«Открой очи мои, и увижу чудеса закона Твоего.
Странник я на земле; не скрывай от меня заповедей Твоих»

(Псалтирь 118:18-19)

МЬЗГИНИ (Новый Завет на курдском языке )

Институт перевода Библии (ИПБ) – это российская научная организация, занимающаяся переводом, изданием и распространением Библии на языках неславянских народов, проживающих в России и в сопредельных странах. Эти народы (около 85 млн чел.) имеют различные культурные и религиозные корни и говорят на более чем 130 языках. Численность носителей некоторых из них составляет миллионы, другими владеют только несколько тысяч и даже сотен человек. Одни языки имеют давнюю литературную традицию, а для других письменность была создана совсем недавно. Цель Института перевода Библии – создать точный и богословски верный перевод, чтобы донести содержание Библии до современного читателя на родном языке.

Деятельность ИПБ проходит по благословению Святейшего Патриарха Московского и всея Руси Кирилла. Офис Института располагается в Москве, в Андреевском ставропигиальном монастыре. 28 октября 2015 года весь коллектив Института перевода Библии был удостоин  медали священномученика Евгения (Зернова) в благодарность за многолетнее плодотворное сотрудничество в деле распространения Слова Божия и христианского просвещения народов Якутии. Медаль вручил Председателю Правления ИПБ протоиерею Александру Троицкому епископ Якутский и Ленский Роман.

Книга взята с сайта http://ibt.org.ru/ru/

МЬЗГИНИ

МЬЗГИНИ
ПӘЙМАНА НУ
(ИНЩИЛ)
бь Стандарта Кӧрманщийа К’ӧрдед wәлатед Кафказе
 
Һәгәр пьрс йан пешнийаред wә һәбьн, жь к'әрәма хwә бь ве навнише бьшиньн: ibt_inform@ibt.org.ru
 
 
 
Һ’ӧнӧрмәнде шькьлед бь дәста чекьри Horace Knowles ә, Хӧдане нәшьркьрьне © The British & Foreign Bible Society ә (К’омәла К’ьтеба Пирозә Инглистане у Wәлатдәр), 1954, 1967, 1972
 
Сәрр’асткьр у зедәкьра ван шькьла жи Louise Bass ә, хӧдане нәшьркьрьне © The British & Foreign Bible Society ә, 1994
 
© Институт перевода Библии, 2000, 2011
ISBN 978-5-93943-171-2

СӘРӘЩӘМ

Пешготьна Институте

Института Wәлгәр’андьна К’ьтеба Пироз р’азибуна хwә дьдә wан wәлгәр’ у сәрр’асткьред ве К’ьтеба Пироз, ӧса жи әwед майинә кӧ ль гора карина хwә алик’ари данә бона һазьркьрьна ве к’ьтеба Мьзгинийа Иса Мәсиһ, аwа готи Пәймана Ну бь зьмане к’ӧрдийа зараве кӧрманщи. Әм пьр’ ша нә, кӧ чәнд ньвиск’аред к’ӧрдә жь чәнд wәлата жи хwә ль wәлгәр’андьна (т’әрщьмәкьрьна) Пәймана Ну гьртьнә. Әв жи ви һ’але гьранда гавәкә пешдачуйина зьмане мьләт ә, ӧса жи хwәйкьрьна зьмен ә. Әм бь дьләки ша ве К’ьтеба Пироз, Пәймана Ну п’ешк’еши хwәндәванед һежа дькьн.
Әw wәлгәр’андьна дәсте wәда жь бәр wе Мьзгинийе һатийә гьртьне, йа кӧ алийе Институтеда сала 2000-и һатийә нәшьркьрьне, ньһа т’әне бь сьвькайи һатийә леньһер’андьн у сәр’асткьрьне. Пештьри wе йәке жи, шьровәкьрьн у фәрһәнгок жи һатьнә зедәкьрьне. Институт р’азибуна хwә дьдә wан жи, йед кӧ пешнийари у к’омәка сәрр’асткьрьне данә.
Wәлгәр’андьна Пәймана Ну бь зьмане к’ӧрди
Незики дӧ һ’әзар сал пешда, Пәймана Ну бь зьмане йунанийа кәвьн һатийә ньвисаре. Жь һьнгева һ’әта ньһа әw бь гәләк зьманед дьнйайе һатийә wәлгәр’андьне. Дьнйайеда иро незики шәш һ’әзар һ’әйсьд зьман һәнә. Т’әмамийа Пәймана Ну ньһа незики һ’әзар дӧсьд зьмани һатийә wәлгәр’андьне. Гәләк жь wан мьләтед кӧ бь ван зьмана хәбәр дьдьн у Пәймана Ну бь зьмане wан wәлгәр’анди һәйә, һ’әсабе wан гәләки жь һ’әсабе мьләте К’ӧрд һьндьктьр ә.
Әва к’ьтеба ль гора зарав у р’езьманийа кӧрманщийа wәлатед Кафказеда (wәхтәке Советеда) һатийә ньвисаре. Сала 1827-а чәнд п’аред К’ьтеба Пироз бь кӧрманщийа Һәк’арийе һатьнә wәлгәр’андьне. Сала 1856 у сала 1857-да пешийе Мьзгинийа ль гора Мәтта у паше һәр чар Мьзгини бь кӧрманщийа Харп’уте (незики Әлазьге) бь һ’әрфед әрмәни Стәмболеда һатьнә нәшьркьрьне. Сала 1872-а т’әвайийа Пәймана Ну диса хут wи заравида һатийә нәшьркьрьне. Жь сала 1900-и һ’әта ньһа чәнд п’аред жь Пәймана Ну, ӧса жи т’әмамийа Пәймана Ну бь чәнд заравед к’ӧрди һатьнә нәшьркьрьне (мәсәлә, кӧрманщийа Т’ьркйайе, бә’дини, к’әрманшаһи, мукри, сорани). Ван ахьрийада жи чәнд к’ьтебед wәлгәр’андьна иройин жь алийе Института Wәлгәр’андьна К’ьтеба Пирозва бь кӧрманщийа wәлатед Кафказеда р’онайи дитьнә: Сала 1993-а к’ьтеба Мьзгинийа Мәтта дәрк’әтийә у 1996-а жи к’ьтеба Мьзгинийа Луqа у К’аред Шандийа. Сала 2000-и т’әмамийа Пәймана Ну дәрк’әтийә, һ’име к’ижане ньһа сәрр’асткьри дәсте wәда йә.
Щур’е (мет’ода) хәбата ве wәлгәр’андьне
Әва к’ьтеба жь алийе к’ома Институтеда һатийә wәлгәр’андьне. Канийа ве к’ьтеба к’ӧрдийә wәлгәр’анди жь к’ьтеба Пәймана Нуйә бь зьмане йунани йә, аwа готи «The Greek New Testament»[1] . Әв тек’ста йунани сәр дәстньвисаред һәрә кәвьнә qәнщ һ’имгьрти йә, йед кӧ иро һәнә. Нав дәстньвисаред йунанийа кәвьнда чәнд фьрqийед кӧ тенә бәр ч’ә’ва һәнә, бона к’ижана жера р’уп’әлед к’ьтебе һатьнә шьровәкьрьне. Ләма фьрqийед бьч’ук щарна дьк’әвьнә нава ве wәлгәр’андьне у wәлгәр’андьнед зьманед башqә.
Мәрәме wәлгәр’андьне әв бу, кӧ һьн wәлгәр’андьн жь тек’ста йунани дур нәк’әта у фә’мина wе жи мина йунани буйа, һьн жи кӧ фә’мина йунани р’аст бьбуйа стила кӧрманщикә хwәшә зәлал у бәдәwә иройин.
 
Института Wәлгәр’андьна К’ьтеба Пироз
 
101000 Россия
Москва, Главпочтамт, а/я 360
Институт перевода Библии

Пешготьна бона Пәймана Ну

К’ьтеба кӧ wә гьртийә дәсте хwә, жер’а дьбежьн «Пәймана Ну». Пәймана Нуда бист һ’әфт к’ьтеб һәнә. Әвана пешийе бь зьмане йунани һатьнә ньвисаре. Һьнге әв зьман зьманәки щьмә’ти бу, кӧ п’ьр’анийа щьмә’та Императорийа Р’омайе, аwа готи мьләтед дор-бәред Бә’ра Сьпи (Бә’ра Навин) р’ьһ’әт фә’м дькьрьн у хәбәр дьдан.
Ньвисаред Пәймана Ну т’әви йед Пәймана Кәвьн һәвр’а дьбьнә т’әвайийа К’ьтеба Пироз (аwа готи «Библийа»). Ньвисаред Пәймана Кәвьн у Пәймана Ну дәрһәqа wан һәр дӧ пәйманада дьбежьн, йед кӧ Хwәде т’әви щьмә’та Хwә гьредан. Пәймана Кәвьнда ньвисар ә кӧ чаwа Хwәде т’әви щьмә’та Хwә Исраеле пәйман гьреда у Qанун[2] бь дәсте Муса да wан. Пәймана Нуда жи ньвисар ә кӧ чаwа Хwәде т’әви щьмә’та Хwә, аwа готи щьвина һ’әму баwәрмәндед Иса Мәсиһә жь һәр мьләти пәйманәкә дьн гьреда. Әв пәйман пе дәсте Иса Мәсиһ һатә гьредане. Һьмбәри wе пәймана Хwәдейә кӧ Wи т’әви щьмә’та Исраеле гьреда, әва «ну» йә (Ибрани 9:11-15).
Һәр чар к’ьтебед пешьнә Пәймана Нур’а бь йунани дьбежьн: «ӘӦАГГЕЛИОН». Хәбәра «Инщил» жь wе те у бь кӧрманщи те фә’мкьрьне «Мьзгини», аwа готи «хәбәра хере». Әв к’ьтеб дәрһәqа жийин у qӧльхе Исада дьбежьн.
Пәй ван һәр чар Мьзгинийар’а к’ьтеба «К’аред Шандийа» йә. Әва к’ьтеба шә’дәтийа wе йәке дьдә, чаwа пешийе баwәрийа сәр ве Мьзгинийе дьнйайеда бәла дьбу.
Пәй вер’а жи бист йәк нә’мә һәнә, кӧ жь алийе шандийа у баwәрмәндед дьнә сәдсалийа пешьнда һатьнә ньвисаре. Һьнәк жь wан нә’ма, бәрбьр’и щьвинед щур’ә-щур’ә бажара дьбьн, һьнәк жи һәма хут бәрбьр’и баwәрмәндед шәхси дьбьн (Фьлимон, Тимот’ейо у йед майин). Мәрәме ньвиск’аред ван нә’ма әw бу, wәки ширәта бьдьнә баwәрмәнда у һинкьрьна qӧльхе Иса wанр’а шьровәкьн.
Хӧләсә к’ьтеба бист һ’әфтайә пашьнә Пәймана Нуда, к’ьтеба «Ә’йантийе» йә. Әва к’ьтеба пе дитьнок у хәбәред сӧр’ийә символи дәрһәqа Хӧдантийа Иса Мәсиһ у сәрк’әтьна П’адшатийа Хwәдеда дьбежә.

Бона аликьрьна хwәндәвана

Бона аликьрьна хwәндәвана чәнд тьшт һатьнә һазьркьрьне.
Пешготьнед һәр к’ьтебәке:
Бона һәр к’ьтебәкә Пәймана Ну пешготьнәк һәйә. Әв пешготьн ван ахьрийада бона хwәндәванед ви зәмани һатьнә һазьркьрьне, wәки зу сәр фькьр у мәрәмед һәр 27 к’ьтеба вәбьн.
Сәрньвисаред п’ара:
Нава wәлгәр’андьнеда һәр п’арәкә бьч’ук бь сәрньвисарәке дәстпедьбә. Мәсәлә, Мәтта 1:1 бь сәрньвисара «Р’ьк’ьнйата Иса» дәстпедьбә, Мәтта 1:18 бь «Буйина Иса» дәстпедьбә, Мәтта 2:1 бь «Стәйрнасед р’оһьлате» у йед майин. Әв сәрньвисар дәстньвисаред ә’сасида т’ӧнәнә, ле ван ахьрийада бона алик’арийа хwәндәвана һатьнә һазьркьрьне, wәки хwәндәван заньбә, мәрәм йан фькьра ве п’аре сәр чь йә.
Нав-нишанед р’езед һәвал-фькьр:
Ӧса жи бона алик’арийа хwәндәвана, гава р’езед һәвал-фькьр бона п’арәке һәнә, нав-нишанед wан бьн сәрньвисарада һатьнә ньвисаре. Р’езед һәвал-фькьр бә’са wан щийа дькьн, к’идәре хут әw сәрһати йан фькьред wан һәв дьгьрьн. Мәсәлә, бьн сәрньвисара Мәтта 1:18 кӧ дәрһәqа «Буйина Иса»-да дьбежә, Луqа 2:1-7 нава кәванада һәйә, чьмки ль wи щийи жи дәрһәqа буйина Исада те готьне.
Шьровәкьрьнед жере:
Нава к’ьтебеда ль жера р’уп’әла шьровәкьрьн һәнә. Һәгәр ньвисареда һун сәр хәбәре стәйрке «{x}» бьбиньн, wи чахи сәр wи р’уп’әли жере шьровәкьрьне бьхуньн.
Һ’әрфед тә’ри:
Чәнд щара нава ньвисареда һ’әрфед тә’ри һатьнә ньвисаре. Әва хәбәра ль гора зьмане йунани дәрбе дьстиньн. Лазьм ә кӧ хwәндәван хwәндьна хwәда гьрани бьдә wан хәбәра. (Мәсәлә, бьхуньн: Йуһ’әнна 5:45; Галати 3:12.)
Шькьл, навниш у хәритә:
Нава ве к’ьтебеда, илайи пьшта к’ьтебеда шькьл, навниш у хәритә һәнә, кӧ к’омәке дьдьнә хwәндәвана. Әвана жь алийе занава ль гора култур у т’ариха зәмане Иса Мәсиһда һатьнә һазьркьрьне.
Фәрһәнгок:
Фә’минед гәләк хәбәред гьран у нәнас нава фәрһәнгокеда һатьнә шьровәкьрьне. Гава р’асти хәбәред зә’мәт бен, йед кӧ ль щәм wан әв нишан «ф» һәйә, жь к’әрәма хwә фәрһәнгока пәй к’ьтебе бьньһер’ьн.
Нав-нишанед хәбәред к’ьлитә сәрәкә:
Хьлазийа к’ьтебеда ӧса жи нав-нишанед хәбәред к’ьлитә сәрәкә һәнә. Wеда гәләк хәбәред к’ьлитә сәрәкә мина «баwәри», «гӧнә», «дӧа» у йед майин һәнә. Бьн һәр хәбәреда жь Пәймана Ну чәнд щи һатьнә к’ьфшкьрьне, wәки хwәндәван бькарьбә wе хәбәреда к’ур бә.

МЬЗГИНИЙА ЛЬ ГОРА МӘТТА

 

Пешготьн

Ль гора р’езкьрьна к’ьтебед Пәйманаф Ну, «Мьзгинийаф Исаф Мәсиһәф ль гора Мәтта» к’ьтеба пешьн (ә’wльн) ә. Бь фькьра зана әва к’ьтеба сәдсалийа пешьнда ль Әнтакйайе һатийә ньвисаре. Жь һьнгеда һ’әта ньһа әва к’ьтеба буйә ч’ә’вканик бона wан мәрьведф кӧ дьхwазьн р’астийа Хwәде нас кьн, аwа готи Иса Мәсиһ. Ль гора шә’дәтийа щьвинаф сәдсалийа дӧдада, хӧдане ве к’ьтебе Мәттайе шандиф буйә, йе кӧ һе бәри р’астһатьна Иса хәрщгьрф бу, кӧ жер’а «Леwиф» жи дьготьн (Марqос 2:14; Луqа 5:27).
Әва к’ьтеба мьзгинийа ве йәке дьдә, кӧ Иса йә Хьлазкьрф у П’адшайе жь Хwәдеда создайи. Әва мьзгинийа дьбежә, кӧ Иса нә т’әне Хьлазкьре мьләте щьһуйаф йә, ле йе мьләтед т’әмамийа дьнйайе йә жи.
Мьзгинийа Мәтта жь һәр се Мьзгинийед майин зедәтьр бә’са Пәйманаф Кәвьн дькә, чьмки мәрәме ве к’ьтебе әв ә, wәки избат кә, кӧ Иса һәма хут Хwәха йә әw Хьлазкьре создайи у бь ви аwайи ньвисаред щьһуйайә пирозф (аwа готи ньвисаред Пәймана Кәвьн) һатьнә сери. Мәтта к’ьтеба хwәда жь чьл щара зедәтьр бә’са wан ньвисаред Пәймана Кәвьн дькә. Жь wан щийа гәләк аһа ньвисар ьн: «Әв йәк аһа qәwьми, кӧ әw готьна Хӧданәф бь зареф п’ехәмбәрф һатьбу готьне бе сери...» (1:22; 2:15, 17-18, 23; 4:14-16; 8:17; 12:17-21 у йед майин). Ӧса жи Мәтта гәләк щара дьньвисә, кӧ Иса чаwа «Кӧр’еф Даwьд» те һ’әсабе, чьмки Мәсиһе создайи wе жь р’ьк’ьнйатаф Даwьдф п’адша бьһата (1:1, 20; 9:27; 12:23; 15:22; 20:30-31; 21:9, 15; 22:41-45).
Әв Мьзгини жь һәрсекед майин бь ви аwайи жи бәрч’ә’в дьбә, кӧ дәwса наве «Хwәде» гәләк щара хәбәра «Ә’зман» һатийә хәбате, сәбәб әw бу кӧ щьһуйа нәдьхwәстьн һәр гав наве Хwәде банина сәр заре хwә, чьмки пироз ә, ләма жи Мәтта дурва дьһат. Мәсәлә, дәwса «П’адшатийаф Хwәде» 33 щара «П’адшатийаф Ә’змана» ньвисар ә, ле «П’адшатийа Хwәде» т’әне пенщ щара ньвисар ә.
Ньвиск’аре к’ьтебе сәрһатийа Иса бь һур-гьли дьньвисә. Әw жь р’ьк’ьнйат у буйина Исада дәстпедькә, паше дьньвисә Әw чаwа пе аве те ньхӧмандьнеф (ьматкьрьне), те щер’ьбандьнеф, паше дәрһәqа кьред Wийә Щәлиледаф дьньвисә, чаwа даннасин кьр, һин кьр у нәхwәш qәнщ кьрьн. Паше дьньвисә кӧ Әw чаwа жь Щәлиле те Оршәлимеф, р’ожед һ’әфтийа Хwәйә хьлазийе ль wьр чаwа дәрбаз дькә у чаwа һатә хачкьрьнеф у жь мьрьне р’абу.
Мьзгинийа Мәттада Иса чаwа дәрсдарәкиф мәзьн к’ьфш дьбә, йе кӧ һ’ӧкӧме Wи һәйә Qанунаф Мусаф шьровәкә у бона П’адшатийа Хwәде даннасин кә. Ӧса жи дьдә к’ьфше кӧ Әw wәк’иле Qануна Хwәде у пәйманейи амьн ә, кӧ мәрәме Хwәде дьqәдинә у тинә сери. Мьзгинийа Мәттада һинкьрьнед Иса п’ар-п’ар дийар дьбьн у әв п’ар бь ве р’езкьрьне бәрч’ә’в дьбьн:
1. Даннасинийа сәре ч’ийе бәр мәрьвайе вәдькә, кӧ зар’ед П’адшатийа Хwәде чьqаси хwәзьли нә у гәрәке р’абун-р’уньштьн, борщ у жийина хwәда жи чаwа бьн (сәре 5-а һ’әта 7-а).
2. Т’әмийед бона шагьртаф, wәки qӧльхе шандитийа хwәда чаwа П’адшатийа Хwәде даннасин кьн (сәре 10-а).
3. Сӧр’а П’адшатийа Хwәде у һ’әфт мәсәлә (13-а).
4. Ль сәр ве дьне зар’ед П’адшатийа Хwәде, аwа готи баwәрмәндед Иса Мәсиһ гәрәке һьндава һәвда чаwа бьн (сәре 18-а).
5. Һинкьрьнед ль сәр р’ожед ахьрийе у һатьна П’адшатийа Хwәде (сәре 24-а у 25-а).
Сәрәщәма фькьра к’ьтебе
Р’ьк’ьнйата Иса у буйина wи (1:1–2:23)
Qӧльхе Йуһ’әннайеф ньхӧмдарф (3:1-12)
Ньхӧмандьн у щер’ьбандьна Иса (3:13–4:11)
Даннасини у шьхӧлед Исайә ль Щәлиледа (4:12–18:35)
Р’ийа Исайә жь Щәлиле һ’әта Оршәлиме (19:1–20:34)
Һ’әфтийа Исайә хьлазийе ль Оршәлиме у дор-бәред wеда (21:1–27:66)
Р’абуна Иса жь мьрьне у шагьртава хӧйабуна Wи (28:1-20)

1

Р’ьк’ьнйата Иса
(Луqа 3:23-38)
1 Әв ә р’әqәма р’ьк’ьнйатаф Исаф Мәсиһф, р’ьк’ьнйата
Даwьдф, р’ьк’ьнйата Бьраһимф:
2 Бьраһимр’а Исһаqф бу,
Исһаqр’а Аqубф бу,
Аqубр’а Щьһудаф у бьрава бун,
3 Щьһудар’а Перес у Зәра бун, (наве дийа wан Т’амар бу),
Переср’а Һәсрун бу,
Һәсрунр’а Р’ам[3] бу,
4 Р’амр’а Аминадав бу,
Аминадавр’а Нәһшон бу,
Нәһшонр’а Сәлмон бу,
5 Сәлмонр’а Боwаз бу, (наве дийа wи Р’әхабф бу),
Боwазр’а Овед бу, (наве дийа wи Р’ут’ бу),
Оведр’а Йешаф бу
6 у Йешар’а Даwьд п’адша бу.
 
Даwьд п’адшар’а Сьлеманф бу, (дийа wи бәре к’ӧлфәтаф Урийа бу),
7 Сьлеманр’а Р’әһобоwам бу,
Р’әһобоwамр’а Әбийа бу,
Әбийар’а Асаф[4] бу,
8 Асафр’а Йеһошәфат бу,
Йеһошәфатр’а Йорам бу,
Йорамр’а Узийа бу,
9 Узийар’а Йотам бу,
Йотамр’а Аһаз бу,
Аһазр’а Һьзqийа бу,
10 Һьзqийар’а Мьнашә бу,
Мьнашәр’а Амос бу,
Амоср’а Йошийа бу
11 у Йошийар’а Йәхонийа у бьрава бун. Wи чахи щьмә’т сьргунф чу Бабилонеф.
 
12 Ле пәй сьргунчуйина Бабилонеда,
жь Йәхонийар’а Шалтийел бу,
Шалтийелр’а Зәрубабәл бу,
13 Зәрубабәлр’а Абийуд бу,
Абийудр’а Елйаqим бу,
Елйаqимр’а Азур бу,
14 Азурр’а Садоq бу,
Садоqр’а Ахин бу,
Ахинр’а Елйуд бу,
15 Елйудр’а Елазар бу,
Елазарр’а Мәтан бу,
Мәтанр’а Аqуб бу,
16 Аqубр’а Усьвф бу, мере Мәрйәмеф, йа кӧ Исаф жь wе wәльди, кӧ Мәсиһф те готьне.
17 Аwа жь Бьраһим һ’әта Даwьд чардәһ ньсьлф дәрбаз бьбун, жь Даwьд һ’әта сьргунчуйина Бабилонеда чардәһ ньсьл у жь сьргунчуйина Бабилонеда һ’әта Мәсиһ диса чардәһ ньсьл бун.
Буйина Иса
(Луqа 2:1-7)
18 Буйина Иса Мәсиһ бь ви тьһәри бу. Мәрйәма дийа Wи Усьвр’а нишанкьри бу, ле дәргистийа хwәда Мәрйәм бь һ’ӧкӧме Р’ӧһ’еф Пироз һ’әмлә к’ьфш бу. 19 Ле Усьве дәргистийе wе кӧ мәрьвәкиф р’аст бу, нәхwәст wе р’ур’әш кә, фькьри кӧ дьзива wе бәр’дә. 20 Чахе Усьв һе сәр ве йәке дьфькьри, ва мьлйак’әтәкиф Хӧданф хәwнеда wива хӧйа бу у готе: «Усьве кӧр’е Даwьд! Нәтьрсә, кӧ дәргистийа хwә Мәрйәме бьстини. Әwи кӧ wе жь wе бьбә, әw жь Р’ӧһ’е Пироз ә. 21 Әwе кӧр’әки бинә у те наве Wи Иса[5] дайни, чьмки Әwе щьмә’та Хwә жь гӧнед wан хьлазф кә».
22 Әв һәр тьшт аһа qәwьми, wәки әw готьна Хӧданә бь зареф п’ехәмбәрф бе сери кӧ дьбежә: 23 «Ва qиза бьк’ьрф wе һ’әмлә бә, кӧр’әке жер’а бьбә у наве Wи Иммануйел wе дайньн»[6], кӧ те фә’мкьрьне: «Хwәде т’әви мә йә»[7].
24 Гава Усьв жь хәwе һ’ьшйар бу, әwи ль гора готьна мьлйак’әте Хӧдан кьр, дәргистийа хwә станд. 25 Ле сәре хwә wер’а данәни, һ’әта кӧ әw кӧр’[8] жер’а бу. У наве Wи Иса дани.

2

Стәйрнасед р’оһьлате
1 Гава Иса Бәйтләһ’маф Щьһустанедаф, р’ожед п’адшатийа Һеродәсда бу, һьнге чәнд стәйрнас жь р’оһьлате һатьнә Оршәлимеф 2 у готьн: «К’ане П’адше щьһуйайиф кӧ гәрәке бьбуйа? Мә стәйрка Wи ль р’оһьлате дит у әм һатьнә, кӧ сәре хwә ль бәр Wи дайньн».
3 Гава Һеродәс п’адша әв йәк бьһист, т’әвиһәв бу у т’әмамийа Оршәлиме жи пер’а. 4 Һьнге әwи һ’әму qанунзанедф щьмә’те у сәрәкед к’аһинаф щьвандьн у жь wан пьрси: «К’идәре гәрәке Мәсиһ бьбә?» 5 Wана жер’а гот: «Бәйтләһ’ма Щьһустанеда, чьмки бь дәсте п’ехәмбәра аһа ньвисар ә:
6 ‹Йа Бәйтләһ’ма wәлате Щьһуда,
тӧ ль нав сәрwеред Щьһудайеда нә йе һәри бьч’ук и,
чьмки Сәрwерәке жь тә р’абә,
кӧ шьвантийе щьмә’та Мьн Исраелеф бькә›[9]».
7 Һьнге Һеродәс дьзива гази стәйрнаса кьр у wәхте хӧйабуна стәйрке жь wан пе һ’әсийа. 8 Паше әw шандьнә Бәйтләһ’ме у гот: «Һәр’ьн бона Кӧр’ьк ә’сәйи пе бьһ’әсьн. Чахе кӧ һун Wи бьбиньн, мьнр’а бежьн, кӧ әз жи бем сәре хwә ль бәр дайньм».
9 Гава wана әв тьшт жь п’адше бьһист, чун. У ва йә әw стәйрка кӧ ль р’оһьлате дитьбун пешийа wан чу, һ’әта сәр wи щийе к’ӧ Кӧр’ьк ле бу сәкьни. 10 Гава wана әw стәйрк дит, гәләки әшq у ша бун, 11 чунә һьндӧр’, Кӧр’ьк т’әви дийа Wи Мәрйәме дитьн, ль бәр Wи дәвәр’у чун, сәре хwә ль бәр данин у хьзнед хwә вәкьрьн, п’ешк’ешедф зер’, бьхуреф ә’рәби у зьмьрф данә Wи. 12 Ле wан хәwнеда ә’мьр станд, кӧ вәнәгәр’ьнә щәм Һеродәс, әw иди р’екә дьнва чунә wәлате хwә.
Р’әва бәр бь Мьсьреф
13 Гава кӧ әw жь wьр чун, ва мьлйак’әтәки Хӧдан хәwнеда Усьвва хӧйа бу у готе: «Р’абә Кӧр’ьк у дийа Wи һьлдә бьр’әвә Мьсьреф. Ль wьр бьминә һ’әта кӧ әз тәр’а бежьм, чьмки Һеродәсе Кӧр’ьк бьгәр’ә, кӧ Wи бькӧжә».
14 Усьв жи р’абу Кӧр’ьк у дийа Wи һьлдан, шәв чунә Мьсьре 15 у һ’әта мьрьна Һеродәс әwана ль wьр ман. Әв йәк аһа бу, кӧ әw готьна Хӧданә бь заре п’ехәмбәр һатьбу готьне бе сери: «Мьн жь Мьсьре гази Кӧр’е Хwә кьр»[10].
Qьр’а зар’ока
16 Гава Һеродәс дит кӧ әw жь стәйрнаса һатә хапандьне, гәләки һерс к’әт. Әwи ә’мьр кьр кӧ һ’әму зар’окед кӧр’инә ль Бәйтләһ’ме у дор-бәре wе, йед дӧ сали у жь wан бьч’уктьр һәбун, кӧ бенә кӧштьне, ль гора wи wәхте кӧ жь стәйрнаса пе һ’әсийа бу. 17 Һьнге әw готьна бь заре Йерәмийаф п’ехәмбәр һатә сери:
18 «Жь Р’амайе дәнгәк һат,
дәнге гьри у шина гьран,
Р’аһел бона зар’окед хwә дьгьрийа
у нәдьхwәст кӧ бәр дьлада бен,
чьмки иди зар’ок нәмабун»[11].
Һатьна жь Мьсьре
19 Гава Һеродәс мьр, ва мьлйак’әтәки Хӧдан ль Мьсьре хәwнеда Усьвва хӧйа бу 20 у готе: «Р’абә, Кӧр’ьк у дийа Wи һьлдә у һәр’ә wәлате Исраеле, чьмки әwед пәй Кӧр’ьк к’әтьбун кӧ бькӧштана мьрьнә».
21 Усьв жи р’абу, Кӧр’ьк у дийа Wи һьлдан, вәгәр’ийанә wәлате Исраеле. 22 Ле гава Усьв бьһист wәки Архелайоф дәwса баве хwә, Һеродәс сәр Щьһустане буйә п’адша, тьрсийа кӧ һәр’ә wьр. Һьнге хәwнеда ә’мьр станд, кӧ һәр’ә алийе qәза Щәлилеф. 23 Әw жи чунә бажаре кӧ жер’а Ньсрәт дьготьн ле һеwьрин. Әв йәк аһа бу, кӧ әw готьна бь заре п’ехәмбәра бе сери кӧ дьбежә: «Әwе ньсрәти бе готьне».

3

Даннасинийа Йуһ’әннайеф ньхӧмдарф
(Марqос 1:1-8; Луqа 3:1-18; Йуһ’әнна 1:19-28)
1 Wан р’ожада Йуһ’әннайеф ньхӧмдарф р’абу нава бәр’ийаф Щьһустане даннасин кьр 2 у гот: «Жь гӧнәкьрьне вәгәр’ьнф, чьмки П’адшатийаф Ә’змана незик буйә». 3 Йуһ’әнна әw бу, бона к’ижани Ишайаф п’ехәмбәр готьбу:
«Дәнгәк бәр’ийеда дькә гази:
‹Р’ийа Хӧдан һазьр бькьн
у шьвәр’ийедф Wи р’аст бькьн›»[12].
4 К’ьнще Йуһ’әнна жь пьр’ч’а дәве бу у qайишәкә ч’әрм ль пьште бу. Хwарьна wи жи кӧлиф у һьнгьве чоле бу. 5 Һьнге щьмә’та Оршәлиме у т’әмамийа Щьһустане у һ’әму алийед ч’әме Урдӧне дьһатьнә щәм wи, 6 гӧнед хwә дьданә р’уйе хwә у жь wи ч’әме Урдӧнеда дьһатьнә ньхӧмандьнеф.
7 Гава Йуһ’әнна дит кӧ жь ферьсиф у садуqийаф жи гәләк һатьнә wәки бенә ньхӧмандьне, әwи готә wан: «Ч’ежькедф мә’ра! К’е wәр’а гот, кӧ һун жь хәзәба те бьр’әвьн? 8 Дә бь кьред qәнщ бьдьнә к’ьфше, кӧ һун жь гӧнәкьрьне вәгәр’ийанә. 9 У нав хwәда нәфькьрьн нәбежьн: ‹Бьраһим баве мә йә›. Әз wәр’а дьбежьм, кӧ Хwәде жь ван кәвьра жи дькарә зар’а Бьраһимр’а дәрхә. 10 Ва йә бьвьрф ль сәр р’аwеф даре йә. Һәр дара кӧ бәре qәнщ нәйнә, wе бе бьр’ине у авитьне нава егьр. 11 Әз wә бона гӧнәвәгәр’андьне бь аве дьньхӧминьм, ле Йәки жь мьн qәwаттьр wе бе. Әз нә һежа мә чарьхе Wи жи бьгьрьмә дәсте хwә. Әwе wә пе Р’ӧһ’е Пироз у егьр бьньхӧминә. 12 Мәлһ’әба Wи дәсте Wида йә. Әwе бедәра Хwә паqьж кә, гәньме Хwә бькә ә’мбаре, ле кайе wе бь агьре кӧ натәмьрә бьшәwьтинә».
Иса те ньхӧмандьне
(Марqос 1:9-11; Луqа 3:21-22)
13 Һьнге Иса жь Щәлиле һатә Урдӧне, щәм Йуһ’әнна, кӧ жь wи бе ньхӧмандьне. 14 Ле Йуһ’әнна бона ве йәке Wир’а qайл нәдьбу у готә Wи: «Әз һ’әwщә мә кӧ бь дәсте Тә бемә ньхӧмандьне у Тӧ тейи щәм мьн?» 15 Иса ле вәгәр’анд у готе: «Ньһа бьһелә, чьмки ль мә дьк’әвә кӧ әм һ’әму р’астийе аһа биньнә сериф». Паше Йуһ’әнна qайл бу.
16 Һәма чаwа Иса һатә ньхӧмандьне у жь аве дәрк’әт, ньшкева ә’зман вәбун у әwи дит кӧ Р’ӧһ’е Хwәде мина кәвоткәке һатә хwаре у сәр Wи дани. 17 У ва дәнгәк жь ә’змана һат: «Әв ә Кӧр’е Мьни дәлал, кӧ әз жь Wи р’ази мә».

4

Щер’ьбандьнаф Иса
(Марqос 1:12-13; Луqа 4:1-13)
1 Һьнге Р’ӧһ’ Иса бьрә бәр’ийеф, кӧ жь Мирещьнф бе щер’ьбандьнеф. 2 Әwи чьл р’ож у чьл шәви р’ожиф гьрт, пәйр’а бьр’чи бу. 3 Йе кӧ дьщер’ьбинә незики Wи бу у готе: «Һәгәр Тӧ Кӧр’еф Хwәде йи, дә бежә ван кәвьра кӧ бьбьнә нан». 4 Ле Иса ле вәгәр’анд у готе: «Ньвисар ә: ‹Инсан т’әне бь нен нажи, ле бь һәр хәбәра кӧ жь дәве Хwәде дәрдьк’әвә›[13]».
5 Һьнге мирещьн Әw бьрә Бажаре Пирозф, сәр бьльндщийа бане п’арьстгәһеф да сәкьнандьне 6 у готә Wи: «Һәгәр Тӧ Кӧр’е Хwәде йи, дә Хwә бавежә хwаре, чьмки ньвисар ә: ‹Хwәде wе т’әмийа Тә бьдә мьлйак’әтед Хwә у wе Тә сәр дәсте Хwә бьгьрьн, wәки ньге Тә кәвьр нәк’әвә›[14]». 7 Иса готе: «Әв жи ньвисар ә: ‹Хӧдан Хwәдейе хwә нәщер’ьбинә›[15]».
8 Һьнге мирещьн Әw бьр р’акьрә сәр ч’ийаки гәләки бьльнд у һ’әму п’адшатийед дьнйайе, р’әwша wанва нишани Wи дан 9 у готә Wи: «Һәгәр Тӧ дәвәр’уйа бейи, сәре Хwә ль бәр мьн дайни, әзе ван һ’әмуйа бьдьмә Тә». 10 Һьнге Иса готе: «Дури Мьн һәр’ә, щьноф! Чьмки ньвисар ә: ‹Сәре хwә ль бәр Хӧдан Хwәдейе хwә дайнә у т’әне Wир’а хӧламтийе бькә!›[16]»
11 Wи чахи мирещьн Әw һьшт чу у ва мьлйак’әт һатьн жер’а бәрдәсти кьрьн.
Иса qәза Щәлиледа дәст бь к’аре Хwә дькә
(Марqос 1:14-15; Луqа 4:14-15)
12 Гава Иса бьһист, wәки Йуһ’әнна һатә гьртьне, Әw р’абу чу Щәлиле. 13 Әwи Ньсрәт һьшт, чу Кәфәрнаһума дәве гола Щәлиле, ль нав синоре Зәбулоне у Нәфтәлийе щи-wар бу. 14 Әв йәк аһа бу, кӧ әw готьна бь заре Ишайа п’ехәмбәр бе сери:
15 «Wәлате Зәбулоне у wәлате Нәфтәлийе,
ль сәр р’ийа бәрбь голе, wи алийе Урдӧне,
Щәлила нәщьһуйаф,
16 әw щьмә’та кӧ нав тә’ристанийеда р’уньштьбу,
р’онайикә мәзьн дит
у әwед кӧ ль wәлат у сийа мьрьнеда р’уньштьбун,
р’онайи жь wанар’а дәрк’әт»[17].
17 Жь һьнгева Иса дәст бь даннасинийе кьр у гот: «Жь гӧнәкьрьне вәгәр’ьн, чьмки П’адшатийа Ә’зманаф незик буйә».
Иса гази һәр чар мә’сигьра дькә
(Марqос 1:16-20; Луqа 5:1-11)
18 Чахе Иса ль дәве гола Щәлиле дьгәр’ийа, р’асти дӧ бьра һат, Шьмһ’унеф кӧ жер’а Пәтрусф дьһатә готьне у Әндраwьсе бьре wи. Wана т’ор’ давитә голе, чьмки мә’сигьр бун. 19 Иса wанар’а гот: «Пәй Мьн wәрьн, Әзе wә бькьмә неч’ирванед мәрьва». 20 Wана жи һәма wе дәме т’ор’ед хwә һьштьн у пәй Wи чун.
21 Гава Иса жь wи щийи һьнәки пешда чу, р’асти дӧ бьред дьн жи һат, Аqубеф Зәбәди у Йуһ’әннайеф бьре wи. Wана т’әви баве хwә, Зәбәди qәйькеда т’ор’ед хwә һивез дькьрьн. Иса гази wан жи кьр. 22 Wана жи һәма wе дәме qәйьк у баве хwә һьштьн у пәй Wи чун.
Иса даннасин дькә, һин дькә у qәнщ дькә
(Луqа 6:17-19)
23 Иса ль т’әмамийа Щәлиле дьгәр’ийа, к’ьништедф wанда һин дькьр у Мьзгинийаф П’адшатийе дьда у һәр щур’ә еш у нәхwәши жи кӧ нав щьмә’теда һәбун qәнщ дькьрьн. 24 Нав-дәнге Wи ль т’әмамийа Сурйайе бәла бу, щьмә’те һәр щур’ә мәрьвед нәхwәш анинә щәм Wи, йед кӧ щур’ә-щур’ә еш у щәфада бун: Йед щьнак’әтиф, һивк’әтиф, шьлушә’т у Әwи әw һ’әму жи qәнщ кьрьн. 25 Гәләк ә’лаләт жи жь Щәлиле, жь qәза Декаполисе[18], жь Оршәлиме, жь Щьһустане у жь wи алийе Урдӧнейи р’оһьлате пәй Wи дьчун.

5

Даннасинийа сәре ч’ийе
1 Чахе Иса ә’лаләт дит, һьлк’ьшийа ч’ийе, р’уньшт у шагьртедф Wи һатьнә щәм Wи. 2 Әwи дәст бь һинкьрьна Хwә кьр у wанр’а гот:
Һинкьрьна бона хwәзьлийа р’аст
(Луqа 6:20-23)
3 «Хwәзи ль р’ӧһ’фәqира[19],
чьмки П’адшатийа Ә’змана йа wан ә.
4 Хwәзи ль һ’әзнийа,
чьмки бәр дьлед wанда wе бе һатьне.
5 Хwәзи ль шкәстийа,
чьмки ә’рде п’ара wан бә.
6 Хwәзи ль wан, кӧ т’и у бьр’чийе р’астиqәдандьне нә,
чьмки әwе т’ер бьн.
7 Хwәзи ль дьлр’ә’ма,
чьмки әwе р’ә’ме бьбиньн.
8 Хwәзи ль дьлпаqьжа,
чьмки әwе Хwәде бьбиньн.
9 Хwәзи ль wан, кӧ ә’дьлайийе дькьн,
чьмки әwе зар’ед Хwәде бенә һ’әсабе.
10 Хwәзи ль wан, кӧ бона р’астиqәдандьне тенә зерандьне,
чьмки П’адшатийаф Ә’змана йа wан ә.
11 Хwәзи ль wә, гава бона наве Мьн wә беһӧрмәт кьн, бьзериньн у һәр щур’ә бӧхдан ль wә бькьн. 12 Әшq у ша бьн, чьмки һәqе wә ль ә’змана гәләк ә. Бь ви щур’әйи п’ехәмбәред кӧ бәри wә һәбун, зерандьн.
Хwе у р’онайи
(Марqос 9:50; Луqа 14:34-35)
13 Һун хwейа ә’рде нә. Ле һәгәр хwе тә’ма хwә ӧнда кә, паше әwе бь чь тә’ме бьстинә? Иди wе кери тьштәки нәйе. Wе бьгьрьн бавежьнә нав дәст-п’ийа.
14 Һун р’онайа дьнйайе нә. Һәгәр бажарәк сәре ч’ийе йә, найе вәшартьне. 15 Кәсәк жи ч’ьре венахә у накә бьне фьраqе, ле датинә сәр п’еч’ьреф, кӧ р’онайе бьдә һ’әмуйед кӧ маледа нә. 16 Ӧса жи бьра р’онайа wә бәр мәрьва шәwq бьдә, кӧ әwана кьрьнед wәйә qәнщ бьбиньн у пәсьне Бавеф wәйи ә’змана бьдьн.
Һинкьрьна бона Qануне
17 Нәфькьрьн кӧ Әз һатьмә ньвисаред п’ехәмбәра у Qануне хьраб кьм. Әз нәһатьм кӧ хьраб кьм, ле wан һ’әмуйа биньмә сери. 18 Әз р’аст wәр’а дьбежьм, бәри дәрбазбуна ә’рд у ә’зман, дәqәк йан жи һ’әрфәкә бьч’ук жь Qануне wе т’ӧ щар ӧнда нәбә, һ’әта кӧ һ’әму бенә сери. 19 Аwа к’и жь ван т’әмийа йәкә һәрә бьч’ук хьраб кә у мәрьва ӧса һин кә, әwе П’адшатийа Ә’зманада жь һ’әмуйа бьч’уктьр бе һ’әсабе. Ле к’и кӧ wана пек бинә у һин бькә, әwе П’адшатийа Ә’зманада мәзьн бе һ’әсабе. 20 Ләма Әз wәр’а дьбежьм, һәгәр р’астийа wә жь р’астийа qанунзан у ферьсийа зедәтьр нибә, һун т’ӧ щар нак’әвьнә П’адшатийа Ә’змана.
Һинкьрьна дәрһәqа һерсе у меркӧштьнеда
21 Wә бьһистийә кӧ пешийар’а һатийә готьне: ‹Нәкӧжә![20] К’и кӧ бькӧжә, диwана wи wе бе кьрьне›. 22 Ле Әз wәр’а дьбежьм, к’и сәр бьре хwә һерс к’әвә[21], wе бьбә дәйндаре диwане у к’и бежә бьре хwә: ‹Бе аqьл›, әwе бьбә дәйндаре диwана щьвина гьрәгьра у к’и кӧ бежә: ‹Ахмах›, wе бьбә дәйндаре агьре дожеф. 23 Аwа һәгәр тӧ һ’әдийаф хwә бини сәр горигәһеф у ль wьр бе бира тә, кӧ дьле бьре тә жь тә майә, 24 һ’әдийа хwә wе дәре ль бәр горигәһе бьһелә у пешийе һәр’ә бьре хwәр’а ль һәв wәрә у паше wәрә һ’әдийа хwә бьдә.
25 Чахе нәйаре тә тә к’аши щәм һ’акьм дькә, р’еда т’әви wи зу ль һәв wәрә. Һәгәр на, әwе тә бьдә дәсте һ’акьм, һ’акьме жи тә бьдә дәсте бәрдәстийе хwә у тә бавежә кәле. 26 Әз р’аст тәр’а дьбежьм, тӧ жь wьр т’ӧ щар дәрнак’әви һ’әта полеф[22] пашьн нәди.
Һинкьрьна дәрһәqа зьнек’арийеда
27 Wә бьһистийә кӧ һатийә готьне: ‹Зьнийе нәкә›[23]. 28 Ле Әз wәр’а дьбежьм, к’и бь тәме хьраб жьнәке бьньһер’ә, әwи дьлеф хwәда иди т’әви wе зьнек’ари кьр. 29 Аwа һәгәр ч’ә’ве тәйи р’асте тә жь р’е дәрдьхә, wи дәрхә у жь хwә бавежә. Бона тә һе qәнщ ә кӧ әндәмәки тә ӧнда бә, ле бәдәна тә пева нәк’әвә щә’ньмеф. 30 У һәгәр дәсте тәйи р’асте тә жь р’е дәрдьхә, wи жекә у бавежә. Тәр’а һе qәнщ ә кӧ әндәмәки тә ӧнда бә, ле бәдәна тә пева нәк’әвә щә’ньме.
Һинкьрьна дәрһәqа жьнбәр’данеда
(Мәтта 19:9; Марqос 10:11-12; Луqа 16:18)
31 Әв жи һатийә готьне: ‹К’и к’ӧлфәта хwә бәр’дә, бьра к’ахаза жьнбәр’дане бьдә wе›[24]. 32 Ле Әз wәр’а дьбежьм, к’и кӧ бе сәбәбийа qавийеф жьна хwә бәр’дә, әw дьбә сәбәбе зьнекьрьна wе, һәгәр диса әw мер кә[25] у к’и кӧ йәкә мербәр’дайи бьстинә, әw зьнийе дькә.
Һинкьрьна бона сонде
33 Wә әв жи бьһистийә кӧ пешийар’а һатийә готьне: ‹Дәрәw сонд нәхwә у сонде хwә ль бәр Хӧдан бинә сери›[26]. 34 Ле Әз wәр’а дьбежьм, т’ӧ щар сонд нәхwьн, нә бь ә’змен, чьмки әw т’әхте Хwәде йә, 35 нә жи бь ә’рде, чьмки әw щийе бьн п’ийед Wи йә, нә жи бь Оршәлиме, чьмки әw бажаре П’адше мәзьн ә 36 у нә жи бь сәре хwә сонд бьхwә, чьмки тӧ нькари муки сьпи ки йан р’әш ки. 37 Ле бьра готьна wә бьбә ‹бәле-бәле› йан жи ‹на-на›. Жь ве зедәтьр жь мирещьн ә[27].
Һинкьрьна дәрһәqа һ’әйфһьлданеда
(Луqа 6:29-30)
38 Wә бьһистийә кӧ һатийә готьне: ‹Ч’ә’в жь бәр ч’ә’вва, дьран жь бәр дьранва›[28]. 39 Ле Әз wәр’а дьбежьм, мьqабьли хьраба нәсәкьньн. Һәгәр йәк шәмаqәке ль р’уйе тәйи р’асте хә, йе дьн жи бьдә бәр. 40 У һәгәр йәк тә к’аши бәр диwане кә у бьхwазә кьрасе тә жь тә бьстинә, п’оте хwә жи жер’а бьһелә. 41 У һәгәр йәки qӧльхеда зоре ль тә бькә, wәки километьрәке[29] тә бьбә, т’әви wи дӧда һәр’ә. 42 Бьдә wи, к’и жь тә дьхwазә у бәре хwә жь wи нәгӧһезә, йе кӧ дьхwазә жь тә дәйн бькә.
Дьжмьнед хwә һ’ьз бькьн
(Луqа 6:27-28, 32-36)
43 Wә бьһистийә кӧ һатийә готьне: ‹Һәвале хwә һ’ьз бькә[30] у бьжәнә дьжмьне хwә›. 44 Ле Әз wәр’а дьбежьм, дьжмьнед хwә һ’ьз бькьн у бона wан дӧа бькьн, йед кӧ wә дьзериньн[31], 45 wәки һун бьбьнә зар’ед Баве хwәйи Ә’змана. Чьмки Әw тә’ва Хwә дәрдьхә һьн сәр qәнща, һьн жи сәр хьраба у баране дьбаринә һьн сәр р’аста, һьн жи сәр нәр’аста. 46 Һәгәр һун wан һ’ьз бькьн, к’ижан кӧ wә һ’ьз дькьн, һуне чь һәq бьстиньн? Нә хәрщгьрф жи ӧса дькьн? 47 У һәгәр һун т’әне сьлаве бьдьнә бьред хwә, иди һун чь тьшти жь әwед дьн зедәтьр дькьн? Нә п’утп’арьстф жи ӧса дькьн? 48 Аwа к’амьл бьн, чаwа кӧ Баве wәйи Ә’змана к’амьл ә.

6

Һинкьрьна бона херкьрьне
1 Һаш жь хwә һәбьн, кӧ һун qәнщийед хwә бәр мәрьва нәкьн, wәки жь wан бенә к’ьфше. Йан на, һун жь Баве хwәйи Ә’змана һәq настиньн.
2 Аwа чахе тӧ хера дьки, пешийа хwә бор’ийе нәхә, чаwа дӧр’у к’ьништ у к’учада дькьн, wәки мәрьв пәсьне wан бьдьн. Әз р’аст wәр’а дьбежьм, кӧ wана һәqе хwә иди стандийә. 3 Ле чахе тӧ хера дьки, бьра дәсте ч’әпе ньзаньбә дәсте р’асте чь хер кьр, 4 кӧ херед тә дьзива бьн. У Баве тәйи тьштед кӧ тӧ дьзива дьки дьбинә, wе һәqе тә бьдә тә.
Һинкьрьна бона дӧа
(Луqа 11:2-4)
5 Гава һун дӧа дькьн, мина дӧр’уйа нәбьн. Әw һ’ьз дькьн к’ьништ у мәйданада бьсәкьньн дӧа бькьн, кӧ бәр мәрьва бенә к’ьфше. Әз р’аст wәр’а дьбежьм, иди wана һәqе хwә стандийә. 6 Ле чахе тӧ дӧа дьки, бьк’әвә ода хwә, дәри ль хwә бьгьрә у Баве хwәр’а кӧ найе дитьне дӧайе хwә бькә. У Баве тәйи тьштед кӧ тӧ дьзива дьки дьбинә, wе һәqе тә бьдә тә.
7 Гава кӧ һун дӧа дькьн, мина п’утп’арьста п’ьр’хәбәр нәбьн. Wана т’ьреф бона п’ьр’ хәбәрдана wан дӧайед wане бенә бьһистьне. 8 Һун мина wан нәбьн, чьмки бәри хwәстьна wә, Баве wә занә чь wәр’а лазьм ә.
9 Ле һун аһа дӧа бькьн:
‹Баве мәйи Ә’змана! Наве Тә пирозф бә[32],
10 П’адшатийа Тә бе, ә’мьре Тә бә, чаwа ль ә’змен, ӧса жи ль сәр ә’рде.
11 Нане мәйи р’оже р’ож бь р’ож бьдә мә.
12 Дәйнед мә бьбахшинә, чаwа кӧ әм дьбахшиньнә дәйндаред хwә.
13 У мә нәбә щер’ьбандьнеф, ле мә жь йе хьраб[33] хьлаз кә, чьмки п’адшати, qәwат у р’умәт йед Тә нә, һ’әта-һ’әтайе. Аминф[34]›.
14 Һәгәр һун нәһәqийед мәрьвайә һьндава wәда кӧ дькьн бьбахшиньн, Баве wәйи Ә’змана жи wе wә бьбахшинә. 15 Ле һәгәр һун нәһәqийед мәрьва нәбахшиньн, Баве wә жи нәһәqийед wә набахшинә.
Һинкьрьна бона р’ожийе
16 Гава кӧ һун р’ожи дьгьрьн, мина дӧр’уйа мә’дәкьри нибьн. Әw мә’де хwә дькьн, wәки мәрьв бьзаньбьн кӧ әw р’ожи нә. Әз р’аст wәр’а дьбежьм, кӧ wана һәqе хwә стандийә. 17 Ле чахе тӧ р’ожи дьгьри, сәрч’ә’ве хwә бьшо, сәре хwә шә кә[35], 18 wәки мәрьв ньзаньбьн кӧ тӧ р’ожи йи, ле т’әне Баве тәйи кӧ найе дитьне заньбә. У Баве тәйи тьштед кӧ тӧ дьзива дьки дьбинә, wе һәqе тә бьдә тә.
Хьзна ә’змана
(Луqа 12:33-34)
19 Ль сәр дьне хьзне хwәр’а нәщьвиньн. Ль ве дәре зәнг у бьзуз хьраб дькьн у дьз дәрәвәдькьн дьдьзьн. 20 Ле хьзне хwәр’а ль ә’змен бьщьвиньн. Ль wе дәре зәнг у бьзуз хьраб накьн у дьз жи дәрәвәнакьн надьзьн. 21 Чьмки хьзна тә к’идәре бә, дьле тә жи wе ль wе дәре бә.
Ч’ьра бәдәне
(Луqа 11:34-36)
22 Ч’ьра бәдәне ч’ә’в ә. Һәгәр ч’ә’ве тә п’ак ә, т’әмамийа бәдәна тәйе р’онайи бә. 23 Ле һәгәр ч’ә’ве тә хьраб ә, т’әмамийа бәдәна тәйе тә’ри бә. Аwа һәгәр әw р’онайа кӧ нав тәда йә тә’ри йә, тә’ри wе чьqас зедә бә!
Хwәде у һәбукаф дьнйайе
(Луqа 16:13)
24 Т’ӧ кәс нькарә дӧ ахар’а хӧламтийе бькә, чьмки йан wе һ’иле wи жь йәки һәр’ә у йе дьне һ’ьз бькә, йан жи wе qәдьре йәки бьгьрә у йе дьне беһӧрмәт кә. Һун нькарьн һьн Хwәдер’а, һьн жи һәбукер’аф[36] хӧламтийе бькьн.
Һинкьрьна дәрһәqа хәмкьрьнеда
(Луqа 12:22-31)
25 Ләма әз wәр’а дьбежьм, бона ә’мьре хwә хәма нәкьн, кӧ һуне чь бьхwьн у чь вәхwьн, нә жи бона бәдәна хwә, кӧ һуне чь ль хwә кьн. Нә ә’мьр жь хwарьне qимәттьр ә у бәдән жи жь к’ьнща? 26 Дина хwә бьдьнә тәйрәдед ә’змен. Әwана нә дьр’әшиньн, нә дьдьрун у нә жи ә’мбарада дьщьвиньн, ле Баве wәйи Ә’змана р’ьсqе wан дьгьһинә. Нә һун жь wан qимәттьр ьн? 27 Иди жь wә к’и дькарә бь хәмед хwә дәqәке сәр ә’мьре хwәда зедә кә?[37]
28 У бона к’ьнща һун чьма хәм дькьн? Дина хwә бьдьнә сосьнед чоле, чаwа шин дьбьн, нә дьхәбьтьн у нә жи дьр’есьн. 29 Ле әз wәр’а дьбежьм, кӧ Сьлеман жи ль нава т’әмамийа wе хер-хьзна хwәда мина жь wан йәке хwә нәкьр. 30 Һәгәр гиһайе чоле, кӧ иро һәйә у сьбе давежьнә нава егьр, Хwәде ӧса дьхәмьлинә, ле чьqас зедә wе ль wә кә, кембаwәрно? 31 Иди хәм нәкьн у нәбежьн: ‹Әме чь бьхwьн?› йан: ‹Чь вәхwьн?› йан жи: ‹Чь ль хwә кьн?› 32 П’утп’арьст ль пәй wан һ’әму тьшта дьк’әвьн, ле Баве wәйи Ә’змана занә кӧ һун һ’әwще wан һ’әму тьшта нә. 33 Ле бәре пешьн ль П’адшатийаф Хwәде бьгәр’ьн у бькьн кӧ р’астийа Wи бьqәдиньн у әw һ’әмуйе wәр’а бенә дайине. 34 Иди бона р’ожа сьбе хәма нәкьн, чьмки р’ожа сьбе wе бона хwә хәма бькә. Хәмед р’оже бәси wе нә.

7

Һинкьрьна дәрһәqа ломәкьрьнедаф
(Луqа 6:37-38, 41-42)
1 Лома нәкьн, кӧ ломәф ль wә нәбьн. 2 Һун чь лома бькьн, әw ломә жи wе ль wә бьбьн у һун бь чь чапе бьпивьн, бь wе чапе жи wәр’а wе бе пиване. 3 Тӧ чьма qьршьке ч’ә’ве бьре хwәда дьбини, ле к’еране ч’ә’ве хwәда набини? 4 Йан жи чаwа тӧ дькари бежи бьре хwә: ‹Бьһелә кӧ әз qьршьк жь ч’ә’ве тә дәрхьм›, ле ва йә к’еран ч’ә’ве тәда һәйә? 5 Дӧр’у! Пешийе к’еране ч’ә’ве хwә дәрхә. Паше те qәнщ бьбини кӧ чаwа qьршьк жь ч’ә’ве бьре хwә дәрхи.
6 Тьште бӧһӧрти нәдьнә са у нә жи дӧр’едф хwә бавежьнә бәр бәраза. Һәгәр на, бәразе wан бьн ньгед хwәда п’епәс кьн у сәйе жи вәгәр’ьн wә бьдьр’иньн.
Бьхwазьн, бьгәр’ьн, дәри хьн
(Луqа 11:9-13)
7 Бьхwазьн һуне бьстиньн, бьгәр’ьн һуне бьбиньн, дәри хьн wе бәр wә вәбә. 8 Чьмки к’и кӧ дьхwазә дьстинә, к’и кӧ дьгәр’ә дьбинә у к’и кӧ дәри дьхә бәр вәдьбә. 9 Жь wә к’ижан ә әw мәрьв, кӧ кӧр’е wи нан же бьхwазә, әw кәвьр бьде? 10 Йан жи мә’си бьхwазә, әw мә’р бьде? 11 Һун кӧ хьраб ьн, заньн тьштед qәнщ бьдьнә зар’ед хwә, ле Баве wәйи Ә’змана wе чьqас тьштед qәнщ бьдә әwед кӧ жь Wи дьхwазьн.
Qануна зер’
12 Һәр чь кӧ һун дьхwазьн мәрьв бона wә бькьн, һун жи ӧса wанар’а бькьн. Әв ә мә’на һинкьрьна Qануне у п’ехәмбәра.
Дәре тәнг
(Луqа 13:24)
13 Дәре тәнгр’а бьк’әвьнә һьндӧр’, чьмки фьрә йә әw дәри у бәр ә әw р’ийа кӧ дьбә бәрбь ӧндабуне у гәләк ьн әwед кӧ wеда дьчьн. 14 Ле гәләки тәнг ә әw дәри у зә’мәт ә әw р’ийа кӧ дьбә бәрбь жийине у һьндьк ьн әwед кӧ wе р’ейе дьбиньн.
Дар у бәре wе
(Луqа 6:43-45)
15 Һ’әвза хwә жь п’ехәмбәред дәрәw бькьн. Әwе бь п’осте пез бенә щәм wә, ле һьндӧр’ва гӧред п’әр’ани нә. 16 Һуне wана жь бәред wан нас бькьн. Гәло кәсәк жь стьрийа тьрийа дьчьнә, йан жи жь дьр’ийа һежира? 17 Дара qәнщ бәре qәнщ дьдә, ле дара хьраб бәре хьраб дьдә. 18 Дара qәнщ нькарә бәре хьраб бьдә, нә жи дара хьраб дькарә бәре qәнщ бьдә. 19 Һәр дара кӧ бәре qәнщ надә те бьр’ин у авитьне нава агьр. 20 Аwа һуне wана жь кьред wан нас бькьн.
К’и һежайи П’адшатийа Ә’змана йә
(Луqа 13:26-27)
21 Нә кӧ әwе Мьнр’а дьбежә: ‹Хӧдан! Хӧдан!› wе бьк’әвә П’адшатийа Ә’змана, ле әwе бьк’әве, йе кӧ ә’мьре Баве Мьни Ә’змана дьqәдинә. 22 Wе Р’оже гәләке Мьнр’а бежьн: ‹Хӧдан! Хӧдан! Нә мә бь наве Тә п’ехәмбәртиф кьрьн у бь наве Тә щьнф дәрхьстьн у бь наве Тә гәләк к’әрәмәт кьрьн?› 23 Һьнге Әзе ашкәрә wанр’а бежьм: ‹Жь Мьн дур к’әвьн, нәһәqно! Мьн һун т’ӧ щар нас нәкьрьнә›.
Мала йе сәрwахт у мала йе бефә’м
(Луqа 6:47-49)
24 Аwа к’и кӧ ван готьнед Мьн дьбьһе у wан дьqәдинә, әw мина мәрьвәки сәрwахт ә, кӧ мала хwә сәр кевьр чекьр. 25 Баран бари, ба у лейиф р’абун, wе мале хьстьн, ле әw мал һьлнәшийа, чьмки һ’име wе сәр кевьр бу. 26 Ле к’и кӧ ван готьнед Мьн дьбьһе у наqәдинә, әw мина мәрьвәки бефә’м ә, кӧ мала хwә сәр qуме чекьр. 27 Баран бари, ба у лейи р’абун, wе мале хьстьн у әw мал һьлшийа, лап wеран бу чу».
Һ’ӧкӧме Иса
28 Гава Иса әв готьнед Хwә сәр һәвда ани, ә’лаләт сәр һинкьрьна Wи зәндәгьртиф ман, 29 чьмки Әwи мина йәки хwәйиһ’ӧкӧм әw һин дькьрьн, нә кӧ мина qанунзанед wан.

8

Иса йәки жь к’отибунеф паqьж дькә
(Марqос 1:40-45; Луqа 5:12-16)
1 Паше Иса жь ч’ийе һатә хwаре, ә’лаләтәкә гьран да пәй Wи чу. 2 Һьнге йәки к’отиф һат хwә авитә бәр Wи у готе: «Хӧдан! Һәгәр бьхwази, Тӧ дькари мьн паqьж ки[38]».
3 Иса дәсте Хwә дьреж кьре ле к’әт у готе: «Әз дьхwазьм. Паqьж бә!» У дәстхwәда әw жь к’отибуне паqьж бу. 4 Һьнге Иса жер’а гот: «Бьньһер’ә, т’ӧ кәсир’а тьштәки нәбежи, ле һәр’ә хwә нишани к’аһин кә у һ’әдийа кӧ Мусаф т’әми дайә бьдә, wәки һ’әмуйар’а бьбә шә’дәти».
Иса хӧламе сәрсәдәкиф qәнщ дькә
(Луqа 7:1-10; Йуһ’әнна 4:43-54)
5 Гава Иса к’әтә Кәфәрнаһуме, сәрсәдәкф һатә щәм Wи, һиви же кьр у готе: 6 «Хӧдан, хӧламе мьн шьлушә’т малда п’алдайә, гәләки щәфе дьбинә». 7 Иса готә wи: «Әзе бем wи qәнщ кьм». 8 Сәрсәд ле вәгәр’анд у готе: «Хӧдан, әз нә һежа мә кӧ Тӧ бейи мала мьн. Ле т’әне хәбәрәке бежә у хӧламе мьне бь wе хәбәре qәнщ бә. 9 Әз хwәха жи мәрьвәки бьн һ’ӧкӧмда мә у бьн дәсте мьнда жи әскәр һәнә. Әз йәкир’а дьбежьм: ‹Һәр’ә›, дьчә, йәки дьнр’а дьбежьм: ‹Wәрә›, те у хӧламе хwәр’а дьбежьм: ‹Ви тьшти бькә›, дькә».
10 Гава Иса әв йәк бьһист, зәндәгьрти ма у готә әwед кӧ пәй wи дьчун: «Әз р’аст wәр’а дьбежьм, Исраеледа жи Мьн баwәрикәф аһа йәкида нәдитийә. 11 Әз wәр’а дьбежьм, кӧ гәләке жь р’оһьлате у жь р’оавайе бен у шайийа П’адшатийа Ә’зманада т’әви Бьраһим, Исһаq у Аqуб р’унен, 12 ле зар’ед П’адшатийе wе бенә авитьне тә’рийа дәрва. Ль wьр wе бьбә гьри у ч’ьркә-ч’ьрка дьрана». 13 Паше Иса сәрсәдр’а гот: «Һәр’ә! Бьра ль гора баwәрийа тә тәр’а бә». У wе дәме хӧламе wи qәнщ бу.
Иса гәләк нәхwәша qәнщ дькә
(Марqос 1:29-34; Луqа 4:38-41)
14 Гава Иса һатә мала Пәтрус, хwәсийа wи т’айеда п’алдайи дит. 15 Әwи дәсте Хwә да дәсте wе у т’айе же бәр’да, р’абу бәрдәсти Wир’а кьр.
16 Гава р’о чу ава, гәләк щьнак’әти анинә щәм Wи. Әwи бь хәбәре р’ӧһ’едф һ’әрам дәрхьстьн у һ’әму нәхwәш qәнщ кьрьн. 17 Әв аһа бу, кӧ әw готьна бь заре Ишайа п’ехәмбәр бе сери, кӧ ньвисар ә: «Әwи нәхwәшийед мә һьлдан у ешед мә бьрьн»[39].
Щабдарийа йед кӧ пәй Иса дьчьн
(Луqа 9:57-62)
18 Чахе Иса ә’лаләт дора Хwә дит, ә’мьр ль шагьрта кьр кӧ һәр’ьнә wи бәри голе. 19 Һьнге qанунзанәк незики Wи бу у готе: «Дәрсдарф! Тӧ к’ӧда жи һәр’и, әзе пәй Тә бем». 20 Иса готә wи: «Р’увийар’а qӧл һәнә, тәйрәдед ә’зменр’а жи һелин, ле бона Кӧр’еф Мерьв щик т’ӧнә кӧ сәре Хwә ле дайнә».
21 Шагьртәки Wи готе: «Хӧдан! Изьне бьдә мьн кӧ әз пешийе һәр’ьм баве хwә дәфьн кьм». 22 Ле Иса жер’а гот: «Тӧ пәй Мьн wәрә. Бьра мьри мьрийе хwә дәфьн кьн».
Иса фьртонеф дьсәqьр’инә
(Марqос 4:35-41; Луqа 8:22-25)
23 Гава Иса к’әтә qәйьке, шагьртед Wи т’әви Wи чун. 24 Ньшкева фьртонәкәф мәзьн ль голе р’абу, ӧса кӧ qәйьк пелада ӧнда дьбу. Ле Әw р’азайи бу. 25 Һьнге шагьрт незики Wи бун, әw һ’ьшйар кьрьн у готьне: «Хӧдан! Мә хьлаз кә! Әм ӧнда дьбьн!» 26 Иса готә wан: «Чьма һун ӧса тьрсонәк ьн кембаwәрно?» Wе дәме р’абу ль байе у голе һьлатф у һ’әму тьшт сәqьр’ин. 27 Мәрьвед т’әви Wи ә’щебмайи ман у готьн: «Әв к’и йә, кӧ ба у гол жи ельмиф Wи дьбьн?»
Иса дӧ щьнак’әтийа qәнщ дькә
(Марqос 5:1-20; Луqа 8:26-39)
28 Гава Иса дәрбази wи алийе т’опрахед Гәрдарине бу, дӧ щьнак’әти жь нав гор’ьстана дәрк’әтьн у р’асти Wи һатьн. Әw ӧса һар бун, кӧ кәсәк нькарьбу wе р’ер’а дәрбаз буйа. 29 Wана кьрә qир’ин у готьн: «Тӧ чь жь мә дьхwази, Кӧр’е Хwәде? Жь wәхт зутьр һати щәфе бьди мә?» 30 Жь wана wедатьр сурики бәразайи мәзьн дьч’ерийа. 31 Щьна р’әща жь Wи кьр у готьне: «Һәгәр Тӧ мә дәрдьхи, бьһелә әм һәр’ьн бьк’әвьнә нава сурийе бәраза». 32 Әwи готә wан: «Һәр’ьн!» Әw жи дәрк’әтьн чун к’әтьнә нава бәраза у әw сури пева жорда р’әви, хwә жь кәнделда авитьнә голе у хәньqин. 33 Бәразван р’әвин чунә бажер, чь кӧ һатьбу сәре щьнак’әтийа готьн. 34 Һьнге һ’әму мәрьвед бажер дәрк’әтьнә пешийа Иса у гава Әw дитьн, р’әща жь Wи кьрьн кӧ жь ә’рде wан һәр’ә.

9

Иса шьлушә’тәки qәнщ дькә у гӧнед wи дьбахшинә
(Марqос 2:1-12; Луqа 5:17-26)
1 Иса к’әтә qәйьке пашда вәгәр’ийа һатә бажаре Хwә[40]. 2 Wе дәре шьлушә’тәк ньвинеда п’алдайи анинә щәм. Гава Иса баwәрийа wан дит, готә йе шьлушә’т: «Лаwо, сәр хwә бә! Гӧнед тә һатьнә бахшандьне».
3 Һьнге жь qанунзана һьнәк нав хwәда фькьрин: «Әва ньге Хwә Хwәдер’а давежә»[41]. 4 Фькьред wан Исава ә’йан бун у гот: «Һун чьма дьле хwәда тьште хьраб дьфькьрьн? 5 К’ижан р’ьһ’әт те готьне: ‹Гӧнед тә һатьнә бахшандьне›, йан ‹Р’абә у бьгәр’ә›? 6 Ле wәки һун бьзаньбьн кӧ һ’ӧкӧме Кӧр’е Мерьв һәйә ль сәр дьне гӧна бьбахшинә», һьнге готә йе шьлушә’т: «Р’абә ньвина хwә һьлдә, һәр’ә мала хwә!» 7 Әw жи р’абу чу мала хwә. 8 Гава ә’лаләте әв йәк дит, хофе әw гьртьн у шькьри данә Хwәде, кӧ әв һ’ӧкӧм дайә мәрьва.
Иса гази Мәтта дькә
(Марqос 2:13-17; Луqа 5:27-32)
9 Иса жь wьр пешда чу, йәки кӧ наве wи Мәтта бу ль щийе хәрщһьлдане р’уньшти дит у готе: «Пәй Мьн wәрә». Әw жи р’абу пәй Иса чу.
10 Гава Иса мала Мәттада сәр сьфре р’уньштьбу, гәләк хәрщгьр у гӧнәк’аредф дьн һатьн т’әви Иса у шагьртед Wи р’уньштьн. 11 Чахе ферьсийа әв йәк дит, шагьртед Wир’а готьн: «Чьма Дәрсдаре wә т’әви хәрщгьр у гӧнәк’ара дьхwә у вәдьхwә?» 12 Ле гава Иса әв йәк бьһист wанар’а гот: «Сахләм нә һ’әwще һ’әким ьн, ле нәхwәш. 13 Һәр’ьн мә’на ван хәбәра һин бьн: ‹Әз р’ә’ме дьхwазьм, нә кӧ qӧрбанеф[42]. Әз нәһатьмә гази йед р’аст кьм, ле гази гӧнәк’ара».
Пьрса р’ожигьртьне
(Марqос 2:18-22; Луqа 5:33-39)
14 Һьнге шагьртед Йуһ’әнна һатьнә щәм Wи у готьне: «Чьма әм у ферьси гәләк щара р’ожи дьгьрьн, ле шагьртед Тә р’ожи нагьрьн?» 15 Иса готә wан: «Qәт дьбә кӧ хwәндийед дә’wате шине бькьн, һ’әта кӧ зә’ва т’әви wан ә? Ле р’оже бен, гава зә’ва жь wан бе һьлдане, һьнге wе р’ожи бьгьрьн.
16 Кәсәк пе п’арч’е ну к’ьнща кәвьн п’инә накә, чьмки п’арч’е к’ьнща кәвьнва дьрути wе зоре ль к’ьнща кәвьн бькә у щийе qәльши wе һе ль бәр һәв һәр’ә. 17 Нә жи шәрава ну дькьнә мәшкед кәвьн. Һәгәр ӧса бә, мәшке бьт’әqьн, шәраве бьр’ьжә у мәшке жи хьраб бьн. Ле шәрава ну дькьнә мәшке ну у һәр дӧ жи тенә хwәйикьрьне».
Qизька мьри у к’ӧлфәтәкә нәхwәш
(Марqос 5:21-43; Луqа 8:40-56)
18 Гава Иса һе әв йәка wанар’а дьгот, һәма һьнге сәрwерәк һат хwә авитә бәр ньге Wи у готе: «Qиза мьн һежа мьрийә. Ле wәрә дәсте хwә дайнә сәр wе у әwе бьжи».
19 Иса р’абу т’әви шагьртед Хwә да пәй wи чу. 20 У ва к’ӧлфәтәкә нәхwәш, кӧ донздәһ салед wе бун сәр хуне вәбьбу, пьштева һат у р’ишийед к’ьнще Иса к’әт. 21 Әwе нета хwәда данибу: «Һәгәр әз т’әне к’ьнще Wи к’әвьм, әзе qәнщ бьм». 22 Иса сәр мьле Хwәва вәгәр’ийа әw дит у готе: «Ә’вде! Сәр хwә бә! Баwәрийа тә тӧ qәнщ кьри». У wе дәме әw к’ӧлфәт qәнщ бу.
23 Гава Иса гьһиштә мала сәрwер, дина Хwә дайе, wе qар’ә-qар’а ә’лаләте йә у бьлурван жи зәлули ле дьхьн 24 у готә wан: «Дәрк’әвьн! Qизьк нәмьрийә, ле һеньжийә». Wана qәрфеф хwә Пе дькьрьн. 25 Ле гава щьмә’т дәрхьстьнә дәрва, Иса чу һьндӧр’ дәсте wе гьрт у qизьк р’абу сәр хwә. 26 Әва дәнг-бә’са т’әмамийа wи wәлатида бәла бу.
Иса дӧ кора qәнщ дькә
27 Гава Иса жь wьр дәрк’әт чу, дӧ мәрьвед кор данә пәй Wи кьрьнә qир’ин у готьн: «Кӧр’еф Даwьд! Мә wәрә р’ә’ме!»
28 Гава кӧ гьһиштьнә мале, әw һәр дӧ кор һатьнә щәм Wи. Иса жь wан пьрси у гот: «Һун баwәр дькьн, кӧ Әз дькарьм али wә бькьм?» Wана гот: «Бәле Хӧдан». 29 Һьнге Иса дәсте Хwә да ч’ә’вед wан у гот: «Ль гора баwәрийа wә wәр’а бә». 30 Wе дәме ч’ә’вед wан вәбун. Иса һ’ьшк т’әми ль wан кьр у гот: «Һаш жь хwә һәбьн, кӧ т’ӧ кәс ве йәке нәһ’әсә». 31 Ле әw дәрк’әтьн, т’әмамийа wи wәлатида нав у дәнге Wи бәла кьрьн.
Иса лал qәнщ дькә
32 Чахе әwана дәрк’әтьн чун, һьнәка щьнак’әтики лал ани щәм Иса. 33 Гава Әwи щьн дәрхьст, йе лал хәбәр да. Ә’лаләт ә’щебмайи ма у гот: «Ль Исраеле жи тьштәки аһа т’ӧ щар нәqәwьмийә». 34 Ле ферьсийа гот: «Әw бь һ’ӧкӧме сәрwере щьна щьна дәрдьхә».
Гӧне Иса ль щьмә’те те
35 Иса һ’әму гӧнд у бажара дьгәр’ийа, к’ьништед wанда һин дькьр, Мьзгинийа П’адшатийе даннасин дькьр у ль нав щьмә’те һ’әму щур’ә нәхwәши qәнщ дькьрьн. 36 Гава Әwи ә’лаләт дит, гӧне Wи ль wан һат, чьмки әwана мина пәзе бе шьван, бәр’әдайи у бәлабуйи бун. 37 Һьнге Әwи шагьртед Хwәр’а гот: «Нандьрунф гәләк ә, ле п’алә һьндьк ьн. 38 Аwа һиви жь Хwәйе дьруне бькьн, wәки п’ала нандьруна Хwәр’а бьшинә».

10

Навед һәр донздәһ шандийаф
(Марqос 3:13-19; Луqа 6:12-16)
1 Иса һәр донздәһ шагьрт гази щәм Хwә кьрьн у һ’ӧкӧм да wан кӧ р’ӧһ’ед һ’әрам дәрхьн, һ’әму еш у нәхwәшийа жи qәнщ кьн. 2 Наве һәр донздәһ шандийаф әв ьн: Йе пешьн Шьмһ’ун, кӧ Пәтрус те готьне у бьре wи Әндраwьс, Аqубе Зәбәди у бьре wи Йуһ’әнна, 3 Филипо у Бәртоломәйо, Т’ума у Мәттайе хәрщгьр, Аqубеф Һалфаwо у Тәдайо[43] 4 Шьмһ’уне wәлатп’арьстф[44] у Щьһудайе Исхәрйотиф, әwе кӧ нәмамийаф Иса кьр.
Шандьна һәр донздәһа
(Марqос 6:7-13; Луqа 9:1-6)
5 Иса әв һәр донздәһ шандьн, т’әми ль wан кьр у гот: «Нәчьнә нава нәщьһуйа у нәк’әвьнә бажаред Самәрйайеф. 6 Ле пешийе һәр’ьнә нав пәзед мала Исраелейә ӧндабуйи. 7 Гава һун һәр’ьн, даннасин кьн у бежьн: ‹П’адшатийа Ә’змана незик буйә›. 8 Нәхwәша qәнщ кьн, мьрийа сах кьн, к’отийа паqьж кьн, щьна дәрхьн. Wә беһәq стандийә, беһәq жи бьдьн. 9 Ль бәр пьшта хwәда т’ӧ тьшти һьлнәдьн: Нә зер’, нә зив, нә сьфьр, 10 нә турьк бона р’е, нә дӧ дәст кьрас, нә чарьх, нә шьвдар, чьмки п’алә һежайи р’ьсqе хwә йә.
11 Чь бажар йан гӧнде кӧ һун бьк’әвьне, маләкә һежа бьбиньн у ль wьр бьминьн, һ’әта кӧ һун жь wьр дьчьн. 12 Гава һун һәр’ьнә мале, сьлаве бьдьнә wе у бежьн: ‹Ә’дьлайи ве малер’а›. 13 У һәгәр әw мал һежа йә, бьра сьлава wә ль сәр wе бә, ле һәгәр нә һежа йә, бьра сьлава wә ль wә вәгәр’ә. 14 Ле к’и кӧ wә qәбул нәкә у гӧһдарийа хәбәред wә нәкә, гава кӧ һун жь wе мале, йан жи жь wи бажари дәрдьк’әвьн, т’оза ньгед хwә даwшиньн. 15 Әз р’аст wәр’а дьбежьм, Р’ожаф Ахрәте һ’але wәлате Содомф у Гоморайе wе жь йа wи бажари четьр бә.
Мина пез ль нав гӧра
(Марqос 13:9-13; Луqа 21:12-17)
16 Ва Әз wә дьшиньм чаwа пәз нава гӧра. Иди мина мә’ра сәрwахт бьн у мина кәвотка дьлсах. 17 Ле һ’әвза хwә жь мәрьва бькьн, әwе wә бьбьнә бәр диwана у к’ьништед хwәда wә бьдьнә бәр qамчийа. 18 Р’уйе Мьнда wе wә бьбьнә бәр wәлийаф у п’адша, кӧ һун бәр wан у нәщьһуйа шә’дәтийе бьдьн. 19 Ле чахе wә бьбьнә бәр диwана, хәм нәкьн кӧ һуне чаwа йан чь хәбәр дьн. Тьштед кӧ һуне хәбәр дьн, wе дәме wәр’а wе бе дайине. 20 Чьмки нә кӧ һуне хәбәр дьн, ле Р’ӧһ’е Баве wәйи кӧ нава wәда йә wе хәбәр дә.
21 Бьра wе бьре хwә бьдә кӧштьне, баве жи кӧр’е хwә у зар’ жи wе һьмбәри де у баве хwә р’абьн у wан бьдьнә кӧштьне. 22 Бона наве Мьн һуне бәр ч’ә’ве һ’әмуйа р’әш бьн. Ле к’и кӧ һ’әта хьлазийе тәйах кә әwе хьлазф бә. 23 У гава нав ви бажарида wә бьзериньн, бьр’әвьнә бажарәки дьн. Әз р’аст wәр’а дьбежьм, һ’әта һатьна Кӧр’е Мерьв, һун һ’әму бажаред Исраеле пер’а нагьһиньн бьгәр’ьн.
24 Шагьрт жь дәрсдаре хwә нә мәстьр ә у нә жи хӧлам жь ахайе хwә. 25 Бәси шагьрт ә, wәки мина дәрсдаре хwә бә у хӧлам жи мина ахайе хwә бә. Һәгәр малхе малер’а ‹Бәлзәбулф› готьн, һьнге нәфәред wир’а wе чь бежьн?
Бьзаньбьн кӧ тьрса wә жь к’е һәбә
(Луqа 12:2-7)
26 Аwа иди т’ӧ щар жь мәрьва нәтьрсьн. Тьштәки дьзива т’ӧнә кӧ дәрнәйе у нә жи вәшарти кӧ к’ьфш нәбә. 27 Чь кӧ Әз тә’рийеда wәр’а дьбежьм, әwи нав р’онайеда бежьн у чь кӧ һун гӧһада дьбьһен, сәр бана бькьнә дәнги. 28 У жь wан нәтьрсьн йед кӧ бәдәне дькӧжьн, ле нькарьн р’ӧһ’ бькӧжьн. Ле һун жь Wи бьтьрсьн, Йе кӧ дькарә р’ӧһ’ у бәдәне щә’ньмеда ӧнда кә. 29 Нә дӧ ч’ьвик бь дьравәки чарqӧр’уше тенә фьротане? Ле йәк жи жь wан бейи ә’мьре Баве wә нак’әвә ә’рде. 30 Ле чь ль wә дьк’әвә, һәр т’еләки п’ор’ед сәре wә жьмарти нә. 31 Иди нәтьрсьн. Һун жь гәләк ч’ьвика qимәттьр ьн.
Иqрарф у инк’аркьрьнаф Иса
(Луqа 12:8-9)
32 К’и кӧ Мьн бәр мәрьва иqрарф кә, Әзе жи wи бәр Баве Хwәйи Ә’змана иqрар кьм. 33 Ле к’и кӧ Мьн бәр мәрьва инк’арф кә, Әзе жи wи бәр Баве Хwәйи Ә’змана инк’ар кьм.
Шур у ә’дьлайи
(Луqа 12:51-53; 14:26-27)
34 Нәфькьрьн кӧ Әз һатьмә дьне ә’дьлайийе биньм. Әз нәһатьм ә’дьлайийе биньм, ле шур. 35 Чьмки Әз һатьм кӧр’ жь баве, qизе жь де у буке жь хwәсийе бьqәтиньм 36 у дьжмьнед мерьв wе жь мала wи бьн[45].
37 Әwе кӧ баве хwә йан дийа хwә жь Мьн зә’фтьр һ’ьз дькә, нә һежайи Мьн ә. Әwе кӧ кӧр’е хwә йан qиза хwә жь Мьн зә’фтьр һ’ьз дькә, нә һежайи Мьн ә. 38 Әwе кӧ хачеф хwә һьлнадә пәй Мьн найе, әw нә һежайи Мьн ә. 39 К’и ә’мьре хwә бьгәр’ә, әwе ӧнда кә, ле к’и ә’мьре хwә бона Мьн ӧнда кә, әwе бьбинә.
Һәqстандьн
(Марqос 9:41)
40 Әwе кӧ wә qәбул дькә, Мьн qәбул дькә у әwе кӧ Мьн qәбул дькә, Йе кӧ Әз шандьмә qәбул дькә. 41 Әwе кӧ п’ехәмбәр qәбул дькә чаwа п’ехәмбәр, wе һәqе п’ехәмбәр бьстинә у әwе кӧ мәрьвәки р’аст qәбул дькә чаwа мәрьве р’аст, wе һәqе йед р’аст бьстинә. 42 У әwе кӧ т’асә ава сар жи дьдә йәки жь ван бьч’ука, бона хатьре wе йәке кӧ әw шагьрте Мьн ә, Әз р’аст wәр’а дьбежьм, әwе т’ӧ щар һәqе хwә ӧнда нәкә».

11

Иса щаба пьрса Йуһ’әннайе ньхӧмдар дьдә
(Луqа 7:18-35)
1 Чахе Иса т’әмийед кӧ данә һәр донздәһ шагьртед Хwә хьлаз кьрьн, жь wи щийи чу нав бажаред wан, кӧ һин кә у даннасин кә.
2 Гава Йуһ’әнна кәледа бона шьхӧлед Мәсиһ бьһист, чәнд шагьртед[46] хwә шандьнә щәм Wи 3 у же пьрсин: «Тӧ Әw и, Йе кӧ гәрәке бьһата, йан әм һивийа йәки дьн бьн?» 4 Иса щаба wан да у гот: «Һәр’ьн, чь кӧ һун дьбиньн у дьбьһен Йуһ’әннар’а бежьн. 5 Кор дьбиньн, сәqәт дьгәр’ьн, к’оти паqьж дьбьн, кәр’ дьбьһен, мьри р’адьбьн у фәqирар’а жи Мьзгини те дайине. 6 У хwәзи ль wи, кӧ жь Мьн п’ьшк набә».
7 Гава әwана чун, Иса бона Йуһ’әнна ә’лаләтер’а дәстпекьр гот: «Һун дәрк’әтьнә бәр’ийе чь бьбиньн? Qамишәкиф кӧ жь байе дьһ’әжә? 8 Йан һун дәрк’әтьн чь бьбиньн? Мәрьвәки к’ьнще назькф ль хwә кьри? Нә әwед кӧ к’ьнще назьк ль хwә дькьн, әw малед п’адшада нә? 9 Йан һун дәрк’әтьн чь бьбиньн? П’ехәмбәрәки? Бәле әз wәр’а дьбежьм, жь п’ехәмбәрәки жи мәстьр ә. 10 Әва әw ә, бона к’ижани ньвисар ә: ‹Ва йә Әзе qасьде Хwә пешийа Тәва бьшиньм. Әwе р’ийа Тә пешийа Тәва һазьр кә›[47]. 11 Әз р’аст wәр’а дьбежьм, жь нава әwед кӧ жь к’ӧлфәта дьне к’әтьнә, т’ӧ кәс жь Йуһ’әннайе ньхӧмдар мәстьр нәбуйә. Ле П’адшатийа Ә’зманада йе һәри бьч’ук жь wи мәстьр ә. 12 Жь р’ожед Йуһ’әннайе ньхӧмдар һ’әта ньһа П’адшатийа Ә’змана бь зорбәтийе те һ’ьщумкьрьне у йед зорбә дькьн кӧ зәфти хwә кьн[48]. 13 Чьмки һ’әму п’ехәмбәра у Qануне һ’әта Йуһ’әнна бона П’адшатийа Ә’змана шә’дәти дан[49]. 14 У һәгәр һун дьхwазьн ве йәке qәбул кьн, әw ә Елйасеф кӧ гәрәке бьһата[50]. 15 Гӧһе к’е һәйә бьра бьбьһе.
16 Ньһа Әз ви ньсьли мина чь бьшьбиньм? Әw мина wан зар’а нә, йед кӧ базарада р’уньшти нә, гази һәвалед хwә дькьн 17 у дьбежьн: ‹Мә бона wә зӧр’не хьст, һун нәр’әqьсин у бона wә бәйт’ф готьн, wә шин нәкьр›. 18 Йуһ’әнна һат, нә дьхwар, нә вәдьхwар у дьготьн: ‹Щьн wида һәйә›. 19 Кӧр’е Мерьв һат, дьхwә у вәдьхwә, бона Wи дьбежьн: ‹Ва Әw йәки пәй хwарьн у вәхwарьне к’әти йә, досте хәрщгьр у гӧнәк’ара йә›. Ле сәрwахтиф бь ә’мәлед[51] хwә к’ьфш дьбә кӧ әw р’аст ә».
Бажаред нәбаwәр
(Луqа 10:13-15)
20 Һьнге Иса дәстпекьр ль wан бажара һьлат, к’ижанада гәләк к’әрәмәтед Wи qәwьмибун, чьмки әw жь гӧнәкьрьне вәнәгәр’ийан. 21 «Wәй ль тә Хоразин! Wәй ль тә Бәйтсайда! Һәгәр әw к’әрәмәтед кӧ нава wәда бун, Сур у Сайдеда бьбуна, әwанайе зува бь к’ӧрхф у к’озийеф т’обәф бькьрана. 22 Ле Әз wәр’а дьбежьм, Р’ожа Ахрәте, һ’але Суре у Сайде wе жь һ’але wә четьр бә. 23 У тӧ Кәфәрнаһум, тә т’ьре те һ’әта ә’зман бьльнд би? Ле те һ’әта дийареф мьрийа һәр’и хwаре! Һәгәр әw к’әрәмәтед кӧ нав тәда qәwьмин Содомеда бьqәwьмийана, әwе һ’әта р’ожа иройин бьма. 24 Ле Әз wәр’а дьбежьм, Р’ожа Ахрәте һ’але wәлате Содоме wе жь һ’але тә четьр бә».
Wәрьн щәм мьн у һеса бьн
(Луqа 10:21-22)
25 Һьнге Иса гот: «Шькьр наве Тә бә Баво, Хӧдане ә’рд у ә’зман, кӧ Тә әв тьшт жь зана у биланаф вәшартьн у ль бәр зар’а вәкьрьн. 26 Бәле Баво, чьмки аһа ль Тә хwәш һат.
27 Һәр тьшт жь Баве Мьн Мьнр’а һатийә дайине. Кәсәк Кӧр’ нас накә пештьри Баве у кәсәк Баве нас накә пештьри Кӧр’ у к’ижанар’а кӧ Кӧр’ бьхwазә wанва Баве бьдә наскьрьне.
28 Wәрьнә щәм Мьн һ’әмуйед wәстийайи у баргьран у Әзе р’ьһ’әтийе бьдьмә wә. 29 Нире Мьн һьлдьнә сәр хwә у жь Мьн һин бьн, чьмки Әз шкәсти мә у дьлмьлаһим ьм у һуне хwәр’а р’ьһ’әтийе бьбиньн. 30 Чьмки нире Мьн р’ьһ’әт ә у баре Мьн сьвьк ә».

12

Пьрса р’ожаф шәмийе
(Марqос 2:23-28; Луqа 6:1-5)
1 Һьнге Иса р’ожәкә шәмийе нава зәвийар’а дәрбаз бу, шагьртед Wи бьр’чи бун у дәстпекьрьн сьмбьлед гәньм чьнин у хwарьн. 2 Гава ферьсийа әв йәк дит, Wир’а готьн: «Һәла бьньһер’ә, шагьртед Тә тьште нәщайизи р’ожаф шәмийе дькьн».
3 Иса wанар’а гот: «Wә нәхwәндийә кӧ Даwьд чь кьр, гава әw у йед пер’а бьр’чи бун? 4 Нә әw к’әтә Ханаф Хwәде у нанеф Хwәдер’а дайи хwар, әw нан нә wир’а щайиз бу бьхwара, нә жи әwед т’әви wир’а, ле т’әне к’аһинар’а?[52] 5 Йан жи wә Qанунеда нәхwәндийә, кӧ к’аһин р’ожед шәмийе п’арьстгәһеда шәмийе дьһ’әр’ьминьн у диса бе сущ ьн? 6 Ле Әз wәр’а дьбежьм, кӧ ль вьр Йәки жь п’арьстгәһе мәстьр һәйә. 7 Һәгәр wә заньбуйа мә’на ве хәбәре чь йә кӧ те готьне: ‹Әз р’ә’ме дьхwазьм, нә кӧ qӧрбане›[53], һьнге wәйе йед бесущ гӧнәк’ар нәкьрана. 8 Чьмки Кӧр’е Мерьв Хӧдане р’ожа шәмийе йә».
Иса р’ожа шәмийе мәрьве кӧ дәсте wи к’ьшийабу qәнщ дькә
(Марqос 3:1-6; Луqа 6:6-11)
9 Иса жь wьр р’абу чу, һатә к’ьништа wан. 10 Мәрьвәк ль wьр һәбу, кӧ дәсте wи к’ьшийабу. Һьнәка дьхwәст кӧ хәйба Иса бькьрана, жь Wи пьрсин у готьне: «Щайиз ә кӧ мәрьв р’ожа шәмийе нәхwәша qәнщ бькьн?»
11 Әwи жи wанар’а гот: «Әw жь wә к’и йә, кӧ пәзәкә wи һәбә у р’ожа шәмийе бьк’әвә ч’ә’ле, wе нәгьрә у дәрнәхә? 12 Ле инсан чьqас жь пез qимәттьр ә! Аwа р’ожа шәмийе qәнщикьрьн щайиз ә». 13 Һьнге wи мәрьвир’а гот: «Дәсте хwә дьреж кә». Әwи жи дьреж кьр у мина дәсте дьн qәнщ бу. 14 Ле ферьси дәрк’әтьнә дәрва бона Иса ль һәв шеwьрин кӧ чаwа Wи бьдьнә кӧштьне.
Хӧламе Хwәдейи бьжартиф
15 У гава Иса пе һ’әсийа, жь wе дәре чу, гәләк ә’лаләт жи пәй Wи чу. Әwи һ’әму жи qәнщ кьрьн 16 у т’әми да wан кӧ бона Wи нәкьнә дәнги. 17 Әва аһа бу кӧ әw готьна бь заре Ишайа п’ехәмбәр бе сери:
18 «Ва йә хӧламе Мьн, йе кӧ Мьн бьжартийәф
у һ’ьзкьрийе Мьни кӧ Мьн бәгәм кьрийә.
Әзе Р’ӧһ’е Хwә дайньмә сәр Wи
у Әwе мьләтар’а һәqийе ә’лам кә.
19 Әwе нә бьк’әвә һ’ӧщәте, нә бькә qар’ә-qар’
у нә жи йәке дәнге Wи мәйданада бьбьһе.
20 Әw qамише п’әрч’ьqи һур накә,
п’ьлта дьч’ьрусә венасинә,
һ’әта кӧ һәqийе бьгьһинә сери.
21 У һ’әму мьләт wе гӧмана хwә дайньнә сәр наве Wи»[54].
Иса у Бәлзәбул
(Марqос 3:20-30; Луqа 11:14-23; 12:10)
22 Һьнге щьнак’әтики кори лал анинә щәм Wи у Әwи әw qәнщ кьр, ӧса кӧ әwи һьн дит у һьн жи хәбәр да. 23 У т’әмамийа ә’лаләте зәндәгьрти ма у гот: «Гәло Әв ә кӧр’е Даwьд?»
24 Ле гава ферьсийа бьһист готьн: «Әва бь һ’ӧкӧме сәрwере щьна Бәлзәбул щьна дәрдьхә».
25 Ле нетед дьле wан Исава ә’йан бун у wанар’а гот: «Һәр п’адшатийа кӧ нав wеда т’ьфаqф т’ӧнәбә wе wеран бә у һәр бажар йан мала кӧ ль нава wеда т’ьфаq т’ӧнәбә әw наминә. 26 Һәгәр мирещьн хwәха хwә дәрдьхә, кӧ ӧса йә нава п’адшатийа wида бет’ьфаqи һәйә, иди п’адшатийа wи wе чаwа бьминә? 27 Һәгәр Әз бь һ’ӧкӧме Бәлзәбул щьна дәрдьхьм, ле йед кӧ пәй wә тен бь чь дәрдьхьн? Wәки ӧса йә әwе бьбьнә һ’акьмед wә. 28 Ле һәгәр Әз бь һ’ӧкӧме Р’ӧһ’е Хwәде щьна дәрдьхьм, иди П’адшатийа Хwәде гьһиштийә wә. 29 Йан чаwа йәк дькарә бьк’әвә мала мерхасәки у һәбука wи т’алан кә, һәгәр пешийе wи мерхаси гьренәдә? Гава гьреда, һьнге wе бькарьбә мала wи т’алан кә.
30 К’и кӧ нә т’әви Мьн ә, мьqабьли Мьн ә у к’и кӧ т’әви Мьн т’оп накә, бәла дькә. 31 Бона ве йәке Әз wәр’а дьбежьм, һәр гӧнә у готьнед хьраб wе ль мәрьва бенә бахшандьне, ле әwе кӧ готьнәкә хьраб мьqабьли Р’ӧһ’ бежә, ль wи найе бахшандьне. 32 К’и тьштәки мьqабьли Кӧр’е Мерьв бежә, wе бе бахшандьне, ле һәгәр йәк һьндава Р’ӧһ’е Пирозда бежә, ль wи найе бахшандьне, нә ве дьне нә жи wе дьне.
Дар у бәре wе
(Луqа 6:43-45)
33 Һәгәр дар qәнщ ә, бәре wе жи qәнщ ә, һәгәр дар хьраб ә, бәре wе жи хьраб ә, чьмки дар жь бәре хwә те наскьрьне. 34 Ч’ежькед мә’ра! Һун чаwа дькарьн qәнщ хәбәр дьн, һәгәр һун хьраб ьн? Чьмки дьл чьва т’ьжи йә зар жи әwе дьбежә. 35 Мәрьве qәнщ, жь хьзна хwәйә qәнщ qәнщийе дәрдьхә, ле мәрьве хьраб, жь хьзна хwәйә хьраб хьрабийе дәрдьхә. 36 Әз wәр’а дьбежьм, Р’ожа Ахрәте мәрьв бона һәр хәбәрәкә п’уч’ кӧ хәбәр дьдьн wе щабдар бьн. 37 Чьмки һуне бь хәбәред хwә бесущ бьн у бь хәбәред хwә гӧнәк’ар бьн».
К’әрәмәтәке чаwа нишан дьхwазьн
(Марqос 8:11-12; Луqа 11:29-32)
38 Һьнге һьнәка жь qанунзан у ферьсийа Wир’а готьн: «Дәрсдар! Әм дьхwазьн кӧ нишанәке жь Тә бьбиньн». 39 Әwи ль wан вәгәр’анд у гот: «Ньсьле хьраб у хальфиф нишанәке дьхwазә, ле жер’а нишанәкә дьн найе дайине пештьри нишана Уньсф п’ехәмбәр. 40 Чаwа кӧ Уньс се р’ож у се шәва зьке һ’утда ма[55], Кӧр’е Мерьв жи ӧса wе се р’ож у се шәва нава к’урайийа ә’рдеда бьминә. 41 Мәрьвед Нинәwайеф wе Р’ожа Ахрәте р’абьн у ви ньсьли нәһәq кьн, чьмки әwана бь даннасинийа Уньс жь гӧнәкьрьне вәгәр’ийан у ва Йәки жь Уньс мәстьр ль вьр һәйә. 42 П’адша Башуреф[56] Р’ожа Ахрәте wе р’абә ви ньсьли нәһәq кә, чьмки әwа жь сәре дьне һат, кӧ сәрwахтийа Сьлеман бьбьһе у ва йә Йәки жь Сьлеман мәстьр ль вьр һәйә.
Пашда һатьна р’ӧһ’е һ’әрам
(Луqа 11:24-26)
43 Чахе р’ӧһ’е һ’әрам жь мерьв дәрте, щийе бе ав дьгәр’ә кӧ р’ьһ’әтийе бьбинә. Ле гава набинә, 44 һьнге әw дьбежә: ‹Әз вәгәр’ьмә wе мала хwәйә кӧ же дәрк’әтьмә›. Гава әw те, дьбинә wе мал вала, паqьжкьри у һәвдайи йә. 45 Һьнге дьчә һ’әфт щьнед дьнә жь хwә хьрабтьр жи тинә, дьк’әвьнә wьр дьжин. У ахьрийа wи мәрьви жь пешийе хьрабтьр дьбә. Ӧса жи wе бе сәре ви ньсьле хьраб».
Де у бьрайед Иса
(Марqос 3:31-35; Луqа 8:19-21)
46 Һе Әwи ә’лаләтер’а хәбәр дьда, ва дийа Wи у бьрайед Wи ль дәрва сәкьнин, дьхwәстьн т’әви Wи хәбәр дана. 47 Йәки жер’а гот: «Ва дийа Тә у бьрайед Тә дәрва нә у дьхwазьн т’әви Тә хәбәр дьн». 48 Әwи жи ль wи вәгәр’анд у готе: «К’и йә дийа Мьн у к’и нә бьрайед Мьн?» 49 Һьнге дәсте Хwә дьрежи шагьртед Хwә кьр у гот: «Ва нә де у бьрайед Мьн! 50 Чьмки к’и кӧ хwәстьна Баве Мьни ә’змана бинә сери, әw ә бьре Мьн, хушка Мьн у дийа Мьн».

