула чекхделира и шиъ, юха малик къайладелира.
11Кипа меттавеача, цо элира: «ХІинца билггала хаьа суна, Дала, Шен малик а даийтина, ХІародан куьйгех а, жуьгташна луучу таІзарх а со кІелхьарваьккхинийла».
12Дерригенах кхета а кхетта, Мареман цІа долчухьа вахара Кипа. Марк аьлла цІе йоккхучу Яхьъян нана яра и Марем. Цуьнан цІа чохь дуккха а адам гулделлера доІанаш дан.
13Кипас ков тоьхча, Рода цІе йолу ялхо дуьхьалъелира.
14Цунна озах Кипа вевзира. Хазахетар совдаларна, ков дІаделла йиц а елла, юха чуедира иза.
«Кипа кевнехь ву!» – элира цо.
15«Хьо лартІехь юй!» – бохура цуьнга.
Амма иза иштта ду бохура Родас.
«Иза Кипин малик ду», – аьлла, сацам бира цара.
16Цу хенахь Кипа ков детташ вара. Эххар а ков дІадиллича, иза ган а гина, чІогІа цецбевлира уьш.
17Куьйган эшарца уьш совца а бина, Кипас дийцира ша Дала набахтера араваккхарх лаьцна. «Кхунах лаций Якъубана а, кхечу вежаршна а дийцалаш», – аьлла, кхечу метте дІавахара иза.
18ШолгІачу Іуьйранна тІемалой боьхна хьийзара, цхьанна а ца хаьара Кипех хилларг.
19ХІарода омра дира, массанхьа а иза лаха аьлла, амма лехарх гІуллакх ца хилира. ТІаккха цо, тІемалошка барт а хаьттина, уьш байийтира.
ХІародан кхалхар
Цул тІаьхьа ХІарода, ЯхІуд-махкара Кхесрин-гІала а вахана, цигахь жимма хан яьккхира.
20ХІарод Цорарчу а, ЦІаданарчу а нахаца барт ийгІина вара. И нах цуьнга шаьш тІеэцийта лууш бара. Паччахьан цІентІехь куьйгалхо волу Балсат цІе йолу цхьа стаг бертавалийра цара шайна гІоьнна. Цу наха машар бийхира, хІунда аьлча ХІародан пачхьалкхера чудахьаш дара царна доу хІума.
21Билгалдаьккхинчу дийнахь паччахьан духар а дуьйхина, паччахьан гІанта тІе а хиина, нахе вистхилира ХІарод.
22Наха маьхьарий хьаькхира: «Иза Делан аз ду, адаман аз дац!» – аьлла.
23Амма ХІарода Дела ца лерира, цундела цу сохьта Делан малико, цамгар а тоьхна, вожийра иза. НІаьнаша ваарна, хІаллакьхилира иза.
24Цу хенахь Делах долу Дош дІасадаьржаш дара.
25Шайна тІедиллина гІуллакх Ярушалаймехь чекх а даьккхина, вухавеара Бар-Нааб а, Шаул а. Марк аьлла кхин а цІе йоккхуш волу Яхьъя а валийра цара шайца.
13
Бар-Нааб а, Шаул а Далла гІуллакх дан вахийтар
1Антиохехь йолчу Іийсах тешачийн тобанехь бара пайхамарш а, Іелам нах а: Бар-Нааб а, шех кхин а Іаьржаниг олу ШамІа а, къуринахо Луку а, мехкан куьйгалхочуьнца ХІародца кхиъна волу Манаан а, Шаул а.
2Цкъа уьш Везачу Элана гІуллакх деш а, марха кхобуш а болчу хенахь Делан Сино элира: «Бар-Нааб а, Шаул а Ас цаьрга кхайкхинчу гІуллакхна схьакъаставе Суна», – аьлла.
3Далла гІуллакх дина а, марха кхаьбна а бевлча, тІе куьйгаш а дехкина, доІа а дина, тІедиллина гІуллакх кхочушдан дІавахийтира цара и шиъ.
Векалша Кипрехь хьехам бо
4Делан Сино вахийтина и ши векал Селевке кхечира, ткъа цигара хІордкеманца Кипре дехьавелира.
5Салам-гІала схьа а баьхкина, цигахь жуьгтийн гуламан цІеношкахь Делан Дош хьоьхура цара. Царна гІо деш Яхьъя а вара цаьрца.
6Ерриг а гІайре тІехула чекх а бевлла, ПатІосе баьхкира уьш. Цигахь царна карийра жуьгтийн бозбунча а, харц шайх а волу Бар-ЮшаІ. Цуьнан кхин а, Хьалом олий, цІе йоккхура.
7Римхойн проконсул Серги ПахІал волчохь гІуллакх деш вара иза. Проконсул хьекъал долуш стаг вара, шена Делан Дош хаза лаарна цо Бар-Наабе а, Шауле а схьакхайкхийтира.
8Амма Хьалом (гочйича и цІе «бозбунча» бохург ду) царна дуьхьал вара. Проконсул векалша хьоьхучух ца тешийта къахьоьгуш вара иза.
9ТІаккха Делан Синах вуьзна волчу Шаула (цуьнан, ПахІал олий, кхин цІе а йоккхура), нийсса Хьаломе дІа а хьаьжна, элира:
10«Иблисан кІант а, нийса долчун мостагІа а ву хьо! Аьшпех а, ямартлонах а вуьзна ву хьо. Везачу Элан нийса некъаш сетто кІордор дац те хьуна цкъа а?
11Везачу Элан ницкъ хьуна дуьхьал бу, цундела бІаьрса а дайна, цхьана билггалчу ханна малхан серло ца гуш хир ву хьо».
Цу сохьта бода буьйлира Хьаломна гонах. ДІа а, схьа а тохавелира иза, куьг а лаьцна, ша дІавигийта цхьаъ лоьхуш.
12И хилларг а гина, Везачу Элах болчу хьехамах цецваьлла, Іийсах тийшира проконсул.
Писидийн Антиохехь
13ПатІосера ПахІал а, цуьнан накъостий а Пампили-махкахь йолчу Перги-гІала бахара хІордахула. Уьш цигахь а битина, Ярушалайме юхавеара Яхьъя.
14Пергера дІа уьш писидийн Антиохе бахара. Шоьтан дийнахь жуьгтийн гуламан цІийне а баьхкина, охьахевшира уьш.
15Товрат а, пайхамарша яздинарш а дешначул тІаьхьа гуламан цІийнан хьаькамаша кхарна тІе хабар даийтира: «Вежарий, нагахь нахана пайденна хин долу хІума ала шун делахь, ала шайна», – аьлла.
16ПахІала, хьала а гІаьттина, куьйган эшарца нехан гІовгІанаш а совцийна, элира:
«Исраилхой а, Далла Іибадат деш болу хийрачу мехкашкара нах а, ладогІалаш соьга!
17Исраилан халкъан Дала хаьржина вайн дай. Мисар-махкахь долуш вайн халкъ дуккха а алсамдаьккхина Цо, цу махкара уьш Шен олаллин ницкъаца ара а баьхна.
18Яьссачу арахь шовзткъа шарахь цаьргара дуьйлуш дерш собарца лайна Дала.
19КанаІанехь, ворхІ халкъ хІаллак а дина, церан латта Ша къастийначу халкъан доладаьккхина Цо.
20И дерриг а хилла диъ бІе шовзткъе итт шеран хенан йохалла. Цул тІаьхьа Шамъал-пайхамар куьйгалле вāллалц Дала кхелахой белла царна.
21Юха халкъо шена паччахь вехна. Дала Бен-Яманан тІаьхьенах волу Къушин кІант Шаул велла царна. Шаула шовзткъа шарахь паччахьалла дина.
22Цул тІаьхьа Шаул дІа а ваьккхина, Дала Дауд хІоттийна паччахь. Цунах лаьцна Дала тоьшалла дина: „Суна Юшаян кІант карийна, и стаг Сан даго тІелоцуш ву. Цо кхочушдийр ду Сан гІуллакхаш“.
23Ша аьлла ма-хиллара, Даудан тІаьхьенах волу Іийса кхайкхина Дала Исраилан халкъ кІелхьардаккха.
24Іийса вале Яхьъяс кхайкхам бира берриг а Исраил-махкахь нахе, Далла тІе а дерзий, шаьш хих чекхдахийта аьлла.
25Шена тІедиллина декхар кхочушдина волуш, Яхьъяс олура: „Со шуна моьттург вац, хІан-хІа, Иза сол тІаьхьа вогІур ву, со Цуьнан мачийн бахтарш дІадаста а хьакъ вац“.
26Вежарий, ИбрахІиман бераш, шу а, Делах кхоьру хийрачу мехкашкара дерш, и кІелхьардовларх болу кхаъ вайна баийтина бара!
27Ярушалаймера бахархошна а, церан хьаькамашна а Іийса ца вевзира. Цара кхел йира Цунна. Цу кеппара, хІора шоьтан дийнахь вай доьшуш долу пайхамарийн дош кхочушхилира.
28Иза вен Цуьнгара даьлла цхьа а хІума ца карийра царна, амма Пулатера бакъо йийхира цара Иза хІаллаквайта.
29Цунах лаьцна хир ду аьлларг дерриг а кхочушдича, Иза жІарах дІатоьхначуьра охьа а ваьккхина, къубба чу виллира цара.
30Амма Дала веллачуьра денвира Иза.
31Кхин а дуккха а деношкахь Цуьнца Галилайра Ярушалайме баьхкинчарна гира Иза. Уьш хІинца Цуьнан тешаш бу вайн халкъана хьалха.
32Дала вайн дайшна дийр ду аьлла дикачух хаза кхаъ кхайкхош бу оха хІинца.
33Іийса а ваийтина, вайна, церан берашна, Дала кхочушдина Ша аьлларг. ШолгІачу назми тІехь яздина ду:
„Хьо Сан кІант ву,
тахана Хьан Да хили Сох“.
34Дала Иза веллачуьра денвина, Цуьнан дегІана цкъа а талхар ца гайта. Цо аьлла оцунах лаьцна ишттачу дешнашца:
„Даудана ваІда деш аьлла долу сийлахь а, гуттар хиндолу а диканаш лур ду шуна“.
35Кхечу меттехь яздина ду:
„Ахьа Хьайна тешаме Волчунна вахкавалар гойтур дац“.
36Амма Делан лаам кхочушбеш гІуллакх дина волчу Даудан дегІ кхелхинчул тІаьхьа телхина дІаделира. Иза шен дайшна уллохь дІавоьллина вара.
37Ткъа Дала веллачуьра Денвиначунна дегІан талхар ца гайтира!
38-39Цундела, сан вежарий, суна лаьа шуна хуийла, тахана Цуьнан дуьхьа шун къиношна гечдар ду шуна кхайкхош дерг. ХІора Іийсах тешаш верг массо а хІуманна тІехь Далла хьалха бакъво, ткъа Муса-пайхамаран хьехамашкахь шун Далла хьалха бакъхила ницкъ бацара.
40Хьовсалаш, шайца, пайхамарша ма-аллара, ца хилийта:
41„Хьовсал, кхаьрдаш дерш!
Шу, цец а девлла, лийр ду.
Аса шун деношкахь шайна дийцича а,
цкъа а шу тешар доцу хІума дийр ду“».
42ПахІале а, Бар-Наабе а гуламан цІийнера и шиъ дІавоьдуш, дийхира, тІедогІучу шоьтан дийнахь хІинца дийцинчух лаций дийца юха а вола аьлла.
43Гулам дІабирзира, амма дуккха а жуьгтий а, жуьгтийн дин тІеэцна Далла Іибадат деш болу нах а ПахІалний, Бар-Наабаний тІаьхьабахара. Цу шиммо къамел дора цаьрца, Делан ниІматехь хила бохуш, тешабора.
44Вукху шоьтан дийнахь ерриг аьлла гІала гулъелира Везачу Элан даше ладогІа.
45Цига мел адам деана гича, хьогІах буьзира жуьгтий. ПахІала дуьйцург емалдора цара оьзда доцучу хабарца.
46ТІаккха ПахІала а, Бар-Нааба а майрра элира цаьрга: «Делан дош уггар хьалха шуна хьеха дезаш ду тхо. Амма аша и тІе а ца лоцу, Дела волчохь долчу хедар доцучу дахарна шаьш хьакъ а ца хета, цундела оха къамел кхечу къаьмнех болчаьрга дийр ду.
47И тІедиллира тхуна Везачу Эло. Цо аьлла:
„Ас Хьох кхечу къаьмнех болчарна серло йина,
Хьоьгахула дуьненан массо а маьІІе кІелхьардовлар кхачийта“».
48И дерриг а хезча, баккхийбеш, Везачу Эло аьллачунна хастамаш бора кхечу къаьмнех болчара. Массо а Делаца долчу дахаре билгалбинарш Іийсах тийшира.
49Везачу Элан дош цу меттехула дІасадаьржаш дара.
50Амма жуьгташа, Далла гІуллакх деш болу, лоруш болу зударий а, гІалара хьалхара нах а хьала а гІовттийна, ПахІал а, Бар-Нааб а шаьш долчу махкара эккхавайтира.
51Цу гІалара бахархошна дуьхьал хиларан тоьшаллина шайн когаш тІера чан дІа а егийна, векалш Иконе бахара.
52Ткъа мурдаш баккхийберах а, Делан Синах а буьзна бара.
14
Икони-гІалахь
1Иконехь ПахІал а, Бар-Нааб а гуттар а санна жуьгтийн гуламан цІа чу вахара. Цара хьехам дика бар бахьана долуш, дуккха а жуьгтий а, кхечу къаьмнех болу нах а Іийсах тийшира.
2Амма тешарна реза боцучу жуьгташа кхечу къаьмнех цхьаболу нах Іийсах тешначарна дуьхьалбехира, царах дог доккхуш.
3ПахІала а, Бар-Нааба а цигахь дуккха а хан яьккхира. Везачу Элах лаьцна майрра хьехам бора цара. Кхеран куьйгашца тамашийна хІуманаш а, билгалонаш а гайтарца Шен къинхетамах болу хаза кхаъ чІагІбора Везачу Эло.
4ГІалара нах бекъабелира. Цхьаберш жуьгташкахьа бевлира, вуьш – векалшкахьа.
5Кхечу къаьмнех болчу нехан а, жуьгтийн а шайн хьаькамашца цхьаьна барт хилира векалш сийсаз а бина, царна тІулгаш детта.
6Иза хаа а хиъна, гІалара дІабахара векалш. Уьш Ликона-махкарчу Листар а, Дерба а цІе йолчу гІаланашка а, царна гонахарчу меттигашка а арабевлира.
7Цигахь хаза кхаъ кхайкхабора цара.
Листар-гІалахь
8Листарехь Іаш цхьа стаг вара, винчу хенахь дуьйна а когаш лелаш а боцуш, цкъа дІа а волавалаза.
9Цо а ладугІура ПахІала хьехам бечу хенахь. Ша къамел деш цу стаге хьаьжначу ПахІална гира цуьнан шен товаларх болу тешам.
10«Когаш тІе хьалагІатта!» – элира цо заьІапчуьнга. И стаг, хьала а гІаьттина, дІаволавелира.
11ПахІала динарг а гина, ликонан маттахь маьхьарий хьекха хІиттира нах: «Вай долчу адамийн суьртехь деланаш баьхкина!» – бохуш.
12Цара Бар-Наабах Зевс элира, ПахІалах ХІерми элира, хІунда аьлча цо къамел алсамо дора.
13Зевс цІе йолчу цІунна лерина цІа дара гІаланал арахьа. Цу цІа чохь гІуллакх деш волчу стага стерчий а далийра, зезагийн кочарш а деара гІалин кевне, нахаца векалшна лерина сагІа даккхархьама.
14И шайна хезча, тІера хІуманаш а этІош, нахана юкъа а лилхина, мохь бетташ къамел дира векалша Бар-Нааба а, ПахІала а:
15«ХІара хІун ду аша деш дерг? Меттадуьйла! Шу санна, адамаш ма ду тхо а! Оха шуна хаза кхаъ бохьу, шу оцу харц цІушна тІера стигал а, латта а, хІордаш а, царна чохь дерг а кхоьллина волчу дийначу Далла тІедерзийтархьама.
16Хьалха Цо пурба лора нахана шайн некъашца лела,
17амма Цо Шех тоьшалла дитина, шуна диканиг а деш: стигалара догІа доуьйтий, шен хенна ялта кхуьуьйтий. Цо шуна кхача а ло, шун дегнаш хазахетарх а дузу».
18И дешнаш аьлча а, кхарна тІера сагІа даккха гІерташ болу нах халла совцабелира векалшка.
19Антиохера а, Иконера а баьхкинчу цхьаболчу жуьгташа и нах шайна тІеберзийра. Адамийн тоба, векалшна дуьхьал а яьлла, ПахІална тІулгаш детта йолаелира. Эххар а, иза велла моьттуш, такхийна гІаланах араваьккхира цара.
20Амма мурдаш шена гонах гулбелча, ПахІал, хьала а гІаьттина, гІала юхавеара. ШолгІачу дийнахь Бар-Наабаца Дерба олучу меттиге дІавахара иза.
Сири-махкахь йолчу Антиохе векалш юхабахкар
21Цу гІалахь хаза кхаъ а кхайкхийна, дуккха а мурдаш карийра царна. Цул тІаьхьа векалш Листаре а, Иконе а, Антиохе а юхабаьхкира.
22Цигахь, мурдаш дегнашца чІагІбеш, шайн тешарехь чІогІа хила бохуш, Іамабора цара. «Вай лан езаш дукха халонаш ю Делан Олалла тІе а лаьцна, Далла уллохь хилале», – бохура цара.
23Іийсах тешачийн хІора тобанехь тхьамданаш а хІиттийна, марханаш а кхобуш, доІанашца уьш тешначу Везачу Элан кара белира векалша.
24Цул тІаьхьа, Писида-гІалех чекх а бевлла, Пампили-махка баьхкира уьш.
25Перга-гІалахь хьехам чекх а баьккхина, Аттали-гІала бахара векалш.
26Ткъа Атталера хІордкеманца уьш Антиохе дІабахара. Цигахь Делан кара белла бара уьш, шайна тІедиллина гІуллакх дархьама. И гІуллакх цара хІинца кхочуш а дира.
27Юха а баьхкина, Іийсах тешачийн тоба а гулйина, дийцира цара Дала шайгахула диначух а, Цо Шех тешаран неІ кхечу къаьмнийн нахана схьаелларх а.
28Уьш цигахь мурдашца еххачу хенахь Іийра.
15
Ярушалаймехь хилла кхеташо
1ЯхІуд-махкара Антиохе баьхкинчу наха бохура динан вежаршка: «Аша Муса-пайхамаран Іедалехь шаьш сунт ца дайтахь, шу кІелхьардевр дац».
2Цу тІехула цхьана агІор оцу нехан а, вукху агІор ПахІалан а, Бар-Наабан а чІогІа къовсам белира. ПахІал а, Бар-Нааб а, шайца кхин накъостий а болуш, Ярушалайме вахийтира, и гІуллакх векалшца а, Іийсах тешачийн тобанийн тхьамданашца а къасто.
3Іийсах тешачийн тобано и гІуллакх тІе а диллина, дІабоьлху уьш новкъахь, Пиникехь а, Шамран-махкахь а, севцира. Цигахь цара кхечу къаьмнех нах Далла тІеберзарх лаьцна дуьйцура. Оцу хаамо массо а Іийсах тешачунна хазахетар дахьара.
4Ярушалайме кхаьчча, Іийсах тешачийн тобанашкарчу наха а, векалша а, тхьамданаша а тІеийцира уьш. ПахІала а, Бар-Нааба а дийцира царна Дала шайгахула динчух дерригенах а лаьцна.
5Парушхошна юкъахь болчу Іийсах тешачу наха, хьала а гІевттина, элира: «Кхечу къаьмнийн нах хедийна хила а беза, цаьрга Муса-пайхамаро тІедиллина декхарш кхочушде ала а деза».
6Цу хьокъехь векалш а, тхьамданаш а кхеташоне гулбелира.
7Дуккха а дийцинчул тІаьхьа Кипас, хьала а гІаьттина, элира: «Вежарий, шуна хаьа, хьалха цкъа Дала хаьржинера со вайна юкъара кхечу къаьмнийн нахана хаза кхаъ кхайкхо, уьш Іийсах тешийтархьама.
8Далла девза адамийн дегнаш. Цо гайтира, Ша кхечу къаьмнийн нах тІеоьцуш хилар, Шен Са а делла, царна а, вайна санна.
9Дала цхьа а тайпа башхо ца йо царна а, вайна а юкъахь, хІунда аьлча Цо, Шех тешар а делла, хьаналдина церан дегнаш.
10Ткъа хІинца хІунда зоь Дела, вайн дайшка а, вайга а бахьа ца белла мохь мурдийн яьІнаш тІе а биллина?
11Амма вай теша, кхечу къаьмнийн нах санна, Везачу Эло Іийсас къинхетам бар бахьанехь вай кІелхьардевр хиларх».
12ТІаккха массо а, дІа а тийна, Дала кхечу къаьмнийн нахана юкъахь ПахІалехула а, Бар-Наабехула а дайтинчу тамашийначу хІуманех а, билгалонех а долчу цу шиннан дийцаре ладугІуш вара.
13Уьш бевлча, Якъуба элира: «Вежарий, ладогІалаш соьга.
14ШамІа-Кипас дийцина вайна Дала юьхьанца кхечу къаьмнийн нехан гІайгІа барх а, царна юкъара Шена нах харжарх а лаьцна.
15Цунах лаьцна пайхамарша а аьлла хІокху дешнашца:
16„Цул тІаьхьа Аса, юха а веана, дохийна долу Даудан четар тодийр ду.
Цуьнан саьлнаш метта а хІиттийна, ирахІоттор ду иза,
17-18кхечу нахе Веза Эла каравайтархьама а,
Сан дола даьллачу халкъашка Иза лахийтархьама а.
Иштта боху и дерриге а хІуманаш абадехь дуьйна дІахоуьйтуш волчу Везачу Эло“.
19Цундела суна хета, Далла тІе бахка луучу кхечу къаьмнийн нахана вай дуьхьало ян ца оьшу аьлла.
20Мелхо а, цаьрга кехат яздан деза вай, цІуша бехйина хІума ма яа аьлла а, нахаца леларх а, садукъдина дайинчу бежанийн жижигах а, цІийх а ларло аьлла а.
21Муса-пайхамаро тІедиллинарг массо а гІалахь хІора Далла леринчу шоьтан дийнахь дукха хенахь дуьйна а хІора гуламан цІийнахь хьоьхуш ма ду».
Кхеташоно хийрачу мехкашкарчу вежаршка яздина кехат
22Векалийн а, тхьамданийн а Іийсах тешачу тобанера массаьрца а барт хилира шайна юкъара ПахІалца а, Бар-Наабаца а Антиохе масех стаг вахийта. Цара хаьржира Сали а, Бар-Сабба аьлла кхин цІе йоккху ЯхІуд а. И ши стаг вежаршна юкъахь куьйгалхо вара.
23Цаьргахула хІара чулацам болу кехат дахьийтира цара:
«Векалшкара а, тхьамданашкара а, массо а шун вежаршкара а.
Антиохера а, Сирера а, Киликера Іийсах тешачу кхечу къаьмнийн нахе.
Маршалла ду шуьга!
24Тхоьга хаам кхаьчна, шу долчу тхох дІакъаьстина болу нах баьхкина аьлла, оха цига хьовсийна боццушехь. Цара шуна юкъахь шайн хьехамашца сингаттамаш баьхна боху.
25Цундела оха сацам бина, тхайна юкъара масех стаг а хаьржина, уьш тхан хьомечу Бар-Наабаца а, ПахІалца а шу долчу дІабахкийта.
26Вайн Дала леррина къобалвинчу Іийса-Элан дуьхьа шайн дахар кхерамечу хьоле хІиттийна нах бу уьш.
27Хаьржина волу ЯхІуд а, Сали а воуьйту оха, тхаьш яздинарг цаьрга барта тІечІагІдайта.
28Делан Синан а, тхан а лаам бу шуна кхин хало ца ян, хІара тІедиллинарг доцург:
29ЦІушна сагІина еана хІума ца яар, цІийх а, садукъдина дайинчу бежанийн жижигах а, нахаца леларх а лардалар.
И дерриге а кхочушдахь, аша дика гІуллакх дийр ду.
Марша Іойла шу!»
30Бахийтинарш Антиохе кхечира. Цигахь, Іийсах тешачийн тоба гул а йина, цаьрга кехат дІаделира цара.
31И дешча, дегнаш иракарахІитточу цу хаамах самукъадаьлла бара нах.
32ЯхІуд а, Сали а ши пайхамар вара. Шайн дешнашца динан вежарийн дегнаш чІагІдеш, иракарахІиттош бара уьш.
33-34Цара жимма хан яьккхира цигахь. Цул тІаьхьа динан вежарша, декъал а бина, диканиг хилар лаарца векалш болчу дІахьовсийра уьш
[4].
35ПахІал а, Бар-Нааб а Антиохехь сецира. Цигахь цара а, цаьрца болчу дуккха а кхечара а Везачу Элах долу дош хьоьхура.
ПахІална а, Бар-Наабана а юкъара къовсам
36Цул тІаьхьа жимма хан яьлча, ПахІала элира Бар-Наабе: «Вай Везачу Элах долу дош кхайкхийначу массо а гІала а гІой, динан вежарий муха Іаш бу хьовсий», – аьлла.
37Бар-Наабана шеца, Марк олий, кхин цІе йоккхуш волу Яхьъя схьаэца лиира.
38Амма ПахІал реза вацара, шаьш Пампилехь Іадда а дитина, болх чекхбаккхалц ца Іийна волу стаг шайца схьаэца.
39Цу тІехула царна юкъахь баьлла къовсам бахьанехь дІасакъаьстира и шиъ. Бар-Нааб, шеца Марк а эцна, хІордкеманца Кипре вахара.
40Ткъа ПахІала Сали хаьржира. Динан вежарша декъал а вина, новкъа велира иза.
41Сири-махка а, Килик-махка а вахара иза. Цигахь цо Іийсах тешачийн тобанаш чІагІйора.
16
Тимапи ПахІалах а, Салих а дІакхетар
1ПахІал хьалха Дербе а, юха Листаре а веара. Цигахь Іаш Іийсан мурд вара, Тимапи цІе а йолуш. Цуьнан нана Іийсах тешаш йолу жуьгти яра, ткъа да грек вара.
2Листарехь а, Иконехь а динан вежарша хаза дош олура Тимапих лаьцна.
3Гена новкъа волуш, иза шеца вига а лиъна, ПахІала Тимапи сунт вира. Цу меттехь Іаш болчу жуьгтийн дуьхьа дира цо иза, хІунда аьлча царна хаьара Тимапин да грек вуйла.
4ГІалара гІала а воьдуш, ПахІала а, Тимапис а Ярушалаймехь векалша а, тхьамданаша а кхечу къаьмнийн нахана хьарам дина тІедиллинарг дІахоуьйтура.
5Цу гІуллакхо Іийсах тешачийн тобанаш иракарахІиттайора, церан тешар чІагІдора, денна а и тобанаш стамлора, Іийсах тешнарш алсамбовлуш.
ПахІална, сурт хІоьттича, Македонера стаг го
6Делан Сино бакъо ца елира ПахІалгІарна Асиа-махкахь хьеха, цундела церан некъ Пхьарга-махкахула а, Галата-махкахула а бара.
7Миси-мехкан дозанна тІекхаьчча, церан лаам хилира Битхьуни-махка баха, амма Іийсан Сино ца магийра царна иза.
8ТІаккха уьш, Миси-махкахула чекх а бевлла, Троя-гІала баьхкира.
9Буьйсанна, сурт а хІоьттина, Македонера цхьа стаг гира ПахІална. Цу стага дийхира: «Македоне схьа а волий, тхуна гІо дехьа», – аьлла.
10И сурт хІоьттинчул тІаьхьа тхан сацам хилира, Дала тхоьга кхойкху, царна хаза кхаъ бовзийта аьлла. Тхо цу сохьта Македоне даха новкъа девлира.
Пилап-гІалара Лидия Далла тІе ерзар
11Троя-гІалара тхо нийсса Самотраке дІакхечира, ткъа цигара шолгІачу дийнахь грекийн Неаполе дахара.
12Неаполера дІа тхан некъ римхой Іаш болчу Македон-мехкан коьртачу гІала Пилапе бара. Цу гІалахь оха масех де даьккхира.
13Шоьтан дийнахь, гІалин кевнах ара а девлла, хи тІе даьхкира тхо. Тхуна моьттура цигахь Делах тешаш берш доІане гулло дукха хьолахь. Охьахевшина, цигахь гулбеллачу зударшца къамеле девлира тхо.
14Царна юкъахь Тхьайтир-гІалара еана, Лидия цІе йолуш цхьа зуда яра. Иза цІен деза кІадеш духкуш яра. Лидия Дела лоруш яра. ПахІале ладоьгІучу хенахь Везачу Эло дог схьадиллира цуьнан, ПахІала дуьйцучух тешийтархьама.
15Цо а, цуьнан цІерачара а шаьш хих чекхбахийтира. Лидияс тхоьга чукхайкхира: «Со Элах тешаш шаьш лоруш елахь, сан хІусаме а дуьйлий, хьошалгІахь Іе», – аьлла. Тхо и йолчу дахара.
Пилап-гІалахь ПахІал а, Сали а дІалоцу
16Цкъа доІа дечу метте тхо дІадоьлхучу хенахь новкъахь тхуна дуьхьалкхийтира цхьа йоІ-ялхо. Хиндерг хоуьйтуш жин дара цунна чохь. Шен хІусамдайшна боккха пайда бахьара цу ялхочо, нахана хиндерг а дуьйцуш.
17ПахІална а, тхуна а тІаьхьа а йогІуш, мохь беттара цу йоІа: «ХІара нах Веза Воккхачу Делан ялхой бу! КІелхьарваларе боьду некъ кхайкхош бу хІорш!» – бохуш.
18Цо хІора дийнахь беттара и мохь. Эххар а, собар кхача а дина, ПахІала, юха а вирзина, элира жине: «Дала леррина къобалвинчу Іийсан олаллин цІарах ас омра до хьоьга: арадала цунна чуьра!»
Цу сохьта жин йоІанна чуьра араделира.
19ХІусамдай кхийтира йоІа шайна бахьаш болчу пайданах шаьш довларх. Цара ПахІал а, Сали а, схьа а лаьцна, гІалин хьаькамашна тІе майдане дІатакхийра.
20Римхойн кхелахошна тІе уьш схьа а балийна, элира цара: «ХІара нах жуьгтий бу. ХІорш бахьана долуш вайн гІалахь синтеме дац.
21Кхара дуьйцуш долу гІиллакхаш вайна, римхошна, я тІеэца а, я лело а товш дац».
22Гулбелларш, бехкаш дохучарна тІе а тайна, ПахІална а, Салина а дуьхьалбевлира. Кхелахоша, тІера хІуманаш дІа а яхий, кхарна гІожмаш етта элира.
23ЧІогІа етта а йиттина, набахти чу кхиссира векалш, гІаролан хьаькаме леррина хІорш ларбе а аьлла.
24И омра хезча, гІаролан хьаькамо уьш чуьрчу цІа чу боьхкира, дечиган буржалш а тоьхна.
25Буьйса юккъе яханчу хенахь ПахІал а, Сали а доІанаш деш а, Далла лерина назманаш олуш а вара, ткъа кхин болу тутмакхаш цаьрга ладугІуш бара.
26ЦІеххьана, ерриг а набахти меттах а хьовш, чІогІа мохк бегийра. Массо а неІ дІаеллаелира, массо а тутмакхийн гІоьмаш охьаийгира.
27Самаваьллачу гІаролан хьаькамна массо а неІ йиллина гира. Тур а даьккхина, ша-шена тоьхна, вала гІерташ вара иза. Цунна моьттура чубоьхкинарш бевдда.
28Амма ПахІал кхиира мохь тоха: «Ма велахь хьо хІаллак! Тхо дерриш а кхузахь ду!» – аьлла.
29«Серло я!» – аьлла, омра а дина, набахти чу хьаьдира хьаькам. Вега а веш, ПахІална а, Салина а хьалха горавуьйжира иза.
30И шиъ ара а ваьккхина, цо хаьттира: «Хьомсара элий, ас хІун дан деза? Муха кІелхьарвала веза со?» – аьлла.
31«Везачу Элах Іийсах теша хьо, – аьлла, жоп делира цара, – тІаккха хьо а, хьан цІеранаш а кІелхьарбевр бу».
32ТІаккха цара Везачу Элах долу дош хьийхира цунна а, массо а цІерачарна а.
33Буьйсанна, оцу хан яьллачу хенахь, набахтин хьаькамо церан чевнаш йилира. Цо а, цуьнан цІерачара а цу сохьта шаьш хих чекхбахийтира.
34Юха уьш шен цІа а бигна, царна шун хІоттийра цо. Набахтин хьаькам шен цІерачаьрца хазахеташ вара, хІунда аьлча иза Делах тешнера.
35Де тІекхаьчча, кхелахоша эпсарш бахийтира набахте, омра а дина: «И нах дІахеца», – аьлла.
36Набахтин хьаькамо элира ПахІале: «Кхелахоша хьо а, Сали а дІахеца аьлла! Шуьшиъ маьрша дІаваха йиш йолуш ву!»
37Амма ПахІала элира: «Цхьа а кхел а ца еш, етта а йиттина, набахти чу кхиссира цара тхо, Риман бахархой
[5] доллушехь. Ткъа хІинца тхо къайлаха дІахеца гІерта уьш? ХІан-хІа, шаьш, схьа а баьхкина, тхо арахеца деза цара».
38Эпсарша дІаэлира и дерриге а кхелахошка. ПахІал а, Сали а римхо ву аьлла хезча, уьш кхерабелира.
39Схьа а баьхкина, хІара шиъ къинтІера а ваьккхина, набахтера араваьккхира цара, гІалара дІагІахьара аьлла, дехар а дина.
40Набахтера араваьлча, ПахІал а, Сали а Лидиян цІа чу вахара. Цигахь динан вежаршца вовшах а кхетта, уьш иракарахІиттийра цара. Цул тІаьхьа хІорш кхин дІа а бахара.
17
Тассалник-гІалахь адам карзахдалар
1Уьш, Ампиполехула а, Аполлонехула а чекх а бевлла, Тассалник-гІала баьхкира. Цигахь жуьгтийн гуламан цІа дара.
2Ша гуттар а ма-ваххара, кхаа шоьтан дийнахь цу чу а воьдуш, Делан Йозанаш тІера масалш а далош, нахаца къамел дора ПахІала.
3Цо дуьйцура цигахь гулбеллачу нахана Дала леррина Къобалвинчун баланаш лан дезарх а, веллачуьра Иза денваларх а лаьцна. Ас шуьга вуьйцуш волу и Іийса Дала леррина Къобалвинарг ву бохура ПахІала.
4Царах цхьаберш, Іийсах а тешна, ПахІалах а, Салих а дІакхийтира. Далла Іамал еш болу дуккха а Грекийн-махкара нах а, лоруш болу зударий а бара царна юкъахь.
5Амма тІаьхьа ца хІиттина, Іийсах а ца тешна, хьагІ лаьцна болу жуьгтий, гІалин майданара харцахьа лела нах схьа а эцна, тобане а гулбелла, гІала марсаяха хІиттира.
Ясонан цІийна улло а баьхкина, ПахІал а, цуьнан накъостий а халкъана хьалха хІитто гІертара уьш.
6ПахІалгІар ца карийча, цара Ясон а, кхин а цхьаболу динан вежарий гІалин хьаькамашна тІе дІатакхийра, маьхьарий а хьоькхуш: «Кху дуьненан а синтем байина хІара нах хІинца кхуза а кхечи,
7Ясона хІорш тІе а ийци! Берриш хІорш паччахьо тІедиллинчунна дуьхьал бовлуш бу, кхара кхин паччахь ву боху, иза Іийса ву а боху».
8Цу хаамо адам а, гІалара Іедал а карзах даьккхинера.
9Ясонера а, вукху динан вежаршкара а закъалт
[6] а даьккхина, уьш дІахийцира цара.
Векалш Берия-гІалахь
10Динан вежарша ПахІал а, Сали а цу сохьта буьйсанна Берия олучу гІала дІавахийтира. Цига дІа а кхаьчна, уьш жуьгтийн гуламан цІийне бахара.
11Кхузарчу нехан дегнаш Тассалникерачарел алссам делладелла дара цо дуьйцург тІеэца. Цара боккхачу лаамца тІеийцира дош. Делан Йозанаш а Іамадора цара, денна а ПахІала дуьйцург бакъ дуй хаархьама.
12Іийсах тийшира дуккха а жуьгтий а, грекийн хьалдолу зударий а, тоъал божарий а.
13Тассалник-гІалахь болчу жуьгташна Берия-гІалахь ПахІала Делан дош хьехний хиъча, уьш цига баьхкира, адам карзах а доккхуш.
14ТІаккха динан вежарша ПахІал сихонца хІордан йисте дІавахийтира, ткъа Сали а, Тимапи а цигахь сецира.
15ПахІал новкъа воккхучара иза Атина-гІала дІавигира. Цуьнгара Салига а, Тимапига а дахьа кост а эцна, сиха цхьаьнакхетархьама новкъабевлира уьш.
ПахІал Атинехь
16Сали а, Тимапи а схьаваре хьоьжуш, Атинехь холчохь вара ПахІал, хІунда аьлча гІала юьззина цІуш бара цунна гуш.
17Жуьгтийн гуламан цІа чохь жуьгташца а, Далла Іибадат дечу грекашца а, тІаккха хІора дийнахь базаран майданахь цигахь хуьлучу нахаца а къамел дора цо.
18Эпикураш а, стоикаш а аьлла, шайх цІе йоккхучу цхьаболчу Іилманчаша къуьйсура цуьнца. Царах цхьаболчара бохура: «ХІара хабарча хІун ала гІерташ ву?», вукхара бохура: «Иза, схьагарехь, хийра деланаш буьйцуш верг ву». Цара иштта алар бахьана дара ПахІала
Іийсах а,
веллачуьра денваларх[7] а лаьцна дийцар.
19Цара иза, схьа а лаьцна, лаккхарчу кхеташоне валийра: «Ахь хьоьхуш долу керла хІума тхан хаа таро йолуш дуй?» – аьлла.
20«ХІунда аьлча цхьа тамашийна хІума ду тхуна хезнарг, цундела иза хІун ду хаа лаьара тхуна?»
21(Атина-гІалин бахархойн а, цаьрца Іаш болчу кхечу мехкашкарчу нехан а чІогІа самукъадолура массо а хенахь керлачуьнга ладугІуш я керланиг дуьйцуш.)
22Кхеташонна юккъе а хІоьттина, ПахІала элира: «Атинахой, суна го шу къаьсттина суьпа нах дуй,
23хІунда аьлча шун гІалахула езачу меттигашкахула чекхволуш, суна карийра шена тІехь сагІа доккху тІулг. Цу тІехь яздина дара: „Вевзаш воцучу Далла“. Цундела шайна мила ву а ца хууш, аша Іибадат деш волу Дела ву ас шуна вуьйцург.
24Дуьне а, цу чохь дерг а кхоьллина волу, стигалан а, лаьттан а Эла волу Дела куьйга динчу цІенош чохь Іаш вац.
25Адамийн куьйгаша Далла гІуллакх деш делахь а, Цунна хІума а оьшуш дац. Цо Ша ло адамна дахар а, садеІар а, кхин дерриге а.
26Цхьана адамах Цо кхоьллира массо а адамийн халкъаш, уьш массо а Лаьтта тІехь Іайтархьама, хьалххе царна цхьа билггала заманаш а, Іан меттиг а къастийна,
27цаьрга Дела лахийтархьама: цара Иза лаха а тарло, царна Иза каро а тарло (бакъдерг аьлча, Иза вайна хІоранна а генахь-м вац).
28ХІунда аьлча
„Иза бахьана долуш вай дехаш а, меттахдовлуш а, Іаш а ду“.
Шун цхьаболчу байташ язъярхоша аьлла:
„Тхо Цуьнан бераш ду“.
29Иштта, Делан бераш долчу вайна мотта ца оьшу Дела адаман хьекъалца а, говзаллица а кхоьллинчу тІулгах, я деших, я детих тера ву.
30ХІума ца девзаш яьккхинчу ханна Дала бехке ца до шу, амма хІинца массо а адамашка, массанхьа а, лелийначунна дохко а довлий, Шена тІедерза аьлла, омра до Цо.
31ХІунда аьлча Цо билгалдаьккхинчу дийнахь Ша къастийначу Стагехула дерриг а дуьненна нийсонца кхел йийр ю, массарна а тоьшаллина Иза веллачуьра ден а вина».
32Велларг денварх лаьцна хезча, цхьаберш ца бешаш бела хІиттира, ткъа вукхара бохура: «Цунах лаьцна тІаккхахула ладогІа луур ду тхуна».
33ПахІал царна юкъара дІавахара.
34Цхьаберш, цунна тІаьхьа а хІиттина, Іийсах тийшира. Царна юкъахь бара лаккхарчу кхеташонан декъахо волу Дайнас а, Дамират цІе йолу зуда а, кхиберш а.
18
ПахІал Коринт-гІалахь
1Цул тІаьхьа ПахІал Атина-гІалара дІа а вахана, Коринт-гІала веара.
2Цигахь цунна карийра Іакхила цІе а йолуш, Понта-махкара схьаваьлла волу цхьа жуьгти. Іакхила шен зудчуьнца ПхьаьрскІилатаца Итали-махкара схьавеана вара, хІунда аьлча Калабди-паччахьо массо а жуьгташка Рим-гІалара дІагІо аьллера. ПахІал Іакхилий, Парскилий ган веара.
3Уьш, ша санна, четарш деш буйла хиъча, иза цаьрца болх а беш сецира.
4ХІора шоьтан дийнахь жуьгтийн гуламан цІийнехь къамел дора цо, жуьгтий а, грекаш а Іийсах тешийта гІерташ.
5Македонера Сали а, Тимапи а схьавеача, ПахІала шен ерриг а хан хьехамаш беш дІахьора. Цо тоьшалла дора жуьгташна хьалха, Дала леррина Къобалвинарг Іийса ву бохуш.
6Амма цара дуьхьалонаш а еш, дов дора цунна. ТІаккха ПахІала, шен бедарш тІера чан дІа а егийна, элира цаьрга: «Къа а, бала а шайн бехкенна хуьлда шуна, со хІуманна а бехке вац. ХІинца со кхечу къаьмнийн нах болчу воьду».
7Гуламан цІа чуьра ара а ваьлла, Дела лоруш волчу Тата-Йовсут цІе йолу стаг волчу вахара иза. Татин цІенош гуламан цІенна уллохь дара.
8Жуьгтийн гуламан цІийнан хьаькам волу Крисп а, берриге а цуьнан цІеранаш а Іийсах тийшира. ПахІале ладоьгІна болу дуккха а Коринт-гІалара бахархоша, Іийсах а тешна, шаьш хих чекхбахийтира.
9Цкъа буьйсанна ПахІална сурт хІоьттира. Везачу Эло элира цуьнга: «Кхера ма кхера! Нахаца къамел кхин а де, вист ца хуьлуш ма Іе!
10ХІунда аьлча Со хьоьца ву, цхьаьнгге а хьуна вон болх а балур бац – кху гІалахь Сан дуккха а нах ма бу», – аьлла.
11Цхьана шарахь эха шарахь Іийра цигахь ПахІал, нахана Делан дош хьоьхуш.
12Цу хенахь Ахай-мехкан куьйгалхо Гилани вара. Жуьгташа, вовшах а кхетта, ПахІал, схьа а лаьцна, цунна тІе кхеле валийра. Цара бохура:
13«ХІокху стага нахана хьоьхуш долу Далла де боху гІуллакх вайн Іедалца догІуш дац».
14ПахІал вистхилла а валале, Гиланис элира жуьгташка: «Нагахь санна цхьа зулам я вон болх хиллехь, сан бахьана хир дара шуьга, жуьгташка, ладогІа.
15Амма дерриг а гІуллакх дешнашца а, цІерашца а, шун Іедалца а доьзна ду, цундела шаьш къастаде иза. Суна цу гІуллакха тІехь кхелахо хила ца лаьа».
16Цо лаьхкира уьш кхел ечуьра.
17ТІаккха цара, гуламан цІийнан хьаькам волу Состанам схьа а лаьцна, кхел ечу цІийна хьалха цунна йиттира. Амма Гиланин цхьана а кепара бала ца хилира цу белхан.
ПахІал Антиохе юхавар
18Цигахь дуккха а деношкахь Іийна, Сири вахара ПахІал, динан вежарий а битина. ПхьаьрскІилат а, Іакхила а дара цуьнца. Кенахари цІе йолчу меттехь шен месаш дІалергира цо, ша Далла хьалха дина ваІда кхочушдар билгалонна.
19Уьш Эпас-гІала кхечира. ПхьаьрскІилата а, Іакхила а цигахь сецира. ПахІал ша жуьгтийн гуламан цІийне вахара, жуьгташца къамел дархьама.
20Цара дийхира цуьнга, шайца кхин а Іе аьлла, амма иза реза ца хилира.
21Ткъа, дІавоьдуш, цо элира: «Далла лаахь, со юхавогІур ву шу долчу». Цул тІаьхьа иза хІордкеманца Эпас-гІалара дІавахара.
22ХІордан йистехь йолчу Кхесрин-гІала а веана, цигахь ца соцуш, Ярушалайме, лома, хьалавахара ПахІал. Цигара Іийсах тешачийн тобане маршалла а хаьттина, Антиохе охьавахара иза.
23Цигахь жимма хан а яьккхина, кхидІа а шен некъ бира цо, Галатин а, Пхьаргин а мехкашкара цхьана гІалара вукху гІала а воьдуш, массо а мурдаш шайн Іийсах тешарехь чІагІ а беш.
Апа-Леса
24Апа-Леса цІе йолу цхьа жуьгти веара Эпас-гІала. Иза Искандар-гІалара схьаваьлла вара. Къамелана говза а волуш, Делан Йозанаш дика девзаш вара иза.
25Цунна дика хаьара Везачу Элан некъах лаьцна. Даггара а, нийса а дуьйцура цо Іийсах лаьцна, Яхьъяс нах хих чекхбахарх лаьцна бен шена ца хуъушехь.
26Цо майрра дуьйцура гуламан цІийнехь. ПхьаьрскІилатана а, Іакхилана а цо дуьйцург хезча, цара иза шайн цІа дІа а вигна, кхин а дика кхетош Дала нахана беллачу некъах лаьцна дийцира цунна.
27Ахай-махка ваха цунна лиъча, динан вежарша цунна гІонна цигахь болчу мурдашка кехат яздира, хІара тІеэца аьлла. Цига ша дІакхаьчча, цо доккха гІо дира Делан лаамца Іийсах тешначарна.
28Цо нахана хьалха жуьгтий къарбора, Делан Йозанашна тІе а чІагІдеш, Дала леррина Къобалвинарг Іийса ву бохуш.
19
ПахІал Эпас-гІалахь
1Апа-Леса Коринтехь волчу хенахь, ломан некъашкахула чекх а ваьлла, Эпас-гІала веара ПахІал. Цигахь масех мурд а карийна,
2цо хаьттира: «Шаьш Іийсах тешначу хенахь Делан Са тІеийцирий аша?» – аьлла.
Цара элира цуьнга: «Тхуна-м ца хезна Делан Са адамашна тІедуссу бохуш».
3«ТІаккха хих чекхдовлар муьлхачу тайпана хилла шун?» – аьлла, хаьттира цо.
«Яхьъяс Іама ма-дарра хилла-кх», – аьлла, жоп делира цара.
4Юха ПахІала элира: «Яхьъяс хих чекхдахар, стаг, дохко а ваьлла, Далла тІевирзина аьлла, дара. Цо кхойкхура шена ТІаьхьавогІучух тешаре, ма-дарра аьлча, Іийсах тешаре».
5И шайна хезча, цара шаьш Везачу Элан Іийсан дола довлуш, хих чекхдахийтира.
6ПахІала тІе куьйгаш а дехкина, царна тІе Делан Са доьссича, уьш тайп-тайпана тамашийна меттанаш дийца а, Делера болу хаам бан а хІиттира.
7Уьш верриг а шийтта гергга стаг вара.
8ПахІала жуьгтийн гуламан цІийне а веана, кхаа баттахь, ца кхоьрруш, хьеха а хьийхира, къийса а къийсира, жуьгтий ша Делан Олаллех лаьцна дуьйцург бакъ хиларх тешо гІерташ.
9Амма царах цхьаберш, дар а белла, Іийсах ца тешна юхабевлира, нахана хьалха Везачу Элан некъах лаьцна харцдерг а дуьйцуш. ПахІал уьш болчуьра дІавахара, шеца Іийсан мурдаш а эцна. Цо хІора дийнахь къуьйсура Тиранан долахь долчу, нах гуллучу цІийнехь.
10Иштта шина шарахь хилира, цундела Асиа-махкахь бехачу берриг а жуьгташна а, грекашна а Везачу Элах долу дош хезнера.
Динан коьртачу ден Сакхавин ворхІ кІант
11Дала ПахІалан куьйгашца инзаре хІуманаш дора.
12Цо куьг тоьхна йовлакхаш а, хьалха ухкурш а дІа а кхоьхьуш, цомгуш болчу нахана тІейохкура. Цу нахана дарба хуьлура, ткъа жинаш долчарна чуьра уьш арадовлура.
13ГІалара гІала а боьлхуш, нахана чуьра жинаш арадохуш лелаш болу цхьаболу жуьгтий, цомгушчу нахана тІехІиттича, Везачу Элан Іийсан цІе йоккхуш хуьлура: «ПахІала Шех лаьцна дуьйцучу Іийсан дуьхьа арадала цу стагана чуьра», – олий.
14Изза дора жуьгтийн динан коьртачу ден Сакхавин ворхІ кІанта а.
15Амма цкъа жино элира цаьрга: «Ас Іийса а къобалво, ПахІал а вевза суна, ткъа шу муьлш ду?» – аьлла.
16И жин шена чохь долу стаг вежарех летира. Етта а йиттина, церан хІуманаш, этІош, дІа а кхийсина, царна тІехь толам баьккхира цо. Берзина, чевнаш йина а болуш, цу цІа чуьра аралилхира вежарий.
17И хилларг Эпас-гІалахь бехачу массо а жуьгташна а, грекашна а хиира. Уьш чІогІа кхерабеллера. Везачу Элан Іийсан цІе кхин а сов лорура цара.
18Дуккха а Іийсах тешнарш богІура шайгара девллачу къинойх лаьцна дийца а, даре дан а.
19Ткъа бозбунчалла лелийначу дуккха а наха, шайн тептарш гул а дина, массарна а хьалха дагийра. Церан мах лерича, иза бара шовзткъе итт эзар драхма цІе йолу дато ахча.
20И тамашийна хиламаш бахьана долуш Везачу Элах долу дош шуьйра даьржаш а, нуьцкъала хуьлуш а дара.
Эпас-гІала карзахъялар
21И хІума хиллачул тІаьхьа Македонехула а, Ахаехула а Ярушалайме ваха сацам бира ПахІала. Цо элира: «Цигахь хилча, со Рим ган а декхарийлахь ву», – аьлла.
22Цо шен накъостех шиъ, Тимапи а, Арсати а, Македоне вахийтира, ткъа ша Асиахь сецира.
23Оцу муьрехь Везачу Элан некъана дуьхьал дуккха а адамийн карзахдовлар хилира.
24Дамарти цІе а йолуш, цхьа дато пхьар вара Іаш. Цо детих Артеми цІе йолчу цІунна лерина кегийра цІенош дора. Цо а, цуьнан накъосташа а бечу балхо царна дуккха а пайда хуьлуьйтура.
25Дамартис, шен накъостий а, кхин пхьераш а гулбина, элира: «Вежарий, шуна хаьа, вайн белхах вайна дика пайда хуьлийла.
26Шуна гуш а, хезаш а ду оцу ПахІала хІокху Эпас-гІалахь хилла ца Іаш, ерриг а Асиа-махкахь адам тешийна хилар, адамийн куьйгашца кхоьллина деланаш, деланаш бац бохуш.
27Вайна хІоьттина болу кхерам, хІара вай беш болу болх нахана дош ца хетар хилла ца Іа. Вайн сийлахьчу зуда-делан Артемин цІа хІумма а доцург хир ду, ткъа цуьнан шен а, ерриг а Асиа-махко а, дуьнено а лоруш йолчу, сийлалла довр ду».
28И къамел а хезна, оьгІазбахана уьш маьхьарий хьекха хІиттира: «Сийлахь ю Эпасера Артеми!» – бохуш.
29Ерриг а гІала карзахъелира. Адамаш гІалахь нах гуллучу метте – театре дІахьаьлхира, шайца ши македонхо, ПахІалан накъостий, Гаяс а, Арестах а, такхийна.
30ПахІал нах гулбеллачу метте ваха лууш вара, амма мурдаша ца вахийтира иза.
31Цу хенахь Эпас-гІалахь Іаш болчу кхуьнан доттагІаша, Асиин маьІ-маьІІерачу меттигашкара куьйгалхоша шайн хьадалчаш бахкийтира нах гулбеллачу ма гІахьара аьлла.
32Цу хенахь вовшахкхетта нах боьхна бара. Цхьаболчара, цхьаъ бохуш, маьхьарий деттара, вукхара – важа, ткъа дукхахболчарна шаьш хІунда гулделла а ца хаьара.
33Жуьгташа аларца нахана юкъара Искандар цІе йолу цхьа стаг схьаваьккхира. Иза, куьг а айина, адамийн гІовгІа сацо гІоьртира, дерг дийцархьама.
34Амма иза жуьгти вуй хиъча, наха цхьабосса маьхьарий хьаькхира. Шина сахьтехь гергга диттира цара маьхьарий: «Сийлахь ю Эпасера Артеми!» – бохуш.
35ГІалара йозанчас дІатедира адам: «Эпасера нах! Дуьнен чохь хьанна ца хаьа, Эпас-гІала сийлахьчу Артемин цІа а, стигалара охьабоьжна, беза лоруш болу тІулг а ларбеш юйла?
36Цуьнан шеко йоцу дела шу синтеме а, сих ца луш а хила деза.
37Аша кхуза хІара ши стаг валийна, амма кхара вайн Артемин цІа чуьра хІумма а ца лачкъийна, я цунна лен а ца лийна хІорш.
38Нагахь санна Дамарти а, цуьнца болу кхин пхьераш а цхьаъ бехке хеташ белахь, царна кхел а ю, кхелахой а бу: вовшашка кхеле кхайкха, шайна лаахь.
39Нагахь санна шун кхин ала а, хатта а хІума делахь, иза вай чІагІбинчу гуламехь къастор ду.
40Тахана хиллачу хІокху гІовгІанашна вай бехке дарна кхерам бу. Цхьа а бахьана дац хІара хилларг нийса дара ала». Иза а аьлла, цо адам дІадахийтира.
20
ПахІал Македонийн махкахь а, Грекийн махкахь а
1Адамийн карзахдийларш дІасевцча, Іийсан мурдаш схьа а кхайкхина, цаьрга дог иракарахІоттош къамел а дина, церан Іодика а йина, Македоне дІавахара ПахІал.
2Ша воьдучу новкъахь нахана тІекхаьч-кхаьчначохь Іийсах тешачийн дог ойуш дерг дуьйцура цо. Юха иза грекийн махка веара.
3Цигахь цо кхо бутт баьккхира. Сири-махка иза дІаваха кечвеллачу хенахь жуьгташа къайлаха барт бира цунна дуьхьал. Цо сацам бира, Македонехула Сири-махка юхаваха.
4Цуьнца бара накъостий: Берия-гІалара Пирран кІант Сопатар а, Тассалник-гІалара Арестах а, Секант а, Дерби-гІалара Гаяс а, Тимапи а, Асиа-махкара шиъ – ТихІак а, ТрахІим а.
5Уьш, хьалххе дІа а бахана, Троя-гІалахь тхоьга хьоьжуш Іаш бара.
6Пилап-гІалара хІордкеманца дІадахара тхо
[8], совсазчу баьпкан деза денош дІадевлча. Пхи де даьлча, Троя-гІалахь царах дІа а кхетта, цигахь кІира даьккхира оха.
ПахІала Троя-гІалин Іодика йо
7КІийрандийнахь тхо бепиг дохо цхьаьна гулделча, ПахІала къамел дира тхоьца. ШолгІачу дийнахь дІаваха ойла йолуш волу иза буьйса юккъе яххалц Іийра хьехамаш беш.
8Лакха тІехь, тхо гулделлачу цІа чохь, дуккха а къуьданаш яра.
9ПахІала шен хьехам бечу хенахь корехь хиъна Іачу Овтах цІе йолчу жимачу стагана наб озийра. Эххар а наб кхетта волу иза кхозлагІчу гІат тІера корехула чувуьйжира. Меттахъхьавича, иза велла карийра.
10Чувоьссинчу ПахІала, тІе а кхетта, иза мара а воьллина, элира: «Са ма гатде аша, иза денвелла», – аьлла.
11Хьалаваьлла, царна бепиг а декъна, хІума йиира цо. Сахиллалц цаьрца къамел деш а Іийна, дІавахара иза.
12Денвелла волу жима стаг цІа вигира. Массарна а цунах боккха синтем белира.
Троя-гІалара Милет-гІала дахар
13Тхо хІордкеманца Асс-гІала дахара, цигара ПахІал схьаэцархьама. ГІаш цига ваха ойла йолчу цо, и гІуллакх иштта кхочушде аьлла, тІедиллинера тхуна.
14Асс-гІалахь тхаьш вовшахкхетча, иза тхешан кеманна тІе хьала а ваьккхина, Митилена-гІала дІадахара тхо.
15ШолгІачу дийнахь цигара дІа а дахана, Хиос-гІайренна гена доццуш севцира тхо. КхоалгІачу дийнахь, хил дехьа а девлла, Самос-гІайрен юххехь севцира, ткъа кхин цхьа де даьлча, Милет-гІала кхечира.
16Ша сиха хиларна, Асиа-махкахь кхин хан а ца йойуш, Эпас-гІалина чу а ца воьрзуш, тІехвала сацам хилира ПахІалан. Цунна лаьара, аьтто балахь, жуьгтийн ШавуІот цІе йолу ялта чудерзоран деза де тІекхачале Ярушалайме кхача.
Эпас-гІалара Іийсах тешачийн куьйгалхойн Іодика яр
17Милет-гІалара Эпас-гІала нах бахийтира ПахІала цигарчу Іийсах тешачийн тобанан тхьамданашка кхайкха.
18Уьш схьакхаьчча, цо элира цаьрга:
«Асиа-махка схьавеъначу дийнахь дуьйна со шайца муха Іийна хаьа шуна.
19Даггара Везачу Элана гІуллакх дина ас, Цунна муьтІахь а волуш, жуьгташа къайлаха барт бар бахьана долуш, баланаш а ловш, сингаттам тІебеача, бІаьрхиш а Іенош.
20Шек а ца волуш, нахана юкъахь, арахь а, цІенош чу воьдуш а, шуна пайденна болу хьехам бина ас.
21Жуьгташка а, грекашка а цхьабосса дийцина ас, лелийначунна дохко а довлий, Далла тІедерза бохуш. Вайн Везачу Элах Іийсах тешаре а кхайкхина ас цаьрга.
22Ткъа хІинца Делан Синан лаамца Ярушалайме воьду со. Цигахь сайга хІун догІу а ца хаьа суна.
23Цхьа хІума хаьа суна, хІора гІалахь а Делан Сино олу соьга сан халонаш а, набахти а лан дезарх лаьцна.
24Амма сайн дахар цхьана а меха ца хета суна, Везачу Элера Іийсагара схьаэцна гІуллакх – нахана Делан боккхачу къинхетамах болу хаза кхаъ дІакхачор – кхочушдарца сайн дахаран некъ чекхбаьлчхьана.
25Кхин а хаьа суна, шух цхьанна а – со шен цІа чохь а хилла, Делан олалла кхайкхош со кхин гур вац.
26Цундела ас тахана дІахоуьйту шуьга, со жоьпехь хир вац, шух цхьаъ кІелхьара ца валахь,
27хІунда аьлча, шеко а йоцуш, хІумма а лечкъа а ца деш, ас шуна Делан лаам кхайкхийна.
28Сема а, ларлуш а хила. Іуьно Іалашбо бажа санна, Дала Шен КІентан цІийца яьккхина йолу, Делан Сино шайга елла йолу Іийсах тешачу нехан тоба Іалашъе.
29Суна хаьа, со шуна юкъара дІавахча, дерачу берзалоша, чу а яьхкина, бажа кхоор бац.
30Шуна юкъахь а хир бу бакъдерг харцахьадаьккхина нах, Іийсан мурдаш шайна тІаьхьа хІитторхьама.
31Цундела сема хила. Шайна аса кхаа шарахь дийнахь а, буса а хІоранга а бІаьрхица дІахьедина хилар дагахь латтаде.
32ХІинца ас шу дІало Деле. Цуьнан къинхетамах болчу хазачу кхоо шу Іалашдийр ду, хІунда аьлча цо шу чІагІдан а, Делан нахана юкъахь декъахой хилийта а мега.
33Со шуьца волчу хенахь цкъа а цхьаннан а ахча а, деза духар а ца дезна суна.
34Шуна шайна а хаьа, сан а, соьца болчеран а хьашташ кхочушдинарш хІара куьйгаш дуйла.
35Сайн ницкъ ма-кхоччу, ас шуна гайтина, ас санна, аша а къахьегарца гІийлачарна гІо дан дезар. Дагахь латто деза Везачу Элан Іийсан дешнаш: „ХІума дІадаларехь ирс алсам ду схьаэцарехь чул“».
36Иза а аьлла, горахІоьттина, массаьрца а доІа дира цо.
37Массо а воьлхура, иза мара а вуьхкуш, цунна барташ а дохуш.
38Уьш сингаттаме бара, къаьсттина цо аьллачу дешнийн бахьаненна: «Со кхин гур вац шуна». Цул тІаьхьа цара иза хІордкеманна тІе дІакхетийра.
21
ПахІал Ярушалайме воьду
1Царах дІа а къаьстина, тхо нийсса Кос-гІайре тІе дахара. ШолгІачу дийнахь Родос-гІайре тІе кхечира, ткъа цигара Патару-гІала дахара.
2Тхуна Пиника-махка доьдуш долу хІордкема карийра. Цу тІе а девлла, дІадахара тхо.
3Къилбаседехула Кипр-гІайрена тІех а девлла, тхо Сири-махка дахара. Цигахь Цора-гІалахь севцира, хІунда аьлча хІордкема дассо дезаш дара.
4Цу гІалахь Іийсан мурдаш а карийна, цаьрца цхьа кІира даьккхира оха. Делан Сино хьехарна цара элира ПахІале, Ярушалайме ма гІахьара аьлла.
5Тхан цигара хан чекхъяьлча, тхо кхин дІа а дахара. Цара массара а шайн зударшца а, берашца а тхо гІалара новкъа дехира. ХІордан йистехь, гора а хІиттина, доІа дира оха.
6Церан хІораннан Іодика а йина, тхо хІордкеманна тІе девлира. Ткъа уьш шайн цІа бирзира.
7Цора-гІалара кхидІа а тхайн некъ бира оха. Іаккхо-гІалахь севцина, динан вежаршка маршалла а хаьттина, цаьрца цхьа де даьккхира оха.
8ШолгІачу дийнахь новкъа девлла Кхесрин-гІала кхечира тхо. Ярушалаймехь хаьржинчу ворхІ гІоьнчех цхьаннан, хаза кхаъ нахана юкъахь баржош болчу Пилапан хІусамехь севцира тхо.
9Цуьнан маре яхаза йиъ йоІ яра. Уьш Делера болу хаам бовзуьйтуш бара.
10ЯхІуд-махкара Агав цІе йолу пайхамар вале, оха масех де даьккхира цигахь.
11Тхо долчу а веана, ПахІалан доьхка схьа а эцна, шен когаш а, куьйгаш а дихкина, элира цо: «Делан Сино боху: „ХІара доьхка долу стаг, иштта дІа а вихкина, кхечу къаьмнийн нахе дІалур ву Ярушалаймера жуьгташа“».
12Иза а хезна, тхо а, цигахь болу нах а, ПахІале Ярушалайме ма гІахьара бохуш, дехарш дан хІиттира.
13ТІаккха ПахІала элира: «ХІун до аша, хІунда доьлху шу, сан дог а дохош? ДІавехкарна хьовха, Везачу Элан Іийсан дуьхьа Ярушалаймехь вала а кийча ву со».
14Цуьнан ойла хийца ницкъ а ца кхаьчна, оха, совца а севцина, элира: «Везачу Элан лаам кхочушхуьлда».
15Юха, кечам а бина, Ярушалайме дахара тхо.
16Кхесрин-гІалара цхьаболу мурдаш баьхкира тхоьца. Цара тхо дуьххьарлерчу мурдех волчу Кипрерачу Мансонна тІе дигира. Цуьнан хІусамехь севцира тхо.
ПахІал Якъуб волчу воьду
17Ярушалайме дІакхаьчча, динан вежарша дика тІеийцира тхо.
18ШолгІачу дийнахь ПахІал тхоьца Якъуб волчу веара. Иза волчохь берриге а тхьамданаш гулбеллера.
19Цаьрга маршалла а хаьттина, ПахІала дийцира шегахула кхечу къаьмнийн нахана юкъахь Дала динчух лаьцна.
20Дийцинарг а хезна, Далла хастам а бина, цара элира ПахІале:
«Ваша, хьуна дуккха а эзарнаш Іийсах тешна жуьгтий хилар гуш ду. Уьш массо а товратан хьехамаш ларбеш а бу.
21Хьох лаьцна цаьрга олура, кхечу къаьмнийн нахана юкъахь Іаш болу жуьгтий ахь Іамабо, Муса-пайхамарах дІакъаста бохуш, шайн бераш сунт ма де бохуш, вайн гІиллакхаш ма леладе бохуш.
22ТІаккха хІун дан деза оха? Царна хуур ма ду хьо веанийла.
23Оха ма-аллара де: тхуна юкъахь нигат дина виъ стаг ву.
24Уьш схьа а эций, цІинваларан Іадатах чекхвала. Кортош дошуш церан хиллачу харжах ахча дІа а ло. ТІаккха хІоранна а хуур ду, хьох лаьцна дуьйцург цхьа а бакъ доций, хьо товратан хьехамаш кхочушбеш вуйла.
25Ткъа Іийсах тешна болчу кхечу къаьмнийн нахе оха кехат яздина, цІушна сагІина деана жижиг а ма даа, цІийх а ларло, садукъдина дайинчу бежанийн жижиг а ма даа, нахаца а ма лела аьлла».
26ПахІала, билгалбаьхна нах схьа а эцна, шолгІачу дийнахь цаьрца цІинваларан Іадат кхочушдира. Юха, Делан цІийнан керта а веана, цо хаам бира, шайн цІиндаларан денош чекх маца девр ду а, шайх хІораннах а сагІа маца доккхур ду а аьлла.
ПахІал лацар
27ВорхІалгІа де чекхдолуш Асиа-махкарчу жуьгташна Делан цІийнан кертахь гира иза. Дерриг а адам карзах а даьккхина, цара ПахІал схьалецира,
28маьхьарий а детташ: «Исраилхой! ГІо дейша! ХІара массанхьа а нах товратан хьехамашна а, вайн халкъана а, Делан цІенна а дуьхьалбохуш ву. Ткъа хІинца, Делан цІийне кхечу къомах болу нах – грекаш – а балийна, сийлахьа меттиг бехйина кхо».
29(Хьалха, Ярушалаймехь, Эпас-гІалара ТрахІим гинера нахана, цундела моьттура царна цо иза Делан цІийне валийна.)
30ГІала карзахъяьллера, массо а агІора адамаш дара схьауьдуш. Цара, схьа а лаьцна, ПахІал Делан цІийнан кертара аратакхийра. НеІарш цу сохьта тІекъевлира.
31Иза вен гІертара уьш. ТІеман коьрта хьаькамна тІе хаам кхечира, ерриг а Ярушалайм карзахъяьлла ю аьлла.
32Цу сохьта тІемалой а, эпсарш а схьа а эцна, нахана тІевахара иза. ТІеман коьрта хьаькам а, тІемалой а гина, ПахІална еттачуьра севцира уьш.
33ТІаккха тІеман коьрта хьаькам цунна тІевахара. ПахІал схьа а лацийтина, иза шина зІенаца дІавехка аьлла, омра дира цо. ПахІале иза мила ву, цуьнгара хІун даьлла аьлла, хаьттира цо.
34Нахана юкъахь, цхьаболчара цхьаъ, вукхара важа дуьйцуш, маьхьарий девлира. ГІовгІа хиларна бакъдерг къаста а ца делла, ПахІал гІопе дІавигийтира тІеман коьртачу хьаькамо.
35Лами улло иза вигича, тІемалойн иза айина вига дийзира, нах дукха оьгІазбахана, цунах лата гІерташ хиларна.
36Цунна тІаьхьабогІучу наха маьхьарий хьоькхура: «Ве иза!» – бохуш.
ПахІала нахе дина къамел
37ГІопана улло кхочуш, ПахІал тІеман коьртачу хьаькаме вистхилира: «Хьоьга хатта мегар дуй ас?»
Вукхо элира: «Хьуна грекийн мотт хаьа?
38ХІета, хьо виъ эзар талорхо яьссачу ара а ваьккхина, гІаттам айина мисархо вац-кх?»
39ПахІала жоп делира: «Со Килик-махкара Тарс-гІалара жуьгти ву, евзаш йолчу гІалин вахархо. Ас доьху хьоьга, бакъо лохьа суна нахаца къамел дан».
40Вукхо бакъо елча, ПахІала, ламин тІегІанаш тІе а хІоьттина, нах совцо куьг айира. Массо а дІатийначу хенахь иза Іебархойн маттахь къамел дан хІоьттира.
22
1«Вежарий, ладогІалаш хІинца ас аьндолчуьнга».
2ПахІала шайга арамхойн мотт буьйцу хезча, нехан къамелаш кхин а лагІделира. ТІаккха цо элира:
3«Со жуьгти ву, Килик-махкара Тарс-гІалахь вина волу, амма кхузахь, хІокху гІалахь, кхиийна ву. Сан устаз хилла Гамлиал. Цо леррина Іамийна суна вайн дайн товратан хьехамаш. Тахана шу санна, хьалха Далла леррина гІуллакх деш вара со.
4Іийсан некъа тІе бевлларш, лоьхкуш, лечу хьола тІе бохура ас. Божарий а, зударий а, схьа а лоьцуш, набахти чу кхуьйсура.
5Цунна тоьшалла дийр ду шуна динан коьртачу дас а, баккхийчеран кхеташоно а. Цаьргара дара ас схьаэцна Дамасакх-гІаларчу вежаршка-жуьгташка долу кехаташ. Со цига вахара, схьа а лаьцна, Ярушалайме таІзар дан нах схьабало.
6Амма новкъа вогІуш, со Дамасакх-гІалина герга веача, делкъахан хуьлучу заманчохь стигалара къеггина серло кхийтира суна гонах.
7Лаьтта воьжча, суна сайга луьйш долу аз хезира: „Маржа Шаул яІ! Соьга бала хІунда хьоьгуьйту ахь?“
8Ас хаьттира: „Мила ву хьо, Веза Эла?“
Цо элира соьга: „Со Назартера Іийса ву, ахь эккхийна лелош волу“.
9Соьца хиллачарна серло гира, амма соьга луьйш Волчун аз къаьсташ ца хезира.
10Ас хаьттира: „ХІун де ас, Веза Эла?“
Везачу Эло элира: „Хьала а гІаттий, Дамасакх-гІала гІо, цигахь эр ду хьоьга ахьа дан дезарг“.
11Суна хІумма а ца гора, хІунда аьлча къеггинчу серлоно бІаьрса дайинера сан. Цундела некъахоша, куьг а лаьцна, Дамасакхе дІавигира со.
12Далла муьтІахь а волуш, товратан хьехамаш кхочушбеш а волуш, цигахь Іачу жуьгташа дика цІе йоккхуш волу Хьанас цІе йолчу стага,
13тІе а веана, элира соьга: „Ваша Шаул! Са гуо хьайна!“ Цу сохьта суна Хьанас гира.
14Цо элира: „Вайн дайн Дала къастийна хьо Цуьнан лаам хаа, къаьсттина Бакъверг ган а, Цуьнан багара аз хаза а.
15ХІунда аьлча гиначунна а, хезначунна а Цуьнан теш хир ву хьо массо а адамна хьалха.
16ХІун деш Іа хьо? Хьала а гІаттий, хьо хих чекх а ваккхийтий, къинойх цІанло, Везачу Эле Іийсага кхойкхуш“.
17Со Ярушалайме вухавеача, Делан цІийнан кертахь доІа дечу хенахь суна шовкъ еара:
18Суна Іийса гира. Цо соьга элира: „Сихло, Ярушалаймера аравала, хІунда аьлча кхузахь хьан Сох долу тоьшалла тІеоьцур дац“.
19Ас элира: „Веза Эла, цу нахана хаьа, со жуьгтийн гуламан цІеношкахула леллий, Хьох тешаш болу нах схьалоьцуш а, царна етташ а.
20Хьан теш хиллачу Тапин цІий Іеначу хенахь со цигахь лаьтташ вара, и гІуллакх къобал а деш, иза вуьш болчеран бедарш а ларъеш“.
21ТІаккха Цо элира соьга: „ДІавало, Аса генна вохуьйту хьо, кхечу къаьмнийн нах болчу“».
ПахІал а, тІеман коьрта хьаькам а
22И дешнаш аллалц ладугІуш хилла болу нах, уьш хезча, маьхьарий хьекха хІиттира: «Ве иза! Иза ваха хьакъ вац!» – бохуш.
23Цара маьхьарий а хьоькхуш, тІера хІуманаш охьа а кхуьйсуш, оьгІазбахана хІаваэ чан кхуьйсучу хенахь,
24тІеман коьртачу хьаькамо омра дира, ПахІал гІопе дІа а вигина, барт хатта, шед а етташ, наха кхунна тІе мохь мича бахьанина хьоькху хаархьама.
25Амма шед етта доьхкаршца ша дІавихкинчу хенахь ПахІала элира цигахь лаьттачу тІеман хьаькаме: «Нийса дуй Риман вахархочунна, кхел а ца еш, шед еттар?»
26Иза хезна, тІеман хьаькамо, шел лакхарчунна тІе а вахана, элира: «Хьо хІун деш ву? И стаг Риман вахархо ма ву».
27Лакхарчу тІеман хьаькамо, тІе а веана, хаьттира ПахІале: «Алал, хьо Риман вахархо вуй?»
«Ву», – аьлла, жоп делира ПахІала.
28Коьртачу тІеман хьаькамо элира: «Суна дуккха а ахча ийшира Риман вахархо хила».
ПахІала элира: «Со вичхьана а ву Риман вахархо».
29Ша Риман вахархо дІавихкинийла хиъча, коьрта хьаькам кхеравелира цуьнга барт хатта кечбелларш цу сохьта юхабевлира, ткъа.
30ШолгІачу дийнахь жуьгташа ПахІал стенна бехке во хаа а лиъна, цунна тІера зІенаш дІа а яхийтина, динан коьртачу дайшка а, ерриг а коьртачу кхеташоне а гулло а аьлла, ПахІал, схьа а валийна, царна хьалха хІоттийра тІеман хьаькамо.
23
ПахІал а, жуьгтийн тхьамданаш а
1Коьртачу кхеташонехь болчу нахе а хьаьжна, ПахІала элира: «Сан вежарий! Таханлерчу дийне кхаччалц Далла хьалха цІеначу дагца ваьхна ву со».
2Динан коьртачу дас Хьанаса шена хьалха лаьттачаьрга омра дира, ПахІалан бета тІе хІума тоха аьлла.
3ПахІала элира цуьнга: «Дала таІзар дийр ду хьуна, шалхонча. Нийсонца кхел ян хиъна хьо воллушехь, хІетте а харцонца суна етта боху-кх ахь».
4Уллохь лаьтташ болчара элира ПахІале: «Динан коьрта да сийсазво ахьа!»
5ПахІала элира: «Вежарий, суна ца хаьара иза динан коьрта да вуйла. Яздина ма ду: „Хьайн халкъана тІехь волчу куьйгалхочунна лен ма ле“, – аьлла».
6Гулбеллачу нахана юкъахь цхьаберш садукъой, вуьш парушхой буйла шена хиъча, ПахІала чІоггІа элира: «Вежарий! Со парушхочух схьаваьлла парушхо ву шуна! Белларш денлуш хиларх сатесна ву аьлла, валийна ву со кхуза кхел ян».
7Цо иза аьлча, парушхошна а, садукъошна а юкъахь къовсам а баьлла, гулам шина декъе бекъабелира.
8(ХІунда аьлча садукъоша я денвалар а, я маликаш а, я жинаш а дац бохура, ткъа парушхоша и дерриг а ду бохура.)
9Йоккха гІовгІа елира. Парушхойх болчу цхьаболчу Іеламчу наха бохура: «Кху стагехь тхуна цхьа а вониг ца карадо. ХІун хаьа, цуьнца жино я малико къамел динийла»
[9].
10Амма къовсам кхин а чІогІа баларна тІеман коьртачу хьаькамо, наха ПахІал вовшахваккхарна кхоьруш, тІемалошка омра дира, лаха чу а диссий, царна юкъара схьа а ваккхий, иза гІопе дІавига аьлла.
11Буьйсанна ПахІална хьалха хІоьттинчу Везачу Эло элира: «ЧІагІлолахь, ПахІал. Айхьа Ярушалаймехь Сох тоьшалла ма-дарра, Римехь а иза дан дезар ду хьан».
Жуьгташа ПахІална дуьхьал бартбар
12Де тІекхаьчча, цхьаболчу жуьгташа, барт а бина, дуй биира ПахІал шаьш веллалц ца яа а, ца мала а.
13И барт беш декъехь вара шовзткъа сов стаг.
14Динан коьрта да а, баккхий нах а болчу а бахана, цара элира: «Оха дуй биъна ца яа а, ца мала а ПахІал веллалц.
15Аша а, коьртачу кхеташоно а тІеман коьртачу хьаькаме дехар де, ПахІал шаьш долчу валавайта алий, цуьнан гІуллакх кхин цкъа а дикка таллархьама. Шуна тІекхачале, иза вен тхо кийчча ду».
16Цара бинчу бартах лаьцна ПахІалан йишин кІантана хиира. Цо, гІопе а веана, ПахІале дІахаийтира и гІуллакх.
17ТІаккха ПахІала, римхойн эскарера цхьана тІеман хьаькаме схьа а кхайкхина, элира: «ХІара жима стаг тІеман коьртачу хьаькамна тІевига, цуьнга цхьа хІума ала деза кхуьнан», – аьлла.
18Цу хьаькамо, и кІант тІеман коьртачу хьаькамна тІе а вигина, элира: «Тутмакха ПахІала, соьга схьа а кхайкхина, хІара жима стаг хьуна тІевига элира. Кхуьнан хьоьга ала цхьа хІума ду боху цо».
19ТІеман коьртачу хьаькамо, куьг лаьцна юьстаха а ваьккхина, хаьттира кІанте: «ХІун дара хьан соьга ала?» – аьлла.
20КІанта элира: «Жуьгташа барт бина, хьоьга ПахІал кхана коьртачу кхеташоне валаве аьлла, дехар дан, цуьнан гІуллакх дикка толлучуха.
21Цаьрга ла ма догІалахь, хІунда аьлча шовзткъа сов стаг ву цунна кІело йина Іаш. Цара дуй биъна ца яа а, ца мала а шаьш иза веллалц. Уьш хІинца кийчча Іаш бу, ахь ден долчу омре хьоьжуш».
22ТІаккха тІеман коьртачу хьаькамо жима стаг дІавахийтира: «Айхьа соьга аьлларг цхьаьнгге а ма дийцалахь», – аьлла.
ПахІал Кхесрин-гІала дІавохуьйту
23Цул тІаьхьа, шен тІеман хьаькамех шиъ схьа а кхайкхина, цо элира: «Кхесрин-гІала ваха ши бІе гІашло а, кхузткъе итт дин-бере а, ши бІе гоьмукълелорхо а кечве, буьйсанна исс сахьт долуш уьш дІа а хьовсабе.
24Иштта, варраш а кечъе, тІе а хаавай, ПахІал мехкан куьйгалхо Пелакъ волчу дІавигийта».
25Цул сов, иштта чулацам болуш кехат а яздира цо:
26«Цуьнан сийлалле мехкан куьйгалхочуьнга Пелакъе маршалла доуьйту Калабди Лосас.
27ХІара стаг, схьа а лаьцна, жуьгташа вуьйчуьра тІемалошца веанчу ас кІелхьарваьккхина ву, Риман вахархо вуй ма-хиъинехь.
28Кхуьнан хІун бехк бу хаархьама, ас хІара церан коьртачу кхеташоне валийра.
29Цигахь билгалделира кхуьнан бехк бу аьлла лоруш дерг церан шайн товратан хьехамашца доьзна хилар. Амма хІара вен я дІалаца бахьана долуш хІума дацара.
30Сайна кху стагана дуьхьал барт бинийла ма-хиъинехь, ас сихонца хІара хьо волчу дІахьажийра, ткъа кхуьнан кхелахошка, гІуллакх хьоьга къастадайта аьлла, омра дира».
31ТІемалоша шайна деллачу омрица ПахІал, схьа а эцна, буьйсанна Анти-Патар-гІала дІавигира.
32Ткъа шолгІачу дийнахь, иза говрашкахь болчаьрга кхидІа вига а аьлла, гІопе юхабирзира уьш.
33Вукхара, Кхесрин-гІала схьакхаьчча, кехат мехкан куьйгалхочуьнга дІа а делла, ПахІал цунна хьалха хІоттийра.
34Мехкан куьйгалхочо, кехат а дешна, ПахІале хаьттира, иза муьлхачу меттера ву аьлла. ХІара Киликера вуйла хиъча, цо элира:
35«Ас хьан гІуллакхе ладугІур ду, хьо бехке веш берш схьакхаьчча». ТІаккха гІароле, иза кхел еш долчу ХІародан цІийнехь ларве аьлла, омра дира цо.
24
Пелакъа ПахІалан гІуллакхе ладугІу
1Пхи де даьлча, динан коьрта да Хьанас а, масех воккха стаг а, кхелан гІуллакх лелош волу Туртал а веара цига. Цара мехкан куьйгалхочуьнга ПахІална дуьхьал шаьш даьккхинарг дийцира.
2-3ПахІал схьакхайкхича, Туртала, иза бехкевеш, бохура:
«Массо а хенахь а, массо а меттехь а баркаллица тІечІагІдо оха, лоруш волу Пелакъ, хьо бахьана долуш тхо долчохь машар хилар а, ахь Іуналла дарца хІокху халкъан дахар толуш хилар а.
4Амма, хьуна тІех новкъарло ца ярхьама, доьху хьоьга тхан доццачу къамеле ладогІар, хьайгахь гуттар а болчу къинхетамца.
5Оха къастийна: хІара стаг нахана зуламе хилар, дуьнен чохь массо а меттехь жуьгташна юкъахь питана туьйсуш а, назартхойн тобанан куьйгалхойх цхьаъ хилар а.
6-7ТІехула тІе Делан цІа сийсаздан а воьллера хІара, амма оха сацийра
[10].
8Барт хаьттича, хьуна хьайна а хуур ду, оха хІара стаг бехкевар нийса дуйла».
9Оцу бехкана тІетайра важа жуьгтий а, цо аьлларг дерриг а бакъ ду аьлла.
ПахІала Пелакъна хьалха ша бехказавоккхуш дина къамел
10Мехкан куьйгалхочо пурба делча, ПахІала жоп делира: «Дуккха а шерашкахь кху халкъана тІехь хьо кхелахо вуй а хууш, со хазахетарца бехказавала хьожур ву.
11Хьуна хаа хала хир дац, со шийтта де ца кхоччуш хьалха Ярушалайме Далла Іибадат дан веанийла.
12Я Делан цІийнехь а, я жуьгтийн гуламан цІеношкахь а, я гІали юккъехь а со бехке вечу нахана цхьаьнцца а къуьйсуш я нах карзахбохуш а со ца гина.
13Церан ницкъ бац, со бехке ву аьлла, цхьа а тешо.
14Амма цхьана хІуманна тІехь къера ву со: сайн дайн Далла гІуллакх деш вогІу со кхарна тоба бен ца хетачу новкъахула. Товратан хьехамех а, пайхамарша яздинчух а – дерригенах а теша со.
15Делан лаамехь болчарна а, боцучарна а беллачуьра денлур бу аьлла болу, хІорш а шех тешаш болу, Делах болу цхьа сатийсам бу сан.
16Цундела дерриг а сайн ницкъ кхочург дан гІерта со Далла а, нахана а хьалха догцІена хилархьама.
17Дуккха а шераш девллачул тІаьхьа Ярушалайме веана со, сайн халкъана юкъара къечарна хІума кховдорхьама а, сагІа даккхархьама а.
18-19Со цІинваларан Іадатах чекхваьлча, Делан цІийнан кертахь карийра Асиа-махкара масех жуьгтичунна. Соьца адамийн тоба яцара, я гІовгІа а ца йора цхьаммо а. Уьш бара хьуна хьалха хІитто безарш, нагахь церан суна дуьхьал ала хІума делахь.
20Я кхаьрга алийта, соьгахь хІун харцо карийна шайна, со коьртачу кхеташонна хьалха лаьттачу хенахь.
21Кхарна юкъахь лаьттачу хенахь ас чІогІа аьлла цхьа дош бахьана долуш дуй те хІара: „Белларш денлуш хиларх теша аьлла, аша суна тахана кхел йо“, – аьлла».
22Дерригене ла а доьгІна, цу хьехамах дерг шена дика хаьа дела, Пелакъа и гІуллакх тІаьхьатеттира. Цо элира: «ТІеман коьрта хьаькам Лоса схьавеача, ас къастор ду шун гІуллакх».
23Юха цо тІеман хьаькаме омра дира, ПахІал ларве, амма паргІат а вита, накъосташна цуьнан гІайгІа бан новкъарло а ма е аьлла.
ПахІал Кхесрин-гІалахь чувоьллина латтаво
24Масех де даьлча, жуьгти йолчу, шен зудчуьнца Дурсалица веанчу Пелакъа, ПахІале схьа а кхайкхийтина, Дала леррина къобалвинчу Іийсах долчу тешарх лаьцна цуьнга дийцийтира.
25ПахІала бакъдолчух а, юхаозаваларх а, хин йолчу Делан кхелах а лаьцна дийцича, Пелакъа, кхера а велла, элира: «ХІинца дІагІо, юхахула ас схьакхойкхур ву хьо».
26Цул сов иза сатесна вара ПахІала ша дІахоьцург ахча лург хиларе, цундела, кест-кеста схьа а кхойкхуш, цуьнца къамел дора цо.
27Ши шо даьлча, Пелакъан метта Порка Висита цІе йолу куьйгалхо веара. Жуьгташна там бархьама ПахІал чувоьллина витира Пелакъа.
25
ПахІал Виситина хьалха хІутту
1Ша куьйгалхо хІоьттина кхо де даьлча, Кхесрин-гІалара Ярушалайме веара Висита.
2Динан коьрта дай а, жуьгташна юкъара лоруш болу нах а баьхкира цунна тІе, ПахІална арз дахьаш. Цара дехарш дора,
3къинхетам а бина, ПахІал Ярушалайме схьавалавахьара бохуш. Ткъа новкъахь иза вен къайлаха барт бира цара.
4Виситас жоп делира, ПахІал Кхесрин-гІалахь чувоьллина ву, ша а кестта цига гІур ву аьлла.
5«Шайна юкъара масех стаг ваийта соьца, – элира цо, – цаьрга хІара стаг бехке вайта, нагахь кхуьнан бехк белахь».
6Цаьрца бархІ-исс де а даьккхина, Висита Кхесрин-гІала юхавеара. ШолгІачу дийнахь, кхелахочун метте а хиъна, ПахІал схьавалавайтира цо.
7Иза схьакхаьчча, Ярушалаймера баьхкинчу жуьгташа, цунна го а бина, иза бехке веш, дуккха а хІуманаш дехира цунна дуьхьал. Амма цуьнан бехк болчух Висита тешо ницкъ ца кхочура церан.
8ПахІала дуьхьало йора: «Ас цхьа а вониг ца дина жуьгтийн товратан хьехамашна а, Делан цІенна а, Рим-мехкан паччахьна а дуьхьал», – бохуш.
9Жуьгташна там болу агІо лоьхуш, Виситас элира ПахІале: «Ярушалайме ваха лаьий хьуна, соьга цигахь хьайна кхел яйта?»
10ПахІала элира: «Со Рим-мехкан паччахьан кхелана хьалха лаьтташ ву хІинца, сайна кхел ян еззачохь. Ас жуьгташна цхьа а вониг ца дина, иза хьуна а дика хаьа.
11Нагахь со нийса а воцуш, со вел соьгара бахьана даьллехь, Іожалла тІеэца а кийча ву со. Амма хІара нах харцлуьйш белахь, цхьаннан а бакъо яц со кхаьрга дІавала. Ас Рим-мехкан паччахьан кхел яр доьху».
12Кхеташонца къамел а дина, Виситас элира: «Ахь паччахьан кхел йоьхуш хилча, Рим-мехкан паччахьна тІевохуьйтур ву хьо», – аьлла.
ПахІал АгІарипа-паччахьна хьалха хІутту
13Масех де даьлча, Висита куьйгалхо хІоттор даздан Кхесрин-гІала паччахь АгІарипа а, цуьнан йиша Беруника а деара.
14Уьш цигахь масех денна севцина дела, Виситас паччахьна ПахІалан гІуллакхах лаьцна дийцира: «Кхузахь Пелакъа чувоьллина цхьа стаг ву.
15Со Ярушалаймехь волуш жуьгтийн тхьамданаша а, динан дайша а, бехке а веш, кхел е бохура цу стагана.
16Амма ас элира цаьрга, римхойн Іедал дац бехке веш волу стаг дІалуш, цкъа хьалха шен довхошца юьхь-дуьхьал а кхетта, бехказа вала бакъо яллалц аьлла.
17Цундела и жуьгтий кхуза схьакхаьчча, ас шолгІачу дийннехь, кхелахочун метте а хиъна, иза схьавалавайтира.
18Суна моьттуш долчу цхьана а зуламехь иза бехке ца вира цуьнан довхоша.
19Амма церан цхьацца къовсамаш бара шайн динах а, цхьана веллачу Іийсах а лаьцна, ткъа ПахІала-м Иза дийна ву бохура.
20И гІуллакх муха къастор ду а ца хиъна, ас хаьттира ПахІале: „Ярушалайме а вахана, цигахь кхел яйта лаьий хьуна?“ – аьлла.
21Амма ПахІала Рим-мехкан паччахьан сацам хиллалц ша Кхесрин-гІалахь вита аьлча, ас омра дира, иза Рим-мехкан паччахьна тІевиггалц чувоьллина вита аьлла».
22АгІарипас Висите элира: «Суна сайна а лаьа оцу стаге ладогІа».
«Кхана хьуна хезар ду иза вистхуьлуш», – аьлла, жоп делира Виситас.
23ШолгІачу дийнахь АгІарипа а, Беруника а, кеч а делла, шайца тІеман хьаькамаш а, гІалара лоруш болу нах а болуш кхел ечу цІа чу баьхкича, Виситас омра дира, ПахІал схьавалаве аьлла.
24Цул тІаьхьа Виситас элира: «АгІарипа-паччахь а, кхузахь тхоьца болу берриш а! Шуна гуш волчу хІокху стагана Ярушалаймехь а, кхузахь а вуно дукха жуьгташа аьрзнаш дина. Цара маьхьарий хьийкхира, хІара кхин ваха хьакъ вац бохуш.
25Амма суна хета, вел бахьана кхуьнгара ца даьлла аьлла. Рим-мехкан паччахь волчохь шена кхел яр кхо дехарна, ас сацам бина хІара цига дІахьажо.
26Амма кхунах лаьцна цу паччахье яздан хІумма а дац сан. Цундела ас хІара шуна, къаьсттина хьуна хьалха, АгІарипа-паччахь, валавайтина, гІуллакх къастийча, Рим-мехкан паччахье сайна яздан хІума хилийта.
27ХІунда аьлча суна нийса ца хета чувоьллина стаг, иза бехке веш дерг хІун ду а ца хоуьйтуш, дІахьажор».
26
ПахІала АгІарипа-паччахьна хьалха дина къамел
1ТІаккха АгІарипа-паччахьо элира ПахІале: «Къамел дан мегар ду хьуна», – аьлла. ПахІала, куьг хьала а айина, ша бехказавоккхуш къамел дира:
2«Паччахь АгІарипа! Жуьгташа сайна дуьхьал дуьйцучунна тахана хьуна хьалха сайн бехказавала аьтто хиларна со ирс долуш хета суна,
3хьо жуьгтийн гІиллакхаш а, къовсаме долу хІуманаш а девзаш хиларна муххале а. Цундела доьху хьоьга собарца сайга ладогІар.
4Массо а жуьгташна хаьа, со жима волуш дуьйна а сайн халкъана юкъахь а, юха Ярушалаймехь а муха ваьхна.
5Царна со вевза дуккха а хан ю, цундела церан тоьшалла дан йиш ю, шайна лиъча, со парушхо а хилла, вайн динаца догІуш долу уггар къовламе хьехамца вехаш Іаш хилар.
6ХІинца со кхелана хьалха лаьтташ ву, Дала вайн дайшна делла дош кхочушхиларе сатесна хиларна.
7Цунна сатесна ду тхан халкъан шийтта тайпа, дийнахь а, буса а Далла даггара гІуллакх а деш. Оцу сатийсамна бехкево со жуьгташа, ва паччахь.
8Хила йиш йоцуш хІунда хета шуна Дала беллачуьра нах денбар?
9Со а вара тешна, Назартарчу Іийсах лаьцна долчунна дуьхьал дуккха а хІума дан деза аьлла.
10И дерриг а дора ас Ярушалаймехь: Іийсах тешна беза нах набахти чу кхуьйсура, динан дайшкара бакъо а яьккхина, и нах байар къобал а дора.
11Ас таІзар дора царна массо а жуьгтийн гуламан цІеношкахь, уьш шайн дина тІера юхабовлийта гІерташ. Сайн царна дуьхьал йолу оьгІазалла сел чІогІа хиларна, кхечу гІаланашка а воьдура со уьш схьалеца».
ПахІала ша Далла тІеверзарх лаьцна дуьйцу
(Векалийн 9:1-19;22:6-16)
12«Оцу гІуллакхна цкъа Дамасакхе воьдуш вара со, динан коьртачу дайшкара бакъонаш а яьхна, цара тІедехкина декхарш а эцна.
13Делкъахан хуьлучу хенахь, ва паччахь, тхо новкъа схьадогІуш, стигалара цІеххьана малхачул а чІогІа серло кхийтира. И серло тхуна гонах хІоьттира.
14Тхо массо а лаьтта охьаийгира. Юха сайга лерина долу аз хезира суна, арамхойн маттахь къамел деш: „Маржа Шаул яІ! Соьга бала хІунда хьоьгуьйту ахь? Туьран дитт а хилла дуьхьалваьлла, хьайна зе хІунда до ахь?“
15Ас хаьттира: „Хьо мила ву, Веза Эла?“
Везачу Эло жоп делира: „Со ахь хьийзош волу Іийса ву.
16ХьалагІатта когаш тІе. Со веана, хьуна гиначун а, гун долчун а хьо теш а, гІуллакх кхочушдархо а вина, дІахІотто.
17Ас кхечу къаьмнийн нах болчу вохуьйту хьо. Хьайн халкъах а, кхечу къаьмнийн нахах а Ас кІелхьарвоккхур ву хьо.
18Церан бІаьргаш схьадиллина, боданера серлоне а баьхна, иблисан олаллина тІера Далла тІеберзор бу ахь уьш, царна гечдар хилийтархьама а, Сох болу тешам бахьана долуш, Делан базбинчу нахана юкъахь церан меттиг хилархьама а“».
ПахІала жуьгташка а, кхечу къаьмнийн нахе а дина тоьшалла
19«Цундела, АгІарипа-паччахь, ас дуьхьало ца йира стигалара сайна хІоьттинчу бІарлагІина.
20Со кхайкхам бан волавелира цкъа хьалха Дамасакхехь а, Ярушалаймехь а, берриг а ЯхІуд-махкахь а, юха кхечу къаьмнийн нахана юкъахь, уьш дохко а бевлла, Далла тІе берзийтархьама, шайн гІуллакхашца дохкобовлар цаьрга гайтийтархьама.
21Цу бахьаненна, Делан цІа чохь волуш, схьа а лаьцна, со вен гІоьртира жуьгтий.
22Амма Дала гІо дира суна, таханалера де кхачале а. Цуьнан гІоьнца лаьтташ ву со тахана кхузахь хьалдолчу а, къечу а нахе тоьшалла деш, кхин хІумма а ца дуьйцуш, пайхамарша а, Мусас а хир ду аьлларг бен:
23Дала леррина Къобалвинарг, баланаш а хьегна, кхелхинчул тІаьхьа, беллачех гІаьттина хьалхарниг хир ву. Цо яхьар ю серло жуьгтийн халкъана а, кхечу къаьмнийн нахана а».
ПахІал АгІарипа-паччахь тешо гІерта
24ПахІалан къамел чекхдалале Виситас чІоггІа элира: «ПахІал, хьо хьераваьлла! Дукха дешаро талхийна хьо!»
25«Со хьераваьлла вац, лоруш волу Висита, – аьлла, жоп делира ПахІала. – Ас дуьйцург нийса а, хьекъале а ду.
26АгІарипа-паччахьна дика девза хІара санна гІуллакхаш, цундела ас паргІат дуьйцу цуьнца. Со тешна ву, цуьнан тидамера хІумма а даьлла дац, хІунда аьлча хІара дерриг а ломал дехьа хилла дац, массеран а бІаьргашна хьалха хилла ду.
27Паччахь АгІарипа, пайхамарех теший хьо? Хаьа суна, хьо теший».
28ТІаккха АгІарипас элира ПахІале: «Иштта атта со Іийсах тешначех дІакхетар ву моьтту хьуна?»
29«Хьесапе дац, атта я хала ду иза, – жоп делира ПахІала, – амма ас Деле доьху, хьо хилла ца Іаш, массо а тахана соьга ладугІушверг, со санна, хилийта бохуш, амма гІоьмаш тоьхна тутмакхаш ца хуьлуш».
30ТІаккха паччахь хьалагІаьттира, цуьнца цхьаьна хьалагІевттира мехкан куьйгалхо а, Беруника а, берриш а цаьрца Іийнарш а.
31Цара, ара а бевлла, бохура вовшашка: «Цу стага иза вен я чуволла цхьа а бахьана ца далийтина».
32АгІарипас элира Висите: «И стаг хІинцца дІахеца мегар дара, цо Рим-мехкан паччахьна хьалха хІотта лаьа шена ца аьллехь».
27
Риме боьдучу новкъахь
1Тхан Итали даха деза аьлла, сацам хиллачул тІаьхьа ПахІал а, кхин цхьацца болу тутмакхаш а Юлай цІе йолчу тІеман хьаькаме дІабелира. Иза Рим-мехкан паччахьан цІарахчу эскаран декъан эпсар вара.
2Асиа-махка доьдучу Адрамитти-гІалин хІордкеманна тІе а хевшина, новкъадевлира тхо. Тхоьца Арестах цІе йолу Тассалник-гІалара македонхо а вара.
3ШолгІачу дийнахь тхо ЦІадан-гІалахь охьадевлира кеманна тІера. Юлай ПахІале ларам болуш хилира. Цо цунна бакъо елира оьшучунна тІехь гІо дийр долу накъостий болчу ваха.
4Цигара хІорда тІе арадевлла, мох кІезиг болчу агІор, Кипр-гІайре йолчухьа дахара тхо, дуьхьал хьоькхуш мох хиларна.
5Киликана а, Пампилна а дуьхьал болчу хІордал дехьа а девлла, Ликин-махкарчу Мир-гІала кхечира тхо.
6Цигахь Искандар-гІалара Итале-махка догІу хІордкема а карийна, цу тІе ховшийра тхо тІеман хьаькамо Юлайс.
7Масех дийнахь меллаша дІадоьлхуш дара тхо. Мох дуьхьал хьоькхуш хиларна, Кинад-гІалина дуьхьал нисделча, цу агІор кхидІа даха а ца делла, Крит-гІайренна улло дахара тхо, Салмон цІе йолчу берда юххе а теІаш, цигахь мох кІезиг болу дела.
8Халла цунна уллохула тІех а девлла, Ласи-гІалина гена йоцучу, шех Дика дІахІуттийла олучу метте кхечира тхо.
9Дуккха а хан яьллера тхо новкъа девлла. КхидІа даха кхераме дара, хІунда аьлча гуьйренан чаккхе яра, жуьгтийн халкъ къинойх цІиндаларан деза де а чекхдаьллера. ПахІала, хьехар деш, бохура:
10«ЛадогІийша! Со гуш ву хІара некъ кхераме хирг хилар, кеманна а, цу тІерачу кирана а хилла ца Іаш, вайн дахарна а».
11Амма хІорш эцна воьду тІеман хьаькам хІордкема долахь долчух а, и дІадохуьйтуш куьйгалла деш волчух а алсам тийшира, ПахІала дуьйцучул а.
12Кхеран кема дІахІоьттина меттиг Іа даккха пайденна яцара, цундела дукхахберш Крит-гІайре тІехь йолчу Пиника-гІала хІордахула дІабаха лууш бара. Къилба-малхбузера а, къилбаседа-малхбузера а мехашна дуьхьал йолчу цу меттехь Іанера бовла лаьара царна.
ХІорд ловзабалар
13Къилбера байн мох хьаькхча, царна моьттира иза шайна оьшург ду. Кема сацориг хьала а яьккхина, Крит-гІайре йистехула дІабахара уьш.
14Амма дукха хан ялале гІайре йолчу агІорхьара шех къилбаседа-малхбалера олу чІогІа мох хьаькхира.
15ХІорд ловзабаьллачу юккъе а нисделла, мохана дуьхьал ца дахалора хІордкема. Мохо шена луъучу агІор дІасакхуьссура тхо.
16Кавда цІе йолчу жимачу гІайре тІе, мох кІезиг болчу агІорхьа, даьхьира тхан кема, цигахь дукха хала дІатесира оха пийсакаш хьокху жима кема.
17Иза, хьала а даьккхина, стаммий машшашца дІа а доьхкуш, хІордкема чІагІдира оха. Хинан кІоргалла жима йолчохь, Суьрти цІе йолчу меттигехь бохам хиларна кхоьруш, кеманан гата охьа а дахийтина, хІорда тІехула дІахецаделира тхо.
18ШолгІачу дийнахь хІорд чІогІа ловзабаларна, кеманна тІера кира хи чу кхосса долийра.
19Ткъа кхозлагІчу дийнахь хІордкеманан цхьа боккха гІирс чукхоьссира кеманхоша шайн куьйгашца.
20Масийтта дийнахь я малх, я седарчий гучу ца довлура, ткъа хІордан ловзабалар дІатуьйш дацара. Тхо кІелхьардевр ду аьлла йолу муьлхха а сатуьйсийла дІаяьллера.
21Дукха хан яра цхьаммо а хІума яаза. ТІаккха ПахІала, хьала а гІаьттина, элира: «Нах, шу соьга ла а доьгІна, Крит-гІайре тІехь севцнехь, хІара зенаш а лан дезар дацара, хІумма а дІакхосса езар яцара вайн.
22ХІинца собаре хиларе кхойкху ас шуьга, хІунда аьлча шух цхьа а лийр вац, кема бен хІаллакьхир дац.
23Сийсара буса со Шен волу а, ас Шена гІуллакх дечу а Делан малик деара суна тІе.
24Цо элира: „Кхера ма лолахь, ПахІал! Хьо Рим-мехкан паччахьна хьалха хІотта дезаш ву, Дала хьан доІанна жоп делла, цундела хьо а, хьоьца кеманна тІехь берш а дийна буьсур бу“.
25Цундела доха ма дохалаш, доттагІий, со теша, Дала сайга ма-аллара, вайца дерг хирг хиларх.
26Амма вай билггала цхьаьна гІайре тІе охьакхуьссур ду».
27ЕйтталгІа буьйса тІекхаьчча, тхо Адира цІе йолчу хІорда тІехула хьош дара. Буьйса юккъе яхача, хІордкеманхошна уллохь латта хааделира.
28Хин кІоргалла юьстича, ткъа сажа юьйла хиира. Юха жимма дехьадевлла юьстича, пхийтта сажа карийра.
29Хин бухулара тІулгаш тІе кхетарна кхоьруш, кема сацош, тІехьара йиъ кема сацориг хи чу а кхоьссина, де тІекхачаре сатуьйсуш Іара уьш.
30Ткъа кеманхой, жима кема хи чу охьа а хецна, кеманан буьххьера кема сацориг чукхуссучуха, бовда гІоьртира.
31Амма ПахІала элира тІеман хьаькаме а, тІемалошка а: «Нагахь уьш кеманна тІехь ца совцахь, шу а кІелхьардевр дац».
32ТІаккха тІемалоша, жима кема дІатесна долу машшаш а хедийна, иза чудожийра.
33Сахуьлучу хенахь ПахІала дехар дира массаьрга а, хІума яахьара аьлла: «Тахана дейтталгІа де ду вай сатийсамехь долу, аша цу ерриге а хенахь хІума ца йиъна.
34Цундела доьху шуьга хІума яа, хІунда аьлча иза шуна дахар лардан оьшу. Шу цхьаннен а коьрта тІера чо а бужур бац».
35Иза а аьлла, бепиг, схьа а эцна, массарна а хьалха Далла хастам а бина, декъа а декъна, даа хІоьттира ПахІал.
36ТІаккха массара а, дог иракарахІоьттина, хІума йиира.
37Верриг а хІордкеманна тІехь ши бІе кхузткъе ялхитта стаг вара.
38Тоъал хІума а йиъна, кема дисина долчу киранах паргІатдаккха хІиттира уьш, кІа хІорда чу а кхуьссуш.
Кема дохар
39Іуьйре тІекхаьчча, царна латта ца девзира, амма гІамаран легІана берд гира. Аьтто балахь берда тІедовла барт хилира церан.
40Кема сацорех, уьш хІорда чу дІа а хецна, паргІат а девлла, кеманан тІам бихкина машшаш а хедийна, буьххьера жима гата махаца а нисдина, бердехьа бахара уьш.
41Амма гІамарла а дахана, меттах а ца далалуш дисира хІордкема, ткъа цуьнан тІехье ондачу тулгІенаша йохош яра.
42Тутмакхаш неканца ца бовдийта байа дог хилира тІемалойн.
43Амма ПахІал ца вейтархьама тІеман хьаькамо совцийра уьш. Цо омра дира, нека хууш берш, чу а лелхий, лаьтта тІе кхача аьлла.
44Ткъа вукхаьрга, карадеана у я кхин йолу хІума схьа а лоцуш, берда тІе гІо элира.
Иштта, цхьанна а зе ца хуьлуш, массо а берда тІе хьалавелира.
28
Мелита-гІайре тІехь сацар
1Берда тІехь кІелхьардевлча, тхуна хиира гІайренан цІе Мелита юйла.
2Цигарчу бахархоша чІогІа дика тІеийцира тхо. ДогІа а деана, шелъелча, цІе а латийна, цунна улло дохдала тІекхайкхира цара тхоьга.
3ПахІала цхьа цІов чІийш гулдира. Цо уьш цІерга кхиссича, йовхонах бедда лаьхьа, цунна це а тоьхна, куьйгах хьаьрчира.
4ПахІалан куьйгах кхозу и лаьхьа гича, цигарчу наха вовшашка элира: «Цу стага, билггала, цхьаъ вийна. ХІорда чохь иза ца веллехь а, хІинца Делан кхелаца дийна вуьсур вац иза».
5Амма ПахІална цхьа а тайпа лазош хІума ца хааделира, цо лаьхьа цІерга ластийра.
6Царна моьттура, я цуьнан куьг дестар ду, я иза цІеххьана велла охьавужур ву. Уьш бехха Іийра цуьнга хьоьжуш, амма ПахІална хІумма а ца хилира. ТІаккха шайн ойла хийцира цара, иза цхьа Дела ву аьлла.
7Цу меттигна гена боццуш Палаби цІе йолуш волчу гІайренан хьаькаман бахам бара. Тхо ша волчу а кхайкхина, кхаа дийнахь тхуна хьошалла лелош, комаьрша хІусамда хилира иза.
8Палабин да, дагар а деана, гай а лозуш, меттахь Іуьллуш вара. Цуьнга хьажа ваханчу ПахІала, доІа а дина, цомгушниг товира, тІе куьйгаш а дехкина.
9И хиллачул тІаьхьа гІайре тІера бисина болу цомгуш нах а богІура. Царна а дарба дора ПахІала.
10ГІайре тІера бахархоша чІогІа ларам бира тхан. Тхо дІадаха кечлуш, цара тхуна дерриг а оьшург деара.
Мелитера Риме бина некъ
11Цигахь кхо бутт баьккхинчул тІаьхьа, цу гІайре тІехь Іа доккхуш хиллачу, шех Диоскураш
[11] олучу Искандар-гІалара догІучу хІордкеманна тІехь дІадахара тхо.
12СуьракІоз-гІала а кхаьчна, цигахь кхо де даьккхира оха.
13Цигара дІадахча, Риги олучу гІала кхечира тхо. Цхьа де даьлча, къилбера мох хьаькхира. ШолгІачу дийнахь тхо Путола-гІала кхечира.
14Цигахь динан вежарий а карийна, церан дехарца кІира даьккхира оха цаьрца. Цул тІаьхьа тхо Рим-гІала даьхкира.
15Цигара динан вежарий, тхо догІу аьлла хезна, Аппи цІе йолчу майданахь а, хьешан кхо цІенош долчохь а дуьхьалбаьхкира тхуна. Уьш гича, Далла хастам а бина, дог иракарахІоьттира ПахІалан.
ПахІала Римехь хьехам бо
16Римехь ПахІална къаьстина Іе бакъо елира, амма тІемалочо ларвеш вара иза.
17Кхин кхо де даьлча, жуьгташна юкъара куьйгалхой гулбира цо. Уьш схьабаьхкича, ПахІала элира цаьрга: «Вежарий! Вайн халкъана а, цуьнан гІиллакхашна а дуьхьал ас хІумма а ца диннашехь, Ярушалаймехь, схьа а лаьцна, римхошка дІавелира со.
18Цара, барт а хаьттина, вел бахьана соьгара ца даьллий хиъча, со дІахеца сацам бира.
19Жуьгтий дуьхьал бара цу сацамна, цундела Рим-мехкан паччахье кхел е аьлла, дехар дан дийзира сан. Амма ас цхьана а хІуманна тІехь бехке ца до сайн халкъ.
20Цундела лиънера суна шу ган а, шух дагавала а, хІунда аьлча Исраилан халкъан сатийсам кхочушхиларх со тешарна тоьхна суна хІара гІоьмаш».
21Цара элира ПахІале: «ЯхІуд-махкара хьох лаьцна цхьа а кехат ца кхаьчна тхоьга. Цигара баьхкинчу вайн вежарех цхьаммо а хьох хаам а ца бина, я вониг а ца аьлла хьох лаьцна.
22Амма тхуна хьоьгара хаа лаьара хьуна хетарг, хІунда аьлча цу динан тобанах лаьцна массанхьа а дукха къийсамаш бу бохуш, хезнера тхуна».
23Цара цхьа де билгалдаьккхира. Дуккха а жуьгтий баьхкира ПахІал сецначу цІийне. Іуьйранна дІаволалой, сарралц дуьйцура цо царна Делан Олаллех лаьцна, ша Іийсах лаьцна аьлларг бакъ хилар тешо гІерташ, Муса-пайхамаран хьехамаш тІера а, пайхамарша дІаяздинчунна тІера а тоьшаллаш а далош.
24Цхьаберш тешара цо дуьйцучух, вукхарна и бакъ ца хетара.