13

Мәсәла т’охьмр’әшф
(Марqос 4:1-9; Луqа 8:4-8)
1 Wе р’оже Иса жь мале дәрк’әт, ль дәве голе р’уньшт. 2 У һаqас ә’лаләт һатә щәм Wи, кӧ Әw к’әрба к’әтә qәйьке р’уньшт у т’әмамийа ә’лаләте дәве голе сәкьни. 3 Әwи гәләк тьшт бь мәсәла әw һин кьрьн у гот: «Т’охьмр’әшф р’абу чу кӧ т’охьм бьр’әшинә. 4 Гава дьр’әшанд, һьнәк жь wан к’әтьнә дәве р’е, тәйрәдә һатьн у әw хwарьн. 5 Һьнәкед дьн к’әтьнә сәр ә’рде кәвьри, кӧ ль wьр хwәли кем бу. Әw зу шин бун, чьмки тәлаше хwәлийе нә к’ур бу. 6 Ле чахе тә’в дәрк’әт, әw ч’ьлмьсин у чьмки р’аwед wан т’ӧнәбун, һ’ьшк бун. 7 Һьнәкед дьн к’әтьнә нава стьрийа, стьри р’абун у әw хәньqандьн. 8 Ле һьнәкед дьн жи к’әтьнә нава ә’рде qәнщ у бәр дан, йе сәд, йе шест у йе си. 9 Гӧһе к’е һәйә бьра бьбьһе!»
Иса чьма бь мәсәла хәбәр дьдә
(Марqос 4:10-12; Луqа 8:9-10)
10 Wе гаве шагьртед Wи незик буне у готьне: «Чьма бь мәсәла Тӧ wанар’а хәбәр дьди?» 11 Әwи ль wан вәгәр’анд у гот: «Wәр’а һатийә дайине кӧ һун сӧр’ед П’адшатийа Ә’змана бьзаньбьн, ле wанар’а нәһатийә дайине. 12 Чьмки к’ер’а кӧ һәйә, wе һе ле зедә бә у сәрда бьр’ьжә у к’ер’а кӧ т’ӧнә, чь һәйә жи wе же бе стандьне. 13 Әз бона wе йәке бь мәсәла wанр’а хәбәр дьдьм, кӧ әwана дьньһер’ьн у набиньн, дьбьһен, ле гӧһе хwә надьнә сәр у фә’м накьн. 14 Ль сәр wан п’ехәмбәртийа Ишайа те сери кӧ дьбежә:
‹Һуне бьбьһен у гӧһ бьдьне, ле фә’м нәкьн,
һуне бьньһер’ьн у дина хwә бьдьне, ле нәбиньн.
15 Чьмки әва щьмә’та сәрһ’ьшк ә,
бь гӧһа гьран дьбьһен
у ч’ә’вед хwә гьртьнә,
wәки бь ч’ә’ва нәбиньн,
бь гӧһа нәбьһен
у бь һ’ьш фә’м нәкьн, вәнәгәр’ьн,
кӧ Әз wан qәнщ кьм›[57].
16 Ле хwәзи ль ч’ә’вед wә, кӧ дьбиньн у гӧһед wә, кӧ дьбьһен. 17 Әз р’аст wәр’а дьбежьм, гәләк п’ехәмбәр у мәрьвед р’аст һ’ьзрәта дитьна ван тьшта бун чь кӧ һун дьбиньн, ле нәдитьн у бьбьһистана чь кӧ һун дьбьһен, ле нәбьһистьн.
Шьровәкьрьна мәсәла т’охьмр’әш
(Марqос 4:13-20; Луqа 8:11-15)
18 Ньһа һун шьровәкьрьна мәсәла т’охьмр’әш бьбьһен. 19 Һәр кәсе кӧ хәбәра П’адшатийе дьбьһе у фә’м накә, йе Хьраб[58] те т’охьме дьле wида чанди дьр’әвинә. Әва әw ьн кӧ дәве р’е һатьнә чандьне. 20 Әwед ль ә’рде кәвьри һатьнә чандьне әw ьн, кӧ чахе хәбәре дьбьһен, әw зу бь әшq у ша qәбул дькьн. 21 Ле р’аw кӧ нава wанда т’ӧнәнә, дьреж т’аw накьн. Гава бона хәбәре р’асти тәнгасийаф йан зерандьне тен, әw зу жь р’е дьк’әвьн. 22 Әwед ль нава стьрийада һатьнә чандьне әw ьн, кӧ хәбәре дьбьһен у хәмед ве дьнйайе у дәрәwед дәwләтийе хәбәре дьхәньqиньн, әw бе бәр дьминьн. 23 Ле әwед ль нава ә’рде qәнщда һатьнә чандьне әw ьн, кӧ хәбәре дьбьһен, фә’м дькьн у бәр дьдьн, һьнәк сәд, һьнәк шест у һьнәк си».
Мәсәла гәньм у зиwане
24 Иса мәсәләкә дьн жи wанар’а пешда ани у гот: «П’адшатийа Ә’змана мина ве йәке йә: Мәрьвәки нав ә’рде хwәда т’охьме qәнщ чанд. 25 Гава һ’әму р’азайи бун, дьжмьне wи һат у ль нав гәньмда зиwан жи чанд у чу. 26 Гава гәньм гьһишт бәре хwә да, һьнге зиwан жи пер’а к’ьфш бун. 27 Хӧламед хwәйе ә’рде незики wи бун у готьне: ‹Ахайе мә! Тә нава ә’рде хwәда т’охьме qәнщ нәчанд? Ле әв зиwан жь к’ӧ һатьн?› 28 Әwи ль wан вәгәр’анд у гот: ‹Дьжмьнәки әв тьшт кьрийә›. Хӧлама жи готә wи: ‹Ньһа тӧ qайл и кӧ әм һәр’ьн wан р’акьн?› 29 Әwи гот: ‹На, нәбә чахе һун зиwане р’акьн, геньм жи пер’а дәрхьн. 30 Бьһельн бьра һәр дӧ жи һәвр’а бьгьһижьн һ’әта р’ожа нандьруне. Р’ожа нандьруне әзе п’алар’а бежьм, пешийе зиwане бьчьньн, гӧр’з-гӧр’з гьредьн бона шәwате, ле геньм бькьнә ә’мбара мьн›».
Дӧ мәсәлед ль сәр П’адшатийа Хwәде:
(Марqос 4:30-32; Луqа 13:18-21)
31 Мәсәләкә дьн жи wанар’а пешда ани у гот: «П’адшатийа Ә’змана мина ве йәке йә: Мәрьвәки һ’әбәкә т’охьме хәрдалеф һьлда, нав ә’рде хwәда чанд. 32 Әw жь һ’әму т’охьма һуртьр ә, ле гава дьгьһижә, жь һ’әму п’ьнщар’а мәстьр дьбә у дьбә дар, ӧса кӧ тәйрәдед ә’змен тен һелинед хwә сәр ч’ьqьлед wе чедькьн».
33 Иса мәсәләкә дьн жи wанар’а гот: «П’адшатийа Ә’змана мина һәвиртьр’шкф ә, кӧ к’ӧлфәтәке һьлда, нава се код[59] арда стьра, һ’әта кӧ һ’әму һьлат».
Иса бь мәсәла хәбәр дьдә
(Марqос 4:33-34)
34 Иса әв һ’әму тьшт бь мәсәла ә’лаләтер’а готьн у бе мәсәлә т’ӧ тьшт wанар’а нәдьгот. 35 Әв йәк аһа бу, кӧ әw готьна бь заре п’ехәмбәр бе сери:
«Әзе бь мәсәла wанр’а хәбәр дьм,
тьштед жь wәхте ә’фьрандьна дьнйайеда вәшарти гьли кьм»[60].
Шьровәкьрьна мәсәла гәньм у зиwане
36 Һьнге Иса ә’лаләт һьшт, һатә мал. Шагьртед Wи һатьнә щәм Wи у готьне: «Мәсәла гәньм у зиwане мәр’а шьровәкә». 37 Әwи ль wан вәгәр’анд у гот: «Әwе кӧ т’охьме qәнщ чанд, Кӧр’е Мерьв ә. 38 Ә’рд дьнйа йә, т’охьме qәнщ жи мәрьвед п’ара П’адшатийе нә, ле зиwан мәрьвед п’ара йе Хьраб ьн. 39 Дьжмьне кӧ әw чанд, мирещьн ә. Нандьрун ахьрийа дьнйайе йә, п’алә жи мьлйак’әт ьн. 40 У чаwа кӧ зиwане т’оп дькьн дьшәwьтиньн, ахьрийа ве дьнйайе жи wе ӧса бә. 41 Кӧр’е Мерьв wе мьлйак’әтед Хwә бьшинә у әwе жь П’адшатийа Wи һ’әмуйед кӧ мәрийа жь р’е дәрдьхьн у нәһәqийе дькьн бьбьжерьн 42 у бавежьнә к’ура агьр. Ль wьр wе бьбә гьри у ч’ьркә-ч’ьрка дьрана. 43 Һьнге мәрьвед р’аст wе П’адшатийа Баве хwәда мина тә’ве шәwq бьдьн. Гӧһе к’е һәйә бьра бьбьһе!
Мәсәлед хьзна вәшарти у дӧр’е qимәт
44 П’адшатийа Ә’змана мина ве йәке йә: Ә’рдәкида хьзнәкә вәшарти һәбу. Мәрьвәк wе дьбинә, вәдьшерә, шабуна дьчә һ’әму һәбука хwә дьфьрошә у wи ә’рди дьк’ьр’ә.
45 Диса П’адшатийа Ә’змана мина ве йәке йә: Мәрьвәки базьргани дӧр’ед р’ьнд дьгәр’ә. 46 Гава дӧр’әки п’ьр’ qимәт дьбинә, дьчә һ’әму һәбука хwә дьфьрошә у wи дӧр’и дьк’ьр’ә.
Мәсәла т’ор’а авити
47 Диса П’адшатийа Ә’змана мина ве йәке йә: Т’ор’әк те авитьне нава бә’ре у һ’әму щур’ә мә’си дьк’әвьне. 48 Гава т’ор’ т’ьжи дьбә, дьк’ьшиньнә дәве бә’ре у р’удьнин мә’сийед кер дьбьжерьн дькьнә дәрданаф, ле йед бекер wеда давежьн. 49 Ахьрийа дьнйайе жи wе ӧса бә. Мьлйак’әте дәрк’әвьн хьраба жь нав qәнща бьбьжерьн 50 у бавежьнә к’ура агьр. Ль wьр wе бьбә гьри у ч’ьркә-ч’ьрка дьрана».
Р’астийед кәвьн у ну
51 Иса жь wан пьрси: «Wә әв һ’әму тьшт фә’м кьрьн?» Wана жер’а гот: «Бәле». 52 Әwи жи wанар’а гот: «Бона ве йәке һәр qанунзанәк кӧ П’адшатийа Ә’змана һин буйә, мина мәрьвәки хwәйимьлк’ ә, кӧ жь хьзна хwә тьштед кәвьн у ну дәрдьхә».
Бажаре Ньсрәте, ль к’ӧ Иса мәзьн бьбу, Wи qәбул накә
(Марqос 6:1-6; Луqа 4:16-30)
53 Гава Иса әв мәсәлә хьлаз кьрьн, жь wьр чу 54 һатә щи-мьск’әне Хwә, к’ьништа wанда әw һин дькьрьн. Әw жи зәндәгьрти дьман у дьготьн: «Әв сәрwахти у qәwата к’әрәмәта жь к’ӧ гьһиштийе? 55 Нә Әв кӧр’е нәщар ә? Нә наве дийа Wи Мәрйәм ә? Нә Аqубф, Усьвф, Шьмһ’ун у Щьһудаф бьред Wи нә? 56 Нә һ’әму хушкед Wи щәм мә нә? Әв һ’әму тьшт жь к’ӧ гьһиштьнә Wи?» 57 Бь ви аwайи әw жь Wи чун, ле Иса wанар’а гот: «П’ехәмбәр т’ӧ щийи нә беqәдьр ә, пештьри мала хwә у щи-мьск’әне хwәда». 58 Әwи ль wе дәре гәләк к’әрәмәт нәкьрьн, чьмки баwәрийа wан т’ӧнәбу.

14

Кӧштьна Йуһ’әннайе ньхӧмдар
(Марqос 6:14-29; Луqа 9:7-9)
1 Һьнге Һеродәсе сәрwере Щәлиле бона Иса бьһист, 2 хӧламед хwәр’а гот: «Әва Йуһ’әннайе ньхӧмдар ә жь нав мьрийа р’абуйә. Ләма жи пе wи к’әрәмәт тенә кьрьне».
3 Чьмки Һеродәс Йуһ’әнна гьртьбу гьредабу у авитьбу кәле, р’уйе Һеродийа жьна Филипойе бьре хwәда. 4 Чьмки Йуһ’әнна Һеродәср’а чәнд щара готьбу: «Нә р’аст ә кӧ тӧ Һеродийайе бьстини». 5 У Һеродәс жи дьхwәст әw бькӧшта, ле жь щьмә’те дьтьрсийа, чьмки щьмә’те Йуһ’әнна чаwа п’ехәмбәр qәбул дькьр.
6 Гава р’ожа буйина Һеродәс һат, qиза Һеродийайе шайийеда бона wан р’әqьси у дьле Һеродәс гәләки хwәш һат. 7 Әwи сонд хwар у готә qизьке: «Тӧ чь бьхwази әзе бьдьмә тә». 8 Qизьк жи жь дийа хwә һатьбу ширәткьрьне у готе: «К’а ль вьр, сәр сьнийе сәре Йуһ’әннайе ньхӧмдар бьдә мьн». 9 П’адша бәр хwә к’әт, ле чьмки ль бәр т’әглифкьрийа сонд хwарьбу, ә’мьр кьр кӧ хwәстьна wе бе дайине. 10 Әwи шанд кәледа сәре Йуһ’әнна да лехьстьне 11 у сәре wи ль сәр сьнийе анин данә кәч’ьке. Кәч’ьке жи дийа хwәр’а бьр. 12 Һьнге шагьртед wи һатьн щьнйазе wи һьлдан у әw дәфьн кьрьн. Паше чун Исар’а готьн.
Иса пенщ һ’әзара т’ер дькә
(Марqос 6:30-44; Луqа 9:10-17; Йуһ’әнна 6:1-14)
13 Гава Иса әв йәк бьһист, жь wе дәре бь qәйьке т’әне чу щики хәwлә. Ле гава ә’лаләте бьһист, жь бажара пәйа пәй Wи чун. 14 Чахе Иса жь qәйьке дәрк’әт у ә’лаләтәкә гьран дит, һьнге гӧне Wи ль wан һат у нәхwәшед wан qәнщ кьрьн.
15 Бәре еваре шагьртед Wи һатьнә щәм у готьне: «Әв дәр щики хьки-хwәли йә, иди дәрәнг ә. Изьна ә’лаләте бьдә кӧ һәр’ьнә гӧнда хwәр’а хӧрәк бьк’ьр’ьн». 16 Ле Иса wанар’а гот: «Нә һ’әwщә йә кӧ әw һәр’ьн. Һун хӧрәк бьдьнә wан». 17 Wана ле вәгәр’анд у готьне: «Ль вьр пештьри пенщ нан у дӧ мә’сийа тьштәки мәйи майин т’ӧнә». 18 Әwи wанар’а гот: «Wан нан у мә’сийа биньнә щәм Мьн». 19 Иса ә’мьр кьр кӧ ә’лаләт ль сәр шинайийе р’унен. Әwи һәр пенщ нан у һәр дӧ мә’си һьлдан, бәре Хwә ә’зменда кьр шькьри да у әw нан кәркьрьн. Паше да шагьрта, шагьрта жи да ә’лаләте. 20 Һ’әмуйа жи хwар т’ер бун у донздәһ сәлә жи т’ьжи һурькед бәрмайи бәрәв кьрьн. 21 Әwед кӧ хwарьн, пештьри жьн у зар’а wәкә пенщ һ’әзар мери бун.
Иса п’ийа ль сәр авер’а дьчә
(Марqос 6:45-52; Йуһ’әнна 6:15-21)
22 Пер’а-пер’а Иса п’ейи сәр шагьрта кьр, кӧ бьк’әвьнә qәйьке у пешийа Wи дәрбази wи бәри голе бьн, һ’әта кӧ Хwәха ә’лаләте вәр’екә. 23 Чахе Әwи ә’лаләт вәр’екьр, т’әне р’абу чу сәре ч’ийе, кӧ дӧа бькә. Гава р’о чу ава, Әw ль wьра т’әне бу, 24 ле qәйьк иди жь дәве голе дур к’әтьбу у нава пелада бу, чьмки ба мьqабьли wе бу.
25 Qәрәбәрбанге Иса сәр голер’а пәйа дьчу незики wан дьбу. 26 Ле гава шагьрта дит кӧ Әw сәр голер’а пәйа дьчә, бьздийан у готьнә һәв: «Әв хәйалф ә!» У wана жь тьрса кьрә qир’ин. 27 Ле Иса wе дәме дәнг да wан у гот: «Сәр хwә бьн! Әз ьм! Нәтьрсьн!» 28 Пәтрус ле вәгәр’анд у готе: «Хӧдан, һәгәр Тӧ йи, ә’мьр кә кӧ әз сәр авер’а бемә щәм Тә». 29 Иса готе: «Wәрә!» Пәтрус жь qәйьке пәйа бу, сәр авер’а чу, кӧ һәр’ә щәм Иса. 30 Ле чахе әwи байе qайим дит тьрсийа у иди wе нӧq буйа, кьрә qир’ин: «Хӧдан, мьн хьлаз кә!» 31 Wе дәме Иса дәсте Хwә дьрежи wи кьр, әw гьрт у жер’а гот: «Кембаwәро! Чьма тӧ дӧдьли буйи?» 32 Чахе к’әтьнә qәйьке, ба сәкьни. 33 У әwед qәйькеда сәре хwә ль бәр Wи данин у готьне: «Р’асти Тӧ Кӧр’е Хwәде йи».
Иса Щенисартеда нәхwәша qәнщ дькә
(Марqос 6:53-56)
34 Гава әw дәрбази wи бәри голе бун, ль алийе Щенисартева гьһиштьнә бәжеф. 35 Бьнәлийед wьр Әw нас кьрьн, шандьн т’әмамийа дор-бәра, һ’әму нәхwәш анинә щәм Wи. 36 Wана һиви же дькьр кӧ т’әне р’ишийед к’ьнще Wи к’әвьн. У һ’әмуйед кӧ ле дьк’әтьн жь нәхwәшийед хwә qәнщ дьбун.

15

Р’аw-р’ьзьмедф кал-бава у хәбәра Хwәде
(Марqос 7:1-13)
1 Һьнге ферьси у qанунзанед Оршәлиме һатьнә щәм Иса у готьне: 2 «Чьма шагьртед Тә пәй р’аw-р’ьзьмедф кал у бава начьн? Дәстнәшушти нан дьхwьн».
3 Әwи ль wан вәгәр’анд у гот: «Ле һун чьма бона р’аw-р’ьзьмед хwә пәй т’әмийе Хwәде начьн? 4 Чьмки Хwәде гот: ‹Qәдьре де у баве хwә бьгьрә›[61] у ‹Әwе кӧ гьлики qолайи де у баве хwәр’а бежә гәрәке бе кӧштьне›[62]. 5 Ле һун дьбежьн: ‹Әwе кӧ дийа хwәр’а йан баве хwәр’а бежә: Әw алик’арийа кӧ гәрәке жь мьн бьгьһижә тә әw Хwәдер’а те дайине, 6 иди жь wи нак’әвә кӧ әw qәдьре де у баве хwә бьгьрә›. Бь ви аwайи бона хатьре р’аw-р’ьзьмед хwә һун хәбәра Хwәде дькьнә хwәли. 7 Дӧр’уно! Ишайа бона wә р’аст п’ехәмбәрти кьрийә у готийә:
8 ‹Әва щьмә’та бь заре хwә qәдьре Мьн дьгьрә,
ле дьле wан жь Мьн дур ә.
9 Бадиһәwаф Мьн дьһ’әбиньн,
т’әмийед мәрьва чаwа qанунед Мьн щьмә’те һин дькьн›[63]».
Тьштед кӧ мерьв дьһ’әр’ьминьн
(Марqос 7:14-23)
10 Һьнге Иса ә’лаләт гази щәм Хwә кьр у готә wан: «Бьбьһен у фә’м бькьн! 11 Нә кӧ тьште дьчә дев, әw мәрьва дьһ’әр’ьминә, ле чь кӧ жь дев дәрте, әw мәрьва дьһ’әр’ьминә».
12 Һьнге шагьртед Wи һатьн у готьнә Wи: «Тӧ зани гава ферьсийа әв хәбәр бьһист, дьле wан ма?» 13 Әwи ль wан вәгәр’анд у гот: «Һәр дара кӧ Баве Мьни Ә’змана данәч’ькандийә, wе жь к’окева бе р’акьрьне. 14 Жь wан вәгәр’ьн! Әwә кор ьн у р’ебәре кора нә. Һәгәр кор р’ебәрийе кора бькә, һәр дӧйе жи бьк’әвьнә ч’ә’ле». 15 Пәтрус ле вәгәр’анд у готе: «Ве мәсәле мәр’а шьровәкә».
16 Иса гот: «Һун жи һәла һе фә’м накьн? 17 Чьма һун фә’м накьн, чь кӧ дьчә дев, дәрбази нав-дьл дьбә у дәрдьк’әвә дәрва? 18 Ле әw тьштед кӧ жь дев дәртен, әw жь дьл дәртен у һәма әв ьн кӧ мерьв дьһ’әр’ьминьн. 19 Чьмки жь дьлф фькьред хьраб, кӧштьн, зьнек’ари, qави, дьзи, дәрәwи, бӧхдан дәртен. 20 Әв ьн кӧ мәрьва дьһ’әр’ьминьн, ле дәстнәшушти нанхwарьн мәрьва наһ’әр’ьминә».
Баwәрийа к’ӧлфәта кәнаниф
(Марqос 7:24-30)
21 Иса р’абу жь wе дәре чу алийе Сур у Сайде. 22 У ва к’ӧлфәтәкә кәнаниф жь wан дәра һат, кьрә гази у готә Wи: «Хӧдан, Кӧр’е Даwьд, мьн wәрә р’ә’ме. Qиза мьн щьна дьк’әвә, гәләки щәфе дьбинә». 23 Ле Әwи щаба wе нәда. Шагьртед Wи незики Wи бун һиви же кьрьн у готьн: «Тьштәки бежә ве, бьра дури мә к’әвә, чьмки пәй мә к’әтийә дькә qар’ә-qар’». 24 Әwи щаб да у гот: «Әз т’әне бона пәзед мала Исраелейә ӧндабуйи һатьмә шандьне». 25 Ле әw к’ӧлфәта һат хwә авитә ньге Wи у готе: «Хӧдан, али мьн бькә!» 26 Әwи ль wе вәгәр’анд у готе: «Әв нә р’аст ә, wәки нане бәр зар’а һьлдьн у бавежьнә бәр са». 27 Әwе жи гот: «Бәле Хӧдан, нә сә жи wан һурькед кӧ жь сьфра хwәйе wан дьк’әвьнә ә’рде дьхwьн?» 28 Wи чахи Иса ле вәгәр’анд у готе: «Ә’вде, баwәрийа тә мәзьн ә. Бьра анәгори хwәстьна тә тәр’а бә». Һәма жь wе дәме qиза wе qәнщ бу.
Qәнщкьрьна гәләка
29 Иса жь wьр чу бәр гола Щәлиле, р’абу сәре ч’ийе р’уньшт. 30 Ә’лаләтәкә гьран һатә щәм Wи, кӧ т’әви хwә гәләк сәqәт, кор, лал, шьлушә’т у нәхwәшед майин анибун у авитьнә бәр п’ийед Иса. Әwи жи әw qәнщ кьрьн. 31 Гава ә’лаләте дит кӧ лала хәбәр дан, шьлушә’т qәнщ бун, сәqәт гәр’ийан у ч’ә’ве кора вәбун, зәндәгьрти ман у пәсьне наве Хwәдейе Исраеле дан.
Иса чар һ’әзара т’ер дькә
(Марqос 8:1-10)
32 Иса гази шагьртед Хwә кьр у гот: «Гӧне Мьн ве ә’лаләте те. Әва се р’ож ә т’әви Мьн ә у тьштәки wани хwарьне т’ӧнә. Әз нахwазьм wан бьр’чи вәр’екьм кӧ р’ева дьле wан хwәва һәр’ә». 33 Шагьртед Wи жер’а готьн: «Ль ве бәр’ийе әме жь к’ӧ һаqас нан биньн, wәки әве ә’лаләта гьран т’ер кьн?» 34 Иса wанар’а гот: «Чәнд нане wә һәнә?» Wана гот: «Һ’әфт нан у чәнд мә’сийед һур».
35 Иса ә’мьр кьр кӧ ә’лаләт сәр ә’рде р’уне. 36 Әwи һәр һ’әфт нан у әw мә’си һьлдан шькьри да у кәркьрьн. Паше данә шагьрта, шагьрта жи данә ә’лаләте. 37 Һ’әмуйа жи т’ер хwар у һ’әфт зәмбил жи т’ьжи һурькед бәрмайи бәрәв кьрьн. 38 Әwед кӧ хwарьн, пештьри жьн у зар’а, wәкә чар һ’әзар мери бун. 39 Паше Әwи ә’лаләт вәр’екьр, к’әтә qәйькәке у һатә синоре Мәгәдане.

16

К’әрәмәтәке чаwа нишан жь ә’змен дьхwазьн
(Марqос 8:11-13; Луqа 12:54-56)
1 Ферьси у садуqи һатьнә щәм Wи кӧ Wи бьщер’ьбиньн у же хwәстьн кӧ жь ә’змана нишанәке нишани wана кә. 2 Әwи ль wан вәгәр’анд у гот: «Гава дьбә евар, һун дьбежьн: ‹Һәwа wе хwәш бә, чьмки ә’зман сор буйә›. 3 Ле сәре сьбәһе дьбежьн: ‹Иро һәwа wе хwәш нибә, чьмки ә’зман хӧмам у сор ә›. Һун р’уйе ә’змен ә’нәнә дькьн кӧ һәwайе чаwа бә, ле нишанед зәмана ә’нәнә накьн[64]. 4 Ньсьле хьраб у хальфи нишанәке дьхwазә, ле жер’а нишанәкә дьн найе дайине, пештьри нишана Уньс п’ехәмбәр». У Әwи әw һьштьн у чу.
Һәвиртьр’шке ферьси у садуqийа
(Марqос 8:14-21)
5 Гава шагьртед wи дәрбази wи али бун, бир кьрьн хwәр’а нан һьлдана. 6 Иса wанар’а гот: «Мьqати хwә бьн, һ’әвза хwә жь һәвиртьр’шке ферьси у садуqийа бькьн». 7 Ле әwана нав һәвда хәбәр дьдан у дьготьн: «Нане мә т’ӧнә, ләма аһа дьбежә». 8 Ле әв йәк Исава ә’йан бу у гот: «Кембаwәрно! Һун чьма нав һәвда хәбәр дьдьн, кӧ нане wә т’ӧнә? 9 Һун һе фә’м накьн? Найе бира wә, чаwа пенщ нана т’ера пенщ һ’әзар мәрьва кьр у wә чәнд сәлә бәрмайи һьлдан? 10 У һ’әфт нана жи т’ера чар һ’әзар мәрьва кьр у wә чәнд зәмбил бәрмайи һьлдан? 11 Һун чаwа фә’м накьн, wәки Мьн бона нан wәр’а нәгот? Ле бона wе йәке, кӧ һун һ’әвза хwә жь һәвиртьр’шке ферьси у садуqийа бькьн».
12 Шагьрта һьнге фә’м кьр, wәки Әwи бона һәвиртьр’шке нан wанр’а нәгот, кӧ һ’әвза хwә бькьн, ле жь һинкьрьна ферьси у садуqийа.
Пәтрус шә’дәтийе ль сәр Иса дьдә
(Марqос 8:27-30; Луqа 9:18-21)
13 Иса чу алийе Qәйсәрийа Филипойе у жь шагьртед Хwә пьрси: «Бь т’әхмина мәрьва Кӧр’е Мерьв к’и йә?» 14 Wана гот: «Һьнәк дьбежьн ‹Йуһ’әннайе ньхӧмдар ә›, һьнәкед дьн дьбежьн ‹Елйас ә›, ле һьнәкед майин жи дьбежьн ‹Йерәмийа йә, йан жи йәк жь п’ехәмбәра йә›».
15 Әwи жь wан пьрси: «Ле һун чь дьбежьн? Бь т’әхмина wә Әз к’и мә?» 16 Шьмһ’ун-Пәтрус ле вәгәр’анд у готе: «Тӧ Мәсиһ и, Кӧр’е Хwәдейе сах». 17 Иса ле вәгәр’анд у готе: «Хwәзи ль тә, Шьмһ’уне кӧр’е Йуһ’әнна[65], чьмки хун у гошт әв йәк ә’йани тә нәкьрьн, ле Баве Мьни ә’змана. 18 Әз тәр’а дьбежьм, кӧ тӧ Пәтрус[66] и, аwа готи qәйак и у ль сәр ви qәйайи Әзе щьвинаф Хwә чекьм у qәwата мьрьне wе пе нькарьбә. 19 У Әзе к’ьлитед П’адшатийа Ә’змана бьдьмә дәсте тә у чь кӧ тӧ ль сәр ә’рде гьреди, ә’зманада жи wе гьредайи бә у чь кӧ тӧ ль сәр ә’рде вәки, ә’зманада жи wе вәкьри бә».
20 Һьнге Иса т’әми шагьртед Хwә кьр, wәки кәсир’а нәбежьн, кӧ Әw Мәсиһ ә.
Иса дәрһәqа щәфа у мьрьна Хwәда дьбежә
(Марqос 8:31–9:1; Луqа 9:22-27)
21 Пәй wе йәкер’а Иса дәстпекьр шагьртед Хwәр’а ә’йан кьр кӧ гәрәке Әw һәр’ә Оршәлиме, жь алийе р’успийаф, сәрәкед к’аһина у qанунзанада гәләк щәфа бьк’ьшинә у бе кӧштьне, ле р’ожа сьсийа жь мьрьне р’абә.
22 Ле Пәтрус Әw да алики, ле һьлат у готе: «Дури һьндава Тә, Хӧдан! Әw тьшт т’ӧ щар ль Тә нәqәwьмә!» 23 Иса сәр Пәтрусда вәгәр’ийа у готе: «Жь бәр ч’ә’ве Мьн бәтавәбә, Щьно! Тӧ бона Мьн п’ьшкбун и, чьмки әw нет-фькьра тә нә жь Хwәде йә, ле жь мәрьвайе йә».
24 Һьнге Иса шагьртед Хwәр’а гот: «Һәгәр йәк дьхwазә ль пәй Мьн бе, бьра хwә инк’ар кә, хаче хwә һьлдә у ль пәй Мьн бе. 25 Чьмки к’и кӧ дьхwазә ә’мьре хwә хьлаз кә, әwе ӧнда кә у к’и кӧ ә’мьре хwә бона Мьн ӧнда кә, әwе бьбинә. 26 Чь фәйдә һәгәр мәрьв т’әмамийа дьнйайе qазьнщ кә, ле ә’мьре хwә ӧнда кә? Йан жи мәрьв чь дькарә бәр ә’мьре хwәва бьдә? 27 Чьмки Кӧр’е Мерьв wе бь р’умәта Баве Хwә т’әви мьлйак’әтед Хwә бе. Һьнге wе анәгори ә’мәлед һәр кәси бьдә wан[67]. 28 Әз р’аст wәр’а дьбежьм, һьнәкед ль вьр сәкьни һәнә wе мьрьне нәбиньн, һ’әта кӧ Кӧр’е Мерьв бь П’адшатийа Хwәва те нәбиньн».

17

Шагьрт Иса нава нур у р’умәтеда дьбиньн
(Марqос 9:2-13; Луqа 9:28-36)
1 Пәй шәш р’ожар’а Иса т’әви Хwә Пәтрус, Аqуб у бьре wи Йуһ’әнна һьлдан у р’акьрьнә ч’ийаки бьльнд, ль wьр әw т’әне бун. 2 Һьнге р’әнге Wи ль бәр ч’ә’ве wан һатә гӧһастьне. Р’уйе Wи мина тә’ве бьрьqи у к’ьнщед Wи жи мина нуре чил-qәрqаш бун. 3 Ньшкева Муса у Елйас wанва хӧйа бун у т’әви Wи хәбәр дан. 4 Һьнге Пәтрус Исар’а гот: «Хӧдан! Чаwа р’ьнд ә кӧ әм вьр ьн! Һәгәр Тӧ бьхwази, әзе се һ’олька ль ве дәре чекьм, йәке Тәр’а, йәке Мусар’а, йәке жи Елйаср’а».
5 Әwи һе хәбәр дьда, ньшкева ә’wрәки р’онайи һат у сәр wан кьрә си, дәнгәк жь ә’wр һат у гот: «Әв ә Кӧр’е Мьни дәлал, кӧ Әз же р’ази мә. Гӧһдарийа Wи бькьн!» 6 Гава шагьрта әw дәнг бьһист, дәвәр’уйа чун у р’ьсасе әw гьртьн. 7 Ле Иса незики wан бу, дәст да wан у гот: «Р’абьн, нәтьрсьн». 8 Wана жи сәре хwә бьльнд кьр у пештьри Иса кәсәк нәдитьн.
9 Чахе жь ч’ийе дьһатьнә хwаре, Иса т’әми да wан у гот: «Әw дитьна кӧ wә дит кәсир’а нәбежьн, һ’әта кӧ Кӧр’е Мерьв жь нав мьрийа р’анәбә». 10 Шагьртед Wи же пьрсин: «Ле чьма qанунзан дьбежьн пешийе гәрәке Елйас бе?»[68] 11 Иса ль wан вәгәр’анд у гот: «Р’аст ә, пешийе Елйасе бе у һәр тьшти wе диса бинә щи. 12 Ле Әз wәр’а дьбежьм, кӧ Елйас һатийә жи, ле әw нас нәкьрьн у чаwа кӧ хwәстьн, ӧса сәре wи кьрьн. Wе ӧса жи сәре Кӧр’е Мерьв бькьн».
13 Һьнге шагьрта фә’м кьр, кӧ бона Йуһ’әннайе ньхӧмдар wанар’а гот.
Иса кӧр’ькәки щьнак’әти qәнщ дькә
(Марqос 9:14-29; Луqа 9:37-43а)
14 Чахе һатьнә щәм ә’лаләте, мәрьвәк незики Иса бу, бәр чок да у готе: 15 «Хӧдан, ль кӧр’е мьн wәрә р’ә’ме! Әw һивеф дьк’әвә у гәләки щәфа дьбинә. Щарна дьк’әвә нава агьр у щарна жи нава аве. 16 Мьн әw ани щәм шагьртед Тә, ле wана нькарьбу әw qәнщ кьра». 17 Иса гот: «Ньсьле нәбаwәр у хальфи! Һ’әта к’әнге Әзе т’әви wә бьм? Һ’әта к’әнге Әзе wә сәбьр кьм? Әwи биньнә вьр щәм Мьн». 18 Иса ле һьлат, щьн же дәрк’әт, кӧр’ьк пер’а-пер’а qәнщ бу.
19 Һьнге шагьрт т’әне һатьнә щәм Иса у же пьрсин: «Мә чьма нькарьбу әw щьн дәрхьста?» 20 Иса готә wан: «Бона кембаwәрийа wә. Әз р’аст wәр’а дьбежьм, һәгәр баwәрийа wә wәкә һ’әбәкә т’охьме хәрдале һәбә, һуне ви ч’ийайир’а бежьн: ‹Жь вьр дәрбази wи али бә!› у wе дәрбаз бә. У бона wә тьштәки нәбуйине wе т’ӧнәбә. 21 Ле әв щьсьне һа пе тьштәки дьн дәрнайе, пештьри бь дӧа у бь р’ожийа»[69].
Иса диса дәрһәqа мьрьна хwәда дьбежә
(Марqос 9:30-32; Луqа 9:43б-45)
22 Гава шагьрт Щәлиледа щьвийан, Иса wанар’а гот: «Кӧр’е Мерьв wе бьк’әвә дәсте мәрьва, 23 әwе Wи бькӧжьн, ле р’ожа сьсийа wе р’абә». У әwана гәләки бәр хwә к’әтьн.
Хәрщдайина п’арьстгәһе
24 Чахе әw һатьнә Кәфәрнаһуме, хәрщгьред дӧзиве бона п’арьстгәһе[70] һатьнә щәм Пәтрус у готьне: «Дәрсдаре wә хәрще дӧзиве надә?» 25 Әwи гот: «Бәле». Чахе Пәтрус һатә мале, пешийе Иса жь wи пьрси: «Шьмһ’ун! Тӧ чаwа т’әхмин дьки? П’адшед дьнйайе хәрщ йан бащ жь к’е дьстиньн, жь бажарванед хwә, йан жь хәриба?» 26 Пәтрус готе: «Жь хәриба». Иса готә wи: «Кӧ ӧса йә бажарван аза нә. 27 Ле wәки әм ван п’ьшкф нәкьн, һәр’ә голе шәwке бавеже у мә’сийе пешьн кӧ дәрдьк’әвә, бьгьрә дәве wи вәкә у те наләки чарзиве бьбини. Әwи һьлдә, дәwса Мьн у хwә бьдә wан».

18

К’и йә йе һәри мәзьн?
(Марqос 9:33-37; Луqа 9:46-48)
1 Wи чахи шагьрт һатьнә щәм Иса у готьне: «Ль нав П’адшатийа Ә’зманада к’и йә йе һәри мәзьн?» 2 Иса зар’окәк гази щәм Хwә кьр, әw нав wанда да сәкьнандьне 3 у гот: «Әз р’аст wәр’а дьбежьм, һәгәр һун вәнәгәр’ьн у нәбьнә мина зар’ока, һун т’ӧ щар нак’әвьнә П’адшатийа Ә’змана. 4 Аwа к’и кӧ мина ве зар’оке хwә бьч’ук кә, әw ә йе һәри мәзьн П’адшатийа Ә’зманада. 5 У к’и кӧ зар’окәкә аһа бь наве Мьн qәбул кә, әw Мьн qәбул дькә.
Жьр’едәрхьстьн
(Марqос 9:42-48; Луqа 17:1-2)
6 Ле к’и кӧ жь ван бьч’ука йәки, йе кӧ баwәрийа хwә Мьн тинә жь р’е дәрхә, wир’а һе qәнщ ә, wәки бәрашәк стуйе wива бе гьредане у бьне бә’реда бьхәньqә. 7 Wәй ль дьнйайе, бона әwед кӧ мәрьва жь р’е дәрдьхьн. Набә кӧ әw тьшт нәбьн, ле wәй ль wи кӧ мәрьв бь wи жь р’е дьк’әвьн.
8 Һәгәр дәсте тә йан ньге тә, тә жь р’е дәрхә, wи жекә у жь хwә бавежә. Бона тә һе qәнщ ә кӧ тӧ qоп йан сәqәт бьк’әви жийине, нә кӧ дӧ дәст йан дӧ ньгед тә һәбьн у бейи авитьне нава агьре һ’әта-һ’әтайе. 9 У һәгәр ч’ә’ве тә, тә жь р’е дәрдьхә, wи дәрхә у бавежә. Бона тә һе qәнщ ә кӧ тӧ бь ч’ә’вәки бьк’әви жийине, нә кӧ бь дӧ ч’ә’ва бейи авитьне нава агьре доже.
Мәсәла пәза ӧндабуйи
(Луqа 15:3-7)
10 Һаш жь хwә һәбьн кӧ һун жь ван бьч’ука йәки беһӧрмәт нәкьн, чьмки Әз wәр’а дьбежьм, кӧ мьлйак’әтед wан ль ә’змана т’ьме р’уйе Баве Мьни ә’змана дьбиньн. 11 Кӧр’е Мерьв һат кӧ йе ӧндабуйи бьгәр’ә у хьлаз кә[71]. 12 Һун чаwа т’әхмин дькьн? Һәгәр сәд пәзед мәрьвәки һәбьн у йәк жь wан ӧнда бә, әwе нод нәһа нәһелә ч’ийа-банийа у нәчә кӧ йа ӧндабуйи бьгәр’ә? 13 Ле гава бьбинә, әз р’аст wәр’а дьбежьм, әwе бона wе һе гәләки ша бә, нә кӧ бона нод нәһед дьнә кӧ ӧнда нәбунә. 14 Ӧса жи Баве wәйи[72] ә’змана нахwазә кӧ жь ван бьч’ука йәк ӧнда бә.
Бьре кӧ гӧнә дькә
(Луqа 17:3)
15 Һәгәр бьре тә нәһәqийе ль тә[73] бькә, гава тӧ у әw т’әне нә, wи ширәт кә. Һәгәр әwи гӧһдарийа тә кьр, иди тә бьре хwә qазьнщ кьр. 16 Ле һәгәр гӧһдарийа тә нәкьр, йәки йан дӧдӧйед дьн жи т’әви хwә һьлдә, wәки: ‹Бь дәве дӧ йан се шә’да һәр тьшт избат бә›[74]. 17 Ле һәгәр әwи гӧһдарийа wан жи нәкьр, щьвинер’аф бежә. У һәгәр гӧһдарийа щьвине жи нәкьр, бьра әw бона тә бьбә мина п’утп’арьст у хәрщгьра.
18 Әз р’аст wәр’а дьбежьм, чь кӧ һун сәр ә’рде гьредьн, ль ә’змен жи wе гьредайи бә у чь кӧ һун ль сәр ә’рде вәкьн, ль ә’змен жи wе вәкьри бә.
19 Диса Әз р’аст wәр’а дьбежьм, һәгәр дӧдӧ жь wә ль сәр ә’рде бь т’ьфаq бона тьштәки дӧа бькьн у бьхwазьн, Баве Мьни ә’змана wе бьдә wә. 20 Чьмки к’идәре дӧ йан се мәрьв бь наве Мьн бьщьвьн, Әз ль wьр нава wанда мә».
Мәсәла бона бахшандьн у нәбахшандьне
21 Һьнге Пәтрус незики Wи бу у готе: «Хӧдан. Гава бьре мьн нәһәqийе ль мьн бькә, гәрәке әз чәнд щара бьбахшиньме, һ’әта һ’әфт щара?» 22 Иса готә wи: «Әз набежьмә тә һ’әта һ’әфт щара, ле һ’әта һ’әфте щара һ’әфт[75]. 23 Чьмки П’адшатийа Ә’змана мина ве йәке йә: П’адшаки хwәст т’әви хӧламед хwә һәq-һ’әсабе хwә р’аст кә. 24 Гава дәст бь һ’әсаба кьр, йәк анинә щәм wи, кӧ дәһә һ’әзар тәланти[76] дәйндаре wи бу. 25 Ле чьмки нькарьбу дәйне хwә бьда, хwәйе wи ә’мьр кьр, кӧ әw, жьна wи, зар’ед wи у һ’әму һәбука wи бенә фьротане, кӧ дәйне wи бе дайине. 26 Һьнге хӧлам дәвәр’уйа чу ньге wи, лава же кьр у гот: ‹Ль мьн сәбьр кә. Әзе һ’әму жи ль тә вәгәр’иньм›. 27 Гӧне хwәйе wи ль wи һат, әw бәр’да у дәйне wи жи бахшанде.
28 Ле чахе әw хӧлам дәрк’әт, р’асти хӧлам-һәваләки хwә һат кӧ сәд зивиф[77] дәйндаре wи бу, дәст кьрә хәнәqе у готе: ‹Тӧ чьqаси дәйндаре мьн и бьдә!› 29 Һьнге һәвале хӧлам хwә авитә ньге wи, же лава кьр у готе: ‹Ль мьн сәбьр кә. Әзе ль тә вәгәр’иньм›. 30 Ле әwи гӧһ нәда wи, чу әw авитә кәле, һ’әта кӧ әw дәйне хwә бьдә. 31 Чахе хӧлам-һәвалед wийә дьн әв йәк дитьн, гәләки бәр хwә к’әтьн у чун хwәйе хwәр’а тьштед кӧ qәwьмибу гьли кьрьн. 32 Һьнге ахайе wи гази wи кьр у готе: ‹Хӧламе хьраб! Мьн һ’әму дәйне тә бахшандә тә, бона wе йәке кӧ тә лава жь мьн кьр. 33 Ле жь тә нәдьк’әт кӧ тӧ жи ль хӧлам-һәвале хwә бьһатайи р’ә’ме чаwа кӧ әз тә һатьмә р’ә’ме?› 34 У ахайе wи һерс к’әт, әw да дәсте зӧлмдаред кәле, һ’әта кӧ һ’әму дәйне хwә вәгәр’инә. 35 Ӧса жи Баве Мьни Ә’змана wе ль сәре wә һәр йәки бькә, һәгәр һун бь дьл нәбахшиньнә бьре хwә».

19

Пьрса жьнбәр’дане
(Марqос 10:1-12)
1 Чахе кӧ Иса әw хәбәр сәр һәвда анин, жь Щәлиле дәрк’әт һатә синоре Щьһустане, wи али ч’әме Урдӧне. 2 Гәләк ә’лаләт ль пәй Wи чун у Әwи ль wе дәре әw qәнщ кьрьн. 3 Жь ферьсийа һьнәк незики Wи бун у бона щер’ьбандьне же пьрсин: «Гәло ль гора Qануне р’аст ә, кӧ бона һәр мә’нике мер жьна хwә бәр’дә?» 4 Әwи щаба wан да у гот: «Wә нә хwәндийә, сәре серида Ә’фьрандар әw ‹qьсьме мер у жьнеда хӧльqандьн?›[78] 5 у гот: ‹Бона ве йәке мер wе де у баве хwә бьһелә, хwә ль жьне бьгьрә у һәр дӧ wе бьбьнә бәдәнәк›[79]. 6 Аwа иди әw нә дӧдӧ нә, ле бәдәнәк ьн. Бона ве йәке әwед кӧ Хwәде кьрьнә йәк, бьра мәрьв жь һәвдӧ нәqәтинә».
7 Wана жер’а гот: «Ле чьма Муса т’әми кьр, кӧ мер к’ахаза жьнбәр’дане бьдә жьне у wе бәр’дә?»[80] 8 Әwи ль wан вәгәр’анд у гот: «Муса жь дәст сәрһ’ьшкийа wә изьн да wә кӧ һун жьнед хwә бәр’дьн. Ле сәрида нә ӧса бу. 9 Әз wәр’а дьбежьм, к’и кӧ бе сәбәбийа qавийе жьна хwә бәр’дә у йәкә дьн бьстинә, әw зьнек’арийе дькә[81]».
10 Шагьртед Wи жер’а готьн: «Һәгәр нав жьн у мерда тьштәки аһа һәйә, һе qәнщ ә wәки qәт нәзәwьщьн». 11 Иса wанр’а гот: «Һәр кәсир’а әв йәк дәст надә, ле т’әне wанр’а к’ижанар’а һатийә дайине. 12 Чьмки нәмерф һәнә, кӧ жь зькмакийеда ӧса бунә у нәмер жи һәнә, кӧ жь дәсте мәрьва бунә нәмер у нәмер жи һәнә, кӧ бона П’адшатийа Ә’змана wана хwә нәмер кьрьн. К’ер’а әв йәк дәст дьдә, бьра ӧса жи бькә».
Иса дӧа зар’ока дькә
(Марqос 10:13-16; Луqа 18:15-17)
13 Һьнге зар’ок анинә щәм Иса, кӧ дәстед Хwә дайнә сәр wан у дӧа ль wан бькә. Ле шагьртед Wи ль йед данин һьлатьн. 14 Иса гот: «Бьра әw зар’ок бенә щәм Мьн, пешийа wан нәгьрьн, чьмки П’адшатийа Ә’змана п’ара йед ӧса йә». 15 У Иса дәстед Хwә данинә сәр wан у жь wьр чу.
Хортәки дәwләти ль жийинаф һ’әта-һ’әтайе дьгәр’ә
(Марqос 10:17-31; Луqа 18:18-30)
16 Һьнге йәк незики Wи бу у готе: «Дәрсдар! Әз чь qәнщийе бькьм, wәки жийина һ’әта-һ’әтайе wар бьм?» 17 Әwи жер’а гот: «Тӧ чьма бона qәнщийе жь Мьн дьпьрси?[82] Т’әне Йәки qәнщ һәйә. Ле һәгәр тӧ дьхwази, бьк’әви жийина һ’әта-һ’әтайе, т’әмийед Хwәде хwәй кә». 18 Әwи жь Иса пьрси: «К’ижан ьн?» Иса готе: «Нәкӧжә, зьнек’арийе нәкә, нәдьзә, шә’дәтийа дәрәw нәдә, 19 qәдьре де у баве хwә бьгьрә[83] у һәвале хwә wәкә хwә һ’ьз бькә[84]». 20 Хорт жер’а гот: «Мьн әв һ’әму хwәйи кьрьнә. Иди чь кемасийа мьн һәйә?» 21 Иса готе: «Һәгәр тӧ дьхwази к’амьл би, һәр’ә һәбука хwә бьфьрошә бьдә фәqира, һьнге хьзна тә wе ль ә’змана һәбә. У пәй мьн wәрә». 22 Гава хорт әв хәбәр бьһистьн, бәр хwә к’әт у чу, чьмки гәләк һәбука wи һәбу.
23 Һьнге Иса готә шагьртед Хwә: «Әз р’аст wәр’а дьбежьм, дәwләтийар’а зә’мәт ә кӧ бьк’әвьнә П’адшатийаф Ә’змана. 24 Әз диса wәр’а дьбежьм, дәвә wе qӧла дәрзийер’а һе р’ьһ’әт дәрбаз бә, нә кӧ дәwләти бьк’әвә П’адшатийаф Хwәде». 25 Гава шагьрта әв йәк бьһист, гәләки ә’щебмайи ман у готьн: «Иди к’и дькарә хьлаз бә?» 26 Иса ль wан ньһер’и у гот: «Әw тьшт жь дәсте мерьв найе, ле Хwәде һәр тьшти дькарә бькә».
27 Wе гаве Пәтрус ле вәгәр’анд у готе: «Аwа мә һ’әму тьшт һьштийә у пәй тә һатьнә, ле ахьрийа мә wе чаwа бә?» 28 Иса готә wан: «Әз р’аст wәр’а дьбежьм, гава Кӧр’е Мерьв Дьнйа Нуда ль сәр т’әхте Хwәйи р’умәт р’уне, һунед кӧ ль пәй Мьн тен, сәр донздәһ к’ӧрсийа р’унен у диwана донздәһ qәбиледф Исраеле бькьн. 29 У һ’әмуйед кӧ мала хwә, йан бьред хwә, йан хушкед хwә, йан баве хwә, йан дийа хwә, йан жьна хwә[85], йан зар’ед хwә, йан ә’рдед хwә бона наве Мьн һьштьнә, әwе сәд qат бьстинә у wе жийина һ’әта-һ’әтайе жи wар бә. 30 Ле гәләкед пеш wе бьбьнә паш у йед паш wе бьбьнә пеш».

20

П’алед р’әзедф тьрийа у һәqе wан
1 «П’адшатийа Ә’змана мина ве йәке йә: Мәрьвәки хwәйимьлк’ сьбәһе зу р’абу, wәки бона р’әзеф тьрийед хwә п’ала бьгьрә. 2 Әwи п’алар’а р’оже зивәк qьрар кьр у әw шандьнә нава р’әзе хwә. 3 Незики сьһ’әта нәһа[86] дәрк’әт, һьнәкед дьнә кӧ базареда бәтал сәкьнибун дитьн 4 у готә wан: ‹Һун жи һәр’ьнә нава р’әзе мьн у чь һәqе wә йә, әзе бьдьмә wә›. Әw жи чун. 5 Диса сьһ’әта донздәһа у сьһ’әта сьсийа дәрк’әт у ӧса кьр. 6 У незики сьһ’әта пенща дәрк’әт, һьнәкед дьн жи кӧ бәтал сәкьнибун дитьн у готә wан: ‹Чьма т’әмамийа р’оже һун ль вьр бәтал сәкьнинә?› 7 Wана жер’а гот: ‹Кәсәки әм п’алә нәгьртьн›. Әwи wанар’а гот: ‹Һун жи һәр’ьнә нава р’әзе мьн›.
8 Гава р’о чу ава, хwәйе р’әз wәк’иле мала хwәр’а гот: ‹Гази п’ала кә, һәqе wан бьде, жь йед пашьн дәстпебькә һ’әта йед пешьн›. 9 Әw п’алед кӧ сьһ’әта пенща гьртьбун, һатьн у һәр йәки зивәк станд. 10 Гава йед пешьн жи һатьн, wана т’ьре әwе зедә бьстиньн. Ле wана жи һәр йәки зивәк станд. 11 Гава һәqе хwә стандьн, һьндава хwәйе р’әзда бина хwә тәнг кьрьн у готьн: 12 ‹Мә т’әмамийа гьранийа р’оже у гәрма wе к’ьшанд, ле әвед пашwәхтийе кӧ һатьн сьһ’әтәке жи нәхәбьтин, тә әw һьмбәри мә кьрьн›. 13 Малхе жь wан йәкир’а гот: ‹Һәвал! Әз нәһәqийе ль тә накьм. Тӧ мьнр’а зивәки qайл нәбуйи? 14 Һәqе хwә бьстинә у һәр’ә. Әз дьхwазьм чаwа кӧ мьн да тә, ӧса жи бьдьмә әве пашьн. 15 Йан изьна мьн ль сәр мале мьн т’ӧнә, чь кӧ әз бьхwазьм wе жи бькьм? Йан тӧ һ’әвсудийе дьки, кӧ әз мәр’д ьм?›
16 Бь ви аwайи йед паш wе бьбьнә пеш у йед пеш wе бьбьнә паш[87]».
Иса щара сьсийа дәрһәqа мьрьна хwәда дьбежә
(Марqос 10:32-34; Луqа 18:31-34)
17 Чахе Иса һьлдьк’ьшийа Оршәлиме, т’әне һәр донздәһ шагьртед Хwә т’әви Хwә бьрьн у р’еда готә wан: 18 «Бьбьһен! Әм һәвраз дьчьнә Оршәлиме. Кӧр’е Мерьв wе бьк’әвә дәсте сәрәкед к’аһина у qанунзана. Әwе жер’а кӧштьне дәрхьн 19 у Wи бьдьнә дәсте нәщьһуйа, wәки qәрфе хwә ль Wи бькьн, бьдьн бәр qамчийа у хачф кьн. Ле р’ожа сьсийа Әwе жь мьрьне р’абә».
Хwәстьна дийа кӧр’ед Зәбәди
(Марqос 10:35-45)
20 Һьнге дийа кӧр’ед Зәбәди т’әви һәр дӧ кӧр’ед хwә һатә щәм Иса, хwә авитә ньге Wи тьштәк же дьхwәст. 21 Иса же пьрси: «Тӧ чь дьхwази?» Әwе готә Wи: «Бежә, кӧ әв һәр дӧ кӧр’ед мьн ль нав П’адшатийа Тәда, йәк ль мьле Тәйи р’асте, йе дьн жи ль мьле Тәйи ч’әпе р’уне». 22 Ле Иса ль wан вәгәр’анд у гот: «Һун ньзаньн чь дьхwазьн. Гәло һун дькарьн жь wе к’асе вәхwьн, йа кӧ Әзе вәхwьм?[88]» Wана готә Wи: «Бәле, әм дькарьн». 23 Әwи wанар’а гот: «Р’аст ә һуне wе к’аса Мьн вәхwьн, ле изьна ль мьле Мьни ч’әп у р’асте р’уньштьне нә дәсте Мьнда йә. Әw щи бона wан ьн, к’ижанар’а алийе Баве Мьнда һатьнә һазьркьрьне».
24 Гава һәр дәһә шагьртед дьн әв йәк бьһист, дьле wан жь һәр дӧ бьра ма. 25 Ле Иса әw гази щәм хwә кьрьн у гот: «Һун заньн кӧ миред мьләта сәрдәстийе wан дькьн у гьрәгьред wан һ’ӧкӧми сәр wан дькьн. 26 Ле нава wәда гәрәке ӧса нибә. К’и кӧ нава wәда дьхwазә бьбә йе мәзьн, гәрәке бьбә бәрдәстийе wә. 27 У к’и кӧ нава wәда дьхwазә бьбә пеш, гәрәке бьбә хӧламе wә, 28 чаwа кӧ Кӧр’е Мерьв нәһатийә кӧ жер’а бәрдәстийе бькьн, ле wәки Әw Хwәха бәрдәстийе бькә у ә’мьре Хwә бьдә, кӧ гәләка бьк’ьр’ә».
Иса дӧ кора qәнщ дькә
(Марqос 10:46-52; Луqа 18:35-43)
29 Гава әwана жь Әриһайе дәрк’әтьн, ә’лаләтәкә гьран да пәй Wи чу. 30 Ва дӧ кор сәр wе р’е р’уньштьбун. Гава бьһистьн кӧ Иса дәрбаз дьбә, кьрьнә qир’ин у готьне: «Хӧдан[89], Кӧр’е Даwьд, ль мә wәрә р’ә’ме». 31 Ә’лаләте ль wан һьлат, кӧ дәнге хwә бьбьр’ьн, ле wана һе кьрә qир’ин у готьне: «Хӧдан, Кӧр’е Даwьд, мә wәрә р’ә’ме!» 32 Иса сәкьни, гази wан кьр у гот: «Һун чь жь Мьн дьхwазьн кӧ Әз бона wә бькьм?» 33 Wана жер’а гот: «Хӧдан, бьра ч’ә’вед мә вәбьн». 34 Гӧне Иса ль wан һат у дәст дани сәр ч’ә’вед wан. Дәстхwәда ч’ә’вед wан дитьн, данә пәй Иса чун.

21

Иса бь р’умәт дьк’әвә Оршәлиме
(Марqос 11:1-11; Луqа 19:28-38; Йуһ’әнна 12:12-19)
1 Гава әw незики Оршәлиме бун, һатьнә гӧнде Бәйтфаще, ч’ийайеф Зәйт’уне. Һьнге Иса дӧ шагьртед Хwә шандьн 2 у wанар’а гот: «Һәр’ьнә wи гӧнде пешбәри хwә у һуне к’әрәкә гьредайи щә’шьк бәр бьбиньн. Wан к’әра вәкьн биньнә щәм Мьн. 3 Һәгәр йәк wәр’а тьштәки бежә, һун бежьн: ‹Хӧданр’а лазьм ьн› у әwе зу wан бьшинә».
4 Әва ӧса qәwьми, кӧ әw готьна бь заре п’ехәмбәр бе сери:
5 «Бежьнә бажаре Сийонеф:
‹Ва П’адше тә те щәм тә,
бәрбьһер, ль к’әре
у щә’шька к’әре сийарбуйи›[90]».
6 Шагьрт чун у чаwа кӧ Иса т’әми дабу wан ӧса кьрьн. 7 К’әр у щә’шьк анин, к’ьнщед хwә авитьнә сәр wан у Әw ль wан сийар бу. 8 Ә’лаләтәкә гьран к’ьнщед хwә сәр р’е р’адьхьстьн, һьнәка жи ч’ьqьле дара дьбьр’ин у сәр р’е р’адьхьстьн. 9 Ә’лаләта кӧ ль пешийа Wи у ль пәй Wи дьчу, дькьрә qир’ин у дьгот: «Һосаннаф Кӧр’е Даwьдр’а! Бьмбарәк ә Әwе кӧ бь наве Хӧдан те![91] Һосанна Йе Һәри Жорьнр’а![92]»
10 Гава Иса к’әтә Оршәлиме, т’әмамийа бажер һ’әжийа у пьрсин: «Әв к’и йә?» 11 Ә’лаләте гот: «Әва Исайе П’ехәмбәр ә, жь Ньсрәта Щәлиле».
Иса п’арьстгәһеда
(Марqос 11:15-19; Луqа 19:45-48; Йуһ’әнна 2:13-22)
12 Иса к’әтә п’арьстгәһе у һ’әмуйед кӧ п’арьстгәһеда т’ӧщарәтиф дькьрьн дәрхьстьн. Т’әхтед п’әрәгӧһер’а у к’ӧрсийед кәвоткфьроша wәлгәр’андьн 13 у готә wан: «Ньвисар ә: ‹Мала Мьн мала дӧа wе бе һ’әсабе›[93], ле wә әw кьрийә ‹шкәфта qачаха›![94]»
14 Ль wьр п’арьстгәһеда кор у сәqәт һатьнә щәм Wи у Әwи әw qәнщ кьрьн. 15 Ле гава кӧ сәрәкед к’аһина у qанунзана әw к’әрәмәтед кӧ Иса кьрьн дитьн у ӧса жи әw зар’ед кӧ п’арьстгәһеда дькьрьнә qир’ин у дьготьн: «Һосанна Кӧр’е Даwьдр’а!» һерс к’әтьн 16 у готьнә Wи: «Тӧ дьбьһейи әв чь дьбежьн?» Иса wанар’а гот: «Бәле. Wә qәт нәхwәндийә кӧ: ‹Тә бь заред т’ьфал у дәргуша пәсьндайин ани сери›?[95]»
17 У Әwи әw ль wьр һьштьн, жь бажер дәрк’әт, чу Бәйтанйайе у шәв ль wьр ма.
Дара һежирейә һ’ьшкбуйи
(Марqос 11:12-14, 20-24)
18 Сьбәһе зу, чахе Әw вәгәр’ийа бажер, бьр’чи бу. 19 Сәр р’е дарәкә һежире дит, незики wе бу, ле пештьри бәлгаф тьштәки дьн пева нәдит у дарер’а гот: «Жь вьр шунда тӧ һ’әта-һ’әтайе бәр нәди!» У дар пер’а-пер’а һ’ьшк бу.
20 Гава шагьрта әв йәк дит, зәндәгьрти ман у готьн: «Чаwа әв дара һежире пер’а-пер’а һ’ьшк бу?» 21 Иса щаба wан да у гот: «Әз р’аст wәр’а дьбежьм, һәгәр баwәрийа wә һәбә у дӧдьли нәбьн, һуне нә т’әне чь кӧ һатә сәре ве дара һежире бькьн, ле һәгәр һун ви ч’ийайир’а жи бежьн: ‹Р’абә хwә бавежә бә’ре›, wе бьбә. 22 Һәгәр баwәрийа wә һәбә, һун чь кӧ нава дӧада бьхwазьн, һуне бьстиньн».
Пьрса дәрһәqа һ’ӧкӧме Исада
(Марqос 11:27-33; Луqа 20:1-8)
23 Гава Әw һатә п’арьстгәһе у щьмә’т һин кьр, сәрәкед к’аһина у р’успийед щьмә’те һатьнә щәм Wи у готьне: «Тӧ бь чь һ’ӧкӧми ван кьра дьки? У к’е әв һ’ӧкӧм дайә Тә?» 24 Иса ль wан вәгәр’анд у гот: «Әзе жи тьштәки жь wә бьпьрсьм. Һәгәр wә щаба Мьн да, Әзе жи wәр’а бежьм Әз бь чь һ’ӧкӧми ван кьра дькьм. 25 Һ’ӧкӧме ньхӧмандьна Йуһ’әнна жь к’ӧ бу, жь ә’змен бу, йан жь мәрьва бу?» Әwана нав һәвда шеwьрин у готьн: «Һәгәр әм бежьн: ‹Жь ә’змен бу›, Әwе мәр’а бежә: ‹Ле wә чьма әw баwәр нәкьр?› 26 Ле һәгәр әм бежьн: ‹Жь мәрьва бу›, әм жь ә’лаләте дьтьрсьн, чьмки һ’әмуйа qәбул дькьр кӧ Йуһ’әнна п’ехәмбәр бу». 27 Wана щаба Иса да у готьн: «Әм ньзаньн». Әwи wанр’а гот: «Әз жи wәр’а набежьм кӧ Әз бь чь һ’ӧкӧми ван кьра дькьм.
Мәсәла дӧ кӧр’а
28 Һун чаwа т’әхмин дькьн? Дӧ кӧр’ед мәрьвәки һәбун. Әwи кӧр’е хwәйи мәзьнр’а гот: ‹Лаwо! Иро һәр’ә нав р’әз, шьхӧл бькә›. 29 Әwи ле вәгәр’анд у гот: ‹Әз начьм›, ле паше п’ошман бу у чу. 30 Һьнге бав чу щәм йе дьн әwи жи аһа гот: ‹Бәле, әзе һәр’ьм баво›, ле нәчу. 31 Ньһа жь ван һәр дӧ кӧр’а к’ижани гӧр’аф баве хwә кьр?» Wана готә Wи: «Йе мәзьн». Иса жи готә wан: «Әз р’аст wәр’а дьбежьм, кӧ хәрщгьр у ч’ә’вдәрф wе бәри wә бьк’әвьнә П’адшатийа Хwәде. 32 Чьмки Йуһ’әнна һат кӧ р’ийа р’астийе нишани wә кә, wә әw баwәр нәкьр, ле хәрщгьр у ч’ә’вдәра әw баwәр кьрьн. Wә әв тьшт дит жи, ле диса һун ль хwә мӧкӧр’ нәһатьн, кӧ wә әw баwәр бькьра.
Мәсәла р’әзе тьрийа у р’әзвана
(Марqос 12:1-12; Луqа 20:9-19)
33 Мәсәләкә дьн жи бьбьһен. Мәрьвәки хwәйимьлк’ һәбу, р’әзе тьрийа дани, дора wе сур кьр һ’әwзәки тьриһ’ьнщьр’андьне теда к’ола, һеланәкә нобәдара чекьр у әw бь к’ьре да р’әзвана, чу wәлатәки дьн. 34 Гава wәхте бәрдайине незик бу, әwи хӧламед хwә шандьнә щәм р’әзвана, wәки жь бәре р’әзе wи жер’а биньн. 35 Р’әзвана хӧламед wи гьртьн, йәк к’ӧтан, йе дьн кӧштьн у йәки дьн жи данә бәр кәвьра. 36 Әwи хӧламнә дьн шандьн, жь йед пешьн гәләктьр у wана ӧса жи анинә сәре wан. 37 Ахьрийе, кӧр’е хwә шандә щәм wан у гот: ‹Һьлбәт wе жь кӧр’е мьн шәрм бькьн›. 38 Ле гава р’әзван ч’ә’в кӧр’е wи к’әтьн, һәвр’а готьн: ‹Әв wаре wи йә. Wәрьн әм ви бькӧжьн у бьбьнә хwәйе мират’аф wи›. 39 У әw гьртьн жь р’әз дәрхьстьнә дәр у кӧштьн. 40 Ле гава хwәйе р’әз бе, wе чь сәре wан р’әзвана бькә?» 41 Готьнә Wи: «Wе qьр’а wан нәһәqа бинә у р’әз бьдә р’әзванед ӧса, йед кӧ wе wәхтда бәре р’әзе wи бьдьне».
42 Иса готә wан: «Wә ньвисареда qәт нәхwәндийә?
‹Әw кәвьре кӧ һоста т’әхсирф кьр,
әw бу сәре ә’нишкеф.
Әв йәк жь алийе Хӧданда qәwьми
у ль бәр ч’ә’ве мә һ’әйр-һ’ӧжмәк’ар ә!›[96]
43 Бона ве йәке Әз wәр’а дьбежьм, кӧ П’адшатийа Хwәде wе жь wә бе стандьне у мьләтәки ӧсар’а бе дайине, wәки бона Wи бәр бинә. 44 К’и кӧ бьк’әвә сәр ви кәвьри, wе һурдәхwәши бә у әw кәвьр бьк’әвә сәр к’е, wе wи бьһ’ьнщьр’инә»[97].
45 Гава сәрәкед к’аһина у ферьсийа мәсәлед Wи бьһистьн, фә’м кьрьн кӧ Әw бона wан дьбежә. 46 Кьрьн кӧ Wи бьгьрьн, ле жь ә’лаләте тьрсийан, чьмки Әw wәкә п’ехәмбәрәки qәбул дькьрьн.

22

Мәсәла дә’wате
(Луqа 14:15-24)
1 Диса Иса бь мәсәла wанар’а хәбәр да у гот: 2 «П’адшатийа Ә’змана мина ве йәке йә: П’адшаки дә’wата кӧр’е хwә кьр. 3 Әwи хӧламед хwә шандьн кӧ гази хwәндийед дә’wате кьн, ле wана нәхwәстьн бен. 4 Хӧламнә дьн шандьн у гот: ‹Хwәндийар’а бежьн: Мьн щанәга у һ’әйwанед хwәйә дәрмаликьри сәржекьрьнә у нане хwә һазьр кьрийә, һәр тьшт һазьр ә. Wәрьнә дә’wате!› 5 Ле wана пьшт гӧһе хwәва авит, йәк чу ә’рде хwә у йе дьн т’ӧщарәтийаф хwә. 6 Йед майин жи хӧламед wи гьртьн, к’ӧтан у кӧштьн. 7 Чахе п’адше бьһист, һерс к’әт, ордийа хwә шанд qьр’а әwед кӧ хӧлам кӧштьн ани у бажаре wан шәwьтанд. 8 Һьнге готә хӧламед хwә: ‹Дә’wат һазьр ә, ле хwәнди нә һежа бун. 9 Р’абьн һәр’ьнә сәре р’ийа у һун к’е кӧ бьбиньн, т’әглифи дә’wате кьн›. 10 У әw хӧлам дәрк’әтьнә сәре р’ийа, к’и кӧ дитьн, qәнщ у хьраб, т’әв щьвандьн у мала дә’wате бь хwәндийава т’ьжи бу.
11 Ле гава п’адша чу һьндӧр’ кӧ хwәндийа бьбинә, мәрьвәк ль wьр дит кӧ к’ьнще дә’wате ле т’ӧнәбу 12 у готә wи: ‹Һәвал! Тӧ чаwа бе к’ьнще дә’wате к’әти вьр?› Әwи дәнг нәкьр. 13 Wе гаве п’адше бәрдәстийар’а гот: ‹Дәст у п’ийе wи гьредьн, бьгьрьн бавежьнә тә’рийа дәрва. Ль wьр wе бьбә qир’ин у ч’ьркә-ч’ьрка дьрана›.
14 Аwа газикьри гәләк ьн, ле бьжарти һьндьк ьн».
Пьрса хәрщдайин у нәдайине
(Марqос 12:13-17; Луqа 20:20-26)
15 Һьнге ферьси чун шеwьрин, кӧ Wи чаwа бь хәбәра бьгьрьн. 16 Wана шагьртед хwә т’әви пьштгьред Һеродәс шандьнә щәм Wи у готьне: «Дәрсдар! Әм заньн кӧ Тӧ йәки р’аст и у р’ийа Хwәде р’аст һин дьки. Мьнәте жь кәси нагьри, чьмки нав мәрьвада фьрqийе данайни. 17 Ньһа бежә мә, Тӧ чаwа т’әхмин дьки? Гәло р’аст ә кӧ әм хәрщ бьдьнә Qәйсәрф йан на?»
18 Иса qәлпийа wан заньбу у гот: «Чьма һун Мьн дьщер’ьбиньн, дӧр’уно? 19 П’әре хәрщдайине нишани Мьн кьн». У wана зивәк Wир’а ани. 20 Иса жь wан пьрси: «Әв наве ньвисар у сьфәтф йе к’е йә?» 21 Wана гот: «Йед Qәйсәр ьн». Һьнге готә wан: «Аwа чь кӧ йед Qәйсәр ьн бьдьнә Qәйсәр у чь йед Хwәде нә бьдьнә Хwәде». 22 Гава wан бьһист зәндәгьрти ман, Әw һьштьн у чун.
Пьрса р’абуна мьрийа
(Марqос 12:18-27; Луqа 20:27-40)
23 Садуqиф, кӧ дьбежьн р’абуна мьрийа т’ӧнә, wе р’оже һьнәкә жь wан һатьнә щәм Иса же пьрсин 24 у готьне: «Дәрсдар! Муса гот: ‹Һәгәр йәк безӧр’әт бьмьрә, бьра бьре wи жьна wи бьстинә у wаре бьре хwә шин кә›[98]. 25 Аwа һ’әфт бьра ль щәм мә һәбун. Бьре мәзьн зәwьщи, безӧр’әт мьр, жьна wи бьре wир’а ма. 26 Ӧса жи һатә сәре бьре дӧда у йе сьсийа, хӧләсә һатә сәре һәр һ’әфта жи. 27 Ль пәй һ’әмуйар’а әw жьна жи мьр. 28 Дә ижар wе Р’ожаф Р’абуна мьрийа әw к’ӧлфәте бьбә жьна к’ижани жь wан һәр һ’әфта? Чьмки һ’әмуйа жи әw стандьбу».
29 Иса ль wан вәгәр’анд у гот: «Һун хальфи нә, чьмки нә ньвисара заньн, нә жи qәwата Хwәде. 30 Р’ожа Р’абуна мьрийа нә wе бьзәwьщьн, нә жи мер кьн, ле әwе мина мьлйак’әтед ә’змен[99] бьн. 31 Ле дәрһәqа р’абуна мьрийада, чьма wә әw хәбәра кӧ Хwәде wәр’а готьбу нәхwәндийә? 32 ‹Әз Хwәдейе Бьраһим, Хwәдейе Исһаq у Хwәдейе Аqуб ьм›[100]. Хwәде нә Хwәдейе мьрийа йә, ле Хwәдейе зендийа йә».
33 Гава ә’лаләте әв тьшт бьһистьн, сәр һинкьрьна Wи зәндәгьрти ман.
Т’әмийа сәр т’әмийар’а
(Марqос 12:28-34; Луqа 10:25-28)
34 Ле гава ферьсийа бьһист кӧ Иса садуqи дәнгбьр’и кьрьн, һ’әму ль щики щьвийан. 35 Һьнге жь wан qанунзана йәки пьрс да Иса кӧ Wи бьщер’ьбинә у готе: 36 «Дәрсдар. Qанунеда к’ижан ә т’әмийа һәрә мәзьн?» 37 Иса готә wи: «‹Хӧдан Хwәдейе хwә һ’ьз бькә бь т’әмамийа дьлеф хwә, бь т’әмамийа щанийа хwә у бь т’әмамийа һ’ьше хwә›[101]. 38 Әв ә т’әмийа пешьн у һәрә мәзьн. 39 У йа дӧда жи мина ве йә: ‹Һәвале хwә wәкә хwә һ’ьз бькә›[102]. 40 Жь ван һәр дӧ т’әмийава һ’әму ньвисаред п’ехәмбәра у Qануне гьредайи нә».
Мәсиһ кӧр’е к’е йә?
(Марqос 12:35-37; Луqа 20:41-44)
41 Гава ферьси щьвийан, Иса жь wан пьрси 42 у гот: «Һун бона Мәсиһ чь дьфькьрьн, т’әхмина wә Әw кӧр’е к’е йә?» Жер’а готьн: «Кӧр’е Даwьд ә».
43 Иса готә wан: «Ле чаwа Даwьд Wи пе Р’ӧһ’ Хӧдане хwә һ’әсаб дькә? Чьмки wи гот:
44 ‹Хӧдан готә Хӧдане мьн:
Ль мьле Мьни р’асте р’уне,
һ’әта кӧ Әз дьжмьнед Тә бькьмә бьне п’ийед Тә›[103].
45 Һәгәр Даwьд Wи ‹Хӧдан› һ’әсаб дькә, Әw чаwа дьбә кӧр’е wи?» 46 У кәсәки нькарьбу щаба Wи бьда у ль пәй wе р’ожер’а кәсәки нәwерьбу пьрсәк же бькьра.

23

Һ’әвза хwә жь qанунзан у ферьсийа бькьн
(Марqос 12:38-40; Луqа 11:37-52; 20:45-47)
1 Һьнге Иса ә’лаләт у шагьртед Хwәр’а хәбәр да у гот: 2 «Qанунзан у ферьси ль сәр к’ӧрсийа Муса р’уньштьнә. 3 Иди әwана чь wәр’а бежьн хwәй кьн у бьqәдиньн, ле мина wан нәкьн, чьмки әwана дьбежьн, ле накьн. 4 Баред гьран у зә’мәт гьредьдьн, датиньнә сәр мьлед мәрьва, ле әw хwәха нахwазьн т’ьлийа хwә жи бьдьне. 5 Әw һәр тьшти дькьн, кӧ бәр мәрьва бенә к’ьфше. К’иськед мәзьн ль мьл у ә’нийед хwәва гьредьдьн[104] у р’ишийед к’ьнщед хwә дьреж дькьн[105]. 6 Шайийада һәрәмаф жорьн һ’ьз дькьн, к’ьништада жи к’ӧрсийед пешьн, 7 базарада сьлаве бьдьнә wан у мәрьв жи wанр’а ‹мамоста[106]› бежьн. 8 Ле бьра wәр’а нәбежьн: ‹Мамоста›, чьмки дәрсдаре wә йәк ә[107] у һун һ’әму жи бьра нә. 9 Ль сәр дьне һун т’ӧ кәсир’а нәбежьн: ‹Баво›, чьмки Баве wә йәк ә, кӧ ә’змана йә. 10 Нә жи wәр’а бежьн: ‹Р’ебәр›, чьмки Р’ебәре wә йәк ә, әw Мәсиһ ә. 11 Бьра нава wәда йе һәри мәзьн бьбә бәрдәстийе wә. 12 К’и кӧ хwә бьльнд кә, әwе ньмьз бә, ле к’и кӧ хwә ньмьз кә, әwе бьльнд бә.
Wәй ль дӧр’уйа
13 Ле wәй ль wә qанунзан у ферьсийа! Дӧр’уно! Һун дәре П’адшатийа Ә’змана ль бәр мәрьва дадьдьн. Нә һун дьк’әвьне у нә жи дьһельн әwед кӧ дьхwазьн бьк’әвьне. 14 Wәй ль wә qанунзан у ферьсийа! Дӧр’уно! Аликива һун малед жьнәбийа һ’уфи хwә дькьн, алийе дьнва жи бь дӧр’ути дӧайе хwә дьреж дькьн. Бона ве йәке диwана wә wе һе гьран бә[108]. 15 Wәй ль wә qанунзан у ферьсийа! Дӧр’уно! Һун бә’р у бәже ль һәв дьдьн, кӧ йәки нәбаwәр биньн сәр р’ийа хwә. Гава мәрәме wә дьбә, һун әwи жь хwә дӧ щара зедәтьр дькьнә п’ара щә’ньме. 16 Wәй ль wә р’ебәред кор, һун дьбежьн: ‹К’и кӧ бь п’арьстгәһе сонд дьхwә, нә тьштәк ә. Ле к’и кӧ бь зер’е ль нав п’арьстгәһе сонд дьхwә, дьбә дәйндар›. 17 Һәй беһ’ьш у корно! К’ижан мәзьн ә, зер’ йан п’арьстгәһ, кӧ зер’ һ’әлалф дькә? 18 Ӧса жи һун дьбежьн: ‹К’и кӧ бь горигәһе сонд дьхwә нә тьштәк ә, ле к’и кӧ бь һ’әдийа ль сәр горигәһе сонд дьхwә, дьбә дәйндар›. 19 Һәй корно![109] К’ижан ә мәзьн? Һ’әди йан горигәһ, кӧ һ’әдийе һ’әлал дькә? 20 Аwа к’и кӧ бь горигәһе сонд дьхwә, әw һьн бь wе сонд дьхwә, һьн жи бь һ’әму тьштед кӧ сәр wе һәнә сонд дьхwә. 21 К’и кӧ бь п’арьстгәһе сонд дьхwә, әw һьн бь wе сонд дьхwә, һьн жи бь Йе кӧ wеда дьжи сонд дьхwә. 22 У к’и кӧ бь ә’змен сонд дьхwә, әw һьн бь т’әхте Хwәде сонд дьхwә, һьн жи бь Йе кӧ ль сәр Р’уньштийә сонд дьхwә. 23 Wәй ль wә qанунзан у ферьсийа! Дӧр’уно! Һун дәһәкеф пунгеф, анисойеф у к’емунеф дьдьн, ле тьштед Qанунейә пеш, аwа готи һәqийе, р’ә’ме у баwәрийе давежьнә пьшт гӧһе хwә. Wә гәрәке әв йәк бькьрана у дәст жь йед майин нәк’ьшанда. 24 Р’ебәред кор! Һун к’әрмеша дьпарзьньн, ле дәва дадьqӧртиньн! 25 Wәй ль wә qанунзан у ферьсийа! Дӧр’уно! Һун т’ас у финщана р’уйе дәрвава паqьж дькьн, ле һьндӧр’ва т’ьжи тьмайи у ч’ә’вбьр’чийи нә[110]. 26 Ферьсийе кор! Пешийе һьндӧр’е финщан у т’асе паqьж кә, wәки ль дәрва жи паqьж бә. 27 Wәй ль wә qанунзан у ферьсийа! Дӧр’уно! Һун мина т’ьрбед сьпикьри нә, кӧ дәрвава бәдәw хӧйа дьбьн, ле һьндӧр’ва бь һәстуйе мьрийа у бь һ’әму һ’әрамийева т’ьжи нә. 28 Ӧса жи һун дәрва мәрьвава р’аст к’ьфш дьбьн, ле һьндӧр’ва һун дӧр’у нә у нәһәq ьн.
Иса ахьрийа wан wанр’а дьбежә
29 Wәй ль wә qанунзан у ферьсийа! Дӧр’уно! Һун мәхбәред п’ехәмбәра чедькьн у т’ьрбе йед р’аст дьхәмьлиньн 30 у дьбежьн: ‹Һәгәр әм р’ожед бавед хwәда буна, мә т’әви wан хуна п’ехәмбәра нәдьр’ет›. 31 Иди һун ньһа хwәха дьдьнә избаткьрьне, кӧ һун зар’ед wан бава нә, йед кӧ п’ехәмбәр кӧштьнә. 32 Дә кемасийа хьрабийед бавед хwә т’әмам кьн. 33 Мә’рно! Ч’ежькед мә’ра! Һуне чаwа жь диwана дожеф бьр’әвьн?
34 Бона ве йәке ва Әзе п’ехәмбәра, сәрwахта у qанунзана бьшиньмә щәм wә у һуне жь wан һьнәка бькӧжьн, хач кьн, һьнәка жи нав к’ьништед хwәда бьдьнә бәр qамчийа у бажар-бажар бьзериньн. 35 Һ’әму хуна бесущә кӧ сәр р’уйе ә’рде һатийә р’етьне wе бе сәр wә, жь хуна Һабилеф бесущ һ’әта хуна Зәкәрийайе кӧр’е Бәрәхийа, әwе кӧ wә нав п’арьстгәһ у горигәһеда кӧшт. 36 Әз р’аст wәр’а дьбежьм, әв һ’әму хуне бе сәре ви ньсьли.
Иса ль сәр Оршәлиме дьловинә
(Луqа 13:34-35)
37 Оршәлим! Оршәлим! Тә п’ехәмбәр дькӧштьн у шандийед щәм хwә дьданә бәр кәвьра! Чәнд щара Мьн хwәст кӧ зар’ед тә ӧса бьщьванда, чаwа мьришк щущукед хwә бьн баске хwәда дьщьвинә, ле wә нәхwәст! 38 Ва мала wә wе хьрабә у дәстжек’ьшанди бьминә. 39 Әз wәр’а дьбежьм, иди жь вьр шунда һун Мьн т’ӧ щар набиньн, һ’әта кӧ бежьн: ‹Бьмбарәк ә Әwе кӧ бь наве Хӧдан те›[111]».

24

Иса пешда дәрһәqа wеранбуна п’арьстгәһеда дьбежә
(Марqос 13:1-2; Луqа 21:5-6)
1 Гава Иса жь п’арьстгәһе дәрк’әт чу, шагьрт чунә щәм Wи, кӧ авайийед п’арьстгәһе нишани Wи кьн. 2 Иса wанр’а гот: «Һун ван һ’әмуйа дьбиньн? Әз р’аст wәр’а дьбежьм, әв һ’әмуйе жи wеран бьн, ль вьр кәвьре ль сәр кәвьр qәт нәминә!»
Тәнгаси у зерандьн
(Марqос 13:3-13; Луqа 21:7-19)
3 Чахе Әw сәр ч’ийайе Зәйт’уне р’уньштьбу, шагьртед Wи т’әне һатьнә щәм Wи у же пьрсин: «Бежә мә, әв тьшт wе к’әнге бьqәwьмьн? У нишана һатьна Тә у ахьрийа ве дьнйайе wе чаwа бә?» 4 Иса щаба wан да у гот: «Һаш жь хwә һәбьн, кӧ т’ӧ кәс wә нәхапинә, 5 чьмки гәләк wе пе наве Мьн бен у бежьн: ‹Әз ьм Мәсиһ› у wе гәләка бьхальфиньн. 6 Һуне дәнге шәр’а у бә’са шәр’а бьбьһен, ле һаш жь хwә һәбьн кӧ һун хwә ӧнда нәкьн. Гәрәке әв тьшт бьqәwьмьн, ле әw һе нә ахьри йә. 7 Мьләте р’абә ль сәр мьләт, п’адшати ль сәр п’адшатийе, щи-щийа wе хәлайи-щәлайе у ә’рдһ’әже бьбьн. 8 Ле әв һ’әму мина еша к’ӧлфәте йә, кӧ дәстпедькә пе дьгьрә. 9 Һьнге wе wә бьдьнә щәфе, wә бькӧжьн у бона наве Мьн бәр ч’ә’ве һ’әму мьләта р’әш бьн. 10 Һьнге гәләке жь р’е бьк’әвьн, нәмамийа һәвдӧ бькьн у бәр ч’ә’ве һәв бьк’әвьн. 11 Гәләк п’ехәмбәред дәрәw wе дәрк’әвьн у гәләка бьхальфиньн. 12 Жь дәст зедәбуна нәһәqийе һ’ьзкьрьна гәләка wе сар бә. 13 Ле к’и кӧ һ’әта хьлазийе тәйах кә, әwе хьлаз бә. 14 У әв Мьзгинийа П’адшатийе wе ль нав т’әмамийа дьнйайе бе даннасинкьрьне, кӧ һ’әму мьләтар’а бьбә шә’дәти у һьнге хьлази wе бе.
Һ’әрамийа Wеранкьрьне
(Марqос 13:14-23; Луqа 21:20-24)
15 Чахе һун ‹һ’әрамийа wеранкьрьне›[112] щийе пирозда сәкьни бьбиньн, чаwа кӧ Данийел п’ехәмбәр гот», (әwе кӧ дьхунә бьра фә’м бькә), 16 «һьнге әwед кӧ Щьһустанеда нә бьра бьр’әвьнә ч’ийа. 17 Әwе кӧ сәр хани йә бьра жорда нәйе хwаре кӧ жь мала хwә тьштәки һьлдә. 18 У әwе кӧ к’әwшенда йә бьра вәнәгәр’ә кӧ п’оте хwә һьлдә. 19 Ле wәй ль һ’әмла у дәстдәргуша wан р’ожада! 20 Дӧа бькьн, кӧ р’әва wә нәк’әвә зьвьстане, йан жи р’ожа шәмийе. 21 Чьмки һьнге тәнгасикә ӧса мәзьн wе бьбә, кӧ жь дәстпебуна дьнйайе һ’әта ньһа мина wе нәбуйә у нә жи wе бьбә. 22 Һәгәр әw р’ож кьн нәбуна, т’ӧ кәс хьлаз нәдьбу, ле бона хатьре бьжартийа әw р’оже кьн бьн.
23 Һьнге, һәгәр йәк wәр’а бежә: ‹Ва йә Мәсиһ›, йан жи ‹Wа йә›, баwәр нәкьн. 24 Чьмки мәсиһ у п’ехәмбәред дәрәw wе дәрен, нишан у к’әрәмәтед мәзьн бькьн, кӧ бькарьбьн бьжартийед Хwәде жи бьхальфиньн. 25 Ва йә Мьн пешда wәр’а гот.
26 Һәгәр әwана wәр’а бежьн: ‹Wа йә Мәсиһ бәр’ийеда йә›, дәрнәк’әвьн, йан: ‹Ва йә Әw фьлан одеда йә›, баwәр нәкьн. 27 Чьмки чаwа бьруск жь р’оһьлате бьрq дьдә у һ’әта р’оавайе хӧйа дьбә, wе һатьна Кӧр’е Мерьв жи ӧса бә. 28 Бәрәт’әф к’идәре һәбә, тәйре жи ль wьр бьщьвьн.
Һатьна Кӧр’е Мерьв
(Марqос 13:24-27; Луqа 21:25-28)
29 Ль пәй тәнгасийа wан р’ожар’а,
р’уйе р’ойе wе бе гьртьне
у һиве жи р’онайа хwә нәдә,
стәйрке жь ә’змен бьк’әвьн
у т’опед ә’змана wе жь р’ийед хwә дәрен[113].
30 Һьнге нишана Кӧр’е Мерьв wе ль ә’змен хӧйа бә у һ’әму мьләтед дьнйайе wе шине бькьн, гава бьбиньн Кӧр’е Мерьв ль сәр ә’wред ә’змен бь qәwат у р’умәта мәзьн те[114]. 31 Әwе мьлйак’әтед Хwә бь бор’ийа дәнге бьльнд бьшинә у wе бьжартийед Wи жь һәр чар qӧлба бәрәв кьн, жь п’әр’әки ә’змана һ’әта п’әр’е дьн.
Дәрса дара һежире
(Марqос 13:28-31; Луqа 21:29-33)
32 Жь дара һежире дәрсәке һин бьн. Чахе ч’ьqьлед wе тәр’ дьбьн у бәлгед wе дьбьшкьвьн, иди һун заньн кӧ һавин незик ә. 33 Ӧса жи гава һун ван һ’әму тьшта бьбиньн, бьзаньбьн кӧ әв тьшт[115] незик ә, ль бәр шемике йә. 34 Әз р’аст wәр’а дьбежьм, әва ньсьла дәрбаз набә, һ’әта кӧ әв һ’әму тьшт нәqәwьмьн. 35 Ә’рд у ә’змане дәрбаз бьн, ле готьнед Мьн т’ӧ щар дәрбаз набьн.
Р’ож у сьһ’әт нә ә’йан ә
(Марqос 13:32-37; Луqа 17:26-30, 34-36)
36 Ле бона wе р’оже у wе сьһ’әте т’ӧ кәс ньзанә, нә мьлйак’әтед ә’змана, нә жи Кӧр’[116], ле т’әне Бав. 37 Чаwа кӧ р’ожед Нӧһдаф qәwьми, һатьна Кӧр’е Мерьв жи wе ӧса бьqәwьмә. 38 Чаwа кӧ wан р’ожед бәри лейийе мәрьва дьхwарьн, вәдьхwарьн, дьзәwьщин у мер дькьрьн, һ’әта wе р’ожа кӧ Нӧһ к’әтә гәмийе[117] 39 у мәрьв пе нәһ’әсийан, һ’әта кӧ лейи р’абу у һ’әму жи хәньqандьн. Һатьна Кӧр’е Мерьв жи wе ӧса бә. 40 Һьнге дӧ мәрьв wе нав ә’рде хwәда бьн, йәке бе һьлдане у йе дьне бе һьштьне. 41 У дӧ к’ӧлфәте сәр дәстар’әки бьн, йәке бе һьлдане, йа дьн бе һьштьне. 42 Аwа һ’ьшйар бьминьн, чьмки һун ньзаньн Хӧдане wәйе к’ижан р’оже бе. 43 Ле ве йәке бьзаньбьн. Һәгәр хwәйе мале бьзаньбуйа кӧ дьзе к’ижан дәма шәве бьһата, wе һ’ьшйар бьма у нәһьшта кӧ мала wи дәрәвәкьра. 44 Бона ве йәке һун жи һазьр бьн, чьмки Кӧр’е Мерьв wе сьһ’әтәкә ӧсада бе, кӧ һун нә ч’ә’вньһер’и нә.
Хӧламе амьн у хӧламе беамьн
(Луqа 12:35-48)
45 Аwа к’и йә әw хӧламе амьн у сәрwахт, кӧ ахайе wи әw сәр хӧламед хwә сәрwер к’ьфш кьр, кӧ wәхтда хwарьна wан бьдә wан? 46 Хwәзи ль wи хӧлами, кӧ чахе ахайе wи бе, әwи ӧса бьбинә. 47 Әз р’аст wәр’а дьбежьм, әwе wи бькә сәрwере т’әмамийа һәбука хwә. 48 Ле һәгәр хӧламе хьраб дьле хwәда бежә: ‹Ахайе мьн һатьна хwә дәрәнги ехьст› 49 у дәстпекә ль хӧлам-һәвалед хwә хә у т’әви йед сәрхwәш бьхwә у вәхwә, 50 ахайе wи хӧлами wе р’ожәкә ӧса бе, кӧ әw нә һивийе йә у сьһ’әтәкә ӧса, кӧ әw ньзанә. 51 Әwе wи qәт-qәти кә у п’ара wи wе т’әви дӧр’уйа кә. Ль wьр wе бьбә гьри у ч’ьркә-ч’ьрка дьрана.

25

Мәсәла дәһә qизед бьк’ьр
1 Һьнге П’адшатийа Ә’змана wе мина ве йәке бә: Дәһә qизед бьк’ьр ч’ьред хwә һьлдан пешийа зә’веда чун. 2 Жь wан пенщ сәрwахт бун, ле пенщ бефә’м. 3 Бефә’ма ч’ьред хwә һьлдан, ле р’ун хwәр’а һьлнәдан, 4 ле сәрwахта т’әви ч’ьра р’ун жи дәрданада хwәр’а һьлдан. 5 Гава зә’ва дәрәнги к’әт, һ’әму жи һеньжин у хәwр’а чун.
6 Ниве шәве дәнгәк һат: ‹Ва йә зә’ва те! Пешийа wида һәр’ьн!› 7 Һьнге һ’әму бьк’ьр р’абун ч’ьред хwә саз кьрьн. 8 Бефә’ма готә сәрwахта: ‹Жь wи р’уне хwә бьдьнә мә жи, чьмки ч’ьред мә ведьсьн›. 9 Ле сәрwахта щаба wан да у готьн: ‹На хер, әв р’ун wе т’ера мә у wә нәкә. Qәнщ ә кӧ һун һәр’ьнә щәм йед кӧ дьфьрошьн хwәр’а бьк’ьр’ьн›. 10 Гава әw чун бьк’ьр’ьн, зә’ва һат у әwед һазьр т’әв wи к’әтьнә дә’wате у дәри һатә гьртьне. 11 Паше бьк’ьред дьн һатьн у готьн: ‹Әм хӧлам, Әм хӧлам! Дәри ль мә вәкә!› 12 Ле әwи щаба wан да гот: ‹Әз р’аст wәр’а дьбежьм, әз wә нас накьм›. 13 Аwа һ’ьшйар бьминьн, чьмки һун нә р’ожа һатьна Кӧр’е Мерьв заньн, нә жи сьһ’әте.
Мәсәла се хӧлама
(Луqа 19:11-27)
14 Wи чахи П’адшатийа Ә’змана wе мина ве йәке бә: Мәрьвәк кӧ wе дәрк’әта р’еwитийе, гази хӧламед хwә кьр у һәбука хwә спартәф wан. 15 Пенщ тәлант[118] данә йәки, дӧ тәлант данә йәки у тәлантәк жи да йәки, һәр кәсир’а wәкә qәwата wи у р’ек’әт чу. 16 Әwе кӧ пенщ тәлант стандьбун, пер’а-пер’а чу бь wан к’ьр’и у фьрот, пенщед дьн жи qазьнщ кьрьн. 17 Ӧса жи әwе кӧ дӧ тәлант стандьбун, дӧдӧйед дьн жи qазьнщ кьрьн. 18 Ле әwе кӧ тәлантәк стандьбу, чу ә’рд к’ола у зиве ахайе хwә теда вәшарт.
19 Пәй гәләк wәхтр’а ахайе wан хӧлама һат у хwәст һәq-һ’әсабе хwә т’әви wан р’аст кә. 20 Әwе кӧ пенщ тәлант стандьбун пешда һат, пенщ тәлантед майин жи анин у гот: ‹Ахайе мьн, тә пенщ тәлант дабунә мьн. Ва мьн сәр wанда пенщед дьн жи qазьнщ кьрьнә›. 21 Ахайе wи готеда: ‹Ә’фәрьм, хӧламе qәнщ у амьн! Тӧ нав тьштед һьндькида амьн майи, әзе тә дайньмә сәр гәләк тьшта. Бьк’әвә шайийа ахайе хwә!›
22 Әwе кӧ дӧ тәлант стандьбун жи һат у гот: ‹Әз хӧлам! Тә дӧ тәлант дабунә мьн. Ва мьн дӧдӧйед дьн жи ль сәр wанда qазьнщ кьрьнә›. 23 Ахайе wи готе: ‹Ә’фәрьм, хӧламе qәнщ у амьн! Тӧ нав тьштед һьндькида амьн майи, әзе тә дайньмә сәр гәләк тьшта. Бьк’әвә шайийа ахайе хwә!›
24 Ле әwе кӧ тәлантәк стандьбу һат у гот: ‹Ахайе мьн, мьн заньбу кӧ тӧ мәрьвәки һ’ьшк и. Жь wи щийе тә нәчандийә дьдьруйи у щийе кӧ тә нә р’әшандийә бәрәв дьки. 25 Әз жи тьрсийам у чум тәланте тә ә’рдеда вәшарт. Һане мале тә тәр’а бә›. 26 Ахайе wи ле вәгәр’анд у готе: ‹Хӧламе хьраб у хwәр’анәдити! Тә заньбу әз жь wи щийе кӧ мьн нәчандийә дьдьрум у жь wи щийе кӧ мьн нәр’әшандийә бәрәв дькьм, 27 тә чьма зиве мьн нәда к’аркьра у әз бьһатама мьн мале хwә бь сәләф бьстанда? 28 Ньһа тәлант жь wи бьстиньн у бьдьнә әwе кӧ дәһә тәлантед wи һәнә. 29 Чьмки йе к’е кӧ һәйә, wир’а wе бе дайине у сәрда зедә бә, ле йе к’е кӧ т’ӧнә, чь һәйә жи wе же бе стандьне. 30 Ле әw хӧламе бекер бавежьнә тә’рийа дәрва. Ль wьр wе бьбә гьри у ч’ьркә-ч’ьрка дьрана›.
Р’ожаф Ахрәте
31 Гава Кӧр’е Мерьв т’әви һ’әму мьлйак’әта у р’умәта Хwәва бе, һьнге wе сәр т’әхте Хwәйи р’умәте р’уне 32 һ’әму мьләт wе ль бәр Wи бьщьвьн. Әwе wана жь һәв башqә кә, чаwа шьван пез жь бьзьна вәдьqәтинә. 33 Әwе пез ль мьле Хwәйи р’асте бьдә сәкьнандьне, ле бьзьна ль мьле Хwәйи ч’әпе. 34 Һьнге П’адша wе йед ль мьле Хwәйи р’астер’а бежә: ‹Wәрьн бьмбарәкбуйийед алийе Баве Мьнда! Әw П’адшатийа кӧ бона wә жь wәхте ә’фьрандьна дьнйайеда һазьр буйә wар бьн. 35 Чьмки Әз бьр’чи бум wә хwарьн да Мьн, Әз т’и бум wә ав да Мьн, Әз хәриб бум wә Әз qәбул кьрьм, 36 Әз тә’зи бум wә Әз к’ьнщ кьрьм, Әз нәхwәш бум һун сәр Мьнда һатьн, Әз кәледа бум һун һатьнә щәм Мьн›. 37 Һьнге йед р’аст wе Wир’а бежьн: ‹Хӧдан, мә к’әнге Тӧ бьр’чи дити у хwарьн дайә Тә? Йан мә Тӧ т’и дити у ав дайә Тә? 38 Мә к’әнге Тӧ хәриб дити у Тӧ qәбул кьри, йан жи Тӧ тә’зи дити у Тӧ к’ьнщ кьри? 39 К’әнге мә Тӧ нәхwәш йан кәледа дити у әм һатьнә щәм Тә?› 40 П’адшайе жи wанр’а бежә: ‹Әз р’аст wәр’а дьбежьм, һәгәр wә qәнщи жь ван хушк-бьред Мьнә йе һәри бьч’ук йәкир’а кьр, wә Мьнр’а кьр›.
41 Һьнге Әwе йед мьле Хwәйи ч’әпер’а бежә: ‹Ньфьр’лебуйино! Дури Мьн һәр’ьн нава агьре һ’әта-һ’әтайе, кӧ бона мирещьн у мьлйак’әтед wи һазьр буйә[119]. 42 Чьмки Әз бьр’чи бум wә хwарьн нәда Мьн, Әз т’и бум wә ав нәда Мьн, 43 Әз хәриб бум wә Әз qәбул нәкьрьм, Әз тә’зи бум wә Әз к’ьнщ нәкьрьм, Әз нәхwәш у кәледа бум һун сәр Мьнда нәһатьн›. 44 Һьнге әwе Wир’а бежьн: ‹Хӧдан! Мә к’әнге Тӧ бьр’чи йан т’и, йан хәриб, йан бе сьт’ар, йан нәхwәш, йан кәледа дити у мә алик’ари нәда Тә?› 45 Wи чахи Әwе щаба wан бьдә у бежә: ‹Әз р’аст wәр’а дьбежьм, һәгәр wә qәнщи жь әвед һәри бьч’ук йәкир’а нәкьр, wә Мьнр’а жи нәкьр›. 46 У әве һәр’ьнә щәфе һ’әта-һ’әтайе, ле йед р’аст wе һәр’ьнә жийина һ’әта-һ’әтайе».