25Вовшийн юкъахь барт а ца хилла, уьш дІабаха гІерташ болчу хенахь, ПахІала элира хІара тІаьххьара дешнаш: «Бакъдерг аьлла Делан Сино ЕшаІ-ЯхІу-пайхамарехула шун дайшка:
26„Цу халкъана тІе а гІой, ала цаьрга:
Шайн лергашца ладугІур ду аш, амма кхетар дац шу,
шайн бІаьргашца хьоьжур ду шу, амма маьІна къастор дац аша.
27ХІунда аьлча дегнаш чІагІделла цу адамийн, лергашца халла хеза царна, бІаьргаш а къевлина ду церан.
Цундела бІаьргашца ца гуш, лергашца ца хезаш, дегнашца ца кхеташ бу уьш.
Суна тІебирзича, Ас дарба дийр дара царна“».
28-29«ДІахоуьйла шуна, Дала кІелхьардовларх болу Шен кхаъ кхечу къаьмнийн нахана хаийтина: царна хезар ду»
[12].
30Дийнна шина шарахь ша мах лучу цІенош чохь Іийра ПахІал. ПахІала шена тІебаьхкинарш берриш а тІеоьцура.
31Дуьхьало йоцуш а, майрра а Делан Олалла а кхайкхош, Дала леррина къобалвинчу Везачу Элах Іийсах лаьцна хьехам бора цо.
Якъуба
яздина кехат
Дешхьалхе
Векало Якъуба яздинчу кехат тІехь «дуьнен чухула дІасабаьржинчу» массо а Іийсах тешаш болчаьргахула чекхбахархьама бина болу хьехамаш цхьаьнатоьхна бу. Яздархочо дукха масалшкахула а, кицанашкахула а Іийсах тешаш болчу нахана муха лела беза хоуьйтуш болу хьекъале хьехам ло. Тешаш берш муха хила беза а гойтуш, тайп-тайпанчу хІуманех лаьцна бо цо и хьехам: хьал а, къоьлла а, зер а, оьздангалла а, озабезам а, гІуллакхашца долу тешар а, меттан дола дар а, хьекъалалла а, къовсам а, вазвар а, эсалалла а, кхечунна кхел яр а, собар а, доІа а.
Кехат тІехь Якъуба чІагІдина, Іийсах а тешаш, и тешар гойтуш долу гІуллакхаш дан деза вай аьлла.
1
1Делан а, Цо леррина къобалвинчу Іийса-Элан а лай волчу Якъубера дуьнен чухула дІасадаьржинчу шийтта тайпане
[1] маршалла ду.
Делах тешар а, хьекъалалла а
2Сан вежарий, доккха хазахетар санна ларалаш тайп-тайпана зераш шайна тІе мосазза хІуьтту.
3Шуна-м хаьа шайн тешар зерах чекхдаларо собар кхиош дуйла.
4И собар кхачаме хилла дІахІотта деза, шу, цхьа а дерт а доцуш, дуьззина кхачамалла долуш хилийта.
5Амма шуна юкъахь цхьанна хьекъалалла ца тоахь, цо иза Деле деха деза. Ша луш дерг атта а, бехкаш ца дохуш а луш волчу Цо иза массарна а лур ду.
6Амма иза тешарца а, шеко йоцуш а деха деза, хІунда аьлча шеко йолуш верг мохо ловзочу тулгІенах тера ву.
7Иштта волчу стага, Везачу Элера цхьаъ тІеоьцур ду алий, дог а ма даха.
8Шалха ойланаш йолу стаг ма ву иза, ша дечу хІуманна тІехь чІагІо а йоцуш.
Къоьлла а, хьал а
9Таро йоцу динан ваша синан лакхарчу хьолах воккхавеван веза,
10ткъа таро йолуш верг синан лахарчу хьолах воккхавеван веза, хІунда аьлча иза дІавер ву дуьнен чуьра, бецан зезаг санна.
11Малх хьала а гІоттий, йовхо йогІу. Йовхоно буц якъайо, бецан зезаг дужу, хазалла а дІайолу. Иштта хьалдолу стаг а, шен гІуллакхаш а деш, дІаволу.
Зер а, хІума марздалар а
12Декъалвина ву зенашна садеттарг, хІунда аьлча иза зийначул тІаьхьа, ял санна, хедар доцучу дахаран таж лур ду цунна Ша везачарна иза лур ду аьллачу Везачу Эло.
13Ша зуьйш волчу хенахь стага ма баха: «Дала со зуьйш ву». Вочу хІуманца Дела зелур вац, ткъа Цо Ша цхьа а ца зоь.
14Амма хІора а шен харц лаамаша зуьйш ву, цара иза, Іеха а вой, дІалоцу.
15Стаг харц лаамца цхьаьнакхеттачул тІаьхьа, цу харц лаамо къа кхуллу, ткъа къино, кхачаме схьа а кхаьчна, Іожалла кхуллу.
16Шаьш Іеха ма дайта, сан хьомсара вежарий.
17Муьлхха а дика а, кхачаме а совгІат лакхара, стигалан серлонаш кхоьллинчу Дегара догІу. Иза, уьду мархаш санна, хийцалуш вац.
18Шен лаамца, бакъдолчу кхоаца кхоьллина Цо вай, Ша кхоьллинчарна юкъахь вай лараме
[2] хилийта.
ЛадогІар а, кхочушдар а
19Сан хьомсара вежарий, муьлхха а стаг ладогІарна сихвала веза, ткъа шен хабарна а, оьгІазаллина а собаре хила веза,
20хІунда аьлча адаман оьгІазалло стаг Далла хьалха бакъ ца хуьлуьйту.
21Цундела муьлхха а хьарам хІума а, вон мел лелар а дІадаккха. Далла муьтІахь а хуьлуш, шайга кховдийна а, шаьш кІелхьардаха тарлуш долу а Делан дош тІеэца.
22Делан дош кхочушдеш болчарах хилалаш, цуьнга ладугІурш бен а ца хилла, шаьш Іехочарах тар а ца луш.
23ХІунда аьлча, Делан даше ла а дугІуш, иза кхочуш ца деш волу стаг шен билггал йолчу юьхье куьзгана чу хьоьжучух тера ву.
24Шега а хьаьжна, иза юьстахволу, ткъа цу сохьта шен юьхьсибат цунна дицло.
25Амма Делан кхачаме болчу а, паргІато лучу а хьехаме леррина а хьожуш, цуьнан кхидІа а тидам а беш, вицлуш волу ладогІархо а воцуш, и хьехам кхочушбийриг ша мел дечу гІуллакхашна тІехь декъалвина хир ву.
26Нагахь цхьаммо, ша суьпа а хеташ, шен маттана дуьрста ца йоллахь, цо ша-шен Іехаво, цуьнан суьпа хилар а даьсса ду.
27Да волчу Далла хьалха цІена а, бехдалаза а суьпалла иштта ду: байшна а, бисина Іачу зударшна а гІо дар а, дуьнен чохь долчу вочуьнга ша бех ца вайтар а.
2
Озабезамах лаьцна
1Сан вежарий! Дала леррина къобалвинчу Іийсах, вайн сийлаллин Элах, а тешаш, озабезамца цхьаьнга ма хьажалаш.
2Нагахь шун гуламе, дашо мухІар а доьллина, деза духар дуьйхина хьалдолу стаг веача а, беркъа духар дуьйхина къен стаг веача а,
3аша, деза духар дуьйхина волчу стаге а хьаьжна, цуьнга ала мега: «Кхузахь дика хир ду хьуна, охьахаа», ткъа къечуьнга ала мега: «Хьо хьуьлла дІахІотта, я кхуза, сан когашка, охьахаа».
4Иштта дича, шайна юкъахь къестамаш кхуллий те аша? Харц-ойланаш йолу кхелахой хуьлий те шух?
5ЛадогІийша, сан хьомсара вежарий, дуьнен чуьра къен нах Дала ца хаьржина те? Тешарехь хьал долуш хилархьама а, Ша везачарна лур ду аьллачу олалле кхачийтархьама а Дала уьш ца хаьржина те?
6Ткъа аша къениг дІатеттина. Хьалдолу нах бац шуна ницкъ беш берш, уьш бац шу кхеле ийзош берш?
7Шуна елла сийлахь цІе сийсазъеш бац уьш?
8Нагахь Делан Йозанашна тІера болу паччахьан хьехам: «Хьайн уллораниг хьо санна веза», аша кхочушбахь, аша деш дерг нийса ду.
9Амма стаге озабезамца шу хьовсахь, аша къа латадо, товрат-хьехамо шу, зуламхой санна, бехкедо.
10Берриг а товрат-хьехамаш кхочуш а беш, цхьана хІуманна тІехь къалатийнарг массо а хІуманна тІехь а бехке хуьлу.
11«Нахаца ма лела», – Аьллачо аьлла: «Адам ма де», цундела, нагахь хьо нахаца лелаш вацахь, амма ахь адам дехь, хьо Дала тІедиллинарг дохош волу зуламхо ву.
12ПаргІато лучу хьехамашка хьаьжжина, Дала кхел ен йолчу наха санна, ала а ала, гІуллакх а де.
13ХІунда аьлча къинхетам боцу кхел хир ю шегара къинхетам ца гайтинчунна. Къинхетам кхелал а лакхара бу.
Тешар а, гІуллакхаш дар а
14ХІун пайда бу, сан вежарий, стага шен тешар ду баьхча, амма цо деш долчу гІуллакхаша иза гойтуш ца хилча? Ишттачу тешаро кІелхьарвоккхур вуй иза?
15Нагахь вешина я йишина тІеюху хІума а, кхача а эшахь,
16ткъа шух цхьаммо цаьрга алахь: «Маьрша дІагІо, дох а ло, дуззалц хІума а яа», амма царна оьшург ца лахь, хІун пайда бу цуьнан?
17Иштта ду тешар а, нагахь цуьнца цхьаьна деш гІуллакхаш дацахь, иза делла ду.
18Амма цхьаммо ала тарло: «Хьан тешар ду, ткъа сан гІуллакхаш ду». ГІуллакхашца доцуш долу хьайн тешар гайта суна, ткъа аса гІуллакхашца долу сайн тешар гойтур ду хьуна.
19Хьо теша Дела цхьаъ хиларх, иза дика ду. Ур-атталла жинаш а теша Иза хиларх – ткъа уьш кхерарна дегадо!
20Амма хаа лаьий хьуна, сонта стаг, гІуллакхашца доцу тешар эрна дуйла?
21Шен гІуллакхашца Далла хьалха бакъхилла вац вайн да ИбрахІим, шен кІант Исхьакх сагІа доккхучу меттиган тІулгашна тІе а виллина?
22Гой хьуна, цуьнан тешар гІуллакхашца цхьаьнадогІуш хилла, и гІуллакхаш бахьана долуш и тешар кхачаме хилла.
23Делан Йозанашкахь аьлларг кхочушхилла: «ИбрахІим тийшира Везачу Элах, цундела Цо иза Шена хьалха бакъвина лерира», цунах Делан доттагІа элира.
24Гой шуна, стаг Далла хьалха бакъхуьлу шен гІуллакхашца, тешарца хилла а ца Іаш.
25Иштта, нахаца лела Рахьаб ша дина гІуллакх бахьана долуш Далла хьалха бакъхилла, бахкийтина нах тІе а лаьцна, уьш кхечу новкъахула дІа а хьовсийна.
26Цундела, шена чохь са доцу дегІ делла ма-хиллара, гІуллакхашца доцу тешар а делла ду.
3
Шайн меттан дола де
1Сан вежарий! Шуна юкъара кІеззиг нах бен ма хила хьехархой. Шуна хаьа, вайна еш йолу кхел мел чІогІа хир ю,
2хІунда аьлча вай массара а къинош дукха летадо. Дашаца цкъа а къа ца латош верг кхачаме стаг ву, цуьнга шен дерриг дегІан дола дало.
3Вай говрийн бага гаьллаш йохку, уьш вайга ладугІуш хилийта, тІаккха церан догІмаш леладо вай.
4Масала, хІордкеманаш а, мел даккхий уьш делахь а, ондачу мехаша лелош делахь а, жимачу тІомаца дІадохуьйту хІордахочо шена луъучу.
5Иштта, матто а, кІезиг меже елахь а, доккхачу гІуллакхашна тІехь куралла йо.
Хьажал, жимачу цІаро мел йоккха хьун ягайо!
6Мотт а цІе ю. Иза дегІан вукху меженашна юкъахь вон дуьне санна бу. Матто дерриг дегІ а бехдо, вайн дахаран некъ хьала а латабо. Ткъа ша жоьжахатин цІарах хьалалеташ бу иза.
7Муьлхха а экха а, олхазар а, текхарг а, хІордан дийнат а стага караІамадан тарло (баккъалла а, уьш караІамийна ду).
8Амма адамашка цхьаьнгге а мотт кара ца Іамало, иза саца ца луш долу вон ду. Мотт Іожаллин дІовшах буьзна бу.
9Цуьнца Веза Эла а, Да а декъалво вай, цуьнца Делан сибатехь кхоьллинчу адамна неІалт а олу вай.
10Цхьана багара схьадолу декъалвар а, неІалт алар а. Иштта хила йиш яц, сан вежарий.
11Цхьана хьостанах схьадер дуй мерза а, къаьхьа а хи?
12Сан вежарий, инжиран дитта тІе зайт-диттан стоьмаш а латор бац, кемсийн таьлланга тІе инжираш а латор яц. Иштта дуьрачу хьостано мерза хи лур дац.
Лакхара долу хьекъалалла
13Ша хьекъал а, кхетам а болуш волчо шен оьздачу леларца а, хьекъалера схьадолчу эсалаллехь динчу гІуллакхашца а гайта ца деза иза?
14Амма шун даг чохь къаьхьа хьагІ а, шена пайда лехар а делахь, дозаллаш ма де, бакъдолчунна дуьхьал харцо ма лелае.
15Иза лакхара долу хьекъалалла дац, амма дуьненан, синан, жинийн хьекъалалла ду.
16ХІунда аьлча хьагІ а, шена пайда лехар а долчохь низам дохор а, мел долу вониг а ду.
17Амма лакхара долу хьекъалалла, цкъа-делахь, цІена ду, цул тІаьхьа, машаре а, оьзда а, къинхетамах а, дикачу стоьмех а дуьзна а, озабезам боцуш а, шалхо йоцуш а ду.
18Барт кхуллуш болчара бертахь дийначу хІух нийсонан ялта схьадолу.
4
ХІара дуьне дезар
1Къийсамаш а, девнаш а мичара ду шун? Шун меженашкахь вовшашца тІом бечу а, дуьненан хІума тІех дезачу а лаамех схьадуьйлуш дуй те уьш?
2ХІума деза шуна, амма иза ца хуьлу шуна. Адам дел чІогІа хьагІ хуьлу шуьца, амма дезачуьнга ца кхачало шу. Вовшашца а къуьйсу, девнаш а доху аша, амма дезарг ца хуьлу шуна, хІунда аьлча аша, Деле доьхуш, доІа ца до.
3Дехча а, ца хуьлу шуна иза, хІунда аьлча аша дикачу хІуманна ца доьхуш, дуьненан хІума тІех дезачу шайн лаамийн дуьхьа доьху.
4Тешам боцурш! ХІара дуьне дезар Делаца мостагІалла хилар дуйла ца хаьа шуна? Дуьненах шена доттагІа хила лууш верг Делан мостагІа хуьлу.
5Шуна моьтту хир ду Делан Йозанашкахь эрна аьлла: «Дала вайна чохь Іан деллачу Синна вай Шен хила лаьа»?
6Амма Дала кхин а доккха дика дина вайна. Цундела аьлла ду:
«Дела курачарна дуьхьал ву,
амма ша кІезиг хеташ Іаш болчарна Шен дика ло Цо».
7Цундела Далла муьтІахь хила, иблисана дуьхьалдовла, тІаккха иза шух додур ду.
8Далла улло гІо, Иза а шуна улло вогІур ву. Къинош летийнарш, шайн куьйгаш дила, шалхончаш, шайн дегнаш цІанде.
9Халахета, делха, тийжа. Шун деларх делхар хуьлийла, хазахетарх сингаттам хуьлийла.
10Везачу Элана муьтІахь хила, Цо ойур ду шу.
Вежаршна кхел ярх лардар
11Вежарий, лен ма ле вовшашна. Шен ваша вон вуьйцуш, я цунна кхел еш волчо Делан хьехамна кхел а йо, иза вон а буьйцу. Нагахь хьо Делан хьехамна кхел еш велахь, хьо иза кхочушбеш вац, ткъа цуьнан кхелахо ву.
12Хьехам Белларг а, Кхелахо а цхьаъ ву, Цо кІелхьарваккха а, хІаллакван а тарло. Ткъа хьо мила ву кхечунна кхел ян?
Дозаллаш дарх лардар
13Ткъа хІинца аша ладогІалаш, хІара къамел дийраш: «Тахана я кхана оцу гІала а дахана, цигахь цхьана шарахь Іийр ду вай, мах а лелийна, пайда бийр бу вай».
14Шуна ца хаьа, кхана хІун хир ду. ХІун ду шун дахар? КІеззигчу ханна деана а, юха дІадолу а дохк ду иза.
15«Везачу Элана лаа а лиъна, вай дийна дисахь, хІара я кхин дийр ду вай», – аларан метта,
16шу дозаллаш деш ду, шаьш дегала долу дела. Ткъа муьлхха а иштта дозалла вониг ду.
17Цундела, дан дезаш долу диканиг а хууш, и ца деш волчунна къа хир ду.
5
Хьалдолчарна дІахьедар
1ЛадогІалаш аша, хьалдолчара: делхалаш, тийжалаш, хІунда аьлча бохамаш бу шуна тІехІуьттуш.
2Шун хьал, телхина, дІадаьлла, шун духарш нецано диина.
3Шун деши а, дети а мекхадоьлла. Церан мекха шуна дуьхьал тоьшалла деш хир ю, цо, цІаро санна, дагор ду шун дилха. Ткъа аша дуьненан тІаьххьарчу деношкахь шайна хазна гулйина.
4Шун аренаш лелийначу белхалойн ял ю кхойкхуш, аша, дІа ца луш, сацийна йолу. Ялта чудерзочеран тийжар массо а ницкъийн Везачу Элан лергашка кхаьчна ду.
5Шу, хьал а долуш, даьхна дуьнен тІехь, зовкх а хьоьгуш. Шаьш дарстийна аша, сагІа даккха кечдина бежанаш санна.
6Аша, кхел а йина, бехк боцурш байира. Цаьрга шуна дуьхьало ца яло.
Собар а, доІа а
7Вежарий, собаре хилалаш, Веза Эла схьаваллалц. Латта лелош волчо безачу стоьме сатуьйсийла хаьий шуна? Иза собарца хьоьжу хьалхара а, тІаьхьара а догІа даре.
8Иштта шу а чІогІа собаре хилалаш, шайн дегнаш чІагІделаш, хІунда аьлча Веза Эла вар гергакхочуш ду.
9Вовшашна аьрзнаш ма делаш, вежарий, шайна кхел ца яйтархьама, хІунда аьлча Кхелахо неІарехь лаьтташ ву.
10Баланаш а ловш, собаре хиларан масална Везачу Элан цІарах дуьйцуш хилла болу пайхамарш схьаэца, сан вежарий.
11Собарца баланаш хьегнарш декъалбинарш лору вай. Шуна хезна Аюба лайначу халонех лаьцна. Ткъа Везачу Эло цунна эххар а динарг а хаьа шуна, хІунда аьлча Веза Эла чІогІа къинхетаме а, стагах дог лозуш а ву.
12Уггар хьалха, сан вежарий, стигалх а, лаьттах а, я кхечу хІуманах а чІагІонаш ма елаш, амма шун «хІаъ» «хІаъ» хила деза, «хІан-хІа» «хІан-хІа» хила деза, шу бехке ца хилийтархьама.
13Шух цхьаъ бала хьоьгуш велахь, цо доІа дан деза, самукъадаьлла велахь, хастам баран йиш лакха еза.
14Шух цхьаъ цомгуш велахь, цо Іийсах тешачийн тобанан куьйгалхой кхайкха беза. Цара доІа дан деза цунна тІехь, Везачу Элан дуьхьа цомгушчунна деза даьтта а хьокхуш.
15Тешаран доІано цомгушниг товийр ву, Везачу Эло иза когаш тІе хІоттор ву. Нагахь цо къинош летийнехь, цунна гечдийр ду.
16Шайгара даьллачу къинойх лаьцна даре а деш, вовшех лаций доІа де, шайна гІоле хилийта: Делан лаамехь волчо динчу доІано дуккха а дан тарло, цуьнгахула ницкъ баларна.
17Эли-ЯхІу вай санна стаг вара. Цо, догІа ма даийта аьлла, чІогІа доІа дича, кхаа шарахь а, ялх баттахь а лаьтта тІе догІа ца деара.
18Юха цо доІа дича, стигалара догІа а деара, лаьтто шен стом а белира.
19Вежарий, нагахь шух бакъдолчун новкъара ваьлларг цхьаммо нисвахь,
20цунна дІахаийла, харц новкъара къа латийнарг нийсачу новкъа ваьккхинчо лечуьра са кІелхьар а доккхур ду, дуккха а къинош дІа а къовлур ду.
1 Кипин
Векало
Кипас
яздина хьалхара кехат
Дешхьалхе
Векало Кипас яздина хьалхара кехат Асиа мехкан къилбаседерчу декъехула дІасабаржийначу, Іийсана тІаьхьахІиттина хиллачу нахе – хІокху кехата тІехь царах «Дала къастийнарш» а олуш – яздина ду. Кехатан коьрта гІайгІа бу: шаьш Іийсах тешар бахьана долуш Іазапаш а, баланаш а хьоьгуш болу кехат дешархой иракарахІиттор. Яздархочо царна дагадоуьйту Дала леррина къобалвинчу Іийсах лаьцна болчу хазачу кхоах лаьцна – Іийса валар а, веллачуьра денвалар а, Иза кхин цкъа схьаваран ваІда а бахьана долуш, церан дегайовхо хила тарло. И дерриге а хаа а хууш, шайна тІехІиттина баланаш церан тІеэца а, хьега а деза. Оцу баланашкахула церан тешар зуьйш ду, иза бакъдолу тешар дуй хаийтархьама. Цул сов, «Дала леррина къобалвина Іийса веанчу дийнахь» церан ял хир ю.
ГІайгІанечу ханна уьш иракара а хІиттийна, яздархочо чІогІа дехар до дешархошка, Дала леррина Къобалвинчун долахь дерш санна даха аьлла.
1
Кипин маршалла
1Дала леррина къобалвинчу Іийсан векалера Кипера Дала къастийначаьрга, аренца лелаш, хийрачу мехкашкахула: Понтехула, Галатехула, Каппадокехула, Асиа-махкахула, Битхьуни-махкахула дІасабекъабеллачаьрга.
2Шена хьалххе хууш ма-хиллара, вайн Да волчу Дала шу хаьржира. Ткъа Делан Сино шу Далла улло далийра, Дала леррина къобалвинчу Іийсана муьтІахь а хилла, Цуьнан цІийца шу цІиндалийта.
Делан дика а, синпаргІато а шорта хуьлда шуна!
Бакъболу сатийсам
3-4Хастам бу Далла, леррина къобалвинчу вайн Везачу Элан Іийсан Дена, Шен доккхачу диканца вайна керла дахар делла волчу, веллачуьра Ша леррина къобалвина Іийса ден а вина, цу бахьаненна хІаллак а хир йоцучу, сакхто я замано талхор а йоцучу тІаьхьене бакъболу сатийсам вайна белла волу. И тІаьхье стигалшкахь ларъеш ю,
5ткъа шу, тІаьхьара зама а еана, хиндолу кІелхьардовлар гучудаллалц, шайн тешар бахьана долуш Делан ницкъо Іалашдеш ду.
6Шу цунах даккхийдеш ду, хІинца кІеззигчу ханна шайна тайп-тайпанара зер лан дезахь а.
7Шун тешар зуьйш ду, ткъа иза дешил деза ду. ХІунда аьлча деши, цІарца дахчош делахь а, замано талхош ду. Ткъа шун тешар, зен а зийна, бакъдолу тешар ду аьлла, хила дезаш ду, Дала леррина къобалвина Іийса веанчу дийнахь шун хастам а, даздар а, сийлалла а хилийтархьама.
8-9Шуна Иза веза, шайна ца гиннашехь. Шу теша Цунах, шайна Иза хІинца а ца гушшехь. Шу, инзаре чІогІа хазахетар деана, даккхийдеш ду, хІунда аьлча шуьга кхаьчна тешаран Іалашо: шайн кІелхьардовлар.
10Пайхамарша леррина талла а теллина, Іама а дина оцу кІелхьардовларх дерг дерриг а. Шуна дала кечдинчу Делан диканах лаьцна а дийцина цара.
11Шайна чохь хиллачу Дала леррина Къобалвинчун Сино йийцина йолу хан а, хьелаш а къасто гІиртина уьш. Цу Сино дийцина царна Дала леррина Къобалвинчун баланех лаьцна а, тІаьхьа Цуьнца боьзна хин болчу сийлахьчу хиламех лаьцна а.
12Цаьрга хаийтира, шайна а доцуш, ткъа шуна гІуллакх деш уьш хилар. Стигалара даийтинчу Делан Сино хаза кхаъ кхайкхош болчаьргахула хІинца шуна дийцийтинарг кхайкхадора цара. Стигалара маликаш а тІехь ду и къайле хаа лууш.
Дезачу дахаре кхайкхар
13Сема а, дечу гІуллакхна гуттар а кийча а хуьлда шун кхетам. Дала леррина къобалвина Іийса вогІучу дийнахь Делан шуьга болу безам бахьана долуш шайна лун долчуьнца боьзна хилийта шайн берриг а сатийсамаш.
14Ийманехь долу Делан бераш санна хила, хьалха шаьш боданехь долчу хенахь хиллачу хьарамчу лаамашка шайн дахар ма талхадайта.
15Мелхо а, шаьш а цІена хила, шайн лелар а цІена хилийта, шаьш ТІекхайкхинарг цІена ма-хиллара.
16Делан Йозанаш тІехь аьлла ма ду:
«ЦІена хилалаш, хІунда аьлча Со а цІена ву».
17Нагахь хІораннах а озабезам ца беш, цо диначуьнга хьаьжжина кхел еш Волчух аша Дада олуш хилча, шаьш дуьнен чу даьхкина хьеший хилла йолу хан сийлаллин кхерам дагахь а болуш яккха.
18Хаалаш, телхина дІадер долу дети я деши а делла эцна яц шун паргІато, шун дайх дисинчу гІийлачу дахарх шу мукъадохуш,
19амма цІеначу а, бехк боцучу а Іахаран санна долу, Дала леррина Къобалвинчун деза цІий делла ю.
20Дуьне а кхоллале къастийна вара Иза, амма тІаьхьарчу заманахь бен гучуваьккхина вацара шун дуьхьа.
21Иза веллачуьра ден а вина, Цунна деза сийлалла деллачу Делах а Иза бахьана долуш теша шу, цундела шун тешар а, сатийсам а Делаца боьзна бу.
22Бакъдолчунна муьтІахь хиларна, шайн синош а цІандина, шайн динан вежарий шалхо йоцуш безаш ду шу. Ткъа хІинца шайн ницкъ ма-кхоччу даггарчу безамца вовше дезалаш!
23Шун керлачу дахаран хьоста лийр долу хІу дац, амма гуттар а хин дерг ду. Иза дийна долу а, гуттар а хин долу а Делан Дош ду!
24ХІунда аьлча аьлла ду:
«ХІора адам буц санна ду,
цуьнан хазалла арарчу зезагийн санна ю.
Буц а якъало,
зезаг а маргІалдулу,
25ткъа Везачу Элан Дош гуттар а деха».
Иштта бу шуна кхайкхийна хаза кхаъ!
2
Дийна тІулг а, деза халкъ а
1Муьлхха а вон, харцдерг, шалхо, хьагІ, лер дІадаккха!
2Дакхош долу бераш шуьрех санна, синан кхача болчу цІеначу дашах хьага, цуьнан гІоьнца шу даккхий а хилла, шун кІелхьардовлар чекхдалархьама,
3хІунда аьлча «Веза Эла мел дика ву шуна хиъна».
4Цунна тІе дуьйла. Наха дІатесна болу дийна ТІулг бу Иза, амма Дала хаьржина а, Цунна гергахь беза а болу.
5Шу шаьш а ду дийна тІулгаш. Шайх синан цІа дайта, цу чохь динан дай хилархьама, Дала леррина къобалвинчу Іийсагахула Далла лууш долу синан сагІанаш даха.
6ХІунда аьлча аьлла ду Делан Йозанашкахь:
«Ас Цийон-лам тІехь охьабуьллу
са болу, къастийна, беза тІулг.
Муьлхха а Цунах тешаш верг
юьхьІаьржачу хІуттур вац».
7Иштта, Цунах тешачу шуна Иза деза жовхІар ду, ткъа ца тешачарна:
«ГІишлош еш пхьераша дІакхоьссина тІулг цІийнан сонан йистехь коьрта тІулг, хилла, дІахІоьттина».
8Кхин а:
«Нах тасаболуьйтун болу тІулг бу иза,
уьш охьаоьгун болу тарх а ю иза».
Делан Дашна муьтІахь ца хиларна тийсало – иштта кхоллам бу церан.
9Амма шу къастийна тайпа ду, Паччахьан лаамехь болу динан дай, деза халкъ, Делан долахь дерш, боданера Шен исбаьхьчу серлоне Кхайкхинчун сийлахьчу гІуллакхех лаьцна шуьга дийцийтархьама.
10«Цхьана хенахь халкъ дацара шу,
ткъа хІинца Делан халкъ ду.
Цхьана хенахь шух бина къинхетам бацара,
ткъа хІинца Дала къинхетам бина шух».
Делан ялхой леш санна даха
11Сан хьоменаш, аренца лелаш, дуьнен чу даьхкина хьеший шу долу дела, доьху ас шуьга, синца тІом бечу дегІан лаамех ларлолаш.
12Кхечу къаьмнийн нахана юкъахь шайн лелар оьзда хилийталаш, тІаккха, шу вон нах ду бохуш, дуьйцуш болчара, шун дика гІуллакхаш а гина, Дела хастор ву Иза веанчу дийнахь.
13Везачу Элан дуьхьа адамна тІехь урхалла дечу Іедална муьтІахь хилалаш: паччахьна, хІунда аьлча цуьнгахь лаккхара Іедал ду,
14куьйгалхошна, хІунда аьлча уьш зуламхошна таІзар дан а, дика гІуллакх дечарна совгІат дала хІиттийна бу.
15ХІунда аьлча иштта бу Делан лаам: дика гІуллакх дечара сонта наха дуьйцуш долу эрна хабарш дІасовцадо.
16ПаргІат даха, амма цу паргІатона тІехьа а лечкъаш, вон гІуллакхаш ма леладе, хІунда аьлча шу Делан леш ду.
17Массо а лара, вежарий а беза, Делах а кхера, паччахьан сий а де.
Дала леррина Къобалвинчо гайтина масал
18Леш, шайн элашна хила ма-деззара муьтІахь хила, шайца дика а, эсала а болчарна хилла ца Іаш, шайца буьрса болчарна а.
19Ларам бу стеган, нагахь санна бехк а боцуш таІзар ловш велахь, Дела вуйла а хууш.
20ХІун сий хир ду, нагахь шайн бехк буйла а хууш, деш долу таІзар ловш шу делахь? Амма диканиг а дина, шу хало ловш делахь, иза Далла гергахь деза ду.
21Шу оцу балхана кхайкхина ма ду. Дала леррина Къобалвинарг а, шун дуьхьа баланаш а лайна, Шена тІаьххье шу дахкийта масала а гайтина ма ву.
22«Цо цхьа а къа а ца латийна,
Цуьнан багара харц дош а ца даьлла».
23Ша сийсазвича,
Цо дуьхьал вон дош ца олура,
Ша бала ловчу хенахь,
кхерамаш ца туьйсура,
амма нийсо ечу Кхелахочун кара
Ша дІалора.
24Шен дегІаца вайн къинош
жІара тІе даьхьна Цо,
вай къинойх къаьстина,
цІена дахийтархьама.
Цуьнан чевнаш бахьана долуш
дарба хилла шуна.
25Цхьана хенахь, тиладелла уьстагІий санна, лелла шу,
ткъа хІинца шу шайн синойн Іуьнна а, шаьш Іалашдечунна а тІе юхадаьхкина.
3
Зударий а, церан майранаш а
1Зударий, шу а шайн майранашна муьтІахь хила. Нагахь цхьаболу майранаш Делан Даше ладугІуш ца хилахь, шайн дахарх масал а луш, дист а ца хуьлуш, Делах тешарна тІебалабе уьш,
2шайн цІена а, Делах кхоьруш а долу дахар а гайтий.
3Гуш долчу хІуманашца хаздала ма гІерта: месаш Іалашъярца, дашо хІуманашца, хазачу духаршца.
4Мелхо а, даггара долчу, телхар доцучу, тийначу, эсалчу синан хазаллица кечдала хьовса. Иза Далла гергахь деза ду.
5Хьалхарчу заманчохь иштта хазлора Делан дикане сатуьйсуш болу сийлахь зударий, шайн майранашна муьтІахь хуьлуш.
6Масала, ИбрахІиме массо а хІуманна тІехь ладугІуш а, цунах шен эла олуш а яра Сарат. Нагахь шу диканиг а деш, дагахь кхерам хиларна сингаттам а боцуш Іаш делахь, шу Цуьнан йоІарий ду.
7Цу кеппара майранаш а хила беза шайн зударшца дика, уьш гІорасиза хилар а хууш. Уьш лара, хІунда аьлча божаршца цхьаьна дахаран совгІат кхочу цаьрга. ТІаккха шун доІанашна дуьхьало еш хІумма а хир дац.
Дика гІуллакхаш бахьана долуш бала хьегар
8Иштта, шу цхьа барт болуш, вовшийн лоруш а, вежарий а, йижарий а безаш а, къинхетам болуш а, шаьш лахара хоьтуьйтуш а хила деза.
9Вонна дуьхьал вон ма даккха, сийсазварна дуьхьал сийсазвар, мелхо а декъалве шайна вон болх бинарг. ХІунда аьлча шу цу балхана кхайкхина ду, ткъа шуна Делера декъалдар хир ду.
10Делан Йозанашкахь ма-аллара:
«Хаза денош а гуш,
ирсе ваха лууш волчо
вочу дешнех шен мотт а ларбе,
харц долчух шен бага а ларъе.
11Вочунах дІавирзина,
диканиг дойла цо,
машар лохийла,
цуьнгахьа къуьйсуш.
12ХІунда аьлча Делан лаамехь болчаьргахьа ду Везачу Элан хьажар,
церан доІанашка схьадиллина ду Цуьнан лергаш.
Амма оьгІазе ю Везачу Элан юьхь Иза зуламхошка хьожучу хенахь».
13Хьан дийр ду шуна зен, шу диканиг дан гІерташ хилча?
14Амма шаьш дина дика хІума бахьана долуш шу бала хьоьгуш делахь, шу декъалхилла ду. «Уьш кхоьручух шу ма кхера, доха а ма доха!»
15Дала леррина Къобалвинарг шайн дегнашкахь Веза Эла санна хилийта.
Шайга хаттахь, гуттар а кийча хила жоп дала, шуьца болу сатийсам стенца боьзна бу.
16Ларам болуш а, таьІна а жоп ло. Эхь-бехк долуш хила, тІаккха шуна тІехь доцург дуьйцуш волчунна эхь хетар ду, Дала леррина Къобалвинчуьнца доьзна долу шун дахар мел цІена ду гича.
17Делан лаам белахь, диканиг дар бахьана долуш хало лар гІолехь ду, вониг а дина ловчул!
18ХІунда аьлча
къинош летийна долу шу Далла тІе дерзорхьама,
Дала леррина Къобалвинчо а цкъа бала лайна вайн къинош бахьана долуш,
Иштта Делан лаамехь Волчунна Делан лаамехь боцурш бахьана долуш хало гина.
Цуьнан дегІ дийнера,
амма Са дахаре юха далийнера.
19Оцу Синан кепехь набахтехь долчу синошна кхайкхам бан вахара Иза.
20Нохьа-пайхамаро шен кема дечу хенахь, Дела цуьнга собаре хьоьжуш а волуш, Делан лаамера девлла, Цуьнга ла ца доьгІна синош дара уьш. Дукха синош кІелхьара ца дехира хи чуьра цу кемана чохь, верриг а бархІ стаг бен.
21ХІинца шу кІелхьардохуш йолу хих чекхдовларан билгало ю иза. Хих чекхдовлар – иза тІера мода дІаяккхар дац, амма цІеначу дагца Деле йина чІагІо ю
[1]. Дала леррина къобалвина Іийса денвалар бахьана долуш цу хих чекхдовларо шу кІелхьардоху.
22Іийса, стигала хьала а ваьлла, Далла аьтту агІор Іаш ву. Цо бохург деш ду маликаш а, стигалара ницкъаш а.
4
Далла тешаме хилар
1Дала леррина Къобалвинчо Шен дегІана бина ницкъ лайна дела, аша а цунах тера долчу леларна кечам бан беза. ХІунда аьлча дегІана хуьлу ницкъ лайнарг, къинойх дІа а къаьстина,
2дуьнен чохь яккха йисина хан, дегІан лаамийн кара а ца воьдуш, Дала бохург деш йоккхуш хир ву.
3Кхечу къаьмнийн нахах тарделла, хьалха а шортта хан яьккхина аша: вон мел дерг лелош, зударий а, божарий а хьарам лаамаш болуш, нахаца лелаш, муьйлуш, цІушна хьарам Іибадат деш.
4Ткъа хІинца царна тамашийна хета аша хьалхалера боьха гІуллакхаш ца лелош, цундела шуна лоь уьш.
5Амма церан жоп дала дезар ду дийначарна а, беллачарна а кхел ян кийча Волчунна.
6Беллачарна а хаийтинера хаза кхаъ. ДогІмех аьлча – царна кхел йина. Ткъа синойх аьлча – уьш гуттар а дийна хир ду Дела волчохь.
7Дерригенан а чаккхе тІекхочуш ю. Хьекъале дуьйла, собаре а хила, тІаккха шуьга доІанаш далур ду.
8Уггар хьалха даггара вовшийн деза, хІунда аьлча безамо дукха къинош дІахьулдо.
9Шайн хІусамашкахь вовшийн тІеэца, яппарш а ца еш.
10Шуна хІоранна а ша тайпа похІма кхаьчна. Вовшийн гІуллакх де цу похІмица, Дала тайп-тайпана диканаш деллачу тешамечу хІусамдас санна.
11Нагахь цхьаъ хьехам беш велахь, и хьехам Делера болуш санна бе, Далла гІуллакх деш велахь, Дала шена беллачу ницкъаца де и гІуллакх. Иштта Дала леррина къобалвинчу Іийсагахула Дела хастаме хир ву. Сий а, ницкъ а хуьлда Іийсан бІеннаш шерашкахь, амин!
Іийсан мурд хиларан баланаш лар
12Сан хьоменаш, шуна тамашийна ма хета шайн луьра зер лан дезар, дага ма даийта, шайца цхьа тамашийна хІума хуьлу аьлла.
13Мелхо а, даккхийде шаьш Дала леррина Къобалвинчун баланашкахь дакъа лацарна. Цуьнан сийлалла гойтучу дийнахь шу даккхийдеш а, самукъадаьлла а хир ду.
14Нагахь Дала леррина Къобалвинарг бахьана долуш шу сийсаздеш делахь, шу декъалдина ду, Делан сийлаллин Са шуьца хуьлу дела.
15Стаг вийнарг, я къу, я зуламхо, я мотт тоьхнарг а хилла, таІзар ловш ма хуьлийла шух цхьа а.
16Нагахь шуна дина таІзар Дала леррина Къобалвинчун мурд ву аьлла делахь, эхь ма хета, Далла хастам бе ша и цІе лелорна!
17Кхел яран хан герга кхаьчна. Делан доьзалера нахана тІера йолалур ю иза. Ткъа вайна тІера иза йолалуш хилча, Делан Кхаъ тІе ца эцначу нахана хІун таІзар хир ду?!
18«Делан лаамехь верг халла кІелхьарволуш хилча,
Іеса лелачунна а,
къинош летийначунна а
хІун хир ду?»
19Цундела Делан лаамца баланаш хьоьгуш болчара, дерриг а диканиг дан а хьожуш, гуттар а Бакъволчу вай Кхоьллинчун кара шаьш дІадала деза.
5
Тхьамданашна гІо дар
1ХІинца шун коьртехь болчу тхьамданашка ала лаьа суна. Со а ву тхьамда а, Дала леррина Къобалвинчо баланаш ловш теш а хилла. Гучудаьн долу Цуьнан сий-ларам Цуьнца доькъур ду ас.
2Шайга белла Делан бажа бажабе. Шаьш декхарийлахь долу дела а доцуш, даггара иза Іалашбе, Далла иза ма-лаъара. Шайна цунах цхьа пайда хир бара аьлла а доцуш, даггара къахьега.
3Шайн куьйга кІелахь болчу нахана масал хилий лела, шайн олалла бахьана долуш царна ницкъ ма бе.
4ТІаккха, коьрта Іу веача, телхар доцу сийлаллин таж лур ду шуна.
5Ткъа шу, кегийнаш, тхьамданийн лаамехь хила. Вовшашна муьтІахь а долуш де гІуллакх, хІунда аьлча:
«Дела курачарна дуьхьал ву,
амма ша кІезиг хеташ Іаш болчарна Шен дика ло Цо».
6Цундела Делан нуьцкъалчу куьйга кІел дуьйла, Цо Шен хенахь ойур ду шу.
7Берриг а шайн гІайгІанаш Цунна тІе яхка, Иза шун бала болуш ву!
8Собаре а, сема а хила! Шун мостагІа, иблис, ду, гІигІ ден лом санна, цхьаъ дІакхалла гІерташ даьлла лелаш.
9Цунна дуьхьало е, Делах шайн тешар чІагІде. Хаалаш, дерриг а дуьнен чохь шун вежарий, шу санна, баланаш ловш бу.
10Массо а диканиг Шеца долчу Дала кхайкхина шуьга Дала леррина къобалвинчу Іийсаца цхьаьна Шен хедар доцу сийлалла декъа. КІеззиг йолчу хенахь баланаш аш лайча, Цо шу нийсачу новкъа дохур ду, шуна чІагІо а, ницкъ а, довр доцу доьналла а лур ду.
11БІеннаш шерашкахь хуьлийла Цуьнан олалла, амин.
ТІаьххьара маршалла
12ХІара доца кехат ас (сайга хаьттича) тешаме волчу вешин Салин гІоьнца яздина, шу иракарахІитторхьама а, иза билггала долу Делан диканиг дуйла хаийтархьама а. Цу тІехь чІоггІа латта!
13Шу санна, Бавел-гІалара
[2] Дала хаьржиначара а, ткъа иштта сан кІанта Марка а маршалла доуьйту шуьга.
14Доггах
[3], маршалла хатта вовшашка. Маьрша хуьлда шу Дала леррина Къобалвинчуьнца долу дерриш а.
2 Кипин
Векало
Кипас
яздина шолгІа кехат
Дешхьалхе
Векало Кипас яздина шолгІа кехат хьалххе дуьйна а Іийсана тІаьхьахІиттина хиллачу дуккха а нахе яздина ду. Цуьнан коьрта гІайгІанаш бу: харц хьехамаша дечунна а, царах хуьлучу талхаршна а дуьхьало яр. Дела а, Веза Эла волу Іийса а билггал вовзаро жоп ло цу гІайгІанашна. Іийса гиначу а, Цо бина хьехамаш хезначу а наха дийцина шайна и довзар. Яздархочунна хьалха цхьа чІогІа гІайгІане болу харц хьехам бу, Дала леррина Къобалвинарг юхавогІур вац бохуш. Цунна жоп а луш, цо дуьйцу Іийса дуьнен тІе юхаваран де тІекхачаре хьоьжуш кхин а собардан деза, хІунда аьлча Далла «ца лаьа цхьа а хІаллакьхилийта, ткъа массо а адам, шегара даьллачу вочу хІуманна дохко а даьлла, Шена тІедерза лаьа Цунна».
1
1Дала леррина къобалвинчу Іийсан лай а, векал а волчу ШамІа-Кипас яздо хІара кехат. Вайн Дела а, КІелхьардохург а волчу Дала леррина къобалвинчу Іийсан нийсонехула, вайниг санна, деза тешар тІеэцначаьрга яздо ас.
2Дела а, вайн Веза Эла волу Іийса а вовзарехь Делан дика а, синпаргІато а совйолийла шун.
Дала тІекхайкхар а, харжар а
3Іийсагахь болчу Делан ницкъо оьшуш мел дерг делла вайна баккъалла а суьпа дахархьама, хІунда аьлча Шен сийлаллица а, оьздангаллица а вайга Кхайкхийнарг вевза вайна.
4Ша лур ду аьлла сийлахь а, деза а совгІаташ делла Цо вайна Шен сийлаллехула а, оьздангаллехула а, уьш бахьана долуш, хьарамчу лаамаша дуьнен чохь лелачу талхарна гена а девлла, шу Деле терра хилийтархьама.
5Цундела аша берриг а ницкъ тІебахийта шайн тешар оьздангаллица совдаккхархьама. Ткъа оьздангалла кхетамца совъяккха.
6Кхетам юхаозадаларца а, юхаозадалар собарца а, собар суьпаллица а совдаккха.
7Суьпалла вежараллица а, вежаралла безамца а совдаккха.
8Нагахь и дерриг а, шуьца дан а долуш, алсамдолуш делахь, вайн Веза Эла, Дала леррина къобалвина Іийса вовзарехь кхиам а, стом а боцуш дуьсур дац шу.
9Ткъа иза шеца доцург бІаьрзе ву. Цунна хІумма а гур дац. Цо дицдина хьалхалерчу къинойх ша цІанвар.
10Цундела, вежарий, кхидІа а хьовсалаш Дала шаьш тІекхайкхар а, харжар а бакъ хилар гайта. Иштта хилахь, цкъа а галдевр дац шу.
11Иштта карор бу шуна вайн Везачу Элан, КІелхьардохучун, Дала леррина къобалвинчу Іийсан даим йолчу пачхьалкхе кхочу маьрша некъ.
12Цундела ас иза гуттар а дагахь латтор ду, цунах дерг шуна хаахь а, шайна деллачу бакъдолчунна тІехь шу чІагІдина делахь а.
13Суна нийса хета, хІара дегІан чарх айса мел лелайо, дагалецамашца шу карзахдахар.
14Вайн Везачу Эло, Дала леррина къобалвинчу Іийсас сайга схьа-ма-хаийттара, хаьа суна кестта сайн са дегІах къаста дезаш хилар.
15Со шух къаьстинчул тІаьхьа а, и дерриг а шуна дагахь латтийта, сайн ницкъ кхочург дийр ду ас.
Дала леррина Къобалвинчун сийлалла гина тешаш
16ХІунда аьлча нехан мекарчу туьйранех тардина ца дийцина оха шуна, вайн Дала леррина къобалвина Іийса-Эла вогІур ву аьлла. Тхо тхаьш Цуьнан сийлалла гина тешаш ду.
17ХІунда аьлча Да волчу Делера схьаэцна Цо сий а, дозалла а, Шена тІе уггар лакхарчу Паччахьера аз деача: «Иза Суна дукхавезаш волу Сан кІант ву, Цуьнца бу Сан лаам!»
18Стигалара деана и аз тхуна хезира, Іийсаца безачу лам тІехь тхо долуш.
19Тхуна хаьа пайхамарийн дош билггала бакъ дуйла. Цу дашна тІе тидам бахийтар тоьлуш ду шуна. Боданехь йолу серло санна, ду иза, серлаяла а йолаелла, Іуьйренан седа шун дегнашкахь гучубаллалц.
20Уггар хьалха шуна хаа дезаш ду Делан Йозанашкара Делера болу хаам шена ма-хеттара бийцалург цахилар
[1].
21ХІунда аьлча цкъа а Делера болу хаам адаман лаамца беш ца хилла, амма наха, Делан Са шайна чохь а лелош, Делера долу дешнаш дуьйцура.
2
Харцхьехамчаш
1Халкъана юкъахь харцпайхамарш ма-хиллара, шуна юкъахь а харцхьехамчаш хир бу. Шайн къинойх мах дІабелла волу Хьалдолу Эла дІа а тесна, стаг хІаллакьхуьлуьйту харц хьехамаш чубахьар бу цара. Иза бахьана долуш шайн хІаллакьхилар гергахьа узур ду цу наха.
2Дукхахберш, царах дІа а тарбелла, телхар бу, уьш бахьана долуш бакъдолчун некъ емалбина хир бу.
3Шайн саьхьараллица шух пайда эца хьовсур бу уьш, мекара мотт а буьйцуш. Церан Кхелахо тоххара кийча а ву, уьш ХІаллакьхуьлуьйтург наб еш а вац.
4ХІунда аьлча къинош летийначу маликашна а геч ца дина Дала. Жоьжахатин бодашка хьовсийна Цо уьш, царна тІехь кхел яллалц, уьш цигахь буржалш а тоьхна дита.
5Хьалха заманахьлера Іеса адам хІаллакдина Дала, тІе хи а далийтина. Делахь а Далла хьалха нийса хиларх лаьцна болу хьехам бинчу Нохьин доьзалера бархІ са кІелхьардаьккхина Цо.
6ХІаллакьян кхел а йина, чим бина дІаяьхна Цо Седам а, Іамор а цІераш йолу гІаланаш, Іесачу нахана хиндолчун масал гойтуш.
7Боьха мел дерг лелочу харцахьарчу нахана юкъахь балехь ваьллина Делан лаамехь волу ЛутІа кІелхьарваьккхина Цо.
8(ХІунда аьлча царна юкъахь Іийна и Делан лаамехь волу стаг хІора дийнахь дагахь бала лаьтташ вара, цу наха лело боьха гІуллакхаш ган а гуш, царах дерг хаза а хезаш.)
9Везачу Элана хаьа Шен лаамехь берш церан зенех кІелхьарбаха а, ткъа Шен лаамехь боцурш царна кхел ен йолчу дийне хьовсийна, таІзар а деш, латто а,
10къаьсттина шайн догІмийн хьарамчу лаамашна тІаьхьахІиттинарш а, шайна тІехь Деле олалла ца дойтурш а.
КІоршаме а, шайн лаамехь а болу и харцхьехамчаш стигалан сийлаллин бахархошна лен ца кхоьру.
11Ткъа доьналлица а, ницкъаца а царал тоьлуш долчу маликаша Везачу Элана хьалха цу нахана вон дош ца олу.
12Шайн амалшка хьаьжжина бен ца лелачу луьрачу хьайбанех тера бу и нах. Шайна ца хуург емалдо цара. Схьалеца а, дайа а дуьнен тІе даьхначу хьайбанех терра, уьш а хІаллакьхир бу.
13Шаьш динчу зуламашна бекхам хир бу царна. Цу нахана моьтту там хилар – дийнан делккъехь долу даар-малар а, сакъерар а, телхина лелар а ду. Сий доцуш а, хІума сийсаздоккхуш а болчу царна там хуьлу шайн харцонех, шаьш шуьца той дуучу хенахь.
14Хьайна хиларх а, къинойх а дуьзна ду церан бІаьргаш. Сина кІезиг нах талхабо цара. Церан дегнаш Іемина ду саьхьара гІуллакхаш лело. НеІалт хилла нах бу уьш.
15Нийса некъ дІатесна, тилабелла болу уьш, харц кхоэ сатуьйсуш висинчу БеІаран кІентан БалиІаман новкъа бевлла.
16Амма шен харцонна тІехь бехке вина БалиІам. Мотт ца хуучу виркхело, адамийн маттахь йист а хилла, сацийна цу пайхамаран хьекъалх тилар.
17Хи доцучу хьостанех а, мохо лаьхкина юьгучу марханех а тера бу харцхьехамчаш. Іаьржачу боданехь меттиг ю царна кечйина.
18Даздина, даьсса хабарш а дуьйцуш, тилабеллачу нахах хІинцца дІакъаьсташ берш дегІана там лохучу а, телхина долчу а хІуманашка марзбо цара.
19Цу нахана паргІато яла ваІда до харцхьехамчаша, талхаран леш шаьш доллушехь – стаг ша мел эшийначун лай ма ву.
20Нагахь цхьаболу нах вайн Веза Эла а, КІелхьардохург а волу Дала леррина къобалвина Іийса вовзар бахьана долуш дуьненан айпечу хІуманех къаьстинехь, ткъа цул тІаьхьа уьш, юха а вочу хІуманна тІе а тевжина, цунна кІел биснехь, шолгІа галбевлча, хьалхачул а ледара хир ду церан хьал.
21Нийсонан некъ бевзина цахилар гІолехь дара царна, иза а бевзина, Дала тІедиллинарг дІа а тесна, хьалхалерчунна тІе юхабоьрзучул.
22Амма цаьрца хуьлуш дерг кицанехь ма-аллара ду:
«ЖІаьла шен Іеттораш тІе юхадогІу»,
кхин а:
«ЦІанйина хьакха хоттала йижа йоьду».
3
Веза Эла схьаварах лаьцна
1ХІара шолгІа кехат ду ас шуьга яздийриг, сан хьоменаш. Царна тІехь шун цІена кхетам самабоккху ас хилларг дагадаийтарца.
2Дагахь латтаде шайна хьалха безачу пайхамарша аьлла дешнаш а, КІелхьардохург волчу Везачу Эло шуна даийтинчу Шен векалшкахула шайна тІедиллинарг а.
3Уггар хьалха шуна хаа деза, тІаьхьарчу деношкахь богІур бу шайн хьарамчу лаамашка хьаьжжина бехаш болу нах. Шух кхаьрдаш,
4цара бохур ду: «Мичахь ду Иза схьавогІур ву бохург? Дай кхалха буьйлабеллехь а, массо а хІума хийца ца луш дуьсу, дуьне кхоьлличхьана ма-хиллара».
5Иштта бохучарна дицдан лаьа Делан дашца хьалххе дуьйна стигалш юйла а, латта хих а, хинехула а кхоьллина хилар а.
6Делан лаамца цу хенахьлера дуьне, хи а хьадийтина, хІаллакдина.
7Ткъа иштта Делан дашца латтош йолу хІинцалера стигалш а, латта а даго Іалашдеш ду, къематан а, Іеса нах хІаллакбен а де тІекхаччалц.
8Цхьа хІума дицдан ца деза аша, хьоменаш, Везачу Элан цхьа де эзар шо санна ду, ткъа эзар шо цхьа де санна ду.
9Цхьаболчарна ма-моттара, Веза Эла Ша кхочушдийр ду аьлларг юхатоьттуш вац. Амма Иза собаре ву шуьца, хІунда аьлча Цунна ца лаьа цхьа а хІаллакьхилийта, ткъа массо а адам, шегара даьллачу вочу хІуманна дохко а даьлла, Шена тІедерза лаьа Цунна.
10Нахана ца хууш вогІу къу санна, догІур ду Везачу Элан де, тІаккха гІовгІанца стигалш къайлаевр ю, стигалахь мел хуьлуш дерг, серла а даьлла, догур ду, латта а, дерриг а цу тІехь дерг а, даьгна, дІадер ду
[2].
11Нагахь и дерриг а духург хилча, шу муха хила деза? Шун дахар цІена а, суьпа а хила деза,
12Делан де тІекхачаре сатуьйсуш а, и тІедар сихдеш а ду шу. Цу дийнахь цІе летта йолу стигалш юхур ю, стигалахь мел дерг, догуш, дешар ду.
13Амма, Дала динчу ваІдане а хьаьжна, нийсонан цІа долчу керлачу стигале а, лаьтте а сатуьйсуш ду вай.
14Цундела, хьоменаш, цуьнга сатуьйсуш, шайн ницкъ кхочург делаш Далла хьалха бехдалаза а, талхаза а дІахІитта а, Цуьнца бертахь хила а.
15Вайн Везачу Элан собаре хилар вайн кІелхьардовлар ларалаш, шена деллачу хьекъалца вайн хьомечу вашас ПахІала шуьга яз-ма-дарра.
16Цо цунах лаьцна дуьйцу шен массо а кехаташ тІехь. Кхета хала хІуманаш ду царна тІехь, цундела кІорггера хаарш доцучу а, динехь чІогІа боцучу а наха, кхидолу Деза Йозанаш санна, талхадо уьш, цу бахьаненна шаьш хІаллак а хуьлуьйтуш.
17Иштта, хьоменаш, хІара дерриг а довзийтина долу шу ларлолаш, харцхьехамчийн галбаьллачу новкъахула дІа ца дигийтархьама а, шаьш ондда лаьтташ долчунна тІера ца дохийтархьама а.
18Вайн Веза Эла а, КІелхьардохург а волу Дала леррина къобалвина Іийса вовзарехь а, Цунах схьадолучу диканехь а алсамдовлалаш. Сий ду Цуьнан тахана а, тІейогІу йолчу ерриге хенахь а. Амин.
1 Яхьъяс
Векало
Яхьъяс
яздина хьалхара кехат
Дешхьалхе
Векало Яхьъяс яздинчу хьалхарчу кехатан коьрта ши Іалашо ю. Цкъа-делахь, дешархой иракарахІиттор – Делаца а, Дала леррина къобалвинчу Цуьнан КІантаца Іийсаца а уллора юкъаметтиг а йолуш, дахархьама. Ткъа, шолгІа-делахь, и юкъаметтиг йохо тарлучу харц хьехамашца лело цадезарг дІахьедар. И харц хьехам иштта бара: дерриг а вониг кху дуьненца йолчу уьйраца доьзна хилча, Делан КІант волу Іийса адам хила баккъалла а йиш яцара. Харцхьехамчаша иштта олура: кІелхьардевлла хилар – иза кху дуьненахь долчу дахаран гІайгІанех паргІатдаьхна хилар ду. Кхин а хьоьхура: кІелхьардовлар доьзна дац цІеначу гІиллакхехь леларца я вовшашка болчу безамца.
Цу харцхьехамна дуьхьалдогІуш, яздархочо чІагІдо, Дала леррина къобалвина Іийса баккъалла а адам хилла хилар. Цул сов, цо хьоьху, Іийсах а тешаш, Дела а везаш волу массо а вовшийн везаш хила бохуш.
1
Дахар луш долу Дош
1Иза юьхьанца дуьйна долуш дара. Тхуна иза хаза а хезнера, тхан бІаьргашна иза ган а гинера. Тхо цуьнга хьовса а хьаьвсинера, тхан куьйгаш цунах Іотта а деллера. Иза дахар луш долу Дош дара.
2И дахар гучудаьлча, тхуна иза гира. Цундела цу бакъдолчу дахарх тоьшалла а до, кхайкхам а бо оха. И дахар стигаларчу Дегахь дара, ткъа хІинца тхуна довзийтина иза.
3Тхайна гиначух а, хезначух а лаьцна хаам бо оха шуьга. Оха и дуьйцу, шун а тхоьца уьйр-марзо хилийтархьама. Ткъа тхан уьйр ю Деца а, Цо леррина къобалвинчу Цуьнан КІантаца Іийсаца а.
4ХІара яздо оха, вайн
[1] хазахетар кхоччуш дуьззина хилийтархьама.
Дела – серло ю
5Тхуна Цуьнан КІантера хезна болу а, оха шуна дІакхайкхош болу а кхаъ хІара бу: Дела – серло ю, Цуьнца цхьа а тайпа бода бац.
6Нагахь санна Делаца уьйр ю а бохуш, боданехь лелахь, вай аьшпаш а бутту, бакъдолчуьнца а ца лела.
7Амма, нагахь Дела серлонгахь ма-хиллара, вай а серлонгахь лелахь, вайн вовшашца уьйр ю, ткъа Цуьнан КІант волчу Іийсан цІийно вай массо а къинойх цІандо.
8Нагахь санна вай ваьшца къа дац бахахь, тІаккха вай цу дешнашца ваьш Іехадо, вайца билггал долу бакъдерг а дац.
9Нагахь ваьш летийначу къиношна вай даре дахь, Дала вайн къиношна геч а дийр ду, дерриг а бакъдоцучух вай цІан а дийр ду, хІунда аьлча Иза тешаме а, бакъ а ву.
10Амма вай ваьш къинош ца летийна бахахь, тІаккха вай Дела харц а во, Цуьнан Дош вайца а дац.
2
Іийса ву вайна ГІодийриг
1Сан хьоме бераш, шуьга къинош ца летадайтархьама яздо ас хІара кехат. Ткъа нагахь цхьаммо къа латадахь, стигаларчу Дена хьалха лаьтташ волу ГІодийриг ву вайн: Дала леррина къобалвина Іийса – Делан лаамехь Верг.
2Иза вайн къинош дІадахаран сагІа ду. Ткъа и сагІа, вайн къиношна тІера тоьъна а ца Іаш, дуьнен чуьра массо а адамийн къиношна тІера тоьар ду.
3Ткъа вайна Дела вевзина хиларан тоьшалла до вайна Цо тІедехкина парзаш вай лардаро.
4Шена Дела вевза а бохуш, парзаш лардеш воцург харцлуьйш а ву, цуьнца бакъдерг а дац.
5Ткъа Делан дош лардеш волчунна чохь Делан безам билггал буьззина бу. Вай билггал Делаца хиларан билгало иштта ю:
6шен Делаца уьйр ю бохург Іийса ма-леллара лела веза.
Керла парз
7Сан хьоменаш! Ас шуьга яздийриг керла парз дац – иза, баккъалла а аьлча, шира парз ду, юьхьанца дуьйна а шуна Дала делла долу. Шира парз – Дош ду, шуна хезна долу.
8ХІетте а аса яздийриг керла парз хета мега. Дала леррина Къобалвинчо а, аша а гойту иза бакъ хилар, хІунда аьлча бода дІаболу, ткъа билггал йолу серло хІинцале а къегаш ю.
9Ша серлонгахь лела а бохуш, ткъа шен динан веше цабезам берг хІинца а боданехь лела.
10Ткъа шен динан вежарий безаш верг серлонгахь Іаш ву – стаг галволуьйтуш дерг а дац цуьнца.
11Амма шен динан ваша цавезарг боданехь ву. Иза боданехь лела гІерташ ву. Цунна шена а ца хаьа, ша мича воьду, хІунда аьлча цу бодано иза бІарзвина.
12Ас яздо шуьга, сан хьоме бераш,
Дала леррина Къобалвинчо динарг бахьана долуш шун къиношна гечдина дела.
13Ас яздо шуьга, дайшка,
юьхьанца дуьйна волуш Верг шуна вевза дела.
Ас яздо шуьга, къонахошка,
иблисал шу тоьлла дела.
14Ас яздина шуьга, сан динан бераш,
стигалара Да шуна вевзина дела.
Ас яздина шуьга, дайшка,
юьхьанца дуьйна волуш Верг шуна вевзина дела.
Ас яздина шуьга, къонахошка,
шу доьналла долуш долу дела а,
Делан Дош шун даг чохь лаьтташ долу дела а,
иблисал шу тоьлла долу дела а.
15ХІара дуьне а, цунна чохь мел дерг а ма дезалаш! Нагахь санна цхьаъ хІара дуьне дезаш велахь, стигаларчу Ден безам цуьнца бац.
16ХІара ду дуьнен чохь мел долу хІума: къилахь болу лаамаш хилар, адамийн цхьана хІуманна бІаьрган хьагам хилар, адамаша шайн долчух а, шаьш динчух а куралла яр. Ткъа стигалахь волчу Дегара дац уьш – кху дуьненара ма ду и дерриге а.
17Дуьне а, дуьненан лаамаш а дІабевр бу, ткъа Делан лаам кхочушбеш мел волчун хедар доцу дахар ду.
Дала леррина Къобалвинчун мостагІа
18Сан динан бераш! ХІара кху дуьненан тІаьхьара зама ю. Шуна хезнера, Дала леррина Къобалвинчунна дуьхьал верг вогІур ву аьлла. Ткъа хІинцале а дукха баьржина Дала леррина Къобалвинчунна дуьхьал берш. Цунах хаьа вайна, хІара билггал тІаьхьара зама юйла.
19И дуьхьал берш, цкъа вайн гуламна юкъахь а хилла, хІинца вайна юкъара дІабевлла. Бакъдерг аьлча, уьш цкъа а бацара вайна юкъабогІуш. Нагахь уьш билггал вайна юкъара хиллехьара, уьш вайца буьсур бара. Амма уьш вайна юкъара дІабовларо гойту, царах цхьа а билггал вайна юкъавогІуш ца хилар.
20Ткъа шу Дала Вазвинчо къобалдина ду, цундела шуна массарна а бакъдерг хаьа.
21Шуна билггал долу бакъдерг ца хаьа аьлла, ца яздо ас шуьга. Мелхо а, ас яздо шуьга, шуна и бакъдерг хаьа дела а, иштта цу бакъдолчуьнца цхьа а харцдерг доцийла шуна хаьа дела а.
22Ткъа мила ву уггар харцлуьйриг? Иза ву Іийса Дала леррина Къобалвинарг хилар тІе ца лоцург. Иштта стаг Дала леррина Къобалвинчунна дуьхьал верг ву – стигалара Да а, Делан КІант а тІе ца лоцу цо.
23Делан КІант къобал ца вечу хІораммо а стигалара Да а къобал ца во. Ткъа Делан КІант къобалвечо стигалара Да а къобалво.
24Шайна юьхьанца дуьйна хезнарг даим а латтаде шайн даг чохь. Нагахь санна иза иштта хилахь, Делан КІантаца а, Цуьнан Деца а йолу шун уьйр даим а лаьттар ю.
25Ткъа Цо вайна лур ду аьлла ваІда ду: хедар доцу дахар.
26ХІара ас яздина шу ледан лууш болчарах лаьцна шуьга дІахьедан.
27Амма шу Делан КІанта къобалдина ду, ткъа иза шуьца дуьсу. Цундела шуна кхин хьехархо ца оьшу – цу къобалдаро шуна дерригенах лаьцна хьоьху. Ткъа иза харц дац – иза билггал бакъдерг ду. Иштта, Дала леррина Къобалвинчуьнца хила даим а, Цо шайна ма-хьеххара.
28Иштта, сан хьоме бераш, кхидІа а хилалаш Цуьнца, Иза веанчу хенахь шаьш доьналла долуш хилийта а, Цунна хьалха шайна эхь ца хетийта а.
29Нагахь шайна Иза Делан лаамехь Верг вуй хууш хилча, хаалаш, хІора Делан лаамехь лелаш верг Делах схьаваьлла вуйла а.
3
Делан бераш
1Хьовсийша, мел кІоргге дезна вай стигаларчу Дена. Вайх Делан бераш ду аллал боккха бу Цуьнан безам. Иштта, вай билггал Цуьнан бераш ду. Амма дуьненна вай ца девза, хІунда аьлча стигалара Да ца вевзина цунна.
2Сан хьоменаш! ХІинца вай Делан бераш ду, амма кхул тІаьхьа вайх муьлш хир ду цкъа хІинца а дІа ца делладелла вайна. Вайна хаьа, Дала леррина Къобалвинарг веанчу хенахь, вай а Цунах терра хир дуй, Иза Ша ма-варра вайна гун волу дела.
3Иштта Цунах сатийсар долуш Іаш волчу хІораммо а ша цІанво, И санна цІена хилархьама.
4Къинош летош мел верг Іеса лелаш ву, ткъа къинош летор Іесалла ду.
5Шуна ма хаьа, Иза къинош
[2] дІаэцархьама веана хилар. Ткъа Цуьнца шеца-м къинош дан а дац.
6Цуьнца волчо цхьаммо а къа ца латадо. Ткъа къа латош болчех цхьанна а Иза ган а ца гина, Иза вовза а ца вевзина.
7Сан хьоме бераш! Цхьаммо а нийсачу новкъа тІера шу дІа ма дохийла! Делан лаамехь лелаш верг – Делан лаамехь ву, Дала леррина Къобалвинарг а Делан лаамехь ма-хиллара.
8Къа латориг иблисах схьаваьлла, хІунда аьлча иблисо юьхьанца дуьйна а къа латадо. Цундела Делан КІант веана цу иблисан гІуллакхаш дохорхьама.
9Делах схьаваьлла волчо цхьаммо а къа ца латадо, Делан хІух схьа а ваьлла, шен амал Цуьнан амалх тера йолу дела. Ткъа ша Делах схьаваьлла хиларна, цуьнга къа ца латало.
10Делан бераш а, иблисан бераш а вовшах иштта къастало. Делан лаамехь мел воцург а, шен динан ваша цавезарг а Делан бер дац.
Вовшийн дезалаш
11Юьххьехь дуьйна а вайна кхайкхийна болу хаза кхаъ вай вовшийн дезаш хила деза аьлла бу.
12Кхаим санна ма хилалаш, иза иблисан долахь а вара, цо шен ваша а вийра. Ткъа хІунда вийра цо иза? Шен гІуллакхаш зуламе хилла дела, ткъа цуьнан вешин гІуллакхаш Делан лаамехь долу гІуллакхаш хилла дела.
13Динан вежарий, цец ма дийлалаш, нагахь дуьненна шаьш ца дезалахь.
14Вайна-м хаьа, ваьшна динан вежарий беза дела, вай, деллачуьра ден а делла, бакъдолчу дахаре девллийла. Ткъа шен ваша цавезарг хІинца а Іожаллин карахь ву.
15Шен динан ваша цавезарг адам дуьйш верг санна ву. Ткъа шуна-м хаьа, адам дуьйш долчу цхьана а адаман Делаца долу дахар ца хуьлийла.
16Амма Іийсас вайн дуьхьа Шен са дІадалар бахьанехь, бевзина вайна безам. Вай а кийча хила деза вешан динан вежарийн дуьхьа са дІадала.
17Нагахь цхьаннан, ша дика хьал долуш вехаш воллушехь, халла воллучу шен веше къинхетам бацахь, тІаккха Делан безам муха хир бу цуьнца?
18Сан хьоме бераш! Дашца а, маттаца а доцуш, гІуллакхца а, билггал долчу бакъдолчуьнца а дезийла вайна вовшийн.
Тединчу дегнашца Далла хьалха хилар
19Иштта вайна хаа тарло, ваьш билггал бакъдолчух дуйла. Цундела Цунна хьалха вешан дегнаш тедан тарло вай,
20вешан дегнаша вайна кхел еш елахь а. Дела вайн дегнел а сов ву, Цунна дерриг а хаьа.
21Сан хьоменаш! Нагахь санна вайн дегнаша ваьшна кхел еш ца хилча, Далла хьалха доьналла долуш хила таро ю вайн.
22ТІаккха, Цуьнан весеташ кхочуш а деш, Делан лаамехь вай леларна, хІуъа а вай дехнарг лур ду Цо вайна.
23Ткъа Делан весет ду: Цуьнан КІант волчу, Цо леррина къобалвинчу Іийсан цІарах а тешаш, Цо вайна тІе-ма-диллара, вайна вовшийн дезар.
24Делан весеташ кхочушдеш верг Делаца ву, Дела а ву цуьнца. Ткъа Иза вайца хилар вайна хаьа, Цо вайна деллачу Синехула.
4
Билггал бакъдолу Са а, адам тилош долу са а
1Сан хьоменаш! Муьлх-муьлххачу а синах ма тешалаш, амма и синош таллалаш, уьш Делера дуй те а хьожуш. ХІунда аьлча дуьнен чохь дукха харцпайхамарш баьржина.
2Делан Са иштта къасталур ду шуьга: Дала леррина къобалвина Іийса, адам санна, веана хилар къобалдо са – Делера ду.
3Ткъа Іийса къобалвеш доцу са – Делера дац, иза – Дала леррина Къобалвинчунна дуьхьал волчун са ду. Шуна хезна, иза догІур ду аьлла, иза хІинцале а долуш а ду дуьнен чохь.
4Сан хьоме бераш! Шу Делера ду. Шу тоьлла харцпайхамарел, хІунда аьлча шуьца Верг нуьцкъала ву кху дуьненахь олалла деш волчул.
5Уьш кху дуьненара бу, цара а кху дуьненара болчара боххург боху, дуьнено ла а дугІу цаьрга.
6Амма вай Делера ду. Дела шена вевзачо вайга ла а дугІу. Ткъа ша Делера воцучо вайга ла ца дугІу. Иштта къастало вайга билггал бакъдолу са а, адам тилош долу са а.
Дела Ша – безам бу
7Сан хьоменаш! Вай вовшийн дезийла, хІунда аьлча безам Делера бу. ХІора шеца безам болуш верг Делах схьаваьлла ву, цунна Дела а вевза.
8Шеца безам боцучунна Дела ца вевза, хІунда аьлча Дела Ша а безам бу!
9Дала Шен вайга болу безам гайтина, Шен цхьаъ бен воцу КІант кху дуьнен чу а ваийтина, Цуьнгахула вайн бакъдолу дахар хилийтархьама.
10Бакъболу безам иштта бу: вайна Дела везар бахьанехь а доцуш, амма Далла вай дезарна, Цо Шен КІант ваийтира вайн къинош дІадахаран сагІа санна.
11Сан хьоменаш! Далла вай оццул дукха дезаш хилча, вай вовшийн дезаш хила а деза.
12Дела цхьанна а, цкъа а гина вац. Амма вайна вовшийн дезаш хилча, Дела Ша а вайца ву, ткъа вайна чохь Цуьнан безам а билггал буьззина бу.
13Вайн Делаца хилар а, Иза вайца хилар а вайна хаьа, Цо вайх Шен Синан декъашхой дина дела.
14Ткъа вайна ган а гира, вай тоьшалла а до Дас Шен КІант дуьнен чуьра адамаш КІелхьардохург санна ваийтина хиларх.
15Нагахь цхьаммо Іийса Делан КІант хиларх тоьшалла дахь, цуьнца Дела а ву, ткъа иза Делаца а ву.
16Ткъа вайна Делан ваьшга болу безам бовза а бевзина, вай цунах теша а тешна.
Дела Ша а безам бу. Безамца верг Делаца а ву, Дела цуьнца а ву.
17Вайна чохь безам буьззина хилар иштта гучудолу: вай къематан дийнахь доьналла долуш хир ду, вай кху дуьнен чохь Иза санна лела дела.
18Безамца кхерам а бац. Ткъа буьззина бакъболчу безамо кхерам дІатотту, хІунда аьлча кхерам гуттар а таІзарца боьзна хуьлу. Кхоьруш волчун буьззина бакъболу безам бац.
19Вайна Иза веза, дуьххьара Цунна ваьш дезна дела.
20Суна Дела веза а бохуш, ткъа шен динан ваша цавезарг аьшпаш буттуш ву. ХІунда аьлча шена дуьхьал лаьтташ волу шен динан ваша цавезачунна, шена гуш воцу Дела а везалур вац!
21Цо вайна дитина долу весет иштта ду: «Дела везаш верг шен динан ваша а везаш хила веза».
5
Дуьненна тІехь болу толам
1Іийса Дала леррина Къобалвинарг хиларх тешаш волу хІора а Делах схьаваьлла ву. Ткъа динан бераш кхуллуш волу Дела везачу хІоранна а Делах даьлла долу бераш а деза.
2Делан бераш вайна дезаш хилар вайна гойту, Дела а везаш, Цуьнан весеташ вай кхочушдаро.
3ХІунда аьлча Деле безам хилар – Делан весеташ кхочушдар ду. Ткъа Делан весеташ кхочушдан тІех хала а дац,
4хІунда аьлча ша Делах схьаваьлла мел волчо дуьненна тІехь толам боккху. Ткъа дуьненна тІехь баьккхина болу и толам вайн тешар бахьана долуш баьккхина бу.
5Іийса Делан КІант ву аьлла, тешаш волчо бен кхин хьан боккхур бара кху дуьненна тІехь толам?
Дала леррина къобалвинчу Іийсах деш долу тоьшалла
6ХІара ву хица а, цІийца а Веанарг: Дала леррина къобалвина Іийса. Иза хица веана а ца Іаш, амма хица а, цІийца а веана ву. Ткъа Делан Сино тоьшалла до цунах, хІунда аьлча Делан Са билггал долу бакъдерг ду.
7Кхо теш ву:
8Делан Са а, хи а, цІий а. Цу кхааммо а оцу цхьана хІуманах цхьатерра тоьшалла до.
9Вай теша адамаша дечу тоьшаллех, ткъа Делан тоьшалла дуккха а нуьцкъала ду. Дала Ша тоьшалла дина Шен КІантах лаьцна.
10Делан КІантах тешаш волчун и тоьшалла даг чохь ду. Ткъа ша Делах цатешачо Дела аьшпаш буттург во, хІунда аьлча иза Дала Шен КІантах аьллачух ца теша.
11И тоьшалла иштта ду: Дала вайна хедар доцу дахар делла. Ткъа и бакъдолу дахар Цуьнан КІантаца ду.
12КІантаца уьйр йолчун бакъдолу дахар ду. Ткъа КІантаца уьйр йоцучун бакъдолу дахар дац.
Бакъдолу дахар
13Аса хІара яздина шуьга, Делан КІантах шу тешаш хиларна, шун бакъдолу дахар дуйла шуна дІахаийтархьама.
14Иза бахьана долуш Далла хьалха доьналла долуш хила таро ю вайн. Нагахь вай Цуьнан лаамехь долу цхьа хІума Цуьнга дехахь, Цунна вай бохург дІахезар ду.
15Вай деххнарг хІуъа а Цунна дІахезаш хилар хууш хилча, вайна хаьа, доьхуш дерг вайн долуш дуйла.
16Нагахь цхьанна шен динан вашас валарна доцу къа латош гуш делахь, тІаккха цо доІа дан деза. Ткъа Дала дахар лур ду цунна. Аса бохурш валаре далош доцу къинош ду. Амма къиношна юкъахь валаре далош долу къа а ду, цунна тІера деха ца боху аса.
17Муьлхха а харцдерг къилахь ду. Амма валаре далош доцу къинош а ду.
18Вайна хаьа, ша Делах схьаваьлла волчу цхьаммо а къа ца латадойла. Ткъа Делах схьаваьлла Волчо иза ларво – иблисе зе ца дало цунна.
19Вайна хаьа вай Делан долахь хилар а, дерриге а дуьне иблисан карахь хилар а.
20Иштта вайна хаьа, Делан КІанта, ван а веана, кхетам ваьшна беллийла, билггал бакъволу Дела вайна вовзийтархьама. Ткъа вай, бакъволчу Делаца хилла а ца Іаш, Цо леррина къобалвинчу Цуьнан КІантаца Іийсаца а ду. Иза ву билггал бакъволу Дела а, бакъдолу дахар а!
21Сан хьоме бераш! ЦІуйх ларделаш шаьш.
2 Яхьъяс
Векало
Яхьъяс
яздина шолгІа кехат
Дешхьалхе
Векало Яхьъяс яздина шолгІа кехат «тхьамдано» яздина ду «хаьржинчу зудчуьнга а, цуьнан берашка а». Схьахетарехь, и «зуда» цхьа динан тоба ю, ткъа и бераш цу тобанан декъахой бу. ХІокху доццачу кехат тІехь яздархочо кхайкхам бо, вовшийн деза бохуш. Цул сов, харцхьехамчех а, церан хьехамех а ларло боху цо.
1Тхьамда волчу аса яздо хаьржина зуда йолчу хьоьга а, хьан берашка а. Суна шу баккъал а деза, ткъа суна дезна а ца Іаш, билггал долу бакъдерг девзинчу массарна а дезаш ду шу.
2ХІунда аьлча билггал бакъдерг вайца долуш а ду, абадехь хир а ду.
3Да волчу Делера а, Ден КІант волчу Цо леррина къобалвинчу Іийсагара а долу дика а, къинхетам а, синпаргІато а хир ю билггал долу бакъдерг девзаш а, вовшийн дезаш а долчу вайца.
Билггал бакъдерг а, безам а
4Суна чІогІа хазахийтира, вайга стигаларчу Дас весет ма-дарра, хьан берех цхьадерш билггал бакъдолчуьнца лелаш хилар.
5Ткъа хІинца ас яздо хьоьга, зуда, керла а доцуш, амма юьхьанца дуьйна а хиллачу весетах лаьцна. И весет вай вовшийн дезаш хила деза аьлла ду.
6(Ткъа безам иштта бу: стигаларчу Ден весеташ лар а деш, вай лелар.) Иза шуна юьхьанца дуьйна а хезна долу весет ду, и лардеш шу лелийтархьама.
7ХІунда аьлча адамаш Іехош болу дуккха а нах баьржина дуьнен чохь. Цара Дала леррина къобалвина волу Іийса, адам санна, дуьнен чу валар тІе ца дуьту. Иштта волу хІора стаг адамаш Іехориг а, Дала леррина Къобалвинчунна дуьхьал верг а ву.
8Къа а хьегна, вай даьккхинарг, аша дайа а ца дойуш, цунах юьззина ял шайна схьаэца хьовсалаш.
9Дала леррина Къобалвинчун хьехамаша бохучунна тІе а детташ, уьш лар а ца беш волчу муьлххачун а Делаца уьйр яц. Дала леррина Къобалвинчун хьехамаш лар а беш, Іаш волчун Деца а, КІантаца а уьйр ю.
10Нагахь шеца и хьехамаш а боцуш, ткъа кхин хьехамаш бахьаш цхьаъ шу долчу вагІахь, аша цІа чу а ма вита иза, цуьнга маршалла а ма хатта.
11ХІунда аьлча цуьнга маршалла хоттуш верг цуьнан зуламечу гІуллакхийн декъашхо хуьлу.
Чаккхе
12Дуккха а дара сан шуьга яздан, амма иза шекъанца кехата тІехь яздан ца лаьа суна. Ткъа аса сатуьйсу, шу долчу а веана, юьхь-дуьхьал а волуш, дерриг а дІадийцаре, вай даккхийдер кхоччуш дуьззина хилийтархьама.
13Маршалла доуьйту хьоьга хаьржина йолчу хьан йишин бераша а.
3 Яхьъяс
Векало
Яхьъяс
яздина кхоалгІа кехат
Дешхьалхе
Векало Яхьъяс яздина кхоалгІа кехат «тхьамдано» Іийсах тешачийн тобанан цхьана куьйгалхочуьнга яздина ду. Цу куьйгалхочун цІе Гаяс ю. Яздархочо хаставо Гаяс, цо динан вежаршна гІо дар бахьана долуш. КхидІа цо Гаясе Дайтарпан цІе йолчу цхьана стагах лаьцна дІахьедар до.
1Тхьамда волчу аса яздо хьоьга хІара кехат, сан хьоме Гаяс. Суна хьо билггал дукхавеза.
2Сан хьоме доттагІа, ас доІа до, хьо могуш-маьрша хилийтар а, массо а агІор хьан дика хилийтар а доьхуш, хьан синан агІо дика ма-хиллара.
3Суна чІогІа хазахийтира, цхьаболчу динан вежарша, кхуза а баьхкина, тоьшалла дича, хьо билггал долчу бакъдолчунна тешаме а ву, цуьнца хьо кхидІа а лелаш ву аьлла.
4Суна массо а хІуманал хазахеташ дерг ду, сан динан бераш гуттара а билггал бакъболчу некъахула лелар.
Гаяс хаставар
5Сан хьоме доттагІа, динан вежаршна дечу гІуллакхашна тІехь хьо чІогІа тешаме ву, уьш хьайна бевзаш а боццушехь!
6Кхузахь йолчу динан тобанна хьалха цара тоьшалла дира хьан безамах. Далла хазахетачу тайпана уьш новкъа бахар дика хир дара хьуна.
7Дала леррина Къобалвинчун дуьхьа буьйлабелла лелаш ма бу уьш, дин доцучу нахе гІо а ца доьхуш.
8Цундела вай, динан вежарша, ишттачу нахана оьшшург дІадала деза, вай ваьш а бакъдолчун дуьхьа цара дечу гІуллакхийн декъахь хилархьама.
Дайтарпан а, Дамарти а
9Хьо вехачохь йолчу динан тобане кехат яздинера ас, амма Дайтарпана со къобал ца во, хІунда аьлча цунна динан тобанан коьртехь ша хила лаьа.
10Цундела со шу долчу веача, аса динан тобане ма-дарра дІадуьйцур ду Дайтарпана лелочух лаьцна. Цо тхох лаьцна харцдерг дуьйцу, ткъа, иза дина а ца Іаш, тхан динан вежарий тІе а ца оьцу цо. Иштта цо новкъарло йо оцу тобанехь болу и динан вежарий тІеэца лууш болчарна а. Цо уьш динан тобанна юкъара дІа а боху.
11Хьоме доттагІа! Зулам лелочарах тар ма лолахь, амма дика дечу адамех тера хилалахь. Дика дечун гІуллакхаша гойту – иза Делера хилар. Ткъа зулам лелочун гІуллакхаша гойту – цунна Дела гина ца хилар.
12Динан тобанна юкъарчу хІораммо а тоьшалла до Дамарти дика стаг хиларх. Бакъдолчо а тоьшалла до цунах. Иштта оха а тоьшалла до иза дика стаг хиларх. Ткъа шуна-м хаьа, оха до тоьшалла бакъ дуйла.
Маршаллаш
13Кхин дуккха а хІума дара сан хьоьга яздан, амма шекъанца кехата тІехь яздан ца лаьа суна иза.
14Аса дог доху, кестта хьо гаре, юьхь-дуьхьал а волуш, вовшашца къамел дархьама.
15Маьрша Іойла хьо!
Хьан доттагІаша маршаллаш доуьйту хьоьга. Хьан тобанехь волчу хІоранга а шен-шен цІарах маршалла далар доьху ас.
ЯхІуда
яздина кехат
Дешхьалхе
ЯхІуда яздинчу кехато шаьш тешархой бу аьллачу харцхьехамчашна дуьхьал дІахьедар до. ХІара доца кехат векало Кипас яздинчу шолгІачу кехатах тера ду. Шен кехатца яздархочо дешархой иракарахІиттабо: «Дала делла долу тешар чІагІдарехьа къийсам латтабе», – бохуш.
1Дала леррина къобалвинчу Іийсан лено, Якъубан вашас, ЯхІуда Дала тІекхайкхинчу а, Да волчу Далла безачу а, Дала леррина къобалвинчу Іийсас ларбечу а нахе:
2Делан къинхетам а, синпаргІато а, безам а совболийла шуна юкъахь.
Харцхьехамчаш
3Хьоменаш! Вайн массеран а кІелхьардовларх яздан кІорга лаам боллушехь, шуьга, цкъа массо а ханна Дала Шен нахана делла долу дин чІагІдарехьа къийсам латтабе аьлла, яздан дезаш хийтира суна,
4хІунда аьлча шуна уллохь хІилланца нисбелла цхьа Іеса нах. Дукха хенахь дуьйна Делан Йозанашкахь дІаяздина ду, Дала царна кхел йийр ю аьлла. Вайн Делан маьхза долчу диканах лаьцна болу кхаъ харцахьа берзийна цара, шайн маьттаза лелар бакъдархьама. Ткъа цхьаъ бен воцу вайн Хьалдолу а, Веза а Эла, Дала леррина къобалвина Іийса, тІе ца оьцу цара.
5Шуна иза хууш делахь а, шуна дагадаийта лаьа суна, Везачу Эло Мисар-махкара Шен халкъ арадаккхар а, амма тІаьхьо халкъана юкъара Шех цатешнарш хІаллакбар а.
6Иштта шуна дагадан деза, шайн даржана реза ца хилла а, шайн хІусам дІатесна а долу маликаш, гуттаренна а йолчу ханна буржалш а тоьхна, боданехь латтадо Цо доккхачу къематдийнахь кхел ярхьама.
7Дагахь латтаде иштта, и маликаш санна, телхина яра Седам а, Іамор а, царна гонахара гІаланаш а. Маьттаза хІуманаш лелийна йолу а, боьха гІуллакхаш лело лууш йолу а уьш гуттаренна а йогуш йолчу цІеран таІзаран кхелана йитина ю кхечарна масална.
8Иштта сатийсаре бевллачу кху наха шайн догІмаш а бехдо, хьаькамаш а ца лору, стигалан сийлаллин бахархой а емалбо.
9Мусан докъах лаьцна ша иблисаца къуьйсучу хенахь коьртачу Микаал-малико, Іоттар еш бехке хІума ала а ца даьхьна, иштта аьлла: «Везачу Эло таІзар дойла хьуна».
10Амма кху наха шайна цахуург емалдо. Шайн амалшка хьаьжжина, шаьш, луьра дийнаташ санна, кхета хІуманаш бахьана долуш цара шаьш хІаллакбо.
11Къа ду церан, хІунда аьлча Кхаиман новкъахула боьлхура уьш, БалиІам санна, кхаьънашка марзбелира уьш, Кхорахь санна, гІевттира уьш, ткъа иза санна, хІаллак а хир бу уьш.
12Шун бертан пхьорашкахь цу наха шу юьхьІаьржачу хІиттадо. Эхь ца хеташ, шуьца шуьнехь Іаш бу уьш, амма шайн бен бала хир бац церан. Мохо лело, догІа доцу мархаш ю уьш, стом боцу гуьйренан дитташ ду, шаьш лаьттах орамашца схьадахарна шозза делла долу.
13Шайн эхьечу гІуллакхийн чопа тІеяьлла йолу хІордан буьрса тулгІенаш ю уьш, кхерста седарчий ду уьш, гуттар а лаьттачу Іаьржачу боданехь меттиг кечйина долу.
14Адаман ворхІалгІачу тІаьхьенах волчу ХІаноха а Делера болу хаам бина царах: «Веза Эла ву Шен дагар ца даллал дукха долчу дезачу маликашца вогІуш
15массарна а кхел ян а, адамашна юкъара Іеса нах цара дина Іеса гІуллакхаш бахьанехь а, Далла дуьхьал аьлла кІоршаме дешнаш бахьанехь а уьш бехке бан а».
16Цхьана а хІуманна реза а боцуш, шайн вочу лаамашка хьаьжжина а лелаш, хамталлаш еш болу нах бу уьш. Дегала дешнаш ду церан багахь. Шайн аьттонна нахана хьестало уьш.
Лардар а, хьехам бар а
17Амма аша, хьоменаш, дагахь латтаде вайн Везачу Элан, Дала леррина къобалвинчу Іийсан векалша хир ду аьлларг.
18Цара бехира шуьга, тІаьхьарчу хенахь богІур бу шайн Іесачу лаамашка хьаьжжина лелаш, кхаьрдаш болу нах.
19Шу вовшах а къоьстуьйтуш, шайн синойн лаамашна тІаьхьабевлла лела нах бу уьш. Цаьрца Делан Са дац.
20Ткъа аша, хьоменаш, шайн уггар дезачу динехь чІагІ а луш, Делан Синан гІоьнца доІанаш а деш,
21Делан безамехь шаьш Іалашде, вайн Везачу Эло, Дала леррина къобалвинчу Іийсас, Шен къинхетамца Дела волчохь хедар доцу дахар даларе а хьоьжуш.
22Шеко йолуш болчаьрца къинхетаме хила,
23вуьш, цІергара схьа а бохуш, кІелхьарбаха, ткъа кхечаьрца, лар а луш, къинхетаме хила, амма церан хьарамчу сино сийсазйина бедар ма еза.
Хасторан доІа
24Шу охьаэгарх лардан а, цІена а долуш, доккхачу хазахетарца Шен сийлаллина хьалха хІотто а ницкъ бу Делан.
25Цхьаъ бен воцучу а, вайн Веза Эла волчу, Дала леррина къобалвинчу Іийсагахула вай кІелхьардохучу а Далла сий а, паччахьалла а, ницкъ а, олалла а хуьлийла, азалера дуьйна а, хІинца а, абаденналц а. Амин.
Римхошка
яздина кехат
Дешхьалхе
Векало ПахІала римхошка яздина кехат, Рим-гІалахь йолчу динан тобанна тІе ПахІална лууш болу некъ кечбархьама, яздина хилла. Иза дагахь вара цигахь болчу Іийсан нахана юкъахь къахьоьгуш хан яккха а, ткъа цул тІаьхьа Испани-махка ваха новкъа вала а. Цо яздора, Іийсах тешаран динах а, цунах схьадолу Іийсан нехан лела дезарх а ша муха кхета дийцархьама. ХІокху тептар тІехь ПахІала кхайкхочу кхоан уггар кхоччуш болу хьехам бу.
Рим-гІалахь йолчу динан тобанан нахе маршаллаш дІа а делла, царна тІера ша дечу доІанех лаьцна а дийцина, кехатан коьртачу ойланах лаьцна ПахІала иштта дуьйцу: «Оцу хазачу кхоо гойту, адамаш Дала бакъ муха до. И бакъдар, юьххьера дуьйна чаккхенга кхаччалц, тешарехула ду» (Римхошка 1:17).
ТІаккха ПахІала оцу ойланах лаьцна кхидІа а дуьйцу. Массо а нах, жуьгтий я кхечу къаьмнех уьш белахь а, Далла хьалха бакъбан безаш бу, хІунда аьлча уьш берриш а цхьатерра къинан олаллехь бу. Іийсах тешарехула бен, нах Далла хьалха бакъ ца бо. Цул тІаьхьа ПахІала дуьйцу Іийсах тешаш волчун керлачу дахарх лаьцна. И дахар Дала леррина Къобалвинчуьнца йолчу керлачу тІекаренера схьадолу. Іийсах тешарг Делаца машар болуш ву, ткъа Делан Сино иза къинан а, Іожаллин а олаллех паргІатваьккхина ву. ПхоьалгІачу коьрта тІера борхІалгІачунна тІекхаччалц ПахІала хьоьху кхин а шина хІуманах лаьцна: товрат-хьехаман Іалашонах а, Іийсах тешачун дахарехь болчу Делан Синан ницкъах а. Цул тІаьхьа векало ПахІала цхьана дезачу хаттарна тІе йохуьйту шен ойланаш: массо а нахана йолчу Делан Іалашонна чу жуьгтий а, кхечу къаьмнех берш а муха богІу? Цо иштта жамІ до: жуьгташа Іийса дІатасар Делан Іалашонна чудогІу, хІунда аьлча и Іалашо ю массо а нах Дала леррина къобалвинчу Іийсагахула луш долчу Делан диканна гергабалор. Цул сов, иза тешна ву, жуьгташа Іийса дІатасар даиманна а цахиларх. Чаккхенехь ПахІала яздо, Іийсах тешачун дахар муха хила деза аьлла. Кхечуьнца йолчу юкъаметтигехь вовшашка болу безам къаьсттина хила беза. КхидІа цо дуьйцу ишттачу хІуманех лаьцна: Далла гІуллакх дар, Іийсан нах Іедална а, вовшашна а декхарийлахь хилар, иштта эхь-бехкаца доьзна долу хаттар. Кехат дерзош, цо тайп-тайпана маршаллаш а ло, Дела хаставаран дешнаш а яздо.
1
1Дала леррина къобалвинчу Іийсан лай волчу, Цуьнан векал хила Дала тІекхайкхина волчу, адамашна хаза кхаъ дІакхайкхабайтархьама Дала къастийна волчу аса, ПахІала, яздо хІара кехат.
2Дала и хаза кхаъ пайхамаршкахула Шен дезачу Йозанашкахь боуьйтур бу аьлла дара.
3И хаза кхаъ Делан КІантах лаьцна бу, ткъа Иза, Цуьнан адаман сибате хьаьжжина, Даудан хІух схьаваьлла ву.
4Цуьнан синан а, Делан а сибате хьаьжжина, сийлахьчу ницкъаца Иза, Делан КІант ву аьлла, гучуваьккхина вара, Иза веллачуьра денвелла дела. И Делан КІант – вайн Веза Эла, Дала леррина къобалвина Іийса ву.
5Цуьнгахула кхечира суна векал хила аьлла долу совгІат, Цуьнан дуьхьа кхин мел долчу къаьмнех болу нах Делах тешийта а, Цунна муьтІахь хилийта а.
6Шу а ду, римхой, Дала леррина къобалвинчу Іийсан долахь хила тІекхайкхинчарна юкъахь.
7Рим-гІалахь бехаш болчу Далла безначаьрга, Цуьнан долахь хила къастийначаьрга массаьрга а яздо аса:
Вайн Да волчу Делера а, Веза Эла волчу Дала леррина къобалвинчу Іийсагара а долу доккха дика а, синпаргІато а хуьлда шуна.
Хастамаш баран доІа
8Уггар а хьалха шуна массарна а тІера Дала леррина къобалвинчу Іийсагахула Далла хастамаш бо аса, хІунда аьлча дуьнен тІехь массанхьа а дуьйцуш ду шун тешарх лаьцна.
9Сайн доІанашкахь шух лаьцна даим ас доьхуш хиларан сан теш Дела ву, ас Шена даггара, Цуьнан КІантах лаьцна болу хаза кхаъ кхайкхош, гІуллакх деш волу.
10Сайн доІанашкахь даим доьху аса Деле Шен лаамца шу долчу кхача сан аьтто бар,
11хІунда аьлча суна чІогІа шу ган лаьа, Делан Сино луш долу дика шуьца декъархьама а, цуьнгахула тешарехь шу чІагІдархьама а.
12И бохург хІара ду: вай вешан тешарехула вовшийн иракарахІиттор ду: сан тешаро шу иракарахІиттор ду, ткъа шун тешаро – со.
13Динан вежарий! Шуьга дІахаийта лаьа суна: дукхазза а шу долчу ван кечвеллера со, амма, хІара хан тІекхаччалц, и дан сан аьтто ца болура. Кхечу къаьмнех болчу вукху нахана юкъахь санна, шу долчохь а стом кхио лаьара суна.
14Массо а къаьмнашна: грекахошна а, грекахой боцучарна а – дешна болчарна а, боцучарна а – декхарийлахь ву со.
15Цундела ву со шуна а, Рим-гІалахь дехарш, хаза кхаъ дІакхайкхо кийча.
Хазачу кхоан ницкъ
16Суна эхь ца хета хаза кхаъ дІакхайкхо, хІунда аьлча и кхаъ Делан ницкъ бу Іийсах мел тешарг кІелхьарваккха – хьалха жуьгтий, тІаьхьа кхечу къаьмнех болу нах а.
17Оцу хазачу кхоо гойту, адамаш Дала бакъ муха до. И бакъдар, юьххьера дуьйна чаккхенга кхаччалц, тешарехула ду. Делан Йозанашкахь яздина ма-хиллара: «Делах тешарца бакъвинарг Далла уллохь вехар ву
[1]».
Массо а адамашна тІехь къинош ду
18Харцонаш а лелош, билггал долу бакъдерг къайладоккхуш болчу нехан Іесаллина а, харцдолчунна а тІе стигалшкара Делан оьгІазло гучуйоккхуш ю.
19Иза иштта ду, хІунда аьлча Делах лаьцна хаа тарлуш дерг массарна а хууш ма ду, Дала Ша иза царна хаийтина дела.
20ХІунда аьлча, гуш а боцуш, ткъа даим болуш болу Делан ницкъ а, Цуьнан Дела хилар а гуш ду, Дала дуьне кхоьллинчу хенахь дуьйна. Массо а кхоьллинчу хІуманах церан кхета таро ю, цундела оцу адамийн бехказадовлийла яц Дела царна ца вовзарна.
21ХІунда аьлча шайна Дела вевззашехь, оцу адамаша хьакъ мадду сий а ца дора Делан, Цунна хастамаш а ца бора. И даран метта адамаш эрначу ойланашкахьа дирзинера, кхетам боцу церан дегнаш Іаржделлера.
22Шаьш хьекъал долуш ду а бохуш, уьш сонта бовлуш бара.
23Цкъа а лийр воцучу Делан сийлалла цара хийцира цІушна Іамалъярх. И цІуш лийр долчу адамийн а, хьозанийн а, дийнатийн а, текхаргийн а куьцехь бара.
24Цундела и адамаш шайн дегнийн хьарамчу лаамийн карахь дитира Дала, ткъа цара вовшашца сийсаза а лелаш, къиношца шайн догІмаш бехдира.
25Делах лаьцна долу бакъдерг харцдолчух а хийцина, Дала кхоьллинчу хІуманашна Іибадат дора цара, шаьш Кхоьллинчунна Іибадат даран метта. Ткъа Цунна даим бу хастам, амин!
26Цундела Дала эхье болчу, боьхачу лаамийн карахь битина уьш. Зударша шайн хила еза юкъаметтиг, вовшашца сийсаза а лелаш, хила ца еззачу тайпана йинера.
27Божарий а, зударшца хила езачу юкъаметтиган метта, вовшашка эхье болчу лаамех буьзнера. Эхь-бехк а дайна, уьш вовшашца лелара. Иштта леларца шайн догІмаш къинойх дузура цара. Шайн тилабаларца хьакъ доллу Делан оьгІазло шайн коьрта тІе йоуьйтура цара.
28Дела вовзар царна мехала хІума ца хетта дела, Цо уьш тиладеллачу хьекъалан долахь битина. Иштта лело цадезарг леладо цара.
29Массо а тайпана зуламех а, мекараллех а, бІаьрмецигаллех а, вочух а буьзна бу уьш. Иштта хьогІах а, адамаш дайа лаарх а, эмгараллах а, ямартлонах а, луьраллах а буьзна бу уьш. Цара эладитанаш леладо.
30Вовшашна мотт бетта цара. Дела ца веза царна. КІоршаме а, кураллех буьзна а, дозаллаш деш а, зулам дар лоьхуш а, шайн дай-наношка ла ца дугІу цара.
31Хьекъал долуш бац уьш. Тешаме а бац уьш, эсала а, къинхетаме а бац.
32Ишттаниг лелораш хІаллакьхила хьакъ долуш буйла шайна хуъушехь, шаьш иштта лелла а ца Іаш, цара ишттаниг деш болу кхиберш а бакъбо.
2
Делан кхел
1Амма кхечунна бехк буьллуш волчу хьан бехказаволийла дац, хІунда аьлча кхечунна еш йолу кхел ахь хьайна йо, кхиверг бехке веш волчу ахьа а изза леладо дела.
2Ткъа вайна хаьа, иштта гІуллакхаш дечарна Дала еш йолу кхел нийса юйла.
3Иштта гІуллакхаш дечарна кхел а еш, ткъа айхьа изза а лелош, Делан кхелах хьо кІелхьарвер ву-м ца моьтту хьуна, ва стаг?
4Я Делан шортта долчу диканах, эсалаллах, собарх ца веша те хьо? Ца кхета те хьо Шен диканца Дела хьо Шена тІеверзо гІерташ хиларх?
5Амма хьайн юхахьарачу амалца а, дохко ца долучу дагца а ахьа-айхьа хьайна таІзарш гулдо Делан оьгІазло а, Цуьнан бакъйолу кхел а гучуйоккхучу денна.
6Дала хІоранна а, цуьнан гІуллакхашка хьаьжжина, йийр ю кхел.
7Дика гІуллакхаш а деш, сийлалла а, ларам а, хедар доцу дахар а лоьхучарна Ша волчохь долу хедар доцу дахар лур ду Цо.
8Ткъа дегала а болуш, билггал бакъдерг дІа а тоттуш, харцдолчунна тІаьхьахІуьттучарна Делан луьралла а, оьгІазло а хир ю.
9Зулам деш волчу хІоранна а гІайгІанаш а, баланаш а хир бу, цкъа хьалха жуьгташна, тІаккха кхечу къаьмнех болчарна!
10Мелхо а, сийлалла а, ларам а, синпаргІато а хир ду дика деш волчу хІоранна а, цкъа хьалха жуьгташна, тІаккха кхечу къаьмнех болчарна!
11ХІунда аьлча Дала озабезам ца бо цхьаьнгге а.
12Товрат-хьехамийн долахь а боцуш, къинош латийнарш, оцу хьехамашка а ца хьоьжуш, хІаллакбийр бу. Ткъа хьехамийн долахь шаьш боллушехь, къинош летийначарна оцу хьехамашца йоггІу кхел йийр ю.
13ХІунда аьлча товрат-хьехамашка ладегІарх нах Далла хьалха бакъ ца бо, ткъа и хьехамаш кхочушбийраш Цунна хьалха бакъбийр бу.
14Ткъа товрат-хьехамаш боцуш болчу кхечу къаьмнех болчара шайн лаамашца товрат-хьехамо тІедиллинарг кхочушдича, цара шаьш гойту, магийнарг а, цамагийнарг а хІун ду шайна хаар, товрат-хьехамаш шайн боццушехь а.
15Оцу хьехамашка хьаьжжина лелар шайн дегнаш чохь дІаяздина хилар гойту цара. Цунах лаьцна тоьшалла до церан дегнаша. Церан ойланаша уьш цкъа бехке бо, юха бехказабоху.
16Иза иштта хир ду, аса кхайкхош болчу хазачу кхоо ма-бохху, адамийн къайлахчу ойланашна Дала Ша леррина къобалвинчу Іийсагахула кхел ечу дийнахь.
Жуьгтий а, товрат-хьехамаш а
17Ткъа хІинца ша жуьгти ву бохучу хьох лаьцна хІун ала дезаш ду? Хьан дегайовхо ю товрат-хьехамех, Делах дозалла а до ахьа.
18Делан лаам а бевза хьуна, ткъа товрат-хьехамашна тІера Іамийна дела, дика долчух а кхета хьо.
19БІаьрса доцучарна некъ гойтург хьо хиларх а теша хьо, боданехь болчарна хьайх серло яларх а теша хьо.
20Кхетам боцучарна хьехамаш бо ахь, берийн хьехархо а хьо ву, хІунда аьлча товрат-хьехамашкахь билггал бакъдерг хааран кеп хьуна дІахІоьттира.
21Кхечарна хьехамаш беш волчу ахьа хьо Іамавой те? ХІума ма лачкъае а бохуш, ткъа айхьа лечкъайой те ахьа?
22Сийсаза ма лела а бохуш, хьо-хьо иштта лелий те? ЦІуйх ца вешаш волчу ахьа харцделанийн цІенош чохь айхьа къола дой те?
23Товрат-хьехамех дозалла а деш, ткъа хьехамашца цадогІург кхочуш а деш, Делан сий дойий те ахьа?
24Яздина ма ду: «Шу бахьана долуш, емалвеш ву Дела кхечу къаьмнех болчу наха».
25Сунтвина хилар пайденна ду, нагахь санна товрат-хьехамаш кхочушбеш белахь. Амма бакъонаш лар а ца еш, хьо зуламхо велахь, хьо сунт ца винарг санна лорур ву.
26Цундела, нагахь санна сунтвина воцучо товрат-хьехамаша тІедиллинарг кхочушдеш хилча, иза сунтвича санна лорийла дац ткъа?
27Ша вичхьана а сунтвина воццушехь, товрат-хьехамаш кхочушбеш волчо бехке вийр вац ткъа хьо, сунтвина воллушехь, язйина йолу бакъонаш талхош верг?
28ТІехьаьжча, тера леларх жуьгти хир ма вац, ткъа сунтвар дилхан тІера чкъор даккхар бен ма ца хуьлу.
29Бакъволу «жуьгти» (Делан халкъах верг) шен даг чохь жуьгти верг ву. Иштта сунтвар – йозанца ван веза аьлла дела а доцуш, ткъа даг чохь Делан Синехула сунтвар ду. Цунна, адамашкара а боцуш, Делера хастам хир бу.
3
Делан тешаме хилар
1Жуьгти хилар гІолехь хІунда ду, я сунтварх хІун пайда хуьлу?
2Иза массо а агІор гІолехь ду, ткъа уггар а дика дерг Делан дош царна Іалашдан делла хилар ду.
3Ткъа и хІун ду? Нагахь санна цхьаберш тешаме ца хиллехь, церан тешам цахиларо дойур-м дац те Делан тешаме хилар?
4Дера дац! Дела тешаме ву, ткъа муьлхха а адам харцлуьйш ду. Яздина ма ду:
«Айхьа дуьйцучохь Хьо нийса а ву,
кхел ярехь Хьо тоьлур а ву».
5Нагахь вайн харцлеро Делан бакъхилар дІадоьллуш хилча, хІун ала вай? Дела нийса вуй те, бохур ду вай, Цо Шен таІзар вайна дича? (Аса-м адаман ойланца боху иштта.)
6Дера дац! Иза иштта хилча, дуьнен чуьра массо а адамашна Дала кхел ян муха тарло?
7Нагахь санна сан тешаме цахиларо Делан тешаме хилар лакхадоккхуш хилча, нагахь санна Делан сийлалла иштта алсамдолуш хилча, хІета къинош летийначунна санна Дала суна кхел хІинца а хІунда ян еза?
8Иза иштта делахь: «Диканиг далийтархьама, зуламаш дей вай» хІунда олийла дац ткъа? Вай иштта хьехамаш бо бохуш, цхьаболчара меттанаш детта вайна. Ишттачарна Дала нийса кхел йина.
Цхьа а Делан лаамехь вац
9ТІаккха? Дуй те вай царал тоьлуш? Данне а дац, хІунда аьлча ас дІагайтина жуьгтий а, кхечу къаьмнех берш а къинан долахь хилар.
10Яздина ма ду:
«Далла хьалха цхьа а бакъ вац.
11Цхьа а кхетам болуш а вац,
цхьа а Дела лоьхуш а вац.
12Массо а адамаш Делах дІадирзина,
берриш а галбевлла бу.
Цхьа а диканиг дийриг вац,
ур-атталла цхьаъ-м вац.
13Церан къамкъаргаш дІаделладелла $кешнаш санна ю.
Шайн меттанашца нах лебо цара.
Лаьхьарчийн дІовш ду церан багахь.
14Церан баганаш сардамех а, стимах а юьзна ю.
15ЦІий Іано уьш сиха арабовлу.
16Цара шаьш баханчохь бохам а бо, хІаллакдар а дахьа.
17Машаран некъ ца бевза царна.
18Церан бІаьргаш чохь Делах кхерар дац».
19Ткъа хІинца вайна хаьа, товрат-хьехамаша хьоьхург хьехамийн долахь болчарна а дуйла. Цундела цхьаннан а бехказаволийла дац: массо а адамаш – жуьгтий я кхечу къаьмнех уьш белахь, Далла хьалха бехке хуьлу.
20Товрат-хьехамаш кхочушбарх, Далла хьалха цхьа а бехказавер вац. Оцу хьехамашкахула адамаш шаьш къинош хиларх кхета.
Тешарца бакъдар
21Ткъа хІинца гучудаьккхина Далла хьалха адамаш бакъдар муха магийна. Иза товрат-хьехамашца доьзна дац. Цунах лаьцна тоьшалла до товрат-хьехамаша а, пайхамарша а.
22Дала леррина къобалвинчу Іийсах тешарехула нах Шена хьалха бакъбо Дала. Іийсах тешачарна массарна а ло Дала и бакъдар. Царна юкъахь башхо яц,
23хІунда аьлча массара а къинош а летийна, массо а Делан сийлаллех дІакъастийна а ву.
24Шен диканца уьш массо а Дала Шена хьалха маьхза бакъбо, Цо леррина къобалвинчу Іийсас нах къинойн олаллех паргІатбахар бахьана долуш.
25-26Къинойн гІуда такхаран сагІина Іийса дІавелира Дала. Іийсах а тешна, Цуьнан валар бахьана долуш, вайн къинойн гІуда текхна ду. Дала иза иштта къобалдира, хьалха летийна къинош Шен собарца таІзар ца деш а дуьтуш, Ша бакъ хилар гайтархьама. ХІинца йолчу заманахь а Ша бакъ хилар гойту Дала, Іийсах мел тешарг Шена хьалха бакъварца.
27Стенах дозалла дойла ду стеган? Цхьана а хІуманах дац! Делахь хІун бахьана долуш Далла хьалха бакъво стаг? Товрат-хьехамаш кхочушбар бахьанехь бакъво те стаг Далла хьалха? Дера ца во! Іийсах тешарехула бен бакъ ца во!
28Иштта, оха жамІ до: адам Далла хьалха бакъдар цуьнан тешарехула бен дац, ткъа товрат-хьехамаш кхочушбарехула иза ца хуьлу.
29Ткъа Дела кхечу къаьмнех болчу нехан а воцуш, беккъа жуьгтийн Дела ву те? Вац дера, Иза кхечу къаьмнех болчу нехан а Дела ву.
30Дела цхьаъ бен вац. Адамийн тешарехула Цо сунтбинарш Шена хьалха бакъбо, ткъа оццу тешарехула Цо сунтбаза берш а бакъбо Шена хьалха.
31ТІаккха Іийсах тешарна товрат-хьехамаш дІабохий те вай? Дера ца боху. Мелхо а, вай уьш тІечІагІбо.
4
ИбрахІиман масал
1Вайн дайн да волчу ИбрахІимах лаьцна хІун эр дара вай? Далла хьалха нах бакъбарх хІун Іемина цунна?
2Ша дина гІуллакхаш бахьана долуш, ИбрахІим Далла хьалха бакъвина хиллехьара, цуьнан дозалла дан йиш хир яра. Делахь а Далла хьалха дозалла дан йиш яцара цуьнан.
3Ткъа Делан Йозанаша хІун боху? «ИбрахІим тийшира Делах, цундела Цо иза Шена хьалха бакъвина лерира».
4Болх бечунна луш дерг, цунах къинхетам бар ца лоруш, цунна дІадала леринарг санна дІало.
5Нагахь санна Далла хьалха ша бакъвина хилархьама стага дика гІуллакхаш ца дахь а, ткъа Іеса нах бакъбечу Делах иза тешаш велахь, Дала иза Шена хьалха бакъвийр ву, цуьнан тешар бахьана долуш.
6Иштта динчу дика гІуллакхашца доьзна а доцуш, Дала Шена хьалха бакъвина лоручу стагах Дауд-паччахьо а декъала волу стаг олура:
7«Декъала бу Дала гечдина а,
къинош Цо дІадаьхна а берш.
8Декъала бу Везачу Эло церан къинош цкъа а царна дуьхьал ца лоруш берш».
9Ткъа и декъалалла сунтбиначарна бен ца хуьлу теша? ХІан-хІа, иза кхечу къаьмнех болчарна а ду, уьш сунтбаза белахь а. Вай олуш ма-дарра, ИбрахІим Делах тешарна, Цунна хьалха бакъвина лерина.
10Маца хилла иза? Иза сунтвале лерина я сунтвиначул тІаьхьа лерина? Сунтвинчул тІаьхьа а доцуш, иза сунтвале бакъвина лерина.
11Ткъа и сунтвар цунна билгалонна дина дара, шен тешарехула Дала иза Шена хьалха бакъвина лерина гойтуш. Ткъа иза сунтвале хьалха Дала Шена хьалха бакъвина леринера. Иштта иза сунтбаза болчарах массо а тешачеран да хилла дІахІоьттира. Церан тешар бахьана долуш Дала уьш Шена хьалха бакъбина лору.
12Иштта, ИбрахІим вукху тобанан а да хилла дІахІоьттина. Сунтдар тІеэцна хилла а ца Іаш, вайн да волчу ИбрахІиман сунтвале дуьйна долчу тешаран ларашца лела массо а сунтбинарш цу тобанна юкъабогІу.
13ИбрахІиман а, цуьнан тІаьхьенан а карахь хир ду дуьне, аьллера Дала. ИбрахІима товрат-хьехамаш кхочушбо дела, аьлла дацара иза, ткъа Дала иза, цуьнан тешар бахьана долуш, Шена хьалха бакъвина лерина хиларна аьлла дара.
14Нагахь санна лур ду аьлларг товрат-хьехамаш кхочушбечарна догІуш хилча, Делах тешар а мехала хир дацара, лур ду аьлларг эрна а хир дара.
15Товрат-хьехамаша, уьш кхочуш ца бича, Делан оьгІазло хуьлуьйту. Ткъа бакъонаш ца хиллехьара, бакъонаш йохор а нислур дацара.
16Ткъа и лур ду аьлларг тешарна ло, Дала вайна маьхза ло диканиг иза долу дела. ИбрахІиман массо а тІаьхьенна, чІагІо а еш, ло иза. Товрат-хьехамаш кхочушбеш болчу тешачарна бен а доцуш, амма ИбрахІиман тешарца кхечу къаьмнех болчу тешачарна а ло иза. ИбрахІим вайн массо а тешаш болчеран да ма ву,
17Делан Йозанаш тІехь яздина ма-хиллара: «Аса хьо дуккхачу а къаьмнийн да вина». ИбрахІим вайн да хилира ша тешна волчу а, белларш денбеш волчу а, гуш доцург гуш деш волчу а Далла хьалха.
18Сатийса бахьана доццушехь, ИбрахІим Дала йинчу чІагІонах кхидІа а тешаш а, сатуьйсуш а вара. И тешар бахьана долуш, дуккхачу а къаьмнийн да хилира иза. Яздина ма-хиллара: «Оццул дукха хир ю хьан тІаьхье».
19Тешарх ца вухуш, бІе шо кхоччуш долчу шен дегІе, веллачун дегІе санна, бераш далург цахилар а, Сарат доьзалхо хуьлуш цахилар а дагахь латтадора цо.
20Дала шена лур ду аьллачу тешарна тІера ойла ца керчира цуьнан, мелхо а, шен тешар тІехь чІагІвелла Іийра иза, сийлалла Далла дІа а делла.
21Иза кІоргге тешна вара дийр ду аьлларг кхочушдан Делан ницкъ хиларх.
22Цундела «Дала иза Шена хьалха бакъвина лерира».
23Бакъду, яздинарг цунна цхьанна пайденна хилла ца Іа – «Дала иза Шена хьалха бакъвина лерира»,
24амма вайна а пайденна ду: вайн Веза Эла волу Іийса веллачуьра Денвинчух вай тешна дела, Шена хьалха вай а бакъдина лорур ду Дала.
25Іийса вайн къиношна тІера сагІина дІа а веллера, вай Далла хьалха бакъдархьама ден а винера.
5
Іийсан цІийца бакъдар
1Ваьш тешарехула бакъдина дела, вайн Веза Эла волчу, Дала леррина къобалвинчу Іийсас динарг бахьана долуш, Делаца синпаргІато а йолуш деха вай.
2Вай Цунах тешар бахьана долуш, Іийсас Делан доккхачу диканна тІекхочийла хилийтина вайна. ХІинца вай дехаш ду оцу диканехь. Даккхий а деш, Делан сийлаллин декъехь хиларе сатуьйсуш ду вай.
3Цунах даккхийдийна а ца Іаш, ваьш баланаш хьегарх а даккхийдеш ду вай. Вайна хаьа, баланаш хьегаро доьналла долуш хуьлуьйтийла.
4Доьналла долуш хиларо къобалдар дахьа, ткъа къобалдаро сатийсар ло.
5Оцу сатийсаро дог доьхна ца хуьлуьйту вай, хІунда аьлча Ша вайна деллачу Шен Синца вайн дегнаш чу Дала Шен безам Іанийна.
6Ваьшна гІо дан вай де доцуш дисича, Дала билгалъяьккхинчу хенахь, Іесачеран метта Дала леррина Къобалвинарг жІара тІехь велла.
7Наггахь бен, бакъахьара волчун метта цхьана а стагана вала ца лаьа. Делахь а дикачун метта вала цхьаъ реза хила а там бу.
8Амма, вай хьарамлонаш лелош долчу хенахь, вайн дуьхьа велла Дала леррина Къобалвинарг. Цу тайпана Шен вайга болу безам мел боккха бу гойту Дала.
9Іийсан цІийца вай бакъдина хилча, Цуьнгахула муххале а кІелхьардевр ду вай Делан оьгІазлонах.
10Вай Шен мостагІий долчу хенахь Дела вайца тайра Шен КІентан валарца. Дала Шеца тайтина долу вай, хІинца муххале а Цуьнан КІантехула кІелхьардевр ду, КІант дийна волу дела.
11Цунах тоам бина а ца Іаш, вай Делаца тайтина волчу а, вайн Веза Эла волчу а, Дала леррина къобалвинчу Іийсагахула вайца Дела хиларна, даккхийдеш ду вай.
Адам а, Дала леррина Къобалвинарг а
12Цхьана адамехула – Адамехула – дуьнен чу къа деара, ткъа къинехула Іожалла а еана. Иштта Іожалла а хІора адамна тІееана, массара а къа латийна дела.
13Товрат-хьехамаш юкъабале а, къа дуьнен чохь долуш дара. Амма хьехамашна юкъайогІу бакъонаш ца лелачохь къалатор бехке ца лору.
14Делахь а Адаман хенахь дуьйна Мусан хене кхаччалц дехаш долчу массо а адамашна тІехь Іожалло шен олалла дора, Адама латийнарг санна долу къа цара ца латийнехь а.
Цхьана агІор хьаьжча, шел тІаьхьа вогІу Волчух тера вара Адам.
15Делан дика зуламах тера дац. Нагахь санна, цхьана адамо дина зулам бахьана долуш, дуккха а адамаш хІаллакьхуьлуш хилча, тІаккха муххале а Делан шорта долу дика, Цо цхьана адамехула – Дала леррина къобалвинчу Іийсагахула – маьхза луш долу совгІат дуккха а адамна кхочур ду!
16Дала делла хІара совгІат цхьана адамо латийначу къинах тера дац. ХІунда аьлча цхьана адамо динчу зуламна йинчу кхело таІзар хилийтина, ткъа дуккха а къинош латорна Дала динчу дикано адамаш Цунна хьалха бакъдар хилийтина.
17Цхьана адамо дина зулам бахьана долуш, оцу цхьана адамехула Іожалло олалла дар дІадоладелла. Амма цхьана адамехула, Дала леррина къобалвинчу Іийсагахула, хилийтинарг кхин а дукха ду. Делан шорта долу дика а, Далла хьалха бакъдина хиларан совгІат а тІе мел эцнарш Іийсагахула олалла деш хир бу дахарехь.
18Иштта дан а ду иза. Цхьаммо динчу зуламехула массо а адам бехкехилар тІедаийтина. Иштта цхьана адамо динчу бакъдолчу гІуллакхо массо а адамашна кхочу бакъдар а, дахар а ло.
19Цхьа адам Далла муьтІахь ца хилла дела, массо а адамех къинош летийнарш хилира. Иштта цхьана адаман Далла муьтІахь хиларо дуккха а адамаш бакъдина хир ду.
20Товрат-хьехамаш тІаьхьо юкъабевллера, зуламаш алсамдовлийтархьама. Ткъа къинош алсамдевлча, Делан дика кхин а совдала дуьйлира.
21Къиноша, адамаш Іожаллина тІе а далош, олалла деш хиларе терра, иштта Делан дикано а олалла дийр ду Далла хьалха бакъвина хиларехула. Вайн Веза Эла волчу, Дала леррина къобалвинчу Іийсагахула Делаца долчу хедар доцучу дахаре кхачор ду адамаш.
6
Къинна вай делла, ткъа Дала леррина Къобалвинчуьнца дехаш ду
1ТІаккха, хІун ала вай? Къинош а летош Іей те вай, Делера долу доккха дика кхин а алсамдалийтархьама?
2Дера ма Іе! Къинах лаьцна аьлча, вай делла ду. Делахь, къинош а летош, кхидІа вай муха дахалур ду те?
3Ца хаьа те шуна, Дала леррина Къобалвинчун дола а девлла, шаьш хих чекхдахийтина долчу вай Цуьнан валар а тІеэцна хилар?
4Иштта, вай хих чекхдахийтича, вай Цуьнца цхьаьна дІа а доьхкина, дала а делла. Ткъа иза хилира, Шен Ден ницкъаца веллачуьра денвина волу Дала леррина Къобалвинарг санна, вай а керлачу дахарехь Іайтархьама.
5Иза валаре терра, вай, дала а делла, Цуьнца цхьаьнакхетта хилча, Иза денваларе терра, ден а делла, юха цхьаьнакхетар ду.
6Вайна хаьа, шира адам Іийсаца цхьаьна жІарах дІатоьхна, къа лато хуьлуш болу вайн лаам хІаллакбархьама а, ткъа иштта къинан леш вайх кхидІа ца хилийтархьама а,
7хІунда аьлча велларг къинан олаллех паргІатваьлла.
8Нагахь санна Дала леррина Къобалвинчуьнца цхьаьна вай делла хилча, вай теша, Цуьнца цхьаьна ваьш дехар долуш хиларх а.
9Дала леррина Къобалвинарг веллачуьра цкъа денвелла хилча, иза кхин цкъа а лийр вац, хІунда аьлча Іожалло Цунна тІехь кхин олалла дойла дац.
10Цуьнан валар гуттаренна а цкъа къинан олаллех дІакъаьсташ валар дара, ткъа Цуьнан дахар Делан дуьхьа дахар ду.
11Цундела аша шаьш а къинна делла лара. Ткъа шаьш дийна хилар – Делан дуьхьа дехаш хилар лара вайн Веза Эла волчу, Дала леррина къобалвинчу Іийсаца цхьаьна.
12Лийр долчу шайн догІмашна тІехь кхидІа къине олалла ма дайта. Къинан Іалашо ю сийсаза лаамаш шуьга кхочушбайтар.
13КхидІа а шайн догІмийн меженаш къинан кара ма яхийта, харцо лело гІирсаш санна. Мелхо а, шаьш Далла дІало, деллачуьра дендинарш санна. Ткъа шайн догІмийн меженаш, Делан лаамехь долчу гІуллакхаша лело гІирсаш санна, Цуьнан караяхийта.
14Къино шуна тІехь олалла дан ца деза: шу товрат-хьехамийн олаллехь дац, ткъа Делан диканан олаллехь ду.
Делан лаамехь дерг кхочушдаран леш
15ТІаккха иштта къинош летор дуй те вай, товрат-хьехамашна долахь а доцуш, Делан доккхачу диканан олаллехь хилча? Дера дац!
16Шу кхеташ дац те, леш санна цхьанна муьтІахь хила шу карадахча, шу къар а лой, цуьнан леш хуьлий? Я къинан леш хуьлу шу, ткъа иза бахьана долуш шу хІаллакдийр ду, я Далла муьтІахь хиларан леш хуьлу, ткъа иза бахьана долуш шу Далла хьалха бакъдар ду.
17Далла бу хастам! ХІетахь къинан леш шу хиллехь а, хІинца шаьш муьтІахь динчу хьехаман кепехь даггара къарделла шу.
18Къинойх паргІатдевлла долу шу, хІинца Делан лаамехь дерг кхочушдаран леш хилла.
19Шун адамийн синош гІийла долу дела, шу кхетар доллучу маттахь боху ас. ХІетахь шайн дегІан меженаш сийсаза леларан а, зулам даран а лолле дІаеллера аша, ткъа цунах кхин а дукха зулам хилира. Ткъа хІинца Делан лаамехь дерг кхочушдаран лолле дІало уьш, иштта шу Далла герга кхочур ду.
20Шу къинан леш долчу хенахь, Делан лаамехь дерг кхочушдарх мукъа дара.
21Шаьш хІинца юьхьІаьржачу хІиттош, хІетахь лелийначу гІуллакхех шуна хІун пайда баьлла? Цу гІуллакхийн чаккхе Іожалла ма ю!
22Ткъа хІинца, къинан олаллех паргІат а даьхна, шу Делан леш хилча, цунах Далла гергакхачаран пайда хуьлу шуна, ткъа иза бахьана долуш хедар доцу дахар хир ду шун.
23Къинош леторна луш йолу ял Іожалла ю, ткъа Дала луш долу совгІат Дала леррина къобалвинчу Іийсаца цхьаьна хир долу хедар доцу дахар ду.
7
Товрат-хьехамашна белла лоруш берш
1Динан вежарий, шуна хууш дац ткъа (аса хІара бакъонаш евзачаьрга ма боху), бакъонаша, адам дийна мел ду, цунна тІехь олалла дойла?
2Товрат-хьехамийн бакъонаша тІе-ма-диллара, марехь йолу зуда, шен майра дийна мел ву, цунна тешаме хила еза. Шен майра велча, оцу бакъонех иза паргІатйолу.
3Цундела, майра дийна а волуш, иза кхечуьнга яхча, иза нахаца леларг лору. Амма майра велла йолу зуда маре яхча, иза нахаца леларг ца лору.
4Иштта шу а, сан динан вежарий, Дала леррина Къобалвинарг валарца Цуьнца цхьаьна товрат-хьехамашна делла ду. Веллачуьра Денвинчун дола вай девлла, Далла стоьмаш бахьаш долу дахар вайн хилийтархьама.
5Вешан синан лаамийн долахь вай хилча, вайн дегІан меженаша къилахь болу лаамаш кхочушбора, ткъа товрат-хьехамаш бахьана долуш и лаамаш алсамбовлура. Цара вайга Іожаллина гІуллакхаш дойтура.
6Ткъа хІинца вай дихкинчу хьехамашна делла долу вай оцу хьехамех паргІатдаьхна. Иштта ширачу некъаца, товрат-хьехамаш кхочушбарца, Далла гІуллакх ца до вай, амма керлачу некъаца, Делан Синца до.
Товрат-хьехамаш а, къинош а
7Делахь, товрат-хьехамаш къилахь бу аьлла, жамІ дийр ду вай? Дера дац! Амма суна къалатор хІун ду хуур дацара, сайна товрат-хьехамаш ца бевзинехьара. ХІунда аьлча кхечу стеган хІума дезар суна девзар дацара, нагахь санна товрат-хьехамаша иштта бохуш дацахьара: «Кхечу стеган цхьа а хІума шуна ма дезийла».
8Амма товрат-хьехамаша бохург бахьана долуш, къино аьтто бина хІума езийта суна чохь тайп-тайпана лаамаш хилийта. Хьехамаш боцучохь къа делла ма ду.
9Со мацах товрат-хьехамаш а боцуш ваьхнера, ткъа весет суна тІедиллича, къа денделира,
10ткъа со велира. Суна ваха аьлла деллачу весето со валарна тІевалийра.
11Къино, хІара весет бахьана долуш аьтто а баьлла, со Іехавалийтира, тІаккха оццу весетаца со вен а вийра.
12Иштта, товрат-хьехамаш беза бу, ткъа и весет деза а, нийса а, дика а ду.
13ТІаккха и дика дерг кхочушдар хилла те суна Іожаллина? Дера ца хилла! Къино дира иза. Дика дерг бахьана долуш, со Іожаллина тІе а валош, къинан къилахь йолу амал гучуяьккхира. Иштта и весет бахьана долуш, къа кхин а чІогІа къилахь хилар гучудоккху.
Вайна чохь болу къовсам
14Вайна хаьа товрат-хьехамаш Делан Синера буйла. Ткъа со сайн синан долахь ву. Вохка а воьхкина, къинан лай хилла сох.
15Со ца кхета айса лелочух: сайна дан луург аса ца до, ткъа сайна бІаьрга дан а цадезарг ас кхочушдо.
16Нагахь санна аса сайна дан луург деш хилча, товрат-хьехамаш дика бу аьлла, тІеоьцу аса.
17Делахь и кхочушдеш верг баккъалла а со вац, ткъа суна чохь дехаш долу къа ду.
18Суна хууш ма ду, суна чохь, баккъалла аьлча, сан адаман са чохь, цхьа а диканиг доллуш цахилар. ХІунда аьлча дика хІума дан лаам сан боллушехь, иза кхочуш ца бало соьга.
19Сайна дан лууш долу дика дерг аса ца до, ткъа дан лууш доцу вониг до аса.
20Нагахь санна дан ца лууш дерг аса деш хилча, тІаккха со вац-кх и деш верг, суна чохь дехаш долу къа ду-кх.
21Иштта суна хаало хІара массо а ханна лелаш дерг: хІоразза а дика дерг дан суна дагадеача, вониг дан лаам суна чохь хилар.
22Ткъа суна чохь долчу адамна Делан хьехамийн Іедалца хазахетар карадо.
23Амма сан меженашна чохь кхин тайпа массо а ханна лелаш дерг го суна. Оцу Іедало сан хьекъал чохь болчу лаамца къуьйсу. Сан меженашкахь лелаш долчу къинан Іедалан йийсархо во цо сох.
24Ма миска адам ду со! Хьан кІелхьарвоккхур ву со Іожаллина со тІевалош долчу хІокху дегІах?
25Аса баркалла боху Далла, вайн Веза Эла волчу, Дала леррина къобалвинчу Іийсагахула Цо иза дарна!
Делахь, сан хьал иштта ду: цхьана агІор сайн хьекъалца со-со Делан хьехамийн Іедалан лай ву, ткъа вукху агІор сайн адаман синца къинан Іедалан лай а ву.
8
Делан Синца долу дахар
1Делахь, хІинца Дала леррина Къобалвинчуьнца бехачарна цхьана а тайпана кхел йийр яц,
2Дала леррина къобалвинчу Іийсаца долу дахар тІедалочу Делан Синан Іедало къиношна а, Іожаллина а тІевалочу Іедалех хьо
[2] паргІатваьккхина дела.
3Вайн адаман са эгІаза хиларна, товрат-хьехамашка кхочушдан ца делларг Дала кхочушдина. Дала лаьтта тІе Шен КІант ваийтира къинойн адамийн санна долчу вастехь, къинах доккху сагІа Цунах хилийтархьама. Цу тайпана Дала адамна чохь доллучу къинна кхел йина.
4Цо иза дина, вешан синан лаамашца а доцуш, ткъа Делан Синца дехаш долчу вайгахула товрат-хьехамийн бакъдолу декхарш дуззалц кхочушхилийтархьама.
5Шайн синан лаамашца бехачара оцу лаамех дегнаш дузу, ткъа Делан Синца бехачара Синан лаамех шайн дегнаш дузу.
6Шайн синан лаамех дегнаш дузар – иза Іожалла ю, ткъа Делан Синан лаамех дегнаш дузар – иза дахар а, синпаргІато а ю.
7И хІунда ду иштта? Нагахь санна адамо шен синан лаамех дог дузахь, иза Делан мостагІа хуьлу. Делан хьехамийн Іедална муьтІахь ца хуьлу иза, мелхо а, царна муьтІахь ца хилало иза.
8Шайн синан лаамашца лелачаьрга Далла тамехь дерг ца дало.
9Амма шу шайн синан лаамашца дехаш дац. Мелхо а, нагахь санна шуна чохь Делан Са дехаш делахь, Делан Синан лаамашца деха шу. Нагахь санна шух цхьаьнца Дала леррина Къобалвинчун Са дацахь, иза Цуьнан долахь вац.
10Нагахь санна Дала леррина Къобалвинарг шун даг чохь вехаш велахь, шун дегІ, къинош летош хиларна, лийр ду, ткъа шун са дийна ду
[3], Дала шу бакъдина долу дела.
11Іийса веллачуьра денвина Волчун Са шуна чохь дехаш долу дела, Іийса веллачуьра Денвинчо шун лийр долчу догІмашна а дахар лур ду шуна чохь дехаш долчу Синехула.
12Иштта, динан вежарий, Делан Синан лаамца даха декхарийлахь ду вай, амма вайн синан лаамца даха ца деза вай.
13ХІунда аьлча шайн синан лаамашца дахахь – шу лийр ду, ткъа Делан Синан гІоьнца шайн дегІо летош долу къинош аша хІаллакдахь – шу Дела волчохь дехар ду.
14ХІунда аьлча Делан Сино лелош дерш Делан бераш ду.
15Аша тІеэцнарг шух юха а леш хуьлуьйту Са дац, юха а кхерамехь шу дехаш хуьлуьйтур долу. Аша тІеэцнарг шух Делан бераш хуьлуьйту Са ду. Оццу Синца вай кхойкху: «Абба
[4], сан Дада!»
16Вайна чохь долчу синца цхьаьна Делан Сино Ша тоьшалла до вай Делан бераш хиларх лаьцна.
17Вай Делан бераш хилча, берашна кхочу дерг вайна а кхочур ду. Дала иза вайна лур ду, ткъа Дала леррина Къобалвинчунна кхаьчнарг вайна а кхочур ду, хІунда аьлча, нагахь санна Дала леррина Къобалвинчуьнца цхьаьна вай баланаш хьоьгуш хилча, Цуьнца цхьаьна вай сийлаллехь а хир ду.
Хиндолу сийлалла
18Вайна гойтур йолу сийлаллица дуьстича, вай хІинца ловш йолу халонаш хІумма а доцург лору ас.
19Дала кхоьллина мел долу хІума сатийсарца ладоьгІуш ду, Делан бераш муьлханаш ду шайна дІаделладаларе.
20Дала мел кхоьллинарг цу хІуманийн лаамца ца дахийтина эрна долчун кара, ткъа иза Карадерзийначун лаамца дахийтина. Амма догдохийла ю,
21Дала кхоьллина мел дерг талхаран лоллера паргІатдоккхург хиларе, Делан берашца цхьаьна сийлаллин паргІатонехь хилийтархьама.
22Вайна хаьа, Дала мел кхоьллина хІума хІинццалц баланехь дуйла, берах хьийзош йолу зуда санна.
23Дала мел кхоьллинчо дина а ца Іаш, дуьххьарлера ялтин стом санна, Делан Са вайца доллушехь, вай а ду кийрахь узарш деш, Дала вайна Шен берийн бакъонаш яларан замане ла а доьгІуш. Оцу хенахь Дала вайн догІмаш паргІатдохур ду.
24ХІунда аьлча вай кІелхьардаьхна а дара, вайн сатуьйсийла а ю, амма вай сатуьйсуш дерг гуш делахьара, тІаккха иза сатийсар хир дацара. Хьан сатуьйсур ду шена гуш долчуьнга?
25Ткъа вай хІинца ваьшна гуш доцучуьнга сатуьйсу, собар хиларца ла а доьгІуш.
26Цу кеппара гІорасиза долчу вайна Делан Сино а гІо до. Вайна ца хаьа дан ма-деззара доІанаш дан. Ткъа Делан Сино, вайл хьалха а долий, вайна тІера Деле доьху дешнашца вайга дІа ца алалучу узаршца.
27Амма вайн дегнаш толлуш волчу Далла хаьа, стенах лаьцна доьху Шен Сино, Делан долахь болчарна тІера Делан лаамца Цо доьху дела.
28Вайна хаьа, Дала дерриге а диканна хуьлуьйту Ша везачеран дуьхьа – Шен лаамца Ша тІекхайкхинчеран дуьхьа.
29Далла хьалххе дуьйна хаьара, Шен долахь берш муьлш хир бу. Цо билгалдаьккхинера, уьш Шен КІентан вастехь хир бу аьлла, дуккха а болчу динан вежаршна юкъахь Иза дуьххьарлера доьзалхо хилийтархьама.
30Ша билгалбаьхнарш Дала Шена тІекхайкхина, ткъа, тІе а кхайкхина, Шена хьалха бакъбина, бакъ а бина, церан сийлалла айина.
Дала леррина Къобалвинчуьнгахула адамашка $болу Делан безам
31ХІун эр дара те оцу дерригенах лаьцна? Дела вайгахьа хилча, мила вер ву вайна дуьхьал?
32Шен КІант ца кхоош, вайн дуьхьа баланаш хьега Иза ДІавеллачо, шеко яц, Шен КІантаца цхьаьна кхин а дисина дерг а вайна совгІатна лург хиларх!
33Мила ваьхьар ву Дала хаьржинчарна дуьхьал вала? Цхьа а вац-кх! Дала бакъбеш ма бу уьш.
34Хьаьнга ялур ю царна кхел? Цхьаьнгге а! Дала леррина къобалвина Іийса вайн метта велла-кх. Цул сов, Дала ден а вина, Цунна юххехь аьтту агІор а хиъна, вайна тІера Деле доьхуш ву Иза.
35ДІакъастадалур дуй те вай цхьаьнгге а Дала леррина Къобалвинчун безамах? Дац! Халоно, балано, вай лаьхкина леларо, мацалло, къоьлло, кхерамо я Іожалло дохур дуй те вай Цуьнан безамах? Дац!
36Делан Йозанаша ма-бохху:
«Хьо бахьана долуш, хІора дийнахь тхо дайаран кхерамехь ду.
Тхо дайа кечдина долу уьстагІий санна хета царна».
37ХІетте а, и дерриг а гІуллакхаш хуьллушехь, ваьш Дезначо вайга уггар боккха толам боккхуьйту.
38Со теша, я Іожалло, я дахаро, я маликаша, я жинаша, я цхьана а долуш долчо, я цхьана а хиндолчо, я цхьана а ницкъаша,
39я цхьана а вайна тІехь долчо, я цхьана а вайна бухахь долчо, я Дала кхоьллинчу цхьана а кхечу хІумано а вайн Веза Эла волчу, Дала леррина къобалвинчу Іийсагахула болчу Делан безамах вай дІакъасто йиш цахиларх.
9
Дела а, Цуьнан халкъ а
1Дала леррина Къобалвинчуьнца а волуш, билггал бакъдерг боху Аса. Со харц ца лоь. Делан Синан карахь долчу сан даго а тоьшалла до суна:
2Исраилан халкъах йоккха гІайгІа а, лазам а бу сан даг чохь.
3Дала леррина Къобалвинчух со дІакъастийна хила луур дара суна сайн вежарийн дуьхьа, сан къомах болчу
4исраилхойн дуьхьа. Уьш хаьржина долу Делан бераш ду. Царна елла Делан бераш хиларан бакъо а, Делан сийлалла гойла а. Цаьрца Дала барташ бира. Царна белла товрат-хьехамаш а, Далла муха Іибадат дан дезаран хаар а. Царна дина Дала Шен ваІданаш.
5Вайн сийлахьчу дайн тІаьхье – уьш ю. Адамаш дуьнен чу адамех схьадовларе терра, Дала леррина Къобалвинарг а ву царах адам санна дуьнен чу ваьлла. Иза массо а хІуманна тІехь волуш волу Дела ву, ткъа Цунна даим а хастам хуьлда! Амин!
6Ша йина чІагІо Дала кхочуш ца йина аьлла, жамІ дойла дац, хІунда аьлча Исраилан халкъах схьабевлларш Далла хьалха берриш а ма бац исраилхой.
7Дала ИбрахІим а, цуьнан тІаьхье а къастийна елахь а, ИбрахІиман тІаьхьенах берш а ма бац берриш а Делан долахь болчарах. Дала аьлла ду: «Хьан тІаьхье Исхьакхах схьабевллачарах лерина хир ю».
8И бохург хІара ду: ИбрахІиман дегІах а, хотІах а схьадевлларш дерриш а дац Делан бераш, Дала динчу ваІданца схьабевлларш бен.
9ХІунда аьлча Дала дина ваІда иштта ма дара: «Билгалъяьккхинчу хенахь Со юхавогІур ву, тІаккха Саратан кІант хир ву».
10И хилла а ца Іа: изза хилира Ребикхица, иза вайн да волчу Исхьакхах, кийрахь цхьаьний ши кІант а волуш, берах йолчу хенахь.
11-12Ребикхе Дала иштта аьллера: «Воккхаха верг жимаха волчунна гІуллакх деш хир ву». И ши кІант дуьнен чу а валале, цара цхьа а дика а, вон а дале, Дала иштта аьлла, Шен Іалашо стенца йоьзна ю гайтархьама. Цо харжарца бен йоьзна яц Делан Іалашо. Динчу гІуллакхех доьзна а доцуш, ткъа хоржуш Волчун лаамца хуьлу иза.
13Делан Йозанаш тІехь яздинчуьнца догІуш ма ду иза:
«Якъуб Суна везавелира,
ткъа Іесав ца вийзира».
14ХІун эр вай? Делаца харцдерг ду те? Дера дац!
15ХІунда аьлча Муса-пайхамаре Дала иштта боху:
«Сайна къинхетам бан луучух Ас къинхетам а бийр бу,
Сайна къахета луучух Суна къа а хетар ду».
16И бохург хІара ду: стеган лааме я цо гІуллакх даре а ца хьоьжуш, Дала Шен къинхетамца хоржу стаг.
17Делан Йозанашкахь Дала иштта боху пирІуне: «Аса хьо, паччахь а вина, дІахІоттийна, хьоьгахула Сайн ницкъ гайтархьама а, дуьнен тІехь массо а адамашна Сайн цІе йовзийтархьама а».
18Иштта Шена луъучух къинхетам а бо Цо, ткъа Шена луъург дуьхьал а волуьйту Цо.
Делан оьгІазалла а, къинхетам а
19Аша хатта там бу соьга: «Кхин стенна бехке во те Иза? Мила вер ву Цуьнан Іалашонна дуьхьал?»
20Ткъа мила ву хьо, стаг, Делаца къийсавала? Йинчу хІумано эр дуй ша йиначуьнга: «Со иштта хІунда йина ахьа?»
21Бакъо яц ткъа куьпчичун хьийначу цхьана поппарх цхьа пхьегІа лараме долчу гІуллакхна, ткъа важа пхьегІа ларамаза долчунна ян?
22Дела иштта бакъо йолуш вара. Шен оьгІазло ян а, Шен ницкъ гайта а лиира Далла, амма Шен оьгІазлонах хІаллакьхила кийча долчу адамашна Шен доккха собар хилар гайтира Цо.
23И собар дора Цо, Шен сийлаллин хьал адамашна гайтархьама. И адамаш Дала къинхетам бечу тІаьхьенах хила дезаш дара. Уьш Дала Шен сийлалла тІеэца кечдинера.
24Ткъа и адамаш Дала хаьржина долу вай ду – жуьгташна юкъара хаьржинарш хилла а ца Іаш, амма кхечу къаьмнашна юкъара хаьржинарш а.
25ХІушаІ-пайхамаран тептар тІехь Дала иштта боху:
«Сайн доцучу халкъах –
„Сан халкъ“ эр ду Аса,
Сайна езаш йоцучух а –
„Сайна езаш ерг“ эр ду Аса.
26„Шу сан халкъ дац“ – баьхначу меттехь,
„Шу дийна волчу Делан кІентий ду“, – бохур ду цаьрга».
27Ткъа ЕшаІ-ЯхІу-пайхамаро исраилхойх лаьцна иштта боху: «ХІордан гІум санна, дукха исраилхой хиллехь а, царах жима дакъа бен кІелхьардер дац.
28ХІунда аьлча лаьтта тІехь дехаш долчу адамашна ян йогІу кхел Дала хадам боллуш а, леррина а кхочушйийр ю».
29ЕшаІ-ЯхІу-пайхамаро хир ду ма-аллара:
«Нагахь массо а ницкъийн Везачу Эло вайн тІаьхьенах цхьаберш дийна битина бацахьара,
вай Седам-гІалин бахархой санна а хир дара,
Іамор-гІалин бахархойх дІа а тарлур дара».
Исраилхой а, хаза кхаъ а
30ХІун эр вай хІинца? Вайна хІара хиъна: кхечу къаьмнех берш, цара Далла хьалха шаьш бакъдар ца лехнехь а, церан тешарехула бакъбина хилар.
31Ткъа Исраилан халкъо товрат-хьехамаш кхочушбар бахьанехь Далла хьалха ша бакъдар лоьххушехь, и хьехамаш цуьнга кхочуш ца бало.
32Ткъа хІунда ца дало цаьрга иза? Далла хьалха шаьш бакъдар тешарехула а ца лоьхуш, ткъа шаьш деш долчу гІуллакхашкахула лоьхура цара. «Адамаш тасалур болчу тІулгах» тасабелира уьш,
33Делан Йозанашкахь яздина ма-хиллара:
«Ас Цийон-лам тІехь охьабуьллу
адамаш тасалур болу тІулг а,
нах галбовлуьйтур йолу тарх а.
Ткъа муьлхха а Цунах тешаш верг
юьхьІаьржачу хІуттур вац».
10
1Динан вежарий! Доггах лаьа суна исраилхой а кІелхьарбаьхна хила. Цунах лаьцна доьху аса Деле.
2Царах тоьшалла до аса: хьекъалца нийса некъ шайна ца бовзахь а, Далла леррина гІуллакх деш бу уьш.
3Дала стаг Шена хьалха муха бакъво шаьш ца кхета дела, иза шайгара хилийта гІиртина дела, Дала нах бакъбеш болчу некъана муьтІахь ца хилира уьш.
4Товрат-хьехамаш буьззина кхочуш а бина, Дала леррина Къобалвинарг цу хьехамийн чаккхе хилира, Цунах тешарехула Далла хьалха бакъвар хІоранна а хилийтархьама.
5Товрат-хьехамаш кхочушбарца Далла хьалха адам бакъдарх лаьцна Муса-пайхамаро иштта боху: «Товрат-хьехамаш кхочушбийриг цаьрца вехар ву».
6Ткъа тешарца Далла хьалха адамаш бакъдарх лаьцна цо иштта боху: «Шайн дегнашкахь ма хетта: „Мила вер ву стигалшка хьала?“ – бохуш», (иза ду Дала леррина Къобалвинарг кхуза охьавалорхьама).
7«Иштта ма хетта шайн дегнашкахь: „Мила вуссур ву эхарте?“ – бохуш», (иза ду, Дала леррина Къобалвинарг беллачарна юкъара кхуза хьалаваккхархьама).
8ХІан-хІа! ХІун аьлла ду Делан Йозанашкахь? «Делан дош хьуна юххехь а ду, хьан матта тІехь а ду, хьан дог чохь а ду». И дош вай адамашна хьоьхуш долчу тешарх лаьцна ду.
9«Іийса Веза Эла ву!» – бохург хьайн баганца ахь къобалдахь, Дала Иза веллачуьра денвина хиларх хьо даггара тешахь, хьо кІелхьарваьккхина хир ву.
10ХІунда аьлча даггарчу тешаро стаг Далла хьалха бакъвина хиларна тІевалаво, ткъа баганца къобалдаро стаг кІелхьарваьккхина хиларна тІевалаво.
11Делан Йозано боху: «Муьлхха а Цунах тешаш верг юьхьІаьржачу хІуттур вац».
12Иштта, цхьа а тайпа башхо яц жуьгтичунна а, кхечу къомах волчунна а юкъахь, хІунда аьлча Веза Эла массарна а цхьаъ ву, ткъа Шега кхойкхуш мел верг хІорра а алссам декъалво Цо.
13Делан Йозанашкахь яздина ма ду: «ХІорра а, Везачу Элан цІе а йоккхуш, Цуьнга кхойкхуш верг, кІелхьарвоккхур ву».
14Ткъа Цуьнга муха кхойкхур бу уьш, Цунах шаьш тешаш ца хилча? Муха тешар бу уьш, Цунах лаьцна шайна хезна а ца хилча? Муха хезар ду царна, Цунах лаьцна цхьаммо а дІакхайкхош ца хилча?
15Ткъа наха муха дІакхайкхор ду, дІакхайкхо шаьш бохуьйтуш ца хилча? Яздина ма-хиллара: «Хаза кхаъ бахьаш болчу геланчийн когаш мел хаза бу!»
16Амма исраилхоша массара а ца ийцира и хаза кхаъ тІе. ЕшаІ-ЯхІу-пайхамаро аьллера: «Веза Эла! Мила тийшира оха хьехначух?»
17Делахь, Дала леррина Къобалвинчух лаьцна долу дош цхьаммо кхайкхийча, адамашна хаза кхаъ хеза, ткъа и кхаъ хезча, адамаш Цунах теша.
18Ткъа аса хоьтту: царна ца хезнера хаза кхаъ? Дера хезнера. Делан Йозано боху:
«Дерриг а лаьтта тІехула чекхъяьлла церан лар.
Дуьне мел ду дІакхаьчна церан тоьшалла».
19Аса юха а хоьтту: Исраилан халкъ кхетта дацара ткъа? Муса-пайхамаро дуьххьара иштта боху:
«Халкъ доцучу халкъе
Ас хьагІ хуьлуьйтур ю шун,
ткъа кхетам боцучу халкъан гІоьнца
Аса оьгІазло хуьлуьйтур ю шуьгахь».
20Ткъа ЕшаІ-ЯхІу-пайхамаро майрра боху:
«Ца лехначарна
Со карийна,
Сох лаьцна ца хоьттучарна
Со вовзийтина Аса».
21Ткъа Исраилан халкъах лаьцна Дала ЕшаІ-ЯхІугахула иштта боху: «Дийнахь сарралц Іийра Со Сайн куьйгаш дІакховдийна муьтІахь доцучу а, карзахдуьйлучу а халкъе».
11
Исраилан халкъе Делан болу безам
1Аса юха а хоьтту: «Дала Шен халкъ дІатесна те?» Дера ца тесна! Со а ма ву ИбрахІиман хІух схьаваьлла а, Бен-Яманан тайпанах волу а исраилхо.
2Дала дІа ца тесна хьалххе дуьйна Ша хаьржина долу Шен халкъ. Шуна ца хаьа, хІун боху Эли-ЯхІу-пайхамарах лаьцна Делан Йозанашкахь? Исраилан халкъах лаьцна Деле латкъам беш, иштта боху цо:
3«Веза Эла! Хьан пайхамарш хІаллакбина, Хьан сагІа доккху кхерчаш бохийна. Со цхьаъ бен висина вац, ткъа со а вен дагахь лоьху цара».
4Ткъа хІун жоп делира Дала цунна? «Аса цІу волчу БаІална горахІоьттина воцу ворхІ эзар стаг витина Сайна», – элира Цо.
5ХІинцалерчу хенахь а изза хуьлу: исраилхойх цхьаболу нах Іийсах тешаш бу, ткъа Дала уьш Шен диканца хаьржина.
6Делан диканца иза хилча, адамаша динчу дикачу гІуллакхашца доьзна дац иза. Иштта ца хилча, Делера долчу диканах дика хир дацара.
7Иштта жамІ дан мега: Исраилан халкъана ша лехнарг ца карийра. Дала хаьржинарш бен ца кхечира Делан дикане. Ткъа биснарш Дала дагца дарбинера.
8Делан Йозанашкахь яздина ма-хиллара:
«Дала церан дегнаш артдина,
таханлерчу дийне схьакхаччалц
хІумма а ца го бІаьргаш а,
хІумма а ца хеза лергаш а
церан хилийтархьама».
9Дауд-паччахьо боху:
«Цара шаьш-шайна хІиттийначу тойнашкахь
гуро а, речІано а лоцийла уьш.
Гал а бевлла, охьаэгийла уьш,
бекхам а бойла царна.
10Бода богІийла
церан бІаьргашна хІумма а ца гархьама,
баккъаш а хуьлийла церан ситтина
гуттаренна а».
11Аса юха а хоьтту: «Жуьгтий гуттаренна а галбевлла те?» Дера ца бевлла! Мелхо а, церан галбовлар бахьана долуш кхечу къаьмнех болчу нахана кІелхьардовлар карийна, исраилхойн цаьрга хьагІ хилийтархьама.
12Ткъа церан галбовлар дуьнен чуьра адамашна а диканна хилча, церан синан эшар кхечу къаьмнех болчу нахана диканна хилча, мел сов дика хир ду, уьш кхоччуш барамехь хилча!
13Шуьга боху аса, кхечу къаьмнех болу нах: шун векал со хиларна, сайн балхах дозалла до аса.
14Цаьрга хьагІ хилийта соьга меттахбахалур бац те сан къомах берш, иштта кІелхьарбахалур бац те соьга царах цхьаберш?
15Сан къомах берш дІатасарна, дуьнен чуьра нахаца Дела тайча, тІаккха сан къомах берш тІеэцар кхин хІун хир ду, беллачуьра денбалар дацахь?!
16Бедан хьалхарчу декъах деттинарг Делан долахь хилча, берриг а бод Цуьнан долахь бу. Диттан орамаш даздина хилча, диттан гаьннаш а хир ду иштта даздина.
17Зайт-диттана тІе, шен долу гаьннаш дІа а хедийна, акхачу диттан гаьннаш тІедогІаре терра, иштта, кхечу къаьмнех болу нах, шу а тІедоьгІна долу га санна ду, зайт-диттан орамех схьаболучу ницкъах а, дахарх а дІакхетта.
18Амма дІахедийначу гаьннашна хьалха куралла ма елахь. Дагадаийталахь хьайна, орам латтош верг хьо ца хилар, ткъа хьо оцу орамо латтош хилар.
19Ахьа ала там бу: «И гаьннаш со тІедогІийтархьама хадийна ма ду».
20Нийса ду. Делахь а, Дала леррина Къобалвинчух тешар церан ца хиларна, уьш дІахедийна, ткъа хьо Цунах тешар хьайн хиларна бен лаьтташ вац. Цундела куралла ма е, ткъа кхоьруш хила.
21ХІунда аьлча диттан шен долу гаьннаш а Дала кхоош ца хилча, ойла ехьа: хьо кхоор вуй те Цо?
22Хьо гуш ву-кх: Дела диканца лела, ткъа Иза къизаллица лела. Шех дІабирзинчарна Цо къизалла йо, ткъа хьуна дика до, нагахь санна Цуьнан диканехь хьо кхидІа а висахь. Иштта ца хилахь, хьо а хир ву дІахадийна.
23Ткъа вуьш а, зайт-диттана гаьннаш тІедогІаре терра, церан хьалхалерчу меттиге юхахІиттор бу, нагахь санна Дала леррина Къобалвинчух ца тешаш уьш ца бисахь, хІунда аьлча Дела ницкъ болуш ву, уьш юха а шайн меттиге дІахІитто.
24Акхачу зайт-диттах дІахедийна долу гаьннаш, Іаламна дуьхьал иза делахь а, дикачу зайт-диттана тІе доьгІна хилча, тІаккха дикачу зайт-диттах дІахедийнарш кхин а дика дугІур ма ду шайн долчу дитта тІе.
25Динан вежарий! Суна ца лаьа, хІара Делан къайле ца евзаш шу дита, шайх дозалла а деш, шу ца Іайтархьама. Цхьаболчу исраилхойн дегнаш хІуъа а бен ца хеташ хилар цхьана ханна а бен дац. Иштта хир ду, кхечу къаьмнех долу адамаш буьззина болчу барамехь Далла тІедерззалц.
26Цул тІаьхьа дерриг а Исраилан халкъ кІелхьардоккхур ду, яздина ма-хиллара:
«КІелхьардохург Цийонера вогІур ву.
Якъубан тІаьхьенан ерриг а Іесалла дІайоккхур ю Цо.
27Аса иштта барт бийр бу цаьрца,
церан къиношна Айса гечдича».
28Хаза кхаъ тІе ца эцна дела, исраилхой Делан мостагІий бу, ткъа иза кхечу къаьмнех долчу шуна пайденна ду. ХІетте а, Дала уьш хаьржина дела, Далла безаш берш бу уьш, церан дайшка дина долу ваІда бахьана долуш.
29Дала Шена тІебало хаьржинчарах лаьцна а, Ша динчу совгІатех лаьцна а бина болу Шен сацам цкъа а ца хуьйцу.
30Уьш Далла муьтІахь ца хиларна, мацах Далла муьтІахь хилла доцучу шух Цо къинхетам бина.
31Иштта хІинца уьш Далла муьтІахь боцуш хилла, Ша шух къинхетам бинчу тайпана, царах Цо хІинца
[5] къинхетам бархьама.
32ХІунда аьлча массо а адам Дала Шена муьтІахь ца хиллачу йийсаре далийна, царах массарах а къинхетам бар тардалийтархьама.
Дела хастор
33ЭхІ, ма барам боцуш хьал долуш ду-кх Делан хьекъалалла а, кхетам а! Вайн хьекъал ца кхочу Цуьнан сацамех кхета, вай тІаьхьа ца кхиало Цуьнан некъашна!
34Делан Йозанашкахь ма аьлла:
«Делан хьекъал хьанна девзар ду,
я мила хир ву Цуьнга хьехамаш бан йиш йолуш?
35Хьан елла Цунна цхьа хІума,
цунна Иза декхарийлахь а волуш?»
36ХІунда аьлча массо а хІума Дала кхоьллина а ду, Цо латтош а ду, Цуьнан дуьхьа лаьтташ а ду. Сийлалла ду Цуьнан абаденналц! Амин!
12
Далла гІуллакх деш долу дахар
1Аса цундела доьху шуьга, динан вежарий, дийна а, деза а, Далла тамехь долу а сагІанаш санна, шайн догІмаш Далла дІало. Далла деш долу и тайпа гІуллакхаш товш ду шуьгахь.
2ХІокху дуьненан ойланашца ма лелалаш, амма шайн хьекъал, метта а даладайтина, Деле карладаккхийта. ТІаккха бевзар бу шуна шайх лаьцна болу Делан лаам. Шуна хуур ду Далла хьалха диканиг а, Далла тамехь дерг а хІун ду а, Делан кхачаме лаам муха бу а.
3Аса шух хІорранга а боху, сайна Дала деллачу дикане хьаьжжина: шайх лаьцна хила езачул лекха ойланаш ма хилийталаш, амма, шайна хІоранна а Дала деллачу тешаре хьаьжжина, оьзда ойла елаш.
4Вайн дегІ цхьаъ делахь а, цуьнан дуккха а меженаш ю. И меженаш цхьатерра гІуллакхаш кхочушдеш яц.
5Иштта вай а, ваьш дукха делахь а, Дала леррина Къобалвинчуьнца а долуш, цхьа дегІ ду, ткъа вайх хІора а цу дегІан вовшахтоьхна меже ю.
6Вайна хІоранна а, Дала шена деллачу дикане хьаьжжина, похІма делла. Делера болу хаамаш баран похІма хьайна деллехь, иза дІакхехьа, хьайн долчу тешаре хьаьжжина.
7Дала хьуна кхечарна гІуллакх даран похІма деллехь, и гІуллакх дІакхехьа. Цо хьуна динан хьехамча хилар деллехь, хьеха.
8Уллорачун догъэца похІма хьан делахь – догъэца. Хьайн йолчу хІуманийн кхечаьрца дакъа дан похІма хьан делахь, уьш комаьрша дІасаекъа. Куьйгалла дан похІма хьан делахь, доггах куьйгалла де. Къинхетам баран похІма хьан делахь, иза а хазахетарца де.
9Шун безам даггара хуьлийла. Вониг ма дезалаш, ткъа диканиг ларделаш.
10Вежаршка санна хуьлучу безамца вовшийн дезалаш, вовшийн алсам ларалаш.
11Мало а ца еш, дукха болх белаш. Даим доьналла а долуш, Далла гІуллакх делаш.
12Хазахетарца сатийсалаш. Халонаш собарца ловш хилалаш. Даим а доІанаш делаш.
13Делан нехан эшамехь дакъалоцуш хилалаш, хьеший доггах тІеэцалаш.
14Шайга баланаш хьоьгуьйтурш декъалбелаш. Декъалбелаш, сардамаш ма дехалаш.
15Самукъане болчаьрца самукъане хилалаш, боьлхуш болчаьрца делхалаш.
16Вовшашца бертахь Іелаш. Шайх лаьцна лакхара ойланаш а ца еш, мискачаьрца а тІекаре хилалаш. Шайн кхетамах лаьцна кура ойланаш ма елаш.
17Цхьанна а зуламна дуьхьал зулам ма делаш, мелхо а, массо а адамна хьалха оьзда дерг лело гІерталаш.
18Шайн ма-хуьллу, массо а адамца бертахь даха гІерталаш.
19Сан хьоменаш! Цкъа а бекхамаш бан ма гІерталаш, ткъа иза Делан кара дІалолаш. Яздина ма ду: «„Бекхам Соьгахь бу, Ас хьакъ дерг дІалур ду“, – боху Везачу Эло».
20Мелхо а Делан Йозанашкахь иштта яздина ду: «Хьан мостагІа меца велахь, иза вузаве. Хьогах иза велахь – хи ло цунна. Иштта дерг дарца цуьнан коьрта тІе догуш долу кІегий гулдо ахьа».
21Воне хьо эша ма вайта, ткъа диканиг дарца вонна тІехь толам баккха.
13
Іедална гергахь долу декхарш
1ХІора адам пачхьалкхана урхалла дечарна муьтІахь хила деза. Урхалла дан бакъо, Дала елча бен, ма ца хуьлу, ткъа болуш болу урхалчаш Дала дІахІиттийна бу.
2Цундела Іедална дуьхьалваьлларг Дала динчунна дуьхьалваьлларг хуьлу. Ткъа иштта дерг долуьйтучара шайна тІе кхел йоуьйту.
3ХІунда аьлча дика гІуллакхаш дечарна урхалчаш кхераме бац, зуламе гІуллакхаш дечарна бу. Іедалах ца кхоьруш Іен лаьий хьуна? Дика де, тІаккха Іедало хьо хастор ву.
4Урхалчаш Далла гІуллакх деш ма бу. Уьш хьуна дика дан къахьоьгуш бу. Нагахь санна хьо зулам доккхуш велахь, кхералахь. ХІунда аьлча цара эрна лелош дац тур: уьш Делан гІоьнчий бу, зулам дечарна догІу таІзар цаьргахула деш ву Дела.
5Иштта, таІзарх кхерарна хилла а ца Іаш, вайн дог цІена хилийтархьама, вай урхалчашна муьтІахь хила деза.
6Цундела урхалчашна йогІу ял дІало, уьш и гІуллакх даим кхочушдан дІахІиттийна Делан белхалой болу дела.
7ХІоранна а хьакъ дерриг дІало: ял яла езачунна – ял, ясакх яла езачунна – ясакх, кхера везачух – кхера, лара везарг – лара.
Вовшашна юкъахь долу декхарш
8Цхьанна а цхьа а хІума декхарийлахь ма хилалаш, вовшашна дІабала беза безам боцург, хІунда аьлча кхиверг везаш волчо товрат-хьехамаш кхочушбина.
9Товрат-хьехамашкахь дукха весеташ ду. Царна юкъахь ишттанаш а ду: «Нахаца ма лела, адам ма де, къола ма де, кхечу стеган цхьа а хІума шайна ма деза». Амма и дерриге а весеташ хІокху цхьана дашна тІедогІу: «Хьайн уллораниг хьо санна веза».
10Безамо уллохь волчунна зулам ца дойту. Цундела безам хилар – товрат-хьехамаш кхочушбар ду.
11И дерриге а кхочуш а деш, даха, самадовла хан тІекхаьчнийла а хууш, хІунда аьлча вай дуьххьара тешаре даьхкинчу хенахь чул, хІинца герга ду Дала вай кІелхьардахарна.
12Буьйса дІаяьлла, де тІекхаьчна. Цундела боданан гІуллакхех дІа а дерзий, серлонан долчу герзаца кийча хила вай.
13Оьзда даха вай, дийнан серлонгахь даха ма-деззара: лар тІера а ца довлуш, малар тІех а ца доккхуш, боьха лаамаш а, къилахь долу хІума дар а дитина, девнаш а ца дохуш, хьагІ а йоцуш.
14Иштта долу гІуллакхаш лелочул, Веза Эла волчу, Дала леррина къобалвинчу Іийсах тарлуш даха вай, вайн синан лаамаш муха кхочушбийр бара те бохуш, ойланаш а ца еш.
14
Хьайн динан ваша бехке ма ве
1Тешар тІехь чІагІвелла воцу стаг, цунна хетарг дийцаре а ца доккхуш, ша ма-варра тІеэца.
2ХІунда аьлча цхьаволчун тешаро, къеста а ца еш, муьлхха а хІума яа магадо цунна. Тешар тІехь чІагІвелла воцучу вукхо хасстоьмаш бен ца боу.
3Муьлхха а йолу яа хІума юуш верг ма хуьлийла ца вешаш иза юуш воцучух. Юуш воцучо а бехке ма войла муьлхха а кхача бууш верг, хІунда аьлча иза а Дала тІеэцна ву.
4Мила ву хьо, хьайн воцу лай бехке ван воллург? Ирахь лаьтташ велахь а, я охьавоьжнехь а, иза шен элана хьалха ву. Иза лоттуьйтур ву: Веза Эла ницкъ болуш ву иза латтийта.
5Цхьаммо цхьа де вукхул дезо лору, ткъа вукхунна массо а денош хета цхьатерра. ХІора а шен хьекъалца теша ша бакъхиларх.
6Денош къесточо Везачу Элана къестадо уьш. Муьлхха а кхача бууш волчо Везачу Элан дуьхьа боу, хІунда аьлча цо баркалла олу Далла. Бууш воцучо а Везачу Элан дуьхьа ца боу, цо а Далла баркалла олу.
7Вайх цхьа а шен дуьхьа бен ваьхна ца Іа, цхьа а шен дуьхьа бен велла ца Іа.
8Вай дахахь а, Везачу Элан дуьхьа деха, вай лахь а, Везачу Элан дуьхьа ле. Иштта, дехаш я леш делахь а, Везачу Элан долахь ду вай.
9ХІунда аьлча Дала леррина Къобалвинарг дийна болчарна а, беллачарна а тІехь олалла дархьама вала а велла, ден а велла.
10Ткъа стенна бехке во ахьа хьайн динан ваша? Я стенна ца веша хьо хьайн веших? Вай массо а Далла хьалха дІахІитта ма деза, Цуьнга ваьшна кхел яйтархьама.
11Яздина ма ду:
«Дийна волчу Сайх чІагІо йо Аса,
боху Везачу Эло,
хІора а адам, гора а хІоьттина,
Суна хьалха суждане гІур ду,
ткъа Со Дела хиларх лаьцна
хІора маттахь тоьшалла дийр ду».
12Иштта, Далла хьалха вайх хІораммо а ша-шех жоп лур ду.
Къинош ма летадайта кхечуьнга
13ХІинца чул тІаьхьа вовшийн бехке ма де вай. Цул сов, вай ларло вешан динан вежаршна къинош лето а, уьш галбовлийта а меттиг ялийтарх а.
14Веза Эла волчу Іийсагахула суна хаа а хаьа, со тешна а ву цхьа а кхача ша-шеца хьарамниг долуш ца хиларх. Адамна, шена хьарам хеташ ерг бен, цунна хьарам яц.
15Хьайн вешина хьарам хетарг а юуш, цунна халахетар деш хьо велахь, иза даггара везаш лелаш вац хьо. ХІаллак ма вехьа айхьа юучуьнца Дала леррина Къобалвинчо цуьнан дуьхьа Шен дахар дІаделларг.
16Шайна дика хетачух бахьана ма хилийта кхечарна шух лаьцна вониг дийца.
17ХІунда аьлча Делан Олалла даарца а, маларца а доьзна дац. Делан Сино луш долчу Делан лаамехь хиларца а, синпаргІатонца а, хазахетарца а доьзна ду иза.
18Иштта а вехаш, Дала леррина Къобалвинчунна гІуллакх деш верг Далла тамехь а ву, наха лоруш а ву.
19Цундела барт хилар а, вовшийн тешар тІехь иракарахІиттор а леха вай.
20Юуш ерг бахьана долуш, Дала динарг ма дохаде вай. Массо а хІума яа хьанал ю, амма хьайн ваша галволуьйту хІума яар вон ду.
21Жижиг цадаар а, чагІар цамалар а, динан ваша галволуьйтуш долу цхьа а хІума цадар гІолехь ду.
22Цу хІуманех лаьцна долу хьан тешар хьайн даг чохь а, Далла хьалха а хилийта. Декъала ву шена дика хетачунна тІехь ша бехке цавийриг.
23-26Ткъа шеконаш йолуш верг Дала бехке вийр ву, нагахь санна шена хьарам хетташехь, цхьа хІума цо яахь, хІунда аьлча ша дийриг цо тешарехула ца до, ткъа тешарехула деш доцу массо а хІума къилахь ду
[6].
15
Хьайна тамехь дерг а ца деш, кхечунна тамехь дерг де
1Тешар тІехь чІагІделлачу вай чІагІбелла боцучарна гІо дан деза, ваьшна тамехь дерг дина а ца Іаш.
2Вайх хІораммо а уллорачунна тамехь дерг дан деза, иза цунна диканна а, иракарахІотторна а хуьлуьйтуш.
3ХІунда аьлча Дала леррина Къобалвинчо а ца дора Шена тамехь дерг. Амма яздина ма-хиллара: «Хьо сийсазвочеран сийсаза дешнаш Суна тІедоьжна».
4Ткъа хьалха яздина мел долу хІума вайна хьехамна яздина ду, Делан Йозанаша вайна лучу доьналлица а, иракарахІитторца а вешан сатийсар хилийтархьама.
5Доьналлин а, иракарахІитторан а хьоста волчу Дала шуна лойла, Дала леррина къобалвинчу Іийсан дахаран масале хьажарна, вовшашна юкъахь цхьа ойланаш хилар.
6Иштта хилча, цхьана синца а, цхьана дешнашца а хаставан тарло аша Дела, вайн Веза Эла волчу, Дала леррина къобалвинчу Іийсан Да.
Кхечу къаьмнех болчу нахана лерина хаза кхаъ
7Цундела, Дала леррина Къобалвинчо шаьш тІеэцаре терра, аша а тІеэца вовшийн, Дела хаставархьама.
8Дагадаийталаш, Дала леррина Къобалвинарг жуьгташна
[7] ялхо хилира, Дела тешаме хилар гайтархьама. Иштта, Иза веара, церан дайшна дина долу ваІда кхочушдархьама а,
9кхечу къаьмнех болчу нахе а Дала шайна динчу диканна хастамаш байтархьама а. Яздина ма-хиллара:
«Аса Хьо кхечу къаьмнашна юкъахь хестор ву,
иллешкахь ас Хьан цІе язйийр ю».
10Кхин а аьлла ду:
«Даккхийде, кхечу къаьмнех долу адамаш,
Делан халкъаца цхьаьна».
11Кхин а боху:
«Хаставе Веза Эла кхечу къаьмнех мел болчара,
хастам бе Цунна массо а халкъаша!»
12ЕшаІ-ЯхІу-пайхамаро а иштта боху:
«Юшайн тІаьхьенах цхьаъ гучувер ву.
Иза къаьмнашна тІехь олалла дан гІоттур ву,
ткъа уьш цунах дегайовхо йолуш хир бу».
13Дегайовхо луш волчу Дала шун тешарехула хазахетарх а, синпаргІатонах а дузийла шу, Делан Синан ницкъаца шун сатийсар даим алсамдалийтархьама.
ПахІала иштта майра яздаран бахьана
14Сан динан вежарий, со тешна ву дикачу ойланех шу дуьзна хиларх а, шун кхетам кхоччуш хиларх а, вовшашна хьехамаш балур болуш шу хиларх а.
15Амма цхьадолчу гІуллакхех лаьцна аса майрра яздора шуьга, динан вежарий, уьш шуна диц ца далийтархьама. Аса иза дора, Дала Шен диканца со къобалвина дела,
16кхечу къаьмнех болчу нахана юкъахь Дала леррина къобалвинчу Іийсан гІуллакх дан. Динан дас санна, Ас Делера болу хаза кхаъ кхайкхабо, кхечу къаьмнех болу нах, Делан Синехула Далла хьалха дІа а къастийна, Далла тамехь долу сагІа санна хилийтархьама.
17Иштта Дала леррина Къобалвинчуьнца со волуш, Делан дуьхьа динчу сайн гІуллакхех сан дозалла дойла ду.
18Кхечу къаьмнех болу нах Далла тІеберзорхьама, Дала леррина къобалвинчу Іийсас соьгахула дина доцу цхьа а хІума дийца со ваьхьар вац. Цо иза соьгахула дина сан дешнашца а, сан гІуллакхашца а
19тамашийначу билгалонийн а, инзаречу хІуманийн а ницкъаца а, Делан Синан ницкъаца а. Иштта, Ярушалайм-гІалара Иллирик-махкана тІекхаччалц, аса, массо а меттигашкахула чекх а волуш, Дала леррина Къобалвинчух лаьцна болу хаза кхаъ кхоччуш дІасабаржийна.
20Айса хаза кхаъ дІакхайкхош, суна лаьара Дала леррина Къобалвинчун цІе евзаш йоцучу меттигашкахь а дІакхайкхо, иза кхечо дІахІотийначу бух тІехь ца дархьама.
21Амма яздина ма ду:
«Цунах лаьцна хаам цахилларш а Цунах кхетар бу,
цахезначарна а вевзар ву».
ПахІал Риме кхача дагахь ву
22Цу бахьаненна мосуьйттазза новкъарло йира суна шу долчу дІаван.
23Ткъа хІинца хаза кхаъ кхачаза меттиг кху мехкашкахь йоцу дела а, дукха хенахь дуьйна шу долчу дІаван сан дагахь долу дела а,
24со шу долчу ван ойла йолуш ву, Испани-махка новкъа а волуш. Сан дегайовхо ю, цига а воьдуш, шу долчу хьошалгІа кхача. Хазахетарца ас шуьца жимма хан яьккхинчул тІаьхьа, суна новкъа вала гІо дан тарло аша.
25Ткъа хІинца со Ярушалайме воьду Делан нахана гІуллакх дан.
26Македонера а, Ахаера а динан тобанаша сацам бина, Ярушалайм-гІалахь болчу Делан нахана юкъарчу къечарна сагІина ахча дахьийта.
27И сацам цара шаьш бинехь а, Ярушалаймерчу Іийсах тешачарна хьалха иза дан декхарийлахь а бу уьш. Кхечу къаьмнех болу нах жуьгташкахула, тешаре хьаьжжина, декъалбина хилча, шайн долахь долчу рицкъе хьаьжжина, жуьгтий декъалбан а декхарийлахь бу уьш.
28И гІуллакх чекх а даьккхина, сагІина гулдинарг царна билггал дІакхаьчна даьлча, со Испани ваха новкъа вер ву. Цига воьддушехь, со шун гІала чувоьрзур ву.
29Со тешна ву, шу долчу веача, Дала леррина Къобалвинчуьнгара шортта долчу декъалдаршца со вахарх.
30Динан вежарий, вайн Веза Эла волчу, Дала леррина къобалвинчу Іийсан дуьхьа а, Делан Сино вайна вовшашка луш болчу безаман дуьхьа а аса доьху шуьга соьца цхьаьна суна тІера Деле чІогІа доІанаш дар.
31Аса Деле доьху, ЯхІуд-махкахь Іийсах ца тешачарах со ларвар а, Ярушалаймехь болчу Делан нахана ас до гІуллакх тамехь хилийтар а.
32Нагахь санна Делан лаам белахь, воккхаверца дІа а веана, паргІат шуьца хан йоккхур ю аса.
33Вайна синпаргІато луш волу Дела хуьлийла шуьца массаьрца а. Амин.
16
Шеггара долу маршаллаш
1Аса шуьга дІахоуьйту, вайн динан йиша йолу Пойбат дика зуда хилар. Иза Кенахари олучу гІаларчу динан тобанан гуламехь динан куьйгалхочун гІоьнча ю.
2Везачу Элан долахь йолу иза, Делан наха ма-эццара, оьзда тІеэцахьара аша. Шаьш долчохь цунна оьшучунна тІехь гІо а дейша, хІунда аьлча дуккха а болчу нахана а, суна-сайна а гІо дина цо.
3Маршалла ло соьца цхьаьна Дала леррина къобалвинчу Іийсана гІуллакх деш хилла болчу ПхьаьрскІилате а, Іакхиле а.
4Шайна кхераме доллушехь, цара со кІелхьарваьккхира. Со цхьаъ хилла ца Іа царна баркаллаш бохуш верг, кхечу къаьмнех болчу нехан динан массо а тобанаша а боху и.
5Маршалла ло церан цІахь гуллуш йолчу динан тобане а.
Маршалла ло сан хьомечу Эпанте а. Иза Асиа-махкахь Дала леррина Къобалвинчунна тІебирзинчарах хьалхарниг ву.
6Маршалла ло шун дуьхьа чІогІа къахьегна йолчу Мареме а.
7Маршалла ло Іандарнике а, Юнига
[8] а. Уьш сан къомах бу. Соьца цхьаьна тутмакхаш а хилла уьш, векалшна юкъахь лоруш а бу, Дала леррина Къобалвинчух сол а хьалха тешна а бу.
8Маршалла ло Везачу Элан долахь волчу сан хьомечу Іампале.
9Маршалла ло вайца цхьаьна Дала леррина Къобалвинчунна гІуллакх дечу Урбане а, иштта сан хьомечу Стахига а.
10Маршалла ло Дала леррина Къобалвинчух тешарна тІехь зийна волчу Апа-Лесе. Маршалла ло Арти-Сабулан цІийнах болчаьрга.
11Маршалла ло сан къомах волчу ХІарудига. Маршалла ло Нару-Касин цІийнах болчу Везачу Элан долахь болчаьрга.
12Маршалла ло Везачу Элан дуьхьа къахьоьгуш йолчу Тарипате а, Тарипуте а. Маршалла ло сан хьомечу Парсатига а. Иза а Везачу Элан дуьхьа дукха къахьегна ю.
13Маршалла ло Везачу Элана къаьсттина гІуллакх дечу Рупе а, цуьнан санна, сан а йолчу цуьнан нене а.
14Маршалла ло Асинкарите а, Пелигане а, ХІермига а, Пата-Рубе а, ХІармига а, иштта цаьрца болчу динан кхечу вежаршка а.
15Маршалла ло Пилалаге а, Юлига а, Нере а, цуьнан йише а, Олу-Мапига а, цаьрца болчу Делан нахе массаьрга а.
16Вовшашка маршаллаш ло Делан безачу безамца
[9]. Маршаллаш доуьйту шуьга Дала леррина Къобалвинчун динан массо а тобанаша.
ТІаьххьара бина хьехамаш
17Динан вежарий, аса чІогІа доьху шуьга, ларлолаш шу декъадалийта а, галдовлийта а гІертачарех. Букъ берзабелаш шуна бевзинчу хьехамашна дуьхьал харц хьехамаш бечарна.
18ХІунда аьлча иштта адамаша вайн Веза Эла волчу, Дала леррина Къобалвинчунна гІуллакх ца до. Цара шайн гайна гІуллакх до. Шайн хьестадаларца, къамелаш дан говза хиларца догцІена долу адамаш Іехадо цара.
19Хазачу кхоана шун муьтІахь хилар массарна а гІарадаьлла, цундела со воккхавеш ву шух. Амма суна шу хила лаьа диканна – хьекъалалла долуш, ткъа вочунна – догцІена долуш.
20СинпаргІато луш волчу Дала кестта иблис шун когашна кІелахь хьоьшуьйтур ду.
Вайн Веза Эла волчу Іийсагара долу дика шуьца хуьлийла! Амин.
21Маршаллаш доуьйту шуьга соьца цхьаьна гІуллакх деш волчу Тимапис а, сан къомах болчу Лукус а, Ясона а, Соса-Патура а.
22Маршалла доуьйту шуьга Дала леррина Къобалвинчун волчу сан хІара кехат дІаяздинчу Тертис.
23-24Маршалла доуьйту шуьга со а, ерриг а динан тоба а комаьрша тІеоьцуш волчу Гаяса. Маршалла доуьйту шуьга гІалин ахча лардеш волчу Арсатис а, динан вашас Кавартис а
[10].
Дела хаставар
25Дала леррина къобалвинчу Іийсах лаьцна Ас кхайкхош болчу хазачу кхоэхула Дела ницкъ болуш ву шайн тешар тІехь шу чІагІдан. БІешерашкахь дуьйна дІакъевлина долчу бакъдолчуьнца цхьаьнабогІуш бу и хаза кхаъ. 26И бакъдерг хІинца гучудаьккхина пайхамарийн тептаршкахула. Даима а волуш волчу Делан омрица и къайле дІакхайкхийна массо а халкъашна, Дала леррина къобалвинчу Іийсах уьш тешийтархьама.
27Абаденналц хастам хуьлийла цхьаъ бен воцучу, хьекъалечу Далла Цо леррина къобалвинчу Іийсагахула! Амин.
1 Коринтхошка
Векало ПахІала
коринтхошка
яздина хьалхара кехат
Дешхьалхе
Векало ПахІала коринтхошка яздина хьалхара кехат Іийсах тешачу нехан дахарх а, тешарх а лаьцна ду. Коринт-гІалахь ПахІала дІахІоттийначу динан тобанехь Іийсан нехан дахарехь а, тешарехь а цхьайолу халонаш нисъеллера. Цу хенахь Коринт грекахойн йоккха гІала яра. Римхойн долахь болчу Ахай-мехкан коьрта гІала яра иза. Шена чохь йохкаэцар алссам хиларна а, шен бахархой кура хиларна а, сийсаза хІуманаш шена чохь паргІат лелорна а, тайп-тайпана динаш шена чохь лелош хиларна а гІараяьлла яра и гІала.
Векалан коьрта гІайгІанаш хІорш бу: динан тобанехь хуьлу декъадаларш а, сийсазлелар а, иштта нахаца леларца а, зуда ялорца а, маре яхарца а доьзна долу хаттарш, цул сов, эхь-бехк а, динан тобанан гуламехь хила дезаш долу низам а, Делан Сино луш долу похІманаш а, веллачуьра денвалар а. Цу хІуманийн орамашна тІе а кхочуш, векало гойту хазачу кхоо царах лаьцна муха дуьйцу.
Тептаран 13-гІа корта безамах лаьцна бу. Векало гойту, Дала адамашна лучу совгІаташна юкъахь безам уггар диканиг хилар. Иза, схьахетарехь, тептаран уггар шуьйра бевзаш болу корта бу.
1
1Делан лаамца Дала леррина къобалвинчу Іийсан векал хила тІекхайкхийнчу ПахІала а, вайн динан вашас Состанама а яздо хІара кехат.
2ХІара кехат оха яздо Коринт-гІаларчу Делан динан тобане. Дала леррина къобалвинчу Іийсаца уьйр хиларна, Дала даздинарш ду шу. Иштта, Делан долахь хила къастийнарш а ду шу, ткъа шуьца цхьаьна массанхьа а тхан Веза Эла волчу, Дала леррина къобалвинчу Іийсага кхойкхурш а иштта тІекхайкхина бу. Тхан Веза Эла хилла а ца Іаш, Іийса церан а Веза Эла ву.
3Вайн Да волчу Делера а, Веза Эла волчу, Дала леррина къобалвинчу Іийсагара а Делан дика а, синпаргІато а хуьлийла шуна.
Дала леррина Къобалвинчуьнца хиларо декъалво
4Ша леррина къобалвинчу Іийсагахула Дала шуна делла дика бахьана долуш, шуна тІера ас даим а баркаллаш боху сайн Далла.
5ХІунда аьлча Цуьнгахула хилла шу массо а агІор хьал долуш – аша мел олучу дашца а, шун мел болчу кхетамца а.
6Дала леррина Къобалвинчух лаьцна шуна дина тоьшалла шун дахарехь чІагІдаларе терра,
7Делан Синера долчу совгІаташкахь кхин цхьана а тайпана тоам боцуш дац шу, вайн Веза Эла волу, Дала леррина къобалвина Іийса гучувоккхучу дийне ладоьгІуш шу хиларна.
8ТІаьххьара де тІекхаччалц Цо шу тешарехь чІагІдийр ду, вайн Веза Эла волу, Дала леррина къобалвина Іийса вогІун волчу дийнахь шу ала хІума доцуш цІена хилийтархьама.
9Шен КІантаца, вайн Веза Эла волчу, Ша леррина къобалвинчу Іийсаца, уьйр хила шу тІекхайкхина волу Дела тешаме ву.
Динан тобанехь долу декъадаларш
10Вайн Веза Эла волчу, Дала леррина къобалвинчу Іийсан дуьхьа ас чІогІа доьху шуьга, динан вежарий, аша массара а цхьаъ дийцар, шайна юкъахь декъадаларш ца хилийтархьама. Шайн хьекъалшкахь а, ойланашкахь а кхоччуш цхьаъ хуьлда шу.
11ХІунда аьлча Халайн цІерачаьргахула суна хааделла, сан динан вежарий, шуна юкъахь къийсамаш хилар.
12Со ала гІертарг хІара ду: шуна юкъахь олу: «Со – ПахІалехьа ву», «Со – Апа-Лесехьа ву», «Со – Кипехьа ву», «Со – Іийсагахьа ву».
13Ткъа Дала леррина Къобалвинарг векъавелирий те? ПахІал дІатоьхнерий те шун дуьхьа жІарах? Я ПахІалан дола довлархьама чекхдахийтира те аша шаьш хих?
14Аса Далла хастамаш бо, Крисп а, Гаяс а воцург, шух цхьа а айса хих чекх ца ваккхарна.
15Цу тайпана, шух цхьаннан а дац ша сан дола валархьама хих чекхваккхийтина олийла.
16(Иштта Сетипанан цІеранаш а хих чекхбаьхна ас. Ткъа айса кхин цхьа а хих чекхваккхар суна дага ца догІу.)
17Дала леррина Къобалвинчо нах хих чекхбаха вахийтина вацара со, ткъа хаза кхаъ кхайкхо вахийтинера. Ткъа адамашна хьалха хьекъалечу дешнашца кхайкхо ца беза аса иза, Дала леррина Къобалвинчун жІарах дІатохар эрна ца хилийтархьама.
Дала леррина Къобалвинарг – Делан ницкъ а, $хьекъал а хилар
18ХІаллакьхуьлуш болчарна Іийса жІарах дІатохарх лаьцна болу хаам сонта бу. Ткъа кІелхьардохуш долчу тхуна – иза Делан ницкъ бу.
19Делан Йозанашкахь аьлла ду:
«Аса хІаллакдийр ду хьекъалчийн хьекъалалла,
кхетам болчийн кхетам а талхор бу аса».
20Ткъа мичахь ву кху заманара хьекъал дерг, Іилманча, хьекъале къийсамаш бийриг? Ткъа кху дуьненахь бехачийн хьекъалаллах ца йина Дала сонталла?
21Шен хьекъалаллица Дала билгалдаьккхира дуьнен чуьра нахана церан хьекъалца Ша цавовзийтар. Мелхо а, Далла тамехь дара, оцу наха «сонта» бу бохучу, оха бечу хьехамашца Іийсах тешнарш кІелхьарбахар.
22Жуьгташа а доьху тамашийна билгалонаш гайтар, грекахоша а лоьху хьекъалалла,
23ткъа оха дІакхайкхабо кхаъ хІара бу: Дала леррина Къобалвинарг жІарах дІатоьхна хилла. И кхаъ жуьгташна Іесалла ю аьлла хета, кхечу къаьмнех болчарна иза «сонталла» ю аьлла хета,
24ткъа Дала тІекхайкхинчарна, уьш шаьш жуьгтех я грекахойх белахь а, цу кхоан маьІна ду, Дала леррина Къобалвинарг Делан ницкъ а, Делан хьекъалалла а хилар.
25ХІунда аьлча Делан «сонталла» адамийн хьекъалаллал а тоьлуш ю. Ткъа Делан «эгІазалла» адамийн нуьцкъалаллал а ницкъ болуш ю.
26Динан вежарий, дагаяийтийша Дала шу Шена тІекхайкхина хан. Адамийн хьесапехь дукха бацара шуна юкъахь хьекъалалла долуш берш. Дукха бацара шуна юкъахь нуьцкъалнаш а, дукха бацара хьалдолчийн тайпанех берш а.
27Амма Дала кху дуьненахь сонта хеташ долу хІуманаш къастийна хьекъалалла долчийн сий дайа, ткъа кху дуьненахь эгІаза хеташ долу хІуманаш къастийна ницкъболчеран сий дайа.
28Кху дуьненахь кІезиг хета хІуманаш а, сийсаза хета хІуманаш а къастийна Дала. Дуьненна уьш хІумма а доцу хІума хетташехь, Дала уьш къастийна, цаьргахула дуьненна ладам болу хІуманаш хІумма а доцург хилийтархьама.
29Цундела Далла хьалха цхьаьнгге а дозалла ца дало.
30Иза бахьана долуш ду шу Дала леррина къобалвинчу Іийсаца хилар! Цуьнгара хилла вайна Делера долу хьекъалалла. Цуьнгахула вай Далла хьалха бакъ а до, Дала вай даз а до, паргІат а доху.
31Цундела ма яздина Делан Йозанаш тІехь: «Ша дозалла дечо – Везачу Элах дозалла де».
2
Дала леррина Къобалвинарг жІарах дІатохарх $лаьцна болу хьехам
1Динан вежарий! Шу долчу веанчу хенахь, Делан къайленах
[1] лаьцна сайн хьекъалца а, Іилманчин къамелашца а дийца ца веанера со,
2хІунда аьлча со шуьца волчу ханна суна кхин цхьа хІума а шуна довзийта ца лиънера, Дала леррина къобалвинчу Іийсах а, Цуьнан жІара тІехь валарх а лаьцнарг доцург.
3Сайн дегІан эгІазаллица а, кхерамца а, чІогІа вегаварца а Іийра со шу долчохь.
4Айса аьлла долу дешнаш а, бина болу хьехам а ца бинера аса адаман хьекъалаллин говзачу дешнашца шу тешорхьама, амма Делан Синан ницкъах долчу тоьшаллашца бинера.
5И хьехам ас бинера, шун Іийсах долу тешар адамийн хьекъалаллица доьзна а доцуш, амма Делан ницкъаца доьзна хилийтархьама.
Делан хьекъалалла
6Тешарна тІехь кхоччуш кхиъна болчу нахана юкъахь хьекъалаллах лаьцна хьехам бо оха. Амма оха кху дуьненан хьекъалаллах дерг а хьоьхуш дац, я шайн олалла чекхдала герга болчу, кху дуьненахь олалла деш болчеран хьекъалаллах а хьоьхуш дац.
7Ткъа оха дуьйцуш долу хьекъалалла – Делан къайлаха долу хьекъалалла ду. Иза Дала хІара дуьне кхоллале дуьйна а вайн сийлаллина хьажийна хилла.
8И хьекъалалла кху дуьненахь олалла деш хилла болчех цхьанна а девзина дацара, хІунда аьлча шайна иза девзина хиллехьара, цара вайн сийлаллин Веза Эла жІарах дІатухур вацара.
9Амма Делан Йозанашкахь яздина ма-хиллара:
«Дала Ша везначарна кечдинарг
бІаьргана а ца гина,
лергана а ца хезна,
адамна дага а ца деана».
10Ткъа вайна Дала Шен Синца дІадиллина иза, хІунда аьлча Делан Сино дерриг а толлу, ур-атталла Делан кІоргенаш а.
11Адамех хьанна хаьа, кхечу адамна чохь дерг, цу адамна чохь долчу шен синна бен? Иштта Делан ойланаш а ца евза цхьанна а, Делан Шен Синна бен.
12Вай тІеэцнарг кху дуьненахь болчийн кхетамехь долу са дац, ткъа Делера схьадолу Са ду, Дала Шегара делларг вайна довзийтархьама.
13Оцу дерригенах а лаьцна, вайн адамийн хьекъало луш долчу дешнашца а доцуш, Делан Сино хьоьхучу дешнашца дуьйцу. Синца доьзначу хІуманех Синах буьзна берш кхетабо вай
[2].
14Шен сих бен дуьзна доцучу адамо Делан Сино луш долу хІуманаш тІе ца оьцу, шена уьш сонта хета дела. Иза царах кхетийла а дац, Делан Синан гІоьнца бен уьш къаста ца ло дела.
15Делан Синца волчунна массо а хІуманан мах хадо хаьа. Ткъа цу стеган мах хадо цхьана а адаман йиш яц.
16ХІунда аьлча Делан Йозанашкахь яздина ма ду:
«Везачу Элан хьекъал довза мила кхаьчна?
Цуьнга хьехам бан йиш йолуш мила хир ву?»
Ткъа вайн Дала леррина Къобалвинчун хьекъал ду.
3
Далла гІуллакхдийраш
1Динан вежарий, аса къамел дечу хенахь, сан йиш яцара Делан Синах буьзна болчаьрца санна шуьца къамел дан. Аса кху дуьненара болчаьрца санна а, Дала леррина Къобалвинчуьнца йолчу шун уьйре хьаьжжина, кегий берашца санна а къамел дира шуьца.
2Іовша хала йолу яа хІума а ца луш, шура малайора аса шуна, хІунда аьлча цкъачунна онда юург яа ца лора шуьга. Шуьга-м хІинца а яалур яц иза,
3шу хІинца а шайн синан лаамашца дехаш долу дела. Нагахь шуна юкъахь вовшашка хьагІ а хилча, шун вовшашца къийсарш а хилча, тІаккха шу а ца хуьлу кху дуьненах болчарах? Аша а ца леладо кху дуьненарчу адамаша леллорг?
4Нагахь шух цхьаммо «Со ПахІална тІаьхьахІиттинчарах ву», ткъа вукхо ша «Апа-Лесинчарах ву» бохуш хилча, тІаккха шу а ца хуьлу кху дуьненах болчарах?
5Ткъа мила ву Апа-Леса? Я мила ву ПахІал? Тхайгахула шу тешаре далийна долу ялхой бен дац тхо. Везачу Эло тхаьшна хІоранна тІедиллина доллучул гІуллакх кхочушдина оха.
6Аса хІу тесира, Апа-Лесас цунна хи туьйхира, амма и хІу хьалакхиийнарг Дела ву.
7Цундела и хІу дІадийнарг а, цунна хи тоьхнарг а цхьа а воцург ву. Ткъа Дела ладаме ву, хІунда аьлча Иза – и хІу хьалакхиош Верг ву.
8ХІу дІадуьйш волчун а, цунна хи тухуш волчун а цхьатерра Іалашо ю. ХІоранна а, динчу гІуллакхе хьаьжжина, цунна доггІург дІалур ду.
9Тхойшиъ цхьаьна Далла гІуллакх дийриг ву, ткъа шу Делан аре а, Цуьнан гІишло а ю.
10Говзачу гІишлоярхочо санна, аса бух боьттира, Дала сайна деллачу похІме хьаьжжина. Ткъа кхечо цу бух тІехь гІишло йо. Амма хІорра а ша и гІишло муха еш ю хьажа веза.
11ХІунда аьлча цхьаннан а йиш яц, ша хІинцале болуш болу, Дала леррина къобалвина Іийса волу бух боцург, кхин бух билла.
12Оцу бух тІехь деших, я детих, я дезачу тІулгех, я дечигах, я алах, я чех цхьаъ гІишло еш хила тарло.
13Царах хІораннан а гІуллакх къематдийнахь гучудер ду, хІунда аьлча цу дийнан цІеро и гІуллакх, зен а зуьйш, серла а доккхур ду, цуьнан мах а гойтур бу.
14Нагахь санна цхьаммо дина долу гІуллакхаш, цІеро талха а ца деш, шен меттахь латтахь, цунна совгІат хир ду.
15Ткъа нагахь цхьаммо динарг цІергахь дагахь, цунна эшам хир бу. Иза ша-м кІелхьарвер ву, амма цІерах чекхволуш санна вер ву.
16Шуна ца хаьа ткъа, шух хІорра а Делан цІа хилар а, Делан Са шуна чохь дехаш хилар а?
17Нагахь цхьаммо Делан цІа хІаллакдахь, Дала иза хІаллаквийр ву, хІунда аьлча Делан цІа Цуьнан долахь бен дац. Ткъа и Делан цІа шу шаьш ду.
18Шу Іеха ма лолаш. Шух цхьанна ша, кху дуьненан хьекъалалле хьаьжжина, хьекъалалла долуш ву моттахь, тІаккха иза «сонта» хила веза, ша билггал хьекъале хилархьама.
19ХІунда аьлча кху дуьненан хьекъалалла Далла хьалха «сонталла» ю. Делан Йозанаш тІехь яздина ду: «Хьекъалалла дерш Дала церан шайн хІилланца схьалоцу».
20Кхин а яздина ду: «Везачу Элана хаьа, хьекъалалла долчеран ойланаш эрна юйла».
21Цундела цхьаммо а ша цхьана адаман долахь хиларх дозалла дан ца деза, хІунда аьлча массо а хІума шун долахь ду,
22хІуъа а иза делахь а: я ПахІал, я Апа-Леса, я Кипа, я хІара дуьне, я дахар, я валар, я хІинца долуш дерг, я хиндерг. И дерриг а шун долахь ду.
23Шу Дала леррина Къобалвинчун долахь ду, ткъа Иза – Делан ву.
4
Дала леррина Къобалвинчун векалш
1Иштта, Дала, тхох теша а тешна, Шен къайле йолу, билггал бакъдерш караделла болу Дала леррина Къобалвинчун гІуллакх дийраш санна тІеэца деза тхо хІораммо а.
2Ткъа, шех теша а тешна, и гІуллакх каракхаьчнарг муьлхха а тешаме хилла каро веза.
3Сан кІезиг бала бу я аша, я кхечу адамаша суна кхел ярца. Аса-м айса а ца йо сайна кхел.
4Сан дог цІена делахь а, и бахьанехь со бехказа ца волу. Веза Эла Ша хир ма ву сан Кхелахо.
5Цундела хенал хьалха, Веза Эла схьаваллалц, цхьанна а кхел ма елаш. Цо серладоккхур ду боданехь къайладаьлларг, деган Іалашонаш а гучуйохур ю. ТІаккха Дала хІоранна а хастам дІалур бу.
6Динан вежарий! Шуна диканиг хилийтархьама, оцу массо а хІуманна тІехь аса со а, Апа-Леса а валийра масална, оцу масалшца шу кхеторхьама «Яздинчунна тІера довла мегар дац» бохучух а, вовшашна юкъахь цхьаммо вукхунна хьалха дозаллаш дан ца дезарх а.
7Хьан боху хьо кхечарал гІоле ву? Хьан хІун ду, хьайна делларг доцург? Ткъа хьайна и дерриг а делла хилча, хІунда йо ахьа кураллаш, иза хьайна делла долу совгІат доцуш санна?
8ХІинца-м шайна оьшург долуш ду моьтту шуна шайн. ХІинца-м шаьш хьал долуш а хета шуна. Тхо ца хиллехь а, шайх паччахьаш хилла моьтту шуна. Суна-м лаьара, хІинцале а шу билггал паччахьаш хилла хилар, тІаккха тхан а шуьца цхьаьна паччахьалла дойла хир дара!
9Векалш долу тхо, Дала уггаре а лараме йоцучу метте дІахІиттийна аьлла хета суна. Массарна а хьалха хІаллакьхиларна кхел йинарш санна ду тхо. Кху дерриге а дуьненна хьалха тхох кхардам хилла – маликашна а, адамашна а хьалха.
10Тхо сонтанаш санна хилла Дала леррина Къобалвинчун дуьхьа, ткъа шаьш Цуьнца оццул хьекъале ду моьтту шуна! Тхо гІорасиза, ткъа шу ницкъ болуш хета. Шун сий до, ткъа тхо сийсаздоху.
11Оха-м тахханалц а лов мацалла а, хьогалла а, тІехь хІума цахилар а, тхайна еттар а, даха хІусам цахилар а.
12Оха тхешан куьйгашца къахьоьгу. Тхох лаьцна наха вониг дийцича, оха декъалбо уьш. Тхаьш лелхийча, иза а лов оха.
13Наха тхо сийсаздаьхча а, оха царах лаьцна диканиг доьху. Тхо, кху дуьненна сов а девлла, нехаш санна ду. Тахана а ченан мехах хета тхо массарна а.
14Шу сийсаздахархьама ца дуьйцу ас хІара, амма сайна дезаш долчу берашна санна хьоьху ас шуна.
15ХІунда аьлча Дала леррина Къобалвинчуьнца долчу дахарехь шун итт эзар верас велахь а, шу цу дахаре даьхна болу дай дукха бац шун. Ткъа хаза кхаъ шуьга кхайкхорехула Дала леррина Къобалвинчуьнца шун да хилла сох.
16Цундела ас доьху шуьга: сох масал а эций, хилийша сох тера.
17И дерриге а бахьанехь ваийтинера аса шу долчу Тимапи. Везачу Элах долчу тешаре хьаьжжина, сан хьоме а, тешаме а кІант ву иза. Цо дагадоуьйтур ду шуна Дала леррина къобалвинчу Іийсаца долу со лела некъаш муха ду а, аса цу некъах лаьцна массанхьа а, хІорра динан тобанехь а муха хьоьху а.
18Со шу долчу вогІур вац моттарна, шуна юкъара цхьаболчарна даг чу куралла тесна.
19Амма Везачу Элан лаам белахь, со кестта вогІур ву шу долчу. ТІаккха аса, курабевллачеран хазачу дешнашка а ца хьоьжуш, церан ницкъ зуьйр бу.
20ХІунда аьлча Делан Олалла хазачу дешнех доьзна дац, амма ницкъах доьзна ду.
21Шуна хІун лаьа? Со гІожаца я безамца а, эсалчу амалца а вогІийла лаьий шаьш долчу?
5
Динан тобанехь сийсазлелар ду
1Шуна юкъахь, билггал бакъ а долуш, нахаца лелар юкъадаьлла хилар хезна тхуна. Ур-атталла дин доцучу нахана юкъахь а иштаниг ца хуьлучу тайпана хІума ду иза. Шуна юкъара волу цхьа хьенех шен дестечуьнца лелаш ву боху.
2Ткъа шу дозалла деш ду! Цул а гІолехь дара шуна, гІайгІанах дуьзна хилар а, цу тайпана лелаш верг шайна юкъара дІаваьккхина хилар а.
3Со дегІаца шу долчохь вацахь а, сайн синца шу долчохь волу дела, аса шуьца волуш санна кхел йина цу тайпана сийсаза лелаш волчунна.
4Веза Эла волчу Іийсан дуьхьа шу цхьаьна гулделлачу хенахь, сан са а хир ду шуьца, тІаккха вайн Веза Эла волчу Іийсан олаллица
5цу тайпана верг иблисан кара дІало, цуьнан синан лаамаш хІаллак а байтина
[3], Везачу Элан дийнахь цуьнан са кІелхьардалийтархьама.
6Аша дозалла дан хІумма а дац. Шуна хууш дац ткъа: «КІеззиг болчу муьстачу бедо берриг а бод совсабо»?
7Шаьш а керла бод санна хилархьама, ширбелла болу муьста бод дІабаккха. ХІунда аьлча шу Іийсах тешаш долу дела, совсоза дина бепиг санна ду. Ткъа Дала леррина Къобалвинарг Пасахьан Іахар санна сагІина дІавелла.
8Цундела вай вешан Пасахьан дезде даздан деза мекарлонца а, зуламца а доьзна долчу, ширбеллачу муьстачу бедаца а доцуш, ткъа догцІена хиларца а, билггал долчу бакъдолчуьнца а доьзна долчу совсоза динчу баьпкаца.
9Аса сайн кехата тІехь, сийсаза лелачаьрца тІекаре ма хила аьлла, яздинера шуьга.
10Дера суна-м ца лиънера ала, кху дуьненахь сийсаза лелаш мел болчаьрца а, сутаралла мел йолчаьрца а, хьарамло мел лелош болчаьрца а, цІушна Іамал еш болчаьрца а тІекаре ма е. ТІаккха-м хІара дуьне дита дезар дара аша.
11Ткъа аса шуьга яздинарг хІара дара: ша шун динан ваша ву а бохуш, амма я сийсаза лелаш, я сутара волуш, я цІушна Іамал еш, я мотт бетташ, я вехна лелаш, я хьарамло лелош иза велахь, шун цуьнца тІекаре хила ца еза бохург. Ишттачу стагаца ур-атталла пхьор а ма даа.
12-13ХІунда аьлча сан хІун гІуллакх ду динан тобанан юкъа ца богІу нах бехке бан? Царна Дала Ша йийр ю кхел. Амма динан тобанна юкъавогІург бехке озо ца веза ткъа аша? Делан Йозанаш тІехь аьлла ма ду: «Телхина леларг шайна юкъара дІаваккха».
6
Дала леррина Къобалвинчух тешачара вовшийн кхеле озор
1Нагахь санна динан вешица шайн къовсам хилча, шух мила гІур вара, Делан нах а битина, Делан лаамехь боцучаьрга шайна кхел яйта?
2Шуна хууш дац ткъа, Делан наха йийр юйла дуьненна а кхел? Нагахь шуьга дуьненна а кхел йойтур йолуш хилча, шайн кІезиг долчу гІуллакхашна кхел ян говзалла яц те шун?
3Шуна ца хаьа, вай йийр юйла маликашна а кхел? ТІаккха дахаран гІуллакхашна тІехь еш йолу кхел-м муххале а вай йийр ю.
4Ткъа аша цу гІуллакхашна тІехь а динан тобанна юкъахь цхьа а ларам боцучу арахьарчу нахах шайн кхелахой бо!
5Шуна эхь хетийтархьама боху ас хІара: шайн динан вежаршна юкъахь болчу къийсамашна кхел ялур йолуш волу цхьа а хьекъале верг вац те шуна юкъахь?
6Делахь а вашас шен динан ваша а вуьгу кхел яйта. Иштта тешар доцучаьрга тешаш болчарна тІехь кхел йойту аша!
7Шуна шайна юкъахь къийсамаш хилар а кІорга эшар ду шуна. Нагахь шайна цхьа харцо йинехь а, Іад хІунда ца Іа шу? Шайна цхьа эшам хиллехь а, Іад хІунда ца Іа шу?
8Аша-м шаьш а йо кхечарна харцо, царна эшам а бо, уьш шайн динан вежарий боллушехь!
9Я шуна ца хаьа те, харцонаш йийраш Делан Олалле ца кхочийла? Іеха ма лолаш! Сийсаза лелачарах а, цІушна Іамал ечарах а, нахаца лелачарах а, вовшашца хьарам дерг лелочу божарех а,
10къола дечарах а, сутарачарах а, бехна лелачарах а, мотт беттачарах а, хьарамлончех а волу цхьа а Делан Олалле ца кхочу.
11Цу тайппана бара шух цхьаберш а. Амма Веза Эла волчу, Дала леррина къобалвинчу Іийсан цІарца а, вайн Делан Синца а шу цІан а дина, даз а дина, бакъ а дина.
ДегІ – Делан Синан цІа ду
12Цхьаммо ала тарло: «Сан хІуъа а дан бакъо ю». Иза бакъ хила там бу, амма дерриг а дац хьуна пайдехь. «Сан хІуъа а дан бакъо ю». ХІаъ, амма цхьана а хІумане сайна тІехь олалла ца дойту аса.
13Цхьаммо ала тарло: «Яа хІума а – ген дуьхьа ю, ткъа ге а – яа хІуманна ду. Эххар а Дала иза а, важа а хІаллакдийр ду». Делахь а вайн дегІ вай сийсаздаха кхоьллина дац, иза Везачу Элан дуьхьа ду. Ткъа Везачу Эло вайн догІмаш Іалашдийр ду.
14Веллачуьра Веза Эла денвина а ца Іаш, Дала Шен ницкъаца вай а дендийр ду деллачуьра.
15Ткъа шуна ца хаьа, вайн догІмаш Дала леррина Къобалвинчун дегІан меженаш юйла? ТІаккха, Цуьнан меженаш схьа а яьхна, уьш сийсазйохур юй те ас? ХІан-хІа, иштаниг хуьлийла а дац!
16Я шуна ца хаьа те, шаьш нахаца леллачу зудчух дІакхетча, шайн цуьнца цхьа дегІ хуьлийла. ХІунда аьлча аьлла ма ду: «ТІаккха цу шиннах цхьа дегІ хир ду».
17Ткъа Делах дІауьйш волчун Цуьнца цхьаьна долу цхьа са а хуьлу.
18Ларлолаш сийсаздовларх! Адамо латош долу муьлхха а кхидолу къа дегІах лета къа дац. Ткъа сийсаза лелачо шен дегІана къилахь долу хІума до.
19Я шуна ца хаьа те, шайн догІмаш шуна чохь долчу а, Дала делла долчу а Делан Синан цІа дуйла? Шу шайн долахь ма дац!
20ХІунда аьлча, беза мах а белла, эцна ду шу. Цундела шайн догІмашца Делан сий делаш!
7
Зудаялорах лаьцна
1Аша соьга яздинчух лаьцна аьлча, аша боху: «Стагана зудчух ца хьакхавелча гІолехь ду».
2Амма сийсазваьлла ца лелархьама, хІора стеган а шен долахь зуда хила еза. ХІора зудчун а шен майра хила веза.
3Майрачо шен зудчун дегІан лаам кхочушбан беза. Иштта зудчо а кхочушбан беза майрачун дегІан лаам.
4Зудчун дегІ цуьнан шен долахь дац, иза майрачун долахь ду. Цу тайппана майрачун дегІ а цуьнан шен долахь дац, иза цуьнан зудчун долахь ду.
5Вовшашца бинчу бартаца шаьш доІа дан лоруш билгалъяьккхинчу ханна бен, вовшех ма къахка. Цул тІаьхьа юха а цхьаьна хила, шун собар цахиларехула иблисе шаьш ца зейтархьама.
6Иза аса шуна тІе ца дуьллу, амма иза иштта хилча магош долу хІума ду аьлла боху аса.
7Суна-м массо а адам со санна хила лаьара, делахь а хІоранна а Дала шен-шен похІма делла: цхьанна – цхьаъ, вукхунна – важа.
8Ткъа зударий белла бисинчаьрга
[4] а, бисина Іаш болчу зударшка а аса боху: «Царна со санна Іер гІолехь ду».
9Амма шаьш иштта ца Іалахь, цара зуда яло еза. ДегІан лаамашка ша хьийза а войтуш вехачул, зуда ялаяр гІолехь ду.
10Зударий балийначарна а, маре баханчарна а аса тІедуьллу (ткъа иза соьгара сайгара дац, амма Везачу Элера ду), зуда шен майрачух дІа ма къаста аьлла.
11Ша дІакъастахь, я кхин маре ма де, я шен майрачуьнца барт а бина, цуьнга юхагІо. Ткъа майрачо а шен зуда ма йита.
12Ткъа кхидолчу адамашка аса боху (иза Везачу Элера а доцуш, сайгара ду), нагахь динан вешин Іийсах тешар доцу зуда елахь, иза цуьнца яха реза а елахь, цу зудчух дІакъаста ца веза и стаг.
13Иштта, Іийсах тешаш йолчу зудчун тешар доцу майра велахь, амма иза цуьнца ваха реза велахь, шен майрачух дІакъаста ца еза и зуда.
14ХІунда аьлча тешар доцу майра тешар долчу зудчуьнгахула вазво. Ткъа тешар доцу зуда а язйо тешар долчу цуьнан майрачуьнгахула. Иза иштта ца хилча, церан бераш Далла хьалха цІена хир дацара, ткъа хІинца уьш Дала даздина ду.
15Нагахь Іийсах тешар доцург шен зудчух дІакъаста лууш велахь, я иштта тешар доцу зуда майрачух дІакъаста лууш елахь, уьш дІакъастийта. ХІунда аьлча я динан ваша а, я динан йиша а оцу гІуллакхна дихкина дац. Везачу Эло вай вовшашца бертахь дахаре ма кхайкхина.
16Хьанна хаьа, зудчо шен майра кІелхьарваккха а ма тарло. Я стага а шен зуда кІелхьаръяккха мега.
Ша Дала тІекхайкхинчу дахарехь висар
17ХІорра а стаг шена Дала билгалдаьккхинчу тайпана ваха веза, ша Везачу Эло тІекхайкхинчу дахарехь виса веза. Изза тІедуьллу аса массо а динан тобанашна а.
18Нагахь Дала керлачу дахаре тІекхайкхале хьо сунтвина хиллехь – и билгало дІаяккха ма гІерта. Ткъа нагахь хьо цу хенахь сунтвина ца хиллехь – сунтвайта ца оьшу.
19Сунтвина хилар а, сунтваза хилар а – хІумма а доцург ду. Ткъа цул а коьртаниг ду Делан парзаш кхочушдар.
20ХІорра а, Дала керлачу дахаре тІекхайкхале, ша хиллачу хьолехь виса веза.
21Нагахь цу хенахь хьо лай хиллехь, хІумма а дац, цунах оза ма ло. Амма паргІатвала хьайн аьтто белахь, паргІатвала а хьажа.
22ХІунда аьлча Везачу Эло керлачу дахаре тІекхайкхинчул тІаьхьа лай Везачу Элана хьалха паргІат ву. Ткъа тІекхайкхале паргІат хилларг – хІинца Дала леррина Къобалвинчун лай ву.
23Шайх адамийн леш ма хилийталаш, хІунда аьлча шух беза мах белла.
24Динан вежарий! Далла хьалха хІорра а Везачу Эло керлачу дахаре тІекхайкхале ша хиллачу хьолехь виса.
Зуда ялоза а, маре бахаза а болчарах лаьцна
25Ткъа зуда ялоза я маре бахаза болчаьрга, Везачу Эло тІедиллина ду аьлла, тІетоха хІумма а дац сан. Амма Везачу Эло сох къинхетам барна, тешаме хила таро йолчу аса сайна хетарг боху.
26Суна схьахетарехь, адаман хІинца хуьлуш болу массо а баланашка хьаьжча, цунна ша хІинццалц хиллачу хьолехь висар гІолехь ду.
27Айхьа зудчуьнга захало дийцинехь, цунах дІакъаста ма гІерта. Ткъа айхьа зудчуьнга захало ца дийцинехь, хьайна зуда ма леха.
28Делахь а ахьа зуда ялаяхь а – иза къилахь дац. ЙоІ маре яхар а къилахь дац. Амма цара кху дахарехь чІогІа баланаш хьоьгур бу. Ткъа суна цу баланех шу лардан лаьара.
29Динан вежарий! Аса хІара боху шуьга: хан кІезиг йисна, цундела хІинца дуьйна зударий балийнарш а, шайн зударий боцуш санна хила беза.
30Шух боьлхуш берш а ца боьлхуш санна хила беза. Хазахетар хилларш а хаза ца хетча санна хила беза. ХІума оьцурш а и эцнарг шайн долахь доцуш санна хила беза.
31Кху дуьненах дика схьаоьцурш, шу а иза совдерг доцуш санна, даха ца деза, хІунда аьлча тахана долуш долу дуьне дІадолуш ду.
32Суна-м шун цхьана а хІуманна тІехь гІайгІа ца хила лаьа. Зуда ялоза верг, Везачу Элан лаам кхочушбан лууш, Цунна дечу гІуллакхна гІайгІанехь ву.
33Ткъа зуда ерг дуьненан гІуллакхийн гІайгІанехь ву. Иза шен зудчун лаамаш кхочушбан гІерта.
34Цу тайпана цуьнан гІайгІанаш екъало. Маре яхаза ерг, Везачу Элан лаам кхочушбан гІерташ, Цунна гІайгІанехь хуьлу, шен дегІаца а, шен синца а Цунна тешаме хила лууш. Ткъа марехь йолу зуда кху дуьненан гІуллакхийн гІайгІанехь хуьлу, шен майрачун лаамаш муха кхочушбийр бара те бохуш.
35Аса и дерриг а шуна пайденна дуьйцу, шуна иза дехкархьама а доцуш. Мелхо а, суна лаьа, шун лелар оьзда хила а, Везачу Элана тешаме хила а, кхечу хІуманна тІе ойла ца йохуьйтуш.
36Нагахь ша захало дийцина йоІ цІахь йитар бегІийла ца хетахь, цуьнца хиларан лаам цуьнан сов боккха белахь, и захало хила мегар ду. Цу стаге и йоІстаг ялаяйта, иза къилахь дац.
37Амма нагахь цу стага ша захало дийцина йоІ ца яло шен дагахь кхин хийцалур боцучу тайпана сацам а бинехь, нагахь цхьаммо а и гІуллакх цунна тІедиллина а дацахь, нагахь цу тІехь цуьнан лаам а белахь, и сацам даггара а белахь, цо дийриг дика гІуллакх ду.
38Ша захало дийцина йоІ ялош волчо дийриг а дика хІума ду, ткъа иза ялош воцчо дийриг кхин а гІолехь ду.
39Марехь йолу зуда, шен майра дийна мел ву, бакъонашца йихкина ю. Нагахь майра веллехь, шена луъучуьнга маре яха магош ду цунна, амма и стаг Везачу Элан долахь хила веза.
40Кхин а дика ду, иза маре а ца йоьдуш Іийча. Иштта ю сан цунах йолу ойла, ткъа сайна чохь долчу Делан Сино со цунна тІе валаво аьлла хета суна.
8
ЦІушна сагІина еана яа хІума яарх лаьцна
1ЦІушна сагІина еана йолчу яа хІуманах лаьцна аша соьга яздинчух ала лаьара суна. Хууш ду-кх, олуш ма-ду: «Вайн массеран а кхетам бу». Амма кхетам хиларо адам курадоккху, ткъа безамо иза синца чІагІдо.
2Нагахь цхьанна шена цхьа хІума девза моттахь а, цунна хІинца а довза ма-деззара хІумма а ца девза.
3Ткъа цхьанна Дела везаш велахь, иза Далла вевзина.
4Цу тайпана цІушна сагІина еанчу юучу хІуманах лаьцна хууш ду-кх, кху дуьненахь цІу хІумма а воцург вуйла а, иштта, цхьа Дела воцург, кхин Дела воцийла а.
5Лаьттахь я стигалахь бехаш «деланаш» хуьлу олу. И «деланаш» а, «беза элий» а дукха белахь а,
6вайна иштта ду:
Дела цхьаъ бен вац вайн,
Иза Да ву вайн,
массо а хІума Цуьнгара хилла а ду,
вай Цуьнан дуьхьа дехаш а ду.
Иштта Веза Эла а цхьаъ бен вац вайн.
Иза Дала леррина къобалвина Іийса ву,
Цуьнгахула массо хІума хилла а ду,
вай Цуьнгахула дехаш а ду.
7Делахь а цу бакъдолчух берриш а ца кхета. ЦІушна Іамал яран Іадат цхьаболчарна хІинца а чулацам болуш хета. ЦІушна сагІина еана йолу юург а юуш, цара иза деланашна къобалйина йолуш санна лору, цундела церан кІеда дегнаш Далла хьалха бехло.
8Юучу хІумано вай Далла улло ца даладо. Юург цаяарца вай хІумма а ца дойу, ткъа иза йиъча а, вайна гІоле а ца хуьлу.
9Делахь а шу ларлолаш, тешарехь чІагІделла доцурш, шаьш паргІато лелочу хІуманна тІехь, Іеха а делла, къинош летадарх.
10ХІунда аьлча нагахь оцу кІеда дог долчунна, хьайн оццул «кхетам» боллушехь, ахьа а цІушна Іамал ечу цІа чохь юург юуш гича, тІаккха, ша а яа мегар ду аьлла, хетар дуй те цунна и цІушна сагІина еана йолу юург?
11ТІаккха хьан «кхетам» бахьана долуш, шен дуьхьа Дала леррина Къобалвинарг велла волу, и кІеда дог долуш волу хьан динан ваша хІаллакьхир ву.
12Шайн динан вежаршна дуьхьал цу тайпана долу къа латадарца, церан кІедачу дегнашна чов а еш, аша Дала леррина Къобалвинчунна дуьхьал къа латадо.
13Цундела айса оцу юучуьнца сайн динан веше къа латадойтуш делахь, аса цкъа а дуур дац иштта долу жижиг, сайн веше къа ца латадайта.
9
Векалан бакъонаш а, декхарш а
1Со паргІат вац ткъа? Со векал а вац ткъа? Суна гина вацара вайн Веза Эла волу Іийса? Шу дац ткъа Везачу Эло соьгахула къахьегарца Цунна тІе далийнарш?
2Кхечарна со векал вацахь а, шуна ма ву со векал. ХІунда аьлча со векал хиларан тоьшалла ду – шу Везачу Элаца хилар.
3Сайн мах хадош болчарна дуьхьал даккха хІара ду сан.
4Яа а, мала а бакъо йоцуш-м дац тхо?
5Кхиболчу векалша а, Іийсан нанас бинчу кхечу вежарша а, Кипас а санна, динан йижарех цхьацца тхаьшна яла а йина, тхайца цхьаьна уьш бига бакъо яцара тхан а?
6Я аса а, Бар-Нааба а бен болх бан безаш бацара ткъа?
7Муьлххачу тІемалочо, ша эскарехь гІуллакх дечу хенахь, ша-шен гІайгІа бо? Муьлхачу кемсашлелорхочо, кемсаш дІа а йоьгІна, церан стоьмаш ца боу? Муьлхачу Іуьно шен жена юкъарчу жийно елла шура ца молу?
8Адамаша олучу тайпана хилла Іай те аса бохург? Изза ца боху товрат-хьехамаша а?
9ХІунда аьлча Муса-пайхамаран товрат-хьехамаш тІехь яздина ду: «Оручу стеран бага дІа ма къовла». Стерчийн бала кхаьчна аьллий те Дала иза?
10Вайн бала а кхаьчна, ца боху ткъа Дала иза? Дера боху вайна диканна, хІунда аьлча охана деш волчо а, оруш волчо а къахьоьгу, шаьш бинчу белхан дакъа шайна кхачаран дегайовхо йолуш.
11Шун синошна оьшуш долу хІу оха тесна хилча, тІех зен дой те оха шуна, тхайн дегІана оьшуш долу ялта шуьгара хьаькхча?
12Кхечеран а шуна юкъахь иштта бакъонаш хилча, ткъа тхан церан чул а сов яц и бакъонаш?
Амма оха, мелхо а, тхайн оцу бакъонашка а ца хьоьжуш, тхайна тІе мел деанарг лов, Дала леррина Къобалвинчух лаьцна болу хаза кхаъ дІакхайкхош, тхайгахьара цхьа а новкъарло ца хилийтархьама.
13Шуна хууш дац ткъа, Делан цІийнан кертахь гІуллакх деш берш цига еанчух бехаш хилар? Ткъа сагІа доккхучу кхерчана тІехь гІуллакх деш болчара а цу сагІина деанчух дакъа шайна дІаоьций?