26

Шеwьра кӧштьна Иса
(Марqос 14:1-2; Луqа 22:1-2; Йуһ’әнна 11:45-53)
1 Гава Иса әв һ’әму хәбәр хьлаз кьрьн, шагьртед Хwәр’а гот: 2 «Һун заньн кӧ wе дӧ р’ожа шунда Щәжьнаф Дәрбазбуне бә. У Кӧр’е Мерьв wе бе дайине кӧ бе хачкьрьне».
3 Һьнге сәрәкед к’аһина у р’успийед щьмә’те сәрайа сәрәкк’аһинда кӧ наве wи Qәйафа бу щьвийан 4 у ль һәв шеwьрин кӧ Иса дьзива бь фелбазийе бьгьрьн, бькӧжьн. 5 Ле wана дьгот: «Бьра әв йәк щәжьнеда нибә, wәки щьмә’т р’анәбә сәр ньга».
Иса Бәйтанйайеда те р’ункьрьнеф
(Марqос 14:3-9; Йуһ’әнна 12:1-8)
6 Чахе Иса ль Бәйтанйайе мала Шьмһ’уне к’отида бу, 7 к’ӧлфәтәкә кӧ дәрданәкә wейә алабастьрейи р’уне бинхwәш һәбу, һатә щәм Wи у чахе Әw ль сәр сьфре р’уньшти бу, әwе әw р’ун р’етә сәр сәре Wи. 8 Гава шагьрта әв йәк дит, ль wан хwәш нәһат у готьне: «Чьма әва зийана бу? 9 Әва р’унаф wе qимәтәки бьһа бьһата фьротане у фәqирар’а бьһата бәлакьрьне».
10 Ле әw йәк Исава ә’йан бу у wанар’а гот: «Чьма һун хатьре wе к’ӧлфәте дьк’әвьн? Әwе тьштәки qәнщ бона Мьн кьр. 11 Фәqире һәр гав т’әви wә бьн, ле Әзе һәр гав т’әви wә нибьм. 12 Әwе бона дәфьнкьрьнаф Мьн әw р’ун р’етә сәр бәдәна Мьн. 13 Әз р’аст wәр’а дьбежьм, дьнйайеда к’идәре әва Мьзгинийа бе даннасинкьрьне, wе кьрьна ве к’ӧлфәте жи бона биранина wе бе готьне».
Щьһуда нәмамийа Иса дькә
(Марqос 14:10-11; Луqа 22:3-6)
14 Һьнге йәк жь һәр донздәһа кӧ Щьһудайе Исхәрйоти дьһатә готьне, чу щәм сәрәкед к’аһина 15 у гот: «Һуне чь бьдьнә мьн, wәки әз Wи бьдьмә дәсте wә?» У wана си зив жьмьрин дане. 16 Жь wьр шунда әw мәщаләке дьгәр’ийа кӧ чаwа Иса бьдә дәсте wан.
Иса т’әви шагьртед Хwә шива Щәжьна Дәрбазбуне дьхwә
(Марqос 14:12-21; Луqа 22:7-13; Йуһ’әнна 13:21-30)
17 Ль р’ожа пешьнә Щәжьнаф Нане Шкәва, шагьрт һатьнә щәм Иса у жер’а готьн: «Тӧ ль к’ӧ дьхwази Шива Щәжьна Дәрбазбуне бьхwи, wәки әм Тәр’а һазьр кьн?» 18 Әwи жи гот: «Һәр’ьнә бажер, щәм фьлан мәрьви у бежьнә wи: ‹Дәрсдар дьбежә: Р’ожа Мьн незик ә. Әзе т’әви шагьртед Хwә мала тәда Щәжьна Дәрбазбуне дәрбаз кьм›». 19 У шагьрта ӧса кьр, чаwа кӧ Иса wанар’а ә’мьр кьрьбу у шива Щәжьна Дәрбазбуне һазьр кьрьн.
20 Еваре т’әв һәр донздәһа сәр сьфре р’уньшт. 21 Гава wана һе дьхwар, Иса гот: «Әз р’аст wәр’а дьбежьм, йәки жь wә wе нәмамийа Мьн бькә». 22 Шагьрт гәләки бәр хwә к’әтьн у һәр йәки жь wан готә Wи: «Хӧдан, дьбә кӧ әз ьм?» 23 Әwи ль wан вәгәр’анд у гот: «Әwе кӧ пә’рийе Хwә т’әви Мьн т’аседа кьр, әwе нәмамийа Мьн бькә. 24 Р’аст Кӧр’е Мерьв wе ӧса һәр’ә чаwа кӧ бона Wи һатийә ньвисаре, ле wәй ль wи мәрьве кӧ нәмамийа Кӧр’е Мерьв бькә! Wир’а һе qәнщ бу кӧ әw qәт дьне нәк’әта». 25 Щьһудайе кӧ wе нәмамийа Wи бькьра, ле вәгәр’анд у готе: «Дәрсдар, дьбә кӧ әз ьм?» Иса wир’а гот: «Тә бь дәве хwә гот».
Шива Хӧдан
(Марqос 14:22-26; Луqа 22:14-23; Корьнт’и I, 11:23-25)
26 Аwа гава wана һе нан дьхwар, Иса нан һьлда шькьри да, кәркьр да шагьрта у гот: «Һан һьлдьн бьхwьн. Әва бәдәна Мьн ә».
27 Пәйр’а к’ас һьлда шькьри да, да wан у wанар’а гот: «Һун һ’әму жи жь ве вәхwьн, 28 әва хуна Мьн ә бона пәйманеф[120], кӧ бона бахшандьна гӧнед гәләка те р’етьне. 29 Ле Әз wәр’а дьбежьм, иди Әз жь вьр шунда т’ӧ щар жь ве мәйа тьрийе вәнахwьм, һ’әта wе р’ожа кӧ Әзе т’әви wә П’адшатийа Баве Хwәда жь йа ну вәхwьм».
30 Паше wана зәбурәкф стьра, дәрк’әтьн чунә ч’ийайе Зәйт’уне.
Иса дәрһәqа инк’арийа Пәтрусда дьбежә
(Марqос 14:27-31; Луqа 22:31-34; Йуһ’әнна 13:36-38)
31 Һьнге Иса wанар’а гот: «Ишәв һун һ’әмуйе жи жь Мьн п’ьшк бьн һәр’ьн, чьмки ньвисар ә: ‹Әзе ль шьвен хьм у пәзе жи бәла-бәлайи бә›[121]. 32 Ле гава кӧ Әз жь мьрьне р’абьм, Әзе бәри wә һәр’ьмә Щәлиле». 33 Пәтрус ле вәгәр’анд у готе: «Һәгәр һ’әму жи жь Тә п’ьшк бьн һәр’ьн, ле әз т’ӧ щар жь Тә начьм». 34 Иса wир’а гот: «Әз р’аст тәр’а дьбежьм, һәма ишәв һе бәри бангдана дик, те се щара Мьн инк’ар ки». 35 Пәтрус Wир’а гот: «Һәгәр щи бе, әзе т’әви Тә бьмьрьм жи, ле т’ӧ щар Тә инк’ар накьм». Һ’әму шагьрта жи ӧса гот.
Иса ль Гетшәманийе дӧа дькә
(Марqос 14:32-42; Луqа 22:39-46)
36 Һьнге Иса т’әви wан чу wи щийе кӧ жер’а Гетшәмани дьбежьн у шагьртар’а гот: «Вьра р’унен, һ’әта Әз һәр’ьм дәра һан дӧа бькьм». 37 Әwи т’әви Хwә Пәтрус у һәр дӧ кӧр’ед Зәбәди һьлдан, к’әсәр һате у бәр Хwә к’әт. 38 Һьнге Иса wанар’а гот: «Дьле Мьн һаqас дәрд у к’әдәр ә, мина бәр мьрьне. Вьра бьминьн у т’әви Мьн һ’ьшйар бьн».
39 Һьнәки пешда чу Хwә дәвәр’уйа авит дӧа кьр у гот: «Баве Мьн! Һәгәр дьбә, бьра әв к’аса щәфе сәр Мьнр’а дәрбаз бә. Ле нә кӧ чаwа Әз дьхwазьм, ле бьра хwәстьна Тә бә».
40 Паше һатә щәм шагьрта, әw р’азайи дитьн у готә Пәтрус: «Wә нькарьбу кӧ сьһ’әтәке һун т’әви Мьн һ’ьшйар бьмана? 41 Һ’ьшйар бьминьн у дӧа бькьн, wәки һун нәк’әвьнә нава щер’ьбандьне. Бәле р’ӧһ’ р’ази йә, ле бәдән сьст ә».
42 Щарәкә дьн жи Иса чу дӧа кьр у гот: «Баве Мьн! Һәгәр набә кӧ әв к’аса щәфе жь Мьн дәрбаз бә һ’әта кӧ Әз wе вәнәхwьм, бьра хwәстьна Тә бә».
43 Иса һат, әw диса хәwеда дитьн, ч’ә’вед wан жь хәwе вәнәдьбун. 44 У әw һьштьн чу, щара сьсийа дӧа кьр, диса әw хәбәр готьн.
45 Һьнге һатә щәм шагьрта у wанар’а гот: «Һун һәла һе р’азайи нә у р’ьһ’әт дьбьн? Ва wәхт пер’а гьһишт кӧ Кӧр’е Мерьв бьк’әвә дәсте гӧнәк’ара. 46 Р’абьн әм һәр’ьн. Ва йә әwе кӧ нәмамийа Мьн дькә незик бу».
Гьртьна Иса
(Марqос 14:43-50; Луqа 22:47-53; Йуһ’әнна 18:3-12)
47 Әwи һе хәбәр дьда, ньшкева Щьһудайе кӧ йәк жь wан донздәһа бу һат. Әwи т’әви хwә жь алийе сәрәкед к’аһина у р’успийед щьмә’теда ә’лаләтәкә гьран анибу, бь дара у шура. 48 Аwа нәмаме Wи ә’шәрәт дабу wан у готьбу: «Әз к’ижани кӧ р’амусьм, Әw ә, Wи бьгьрьн».
49 Һьнге Щьһуда незики Иса бу у готе: «Сьлав ль Тә, дәрсдар!» у р’амуса. 50 Иса wир’а гот: «Һәвал, те чь бьки зу бькә!»[122] Wе гаве әw пешда һатьн, дәст авитьнә Иса у Әw гьртьн. 51 Ньшкева йәки жь әwед кӧ т’әви Иса бу, р’абу шуре хwә к’ьшанд ль хӧламе сәрәкк’аһин хьст у гӧһе wи пәканд. 52 Wе гаве Иса wир’а гот: «Шуре хwә бькә щи. К’и кӧ шур һьлтинә, әwе бь шур һәр’ә. 53 Тә т’ьре Әз нькарьм жь Баве Хwә бьхwазьм wәки пер’а-пер’а донздәһ ордийа зедәтьр мьлйак’әт бьгьһинә Мьн? 54 Ле ньвисар wе чаwа бенә сери кӧ дьбежьн, гәрәке һ’әму аһа бьн?»
55 Wе гаве Иса ә’лаләтер’а гот: «Те бежи wә сәр qачахәкида гьртийә, кӧ һун бь дара у шура һатьнә Мьн бьгьрьн? Нә Әз һәр р’ож т’әви wә п’арьстгәһеда р’удьньштьм Мьн һун һин дькьрьн, ле wә Әз нәдьгьртьм. 56 Ле әв һ’әму тьшт qәwьмин, кӧ ньвисаред п’ехәмбәра бенә сери». Wе дәме һ’әму шагьрта Әw һьштьн у р’әвин.
Иса ль бәр щьвинаф гьрәгьра
(Марqос 14:53-65; Луqа 22:54-55, 63-71; Йуһ’әнна 18:13-14, 19-24)
57 Йед кӧ Иса гьртьн, Әw бьрьнә щәм Qәйафайе сәрәкк’аһин, ль wи щийе кӧ qанунзан у р’успи щьвийабун. 58 Пәтрус жи дурва һ’әта һ’әwша сәрәкк’аһин п’е-п’е пәй Wи чу к’әтә һьндӧр’ у ль нав нобәдара р’уньшт, кӧ бьзаньбә ахьри wе чаwа бә. 59 Сәрәкед к’аһина у т’әмамийа щьвинаф гьрәгьра жи мьqабьли Иса шә’дәтикә дәрәw дьгәр’ийан кӧ Wи бькӧжьн, 60 ле нәдитьн. Гәләк шә’дед дәрәw жи һатьн, диса нәдитьн. Паше дӧ шә’дед дәрәw пешда һатьн 61 у готьн: «Әви гот: ‹Әз дькарьм п’арьстгәһа Хwәде һьлшиньм у нава се р’ожада диса wе чекьм›».
62 Сәрәкк’аһинф р’абу сәр п’ийа у Wир’а гот: «Бона ван шә’дәтийа кӧ әвана мьqабьли Тә дьдьн Тӧ чьма щабәке нади?» 63 Ле Иса дәнге Хwә нәкьр. Сәрәкк’аһин диса Wир’а гот: «Әз Тә бь Хwәдейе сах дьдьмә сонде. Мәр’а бежә, Тӧ йи Мәсиһ, Кӧр’е Хwәде?» 64 Иса готә wи: «Тә бь дәве хwә гот. Ле Әз wәр’а дьбежьм,
жь вьр шунда һуне Кӧр’е Мерьв ль к’еләкаф Йе Һәри Зор,
ль мьле Wийи р’асте р’уньшти
у ль сәр ә’wред ә’змен те бьбиньн»[123].
65 Һьнге сәрәкк’аһин к’ьнщед хwә qәлаштьн у гот: «Әва Хwәде беһӧрмәт дькә! Иди шә’дә чи мәр’а нә? Ва wә бьһист Әwи чаwа Хwәде беһӧрмәт кьр! 66 Wәва чаwа хӧйа дькә?» Wана жи ле вәгәр’анд у готьн: «Wир’а кӧштьн дьк’әвә».
67 Wе гаве т’уйи р’уйе Wи кьрьн, бь к’ӧлма лехьстьн, һьнәка жи шәмаq ле дьдан 68 у дьготьне: «Мәсиһ, п’ехәмбәртийе мәр’а бькә, к’а к’и бу кӧ Тә хьст?»
Пәтрус Иса инк’ар дькә
(Марqос 14:66-72; Луqа 22:56-62; Йуһ’әнна 18:15-18, 25-27)
69 Wи чахи Пәтрус дәрва ль һ’әwшеда р’уньштьбу. Щарик һатә щәм wи у готе: «Тӧ жи т’әви Исайе Щәлиле буйи». 70 Ле әwи ль бәр һ’әмуйа инк’ар кьр у гот: «Әз ньзаньм тӧ чь дьбежи».
71 Чахе әw чу бәр дәргәһ, йәкә дьн әw дит у готә әwед кӧ ль wьр бун: «Әве һан жи т’әви Исайе Ньсрәте бу». 72 Әwи диса бь сонд инк’ар кьр гот: «Әз wи мәрьви нас накьм». 73 Хеләке шунда әwед кӧ ль wьр бун чунә щәм Пәтрус у готьне: «Һәбә-т’ӧнәбә тӧ жи жь wан и, чьмки хәбәрдана тә тә дьфьрошә». 74 Һьнге әwи ньфьр’ хwә кьр, сонд хwар у гот: «Әз wи мәрьви нас накьм».
Wе гаве дик банг да 75 у Пәтрус әw готьна Иса ани бира хwә кӧ wир’а готьбу: «Бәри бангдана дик, те се щара Мьн инк’ар ки». Дәрк’әтә дәрва у к’әлә-к’әл гьрийа.

27

Иса дьбьнә бәр Пилатоф
(Марqос 15:1; Луqа 23:1-2; Йуһ’әнна 18:28-32)
1 Гава сьбәһ сафи бу, т’әмамийа сәрәкед к’аһина у р’успийед щьмә’те ль һәв шеwьрин кӧ Иса чаwа бьдьнә кӧштьне. 2 Әw гьредан, бьрьн данә дәсте Пилатойеф wәли.
Ахьрийа Щьһуда
(К’аред Шандийа 1:18-19)
3 Һьнге Щьһудайе кӧ нәмамийа Wи кьр, дит кӧ Иса һатә нәһәqкьрьне, п’ошман бу, әw си зив вәгәр’андә сәрәкед к’аһина у р’успийа 4 у гот: «Мьн гӧнә кьр. Әз бумә сәбәбе хуна бесущ». Wана жи готә wи: «Чи мәр’а нә? Тӧ зани». 5 Әwи жи әw зив авитьнә нав п’арьстгәһе, дәрк’әт чу хwә хәньqанд.
6 Сәрәкед к’аһина зив һьлдан у готьн: «Нә р’аст ә кӧ әм ван бькьнә нав хьзна п’арьстгәһе, чьмки әw һәqе хуне йә». 7 Һьнге әw ль һәв шеwьрин у бь wан зива Ә’рде Ахинкәр к’ьр’ин, бона т’ьрбед хәриба. 8 Ләма әw ә’рд һ’әта иро жи «Ә’рде Хуне» те готьне. 9 Һьнге әw готьна бь заре Йерәмийа п’ехәмбәр һатә сери: «Си зив qимәт дан, wәкә wи qимәте кӧ һьнәкә жь зар’ед Исраеле qайл бун 10 у әw данә Ә’рде Ахинкәр, чаwа кӧ Хӧдан мьнр’а ә’мьр кьр»[124].
Пьрса Пилато
(Марqос 15:2-5; Луqа 23:3-5; Йуһ’әнна 18:33-38)
11 Иса бәр wәли сәкьни, wәли жь Wи пьрси у гот: «Тӧ йи п’адше щьһуйа?» Иса wир’а гот: «Тә бь дәве хwә гот». 12 Ле чахе сәрәкед к’аһина у р’успийа давитьнә Wи, Әwи qәт щаба кәсәки нәда. 13 Һьнге Пилато Wир’а гот: «Тӧ набьһейи чьqас шькийатеф Тә дькьн?» 14 Әwи диса щаба кәсәки нәда, һ’әта wәли жи шаш ма.
Диwанеда һ’ӧкӧме кӧштьне ль сәр Иса дәрдьхьн
(Марqос 15:6-15; Луqа 23:13-25; Йуһ’әнна 18:39–19:16)
15 Ә’дәте wәли бу кӧ ль щәжьнеда бь хwәстьна ә’лаләте гьртик wанр’а бәр’да. 16 Һьнге гьртики wани к’ьфш һәбу, кӧ наве wи Барабас бу. 17 Гава кӧ әwана щьвийан, Пилато wанар’а гот: «Һун к’ижани дьхwазьн кӧ әз бона wә бәр’дьм, Барабас йан Исайе кӧ Мәсиһ те готьне?» 18 Әwи заньбу кӧ жь дәст һ’әвсудийе Иса дабунә дәсте wи.
19 Гава әw ль һәрәма диwане р’уньштьбу, к’ӧлфәта wи щаб шанд у гот: «К’аре тә әwи Бесущ нәк’әтийә, чьмки ве шәва дәрбазбуйи хәwнеда бона Wи гәләк тьшт сәр мьнр’а дәрбаз бун». 20 Ле сәрәкед к’аһина у р’успийа ә’лаләт р’ази кьр, кӧ Барабас бьхwазьн у Иса ӧнда кьн. 21 Wәли диса wанар’а гот: «Һун жь ван һәр дӧйа к’ижани дьхwазьн кӧ әз wәр’а бәр’дьм?» Wана жи гот: «Барабас!» 22 Пилато wанар’а гот: «Ле әз Исайе кӧ Мәсиһ жер’а дьбежьн чаwа бькьм?» Һ’әмуйа жи гот: «Бьра бе хачкьрьне!» 23 Wәли гот: «Ле Әви чь хьраби кьрийә?» Һьнге wана һе кьрә qир’ин у готьн: «Бьра бе хачкьрьне!»
24 Пилато жи дит, wәки тьштәк к’аре надә, ле һе шәр’ у дә’w дәстпедьбә, ав һьлда ль бәр ә’лаләте дәстед хwә шуштьн у гот: «Әз жь хуна Ви бесущ ьм. Һун хwәха бьньһер’ьн». 25 У т’әмамийа щьмә’те щаба wи да у гот: «Бьра хуна Wи ль сәр мә у ль сәр зар’ед мә бә!»
26 Һьнге Пилато Барабас wанар’а бәр’да, ле Иса да бәр qамчийа у да дәсте wан кӧ бе хачкьрьне.
Әскәр qәрфе хwә ль Иса дькьн
(Марqос 15:16-20; Йуһ’әнна 19:2-3)
27 Һьнге әскәред wәли Иса бьрьнә һьндӧр’е qәсьре у т’әмамийа р’әфа әскәра сәр Wи щьвийа. 28 К’ьнще Wи же ехьстьн у чӧхәки соре гәвәз ле кьрьн. 29 Паше т’ащәк жь стьрийа вәгьртьн данә сәре Wи у qамишәк жи данә дәсте Wийи р’асте. Һьнге бәр Wи чок дан, qәрфе хwә пе кьрьн у готьн: «Хwәш бә, П’адше Щьһуда!» 30 Т’уйи Wи кьрьн, qамиш һьлдан сәре Wи хьстьн. 31 Пәй qәрфкьрьнер’а чӧхе сор жь Wи ехьстьн у к’ьнще Wи лекьрьн у данә пешийа хwә бьрьн кӧ Wи хач кьн.
Хачкьрьна Иса
(Марqос 15:21-32; Луqа 23:26-43; Йуһ’әнна 19:17-27)
32 Чахе әw дәрк’әтьнә дәрва, әскәра йәки курени дит кӧ наве wи Шьмһ’ун бу, п’ейи сәр wи кьрьн кӧ хаче Wи һьлдә. 33 Әwана гьһиштьнә wи щийе кӧ жер’а Голгота дьготьн, кӧ те фә’мкьрьне: «Щийе Qафа». 34 Шәрава зьрав т’әвкьри дане кӧ вәхwә. Ле чахе Әwи тә’м кьр, нәхwәст вәхwә.
35 Әw хач кьрьн, сәр к’ьнще Wи п’әшк авитьн у ль нав хwәда бәла кьрьн[125]. 36 Паше wе дәре р’уньштьн у нобәдари ль Wи кьрьн. 37 Нәһәqийа Wи ньвисин данин феза сәре Wи: «ӘВ ИСА, П’АДШЕ ЩЬҺУЙА ЙӘ».
38 Һьнге дӧ qачах жи т’әви Wи һатьнә хачкьрьне, йәк мьле р’асте у йе дьн мьле ч’әпе. 39 Әwед кӧ wьрр’а дьчун-дьһатьн Әw беһӧрмәт дькьрьн, сәре хwә дьһ’әжандьн 40 у дьготьне: «Нә Тәйе п’арьстгәһ һьлшанда у се р’ожада чекьра? Дә Хwә хьлаз кә, һәгәр Тӧ Кӧр’е Хwәде йи! Жь хач wәрә хwаре!» 41 Ӧса жи сәрәкед к’аһина, qанунзана у р’успийа т’әвайи qәрфе хwә Wи дькьрьн у дьготьн: 42 «Хәлq хьлаз кьр, ле Хwә нькарә хьлаз кә! Әв нинә П’адше Исраеле? Дә бьра ньһа жь хач бе хwаре у әме баwәрийа хwә Wи биньн. 43 Гӧмана Хwә дани сәр Хwәде, дә бьра ньһа Wи хьлаз кә, һәгәр Хwәде жь Wи р’ази йә, чьмки гот: ‹Әз Кӧр’е Хwәде мә›». 44 Qачахед кӧ т’әви Wи һатьнә хачкьрьне, wана жи ӧса тә’н ль Wи дьхьстьн.
Мьрьна Иса
(Марqос 15:33-41; Луqа 23:44-49; Йуһ’әнна 19:28-30)
45 Нивро жь сьһ’әта донздәһа һ’әта сьһ’әта сьсийа т’әмамийа ә’рде бу тә’ри. 46 Незики сьһ’әта сьсийа Иса бь дәнгәки бьльнд кьрә qир’ин у гот: «Ели, Ели, лама сабахтани?» кӧ те фә’мкьрьне: «Хwәдейе Мьн, Хwәдейе Мьн, Тә чьма Әз һьштьм?»[126] 47 Әwе кӧ незик сәкьнибун, гава әв хәбәр бьһистьн, готьн: «Әw гази Елйас дькә». 48 Йәк жь wан бь ләз бәзи, луфькаф бә’ре һьлда сьркеда кьр, ль сәр qамишәкива дани у да Wи кӧ вәхwә. 49 Ле һьнәкед дьн готьн: «Бьсәкьнә. Әм бьбиньн, к’а Елйасе бе Wи хьлаз кә?»
50 Иса диса бь дәнгәки бьльнд кьрә гази у р’ӧһ’е Хwә да.
51 Һәма һьнге п’әр’да п’арьстгәһе жь сери һ’әта бьни qәльши, бу дӧ тишаф. Ә’рд һ’әжийа, кәвьр qәльшин, 52 т’ьрб вәбун у гәләк мьрийед бӧһӧрти р’абун. 53 Әw жь т’ьрба дәрк’әтьн пәй р’абуна Исар’а, чунә Бажаре Пироз у гәләка әw дитьн.
54 Чахе сәрсәд у әwед кӧ т’әви wи нобәдарийа Иса дькьрьн, ә’рдһ’әж у әw һ’әму тьште qәwьми дитьн, р’ьсасе әw гьртьн у готьн: «Р’асти жи Әва Кӧр’е Хwәде бу!»
55 Ль wе дәре гәләк к’ӧлфәт жи һәбун, кӧ дурва дьньһер’ин. Әw жь Щәлиле ль пәй Иса һатьбун, бәрдәсти Wир’а кьрьбун. 56 Мәрйәма Мәждәлани, Мәрйәма дийа Аqуб у Усьвф у дийа һәр дӧ кӧр’ед Зәбәди ль нав wанда бун.
Дәфьнкьрьна Иса
(Марqос 15:42-47; Луqа 23:50-56; Йуһ’әнна 19:38-42)
57 Бәре еваре мәрьвәки дәwләти жь Аримәтйайе һат, кӧ наве wи Усьвф бу. Әw жи йәк жь шагьртед Иса бу. 58 Әw чу щәм Пилато у щьнйазе Иса жь wи хwәст. Wе гаве Пилато ә’мьр кьр кӧ щьнйаз бе дайине. 59 Усьв щьнйаз һьлда, qәдәке к’ьтанийи паqьжда к’әфәнф кьр 60 у дани нав т’ьрба[127] хwәйә ну кӧ qәйеда к’олабу. Паше әwи кәвьрәки мәзьн һоли бәр дәре т’ьрбе кьр у чу. 61 Мәрйәма Мәждәлани у Мәрйәма дьн ль wе дәре бун у пешбәри т’ьрбе р’уньштьбун.
Нобәдаред т’ьрбе
62 Р’ожа дьн кӧ пәй р’ожаф т’ьвдарәккьрьне[128] бу, сәрәкед к’аһина у ферьсийа ль щәм Пилато щьвийан 63 у готьн: «Әм хӧлам, те бира мә, кӧ әwи дәрәwин сахтийа Хwәда готьбу: ‹Әзе р’ожа сьсийа жь мьрьне р’абьм›. 64 Ньһа ә’мьр кә кӧ һ’әта р’ожа сьсийа мьqати т’ьрбе бьн, нәбә кӧ шагьртед Wи бен Wи бьдьзьн у щьмә’тер’а бежьн: ‹Әw жь мьрьне р’абуйә›. Иди хальфандьна пашийе жь йа пешийе хьрабтьр бә». 65 Пилато wанр’а гот: «Ва нә wәр’а әскәред нобәдар. Һәр’ьн чаwа кӧ һун заньн ӧса жи мьqати т’ьрбе бьн». 66 Әw жи чун мьqати т’ьрбе бун, кәвьр мор кьрьн у әскәред нобәдар ль бәр данин.

28

Иса жь мьрьне р’адьбә
(Марqос 16:1-8; Луqа 24:1-12; Йуһ’әнна 20:1-10)
1 Пәй шәмийер’а, р’ожа йәкшәме[129] сәре сьбәһе зу Мәрйәма Мәждәлани у Мәрйәма дьн һатьн кӧ т’ьрбе бьбиньн. 2 Ньшкева ә’рд qайим һ’әжийа, чьмки мьлйак’әтәки Хӧдан жь ә’змен һатә хwаре, кәвьр жь бәр т’ьрбе wеда кьр у сәр р’уньшт. 3 Диндара wи мина бьруске бу у к’ьнще wи мина бәрфе сьпи бун. 4 Нобәдар жь тьрса wи т’әвиһәв бун у бунә мина мьрийа. 5 Мьлйак’әт wан к’ӧлфәтар’а гот: «Нәтьрсьн! Әз заньм һун ль Wи Исайи дьгәр’ьн, Йе кӧ һатә хачкьрьне. 6 Әw нә ль вьр ә, чьмки Әw жь мьрьне р’абуйә, чаwа кӧ Әwи готьбу. Wәрьн wи щийе кӧ Әw[130] п’алдайи бу бьбиньн. 7 Зу һәр’ьн бежьнә шагьртед Wи: ‹Әw жь мьрьне р’абуйә у Әwе бәри wә һәр’ә Щәлиле. Ль wьр һуне Wи бьбиньн›. Ва йә мьн wәр’а гот».
8 Әw бь хоф у әшqәкә мәзьн ләз жь т’ьрбе дәрк’әтьн у ләзандьн кӧ шагьртар’а бежьн. 9 Ньшкева Иса р’асти wан һат у гот: «Сьлав ль wә!» Әwана незики Wи бун, хwә авитьнә ньгед Wи гьртьн у сәре хwә бәр данин. 10 Һьнге Иса wанар’а гот: «Нәтьрсьн! Һәр’ьн бежьнә бьред Мьн, кӧ әw һәр’ьнә Щәлиле у ль wьр wе Мьн бьбиньн».
Нобәдар тенә р’ӧшәткьрьнеф
11 Чахе кӧ к’ӧлфәт чун, һьнәк жь нобәдара һатьнә бажер у тьштед кӧ qәwьмибун сәрәкед к’аһинар’а готьн. 12 Сәрәкед к’аһина т’әви р’успийа щьвийан у шеwьрин. Паше wана гәләк п’әрә данә нобәдара 13 у готьн: «Бежьн: ‹Чахе әм хәwеда бун, шагьртед Wи һатьн Әw дьзин›. 14 У һәгәр әв тьшт бьгьһижә гӧһе wәли, әме wи р’ази кьн у wә бехәм кьн». 15 Wана жи п’әрә һьлдан у ӧса кьрьн, чаwа кӧ һатьбунә һинкьрьне. У әв готьн ль нав щьһуйада һ’әта р’ожа иро бәла буйә.
Иса Хwә нишани шагьртед Хwә дькә
(Марqос 16:14-18; Луqа 24:36-49; Йуһ’әнна 20:19-23; К’аред Шандийа 1:6-8)
16 Һәр йанздәһ шагьрт жи чунә Щәлиле wи ч’ийайе кӧ Иса wанр’а готьбу. 17 Гава кӧ дитьн, сәре хwә бәр Wи данин, ле һьнәк жи дӧдьли бун. 18 Иса незики wан бу, wанр’а хәбәр да у гот: «Һ’әму һ’ӧкӧме ә’рд у ә’змен Мьнр’а һатә дайине. 19 Ньһа һәр’ьн һ’әму мьләта һин кьн у wана бь наве Бав, Кӧр’ у Р’ӧһ’еф Пироз бьньхӧминьнф 20 у wан һ’әму т’әмийед кӧ Мьн данә wә мьләта һин кьн, wәки әw хwәй кьн. Әз ва ирода һәр т’ьм һ’әта ахьрийа дьнйайе т’әви wә мә!»
МӘТТА

МЬЗГИНИЙА ЛЬ ГОРА МАРQОС

Пешготьн

«Мьзгинийаф Исаф Мәсиһәф ль гора Марqос» жь нава һәр чар Мьзгинийада йа һәрә кьн ә у бәри һәр се Мьзгинийа жи һатийә ньвисаре. Бь фькьра гәләк зана әw бәри сала һ’әфтейи (70-и пәй буйина Иса) һатийә ньвисаре, гава Оршәлимф wеран бу.
Ль гора шә’дәтийа щьвинаф сәдсалийа дӧдада, Марqос хwәха әw Йуһ’әнна-Марqос ә, дәрһәqа к’ижанида к’ьтеба К’аре Шандийада (12:12, 25; 13:4-5; 15:37-39) у ӧса жи чәнд нә’мед шандийадаф бә’са wи дькьн (Колоси 4:10; Фьлимон 24; Тимот’ейо II, 4:11). Әwи гәләки р’еwити т’әви Паwлос у Барнабасф кьрийә, ӧса жи йәки гәләки незики Пәтрусеф Шанди бу (Пәтрус I, 5:13).
К’ьтеб серида дьбежә кӧ фькьра wе дәрһәqа Мьзгинийа Иса Мәсиһда йә (1:1). Һатьна Иса Мәсиһ да к’ьфше, кӧ әw wәхте Хwәде к’ьфш кьрьбу пер’а гьһиштийә, wәки хьлазбунеф бьдә мәрьвайеф (1:15). Марqос Иса тинә бәр ч’ә’ва, кӧ Әw йәки хwәйиһ’ӧкӧм ә у һ’ӧкӧме Wи нава һинкьрьне, щьндәрхьстьне, ӧса жи гӧнәбахшандьнеда к’ьфш ә. Һьнге Иса һеди-һеди Хwә шагьртедф хwәва дьдә наскьрьне кӧ Әw Мәсиһ ә, аwа готи К’ьфшкьрийе Хwәде йә. Ле Иса чьqаси Хwә шагьртед хwәва дьдә наскьрьне, һаqаси ль сәр мьрьн у р’абуна Хwә хәбәр дьдә, йа кӧ wе Оршәлимеда бьqәwьмийа. Иса Хwәр’а дьбежә «Кӧр’еф Мәрьв», йе кӧ һатә дьнйайе, wәки ә’мьре Хwә бьдә кӧ мәрьв жь qәйдед гӧнәф хьлаз бьн.
Мьзгинийа Марqос һе гәләки сәр кьред Иса дьсәкьнә, нә кӧ сәр һинкьрьна Wи. Бона Йуһ’әннайеф ньхӧмдарф, ӧса жи ньхӧмандьнф у щер’ьбандьнаф Иса кьн һатийә ньвисаре. Паше щарәкер’а дәрбази сәр шьхӧле Wийи нәхwәшqәнщкьрьне у һинкьрьна Wи дьбә. Чьqас дьчу шагьртед Wи һе Әw нас дькьрьн, дьжмьнед Wи жи һе к’ин Wир’а дажотьн. Сәред хьлазийеда (11-а һ’әта 16-а) бона һ’әфтийа Исайә хьлазийе ньвисар ә, дәрһәqа хачбунф у р’абуна Wийә жь мьрьне.
Әва Мьзгинийа гәләки шә’дәтийа кьред Иса дьдә у тьһәрәки зәлал у кӧрт һатийә ньвисаре, әва Иса бәрч’ә’в тинә у дьдә к’ьфше, wәки һәр хwәндәванәк мина сәрсәдф бькарьбә бькә гази бежә: «Р’аст әв мәрьв Кӧр’еф Хwәде йә» (15:39).
Әва Мьзгинийа гәләки ль сәр щәфак’ьшандьна Иса дьсәкьнә, ӧса жи сәр щәфайед wан, йед кӧ wе ль пәй Wи һәр’ьн. Ль гора фькьра мәсиһийедф бәре, Марqос әва Мьзгинийа бажаре Р’омедаф ньвисийә. Жь ве йәке те к’ьфше, кӧ Марqос әв йәк һе бона баwәрмәндед Р’омайеда ньвисийә, чьмки баwәрмәндед wи чахи гәләк щәфа жь дәсте Нероне Qәйсәреф Императорийа Р’омайе дьдитьн, (һ’ӧкӧмәта wи жь сала 54-а һ’әта 68-а бу).
Сәрәщәма фькьра к’ьтебе
Дәстпебуна Мьзгинийе (1:1-13)
Даннасини у шьхӧлед Исайә Щәлиледаф (1:14–9:50)
Р’ийа Исайә жь Щәлиле һ’әта Оршәлиме (10:1-52)
Һ’әфтийа Исайә хьлазийе ль Оршәлиме у дор-бәред wеда (11:1–15:47)
Р’абуна Иса жь мьрьне (16:1-8)
Пәй р’абунер’а хӧйабун у жорһьлатьна Иса (16:9-20)

1

Даннасинийа Йуһ’әннайеф ньхӧмдарф
(Мәтта 3:1-12; Луqа 3:1-18; Йуһ’әнна 1:19-28)
1 Мьзгинийаф Исаф Мәсиһеф Кӧр’еф Хwәде бь ви тьһәри дәстпебу: 2 Чаwа кӧ к’ьтеба Ишайаф П’ехәмбәрдаф һатийә ньвисаре:
«Ва йә Әзе qасьде Хwә пешийа Тәва бьшиньм.
Әwе бона Тә р’е һазьр кә»[131].
3 «Дәнгәк бәр’ийедаф дькә гази:
‹Р’ийа Хӧданф һазьр бькьн
у шьвәр’ийедф Wи р’аст бькьн›[132]».
4 Аwа Йуһ’әннаф бәр’ийеда хӧйа бу, щьмә’т дьньхӧманд у даннасин дькьр, кӧ жь гӧнәкьрьне вәгәр’ьнф у бенә ньхӧмандьнеф, wәки гӧнед wан бенә бахшандьне. 5 Жь һ’әму wәлате Щьһустанеф у т’әмамийа щьмә’та Оршәлимеф дьһатә щәм wи, гӧнед хwә дьданә р’уйе хwә у ч’әме Урдӧнеда бь дәсте wи дьньхӧмин. 6 Йуһ’әнна к’ьнщәкә жь пьр’ч’а дәве ль хwә кьрьбу у ль пьшта хwә жи qайишәкә ч’әрм гьредабу. Хwарьна wи кӧлиф у һьнгьве чоле бу. 7 Әwи даннасин дькьр у дьгот: «Йәки жь мьн qәwаттьр wе бе. Әз нә һежа мә, кӧ та бьм у бәне чарьхе Wи жи вәкьм. 8 Мьн һун бь аве ньхӧмандьн, ле Әwе wә бь Р’ӧһ’еф Пироз бьньхӧминә».
Иса те ньхӧмандьн у щер’ьбандьнеф
(Мәтта 3:13–4:11; Луqа 3:21-22; 4:1-13)
9 У wан р’ожада Иса жь бажаре Ньсрәта Щәлилеф һат у бь дәсте Йуһ’әнна ч’әме Урдӧнеда һатә ньхӧмандьне. 10 Һәма чаwа Иса жь аве дәрк’әт, дит кӧ ә’зман вәбун у Р’ӧһ’ мина кәвоткәке ль сәр Wи дани. 11 У дәнгәк жь ә’змана һат у гот: «Тӧ Кӧр’е Мьни дәлал и Әз жь Тә р’ази мә».
12 Wе гаве Р’ӧһ’ бәре Иса да бәр’ийе. 13 Әw чьл р’ожиф ль бәр’ийе ма у жь мирещьнф һатә щер’ьбандьнеф. Әw т’әви р’ә’wьра бу у мьлйак’әтаф жер’а бәрдәсти кьрьн.
Иса qәза Щәлиледа дәст бь к’аре Хwә дькә
(Мәтта 4:12-17; Луqа 4:14-15)
14 Пәй гьртьна Йуһ’әннар’а Иса чу qәза Щәлиле у дәст бь даннасинийа Мьзгинийа Хwәде кьр 15 у дьгот: «Wәхт пер’а гьһиштийә, П’адшатийаф Хwәде незик буйә, жь гӧнәкьрьне вәгәр’ьн у баwәрийаф хwә Мьзгинийе биньн!»
Иса гази һәр чар мә’сигьра дькә
(Мәтта 4:18-22; Луqа 5:1-11)
16 Гава Иса ль дәве гола Щәлиле дьгәр’ийа, р’асти Шьмһ’унф у Әндраwьсе бьре wи һат. Wана т’ор’ давитә голе, чьмки мә’сигьр бун. 17 Иса готә wан: «Пәй Мьн wәрьн, Әзе wә бькьмә неч’ирванед мәрьваф». 18 Wана жи һәма wе дәме т’ор’ед хwә һьштьн у пәй Wи чун. 19 Дәма кӧ Иса жь wи щийи һьнәки пешда чу, р’асти кӧр’ед Зәбәди, Аqубф у Йуһ’әннайеф бьре wи һат. Wана qәйькеда т’ор’ед хwә һивез дькьрьн. 20 Һьнге Иса гази wан кьр, wана жи баве хwә Зәбәди т’әви п’ала qәйькеда һьшт у пәй Wи чун.
Иса р’ӧһ’еф һ’әрамф дәрдьхә
(Луqа 4:31-37)
21 Әw гьһиштьнә Кәфәрнаһуме. Иса wе р’ожаф шәмийе р’аст к’әтә к’ьниште у дәст бь һинкьрьне кьр. 22 Әwана ль сәр һинкьрьна Wи зәндәгьртиф мабун, чьмки Әwи мина йәки хwәйиһ’ӧкӧм әw һин дькьрьн, нә кӧ мина qанунзанаф. 23 Һьнге к’ьништаф wанда мәрьвәк һәбу, кӧ р’ӧһ’еф һ’әрамва гьрти бу. Wи кьрә qир’ин у гот: 24 «Тӧ чь жь мә дьхwази, йа Исайе Ньсрәте? Тӧ һатийи qьр’а мә бини? Әз заньм Тӧ к’и йи. Тӧ Пирозе Хwәде йи!» 25 Иса ле һьлатф у гот: «Кәр’ бә у же дәрк’әвә!» 26 Һьнге р’ӧһ’е һ’әрам әw вәч’ьр’ьканд у бь дәнгәки бьльнд кьрә qир’ин у же дәрк’әт. 27 Һ’әму зәндәгьрти ман, һәвр’а к’әтьнә пьрс-пьрсийара у дьготьн: «Әв чь йәк ә? Чь һинкьрьнәкә ну йә! Бь һ’ӧкӧм Әw ә’мьри ль р’ӧһ’ед һ’әрам дькә у әw жи ельмиф Wи дьбьн». 28 У нав у дәнге Иса пер’а-пер’а һ’әму дор-бәред Щәлиле бәла бу.
Иса гәләк нәхwәша qәнщ дькә
(Мәтта 8:14-17; Луqа 4:38-41)
29 Гава кӧ Иса жь к’ьниште дәрк’әт, т’әви Аqуб у Йуһ’әнна р’аст чунә мала Шьмһ’ун у Әндраwьс. 30 Хwәсийа Шьмһ’ун т’айеда п’алдайи бу. Һьнге бона wе Исар’а готьн. 31 Иса жи чу незик, дәсте wе гьрт р’акьр у т’айе же бәр’да, р’абу бәрдәсти wанр’а кьр. 32 Еваре, гава р’о чу ава, һ’әму нәхwәш у йед щьнак’әтиф анинә щәм Wи. 33 Т’әмамийа щьмә’та бажер ль бәр дери щьвийа. 34 Иса гәләк мәрьвед бь нәхwәшийед щур’ә-щур’ә qәнщ кьрьн. Гәләк щьнф жи дәрхьстьн у нәдьһьшт кӧ щьн хәбәр дьн, чьмки щьна заньбу кӧ Әw К’и йә.
Иса Мьзгинийа Хwәде qәза Щәлиледа бәла дькә
35 Qәрәбәрбанга сьбәһе р’абу, дәрк’әт чу щики хәwлә у wьр дӧа кьр. 36 Шьмһ’ун у йед т’әви Wи ль Иса гәр’ийан 37 у гава кӧ wан Әw дит, готьне: «Һ’әму ль Тә дьгәр’ьн». 38 Иса wанр’а гот: «Әм һәр’ьнә гӧнд-бажаред незик, wәки Әз ль wан дәра жи даннасин кьм, чьмки Әз бона ве йәке һатьмә». 39 У ль т’әмамийа Щәлиле дьгәр’ийа, к’ьништед wанда даннасин дькьр у щьн дәрдьхьстьн.
Иса йәки жь к’отибунеф паqьж дькә
(Мәтта 8:1-4; Луqа 5:12-16)
40 У йәки к’отиф һат, ль бәр Иса чок да, р’әща же кьр у готе: «Һәгәр Тӧ бьхwази, дькари мьн паqьж ки». 41 Гӧне Иса пе һат, дәсте Хwә дьреж кьр ле к’әт у готе: «Әз дьхwазьм. Паqьж бә!» 42 У пәй ве готьнер’а дәстхwәда к’отибун же чу у әw паqьж бу. 43 Иса пер’а-пер’а әw дәрхьстә дәр, һ’ьшк т’әми ль wи кьр 44 у wир’а гот: «Бьньһер’ә т’ӧ кәсир’а тьштәки нәбежи, ле һәр’ә хwә нишани к’аһинф кә у чаwа кӧ Мусаф т’әми дайә, һ’әдийаф хwә бьдә, wәки һ’әмуйар’а бьбә шә’дәти, кӧ тӧ паqьж буйи». 45 Ле әw мәрьв дәрк’әт дәстпекьр ашкәрә гот у әва йәка бәла кьр, ӧса кӧ Иса иди нькарьбу ашкәрә бьчуйа бажарәки, ле жь бажер дәр ль щийед хәwлә дьма. У щьмә’т жь һәр алийава дьһатьнә щәм Wи.

2

Иса шьлушә’тәки qәнщ дькә у гӧнед wи дьбахшинә
(Мәтта 9:1-8; Луqа 5:17-26)
1 Пәй чәнд р’ожар’а Иса вәгәр’ийа Кәфәрнаһуме. Һьнге һатә бьһистьне, кӧ Әw малда йә. 2 Маледа һаqас мәрьв щьвийан, һ’әта кӧ ль бәр дери жи щи-сьт’ар т’ӧнәбу. Иса хәбәра мьзгинийе әw һин дькьрьн. 3 У мәрьв һатьн, жь нав wанда чар мәрьва шьлушә’тәк һьлдабун данинә щәм Иса. 4 Ле жь дәст ә’лаләте р’е нәдитьн кӧ незики Иса буна, wана бане ханийе кӧ Иса теда бу qӧл кьр у мәрьве шьлушә’т бәр’ева дахьстьнә жере. 5 Гава кӧ Иса баwәрийа wан дит, готә йе шьлушә’т: «Лаwо, гӧнед тә һатьнә бахшандьне». 6 Жь qанунзана һьнәк wьра р’уньштьбун у дьле хwәда дьготьн: 7 «Әви һан чьма ӧса хәбәр дьдә? Әва ньге хwә Хwәдер’а давежә! Пештьри Хwәде к’и дькарә гӧна бьбахшинә?»
8 Дәстхwәда р’ӧһ’е Исава ә’йан бу кӧ әвана аһа дьфькьрьн, Әwи гот: «Һун чьма тьштед аһа дьле хwәда дьфькьрьн? 9 К’ижан р’ьһ’әт ә, шьлушә’тр’а бежьн: ‹Гӧнед тә һатьнә бахшандьне?› йан бежьне: ‹Р’абә бәр’а хwә һьлдә у бьгәр’ә?› 10 Ле wәки һун бьзаньбьн кӧ һ’ӧкӧме Кӧр’еф Мерьв һәйә ль сәр ә’рде гӧна бьбахшинә...» 11 готә йе шьлушә’т: «Әз тәр’а дьбежьм, р’абә бәр’а хwә һьлдә, һәр’ә мала хwә». 12 Әw жи пер’а-пер’а ль бәр ч’ә’ве һәр кәси р’абу, бәр’а хwә һьлда, дәрк’әт у чу. Һ’әму жи һ’әйири ман, шькьри данә Хwәде у готьн: «Мә тьштәки ӧса т’ӧ щар нәдитийә!»
Иса гази Леwиф дькә
(Мәтта 9:9-13; Луqа 5:27-32)
13 Иса диса чу дәве голе. Т’әмамийа ә’лаләт дьһатә щәм Wи у Әwи жи әw һин дькьрьн. 14 Чахе Иса р’еда чу, Леwийеф кӧр’е Һалфаwо ль щийе хәрщһьлдане р’уньшти дит у готе: «Пәй Мьн wәрә». Әw жи р’абу пәй Иса чу. 15 Гава Иса мала Леwида сәр сьфре бу, гәләк хәрщгьрф у гӧнәк’арф т’әви Wи у шагьртедф Wи ль сәр сьфре р’уньштьбун, чьмки йед пәй Wи дьчун гәләк бун. 16 Гава qанунзанед жь нава ферьсийаф дитьн кӧ Иса т’әви хәрщгьр у гӧнәк’ара ль сәр сьфре р’уньшти йә, жь шагьртед Wи пьрсин: «Чьма Әw т’әви хәрщгьр у гӧнәк’ара дьхwә у вәдьхwә?» 17 Чахе Иса бьһист, wанр’а гот: «Сахләм нә һ’әwще һ’әким ьн, ле нәхwәш. Әз нә һатьмә гази йед р’аст кьм, ле гази гӧнәк’ара».
Пьрса р’ожигьртьне
(Мәтта 9:14-17; Луqа 5:33-39)
18 Щарәке шагьртед Йуһ’әнна у ферьсийа р’ожи дьгьртьн. Чәнд мәрьв һатьнә щәм Иса у же пьрсин: «Чьма шагьртед Йуһ’әнна у йед ферьсийа р’ожийа дьгьрьн, ле шагьртед Тә р’ожи нагьрьн?» 19 Иса готә wан: «Һ’әта зә’ва т’әви wан ә, гәло дьбә кӧ хwәндийед дә’wате р’ожи бьгьрьн? Һ’әта зә’ва т’әви wан ә, әw нькарьн р’ожи бьгьрьн! 20 Ле р’ож wе бен, гава зә’ва жь wан бе һьлдане, һьнге wе р’оже wе р’ожи бьгьрьн. 21 Т’ӧ кәс пе п’арч’е ну к’ьнща кәвьн п’инә накә. Һәгәр ӧса бькә, п’арч’е к’ьнща кәвьнва дьрути wе зоре ль к’ьнща кәвьн бькә у щийе qәльши wе һе ль бәр һәвва һәр’ә.
22 У нә жи кәсәк шәрава ну дькә мәшкед кәвьн. Һәгәр ӧса бькә, шәрава ну wе мәшка бьт’әqинә, һьн шәраве ӧнда бә, һьн жи мәшк. Ле шәрава ну дькьнә мәшкед ну».
Пьрса р’ожа шәмийе
(Мәтта 12:1-8; Луqа 6:1-5)
23 Иса р’ожәкә шәмийе нава зәвийар’а дәрбаз дьбу у шагьртед Wи р’ева дәстпекьрьн сьмбьлед геньм чьнин. 24 Ферьсийа Исар’а гот: «Бьньһер’ә! Чьма шагьртед Тә тьште нәщайизи р’ожа шәмийе дькьн?» 25 Иса ль wан вәгәр’анд у гот: «Wә qәт нәхwәндийә кӧ Даwьдф жь һ’әwщәтийе чь кьр, гава әw у йед пер’а бьр’чи бун? 26 Әw wәхте Әвйатаре сәрәкк’аһинда к’әтә Ханаф Хwәде у нанеф Хwәдер’а дайи хwар, кӧ әw нан пештьри к’аһина нә щайиз бу йәки дьн бьхwара. Сәрда жи әw нан да йед т’әви хwә»[133]. 27 Паше сәр готьна Хwәда зедә кьр готә wан: «Р’ожа шәмийе бона инсен һатә данине, нә кӧ инсан бона р’ожа шәмийе! 28 Аwа готи Кӧр’е Мерьв Хӧдане р’ожа шәмийе йә жи».

3

Иса р’ожа шәмийе мәрьве кӧ дәсте wи к’ьшийабу qәнщ дькә
(Мәтта 12:9-14; Луqа 6:6-11)
1 У Иса диса к’әтә к’ьниште. Ль wе дәре мәрьвәк һәбу, кӧ дәсте wи к’ьшийабу. 2 У ч’ә’ве һьнәка сәр Wи бу, гәло р’ожа шәмийе Әwе wи qәнщ кә йан на, wәки хәйба Wи бькьн. 3 Иса мәрьве дәстк’ьшийайир’а гот: «Р’абә ве говәке бьсәкьнә!» 4 Паше wанр’а гот: «Р’ожа шәмийе qәнщикьрьн щайиз ә, йан хьрабикьрьн? Р’ӧһ’әки хьлазф кьн, йан ӧнда кьн?» Ле wан дәнг нәкьр. 5 Иса бь һерс ль дора Хwә ньһер’и, бона сәрһ’ьшкийа wан бәр Хwә к’әт у wи мәрьвир’а гот: «Дәсте хwә дьреж кә». Әwи жи дьреж кьр у дәсте wи диса qәнщ бу. 6 Ферьси дәрк’әтьнә дәрва у пер’а-пер’а т’әви Һеродәсийаф шеwьрин, кӧ чаwа Wи бьдьнә кӧштьне.
Щьвата ль дәве голе
7 Иса т’әви шагьртед Хwә чу дәве голе. Жь Щәлиле ә’лаләтәкә гьран пәй Wи чу. 8 Гава кӧ wана кьрьнед Wи бьһистьн, жь Щьһустане, Оршәлиме, Идумәйайе, wи алийе Урдӧнейи р’оһьлате, ӧса жи жь qәза Сур у Сайде гәләк мәрьв һатьнә щәм Wи. 9 У Иса жь дәст ә’лаләте шагьртед Хwәр’а гот, кӧ Wир’а qәйькәке һазьр кьн, wәки нәк’әвә ль бәр дә’фа. 10 Чьмки Иса гәләк мәрьв qәнщ кьрьн, ӧса кӧ йед нәхwәш т’опи сәр дьбун, wәки дәсте хwә бьдана Wи. 11 Дәма кӧ р’ӧһ’ед һ’әрам Әw дьдитьн, ль бәр Wи дәвәр’уйа хwә давитьнә ә’рде, дькьрьнә qир’ин у дьготьн: «Тӧ Кӧр’е Хwәде йи!» 12 Ле Иса һ’ьшк т’әми ль wан дькьр, кӧ бона Wи нәкьнә дәнги.
Бьжартьна һәр донздәһа
(Мәтта 10:1-4; Луqа 6:12-16)
13 Иса һьлк’ьшийа ч’ийе у мәрьвед кӧ Wи дьхwәстьн гази щәм Хwә кьрьн. Әw жи чунә щәм Wи. 14 Әwи донздәһ мәрьв бьжартьн, навед wан «шандиф» дани, кӧ т’әви Wи бьминьн у wан бьшинә, wәки даннасин кьн. 15 У һ’ӧкӧм да wан кӧ щьна дәрхьн. 16 Һәр донздәһед бьжарти әв ьн: Шьмһ’ун (кӧ наве wи кьрә Пәтрусф), 17 Аqубеф Зәбәди у Йуһ’әннайе бьре wи, (әwи наве Боанәрщәс ль wан кьр, кӧ те фә’мкьрьне: «Кӧр’ед Гӧр’инийа Ә’змен») 18 Әндраwьс, Филипо, Бәртоломәйо, Мәтта, Т’ума, Аqубеф кӧр’е Һалфаwо, Тәдайо, Шьмһ’уне wәлатп’арьстф 19 у Щьһудайеф Исхәрйоти йе кӧ бу нәмаме Иса.
Иса у Бәлзәбулф
(Мәтта 12:22-32; Луqа 11:14-23; 12:10)
20 Паше Иса чу маләке. Диса һаqас ә’лаләт щьвийа, һ’әта кӧ нькарьбун нане хwә жи бьхwарана. 21 Гава йед жь хун у qьнета Wи бьһистьн, дәрк’әтьн Wи бьгьрьн, чьмки wана дьгот: «Әwи һ’ьше Хwә ӧнда кьрийә!» 22 У әw qанунзанед кӧ жь Оршәлиме бәржер бьбун, дьготьн: «Бәлзәбулф Wида һәйә! Әw бь һ’ӧкӧме сәрwере щьна щьна дәрдьхә!» 23 Иса жи әw гази щәм Хwә кьрьн у бь мәсәла wанр’а гот: «Мирещьн чаwа дькарә хwәха хwә дәрхә? 24 Һәгәр нав п’адшатикеда т’ьфаqф т’ӧнәбә, әw нькарә бьминә. 25 Мала кӧ бет’ьфаqи бьк’әве, әw мал нькарә бьминә. 26 Һәгәр мирещьн р’абә һьмбәри хwә у бьбә дӧтирәти, әw нькарә бьминә, ле бәле wе хьлазийа wи бе. 27 Ле бәле т’ӧ кәс нькарә бьк’әвә мала мерхасәки у һәбукаф wи т’алан кә, һәгәр пешийе wи мерхаси гьренәдә. Гава гьреда, һьнге wе бькарьбә мала wи т’алан кә.
28 Әз р’аст wәр’а дьбежьм, һәр гӧнә у һәр готьна хьраб кӧ бежьн wе ль бәндед дьне бенә бахшандьне, 29 ле к’и кӧ готьнәкә хьраб мьqабьли Р’ӧһ’е Пироз бежә, т’ӧ щар ль wи найе бахшандьне. Әwе бь wи гӧнәйи һ’әта-һ’әтайе сущдар бә». 30 Иса әв йәк гот, чьмки wан дьгот: «Р’ӧһ’е һ’әрам Wида һәйә».
Де у бьрайед Иса
(Мәтта 12:46-50; Луqа 8:19-21)
31 Һьнге де у бьрайед Иса һатьн, ль дәрва сәкьнин, йәк шандьнә пәй Wи у гази Wи кьрьн. 32 Ә’лаләта кӧ ль дора Wи р’уньштьбу готә Wи: «Ва дийа Тә у бьрайед Тә дәрва пьрса Тә дькьн». 33 Иса щаба wан да у гот: «Дийа Мьн у бьрайед Мьн к’и нә?» 34 Һьнге ль йед дора Хwә р’уньшти ньһер’и у гот: «Ва нә де у бьрайед Мьн! 35 Һәр кәсе кӧ хwәстьна Хwәде бинә сериф, әw ә бьре Мьн, хушка Мьн у дийа Мьн».

4

Мәсәла т’охьмр’әшф
(Мәтта 13:1-9; Луqа 8:4-8)
1 Иса диса ль дәве голе дәст бь һинкьрьне кьр. Ә’лаләтәкә ӧса мәзьн ль дора Wи щьвийа, к’әрба Әw к’әтә qәйька ль сәр голе у р’уньшт. Т’әмамийа ә’лаләте ль дәве голе бу 2 у Wи бь мәсәла әw һини гәләк тьшта дькьрьн. Һинкьрьна Хwәда гот: 3 «Гӧһдари! Т’охьмр’әшф р’абу чу кӧ т’охьм бьр’әшинә. 4 Чахе әwи т’охьме хwә дьр’әшанд, һьнәк же к’әтьнә дәве р’е, тәйрәдә һатьн у әw хwарьн. 5 У һьнәк к’әтьнә сәр ә’рде кәвьри, ль wьр кӧ хwәли кем бу. Әw зу шин бун, чьмки тәлаше хwәлийе нә к’ур бу. 6 Чахе тә’в дәрк’әт, әw ч’ьлмьсин у чьмки р’аwедф wан т’ӧнәбун, һ’ьшк бун. 7 У һьнәкед дьн к’әтьнә нава стьрийа, стьри р’абун әw хәньqандьн у бәр нәдан. 8 У һьнәкед дьн жи к’әтьнә нава ә’рде qәнщ у шин бун, мәзьн бун у һьнәка си, һьнәка шест, һьнәка сәд щар бәр дан».
9 У Иса wанр’а гот: «Гӧһе к’ейи бьһистьне һәйә бьра бьбьһе».
Иса чьма бь мәсәла хәбәр дьдә
(Мәтта 13:10-17; Луqа 8:9-10)
10 Гава Иса т’әне ма, йед дора Wи гьртьбун т’әви һәр донздәһа, бона ван мәсәла же пьрсин. 11 Әwи щаба wан да у гот: «Wәр’а һатийә дайине кӧ һун сӧр’ед П’адшатийа Хwәде бьзаньбьн, ле бона wан, йед кӧ дәрва нә, һәр тьшт бь мәсәла те готьне, 12 wәки:
‹Чьqаси бьньһер’ьн жи, нәбиньн,
чьqаси бьбьһен жи, фә’м нәкьн,
wәки нәбә кӧ вәгәр’ьнф у ль wан бе афукьрьнеф[134]».
Шьровәкьрьна мәсәла т’охьмр’әш
(Мәтта 13:18-23; Луqа 8:11-15)
13 Һьнге Иса wанр’а гот: «Һун ве мәсәле фә’м накьн? Ле иди һуне һ’әму мәсәла чаwа фә’м бькьн? 14 Т’охьмр’әш хәбәре дьр’әшинә. 15 Әwед ль дәве р’е кӧ хәбәр ле те чандьне, әw ьн, кӧ гава дьбьһен, пер’а-пер’а мирещьн те у хәбәра дьлеф wанда чанди дәрдьхә. 16 Әwед ль сәр ә’рде кәвьри әw ьн, кӧ гава хәбәре дьбьһен, әw зу бь әшq у ша wе qәбул дькьн, 17 ле чьмки р’аwед wан т’ӧнәнә, әw дьреж т’аw накьн. У гава бона хәбәре р’асти тәнгасийаф йан зерандьне тен, зу жь р’е дьк’әвьн. 18 У әwед нава стьрийада һатьнә чандьне әw ьн, кӧ хәбәре дьбьһен, 19 хәмед ве дьнйайе, дәрәwед дәwләтийе у хwәстьна тьштед дьн дьк’әвьнә наве у хәбәре дьхәньqиньн, әw бе бәр дьминьн. 20 У әwед ә’рде qәнщда һатьнә чандьне әw ьн, кӧ хәбәре дьбьһен, qәбул дькьн, һьнәк си, һьнәк шест у һьнәк жи сәд щар бәр дьдьн».
Ч’ьра сәр п’еч’ьреф
(Луqа 8:16-18)
21 У Иса wанр’а гот: «Гава ч’ьре тиньнә һьндӧр’, бона чь тиньн? Бона бьн сәльке, йан бона бьн ньвине? Нә тиньн кӧ дайньнә сәр п’еч’ьреф? 22 Т’ӧ тьште вәшарти т’ӧнәйә кӧ нәйе ашкәрәкьрьне у нә жи тьштәки дьзива һәйә кӧ нәк’әвә бәр р’онайе. 23 Гӧһе к’ейи бьһистьне һәйә бьра бьбьһе».
24 Иса wанр’а гот: «Дина хwә бьдьнә тьштед кӧ һун дьбьһен. Һун бь чь чапе бьпивьн, бь wе пиване жи wе wәр’а бе пиване у сәрда жи wе һе зедә бә. 25 Чьмки к’ер’а кӧ һәйә, wе һе ле зедә бә у к’ер’а кӧ т’ӧнә, чь һәйә жи wе же бе стандьне».
Мәсәла т’охьме шин дьбә
26 У Иса гот: «П’адшатийа Хwәде мина ве йәке йә: Мәрьвәк т’охьм дьр’әшинә нав ә’рде. 27 У шәв у р’ож р’адьзе, р’адьбә, т’охьм шин дьбә, бьльнд дьбә у хwәха пе наһ’әсә кӧ әв чаwа дьбә. 28 Ә’рд жь хwә бәр дьдә, пешийе зил, паше сьмбьл, пәйр’а жи гәньме гьһишти сьмбьлда. 29 Гава кӧ бәр дьгьһижә, мәрьв иди дә’се давеже, чьмки дәма нандьрунеф пер’а гьһиштийә».
Мәсәла һ’әба т’охьме хәрдалеф
(Мәтта 13:31-32; Луqа 13:18-19)
30 У Иса гот: «Әм П’адшатийа Хwәде мина чь бьшьбиньн? Йан жи әм wе бь к’ижан мәсәле шьровәкьн? 31 Әw мина һ’әбәкә т’охьме хәрдале йә кӧ жь һ’әму т’охьмед кӧ сәр ә’рде тенә чандьне һуртьр ә. 32 Ле гава әw те чандьне дьгьһижә, жь һ’әму п’ьнщар’а мәстьр дьбә у ч’ьqьлед мәзьн дьдә, ӧса кӧ тәйрәдед ә’змен дькарьн хwә бьдьнә бьн сийа wе».
Иса бь мәсәла хәбәр дьдә
(Мәтта 13:34-35)
33 Бь гәләк мәсәлед бь ви аwайи wанр’а һаqас хәбәр дьда, чьqас кӧ wана дькарьбу фә’м бькьра. 34 Бе мәсәлә wанр’а тьштәк нәдьгот, ле шагьртед Хwәр’а башqә һәр тьшт шьровәдькьр.
Иса фьртонеф дьсәqьр’инә
(Мәтта 8:23-27; Луqа 8:22-25)
35 Wе р’оже, гава р’о чу ава, Иса шагьртед Хwәр’а гот: «Әм дәрбази wи бәри голе бьн». 36 Шагьрт жь ә’лаләте qәтийан, к’әтьнә wе qәйька кӧ Иса теда бу у wана Әw т’әви хwә бьр. Qәйькед дьн жи т’әви Wи бун. 37 Дә ижар фьртонәкәф мәзьн ль wан р’абу, пела ӧса ль qәйьке дьхьст, кӧ иди әw бу бь аве т’ьжи бьбуйа. 38 Ле Иса пашийа qәйькеда сәре Хwә данибу сәр бә’лги у р’азабу. Wана Әw һ’ьшйар кьр у готьне: «Дәрсдарф, нә хәма Тәйә кӧ әм ӧнда дьбьн?» 39 Иса р’абу, ль байе һьлат у ә’мьри сәр голе кьр гот: «Бьсәкьнә, кәр’ бә!» Фьртоне дани у һ’әму тьшт сәqьр’ин. 40 Иса wанр’а гот: «Һун чьма дьтьрсьн? Һе чаwа баwәрийа wә т’ӧнә?» 41 Саwәкә гьран ль wана гьрт у һәвдӧр’а готьн: «Гәло әв к’и йә, кӧ ба у гол жи ельмиф Wи дьбьн?»

5

Иса йәки щьнак’әти qәнщ дькә
(Мәтта 8:28-34; Луqа 8:26-39)
1 Әwана дәрбази wи бәри гола Щәлиле бун у гьһиштьнә т’опрахед Гьрасине. 2 Гава кӧ Иса жь qәйьке дәрк’әт, һьнге жь нав гор’ьстана мәрьвәк р’асти Wи һат, кӧ р’ӧһ’е һ’әрам пер’а бу. 3 Әw нав гор’ьстанада дьма у т’ӧ кәси иди нькарьбу бь зьнщира жи әw гьреда. 4 Чьмки гәләк щара әw бь qәйд у зьнщира гьредабун, ле wи зьнщир qәтандьбун у qәйд шкенандьбун. Т’ӧ кәси нькарьбу әw зәфт бькьра. 5 Т’ьме шәв у р’ож гор’ьстанада у сәре ч’ийа дькьрә qир’ин, пе кәвьра хwә бьриндар дькьр.
6 Гава әwи дурва Иса дит, бәзи, хwә авитә бәр ньга 7 у бь дәнгәки бьльнд кьрә qир’ин у готе: «Тӧ чь жь мьн дьхwази, Исайе Кӧр’е Хwәдейе Һәри Жорьн? Тӧ хатьре Хwәде ки, мьн нәдә щәфе!» 8 Әwи әв йәк дьгот, чьмки Иса дьготе: «Һәй р’ӧһ’е һ’әрам! Жь ви мәрьви дәрк’әвә!» 9 Иса же пьрси у гот: «Наве тә чь йә?» Әwи жи гот: «Наве мьн К’омәcкәр ә, чьмки әм гәләк ьн». 10 У гәләки р’әща жь Иса дькьр, кӧ wан жь wе т’опрахе дәрнәхә. 11 Wьр ль синге ч’ийе сурики бәразайи мәзьн дьч’ерийа. 12 Р’ӧһ’ед һ’әрам р’әща жь Иса кьрьн у готьн: «Мә бьшинә нава бәраза, әм бьк’әвьнә нава wан». 13 Әwи жи изьн да wан, р’ӧһ’ед һ’әрам дәрк’әтьн у к’әтьнә нава бәраза. Әw сури незики дӧ һ’әзар бәраза бу, әw жорда р’әви, хwә жь кәнделда авитьнә голе у хәньqин. 14 Бәразван р’әвин чунә бажар у гӧнда, әв йәк гьли кьрьн. У бьнәлиф һатьн кӧ тьштед буйи бьбиньн. 15 У һатьнә щәм Иса, дина хwә дане, wе әw мәрьве щьнак’әтийи кӧ к’омәcкәрәкә щьна пер’а бу, к’ьнще wи ле, сәр һ’ьше хwәда һати р’уньшти йә. Һьнге әw тьрсийан. 16 Әwед кӧ әв йәк дитьбун щьмә’тер’а гьли кьрьн, кӧ чь һатә сәре wи щьнак’әти у бәраза. 17 Һьнге wана р’әща жь Иса кьр, кӧ Әw жь ә’рде wан һәр’ә.
18 Гава Иса к’әтә qәйьке, әwи кӧ щьнак’әти бу, р’әща же кьр, кӧ т’әви Wи һәр’ә. 19 Ле Иса нәһьшт у жер’а гот: «Вәгәр’ә мала хwә у нәфәред мала хwәр’а бежә, кӧ Хӧдан бона тә чь кьр у чаwа ль тә һатә р’ә’ме». 20 Әw жи чу у дәстпекьр чь кӧ Иса бона wи кьрьбу qәза Декаполиседа[135] бәла кьр у һәр кәс ә’щебмайи дьма.
Qизька мьри у к’ӧлфәтәкәф нәхwәш
(Мәтта 9:18-26; Луqа 8:40-56)
21 Гава Иса диса бь qәйьке дәрбази wи бәре дьн бу, ә’лаләтәкә гьран ль дора Wи щьвийа. Гава Әw ль дәве голе бу, 22 йәки жь сәрwеред к’ьниште кӧ наве wи Йайиро бу һатә щәм Wи, гава wи Иса дит, хwә авитә ньгед Wи, 23 гәләк р’әща же кьр у гот: «Qизька мьн ль бәр мьрьне йә. Wәрә у дәстед Хwә дайнә сәр wе, кӧ qәнщ бә у бьжи». 24 Иса р’абу т’әви wи чу.
Ә’лаләтәкә гьран пәй Wи дьчу у тәнгаси дьданә Wи. 25 Wьр к’ӧлфәтәкф жи һәбу, кӧ донздәһ сале wе бун, сәр хуне вәбьбу. 26 Әwе гәләки дәсте һ’әкимада к’ьшандьбу у һ’әму һәбука хwә хәрщ кьрьбу, ле т’ӧ ч’арә ле нәбьбу у сәрда һе хьраб бьбу. 27 Әwе дәрһәqа Исада бьһист, пьштева һатә нава ә’лаләте у ль к’ьнще Wи к’әт. 28 Чьмки әwе дьле хwәда дьгот: «Һәгәр әз т’әне к’ьнще Wи жи к’әвьм, әзе qәнщ бьм». 29 У пер’а-пер’а хун же ч’ькийа у бәдәна хwәда т’әхмин кьр, кӧ жь еша хwә qәнщ бу. 30 Иса дәстхwәда пе һ’әсийа кӧ qәwатәк же чу, нав ә’лаләтеда зьвьр’и у пьрси: «К’е ль к’ьнщед Мьн к’әт?» 31 Шагьртед Wи готьн: «Тӧ дьбини кӧ ә’лаләт тәнгасийе дьдә Тә, ле Тӧ дьбежи: ‹К’е ль Мьн к’әт?›» 32 Ле Иса дор-бәре Хwә дьньһер’и кӧ бьбинә, к’е әв йәк кьр. 33 Һьнге к’ӧлфәт ль хwә һ’әсийа кӧ чь ль wе qәwьми, бь тьрсе у ләрьзәке һат хwә авитә бәр Wи у һәр тьшт р’аст гот. 34 Иса wер’а гот: «Ә’вде! Баwәрийа тә тӧ qәнщ кьри. Бь хер у сьламәт һәр’ә у жь еша хwә qәнщ бә».
35 Иса һе хәбәр дьда, жь мала сәрwере к’ьниште мәрьв һатьн у готьн: «Qиза тә мьр, иди зә’мәте нәдә Дәрсдар». 36 Ле Иса гӧһ нәда готьна wан, wи сәрәке к’ьништер’а гот: «Нәтьрсә, т’әне баwәр бькә!» 37 Әwи нәһьшт кӧ кәс пәй Wи һәр’ә, пештьри Пәтрус, Аqуб у Йуһ’әннайе бьре wи. 38 Чахе гьһиштьнә мала сәрәке к’ьниште, Иса дит wе һеwәрза wан ә, дьгьрин у дькьнә qар’ә-qар’. 39 Гава Әw к’әтә һьндӧр’, wанр’а гот: «Чьма һун дькьн qалмә-qалм у дьгьрин? Зар’ нәмьрийә, ле һеньжийә». 40 Wана qәрфе хwә пе дькьр.
Ле Иса һ’әму дәрхьстьнә дәрва, де у баве qизьке т’әви һәр се шагьртед Хwә һьлдан у к’әтә щийе кӧ qизьк ле бу. 41 Дәсте qизьке гьрт у готә wе: «Талита qум!» кӧ те фә’мкьрьне: «Qизьк, әз тәр’а дьбежьм, р’абә!» 42 Qизьк пер’а-пер’а р’абу у гәр’ийа. Әw донздәһ сали бу. Әwед кӧ дитьн һ’ьше сәре wан чу. 43 Иса һ’ьшк т’әми ль wан кьр, кӧ ве йәке кәсир’а нәбежьн у wанр’а гот, кӧ хwарьне бьдьнә wе.

6

Бажаре Ньсрәте, ль к’ӧ Иса мәзьн бьбу, Wи qәбул накә
(Мәтта 13:53-58; Луqа 4:16-30)
1 Иса жь wьра дәрк’әт у чу щи-мьск’әне Хwә. Шагьртед Wи жи пәй Wи чун. 2 Чахе р’ожа шәмийе һат, Wи к’ьништеда дәст бь һинкьрьне кьр у гәләка кӧ бьһист зәндәгьрти мабун у дьготьн: «Әви мәрьви әв тьшт жь к’ӧ анинә? Әв чь сәрwахтиф йә кӧ жер’а һатийә дайине? У әв чь к’әрәмәт ьн кӧ бь дәсте Wи дьqәwьмьн? 3 Нә Әв нәщар ә? Нә Әв кӧр’е Мәрйәмеф у бьре Аqубф, Йусес, Щьһудаф у Шьмһ’ун ә? Нә хушкед Wи ль вьр нав мәда нә?» Бь ви аwайи әw жь Wи чун.
4 Иса wанр’а гот: «П’ехәмбәр т’ӧ щийи нә беqәдьр ә, пештьри нава щи-мьск’әне хwә, мәрьвед хwә у мала хwәда». 5 Әwи ль wе дәре нькарьбу т’ӧ к’әрәмәт бькьра, т’әне дәсте Хwә дани сәр чәнд нәхwәша у әw qәнщ кьрьн. 6 Әw сәр нәбаwәрийа wан ә’щебмайи ма.
Шандьна һәр донздәһа
(Мәтта 10:5-15; Луqа 9:1-6)
Иса ль гӧндед дор-бәра дьгәр’ийа у һин дькьр. 7 Wи һәр донздәһ гази щәм Хwә кьрьн, дәстпекьр әw щот-щот шандьн у һ’ӧкӧме ль сәр р’ӧһ’ед һ’әрамр’а да wан. 8 Т’әми да wан у гот: «Бона р’е, пештьри шьвдара дәсте хwә т’ӧ тьшти хwәр’а һьлнәдьн: Нә нан, нә турьк у нә жи п’әра бәр пьшта хwәда. 9 Чарьхед хwә бькьнә п’ийе хwә, ле дӧ дәст кьрас хwәр’а һьлнәдьн». 10 Сәрда зедә кьр готә wан: «Әw мала кӧ һун бьк’әвьне, wе маледа жи бьминьн, һ’әта һун жь wи щийи дәрк’әвьн. 11 Әw щийед кӧ wә qәбул нәкьн у гӧһдарийа готьна wә нәкьн, жь wьр дәрк’әвьн у т’оза ньгед хwә даwшиньн, wәки wанар’а бьбә шә’дәти».
12 Әw жи р’е к’әтьн чун у даннасин дькьрьн кӧ мәрьв жь гӧнәкьрьне вәгәр’ьн. 13 Wана гәләк щьн дәрдьхьстьн у р’унф ль гәләк нәхwәша дьдан у әw qәнщ дькьрьн.
Кӧштьна Йуһ’әннайе ньхӧмдарф
(Мәтта 14:1-12; Луqа 9:7-9)
14 Һеродәс п’адша әв йәк бьһист, чьмки нав у дәнге Иса дәрк’әтьбу. Һьнәка дьгот: «Әва Йуһ’әннайе ньхӧмдарф ә жь нав мьрийа р’абуйә. Ләма жи пе wи к’әрәмәт тенә кьрьне». 15 Ле һьнәка жи дьгот: «Әва Елйасф ә». Һьнәкед дьн жи дьготьн: «Әва п’ехәмбәрәки мина п’ехәмбәред бәре йә». 16 Ле гава Һеродәс әв йәк бьһист, гот: «Әва әw Йуһ’әнна йә, йе кӧ мьн сәре wи лехьстийә, жь нав мьрийа р’абуйә!» 17-18 Чьмки Һеродәс хwәха Һеродийа жьна Филипойе бьре хwә стандьбу, ле Йуһ’әнна жер’а чәнд щара готьбу: «Нә р’аст ә кӧ тӧ жьна бьре хwә бьстини». Һеродәс жи к’әрби Һеродийайе Йуһ’әнна дабу гьртьне, гьредабу у авитьбу кәле. 19 Ләма Һеродийайе к’ин Йуһ’әннар’а дажот, дьхwәст wи бьдә кӧштьне, ле нькарьбу, 20 чьмки Һеродәс жь Йуһ’әнна дьтьрсийа у әw хwәй дькьр. Әwи заньбу кӧ Йуһ’әнна мәрьвәки р’аст у бӧһӧрти йә. Гава кӧ гӧһдарийа готьна wи дькьр, сәре wи т’әвиһәв дьбу[136], ле диса бь һ’әwас гӧһ дьда готьна wи. 21 Аwа щарәке мәщал вәбу. Һеродәс бона р’ожа буйина хwә, ә’сьлзада, сәрһ’әзаредф әскәра у гьрәгьред Щәлилер’а мәсрәф дани. 22 Гава qиза Һеродийайе к’әтә һьндӧр’ у р’әqьси, әв йәк ль дьле Һеродәс у т’әглифкьрийед ль сәр сьфре р’уньшти хwәш һат. Һьнге п’адше готә qизьке: «Тӧ жь мьн чь бьхwази, әзе бьдьмә тә». 23 У wи жер’а сонд хwар гот: «Тӧ жь мьн чь бьхwази, әзе бьдьмә тә, һ’әта ниве п’адшатийа хwә жи!» 24 Qизьк дәрк’әтә дәрва у чу жь дийа хwә пьрси: «Әз чь бьхwазьм?» Дийа wе жи гот: «Сәре Йуһ’әннайе ньхӧмдар». 25 Qизьке ләзанд чу щәм п’адше у хwәстьна хwә жер’а гот: «Әз дьхwазьм кӧ тӧ ньһа сәре Йуһ’әннайе ньхӧмдар ль сәр сьнийе бьди мьн». 26 П’адша гәләки бәр хwә к’әт, ле чьмки ль бәр т’әглифкьрийа сонд хwарьбу, нәхwәст созе хwә бәтал кьра. 27 П’адше пер’а-пер’а ә’мьри сәр щәлат кьр, кӧ һәр’ә сәре Йуһ’әнна бинә. Щәлат жи чу кәледа, сәре wи лехьст 28 у ль сәр сьнийе ани у да кәч’ьке. Әwе жи әw һьлда бьр да дийа хwә. 29 Гава шагьртед Йуһ’әнна әв йәк бьһистьн, һатьн щьнйазе wи бьрьн кьрьнә т’ьрбе.
Иса пенщ һ’әзара т’ер дькә
(Мәтта 14:13-21; Луqа 9:10-17; Йуһ’әнна 6:1-14)
30 У шандиф вәгәр’ийанә щәм Иса, һ’әму тьштед кӧ кьрьбун у һин кьрьбун жер’а готьн. 31 Иса wанр’а гот: «Дә wәрьн әм т’әне һәр’ьнә щики хәwлә у һьнәки р’ьһ’әт бьн». Чьмки гәләк дьһатьн у дьчун, wана мәщал нәдьдит кӧ нане хwә жи бьхwарана. 32 У әw т’әне бь qәйьке чунә щики хәwлә. 33 Ле гәләка кӧ чуйина wан дит, әw нас кьрьн, жь һ’әму бажара пәйа бәзин у бәри wан гьһиштьнә wи щийи. 34 Чахе Иса жь qәйьке дәрк’әт у Wи ә’лаләтәкә гьран дит, һьнге гӧне Wи ль wан һат, чьмки әw мина пәзед бе шьван бун. Дәстпекьр гәләк тьшт әw һин кьрьн. 35 Иди чьмки дәрәнг бу, шагьртед Иса һатьн у готьне: «Әв дәр щики хьки-хwәли йә, wәхт жи иди дәрәнг ә. 36 Щьмә’те бәр’дә кӧ әw һәр’ьнә гӧнд у бәргед дәр-дора у хwәр’а тьштед хwарьне бьк’ьр’ьн». 37 Ле Иса ль wан вәгәр’анд у гот: «Һун хӧрәк бьдьнә wан!» Жер’а готьн: «Әм һәр’ьн баһе дӧсьд зивиф нан бьк’ьр’ьн у wан бьдьнә хwарьне?»
38 Иса wанр’а гот: «Һәр’ьн бьньһер’ьн, к’а чәнд нанед wә һәнә». Гава кӧ пе һ’әсийан, готьн: «Пенщ нан у дӧ мә’си һәнә». 39 Wи ә’мьр кьр кӧ һ’әму жи к’ом-к’ом ль сәр гиһайе шин р’унен. 40 Әw жи к’ом-к’ом, сәд-сәд, пенщи-пенщи ль ә’рде р’уньштьн.
41 Иса һәр пенщ нан у һәр дӧ мә’си һьлдан, бәре Хwә ә’зменда кьр шькьри да, әw нан кәркьрьн у да шагьртед Хwә, wәки әw дайньнә бәр ә’лаләте. У һәр дӧ мә’си жи ль һ’әмуйа бәла кьр. 42 Һ’әмуйа хwар у т’ер бун. 43 Жь wан нан у мә’сийа донздәһ сәләйед т’ьжи һурьк бәрәв кьрьн. 44 Йед кӧ жь wи нани хwарьн wәкә пенщ һ’әзар мери бун.
Иса п’ийа ль сәр авер’а дьчә
(Мәтта 14:22-33; Йуһ’әнна 6:15-21)
45 Дәстхwәда Әwи п’ейи сәр шагьртед Хwә кьр, кӧ бьк’әвьнә qәйьке у пешийа Wи дәрбази wи бәри голе, Бәйтсайдайе бьн, һ’әта кӧ Хwәха щьмә’те вәр’екә. 46 Пәй вәр’екьрьнер’а р’абу чу сәре ч’ийе, кӧ дӧа бькә. 47 Гава кӧ р’о чу ава, qәйьк нава голеда бу у Иса т’әне дәве голе бу. 48 Иса дит кӧ шагьрт берк’ьшандьнеда гәләки зә’мәте дьк’ьшиньн, чьмки ба мьqабьли wан бу. Незики qәрәбәрбанге Иса сәр голер’а пәйа дьчу незики wан дьбу. Wи хwәст кӧ бәр wанр’а дәрбаз буйа, 49 ле чахе wана дит кӧ Иса сәр голер’а пәйа дьчә, wан т’ьреф хәйаләкәф кӧ дьбиньн у кьрьнә qир’ин. 50 Чьмки һ’әмуйа жи Әw дит у тьрсийан. Ле Иса wе дәме дәнг да wан у гот: «Сәр хwә бьн! Әз ьм. Нәтьрсьн!» 51 Һьнге Әw к’әтә qәйьке щәм wан у ба сәкьни. Шагьрт ә’щебмайи ман, һ’ьше сәре wан чу, 52 чьмки әw qәwьмандьна ль сәр нен һе сәре wанда р’унәньштьбу, фә’ме wан дадайи бу.
Иса Щенисартеда нәхwәша qәнщ дькә
(Мәтта 14:34-36)
53 Әw дәрбази wи бәри голе бун у ль алийе Щенисартева гьһиштьнә бәжеф, qәйик щи кьрьн. 54 Гава жь qәйьке пәйа бун, щьмә’те пер’а-пер’а Иса нас кьр. 55 Әw т’әмамийа wе qәзайе вьрда-wеда бәзин у дәстпекьрьн нәхwәш ньвинава данинә wи щийе кӧ дьбьһистьн Иса ле бу. 56 Һәр щийед кӧ Иса дьчуйе, һәгәр бажар буна, гӧнд буна, бәргә буна, нәхwәш базарада даданин у һиви же дькьрьн кӧ т’әне ль р’ишийед к’ьнщед Wи к’әвьн. У һ’әмуйед кӧ ле дьк’әтьн, жь нәхwәшийед хwә qәнщ дьбун.

7

Р’аw-р’ьзьмедф кал-бава у хәбәра Хwәде
(Мәтта 15:1-9)
1 Ферьсийа у һьнәк qанунзанед кӧ жь Оршәлиме һатьбун, дора Иса гьртьн. 2 Wана дит кӧ һьнәкә жь шагьртед Wи бь дәстед һ’әрам, аwа готи дәстнәшушти нан дьхwьн. 3 Ферьси у һ’әму щьһуф пәй р’аw-р’ьзьмедф кал у бавед хwә дьчьн, һ’әта кӧ дәстед хwә р’ьнд нәшон, нане хwә нахwьн 4 у жь базаре жи чь тиньн, һ’әта аве нәхьн, нахwьн[137]. Гәләк ә’дәтед дьн жи һәнә, кӧ жь кал у бава һьлданә у дьqәдиньн: Мәсәлә, мина шуштьна т’аса, шәрбька у фьраqед сьфьрә майин[138]. 5 Һьнге ферьси у qанунзана жь Иса пьрсин: «Чьма шагьртед Тә пәй р’аw-р’ьзьмед кал у бава начьн у бь дәстед һ’әрам[139] нан дьхwьн?» 6 Әwи ль wан вәгәр’анд у гот: «Ишайа бона wә дӧр’уйа р’аст п’ехәмбәртиф кьрийә! Чаwа кӧ һатийә ньвисаре:
‹Әва щьмә’та бь зареф хwә qәдьре Мьн дьгьрә,
ле дьлеф wан жь Мьн дур ә.
7 Бадиһәwаф Мьн дьһ’әбиньн,
т’әмийед мәрьва чаwа qанунед Мьн щьмә’те һин дькьн›[140].
8 Һун т’әмийед Хwәде дьһельн у пәй р’аw-р’ьзьмед мәрьвайийе дьк’әвьн». 9 У гот: «Һун т’әмийед Хwәде р’ьнд дьдьнә алики, wәки р’аw-р’ьзьмед хwә хwәй кьн. 10 Мәсәлә, Муса готийә: ‹Qәдьре де у баве хwә бьгьрә›[141] у ‹Әwе кӧ гьлики qолайи де у баве хwәр’а бежә, гәрәке бе кӧштьне›[142]. 11 Ле һун дьбежьн: ‹К’и кӧ дийа хwә йан баве хwәр’а бежә: Әw алик’арийа кӧ гәрәке жь мьн бьгьһижә тә, әw «qӧрбан»ф ә›, (аwа готи дийарик ә кӧ Хwәдер’а те дайине) 12 һун иди наһельн кӧ әw тьштәки де у баве хwәр’а бькә! 13 Бь ви аwайи, һун бь wан р’аw-р’ьзьмед хwәйә кӧ дәрбази ньсьледф ну дькьн, хәбәра Хwәде дькьнә хwәли. У һун гәләк тьштед аһа дькьн».
Тьштед кӧ мерьв дьһ’әр’ьминьн
(Мәтта 15:10-20)
14 Һьнге Иса ә’лаләт диса гази щәм Хwә кьр у готә wан: «Һун һ’әму гӧһдарийа Мьн бькьн у фә’м кьн. 15 Тьштәки ӧса т’ӧнә, кӧ жь дәрва бьк’әвә нав-дьле мерьв у wи бьһ’әр’ьминә, ле әw тьштед кӧ жь дьл дәртен, әw мерьв дьһ’әр’ьминьн. 16 Гӧһе к’ейи бьһистьне һәйә бьра бьбьһе»[143].
17 Гава жь ә’лаләте qәтийа һатә мал, шагьртед Wи мә’на wе мәсәле же пьрсин. 18 Иса ль wан вәгәр’анд у гот: «Һун һе нагьһижьнә гьлийа? Чьма һун фә’м накьн, чь кӧ жь дәрва дьк’әвә нав-дьле мерьв, нькарә wи бьһ’әр’ьминә. 19 Чьмки әw нә кӧ дьк’әвьнә дьле wи, ле дьчьнә зьке wи у жь wьр жи дәртен дәрва». (Бь ви аwайи Иса да к’ьфше, кӧ һ’әму хwарьн жи һ’әлалф ьн.) 20 У гот: «Әw тьштед кӧ жь дьле мерьв дәрдьк’әвьн, әw wи дьһ’әр’ьминьн. 21 Чьмки жь һьндӧр’, жь дьле мәрьв фькьред хьраб дәрдьк’әвьн: Qавиф, дьзи, кӧштьн, 22 зьнек’ари, тьмайи, хьраби, фелбази, толти, ч’ә’ве хьраб, бӧхданбежи, к’ӧбари у беаqьли. 23 Әв һ’әму тьштед хьраб жь дьл дәрдьк’әвьн у мерьв дьһ’әр’ьминьн».
Баwәрийа к’ӧлфәта Финикйа Сурйайе
(Мәтта 15:21-28)
24 Иса жь wе дәре р’абу чу синоре Суре. Чу маләке у нәдьхwәст кӧ кәсәк пе бьһ’әсийа, ле нькарьбу Хwә вәшарта. 25 К’ӧлфәтәкә кӧ qизька wе р’ӧһ’е һ’әрамва гьрти бу, бона Иса пе һ’әсийа, ләз һат у хwә авитә бәр ньгед Wи. 26 Әw к’ӧлфәт йунанф бу, ә’сьле хwәда жи жь Финикйа Сурйайе бу. Wе лава жь Иса кьр, кӧ щьн жь qиза wе дәрхә. 27 Иса wер’а гот: «Бьһелә бьра пешийе зар’ т’ер бьн, чьмки нә р’аст ә кӧ нан бәр зар’а һьлдьн у бавежьнә бәр са». 28 Әwе ль Wи вәгәр’анд у гот: «Бәле Хӧдан, нә сә жи wан һурькед бәр зар’айә бьне сьфреда майи дьхwьн?» 29 Һьнге Әwи к’ӧлфәтер’а гот: «Бона хатьре ве готьна тә, тӧ дькари һәр’и. Щьн жь qизька тә дәрк’әт». 30 К’ӧлфәт жи чу мала хwә, дина хwә дайе, wе qизьк нав ньвинеда п’алда йә у щьн жи же дәрк’әтийә.
Мәрьвәки кәр’ у лал хәбәр дьдә
31 Пәй wе йәкер’а Иса жь синоре Суре дәрк’әт, нава Сайдер’а дәрбаз бу, qәза Декаполисер’а һатә гола Щәлиле. 32 Мәрьвәки кәр’ у лал анинә щәм Wи у лава же кьрьн кӧ дәсте Хwә дайнә сәр wи. 33 Иса әw мәрьв жь ә’лаләте qәтанд, т’ьлийед Хwә кьрьнә гӧһед wи, дәсте Хwәда т’укьр, ль зьмане wи да. 34 У бәре Хwә ә’зменда кьр, к’әсәр һате у гот: «Әффата!» кӧ те фә’мкьрьне: «Вәбә!» 35 У дәст хwәда гӧһед wи бьһистьн, зьмане wи вәбу у зәлал дәст бь хәбәрдане кьр. 36 Иса т’әми ль wан кьр, кӧ кәсир’а нәбежьн. Ле Әwи чьqас т’әми ль wан дькьр, wана һаqас зедә бәла дькьр. 37 Мәрьв гәләки ә’щебмайи мабун у дьготьн: «Әви һ’әму тьшт qәнщ кьр: Һьн кәр’а дьдә бьһистьне, һьн жи лала дьдә хәбәрдане».

8

Иса чар һ’әзара т’ер дькә
(Мәтта 15:32-39)
1 Wан р’ожада диса ә’лаләтәкә гьран щьвийа. Тьштәки wани хwарьне т’ӧнәбу кӧ бьхwарана, Иса гази шагьртед Хwә кьр у гот: 2 «Гӧне Мьн ль ве ә’лаләте те. Әв се р’ож ә т’әви Мьн ә у тьштәки wани хwарьне т’ӧнә. 3 Һәгәр Әз wан бьр’чи вәр’екьмә малед wан, дьле wане р’ева хwәва һәр’ә у жь ван һьнәк жи жь щийед дур һатьнә». 4 Шагьртед Wи ле вәгәр’андьн у готьн: «Ль ве бәр’ийеф әме жь к’ӧ һаqас нан дәст хьн, кӧ ве щьмә’те т’ер кьн?» 5 Иса жь wан пьрси: «Чәнд нанед wә һәнә?» Wана гот: «Һ’әфт». 6 Һьнге ә’мьр кьр кӧ ә’лаләт сәр ә’рде р’уне. Әwи әw һ’әфт нан һьлдан шькьри да, әw кәркьрьн у паше данә шагьртед Хwә, кӧ дайньнә бәр ә’лаләте. Wана әw данинә бәр wан. 7 У чәнд мә’сийед wанә һур жи һәбун. Иса бона wан жи шькьри да у гот: «Ван жи дайньнә бәр ә’лаләте». 8 Wана хwар у т’ер бун. Паше һ’әфт зәмбил жь һурькед бәрмайи бәрәв кьрьн. 9 Әwед кӧ хwарьн, wәкә чар һ’әзар мәрьва бун. Гава кӧ Иса әw вәр’екьрьн, 10 пер’а-пер’а т’әви шагьртед Хwә к’әтә qәйьке у чунә qәза Далманутайе.
К’әрәмәтәке чаwа нишан жь ә’змана дьхwазьн
(Мәтта 16:1-4)
11 Ферьси һатьн у дәстпекьрьн Исар’а к’әтьнә дә’wе. Әw дьщер’ьбандьн у жь Wи нишанәк жь ә’змен дьхwәстьн. 12 К’ур к’әсәр һате у гот: «Чьма әва ньсьла ль нишанәке дьгәр’ә? Әз р’аст wәр’а дьбежьм кӧ ви ньсьлир’а нишанәк найе дайине». 13 Wи әw һьштьн, диса к’әтә qәйьке у дәрбази wи бәри голе бу.
Һәвиртьр’шкеф ферьсийа у Һеродәс
(Мәтта 16:5-12)
14 Ижар шагьрта бир кьрьбу кӧ хwәр’а нан һьлдана. Ль щәм wан, qәйькеда пештьри нанәки тьштәки wани хwарьне т’ӧнәбу. 15 Иса т’әми да wан у гот: «Мьqати хwә бьн, һ’әвза хwә жь һәвиртьр’шкеф ферьсийа у ӧса жи йе Һеродәс[144] бькьн». 16 Ле әwана нав һәвда хәбәр дьдан у дьготьн: «Нане мә т’ӧнә, ләма аһа дьбежә». 17 Исава ә’йан бу кӧ әw чь дьбежьн у wанр’а гот: «Һун чьма нав һәвда хәбәр дьдьн, кӧ нане wә т’ӧнә? Һәла һе һун фә’м накьн? У сәре wәда р’унани, һәла һе һун нагьһижьнә гьлийа?
18 Ч’ә’ве wә һәнә, һун набиньн?
Гӧһе wә һәнә, һун набьһен?
Чаwа найе бира wә[145], 19 чахе Мьн пенщ нан бона пенщ һ’әзар мәрьва кәркьрьн? Wә жь һурькед бәрмайи чәнд сәләйед т’ьжи бәрәв кьрьн?» Wан ле вәгәр’анд у готьн: «Донздәһ». 20 «У гава Мьн һ’әфт нан бона чар һ’әзар мәрьва кәркьрьн, wә чәнд зәмбилед т’ьжи бәрмайи бәрәв кьрьн?» Wан гот: «Һ’әфт». 21 Иса wанр’а гот: «Ле чьма һун һе фә’м накьн?»
Ль Бәйтсайдайе qәнщкьрьна корәки
22 У әw һатьнә Бәйтсайдайе. Һьнәка мәрьвәки кор ани щәм Иса у лава же кьрьн, кӧ дәсте Хwә дайнә сәр wи. 23 Әwи жи дәсте мәрьве кор гьрт, жь гӧнд дәрхьстә дәр, т’уйи ч’ә’вед wи кьрьн у дәстед Хwә данинә сәр wи, пьрси: «Тӧ тьштәки дьбини?» 24 Әwи жи ль жоре ньһер’и у гот: «Әз мәрьва дьбиньм, ле мина дара нә, кӧ дьгәр’ьн». 25 Диса Иса дәстед Хwә данинә сәр ч’ә’вед wи, кор зур’ бу ньһер’и у ч’ә’вед wи вәбун, һәр тьшт зәлал дит. 26 Иса әw шандә мала wи у жер’а гот: «Нәк’әвә нава гӧнд»[146].
Пәтрус шә’дәтийе ль сәр Иса дьдә
(Мәтта 16:13-20; Луqа 9:18-21)
27 Иса т’әви шагьртед Хwә чу гӧндед Qәйсәрийа Филипойе у р’еда жь шагьртед Хwә пьрси: «Бь т’әхмина мәрьва Әз к’и мә?» 28 Wан ле вәгәр’анд у готьн: «Һьнәк дьбежьн ‹Йуһ’әннайе ньхӧмдар ә›, һьнәкед дьн дьбежьн ‹Елйас ә›, һьнәкед майин жи дьбежьн ‹йәк жь п’ехәмбәра йә›». 29 Иса жь wан пьрси: «Ле һун чь дьбежьн? Бь т’әхмина wә Әз к’и мә?» Пәтрус ле вәгәр’анд у готе: «Т’ӧ Мәсиһ и». 30 Әwи т’әми ль wан кьр, кӧ дәрһәqа Wида кәсир’а тьштәки нәбежьн.
Иса дәрһәqа щәфа у мьрьна Хwәда дьбежә
(Мәтта 16:21-28; Луqа 9:22-27)
31 Пәй ве йәкер’а Иса дәстпекьр шагьртед Хwә һин кьр, кӧ гәрәке Кӧр’е Мерьв гәләки щәфе бьк’ьшинә, жь алийе р’успийаф, сәрәкед к’аһина у qанунзанада бе т’әхсиркьрьнеф у кӧштьне, ле р’ожа сьсийа жь мьрьне р’абә. 32 Әwи әв йәк зәлал гот. Һьнге Пәтрус Әw да алики у ле һьлат. 33 Ле Иса сәр мьле Хwәва зьвьр’и у ль шагьртед Хwә ньһер’и, ль Пәтрус һьлат у гот: «Жь бәр ч’ә’ве Мьн бәтавәбә, щьно! Чьмки нет-фькьра тә нә жь Хwәде йә, ле жь мәрьвайе йә».
34 Паше Иса гази ә’лаләте у шагьртед Хwә кьрьн, wанр’а гот: «Һәгәр йәк дьхwазә ль пәй Мьн бе, бьра хwә инк’арф кә, хачеф хwә һьлдә у пәй Мьн бе. 35 Чьмки к’и кӧ дьхwазә ә’мьре хwә хьлаз кә, әwе wи ӧнда кә у к’и кӧ ә’мьре хwә бона Мьн у Мьзгинийе ӧнда кә, әwе wи хьлаз кә. 36 Чь фәйдә һәгәр мәрьв т’әмамийа дьнйайе qазьнщ кә, ле ә’мьре хwә ӧнда кә? 37 Йан жи мәрьв чь дькарә бәр ә’мьре хwәва бьдә? 38 Әwе кӧ Мьн у хәбәред Мьн нав ви ньсьле хальфиф у гӧнәк’арда шәрм һ’әсаб кә, Кӧр’е Мерьв жи wе wи шәрм һ’әсаб кә, гава р’умәта Бавеф Хwәва т’әви мьлйак’әтед пирозф бе».