14Иштта хаза кхаъ кхайкхош болчарах лаьцна Везачу Эло тІедиллина, хаза кхаъ кхайкхош кхаьчначух баха беза уьш аьлла.
15Амма аса-м цу бакъонех цхьа а сайн дуьхьа аьлла схьа ца эцна. Сайн бала а кхаьчна, и бакъонаш сайна оьшучунна хилийтархьама яздина дац аса хІара дешнаш. Суна валар а гІолехь ду-кх, сан и дозалла дан йиш хилар цхьаммо соьгара дІадоккхучул.
16Айса хаза кхаъ кхайкхош бу аьлла, цхьа а дозалла ца до ас, хІунда аьлча иза сан декхар ду. Ма декъаза хир вара со, аса хаза кхаъ кхайкхош бацахьара!
17Аса, сайн лаам а болуш, и гІуллакх деш делахьара, Делера совгІат хир дара суна. Ткъа сайн лаамехь а доцуш, аса иза деш хилча, тІаккха сайна тІедиллина долу гІуллакх кхочушдо аса.
18Ткъа сан совгІат муьлха ду? Айса хаза кхаъ дІакхайкхабарна дуьхьал хІумма а ца дехар. Цу тайпана, айса хаза кхаъ кхайкхочу гІуллакх тІехь сайна йогІуш йолчу бакъонех цхьа а ца лелийна аса.
19Массарах а паргІат воллушехь, массарна а хьалха лолла вахана со, царах дукхахберш тІеберзорхьама.
20Жуьгтий болчохь со жуьгти санна вехира, уьш Дала леррина Къобалвинчунна тІеберзорхьама. Товрат-хьехамийн бакъонаш ларъеш болчаьрца а бакъонаш ларйийриг санна вехира со, уьш а Цунна тІеберзорхьама, цу бакъонийн лаамехь со воццушехь.
21Товрат-хьехамийн бакъонаш лар ца еш болчаьрца – и бакъонаш лар ца еш верг санна хуьлура со, уьш а Цунна тІеберзорхьама. ХІетте а, Делан бакъонаш лар ца еш-м ца лелара со, Дала леррина Къобалвинчун бакъонашна со муьтІахь волу дела.
22Тешарехь чІагІбелла боцучаьрца чІагІвелла воцург санна хуьлура со, уьш тешарехь чІагІбархьама. Массарна а хьалха массо а санна хуьлура со, сайн мел долчу хьуьнаршца, царах цхьаберш баьхна а, кІелхьарбахархьама.
23И дерриг а хазачу кхоан дуьхьа до аса, со а цунах хиндолчу диканан декъахь хилийтархьама.
24Шуна хууш дац къовсадаларшкахь бовдучу хенахь массо а цхьатерра бовдий, амма совгІат царах цхьанна бен ца лой? Цундела шаьш довда ма-дезза довдалаш, и совгІат шайна кхачийтархьама.
25Оцу къовсамашкахь дакъа лоцуш болчара шаьш массо а хІуманна тІехь юхаузу. Уьш иштта лела, телхина дІадер долу толаман таж шайна кхачийтархьама, ткъа вай иштта лела, ваьшна телхар доцу таж кхачийтархьама.
26Цундела со, шена хьалха цхьа Іалашо хІоттийна воцург санна, вада а ца воду, хІаваана куьг детташ верг санна, лата а ца лета.
27Мелхо а, аса, сайн дегІ кхоа а ца деш, цунна тІехь олалла до, кхечарна хаза кхаъ а кхайкхийна, со юьстахваьлла ца висархьама.
10
ЦІушна Іамалъярх ларлолаш
1Динан вежарий! Вайн берриг а дай мархийн бІогІамо ларбина хилар а, хІорда бухарчу лаьтта тІехула чекхбевлла хилар а шуна дагадаийта лаьа суна.
2Уьш берриш а, мархах а, хІордах а чекх а бевлла, Мусаца цхьаьнакхетийтина.
3Цара массара а цхьатерра болу синан кхача а биъна.
4Иштта цара массара а цхьатерра синна оьшуш долу малар а мелла, хІунда аьлча цара шайца лелош болчу тамашийначу тІулгах схьадолу хи молура. Ткъа и ТІулг бара – Дала леррина Къобалвинарг.
5Амма царах дукхахболчарна Дела реза ца хилла, церан декъий яьссачу аренгахула дІасадаржийна хилла.
6И дерриг вайна масална хилла дара, вайн а, церан санна, вониг дан лаам ца хилийта.
7Вайн дайх цхьаберш санна, цІушна Іамал еш ма хилалаш. Делан Йозанаш тІехь царах лаьцна яздина ду: «Адамаш яа а, мала а охьахевшира, тІаккха шайн самукъадаккха хьалагІевттира уьш».
8Царах цхьаболчара лелийнарг а лелийна, сийсаза ма довла вай! Оцу цхьана дийнахь царах ткъе кхо эзар стаг хІаллакьхилира.
9Дела зе а гІоьртина, лаьхьарчаша байина болу царах цхьаберш санна, вай а ма гІерта Дала леррина Къобалвинарг
[5] зе.
10Инкарлонаш йинчу царах цхьаболчарах ма тарлолаш – уьш мулкалмото хІаллак ма бина.
11Царна хилларг дерриг а вукхарна масал дало хиллера. Заманийн чаккхе тІекхаьчначу хенахь Іен долчу вайга, дІахьедар а деш, иштаниг ца дайтархьама яздина ду иза.
12Цундела ша когаш тІе ондда дІахІоьттина ву моьттуш верг охьавожарх ларвала веза.
13Шуна тІедеана долу зер массо а адамна тІехІуттуш дерг бен дац. Ткъа Дела тешаме ву, аша ловр доцург лур дац Цо шуна. Амма шу зуьйш долчу хенахь, тІехІотта онда бух лур бу Цо шуна, иза лан шун ницкъ хилийтархьама.
14Иштта, сан хьоменаш, цІушна Іамалъярх ларлолаш!
15Аса кхетам болчаьрга санна боху шуьга. Шаьш а ойла ел аша, аса бохург нийса ду я дац.
16Шеца Далла хастамаш а беш, Везачу Элан пхьуьйренехь лелош болу кад бац ткъа Дала леррина Къобалвинчун цІийца вайн дакъалацар дийриг? Вай дохош долу бепиг а дац ткъа Дала леррина Къобалвинчун дегІаца вайн дакъалацар дийриг?
17Бепиг цхьаъ долу дела, дуккха а долу вай а цхьа дегІ санна ду. Вай массо а цхьана баьпках дакъалоцуш ма ду.
18Хьовсал Исраилан халкъе – царах сагІина еана хІума юуш берш а ца хуьлу ткъа берриге а цу сагІа доккхучу кхерчана тІейиллинчу сагІина еанчу хІуманан декъашхой?
19ТІаккха аса бохург хІун ду? Дуй те иза цІу цхьа хІума ю бохург? Я цІунна сагІина еанарг а юй те цхьа хІума ю аьлла хІума?
20Дац! Амма дин доцучара сагІина яхьа хІума, Далла а ца яхьаш, жинашна яхьа. Ткъа суна ца лаьа, аша жинашца дакъа а лоцуш, шу цаьрца тайна хила.
21Аша молийла ма дац шинна а кедара: цкъа Везачу Элан кеда чуьра, тІаккха жинийн кеда чуьра. Доийла ма дац аша цхьаьний Везачу Элан пхьор а, жинийн пхьор а.
22Вай даьхьар дуй те Везачу Элан вайга эмгаралла хилийта? Цул а ницкъ болуш ду ткъа вай?
23«Дерриг а дан бакъо ю вайн» – олуш ду. Иза бакъ хила там бу, амма массо а хІума дац вайна пайдехь. «Дерриг а дан бакъо ю вайн». ХІаъ, ю, амма оцу дерригено а синца чІагІ ца во.
24Цхьаммо а ма лахалаш шайна пайдехь дерг, амма хІораммо а кхиболчарна пайдехь дерг лахалаш.
25Шайн эхь-бехке хьаьвссина, цхьа а хаттар ца деш, базарахь духкуш долу муьлхха а жижиг даа мегар ду аша.
26Делан Йозанашкахь яздина ма ду: «Латта а, цу тІехь мел дерг а Везачу Элан ду».
27Нагахь Делах тешаш воцучу накъосто дуьйла а аьлла, шу и волчу дахча, цо шайга яа аьлларг, шайн эхь-бехке хьаьвссина, цхьа а хаттар ца деш яа.
28Амма цхьаммо и юуш ерг цІушна сагІина еанчух ю алахь, тІаккха шайга и аьллачун дуьхьа а, деган паргІатонан дуьхьа а и юург ма яа.
29Шун деган паргІатонах а доцуш, ткъа вукхун паргІатонах лаьцна боху аса иза.
Ткъа сан паргІато хІун бахьанехь емалйина хила еза кхечун даго?
30Нагахь аса, Далла баркалла а бохуш, и юург тІеоьцуш хилча, аса баркалла баьхнарг бахьана долуш со емал хьан вийр вара?
31Иштта шаьш юуш я молуш делахь а, я кхидолу муьлхха а гІуллакх деш делахь а, Делан сийлаллин дуьхьа де.
32Дуьхьало ма елаш жуьгташна а, грекахошна а, Делан долахь йолчу ерриге а Іийсах тешаш болчеран тобанна а,
33амма, аса массарна а, массо а хІуманна тІехь царна луъург даре терра, лелалаш шу а. Сайна пайдехь дерг а ца лоьхуш, дукхахболчарна пайдехь дерг до аса, уьш а кІелхьарбовлийтархьама.
11
1Сох тера хила гІерталаш, со а Дала леррина Къобалвинчух тера хила ма-гІерттара.
Коьрта тІе хІума тилларх лаьцна
2Аса хастадо шу, даим а со шуна дагаварна а, аса шайна ма-даллара, аша ламасташ лардарна а.
3Амма суна шуьга дІахаийта лаьа, хІора боьршачу стагана коьртехь верг Дала леррина Къобалвинарг хилар. Зудчунна коьртехь – майра ву. Ткъа Дала леррина Къобалвинчун коьртехь верг Дела ву.
4ДоІа дечу я Делера болу хаам бовзуьйтучу хенахь боьршачу стага коьрта тІе хІума тиллинехь, цо шен коьртана юьхьІаьржо тІейоуьйту.
5Ткъа муьлххачу а, шен коьрта тІехь хІума а йоцуш, доІа деш я Делера болу хаам бовзуьйтуш йолчу зудчо шен коьртана юьхьІаьржо тІейоуьйту. Иза корта баьшна йолчу зудчух тарло.
6Нагахь зудчунна шен коьрта тІе хІума тилла ца лаахь, цо шен корта баша а мегар ду. Амма нагахь зудчунна шен корта баьшна я лергина хилча эхь хетахь, цо шен коьрта тІе хІума тилла еза.
7Цхьана агІор боьршачу стага шен коьрта тІе хІума тилла ца еза, ша Делан васт а, Цуьнан сийлалла а йолу дела. Вукху агІор зуда шен майрачун сийлалла ю.
8ХІунда аьлча стаг зудчух вина вац, ткъа зуда ю стагах йина.
9Стаг зудчун дуьхьа кхоьллина вац, амма зуда ю стеган дуьхьа кхоьллина.
10Цундела зудчун коьрта тІе тиллина хІума хила еза, шена тІехь долу олалла билгалдаккха а, маликашна хьалха а
[6].
11Делахь а, Везачу Элаца долчу вайн дахаре хьаьжжина, зуда а стаг воцуш хиларх хІумма а дац, ткъа стаг а зуда йоцуш хиларх хІумма а дац.
12ХІунда аьлча зуда стагах йина ма-хиллара, стаг а ву зудчо вина. Ткъа и дерриг а – Делера ду.
13ТІаккха шаьш а ойла ел аша: оьзда хир дуй те, зудчо Деле доІа дечу хенахь, цуьнан коьрта тІе тиллина хІума ца хилча?
14Дуьненан Іаламо ша а ца хьоьху вайна, боьршачу стага шен месаш яхъялийтича, иза цунна шена юьхьІаьржонна дуйла?
15Ткъа зудчо еха месаш лелийча – цунна сийлахь ду, хІунда аьлча еха месаш елла ю цунна, коьрта тІе тиллина хІума санна.
16Цхьаболчарна-м цунах лаьцна соьца къовса а луург хир дара, амма, аса аьлларг доцург, кхин тайпана ламасташ дац я тхан а, я Делан долахь йолчу массо а Іийсах тешначийн тобанийн а.
Везачу Элан пхьорах лаьцна
(Маттай 26:26-29;Марк 14:22-25;Лака 22:14-20)
17Аса кхин а цхьа хІума тІедуьллу шуна. ХІинца хаста а ца до ас шу, хІунда аьлча шун гуламаша, диканиг дахьачун метта, вониг дахьа.
18Цкъа хьалха аса сайна хезначух лаьцна эр ду. Шу цхьаьна гулделлачу хенахь шуна юкъахь декъадаларш хуьлу боху. Цунах со цхьажимма теша а теша.
19(Цу тайпана долу декъадаларш хила а деза шун, шайна юкъара билггал тешаш берш гучубахархьама.)
20Шаьш цхьаьна гуллучу хенахь, билггал Везачу Элан пхьор даа гулделча санна ца гулло шу.
21ХІунда аьлча шу шаьш еана йолу яа хІума яа сихло. ТІаккха цхьаберш меца буьсу, ткъа вуьш чагІаро бахабо.
22Юург яа а, мерг мала а шайн цІенош дац те шун? Я Делан долахь йолчу массо а Іийсах тешначийн тобанах шу дешаш дац те? Я мисканаш дегаза хета те шуна? ХІун ала деза те аса шуьга? Хастор дуй те ас шу и бахьанехь? Аса и гІуллакхаш бахьанехь хастор дац шу.
23ХІунда аьлча аса Везачу Элера Шеггара схьаэцна айса шуна делларг. Шена ямартло йинчу буса Веза Эла волчу Іийсас, бепиг схьа а эцна,
24Далла хастам а бина, иза декъа а декъна, элира: «ХІара Сан дегІ ду, шун дуьхьа дІалун долу. Иштта делаш, Со дагалацархьама».
25Уьш пхьор диъна бевлча, Цо, чагІаран кад схьа а эцна, элира: «Сан цІийца бинчу керлачу бертан кад бу хІара. Шаьш иза мосазза молу, Со дагалацархьама, иштта делаш».
26ХІунда аьлча шаьш хІара бепиг мосазза доу а, хІара кад мосазза молу а, Веза Эла схьаваллалц, Цуьнан валар кхайкхадо аша.
27Цундела нагахь цхьаммо хІара бепиг даар а, Везачу Элан кад малар а лело хьакъ ма-дарра ца леладахь, иза Везачу Элан дегІана а, Цуьнан цІийна а дуьхьал къа латорна бехке хир ву.
28Стага ша-шен зен веза, ткъа цул тІаьхьа цо и бепиг а доийла, и кад а молийла.
29ХІунда аьлча нагахь санна цхьаммо, Дала леррина Къобалвинчун дегІ а ца лоруш, юуш а, молуш а елахь, иза шена кхелана юуш а, молуш а ву.
30Цундела шух дукхахдерш гІораза а, цомгуш а хуьлу, цхьаберш бала а ле.
31Нагахь вай ваьш зуьйш делахьара, Везачу Эло йийр яцара вайна кхел.
32Ткъа вайна тІехь Цо кхел еш хилча, вай нисдеш долу таІзар хуьлу вайна, дуьненах кхечаьрца цхьаьна вайна кхел йина ца хилийтархьама.
33Иштта, сан динан вежарий, шаьш Везачу Элан пхьор даа гулделча, вовшашка ладогІалаш, и даа сих а ца луш.
34Нагахь санна шух цхьаъ меца велахь, шайн цІахь яа юург, гуламехь иза шуна кхелъярна ца хилийтархьама.
Ткъа дисна гІуллакхаш со дІавеанчу хенахь нисдийр ду аса.
12
Делан Синера долу похІманаш
1Ткъа хІинца, динан вежарий, Делан Сино луш долчарах лаьцна эр ду ас.
Суна ца лаьа, царах лаьцна дерг шуна ца хууш дуьсийла.
2Шуна хаьа, шу Делах ца тешаш хиллачу хенахь, мотт ца хуучу цІуша, шайгахьа а дерзош, тилийна лелийнийла.
3Цундела аса шуьга боху, Делан Синехула ша бохуш волчу цхьаьнгге а алалур дац: «НеІалт хуьлийла Іийсана». Иштта Делан Синехула олучуьнга бен, цхьаьнгге а алалур дац: «Іийса – Веза Эла ву».
4ПохІманаш тайп-тайпана ду, ткъа уьш лург – цхьа Са ду.
5ГІуллакхаш тайп-тайпана ду, ткъа уьш дойтург – цхьа Веза Эла ву.
6Ницкъаш тайп-тайпана бу, ткъа дерриг а массарна а чохь дийриг – цхьа Дела ву.
7Амма Делан Са гучудаккхар хІоранна а луш ду, массарна а диканна хилийта.
8Цхьанна хьекъал долу дош ло Делан Синехула, ткъа оццу Синехула вукхунна кхетаман дош ло.
9Кхечунна оццу Синехула тешар ло. Ткъа кхин а цхьанна цу Сино адамаш тодан похІма ло.
10Вукхунна тамашийна гІуллакхаш дан ницкъ ло. Кхечунна Делера болу хаамаш бан похІма ло. Цхьаволчунна Делан Сино делларг жинаша деллачух къасто похІма ло. Цхьаболчарна Делан Синера долу тайп-тайпана тамашийна меттанаш ло. Кхечу цхьанна оцу меттанаша бохург гочдар ло.
11Ткъа и дерриг а оццу цхьана Делан Сино деш ду. Шена дала деза аьлла хеттачунна, схьа а хоржий, ло Цо уьш.
Цхьана дегІан дуккха а меженаш хилар
12Адаман дегІ масех меженах лаьтташехь, иза цхьа дегІ хиларе терра, иштта Дала леррина Къобалвинарг цхьаъ хуьлу, Цуьнан дегІ масех меженах лаьтташехь.
13ХІунда аьлча вайх хІора а цхьана Делан Синах вуьзна вара, вайх массарах а цхьа дегІ хилийтархьама. Вай жуьгтий я кхечу къаьмнех делахь а, леш я паргІат адамаш делахь а, вайга хІоранга а цхьана Синах малийтина дара.
14Адамийн дегІ, цхьана меженах хилла а ца Іаш, дуккха а йолчу меженех вовшахтоьхна ду.
15Нагахь кого: «Со-м бац дегІах, со куьг доцу дела», – алахь а, хІетте а оцу дегІан меже ца хилча ма ца болу иза.
16Ткъа лерго: «Со бІаьрг боцу дела, со-м дац оцу дегІах», – аьлча а, оцу дегІан меже ца хилча долий иза?
17Нагахь дерриг а дегІ беккъа бІаьргех дина делахьара, муха хир дара цуьнан хазар? Ткъа дегІ деккъа лергех дина делахьара, муха йогІур яра хьожа?
18Амма Дала дегІан массо а меже Шена хила еза аьлла хеттачу меттехь дІанисйина.
19Нагахь дегІ еккъа цхьана меженах дина делахьара, тІаккха дегІ муха хир дара?
20Ма-дарра аьлча, дегІан меженаш дуккха а ю, ткъа дегІ – цхьаъ ду.
21БІаьрган а олийла дац куьйге: «Хьо суна ца оьшу». Я коьрто а когашка олийла дац: «Суна шу ца оьшу».
22Мелхо а, адамна эгІаза хеташ йолу дегІан меженаш уггаре а оьшуш хуьлу.
23Оцу кІезиг хеташ йолчу дегІан меженийн вай чІогІа ларам бо. Вешан бехке йолу меттигаш вай, эхь-бехк а хетий, дІахьулйо.
24Ткъа важа йолу меженаш дІахьулъян а ца оьшу. Амма Дала шатайпа вовшахтесна дегІан меженаш, сий дан оьшучу меженийн алссам сий а деш.
25Иза ду, дегІана чохь къастамаш ца байтархьама. Мелхо а, дегІан меженаша вовшийн цхьатерра гІайгІа бан беза.
26Нагахь дегІан цхьана декъан лазам хилча, дерриг а дегІан а лазам хуьлу. Нагахь дегІан меженех цхьана меженна хастам бахь, вукхеран а цуьнца цхьаьна самукъадолу.
27Цу тайппана, шу Дала леррина Къобалвинчун дегІ ду, ткъа шух хІора а цу дегІан меже ю.
28Динан тобанашкахь Дала цхьаберш векалш, вуьш пайхамарш, кхозлагІнаш динан хьехамчаш бина дІахІиттийна. Цул сов, цхьаболчарна тамашийна гІуллакхаш дан ницкъ белла, вукхарна адамаш тодан похІма делла. Иштта уллорачарна гІо дан похІма а, урхаллин похІма а, тамашийна мотт бийцаран похІма а делла Цо.
29Массо а буй те векалш? Берриш а буй те пайхамарш? Массо а хуьлий те хьехархой? Я массарах а хуьлий те тамашийна гІуллакхаш дийраш?
30Массеран ду ткъа адамаш тодаран похІма? Массара а дуьйций те Делан Синерачу тамашийначу меттанашкахь? Массеран дуй ткъа и меттанаш гочдаран похІма а?
31Оцу похІманел а сов долчу похІманашна тІекхийда шу.
Ткъа аса оцу дерригенал а лакхара болу некъ гойтур бу шуна.
13
Безамах лаьцна
1Нагахь санна аса адамийн я маликийн
меттанашкахь къамел деш делахь а,
амма сан безам бацахь,
со зевне зурма
я бекаш болу горгали санна хуьлу.
2Нагахь санна Делера болу хаамаш баран похІма сан делахь а,
ерриге а къайленаш суна евзаш елахь а,
мел болу кхетам сан белахь а,
лаьмнаш а меттахдаххал тешар сан делахь а,
амма сан безам бацахь,
со хІумма а вац.
3Нагахь санна аса сайн берриг а бахам дІабекъахь а,
ур-атталла сайн дегІ ас дагадайтахь а
[7],
амма сан безам бацахь,
суна цунах цхьа а пайда ца хуьлу.
4Безам собаре а, дика а хуьлу.
Безамца хьагІ а ца хуьлу.
Безамо дозалла а ца до, иза кура а ца хуьлу.
5Безамо лело ца дезарг ца леладо,
шена пайден дерг ца лоьху,
атта оьгІаз ца оьху,
шена дина вон дагар ца до.
6Безам харцдолчух боккха ца боь,
ткъа цунна бакъдерг хазахета.
7Безамо доллу хІума а ловш хуьлу,
массо а хенахь цуьнца тешар а хуьлу,
гуттара а цуьнца сатийсар а хуьлу,
массо а хенахь цуьнца садеттар а хуьлу.
8Безам цкъа а хедар бац.
Делера болчу хаамех аьлча,
уьш кхачор бу.
Синера долчу меттанех аьлча,
уьш совцор ду.
Дала беллачу кхетамах аьлча,
иза дІабоккхур бу.
9ХІунда аьлча вайн кхетам кхоччуш болчу барамехь ца хуьлу,
ткъа Делера болу хаамаш кхоччуш буьззина ца хуьлу.
10Ткъа кхачамалла йолу хан еача,
кхоччуш болчу барамехь цахилларг дІадоккхур ду.
11Со жима бер долчу хенахь,
аса жимачу беро санна дийца а дуьйцура,
ойланаш а йора.
Жимачу беран санна кхетам а бара сан.
Ткъа хІинца со стаг а хилла дІахІоьттича,
берийн хІуманаш дитина аса.
12Цкъа хІинца-м вайна дерриге а гІийла гойтуш долчу куьзганехула санна го.
Ткъа цу хенахь юьхь-дуьхьал гур ду вайна.
Цкъа хІинца-м сан кхетам кхоччуш бац,
ткъа цу хенахь сан кхоччуш довзар хир ду,
со Далла вевзаш ма-хиллара.
13Цкъа хІинца долуш дерг хІара кхоъ ду:
тешар, сатийсар, безам.
Ткъа безам царах уггаре а лакхара бу.
14
Дала шайна делла похІманаш $динан тобанна пайденна хилийта
1Шайна чохь безам хилийта гІерта. Делан Сино луш долчунна тІекхийда – уггаре а чІогІа дезаш хилалаш Делера болу хаамаш бар.
2ХІунда аьлча тамашийначу маттахь къамел дечо адамашка ца дуьйцу, цо Деле дуьйцу. Цо дуьйцучух цхьа а ца кхета, ткъа иза Делан Синехула къайленаш юьйцуш ву.
3Делера хаамаш бечо адамашка дуьйцу, уьш синца чІагІбархьама а, иракарахІитторхьама а, тебархьама а.
4Тамашийнчу маттахь къамел дийриг шен синца чІагІло, ткъа Делера болу хаамаш бечо динан тоба чІагІйо.
5Аша массара а тамашийначу меттанашкахь дуьйцийла лаьа суна. Амма кхин а сов лаьа суна, Делера болу хаам аша бойла, хІунда аьлча Делера болу хаамаш бийриг пайдехь ву оцу меттанашкахь дуьйцуш волчул а. И дуьйцург, цо ша гочдича бен, пайденна хир дац, динан тоба цу дуьйцучуьнца чІагІъяйтархьама.
6Динан вежарий, нагахь со шу долчу а веана, аса тамашийначу меттанашкахь дийцича, шуна хІун пайда хуьлу, нагахь и дуьйцуш дерг Дала довзийтина хІума а дацахь, я Дала белла кхетам иза бацахь, я Цуьнгара болу хаам иза бацахь, я хьехам бацахь?
7Ойла ехьа, са доццушехь, чуьра аз долучу хІуманийн. Масала, дечиг-пондаро я шедаго тайп-тайпана аьзнаш долуьйтуш ца хилча, локху мукъам муха къасталур бу те?
8Нагахь санна турби чуьра долу аз къаьсташ ца хилча, хьан бийр бу тІамана бан беза кечам?
9Иштта аша а, тамашийна мотт а буьйцуш, кхетаме хаам ца бича, муха кхетор ву шаьш дуьйцучух? Аша дуьйцург, мохе дуьйцуш санна, эрна хир ду.
10Мел дукха ду-кх дуьнен чохь тайп-тайпана меттанаш, царах цхьа а бац шен маьІна доцуш.
11Цундела суна оцу меттан маьІна ца хиъча, кхечу къомах волуш санна хир ву со и буьйцуш волчунна, ткъа и мотт буьйцург кхечу къомах верг санна хир ву суна.
12Иштта шу а, Делан Са шайгахула гучудаккха шаьш гІерта дела, динан тобанна чІагІонна Цо луш долчу похІманийн дикалла совъяккха хьовсалаш.
13Цундела тамашийначу меттанашкахь дуьйцуш волчо, ша дуьйцург гочдан хаар деха Деле.
14ХІунда аьлча аса тамашийначу маттахь доІа деш хилча, Делан Сино сан синехула доІа до, амма сан хьекъална иза пайденна дац.
15ТІаккха аса хІун дан деза? Аса сайн синца доІа дийр ду, амма сайн хьекъалца а дийр ду ас иза. Сайн синца а, иштта сайн хьекъалца а эр ду аса Далла иллеш.
16ХІунда аьлча, ахьа Далла баркалла Цуьнан Синехула олуш хилча, ахьа дуьйцург шена хІун ду ца хиъча, хІокху гуламехь волчу хийрачу стага муха эр ду ахь аьллачу баркаллина: «Амин»?
17Ахьа Далла олу баркалла тоъал дика хила а там бу, амма гуламехь волчу кхечунна цунах синца чІагІвалар ца хуьлу.
18Тамашийнчу меттанашкахь аша массара а дуьйцучул сов айса дийцарна, аса хастам бо Далла.
19Амма суна гІолехь хета, динан тоба гулъеллачу хенахь, сайн хьекъалца пхи дош алар кхечарна хьехам бархьама, тамашийначу маттахь итт эзар дош олучул.
20Динан вежарий! Берийн санна, ойла йолуш ма хилийша! Вониг дарна тІехь хилийша бераш санна, амма шайн ойланца даккхий хилийша!
21Товрат-хьехамаш тІехь яздина ду:
«Кхин меттанаш дуьйцуш болчаьргахула а,
хийрачу махкахойн баганехула а
къамел дийр ду Аса цу халкъаца – боху Везачу Эло, –
амма тІаккха а ладугІур дац-кх цара Соьга».
22Иштта, тамашийначу меттанашкахь дийцар – билгало ю, амма и билгало, Іийсах тешаш болчарна а йоцуш, тешаш боцучарна ю. Ткъа Делера болу хаамаш хилар а цхьа билгало ю, амма и билгало, тешар доцучарна а доцуш, тешаш болчарна ю.
23Нагахь берриг а динан гулам цхьаьна а кхетта, аша массара а тамашийначу меттанашкахь къамел дечу хенахь, шу долчу хийра нах я Іийсах цатешарш чубаьхкича, шу хьерадевлла аьлла хетар-м дац те царна?
24Нагахь массара а Делера болу хаамаш бечу хенахь, шу долчу Іийсах цатешарг я хийра стаг чувеача, цунна хезначу дерригено а цунна къинош гучу а дохур ду, кхел а йийр ю.
25Оцу чувеанчу стеган деган къайленаш массарна гучуевр ю. ТІаккха цо, гора а хІоьттина, Далла Іибадат а деш, эр ду: «Шуна юкъахь билггал Дела ву!»
Динан тоба гулъеллачу хенахь низам хила деза
26Сан динан вежарий! ЖамІ а деш, суна ала луург хІара ду. Шу цхьаьна гуламе гулделча, шун хІораннан а хуьлу я назма, я хьехам, я Дала довзийтина хІума, я тамашийначу маттахь болу хаам, я шух цхьаммо цу хааман маьІна дуьйцу. Аша мел дийриг а шун динан тобанан чІагІонна хуьлийла.
27Нагахь шух цхьаъ тамашийначу маттахь дийца воллуш велахь, тІаккха аша шиммо, я уггар дукха кхааммо роггІана дийца, ткъа кхечу цхьаммо аьлларг гочде.
28Нагахь санна гочдийриг шайна юкъахь вацахь, тамашийначу маттахь дуьйцуш верг динан тобанан гуламехь вист ма хилийта, цуьнга шена а, Далла а бен ма дийцийта.
29Пайхамарех шиммо я кхааммо Делера болу хаам бан беза, ткъа вукхара цара бохург талла деза.
30Нагахь шух хиъна Іаш волчу цхьанна Дала хІума довзуьйтуш делахь, хІинцца дуьйцуш хилларг, вист а ца хуьлуш, саца.
31ХІунда аьлча массеран а йиш ю Делера болу хаам рогІехь ала. Цу тайпана массо а Іемар а бу, уьш иракарахІиттор а бу.
32Пайхамаршна чуьра синош цу пайхамаршна муьтІахь хуьлу.
33ХІунда аьлча Дела низам цахиларан Дела вац, Иза синтеман Дела ву. Иштта хуьлу Делан долахь болчеран ерриге а динан тобанашкахь.
34Зударий гуламашкахь тийна хила беза. Царна бистхила ца магадо. Товрат-хьехамаш тІехь ма-аллара, уьш муьтІахь хила беза.
35Нагахь санна шайна цхьа хІума хаа лаахь, цара цІахь шайн майранашка хатта деза цунах лаьцна, хІунда аьлча эхье ду зуда динан тобанийн гуламашкахь йистхилар.
36Делан дош шуьгара схьадаьлла ткъа? Я шуна бен ца довзийтина иза?
37Ша пайхамар ву бохучунна я Делан Сино луш дерг шен долчунна хаа деза, аса шайга яздеш дерш Везачу Элан весеташ дуйла.
38Нагахь цхьаммо иза тІе ца эцахь, иза ша а тІеэцна хир вац.
39Иштта, динан вежарий, Делера болу хаамаш бар дезаш хилалаш! Тамашийнчу меттанашкахь дийцар а ма дехка.
40Дерриге а оьзда а, низам долуш а леладе.
15
Дала леррина Къобалвинарг веллачуьра денвалар
1ХІинца, динан вежарий, айса хьехна болу хаза кхаъ шуна дагабаийта лаьа суна. Шу, иза тІе а эцна, цу тІехь дІахІиттира.
2Цу хазачу кхоэхула шу а кІелхьардохуш ду, нагахь аса кхайкхийна кхаъ ма-бохху аша ларбахь. Иза кхечу тайпана хилча, шу цунах эрна тешнера.
3ХІунда аьлча аса тІеэцна болу а, шуна дІабелла болу а уггар коьрта хьехам иштта бу: Делан Йозанаша ма-аллара, Дала леррина Къобалвинарг вайн къиношна тІера велла.
4Иза дІа а воьллира, ткъа кхозлагІчу дийнахь, Делан Йозанаш тІехь яздина ма-хиллара, ден а вира.
5Цул тІаьхьа Иза, Кипина а, тІаккха шийтта векална а хьалха веана, дІахІоьттира.
6Цул тІаьхьа Иза цхьана хеннахь пхеа бІеннал сов болчу динан вежаршна хьалха дІахІоьттира. Царах дукхахберш хІинца а дийна бу, ткъа цхьаберш дІа а кхелхина.
7ТІаккха Иза, Якъубана хьалха а веана, дІахІоьттира. Цул тІаьхьа, массо а векалшна хьалха а веана, дІахІоьттира Иза.
8Уггар а тІаьхьа, хеназа дуьнен чу даьлла бер санна волчу суна хьалха а веана, дІахІоьттира Иза.
9Ткъа векалех уггаре а кІезигниг волу со-м векал ву ала хьакъ долуш а вац, хІунда аьлча Делан долахь йолу, ерриге а Іийсах тешначийн тоба хІаллакьян тІаьхьаваьлла леллера со.
10Амма Делан дика бахьанехь хІинца со волуш верг хилла сох. Ткъа суна лерина Цуьнан дика а эрна ца хилла. Аса цара массара а хьегначул сов къахьегна. (Бакъду, иза аса ца динера, соьца долчу Делан дикано динера.)
11Иштта, иза я со велахь а, я важа векалш белахь а, оха массара а шуна хьоьхург цхьаъ ду, ткъа шу цунах теша а тешна.
Вай деллачуьра дендийр ду
12Нагахь оха, Дала леррина Къобалвинарг веллачуьра денвина бохуш, хьехамаш беш хилча, шух цхьаболчара муха олу веллачуьра денвалар ца хуьлу?
13Веллачуьра денвалар хуьлуш ца хилча, Дала леррина Къобалвинарг а ма ца хуьлу веллачуьра денвина?
14Дала леррина Къобалвинарг денвина ца хилча, тхан хьехамаш а эрна хуьлу, шун тешар а хуьлу эрна.
15Цул сов, оха Делах лаьцна харцтоьшаллаш деш хилар гучудер дара. ХІунда аьлча оха Делах лаьцна тоьшалла дира, Ша леррина Къобалвинарг Цо веллачуьра денвина аьлла. Амма нагахь санна белларш денбийр бацахьара, Цо Иза веллачуьра денван ца тарлора.
16Нагахь белларш денбеш ца хилча, тІаккха Дала леррина Къобалвинарг а денвина ца хуьлу.
17Ткъа нагахь Дала леррина Къобалвинарг денвина вацахьара, шун тешар а эрна хир дара, шу а шайн къиношлахь хир дара.
18ТІаккха, Дала леррина Къобалвинчуьнца а болуш, белларш а ма хуьлу хІаллак?
19Нагахь Дала леррина Къобалвинчух долу вайн тешар вай кху дуьнен чохь дехаш долччу ханна бен дацахьара, массо а адамал уггаре а декъаза адамаш хир дара вай.
20Делахь а, беллачарна юкъара болу дуьххьарлера стом санна, Дала леррина Къобалвинарг веллачуьра ден ма вина.
21Валар адамехула деана долу дела, веллачуьра денвалар а хуьлу адамехула.
22Дерриг а адам, Адамца доьзна хиларна, лийриг хиларе терра, Дала леррина Къобалвинчуьнца доьзна хиларна дерриг а адам дендийр ду.
23Амма хІораннан а шен-шен рагІ хир ю. Дала леррина Къобалвинарг денбинчарах дуьххьарлераниг ву. ТІаккха Иза схьавеача, Цуьнан долахь берш а денбийр бу.
24Цул тІаьхьа, Дала леррина Къобалвинчо стигалара массо а куьйгалхой а, ницкъаш а, олахой а хІаллак а бина, Да волчу Деле паччахьалла дІаделча, дуьненан чаккхе хир ю.
25ХІунда аьлча Цо паччахьалла дан дезар ду, Дала леррина Къобалвинчун массо а мостагІий Дала Цуьнан когашка охьабахккалц.
26Ткъа валар уггаре а тІаьххьара мостагІа санна хІаллакдийр ду.
27ХІунда аьлча, Делан Йозанаша ма-бохху, «Цо массо а хІума Цуьнан когашка охьадиллина». Ткъа вай-м кхета «массо а хІума» Цуьнан когашка охьадиллина бохург, Дела воцург, массо а хІума дуйла.
28Массо а хІума Дала леррина Къобалвинчун дола дІаделча, КІанта Ша а дІалур ву Делан дола, Шен кара дерриг а делла волу Дела массанхьа а массо а хІуманна тІехь Олахо хилийтархьама.
29Иштта, белларш денлуш ца хилча, беллачеран дуьхьа шаьш хих чекхдохуьйтучара дийриг хІун ду? Нагахь белларш баккъалла а денбийрг ца хилча, беллачеран дуьхьа шаьш хих стенна чекхбохуьйту цара?
30Вай а хІора сахьтехь ваьш кхерамечу хьола хІунда хІуьттуьйту?
31Ва динан вежарий! Вайн Веза Эла волчу, Дала леррина къобалвинчу Іийсаца шу хиларна, сайн долчу дозаллица чІагІо йо ас, со хІора дийнахь леш ву аьлла.
32Нагахь Эпасехь со адамийн сатийсарца бен «акхаройх» таса ца велча, суна хІун пайда хир бара? Нагахь беллачийн денбар хуьлуш ца хилча, тІаккха: «Юушший, молушший Іей вай, кхана вай лийр долу дела!»
33Ма Іехалолаш, вежарий! «Вочу накъосто дика амал талхайо».
34Шаьш хила ма-дезза метта а дуьйлий, къинош леточуьра совца. Ткъа шуна эхь хетийта эр ду ас: шух цхьаболчарна Дела вовза а ца вевза.
Вайн керла дегІ муха хир ду?
35Цхьаммо хатта тарло: «Белларш муха денбо? Церан дегІ муха хир ду?» – аьлла.
36ХІай сонтаниг! Ахьа дІадийна хІу дендийр ма дац, иза цкъа ша делча бен.
37Ахьа лаьттах хІу дІадоьчу хенахь, ялтин хиндолчу куьцехь
[8] дІа ма ца доь ялта. Амма дерзина тІедолу хІу дІадоь ахьа, иза муьлхха делахь а, я кІен, я кхечу ялтин.
38ТІаккха оцу хІух хиндерг, Шена хеттачу куьцехь, Дала Ша кхуллу. Цо хІора а хІуьнан цуьнан шен бен доцу куц кхуллу.
39ХІора шена чохь са долчу хІуманан дегІ тайп-тайпана ду. Адамийн дегІ шатайпана ду. Дийнатийн дегІ кхечу тайпана ду. ЧІерийн а, олхазарийн а церан шайн бен доцу дегІ ду.
40Иштта стигалшкахь а, лаьттахь а шатайпана догІмаш хуьлу. Амма стигалшкарчу догІмийн хазалла шатайпана ю, ткъа лаьттарчу догІмийн хазалла кхечу тайпана ю.
41Малхан шен хазалла ю, ткъа беттан, седарчийн хазалла шатайпана ю. Седарчий а шен-шен хазаллица вовшех къастало.
42Иштта белларш а хуьлу, уьш денбелча. Лаьттах дІадийна долу дегІ телхина дІадолу, ткъа дендийр долу дегІ телхар дац.
43Лаьттах а дохуьйтуш, дІадоьчу хенахь дегІ сийсаза хуьлу, ткъа дендечу хенахь иза хазаллех дуьзна хир ду. ДІадоьчу хенахь дегІ эгІаза хуьлу, ткъа дендечу хенахь иза ницкъ болуш хир ду.
44Кху дуьненахь денделла дегІ дІадуьйш ду, ткъа вукху дуьненна лерина долу дегІ дендийр ду. Нагахь кху дуьненна лерина долу дегІ хилча, вукху дуьненна долу дегІ а хуьлу.
45Делан Йозанаш тІехь аьлла ма ду: «Дуьххьарлера адам хилла волу Адам, чу са а дуьллуш, денвелира». Ткъа тІаьххьара волу Адам адамаш дендо са ду.
46Кху дуьнен чу дуьххьара деанарг дендийриг дац. Мелхо а, кху дуьненахь денделларг цкъа хьалха деана ду, ткъа цул тІаьхьа дендийриг деара.
47Дуьххьарлера адам, поппарх дина а долуш, кху дуьненара ду. ШолгІа адам стигалшкара ду.
48Кху дуьненара массо а адам лаьттарчу поппарх дина адам санна ду. Амма стигалшна билгалдаьккхина массо а адам Стигалшкарниг санна ду.
49Лаьттарчу поппарх вина волчун вастехь вай ма-хиллара, стигалшкарчун вастехь а хир ду вай
[9].
50Динан вежарий! Аса хІара эр ду шуьга: шайна чохь дилха а, цІий а долуш долу вайн догІмаш Делан Олалле кхача йиш яц. Ткъа иштта телхина дІадолург телхар доцучуьнга кхача йиш яц.
51ЛадогІалаш, къайлаха долу цхьа бакъдерг довзуьйту ас шуна: вай дерриш а лийр дац, амма вай дерриш а хуьйцур ду.
52Иза хир ду цІеххьана, бІаьрган негІар а тохале, турбано тІаьххьара зурма лекхча. Турбано зурма ма-леккхи, белларш телхар боцучу тайпана ден а бийр бу, ткъа вай хуьйцур а ду.
53ХІара телхар долу дегІ телхар доцучу тайпана хила дезар ду. Ткъа лен долу дегІ, цкъа а лийр доцуш хилла, дІахІотта дезар ду.
54ТІаккха хІара телхар долу дегІ телхар доцучу тайпана а хилча, ткъа хІара лен долу дегІ цкъа а лийр доцуш дІа а хІоьттича, кхочушхир ду Делан Йозанаш тІехь яздинарг:
«Іожалла дІа а кхаьллина,
толам баьккхина».
55«Іожалла, мичахь бу хьан толам?
Мичахь ю, Іожалла, хьан ю?»
56Іожаллин ю къино ло. Ткъа къинан ницкъ товрат-хьехамашкахь бу.
57Хастам бу Дала леррина къобалвинчу вайн Веза Эла волчу Іийсагахула вайна толам лучу Далла!
58Сан хьоме динан вежарий! ЧІагІлой а хилалаш, меттах ца довлуш а латталаш. Шаьш Везачу Элана лерина деш долчу гІуллакхех дуьззина хилалаш, хІунда аьлча шуна хаьа, шаьш Везачу Элаца доьзна долу дела, аша мел деш долу гІуллакх эрна довр доцийла.
16
ЯхІуд-махкахь болчу Делан нахана гулдеш долу ахча
1Делан нахана аша дала деза ахча гулдеш долу гІуллакх, галатахойн динан тобанашна аса ма-хьеххара, леладе.
2ХІора кІиранан дуьххьарлерчу дийнахь шух хІораммо а, шайна карадеанчу ахчане хьаьжжина, цунах цхьадолу дакъа Іалашде, со дІавеанчу хенахь ахча гулдар оьшуш ца хилийтархьама.
3Со дІавеанчул тІаьхьа, аша къобал мел винарг аса Ярушалаймехь йолчу тобанан куьйгалхошна деша леринчу айса яздинчу кехаташца цхьаьна цига дІахьажор ву, и гулдинарг цаьрга дІадалийтархьама.
4Нагахь сан Ярушалайме дІавар диканца хилахь, уьш соьца дІабогІур бу.
ПахІалан дагахь дерг
5Македон-махкахула чекхваьлча, со шу долчу вогІур ву, хІунда аьлча сан Македонехула ван ойла ю.
6Шу долчохь со жимма соцур ву, аса Іа даккха а тарло шуьца. Цул тІаьхьа аса шуьга со новкъа воккхуьйтур ву, мичча ваха дезаш иза делахь а.
7ХІунда аьлча тІехволлушехь шу гина Іа ца лаьа суна. Везачу Эло сайна пурба лахь, шуьца дикка хан яккха лаьа суна.
8Жуьгтийн «ШавуІот» цІе йолу ялта чудерзоран дезде тІекхаччалц Іийр ву со Эпасехь.
9Суна дуьхьалбевлларш дукха белахь а, хаза кхаъ дІакхайкхо кхузахь йоккха а, шуьйра а неІ дІайиллина ю суна.
10Нагахь шу долчу Тимапи вагІахь, цунна цхьанна а агІор кхерам ца хилийта хьовсалаш, хІунда аьлча цо дийриг а, ас ма-дарра, Везачу Элана лерина гІуллакх ду.
11Цундела цхьа а цунах ца вешаш ма хилалаш. ТІаккха иза гІоза-маьрша новкъа ваккха, со волчу ван цуьнан таро хилийтархьама. Иза кхечу динан вежаршца цхьаьна схьаваре хьоьжуш ву со.
12Вайн динан ваша волу Апа-Леса шу долчу кхочийла чІогІа лиира суна. Амма иза кхоччуш къар ца велира
[10], цкъа хІинца шу долчу дІа ца веача. Иза, шен йиш ма-хилли, дІавогІур ву.
ТІаьххьара дешнаш
13Шу сема хилалаш, шайн тешарехь чІагІлой Іелаш, доьналла долуш а, майрра а латталаш.
14Аша массо а хІума безамца деш хила деза.
15Шуна массарна а бевза Сетипанан доьзал. Ахаехь болчу Іийсах тешначарна юкъахь уьш дуьххьарлерачарах буйла а хаьа шуна. Цара шайн дегнаш Делан нехан гІуллакх дарна тІедерзийна. Цундела аса доьху шуьга, динан вежарий,
16уьш санна болчу нахана а, цаьрца цхьаьна гІуллакх деш а, къахьоьгуш а мел болчарна а муьтІахь хилалаш.
17Сетипан, Партунат, Ахайк со волчохь хилар суна чІогІа хазахета. Шу суна юххехь ца хиларна, цара, шун метта гІо дора суна.
18Цара сан а, шун а синош иракарахІиттийра. Уьш санна болчеран ларам белаш.
19Асиа-махкарчу динан тобанаша маршаллаш доуьйту шуьга. Іакхилас а, ПхьаьрскІилата а, церан цІерачу динан тобанехь болчара а мерза маршаллаш доуьйту шуьга, шаьш, шу санна, Везачу Элан долахь хиларна.
20Массо а динан вежарша а маршаллаш доуьйту шуьга.
Доггах
[11] вовшашка маршалла хатта.
21Аса, ПахІала, сайн куьйган йозанца дІадоуьйту шуьга и маршаллаш.
22Нагахь Веза Эла ца везаш цхьаъ велахь, неІалт хуьлийла цунна.
Марана-тхьа
[12]. Волахь, вайн Веза Эла!
23Веза Эла волчу Іийсан дика хуьлийла шуьца.
24Сан безам а хуьлийла шуьца массаьрца а, Дала леррина Къобалвинчу Іийсан долахь вай долу дела.
2 Коринтхошка
Векало ПахІала
коринтхошка
яздина шолгІа кехат
Дешхьалхе
Векало ПахІала коринтхошка яздина шолгІа кехат цаьрца шен йолу юкъаметтиг хала йолчу хенахь дахьийтина дара. Коринт-гІалин динан тобанехь цхьаберш чІогІа дуьхьалбевллера ПахІална. Делахь а ПахІала гойту, ша цаьрца чІогІа куьйге ваха лууш хилар а, ткъа иза хиллачул тІаьхьа ша чІогІа воккхавеш хирг хилар а.
Цу кехатан хьалхарчу декъехь (1–7 кортош) Коринт-гІаларчу динан тобанца йолчу шен юкъаметтигах лаьцна дуьйцу ПахІала. Динан тобанехь цхьаболчара шена йинчу кхиссаршна а, дуьхьалонна а ша делла жоп иштта чІогІа хІунда хилла кхетадо цо. Амма цуьнан жоп иштта чІогІа хиларна, уьш метта а баьхкина, цуьнца куьйге бахана. Цундела ПахІал воккхавеш ву. Цул тІаьхьа (8–9 кортош) цо доьху оцу динан тобане ЯхІуд-махкарчу эшамехь болчу церан динан вежарийн дуьхьа комаьршаллица сагІанаш далар. ТІаьхьарчу кортошкахь (10–13 кортош) ша бакъволу векал хилар гойту ПахІала, хІунда аьлча Коринт-гІалахь цхьаболчара шаьш бакъдолу векалш ду моттуьйтура, ПахІал харцвекал ву а бохуш.
1
1Делан лаамца Дала леррина къобалвинчу Іийсан векал волчу ПахІала а, вайн динан вашас Тимапис а, Делан долахь йолчу, Іийсах тешачеран Коринтерачу тобане а, берриге Ахай-махкахула Іаш болчу массо а Делан долахь болчаьрга а яздо хІара кехат.
2Вайн Да волчу Делера а, Веза Эла волчу, Дала леррина къобалвинчу Іийсагара а долу дика а, синпаргІато а хуьлийла шуна.
ПахІала Далла баркалла алар
3Декъала хуьлда вайн Веза Эла волчу, Дала леррина къобалвинчу Іийсан Да волу Дела. Иза къинхетаман Да а ву, массо а тайпанчу синтеман Дела а ву.
4Цо вайн муьлххачу а гІайгІанехь вайна синтем ло, Цо вайна беллачу оцу синтемца муьлххачу а гІайгІанехь болчу кхечарна а вайгахула синтем хилийтархьама.
5Дала леррина Къобалвинчуьнца вай боькъуш болу Цуьнан лазамаш алсамбийларе терра, Цо вайна луш болу синтем а алсамбуьйлу.
6Оха баланаш хьоьгуш хилча – иза шун синтеман а, кІелхьардовларан а дуьхьа ду. Тхо догъоьцуш хилча – иза шун синтеман дуьхьа ду, хІунда аьлча оцу синтемо шуна чохь доьналла кхуьуьйту, оха хьоьгуш болу баланаш шуьга а хьегийтархьама.
7Тхо чІогІа тешна ду шух, хІунда аьлча тхуна хаьа, нагахь оха хьоьгу баланаш шуьца бекъалуш хилча, тхан деган синтем а бекъало шуьца.
8Динан вежарий, оха Асиа-махкахь хьегна баланаш шуна ца бовзуьйтуш Іан ца лаьа тхуна. Тхаьш дийна дуьсур дац моттал холчу хІиттийнера тхо. Уьш лан тхан ницкъ ца кхаччал, сов баккхий бара и баланаш.
9Тхайн дагахь-м тхаьшна даларан кхел йина моьттуш дара тхо. Иза хиллера, тхо тхайх тешна а доцуш, амма белларш а юхаденбеш волчу Делах тешна хилийтархьама.
10Дала оцу даларан боккхачу кхерамах кІелхьардехира тхо, Цо кІелхьардохур а ду. ХІинца чул тІаьхьа а Цо кІелхьардохур ду аьлла, тешна а ду тхо.
11Тхуна тІера доІанаш а деш, цу гІуллакха тІехь аша гІо до тхуна. Иштта, дукхахболчу наха деш долчу доІанашка Дала ладогІарна, Цо тхо декъалдийр ду. Ткъа цундела дуккха а долчу халкъо Далла хастамаш бийр бу.
ПахІала Коринте ца ваха сацам бар
12Оха дозалла а до, тхан дегнаша тоьшалла а до, дуьнен тІехь тхо лелар а, шуьца йолу юкъаметтиг а Далла хьалха догцІена а, хІумма а къайла ца доккхуш а хилла аьлла. Ткъа иза адаман хьекъалца а доцуш, Делера долчу диканца дара.
13-14Цундела и кехат дешча, шу кхетар доцу хІума ца яздо оха. Сан дегайовхо ю, цхьадолчух-м шу хІинцале а кхетта хиларе терра, шу тхох кхоччуш кхетарг хиларх, вайн Веза Эла волчу Іийсан дийнахь оха шух дозалла дийриг хиларе терра, аша а тхох дозалла дийриг хиларх.
15Ишттачу тешарца со дагахь вара уггар хьалха шу долчу ван, шун шолгІа а декъалалла хилийтархьама.
16Со Македоне воьдучу хенахь шу долчухула а ваьлла, тІаккха, юхавоьрзуш, юха а шу долчу ван ойла яра сан, шуьга со ЯхІуд-махка новкъа а воккхуьйтуш.
17И Іалашо сайна хьалха хІоттош, аса ойла а ца еш-м ца дина те иза? Я аса, кху дуьненарчара санна, сайгара олу ткъа цкъа «хІаъ», тІаккха «хІан-хІа»?
18Дела тешаме хиларх чІагІо а еш, боху аса, оха шуьга бохург дацара цхьана метта цкъа «хІаъ», тІаккха «хІан-хІа».
19ХІунда аьлча шуна юкъахь Цунах лаьцна оха – аса а, Салис а, Тимапис а – хьехамаш бина волу Делан КІант, Дала леррина къобалвина Іийса, ма вацара цхьана хенахь цкъа «хІаъ», тІаккха «хІан-хІан» олуш. Цуьнгахула Делан «хІаъ» хилла дІахІоьттира.
20ХІунда аьлча Дала мел дина ваІданашна дуьхьал Дала леррина Къобалвинчуьнгахула «хІаъ» ду. Цундела Делан сийлаллина Дала леррина Къобалвинчуьнгахула вай «Амин» олу.
21Шуьца цхьаьна тхо Ша леррина Къобалвинчух тешаш чІагІдина лоттуьйтуш Верг – Дела ву. Цо вай къобал а дина,
22Шен мухІар тІетохарца вай къаста а дина, Ша лур ду аьлла динчу закъалтана Шен Са делла Цо вайн дегнаш чу.
23Далла хьалха сайн дахарх чІагІо йо ас, со хІинццалц Коринте цаваран бахьана шу кхоош хилар ду аьлла.
24Иза дац шун тешарна тІехь олалла до бохург. Амма шун даккхийдер хилийта шуьца цхьаьна гІуллакх деш ду тхо, хІунда аьлча шайн тешар тІехь чІагІо йолуш ду шу.
2
1Аса сайн дагахь сацам бира, со шу долчу вогІуш, юха а шун дог дохош ца ван.
2ХІунда аьлча аса юха а шун дог дохийча, хьан дийр дара суна хазахетар, аса халахетийтина долчу шу доцучара?
3Оцу дерригенах а лаьцна аса яздира шуьга, со веанчу хенахь шуьгара хазахетар лоьхучу сайна халахетар ца хилийта. Со шух массарах тешна ву, сан хазахетар шуна а массарна хазахетар ду аьлла.
4Аса боккхачу дегалазамца, дегаІаткъамца, дуккха а долу сайн бІаьрхишца яздинера шуьга и кехат. Иза шун дог лазорхьама яздина дацара. Шуьга болу сайн тІех боккха безам шуна бовзийта яздинера аса иза.
Вовшашна къинтІерадовла дезар
5Нагахь цхьаммо дог дохийнехь а, цо сан дог ца дохийна, амма цхьана декъана шун массеран а дохийна, тІех луьра ца олуш дитича.
6Дукхахболчара дина таІзар тоьар ду иштта волчунна.
7Цундела шуна гІолехь ду, хІинца цунна къинтІера а девлла, цуьнан догъэцча, иза йоккхачу гІайгІане ца вахийта.
8Аса доьху шуьга цундела, цуьнга шайн безам хилийтар.
9Иза аса яздинера, шу зийначул тІаьхьа, шу массо а хІуманна тІехь соьга ладугІуш дуй те хьажархьама.
10Шу къинтІера девллачунна со а ваьлла, хІунда аьлча со хІуманна къинтІера вала везаш хилча а, аса иза шуна диканна дина Дала леррина Къобалвинчунна хьалха,
11иблисе цхьана а тайпанчу мекарлонца шуна тІехь толам ца баккхийтархьама. Вайна-м цуьнан лаамаш бевзаш ма бу.
Троя-гІалахь ПахІалан синтем бар
12Дала леррина Къобалвинчух болу хаза кхаъ дІакхайкхо Троя-гІала со веанчу хенахь, Везачу Эло суна цигахь къахьега неІ дІайиллира.
13Амма со синтем байна вара, хІунда аьлча цигахь суна сайн динан ваша волу Тита ца карийра. И бахьанехь, церан Іодика а йина, со Македоне вахара.
Дала леррина Къобалвинчуьнгахула толам баккхар
14Амма Далла баркаллаш бохийла вай! Ша леррина Къобалвинчуьнгахула вайна тІехь толам а баьккхина, муьлххачу хенахь а вай толаман тобанехь лоьлуьйту Цо. Дала леррина Къобалвинарг вовзаран хаза хьожа вайгахула массанхьа а дІасаяржайо Цо.
15КІелхьарбовларан некъа тІе бевллачарна а, хІаллакьхиларан новкъахь болчарна а юкъахь Дала леррина Къобалвинчо Далла доккху хаза хьожа йогІу сагІа санна ду вай.
16ХІаллакьхиларан новкъахь болчарна иза Іожаллин хьожа ю, уьш валаре а буьгуш. Ткъа кІелхьарбовларан новкъахь болчарна иза хаза хьожа ю, уьш дахаре а буьгуш. Хьаьнга далур дара и дерриге а?
17Делан дош талхадечу дукхахболчаьрца тхо нисдан йиш яц. Мелхо а, оха и дош доггах а, Делан цІарах а, Цунна хьалха а кхайкхадо, Дала леррина Къобалвинчуьнца доьзна а долуш.
3
Дала адамашца бина керла барт
1Тхо юха а тхаьш хесто дуьйладала деза те? Цхьаболчу нахана юкъахь ма-хиллара, вайна юкъахь а лела деза те шуьга дІа я шуьгара схьа долу хестадаран кехаташ?
2Шу шаьш ду тхан дегнаш чохь дІаяздина долу тхан хестадаран кехат. Иза массо а адамна девзаш а ду, массара доьшуш а ду.
3Аша гойту Дала леррина Къобалвинчун кехат шаьш хилар, оха динчу гІуллакхан жамІ долу. И кехат шекъанца доцуш, ткъа дийна долчу Делан Синца яздина ду. ТІулга тІехь яздина доцуш, ткъа адамийн дегнаш чохь яздина ду иза.
4Оцу тайпана болу Делах тешам бу тхан Дала леррина Къобалвинчуьнгахула.
5Цхьа хІума дан похІма тхайгара ду-м дера ца моьттура тхуна, ткъа тхан и похІма Делера ду.
6Цо Ша делла тхуна похІма керлачу а, йозанца боьзна а боцуш, ткъа синца боьзна болчу а бартана гІуллакх дан. ХІунда аьлча йозанца яздинчо адам доь, ткъа Делан Сино адам дендо.
7Шайца валар дахьаш долу, дешнашца тІулга тІехь яздина дерг хилла дІахІоьттича, Делан сийлалла гучудаьккхира. Исраилхой ур-атталла Муса-пайхамаран сийлаллин нур лепачу юьхь тІе ца хьажалора, и нур лагІлуш хиллехь а. Иза а иштта сийлалла долуш хилча,
8цул дуккха а сов сийлалла долуш хир дац ткъа Делан Сино дийриг?!
9Кхелъярца чекхдолуш дерг а оццул сийлалла долуш хилча, мел тІех сийлалла долуш ду Далла хьалха адам бакъдарца чекхдоккхург.
10ХІунда аьлча оцу хенахь сийлалла долуш хилларг хІинца долчул сов долчу сийлалло кхоьлина хуьлуьйту.
11Нагахь дІадер дерг а сийлалла долуш хилча, тІаккха хІара цкъа а дІадер доцург кхин а сийлалла долуш ду.
12Тхайн иштта сатийсар долу дела, майрра къамел дан йиш ю тхан.
13Исраилан халкъ довр долчу сийлаллин нуьре ца хьежийтархьама, шен юьхь-дуьхьал пардо уллуш хилла волу Муса-пайхамар санна ма дац вай.
14Амма церан хьекъал артдина дара. Делаца бинчу ширачу бартах лаьцна долу тептарш шаьш доьшучу хенахь, и санна долу пардо церан кхетамна дуьхьалара дІадаккхаза дуьсу. Ткъа нагахь санна стаг Дала леррина Къобалвинчуьнца воьзна бен вацахь, и пардо дІадоккху.
15Таханлерчу дийнахь а Муса-пайхамаран Товрат-хьехамаш адамаша боьшуш церан дегнаш тІехь пардо хуьлу.
16Йозанашкахь яздина ма ду: «Иза Везачу Элехьа мосазза воьрзу, и пардо дІадоккхура»
[1].
17Веза Эла – Са ду. Ткъа Везачу Элан Са долчохь – паргІато а ю.
18Ткъа вай массара а дуьхьал пардо доцучу яххьашца, куьзгано санна, Везачу Элан сийлалла дІагойту. Массо а хенахь вайн сийлалла сов а йоккхуш, вай Цуьнан васте хуьйцуьйтуш ду Делан Са долчу Везачу Эло.
4
Кхийрачу кхаби чохь йолу хазна
1Делан къинхетамца оцу тайпана долу гІуллакх дан тхайн йиш хиларна, тхо дог доьхна дац.
2Мелхо а, оха дитина массо а къайлаха а, эхье а долу гІуллакхаш. Нах Іеха а ца бо, Делан дош харцахьа а ца доккху оха. Ткъа тхаьш билггал бакъдерг адамашна дІаделларна, Далла хьалха хІора адаман эхь-бехкана оха дІагойту тхаьш муьлш ду.
3Нагахь оха кхайкхош болчу хазачу кхоана дуьхьал цхьанна пардо хІуттуш делахь, иза валаран некъа тІехь болчарна ду иштта.
4Бакъволчу Делах ца тешачеран хьекъал бІарздина кху дуьненан харцдала, Делан вастехь волчу Дала леррина Къобалвинчун сийлаллех лаьцна болчу хазачу кхоан серло царна ца гайтархьама.
5Оха беш болу хьехамаш тхайх лаьцна бац, амма Веза Эла волчу, Дала леррина къобалвинчу Іийсах бу. Ткъа тхо Іийсан дуьхьа шун ялхой ду.
6ХІунда аьлча: «Боданера серло схьакхетал!» – аьлла волчу Дала тхан дегнаш серладаьхна, Ша леррина къобалвинчу Іийсан юьхь тІехь лепаш йолчу Делан сийлаллех болчу кхетаман серло вайн хилийтархьама.
7Ткъа и хазна оха тхешан кхийра кхабанаш чохь лелайо. Иза ду тІех боккха болу ницкъ, тхоьгара а боцуш, Делера хилар хаийтархьама.
8Тхуна массо а агІор кест-кеста ницкъ бо, амма тхо кхоччуш хьаьшна дІа ца даьхна. Наггахь холчу хІиттадо тхо, амма оха дог ца дуьллу.
9Тхо лелхадо, амма дитина дац тхо. Тхо охьадохку, амма тхо хІаллак ца хуьлу.
10Іийсан валар гуттара а тхешан догІмашца леладо оха, Цуьнан дахар тхайн догІмашкахула гучудаккхархьама.
11ХІунда аьлча дийна долуш Іийсан дуьхьа хІора денна а Іожаллин кхерамехь хуьлу тхо, тхайн лийр долчу догІмашкахула Цуьнан дахар гучудаккхархьама.
12Цу тайпана Іожалла шен Іалашо тхуна тІехь кхочушъян гІерта, дахар шуна кхачийтархьама.
13Йозанаш тІехь яздина ду: «Со тешаш хиларна, со вистхилира». Тхешан тешаран дух цу дешнашца цхьаьнадогІуш долу дела, тхо а, теша а тешаш, дистхуьлу,
14тхаьшна хаьа дела, Веза Эла волу Іийса веллачуьра Денвинчо тхо а Цуьнца дендийр дуйла, шуьца цхьаьна тхо Шена хьалха дІа а хІиттош.
15Оха и дерриг а шун дуьхьа деш ду. Ткъа иза а деш, Делан дика дуккха а адамашна дІакхочу, Делан сийлаллина Далла боху баркаллаш алсам а довлуьйтуш.
Тешарца лела
16Цундела тхан дегнаш ца духу. Вайн догІмаш тишлуш делахь а, вайна чуьра са де дийне мел дели а карладуьйлу.
17Йоццачу ханна тхан хуьлучу баланаша, цкъа а йовр йоцу сийлалла яхьар ю тхуна. И сийлалла барам боцуш совъюьйлу оцу баланел.
18Тхо гуш долчуьнга ца хьоьжу, амма гуш доцучуьнга хьоьжу. ХІунда аьлча гуш дерг цхьана заманна бен дац, ткъа гуш доцург гуттара а хир ду.
5
1Иштта, вайна хаьа, кху лаьттахь вайн четар санна долу хІара догІмаш хІаллакьхилча, Дала луш долу стигалшкара цІа вайн хилар. Иза куьйга дина а доцуш, гуттара а хин долу цІа ду.
2Вешан хІинца долчу догІмашкахь вай сатийсарца синош доху, стигалшкара долу вайн керла цІа, бедар санна, ваьшна тІедухар лууш.
3И духар ваьшна тІедухийтинчул тІаьхьа, вай дерзина карор ма дац!
4Лаьттара четарш санна долчу хІокху догІмашна чохь а долуш, баланаша ницкъ барна синош доху вай. ХІунда аьлча вайна ца лаьа тІеюьйхина хІума йоцуш ваьш хуьлийла, амма стигалшкара долу керла духар ваьшна тІедухийтина хила лаьа вайна, дахаре лен дерг дІакхаллийтархьама.
5Оццу гІуллакхна кхоьллина ду вай Дала. Цо Шен Са делла вайна закъалтана.
6Цундела тхо массо а ханна тешам болуш ду, цІенош санна долчу оцу догІмашна чохь а долуш, Везачу Элана уллохь долчу тхайн керлачу цІеношна генахь хилар тхаьшна хуъушехь.
7ХІунда аьлча тхо, гуш долчуьнца а доцуш, тхешан тешарца дехаш ду.
8Иштта, доьналла а долуш, лаьттарчу дегІана чуьра а кхелхина, Везачу Элана уллохь Іаш хилар гІолехь ма хета тхуна.
9Цундела тхуна, догІмашна чохь долуш я царна чуьра кхелхина долуш, Везачу Элана тамехь дерг хилийта лаьа.
10ХІунда аьлча вай дерриш а Дала леррина Къобалвинчун кхелана хьалха дІахІитта дезаш ду. Вайх хІораммо а ваьш кху дегІа чохь дехачу хенахь динчуьнга хьаьжжина, дика я вон и делахь, доггІург схьаоьцур ду.
Дала леррина Къобалвинчуьнгахула Делаца болу барт
11Везачу Элах кхерар хІун ду тхайна хаьа дела, адамаш кхето гІерта тхо. Далла тхох лаьцна дерриг а хаьа. Тхох лаьцна долу дерриг а шуна а хууш хиларе сатуьйсуш ву со.
12Оха юха а хестош дац тхаьш шуна хьалха. Ткъа оха тхайх дозалла дан таро ло шуна. Иза оха ло, даг чохь долчух дозаллаш ца деш, ткъа тІехула долчу хІуманех дозаллаш деш болчаьрга дуьхьал ала шун хІума хилийтархьама.
13Тхо хьекъалх девлча, иза Делан дуьхьа ду. Ткъа тхо хьекъале даьхкича, иза шун дуьхьа ду.
14ХІунда аьлча Дала леррина Къобалвинчун безамо лелош ду тхо. Нагахь Цхьаъ массеран а дуьхьа велла хилча, тІаккха, массо а адам делла аьлла, жамІ ма дина оха.
15Иза массеран а дуьхьа велла, дехаш долу адамаш хІинца шайн дуьхьа а доцуш, амма, вала а велла, веллачуьра денвина волчун дуьхьа дахийтархьама.
16Цундела хІинца дуьйна цхьа а адам кху дуьнен чуьра болчара санна ца лору оха. Нагахь Дала леррина Къобалвинарг оха кху дуьнен чуьра болчара санна лерина хиллехь а, хІинца оха иштта кхин ца лору Иза.
17Иштта, Дала леррина Къобалвинчуьнца верг – юхакхоьллинарг ву. Шира дахар дІадаьлла, хІинца керланиг хилла дІахІоьттина!
18Ткъа и массо а хІума Делера схьа ду. Дала Ша леррина Къобалвинчуьнгахула вай Шеца тайтира. Цо тхуна тІе диллина адамаш Шеца таран гІуллакх.
19Адамаша летийна къинош царна дуьхьал ца лоруш, Ша леррина Къобалвинчуьнгахула дуьне Шеца тойтуш вара Дела. Дала тхуна тІедиллина адамаш Шеца тойтуш болу и кхаъ дІакхайкхор.
20Тхо Дала леррина Къобалвинчун цІарах дахкийтинарш ду, ткъа Дала Ша тхоьгахула шуьга хаам беш санна хуьлу. Дала леррина Къобалвинчун дуьхьа доьху оха шуьга: «Делаца шаьш тайтийша!»
21Шена тІехь цхьа а къа доцуш Верг Дала вайн дуьхьа къинош летийнарг санна вира, Ша леррина Къобалвинчуьнгахула вайх Шена хьалха бакъдинарш хилийтархьама.
6
1Делаца цхьаьна къахьоьгуш долчу оха чІогІа дехар до шуьга, Делера шаьш тІеэцна долу дика эрна ма хилийтийша.
2ХІунда аьлча Дала аьлла:
«Халкъе Со резахиларца хьоьжучу заманчохь
Суна хьан аз хезира,
кІелхьардоккхучу дийнахь
Аса гІо дира хьуна».
Ткъа хІинца тІееана Дела вайга резахиларца хьоьжу и зама, хІинца ду и кІелхьардовларан де.
3Цхьана а хІуманна тІехь цхьанна а вас хилийта бахьана ца хуьлуьйту оха, тхаьш деш долу гІуллакх емал ца дайтархьама.
4Мелхо а, массо а агІор Далла гІуллакх дийраш санна тхаьш хилар гойту оха: баланаш а, халонаш а, бохамаш а доьналлица тхаьш ловш.
5Иза оха гойту тхайна еттачу хенахь, тхо набахти чохь дохкуш, карзахбевллачу наха тхо лелхийна лелош, тхаьш къахьоьгуш, буьйсанна наб яйна лелаш, мацалла ловш.
6Иштта, тхайн цІеначу дахарца, кхетамца, собарца, эсала хиларца, Делан Синца, шалхонаш йоцучу цІеначу безамца,
7билггал бакъдерг кхайкхорца, Делан ницкъаца гойту оха иза. Бакъваран герз тхан аьтту а, аьрру а куьйгашкахь ду.
8Тхан ларам а бо, тхо сийсаза а доху. Тхуна лен а лоь, тхо хеста а до. Тхох харцлуьйш дерш до, амма тхо бакъонца лела.
9Тхо гІарадевлла доцуш лору, амма тхо массарна а девза. Тхо делла лору, ткъа тхо лан а ца ле. Тхуна луьра таІзар до, ткъа тхо дайа а ца дойу.
10Тхуна халахетарш до, ткъа тхо гуттара а самукъане ду. Тхо къен ду, амма дуккха а болчарна хьал ло оха. Тхан хІумма а яц, амма массо а хІуманан дай ду тхо.
11Коринтхой! Оха цІеначу дегнашца къамел до шуьца. Тхан дегнаш дІаделладелла ду шуна.
12Тхо шух дІа ца къехка, ткъа шу шайн дегнашкахь тхох дІакъехка.
13Аса сайн берашка санна боху шуьга: «Шайн дегнаш дІа а деллий, тхо шайца ма-хиллара, хилийша шу а тхоьца».
Дийна волчу Делан цІа хилар
14Іийсах тешар доцучаьрца цхьана дукъа кІел ма лелийша. ХІун юкъаметтиг ю те бакъдолчунна а, харцдолчунна а юкъахь? ХІун уьйр ю те серлонна а, боданна а юкъахь?
15ХІун барт бу те Дала леррина Къобалвинчунна а, иблисана
[2] а юкъахь? ХІун цхьаалла ю те тешаш волчунна а, тешаш воцчунна а юкъахь?
16ХІун цхьаьнадогІург ду те Делан цІенна а, цІушна а юкъахь? Тхо дийна волчу Делан цІа ма ду! Дала Ша ма-аьлла:
«Царна юкъахь вехар ву Со,
уьш болчохь лелар ву Со.
Со церан Дела хир ву,
ткъа царах Сан халкъ хир ду».
17Цундела Везачу Эло боху:
«Царна юкъара дІа а довлий,
царах дІакъасталаш.
Суна хьалха боьха долчу хІуманах ма хьакхалойша,
тІаккха Аса тІеоьцур ду шу».
18«Со шун Да хир ву,
ткъа шу Сан кІентий а, йоІарий а хир ду, –
боху массо а ницкъийн Везачу Дала».
7
1Сан хьоме доттагІий! Дала вайна и ерриге а чІагІонаш йина дела, вешан догІмаш а, синош а бехдеш мел долчух цІанде вай. Деле болчу ларамах дуьзна а долуш, чекхдовллалц ваьш Цунна дІало вай.
ПахІалан хазахетар
2Тхо шайн дегнаш чу тардалийтийша! Оха цхьанна а вониг ца дина, цхьа а дакъаза ца ваьккхина, цхьаьнггара а тхайна пайдехь дерг а ца лехна.
3Шух бехк баккхархьама ца боху аса иза. Аса хьалха а аьллера, шуьца цхьаьна даллал а, дехаш хиллал а шу тхан дегнаш чохь ду.
4Сан шуьца майра дийца йиш ю. Мел дозалла до аса шух. Тхаьш оццул баланехь доллушехь, аша динчу иракарахІитторах вуьзна а ву со, сан хазахетар тІех а даьлла.
5Тхо Македоне даьхкинчу хенахь, цхьана а тайпана синтем бацара тхан. Массо а агІор ницкъ хиллера тхуна, арахула тІебеана цатемаш а, тхешан чохь болу кхерамаш а бахьана долуш.
6Амма Шена муьтІахь болчарна синтем луш волчу Дала, Тита схьа а кхачийна, тхан синош паргІатдехира.
7И синтем хилар, Тита схьакхачарна хилла а ца Іаш, аша цуьнан догъэцарна а дара. Цо дийцира, шу тхо ган лууш хиларх а, шайгара мел даьллачунна шу дохкодовларх а, со ларван шу кийча хиларх а лаьцна. Цундела со кхин а чІогІа дог айаделла вара.
8Сайн кехатца айса шуна халахетийтарна со дохковаьлла хиллехь а, хІинца айса и яздарна дохко ца волу со, цу кехато шуна халахетар кІеззиг йолчу ханна бен ца дина дела.
9Сан хІинца долу хазахетар шуна айса халахетар дина аьлла дац, амма оцу халахетарехула, метта а даьхкина, Далла тІедерзар шун хиларна ду. Шун халахетар Делан лаамехь хилла дара, цундела тхох цхьана а тайпана зулам ца даьлла шуна.
10Делан дуьхьа хиллачу гІайгІано кІелхьарвалар хуьлуьйтуш долу Далла тІеверзар до – и хиларна, стаг дохко ца волу. Ткъа дуьненан гІайгІано Іожалла тІейоуьйту.
11Хьовсийша, Делан дуьхьа шуна хиллачу халахетаро шу мел доггах дІагІоьртуьйту. Иза дина а ца Іаш, шу бехке цахилар шуна дІахаийта лаар дойту цо. Ткъа, цул сов, мел эргІаддевлла а, аша мел орца доху а, со ган шун мел боккха лаам бу а, мел чІогІа шу тІедирзина а, царна таІзар хиларна шу мел кийча ду а хаийтина цо. Массо а оцу хІуманна тІехь шаьш цІена хилар гайти аша.
12Айса иштта яздинехь а, вониг далийтинчун я шена вониг хиллачун дуьхьа ца яздинера аса шуьга, амма Далла хьалха аша тхан мел гІайгІа бо шуна дІаделладалийтархьама яздинера.
13Цундела тхуна синтем хилира.
Тхуна, синтем хилла а ца Іаш, кхин а доккха хазахетар хилира Титин хазахетар бахьана долуш, аша массара а цуьнан са иракарахІотторна.
14Цу тайпана аша юьхьІаьржачу ца хІоттий со, дозаллица шух лаьцна аса цуьнга дийцинчунна тІехь. Мелхо а, массо а хІуманах билггал бакъдерг оха шуьга дийцаре терра, Титина хьалха аса шух дина дозалла бакъ хили.
15Шун массеран а муьтІахь хилар а, кхерамца а, дегадарца а аша ша тІеэцар а дагадеача, кхин а чІогІа шух дог дІаийна хуьлу цуьнан.
16Со чІогІа воккхавеш ву, массо а хІуманна тІехь а шуна тІетовжа сайн йиш хиларна!
8
Комаьршаллица сагІина хІума ялар
1Ткъа хІинца, динан вежарий, оха дІахоуьйту шуьга Македон-махкарчу динан тобанашна Дала деллачу диканах лаьцна.
2Шаьш баккхий баланаш хьоьгуш боллушехь, цу тобанийн доккха хазахетар а, йоккха къоьлла а хьалдолчу комаьршалле делира.
3Со теш ву цара доггах, шайн дала йиш йолччул а, сов а деллачунна. Шайн лаамца
4цара чІогІа дийхира тхоьга, шайна там хилийтархьама, Ярушалаймехь болчу Делан нахана дан леринчу дикачу гІуллакхехь шайга а дакъалацийтахьара бохуш.
5Тхуна хила ма-лаъара хилла а ца Іаш, уьш хьалха Везачу Элана тІе а боьрзура, тІаккха Делан лаамца шаьш тхуна къобал а бора.
6Цундела оха Тите чІогІа дийхира, ша долийна долу и дика гІуллакх доладаре терра, чекхдаккха а шуна гІо де аьлла.
7Ткъа шун кхиамаш алсамбуьйлу тешарехь а, дашехь а, кхетамехь а, даггара хиларехь а, шайн тхоьга болчу безамехь а
[3]. Массо а оцу гІуллакхашца шу тІехдуьйлуш хиларе терра, шаьш дечу оцу дикачу гІуллакхна тІехь а тІехдовлуш хуьлийла шу.
8Иза шуна тІедуьллуш ца боху аса, амма, кхиболчеран даггара хилар а гойтуш, шун безам билггал доггах буйла зуьйш ву со.
9ХІунда аьлча вайн Веза Эла волчу, Дала леррина къобалвинчу Іийсан дика девза шуна. Ша хьал долуш воллушехь, шун дуьхьа къий а велла, Шен къоьлла бахьана долуш шу хьал долуш хилийтархьама, дина Цо иза.
10Цу тІехь шуна пайденна долу цхьа хьехар до аса, хІунда аьлча стохка и дика гІуллакх долийна а ца Іаш, и доло лаам а хилла шун.
11Шаьш дан долийна гІуллакх хІинццехь кхочушде. Цу тайпана шун хІетахьлерчу доггах хиллачу лаамах тарлур ду шайн долчу хьолах цу гІуллакхна аша дакъа дІадалар.
12Нагахь цхьаъ шен хІума дІадала доггах лаам болуш велахь, Дала иза, цуьнан дала йолчу тароне хьаьжжина, тІеоьцур ду, дала таро йоцург ца хьехош.
13Шуна хало еш, ткъа кхечеран аьтто хилийта деш дац иза, амма массарна а цхьабосса хилийтархьама деш ду.
14ХІинца шун совдаьллачо церан кхачамбацар меттахІоттор ду. Ткъа тІаьхьо церан совдаьлларг шун эшам болчун метта хир ду. Цу тайпана шуна массарна а иза цхьабосса хир ду.
15Делан Йозанаш тІехь яздина ма-хиллара: «Дукха гулдиначун совнаха а ца хуьлура, ткъа кІезиг гулдиначунна тІеоьшуш а ца хуьлура».
Тита а, цуьнца цхьаьна гІуллакх дийраш а
16Тхуна санна, Титин даг чу а шуна гІо дан лаам тесна волчу Далла баркалла боху оха.
17Тхан дехар тІеэцна а ца Іаш, Тита, шен а боккха лаам хиларна, шен деган лаамца дІавогІу шу долчу.
18Хаза кхаъ дІакхайкхор бахьанехь, массо а динан тобанашкахь хестош волу кхин а цхьа динан ваша дІавоуьйту оха цуьнца.
19Цул сов, и дика гІуллакх дарна тІехь тхуна улловаккха хаьржина ву иза динан тобанашна юкъара. Тхаьш гІо дан кийча хилар гойтуш, Везачу Элан сийлаллина кхочушдо оха и гІуллакх.
20ХІара гулдина доккха хьал бахьанехь, цхьаннан а тхаьшна тІехтохам ца хилийта ларлуш ду тхо.
21ХІунда аьлча Везачу Элана хьалха хилла а ца Іаш, адамашна хьалха а оьзда дерг дан дагахь ма ду тхо.
22Тхайна юкъара кхоолгІа динан ваша а воуьйту оха цаьрца цхьаьна. Дукхазза а массо а тайпана гІуллакхашна тІехь зийча, иза чІогІа кийча хилар зеделира тхуна. Иза хІинца кхин а чІогІа лууш ву шу долчу ван, ша шух кІорггера теша дела.
23Титех лаьцна аьлча – иза сан юххера стаг ву, шуна гІуллакх дарехь соьца цхьаьна къахьоьгуш волу. Ткъа кхечу тхан динан вежарех аьлча – уьш Дала леррина Къобалвинчунна сийлалла яхьаш болу динан тобанашна юкъара къобалбинарш бу.
24Цундела динан тобанашна хьалха тоьшаллаш дейша шайн безамах лаьцна, оха хьакъ долуш шайх дозалла дар а гойтуш.
9
Динан вежаршна деш долу гІо
1Бакъдерг аьлча, аса-м шуьга яздан а ца оьшу Делан нахана гІо дан дезарх лаьцна.
2Шун доггах хилар а гуш, шух дозалла до аса македонхошна хьалха: «Стохка дуьйна а Ахаера динан тобанаш доггах хІума яларан гІуллакхна кийча ю» – бохуш. Шун доггах хиларо царах дукхахберш иракарахІиттабора.
3Ткъа шу долчу аса динан вежарий бохуьйту, оха шух дина дозалла эрна а ца хуьлуьйтуш, амма, аса ма-аллара, шу кийча хилийтархьама.
4Соьца шу долчу македонхой бахкар а нисделла, ткъа шу кийча ца хилар царна дІахиънехьара, шу хІиттина а ца Іаш, шух тешна Іаш долу тхо а юьхьІаьржачу хІуьттур ма дара!
5Цундела оцу динан вежаршка дехар дан деза аьлла хийтира суна, уьш сол хьалха шу долчу дІа а баьхкина, аша хьалххехь ваІда а деш, лур ду аьлла совгІат цаьрга кечдайтархьама. Цу тайпана и совгІат, ницкъаца даьккхина а доцуш, ткъа шун-шайн лаамца делларг санна кийча хир ду.
6Цу тІе аса боху: кІезиг дІадуьйчо – кІезиг ялта схьагулдийр ду, ткъа комаьршаллица дІадуьйчо – алссам ялта схьагулдийр ду.
7ХІораммо а шен даго боххучул ло, дохко а ца волуш, дала деза аьлла а ца луш. ХІунда аьлча самукъане а волуш луш верг Далла веза.
8Делан ницкъ бу шуна мел деш долу дика алсамдалийта. Цу тайпана, массо а хІуманна тІехь а, гуттара а шуна мел оьшург хир ду шун, ткъа цунах алссам дуьсур ду шуна муьлхха а дика гІуллакх дан.
9Делан Йозанаш тІехь яздина ма-хиллара:
«Тоам боллуш дІало цо мискачу нахана,
ур-атталла абаденналц а лаьтта цуьнан нийсо».
10ДІадуьйш волчунна хІу а, юуш волчунна юург а Кхочуьйтучо шуна а хІу кхочуьйтур ду, иза алсам а доккхур ду, ткъа шун нийсонца леларехула Цо шортта ялта лур ду.
11Иштта муьлххачу а хенахь комаьрша хІума дІакховдо алссам хьал а лур ду шуна Цо. ТІаккха дуккхаммо а, аша комаьршаллица дІакховдийнарг тхоьгахула дІа а эцна, Далла баркаллаш бохур ду.
12ХІунда аьлча аша кхочушдечу хІокху гІуллакхо, Делан нахана оьшург хилийтина а ца Іаш, Далла олу баркаллаш дуккха а тІехдовлуьйтур ду.
13Оцу шун гІуллакхо шух до тоьшалла бахьана долуш, Далла хастамаш бийр бу, нахана хьалха шу тешна болчу Дала леррина Къобалвинчун хазачу кхоана шу муьтІахь хиларна а, шайн долахь дерг цаьрца а, кхиболчу массаьрца а комаьршаллица доькъуш шу хиларна а.
14Шайн дегнашкахь шу дага а дохкуьйтуш, шуна тІера доІанаш дийр ду цара, Дала шуна дина инзаре доккха дика бахьана долуш.
15Далла баркалла олийла вай, Цуьнан дийцалур а доцу совгІат бахьанехь!
10
ПахІала шен динан гІуллакх лардар
1Шуна дуьхьал волчу хенахь эсала волуш, ткъа дуьхьал воцучу хенахь майра волчу аса, ПахІала, Дала леррина Къобалвинчуьнгара долчу эсалаллица а, Цуьнгара болчу къинхетамца а кхетадо шу.
2Аса дехар до шуьга, шу долчу веанчу хенахь, тІех майралла гайта ма дезийталаш сан. Цхьаболчу, тхо кху дуьнен чуьра берш санна лелаш ду бохучарна, и сайн тІех йолу майралла гайта ваьхьар ву со.
3ХІунда аьлча оха, массо а адам санна, кху дуьнен чохь тхаьш доллушехь, цара санна, тІемаш ца бо.
4Тхайн тІемашкахь оха леладо герзаш кху дуьнен чуьра герзаш дац. Мелхо а, Дала цу герзашна Шен ницкъ белла, цаьргахула тхоьга гІепаш хІаллакьяйтархьама. Мекара ойланаш а,
5Дела вовзарна дуьхьал лакхайоккху муьлхха а куралла а йохайо оха цаьрца. Муьлххачу а ойланашна цаьрца йийсар до оха, уьш Дала леррина Къобалвинчунна муьтІахь ярхьама.
6Дала леррина Къобалвинчунна шун муьтІахь хилар ма-бохху кхочушхилла даьлча, тхо кийча ду, цунна дуьхьал долчу муьлххачу хІуманна а таІзар дан.
7Ткъа гІуллакх билггал муха ду, шу-шаьш хьовсал! Ша Дала леррина Къобалвинчуьнца ву аьлла тешна волчунна хаа деза, тхо а шаьш санна, Цуьнца дуйла.
8Нагахь аса, шун гІуллакх дохорна а доцуш, ткъа иза тодархьама, Везачу Эло тхайна деллачу олаллех долу дозаллаш кхин а совдаьхна хилча а, тІаккха а юьхьІаьржачу хІуттур вацара со.
9Амма шуна ма моттийла, со кехаташца шу кхеро гІерта аьлла.
10ХІунда аьлча со цавезачара олу: «Цуьнан кехаташ маьІна долуш, ницкъ болуш ду, ткъа иза ша дуьхьал волуш эгІаза ву, цо до къамел дегаза а ду».
11И бохуш волчунна хаа деза, тхо шуна юкъахь доцчу хенахь тхайн кехаташ тІехь оха яздеш дерг а, тхо шуна юкъахь долуш оха ден дерг а цхьаъ дуйла.
12Тхуна ца лаьа шаьш лакхара хеташ болчу цхьаболчаьрца дустадала а, царах тардала а. Цара, шаьш вовшашца а дустуш, дуьхь-дуьхьал а хІуьттуш, шайн сонталла гойту.
13Дала тхуна билгалдаьккхинчу гІуллакхан дозанашкахь бен дозаллаш дийр дац оха, ткъа билгалдаьккхинчу гІуллакхан дозанашна юкъахь шу ма ду.
14Тхайна билгалдаьккхинчу дозанел тІех ца девлира тхо, Дала леррина Къобалвинчух лаьцна болу хаза кхаъ шуьга дІа а кхайкхош, шу долчу тхаьш кхаьчча.
15Дала тхайна деллачу дозанал тІех а девлла, тхаьш дина доцучу гІуллакхех дозаллаш деш дац тхо. Мелхо а, оха сатуьйсу, шун тешар чІагІ а луш, Дала тхаьшна тІедиллинчул тІех а ца довлуш, кхин а дуккха а гІуллакхаш шуна юкъахь дан.
16ТІаккха шу долчохь кхайкхийна ца Іаш, шуна генахь болчу кхечу мехкашкахь а кхайкхо йиш хир ю тхан хаза кхаъ. Цу тайпана, кхечу цхьаннан дозанашкахь динчу гІуллакхех дозалла дийр дац оха.
17Йозанашкахь ма-аьлла: «Ша дозалла дан лууш волчо – Везачу Элах дозалла дойла».
18ХІунда аьлча ша-шех дозалла деш верг къобал ца во, амма Везачу Эло дозалла деш верг къобалво.
11
Харцвекалш
1Со жимма сонта хиларна, сатохахьара аша суна. Билггал сатохийша суна!
2Дикачу агІор йолу эмгаралла ю сан шуьца, иза Делера а ю. Ас шуна захало дийцира цхьана стагаца, иза Дала леррина Къобалвинарг ву. Цунна хьалха, цІена йоІстаг санна, шу дІахІитто лаьа суна.
3Амма со кхоьру, шен хІилланца лаьхьано Іехийна йолу Хьава санна, Дала леррина Къобалвинчунна догцІена а, даггара а тешаме хиларх мухха а шун хьекъалш ледийр дуй те аьлла.
4ХІунда аьлча аша самукъадаларца тІеоьцу оха шуна хьехнарг а воцуш, кхин Іийса шайна хьоьхуш верг. Иштта, тхоьгара схьаэцначу Синах а, хазачу кхоах а тера доццушехь, кхин тайпана долу са а, хаза кхаъ а атта тІеоьцу аша!
5ХІунда аьлча оцу шун «лакхарчу векалел» со цхьана а хІуманна тІехь а оьшуш ца хета суна.
6Кхоччуш хаза къамелаш ца дан там бу аса, амма кхетам тІехь цатоам бац сан. Цунах-м оха массо а хІуманна тІехь шу тешийна.
7Хаза кхаъ айса шуна дІакхачош, шуьгара мах а ца боккхуш, шу лакхадахархьама, со лахара а хоьтуьйтуш лелаш хилча, къа латийна хуьлий те аса?
8Шуна гІуллакх дархьама, кхечу динан тобанашкара лечкъош верг санна хуьлура со, цаьргара ахча схьа а оьцуш.
9Шу долчохь тхо долуш, цхьацца хІуманна тІехь тхаьшна эшам хуьллушехь, шуна цхьанна а бала ца бора оха тхайх. ХІунда аьлча суна оьшуш дерг Македонера баьхкинчу динан вежарша кхочушдора. Массо а хІуманна тІехь шуна сайх бала ца бан гІиртира со, хІинца чул тІаьхьа гІертар а ву.
10Дала леррина Къобалвинчун бакъдерг билггал сайна чохь хиларца аса чІагІо йо, Аса дозалла дар Ахай-махкахь цхьаммо а соьгара дІадоккхур дац аьлла.
11ХІун бахьана ду те цуьнан? Дуй те иза, суна шу ца деза бохург? Далла хаьа, суна шу мел деза!
12Амма хІинццалц леллачу тайпана кхидІа а лелар ву со, оцу вукху «векалийн», шаьш тхох тера векалш ду аьлла, дозалла дан йиш ца хилийта.
13ХІунда аьлча уьш харцвекалш а, мекара гІуллакхдийраш а бу. Цара шаьш Дала леррина Къобалвинчун векалш ду моттуьйту.
14Иза инзарвала хІума дац, хІунда аьлча иблисо ша а моттуьйту ша серлонан малик ду.
15Цундела доккха хІума а дац, нагахь цуьнан гІуллакх деш тІаьхьахІиттинчара шаьш Делан лаамна гІуллакхаш до моттийтича а. Амма церан чаккхе церан гІуллакхашка хьаьжжина хир ю.
Векал волчу ПахІала хьегна баланаш
16Аса юха а боху: цхьанна а со сонта ву ма мотталаш. Ткъа шайна со иштта хеташ велахь а, со сонтаниг санна тІеэцийша, сан жимма а сайх дозалла дан йиш хилийта.
17Айса дуьйцург Везачу Элаца волуш санна ца дуьйцу аса, ткъа шен къамелах тешна Іаш волчу сонтачо санна дуьйцу.
18Кху дуьнен чуьра болчара санна, дукхахболчара дозалла деш хилча, аса а дийр ду дозалла.
19ХІунда аьлча аша, кхетам болуш долчу адамаша, дог дарца садетта оцу сонтачарна.
20Аша са ма туху, шайх леш дича а, шайна бала бича а, шайга харж яйтича а, шайна кураллаш йича а, шайн юьхь тІе йиттича а.
21Сайн эхьана эр ду аса, цу тайпана долу гІуллакхаш лело тхан ницкъ ца кхочура.
Нагахь цхьана хІуманна тІехь цхьаъ дозалла дан ваьхьаш велахь – аса сонтачо санна боху – со а ваьхьар ву дозалла дан.
22Уьш Іебархой буй? Со а ву. Уьш исраилхой буй? Со а ву. Уьш ИбрахІиман хІух буй? Со а ву.
23Уьш Дала леррина Къобалвинчунна гІуллакх дийраш буй? Аса хьераваьллачо санна дуьйцу, амма со царал а сов Дала леррина Къобалвинчунна гІуллакх дийриг ву. Цара чул а дукха къахьоьгура аса. Царал а дукха набахти чохь воллура. Царна чул а дукха шодмаш еттара суна. Уьш хуьлучул а дукхазза а Іожаллин кхерамехь хуьлура со.
24ЯхІудхоша пхоьазза шед йиттина суна, хІоразза а ткъе ткъайоьсназза а тухуш.
25Кхузза гІожмаш йиттина суна. Цкъа тІе тІулгаш кхиссина суна. Со тІехь а волуш, хІордкема кхузза дуьйхира, аса цхьа дей-буьйсий хІорда чохь а даьккхира.
26Мосуьйттазза араваьлла леларг хилла а лелла со. ТІедевллачу хишкахьара кхерамаш а хилла суна. Талорхошкахьара кхерамаш а хилла суна. Сайн тайпанах болчу нахехьара а кхерамаш хилла. Кхечу къаьмнашкарчу нахехьара кхерамаш беана. ГІалахь а, яьссачу аренгахь а, хІорда тІехь а кхерам болуш лелла со. Динан харцвежаршкахьара кхерамаш лайна аса.
27Иштта къахьоьгуш а, болх беш а хилла со. Дукхазза а наб йоцуш а, меца волуш а, хьогах волуш а, кхача боцуш а, шело ловш а, тІеюха бедар йоцуш а хан яьккхина аса.
28Кхузахь хьахийна хІуманаш доцург, ерриге а динан тобанийн баланийн Іаткъам кхочу суна.
29Мила ву гІело хьоьгуш, аса а шеца гІело хьоьгуш воцург? Мила ву галвалийтина, со кийрахь шех вогуш а воцуш?
30Айса дозалла дан дезахь, сайн гІорасиза хиларх дозалла дийр ду аса.
31Гуттара а декъала волу Веза Эла волчу Іийсан Да волчу вайн Далла хаьа, со харц луьйш воцийла.
32Со Дамасакхехь волчу хенахь, ХІарти-паччахьан мехкадас Дамасакх-гІалин Іуналла дора, со схьалаца дагахь. Ткъа со корехула тускар чохь пенаца охьаваийтира. Иштта кІелхьарвелира со цуьнан карара.
12
Дала ПахІална хІиттийна суьрташ а, дІаделладаларш а
1КхидІа дозалла дан деза сан, цунах бала цхьа а тайпана пайда бацахь а. Везачу Эло сайна хьалха хІиттийначу суьртех а, дІадиллинчу хІуманех а лаьцна дуьйцур ду аса.
2Суна Дала леррина Къобалвинчуьнца волу цхьа стаг вевза. Дейтта шо хьалха, (дегІаца я синца ваьккхина ца хаьа суна, иза Далла бен хуур дац) и стаг кхоалгІачу стигала хьалаваьккхина хилла.
3И стаг, (дегІаца я синца делахь а, суна иза ца хаьа, цхьана Далла бен)
4ялсамане кхачийна. Цигахь цхьаьнгге а алалур доцу дешнаш хезна цунна. И дешнаш цхьаммо а ала мегар дац.
5Ишттачу стагах дозалла дойла ю сан. Ткъа сайх дозалла дойла яц сан, сайн гІорасизаллех доцург.
6Нагахь сайна дозалла дан лиъча а, со сонта хир вац, аса бакъдерг дуьйцу дела. Амма айса сайх дозаллаш дарх юхауьйзу аса со, шух цхьанна соьгара гиначул а, соьгара хезначул а совдерг ца хетадалийтархьама.
7Делера долу даккхий дІаделладаларш бахьана долуш со кура ца валийта, сан дегІах цхьа кІохцал дахийтинера: со хьийзорхьама, иблисан геланча ваийтинера!
8Везачу Эле кхузза дехнера аса, и кІохцал сох дІакъастаде аьлла.
9Ткъа Везачу Эло соьга элира: «Тоьар ду хьуна Соьгара долу дика, хІунда аьлча Сан ницкъ хьан гІорасизаллехула кхоччуш гучубоккху». Суна чохь Дала леррина Къобалвинчун ницкъ хилийтархьама, сайн гІорасизаллех долу дозаллаш совдохур ду аса.
10Дала леррина Къобалвинчун дуьхьа иза хиларна, со реза ву сайн гІорасизаллина а, со дола хетарна а, халонашна а, суна тІаьхьабовларна а, цатемашна а, хІунда аьлча со гІорасиза волччу хенахь сан ницкъ а хуьлу.
ПахІала коринтхойн гІайгІа бар
11Сайх сонтаниг вира аса, амма иза аша дайтира соьга. Сох дозаллаш аша дан дезара, хІунда аьлча со хІумма а воцург велахь а, оцу шун «лакхарчу векалел» со цхьана а хІуманна тІехь а оьшуш вац.
12Шуна юкъахь а хуьлуш, мел долчу собарца со векал хиларан тоьшалла дора ас: аса тамашийна гІуллакхаш а, инзаре хІуманаш а, нуьцкъала гІуллакхаш а дора.
13Шуна сайх бала ца бар доцург, кхечу динан тобанашца чул шуьца хІун вон хилира со? Оцу бехкана къинтІерадовлалаш суна.
14ХІинца кхозлагІа а шу долчу ван кийча ву со. Аса бала бийр бац шуна сайх. Шуьгара хІумма а ца доьху аса, ткъа шу лоьху. Бераш дац шайн дена-нанна бахам бан дезаш, амма дас-нанас шайн берашна бан беза иза.
15Лаа а лууш, сайн мел болу бахам а, ур-атталла со-со а дІалур вара ас шун дуьхьа. Шуьга болу сан безам сов а болуш, соьга болу шун безам лагІлур буй те?
16Шу реза хир ду аьлла хета суна, шуьгара хІума сайна схьа ца эцна ас. Амма цхьаболчара боху, аса иза сайн мекарлонашца а, хІилланашца а шуьгара схьаяьккхина.
17ТІаккха шу долчу веанчу цхьанненгахула а сайна пайда ийцирий те аса шуьгара яьккхинчух?
18Аса Тите шу долчу вахар дийхира, цуьнца цхьаьна динан вежарех цхьаъ вохуьйтуш. Шуьгара хІумма а схьаийцирий цо? Дийриг цхьана синехула деш дацара оха, цхьана новкъахула лелаш дацара тхо?
19Тхо шайна хьалха бехказадуьйлу-м ца моьтту те шуна хІинца а? ХІан-хІа! Дала леррина Къобалвинчуьнца а долуш, оха Далла хьалха боху шуьга. Ткъа и дерриге а, хьоменаш, шу синца чІагІдархьама деш ду.
20Кхоьру со, шу долчу веача, сайна луур доцучу тайпана шу хилла карорна. Иштта со кхоьру, со хила луур доцучу кепехь шуна со караварх. Кхоьру со, шуна юкъахь ишттаниг карадарна: девнаш дийлар, хьагІ хилар, дералла, шена пайда лехар, мотт беттар, харцдерг кхоллар, кураллаш хилар, низам цахилар.
21Со кхоьру, шу долчу юхавеача, сан Дала шуна хьалха со лахара хетийтарх. Хьалха къинош а летийна, ткъа хІинца а сийсаза леларх а, хьарамлонаш лелаярх а, меттаза леларх а дІа ца бирзина болчу дукхахболчарна тІехь сайн велха дезарх кхоьру со.
13
Хьехамашший, маршаллашший
1Со кхозлагІа а вогІу шу долчу. Делан Йозанаша боху: «ХІорра а бехкевар шина я кхаа тоьшалла дечеран багахула бен чІагІдийр дац».
2Со шозлагІа веанчу хенахь, аса дІахьедар динера къинош летош болчаьрга а, кхиболчу массаьрга а, ткъа хІинца, со шу долчу дІавале, ас кхин цкъа а дІахоуьйту цаьрга: со юха дІавеача, цхьаннах а къинхетам бийр бац аса.
3Соьгахула бохуш верг Дала леррина Къобалвинарг хиларан тоьшалла лоьху те аша? Шуьца ларош волу Иза гІорасиза вац. Мелхо а, Цо Шен ницкъ шуна юкъахь гойту.
4ХІунда аьлча Иза гІорасизниг санна жІарах дІатоьхнехь а, амма Делан ницкъаца дийна ву. Иштта тхо а ду, Цуьнца долуш гІорасиза делахь а, амма шун дуьхьа тхо Делан ницкъаца дехар ду Цуьнца цхьаьна.
5Баккъалла а тешарехула шаьш дехаш дуй те аьлла, шаьш-шайн зелаш. Шаьш-шайн талла. Я шуна ца хаьа те, Дала леррина Къобалвина Іийса шуьца вуйла? Я зерах чекх ца девлла те шу?
6Зерах чекх ца довлалуш тхо ца диснийла шуна хуур ду аьлла, со тешна ву.
7Оха Деле доІанаш до, шуьга цхьана а тайпана зулам ца дайтар доьхуш. Иза оха ца доьху, тхаьш зерах чекхдевлла хилар гайтархьама, амма тхо зерах чекх ца девлла шуна моьттушехь, шуьга дика дайтархьама доьху.
8ХІунда аьлча билггал бакъдолчунна дуьхьалдовла ницкъ бац тхан, амма цунна гІоле хІума дан ницкъ болуш ду.
9Тхо гІорасиза долчу хенахь, шу ницкъ болуш хиларна даккхийдеш ду тхо. Оха Деле доІанаш до, шун кхоччуш кхиар хилар доьхуш.
10Со шу долчу вале, яздо аса шуьга, шу долчу веача, Везачу Эло сайна хІаллакдан а доцуш, синца чІагІдарна деллачу олаллица со шуьца тІех буьрса ца хилийтархьама.
11Чекхволуш, динан вежарий, маршалла ло ас шуьга! Кхоччуш хила гІерталаш, сан кхайкхамашка ладогІалаш, шайн ойланашца цхьаалла йолуш хилалаш, машарца Іелаш. ТІаккха безаман а, машаран а волу Дела шуьца хир ву.
12Доггах
[4] вовшашка маршаллаш хатта.
Делан долахь болчу массара а маршаллаш доуьйту шуьга.
13Веза Эла волчу, Дала леррина къобалвинчу Іийсан дика а, Делан безам а, Делан Синан тІекаре а хуьлийла шуьца массаьрца а.
Галатахошка
яздина кехат
Дешхьалхе
Іийсан болу хаза кхаъ кхайкхо болийча, жуьгтий боцурш, кхечу къаьмнех болу нах а и тІеэца хІиттира. ТІаккха хаттар кхолладелира: товрат-хьехамаша бохург дан дезий стага, Іийсах билггала тешаш верг хилархьама? ПахІала гойту иза оьшуш ца хилар. Дала леррина Къобалвинчуьнца долчу дахаран бух а хилла дІахІоьттинарг тешар ду. Тешарехула массо а Далла хьалха бакъ ву. Рим-мехкан цхьа дакъа долчу Галатехь Іийсах тешачийн тобанашкахь бара ПахІална дуьхьал болу нах. Цара дІакхайкхийра, Іийсах тешаш болчара товрат-хьехамаш а лара беза Далла хьалха бакъхилархьама.
Харцхьехамо лебина нах бакъдолчу тешарна а, билггала долчунна а тІеберзорхьама яздина ду ПахІалан галатахошка долу кехат. Цо боху, ша векал хилар Делера ду, адамийн муьлххачу а Іедалера дац, леррина кхечу къаьмнийн нахана юкъахь кхайкхам бан дезаш ву иза. Цул тІаьхьа цо тІечІагІдо адамаш тешарехула бен Далла хьалха бакъ ца хилар. Тептаран чулацамехь ПахІала гойту Іийсах тешачеран дахаран хьал Дала леррина Къобалвинчух долчу тешарх схьаболучу безамца доьзна хилар.
1
ПахІала маршалла доуьйту
1ХІара кехат яздо шуьга аса, векал волчу ПахІала. Цхьанна а тобано я цхьанна а адамехула къобалвина вац со. Векал а вина, со дІахьажийнарш бу Дала къобалвина волу Іийса а, Иза веллачуьра денвина волу вайн Да волу Дела а.
2Аса а, соьца болчу массо а динан вежарша а маршалла доуьйту шуьга, Галата-махкарчу Іийсах тешначу нехан тобанашка.
3Вайн Да волчу Делера а, вайн Веза Эла волчу Дала леррина къобалвинчу Іийсагара а долу дика а, машар а хуьлда шуна.
4Вайн къинош бахьана долуш Ша дІавелла Цо, вайн Да волчу Делан лаамца кху зуламечу заманах вай кІелхьардахархьама.
5Сийлалла хуьлийла Цуьнан массо а заманахь. Амин.
Хаза кхаъ цхьаъ бен бац
6Со цецвуьйлу шух! Дала леррина Къобалвинчун маьхза долу дика бахьана долуш Дала шу Шена тІе ма озийна! Ткъа шу, иштта сиха Цуьнгахьара дІа а дирзина, кхечу хьехамна тІаьхьахІитта дохку.
7Ткъа иза-м кхин тайпа хаза кхаъ бац, амма цхьаболу нах бу шун дегнаш чу шеко а тосуш, шуна Дала леррина Къобалвинчо беана хаза кхаъ харцахьабаккха лууш.
8Ткъа оха шуна беанчу хазачу кхоана метта я оха а, я стигаларчу малико а кхин кхаъ бахьахь, Делан неІалт хуьлийла царна.
9Айса хьалха ма-аллара, хІинца юха а боху ас: нагахь аша тІеэцна болчу кхоана дуьхьал цхьаммо кхин кхаъ беанехь, Делан неІалт хуьлийла цунна тІехь.
10Ткъа хІинца нахана хьалха диканиг хилар лоьху те ас я Далла хьалха дика хилар лоьху те? Адамашна хьалха диканиг хилар лоьхий те ас? Нагахь аса адамашна хьалха со дика хетар хІинца а лехахьара, Дала леррина Къобалвинчун гІуллакх деш верг хир вацара со.
Муха хилира ПахІалах векал?
11Аса дІахоуьйту шуьга, динан вежарий, йижарий, ас шуна кхайкхийна хаза кхаъ адамашкара боцийла.
12ХІунда аьлча аса и хаза кхаъ адамашкара тІеэцна а бацара, амма Дала леррина къобалвинчу Іийсас и кхаъ суна бовзийтина хилар бахьана долуш, ас и кхаъ тІеийцира.
13Шуна хезна-кх сох лаьцна, хьалха бакъволу жуьгти хилла леллачу хенахь со муха вара. Шуна хаьа, мел къиза тІаьхьаваьллера со Іийсах тешначийн Делан долахь йолчу тобанашна, уьш хІаллак а еш.
14Сайн тайпанара болчу жуьгтийн нийсархошна юкъахь, сайн дайша лелийна Іадаташ лардар тІехь хьалхе йоккхуш стаг вара со.
15Со дуьненна тІе а валале, со къастийначу Дала, Ша суна динчу диканца,
16суна хьалха Шен КІант дІахІоттийра, Цунах лаьцна болу хаза кхаъ, жуьгтий боцучу, кхечу къаьмнех болчарна а кхайкхорхьама. Со ца вахара цхьанна а адамах дагавала а,
17я Ярушалайм-гІала а ца вахара со, сол хьалха векалш хилла болчарна тІе. Амма со Іаьрби-махка а вахана, тІаккха Дамасакх-гІала юхавирзира.
18Цул тІаьхьа, кхо шо даьлча, ШамІа-Кипа вовзархьама Ярушалайм-гІала вахара со. И волчохь аса пхийтта де даьккхира.
19Ткъа кхечу векалех, Везачу Элан ваша Якъуб воцург, цхьа а ца гира суна.
20Ас шуьга яздийриг бакъ хиларх Дела теш ву.
21ТІаккха Сири-махка а, Килик-махка а вахара со.
22Ткъа Дала леррина Къобалвинчух тешаш болчу жуьгташна со юьхь тІера ца вевзара.
23Царна хезнера, наха олуш: «Хьалха вай хІаллакдан тІаьхьаваьлла волу стаг ша бухенца дІадаккха гІиртина долу дин хІинца кхайкхош лелаш ву», – аьлла.
24ТІаккха суна тІера цара Далла хастамаш бора.
2
Вукху векалша ПахІал тІелоцу
1Цул тІаьхьа дейтта шо даьлча, со юха а Бар-Наабаца, сайца Тита а вуьгуш, Ярушалайме вахара.
2Со вахара, Дала, цига со ваха веза аьлла, сайна схьадиллина дела. ТІаккха айса кхечу къаьмнашна юкъахь кхайкхош болу хаза кхаъ цигахь болчу динан вежаршна а бовзийтира аса. Амма аса иза, массо а халкъана юкъахь доцуш, шун керла векалш болчуха лелачарна юкъахь дІабовзийтира, айса хьалха дина а, хІинца до а гІуллакх эрна ца хилар хаархьама.
3Ур-атталла соьца волу Тита а, грекахо воллушехь, сунтван ца дийзира.
4Ткъа сунтварах лаьцна дийца дийзира тхан. ХІунда аьлча цхьаболу харцвежарий къайлаха тхуна юкъабаьхкинера, Дала леррина къобалвинчу Іийсаца хиларна тхан йолчу паргІатоне а хьаьвсина, юха а тхох леш дархьама.
5Оха цара бохург ца дира, хазачу кхоан тІехь долу бакъдерг шуьца хилийтархьама.
6Ярушалаймера тешаш болчу наха лоруш болчара а (уьш хьалха муьлш хиллехь а, суна-м бен а дац, хІунда аьлча Далла хьалха массо а адам цхьаъ а ду) сан хьехамна хІумма а тІе ца туьйхира.
7Цара мелхо а чІагІдира, хаза кхаъ кхечу къаьмнашна кхайкхор суна тІедиллина хилар, иза жуьгташна хьехар Кипина тІедилларе терра.
8ХІунда аьлча Кипех жуьгтийн халкъана векал Винчо, сох а вина кхечу къаьмнашна векал.
9Дала и Шен дика суна а деллий хиъча, Іийсах тешаш болчу наха шайн гІортораш лоруш болчу Якъуба а, Кипас а, Яхьъяс а соьга а, Бар-Наабе а доттагІаллин куьг кховдийра. Цара барт бира, уьш жуьгташна хаза кхаъ кхайкхош баха беза, ткъа тхо иза кхечу къаьмнашна кхайкхош даха деза аьлла.