9

1 У Әwи wанр’а гот: «Әз р’аст wәр’а дьбежьм, кӧ һьнәкед ль вьр сәкьни һәнә wе мьрьне нәбиньн, һ’әта кӧ нәбиньн П’адшатийа Хwәде бь qәwат те».
Шагьрт Иса нава нур у р’умәтеда дьбиньн
(Мәтта 17:1-13; Луqа 9:28-36)
2 Пәй шәш р’ожар’а Иса т’әви Хwә Пәтрус, Аqуб у Йуһ’әнна һьлдан у р’акьрьнә ч’ийаки бьльнд, ль wьр әw т’әне бун. Һьнге р’әнге Wи ль бәр ч’ә’ве wан һатә гӧһастьне. 3 К’ьнщед Wи ӧса чил-qәрqаш бун у һаqаси бьрьqин, кӧ ль сәр р’уйе ә’рде т’ӧ тьштәки к’ьнщсьпикьрьне нькарьбу әw һаqаси сьпи бькьра. 4 Һьнге Елйас у Муса wанва хӧйа бун у т’әви Иса хәбәр дан. 5 Пәтрус Исар’а гот: «Дәрсдар, чаwа р’ьнд ә кӧ әм вьр ьн! Дә әме се һ’олька чекьн, йәке Тәр’а, йәке Мусар’а у йәке жи Елйаср’а». 6 Әw ӧса тьрсийа бун, кӧ Пәтрус ньзаньбу чь бежә.
7 Wе гаве ә’wрәк дәрк’әт ль сәр wан кьрә си у дәнгәк жь ә’wр һат: «Әв ә Кӧр’е Мьни дәлал! Гӧһдарийа Wи бькьн!» 8 Ньшкева шагьрта ль дора хwә ньһер’и, пештьри Иса кәсәк нәдитьн.
9 Чахе жь ч’ийе дьһатьнә хwаре, Иса т’әми ль wан кьр гот: «Чь кӧ wә дит т’ӧ кәсир’а нәбежьн, һ’әта кӧ Кӧр’е Мерьв жь мьрьне р’анәбә». 10 Шагьрта әв т’әми хwәй кьр у жь һәвдӧ пьрсин, к’а мә’на ве р’абуна жь мьрьне чь йә. 11 У wана же пьрси: «Гәло чьма qанунзан дьбежьн пешийе гәрәке Елйас бе?»[147] 12 Әwи жи wанр’а гот: «Р’аст ә, пешийе Елйасе бе у һәр тьшти wе диса бинә щи. Ле чьма һатийә ньвисаре, кӧ Кӧр’е Мерьв wе гәләки щәфе бьк’ьшинә у бе беһӧрмәткьрьне? 13 Ле Әз wәр’а дьбежьм, Елйас һатийә жи у чаwа кӧ бона wи һатьбу ньвисаре, ӧса жи сәре wи кьрьн, чаwа кӧ дьле wан хwәст».
Иса кӧр’ькәки щьнак’әти qәнщ дькә
(Мәтта 17:14-21; Луqа 9:37-43а)
14 Гава вәгәр’ийанә щәм шагьртед дьн, дитьн ль дора wан ә’лаләтәкә гьран гьртийә у qанунзан жи wанр’а к’әтьбунә дә’wе. 15 Һьнге т’әмамийа ә’лаләте кӧ Иса дит, гәләки ә’щебмайи ма, бәрбь Wи бәзин у сьлав дане. 16 Иса жь шагьрта пьрси: «Һун бона чь wанр’а к’әтьнә дә’wе?»
17 Жь нав ә’лаләте мәрьвәки ле вәгәр’анд у гот: «Дәрсдар! Мьн кӧр’е хwәйи р’ӧһ’е лалва гьрти ани щәм Тә. 18 К’идәре кӧ пе дьгьрә wи ә’рде дьхә, к’әф дев дьк’әвә, дьран ле дькьнә ч’ьркә-ч’ьрк у р’әq дьбә. Мьн һиви жь шагьртед Тә кьр, кӧ ви р’ӧһ’и дәрхьн, ле нькарьбун».
19 Иса ль wан вәгәр’анд у гот: «Һәй ньсьле нәбаwәр! Һ’әта к’әнге Әзе т’әви wә бьм? Һ’әта к’әнге Әзе ль wә сәбьр кьм? Wи биньнә щәм Мьн». 20 Wана кӧр’ьк анинә щәм Иса. Гава кӧ р’ӧһ’е һ’әрам Иса дит, пер’а-пер’а кӧр’ьк вәч’ьр’ьканд. Әw к’әтә ә’рде, к’әф дев к’әт у п’ьрпьти. 21 Иса жь баве wи пьрси: «Жь к’әнгева әв йәка т’әви wи дьqәwьмә?» Әwи гот: «Жь зар’отийеда. 22 У ви р’ӧһ’и гәләк щара әва авитийә нава егьр у аве, кӧ wи бькӧжә. Ле һәгәр жь дәсте Тә те, тьштәки бькә бьра гӧне Тә ль мә бе, алик’арийа мә бькә!» 23 Иса wир’а гот: «Тә гот чь? ‹Һәгәр жь дәсте тә те?› Бона йе баwәр дькә һәр тьшт дьбә». 24 Wе гаве баве кӧр’ьк кьрә qир’ин у гот: «Әз баwәр дькьм. Алик’арийа нәбаwәрийа мьн бькә!» 25 Гава Иса дит кӧ ә’лаләт дьбәзә, т’опи сәр Wи дьбә, ль р’ӧһ’е һ’әрам һьлат у гот: «Һәй р’ӧһ’е кәр’ у лал, Әз ә’мьри сәр тә дькьм: Жь кӧр’ьк дәрк’әвә у щарәкә дьн нәк’әви нава wи!» 26 Р’ӧһ’ кьрә qир’ин, кӧр’ьк qайим вәч’ьр’ьканд же дәрк’әт. У кӧр’ьк бу мина мьрийа, ӧса кӧ гәләка дьгот: «Әw мьр!» 27 Ле Иса дәсте wи гьрт, әw р’акьр. Кӧр’ьк жи р’абу сәкьни. 28 Чахе Иса к’әтә мале, шагьртед Wи башqә же пьрсин: «Мә чьма нькарьбу әw щьн дәрхьста?» 29 Иса ль wан вәгәр’анд у гот: «Щьне ви щур’әйи бь т’ӧ тьшти дәрнайе, пештьри бь дӧа[148]».
Иса диса дәрһәqа мьрьна Хwәда дьбежә
(Мәтта 17:22-23; Луqа 9:43б-45)
30 Жь wьр чун у нав Щәлилер’а дәрбаз бун. Иса нәдьхwәст кӧ кәс ве йәке бьһ’әсә, 31 чьмки Әwи шагьртед Хwә һин дькьр у wанр’а дьгот: «Кӧр’е Мерьв wе бьк’әвә дәсте мәрьва, әwе Wи бькӧжьн, ле пәй кӧштьнер’а р’ожа сьсийа wе р’абә». 32 Ле wана әв готьн фә’м нәдькьр, дьтьрсийан жи кӧ жь Wи бьпьрсьн.
К’и йә йе һәри мәзьн?
(Мәтта 18:1-5; Луqа 9:46-48)
33 У әw һатьнә Кәфәрнаһуме. Гава Иса малда бу, жь шагьрта пьрси: «Һун р’еда бона чь һәвр’а к’әтьбунә дә’wе?» 34 Wана дәнге хwә нәкьр, чьмки р’еда нав һәвда хәбәр дабун, к’а жь wан к’и йә йе һәри мәзьн. 35 Иса р’уньшт, гази һәр донздәһа кьр у wанр’а гот: «Һәгәр йәк дьхwазә бьбә йе пеш, гәрәке әw бьбә йе һәри паш у хӧламе һ’әмуйа». 36 У дәсте зар’окәке гьрт, нав wанда да сәкьнандьне, паше әw зар’ок да һ’әмеза Хwә у wанр’а гот: 37 «К’и зар’окәкә аһа бь наве Мьн qәбул кә, әw Мьн qәбул дькә. У к’и кӧ Мьн qәбул кә, әw нә кӧ Мьн, ле Йе кӧ Әз шандьмә qәбул дькә».
Йе нә мьqабьли мә йә, әw пьшта мә йә
(Луqа 9:49-50)
38 Йуһ’әнна Исар’а гот: «Дәрсдар! Мә мәрьвәк дит кӧ бь наве Тә щьн дәрдьхьстьн, ле мә кьр кӧ әм нәһельн, чьмки әw пәй мә найе». 39 Ле Иса гот: «Пешийе ль wи нәгьрьн. Кәсәк т’ӧнә кӧ бь наве Мьн к’әрәмәтәке бькә у пер’а-пер’а бькарьбә һьндава Мьнда хьраб хәбәр дә. 40 Чьмки әwе кӧ нә мьqабьли мә йә, әw пьшта мә йә. 41 Әз р’аст wәр’а дьбежьм, әwе кӧ т’асә ав бьдә wә бона хатьре wе йәке, кӧ һун п’ара Мәсиһ ьн, әwе һәqе хwә qәт ӧнда нәкә.
Жьр’едәрхьстьн
(Мәтта 18:6-9; Луqа 17:1-2)
42 К’и кӧ жь ван бьч’ука йәки, йе кӧ баwәрийа хwә Мьн тинә жь р’е дәрхә, wир’а һе qәнщ ә, кӧ бәрашәк стуйе wива бе гьредане у бе авитьне нава бә’ре. 43-44 Һәгәр дәсте тә, тә жь р’е дәрдьхә, wи жекә! Бона тә һе qәнщ ә, кӧ тӧ qоп бьк’әви жийине, нә кӧ дӧ дәстед тә һәбьн у һәр’и щә’ньмеф, нава агьре кӧ qәт натәмьрә.[149] 45-46 Һәгәр ньге тә, тә жь р’е дәрдьхә, wи жекә! Бона тә һе qәнщ ә, кӧ тӧ бе ньг бьк’әви жийине, нә кӧ дӧ ньгед тә һәбьн у бейи авитьне щә’ньме. 47 Һәгәр ч’ә’ве тә, тә жь р’е дәрдьхә, wи дәрхә! Бона тә һе qәнщ ә, кӧ тӧ бь ч’ә’вәки бьк’әви П’адшатийа Хwәде, нә кӧ дӧ ч’ә’ве тә һәбьн у бейи авитьне щә’ньме. 48 Wе дәре ‹әwе жь кӧрме нәмьри бенә котьне у агьре жи нәтәмьрә›[150]. 49 Чьмки һәр мәрьвәке бь егьр бе хwекьрьне[151]. 50 Хwе тьштәки qәнщ ә. Ле һәгәр хwе шор’айийа хwә ӧнда кә, һуне чаwа диса шор’айийа wе биньнә щи? Бьра тә’ма хwе нава wәда бә у бь һәвр’а ә’дьлайийеда бьжин».

10

Пьрса жьнбәр’дане
(Мәтта 19:1-12; Луqа 16:18)
1 Иса жь wьр р’абу чу синоре Щьһустане у дәрбази wи алийе ч’әме Урдӧне бу. Диса ә’лаләте ль дора Wи гьрт у чаwа ә’дәте Wи бу, Әwи диса әw һин кьрьн. 2 Жь ферьсийа һьнәк незики Wи бун у же пьрсин, wәки Wи бьщер’ьбиньн: «Гәло ль гора Qануне р’аст ә, кӧ мер жьна хwә бәр’дә?» 3 Иса щаба wан да у гот: «Муса чь т’әми да wә?» 4 Wана гот: «Муса изьн да, кӧ мер к’ахаза жьнбәр’дане бьньвисә у жьне бәр’дә»[152]. 5 Ле Иса wанр’а гот: «Жь дәст сәрһ’ьшкийа wә Муса әв т’әми wәр’а ньвиси. 6 Ле сәре серида, wәхте ә’фьрандьне Хwәде әw ‹qьсьме мер у жьнеда хӧльqандьн›[153]. 7 ‹Бона ве йәке мере де у баве хwә бьһелә, хwә ль жьна хwә бьгьрә 8 у һәр дӧ wе бьбьнә бәдәнәк›[154]. Аwа иди әw нә дӧдӧ нә, ле бәдәнәк ьн. 9 Бона ве йәке әwед кӧ Хwәде әw кьрьнә йәк, бьра мәрьв wан жь һәвдӧ нәqәтинә». 10 Гава әw диса малда бун, шагьрта бона ве мәсәле жь Wи пьрсин. 11 Иса wанр’а гот: «К’и кӧ жьна хwә бәр’дә у йәкә дьн бьстинә, һьндава wеда зьнек’арийе дькә 12 у һәгәр жьн жи мере хwә бәр’дә у йәки дьн бьстинә, зьнек’арийе дькә».
Иса дӧа зар’ока дькә
(Мәтта 19:13-15; Луqа 18:15-17)
13 Аwа зар’ок данинә щәм Иса, кӧ дәсте Хwә дайнә сәр wан, ле шагьрт ль йед данин һьлатьн. 14 Гава кӧ Иса әв йәк дит, һерс к’әт у wанр’а гот: «Бьра әw зар’ок бенә щәм Мьн, пешийа wан нәгьрьн, чьмки П’адшатийа Хwәде п’ара йед аһа йә. 15 Әз р’аст wәр’а дьбежьм, к’и П’адшатийаф Хwәде мина зар’окәке qәбул нәкә, әw т’ӧ щар нак’әвә нава wе». 16 Паше әw зар’ данә һ’әмеза Хwә, дәсте Хwә дани сәр wан у дӧа ль wан кьр.
Йәки дәwләти ль жийинаф һ’әта-һ’әтайе дьгәр’ә
(Мәтта 19:16-30; Луqа 18:18-30)
17 Гава Иса р’ийа Хwәда дьчу, йәк бәрбь Wи бәзи, чу ль бәр Wи чок да у же пьрси: «Дәрсдаре qәнщ, әз чь бькьм, wәки жийина һ’әта-һ’әтайе wар бьм?» 18 Иса wир’а гот: «Тӧ чьма Мьнр’а дьбежи qәнщ? Qәнщ т’әне Хwәде йә, пештьри Wи кәсәки дьн т’ӧнә. 19 Тӧ т’әмийа зани: ‹Нәкӧжә, зьнек’арийе нәкә, нәдьзә, шә’дәтийа дәрәw нәдә, худана хәлqе нәхwә, qәдьре де у баве хwә бьгьрә›[155]».
20 Әwи гот: «Дәрсдар, әв һ’әму жи мьн жь щаһьлтийа хwәда хwәй кьрьнә». 21 Иса ле ньһер’и, әw һ’ьз кьр у готе: «Һе кемасикә тә һәйә. Һәр’ә чи тә һәйә бьфьрошә, бәлайи фәqира кә, һьнге хьзна тә wе ль ә’змен һәбә. У пәй Мьн wәрә[156]». 22 Ль сәр ве готьне әwи р’әнг авит, мә’дәкьри чу, чьмки гәләк һәбука wи һәбу.
23 Иса ль дора Хwә ньһер’и у шагьртед Хwәр’а гот: «Дәwләтийар’а чьqас зә’мәт ә, кӧ бьк’әвьнә П’адшатийа Хwәде!» 24 Шагьрт сәр ван готьнед Wи ә’щебмайи ман, ле Иса диса думайи кьр у гот: «Лаwно! Wанр’а чьqас зә’мәт ә, бьк’әвьнә П’адшатийа Хwәде, йед кӧ гӧмана хwә датиньнә сәр дәwләта хwә![157] 25 Дәвә wе qӧла дәрзийер’а һе р’ьһ’әт дәрбаз бә, нә кӧ дәwләти бьк’әвә П’адшатийа Хwәде». 26 Шагьрт гәләки ә’щебмайи ман у һәвр’а готьн: «Иди к’и дькарә хьлазф бә?» 27 Иса ль wан ньһер’и у гот: «Әw тьшт жь дәсте мерьв найе, ле жь дәсте Хwәде те, чьмки Хwәде дькарә һәр тьшти бькә». 28 Һьнге Пәтрус дәстпекьр жер’а гот: «Аwа мә һ’әму тьшт һьштийә у пәй Тә һатьнә». 29 Иса wанр’а гот: «Әз р’аст wәр’а дьбежьм, т’ӧ кәс т’ӧнә кӧ бона Мьн у Мьзгинийе мал, йан бьра, йан хушк, йан де, йан бав, йан зар’, йан ә’рдед хwә һьштьбьн, 30 у ль ве дьне сәд qат мала, бьра, хушка, дийа, зар’а у ә’рда т’әви зерандьна нәстинә у дьнйа дьнда жи жийина һ’әта-һ’әтайе. 31 Ле гәләкед пеш wе бьбьнә йед паш у йед паш wе бьбьнә йед пеш».
Иса щара сьсийа дәрһәqа мьрьна Хwәда дьбежә
(Мәтта 20:17-19; Луqа 18:31-34)
32 Аwа әw ль сәр р’е бун у һәвраз дьчунә Оршәлиме, Иса ль пешийа wан дьчу, шагьрт ә’щебмайи дьман у әwед ль пәй дьһатьн дьтьрсийан. Әwи диса һәр донздәһ данә алики у дәстпекьр әw тьштед кӧ wе сәре Wи бьqәwьмийана wанр’а гот: 33 «Бьбьһен! Әм һәвраз дьчьнә Оршәлиме. Кӧр’е Мерьв wе бьк’әвә дәсте сәрәкед к’аһина у qанунзана. Әwе жер’а кӧштьне дәрхьн у Wи бьдьнә дәсте нәщьһуйаф 34 у әwе qәрфе хwә ль Wи бькьн, т’укьне, бьдьнә бәр qамчийа, Wи бькӧжьн. У р’ожа сьсийа wе жь мьрьне р’абә».
Хwәстьна Аqуб у Йуһ’әнна
(Мәтта 20:20-28)
35 Һьнге кӧр’ед Зәбәди, Аqуб у Йуһ’әнна незики Иса бун у готьне: «Дәрсдар, әм дьхwазьн wәки әм жь Тә чь һиви кьн, Тӧ бона мә бьки». 36 Әwи жи жь wан пьрси: «Һун чь дьхwазьн кӧ Әз бона wә бькьм?» 37 Wан жер’а гот: «Изьне бьдә кӧ р’умәта Тәда жь мә йәк ль мьле Тәйи р’асте, йе дьн жи ль мьле Тәйи ч’әпе р’уне». 38 Иса wанр’а гот: «Һун ньзаньн чь дьхwазьн. Гәло һун дькарьн жь wе к’асе вәхwьн, йа кӧ Әзе вәхwьм? Йан жи бь wе ньхӧмандьне бенә ньхӧмандьне бь к’ижане Әзе бемә ньхӧмандьне?» 39 Wана жер’а гот: «Әм дькарьн». Иса wанр’а гот: «Бәле һуне вәхwьн жь wе к’аса кӧ Әзе вәхwьм у бенә ньхӧмандьне бь wе ньхӧмандьна кӧ Әзе пе бемә ньхӧмандьне, 40 ле изьна ль мьле Мьни ч’әп у р’асте р’уньштьне нә дәсте Мьнда йә. Әw щи бона wан ьн, к’ижанар’а һатьнә һазьркьрьне». 41 Гава һәр дәһә шагьртед дьн әв йәк бьһист, дьле wан жь Аqуб у Йуһ’әнна ма. 42 Ле Иса әw гази щәм Хwә кьрьн у гот: «Һун заньн йед кӧ нав мьләтадаф сәрwер тенә һ’әсабе, сәрдәстийе ль wан дькьн у гьрәгьред wан жи һ’ӧкӧми сәр wан дькьн. 43 Ле нава wәда бьра ӧса нибә. К’и кӧ нава wәда дьхwазә бьбә йе мәзьн, гәрәке бьбә бәрдәстийе wә. 44 У к’и кӧ нава wәда дьхwазә бьбә пеш, гәрәке бьбә хӧламе һ’әмуйа. 45 Чьмки Кӧр’еф Мерьв жи нәһатийә кӧ жер’а бәрдәстийе бькьн, ле wәки Әw Хwәха бәрдәстийе бькә у ә’мьре Хwә бьдә кӧ гәләка бьк’ьр’ә».
Иса п’арскьрәки кор бажаре Әриһайеда qәнщ дькә
(Мәтта 20:29-34; Луqа 18:35-43)
46 Паше әw һатьнә Әриһайе. Гава Иса т’әви шагьртед Хwә у ә’лаләтәкә гьранва жь бажер дәрк’әт, Кӧр’е Тимәйо, Бартимәйойе кор[158] ль сәр р’е р’уньштьбу п’арс дькьр. 47 Гава бьһист кӧ Исайе Ньсрәте дәрбаз дьбә, дәстпекьр кьрә qир’ин у гот: «Исайе Кӧр’еф Даwьд, ль мьн wәрә р’ә’ме!» 48 Гәләка ль wи һьлат, wәки дәнге хwә бьбьр’ә, ле әwи һе дькьрә qир’ин у дьгот: «Кӧр’е Даwьд, ль мьн wәрә р’ә’ме!» 49 Иса сәкьни у гот: «Гази wи кьн». Гази йе кор кьрьн у wир’а готьн: «Ч’ә’ве тә р’оньк! Р’абә сәр хwә, гази тә дькә». 50 Әwи жи п’оте хwә авит, банзда сәр хwә у һатә щәм Иса. 51 Иса же пьрси: «Тӧ чь жь Мьн дьхwази кӧ Әз бона тә бькьм?» Йе кор жер’а гот: «Дәрсдар, дьхwазьм ч’ә’вед мьн бьбиньн». 52 У Иса жер’а гот: «Һәр’ә, баwәрийа тә тӧ qәнщ кьри». У wи чахи ч’ә’вед wи дитьн, да пәй Иса чу.

11

Иса бь р’умәт дьк’әвә Оршәлиме
(Мәтта 21:1-11; Луqа 19:28-40; Йуһ’әнна 12:12-19)
1 Гава әw незики Оршәлиме бун у гьһиштьнә ч’ийайеф Зәйт’уне у гӧндед Бәйтфаще у Бәйтанйайе, һьнге Иса дӧ шагьртед Хwә шандьн 2 у wанр’а гот: «Һәр’ьнә wи гӧнде пешбәри хwә. Һәма чаwа кӧ һун бьк’әвьне, һуне щә’шькәкә гьредайи бьбиньн кӧ һе кәсәк ле сийар нәбуйә. Әwе вәкьн у биньн. 3 У һәгәр йәк жь wә бьпьрсә у бежә: ‹Һун чьма ве йәке дькьн?› бежьне: ‹Хӧданр’а лазьм ә у wе дәстхwәда бьшинә вьр›». 4 Әw шагьрт чун у ль бәр дәри ль к’уче, щә’шькәкә гьредайи дитьн. Гава вәдькьрьн, 5 һьнәкед wьр сәкьни пьрсин: «Һун чь дькьн? Чьма wе щә’шьке вәдькьн?» 6 Шагьрта щаба wан ӧса да, чаwа кӧ Иса wанр’а готьбу. У әw һьштьн. 7 Щә’шьк Исар’а анин, к’ьнщед хwә авитьнә сәр wе у Әw ль wе сийар бу. 8 Гәләка к’ьнщед хwә сәр р’е р’адьхьстьн, һьнәка жи жь к’әwшен ч’ьqьлед дара дьбьр’ин, сәр р’е р’адьхьстьн. 9 Йед ль пешийа Wи у пәй Wи кӧ дьчун дькьрьнә qир’ин: «Һосанна! Бьмбарәк ә Әwе кӧ бь наве Хӧдан те![159] 10 Бьмбарәк ә әw П’адшатийа баве мә Даwьдә кӧ те. Һосанна Йе Һәри Жорьнр’а![160]»
11 Иса к’әтә Оршәлиме, чу п’арьстгәһеф. Ч’ә’ве Хwә ль һәр тьшти гәр’анд, ле чьмки иди евар бу, т’әви һәр донздәһа чу Бәйтанйайе.
Дара һежирейә һ’ьшкбуйи
(Мәтта 21:18-19)
12 Р’ожа дьне, гава әw жь Бәйтанйайе дәрдьк’әтьн, Иса бьр’чи бу. 13 Дурва дарәкә һежирейә бәлгдайиф дит, бәрбь wе чу, к’а тьштәке сәр һәбә. Гава гьһиштә даре, пештьри бәлга тьштәк нәдит, чьмки һе нә wәхте һежира бу. 14 Һьнге Әwи wе дарер’а гот: «Бьра иди т’ӧ кәс т’ӧ щар бәре тә нәхwә». Шагьртед Wи әв готьн бьһистьн.
Иса п’арьстгәһе паqьж дькә
(Мәтта 21:12-17; Луqа 19:45-48; Йуһ’әнна 2:13-22)
15 У әw һатьнә Оршәлиме. Иса к’әтә п’арьстгәһе у дәстпекьр әwед кӧ п’арьстгәһеда дьк’ьр’ин у дьфьротьн дәрхьстьнә дәрва. Т’әхтед п’әрәгӧһер’а у к’ӧрсийед кәвоткфьроша wәлгәр’андьн 16 у нәһьшт, кӧ т’ӧ кәс тьштәки п’арьстгәһер’а дәрбаз кә. 17 Әw һин кьрьн у гот: «Чьма нә ньвисар ә: ‹Мала Мьн wе бона һ’әму мьләта мала дӧа бе һ’әсабе›[161]? Ле wә әw кьрийә ‹шкәфта qачаха›[162]». 18 Сәрәкед к’аһина у qанунзана әв йәк кӧ бьһистьн, дәстпекьрьн кӧ чаwа бькьн Wи бькьнә фәсале бькӧжьн. Әwана жь Wи дьтьрсийан, чьмки т’әмамийа ә’лаләте сәр һинкьрьна Wи зәндәгьрти мабу. 19 Гава кӧ р’о чу ава, Әw жь бажер дәрк’әтьн.
Дәрса дара һежире
(Мәтта 21:20-22)
20 Сәре сьбәһе, гава әwана бәр дарер’а дәрбаз бун, дитьн кӧ әw дара һежире р’аwе хwәва һ’ьшк буйә. 21 К’әтә бира Пәтрус у әwи Исар’а гот: «Дәрсдар, дина Хwә бьде, әw дара һежирейә кӧ Тә ньфьр’ ле кьр һ’ьшк буйә». 22 Иса wанр’а гот: «Баwәрийа wә бьра сәр Хwәде һәбә. 23 Әз р’аст wәр’а дьбежьм, к’и кӧ ви ч’ийайир’а бежә: ‹Р’абә хwә бавежә бә’ре› у дӧдьли нәбә, ле баwәр бькә кӧ готьна wи wе бьqәwьмә, ӧса жи wе бьбә. 24 Бона ве йәке Әз wәр’а дьбежьм, һун чь кӧ нава дӧада бьхwазьн, баwәр бькьн кӧ wә иди стандийә у хwәстьна wә wе бе сери. 25 У гава кӧ һун дьсәкьньн у дӧа дькьн, бьбахшиньн, һәгәр тьштәки wә һьндава кәсәкида һәбә, wәки Баве wәйи ә’змана жи нәһәqийед wә бьбахшинә wә. 26 [163] Ле һәгәр һун нәбахшиньн, Баве wәйи ә’змана жи нәһәqийед wә набахшинә wә».
Пьрса дәрһәqа һ’ӧкӧме Исада
(Мәтта 21:23-27; Луqа 20:1-8)
27 У әw диса һатьнә Оршәлиме. Дәма кӧ Иса п’арьстгәһеда дьгәр’ийа, сәрәкед к’аһина, qанунзан у р’успи һатьнә щәм Wи 28 у же пьрсин: «Тӧ бь чь һ’ӧкӧми ван кьра дьки? К’е әв һ’ӧкӧм дайә Тә, кӧ Тӧ ван кьра бьки?» 29 Иса wанр’а гот: «Әзе жи тьштәки жь wә бьпьрсьм. Һәгәр wә щаба Мьн да, Әзе жи wәр’а бежьм, кӧ Әз бь чь һ’ӧкӧми ван кьра дькьм: 30 Һ’ӧкӧме ньхӧмандьна Йуһ’әнна жь ә’змен бу йан жь мәрьва? Щаба Мьн бьдьн!» 31 Әwана нав һәвда шеwьрин у готьн: «Һәгәр әм бежьн: ‹Жь ә’змен бу›, Әwе бежә: ‹Ле wә чьма әw баwәр нәкьр?› 32 Ле һәгәр әм бежьн: ‹Жь мәрьва бу?..›» Әw жь ә’лаләте дьтьрсийан, чьмки һ’әмуйа qәбул кьрьбу кӧ Йуһ’әнна р’аст п’ехәмбәр бу. 33 Щаба Иса дан у готьн: «Әм ньзаньн». Иса wанр’а гот: «Әз жи wәр’а набежьм кӧ Әз бь чь һ’ӧкӧми ван кьра дькьм».

12

Мәсәла р’әзеф тьрийа у р’әзвана
(Мәтта 21:33-46; Луqа 20:9-19)
1 У бь мәсәла дәст бь хәбәрдане кьр, wанр’а гот: «Мәрьвәки р’әзеф тьрийа дани, дора wе сур кьр, һ’әwзәки тьриһ’ьнщьр’андьне теда к’ола, һеланәкә нобәдара чекьр у әw бь к’ьре да р’әзвана, чу wәлатәки дьн. 2 Wәхтда хӧламәк шандә щәм р’әзвана, wәки жь wи р’әзи бәре п’ара хwә жь wан бьстинә. 3 Ле wана әw гьрт, к’ӧтан у дәствала вәр’екьрьн. 4 У wи диса хӧламәки дьн шандә щәм wан, ле wана сәри ле шкенанд у әw р’обәт кьрьн. 5 Әwи йәки дьн шанд, wана әw жи кӧшт. Wи гәләкед дьн шандьн, wана һьнәк жь wан к’ӧтан у һьнәк жи кӧштьн. 6 Бона wи т’әне йәк мабу кӧ бьшанда, кӧр’е хwәйи дәлал. Хӧләсә р’абу әw жи шанд у гот: ‹Һьлбәт wе жь кӧр’е мьн шәрм бькьн›. 7 Ле әв р’әзванед һан ль һәв шеwьрин у готьн: ‹Әв wаре wи йә! Wәрьн әм ви бькӧжьн, мират’еф мәр’а бьминә›. 8 Һьнге әw гьртьн кӧштьн у щьнйазе wи жь р’әз дәрхьстьнә дәр. 9 Дә ижар хwәйе р’әз wе чь бькә? Нә әwе бе qьр’а р’әзвана бинә у р’әз бьдә һьнәкед дьн? 10 Чьма wә әw ньвисар нәхwәндийә?
‹Әw кәвьре кӧ һоста т’әхсир кьр,
әw бу сәре ә’нишкеф.
11 Әв йәк жь алийе Хӧданда qәwьми
у ль бәр ч’ә’ве мә һ’әйр-һ’ӧжмәк’ар ә!›[164]»
12 Сәрwеред щьһуйаф фә’м кьрьн, кӧ Иса әв мәсәлә ани сәр wан, кьрьн кӧ Wи бьгьрьн, ле жь ә’лаләте тьрсийан, к’әрба Әw һьштьн у чун.
Пьрса хәрщдайин у нәдайине
(Мәтта 22:15-22; Луqа 20:20-26)
13 Паше wана һьнәкә жь ферьсийа у пьштгьред Һеродәс шандьнә щәм Wи, wәки Wи бь хәбәред дәве Wи бьгьрьн. 14 Әwана һатьн у жер’а готьн: «Дәрсдар! Әм заньн кӧ Тӧ йәки р’аст и. Мьнәте жь кәси наки, чьмки нав мәрьвада фьрqийе данайни, ле р’ийа Хwәде р’аст һин дьки. Гәло р’аст ә кӧ әм хәрщ бьдьнә Qәйсәрф йан на? Әм бьдьн, йан нәдьн?» 15 Ле дӧр’утийа wан кӧ Исава ә’йан бу гот: «Чьма һун Мьн дьщер’ьбиньн? Мьнр’а зивәки биньн кӧ Әз бьбиньм». 16 Wана жер’а зивәк ани. Әwи жь wан пьрси: «Әв наве ньвисар у сьфәтф йе к’е йә?» Wана гот: «Йед Qәйсәр ьн». 17 Иса wанр’а гот: «Wәки ӧса йә, чь кӧ йед Qәйсәр ьн бьдьнә Qәйсәр у чь кӧ йед Хwәде нә бьдьнә Хwәде». У сәр Wи ә’щебмайи ман.
Пьрса р’абуна мьрийа
(Мәтта 22:23-33; Луqа 20:27-40)
18 Садуqиф, кӧ дьбежьн р’абуна мьрийа т’ӧнә, һьнәкә жь wан һатьнә щәм Иса у же пьрсин: 19 «Дәрсдар! Муса мәр’а ньвисийә: ‹Һәгәр бьре йәки безӧр’әт бьмьрә у жьне стухар бьһелә, бьра бьре wи жьна wи бьстинә у wаре бьре хwә шин кә›[165]. 20 Аwа һ’әфт бьра һәбун. Бьре мәзьн жьнәк станд, безӧр’әт мьр. 21 Бьч’уке wи әw жьн станд, әw жи безӧр’әт мьр, ӧса жи һатә сәре йе сьсийа. 22 Хӧләсә ван һәр һ’әфт бьра жи әw жьн станд у безӧр’әт мьрьн, пәй wанр’а жи әw жьн мьр. 23 Дә ижар wе Р’ожаф Р’абуне, гава мьри р’абьн, әва жьна wе к’ижан бьрайир’а бьк’әвә? Чьмки һәр һ’әфта жи әwа стандьбу».
24 Иса ль wан вәгәр’анд у гот: «Нә һун жь дәст ве йәке хальфи нә, кӧ нә ньвисара заньн, нә жи qәwата Хwәде? 25 Гава йед мьри жь мьрьне р’абьн, wе нә бьзәwьщьн у нә жи мер кьн, чьмки әwе мина мьлйак’әтед ә’змана бьн. 26 Ле дәрһәqа р’абуна мьрийада, чьма wә К’ьтеба Мусада[166] нәхwәндийә сәрһатийа дара дьр’ийеда кӧ чаwа Хwәде Мусар’а дьбежә: ‹Әз Хwәдейе Бьраһимф, Хwәдейе Исһаqф у Хwәдейе Аqубф ьм›[167]? 27 Әw нә Хwәдейе мьрийа йә, ле Хwәдейе зендийа йә. Һун лап хальфи нә!»
Т’әмийа сәр т’әмийар’а
(Мәтта 22:34-40; Луqа 10:25-28)
28 Qанунзанәки кӧ шәр’-дә’wе wан бьһист у дина хwә жи дайе, кӧ Иса чаwа qәнщ щаба wан да, незики Иса бу у же пьрси: «К’ижан т’әми сәр һ’әму т’әмийар’а йә?» 29 Иса ле вәгәр’анд: «Әв ә т’әмийа сәр т’әмийар’а: ‹Бьбьһе, Исраел! Хӧдан Хwәдейе мә Хӧданәк ә[168]. 30 Хӧдан Хwәдейе хwә һ’ьз бькә, бь т’әмамийа дьлеф хwә, бь т’әмамийа щанийа хwә, бь т’әмамийа һ’ьше хwә у бь т’әмамийа qәwата хwә›[169]. 31 Йа дӧда жи әв ә: ‹Һәвале хwә wәкә хwә һ’ьз бькә›[170]. Жь ван мәстьр т’ӧ т’әми т’ӧнә». 32 Ижар qанунзан Wир’а гот: «Р’аст ә, Дәрсдар! Тә р’аст гот, кӧ ‹Хӧдан йәк ә у жь Wи пештьр йәки майин т’ӧнә›[171]. 33 У ‹бь т’әмамийа дьл, бь т’әмамийа аqьл, бь т’әмамийа qәwате Хwәде һ’ьзкьрьн› у ‹һәвале хwә жи wәкә хwә һ’ьзкьрьн› сәр һәр дийарийедф т’әвайишәwате у qӧрбанед майинр’а йә»[172]. 34 Иса дина Хwә дайе, кӧ wи бь аqьли щаба хwә да, жер’а гот: «Тӧ жь П’адшатийа Хwәде нә дур и». Пәй ве йәкер’а, иди т’ӧ кәси нәwерьбу тьштәк жь Wи бьпьрсийа.
Мәсиһ кӧр’е к’е йә?
(Мәтта 22:41-46; Луqа 20:41-44)
35 Гава кӧ Иса п’арьстгәһеда һин дькьр, гот: «Qанунзан чаwа дьбежьн кӧ Мәсиһ кӧр’е Даwьд ә? 36 Нә Даwьд хwәха пе Р’ӧһ’е Пироз дьбежә?
‹Хӧдан готә Хӧдане мьн:
Ль мьле Мьни р’асте р’уне,
һ’әта кӧ Әз дьжмьнед Тә бькьмә бьне п’ийед Тә›[173].
37 Аwа Даwьд хwәха кӧ Wи ‹Хӧдан› һ’әсаб дькә, иди Әw чаwа дьбә кӧр’е Даwьд?»
Qанунзанед дӧр’у
(Мәтта 23:1-36; Луqа 20:45-47)
Wе ә’лаләта гьран бь дьл у әшq гӧһдарийа Иса дькьр. 38 Һинкьрьна Хwәда Әwи гот: «Һ’әвза хwә жь wан qанунзана бькьн, йед кӧ һ’ьз дькьн бь чӧхед дьреж бьгәр’ьн, базарада сьлаве бьдьнә wан, 39 к’ьништада к’ӧрсийед пешьн бьгьрьн у шайийада жи һәрәмаф жорьн р’унен. 40 Әвана аликива малед жьнәбийа һ’уфи хwә дькьн, алийе дьнва жи бона хwәк’ьфшкьрьне дӧайе хwә дьреж дькьн. Диwана wане һе гьран бә».
Дийарийа жьнәбийа бәләнгаз
(Луqа 21:1-4)
41 Иса ль пешбәри п’әрәдангаф п’арьстгәһе р’уньшт у дина Хwә дайе, кӧ ә’лаләте чаwа п’әрә давитьнә п’әрәданге. Гәләк дәwләтийа гәләк авитьне. 42 Жьнәбикә бәләнгаз жи һат у дӧ полф, кӧ дькьрә qӧр’ушәк, авите. 43 Иса шагьртед Хwә гази щәм Хwә кьрьн у wанр’а гот: «Әз р’аст wәр’а дьбежьм, кӧ әве жьнәбийа бәләнгаз жь ван һ’әмуйа зә’фтьр авитә п’әрәданге, 44 Ван һ’әмуйа жь зедәйа һәбука хwә авитьне. Ле әве ве бәләнгазийа хwәда чи wе һәбу кӧ пе ә’буре хwә бькьра һ’әму авите».

13

Иса пешда дәрһәqа wеранбуна п’арьстгәһеда дьбежә
(Мәтта 24:1-2; Луqа 21:5-6)
1 Гава Иса жь п’арьстгәһе дәрк’әт, жь шагьртед Wи йәки Wир’а гот: «Дәрсдар! Һәла дина Хwә бьде әв чь кәвьр ьн у чь авайи нә!» 2 Иса ль wи вәгәр’анд у готе: «Тӧ ван авайийед мәзьн дьбини? Әв һ’әмуйе жи wеран бьн, ль вьр кәвьре ль сәр кәвьр qәт нәминә!»
Тәнгаси у зерандьн
(Мәтта 24:3-14; Луqа 21:7-19)
3 Гава Иса ль ч’ийайе Зәйт’уне, ль пешбәри п’арьстгәһе р’уньштьбу, Пәтрус, Аqуб, Йуһ’әнна у Әндраwьс башqә же пьрсин: 4 «Бежә мә, әw тьшт wе к’әнге бьqәwьмьн? У бәри qәwьмандьна wан һ’әмуйа, чь нишане бьбьн?» 5 Һьнге Иса дәстпекьр у wанр’а гот: «Һаш жь хwә һәбьн, кӧ т’ӧ кәс wә нәхапинә. 6 Гәләк wе пе наве Мьн бен у бежьн: ‹Әз ьм Мәсиһ› у wе гәләка бьхальфиньн. 7 Гава һун дәнге шәр’а у бә’са шәр’а бьбьһен, һун хwә ӧнда нәкьн. Гәрәке әв тьшт бьqәwьмьн, ле әw һе нә ахьри йә. 8 Мьләте р’абә сәр мьләт, п’адшатийе р’абә сәр п’адшатийе, щи-щийа wе ә’рдһ’әж у хәлайи-щәлайе бьбьн. Ле әв һ’әму мина еша к’ӧлфәте йә, кӧ дәстпедькә пе дьгьрә.
9 Ле һун һаш жь хwә һәбьн! Wе wә бьбьнә бәр диwана у к’ьништада wә бьк’ӧтьн. Бона Мьн wе wә бәр wәлиф у п’адша бьдьнә сәкьнандьне, wәки һун бәр wан шә’дәтийе бьдьн. 10 Гәрәке пешийе Мьзгини һ’әму мьләтар’а бе дайине. 11 Гава кӧ wә бьгьрьн бьбьнә бәр диwане, пешда хәм нәкьн кӧ һуне чь бежьн. Ле wе дәме чь wәр’а бе дайине, wе жи бежьн, чьмки нә кӧ һуне хәбәр дьн, ле Р’ӧһ’е Пироз. 12 Бьра wе бьре хwә бьдә кӧштьне у бав кӧр’е хwә. Зар’е р’абьнә сәр де у баве хwә у wан бьдьнә кӧштьне. 13 У бона наве Мьн һуне бәр ч’ә’ве һ’әмуйа р’әш бьн. Ле әwе кӧ һ’әта хьлазийе тәйах кә, әwе хьлаз бә.
Һ’әрамийа Wеранкьрьне
(Мәтта 24:15-21; Луqа 21:20-24)
14 Аwа чахе һун wе ‹һ’әрамийа wеранкьрьне›[174] бьбиньн, ль wи щийе нәщайиз сәкьни», (әwе кӧ дьхунә бьра фә’м бькә) «һьнге әwед кӧ Щьһустанеда нә бьра бьр’әвьнә ч’ийа. 15 У әwе кӧ сәр хани йә бьра жорда нәйе хwаре у нәк’әвә һьндӧр’, wәки тьштәки һьлдә. 16 У әwе кӧ к’әwшенда йә бьра вәнәгәр’ә кӧ п’оте хwә һьлдә. 17 Ле wәй ль һ’әмла у дәстдәргуша wан р’ожада! 18 Дӧа бькьн кӧ әв йәк зьвьстанеда нәqәwьмә. 19 Чьмки wан р’ожада wе тәнгасикә ӧса бьбә, wәки жь р’ожа кӧ Хwәде дьнйа ә’фьрандийә һ’әта ньһа нәбуйә у нә жи wе бьбә. 20 Һәгәр Хӧдан әw р’ож кьн нәкьрьна, т’ӧ кәс хьлаз нәдьбу, ле бона хатьре wан бьжартийед кӧ Wи бьжартьнә, әw р’ож кьн кьрьнә.
21 Һьнге, һәгәр йәк wәр’а бежә: ‹Мәсиһ ва йә ль вьр ә›, йан жи: ‹Wа йә дәра һан ә›, баwәр нәкьн. 22 Чьмки мәсиһ у п’ехәмбәред дәрәw wе дәрен. Wе нишан у к’әрәмәта бькьн, һәгәр дәст wанва бе, wе бьжартийа жи бьхальфиньн. 23 Ле һун һаш жь хwә һәбьн! Мьн һәр тьшт пешда wәр’а гот.
Һатьна Кӧр’е Мерьв
(Мәтта 24:29-31; Луqа 21:25-28)
24 Ле wан р’ожада, пәй wе тәнгасийер’а,
‹р’уйе р’ойе wе бе гьртьне
у һиве р’онайа хwә нәдә,
25 стәйрке жь ә’змен бьк’әвьн,
у т’опед ә’змана wе жь р’ийед хwә дәрен[175][176].
26 У һьнге wе бьбиньн, Кӧр’е Мерьв бь qәwата мәзьн у р’умәт ә’wрава те[177]. 27 Wи чахи Әwе мьлйак’әтед Хwә бьшинә у бьжартийед Хwә жь һәр чар qӧлба бәрәв кә, жь п’әр’ед ә’рде гьрти һ’әта п’әр’ед ә’змен.
Дәрса дара һежире
(Мәтта 24:32-35; Луqа 21:29-33)
28 Жь дара һежире дәрсәке һин бьн: Чахе кӧ ч’ьqьлед wе тәр’ дьбьн у бәлгед wе дьбьшкьвьн, иди һун заньн кӧ һавин незик ә. 29 Ӧса жи гава һун бьбиньн кӧ әв йәк дьqәwьмьн, бьзаньбьн кӧ Әw незик ә, ль бәр шемике йә. 30 Әз р’аст wәр’а дьбежьм, әва ньсьла дәрбаз набә, һ’әта кӧ әв һ’әму тьшт нәqәwьмьн. 31 Ә’рд у ә’змане дәрбаз бьн, ле готьнед Мьн т’ӧ щар дәрбаз набьн.
Р’ож у сьһ’әт нә ә’йан ә
(Мәтта 24:36-44)
32 Ле бона wе р’оже у wе сьһ’әте т’ӧ кәс ньзанә, нә мьлйак’әтед ә’змен у нә жи Кӧр’, ле т’әне Бав. 33 Һаш жь хwә һәбьн! Һ’ьшйар бьминьн![178] Чьмки һун ньзаньн к’әнге wәхте пер’а бьгьһижә. 34 Әв йәк мина мәрьвәки йә, кӧ мала хwә дьһелә у дәрдьк’әвә р’еwитийе. Бәри чуйине т’әмийа мала хwә дьдә хӧламед хwә, шьхӧле wан һәр кәси дьде у ә’мьри сәр дәргәһван дькә, кӧ һ’ьшйар бьминә. 35 Бона ве йәке һ’ьшйар бьминьн, чьмки һун ньзаньн малхе мале wе к’әнге бе, еваре йан ниве шәве, йан wәхте бангдана дика, йан сәре сьбәһе. 36 Нәбә кӧ ньшкева Әw бе у wә хәwеда бьгьрә. 37 Әз чь wәр’а дьбежьм, һ’әмуйар’а дьбежьм: Һ’ьшйар бьминьн!»

14

Шеwьра кӧштьна Иса
(Мәтта 26:1-5; Луqа 22:1-2; Йуһ’әнна 11:45-53)
1 Аwа дӧ р’ож шунда wе Щәжьнаф Дәрбазбуне у Щәжьнаф Нане Шкәва бьбуйа. Сәрәкед к’аһина у qанунзана мәщаләке дьгәр’ийан, кӧ чаwа Иса дьзива бь фелбазийе бьгьрьн, бькӧжьн 2 у дьготьн: «Бьра әв йәк щәжьнеда нибә, wәки щьмә’т р’анәбә сәр ньга».
Иса Бәйтанйайеда те р’ункьрьнеф
(Мәтта 26:6-13; Йуһ’әнна 12:1-8)
3 Гава Иса ль Бәйтанйайе мала Шьмһ’уне к’отида, ль сәр сьфре р’уньшти бу, к’ӧлфәтәк һат, дәрданәкәф wейә алабастьрейи р’уне нардейиф сафи у гәләки бьһа һәбу. Wе әw шушә шкенанд у әw р’ун р’етә сәр сәре Иса.
4 Һьнәкә wьр һерс к’әтьн у һәвр’а дьготьн: «Һ’әйфа ви р’уни! Чьма әва зийана бу? 5 Мә дькарьбу әв р’уна сесьд зиви зедәтьр бьфьрота у бәлайи фәqира кьра». Бь ви аwайи әw к’ӧлфәта р’әзил кьрьн.
6 Ле Иса гот: «Жь wе к’ӧлфәте вәгәр’ьн! Чьма һун хатьре wе дьк’әвьн? Әwе тьштәки qәнщ бона Мьн кьр. 7 Фәqире һәр гав т’әви wә бьн. К’әнге һун бьхwазьн, һун дькарьн qәнщийе wанр’а бькьн. Ле Әзе һәр гав нав wәда нибьм. 8 Чь жь дәсте wе дьһат әwе кьр. Әwе пешда бәдәна Мьн дәфьнкьрьнер’аф р’унф кьр. 9 Әз р’аст wәр’а дьбежьм, дьнйайеда к’идәре әва Мьзгинийа бе даннасинкьрьне, wе кьрьна ве к’ӧлфәте жи бона биранина wе бе готьне».
Щьһуда нәмамийаф Иса дькә
(Мәтта 26:14-16; Луqа 22:3-6)
10 Һьнге Щьһудайе Исхәрйоти, йәки жь һәр донздәһа, чу щәм сәрәкед к’аһина, wәки Иса бьдә дәсте wан. 11 Wан жи гава әв йәк бьһист, ша бун у п’әрә wир’а соз дан. У Щьһуда жь һьнгева мәщаләке дьгәр’ийа кӧ чаwа Иса бьдә дәсте wан.
Иса т’әви шагьрта шива Щәжьна Дәрбазбуне дьхwә
(Мәтта 26:17-25; Луqа 22:7-14, 21-23; Йуһ’әнна 13:21-30)
12 Р’ожа пешьнә Щәжьна Нане Шкәвада кӧ бәрхе qӧрбана Щәжьна Дәрбазбуне дьһатә сәржекьрьне, шагьрта жь Иса пьрси: «Тӧ ль к’ӧ дьхwази Шива Щәжьна Дәрбазбуне бьхwи, wәки әм һәр’ьн тәр’а һазьр кьн?» 13 Иса дӧ шагьртед Хwә шандьн у wанр’а гот: «Һәр’ьнә бажер. Мәрьвәке р’асти wә бе, щер’е аве ль сәр мьла. Пәй wи һәр’ьнә wе мала кӧ әw дьче 14 у бежьнә хwәйе мале: ‹Дәрсдар дьбежә: К’ане әw ода мевана, йа кӧ Әзе теда т’әви шагьртед Хwә шива Щәжьна Дәрбазбуне бьхwьм?› 15 Һьнге әwе ль qате жорьн одәкә мәзьнә һәвдайи у һазьр нишани wә кә, ль wе дәре шиве бона мә һазьр кьн». 16 Шагьрта да сәр р’е чунә бажер у чаwа кӧ wанар’а готьбу ӧса жи дитьн у шива Щәжьна Дәрбазбуне һазьр кьрьн.
17 Гава р’о чу ава, Иса т’әви һәр донздәһа чу wе дәре. 18 Чахе ль сәр сьфре р’уньштьн у нане хwә дьхwарьн, Иса гот: «Әз р’аст wәр’а дьбежьм, йәки жь wә wе нәмамийаф Мьн бькә, йе кӧ т’әви Мьн нен дьхwә». 19 Әw бәр хwә к’әтьн у дәстпекьрьн йәк-йәк жь Wи пьрсин: «Дьбә кӧ әз ьм?» 20 Әwи wанр’а гот: «Әw йәк нава wә һәр донздәһада йә, йе кӧ пә’рийе хwә т’әви Мьн т’аседа дькә. 21 Р’аст Кӧр’е Мерьв wе ӧса һәр’ә чаwа кӧ бона Wи һатийә ньвисаре. Ле wәй ль wи мәрьве кӧ нәмамийа Кӧр’е Мерьв бькә! Wир’а һе qәнщ бу кӧ әw qәт дьне нәк’әта».
Шива Хӧдан
(Мәтта 26:26-30; Луqа 22:14-23; Корьнт’и I, 11:23-25)
22 Гава wана һе нан дьхwар, Иса нан һьлда шькьри да, кәркьр да шагьрта у гот: «Һан һьлдьн! Әва бәдәна Мьн ә». 23 Пәйр’а к’ас һьлда шькьри да у да wан. Һ’әмуйа жи жь wе вәхwар. 24 У wанр’а гот: «Әва хуна Мьн ә бона пәйманеф[179], кӧ бона гәләка те р’етьне. 25 Әз р’аст wәр’а дьбежьм, иди Әз жь вьр шунда т’ӧ щар жь мәйа тьрийе вәнахwьм, һ’әта wе р’ожа кӧ Әзе П’адшатийа Хwәдеда жь йа ну вәхwьм».
26 Паше wана зәбурәкф стьра, дәрк’әтьн чунә ч’ийайе Зәйт’уне.
Иса дәрһәqа инк’арийа Пәтрусда дьбежә
(Мәтта 26:31-35; Луqа 22:31-34; Йуһ’әнна 13:36-38)
27 У Иса wанр’а гот: «Һун һ’әмуйе жи жь Мьн п’ьшк бьн һәр’ьн, чьмки ньвисар ә:
‹Әзе ль шьвен хьм у пәзе жи бәла-бәлайи бә›[180].
28 Ле гава кӧ Әз жь мьрьне р’абьм, Әзе бәри wә һәр’ьмә Щәлиле». 29 Пәтрус жер’а гот: «Һәгәр һ’әму жи жь Тә п’ьшк бьн һәр’ьн, ле әз на».
30 Иса wир’а гот: «Әз р’аст тәр’а дьбежьм, һәма ишәв һе бәри кӧ дик дӧ щара банг дә, те се щара Мьн инк’ар ки». 31 Ле Пәтрус сәр йа хwә дьма у дьгот: «Һәгәр щи бе, әзе т’әви Тә бьмьрьм жи, ле т’ӧ щар Тә инк’ар накьм!» Һ’әмуйа жи аһа дьгот.
Иса ль Гетшәманийе дӧа дькә
(Мәтта 26:36-46; Луqа 22:39-46)
32 Пәй wе йәкер’а әw чунә wи щийе кӧ жер’а Гетшәмани дьбежьн у Әwи шагьртед Хwәр’а гот: «Вьра р’унен, һ’әта кӧ Әз дӧа бькьм». 33 Wи Пәтрус, Аqуб у Йуһ’әнна т’әви Хwә бьрьн у дәстпекьр к’әсәр к’ьшанд у Хwәда шәwьти. 34 Wи wанр’а гот: «Дьле Мьн һаqас дәрд у к’әдәр ә, мина бәр мьрьне. Вьра бьминьн у һ’ьшйар бьн». 35 Һьнәки пешда чу, Хwә дәвәр’у авитә ә’рде у дӧа кьр, кӧ һәгәр мәщал һәбә, әва сьһ’әта сәр Wир’а дәрбаз бә. 36 У гот: «Аббаф, Баво! Һәр мәщал жь дәсте Тә те. Әве к’асе жь Мьн дур хә. Ле бьра хwәстьна Мьн нибә, ле йа Тә бә».
37 Паше һатә щәм шагьрта, әw р’азайи дитьн у готә Пәтрус: «Шьмһ’ун, тӧ р’азайи? Тә нькарьбу кӧ сьһ’әтәке тӧ һ’ьшйар бьмайи? 38 Һ’ьшйар бьминьн у дӧа бькьн, wәки һун нәк’әвьнә нава щер’ьбандьне. Бәле р’ӧһ’ р’ази йә, ле бәдән сьст ә».
39 Диса чу дӧа кьр, хут әw хәбәр готьн. 40 У һат диса әw хәwеда дитьн, чьмки ч’ә’вед wан жь хәwе вәнәдьбун. У ньзаньбун чь щаба Wи бьдана. 41 Щара сьсийа жи һат у wанр’а гот: «Һун һәла һе р’азайи нә у р’ьһ’әт дьбьн? Бәс ә! Wәхт пер’а гьһишт. Ва йә Кӧр’е Мерьв дьк’әвә дәсте гӧнәк’ара. 42 Р’абьн әм һәр’ьн. Ва йә әwе кӧ нәмамийа Мьн дькә незик бу».
Гьртьна Иса
(Мәтта 26:47-56; Луqа 22:47-53; Йуһ’әнна 18:3-12)
43 Һәма һьнге гава Wи һе хәбәр дьда, Щьһудайе кӧ йәк жь һәр донздәһа бу, һат. Әwи т’әви хwә жь алийе сәрәкед к’аһина, qанунзана у р’успийада ә’лаләтәкә гьран анибу, бь дара у шура. 44 Аwа нәмаме Wи ә’шәрәт дабу wан у готьбу: «Әз к’ижани кӧ р’амусьм, Әw ә, Wи бьгьрьн у бь фәсал бьбьн». 45 Һәма һьнге жи Щьһуда һатә щәм Иса у гот: «Дәрсдар![181]» у р’амуса. 46 Wана дәст авитә Иса у Әw гьртьн. 47 Ле йәки жь йед кӧ т’әви Wи сәкьни бун, шуре хwә к’ьшанд ль хӧламе сәрәкк’аһин хьст у гӧһе wи пәканд. 48 Һьнге Иса wанр’а гот: «Те бежи wә сәр qачахәкида гьртийә, кӧ һун бь дара у шура һатьнә Мьн бьгьрьн? 49 Нә Әз һәр р’ож т’әви wә п’арьстгәһеда бум Мьн һун һин дькьрьн, ле wә Әз нәдьгьртьм. Ле бона кӧ ньвисар бенә сери, әв йәк qәwьми». 50 Һьнге һ’әму шагьрта Әw һьшт у р’әвин. 51 Хортәк пәй Wи дьчу, п’арч’әки к’ьтане ль бәдәна wийә тә’зи п’еч’айи бу. Ә’лаләте әw гьрт, 52 ле wи әw к’ьтан һьшт у р’ут-тә’зи жь дәсте wан р’әви.
Иса ль бәр щьвинаф гьрәгьра
(Мәтта 26:57-68; Луqа 22:54-55, 63-71; Йуһ’әнна 18:13-14, 19-24)
53 Иса бьрьнә щәм сәрәкк’аһин. Һ’әму сәрәкед к’аһина, р’успи у qанунзан wьр щьвийан. 54 Пәтрус дурва п’е-п’е пәй Wи чу, һ’әта к’әтә һ’әwша сәрәкк’аһин. Wьр т’әви нобәдара ль бәр егьр р’уньшт у хwә гәрм дькьр. 55 Сәрәкед к’аһина у т’әмамийа щьвинаф гьрәгьра жи ль шә’дәтикә мьqабьли Иса дьгәр’ийан, wәки Wи бькӧжьн, ле нә дьдитьн. 56 Гәләка мьqабьли Wи шә’дәтийа дәрәw дьда, ле шә’дәтийа wан һәвдӧ нәдьгьрт. 57 Һьнге һьнәк р’абун у мьqабьли Wи шә’дәтийа дәрәw дан у готьн: 58 «Мә бьһист кӧ Ви мәрьви гот: ‹Әзе ве п’арьстгәһа кӧ бь дәста һатийә чекьрьне һьлшиньм у се р’ожада п’арьстгәһәкә дьнә бе дәстлек’әтьн чекьм›». 59 Ле шә’дәтийа wан жи һәвдӧ нәдьгьрт. 60 Һьнге сәрәкк’аһин р’абу нава wанда сәкьни у жь Иса пьрси: «Бона ван шә’дәтийа кӧ әвана мьqабьли Тә дьдьн Тӧ чьма щабәке нади?» 61 Ле Әwи дәнге Хwә нәкьр у т’ӧ щаб нәда. Сәрәкк’аһинф диса жь Wи пьрси у готе: «Тӧ йи Мәсиһ, Кӧр’е Йе һежайи шькьрийе?» 62 Иса готе: «Әз ьм. У һуне Кӧр’е Мерьв ль к’еләкаф Йе Һәри Зор, ль мьле wийи р’асте р’уньшти у ль сәр ә’wред ә’змен те бьбиньн»[182]. 63 Һьнге сәрәкк’аһин к’ьнщед хwә qәлаштьн у гот: «Иди шә’дә чи мәр’а нә? 64 Wә бьһист Әwи чаwа Хwәде беһӧрмәт кьр! Wәва чаwа хӧйа дьбә?» Һ’әмуйа жи Әw нәһәq кьрьн готьн, кӧ Әw йе кӧштьне йә. 65 Һьнге һьнәка дәстпекьр т’уйи Wи кьрьн, р’уйе Wи ньхамтьн, данә бәр к’ӧлма у жер’а готьн: «Дә п’ехәмбәртийе бькә!» Нобәдара жи Әw бьр у данә бәр шәмаqа.
Пәтрус Иса инк’ар дькә
(Мәтта 26:69-75; Луqа 22:56-62; Йуһ’әнна 18:15-18, 25-27)
66 Гава Пәтрус ль жере һ’әwшеда бу, жь щарийед сәрәкк’аһин йәк һатә wьр. 67 Әwе кӧ дит Пәтрус хwә ль бәр егьр гәрм дькә, ль wи ньһер’и у гот: «Тӧ жи т’әви әwи ньсрәтиф буйи, т’әви Иса». 68 Ле әwи инк’ар кьр у гот: «Әз ньзаньм у фә’м накьм кӧ тӧ чь дьбежи». Әw жь һ’әwше дәрк’әт чу сьвдәра ль бәр дәргәһ, дик банг да. 69 Гава кӧ щарийе әw ль wе дәре дит, диса готә йед дор-бәра сәкьни бун: «Әва жи йәки жь wан ә». 70 Ле әwи диса инк’ар кьр. У хеләке шунда, йед кӧ wьр сәкьни бун, диса Пәтруср’а готьн: «Һәбә-т’ӧнәбә тӧ жи жь wан и, чьмки тӧ жь Щәлиле йи у хәбәрдана тә жи тә дьфьрошә[183]». 71 Ле Пәтрус дәст бь ньфьр’а кьр, сонд хwар у гот: «Әз Wи мәрьви нас накьм, бона к’ижани һун дьбежьн». 72 Пер’а-пер’а дик щара дӧда банг да. У Пәтрус әw готьна Иса кӧ wир’а готьбу ани бира хwә: «Бәри кӧ дик дӧ щара банг дә, те се щара Мьн инк’ар ки». Ль сәр ве йәке дәстпекьр гьрийа.

15

Иса ль бәр Пилатоф
(Мәтта 27:1-2, 11-14; Луqа 23:1-5; Йуһ’әнна 18:28-38)
1 Сәре сьбәһе зу сәрәкед к’аһина т’әви р’успийа, qанунзана у т’әмамийа щьвина гьрәгьрар’а шеwьрин. Иса гьредан у бьрьн данә дәсте Пилатоф. 2 Пилато жь Wи пьрси у гот: «Тӧ йи П’адше щьһуйа?» Әwи щаб да у гот: «Тә бь дәве хwә гот». 3 Һьнге сәрәкед к’аһина гәләк тьштада авитьнә Wи. 4 Пилато диса жь Wи пьрси у гот: «Тӧ qәт щабәке нади? Дина Хwә бьде, кӧ чьqаси давежьнә Тә!» 5 Ле Иса иди т’ӧ щаб нәда wи, һ’әта кӧ Пилато шаш ма.
Диwанеда һ’ӧкӧме кӧштьне ль сәр Иса дәрдьхьн
(Мәтта 27:15-26; Луqа 23:13-25; Йуһ’әнна 18:39–19:16)
6 Аwа һәр Щәжьна Дәрбазбунеда ә’дәте wәли бу, кӧ гьртики щьмә’тер’а бәр’дә, к’ижан кӧ wан бьхwәста. 7 Гьртик кәледа һәбу наве wи Барабас, кӧ т’әви р’абәрик’аред һәвалед хwә сәрһьлданеда мер кӧштьбун. 8 Ә’лаләт щьвийа у жь wәли хwәст кӧ әw ль анәгори wи ә’дәте хwә хwәстьна wан бькә. 9 Пилато жи wанр’а гот: «Һун дьхwазьн wәки әз бона wә П’адше щьһуйа бәр’дьм?» 10 Әwи заньбу кӧ сәрәкед к’аһина жь дәст һ’әвсудийе Иса дабунә дәсте wи. 11 Ле сәрәкед к’аһина һе нав ә’лаләте дан, кӧ бьхwазьн wәки Барабас бона wан бе бәр’дане. 12 Пилато диса жь wан пьрси у гот: «Ле әз иди Әwи чаwа бькьм, йе кӧ һун жер’а П’адше щьһуйа дьбежьн?» 13 Wана кьрә qир’ин у готьн: «Wи хачф кә!» 14 Пилато wанр’а гот: «Чьма? Әви чь хьраби кьрийә?» Ле wана һе дькьрә qир’ин: «Wи хач кә!» 15 Пилато хwәст кӧ ә’лаләт р’ази кьра, Барабас бона wан бәр’да. У Иса да бәр qамчийа у да дәсте wан, wәки бе хачкьрьне.
Әскәр qәрфе хwә ль Иса дькьн
(Мәтта 27:27-30; Йуһ’әнна 19:2-3)
16 Һьнге әскәра Әw бьрә һьндӧр’е сәрайе, аwа готи һ’әwша qәсьра wәли у һ’әму р’әфа әскәра ль сәр щьвандьн. 17 Чӧхәки ширкф ле кьрьн у т’ащәк жь стьрийа вәгьрти данә сери. 18 Дәстпекьрьн сьлав дане у готьн: «Хwәш бә П’адше щьһуйа!» 19 Пе qамишф ль сәре Wи дьхьстьн, т’уйи Wи дькьрьн у ль сәр чока ль бәр Wи та дьбун. 20 Ле пәй qәрфкьрьнер’а, әw чӧхе ширк же ехьстьн, к’ьнщед Wи ле кьрьн у бьрьнә дәрва кӧ Wи хач кьн.
Хачкьрьна Иса
(Мәтта 27:32-44; Луqа 23:26-43; Йуһ’әнна 19:17-27)
21 Шьмһ’уне жь Курене, баве Скәндәр у Р’уфо wьрр’а дәрбаз дьбу, кӧ жь к’әwшен дьһат. Әскәра п’ейи сәр wи кьрьн кӧ хаче Иса һьлдә. 22 Иса бьрьнә wи щийе кӧ жер’а Голгота дьготьн, кӧ те фә’мкьрьне: «Щийе Qафа». 23 Шәрава зьмьрф[184] т’әвкьри дане кӧ вәхwә, ле Wи вәнәхwар. 24 Әw хач кьрьн, сәр к’ьнщед Wи п’әшк авитьн, к’а к’ер’а wе чь бьк’әвә, нава хwәда бәла кьрьн[185]. 25 У сьбәһе сьһ’әт нәһә бу, гава Әw хач кьрьн. 26 Ньвисара нәһәqийа Wи аһа ньвисар бу: «П’АДШЕ ЩЬҺУЙА». 27 Т’әви Wи дӧ qачах жи хач кьрьн, йәк ль мьле Wийи р’асте, йе дьн ль мьле Wийи ч’әпе. 28 Бь ви аwайи әw ньвисар һатә сери, йа кӧ дьбежә: «Әw т’әви зӧлмк’ара һатә һ’әсабе»[186]. 29 У әwед кӧ wьрр’а дьчун-дьһатьн, әw беһӧрмәт дькьрьн, сәре хwә дьһ’әжандьн у дьготьне: «Һейи! Нә Тәйе п’арьстгәһ һьлшанда у се р’ожада чекьра, 30 дә Хwә хьлаз кә, жь хач wәрә хwаре!» 31 Ӧса жи сәрәкед к’аһина т’әви qанунзана нав хwәда qәрфе хwә ле дькьрьн у дьготьн: «Хәлq хьлаз кьр, ле Хwә нькарә хьлаз кә! 32 Дә бьра ньһа Мәсиһ, П’адше Исраеле жь хаче бе хwаре, wәки әм бьбиньн у баwәр бькьн». Йед т’әви Wи һатьбунә хачкьрьне жи тә’н ль Wи дьхьстьн.
Мьрьна Иса
(Мәтта 27:45-56; Луqа 23:44-49; Йуһ’әнна 19:28-30)
33 Нивро жь сьһ’әта донздәһа һ’әта сьһ’әта сьсийа, т’әмамийа ә’рде бу тә’ри. 34 У сьһ’әта сьсийа Иса бь дәнгәки бьльнд кьрә qир’ин у гот: «Елойи, Елойи, лама сабахтани?» кӧ те фә’мкьрьне: «Хwәдейе Мьн, Хwәдейе Мьн, Тә чьма Әз һьштьм?»[187]
35 Әwе кӧ незик сәкьнибун, гава әв хәбәр бьһистьн, готьн: «Бьньһер’ьн, Әw гази Елйас дькә». 36 Жь wан йәк бәзи, луфькаф бә’ре һьлда сьркеда кьр, qамишәкива дани у дьрежи Wи кьр, кӧ вәхwә у гот: «Бьсәкьньн. Әм бьбиньн к’а Елйасе бе Wи бинә хwаре».
37 Иса бь дәнгәки бьльнд кьрә qир’ин у р’ӧһ’е Хwә да. 38 Wи чахи п’әр’да п’арьстгәһе жь сери һ’әта бьни qәльши, бу дӧ тишаф. 39 Сәрсәде кӧ ль пешбәри Иса сәкьни бу, гава дит кӧ Иса чаwа р’ӧһ’е Хwә да[188], гот: «Р’асти жи әва Мәрьва Кӧр’е Хwәде бу!» 40 Ль wе дәре к’ӧлфәт жи һәбун, кӧ дурва ль ве йәке дьньһер’ин. Мәрйәма Мәждәлани, Мәрйәма дийа һәр дӧ бьра, Аqубе бьч’ук у Йусес у ӧса жи Сәлома нав wанда бун. 41 Әвана һьнге, гава Иса ль Щәлиле бу, пәй Wи дьчун у жер’а хьзмәтк’ари дькьрьн. Пештьри ван, гәләк к’ӧлфәтед дьн жи wьр һәбун, кӧ т’әви Иса һатьбунә Оршәлиме.
Дәфьнкьрьна Иса
(Мәтта 27:57-61; Луqа 23:50-56; Йуһ’әнна 19:38-42)
42 Әв йәк р’ожаф т’ьвдарәккьрьне бу, аwа готи р’ожа бәри шәмийе. Бәре еваре 43 Усьвеф Аримәтйайи һат, әw йәки хwәйиqәдьр у әндәме щьвина гьрәгьра бу. Әw хwәха жи ль һивийа П’адшатийа Хwәде бу. Wи тӧрӧш кьр, чу щәм Пилато, щьнйазе Иса же хwәст. 44 Пилато бьһист кӧ Иса иди мьрийә, ә’щебмайи ма. Гази сәрсәдф кьр у же пьрси: «Р’аст ә кӧ Әw ӧса зу мьрийә?» 45 Гава әw жь сәрсәд ә’сәйи пе һ’әсийа, щьнйаз да Усьв. 46 Wи qәдәке к’ьтани к’ьр’и, щьнйаз ани хwаре, пе к’әфәнф кьр, т’ьрбәкеда дани, йа кӧ qәйеда к’олайи бу. Кәвьрәк һол кьрә бәр дәре т’ьрбе. 47 Мәрйәма Мәждәлани у Мәрйәма дийа Йусес дитьн кӧ әw ль к’ӧ дәре һатә дәфьнкьрьне.

16

Иса жь мьрьне р’адьбә
(Мәтта 28:1-8; Луqа 24:1-12; Йуһ’әнна 20:1-10)
1 Пәй р’ожа шәмийер’а Мәрйәма Мәждәлани, Мәрйәма дийа Аqуб у Сәлома чун бьһарәтф к’ьр’ин, wәки һәр’ьн ль щьнйазе Иса дьн. 2 Р’ожа һ’әфтийейә пешьн сәре сьбәһе зу, wәхте р’о дәрк’әт, әw чунә сәр т’ьрбе. 3 Wана р’ева һәвр’а дьгот: «К’и wе бона мә кәвьр жь бәр дәре т’ьрбе һол кә?» 4 Чьмки кәвьр гәләки мәзьн бу. У гава кӧ ль жоре ньһер’ин, дина хwә дане, кӧ кәвьр жь бәр һол кьри йә. 5 У чахе чунә һьндӧр’е т’ьрбе, дина хwә дане, хортәки чӧхе сьпи wәргьрти wе ль алийе р’асте р’уньшти йә. К’ӧлфәт гәләк зәндәгьрти ман. 6 Ле әwи wанр’а гот: «Зәндәгьрти нәминьн! Һун ль wи Исайе Ньсрәте дьгәр’ьн, Йе кӧ һатә хачкьрьне. Әw жь мьрьне р’абуйә! Әw нә ль вьр ә. Ва йә әw щийе кӧ Әw ле данибу. 7 Дә ньһа һәр’ьн бежьнә шагьртед Wи у Пәтрус, кӧ Әwе бәри wә һәр’ә Щәлиле. Ль wьр һуне Wи бьбиньн, чаwа кӧ Әwи wәр’а готийә». 8 Әw к’ӧлфәт жь т’ьрбе дәрк’әтьн р’әвин, чьмки р’ьсасе әw гьртьбун у дьләрьзин. Кәсир’а жи тьштәк нәготьн, чьмки саwе ль wан гьртьбу.
Иса Хwә нишани Мәрйәма Мәждәлани дькә
(Мәтта 28:9-10; Йуһ’әнна 20:11-18)
9 Гава Иса р’ожа һ’әфтийейә пешьн сьбәһе зу жь мьрьне р’абу, Wи пешийе Хwә нишани Мәрйәма Мәждәлани кьр, йа кӧ һ’әфт щьн же дәрхьстьбу[189]. 10 Әwе жи чу әw йәк гиһандә әwед кӧ т’әви Иса гәр’ийабун, кӧ шин дькьрьн у дьгьрийан. 11 Ле гава wана бьһист кӧ Иса сах ә у Хwә нишани Мәрйәме кьрийә, баwәр нәкьрьн.
Иса Хwә нишани дӧ шагьртед Хwә дькә
(Луqа 24:13-35)
12 Пәй ван йәкар’а Әwи Хwә дьлqәки дьнда нишани жь wан дӧда кьр, йед кӧ дьчунә к’әwшен. 13 Әwана жи чун әw хәбәр гиһандьнә йед майин. Ле готьна wан жи баwәр нәкьрьн.
Иса Хwә нишани йанздәһ шагьрта дькә
(Мәтта 28:16-20; Луqа 24:36-49; Йуһ’әнна 20:19-23; К’аред Шандийа 1:6-8)
14 Пәй ве йәкер’а Иса Хwә нишани йанздәһа кьр, гава әw ль сәр сьфре р’уньштьбун. Әwи ль wан һьлат бона нәбаwәри у сәрһ’ьшкийа wан, чьмки wана йед кӧ Әw жь мьрьне р’абуйи дитьбун баwәр нәкьрьн. 15 У wанр’а гот: «Һәр’ьнә һәр чар алийед дьнйайе у Мьзгинийе бьдьнә һәр мәрьви. 16 Әwе кӧ баwәр бькә у бе ньхӧмандьне wе хьлаз бә, ле әwе кӧ баwәр нәкә диwана wи wе бьбә. 17 Әwе кӧ баwәр дькьн, әв нишане wанр’а дийар бьн: Бь наве Мьн wе щьна дәрхьн, бь зьманед ну wе хәбәр дьн, 18 wе мә’ра бь дәсте хwә бьгьрьн у һәгәр әw тьштәки жә’р жи вәхwьн, т’ӧ зьраре ль wан нәбә. Әwе дәстед хwә дайньнә сәр нәхwәша у нәхwәше qәнщ бьн».
Жорһьлатьна Иса
(Луqа 24:50-53; К’аред Шандийа 1:9-11)
19 Аwа Хӧдан Иса пәй wе хәбәрдана т’әви wанр’а һьлк’ьшийа ә’змен у ль мьле Хwәдейи р’асте р’уньшт. 20 Шагьрт жи чун, ль һәр щийи даннасин кьрьн. Хӧдан пьштоване wан бу у бь ван нишана хәбәра Хwә дьда избаткьрьне, к’ижанед кӧ бь дәсте wан дьбун.

МЬЗГИНИЙА ЛЬ ГОРА ЛУQА

Пешготьн

Луqа йәки йунани дохтор (һ’әким) у дирокзан (т’арихзан) бу. Әви т’әви Паwлос гәләки р’еwити кьрийә (Фьлимон 24; Колоси 4:14; Тимот’ейо II, 4:11) у нава шьхӧле шандитийаф Паwлосда жи гәләки алик’арийа wи кьрийә.
Бь фькьра гәләк зана әва Мьзгинийаф незики сала 80-и һатийә ньвисаре, щики нәә’йан жь Фьльстине дәр.
Дәстпебуна к’ьтебеда дәрһәqа буйина Йуһ’әннайеф ньхӧмдарф, мьзгинийа буйина Исаф у шькьрдайина чәнд мәрьвадаф ньвисар ә, к’ижана һатьна Исайә жь Хwәдеда дьданә к’ьфше. Ве Мьзгинийеда бона ә’мьре Иса һе гәләки дьбежә, жь буйина Йуһ’әннайе ньхӧмдар гьрти һ’әта жь нав мьрийа р’абуна Иса. Луqа хwәстийә дәрһәqа ә’мьре Исада бь һур-гьли бьньвисә. Пәй мьрьн-р’абуна wир’а Луqа дәрһәqа бәлабуна Мьзгинийеда к’ьтеба «К’аред Шандийа» ньвисийә.
«Мьзгинийа ль гора Луqа» ә’йан дькә кӧ Иса чаwа Хьлазкьреф создайи бона Исраелеф жь Хwәдеда шанди йә у ӧса жи Хьлазкьре һ’әму мәрьва йә. Әва Мьзгинийа бь тьһәрәки башqә һ’ьзкьрьна Хwәде дьдә к’ьфше, илаһиф һьндава мәрьвед шкәстида. Гәләка наве ве мьзгинийе данийә: «Мьзгинийа бона гӧнәк’араф, шкәстийа, бәләнгаза, бехwәйа, жьнәбийа у хәриба».
Ве Мьзгинийеда фькьра «шабун у шькьрдайине» жи һәйә, илаһи сәрийед пешьнда, кӧ ль сәр ә’ламкьрьна һатьна Иса дьньвисә. Чәнд к’ӧламед шькьрдайине жи вьра һәнә у хwәденаса гәләк qӧр’нада бь ван к’ӧлама һ’әбандьна хwә дәрбаз кьрьнә. Мәсәлә, к’ӧлама мьлйак’әтаф (2:14), йа Мәрйәмеф (1:46-55), йа Зәкәрийа (1:68-79) у йа Шьмһ’ун (2:29-32). Хьлазийа к’ьтебеда жи нета шабуне к’ьфш дьбә, ль к’ӧ Иса дьчә ә’змен у йед ль пәй Иса п’арьстгәһедаф дьщьвьн, шькьрийа хwә дьдьнә Хwәде (24:52-53).
Һьнәк п’аред бәрбьч’ә’в жи әw ьн, кӧ чәнд сәрһати у мәсәлә т’әне ве мьзгинийеда һәнә. Аwа мәсәлә: К’ӧлама мьлйак’әта, дәма буйина Иса, һазьрийа шьвана, Исайе донздәһ сали п’арьстгәһеда, мәсәла «кӧр’е ӧндабуйи у бьре wи», т’обәкьрьнаф qачахәки сәр хачеф у тьштед майин.
Сәрәщәма фькьра к’ьтебе
Пешготьна Луqа (1:1-4)
Буйина Йуһ’әннайе ньхӧмдар, буйина Иса у зар’отийа wан (1:5–2:52)
Qӧльхе Йуһ’әннайе ньхӧмдар (3:1-20)
Ньхӧмандьнф у щер’ьбандьнаф Иса (3:21–4:13)
Даннасини у шьхӧлед Исайә ль Щәлиледаф (4:14–9:50)
Р’ийа Исайә жь Щәлиле һ’әта Оршәлимеф (9:51–19:27)
Һ’әфтийа Исайә хьлазийе ль Оршәлиме у дор-бәред wеда (19:28–23:56)
Р’абуна Исайә жь мьрьне, хӧйабуна Wи шагьртаваф у жорһьлатьна Wи (24:1-53)

1

Пешготьна Луqа Т’ейофилор’а
1 Т’ейофилойе хwәйиqәдьр, ньһа гәләка дәстпекьрийә сәрһатийа wан тьштед нава мәда буйи ӧса р’ез кьн, 2 чаwа әwед кӧ пешийе бь ч’ә’ве хwә дитьбун у әв Мьзгиниф бәла дькьрьн, мәр’а готьн. 3 Әз жи чаwа йәки һе зува р’аст пәй wан һ’әму тьшта дьчум, мьн р’е тер’а дит кӧ бь һур-гьли тәр’а бьньвисьм, 4 wәки тӧ р’астийа wан тьштед кӧ һин буйи, бьзаньби.
Мьзгинийа мьлйак’әтф бона буйина Йуһ’әннайеф ньхӧмдарф
5 Чахе Һеродәс п’адшайе Щьһустанеф бу, к’аһинәкф жь бәрәка Әбийа һәбу, наве wи Зәкәрийа бу. Жьна wи жи жь ә’сьле Һарунф бу, наве wе Елизабет. 6 Әвана һәр дӧ жи ль бәр Хwәде р’аст бун у нав һ’әму т’әми у qанунед Хӧдандаф беqӧсур дьчун. 7 Ле зар’ед wан т’ӧнәбун, чьмки Елизабете зар’ нәданин у һәр дӧйа жи ә’мьре хwә дәрбаз кьрьбун.
8 Аwа чахе Зәкәрийа дора бәрәка хwәда хьзмәтк’арийа к’аһинтийе ль бәр Хwәде дькьр, 9 бь ә’дәте к’аһинтийеда п’әшк wир’а к’әт, кӧ һәр’ә п’арьстгәһаф Хӧдан, бьхуреф бьшәwьтинә. 10 У дәма шәwьтандьна бьхуре, т’әмамийа щьмә’те дәрва дӧа дькьр. 11 Һьнге мьлйак’әтеф Хӧдан wива хӧйа бу у алийе р’астева к’еләкаф горигәһаф бьхуре сәкьни. 12 Чахе Зәкәрийа дит, т’әвиһәв бу у саw к’әтә сәр wи. 13 Ле мьлйак’әт wир’а гот: «Зәкәрийа, нәтьрсә! Дӧа тә һатә бьһистьне, к’ӧлфәтаф тә Елизабете тәр’а кӧр’әки бинә у те наве wи Йуһ’әннаф дайни.
14 Әwе тәр’а бьбә әшq у шайи
у гәләке бь буйина wи ша бьн.
15 Чьмки әwе ль бәр Хӧдан мәзьн бә.
Т’ӧ щар гәрәке шәрав-араqе вәнәхwә[190].
У һе зьке дийа хwәда, wе бь Р’ӧһ’еф Пироз т’ьжи бә.
16 Wе жь зар’ед Исраелеф гәләка бәрбь Хӧдан Хwәдейе wан вәгәр’инә.
17 Әwе бь р’ӧһ’ у qәwата Елйасф п’ехәмбәрф пешийа Хӧданва һәр’ә[191],
wе дьле бава сәр зар’ада у нәельма бәрбь фә’мдарийа р’аста вәгәр’инә,
wәки щьмә’тәке бона Хӧдан һазьр кә».
18 Зәкәрийа мьлйак’әтр’а гот: «Әзе ве йәке чаwа бьзаньбьм? Әз кал ьм у к’ӧлфәта мьн жи ә’мьре хwә иди дәрбаз кьрийә»[192].
19 Мьлйак’әтф ле вәгәр’анд у готе:
«Әз Щьбрайил ьм, кӧ ль бәр Хwәде дьсәкьньм.
У әз һатьмә шандьне,
кӧ тәр’а бежьм у ве мьзгинийе бьдьмә тә[193].
20 Ва те лал би у нькарьби хәбәр ди,
һ’әта wе р’ожа кӧ әв тьшт бенә сери,
чьмки тә әw готьнед мьн баwәр нәкьрьн,
кӧ wе wәхте хwәда бенә сери».
21 Һ’әта һьнге щьмә’т һивийа Зәкәрийа бу у ә’щебмайи дьман, кӧ әw п’арьстгәһеда дәрәнги дьк’әт. 22 У чахе әw дәрк’әтә дәрва, иди нькарьбу wанар’а хәбәр да. Wана шьк бьр, кӧ п’арьстгәһеда тьшт һатийә ль бәр ч’ә’ва. У әwи бь нишана wанар’а хәбәр дьда у лал ма. 23 Гава р’ожед хьзмәткьрьна wи хьлаз бун, чу мала хwә. 24 Пәй wан р’ожар’а, к’ӧлфәта wи, Елизабет һ’әмлә дәрк’әт, пенщ мәһа әwе хwә вәдьшарт у дьгот: 25 «Әв чь йәк бу ван р’ожада Хӧдан бона мьн кьр, һ’але мьнда ньһер’и у qара мьн жь нав мәрьваф да һьлдане».
Мьзгинийа мьлйак’әт бона буйина Исаф
26 Мәһа шәшада Хwәде мьлйак’әтф Щьбрайил шандә бажарәки Щәлилеф кӧ наве wи Ньсрәт бу, 27 щәм qизәкә бьк’ьрф, йа кӧ мәрьвәки бь наве Усьвеф малаф Даwьдр’аф нишанкьри бу. Наве qизьке Мәрйәмф бу. 28 Мьлйак’әт wева хӧйа бу у готе: «Сьлав ль тә qизька к’әрәмф ле буйийе, Хӧдан т’әви тә йә[194]». 29 Әwа сәр готьна wи т’әвиһәв бу у фькьри: «Гәло әв чь сьлав ә?» 30 У мьлйак’әт жер’а гот: «Мәрйәм, нәтьрсә! Чьмки тә к’әрәм жь Хwәде станд. 31 Ва те һ’әмлә дәрейи Кӧр’әки бини у наве Wи Исаф дайни.
32 Әwе мәзьн бә у Кӧр’е Йе Һәри Жорьн wе бе готьне.
У Хӧдан Хwәде wе т’әхте баве Wи Даwьд бьдә Wи.
33 Әwе һ’әта-һ’әтайе п’адшатийе сәр малаф Аqубф бькә
у хьлазийа П’адшатийа Wи wе т’ӧнәбә».
34 Мәрйәме мьлйак’әтр’а гот: «Әв йәке чаwа бьбә, чьмки әз һәла һе qиз ьм?» 35 Мьлйак’әт ле вәгәр’анд у гот: «Р’ӧһ’е Пироз wе бе сәр тә у qәwата Йе Һәри Жорьн wе сәр тә бькә си. Бона ве йәке әw Пирозе кӧ wе жь тә бьбә, әw Кӧр’еф Хwәде wе бе готьне. 36 Ва йә омьда тә Елизабет жи, йа кӧ безӧр’әт дьһатә готьне, wе мәзьнайийа хwәда әва мәһа шәша йә кӧр’әкида һ’әмлә йә. 37 Чьмки щәм Хwәде тьштәки нәбуйине т’ӧнә». 38 Wи чахи Мәрйәме гот: «Әз щарийа Хӧдан ьм. Бьра анәгори готьна тә бона мьн бьбә». У мьлйак’әт жь щәм wе чу.
Мәрйәм сәрики Елизабете дьхә
39 Wан р’ожада Мәрйәм р’абу ләз чу алийе ч’ийа, бажарәки Щьһудаф. 40 Әw к’әтә мала Зәкәрийа у сьлав да Елизабете. 41 Гава Елизабете сьлава Мәрйәме бьһист, зар’ок зьке wеда львийа. Елизабет Р’ӧһ’е Пирозва т’ьжи бу 42 у бь дәнгәки бьльнд кьрә гази гот: «Тӧ нав к’ӧлфәтада бьмбарәк и у бәре зьке тәда жи бьмбарәк ә. 43 Әв чь бәхтәwарик ә кӧ дийа Хӧдане мьн сәр мьнда һат? 44 Гава дәнге сьлава тә к’әтә гӧһе мьн, зар’ок зьке мьнда жь шабуна лист. 45 Хwәзи ль wе, кӧ готьна Хӧдан баwәр дькә, кӧ чь жер’а һатийә готьне, wе бе сери». 46 Мәрйәме гот[195]:
«Нәфса мьн пәсьне Хӧдан дьдә
47 у р’ӧһ’е мьн бь Хwәде Хьлазкьреф мьн ша дьбә,
48 чьмки Әwи бәре Хwә мьлуктийа щарийа Хwәда кьр.
Ва жь вьр шунда һ’әму ньсьлеф хwәзийа хwә ль мьн биньн,
49 чьмки Хwәдейе Зор бона мьн тьштед п’ьр’ мәзьн кьрьн.
Наве Wи пироз ә.
50 Р’ә’ма Wи qьр’нә-qьр’нә ль сәр wан ә,
йед кӧ жь Wи дьтьрсьн.
51 Qәwата дәсте Хwә Әwи да к’ьфше
у йед кӧ дьлеф хwәда к’ӧбар-бабах ьн бәла-бәлайи кьрьн.
52 Йед qәwат жь к’ӧрсийа анин хwаре
у йед мьлук бьльнд кьрьн[196].
53 Йед бьр’чи бь тьштед qәнщ т’ер кьрьн
у йед дәwләти дәствала вәр’екьрьн.
54 Р’ә’ма Хwә ани бира Хwә,
али хӧламе Хwә, Исраел кьр,
55 чаwа кал-бавед мә, Бьраһимф у зӧр’әта wир’а бона һ’әта-һ’әтайе созе Хwә дабу»[197].
56 Мәрйәм wәкә се мәһа щәм Елизабете ма, паше вәгәр’ийа мала хwә.
Буйина Йуһ’әннайе ньхӧмдар
57 Аwа дәма wәльдандьна Елизабете пер’а гьһишт, кӧр’әк жер’а бу. 58 Һәвал-һогьред wе бьһистьн кӧ Хӧдан р’ә’ма хwәйә мәзьн бона wе кьрийә, т’әви wе ша дьбун.
59 Р’ожа һ’әйштада һатьн кӧ кӧр’ьк сьнәтф кьн у наве баве wи Зәкәрийа ле кьн. 60 Ле дийа wи гот: «На, наве wи гәрәке Йуһ’әнна бә». 61 Wер’а готьн: «Нава мәрьвед тәда бь wи нави кәсәк т’ӧнә». 62 Һьнге wана бь нишана жь баве wи пьрсин кӧ чь нави дьхwазә wи кә. 63 Әwи жи т’әхтәк хwәст у ль сәр ньвиси: «Наве wи Йуһ’әнна йә». Һ’әму ә’щебмайи ман. 64 Дәстхwәда зар-зьманеф wи вәбу, хәбәр да, шькьри да Хwәде. 65 Тьрсе һ’әму щинаред wан гьрт у т’әмамийа ч’ийайед Щьһустанеда бона ве йәке дьһатә готьне. 66 Һ’әмуйед кӧ дьбьһистьн, бира хwәда хwәй дькьрьн, дьготьн: «Гәло әв кӧр’ьке бьбә чь?» Чьмки дәсте Хӧдан пер’а бу.
П’ехәмбәртийаф Зәкәрийа
67 Баве wи Зәкәрийа бь Р’ӧһ’е Пироз т’ьжи бу, п’ехәмбәрти кьр у гот:
68 «Шькьр жь Хӧдан Хwәдейе Исраелер’а
кӧ сәрик да щьмә’та Хwә у азайи жер’а ани[198].
69 Жь мала хӧламе Хwә Даwьд
бона мә Хьлазкьрәкиф зор[199] р’акьр,
70 чаwа Әwи һе бәреда бь дәве п’ехәмбәред Хwәйә пирозф готийә,
71 кӧ әм жь дьжмьнед хwә
у дәсте һ’әму хернәхwазаф хьлаз бьн[200],
72 р’ә’ме кал-бавед мә бькә,
пәйманаф Хwәйә пироз
73 у wе сонда кӧ баве мә Бьраһимр’а хwар бир бинә[201],
74 wәки жь дәсте дьжмьна азабуйи,
әм бькарьбьн бе тьрс у хоф,
75 һ’әму р’ожед ә’мьре хwәда,
р’аст у һ’әлал Wи бьһ’әбиньн.
 
76 Тӧ, ло кӧр’ько, те п’ехәмбәре Йе Һәри Жорьн бейи готьне,
те пешийа Хӧданва һәр’и, wәки р’ийа Wи һазьр ки[202]
77 у занәбуна азайийе бьди щьмә’та Wи
бь бахшандьна гӧнед wан.
78 Жь р’ә’м у һ’ӧба Хwәдейе мә
чаwа жорда р’о кӧ дәрте, ӧса wе сәрики бьдә мә,
79 wәки йед кӧ тә’ристанийе у бьн сийа мьрьнеда дьминьн р’онайи кә
у ньгед мә дайнә сәр р’ийа ә’дьлайийе»[203].
80 Кӧр’ьк мәзьн дьбу у бь р’ӧһ’ qәwат дьгьрт у һ’әта р’ожа Исраелева хӧйа бу жи ль бәр’ийеф дьма.

2

Буйина Иса
(Мәтта 1:18-25)
1 Wан р’ожада жь Аwгустойе Qәйсәрф ә’мьр дәрк’әт, кӧ һ’әму мәрьвед Императорийа Р’омайе бенә навньвисаре. 2 Әв навньвисара пешьн һена Куренйойе wәлийеф Сурйайеда һатә кьрьне. 3 Һ’әму дьчунә бажаре хwә, кӧ һәр кәс наве хwә бьдә ньвисаре. 4 Усьв жи жь бажаре Ньсрәта Щәлиле р’абу һәвраз чу Щьһустане, бажареф буйина Даwьд, кӧ жер’а Бәйтләһ’мф дьготьн, чьмки әw жь мал у qәбила Даwьд бу. 5 Әw чу кӧ т’әви Мәрйәма дәргистийа хwә бьк’әвә навньвисаре. Мәрйәм жи һ’әмлә бу. 6 Чахе әwана ль Бәйтләһ’ме бун, р’ожа wәльдандьна wе пер’а гьһишт 7 у кӧр’е хwәйи Ньхӧри ани, Әw п’еч’әкеда п’еч’а у афьр’да дани, чьмки меванханеда бона wан щи т’ӧнәбу.
Мьлйак’әт у шьван
8 Ль wьр чоле шьван һәбун, кӧ wе шәве хwәйитийа кәрийе пәзед хwә дькьрьн. 9 Мьлйак’әте Хӧдан wанва хӧйа бу у р’умәта Хӧдан дора wан шәwq да, әw гәләки тьрсийан. 10 Ле мьлйак’әт wанар’а гот: «Нәтьрсьн! Ва йә әз Мьзгинийа шабунәкә мәзьн дьдьмә wә, кӧ wе бона т’әмамийа мьләт бә. 11 Иро wәр’а бажареф Даwьдда Хьлазкьрәкф бу, әw Мәсиһф Хӧдан ә. 12 Әва wәр’а бьбә нишан: Һуне зар’окәке п’еч’әкеда п’еч’айи афьр’да бьбиньн». 13 Ньшкева т’әви wи ордикә мьлйак’әтед ә’зманайә мәзьн к’ьфш бу, пәсьне Хwәде дьдан у дьготьн:
14 «Шькьр Хwәдейе Һәри Жорьнр’а,
ә’дьлайи сәр дьне wан мәрьвар’а,
жь к’ижана Хwәде р’ази йә[204]».
15 Гава мьлйак’әт жь wан дур к’әтьн һьлатьнә ә’змен, шьвана һәвр’а гот: «Дә wәрьн әм һәр’ьнә Бәйтләһ’ме, әв тьште буйи, кӧ Хӧдан әм пе һ’әсандьн, бьбиньн».
16 У бь ләз һатьн, Мәрйәм, Усьв у Зар’а афьр’да р’азайи дитьн. 17 Гава Әw дитьн, чь кӧ бона Кӧр’ьк wанр’а һатьбу ә’ламкьрьне, готьн. 18 Һәр кәсе кӧ жь шьвана әв тьшт дьбьһистьн, зәндәгьртиф дьман. 19 Ле Мәрйәме әв һ’әму тьшт дьле хwәда хwәй дькьрьн у ль сәр wан дьфькьри. 20 Шьван вәгәр’ийан, бона тьштед бьһисти у дити пәсьн у шькьри дьданә Хwәде. Әв һ’әму ӧса бун чаwа wанар’а һатьбу готьне.
Навданина Иса
21 Р’ожа һ’әйшта гава кӧр’ьк сьнәт кьрьн, наве Wи Исаф данин, чаwа кӧ һе бәри һ’әмләбуна де, мьлйак’әт бона ве йәке готьбу.
Иса дьбьнә п’арьстгәһе, кӧ п’ешк’ешиф Хwәде кьн
22 Чахе анәгори Qанунаф Мусаф р’ожед паqьжбуна wан т’әмам бун, кӧр’ьк бьрьнә Оршәлимеф, кӧ Wи п’ешк’еши Хӧдан кьн[205], 23 чаwа кӧ Qануна Хӧданда ньвисар ә: «Һәр ньхӧрики нерин кӧ бәт’ьне вәдькә, нәдьреф Хӧдан бә»[206] 24 у ль гора готьна Qануна Хӧдан: «Щотәк фатьмокф йан жи дӧ щущукед кәвотка»[207] һ’әдиф бе дайине.
25 Һьнге мәрьвәк Оршәлимеда һәбу, наве wи Шьмһ’ун бу. Әw мәрьвәки р’аст, хwәдехоф у ль һивийа бәрдьлийаф[208] Исраеле бу. Р’ӧһ’е Пироз жи ль сәр wи бу 26 у wир’а готьбу: «Һ’әта кӧ тӧ Мәсиһе Хӧдан нәбини, намьри». 27 Һьнге әw бь р’ебәрийа Р’ӧһ’ һатә п’арьстгәһе. Чахе де у бавева Исайе бьч’ук анин кӧ ль гора ә’дәте Qануне бона Wи бькьн, 28 Шьмһ’ун Кӧр’ьк һьлда да һ’әмеза хwә, шькьри да Хwәде у гот:
29 «Йа Хwәйи, ньһа ль гора созе Хwә
бь хер у сьламәт бәрдәстийе Хwә бәр’дә.
30 Чьмки ч’ә’ве мьн азакьрьна Тә дит,
31 йа кӧ Тә бәр ч’ә’ве һ’әму мьләта һазьр кьрийә[209],
32 кӧ бьбә р’онайийа бәр ч’ә’ве нәщьһуйаф
у qәдьр-һӧрмәтф щьмә’та Тә Исраелр’а»[210].
33 Де у баве Wи сәр тьштед кӧ Шьмһ’ун бона Wи дьготьн, зәндәгьрти мабун. 34 Шьмһ’ун дӧа wан кьр у дийа Wи Мәрйәмер’а гот: «Бьбьһен, Әва әwи к’ьфшкьри йә, Йе кӧ wе Исраеледа бьбә сәбәбе к’әтьн-р’абуна гәләка, ӧса жи бьбә нишанәк, кӧ гәләке мьqабьли Wи р’абьн 35 у бь ви аwайи фькьред гәләк дьла wе ә’йан бьн. У дьле тәр’а жи мина тирәке wе дәрбаз бә».
36 Ль wьр жь р’ьк’ьнйата Ашер, qизәкә Фаноwелә п’ехәмбәр һәбу, наве wе Һана. Әwе гәләк ә’мьр дәрбаз кьрьбу, пәй qизтийа хwәр’а һ’әфт сала щәм мере хwә мабу. 37 Әw жьнәбикә һ’әйште чар сали бу[211] у жь п’арьстгәһе дур нәдьк’әт, шәв у р’ож бь дӧа у р’ожийаф Хwәде дьһ’әбанд. 38 Әва жи wе дәме һат, шькьри да Хwәде у т’әви һ’әмуйед кӧ ч’ә’вньһер’ийа азабуна Оршәлиме бун, дәрһәqа кӧр’ькда хәбәр да.
Мәрйәм, Усьв у Исайе бьч’ук вәдьгәр’ьнә Ньсрәте
39 Гава Усьв у Мәрйәме һәр тьшт ль гора Qануна Хӧдан кьрьн, вәгәр’ийанә Щәлиле, бажаре хwә Ньсрәте 40 Кӧр’ьк мәзьн у qәwат дьбу, бь сәрwахтийеф т’ьжи дьбу, к’әрәма Хwәде жи бь Wир’а бу.
Исайе донздәһ сали п’арьстгәһеда
41 Де у баве Wи һәр сал Щәжьнаф Дәрбазбунеда дьчунә Оршәлиме. 42 Чахе Әw бу донздәһ сали, ль гора ә’дәт әwана һәвраз чунә щәжьне. 43 Гава р’ожед щәжьне хьлаз бун у пашда вәдьгәр’ийанә мала хwә, Исайе хьшим ль Оршәлиме ма. Ле де у баве Wи һаш жь Wи т’ӧнәбун, 44 wана т’ьреф т’әви р’еwийа йә. Р’ийа р’ожәке һатьн, нав һәвал-һогьред хwәда ль Wи гәр’ийан. 45 Гава Әw нәдитьн, пашда вәгәр’ийанә Оршәлиме, ль Wи гәр’ийан. 46 Р’ожа сьсийа wана Әw п’арьстгәһеда дит. Әw т’әви дәрсдара р’уньштьбу, гӧһдарийа wан дькьр у пьрс дьданә wан. 47 Һ’әмуйед кӧ хәбәрдана Wи дьбьһистьн, сәр занәбун у щабед Wи зәндәгьрти дьман. 48 Гава де у баве Wи әw дитьн, һ’әйирин у дийа Wи жер’а гот: «Лаwо! Тә чьма ӧса сәре мә кьр? Әз у баве тә к’әл-бин ль Тә дьгәр’ийан». 49 Әwи wанр’а гот: «Һун чьма ль Мьн дьгәр’ийан? Wә ньзаньбу гәрәке Әз мала Бавеф Хwәда бьм?» 50 Ле wана фә’м нәкьр Әwи чь гот. 51 Әw т’әви wан вәгәр’ийа һатә Ньсрәте у гӧр’аф wанда бу. Ле дийа Wи әв һ’әму тьшт дьле хwәда хwәй дькьрьн. 52 У Иса бь сәрwахтийе у бәжьнеда пешда дьчу у ль Хwәде у мәрьва хwәш дьһат.

3

Даннасинийа Йуһ’әннайе ньхӧмдар
(Мәтта 3:1-12; Марqос 1:1-8; Йуһ’әнна 1:19-28)
1 Панздәһ салийа п’адшатийа Тибәрйойе Qәйсәрда, Пилатойеф Понтийо wәлийе Щьһустане бу, Һеродәс сәрwере Щәлиле бу, Филипойе бьре wи сәрwере qәза Итурйайе у Трахонидайе бу у Лусанйас сәрwере Авелинйайе бу, 2 Һәнан у Qәйафа жи сәрәкк’аһин бун. Һьнге хәбәра Хwәде бәр’ийеда Йуһ’әннайе кӧр’е Зәкәрийар’а һат 3 у Йуһ’әнна һатә һ’әму дор-бәред ч’әме Урдӧне даннасин дькьр, кӧ щьмә’т жь гӧнәкьрьне вәгәр’әф у бь аве бе ньхӧмандьнеф, wәки Хwәде wан бьбахшинә. 4 Чаwа к’ьтеба Ишайаф п’ехәмбәрда ньвисар ә кӧ дьбежә:
«Дәнге бәр’ийеда дькә гази:
‹Р’ийа Хӧдан һазьр бькьн
у шьвәр’ийедф Wи р’аст бькьн.
5 Һ’әму гәли бьра т’ьжи бьн,
ч’ийа-бани ньмьз бьн,
р’ийед харо-маро р’аст бьн
у ч’ә’л-ч’ул дуз бьн.
6 У һәр кәсе азайийа Хwәде бьбинә›»[212].
7 Гәләк дьһатьнә щәм Йуһ’әнна, кӧ жь wи бенә ньхӧмандьне. Әwи wанр’а дьгот: «Ч’ежькедф мә’ра! К’е wәр’а гот, кӧ һун жь хәзәба те бьр’әвьн? 8 Дә бь кьред qәнщ бьдьнә к’ьфше, кӧ һун жь гӧнәкьрьне вәгәр’ийанә. У р’анәбьн нәбежьн: ‹Бьраһим баве мә йә›. Әз wәр’а дьбежьм, кӧ Хwәде жь ван кәвьра жи дькарә зар’а Бьраһимр’а дәрхә. 9 Ва йә бьвьрф ль сәр р’аwеф даре йә. Һәр дара кӧ бәре qәнщ нәйнә, wе бе бьр’ине у авитьне нава егьр». 10 Ә’лаләте жь wи пьрси у гот: «Ле әм чь бькьн?» 11 Әwи ль wан вәгәр’анд у гот: «Дӧ дәст к’ьнще к’е һәнә, бьра йәки бьдә wи, йе к’е кӧ т’ӧнә у хӧрәке к’е һәйә, бьра диса ӧса бькә». 12 Хәрщгьрф жи һатьн кӧ бенә ньхӧмандьне у wир’а готьн: «Дәрсдарф, әм чь бькьн?» 13 Әwи wанр’а гот: «Чьqас жь wә те хwәстьне жь wи зедәтьр нәстиньн». 14 Әскәра жи жь wи пьрси: «Ле әм чь бькьн?» Әwи wанр’а гот: «Кәсәки нәшелиньн, бебәхтийе ль хәлqе нәкьн у бь һәqе хwә р’ази бьн».
15 Һ’әму һивийе бун у бона Йуһ’әнна дьле хwәда дьготьн: «Гәло әв ә Мәсиһ?» 16 Йуһ’әнна ль һ’әмуйа вәгәр’анд у гот: «Әз wә бь аве дьньхӧминьм, ле Йәки жь мьн qәwаттьр wе бе. Әз нә һежа мә бәне чарьхед Wи жи вәкьм. Әwе wә пе Р’ӧһ’е Пироз у егьр бьньхӧминә. 17 Мәлһ’әба Wи дәсте Wида йә. Әwе бедәра Хwә паqьж кә, гәньм бькә ә’мбара Хwә, ле кайе wе бь агьре кӧ натәмьрә бьшәwьтинә».
18 Аwа Йуһ’әнна бь гәләк тьштед дьн жи хәлq ширәт дькьр у Мьзгини дьда. 19 Ле гава Йуһ’әнна ль Һеродәсе сәрwер жи һьлатф бона Һеродийа жьна бьре wи у һ’әму хьрабийед кӧ wи дькьрьн, 20 һьнге Һеродәс сәр ван кьрьнада әв нәһәqи жи кьр, кӧ Йуһ’әнна авитә кәле.
Иса те ньхӧмандьне
(Мәтта 3:13-17; Марqос 1:9-11)
21 Гава һ’әму щьмә’т дьһатә ньхӧмандьне, Иса жи һатә ньхӧмандьне. Wе дәме кӧ дӧа дькьр, ә’зман вәбу 22 у Р’ӧһ’е Пироз бь бәдәни мина кәвоткәке сәр Wи дани у дәнгәк жь ә’змен һат у гот: «Тӧ кӧр’е Мьни дәлал и, кӧ Әз жь Тә р’ази мә».
Р’ьк’ьнйата Иса
(Мәтта 1:1-17)
23 Иса незики си сали бу, гава Әwи дәст бь к’аре Хwә кьр у wан т’ьре Әw кӧр’е Усьв бу, Усьве Әли, 24 Әлийе Мәтат, Мәтате Леwи, Леwийе Мәлк’е, Мәлк’ейе Йаннай, Йаннайе Усьв, 25 Усьве Мәтитийа, Мәтитийайе Амос, Амосе Нәһум, Нәһуме Һәсли, Һәслийе Нәщай, 26 Нәщайе Мәһат, Мәһате Мәтитийа, Мәтитийайе Шемәйин, Шемәйине Йусех, Йусехе Йода, 27 Йодайе Йуһәнан, Йуһәнане Р’еша, Р’ешайе Зәрубабәл, Зәрубабәле Шалтийел, Шалтийеле Нәри, 28 Нәрийе Мәлк’е, Мәлк’ейе Еди, Едийе Qосам, Qосаме Елмәдам, Елмәдаме Әр, 29 Әре Йешу, Йешуйе Елийазер, Елийазере Йорим, Йориме Мәтат, Мәтате Леwи, 30 Леwийе Шьмһ’ун, Шьмһ’уне Щьһуда, Щьһудайе Усьв, Усьве Йонам, Йонаме Елйаqим, 31 Елйаqиме Мәлйо, Мәлйойе Мәна, Мәнайе Мәтитийа, Мәтитийайе Нат’ан, Нат’ане Даwьд, 32 Даwьде Йешаф, Йешайе Овед, Оведе Боwаз, Боwазе Сәлмон, Сәлмоне Нәһшон, 33 Нәһшоне Аминадав, Аминадаве Админ, Админе Арам, Араме Һәсрун, Һәсруне Перес, Пересе Щьһуда, 34 Щьһудайе Аqуб, Аqубе Исһаqф, Исһаqе Бьраһим, Бьраһиме Тераһ, Тераһе Нәһор, 35 Нәһоре Сәрух, Сәрухе Р’еwо, Р’еwойе Пелег, Пелеге Әбәр, Әбәре Шәлаһ, 36 Шәлаһе Qенан, Qенане Арпәхшад, Арпәхшаде Сам, Саме Нӧһф, Нӧһе Ламәх, 37 Ламәхе Мәтушәла, Мәтушәлайе Һәнох, Һәнохе Йаред, Йареде Маһалалел, Маһалалеле Qенан, 38 Qенане Әнош, Әноше Сет’, Сет’е Адәмф у Адәме Хwәде.

4

Щер’ьбандьнаф Иса
(Мәтта 4:1-11; Марqос 1:12-13)
1 Иса бь Р’ӧһ’е Пирозва т’ьжи жь Урдӧне вәгәр’ийа, Р’ӧһ’ бәр’ийеда р’ебәрийа Wи дькьр, 2 чьл р’ожи жь мирещьнф һатә щер’ьбандьнеф. Әwи wан р’ожада тьштәк нәхwар у гава әw р’ож дәрбаз бун, бьр’чи бу.
3 Һьнге мирещьн Wир’а гот: «Һәгәр Тӧ Кӧр’е Хwәде йи, ви кәвьрир’а бежә кӧ бьбә нан». 4 Иса ле вәгәр’анд у гот: «Ньвисар ә: ‹Инсан т’әне бь нен нажи›[213] [214]».
5 Һьнге мирещьн Әw р’акьрә сәр щики бьльнд, дәqеда һ’әму п’адшатийед дьнйайе нишани Wи дан 6 у готә Wи: «Әзе р’әwш у сәрwертийа ван һ’әмуйа бьдьмә дәсте Тә, чьмки мьнр’а һатийә дайине у к’ер’а кӧ бьхwазьм әзе бьдьме. 7 Һәгәр ньһа Тӧ сәре хwә ль бәр мьн дайни, әв һ’әму wе п’ара Тә бьн». 8 Иса ле вәгәр’анд у гот: «Ньвисар ә: ‹Сәре хwә ль бәр Хӧдан Хwәдейе хwә дайнә у т’әне Wи бьһ’әбинә!›[215]»
9 Паше мирещьн Иса бьрә Оршәлиме, Әw сәр бьльндщийа бане п’арьстгәһе да сәкьнандьне у готә Wи: «Һәгәр Тӧ Кӧр’е Хwәде йи, дә Хwә жь вьр бавежә хwаре. 10 Чьмки ньвисар ә: ‹Хwәде wе т’әмийа Тә бьдә мьлйак’әтед Хwә, кӧ Тә хwәй кьн› 11 у: ‹Әwе Тә сәр дәсте хwә бьгьрьн, wәки ньге Тә кәвьр нәк’әвә›[216]». 12 Иса ле вәгәр’анд у гот: «Һатийә готьне кӧ: ‹Хӧдан Хwәдейе хwә нәщер’ьбинә!›[217]» 13 У гава мирещьн һ’әму щер’ьбандьн хьлаз кьрьн, дәмәке жь Wи дур к’әт.
Иса qәза Щәлиледа дәст бь к’аре Хwә дькә
(Мәтта 4:12-17; Марqос 1:14-15)
14 Иса бь qәwата Р’ӧһ’ вәгәр’ийа Щәлиле у нав-дәнге Wи һ’әму алийед wи wәлатида бәла бу. 15 Әwи к’ьништедф wанда һин дькьр у һ’әмуйа пәсьне Wи дьдан.
Бажаре Ньсрәте, ль к’ӧ Иса мәзьн бьбу, Wи qәбул накә
(Мәтта 13:53-58; Марqос 6:1-6)
16 Әw һатә Ньсрәте, wи щийе кӧ Әw ле мәзьн бьбу, мина ә’дәте Хwә р’ожаф шәмийе Әw к’әтә к’ьниште у р’абу кӧ бьхунә. 17 К’ьтеба Ишайа п’ехәмбәр данә Wи у гава к’ьтеба гӧломатккьри вәкьр, әw щи дит кӧ аһа ньвисар бу:
18 «Р’ӧһ’е Хӧдан ль сәр Мьн ә,
чьмки Әwи Әз бь р’ункьрьнеф к’ьфш кьрьм,
wәки Мьзгинийе бьдьмә фәqира,
у Әз шандьмә һесирар’а бой сәрбәстийеф
у корар’а бой дитьне даннасин кьм,
азайийе бьдьмә бьндәста
19 у сала Хӧданә р’ә’ме[218] жи бьдьмә наскьрьне»[219].
20 У к’ьтеб гӧломатк кьр да бәрдәсти р’уньшт у к’ьништеда
һ’әму зур’ бьбун ль Wи дьньһер’ин. 21 Әwи дәстпекьр wанар’а гот: «Әва ньвисара иро һатә сери, гава wә бьһист». 22 Һ’әмуйа жи бона Wи qәнщ хәбәр дьдан у сәр хәбәрдана Wийә мә’рифәт зәндәгьрти мабун у дьготьн: «Әва нә кӧр’е Усьв ә?» 23 Әwи wанр’а гот: «Һуне р’аст ве готьне сәр Мьн бежьн: ‹Һ’әкимо! Дә һ’әкимтийе ль хwә бькә. У әw тьштед мә бьһистьн кӧ Тә Кәфәрнаһумеда кьрьн, ль вьр щи-мьск’әне хwәда жи бькә›». 24 У гот: «Әз р’аст wәр’а дьбежьм, п’ехәмбәр щи-мьск’әне хwәда беqәдьр ә. 25 Әз р’астийе wәр’а дьбежьм, гәләк жьнәби Исраеледа һена Елйасда һәбун, чахе се сал у шәш мәһа ә’зман һатә гьртьне у т’әмамийа wәлетда бу хәлайикә гьран. 26 Ле Елйас кәсәкир’а нәһатә шандьне, пештьри жьнәбийа жь бажаре Сәрәпта Сайдер’а[220]. 27 У гәләк к’отиф жи Исраеледа һена Елишаф п’ехәмбәрда һәбун у жь wан т’ӧ кәс паqьж нәбу, пештьри Нә’манеф жь Сурйайе»[221]. 28 Гава һ’әмуйед к’ьништеда әв йәк бьһистьн, һерс к’әтьн. 29 Р’абун Әw жь бажер дәрхьстьн, бьрьн сәр wи ч’ийайе ль к’ӧ бажаре wан һатьбу чекьрьне, wәки Wи жь кәнделда бавежьн. 30 Ле Әw нав wанр’а дәрбаз бу чу.
Иса р’ӧһ’еф һ’әрамф дәрдьхә
(Марqос 1:21-28)
31 Иса бәржер бу һатә бажаре Кәфәрнаһума Щәлиле у р’ожа шәмийе әw һин дькьрьн. 32 Әw ль сәр һинкьрьна Wи зәндәгьрти мабун, чьмки хәбәрдана Wи бь һ’ӧкӧм бу. 33 У к’ьништеда мәрьвәк һәбу, кӧ р’ӧһ’еф щьнайиф һ’әрамф пер’а һәбу. Әwи бь дәнгәки бьльнд кьрә qир’ин: 34 «Wәйе! Тӧ чь жь мә дьхwази Исайе Ньсрәте? Тӧ һатийи qьр’а мә бини? Әз заньм Тӧ к’и йи. Тӧ Пирозе Хwәде йи!» 35 Иса ле һьлат у гот: «Кәр’ бә у же дәрк’әвә!» Щьн әw бәр wан ль ә’рде хьст у бе зьрардайин жь wи дәрк’әт. 36 Һ’әму зәндәгьрти ман, һәвр’а дьготьн: «Әв чь готьн ә? Әw бь һ’ӧкӧм у qәwате ә’мьри ль р’ӧһ’ед һ’әрам дькә у дәрдьк’әвьн?» 37 У бә’са Wи һ’әму дор-бәра бәла дьбу.
Иса гәләк нәхwәша qәнщ дькә
(Мәтта 8:14-17; Марqос 1:29-34)
38 Әw жь к’ьниште дәрк’әт чу мала Шьмһ’унф. Хwәсийа Шьмһ’ун тә’л т’айеда дьнә’лийа у бона wе жь Wи һиви кьрьн. 39 Иса сәр wер’а сәкьни, ль т’айе һьлат у т’айе же бәр’да. Дәстхwәда р’абу сәр хwә, бәрдәсти wанр’а кьр. 40 Гава р’о дьчу ава, һ’әмуйед кӧ щур’ә-щур’ә нәхwәшийед wан һәбун анинә щәм Wи. Әwи дәсте Хwә дани сәр wан һәр йәки у әw qәнщ кьрьн. 41 Жь гәләка жи щьн дәрдьк’әтьн, дькьрьнә qир’ин у дьготьн: «Тӧ Кӧр’е Хwәде йи!» Ле Иса ль wан һьлат у нәдьһьшт әw хәбәр дьн, чьмки заньбун кӧ Әw Мәсиһ ә.
Даннасинийа т’әмамийа Щьһустане
42 Сьбәһ кӧ зәлал бу, Иса р’абу чу щики хәwлә. Ә’лаләт ль Wи дьгәр’ийан у һ’әта щәм Wи һатьн, нәдьһьштьн кӧ Әw дәст жь wан бьк’ьшинә. 43 Ле Әwи wанр’а гот: «Гәрәке Әз бажаред дьнда жи Мьзгинийа П’адшатийаф Хwәде бьдьм, чьмки Әз бона wе йәке һатьмә шандьне». 44 У к’ьништед Щьһустанеда[222] даннасин дькьр.

5

Иса гази шагьртедф Хwәйә пешьн дькә
(Мәтта 4:18-22; Марqос 1:16-20)
1 Щарәке Иса ль бәр гола Щенисарте сәкьнибу у ә’лаләте дора Wи гьрт, кӧ хәбәра Хwәде бьбьһе. 2 У Әwи дӧ qәйьк дәве голе дитьн, мә’сигьр жь wан дәрк’әтьбун у т’ор’ед хwә дьшуштьн. 3 Иса к’әтә qәйькәкә жь wан, кӧ йа Шьмһ’ун бу, һиви жь wи кьр, кӧ qәйьке һьнәки жь бәжеф дур хә. У Әw р’уньшт, жь qәйьке ә’лаләт һин кьр. 4 Чахе Әwи хәбәрдана Хwә хьлаз кьр, Шьмһ’унр’а гот: «Qәйьке бьбә щийе к’ур у т’ор’ед хwә бавежьнә неч’ире». 5 Шьмһ’ун ле вәгәр’анд у гот: «Мамоста, мә т’әмамийа шәве кьр-нәкьр тьштәк нәгьрт, ле бона хатьре Тә әзе т’ор’а бавежьме». 6 У гава ӧса кьрьн, һаqас мә’си к’әтьне, кӧ т’ор’ед wан дьqәтийан. 7 У бь нишана гази һәвалед хwәйә qәйька дьнда дькьрьн, кӧ бен али wан бькьн. У әwана һатьн һәр дӧ qәйьк жи т’ьжи кьрьн, һьндьк мабу нӧq буна. 8 Гава Шьмһ’ун-Пәтрус әв йәк дит, хwә авитә чоке Иса у гот: «Хӧдан, дури мьн һәр’ә, әз йәки гӧнәк’арф ьм». 9 Чьмки бона wан мә’сийед гьрти хофе wи у һ’әмуйед пер’а гьртьбу, 10 ӧса жи Аqубф у Йуһ’әннайеф кӧр’ед Зәбәди, кӧ һәвалед Шьмһ’ун бун. У Иса Шьмһ’унр’а гот: «Нәтьрсә! Жь вьр шунда те мәрьва мина мә’сийа бьгьри». 11 У qәйьк дәрхьстьнә бәже, һәр тьшт һьштьн пәй Wи чун.
Иса йәки жь к’отибуне паqьж дькә
(Мәтта 8:1-4; Марqос 1:40-45)
12 Гава Иса бажарәкида бу, ль wьр мәрьвәки сәрдапеда к’оти һәбу. Чахе әwи Иса дит, хwә дәвәр’уйа авит же лава кьр у гот: «Хӧдан! Һәгәр бьхwази, Тӧ дькари мьн паqьж ки». 13 У Иса дәсте Хwә дьреж кьре, ле к’әт у гот: «Әз дьхwазьм. Паqьж бә!» У дәстхwәда к’отибун же чу. 14 Иса т’әми да wи, кӧ ве йәке кәсир’а нәбежә, ле гот: «Һәр’ә хwә нишани к’аһин кә у чаwа Муса т’әми дайә, һ’әдийа паqьжбуна хwә бьдә, wәки һ’әмуйар’а бьбә шә’дәти, кӧ тӧ паqьж буйи». 15 Нав у дәнге Иса һе бәла дьбу у п’ьр’ ә’лаләт дьщьвийа кӧ гӧһдарийа Wи бькьн у жь нәхwәшийед хwә qәнщ бьн. 16 Ле Әwи Хwә ль щийе хәwлә дьгьрт у дӧа дькьр.
Иса шьлушә’тәки qәнщ дькә у гӧнед wи дьбахшинә
(Мәтта 9:1-8; Марqос 2:1-12)
17 Р’ожәке чахе Әwи һин дькьр, ферьсиф у дәрсдаред Qануне жи р’уньштьбун, кӧ жь һ’әму гӧндед Щәлиле, Щьһустане у жь Оршәлиме һатьбун. Qәwата Хӧдан һазьр бу, wәки Иса нәхwәшед wан qәнщ бькә. 18 Wе дәме чәнд мәрийа йәки шьлушә’т ньвинева анин у дьхwәстьн әw бьбьрана һьндӧр’ у ль бәр Иса данина. 19 У гава wана жь дәст ә’лаләта гьран т’ӧ р’е нәдитьн кӧ wи биньнә һьндӧр’, р’абунә сәр хени, к’әрмид вәкьрьн, ньвинева дахьстьнә нава мале, ль бәр Иса. 20 Гава Әwи баwәрийа wан дит, готә йе шьлушә’т: «Ә’вдо, гӧнед тә һатьнә бахшандьне». 21 Qанунзан у ферьсийа дәстпекьр фькьрин у һәвр’а готьн: «Әв к’и йә аһа Хwәде беһӧрмәт дькә? Пештьри Хwәде к’и дькарә гӧна бьбахшинә?» 22 Фькьред wан Исава ә’йан бун у ль wан вәгәр’анд гот: «Һун чь дьле хwәда дьфькьрьн? 23 К’ижан р’ьһ’әт те готьне: ‹Гӧнед тә һатьнә бахшандьне›, йан: ‹Р’абә у бьгәр’ә?› 24 Ле wәки һун бьзаньбьн кӧ һ’ӧкӧме Кӧр’еф Мерьв һәйә ль сәр дьне гӧна бьбахшинә», готә йе шьлушә’т: «Әз тәр’а дьбежьм, р’абә ньвина хwә һьлдә һәр’ә мала хwә». 25 Әw жи бәр ч’ә’ве wан пер’а-пер’а р’абу у ньвина кӧ ль сәр п’алдайи бу һьлда чу мала хwә у шькьри дьда Хwәде. 26 Һ’әму һ’әйр-һ’ӧжмәк’ар ман у шькьри дьданә Хwәде, бь хофа мәзьн дьготьн: «Иро мә тьштед нәбуйи дитьн».
Иса гази Леwиф дькә
(Мәтта 9:9-13; Марqос 2:13-17)
27 Пәй wе йәкер’а Иса дәрк’әт, ль щийе хәрщһьлдане хәрщгьрәки р’уньшти дит кӧ наве wи Леwиф бу у готе: «Пәй Мьн wәрә». 28 Әwи жи һәр тьшт һьшт, р’абу пәй Wи чу. 29 Леwи мала хwәда һӧрмәтәкә мәзьн жер’а кьр. Т’әви wан гәләк хәрщгьр у һьнәкед майин жи ль сәр сьфре р’уньштьбун. 30 Ферьсийа у qанунзанед wан бина хwә тәнг кьрьн у шагьртедф Wир’а готьн: «Чьма һун т’әви хәрщгьр у гӧнәк’ара дьхwьн у вәдьхwьн?» 31 Иса ль wан вәгәр’анд у гот: «Сахләм нә һ’әwще һ’әким ьн, ле нәхwәш. 32 Әз нәһатьмә гази йед р’аст кьм, ле гази гӧнәк’ара бона т’обәйийеф».
Пьрса р’ожигьртьне
(Мәтта 9:14-17; Марqос 2:18-22)
33 Wана жь Иса пьрси: «Чьма шагьртед Йуһ’әнна у ӧса жи йед ферьсийа т’ьме р’ожи дьгьрьн у дӧа дькьн, ле шагьртед Тә дьхwьн у вәдьхwьн?» 34 Әwи жи готә wан: «Һун дькарьн бежьнә хwәндийед дә’wате: ‹Р’ожи бьгьрьн›, һ’әта кӧ зә’ва т’әви wан ә? 35 Ле р’оже бен, гава зә’ва жь wан бе һьлдане, һьнге wан р’ожада wе р’ожи бьгьрьн».
36 Әwи мәсәләк жи wанр’а гот: «Кәсәк жь п’арч’е ну набьр’ә у к’ьнща кәвьн п’инә накә. Һәгәр ӧса бькә, һьн п’арч’е ну дьqәлешә, һьн жи кәвьн у ну ль һәв накьн. 37 У нә жи кәсәк шәрава ну дькә мәшкед кәвьн. Һәгәр ӧса бькә, шәрава ну wе мәшка бьт’әqинә у бьр’ьжә, мәшке жи хьраб бьн. 38 Ле гәрәке шәрава ну бькьнә мәшкед ну[223]. 39 У кәсәк пәй шәрава кәвьнр’а нахwазә йа ну вәхwә, чьмки йа кәвьн һе ле хwәш те».

6

Пьрса р’ожаф шәмийе
(Мәтта 12:1-8; Марqос 2:23-28)
1 Р’ожәкә шәмийе Иса нава зәвийар’а дәрбаз дьбу, шагьртед Wи сьмбьлед гәньм дьчьнин, дәстед хwәда дьфьрькандьн у дьхwарьн. 2 Ле жь ферьсийа һьнәка гот: «Чьма һун тьште нәщайизи р’ожаф шәмийе дькьн?» 3 Иса ль wан вәгәр’анд у гот: «Wә нәхwәндийә кӧ Даwьд чь кьр, гава әw у йед пер’а бьр’чи бун? 4 Нә әw к’әтә Ханаф Хwәде у нанеф Хwәдер’а дайи һьлда, һьн хwәха хwар, һьн жи да йед т’әви хwә, wәки т’ӧ кәсир’а нә щайиз бу бьхwара, пештьри к’аһина?»[224] 5 У вәгәр’ийа wанр’а гот: «Кӧр’е Мерьв Хӧдане шәмийе йә жи».
Иса р’ожа шәмийе мәрьве кӧ дәсте wи к’ьшийабу qәнщ дькә
(Мәтта 12:9-14; Марqос 3:1-6)
6 У р’ожа шәмикә дьн Иса чу к’ьниште, кӧ һин бькә. Мәрьвәк ль wьр һәбу, кӧ дәсте wийи р’асте к’ьшийабу. 7 Ч’ә’ве qанунзан у ферьсийа ль сәр Wи бун, гәло wе р’ожа шәмийе нәхwәша qәнщ кә йан на, wәки мә’никә wан һәбә, кӧ хәйба Wи бькьн. 8 Ле фькьред wан Исава ә’йан бун у wи мәрьве дәстк’ьшийайир’а гот: «Р’абә ве говәке бьсәкьнә». Әw жи р’абу сәкьни. 9 Һьнге Иса wанр’а гот: «Әзе пьрсәке жь wә бькьм. Р’ожа шәмийе чь щайиз ә бькьн: Qәнщи йан хьраби, р’ӧһ’әки хьлаз кьн йан ӧнда кьн?» 10 У Иса ль һ’әмуйед дора Хwә ньһер’и, wи мәрьвир’а гот: «Дәсте хwә дьреж кә». Әwи жи ӧса кьр у дәсте wи диса qәнщ бу. 11 Һьнге wана жь һерса хwә дьхwар, нав һәвда дьшеwьрин, кӧ чь биньнә сәре Иса.
Бьжартьна һәр донздәһ шандийаф
(Мәтта 10:1-4; Марqос 3:13-19)
12 Wан р’ожада Иса чу сәре ч’ийе, кӧ дӧа бькә у т’әмамийа шәве бәр Хwәде бь дӧа дәрбаз кьр. 13 Чахе сьбәһ зәлал бу, Әwи гази шагьртед Хwә кьрьн у донздәһ мәрьв жь нав wан бьжартьн, кӧ навед wан жи «шандиф» дани: 14 Шьмһ’уне кӧ наве wи дани Пәтрусф у бьре wи Әндраwьс, Аqуб у Йуһ’әнна, Филипо у Бәртоломәйо, 15 Мәтта у Т’ума, Аqубеф Һалфаwо у Шьмһ’уне кӧ wәлатп’арьстф дьһатә готьне. 16 Щьһудайе Аqуб у Щьһудайеф Исхәрйоти, кӧ нәмамийаф Wи кьр.
Иса даннасин дькә, һин дькә у qәнщ дькә
(Мәтта 4:23-25)
17 Әw бь т’әви wан бәржер бу һат, р’астәке сәкьни. Ль wе дәре к’омәкә шагьртайә мәзьн у щьмә’тәкә гьран жь т’әмамийа Щьһустане, Оршәлиме у жь дәве бә’ра Суре у Сайде щьвийайи бун. 18 Әwана һатьбун, wәки гӧһдарийа Wи бькьн у жь нәхwәшийед хwә qәнщ бьн. У йед жь р’ӧһ’ед һ’әрам щәфа дьк’ьшандьн жи qәнщ дьбун. 19 У т’әмамийа ә’лаләте жи дьщә’данд, wәки дәсте хwә бьдана Wи, чьмки qәwат жь Wи дәрдьк’әт у һәр кәс жь wан qәнщ дьбу.
Йед хwәзьли у нә хwәзьли
(Мәтта 5:1-12)
20 Иса бәре Хwә да шагьртед Хwә у гот:
«Хwәзи ль wә фәqира,
чьмки П’адшатийаф Хwәде йа wә йә.
21 Хwәзи ль wә, кӧ һун ньһа бьр’чи нә,
чьмки һуне т’ер бьн.
Хwәзи ль wә, кӧ һун ньһа дьгьрин,
чьмки һуне бьк’әньн.
22 Хwәзи ль wә, гава һун бона Кӧр’е Мерьв бәр ч’ә’ве мәрийа р’әш бьн,
гава wә qәбул нәкьн, wә беһӧрмәт кьн
у наве хьраб сәр wә дәрхьн.
23 Wе р’оже әшq бьн у жь шабуна бьра ньгед wә ә’рд нәгьрә, чьмки ва һәqе wә ль ә’змен гәләк ә, чьмки кал-бавед wан жи сәре п’ехәмбәра ӧса дькьрьн.
24 Ле wәй ль wә дәwләтийа,
чьмки һун гьһиштьнә мәрәме хwә.
25 Wәй ль wә, кӧ һун ньһа т’ер ьн,
чьмки һуне бьр’чи бьн.
Wәй ль wә, кӧ һун ньһа дьк’әньн,
чьмки һуне бьгьрин у шине бькьн.
26 Wәй ль wә, кӧ һ’әму мәрьв бона wә qәнщ хәбәр дьдьн,
чьмки кал-бавед wан жи п’ехәмбәред дәрәwр’а ӧса дькьрьн.
Дьжмьнед хwә һ’ьз бькьн
(Мәтта 5:38-48; 7:12а)
27 Ле Әз wәр’а, йед кӧ дьбьһен дьбежьм, дьжмьнед хwә һ’ьз бькьн, хернәхwазед хwәр’а qәнщийе бькьн. 28 Ньфьр’кьред хwә бьмбарәк кьн у бона йед хьрабийе wә дькьн, дӧа бькьн. 29 Һәгәр йәк р’уйе тә хә, йе дьн жи бьдә бәр у йе кӧ п’оте тә жь тә бьстинә, кьрасе хwә жи жер’а бьһелә. 30 Бьдә wи, к’и жь тә дьхwазә у к’и жь тә дьстинә пашда нәхwазә. 31 У чаwа һун дьхwазьн мәрьв бона wә бькьн, һун жи ӧса wанр’а бькьн. 32 Һәгәр һун wан һ’ьз бькьн, к’ижан кӧ wә һ’ьз дькьн, чь фәйдә? Нә гӧнәк’ар жи wан һ’ьз дькьн, к’ижан кӧ wан һ’ьз дькьн? 33 У һәгәр һун qәнщикьред хwәр’а qәнщийе бькьн, чь фәйдә? Нә гӧнәк’ар жи ӧса дькьн? 34 У һәгәр һун дәйн дьдьнә йед ӧса, жь к’ижана гӧмана wә һәйә пашда бьстиньн, чь фәйдә? Нә гӧнәк’ар жи дәйн дьдьнә гӧнәк’ара, кӧ диса һаqаси пашда бьстиньн? 35 Ле һун дьжмьнед хwә һ’ьз бькьн, qәнщийе бькьн, дәйн бьдьн у һивийа вәгәр’андьне нәминьн. Һәqе wәйе гәләк бә у һуне бьбьнә зар’ед Йе Һәри Жорьн. Чьмки Әw бона бешекьра жи, нәр’аста жи qәнщ ә. 36 Дьлр’ә’м бьн, чаwа Бавеф wә дьлр’ә’м ә.
Һинкьрьна дәрһәqа ломәкьрьнедаф
(Мәтта 7:1-5)
37 Лома нәкьн у ломәйе ль wә нәбьн, нәһәqийе нәкьн, нәһәqи wе ль wә нәбә, бьбахшиньн wәр’а wе бе бахшандьне. 38 Бьдьн, wәр’а wе бе дайине, бь пиванәкә т’ьжи һ’әжанди, дәwьсанди, сәри qуч’ wе бькьнә п’еша wә. Чьмки бь чь чапе һун бьпивьн, бь wе жи wәр’а wе бе пиване». 39 Әwи мәсәләк жи wанр’а гот: «Гәло кор дькарә р’ебәрийе кора бькә? Нә һәр дӧйе жи бьк’әвьнә ч’ә’ле? 40 Шагьрт жь дәрсдаре хwә нә мәстьр ә, ле әwе кӧ хwәндьна хwә р’ьнд пек тинә, дькарә мина дәрсдаре хwә бә. 41 Тӧ чьма qьршьке ч’ә’ве бьре хwәда дьбини, ле к’еране ч’ә’ве хwәда набини? 42 Йан жи чаwа тӧ дькари бежи бьре хwә: ‹Бьра, бьһелә кӧ әз qьршьк жь ч’ә’ве тә дәрхьм›, ле тӧ к’еране ч’ә’ве хwәда набини? Дӧр’у! Пешийе к’еране ч’ә’ве хwә дәрхә. Паше те qәнщ бьбини кӧ чаwа qьршьк жь ч’ә’ве бьре хwә дәрхи.
Дар у бәре wе
(Мәтта 7:17-20; 12:34б, 35)
43 Дара qәнщ бәре хьраб надә, нә жи дара хьраб бәре qәнщ. 44 Һәр дар жь бәре хwә те наскьрьне, кәсәк жь стьрийа һежира начьнә у нә жи жь дьр’ийе тьрийа. 45 Мәрьве qәнщ, жь хьзна дьле хwәйи qәнщ, qәнщийе дәртинә, ле мәрьве хьраб, жь хьзна дьле хwәйи хьраб хьрабийе дәртинә. Чьмки дьле wи чьва т’ьжи йә зар жи әwе дьбежә.
Һ’имед дӧ мала
(Мәтта 7:24-27)
46 Һун чьма Мьнр’а ‹Хӧдан! Хӧдан!› дьбежьн у wан тьштед кӧ Әз wәр’а дьбежьм накьн? 47 Һәр кәсе кӧ те щәм Мьн готьнед Мьн дьбьһе у дьqәдинә, Әз wәр’а бежьм мина к’е йә. 48 Әw мина мәрьвәки йә, йе кӧ мале чедькә, ә’рде дьк’олә к’ур дькә, һ’име wе ль сәр кевьр датинә. У гава лейиф р’адьбә, ч’әм ль wе мале дьхә, әw наһ’әжә, чьмки р’ьнд һатьбу чекьрьне. 49 Ле әwе хәбәред Мьн дьбьһе у наqәдинә, мина мәрьвәки йә, йе кӧ сәр хwәлийе бе һ’им мале хwәр’а чедькә. Гава ч’әм ле дьхә, дәстхwәда һьлдьше, wеран дьбә, ль бәр мират’е дьчә».

7

Иса хӧламе сәрсәдәкиф qәнщ дькә
(Мәтта 8:5-13; Йуһ’әнна 4:43-54)
1 Гава Иса әw готьнед кӧ wе гӧһдарар’а бьгота хьлаз кьрьн, чу Кәфәрнаһуме. 2 У хӧламе сәрсәдәкиф, кӧ бона wи йәки һежа бу, нәхwәш бәр мьрьне бу. 3 Гава әwи бона Иса бьһист, р’успийедф щьһуйаф шандьнә щәм Wи у же һиви кьр, кӧ бе хӧламе wи хьлаз кә. 4 Әwана һатьнә щәм Иса, гәләки һиви же кьрьн у готьн: «Әw һежа йә кӧ Тӧ әве qәнщийе жер’а бьки, 5 чьмки әw мьләте мә һ’ьз дькә у к’ьништ жи бона мә чекьрийә». 6 Һьнге Иса т’әви wан чу. Гава незики мале бу, сәрсәд чәнд достед хwә шандьнә пешийа Wи, Wир’а гот: «Хӧдан, зә’мәте нәбинә, чьмки әз нә һежа мә кӧ Тӧ бейи мала мьн. 7 Бона ве йәке мьн хwә лайиqи Тә нәгьрт, кӧ бьһатама пәй Тә жи. Т’әне хәбәрәке бежә у хӧламе мьне qәнщ бә. 8 Чьмки әз хwәха жи мәрьвәки бьн һ’ӧкӧмда мә у бьн дәсте мьнда жи әскәр һәнә. Әз йәкир’а дьбежьм: ‹Һәр’ә›, дьчә, йәки дьнр’а дьбежьм: ‹Wәрә›, те у жь хӧламе хwәр’а дьбежьм: ‹Әви тьшти бькә›, дькә». 9 Гава Иса әв йәк бьһист, сәр wи зәндәгьрти ма у вәгәр’ийа сәр wе щьмә’та кӧ пәй Wи дьчу, гот: «Әз wәр’а дьбежьм, Мьн Исраеледа жи баwәрикә аһа йәкида нәдитийә». 10 У әwед шанди вәгәр’ийанә мал, дитьн кӧ wе әw хӧлам qәнщ буйә.
Сахбуна кӧр’е жьнәбийе
11 Р’ожәкә дьн Иса чу бажарәки, кӧ наве wи Найин бу у шагьртед Wи жи т’әви ә’лаләтәкә гьран Wир’а дьчун. 12 Гава незики дәргәһе бажер бу, ва мьрик дәрдьхьстьн. Әw кӧр’е жьнәбикә тайе т’әне бу у гәләк һәwари жи жь бажер пер’а дьчун. 13 Гава Хӧдан де дит, гӧне Wи ле һат у wер’а гот: «Нәгьри». 14 Әw незики дарбәсте бу гьрт у әwед кӧ дьбьрьн сәкьнин, Иса гот: «Хорто! Әз тәр’а дьбежьм, р’абә!» 15 Мьри р’абу р’уньшт, дәстпекьр хәбәр да у Иса әw да дийа wи. 16 У саw к’әтә сәр һ’әмуйа, шькьри дьданә Хwәде у дьготьн: «П’ехәмбәрәки мәзьн нава мәда дәрк’әтийә!» у: «Хwәде сәрик дайә мьләте Хwә!» 17 Нав у дәнге Wи т’әмамийа Щьһустане у дор-бәре wе бәла бу.
Иса щаба пьрса Йуһ’әннайе ньхӧмдар дьдә
(Мәтта 11:1-19)
18 Шагьртед Йуһ’әнна Йуһ’әннар’а бона ван һ’әму тьшта готьн. Йуһ’әнна жи гази дӧ шагьртед хwә кьр 19 у әw шандьнә щәм Хӧдан, wәки же бьпьрсьн: «Тӧ Әw и, Йе кӧ гәрәке бьһата, йан әм һивийа йәки дьн бьн?» 20 Әw мәри һатьнә щәм Иса у готьн: «Йуһ’әннайе ньхӧмдарф әм шандьнә щәм Тә, кӧ жь Тә бьпьрсьн, Тӧ Әw и, Йе кӧ гәрәке бьһата, йан әм һивийа йәки дьн бьн?» 21 У wе дәме Иса гәләк жь нәхwәшийа, дәрба, жь р’ӧһ’ед хьраб qәнщ кьрьн у ч’ә’вед гәләк кора вәкьрьн. 22 Иса ль wан вәгәр’анд у гот: «Һәр’ьн, чь кӧ wә дит у бьһист Йуһ’әннар’а бежьн: Кор дьбиньн, сәqәт дьгәр’ьн, к’оти паqьж дьбьн, кәр’ дьбьһен, мьри р’адьбьн у фәqирар’а жи Мьзгини те дайине. 23 У хwәзи ль wи, кӧ жь Мьн п’ьшк набә».
24 Гава әwед кӧ Йуһ’әнна шандьбун чун, Иса бона Йуһ’әнна ә’лаләтер’а дәстпекьр гот: «Һун дәрк’әтьнә бәр’ийе чь бьбиньн? Qамишәкиф кӧ жь байе дьһ’әжә? 25 Йан дәрк’әтьн чь бьбиньн? Мәрьвәки к’ьнще назькф ль хwә кьри? Нә әwед кӧ к’ьнще назьк хwә дькьн у ә’мьре р’ьнд дәрбаз дькьн, әw малед п’адшада нә? 26 Йан һун дәрк’әтьн чь бьбиньн? П’ехәмбәрәки? Бәле, Әз wәр’а дьбежьм, жь п’ехәмбәрәки жи мәстьр ә. 27 Әва әw ә, бона к’ижани ньвисар ә: ‹Ва йә Әзе qасьде Хwә пешийа Тәва бьшиньм. Әwе р’ийа Тә пешийа Тәва һазьр кә›[225]. 28 Әз wәр’а дьбежьм, жь нава әwед кӧ жь к’ӧлфәта дьне к’әтьнә, т’ӧ кәс жь Йуһ’әнна мәстьр нәбуйә, ле П’адшатийа Хwәдеда йе һәри бьч’ук жь wи мәстьр ә». 29 Гава т’әмамийа щьмә’те, ӧса жи хәрщгьра әв йәк бьһист, т’ьвдира Хwәде р’аст һ’әсаб кьрьн, чьмки бь ньхӧмандьна Йуһ’әнна һатьбунә ньхӧмандьне. 30 Ле ферьси у qанунзана бона хwә т’ьвдира Хwәде т’әхсирф кьрьн, чьмки wана нәхwәст кӧ жь Йуһ’әнна бенә ньхӧмандьне.
31 Иса сәрда зедә кьр гот: «Әз мәрьвед ви ньсьли мина чь бьшьбиньм? Йан әw мина чь нә? 32 Әw мина wан зар’а нә, йед кӧ базареда р’уньшти нә, гази һәвдӧ дькьн у дьбежьн: ‹Мә бона wә зӧр’не хьст, һун нәр’әqьсин у бона wә бәйт’ф гот, һун нәгьрийан›. 33 Йуһ’әннайе ньхӧмдар һат, нә нан дьхwар, нә жи шәрав вәдьхwар[226], wә дьгот: ‹Щьн wида һәйә›. 34 Кӧр’е Мерьв һат, дьхwә у вәдьхwә, һун бона Wи дьбежьн: ‹Ва Әw йәки пәй хwарьн у вәхwарьне к’әти йә, досте хәрщгьр у гӧнәк’ара йә›. 35 Ле һ’әмуйед кӧ пәй сәрwахтийе дьчьн әw к’ьфш дькьн кӧ сәрwахти р’аст ә[227]».
Иса мала Шьмһ’унда к’ӧлфәта гӧнәк’ар дьбахшинә
36 Йәки ферьси һиви жь Иса кьр, кӧ т’әви wи хwарьне бьхwә. Әw жи чу мала wи ферьсийи, сәр сьфре р’уньшт. 37 У wи бажарида к’ӧлфәтәкә ч’ә’вдәрф һәбу. Гава wе бьһист кӧ Әw мала ферьсида сәр сьфре р’уньштийә, дәрданәкәф алабастьрейи р’уне бинхwәш ани, 38 пьштева бәр ньгед Wи сәкьни гьрийа, бь һесьред хwә ньгед Wи шьл кьрьн у бь п’ор’е сәре хwә жи зьһа кьрьн. Паше ньгед Wи р’амусан, бь р’уне бинхwәш жи р’унф кьрьн. 39 Гава wи ферьсийе кӧ әw т’әглиф кьрьбу әв йәк дит, дьле хwәда гот: «Һәгәр Әва п’ехәмбәр буйа, wе бьзаньбуйа кӧ к’и йә у йәкә чаwа йә дәсте хwә дайә Wи», чьмки йәкә ч’ә’вдәр бу. 40 Иса wир’а гот: «Шьмһ’ун, Әз дьхwазьм тьштәки тәр’а бежьм». Әwи жи гот: «К’әрәм кә бежә, дәрсдар». Иса гот: 41 «Дӧ дәйндаред йәки һәбун, йәк пенсьд зивиф дәйндаре wи бу, йәк жи пенщи. 42 Ле чьмки тьштәки wан т’ӧнәбу кӧ дәйне хwә бьдана, әwи бахшандә һәр дӧйа жи. Ньһа жь wан һәр дӧйа к’ижане гәләки wи һ’ьз бькә?» 43 Шьмһ’ун ле вәгәр’анд у готе: «Т’әхмина мьн әwе кӧ гәләк жер’а һатә бахшандьне». Иса wир’а гот: «Тә р’аст те дәрхьст». 44 У сәр к’ӧлфәтеда вәгәр’ийа, Шьмһ’унр’а гот: «Ве к’ӧлфәте тӧ дьбини? Әз һатьмә мала тә, бона ньгед Мьн тә ав нәда, ле әве бь һесьред хwә ньгед Мьн шьл кьрьн у бь п’ор’е сәре хwә жи зьһа кьрьн. 45 Тә р’амусанәк нәда Мьн, ле жь һьнгева кӧ Әз һатьмә вьр, әве дәст жь р’амусана ньгед Мьн нәк’ьшандийә. 46 Тә сәре Мьн р’унф нәкьр, ле әве бь р’уне бинхwәш ньгед Мьн р’ун кьрьн. 47 Бона ве йәке Әз тәр’а дьбежьм, гӧнед ве кӧ гәләк бун һатьнә бахшандьне, ләма әве гәләк һ’ьз кьр. Чьмки к’ер’а гәләк тенә бахшандьне, гәләк жи һ’ьз дькә. Ле к’ер’а һьндьк тенә бахшандьне, әw һьндьки һ’ьз дькә». 48 У wер’а гот: «Гӧнед тә һатьнә бахшандьне». 49 Һьнге әwед кӧ т’әви Wи сәр сьфре р’уньштьбун нав хwәда дьготьн: «Әва к’и йә, һ’әта кӧ гӧна жи дьбахшинә?» 50 У Иса wе к’ӧлфәтер’а гот: «Баwәрийа тә тӧ хьлаз кьри. Бь хер у сьламәт һәр’ә».

8

К’ӧлфәтед кӧ пәй Иса дьчун
1 Пәй ве йәкер’а Иса гӧнд у бажара дьгәр’ийа, даннасин дькьр, Мьзгинийа П’адшатийа Хwәде дьда у һәр донздәһ шагьрт жи Пер’а бун, 2 ӧса жи чәнд к’ӧлфәтед кӧ жь р’ӧһ’ед хьраб у нәхwәшийа qәнщ бьбун: Мәрйәма кӧ жер’а Мәждәлани дьготьн, йа кӧ һ’әфт щьн же дәрк’әтьбун 3 у Йоһана, жьна Хузайе wәк’илхәрщеф мала Һеродәс, Сосьн у гәләкед майин, кӧ wана бь һәбукаф хwәва wанр’а бәрдәсти дькьрьн.
Мәсәла т’охьмр’әшф
(Мәтта 13:1-9; Марqос 4:1-9)
4 У гава ә’лаләтәкә гьран жь гәләк бажара щәм Иса щьвийа, Әwи мәсәләк гот: 5 «Т’охьмр’әшф р’абу чу кӧ т’охьм бьр’әшинә. Гава дьр’әшанд, һьнәк к’әтьнә дәве р’е һатьнә п’епәскьрьне у тәйрәдед ә’змен һатьн әw хwарьн. 6 У һьнәк жи к’әтьнә щийе кәвьри, гава шин бун, жь дәст кемасийа шьлайе һ’ьшк бун. 7 У һьнәк жи к’әтьнә нава стьрийа, стьри жи пер’а шин бун у әw хәньqандьн. 8 Һьнәкед дьн жи к’әтьнә нава ә’рде qәнщ у шин бун, сәд щар бәр дан». Гава әв йәк гот, кьрә гази: «Гӧһе к’ейи бьһистьне һәйә бьра бьбьһе!»
Иса чьма бь мәсәла хәбәр дьдә
(Мәтта 13:10-17; Марqос 4:10-12)
9 Шагьртед Wи же пьрсин: «Мә’на әве мәсәле чь йә?» 10 Әwи гот: «Wәр’а һатийә дайине, кӧ һун сӧр’ед П’адшатийа Хwәде бьзаньбьн, ле йед майинр’а бь мәсәла те хәбәрдане кӧ: ‹Бьньһер’ьн у нәбиньн, бьбьһен у фә’м нәкьн›[228].
Шьровәкьрьна мәсәла т’охьмр’әш
(Мәтта 13:18-23; Марqос 4:13-20)
11 Әв ә мә’на ве мәсәле: Т’охьм хәбәра Хwәде йә. 12 Т’охьмед кӧ к’әтьнә дәве р’е әw ьн, йед кӧ хәбәре дьбьһен, ле мирещьн те хәбәре жь дьле wан дәрдьхә, кӧ нәбә баwәр бькьн у хьлазф бьн. 13 Т’охьмед кӧ к’әтьнә щийе кәвьри әw ьн, йед кӧ гава хәбәре дьбьһен, бь әшq у ша qәбул дькьн. Ле чьмки р’аwед wан т’ӧнәнә, дәмәкә кьн баwәр дькьн у wәхте щер’ьбандьне дьк’әвьн. 14 Т’охьмед кӧ к’әтьнә нава стьрийа әw ьн, йед кӧ хәбәре дьбьһен, хәмед дьнева, дәwләт у шабуна ви ә’мьрива мьжул дьбьн, дьхәньqьн у бәред wан нагьһижьн. 15 У т’охьмед к’әтьнә нав ә’рде qәнщ әw ьн, йед кӧ бь дьле сах у qәнщ хәбәре дьбьһен, дьле хwәда хwәй дькьн у бь сәбьр бәре хwә дьдьн.
Ч’ьра сәр п’еч’ьреф
(Марqос 4:21-25)
16 Т’ӧ кәс ч’ьра вехьсти накә бьн фьраqе, нә жи дькә бьн щи-ньвине, ле датинә сәр п’еч’ьреф, wәки әwед кӧ дьк’әвьнә һьндӧр’, р’онайе бьбиньн. 17 Чьмки тьштәки вәшарти т’ӧнә кӧ дәрнәйе у нә жи тьштәки дьзива, кӧ хӧйа нәбә у нәйе бәр р’онайе. 18 Аwа дина хwә бьдьне кӧ һун чаwа дьбьһен, чьмки к’ер’а кӧ һәйә, wе һе ле зедә бә у к’ер’а кӧ т’ӧнә, әwе кӧ wи т’ьре һәйә жи, wе же бе стандьне».
Де у бьрайед Иса
(Мәтта 12:46-50; Марqос 3:31-35)
19 Һьнге де у бьрайед Wи һатьнә щәм Wи, ле жь дәст зә’фбуна ә’лаләте нькарьбун незики Wи буна. 20 Щаб данә Wи кӧ: «Дийа Тә у бьрайед Тә дәрва сәкьни нә у дьхwазьн Тә бьбиньн». 21 Әwи жи ль wан вәгәр’анд у гот: «Де у бьрайед Мьн әw ьн, йед кӧ хәбәра Хwәде дьбьһен у дьqәдиньн».
Иса фьртонеф дьсәqьр’инә
(Мәтта 8:23-27; Марqос 4:35-41)
22 Р’ожәке Иса шагьртед Хwәва к’әтә qәйьке у готә wан: «Әм дәрбази wи бәри голе бьн». У р’ек’әтьн. 23 Гава qәйькеда дьчун, Әw хәwр’а чу. У фьртонәкф ль голе р’абу, qәйьк т’ьжи ав дьбу, әw qәзийеда бун. 24 Һьнге шагьрт незики Wи бун, Әw һ’ьшйар кьрьн у готьне: «Мамоста, Мамоста! Әм ӧнда дьбьн!» Әw р’абу, ль байе у пелед аве һьлат, әw сәкьнин у сәqьр’ин. 25 Һьнге Әwи wанр’а гот: «Баwәрийа wә к’ане йә?» У wана бь хоф, ә’щебмайи һәвр’а готьн: «Гәло әв к’и йә, кӧ ә’мьри сәр бе у аве жи дькә у ельмиф Wи дьбьн?»
Иса йәки щьнак’әтиф qәнщ дькә
(Мәтта 8:28-34; Марqос 5:1-20)
26 Әwана бь qәйьке чунә т’опрахед Гьрасине, пешбәри Щәлиле. 27 Гава Әw дәрк’әтә бәже, жь wи бажари мәрьвәк дәрк’әтә пешийа Wи, кӧ щьн нав wида бун. Әwи зува нә к’ьнщ ль хwә дькьрьн у нә жи малда дьсәкьни, нава гор’ьстанада дьма. 28 Гава әwи Иса дит, кьрә qир’ин к’әтә бәр Wи у бь дәнгәки бьльнд гот: «Тӧ чь жь мьн дьхwази Исайе Кӧр’е Хwәдейе Һәри Жорьн? Әз р’әща жь Тә дькьм, мьн нәдә щәфе!» 29 Чьмки Иса ә’мьри сәр р’ӧһ’е һ’әрам кьрьбу, кӧ жь wи мәрьви дәрк’әвә. Әw гәләк щара щьна дьк’әт, гава бь qәйд у зьнщира жи гьредьдан, әwи диса qәйд дьqәтандьн у щьна әw чола дьхьст. 30 Һьнге Иса жь wи пьрси у готе: «Наве тә чь йә?» Әwи гот: «К’омәскәр[229]», чьмки гәләк щьн к’әтьбунә нава wи. 31 У щьна лава Wи дькьр, кӧ ә’мьр нәкә әw һәр’ьнә гәлийеф һәй-wайе. 32 Ль wи щийи сурики бәразайи мәзьн һәбу, кӧ сәре ч’ийе дьч’ерийа. Щьна р’әща же дькьр, кӧ изьне бьдә wан, әw һәр’ьн бьк’әвьнә нава бәраза. Әwи изьн да. 33 У щьн жь нав wи мәрьви дәрк’әтьн, чун к’әтьнә нава бәраза у әw сури жорда р’әви, хwә жь кәнделда авитьнә голе хәньqин. 34 Гава бәразвана әв йәк дит, р’әвин чунә бажар у гӧнда, әв йәк гьли кьрьн. 35 Мәрьв р’абун чун, кӧ тьште буйи бьбиньн. Гава һатьнә щәм Иса, дина хwә дане, wе әw мәрьве кӧ щьн же дәрк’әтьбун, к’ьнще wи ле, сәр һ’ьше хwәда һати, ль бәр ньгед Иса р’уньшти йә. Һьнге әw тьрсийан. 36 Әwед кӧ әв йәк дитьбун, йед майинр’а готьн, кӧ чаwа әwи щьнак’әтиф qәнщ бу. 37 Һьнге һ’әму бьнәлийедф дор-бәред Гьрасине һиви жь Иса кьрьн, кӧ жь wан дур к’әвә, чьмки саwәкә мәзьн әw гьртьбун. Әw жи к’әтә qәйьке у пашда вәгәр’ийа. 38 Ле әw мәрьве кӧ щьн же дәрк’әтьбун лава Wи кьр, кӧ әw жи т’әви Wи һәр’ә. Ле Иса әw вәр’екьр у гот: 39 «Вәгәр’ә мала хwә у чь кӧ Хwәде бона тә кьр гьли кә». У әw чу, чь кӧ Иса бона wи кьрьбу т’әмамийа бажерда дьгот у дькьрә дәнги.
Qиза мьри у к’ӧлфәта нәхwәш
(Мәтта 9:18-26; Марqос 5:21-43)
40 У чахе Иса вәгәр’ийа, ә’лаләте Әw qәбул кьр, чьмки һ’әму жи һивийа Wи бун. 41 Һьнге мәрьвәки наве wи Йайиро, сәрwере к’ьниште, һат хwә авитә ньгед Иса у һиви же кьр, кӧ һәр’ә мала wи. 42 Чьмки т’әне qизәкә wийә донздәһ сали һәбу у әw жи бәр мьрьне бу. Гава Иса дьчу, ә’лаләте зә’мәт дьда Wи. 43 Wьр к’ӧлфәтәк жи һәбу, кӧ донздәһ сале wе бун[230], сәр хуне вәбьбу. Әwе һ’әму һәбука хwә дабу һ’әкима, ле т’ӧ кәси ч’арә ле нәкьрьбу. 44 Әва пьштева һат ль р’ишийед к’ьнще Wи к’әт у дәстхwәда хун же ч’ькийа. 45 Иса гот: «Әw к’и бу кӧ ль Мьн к’әт?» Гава һ’әмуйа инк’арф кьр, Пәтрус[231] гот: «Мамоста, ә’лаләт Тә дә’ф дьдә, тәнгасийеф дьдә Тә[232]». 46 Ле Иса гот: «Йәк ль Мьн к’әт, чьмки Әз пе һ’әсийам кӧ жь Мьн qәwат дәрк’әт». 47 У гава к’ӧлфәте дит кӧ нәһатә вәшартьне, ләрьзи, һат хwә авитә бәр Wи у ль бәр т’әмамийа щьмә’те Wир’а гот, кӧ бона чь ль Wи к’әт у чаwа пер’а-пер’а qәнщ бу. 48 Әwи wер’а гот: «Ә’вде![233] Баwәрийа тә тӧ qәнщ кьри. Бь хер у сьламәт һәр’ә». 49 Әwи һе хәбәр дьда, жь мала сәрwере к’ьниште йәки һат у гот: «Qиза тә мьр, иди зә’мәте нәдә дәрсдар». 50 Гава Иса әв йәк бьһист, wир’а гот: «Нәтьрсә, т’әне баwәр бькә у wе qәнщ бә». 51 Гава Әw чу мал, нәһьшт кәсәк һәр’ә һьндӧр’, пештьри Пәтрус, Йуһ’әнна, Аqуб у де у баве qизьке. 52 Һ’әму дьгьрийан у шина wе дькьрьн, ле Иса гот: «Нәгьрин. Әw нәмьрийә, ле һеньжийә». 53 Wана qәрфе хwә Пе дькьр, чьмки заньбун кӧ әwа мьрийә. 54 [234] У Иса дәсте wе гьрт, дәнг да wе у гот: «Qизьк, р’абә!» 55 У р’ӧһ’е wе ле вәгәр’ийа, пер’а-пер’а р’абу сәр хwә. Иса ә’мьр кьр, кӧ хӧрәк бьдьнә wе. 56 Де у баве wе зәндәгьрти ман. Ле Әwи т’әми ль wан кьр, кӧ ве йәке кәсир’а нәбежьн.

9

Шандьна һәр донздәһа
(Мәтта 10:5-15; Марqос 6:7-13)
1 Иса гази һәр донздәһ шагьртед Хwә кьр, qәwат у һ’ӧкӧм да wан, кӧ һ’әму щьна дәрхьн у жь нәхwәшийа qәнщ кьн. 2 Әw шандьн, кӧ П’адшатийа Хwәде даннасин кьн у нәхwәша qәнщ кьн 3 у wанар’а гот: «Бона р’е тьштәки һьлнәдьн, нә шьвдар, нә турьк, нә нан, нә п’әрә, нә жи дӧ дәст кьрас. 4 Чь мала кӧ һун һәр’ьне, wьр бьминьн у жь wьр р’ек’әвьн. 5 У әw дәра кӧ wә qәбул нәкьн, гава жь wи бажари дәртен, т’оза ньгед хwә даwшиньн, wәки wанар’а бьбә шә’дәти». 6 У шагьрт р’абун, гӧнд-гӧнд гәр’ийан у һәр дәра Мьзгини дан, нәхwәш qәнщ кьрьн.
Шашийа Һеродәс
(Мәтта 14:1-12; Марqос 6:14-29)
7 Аwа Һеродәсе сәрwер бона һ’әму кьрьнед Иса бьһист у т’әвиһәв бу, чьмки һьнәка дьгот: «Әва Йуһ’әнна йә, жь нав мьрийа р’абуйә» 8 у һьнәка жи дьгот: «Елйас ә к’ьфш буйә» у һьнәкед майин жи дьготьн: «Әва йәк жь п’ехәмбәред бәре йә сах буйә». 9 Һеродәс гот: «Мьн сәре Йуһ’әнна да лехьстьне, ле Әва к’и йә кӧ әз дәрһәqа Wида ван тьшта дьбьһем?» У wи дьхwәст Иса бьдита.
Иса пенщ һ’әзара т’ер дькә
(Мәтта 14:13-21; Марqос 6:30-44; Йуһ’әнна 6:1-14)
10 Гава шанди вәгәр’ийан, чь кӧ wан кьрьбу Исар’а гьли кьрьн. Әwи т’әне шандийед Хwә т’әви Хwә һьлдан у чунә бәрбь бажаре Бәйтсайдайе. 11 Гава ә’лаләт пе һ’әсийа, пәй Wи чу. Иса әw qәбул кьрьн у т’әви wан бона П’адшатийа Хwәде хәбәр дьда у әwед кӧ һ’әwще qәнщбуне бун qәнщ кьрьн. 12 Бәре еваре һәр донздәһ һатьнә щәм Wи у жер’а готьн: «Ә’лаләте бәр’дә, кӧ һәр’ьн гӧнд у бәргед дор-бәра щи-wар бьн у хwәр’а хӧрәк дәст хьн, чьмки әм ль щики хьки-хwәли нә». 13 Ле Иса wанр’а гот: «Һун хӧрәк бьдьнә wан». Wана жи ле вәгәр’анд у готьн: «Пештьри пенщ нан у дӧ мә’сийа wәки майин тьштәки мә т’ӧнә, һәгәр әм нәчьн т’әмамийа щьмә’тер’а хӧрәк нәк’ьр’ьн?» 14 Чьмки wәкә пенщ һ’әзар мери бун. Әwи шагьртед Хwәр’а гот: «Щьмә’те пенщи-пенщи бьдьнә р’уньштандьне». 15 У ӧса кьрьн, һ’әму жи данә р’уньштандьне. 16 Әwи әw пенщ нан у һәр дӧ мә’си һьлдан, бәре Хwә ә’зменда кьр шькьри да, кәркьр у да шагьрта, кӧ бәлайи ә’лаләте кьн. 17 Һ’әмуйа жи хwар т’ер бун у донздәһ сәлә жи һурькед бәрмайи бәрәв кьрьн.
Пәтрус шә’дәтийе ль сәр Иса дьдә
(Мәтта 16:13-19; Марqос 8:27-29)
18 Щарәке Иса бь т’әне т’әви шагьртед Хwә дӧа дькьр, жь wан пьрси: «Бь т’әхмина щьмә’те Әз к’и мә?» 19 Wана ле вәгәр’анд у готьн: «Һьнәк дьбежьн ‹Йуһ’әннайе ньхӧмдар ә›, һьнәкед дьн дьбежьн ‹Елйас ә›, һьнәкед майин жи дьбежьн ‹йәк жь п’ехәмбәред бәре йә сах буйә›». 20 Әwи жь wан пьрси: «Ле һун чь дьбежьн? Бь т’әхмина wә Әз к’и мә?» Пәтрус ле вәгәр’анд у гот: «Тӧ Мәсиһе Хwәде йи».
Иса дәрһәqа щәфа у мьрьна Хwәда дьбежә
(Мәтта 16:20-28; Марqос 8:30–9:1)
21 Һьнге Иса һ’ьшк т’әми да wан, кӧ wе йәке кәсир’а нәбежьн. 22 У әwи гот: «Кӧр’е Мерьв гәрәке гәләки щәфа бьк’ьшинә, жь алийе р’успийа, сәрәкед к’аһина у qанунзанада бе т’әхсиркьрьн у кӧштьне, ле р’ожа сьсийа wе жь мьрьне р’абә».
Хачеф хwә һьлдә у ль пәй мьн wәрә
23 У Иса һ’әмуйар’а гот: «Һәгәр йәк дьхwазә ль пәй Мьн бе, бьра хwә инк’ар кә у һәр р’ож хачеф хwә һьлдә у ль пәй Мьн бе. 24 Чьмки к’и кӧ дьхwазә ә’мьре хwә хьлаз кә, әwе ӧнда кә у к’и кӧ ә’мьре хwә бона Мьн ӧнда кә, әwе хьлаз кә. 25 Чь фәйдә, һәгәр мәрьв т’әмамийа дьнйайе qазьнщ кә, ле ә’мьре хwә ӧнда кә йан зьраре хә? 26 У к’и Мьн у хәбәред Мьн шәрм һ’әсаб кә, Кӧр’е Мерьв жи wе wи шәрм һ’әсаб кә, гава Әw бь р’умәта Хwә, р’умәта Баве у мьлйак’әтед пирозва бе. 27 Әз р’аст wәр’а дьбежьм, һьнәкед ль вьр сәкьни wе мьрьне нәбиньн, һ’әта кӧ П’адшатийа Хwәде бьбиньн».
Шагьрт Иса нава нур у р’умәтеда дьбиньн
(Мәтта 17:1-8; Марqос 9:2-8)
28 Пәй ве хәбәрданер’а wәкә һ’әфтеке шунда, Иса Пәтрус, Йуһ’әнна у Аqуб һьлдан чунә сәре ч’ийе кӧ дӧа бькьн. 29 Гава Иса дӧа дькьр, р’әнге р’уйе Wи һатә гӧһастьне, к’ьнщед Wи чил-qәрqаш бун, бьрьqин. 30 У ва дӧ мәрьва т’әви Wи хәбәр дьдан, йәк Муса бу, йәк жи Елйас. 31 Әwана бь р’умәт к’ьфш бун у бона мьрьна Wи хәбәр дьдан, кӧ Оршәлимеда wе бьбуйа. 32 Ч’ә’вед Пәтрус у әwед т’әви wи жь хәwе гьран бьбун, ле гава һ’ьшйар бун, р’умәта Wи у һәр дӧ мәрьвед щәм Wи сәкьни дитьн. 33 Чахе әwана жь Wи дур к’әтьн, Пәтрус Исар’а гот: «Мамоста, чаwа р’ьнд ә кӧ әм вьр ьн! Дә әме се һ’олька чекьн, йәке Тәр’а, йәке Мусар’а у йәке жи Елйаср’а». Чьмки әwи ньзаньбу әw чь дьбежә. 34 Гава әwи һе хәбәр дьда, ә’wрәк һат у сәр wан кьрә си. У чахе к’әтьнә бьн wи ә’wри, әwана тьрсийан. 35 У жь wи ә’wри дәнгәк һат у гот: «Әв ә Кӧр’е Мьн, Бьжартийе Мьнф[235]! Гӧһдарийа Wи бькьн!» 36 Гава әw дәнг һат, Иса т’әне ма. У wана дәнге хwә бьр’и, wан р’ожада чь кӧ дитьбун кәсир’а нәготьн.
Иса кӧр’ькәки щьнак’әти qәнщ дькә
(Мәтта 17:14-18; Марqос 9:14-27)
37 Р’ожа дьне, гава әwана жь ч’ийе һатьнә хwаре, ә’лаләтәкә гьран пешийа Wида һат. 38 Һьнге жь нав ә’лаләте мәрьвәки гази кьр у гот: «Дәрсдар, әз һиви жь Тә дькьм, бь ч’ә’ве р’ә’ме ль кӧр’е мьн бьньһер’ә. Әw тайе мьни т’әне йә. 39 Р’ӧһ’әки хьраб wи дьгьрә у ньшкева дькә qир’ин вәдьч’ьр’ькә, к’әф сәр дьк’әвә һурдәхwәши дьбә у бь зорәке жь wи дур дьк’әвә. 40 Мьн лава жь шагьртед Тә кьр, кӧ щьн же дәрхьн, ле wана нькарьбу». 41 Иса гот: «Ньсьле нәбаwәр у хальфиф! Һ’әта к’әнге Әзе т’әви wә бьм у ль wә сәбьр кьм? Кӧр’е хwә бинә вьр». 42 Гава һе дьһат, щьн әw ә’рде хьст у вәч’ьр’ьки. Иса ль р’ӧһ’е һ’әрам һьлат, кӧр’ьк qәнщ кьр у да баве wи. 43 Т’әмамийа щьмә’те сәр мәзьнайийа Хwәде зәндәгьрти мабу.
Иса диса дәрһәqа мьрьна Хwәда дьбежә
(Мәтта 17:22-23; Марqос 9:30-32)
У чахе һ’әму сәр һәр тьштед кӧ Иса дькьрьн ә’щебмайи мабун, Әwи шагьртед Хwәр’а гот: 44 «Һун ван хәбәра бира хwәда хwәй кьн: Кӧр’е Мерьв wе бьк’әвә дәсте мәрьва». 45 Ле wана әв йәк фә’м нәкьр, чьмки әв жь wан вәшарти бу кӧ фә’м нәкьн у тӧрӧш нәдькьрьн жи бона wе йәке жь Wи бьпьрсийана.
К’и йә йе һәри мәзьн?
(Мәтта 18:1-5; Марqос 9:33-37)
46 Нав шагьртада пьрс пешда һат, кӧ нава wанда к’и йә йе һәри мәзьн. 47 Ле нетед дьле wан Исава ә’йан бун, зар’окәк ани щәм Хwә да сәкьнандьне 48 у wанр’а гот: «К’и кӧ әве зар’оке бь наве Мьн qәбул кә, әw Мьн qәбул дькә. У к’и кӧ Мьн qәбул кә, Йе кӧ Әз шандьмә qәбул дькә. Аwа әwи нава wә һ’әмуйада йе һәри бьч’ук ә, әw ә йе һәри мәзьн».
Йе нә мьqабьли wә йә, әw алийе wә йә
(Марqос 9:38-40)
49 Йуһ’әнна р’абу у гот: «Мамоста, мә мәрьвәк дит кӧ бь наве Тә щьн дәрдьхьстьн, ле мә кьр кӧ әм нәһельн, чьмки әw пәй мә найе». 50 Ле Иса wир’а гот: «Пешийе ль wи нәгьрьн, чьмки әwе кӧ нә мьqабьли wә йә, әw пьшта wә йә».
Гӧндәки самәрийаф Иса qәбул накә
51 У чахе әw р’ожед кӧ Исайе бьһата һьлдане незик бун, Әwи бәре Хwә да Оршәлиме, кӧ һәр’ә wьр. 52 У пешийа Хwә мәри шандьн, әwана чунә гӧндәки Самәрйайеф кӧ бона Wи һазьрийе бьбиньн. 53 Ле самәрийаф Әw ль wьр qәбул нәкьр, чьмки бәре Wи к’әтьбу Оршәлиме. 54 Гава шагьртед Wи Аqуб у Йуһ’әнна әв йәк дит, готьн: «Хӧдан, Тӧ дьхwази әм жь ә’змен агьр бьхwазьн кӧ бьбарә у qьр’а ван бинә?[236]»[237] 55 Ле Әw вәгәр’ийа, ль wан һьлат[238]. 56 У чунә гӧндәки дьн.
Щабдарийа йед кӧ пәй Иса дьчьн
(Мәтта 8:19-22)
57 У чахе әwана р’еда бун, йәки Wир’а гот: «Тӧ к’ӧда жи һәр’и әзе пәй Тә бем». 58 Иса готә wи: «Р’увийар’а qӧл һәнә, тәйрәдед ә’зменр’а жи һелин, ле бона Кӧр’е Мерьв щик т’ӧнә кӧ сәре Хwә ле дайнә». 59 Иса йәки дьнр’а гот: «Пәй мьн wәрә». Әwи жи гот: «Хӧдан! Изьне бьдә мьн, кӧ әз пешийе һәр’ьм баве хwә дәфьн кьм». 60 Ле Иса wир’а гот: «Бьра мьри мьрийе хwә дәфьн кьн. Тӧ һәр’ә П’адшатийа Хwәде даннасин кә». 61 Йәки дьн жи гот: «Әзе пәй тә бем Хӧдан, ле т’әне изьне бьдә мьн, кӧ әз пешийе хатьре хwә жь нәфәред мала хwә бьхwазьм». 62 Иса гот: «К’и кӧ дәсте хwә датинә сәр к’отане у ль пьшт хwәва дьньһер’ә, әw нә һежайи П’адшатийа Хwәде йә».

10

Шандьна һ’әфте дӧ шагьрта
1 Пәй ве йәкер’а Хӧдан һ’әфте дӧ[239] шагьртед дьн жи к’ьфш кьрьн у әwана дӧдӧ-дӧдӧ пешийа Хwәва шандьнә wан щи у бажара, к’идәре Хwәха wе бьчуйайе 2 у wанар’а гот: «Нандьрунф гәләк ә, ле п’алә һьндьк ьн. Аwа һиви жь Хwәйе нандьруне бькьн, wәки п’ала нандьруна Хwәр’а бьшинә. 3 Һәр’ьн, Әз ва wә мина бәрха дьшиньмә нава гӧра. 4 Хwәр’а нә к’иськ һьлдьн, нә турьк, нә жи чарьха. У р’ева сьлаве[240] нәдьнә т’ӧ кәси, 5 чь мала кӧ һун һәр’ьне, пешийе бежьн: ‹Ә’дьлайи ве малер’а›. 6 У һәгәр ль wьр мәрьвәки һежайи ә’дьлайийе һәбә, ә’дьлайийа wәйе ль сәр wи бьминә. Ле һәгәр т’ӧнәбә, wе ль wә вәгәр’ә. 7 У wе маледа бьминьн, чь хwарьне жи бьдьнә wә, әwе жи бьхwьн у вәхwьн, чьмки п’алә һежайи һәqе хwә йә. У мал бь мал нәгәр’ьн. 8 К’ижан бажаре кӧ һун һәр’ьне у wә qәбул кьн, чь дайньнә бәр wә, бьхwьн. 9 Нәхwәшед навда qәнщ кьн у wанр’а бежьн: ‹П’адшатийа Хwәде незики wә буйә›. 10 Ле әw бажаре кӧ һун һәр’ьне у wә qәбул нәкьн, дәренә мәйдана у бежьн: 11 ‹Әм wе т’оза кӧ жь бажаре wә ньгед мәва гьртийә жи ль сәр wәда даwдьшиньн. Ле ве йәке бьзаньбьн кӧ П’адшатийа Хwәде незики wә буйә›. 12 Әз жь wәр’а дьбежьм, Р’ожаф Ахрәте һ’але Содомеф wе жь йа wи бажари четьр бә[241].
Бажаред нәбаwәр
(Мәтта 11:20-24)
13 Wәй ль тә Хоразин! Wәй ль тә Бәйтсайда! Һәгәр әw к’әрәмәтед кӧ нава wәда бун, Сур у Сайдайеда[242] бьбуна, әwанайе зува бь к’ӧрхф нав к’озийедаф р’уньшти т’обә бькьрана. 14 Ле Р’ожа Ахрәте һ’але Сур у Сайдайе wе жь һ’але wә четьр бә. 15 У тӧ Кәфәрнаһум, тә т’ьре те һ’әта ә’змен бьльнд би? Ле те һ’әта дийареф мьрийа һәр’и хwаре!
16 Әwе гӧһдарийа wә дькә, гӧһдарийа Мьн дькә у әwе wә т’әхсир дькә, Мьн т’әхсир дькә, ле әwе Мьн т’әхсир дькә, йе кӧ Әз шандьмә т’әхсир дькә».
Вәгәр’андьна һ’әфте дӧда
17 Әw һ’әфте дӧ шагьрт бь әшq у ша вәгәр’ийан у готьн: «Хӧдан, щьн жи сайа наве Тә ельми мә дьбун». 18 Әwи wанар’а гот: «Мьн мирещьн дит, чаwа бьруска жь ә’змен жорда к’әти. 19 Аwа Мьн һ’ӧкӧм дайә wә, кӧ һун мә’р у дуп’ьшка у т’әмамийа qәwата дьжмьн п’епәскьн у qәт т’ӧ тьште зьраре нәдә wә. 20 Ле бь wе йәке ша нәбьн кӧ щьн ельми wә дьбьн, ле ша бьн, кӧ навед wә ль ә’змана ньвисар ә».
Шабуна Иса
(Мәтта 11:25-27; 13:16-17)
21 Wи чахи Әw бь Р’ӧһ’е Пироз ша бу у гот: «Шькьр наве Тә бә Баво, Хӧдане ә’рд у ә’зман, кӧ Тә әв тьшт жь зана у биланаф вәшартьн у ль бәр зар’а вәкьр. Бәле Баво, чьмки аһа ль Тә хwәш һат. 22 Һәр тьшт жь Баве Мьн Мьнр’а һатийә дайине. Кәсәк ньзанә Кӧр’ф к’и йә, пештьри Баве у кәсәк ньзанә Бав к’и йә, пештьри Кӧр’ у йед кӧ Кӧр’ бьхwазә wанва Баве бьдә наскьрьне». 23 У wе гаве сәр шагьртед Хwәда вәгәр’ийа у wанар’а башqә гот: «Хwәзи ль wан ч’ә’ва, чь кӧ һун дьбиньн әw жи дьбиньн. 24 Чьмки Әз wәр’а дьбежьм, кӧ гәләк п’ехәмбәр у п’адша хwәстьн әw тьштед кӧ һун дьбиньн бьдитана, ле нәдитьн у әw тьштед кӧ һун дьбьһен бьбьһистана, ле нәбьһистьн».
Мәсәла самәрийе qәнщ
25 Һьнге qанунзанәк р’абу Әw щер’ьбанд у гот: «Дәрсдар, әз чь бькьм, wәки жийинаф һ’әта-һ’әтайе бьстиньм?» 26 Әwи жи wир’а гот: «Qанунеда чь ньвисар ә? Тӧ чаwа дьхуни?» 27 Әwи ле вәгәр’анд у гот: «‹Хӧдан Хwәдейе хwә һ’ьз бькә, бь т’әмамийа дьлеф хwә, бь т’әмамийа щанийа хwә, бь т’әмамийа qәwата хwә у бь т’әмамийа һ’ьше хwә›[243], ‹һәвале хwә жи wәкә хwә һ’ьз бькә›[244]». 28 У Иса wир’а гот: «Тә р’аст гот. Ӧса бькә у те бьжийи». 29 Ле әwи хwәст хwә р’аст дәрхә, Исар’а гот: «Һәвале мьн к’и йә?» 30 Иса ле вәгәр’анд у гот: «Мәрьвәк һәбу, әw жь Оршәлиме бәржери Әриһайе дьбу. Әw к’әтә дәсте qачаха у wана әw тә’зи кьр, к’ӧтан у нивкӧшти һьштьн чун. 31 Ӧса qәwьми кӧ к’аһинәк wе р’еда дьһат. Гава әw дит, бәрр’а дәрбаз бу чу. 32 Ӧса жи йәки леwиф һат, гьһиштә wи щийи, ль wи ньһер’и, бәрр’а дәрбаз бу чу. 33 Паше р’еwики самәри һат. Гава әw дит, гӧне wи ле һат. 34 Әw незики wи бу, бьзьр у шәрав ль бьринед wи хьстьн, п’еч’а у әw дани сәр к’әрк’әдане хwә бьрә меванхане у бона wи хәм кьр. 35 Р’ожа дьне дӧ зив дәрхьстьн данә хwәйе меванхане у гот: ‹Хwәйитийе ль ви бькә, тӧ чь жи сәр wи зедә хәрщ ки, гава әз вәгәр’ийам, әзе ль тә вәгәр’иньм›.
36 Ньһа т’әхмина тә, жь wан һәрсека к’ижан бу һәвале wи мәрьве кӧ к’әтә дәсте qачаха?» 37 Әwи жи гот: «Әwе кӧ гӧнә ле ани». Иса wир’а гот: «Һәр’ә тӧ жи ӧса бькә».
Иса мала Мәрт’а у Мәрйәмеда
38 Чахе р’ек’әтьн чун, Иса к’әтә гӧндәки. К’ӧлфәтәк кӧ наве wе Мәрт’а бу Әw бьрә мала хwә. 39 Хушкәкә wе жи һәбу, наве wе Мәрйәм. Әwа бәр ньгед Хӧдан р’уньштьбу у гӧһдарийа хәбәред Wи дькьр. 40 Мәрт’а жи кӧ гәләк т’ьвдарәкдитьнева гиро бу, һат сәкьни у Исар’а гот: «Хӧдан, qәт хәма Тә нинә кӧ хушка мьн нава ве т’ьвдарәкдитьнеда әз т’әне һьштьмә? Бежә wе кӧ али мьн бькә». 41 Хӧдан ле вәгәр’анд у готе: «Мәрт’а, Мәрт’а, тӧ бона гәләк тьшта хәма дьки у т’әвиһәв дьби. 42 Ле т’әне тьштәк лазьм ә, әw п’ара qәнщ жи Мәрйәме хwәр’а бьжарт у жь wе найе стандьне».

11

Һинкьрьна бона дӧакьрьне
(Мәтта 6:9-13; 7:7-11)
1 Щарәке Иса щики дӧа дькьр, гава хьлаз кьр, жь шагьртед Wи йәки жер’а гот: «Хӧдан, мә һини дӧакьрьне кә, чаwа Йуһ’әнна шагьртед хwә һин кьрьн». 2 Әwи wанар’а гот: «Гава һун дӧа дькьн, аһа бежьн:
Баво[245],
Наве Тә пироз бә.
П’адшатийа Тә бе[246].
3 Нане мәйи р’оже р’ож бь р’ож бьдә мә.
4 У гӧнед мә бьбахшинә,
чьмки әм жи дьбахшиньнә һ’әму дәйндаред хwә
у мә нәбә щер’ьбандьне[247]».
5 У wанар’а гот: «Жь wә к’ижан ә кӧ достәки wи һәбә у ниве шәве һәр’ә мала wи жер’а бежә: ‹Досто, се нана дәйни бьдә мьн. 6 Чьмки пьсмамәки мьн жь р’е дагәр’ийайә һатийә мала мьн, тьштәки мьни хwарьне т’ӧнә, кӧ дайньмә бәр wи›. 7 У әw жи һьндӧр’да ле вәгәр’инә у бежә: ‹Дәри иди дада йә, әз у зар’ед хwәва жи нава щи-ньвинада нә, зә’мәте нәдә мьн, әз нькарьм р’абьм бьдьмә тә›. 8 Әз wәр’а дьбежьм, һәгәр әw бона достийе жи р’анәбә нен нәдә wи, ле бона беарзийа wи wе р’абә чьqас жер’а лазьм бә бьдә wи. 9 Әз wәр’а дьбежьм, бьхwазьн һуне бьстиньн, бьгәр’ьн һуне бьбиньн, дәри хьн wе бәр wә вәбә. 10 Чьмки к’и кӧ дьхwазә дьстинә, к’и кӧ дьгәр’ә дьбинә у к’и кӧ дәри дьхә бәр wи вәдьбә.
11 Жь wә к’ижан ә әw бав, кӧ кӧр’е wи мә’си бьхwазә, дәwса мә’си мә’р бьде[248], 12 йан жи һеке бьхwазә, дуп’ьшке бьде? 13 Һун кӧ хьраб ьн, заньн тьштед qәнщ бьдьнә зар’ед хwә, ле Баве ә’змана wе чьqас зедә Р’ӧһ’е Пироз бьдә әwед кӧ жь Wи дьхwазьн».
Иса у Бәлзәбулф
(Мәтта 12:22-30; Марqос 3:20-27)
14 Щарәке Иса щьне лал жь йәки дәрдьхьст, чахе кӧ щьн дәрк’әт, әwи лал хәбәр да у ә’лаләт зәндәгьрти ма. 15 Ле жь wан һьнәка гот: «Әw бь һ’ӧкӧме Бәлзәбулеф сәрwере щьна щьна дәрдьхә». 16 Һьнәка жи Әw дьщер’ьбанд, нишанед ә’змен жь Wи дьхwәстьн. 17 Ле нетед дьле wан Исава ә’йан бун у wанар’а гот: «Һәр п’адшатийа кӧ нава wеда т’ьфаqф т’ӧнәбә wе wеран бә у мала кӧ бет’ьфаqи бьк’әве, әw мал наминә. 18 Һун дьбежьн, кӧ Әз бь һ’ӧкӧме Бәлзәбул щьна дәрдьхьм. Ле һәгәр мирещьн нава хwәда бет’ьфаq бә, п’адшатийа wи wе чаwа бьминә? 19 У һәгәр Әз бь Бәлзәбул щьна дәрдьхьм, ле йед кӧ пәй wә тен[249] бь чь дәрдьхьн? Һәгәр ӧса бә, әwе wә ломәк’ар кьн. 20 Ле һәгәр Әз бь т’ьлийа Хwәде щьна дәрдьхьм, wәки ӧса йә П’адшатийа Хwәде гьһиштийә wә. 21 Чахе йәки qәwат бь ч’әк хwәйитийе мала хwә дькә, т’ӧ тьште wи зьрар ле набә. 22 Ле гава йәки жь wи qәwаттьр бе у wи бьгьрә, wе әw ч’әке кӧ wи гӧмана хwә дабу сәр же бьстинә, һәбука wи жи бәла кә. 23 К’и кӧ нә т’әви Мьн ә, мьqабьли Мьн ә у к’и кӧ т’әви Мьн т’оп накә, бәла дькә.
Вәгәр’андьна р’ӧһ’е һ’әрам
(Мәтта 12:43-45)
24 Чахе р’ӧһ’е һ’әрам жь мерьв дәрте, щийе бе ав дьгәр’ә, кӧ р’ьһ’әтийе бьбинә у гава набинә, дьбежә: ‹Әз вәгәр’ьмә wе мала хwәйә кӧ же дәрк’әтьмә›. 25 У гава те, паqьжкьри у һәвдайи дьбинә. 26 Һьнге дьчә һ’әфт щьнед дьнә жь хwә хьрабтьр жи тинә, дьк’әвьнә wьр дьжин. У ахьрийа wи мәрьви жь пешийе хьрабтьр дьбә».
Хwәзьлийа р’аст
27 Чахе Иса һе хәбәр дьда, жь нава ә’лаләте к’ӧлфәтәке дәнге хwә бьльнд кьр у Wир’а гот: «Хwәзи ль wи бәт’ьни, кӧ Тӧ хwәда хwәйкьри у wан бьстана, кӧ шир данә Тә». 28 Ле Әwи гот: «Һе хwәзи ль wан, йед кӧ хәбәра Хwәде дьбьһен у пек тиньн».
К’әрәмәтәке чаwа нишан дьхwазьн
(Мәтта 12:38-42; Марqос 8:12)
29 Чахе ә’лаләт сәр Wи дьщьвийа, Иса дәстпекьр у гот: «Әва ньсьла хьраб ә, нишанәке дьхwазә, ле жер’а нишанәкә дьн найе дайине пештьри нишана Уньсф п’ехәмбәр. 30 Чаwа Уньс бона Нинәwайа бу нишан, ӧса жи Кӧр’е Мерьв wе ви ньсьлир’а бьбә нишан[250]. 31 П’адша Башуреф wе Р’ожа Ахрәте т’әви мәрьвед ви ньсьли р’абә у wан нәһәq кә, чьмки әwа жь сәре дьне һат, кӧ сәрwахтийа Сьлеманф бьбьһе у ва йә Йәки жь Сьлеман мәстьр ль вьр һәйә[251]. 32 Мәрьвед Нинәwайе Р’ожа Ахрәте wе т’әви ви ньсьли р’абьн у wан нәһәq кьн, чьмки әwана бь даннасинийа Уньс жь гӧнәкьрьне вәгәр’ийан. Ва йә Йәки жь Уньс мәстьр ль вьр һәйә.
Ч’ьра бәдәне
(Мәтта 5:15; 6:22-23)
33 Кәсәк ч’ьре венахә у данайнә щийе хәwлә, нә жи дькә бьне фьраqе, ле датинә сәр п’еч’ьре, wәки әwе кӧ дьк’әвьнә һьндӧр’, р’онайе бьбиньн. 34 Ч’ьра бәдәна тә ч’ә’ве тә йә. Һәгәр ч’ә’ве тә п’ак ә, т’әмамийа бәдәна тәйе р’онайи бә. Ле һәгәр ч’ә’ве тә хьраб ә, бәдәна тәйе жи тә’ри бә. 35 Аwа һаш жь хwә һәбә, дьбә кӧ әw р’онайа нава тәда тә’ри йә. 36 Һәгәр т’әмамийа бәдәна тә р’онайи йә у п’арәкә тә’ри т’ӧнә, һ’әмуйе жи р’онайи бә, чаwа ч’ьра бь шәwqа хwә тә р’онайи дькә».
Иса ферьси у qанунзана нәһәq дькә
(Мәтта 23:1-36; Марqос 12:38-40; Луqа 20:45-47)
37 Гава хәбәрдана Хwә хьлаз кьр, йәки ферьси һиви же кьр кӧ һәр’ә т’әви wи нан бьхwә. Әw жи чу, ль сәр сьфре р’уньшт. 38 Гава ферьси дит кӧ Әwи пешийа нанхwарьне ль гора ә’дәте дин дәстед Хwә нәшуштьн, зәндәгьрти ма. 39 Ле Хӧдан wир’а гот: «Аwа һун ферьсийа т’ас у финщана р’уйе дәрвава паqьж дькьн, ле дьле wә һьндӧр’ва бь тьмайе у хьрабийава т’ьжи йә. 40 Бефә’мно! Әwе кӧ дәрва чекьр, һьндӧр’ ченәкьр? 41 Аwа бь чьва т’ас у финщанед wә т’ьжи нә, бь wан хwәр’а хера бькьн у һәр тьште wәр’а һ’әлалф бә. 42 Ле wәй ль wә ферьсийа! Һун дәһәкеф пунгеф, щә’т’рийеф у һ’әму п’ьнщар’а дьдьн, ле һәqийе у һ’ьзкьрьна Хwәде давежьнә пьшт гӧһе хwә. Wә гәрәке әв йәк бькьрана у дәст жь йед майин нәк’ьшанда. 43 Wәй ль wә ферьсийа, кӧ һун к’ьништада к’ӧрсийед пешьн һ’ьз дькьн, базарада жи сьлава. 44 Wәй ль wә! Һун мина т’ьрбед бе нав-нишан ьн, кӧ мәрьв сәр wан дьгәр’ьн у ньзаньн». 45 Жь qанунзана йәки ле вәгәр’анд у гот: «Дәрсдар, Тӧ бь ван хәбәра мә жи беһӧрмәт дьки». 46 Әwи гот: «Wәй ль wә qанунзана жи, чьмки һун баред гьран дьдьнә сәр мьле мәрьва, ле т’ьликә хwә жи надьнә wан бара. 47 Wәй ль wә, кӧ һун т’ьрбед wан п’ехәмбәра чедькьн, йед кӧ кал-бавед wә әw кӧштьнә. 48 Бь wе йәке һун шә’дәтийа хwә дьдьн, кӧ һун һавьжийа хwә кьрьнед кал-бавед хwә тиньн. Әwана п’ехәмбәр дькӧштьн у һун т’ьрбед wан чедькьн. 49 Ләма жи сәрwахтийа Хwәде гот: ‹Әзе п’ехәмбәр у шандийа бьшиньмә щәм wан, жь wан һьнәка wе бькӧжьн, һьнәка жи бьзериньн›. 50 Бона ве йәке хуна һ’әму п’ехәмбәра, кӧ жь wәхте ә’фьрандьна дьнйайеда һатийә р’етьне, жь ви ньсьли wе бе хwәстьне, 51 жь хуна Һабилф һ’әта хуна Зәкәрийа, йа кӧ нав горигәһеф у п’арьстгәһеда һатә р’етьне. Әз р’аст wәр’а дьбежьм, жь ви ньсьли wе бе хwәстьне. 52 Wәй ль wә qанунзана, кӧ wә к’ьлита занәбуне һьлдайә. Нә һун к’әтьне у нә жи wә һьштийә йед кӧ дьхwазьн бьк’әвьне». 53 У гава Әw р’абу кӧ һәр’ә, qанунзан у ферьси qьлqьлин, бона гәләк тьшта Wир’а к’әтьнә дә’wе. 54 У бәр дәве Wи сәкьни бун, wәки бь хәбәрәке бькарьбьн Wи бьгьрьн у гӧнәк’ар кьн.

12

Һинкьрьна дәрһәqа дӧр’утийеда
1 Wи чахи, гава бь һ’әзара мәри щьвийан, ӧса кӧ сәр һәвр’а дәрбаз дьбун, Әwи пешийе дәстпекьр шагьртед Хwәр’а гот: «Һ’әвза хwә жь һәвиртьр’шкеф ферьсийа бькьн, Әз тиньмә сәр дӧр’утийа wан. 2 Тьштәки дьзива т’ӧнә кӧ дәрнәйе у нә жи вәшарти кӧ к’ьфш нәбә. 3 Wә чь тә’рийеда готийә, әwе р’онайеда бе бьһистьне у wә чь ль мале гӧһада хәбәр дайә, әwе сәр бана бьбә дәнги.
Бьзаньбьн кӧ тьрса wә жь к’е һәбә
(Мәтта 10:28-31)
4 Әз wә пьсмамед Хwәр’а дьбежьм, жь wана нәтьрсьн, йед кӧ бәдәне дькӧжьн, жь wе пештьр тьштәки дьн нькарьн бькьн. 5 Ле Әзе wәр’а бежьм, кӧ һун жь к’е бьтьрсьн. Жь Wи бьтьрсьн, Йе кӧ пәй кӧштьнер’а жи һ’ӧкӧме Wи һәйә бавежә щә’ньмеф. Бәле, Әз wәр’а дьбежьм жь Wи бьтьрсьн! 6 Нә пенщ ч’ьвик бь дӧ дьравед чарqӧр’уше тенә фьротане? Ле Хwәде жь wан йәки жи бир накә. 7 Ӧса жи һәр т’еләки п’ор’ед сәре wә жьмарти йә. Нәтьрсьн, һун жь гәләк ч’ьвика qимәттьр ьн.
Иqрарф у инк’аркьрьна Иса
(Мәтта 10:32-33; 12:32; 10:19-20)
8 Әз wәр’а дьбежьм, к’и кӧ бәр мәрьва Мьн иqрарф кә, Кӧр’е Мерьв жи wе wи бәр мьлйак’әтед Хwәде иqрар кә. 9 У к’и кӧ Мьн бәр мәрьва инк’ар кә, әwе жи бәр мьлйак’әтед Хwәде бе инк’аркьрьне. 10 У к’и кӧ тьштәки мьqабьли Кӧр’е Мерьв бежә, wе бе бахшандьне. Ле к’и кӧ готьнәкә хьраб мьqабьли Р’ӧһ’е Пироз бежә, ль wи найе бахшандьне. 11 У гава wә бьбьнә к’ьништа йан бәр һ’акьм йан сәрwеред һ’ӧкӧмәте, һун хәм нәкьн кӧ һуне чаwа щаба хwә бьдьн йан чь бежьн. 12 Чьмки Р’ӧһ’е Пироз әwе дәме wе wә һин кә, чь лазьм ә кӧ һун бежьн».
Дәwләтийе бефә’м
13 Жь нава ә’лаләте йәки Wир’а гот: «Дәрсдар, бежә бьре мьн, бьра мират’аф баве мьн мьнр’а п’арәвәкә». 14 Әwи wир’а гот: «Һәвал, к’е Әз сәр wә һ’акьм йан жи п’аркьр к’ьфш кьрьмә?» 15 У готә wан: «Һаш жь хwә һәбьн у һ’әвза хwә жь һәр щур’ә тьмайе бькьн, чьмки ә’мьре инсен зедәбуна һәбука wива гьредайи нинә». 16 Әwи мәсәләк жи wанр’а гот: «Зәвийа мәрьвәки дәwләти гәләк бәр да. 17 У әwи дьле хwәда гот: ‹Әз чаwа бькьм? Щи жи т’ӧнә кӧ дәрәмәта хwә текьме›. 18 У гот: ‹Әзе аһа бькьм, ә’мбаред хwә һьлшиньм у һе йед мәзьн чекьм, һ’әму дәрәмәт у һәбука хwә жи бькьмә wьр. 19 У хwәха хwәр’а бежьм: Ә’вдо! Тә бона хwә т’ера гәләк сала, гәләк һәбук дайә сәр һәв, р’уне бьхwә, вәхwә у ша бә›. 20 Ле Хwәде готә wи: ‹Бефә’мо! Ишәв р’ӧһ’е тәйе жь тә бе стандьне. Әв һәбука тә бәрәв кьрийә wе к’ер’а бьминә?› 21 Ӧса жи wе бе сәре һәр кәси, йе кӧ бона хwә хьзне т’оп дькә у пе Хwәде дәwләти набә».
Һинкьрьна дәрһәqа хәмкьрьнеда
(Мәтта 6:25-34)
22 Һьнге Әwи шагьртед Хwәр’а гот: «Ләма Әз wәр’а дьбежьм, бона ә’мьре хwә хәма нәкьн, кӧ һуне чь бьхwьн, нә жи бона бәдәна хwә, кӧ һуне чь ль хwә кьн. 23 Чьмки ә’мьр жь хwарьне qимәттьр ә у бәдән жи жь к’ьнща. 24 Дина хwә бьдьнә qар’qар’аф, нә дьр’әшиньн, нә дьдьрун у нә жи ә’мбар йан к’иләред wан һәнә, ле Хwәде р’ьсqе wан дьгьһинә. Һун чьqаси жь тәйрәда qимәттьр ьн! 25 Иди жь wә к’и дькарә бь хәмед хwә дәqәке сәр ә’мьре хwәда зедә кә[252]? 26 Һәгәр һун wи тьште һәри бьч’ук нькарьн бькьн, иди чьма бона тьштед майин хәм дькьн? 27 Дина хwә бьдьнә сосьна, чаwа шин дьбьн, нә дьхәбьтьн у нә дьр’есьн. Әз wәр’а дьбежьм, кӧ Сьлеман жи нава т’әмамийа wе хер-хьзна хwәда мина жь wан йәке хwә нәкьр. 28 Һәгәр гиһайе чоле, кӧ иро һәйә у сьбе давежьнә нава егьр, Хwәде ӧса дьхәмьлинә, ле чьqас зедә wе ль wә кә, кембаwәрно? 29 Ль ван тьшта нәгәр’ьн, кӧ һуне чь бьхwьн йан чь вәхwьн. Бәр хwә нәк’әвьн. 30 Чьмки п’утп’арьстедф дьнйайе ль пәй wан һ’әму тьшта дьк’әвьн, ле Баве wә занә кӧ һун һ’әwще wан тьшта нә. 31 Ле бәр wева һун ль П’адшатийа Wи бьгәр’ьн у әwе wәр’а бенә дайине.
Хьзна ә’змана
(Мәтта 6:19-21)
32 Нәтьрсә, кәрийе пези бьч’ук! Чьмки ль Баве wә хwәш һат, кӧ п’адшатийе бьдә wә. 33 Һәбука хwә бьфьрошьн у хwәр’а хера бькьн. Хwәр’а к’иське кӧ нар’ьзә у хьзна ә’зманайә кӧ кем набә qазьнщ кьн. Ль wе дәре нә дьзе незик бе у нә жи wе бьзузе бьхwә. 34 Чьмки хьзна wә к’идәре бә, дьле wәйе жи ль wе дәре бә.
Хӧламе һ’ьшйар
(Мәтта 24:45-51)
35 Бьра пьшта wә гьредайи у ч’ьред wә вехьсти бьн. 36 Һун мина wан мәрьва бьн, йед кӧ һивийа ахайе хwә нә, кӧ әwе к’әнге жь дә’wате вәгәр’ә, кӧ чахе бе дери хә, пер’а-пер’а р’абьн дери вәкьн. 37 Хwәзи ль wан хӧлама, кӧ чахе ахайе wан бе, wан һ’ьшйар бьбинә. Әз р’аст wәр’а дьбежьм, әwе пьшта хwә гьредә, wан сәр сьфре бьдә р’уньштандьне у бәрдәстийе wанр’а бькә. 38 У һәгәр ахайе wан ниве шәве йан жи бәрбанга сьбәһе бе у wан ӧса бьбинә, әw хӧламана хwәзьли нә. 39 Ле һун ве йәке бьзаньбьн, һәгәр хwәйе мале бьзаньбуйа кӧ дьзе к’ижан сьһ’әте бьһата, wе нәһьшта кӧ мала wи дәрәвәкьра. 40 Аwа һун жи һазьр бьн, чьмки әw сьһ’әта кӧ дьле wәр’а дәрбаз набә, Кӧр’е Мерьв wе бе».
Хӧламе амьн у хӧламе беамьн
41 Пәтрус гот: «Хӧдан, әва мәсәла тә т’әне бона мә гот йан бона һ’әмуйа?» 42 Хӧдан гот: «К’и йә әw wәк’илхәрщеф амьн у сәрwахт, кӧ ахайе wи, wе wи сәр хӧламед хwә сәрwер к’ьфш кә, кӧ wәхтда хwарьна wан бьдә wан. 43 Хwәзи ль wи хӧлами, кӧ чахе ахайе wи бе, әwи ӧса бьбинә. 44 Әз р’аст wәр’а дьбежьм, әwе wи бькә сәрwере т’әмамийа һәбука хwә. 45 Ле һәгәр әw хӧлам дьле хwәда бежә: ‹Ахайе мьн һатьна хwә дәрәнги дехә› у дәстпекә ль хӧлам у щарийа хә, бьхwә, вәхwә у сәрхwәш бә, 46 ахайе wи хӧлами wе р’ожәкә ӧса бе, кӧ әw нә һивийе йә у сьһ’әтәкә ӧса, кӧ әw ньзанә. Wе wи qәт-qәти кә у п’ара wи т’әви п’ара беамьна кә. 47 У әw хӧламе кӧ хwәстьна ахайе хwә занә у к’аре хwә накә, нә жи ль гора хwәстьна wи дькә, wе гәләки бе к’ӧтане. 48 Ле әwе кӧ жь нәзанийа хwә тьштәки һежайи к’ӧтане дькә, wе һьндьки бе к’ӧтане. К’ер’а гәләк һатийә дайине, гәләк жи wе же бе хwәстьне у к’ер’а гәләк һатийә спартьнеф, щабдарийа wи жи wе гәләк бә.
Иса дьбә сәбәбе щӧдәбуне
(Мәтта 10:34-36)
49 Әз һатьм, wәки егьр бавежьмә сәр дьне у Мьн чаwа дьхwәст wәки иди алав бьда. 50 Ле ньхӧмандьнәкә Мьн һәйә, кӧ Әз гәрәке пе бемә ньхӧмандьне у дьле Мьн qәт нә р’ьһ’әт ә һ’әта кӧ әw бе сери. 51 Wә т’ьре Әз һатьм ә’дьлайийе бьдьмә дьне? Әз wәр’а дьбежьм на, ле бона щӧдәбуне. 52 Жь вьр шунда маләкеда пенщ мәрьве жь һәв щӧдә бьн, сьсе wе мьqабьли дӧда бьн, дӧдӧ мьqабьли сьсийа. 53 Баве р’абә мьqабьли кӧр’, кӧр’ жи баве, де qизе, qиз жи де, хwәси буке у бук жи хwәсийе».
Нишанед зәмен
(Мәтта 16:2-3; 5:25-26)
54 У Әwи ә’лаләтер’а жи гот: «Чахе жь р’оавайе ә’wр дәрте, һун дәстхwәда дьбежьн: ‹Баране бьбарә› у ӧса жи дьбә. 55 У гава байе башуре те, һун дьбежьн: ‹Һәwайе гәрм бә› у ӧса дьбә. 56 Дӧр’уно! Һун р’уйе ә’змен ә’нәнә дькьн һәwайе чаwа бә, ле чаwа ви зәмани ә’нәнә накьн?
57 Һун чьма хwәха надьнә ль бәр һ’әсаба, кӧ к’ижан ә р’аст? 58 Чахе нәйаре тә тә к’аши щәм һ’акьм дькә, ӧса бькә, кӧ р’ева т’әви wи ль һәв бейи. Нәбә әw тә бьдә дәсте һ’акьм, һ’акьм жи тә бьдә дәсте сәрәскәр у әw жи тә бавежә кәле. 59 Әз тәр’а дьбежьм, тӧ жь wьр т’ӧ щар дәрнак’әви һ’әта полеф пашьн нәди».

13

Жь гӧнәкьрьне вәгәр’ьнф, кӧ ӧнда нәбьн
1 Wи чахи һьнәк һатьн бона wан щәлилийа Исар’а готьн, хуна к’ижана Пилато т’әви хуна qӧрбанедф wан кьрьбу. 2 Иса ль wан вәгәр’анд у гот: «Wә т’ьре әw щәлилийед кӧ әв йәк һатә сәре wан, жь һ’әму щәлилийед майин гӧнәк’артьр бун? 3 Әз wәр’а дьбежьм, на! Ле бәле һәгәр һун жь гӧнәкьрьне вәнәгәр’ьн, һун һ’әмуйе жи р’ожа wанда һәр’ьн. 4 Йан жи әw һ’иждәһ мәрьвед кӧ кәлаф Силwаме сәр wанда к’әт мьрьн, wә т’ьре әwана жь һ’әму бьнәлийед Оршәлиме гӧнәк’артьр бун? 5 На! Әз wәр’а дьбежьм, һәгәр һун жь гӧнәкьрьне вәнәгәр’ьн, һун һ’әмуйе жи р’ожа wанда һәр’ьн».
Мәсәла дара һежирейә бе бәр
6 Әwи әва мәсәла жи гот: «Мәрьвәк һәбу, нава р’әзеф тьрийе wида дарәкә һежирейә ньканди һәбу. Р’ожәке әw һат, кӧ сәр wе бәр бьгәр’ә, ле нәдит. 7 Wи чахи р’әзванр’а гот: ‹Әва мӧхдаре се сала йә әз тем, бәре ве дара һежире дьгәр’ьм, ле набиньм. Әве бьбьр’ә! Бадиһәwаф чьма щи гьртийә?› 8 Р’әзван ле вәгәр’анд у гот: ‹Аха, исал жи wе сәбьр кә. Әзе дора wе вәдьм у п’әйнф бькьме. 9 Һәгәр саләкә дьн бәр бьдә, qәнщ ә, ле һәгәр нәдә, паше бьбьр’ә›».
Р’ожа шәмийе qәнщкьрьна к’ӧлфәта qонщьки
10 Р’ожәкә шәмийе Иса к’ьништәкеда һин дькьр. 11 Ль wьр к’ӧлфәтәкә qонщьки һәбу, кӧ һ’иждәһ салед wе бу, р’ӧһ’е нәхwәшийе пер’а бу. Әwе qәт нькарьбу хwә р’аст кьра. 12 Гава Иса әw дит, гази wе кьр у готе: «Ә’вде! Тӧ жь нәхwәшийа хwә аза йи!» 13 У Әwи дәстед Хwә данин сәр wе, әw пер’а-пер’а р’аст бу у шькьри дьда Хwәде. 14 Ле сәрwере к’ьниште һерс к’әт, кӧ Иса р’ожа шәмийе нәхwәш qәнщ кьр у ә’лаләтер’а гот: «Шәш р’ож бона шьхӧлкьрьне һәнә, һун нава wан р’ожада дькарьн бен qәнщ бьн, нә кӧ р’ожа шәмийе». 15 Хӧдан ле вәгәр’анд у готе: «Дӧр’уно! Жь wә к’ижан р’ожа шәмийе гайе хwә йан к’әра хwә жь афьр’ вәнакә у набә сәр аве? 16 Нә әва жи qиза Бьраһим ә, кӧ әва мӧхдаре һ’иждәһ салед wе бун, мирещьн әw гьредабу. Нә лазьм бу кӧ әw р’ожа шәмийе жь wе qәйде вәбуйа?» 17 У гава әв йәк гот, һ’әмуйед кӧ мьqабьли Wи бун шәрми ман. У т’әмамийа ә’лаләте бона wан к’әрәмәтед Wийә р’умәти кӧ Wи дькьрьн ша дьбу.
Дӧ мәсәлед ль сәр П’адшатийа Хwәде
(Мәтта 13:31-33; Марqос 4:30-32)
18 Пәйр’а Иса гот: «П’адшатийа Хwәде мина чь йә? У Әз wе һьмбәри чь кьм? 19 Әw мина һ’әбәкә т’охьме хәрдале йә, кӧ мәрьвәки һьлда бахче хwәда чанд. У гава әw мәзьн бу, бу дар, тәйрәдед ә’змен һелинед хwә сәр ч’ьqьлед wе чекьрьн».
20 Әwи диса гот: «Әз П’адшатийа Хwәде һьмбәри чь кьм? 21 Әw мина һәвиртьр’шк ә, кӧ к’ӧлфәтәке һьлда нава се код[253] арда стьра, һ’әта кӧ һ’әму һьлат».
Дәре тәнг
(Мәтта 7:13-14, 21-23)
22 Иса гӧнд у бажарар’а дәрбаз дьбу, һин дькьр у бәрбь Оршәлиме дьчу. 23 Йәки Wир’а гот: «Хӧдан, гәло һьндьк ьн, әwед кӧ wе хьлаз бьн?» Әwи wанр’а гот: 24 «Бьщә’диньн, кӧ һун дәре тәнгр’а бьк’әвьнә һьндӧр’, чьмки Әз wәр’а дьбежьм, гәләке бьхwазьн бьк’әвьне у wе нькарьбьн. 25 У пәйр’а, кӧ хwәйе мале р’абә дәри бьгьрә, һьнге һуне дәрва бьминьн у дәри хьн бежьн: ‹Әм хӧлам, дәри ль мә вәкә›. Әwе ль wә вәгәр’инә у бежә: ‹Әз ньзаньм һун жь к’ӧ нә›. 26 Һьнге һуне бежьн: ‹Мә т’әви Тә хwар, вәхwар у Тә к’учед мәда һин дькьр›. 27 Ле Әwе бежә: ‹Әз wәр’а дьбежьм, Әз ньзаньм кӧ һун жь к’ӧ нә. Жь Мьн дур к’әвьн, һун һ’әмуйед кӧ нәһәqийе дькьн!› 28 Ль wьр wе бьбә гьри у ч’ьркә-ч’ьрка дьрана, гава һун Бьраһим, Исһаq, Аqуб у һ’әму п’ехәмбәра П’адшатийа Хwәдеда бьбиньн, хwә жи дәрва авити. 29 У wе жь р’оһьлат-р’оавайе у бакӧрф-башуре бен, П’адшатийа Хwәдеда сәр сьфре р’унен. 30 Аwа бьзаньбьн кӧ һьнәкед паш wе бьбьнә пеш у һьнәкед пеш wе бьбьнә паш».
Иса ль сәр Оршәлиме дьловинә
(Мәтта 23:37-39)
31 Wе дәме чәнд ферьси һатьн у Wир’а готьн: «Р’абә жь вьр һәр’ә, чьмки Һеродәс дьхwазә Тә бькӧжә». 32 У Әwи wанр’а гот: «Һәр’ьн wи р’увийир’а бежьн: ‹Ва Әз иро, сьбе щьна дәрдьхьм, нәхwәша qәнщ дькьм у р’ожа сьсийа Әзе бьгьһижьмә мәрәме Хwә›. 33 Ле гәрәке Әз иро, сьбе, дӧсьбә р’ийа Хwәда һәр’ьм, чьмки набә кӧ п’ехәмбәрәк жь Оршәлиме дәр ӧнда бә. 34 Оршәлим! Оршәлим! Тӧ кӧ п’ехәмбәра дькӧжи у шандийед щәм хwә дьди бәр кәвьра. Чәнд щара Мьн хwәст кӧ зар’ед тә ӧса бьщьванда, чаwа мьришк щущукед хwә бьн баскед хwәда дьщьвинә, ле тә нәхwәст! 35 Ва мала тә wе хьрабә бьминә. Әз wәр’а дьбежьм, иди һун Мьн т’ӧ щар набиньн, һ’әта кӧ һун бежьн: ‹Бьмбарәк ә Әwе кӧ бь наве Хӧдан те›[254]».