10Деккъа цхьа дехар дира цара: мисканаш дагахь латтабар. Изза дан со а чІогІа гІертара.
ПахІала Кипа бехкевар
11Ткъа Кипа Антиох-гІала веанчу хенахь, иза суна юьхь-дуьхьал волуш, со дуьхьалвелира цунна, и бехке волу дела.
12ХІунда аьлча, Якъуб волчуьра цхьаболу нах схьабахкале, Кипас яа хІума йоура кхечу къомах сунтбаза болчу нахаца цхьаьна. Ткъа Якъуб волчуьра и сунтбина болу нах баьхкича, царах ийзалуш, иза юьстахвуьйлура.
13Цуьнца цхьаьна кхиболу жуьгтий а буьйлабелира моттаргІанаш ян. Цундела ур-атталла Бар-Нааба а дІакхийтира моттаргІанаш лелочарех.
14Амма, уьш хазачу кхоан тІера бакъдолчуьнца нийсса лелаш ца хилар сайна гича, массарна хьалха аса Кипе элира: «Нагахь хьо, жуьгти воллушехь, жуьгтий санна а ца лелаш, кхечу къаьмнех берш санна лелча, ахьа муха гІертор бу уьш жуьгтийн Іадаташ тІе?
15Вайшиъ дуьнен чуволуш дуьйна а жуьгти ву. Шайна тІехь къинош долчу къаьмнашна юкъа ца вогІу вайшиъ.
16Амма вайна хууш ду, Дала леррина къобалвинчу Іийсах тешаро бен цхьа а адам Далла хьалха бакъ ца дойла. Товрат-хьехамаш кхочушбарца цхьа а Далла хьалха бакъвийр вац. Иштта вайшиъ Дала леррина къобалвинчу Іийсах тешнера, товрат-хьехамаш тІера гІуллакхаш кхочушдарца а доцуш, амма ваьш Дала леррина къобалвинчу Іийсах тешарца Далла хьалха бакъхилийтархьама. ХІунда аьлча кху дуьненара цхьа а адам товрат-хьехамаш тІера бакъахьара гІуллакхаш кхочушдарца кІелхьардер дац.
17Нагахь, Дала леррина Къобалвинчуьнца хиларна, Далла хьалха ваьш бакъдар лоьххушехь вайшиъ а къинош летораш санна лелча, Дала леррина Къобалвинарг вуй те вайга къилахь долу гІуллакхаш дойтуш верг? Дера вац!
18ХІунда аьлча, цкъа хІаллакдинарг юха меттахІоттош хилча, аса товрат-хьехамашна дуьхьал а ваьлла, со зуламхо хилар гойту.
19Товрат-хьехамаша со хІаллаквина, цундела со оцу хьехамашна гергахь велла ву, Делан дуьхьа вāхархьама. Со а, Дала леррина Къобалвинчуьнца жІарах дІатоьхча санна, велла.
20Бакъдерг аьлча хІинца вехаш верг со вац, ткъа Дала леррина Къобалвинарг соьгахула вехаш ву. Со дилха долуш вехаш хиларан бахьана ду, со веза а везна, Ша сан дуьхьа дІавелла волчу Делан КІантах тешаш со вехаш хилар.
21Сайна Дала маьхза делла дика дІа ца тотту ас. ХІунда аьлча бакъвар товрат-хьехамо кхочушдеш делахьара, Дала леррина Къобалвинарг валар эрна хир дара!»
3
Товрат-хьехам а, тешар а
1Ва сонта галатахой! Хьан тилийна те шу? Аса хаза кхаъ хьоьхучу хенахь Дала леррина Къобалвинарг жІарах дІатохаран сурт ма-хІуттура шун бІаьргашна дуьхьал!
2Цхьа хІума хаа лаьа суна шуьгара: товрат-хьехамашна тІера гІуллакхаш кхочушдарна делла те шуна Делан Са, я хаза кхаъ а хезна, шу цунах тешарна делла те Иза?
3Оццул сонта ду те шу, шаьш Делан Синца долийна дахар адаман шен ницкъах тешна чекхдаккхал?
4Аша мел хьегна баланаш эрна хилла те? Со тешна ву и дерриг а эрна хилла ца хиларх!
5Шен Са а, шуна юкъахь дина Іаламаташ а, аша товрат-хьехамашна тІера гІуллакхаш кхочушдарна луш ду шуна Дала, Цуьнгара болу хаза кхаъ а хезна, шу цунах тешарна а доцуш?!
6Делан Йозанаш тІехь ИбрахІимах лаьцна аьлла ма ду: «Иза тийшира Делах, цундела Дала иза Шена хьалха бакъвина лерира».
7Иштта хаалаш, билггала ИбрахІиман тІаьхьенах берш Делах тешарш бу.
8Делан Йозанаша, хиндерг а дуьйцуш, кхечу къаьмнийн халкъаш а церан тешарехула Дала бакъдийриг хиларх лаьцна хаам бинера ИбрахІиме: «Дуьнен чуьра массо а халкъаш а Дала хьоьгахула декъалдийр ду», – аьлла.
9Цундела тешаш берш Делах тешаш хиллачу ИбрахІимца а декъала хуьлу.
10Ткъа товрат-хьехамашна тІера бакъахьара гІуллакхаш кхочушдарца шаьш Далла хьалха бакъхила луурш неІалтана кІел бу. ХІунда аьлча яздина ду: «Товрат-хьехамашна тІехь яздина долу дерриге а даим а кхочушдеш воцучу хІоранна а тІехь неІалт ду», – аьлла.
11Ткъа товрат-хьехамашна тІера гІуллакхаш кхочушдарца Далла хьалха цхьа а бакъвийр воцийла вайна хууш ду, хІунда аьлча: «Делан лаамехь верг Цунах тешарца вехар ву».
12Муса-пайхамаран товрат тІехь долчу бакъахьарачу гІуллакхийн цхьа а уьйр яц тешарца, цу тІехь аьлла ду: «Товрат-хьехамаш кхочушбийриг цаьрца вехар ву».
13Мах а белла, Дала леррина Къобалвинчо кІелхьардаьхна вай и товрат-хьехамаш кхочуш ца барна хуьлучу неІалтах, и неІалт Шена тІе а лаьцна. ХІунда аьлча Делан Йозанаш тІехь яздина ду: «Диттах ирхъоьллинчу хІоранна а тІехь неІалт ду», – аьлла.
14И дерриг а кхочушхилла, Дала ИбрахІиме лур ду аьлла долу декъалалла, Дала леррина къобалвинчу Іийсагахула кхечу къаьмнашна а далийтархьама а, вайн Шех тешар бахьана долуш, вайна чІагІо еш, Ша лур ду аьлла Делан Са вайна далархьама а.
Товрат хьехам а, Дала дина весет а
15Динан вежарий, йижарий, аса вайн дахарехь долу цхьа масала далор ду шуна. Ур-атталла адамаша шайна юкъахь чІагІбина болчу бартана цхьаммо а йиш яц хІумма а цунна я тІетоха, я иза бохо а.
16Ткъа Дала, чІагІо еш, элира Ша ИбрахІимна а, цуьнан тІаьхьенах волчунна а лун дерг. Дацара и аьлла: «тІаьхьенах болчарна» бохург дуккханех лаьцна долуш санна, амма цхьаннах лаьцна долуш санна аьллера, «хьан тІаьхьенах волчунна» аьлла. Иза ву Дала леррина Къобалвинарг.
17Ас бохург хІара ду: диъ бІе ткъе итт шо даьлча а, Дала беллачу товрат-хьехамаша Дала Ша кхул хьалха бина болу барт бохо йиш яц. Цундела Ша лур ду аьлла йина чІагІо дІа а ца яьккхира Дала.
18Нагахь Дала Ша лур ду аьлларг товрат-хьехамаш кхочушбарна луш делахьара, иза Ша чІагІо ярна луш хир дацара. Ткъа ИбрахІимна Дала Ша лур ду аьлларг, Шен дикалле хьаьжжина, чІагІо ярна делла.
19ТІаккха стенна оьшу те товрат-хьехамаш? Уьш тІетоьхна бара адамашна шаьш летош долу къинош гайтархьама. Иза хир дара ИбрахІиман тІаьхьенах верг ваийтталц. Ткъа цу тІаьхьенах волчунна Дала чІагІо йинера, Ша декъалалла лур ду аьлла. Товрат-хьехамаш адамашна юкъа маликашкахула баийтина юкъарло лелошволчун гІоьнца.
20Ша цхьаъ волчунна юкъарло лелошверг ца оьшу. Ткъа Дела цхьаъ ву!
Товрат-хьехамийн Іалашо
21ТІаккха товрат-хьехамаша Дала йинчу чІагІонашна дуьхьало йой те? Йойла а дац! ХІунда аьлча, нагахь адамашна деллачу товрато Дела волчохь хедар доцу дахар луш делахьара, къинойх бехказадовлар товрат-хьехамаш ма-бохху кхочушбарца доьзна хир дара.
22Амма Делан Йозанаша боху массо адамаш къинойн олаллехь ду. Делан Йозанийн Іалашо яра Дала чІагІо еш лур ду аьлларг Іийсах тешачарна дала, церан тешар бахьана долуш.
23Ткъа и тешаран зама тІекхачале, вай оцу товрат-хьехамийн олаллехь дара, Далла хила лиъна долу и тешар довзийтталц.
24Иштта Дала леррина Къобалвинарг схьаваллалц, вайна тІе хІоттийна волу тІехьожург санна, дара товрат, тІаккха Цунах тешар бахьана долуш Далла хьалха вай бакъдархьама.
25Ткъа хІинца, и тешар деана дІахІоьттинчу хенахь дуьйна, вай товрат-хьехамийн олаллехь дац кхин.
Леш а доцуш, кІентий ду вай
26Дала леррина къобалвинчу Іийсах тешарца шу массо а Делан кІентий ду.
27ХІинца Дала леррина Къобалвинчун дола а довлуш, шаьш хих чекхдахийтина дела, Іийсан бедарш тІеюьйхича санна, Цуьнан васт схьаэцна аша.
28Бац шуна юкъахь я жуьгтий а, я кхечу къомах долу адамаш а, я лай а вац, я паргІатниг а вац, я божарий а, я зударий а дац шу – шу массо а Дала леррина Къобалвинчуьнца цхьаьна цхьаъ ду.
29Нагахь шу Дала леррина Къобалвинчун делахь, тІаккха шу ИбрахІиман тІаьхьенах ду. Цундела шуна а кхочур ду, Дала, чІагІо еш, лур ду аьлларг.
4
1Амма аса боху шуьга: тІаьхьенах дакъа кхочун долу кІант пхийттара валале йолчу хенахь, ша массо а хьолан да воллушехь, цхьана а хІуманна тІехь лех къаста ца ло.
2Цу берана тІехь олалла а деш, цуьнан дола а деш, тІехьожуш хІоттийна ялхо хуьлу, цуьнан дас билгалъяьккхина хан тІекхаччалц.
3Иштта вай а дара, ваьш бераш долчу хенахь, кху дуьненах долчу парзийн а, Іадатийн а долахь.
4Ша билгалъяьккхина зама тІекхаьчча, Дала ваийтира зудчо дуьнен тІе ваьккхина волу Шен КІант. Иза а вара товрат-хьехамийн долахь,
5цу хьехамийн долахь берш паргІат а баьхна, вайх а Делан бераш дархьама.
6Ткъа хІинца шу Делан бераш хилар гойтуш, Дала Шен КІентан Са даийтина шун дегнаш чу, массо а Іийсах тешаш болчеран санна. Цу Сино Деле кхойкху: «Дада, Сан Да!» – бохуш.
7Цундела хьо хІинца, лай а воцуш, Делан кІант ву. Ткъа хьох, кІант хилча, хьо Делехула Цуьнан тІаьхьенах а ву.
ПахІал галатахой бахьанехь гІайгІане ву
8ХІетахь, Дела шайна ца вевза дела, шу баккъалла а деланаш боцучеран долахь дара.
9Ткъа хІинца, шайна Дела вевзича, цул сов Далла шу а девзича, юха а цхьа а ницкъ боцучу, ледарчу парзашна а, Іадаташна а тІе а дирзина, юха а церан леш хила лаьа те шуна?
10Цхьацца денош а, беттанаш а, заманаш а, шераш а лардо аша!
11Кхоьру со, аса шуьца мел хьегна къа эрна хиларна.
12Хилийша, вежарий, со санна! ХІунда аьлча со а ма хилира, шу санна. Аша хьалха-м цкъа а цхьа а вониг ма ца дира суна.
13-14Шуна хаьа, со дуьххьара шуна хаза кхаъ кхайкхош веана волуш, со сайн дегІаца цамгар йолуш варий. Сох дог дала меттиг яьлла йоллушехь, шу ца даьшна дІа ца дирзира сох, амма аша со, Делан малик я Дала леррина къобалвина Іийса волуш санна, тІеийцира.
15Ткъа хІинца стенга дахана шун хазахетар? Со тешна ву, хІетахь, шайн йиш хиллехь, шайн бІаьргаш схьа а даьхна, уьш суна дала а шу кийча хилла хиларх.
16Ткъа хІинца, аса шуьга бакъдерг дийцича, сох шун мостагІа хилла?
17Суна хаьа и шаьш хаза кхаъ бахьа болчухā леларш шуна верасалла дан гІертий. Уьш шу шайгахьа даха лууш бу. Амма цара шу дикане далор дац. Царна, шу тхох дІа а къастийна, шун озабезам шайгахьа хила лаьа.
18Гуттар а озабезамехь хилар дика ду, со шуьца волччу хенахь бен хилла а ца Іаш.
19Сан бераш! Бер дуьненна чу долуш ненан хуьлу лазарш санна, сан юха а хуьлу-кх и лазам шу бахьанехь. Иза иштта хир а ду, Дала леррина Къобалвинчун вастехь шу хиллалц.
20Лаьар-кха суна, хІинца шу долччохь а волуш, кхечу озаца шуьца дийца, хІунда аьлча со инзар а вуьйлу шух, со кхеташ а вац-кх шух.
Кхин сурт хІоттор: ХІажар а, Сарат а
21Алийша соьга, товрат-хьехамийн долахь хила лууш дерш, аша ла ца дугІу те цу тІехь долчуьнга?
22Цу тІехь яздина ма-ду, ИбрахІиман ши кІант хилла аьлла. Цхьаъ гІарбаш йолчу ХІажара винарг ву, важа паргІат йолчу ИбрахІиман зудчо винарг ву.
23ГІарбаш йолчо винарг массо бераш ма-хиллара вина ву. Ткъа ша паргІат йолчо винарг Дала чІагІо еш аьллачуьнца вина ву.
24Иза шен кхин маьІна долуш дустар ду. И ши зуда Дала бина ши барт санна хуьлу. Цхьаъ Синай олучу лам тІехь бина барт бу. Цу бартаца леш беш хиларна, иза лай вина йолу ХІажар санна хуьлу.
25Ткъа Іаьрби-махкахь болу Синай-лам «ХІажарца» боьзна бу. Иза хІинца а лаьттахь йолуш йолу Ярушалайм санна лору. ХІунда аьлча Ярушалайм а, Цуьнан бераш санна лоруш болу бахархой а лоллехь бу.
26Ткъа вайн нана санна лоруш йолу стигалшкара Ярушалайм паргІат ю.
27Яздина ма-ду:
«Хазахета хьайна, бер ца хуьлуш ерг,
цкъа а бер хилла а йоцург!
Хазахетарца йоккхае, бер хуьлуш лазарша ца хьийзийнарг,
хІунда аьлча йитинчун бераш сов ду,
майра волуш йолчун чул».
28Ткъа шу, динан вежарий, Исхьакх а санна, Делан чІагІонца хилла бераш ду.
29ХІетахь стеган лаамца дуьнен чу ваьллачо Делан Са бахьана долуш ваьлларг эккхош хилла. Иза хІинца а ду иштта.
30Ткъа хІун боху Делан Йозанаша? «Эккхае и гІарбаш а, цуьнан кІант а, хІунда аьлча гІарбашо винчу кІанта паргІат йолчо винчу кІантаца тІаьхьадисинарг доькъур дац».
31Цундела, динан вежарий, вай гІарбашан бераш а доцуш, паргІат йолчун бераш ду.
5
ПаргІато ларъяр
1Дала леррина Къобалвинчо вай паргІатонехь дахийтархьама елира вайна паргІато. Цундела чІагІлой Іе шайн паргІатонехь, шаьш цхьаьнгге а юха а лолла ца лацийта.
2Аса, ПахІала, боху шуьга: нагахь аша шаьш сунтдайтахь а, Дала леррина Къобалвинчуьнгахьара цхьа а пайда хир бац шуна.
3Аса кхин а цхьа тоьшалла до хІора ша сунтвойтуш волчуьнга, цо товрат-хьехамаш тІера дерриге а гІуллакхаш кхочушдан деза аьлла.
4И хьехамаш кхочушбарца Далла хьалха бакъдар ду моьттуш долу шу, Дала леррина Къобалвинчух дІа а къаьстина, Дала луш долчу диканах девлла.
5Ткъа тхо сатуьйсуш ду тхешан тешарехула Далла хьалха тхаьш бакъдаре. Тхо цунах тешна а ду, Цуьнан Сино тхайна чохь дийриг бахьана долуш.
6ХІунда аьлча Дала леррина къобалвинчу Іийсаца тхо хІинца цхьаъ хиларна, цхьа а маьІна дац я сунтваран а, я сунт ца варан а. Далла хьалха маьІна долу хІума цхьаъ ду: безаман гІуллакхаш хуьлуьйту тешар хилар.
7Шу хаза догІуш дара. Ткъа хьан йира те шуна бакъдолчунна тІаьхьахІитта новкъарло?
8Шу бакъдолчунна тІера дІадохуш болу кхетам шуьга Шена тІекхойкхучу Делера бац.
9«КІеззигчу муьстачу бедо берриг а бод совсабо».
10Далла хьалха со тешна ву аша шайн кхетам хуьйцург ца хиларх, ткъа шун дегнаш чу шеко тосуш волчунна кхел хир ю, милла а иза велахь а.
11Ткъа, динан вежарий, нагахь аса хІинца а сунтварах лаьцна кхайкхамаш беш белахьара, со хьийзо тІаьхьабевр барий суна? Иза иштта делахьара, сан жІарах лаьцна болчу хьехамаша цхьанна а вас йийр яцара!
12Шу гІалатдохуш берш, шаьш сунтбина а ца Іаш, баьІна а хилахьара!
Делан Синца дахар
13Ткъа шу, динан вежарий, Дала паргІатоне кхайкхина ду. Амма ма битийша меттиг и паргІато зуламна хилийта, шайн хьарам лаамаш кхочушбарца. Дейша гІуллакхаш вовшашка безам болуш.
14ХІунда аьлча товрат-хьехамийн дуьззина долу маьІна хІокху дешнаш чохь ду: «Хьайн уллораниг хьо санна веза».
15Амма, нагахь аша вовшашца къийсамаш а беш, шу вовшийн даа дуьйлалахь, хьовсалаш, баккъалла а шаьш а хІаллак ца хилийта!
16Цундела боху ас шуьга, Делан Сино шаьш лела ма-дарра лела, тІаккха шайн хьарам лаамаш кхочушбийр бац аша.
17Вайн хьарам лаамашна гуттара а лаьа Делан Синан лаамана дуьхьал дерг дан. Уьш гуттара а вовшашна дуьхьал хуьлу, шуьга шайна луург ца дайтархьама.
18Ткъа Делан Сино шу лелош делахь, шу товрат-хьехамийн долахь дац.
19Вайн хьарам лаамаш вайна бевзаш бу. Уьш бу: нахаца лелар, боьха лаамаш хилар, къилахь долу хІума дар,
20цІушна корта беттар, бозбунчалла леладар, мостагІалла хилар, девнаш дахар, эмгаралла лелор, оьгІазъэхар, дагазаллаш хилар, барт ца хилар, декъадалар,
21цабезам хилар, малар тІехдаккхар, лар тІера валар, иштта кхидолу а ца оьшу хІуманаш дар. Цунах лаьцна, айса хьалха а ма-аллара, хІинца а боху аса шуьга, и гІуллакхаш деш берш Делан Олалле кхочур бац.
22Ткъа Делан Сино кхуллуш дерг хІара ду: безам, хазахетар, деган машар, доккха собар, вовшашца безамехь хилар, дикалла, тешаме хилар,
23эсала хилар, чуьра ца валар. Ишттачу леларна дуьхьал цхьана а бакъонаша а вониг дойла дац.
24Амма шаьш Дала леррина къобалвинчу Іийсан болчара шайн хьарам лаамаш, шайн боьхачу ойланашца, жІарах дІатоьхна.
25Вайн дахар Делан Синца хилча, тІаккха Делан Сино ма-бохху лела вай.
26Ца дер вай дозаллаш. Ца хир вай вовшашна оьгІазъоьхуш а, вовшашка хьагІ йолуш а.
6
1Динан вежарий! Нагахь шух цхьаъ ларамаза къино лаьцнехь, аша, Делан Сино лелош долчара, шайн эсалчу амалца нисве иштаниг, амма, хьовсалаш, шаьш къиношка ца зейта.
2Дала леррина Къобалвинчо тІедиллинарг кхочушдархьама, дахаран мохь базбелча, вовшашна гІо де.
3Нагахь цхьаннан, ша баккъалла а волчул, ша-шех лакхара ойла елахь, цо ша-шен Іехаво.
4ХІораммо а дечу гІуллакхашца ша-шен зе, тІаккха цуьнан дозалла дан а йиш хир ю, ша кхечаьрца а ца вустуш.
5ХІора адамна а Дала шен-шен дахаран мохь белла.
6Ткъа Делан дош тІеоьцуш волчо шен долуш дерг кховдаде и дош хьоьхуш волчуьнга.
7Шу Іеха ма лолаш! Дела-м Іехалур вац, хІунда аьлча адамо ша дІадийнарг хьокхур а ду.
8Шен хьарам лаам кхочушбеш, къилахь долу хІу тосучо хІаллакьхиларан ялта хьокхур ду. Ткъа Делан Синан лаам кхочушбеш хІу тосучо, Делан Сино луш долчу, хедар доцучу дахаран ялта хьокхур ду.
9Дика дан кІад ма лолаш. Нагахь вай дика дан мало ца яхь, тІейогІур ю и хан, ваьш динчу гІуллакхийн кхиамаш вайна карош.
10Вайн дан таро йолччуьра, дер вай вежаршна дика, къаьсттина вешан динан вежаршна.
ЖамІ дар
11Гой шуна мел даккхийчу элпашца яздо ас шуьга сайн куьйгаца?!
12Шу сунтдан тІетеІош берш шайх тамаш байта лууш бу. Царна ца лаьа Дала леррина Къобалвинарг жІарах дІатохар бахьана долуш шаьш хьийзадайта.
13Ткъа и сунтбинарш шаьш а бац шайн дахарехь товрат-хьехамаш кхочушбеш бехаш. Ткъа царна лаьа шу сунтдан, тІаккха и бахьана долуш дозаллаш дархьама.
14Суна-м ца лаьа цхьана а хІуманна тІехь дозалла дан, вайн Везачу Элан, Дала леррина къобалвинчу Іийсан, жІарах дІатохаран тІехь бен! И жІара бахьана долуш хІара дуьне суна дІадаьллера, ткъа со а кху дуьненна дІаваьллера.
15Я сунтвар а, я сунт ца вар а хІумма а доцу хІума ду, хьох юхакхоьллинарг хилар воцург!
16И дешнаш кхочушдеш долчу массарна а, Делан долчу Исраилан халкъана а Делан къинхетам а, машар а хуьлийла.
17ТІаьххьара а: цхьаммо а бала ма бойла суна, хІунда аьлча Іийсан чевнаш аса сайн дегІаца лелош ю.
18Вайн Везачу Эло, Дала леррина къобалвинчу Іийсас, дина маьхза долу дика хуьлийла шун синошца, сан вежарий.
Амин.
Эпасхошка
яздина кехат
Дешхьалхе
Векало ПахІала эпасхошка яздина кехат Делан Іалашонах лаьцна ду: «...стигалахь а, лаьтта тІехь а мел дерг цхьаьнатухур ду, Дала леррина Къобалвинарг коьртехь а волуш» (Эпасхошка 1:10). Иштта Делан долахь мел верг Дала леррина къобалвинчу Іийсаца цхьаъ хиларна, дуьнен чуьра массо а адамийн цхьаалла хила мега. Кехат тІехь яздархочо адамашка кхойкху, Делан Іалашонан ишттачу маьІне хьаьжжина, кху дуьнен тІехь леларе.
Эпасхошка яздинчу кехатан хьалхарчу декъехь (1:3 – 3:21) цхьааллех лаьцна долу хІара хІума иштта дуьйцуш ду: Да волчу Дала Шен халкъ муха хаьржина хилла а, Цуьнан КІант волчу, Цо леррина къобалвинчу Іийсагахула уьш шайн къинойх муха паргІатбохуш бу а, Дала дина ваІда Шен Синца муха чІагІдеш ду а. Кехатан шолгІачу декъехь (4:1 – 6:20) яздархочо дешархошка кхайкхам бо, уьш муха лела беза дуьйцуш: цхьаьна а бехаш, Дала леррина Къобалвинчуьнца долу церан цхьаалла ма-дарра дика хила деза.
Тайп-тайпана кепаш ялайо яздархочо, Делан долахь болчеран Дала леррина Къобалвинчуьнца долу цхьаалла гайтархьама: массо а тешачийн тоба «дегІах» тера ю, шена тІехь Дала леррина Къобалвинарг «корта» санна а волуш, иза гІишлонах тера ю, цуьнан са болу тІулг Дала леррина Къобалвинарг а волуш. Иза зудчух тера ю, Дала леррина Къобалвинарг цуьнан майра а волуш. Ша леррина Къобалвинчуьнгахула Дала дина доккха дика дага а доуьйтуш, яздархочо кІорга маьІна долу дешнаш даладо. Массо а хІума Дала леррина Къобалвинчун безаман а, сагІин а, гечдаран а, дикаллин а, цІеналлин а серлонгахь гуш ду.
1
1Делан лаамца Дала леррина къобалвинчу Іийсан векал волчу ПахІала яздо, Дала леррина къобалвинчу Іийсана тешаме а болуш, Эпасехь бехачу Делан нахе.
2Вайн Да волчу Делера а, Веза Эла волчу Дала леррина къобалвинчу Іийсагара а долу дика а, синпаргІато а хуьлда шуна.
Далла хастамаш бар
3Декъала хуьлда вайн Веза Эла волчу, Дала леррина къобалвинчу Іийсан Дела а, Да а. Цо Іийсаца декъалдина вай стигалшкахь массо а тайпана синан декъалдаршца.
4Дуьне а кхоллале, вай Іийсагахула къастийна дара Цо, Шена хьалха вай цІена а, деза а хилийтархьама. Шена вай деза дела,
5хаьржина Дала, Ша леррина къобалвинчу Іийсагахула вайх Шен бераш дархьама. Иштта яра Цуьнан Іалашо, иштта бара Цуьнан лаам.
6Цунна везаш волчу Цуьнан КІантехула Цо вайна деллачу сийлахьчу диканна вай хастамаш бойла Цунна.
7Іийсас, Шен цІий Іанорца мах а белла, вай паргІат а даьхна, вайн къиношна геч а дина. Ткъа иза Дала вайна шортта деллачу дикане хьаьжжина ду.
8И дика тІех дукха делла вайна Дала мел хуьлучу хьекъалаллица а, кхетамца а.
9Шен къайлаха йолу Іалашо йовзийтира вайна Дала, ткъа и Іалашо хьалххе дуьйна билгалъяьккхина а ю, Цо леррина Къобалвинчуьнца йоьзна а ю.
10Ткъа Делан Іалашо иштта ю: хенаш кхочуш хиллачу хенахь Цо стигалахь а, лаьтта тІехь а мел дерг цхьаьнатухур ду, Ша леррина Къобалвинарг коьртехь а волуш.
11Ша леррина Къобалвинчуьнгахула Дала вай Шен долахь хилийта хаьржира. Массо а хІума Шен лаамца а, сацамца а кхочушдеш Волчо, Шен Іалашоне хьаьжжина, билгалдаьккхинера иза иштта.
12Дала леррина къобалвинчу Іийсага хьалха дуьйна сатуьйсуш долчу вайга Делан сийлалла даздайта дина дара иза.
13Шаьш кІелхьардовларх лаьцна болу билггал бакъболу хаза кхаъ шайна хезча, шу а Дала леррина Къобалвинчуьнца цхьаьнатуьйхира. Цунах шу тешна дела, Дала шуна тІе Шен мухІар туьйхира, Ша лур ду аьлла долу Шен Деза Са даларца.
14Шен долахь берш кхоччуш паргІатбаххалц, Делан Са Дала вайна лур долчунна закъалтана делла ду. Дала иза Шен сийлалла вайга хастадайтархьама дина.
ПахІалан доІа
15И дерриге а бахьана долуш, Веза Эла волчу Іийсах шун долчу тешарх а, Делан долахь болчу массаьрга а шун болчу безамах а лаьцна сайна хезначхьана,
16сайн доІанашкахь, шу дага а лоьцуш, саццаза шуна тІера Далла баркаллаш боху аса.
17Вайн Веза Эла волчу а, Ша леррина къобалвинчу а Іийсан Дала, сийлаллин Дас, Шех дерг кІоргге хаийта шуна хьекъалаллин а, довзийтаран а Са лойла.
18-19Шун дегнашна тІера пардо дІадоккхийла Цо, шу тІекхайкхина долу сатийсар а, Шен нахана лур ду аьлла долчун хьал муха ду а, Шех тешаш долчу вайна чохь лела барам боцу боккха ницкъ бохург хІун ду а шуна хаийтархьама. И боккха ницкъ
20Ша леррина Къобалвинчунна чохь лелийтира Дала. Иза, веллачуьра ден а вина, стигалшкахь Шена аьтту агІор охьахаийра Цо.
21Цо Иза охьахаийна, стигаларчу массо а хьаькамел а, куьйгалхойл а, ницкъел а, олахойл а лакхара а вина, муьлхха а кху заманчохь йоккхуш йолчу цІарал лакхара вина ца Іаш, массо а хин йолчу заманашкахь йоккхур йолчу цІарал лакхара а вина.
22Шадерг Цуьнан когашка а диллина, Иза Дала динан ерриге а тобанна веллера, массо а хІуманна тІехь коьртаниг хилийта.
23Іийсах тешачийн ерриге а тоба – Дала леррина Къобалвинчун дегІ ду. И тоба Цунах кхоччуш юзуш ю. Ткъа Дала леррина Къобалвинчо массо а хІума массанхьа а Шеца дузадо.
2
Іожаллина тІера дахарна тІе
1Ткъа шу хІетахь делла дара, шайн зуламаш а, къинош а бахьана долуш.
2Цхьана хенахь, и къинош тІехь а долуш, кху дуьненан вочу некъашна тІедевлла а, хІаваан ницкъийн элана тІаьхьахІиттина а лелаш ма дара шу. Цу эло хІинца а муьтІахь боцучу нехан дегнаш чохь болх бо.
3Цхьана хенахь вай массо а Іийра оцу нахана юкъахь, вешан хьайна болчу лаамех а дуьзна. Вешан догІмийн а, ойланийн а хьарам болу лаамаш кхочушбора вай. Кхиболу нах санна, вайн амалшка хьаьжжина, Делан оьгІазло тІеян дезаш дерш дара вай.
4Амма инзаре боккха къинхетам болуш волчу Дала, боккхачу безамца вай Шена дезарна,
5къинош а летийна, делла хилла долу вай, Ша леррина Къобалвинчуьнца цхьаьна дендина. Делан доккхачу диканца кІелхьардаьхна ду шу.
6Вай Цуьнца, ден а дина, стигалшкахь охьаховшийна Дала, Ша леррина къобалвинчу Іийсаца вай доьзна хиларехула.
7Цо иза дина, тІейогІун йолчу заманашна Шен диканан башха долу хьал гайтархьама. Ткъа Шен доккха дика Ша леррина къобалвинчу Іийсагахула вайга болчу безамехь гойтуш ду.
8Іийсах тешна дела, Делан доккхачу диканца кІелхьардаьхна шу. Ткъа иза шуьгара дац. Иза Делан совгІат ду.
9Аша дика гІуллакхаш дина хиларна делла дац иза, цундела шух цхьаммо а дозалла ма де.
10Вай Дала кхоьллина тайпа ду. Ша леррина къобалвинчу Іийсаца вай доьзна хиларна, Дала вай кхоьллина, хьалххе дуьйна Ша вайна кечдина долу дика гІуллакхаш вайга кхочушдайтархьама.
Дала леррина къобалвинчу Іийсаца йолу цхьаалла
11Цундела дагахь латтаде: кхечу къаьмнех
[1] схьадевлла долу шу цхьана хенахь Делан нахана юкъа ца догІура. Шух «сунтбаза нах» олура «сунтбинарш» цІе йолчу наха, ткъа уьш сунтбар адамийн куьйгашца дина ма дара.
12Цу хенахь Дала леррина Къобалвинчуьнца доьзна дацара шу. Делан долахь долчу Исраилан халкъах дІакъастийна дара шу. Делаца бинчу бертан а, цу чу йогІучу чІагІонийн а декъахь а дацара шу. КІелхьардовларе догдохийла дацара шун. Дуьнен чохь шу Іеса адамаш дара.
13Шаьш Дала леррина къобалвинчу Іийсаца доьзна хилар бахьана долуш, цхьана хенахь генара хилла долу шу хІинца Цуьнан цІийца гергара хилла.
14Іийса вайна юкъахь Бартбийриг ву, шина халкъах цхьаъ а дина. Боькъуш болу пен санна долу мостагІалла вайна юкъара дІадаьккхина Цо,
15Шен дегІ сагІина дІадаларца. Цу тайпана, товрат тІехь долу тІедехкинарш а, парзаш а кхочушдар эрна дира Цо, шина халкъах Шеца доьзна долу цхьа керла халкъ кхоллархьама, царна юкъахь барт а беш.
16ЖІарах дІатохар бахьана долуш, цхьана дегІа чохь и ши халкъ Делаца тайтира Иза, ткъа церан мостагІалла дІадаьккхира Цо.
17Ван а веана, шуна, генарчарна а, уллорачарна а, бартах болу хаза кхаъ кхайкхийра Іийсас,
18хІунда аьлча вайн шина а халкъан цхьаъ долчу Делан Синца Іийсагахула Дена тІекхочийла долу дела.
19И бохург ду, шу хІинца вовшашна хийра а дац, тІедаьхкинарш а дац, ткъа Делан нехан махкахой а ду, Делан доьзалхой а ду.
20Векалийн а, пайхамарийн а бух тІехь хьалахІиттийна ду шу. Ткъа Дала леррина къобалвина волу Іийса Ша са болу коьрта тІулг бу.
21Иза бахьана долуш, и ерриге а гІишло тайна цхьаьнатухуш ю, Везачу Элана лерина долу Деза цІа цунах хьала а хІоттош.
22Иза бахьана долуш, шу а дІахІиттош ду, Дела Шен Синехула Іаш волу меттиг хилийтархьама.
3
ПахІала кхечу къаьмнех болчу нахана гІуллакх дар
1Цундела кхечу къаьмнех болчу нехан дуьхьа Дала леррина къобалвинчун тутмакх волчу аса, ПахІала, доІа до.
2Сан шеко яц, Дала Шен доккхачу диканца шун дуьхьа суна тІедиллинчу гІуллакхах лаьцна шуна хезна хиларх.
3И къайле суна Делера болчу хаамца йовзийтинера, лакхахь цунах лаьцна аса доцца яздина ма-хиллара.
4Цундела, дІаяздинарг шаьш доьшуш, шу кхета мега, Дала леррина къобалвинчух йоьзна йолчу цу къайленах сан кхетам муха бу.
5Хьалхалерчу адамийн тІаьхьенашна и къайле йовзийтина яцара. Амма хІинца Дала базбинчу векалшна а, пайхамаршна а Делан Синца иза йовзийтира.
6Ткъа и къайле иштта ю: хаза кхаъ бахьана долуш, жуьгташца цхьаьна кхечу къаьмнех долчу адамашна а кхочур ду Дала лун дерг, уьш а бу цхьаъ долчу дегІан декъехь, Ша леррина къобалвинчу Іийсагахула Дала йинчу чІагІонийн декъахой а бу уьш.
7Дала суна дина дика бахьана долуш, хазачу кхоан гІуллакхдархо хилла сох. И Делан совгІат суна делла Цуьнан ницкъаца.
8Суна, Делан долахь болчарна юкъахь уггар а лахара волчунна, деллера Делан доккха совгІат: кхечу къаьмнийн нахана Дала леррина Къобалвинчун кІорггера довзийла доцучу хьолах лаьцна болу хаза кхаъ дІакхайкхор а,
9Дала и къайле кхочуш муха йо адамашна довзийтар а. Массо а хІума кхоьллина волчу Дала абаденера дуьйна хьулйина яра и къайле.
10И динера, динан ерриге а тобанехула стигаларчу хьаькамашна а, куьйгалхошна а массо а тайпанара долу Делан хьекъалалла хІинца дІадовзийтархьама.
11Абаденехь дуьйна билгалдаьккхина ма-хиллара, вайн Веза Эла волчу, Ша леррина къобалвинчу Іийсагахула иза кхочушдина Дала.
12Іийсах тешарехула майрра а, доьналла долуш а Далла тІекхочийла ду вайн.
13Иштта ас Деле доьху, шун дуьхьа айса баланаш хьоьгуш хиларна, сан дог ца эшор
[2]. И баланаш – шун сийлалла ду.
Дала леррина къобалвинчу Іийсан безам
14Цундела со сайн голашна тІе хІутту стигаларчу Дена хьалха.
15Цуьнгара стигалшкахь а, лаьтта тІехь а болу массо а доьзалша шайн-шайн амал схьаоьцу.
16Ас доІа до, Шен сийлаллин хьоле а хьаьжна, Дала Шен Синца шун чохь болу синкхетам чІагІбар доьхуш.
17Иштта доІа до ас, шу Цунах теша а тешаш, Дала леррина Къобалвинарг шун дегнаш чохь, цІахь санна, вахийтар доьхуш. Ас доІа до, шун безаман орамаш хилар а, безам тІехь шу чІагІделла хилар а доьхуш.
18Дала базбинчаьрца массаьрца а цхьаьна шу а кхетийла мел шуьйра а, беха а, лекха а, кІорга а бу Дала леррина Къобалвинчун безам.
19Адамийн кхетамал сов болу Дала леррина Къобалвинчун безам бовзийла шуна, Делан йолчу амалх шу а кхоччуш дузийтархьама.
20Ткъа Цунна, вайна чохь болх беш болчу ницкъаца вай мел доьхуш долчул а, я вайн дагахь мел долчул а дуккха а алсам далуш Волчунна,
21Цунна хастам бу динан ерриге а тобанера а, Дала леррина къобалвинчу Іийсаца мел волчуьнгара а массо а тІаьхьенашкахь а, абаденналц а! Амин.
4
ДегІан цхьаалла
1Варелаш, аса, Везачу Элан тутмакхо, дехар до шуьга, шаьш тІекхайкхина долчу дахаре хьаьжжина, оьзда лелалаш.
2Вовшашна муьтІахь хиларца а, эсалчу амалца а, доккхачу собарца а массо а хенахь лелалаш. Даггара болчу безамца вовшашна садетталаш.
3Делан Сино луш йолу цхьаалла ларъян хьовсалаш, вовшашца уьйр хуьлуьйту барт а болуш.
4Массо а тешачийн цхьа дегІ а, цхьа Делан Са а ду, цхьана сатийсаме шу тІекхайкхина ма-хиллара.
5Цхьа Веза Эла а, цхьа тешар а, цхьаъ долу хих чекхдахар а ду.
6Массеран цхьа Дела а, Да а ву. Иза массарна тІехь а ву, массаьргахула болх беш а ву, массарна чохь волуш а ву.
7Ткъа вайх хІоранна Дала леррина Къобалвинчунна дала лиъначу барамца Делан доккха дика делла дара.
8Цундела Делан Йозанаша боху:
«Лакхенга хьала а ваьлла,
Ша йийсар биначарна хьалхахІоьттира Иза.
Адамашна Цо совгІаташ делира».
9Ткъа «хьалаваьллера» бохург кхин хІун ду, цкъа хьалха лаьтта тІе охьавеанера
[3] Иза бохург дацахь?
10Охьавеанарг а, Шеца массо а хІума дузархьама, массо а стигалел Лакхаваьлларг а Цхьаъ ву.
11Цо Ша дІахІиттийнера цхьаберш векалш бина, шолгІанаш пайхамарш бина, вуьш хаза кхаъ кхайкхорхой бина, кхинаш, Іуьно жа санна, динан тоба Іалашйийраш а, динан хьехамчаш а бина.
12Делан долахь берш кечбан дина дара иза, цаьрга Далла гІуллакх дайта а, Дала леррина Къобалвинчун дегІ дІахІотто а.
13Тешарехь а, Делан КІант вовзарехь а вай массо а цхьаалла йолуш хиллалц дина дара иза, Дала леррина Къобалвинчун кхачамечу дарже хьаьжжина, вай дуьззина хиллалц.
14Цу хенахь, бераш санна, кхин хир дац вай, хинкема санна а, кхин хир дац вай. Жима хинкема тулгІенаша а, мохо а лелоре терра, вай а ду харц хьехамаша атта Іехош. Оцу харц хьехамаша тайп-тайпана мекарлонаш а йой, шайн мел долчу хІилланца вай тиладолуьйту.
15Амма вай, билггал бакъдерг даггара болчу безамца а дуьйцуш, массо а хІуманна тІехь динан коьрте кхоччуш хьалакхуьур ду. И корта – Дала леррина Къобалвинарг ву.
16Цуьнан дегІ хилла лаьтташ йолу ерриге а динан тоба а Цунах хьалакхуьу. Цуьнан олаллехь йолу массо а тайпана дегІан меженаш хьорзамашца вовшах а тосу, цхьаьна а латтайо. ХІора межено, шен-шен похІме хьаьжжина, болх а беш, дерриг а дегІ безамца хьала а кхиадой, дІахІоттадо.
Дала леррина Къобалвинчуьнца долу керла дахар
17Цундела, Везачу Элан цІарах боху ас шуьга: варелаш, пайденна йоцу ойланаш а еш, хІинца чул тІаьхьа кхечу къаьмнех болу нах санна ма Іелаш.
18Церан кхетам боданехь а бу, Делаца долчу дахарна херабевлла а бу уьш, хІунда аьлча церан хьекъал а дац, церан дегнаш хІуъа а бен ца хеташ а ду.
19Дерриг эхь а дайина, шайн догІмийн боьхачу лаамашна тІаьхьа а бевлла, шаьш лелош долу тайп-тайпана маьттаза хІуманаш ца Іебаш кхочушдо цара.
20Амма Дала леррина Къобалвинарг иштта ца вевзинера шуна.
21Дала леррина Къобалвинчух лаьцна шуна хезнера. Цуьнца доьзна шу хиларе терра, Іийсах лаьцна долу билггал бакъдолчуьнца догІуш ма-хиллара шу Іамийнера.
22Иштта, хьалхалерчу ширачу адаман лелар дита. Стаг Іехош болчу лаамаша талхош ду и шира адам.
23Шайн са а, хьекъал а карладаккхийта.
24Билггал нийса а долуш, цІена а долуш, Делах тера кхоьллина долу керла адам а хилий, дІахІитта.
25Вай вовшийн меженаш йолу дела, харцдерг дІа а таттий, вовшашка бакъдерг дийца.
26Шаьш дарделлачу хенахь къинош ма летаде. Малх дІа ма бузийта, шаьш дарделлачохь а дуьсуш.
27Ма йита иблисана цхьа а меттиг.
28ХІума лечкъош хиллачо кхин ма лечкъае. Мелхо а, шен куьйгашца диканиг а деш, къахьега деза цо. ТІаккха мискачунна кховдо хІума а хир ю цуьнан.
29Шайн багара цхьа а оьзда доцу дош ма далийта. Ткъа олу дош диканиг хилийта, оьшшучу хенахь кхиберш иракара а хІиттош, ладугІуш болчарна тамехь а долуш.
30Делан Дезачу Синна хала ма хетийта. Дала шуна тІе тоьхна мухІар ма ду Иза, паргІатдахаран денна тІекхаччалц.
31Шух доллучу массо а вонца цхьаьна шайна тІера муьлхха а кхоьлина хилар а, дералла а, оьгІазло а, мохь хьекхар а, вониг алар а дІадаккха.
32Амма вовшашца дика а, къинхетаме а хила. Дала шуна Ша леррина Къобалвинчуьнгахула гечдаре терра, шу а вовшашна къинтІера довла.
5
Делах тера лела дезар
1Иштта, Далла дезна долу бераш шу хиларна, Делах тера хилалаш.
2Даггара болчу безамца лелалаш, вай деза а делла, вайн дуьхьа Шен са хаза хьожа йогІучу сагІина а, Далла тамехь долчу гІурбанна а дІаделла волу Дала леррина Къобалвинарг санна.
3Нахаца лелар а, боьха лаамаш а, бІаьрмециг хилар а – и хІуманаш, шу Делан долахь долу дела, ур-атталла цІе йоккхуш а ма хуьлийла шуна юкъахь.
4Иштта маьттаза къамелаш а, эрна хабарш а, эргІада дийцар а ма хилийта. Мелхо а, Далла баркалла алар гІоле ду шуна.
5ХІунда аьлча хІара хаалаш: цхьа а нахаца леларг, я боьха лаамаш берг, я бІаьрмециг верг (иза цІушна Іамал йийриг ву) Дала леррина Къобалвинчун а, Делан а пачхьалкхехь хиндолчу абаде дахаран декъахь хир вац.
6Эрна хабарш дуьйцучаьрга цхьаьнгге а шаьш ле ма дайталаш, хІунда аьлча уьш бахьана долуш тІейогІу муьтІахь ца хуьлучу нахана Делан оьгІазло.
Серлонгахь лела дезар
7Ма хилалаш ишттачу адамашца бертахь.
8Цхьана хенахь шу бода санна дара, ткъа хІинца шу, Везачу Элаца долу дела, серло ю. Цундела, серлонан бераш санна, лелалаш.
9ХІунда аьлча дикалла а, бакъахьара лелар а, билггал бакъдерг а серлоно кхиадо.
10Везачу Элана тамехь дерг хІун ду те бохуш, зуьйш хилалаш.
11Стом ца лучу боданечу гІуллакхашна юкъа ма гІерталаш, мелхо а, уьш гучудахалаш.
12ХІунда аьлча цара къайлаха лелош дерш дийца а эхь долуш ду.
13Ткъа нагахь и дерриг а серлонга даккхахь, церан бакъйолу амалш гучуевр ю.
14Гучудолуш долу дерриге а серло хуьлу. Цундела аьлла ма ду:
«ХьалагІатта, вижина Іуьллург,
беллачарна юкъара денло,
тІаккха Дала леррина Къобалвинчо хьо $серлавоккхур ву».
Хьекъалца лела дезар
15Варелаш, леррина хьовсалаш шаьш муха лела. Хьекъалалла доцурш санна а доцуш, хьекъалалла долуш дерш санна хилалаш.
16Мел хуьлучу таронах пайда эца, хІара зама мекара йолу дела.
17Цундела кхетам боцуш ма хилалаш. Везачу Элан лаам муха бу хаа гІерталаш.
18Сийсаза лелар долуьйту чагІар тІех дукха ма мийлалаш, амма Делан Синах дуьззина хилалаш.
19Назманашна а, эшаршна а, динан иллешна а тІера эцна долчу дешнашца вовшашка дистхила. Везачу Элана лерина назманаш а ала, эшарш а лекха, шайн дегнаш чохь Цунна хастамаш а беш.
20Даим а, массо а хІуманна а Да волчу Далла баркаллаш баха, вайн Веза Эла волчу, Дала леррина Къобалвинчу Іийсан цІарах.
21Дала леррина Къобалвинарг шаьш ларарна, вовшашна муьтІахь хилалаш.
Зударий а, майранаш а
22Зударий, шайн майранашна, Везачу Элана санна, муьтІахь хилалаш.
23ХІунда аьлча майра зудчун корта бу, Дала леррина Къобалвинарг Шен дегІ долчу динан ерриге а тобанан корта хиларе терра. И тоба КІелхьарйоккхург ма ву Иза.
24Дала леррина Къобалвинчунна динан ерриге а тоба муьтІахь хиларе терра, иштта зударий а массо а хІуманна тІехь шайн майранашна муьтІахь хила беза.
25Майранаш, шайн зударий безалаш, динан ерриге а тоба Дала леррина Къобалвинчунна езаре терра. Цуьнан дуьхьа Шен са а дІаделла Цо.
26Цо иза дина, Делан дашехула динан ерриге а тоба, хи чохь цІан а йина, иза язъярхьама а,
27динан ерриге а тоба цхьа а томмагІа, я цхьа а сакхт доцуш, я кхин тайпана долу хІума а доцуш, амма цІена а, бехказа а йолуш, Шена хьалха сийлаллехь дІахІотторхьама.
28Иштта, майранаш, шайн догІмаш ма-деззара, шайн зударий безаш хилалаш. Шен зуда езачунна билггал ша-шена веза.
29ХІунда аьлча цкъа а цхьа а хилла вац шен дегІ ца дезаш. Мелхо а, шен дегІ цо кхаба а кхобу, Іалаш а до, Дала леррина Къобалвинчо массо а тешаш болчеран тоба санна.
30Вай Цуьнан дегІан меженаш ма ю.
31«Цундела стаг, шен дай-наний а дитина, шен зудчух кхетар ву. ТІаккха цу шиннах цхьа дегІ хир ду», – Делан Йозанаша ма-бохху.
32Цхьа доккха бакъдерг хьулдина ду цу дешнаш чохь. Аса боху, уьш Дала леррина Къобалвинчуьнца а, динан ерриге а тобанца а доьзна ду.
33Амма и дешнаш шуьга а ду: шух хІоранна а шен зуда, ша-шена ма-веззара, езаш хила еза, ткъа зудчо шен майра лара веза.
6
Бераш а, дай-наной а
1Бераш, шу Везачу Элаца хиларна, шайн дай-наношна муьтІахь хилалаш, хІунда аьлча иза нийса ду.
2«Шайн да а, нана а лара» – чІагІо тІетоьхна йолчу весетех хьалхарниг ду иза:
3«хьайна дика хилийтархьама а, хьо лаьтта тІехь дукха вахийтархьама а».
4Ткъа аша, дай, шайн бераш оьгІаз ма эхийта. Мелхо а, хьалакхиабе уьш, Везачу Элан лаамехь а болуш, царна хьехамаш а беш, уьш Іама а беш.
Леш а, олахой а
5Леш, адамаш долчу олахошна кхерамца а, ларамца а цІеначу дагца муьтІахь хила, Дала леррина Къобалвинчунна муьтІахь шаьш ма-хиллара.
6Царна муьтІахь хила, мотт хьоькхучу адамаша санна, моттаргІанаш а ца еш, ткъа Дала леррина Къобалвинчун леша санна, даггара Делан лаам кхочуш а беш.
7Хазахетарца, Везачу Элана деш санна, гІуллакх делаш, адамашна деш санна а доцуш.
8Лай я маьршаниг велахь а, нагахь цо диканиг дахь, цунна изза Везачу Элера юхакхочур дуйла хууш, делаш шаьш дийриг.
9Шу а, олахой, шайн лешца иштта лелалаш. Царна кхерамаш ма тийсалаш. Хаалаш, царна тІехь а, шайна тІехь а цхьа Олахо вуйла стигалшкахь, ткъа Цо цхьанна а озабезам ца бо.
Делан герз
10Ткъа тІаьххьара а бохург хІара ду: чІагІло Везачу Элаца а, Цуьнан боккхачу ницкъаца а.
11Иблисо деш долчу вонашна дуьхьалхІитта шайн ницкъ хилийтархьама, Делан дерриге а герзаца кечлой хила.
12ХІунда аьлча вай адаман дилхана а, цІийна а дуьхьал беш бац тІом, амма стигалшкахь болчу хьаькамашна а, олалла дечарна а, кху боданечу дуьненан куьйгалхошна а, харцжинашна а дуьхьал беш бу.
13Цундела Делан дерриге а герз схьаэца, вон тІедеанчу дийнахь дуьхьало ян шайн таро хилийтархьама а, массо а хІума кхочушдича, кхидІа а латтархьама а.
14Цундела иштта дІахІитталаш: шайн гІодаюкъ билггал бакъдолчуьнца дІа а ехкий, нийсонан гІагІ шайна тІе а духий,
15машарах лаьцна болу хаза кхаъ кхайкхо кийча хиларан мачаш шайн кога а юхий.
16Цу массо а хІуманна тІе тешаран турс схьаэца – цІе яьлла догуш долу иблисан пхерчий дІадайа таро хир ю шун.
17КІелхьардовларан гІем а схьаэца. Делан Синан тур а схьаэца – иза Делан дош ду.
18Муьлххачу а хенахь Делан Синан гІоьнца доІанаш делаш, массо а тайпана доІа а, дехар а деш. Иза иштта дархьама, сема а хилалаш, цхьана а тайпана юха ца довлуш, Делан долахь болчарна массарна а тІера кхидІа доІанаш а делаш.
19Суна а дехалаш Деле, аса сайн бага мел йоьллучу хенахь хазачу кхоан къайле майрра йовзийта дешнаш суна далар доьхуш.
20Цу хазачу кхоан дуьхьа набахтехь волу Іийсан векал ву со. Деле дехалаш, айса дийца ма-деззара, хаза кхаъ соьга майрра дІакхайкхабайта алий.
Маршаллаш
21Ткъа сох лаьцна а, сан гІуллакхех лаьцна а – шадерг а вайн хьомечу вашас, Везачу Элана леринчу къахьегарехь тешамечу гІуллакхдархочо ТихІака дІадуьйцур ду шуна.
22Шу долчу, тхан гІуллакхех лаьцна шуна дІахаийта а, шун дегнаш тедархьама а, аса леррина вохуьйтуш ву иза.
23СинпаргІато а, тешарца болу даггара безам а хуьлийла динан вежаршна Да волчу Делера а, Веза Эла волчу, Дала леррина къобалвинчу Іийсагара а.
24Делан дика хуьлийла хедар боцучу безамца вайн Веза Эла волчу, Дала леррина къобалвина Іийса везачаьрца массаьрца а.
Пилапхошка
яздина кехат
Дешхьалхе
Векало ПахІала пилапхошка яздина долу хІара кехат Европин мехкашкахь ПахІала дуьххьара дІахІоттийначу динан тобане яздина дара. Римхойн пачхьалкхана чубогІучу Македон-мехкан коьртачу гІалахь яра и тоба. И кехат векало ПахІала ша набахти чувоьллинчу хенахь яздира. Цу хенахь иза гІайгІанехь вара, Іийсан цхьаболчу динан белхалоша шена йо дуьхьало бахьана долуш а, Пилап-гІалахь йолчу динан тобанехь бо харц хьехамаш бахьана долуш а. Мелхо а, хІокху кехатан чулацам доьналла долуш а, самукъане а ду. Цунах хаьа, Дала леррина къобалвинчу Іийсах долу ПахІалан тешар кІорггера хилар.
Кехат яздаран коьрта Іалашо ПахІална гІо оьшучу хенахь пилапхоша шена даийтина долчу совгІатна баркалла алар яра. Оццу хенахь ПахІала церан дегнаш иракарахІиттадо, уьш доьналла долуш а, Іийсах тешна а хилийтархьама, иза ша а, уьш а халонашкахь белахь а. Цо чІогІа доьху цаьрга, дегаллин а, дозаллин а метта, ойланашкахь а, леларехь а Іийса санна таьІна хилахьара бохуш. Цо царна дагадоуьйту, Дала леррина Къобалвинчуьнца доьзна долу церан дахар Дала маьхза дина дика дуйла а, ткъа и дахар цара, товрат-хьехамаш кхочушбарца а доцуш, амма Іийсах тешарца а бен тІе ца эцнийла а. Иштта цо дуьйцу Дала Шеца уьйр йолуш Іаш болчу массарна а лучу синпаргІатонах лаьцна.
Цу кехат тІехь ПахІала чІагІдо иштта хІуманаш: даккхийдер, тешна Іаш хилар, цхьаалла, динехь а, леларехь а чІагІделла Іаш хила дезар. Цул сов, кехато гойту, Пилап-гІалахь йолу динан тоба ПахІална чІогІа дукхаезаш хилар.
1
1Дала леррина къобалвинчу Іийсан ялхоша, ПахІала а, Тимапис а, яздо Пилап-гІалахь Іаш болчу а, Дала леррина Къобалвинчуьнца боьзна болчу а Делан долахь болчаьрга массаьрга – шайца цхьаьна динан тобанан гІайгІабийраш а, динан куьйгалхойн гІоьнчаш а болчаьрга.
2Делан доккха дика а, синпаргІато а хуьлда шуна вайн Да волчу Делера а, Веза Эла волчу, Дала леррина къобалвинчу Іийсагара а.
ПахІала пилапхошна тІера дина доІа
3Шу дага мосазза догІу, аса хастамаш бо сайн Деле.
4Шуна массарна тІера айса мел до доІа даим хазахетарца до аса,
5шайна хезначу дуьххьарлерчу дийнахь дуьйна кху дийне кхаччалц, хаза кхаъ дІасабаржор тІехь аша дакъалоцу дела.
6Со теша, шуна чохь и дика гІуллакх дан Долийначо, Дала леррина къобалвина Іийса вогІун волу де тІекхаччалц, иза кхочушдийр дуйла.
7Шу сан даг чохь долу дела, шух массарах иштта ойла яр нийса ду. Дала суна делла долчу дикачу гІуллакхехь аша массара а дакъа ма лоцу – со набахтехь волчу хенахь а, аса хаза кхаъ ларбечу а, чІагІбечу а хенахь а.
8Дела сан Теш ву, Дала леррина къобалвинчу Іийсан безамца шуьца массаьрца а цхьаьна хила лууш со хьаьгна хиларан.
9Аса доьху Деле шун даггара болу безам хІума довзарца а, кхетамалла хиларца а кхин а алсамбаккхар,
10шайна гІоле дерг хІун ду шу кхетийтархьама. Дала леррина Къобалвинарг вогІучу дийнахь шу цІена а, цхьана а тайпана сакхт доцуш а хилийтар а,
11Дала леррина къобалвинчу Іийсагахула Далла хьалха бакъдина хилар бахьана долуш, дикачу гІуллакхех шу дуьззина хилийтар а доьху ас Делан сийлаллина а, хастамана а.
Дала леррина Къобалвинарг – вайн дахар ду
12Динан вежарий, шуна дІахаийта лаьа суна, аса хьоьгу халонаш бахьана долуш, хаза кхаъ дІакхайкхорна тІехь кхин а сов аьтто баьлла хилар.
13Дала леррина Къобалвинчунна со тІаьхьахІоттар бахьана долуш, со набахти чохь хилар паччахьан цІенна ха деш болчу массарна а, дуккха а болчу кхечарна а дІахиънера.
14ХІинца со набахтехь хилар бахьана долуш, дукхахболчу динан вежарийн Везачу Элаца доьналла хилар чІагІделла. Хьалха хиллачул а йоккхачу майраллица, кхерам а боцуш, Делан дош кхайкхо буьйлабелла уьш.
15Бакъду, цхьаболчара хьагІ а, эмгаралла а хиларца, ткъа вукхара дагахь диканиг долуш дуьйцу Дала леррина Къобалвинчух лаьцна.
16Цхьаберш, со хаза кхаъ ларбан дІахІоттийна вуйла а хууш, даггарчу безамца лела.
17Ткъа вуьш, шайна пайда лоьхуш а, шайн дог цІена цахиларца а, суна кхин а халонаш ян дагахь а лела, шаьш Дала леррина Къобалвинчух лаьцна дуьйцуш.
18Ткъа иза коьртаниг ду те? МоттаргІанаш лелаяхь а, я даггара иза деш делахь а, иза мухха делахь а, Дала леррина Къобалвинарг кхайкхаво-кх цара. Иза иштта хилча а, со воккхавеш ву! Кхин а воккха а вийр ву.
19ХІунда аьлча суна хаьа, и дерриг а шун доІанашца а, Дала леррина къобалвинчу Іийсан Синан гІоьнца а со паргІатвалийта суна диканна дуйла.
20Сайн кІорггера болчу лааме а, сатийсаре а хьаьжжина, со цхьана а хІуманна тІехь юьхьІаьржачу хІуттур вац, амма сайн мел йолчу майраллица вистхуьлуш лелар ву Дала леррина Къобалвинарг, гуттара а санна, хІинца а соьгахула лакхавалийтархьама – со вехар велахь а, я лийр велахь а.
21ХІунда аьлча Дала леррина Къобалвинарг – сан дахар ду, ткъа Іожалла – суна пайда хилар ду.
22Нагахь сан дахар кхидІа а кху дуьненахь дахлахь, сан къахьегаро беркате стом лур бу. Иштта суна-м ца хаьа, айса муьлханиг харжа деза.
23Шинна а агІор Іожалло а, дахаро а, къуьйлуш ву со. Аса сатуьйсу, вала а велла, Дала леррина Къобалвинчуьнца со хиларе, хІунда аьлча иза дуккха а гІолехь хир дара.
24Ткъа со кху дуьненахь вехаш Іар шуна пайдехь ду.
25Оцу тІехь сан шеко а яц, суна иза хаа а хаьа: со вуьсур а ву, шуьца вехар а ву, тешарехь кхиамаш а, даккхийдер а шун хилийтархьама.
26ТІаккха со шу долчу юхавеача, сох дозалла дан бахьана совдер ду шун, Дала леррина къобалвинчу Іийсаца шу доьзна а долуш.
27Иза иштта хилча, суна, шу долчу а веана, шу гича, я кхечанхьа а волуш, шух лаьцна иштта хезар ду: уьш цхьаалла а йолуш, берриш а цхьаъ санна, хазачу кхоаца цхьаьнадогІучу тешарна къахьоьгуш бу.
28Цхьана а хІуманна тІехь мостагІех ма кхера: иза уьш хІаллакьхиларан билгало ю царна, ткъа шуна – кІелхьардовларан билгало ю. Ткъа и кІелхьардовлар Делера хир ду.
29ХІунда аьлча Дала леррина Къобалвинчун дуьхьа Цунах тешна а ца Іаш, Цуьнан дуьхьа баланаш хьега дезар а делла шуна.
30Шу а, со а хаза кхаъ ларбархьама цхьатерра дикачу тІамехь ду. Шуна ма-гарра, хьалха а ас беш изза тІом бара. Ткъа хІинца, шуна ма-хаззара, со кхидІа а оццу тІамехь лаьтташ ву.
2
Дала леррина Къобалвинарг лахвар а, вазвар а
1Дала леррина Къобалвинчуьнца хилар бахьана долуш иракарахІуьттур дуй те шу? Цунна шу дезарх синтем хир буй те шуна? Цуьнан Синца мелла а тІекаре дуй те шу? Вовшийн догъэцар а, вовшех къахетар а дуй те шун?
2Делахь хилийтийша сан воккхавер дуьззина, цхьатерра ойланаш а йолуш, цхьа безам а болуш, цхьа барт а болуш, цхьа Іалашо а йолуш.
3Цхьа а хІума шена пайда леха а, дозалла дан а ца деш, хІораммо а, ша-ша эсала а хуьлуш, вовшийн лакхара ларалаш.
4ХІораммо а, шен-шен бен гІайгІа йина ца Іаш, кхечун а гІайгІа е.
5Шайн дегнаш чохь Дала леррина къобалвина Іийса санна хилалаш.
6Делан вастехь Ша велахь а,
Цунна ца хетара,
Ша Делах тера хиларх
Ша пайда эца беза аьлла.
7Мелхо а, Шен возалла дІа а тесна,
лен васт тІе а эцна,
адамах тар а велла,
тІехьаьжна а адам хилла Иза.
8Іожаллина тІекхаччалц
Далла муьтІахь а хилла,
Ша лахара вира Цо.
ЖІара тІехь Ша валлалц,
муьтІахь висира Иза.
9Цундела Дала Иза вазвира,
уггар а лакхарчу даржехь Иза дІа а хІоттийна,
10стигалшкахь а, лаьттахь а, эхартахь а берш
Іийсан цІе лоруш, гора а хІиттина, суждане бахийтархьама а,
11Да волчу Делан сийлаллина
Цо леррина къобалвина Іийса
Веза Эла хиларх лаьцна
хІора адаман матте тоьшалла дайтархьама а.
Серлонаш санна, дуьнен чохь лепар
12Иштта, сан хьоменаш, гуттара а со юххехь волуш шаьш муьтІахь ма-хиллара, со юххехь воцуш а чІогІачу кхерарца а, дегІе зуз дарца а кхидІа къахьегалаш, шайн кІелхьардовлар кхочушхилийтархьама.
13ХІунда аьлча Шен дикачу Іалашонца шуна чохь лаамаш хилар а, гІуллакхаш дар а Хуьлуьйтург Дела ву.
14Дерриг а шаьш дийриг, яппарш а ца еш, къийса а ца луш, делаш,
15Далла хьалха бехк буьллийла доцуш, цІена шаьш хилийтархьама. Аьрхачу а, телхинчу а тайпанна юкъахь шайца цхьа а вониг доцуш, Делан бераш санна дахалаш. Царна юкъахь стигалан серлонаш санна лела деза шу,
16дахар луш болу кхаъ царна дІа а кховдош, Дала леррина Къобалвинарг вогІучу дийнахь шух дозалла дан сан йиш хилийтархьама, хІунда аьлча тІаккха гур ду сан къовсадалар а, къахьегар а эрна ца хилар.
17Со вен там бу. Ткъа сан валар чагІаран сагІанах тардала мега. Нагахь иза шун тешамечу гІуллакхдаран сагІина тІе Іанахь а, со воккхавеш ву – шуьца массаьрца а воккхавийр ву со.
18Оцу хІуманна а соьца цхьаьна даккхийде шу а.
Тимапин а, Эпар-Падатин а тешаме хилар
19Веза Эла волчу Іийсаца воьзна хиларна, дегайовхо ю сан шу долчу кестта Тимапи ваийта, шуьгара хьал-де а хиъна, сайн дог иракарахІотторхьама.
20Цуьнга кхочуш а, цо санна доггах шун гІайгІа бийр болуш а сан цхьа а вац.
21Массара а, Дала леррина къобалвинчу Іийсана луург а ца лоьхуш, шайна пайдехьа дерг лоьху.
22Ткъа Тимапи, зийначул тІаьхьа, иза тешаме хилар шуна хууш ду. КІанта шен деца ма-дарра, цо соьца гІуллакх дина хазачу кхоан дуьхьа.
23Сайх хиндерг ма-къаьсттина, иза шу долчу дІахьажо дагахь ву со.
24Везачу Элах тешам бу сан: со а кестта шу долчу дІавогІур ву.
25Сан динан ваша Эпар-Падати шу долчу дІавахийтар нийса хета суна. Хазачу кхоан дуьхьа соьца цхьаьна къа а хьоьгуш, дика тІемало санна вара иза. Аша иза сан халонашкахь соьца гІуллакх дан ваийтина ма вара.
26Шен цамгарх лаьцна шуна хезна дела, шу массо а ган лууш, воьхна хьийзаш вара иза.
27Иза дІакхалха там болуш вара. Дала къинхетам бира цунах. Ткъа цунах бина а ца Іаш, сох а бина къинхетам, сан сингаттамашна тІе и сингаттам тІе ца кхоьтуьйтуш.
28Цундела суна кхин а чІогІа лаьа иза шу долчу дІахьажо: иза юха а ган а гина, шуна хазахетар хилийта а, сайн сингаттамаш лахбалийта а.
29Везачу Элаца шаьш хиларна даггара долчу хазахетарца тІеэцалаш иза, и санначеран сий а делаш.
30ХІунда аьлча Дала леррина Къобалвинчун гІуллакх бахьанехь вала гергга вара иза. Шу суна гІуллакх дан йиш йоцуш хиларна, цо, шен дахар а ца кхоош, шун метта, суна гІо дора.
3
Далла хьалха бакъвар
1Ткъа хІинца, сан динан вежарий, даккхийде шаьш Везачу Элаца долуш. Хьалха яздинарг шуьга кхин а цкъа яздан суна хала дац, ткъа шуна иза закъалтана хир ду.
2Ларлолаш зуламаш дечарах! Уьш жІаьлех тера бу, цара шайн бехке меттиг хадорца шаьш сакхт до!
3ХІунда аьлча вай билггал сунтдинарш ду. Вай Делан Синехула Далла гІуллакх деш а ду, Дала леррина къобалвинчу Іийсаца доьзна хиларх дозалла деш а ду, адамийн дилханах тешна Іаш а дац.
4Сан а ма яра, сайн дилханах а тешна, Іен йиш. Нагахь санна кхин цхьа стаг, шен адаман дилханах а тешна, Іен дагахь велахь, сан цуьнан йолчул а сов бакъо хилар билггал бакъду.
5ХІунда аьлча дуьнен чу ваьллачу борхІалгІачу дийнахь со сунтвина а ву, Исраилан халкъах схьаваьлла а ву, Бен-Яманан тайпанах а ву, Іебархойх схьаваьлла Іебархо а ву. Товрат-хьехамаш кхочушбеш парушхо а вара со.
6Сайгахь болчу ницкъе хьаьжжина, Іийсах тешначийн тобанна дуьхьалваьллера. Товрат-хьехамаш кхочушбаро луш долчу бакъвар э хьаьжжина, ала цхьа а хІума доцуш вара со.
7Делахь а суна пайденна ду аьлла хеттарг Дала леррина Къобалвинчун дуьхьа эрна хилла лору аса.
8Цул сов, кхидолу массо а хІума эрна хета суна, хІунда аьлча дерригенал а деза ду сан Веза Эла волу, Дала леррина къобалвина Іийса вовзар. Цуьнан дуьхьа со массо а хІуманах ваьлла. Кхидолу массо а хІума кхелли хета суна, Дала леррина Къобалвинчуьнца уьйр йолуш со хилийтархьама а,
9Цуьнца цхьаьна хилархьама а. Ас-айса, товрат-хьехамаш кхочушбарца а доцуш, ткъа Дала леррина Къобалвинчух тешарца Далла хьалха бакъвина ву со. Иштта Дала Ша со бакъвира, Іийсах тешарна.
10Дала леррина Къобалвинарг кІоргге вовза лаьа суна, Иза веллачуьра денвеш хилла болу ницкъ а бевзаш, Цуьнан баланашкахь дакъа а лоцуш. Цуьнан Іожаллехь Цунах тар а луш, Иза вовза а лаьа суна,
11Иза санна, веллачуьра денваларе са а туьйсу аса.
Дала со тІекхайкхинчу Іалашоне кхача гІертар
12Аса ца боху, оцу массо а хІумане со кхаьчна ваьлла, я со кхачам боллуш кхиъна. Мелхо а, Дала леррина къобалвинчу Іийсас со дола ваьккхинчу Іалашоне кхача гІерташ ву со.
13Динан вежарий! Оцу Іалашоне со кхаьчна ваьлла аьлла ца хета суна. Делахь а цхьа хІума кхочушдо ас: сайна тІехьа дерг диц а деш, хьалха долчунна тІекхача гІерташ ву со.
14Иштта, сан Іалашо ю, къовсамехь санна, Ша леррина къобалвинчу Іийсагахула со стигала тІекхайкхинчу Дала суна лун долчу совгІатна хьалха тІекхача.
15Іийсах тешаре хьаьжжина, вайна юкъара хьалакхиънарш массо а иштта ойланаш йолуш хила беза. Нагахь санна цхьадолчунна тІехь шун кхин тайпана ойланаш елахь а, иза а Дала шуна дІадоьллур ду.
16Вуьшта, хІинца ваьшна девзина долчуьнца кхидІа а даха деза вай.
17Динан вежарий! Кхиберш санна, сох масал оьцуш хилийша. Оха шуна гайтинчу масалца бехачаьрга хьовсалаш.
18ХІунда аьлча дукхахберш Дала леррина Къобалвинчун жІаран мостагІий санна лелаш бу. Аса сих-сиха дуьйцура шуьга царах лаьцна, ткъа хІинца-м, бІаьрхиш а Іенош, дуьйцу аса.
19Церан кхоллам – хІаллакьхилар ду. Церан дела – гайна там бар ду. Эхьечу гІуллакхех дозалла до цара. Цара, кху дуьненан хІуманийн бен, ойла ца йо.
20Ткъа вай стигалан дахархой ду. Вай КІелхьардохург, Веза Эла волу, Дала леррина къобалвина Іийса, оцу стигалшкара схьаваре хьоьжуш а ду вай.
21Вайн сий доцу догІмаш хуьйцур ду Цо, Шен сийлахьчу дегІах а тардина. И дийр ду Цо массо а хІума а Шен карадерзо йиш йолчу Шен ницкъаца.
4
1Аса доггах сатуьйсу, сан хьоме вежарий! Шу ду сан ирс а, сан толаман таж а. Иштта, хьоменаш, аса хІинцца ма-дийццара, чІогІа латталаш Везачу Элаца доьзна долчу шайн дахарехь.
Шайна Іеминарг кхочушделаш!
2Аса доьху хьоьга, Авуди, иштта хьоьга а доьху ас, Синтахи, вовшашца бертахь хилийша. Шуьшиъ цхьатерра Везачу Элан долахь ма ву!
3Иштта хьоьга а, сан тешаме волу СезагІ
[1], гІо дар доьху аса оцу зударшна. Хаза кхаъ баржош, аса бинчу балха тІехь Кала-Ментица а, кхиболчу сан накъосташца а дакъалаьцнера цара. Церан цІераш дахаран тептар тІе дІаязйина ю.
4Везачу Элаца а долуш, даим а даккхийде. Юха а боху аса: даккхийде!
5Массо а адамашна йовзийла шун эсалалла. Веза Эла гергга ву.
6Цхьана а хІуманан гІайгІа ма е, амма мел дечу доІанашкахь а, дехаршкахь а, баркалла а кхайкхош, шайна оьшург Деле дІахаийта.
7ТІаккха, шун муьлххачу а кхетамал лакхара а йолуш, Делера схьайогІучу синпаргІатоно шун дегнаш а, шун хьекъалш а лардийр ду, шу Дала леррина къобалвинчу Іийсаца доьзна долу дела.
8Ткъа хІинца, динан вежарий, дика мел дерг а, хастаме дерг а дагахь латтаде. Билггал бакъдолчух, оьзда долчух, нийса долчух, цІена долчух, тамехь долчух, дозалла дан хьакъ долчух ойланаш е.
9Соьгара шайна Іеминарг, дІаэцнарг, хезнарг, гинарг кхочушделаш. ТІаккха синпаргІатонан хьоста долу Дела шуьца хир ву.
СовгІаташна баркалла олу ПахІала
10Везачу Элаца воьзна а волуш, дикка хазахетар хилла ву со, шун юха а сан гІайгІа бан аьтто баьлла дела. Бакъду, шу-м хІинццалц а дара сан гІайгІа беш, амма шун аьтто ца болура иза суна хаийта.
11Сайна цхьа хІума оьшу дела, ца боху аса иза. ХІунда аьлча сайна хІуъа а тІедеача а, со Іемина ву сайн долчух тоам а беш Іен.
12Суна къоьлла а евзина, хьал а девзина. Муьлххачу хенахь а, муьлххачу меттехь а сайн долчух тоам баран къайле евзина суна – со вуьзна я меца велахь а, со шортта хІума долуш я хІума оьшуш велахь а.
13Суна ницкъ луш волу Дала леррина Къобалвинарг бахьана долуш, суна массо а хІума лан хаьа.
14Делахь а аша дика гІуллакх дина, сан баланашкахь дакъа а лаьцна.
15Пилапхой, шуна хууш ду-кх, со Македон-махкара ара а ваьлла, хаза кхаъ дІакхайкхо волавеллачу хенахь, шу доцучара цхьана а динан тобано суна хІума ца кховдийра, аша суна гІо ма-дарра.
16Аша-м со Тассалник-гІалахь волуш а, суна хІума эшча, мосуьйттазза гІо динера.
17Сайна совгІаташ дайтар ца лоьху аса. Мелхо а аша динчу дикачу гІуллакхийн кехатна тІе кхин а хІуманаш дІаяздина хилар лоьху ас.
18ХІинца шортта хІума ду сан. Оьшург ерриге а йолуш ю, аша мел даийтина совгІаташ Эпар-Падатис соьга схьакхачийна. Далла доккху хаза хьожа йогІу сагІа санна ду и совгІат, Дела цунна реза а ву.
19Сан Дала Ша леррина къобалвинчу Іийсагахула Шен долчу сийлахьчу хьолаца шуна мел оьшург лур ду.
20Абаденналц сийлалла хуьлда вайн Да волчу Ден! Амин.
Маршаллаш
21Маршаллаш ло Дала леррина къобалвинчу Іийсан долахь болчу массаьрга а. Соьца болчу динан вежарша а маршаллаш доуьйту шуьга.
22Делан долахь болчу массара а доуьйту шуьга маршаллаш, къаьсттина Рим-мехкан паччахьан цІерачара.
23Веза Эла волчу, Дала леррина къобалвинчу Іийсан дика хуьлда шуьца массаьрца а.
Ковлусихошка
яздина кехат
Дешхьалхе
Ковлуси-гІала Асиа-махкарчу Эпас-гІалина малхбалехь яра. Ша набахтехь волуш векало ПахІала ковлусихошка яздина кехат цу гІалахь йолчу динан тобанна лерина дара. И динан тоба ПахІала дІахІоттийна яцара, амма ПахІална ша жоп дала деза аьлла хетачу меттехь яра иза, хІунда аьлча Римхойн пачхьалкхана чубогІучу Асиа-мехкан коьртачу гІалара Эпасера цо цига динан гІуллакхдархой бахийтинера. ПахІална хезнера, Ковлуси-гІалахь йолчу динан тобанехь харцхьехамчаш хиларх а, цара дІасабаржош болчу харц хьехамех а лаьцна. Цара хьоьхура, Дела вовзархьама а, кхоччуш кІелхьардахийтархьама а, «стигалийн цхьаболчу хьаькамашна а, куьйгалхошна а» Іамал ян еза бохуш. Цул сов, оцу харцхьехамчаша бохура, стаг сунтвина хила а веза, кхачанца а, кхидолчу хІуманашца а доьзна долу чІогІа Іадаташ наха лардан а деза.
ХІара кехат ПахІала яздо, динан бакъболчу кхоаца цу харцхьехамчашна дуьхьало ярхьама. Цо лучу жоьпан дух иштта ду: Дала леррина къобалвинчу Іийсас кхоччуш долу кІелхьардахар дала тарло, амма оцу кхидолчу парзаша а, Іадаташа а Цунах стаг херавоккху. Ша леррина Къобалвинчуьнгахула хІара дуьне кхоьллина Дала, ткъа Цуьнгахула иза юха дІа а оьцу Цо. Цуьнца боьзна хилчий бен, дуьнен тІехь бехачу массо а наха шаьш кІелхьардахаре сатуьйсийла дац. Цу сийлахьчу хьехамца ПахІала дуьйцу, Іийсах тешаш верг шен дахарехь муха лела веза бохуш.
ХІара кехат ТихІакца Ковлуси-гІаларчу динан тобане дІадахьийтинера ПахІала. Ткъа ТихІакца цхьаьна новкъаваьлларг Онисам цІе йолу цхьа лай вара. Цунах лаьцна ПахІала Пхьалмане кехат яздинера.
1
1Делан лаамца Цо леррина къобалвинчу Іийсан векал волчу ПахІала а, динан вашас Тимапис а яздо
2Ковлуси-гІалахь бехачу Дала базбинчу а, Далла тешамечу а, Дала леррина Къобалвинчуьнца боьзна а болчу динан вежаршка.
Вайн Да волчу Делера долу дика а, синпаргІато а хуьлда шуна.
Далла хастам бар
3Шуна тІера доІанаш а деш, оха даим хастамаш бо вайн Веза Эла волчу, Дала леррина къобалвинчу Іийсан Да волчу Далла.
4ХІунда аьлча Дала леррина къобалвинчу Іийсах шун тешар хиларх а, массо а Делан долахь берш шуна безарх а лаьцна хезна тхуна.
5Шу иштта лела, стигалшкахь шайна кечдина долчуьнга шаьш сатуьйсуш долу дела. Цунах лаьцна хазачу кхоан билггал бакъдолчу дашехула хьалха а хезнера шуна.
6Шу долчу кхаьчна болу и хаза кхаъ дерриг а дуьнен тІехь шен стом луш а, дІасабаьржаш а бу, Делан дика баккъалла а муха хуьлу шуна хезначу а, шу кхеттачу а дийнахь дуьйна, шуна юкъахь и кхаъ иштта лелаш ма-хиллара.
7И хаза кхаъ вайна везаш волчу Эпарпис бовзийтинера шуна. Вайца цхьаьна Далла гІуллакх деш ву иза, ткъа шун дуьхьа иза Дала леррина Къобалвинчун тешаме ялхо а ву.
8Делан Сино шуна беллачу безамах лаьцна тхоьга хаам бинарг а иза вара.
9Цундела тхайна и хаам бинчу дийнахь дуьйна, шуна тІера даим доІанаш деш ду тхо. Оха доьху, Делан Сино мел луш долчу хьекъалца а, кхетамца а Делан лаам бовзарх шу дузийтар.
10Иза иштта хилахь, массо а хІуманна тІехь Делан лаамехь дерг а деш, Везачу Элана хьалха хьакъ долуш лелар ду шу. Аша деш долчу муьлххачу а дикачу гІуллакхаша стом а лур бу, Дела вовзарна тІехь кхиамаш а бохур бу аша.
11Цуьнан нуьцкъалчу сийлалле хьаьжжина, шу чІагІдина хуьлийла, массо а хІума собарца ловш шу хилийтархьама. Даккхийдерца
12стигаларчу Дена хастамаш бойла аша. Серлонан олаллехь Шен долахь болчарна лур ду аьллачун декъашхой шух хилийта, шуна хьуьнар Делларг Иза ма ву.
13Вай, боданан олаллех кІелхьара а даьхна, Шен везаш волчу КІентан олалле даьхна Цо.
14Цуьнгахула вай паргІатдахархьама мах а белла, вайн къиношна гечдина Дала.
Дала леррина къобалвина Іийса а, $Цо кхочушдина гІуллакх а
15Дала леррина Къобалвинарг –
гуш воцучу Делан гуш долу васт ду.
Цуьнан дуьххьарлера Доьзалхо ву Иза, кхоьллина мел долчу хІуманал тоьлуш а волуш.
16Стигалшкахь а, лаьттахь а
гуш долу а, гуш доцу а
массо а хІума Цо кхоьллина ду:
стигалийн паччахьаш, я олахой,
я хьаькамаш, я куьйгалхой хуьлийла уьш.
И дерриг а Цо кхоьллина а ду,
Цунна кхоьллина а ду.
17Иза долуш долчу дерригенал а хьалха вара,
Цо массо а долуш дерг шен-шен меттехь лоттуьйту.
18Иза динан массо а тобанан Корта бу,
ткъа и тоба Цуьнан дегІ санна ю.
Оцу тобанан дахаран хьоста ду Иза.
Беллачарна юкъара дуьххьара денвелларг а Иза ву,
массо а хІуманна тІехь хьалхе йоккхуш Иза хилийтархьама.
19ХІунда аьлча Далла тамехь дара
Шен мел йолу амал кхоччуш Цуьнгахь хилар.
20Далла лиира Цуьнгахула стигалахь а, лаьттахь а долу дерриг а хІума Шеца тайта.
ЖІара тІехь Іанийначу Шен КІентан цІийгахула
царна а, Шена а юкъахь барт бира Цо.
21Аша дечу вочу гІуллакхаша гойтура, цхьана хенахь шу а Далла херадевлла хилар. Шайн кхетамехь Делан мостагІий дара шу.
22Ткъа хІинца, Ша леррина Къобалвинчун дегІан даларехула, Дела шуьца тайра, Шена хьалха шу даздина а, цІена а, ала хІума доцуш а дІахІитторхьама.
23Иза иштта хир а ду, нагахь санна шайн тешар тІехь шеконаш а йоцуш, чІагІ а делла, шу латтахь а, шайна хезначу хазачу кхоо луш болчу сатийсамах аша шаьш дІа ца хадийтахь а. Стигал кІел болчу массаьрга а дІахазийтинчу оцу хазачу кхоан ялхо хилира сох, ПахІалах.
ПахІала динан тобанна къахьегар
24Со воккхавеш ву айса шун дуьхьа хІинца баланаш хьегарх. Аса сайн дегІа чохь кхочушдо Дала леррина Къобалвинчунна тІаьхьахІиттинчара Цуьнан дегІан дуьхьа хьега дезаш диснарг. Цуьнан дегІ – Іийсах тешачу массеран а тоба ю.
25Дала суна тІедиллина шун дуьхьа оцу тобанан гІуллакхдархо хилар. Цо со къобалвинера Шен дош шуна дуьззина довзийта.
26Оцу Делан дашна чохь цхьа къайле ю. И къайле бІешерашкахь дуьйна массо а адамийн гаранашна дІакъевлина яра. Ткъа хІинца иза Шен долахь болчарна дІайовзийтина Дала.
27Делан лаам бу Шен къайленан хьал мел сийлахь ду Шен долахь болчарна дІахаийтар. Массо а къаьмнех болчеран дуьхьа ю и къайле: Дала леррина Къобалвинарг шун даг чохь ву, цундела шун сатуьйсийла ду Делан сийлалле.
28Дала леррина Къобалвинарг вай дІакхайкхаво, хІора адам, массо а тайпана хьекъалца кхета а деш, Іама а деш, иза, Дала леррина Къобалвинчуьнца доьзна а долуш, дуьззина кхочуш а дина, дІахІотторхьама.
29Сайна чохь болх беш болчу Цуьнан ницкъаца оцу Іалашонна къахьоьгуш ву со.
2
1Суна шуьга дІахаийта лаьа, мел чІогІа къахьоьгу аса Лаудикехь дехачу шун дуьхьа а, юьхь-дуьхьал со шайна гина а боцучу массеран дуьхьа а.
2Аса иза до, уьш, вовшашка болу безам а болуш, цхьаьнакхетта хилийтархьама а, церан дегнаш иракарахІитторхьама а. Суна лаьа, церан хьекъал кхачам боллуш чІогІа хила, Делан къайле царна йовзийтархьама. Ткъа Делан къайле Дала леррина Къобалвинарг ву.
3Цунна чохь къайлаяьккхина ю кІоргге долчу хьекъалан а, кхетаман а мел йолу хазна.
4Аса иза боху шуьга, цхьаннан а хазачу къамелах шу Іеха ца далийтархьама.
5ХІунда аьлча со, шуна гуш юххехь вацахь а, синца шуьца ву. Шун оьзда дахар а, Дала леррина Къобалвинчух шун чІогІа долу тешар а гуш, воккхавеш ву со.
Дала леррина Къобалвинчуьнца долу кхоччуш дуьзна дахар
6Дала леррина къобалвина Іийса шаьш Веза Эла санна тІеэцарна, Цуьнца доьзна а долуш, дахалаш.
7Шайн тешаран орамаш Цунах дІа а тасий, Цуьнца цхьаьна хьалакхиалаш. Шайна хьехначу тешарехь чІагІлолаш. Баркаллех дуьззина хилалаш.
8Варелаш, динан вежарий, вайн дайша даьхначу Іадатийн а, кху дуьненах лаьцна адамийн болчу кхетаман а бух тІехь долчу, шу ледан дуьйцучу даьссачу къамелийн йийсархой ма хилалаш. Иштта долу къамелаш Дала леррина Къобалвинчуьнца доьзна дац.
9ХІунда аьлча адаман сибат тІеэцна волчу Цунна чохь Дела кхачам болуш Іаш ву.
10Шу а ду кхачам боллуш дуьзна, шу Цуьнца доьзна долу дела. Стигалийн мел болчу хьаькамел а, куьйгалхойл а коьрта ву Иза.
11Шу Цуьнца доьзна хиларна, адамийн куьйгашца дина доцу шун сунтдар кхочушдина. Дала леррина Къобалвинчо кхочушдинчу сунтдарехула шун хьарам лаамаш дІабаьхна.
12Хих чекхдовлучу хенахь Дала леррина Къобалвинчуьнца цхьаьна дІадоьхкина долу шу Цуьнца цхьаьна денделла, Иза веллачуьра денвинчу Делан ницкъах шун долчу тешарца.
13Шаьш къинош летийна дела а, кхечу къаьмнех шаьш схьадевлла дела а, хьалха шу делла дара. Ткъа хІинца Дала леррина Къобалвинчуьнца доьзна долу шу денделла, Дала вайн массо а къиношна геч а дина.
14Цо дІадайина вайн декхар тІеяздина долу йоза. Оцу кехат тІехь вайна дуьхьал долу а, вай бехке озош долу а парзаш дара. ЖІарах дІа а тоьхна, Дала и кехат дІадаьккхина.
15Иза дарца жинийн хьаькамийн а, куьйгалхойн а карара олалла дІадаьккхина Цо. Іийса жІарах дІатохарехула царна тІехь толам а баьккхина, массарна а хьалха уьш юьхьІаьржачу хІиттийра Цо.
16ХІинца дуьйна йиънарг я мелларг бахьана долуш, къастийна долу а, я керла бутт болалуш долу а, я шоьтан деза долу а денош бахьана долуш цхьаммо а шу бехке ма дойла.
17ХІунда аьлча и дерриг а хиндолчун дегІан ІиндагІ ду, ткъа долуш дерг Дала леррина Къобалвинчуьнца доьзна ду.
18Харц кепара шу лахара хила а деза, аша маликашна Іамал ян а деза бохучо шу Іеха ма дойла, ша дуьйцург шена гиначу суьрташца тІе а чІагІдеш. Цхьа а бахьана доцуш, адамийн кура ойла хуьлу ишттачу стеган.
19ДегІан Корта болчу Дала леррина Къобалвинчунна тІе ца гІерта иза. И корта бахьана долуш, пхенаша а, меженаша а латтадеш цхьаьнатесна долу и дерриг а дегІ Делан лаамехь хьалакхуьуш ду.
Дала леррина Къобалвинчуьнца далар а, $Делаца дахар а
20Нагахь санна Дала леррина Къобалвинчуьнца шу, дала а делла, кху дуьнен чохь долчу парзийн а, Іадатийн а долара схьадевлла хилча, хІунда гІерта шу, кху дуьненан долахь долуш санна,
21«хІокхунах ма хьакхалолаш», «хІара ма яалаш», «кхунах куьг ма Іотталаш» бохучу сацамашна тІе?
22Диина даьлча, телхина дІадер долчу хІуманех лаьцна дуьйцу оцу хьехамашкахь. Уьш адамаша даьхна парзаш а, хьехамаш а бен дац.
23ТІехьаьжча, иштта парзаш хьекъале ду мотта тарло: цаьрца ду шайн лаамца Іамал яр а, харцкепара шаьш лахара хетар а, шайн догІмашна тІехь ницкъ бар а. Делахь а, цара шайн хьарамчу лаамашна урхалла даре хьаьжжина, цу парзийн цхьа а мах бац.
3
1Дала леррина Къобалвинчуьнца цхьаьна шу деллачуьра денделла хиларна, Далла аьтту агІор Иза охьахиина волчу стигалшкахь долчух шун кхетам бузийла.
2Лаьттахь долчун ойла а ца еш, стигалахь долчух дегнаш дуза.
3ХІунда аьлча шун хьалха хиллачу дахаре хьаьжча, шу делла ду, ткъа Дала леррина Къобалвинчуьнца шун бакъдолу дахар Делан карахь дІахьулдина ду.
4Шеца шун дахар долуш волу Дала леррина Къобалвинарг кху дуьнен чу юхавеача, шу а сийлаллица Цуьнца цхьаьна догІур ду.
Шира а, керла а дахар
5Иза иштта долу дела, шайна чохь лелаш болу а, кху дуьненца боьзна болу а адамийн лаамаш хІаллакбелаш: нахаца лелар, цІена доцург лаар, боьхачу лаамех дуьзна хилар, зуламе лаамаш хилар, сутара хилар (хІунда аьлча сутара хилар цІушна Іамал яр санна ду).
6Иштта дерг лелорна муьтІахь ца хуьлучу нахана Делан оьгІазло тІейогІур ю.
7Мацах шу а ма дара иштта лелаш, шайн дахар цу хІуманех дуьзна долчу хенахь.
8Ткъа хІинца и шадерг дІадаккха: дералла, оьгІазалла, хьагІ, вониг дийцар, боьха бага леяр.
9Вовшашка харц ма ле, хІунда аьлча шайн шира адам цуьнан гІуллакхашца цхьаьна аша дІа ма тесна.
10Керла адам а хилий, дІахІитта. Ша Кхоьллинчун вастехь карладолу и адам, Дела вуьззина вовззалц.
11Иза иштта хиларна, цхьа а башхо яц кхечу къомах волчу стагана я жуьгтичунна юкъахь, сунтвинчунна я сунтваза волчунна юкъахь, оьздачу халкъан волчу стагана я оьздангалла йоцучу халкъан стагана юкъахь, лена я маьршачунна юкъахь. Мелхо а, Дала леррина Къобалвинарг уггар лараме Верг а ву, Иза массаьрца а ву.
12Дала даздинарш а, Цуьнан хьоме хаьржинарш а шаьш хиларна, къинхетамах, диканиг дарх, ша-ша лахара хетарх, эсалаллех, собар хиларх дуьзна хилалаш.
13Вовшех кхеташ хилалаш, нагахь санна цхьаъ вукхунна дегабаам болуш велахь, вовшашна гечделаш, Везачу Эло шайна гечдаре терра.
14Даггара вовшашка болу безам дерриг а цу хІуманашна тІетоха. Массо а хІума кхачаме цхьаьна доьхкург безам ма бу.
15Дала елла йолу синпаргІато хуьлийла шун дегнаш чохь олалла деш. Шух цхьа дегІ а дина, синпаргІатоне тІекхайкхина Дала. Далла баркалла олуш хила.
16Дала леррина Къобалвинчун дош дуккха а дехийла шун даг чохь. Шайн мел долчу хьекъалца вовшашна хьехамаш а бе, вовшийн кхета а де. Шайн дегнаш чохь Далла баркаллаш а кхайкхош, назманаш а ала, эшарш а лекха, динан иллеш а ала.
17Дашца я гІуллакхца шаьш мел дийриг Веза Эла волчу Іийсан цІарах делаш, Да волчу Далла Цуьнгахула баркаллаш а олуш.
Керлачу дахарехь юкъаметтигаш муха хила еза
18Зударий, шайн майранашна муьтІахь хила, хІунда аьлча иза шун декхар ду, Везачу Элаца шу доьзна хиларна.
19Майранаш, шу а шайн зударий безаш хила, цаьрца буьрса ма хила.
20Бераш, массо а хІуманна тІехь шайн дас-нанас боххург деш хила, хІунда аьлча иза Далла хазахетарг ду.
21Дай, шайн бераш оьгІаз ма эхийта, дог доьхна уьш ца хилийтархьама.
22Леш, адамаш долчу шайн элашна массо а хІуманна тІехь муьтІахь хила. Царна шаьш гуш долчу хенахь там бина а ца Іаш, Везачу Элах кхоьруш а, догцІена а лела.
23Шаьш мел дийриг а доггах де, адамашна деш санна а доцуш, Везачу Элана деш санна.
24Дагахь латтаде, Шен халкъана лур ду аьлларг Везачу Эло совгІатна лур ду шуна. Дала леррина Къобалвинарг баккъалла а аша гІуллакх деш волу Эла ма ву.
25Ткъа харцонаш лелочунна, ша лелийначу харцоне хьаьжжина, таІзаран ял кхочур ю. Дала цхьаьнгге а озабезамаш ца бо.
4
1Элий, шайн лешца бакъо а, нийсо а лелош хилалаш. Диц ма делаш, шайна тІехь цхьа Эла хилар: стигалшкахь волу Веза Эла.
Хьехамаш
2Сема а долуш, Далла баркалла а олуш, леррина доІанаш делаш.
3Иштта тхуна тІера а доІанаш де Деле, Цуьнан дош дІакхайкхо а, Цо леррина Къобалвинчух лаьцна йолу Цуьнан къайле дІайовзийта а тхан аьтто бар доьхуш. И къайле дІакхайкхор бахьана долуш, ву со набахтехь.
4Дехалаш Деле, и къайле дІакхайкхо еззачу тайпана дІакхайкхо суна хаийта алий.
5Арахь болчаьрца хьекъале хилалаш. БегІийла меттиг шайна нисъелча, хьехамаш бан пайденна хилийталаш.
6Шун дистхилар а хаза хила деза, дуьйцург сингаттаме ма хилийта, хІоранга а жоп муха дала деза а хууш.
Маршаллаш
7Сох лаьцна шадерг ТихІака дуьйцур ду шуна. Тхоьца цхьаьна Везачу Элана гІуллакх деш волу, тешаме къахьоьгуш волу, вайн хьоме динан ваша ву иза.
8Тхоьгахь хІун хьал ду шуна хаийта а, шун дегнаш иракарахІитто а воуьйту аса иза шу долчу.
9Шу долчуьра тешаме а, хьоме а волу динан ваша Онисам а ву цуьнца. Цара кхузахь долчу дерригенах а лаьцна дуьйцур ду шуна.
10Шуьга маршаллаш доуьйту соьца цхьаьна набахтехь волчу Арестаха а, иштта Бар-Наабан шичас Марка а. (Цунах лаьцна олуш, аса тІедиллинера шуна, нагахь иза шу долчу кхачахь, цунна хьошалла дар.)
11Иштта маршаллаш доуьйту шуьга ЮшаІа а. (Кхечу тайпана Юст олу цунах.) И кхоъ сунтбинчех ву. Уьш бен бац соьца Делан Олаллина лерина къахьоьгуш болу сунтбинарш. Сан чІогІа догъоьцура цара.
12Маршалла доуьйту шуьга Дала леррина къобалвинчу Іийсан лай волчу шун Эпарпис а. Цо даим а дакъалоцу шуна тІера дечу доІанашкахь, шайн тешарна тІехь шу кхоччуш кхиийтархьама а, Делан лаамехь долчух шу дуьзна хилийтархьама а.
13Лаудика-гІалахь а, ХІерапал-гІалахь а долчу шуна Эпарпис чІогІа къахьоьгуш хиларх тоьшалла до аса.
14Маршалла ду шуьга хьомечу лоьрера Лакера а, Демера а.
15Маршаллаш ло Лаудикехь болчу динан вежаршка а, Нумпате а, цуьнан цІерачу динан тобане а.
16ХІара кехат шаьш долчохь дешна даьлча, Лаудикерачу динан гуламехь дІадешийта, ткъа Лаудикехь дерг шайн гуламехь аша а деша.
17Арихупе иштта дІаала: «Варелахь, Везачу Элаца волуш айхьа тІелаьцна долу деза гІуллакх кхочушделахь».
18Аса сайн куьйгаца яздо шуьга хІара тІаьххьара долу маршалла. Со набахтехь хилар диц ма делаш.
Делан дика хуьлийла шуьца массаьрца а.
1 Тассалникахошка
Векало ПахІала
тассалникахошка
яздина хьалхара кехат
Дешхьалхе
Тассалник-гІала Рим-пачхьалкхан чубогІучу Македон-мехкан коьрта гІала яра. Пилап-гІалара дІа а веана, цигахь Іийсах тешачийн цхьа тоба дІахІоттийра векало ПахІала. Цо хьехам бора кхечу мехкашкара болчу а, жуьгтийн дин керла хІума санна лоруш болчу а нахана. Цу хьехамна аьтто баьллера. Ткъа цхьадолчу жуьгташна и хІума хаза ца хийтира, цундела, жимма хан яьлча, цу жуьгташа дуьхьало йира ПахІална. И бахьана долуш, ПахІалан Тассалник-гІалара дІаваха дийзира. Берия-гІала вахара иза. ТІаьхьо, ПахІал Коринт-гІала кхаьчча, цуьнан накъост волчу Тимапис Тассалник-гІалахь йолчу Іийсах тешачийн тобанан хьолах лаьцна шегара хабар дира цуьнга.
Векало ПахІала тассалникахошка яздина хьалхара кехат цигахь Іаш болчу Іийсах тешарш иракарахІитто а, уьш тешарехь чІагІбан а яздина дара. Церан тешарх а, безамах а долу хабар шега кхачарна баркалла боху цо. Ша Тассалникехь волчу хенахь муха Іийра дагадоуьйту ПахІала царна. Цул тІаьхьа Дала леррина Къобалвинарг юхаварах лаьцна долчу церан хаттаршна жоп ло цо: Дала леррина Къобалвинарг юхавале велларг хедар доцучу дахарехь хир вуй, Иза юхавеанчул тІаьхьа? Юха маца вогІур ву Дала леррина Къобалвинарг? Иза юхаваре сатуьйсуш Іачу хенахь, паргІат болх а беш, Іе боху цаьрга ПахІала.
1
Маршалла
1ПахІала а, Салис а, Тимапис а хІара кехат яздо вайн Да волчу Делах а, Веза Эла волчу Іийсах а тешачийн Тассалник-гІалара тобане.
Делан дика а, синпаргІато а хуьлда шуна.
Тассалникахойн дахар а, Делах тешар а
2Тхайн доІанашкахь, шу дага а лоьцуш, шуна массарна тІера даим Далла хастам бо оха.
3Шаьш Делах тешаш хиларна, аша дика гІуллакхаш дар а, аша безамца къахьегар а, вайн Везачу Эле, Дала леррина къобалвинчу Іийсага шу тешамца сатуьйсуш хилар а даим а вайн Да волчу Далла хьалха дагахь латтадо оха.
4Далла безна болу динан вежарий, шу Дала хаьржина хилар хаьа тхуна.
5Шу долчохь тхан хаза кхаъ кхайкхор дашца бен хилла ца Іаш, Делан ницкъаца а, Делан Синца а, кхин а боккхачу тешамца а ма бара. Шуна шайна хаьа, шун дуьхьа шуна юкъахь тхо муха Іара.
6Делан дош тІе а эцна, тхох а, Везачу Элах а тарделла дІахІитти шу а. Аша дукха баланаш лайнехь а, Делан Сино хазахетар лора шуна.
7Цундела Македон-махкахь а, Ахай-махкахь а массо а Іийсах тешаш болчарна шух масал хилла.
8Ткъа Везачу Элан дош а, шун Делах тешарх болу хаам а шуьгара Македон-махка а, Ахай-махка а кхаьчна ца Іаш, массо а кхечу меттигашка а дІасабаьржина. Цундела шух лаьцна оха дийца оьшуш кхин цхьа а хІума дац.
9ХІунда аьлча цара шаьш а дуьйцу тхох лаьцна. Цара дуьйцу, тхо шуна тІе муха даьхкира а, иштта шу, цІуйх дІа а дирзина, Делехьа дерзарх лаьцна а, дийначу а, бакъволчу а Далла гІуллакх дархьама.
10Цара дуьйцу, Делан КІант стигалшкара схьаваре шу муха ладоьгІуш ду. Дала веллачуьра денвина волу а, тІейогІу йолчу Делан оьгІазлонах вай кІелхьардоху волу а Іийса ма ву и КІант.
2
ПахІала Тассалник-гІалахь бина болх
1Динан вежарий, шуна хаьа, тхан шуна тІедахкар эрна ца хилар.
2Ткъа, шуна ма-хаъара, хьалха Пилап-гІалахь баланаш а лайна, сий дайина дара тхо. Тхайна луьра дуьхьало йинехь а, тхайца Дела волу дела, тхо майрра шуна хаза кхаъ кхайкхо гІиртира.
3ХІунда аьлча тхан хьехамашкахь дацара шу тило гІертар, я цхьа вониг шуна хила лаар, я шуна хІилла дар.
4Ткъа Дала тхан сий а дина, Шен хаза кхаъ тешарца тхоьга кховдоре терра, иштта, адамашна томана а доцуш, амма вайн дегнаш зуьйш волу Дела лоруш бо оха и хьехамаш.
5ХІунда аьлча, шуна ма-хаъара, тхо цкъа а дацара шу хестош я шуьгара тхайна пайда лоьхуш. Дела теш ву-кх!
6Шуна я кхечарна тхаьш ларар я тхо хестор тІе ца дуьллу оха.
7Тхаьш Дала леррина Къобалвинчун векалш хиларе терра, тхаьш лоруьйтуш дахка йиш яра тхан, делахь а, бераш кхобург шен берашца кІеда-мерза ма-хиллара, шуна юкъахь тийна Іийра тхо
[1].
8Иштта тхо шух дІаийна дела а, тхайна шу дезадаларна а шуна Делера болу хаза кхаъ кхайкхийна оха. И дина а ца Іаш, тхайн синош а, ца кхоош, шуна дІадала лиира тхуна.
9ХІунда аьлча, динан вежарий, шуна дагадогІу-кх шу долчохь оха хаза кхаъ кхайкхочу хенахь, тхайх шуна бала ца бархьама, буьйсанна а, дийнахь а оха хьегна къа а, тхуна хилла ницкъ а.
10Шу а, Дела а теш ду-кх, Делах тешачу шуна хьалха цІена а, Делан лаамехь а, ала хІума а ца дуьтуш тхо муха Іара.
11Шуна хууш ду-кх, шух хІора а, дас шен бераш санна, лелавора оха.
12Шуьга дехарш а дора, шу иракара а хІиттадора, шуна синтем а бора оха, Шен Олалле а, сийлалле а кхайкхинчу Далла хьалха шу хьакъ долуш дахийтархьама.
13Кхин а цхьа бахьана ду, оха гуттара а Далла хастамаш баран. Аша тхоьгара Делан дош тІеийцира, адамийн дош санна а доцуш, амма Делан дош санна (иза иштта дан а ма ду). Делах тешначу шуна чохь хІара дош болх беш а ду.
14Динан вежарий, шу ЯхІуд-махкарчу динан тобанех тарделла. Цу тобанийн нах Делах тешаш а, Дала леррина къобалвинчу Іийсан долахь болуш а белахь а, цара шайн махкахошкахьара баланаш хьегна. Царах терра аша а изза баланаш лайна шайн цхьанатайпанах болчу нехан карах.
15Веза Эла волу Дала леррина къобалвина Іийса а, пайхамарш а яхІудхоша байинера. Тхо а дІалаьхкинера цара. Делан лаамехь бац уьш, массо а адамна мостагІий хилла царах.
16Цара новкъарло йо тхуна, Делан кхелах кІелхьардовлар муха хила деза кхечу къаьмнех болчу нахе тхоьга ца дийцийтархьама. И дарца цара гуттара а шаьш летийначу къинойн барам тІехбоккху, амма Делан оьгІазло эххар а тІекхаьчна царна.
ПахІална тассалникахошка ван лаар
17Тхо, динан вежарий, дегнашца вовшах даьхна а доцуш, ткъа вай юьхь-дуьхьал ца хиларна йоццучу ханна вовшахдаьхна дара, цундела кхин а боккхачу деган лаамца шу ган гІертара тхо.
18Цундела тхуна шу долчу дахка лаьара. ПахІал волу со цкъа а, шозза а гІоьртира шу долчу ван, амма иблисо тхуна массарна а новкъарло йора.
19Ткъа мила ву хІинца тхуна дегайовхо луш верг, я тхуна хазахоьтуьйтуш верг, я тхан сийлаллин таж? Шу-м дац те уьш, тхан Веза Эла волчу Іийсана хьалха, Иза кху дуьнен чу юхавогІуш, хиндерш?
20Шу ду тхан сийлалла а, хазахетар а.
3
1Цундела шу ца гуш кхин са а ца тохаделла, тхаьш Атина-гІалахь севцира тхо.
2-3Ткъа шу долчу тхайн динан ваша Тимапи вахийтира оха. Иза Делан гІуллакх а деш, тхоьца Дала леррина Къобалвинчух лаьцна хаза кхаъ кхайкхош къахьоьгуш ву. Аша хьоьгучу халонашкахь шун цхьаннен а ойла ца карчийтархьама, шу динехь чІагІдалийта а, Делах тешаран гІуллакхна тІехь шун дегнаш иракарахІитто а вахийтина оха иза. Шуна шайна хаьа, иштта халонаш вай лан езийла.
4Тхаьш шуьца долчу хенахь, вай баланаш хьоьгург хиларх лаьцна оха хьалххе дІахаийтинера шуьга. Шуна ма-хаъара, и дерриг а шуьца хила а хилира.
5Цундела, шун Іийсах тешаран гІуллакх муха ду хаа лууш, шун ойла иблисо карчорна кхоьруш, вай хьегна къа эрна хиларна сагатдеш, аса шу долчу Тимапи вахийтинера.
6Ткъа хІинца Тимапи шу долчуьра схьавеана. Шун тешарх а, безамах а, шуна тхо даим а диканца дагахь латтарх а, тхуна шу санна, шуна а тхо ган лаарх а лаьцна дика хабар деана цо тхоьга.
7Ткъа мел баланехь а, халонашкахь а тхаьш делахь а, Везачу Элах шу тешар бахьана долуш, динан вежарий, шух синтем хилла тхуна.
8Шу Везачу Элаца чІагІделла долу дела, тхо хІинца ирсе деха.
9Шуна тІера Далла тоъал баркаллаш муха эр дара те оха? Шу бахьана долуш Далла хьалха даккхийдеш ма ду тхо.
10Шун юьхь гархьама а, шун тешар кхочушхилийтархьама а, дийнаххьий, буьйсанний доггах доІанаш дийр ду оха.
11Вайн Да волчу Дала Ша а, Вайн Веза Эла волчу Дала леррина къобалвинчу Іийсас а некъ боккхийла тхуна шу долчу дахка.
12Ткъа тхуна шу дезаре терра, вовшашка а, массо а адамашка а болчу безамах Везачу Эло шун дегнаш дузийла.
13Цо шун дегнаш безамах дузуьйтур ду, шу чІагІдархьама. ТІаккха вайн Да волчу Далла хьалха шуна бехк буьллийла а доцуш, деза а долуш хир ду шу, вайн Веза Эла волу Іийса, массо а Шен долахь болчаьрца кху дуьнен чу схьавогІучу хенахь. Амин.
4
Делан лаамехь долу дахар
1Ткъа хІинца, динан вежарий, Веза Эла волчу Іийсан дуьхьа, оха доккхачу дехарца доьху шуьга шаьш Далла хазахетарг дарна тІехь оха шайга дийцинчул а, кхин а сов кхиамаш аш бахар.
2Веза Эла волчу Іийсагара шайна оха хІун весеташ делла, шуна хаьа.
3Боьха лаамаш кхочушбарх шайн догІмаш лардан деза аша, хІунда аьлча Делан лаам бу, Шен дуьхьа даз а дина, шу дІакъасто.
4Шух хІоранна а хаа деза, цІена а, шен сий лардеш а
[2], Далла гергахь боьхачу лаамех шен дегІ цІена латто хІун дан деза.
5Кхечу къаьмнех болу, Дела ца вевза нах санна, нахаца леларан боьхачу лаамех дуьзна хила ца деза шу.
6Цхьана а хІуманна тІехь шайн вешина хьарам долу гІуллакхаш лелош ямартло ма е, шайна са йолу агІо лоьхуш ма хила, хІунда аьлча иштта лелачарна массарна а Везачу Эло таІзар до. Шуьга иза дІахьедеш баккъалла а боху оха, хьалха тхаьш ма-дийццара.
7Дала вай боьхачу лаамийн долахь а доцуш, амма Шена хьалха цІена лелийтархьама хаьржина.
8Иштта дуьхьалваьлла леларг адамна дуьхьал ца волу, ткъа вайна Шен Деза Са лучу Далла дуьхьал волу.
9Шуна вовшийн деза Дала Ша Іамийна, шуьга цунах лаьцна оха цхьа а хІума дийца оьшуш дац.
10ХІунда аьлча массо а Македон-махкара динан вежарий шуна баккъалла беза. Динан вежарий, шун вовшийн дезаш хилар кхин а чІагІдар тІедуьллу оха шуна.
11Шу чІогІа гІерта деза тийна даха. Шайн гІуллакхаш а бен ма де. Оха шуьга хьалха весеташ ма-дарра, шайн куьйгашца хьанал рицкъа даккха.