14

Иса ль мала ферьсида нәхwәшәки qәнщ дькә
1 Р’ожәкә шәмийе Иса бона нанхwарьне чу мала сәрwерәки ферьсийа. Wана ч’ә’ве хwә жь сәр Wи нәдьбьр’и. 2 Ль wьр пешбәри Wи мәрьвәки бь нәхwәшийа авзеф һәбу. 3 Иса жь qанунзан у ферьсийа пьрси у гот: «Р’ожа шәмийе qәнщкьрьн щайиз ә йан на?» 4 Wана дәнге хwә нәкьр. Һьнге Әwи нәхwәш гьрт, qәнщ кьр у вәр’екьр. 5 Паше Әwи wанр’а гот: «Жь wә к’ижан ә, һәгәр кӧр’е[255] wи йан гайе wи бьк’әвә бире, р’ожа шәмийе пер’а-пер’а дәст нәвеже дәрнәхә?» 6 Нькарьбун щаба ве пьрса Wи бьдана.
Һинкьрьна дәрһәqа йед кӧ ль наве хwә дьгәр’ьн
7 У гава Әwи дит, wәки мәрьвед т’әглифкьри чаwа хwә щийе жорьн дьгьртьн, мәсәләк wанр’а гот: 8 «Гава йәк тә гази дә’wате дькә, щийе жорьн р’унәни, нәбә кӧ йәки жь тә qәдьртьр жи алийе wида т’әглифкьри бә, 9 у хwәйе дә’wате, аwа готи т’әглифкьрийе wә һәр дӧйа, бе тәр’а бежә: ‹К’әрәма хwә щи бьдә фьлан кәсе›. Һьнге те жь шәрма хwә р’аби щийе жерьн р’унейи. 10 Ле чахе тә т’әглиф дькьн, һәр’ә щийе жерьн р’уне, кӧ чахе хwәйе дә’wате бе тәр’а бежә: ‹Пьсмам, к’әрәм кә, дәрбази жоре бә!› Һьнге qәдьре тәйе бәр ч’ә’ве һ’әму р’уньштийа бьльнд бә. 11 Аwа һәр кәсе кӧ хwә бьльнд кә, wе ньмьз бә у к’и кӧ хwә ньмьз кә, wе бьльнд бә».
12 У Иса т’әглифкьрийе Хwәр’а гот: «Чахе тӧ фьравине йан шиве датини, гази һәвал-һогьр, бьра-пьсмам йан жи дәр-щинаред хwәйә дәwләти нәкә, нәбә әw жи тә т’әглиф кьн у qәнщийа тә ль тә вәгәр’иньн. 13 Ле гава тӧ хwарьнәке датини, гази фәqир, сәqәт, йед дькӧльн у кора кә. 14 Һьнге те хwәзьли би, чьмки әwана нькарьн qәнщийа тә ль тә вәгәр’иньн, ле бәле Р’ожаф Р’абуна р’астайә жь мьрьне wе ль тә бе вәгәр’андьне».
Мәсәла шайийа гьран
(Мәтта 22:1-10)
15 Гава жь һазьра йәки әв йәк бьһист, Wир’а гот: «Хwәзи ль wи, кӧ П’адшатийа Хwәдеда нен бьхwә». 16 Ле Иса wир’а гот: «Мәрьвәки шайикә гьран һазьр кьр у гәләк мәри т’әглиф кьрьн. 17 Гава wәхте шайийе пер’а гьһишт, әwи хӧламе хwә шанд, кӧ һ’әму т’әглифкьрийар’а бежә: ‹Һәр тьшт иди һазьр ә, к’әрәм кьн wәрьн›. 18 Ле һәр йәки дәстпекьр мә’ни гьрт. Йе пешьн wир’а гот: ‹Мьн хwәр’а ә’рд к’ьр’ийә, әз ә’сәйи гәрәке һәр’ьм бьбиньм. Әз һиви жь тә дькьм, мьн бьбахшинә›. 19 У йе дьн гот: ‹Мьн пенщ щот га к’ьр’инә, әз дьчьм кӧ wан бьщер’ьбиньм. Әз һиви жь тә дькьм, мьн бьбахшинә›. 20 Йе сьсийа жи гот: ‹Әз зәwьщимә, ләма нькарьм бем›. 21 У әw хӧлам вәгәр’ийа һат, әв һ’әму ахайе хwәр’а гьли кьрьн. Һьнге аха һерс к’әт, хӧламе хwәр’а гот: ‹Зу һәр’ә мәйдан у к’учед бажер, фәqира, qопа, сәqәта у кора т’оп кә бинә вьр›. 22 Пәйр’а хӧлем готе: ‹Ахайе мьн, тә чаwа ә’мьр кьр, мьн ӧса жи кьр, ле диса щи һәйә›. 23 У ахе хӧлемр’а гот: ‹Дәрк’әвә сәре р’е у дьрба, зоре ль һәр кәси бькә бинә вьр, кӧ мала мьн т’ьжи бә. 24 Әз wәр’а дьбежьм, кӧ жь wан мәрьвед т’әглифкьри т’ӧ кәс жь шайийа мьн wе тьштәки тә’м нәкә›».
Чаwа бьбьнә шагьрте Иса
(Мәтта 10:37-38)
25 Пәй ве йәкер’а ә’лаләтәкә гьран т’әви Иса дьчу у Әw сәр wанда вәгәр’ийа у гот: 26 «Һәгәр йәк пәй Мьн бе у Мьн жь де у баве хwә, жь жьн у зар’ед хwә, жь хушк у бьрайед хwә у ӧса жи жь хwә зә’фтьр һ’ьз нәкә, нькарә бьбә шагьрте Мьн. 27 У к’и кӧ хаче хwә һьлнәдә пәй Мьн нәйе, әw нькарә бьбә шагьрте Мьн. 28 Жь wә к’ижан ә, кӧ бьхwазә бьльндщикә нобәдара чекә, пешийе р’унәни нәдә бәр һ’әсеб, гәло qәwата wийе бьгьһиже бинә сериф йан на? 29 Нәбә кӧ һ’име wе дайнә у нькарьбә бинә сери, йед кӧ бьбиньн ле бьк’әньн 30 у бежьн: ‹Әви мәрьви дәстпекьр чекә у нькарьбу банийа сери›. 31 Йан жи к’ижан п’адша п’адшакир’а дәре шер’, пешийе р’унәни нәшеwьрә, гәло wе бькарьбә бь дәһә һ’әзара бәр йәки кӧ бь бист һ’әзари те сәр wи бькә шәр’? 32 Һәгәр әw пе нькарә, гава һе дур ә wе qасьде хwә бьшинә, бона льһәвһатьне һиви же бькә. 33 Аwа жь wә һәр кәс, к’и кӧ дәсте хwә жь т’әмамийа һәбуна хwә нәк’ьшинә, әw нькарә бьбә шагьрте Мьн.
Хwейа бе тә’м
(Мәтта 5:13; Марqос 9:50)
34 Хwе тьштәки qәнщ ә. Ле һәгәр әw тә’ма хwә ӧнда кә, паше әwе бь чь тә’ме бьстинә? 35 Нә wе дәwса хwәлийе бьгьрә у нә жи дәwса п’әйн. Wе бавежьнә wеда. Гӧһе к’ейи бьһистьне һәйә бьра бьбьһе».

15

Пәза ӧндабуйи
(Мәтта 18:12-14)
1 Аwа һ’әму хәрщгьр у гӧнәк’ар незики Wи дьбун, кӧ гӧһе хwә бьдана сәр готьнед Wи. 2 Ле ферьси у qанунзана бина хwә тәнг дькьр у дьготьн: «Әва гӧнәк’ара qәбул дькә у т’әви wан нан дьхwә». 3 У Иса әва мәсәла wанр’а гот: 4 «Жь wә к’и йә әw мәри, кӧ сәд пәзед wи һәбьн у гава йәки жь wан ӧнда кә, нод нәһа чол у бәста нәһелә у пәй йа ӧндабуйи нәк’әвә, һ’әта кӧ wе бьбинә? 5 У гава бьбинә, wе жь шабуна дайнә сәр мьле хwә, 6 вәгәр’ә мале, гази дәр у щинара кә у wанр’а бежә: ‹Т’әви мьн ша бьн! Мьн пәза хwәйә ӧндабуйи дит›. 7 Әз wәр’а дьбежьм, ӧса жи ль ә’змен бона гӧнәк’арәки кӧ т’обә дькә, һе wе бьбә шабунәкә мәзьн, нә кӧ бона нод нәһед р’аст, к’ижанар’а т’обәкьрьн нә һ’әwщә йә.
Зиве ӧндабуйи
8 Йан к’ижан ә әw к’ӧлфәта кӧ дәһә зивед wе һәбьн у гава йәки жь wан ӧнда кә, wе ч’ьре венәхә, мале гези нәкә у qәнщ ле нагәр’ә, һ’әта кӧ зиве хwә бьбинә? 9 У чахе әw бьбинә, wе гази дәр у щинара кә у wанр’а бежә: ‹Т’әви мьн ша бьн! Мьн зиве хwәйи ӧндакьри дит›. 10 Әз wәр’а дьбежьм, ӧса жи мьлйак’әтед Хwәде бона гӧнәк’арәки кӧ т’обә дькә, ша дьбьн».
Кӧр’е ӧндабуйи у бьре wи
11 У Иса гот: «Дӧ кӧр’ед мәрьвәки һәбун. 12 Йе бьч’ук готә баве хwә: ‹Баво, жь һәбука хwә чь кӧ п’ара мьн дьк’әвә, бьдә мьн›. У әwи wанар’а һәбук п’арәвәкьр. 13 Пәй чәнд р’ожар’а кӧр’е бьч’ук һәр тьште хwә т’оп кьр чу wәлатәки дур. Ль wьр әwи ә’мьре толтийе дәрбаз кьр, һ’әму һәбука хwә п’уч’ кьр. 14 У гава тьштәк дестда нәма, wи wәлатида жи бу хәлайикә мәзьн у әw к’әтә һ’аләки гьран. 15 Чу хwә ль бажарванәки wи wәлати гьрт у әwи әw шандә к’әwшен бәр бәраза. 16 Әw һ’әwщә бу кӧ зьке хwә бь wан хьрнуфедф кӧ бәраза дьхwар т’ер бькьра, ле кәсәки әw жи нәдьда wи. 17 Ле гава әw сәр һ’ьше хwәда һат, гот: ‹Чьqас п’алә мала баве мьнда һәнә, кӧ нан дьхwьн у бәр wан дьминә, ле әз вьра бьр’чина дьмьрьм. 18 Әз р’абьм һәр’ьмә щәм баве хwә у wир’а бежьм: Баво, мьн бәр тә у ә’змен гӧнә кьр. 19 Әз иди нә һежайи кӧр’тийа тә мә. Т’әне мина п’аләки хwә мьн qәбул кә›. 20 У р’абу һатә щәм баве хwә. Ле гава һе дурва баве әw дит, дьле wи сәр шәwьти, бәрбь wи бәзи, әw һ’әмез кьр у р’амуса. 21 Кӧр’ жер’а гот: ‹Баво, мьн бәр тә у ә’змен гӧнә кьр. Әз иди нә һежайи кӧр’тийа тә мә›. 22 Ле баве хӧламед хwәр’а гот: ‹Зу бькьн, чӧхе лапи р’ьнд биньн ле кьн, гӧстиле текьнә т’ьлийе у сола жи бькьнә ньга. 23 Щанәгайе дәрмаликьри биньн, сәржекьн, әм бьхwьн у ша бьн. 24 Чьмки әв кӧр’е мьн мьри бу, сах бу, ӧндабуйи бу, һатә дитьне›. У дәст бь шайийе кьрьн.
25 Wи чахи кӧр’е wийи мәзьн ль к’әwшен бу. Гава һат незики мале бу, дәнге стьран у р’әqасе бьһист. 26 Әwи гази жь хӧлама йәки кьр у же пьрси: ‹Әв чь һ’әwал ә?› 27 Хӧлем wир’а гот: ‹Бьре тә һатийә, баве тә щанәгайе дәрмаликьри сәржекьрийә, чьмки әw сах у сьламәт вәгәр’ийайә›. 28 Бьра һерс к’әт у нәхwәст кӧ һәр’ә һьндӧр’. Бав дәрк’әтә дәрва, лава wи кьр. 29 Әwи ль баве хwә вәгәр’анд у гот: ‹Әва мӧхдаре чәнд сала нә кӧ әз тәр’а хӧламтийе дькьм у жь гӧр’а тә qәт дәрнәк’әтьмә, тә qәт карәк жи нәдайә мьн кӧ мьн т’әви һәвал-һогьред хwә к’еф бькьра. 30 Ле гава әw кӧр’е тәйи кӧ һәбука тә бьр, т’әви qаваф п’уч’ кьр һат, тә бона wи щанәгайе дәрмаликьри сәржекьр›. 31 Баве жер’а гот: ‹Лаwо, тӧ һәр гав т’әви мьн и у һ’әму һәбука мьн йа тә йә. 32 Гәрәке әм әшq у ша буна, чьмки әв бьре тә мьри бу, сах бу у ӧндабуйи бу, һатә дитьне›».

16

Wәк’илхәрщеф беамьн, ле сәрwахт
1 Иса шагьртед Хwәр’а гот: «Мәрьвәки дәwләти һәбу, wәк’илхәрщәки wи һәбу. Р’ожәке гьли гьһиштә wи, йанчийәф wәк’илхәрще wи һәбука wи п’уч’ дькә. 2 Әwи жи гази wи кьр у готе: ‹Әв чь йәк ә кӧ әз бона тә дьбьһем? Һәq-һ’әсабе wәк’илхәрщтийа хwә бьдә, чьмки иди тӧ нькари wәк’илхәрщтийе бьки›. 3 Wәк’илхәрщ дьле хwәда гот: ‹Әз чь бькьм? Ахайе мьн жь wәк’илхәрщтийе мьн дәрдьхә, ә’рдк’олан ль мьн набә, жь п’арскьрьне жи шәрм дькьм. 4 Әз заньм әзе ньһа чь бькьм, кӧ малед хwәда мьн qәбул кьн, гава әз жь wәк’илхәрщтийе дәрк’әвьм›. 5 Әwи йәк-йәк гази дәйндаред ахайе хwә кьр у йе пешьнр’а гот: ‹Тӧ чьqаси дәйндаре ахайе мьн и?› 6 Әwи гот: ‹Сәд к’уп[256] бьзьре зәйт’уне› у wир’а гот: ‹Һан ньвисара хwә һьлдә у зу р’уне бьньвисә пенщи›. 7 Паше йе дьнр’а гот: ‹Тӧ чьqаси дәйндар и?› Әwи жи гот: ‹Сәд ч’ә’л[257] гәньм› у wир’а гот: ‹Һан ньвисара хwә һьлдә у бьньвисә һ’әйште›. 8 У аха пәсьне wәк’илхәрще беамьн да, wәки әwи бь аqьли кьр. Аwа мәрьвед ве дьне һьндава хwәда жь мәрьвед р’онайе сәрwахттьр ьн. 9 Әз wәр’а дьбежьм, һун бь һәбука ве дьне һәвала хwәр’а дәст хьн у гава һәбук кем бә, wә бьн конед һ’әта-һ’әтайеда qәбул кьн. 10 Әwе кӧ нава тьштед һьндькида амьн ә, нава тьштед гәләкида жи амьн ә, ле әwе кӧ нава тьштед һьндькида беамьн ә, нава тьштед гәләкида жи беамьн ә. 11 Һәгәр һун нава һәбука ве дьнеда беамьн бун, к’е wе һәбука р’аст бьдә wә? 12 Һәгәр һун нав тьште йе хәрибда амьн нибьн, йа wә к’е wе бьдә wә? 13 Хӧламәк нькарә дӧ ахар’а хӧламтийе бькә, чьмки йан wе һ’иле wи жь йәки һәр’ә у йе дьне һ’ьз бькә, йан жи wе qәдьре йәки бьгьрә у йе дьне беһӧрмәт кә. Һун нькарьн һьн Хwәдер’а, һьн жи һәбукер’а хӧламтийе бькьн».
Qанун у П’адшатийа Хwәде
(Мәтта 11:12-13; 5:31-32; Марqос 10:11-12)
14 Гава ферьсийа әв һ’әму тьшт бьһистьн, qәрфе хwә ль Иса дькьрьн, чьмки п’әрәһ’ьз бун. 15 Иса wанр’а гот: «Һун әw ьн йед кӧ хwә бәр мәрьва р’аст дьдьнә к’ьфше, ле Хwәде дьле wә занә. Бьзаньбьн кӧ әw тьште нав мәрьвада хwәйиqәдьр ә, әw ль бәр Хwәде һ’әрамф ә. 16 Зәмане Qанун у п’ехәмбәра һ’әта Йуһ’әнна к’ьшанд, жь wьр шунда П’адшатийа Хwәде те даннасинкьрьне у һәр кәс дьщә’динә бь qәwате бьк’әвә wьр. 17 Ле ә’рд у ә’змане һе р’ьһ’әт дәрбаз бьн, нә кӧ жь Qануне ноктәк ӧнда бә. 18 К’и кӧ жьна хwә бәр’дә у йәкә дьн бьстинә, зьнек’арийе дькә. У к’и кӧ йа мербәр’дайи дьстинә, зьнек’арийе дькә.
Мәрьве дәwләти у Лазаре фәqир
19 Мәрьвәки дәwләти һәбу, кӧ к’ьнще р’әwш у назьк[258] ль хwә дькьр у һәр р’ож бь әшq-ша к’еф дькьр. 20 Мәрьвәки фәqир жи һәбу, наве wи Лазар. Әw нава п’ьзькед п’исда бәр дәре йе дәwләти к’әти бу. 21 У ч’ә’ве wи бәрмайийе сьфра дәwләтида дьма, кӧ дьхwәст кӧрме хwә пе бьшкенанда. Сә жи дьһатьн, бьринед wи даластьн. 22 Р’ож һат фәqир мьр, мьлйак’әта әw бьрьнә щәм Бьраһим. Йе дәwләти жи мьр, дәфьн кьрьн. 23 Гава йе дәwләти дийаре мьрийада щәфа дьк’ьшанд, сәре хwә бьльнд кьр, жь дурва Бьраһим дит у Лазар һ’әмезеда. 24 Әwи дәнг дайе у готе: ‹Баве Бьраһим, ль мьн wәрә р’ә’ме. Лазар бьшинә, кӧ сәре т’ьлийа хwә аведа кә бинә заре мьн шьл кә, чьмки әз к’ура ви агьрида дьшәwьтьм›. 25 Ле Бьраһим готе: ‹Лаwо! Бинә бира хwә, кӧ тә qәнщийед п’ара хwә нав зәмане ә’мьре хwәда стандьнә, ле Лазар зәлули к’ьшандийә. Ньһа жи дьле wи ль вьр р’ьһ’әт ә, ле тӧ нава щәфада йи. 26 У пештьри ве йәке жи, гәлики бебьни нава мә у wәда һәйә. Нә йе вьр дькарьн дәрбази щәм wә бьн, нә жи йе wьр дькарьн дәрбази щәм мә бьн›. 27 Һьнге әwи готе: ‹Баво, wәки ӧса йә, әз һиви жь тә дькьм, тӧ әwи бьшинә мала баве мьн, 28 чьмки пенщ бьрайед мьн жи һәнә, бьра һәр’ә т’әмийе бьдә wан, wәки әw жи нәйенә ви щийе щәфа›. 29 Ле Бьраһим готе: ‹Муса у п’ехәмбәред wан һәнә. Бьра гӧһдарийа wан бькьн›. 30 Әwи жи гот: ‹На, баве Бьраһим, һәгәр жь мьрийа йәк һәр’ә щәм wан, wе жь гӧнәкьрьне вәгәр’ьн›. 31 Һьнге Бьраһим wир’а гот: ‹Һәгәр гӧһдарийа Муса у п’ехәмбәра накьн, йәк жь мьрийа р’абә жи, диса әwана баwәр накьн›».

17

Чәнд готьнед Иса дәрһәqа гӧнәкьрьне, бахшандьне, баwәркьрьне у борщдайинеда
(Мәтта 18:6-7, 21-22; Марqос 9:42)
1 Иса шагьртед Хwәр’а гот: «Набә кӧ сәбәбийа жьр’ек’әтьне т’ӧнәбә, ле wәй ль wи, кӧ бьбә сәбәбе ве йәке. 2 Wир’а һе qәнщ ә, кӧ бәрашәк стуйе wива бе гьредан у авитьне нава бә’ре, нә кӧ жь ванед бьч’ук йәки жь р’е дәрхә. 3 Һаш жь хwә һәбьн! Һәгәр бьре тә гӧна бькә, ле һьле, һәгәр сәр кьрьна хwә п’ошман бә, wи бьбахшинә. 4 У һәгәр нава р’ожеда һ’әфт щара нәһәqийе ль тә бькә у вәгәр’ә, тәр’а бежә: ‹Әз т’обә дькьм›, wи бьбахшинә».
5 Шандийа Хӧданр’а гот: «Баwәрийа мә зедә кә». 6 Хӧдан гот: «Һәгәр баwәрийа wә wәкә һ’әбәкә т’охьме хәрдале һәбә у ве дара т’утер’а бежьн: ‹Жь вьр р’абә у бә’реда дач’ькә›, әwе йа wә бькә.
7 Жь wә к’ижан ә, әwе кӧ хӧламәки wийи щотк’ар йан шьван һәбә, гава әw жь к’әwшен бе, wир’а бежә: ‹Бьләзинә к’әрәм кә сәр сьфре›? 8 Wе пешийе жер’а нәбежә: ‹Шива мьн һазьр кә, пьшта хwә гьредә у бәрдәстийе мьнр’а бькә. Әз бьхwьм у вәхwьм, паше жи тӧ бьхwә у вәхwә›? 9 Гәло бона әw тьштед кӧ хӧлемр’а һатьнә ә’мьркьрьне у wи кьрьнә, ахайе wи wе жер’а бежә: ‹Зә’ф р’ази мә›? 10 Ӧса жи һун, гава әw һ’әму тьштед кӧ wәр’а һатьнә ә’мьркьрьне бькьн, бежьн: ‹Әм хӧламед бекер ьн. Чь кӧ ль мә дьк’әт, мә әw кьр›».
Qәнщкьрьна дәһә к’отийа
11 Гава Иса бәрбь Оршәлиме дьчу, нава Самәрйайе у Щәлилер’а дәрбаз дьбу. 12 Чахе Әw дьк’әтә гӧндәки, дәһә мәрьвед к’оти р’асти Wи һатьн дур сәкьнин 13 у бь дәнге бьльнд готьне: «Исайе мамоста, ль мә wәрә р’ә’ме». 14 У гава Иса әw дитьн, wанр’а гот: «Һәр’ьн хwә нишани к’аһина кьн». У чахе әw һе дьчун, паqьж бун. 15 Ле гава жь wан йәки дит кӧ әw паqьж буйә, пашда вәгәр’ийа, бь дәнгәки бьльнд шькьри дьда Хwәде. 16 Әwи хwә дәвәр’у авитә бәр ньгед Иса у р’азибун дьда Wи. Әw самәри бу. 17 Һьнге Иса гот: «Нә һәр дәһә жи паqьж бун, ле к’ане нә һәр нәһед дьн? 18 Чьма пештьри әви мәрьве хәриб кәсәк жь wан вәнәгәр’ийа, кӧ бьһата шькьри бьда Хwәде?» 19 У wир’а гот: «Р’абә һәр’ә. Баwәрийа тә тӧ qәнщ кьри».
Һатьна П’адшатийа Хwәде
(Мәтта 24:23-28, 37-41)
20 Гава ферьсийа жь Иса пьрси, П’адшатийа Хwәде wе к’әнге бе, Әwи ль wан вәгәр’анд у гот: «П’адшатийа Хwәде ашкәрә найе. 21 Нә жи wе бежьн: ‹Ва йә вьр ә!› йан жи: ‹Wе дәра һан ә!› Чьмки П’адшатийа Хwәде нава wәда йә». 22 У шагьртед Хwәр’а гот: «Wе р’оже бен, кӧ һуне һ’ьзрәта р’ожәкә Кӧр’е Мерьв бьн, ле набиньн. 23 У һәгәр wәр’а бежьн: ‹Ва йә вьр ә!› йан: ‹Дәра һан ә!› пәй нәк’әвьн нәчьн. 24 Чьмки чаwа бьруск жь алики ә’змен бьрq дьдә у т’әмамийа ә’змен р’онайи дькә, Кӧр’е Мерьв жи wе р’ожа хwәда ӧса бә. 25 Ле пешийе гәрәке Әw гәләки щәфа бьк’ьшинә у жь ви мьләти бе т’әхсиркьрьне. 26 Чаwа р’ожед Нӧһда дьqәwьмин, ӧса жи wе р’ожед Кӧр’е Мерьвда бьqәwьмьн. 27 Һьнге дьхwарьн, вәдьхwарьн, дьзәwьщин у мер дькьрьн, һ’әта wе р’ожа кӧ Нӧһ к’әтә гәмийе, лейи р’абу qьр’а һ’әмуйа ани[259]. 28 У ӧса жи чаwа р’ожед Лутдаф бун, дьхwарьн, вәдьхwарьн, дьк’ьр’ин, дьфьротьн, дьр’әшандьн у чедькьрьн. 29 Ле әw р’ожа кӧ Лут жь Содоме дәрк’әт, агьр у к’ьрк’утф жь ә’змен бари, qьр’а һ’әмуйа ани[260]. 30 Әw р’оже жи wе ӧса бә, гава Кӧр’е Мерьв к’ьфш бә.
31 Wе р’оже к’и сәр хени йә у һәбука wи жи малда йә, бьра жорда нәйе, кӧ тьштәки һьлдә у әwе ль к’әwшен ә, бьра пашда вәнәгәр’ә. 32 Жьна Лут биньнә бира хwә[261]. 33 К’и кӧ дьхwазә ә’мьре хwә хьлаз кә, wе ӧнда кә, ле к’и кӧ ә’мьре хwә ӧнда кә, wе хьлаз кә. 34 Әз wәр’а дьбежьм, wе шәве һәгәр дӧ мәри ньвинәкеда бьн, йәке бе һьлдане, йәке бе һьштьне. 35 У һәгәр дӧ к’ӧлфәт сәр дәстар’әки бьн, йәке бе һьлдане у йа дьн бе һьштьне»[262]. 37 Wана ле вәгәр’анд у готьн: «Хӧдан, әве ль к’идәре бьбә?» Әwи жь wанр’а гот: «Бәрәт’әф ль к’ӧ һәбә, тәйре жи ль wьр бьщьвьн».

18

Мәсәла жьнәбийе у һ’акьм
1 Иса мәсәләк бона wе йәке шагьртар’а гот, wәки һәр гав дӧа бькьн у ащьз нәбьн 2 у гот: «Бажарәкида һ’акьмәк һәбу, әw нә жь Хwәде дьтьрсийа у нә жи мьнәт жь мерьв дькьр. 3 Wи бажарида жьнәбик жи һәбу, һәр гав дьһатә щәм wи у дьгот: ‹Һәqийе бькә, мьн жь дәсте нәйаре мьн хьлаз кә›. 4 Һ’акьм гәләк wәхт гӧһ нәдьда wе, ле паше хwәха хwәр’а гот: ‹Әз жь Хwәде натьрсьм у жь мерьв жи мьнәте накьм, 5 ле бона хатьре wе йәке, кӧ әва жьнәбийа те зә’мәте дьдә мьн, әзе һәqийе жер’а бькьм, кӧ һәр гав нәйе мьн ащьз нәкә›». 6 У Хӧдан гот: «Бьбьһен кӧ һ’акьме нәр’аст чь гот. 7 Гәло Хwәде жи бьжартийед Хwәр’а wе һәqийе нәкә, йед кӧ шәв у р’ож һәwара хwә Wи датиньн? Йан Әwе щаба wан дәрәнги бехә? 8 Әз wәр’а дьбежьм, wе дәстхwәда һәqийе бькә. Ле гава Кӧр’еф Мерьв бе, гәло сәр дьне wе баwәрийе бьбинә?»
Мәсәла ферьси у хәрщгьр
9 Әв мәсәлә жи wанр’а гот, йед кӧ хwәха хwәда гӧман бун, йанчийә әwә р’аст ьн у һ’әмуйед майин бәр тьштәки һ’әсаб нәдькьрьн. 10 «Дӧ мәри һьлк’ьшийанә п’арьстгәһе, кӧ дӧа бькьн. Йәк ферьси бу, йәк жи хәрщгьр. 11 Әwе ферьси т’әне сәкьнибу хwәда гӧман бь ви щур’әйи дӧа дькьр: ‹Хwәдейе мьн, шькьрдар ьм, кӧ әз нә мина wан мәрьва мә, йед кӧ т’аланийе, нәһәqийе, зьнек’арийе дькьн у нә жи мина ви хәрщгьри мә. 12 Ле әз һ’әфтийе дӧ щара р’ожи дьгьрьм у дәһәке жь һ’әму к’ара хwә жи дьдьм›. 13 Ле әwи хәрщгьр дур сәкьнибу, р’уйе wи нәдьгьрт ль ә’змен жи бьньһер’ийа, синге хwә дьхьст у дьгот: ‹Хwәде, ль мьн гӧнәк’ари wәрә р’ә’ме›. 14 Әз wәр’а дьбежьм, кӧ әв хәрщгьра р’астһ’әсаббуйиф чу мала хwә, нә кӧ йе дьн. Аwа һәр кәсе кӧ хwә бьльнд кә, wе ньмьз бә, ле к’и кӧ хwә ньмьз кә, wе бьльнд бә».
Иса дӧа зар’ока дькә
(Мәтта 19:13-15; Марqос 10:13-16)
15 Т’ьфал жи анинә щәм Иса, кӧ дәсте Хwә дайнә сәр wан. Гава шагьрта әв йәк дит, ль йед данин һьлатьн. 16 Ле Иса гази зар’ока кьр у гот: «Бьра әw зар’ок бенә щәм Мьн, пешийа wан нәгьрьн, чьмки П’адшатийа Хwәде п’ара йед аһа йә. 17 Әз wәр’а р’аст дьбежьм, к’и П’адшатийа Хwәде мина зар’окәке qәбул нәкә, әw т’ӧ щар нак’әвә нава wе».
Сәрwерәки щьһуйайи дәwләти ль жийина һ’әта-һ’әтайе дьгәр’ә
(Мәтта 19:16-30; Марqос 10:17-31)
18 Сәрwерәки жь Wи пьрси у гот: «Дәрсдаре qәнщ, әз чь бькьм, wәки жийина һ’әта-һ’әтайе wар бьм?» 19 Иса wир’а гот: «Тӧ чьма Мьнр’а дьбежи qәнщ? Qәнщ т’әне Хwәде йә, пештьри Wи кәсәки дьн т’ӧнә. 20 Тӧ т’әмийа зани: ‹Зьнек’арийе нәкә, нәкӧжә, нәдьзә, шә’дәтийа дәрәw нәдә, qәдьре де у баве хwә бьгьрә›[263]». 21 Әwи жи гот: «Әв һ’әму жи мьн жь щаһьлтийа хwәда хwәй кьрьнә». 22 Гава Иса әв йәк бьһист, wир’а гот: «Тьштәки тә һе кем ә, һәр тьште хwә бьфьрошә, бәлайи фәqира кә, һьнге хьзна тә wе ль ә’змана һәбә. У пәй Мьн wәрә». 23 Гава әwи әв йәк бьһист, әшqа wи шкәст, чьмки гәләки дәwләти бу. 24 Иса дит кӧ бәшәра wи нәхwәш ә, гот: «Чьqаси зә’мәт ә бона йед хwәйиһәбук кӧ бьк’әвьнә П’адшатийа Хwәде. 25 Дәвә wе qӧла дәрзийер’а һе р’ьһ’әт дәрбаз бә, нә кӧ дәwләти бьк’әвә П’адшатийа Хwәде». 26 Әwед кӧ дьбьһистьн, готьн: «Иди к’и дькарә хьлаз бә?» 27 У Иса гот: «Әw тьште кӧ жь дәсте мерьв найе, Хwәде дькарә бькә». 28 Пәтрус гот: «Аwа мә һәр тьштед хwә һьштьнә у пәй Тә һатьнә». 29 Әwи wанр’а гот: «Әз р’аст wәр’а дьбежьм, һәр кәсе кӧ бона П’адшатийа Хwәде мал, йан жьн у зар’, йан хушк у бьра, йан де у бав һьштьбә, 30 wе ве дьне һе зедә бьстинә у дьнйа дьнда жи жийина һ’әта-һ’әтайе».
Иса щара сьсийа дәрһәqа мьрьна хwәда дьбежә
(Мәтта 20:17-19; Марqос 10:32-34)
31 Әwи һәр донздәһ данә алики у wанр’а гот: «Бьбьһен! Әм һәвраз дьчьнә Оршәлиме у һ’әму тьштед кӧ бь дәсте п’ехәмбәра бона Кӧр’е Мерьв һатьнә ньвисаре, wе бенә сери. 32 Әwе бьк’әвә дәсте нәщьһуйа, wе qәрфе хwә ле бькьн, беһӧрмәт кьн, т’укьне, 33 бьдьнә бәр qамчийа, Wи бькӧжьн. У р’ожа сьсийа wе жь мьрьне р’абә». 34 Шагьрта т’ӧ тьшт жь ван хәбәра фә’м нәкьрьн. Әв йәк жь wан вәшарти бу у әв готьн сәре wанда р’унәдьньшт.
Иса п’арскьрәки кор бажаре Әриһайеда qәнщ дькә
(Мәтта 20:29-34; Марqос 10:46-52)
35 Гава Әw незики Әриһайе бу, йәки кор ль сәр р’е р’уньшти п’арс дькьр. 36 У гава бьһист кӧ ә’лаләт бәр wир’а дәрбаз дьбә, пьрси: «Әв чь һ’әwал ә?» 37 Wир’а готьн: «Исайе Ньсрәте дәрбаз дьбә». 38 Һьнге әwи кьрә qир’ин у гот: «Иса, Кӧр’е Даwьдф, ль мьн wәрә р’ә’ме!» 39 У йе кӧ пешийе дьчун, ль wи һьлатьн, кӧ дәнге хwә бьбьр’ә, ле әwи һе дькьрә qир’ин: «Кӧр’е Даwьд, ль мьн wәрә р’ә’ме!» 40 Иса щида сәкьни у ә’мьр кьр, кӧ әwи биньнә щәм Wи. У гава кор незики Wи бу, жь wи пьрси у гот: 41 «Тӧ чь жь Мьн дьхwази кӧ Әз бона тә бькьм?» Әwи гот: «Хӧдан, дьхwазьм ч’ә’вед мьн бьбиньн». 42 У Иса wир’а гот: «Бьра бьбиньн, баwәрийа тә тӧ qәнщ кьри!» 43 У дәстхwәда ч’ә’вед wи дитьн, да пәй Иса чу у шькьри дьда Хwәде. Т’әмамийа wе щьмә’те кӧ әв йәк дит, пәсьне Хwәде дьдан.

19

Иса у хәрщгьр
1 Иса к’әтә Әриһайе у wер’а дәрбаз дьбу. 2 Ль wьр мәрьвәки дәwләти һәбу, сәрwере хәрщгьра, наве wи Зәхайо. 3 Әwи дькьр кӧ Иса бьдита к’а Әw к’и йә, ле дәст ә’лаләте нькарьбу бьдита, чьмки бәжьнеда кьн бу. 4 Әw пешда бәзи р’абу сәр дарәкә һежирейә стьрин, wәки Иса бьбинә, чьмки Әwе һәма ль wьрр’а дәрбаз бьбуйа. 5 У чахе Иса һатә wи щийи, ль жор ньһер’и у готә wи: «Зәхайо! Зу бькә жь wьр wәрә хwаре, чьмки Әз гәрәке иро мала тәда бьминьм». 6 Зәхайо ләзанд жорда һатә хwаре у бь әшq-ша Әw qәбул кьр. 7 Һ’әмуйед кӧ әв йәк дитьн, бина хwә тәнг дькьрьн у дьготьн: «Әw бу меване мәрьвәки гӧнәк’ар». 8 Ле Зәхайо пеш һ’әмуйава сәкьни у готә Хӧдан: «Хӧдан, әз ва ниве һәбука хwә дьдьмә фәqира у мьн нәһәqи к’е жи кьрьбә, әзе чар щар ле вәгәр’иньм». 9 Иса wир’а гот: «Иро әв мал хьлаз бу, чьмки әва жи зар’а Бьраһим ә. 10 Бона ве йәке Кӧр’е Мерьв һат, wәки ль йед ӧндабуйи бьгәр’ә у хьлаз кә».
Мәсәла дәһә зер’а
(Мәтта 25:14-30)
11 У wана һе әв тьшт дьбьһистьн, Иса мәсәләкә дьн жи ани сәр wе йәке, кӧ Әw незики Оршәлиме дьбу у wана т’ьре П’адшатийа Хwәде wе зутьрәке к’ьфш бә. 12 Әwи гот: «Мәрьвәки ә’сьлзадә чу wәлатәки дур, кӧ п’адшатийа хwә бьстинә у вәгәр’ә. 13 Гази дәһә хӧламед хwә кьр, дәһә зер’ данә wан у гот: ‹Ван бьдьнә хәбате, һ’әта кӧ әз вәгәр’ьм›. 14 Ле бажарвана к’ина wи гьртьбу, qасьд ль пәй wи шандьн у готьн: ‹Әм нахwазьн әw п’адшатийе ль сәр мә бькә›. 15 У гава әwи п’адшатийа хwә станд вәгәр’ийа, гази wан хӧлама кьр, к’ижанед кӧ әwи п’әрә дабунә wан, wәки бьзаньбә к’а һәр йәки чьqас кьрийә к’ар. 16 Йе пешьн һат у готе: ‹Әз хӧлам, зер’әки тә дәһә зер’ кьрә к’ар›. 17 Ахайе wи жер’а гот: ‹Ә’фәрьм, хӧламе qәнщ! Тӧ нава wи тьште һьндькида амьн майи, сәрwертийе дәһә бажара бькә›. 18 Йе дӧда жи һат у гот: ‹Әз хӧлам, зер’әки тә пенщ зер’ кьрә к’ар›. 19 Ахайе wи жер’а гот: ‹Тӧ жи сәр пенщ бажара бә›. 20 Паше йәки дьн һат у гот: ‹Әз хӧлам, ва йә зер’е тә, мьн дәстмаледа п’еч’айи һьлдабу. 21 Чьмки әз жь тә дьтьрсийам, мьн заньбу тӧ мәрьвәки һ’ьшк и, чь кӧ тә данәнийә, һьлдьди у чь кӧ тә нәчандийә, дьдьруйи›. 22 У wи жер’а гот: ‹Әзе һәма бь дәве тә диwана тә бькьм, хӧламе хьраб! Һәгәр тә заньбу кӧ әз мәрьвәки һ’ьшк ьм, чь кӧ мьн данәнийә, һьлдьдьм у чь кӧ нәчандийә, дьдьрум, 23 тә чьма п’әре мьн нәда к’аркьра, кӧ әз бьһатама мьн бь сәләф бьстанда?› 24 У һазьрар’а гот: ‹Wи зер’и жь wи бьстиньн у бьдьнә әwе кӧ дәһә зер’ед wи һәнә›. 25 Wир’а готьн: ‹Хӧдан, дәһә зер’ед wи һәнә›. 26 Әwи гот: ‹Әз wәр’а дьбежьм, йе к’е кӧ һәйә, wир’а wе бе дайине, ле йе к’е кӧ т’ӧнә, чь һәйә жи wе же бе стандьне. 27 Ле бәле wан нәйаред мьн жи, к’ижана нәдьхwәст әз п’адшатийе ль сәр wан бькьм, биньнә вьр, бәр ч’ә’ве мьн wан бькӧжьн›».
Иса бь р’умәт дьк’әвә Оршәлиме
(Мәтта 21:1-11; Марqос 11:1-11; Йуһ’әнна 12:12-19)
28 Иса пәй ве хәбәрданер’а пешда чу, wәки һәвраз һәр’ә Оршәлиме. 29 У гава незики гӧндед Бәйтфаще у Бәйтанйайе бу, wи щийе кӧ жер’а дьготьн ч’ийайеф Зәйт’уне, һьнге дӧ шагьртед Хwә шандьн 30 у гот: «Һәр’ьнә wи гӧнде пешбәри хwә, гава һун бьк’әвьне, һуне щә’шькәкә гьредайи бьбиньн кӧ һе кәсәк ле сийар нәбуйә. Әwе вәкьн у биньн. 31 Һәгәр йәк жь wә бьпьрсә: ‹Һун чьма wе вәдькьн?› бежьн, кӧ Хӧданр’а лазьм ә». 32 Әwед шанди чун, чаwа кӧ wанр’а һатьбу готьне, ӧса жи дитьн. 33 У wана һе щә’шьк вәдькьр, хwәйед wе wанр’а готьн: «Һун чьма ве щә’шьке вәдькьн?» 34 Шагьрта гот: «Хӧданр’а лазьм ә». 35 У әw анинә щәм Иса, к’ьнщед хwә авитьнә сәр wе у Иса ле сийар кьрьн. 36 Гава дьчу, щьмә’те к’ьнщед хwә сәр р’е р’адьхьстьн. 37 У гава Әw незики п’ебәржере ч’ийайе Зәйт’уне бу, т’әмамийа к’ома шагьрта дәстпекьрьн ша дьбун у бь дәнге бьльнд бона һ’әму к’әрәмәтед кӧ дитьбун шькьри дьданә Хwәде 38 у дьготьн: «Бьмбарәк ә әw П’адшайе кӧ бь наве Хӧдан те![264] Ә’дьлайи ль ә’змен у шькьри ль Йе Һәри Жорьн[265]39 Ле жь нав ә’лаләте чәнд ферьсийа Исар’а гот: «Дәрсдар, ль шагьртед Хwә һьле». 40 Әwи ль wан вәгәр’анд у гот: «Әз wәр’а дьбежьм, һәгәр әвана дәнге хwә бьбьр’ьн, кәвьре бькьнә qир’ин».
Иса бона Оршәлиме дьгьри
41 У гава незики Оршәлиме бу, ль бажер ньһер’и, сәрда гьрийа 42 у гот: «Хwәзи тә һәма иро бьзаньбуйа ә’дьлайийа тә чьва гьредайи йә! Ле ньһа жь бәр ч’ә’ве тә һатә вәшартьне. 43 Wе р’ож сәр тәда бен, кӧ дьжмьнед тәйе дора тә чәпәр’е гьредьн у жь һәр алийава һ’ьщуми сәр тә кьн. 44 Wе тә у зар’ед тә нава тәда бькьн ах-хwәли у кәвьр ль сәр кәвьр наһельн. Чьмки wәхте кӧ Хwәде сәрик да тә, тӧ хwә нәһ’әсийайи».
Иса п’арьстгәһеда
(Мәтта 21:12-17; Марqос 11:15-19; Йуһ’әнна 2:13-22)
45 У к’әтә п’арьстгәһе, дәстпекьр йед кӧ дьфьротьн дәрхьстьн 46 у wанр’а гот: «Ньвисар ә: ‹Мала Мьн wе мала дӧа бә›[266]. Ле wә әw кьрийә ‹шкәфта qачаха›[267]». 47 У һәр р’ож п’арьстгәһеда һин дькьр, ле сәрәкед к’аһина, qанунзан у гьрәгьред щьмә’те пәй к’әтьбун, кӧ чаwа Wи бькӧжьн. 48 Ле нькарьбун тьштәк бькьрана, чьмки т’әмамийа щьмә’те Wива гьредайи бу у гӧһдарийа Wи дькьр.

20

Пьрса дәрһәqа һ’ӧкӧме Исада
(Мәтта 21:23-27; Марqос 11:27-33)
1 У р’ожәкә жь wан р’ожада, гава Әwи п’арьстгәһеда хәлq һин дькьр у Мьзгини дьда, сәрәкед к’аһина у qанунзан т’әви р’успийа һатьнә щәм Wи 2 у готьн: «Бежә мә, Тӧ бь чь һ’ӧкӧми ван кьра дьки? К’е әв һ’ӧкӧм дайә Тә?» 3 Әwи ль wан вәгәр’анд у гот: «Әз жи тьштәки жь wә бьпьрсьм у һун Мьнр’а бежьн: 4 Һ’ӧкӧме ньхӧмандьна Йуһ’әнна жь ә’змен бу йан жь мәрьва?» 5 Әwана нав һәвда шеwьрин у готьн: «Һәгәр әм бежьн: ‹Жь ә’змен бу›, Әwе бежә: ‹Ле wә чьма әw баwәрф нәкьр?› 6 Ле һәгәр әм бежьн: ‹Жь мәрьва бу›, т’әмамийа щьмә’те wе мә бьдә бәр кәвьра, чьмки әw ә’сәйи баwәр дькьн, кӧ Йуһ’әнна п’ехәмбәр бу». 7 Wана щаба Wи да у готьн: «Әм ньзаньн жь к’ӧ бу». 8 Иса wанр’а гот: «Әз жи wәр’а набежьм, кӧ бь чь һ’ӧкӧми ван кьра дькьм».
Мәсәла р’әзе тьрийа у р’әзвана
(Мәтта 21:33-46; Марqос 12:1-12)
9 У Иса дәстпекьр әв мәсәлә щьмә’тер’а гот: «Мәрьвәки р’әзе тьрийа дани у әw бь к’ьре да р’әзвана, wәхтәки дьреж чу wәлатәки дьн. 10 У wәхтда хӧламәк шандә щәм р’әзвана, wәки жь wи р’әзи бәре п’ара wи wир’а бьшиньн, ле р’әзвана хӧламе wи к’ӧта у дәствала вәр’екьрьн. 11 Ахе хӧламәки дьн жи шанд, wана әw жи к’ӧта, әw р’обәт кьрьн у дәствала вәр’екьрьн. 12 Йе сьсийа жи шанд, вана әва жи бьриндар кьр у жь р’әз дәрхьстьн. 13 Хwәйе р’әз гот: ‹Әз чь бькьм? Кӧр’е хwәйи дәлал бьшиньм, һьлбәт wе жь wи шәрм бькьн›. 14 Ле гава р’әзван ч’ә’в wи к’әтьн, ль һәв шеwьрин у готьн: ‹Әв wаре wи йә! Wәрьн әм wи бькӧжьн, кӧ мират’аф wи мәр’а бьминә›. 15 У әw жь р’әз дәрхьстьнә дәр у кӧштьн. Аwа хwәйе р’әз wе чь бинә сәре wан? 16 Нә әwе бе qьр’а wан р’әзвана бинә у р’әз бьдә һьнәкед дьн». Гава әв йәк бьһистьн, готьн: «Хwәде нәкә». 17 У Иса ль wан ньһер’и у гот: «Ле әw чь йә, кӧ ньвисар ә?
‹Әw кәвьре кӧ һоста т’әхсир кьр,
әw бу сәре ә’нишкеф[268].
18 Һәр кәсе кӧ бьк’әвә сәр wи кәвьри, wе һурдәхwәши бә у әw кәвьр бьк’әвә сәр к’е, wе wи бьһ’ьнщьр’инә». 19 Сәрәкед к’аһина у qанунзана wе дәме кьрьн кӧ Wи бьгьрьн, чьмки фә’м кьрьн, кӧ Әwи әв мәсәлә ани сәр wан, ле жь щьмә’те тьрсийан.
Пьрса хәрщдайин у нәдайине
(Мәтта 22:15-22; Марqос 12:13-17)
20 У ч’ә’вед wан ль Иса бун, чәнд мәрьвед щә’сус шандьн, кӧ бь дӧр’ути хwә дәwса р’аста данибун, wәки Wи бь хәбәра бьгьрьн у бьдьнә дәсте һ’ӧкӧмәте у диwана wәли. 21 Wана жь Wи пьрси у готьне: «Дәрсдар, әм заньн кӧ Тӧ р’аст хәбәр дьди у һин дьки, нав мәрьвада фьрqийе жи данайни, ле р’ийа Хwәде р’аст һин дьки. 22 Гәло р’аст ә кӧ әм хәрщ бьдьнә Qәйсәр йан на?» 23 Әwи кӧ фелбазийа wан заньбу wанар’а гот[269]: 24 «Зивәки нишани Мьн кьн. Әв наве ньвисар у сьфәтф йе к’е йә сәр?» 25 Wана гот: «Йед Qәйсәр ьн». Әwи wанр’а гот: «Wәки ӧса йә, чь кӧ йед Qәйсәр ьн, бьдьнә Qәйсәр у чь йед Хwәде нә бьдьнә Хwәде». 26 У нькарьбун бәр щьмә’те нава хәбәра Wида Әw бьгьртана, сәр щабдайина Wи зәндәгьрти дәнге хwә бьр’ин.
Пьрса р’абуна мьрийа
(Мәтта 22:23-33; Марqос 12:18-27)
27 Садуqиф, кӧ дьбежьн р’абуна мьрийа т’ӧнә, һьнәкә жь wан һатьнә щәм Wи жь Wи пьрсин у готьн: 28 «Дәрсдар, Муса мәр’а ньвисийә: ‹Һәгәр бьре йәки бьзәwьщә у безӧр’әт бьмьрә, бьра бьре wи жьна wи бьстинә у wаре бьре хwә шин кә›[270]. 29 Аwа һ’әфт бьра һәбун. Бьре мәзьн жьнәк станд, безӧр’әт мьр. 30 Пәйр’а йе дӧда 31 у паше йе сьсийа әw жьн станд, һәйнәсәр wан һәр һ’әфта жи әw жьн станд у зар’ пәй wан нәк’әтьн, мьрьн. 32 Пәй гьшкар’а әw к’ӧлфәта жи мьр. 33 Дә ижар wе Р’ожа Р’абуна мьрийа әw к’ӧлфәте бьбә жьна к’ижани? Чьмки һәр һ’әфта жи әw стандьбу». 34 Иса ль wан вәгәр’анд у гот: «Мәрьве ве дьне дьзәwьщьн у мер дькьн. 35 Ле әwед кӧ һежайи wе дьне бьн у бьгьһижьнә р’абуна мьрийа, нә wе бьзәwьщьн у нә жи мер кьн. 36 Әwе иди нькарьбьн бьмьрьн, әw wәкә мьлйак’әта нә. Әw зар’ед Хwәде нә, чьмки п’ара р’абуна мьрийа нә. 37 Ле бона р’абуна мьрийа, Муса жи дайә к’ьфше. Әw сәрһатийа дара дьр’ийеда бона Хӧдан дьбежә: ‹Хwәдейе Бьраһим, Хwәдейе Исһаq, Хwәдейе Аqуб›[271]. 38 Аwа Хwәде нә Хwәдейе мьрийа йә, ле йе зендийа йә, чьмки бона Wи һ’әму жи сах ьн». 39 Жь qанунзана һьнәка ле вәгәр’анд у готьне: «Дәрсдар, Тә qәнщ гот». 40 У иди кәсәки нәwерьбу кӧ тьштәки жи жь Wи бьпьрсә.
Мәсиһ кӧр’е к’е йә?
(Мәтта 22:41-46; Марqос 12:35-37)
41 У Иса wанар’а гот: «Чаwа дьбежьн кӧ Мәсиһ кӧр’е Даwьд ә? 42 Даwьд хwәха к’ьтеба Зәбурадаф дьбежә:
‹Хӧдан готә Хӧдане мьн:
Ль мьле Мьни р’асте р’уне,
43 һ’әта кӧ дьжмьнед Тә бькьмә бьне п’ийед Тә›[272].
44 Аwа һәгәр Даwьд Wи ‹Хӧдан› һ’әсаб дькә, иди Әw чаwа дьбә кӧр’е Даwьд?»
Һ’әвза хwә жь qанунзана бькьн
(Мәтта 23:1-36; Марqос 12:38-40; Луqа 11:37-54)
45 Һе т’әмамийа щьмә’те гӧһдари дькьр, Әwи шагьртед Хwәр’а гот: 46 «Һ’әвза хwә жь wан qанунзана бькьн, йед кӧ һ’ьз дькьн бь чӧхед дьреж бьгәр’ьн, базарада сьлаве бьдьнә wан, к’ьништада к’ӧрсийед пешьн бьгьрьн у шайийада жи һәрәмаф жорьн р’унен. 47 Әвана аликива малед жьнәбийа һ’уфи хwә дькьн, алийе дьнва жи бона хwәк’ьфшкьрьне дӧайе хwә дьреж дькьн. Диwана wане һе гьран бә».

21

Дийарийа жьнәбийа бәләнгаз
(Марqос 12:41-44)
1 Иса дина Хwә дайе у дит кӧ дәwләтийа һ’әдийед хwә давитьнә п’әрәдангаф п’арьстгәһе. 2 Әwи бәләнгазәкә жьнәби жи дит кӧ дӧ пол авитә wьр 3 у Иса гот: «Әз р’аст wәр’а дьбежьм, кӧ әве жьнәбийа бәләнгаз жь ван һ’әмуйа зә’фтьр авите. 4 Чьмки wан һ’әмуйа жь бәрмайийед хwә авитьнә нава һ’әдийа, ле әве ве бәләнгазийа хwәда һ’әму тьште кӧ wе пе ә’буре хwә бькьра авите».
Иса пешда дәрһәqа wеранбуна п’арьстгәһеда дьбежә
(Мәтта 24:1-2; Марqос 13:1-2)
5 У чахе һьнәка бона п’арьстгәһе дьготьн, кӧ бь кәвьре бәдәw у п’ешк’еша һатийә хәмьландьне, Әwи гот: 6 «Ван һ’әму тьштед кӧ һун дьбиньн, р’оже бен кәвьре ль сәр кәвьр нәминә, һ’әмуйе жи wеран бьн!»
Тәнгаси у зерандьн
(Мәтта 24:3-14; Марqос 13:3-13)
7 У жь Wи пьрсин готьне: «Дәрсдар, әв тьшт wе к’әнге бьqәwьмьн? У чь нишане бьбә, гава әв йәк бьqәwьмьн?» 8 Әwи гот: «Һаш жь хwә һәбьн, кӧ һун нәйенә хапандьне, чьмки гәләк wе пе наве Мьн бен у бежьн: ‹Әз ьм Мәсиһ› у: ‹Әw wәхт незик ә›, пәй wан нәчьн. 9 Гава һун бона шәр’ у дә’wа бьбьһен, нәтьрсьн, чьмки гәрәке пешийе әв тьшт бьqәwьмьн, ле ахьрийа дьне нә һьнге йә». 10 Һьнге wанр’а гот: «Мьләте р’абә ль сәр мьләт, п’адшати ль сәр п’адшатийа, 11 щи-щийа ә’рдһ’әжед мәзьн, хәлайи-щәлайе у мина нәхwәшийа һ’ал wе бьбьн, ль ә’змен жи тьштед хоф у тьрс у нишанед мәзьн wе бьqәwьмьн. 12 Ле бәри ван һ’әму тьшта, wе дәст бавежьнә wә, wә бьзериньн, бьбьнә бәр диwана к’ьништа у бькьнә кәла. Бона наве Мьн wе wә бьбьнә бәр п’адша у wәлийа. 13 Әве wәр’а бьбә мә’ни, кӧ һун бона Мьн шә’дәтийе бьдьн. 14 У аwа ве йәке бькьнә бира хwә, кӧ пешда хәм нәкьн һуне чь щаба хwә бьдьн. 15 Чьмки Әзе зар-зьман у сәрwахтийе бьдьмә wә, кӧ дьжмьнед wәйе нькарьбьн ль бәр wә хәбәр дьн йан бьсәкьньн. 16 Де у бавед wә, бьра-пьсмам у достед wә wе wә бьдьнә гьртьне у жь wә һьнәка жи wе бькӧжьн. 17 Бона наве Мьн һуне бәр ч’ә’ве һ’әмуйа р’әш бьн. 18 Ле т’ӧ муке жь сәре wә кем нәбә. 19 Бь сәбьра хwә һуне р’ӧһ’е хwә хьлаз кьн.
Иса дәрһәqа wеранбуна Оршәлимеда хәбәр дьдә
(Мәтта 24:15-21; Марqос 13:14-19)
20 Ле гава һун бьбиньн кӧ ордийа дора Оршәлиме гьртийә, һьнге бьзаньбьн кӧ wеранбуна wе незик ә. 21 Һьнге әwед кӧ Щьһустанеда нә, бьра бьр’әвьнә ч’ийа у әwед кӧ Оршәлимеда нә, бьра дәрен, әwед к’әwшенда нә, бьра нәк’әвьнә бажер. 22 Чьмки әw р’ож, р’ожед һ’әйфһьлдане нә, wәки һәр чь кӧ һатийә ньвисаре бе сери. 23 Ле wәй ль һ’әмла у дәстдәргуша wан р’ожада, чьмки тәнгасикә мәзьн wе бе сәре дьне у хәзәб әве щьмә’тер’а. 24 Әwе бь дәве шур бьк’әвьн у нав һ’әму мьләтада һесир бенә бьрьне. Оршәлиме жи бәр п’ийед мьләтед п’утп’арьст һәр’ә, һ’әта кӧ wәхте wан мьләта хьлаз бә.
Һатьна Кӧр’е Мерьв
(Мәтта 24:29-31; Марqос 13:24-27)
25 У сәр р’ойе, һиве у стәйрка нишане бьбьн. Ль сәр дьне жи мьләте жь дәст дәнге хӧшинийа пелед бә’ре бьбьздьн у хwә ӧнда кьн. 26 Дьле мәрьва жи жь тьрса wе бьсәкьнә, бона әw тьштед кӧ wе бенә сәре т’әмамийа дьне, чьмки т’опед ә’змана wе жь р’ийед хwә дәрен[273]. 27 У һьнге wе бьбиньн кӧ ‹Кӧр’е Мерьв ә’wрава бь qәwат у р’умәта мәзьн те›[274]. 28 Гава әв тьшт дәстпебьбьн, һун р’абьн сәре хwә бьльнд кьн, чьмки азабуна wә иди незик ә».
Дәрса дара һежире
(Мәтта 24:32-35; Марqос 13:28-31)
29 У мәсәләк wанр’а гот: «Һун дина хwә бьдьнә дара һежире у һ’әму дара. 30 Гава дьбьшкьвьн, һун бь wе йәке заньн кӧ һавин незик ә. 31 Ӧса жи гава һун бьбиньн кӧ әв йәк дьqәwьмьн, бьзаньбьн кӧ П’адшатийа Хwәде незик ә. 32 Әз р’аст wәр’а дьбежьм, кӧ әва ньсьла дәрбаз набә, һ’әта кӧ әв һ’әму тьшт нәqәwьмьн. 33 Ә’рд у ә’змане дәрбаз бьн, ле готьнед Мьн т’ӧ щар дәрбаз набьн.
Р’анәзен
34 Мьqати хwә бьн, нәбә кӧ дьле wә п’ьр’хӧрийе, сәрхwәшийе у хәмед ве дьнйайева гьредайи бә, ньшкева әw Р’ож сәр wәда бе. 35 Чьмки әw р’оже мина т’әле бе сәре һ’әму мәрьвед ль сәр дьне. 36 Һ’ьшйар бьминьн у һәр гав дӧа бькьн, wәки һун бькарьбьн жь wан һ’әму тьштед кӧ wе бьqәwьмьн бьр’әвьн-хьлаз бьн у ль бәр Кӧр’е Мерьв р’успи бьсәкьньн». 37 Иса р’оже п’арьстгәһеда һин дькьр, ле шәве дьчу сәре wи ч’ийайи дьма, кӧ жер’а дьготьн ч’ийайе Зәйт’уне. 38 У т’әмамийа щьмә’те сьбәһе зу дьчу п’арьстгәһе щәм Wи, кӧ хәбәред Wи бьбьһен.

22

Шеwьра кӧштьна Иса
(Мәтта 26:1-5, 14, 16; Марqос 14:1-2, 10-11; Йуһ’әнна 11:45-53)
1 Щәжьнаф Нане Шкәва незик бу, йа кӧ жер’а Щәжьнаф Дәрбазбуне дьбежьн. 2 Сәрәкед к’аһина у qанунзана мәщаләке дьгәр’ийан кӧ Wи бькӧжьн, чьмки жь щьмә’те дьтьрсийан. 3 Һьнге мирещьн к’әтә qәлпе дьле Щьһудайеф кӧ Исхәрйоти дьһатә готьне, әw йәк жь wан һәр донздәһа бу. 4 Әва р’абу чу т’әви сәрәкед к’аһина у сәрwеред нобәдаред п’арьстгәһе, wанр’а хәбәр да, wәки Иса бьдә дәсте wан. 5 Әвана ша бун у wир’а qайл бун, кӧ п’әра бьдьнә wи. 6 Щьһуда р’ази бу у һьлда сәр хwә, кӧ мәщале бьбинә Әwи бь дьзи щьмә’тева бьдә дәсте wан.
Т’ьвдарәкдитьна шива Щәжьна Дәрбазбуне
(Мәтта 26:17-25; Марqос 14:12-21; Йуһ’әнна 13:21-30)
7 Р’ожа Щәжьна Нане Шкәва һат, кӧ ә’дәт бу бәрхе qӧрбана Щәжьна Дәрбазбуне бьһата сәржекьрьне. 8 Иса Пәтрус у Йуһ’әнна шандьн у гот: «Һәр’ьн Шива Щәжьна Дәрбазбуне мәр’а һазьр кьн, wәки әм бьхwьн». 9 Wана же пьрси: «Тӧ ль к’ӧ дьхwази кӧ әм һазьр кьн?» 10 Әwи жи wанар’а гот: «Гава кӧ һун бьк’әвьнә бажер, ва мәрьвәке р’асти wә бе, щер’е аве ль сәр мьла. Пәй wи һәр’ьнә wе мала кӧ әw дьче, 11 у хwәйе малер’а бежьн: ‹Дәрсдар тәр’а дьбежә: К’ане әw ода мевана, йа кӧ Әзе теда т’әви шагьртед Хwә шива Щәжьна Дәрбазбуне бьхwьм?› 12 Һьнге әwе ль qате жорьн одәкә мәзьнә һәвдайи нишани wә кә у wьр жи һун һазьр кьн». 13 Әwана чун, чаwа кӧ wанар’а готьбу ӧса жи дитьн у шива Щәжьна Дәрбазбуне һазьр кьрьн.
Шива Хӧдан
(Мәтта 26:26-30; Марqос 14:22-26; Корьнт’и I, 11:23-25)
14 У гава wәхт пер’а гьһишт, Әw бь т’әви шандийа ль сәр сьфре р’уньшт 15 у wанр’а гот: «Әз гәләки һ’ьзрәта ве Шива Щәжьна Дәрбазбуне бум, кӧ Мьн т’әви wә бәри щәфе Хwә бьхwара. 16 Чьмки Әз wәр’а дьбежьм, Әз иди жь ве т’ӧ щар нахwьм, һ’әта кӧ П’адшатийа Хwәдеда бьбә». 17 У к’ас һьлда, шькьрийа Хwә жь Хwәде ани у гот: «Һьлдьн әве у нав хwәда бәла кьн. 18 Әз wәр’а дьбежьм, wәки Әз иди т’ӧ щар жь мәйа тьрийе вәнахwьм, һ’әта кӧ П’адшатийа Хwәде бе». 19 У нан һьлда шькьри да, кәркьр да wан у гот: «Әва бәдәна Мьн ә, кӧ бона wә те дайине. Ве йәке бона биранина Мьн бькьн».
20 Ӧса жи к’ас пәй шивер’а һьлда у гот: «Әва к’аса пәймана ну йә, пе хуна Мьн гьредайи, кӧ бона wә те р’етьне. 21 Ле ва дәсте йе кӧ нәмамийа Мьн бькә, ль сәр ве сьфре т’әви Мьн ә. 22 Р’аст Кӧр’е Мерьв wе ӧса һәр’ә, чаwа кӧ бона Wи ньвисар ә, ле wәй ль wи мәрьви, кӧ wе нәмамийа Кӧр’е Мерьв бькә». 23 У wана дәстпекьр нав һәвда жь һәв пьрсин: «Гәло к’и йә әwи нав мәда, кӧ ве йәке wе бькә?»
Дә’wа бона мәзьнайийе
24 У нав wанда дә’w пешда һат, кӧ жь нав wанда к’ижан wе йе һәри мәзьн бе һ’әсабе. 25 Иса wанр’а гот: «П’адшайед мьләта щьмә’та хwә бьндәст дькьн у әwед сәр wан һ’ӧкӧм дькьн херхwазед wан тенә готьне. 26 Ле һун ӧса нәбьн, йе нав wәдайи һәри мәзьн, бьра бьбә мина йе һәри бьч’ук у бьра йе сәрwертийе дькә жи бьбә мина йе хӧламтийе дькә. 27 Ньһа к’и йә мәзьн, йе ль сьфре р’уньшти йан бәрдәсти? Нә йе ль сьфре р’уньшти? У Әз нава wәда мина бәрдәстики мә.
28 Һун ьн, йед кӧ нава щер’ьбандьнед Мьнда һ’әта ньһа т’әви Мьн манә. 29 У Әзе П’адшатийе бьдьмә wә, чаwа Баве Мьн әw да Мьн, 30 wәки һун П’адшатийа Мьнда жь сьфра Мьн бьхwьн у вәхwьн у сәр к’ӧрсийа р’унен, диwана донздәһ qәбиледф Исраеле бькьн.
Иса дәрһәqа инк’арийа Шьмһ’ун-Пәтрусда дьбежә
(Мәтта 26:31-35; Марqос 14:27-31; Йуһ’әнна 13:36-38)
31 Шьмһ’ун! Шьмһ’ун! Ва йә мирещьн хwәст wәки wә мина гәньм бежьнге хә. 32 Ле Мьн бона тә дӧа кьр, wәки баwәрийа тә кем нәбә у гава тӧ вәгәр’и, дьл бьди бәр бьрайед хwә». 33 У Пәтрус Wир’а гот: «Хӧдан, әз һазьр ьм т’әви Тә бемә гьртьне у кӧштьне жи». 34 Иса wир’а гот: «Пәтрус! Әз тәр’а дьбежьм, иро һе бәри бангдана дик, те се щара бежи, wәки тӧ Мьн нас наки».
Дәрһәqа тәнгасийа мәзьнда
35 У Иса wанр’а гот: «Гава Мьн һун бе к’иськ, турьк у чарьх шандьн, һун һ’әwще тьштәки бун?» Wана гот: «На». 36 Һьнге гот: «Ле ньһа к’иське к’е һәйә бьра һьлдә у ӧса жи турьк. У йе кӧ бе шур ә, бьра к’ьнще хwә бьфьрошә у хwәр’а шурәки бьк’ьр’ә. 37 Ле Әз wәр’а дьбежьм, кӧ гәрәке әва ньвисара сәр Мьн бе сери, кӧ: ‹Әw т’әви нәр’аста һатә һ’әсабе›[275]. У чь кӧ бона Мьн ньвисар ә, сәр qәwьмандьне йә». 38 Шагьрта Wир’а гот: «Хӧдан, ва нә вьра дӧ шур һәнә». Әwи wанр’а гот: «Бәс ә».
Иса сәре ч’ийайе Зәйт’уне дӧа дькә
(Мәтта 26:36-46; Марqос 14:32-42)
39 У Иса ль гора ә’дәте Хwә р’абу чу ч’ийайе Зәйт’уне, шагьртед Wи жи ль пәй чун. 40 У гава гьһиштә щи, wанр’а гот: «Дӧа бькьн, кӧ һун нәк’әвьнә нава щер’ьбандьне». 41 У Хwәха qаси кәвьравитьнәке жь wан дур к’әт, чок да дӧа кьр 42 у гот: «Баво, һәгәр ә’мьре Тә йә, әве к’асе жь Мьн дур хә. Ле бьра хwәстьна Тә бә, нә кӧ йа Мьн». 43 У жь ә’змен мьлйак’әтәк Wива хӧйа бу у Әw qәwат кьр. 44 Әwи нава щәфе гьранда, һе бь дьле к’әл дӧа дькьр. Худана Wи мина дьлопед хунейә гьр дьр’ьжийанә ә’рде[276]. 45 У жь дӧа р’абу, һатә щәм шагьртед Хwә, әwана к’әрба к’әдәре р’азайи дитьн. 46 У wанр’а гот: «Һун чьма р’адьзен? Р’абьн дӧа бькьн, кӧ нәк’әвьнә нава щер’ьбандьне».
Гьртьна Иса
(Мәтта 26:47-56; Марqос 14:43-50; Йуһ’әнна 18:3-11)
47 Әwи һе хәбәр дьда, ньшкева ә’лаләтәке сәр Wида гьрт у йәки жь һәр донздәһа, наве wи Щьһуда, пешийа wан к’әтьбу у незики Wи бу кӧ Wи р’амусә. 48 Иса wир’а гот: «Щьһуда! Тӧ бь р’амусане Кӧр’е Мерьв дьди дәсте wан?» 49 Гава әwед т’әви Wи дитьн кӧ wе чь бьqәwьмә, Wир’а готьн: «Хӧдан, әм бь шур ль wан хьн?» 50 У жь wан йәки бь шур ль хӧламе сәрәкк’аһин хьст у гӧһе wийи р’асте пәканд. 51 Һьнге Иса гот: «Бәс ә, бьһельн». У дәст да гӧһе wи, qәнщ кьр. 52 Паше Иса готә сәрәкед к’аһина, сәрwеред нобәдаред п’арьстгәһе у р’успийед кӧ һатьбунә сәр Wи: «Те бежи һун бь шур у дара һатьнә пешийа qачахәки? 53 Нә Әз һәр гав т’әви wә п’арьстгәһеда бум, wә дәсте хwә нә дьда Мьн. Ле ньһа wәхте wә йә у һ’ӧкӧме тә’ристанийе йә».
Пәтрус Иса инк’ар дькә
(Мәтта 26:57-58, 67-75; Марqос 14:53-54, 66-72; Йуһ’әнна 18:12-18, 25-27)
54 У Әw гьртьн, бьрьн кьрьнә мала сәрәкк’аһин. Пәтрус жи дурва п’е-п’е ль пәй Wи дьчу. 55 Гава wана говәка һ’әwшеда агьр вехьст у доре р’уньштьн, Пәтрус жи ль wьр т’әви wан р’уньшт. 56 У щарике әw ль бәр агьр р’уньшти дит, ль wи ньһер’и у гот: «Әва жи т’әви Wи бу». 57 Ле Пәтрус инк’ар кьр у готе: «Әз Wи нас накьм, ә’вде!» 58 Хеләке шунда йәки дьн әw дит у гот: «Тӧ жи жь wан и». Пәтрус wир’а гот: «Пьсмам, әз нә жь wан ьм». 59 У wәкә сьһ’әтәке жи дәрбаз бу, йәки дьн жи дьда зора хwә у дьготе: «Һәбә-т’ӧнәбә әва мәрьва т’әви Wи бу, чьмки жь Щәлиле йә». 60 Ле Пәтрус гот: «Фьлан кәс! Әз ньзаньм тӧ чь дьбежи». У хәбәр һе девда бу, дәстхwәда дик банг да. 61 Хӧдан сәр Пәтрусда вәгәр’ийа ль wи ньһер’и, һьнге Пәтрус готьна Хӧдан ани бира хwә, кӧ wир’а готьбу: «Иро һе бәри бангдана дик, те се щара Мьн инк’ар ки». 62 У Пәтрус дәрк’әтә дәрва к’әлә-к’әл гьрийа.
Иса дьбә пек’әни у те к’ӧтане
63 У әwед кӧ нобәдари ль Иса дькьрьн, qәрфе хwә ль Wи дькьрьн, дьк’ӧтан. 64 Ч’ә’вед Wи гьредан у жь Wи дьпьрсин, дьготьн: «Дә п’ехәмбәртийе бькә, к’а к’и бу кӧ Тә хьст?» 65 У бь гәләк готьнед майин жи Әw беһӧрмәт дькьрьн.
Иса ль бәр щьвинаф гьрәгьра
(Мәтта 26:59-66; Марqос 14:55-64; Йуһ’әнна 18:19-24)
66 У гава сьбәһ зәлал бу, к’ома р’успийед щьмә’те, сәрәкед к’аһина у qанунзана щьвийан. Иса к’аши диwанхана хwә кьрьн 67 у готьне: «Һәгәр Тӧ йи Мәсиһ, мәр’а бежә?» Иса wанр’а гот: «Һәгәр Әз wәр’а бежьм жи, йәк ә һун диса баwәр накьн. 68 У һәгәр пьрсәке жи бьдьмә wә, һуне диса щаба Мьн надьн. 69 Жь вьр шунда Кӧр’е Мерьв wе ль к’еләка Хwәдейе Һәри Зор, ль мьле Wийи р’асте р’уне»[277]. 70 У һ’әмуйа бь һәвр’а гот: «Wәки ӧса йә Тӧ Кӧр’е Хwәде йи?» Әwи wанр’а гот: «Һун хwәха дьбежьн кӧ Әз Әw ьм». 71 У wана гот: «Иди шә’дә чи мәр’а нә? Мә хwәха жь дәве Wи бьһист».

23

Иса ль бәр Пилато
(Мәтта 27:1-2, 11-14; Марqос 15:1-5; Йуһ’әнна 18:28-38)
1 У т’әмамийа ә’лаләта wан р’абу, Иса бьрьнә щәм Пилато. 2 У дәст бь хәйбе кьрьн готьн: «Мә Әв мәрьва дит кӧ мьләте мә дьхальфинә у нә жи дьһелә кӧ хәрщ бьдьнә Qәйсәр. Бона Хwә жи дьбежә: ‹Әз Мәсиһ П’адша мә›». 3 Пилато жь Wи пьрси у готе: «Тӧ йи п’адше щьһуйаф?» Әwи ле вәгәр’анд у готе: «Тә бь дәве хwә гот». 4 Пилато сәрәкед к’аһина у ә’лаләтер’а гот: «Әз т’ӧ нәһәqийе Ви мәрьвида набиньм». 5 Ле әwана сәр йа хwә ман у готьн: «Әви мәрьви нава т’әмамийа Щьһустане, жь Щәлиле дәстпекьри һ’әта вьра, щьмә’т бь һинкьрьна Хwәва т’әвиһәв кьрийә».
Иса ль бәр Һеродәс
6 Гава Пилато бона Щәлиле бьһист, пьрси: «Әв мәрьва жь Щәлиле йә?» 7 Гава пе һ’әсийа, кӧ Әw бьн һ’ӧкӧме Һеродәсда йә, Әw шандә щәм Һеродәс, кӧ әw жи wан р’ожада һатьбу Оршәлиме. 8 Гава Һеродәс ч’ә’в Иса к’әт, гәләки ша бу. Әwи һе зува дьхwәст кӧ Әw бьдита, чьмки әwи гәләк тьшт бона Wи бьһистьбун у һ’ьзрәта Wи бу, кӧ к’әрәмәтәке бь дәсте Wи бьбинә. 9 Һеродәс гәләк пьрс данә Wи, ле Иса щаба т’ӧ пьрсе нәда. 10 Сәрәкед к’аһина у qанунзана жи сәкьнибун у гәләки давитьнә Wи. 11 Һеродәс жи бь әскәред хwәва Әw беqәдьр кьр, пе к’әнийан, паше к’ьнще р’әwш да ле кьрьне, диса пашда шандә щәм Пилато. 12 Wе р’оже Пилато у Һеродәс ль һәв һатьн, чьмки пешийе нава wанда дьжмьнати һәбу.
Диwанеда һ’ӧкӧме кӧштьне ль сәр Иса дәрдьхьн
(Мәтта 27:15-26; Марqос 15:6-15; Йуһ’әнна 18:39–19:16)
13 Пилато гази сәрәкед к’аһина, сәрwера у щьмә’те кьр, 14 wанр’а гот: «Wә Әв мәрьва ани щәм мьн, чаwа Йәки щьмә’те дьхальфинә. Аwа мьн ль бәр wә һәр тьшт жь Wи пьрси, ле жь wан хьрабийед кӧ һун гьли дькьн, мьн т’ӧ тьшт ль сәр Ви мәрьви нәдит. 15 У нә жи Һеродәс дит, ләма жи wи Әw ль сәр мәда вәгәр’анд. Әви тьштәки ӧса нәкьрийә кӧ бе кӧштьне. 16 Әзе Wи бьдьмә бәр qамчийа у бәр’дьм»[278]. 18 Ле т’әмамийа ә’лаләте бь һәвр’а кьрә qир’ин у гот: «Wи ль р’убари дьне нәһелә! Барабас бона мә бәр’дә!» 19 Барабас йәки бона сәрһьлдане у меркӧштьна бажерда буйи һатьбу гьртьне. 20 Пилато диса дәстпекьр хәбәр да, чьмки wи дьхwәст кӧ Иса бьда бәр’дане. 21 Ле wана һе дькьрә qир’ин у дьгот: «Хачф кә! Әwи хач кә!» 22 Әwи щара сьсийа wанр’а гот: «Әви чь хьраби кьрийә? Мьн ль сәр Ви нәһәqи нәдит кӧ Әw бе кӧштьне. Әз Wи бьдьмә бәр qамчийа у бәр’дьм». 23 Ле әwана бь дәнге бьльнд сәр йа хwә бун у дьхwәстьн кӧ Әw бе хачкьрьне. Сәwта wан сәрк’әт. 24 Пилато qьрара хwә да, кӧ бь хwәстьна wан бә. 25 Анәгори хwәстьна wан, йе кӧ бона сәрһьлдане у меркӧштьне кәледа бу, бәр’да. Ле Иса һьштә сәр хwәстьна дьле wан.
Хачкьрьна Иса
(Мәтта 27:31-44; Марqос 15:21-32; Йуһ’әнна 19:17-27)
26 У гава әскәра Әw данә пешийа хwә бьрьн, йәки курени наве wи Шьмһ’ун, кӧ жь к’әwшен дьһат, әw гьртьн у хач данинә сәр мьле wи, кӧ ль пәй Иса бьбә. 27 У ә’лаләтәкә щьмә’тейә гьран ль пәй Wи дьчу, ӧса жи к’ӧлфәтед кӧ шина Wи дькьрьн у дьгьрийан. 28 Иса ль сәр wанда вәгәр’ийа у гот: «Qизед Оршәлиме! Сәр Мьнда нәгьрин, ле сәр хwә у зар’ед хwәда бьгьрин. 29 Чьмки ва wе р’оже бен кӧ wе бежьн: ‹Хwәзи ль wан к’ӧлфәтед безӧр’әт, кӧ зар’ нәанинә у нәмежандьнә›[279]. 30 Һьнге мәрьве дәстпекьн бежьн: ‹Ч’ийано! Ль сәр мәда бьк’әвьн. Гьрно! Мә вәшерьн›[280]. 31 Һәгәр сәре дара Тәр’ аһа дькьн, ле һ’але дара һ’ьшк wе чаwа бә?»
32 Дӧ мәрьвед нәһәq жи анин, кӧ Пер’а бенә кӧштьне. 33 У гава гьһиштьнә wи щийе кӧ Qаф те готьн, ль wьр Әw хач кьрьн. У әwед нәһәq жи йәк ль мьле р’асте хач кьрьн у йәк жи ль мьле ч’әпе. 34 Һьнге Иса гот: «Баво, бьбахшинә ван, чьмки ньзаньн чь дькьн». Сәр к’ьнщед Wи п’әшк авитьн wәки нава хwәда бәла кьн[281]. 35 У щьмә’т сәкьнибу дьньһер’и. Сәрwера жи qәрфе хwә ль Wи дькьрьн у дьготьн: «Хәлq хьлаз кьрьн, дә бьра Хwә жи хьлаз кә, һәгәр Әw ә Мәсиһ, бьжартийеф Хwәде». 36 Әскәр жи ль Wи дьк’әнийан, пешда дьһатьн, сьркәф дьдане 37 у дьготьн: «Һәгәр Тӧ йи п’адшайе щьһуйа, дә Хwәха Хwә хьлаз кә». 38 У феза сәре Wи жи ньвисар бу[282], кӧ: «ӘВА П’АДШАЙЕ ЩЬҺУЙА ЙӘ».
39 Жь wан нәһәqед дардакьри, йәки Иса беһӧрмәт дькьр у дьготе: «Тӧ нә Мәсиһ и? Дә мә хьлаз кә, Хwә жи пер’а». 40 Ле һәвале wи ле һьлат у гот: «Тӧ жь Хwәде натьрси? Нә тӧ жи хут wи щәзайида йи? 41 Әв һәqе мә йә, кӧ әз у тӧ анәгори ә’мәлед хwә дьк’ьшиньн, ле Әви т’ӧ хьраби нәкьрийә». 42 У Исар’а гот: «Иса, мьн бир бини, гава П’адшатийа Хwәва бейи[283]». 43 Иса wир’а гот: «Әз р’аст тәр’а дьбежьм, иро те т’әви Мьн бӧһьштедаф би».
Мьрьна Иса
(Мәтта 27:45-56; Марqос 15:33-41; Йуһ’әнна 19:28-30)
44 Гава нивро сьһ’әт незики донздәһа бу, т’әмамийа ә’рде һ’әта сьһ’әта сьсийа бу тә’ри 45 у р’уйе р’ойе һатә гьртьне. П’әр’да п’арьстгәһе нивида бу дӧ тишаф. 46 У Иса бь дәнге бьльнд кьрә гази у гот: «Баво, р’ӧһ’е Хwә дьдьмә дәсте Тә»[284]. У гава әв йәк гот, р’ӧһ’е Хwә да. 47 Сәрсәд әв тьште буйи кӧ дит, шькьри да Хwәде у гот: «Р’асти Әва мәрьвәки р’аст бу». 48 У т’әмамийа ә’лаләте, кӧ ль wьр бона т’әмаше щьвийайи бу, әв йәка дит, сингед хwә дьхьстьн, пашда вәдьгәр’ийанә малед хwә. 49 Һ’әму насед Wи жи у әw к’ӧлфәтед кӧ жь Щәлиле һатьбун, дур сәкьни бун у әв тьшт дьдитьн.
Дәфьнкьрьнаф Иса
(Мәтта 27:57-61; Марqос 15:42-47; Йуһ’әнна 19:38-42)
50 Мәрьвәки qәнщи ширһ’әлал у әндәме щьвина гьрәгьра щьһуйа һәбу, наве wи Усьвф. 51 Әва жь бажаре Аримәтйа Щьһустане бу у хwәха жи һивийа П’адшатийа Хwәде бу. Әw т’әви шеwьр у кьрьна щьвина wан нәбьбу. 52 Әw р’абу чу щәм Пилато у щьнйазе Иса жь wи хwәст. 53 Щьнйаз жь хаче ани хwаре, qәдәке к’ьтанида к’әфәнф кьр у дани нав т’ьрба qәйеда к’олайи, кӧ т’ӧ щар wеда кәсәк нәһатьбу данине. 54 У әw р’ожаф т’ьвдарәккьрьнеда бу у евара шәмийе дәстпедькьр. 55 У әw к’ӧлфәтед кӧ жь Щәлиле т’әви Иса һатьбун, әw жи пәй wи чун у әw т’ьрба кӧ чаwа щьнйазе Wи теда һатә данине, дитьн. 56 У пашда вәгәр’ийан, бьһарәтф у р’унеф бинхwәш һазьр кьрьн у анәгори т’әмийа Qануне р’ожа шәмийе р’ьһ’әт бун.

24

Иса жь мьрьне р’адьбә
(Мәтта 28:1-10; Марqос 16:1-8; Йуһ’әнна 20:1-10)
1 Р’ожа йәкшәме сьбәһе зу, wан к’ӧлфәта бьһарәтед һазьркьри һьлдан чунә сәр т’ьрбе. 2 Ле wана кәвьр жь бәр т’ьрбе һолкьри дит. 3 Гава к’әтьнә һьндӧр’, щьнйазе Хӧдан Иса нәдитьн. 4 Гава әwана һе бона ве йәке мәт’әлмайи мабун, ньшкева дӧ мәри бь к’ьнще нурани ль бәр wан сәкьнин. 5 У гава к’ӧлфәт жь тьрса к’әтьнә сәр р’уйе хwә, wан мәрьва wанр’а гот: «Һун чьма ль Йе сах нава мьрийада дьгәр’ьн? 6 Әw нә ль вьр ә, Әw жь мьрьне р’абуйә. Биньнә бира хwә, кӧ чахе һе Щәлиледа бу, чь wәр’а гот: 7 ‹Гәрәке Кӧр’е Мерьв бьк’әвә дәсте мәрьвед нәр’аст, бе хачкьрьне у р’ожа сьсийа жь мьрьне р’абә›». 8 У wана готьна Иса бир анин 9 у жь т’ьрбе вәгәр’ийан, әва йәка һәр йанздәһа у һ’әмуйед майинр’а готьн. 10 Йед кӧ шандийар’а готьн, әвана бун: Мәрйәма Мәждәлани, Йоһана у Мәрйәма дийа Аqуб, бь т’әви һьнәкед майин. 11 Шандийава чаwа готьнәкә п’уч’ хӧйа бу у wана к’ӧлфәт баwәр нәкьрьн. 12 Ле Пәтрус р’абу бәрбь т’ьрбе бәзи, qуз бу ньһер’и, т’әне к’әфәне Wи wьр бу у мәт’әлмайи чу, дьфькьри гәло чаwа бу.
Ль сәр Р’ийа Әмwасе
(Марqос 16:12-13)
13 Wе р’оже дӧ шагьрт дьчунә гӧндәки, кӧ жь Оршәлиме донздәһ километьри дур бу, наве wи Әмwас бу. 14 Wана бь һәвр’а бона һәр тьште qәwьми хәбәр дьдан. 15 У гава әwана нав һәвда хәбәр дьдан у дьшеwьрин, Иса Хwәха жи незики wан бу, т’әви wан чу. 16 Ле ч’ә’вед wан гьрти бун, кӧ Wи нас нәкьн. 17 Иса wанр’а гот: «Һун ве р’ейеда чь һәвр’а хәбәр дьдьн?» Әwана мә’дәкьри сәкьнин[285]. 18 Йәки жь wан, кӧ наве wи Клепас бу, ле вәгәр’анд у гот: «Әw чаwа жь Оршәлиме т’әне Тә нәбьһистийә кӧ ван р’ожед пашьнда wьр чь qәwьмийә?» 19 Әwи жь wан пьрси у гот: «Чь буйә?» Wана ле вәгәр’анд готе: «Бона Исайе Ньсрәте, кӧ Әw бь ә’мәл у хәбәред Хwә ль бәр Хwәде у т’әмамийа мьләт п’ехәмбәрәки зор бу 20 у чаwа сәрәкед к’аһина у сәрwеред мә нәмамийа кӧштьна Wи кьрьн, хач кьрьн. 21 Әм wе гӧмане бун кӧ Әwи wе Исраеле аза бькьра. Wәки дьн жи әва р’ожа сьсийа йә, кӧ әв тьшт бунә. 22 Ле чәнд к’ӧлфәтед нав мәда жи әм ә’щебмайи кьрьн. Әwана сьбәһе зу чубунә сәр т’ьрбе 23 у щьнйазе Wи ль wьр нәдитьбун, вәгәр’ийан һатьн мәр’а готьн, кӧ: ‹Мә мьлйак’әт дитьн, мәр’а готьн, кӧ Әw сах ә›. 24 У жь мә һьнәк жи чунә сәр т’ьрбе, чаwа кӧ wан к’ӧлфәта готьбу, ӧса бу, ле Әw нәдитьн». 25 Һьнге Әwи wанр’а гот: «Һәй инсанед бе фькьр, һун чьqаси гьран һ’әму готьнед п’ехәмбәра баwәр дькьн? 26 Нә гәрәке Мәсиһ щәфа бьк’ьшанда у бьк’әта р’умәта Хwә?» 27 У Wи дәстпекьр жь Муса у һ’әму п’ехәмбәра, чь кӧ wан к’ьтебада бона Wи ньвисар бун, wанар’а шьровәкьрьн.
28 Гава незики wи гӧнде кӧ дьчуне бун, Әwи ӧса да к’ьфше, йанчийә Әw дьчә щики дур. 29 Ле wана зор ль Wи кьр у гот: «Ишәв ль щәм мә бьминә, чьмки евар ә, р’о чуйә ава». У Әw чу һьндӧр’, кӧ ль щәм wан бьминә. 30 Ле гава Әw т’әви wан сәр сьфре р’уньшт, нан һьлда, шькьрийа Хwә жь Хwәде ани, кәркьр да wан. 31 Һьнге ч’ә’вед wан вәбун, Әw нас кьрьн у Әw бәр ч’ә’ве wан бәтавәбу. 32 Wана һәвр’а гот: «Ләма, гава Әwи р’еда мәр’а хәбәр дьда у ньвисар мәр’а шьровәдькьрьн, агьр дьле мә дьк’әт». 33 Әw wе гаве р’абун вәгәр’ийанә Оршәлиме у һәр йанздәһ т’әви йед майин щьвийайи дитьн, 34 готьн: «Р’асти Хӧдан сах буйә у Шьмһ’унва хӧйа буйә!» 35 Паше wан һәр дӧйа гьли кьр, кӧ чаwа р’еда р’асти Wи һатьн у чахе Wи нан кәркьр, Әw нас кьрьн.
Иса Хwә нишани шагьртед Хwә дькә
(Мәтта 28:16-20; Марqос 16:14-18; Йуһ’әнна 20:19-23; К’аред Шандийа 1:6-8)
36 Wана һе бона ве йәке хәбәр дьда, Иса нава wанда сәкьни у wанр’а гот: «Ә’дьлайи wәр’а». 37 Әwана жь тьрса бьздийан у wан т’ьре хәйаләкиф дьбиньн. 38 Ле Әwи wанр’а гот: «Һун чьма шашмайи манә у дӧдьли нә? 39 Аwа ль дәст у п’ийед Мьн бьньһер’ьн, кӧ Әз Хwәха мә. У дәсте хwә бьдьнә Мьн у бьбиньн, чьмки гошт у һәстуйед р’ӧһ’ т’ӧнәнә, чаwа кӧ һун дьбиньн йед Мьн һәнә». 40 Гава әв йәк гот, дәст у п’ийед Хwә нишани wан кьрьн. 41 У һе жь шабуна баwәр нәдькьрьн, һ’әйр-һ’ӧжмәк’ар мабун, Әwи wанр’а гот: «Qәт тьштәки хwарьне ль щәм wә һәйә?» 42 Wана чити мә’сийе пьжанди да Wи[286]. 43 Әwи һьлда ль бәр ч’ә’ве wан хwар 44 у wанар’а гот: «Әв бун әw готьнед кӧ гава Әз т’әви wә бум, Мьн wәр’а готьбун: ‹Гәрәке һәр тьштед кӧ бона Мьн Qануна Муса, ньвисаред п’ехәмбәра у Зәбурадаф ньвисар бун бьһатана сери›». 45 Һьнге фә’ме wан вәкьр, кӧ ньвисара фә’м бькьн. 46 У wанр’а гот: «Аwа ньвисар ә, кӧ Мәсиһ гәрәке щәфа бьк’ьшинә у р’ожа сьсийа жь мьрьне р’абә 47 у жь Оршәлиме гьрти бь наве Wи т’обәйи у бахшандьна гӧна нав һ’әму мьләтада wе бе даннасинкьрьне. 48 У һун ьн шә’дед ван һ’әму тьшта. 49 У ва Әзе созе Баве Хwә wәр’а бьшиньм. Оршәлимеда бьминьн, һ’әта һун qәwате жь жор бьстиньн».
Жорһьлатьна Иса
(Марqос 16:19-20; К’аред Шандийа 1:9-11)
50 У әw һ’әта Бәйтанйайе бьрьн, дәсте Хwә бьльнд кьр, дӧа wан кьр. 51 У һе дӧа дькьр, жь wан qәтийа, бәрбь ә’змен һатә һьлатьне. 52 Шагьрта жи сәре хwә бәр Wи дани, бь әшq у ша вәгәр’ийанә Оршәлиме. 53 У һәр гав п’арьстгәһеда бун, пәсьне Хwәде дьдан.

МЬЗГИНИЙА ЛЬ ГОРА ЙУҺ’ӘННА

Пешготьн

Ль гора фькьра гәләк зана, ньвиск’аре ве к’ьтебе хьлазийа сәдсалийа пешьнда әва сәрһатийа ньвисийә. Ньвиск’ар хwәха наве хwә к’ьтебеда надә. Ле те фә’мкьрьне, кӧ ньвиск’ар йәк жь һәр донздәһ шагьртедф Исаф буйә, аwа готи Йуһ’әннайеф кӧр’е Зәбәди. Иса һьнге гази wи кьр, гава әw һе мә’сигьр бу (Мәтта 4:21; Марqос 1:19; Луqа 5:10). Ӧса жи те фә’мкьрьне, кӧ Йуһ’әнна әw шагьрт бу, бона к’ижани кӧ аһа ньвисар ә: «Шагьрте кӧ Иса же һ’ьз дькьр» (Йуһ’әнна 13:23; 19:26; 20:2; 21:7, 20, 24).
Йуһ’әнна сәр пьрса жийинаф һ’әта-һ’әтайе дьсәкьнә, к’ижани кӧ мәрьвф дькарә бьстинә. Бәле Йуһ’әнна дьньвисә кӧ мәрәме ве ньвисаре әв ә, wәки хwәндәван баwәр бькә, кӧ Иса йә Хьлазкьреф создайи, Кӧр’еф Хwәде у пе ве баwәрийеф жийина һ’әта-һ’әтайе бьстинә (20:31).
«Мьзгинийаф ль гора Йуһ’әнна» һьндава һәр се Мьзгинийед майинда (йа Мәтта, Марqос у Луqа) тьһәрәки дьн бәрч’ә’в дьбә. Ве Мьзгинийеда хwәндәван р’асти чәнд qәwьмандьна тен, йед кӧ мьзгиндаредф майин ньвисаред хwәда нәданә к’ьфше. Мәсәлә: дә’wата Qанайеда, хәбәрдана Исайә т’әви Никодемо, к’ӧлфәтаф самәриф, qәнщбуна йе Бәйтһастайеда у йе жь зькмакийеда кор, ӧса жи сахкьрьна Лазаре мьри. Мьзгиндаред майин Мәтта, Марqос у Луqа гәләки ль сәр кьред Исайә Щәлиледаф дьсәкьньн, ле Йуһ’әнна ль сәр кьред Оршәлимедаф дьсәкьнә. Ӧса жи к’ьтебеда чәнд щара әв готьн һәнә: «Әз ьм фьлан тьшт йан беван тьшт» у гәләк жь wан готьна жи бь нишанед (к’әрәмәтед) Исава гьредайи нә. Мәсәлә, Әw дәрһәqа Хwәда аһа дьбежә: «Әз ьм нане жийине» (6:35), «Әз ьм р’онайа дьнйайе» (8:12), «Әз ьм дәре пез» (10:7), «Әз ьм шьване qәнщ» (10:11), «Әз ьм р’абун у жийин» (11:25), «Әз ьм р’е, р’асти у жийин» (14:6) у «Әз ьм к’ола тьрийейә р’аст» (15:1).
Мьзгиндаред майин һинкьрьна Иса бь мәсәла дьбежьн, ле Йуһ’әнна ашкәрә бона һәләqәтийа Исайә т’әви Бавеф Хwә Хwәде дьбежә. Ӧса жи Иса наве Хwәдетийе бона Хwә бь к’ар тинә: «ӘЗ ӘW ЬМ» (8:24, 28; 13:19) у «ӘЗ ҺӘМӘ» (8:58).
К’ьтеб бәлайи сәр чәнд п’ара дьбә. Пешготьна хwәда Йуһ’әнна дьньвисә кӧ Хәбәра Хwәдейә һ’әта-һ’әтайе у Иса йәк ьн.
П’ара к’ьтебейә пешьн жь сәре 2-а һ’әта 11-а бона гәләк к’әрәмәта дьбежә у әw һ’әму жи ә’йан дькьн кӧ Иса Мәсиһф ә, Әw Хьлазкьре создайи йә у Кӧр’е Хwәде йә. Әв п’ара к’ьтебе дәрһәqа wан мәрьвада дьбежә, йед кӧ баwәрийа хwә Иса анин бунә пәйчуйед Wи, ле һ’әрче майин мьqабьли Wи сәкьнин у нәхwәстьн Wи баwәр бькьн.
П’ара дӧда жь сәре 13-а һ’әта 17-а дьбежә, кӧ Иса бәри гьртьн у хачбунаф Хwә т’әви шагьрта чаwа пьсмам хәбәр дьдә, кӧ wан бьшьдинә.
П’ара сьсийада жи жь сәре 18-а һ’әта 21-е дәрһәqа гьртьн, хачбун, мьрьн, жь мьрьн-р’абуне у жорһьлатьна Wида дьбежә.
К’ьтеба Мьзгинийа Йуһ’әнна дьдә к’ьфше кӧ Иса «Хәбәра Хwәде» йә, кӧ бь бәдәни һат нава мәда һеwьри. Әw ә Хьлазкьре дьнйайе (4:42), Р’онайийа кӧ һ’әму мәрьва р’онайи дькә (1:9), Әw Хwәха нишана һ’ьзкьрьна Хwәде йә, һьндава һ’әму мәрьвед дьнйайеда (3:16). Йуһ’әнна дина хwә дьдә сәр даннасини у фькьра Иса, бь к’ижана Хwәдетийа Иса у гәләк р’астийед дьн ә’йан дьбьн. Нава даннасинийед Исада фькьра мерьв дьчә сәр wан хәбәра, йед кӧ һәр р’ож тенә бьк’аранине, ле Иса әw чаwа нишанед сӧр’ нава р’астийа р’ӧһ’анида данә хәбате, кӧ йәк бькарьбә фә’м бькә. Аwа мәсәлә: нан, ав, р’онайи, шьван, пәз, бахчә у тьштед майин.
Сәрәщәма фькьра к’ьтебе
Пешготьн (1:1-18)
Йуһ’әннайеф ньхӧмдарф у шагьртед Исайә пешьн (1:19-51)
Шьхӧлед Исайә ль дор-бәре ч’әме Урдӧне у нав Щәлиле (2:1–12:50)
Иса хатьре Хwә жь шагьртед Хwә дьхwазә, дьл дьдә ль бәр wан у бона wан дӧа дькә (13:1–17:26)
Гьртьн, диwанкьрьн, хачкьрьн у дәфьнкьрьнаф Иса (18:1–19:42)
Р’абуна Исайә жь мьрьне у хӧйабуна Wи (20:1-31)
Пашготьн: Хӧйабунәкә дьн Щәлиледа (21:1-25)

1

Пешготьна Йуһ’әнна: Дәстпебунеда Хәбәр һәбу
1 Дәстпебунеда Хәбәр һәбу. Хәбәр т’әви Хwәде бу у Хәбәр Хwәха Хwәде бу. 2 Әw дәстпебунеда т’әви Хwәде бу. 3 Һәр тьшт бь Wи ә’фьрин у бейи Wи т’ӧ тьшт нәqәwьми, чь кӧ qәwьми. 4 Канийа жийине Әw бу у жийин жи р’онайа мәрьваф бу. 5 Р’онайи тә’ристанийеда шәwq дьдә у тә’ристанийе Пе нькарьбуйә.
6 Мәрьвәки жь алийе Хwәдеда шанди һәбу, кӧ наве wи Йуһ’әннаф бу. 7 Әw бона шә’дәтийе һат, wәки бона Р’онайе шә’дәтийе бьдә, кӧ һ’әму пе wи баwәр бькьн. 8 Әw хwәха нә әw Р’онайи бу, ле әw һат кӧ шә’дәтийа Р’онайе бьдә. 9 Р’онайа р’аст Әw ә, к’ижан кӧ те дьнйайе у һ’әму мәрьва р’онайи дькә. 10 Әw дьнйайеда бу у дьнйа пе Wи ә’фьри, ле дьнйайе Әw нас нәкьр. 11 Әw һатә сәр wаре Хwә, ле щьмә’та Wи Әw qәбул нәкьр. 12 Ле әwед кӧ Әw qәбул кьрьн у баwәрийаф хwә наве Wи анин, Әwи да, кӧ һәqийа wан һәбә бьбьнә зар’ед Хwәде. 13 Әвана нә жь хуне, нә жь хwәстьна бәдәне у нә жи жь хwәстьна мәрьвайе бунә, ле әw жь Хwәде бунә.
14 У Хәбәр бу хун у гошт, бь к’әрәмф у р’астийева т’ьжи нав мәда коне Хwә дани. Мә р’умәта Wи дит, әw р’умәта Кӧр’е Бавейиф тайе т’әне. 15 Йуһ’әнна бона Wи шә’дәти да у бь дәнгәки бьльнд гот: «Әва йә, бона К’ижани мьн готьбу: ‹Әwе кӧ пәй мьн те Әw сәр мьнр’а йә, чьмки Әw бәри мьн һәбу›». 16 Мә һ’әмуйа жь т’ер-т’ьжийа Wи к’әрәм сәр к’әрәмеда станд[287]. 17 Чьмки Qанун бь дәсте Мусаф һатә дайине, к’әрәм у р’асти бь дәсте Исаф Мәсиһф. 18 Т’ӧ кәси т’ӧ щар Хwәде нәдитийә, ле Йе Тайе Т’әнейи кӧ хут Хwәде йә[288] у һ’әмеза Баведа йә, Әwи Әw да ә’йанкьрьне.
Шә’дәтийа Йуһ’әннайе ньхӧмдарф
(Мәтта 3:1-12; Марqос 1:1-8; Луqа 3:15-17)
19 Әв бу Шә’дәтийа Йуһ’әнна: Гава щьһуйаф жь Оршәлимеф к’аһинф у леwиф шандьн, wәки жь Йуһ’әнна бьпьрсьн, кӧ әw к’и йә, Йуһ’әнна һьлда сәр хwә, 20 инк’арф нәкьр у ашкәрә гот: «Әз нә Мәсиһ мә». 21 Wана же пьрси: «Ле тӧ к’и йи? Елйасф и?»[289] Әwи гот: «На». «Әw п’ехәмбәреф[290] создайи йи?» Щаб да: «На». 22 Һьнге жер’а готьн: «Дә бежә, тӧ к’и йи, wәки әм щабәке wанр’а бьбьн, йед кӧ әм шандьнә. Тӧ бона хwә чь дьбежи?» 23 Әwи гот: «Әз әw дәнг ьм кӧ бәр’ийедаф дькә гази: ‹Р’ийа Хӧданф р’аст бькьн!›[291] чаwа кӧ Ишайаф п’ехәмбәр готийә». 24 Әwед кӧ һатьбунә шандьне жь ферьсийаф бун. 25 Wана же пьрси: «Ле иди чьма дьньхӧминиф, һәгәр тӧ нә Мәсиһ и, нә Елйас у нә жи п’ехәмбәр?» 26 Йуһ’әнна ль wан вәгәр’анд у гот: «Әз бь аве дьньхӧминьм, ле Йәк нав wәда һәйә, кӧ һун Wи нас накьн. 27 Әw ә, Йе кӧ пәй мьн те, кӧ әз нә һежа мә, wәки бәне чарьхед Wи жи вәкьм». 28 Әв һ’әму ль wи бәри Урдӧне, ль Бәйтанйайе, wи щийе кӧ Йуһ’әнна ль wьр дьньхӧманд qәwьмин.
Бәрхе Хwәде
29 Р’ожа дьне Йуһ’әнна дит кӧ Иса бәрбь wи те, әwи гот: «Ва йә! Бәрхе Хwәде, Йе кӧ гӧнед дьнйайе һьлдьдә! 30 Әв ә бона К’ижани мьн готьбу: ‹Пәй мьнр’а Йәке бе, кӧ сәр мьнр’а йә, чьмки Әw бәри мьн һәбу›. 31 Мьн ньзаньбу Әw к’и йә, ле әз һатьмә бь аве дьньхӧминьм, wәки Wи Исраелеваф бьдьмә ә’йанкьрьне».
32 Йуһ’әнна әва шә’дәтийа да у гот: «Мьн дит кӧ Р’ӧһ’ жь ә’змен мина кәвоткәке һат сәр Wи дани у ма. 33 Мьн ньзаньбу Әw к’и йә, ле Әwе кӧ әз шандьм, кӧ бь аве бьньхӧминьм, мьнр’а гот: ‹Тӧ к’ижани бьбини кӧ р’ӧһ’ те сәр датинә у дьминә, Әw ә кӧ бь Р’ӧһ’еф Пироз дьньхӧминә›. 34 Мьн жи дит у шә’дәти да кӧ Әв ә Кӧр’еф Хwәде».
Шагьртедф пешийе
35 Р’ожа дьне Йуһ’әнна диса т’әви дӧ шагьртедф хwә сәкьни бу. 36 Дит кӧ Иса wьрар’а дәрбаз дьбә, гот: «Ва йә Бәрхе Хwәде!» 37 Әв йәк кӧ бьһистьн, һәр дӧ шагьрт пәй Иса чун. 38 Иса ль пьшт Хwәва вәгәр’ийа у дит кӧ wана дайә пәй Wи тен, wанр’а гот: «Һун чь дьхwазьн?» Wана жер’а гот: «Р’абби», кӧ те фә’мкьрьне: «Дәрсдарф», «Тӧ ль к’ӧ дәре дьмини?» 39 Әwи wанр’а гот: «Wәрьн һуне бьбиньн». Wана чу у дит кӧ Әw ль к’ӧ дьминә. Иди сьһ’әт незики чара бу у wе р’оже әw ль щәм Wи ман.
40 Жь wан һәр дӧйа, йед кӧ жь Йуһ’әнна бьһистьн у пәй Иса чун, йәк Әндраwьсе бьре Шьмһ’ун-Пәтрус бу. 41 Әwи пер’а-пер’а бьре хwә Шьмһ’унф дит у жер’а гот: «Мә Мәсиһф дит», кӧ те фә’мкьрьне: «Йе К’ьфшкьри»[292]. 42 Wи әw ани щәм Иса. Иса ль Шьмһ’ун ньһер’и у готе: «Тӧ, Шьмһ’уне кӧр’е Йуһ’әнна, те Кифас бейи готьне» (аwа готи «Пәтрусф», кӧ те фә’мкьрьне: «Qәйа»).
Иса гази Филипо у Натанйел дькә
43 Р’ожа дьне Иса qьрар кьр кӧ һәр’ә Щәлилеф. Wи Филипо дит у жер’а гот: «Пәй мьн wәрә!» 44 Филипо жь Бәйтсайдайе бу, жь бажаре Әндраwьс у Пәтрус. 45 Филипо чу Натанйел дит у жер’а гот: «Мә Әw дит, бона к’ижани Муса Qанунеда у п’ехәмбәра жи ньвисаред хwәда сальхе Wи дабун, Исайе Кӧр’е Усьвеф жь Ньсрәте». 46 Натанйел же пьрси: «Qәт дьбә кӧ тьштәки п’ак жь Ньсрәте дәрк’әвә?» Филипо жер’а гот: «Wәрә у бьбинә!» 47 Гава Иса дит кӧ Натанйел бәрбь Wи те, дәрһәqа wида гот: «Ва йә исраелики һәqи-һ’әлал кӧ дьле wида мьхәнәти т’ӧнә». 48 Натанйел же пьрси: «Чаwа мьн нас дьки?» Иса ле вәгәр’анд у готе: «Һе Филипо гази тә нәкьрьбу, гава кӧ тӧ ль бьне дара һежире р’уньшти буйи, Мьн тӧ дити». 49 Натанйел жер’а гот: «Дәрсдар, Тӧ Кӧр’е Хwәде йи! Тӧ П’адше Исраеле йи!» 50 Иса ле вәгәр’анд у готе: «Тӧ бона ве йәке баwәр дьки, wәки Мьн тәр’а гот: ‹Мьн тӧ ль бьне дара һежире дити?› Те тьштед жь ве мәстьр бьбини». 51 У жер’а гот: «Әз р’аст бе хельф wәр’а дьбежьм, һуне бьбиньн ә’зман вәбуйә у мьлйак’әтедф Хwәде чаwа жь сәр Кӧр’еф Мерьв һьлдьк’ьшьн, пәйа дьбьн»[293].

2

Дә’wата ль гӧнде Qанайа Щәлиле
1 Дӧ р’ожа шунда бажаре Qанайа Щәлиледа дә’wатәк һәбу. Дийа Иса жи ль wе дәре бу, 2 Иса у шагьртед Wи жи бона дә’wате һатьбунә т’әглифкьрьне. 3 Гава кемаси к’әтә шәраве, дийа Иса жер’а гот: «Шәрава wан нәма». 4 Иса ле вәгәр’анд у готе: «Ә’вде, чи тә Мьн к’әтийә? Һе нә wәхте Мьн ә». 5 Дийа Wи бәрдәстийар’а гот: «Чь кӧ wәр’а бежә, бькьн». 6 У шәш к’упед кәвьри һәбун, кӧ ль гора ә’дәтед щьһуйа бона шуштьн-вәшуштьна wана ль wьр данибун. Жь wана һәр йәки жь һ’әйште һ’әта сәд бист литьр ав һьлдьда. 7 Иса wанр’а гот: «Ван к’упа т’ьжи ав кьн». У wана жи левар’а дагьрт. 8 Паше wанар’а гот: «Ньһа һьнәки дагьрьн, бьбьн бьдьнә сәрдә’wати». Әwана жи әw бьр. 9 Гава сәрдә’wати жь wе ава кӧ бьбу шәрав тә’м кьр, wи те дәрнәхьст кӧ әw жь к’ӧ һат, ле бәрдәстийед кӧ ав к’ьшандьбун заньбун. Сәрдә’wати гази зә’ве кьр 10 у жер’а гот: «Һәр кәс пешийе шәрава хwәйә р’ьнд датинә сәр т’әхтә у паше гава вәхwари нә, әw йа нәр’ьнд дәрдьхә. Ле тә шәрава р’ьнд һ’әта ньһа хwәй кьрийә».
11 Әва нишана Исайә пешьн бу, кӧ Wи Qанайа Щәлиледа кьр. Бь ви аwайи Әwи р’умәта Хwә да хӧйакьрьне у шагьртед Wи баwәрийа хwә Wи анин.
12 Пәй ве йәкер’а, Иса т’әви дийа Хwә, бьред Хwә у шагьртед Хwә чу Кәфәрнаһуме, ле гәләк р’ожа Әw ль wе дәре нәман.
Иса п’арьстгәһеф паqьж дькә
(Мәтта 21:12-13; Марqос 11:15-17; Луqа 19:45-46)
13 Щәжьнаф щьһуйайә Дәрбазбуне незик бу, Иса һәвраз чу Оршәлиме. 14 П’арьстгәһедаф Әwи йед кӧ дәwар, пәз у кәвотк дьфьротьн, ӧса жи йед п’әрәгӧһер’ р’уньшти дитьн. 15 Дә ижар Wи жь бәна qамчик чекьр, һ’әму жь п’арьстгәһе пәз у дәwаред wанва дәрхьстьн, п’әред п’әрәгӧһер’а р’етьн у т’әхтед wан wәлгәр’андьн. 16 Кәвоткфьрошар’а гот: «Вана жь ве дәре һьлдьн! Иди мала Баве Мьн нәкьнә базаргәһ!» 17 Һатә бира шагьртед Wи кӧ аһа һатийә ньвисаре: «Хирәта һьндава мала Тәда агьр Мьн дьхә»[294]. 18 Һьнге щьһуйа же пьрси: «Те чь нишане нишани мә ки, кӧ һ’ӧкӧме Тә һәйә ван тьшта бьки?» 19 Иса ль wан вәгәр’анд у гот: «Ве п’арьстгәһе һьлшиньн, Әзе нава се р’ожада р’акьм». 20 Һьнге щьһуйа жер’а гот: «Нава чьл шәш салада әва п’арьстгәһа һатийә чекьрьне. Чаwа Те wе нава се р’ожада р’аки?» 21 Ле Иса дәрһәqа п’арьстгәһа бәдәна Хwәда хәбәр дьда. 22 Пәйр’а гава Әw жь мьрьне р’абу, шагьрта әw готьна Wи ани бира хwә у wана әw ньвисар у готьна Иса баwәр кьрьн.
Дьлеф һәр мәрьви Исава ә’йан ә
23 Аwа гава кӧ Иса Щәжьна Дәрбазбунеда ль Оршәлиме бу, гәләка әw нишанед кӧ Wи дькьрьн дитьн, баwәрийа хwә наве Wи анин. 24 Ле Иса баwәрийа Хwә ль wан нәдани, чьмки дьлеф һ’әму мәрьва Wива ә’йан бу. 25 Нә һ’әwщә бу, кӧ йәки һьндава мәрьвәкида шә’дәти бьда, чьмки Wи дьле мәрьва заньбу.

3

Иса у Никодемо
1 Жь ферьсийа мәрьвәк һәбу, наве wи Никодемо, кӧ сәрәкәки щьһуйа бу. 2 Әва шәв һатә щәм Иса у жер’а гот: «Мамоста, әм заньн кӧ Тӧ жь Хwәдеда чаwа дәрсдар һатийи, чьмки әw нишанед кӧ Тӧ дьки, һәгәр Хwәде нә пер’а бә, т’ӧ кәс нькарә бькә».
3 Иса ле вәгәр’анд у готе: «Әз р’аст бе хельф тәр’а дьбежьм, һәгәр мәрьвәк диса ну нәбә[295], әw нькарә П’адшатийаф Хwәде бьбинә». 4 Никодемо же пьрси: «Мәрьв кӧ иди мәзьн буйә, әw чаwа дькарә диса ну бьбә? Qәт дьбә кӧ әw щарәкә дьн бьк’әвә зьке дийа хwә у жь дийа хwә диса бьбә?» 5 Иса ле вәгәр’анд у готе: «Әз р’аст бе хельф тәр’а дьбежьм, һ’әта кӧ мәрьв жь аве у Р’ӧһ’ нәбә, әw нькарә бьк’әвә П’адшатийа Хwәде. 6 Йе кӧ жь бәдәне дьбә бәдән ә, йе кӧ жь Р’ӧһ’ дьбә р’ӧһ’ ә. 7 Тӧ ә’щебмайи нәминә кӧ Мьн тәр’а гот: Гәрәке һун диса ну бьбьн[296]. 8 Ба[297] ль к’ӧ дәре дьхwазә р’адьбә. Тӧ дәнге wи дьбьһейи, ле ньзани әw жь к’ӧ те у к’ӧда дьчә. Һәр кәсе кӧ жь Р’ӧһ’{x} дьбә жи ӧса йә».
9 Никодемо же пьрси: «Әw чаwа дьбә?» 10 Иса ле вәгәр’анд у готе: «Тӧ дәрсдаре Исраеле йи у һе ван йәка ньзани? 11 Әз р’аст бе хельф тәр’а дьбежьм, тьште кӧ әм заньн wе дьбежьн, тьште кӧ мә дитийә шә’дәтийа wе дьдьн. Ле бәле һун шә’дәтийа мә qәбул накьн. 12 Һәгәр Әз дәрһәqа тьштед ль ве дьнеда wәр’а дьбежьм һун баwәр накьн, ле wәки дәрһәqа тьштед ль ә’змана бежьм, һуне чаwа баwәр бькьн? 13 Кәсәк һьлнәк’ьшийайә ә’змен, пештьри Әwи кӧ жь ә’змен пәйа бу, Кӧр’е Мерьв. 14 Чаwа кӧ Муса бәр’ийедаф мә’р бьльнд кьр, ӧса жи гәрәке Кӧр’е Мерьв бе бьльндкьрьне, 15 wәки һәр кәсе кӧ баwәрийа хwә Wи бинә, жийина wийә һ’әта-һ’әтайе һәбә.
16 Чьмки Хwәде ӧса дьнйа һ’ьз кьр, кӧ Кӧр’еф Хwәйи тайе т’әне бәрва да, wәки һәр кәсе кӧ баwәрийа хwә Wи бинә ӧнда нәбә, ле жийина wийә һ’әта-һ’әтайе һәбә. 17 Чьмки Хwәде Кӧр’е Хwә нәшандә дьнйайе, кӧ диwана дьне бькә, ле wәки дьнйа пе Wи хьлазф бә. 18 Йе кӧ баwәрийа хwә Wи бинә, диwана wи набә, ле әwе кӧ баwәрайи хwә Wи найнә, иди диwана wи буйә жи, чьмки әwи баwәрийа хwә наве Кӧр’е Хwәдейи тайе т’әне нәани. 19 Диwан бь ви аwайи дьбә: Р’онайи һатә дьнйайе, ле мәрьва тә’ристани жь р’онайе зедәтьр һ’ьз кьр, чьмки кьред wан хьраби бун. 20 Һәр кәсе кӧ хьрабийе дькә, р’онайи бәр ч’ә’ва р’әш ә. Әw хwә ль р’онайе нагьрә, wәки кьрьнед wи хӧйа нәбьн. 21 Ле әwе кӧ р’астийе дькә, әw хwә ль р’онайе дьгьрә, wәки ә’йан бә, кӧ кьред wи Хwәдеда һатьнә кьрьне».
Иса у Йуһ’әннайе ньхӧмдарф
22 Пәй ве йәкер’а Иса у шагьртед Wи чунә qәза Щьһустанеф. Иса ль wе дәре т’әви wан дьма у дьньхӧманд. 23 Йуһ’әнна жи ль Ә’йнона незики Салиме дьньхӧманд, чьмки ав ль wьр гәләк бу. Мәрьв дьһатьнә wе дәре у дьньхӧмин. 24 Йуһ’әнна һе нәавитьбунә кәле.
25 Һьнге нав шагьртед Йуһ’әнна у щьһукида ль сәр пьрса ә’дәтед шуштьн-вәшуштьне дә’w пешда һат. 26 Әw шагьрт чунә щәм Йуһ’әнна у жер’а готьн: «Дәрсдар, Әwи кӧ ль wи бәри ч’әме Урдӧне т’әви тә бу у тә бона Wи шә’дәти да, ва Әw Хwәха дьньхӧминә у һ’әму дьчьнә щәм Wи».
27 Йуһ’әнна щаб да у гот: «Мәрьвәк нькарә тьштәки һьлдә сәр хwә, һәгәр әw жь ә’змен жер’а нәһатьбә дайине. 28 Һун хwәха шә’дед мьн ьн, кӧ мьн готийә: ‹Әз нә Мәсиһ ьм, ле йе ль пешийа Wи шанди мә›. 29 Бук бона к’е бә зә’ва әw хwәха йә. Ле чаwа дәстәбьраке зә’ве сәкьни бона wи дьбьһе у бь дәнге wи ша дьбә, ӧса жи ньһа дьле мьн шабунева т’ьжи бу. 30 Әw гәрәке мәзьн бә, ле әз бьч’ук бьм.
Йе кӧ жь ә’змана те
31 Әwе кӧ жь жор һатийә, Әw сәр һ’әмуйар’а йә. Әwе кӧ жь ве дьне йә, әw йе ве дьне йә у әw жь ве дьне хәбәр дьдә. Ле Әwе кӧ жь ә’змен һатийә, Әw сәр һ’әмуйар’а йә. 32 Wи чь дит у чь бьһист бона wе йәке шә’дәтийе дьдә, ле т’ӧ кәс шә’дәтийа Wи qәбул накә. 33 Йе кӧ шә’дәтийа Wи qәбул дькә, әw мак дькә кӧ Хwәде р’аст ә. 34 Әwе кӧ Хwәде шандийә Әw готьнед Хwәде дьбежә, чьмки Хwәде Р’ӧһ’ бе чап дьдә Wи. 35 Бав Кӧр’ һ’ьз дькә у һәр тьшт дайә дәсте Wи. 36 Әwе кӧ баwәрийа хwә Кӧр’ тинә, жийина wийә һ’әта-һ’әтайе һәйә. Әwе кӧ гӧр’аф Кӧр’ накә, әw жийине набинә, ле хәзәба Хwәде ль сәр wи дьминә».

4

Ава жийинаф һ’әта-һ’әтайе у һ’әбандьна бь р’ӧһ’ у р’астийе
1 Ферьсийа бьһист кӧ Иса жь Йуһ’әнна зедәтьр шагьрта дьщьвинә у бь аве дьньхӧминә, 2 ле р’аст Иса Хwәха нәдьньхӧманд, ле шагьртед Wи дьньхӧмандьн. 3 Һьнге Иса кӧ ве йәке пе һ’әсийа, Әwи Щьһустан һьшт у диса чу Щәлиле.
4 Ӧса qәwьми кӧ гәрәке Әw Самәрйайер’аф дәрбаз бьбуйа. 5 Әw һатә бажарәки Самәрйайе кӧ наве wи Сухар бу. Әw дәр незики wи ә’рди бу, кӧ Аqубф дабу кӧр’е хwә Усьвф. 6 Бира Аqуб ль wе дәре бу. Иса ӧса жь р’еwитийе wәстийайи, ль к’еләкаф бире р’уньшт. Иди р’ож нивро бу.
7 К’ӧлфәтәкә самәриф һат кӧ аве бьк’ьшинә. Иса wер’а гот: «Авәке бьдә Мьн, Әз вәхwьм». 8 Шагьртед Wи жи чубунә бажер, кӧ хӧрәк бьк’ьр’ьн. 9 Wе к’ӧлфәтаф самәри жер’а гот: «Тӧ щьһу йи у әз жи к’ӧлфәтәкә самәри мә. Тӧ чаwа жь мьн аве дьхwази?» Чьмки т’ӧ һәләqәтийа щьһуйа т’әви самәрийа т’ӧнәбу[298]. 10 Иса ле вәгәр’анд у готе: «Һәгәр тә дайина Хwәде бьзаньбуйа у бьзаньби К’и йә кӧ тәр’а дьбежә: ‹Авәке бьдә Мьн Әз вәхwьм›, тәйе жь Wи ав бьхwәста у Әwи wе ава жийине бьда тә». 11 К’ӧлфәте жер’а гот: «Әз хӧлам, тьштәки Тәйи кӧ Тӧ пе аве бьк’ьшини т’ӧнә у бир жи к’ур ә! Дә ижар Те ава жийине жь к’ӧ дәре бини? 12 Чьма Тӧ жь баве мә Аqуб мәстьр и, йе кӧ әва бира дайә мә у жь ве әwи, зар’ед wи, пәз у дәwаред wи же вәхwарьнә?» 13 Иса щаба wе да у готе: «Һәр кәсе кӧ жь ве аве вәхwә, әwе диса т’и бә. 14 Ле әwе кӧ жь wе аве вәхwә, йа кӧ Әз бьдьме, әwе т’ӧ щар т’и нәбә. Бәле әw ава кӧ Әзе бьдьмә wи, wе дьле wида бьбә каникә аве, кӧ wе бона жийина һ’әта-һ’әтайеф бьлq бьдә». 15 К’ӧлфәте жер’а гот: «Әз хӧлам, дә бьдә мьн wе аве, кӧ әз иди т’и нәбьм у нәйем жь вьр аве нәк’ьшиньм».
16 Иса ле вәгәр’анд у готе: «Һәр’ә гази мере хwә кә у wәрә вьра». 17 К’ӧлфәте щаба Wи да у гот: «Мере мьн т’ӧнә». Иса жер’а гот: «Тә р’аст гот: ‹Мере мьн т’ӧнә›, 18 чьмки пенщ меред тә һәбунә у йе кӧ ньһа жи тӧ пер’а йи нә мере тә йә. Тә әв йәка р’аст гот». 19 К’ӧлфәте жер’а гот: «Әз хӧлам, әз дьбиньм Тӧ п’ехәмбәр и. 20 Кал у бавед мә ль сәре ви ч’ийайи Хwәде һ’әбандьнә, ле һун дьбежьн щийе Хwәде һ’әбандьне гәрәке ль Оршәлиме бә». 21 Иса жер’а гот: «Ә’вде, Мьн баwәр бькә, wәхте бе, кӧ һуне нә ль ви ч’ийайи у нә жи ль Оршәлиме Баве бьһ’әбиньн. 22 Һун самәри Wи дьһ’әбиньн, К’ижани кӧ һун нас накьн, ле әм щьһу Wи дьһ’әбиньн, К’ижани әм нас дькьн, чьмки хьлазбун жь щьһуйа те. 23 Ле бәле wәхте бе, иди пер’а гьһиштийә жи, кӧ йед р’аст дьһ’әбиньн wе бь Р’ӧһ’ у Р’астийе Баве бьһ’әбиньн, чьмки Бав йед аһа дьһ’әбиньн дьгәр’ә. 24 Хwәде Р’ӧһ’ ә у йед кӧ Wи дьһ’әбиньн жи гәрәке бь Р’ӧһ’ у Р’астийе Wи бьһ’әбиньн». 25 К’ӧлфәте жер’а гот: «Әз заньм кӧ Мәсиһеф бе», (аwа готи «Йе К’ьфшкьри»). «Гава Әw бе, Әwе дәрһәqа һәр тьштида мәр’а гьли кә». 26 Иса жер’а гот: «ӘЗ ӘW ЬМ[299], кӧ т’әви тә хәбәр дьдьм».
27 Сәр хәбәрдана wанда шагьртед Иса һатьн. Әw гәләки ә’щебмайи ман, кӧ Wи т’әви к’ӧлфәте хәбәр дьда, ле кәси нәготе: «Тӧ чь дьхwази?» йан «бона чь т’әви wе хәбәр дьди?» 28 Һьнге к’ӧлфәте щер’е хwә һьшт, чу бажер у щьмә’тер’а гот: 29 «Wәрьн Wи мәрьви бьбиньн, Йе кӧ һ’әму тьштед кӧ мьн бәре кьрьбун мьнр’а готьн. Гәло Әв ә Мәсиһ?» 30 Әw жь бажер дәрк’әтьн у һатьнә щәм Wи.
31 Wи wәхтида шагьртед Wи лава же дькьрьн у дьготьне: «Дәрсдар, тьштәки бьхwә!» 32 Ле Әwи wанр’а гот: «Хӧрәке Мьни хwарьне һәйә, һун ньзаньн». 33 Шагьрта жь һәвдӧ пьрси: «Гәло кәсәки жер’а хwарьн анийә?»
34 Иса wанр’а гот: «Хwарьна Мьн әw ә, кӧ Әз хwәстьна Йе кӧ Әз шандьмә бькьм у шьхӧлед Wи биньмә сериф. 35 Чьма һун хwәха набежьн: ‹Һ’әта нандьрунеф һе чар мәһ һәнә›? Ва йә Әз wәр’а дьбежьм, ч’ә’вед хwә вәкьн у дина хwә бьдьнә зәвийа, әw чаwа зәр бунә, дьрутьнер’а һазьр ьн! 36 Йе кӧ дьдьру һәqе хwә дьстинә у бона жийина һ’әта-һ’әтайе бәр т’оп дькә, wәки йе дьчинә у йе дьдьру бь һәвр’а ша бьн. 37 Вьра әв готьн р’аст ә, кӧ: ‹Йәк дьчинә у йәки дьн дьдьру›. 38 Мьн һун шандьн кӧ һун wе бьдьрун, сәр к’ижане һун нәхәбьтинә, һьнәкед дьн хәбьтин у һун ль сәр хәбата wан р’уньштьн».
Щьмә’та самәрийе баwәрийа хwә Иса тиньн
39 Гәләк самәрийед жь wи бажари баwәрийа хwә ль Wи анин, бона готьна wе к’ӧлфәте кӧ дьгот: «Һ’әму тьштед кӧ мьн кьрьбун, Әwи мьнр’а готьн». 40 У гава самәри һатьнә щәм Wи, лава же кьрьн, кӧ Әw ль щәм wан бьминә. Әw жи дӧ р’ожа ль wе дәре ма. 41 Гәләка бона wе хәбәрдана Wи баwәрийа хwә ль Wи анин 42 у wе к’ӧлфәтер’а готьн: «Әм иди нә кӧ пе готьна тә баwәр дькьн, ле мә хwәха бьһист у әм заньн кӧ әв ә р’аст Хьлазкьреф дьнйайе».
Иса кӧр’е qӧльхк’арәки qәнщ дькә
(Мәтта 8:5-13; Луqа 7:1-10)
43 Пәй ван һәр дӧ р’ожар’а Иса жь wьр р’абу чу Щәлиле. 44 Иса хwәха шә’дәти дабу, кӧ р’умәта п’ехәмбәр щи-мьск’әне wида т’ӧнә. 45 Гава кӧ Әw һатә Щәлиле, щәлилийа Әw qәбул кьр, чьмки әwана хwәха жи бона Щәжьна Дәрбазбуне чубунә Оршәлиме у тьштед кӧ Wи кьрьбун дитьбун.
46 Иса диса чу Qанайа Щәлиле, к’идәре ав кьрьбу шәрав. Wе дәре qӧльхк’арәки qәсьре һәбу, кӧ кӧр’е wи ль Кәфәрнаһуме нәхwәш бу. 47 Гава әwи бьһист кӧ Иса жь Щьһустане һатийә Щәлиле, һатә щәм Wи у лава же кьр, кӧ һәр’ә Кәфәрнаһуме кӧр’е wийи бәртәләф qәнщ кә. 48 Иса wир’а гот: «Һ’әта кӧ һун нишан у к’әрәмәта нәбиньн, һун т’ӧ щар баwәр накьн». 49 Qӧльхк’аре qәсьре жер’а гот: «Әз хӧлам, wәрә әм һәр’ьн, һәла һе кӧр’е мьн нәмьрийә». 50 Иса ле вәгәр’анд у готе: «Һәр’ә, кӧр’е тә сах-сьламәт ә». Wи мәрьви жи әw готьна Иса баwәр кьр у чу. 51 Әw һе нәгьһиштьбуйе, хӧламед wи пешийа wида һатьн у жер’а готьн: «Кӧр’е тә сах-сьламәт ә». 52 Әwи жь хӧламед хwә пьрси: «К’ижан сьһ’әтеда әw бәрбь qәнщбуне чу?» Wана готә wи: «Дӧһӧ пәй ниврор’а сьһ’әта йәке т’айе же бәр’да». 53 Һьнге баве кӧр’ьк те дәрхьст, кӧ әw wе сьһ’әтеда бу, гава Иса жер’а гот: «Кӧр’е тә сах-сьламәт ә». Бь ви аwайи wи у т’әмамийа нәфәред мала wи баwәр кьрьн. 54 Әва нишана дӧда бу кӧ Иса кьр, гава Әw жь Щьһустане һатә Щәлиле.

5

Нәхwәше си у һ’әйшт сала qәнщ дьбә
1 Пәй ве йәкер’а щәжьнәкә щьһуйа һат у Иса һәвраз чу Оршәлиме.
2 Ль Оршәлиме, ль бәр дәргәһе Пез һ’әwзәк һәбу, кӧ бь ибраниф жер’а дьбежьн Бәйтзат’а, пенщ һеwангәһед wе һәбун. 3 Wан һеwангәһада гәләк нәхwәш п’алдайи бун: Йед кор, шьлушә’т у к’ут. 4 Әвана һивийа льһәвк’әтьна аве бун, чьмки щар-щара мьлйак’әтәки Хӧдан дьк’әтә аве у ль һәв дьхьст. У пәй льһәвк’әтьна авер’а, к’е бәри һ’әмуйа бьк’әта аве, әw жь нәхwәшийа хwә qәнщ дьбу[300]. 5 Мәрьвәк ль wе дәре һәбу, кӧ нәхwәше си һ’әйшт сала бу. 6 Иса гава әw ль wьр п’алдайи дит у заньбу жи кӧ әw зува нәхwәш ә, wир’а гот: «Тӧ дьхwази qәнщ би?» 7 Йе нәхwәш ле вәгәр’анд у готе: «Әз хӧлам, кәсәки мьн т’ӧнә, wәки гава ав ль һәв дьк’әвә, мьн бавежә һ’әwз. Һ’әта әз һ’ьзи дьдьмә хwә хwә бавежьме, йәки дьн бәри мьн хwә давеже». 8 Иса жер’а гот: «Р’абә бәр’а хwә һьлдә у бьгәр’ә». 9 Пер’а-пер’а әw мәрьв qәнщ бу, бәр’а хwә һьлда у гәр’ийа.
Әw р’ожаф шәмийе бу. 10 Һьнге щьһуйа wи мәрьве qәнщбуйир’а гот: «Иро шәми йә! Qанун изьне надә кӧ тӧ бәр’а хwә һьлди». 11 Әwи ль wан вәгәр’анд у гот: «К’е әз qәнщ кьрьм Әwи мьнр’а гот: ‹Бәр’а хwә һьлдә у бьгәр’ә›». 12 Wана же пьрси: «Әw к’и бу кӧ тәр’а гот: ‹Бәр’а хwә һьлдә у бьгәр’ә?›» 13 Ле йе qәнщбуйи ньзаньбу Әw к’и бу, чьмки Иса Хwә нава ә’лаләта wьрда бәтавәкьр. 14 Пәй ве йәкер’а Иса әw п’арьстгәһеда дит у жер’а гот: «Бьньһер’ә, тӧ qәнщ буйи! Иди гӧна нәкә, wәки тьштәки һе хьраб нәйе сәре тә».
15 Wи мәрьви чу щьһуйар’а гьли кьр, Йе кӧ әw qәнщ кьрийә Иса йә. 16 Бона ве йәке иди щьһу пәй Иса к’әтьн, чьмки Wи әв йәкана р’ожа шәмийеда дькьрьн. 17 Һьнге Иса ль wан вәгәр’анд у гот: «Баве Мьн һ’әта ньһа шьхӧле Хwә дькә, Әз жи дькьм». 18 Бона ве йәке щьһуйа һе дькьр кӧ Wи бькӧжьн, чьмки Wи нә т’әне р’ожаф шәмийе т’әр’ьбандьбу, ле Хwәде кьрьбу Баве Хwә у Хwә һьмбәри Хwәде кьрьбу.
Хwәде һ’ӧкӧм дайә Кӧр’
19 Ләма Иса wанр’а гот: «Әз р’аст бе хельф wәр’а дьбежьм, кӧ Кӧр’ нькарә хwәсәрихwә тьштәки бькә, әw т’әне wан тьштед кӧ дьбинә Бав дькә, Әw жи дькә. Бав чь дькә Кӧр’ жи ӧса дькә. 20 Чьмки Бав Кӧр’ һ’ьз дькә у һәр тьштед кӧ Хwәха дькә нишани Wи дькә. Әwе һе тьштед мәзьн нишани Wи бькә у һуне ә’щебмайи бьминьн. 21 Чаwа кӧ Бав дькарә мьрийа сах кә у жийине бьдә wан, ӧса жи Кӧр’ф дькарә к’ижана Әw дьхwазә, жийине бьдә wан. 22 Сәрда жи Бав диwана т’ӧ кәси накә, ле һ’әму һ’ӧкӧме диwанкьрьне дайә Кӧр’, 23 wәки һ’әму qәдьре Кӧр’ бьзаньбьн, чаwа qәдьре Баве заньн. Йе кӧ qәдьре Кӧр’ ньзанә, әw qәдьре Баве кӧ Әw шандийә жи ньзанә.
24 Әз р’аст бе хельф wәр’а дьбежьм: Һәр кәсе кӧ гӧһ бьдә готьнед Мьн у Wи баwәр бькә, Йе кӧ Әз шандьмә, жийина wийә һ’әта-һ’әтайе һәйә. Диwана wи найе кьрьне, ле әw жь мьрьне дәрбази жийине буйә. 25 Әз р’аст бе хельф wәр’а дьбежьм, wәхт те у пер’а гьһиштийә жи, кӧ мьрийе дәнге Кӧр’е Хwәде бьбьһен у әwед кӧ бьбьһен wе бьжин. 26 Чьмки чаwа Бав канийа жийине йә, ӧса жи кьр wәки Кӧр’ Хwәха канийа жийине бә. 27 Әwи һ’ӧкӧме диwанкьрьне жи да Wи, чьмки Әw Кӧр’еф Мерьв ә. 28 Ль ве йәке ә’щебмайи нәминьн, чьмки wәхт незик дьбә, кӧ һ’әмуйед т’ьрбада wе дәнге Wи бьбьһен 29 у дәрк’әвьн. Йед кӧ qәнщи кьрьнә wе бона жийине р’абьн, йед кӧ хьраби кьрьнә бона диwане.
30 Әз Хwәха нькарьм тьштәки бькьм. Чаwа кӧ Әз дьбьһем, ӧса жи диwане дькьм. Диwанкьрьна Мьн р’аст ә, чьмки Әз нә кӧ ль хwәстьна Хwә дьгәр’ьм, ле хwәстьна Йе кӧ Әз шандьмә.
Шә’дәтийа бона Иса
31 Һәгәр Әз бона Хwә шә’дәтийе бьдьм, шә’дәтийа Мьн нә р’аст ә. 32 Ле йәки дьн һәйә кӧ бона Мьн шә’дәтийе дьдә у Әз заньм әw шә’дәтийа кӧ Әw бона Мьн дьдә р’аст ә. 33 Wә мәрьв шандьнә щәм Йуһ’әнна у wи шә’дәтийа р’астийе да. 34 Ле Әз нә һ’әwще шә’дәтийа мәрьва мә, Әз т’әне ван тьшта дьбежьм, wәки һун хьлаз бьн. 35 Йуһ’әнна ч’ьрак бу кӧ дьшьхӧли у р’онайи дьда. Wә хwәст кӧ һьнәк wәхт бь р’онайа wи ша бьн. 36 Ле әw шә’дәтийа бона Мьн сәр шә’дәтийа Йуһ’әннар’а йә. Чьмки әw шьхӧлед кӧ Баве спартьнәф Мьн, wәки Әз wан биньмә сери, һәма әw шьхӧл ьн, йед кӧ Әз дькьм, шә’дәтийе бона Мьн дьдьн, кӧ Баве Әз шандьмә. 37 У Бав кӧ Әз шандьмә, Wи Хwәха бона Мьн шә’дәти дайә. Wә т’ӧ щар нә дәнге Wи бьһистийә, нә р’уйе Wи дитийә 38 у нә жи готьна Wи дьле wәда дьминә, чьмки һун Әwи кӧ Wи шандийә баwәр накьн. 39 Һун ньвисарада к’ур дьбьн, чьмки һун дьбежьн, жийина wәйә һ’әта-һ’әтайе wанда йә у һәма әw хwәха шә’дәтийа Мьн дьдьн. 40 Ле һун нахwазьн бенә щәм Мьн, wәки жийина wә һәбә.
41 Әз нә һ’әwще шькьрдайина мәрьвайе мә, 42 ле Әз wә нас дькьм у заньм кӧ дьлеф wәда һ’ьзкьрьна Хwәде т’ӧнә. 43 Әз бь наве Баве Хwә һатьм у һун Мьн qәбул накьн. Ле һәгәр йәки дьн бь наве хwә бе, һуне wи qәбул кьн. 44 Һуне чаwа бькарьбьн Мьн баwәр бькьн, һәгәр һун нав һәвда р’умәта наве хwә дьгәр’ьн, ле әw р’умәта кӧ жь Хwәдейе бешьрики-беһәвалә нагәр’ьн? 45 Нәфькьрьн кӧ Әзе wә ль бәр Баве нәһәq кьм. Йәк һәйә, кӧ wә нәһәq дькә, һәма әw Муса йә кӧ wә гӧмана хwә данийә сәр wи. 46 Һәгәр wә Муса баwәр бькьра, wәйе Әз жи баwәр бькьрама, чьмки әwи дәрһәqа Мьнда ньвисийә. 47 Ле һәгәр һун ньвисаред wи баwәр накьн, һуне чаwа готьнед Мьн баwәр бькьн?»

6

Иса пенщ һ’әзара т’ер дькә
(Мәтта 14:13-21; Марqос 6:30-44; Луqа 9:10-17)
1 Пәй ве йәкер’а Иса дәрбази wи бәри гола Щәлиле бу, кӧ жер’а Тәбәрийа дьбежьн. 2 Ә’лаләтәкә гьран пәй Wи дьчу, чьмки wан әw нишанед к’әрәмәт дитьбун, йед кӧ Wи ль сәр нәхwәша кьрьбун. 3 Иса р’абу сәре ч’ийе у ль wе дәре т’әви шагьртед Хwә р’уньшт. 4 Щәжьна щьһуйайә Дәрбазбуне незик бу.
5 Гава Иса ль дора Хwә ньһер’и, дит кӧ ә’лаләтәкә гьран бәрбь Wи те, готә Филипо: «Әме нен жь к’ӧ дәре бьк’ьр’ьн, wәки әв мәрьвана бьхwьн?» 6 Әwи әв йәк гот, кӧ wи бьщер’ьбинәф, чьмки Хwәха заньбу кӧ wе чь бькьра. 7 Филипо ле вәгәр’анд у готе: «Баһе дӧсьд зивиф нан жи т’ера ван накә, һәма wәки һәр йәкир’а пә’рик жи бьк’әвә!» 8 Жь шагьрта йәки, Әндраwьсе бьре Шьмһ’ун-Пәтрус готә Wи: 9 «Вьр хортәк һәйә, кӧ пенщ нанед щәһ у дӧ мә’сийед wи һәнә. Ле бона һаqас мәрьва әв чь йә?»
10 Иса гот: «Мәрьва ль ә’рде бьдьнә р’уньштандьне». Шинайийа wьр гәләк бу, әw меред кӧ р’уньштьн, wәкә пенщ һ’әзара бун. 11 Һьнге Иса әw нан һьлдан шькьри да у бәлайи р’уньштийа кьр. Бь ви аwайи жи мә’си бәла кьрьн, чьqас кӧ хwәстьн. 12 У гава т’ер хwарьн, Әwи шагьртед Хwәр’а гот: «Wан һурькед бәрмайи бьдьнә һәв, wәки тьштәк п’уч’ нәбә». 13 Шагьрта жи жь бәр әwед кӧ пенщ нанед щәһ хwарьбун, донздәһ сәлә жь һурькед бәрмайи т’ьжи бәрәв кьрьн.
14 Гава ван мәрьва дит кӧ Иса әв нишан кьр, готьн: «Р’аст Әв ә әw п’ехәмбәре кӧ wе бьһата дьнйайе!» 15 Һьнге Иса пе һ’әсийа кӧ әwе бен у Wи бь зоре бьбьн бькьнә п’адша, диса Әw т’әне һьлк’ьшийа ч’ийе.
Иса п’ийа ль сәр авер’а дьчә
(Мәтта 14:22-27; Марqос 6:45-52)
16 Гава р’о чу ава, шагьртед Wи бәржери дәве голе бун. 17 Әw к’әтьнә qәйькәке у р’е к’әтьн, wәки дәрбази Кәфәрнаһуме, wи бәри голе бьн. Иди тә’ри к’әтьбу ә’рде, ле Иса һе Хwә wанр’а нәгиһандьбу. 18 Фьртонәкәф qайим р’абу, голе да бәр пела. 19 Гава wан бер к’ьшандьн qаси пенщ-шәш километьра пешда чун, wан дит кӧ Иса пәйа сәр голер’а те незики qәйьке дьбә. Р’ьсасе әw гьртьн, 20 ле Иса wанр’а гот: «Нәтьрсьн, Әз ьм!» 21 Һьнге wан хwәст кӧ Әw һьлдана qәйьке. Qәйьк пер’а-пер’а гьһиштә wи алийе кӧ wан дьхwәст бьчунайе.
Мәрьв ль Иса дьгәр’ьн
22 Р’ожа дьне әw ә’лаләта кӧ ль wи бәри голе мабу, заньбу кӧ ль wьр алийе wан т’әне qәйькәк һәбу, әw жи шагьртед Wи т’әне к’әтьбуне дәрбаз бьбун, ле Иса нәк’әтьбу wе qәйьке. 23 Жь алийе Тәбәрийайе һьнәк qәйькед дьн һатьн незики wи щийи бун, к’идәре пәй шькьрдайина Хӧданр’а нан хwарьбун. 24 Гава мәрьва дит кӧ нә Иса ль wьр ә у нә жи шагьртед Wи, һьнге әw хwәха жи к’әтьнә qәйька у чунә Кәфәрнаһуме, wәки ль Иса бьгәр’ьн.
Иса йә нане жийина һ’әта-һ’әтайе
25 Гава wан Иса ль wи бәри голе дит, жер’а готьн: «Дәрсдар, Тӧ к’әнге һати ве дәре?» 26 Иса ль wан вәгәр’анд у гот: «Әз р’аст бе хельф wәр’а дьбежьм, һун ль Мьн дьгәр’ьн, нә кӧ бона wе йәке, кӧ wә нишан дитьнә, ле бона wе йәке, кӧ wә жь wи нани хwар у т’ер бун. 27 Бона хwарьна п’уч’ нәхәбьтьн, ле бона wе хwарьне бьхәбьтьн, йа кӧ жийина һ’әта-һ’әтайеда дьминә, к’ижане Кӧр’е Мерьв wе бьдә wә, чьмки Бав Хwәде мора Хwә ль Wи хьстийә».
28 У wан же пьрси: «Гәрәке әм чь бькьн, wәки wан шьхӧлед Хwәде биньнә сери?» 29 Иса ль wан вәгәр’анд у гот: «Шьхӧле Хwәде әв ә, кӧ һун баwәрийа хwә Wи биньн, Йе кӧ Әwи шандийә». 30 Wана сәр ве йәке жер’а гот: «Кӧ ӧса йә Те чь нишане бьки, wәки әм бьбиньн у Тә баwәр бькьн? Те чь шьхӧли бьки? 31 Кал у бавед мә бәр’ийеда манаф хwарьн, чаwа кӧ һатийә ньвисаре: ‹Wи жь ә’змен бона хwарьна wан нан да›[301]».
32 Иса wанр’а гот: «Әз р’аст бе хельф wәр’а дьбежьм, әw нә кӧ Муса бу кӧ жь ә’змен нан да wә, ле Баве Мьн бу. Бәле Әw Баве Мьн ә, кӧ wи нане р’аст жь ә’змен дьдә wә! 33 Чьмки әw нане Хwәде дьдә әw ә, кӧ жь ә’змен те хwаре у жийине дьдә дьнйайе». 34 Wан ле вәгәр’анд у готьне: «Әм хӧлам, дә һәр гав ви нани бьдә мә».
35 Иса wанр’а гот: «Әз ьм нане жийине. Һәр кәсе кӧ бе щәм Мьн, әw qәт бьр’чи набә у һәр кәсе кӧ баwәрийа хwә Мьн бинә, т’ӧ щар т’и набә. 36 Ле чаwа кӧ Мьн wәр’а гот, wә Әз дитьм жи, ле һун һе баwәр накьн. 37 Әw һ’әмуйед кӧ Бав дьдә Мьн, wе бенә щәм Мьн у һәр кәсе кӧ бе щәм Мьн, Әз т’ӧ щар бәри wи надьм. 38 Чьмки Әз жь ә’змен һатьмә хwаре, нә кӧ хwәстьна Хwә бькьм, ле хwәстьна Wи, Йе кӧ Әз шандьмә. 39 Хwәстьна Йе кӧ Әз шандьмә әв ә, wәки Әз жь һ’әмуйед кӧ Wи данә Мьн т’ӧ кәси ӧнда нәкьм, ле Р’ожаф Ахрәтеда жь мьрьне р’акьм. 40 Чьмки хwәстьна Баве Мьн әв ә, wәки һәр кәсе кӧ Кӧр’ бьбинә у баwәрийа хwә Wи бинә, жийина Wийә һ’әта-һ’әтайе һәбә. У Р’ожа Ахрәтеда жи Әзе wи жь мьрьне р’акьм».
41 Щьһуйа һьндава Wида бина хwә тәнг кьр, чьмки Wи гот: «Нане кӧ жь ә’змен һатә хwаре Әз ьм». 42 У дьготьн: «Нә әва Исайе кӧр’е Усьв ә, кӧ әм де у баве Wи нас дькьн? Иди әва чаwа дьбежә: ‹Әз жь ә’змен һатьмә хwаре›?»
43 Иса щаб да у wанр’а гот: «Нав һәвда нәкьнә п’ьстә-п’ьст. 44 Т’ӧ кәс нькарә бе щәм Мьн, һ’әта Баве кӧ Әз шандьмә, wи бәрбь Мьн нәк’ьшинә. У Р’ожа Ахрәте Әзе wи жь мьрьне р’акьм. 45 Ль алийе ньвисаред п’ехәмбәрада һатийә ньвисаре: ‹Һ’әмуйе жь алийе Хwәдеда бенә һинкьрьне›[302]. Һәр кәсе кӧ жь Бав бьбьһе у һин бә wе бе щәм Мьн. 46 Бь ве йәке Әз набежьм, кӧ кәсәки Бав дитийә. Әwе кӧ жь Хwәде йә, т’әне Әwи Бав дитийә. 47 Әз р’аст бе хельф wәр’а дьбежьм, әwе кӧ баwәр дькә жийина wийә һ’әта-һ’әтайе һәйә. 48 Әз ьм нане жийине. 49 Кал у бавед wә бәр’ийеда мана хwарьн у мьрьн. 50 Ле әв ә әw нане кӧ жь ә’змен һатийә хwаре, wәки һәр кәсе кӧ же бьхwә нәмьрә. 51 Әз ьм нане жийине кӧ жь ә’змен һатьмә хwаре. К’и кӧ жь Ви нани бьхwә, wе һ’әта-һ’әтайе бьжи. Әw нане кӧ Әзе бона жийина дьнйайе бьдьм, әw бәдәна Мьн ә».
52 Ль сәр ве йәке щьһу һәвр’а к’әтьнә дә’wе у готьн: «Әва чаwа дькарә бәдәна Хwә бьдә мә кӧ әм бьхwьн?» 53 Һьнге Иса wанр’а гот: «Әз р’аст бе хельф wәр’а дьбежьм, һ’әта кӧ һун бәдәна Кӧр’е Мерьв нәхwьн у хуна Wи вәнәхwьн, жийине нава wәда т’ӧнәбә. 54 Йе кӧ бәдәна Мьн бьхwә у хуна Мьн вәхwә, wе жийина wийә һ’әта-һ’әтайе һәбә у Әзе wи Р’ожа Ахрәте жь мьрьне р’акьм. 55 Чьмки бәдәна Мьн хwарьна р’аст ә у Хуна Мьн жи вәхwарьна р’аст ә. 56 Әwе кӧ бәдәна Мьн дьхwә у хуна Мьн вәдьхwә, әw нава Мьнда дьминә, Әз жи нава wида. 57 Чаwа Бав, канийа жийине[303] Әз шандьм у бь дәсте Баве Әз сах ьм, бь ви аwайи жи йе кӧ Мьн бьхwә, wе бь дәсте Мьн сах бьминә. 58 Әв ә Әw нане кӧ жь ә’змен һатийә хwаре. Әв нә мина wи манайи йә, кӧ кал у бавед wә хwарьн, ле мьрьн. Әwе кӧ Ви нани бьхwә, wе һ’әта-һ’әтайе бьжи». 59 Иса әв хәбәр к’ьништедаф готьн, гава Wи Кәфәрнаһумеда һин дькьр.
Хәбәред жийина һ’әта-һ’әтайе
60 Жь шагьртед Wи гәләка гава әв хәбәр бьһистьн, готьн: «Әв чь хәбәрнә гьран ьн! К’и дькарә гӧһдарийа готьнед Wи бькә?» 61 Ле Исава ә’йан бу кӧ шагьрт ль сәр ве йәке нава һәвда дькьнә п’ьстә-п’ьст, wанр’а гот: «Әв йәк wә п’ьшкф дькә? 62 Ле һьнге һуне чь бежьн, һәгәр бьбиньн Кӧр’е Мерьв р’адьбә wи щийе кӧ бәре ле бу? 63 Р’ӧһ’ жийине дьдә, бәдән бәрга тьштәки нагьрә. Әw хәбәред кӧ Мьн wәр’а готьн, Р’ӧһ’ у жийин ьн. 64 Ле нава wәда һьнәк һәнә баwәр накьн». Иса һе сәре серида заньбу кӧ к’и баwәр накә у к’и йә әwи кӧ wе нәмамийаф Wи бькә. 65 У Wи гот: «Бона ве йәке Мьн wәр’а гот: Кәсәк нькарә бе щәм Мьн һ’әта кӧ әw жь алийе Баведа жер’а нәһатьбә дайине».
66 Бона ве йәке жь шагьртед Wи гәләк пашда чун у иди т’әви Wи нәдьгәр’ийан. 67 Һьнге Иса жь һәр донздәһа пьрси: «Дьбә кӧ һун жи дьхwазьн һәр’ьн?» 68 Шьмһ’ун-Пәтрус ле вәгәр’анд у готе: «Хӧдан, әме һәр’ьнә щәм к’е? Готьнед жийина һ’әта-һ’әтайе щәм Тә нә. 69 У мә баwәр кьрийә у әм заньн кӧ Тӧ йи Пирозе Хwәде». 70 Иса ль wан вәгәр’анд у гот: «Чьма Мьн һун һәр донздәһ нәбьжартьн? Ле бәле йәк жь wә щьнф ә». 71 Wи әв йәк бона Щьһудайеф кӧр’е Шьмһ’уне Исхәрйоти дьгот, чьмки р’аст ә әw йәк жь һәр донздәһа бу, ле диса wе нәмамийа Иса бькьра.

7

Иса у бьред Хwәва
1 Пәй ве йәкер’а Иса Щәлиледа дьгәр’ийа. Wи нәдьхwәст кӧ Щьһустанеда бьгәр’ийа, чьмки щьһу пәй к’әтьбун кӧ бькӧштана. 2 Гава Щәжьнаф щьһуйайә Һ’олькчекьрьне незик бу, 3 бьред Wи жер’а готьн: «Жь вьр р’абә һәр’ә Щьһустане, wәки шагьртед Тә әw кьред кӧ Тӧ дьки бьбиньн. 4 Чьмки мәрьве кӧ дьхwазә ашкәрә хwә бьдә наскьрьне, кьрьнед хwә вәнашерә. Һәгәр Тӧ хwәйе ван кьра йи, хwә дьнйайева ә’йан кә». 5 Бьред Wи жи баwәрийа хwә же нәданин. 6 Иса wанр’а гот: «Wәхте Мьн һе нәһатийә, ле һәр т’ьм wәхт дәсте wәда йә. 7 Дьнйа нькарә бьжәнә wә, ле дьжәнә Мьн, чьмки Әз шә’дәтийе дьдьм, кӧ кьред wе хьраб ьн. 8 Һун хwәха һәвраз һәр’ьнә ве щәжьне, ле Әз һәла һе[304] найеме, чьмки wәхте Мьн һе т’ам нәһатийә». 9 Әw йәк wанр’а гот у ль Щәлиле ма.
Иса т’әви щәжьне дьбә
10 Ле чахе бьред Wи һәвраз чунә щәжьне, Әw жи р’абу чу wьр, нә кӧ ашкәрә, ле бь дьзива. 11 Wи чахи щьһу щәжьнеда ле дьгәр’ийан у дьготьн: «Әw к’ане йә?» 12 Нав ә’лаләтеда бона Wи гәләк хәбәрдан дьчу. Һьнәка дьгот: «Әw мәрьвәки qәнщ ә», һьнәка жи дьгот: «На, Әw щьмә’те жь р’е дәрдьхә». 13 Ле жь тьрса щьһуйа, кәси нәwерьбу ашкәрә бона Wи тьштәк бьгота.
14 Ле ниве щәжьнеда Иса һәвраз чу к’әтә п’арьстгәһе у дәст бь һинкьрьне кьр. 15 Щьһу ә’щебмайи дьман у дьготьн: «Әви нәхwәндийә, әw чаwа һаqас ньвисар занә?» 16 Иса ль wан вәгәр’анд у гот: «Һинкьрьна Мьн нә жь Мьн ә, ле жь Wи йә, Йе кӧ Әз шандьмә. 17 Һәгәр мәрьвәк бьхwазә ә’мьре Wи бьqәдинә, wе һьнге бьзаньбә әв һинкьрьна Мьн гәло жь Хwәде йә, йан Әз хwәсәрихwә хәбәр дьдьм. 18 Йе кӧ хwәсәрихwә хәбәр дьдә, әw ль наве хwә дьгәр’ә, ле Әwе кӧ ль наве Йе кӧ Әw шандийә дьгәр’ә, Әw йәки р’аст ә у ль щәм Wи qәлпи т’ӧнә. 19 Нә Муса Qанун да wә? У жь wә т’ӧ кәс жи Qануне наqәдинә. Һун чьма дьхwазьн Мьн бькӧжьн?» 20 Щьмә’те ле вәгәр’анд у готе: «Тӧ щьнак’әтиф йи! К’и дьхwазә Тә бькӧжә?» 21 Иса ль wан вәгәр’анд у гот: «Мьн к’әрәмәтәк кьр, һун һ’әму жи ә’щебмайи манә. 22 Муса сьнәткьрьнф да wә, (әw жи нә кӧ жь Муса һат, ле жь кал у бава) у һун р’ожа шәмийе мерьв сьнәт дькьн. 23 Һәгәр һун р’ожа шәмийе зар’а сьнәт дькьн wәки Qанунаф Муса нәт’әр’ьбә, иди чьма һун һерса хwә ль сәр Мьн р’адькьн, wәки Мьн р’ожа шәмийеда мәрьвәк сәрда-педа qәнщ кьр? 24 Ль анәгори дитьна ч’ә’вед хwә диwане нәкьн, ле ль анәгори р’астийе диwане бькьн».
Шька сәр Иса
25 Һьнге һьнәкә жь Оршәлиме готьн: «Әва нә әw ә, йе кӧ дьхwәстьн бькӧштана? 26 У ва йә Әw ашкәрә хәбәр дьдә у т’ӧ кәс жи жер’а тьштәки набежә. Дьбә кӧ сәрwер пе һ’әсийанә, кӧ Әва Мәсиһ ә? 27 Ле р’аст әм заньн кӧ әва жь к’ӧ йә. Ле гава кӧ Мәсиһ бе, кәсе ньзаньбә кӧ әw жь к’ӧ йә».
28 Һьнге Иса п’арьстгәһеда wәхте һинкьрьне дәнге Хwә бьльнд кьр у гот: «Һун Мьн нас дькьн у заньн кӧ Әз жь к’ӧ мә? Әз хwәсәрихwә нәһатьмә. Ле Йе кӧ Әз шандьмә, Әw сәр р’астийе йә, һун Wи нас накьн. 29 Әз Wи нас дькьм, чьмки Әз жь Wи мә у Әwи Әз шандьмә».
30 Һьнге кьрьн кӧ Wи бьгьрьн, ле кәсәки нькарьбу Әw бьгьрта, чьмки һе wәхте Wи нәһатьбу. 31 Ле жь ә’лаләте гәләка баwәрийа хwә Wи ани у готьн: «Гава кӧ Мәсиһ бе, Әwе жь кьрьнед ви зедәтьр нишана бькә?»
Бона гьртьна Иса нобәдар тенә шандьне
32 Ферьсийа әw готә-гота дәрһәqа Wида жь нава щьмә’те бьһист у сәрәкед к’аһина нобәдар шандьн, wәки Wи бьгьрьн. 33 Иса гот: «Әзе һьнәк wәхт жи т’әви wә бьминьм, паше Әзе һәр’ьмә щәм Wи, Йе кӧ Әз шандьмә. 34 Һуне ль Мьн бьгәр’ьн, ле Мьн набиньн. Щийе кӧ Әзе ле бьминьм, һун нькарьн бен». 35 Һьнге щьһуйа һәвдӧр’а готьн: «Әв мәрьве к’ӧда һәр’ә, кӧ әме Wи нәбиньн? Qәй нета Wи һәйә һәр’ә щәм щьмә’та мәйә кӧ ль нав йунанадаф бәла буйә у йунана һин кә? 36 Әв чь хәбәрдан ә әw дькә: ‹Һуне ль Мьн бьгәр’ьн у Мьн нәбиньн, щийе кӧ Әзе ле бьминьм, һуне нькарьбьн бен›?»
Ч’әмед ава жийине
37 Р’ожа хьлазийе, р’ожа щәжьнейә һәрә ә’зиз, Иса сәкьни у бь дәнгәки бьльнд гот: «Һәгәр йәк т’и йә, бьра бе щәм Мьн у вәхwә. 38 Әwе кӧ баwәрийа хwә Мьн бинә[305], чаwа кӧ ньвисар дьбежә: ‹Wе жь нав-дьле wи ч’әмед ава жийине бьк’ьшьн›»[306]. 39 Иса әв готьн бона wи Р’ӧһ’е Пироз гот, к’ижан кӧ баwәрмәндед Wи wе бьстандана. Р’ӧһ’е Пироз һе нәһатьбу дайине, чьмки Иса һе нәһатьбу р’умәткьрьне.
Дӧтирәтийа нав ә’лаләте
40 Гава wана әв готьн бьһист, һьнәкед жь ә’лаләте готьн: «Р’асти жи әва әw п’ехәмбәр ә». 41 Һьнәка жи гот: «Әва Мәсиһ ә», ле һьнәкед дьн жи готьн: «Чьма Мәсиһе жь Щәлиле бе? 42 Нә ньвисар дьбежә, кӧ Мәсиһе жь зӧр’әта Даwьдф у жь гӧнде Даwьд wе бе, аwа готи жь Бәйтләһ’меф43 Бь ви аwайи нав ә’лаләтеда, ль сәр Wи дӧтирәти пешда һат. 44 Һьнәкед жь wан хwәстьн Әw бьгьртана, ле т’ӧ кәси дәст нәда Wи.
Нәбаwәрийа сәрwеред щьһуйа
45 Һьнге нобәдар вәгәр’ийанә щәм ферьси у сәрәкед к’аһина. Wана жь нобәдара пьрси: «Wә чьма Әw нәани?» 46 Нобәдара ль wан вәгәр’анд у готьн: «Т’ӧ кәси т’ӧ щара мина wи мәрьви хәбәр нәдайә!» 47 Һьнге ферьсийа ль wан вәгәр’анд у готьн: «Иди әwи һун жи жь р’е дәрхьстьнә? 48 Т’ӧ жь сәрwер у ферьсийа кәсәки баwәрийа хwә же анийә, 49 пештьри ве щьмә’та мә’рьм, кӧ Qануне ньзанә у ньфьр’ ле йә?» 50 Никодемо, йе кӧ бәре чубу щәм Иса у жь ферьсийа бу, wанр’а гот: 51 «Гәло Qануна мә диwана мерьв дькә, һ’әта кӧ гӧһдарийа wи нәкә у ньзаньбә кӧ әw чь дькә?» 52 Ль wи вәгәр’андьн у готьн: «Дьбә кӧ тӧ жи жь Щәлиле йи? К’ур ә’нәнә кә, те бьбини кӧ жь Щәлиле т’ӧ п’ехәмбәр дәрнак’әвьн».
Жьна гӧнәк’арф те бахшандьне
53 У һәр кәс чу мала хwә,

8

1 ле Иса чу ч’ийайеф Зәйт’уне. 2 Сәре сьбәһе зу Әw диса вәгәр’ийа п’арьстгәһе, т’әмамийа щьмә’те һатә щәм Wи. Әw р’уньшт у дәстпекьр әw һин кьрьн. 3 Qанунзанф у ферьсийа жьнәкә кӧ зьнек’арийеда һатьбу гьртьне анин у ль бәр һ’әмуйа данә сәкьнандьне. 4 Wана жер’а гот: «Дәрсдар, әва жьна зьнек’арийеда һатә гьртьне. 5 Qанунеда Муса т’әми дайә мә, кӧ әм йед аһа бьдьнә бәр кәвьра. Аwа Тӧ чь дьбежи?» 6 Бь ве готьне Әw дьщер’ьбандьн, wәки ньге wан щи бьгьрә, Wи нәһәq дәрхьн. Ле Иса Хwә qуз кьр у бь т’ьлийа Хwә ль сәр ә’рде ньвиси. 7 Ле гава wан сәрһәв-сәрһәв дьпьрсин, Әwи сәре Хwә бьльнд кьр у wанр’а гот: «Нава wәда к’и бегӧнә йә, бьра кәвьре пешьн әw бавежә wе». 8 У диса Wи Хwә qуз кьр у бь т’ьлийа Хwә сәр ә’рде ньвиси. 9 Wана кӧ әв йәк бьһист, жь мәзьна гьрти йәк-йәк дәрк’әтьн. Иса т’әне ма у к’ӧлфәт жи ль wьр сәкьни мабу. 10 Иса сәре Хwә бьльнд кьр у wер’а гот: «Ә’вде, к’ане нә? Кәсәки тӧ нәһәq нәкьри?» 11 Әwе готә Wи: «Т’ӧ кәс нәма, әз хӧлам!» У Иса готе: «Әз жи тә нәһәq накьм. Һәр’ә у иди жь вьр шунда гӧна нәкә»[307].
Р’онайа дьнйайе
12 Иса диса т’әви wан хәбәр да у гот: «Әз ьм р’онайа дьнйайе. Әwе кӧ пәй Мьн бе, wе т’ӧ щар тә’рийеда нәгәр’ә, ле wе р’онайа wийә жийине һәбә». 13 Ферьсийа ле вәгәр’анд у готьне: «Тӧ шә’дәтийе бона Хwә дьди, шә’дәтийа Тә нә р’аст ә». 14 Иса щаба wана да у гот: «Һәгәр Әз Хwәха бона Хwә шә’дәтийе дьдьм, шә’дәтийа Мьн р’аст ә, чьмки Әз заньм Әз жь к’ӧ һатьмә у к’ӧда дьчьм. Ле һун ньзаньн кӧ Әз жь к’ӧ тем, йан к’ӧда дьчьм. 15 Һун ль анәгори дитьна ч’ә’ва диwане дькьн, ле Әз диwана т’ӧ кәси накьм. 16 Ле һәгәр Әз диwане бькьм жи, диwанкьрьна Мьн р’аст ә, чьмки Әз нә т’әне мә, Әз у Бав әм һәвр’а нә, йе кӧ Әз шандьмә. 17 Qануна wәда жи ньвисар ә, кӧ шә’дәтийа дӧ мәрьва р’аст ә[308]. 18 Әз бона Хwә шә’дәтийе дьдьм у Баве кӧ Әз шандьмә жи бона Мьн шә’дәтийе дьдә».
19 Һьнге wан же пьрси: «К’ане йә Баве Тә?» Иса ль wан вәгәр’анд у гот: «Һун нә Мьн нас дькьн, нә жи Баве Мьн. Һәгәр wә Әз нас бькьрама, wәйе Баве Мьн жи нас бькьра». 20 Иса әв хәбәр п’арьстгәһеда wәхте һинкьрьна Хwә готьн, ль wе ода кӧ дийари теда дьһатә т’опкьрьне, ле кәси Әw нәгьрт, чьмки һе wәхте Wи нәһатьбу.
Иса нә жь ве дьне йә
21 Wи диса wанр’а гот: «Әз дьчьм, һуне ль Мьн бьгәр’ьн у һуне нав гӧнед хwәда бьмьрьн. Һун нькарьн бенә wи щийе кӧ Әзе һәр’ьме». 22 Сәр ве йәке щьһуйа гот: «Дьбә кӧ әве Хwә бькӧжә кӧ дьбежә: ‹Һун нькарьн бенә wи щийе кӧ Әзе һәр’ьме›?»
23 Иса wанр’а гот: «Һун жь жере нә, Әз жь жоре мә, һун жь ве дьнйайе нә, ле Әз нә жь ве дьнйайе мә. 24 Бона ве йәке Мьн wәр’а гот, кӧ һуне нав гӧнед хwәда бьмьрьн. Һәгәр һун баwәр нәкьн кӧ ӘЗ ӘW ЬМ[309], һуне нав гӧнед хwәда бьмьрьн». 25 Һьнге же пьрсин: «Тӧ к’и йи?» Иса wанр’а гот: «Әз Әw ьм, Йе кӧ сәре серида wәр’а дьбежьм. 26 Гәләк тьшт һәнә, кӧ Әз дәрһәqа wәда бежьм у диwана wә бькьм. Ле Йе кӧ Әз шандьмә сәр р’астийе йә у чь кӧ Мьн жь Wи бьһистийә, Әз дьнйайер’а wе дьбежьм».
27 Wана хәбәрдана Wи фә’м нәкьр, кӧ Wи ани сәр Баве. 28 Һьнге Иса wанр’а гот: «К’әнге һун Кӧр’е Мерьв бьльнд кьн, һуне һьнге бьзаньбьн кӧ ӘЗ ӘW ЬМ[310] у Мьн qәт т’ӧ тьшт хwәсәрихwә нәкьрийә, ле Баве чаwа Әз һин кьрьмә, Әз ӧса хәбәр дьдьм. 29 У Йе кӧ Әз шандьмә т’әви Мьн ә у Wи Әз т’әне нәһьштьмә, чьмки Әз һәр гав кьрьнед кӧ Wи хwәш тен, дькьм». 30 Гава Иса аһа хәбәр да, гәләк мәрьва баwәрийа хwә Wи ани.
Р’астийе wә аза кә
31 Һьнге Иса готә wан щьһуйа, йед кӧ баwәрийа хwә Wи анин: «Һәгәр һун сәр һинкьрьна Мьн бьминьн, һуне р’аст шагьртед Мьн бьн. 32 Һуне р’астийе нас кьн у р’астийе wә аза кә». 33 Wана ле вәгәр’анд у готьне: «Әм жь зӧр’әта Бьраһимф ьн у т’ӧ щар мә хӧламти кәсир’а нәкьрийә. Тӧ чаwа дьбежи: ‹Һуне аза бьн›?»
34 Иса ль wан вәгәр’анд у гот: «Әз р’аст бе хельф wәр’а дьбежьм, һәр кәсе кӧ гӧна дькә, әw хӧламе гӧна йә. 35 Хӧлам һ’әта-һ’әтайе маледа наминә, ле кӧр’ һ’әта-һ’әтайе дьминә. 36 Аwа һәгәр Кӧр’е Хwәде wә аза кә, һуне р’асти аза бьн. 37 Әз заньм кӧ һун жь зӧр’әта Бьраһим ьн, ле һун дькьн кӧ Мьн бькӧжьн, чьмки хәбәред Мьн дьле wәда щи набьн. 38 Мьн чь кӧ щәм Баве Хwә дитийә, Әз wе дьбежьм, wә жи чь кӧ щәм баве хwә бьһистьнә wе йәке дькьн».
Зар’ед мирещьн
39 Wана ле вәгәр’анд у готьне: «Баве мә Бьраһим ә». Иса wанр’а гот: «Һәгәр һун зар’ед Бьраһим буна, wәйе кьред Бьраһим бькьрана. 40 Ле ньһа һун дькьн кӧ Мьн бькӧжьн, йәки ӧса кӧ р’асти жь Хwәде бьһистийә, wәр’а дьбежә. Бьраһим тьштәки аһа нәкьр. 41 Һун кьред баве хwә дькьн». Һьнге Wир’а готьн: «Әм р’ийа зьнек’арийеда дьне нәк’әтьнә! Бавәки мә һәйә, Әw жи Хwәде йә». 42 Иса wанр’а гот: «Һәгәр Хwәде Баве wә буйа, wәйе Әз һ’ьз бькьрама, чьмки Әз жь щәм Хwәде р’абум һатьмә вьр. Әз нә кӧ хwәсәрихwә һатьмә, ле Әwи Әз шандьмә. 43 Чьма һун тьштед кӧ Әз дьбежьм фә’м накьн? Чьмки һун нькарьн готьнед Мьн бьбьн. 44 Һун баве хwәда жь мирещьн ьн у дьхwазьн хwәстьнед баве хwә биньнә сери. Әw жь сәре серида qәт’ьл бу у wи т’ӧ щар хwә р’астийе нәгьртийә[311], чьмки нава wида р’асти т’ӧнә. Гава әw дәрәwа дькә, әw гора бьнйат’а хwә дькә, чьмки әw дәрәwин ә у баве дәрәwа йә. 45 Ле чьмки Әз р’астийе дьбежьм, һун Мьн баwәр накьн. 46 Жь wә к’и дькарә избат кә, кӧ гӧне Мьн һәйә? Аwа һәгәр р’астийе дьбежьм, чьма һун Мьн баwәр накьн? 47 Әwе кӧ жь Хwәде йә, готьнед Хwәде дьбьһе. Бона wе йәке һун готьнед Хwәде набьһен, чьмки һун нә жь Хwәде нә».
Иса у Бьраһим
48 Щьһуйа ле вәгәр’анд у готьне: «Чьма әм р’аст набежьн, кӧ Тӧ самәри йи у щьна дьк’әви?» 49 Иса wанр’а гот: «Әз щьна нак’әвьм. Әз qәдьре Баве Хwә дьгьрьм, ле һун Мьн беһӧрмәт дькьн. 50 Әз р’умәта наве Хwә нагәр’ьм, ле йәк һәйә кӧ ле дьгәр’ә у сәрда дьньһер’ә. 51 Әз р’аст бе хельф wәр’а дьбежьм, һәгәр йәк готьна Мьн хwәй кә, әw т’ӧ щар мьрьне набинә». 52 Һьнге щьһуйа жер’а гот: «Иди әм заньн кӧ Тӧ щьна дьк’әви! Бьраһим жи мьр, п’ехәмбәр жи мьрьн у ньһа Тӧ дьбежи: ‹Һәгәр йәк готьна Мьн хwәй кә, т’ӧ щар намьрә›. 53 Чьма Тӧ жь баве мә Бьраһим четьр и? Әw мьр, п’ехәмбәр жи мьрьн. Тӧ Хwә дәwса к’е датини?»
54 Иса щаб да: «Һәгәр Әз хwәха р’умәта наве Хwә бьльнд кьм, р’умәта наве Мьн нә тьштәк ә. Әw, Баве Мьн ә, Йе кӧ р’умәта наве Мьн бьльнд дькә, к’ижанир’а һун дьбежьн: ‹Хwәдейе мә йә›. 55 Һун Wи qәт нас накьн, ле Әз Wи нас дькьм. Һәгәр Әз бежьм, Әз Wи нас накьм, Әзе жи мина wә дәрәw дәрем, ле Әз Wи нас дькьм у готьна Wи хwәй дькьм. 56 Баве wә Бьраһим һ’әйра wе р’ожа Мьнда бу, wи дит у ша бу». 57 Бона ве йәке щьһуйа жер’а гот: «Тӧ һе пенщи сали т’ӧнә йи! Тә Бьраһим жи дитийә?» 58 Иса wанр’а гот: «Әз р’аст бе хельф wәр’а дьбежьм, һе бәри Бьраһим ӘЗ ҺӘМӘ»[312]. 59 Һьнге wан кәвьр һьлдан кӧ бавежьнә Wи, ле Иса Хwә жь wан вәдьзи у жь п’арьстгәһе дәрк’әтә дәрва чу.

9

Вәбуна ч’ә’вед йәки зькмакийеда кор
1 Гава кӧ Иса дәрбаз дьбу, Әwи мәрьвәки жь зькмакийеда кор дит. 2 Шагьртед Wи же пьрсин: «Дәрсдар, гӧне к’е йә кӧ әв мәрьва кор жь дийа хwә буйә? Гӧне wи йә, йан йе де у баве wи йә?» 3 Иса ль wан вәгәр’анд у гот: «Нә гӧне wи йә, нә жи йе де у баве wи йә, ле әв йәк аһа буйә, wәки кьред Хwәде ль сәр wи бенә ә’йанкьрьне. 4 Һ’әта кӧ р’ож һәйә, гәрәке әм кьред Wи бькьн, Йе кӧ Әз шандьмә. Шәв те, һьнге т’ӧ кәсе нькарьбә тьштәки бькә. 5 Һ’әта кӧ Әз дьнйайеда мә, р’онайа дьнйайе мә».
6 Әwи әв йәк кӧ гот, т’уйи ә’рде кьр, жь т’уке һ’әр’и чекьр, әw һ’әр’и ч’ә’ве wи мәрьви да 7 у жер’а гот: «Һәр’ә сәрч’ә’ве хwә һ’әwзе Силwамеда бьшо», (кӧ әв нав те фә’мкьрьн «Шанди»). Әwи жи чу сәрч’ә’ве хwә шушт у бь ч’ә’вед вәбуйи вәгәр’ийа.
8 Щинаред Wи у әwед кӧ бәре әw дитьбун кӧ wи п’арс дькьр, дьготьн: «Әва әwи кор нинә, кӧ р’удьньшт у п’арс дькьр?» 9 Һьнәка дьгот: «Әва әw ә», һьнәка жи дьгот: «На, нә әw ә, ле мина wи йә». Ле wи хwәха дьгот: «Әз әw ьм». 10 Һьнге же пьрсин: «Кӧ ӧса йә ч’ә’вед тә чаwа вәбунә?» 11 Әwи ль wан вәгәр’анд у гот: «Әw мәрьве кӧ жер’а дьбежьн Иса, Әwи һ’әр’и чекьр у ль ч’ә’вед мьн дан у мьнр’а гот: ‹Һәр’ә һ’әwзе Силwаме у сәрч’ә’ве хwә бьшо›. Әз жи чум, мьн сәрч’ә’ве хwә шушт у ч’ә’вед мьн вәбун». 12 Wана же пьрси: «К’а Әw к’ӧ йә?» Әwи гот: «Әз ньзаньм».
Ферьси гьлийа жь йе qәнщбуйи дьк’ьшиньн
13 Wана әw мәрьве кӧ бәре кор бу, бьрьнә щәм ферьсийа. 14 Әw р’ожа кӧ Иса һ’әр’и чекьр у ч’ә’вед wи вәкьрьн, шәми бу. 15 Ферьсийа жи же пьрси, к’а чаwа ч’ә’вед wи вәбунә? Әwи wанр’а гот: «Һ’әр’и ль ч’ә’вед мьн да, мьн сәрч’ә’ве хwә шушт у ньһа әз дьбиньм». 16 Һьнге һьнәкә жь ферьсийа гот: «Әв мәрьва нә жь Хwәде йә, чьмки Әw р’ожа шәмийе хwәй накә». Ле һьнәка жи дьгот: «Мәрьвәки гӧнәк’ар чаwа дькарә ван к’әрәмәта бькә?» Бь ви аwайи нав wанда бу дӧтирәти. 17 Һьнге, диса готьнә йе кӧ кор бу: «Тӧ чь дьбежи бона Әwи кӧ ч’ә’вед тә вәкьрьн?» Әwи жи гот: «Әw п’ехәмбәр ә».
18 Ле щьһуйа баwәр нәдькьр кӧ әw кор буйә у ч’ә’вед wи вәбунә, һ’әта гази де у баве wи нәкьрьн 19 у жь де у баве wи нәпьрсин: «Әв ә әw кӧр’е wәйи кӧ һун дьбежьн, жь зькмакийеда кор ә? Әва чаwа ньһа дьбинә?» 20 Де у баве wи ль wан вәгәр’андьн у готьн: «Әм заньн кӧ әва кӧр’е мә йә у жь зькмакийеда кор ә. 21 Ле ньһа әw чаwа дьбинә, әм ньзаньн, йан к’е ч’ә’вед wи вәкьрьнә, әм wе жи ньзаньн. Әw иди мәзьн ә, жь wи бьпьрсьн, бьра әw щаба хwә бьдә». 22 Де у баве wи жь тьрса щьһуйа аһа готьн, чьмки щьһуйа пешда йа хwә кьрьбунә йәк: «Һәгәр к’и бежә Иса Мәсиһ ә, әwе жь к’ьниште бе дәрхьстьне». 23 Ләма де у баве wи готьн: «Әw иди мәзьн ә, жь wи бьпьрсьн».
24 Аwа щара дӧда wана гази wи мәрьве кӧ кор бу кьрьн у готьне: «Бәр Хwәде р’аст бежә![313] Әм заньн кӧ Әw Мәрьва гӧнәк’ар ә». 25 Әwи ль wан вәгәр’анд у гот: «Әз ньзаньм Әw гӧнәк’ар ә, йан на, ле әз т’әне тьштәки заньм кӧ әз кор бум у ньһа дьбиньм». 26 Диса жь wи пьрсин: «Әwи чь тә кьр? Ч’ә’вед тә чаwа вәкьрьн?» 27 Әwи ль wан вәгәр’анд у гот: «Мьн һежа wәр’а гот, ле wә гӧһдари нәкьр. Чьма һун дьхwазьн диса бьбьһен? Дьбә кӧ һун жи дьхwазьн бьбьнә шагьртед Wи?» 28 Wана әw беһӧрмәт кьр у готьн: «Тӧ йи шагьрте Wи, ле әм шагьртед Муса нә! 29 Әм заньн кӧ Хwәде т’әви Муса хәбәр дайә, ле бона Ви әм ньзаньн кӧ Әw жь к’ӧ йә!»
30 Әви мәрьви ль wан вәгәр’анд у гот: «Һәма әв ә ә’щеба гьран, кӧ һун ньзаньн Әw жь к’ӧ йә, ле Wи ч’ә’вед мьн вәкьрьн. 31 Әм заньн кӧ Хwәде дәнге гӧнәк’ара набьһе. Ле һәгәр мәрьвәк хwәденас ә у хwәстьна Wи дькә, Хwәде дәнге wи дьбьһе. 32 Һе бәреда т’ӧ щара qәт нәһатийә бьһистьне, кӧ йәки ч’ә’вед мәрьвәки зькмакийеда кор вәкьрьбьн. 33 Һәгәр Әва Мәрьва жь Хwәдеда нибуйа Wи нькарьбу т’ӧ тьшт бькьра». 34 Щаба wи дан у готьн: «Тӧ сәрда-педа нав гӧнада дьне к’әти йи у мә һин дьки?» У әw жь к’ьниште дәрхьстьнә дәр.
Корбуна р’ӧһ’ани
35 Гава Иса бьһист кӧ әw дәрхьстьнә дәр, әw дит у жер’а гот: «Тӧ баwәрийа хwә Кӧр’е Мерьв тини?» 36 Әwи пьрси у готе: «Әз хӧлам, Әw К’и йә, wәки әз баwәрийа хwә Wи биньм?» 37 Иса жер’а гот: «Тә Әw дит у Әw ә Йе кӧ ньһа т’әви тә хәбәр дьдә». 38 Әwи гот: «Хӧдан, әз баwәр дькьм!» у бәр Wи та бу. 39 Иса гот: «Әз бона диwанкьрьне һатьмә ве дьнйайе, wәки йед кӧ набиньн бьбиньн у йед кӧ дьбиньн кор бьн».
40 Һьнәкә жь ферьсийа ль wьр һазьр бун, гава әв йәк бьһистьн, жер’а готьн: «Чьма әм жи кор ьн?» 41 Иса готә wан: «Һәгәр һун кор буна, гӧнед wәйе т’ӧнәбуна. Ле ньһа һун кӧ дьбежьн: ‹Әм дьбиньн›, дьдьнә к’ьфше кӧ һун нава гӧнед хwәда дьминьн.

10

Шьван у пәзед wи
1 Әз р’аст бе хельф wәр’а дьбежьм, әwе кӧ дерир’а нак’әвә ахьле пез, ле щики дьнр’а дьк’әве, әw дьз у qачах ә. 2 Ле әwе кӧ дерир’а дьк’әве, әw шьване пез ә. 3 Дәргәһван дәри ль бәр вәдькә, пәз дәнге wи дьбьһе у әw бь нава гази пәзед хwә дькә у wан дәрдьхә дәрва. 4 Гава әw пәзед хwә гьшки дәрдьхә, пешийе дьк’әвә у пәз жи пәй wи дьчә, чьмки дәнге wи нас дькьн. 5 Әw т’ӧ щар пәй йәки хәриб начьн, ле жь wи дьр’әвьн, чьмки дәнге йе хәриб нас накьн».
6 Иса әв мәсәлә wанр’а гот, ле wан фә’м нәкьр, кӧ Әw чь wанр’а дьбежә.
Шьване qәнщ
7 Аwа Иса диса wанр’а гот: «Әз р’аст бе хельф wәр’а дьбежьм, Әз ьм дәре пез. 8 Әw һ’әмуйед кӧ бәри Мьн һатьнә дьз у qачах ьн, ле пез гӧһдарийа wан нәкьрийә. 9 Әз ьм дәри. Йе кӧ бь дәсте Мьн бьк’әвә һьндӧр’, wе хьлаз бә. Әwе бьк’әвә һьндӧр’, дәрк’әвә у ч’ере бьбинә. 10 Дьз т’әне бона дьзийе, кӧштьне у qьр’кьрьне те. Ле Әз һатьмә кӧ жийина wан һәбә, жийина сәр жийине.
11 Әз ьм шьване qәнщ. Шьване qәнщ ә’мьре Хwә бона пәзе Хwә дьдә. 12 Ле йе п’игарф, кӧ нә шьван ә у пәз жи нә йе wи йә, гава дьбинә гӧр те, әw пез дьһелә у дьр’әвә. Гӧр жи дьк’әвә нава пез т’ур’-т’ур’и дькә. 13 П’игар дьр’әвә, чьмки әw п’игар ә у ль бәр пез нак’әвә. 14 Әз ьм шьване qәнщ. Әз йед Хwә нас дькьм у йед Мьн жи Мьн нас дькьн, 15 чаwа кӧ Бав Мьн нас дькә, Әз жи ӧса Wи нас дькьм у ә’мьре Хwә бона пәзед Хwә дьдьм. 16 Пәзед Мьнә дьн жи һәнә, йед кӧ нә ви ахлида нә. Гәрәке Әз wана жи биньм у әwе дәнге Мьн бьбьһен у бьбьнә кәрик бәр шьванәки. 17 Бона ве йәке Бав Мьн һ’ьз дькә, чьмки Әз ә’мьре Хwә дьдьм, wәки Әз wе диса бьстиньм. 18 Т’ӧ кәс wи ә’мьри жь Мьн настинә, ле Әз Хwәха wи дьдьм. Һ’ӧкӧме Мьн һәйә, Әз wи бьдьм у һ’ӧкӧме Мьн һәйә диса wи бьстиньм. Мьн әв т’әми жь Баве Хwә стандийә».
19 Бона ве хәбәрдане диса нава щьһуйада бу дӧтирәти. 20 Жь wан гәләка дьгот: «Әва щьнак’әтиф йә у дин ә. Чьма һун гӧһдарийа Wи дькьн?» 21 Һьнәкед дьн жи дьготьн: «Әва хәбәрдана нә йа щьнак’әтийа йә. Qәт щьн дькарьн ч’ә’вед кора вәкьн?»
Нәбаwәрийа щьһуйа
22 Һьнге ль Оршәлиме Щәжьнаф Пирозкьрьна П’арьстгәһе[314] һат у зьвьстан бу. 23 Иса ль п’арьстгәһе һеwангәһа Сьлемандаф дьгәр’ийа. 24 Щьһуйа ль дора Wи гьрт у же пьрсин: «Һ’әта к’әнге Те мә шькеда бьһели? Һәгәр Тӧ йи Мәсиһ, мәр’а ашкәрә бежә!»
25 Иса ль wан вәгәр’анд у гот: «Мьн wәр’а гот, ле wә баwәр нәкьр. Әw кьред кӧ Әз бь наве Баве Хwә дькьм, әw бона Мьн шә’дәтийе дьдьн, 26 ле һун баwәр накьн, чьмки һун нә жь пәзед Мьн ьн. 27 Пәзед Мьн дәнге Мьн дьбьһен, Әз жи wан нас дькьм у әw пәй Мьн тен. 28 Әз жийина һ’әта-һ’әтайе дьдьмә wан у әw т’ӧ щар ӧнда набьн у т’ӧ кәсе wан жь дәсте Мьн дәрнәхә. 29 Әwед кӧ Баве Мьн данә Мьн, сәр һәр тьштир’а нә[315] у т’ӧ кәс нькарә wан жь дәсте Баве Мьн дәрхә. 30 Әз у Бав йәк ьн».
31 Ль wьр щьһуйа диса кәвьр һьлдан, кӧ Wи бьдьнә бәр кәвьра. 32 Иса wанр’а гот: «Мьн жь Баве гәләк кьред qәнщ нишани wә кьрьн. Һун бона к’ижан кьри Мьн дьдьнә бәр кәвьра?» 33 Щьһуйа ле вәгәр’анд у готьне: «Әм бона кьред qәнщ Тә надьнә бәр кәвьра, ле чьмки Тӧ Хwәде беһӧрмәт дьки! Тӧ мәрьв и, ле Хwә дьки Хwәде».
34 Иса ль wан вәгәр’анд у гот: «Нә Qануна wәда ньвисар ә, кӧ Хwәде гот: ‹Һун Хwәде нә›[316]? 35 Һәгәр Әw wан ‹Хwәде› һ’әсаб дькә, к’ижанар’а хәбәра Хwәде һатийә дайине (у набә жи кӧ әw ньвисар бәтал бә), 36 дә ижар һун Wир’а чаwа дьбежьн: ‹Тӧ Хwәде беһӧрмәт дьки›, Йе кӧ Баве пирозф кьр[317] у шандә дьнйайе, чьмки Мьн гот: ‹Әз Кӧр’е Хwәде мә›. 37 Һәгәр Әз кьред Баве Хwә накьм, Мьн баwәр нәкьн. 38 Ле wәки дькьм, һәгәр һун Мьн баwәр накьн жи, һәма wан кьред кӧ Әз дькьм баwәр бькьн, wәки һун бьзаньбьн у фә’м кьн, кӧ Бав нава Мьнда йә у Әз нава Wида мә». 39 Һьнге диса хwәстьн кӧ Wи бьгьрьн, ле Иса жь дәсте wан дәрк’әт.
40 Иса диса дәрбази wи алийе ч’әме Урдӧне бу у ль wе дәре ма, wи щийе кӧ Йуһ’әнна пешда дьньхӧманд. 41 Гәләк мәрьв дьһатьнә щәм Wи у нав хwәда дьготьн: «Йуһ’әнна т’ӧ нишан нәкьр, ле чь тьштед кӧ Йуһ’әнна дәрһәqа Ви мәрьвида готьнә, һ’әму р’аст дәрк’әтьн». 42 У ль wе дәре гәләка баwәрийа хwә Wи ани.

11

Мьрьна Лазар
1 Мәрьвәк һәбу наве wи Лазар, әw нәхwәш к’әт. Әw жь Бәйтанйайе бу, жь wи гӧнде Мәрйәмеф у хушка wе Мәрт’айе. 2 Әва әw Мәрйәмаф бу, йа кӧ р’уне бинхwәш ль Хӧдан дабу у бь п’ор’е хwә ньгед Wи паqьж кьрьбун, әw Лазаре бьре wе бу нәхwәш. 3 Аwа һәр дӧ хушка Исар’а щаб шандьн у готьн: «Хӧдан, ва әwи кӧ Тӧ же һ’ьз дьки нәхwәш ә». 4 Иса гава әв йәк бьһист, гот: «Әв нә нәхwәшийа мьрьне йә, ле бона р’умәта Хwәде йә, wәки бь wе йәке р’умәта Кӧр’е Хwәде бьльнд бә».
5 Иса Мәрт’а, хушка wе у Лазаре бьре wан һ’ьз дькьрьн. 6 Ле гава Wи бьһист кӧ Лазар нәхwәш ә, Әw дӧ р’ожед дьн жи ль wи щийи дәрәнги бу. 7 Пәйр’а Wи шагьртед Хwәр’а гот: «Wәрьн әм диса һәр’ьнә Щьһустане». 8 Шагьрта жер’а гот: «Дәрсдар, чәндәк пешда щьһуйа дькьр кӧ Тә бьдьнә бәр кәвьра, Тӧ диса дьчи wе дәре?» 9 Иса ль wан вәгәр’анд у гот: «Нә р’ож донздәһ сьһ’әт ә? Һәгәр йәк р’оже бьгәр’ә әw нальк’ӧмә, чьмки р’онайа ве дьнйайе дьбинә. 10 Ле һәгәр йәк шәве бьгәр’ә, әw дьльк’ӧмә, чьмки т’әви wи р’онайи т’ӧнә». 11 Пәй ве хәбәрданер’а Әwи wанр’а гот: «Пьсмаме мә Лазар хәwр’а чуйә, ле Әзе һәр’ьм кӧ wи һ’ьшйар кьм». 12 Шагьрта жер’а гот: «Хӧдан, һәгәр әw р’азайә, wе р’абә сәр хwә». 13 Иса дәрһәqа мьрьна wида дьгот, ле wан т’ьреф кӧ Әw бона р’азана wи дьбежә. 14 Һьнге Иса ашкәрә wанр’а гот: «Лазар мьр. 15 У Әз ша мә кӧ нә ль wьра бум, чьмки әва йәка wе бона к’ара баwәрийа wә бә. Ле диса wәрьн әм һәр’ьнә щәм wи». 16 Һьнге Т’умайе кӧ дьготьне «Һәвал-щеwи», шагьртед һәвалед хwәр’а гот: «Әм жи һәр’ьн, кӧ т’әви Wи бьмьрьн».
Иса йә р’абуна мьрийа у жийин
17 Гава Иса чу, Wи дит кӧ иди әw чар р’оже Лазар бу дәфьн кьрьбун. 18 Бәйтанйа незики Оршәлиме бу, wәкә се километьра же дур бу. 19 Гәләк щьһу һатьбунә сәрхwәшийа Мәрт’а у Мәрйәме, бона мьрьна бьре wан.
20 Гава Мәрт’айе бьһист кӧ Иса те, әw пешийа Wида чу, ле Мәрйәм малда ма. 21 Мәрт’айе готә Иса: «Хӧдан, һәгәр Тӧ вьр буйайи, бьре мьн нәдьмьр. 22 Ле ньһа жи әз заньм Тӧ чь жь Хwәде бьхwази, Әwе бьдә Тә». 23 Иса готә wе: «Бьре тәйе жь мьрьне р’абә». 24 Мәрт’айе ле вәгәр’анд: «Әз заньм Р’ожа Ахрәте, Р’ожаф Р’абуне әwе р’абә». 25 Иса готә wе: «Әз ьм р’абун у жийин! Әwе кӧ баwәрийа хwә Мьн бинә, һәгәр бьмьрә жи wе бьжи. 26 У әwе кӧ дьжи у баwәрийа хwә Мьн тинә, әw qәт намьрә. Тӧ ве йәке баwәр дьки?» 27 Мәрт’айе Wир’а гот: «Бәле Хӧдан, әз баwәр дькьм, кӧ Тӧ Мәсиһ и, Кӧр’е Хwәде, Йе кӧ wе бьһата дьнйайе».
Иса дьгьри
28 Пәй ве готьнер’а, чу гази хушка хwә Мәрйәме кьр у дьзива готе: «Дәрсдар һатийә у гази тә дькә». 29 Гава кӧ wе бьһист, зу р’абу чу. 30 Иса һе нәк’әтьбу гӧнд, ле ль wи щийи мабу, к’идәре Мәрт’а р’асти Wи һатьбу. 31 Щьһуйед кӧ маледа т’әви wе бун у ль бәр дьле wеда дьһатьн, гава дитьн кӧ Мәрйәм зу р’абу дәрк’әтә дәрва, данә пәй wе чун. Wан т’ьре кӧ әw дьчә сәр т’ьрбе бьгьри. 32 Гава Мәрйәм гьһиштә wи щийи кӧ Иса ле бу, Әw дит, хwә авитә бәр ньга у готе: «Хӧдан, һәгәр Тӧ ль ве дәре буйайи, бьре мьн нәдьмьр». 33 Гава кӧ Иса ч’ә’в гьрийе wе у гьрийе щьһуйед кӧ пер’а һатьбун к’әт, к’әсәра к’ур һате у дьле Wи ешийа. 34 У жь wан пьрси: «Wә әw ль к’ӧ дәфьн кьрийә?» Wир’а готьн: «Хӧдан, wәрә у бьбинә». 35 Иса гьрийа. 36 Һьнге щьһуйа гот: «Дина хwә бьдьне, чьqас же һ’ьз дькьр!» 37 Жь wан һьнәка жи гот: «Әви кӧ ч’ә’вед йе кор вәкьрьн, нькарьбу ӧса бькьра, кӧ әв мәрьва жи нәмьра?»
Иса Лазаре мьри сах дькә
38 Ль сәр ве йәке Иса диса к’ур к’әсәр к’ьшанд у чу сәр т’ьрбе. Әw т’ьрб шкәфтәк бу у кәвьрәк бәр дәве wе бу. 39 Иса гот: «Ви кәвьри wеда кьн». Хушка йе мьри, Мәрт’айе Wир’а гот: «Хӧдан, иди ньһа бин к’әтийе, иро чаре wи йә мьрийә». 40 Иса готә wе: «Мьн тәр’а нәгот, һәгәр тӧ баwәр бьки, те р’умәта Хwәде бьбини?» 41 Һьнге кәвьр wеда кьрьн. Иса сәре Хwә бьльнд кьр у гот: «Баво, Әз зә’ф р’ази мә кӧ Тә дәнге Мьн бьһист. 42 Әз заньм кӧ Тӧ һәр гав дәнге Мьн дьбьһейи, ле Мьн бона хатьре ве щьмә’та сәкьни гот, wәки баwәр бькьн кӧ Тә Әз шандьмә».
43 Пәй ве готьнер’а бь дәнгәки бьльнд кьрә гази: «Лазар, дәрк’әвә!» 44 Йе мьри жи дәст у п’ийед wи бь к’ьтан к’әфәнкьриф у сәрч’ә’ве wи бь дәстмаләке ньхамти дәрк’әтә дәрва. Иса wанр’а гот: «Wи вәкьн у бьһельн бьра һәр’ә».
Шеwьра кӧштьна Иса
(Мәтта 26:1-5; Марqос 14:1-2; Луqа 22:1-2)
45 Һьнге гәләк щьһуйед кӧ һатьбунә щәм Мәрйәме, әв кьрьна Иса кӧ дитьн, баwәрийа хwә Wи анин. 46 Ле жь wан һьнәк жи чунә щәм ферьсийа у әв кьрьна Иса wанр’а готьн. 47 У һьнге ферьси у сәрәкед к’аһина щьвинаф гьрәгьра гиһандьнә һәв у готьн: «Әме чь бькьн? Әва мәрьва гәләк нишана дькә. 48 Һәгәр әм Wи аһа бьһельн, һ’әму wе баwәрийа хwә Wи биньн у р’омайи жи wе бен, щийе мәйи пирозф wеран кьн у к’ока мьләте мә жи биньн».
49 Йәки жь wан, Qәйафайе кӧ wе сале сәрәкк’аһин бу, wанр’а гот: «Һун qәт тьштәки фә’м накьн! 50 Нә жи дьгьһижьнә гьлийа кӧ мәр’а һе дәст дьдә мәрьвәк бьмьрә бона щьмә’те, нә кӧ т’әмамийа мьләт ӧнда бә». 51 Әв йәка әwи һ’әмде хwә нәгот, ле чьмки әw сәрәкк’аһине wе сале бу, п’ехәмбәртиф кьр, кӧ Исайе бәр мьләтва бьмьрә. 52 У нә кӧ т’әне бона мьләт, ле бона зар’ед Хwәдейә бәлабуйи жи, кӧ wан бьщьвинә у бькә йәк. 53 Аwа иди пәй wе р’ожер’а шеwьра кӧштьна Иса кьрьн.
54 Бона ве йәке Иса иди ашкәрә нава щьһуйада нәдьгәр’ийа, ле жь wьр чу бәр’ийе щики незики бажаре кӧ жер’а Әфрайим дьготьн у т’әви шагьртед Хwә ль wе дәре ма.
55 Щәжьна щьһуйайә Дәрбазбуне незик бу, гәләк мәрьвед жь дор-бәра бәри щәжьне һәвраз чунә Оршәлиме, wәки ль гора ә’дәт хwә бьшон-вәшон. 56 Һьнге әwана ль wе дәре Иса дьгәр’ийан у п’арьстгәһеда дьсәкьнин, жь һәвдӧ дьпьрсин: «Һун чь дьбежьн? Әwе ә’сә нәйе ве щәжьне?» 57 Ферьси у сәрәкед к’аһина жи ә’мьр дәрхьстьбун, һәгәр кәсәк бьзаньбә Әw ль к’ӧ дәре йә, гәрәке гӧһе wан пе хьн, wәки әw Wи бьгьрьн.