12Нагахь санна шу иштта лелахь, Делах ца тешачу нахе а шаьш лоруьйтур ду аша, дахарехь оьшучунна тІехь а цхьаннан а гІо оьшуш а хир дац шу.
Веза Эла кху дуьнен чу юхаварах лаьцна
13Динан вежарий, кхин болу дог диллинарш санна, шу гІайгІанехь ца хилийтархьама, беллачарех хуьлург шуна ца довзуьйтуш Іа ца лаьа суна.
14Вай Іийса, вала а велла, денвелла хиларх теша дела, Іийсах тешаш белла болу нах а Дала Цуьнца стигалшка хьалабохург хиларх а теша.
15Везачу Элан дашца боху хІара оха шуьга, Веза Эла кху дуьнен чу схьаваллалц, дехаш дисина долу вай, беллачарел хьалха девр дац.
16ХІунда аьлча Веза Эла коьртачу маликан озаца а, Делан турба лакхарца а, Ша стигалара охьавуссур ву, ткъа Дала леррина Къобалвинчух тешаш а болуш белларш хьалха денлур бу.
17Цул тІаьхьа вай, далаза диснарш, царах дІа а кхетта, Везачу Элана дуьхьал мархашка хьаладохур ду. ТІаккха вай даим Везачу Элаца цхьаьна хир ду.
18Иштта, хІокху дешнех вовшашна синтем а беш Іе.
5
Веза Эла схьаваре кечло
1Динан вежарий, хин йолчу хенах а, заманах а лаьцна оха шуьга хІумма а яздан оьшуш дац.
2Шуна шайна а билггала хаьа, буьйсанна цІеххьана вогІу къу санна, иштта дагахь доццучу хенахь тІекхочур ду Везачу Элан де.
3«ХІинца машар бу, цхьа а кхерам а бац» – адамаша боххучу хенахь, берах йолчу зудчунна цІеххьана тІедогІу лазарш санна, цІеххьана тІедогІур ду церан хІаллакьхилар а. Уьш кІелхьара а бевр бац.
4Ткъа шу, динан вежарий, боданехь дац, и де, къу санна, шуна тІекхача.
5Шу массо а серлонан кІентий а, дийнан кІентий а ду. Вай буьйсанан я боданан кІентий дац.
6Цундела вай дийшина Іан ца деза, боданехь болу кхиберш санна, амма сема а, кхетамехь а хила деза.
7ХІунда аьлча бийшина болчара буьйсанна наб йо, маларх там хилларш а буьйсанна беха.
8Ткъа вай серлонан кІентий долу дела, Делах тешарх а, вовшийн дезарх а гІагІ а дина, Дала леррина Къобалвинчо вай кІелхьардахаре сатуьйсуш хиларх гІем а йина, кхетамехь хила деза.
9Вай Дала оьгІазлонна а доцуш, ткъа вайн Веза Эла волчу Дала леррина къобалвинчу Іийсагахула вайна кІелхьардовлар далархьама хаьржина ду.
10Іийса вайн дуьхьа велла, вай Шеца дахийтархьама, Иза схьавогІучу хенахь вай дийна я делла делахь а.
11Цундела, хІинццалц санна, вовшийн дог а эца, вовшашна чІагІдала гІо а де.
ТІаьххьара а долу хьехарш а, маршаллаш а
12Динан вежарий, доьху шуьга, Везачу Элан гІуллакх дан шуна куьйгалла а деш, хьехамаш а беш, шуна юкъахь къахьоьгуш берш ларар.
13Церан болх бахьана долуш уьш тІехдика а, безамца а ларар доьху шуьга. Вовшашца бертахь Іелаш.
14Кхин а чІогІа доьху шуьга, динан вежарий, малончаш кхетабелаш, тийна-эсалчеран дог эцалаш, гІийлачарна гІо делаш, доккха собар долуш хилалаш массаьрца а.
15Хьовсалаш, цхьаьнгге а цхьанна а вонна дуьхьал вон ма дайталаш, амма гуттара а вовшашна а, массарна а диканиг дан гІорталаш.
16Гуттара а самукъане а хилалаш,
17даим а доІанаш деш а хилалаш,
18массо а хІуманна Далла хастам а белаш, хІунда аьлча Дала леррина къобалвинчу Іийсан долахь долчу шух лаьцна Делан иштта лаам болу дела.
19Йовш йолу цІе санна, Делан Са дІа ма дайталаш.
20Делера болу хаамаш аьшнаш ма белаш.
21Массо а хІума зен а зуьйш, диканиг схьалацалаш.
22Муьлххачу а зуламах ларлолаш.
23Вайн синна паргІато луш волчу Дала Ша цІан а дина, массо а агІор Ша санна дойла вай. Цо шун са а, дог а, дегІ а Веза Эла волу Дала леррина къобалвина Іийса вогІучу хенахь дуьззина къинойх цІена латтадойла.
24ТІекхойкхург тешаме ву. Цо кхочушдийр ду хІара.
25Динан вежарий! ДоІанаш делаш тхуна тІера.
26Массо а динан вежаршка доггах
[3] маршалла ло.
27Везачу Элах дуй баарца доьху хІара кехат массо а динан вежаршна
[4] дешар.
28Вайн Везачу Эло, Дала леррина къобалвинчу Іийсас, маьхза деш долу дика шуьца хуьлда
[5].
2 Тассалникахошка
Векало ПахІала
тассалникахошка
яздина шолгІа кехат
Дешхьалхе
Тассалник-гІалахь йолчу тешначийн тобанехь болу нах карзахбохура Іийса маца вогІур ву бохучу хаттаро. Цхьаберш тешара Веза Эла схьаваран де тІедеана даьлла хиларх. Векало ПахІала тассалникахошка яздинчу шолгІачу кехат тІехь цу харцтешарна жоп ло. ПахІала туьду, Дала леррина Къобалвинарг юхавале, вониг а, зуламаш а тоъал кхочуш хир ду аьлла. «Вониг» олучу цхьана стага олалла дечу хенахь хир ду иза. И стаг Дала леррина Къобалвинчунна дуьхьал хир ву.
Баланаш хьоьгуш белахь а, шайн тешарехь чІагІбина хила беза хІара кехат доьшурш, боху векало ПахІала. ПахІала а, цуьнан накъосташа а санна болх а беш, шайн дахарна оьшург латто деза цара. Иштта цара кхидІа а диканиг дан деза.
1
1ПахІала а, Салис а, Тимапис а хІара кехат яздо Тассалник-гІалара вайн Да волчу Делах а, Веза Эла волчу Іийсах а тешначийн тобане.
2Вайн Да волчу Делера а, Веза Эла волчу, Дала леррина къобалвинчу Іийсагара а долу дика а, синпаргІато а хуьлда шуна.
Іийса схьавеача хинйолу кхел
3Динан вежарий! Вай Далла баркалла ала деза, Іийсах тешарехь шу чІагІлуш долу дела. Иза баккъалла а иштта ду, хІунда аьлча шуна массарна а юкъахь хІораннан а вовшашка болу безам кхин а алсамбуьйлуш бу.
4Иштта, оха тхаьш а Делан динан тобанийн гуламашкахь дозалла до собаре хиларца а, тешарца а аша массо а баланаш а, халонаш а ловш хиларх.
5Цу дерригено а гойту Делан кхел нийса хилар. Делан олалла бахьана долуш аша хІинца баланаш ловш болу дела, шу хьакъ долуш хетар ду Цуьнан олалле кхача.
6Дела нийсо еш хиларна, шу сийсаздаьхначаьрга а баланаш хьоьгуьйтур бу Цо,
7ткъа баланаш ловш долчу шуна тхоьца цхьаьна синтем хир бу. Иза хир ду Веза Эла волу Іийса Шен нуьцкъалчу маликашца а, йогучу цІарца а стигалшкара гучуволучу хенахь.
8Оцу хенахь шайна Дела вовза ца лиинчарна а, вайн Веза Эла волчу Іийсах болу хаза кхаъ тІе ца эцначарна а дІадоькхур ду Цо.
9ТаІзар а дина, уьш гуттаренна а хІаллакбина хир бу. Везачу Элах а, Цуьнан возаллин сийлаллех а дІабаьхна хир бу уьш.
10И таІзар дийр ду Шен долахь болчу нахера сийлалла тІеэца а, массо а Шех тешначаьрга Шен сий дайта а Іийса схьавеанчу оцу сийлахьчу дийнахь. Ткъа шу а царна юкъахь хир ду, оха шуна деллачу тоьшаллех шу тешна дела.
11Цундела шуна тІера оха даим доІанаш до, Ша кхайкхинчу дахарна вайн Дала шу хьакъ долуш хилийтар доьхуш. Муьлхха а дикачу ойланца шуна дан лууш дерг а, Делах тешарца аша деш долу муьлхха а гІуллакх а Деле Шен ницкъаца кхочушдар доьху оха.
12Цу тайпана вайн Веза Эла волчу Іийсан цІе шуьгахула а, ткъа шу Цуьнгахула а гІарадевр ду. Вайн Дела а, Веза Эла а волчу, Дала леррина къобалвинчу Іийсан
[1] долчу диканца хир ду иза.
2
ХІаллакьхила вогІун волу къинойн кІант
1Динан вежарий! Оха доьху шуьга вайн Веза Эла волчу Дала леррина къобалвина Іийса кху дуьнен тІе схьаварах а, вай Цуьнца цхьаьнакхетийтарх а лаьцна:
2шайн ойла сиха ма карчийталаш, атта синтем ма байалаш, Веза Эла вогІу де тІекхаьчна бохуш, цхьаммо хаам бар бахьана долуш. Цхьаммо ала мега, и хаам Делан Сино бина, я оха бина, я кехат тІехь дІаязбина бу аьлла.
3Цхьаьнгге а цхьана а кепара шаьш ле ма дайталаш, хІунда аьлча адам, Іеса а даьлла, Далла дуьхьал эргІаддаьлча а, хІаллакьхиларна лерина волу а, зуламех кхачам хиллал вуьзна волу а цхьа стаг гучуваьлчий бен, и де тІедогІур доцу дела.
4«Дела» аьлла, цІе йоккхучу а, адамаша Іибадат дечу а массо а хІуманна дуьхьалвер ву и стаг, царал ша лакха а воккхуш. Делан цІа чохь, ша дела ву бохуш, охьахуур ву иза.
5Дага ца догІу шуна, шу долчохь со волуш, аса шайга и дийцар?
6Ткъа хІинца шуна хаьа, иза сецош дерг хІун ду. И бахьана долуш шен хеннахь бен иза гучувоккхур вац.
7Къайлаха долу зулам хІинцале а къахьоьгуш ду. Амма хІинца а иза сецош волчо кхин дІа а сецор ву, новкъара иза Дала дІаваккхалц.
8ТІаккха гучувер ву зуламех вуьзна волу и стаг. Веза Эла волчу Іийсас Шен багарчу Іаьнарца вуьйр ву иза, Шен схьаваран дозаллица иза хІаллак а вийр ву.
9Зуламех вуьзна волу и стаг гучуваьлча, иблисо цуьнгахула лелочу ондачу ницкъаца массо а тамашийна харцйолу билгалонаш а, Іаламаташ а гойтуш лелар ву иза.
10Шаьш кІелхьардохур долу билггал долу бакъдерг безамца тІе ца эцарна а, иза ца дезарна а хІаллакьхуьлуш берш муьлххачу а харцонца лебеш лелар ву иза.
11Цундела Дала чІогІа Іехаболуьйтур бу уьш, билггал бакъдоцучух тоьшуьйтуш.
12ТІаккха билггал бакъдолчух а ца тешна, харцдерг дезначарна Дала кхел йийр ю.
КІелхьардахарна хаьржина
13Везачу Элана безна вежарий! Шу хьалхарнаш ду Делан Сино шу Делан дола дахарца а, билггал бакъдолчух тешарца а Дала кІелхьардаха хаьржинарш. Цундела шуна тІера Деле даим баркаллаш баха деза оха.
14Оха кхайкхийна хаза кхаъ бахьана долуш шу Дала хаьржина, вайн Веза Эла волчу, Ша леррина къобалвинчу Іийсан сийлаллин декъашхой шу хилийтархьама.
15Цундела, динан вежарий, чІагІлой Іелаш. Хьалха а оха шуна бина болу а, тхан кехат тІехь язбина болу а хьехамаш лар а беш, даха.
16Ткъа вай дезначу, вайн Веза Эла волчу, Дала леррина къобалвинчу Іийсас а, вайн Да волчу Дала а Шен маьхзачу диканца хаддаза иракарахІиттор а, хиндолчу дикане сатийсар а делла вайна.
17Муьлххачу а аша олуш долчунна тІехь а, муьлхха а аша деш долчу дикачу гІуллакхашна тІехь а, иракара а хІиттош, Дала чІагІдойла шу.
3
Тхуна тІера доІанаш делаш
1Динан вежарий! Везачу Элах лаьцна кхаъ, шу долчохь ма-хиллара, сиха дІасабаржийта а, лоруш тІеэцийта а тхуна тІера доІанаш делаш.
2Кхин а дехалаш мекара а, вон а нах вайх дІакъастор, хІунда аьлча берриш а ма бац цу кхоах тешаш.
3Амма тешаме ву Веза Эла. Цо чІагІ а дийр ду шу, мекара волчух лар а дийр ду.
4Оха шайна хьоьхург аша кхочушдеш хиларх а, кхин дІа а кхочуш дийриг хиларх а Везачу Элаца хиларна, шух лаьцна долчух шеко йоцуш тешар ду тхан.
5Делан безам бовза а, Дала леррина къобалвинчу Іийсан собар довза а шун дегнаш Везачу Эло тІехьажадойла.
Массо а къахьега декхарийлахь ву
6Динан вежарий! Вайн Веза Эла волчу а, Дала леррина къобалвинчу а Іийсан цІарах весет до оха, аша тхоьгара тІеэцначу Делан хьехамашца а ца лелаш, мало йолуш волчу муьлххачу а динан веших дІакъаста аьлла.
7Шуна шайна а ма хаьа, шу, тхо ма-леллара, лела дезийла. Оха шу долчохь мало ца йора.
8Цхьанна а меттехь маьхза бепиг ца дуура оха. Мелхо а, шуна цхьанна а тхайх бала ца бархьама, дийнахь а, буса а, къа а хьоьгуш, болх бора оха.
9Иза-м тхайн бакъо яц аьлла а доцуш, шуна тхайгара дика масал далийта дора оха, шун а иштта лела лаам хилийтархьама.
10Шу долчохь тхаьш хиллачу хенахь, оха хІара весет динера шуьга: «Къахьега ца луучо хІума а ма яа», – аьлла.
11Шу долчуьра цхьаболу нах, къинош а летош, мукъа Іаш бу бохуш, хеза тхуна. ХІумма а ца деш болу уьш нехан гІуллакхашна чу юкъагІерта.
12Ишттачарна вайн Веза Эла волчу, Дала леррина къобалвинчу Іийсан цІарах тІедилларца оха хьоьху, шайн куьйгашца къа а хьоьгуш, шайна догІу рицкъа даккха а, синна паргІат хила а.
13Ткъа аша, динан вежарий, дарх кІорда а ца деш, диканиг де.
14Нагахь санна шух цхьаъ оха яздина весеташ кхочушдеш вацахь, иза билгалваккха. Цунна эхь хетийтархьама, цуьнца юкъаметтиг ма хилийта.
15Иза мостагІа санна ма лара, амма, шайн ваша хиларе терра, иза кхетаве.
Чаккхе
16Ткъа машар карахь болчу Везачу Эло Ша гуттара а массо а хІуманна тІехь шун дегнашна машар лойла. Хуьлийла Веза Эла шуьца массаьрца а!
17Аса, ПахІала, сайн куьйгаца яздечу маршаллица чекхдоккху хІара кехат. Соьгарчу хІора кехатан билгало ю иза. Аса иштта яздо:
18Вайн Веза Эла волчу, Дала леррина къобалвинчу Іийсас дина маьхза долу дика хуьлийла шуьца массаьрца а.
1 Тимапига
Векало ПахІала
Тимапига
яздина хьалхара кехат
Дешхьалхе
Асиа-махкара Тимапи Іийсах тешаш волу цхьа къонах вара. Цуьнан нана жуьгти яра, ткъа да грекахо вара. ПахІал Далла гІуллакх деш лелачу хенахь кхуьнан накъост а, гІоьнча а хилира цунах. Векало ПахІала Тимапига яздинчу хьалхарчу кехат тІехь кхо коьрта гІайгІа бу.
Цкъа хьалха, цу кехато Іийсан динан тобанашкахь болчу харцхьехамна дуьхьал дІахьедар до. Жуьгтийн а, кхечу къаьмнийн а эйина йолчу ойланашна тІехь лаьтташ бара и харц хьехам. И нах тешара, хІара дуьне къилахь хиларх а, къайлахчу хаарехула а, кхачанах цхьайолу хІуманаш цаяарехула а, маре ца яхарехула а, зуда ца ялорехула а бен кІелхьардахаре кхача ца даларх. Іийсах тешачийн тобанехь куьйгалла муха дан дезарх а, Іамал ян езарх а болу хьехамаш а бу цу кехат тІехь язбина. Динан куьйгалхойн а, тобанан гІоьнчийн а амал муха хила еза а дуьйцу яздархочо. Эххар а, Тимапина хьехар до, Дала леррина къобалвинчу Іийсан гІуллакхдархо муха хила веза а, Іийсах тешачийн тайп-тайпанчу тобанех цо жоп дала деза аьлла а.
1
1Со, ПахІал, Дала леррина къобалвинчу Іийсан векал ву. Векал хила бакъо суна елла вайн КІелхьардохург волчу Дала а, вайн дегайовхо волчу Дала леррина къобалвинчу Іийсас а.
2ХІара кехат ас яздо хьоьга, Тимапига. Делах а тешна, хьо сан бакъволу кІант санна хилла. Вайн Да волчу Делера а, вайн Веза Эла волчу, Дала леррина къобалвинчу Іийсагара а долу дика а, къинхетам а, синпаргІато а хуьлда хьуна.
Харцхьехамех лардар
3Доьху хьоьга, со Македон-махка воьдуш, аса хьайга ма-деххара, Эпасехь сацар. Цигарчу цхьаболчу нахана харц хьехамаш бар дехка деза ахь.
4Къийсаршна тІе бен далош доцу хьалха хиллачех лаьцна туьйранаш дийцар а, хаддаза шайн хьалхалера тайпанаш хьехор а дехка царна. Оцу къийсарша тешарца евзина йолчу Делан Іалашонна тІе ца балабо уьш.
5ЦІеначу даггара, эхь-бехках буьззина, шалхо йоцучу тешаро хуьлуьйту безам бу уьш дІабехкаран Іалашо.
6Оцу хьехамашна тІера дІа а бевлла, цхьаберш, даьссачу хабаршкахьа а бирзина, галбевлла.
7Товрат-хьехаман Іелам-хьехамчаш хила лаьа царна. Делахь а уьш шаьш а ца кхета я шаьш дуьйцучух я шаьш тешарца хьоьхучух.
8Ткъа вайна-м хаьа, товрат-хьехамаш дика буйла, нагахь санна уьш лело ма-беззара лелош белахь.
9И товрат-хьехамаш Делан лаамехь волчунна бина бац. Уьш зуламхошна, Іедална муьтІахь боцучарна, Іесачарна, къинош летийначарна, дин доцучарна, Далла гергахь бехбеллачарна, сийсазчарна, шайн да а, нана а, кхидолу адамаш а дойучарна бина бу.
10Иштта кхин а нахаца лелачарна а, вовшашца хьарам дерг лелочу божаршна а, дохкархьама адамаш лечкъочарна а, харц луьйчарна а, дуй къарбочарна а, нийсачу хьехамашца ца догІуш лелочу массо а хІуманна бина бу и товрат-хьехамаш.
11Сийлахь а, декъала а волчу Дала тешарца соьга схьабеллачу хазачу кхоаца бу и хьехамаш.
Делан диканна хастам бар
12Суна ницкъ беллачу вайн Веза Эла волчу, Дала леррина къобалвинчу Іийсана баркаллаш боху ас. Со тешаме а хетта, Шена гІуллакх дан со билгалваьккхина Цо.
13Іийса сийсазвеш, Цунах тешарш хьийзош, царна ницкъ беш лелла волчу сох къинхетам бина Дала, хьалха со ца кхеташ а, Іийсах ца тешаш а хилла дела.
14Вайн Везачу Эло маьхза луш долу дика суна алссам тІеІаьнна Дала леррина къобалвинчу Іийсаца болчу безамца а, тешамца а цхьаьна.
15«Дала леррина къобалвина Іийса кху дуьнен чу веана къинош летийнарш кІелхьарбахархьама». И дош бакъ а ду, цунах цхьа а тайпана шеко йоцуш теша а деза вай. Къинош летийначарна юкъахь со массарал а хьалхара ву.
16Цундела ма гечдина суна Дала леррина къобалвинчу Іийсас, Шегахь мел долу доккха собар суна тІехь гайтархьама. Цунах а тешна, хедар доцу дахар тІеоьцун болчарна массарна а масална дина ду иза.
17Хастам а, сийлалла а хуьлда массо а заманашкахь хир волчу а, цкъа а лийр воцу паччахь волчу а, гуш воцучу а, цхьаъ бен воцучу а Далла. Амин.
18Хьехам бо ас хьуна, сан кІант Тимапи! Хьох лаьцна Делера хиллачу хаамашца а доьзна, иштта весет до ас. Ахьа оцу весеташца, дикачу тІемалочо санна, къовсам латтабойла,
19хьайн тешар а, сий а лардеш. Цхьаболчара уьш юхатеттинера, цундела церан тешар хІаллакьхилла, бохам баьлча доьхна хинкема санна.
20Ишттачех бу ХІуьманай а, Искандар а. Іеса къамелаш дан ца дезийла уьш кхетийтархьама, аса уьш иблисан кара дІабелла.
2
Іийсах тешначийн тобанашкахь Іибадат дар
1Иштта, уггар хьалха ас доьху хьоьга Деле доІанаш дар а, дехарш дар а, кхайкхамаш бар а, Далла хастамаш бар а массо а адамашна а,
2паччахьашна а, массо а олалла дечарна а тІера. Иштта доІанаш де, вай ваьш мел хилало суьпа а, оьзда а хуьлуш, иштта тийна а, маьрша а дахар хилийтархьама.
3ХІунда аьлча вайн КІелхьардохург волчу Далла хьалха иза дика а, Цунна тамехь дерг а ду.
4Цунна лаьа массо а адамаш кІелхьардовла а, царна билггал бакъдерг довза а.
5Дела цхьаъ бен вац, иштта Далла а, адамашна а юкъахь юкъарло лелош Верг а цхьаъ бен вац. И Стаг Дала леррина Къобалвина волу Іийса ву.
6Массо а адамийн къинойх мах а луш, Шен са дІаделлера Цо. Иштта ду шен заманчохь Делан безамах лаьцна дина долу и тоьшалла.
7Кхечу къаьмнашна Іийсах долчу тоьшаллина векал а, хаза кхаъ кхайкхорхо а вина сох. Царна бакъдолчу тешарх лаьцна хьеха дІахІоттийна со. Билггал бакъдерг боху ас, аьшпаш а ца бутту ас.
8Цундела суна лаьа муьлххачу меттехь а доІанаш божарша дойла. Хьалаайинчу куьйгашца доІа деш болу уьш цІена а, Далла тешаме а оьгІазе а боцуш, къийсамаш ца беш а хила беза.
9Иштта зударий а доІа дечу хенахь хила беза оьзда духар дуьйхина а, эхь хеташ а, оьзда а. Уьш месаш хаза кечъярца, деших я жовхІарех йина хІуманашца, я беза мах болу духаршца хазбала ца беза.
10Амма уьш шайн дикачу гІуллакхашца хаза хила беза, Дела лоручу зударшца иза догІуш ма-хиллара.
11Зуда Іемачу хенахь тийна а, хьоьхучунна кхоччуш муьтІахь а хила еза.
12Ца магадо ас зуда хьехамаш беш хилар. Божаршна тІехь куьйгалла а ца деш, тийна хила еза иза.
13ХІунда аьлча Дала хьалха кхоьллинарг Адам вара, тІаккха Хьава яра.
14Іехавелларг а Адам вацара, ткъа зудчо, Іеха а елла, зулам динера.
15Нагахь санна кхидІа а Делах а тешаш, адамаш а дезаш, цІена а, оьзда а и хилахь, бер дарца кІелхьаръер ю иза.
3
Іийсах тешачийн тобанан гІайгІабийриг
1Нагахь санна цхьанна динан куьйгалхо хила дагадеанехь, цунна дика гІуллакх дан дагадеана. И дош бакъ ду.
2Іийсах тешачийн тобанан гІайгІабийриг цхьанна а стеган ала хІума доцуш цІена хила веза. Цуьнан цхьа зуда бен хила ца еза. Кхетаме а, собаре а, оьзда а, безамца хьеший тІеоьцуш а, динах лаьцна хьеха хууш а хила веза иза.
3Малар тІехдоккхуш, девнаш дохуш хила ца веза. Амма эсала а, машаре а, ахчанна сутара воцуш а хила веза иза.
4Шен цІа дика лело а деза цо, шен бераш шена муьтІахь хила а, нах лара а Іамо деза.
5Шен цІа лело а ларош воцург лелар вуй те Іийсах тешначийн Делан долахь йолчу тобанан гІайгІа беш?
6Іийсах тешна дукха хан йоцучу божарех хила ца веза иза, цуьнан даг чу куралла а йоьссина, иблисана санна, иза кхел йина ца хилийтархьама.
7Арахьарчу наха дика тоьшаллаш деш хила а веза иза, шена Іиттарш ца яйта а, иблисан гуре ша ца лацийта а.
Динан куьйгалхойн гІоьнчех лаьцна
8Динан куьйгалхойн гІоьнчий а хила беза хьанал нах, шалха мотт а боцуш, чагІар малар тІех а ца доккхуш, ахчанах шайна пайда а ца лоьхуш.
9Іийсах тешаран динах довзийтина бакъдерг цІеначу дагца лардан хууш хила беза уьш.
10Ишттанаш а цкъа хьалха зен беза. Цул тІаьхьа, ала хІума доцуш уьш цІена белахь, динан куьйгалхошна гІо дайта мегар ду цаьрга.
11Царах терра хьанал а, мотт ца бетташ а, кхетаме а, массо а хІуманна тІехь тешаме а хила беза церан зударий а.
12Динан куьйгалхойн гІоьнча а цхьана зудчун майра хила веза. Шен берашна тІехь а, шен цІа чохь а дика куьйгалла далуш а хила веза иза.
13Далла гІуллакх дика деш болчарна лараме дарж а хир ду, Дала леррина къобалвинчу Іийсах тешар шеконаш йоцуш а хир ду церан.
Дала йовзийтина йоккха къайле
14ХІара кехат яздо ас хьоьга, кестта хьо волчу ван ойла йолуш.
15Нагахь санна со хьелахь а, Делан хІусамехь дан дезарг хьоьга хаийта боху ас. Делан хІусам дийна волчу Делан долахь йолчу Іийсах тешачийн тобанан гулам бу – билггал бакъдолчун бІогІам а, бух а.
16Къийса ца дезаш, динах йовзийтина къайле чІогІа йоккха ю:
Иза адаман дегІехь гучуваьккхина,
Делан Сино бакъвина,
маликашна Иза гина,
къаьмнашна юкъахь дІакхайкхийна,
дуьненахь адамаш Цунах тешна,
сийлаллехь Иза хьалаваьккхина.
4
Харцхьехамчех лаьцна
1Делан Сино кхеттош схьабоху: тІаьхьарчу хенашкахь цхьаболу нах Іийсах тешарх юхабевр бу. Адамаш Іехош долчу харцжинашна а, жинийн хьехамашна а тІаьхьахІуьттур бу уьш.
2Харц а луьйш, шалхо лелочу нахера бу и хьехамаш. Ткъа цу нехан эхь-бехк дайна.
3Зуда маре яхар а, стага зуда ялор а, Дала кхоьллина йолу цхьайолу хІуманаш яар а ца магадо шалхо лелочу оцу наха. Іийсах а тешаш, билггал долу бакъдерг девзинчаьрга, Шена хастамаш а бойтуш, яийтархьама, елла Дала и юург.
4Дала кхоьллинарг дерриг а дика ду. Цхьа а хІума вон дац, Далла хастамаш а беш, иза тІеоьцуш делахь,
5хІунда аьлча Делан дашца а, вайн доІанашца а иза Далла хьалха цІанло.
Дала леррина Къобалвинчун дика гІуллакхдархо
6И дерриг а динан вежаршна а хьоьхуш, Дала леррина къобалвинчу Іийсан дика гІуллакхдархо хир ву хьох. Вайн динан дешнех а, хьо тІаьхьаваьллачу дикачу хьехамах а вузуш, вехар ву хьо.
7Пайда боцу туьйранаш а, даьсса хабарш а дІататта. Мелхо а, хьо суьпа хилийта чІогІа къахьега деза.
8ХІунда аьлча мелла а пайда хуьлу шен дегІ чІагІдархьама къахьегарх, ткъа суьпа хила Іамар массо а агІор пайдехьа ду. Цуьнгахь ю хІинцалерчу а, хиндолчу а дахарна йина чІагІо.
9И дош бакъ а ду, муьлххачу а агІор тІелаца хьакъ долуш а ду.
10Ваьш суьпа хилийтархьама, вай къахьоьгуш а, болх беш а ду. ХІунда аьлча массо а адамийн, къаьсттина Іийсах тешаш болчеран, КІелхьардохург волчу дийначу Делах вай теша.
11ХІара хьехамаш адамашна дІа а кхайкхабе, хьеха а хьеха.
12Цхьа а стаг хьан къоналлех ца вешаш ма хуьлийла. Іийсах тешачарна массарна а хьайх дика масал гайта айхьа дуьйцучуьнца, оьзда леларца, безамца, тешам хиларца, дог цІена хиларца.
13Со хьо волчу дІакхаччалц, нахана юкъахь Делан Йозанаш а доьшуш, Делан дош дІа а кхайкхош, нахана хьеха а хьоьхуш, дикка хан яккха.
14Хьайгахь долу Делан Синан похІма тергам боцуш ма дита. Делера хиллачу хаамца а, динан тобанан тхьамданаша куьйгаш тІедахкарца а хьуна делла ду иза.
15И гІуллакхаш а деш, яккха хьайн ерриг а хан, хьан кхиамаш массарна а гуш хилийтархьама.
16Хьайн лелар а, айхьа беш болу хьехамаш а ларбе. ХІара ас аьлла долу гІуллакхаш даим а де, хІунда аьлча уьш дарца ахьа хьо а кІелхьарвоккхур ву, хьайга ладоьгІуш берш а кІелхьарбохур бу.
5
Іийсах тешаш болчу кхечаьрца муха лела веза
1Воккхачу стагана Іиттарш а ца еш, цунна хьайн дена санна хьехам бе, кегийчарна а, вежаршна санна, хьеха.
2Хьайн ненаца санна, лараме хила баккхийчу зударшца, хьайн йижаршца санна, лараме хила зудаберашца. Массо а агІор догцІена хила цаьрца.
3Бисина Іаш болу зударий лара – царах билггал бисина Іаш берш боху ас.
4Нагахь санна цхьана йисинчу зудчун бераш делахь, я берийн бераш делахь, уггар хьалха шайн доьзалш лара Іамо беза уьш. Шайн дена а, нанна а оьшург латто а деза цара. Далла хазахетарг ду иза.
5Билггал цхьа йисина Іаш йолу зуда, Делах дегайовхо а йолуш, дийнахь а, буса а доІанаш а деш, сих-сиха Деле гІо доьхуш хуьлу.
6Ткъа шен дегІана там лоьху йисина зуда, дийна йоллушехь, елла ю.
7Царна ала хІума ца хилийтархьама, кху хьехамех кхетабе уьш.
8Нагахь цхьаммо шайчеран, къаьсттина шайн цІерачеран, дола деш дацахь, иза динах а ваьлла, Іесачу стагал а оьшуш ву.
9Кхузткъа шарал тІехъяьлла хан а йолуш, цхьана стеган цІарна тІехь бен хилла а йоцуш, хила еза динан тобано дІаязйина йолу йисина зуда.
10Шен дикачу гІуллакхашца нахана евзина а елахь, шен бераш а кхиош, хьеший дика тІе а оьцуш, шаьш лахара хоьтуьйтуш долу гІуллакхаш Делан нахана а деш, хало хьоьгуш болчарна гІо а деш, муьлхха а дика гІуллакх дан а гІерташ елахь, иза дІаязъян тарло.
11Ткъа къона болуш бисина Іаш болу зударий ма харжа, хІунда аьлча шайн дегІан лаамаш хьалха бевлча, Дала леррина Къобалвинчунна тешаме а ца хуьлуш, царна маре баха лаа тарло.
12Иштта леларца шаьш бехкебойту цара, хьалха дина нигат дІатеттина дела.
13Цул совнаха, мукъа хила а, хьошалгІа эха а Іема уьш. Ткъа мукъа хилла а ца Іаш, эладитанаш а дуьйцуш, массо а хІуманна юкъа а гІерташ, хьашт мел доцург а дуьйцуш, лела уьш.
14Цундела лаьа суна бисина къона зударий маре гІойла а, цара бераш дойла а. Шайн цІа а лелош, шайна дуьхьал волчунна шайх лаьцна вониг ала цхьа а бахьана ца дуьтуш, Іан беза уьш.
15ХІунда аьлча цхьаберш хІинцале а иблисана тІаьххье харц новкъа бевлла.
16Нагахь санна Іийсах тешачу цхьана зудчун доьзалехь йисина зуда елахь, цо кхаба еза иза. Іийсах тешначийн тобанна хало ян ца еза, баккъалла а бисина Іаш болчу зударшна оцу тобанан гІо дан таро хилийтархьама.
17Іийсах тешначийн тобанна дика куьйгалла деш болу тхьамданаш шозза а лара хьакъ долуш бу. Хаза кхаъ кхайкхорна тІехь а, хьехамаш барна тІехь а къахьоьгурш къаьсттина лара беза.
18ХІунда аьлча Делан Йозано хІара боху: «Оруш болчу стеран бага дІа ма къовла». Кхин а боху: «Къахьоьгург шена догІу алапа схьаэца хьакъ долуш ву».
19Динан тобанан тхьамда бехкевар шиъ я кхоъ теш волуш бен тІе ма лаца.
20Къинош летийнарш массарна хьалха бехке бе, кхечеран а даг чохь кхерам хилийтархьама.
21Далла а, Цо леррина къобалвинчу Іийсана а, хаьржинчу маликашна а хьалха, дуй а бууш, доьху ас хьоьга: хІара хьехамаш ларбе, цхьаьнгге озабезам а ца беш, цхьаъ вукхарал лакхара а ца хеташ.
22Сихлой, цхьанна а тІе доІанца куьйгаш ма дахка. Кхечара леточу къиношкахь дакъа ма лаца. Хьо-хьо цІеналлехь латтаве.
23ХІинца чул тІаьхьа, деккъа хи а малий, ма Іе. Хьайн лозучу зорхан дуьхьа а, хьайна сих-сиха хуьлу цамгарш дІаялийта а жимма чагІар мала.
24Цхьаболчу нехан къинош гуш хуьлу, уьш бехке хиларх массо а кхета кхел а яле. Ткъа цхьаболчеран къинош тІаьхьо бен гучу ца довлу.
25Иштта дика гІуллакхаш а схьагуш хуьлу, ткъа уьш, гуш дацахь а, къайлаха а ца дуьсу.
6
1Лоллехь бохкучу леша а, хьакъ мадду кхоччуш лара беза шайн олахой. И дан деза Делан цІе а, вайн хьехамаш а емал ца байта.
2Шаьш санна Іийсах тешачу шайна тІехь болчу олахойх ца дешаш ма хила. Мелхо а, шайн динан вежарий уьш болу дела, кхин а дика царна гІуллакх дан деза цара. ХІунда аьлча церан балхах беркат хуьлурш царна безаш болу Іийсах тешнарш бу. Иштта хьехамаш а бе, кхета а бе.
Харцхьехамчех а, бакъдолчу хьолах а лаьцна
3Цхьаболчара харц хьехамаш дІасабаржабо. Вайн Веза Эла волчу, Дала леррина къобалвинчу Іийсан хьекъале долчу дешнашна реза ца хуьлу уьш. Іийсах тешарг муха лела веза боху хьехам а тІе ца оьцу цара.
4Ишттачарна даг чу куралла йоьссина. Царна хІумма а ца хаьа. Къовсабаларан а, дашах лаьцна къийсаме къамелаш даран а цамгар кхетта бу уьш. Ишттачух долало хьагІ хилар, девнаш дахар, вовшашна лер, мекара шеконаш хилар.
5Хьекъалх телхинчу нахана юкъахь хуьлу и къийсарш. Билггал бакъдолчунна гена бу уьш. Динах шайна цхьа са ер ю моьтту царна.
6Баккъалла а, суьпа хиларх вайна йоккха са йолу, нагахь санна вайн долуш долчунна вай реза хилахь.
7ХІунда аьлча кху дуьнен чу вай цхьа а хІума ца деана, гуш ду-кх цхьа а хІума кху дуьнен чуьра вайга дІадахьалург ца хилар а.
8Юург а, тІеюхург а вешан хилча, тоам бан беза вай.
9Шайн хьал совдаккха луурш зуьйш ма бу. Дукха сонтачу а, зуламечу а лаамийн речІано лоцу уьш. Оцу хІуманаша уьш дакъаза а боху, хІаллак а бо.
10Массо а тайпана вочу хІуманан орам – ахчанна сутара хилар ду. Ахчанна тІаьхьа а бевлла, дукхахберш динах дІабирзира. Цундела шаьш-шайга баккхий баланаш хьоьгуьйту цара.
Тимапина бо хьехамаш
11Хьо-м Делан стаг вай, Тимапи. Оцу вочу хІуманех къахкалахь. Делан лаамехь хилар, суьпа хилар, тешар, безам, собар, эсала хилар лахалахь.
12Тешарца боьзна болчу дикачу тІамехь хьуьнарца тІом бе, хедар доцучу дахаран ял хьайна тІеэца гІерта. Цу дахарна Дала хьо тІекхайкхира, дуккха а тешашна хьалха хьайн хаза тоьшалла ахь дича.
13Понти Пулатана хьалха Дала леррина къобалвинчу Іийсас а дира хаза тоьшалла. Цунна хьалха а, массо а хІуманна дахар луш волчу Далла хьалха а ас хьуна хІара тІедуьллу:
14ала хІума доцуш цІена кхочушбе хІара хьехам, вайн Веза Эла волу, Дала леррина къобалвина Іийса кху дуьнен чу схьаваллалц.
15Іийса кху дуьнен чу схьавар шен хан тІекхаьчча гойтур ду Дала –
декъала а, Ша цхьаъ бен воцу Нуьцкъалхо а,
паччахьийн Паччахь а,
олахойн а Олахо а ву Иза.
16И цхьаъ бен вац Іожалла тІейогІур йоцург.
Цхьа а адам тІекхочийла доцучу нуьрехь Іаш ву Иза.
Цхьанна а адамна Иза гина а вац,
цхьанна а адамна Иза гойла а дац.
Цунна ду сийдар а,
абаден олалла а. Амин.
17Кху заманчохь хьалдолчарна кура ца хилар тІедилла. Тешаме доцучу церан хьоле сатуьйсучул, Деле сатийса дезарх кхетабе уьш. ХІунда аьлча Дала дерриге а шортта ло вайна, вай, хаза а хеташ, дахийтархьама.
18Хазаниг дар а, дика гІуллакхаш шортта дар а тІедилла царна. Комаьрша хила а, шайн хьал кхечаьрца декъа а хьеха царна.
19Уьш иштта лелахь, шайна стигалахь бахам гулбийр бу цара. Ткъа и бахам хинйолчу заманахь онда бух хир бу. И бахьана долуш уьш бакъдолчу дахаре кхача тарло.
20Ва Тимапи! Дала хьайга Іалашдан дІаделларг ларде. Іесачу хабарех а, хазачу кхоаца цхьаьна ца догІучу хІуманех а дІаверза. Цхьаболчара уьш «хьекъал» олий лору, амма иза харцдерг ду.
21Цхьаберш, оцу хьекъална тІаьхьабовлар бахьана долуш, динан некъах тилабелла.
Делан дика хуьлда шуьца массаьрца а.
2 Тимапига
Векало ПахІала
Тимапига
яздина шолгІа кехат
Дешхьалхе
Векало ПахІала Тимапига яздинчу шолгІачу кехат чудогІу дешнаш дукхахьолахь ПахІалан къона гІоьнча волчу а, цуьнца цхьаьна динан гІуллакх дІакхоьхьуш волчу а Тимапига бина хьехамаш бу. Кехатан коьрта ойла собар хиларе кхайкхар ду. Тимапина хьехам бо, кхидІа а Іийсах лаьцна тоьшалла дар а, хазачу кхоах а, товратах а лаьцна болу тешаме хьехам ларбар а, иштта ша хьехархо а, хаза кхаъ кхайкхорхо а хуьлуш, къахьегар а аьлла. Оццу хенахь Тимапина баланаш а, адамаш дуьхьалдовлар а го.
Яздархочо Тимапига къаьсттина хьедо «сонтачу а, кхетамбоцучу а къийсарех» къахкар, хІунда аьлча ишттачу къамелаша диканиг ца дойту, мелхо а, цара талхабо шайга ладугІуш болу нах.
Оцу массо а хІуманашкахула яздархочо дагадоуьйту Тимапина шен дахаран а, Іалашонан а масал: шен тешар а, собар а, безам а, доьналла хилар а, баланаш а.
1
1Тимапи, хІара кехат яздо хьоьга ПахІала. Дала леррина къобалвинчу Іийсан векал ву со Делан лаамца. Со Дала ваийтина Ша леррина къобалвинчу Іийсаца цхьаьна вай долчу хенахь лур ду аьлла долу бакъдолу дахар дІакхайкхо.
2Ас яздо хьоьга, сайн хьоме кІант волчу Тимапига. Вайн Да волчу Делера а, вайн Веза Эла волчу, Дала леррина къобалвинчу Іийсагара а долу дика а, къинхетам а, синпаргІато а хуьлда хьуна.
Баркаллаш а, иракарахІиттор а
3Дийнахь а, буса а сайн доІанашкахь хьо дукхазза а дагавогІуш, сан дайша ма-барра, цІеначу дагца айса лоруш волчу Далла хастам бо ас.
4Деана долу хьан бІаьрхиш дагахьдохку суна. Хьо ган лууш кийра богу сан. Хьо а гина, сан хазахетар кхочушхуьлийла.
5Хьо цІеначу даггара Іийсах тешар дагадогІу суна. Хьалха хьан бабин Лусин а, хьан ненан Эвникин а даг чохь иштта тешар лаьттара. Ткъа хІинца хьан даг чохь а и тешар латтарх шеко яц сан.
6Цундела юха а дагадоуьйту ас хьуна, сайн куьйгаш тІедахкарехула, Дала хьайна деллачу похІмин алу кхин а йовха ягийталахь.
7ХІунда аьлча Дала вайна кІиллоллин са хилийта ца делла Шен Са, ткъа вайн синан ницкъ хилийта а, безам зуьйш а, вай кхетаме хилийта а делла.
8Цундела эхь ма хета вайн Везачу Элах лаьцна тоьшалла дан. Цуьнан дуьхьа тутмакх волу со бахьана долуш а эхь ма хета. Мелхо а, ахьа а Дала хьайна луш болчу ницкъаца хаза кхаъ дІакхайкхоран дуьхьа соьца цхьаьна баланаш хьега.
9Дала кІелхьардаьхна вай. Цо Шена тІекхайкхина вай, Шен долахь дерш вайх хилийтархьама. Вай дина гІуллакхаш бахьана долуш ца дина Дала иза, амма Шен Іалашо а, дика а бахьана долуш дина. Хенаш а кхоллале, Ша леррина къобалвинчу Іийсагахула вайна делла дара Цуьнан мах боцу дика.
10Ткъа и дика вайна-м Дала леррина къобалвина Іийса, вай КІелхьардаьхнарг, кху дуьнен чу схьавеача, хІинцца бен ца гайтина Дала. Вайна тІехь долу Іожаллин олалла дохийна Іийсас. Ша дІакхайкхийнчу хазачу кхоэхула Іожалла ца хуьлу бакъдолу дахар стенца хуьлу гайтира Цо.
11И хаза кхаъ дІакхайкхо Іийсан векал а, хьехархо а дІахІоттийна со.
12Цундела хІара массо а баланаш дІакхоьхьуш ву со. Амма суна эхь ца хета. Суна хаьа со Хьанах тешна. Сох а тешна, тІедогІур долчу оцу денна Ша соьга делларг лардан Иза ницкъ болуш хиларх со тешна ву.
13Дала леррина къобалвинчу Іийсагахула вайн долуш долчу тешарца а, безамца а соьгара хьайна хезначу цІеначу хьехамех масал а дай, Іелахь.
14Хьайх а тешна, дитина долу диканиг вайн чохь дехаш долчу Делан Синан гІоьнца ларделахь.
15Хьуна хууш ма-хиллара, Асиа-махкахь берш массо а сох дІабирзина. Царна юкъахь бу Пигал а, ХІарми-Гена а.
16Везачу Эло къинхетам бойла Анисапаран цІийнах. Цо дукхазза а догъэцна сан. Со набахтехь хиларх эхь ца хийтира цунна.
17Рим-гІалахь ша нисвелча, леррина лехча, со халла карийра цунна.
18Везачу Эло Шегахь болу къинхетам бойла цунах вайна тІедогІур долчу оцу дийнахь. Эпас-гІалахь цо суна мел дина долу дика гІуллакхаш хьуна-м къаьсттина дика хаьа.
2
Дала леррина къобалвинчу Іийсан тешаме тІемало
1Ткъа хьо, сан кІант, Дала леррина къобалвинчу Іийсаца вай хиларна, вайна делла долчу диканца доьналла долуш хилалахь.
2Дуккха а тешаш а болуш, хьайна соьгара хезна болу хьехамаш дІалолахь тешамечу нахе, кхечарна хьеха хьуьнар долчаьрга.
3Дакъалацахьа ас хьоьгучу баланашкахь, Дала леррина къобалвинчу Іийсан дикачу тІемалочо санна.
4Цхьа а дика тІемало шен цІерачу гІуллакхашна тІера ца хуьлу, эскаре кхайкхинчу хьаькамна муьтІахь хила лууш.
5Ткъа къийсадаларшкахь дакъалоцучунна толаман таж кхочур дац, нагахь санна иза, бакъонаш лар а еш, къовса ца веллехь.
6Къахьегна волчу ахархочунна уггар хьалха дІакхачо деза ша бинчу белхан кхачанан дакъа.
7Ойла елахь аса дуьйцуш долчун. И массо а хІума хаа кхетам лур бу хьуна Везачу Эло.
8Беллачарна юкъара денвина волу, Дауд-паччахьан тІаьхьенах ваьлла волу Дала леррина къобалвина Іийса даим дагахь латтавелахь. Ас кхайкхош болчу хазачу кхоан чулацам иштта бу.
9Хаза кхаъ кхайкхорхьама тІеэцна ас хІара бала. Ур-атталла, зуламхочунна санна, буржалш а тоьхна суна. Амма Делан дашна тохалур дац буржалш.
10Цундела Дала къастийначарна хиндолчу диканан дуьхьа ловш бу аса хІара массо а баланаш. Лаьа-кх Дала леррина къобалвинчу Іийсагахула луш долу кІелхьардовлар а, даим а хиндолу сийлалла а царна а кхачийта.
11Нийса аьлла ду:
«Нагахь санна вайн Іийсаца далар хиллехь,
Цуьнца цхьаьна дахар а хир ду вайн.
12Нагахь санна вай баланаш ловш делахь,
Цуьнца цхьаьна паччахьалла деш а хир ду вай.
Нагахь санна вай Цунах дІакъастахь,
тІаккха Иза а вайх дІакъаьстар ву.
13Нагахь санна вай тешаме ца хилахь а,
Иза-м хІетте а тешаме хир ву,
хІунда аьлча Ша-Шех дІакъаьстийла дац Цуьнан».
Хьакъ долу гІуллакхдархо
14И хІуманаш нахана дагадаийта. Далла хьалха дІахьеде цаьрга, дешнаш тІехула къийсамаш ма бе алий. ЛадоьгІурш галбахар бен, иза цхьанна а пайденна дац.
15Делан къобалдар хьайна хилийтархьама, хьайн ницкъ кхочург дерриг а делахь. Цхьанна а агІор эхь хетийла доцу дика белхало санна хилалахь, билггал бакъдолчух лаьцна долу дош ма-дарра нийса а хьоьхуш.
16Іеса а, сонта а долчу хабаршна генна валалахь, хІунда аьлча цара адамаш Далла уллора гена доху.
17Ткъа иштта хьехамаш, вочу цамгаран ун санна, сихха дІасабаьржа. И Іеса а, сонта а хабарш хьоьхучарна юкъахь бу ХІуьманай а, Пилти а.
18Уьш билггал бакъдолчунна тІера дІабевлла. Цара хьоьху, белла болу нах денло де чекхдаьлла бохуш. Иштта долчу хьехаршца цара цхьаболчу нехан тешар галдоккху.
19Делахь а Дала дІахІоттийна болу онда бух чІогІа лаьтташ бу. Цунна тІе дІаяздина хІара дешнаш ду: «Везачу Элана бевза Шен долахь берш». Кхин а боху: «ХІора а, ша Везачу Элан ву бохург, зуламах къахка веза».
20Муьлххачу а доккхачу цІа чохь дашо а, дато а пхьегІаш хилла а ца Іаш, дечигах а, кхийра поппарх а йина йолу пхьегІаш а хуьлу. Царах цхьаерш дезачу гІуллакхна лерина хуьлу, вуьш ларамазчу гІуллакхна лелош хуьлу.
21Иштта массо а вон долчух цІанвелларг а хир ву лакхарчу гІуллакхна хаьржина, язйина йолу и пхьегІа санна. Иштта стаг а ма хуьлу шен Олахочунна тешаме а, пайден а, массо а дикачу гІуллакхна кийча а.
22Къоначийн сийсазчу лаамех вадалахь. ЦІеначу даггара Везачу Эле кхойкхучаьрца лаха нийсо а, тешар а, безам а, синан паргІато а.
23Сонтачу а, кхетамбоцучу а къийсарех къахка, хІунда аьлча хьуна хьайна а хаьа-кх уьш девне довлий.
24Везачу Элан лай товш вац къийсалуш. Массаьрца а кІеда-мерза, хьехамаш бан дика хууш, собар долуш хила веза иза.
25Шен мостагІашна а эсала хьехамаш бан беза цо. Дала царна а дохкодовлар а, билггал бакъдерг довзар а дала тарло.
26ТІаккха и мостагІий а, дохко а бевлла, меттабогІур бу. Иблисо шен лааме берзийна болу уьш шаьш дІалаьцначу цуьнан речІанах паргІатбевр бу.
3
ТІаьхьарчу деношкахь
1Хаалахь, тІаьхьарчу деношкахь хала хенаш хир ю.
2Шайн бен ойла ца еш хир ду адамаш. Уьш хир ду сутара, дозаллаш деш, кураллаш еш, вон баганаш лееш, дена а, нанна а муьтІахь доцуш, баркалла доцуш, дин доцуш.
3Вовшех къа ца хеташ, къинхетаме боцуш, вовшашна мотт бетташ, сацам боцуш, къизаллех буьзна, дика хІума бІаьрга дан ца дезаш хир бу уьш.
4Ямартлонаш лелош, шаьш лелочун кІоргга ойла ца еш, даг чу куралла йоьссина, сийсаза лелар Дела везарал алсам дезаш хир бу нах.
5Дин лелорехь тІехула суьпа лелар бу уьш, амма динан бакъболу ницкъ дІатоттур бу цара. Ишттачех къахкалахь.
6Къайлаха нехан хІусамашна чуоьхурш а хир бу ишттачарна юкъахь. КІеда дог долу зударий кІелбуьтур бу цара цигахь. Къинойх а буьзна, шайн тайп-тайпанчу сийсазчу лаамашка шаьш лелабойтуш бу и зударий.
7Динах лаьцна хьехамаш даим Іамо гІерташ белахь а, билггал долу бакъдерг цкъа а къобал ца дало цаьрга.
8Яннай а, Ямвари а Муса-пайхамарна дуьхьал ма-валлара, уьш а дуьхьалбевлла билггал бакъдолчунна. Церан кхетам телхина бу, ткъа церан тешар зийча, уьш Іийсах баккъалла а тешаш ца хилар гучудолу.
9Амма уьш гена бевр бац. Церан а хьекъал цахилар гучудер ду, вукхеран санна.
ТІаьххьара бина болу хьехамаш
10Ткъа хьо аса бечу хьехамашна а, сан дахаран кепана а резахилира. Сан Іалашонех а, сан тешарх а, сан собарх а, безамах а, доьналлах а масал ийцира ахь.
11Со эккхийна волуш а, ас баланаш хьоьгуш а сан леларан тидам бора ахьа. Хьуна хьайна хаьа-кх Антиохехь а, Иконехь а, Листар-гІалахь а суна хилларг. Мел ирча баланаш лайра аса цигахь. Делахь а Везачу Эло оцу массо а халачу баланех кІелхьарваьккхира со.
12Вуьшта а хууш ма ду, Дала леррина къобалвинчу Іийсана тІаьхьа а хІоьттина, суьпа баха лууш болчара массара а баланаш хьоьгург хилар.
13ХІилланчаш а, къиза нах а кхин а вон хир бу. Цара нах лебийр бу, ткъа шаьш а лебойтур бу.
14Хьох лаьцна-м хІара эр ду ас: хьайна Іемина долу а, хьо тешна волу а и гІуллакх кхидІа а дан деза ахьа. И дерриг а хьайна хьаьнгара хиъна хаьа-кх хьуна.
15Хууш ву хьо Делан Йозанаш бераллехь дуьйна хьайна девзина хилар а. Дала леррина къобалвинчу Іийсах тешарехула луш долчу кІелхьарваларна тІевалош долу хьекъалалла хьуна дала тарло оцу Йозанаша.
16Делан Йозанийн муьлхха а дакъа Дала Шен Іаь тоьхна ду. Бакъдерг хьеха а, харцдерг гучудаккха а, гІалаташ нисдан а, адамаш нийсачу новкъа даха а пайденна ду уьш.
17Цу дерригенан Іалашо ю: Делан адам муьлхха а дика гІуллакх дан кийча хилийтар.
4
1Дала леррина къобалвина волу Іийса паччахьалла дан кху дуьнен чу схьавеача, дийна болчарна а, беллачарна а кхел йийр ю Цо. И иштта долу дела, Цунна а, Далла а хьалха, чІагІо а еш, ас хІара весет до хьоьга:
2дІакхайкхаде Делан дош. Хьайна бегІийла долчу а, доцучу а хенахь и дош дІакхайкхо кийча хила. Доллучу собарца а, хьехамашца а адамийн гІалаташ нисде, уьш галдевлча, дІахаийта царна, уьш иракарахІиттаде.
3ХІунда аьлча адамаша нийсачу хьехамашка ладугІур доцу хан тІейогІур ю. Шайн-шайн лаамашка а хьоьжуш, шортта хьехамчаш шайна гонах гулбийр бу цара, шайн лергашна хаза лууш дер-дерг цаьрга дийцийта.
4Билггал бакъболчу хьехамах дІа а бирзина, туьйранашкахьа боьрзур бу уьш.
5Ткъа хьо муьлххачу а хьолахь кхетаме а хила, баланаш ловш а хила. Хаза кхаъ кхайкхорхочо санна къа а хьега, Далла гІуллакх а деш, хьайна тІедиллинарг дерриге а чекх а даккха.
6Сайх лаьцна хІара эр ду ас: сан дахар Далла хьалха сагІа даккха дуттуш долу чагІар санна ду – со дІакхалха веза хан тІееана.
7Дикачун дуьхьа бечу тІамехь ас хьуьнарца тІом а би, и къийсам чекх а баьккхи, сайн тешар а ларди.
8Делан лаамехь со ваьхна дела, хІинца суна кийча ду толамхочунна догІу таж. Оцу тІедогІун долчу дийнахь нийса Кхелахо волчу Везачу Эло лур ду суна и таж. Со воцучунна а, Іийса кху дуьнен чу схьаваре безамца сатийсиначарна массарна а лур ду Дала иза.
ПахІала Тимапига шех лаьцна дуьйцу
9Тимапи, хІуъа а дай, суна сихха тІекхачахьара хьо.
10ХІара дуьне шена дезарна, сох дІа а къаьстина, Тассалник-гІала вахана Деми. Кери-Сака Галата-махка вахана, ткъа Тита Далмати-махка вахана.
11Лака воцург, кхин цхьа а вац соьца висина. Лаха а лахий, Марк а схьавалавехьа хьайца. Сан балхана тІехь суна пайден хир ву иза.
12ТихІак Эпас-гІала вахийтина ас.
13Троя-гІалахь Карпу волчохь ас йитина сан тІеюхуш йолу йовха палаш а, сан тептарш а, къаьсттина тІаьрсигна тІехь яздина дерш, схьадахьа, хьо вогІуш.
14Дукха зуламаш дина суна цІестан пхьар волчу Искандара. Цо мел лелийначунна Везачу Эло таІзар дийр ду цунна.
15Хьо а ларвала веза цунах. Вайн хьехамашна чІогІа дуьхьалваьлла иза.
16Суна дуьххьара кхел ечу хенахь соьгахьа гІо даккха цхьа а ца веара, массара а дІатесира со. Царна дуьхьал ма доккхийла иза Дала!
17Амма соьца Веза Эла вара. Цо ницкъ белира суна хаза кхаъ кхоччуш болчу барамехь соьгахула дІакхайкхабайта а, массо а кхечу къаьмнех болчу нахана иза дІахазийта а. Иштта кІелхьарваьккхинера со лоьман багара.
18Везачу Эло муьлххачу а зуламах со кІелхьара а воккхур ву, Шен стигаларчу пачхьалкхе со дІа а вуьгур ву. Хастам хуьлда Цунна массо а заманчохь. Амин.
ТІаьххьара делла маршаллаш
19Маршаллаш ло соьгара ПхьаьрскІилате а, Іакхиле а, Анисапаран цІерачаьрга а.
20Арсати Коринт-гІалахь висира. Ткъа ТрахІим Милет-гІалахь витира ас, иза цомгуш волу дела.
21ХІуъа дай а, Іа тІедале, схьакхача гІортахьара хьо.
Маршаллаш доуьйту хьоьга Іевала а, Пудас а, иштта Ланас а, Калабдата а, массо а вежарша а.
22Веза Эла хуьлийла хьан синца.
Делан дика хуьлийла шуьца массаьрца а.
Тите
яздина кехат
Дешхьалхе
Тита кхечу къомах схьаваьлла вара. Іийсах тешаш верг а хилла, хаза кхаъ кхайкхоран балхахь ПахІалан гІоьнча хилира цунах. Векало ПахІала Тите яздина кехат Крит-гІайре тІехь волчу шен къоначу гІоьнче дахьийтина ду. ПахІала иза цигахь витира Іийсах тешначийн тобанашца боьзна болу болх дІакхехьа. Кехат тІехь язбина кхо коьрта хьехам бу.
Цкъа-делахь, яздархочо Титина дагадоуьйту, критахойн вон амал хиларан тидам а бина, динан тобанан куьйгалхой муха амал йолуш хила беза аьлла. ШолгІа-делахь, Титина хьехам бо, Іийсах тешаш болчу нехан тайп-тайпана тобанаш муха Іамо еза: баккхий нах, баккхий зударий (ткъа цара къона зударий Іамо беза), къона божарий, леш. Эххар а яздархочо Титина дуьйцу, Іийсан долахь болу нах муха лела беза аьлла. Уьш машаре а, эсала а хила беза, ткъа цабезамах а, сонтачу къийсарех а, динан тоба йохош дечу къамелех а ларбала беза.
1
1ХІара кехат ду Делан лай волчу а, Дала леррина къобалвинчу Іийсан векал волчу а ПахІалера. Со Дала къобалвина Ша хаьржина болчу нехан тешар нийса хилийта а, суьпа муха даха деза гойтуш долу билггал бакъдерг адамашна довзийта а.
2И кхочушдарца Дела волчохь хедар доцучу дахаре сатийсар ло. Цкъа а харц воцучу Дала заманаш йолаялале дуьйна а хьалха вайна и дахар лур ду аьллера.
3Шена хеттачу хенахь Дала Шен дош довзийтира. Вайн КІелхьардохург волчу Дала, сох а тешна, и дош дІакхайкхор суна тІедиллира.
4Іийсах тешар вайшиннан цхьаъ хиларна, билггал сан кІант волчу хьоьга яздо аса, Тита.
Вайн Да волчу Делера а, вайн КІелхьардохург волчу Дала леррина къобалвинчу Іийсагара а долу дика а, синпаргІато а хуьлийла хьуна.
Титас Крит-гІайре тІехь къахьегар
5Аса Критехь хьо витар хІара Іалашо йолуш дара: цигахь даза дисина гІуллакхаш хьоьга чекхдахийтар а, ас хьайна тІедиллина ма-хиллара, динан тобанаш йолчу массо а гІаланашкахь тхьамданаш дІахІиттабар а.
6Ишттанаш дІахІиттабелахь: шайн леларехь вониг ала хІума доцурш, цкъа бен зуда ялоза берш. Церан бераш а Іийсах тешаш хила деза. Цхьаннан а йиш хилийта ца еза, церан бераш сийсаза лела, я уьш Далла муьтІахь дац ала.
7Делан болх шен карахь берг санна, шен леларехь ала вон хІума доцуш хила веза динан тобанан гІайгІабийриг. Ша лакхара а ца хеташ, оьгІазе а, сиха а воцуш, маларна тІера а воцуш, леташ а, девне а воцуш, ахчанца шена пайда а ца лоьхуш, хила веза иза.
8Безамца хьеший тІе а оьцуш, диканиг а дезаш, собаре а волуш, оьзда а волуш, Далла тешаме а волуш, юхаозавала а хууш, хила веза тхьамда.
9Иштта оха хьехначу, теша хьакъ долчу хьехамашна тІегІерташ хила а веза иза. ТІаккха нийсачу хьехамашца кхиберш иракарахІитто а, оцу хьехамашна дуьхьал берш харцбан а йиш хир ю цуьнан.
10ХІунда аьлча кІезиг бац адамаш карзахдохуш къамелаш дийраш. Цара, даьсса хабарш а дуьйцуш, нах Іехабо. Къаьсттина Іийсах тешаш болчу сунтбинчех лаьцна боху ас хІара.
11Уьш совцо беза. Дийнна доьзалш хІаллакбо цара, цаоьшург кхайкхош. Эхь а ца хеташ, шайна пайда лоьхуш до цара иза.
12Царна юкъара волчу цхьана пайхамаро аьлла а ма ду хІара: «Критахой гуттара а бу харцлуьйш а, акхаройн къизалла йолуш а, тІингар юзу малончаш а».
13И нийса аьлла а ду-кх. Цундела мел болчу къовламца харцбе уьш, церан тешар нийса хилийтархьама.
14Жуьгтийн къоман туьйранаш а, билггал долчу бакъдолчун тІера дІабирзинчеран хьехамаш а тергал байта ца беза цаьрга.
15Цхьаболчара олу: «ЦІена болчарна массо а хІума цІена ду, ткъа къинош летийначарна а, Іийсах ца тешачарна а цхьа а хІума цІена дац». Амма церан ойланаш а, дегнаш а телхина ду.
16Шайна Дела вевза олу цара, амма шаьш лелош дерг бахьана долуш Цунах дІабоьрзу уьш. Уьш хьакъ долуш бу вай царах ца даша. Уьш Далла муьтІахь бац. Цхьана а тайпана дика гІуллакх шайгара далийта церан хьуьнар дац.
2
ЦІена хьехамаш
1Ткъа ахьа билггал бакъболчу хьехамашца догІуш дерг хьеха.
2Сема а, хьанал а, собаре хилар а, ткъа шайн тешарехь а, безамехь а, собар хиларехь а уьш цІена хила безар а хьеха баккхийчу нахана.
3Иштта баккхий зударий а кхетабе, цІена а, лараме а лелаш, мотт а ца бетташ, маларан дола а ца боьлхуш, кхечарна диканиг а хьоьхуш, уьш хила безарх.
4Цаьрга хьехийта къоначарна шайн майранаш а, шайн бераш а дезар.
5Собаре а, цІена а, шайн доьзалийн бала болуш а, дола деш а, дика хила безарх а, шайн майранашна муьтІахь хила безарх а кхетабе уьш, цхьаьнгге а Делан дашах лаьцна вониг ца алийтархьама.
6Иштта къона божарий а кхетабе собаре хила
7массо а хІуманна тІехь. Царна хьайгара дика масал гойтуш хилалахь. Хьайн хьехамашкахь догцІена а, оьзда а хила.
8Хьайн хьехам цІена хилийта, тІехтохам бан йиш а ца хуьлуьйтуш, хьайн мостагІа, юьхьІаьржачу а хІоьттина, вайх лаьцна ала цхьа а вон хІума доцуш витархьама.
9Лешна а хьеха шайн олахошна муьтІахь хила безарх а, цара олахошна массо а хІуманна тІехь там бан безарх а, олахошна уьш дуьхьал лен ца безарх а лаьцна.
10Къола а ца деш, тешаме уьш хила безар а хьеха царна, цара лелош долчу дерригено а вайн КІелхьардохург волчу Делах лаьцна хьехамаш хазбархьама.
11ХІунда аьлча массо а адамашна кІелхьардохуш долу Делан дикалла гучуделира.
12Іесалла а, дуьненан боьха лаамаш а дІа а тесна, собаре а, догцІена а, суьпа а лелаш кху заманчохь даха хьоьху вайна оцу дикалло.
13Вай иштта лела деза, къобалдинчу сатийсаре ла а дуьйгІуш: иза хир ду сийлахьчу Делан а, вайн КІелхьардохург волчу Дала леррина къобалвинчу Іийсан а
[1] сийлалла схьадар.
14Цо вайн дуьхьа Шен дахар дІаделла, вай муьлххачу а зуламех паргІатдахархьама а, Шен долахь долу а, дикачунна тІегІиртина долу а халкъ къинойх цІандархьама а.
15ХІара хьеха дезарш а хьеха, хьайн мел долчу олаллица иракара а хІиттабе уьш, шен-шен метта а хІиттош, дІанисбе, цхьа а хьох ца вешаш ца хилийта.
3
Іийсах тешарш муха лела беза
1Нахана дагадаийта шаьш хьаькамашна а, куьйгаллехь болчарна а муьтІахь хила безар а, муьлхха а дика гІуллакх дан шаьш кийча хила безар а.
2Цхьанна а ле а ца луьйш, машаре а, эсала а, массо а адамашца шаьш кІеда-мерза хилар а гойтуш, хила беза уьш.
3ХІунда аьлча вай а ма дара цхьана хенахь сонта а, Далла муьтІахь доцуш а, тиладелла а лелаш. Тайп-тайпанчу боьхачу лаамийн а, дегІана там лехаран а леш а хилла, оьгІазаллах а, дераллах а, хьогІах а дуьзна, вовшийн а ца дезаш, дехаш дара вай.
4Вай КІелхьардохург волчу вайн Делан дика а,
адамашка болу Цуьнан безам а гучубаьлча,
5вай дина долу бакъахьара гІуллакхаш бахьанехь а доцуш,
ткъа Шен къинхетамца кІелхьардаьхна вай.
Шен Дезачу Синехула
Цо вай цІан а дина,
юха а кхоьллина,
карла а даьхна.
6Ша леррина къобалвина волчу,
вайн КІелхьардохург волчу Іийсагахула
Дала шортонца тоьхна вайна
Шен Синан Іаь.
7Шен маьхза долчу диканца Цо вай бакъдина,
Ша волчохь хедар доцучу дахаре кхача сатуьйсучех
вай хилийтархьама.
8И дош бакъ ду.
Цундела суна а лаьа оцу тІехь хьо латта, Делах тешнарш дика гІуллакхаш дарна тІехь кхиамаш баха гІертийтархьама. Иза дика а ду, адамашна пайден а ду.
9Сонтачу къийсарех а, шайн хьалхалера тайпанаш хьехош къуьйсуш дечу къамелех а, товрат-хьехамех лаьцна дечу девнех а, хабарех а ларлолахь. Уьш пайден а дац, даьсса а ду.
10Цкъа а, шозза а айхьа хьехамаш бина болу нах бекъаболуьйтург Іадвита,
11и стаг, нийсачу новкъара гал а ваьлла, къинош а летош, ша-шена кхел еш лелаш хилар хьайна хаьа дела.
ТІаьххьара хьехамаш
12Артем я ТихІак аса хьайна тІеваийтича, со волчу Никупола-гІала схьаван хьажа сихо елахь, хІунда аьлча цигахь Іа даккха сацам бина аса.
13Іедал девзаш волу Зину а, Апа-Леса а дика леррина новкъа ваккхалахь. Царна оьшучу цхьанна а хІуманна тІехь ледарло ма елахь.
14Вайнаш а Іама беза шайн хан дикачу гІуллакхашна яйа, дахарна оьшург тоъал хилийтархьама а, царах пайденна боцурш ца хилийтархьама а.
15Соьца болчара массара а хьоьга маршаллаш доуьйту. Тхо санна Делах а тешаш, тхо дезачаьрга массаьрга а маршаллаш ло тхоьгара.
Делан дика хуьлийла шуьца массаьрца а.
Пхьалмане
яздина кехат
Дешхьалхе
Пхьалман Іийсах тешаш болчарах лоруш волу цхьаъ вара. Схьахетарехь, Ковлуси-гІалахь йолчу Іийсах тешачийн тобанан декъашхо хилла иза. Цуьнан, Онисам цІе а йолуш, цхьа лай хилла. И лай шен олахо волчуьра, ведда дІавахана. Цул тІаьхьа тутмакх волчу ПахІална тІенисвелла иза, ткъа цуьнгахула и лай Іийсах теша волавелла. ПахІала и лай Пхьалман волчу юхавоуьйтуш ву. Пхьалмане яздинчу шен кехата тІехь векало ПахІала цуьнга шен леца тан боху. Цо доьху Пхьалмане цуьнан лай гечдина стаг санна а, цул сов, динан ваша санна а тІеэцар.
1Оха, Дала леррина къобалвинчу Іийсан дуьхьа тутмакх хиллачу ПахІала а, динан вашас Тимапис а, яздо тхоьца цхьаьна динан гІуллакх кхочушдеш волчу хьомечу накъосте Пхьалмане а,
2иштта динан йише Апияте а, тхоьца цхьаьна динан тІемало волчу Арихупе а, Пхьалманан цІерачу динан тобане а.
3Вайн Да волчу Делера а, Веза Эла волчу, Дала леррина къобалвинчу Іийсагара а дика а, синпаргІато а хуьлда шуна.
Пхьалманан безам а, тешам а
4Даим сайн доІанашкахь хьо дага а лоьцуш, Далла хастамаш бо аса.
5Іийса-Элах хьан тешарх а, массо а Делан нахе хьан болчу безамах а лаьцна хезна суна.
6Аса доІа до Іийсах тешачаьрца хьан йолу юкъаметтиг кхин а кхоччуш хилар доьхуш, Дала леррина Къобалвинчун сийдархьама вай дан мегаш мел долу дика хьуна хаа а хууш.
7Динан ваша, хьан безамах боккха синтем а, хазахетар а хилла суна, хьан доггах леларо Делан нехан дегнаш дендина дела.
Онисамах лаьцна дехар
8Иза иштта долу дела, ахь дан дезарг Дала леррина Къобалвинчун цІарах хьоьга майрра дІахьедан йиш ю сан.
9Делахь а бакъахьа хета суна хьоьга безамца дехар дар. Хьоьга доьхург къена стаг волу ПахІал ву. Цул сов, хІинца, Дала леррина Къобалвинчунна Іамал ярна, со тутмакх а ву.
10Сайн кІант айса лоручу Онисамах лаьцна дехар до ас. Со набахтехь лаьцна волуш, иза бакъдолчу дахаре ваьккхира аса.
11Цхьана хенахь-м хьуна пайденна вацара Онисам
[1]. Ткъа хІинца иза хьуна а, суна а пайденна ву.
12Аса юхавоуьйту хьуна иза, хьан кара аса сайн дог дІалуш санна.
13Хаза кхаъ кхайкхорна со лаьцна волчохь, хьан метта сайна гІуллакх а дойтуш, иза сацо лиира суна.
14Делахь а хьан пурба доцуш хІумма а дан ца лаьа суна. Ахь деш долу дика гІуллакхаш, ца ваьлла дина а доцуш, ахьа хьайн лаамца дина хуьлийла лаьа суна.
15Хьанна хаьа: хьо волчуьра цуьнан цхьана ханна дІавахар гуттаренна а иза юха хьоьга тІелацийтархьама нисдина хила а ма тарло.
16Лай тІеоьцуш санна а доцуш, лел лакхара а лоруш, хьоме динан ваша санна, тІеэцахьара ахьа иза. Суна чІогІа дукха веза иза. Ткъа хьуна суна чул а сов везалур ву. Лай санна везалур вац иза, амма Везачу Элера волу ваша санна везалур ву.
17Нагахь ахь со хьайн юххера стаг лоруш велахь, со тІеоьцуш санна, тІеэцахьа иза а.
18Нагахь санна цо хьуна цхьа халахетар динехь, я иза хьуна декхарийлахь велахь, иза аса сайна тІелоцу.
19Аса, ПахІала, сайн куьйга яздо хьоьга: аса дІатокхур ду и декхар. Ткъа хьайн дахарца хьо суна декхарийлахь хилар-м ас хьехош а дац.
20Цундела, сан ваша, хьо Везачу Элаца волу дела, и гІуллакх дар доьху ас хьоьга. Синтем бехьа сан дагна Дала леррина Къобалвинчуьнца хьо хиларна.
21И ас дехнарг ахьа дийриг хиларх со тешна волу дела, яздо аса хьоьга. Суна хаьа, аса дехначул а сов ахьа иза дийр дуйла.
22Кхин цхьа дехар а ду сан хьоьга. Хьайн хьешан чоь кечъелахь суна. Шун доІанашна жоп а луш, со шу долчу дика дІакхочур ву аьлла, дегайовхо ю сан.
Маршаллаш
23Маршаллаш доуьйту хьоьга соьца цхьаьна Дала леррина къобалвинчу Іийсан дуьхьа тутмакх хиллачу Эпарпис а,
24соьца цхьаьна динан гІуллакх дІакхоьхьуш болчу Марка а, Арестаха а, Демис а, Лакас а.
25Веза Эла волчу Дала леррина къобалвинчу Іийсагара долу дика хуьлийла шуьца
[2].
Іебархошка
яздина кехат
Дешхьалхе
Шайна еш йолу дуьхьало алсамъяларна, Іийсах тешарх дІакъаста дагахь йолчу цхьана динан тобане хьажийна дара Іебархошка яздина кехат. Яздархочо уьш церан тешарехь иракарахІиттабо, Дала леррина къобалвина Іийса бакъдолу а, тІаьххьара а Дала гучудаьккхинарг дуй чІагІ а деш. Цо дуьйцуш кхо бакъдерг ду: 1) Іийса Делан даим вехаш волу КІант ву. Ша лайначу баланашкахула стигаларчу Дена муьтІахь хила Іемира Иза. Делан КІант хилча, хьалхарчу бертан
[1] пайхамарел а, маликел а, Мусал шел а лакхара ву Іийса. 2) Дала билгалдаьккхира, Іийса массо а ханна динан да ву аьлла. Цундела Иза хьалха бинчу бертан динан дел лакхара ву. 3) Іийса бахьана долуш, Цунах тешаш верг къинах а, кхерарх а, валарх а кІелхьарваьккхина ву. Ткъа динан коьрта да волчу Іийсас бакъдолу кІелхьардаккхар ло. Іебархойн динан гІиллакхаш а, дийнатийн сагІанаш а бакъдолчун ІиндагІ бен дацара.
Исраилхойн исторехь хиллачу цхьаболчу цІеяханчу нехан тешаран масалш тІе а тухуш (11-гІа корта), яздархочо иракарахІиттабо дешархой, кхидІа а тешаме хилийтархьама. Іийсага а хьоьжуш, тешаме хила безаш бу уьш, шайна тІехь мел болу баланаш а, Іазапаш а ловш, чаккхе тІеяллалц. Тептаран чаккхенехь цхьаболу хьехамаш а, дІахьедарш а ду.
1
Шен КІантехула долу Делан дош
1Хьалха Дала дукхазза а, тайп-тайпана а дийцина вайн дайшка пайхамаршкахула,
2ткъа кху тІаьхьарчу деношкахь Шен КІантехула дийцина Цо вайна. Дерриге а кхочун долу Цуьнан КІант ву дІахІоттийна. Цуьнгахула массо хІума а кхоьллина.
3КІант Делан сийлаллин нур а, Делан билггал долу васт а ду. Шен нуьцкъалчу Дашца дерриг а латтадо Цо. Шегахула адамаш къинойх а цІандина, стигалшкахь Веза Воккхачунна аьтту агІор охьахиина Иза.
Делан КІант маликел а лакхара ву
4Цунна тиллина цІе маликашна тиллинчул лакхара хиллал, царал лакхара ву Иза.
5ХІунда аьлча Маликех хьаьнга аьлла Дала:
«Хьо Сан КІант ву,
тахана Хьан Да хили Сох»?
Кхин а:
«Со Цуьнан Да хир ву,
Иза Сан КІант а хир ву?»
6Шен дуьххьарлера Доьзалхо дуьнен чу воккхуш, Дала элира:
«Делан массо а маликаш Цунна хьалха охьатаьІийла».
7Маликех лаьцна Цо аьлла:
«Дала Іаьнарх Шен маликаш до,
цІеран алунех Шен ялхой бо».
8КІантах лаьцна Цо аьлла:
«Хьан олаллин гІант, Дела, абаденналц лаьтта,
Хьан паччахьалла нийсонан паччахьалла ду.
9Хьуна бакъдерг дезна, ткъа харцо ца езна,
цундела Дала, Хьан Дала,
къобалвеш тІедутту даьтта санна,
Хьан накъосташна чул
Хьуна алсам хазахетар делла».
10Кхин а аьлла Дала: «Веза Эла, Ахь юьхьанца латта кхоьллина,
Хьайн куьйгашца стигалш йина.
11Уьш дІадевр ду, ткъа Хьо вуьсур ву.
Уьш дерриг а, бедарш санна, тишлур ду.
12ТІеюху хІума санна, Ахьа дІахьарчор ду уьш,
тІаккха уьш, бедар санна, хуьйцур ду.
Амма Хьо цкъа а хийцалур вац,
Хьан дахар чекх а дер дац».
13Маликех хьаьнга а, маца а аьлла Дала:
«Охьахаа Суна аьтту агІор,
Аса Хьан мостагІий Хьан когашка охьабахккалц»?
14Далла гІуллакх деш долу синош дац ткъа маликаш, кІелхьардовлар кхочун долчарна гІуллакх дан дахкийтина дац ткъа уьш?
2
Сийлахь кІелхьардовлар
1Цундела ваьшна хезначунна къаьсттина чІогІа тидам тІебохуьйтуш хила деза вай, тешарх хера ца довлархьама.
2Нагахь маликашкахула аьлла дош чІогІа а хилча, муьлххачу зуламна а, лацадогІарна а таІзар деш а хилча,
3таІзарх муха девр ду вай, оццул сийлахьчу кІелхьардовларх ца дашахь? И кІелхьардовлар цкъа хьалха Везачу Эло дІакхайкхийра, цул тІаьхьа Иза хезнаболчара иза бакъ хилар вайна чІагІдира.
4И дерриге а тамашийначу хиламашца а, билгалонашца а, тайп-тайпанчу ницкъашца а Дала тІе а чІагІдира, Шен лаамца Шен Са дІаса а даржош.
КІелхьардовларан баьчча
5Маликийн дола ца даьккхина Дала вай дуьйцуш долу хиндолу дуьне.
6Мелхо а, Делан Йозанашкахь цхьанхьа цхьаммо тоьшалла дина:
«Стаг мила ву, Хьан цуьнан бала кхача?
Адаман кІант мила ву, Ахьа цуьнан гІайгІа бан?
7Цхьана ханна маликашна хьалха лахви Ахьа иза.
Юха, сийлаллин таж а делла, вазвина иза
[2].
8Дерриг а цуьнан когашка охьадилли Ахьа».
Дерригенна а тІехь цуьнга олалла дайтича, Дала цуьнан кара ца дерзош хІумма а ца дитина. Ткъа цкъачунна тхуна ца го дерриг а цуьнан карахь хилар.
9Амма тхуна гург Іийса ву. «Цхьана ханна маликашна хьалха лахвина» вара Иза, ткъа хІинца, Іожалла тІеэцарна, «сийлаллин таж а делла, вазвина ву Иза». Иза иштта лелла, Дала маьхза дина дика бахьана долуш, дерриге а адамийн дуьхьа кхалхархьама.
10ХІунда аьлча дерриг а Шен дуьхьа а, дерриг а Шегара а Долчунна товш дара, дукхахберш сийлаллина тІебоьдучу новкъахула а буьгуш, уьш кІелхьарбохуш волу Баьчча баланех чекхваккхар.
11Нах базбеш Верг а, базбеш берш а Цхьаннах схьабевлла бу, цундела Цунна эхь ца хета царах вежарий ала.
12Цо боху:
«Хьан цІе Сайн вежаршна кхайкхор ю Аса,
Хьуна хастам бийр бу Аса динан гуламе баьхкинчарна хьалха».
13Кхин а боху Цо:
«Со Цунах дегайовхо йолуш хир ву».
Кхин а:
«ХІара Со а, Дала Суна делла бераш а ду».
14И бераш дилханах а, даьІахкех а лаьтташ ма-хиллара, Иза а хилира уьш санна, Шен кхалхарца Іожаллина тІехь ницкъ болу иблис эшорхьама а,
15Іожаллех кхоьруш, дерриге а шайн дахарехь лоллехь баьхкинарш паргІатбахархьама а.
16ХІунда аьлча, гуш ду-кх, маликашна гІо ца до Цо, амма ИбрахІиман тІаьхьенна гІо до.
17Цундела дерригенна а тІехь Шен вежарех тарвала везаш вара Иза, Далла хьалха къинхетаме а, тешаме а динан коьрта да хилархьама. Иштта а хилла, адамийн къиношна гечдайта таро яра Цуьнан.
18Ша, зен а зийна, баланаш хьегна дела, зуьйш болчарна гІо далур ду Цуьнга.
3
Іийса Мусал а сийлахь ву
1Иштта, вежарий, шу Делан долахь дерш а, стигалахь долчун дакъа кхочурш а ду. Цундела Делан Векал а, вайн динан коьрта Да а волу Іийса дагахь латтавелаш.
2Ша ДІахІоттийначунна тешаме вара Иза, Делан цІентІехь Муса тешаме ма-хиллара.
3Іийса Мусан чул а боккха ларам болуш хилла, цІа дийриг ша дечу цІийнан чул боккха ларам бан хьакъ ма-хиллара.
4ХІунда аьлча муьлхха а цІа цхьаммо деш ду, ткъа дерриг а динарг Дела ву.
5Делан дерриге а цІийнехь тешаме ялхо санна вара Муса. Хинйолчу заман чохь эр долчух тоьшалла дора цо.
6Амма Дала леррина Къобалвинарг Делан цІентІехь куьйгалла деш волу тешаме КІант ву. Ткъа Цуьнан цІа вай ду, нагахь вай доьналлица а, тешарца а ваьш сатуьйсучунна тІехь латтахь.
Делан синтем
7Цундела, Делан Сино ма-аллара:
«Тахана, нагахь шуна Цуьнан аз хазахь,
8дуьхьал ма довлалаш,
яьссачу арахь шаьш зуьйчу хенахь хамталла еш ма-хиллара.
9Шун дайша Со зийра цигахь,
шовзткъа шарахь Аса мел динарг шайна гиннашехь.
10Цундела, царна оьгІаз а вахана, Аса элира:
„Гуттар а шайн дегнашкахь тилабелла бу уьш,
Сан некъаш ца девзина царна“.
11Цундела Сайн оьгІазаллица Ас чІагІо йира,
синтем лур бу аьллачу метте кхочур бац уьш аьлла».
12Иштта, хьовсалаш, вежарий, шайна юкъахь цхьаннан а мекара а, тешар доцу а дог ма хилийталаш, дийна волчу Делах шаьш дІа ца къастийтархьама.
13Амма хІора дийнахь, вовшашна хьехамаш а беш, динехь чІагІлолаш, «тахана» ала йиш мел хуьлу, хьарамчу хІуманах Іеха а велла, шух цхьаннан дог юха ца далийта.
14Дала леррина Къобалвинчун декъахой ду вай, нагахь юьхьанца хилла долу шеко йоцуш хилар чекхдовллалц вайца хилахь.
15Делан Йозанашкахь аьлла ду:
«Тахана, нагахь шуна Цуьнан аз хазахь,
дуьхьал ма довлалаш,
яьссачу арахь шаьш зуьйчу хенахь хамталла еш ма-хиллара».
16Делан аз хезнехь а, хамталла йинарш муьлш бара? Мусас Мисар-махкара массо а арабаьхначарна юкъахь бацара уьш?
17Хьанна оьгІазвахана вара Дела шовзткъа шарахь? Къинош а летийна, яьссачу арахь шайн даьІахкаш охьаехкинчарна ваханерий те Иза оьгІаз?
18Ла ца доьгІначарна бен, кхин хьанна дуьхьал аьлла Дала, уьш «синтем лур бу аьллачу метте кхочур бац»?
19Иштта вайна го, шайн цатешар бахьана долуш, Дала лучу синтеме уьш кхочург цахилар.
4
1Дала, Ша синтем лун болчу метте кхачор ду аьлла, йина чІагІо хІинца а йолуш ю, цундела ларлойла вай шух цхьаъ тІаьхьа ца висийта.
2Исраилхошна санна, вайна а бовзийтина Делан хаза кхаъ. Амма иза хезначара цу тІе тешар ца тоьхна, цундела царна пайда ца бина хазачу кхоо.
3Цу хазачу кхоах тешна долу вай кхочур ду Дала синтем лучу метте, хІунда аьлча Цо аьлла:
«Цундела Сайн оьгІазаллица Ас чІагІо йира,
синтем лур бу аьллачу метте кхочур бац уьш аьлла».
Цо иза аьлла, дуьне кхолладеллачу хенахь дуьйна Шен болх чекхбаьлла боллушехь.
4Делан Йозанашкахь цхьана меттехь ворхІалгІачу дийнах лаьцна иштта аьлла:
«Цу дийнахь, Ша мел динчу гІуллакхех паргІат а ваьлла, Дала садаьІира».
5Кхин а аьлла Цо хьалха хьахийначу меттехь: «Синтем лур бу аьллачу метте кхочур бац уьш».
6Иштта, цхьаберш Дала лучу синтеме кхочур бу, ткъа хаза кхаъ хьалха хезна болу вуьш цига кхочур бац, шаьш ла ца догІарна.
7Цундела Дала кхин цхьа де билгалдаьккхина, ткъа цунах Цо олу «тахана». Дуккха а хан яьлча, Даудехула Цо аьллера, лакхахь аьлла ма-хиллара:
«Тахана, нагахь шуна Цуьнан аз хазахь,
дуьхьал ма довлалаш».
8Нагахь санна ЮшаІа цу синтеме уьш кхачийнехьара, кхечу дийнах хІумма а аьлла хир дацара.
9Делан халкъана ворхІалгІачу дийнан синтем хІетте а буьсу.
10ХІунда аьлча Дала лучу синтеме кхаьчнарг шен гІуллакхех паргІатваьлла, Дела Шен гІуллакхех паргІат ма-валлара.
11Иштта оцу синтеме кхача хьовсур вай, цхьа а, вочу масалх пайда а эцна, ла ца догІарна Делах ца къастийта.
12Делан дош дийна а, ницкъ болуш а, шина агІор ира долчу туьрал ира а ду. Иза вайна чукхочу, дагах ойланаш а, даьІахкех тІум а дІа а къастош. Вайн лаамашна а, дагахь долчунна а кхел йо цо.
13Чохь са долу хІума цхьа а яц Делах къайлаяьлла, дерриг а ша ма-дарра схьадиллина ду Цуьнан бІаьргашна хьалха. Цунна жоп лур ду вай.
Іийса динан сийлахь коьрта Да ву
14Стигалшка хьала а ваьлла, Дела волчохь волу динан сийлахь коьрта Да, Делан КІант Іийса ву вайн, цундела ваьш лелочу динехь леррина лелийла вай.
15ХІунда аьлча вайн динан коьрта Да кхетар ву вайгара йийлинчу ледарлонех: Иза лаьтта тІехь волчу хенахь, вай санна, массо а тайпана зуьйш хилла, Цо къа ца латийнехь а.
16Іийса вайн динан коьрта Да волу дела, вай майрра Делан паччахьан гІантана улло даха йиш йолуш ду, Цуьнгара къинхетам а, дика а схьаэца, оьшучу хенахь ваьшна гІо дайтархьама.
5
1Нахана юкъара хоржуш волу муьлхха а динан коьрта да хІоттаво адамийн дуьхьа Далла Іамал ян а, къинойх тайп-тайпана сагІанаш даха а.
2Динан коьрта да хІума ца хуучу а, галбевллачу а нахаца кІеда хила тарло, хІунда аьлча иза ша а ву ледарлонийн карахь.
3Цундела нахана а, шена а тІера даха деза цо сагІанаш шаьш летийначу къинойх.
4Цхьа а шен лаамца хІуттур вац динан коьрта да. Дала тІекхайкхина хила веза иза, АхІарон санна.
5Иштта Дала леррина Къобалвинчо а Ша тІе ца эцна динан коьрта да хиларан бакъо. Дала аьлла Цуьнга:
«Хьо Сан КІант ву,
тахана Хьан Да хили Сох».
6Делан Йозанийн кхечу меттехь Дала боху:
«Гуттаренна а динан да ву Хьо
Малки-ЦІадакъин даржехь».
7Лаьтта тІехь долчу Шен дахарехь Іийсас чІогІачу белхарца а, бІаьрхишца а доІанаш а, дехарш а дора Ша Іожаллех кІелхьарваккха йиш Йолчуьнга. Далла дІахезира Цуьнан доІанаш, хІунда аьлча Іийсан Деле болу ларам боккха бара.
8Ша Делан КІант хиллехь а, ерриге а лайначу халонашкахула Іемина Иза Далла муьтІахь хила.
9Кхачаме хилла, дІахІоттийна вара Иза, гуттаренна а кІелхьардовларан хьоста хилира Цунах Цунна муьтІахь болчарна массарна а.
10Малки-ЦІадакъин даржехь волу динан коьрта да ву аьлла, дІакхайкхийра Иза Дала.
Динах юхаваларх ларвалар
11Кхунах лаьцна кхин дуккха а дара дийца, амма хала ду шуна иза тида, хІунда аьлча шу хІуманах иштта меллаша кхета.
12ХІинцале а хьехамчаш хила дезаш дара шу, амма шуна юха а Іамо безаш бу Делан дешан дуьххьарлера хьехамаш. Шуна хІинца а шура оьшу, чІогІачу кхачанан метта.
13ХІинца а шура юуш верг бакъдерг а, харцдерг а къасторан хьехам бевзаш вац, хІунда аьлча иза бер долу дела.
14Делан дош довзарехь кхиъна болчу нахана лерина бу чІогІа кхача. Гуттара а шайн кхетамашца а, хьекъалца а лелаш, уьш Іемира дика а, вон а къасто.
6
1-2Цундела Дала леррина Къобалвинчо хьехначух уггар аттаниг дита вай. Вайн ца деза кхин цкъа а хьехаман дух дІахІотто: къинах дІакъастарх а, Делах тешарх а болу хьехам, хих чекхдовларх а, тІе куьйгаш дахкарх а болу хьехам, веллачуьра денваларх а, гуттар а хин йолчу кхелах а болу хьехам. Тешарехь кхиинчарна лерина болчу хьехамна тІе сихлойла вай.
3Вай иза дийр ду, Дала вайна магийтахь.
4Йиш яц цкъа хазачу кхоан серло шайна тІе кхеттарш, стигаларчу совгІатан чам хиънарш, Делан Синан зовкх хьоьгуш дакъалаьцнарш,
5Делан Дашо луш долу дика а, хин долчу дуьненан ницкъ а бевзинарш,
6тешарх дІа а къаьстина, юха а Далла тІеберзо. Уьш дохкобовларан некъа тІе цхьаьнгге а бāхалур бац, хІунда аьлча цара юха а жІарах дІатуху Делан КІант, массарна а хьалха Иза сийсаз а воккхуш.
7Кест-кеста шена тІедогІуш долу догІа дІа а худуш, ша лелош волчунна ялта луш долу латта Дала декъалдеш ду.
8Ткъа баьІаш а, къух а бен шена тІехь ца кхуьу латта Дала неІалт кхайкхорна герга ду. Чаккхенехь иза цІаро дагор ду.
9Иштта оха бахахь а, сан хьоменаш, тхо тешна ду шу дикачу новкъахь хиларх – и некъ кІелхьардовларна тІебоьду.
10ХІунда аьлча нийса доцург дац Делехь. Цунна дицлур дац шун гІуллакхаш а, аша Цуьнан нахана тохара а, хІинца а гІодарца Цуьнга гайтина болу безам а.
11Тхуна лаьара, шух хІораммо иштта шайн тІедирзина хилар шаьш чекхдовллалц гойтийла, шун сатийсамаш кхочушхилийтархьама.
12Мало еш а доцуш, шайн тешарца а, собарца а лур ду аьлларг схьаоьцучарах шу тера хила лаьара тхуна.
Делан ваІданаш хийцалург цахилар
13ИбрахІимна Ша ваІда дечу хенахь, Дала Шех дуй буура, Шел лакхара цхьа а воцу дела.
14Цо элира: «Аса хьо декъал а вийр ву, хьуна дуккха а тІаьхье а лур ю».
15Собарца хьоьжуш а Іийна, Дала шена лур ду аьлларг схьаийцира ИбрахІима.
16Наха шайл а доккхачу хІуманах дуй боу, цу дуйно, аьлларг чІагІ а дой, муьлхха а къовсам дІабоккху.
17Цундела Дала а дуй биъна, Шен лаам хийцалур боцийла Ша ваІда динарг кхочун долчарна дІахаийта лууш.
18Дала ваІда а дина, Цо дуй а биъна. И ши хІума хийцалур доцуш ду, Дала харцдерг дийца йиш йоцу дела. Цундела Дела волчу девдда дІадахана долу вай чІогІа иракарахІиттийна ду, Дала вайна еллачу дегайовхонна тІехь латтархьама.
19И дегайовхо вайн синна онда а, тешаме а зІе ю. Делан стигалийн цІа чохь йолчу кирхьанна тІехьа дІайоьду иза.
20Оцу езачу меттиге вайл хьалха Іийса вахана, Малки-ЦІадакъин даржехь гуттаренна а динан коьрта да а хилла.
7
Веза Воккхачу Делан динан да Малки-ЦІадакъа
1Малки-ЦІадакъа Шалейм-гІалин паччахь а, Веза Воккхачу Делан динан да а вара. Паччахьашна тІехь толам а баьккхина, цІа вогІуш волчу ИбрахІимна дуьхьал а вахана, иза декъалвира Малки-ЦІадакъас.
2Ша тІамехь мел даьккхинчух уьтталгІа дакъа цунна дІаделира ИбрахІима. Малки-ЦІадакъин цІе ши маьІна долуш ю: цкъа-делахь, «нийсонан паччахь», шолгІа-делахь «Шалейман паччахь», ткъа иза «машаран паччахь» бохург ду.
3Делан Йозанаша хІумма а ца боху цуьнан дех а, ненах а, гергарчу нахах а, цуьнан дахаран доладаларх а, чаккхенах а лаьцна. Делан КІант санна, гуттаренна а динан коьрта да ву иза.
4Шуна го, шен тоьллачу хІонсах уьтталгІа дакъа ИбрахІима делларг мел сийлахь ву.
5Левин тІаьхьенах болчу динан дайн бакъо ю халкъера цуьнан пайданах уьтталгІа дакъа схьаэца, ИбрахІимах схьабевлла шайн вежарий уьш боллушехь.
6Малки-ЦІадакъас, ша Левин тІаьхьенах вацахь а, ИбрахІимера уьтталгІа дакъа схьа а эцна, Дала чІагІо йина волу иза декъалвира.
7Шеко яц цхьаъ декъалвеш верг ша декъалвечул а лакхара хиларан.
8УьтталгІа дакъа схьаоьцуш берш дуьнен чохь бехаш а, леш а болу нах бу, ткъа Малки-ЦІадакъах – иза дийна ву аьлла.
9Ала мегар ду, уьтталгІа дакъа схьаоьцуш волчу Левис ша а ИбрахІимехула и уьтталгІа дакъа делла.
10ХІунда аьлча дуьнен чу валаза волу Леви шен ден ИбрахІиман цІийца вара, Малки-ЦІадакъа цунна дуьхьалвеача.
11Левин тІаьхьенах болчу динан дайшкахула халкъо кхачамалла схьаоьцуш хилча (ткъа цуьнга хьаьжжина, товрат-хьехамаш халкъана дІабелла), Малки-ЦІадакъин даржехь кхин динан да стенна оьшура, АхІаронан даржехь а ца хуьлуш?
12Динан дайн тайпа хийцалуш хилча, Далла гІуллакх муха дан деза дуьйцу хьехам а хийцабала безаш бу.
13Вай Вуьйцург кхечу тайпанна юкъавогІуш ву, царах цхьа а сагІа доккхучу кхерчана уллохь гІуллакх деш ца хилла.
14Хууш ду, вайн Веза Эла ЯхІудан тайпанах схьаваьлла хилар. Ткъа Мусас хІумма а ца аьлла цу тайпанах болчу динан дайх лаьцна.
Малки-ЦІадакъин даржехь волу динан да
15Иза кхин а чІогІа билгалдолу, Малки-ЦІадакъин даржехь кхин динан да гучуваьлча.
16Адамийн схьадовлар муха хила деза гойтучу парзашца хилла вац Иза динан да, хедар доцучу дахаран ницкъаца хилла ву.
17ХІунда аьлча Цунах лаьцна иштта аьлла:
«Гуттаренна а динан да ву Хьо
Малки-ЦІадакъин даржехь».
18Цхьана агІор хьалха тІедиллина хилла парз дІадоккху, иза ледара а, пайден доцуш а хиларна,
19(Мусас беллачу товрат-хьехамо цхьа а хІума кхачамалла йолуш ма ца дерзийна), вукху агІор хІинца вайна лучу дикачу сатийсамо вай Далла гергахьа кхачадо.
20Дала чІагІо ярца хилла ду и гІуллакх. Вуьш, цхьа а чІагІо ца еш, динан дай хиллехь а,
21Іийса чІагІо ярца хилла, Цунах лаьцна иштта олуш хилча:
«Везачу Эло чІагІо йина,
ткъа цунна тІера юха ца волу Иза:
„Гуттаренна а динан да ву Хьо“».
22Цунах гуш ду Іийса тоьллачу бертан закъалт хилар.
23Динан дай дуккха а хилла, хІунда аьлча Іожалло кхидІа шайн гІуллакх ца дойтура цаьрга.
24Ткъа Іийса гуттар а хиларна, динан дас санна Цо Далла гІуллакх дар а хедар доцуш ду.
25Цундела Шегахула Далла тІевогІург Цуьнга кхоччуш кІелхьарваккхало, хІунда аьлча Иза гуттар а дийна ву, Цо доІанаш дийр ду Ша кІелхьарбохучарах.
26Иштта динан коьрта да вайна оьшуш а ву: веза а, бехк боцу а, цІена а, къинош летийначарах дІакъастийна волу а, стигалал лакха хьалаваьккхина волу а.
27Динан вукху коьртачу дайн санна, хІора дийнахь цкъа хьалха Шена тІера, юха нахана тІера сагІанаш даха ца деза Цуьнан, хІунда аьлча Цо гуттаренна а цкъа даьккхина сагІа, Ша дІа а велла.
28Товрат-хьехамца динан коьрта дай кху дуьненан нах хІиттабора, адамийн ледарлонаш церан елахь а. Ткъа товрат-хьехамал тІаьхьа еанчу дуйнан чІагІоно динан коьрта да хІоттийра гуттаренна а кхачаме вина волу Делан КІант.
8
Вайн динан коьрта Да волу Іийса
1Вай дуьйцуш долчунна юкъахь коьртаниг хІара ду: стигалшкахь Веза Воккхачун гІантана аьтту агІор Іаш динан коьрта Да ву вайн.
2Адамо дина а доцуш, Везачу Эло динчу Делан бакъдолчу четар чохь динан коьрта Да ву Иза.
3Динан муьлхха а коьрта да тайп-тайпана сагІанаш даха дезаш ву, цундела вайн динан коьртачу Ден а хила деза сагІина схьадан хІума.
4ХІинца Иза лаьтта тІехь вехаш хилча, Иза динан да хир вацара, хІунда аьлча кхузахь болуш бу, товрат-хьехамо ма-бохху, сагІанаш дохуш болу динан дай.
5Цара Далла деш долу гІуллакх кхузарчу четар чохь бен ца хуьлу
[3]. И четар стигалахь долчун кепах тера бен дац, цуьнан ІиндагІ бен дац. Ткъа Мусага аьлла дара, иза Делан четар дан волавелча: «Ларлолахь, хьайна лам тІехь гайтинчун кепах тера делахь дерриг а».
6Кхечу динан дайшка деллачул а Іийсага делла динан гІуллакх лакхара хиларе терра, Цуьнан юкъарлонца Делаца бина керла барт а ширачу бартал гІолехь бу, иза тоьллачу чІагІонашна тІехІоттийна болу дела.
7Нагахь санна хьалха бина барт кхачамбацар доцуш хиллехьара, шолгІаниг оьшур а бацара.
8Амма, нахана бехк а буьллуш, пайхамаро боху:
«ТІекхочуш ду денош, – боху Везачу Эло, –
Аса Исраилан цІийнаца а,
ЯхІудан цІийнаца а
керла барт бен долу.
9Церан дай, куьг а лаьцна, Мисар-махкара арабохучу хенахь,
Аса цаьрца бина барт санна хир бац иза.
ХІунда аьлча цара и Сан барт лар ца бира,
цундела со дІавирзина царна тІера, – боху Везачу Эло.
10Иштта барт бийр бу Аса Исраилан халкъаца,
хІара денош дІадевлча, – боху Везачу Эло. –
Айса тІедуьллург церан кортош чу дуьллур ду,
церан дегнаш тІехь яздийр ду Аса.
Со церан Дела хир ву,
ткъа царах Сан халкъ хир ду.
11ХІораммо а шен уллорачунна а,
шен вешина а хьоьхур дац:
„Веза Эла вовза“, – бохуш.
ХІунда аьлча массарна а,
хьалдолчунна тІера
къечунна тІекхаччалц,
Со вевзар ву.
12Цаьргара даьллачу вочунна Со къинхетаме хир ву,
церан къинош кхин дагадоуьйтур дац Аса».
13Цу бартах «керланиг» а аьлла, хьалха хилларг шира хилар гайтина Цо, ткъа ширделларг кестта дІадолу.
9
Лаьтта тІехь а, стигалахь а Далла Іамалъяр
1Хьалха бинчу бертан Далла Іамалъяран бакъонаш а, лаьтта тІехь долу Делан цІа а дара.
2Дина, дІахІоттийнера деза четар. Цуьнан хьалхарчу, «еза чоь» олучу декъехь стогар а, даздина баьпкаш тІехь долу стол а яра.
3ШолгІачу декъехь кирхьанна тІехьа «уггар еза чоь» цІе йолу чоь яра.
4Хаза хьожа йогІу хІума яго дашо кхерч а, гонах деши лаьцна бартбаран тІорказ а дара цу чохь. ТІорказна чохь кхачанийн буьртигаш чохь долу дашо пхьегІа а, маргІалш хецна хилла йолу АхІаронан Іаса а, бартбаран экъанаш а яра.
5ТІорказна тІехула тІемаш а даржийна, къинош дІадохучу меттехь сийлаллин каруб-маликаш дара лаьтташ. ХІинца и дерриг а ма-дарра дуьйцийла яц вайн.
6Цу кепара динчу четаран хьалхарчу цІа чу Далла Іамал ян динан дай боьлху гуттар а.
7ШолгІачу цІа чу шарахь цкъа динан коьрта да воьду. Цо шеца цІий дахьа деза чувоьдуш, шена а, халкъо ца хууш летийначу къиношна а тІера даьккхина долу.
8Цу хІуманца Делан Сино гойту Делан четар чу боьду некъ схьабиллина цахилар, хьалхара четар лаьтташ мел ду.
9И четар хІинцалерчу заманан билгало ю: совгІаташа а, сагІанаша а Далла Іибадат дечун дог цІандан ца тарло,
10уьш даарш а, маларш а кхехьарца а, дегІан меженаш тайп-тайпана йиларца а доьзна бен цахиларна. И дерриг а парзаш, Дала массо а хІума нисдаран зама тІеяллалц, тІедиллина дара.
11Дала леррина Къобалвинарг веара, хІинца хуьлучу диканийн динан коьрта да а волуш. Адамаша дина а доцуш, тоьллачу а, сов кхачаме а долчу четарх чекхвелира Иза (и четар кху дуьненара дац).
12Гезарийн а, эсийн а цІий доцуш, Шен цІий а Іанийна, цкъа Делан цІийнан уггар езачу чоьнна чу а вахана, гуттаренна а вайна паргІатдовлар даьккхина Цо.
13Нагахь эсийн а, гезарийн а цІийно а, дагийначу шинарин чимо а, шайна уьш тІетоьхча, товрат-хьехамаша ма-бохху, бехбинарш цІанбеш хилча,
14цхьа а къа латийна воцучу, гуттар а долуш долчу Синехула Ша Далла цхьа а томмагІа доцучу сагІина дІавеллачу Дала леррина Къобалвинчун цІийно мел чІогІа цІандийр ду вай Іожалла тІейоуьйтучу гІуллакхех, дийна волчу Далла лерина вайга Іамал яйтархьама.
15Цундела Дала леррина Къобалвинарг Дала нахаца бинчу керлачу бертан Юкъарлонча ву, хьалхара барт бинчу хенахь наха летийна къинош дІадаха Цо тІеэцна Іожалла бахьана долуш, Дала лур ду аьлла дакъа нахе кхачийтархьама.
16Нагахь весет
[4] делахь, иза диначун кхалхар а дІагайта дезаш ду,
17хІунда аьлча весет стаг веллачул тІаьхьа бен лелош дац. Иза бакъо йолуш дац, нагахь весет динарг дийна велахь.
18Цундела хьалха бина барт а цІийца чІагІбина бара.
19Товрат-хьехам тІера парзаш дерриг а халкъана хьалха дІа а дешна, хица эдина долу эсийн а, гезарийн а цІий а, цІен тІаргІа а, ярийн курс а, схьа а эцна, товрат-хьехаман тептарна а, халкъана а тІе цинцаш туьйхира Мусас.
20Цо элира: «Дала кхочушбе аьллачу бертан цІий ду хІара».
21Иштта Делан четарна а, Далла Іамал ечу хенахь мел лелочу пхьегІашна а тІе цІийн цинцаш туьйхира цо.
22Товрат-хьехаме хьаьжжина, дерриг а ала мегар долуш хІума цІийца цІандеш ду, цІий ца Іанийча, гечдар ца хуьлу.
Дала леррина Къобалвинчун сагІано къа дІадоккху
23Стигалахь долчух тардина кхоьллинарг иштта цІандан деза. Ткъа стигалахь дерг ша а хІокхарал а тоьллачу сагІанашца цІандан деза.
24ХІунда аьлча Дала леррина Къобалвинарг билггала долчу уггар а Дезачух тардеш адамийн куьйгаша динчу Делан цІа чу ца вахана, ткъа стигала хьалаваьлла, хІинца вайн дуьхьа Далла хьалха хІотта.
25Дукхазза а Ша сагІина дІавала ца ваьлла Иза стигала хьала, хІора шарахь а шен доцу цІий а оьций, Делан цІийнан уггар езачу чоьнна чу воьду динан коьрта да санна.
26Иза иштта хилча, дуьне кхоьлличхьана а дуьйна дукхазза а бала хьега дезар дара Дала леррина Къобалвинчун. Ткъа Иза тІаьхьарчу заманахь цкъа веана Шех даьккхинчу сагІанца адамийн къа дІадаккха.
27ХІора адамна, цкъа вала а велла, юха кхелана хьалха хІоттар тІехь ма-хиллара,
28иштта Дала леррина Къобалвинчо а Ша цкъа сагІина дІавелла хилла, дуккха а адамийн къинош Шена тІеэцархьама. Ткъа Иза шолгІа, къинош дІадаха а ца вогІуш, Шега сатуьйсуш болчеран дуьхьа кІелхьардахар тІеэцархьама вогІур ву.
10
Іийсас даьккхина долу цхьа сагІа гуттаренна а хилар
1Товратан хьехамаш хин долчу диканийн ІиндагІ ду, церан билггал долу васт а доцуш. Цундела хІора шарахь гуттар а дохучу сагІанашкахула цу товрат-хьехамийн Далла гергабогІу нах кхоччуш хилийта ницкъ ца кхочу.
2Кхечу тайпана хилча, цара и сагІанаш дохур дацара, хІунда аьлча цкъа къинах цІан а белла, кхин шайн къинош туосалур дацара царна.
3Амма сагІанаш дахарца хІора шарахь а къинош дагадохкуьйту.
4ХІунда аьлча стерчийн а, бежалойн а цІийно къинош дІадохур дац.
5Цундела дуьнен чу вогІучу хенахь Дала леррина Къобалвинчо элира:
«СагІанаш а, совгІаташ а ца дийзи Хьуна,
амма Суна дегІ кечди Ахьа.
6Дийнаташ дагоран а,
къинойх долу а сагІанаш ца тайна Хьуна.
7ТІаккха Ас элира: „Хьажахьа, со кийча ву,
товрат-хьехамийн тептар тІехь суна лерина яздина ду.
Хьан лаам кхочушбан вогІу Со, Дела“».
8Цкъа хьалха Цо боху: «Я сагІанаш а, совгІаташ а, я дийнаташ дагоран а, къинойх долу а сагІанаш а Хьуна деза а ца дийзи, тан а ца тай» (товрат-хьехамаша иза тІедуьллуш делахь а).
9Цул тІаьхьа Цо тІетуху: «Хьан лаам кхочушбан вогІу Со». Хьалхарниг дІадоккху Цо шолгІаниг чІагІдархьама.
10Оцу лаамца даздина ду вай, Дала леррина къобалвинчу Іийсан дегІ цкъа гуттаренна а сагІина даларна.
11Муьлхха а динан да хІора дийнахь Далла Іамал еш ву, цкъа а къинош дІадахалур доцу цхьатерра сагІанаш мосуьйттазза а дохуш.
12Ткъа Иза, гуттаренна а къинойх цхьа сагІа а даьккхина, Далла аьтту агІор охьахиъна
[5],
13Шен когашка Шен мостагІий Дала охьабахккалц, хьоьжуш.
14Цкъа даьккхинчу сагІанца Цо гуттаренна а кхачаме бина базбеш берш.
15Цунах лаьцна Делан Сино а тоьшалла до вайна кху дешнашца:
16«Иштта барт бийр бу Аса цаьрца,
хІара денош дІадевлча, – боху Везачу Эло. –
Айса тІедуьллург церан дегнаш чу дуьллур ду,
церан кортош тІехь яздийр ду Аса».
17ТІаккха Цо тІетуху: «Церан къинош а, харцонаш а кхин дага а йохкуьйтур яц Аса».
18Ткъа къиношна гечдина хилча, царах сагІанаш даха кхин ца оьшу.
Далла гергакхача дезар
19Иштта, вежарий, Іийсан цІий бахьана долуш Делан стигалахь йолчу цІийнан уггар езачу чоьнна доьналла долуш чудаха аьтто бу вайн.
20Іийсас, Шен дегІ сагІина дІадаларца, керла некъ схьабиллина вайна цига. Дийна волу Іийса Ша бу и некъ, ткъа и некъ Делан цІийнан уггар езачу чоьнна дуьхьал оьллина долчу кирхьанах чекхболуш бу.
21Иштта, сийлахь динан коьрта да стигалахь долчу Делан цІенна тІехь хІоттийна ву вайн.
22ЦІеначу дагаца, чІогІачу тешарца Далла гергахьа кхочийла вай, цинцаш тохарца вайн дегнаш бехк тІелацарх цІан а дина, вайн догІмаш цІеначу хица а дилина.
23Ваьш сатуьйсург чІогІа лардан деза вай, хІунда аьлча ваІда Динарг тешаме ву.
24Вовшийн терго йойла вай, безамна а, дикачу гІуллакхашна а ваьш иракара а хІиттош.
25Вешан гуламаш дІатосуш ма хуьлийла вай, цхьаболчара иза ма-дарра. Цул а вовшашна гІо дойла вай, Везачу Элан де гергакхочуш хилар шайна мел ги, алсам а деш.
26Вай, бакъдолчух дерг а хиъна, къинош ма-луъу летош хилча, къинах даккха сагІа кхин ма ца дуьсу вайн.
27Дуьсург цхьаъ ду: хинйолу кхел а, Делан мостагІий дІакхоллу йолу цІе а тІеяре кхерамца хьежар.
28Муса-пайхамаран товрат-хьехамаш талхийнарг къинхетам боцуш вуьш ву, нагахь шиъ я кхоъ теш велахь.
29Ойла ел, мел чІогІа таІзар дийр ду Делан КІант емалвинчунна, Делаца бина барт чІагІбина а, ша вазвина а долчу цІийн дозалла ца лериначунна, маьхза дика луш долу Делан Са сийсаздинчунна?
30Вайна хаьа, хІара дешнаш Хьан аьлла:
«Бекхам Соьгахь бу, Ас хьакъ дерг дІалур ду».
Кхин а:
«Везачу Эло Шен халкъана кхел йийр ю».
31Мел кхераме ду дийначу Делан буйна вахар!
32Дагадахкийта шайн хьалхалера денош, Дала шуна серло еллачул тІаьхьа, шу, чІогІа баланаш а лайна, чекхдевлира.
33ЦкъаццІа шу а сийсаздарца я ницкъ барца нахана хьалха дІахІиттош хилла. ЦкъаццІа шаьш санна ницкъ ловш цхьаьна бала хьоьгуш хилла шу.
34Чубоьхкинчу нахах къахеташ а хилла шу, шайн долахь дерг дІадаьккхича, хазахеташ а лелла шу, хІунда аьлча шуна хаьара стигалахь дикаха а, цкъа а дІаер йоцу а хазна шайн юйла.
35Иштта шайн доьналлех ма доха, хІунда аьлча цунах шуна доккха совгІат лур ду.
36Шуна собар оьшу, Делан лаам кхочуш а бина, шайна лур ду аьлларг схьаэца.
37ХІунда аьлча:
«Йиснарг кІезиг хан бен ма яц,
тІаккха и ван везаш верг вогІур ма ву –
иза хьелур вац.
38Амма Аса бакъвинарг Сох тешарца вехар ву,
ткъа иза юхавалахь, Со цунна реза хир вац».
39Юха а девлла, хІаллакьхуьлучарах дац вай, тешарца кІелхьардохучарах ду.
11
Тешарх лаьцна
1Тешар сатуьйсуш долчунна тІехь латтар а, ца гуш долчух шеко йоцуш хилар а ду.
2Церан тешар хиларна, Дала хастийна хьалхалерчу заманахь баьхнарш.
3Тешар хиларна, вай кхета дуьне Делан дашца кхоьллина хиларх, иштта гуш дерг цагучух схьадаьлла хиларх.
4Тешар хиларна, Хьабула Кхаима чул тоьлла сагІа даьккхира Далла. Цуьнан тешар бахьана долуш Дала, Хьабула деана совгІаташ схьа а эцна, иза Шен лаамехь хиларан тоьшалла дира. Хьабул кхелхинехь а, шен тешар хиларна, къамел деш ву иза хІинца а.
5Тешар хиларна, валар хІун ду ца хууш, стигала хьалаваьккхина ХІанох: «...иза ца карийра, Дала иза дІаэцна дела». ХІанох дІаэцале, Дела цунна реза ву аьлла, тоьшалла до Делан Йозанаша.
6Тешар ца хилча, Дела реза войла дац. Далла тІевогІуш верг теша веза Иза хиларх а, Цо Ша леррина лоьхучунна совгІат луш хиларх а.
7Тешар хиларна, цу хенахь хІинца а ган йиш йоцуш долу хІума Дала шега хаийтича, Нохьас, Деле болчу ларамах вуьзна, хинкема дира, шен доьзал кІелхьарбаккхархьама. И тешар хиларна, цо дуьненна кхел йира, ткъа ша Делан лаамехь верг хилира: тешарехула Шена хьалха бакъвина хиларан тІаьхьало елла цунна Дала.
8Тешар хиларна, Дала шена тІедиллинарг кхочушдеш, шен дола доккхур ду аьллачу лаьтта тІе вахара ИбрахІим. Ша стенга воьду а ца хууш, дІавахара иза.
9Шен тешар хиларна, шена лур ду аьллачу лаьтта тІехь Іийна иза, тІевеана стаг хийрачу махкахь санна. Четарш чохь Іийна иза, цуьнца цхьатерра ваІданех тешна волу Исхьакх а, Якъуб а ма-Іарра.
10Дела суртдиллархо а, гІишлоярхо а волуш, ондачу бух тІехь гІала схьаяре хьоьжуш Іара ИбрахІим.
11Тешар хиларна, шен зуда Сарат доьзалхо хуьлуш яцахь а, ша ханна воккха воллушехь, да хиларан хьуьнар тІеийцира ИбрахІима
[6], хІунда аьлча цунна хаьара, Дала Ша аьлларг кхочушдойла.
12Цундела цхьа ког коша а бахана волчу стагах схьабевлла, стигалара седарчий а, хІордан берда тІера гІум а санна, дукха нах.
13Уьш берриге а, тешар а долуш, белла, лур ду аьлларш схьа а эцаза. Амма царна и хІуманаш геннахь гина, уьш царах баккхийбеш хилла. Цара шайх лаьцна аьлла, шаьш девлла леларш а, тІедаьхкина нах а ду лаьтта тІехь.
14Иштта шайх лаьцна бохучара шаьш чубогІу болу мохк шаьш лоьхуш хилар гойту.
15Нагахь церан дагахь шаьш дІатесна даймохк хиллехьара, церан хан яра цига юхадерза.
16Амма уьш тоьллачу даймахке сатесна бу – стигаларчу даймахке. Цундела, наха Ша церан Дела ву аьлча, Далла эхь ца хета: Цо царна гІала кечйина.
17Тешар хиларна, ИбрахІима, ша зийча, сагІа даккха Исхьакх валийна. Шена лур ду аьлларш тІеэцнехь а, шен цхьаъ бен воцу кІант сагІина дІавала резахилла иза.
18Цу кІантах лаьцна аьлла хилла: «Исхьакхах хир ю хьан тІаьхье».
19ИбрахІимна дагахь дара, Делан ницкъ бу велларг а денван аьлла – ткъа цо шен кІант веллачуьра санна схьаийцира.
20Тешар хиларна, Исхьакха декъалвира Якъуб а, Іесав а, церан хиндолчуьнга хьаьжжина.
21Тешар хиларна, ша леш, Якъуба декъалбира Юсупан кІентий, шен Іасанна тІе а вазлуш, Далла Іамал йора цо.
22Тешар хиларна, Юсупа, ша лечу хенахь, исраилхой Мисарара арабевр бу аьлла а дийцира, шен даьІахкех весет а дира.
23Тешар хиларна, Муса вича, цуьнан дас-нанас кхаа баттахь лечкъош лелийра иза, хІунда аьлча царна гора бер хаза хилар. Паччахьан омранах кхера ца белира уьш.
24Тешар хиларна, ша воккха хилча, пирІунан йоІан кІант ву ала дуьхьал хилира Муса.
25Делан халкъаца халонаш лан резахилира иза, йоццачу ханна долу къилахь самукъадалар лелочул.
26Дала леррина Къобалвинчун сийсазвар шена доккхаха хьал лерира Мусас Мисар-мехкан хазнел а. Иза шена лун долчу совгІате хьоьжура.
27Тешар хиларна, Мисар-мохк дІатесна цо, паччахьан оьгІазаллех а ца кхоьруш, хІунда аьлча, ца гуш Волчуьнга хьоьжуш санна, доьналла долуш вара иза.
28Тешар хиларна, нахе Пасахьан деза де кхочушдайтира цо, цІийн цинцаш неІаран гурашна тІе а деттийтира цо, исраилхойн дуьххьара хилла бераш мулкалмоте хІаллак ца дайта.
29Тешар хиларна, лаьтта тІехула санна, ЦІечу хІорда чухула дехьабевлира уьш. Изза дан гІоьртина мисархой хи буха бахара.
30Тешар хиларна, Ерихон-гІалин пенаш охьаийгира, исраилхоша царна ворхІ дийнахь гонаш даьхча.
31Тешар хиларна, Далла муьтІахь боцучу кхечу нахаца хІаллак ца хилира гІалане хьовса къайлаха баьхкина исраилхой тІелаьцна йолу, нахаца лела Рахьаб.
32Кхин хІун эр дара ас? Хан тоьар яц суна ГадІанах а, Баракхах а, Шамшонах а, Яптахьах а, Даудах а, Шамъалах а, пайхамарех а лаьцна дийца.
33Тешар хиларна, пачхьалкхашна тІехь толамаш а бохуш, нийсо а лелайойтуш, Дала лур ду аьлла хІуманаш схьа а оьцуш, лоьмийн баганаш дІа а къовлуш,
34буьрса цІе а йойуш, ирачу туьрах кІелхьар а довлуш, гІелделча, дегІе ницкъ а богІуш, тІамехь онда а хуьлуш, мостагІийн эскарш а лохкуш, хилла уьш.
35Тешар хиларна, зударша шайн делла бераш, ден а луш, схьаоьцуш хилла.
Цхьаберш, ницкъ а беш, бойуш хилла, амма цара паргІато схьаоьцуш ца хилла, тоьллачу дахарехь шайн дендалар хилийтархьама.
36Кхечара сийсаздар а, еттар а, буржалш а, набахти а лайна шайна тІехь.
37Царна тІулгаш а кхуьссура, уьш херхашца хеда а бора, таррашца байа а бойура. Чудаха цІа а доцуш, уьстагІийн а, гезарийн а кхекхий а хьерчийна, лелла уьш, халонаш а, баланаш а, наха шайна беш болу ницкъ а ловш.
38Дерриг а дуьненал лакхара болу уьш яьссачу аренашкахула, лаьмнашкахула, хьехашкахула, Іаннашкахула бевлла лелара.
39Тешар хиларна, Делера баркалла хилла царна, амма лур ду аьлларг схьа ца эцна цара.
40Дала вайна цхьа тоьлла хІума билгалдаьккхинера, уьш вайца цхьаьна бен кхачаме ца хилийтархьама.
12
Дела Да ву
1Цундела, гонах тешийн бІо хиларна, ваьшна тІера массо а новкъарло а, ваьшна гонах хьаьрчаш долу къа а дІадоккхийла вай. Доьналла а долуш, ваьшна хьалха хуьлучу къийсаман новкъахула дІадовдийла вай,
2тешар кхоьллина а, кхочушдина а волчу Іийсана тІе а хьоьжуш. Цо Шена хин долчу хазахетаран дуьхьа жІара тІехь валар лайра, эхь тІе дар тергал а ца деш, нехан кхардам тидаме а ца оьцуш. Ткъа хІинца Иза Делан паччахьан гІантана аьтту агІор, баьрччехь, хиъна Іаш ву.
3Къинош летийначу нахера сел чІогІа къизалла Лайначун ойла ел аш, шаьш доьналла доцуш ца диса а, дог эшна ца хилийта а.
4Къинна дуьхьал а девлла, цІий Іаннол чІогІа латар ца хилла шун хІинца а.
5Делан кІентий долчу шуьга, шу иракарахІиттош, аьлла дешнаш диц-м ца делла шуна?
«Сан кІант, Везачу Эло хьо нисварх ца вешаш ма хила,
Цо хьайна дечу таІзарна гІайгІане а ма вожа.
6ХІунда аьлча Шена везаш верг, таІзар а деш, нисво Везачу Эло.
Ша тІеоьцуш волчу кІантана етта а етта Цо».
7Шаьш нисдеш долу таІзар ла, хІунда аьлча оцу таІзар даро гойту, Далла шу кІентий санна хетар. ХІунда аьлча дас нисдеш долу таІзар даза кІант хир а вуй?
8Ткъа массо а кІантана деш долу таІзар шуна деш дацахь, шу кІентий дац, шу къотІалгІадина бераш ду.
9Нагахь вайна таІзар деш болу дуьнен чуьра дай вай лоруш хилча, синойн Дена кхин а чІогІа муьтІахь хила ца деза вай, дахар хилийтархьама?
10Вукхара шайна дика хетачу агІор кІезигчу ханна таІзар дора вайна, ткъа Кхо – вайна пайда хилийта, вайга Шен возаллехь дакъа лацийта до.
11Карарчу хенахь муьлххачу а таІзаро самукъадалар ца дахьа, сингаттам бен. Делахь а тІаьхьа цуьнгахула нисбеллачара машаре а, Делан лаамехь а долчу дахаран стом буур бу.
Хьехамаш а, лардарш а
12Цундела хьалаайа шайн охьадахана куьйгаш, чІагІъе шайн малъелла голаш.
13Нийсачу новкъахула лела, астагІа лелхарш гал ца бовлийта, мелхо а тобалийта.
14Массо а адамца машаре хила, ткъа Далла гергахь цІена хила хьовса. ЦІеналла ца хилча, цхьанна а Веза Эла гур вац.
15Къаьсттина тидаме хила шайна юкъара цхьаъ Делан диканах дІа ца къастийта, «къаьхьачу орамех дІаьвше маргІал хьала а даьлла, цуьнга дуккха а нахана зен ца дайта».
16Шуна юкъахь, боьха хІуманаш лелош а, Іесаваьлла а стаг ца хилийта, Іесав санна, цкъа юучу хІуманах хьалха дуьнен чу ваьллачун бакъо дІалуш.
17Шуна хаьа, цул тІаьхьа Іесавана лиира дас ша декъалван, амма иза дІатесна хилира. Цуьнга хІумма а ца хийцаделира, воьлхуш, цо дехарш дича а.
18Шу герга ца даьхкина куьг Іоттал уллохь болчу а, цІе летта богучу а ламанна а, Іаьржачу боданна а, чІогІачу махана а,
19локхучу маІан озана а, деш долчу къамелана а. И къамел хезачара дехарш дора, кхин шайга дош ма алахьара бохуш.
20ХІунда аьлча цаьрга лан ца лора шайна тІедожош дерг: «Нагахь хьайба а ломах дІахьакхалахь, цунна тІулгаш кхисса деза, иза хІаллакьхиллалц».
21Царна гуш дерг сел буьрса хиларна, Мусас ша а элира: «Со кхоьруш а, вегош а ву».
22Амма шу тІедахана Цийон-ламанна, дийначу Делан гІала йолчу стигаларчу Ярушалаймана, эзарнаш маликийн
23самукъанечу гуламна, стигалшкахь цІераш дІаязйинчу Делан дуьххьарчеран леррина болчу гуламна, массеран Кхелахо волчу Далла, кхачамалле кхаьчначу Делан лаамехь болчеран синошна,
24керлачу бертан Юкъарлонча волчу Іийсана, Хьабулан цІийнал а дика кхаъ буьйцуш долчу, тІехьорсучу цІийн цинцашна.
25Хьовсалаш, къамел Дечуьнгахьара дІа ма дерзалаш. Нагахь, Лаьтта тІехь къамел дечуьнга ла а доьгІна, уьш а кІелхьара ца бевллехь, вай муххале а кІелхьардевр дац, стигалара къамел Дечуьнгахьара дІадерзахь.
26Цу хенахь Цуьнан озо Латта дегийра, ткъа хІинца Цо боху: «Ас кхин цкъа а, Латта дегийна ца Іаш, стигал а егор ю».
27«Кхин цкъа а» бохучу дешнаша гойту дегалуш дерг (и ду кхоьллинарг) дІадаккхар, ца дегалуш дерг дисийтархьама.
28Цундела вай, егалур йоцу пачхьалкх тІеоьцу ерш, Далла баркалла олуш хила деза. Баркалла а долуш, Цунна товш йолчу кепара Далла Іамал ян еза вай, ларамах дуьзна а, кхоьруш а долуш,
29хІунда аьлча «вайн Дела массо а хІума дІахьулъеш йолу цІе ю».
13
Дела реза муха вийр ву вай
1Шайн динан вежаршка болу безам даим латтабе.
2Хьаша тІеэцар а диц ма де, цхьаболчара шаьш долчохь маликаш тІе ма оьцура, уьш муьлш бу а ца хууш.
3Дагахь латтабе набахти чохь берш, шаьш цаьрца цхьаьна долуш санна. Дагахь латтабе Іазапехь бохкурш, шайн догІмашкахь шаьш баланаш хьоьгуш санна.
4Массара а майрачун-зудчун юкъаметтиг ларъе, шаьш дІадуьйшу мотт сийсаз ма баккха. Дала кхел йийр ю сийсазалла лелочарна а, нахаца лелачарна а.
5Ахчанна тІаьхьадовлий ма лела, шайн долчух тоам бе. Дала Ша ма-аьлла:
«Ас цкъа а вуьтур вац хьо,
хьох къаьстар а вац Со».
6Цундела вай майрра боху:
«Веза Эла ву сан гІоьнча,
со хІуманах а кхоьрур вац.
ХІун дийр дара суна стага?»
7Делан дош шайна довзийтина болу шайн куьйгалхой дагахь латтабе. Церан дахаро кхиадиначуьнга хьовса, церан санна тешар хилийта.
8Дала леррина къобалвина Іийса селхана а, тахана а, массо а хенахь а Ша Верг ву.
9Тайп-тайпанчу а, хийрачу а хьехамашка ма марзло. Делан диканца шайн дегнаш чІагІдар гІоле ю, хІума яаран парзаш кхочушдарал. Уьш кхочушдечарна пайда ца хуьлу.
10Вайн сагІа доккху кхерч бу, цу тІера хІума яа бакъо яц кху дуьненахь долчу Делан цІа чохь гІуллакх деш болчеран.
11Къинах долчу сагІина дайинчу дийнатийн цІий динан коьртачу дас Делан цІийнан уггар езачу чоьнна чу хьо, ткъа церан чархаш меттаматтал арахьа ягайо.
12Иштта Іийсас а, Шен цІийца нах базбархьама, гІалин кевнал арахьа бала лайра.
13Меттаматтал арахьа Иза волчу арадовлийла вай, Цуьнан сийсазвар тІе а лоцуш.
14Кхузахь вайн гуттар а лаьтташ йолу гІала яц, вай хин йолу гІала лоьхуш ду.
15Іийсагахула гуттар а Далла лерина хасторан сагІа доккхийла вай, я, кхечу тайпана аьлча, Цуьнан цІе хастош болу вешан бертан стом лойла вай.
16Диц ма делаш диканиг дан а, вовшашна оьшург шайна юкъахь декъа а, хІунда аьлча иштта сагІанаш Далла тамехь ду.
17Шайн куьйгалхоша бохург а де, царна муьтІахь а хила, хІунда аьлча уьш массо а хенахь шун гІайгІа беш бу, Далла хьалха шайн шух жоп дала деза дела. Шаьш деш дерг хазахетарца дойла цара, даккхий синош а ца дохуш. Иза иштта ца хилахь, шуна цхьа а пайда бац.
18Тхох лаций доІанаш де. Тхо тешна ду тхайн дегнаш цІена хиларх, хІунда аьлча массо а хІуманна тІехь хьанал хила гІерта тхо.
19Къаьсттина доьху шуьга доІа дар, Дала со сиха шайна тІе юхаверзорах лаций.
ДоІанца дерзор
20Шен цІийца гуттар а болу барт чІагІбина волу вайн Веза Эла Іийса, уьстагІийн сийлахь Іу, веллачуьра денвинчу, синтем болчу Дала,
21Шен лаам кхочушбархьама, муьлхха а дика хІума лойла шуна. Дала леррина къобалвинчу Іийса-Элехула Шен тамехь дерг вайна чохь кхуллийла Цо. Сийлалла хуьлийла Цуьнан ерриге а хенахь. Амин.
Дерзоран дешнаш
22Ас доьху шуьга, динан вежарий, хІокху иракарахІотторан даше собарца ладогІар, яздинарг башха дукха а дац.
23Цхьа кхаъ бу шуна: вайн ваша Тимапи паргІатваьккхина. Иза кестта схьавагІахь, цуьнца цхьаьна суна шу гур ду.
24Шайн массо а куьйгалхошка а, берриге Делан нахе а маршалла ло. Италерчу динан вежаршкара маршалла ду шуьга.
25Делан дика хуьлда шуьца массаьрца а.
Довзийтинарг
Дешхьалхе
Дала Іийсагахула Яхьъя-векална довзийтинарг Іийсан нах Іазапехь хиллачу хенахь яздина дара, хІунда аьлча уьш Дала леррина къобалвина Іийса Веза Эла хиларх тешнера. Яздархочун коьрта Іалашонаш ю дешархой иракарахІиттор а, царна дегайовхо ялар а, иштта шаьш баланаш а, Іазапаш а ловш долчу хенахь кхидІа тешаме дисаре кхайкхар а.
Тептар тІехь йоккха меттиг дІалоцуш ду Дала довзийтина цхьадолу гІуллакхаш а, Дала хІиттийна цхьадолу суьрташ а. Уьш билгалонашкахь дуьйцуш ду. Іийсах тешна болу хІетахьлера нах цу билгалонех кхетар бара, амма кхечарна массарна а церан маьІна девзар дацара. Мукъаман дакъош санна, кху тептаран ойланаш тайп-тайпана суьрташ хІиттарца мосуьйттазза карлайохуш ю. Тептаран маьІна ма-дарра муха дан деза аьлла, тайп-тайпана хетарш делахь а, цуьнан коьрта ойла шеко йоцуш иштта ю: Веза Эла волчу, Ша леррина Къобалвинчуьнгахула Дала тІаьххьара а Шен мостагІашна тІехь (царна юкъахь иблис а долуш) кхоччуш толам боккхур бу. И толам баккхар чекхдаьллачул тІаьхьа, Шена тешаме болу нах декъалбийр бу Цо, керла стигал а, керла латта а луш.
1
1Шен ялхошна кестта хила дезарг довзийтархьама, Ша леррина къобалвинчу Іийсагахула гучуяьккхира Дала и къайле. Цо иза Шен ялхо волчу Яхьъяга дІахаийтира, цунна тІе Шен малик а дахийтина.
2Яхьъяс ма-дарра дийцира Делан дашах а, Дала леррина къобалвинчу Іийсас динчу тоьшаллех а лаьцна шена мел гинарг.
3Декъала ву хІара Делера бинчу хааман дешнаш доьшург. Декъала бу, цу хааме ла а дугІуш, хааман тептар тІехь яздинарг лардийраш, и дерриге а кестта хир долу дела.
Іийсах тешначу динан ворхІ тобане дахьийтина маршаллаш
4Векал волчу Яхьъяс Асиа-махкарчу динан ворхІ тобане яздо:
Делан дика а, синпаргІато а хуьлийла шуна даим волуш волчу а, хилла волчу а, вогІун волчу Делера а, иштта Цуьнан Іаршана
[1] хьалха лаьтташ долчу ворхІ синера а,
5билггала бакъволу теш волчу а, дуьххьара беллачарна юкъара денвелла волчу а, лаьттарчу паччахьийн Олахо волчу а Дала леррина къобалвинчу Іийсагара а.
Вай дукха а дезаш, вайн къинойх Шен цІийца вай кІелхьара а даьхна,
6Цо вайх динан дайн пачхьалкх йина, Шен Да волчу Далла хьалха вайга гІуллакх дайтархьама. Сийлалла а, нуьцкъалалла а хуьлийла Цуьнан ерриг а тІейогІучу заманна. Амин.
7Хьажал, Иза мархашца охьавуссур ву,
тІаккха массарна гур а ву Иза,
ур-атталла Цунах гоьмукъ чекхбаьккхинчарна а тІехь.
Лаьттарчу дерриге а тукхамаша белхар дийр ду Цунах.
Иза иштта билггал хир а ма ду! Амин!
8«Со ву массо а хІума Долийнарг а, чекхдоккху Верг а, – боху Везачу Дала. – Со ву волуш волу а, хилла волу а, вогІун волу а Нуьцкъалниг».
Дала леррина Къобалвинчо Ша Яхьъяна гучувоккху
9Шу а, шун ваша Яхьъя волу со а цхьатерра Іийсах тешарна, шуьца цхьаьна Цуьнан олаллехь болчара хьоьгучу баланашкахь дакъа лаца доьналла долуш ву со. Иштта, Делан дош дІасадаржорна а, Іийсах тоьшалла дарна а, таІзар а деш, Патмас цІе йолчу гІайренна тІе вахийтинера со.
10Везачу Элана леринчу дийнахь Делан Са суна тІе доьссира, тІаккха сайна тІехьа чІогІа аз хезира суна, турби чуьра схьадолуш санна.
11Цо бохура: «Хьайна гушдерг тептар тІе дІа а яздай, динан ворхІе а тобанийн гуламашка дІадахьийта. И тобанаш ю хІокху гІаланашкахь: Эпасехь, Симранехь, Паргамехь, Тхьайтирехь, Сардисехь, Палидалпехь, Лаудикехь».
12И суна хезнарг хьенан аз ду те аьлла, со юхахьаьжира. Со юхахьаьжча, суна гира деших бина ворхІ стогар.
13Ткъа оцу ворхІ стогарна юкъахь лаьтташ «адамийн кІантах тера цхьаъ» вара. Цунна тІехь еха бедар яра, ткъа цуьнан некхана гонах хьарчийна деших дина доьхка дара.
14Цуьнан коьрта тІера месаш, тІаргІа а, ло а санна, кІайн яра. Цуьнан БІаьргаш а дара йогу алу санна.
15Цуьнан когаш пешахь лалийначу, къегачу цІастанах тера бара. Чухчарин
[2] гІовгІа санна дара Цуьнан аз.
16Цуьнан аьтту куьйгахь ворхІ седа бара. Цуьнан багара схьадолура шинна а агІор ира долу тур. Цуьнан юьхь а, шен нуьцкъалаллин нуьрехь болу малх санна, лепаш яра.
17Сайна и гича, велча санна, Цуьнан когашка вуьйжира со. Ткъа Цо, суна тІе аьтту куьг а диллина, соьга элира: «Ма кхера. Со ву Хьалхарниг а, ТІаьххьарниг а.
18Со ву дийна Верг. Со велла вара, амма хІинца Со ерриг а тІейогІучу заманна дийна ву. Сан карахь ду Іожаллин а, эхартан а догІанаш.
19Иштта, дІаязде хьайна гиначух а, долуш долчух а, хиндолчух а лаьцна.
20Сан аьтту куьйгахь хьуна гиначу ворхІ седанан а, ворхІ дашо стогаран а къайле иштта ю: ворхІ седа – уьш Іийсах тешначийн динан ворхІ тобанан маликаш ду бохург ду. Ткъа хьуна гина болу ворхІ стогар – уьш ворхІе а динан тобанийн гулам бу».
2
Эпас-гІаларчу динан тобане яздина кехат
1«Эпас-гІаларчу динан тобанан малике дІаязде:
Иштта боху, Шен аьтту куьйга ворхІ седа схьа а лаьцна, деших бина болчу ворхІ стогарна юккъехула лелаш Волчо:
2„Девза Суна шун гІуллакхаш. Хаьа Суна аша къахьоьгийла а, шу доьналла долуш дуйла а, мекара адамаш аша ловш доцийла а. Шаьш векалш ду бохурш а аша зийна, ткъа уьш харцлуьйш хилар а шуна хиъна.
3Шу доьналла долуш ду, Сан дуьхьа аша баланаш хьийгира, амма шу ца дуьйхира.
4Делахь а, шуна дуьхьалдаккха хІума ду Сан: аша шайн дуьххьарлера безам дІатесна.
5Иштта, шаьш мичара охьаэгна дага а даийтий, метта а дуьйлий, шаьш юьхьанца лелийна долу гІуллакхаш леладе. Нагахь шаьш далийтинчу къинойх шу дІа ца дерзахь, шу долчу а веана, Ас меттахбоккхур бу шун стогар.
6Делахь а цхьа дика хІума ду шун: никласхойн гІуллакхаш Суна цадезаре терра, шуна а уьш ца дезаш хилар.
7Лергаш долчо ладугІийла Делан Сино динан тобанашка бохучуьнга:
‘Тоьллачунна бакъо лур ю Ас Делан ялсаманина юккъехь лаьтташ долчу дахаран дитта тІера стом баа’“».
Симран-гІаларчу динан тобане яздина кехат
8Симран-гІаларчу динан тобанан малике а дІаязде:
«Иштта боху, хьалха вала а велла, ткъа хІинца дийна волчу хьалхара а, тІаьххьара а Волчо:
9„Суна евза шун халонаш а, шун къоьлла а, делахь а шу-м хьал долуш ду. Иблисан гуламах болчара, шаьш Делан нах болчу жуьгтех боццушехь, царах ду бохуш, шух лаьцна дуьйцу вон хабарш а Суна хууш ду.
10Шаьш лан дезар долчу цхьана а хІуманах ма кхера. Иштта, шу зерхьама, шух цхьадерш иблисо набахти чу даладойтур ду. ТІаккха иттех дийнахь баланаш ловр бу аша. Шаьш делла дІадовллалц тешаш хилалаш, тІаккха Толаман таж санна, Аса шуна хедар доцу дахар лур ду.
11Лергаш долчо ладугІийла Делан Сино динан тобанашка бохучуьнга:
‘Толам баьккхинчун шолгІа валар хир дац’“».
Паргам-гІаларчу динан тобане яздина кехат
12«Паргам-гІаларчу динан тобанан малике а дІаязде:
Иштта боху Шен карахь шинна а агІор ира долу тур Долчо:
13„Девза Суна иблисан олаллин гІантана гонах шу дехаш хилар. Аша Сан цІе ларамехь а лелийна, Сох долу шун тешар дІа а ца даьлла, ур-атталла иблис дехаш долчу шун гІалахь Сан тешаме теш волу Антапи вийначу хенахь а.
14Делахь а, шуна дуьхьалдаккха цхьацца хІума ду Сан. БалиІаман хьехамаш тІелаьцна болу цхьаболу нах бу шуна юкъахь. Исраилхошка къилахь долу гІуллакхаш леладайта Іамийнера цо Балакх-паччахь. Цара, цІушна сагІина лерина еана хІума а йоуьйтуш, Далла хьалха сийсаза долу хІума леладойтура исраилхошка.
15Иштта, никласхойн хьехамаш ларбеш болу цхьаболу нах а бу шуна юкъахь.
16Метта а дуьйлий, Соьгахьа юхадерза! Нагахь Ас бохург аша ца дахь, Со кестта вогІур ву шу долчу. ТІаккха Сайн багара схьадолучу туьраца летар ву Со царах.
17Лергаш долчо ладугІийла Делан Сино динан тобанашка бохучуьнга:
‘Толам баьккхинчунна къайлаяьккхинчу ‹манна› олучу кхачанан буьртигийн дакъа лур ду Ас. Цунна кІайн тІулг а лур бу Ас, тІеязйина керла цІе а йолуш. И цІе цхьанна а хуур яц, иза йолчунна бен’“».
Тхьайтир-гІаларчу динан тобане яздина кехат
18«Иштта Тхьайтир-гІаларчу динан тобанан малике а дІаязде:
Иштта боху бІаьргаш цІеран алу санна а, когаш къегачу цІастанах санна а болчу Делан КІанта.
19„Суна девза шун гІуллакхаш а, безам а, тешар а, аша гІо дар а, шу доьналла долуш хилар а. Иштта Суна хаьа шун тІаьххьарлера гІуллакхаш хьалха дина долчу гІуллакхел сов дуйла а.
20Ткъа шуна дуьхьалдаккха иштта хІума ду Сан. Делера хаам болуш ю бохучу Изабал цІе йолчу зудчунна дан магош доцу гІуллакхаш дан некъ ло аша. Шен хьехамашца Сан ялхой тилабо цо, цаьрга сийсаза долу хІуманаш а леладойтуш, цІушна сагІина еана хІума а йоуьйтуш.
21Аса Сайна тІеерза хан еллера цунна, амма цунна ца лаьа ша лелийначу сийсазчу гІуллакхех дІаерза.
22ХІинца Ас цамгарийн Іазап хьоьгуьйтур ду цуьнга. Цуьнца цхьаьна къилахь долу гІуллакхаш лелийнарш а боккхачу баланехь хир бу, шаьш цуьнца лелийначу гІуллакхашна дохко а бевлла, уьш Суна тІе ца берзахь.
23Цуьнан бераш а хІаллакдийр ду Ас. ТІаккха кхетар бу динан массо а тобанашкахь берш, шайн дегнаш а, ойланаш а зуьйш верг Со хиларх. Шуна хІоранна а, шун гІуллакхашка хьаьжжина, хьакъ дерг дІалур ду Ас.
24Ткъа, кхечу наха туьдуш ма-хиллара, ‘иблисан къайленийн кІоргенаш’ шайна евзина доцучу а, Изабалан хьехамашна тІаьхьахІиттина доцучу а шуьга, тхьайтирхойх кхиболчаьрга, Ас боху: ‘Лан ницкъ кхочур боцу кхийолу халонаш тІе ца йохку Ас шуна.
25Ткъа шу, Со схьаваллалц, шайн долуш дерг лар а деш, лела’.
26-28Толам а боккхуш, Сан гІуллакхаш чекхдовллалц кхочушдеш волчунна, Сан Дас Суна яларе терра,
‘кхечу къаьмнех болчарна тІехь олалла дан бакъо лур ю Ас.
Цо аьчка гІожаца царна тІехь олалла дийр ду,
кхийра пхьегІаш санна, отур а бу уьш’.
Цунна лур бу Ас Іуьйренан седа.
29Лергаш долчо ладугІийла Делан Сино динан тобанашка бохучуьнга“».
3
Сардис-гІаларчу динан тобане яздина кехат
1«Сардис-гІаларчу динан тобанан малике а дІаязде:
Иштта боху Шегахь Делан ворхІ Са а, ворхІ седа а Болчо: „Девза Суна шун гІуллакхаш. Аша, шаьш дийна долуш санна, цІераш лелайо, амма шу делла ду.
2Сама а довлий, шайна чохь дисина долу тешар чІагІде, иза хІаллакьхилале. ХІунда аьлча Суна карийна, аша деш долу гІуллакхаш Сан Далла хьалха кхоччуш чекхдевлла цахилар.
3Шаьш тІеэцна болу а, шайна хезна болу а хьехамаш дагахь латтабе! Уьш лар а бе, шайн къиношна дохко а довлий, Далла тІе а дерза. Нагахь шу сама ца довлахь, къу санна, шуна ца моьттучу хенахь вогІур ву Со.
4Бакъду, шуна юкъахь масех стаг ву шайн бедарш къилахь долу гІуллакхаш дарца бехъяза. Уьш, кІайн духарш а дуьйхина, Соьца лелар бу, хІунда аьлча уьш иштта лела хьакъ долуш бу.
5Толам баьккхинчунна тІе кІайн духар духур ду. Цуьнан цІе дахаран тептар тІера Ас дІа а йойур яц. Иза Сан долахь хиларх тоьшалла а дийр ду Ас Сайн Дена а, Цуьнан маликашна а хьалха.
6Лергаш долчо ладугІийла Делан Сино динан тобанашка бохучуьнга“».
Палидалпи-гІаларчу динан тобане яздина кехат
7«Палидалпи-гІаларчу динан тобанан малике а дІаязде:
Иштта боху веза а, билггал бакъ а волчу Шен карахь Даудан догІа Долчо. Цо неІ дІаястахь, цхьаьнгге а иза дІакъовлалур яц. Цо неІ дІакъовлахь, цхьаьнгге а иза дІаясталур яц.
8„Девза Суна шун гІуллакхаш. Хьовсал! Цхьаьнгге а дІакъовлалур йоцу неІ дІайиллина Ас шуна хьалха. Шун ницкъ кІезиг белахь а, аша Сан дош а лардина, Со дІа а ца тесна.
9Гой шуна! Аьшпаш а буттуш, шаьш боццушехь, жуьгти ду бохуш болу иблисан гуламах берш Ас шуна хьалха дІахІиттор бу, шун когашка уьш охьа а тоІуьйтуш. Хуур ду царна, Суна шу дезийла.
10Доьналла долуш хила аьлла, Аса шайна дина омра аша лардина дела, Аса а лардийр ду шу, лаьттахь дехаш долу адамаш зерхьама, кху дуьнен чу массанхьа а баланаш тІебоуьйтур болчу заманах.
11Кестта вогІур ву Со. Шайн долуш дерг ларделаш, цхьаьнгге а шайгара толам баккхаран таж дІа ца даккхийта.
12Толам баьккхинарш Сан Делан цІа чохь бІогІам хилла дІахІуьттур бу, цу чуьра кхин ара а бевр бац. Царна тІехь Сайн Делан цІе а язйийр ю Ас, Сайн Делан гІалин цІе а язйийр ю. Иза Сан Делера стигалара охьайогІуш йолчу Ярушалайм-гІалин цІе хир ю. Сайн керла цІе а язйийр ю Ас царна тІехь.
13Лергаш долчо ладугІийла Делан Сино динан тобанашка бохучуьнга“».
Лаудика-гІаларчу динан тобане яздина кехат
14«Лаудика-гІаларчу динан тобанан малике а дІаязде:
Иштта боху Ша Амин волчу, Дала кхоьллина долчун Хьоста Ша волчу, тешам а болуш, билггал бакъволчу Тешо:
15„Девза Суна шун гІуллакхаш – шу я шийла а дац, я довха а дац. Я шийла, я довха делара шу!
16Довха а, шийла а доцуш, шу мела хиларна, Ас Сайн багара а дІадохур ду шу.
17ХІунда аьлча аша боху: ‘Тхо дехаш а ду, хьал долуш а ду, тхуна оьшуш хІумма а дац’. Ткъа шу ца кхета шаьш ирс дайна а, декъаза а, къен а, бІаьрзе а, дерзина а хиларх!
18Ас иштта хьехам бо шуна: шаьш хьал долуш хилийтархьама, цІергахь дахчийна деши эца шайна Соьгара. КІайн духар а эца шайна, иза, тІе а дуьйхина, шайн эхье меттигаш дІахьулъярхьама! Хьакхар а эций, иза бІаьргех хьакха, бІаьрса даийтархьама!
19Сайна везарг, метта а валош, таІзарца нисво Ас. Цундела, дикане а кхийдаш, даггара Далла тІедерза!
20Хьовсал! Со, неІарах пІелг а бетташ, лаьтташ ву. Сан аз а хезна, неІ дІайиллинчун цІа чу вер ву Со. Цуьнца цхьаьна хІума юур ю Ас, ткъа иза Соьца шуьне хуур ву.
21Толам а баьккхина, Сайн Ден Іаршана уллохь долчу паччахьан гІанта тІе Со охьахааре терра, толам баьккхинчунна бакъо лур ю Ас Сайн Іаршана уллохь долчу паччахьан гІанта тІе охьахаа.
22Лергаш долчо ладугІийла Делан Сино динан тобанашка бохучуьнга“».
4
Стигаларчу Іаршана гонах
1Цул тІаьхьа со хьалахьаьжира. Стигалахь дІаеллаелла неІ гира суна. Хьалха а хезна долу, турбана чуьра арадолуш санна долу, аз хезира суна. Цу озо соьга бохура: «Хьалавала кхуза, кхул тІаьхьа хила дезарг гойтур ду Ас хьуна».
2Цу сохьта суна тІе Делан Са доьссира. ТІаккха суна гира стигалахь лаьтташ йолу Делан Іарш, шена тІехь охьахиъна Верг а волуш.
3Цу охьахиъна Волчун юьхьсибат, «яспис», «сардис» цІе йолу деза тІулгаш санна, можачу а, цІечу а басахь лепара. Цуьнан гІантана гонах, «изумруд» цІе йолу тІулг санна, лепаш стелаІад дара.
4Іаршана гобаьккхина кхин а ткъе диъ паччахьан гІант дара. Царна тІе хиъна ткъе виъ къано вара. Къаношна тІехь кІайн духар дара. Церан кортош тІе диллина дашо таьжнаш дара.
5Цу Іаршах схьадетташ стелахаьштиг а дара, схьахезаш аьзнаш а дара, серладуьйлуш детташ ткъес а дара. ГІантана хьалха богуш ворхІ къуьда бара. Уьш Делан ворхІ Са ду.
6Цу Іаршана хьалха чекх са гучу ангалих тера болу ангалин хІорд бара.
Ткъа Іарш лаьттачу меттигна юккъехь а, Іаршана гонах а лаьтташ диъ дийнат дара. Хьалхā а, тІехьā а шорта бІаьргаш дара церан.
7Дийнатех цхьаъ лоьмах тера дара. ШолгІа дийнат старгІанах тера дара. КхозлагІчу дийнатан, адаман санна, юьхь яра. ДоьалгІаниг тІемаяьллачу аьрзунах тера дара.
8Цу деъа а дийнатан хІораннан а гонах ялх-ялх тІам бара, ткъа царна чуьра схьакъегаш бІаьргаш бара. Цара, дийнаххьий, буьйсанний, сацам а боцуш, кхойкхура:
«Веза ву, веза ву, веза ву Веза Эла,
хилла волу а, волуш волу а, вогІун волу а
массо ницкъийн Веза Дела», – бохуш.
9Цу дийнаташа Іаршана тІе хиъна волчу, ерриг а тІейогІучу заманна а вехаш Волчун сийдеш, Иза ваз а веш, баркаллаш мосазза олу а,
10и ткъе виъ къано Іаршана тІехь хиъна Волчунна хьалха охьа а вужий, ерриг а тІейогІучу заманна вехаш Волчунна суждане воьду. Цара, шайн таьжнаш Іаршана хьалха охьа а дохкуш, олу:
11«Хьакъ долуш ву Хьо, тхан Веза Эла волу Дела,
сийлалла а, ларам а, ницкъ а дІаэца.
ХІунда аьлча Ахь кхоьллина ду дерриг а.
И дерриг а Хьан лаамца долуш а ду, кхоьллина а ду».
5
Тептар а, Іахар а
1ТІаккха Іаршана тІехь охьахиъна Іаш Волчун аьтту куьйгахь хьарчийна тептар гира суна. Цу хьарчийначу тептаран шинна а агІор йозанаш дара. И тептар, ворхІ мухІар а тоьхна, дІакъевлина дара.
2Ницкъболу малик а гира суна. Цо, чІогІачу озаца кхайкхам беш, хоьттура: «Мила ву, хІокху тептар тІера мухІарш дІа а даьхна, иза дІаделла хьакъ верг?»
3Стигалахь, лаьттахь, я лаьтта бухахь
[3] цхьаннан а йиш яцара и тептар дІаделла а, я цу тІе хьажа а.
4И тептар дІа а диллина, иза деша а, я цу тІе хьажа а цхьа а хьакъ цахиларна, со дуккха а вилхира.
5Оцу къанойх цхьаммо элира соьга: «Ма велха! ХІара ду ЯхІудан тайпанах долу Лом: Даудан Орам. Цо толам баьккхина, Цуьнан йиш ю цу тептар тІера ворхІ мухІар дІадаккха а, иза дІаделла а».
6ТІаккха со дІахьаьжча, суна гира и Іарш лаьттачу меттигна юккъехь, цу дийнаташна а, къаношна а юккъехь лаьтташ болу Іахар. Иза, сагІина лерина бийна болуш санна, бара. Цуьнан ворхІ маІа а, ворхІ бІаьрг а бара. Дерриг а лаьтта тІедахийтина долу Делан ворхІ Са дара уьш.
7Іахаро Іаршана тІе хиъна Волчун аьтту куьйгара и тептар схьаийцира.
8ТІаккха, Цо и тептар караэцча, диъ дийнат а, ткъе виъ къано а Іахарна хьалха охьавуьйжира. Цаьргахь хІорангахь а мерз-пондарш а, дашо боганаш а дара. И боганаш хаза хьожа йогІучу хІуманах дуьзна дара. Боганаш чохь дерш Делан долахь болчеран доІанаш дара.
9Цара, керла эшар а локхуш, бохура:
«Хьакъ долуш ву Хьо,
и тептар схьа а эцна,
цу тІера мухІарш дІадаха,
хІунда аьлча Хьо вийна вара.
ХІора тайпанашна а, меттанашна а, хІора халкъана а, къомана а тІера
Делан дуьхьа Хьайн цІий Іанорца адамашна тІера мах дІабелира Ахьа.
10Динан дайн пачхьалкх царах йина Ахьа,
цаьрга Хьайна гІуллакх дайтархьама.
Ткъа цара кху Лаьтта тІехь паччахьалла дийр ду».
11Суна дуккха а маликаш гира, церан аьзнаш а хезира. Уьш Іаршана а, цигахь долчу дийнаташна а, къаношна а гонах дара. Дагарлур доцуш, эзарнашкахь дукха дара и маликаш – эзарзза эзарнаш.
12Цара, аз чІагІ а деш, олура:
«Бийна болу Іахар хьакъ долуш бу
нуьцкъалалла а, хьал а, хьекъалалла а, чІагІо а,
ларам а, сийлалла а, хастам а дІаэца».
13Стигалахь а, лаьттахь а, лаьттана бухахь а, хІорда тІехь а Дала кхоьллинчу хІора хІумано а – царна чохь долчу массо хІумано а – олуш хезира суна:
«Хастам, ларам, сийлалла, олалла ерриг а тІейогІучу заманна хуьлийла
Іаршана тІехь хиъна Волчун а, Іахаран а».
14Ткъа цу деъа а дийнато олура: «Амин». Къаной, охьа а эгна, суждане бахара.
6
ВорхІ мухІар дІадаккхар
1ТІаккха суна гира Іахаро ворхІ мухІарх цхьаъ дІадоккхуш. Юха суна хезира цу деа дийнатах цхьаммо стигала къекъаш санна долчу озаца олуш: «Схьавола!»
2Со дІахьаьжча, суна кІайн дин гира. Цу тІехь, карахь Іад а долуш, бере вара. Цуьнга толаман таж делира. ТІаккха и толам боккхуш верг толам баккха вахара.
3Іахаро шолгІа мухІар дІадаьккхича, суна хезира шолгІачу дийнато олуш: «Схьавола!»
4ТІаккха расха болу кхин дин арабелира. Цу тІе хиъна волчунна бакъо елира Лаьттара машар бохо а, адамашка вовшийн дайийта а. Оцу беречуьнга доккха тур делира.
5Іахаро кхоалгІа мухІар дІадаьккхича, суна хезира кхоалгІачу дийнато олуш: «Схьавола!» Со дІахьаьжча, суна Іаьржа дин гира. Цу тІехь бере вара, цуьнан карахь терза дара.
6Деа дийнатана юкъара адаман санна долу аз хезира суна: «Цхьана дийнан алапа долччул ахча а луш, кІен деман цхьа кана я мекхан деман кхо кана схьаоьцу. Зайтдаьтта а, чагІар а талха ма де!»
7ТІаккха Іахаро доьалгІа мухІар дІадаьккхича, суна хезира доьалгІачу дийнатан озо олуш: «Схьавола!»
8Со дІахьаьжча, сира дин гира суна. Цунна тІехиъна «Іожалла» цІе йолу бере вара, шена тІаьхьахІоьттина эхарт а долуш. Царна бакъо елира Лаьттарчу адамийн доьалгІа дакъа туьрах а, мацаллех а, цамгарех а далийта а, иштта Лаьттарчу акхарошка уьш даийта а.
9Цо пхоьалгІа мухІар дІадаьккхича, сагІа доккхучу кхерчана бухахь Делан дош кхайкхор бахьанехь а, цара до тоьшаллаш лардар бахьанехь а дайина хилла синош гира суна.
10Уьш айдинчу озаца кхайкхира: «Мел Іийр ву те Хьо, Хьалдолу Эла, веза а, тешаме а Верг, Лаьттахь бехаш болчарна кхел ца еш а, тхан цІий Іанорна царна таІзар ца деш а?» – аьлла.
11ТІаккха царна хІоранна а кІайн духар делира. Цаьрга элира, кхин а кІеззиг йолчу ханна сатоха аьлла. Иштта хила дезара, цаьрга терра Іийсана гІуллакх деш болчу а, уьш санна байина хин болчу а, динан вежарийн терахь кхочушхиллалц.
12Суна гира Іахаро йолхалгІа мухІар дІадоккхуш. ТІаккха чІогІа мохк бегийра. Малх а, Іаьржачу тІергІан духар тІедуьйхича санна, кхоьлира. Стигалара бутт а, цІий санна, цІийбелира.
13ЦІеххьана баьллачу чехкачу мохо инжиран дитташна тІера хилаза долу церан стоьмаш эгош санна, стигалара седарчий а Лаьтта тІе охьаийгира.
14Стигал а, хьарчийна долу тептар санна, дІа а хьаьрчина, дІахьулъелира. ХІора лам а, гІайре а меттахъяьккхира.
15Лаьттара паччахьаш а, церан уллоранаш а, тІеман хьаькамаш а, хьалдерш а, нуьцкъалнаш а, массо леш а, паргІат берш а хьехашна чохь а, чІажашна чохь а дІалевчкъира.
16Цара лаьмнашка а, тархашка а бохура: «Тхуна тІе а эгий, дІахьулдейша тхо Іарша тІехь хиъна Волчунна гарх а, Іахаран таІзарх а.
17Цара таІзар даран къематде тІедеана. Иза хьаьнга лалур ду те?»
7
МухІар тІетохарца билгалваьккхина волу $цхьа бІе шовзткъе виъ эзар стаг
1Цул тІаьхьа суна диъ малик гира. И маликаш лаьттан еа а агІор лаьтташ дара. Цара Лаьттан еа маьІІера хьоькху биъ мох дІалаьцнера, иза я лаьттана тІе, я хІордана тІе, я цхьанна а диттана тІе ца бахийтархьама.
2ТІаккха кхин а цхьа малик гира суна. Иза малхбалехьара хьаладолуш дара. Цуьнан карахь дийна волуш волчу Делан мухІар дара. Оцу малико лаьттана а, хІордана а зулам дан бакъо еллачу деа малике, мохь туххуш, айдинчу озаца элира:
3«Вайн Далла гІуллакх деш болчеран хьаьжнаш тІе мухІар тоххалц, зулам ма делаш я лаьттана, я хІордашна, я дитташна».
4И мухІар а тоьхна, билгалваьккхинарг маса стаг ву олуш а хезира суна. Уьш исраилхойн массо а тІаьхьенах волу цхьа бІе шовзткъе виъ эзар стаг вара.
5Иштта, ЯхІудан тІаьхьенах волчу шийтта эзар стагана тІе а мухІар тоьхна;
Раабанан тІаьхьенах а – шийтта эзар стагана;
Гадин тІаьхьенах а – шийтта эзар стагана;
6Ашаран тІаьхьенах а – шийтта эзар стагана;
Напталан тІаьхьенах а – шийтта эзар стагана;
Маннашан тІаьхьенах а – шийтта эзар стагана;
7ШимІин тІаьхьенах а – шийтта эзар стагана;
Левин тІаьхьенах а – шийтта эзар стагана;
Иссарханан тІаьхьенах а – шийтта эзар стагана;
8Забулан тІаьхьенах а – шийтта эзар стагана;
Юсупан тІаьхьенах а – шийтта эзар стагана;
Бен-Яманан тІаьхьенах а – шийтта эзар стагана.
Адамийн йоккха тоба
9Цул тІаьхьа со дІахьаьжча, лаьтташ йолу адамийн йоккха тоба гира суна. Адамаш цхьаьнгге а дагар ца даллал дукха дара. Массо а халкъех, тукхамех, къаьмнех, меттанех схьадевллачу адамийн и тоба яра Делан Іаршана хьалха а, Іахарна хьалха а лаьтташ. Царна тІехь кІайн обанаш а яра, церан карахь хурманийн диттийн гаьннаш а дара.
10Цара айдинчу озаца бохура: «КІелхьардовлар ду Іаршана тІе хиъна Іаш волчу Делера а, Іахарера а!»
11Паччахьан гІантана гонах а, къаношна гонах а, деа дийнатна гонах а массо а маликаш дара лаьтташ. Цу Іаршана хьалха бертал а эгна, Далла Іибадат дора цара.
12«Амин! Хастам а, сийлалла а, хьекъалалла а, баркалла а, ларам а, нуьцкъалалла а, чІагІо а хуьлийла вайн Далла ерриг а тІейогІучу заманна! Амин!» – бохура оцу маликаша.
13Шен къамел долош, къанойх цхьаммо соьга хаьттира: «И кІайн обанаш тІеюьйхина болу нах муьлш бу? Уьш мичара баьхкина?»
14Ас цуьнга жоп делира: «Хьуна хьайна ма хаьа, эла».
ТІаккха цо элира соьга: «Уьш, боккхачу балехь а лаьттина, схьабевлла бу. Цара шайн духарш, цІан а дина, Іахаран цІийца кІайдина.
15Цундела уьш Делан олаллин гІантана хьалха лаьтташ бу хІинца.
Цара дийнаххьий, буьйсанний Делан цІа чохь $Далла гІуллакх до.
Іарша тІе охьахиъна Верг цаьрца цхьаьна а Іийр ву, Цо уьш лар а бийр бу.
16ХІинца дуьйна уьш меца а хир бац, хьогах а хир бац.
Уьш малхо а, йовхоно а кхин хьийзор бац.
17ХІунда аьлча и Іарш лаьттачу меттигна юккъехь болчу Іахаро бажор бу уьш.
Цо уьш дийна хи долчу шовданашка буьгур бу.
Дала Ша дІадохур ду церан бІаьрхиш».
8
ВорхІалгІа мухІар тептар тІера дІадаккхар
1Іахаро ворхІалгІа мухІар тептар тІера дІадаьккхича, цхьана эха сахьтехь тийна хилла дІахІоьттира стигалахь.
2Далла хьалха лаьтташ долу ворхІ малик гира суна. Церан кара локхуш йолу ворхІ турба еллера.
3ТІаккха кхин а цхьа малик деара. Цуьнан карахь хаза хьожа йогІу хІума чуюьллу дашо яй бара. И малик сагІа доккхучу кхерчана хьалха дІахІоьттира. Иштта алссам хьожа йогІу хІума а елира оцу малике. Иза елира, Делан долахь болчу массеран а доІанашца цхьаьна, Делан Іаршана хьалха лаьтташ болчу сагІа доккхучу дашо кхерчана тІе Далла лерина долчу сагІина охьайиллархьама.
4ТІаккха оцу хьожа йогІучу хІуманах баьлла кІур Делан долахь болчеран доІанашца цхьаьна маликан карара Далла хьалха хьалабахара.
5Малико и яй, схьа а эцна, дашочу кхерчана тІера йогуш йолчу цІеран кІегийх буьзира. ТІаккха цо уьш лаьтта охьатийсира. Царах гІовгІа а елира, ткъес а туьйхира, стелахаьштигаш а серладийлира, мохк а бегийра.
Дуьххьара локхуш йолу йиъ турба
6Шайн карахь ворхІ турба йолу ворхІ малик турба лакха кечделира.
7Хьалхарчу малико турба лекхча, цІийх дІаийна йолу къора а, цІе а Лаьтта охьакхиссира, ткъа царах Лаьттан кхоалгІачу декъах цІе елира. Лаьттарчу диттийн кхоалгІа дакъа а, ерриг а сийна буц а егира.
8ШолгІачу малико а турба лекхира. ТІаккха, богуш болчу ломах тера йолу цхьа йоккха хІума хІорда чу а кхоьссина, хІордийн кхоалгІа дакъа цІий хилла дІахІоьттира.
9ХІордашна чохь йолчу садолчу хІуманийн кхоалгІа дакъа а хІаллакьхилира. Иштта хІаллакьхилира хІордкеманийн кхоалгІа дакъа а.
10КхоалгІачу малико а турба лекхира. ТІаккха стигалара боккха седа охьабуьйжира. Иза, хаьштиг санна, къегаш бара. Хийн а, шовданийн а, хьостанийн а кхоалгІачу декъа тІе охьабуьйжира и седа.
11Цу седанан цІе «сагал-буц» ю. ТІаккха Лаьттан хийн кхоалгІа дакъа, сагал-буц а хилла, къахьделира. Дукхахдолу адамаш, и къаьхьа хи мелла дела, делира.
12ДоьалгІачу малико а турба лекхира. Цул тІаьхьа малхан а, беттан а, седарчийн а кхоалгІа дакъа дІахьулделира. Цундела церан кхоалгІа дакъош кхоьлина дІахІиттира. Дийнан а, буьйсанан а кхоалгІа дакъа, серло ца луш а хилла, дІахІоьттира.
13Со дІахьаьжча, стигална юккъехула тІемаяьлла йоьдуш йолчу цхьана аьрзун айдина аз хезира суна. Цо бохура: «Декъаза хир ду шу, лаьттахь дехаш долу адамаш, дисинчу кхаа малико локхун йолчу турбанийн аьзнаш шайна хезча!»
9
ПхоьалгІа турба
1ПхоьалгІачу малико а лекхира турба. ТІаккха стигалара лаьтта охьабоьжна седа гира суна. Цу седанан караделира бух боцучу Іинна тІебоьдучу некъан догІа.
2Бух боцучу Іинна тІебоьдучу некъан догІа цо дІадаьстича, цу некъа тІера, йоккхачу пешана чуьра санна, кІур схьатесира. Оцу баьллачу кІуьро малх а, хІаваъ а кхолийра.
3ТІаккха лаьтта тІе цу кІуьра юкъара цІоз схьаделира. Лаьттара сту лоцучу гезгийн доллу олалла делира цу цІазана.
4Цхьана а бацана, цхьана а ораматна, цхьана а диттана зен ма делаш, элира цу цІазе. Ткъа шайн хьаьжнаш тІе Делан мухІарш тоьхна доцучу адамашна зен дан могуьйту шуна.
5ЦІазана тІедиллира, адамаш дайа а ца дойуш, пхеа баттахь цаьрга хала баланаш хьегийтар. Цара хьоьгуьйту баланаш сту лоцучу гезгаша адамашка, шайн юнаш а йиттина, хьоьгуьйту баланех тера дара.
6Цу деношкахь адамаша шайна Іожалла лоьхур ю, амма царна и карор яц. Царна делла дІадовла луур ду, амма Іожалла царах йодур ю.
7ТІехьаьжча, и цІоз тІамана кечдинчу дойх тера дара. Церан кортош тІехь дашо таьжнаш санна йолу хІуманаш яра. Ткъа церан яххьаш адамийн яххьех тера яра.
8Цу цІазан месаш а зударийн месех тера яра. Ткъа церан цергаш лоьмийн цергаш санна яра.
9Цу цІазана тІехь, аьчка долуш санна, гІаьгІнаш дара. Церан тІемийн гІовгІа вуно дукха йолчу, тІаме чехка хахкаелла йоьдучу говрех йоьжначу гІудалкхийн чкъургийн даьллачу доккхачу татанах тера яра.
10ЦІазан, сту лоцучу гезгийн санна, цІогарчий дара, цІогарчех йохкуш юнаш яра. Пхеа баттахь адамашна зен дан белла ницкъ цу цІазан цІоганашкахь бара.
11Бух боцучу Іинан малик цу цІазан паччахь дара. Іебархойн маттахь цуьнан цІе Абаден-малик яра, ткъа грекийн маттахь Аполлиан яра (иза «хІаллакьхуьлуьйтург» бохург ду).
12Цхьа бала дІабаьлла. Ткъа цунна тІаьххье тІебогІуш кхин а ши бала бу.
ЙолхалгІа турба
13ЙолхалгІачу малико а лекхира турба. ТІаккха Далла хьалха лаьтташ болчу деших бинчу кхерчан еа маІа чуьра цхьа аз хезира суна.
14Цо шен карахь турба йолчу йолхалгІачу малике бохура: «Доккхачу Эпрат-хина йистехь дІадихкина долу диъ малик дІахеца!»
15ТІаккха и диъ малик дІахийцира. Адамийн кхоалгІа дакъа хІаллакдан сахьтана а, денна а, баттана а, шарна а кечдина долу маликаш дара уьш.
16Церан дошлойн эскарийн долу терахь хезира суна. Иза ши бІе миллионан барамехь дара.
17Иштта сайна дуьхьалхІоьттинчу суьртехь суна дой гира, тІехь дошлой а болуш. Царна тІехь дара цІарула-цІечу а, лилула-сийначу а, можачу саьмгалан а басахь долу гІаьгІнаш. Дойн кортош лоьмийн коьртех тера дара. Церан багара схьаюьйлура цІе а, кІур а, саьмгал а.
18Адамийн кхоалгІа дакъа хІаллакьхилира хІокху кхаа баланан бахьанина: оцу дойн багара схьаюьйлучу цІерах а, кІуьрах а, саьмгалх а.
19Цу говрийн ницкъ церан батошкаххьий, цІогарчашкаххьий боллура. Церан цІогарчий лаьхьанех тера дара. Цу лаьхьанийн кортош дара, цаьрца зенаш дора цара.
20Ткъа оцу баланех далаза дисина кхидолу адамаш, шайна Іибадат дархьама, шаьш куьйга йинчу хІуманех дІа ца дирзира. Цара Іамал йора жинашна а, деших а, детих а, цІастанах а, тІулгах а, дечигах а бинчу цІушна а, царна хІумма а ца гушшехь а, уьш ца лелалушшехь а.
21И адамаш дІа ца дирзира нах байаран а, жиналла лелоран а, сийсаза долу хІума лелоран а, къоланаш даран а некъа тІера.
10
Тептар карахь долу малик
1ТІаккха суна кхин а цхьа нуьцкъала малик гира, стигалара охьадуссуш долу. Иза шена тІе марха юьйхина долуш санна дара, цуьнан коьрта тІехула стелаІад а дара. Юьхь, малх санна, яра. Когаш, цІерах богу бІогІамаш санна, бара.
2Ткъа цуьнан карахь дІаделладелла долу хьарчийна жима тептар дара. Цу малико шен аьтту ког хІорда тІе биллира, аьрру ког лаьтта тІе биллира.
3Цо, лоьмо санна, чІогІа мохь туьйхира. Цо кхайкхинчул тІаьхьа, ворхІе а ткъес туьйхира, церан гІовгІанаша къамел а деш.
4Цу ворхІе а озо къамел дича, со дІаяздан волавелира, амма цу хенахь суна стигалара аз хезира. Цо соьга бохура: «Оцу ворхІе а ткъесо дийцинарг къайла а даккха, иза дІа а ма язде».
5Суна хІордана тІехь а, лаьтта тІехь а лаьтташ гина долчу малико, шен аьтту куьг стигала хьала а кховдийна,
6стигал а, латта а, хІорд а, царна чохь мел долу хІума а кхоьллина волчу, ерриг а тІейогІучу заманна волуш Волчун цІарах чІагІо йира: «Дала кхин лур яц шуна хан.
7ВорхІалгІачу малико турба локхучу хенахь Делан къайлаха йолу Іалашо чекхъер ю, Цо Шен ялхой болчу пайхамаршка хаам бина ма-хиллара», – аьлла.
8Стигалара суна хезначу цу озо, юха а соьца къамел а деш, элира: «Ваха а гІой, и делладелла долу хьарчийна тептар хІорда тІехь а, лаьтта тІехь а лаьтташ долчу маликан карара схьаэца».
9Аса, оцу маликана тІе а вахана, цуьнга дийхира: «Лохьа соьга и тептар», – аьлла.
Малико соьга элира: «ДІа а эций, и тептар даа. Хьан кийрахь иза къаьхьа хир ду, амма хьан багахь, моз санна, мерза хир ду и».
10Маликан карара тептар схьа а эцна, аса и диира. Моз санна, мерза дара иза сан багахь. Ткъа аса и тептар диъча, сан кийра къахьбелира.
11Соьга элира: «Ахьа юха а Делера болу хаам бан безар бу дуккха а долчу халкъех а, къаьмнех а, меттанех а, паччахьех а лаьцна».
11
Ши теш
1Йохалла юстархьама Іасанах тера болу эрз белира сан кара. ТІаккха соьга элира: «Хьала а гІаттий, Делан цІа а дуста, сагІа доккху кхерч а буста, цу цІа чуьра Далла Іамал ян догІу адамаш а дагарде.
2Ткъа Делан цІенна арахула йолу керт царна юкъа ма ялае, иза юста а ма юста, хІунда аьлча и кхечу къаьмнашна дІаелла ю. Цара шовзткъе шина баттахь и еза гІала хьоьшур ю.
3Аса Сайн шина тешана олалла лур ду Сайгара болу хаамаш бан. Вон тІедеача тІеюхуш йолу бедарш тІе а юьйхина, цхьа эзар ши бІе кхузткъа дийнахь Соьгара болу хаамаш дІакхайкхор бу цара».
4Дерриг а Лаьтта тІехь олалла Дечунна хьалха лаьтташ долу ши зайт-дитт а, ши къуьда а бу и ши теш.
5Нагахь цу шина тешана цхьанна зулам дан лаахь, церан багара араяьллачу цІаро мостагІий дІакхоллур бу. Муьлхха а цу шинна зулам дан лиънарг цу тайпана хІаллакван везаш ву.
6Цу шиннан карахь ду, Делера болу хаам шаьш дІакхайкхочу деношкахь лаьтта тІе догІа ца даийтархьама, стигал дІакъовлар. Иштта цу шиннан долахь ду хиш – церан олаллехь ду царах цІий дар. Церан бакъо ю, шайна мосазза лии, муьлхха а тайпана долу ун Лаьттахь дІасадаржо.
7Уьш шайн тоьшалла дина чекхбевлча, бух боцучу Іин чуьра хьаладолуш долу экха тасалур ду царах. Цу экхано, толам а баьккхина, и шиъ вуьйр ву.
8Церан декъий сийлахьчу гІалин коьртачу урамехь дуьтур ду. Кица далош аьлча, цу гІаланах кхин тайпана Седам а, Мисар а олу. Цигахь церан Веза Эла жІарах дІатоьхна хилла.
9ТІаккха кхаа дийнаххьий, эха дийнаххьий массо а халкъашна а, тайпанашна а, меттанашна а, къаьмнашна а юкъара дукхах долчу адамашна и декъий гур ду. И ши дакъа къубба чу дуьллуьйтур дац.
10Лаьттахь дехаш долу адамаш, цу хиллачух даккхий а деш, самукъадаьлла хир ду. Наха вовшашка совгІаташ а кхийдор ду, оцу шина пайхамаро лаьттахь дехаш долу адамаш дукха хьийзина хилла дела.
11Ткъа кхо дей, ах дей дІадаьлча, цу шинна чу Делера йолу дахаран Іаь юьйлира. ТІаккха и шиъ шайн когаш тІе хьалахІоьттира. Ткъа цаьрга хьоьжуш берш чІогІа кхерабелира.
12Шина пайхамарна стигалара чІогІа аз хезира. Цо бохура: «Хьаладовла кхуза!» ТІаккха и шиъ мархица стигала хьалавелира. Ткъа церан мостагІий цаьрга хьоьжуш бара.
13Цу сохьта чІогІа мохк бегийра. ГІалин уьтталгІа дакъа доьхна дІадахара. Мохк бегочу хенахь ворхІ эзар адам делира. Ткъа бисинчара, чІогІа кхера а белла, стигаларчу Далла хастамаш бира.
14ТІебеана болу шолгІа бала а дІабелира, амма кестта тІебогІуш кхоалгІа бала а бу.
ВорхІалгІа турба
15ВорхІалгІачу малико а Шен карара турба лекхира. ТІаккха стигалахь чІогІа аьзнаш девлира. Цара бохура: «Дерриг а дуьнен тІера пачхьалкх хІинца дуьйна вайн Везачу Элан а, Цо леррина Къобалвинчун а карахь ю. Цо ерриг а тІейогІучу заманна паччахьалла дийр ду».
16Далла хьалха долчу паччахьан гІанташна тІе хиъна Іаш волчу ткъе веа къаночо, шайн кортош лаьтта кхаччалц охьа а таІийна, Далла Іибадат дора.
17Цара бохура:
«Ва массо а ницкъийн Веза Дела,
Хьуна бу хастам, волуш волу а,
хилла волу а Веза Эла,
Ахьа, Хьайн доккха олалла тІе а лаьцна,
паччахьалла дан доладарна.
18Къаьмнаш дарделла дІахІиттира,
амма хІинца Хьан оьгІазло а тІееана,
Ахь беллачарна тІехь кхел ен хан а тІекхаьчна.
Ахьа Хьайн ялхой болчу пайхамаршна а,
Хьан долахь болчарна а, Хьо лоруш болчарна а,
лараме боцучарна а, цІеяхана болчарна а
хьакъ дерг дІало хан а тІееана.
Латта хІаллакдеш берш хІаллакбо хан а тІееана!»
19Стигалшкара Делан цІа дІаделладелира. Цу чохь Цуьнца бинчу бертан деза тІорказ дара гуш. ТІаккха ткъес а туьйхира, аьзнаш а девлира, стигал а къийкъира, мохк а бегийра, йоккха къора а туьйхира.
12
Зуда а, саьрмик а
1Стигалахь цхьа йоккха билгало дІахІоьттира. Цигахь малхах дина духар тІехь долу зуда яра. Цуьнан когаш кІел бутт бара. Ткъа коьрта тІехь шийтта седа болу таж дара.
2И зуда берах яра. Бер дан хьийзочу лазаршна, цо мохь хьоькхура.
3Кхин а цхьана билгалонан сурт а хІоьттира стигалахь. Боккха цІен саьрмик гучубелира. Цуьнан ворхІ корта а бара, итт маІа а яра, хІора коьрта тІехь таж а дара.
4Стигалахь долчу седарчийн кхоалгІа дакъа, шен цІоганца дІа а гулдина, лаьтта охьатесира цо. И саьрмик бер дан дезаш йолчу зудчунна хьалха лаьтташ бара, и бер, дуьнен чу ма-делли, дІакхаллархьама.
5Оцу зудчо кІант вира. Иза аьчка гІожаца массо а халкъашна тІехь олалла дан билгалваьккхинера. ЦІеххьана и бер Далла хьалха, Цуьнан Іаршана тІе дІадигира.
6Ткъа и зуда яьссачу аренга дІаедира. Цигахь, цхьа эзар ши бІе кхузткъа дийнахь цу зудчун дола дайтархьама, Дала цунна меттиг кечйинера.
7Стигалахь тІом болабелира. Микаал-малико а, цуьнан маликаша а саьрмикна дуьхьал тІом бира. Ткъа саьрмик а, цуьнан тиладелла маликаш а царна дуьхьалдевлира.
8Саьрмик а, цуьнан тиладелла маликаш а цу къовсамехь дуьхьал ца латтаделира. Стигалшкахь кхин меттиг яцара царна.
9И боккха саьрмик Лаьтта охьатесира. Иза массарна а бевзаш болу шира лаьхьа бара. Цунах иблис а, Делан мостагІа а олу. Цо дерриг а дуьне Іехадо. Цуьнца цхьаьна цуьнан маликаш а лаьтта охьатийсира.
10ТІаккха стигалахь чІогІа аз хезира суна. Цу озо бохура:
«ХІинца Дала вай кІелхьардахар а, Цуьнан нуьцкъалалла а, паччахьалла а тІекхаьчна.
Цо леррина Къобалвинчун олалла а тІедеана!
ХІунда аьлча, дийнаххьий, буьйсанний вайн Далла хьалха
вайн динан вежарий бехке а ийзош,
уьш бехкебийриг Лаьтта охьатесна.
11Вайн динан вежарша Іахаран цІийца а,
шайн тоьшаллин дашца а иза эшийна.
Шаьш делла дІадовллалц шайн са а ца кхоийна цара.
12Иштта, яккхийелаш стигалш а,
стигалш тІехь дехаш дерш а!
Декъаза ду-кх лаьтта тІехь а,
хІорда чохь а дехаш дерш!
ХІунда аьлча, шен йисина хан кІеззиг юйла а хууш,
дарделла долу иблис шу долчу лаьтта доьссина!»
13Ша лаьтта охьатеснийла а гина, и саьрмик кІант винчу зудчунна тІаьхьабелира.
14Ткъа зудчунна йоккхачу аьрзун ши тІам белира, яьссачу аренга шена кечйинчу метте иза тІема ялийтархьама. Цигахь, саьрмикна уллора дІа а яьккхина, зама а, заманаш а, ахзама а чекхъяллалц, цуьнан дола дийр долуш дара.
15ТІаккха зудчунна тІаьхьабаьллачу саьрмико шен багара хи туьйхира, цуьнга и зуда дІаяхьийтархьама.
16Амма Лаьтто гІо дира цу зудчунна. Саьрмико багара схьатесна долу и хи, дІасадаханчу лаьттан кийрано дІахуьйдира.
17Саьрмик чІогІа дарбелира цу зудчунна. Иза цу зудчун тІаьхьенах болчу кхечаьрца тІом бан бахара. Уьш бара, Делан весеташ кхочуш а деш, Іийсах лаьцна долу тоьшалла лардеш берш.
13
1ХІордан гІамар тІехь хІоьттина Іара и саьрмик
[4].
ХІорда чуьра схьадаьлла экха
Суна хІорда чуьра схьадолуш долу цхьа экха гира. Цуьнан ворхІ корта а бара, итт маІа а яра. МаІаш тІехь итт таж дара. Цуьнан кортош тІехь Дела сийсазвеш йолу цІераш яра.
2И суна гина долу экха цІокъбергах тера дара. Цуьнан когаш чен когех тера бара. Ткъа цуьнан бага лоьман баганах тера яра. Саьрмико шен ницкъ а, шен олаллин меттиг а, доккха олалла а делира цу экханна.
3ТІаккха суна гира цуьнан кортойх цхьанна йина иза лийр долуш санна йолу Іожаллин чов, амма и чов дІайирзира. Дерриг а дуьне, цец а даьлла, цу экханна тІаьхьаделира.
4Адамаша цу саьрмикна Іибадат дора, цо шен олалла цу экханна делла дела. Наха, цу экханна Іибадат а деш, олура: «Кху экхане кхочуш мила ву? Мила ву цуьнца къовсалур волуш?»
5Кура а, Іеса а къамелаш ден бага елира цу экханна. Шовзткъе шина баттахь иштта Іан бакъо елира цунна.
6Дела а, Делан цІе а, Дела веха меттиг а, стигалахь бехаш берш а, сийсаз а беш, Іеса къамелаш дан долийра цо.
7Цунна бакъо елира Делан нахаца тІом бан а, царна тІехь толам баккха а. Иштта массо а тайпанашна а, халкъашна а, меттанашна а, къаьмнашна а тІехь олалла дан бакъо елира цунна.
8Бийначу Іахаран карахь долчу дахаран тептар тІе шайн цІераш дуьне кхуллуш дуьйна а дІаяздина доцу массо а адамаш цу экханна Іамал еш хир ду.
9Лергаш долчо ладугІийла хІокхуьнга.
10Адамна йийсар динарг
ша а вуьгур ву йийсаре.
Туьраца стаг вийнарг
ша а лийр ву туьрах.
Цу тІехь оьшу Делан долахь болчарна доьналла а, тешар а.
Лаьттан кийрара схьадолу экха
11Иштта суна гира лаьттан кийрара схьадолу кхин а цхьа экха. Цуьнан, Іахаран санна, ши маІа яра. Цо, саьрмико санна, къамел дора.
12Хьалхарчу экханна хьалха ша долчу хенахь, цу экханан ерриге а бакъонаш лелайора цо. Цу шолгІачу экхано дерриг а Лаьтте а, цу тІехь дехачу адамашка, а Іожаллин чов а хилла, амма тоделлачу хьалхарчу экханна Іибадат дайтира.
13Цо инзаре тамашийна билгалонаш гайтира. Ур-атталла стигалара лаьтта тІе цІе а охьайоуьйтура цо адамашна хьалха.
14ШолгІачу экхано вукху экханна хьалха Іаламаташ лело бакъо елира. Уьш лелорца цо лаьттахь деха адамаш Іехадора. Лаьттахь бехаш болчу массарна а цо тІедуьллура, туьрах Іожаллин чов а хилла, амма денделлачу хьалхарчу экханан дина сурт шайна тІедиллийтар.
15ШолгІачу экханна бакъо елира цу хьалхарчу экханан суьрта чу са дилла а, къамел дайтархьама а, хІора оцу экханан суьртана хьалха Іибадат цадийриг вен бакъо хилийтархьама а.
16ШолгІачу экхано массо а адамийн – лараме воцчун а, цІеяханчун а, хьалдолчун а, мискачун а, паргІат волчун а, лай волчун а – аьтту куьйга тІе я хьаьжа тІе мухІар таІор тІедиллира.
17Цу экханан мухІар таІийна воцучу цхьаннан а йиш ца хилла хІумма а я эца а, я йохка а. Ткъа оцу мухІар тІехь цу экханан цІе я цуьнан цІеран терахь дара.
18Цу тІехь хьекъалалла оьшу. Хьекъал шен долчо цу экханан терахь, талла а теллина, билгалдаккха. ХІунда аьлча иза адамийн терахьца догІуш ду. Цуьнан терахь ду ялх бІе кхузткъе ялх.
14
Іахар а, Цуьнан халкъ а
1Со дІахьаьжча, суна Цийон-лам тІехь лаьтташ болу и Іахар гира. Цуьнца цхьаьна лаьтташ цхьа бІе шовзткъе виъ эзар стаг вара. Церан хьаьжнашна тІехь Цуьнан цІе а, Цуьнан Ден цІе а дІаязйина яра.
2Суна стигалара аз хезира. Цуьнан гІовгІа чухчарин гІовгІанах а, чІогІа къекъачу стигалан гІовгІанах а тера яра. Шайн дечиг-пондаршна тІехь эшарш лоькхучу пондарчийн аз а хезира суна.
3Цу нехан тобано стигаларчу Іаршана а, деа дийнатна а, къаношна а хьалха керла йиш лоькхура. Ткъа лаьттара, мах а белла, кІелхьарваьккхинчу, цхьа бІе шовзткъе виъ эзар стаге бен, кхин цхьаьнгге а и йиш ца Іамалора.
4Уьш, зудчух куьг тохаза, кІантстегарий бара. Уьш бара, Іахар стенгга бодахь а, Иза воьддучу дІабоьлхуш берш. Мах а белла, адамашна юкъара паргІатбаьхна бара уьш, Далла а, Іахарна а ялтин хьалхара стоьмаш санна дІабалархьама.
5Церан багара цхьа а харцдерг ца долура, уьш бехк буьллийла доцуш бара.
Кхо малик
6ТІаккха суна стигална юккъехула тІемадаьлла доьду кхин а цхьа малик гира. Цуьнгахь даим болу хаза кхаъ бара, иза Лаьттахь бехаш болчу массарна а баийтина бара, хІора къомана а, тайпанна а, маттана а, халкъана а дІакхайкхорхьама.
7Цу малико, мохь туххуш, бохура: «Делах кхералаш! Цунна хастамаш белаш! ХІунда аьлча Цо кхел ен хан тІекхаьчна. Стигал а, латта а, хІорд а, хин хьостанаш а Кхоьллинчунна Іамал елаш».
8Кхин а цхьа малик цуьнан лорах дІадахара. Цо бохура: «Ма хІаллакьхили иза! ХІаллак а хилла, дІаели йоккха Бавел-гІала. Ша сийсаза леларна, Дела дарвеш волу чагІар малийна цо массо а халкъашна».
9КхоалгІа малик а дахара церан лорах. Цо, мохь туххуш, бохура: «Нагахь цхьаммо оцу экханна я цуьнан суьртана Іибадат а дахь, я шен хьаьжа тІе, я шен куьйга тІе цу экханан мухІар а таІадайтахь,
10Делан оьгІазлонан кеда чу, э а ца деш, доьттина долу Делан дераллин чагІар мер ду цо. Иштта волу стаг Делан маликашна а, Іахарна а хьалха цІергахь а, саьмгал чохь а хьийзор ву.
11Уьш хьийзош йолчу цІеран кІур массо а заманахь хьалаоьхур бу. Цу тайпана я дийнахь, я буьйсанна синтем хир бац, оцу экханна а, цуьнан суьртана а Іибадат а деш, цуьнан цІеран мухІар тІеэцначийн».
12Кхузахь, Делан хьехамаш лар а беш, Іийсана тешаме дуьсуш долчу Делан адамашна доьналла долуш хилар оьшу.
13ТІаккха суна стигалара аз хезира. Цо соьга бохура: «ДІаязде: „ХІинца дуьйна декъал бу, Везачу Элах тешар а долуш, леш берш“».
«Билггал бакъ ма ду, – боху Делан Сино, – Шаьш дечу гІуллакхех садоІур ду цара. Церан гІуллакхаш а царна тІаьххье дІагІур ду».
Лаьттахь ялта хьокху хан тІеяр
14Со дІахьаьжча, суна кІайн марха гира. Цу мархина тІехь «адамийн кІантах тера волу цхьаъ» вара охьахиъна. Цуьнан коьрта тІехь деших дина таж дара. Ткъа карахь ира марс бара.
15Делан цІа чуьра кхин а цхьа малик араделира. Цо мархина тІе охьахиъна волчуьнга айдинчу озаца, мохь туххуш, элира: «Хьайн марс схьа а эций, ялта хьакха! ХІунда аьлча лаьттахь ялта кхиъна а даьлла, марс хьокху хан тІе а кхаьчна».
16ТІаккха стигаларчу мархина тІехиъна волчо, лаьттана тІехула шен марс хьала а айина, лаьттара ялта хьаькхира.
17Стигалахь долчу Делан цІа чуьра кхин а цхьа малик араделира. Цуьнгахь а ира марс бара.
18Ткъа сагІа доккхучу кхерчана уллора цІарна тІехь олалла деш долу кхин а цхьа малик тІедеара. Цо куьйгахь ира марс болчуьнга айдинчу озаца, мохь туххуш, элира: «Хьайн ира марс схьа а эций, лаьттарчу кемсийн таьллангашна тІера кемсийн хорханаш схьаяха, хІунда аьлча и кемсаш хилла яьлла».
19ТІаккха малико шен ира марс лаьтта тІехула хьалаайира. Лаьттара кемсаш, хеда а йина, Делан дераллин муттдоккхургана чу тесира цо.
20ГІалина арахьа лаьттачу муттдоккхурга чохь и кемсаш Іаьвдира. ТІаккха цу чуьра цІий охьадахара, говрийн дуьрстанашна тІе кхаччалц хьала а долуш. Иза кхо бІе чаккхарма хиллал гонах дІасадаьржира.
15
Шайгахь тІаьххьара ворхІ бала болу маликаш
1ТІаккха стигалахь кхин а цхьа тамашийна билгало гира суна. Иза йоккха а, инзаре а яра. Шайгахь тІаьххьара бисина ворхІ бала болу ворхІ малик а дара цигахь. Уьш тІаьххьара баланаш бара, хІунда аьлча цаьрца чекхйолура Делан дералла.
2ТІаккха цІерах дІаийна долчу ангалин болуш санна, хІорд гира суна. Ткъа оцу экханна а, цуьнан суьртана а тІехь – шен цІеран терахь долчу цхьанна тІехь – толам баьккхинарш цу ангалин хІордана йистехь лаьтташ бара. Церан карахь Дала делла мерз-пондарш дара.
3Цара Далла гІуллакх деш хиллачу Муса-пайхамаран а, Іахаран а илли олура:
«Даккхий а, инзаре а ду Хьан гІуллакхаш,
массо а ницкъийн Веза Дела!
Нийса а, билггал бакъ а ду Хьан некъаш,
дуьненан къаьмнийн Паччахь!
[5]4Мила кхоьрур вацара Хьох, ва Веза Эла?
Хьан цІе а хьан язйийр яцара?
ХІунда аьлча Хьо цхьаъ ву веза!
Массо а халкъаша, тІе а даьхкина,
Хьуна хьалха Іибадат дийр ду.
ХІунда аьлча Ахь нийсонца лелош долу гІуллакхаш
тхуна гучу ма девлла».
5Цул тІаьхьа со дІахьаьжира. ТІаккха стигалахь долчу тоьшаллин Четаран уггар а еза чоь дІаеллаелира.
6Цу чоьнна чуьра, тІаьххьара хир болу ворхІ бала а бахьаш, ворхІ малик араделира. Царна тІехь яра дуткъачу кІадих йина цІена а, къегаш йолу а бедарш. Некхана гонах дашо доьхкарш а дара.
7Цул тІаьхьа деа дийнатах цхьаммо оцу маликийн кара ворхІ дашо бога делира. Ерриг а тІейогІучу заманна а вехаш волчу Делан дераллех дуьзна дара и боганаш.
8ТІаккха Делан сийлаллин а, нуьцкъалаллин а кІуьрах дуьзира и Делан цІа. Ткъа оцу ворхІ малико беана ворхІ бала дІабаллалц, цхьанна а стеган цу цІа чу ваха йиш яцара.
16
Делан дераллин боганаш
1Суна Делан цІа чуьра аз хезира. Цо ворхІ малике бохура: «ГІой, Делан оьгІазлонан ворхІе а боган чохь дерг лаьтта тІе охьадотта».
2Хьалхарчу малико, дахана, шен боган чохь дерг лаьтта тІе охьадоьттира. ТІаккха шайна тІехь экханан мухІар а долуш, цуьнан суьртана Іибадат деш долчу адамашна тІехь чІогІа дера а, ирча а ноткъа оьху даьІнаш даьржира.
3ШолгІачу малико шен боган чохь дерг хІорда чу охьадоьттира. ТІаккха хІорд, деллачу адамийн цІийх а тарлуш, цІий хилла дІахІоьттира. Ткъа хІорда чуьра массо а дийна мел долу хІума делира.
4КхоалгІачу малико шен боган чохь дерг хиш чу а, хин хьостанаш чу а охьадоьттира. Царах цІий хилира.
5ТІаккха хиш карахь долчу малико олуш суна хезира:
«Нийса ву Хьо волуш волу а, хилла волу а Везаниг,
Ахь йина кхелаш иштта хиларна.
6Хьан долахь болчеран а, Хьан пайхамарийн а цу наха цІий Іанорна,
Ахь цаьрга цІий малийти.
Царна и дан хьакъ а ду».
7СагІа доккхучу кхерчана уллора а аз хезира суна. Цо бохура:
«ХІаъ, массо а ницкъийн Веза Дела,
билггал бакъ а, нийса а ю Хьан кхелаш».
8ДоьалгІачу малико шен боган чохь дерг малхана тІе охьадоьттира. Ткъа малхан караделира адамаш цІергахь марцар.
9Нуьцкъалчу йовхоно адамаш дагадора. Ткъа и баланаш тІебахкийта бакъо йолуш волчу Делан цІе емалйора цара. Шайн къинойх дІа а ца къаьстира уьш, Далла хастамаш а ца бира цара.
10ПхоьалгІачу малико шен бога экханан олаллин гІанта тІе охьаІанийра. ТІаккха церан пачхьалкх, Іаьржа бода а хІоьттина, кхоьлира. Адамаша, лазаршна са ца тохадаларна, шайн меттанаш Іуьйшура.
11Шайн лазарш а, даьІнаш долу чевнаш а бахьанехь адамаша стигаларчу Далла сардамаш доьхура. Амма шаьш лелийначу гІуллакхех дІа ца боьрзура уьш.
12ЙолхалгІачу малико шен бога Эпрат цІе йолчу доккхачу хи чу охьадоьттира. ТІаккха, малхбалехьарчу паччахьашна некъ кечбархьама, и хи лекъира.
13ТІаккха суна гира саьрмикан багара а, экханан багара а, харцпайхамаран багара а арадолу, бецан пхьидех тера долу кхо харц жин.
14Уьш жинийн синош дара. Цара тамашийна хІуманаш дора. И жинаш дерриг а дуьнен чуьра паччахьашна тІе дахара, массо а ницкъийн Делан сийлахьчу дийнахь уьш тІаме схьагулбархьама.
15«ЛадогІалаш! Со, къу санна, цІеххьана вогІур ву. Декъала бу, шаьш берзина ца хилийтархьама а, шайн бехке меттигаш гучу ца яхархьама а, тІеюху бедарш куьйга кІел а латтош, сема берш».
16Иштта, и паччахьаш Іебархойн маттахь ХІар-Магдон олучу метте дІагулбира оцу жинаша.
17ВорхІалгІачу малико шен боганна чуьрниг хІаваэ охьадоьттира. ТІаккха стигалшкарчу Делан цІа чуьра Іаршана тІера чІогІа аз хезира. Цо элира: «Кхочушхили!»
18ТІаккха ткъес туьйхира, стигал къийкъира, гІовгІанаш евлира, чІогІа мохк бегийра. Адамаш лаьттахь дехаш долчу хенахь дуьйна, цкъа а ца хиллачу кепара чІогІа мохк бегийра.
19Йоккха гІала кхаа декъе екъаелира. Ткъа кхечу къаьмнийн гІаланаш хІаллакьхилира. Йоккха Бавел-гІала Шена дагахь йолу дела, Дала таІзар дира цунна. Дала Шен кеда чуьра Шен оьгІазечу дераллин чагІар дІамалийтира цуьнга.
20ХІора гІайре а дІаелира, ткъа лаьмнех кхин хІумма а ца дисира.
21Стигалара охьа адамашна тІе хІора буьртиг ши мазал хир йолу къора туьйхира. ТІаккха адамаша оцу къорано хІоттийна бала бахьана долуш Далла сардамаш доьхкира, хІунда аьлча и бала инзаре боккха бара.
17
ЧІогІа сийсаза лела зуда
1ТІаккха шайн карахь ворхІ бога долчу ворхІ маликах цхьаъ суна тІедеара. Цо соьга элира: «ТІехилал! Ас хьуна гойтур ду, дуккха а долчу хишна тІе а хиъна, чІогІа сийсаза лелаш йолчунна дийр долу таІзар.
2Лаьттара паччахьаш а сийсаза лелара цуьнца цхьаьна. Лаьттахь бехарш а, цуьнан сийсаза леларан чагІар а муьйлуш, бехаш бара».
3Делан Са суна тІе доьссича, цу малико со яьссачу аренга вигира. Цигахь суна зуда гира. Иза цІечу экханна тІехиъна яра. Цу экханна тІехь массанхьа а Дела сийсазвеш йолу цІераш а яра, цуьнан ворхІ корта а, итт маІа а яра.
4Зудчунна тІехь таьІна цІечу басахь а, цІарула-цІечу басахь а духар дара. Деших йина хІуманаш, деза тІулгаш, жовхІарш дара цунна тІехь. Цуьнан карахь дашо кад бара. И кад вас еш долчу гІуллакхех а, нахаца леларан боьхачу гІуллакхех а буьзна бара.
5Зудчун хьаьжа тІе язйина къайлаха маьІна долу цІе яра: «Йоккха Бавел-гІала сийсаза лелачеран а, лаьттарчу вас еш долчу гІуллакхийн а нана ю», – аьлла.
6ТІаккха суна гира Делан долахь болчеран а, Іийсана тешаме хилар бахьанехь байинчеран а цІийно и зуда яхийна хилар.
Иза гича, со чІогІа инзарваьллера.
7Малико соьга элира: «Хьо инзар хІунда вуьйлу? Оцу зудчун а, иза шена тІехь лелош долчу ворхІ корта а, итт маІа а йолчу экханан а къайле юьйцур ю ас хьуна.
8Хьуна гина долу и экха цкъа мацах дийна дара, ткъа хІинца делла. Амма иза кхин цкъа а, бух боцучу Іин чуьра хьала а даьлла, шен хІаллакьхиларна тІедогІур ду. ТІаккха, хІара дуьне кхуллуш дуьйна а шайн цІераш дахаран тептар тІе дІаязйина а йоцуш, лаьттахь бехарш, и экха шайна гича, цецбевр бу. ХІунда аьлча иза цкъа дийна а хилла, тІаккха делла, амма юха, ден а делла, схьадогІур ду.
9Кхузахь хьекъалх буьзна кхетам оьшу. ВорхІ корта – иза зуда тІехиъна болу ворхІ гу бу.
10Иштта уьш ворхІ паччахь ву бохург а ду. Царах пхиъ велла. Цхьаъ хІинца а дийна ву. Ткъа тІаьххьарниг хІинца а схьаваза ву. Иза схьавеача, кІезигчу хенахь бен паччахьалла дан ца деза цуьнан.
11Ткъа мацах дийна а хилла, хІинца делла долу экха – иза оцу ворхІаннах цхьаъ волу борхІалгІа паччахь ву. Иза шен хІаллакьхиларна тІевогІур ву.
12Хьуна гуш йолу итт маІа – уьш хІинца а олалла дан волавалаза волу итт паччахь ву. Царна хІоранна а цхьацца сахьтехь экханца цхьаьна, паччахьо санна, олалла дан бакъо лур ю.
13Оцу итте а паччахьан цхьатерра Іалашонаш хир ю. Цара шайн ницкъ а, олалла а экханна дІалур ду.
14Цара Іахарца тІом бийр бу. Ткъа Іахаро царна тІехь толам боккхур бу, хІунда аьлча Иза ву олахойн Олахо а, паччахьийн Паччахь а. Ткъа Цуьнца берш бу Цо кхайкхинарш а, къастийнарш а, тешаме берш а».
15Малико соьга элира: «Шена тІехь и нахаца лелаш ерг а йолуш, хьуна гина долу и хиш – уьш халкъаш а, тобанаш а, къаьмнаш а, меттанаш а бохург ду.
16Хьуна гиначу итте а маІана а, экханна а бІаьрга ян а езар яц и нахаца леларг. Цуьнан долахь мел дерг схьа а даьккхина, цара иза ерзина йоккхур ю. Цара цуьнан дегІ а дуур ду, и цІергахь ягор а ю.
17ХІунда аьлча Дала оцу итт маІан даг чу Шен Іалашо кхочушъяр чудиллина. Иштта цара вовшашца барт бийр бу шайн паччахьалла экханан дола дІадала. Иза иштта хир ду, Делан дешнаш кхочушхиллалц.
18Ткъа хьуна гина йолу зуда – иза лаьттарчу паччахьашна тІехь олалла деш йолу йоккха гІала ю».
18
Бавел-гІалин хІаллакьхилар
1Цул тІаьхьа суна гира стигалара охьадогІу кхин а цхьа малик. Цуьнан долахь доккха олалла дара. Оцу маликан нуьро латта къагийра.
2Цо айдинчу озаца, мохь тоьхна, элира: «Ма хІаллакьхили иза! ХІаллак а хилла, дІаели-кх йоккха Бавел-гІала. Жинашна Іан меттиг а, муьлххачу а харц жинна дІалачкъа меттиг а хили цунах. Муьлххачу а хьарамчу олхазаран бен а, муьлххачу а хьарамчу а, маьттазчу а экханан бен а хили цунах.
3ХІунда аьлча ша сийсаза леларна, Дела дарвеш долу чагІар малийна цо массо а халкъашна. Дуьнен чуьра паччахьаш а сийсазбевли цуьнца цхьаьна. Иштта дуьнен чуьра совдегарш а хьал долуш хилла дІахІиттира, цуьнан сов баккхий боьха лаамаш бахьана долуш».
4ТІаккха стигалара кхечу цхьана озо олуш хезира суна:
«Сан халкъ, арадала оцу гІали чуьра,
цигахь къинош леточарна юкъахь дакъалоцуш хьо ца хилийта,
хьуна хьайна а, царна санна, цамгарийн ун ца кхетийтархьама.
5Цуьнан къинош стигала хьалакхаччал ду.
Ткъа цуьнан харцонаш Далла дагахь ю.
6Цо кхечарна динчу гІуллакхашка хьажжий, дІадекхалаш цунна!
Цо шайна динчунна дуьхьал шозза а дІадекхалаш цунна.
Цо шайна чагІар кечдинчу кедахь
цул шозза дукха чагІар кечде аша цунна.
7Хьолана юкъа а яхана, шен сийлалла хьала а даьккхина, иза Іийна хиларе терра,
аша а оццул баланехь а, гІайгІанехь а хилийта иза.
ХІунда аьлча цо шен дагахь боху: „Со паччахь хилла Іаш ю.
Со йисина Іаш ерг яц.
Со цкъа а хир яц гІайгІане!“
8Цундела цхьана дийнахь богІур бу цунна тІе цуьнан баланаш:
ялар а, гІайгІане хилар а, мацалла а.
И гІала цІергахь йогур ю,
хІунда аьлча ницкъ болуш ву цунна кхел йо Веза Дела».
9ТІаккха, и гІала йогуш, цунах хьалабаьлла кІур шайна гича, цу гІалахь сийсаза лелла болу а, хьал лакхадаьлла болу а дуьнен чуьра паччахьаш, цунна тийжа а тийжаш, боьлхур бу.
10Цу гІалина тІедеанчу Іазапна, даг чу кхерамаш а тесна, генна дІа а хІиттина, цара эр ду:
«Къа ду хьан, йоккха гІала!
Къа ду нуьцкъалчу Бавел-гІалин!
ХІунда аьлча нийсса цхьана сахьтехь
хьуна кхел йина-кх!»
11Оцу гІалина хилларг бахьанехь боьлхуш а, гІайгІанехь а хир бу дерриг а дуьнен чуьра совдегарш а. ХІунда аьлча церан юхкуш йолу хІуманаш хІинца цхьаммо а оьцуш яц.
12Уьш яра дашо а, дато а хІуманаш а, деза тІулгаш а, жовхІарш а, дуткъачу кІадих йина хІуманаш а, таьІна-цІен долу кІадеш а, дареш а, цІарула-цІен бос болу кІадеш а. Иштта духкуш дара цара массо а тайпана хаза хьожа йогІу дечиг а, пийлан кІомсарех йина йолу тайп-тайпана хІуманаш а, уггар а дезачу дечигах йина йолу массо а тайпана хІуманаш а, цІаста а, эчиг а, шагатІулг а,
13хаза хьожа йогІу даьтта а, хаза хьожа йогІу кІур хьалабохуьйтург а, деза хьакхарш а, чагІар а, зайтдаьтта а, дама а, ялта а, бежанаш а, уьстагІий а, дой а, гІудалкхаш а. Иштта леш а, йийсар динарш а бара цара бухкуш.
14Цара эр ду: «Хьайн дола яха хьо хьегна мехала хІуманаш ерриш а хьан долара дІаевлла. Дерриге а сийлалла а, возалла а дайна, йиси хьо. Уьш кхин хир дац хьан».
15И массо а хІуманаш а юхкуш, мах лелош хилла болу, цунах хьал лакхадаьлла совдегарш, цуьнан баланех кхера а белла, гено дІахІуьттур бу. Боьлхуш а, гІайгІанехь а болуш,
16цара эр ду:
«Къа ду хьан, ва йоккха гІала!
Дуткъачу а, таьІна-цІечу а, цІарула-цІечу а
кІадийн бедарш тІеюьйхира ахь.
Дешин хІуманашца а, дезачу тІулгашца а,
жовхІаршца а
кечйора хьо.
17Цхьана сахьтехь хІаллакьхили-кх оццул дукха хилла долу хьал!»
Массо а хІордкеманаш долахь берш а, хІордкеманашна тІехь болу некъахой а, кемалелорхой а, берриг а хІордаца доьзна йохкаэцар лелош берш а генна дІахІиттира.
18Цара, йогучу гІалин цІерах хьалаболу кІур а гина, элира: «Муьлха гІала яра те цу йоккхачу гІаланах тера?!»
19ТІаккха шайн кортош тІе ченаш тийсира цара. ГІайгІане а эгна, белха а боьлхуш, цара, мохь а бетташ, бохура:
«Къа ду хьан, ва йоккха гІала!
ХІордана тІехь долу массо а хІордкеманаш шайн долахь долчара
оцу гІалин деза а, мехала а мел долчу хІуманах шайн хьал совдаьккхира.
Ткъа хІинца-м иза цхьана сахьтехь йоьхна дІахІоьтти».
20Яккхийелаш шу, стигалш! Даккхийделаш шу, Делан долахь дерш а, векалш а, пайхамарш а! ХІунда аьлча Дала кхел йина цунна, цо шуна мел дина вон бахьанехь.
21Цхьана нуьцкъалчу малико, хьеран боккхачу тІулгах тера болу тІулг схьа а эцна, хІорда чу кхоьссира. Цо элира:
«Ишттачу ницкъаца хІаллакйийр ю
сел йоккха йолу Бавел-гІала,
иза кхин юха хир а йоцуш!
22Кхин цкъа а хезар дац хьуна чохь
мерз-пондар лоькхучеран а, иллеш олучеран а аьзнаш,
шедагаш а, маІаш а локхучеран а аьзнаш.
Цхьана а тайпана пхьераш кхин хир бац хьуна чохь.
Болх беш хьийзаш йолчу кохьаран гІовгІа а хезар $яц хьуна чохь.
23Къуьданан серло а кхин хир яц хьуна чохь.
Кхин цкъа а хезар дац хьуна чохь нускалийн а, уьш балош болчеран а аьзнаш.
Хьан совдегарш бара кху дуьненахь уггар а хьалдерш.
Хьуна чохь болчу бозбунчаша Іехийнера массо а халкъаш».
24Кху гІалахь карийнера байинчу пайхамарийн а, Делан нехан а, массо а кху лаьттахь байинчеран а цІий!
19
1Цул тІаьхьа, йоккхачу тобано олуш санна, стигалара чІогІа аз хезира суна. Цо бохура:
Вайн Делехь ду кІелхьардовлар а, сийлалла а, нуьцкъалалла а.
2Цуьнан кхелаш билггал бакъ а,
нийсо йолуш а ю.
Цо кхел йира оцу чІогІа сийсаза лелаш йолчунна,
оцу йоккхачу гІалина.
Цо шен сийсаза леларца дуьне а бехдинера.
Цо Делан ялхой болчеран цІий Іанорна,
Дала цунна догІуш долу таІзар дира».
3ШозлагІа а олуш хезира суна:
«Хастам бу Далла!
Ерриг а тІейогІучу заманна а хир бу цу гІалина тІехула хьалатуьйсуш кІур».
4ТІаккха ткъе виъ къано а, диъ дийнат а Іаршана тІехиъна Іаш волчу Далла хьалха суждане дахара. Цара бохура: «Амин! Хастам бу Далла!»
Іахаро зуда ялор
5ТІаккха оцу Іаршара схьадолу кхин а аз хезира. Цо бохура:
«Хастамаш бе вайн Далла
массо а Цуьнан ялхой болчара а,
Цунах кхоьруш болчу
лараме боцучара а, цІеяханчара а».
6Суна хезира йоккхачу тобанна чуьра долуш санна долу аз а. Чухчарин гІовгІанах я чІогІачу стигалан къекъарх тера дара и аз. Цо бохура:
«Хастам бу Далла!
ХІунда аьлча массо а ницкъийн Веза Дела
паччахьалла дан волавелла.
7Даккхийдерца, самукъадаьлла хир ду вай.
Далла хастамаш беш, Цуьнан сийлалла ойур ю вай.
ХІунда аьлча Іахаро зуда яло хан тІекхаьчна,
ткъа Цо ялош ерг кечъелла.
8Цо цІена а, лепаш долчу а дуткъачу кІадинан коч тІеюьйхина».
(Ткъа и дуткъа кІади – Делан долахь болчара Цуьнан лаамехь дина долу гІуллакхаш бохург ду.)
9Малико соьга элира: «ДІаязде: „Декъала бу Іахаро зуда ялорна дІахІоттийначу тойне кхайкхинарш“». Кхин а цо элира: «ХІорш билггал бакъдолу Делан дешнаш ду».
10Со цуьнан когашка вуьйжира, цунна хьалха Іибадат дан дагахь, амма малико соьга элира: «Варелахь, и ма делахь! Со а ду Далла гІуллакх деш дерг, хьо а, Іийсах лаьцна долу тоьшалла лардеш болу хьан вежарий а санна. Далла бен ма де Іибадат! ХІунда аьлча Делера болчу хаамийн дух Іийсах лаьцна долу тоьшалла ду».
КІайчу дин тІехь волу дошло
11Суна гира дІаеллаелла стигал. Цигахь лаьтташ кІайн дин бара. Цу тІе хиъна Волчух тешаме Верг а, билггал волу бакъ Верг а олу. Цо кхел яр а, тІом бар а нийсонца леладо.
12Цуьнан бІаьргаш йогуш йолчу цІерах тера ду. Ткъа Цуьнан коьрта тІехь дуккха а таьжнаш ду. Цунна тІехь язйина, Цунна Шена бен, кхин цхьанна а хууш йоцу цІе ю.
13ЦІийно тІадийна оба яра Цунна тІехь. Беречун цІе «Делан Дош» ю.
14Цунна тІаьхьахІиттина догІуш дара стигалан эскарш. Церан дошлой кІайчу дойшна тІехь бара, ткъа царна тІехь яра цІеначу дуткъачу лепаш долчу кІадих йина бедарш.
15Цуьнан багара ира тур схьадолура, халкъашна тІехь толам баккхархьама. Аьчка гІожаца Цо олалла дийр ду царна тІехь. Массо а ницкъийн Делан оьгІазечу дераллин муттдоккхургана чохь Цо кемсаш хьоьшур ю.
16Цуьнан духар тІехь а, хаьн тІехь а язйина иштта цІе ю: «Паччахьийн а Паччахь, олахойн а Олахо».
17ТІаккха суна гира малхехь лаьтташ долу цхьа малик. Цо, аз а айдина, мохь туьйхира стигална юккъехула тІемадаьлла доьдучу массо а олхазаршка: «ТІема а довлий, схьагулло Делан доккхачу тойне.
18Аша дІадаа паччахьийн а, тІеман коьртачу хьаькамийн а, тІемалойн а дилха а, иштта дойн а, церан дошлойн а, паргІат болчу массеран а, леш болчеран а, лараме боцучеран а, цІеяхначийн а дилха а».
19ТІаккха суна гира экха а, дуьнен чуьра паччахьаш а шайн эскаршца цхьаьна. Уьш гулделлера оцу дин тІе хиъна Волчунна а, Цуьнан эскарна а дуьхьал тІом бан.
20Амма экха а, цунна хьалха тамашийна билгалонаш еш хилла волу харцпайхамар а схьалецира. Оцу шен гІуллакхашца цо Іехийнера экханан мухІар шайна тІедиллийтинарш а, экханан суьртана Іибадат дийраш а. Экха а, харцпайхамар а, ший а дийна доллушехь, чохь саьмгал долчу а, цІе яьлла богучу а Іома чу тесира.
21Ткъа бисина болу кхиберш дин тІе хиъна Волчун багара схьадолучу туьраца байира. Дерриге а олхазарша шаьш дуззалц церан дилха диира.
20
Цхьана эзар шарахь лаьттар долу паччахьалла
1Стигалшкара охьадуссу малик гира суна. Цуьнан карахь бух боцучу Іинан догІа а дара, стомма зІе а яра.
2Шех иблис а, Делан мостагІа а олу, шира лаьхьа болу саьрмик, схьа а лаьцна, цхьана эзар шарна зІенашца дІабихкира малико.
3Цу саьрмике тІедогІу долчу цхьана эзар шарахь адамаш ца Іехадайтархьама, малико, иза бух боцучу Іин чу а тесна, и Іин дІакъевлира, неІарна мухІар а тухуш. И эзар шо чекхдаьлча, цхьа кІеззигчу ханна иза арахеца безар бу.
4Цул тІаьхьа суна гира паччахьан гІанташ. Царна тІе охьахиъна болчеран караделлера кхел яр. Делан дош дІасадаржорна а, Іийсах тоьшалла дарна а тІера кортош даьхна болчеран синош а гира суна. Я экханна а, я цуьнан суьртана а Іибадат ца динера цара. Цу экханан мухІар а тІе ца диллийтинера цара я шайн хьаьжнаш тІе а, я куьйгаш тІе а. Цара, беллачуьра ден а белла, Дала леррина Къобалвинчуьнца цхьаьна эзар шарахь паччахьалла дира.
5(Ткъа белла болу биснарш и эзар шо чекхдаллалц денбелла бацара.) Нах беллачуьра дуьххьара денбалар ду иза.
6Декъала а, Дала даздина а ду-кх оцу нах беллачуьра дуьххьара денбаларехь дакъалоцу долу адамаш. ШолгІачу даларан олаллехь дац уьш. И нах Делан а, Дала леррина Къобалвинчун а динан дай хир бу. Цара цхьана эзар шарахь Цуьнца паччахьалла дийр ду.
Иблисана тІехь толам баккхар
7И эзар шо чекхдаьлча, иблис чудоьллинчуьра дІахоьцур ду. Дуьненан еа а йистехь долу халкъаш, ГІогІ а, МагІогІ а, Іехадеш арадер ду и. Цо тІаме схьагулдийр ду, хІордан берда тІера гІум санна, дукха долу адамаш.
8Уьш дуьне мел ду дІадахара. Делан долахь болчеран меттаматтана го бира цара – иза Далла езна йолу гІала ю.
9Амма стигалара цІе йоьссира, цу цІеро мостагІийн эскарш дІакхаьллира.
10Ткъа уьш Іехош хилла долу и иблис цІе яьлла богучу саьмгалан Іам чу тесира. Цу Іам чохь экха а дара, харцпайхамар а вара. Цара дийнахь а, буса а Іазап хьоьгур ду ерриг а тІейогІучу заманахь.
Адамашна тІаьххьара кхел яр
11Цул тІаьхьа суна гира йоккха кІайн басахь йолу Іарш а, цигахь хиъна Верг а. И волчуьра стигал а, латта а къайладелира, царна кхин меттиг ца йисира.
12ТІаккха суна гира лараме боцу а, цІеяхана хилла болу а белларш. Уьш Іаршана хьалха лаьтташ бара. Масех тептар схьадиллира. ТІаккха кхин а цхьа тептар схьадиллира – иза дахаран тептар дара. Цу тептаршна тІе дІаяздина долчу адамийн гІуллакхашка хьаьжжина, кхел йора оцу беллачарна.
13ХІордо а схьабелира шена чохь болу белларш. Шайна чохь болу белларш схьабелира Іожалло а, эхарто а. Царна хІоранна а, шайн-шайн гІуллакхашка хьаьжжина, кхел йира.
14Іожалла а, эхарт а цІе яьлла богучу Іам чу тесира. (И Іам шозлагІа валар ду.)
15Дахаран тептар тІе дІаязвина мел воцург цІе яьлла богучу Іам чу тесира.
21
Керла стигал а, керла латта а
1Керла стигал а, керла латта а гира суна, хІунда аьлча хьалха хилла йолу стигал а, латта а хІинца дІадаьллера. ХІорд а кхин бацара.
2ТІаккха суна гира Делан гІала. Шен майрачунна кечдина долу нускалх тера йолу, Дела волчуьра стигалара охьайогІу керла Ярушалайм-гІала яра иза.
3Стигаларчу Іаршара айдина долу аз хезира суна. Цо бохура: «ХІинца Дела Іаш волу меттиг адамашна юкъахь ю! Дела цаьрца Іийр ву, ткъа царах Цуьнан халкъ хир ду. Церан Дела Ша и адамаш долчохь Іийр ву.
4Дала церан хІора бІаьрхи а дІадоккхур ду. ХІинца дуьйна кхин валар, я белхар, я тийжар, я лазар хир дац, хІунда аьлча хьалхалера хІуманаш дІадевлла».
5Іаршана тІе хиъна Волчо элира: «ХІинца Ас массо а хІума керла кхуллур ду». ТІаккха Цо элира: «ДІаязде иза, хІунда аьлча хІара дешнаш тешаме а, билггал бакъ а ду».
6Кхин а Цо соьга элира: «Со ву массо а хІума Долийнарг а, чекхдоккхун Верг а, церан Хьалхе а, Чаккхе а. Хьогах волчунна Ас бакъо лур ю дахаран хи долчу шовдан чуьра маьхза хи мала.
7Толам баьккхинчунна и дерриг а дуьсур ду, ткъа Со цуьнан Дела а хир ву, иза Сан кІант а хир ву.
8Ткъа кІиллойн а, Іийсах тешар доцучеран а, вон болчеран а, адам дийначеран а, сийсаза лелачийн а, бозбунчийн а, харцделанашна Іамал еш болчеран а, массо а харцлуьйчеран а дакъа хир ду цІарах а, саьмгалх а богучу Іам чохь. Иза шозлагІа валар ду».
Керла Ярушалайм
9ТІаккха тІаьхьарчу заманан баланех дуьзна долу ворхІ бога шайн карахь долчу маликех цхьаъ суна тІедеара. Цо соьга элира: «Схьавола, Іахаро далон долу нускал гойтур ду ас хьуна».
10Суна тІе Делан Са доьссича, малико со боккхачу, лекхачу лам тІе ваьккхира. Цигахь цо суна гайтира стигалара Дела волчуьра охьайогІу еза Ярушалайм-гІала.
11Делан сийлалла яра цу гІалина чохь. Къегаш болчу яспис олучу безачу тІулгах а, чекх са гуш долчу цІеначу ангалих а тера дара цуьнан лепар.
12Цу Ярушалайм-гІалина гонах боккха а, лекха а пен бара. Цуьнан шийтта ков а дара. Кевнашкахь лаьтташ шийтта малик дара. Ткъа цу кевнашна тІе дІаязйина Исраилан халкъан шийтте а тайпанийн цІераш яра.
13Царах кхо ков малхбалехьа агІор дара, кхин кхоъ – къилбаседехьа, важа кхоъ – къилбехьа, дисина кхоъ малхбузехьа агІор дара.
14ГІалин и пенаш шийтта тІулган бух тІехь лаьтташ дара. Цу баххаш тІе дІаязйина Іахаран шийтта векалан цІераш яра.
15Цу гІалин а, цуьнан кевнийн а, пенийн а йохалла а, шоралла а, лакхалла а юста лерина дашо гІаж яра соьца къамел деш волчуьнгахь.
16И гІала биъ са болуш дІахІоттийнера. Цуьнан йохалла а, шоралла а цхьатерра яра. Оцу гІожаца цо и гІала юьстира. Иза бІозза шийтта эзар сажа хилира. Ткъа цуьнан йохаллин а, шораллин а, лакхаллин а барам цхьатерра бара.
17ТІаккха пенийн лакхалла а юьстира малико. Адамаша бустучу барамехь юстура малико. Пенаш цхьа бІе шовзткъе диъ дол лекха дара.
18И пенаш яспис олучу дезачу тІулгех дина дара. ГІала ша а цІеначу деших йина яра. И деши, ангали санна, чекх са гуш дара.
19ГІалин пенийн баххаш массо а тайпанарчу дезачу тІулгашца кечдина дара. Цхьана пенан бух яспис олучу, шолгІаниг – саппир олучу, кхоалгІаниг – халкидон, боьалгІаниг – изумруд,
20пхоьалгІаниг – сардоникс, йолхалгІаниг – сардис, ворхІалгІаниг – хризолит, борхІалгІаниг – вирил, уьссалгІаниг – топаз, уьтталгІаниг – хризопрас, цхьайтталгІаниг – яцинт, шийтталгІаниг – аметист олучу дезачу тІулгех бинера.
21ГІалин шийтта ков шийтта жовхІар дара. ХІора ков цхьацца жовхІарх дина дара. ГІалин коьртачу урамера некъ цІеначу деших бинера. Урамаш чекх са гуш долчу ангалих тера дара.
22Цу гІалахь Делан цІа ца гира суна, хІунда аьлча Далла Іибадат дечу цІийнан метта массо а ницкъийн Веза Дела а, Іахар а Шаьш бу цу гІалахь.
23Оцу гІалина иза серлаялийтархьама я малх, я бутт ца оьшу, хІунда аьлча Делан сийлаллин нуьро серлайоккху иза. Іахар а цуьнан къуьда бу.
24Цу серлонгахь дуьненан халкъаш а лелар ду, дуьненарчу паччахьаша а шайн хьал дахьар ду цу гІали чу.
25Оцу гІалин кевнаш дийнахь дІа а ца къовлу, цигахь буьйса хир йоцу дела.
26Халкъийн хьал а, хазна а цу гІали чу яхьар ю.
27Цхьа а боьха хІума а, иштта сийсаза долу гІуллакхаш дийраш а, харцдерг лелош берш а чубевр бац цу гІалина. Іахарехь долчу дахаран тептар тІехь цІераш язйина берш бен, цхьа а гІур вац цу чу.
22
1ТІаккха малико суна гайтира шена чохь дахаран хи долу шовда. ЦІеначу ангалих тера цІена хи дара иза. Делан а, Іахаран а Іаршера схьадолура и шовда.
2Иза гІалин коьртачу урамна юккъехула чекхдолура. Оцу чекхдолучу хин шинна а агІор лаьтташ дара дахаран дитташ. Цара цхьана шарахь шуьйттазза стом ло – хІора баттахь цкъа а луш. Ткъа дитташ тІера гІаш халкъашна дарбана делла.
3Шайна неІалт кхайкхийнчарах кхин хІумма а хир дац цигахь.
Эццахь Делан а, Іахаран а Іарш хир ду, ткъа Цуьнан ялхой а хир бу Цунна Іамал еш.
4Цигахь Делан юьхь а гур ю царна. Цуьнан цІе а хир ю церан хьаьжнашна тІехь.
5Буьйса а кхин хир яц цигахь. Кхин оьшур яц цигахь я стогаран, я малхан серло, хІунда аьлча Везачу Дала Ша лур ю царна серло. Цара, паччахьаша санна, олалла дийр ду ерриг а тІейогІучу заманахь.
Іийса схьавар
6Малико соьга элира: «ХІара дешнаш тешаме а, билггал бакъ а ду. Шен Сине пайхамарш иракарахІуьттуьйтучу Везачу Дала Шен малик дахийтира кестта хила деза хІуманаш Шен ялхошна гайта».
7«Хаалаш, Со кестта вогІур ву. Декъала ву кху тептар тІехь дІаяздина долу Делера болчу хааман дешнаш лардеш верг!»
8Со, Яхьъя, и дерриге а хезнарг а, гинарг а ву. И хІуманаш хезна а, гина а ваьллачул тІаьхьа, уьш сайна гайтинчу маликан когашка вуьйжира со, цунна Іибадат дархьама.
9Амма малико соьга элира: «Варелахь, и ма делахь, хІунда аьлча хьо а, хьан динан вежарий болу пайхамарш а, кху тептар тІехь дерг мел лардийриг а санна, со а ду Цуьнан ялхо. Далла бен ма де Іибадат!»
10Малико кхин а элира соьга: «Кху тептар тІехь язбина болу Делера хаам къайла ма баккхалахь, хІунда аьлча и дерриг а хир долу хан тІекхочуш ю.
11Харцдерг лелочара кхидІа а леладойла изза. Боьха лаамаш кхочушбийраш кхин а бехлойла. Делан лаамехь берш кхидІа а лелийла бакъонца. Далла гергахь цІена берш кхидІа а цІена лелийла».
12Іийсас боху: «Со кестта вогІур ву. Сан ял а Соьца ю, хІоранна а, ша динчу гІуллакхашка хьаьжжина, хьакъ дерг дІадалархьама.
13Со ву массо а хІума Долийнарг а, чекхдоккхун Верг а, церан Хьалхе а, Чаккхе а, Дуьххьарлераниг а, ТІаьххьарлераниг а».
14Декъала бу шайн духарш цІандинарш. Цундела церан бакъо хир ю, кевнехула чекх а бевлла, гІалин чу бовла а, дахаран диттана тІера стом баа а.
15ГІалина арахь буьсур бу жІаьлех тера леларш а, бозбунчаш а, сийсаза леларш а, стаг вийнарш а, цІушна Іамал йийраш а, массо а харцонаш ян а лууш, уьш йийраш.
16«Аса, Іийсас, Сайн малик дахийтина динан тобанашкахь долчу шуьга оцу хІуманех лаьцна хаам байта. Со ву Даудан Орам а, ТІаьхье а, Іуьйренан сирла Седа а».
17Делан Сино а, нускало а доьху: «Схьаволахь!» – бохуш.
И хезаш волчо а олийла: «Схьаволахь!»
Ша хьогах верг а схьавогІийла! Мала лууш волчо маьхза схьаоьцийла дахаран хи.
Чаккхе
18Кху тептар тІехь дІаяздина долу Делера болчу хаамийн дешнаш хезаш волчу хІоранга а Аса дІахьедар до: «Нагахь цхьаммо кху дешнашна тІе цхьа хІума тІетохахь, Дала цу тептар тІехь бийцина болу массо а баланаш тІебоуьйтур бу цунна.
19Нагахь кху тептар тІехь дІаяздина долчу Делера болчу хаамийн дешнех цхьа хІума тІера дІадаккхахь, Дала кху тептар тІехь дийцина долчу дахаран диттехь а, иштта йийцинчу езачу гІалина чохь а дакъалацар дІадоккхур ду цуьнан».
20Кху дерригенах а тоьшалла деш Волчо боху: «И бакъ ду, Со кестта вогІур ву».
Амин. Волахьа, Веза Эла волу Іийса!
21Веза Эла волчу Іийсан дика хуьлийла шуьца даим а.
notes
[1]
2:23 - Адам – Іебархойн маттахь «зуда» бохург «стаг» бохучуьнца цхьаьна доьзна ду.
[2]
3:17 - Адаме – кхузахь деша мега «адаме» я «Адаме».
[3]
4:16 - Нада – Іебархойн маттахь «Нада» «волавелла лелар» бохург ду.
[4]
6:15 - Дол – куьйган гоьлана тІера пІелгийн буьхьигаш тІе кхаччалц барам.
[5]
6:16 - Я иштта: Кеманан пенашна тІехула тхевнна тІе кхаччалц йолу меттиг цхьа дол барамехь йиллина а йита.
[6]
10:5 - ГІайренаш – схьахетарехь, Дуьненаюккъерачу хІордахь.
[7]
10:9 - Таллархо – я иштта: турпалхо.
[8]
17:5 - ИбрахІим – «дукхахболчеран да».
[9]
17:15 - Сарат – зуда-эла.
[10]
17:20 - ИсмаьІал – Далла хеза.
[11]
20:17 - ГІарбаш – зуда-лай.
[12]
21:14 - ПІаьлдиг – тІаьрсиган тІоьрмиг.
[13]
24:2 - Кога кІел куьг а диллий – цу гІиллакхехь ша дийр ду аьлларг дан дезара.
[14]
30:14 - Дудаъ – дийцарехь, цу орамаша зударшна бер хилийта гІо дора.
[15]
32:28 - Исраил – иза «Делах латар» бохучух тера ду.
[16]
38:21 - ЦІуйн дуьхьа нахаца лелаш йолу еза зуда – и санна йолчу зудчуьнца лелар цІунна гІуллакх дар лорура. КанаІанхошна гергахь иза наха лоруш зуда яра. Цундела ЯхІуда цунах «еза» олу.
[17]
43:6 - Исраила – и ву Якъуб.
[18]
44:5 - Сан элан дато кад хІунда лачкъийна аш? – и дешнаш цхьана ширачу гочдар чохь ду, амма Іебархойн маттахь уьш дац.
[19]
46:1 - Исраил – и ву Якъуб.
[20]
47:29 - Кога кІел куьг а диллий – цу гІиллакхехь ша дийр ду аьлларг дан дезара.
[21]
47:31 - Грекийн гочдар тІехь: Исраила, Іасанна тІе а таьІаш, Далла Іамал йора.
[22]
49:10 - Я иштта: цуьнан сий дайтталц а...
[1]
1:8 - ПирІун – Мисар-мехкан паччахь.
[2]
2:10 - Муса – хІокху цІеран маьІна Іебархойн маттахь «схьаваьккхинарг» бохург делахь а, мисархойн маттахь иза, схьахетарехь, «кІант» бохург ду.
[3]
3:1 - Итар – РаІал аьлла, кхин цІе а яра цуьнан.
[4]
3:4 - Веза Эла – кхузахь Везачу Элан Малик а, Веза Эла а цхьаъ ду.
[5]
3:15 - Веза Эла – ма-дарра аьлча, Іебархойн маттахь долу хІара ши дош «Ша волуш Верг» боху маьІна долуш ду.
[6]
3:15 - Абадехь – даима.
[7]
4:25 - Мусан когех – я иштта: цуьнан когех.
[8]
4:26 - Мусана – я иштта: цунна.
[9]
4:31 - Суждана бахара – цхьанна хьалха кІоргга, лаьтта кхаччалц охьатаІар.
[10]
8:23 - Кхечу тептарш тІехь яздина ду – Сан халкъ хьайчух шен кІелхьардаларца къаьсташ хир ду.
[11]
10:19 - Эрзан хІорд – таханлерчу дийнахь иза, схьахетарехь, ЦІен хІорд бу.
[12]
10:25 - Ахь-айхьа яла еза тхуна бакъо тхайн Везачу Далла сагІа даккха – я иштта: Ахь-айхьа ло тхуна сагІина яла езарг, тхайн Везачу Далла оха сагІа доккхуш.
[13]
12:11 - Пасахь – иза Іебархойн маттахь «тІехвалар» бохург ду.
[14]
13:18 - Эрзан хІорд – таханлерчу дийнахь, схьахетарехь: ЦІен хІорд бу.
[15]
15:3 - ЯхІува – цу дешан маьІна «Волуш Верг» бохург ду. Хьовса 3:14.
[16]
16:16 - Іовмар – иза хІума узучу хенахь цуьнан бараман цІе ю, масала, кийла а, литр а санна.
[17]
19:18 - Грекийн гочдар тІехь: Ломах, пешара санна, кІур хьалаоьхура, ткъа нах синтем байна меттахбуьйлура.
[18]
28:30 - Урим а, Тумим а – Делан лаам хаархьама, динан дас лелош болу ши тІулг. Билггал цаьрца деш дерг хууш дац.
[19]
29:9 - Царна – иштта ду грекахойн гочдар тІехь. Іебархойн маттахь: АхІаронна а, цуьнан кІенташна а.
[20]
30:13 - Гер – цхьа гер 0,6 грамм озаран барам бу.
[21]
30:23 - Шийтта герка – ма-дарра аьлча, Іебархойн маттахь дІаяздина ду: пхи бІе шекхал. Ткъа цхьа шекхал итт грамм барамал яра.
[22]
32:1 - Дела ве тхуна – я иштта: цхьаболу деланаш бе тхуна.
[23]
32:4 - Хьан дела ву хІара – я иштта: хьан деланаш бу хІорш.
[24]
32:8 - Хьан дела ву хІара – я иштта: хьан деланаш бу хІорш.
[25]
32:23 - Дела ве тхуна – я иштта: цхьаболу деланаш бе тхуна.
[26]
32:31 - Дела а вина – я иштта: деланаш а бина.
[27]
37:24 - Пунт – иза ялхитта кийла ю.
[28]
38:24 - Шовзткъе берхІитта пунт а, ворхІ бІе ткъе итт шекхал а – вайн лелачу барамехь иза цхьа эзар кийла ю.
[29]
38:25 - Ши бІе пунт, цхьа эзар ворхІ бІе кхузткъе пхийтта деза шекхал – вайн лелачу барамехь иза кхо эзар йиъ бІе шовзткъе итт кийла ю.
[30]
38:29 - Цхьа бІе шовзткъа пунт а, ши эзар диъ бІе шекхал а – вайн лелачу барамехь иза ши эзар йиъ бІе ткъе пхи кийла ю.
[1]
7:30 - Шатайпа сагІа – и сагІа Везачу Элана хьалха дІасадего дезаш дара, иза Цунна шатайпа совгІат хиларан билгало йолуш санна.
[2]
11:19 - Зуя – иза чІерий лоьцургийн тайпанах долу олхазар хила тарло.
[3]
16:8 - Іазизал – оцу дешан гочдар билггал хууш дац. Иза цхьана яьссачу аренгарчу жинан цІе хила тарло я иза «дІахоьцу бож» хила тарло.
[4]
21:4 - Я иштта: Зуда ялорехула я маре яхарехула цуьнца гергара хиллачу стагах а хьакхавелла, ша бехван ца веза динан дас, сийсазвина ца хилийта.
[5]
23:13 - ХІин – цхьа хІин еа литаран барам бара.
[6]
25:8 - МеттахІотторан шо – лаьтте садоІуьйту шо.
[7]
27:25 - Гер – цхьа гер 0,6 грамм озаран барам бу.
[1]
3:47 - Гер – цхьа гер 0,6 грамм озаран барам бу.
[2]
5:21 - Хьан гІогІаш а толхуьйтийла, хьан кийра а боьстуьйтийла – схьахетарехь, цуьнан маьІна иштта ду: хьан кхин цкъа а доьзалхо хир вац, ткъа хьо хІинца доьзалхочух елахь, хьан бер, дуьнен чу а ца долуш, лийр ду.
[3]
6:2 - Назархо – ма-дарра аьлча, иза «ша къобалвинарг» ву.
[4]
7:13 - Деза шекхал – цхьа деза шекхал шийтта грамм барамал дара.
[5]
10:6 - Грекийн гочдар тІехь тІетоьхна ду: КхозлагІа турба лекхча, хІорд болчу агІор болу исраилхой гІовтта беза. ЙоьазлагІа и лекхча, къилбаседехьа берш гІовтта беза.
[6]
11:8 - Мохк – шена чохь хІума отуш йолу пхьегІа.
[7]
11:31 - Лаьтта... охьахевшира – я иштта: Меттаматтана гонах Іохкура уьш, ерриг а аре дІа а лаьцна. Муьлххачу а агІор дийнахь некъ баллал дукха, цхьана шина – даларан барамехь дара уьш.
[8]
13:23 - Іаьнакхан тІаьхьенах – уьш даккхий догІмаш долу, наьрташ санна, адамаш дара.
[9]
13:25 - Ашкул – Іебархойн маттахь иза «кемсийн хорха» бохург ду.
[10]
15:4 - ХІин – цхьа хІин еа литаран барам бара.
[11]
21:4 - ЦІечу хІорда – Іебархойн маттахь: Эрзийн хІорда.
[12]
21:5 - И декъаза кхача – цара буьйцург Мисар-махкара шаьш арадаьхначу хенахь Везачу Эло шайна белла, «манна» цІе йолу кхача бу.
[13]
22:5 - Іамавхойн махкахь – я иштта: шен махкахь.
[14]
24:7 - Чийлик – иза ведар ду.
[1]
4:48 - Цхьана ширачу гочдар тІехь: Сириюн-лам. Іебархойн тептар тІехь: Сиюн-лам.
[2]
6:4 - Вайн Веза Дела – цхьа Веза Эла ву – я иштта: вайн Дела – Веза Эла ву, Веза Эла бен вац. Я иштта: вайн Веза Дела бен кхин цхьа а Дела вац.
[3]
14:18 - Зуя – иза чІерий лоьцургийн тайпанах долу олхазар хила тарло.
[4]
16:1 - Абиб – Іебархойн календарца хьалхара бутт бара. Вайн календарца март-апрель беттанашкахь нисло иза.
[5]
32:5 - Ткъа уьш телхина лелара Цунна хьалха, Цуьнан берашна ца догІучу тайпана. Цундела цара къа латийна Цунна дуьхьал, иза аьрха а, телхина а гара ма ду – я иштта: Ткъа аша къинош летийна Цунна дуьхьал, шу, исраилхой, телхина а, гамделла а гара ду! Аша далийтина зуламаш бахьана долуш, Делан бераш дац шу кхин!
[6]
32:8 - Цхьана ширачу гочдар тІехь: стигалийн гуламан терахье хьаьжжина. Іебархойн тептар тІехь: исраилхойн терахье хьаьжжина.
[7]
32:15 - Сан хьоме халкъ – Іебархойн тептар тІехь, ма-дарра аьлча, «Яшурон» дІаяздина ду. Иза Исраилан халкъан кхин цІе ю, ткъа иза «бакъахьараниг» маьІна долуш ду.
[8]
32:43 - Грекийн гочдар тІехь: Яккхийе, стигалш, Везачу Элаца цхьаьна! Цунна хьалха охьатаьІийла стигалшкахь мел берш! Даккхийде, къаьмнаш, Цуьнан халкъаца цхьаьна! ЧІагІлойла Делан долу массо а маликаш! Іебархойн тептар тІехь: Даккхийде, къаьмнаш, Цуьнан халкъаца цхьаьна!
[9]
33:2 - Цуьнан аьтту куьйгахь стелахаьштиг дара – я иштта: аьтту куьйгахь цІеран Іедал дахьаш вара.
[10]
33:5 - Шен хьоме халкъ – Іебархойн тептар тІехь, ма-дарра аьлча, «Яшурон» дІаяздина ду. Иза Исраилан халкъан кхин цІе ю, ткъа иза «бакъахьараниг» боху маьІна долуш ду.
[11]
33:8 - Цхьана ширачу гочдар тІехь: левихошна дІабелла. Іебархойн тептар тІехь и дешнаш дац.
[1]
5:9 - Галгал – иза Іебархойн маттахь «дІадаьккхина» бохучух тера ду олучу хенахь.
[2]
8:14 - Іариба-тогІи – иза Йордан-хин тогІи ю.
[3]
15:18 - Майрачун цІен тІе дІайоьдучу дийнахь Іотниал тешийра цо, шен дега Килабе латта деха деза аьлла – Грекийн гочдар тІехь: Майрачун цІен тІе иза дІайоьдучу дийнахь Іотниала тІедиллира цунна, Килабе аре еха аьлла.
[4]
19:34 - Іебархойн тептар тІехь иштта ду: Малхбалехь, Йорданна йистехь, ЯхІудан лаьтта тІе а кхочура иза.
[1]
1:14 - Іотниал волчу а яхана, иза тешийра цо, шен дега Килабе латта деха деза аьлла – Грекийн гочдар тІехь: Іотниал волчу яхача, иза шен дега Килабе латта деха деза аьлла, тешийра цо.
[2]
1:16 - Хурма-диттийн гІала – иза Ерихон-гІала ю.
[3]
3:10 - Арам-мохк – иза хІинцалерачу Сири-мехкан цхьа дакъа хилла.
[4]
3:12 - ІегІлон – и цІе «берстина етт» бохург ду.
[5]
8:26 - Цхьа эзар ворхІ бІе шекхалан барам – иза 19.5 кийланан барам бу.
[6]
14:15 - ДоьалгІачу – иштта грекийн гочдаре хьаьжжина ду. Іебархойн маттахь: ВорхІалгІачу.
[7]
17:1 - Мика – цуьнан юьззина цІе Мика-ЯхІу хилла.
[8]
18:7 - Цхьаьнцца а – я иштта: Арамца.
[9]
19:18 - ЦІа догІуш ду – Іебархойн маттахь: Везачу Элан цІа догІуш ду.
[10]
21:11 - Амма йоІстагалла дохоза долу зудабераш дийна дита – иштта грекийн маттахь долчу гочдарехь ду.
[1]
2:7 - Товрат-хьехамашца мискачу нехан бакъо яра маьрсхоша дитина мекхан кенаш лехьо.
[1]
1:1 - Раматайм-Цупам – 19-чу аято гойту и гІала Рама хилар.
[2]
1:3 - Жуьгтийн маттахь – ЯхІвехІ-Цабаот.
[3]
1:5 - Я иштта: Хьанат цунна чІогІа дукхаезаш хиллехь а, цо цунна цхьа дакъа бен ца лора, хІунда аьлча Везачу Эло Хьанатна доьзалхой ца беллера.
[4]
1:15 - Йий – кІенах даьккхина вахош долу малар.
[5]
1:24 - Іебархойн маттахь: кхо старгІа. Грекийн гочдар тІехь: кхо шо кхаьчна долу бежана.
[6]
2:8 - Шерет – бахам бекъар.
[7]
6:19 - Кхузткъе итт стаг. Грекийн меттан гочдар тІехь – пхи эзар кхузткъе итт стаг.
[8]
8:16 - Кегий нах – цхьана ширачу тептар тІехь: бежанаш.
[9]
9:20 - Я иштта: Исраилан махкахь уггар лууш дерг хьаьнга дала деза те?
[10]
9:24 - Ширачу гочдаршкахь: Шамъала Іебархойн меттан тептар тІехь: цо.
[11]
9:25 - Грекийн гочдар тІехь: Тхов тІехь мотт а биллина, Шаул дІавижира.
[12]
10:27 - Дуьра ХІорд болчохь карийначу тептарш тІехь– Нахьаша, Іамминан кІентийн паччахьо, баккхий бохамаш бохура Гадин а, Раабанан а бахархошна. Цо хІораннан а аьтту бІаьрг а баьккхина, цхьаьнгге а царна гІо ца дойтура. Цо иштта Йордан-хи йистехь малхбалехьа йолчу агІор вехаш волчу хІора исраилхочун а баьккхира аьтту бІаьрг. Цундела ворхІ эзар исраилхо Іамминхой болчуьра ГалІадерчу Явеш-гІала ведда дІавахара. Бутт баьлча...
[13]
12:11 - ГадІаний – Іебархойн маттахь ма-дарра аьлча: Яруб-БаІал.
[14]
12:11 - Бедан – цхьадолчу ширачу гочдарш тІехь дІаяздина ду: Баракх.
[15]
13:1 - Грекийн гочдар тІехь иштта дІаяздина ду: «Ша паччахь хІоттийначу хенахь Шаулан ткъе итт шо дара. Иза шовзткъе шина шарахь Исраилан паччахь лаьттина».
[16]
13:15 - ...шен новкъахула дІавахара. ТІаьхьабисинарш Шаул шен эскар долчу дІавоьдучу хенахь цуьнца дІабахара – хІара дакъа Грекийн гочдар тІера схьаэцна ду.
[17]
14:18 - «Схьадал Делан деза тІорказ». Цу хенахь Делан деза тІорказ исраилхошца дара – Грекийн гочдар чохь дІаяздина ду: «Схьаял Делан еза ийпад», – хІунда аьлча цу дийнахь и ийпад исраилхошна хьалха АхьъяхІус йоьхна яра.
[18]
14:41 - Грекийн гочдар тІехь яздина ду: Цул тІаьхьа Шаула Исраилан Дела волчу Везачу Эле элира: «Хьан ялхо волчунна тахана жоп хІунда ца делира Ахь? Исраилан Дела волу Веза Эла, сан, я сан кІентан ЯхІунатин бехк белахь, жоп ло безачу Урим-тІулгехула. Нагахь санна Хьан Исраилан халкъ бехке делахь, безачу Тумим-тІулгехула жоп ло».
[19]
14:43 - Ткъа и хІума бахьана долуш со вала везаш вуй? – я иштта: Со кхузахь ву. Со вала кечвелла ву!
[20]
15:32 - «Шек а ца волуш» – Грекийн маттера гочдича: «Кхерарна а вегош».
[21]
17:4 - Ялх дол – Грекийн гочдар тІехь: диъ дол.
[22]
17:52 - ТогІи чу вуллучу – Грекийн гочдар тІехь: Гати-гІала чу вуллучу.
[23]
18:25 - Чкъоьрнаш – исраилхошна гонах долчу къаьмнашна юкъахь пІелаштамхой бен сунтбаза бацара.
[24]
22:19 - Цо – я иштта: Шаула.
[25]
25:22 - Сан мостагІашна – Грекийн гочдар тІехь: суна.
[1]
1:18 - СекхаІад цІе йолу и назма – я иштта: секхаІад лелор.
[2]
3:7 - ГІарбаш-зуда – зудчун бакъо йолу гІарбаш.
[3]
4:6 - Цхьана ширачу гочдар тІехь: Ткъа кевнера кІа цІандеш йолчу ялхочунна наб кхеттера. Рахбий, БаІний Иш-Бошатан цІа чу велира. Іебархойн тептар тІехь дІаяздина ду: Рахбий, БаІний, шаьшшиъ кІа оьшуш веача санна, цуьнан цІа чу велира.
[4]
8:12 - Грекийн гочдар тІехь: эдомхошкара. Іебархойн тептар тІехь: арамхошкара.
[5]
8:13 - Эдомхо – иштта ду цхьадолчу ширачу тептарш тІехь. Амма Іебархойн тептар тІехь: арамхо.
[6]
8:18 - Кератхой, палетхой – кхечу мехкашкара болу, паччахь ларвеш болу тІемалой.
[7]
8:18 - «1 Шерашкахь» 18:17 а хьаьжна: паччахьан хьехамчаш. Іебархойн тептар тІехь: динан дай.
[8]
12:30 - Церан паччахьан коьртара – я иштта: МилкІом-цІун коьртара.
[9]
13:18 - Еха бедарш – я иштта: хаза кечйина бедарш.
[10]
13:27 - ТІаккха Абушалама паччахьна лерина санна долу пхьор кечдира – иштта цхьадолчу ширачу тептарш тІехь тІетоьхна ду.
[11]
13:34 - ТІаккха кІанта, ваха а вахана, паччахье элира: «Суна гира Хьоронаймера некъа тІехула лам тІера охьабогІу дукха нах» – иштта Грекийн меттан тептар тІехь тІетоьхна ду.
[12]
14:26 - Ши бІе шекхал – иза ши кийла ю.
[13]
15:7 - Грекийн гочдар тІехь: диъ шо. Іебархойн тептар тІехь: шовзткъа шо.
[14]
15:8 - Хьевронехь – иштта цхьадолчу грекийн гочдарш тІехь тІетоьхна ду.
[15]
15:18 - Кератхой, палетхой – кхечу мехкашкара болу, паччахь ларвеш болу тІемалой.
[16]
15:20 - Грекийн гочдар тІехь: Веза Эла хьоьца баккъалла тешаме хуьлда. Іебархойн тептар тІехь: Баккъалла болу тешам хуьлда хьоьца.
[17]
15:27 - Іебархойн тептар тІехь: Хьо Делера дерг гуш верг ма ву. Грекийн гочдар тІехь: Хьажал!
[18]
16:12 - Цхьадолчу тептарш тІехь: сан бала. Іебархойн тептар тІехь: суна дина вониг.
[19]
17:3 - Іебархойн тептар тІехь: Аса массо а адам... Іийр ду. Грекийн гочдар тІехь: Нускал шен майрачунна тІе ма-дерззара, аса массо а адам хьуна тІедерзор ду. Хьуна цхьа са бен ден ма ца лаьа, ткъа важа нах кхерам боцуш хир бу.
[20]
17:25 - Іебархойн тептар тІехь: Исраилара. Цхьана грекийн гочдар тІехь: ИсмаьІалара.
[21]
20:7 - Кератхой, палетхой – кхечу мехкашкара болу, паччахь ларвеш болу тІемалой.
[22]
20:14 - Іебархойн тептар тІехь: берихойн. Грекийн гочдар тІехь: бихрихойн.
[23]
21:16 - Кхо бІе шекхал – иза кхоъ ах кийланан барамехь ю.
[24]
23:20 - ГІараваьллачу шина баьччанан – я иштта: Ариалан шина кІентан.
[25]
24:13 - Іебархойн тептар тІехь: ворхІ шарахь. Грекийн гочдар тІехь: кхаа шарахь.
[1]
1:9 - Зохьелат тІулг – я иштта: лаьхьанан тІулг.
[2]
1:25 - ТІемалойн хьаькамаш – цхьана тишачу гочдар тІехь дІаяздина ду: сан эскаран хьаькам Йоаба.
[3]
1:33 - Сан бІарзанна тІе а хаавай – иза хилла цу хенахь паччахь хиларан билгало.
[4]
1:38 - Кератхой, палетхой – кхечу мехкашкара болу, паччахь ларвеш болу тІемалой.
[5]
1:39 - И хьакхар Сулиман коьрта тІе доьттира – и дарца Сулим паччахь хиларна къобалвар гойтура.
[6]
1:50 - СагІа доккхучу кхерчан маІаш – и маІаш схьалаьцна волу хІора а стаг ша верах кІелхьарволура.
[7]
2:8 - Сардамаш – цу заманахь Муса-пайхамаран тептарш тІехь болчу хьехамаша паччахьашна сардам боллар ца магадора.
[8]
2:26 - Іанатот-гІала – иза Ярушалайм-гІалина гена йоццуш меттиг ю.
[9]
2:27 - Іелех... аьлларг – Абу-ЯтІари Іелин цІийнах вара.
[10]
4:26а - Йиъ эзар – иштта грекийн гочдаро олу. Іебархойн маттахь дІаяздина ду: шовзткъа эзар.
[11]
4:26б - Шийтта эзар дин – я иштта: шийтта эзар дошло.
[12]
6:8 - ГІат – тІекІел динчу цІийнан чоьнаш.
[13]
7:13 - Хьирам – Іебархойн маттахь кхузахь «Хьурам» ду. Иза Хьираман кхин цІе ю.
[14]
8:2 - Дезачу деношкахь – схьахетарехь, адамаш кхалораш кІелахь Іаш долу деза денош ду уьш.
[15]
8:12 - ...малх кхоьллина, стигалахь иза къагийта – и дешнаш ду цхьана ширачу гочдар чохь, ткъа Іебархойн маттахь уьш дац.
[16]
8:16 - ...Дауд-паччахь хаьржина Ас... – Грекийн гочдар тІехь: ...Ярушалайм-гІала а хаьржина Ас, Дауд-паччахь а хаьржина Ас...
[17]
10:16 - Шекхал – цхьа шекхал итт грамм барамехь ду.
[18]
10:28 - Килик – Іебархойн маттахь: Кхавей.
[19]
11:5а - Іаштарт – иза Хьалхарчу Азехь даьхначу къаьмнийн хьийкъина ялта даларан а, безаман а дела ю бохург ду.
[20]
11:5б - МилкІом – иза канаІанхойн дела ву бохург ву. Цунна сагІина дийна бераш дохьура, къаьсттина – Іамминхоша.
[21]
13:11 - КІенташа – иштта ду цхьадолчу ширачу гочдарш тІехь. Іебархойн маттахь: кІанта.
[22]
15:18 - Арам-мохк – иза хІинцалерчу Сири-мехкан цхьа дакъа хилла.
[1]
1:2 - БаІал-Забуба – иза «Мозийн Эла» бохург ду.
[2]
1:8 - Дукха чоьш – я иштта: тІаргІанах йина бедарш.
[3]
1:17 - Цуьнан ваша Йорам – ма-дарра аьлча, тептар тІехь «ваша» дІаяздина дац. Амма цхьадолчу ширачу гочдаршна тІехь иза тІетоьхна ду.
[4]
3:9 - Кира – дІасакхоьхьу мохь.
[5]
5:1 - Арам-мохк – иза хІинцалерчу Сири-мехкан цхьа дакъа хилла.
[6]
6:25 - Кхокхийн боьхалла – схьахетарехь, иза цхьана хасстоьман цІе яра.
[7]
9:27 - ...цунна чов йира цара – иштта ширачу гочдар тІехь ду. Іебархойн тептар тІехь и дешнаш дац.
[8]
9:31 - Зимари – иза исраилхойн тІеман хьаькам вара, исраилхойн паччахь вийна волу. ДІадеша Сулим 16:8-12.
[9]
14:21 - Іебархойн тептар тІехь: Іазар-ЯхІу. Цуьнан кхин а Іузи-ЯхІу цІе а ю.
[10]
15:1 - Іузи-ЯхІу – Іебархойн тептар тІехь: Іазар-ЯхІу. Иза Іузи-ЯхІун кхин цІе ю. Оцу тептар тІехь цхьадолчу аяташкахь цунах Іазар-ЯхІу олу, ткъа кхечу аяташкахь цунах Іузи-ЯхІу олу.
[11]
15:10 - Халкъана хьалха цунна чов а еш – цхьадолчу грекийн ширачу гочдарш тІехь: ИбалІам-гІалахь цунна чов а еш.
[12]
15:19 - ПІула – цуьнан кхин цІе яра: ТигІлат-Палиасар.
[13]
15:20 - Шовзткъе итт шекхал дети – иза ах кийланал цхьажимма сов ду.
[14]
17:4 - Мисар-мехкан Су-паччахьна тІе – я иштта: Сайс-гІалахь волчу Мисар-мехкан паччахьна тІе.
[15]
20:13 - ЧІоь-цІа – иза тІаьхьалонна йолу хІума дІаюьллуш долу цІа ду.
[16]
23:13а - ХІаллакдаран лам – иза «Зайт-диттийн ломан» кхин цІе ю, иза емалъеш олуш йолу.
[17]
23:13б - МилкІом-цІу – я иштта: Мулка-цІу.
[18]
23:16 - Иштта кхочушхилира... къубба гира – иштта тІетоьхна ду ширачу грекийн гочдар тІехь. Іебархойн тептар тІехь цу дешнийн метта иштта дІаяздина ду: Везачу Эло Делан стагехула хир ду ма-аллара, кхочушдира Юши-ЯхІу-паччахьо и дерриг а.
[1]
1:6 - Грекийн гочдар тІехь: РипІат. Іебархойн тептар тІехь: Дипати.
[2]
1:19 - ПалагІ – Іебархойн маттахь цуьнан маьІна ду «декъадалар».
[3]
2:7 - Ахари – и цІе «бала» бохург ду. ЮшаІан тептар тІехь иза Іахан цІе тиллина ду.
[4]
4:9 - ЯІабац – и цІе Іебархойн маттахь «лазар» олучу дашах тера ду.
[5]
4:13 - Цхьадолчу ширачу гочдарш тІехь: МаІунутай. Іебархойн тептар тІехь и цІе яц.
[6]
5:6 - ТилгІат-Пилнасар – иза ТигІлат-Палиасаран кхин цІе ю.
[7]
8:3 - Гери, АбихІуд – я иштта: Ахьудан да волу Гери.
[8]
8:29 - Грекийн гочдар тІехь: ЯІиал. Іебархойн тептар тІехь и цІе яц.
[9]
8:30 - Грекийн гочдар тІехь: Нер. Іебархойн тептар тІехь и цІе яц.
[10]
8:33 - ЭшбаІал – цунах кхин а Иш-Бошат олу «Дауд» цІе йолчу тептар тІехь.
[11]
8:34 - Мариб-БаІал – цунах кхин а Мапи-Бошат олу «Дауд» цІе йолчу тептар тІехь.
[12]
9:39 - ЭшбаІал – цунах кхин а Иш-Бошат олу «Дауд» цІе йолчу тептар тІехь.
[13]
9:40 - Мариб-БаІал – цунах кхин а Мапи-Бошат олу «Дауд» цІе йолчу тептар тІехь.
[14]
11:22 - ГІараваьлла ши баьчча – я иштта: Ариалан ши кІант.
[15]
14:7 - БаІал-ЯдаІ – иза ЭлидаІан кхин цІе ю. Хьажал 3:8.
[16]
16:17 - Исраил – и ву Якъуб.
[17]
18:17 - Кератхой, палетхой – кхечу мехкашкара болу, паччахь ларвеш болу тІемалой.
[18]
20:2 - Церан паччахьан коьртара – я иштта: МилкІом-цІун коьртара.
[19]
21:15 - Кхийолчу аяташкахь (Дауд 24:16) санна: Аравна. Іебархойн тептар тІехь: Орнан.
[20]
22:9 - Сулим – Іебархойн маттахь иза «синтем» бохург ду.
[1]
1:14а - Дой гулдира – я иштта: дошлой гулбира.
[2]
1:14б - Шийтта эзар дин а бара – я иштта: шийтта эзар дошло а вара.
[3]
1:16 - Килик – Іебархойн маттахь: Кхавей.
[4]
1:17 - Шекхал – цхьа шекхал итт грамм барамехь ду.
[5]
2:3 - Хьирам – Іебархойн маттахь кхузахь «Хьурам» ю. Иза Хьираман кхин цІе ю.
[6]
2:13 - Хьирам-Аби-ЯхІу – иза Хьираман кхин цІе ю.
[7]
3:9 - Шекхал – цхьа шекхал итт грамм барамал яра.
[8]
4:16 - Хьирам-Аби-ЯхІу – иза Хьираман кхин цІе ю.
[9]
5:3 - Дезачу деношкахь – схьахетарехь, адамаш кхалораш чохь Іаш долу деза денош ду уьш.
[10]
9:15 - Шекхал – цхьа шекхал итт грамм барамехь ду.
[11]
9:25а - Грекийн гочдар тІехь: Йиъ эзар. Іебархойн тептар тІехь: шовзткъа эзар.
[12]
9:25б - Шийтта эзар дин – я иштта: шийтта эзар дошло.
[13]
15:8 - Іебархойн тептар тІехь: И дешнаш а, Іудад-пайхамарехула Дала бина хаам а шена дІахезча...Цхьадолчу ширачу гочдарш тІехь: Пайхамар волчу Іудадан кІанта Іазар-ЯхІус аьлла и дешнаш а, цуьнга Дала бина хаам а шена дІахезча...
[14]
16:2 - Арам-мохк – иза хІинцалерчу Сири-мехкан цхьа дакъа хилла.
[15]
19:8 - Грекийн гочдар тІехь: ...гІалин бахархойн къовсамехь йолчу кхеле а озорна долчу гІуллакхашка дІахІиттийра ЯхІушаптис. Іебархойн тептар тІехь: ...адамийн къовсамехь йолчу кхеле а озорна долчу гІуллакхашка дІахІиттийра ЯхІушаптис. Ткъа шаьш Ярушалайме юхабирзира уьш.
[16]
20:1 - Іебархойн тептар тІехь: Іамминхой. Грекийн гочдар тІехь: маІунхой.
[17]
20:2 - Іебархойн тептар тІехь: Арам-махкара. Грекийн гочдар тІехь: Эдом-махкара.
[18]
21:2 - Исраилхойн паччахь – билггал аьлча, ЯхІушапти яхІудхойн паччахь вара. ХІокху тептаран цхьайолчу меттигашкахь «яхІудхой» бохучу дешан метта юкъара долу «исраилхой» боху дош леладо.
[19]
22:2 - Грекийн гочдар тІехь: ткъе ши шо. Іебархойн тептар тІехь: шовзткъе ши шо. ДІадеша тептар «ТІаьххьарнаш» 8:26.
[20]
22:6 - Іебархойн тептар тІехь: Іазар-ЯхІу. Грекийн гочдар тІехь: Ахьаз-ЯхІу.
[21]
24:25 - Грекийн гочдар тІехь: ЯхІу-ЯдаІан кІант верна. Іебархойн тептар тІехь: ЯхІу-ЯдаІан кІентий берна.
[22]
26:1 - Іузи-ЯхІу – кхечу тептарш тІехь иза кхин а Іазар-ЯхІу цІе йолуш ву.
[23]
27:2 - Іузи-ЯхІу – кхечу тептарш тІехь иза кхин а Іазар-ЯхІу цІе йолуш ву.
[24]
28:16 - Цхьана Іебархойн тептар тІехь а, грекийн гочдар тІехь а: Ашур-мехкан паччахьна тІе. Вукху Іебархойн тептаршна тІехь: Ашур-мехкан паччахьашна тІе.
[25]
28:27 - Іебархойн тептар тІехь: Яхьизакх-ЯхІу. Иза «Хьузакх-ЯхІун» кхин цІе ю.
[26]
29:1 - Іебархойн тептар тІехь: Яхьизакх-ЯхІу. Иза «Хьузакх-ЯхІун» кхин цІе ю.
[27]
32:24 - Тамашийна билгало – цунах лаьцна кхин а дукха яздина ду «ТІаьххьарнаш» цІе йолчу тептар тІехь (20:8-11).
[1]
2:69 - Кхузткъе цхьаъ эзар дарик олу деши ахча – иза пхи бІе кийланан барам бу.
[2]
2:69 - Пхи эзар мин дети ахча – иза кхо эзар кийланан барам бу.
[3]
2:70 - Шайн-шайн гІаланашкахь – цхьана ширачу гочдар тІехь: Ярушалаймехь а, цунна гонах а.
[4]
3:4 - Кхалорийн деза денош – и дезде хІора шеран ворхІалгІачу баттахь, ялта кхиарна баркалла кхайкхош, дІахІоттош хилла, ворхІ дийнахь лаьтташ а хилла.
[5]
3:9 - ХІудав-ЯхІух – я иштта: ЯхІудах. Хьажа аят 2:40.
[6]
4:5 - Дари-Ваша – оцу гІуллакхех лаьцна ткъе доьалгІачу аятана тІера кхидІа дуьйцуш ду. ЯлхалгІачу аятана тІера ткъе кхоалгІачу аятана тІекхаччалц дуьйцуш дерг бІе шо сов хан яьллачул тІаьхьа ду.
[7]
4:7 - БорхІалгІачу аятана тІера дуьйна, йолхалгІачу коьртан берхІитталгІачу аятана тІекхаччалц Іебархойн меттан метта хІара тептар арамхойн маттахь яздина ду. Арамхойн мотт парсихойн пачхьалкхан мотт бара.
[8]
4:14 - Паччахьан цІен тІера алапаш тхуна луш долу дела – ма-дарра аьлча: паччахьан цІен тІера туьха дууш тхо долу дела.
[9]
6:22 - Ашур-мехкан паччахь – схьахетарехь, вуьйцуш верг парсихойн паччахь ву. Исраилан халкъан шира мостагІий болчу ашурхойн мохк парсихойн паччахьо схьабаьккхина бара оцу хенахь.
[10]
7:12-26 - ШуьйтталгІачу аятана тІера дуьйна, ткъе йолхалгІачу аятана тІекхаччалц хІара тептар арамхойн маттахь яздина ду.
[11]
10:44 - Царах цхьаболчеран цу зударша дина бераш а дара – я иштта: Цу наха, шайн зударех дІа а къаьстина, уьш а, цара дина бераш а шайна юххера дІадехира.
[1]
3:6 - Ишана цІе йолу ков – я иштта: Шира ков.
[2]
6:5 - МухІар тохаза долу кехат – цу кепара дуккха а нахана хуур бара цу кехатан чулацам.
[3]
6:11 - Я иштта: Со санна волу стаг, Делан цІа чу а вахана, дийна муха вуьсур вара?
[4]
8:8 - Царна гочдора – товрат-хьехамаш Іебархойн маттахь язбина бара, ткъа жуьгтий Бавел-махкахь йийсарехь болуш, цара арамхойн мотт Іамийнера. Цундела товрат-хьехамаш гочбан безара.
[5]
10:32 - Цхьана шекхалан кхоалгІа дакъа – иза 4 грамм хиллал ду.
[6]
12:31 - Пенна тІе хьала а баьхна – оцу хенахь гІалин пенаш стомма а, шуьйра а дара. Цундела царна тІехула лела мегара. Церан лекха дакъа некъ санна дара.
[1]
1:1 - Инди – кхузахь Инди аьлла цІе йоккхуш йолу меттиг хІинцалера Пакистан лоруш ю.
[2]
1:1 - Хуша-мохк – Хуша аьлла долу латтанаш Нил хин лакхахьара охьадогІийла йолчохь Іохкуш долу латтанаш ду. Царна юккъе догІуш ду Мисар-мехкан къилбехьа Іохкуш долу латтанаш а, хІинцалера Судан олучу пачхьалкхана чудогІуш долу латтанаш а, иштта хІинцалерачу Эфиопина къилбаседехьа долу латтанаш а.
[3]
1:6 - Лахьорч – хІорда чохь хуьлучу садолчу хІуманан цІа.
[4]
3:1 - АгІагхо – АгІаг Іамалекхахойн паччахь хилла, ткъа Іамалекхахой хьалхарчу заманахь дуьйна жуьгташца мостагІаллехь Іаш бара.
[5]
7:4 - Я иштта: ...хІунда аьлча бахьана дац цу бохамца паччахь зен.
[1]
1:6 - ШайтІа – иза иблисан кхин цІе ю.
[2]
1:15 - Шебахой – иза къилбера еана йолу талорхойн жІуга яра.
[3]
4:17 - Адаман йиш юй Далла хьалха бакъахьара хила? – я иштта: Делал бакъахьара хир дуй адам?
[4]
4:17 - Цуьнан йиш юй ша Кхоьллинчунна хьалха цІена хила? – я иштта: Ша кхоьллинчул а цІена хир дуй иза?
[5]
9:33 - Цхьадолчу ширачу гочдарш тІехь: Тхуна юкъахь юкъалеларг велахьара. Іебархойн тептар тІехь: Тхуна юкъахь юкъалеларг вац.
[6]
13:15 - Цо со билггал вийна дІавоккхур ву, со сатуьйсийла йоцуш ву – я иштта: Цо со вийна дІаваккхахь а, Цуьнга сатуьйсуш Іийр ву со.
[7]
15:23 - Грекийн гочдар тІехь: Иза дІасаоьхуш лела, ломъаьрзуна кхача а хуьлий. Іебархойн тептар тІехь: Иза дІасаоьхуш лела, шена кхача а лоьхуш.
[8]
27:13-23 - Цхьадолчу гочдаршка хьаьжжина, 13-чу аята тІера 23-чу аята тІекхаччалц Цупаран къамел ду.
[9]
28:11 - Цара хиш арадовлу кортош а лоьху – я иштта: Цара лаьтта бухара хиш сеца а до.
[10]
40:26 - Чаьнчакх – иза даккхий чІерий лоьцуш, царна тухуш болу ира цхьамза бу.
[11]
42:14 - Ямимат – иза «кхокха» бохург ду.
[12]
42:14 - КъациІат – иза «духІи» бохург ду.
[13]
42:14 - Къарин-ХІапух – иза «хаздаран гІутакх» бохург ду.
[1]
7:1 - Тийжаме назма – Іебархойн маттахь: шигаюн. Цу дешан маьІна билггала хууш дац.
[2]
8:3 - ГІап дІахІоттийра Ахьа – Грекийн гочдар тІехь: хастамаш байтира Ахьа.
[3]
9:1 - Назма 9 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 9:22-39 – 10:1-18.
[4]
10:1 - Назма 10 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 11.
[5]
11:1 - Назма 11 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 12.
[6]
12:1 - Корта 12 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 13.
[7]
13:1 - Назма 13 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 14.
[8]
14:1 - Корта 14 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 15.
[9]
15:1 - Назма 15 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 16.
[10]
16:1 - Назма 16 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 17.
[11]
17:1 - Корта 17 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 18.
[12]
18:1 - Назма 18 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 19.
[13]
18:14 - Лаам болуш леточу къинойх – я иштта: Кураллех.
[14]
19:1 - Корта 19 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 20.
[15]
20:1 - Корта 20 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 21.
[16]
21:1 - Корта 21 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 22.
[17]
22:1 - Корта 22 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 23.
[18]
23:1 - Корта 23 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 24.
[19]
24:1 - Корта 24 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 25.
[20]
24:1 - ХІара назма абатан кепехь ю, абат кхачаме хиларе терра, цхьана тайпанан кхачамалла a гойтуш.
[21]
25:1 - Корта 25 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 26.
[22]
26:1 - Корта 26 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 27.
[23]
27:1 - Корта 27 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 28.
[24]
28:1 - Корта 28 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 29.
[25]
28:1 - Грекийн гочдар тІехь тІетоьхна ду: Кхалоран дезачу денойн тІаьхьарчу ханна.
[26]
28:6 - Хьермон-лам – ма-дарра аьлча: Сириюн. Иза Хьермон-ломан шира цІе ю цІаданхойн маттахь. Хьовса: Карладаккхар 3:9.
[27]
28:9 - Я иштта: Нежнаш дега а до, дитташ дерзина а доху Везачу Элан озо.
[28]
29:1 - Корта 29 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 30.
[29]
30:1 - Корта 30 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 31.
[30]
30:11 - Іебархойн тептар тІехь: аса къинош леторна. Грекийн гочдар тІехь: Іазапехь со хиларна.
[31]
31:1 - Корта 31 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 32.
[32]
32:1 - Корта 32 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 33.
[33]
33:1 - Корта 33 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 34.
[34]
33:1 - ХІара назма абатан кепехь ю. Хьовса: Забур 24.
[35]
34:1 - Корта 34 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 35.
[36]
35:1 - Корта 35 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 36.
[37]
36:1 - Корта 36 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 37.
[38]
36:1 - ХІара назма абатан кепехь ю. Хьовса: Забур 24.
[39]
36:36 - Грекийн гочдар тІехь: Амма со тІехваьлча. Іебархойн тептар тІехь: Амма цхьаъ тІехваьлча.
[40]
37:1 - Корта 37 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 38.
[41]
38:1 - Корта 38 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 39.
[42]
38:6 - Шенаш – нанапІелганий, цІазапІелганий юккъера меттиг.
[43]
39:1 - Корта 39 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 40.
[44]
39:5 - ЦІушка дехарш деш воцу а, харцделанашна Іамал ечарах дІакхетта воцу а стаг – я иштта: курачарна а, аьшпаш буттучарна а тІе дехаре ца воьдург.
[45]
40:1 - Корта 40 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 41.
[46]
41:1 - Корта 41 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 42.
[47]
42:1 - Корта 42 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 43.
[48]
43:1 - Корта 43 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 44.
[49]
43:5 - Якъубан халкъ – иза Исраилан халкъ ду.
[50]
43:5 - Іебархойн тептар тІехь: Ва Дела, Хьо сан Паччахь ма ву! Якъубана толамаш бахар лохьа! Грекийн гочдар тІехь: Хьо-м сан Паччахь а, сан Дела ву, Якъубан халкъ кІелхьардаккха омра деш волу.
[51]
44:1 - Корта 44 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 45.
[52]
45:1 - Корта 45 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 46.
[53]
46:1 - Корта 46 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 47.
[54]
47:1 - Корта 47 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 48.
[55]
47:15 - Урханча – некъ гойтург, хьалхаваьлларг.
[56]
48:1 - Корта 48 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 49.
[57]
49:1 - Корта 49 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 50.
[58]
50:1 - Корта 50 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 51.
[59]
51:1 - Корта 51 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 52.
[60]
52:1 - Корта 52 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 53.
[61]
53:1 - Корта 53 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 54.
[62]
54:1 - Корта 54 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 55.
[63]
55:1 - Корта 55 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 56.
[64]
56:1 - Корта 56 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 57.
[65]
57:1 - Корта 57 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 58.
[66]
58:1 - Корта 58 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 59.
[67]
59:1 - Корта 59 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 60.
[68]
59:2 - Арам-НахІараим-мохк – иза Месопотама-махкахь къилбаседе-малхбузехьа лаьтташ бара.
[69]
59:2 - Цоба-мохк – иза Сири-махкахь бара, Дамасакх-гІалина къилбаседехьа.
[70]
60:1 - Корта 60 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 61.
[71]
61:1 - Корта 61 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 62.
[72]
62:1 - Корта 62 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 63.
[73]
63:1 - Корта 63 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 64.
[74]
64:1 - Корта 64 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 65.
[75]
65:1 - Корта 65 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 66.
[76]
66:1 - Корта 66 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 67.
[77]
67:1 - Корта 67 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 68.
[78]
67:29 - Уггар ширачу тептарш тІехь: Хьан Дала хьуна ницкъ къобалбина.
[79]
67:31 - Эрзана юкъара экха – иза, схьахетарехь, Мисар-махкахь лоруш йолу бегемот цІе йолу дийнат ду.
[80]
68:1 - Корта 68 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 69.
[81]
69:1 - Корта 69 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 70.
[82]
70:1 - Корта 70 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 71.
[83]
71:1 - Корта 71 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 72.
[84]
71:5 - Іебархойн тептар тІехь: Нах Хьуна хьалха ларамах буьзна хуьлийла. Грекийн гочдар тІехь: Паччахь вехаш хуьлийла.
[85]
71:10 - Шеба-мохк – иза Іаьрбийн махкахь къилбехьа бара.
[86]
71:10 - Себа-мохк – иза ЦІечу хІордана малхбузехьа бара.
[87]
72:1 - Корта 72 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 73.
[88]
72:4 - Я иштта: Цара баланаш а ца хьоьгу, уьш могуш а, ницкъ болуш а хуьлу.
[89]
73:1 - Корта 73 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 74.
[90]
74:1 - Корта 74 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 75.
[91]
75:1 - Корта 75 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 76.
[92]
76:1 - Корта 76 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 77.
[93]
77:1 - Корта 77 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 78.
[94]
78:1 - Корта 78 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 79.
[95]
79:1 - Корта 79 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 80.
[96]
79:3 - Эпрайм а, Маннаш а – Юсупан ши кІант вара. Ткъа Юсуп а, Бен-Яман а – Рахьалан ши кІант вара, ткъа Рахьал – Якъубан цунна зударех дукхаезаш ерг яра.
[97]
80:1 - Корта 80 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 81.
[98]
81:1 - Корта 81 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 82.
[99]
82:1 - Корта 82 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 83.
[100]
83:1 - Корта 83 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 84.
[101]
84:1 - Корта 84 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 85.
[102]
85:1 - Корта 85 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 86.
[103]
86:1 - Корта 86 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 87.
[104]
86:4 - Мисар – ма-дарра аьлча: «Рахьаб». Мисаран байташ тІехь лелош йолу цІе ю иза.
[105]
87:1 - Корта 87 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 88.
[106]
88:1 - Корта 88 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 89.
[107]
88:26 - ХІордана тІе – кхузахь: Дуьненаюккъера хІорд. Хишна тІехула кхузахь: Эпрат-хи.
[108]
89:1 - Корта 89 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 90.
[109]
90:1 - Корта 90 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 91.
[110]
91:1 - Корта 91 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 92.
[111]
92:1 - Корта 92 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 93.
[112]
93:1 - Корта 93 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 94.
[113]
94:1 - Корта 94 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 95.
[114]
95:1 - Корта 95 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 96.
[115]
96:1 - Корта 96 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 97.
[116]
97:1 - Корта 97 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 98.
[117]
98:1 - Корта 98 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 99.
[118]
99:1 - Корта 99 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 100.
[119]
100:1 - Корта 100 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 101.
[120]
101:1 - Корта 101 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 102.
[121]
102:1 - Корта 102 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 103.
[122]
103:1 - Корта 103 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 104.
[123]
104:1 - Корта 104 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 105.
[124]
104:10 - Исраил – и ву Якъуб.
[125]
104:23 - Исраил: – и ву Якъуб.
[126]
104:28 - Грекийн гочдар тІехь: Цуьнан дешнашна дуьхьал уьш бевлла дела. Іебархойн тептар тІехь: Цуьнан дешнашна дуьхьал Муса а, АхІарон а ца ваьлла дела.
[127]
105:1 - Корта 105 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 106.
[128]
105:27 - Цхьана ширачу гочдар тІехь: церан тІаьхьенаш кхечу къаьмнашкахула дІасаяржо. Іебархойн меттан тептар тІехь: церан тІаьхьенаш кхечу къаьмнашна юкъахь йожийта.
[129]
106:1 - Корта 106 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 107.
[130]
106:3 - Схьахетарехь: къилбехьара. Іебархойн меттан тептар тІехь: хІордера.
[131]
107:1 - Корта 107 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 108.
[132]
108:1 - Корта 108 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 109.
[133]
109:1 - Корта 109 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 110.
[134]
110:1 - Корта 110 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 111.
[135]
110:1 - ХІара назма абатан кепехь ю. Хьовса: Забур 24.
[136]
111:1 - Корта 111 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 112.
[137]
111:1 - ХІара назма абатан кепехь ю. Хьовса: Забур 24.
[138]
112:1 - Корта 112 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 113.
[139]
113:1 - Корта 113:1-8 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: Корта 114.
[140]
113:9 - Корта 113:9-26 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: Корта 115.
[141]
114:1 - Корта 114 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 116:1-9.
[142]
115:1 - Корта 115 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 116:10-19.
[143]
115:1 - Іебархойн тептар тІехь: Со тешара, Аса аьллехь а. Грекийн гочдар тІехь: Со тешаш хиларна, со вистхилира.
[144]
116:1 - Корта 116 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 117.
[145]
116:2 - Везачу Элана бу хастам – Іебархойн маттахь ма-хиллара аьлча: ХІалалу-ЯхІу.
[146]
117:1 - Корта 117 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 118.
[147]
117:27 - Іебархойн меттан тептар иштта а кхета мега: Даздаран сагІин дийнат дІадехка тІийрагашца сагІа доккхучу кхерчан маІашна уллохь.
[148]
118:1 - Корта 118 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 119.
[149]
118:1 - ХІара назма абатан кепехь ю. Хьовса: Забур 24.
[150]
119:1 - Корта 119 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 120.
[151]
119:5 - Машахахой... къедархой – Машахара а, Къедарара а нах диндоцу акха нах санна лоруш бара.
[152]
120:1 - Корта 120 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 121.
[153]
121:1 - Корта 121 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 122.
[154]
122:1 - Корта 122 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 123.
[155]
123:1 - Корта 123 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 124.
[156]
124:1 - Корта 124 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 125.
[157]
125:1 - Корта 125 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 126.
[158]
126:1 - Корта 126 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 127.
[159]
126:2 - И дерриг а Везачу Эло Шена везачунна ло, и вижина Іуьллушехь – Грекийн маттера гочдар: цу хенахь Шена везачунна Везачу Эло наб ло.
[160]
127:1 - Корта 127 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 128.
[161]
127:5 - Цийон-лам – иза шена тІехь Ярушалайм-гІала дІахІоттийна болу жуьгтийн сийлахь-беза лам бу.
[162]
128:1 - Корта 128 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 129.
[163]
129:1 - Корта 129 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 130.
[164]
130:1 - Корта 130 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 131.
[165]
131:1 - Корта 131 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 132.
[166]
132:1 - Корта 132 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 133.
[167]
133:1 - Корта 133 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 134.
[168]
134:1 - Корта 134 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 135.
[169]
135:1 - Корта 135 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 136.
[170]
136:1 - Корта 136 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 137.
[171]
137:1 - Корта 137 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 138.
[172]
138:1 - Корта 138 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 139.
[173]
139:1 - Корта 139 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 140.
[174]
140:1 - Корта 140 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 141.
[175]
141:1 - Корта 141 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 142.
[176]
142:1 - Корта 142 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 143.
[177]
143:1 - Корта 143 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 144.
[178]
144:1 - Корта 144 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 145.
[179]
144:1 - ХІара назма абатан кепехь ю. Хьовса: Забур 24.
[180]
145:1 - Корта 145 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 146.
[181]
146:1 - Корта 146 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 147:1-11.
[182]
147:1 - Корта 147 (Грекийн) – Іебархойн меттан тептар тІехь: 147:12-20.
[1]
10:22 - Ткъа къахьегаро цунна хІумма а тІе ца туху – я иштта: ткъа цунна тІе бала ца туху Цо.
[2]
14:17 - Іебархойн тептар тІехь: ткъа мекара стаг нахана ца веза. Грекийн гочдар тІехь: амма хьекъал дерг собаре хуьлу.
[3]
14:33 - Іебархойн тептар тІехь: цо сонтачарна юкъахь а ша гойту. Грекийн гочдар тІехь: ткъа сонтачарна юкъахь цо ша ца гойту.
[4]
31:10 - ХІокху коьртан 10-31 аяташ абатан кепехь ду, абат кхачаме хиларе терра, цхьана тайпанан кхачамалла a гойтуш.
[5]
31:15 - «...шен гІарбашашна дан деза омра а до» – я иштта: «...шен гІарбашашна дала деззарг дІа а ло».
[1]
2:8 - ГІарбаш-зуда – зудчун бакъо йолу гІарбаш.
[2]
8:10 - Іебархойн маттахь долчу тептаран маьІна кхузахь шалха ду. Цу меттехь деша мега: Ткъа гІаларчу бахархошна церан харцонаш йицлора.
[3]
12:5 - Миндал олучу дитто Іай шен заза хоьцу, ткъа цуьнан заза кІайн хуьлу. Цхьаболчарна хета, цу дитто Іай заза хецар Іожаллица доьзна ду. Вукхарна хета, цу диттан кІайн заза хилар къанваларан кІайчу месашца доьзна ду.
[4]
12:11 - Цхьана жаІуьно – цхьаболчарна хета, иза Дела я Сулим-паччахь хила тарло аьлла.
[1]
2:17 - ЦІа юхаверзахьа – я иштта: хьийза хІинца.
[2]
5:6 - Сан са малделира, иза дІавахарна – я иштта: Иза вистхиллачу хенахь сан са малделлера.
[3]
6:12 - Сан са хазахетарх дуьзна дара! Хьайн деза даьтта лохьа суна, элийн сан халкъан ва йоІ! – я иштта: Сан са хазахетарх дуьзна дара, элана уллохь гІудалкха тІе хиъна Іаш со воьдучу хенахь. Я иштта: Самукъадаларца со вегош вара, паччахьан гІудалкха чохь воьдуш санна.
[4]
7:1 - Кхоччуш исбаьхьаниг – я иштта: Шуламера йоІ.
[5]
7:14 - Безаман зезаг – Іебархойн маттахь иза «дудаъ» ду. Оцу ораматах мерза хьожа йогІу зезагаш хуьлу. Дийцарехь, цара нехан безам хилийта гІо дора.
[1]
1:8 - Цийонан йоІ – иза ю Ярушалайм-гІала. И гІала Цийон цІе йолчу лам тІехь лаьтташ ю.
[2]
3:23 - ХІост – бежана довзийта билгало яр.
[3]
5:10 - Мазал – хІуманан йозаллин барам. Цхьа мазал шина гирданан барам бу.
[4]
6:2 - Сирап-маликаш – ялх тІам болу стигалшкара хІума.
[5]
7:1 - Арам-мохк – иза хІинцалерчу Сири-мехкан цхьа дакъа хилла.
[6]
7:2 - Эпраймхой – къилбаседера пачхьалкх йолчу Исраил-мехкан уггар доккха тайпа Эпрайман тайпа дара.
[7]
7:3 - Шиар-Яшаб – и цІе «нахах бисинарш бен юхабоьрзур бац» маьІна долуш ю (Деша 10:20-22).
[8]
7:14 - Іимануал – кху цІеран маьІна «Дела тхоьца ву» бохург ду.
[9]
7:18 - Мозий... накхармозий – уьш эскарш ду бохург ду.
[10]
8:1 - МахІир-Шалал-Хьаш-Баз – иза «хІонсе сихвалар, къолане марзвалар» бохург ду.
[11]
11:1 - Юшай – иза Дауд-паччахьан да хилла.
[12]
11:11 - Хуша-мохк – Хуша аьлла долу латта Нил-хин лакхахьара охьадогІийла йолчохь Іуьллуш долу латта дара. Цунна чудогІуш дара Мисар-мехкан къилбехь Іуьллуш долу латта а, хІинцалера Судан олучу пачхьалкхана чудогІуш долу латта а, иштта хІинцалерчу Эфиопина къилбаседехьа долу латта а.
[13]
13:17 - Мадайхой – уьш Бавел-махкана къилбаседе-малхбалерачу къомах бу. ТІаьхьо и къам парсихойн пачхьалкхана чудогІура.
[14]
19:18 - Цхьадолчу ширачу тептарш тІехь: маьлхан гІала. Іебархойн меттан тептар тІехь: хІаллакьхиларан гІала.
[15]
20:3 - Хуша-мохк – Хуша аьлла долу латта Нил-хин лакхахьара охьадогІийла йолчохь Іуьллуш долу латта дара. Цунна чудогІуш дара Мисар-мехкан къилбехь Іуьллуш долу латта а, хІинцалера Судан олучу пачхьалкхана чудогІуш долу латта а, иштта хІинцалерчу Эфиопин къилбаседехьа долу латта а.
[16]
21:11 - Тийналлин мохк – иза «Эдом-махках» хиндерг дІайоьллу цІе ю.
[17]
26:18 - Я иштта: дуьнен тІе керла нах а ца баьхна.
[18]
26:19 - Ахь иза лаьттахь болчу беллачарна тІе дожадо – Іебархойн тептар иштта а кхета мега: ткъа Ахь лаьтте белларш денбойту.
[19]
28:1 - Эпраймхойн кочар – иза Шамран-гІала ю, Исраилан къилбаседерачу пачхьалкхан паччахье йолу.
[20]
29:2 - СагІа доккхучу кхерчан юкъ – Іебархойн маттахь иза «Ариал» цІеран маьІна ду.
[21]
33:8 - Цхьана ширачу тептар тІехь: цуьнан тешаш а емалбина бу. Іебархойн тептар тІехь: гІаланаш емалйина ю.
[22]
39:2 - ЧІоь-цІа – иза тІаьхьалонна йолу хІума дІаюьллуш долу цІа ду.
[23]
44:2 - Сан хьоме халкъ – Іебархойн тептар тІехь ма-дарра аьлча «Яшурон» дІаяздина ду. Иза Исраилан халкъан кхин цІе ю, ткъа иза «бакъахьараниг» маьІна долуш ду.
[24]
65:11 - Гада – иза аьттонан харцдела ву.
[25]
65:11 - Мени – иза кхолламан харцдела ву.
[1]
4:31 - Цийонан йоІ – иза Ярушалайм-гІала ю.
[2]
6:2 - Цийонан йоІ – иза Ярушалайм-гІала ю.
[3]
6:29 - Левси – пхьалгІи чохь алу марсайоккхуш мох туху гІирс. кховса: левсино болх бар – «левси кховсу».
[4]
7:18 - Стигалан зуда-паччахьна – иза ю Иштар цІе йолу бавелхойн харцдела.
[5]
9:5 - Грекийн гочдар тІехь: Къинош а летош, уьш Суна тІе ца берзало. ГІело а йина, цара кхин а гІело йо. Іеха а вина, цара кхин а Іехаво. Ткъа Со къобалварх уьш дІакъехка. Іебархойн тептар тІехь: Къинош а летош, цара шаьш кІадбо. Хьо Іехорна юкъахь Іаш ву. Ткъа шаьш Іеха а деш, цара Со къобал ца во.
[6]
17:16 - Грекийн гочдар тІехь: Царна вониг дан Аса Хьо сихвина вацара. Іебархойн тептар тІехь: Хьох дІа а ваьлла, Со Хьан Іу хиллачуьра сихвелла вацара.
[7]
20:3 - Іебархойн маттахь цуьнан цІе «Магур-Масибуба» хилира, амма оцу цІеран маьІна «Массанхьа а долу къемат» ду.
[8]
21:2 - Іебархойн тептар тІехь: Набухди-Рецар. Иза Набухди-Нецар-паччахьан кхин цІе ю.
[9]
21:4 - Хашадхошца – уьш Бавел-гІалина къилбехьа болчу махкахь Іаш хилла, ткъа Набухди-Нецар царах схьаваьлла. Ярми-ЯхІу-пайхамаран тептар тІехь бавелхошна юх-юха хашадхой олуш ду.
[10]
22:11 - Шалум – цуьнан кхин цІе «Юахьаз» ю.
[11]
25:26 - Шейшак – иза абатан элпашца къайлаяьккхина йолу Бавел-мехкан кхин цІе ю.
[12]
27:1 - Іебархойн тептар тІехь: ЯхІу-Якхам. Цхьадолчу тептарш тІехь: ЦІадукъ-ЯхІу.
[13]
31:15 - Рахьал – иза Якъубан зударех цунна дукхаезаш ерг яра. Цунах Юсупан а, Бен-Яманан а тайпанаш схьадевллера. Кхузахь Рахьал дерриг а Исраилан халкъ санна ю.
[14]
31:18 - Эпрайман халкъ – ХІушаІ-пайхамаран тептар тІехь санна, иза Исраилан къилбаседера пачхьалкх бохург ду. Оцу пачхьалкха чу Исраилан халкъах итт тайпа догІура, ткъа Эпрайман тайпа царах цхьаъ дара.
[15]
31:23 - Беза лам – иза Ярушалайм-гІалахь болу Цийон-лам бу.
[16]
32:9 - Шекхал – иза ши бІе грамм гергга ю.
[17]
39:4 - Іариба-тогІи – иза Йордан-хин тогІи ю.
[18]
42:1 - Язан-ЯхІу – цуьнан «Іазар-ЯхІу» боху кхин а цІе йолуш яра (дешахьа 43:2).
[19]
51:1 - Лев-Кхамайн-мехкан– иза абатан элпашца къайлаяьккхина йолу «хашадхойн» кхин цІе ю.
[20]
51:41 - Шейшак – иза абатан элпашца къайлаяьккхина йолу Бавел-мехкан кхин цІе ю.
[1]
1:1 - ХІокху тептаран кортош 1–4 абатан кепехь ду, абат кхачаме хиларе терра, цхьана тайпанан кхачамалла a гойтуш.
[2]
1:4 - Цийон – иза Ярушалайм-гІалахь цхьа лам бу. Цу лома тІехь Делан цІа дара лаьтташ.
[3]
1:6 - Цийонан йоІ – иза ю Ярушалайм-гІала. И гІала Цийон цІе йолчу лам тІехь лаьтташ ю.
[4]
2:1 - Когийн кІело – иза Ярушалайм-гІала я цигахь лаьтташ долу Делан цІа ду.
[5]
2:7 - Жирга – дегаза; тамехь доцург; даго тІе ца лоцу хІума.
[6]
3:22 - Я иштта: Заманашкахь чекх ца болучу Везачу Элан безам бахьана долуш вай дІа ца кхаьллина.
[1]
1:3 - Хашадхойн мохк – иза Бавел-мохк бу.
[2]
1:11 - Церан шишша тІам – иштта ду цхьадолчу ширачу гочдарш тІехь. Іебархойн тептар тІехь: Церан яххьаш а, церан тІемаш а.
[3]
4:10 - Шекхал – цхьа шекхал итт грамм барамал яра.
[4]
8:17 - Мерана тІе гаьннаш – иза Дела оьгІазвохуьйту Іадат дара.
[5]
11:3 - Я иштта: Вай кестта юха а вайна цІенош дийр ду.
[6]
12:10 - Я иштта: хІара хаам бу Ярушалайман баьччанна а, цигахь долчу дерриг Исраилан къомана а.
[7]
16:3 - Эмархо... хьетахо – исраилхошна и къаьмнаш дегаза а, цІушна Іамал еш а хета.
[8]
16:57 - Іебархойн тептар тІехь: арамхойн. Цхьадолчу тептарш тІехь: эдомхойн.
[9]
20:40 - Исраилан лам – иза Цийон-лам бу, Делан цІа шена тІехь лаьтташ болу.
[10]
23:4а - УхІулат – Іебархойн маттахь «цуьнан деза четар» бохург ду.
[11]
23:4б - УхІулибат – Іебархойн маттахь «цунна чохь долу сан деза четар» бохург ду.
[12]
27:13 - Яван – таханлерчу хенахь иза Грекийн мохк бу.
[13]
31:3 - Цхьана ширачу гочдар тІехь: мархашна юкъахь. Іебархойн тептар тІехь: стоммачу гаьннашна юкъахь.
[14]
32:27 - Грекийн гочдар тІехь: сунтбаза болчаьрца. Іебархойн тептар тІехь: ширачу заманахь болчаьрца.
[15]
32:27 - Турсаш – иштта, схьахетарехь, деша деза тептар. Делахь а Іебархойн маттахь: къинош.
[16]
33:22 - Дагадаийта – Яхьазкхиалан бат хьалха Везачу Эло дІакъевлина яра (24:27).
[17]
34:3 - Грекийн гочдар тІехь: шура молу. Іебархойн тептар тІехь: мохь йоу.
[18]
35:10 - И ший а къам а, ший а мохк а – кхузахь дуьйцурш Исраилан а, ЯхІудан а къаьмнаш а, мехкаш а ду.
[19]
38:2 - Машахан а, Тубалан а коьрта эла – я иштта: Рошан а, Машахан а, Тубалан а эла.
[20]
38:3 - Машахан а, Тубалан а коьрта эла – я иштта: Рошан а, Машахан а, Тубалан а эла.
[21]
38:18 - ГІогІ – иза, схьахетарехь, къоман цІе ю.
[22]
39:1 - Машахан а, Тубалан а коьрта эла – я иштта: Рошан а, Машахан а, Тубалан а эла.
[23]
39:11 - Беллачийн ТогІи – я иштта: Чекхбевллачийн ТогІи.
[24]
40:6 - Іебархойн тептар тІехь тІетоьхна ду: Цуьнан шоралла цхьана гІожан барамехь яра.
[25]
40:37 - Уче – иштта ду грекийн гочдар тІехь. Делахь а, Іебархойн тептар тІехь иштта ду: гІорторан пен.
[26]
40:48 - Ков дейтта дол шуьйра дара – иштта ду ширачу грекийн гочдар тІехь, амма Іебархойн тептар тІехь и дешнаш дац.
[27]
41:1 - Иштта яра хІора гІорторан пенан шоралла – иштта дІаяздина ду ширачу грекийн гочдар тІехь. Іебархойн тептар тІехь иштта дІаяздина ду: четаран шоралла.
[28]
41:3 - Ширачу грекийн гочдар тІехь: цуьнан шина агІонгахь долу гІорторан пенаш ворхІ-ворхІ дол дара. Іебархойн тептар тІехь: чуволучун шоралла ворхІ дол яра.
[29]
42:4 - Ширачу грекийн гочдар тІехь: бІе дол. Іебархойн тептар тІехь: цхьа дол.
[30]
42:10 - Грекийн гочдар тІехь: къилбехьа. Іебархойн тептар тІехь: малхбалехьа.
[31]
43:7 - Шайн паччахьийн декъий дІадохкарца а – я иштта: шайн беллачу паччахьашна зиярташ дарца а.
[32]
44:19 - Адам езачу хІуманех хьакхалахь, цунна зе дийр дара.
[33]
45:1 - Грекийн гочдар тІехь: ткъа эзар дол. Іебархойн тептар тІехь: итт эзар дол.
[34]
45:5 - Иштта ду грекийн гочдар тІехь. Іебархойн тептар тІехь иштта дІаяздина ду: Церан долахь ткъа чоь хир ю.
[35]
45:11 - Хьумар – цхьа хьумар ши бІе ткъа литр озаран барам бу.
[36]
45:12 - Гер – цхьа гер 0.6 грамм озаран барам бу.
[37]
45:12 - Мин – цхьа мин 500 грамм озаран барам бу.
[38]
45:24 - ХІин – цхьа хІин йиъ литр барамехь бара.
[39]
46:20 - Халкъ даздина ца хилийтархьама – нагахь санна, динан да а воцуш, адам оцу даздинчу сагІанашца цхьаьна нисделча, цунна зе хир дара.
[40]
47:15, 16 - Ширачу грекийн гочдар тІехь: ...Хьаматан Іин тІе дІакхочу. Цигара дІа Цедад-гІала... Іебархойн тептар тІехь: ...Цедадан Іин тІе дІакхочу. Цигара дІа Хьамат-гІала...
[41]
48:9 - Ширачу грекийн гочдар тІехь: ткъа эзар дол. Іебархойн тептар тІехь: итт эзар дол.
[1]
2:4 - ХІара тептар кхузара дІа ворхІалгІа корта чекхбаллалц яздина дара арамхойн маттахь.
[2]
3:25 - Маликачух – я иштта: «деланийн кІантах», я: «Делан кІантах».
[3]
4:5 - Безачу деланийн са – я иштта: Везачу Делан Са.
[4]
4:6 - Безачу деланийн – я иштта: Везачу Делан.
[5]
4:15 - Безачу деланийн – я иштта: Везачу Делан.
[6]
5:11а - Безачу деланийн са – я иштта: Везачу Делан Са.
[7]
5:11б - Деланашкара – я иштта: Делера.
[8]
5:14 - Безачу деланийн са – я иштта: Везачу Делан Са.
[9]
5:25 - Маней, маней, такхел, упарсин – и бохург ду: Дагардар, дагардар, озар, екъар.
[10]
7:1 - Бавел-мехкан – иза хашадхойн мохк бу.
[11]
7:22 - ...Дала кхел яр дІаделира Шен нехан кара – я иштта: ...Дала Шен нахана уьш бехказабоху кхел йира.
[12]
7:27а - Делан паччахьалла – я иштта: Цу къоман паччахьалла.
[13]
7:27б - Цунна – я иштта: цунна.
[14]
9:1 - Хашадхойн пачхьалкх – иза Бавел-мохк бу.
[15]
9:24 - Уггар Дезаниг къобалдайта а – я иштта: уггар Везаниг къобалвайта а.
[16]
9:26 - Цунна дуьхьалдаккха хІумма а дацахь а – я иштта: цуьнан хІумма а хир дац.
[17]
10:12 - Веана со – я иштта: деана со.
[18]
10:13 - Хьевелла – я иштта: хьеделла.
[19]
11:5 - Къилбе-мохк – борхІалгІачу аятара кхета мега, иза Мисар-мохк буй.
[20]
11:6 - Цуьнан да – цхьадолчу ширачу гочдарш тІехь: цуьнан кІант.
[21]
11:22 - Бертан баьчча – цу дешнийн маьІна хила тарло: динан коьрта да.
[22]
11:30 - Хитам-махкара – Грекийн гочдар тІехь: римхойн.
[23]
11:45 - ХІордана а... ламанна а юкъахь – я иштта: Шина хІордана юкъахь... ломана уллохь.
[24]
12:6 - ...волчу стаге – я иштта: ...долчу малике.
[25]
12:7 - Заманан а, заманийн а, заманан эханан чаккхенгахь а – схьахетарехь, и ду: кхо шой, ах шой.
[1]
1:11 - ИзраІал – – иза «Дала дІадоь» бохург ду.
[2]
2:16 - БаІал – Іебархойн маттахь иза «олахо» бохуш ду.
[3]
4:14 - Нахаца лелаш йолу «еза» зуда – и санна йолчу зудчуьнца лелар цІунна гІуллакх дар лорура. Кхечу къаьмнашна гергахь иза наха лоруш зуда яра. Цундела цунах «еза» олу.
[4]
4:15 - Байт-Аван-гІала – иза «цІушна Іамалъяран цІа» бохург ду. Бакъду, иза Бетал-гІала яра. Ткъа иза «Делан цІа» бохург ду.
[5]
4:17 - Эпрайман халкъ – кхузахь а, дерриг а ХІушаІ-пайхамаран тептар тІехь а иза Исраилан къилбаседера пачхьалкх бохург ду.
[6]
6:7 - Адам-гІала йолчохь санна – я иштта: Адамо санна.
[7]
6:9 - Шехеме – Шехем-гІала Далла гІуллакх деш болу левихой беха меттиг яра.
[8]
7:12 - Грекийн гочдар тІехь: Цара динчу зуламе хьаьжжина Аса таІзар дийр ду царна.
[9]
9:9 - ГебаІ-гІалахь Бен-Яманан тайпанах болчу цхьаболчу исраилхоша левихойн гІарбаш-зуда хьийзийра. Иза бахьана долуш исраилхой вовшашца тІом бан буьйлабелира. Цундела дуккха а бен-яманхой белира. ДІадеша «Куьйгалхой» цІе йолчу тептаран 19–21 кортош.
[10]
10:5 - Эса-цІу – ма-дарра аьлча, тептар тІехь «эсий» ду. Дукхадолчу ширачу гочдаршна тІехь «эса» ду.
[11]
10:11 - Исраил – ма-дарра аьлча, тептар тІехь «Якъуб» дІаяздина ду. Иза Исраилан кхин цІе ю.
[12]
11:2 - Іебархойн маттахь: Уьш. Грекийн гочдар тІехь: Со.
[13]
12:4 - Грекийн гочдар тІехь: цуьнга. Іебархойн тептар тІехь: тхоьга.
[14]
13:5 - Шуна уллохь хилларг – Грекийн гочдар тІехь: шу кхаьбнарг.
[15]
13:9 - Иштта грекийн гочдар тІехь ду. Іебархойн тептар тІехь: Цо хІаллакдийр ду хьо, Исраилан халкъ, хьан гІо Соьгахь ма ду.
[1]
3:2 - ЯхІушапти – Іебархойн маттахь иза «кхелъяр» бохург ду.
[1]
2:11 - Назархой – уьш Далла лерина нах бу. Цара чІагІо йора чагІар ца мала а, кемсаш ца яа а. Коьртара месаш дІа а ца лоргура цара.
[2]
3:14 - СагІа доккхучу кхерчийн маІаш исраилхоша шаьш кІелхьарбовлархьама схьалоцуш хилла.
[3]
6:13 - Ладебар-гІала – и цІе Іебархойн маттахь «хІумма а доцург» бохучух тера ду.
[4]
6:13 - Кхарнайм-гІала – оцу жимачу гІалин цІе «маІаш» боху маьІна долуш ю, ткъа иза ницкъан билгало ю.
[1]
1:6 - Іесав – исраилхой Якъубах схьабевллера, ткъа эдомхойн да волу Іесав Якъубан ваша вара.
[2]
1:20 - Сапрад – и гІала хІинцалерчу Туркойн махкахь ю.
[1]
3:5 - Вон тІедеача юхуш йолу бедарш – и бедарш хилла таьІначу шогачу кІадинах тегна.
[2]
4:6 - Орамат – иза ду касторка, цуьнан стоьмаш чохь даьтта хуьлу, шуьйра гІаш хуьлу.
[1]
1:10 - Гати... Байт-Іапру – кхузахь ирони ю. Оцу аяташкахь пайхамаро дуьйцу цхьайолчу гІаланех а, яртех а лаьцна. Церан шатайпа цІераш яра, ткъа и цІераш шайн-шайн маьІнаш долуш ю.
[2]
5:5 - Вай царна дуьхьал тІом бан вешан нуьцкъала тхьамданаш бохуьйтур бу – ма-дарра аьлча, тептар тІехь иштта дІаяздина ду: вай цунна ворхІ Іу а, бархІ тхьамда а дуьхьалвоккхур ву. Цу терахьаша Іебархойн маттахь гойту хІума дийнна а, нуьцкъала а хилар.
[3]
6:9 - Ва къам а, гІалахь гулбинарш а, ладогІа! – я иштта: ЛадогІа гІоже а, иза ДІахІоттийначуьнга а.
[1]
1:8 - Іебархойн тептар тІехь: Цо кхоччуш дІайоккхур ю Нунав-гІала. Грекийн гочдар тІехь: Шена дуьхьалбевлларш кхоччуш чаккхенга балор бу Цо.
[2]
3:8 - Ну-Амин-гІаланал – хьалхалерчу заманахь иза Мисар-мехкан коьрта гІала хилла.
[1]
1:12 - Іебархойн тептар тІехь: Веза Эла, Хьо вац ткъа ширачу заманашкара дуьйна волу сан Дела, сан Везаниг? Тхо лийр дац! Іебархойн кхечу тептар тІехь: Веза Эла, Хьо вац ткъа ширачу заманашкара дуьйна верг? Сан Дела, сан Везаниг, Хьо-м цкъа а лийр ма вац!
[2]
2:1 - Іебархойн тептар тІехь: ас-айса сайн латкъамах лаьцна хІун ала деза хьажархьама а. Цхьана ширачу гочдар тІехь: сан латкъамна Цо соьга лун долу жоп хаархьама а.
[3]
3:1 - Тийжаме назма – Іебархойн маттахь: «шиг-юнут». Цу дешан маьІна билггала хууш дац.
[4]
3:9 - Грекийн гочдар тІехь: Хьайн ботт пхерчашца а юзу. Іебархойн тептар тІехь: гаранашна дина ваІданаш чІогІа дешнаш ду.
[1]
1:5 - Шайн паччахьах чІагІонаш йийраш – я иштта: оцу тайпана МилкІом-харцдалла тешаме хила чІагІо йийраш.
[2]
1:9 - Шайн олахочун цІа – я иштта: шайн харцделан цІа.
[3]
2:5 - Кератхой – иза «пІелаштамхойн» кхин цІе ю.
[4]
3:8 - Грекийн гочдар тІехь: царна дуьхьал тоьшалла дан. Іебархойн тептар тІехь: царах хІонс яккха.
[5]
3:14 - Цийонан йоІ – иза ю Ярушалайм-гІала. И гІала Цийон цІе йолчу лам тІехь лаьтташ ю.
[6]
3:17 - Грекийн гочдар тІехь: Шен безамца шу карладохур ду Цо. Іебархойн тептар тІехь: Шен безамца шух лаьцна вистхир вац Иза.
[1]
2:10 - Цийон-ломан йоІ – иза ю Ярушалайм-гІала. И гІала Цийон цІе йолчу лам тІехь лаьтташ ю.
[2]
3:1 - ШайтІа – иза иблисан кхин цІе ю.
[3]
4:6 - Цо элира – йолхалгІачу аята тІера уьтталгІачу аятан хьалхарчу декъе кхаччалц аяташкахь дуьйцуш дерг коьртачу къамелана юкъадалийна ду.
[4]
5:6 - Грекийн гочдар тІехь: зулам. Іебархойн тептар тІехь: сибат.
[5]
5:11 - ШанІар-мохк – иза Бавел-мехкан шира цІе ю. Цунах лаьцна хьахадо «Доладалар» цІе йолчу тептар тІехь 11:2.
[6]
6:14 - Цхьана ширачу гочдар тІехь: Хьелдай. Іебархойн меттан тептар тІехь: Хьелам.
[7]
7:2 - Бетал-Шар-Эцара дІаваийтинера РегІам-Малик а, цуьнан нах а – я иштта: Бетал-гІаларчу наха бахийтинера Шар-Эцар а, РегІам-Малик а, цуьнан нах а.
[8]
9:1 - Я иштта: Исраилан массо а тайпанийн санна, массо а адамийн бІаьргаш Везачу Элана тІебирзина бу.
[9]
9:7 - Явсайхой – Ярушалайм-гІалин дуьххьарлера бахархой бара уьш. Дауд-паччахьо и гІала схьалаьцначул тІаьхьа, уьш цунна муьтІахь бинарш хилира.
[10]
9:10 - Эпрайм-мохк – иза Исраилан къилбаседера пачхьалкх ю.
[11]
10:3 - Іуй... бежалой – кхузахь уьш кхечу къаьмнийн куьйгалхой бу.
[12]
11:13 - Іебархойн тептар тІехь: Уьш пхьерана дІало. Цхьана ширачу гочдар тІехь: Уьш Делан цІийнан хазнина дІало.
[13]
13:5 - Цхьадолчу гочдарш тІехь: лаьтта тІехь болх беш ву. Іебархойн меттан тептар тІехь: цхьаммо сох лай вина.
[14]
14:6 - Серло а, шело а, йис а хир яц – я иштта: серло хир яц – шело а, йис а бен хир яц.
[15]
14:14 - Я иштта: ЯхІудан халкъо а Ярушалайм-гІалахь мостагІашна дуьхьал тІом латтор бу.
[1]
2:10 - Цхьа да вац ткъа вайн? – я иштта: Вайн массеран да вац ткъа ИбрахІим?
[2]
2:15 - Шегахь оьздангалла йолчу цхьаммо а и саннарг ца лелийна, хІунда аьлча Делан халкъана юкъахь хиндолу бераш хІоранна а хила ма лаьа – я иштта: Аша боху: «Шена чохь оьздангаллин са долчу а, вайн дас ИбрахІима а изза ца дина ткъа?» Иза цо дина, амма ИбрахІимна лууш дерг хІун дара? Делан халкъана юкъахь долу бераш шен хилийта лууш вацара ткъа ИбрахІим?
[3]
2:16 - «ХІунда аьлча майра а, зуда а дІасакъастар ца деза Суна», – боху Исраилан халкъан Везачу Дала – я иштта: Амма аша боху: «„Нагахь санна хьайн зуда хьуна езаш яцахь, цунах дІакъаста мегар ду“, – боху Исраилан халкъан Везачу Дала».
[1]
1:21 - Іийса – иза «Везачу Эло кІелхьарвоккху» бохург ду.
[2]
2:2 - Къеггина схьакхетта болу Цуьнан седа – я иштта: малхбалехьа йолчу агІонгахь болу Цуьнан седа.
[3]
2:9 - Я иштта: Царна малхбалехьа йолчу агІонгахь гина болу седа.
[4]
6:13 - Цхьадолчу керла дІаяздинчу тептаршкахь тІетоьхна ду: ХІунда аьлча массо ханна а Хьан ю Пачхьалкх а, нуьцкъалалла а, сийлалла а. Амин.
[5]
9:27 - Даудан КІант – жуьгтийн халкъана хууш дара Дала леррина Къобалвинарг Дауд-паччахьан тІаьхьенах хир вуйла. Цундела цуьнан наггахь, Даудан КІант олий, цІе йоккхура.
[6]
10:38 - Баланийн мохь – бакъду, грекийн маттахь иштта яздина ду: жІаран бІогІам.
[7]
11:12 - ...стигалийн Олалла, яккхий гІулчаш йохуш, дІадоьдуш ду, ницкъ беш берш иза сацо гІерташ белахь а – цуьнан кхин маьІна а хила таро ю: ...стигалийн Олаллина дуьхьал луьра тІелатарш ду, ткъа ницкъ бийраш Иза эшо гІерташ бу.
[8]
16:24 - Баланийн мохь – бакъду, грекийн маттахь иштта яздина ду: жІаран бІогІам.
[9]
17:20 - Цхьадолчу тептарш тІехь аят 21 тІетоьхна ду: Ткъа хІара тайпа долу хІуманаш доІанций, мархиций дІадаккхалур ду.
[10]
17:24 - Делан цІенна гІуллакхна ял – шарахь цкъа хІора стагана шиъ драхма ахча дала дезара Делан цІенна гІуллакхна.
[11]
18:10 - Цхьадолчу тептарш тІехь Лакин тептар (19:10) тІера схьаэцна долу аят 11 тІетоьхна ду: Адамийн КІант дайнарг каро а, кІелхьардаккха а веана ма ву.
[12]
19:11 - Цу аятан важа маьІна иштта мегар дара: Шена Дала деллачо бен тІелоцур дац Сан дешнаш.
[13]
20:2 - Динари – цхьана дийнахь болх бича луш долу дато ахча.
[14]
21:9 - ХІашанна – иза «кІелхьардаха хІинца!» бохург ду, ткъа цу меттехь «Далла бу хастам» бохучух терра ду.
[15]
22:25 - ...цуьнан зуда шозлагІа волчу вешина йисира – иштта хІетахьлерчу Іедалехь хилла.
[16]
23:13 - Цхьадолчу тептарш тІехь 14-гІа аят тІетоьхна ду: Къа ду шун, Іелам нах а, парушхой а! Шалхалла шайца ерш! Бисина Іаш болчу зударийн цІенош аша шайна дерзадо, шаьш гайтархьама деха доІанаш а до аша. Амма луьра таІзар хир ду шуна.
[17]
23:24 - Эмкал – хІара хьайба товрат-хьехамаш тІехь хьарам лоруш ду.
[18]
24:28 - ХьаргІанаш – грекийн маттахь: ломъаьрзунаш.
[19]
26:50 - Айхьа кхуза веана долу гІуллакх кхочушде – я иштта: хьо стенна деана?
[1]
3:17 - Ткъесан кІентий – кхечу тайпана аьлча: карзахе кІентий.
[2]
7:15 - Цхьадолчу грекийн тептарш тІехь аят 16 тІетоьхна ду: «Лергаш долчунна дІахезийла».
[3]
8:34 - Баланийн мохь – бакъду, грекийн маттахь иштта яздина ду: жІаран бІогІам.
[4]
9:29 - ДоІанца бен – цхьадолчу тептарш тІехь тІетоьхна ду: доІанца а, марханца а бен.
[5]
9:43 - Цхьадолу тептарш тІехь аят 44 тІетоьхна ду: нІаьно гуттар а дегІ а къийзош, цкъа а цІе дІа а ца йовш.
[6]
9:45 - Цхьадолу тептарш тІехь аят 46 тІетоьхна ду: нІаьно гуттар а дегІ а къийзош, цкъа а цІе дІа а ца йовш.
[7]
11:9 - ХІашанна! – арамхойн маттахь «КІелхьара даха Ахьа тхо хІинца!» бохург ду.
[8]
11:25 - Цхьадолчу тептарш тІехь аят 26 тІетоьхна ду: «Нагахь санна аш геч ца дахь, шун Стигаларчу Дас а гечдийр дац шун къиношна».
[9]
14:19 - Цхьадолчу тептарш тІехь кхин дІаяздина ду: Вукхо а элира: «Со-м вац хир ву иза?».
[10]
15:27 - Цхьадолчу тептарш тІехь аят 28 тІетоьхна ду: Кхочуш хилира Делан Йозанаш тІехь яздина: «ТІаккха зуламхо санна юкъатухур ву Иза», – бохург.
[11]
16:9-20 - Уггар ширачу тептарш тІехь 9-20 яздина дац.
[1]
2:41 - Пасахь – жуьгтийн дезачу денош юкъахь лоруш долу цхьа де ду иза. И де Дала уьш Мисар-махкахь леш болчуьра кІелхьарбахар дагадоуьйту де ду.
[2]
7:29, 30 - И аяташ тептар яздархочун дешнаш хила мегаш ду. Цунах лаьцна билггал хууш дац.
[3]
9:23 - Баланийн мохь – грекийн маттахь, цхьабакъду, яздина ду: жІаран бІогІам.
[4]
9:53 - Ярушалайм-гІала жуьгтийн коьрта гІала яра, ткъа шамранхошна а, жуьгташна а вовшийн ца безара.
[5]
10:32 - Левихой – – уьш Исраилан халкъан цхьа тайпа ду. Царна бен пурба ца делла Делан цІа долчохь динан гІуллакхаш дан.
[6]
14:27 - Баланийн мохь – бакъду, грекийн маттахь иштта яздина ду: жІаран бІогІам.
[7]
17:35 - Цхьадолчу тептарш тІехь – Маттай 24:40 – кхузахь, 36-гІа аят санна, тІетоьхна ду: Шиъ аренгахь болх беш хир ву. Царах цхьаъ схьаоьцур ву, ткъа важа вуьтур ву.
[8]
23:16 - Цхьадолчу тептаршна тІетоьхна ду Маркан тептар тІера (15:6) 17-гІа аят: ХІора Пасахьан дезачу дийнахь чубоьхкинчарах цхьаъ арахеца везаш вара Пулат.
[1]
1:9 - Я иштта: И бакъйолу серло яра, муьлхха а дуьнен чу догІу адам серла а доккхуш.
[2]
1:15 - Яхьъя – нах хих чекхбахийта Дала ваийтина Яхьъя ву иза. Делера болу хаза кхаъ дІаязбинарг изза цІе йолу кхин стаг ву.
[3]
1:18 - Ткъа Шен Деца волчу, цхьаъ бен воцчу КІанта – кхечу тептарш тІехь: Ткъа Дела верриг а волу, Цуьнгахьа а волу, Цуьнан цхьаъ бен воцчу КІанта.
[4]
1:39 - ДоьалгІа сахьт – Грекийн маттахь: уьтталгІа сахьт. Цу заман чохь хан ялх сахьт даьллачу хенахь дуьйна лорура.
[5]
3:36 - Ткъе уьтталгІачу аятан чаккхенан метта ма-дарра къамел кхузахь чекхдала мегара.
[6]
4:9 - Я иштта: Шамранхоша лелийна пхьегІаш жуьгташна лело дегаза хетара.
[7]
5:2 - Бет-Хьасда – кхечу тептарш тІехь цу Іомана иштта цІерш йогІу: Байт-Затхьа, Бет-Саида.
[8]
5:3, 4 - Цхьадолчу тептарш тІехь яздина ду аяташ 3б, 4: Уьш и хи, дІа-схьа а даьржина, меттахдаларе ладоьгІуш Іаш бара. ХІунда аьлча Делан малико, наг-наггахь Іома чу а долий, и хи, дІа-схьа а даржадой, меттахдоккхура. Оццу хенахь, Іомана хьалха чуваьлларг, муьлххачу а цамгаро а и хьийзош велахь а, толуш хилла.
[9]
7:2 - Кхалорийн деза денош – Уьшялта чудерзорна лерина Далла хастам баран деза денош ду. Цу дезачу деношкахь адамаш кхалораш чохь Іаш дара.
[10]
7:8 - Со ца воьду цига – кхечу тептарш тІехь: Со цкъа ца воьду цига.
[11]
7:53–8:11 - Уггар ширачу тептарш тІехь и аяташ дац. Цхьаццадолчу тептарш тІехь и дийцар кхечу меттигашкахь далош ду.
[12]
10:22 - Карладаккхар – Сири-мехкан паччахьо Ярушалаймерчу Делан цІа чохь цІун сурт дІахІоттийнера. ТІаьхьа исраилхоша и цІу Делан цІа чуьра аракхоьссинера. И деза де Делан цІа, цІан а дина, карладаккхар дагалоцуш хІоттийна дара.
[13]
12:7 - Шена ца хуъушехь... цо и даьтта – я иштта: Бухадиснарг Со дІавуллучу денна Іалашдойла цо.
[14]
12:13 - ХІашанна! – иза «кІелхьардаха!» бохург ду, ткъа цу меттехь «Далла бу хастам!» бохучух терра ду.
[15]
12:15 - Цийонан йоІ – Ярушалайм-гІалара бахархой.
[16]
14:2 - Со шуна меттиг кечъян воьду... дацара шуьга – я иштта: Уьш яцахьара, эр дарий Ас шуьга: «Шуна меттиг кечъян воьду Со»?
[17]
14:19 - Кхин тайпа гочдан мега: Амма шуна гур ву Со, хІунда аьлча Соьца дахар ду, шу а дехар ду.
[18]
17:11 - Хьайн цІеран олаллица – цхьадолчу тІаьхьа арадевллачу тептарш тІехь: Хьайн дуьхьа.
[19]
19:2а - Кочар – паччахьан таж санна.
[20]
19:2б - ЦІен бос болу оба – иштта обанаш паччахьаша тІеюхуш хилла.
[21]
19:35 - Цхьадолчу тептарш тІехь: шу а цунах тешаш хилархьама.
[22]
20:31 - Шу тешийтархьама – цхьадолчу тептарш тІехь: шу тешаш хилархьама.
[23]
21:1 - Тхьабара-хІорд – и бу Галилай-Іам.
[24]
21:22 - Со юхаваллалц – ма-дарра аьлча: Со схьаваллалц.
[1]
1:13 - Грекийн тептар тІехь: ШамІа-зилатхо. Зилатхо: Риман Іедална дуьхьал къийсам латтош йолчу жуьгтийн динан тобанан декъашхо.
[2]
7:41 - ЦІу – тІулгах, дечгах я кхечу хІуманах дина, наха Дела ву бохуш, корта бетта сурт.
[3]
8:36 - Цхьадолу тІаьхьарчу тептарш тІехь 37-гІа аят тІетоьхна ду: Пилапа элира цуьнга: «Даггара хьо тешахь, мегар ду хьуна». ВаьІначо элира: «Со теша, Іийса, Дала леррина Къобалвинарг – Делан КІант хилар».
[4]
15:33 - Цхьадолчу тептарш тІехь 34-гІа аят тІетоьхна ду: Амма Салина цигахь саца лиира, ткъа ЯхІуд Ярушалайме юхавеара.
[5]
16:37 - Риман вахархо – Рим-пачхьалкхо схьабаьхначу мехкашкахь массарна а луш яцара и цІе. И цІе я ахча делла, я дегара тІаьхьене луш яра. Цу цІаро дуккха а бакъонаш лора иза йолчунна.
[6]
17:9 - Я иштта: дош.
[7]
17:18 - Веллачуьра денваларх – Грекийн маттахь «веллачуьра денвалар» олу дешнаш «зуда-дела» аьлла, кхета там бу.
[8]
20:6 - Тхо – кхидІа дуьйцуш яздархо дакъалоцуш ву, цундела дийцар хьалхарчу юьхьера ду.
[9]
23:9 - Цхьадолчу тептарш тІехь тІетоьхна ду: «Далла дуьхьал хир дац вай».
[10]
24:6б-8а - Цхьадолчу тептарш тІехь тІетоьхна ду: Тхо тхайн Іедалца кхунна кхел ян лууш дара.7 Амма тІеман коьрта хьаькам волчу Лосас, ван а веана, нуьцкъаха тхан карара схьа а ваьккхина, хьо волчу хьажийра хІара. 8 ХІара бехке веш долчу тхуна а тІедожийра цо хьуна тІедахкар.
[11]
28:11 - Диоскураш – Зевс-цІунан шала вина ши кІант.
[12]
28:28 - Цхьадолчу тІаьхьарчу тептарш тІехь 29-гІа аят тІетоьхна ду: Цо и аьлча, чІогІа къийса а къуьйсуш, дІабахара жуьгтий.
[1]
1:1 - Шийтта тайпане – Якъуба боху, Іийсах тешнарш мостагІаша массанхьа дІасадаржийна хиллачу Исраилан халкъан шийтта тайпанах тера бу.
[2]
1:18 - Лараме – кхузахь Якъуба Іийсах тешаш берш дуьххьара схьаэцначу ялтех тарбо, хьалха жуьгташа Везачу Элана сагІина луш долу ялта санна.
[1]
3:21 - Я иштта: иза тІера мода дІаяккхар дац, амма тхайн дегнаш цІена хилийтар Деле дехар ду.
[2]
5:13 - Бавел-гІалара – иза, схьахетарехь, Рим-гІала ю, хІунда аьлча Кипин лачкъийна дара ша волу меттиг.
[3]
5:14 - Доггах – ма-дарра аьлча: Вежарийн безамца болу барт а луш.
[1]
1:20 - Делера болу хаам шена ма-хеттара бийцалург ца хилар – я иштта: Делера болу хаам пайхамарера ша схьабаьлла цахилар.
[2]
3:10 - Даьгна, дІадер ду – цхьадолчу тептарш тІехь: [Далла хьалха] карор ду.
[1]
1:4 - Вайн – цхьадолчу тептарш тІехь: шун.
[2]
3:5 - Къинош – цхьадолчу тептарш тІехь: вайн къинош.
[1]
1:17 - Я иштта: Делан лаамехь верг Цунах тешарца вехар ву.
[2]
8:2 - Хьо – вукху тептарш тІехь: со.
[3]
8:10 - Ткъа шун са дийна ду – я иштта: ткъа Делан Сино шуна дахар лур ду.
[4]
8:15 - Абба – арамхойн маттахь иза «Дада!» бохург ду.
[5]
11:31 - ХІинца – цхьадолчу тептарш тІехь и дош ца хуьлу.
[6]
14:24-26 - Цхьадолчу тептарш тІехь аяташ 16:25-27 кхузахь тІетоьхна ду.
[7]
15:8 - Жуьгташна – Грекийн маттахь: сунтбинчарна.
[8]
16:7 - Юнига – я иштта: Юнасе. Цхьадолчу тептарш тІехь ду: Юлига.
[9]
16:16 - Делан безачу безамца – ма-дарра аьлча: беза барт баккхарца.
[10]
16:23 - Цхьадолчу тептарш тІехь 24-гІа аят тІетоьхна ду: Вайн Веза Эла волчу, Дала лерина къобалвинчу Іийсагара долу дика шуьца ду. Амин. Кхидолчу тептарш тІехь иза 27-гІачу аятана тІаьхьа тІетоьхна ду.
[1]
2:1 - Делан къайленах – цхьадолчу тептарш тІехь яздина ду: Делах лаьцна долчу тоьшаллех.
[2]
2:13 - Я иштта: Синца доьзна хІуманаш Синан дешнийн гІоьнца кхетадо.
[3]
5:5 - Цуьнан синан лаамаш хІаллак а байтина – я иштта: цуьнан дегІ хІаллак а дайтина.
[4]
7:8 - Зударий белла бисинчаьрга – я иштта: зуда ялоза болчаьрга.
[5]
10:9 - Дала леррина Къобалвинарг – цхьадолчу тептарш тІехь дІаяздина ду: Веза Эла.
[6]
11:10 - Я иштта: Цу бахьаненна а, маликийн дуьхьа а зудчун коьртахь тиллина хІума хила еза, шен олалла билгалдаккха. Я иштта: Цу бахьаненна а, маликийн дуьхьа а зудчун паргІато хила еза, шен коьрта хІума тилла я ца тилла.
[7]
13:3 - Ур-атталла сайн дегІ аса дагадайтахь а – я иштта: ур-атталла сайн дегІ аса, дозалла дархьама, дІаделлехь а.
[8]
15:37-44 - Куьцехь – Грекийн маттахь «куц» а, «дегІ» а дешнийн маьІнехь цхьа дош бен дац («совма»).
[9]
15:49 - Цхьадолчу тептарш тІехь: стигалшкарчун вастехь а хуьлийла вай.
[10]
16:12 - Амма иза кхоччуш къар ца велира – я иштта: Амма Делан лаам банне а бацара иза цкъа хІинца шу долчу дІаваийта.
[11]
16:20 - Доггах – ма-дарра аьлча: Беза барт баккхарца...
[12]
16:22 - Марана-тхьа – и дош арамхойн маттера ду. Цуьнан маьІна: «Волахь, вайн Веза Эла!» – бохург ду.
[1]
3:16 - 16-гІа аят иштта гочдан мегар дара: «Стаг Везачу Элехьа мосазза воьрзу, и пардо дІадоккху».
[2]
6:15 - Иблис – ма-дарра аьлча: Белиар. Иза иблисан цу заман чохь лелачу цІерех цхьаъ ю.
[3]
8:7 - Шайн тхоьга болчу безамехь – цхьадолчу тептарш тІехь иштта ду: тхан шуьга болчу безамехь.
[4]
13:12 - Доггах – ма-дарра аьлча: Беза барт баккхарца...
[1]
2:11 - Кхечу къаьмнех – жуьгтий боцуш, кхин къаьмнаш.
[2]
3:13 - Я иштта: Иштта ас доьху шуьга, шун дуьхьа айса баланаш хьоьгуш хиларна, шун дог ца эшор.
[3]
4:9 - Лаьтта тІе охьавеанера – я иштта: лаьтта буха кхаьчнера.
[1]
4:3 - Сан тешаме волу СезагІ – хІокху цІеран метта хила тарло: соьца цхьаьна динан гІуллакх кхочушдина волу а накъост.
[1]
2:7 - Шуна юкъахь тийна Іийра тхо – кхечу тептарш тІехь: шуна юкъахь, кегий бераш санна, Іийра тхо.
[2]
4:4 - Далла гергахь боьхачу лаамех шен дегІ цІена латто – я иштта: шен зудчуьнца муха Іан веза.
[3]
5:26 - Доггах – ма-дарра аьлча: Беза барт баккхарца массо а динан вежаршка маршалла ло.
[4]
5:27 - Динан вежаршна – кхечу тептарш тІехь: динан безачу вежаршна.
[5]
5:28 - Цхьадолчу тептарш тІехь тІетоьхна ду: Амин.
[1]
1:12 - Вайн Дела а, Веза Эла а волчу, Дала леррина къобалвинчу Іийсан – я иштта: Вайн Делан а, Веза Эла волчу, Дала леррина къобалвинчу Іийсан а.
[1]
2:13 - Сийлахьчу Делан а, вайн КІелхьардохург волчу Дала леррина къобалвинчу Іийсан а – я иштта: сийлахь Дела а, вай КІелхьардохург а волчу Дала леррина къобалвинчу Іийсан а.
[1]
1:11 - Онисам – иза «пайден» бохург ду.
[2]
1:25 - Цхьадолчу тептарш тІехь тІетоьхна ду: Амин.
[1]
1:1 - Хьалхара барт – Дала Исраилан халкъаца дуьххьара бина барт.
[2]
2:7 - ...вазвина иза – цхьадолчу тептарш тІехь: Айхьа диначунна тІехь куьйгалла дан хІоттий иза.
[3]
8:5 - ...кхузарчу четар чохь бен ца хуьлу – я иштта: Цара Далла деш долу гІуллакх кхузарчу гІирсашца бен ца хуьлу. Уьш стигалахь долчун кепах тера бен дац, церан ІиндагІ бен дац.
[4]
9:16 - Весет – Грекийн маттахь «барт» а, «весет» а бохучу дешнийн маьІнехь лелаш цхьа дош бен дац.
[5]
10:12 - Я иштта: Ткъа Иза, къинойх цхьа сагІа а даьккхина, Далла аьтту агІор охьахиъна гуттаренна а.
[6]
11:11 - Цхьадолчу тептарш тІехь: Тешар хиларна, доьзалхо хуьлуш яцахь а, ша ханна йоккха йоллушехь, бер даран хьуьнар тІеийцира Сарата.
[1]
1:4 - Іарш – Делан стигалахь йолу олаллин меттиг.
[2]
1:15 - Чухчари – лакхара охьадогІу дуккха а долу хи.
[3]
5:3 - Лаьтта бухахь – иза эхартехь бохург ду (хьажал 1:18).
[4]
13:1 - И саьрмик – цхьадолчу тептарш тІехь ду: со. Цу тайпана хІара предложени шолгІачу предложеница йоьзна яра.
[5]
15:3 - Дуьненан къаьмнийн паччахь – цхьадолчу тептарш тІехь: заманийн паччахь.
[6]
19:1 - Далла бу хастам – ма-дарра аьлча, яздархочо кхузахь а, берриге а 19-чу коьртехь а Іебархойн маттера долу дош леладо: ХІалалу-ЯхІу.