12

Иса Бәйтанйайеда те р’ункьрьнеф
(Мәтта 26:6-13; Марqос 14:3-9)
1 Шәш р’ож бәри Щәжьна Дәрбазбуне, Иса һатә Бәйтанйайе, wи щийе кӧ Лазар ле дьма, йе кӧ Иса әw жь нав мьрийа р’акьрьбу. 2 Ль wе дәре wана qәдьрәк жер’а кьрьн. Мәрт’айе хьзмәтк’ари дькьр, Лазар жи т’әви Иса нава wанда ль сәр сьфре р’уньшти бу. 3 Һьнге Мәрйәме литьрәки р’омайи[318] бь р’уне нардейиф сафи у бьһа һьлда, сәр ньгед Исада кьр у пе п’ор’е хwә ньгед Wи зьһа кьрьн. Бина р’уне нарде мал һьлда. 4 Ле жь шагьртед Wи йәки, Щьһудайе Исхәрйоти, йе кӧ wе паше нәмамийа Wи бькьра гот: 5 «Чьма әв р’уне нарде сесьд зиви[319] нәһатә фьротане, кӧ ль бәләнгаза бьһата бәлакьрьне?» 6 Әwи әв йәк дьгот, нә кӧ хәма wи бәләнгаз бун, ле чьмки әw дьз бу, к’иське п’әра щәм wи бу у чь кӧ дьк’әте, әwи же дьч’опанд.
7 Һьнге Иса готә wи: «Жь wе к’ӧлфәте вәгәр’ә. Иди чьма ви р’уни һ’әта р’ожа дәфьнкьрьнаф Мьн хwәй кә?[320] 8 Фәqире һәр гав т’әви wә бьн, ле Әзе һәр гав т’әви wә нибьм».
Шеwьра кӧштьна Лазар
9 Жь щьһуйа гәләка бьһист кӧ Иса ль wе дәре йә һатьн. Әw нә кӧ т’әне бона Иса һатьн, ле wәки Лазаре кӧ жь нав мьрийа р’акьрийә жи бьбиньн. 10 Һьнге сәрәкед к’аһина шеwьрин кӧ Лазар жи бькӧжьн, 11 чьмки р’уйе wида гәләк щьһу дьчун баwәрийа хwә Иса данин.
Иса бь р’умәт дьк’әвә Оршәлиме
(Мәтта 21:1-11; Марqос 11:1-11; Луqа 19:28-40)
12 Р’ожа дьне ә’лаләтәкә гьран кӧ һатьбу щәжьне, гава бьһист кӧ Иса те Оршәлиме, 13 wана ч’ьqьлед хӧрме һьлдан чунә пешийа Wи у кьрьнә qир’ин:
«Һосаннаф! Бьмбарәк ә Әwе кӧ бь наве Хӧдан те[321], П’адше Исраеле!»
14 Иса щә’шькәк дит у ле сийар бу, чаwа ньвисар ә:
15 «Нәтьрсә бажаре Сийонеф[322].
Ва йә П’адше тә те, ль щә’шька к’әре сийар буйи»[323].
16 Шагьртед Wи пешийе әва йәка фә’м нәкьрьн, ле гава Иса к’әтә р’умәта Хwә, һьнге һатә бира wан, кӧ әв йәк бона Wи һатьбу ньвисаре у бона Wи әва йәка кьрьн. 17 Әw щьмә’та кӧ һьнге т’әви Wи бу, гава Wи Лазар жь мьрьне р’акьр у ә’мьр кьр кӧ жь гор’е дәре, шә’дәтийа wе йәке дьда. 18 Бона ве йәке щьмә’т пешийа Wида чу, чьмки wана бьһистьбу кӧ Әwи әва нишана кьрийә. 19 Ферьсийа жи һәвр’а гот: «Һун дьбиньн әва йәка жь qәwата мә дәр ә. Ва т’әмамийа дьнйайе пәй Wи чу!»
Һьнәк йунан ль Иса дьгәр’ьн
20 Нав wанда чәнд йунанф жи һәбун, кӧ бона һ’әбандьне щәжьнеда һәвраз чубунә Оршәлиме. 21 Әвана һатьнә щәм Филипойе жь бажаре Бәйтсайда Щәлиле һиви же кьрьн у готьне: «Әм хӧлам, әм дьхwазьн Иса бьбиньн». 22 Филипо чу әва йәка Әндраwьср’а гот, Әндраwьс у Филипо жи чун Исар’а готьн. 23 Иса ль wан вәгәр’анд у гот: «Әw сьһ’әта кӧ Кӧр’е Мерьв wе бе р’умәткьрьне пер’а гьһишт. 24 Әз р’аст бе хельф wәр’а дьбежьм, һәгәр һ’әба геньм нәк’әвә ә’рде у нәмьрә, әwе т’әне бьминә, ле һәгәр әw бьмьрә, wе гәләк бәр бьдә. 25 Йе кӧ ә’мьре хwә һ’ьз дькә, әwе ӧнда кә, ле әwе кӧ ль ве дьнйайе дьжәнә ә’мьре хwә, әw wи бона жийина һ’әта-һ’әтайе хwәй дькә. 26 Әwе кӧ бьхwазә Мьнр’а хьзмәтк’арийе бькә, бьра пәй Мьн бе. Әз ль к’ӧ дәре бьм, хьзмәтк’аре Мьн жи wе ль wе дәре бә. Һәгәр йәк Мьнр’а хьзмәтк’арийе дькә, Бав жи wе qәдьре wи бьгьрә.
Иса мьрьна Хwә ә’лам дькә
27 Ньһа агьр дьле Мьн к’әтийә. Әз чь бежьм? Бежьм: ‹Баво, Мьн жь ве сьһ’әте хьлаз кә›? Нә Әз бона ве сьһ’әте һатьмә? 28 Баво, наве Хwә бьльнд кә». Һьнге дәнгәк жь ә’змен һат: «Мьн бьльнд кьр у Әзе диса бьльнд кьм!»
29 Әw ә’лаләта кӧ ль wьр сәкьнибу дьбьһист гот: «Гӧр’инийа ә’змен бу». Һьнәка жи дьгот: «Мьлйак’әтәки т’әви Wи хәбәр да». 30 Иса щаб да у гот: «Әва дәнга бона Мьн нәһат, ле бона wә. 31 Ньһа йә wәхте диwана ве дьнйайе, ньһа сәрwере ве дьнйайе wе бе авитьне дәрва. 32 Гава Әз жь ә’рде бәрбь жор бемә һьлдане, Әзе һ’әмуйа бәрбь Хwә бьк’ьшиньм». 33 Әwи бь ве готьне дьда фә’мкьрьне, кӧ Әwе бь чь щур’әйи бьмьрә.
34 Һьнге ә’лаләте ле вәгәр’анд у готе: «Мә жь Qануне бьһистийә кӧ Мәсиһе һ’әта-һ’әтайе бьминә. Иди Тӧ чаwа дьбежи: ‹Гәрәке Кӧр’е Мерьв бәрбь жор бе һьлдане›? К’и йә әw ‹Кӧр’е Мерьв›?» 35 Иса wанр’а гот: «Һьнәк wәхт жи р’онайи wе т’әви wә бә. Һ’әта кӧ р’онайи т’әви wә йә, бьмәшьн, нәбә кӧ тә’ри сәр wәда бе. Әwе кӧ тә’рийеда дьмәшә, әw ньзанә к’ӧда дьчә. 36 Һ’әта кӧ р’онайи т’әви wә йә, баwәрийа хwә р’онайе биньн, wәки һун бьбьнә зар’ед р’онайе».
Нәбаwәрийа щьһуйа
Гава Иса әв йәкана готьн чу у Хwә жь бәр wан вәшарт. 37 Сәр һаqас нишанар’а кӧ Wи ль бәр wан кьрьн, ле wана диса баwәрийа хwә ль Wи нәданин. 38 Әв йәк аһа бу, wәки әw готьна Ишайа п’ехәмбәр бе сери:
«Хӧдан, к’е әw готьна кӧ мә гот баwәр кьр?
У зәнда Хӧдан к’ева ә’йан бу?»[324]
39 Бона wе йәке wана нькарьбу баwәр бькьрана, чьмки Ишайа аһа жи готийә:
40 «Хwәде ч’ә’вед wан кор кьрьн
у ава р’әш ани сәр һ’ьше wан,
wәки бь ч’ә’ва нәбиньн,
бь һ’ьша фә’м нәкьн
у вәнәгәр’ьн кӧ Әз wан qәнщ кьм»[325].
41 Ишайа аһа гот, чьмки wи р’умәта Иса дит у ль сәр Wи хәбәр да. 42 Ле бәле диса жи жь сәрwера гәләка баwәрийа хwә Wи ани. Ле жь тьрса ферьсийа, ль хwә мӧкӧр’ нәдьһатьн, кӧ жь к’ьниште нәйенә дәрхьстьне. 43 Ль wан һе хwәш дьһат кӧ мәрьв пәсьне wан бьдьн, нә кӧ Хwәде.
Готьна Иса һ’акьме Р’ожа Ахрәте йә
44 Һьнге Иса бь дәнгәки бьльнд гот: «Әwе кӧ баwәрийа хwә Мьн тинә, әw баwәрийа хwә Мьн найнә, ле Йе кӧ Әз шандьмә. 45 У әwе кӧ Мьн дьбинә, йе кӧ Әз шандьмә дьбинә. 46 Әз чаwа р’онайидар һатьмә дьнйайе, wәки һәр кәсе кӧ баwәрийа хwә Мьн бинә, тә’рийеда нәминә. 47 Һәгәр йәк готьна Мьн бьбьһе у нәqәдинә, Әз диwана wи накьм. Әз нәһатьмә кӧ диwана дьнйайе бькьм, ле wәки дьнйайе хьлаз кьм. 48 Әwе кӧ Мьн т’әхсирф дькә у готьнед Мьн qәбул накә, йәк һәйә кӧ wе диwана wи бькә, аwа готи әw готьна кӧ Мьн готийә, әwе Р’ожа Ахрәте диwана wи бькә. 49 Чьмки Мьн хwәсәрихwә нәготьн, ле Баве кӧ Әз шандьмә, Әwи т’әми дайә Мьн кӧ Әз чь бежьм у чь хәбәр дьм. 50 У Әз заньм кӧ т’әмийа Wи жийина һ’әта-һ’әтайе йә. Аwа чь кӧ Әз дьбежьм, чаwа Баве готийә Мьн Әз ӧса дьбежьм».

13

Иса ньгед шагьрта дьшо
1 Бәри Щәжьна Дәрбазбуне, Иса заньбу кӧ сьһ’әта Wи пер’а гьһиштийә кӧ жь ве дьнйайе дәре у һәр’ә щәм Баве. Әwи һ’әмуйед Хwәйә кӧ ве дьнйайеда һ’ьз кьрьбун, һ’әта дәрәща һәрә бьльнд жи әw һ’ьз кьрьн[326]. 2 Wәхте шивхwарьне, мирещьн qәлпе хьраб авитә дьле Щьһудайе кӧр’е Шьмһ’уне Исхәрйоти, кӧ нәмамийа Иса бькә. 3 Иса заньбу кӧ Баве һәр тьшт дайә дәсте Wи, Әw жь щәм Хwәде һатийә у wе диса вәгәр’ә щәм Хwәде. 4 Һьнге Әw жь сәр шиве р’абу, п’оте Хwә дани алики у п’ешгирәк һьлда ль пьшта Хwә гьреда. 5 Паше ав кьрә т’әште у дәстпекьр ньгед шагьртед Хwә шуштьн у бь п’ешгира гьредайи зьһа кьрьн. 6 Гава дор гьһиштә Шьмһ’ун-Пәтрус, әwи готе: «Хӧдан, Те ньгед мьн бьшойи?» 7 Иса ле вәгәр’анд у готе: «Әз ньһа чь дькьм тӧ фә’м наки, ле паше те фә’м бьки». 8 Пәтрус жер’а гот: «Т’ӧ щар Те ньгед мьн нәшойи!» Иса ле вәгәр’анд у готе: «Һәгәр Әз ньгед тә нәшом, п’ара тә wе т’әви Мьн т’ӧнәбә». 9 Шьмһ’ун-Пәтрус Wир’а гот: «Хӧдан, кӧ ӧса йә нә т’әне ньгед мьн, ле дәст у сәре мьн жи бьшо!» 10 Иса готе: «Әwе кӧ һатийә шуштьне, пештьри ньга, wәки майин нә һ’әwщә йә дәрәкә дьн бе шуштьне. Әw хwәха т’әмам-пева паqьж ә. Һун паqьж ьн, ле нә кӧ һ’әму». 11 Чьмки Иса заньбу к’и wе нәмамийа Wи бькә, бона wе йәке гот: «Һун һ’әму нә паqьж ьн».
12 Гава ньгед wан шуштьн, п’оте Хwә авитә сәр Хwә у диса ль сәр сьфре р’уньшт. Жь wан пьрси: «Гәло һун заньн кӧ Мьн бона wә чь кьр? 13 Һун Мьн Дәрсдар у Хӧдан һ’әсаб дькьн, һун р’аст дькьн, Әз һәма ӧса жи һәмә. 14 Аwа һәгәр Мьн бь ве Хӧдан у Дәрсдарийа Хwәва ньгед wә шуштьн, гәрәке һун жи ньгед һәвдӧ бьшон. 15 Мьн нәхшәк нишани wә кьр, wәки чаwа Мьн бона wә кьр, һун жи ӧса бькьн. 16 Әз р’аст бе хельф wәр’а дьбежьм, хӧлам жь ахайе хwә нә мәстьр ә, нә жи йе кӧ һатийә шандьне жь йе кӧ әw шандийә мәстьр ә. 17 Һәгәр һун ве йәке заньн, һуне хwәзьли бьн һәгәр бьqәдиньн.
Иса гьртьна хwә дьдә ә’йанкьрьне
(Мәтта 26:20-25; Марqос 14:17-21; Луqа 22:21-23)
18 Әз бона wә һ’әмуйа набежьм, чьмки Әз заньм Мьн к’ижан бьжартьнә. Ле гәрәке ньвисар бе сери:
‹Йе кӧ нане Мьн хwар
п’әһ’ин авитә Мьн›[327].
19 Әз ньһава, һе бәри qәwьмандьне ван тьшта wәр’а дьбежьм, wәки, гава бьqәwьмьн һун баwәр бькьн, кӧ ӘЗ ӘW ЬМ[328]. 20 Әз р’аст бе хельф wәр’а дьбежьм, әwе кӧ wи qәбул кә, к’ижани кӧ Әз дьшиньм, әw Мьн qәбул дькә у әwе кӧ Мьн qәбул дькә, Йе кӧ Әз шандьмә qәбул дькә».
21 Иса гава әва йәка гот, р’ӧһ’да гәләки qьлqьли, Wи ашкәрә шә’дәти да у гот: «Әз р’аст бе хельф wәр’а дьбежьм, йәки жь wә wе нәмамийа Мьн бькә».
22 Шагьрта шашмайи ль һәвдӧ ньһер’и, гәло әw бона к’е дьбежә. 23 Йәки жь шагьртед Wи, йе кӧ Иса же һ’ьз дькьр, хwә авитьбу һ’әмеза Иса. 24 Шьмһ’ун-Пәтрус wир’а бь ч’ә’ва дькьр кӧ бьпьрсә: «К’а Әw бона к’е дьбежә». 25 Әwи жи хwә да бәр синге Иса пьрси: «Хӧдан, әw к’и йә?»
26 Иса щаб да у гот: «Әw ә, йе кӧ Әз ви пә’рийе нан хwарьнеда кьм бьдьме». У пә’рийе нан хwарьнеда кьр, да Щьһудайе кӧр’е Шьмһ’уне Исхәрйоти. 27 Әwи һәма чаwа пә’ри жь дест гьрт, мирещьн к’әтә нава wи. Иса wир’а гот: «Те чь бьки зу бькә». 28 Ле йед кӧ ль сәр сьфре р’уньштьбун, т’ӧ кәси фә’м нәкьр, кӧ Әwи чьма wир’а аһа гот. 29 К’иське п’әра кӧ щәм Щьһуда бу, ләма һьнәка т’ьре, кӧ Иса wир’а дьбежә: «Тьштед кӧ щәжьнеда мәр’а лазьм ьн бьк’ьр’ә», йан жи «тьштәки бьдә бәләнгаза». 30 Әwи жи гава әw пә’ри һьлда, пер’а-пер’а дәрк’әтә дәрва. Иди шәв бу.
Т’әмийа ну: Жь һәвдӧ һ’ьз бькьн
31 Гава әw дәрк’әтә дәрва, Иса гот: «Ньһа Кӧр’е Мерьв һатә р’умәткьрьне у Хwәде жи бь Wи һатә р’умәткьрьне. 32 Һәгәр Хwәде пе Wи һатә р’умәткьрьне, Хwәде жи wе пе Хwә Wи р’умәт кә у зутьре wе Wи р’умәт кә. 33 Лаwно! Әз гәләк wәхт т’әви wә наминьм. Һуне ль Мьн бьгәр’ьн, ле ньһа Әз wәр’а дьбежьм, чаwа кӧ Мьн щьһуйар’а жи гот, һун нькарьн бенә wи щийе кӧ Әз дьчьме.
34 Әз т’әмикә ну дьдьмә wә: Һәвдӧ һ’ьз бькьн. Чаwа кӧ Мьн һун һ’ьз кьрьн, һун жи ӧса һәвдӧ һ’ьз бькьн. 35 Бь ве йәке һ’әмуйе заньбьн һун шагьртед Мьн ьн, һәгәр һун һәвдӧ һ’ьз бькьн».
Иса дәрһәqа инк’арийа Пәтрусда дьбежә
(Мәтта 26:31-35; Марqос 14:27-31; Луqа 22:31-34)
36 Шьмһ’ун-Пәтрус готә Wи: «Хӧдан, Те к’ӧда һәр’и?» Иса ле вәгәр’анд у готе: «Wи щийе кӧ Әз дьчьме, тӧ ньһа нькари пәй Мьн бейи, ле паше те пәй Мьн бейи». 37 Пәтрус готә Wи: «Хӧдан, чьма әз ньһа нькарьм пәй Тә бем? Әзе ә’мьре хwә жи бона Тә бьдьм». 38 Иса ле вәгәр’анд у готе: «Те ә’мьре хwә бона Мьн бьди? Әз р’аст бе хельф тәр’а дьбежьм, һе бәри бангдана дик те се щара Мьн инк’ар ки.

14

Р’ийа кӧ дьбә бәрбь Баве
1 Бьра дьле wә нәqьлqьлә. Баwәрийа хwә Хwәде биньн у баwәрийа хwә Мьн жи биньн. 2 Мала Баве Мьнда гәләк щийед майине һәнә, Әз ньһа дьчьм wәр’а щи һазьр кьм. Һәгәр ӧса нибуйа, Мьн wәр’а нәдьгот? 3 Гава Әз һәр’ьм у wәр’а щи һазьр кьм, Әзе диса бем у wә бьбьмә щәм Хwә, wәки Әз ль к’ӧ бьм, һун жи ль wе дәре бьн. 4 Һун р’ийа wи щийе кӧ Әз дьчьме заньн».
5 Т’ума жер’а гот: «Хӧдан, әм ньзаньн Тӧ к’ӧда дьчи, әме чаwа р’е бьзаньбьн?» 6 Иса wир’а гот: «Әз ьм, р’е, р’асти у жийин. Т’әне пе Мьн йәк дькарә бе щәм Баве. 7 Һәгәр wә Әз нас кьрьмә, һуне Баве Мьн жи нас бькьн[329]. Аwа жь вьр шунда һун Wи нас дькьн у wә Әw дитийә».
8 Филипо жер’а гот: «Хӧдан, к’а Баве нишани мә кә, бәси мә йә!» 9 Иса жер’а гот: «Филипо! Һаqас wәхт Әз т’әви wә мә у һе тӧ Мьн нас наки? Йе кӧ Әз дитьмә, Бав дитийә. Тӧ чаwа дьбежи: ‹Баве нишани мә кә›? 10 Тӧ баwәр наки кӧ Әз нава Баведа мә у Бав нава Мьнда йә? Әв хәбәред кӧ Әз wәр’а дьбежьм, нә кӧ хwәсәрихwә дьбежьм, ле әw Баве кӧ нава Мьнда дьминә, Әw ә кӧ йа Хwә дькә. 11 Мьн баwәр бькьн, кӧ Әз нава Баведа мә у Бав жи нава Мьнда йә. Ле һәгәр на, һәма пе ван кьред Мьн баwәр бькьн. 12 Әз р’аст бе хельф wәр’а дьбежьм, әwе кӧ баwәрийа хwә Мьн бинә, әw кьред кӧ Әз дькьм, әwе хwәха жи бькә. У жь ван кьра мәстьр жи wе бькә, чьмки Әз дьчьмә щәм Баве Хwә. 13 Пе наве Мьн һун чь бьхwазьн, Әзе бькьм, wәки Бав пе Кӧр’ бе р’умәткьрьне. 14 Һәгәр һун пе наве Мьн тьштәки бьхwазьн Әзе бькьм.
Иса соз дьдә кӧ Р’ӧһ’е Пироз бьшинә
15 Һәгәр һун Мьн һ’ьз дькьн, һуне т’әмийед Мьн хwәй кьн. 16 Әзе жи жь Баве һиви кьм у Әwе Пьштованәки дьн бьдә wә, wәки һ’әта-һ’әтайе т’әви wә бьминә. 17 Әw ә әw Р’ӧһ’е[330] кӧ р’астийе ә’лам дькә у дьнйа нькарә Wи qәбул кә, чьмки нә Wи дьбинә у нә жи Wи нас дькә. Ле һун Wи нас дькьн, чьмки Әw т’әви wә дьминә у wе нава wәда бә.
18 Әз wә сеwиф наһельм, Әзе диса сәр wәда бем. 19 Һьнәки шунда иди дьнйайе Мьн нәбинә, ле һуне Мьн бьбиньн. Чьмки Әз дьжим, һуне жи бьжин. 20 Wе р’оже һуне бьзаньбьн кӧ Әз нава Баве Хwәда мә, һун нава Мьнда нә у Әз жи нава wәда мә.
21 Әwе кӧ т’әмийед Мьн qәбул дькә у wан хwәй дькә, әw ә йе кӧ Мьн һ’ьз дькә. У әwе кӧ Мьн һ’ьз дькә, әwе жь алийе Баве Мьнда бе һ’ьзкьрьне. Әзе жи wи һ’ьз бькьм у Хwә wива ә’йан кьм».
22 Щьһудаф, нә йе Исхәрйоти готә Wи: «Хӧдан, әwе чаwа бә, кӧ Те Хwә мәва ә’йан ки, ле дьнйайева на?»
23 Иса ле вәгәр’анд у готе: «Һәр кәсе кӧ Мьн һ’ьз бькә, wе готьна Мьн хwәй кә, Баве Мьне жи wи һ’ьз бькә у Әме бенә щәм wи, т’әви wи бьминьн. 24 Әwе кӧ Мьн һ’ьз накә, әw готьнед Мьн хwәй накә. Әве готьна кӧ һун дьбьһен нә йа Мьн ә, ле йа Баве Мьн ә, кӧ Әз шандьмә. 25 Һәла һе кӧ Әз ль щәм wә мә, Мьн әв йәкана wәр’а готьн. 26 Ле Пьштован, аwа готи Р’ӧһ’еф Пироз, кӧ Бав wе бь наве Мьн бьшинә, Әwе wә һини һ’әму тьшти кә у һәр тьштед кӧ Мьн wәр’а готьнә, wе бинә бира wә.
27 Әз ә’дьлайийе wәр’а дьһельм, wе ә’дьлайийа Хwә дьдьмә wә. Әз ӧса надьм чаwа кӧ дьнйа дьдә wә. Бьра дьле wә нәqьлqьлә у нәтьрсьн! 28 Wә бьһист кӧ Мьн wәр’а гот: ‹Әзе һәр’ьм, ле диса сәр wәда бем!› Һәгәр wә Әз һ’ьз бькьрама, һуне ша бьбуна кӧ Әз дьчьмә щәм Баве, чьмки Бав сәр Мьнр’а йә. 29 У ньһа әв йәкана Мьн бәри qәwьмандьне wәр’а готьн, wәки гава әw йәк бьqәwьмьн, һун баwәр бькьн. 30 Иди Әзе т’әви wә гәләки хәбәр нәдьм, чьмки ва йә сәрwере ве дьнйайе те. Һ’ӧкӧме wи qәт сәр Мьн т’ӧнә, 31 ле бьра дьнйа бьзаньбә wәки Әз Баве һ’ьз дькьм у Баве чаwа т’әми ль Мьн кьрийә Әз ӧса дькьм.
Р’абьн, әм жь вьр һәр’ьн.

15

К’ола тьрийейә р’аст
1 Әз ьм к’ола тьрийейә р’аст, Баве Мьн жи р’әзван ә. 2 Һәр ч’ьqьле Мьнва кӧ бәр надә әw дьбьр’ә. Ле әw ч’ьqьле кӧ бәр дьдә жь чьрпийа паqьж дькә, wәки һе гәләки бәр бьдә. 3 Һун иди паqьж ьн бь wе готьне йа кӧ Мьн wәр’а готийә. 4 Нав Мьнда бьминьн, Әз жи нав wәда. Чаwа ч’ьqьл хwәха нькарә бәр бьдә, һәгәр к’олева нәминә, ӧса жи һун нькарьн, һәгәр Мьнва нәминьн.
5 Әз ьм к’ола тьрийе, һун жи ч’ьqьл ьн. Әwе кӧ Мьнва дьминә у Әз жи wива дьминьм, әwе гәләки бәр бьдә. Чьмки бейи Мьн һун нькарьн т’ӧ тьшти бькьн. 6 Һәгәр йәк Мьнва нәминә, әw мина ч’ьqьләки wеда авити йә, кӧ һ’ьшк дьбә. У т’оп дькьн давежьнә нава егьр дьшәwьтиньн. 7 Һәгәр һун нава Мьнда бьминьн у готьнед Мьн жи нава wәда бьминьн, һун чь дьхwазьн бьхwазьн, wе wәр’а бе дайине. 8 Бь ве йәке Баве Мьне бе р’умәткьрьне, гава һун пе гәләк бәрдайине бьдьнә к’ьфше, кӧ һун бунә шагьртед Мьн.
9 Бав чаwа Мьн һ’ьз дькә, Әз жи ӧса wә һ’ьз дькьм. Һ’ьзкьрьна Мьнда бьминьн. 10 Һәгәр һун т’әмийед Мьн хwәй кьн, һуне һ’ьзкьрьна Мьнда бьминьн, чаwа кӧ Мьн т’әмийед Баве Хwә хwәй кьрьн у һ’ьзкьрьна Wида дьминьм. 11 Мьн әв йәкана wәр’а готьн, wәки шабуна Мьн нава wәда бьминә у шабуна wә т’әмам бә. 12 Әв ә т’әмийа Мьн: Һәвдӧ һ’ьз бькьн, чаwа кӧ Мьн һун һ’ьз кьрьн. 13 Т’ӧ һ’ьзкьрьн сәр wе һ’ьзкьрьнер’а т’ӧнә, кӧ йәк ә’мьре хwә бәр достед хwәва бьдә. 14 Һун достед Мьн ьн, һәгәр һун wан т’әмийед кӧ Әз дьдьмә wә хwәй дькьн. 15 Жь вьр шунда Әз wә ‹хӧлам› һ’әсаб накьм, чьмки хӧлам һаш пе т’ӧнә кӧ ахайе wи чь дькә. Мьн һун дост һ’әсаб кьрьн, чьмки һәр тьштед кӧ Мьн жь Баве Хwә бьһистьн wәва данә ә’йанкьрьне. 16 Нә кӧ wә Әз бьжартьм, ле Мьн һун бьжартьн у к’ьфш кьрьн, wәки һун һәр’ьн бәр бьдьн у бәре wә бьминә. Һьнге һун чь кӧ пе наве Мьн жь Баве бьхwазьн, Әwе бьдә wә. 17 Әз т’әмийа ве йәке дьдьм, кӧ һун һәвдӧ һ’ьз бькьн.
Нәйартийа дьнйайе
18 Һәгәр дьнйа бьжәнә wә, бьзаньбьн кӧ бәри wә жәнийайә Мьн. 19 Һәгәр һун п’ара дьнйайе буна, дьнйайе йед хwә һ’ьз бькьра. Ле Мьн һун жь дьнйайе бьжартьнә, һун нә п’ара дьнйайе нә, ләма дьнйа дьжәнә wә. 20 Wе хәбәра кӧ Мьн wәр’а готийә биньнә бира хwә, кӧ: ‹Хӧлам нә сәр ахайе хwәр’а йә›. Һәгәр Әз зерандьмә, wе wә жи бьзериньн. Һәгәр готьна Мьн хwәй кьрьнә, wе готьна wә жи хwәй кьн. 21 Ле ван һ’әму тьшта бона наве Мьн wе биньнә сәре wә, чьмки Wи нас накьн, Йе кӧ Әз шандьмә.
22 Һәгәр Әз нәһатама у Мьн wанр’а хәбәр нәда, гӧнед wане т’ӧнәбуна. Ле әw ньһа нькарьн щаба гӧнед хwә бьдьн. 23 Әwе кӧ дьжәнә Мьн, әw дьжәнә Баве Мьн жи. 24 Һәгәр Мьн нав wанда нәкьрана, әw кьред кӧ т’ӧ кәси нәкьрьнә, гӧнед wане т’ӧнәбуна. Ле ньһа дитьн, һьн жәнийанә Мьн, һьн жи Баве Мьн. 25 Ле бәле әв йәк бу, wәки әw готьна кӧ Qануна wанда һатийә ньвисаре бе сери:
‹Щики бадиһәwаф жәнийанә Мьн›[331].
26 Гава әw Пьштован бе, к’ижани Әзе жь Баве wәр’а бьшиньм, әw Р’ӧһ’е кӧ wе р’астийе wәр’а гьли кә, Йе кӧ жь Баве дәрте, һьнге Әwе бона Мьн шә’дәтийе бьдә. 27 Һуне жи шә’дәтийе бьдьн, чьмки сәре серида һун т’әви Мьн бунә.

16

1 Мьн әв йәкана wәр’а готьн, wәки һун п’ьшкф нәбьн. 2 Әwе wә жь к’ьништа дәрхьнә дәрва. Wәхте жи бе, wәки к’и кӧ wә бькӧжә жи, wе бьфькьрә йанчийә әw Хwәдер’а qӧльх дькә. 3 Wе ван тьшта бькьн, чьмки wана нә Бав нас кьр у нә жи Әз нас кьрьм. 4 Ле бәле Мьн әв йәкана wәр’а готьн, wәки гава әw wәхт бе, һун биньнә бира хwә кӧ Мьн әв йәкана wәр’а готьнә.
К’аре Р’ӧһ’е Пироз
Мьн сәре серида әв тьшт wәр’а нәготьн, чьмки Әз т’әви wә бум. 5 Ле ньһа Әз дьчьмә щәм Йе кӧ Әз шандьмә у жь wә т’ӧ кәс жь Мьн напьрсә: ‹Те к’ӧда һәр’и?› 6 Мьн кӧ әв йәкана wәр’а готьн, ләма дьле wә к’әсәрева т’ьжи буйә. 7 Ле бәле Әз р’астийе wәр’а дьбежьм, бона wә һе р’ьнд ә кӧ Әз һәр’ьм. Һәгәр Әз нәчьм, Пьштован wе нәйе щәм wә, ле һәгәр Әз һәр’ьм, Әзе Wи бьшиньмә щәм wә. 8 Гава Әw бе, Әwе гӧнед мәрьвед дьне бьдә р’уйе wан, һәqи-нәһәqийе ль бәр wан вәкә у диwана Хwәде wанва ә’йан кә. 9 Бона гӧна wе ә’йан кә, чьмки әwана баwәрийа хwә Мьн найньн. 10 Бона һәqи-нәһәqийе wе ә’йан кә, чьмки Әз дьчьмә щәм Баве Хwә у иди һуне Мьн нәбиньн. 11 Бона диwана Хwәде wе ә’йан кә, чьмки диwана сәрwере ве дьнйайе буйә.
12 Һе гәләк тьшт һәнә кӧ Әз wәр’а бежьм, ле ньһа һун нькарьн wан бьбьн. 13 Ле гава әw Р’ӧһ’е Р’астийе бе, Әwе wә бәрбь т’әмамийа р’астийе бьбә. Чьмки Әwе нә кӧ хwәсәрихwә хәбәр дә, ле чь кӧ бьбьһе, Әwе wе йәке бежә у тьштед кӧ һе нәqәwьминә wе wәр’а гьли кә. 14 Әwе р’умәта наве Мьн бьльнд кә, чьмки Әwе жь Мьн бьстинә у wәр’а гьли кә. 15 Һәр тьштед Баве кӧ һәнә әw йед Мьн ьн. Ләма Мьн гот, кӧ Р’ӧһ’е жь Мьн бьстинә у wәр’а гьли кә.
Бәрхwәк’әтьн у шабун
16 Һьнәки шунда һуне Мьн нәбиньн у диса һьнәки шунда һуне Мьн бьбиньн». 17 Һьнге шагьртед Wи һьнәка һәвдӧр’а готьн: «Әва чь готьн ә кӧ Әw мәр’а дьбежә? ‹Һьнәки шунда һуне Мьн нәбиньн› у диса ‹һьнәки шунда һуне Мьн бьбиньн›. Дьбежә жи: ‹Чьмки Әз дьчьмә щәм Баве Хwә›?» 18 У wана дьгот: «Әв ‹һьнәк wәхт› кӧ дьбежә, әw чь йә? Әм фә’м накьн кӧ Әw чь дьхwазә бежә».
19 Иса заньбу кӧ әw дьхwазьн же бьпьрсьн, һьнге wанр’а гот: «Һун бона ве готьна Мьн жь һәв дьпьрсьн, кӧ Мьн гот: ‹Һьнәки шунда һуне Мьн нәбиньн› у диса ‹һьнәки шунда һуне Мьн бьбиньн›? 20 Әз р’аст бе хельф wәр’а дьбежьм, һуне шин у гьри бьн, ле дьнйайе ша бә, һуне бәр хwә к’әвьн, ле бәрхwәк’әтьна wәйе бьбә шабун. 21 Гава жьнәк дьк’әвә бәр зар’е, щәфе дьк’ьшинә, чьмки сьһ’әта wе пер’а гьһиштийә. Ле гава зар’ жер’а дьбә, иди щәфа найе бире жь дәст wе шабуне, кӧ мәрик һатә дьне. 22 Р’аст ә һун жи ньһа бәр хwә дьк’әвьн, ле Әзе wә диса бьбиньм у дьле wәйе бь әшq у шабунева т’ьжи бә у т’ӧ кәсе wе шабуне жь wә нәстинә. 23 Әwе р’оже һуне жь Мьн т’ӧ тьшти нәпьрсьн. Әз р’аст бе хельф wәр’а дьбежьм, кӧ һун пе наве Мьн чь жь Баве бьхwазьн, Әwе бьдә wә. 24 Һ’әта ньһа wә пе наве Мьн т’ӧ тьшт нәхwәстийә. Бьхwазьн, һуне бьстиньн, ӧса wәки шабуна wә т’әмам бә.
Мьн дьнйа бьндәст кьр
25 Мьн әв йәкана wәр’а бь мәсәла готьн. Wәхте бе Әзе иди бь мәсәла wәр’а хәбәр нәдьм, ле ашкәрә дәрһәqа Баведа wәр’а бежьм. 26 Wе р’оже һуне пе наве Мьн бьхwазьн. Әз wәр’а набежьм кӧ Әзе бона wә һиви жь Баве бькьм. 27 Бав Хwәха wә һ’ьз дькә, чьмки wә Әз һ’ьз кьрьмә у баwәр кьрийә кӧ Әз жь щәм Хwәде һатьмә. 28 Әз жь Баве qәтийам у һатьмә дьнйайе. Диса Әз дьнйайе дьһельм у дьчьмә щәм Баве».
29 Шагьртед Wи готьне: «Ва йә Тӧ ньһа ашкәрә хәбәр дьди, нә кӧ пе мәсәла. 30 Ньһа әм фә’м дькьн, кӧ Тӧ һәр тьшти зани у нә һ’әwщә йә кӧ жь Тә бьпьрсьн, Тӧ пешда щабе дьди. Бона ве йәке әм баwәр дькьн, кӧ Тӧ жь щәм Хwәде һатийи».
31 Иса wанр’а гот: «Ньһа һун баwәр дькьн? 32 Ва wәхте бе у һатийә жи, кӧ һуне бәла-бәлайи бьн, һәр кәсе һәр’ә щийе хwә у Мьн т’әне бьһелә. Ле Әз нә т’әне мә, чьмки Бав т’әви Мьн ә. 33 Мьн әв йәкана wәр’а готьн, wәки пе Мьн һун хwәйе ә’дьлайийе бьн. Һуне дьнйайеда тәнгасийеф бьбиньн, ле мерхас бьн! Мьн дьнйа кьрә бьндәсте Хwә».

17

Иса бона баwәрмәнда дӧа дькә
1 Чахе Иса әв йәкана готьн, бәре Хwә ә’зменда кьр у гот: «Баво, wәхт пер’а гьһиштийә. Кӧр’е Хwә р’умәт кә, wәки Кӧр’ жи Тә р’умәт кә. 2 Тә һ’ӧкӧме ль сәр т’әмамийа мәрьвайе да Wи, wәки жийина һ’әта-һ’әтайе бьдә һ’әмуйед кӧ Тә данә Wи. 3 Әв ә жийина һ’әта-һ’әтайе, wәки әw Тә нас кьн, чаwа Хwәдейе р’асти бешьрики-беһәвал у ӧса жи Иса Мәсиһе кӧ Тә шандийә. 4 Мьн Тӧ ль сәр р’уйе ә’рде р’умәт кьри, әw шьхӧле Тә дабу Мьн кӧ Әз бькьм Мьн ани сери. 5 Баво, бь wе р’умәта Мьнә кӧ һе бәри ә’фьрандьна дьнйайе ль щәм Тә һәбу ньһа Мьн р’умәт кә ль бәр Хwә.
6 Мьн Тӧ wан мәрьвава ә’йан кьри, йед кӧ Тә жь дьнйайе данә Мьн. Әw йед Тә бун, Тә әw данә Мьн у wана готьна Тә хwәй кьр. 7 Ньһа әw иди заньн һәр тьштед кӧ Тә данә Мьн әw жь Тә нә. 8 Әw хәбәред кӧ Тә данә Мьн, Мьн жи данә wан у wана әw qәбул кьр, әwе р’астийе пе һ’әсийан, кӧ Әз жь Тә һатьмә у баwәр кьрьн кӧ Тә Әз шандьмә.
9 Әз бона wан һиви дькьм. Нә кӧ бона дьнйайе һиви дькьм, ле бона йед кӧ Тә данә Мьн, чьмки әw йед Тә нә. 10 Чь кӧ йед Мьн ьн, әw йед Тә нә, чь кӧ йед Тә нә, әw йед Мьн ьн. У Әз бь wан р’умәткьри мә. 11 Ньһа Әз темә щәм Тә, Әз иди нә дьнйайеда мә, ле әwана дьнйайеда нә. Йа Баве Пироз! Пе wи наве Хwәйи кӧ Тә дайә Мьн ван хwәй кә[332], wәки бьбьн йәк, чаwа Әз у Тӧ йәк ьн. 12 Гава Әз т’әви wан бум, Мьн әw пе наве Тә хwәй дькьрьн, пе wи наве кӧ Тә дайә Мьн, Мьн хwәйити ль wан кьр. Жь wана т’ӧ кәс ӧнда нәбу, пештьри йе мьрьнер’а дайи, wәки ньвисар бе сери. 13 Ле ньһа Әз темә щәм Тә у ван йәка дьнйайеда дьбежьм, wәки шабуна Мьн дьле wанда т’әмам бә. 14 Мьн хәбәра Тә гиһандә wан у дьнйа жәнийа wан, чьмки әw нә жь дьнйайе нә, чаwа кӧ Әз нә жь дьнйайе мә. 15 Әз һиви накьм кӧ Тӧ wана жь дьнйайе һьлди, ле wәки Тӧ wан жь йе Хьраб хwәй ки. 16 Әw нә жь дьнйайе нә, чаwа кӧ Әз нә жь дьнйайе мә. 17 Wан бь р’астийа Хwә бӧһӧрти-жьбарә кә. Хәбәра Тә р’асти йә. 18 Чаwа кӧ Тә Әз шандьмә дьнйайе, Мьн жи әw шандьнә дьнйайе. 19 Бона wан Әз Хwә бӧһӧрти-жьбарә дькьм, wәки әw жи бь р’астийе бӧһӧрти-жьбарә бьн.
20 Әз нә т’әне бона wан һиви дькьм, ле бона wан жи, йед кӧ бь готьна wан wе баwәрийа хwә Мьн биньн, 21 wәки һ’әму жи бьбьнә йәк. Баво, чаwа Тӧ нава Мьнда йи у Әз нава Тәда мә, ӧса жи бьра әw нава Мәда бьн[333], бь ви аwайи дьнйайе баwәр бькә, кӧ Тә Әз шандьмә. 22 Әw р’умәта кӧ Тә да Мьн, Мьн да wан, wәки әw бьбьн йәк, чаwа Әз у Тӧ йәк ьн: 23 Әз нава wанда, Тӧ жи нава Мьнда, wәки әw т’ьфаqедаф лап гьһишти бьн у дьнйа бьзаньбә кӧ Тә Әз шандьм у ӧса wан һ’ьз дьки, чаwа Мьн һ’ьз дьки.
24 Йа Баво, Әз дьхwазьм wәки йед кӧ Тә данә Мьн, Әз ль к’ӧ бьм, әw жи т’әви Мьн бьн, wәки әw р’умәта кӧ Тә дайә Мьн бьбиньн, чьмки һе бәри ә’фьрандьна дьнйайе Тә Әз һ’ьз кьрьмә. 25 Йа Баве р’аст! Дьнйа Тә нас накә, ле Әз Тә нас дькьм у әвана жи заньн wәки Тә Әз шандьмә. 26 Мьн Тӧ wанва дайи ә’йанкьрьне у Әзе һе бьдьмә ә’йанкьрьне, wәки әw һ’ьзкьрьна кӧ Тә Әз пе һ’ьз кьрьмә нава wанда бә у Әз жи нава wанда бьм».

18

Гьртьна Иса
(Мәтта 26:47-56; Марqос 14:43-50; Луqа 22:47-53)
1 Пәй ве хәбәрданер’а Иса т’әви шагьртед Хwә дәрбази wи алийе нәwала Qьдроне бу. Ль wе дәре бахчәк һәбу, Иса шагьртед Хwәва к’әтьне. 2 Щьһуда жи йе кӧ wе нәмамийа Wи бькьра әw щи заньбу, чьмки Иса у шагьртед Хwәва гәләк щара ль wе дәре дьщьвийан. 3 Аwа Щьһуда к’омәкә әскәра у нобәдара хwәр’а жь алийе ферьси у сәрәкед к’аһинада һьлдабу, бь фәнәра, агьр у ч’әка һатә wи щийи. 4 Иса һәр тьшт заньбу кӧ wе чь бе сәре Wи, пешда чу у wанр’а гот: «Һун ль к’е дьгәр’ьн?» 5 Wана ле вәгәр’анд у готьне: «Ль Исайе Ньсрәте!» Иса готә wан: «ӘЗ ЬМ».
Щьһудайе кӧ нәмамийа Wи кьрьбу жи т’әви wан бу. 6 Гава гот кӧ: «ӘЗ ЬМ[334]!» сәр пьште чун у к’әтьнә ә’рде. 7 Һьнге Иса диса жь wан пьрси: «Һун ль к’е дьгәр’ьн?» Wан гот: «Исайе Ньсрәте».
8 Иса ль wан вәгәр’анд у гот: «Мьн wәр’а гот, кӧ Әз ьм. Аwа һәгәр һун ль Мьн дьгәр’ьн, бьһельн бьра әвана һәр’ьн». 9 Әв йәк бу wәки әw хәбәра wийә кӧ бәре готьбу р’аст дәре: «Әwед кӧ Тә данә Мьн, Мьн жь wан т’ӧ кәс ӧнда нәкьр»[335].
10 Һьнге Шьмһ’ун-Пәтрус әw шуре кӧ пер’а бу к’ьшанд у авитә хӧламе сәрәкк’аһин у гӧһе wийи р’асте пәканд. Наве wи хӧлами Малхо бу. 11 Иса Пәтруср’а гот: «Шур текә qавеф! Әзе чаwа wе к’аса кӧ Баве дайә Мьн вәнәхwьм?»
Иса бәр сәрәкк’аһин
(Мәтта 26:57-58; Марqос 14:53-54; Луqа 22:54)
12 Пәй ве йәкер’а к’ома әскәра у сәрдаре wан у нобәдаред щьһуйа Иса гьртьн у гьредан. 13 Пешийе Әw бьрьнә щәм Һәнане хәзуре Qәйафа. Qәйафа сәрәкк’аһине wе сале бу. 14 Әва әw Qәйафа бу, йе кӧ щьһу ширәт кьрьбун у готьбу: «Һе р’ьнд ә, бьра йәк бона щьмә’те бьмьрә».
Пәтрус Иса инк’ар дькә
(Мәтта 26:69-70; Марqос 14:66-68; Луqа 22:55-57)
15 Шьмһ’ун-Пәтрус у шагьртәки дьн пәй Иса дьчун. Әw шагьрт кӧ насе сәрәкк’аһин бу, т’әви Иса к’әтә һ’әwша сәрәкк’аһин, 16 ле Пәтрус дәрва ль бәр дери сәкьни. Паше әw шагьрте насе сәрәкк’аһин дәрк’әт у т’әви дәргәһване хәбәр да, Пәтрус бьрә һьндӧр’. 17 Һьнге wе щарийа дәргәһван жь Пәтрус пьрси: «Дьбә кӧ тӧ жи жь шагьртед Ви мәрьви йи?» Пәтрус готе: «На, әз ниньм».
18 Wи чахи, һәwа кӧ сар бу, хӧлам у нобәдара пе к’омьре агьр вехьстьбун, сәкьнибун у хwә гәрм дькьрьн. Пәтрус жи ль щәм wан сәкьнибу, хwә гәрм дькьр.
Пьрса сәрәкк’аһин
(Мәтта 26:59-66; Марqос 14:55-64; Луqа 22:66-71)
19 Һьнге сәрәкк’аһин жь Иса дәрһәqа шагьртед Wи у һинкьрьна Wида пьрси. 20 Иса щаб да у гот: «Мьн дьнйайер’а ашкәрә хәбәр дайә, һәр гав к’ьништада ӧса жи п’арьстгәһеда, к’идәре кӧ һ’әму щьһу дьщьвийан һин дькьрьн. Мьн т’ӧ тьшт дьзива нәготийә. 21 Тӧ чьма жь Мьн дьпьрси? Жь йед кӧ бьһистьнә бьпьрсә, к’а Мьн wанр’а чь готийә. Әw заньн Мьн чь готийә».
22 Гава Иса әв йәк гот, нобәдарәки ль wьр сәкьни шәмаqәк ль Wи хьст у гот: «Тӧ чаwа щаба сәрәкк’аһин дьди?» 23 Иса ле вәгәр’анд у готе: «Һәгәр Мьн хьраб хәбәр да, хьрабийа Мьн бежә. Ле һәгәр Әз р’аст дьбежьм, тӧ чьма Мьн дьхи?» 24 Һьнге Һәнан Әw гьредайи шандә щәм Qәйафайе сәрәкк’аһин.
Пәтрус диса Иса инк’ар дькә
(Мәтта 26:71-75; Марqос 14:69-72; Луqа 22:58-62)
25 Шьмһ’ун-Пәтрус һе ль wьр сәкьни хwә гәрм дькьр. Жь wи пьрсин: «Дьбә кӧ тӧ жи жь шагьртед Wи йи?» Әwи инк’ар кьр у гот: «На, әз ниньм». 26 Хӧламәки сәрәкк’аһин, жь хwәхатийа wи, йе кӧ Пәтрус гӧһе wи пәкандьбу, же пьрси: «Нә бахчәда мьн тӧ т’әви Wи дити?» 27 Һьнге Пәтрус диса инк’ар кьр у wе дәме дик банг да.
Иса ль бәр Пилатоф
(Мәтта 27:1-2, 11-14; Марqос 15:1-5; Луqа 23:1-5)
28 Wи чахи Иса жь щәм Qәйафа бьрьнә qәсьра wәлиф. Сәре сьбәһе зу бу у щьһу нәк’әтьнә qәсьре, wәки хwә ль гора ә’дәтед шуштьн-вәшуштьне нәһ’әр’ьминьн, кӧ бькарьбьн хwарьна Щәжьнаф Дәрбазбуне бьхwьн. 29 Һьнге Пилатоф дәрк’әтә дәрва, һатә щәм wан у пьрси: «Һун Ви мәрьви чьда нәһәq дькьн?»
30 Wана ле вәгәр’анд у готьне: «Һәгәр Әw нә йәки зӧлмк’ар буйа, мә Әw нәдьда дәсте тә». 31 Һьнге Пилато wанр’а гот: «Һане һун хwәха Ви бьбьн у ль анәгори qануна хwә диwана Wи бькьн». Щьһуйа ле вәгәр’анд у готьне: «Изьна мә т’ӧнә кӧ әм т’ӧ кәси бькӧжьн». 32 Әв йәка бу, кӧ әw готьна Иса бе сери, кӧ дабу фә’мкьрьне, Әwе чаwа бьмьрә.
33 Һьнге Пилато диса к’әтә qәсьра wәли, гази Иса кьр у же пьрси: «Тӧ йи П’адше щьһуйа?» 34 Иса ле вәгәр’анд у готе: «Тӧ ве йәке хwәха дьбежи, йан һьнәкед дьн бона Мьн тәр’а готьнә?»
35 Пилато гот: «Чьма әз щьһу мә? Мьләте Тә у сәрәкед к’аһина Тӧ данә дәсте мьн. Тә чь кьрийә?» 36 Иса щаб да у гот: «П’адшатийа Мьн нә жь ве дьнйайе йә. Һәгәр п’адшатийа Мьн жь ве дьнйайе буйа, бәрдәстийед Мьне шәр’ кьрана кӧ Әз нәк’әтама дәсте щьһуйа. Ле п’адшатийа Мьн нә жь ве дьнйайе йә».
37 Һьнге Пилато жер’а гот: «Wәки ӧса йә Тӧ п’адша йи?» Иса щаб да у гот: «Тӧ хwәха дьбежи Мьн кӧ: ‹Тӧ п’адша йи›. Әз бона ве йәке бумә у бона ве йәке һатьмә дьнйайе, wәки бона р’астийе шә’дәтийе бьдьм. Һәр кәсе кӧ жь алийе р’астийе йә, гӧһ дьдә дәнге Мьн».
38 Пилато же пьрси: «Р’асти чь йә?»
Диwанеда һ’ӧкӧме кӧштьне ль сәр Иса дәрдьхьн
(Мәтта 27:15-31; Марqос 15:6-20; Луqа 23:13-25)
Пәй ве пьрсер’а, Пилато диса дәрк’әтә дәрва щәм щьһуйа у wанр’а гот: «Әз т’ӧ нәһәqийе Вида набиньм. 39 Ле әв ә’дәте wә йә кӧ әз Щәжьна Дәрбазбунеда йәки гьрти бона wә бәр’дьм. Һун дьхwазьн кӧ әз бона wә П’адше щьһуйа бәр’дьм?»
40 Һьнге wан һе кьрә qир’ин, готьн: «Нә кӧ Ви мәрьви, ле Барабас бәр’дә!» Барабас жи qачахәк бу.

19

1 Һьнге Пилато Иса бьр у да бәр qамчийа. 2 Әскәра жи т’ащәк жь стьрийа вәгьртьн у данә сәре Wи у чӧхәки ширкф ль Wи кьрьн. 3 Ль бәр Wи дьсәкьнин у дьготьн: «Хwәш бә, П’адше щьһуйа!» У шәмаq ль Wи дьхьстьн.
4 Пилато диса дәрк’әтә дәрва у wанр’а гот: «Ва йә ньһа әз Wи тиньмә дәрва щәм wә, wәки һун бьзаньбьн кӧ мьн т’ӧ сущ Wида нәдитийә». 5 Һьнге Иса т’аще стьри ль сери у чӧхе ширк ле дәрк’әтә дәрва. Пилато wанр’а гот: «Ва йә Әw мәрьва!»
6 Гава сәрәкед к’аһина у нобәдара Әw дит, кьрьнә qир’ин у готьн: «Wи хачф кә, Wи хач кә!» Пилато wанр’а гот: «Һун Wи бьбьн хач кьн. Әз хwәха т’ӧ сущи Wида набиньм».
7 Щьһуйа ле вәгәр’анд у готьне: «Qанунәкә мә һәйә у анәгори wе qануне[336] гәрәке Әw бе кӧштьне, чьмки Wи Хwә Кӧр’е Хwәде һ’әсаб кьр».
8 Гава Пилато әв йәк бьһист, һе тьрс к’әтә сәр. 9 Әw диса чу һьндӧр’е qәсьра wәли у Исар’а гот: «Тӧ жь к’ӧ йи?» Ле Иса щаба wи нәда. 10 Пилато готә Wи: «Тӧ т’әви мьн хәбәр нади? Тӧ ньзани кӧ һ’ӧкӧме мьн һәйә әз Тә бәр’дьм у һ’ӧкӧме мьн һәйә Тә бьдьмә хачкьрьне?»
11 Иса ле вәгәр’анд у готе: «Һәгәр жь жор тәр’а нәһата дайине, т’ӧ һ’ӧкӧме тә wе ль сәр Мьн т’ӧнәбуйа. Ләма гӧне wи, йе кӧ Әз дамә дәсте тә һе мәзьн ә».
12 Пәй wе йәкер’а Пилато дькьр кӧ Иса бәр’да, ле щьһуйа кьрә qир’ин у готьн: «Һәгәр тӧ Ви мәрьви бәр’ди, тӧ нә досте Qәйсәрф и! Һәр кәсе кӧ хwә п’адша һ’әсаб дькә, әw нәйаре Qәйсәр ә!»
13 Гава Пилато әв йәк бьһист, Иса дәрхьстә дәрва у әw ль һәрәмаф диwане р’уньшт, wи щийе кӧ жер’а дьготьн «Сәле Кәвьри», бь ибрани Габата. 14 Р’ожаф т’ьвдарәккьрьна Щәжьна Дәрбазбуне бу, нивро незики сьһ’әта донздәһа Пилато щьһуйар’а гот: «Ва йә П’адше wә!»
15 Ле wана кьрә qир’ин: «Wи бьбә, Wи бьбә! Wи хач кә!» Пилато wанр’а гот: «П’адше wә хач кьм?» Сәрәкед к’аһина ле вәгәр’андьн: «Пештьри Qәйсәр п’адшаки дьн бона мә т’ӧнә!» 16 Һьнге әwи Иса да дәсте wан, wәки бе хачкьрьне.
Хачкьрьна Иса
(Мәтта 27:32-44; Марqос 15:21-32; Луqа 23:26-43)
Wан Иса һьлда бьрьн. 17 Иса Хwәха хаче Хwә һьлда у дәрк’әтә wи щийе кӧ жер’а дьбежьн «Щийе Qаф», бь ибрани «Голгота». 18 Ль wе дәре Әw т’әви дӧ мәрьвед дьн хач кьрьн, һәр йәк ль к’еләкәке, Иса нава wанда бу. 19 Пилато т’әхтәк жи ньвиси у феза хаче хьст, кӧ аһа ньвисар бу: «ИСАЙЕ НЬСРӘТЕ, П’АДШЕ ЩЬҺУЙА». 20 Гәләк щьһуйа әв ньвисара сәр т’әхтә хwәндьн, чьмки әw щийе кӧ Иса ле һатьбу хачкьрьне незики бажер бу у бь ибрани, латини у йунани һатьбу ньвисаре. 21 Сәрәкед к’аһинед щьһуйа Пилатор’а готьн: «Нәньвисә ‹П’адше щьһуйа›! Ле бьньвисә кӧ ‹Wи гот: Әз П’адше щьһуйа мә›». 22 Пилато гот: «Мьн чь ньвиси, ньвиси».
23 Гава әскәра Иса хач кьрьн, к’ьнщед Wи һьлдан, кьрьнә чар п’ара, һәр йәкир’а п’арәк. Ле к’ьнща Wийә сәр жи һәбу, кӧ жь сери һ’әта бьни һунанди у бедьрун бу. 24 Һьнге һәвдӧр’а готьн: «Wәрьн әм ви нәqәлешьн, әм п’әшк бавежьн, к’а wе к’ер’а бьк’әвә». Әв йәк бу, wәки ньвисар бе сери:
«К’ьнщед Мьн нав хwәда п’арәвәкьрьн
у сәр п’оте Мьн п’әшк авитьн»[337].
Әскәра жи һәма әв йәк кьр.
25 Ль бәр хаче Иса дийа Wи, хатийа Wи, Мәрйәма жьна Клопас у Мәрйәма Мәждәлани сәкьни бун. 26 Иса кӧ дийа Хwә у әw шагьрте кӧ Wи же һ’ьз дькьр ль wе дәре сәкьни дитьн, дийа Хwәр’а гот: «Ә’вде! Ва йә кӧр’е тә!» 27 Паше готә шагьрт: «Ва йә дийа тә!» Жь һьнгева әви шагьрти әw бьрә мала хwә.
Мьрьна Иса
(Мәтта 27:45-56; Марqос 15:33-41; Луqа 23:44-49)
28 Пәй ве йәкер’а Иса заньбу һәр тьштед кӧ wе бьбуна иди qәwьмин, һьнге Wи гот: «Әз т’и мә», wәки ньвисар бе сери. 29 Ль wьр фьраqәкә сьркева дагьрти һәбу. Wана луфькаф бә’ре сьркеда кьр, сәре дарька зохеваф данин у дьрежи бәр дәве Wи кьрьн. 30 Гава кӧ Иса сьркәф вәхwар, гот: «Т’әмам qәwьми!» Сәре Хwә бәржер кьр у р’ӧһ’е Хwә да.
Готьна п’ехәмбәр те сери
31 Әв йәк кӧ р’ожаф т’ьвдарәккьрьнеда qәwьми, щьһуйа нәдьхwәст wәки щьнйаз ль сәр хаче бьмана, чьмки әw шәми бона wана р’ожәкә гәләк ә’зиз бу. Wана жь Пилато һиви кьр, wәки һәстуйед р’ә’нед хачбуйийа бенә шкенандьне у жь wьр бенә һьлдане. 32 Һьнге әскәр һатьн, пешийе һәстуйед р’ә’нед йәки шкенандьн у пәйр’а р’ә’нед йе дьн, кӧ т’әви wи һатьбу хачкьрьне. 33 Ле гава кӧ әw незики Иса бун у дитьн кӧ Әw иди мьрийә, wана һәстуйед р’ә’нед Wи нәшкенандьн. 34 Ле диса жь әскәра йәки р’ьм нәк’са Wир’а кьр у пер’а-пер’а ав у хуне авит. 35 Йе кӧ әв йәк дит шә’дәти да, wәки һун жи баwәр бькьн. Шә’дәтийа wи р’аст ә у әw занә кӧ р’астийе дьбежә. 36 Әв йәка qәwьми, wәки әw ньвисар бе сери:
«Т’ӧ һәстуйе Wи wе нәйе шкенандьне»[338].
37 Ньвисарәкә дьн жи аһа дьбежә:
«Әwе ль Wи бьньһер’ьн, нәк’са к’ижани qӧл кьрьн»[339].
Дәфьнкьрьна Иса
(Мәтта 27:57-61; Марqос 15:42-47; Луqа 23:50-56)
38 Пәй ве йәкер’а, Усьвеф жь Аримәтйайе кӧ шагьрте Иса бу, ле жь тьрса щьһуйа хwә ә’йан нәдькьр, һиви жь Пилато кьр кӧ щьнйазе Иса жь хаче пәйа кә у Пилато изьн дайе. Һьнге әw чу щьнйазе Иса жь хаче пәйа кьр. 39 Никодемо жи т’әви wи һат, йе кӧ пешда шәв һатьбу щәм Иса, незики си килограм[340] удф у зьмьрф т’әвһәвкьри ани. 40 Щьнйазе Иса һьлдан, ль анәгори ә’дәте дәфьнкьрьна щьһуйа, бьһарәтф ле дан у Әw qәдәке к’ьтанида к’әфән кьрьн. 41 Ль wи щийе кӧ Иса ле һатьбу хачкьрьне бахчәк һәбу у wи бахчәйида жи т’ьрбәкә ну һәбу кӧ һе т’ӧ кәс теда нәһатьбу данине. 42 Иса кьрьнә wе т’ьрбе, чьмки р’ожа т’ьвдарәккьрьна щьһуйа бу, т’ьрб жи незик бу.

20

Т’ьрба вала
(Мәтта 28:1-10; Марqос 16:1-8; Луqа 24:1-12)
1 Р’ожа йәкшәме[341], qәрәбәрбанга сьбәһе зу, Мәрйәма Мәждәлани чу сәр т’ьрбе. Дина хwә дайе, wе кәвьр жь бәр дәре т’ьрбе wеда кьри йә. 2 Дәстхwәда р’әви чу щәм Шьмһ’ун-Пәтрус у wи шагьрте дьн, йе кӧ Иса же һ’ьз дькьр у wанр’а гот: «Хӧдан жь т’ьрбе дәрхьстьнә у әм ньзаньн кӧ Әw данинә к’ӧ дәре!»
3 Һәма һьнге Пәтрус у шагьрте дьн дәрк’әтьнә дәрва у бәрбь т’ьрбе чун. 4 Һәр дӧ жи һәвр’а дьр’әвийан, ле шагьрте дьн жь Пәтрус зутьр дьр’әвийа у әw пешийа wи гьһиштә сәр т’ьрбе. 5 Wи хwә qуз кьр у дина хwә дайе, wе к’әфән ль wьр ә, ле хwәха нәк’әтә һьндӧр’. 6 Һьнге Шьмһ’ун-Пәтрус кӧ пәй wи дьһат гьһиште, к’әтә һьндӧр’е т’ьрбе, дина хwә дайе, wе к’әфән ль wьр ә 7 у дәстмала сери нә т’әви к’әфән бу, ле qаткьри алики дани бу. 8 Паше шагьрте дьн жи к’әтә һьндӧр’, йе кӧ пешийе гьһиштьбу сәр т’ьрбе. Әwи дит у баwәр кьр. 9 Wан һе ньвисар фә’м нәкьрьбу, кӧ гәрәке Иса жь мьрьне р’абуйа. 10 Пәй ве йәкер’а шагьрт вәгәр’ийанә щийед хwә.
Иса Хwә нишани Мәрйәма Мәждәлани дькә
(Марqос 16:9-11)
11 Ле Мәрйәм жь т’ьрбе дәр сәкьнибу у дьгьрийа. Wе бь гьри хwә qуз кьр у ль һьндӧр’е т’ьрбе ньһер’и, 12 һьнге дина хwә дайе, wе дӧ мьлйак’әтед к’ьнщсьпи, ль wи щийе кӧ щьнйазе Иса ле данибу р’уньштьнә, йәк бәрсәрийе у йе дьн бьнп’ийе. 13 Мьлйак’әта wер’а гот: «Ә’вде! Тӧ чьма дьгьрийи?» Мәрйәме гот: «Хӧдане мьн һьлданә у әз ньзаньм Әw данинә к’ӧ дәре». 14 Гава әwе әв йәк гот, ль пьшт хwәва вәгәр’ийа у дит кӧ Иса ль wе дәре сәкьнийә, ле wе ньзаньбу кӧ әw Иса йә. 15 Иса готә wе: «Ә’вде, тӧ чьма дьгьрийи? Тӧ ль к’е дьгәр’и?» Мәрйәме т’ьре qәй әw р’әзван ә, әwе готе: «Әз хӧлам, һәгәр тә Әw һьлдайә, мьнр’а бежә тә Әw данийә к’ӧ дәре, wәки әз Wи жь wе дәре һьлдьм». 16 Иса готе: «Мәрйәм!» Мәрйәме бәре хwә да Wи у бь ибрани готе: «Р’аббони!» кӧ те фә’мкьрьне: «Дәрсдар».
17 Иса готә wе: «Мьн нәгьрә, чьмки Әз һе р’анәбумә щәм Баве. Ле һәр’ә щәм бьред Мьн у wанр’а бежә. ‹Әзе р’абьмә щәм Баве Хwә у щәм Баве wә, щәм Хwәдейе Хwә у щәм Хwәдейе wә›». 18 Мәрйәма Мәждәлани чу щәм шагьрта у wанр’а гот: «Мьн Хӧдан дит» у тьштед кӧ Иса wер’а готьбу wанр’а гьли кьр.
Иса Хwә нишани шагьртед Хwә дькә
(Мәтта 28:16-20; Марqос 16:14-18; Луqа 24:36-49)
19 Хут wе еваре, р’ожа йәкшәме, гава шагьрт щьвийайи бун, жь тьрса щьһуйа жи дәри ль сәр wан дадайи бун, һьнге Иса һат нава wанда сәкьни у wанр’а гот: «Ә’дьлайи wәр’а». 20 Әв тьшт гот, дәст у нәк’са Хwә нишани wан кьрьн. Һьнге шагьрт гәләки ша бун, гава кӧ Хӧдан дитьн. 21 Паше Иса диса wанр’а гот: «Ә’дьлайи wәр’а. Чаwа кӧ Баве Әз шандьм, ӧса жи Әз wә дьшиньм». 22 Әв йәк кӧ гот, п’ьфи сәр wан кьр у wанр’а гот: «Һане Р’ӧһ’е Пироз бьстиньн. 23 Һун гӧнед к’е бьбахшиньн, әwе бенә бахшандьне, гӧнед к’е нәбахшиньн, әwе нәйнә бахшандьне».
Иса у Т’ума
24 Т’умайе йәки жь һәр донздәһа, кӧ жер’а «Һәвал-щеwи» дьготьн, нә т’әви wан бу гава кӧ Иса һат. 25 Һьнге шагьртед майин wир’а готьн: «Мә Хӧдан дит». Әwи wанр’а гот: «Һ’әта кӧ әз дәwса мьха дәстед Wида нәбиньм, т’ьлийа хwә нәдьмә сәр дәwса мьха у дәсте хwә жи нәкьмә нәк’са Wи, әз т’ӧ щар баwәр накьм».
26 Пәй һ’әйшт р’ожар’а, шагьртед Иса диса малда бун у Т’ума жи т’әви wан бу. Дәри дадайи бун, ле Иса һат, нава wанда сәкьни у гот: «Ә’дьлайи wәр’а». 27 Паше Т’умар’а гот: «Т’ьлийа хwә бинә вьр у дәстед Мьн бьньһер’ә, дәсте хwә жи бинә у бькә нәк’са Мьн. Нәбаwәрийе нәкә, ле баwәр бькә!»
28 Т’ума ле вәгәр’анд у готе: «Хӧдане мьн у Хwәдейе мьн!» 29 Иса готә wи: «Тә Әз дитьм ләма баwәр кьр? Хwәзи ль wан, йед кӧ нәдитьнә, ле баwәр дькьн!»
Мәрәме ве к’ьтебе
30 Иса ль бәр шагьртед Хwә һе гәләк нишанед дьн жи кьрьн, кӧ ве к’ьтебеда нәһатьнә ньвисаре. 31 Ле бәле әв һатьнә ньвисаре, wәки һун баwәр бькьн, кӧ Иса йә Мәсиһ, Кӧр’е Хwәде у бь ве баwәрийа пе наве Wи жийина wә һәбә.

21

Иса у гьртьна мә’сийа
1 Пәй ве йәкер’а Иса диса Хwә ль дәве гола Тәбәрийайе нишани шагьртед Хwә кьр. Әw бь ви аwайи qәwьми: 2 Шьмһ’ун-Пәтрус, Т’умайе кӧ жер’а дьготьн «Һәвал-щеwи», Натанйеле жь Qанайа Щәлиле, кӧр’ед Зәбәди у дӧ шагьртед Исайә дьн һәвр’а бун. 3 Шьмһ’ун-Пәтрус wанр’а гот: «Әз дьчьм кӧ мә’сийа бьгьрьм». Wана wир’а гот: «Әм жи т’әви тә тен». Һьнге әw р’абун чун к’әтьнә qәйькәке, ле wе шәве т’ӧ тьшт нәгьртьн.
4 Сьбәһ сафи бу, Иса ль дәве голе сәкьни, ле шагьрта ньзаньбу кӧ Әw Иса йә. 5 Һьнге Иса готә wан: «Лаwькно! Wә тьшт нәгьртийә?» Wана ле вәгәр’анд у готьне: «На». 6 Әwи готә wан: «Т’ор’е бавежьнә алийе qәйькейи р’асте һуне бьгьрьн». Wана жи т’ор’ авите у жь дәст гәләкбуна мә’сийа нькарьбун кӧ т’ор’ бьк’ьшандана.
7 Һьнге wи шагьрте кӧ Иса же һ’ьз дькьр Пәтруср’а гот: «Әw Хӧдан ә!» Гава Шьмһ’ун-Пәтрус бьһист кӧ әw Хӧдан ә, к’ьнща хwә авитә сәр хwә, чьмки әw тә’зи бу у хwә авитә голе. 8 Ле шагьртед майин т’ор’ мә’сийава к’ьшандьн у пе qәйьке гьһиштьнә бәжеф, чьмки әw нә дур бун, ле qаси сәд метьри дури бәже бун.
Иса т’әви шагьртед хwә нан дьхwә
9 Гава әw дәрк’әтьнә бәже, wьр агьре жь к’омьре вехьсти дитьн, мә’си ль сәр у нан жи ль бәр. 10 Иса wанр’а гот: «Һьнәк жь wан мә’сийед кӧ wә һежа гьртьнә биньн». 11 Шьмһ’ун-Пәтрус жи к’әтә qәйьке у т’ор’ к’ьшандә бәже, йа кӧ сәд пенщи се мә’сийед гьр теда бун. Һаqас гәләк бун жи, ле диса т’ор’ нәqәльши.
12 Иса wанр’а гот: «Wәрьн тә’ште бьхwьн». Жь шагьрта т’ӧ кәси жи тӧрӧш нәкьр кӧ же бьпьрсийа: «Тӧ к’и йи?» Чьмки wана заньбу кӧ Әw Хӧдан ә. 13 Һьнге Иса незик бу, әw нан һьлда да wан у ӧса жи мә’си. 14 Әва иди щара сьсийа бу кӧ Иса пәй мьрьн-р’абуна Хwәр’а шагьртед Хwәва хӧйа бу.
Иса у Пәтрус
15 Гава wан тә’ште хwар, Иса жь Шьмһ’ун-Пәтрус пьрси: «Шьмһ’уне кӧр’е Йуһ’әнна, тӧ Мьн гәләки һ’ьз дьки, йан әw Мьн гәләки һ’ьз дькьн?[342]» Пәтрус жер’а гот: «Бәле Хӧдан, Тӧ зани кӧ әз Тә һ’ьз дькьм». Иса wир’а гот: «Бәрхед Мьн бьч’еринә».
16 Иса щара дӧда wир’а гот: «Шьмһ’уне кӧр’е Йуһ’әнна, тӧ Мьн һ’ьз дьки?» Әwи гот: «Бәле Хӧдан, Тӧ зани әз Тә һ’ьз дькьм». Иса жер’а гот: «Шьвантийе пәзед Мьн бькә».
17 Иса щара сьсейа жь Пәтрус пьрси: «Шьмһ’уне кӧр’е Йуһ’әнна, тӧ Мьн һ’ьз дьки?» Һьнге дьле Пәтрус ешийа кӧ Wи се щара wир’а гот: «Тӧ Мьн һ’ьз дьки?» у гот: «Хӧдан, Тӧ һәр тьшти зани, Тӧ зани кӧ әз Тә һ’ьз дькьм». Иса wир’а гот: «Пәзед Мьн бьч’еринә. 18 Әз р’аст бе хельф тәр’а дьбежьм, гава кӧ тӧ хорт буйи, тә хwәха qайиша хwә гьредьда у к’ӧда тә дьхwәст дьчуйи. Ле гава кӧ тӧ кал би, те дәстед хwә бьльнд ки у йәки дьне пьшта тә гьредә у тә бьбә wи щийе кӧ тӧ нахwази һәр’ейи». 19 Wи әв йәк гот, да ә’йанкьрьне кӧ әwе бь чь щур’ә мьрьне р’умәте бьдә Хwәде. Пәй ве йәкер’а Wи Пәтруср’а гот: «Пәй Мьн wәрә».
Иса у шагьрте һ’ьзкьри
20 Пәтрус пьшт хwәва зьвьр’и, дит әw шагьрте кӧ Иса же һ’ьз дькә пәй wан те. Әва әw шагьрт бу, йе кӧ шива евареда хwә авитьбу һ’әмеза Иса у готьбу: «Хӧдан әw к’и йә, кӧ wе нәмамийа Тә бькә?» 21 Пәтрус гава әw дит, жь Иса пьрси: «Хӧдан, ле ижар әве чаwа бә?»
22 Иса wир’а гот: «Һәгәр Әз бьхwазьм кӧ әw бьминә һ’әта Әз бем, чи тәр’а йә? Тӧ пәй Мьн wәрә!»
23 Әва готьна нава хушк-бьрада бәла бу, йане әw шагьрте нәмьрә. Ле бәле Иса бона wи нәготьбу, кӧ әw намьрә, ле готьбу: «Һәгәр Әз бьхwазьм кӧ әw бьминә һ’әта Әз бем, чи тәр’а йә?»
24 Әва әw шагьрт ә, йе кӧ бона ван йәка шә’дәтийе дьдә, ӧса жи әв йәк ньвисин. Әм заньн кӧ шә’дәтийа wи р’аст ә.
25 Һе гәләк кьред дьн жи һәнә, йед кӧ Иса кьрьнә. Һәгәр әw бь һур-гьли бьһатана ньвисаре, бь т’әхмина мьн, әw к’ьтебед ньвисар wе дьнйайеда щи нәбуна.
ЙУҺ’ӘННА

К’АРЕД ШАНДИЙА

Пешготьн

К’ьтеба «К’аред Шандийа» думайийа «Мьзгинийаф Луqа» йә, йа кӧ бь дәсте Луqа һатийә ньвисаре. Мәрәме к’ьтебе әw ә, кӧ шьровәкә пәйчуйед Мәсиһф чаwа бь р’ебәрийа Р’ӧһ’еф Пироз ль Оршәлимеф, Щьһустанеф, Самәрйайеф у wәлатед майинда бунә шә’дед Wи (1:8). Ӧса жи дьдә к’ьфше, кӧ щьвинаф ну бь чь зәлулийе у тә’ли-тәнгийе һ’име хwә гьрт у бь алик’арийа Р’ӧһ’е Пироз чаwа нава wан охьрмед гьранда пешда дьчу. Алики дьнва жи гава һе к’ур дьби, дьбини кӧ әва к’ьтеба т’ариха мәсиһийеф йә, кӧ жь Фьльстине нава щьһуйаф дәстпебу у паше бу баwәрикәф т’әмамийа дьнйайе.
Әм дькарьн К’аре Шандийа сәр се п’ара п’арәвәкьн:
1. Бәлабуна мәсиһийе Оршәлимеда, пәй жорһьлатьна Исар’а (1:1–8:3)
2. Бәлабуна мәсиһийе жь Оршәлиме у Щьһустанеда гьрти һ’әта Самәрйайе, Шаме у щийед дьнә дор-бәред Фьльстине (8:4–12:25)
3. Бәлабуна мәсиһийе нава wәлатед дор-бәре Бә’ра Сьпи (Бә’ра Навбәре), һ’әта Р’омайеф (13:1–28:31)
Жь wан qәwьмандьнед ве к’ьтебеда йәкә һәрә бәрбьч’ә’в бона кьред Р’ӧһ’е Пироз ньвисар ә, кӧ Р’ожаф Пенщийә һ’әсабда ль Оршәлиме сәр баwәрмәндада чаwа qәwат бари у р’ебәрийа щьвине кьр, щьвин у сәрwеред wе нав хәбата wанда qәwат кьрьн. Һинкьрьнед мәсиһийед пешьн нава даннасинкьрьнада хӧйа дьбә. Аwа мәсәлә, нава даннасинийа Пәтрусеф шандидаф пәй стандьна Р’ӧһ’е Пирозр’а (2:14-36), нава даннасинийа п’арьстгәһедаф пәй qәнщбуна йе ньгсәqәтр’а (3:11-26), щабдайина Стәйфанда бәр щьвина гьрәгьред Оршәлиме (7:1-53) у готьнед Паwлосда (13:16-41; 17:22-31; 20:18-35; 22:1-21; 24:10-21; 26:2-23). Әw qәwьмандьнед к’ьтебеда кӧ тенә биранине дьдьнә к’ьфше, кӧ чаwа даннасинкьрьн у һинкьрьнед шандийа бь wе qӧдрәте тенә кьрьне, йа кӧ бь qәwата Р’ӧһ’е Пироз щьвинеда нава ә’мьре баwәрмәндада те к’ьфше у бь щьвине Мьзгинийа Иса Мәсиһ дьнйайеда бәла дьбә.
Сәрәщәма фькьра к’ьтебе
Һазьркьрьна шә’дәтийа шандийа (1:1-26)
1. Соз у т’әмийа Исайә хьлазийе (1:1-14)
2. Бьжартьна Матийо дәwса Щьһудайеф Исхәрйот (1:15-26)
Шә’дәтийа Оршәлимеда (2:1–8:3)
Шә’дәтийа wәлатед Щьһустане у Самәрйайеда (8:4–12:25)
Qӧльхе Паwлос (13:1–28:31)
1. Р’еwитийа Паwлосе шандийә пешьн (13:1–14:28)
2. Шеwьра щьвина Оршәлимеда (15:1-35)
3. Р’еwитийа Паwлосе шандийә дӧда (15:36–18:22)
4. Р’еwитийа Паwлосе шандийә сьсийа (18:23–21:16)
5. Паwлосе гьрти Оршәлимеда, Qәйсәрийеда у р’еwитийа wийә һ’әта Р’омайе у ахьри (21:17–28:31)

1

Бона Р’ӧһ’еф Пирози создайи
(Луqа 24:49)
1 Т’ейофилойе хwәйиqәдьр, мьн к’ьтеба хwәйә пешьнда[343] дәрһәqа wан һ’әму тьштада ньвиси, чь кӧ Иса кьр у һин кьр, жь серида 2 һ’әта wе р’ожа кӧ бәрбь ә’змен һатә һьлатьне. Ле һе бәри ә’змен һьлатьне Әwи бь Р’ӧһ’еф Пироз т’әми ль шандийедф Хwәйә бьжарти кьр. 3 Пәй wан щәфайед Хwәр’а Әwи гәләк щара Хwә нишани wан дьда, р’аст дьда избаткьрьне кӧ Әw сах ә. Навбәра чьл р’ожида wанва хӧйа дьбу у дәрһәqа П’адшатийаф Хwәдеда wанар’а хәбәр дьда. 4 Щарәке гава Әwи т’әви wан нан дьхwар, т’әми да wан у гот: «Жь Оршәлимеф дәрнәк’әвьн, ле бәле һивийа созе Бавеф бьсәкьньн, бона к’ижани wә жь Мьн бьһист[344]. 5 Йуһ’әннаф бь аве ньхӧманд, ле һуне чәнд р’ожа шунда бь Р’ӧһ’е Пироз бенә ньхӧмандьнеф»[345].
Жорһьлатьна Иса
(Марqос 16:19-20; Луqа 24:50-53)
6 Гава шагьртф һәвр’а щики бун, жь Иса пьрсин у готьне: «Хӧданф, ви зәманида Те П’адшатийа Исраелеф ль wан вәгәр’ини?» 7 Әwи ль wан вәгәр’анд у гот: «Әw нә ише wә йә кӧ һун wан wәхт у зәмана бьзаньбьн йед кӧ Баве бь һ’ӧкӧме Хwә к’ьфш кьрьнә. 8 Ле гава Р’ӧһ’е Пироз бе сәр wә, һуне qәwате бьстиньн у жь Оршәлимеда гьрти т’әмамийа Щьһустанеф, Самәрйайеф у һ’әта сәре дьне жи бьбьнә шә’дед Мьн»[346]. 9 Гава әв йәк гот, бәр ч’ә’ве wан бәрбь ә’змен һатә һьлатьне у ә’wрәки жь бәр ч’ә’ве wан Әw вәшарт[347].
10 Әw һе зур’ бьбун ль чуйина Wийә ә’змен дьньһер’ин, ва дӧ мәрьведф к’ьнщсьпи щәм wан сәкьнин 11 у готьн: «Гәли щәлилийаф! Һун чьма ӧса сәкьни нә у ль ә’змен дьньһер’ьн? Әw Исайе кӧ жь нав wә һатә һьлатьне, wе ӧса жи бе, чаwа wә дит Әw чу ә’змен».
Бьжартьна Матийо дәwса Щьһудайеф Исхәрйоти
(Мәтта 27:3-10)
12 Һьнге әwана жь ч’ийайеф Зәйт’уне вәгәр’ийанә Оршәлиме, кӧ р’ийа р’ожәкә шәмийе[348] дури Оршәлиме бу. 13 Гава һатьнә бажер, чунә ода мәзьнә жорьн, әw щийе кӧ Пәтрусф у Йуһ’әннаф, Аqубф, Әндраwьс, Филипо, Т’ума, Бәртоломәйо, Мәтта, Аqубеф Һалфаwо, Шьмһ’уне wәлатп’арьстф у Щьһудайеф Аqуб теда дьман[349]. 14 Ван һ’әмуйа һәр гав һәвр’а т’әви к’ӧлфәтаф у Мәрйәмаф дийа Иса у бьрайед Wи дӧа дькьрьн.
15 Wан р’ожада Пәтрус нава баwәрмәндада р’абу, (кӧ ль wьр qаси сәд бист мәрьви бун) у гот: 16 «Гәли бьра! Гәрәке әв ньвисара бьһата сери, чаwа кӧ бәри ве йәке Р’ӧһ’е Пироз бь дәве Даwьдф бона Щьһудаф готьбу, кӧ әw бу р’ебәре wан, йед кӧ Иса гьртьн. 17 Әw т’әви мә нав һ’әсабе мәда бу у п’ара wи жи нава ви qӧльхидаф бу».
18 (Әwи бь һәqе кьре хwәйи нәһәq ә’рдәк станд у ль wьр сәр сери к’әт, зьк ле qәльши дьл-һ’ьнаве wи һ’әму р’ьжийан. 19 Әва йәка һ’әму бьнәлийедф Оршәлимева ә’йан бу, һ’әта бь зьмане хwә жи wи ә’рдир’а Һәqьлдьма готьн, аwа готи «Ә’рде хуне».)[350]
20 Пәтрус думайи кьр гот: «Чаwа к’ьтеба Зәбурадаф жи ньвисар ә:
‹Дә бьра мала wи хьрабә бә, кәсәк теда нәминә›[351]
у:
‹Дә бьра qӧльхе wийи сәрwертийе йәки дьн бьстинә›[352].
21 Аwа гәрәке йәк жь wан мера бә, к’ижан кӧ т’әмамийа wи wәхти т’әви мә бунә гава Хӧдан Иса т’әви мә дьчу дьһат, 22 жь ньхӧмандьна Йуһ’әннада гьрти һ’әта wе р’ожа кӧ Әw жь нав мә бәрбь ә’змен һатә һьлатьне. Әw гәрәке т’әви мә бьбә шә’де р’абуна Wийә жь мьрьне».
23 Дӧ мәри данә сәкьнандьне, йәк Усьвеф кӧ жер’а Барсабо дьготьн (кӧ наве wи данибун Йусто) у йе дьн Матийо. 24 Дӧа кьрьн у готьн: «Хӧдан, Тӧ кӧ дьлеф һәр кәси зани, жь ван һәр дӧйа к’ижани кӧ Тӧ дьбьжери бьдә к’ьфше, 25 wәки әви qӧльхе шандитийе бьстинә, жь к’ижани Щьһудаф же к’әт кӧ һәр’ә щийе хwә». 26 П’әшк сәр wан авитьн, п’ара Матийо к’әт у әw сәр һ’әсабе йанздәһ шандийада зедә бу.

2

Һатьна Р’ӧһ’е Пироз Р’ожаф Пенщийә һ’әсабда
1 Гава Р’ожа Пенщийә һ’әсаб һат[353], һ’әму жи һәвр’а щики бун. 2 Ньшкева жь ә’змен мина дәнге байе qайим дәнгәк һат у т’әмамийа wе мала кӧ теда р’уньштьбун т’ьжи кьр. 3 Һьнге зьманед мина алава егьр wанва хӧйа бун у ль сәр һәр йәки жь wан данин. 4 Һ’әму бь Р’ӧһ’е Пироз т’ьжи бун у дәстпекьрьн зьманед майин хәбәр дан, чаwа кӧ Р’ӧһ’е Пироз әw дьданә хәбәрдане.
5 Wи чахи Оршәлимеда щьһуйедф хwәдехоф дьман, әw жь нав һ’әму мьләтед бьн п’әр’е ә’зменда һатьбун. 6 Гава әw дәнг һат, щьмә’тәкә гьран щьвийа у т’әвиһәв бу, чьмки дьбьһистьн кӧ әwана бь зьманед wан һәр йәки хәбәр дьдан 7 у һ’әйр-һ’ӧжмәк’ар, зәндәгьртиф майи дьготьн: «Әв һ’әмуйед кӧ хәбәр дьдьн нә жь Щәлилеф нә? 8 Ле чаwа жь мә һәр йәк wи зьмани дьбьһе, йе кӧ әм навда дьне к’әтьнә? 9 Партойи, мәди, ә’лами, бьнәлийед Мәсопотамйайе, Щьһустане, Кәпәдокйайе, Понтосе, Асйайе[354], 10 Фьригйайе, Памфилйайе, Мьсьреф у йед ль алийе Либйайа незики Курене у ӧса жи йед хәрибә жь Р’омеф һати, 11 щьһуф у нәщьһуйедф кӧ һатьнә сәр баwәрийаф щьһуйа, ӧса жи кьрети у ә’рәб. Әм дьбьһен кӧ әвана бь зьмане мә кьред Хwәдейә мәзьн дьбежьн». 12 Һ’әмуйа һ’әйр-һ’ӧжмәк’ар шашмайи һәвдӧр’а дьготьн: «Әв чь һ’әwал ә?» 13 Ле һьнәка жи qәрфе хwә дькьрьн у дьготьн: «Пе шәрава ну сәрхwәш бунә».
Даннасинийа Пәтрусә пәй һатьна Р’ӧһ’е Пирозр’а
14 Һьнге Пәтрус т’әви һәр йанздәһа р’абу дәнге хwә һьлда у щьмә’тер’а гот: «Гәли щьһуйа у һ’әмуйед кӧ Оршәлимеда дьминьн! Бьра әв йәка wәва ә’йан бә у гӧһ бьдьнә хәбәред мьн. 15 Әвана нә сәрхwәш ьн, чаwа кӧ һун дьфькьрьн, һе сьбәһ зу сьһ’әт нәһә йә[355]. 16 Ле әва әw йәк ә, чь кӧ Йоел п’ехәмбәрф готийә:
17 ‹Р’ожед ахьрийеда Хwәде дьбежә wе аһа бә:
Әзе жь Р’ӧһ’е Хwә сәр һ’әму мәрьвада бьбариньм,
кӧр’ у qизед wәйе п’ехәмбәртийеф бькьн,
щаһьлед wәйе дитьнока бьбиньн
у кал-пиред wәйе жи хәwна.
18 Бәле, Әзе wан р’ожада Р’ӧһ’е Хwә сәр хӧлам у щарийед Хwәда жи бьбариньм
у wе п’ехәмбәртийе бькьн.
19 Жор ль ә’змен
тьштед ә’щебмайи бьдьмә к’ьфше
у жер сәр ә’рде жи нишана,
хун у агьр, ду у духан.
20 Р’ойе бьqарә
у һиве жи сор бә мина хуне,
һе бәри һатьна Р’ожаф Хӧданә мәзьн у навә нишан.
21 У wе ӧса бә, һәр кәсе кӧ гази наве Хӧдан кә wе хьлазф бә›[356].
22 Гәли исраелийа, ван хәбәра бьбьһен! Исайе Ньсрәте, мәрьвәки кӧ жь алийе Хwәдеда к’ьфшкьри бу, Хwәде пе Wи нава wәда нишан, к’әрәмәт у кьред qәwат кьрьн, чаwа кӧ һун хwәха жи заньн. 23 Бона Wи Хwәде һе пешда qьрар кьрьбу у бь занәбуна Wи Әw к’әтә дәсте wә, wә жи бь дәсте нәр’аста дармьхе хьст кӧшт[357]. 24 Ле Хwәде qәйдед мьрьнейә щәфе вәкьрьн, Әw жь мьрьне р’акьр, чьмки мьрьне нькарьбу һ’ӧкӧми сәр Wи бькьра[358]. 25 Даwьд бона Wи дьбежә:
‹Мьн т’ьме Хӧдан пешийа хwә дьдит,
чьмки Әw ль алийе мьни р’асте йә, кӧ әз нәльк’ӧмьм.
26 Бона wе йәке дьле мьн ша бу,
зьмане мьн жи жь әшqа нәсәкьни,
бәдәна мьнә мьри жи wе бь гӧман бьжи,
27 чьмки Тӧ мьн дийареф мьрийада наһели,
нә жи Те бьһели кӧ Пирозе Тә бьр’ьзә.
28 Тә р’ийед ә’мьр мьнва ә’йан кьрьн
у Те шабуна диндара Хwәва мьн т’ьжи ки›[359].
29 Гәли бьра! Һ’әwщә йә кӧ әз ашкәрә бона Даwьде бавә’шир wәр’а бежьм, кӧ әw мьр дәфьн кьрьн, т’ьрба wи һ’әта р’ожа иро жи нава мәда йә. 30 Ле әw кӧ п’ехәмбәр бу, wи заньбу кӧ Хwәде бь сонд wир’а соз дайә, wе жь бәдәна wи Йәки дайнә сәр т’әхте wи[360]. 31 Әwи әв йәк һе пешда дит у бона р’абуна Мәсиһф гот, кӧ Әwе дийаре мьрийада нәминә, нә жи бәдәна Wийе бьр’ьзә[361]. 32 Әва әw Иса бу, йе кӧ Хwәде Әw жь мьрьне р’акьр, кӧ әм һ’әму жи шә’дә нә. 33 Хwәде Әw һьлк’ьшанд да к’еләкаф Хwәйә р’асте, Әwи жи Р’ӧһ’е Пирози создайи жь Баве станд у жорда баранд, чаwа кӧ һун ньһа дьбиньн у дьбьһен. 34 Р’аст ә Даwьд нәчубу ә’змана, ле wи хwәха әв йәк гот:
‹Хӧдан готә Хӧдане мьн,
к’еләка Мьнә р’асте р’уне,
35 һ’әта кӧ Әз дьжмьнед Тә бькьмә бьне п’ийед Тә›[362].
36 Ньһа бьра т’әмамийа мала Исраел р’ьнд заньбә әw Исайе кӧ wә хачф кьр, Хwәде Әw һьн кьрә Хӧдан, һьн жи Мәсиһ».
37 Щьмә’те әв йәк кӧ бьһист, мина тирәке дьле wан к’әт, Пәтрус у шандийед майинр’а готьн: «Әм чь бькьн, гәли бьра?» 38 Пәтрус wанр’а гот: «Т’обәф кьн у бьра жь wә һәр йәк бь наве Иса Мәсиһ бона бахшандьна гӧна бе ньхӧмандьнеф у һуне Р’ӧһ’еф Пироз п’ешк’ешф бьстиньн. 39 Әв соз бона wә у зар’ед wә йә, ӧса жи бона һ’әмуйед дур ә кӧ Хӧдан Хwәде мәйе гази wан кә».
40 Пәтрус бь гәләк хәбәред майин бь мә’рифәти т’әми да у һиви жь wан кьр у гот: «Хwә жь ви ньсьлеф нәһәq хьлаз кьн». 41 Әwед кӧ хәбәред wи qәбул кьрьн, пе аве һатьнә ньхӧмандьнеф у wе р’оже wәкә се һ’әзара ль һәв зедә бун. 42 Wан т’ьме хwә ль һинкьрьна шандийа дьгьрт, ль һәв дьщьвийан, нан кәрдькьрьн[363] у дӧа дькьрьн.
Ә’мьре баwәрмәнда
43 Хоф у тьрс дьк’әтә сәр һәр кәси у бь дәсте шандийа гәләк к’әрәмәт у нишан дьбун. 44 Һ’әму баwәрмәнд һәвр’а бун у һәр тьштед wан йәк бу. 45 Һәбукф у мьлк’е хwә жи дьфьротьн у бәлайи һ’әмуйед һ’әwщә дькьрьн. 46 Һәр р’ож бь т’ьфаqф дьчунә п’арьстгәһеф, малада нан кәрдькьрьн у әшq-ша бь дьле сах хwарьн дьхwарьн, 47 шькьрийа хwә Хwәде данин у т’әмамийа щьмә’те ль wан хwәш бу. Хӧдан жи р’ож бь р’ож һ’әсабе хьлазбуйийаф зедә дькьр.

3

Qәнщбуна йе ньгада сәqәт п’арьстгәһеда
1 Щарәке Пәтрус у Йуһ’әнна wәхте дӧайе сьһ’әта сьсийа һьлдьк’ьшийанә п’арьстгәһе. 2 Мәрьвәки жь зькмакийеда ньгада сәqәт һәбу, кӧ һәр р’ож данин бәр дәргәһе п’арьстгәһейи кӧ Бәдәw дьһатә готьне даданин, кӧ жь йед дьһатьнә п’арьстгәһе п’арс кьра. 3 Әви кӧ дит Пәтрус у Йуһ’әнна дьк’әвьнә п’арьстгәһе, лава wан кьр кӧ п’арсе бьдьне. 4 Пәтрус т’әви Йуһ’әнна ль wи ньһер’и у готе: «Ль мә бьньһер’ә!» 5 Әwи жи ль wан ньһер’и у ч’ә’ве wи ле бу, кӧ wе тьштәки жь wан бьстинә. 6 Һьнге Пәтрус готе: «Зер’ у зиве мьн т’ӧнә, ле чи мьн һәйә әзе Wи бьдьмә тә. Бь наве Иса Мәсиһе Ньсрәте р’абә бьгәр’ә». 7 Дәсте wийи р’асте гьрт р’акьр, пер’а-пер’а qӧдуме чока у гузәкед wи шьдийан. 8 Әwи банзда сәр хwә сәкьни, дәстпекьр гәр’ийа у т’әви wан к’әтә п’арьстгәһе дьгәр’ийа, банздьда у шькьри дьда Хwәде. 9 Гава т’әмамийа щьмә’те дит кӧ әw дьгәр’ә у шькьрийе дьдә Хwәде, 10 нас кьрьн кӧ әw ә, йе кӧ бона п’арсе бәр дәргәһе п’арьстгәһейи Бәдәw р’удьньшт у бона тьште кӧ т’әви wи qәwьми зәндәгьрти мабун у дьһ’әйирин.
Пәтрус һеwангәһа Сьлемандаф даннасин дькә
11 Әви кӧ Пәтрус у Йуһ’әнна бәр’нәдьдан, т’әмамийа щьмә’те ә’щебмайи бәрбьр’и wан бәзи, һ’әта wи щийе кӧ жер’а дьготьн һеwангәһа Сьлеман. 12 Пәтрус кӧ әв йәк дит, щьмә’тер’а гот: «Гәли исраелийа! Һун чьма бона ве йәке ә’щебмайи манә? Чьма тьһәрәки ль мә дьньһер’ьн? Те бежи qәй мә бь qәwат йан хwәдеп’арьстийа хwә әw да гәр’е? 13 Хwәдейе Бьраһимф, Исһаqф, Аqуб у Хwәдейе кал-бавед мә, Бәрдәстийе Хwә Иса р’умәт кьр[364]. Wә нәмамийаф Wи кьр у бәр Пилатоф т’әхсир кьр, гава әwи qьрар кьрьбу кӧ Wи бәр’дә. 14 Wә йе Пирозф у р’аст т’әхсир кьр у йе меркӧж хwәст кӧ wәр’а бе бәр’дане[365]. 15 Wә Ч’ә’вканийе жийине кӧшт, ле Хwәде Әw жь мьрьне р’акьр у әм хwәха шә’дә нә. 16 У qәwата наве Wи әва мәрьва qәнщ кьр, к’ижани кӧ һун дьбиньн у нас дькьн. Бәле wе баwәрийаф бь наве Wи әва бәр ч’ә’ве wә һ’әмуйа сах-сьламәт кьр.
17 Ньһа гәли бьра, әз заньм кӧ wә жи мина сәрwеред хwә бь нәзанийа хwә кьрийә. 18 Ле Хwәде чаwа бәри ве йәке бь дәве һ’әму п’ехәмбәра бона щәфе Мәсиһе Хwә готьбу, ӧса жи кьр. 19 Аwа т’обә кьн у бәрбь Хwәде вәгәр’ьнф, кӧ гӧнед wә бенә р’әситкьрьне. 20 Һьнге wәхтед жийиндарийе жь һ’ьзурийа Хӧдан wе бен у Әwе Иса бьшинә, wи Мәсиһе кӧ бәреда бона wә к’ьфш кьрийә. 21 Лазьм ә Әw ль ә’змен бьминә, һ’әта кӧ Хwәде һәр тьшти ну чекә[366], чаwа кӧ һе бәре пешда Хwәде бь дәве п’ехәмбәред Хwәйә пироз готьбу. 22 Бәле Мусаф гот: ‹Хӧдан Хwәдейе wә wе жь нав бьрайед wәда П’ехәмбәрәки мина мьн wәр’а дәрхә. Һәр чь кӧ wәр’а бежә, гәрәке һун гӧһдарийа Wи бькьн. 23 Һәр к’и кӧ гӧһдарийа Wи п’ехәмбәри нәкә, жь нав щьмә’те wе бе qәтандьн у ӧндакьрьне›[367]. 24 У һ’әму п’ехәмбәра жи, жь Самуелф гьрти у йед пәйр’а чь кӧ готьнә, бона ван р’ожа хәбәр данә. 25 Һун мират’хӧредф п’ехәмбәра у wе пәйманеф нә, йа кӧ Хwәде т’әви кал-бавед wә[368] гьреда. Әwи готә Бьраһим: ‹Бь зӧр’әта тә әзе дӧа һ’әму мьләтед дьнйайе бькьм›[369]. 26 Хwәде Бәрдәстийе Хwә Иса мьләтр’а дәрхьст у пешийе шандә щәм wә, кӧ дӧа wә бькә у бь ви аwайи wә һәр кәси жь хьрабийед wә вәгәр’инә».

4

Пәтрус у Йуһ’әнна ль бәр щьвинаф гьрәгьра
1 Пәтрус у Йуһ’әнна һе щьмә’тер’а хәбәр дьдан, к’аһинаф у сәрwере нобәдаред п’арьстгәһе т’әви садуqийаф сәр wанда гьртьн. 2 Әwана ащьз бьбун, чьмки wана щьмә’т һин дькьр, кӧ Иса жь мьрьне р’абуйә, избат дькьрьн кӧ мьрийе р’абьн. 3 Әw гьртьн кьрьнә кәле һ’әта р’ожа дьне, чьмки иди евар бу. 4 Ле гәләкед кӧ хәбәр дьбьһистьн баwәр кьрьн, һ’әсабе wан гьһиштә пенщ һ’әзара.
5 Р’ожа дьне сәрwер, р’успиф у qанунзанф щьвийанә Оршәлиме. 6 Һәнане сәрәкк’аһин, Qәйафа, Йуһ’әнна, Скәндәр у һ’әмуйед майинә жь хун-qьнета сәрәкк’аһин жи ль wьр бун, 7 Пәтрус у Йуһ’әнна нава хwәда данә сәкьнандьне у пьрсин: «Wә бь чь qәwате йан бь чь нави әв йәка кьр?» 8 Wе дәме Пәтрус бь Р’ӧһ’е Пироз т’ьжи wанар’а гот: «Гәли сәрwеред щьмә’те у р’успийа! 9 Һәгәр һун иро бона ве qәнщийа кӧ ви сәqәтир’а бу жь мә дьпьрсьн, кӧ әw чаwа qәнщ буйә, 10 бьра wә у т’әмамийа мьләте Исраелева ә’йан бә, кӧ әва бь сайа наве Иса Мәсиһе Ньсрәте ль бәр wә qәнщбуйи сәкьни йә, Әwе кӧ wә хач кьр у Хwәде жь мьрьне р’акьр. 11 Әw ә ‹Әw кәвьре кӧ жь wә һоста һатә бер’умәткьрьне у бу сәре ә’нишкеф[370]. 12 Бь кәсәки майин хьлазбунф т’ӧнә, чьмки бьн п’әр’е ә’зменда навәки дьн мәрьвар’а нәһатийә дайине, кӧ әм бькарьбьн бь wи хьлаз бьн».
13 Гава wана мерк’имийа Пәтрус у Йуһ’әнна дит у пе һ’әсийан кӧ әвана мәрьвнә нәхwәнди у нәзан ьн, ә’щебмайи ман у нас кьрьн, кӧ әвана т’әви Иса бунә. 14 Ле әw мәрьве qәнщбуйи кӧ т’әви wан сәкьни дитьн у нькарьбун тьштәк бьготана. 15 Һьнге ә’мьри ль wан кьрьн, кӧ әw жь щьвинаф гьрәгьра дәрен у һәвр’а шеwьрин, 16 готьн: «Әм ван мәрьва чаwа бькьн? Чьмки һ’әму бьнәлийед Оршәлимева ә’йан ә кӧ бь дәсте ван к’әрәмәтәкә бәрбьч’ә’в бу у әм нькарьн инк’ар кьн. 17 Ле wәки нава щьмә’теда һе бәла нәбә, әм гәфе ль wан бьхwьн, кӧ т’ӧ щар бь Wи Нави кәсир’а хәбәр нәдьн».
18 Диса гази wан кьрьн, т’әми данә wан, кӧ т’ӧ щар бь наве Иса хәбәр нәдьн у һин нәкьн. 19 Ле Пәтрус у Йуһ’әнна ль wан вәгәр’андьн у готьн: «К’а һун хwәха бьфькьрьн, гәло әв йәк бәр Хwәде р’аст ә кӧ әм гӧр’аф wә бькьн, нә йа Хwәде? 20 Әм нькарьн бона wан тьштед кӧ мә хwәха дитьн у бьһистьн нәкьнә дәнги». 21 Wана диса гәф ль wан хwар у бәр’дан. Бәр щьмә’те мә’ник сәр wан нәдитьн кӧ щәза бьдана wан, чьмки һ’әмуйа жи бона әw тьште qәwьми шькьри дьданә Хwәде. 22 Ә’мьре wи мәрьве кӧ әв к’әрәмәта qәнщбуне жер’а бу чьл сали жортьр бу.
Дӧайе баwәрмәнда
23 Гава Пәтрус у Йуһ’әнна һатьнә бәр’дане, әw чунә щәм к’ома хwә у wанр’а һәр тьшт гьли кьрьн, чь кӧ сәрәкед к’аһин у р’успийа wанар’а готьбун. 24 Wана жи гава бьһист, һәвр’а дәнге хwә һьлдан гази Хwәде кьрьн у готьн: «Йа Хwәйи, Ә’фьрандаре ә’рд у ә’змен, бә’ре у һ’әмуйед нав wанда[371], 25 Тә бь Р’ӧһ’е Пироз пе дәве баве мә, бәрдәстийе Хwә Даwьд гот:
‹Чьма нәщьһу qьлqьлин у мьләт жи бона тьштед п’уч’ фькьрин?
26 П’адшед дьнйайе һазьр сәкьнин у сәрwер һәвр’а мьqабьли Хӧдан у Мәсиһе Wи щьвийан›[372].
27 Бәле р’аст ви бажарида сәр бәрдәстийе Тә Исайе пироз, Йе кӧ Тә бь р’ункьрьнеф к’ьфш кьр, Һеродәсф у Пилатойе Понтийо т’әви нәщьһуйа у мьләте Исраеле щьвийан[373], 28 wәки wан тьшта бькьн, чь кӧ Тә һе бәреда анәгори qәwат у ә’мьре Хwә к’ьфш кьрьбу бьбьн. 29 Ньһа йа Хӧдан, сәр гәф у гӧр’ийа wанда бьньһер’ә, к’әрәме хӧламед Хwәр’а бькә, wәки әм мерк’ими хәбәра Тә хәбәр дьн, 30 дәсте Хwә дьреж кә, wәки бь наве бәрдәстийе Тә Исайе пироз жь нәхwәшийа qәнщ бьн, нишан у к’әрәмәт бьqәwьмьн». 31 Һәма чаwа wана дӧа хьлаз кьр, әw щийе кӧ әw щьвийайи бун һ’әжийа у һ’әму бь Р’ӧһ’е Пироз т’ьжи бун, хәбәра Хwәде мерк’ими хәбәр дьдан.
Һәр тьште баwәрмәнда йәк бу
32 Дьл у р’ӧһ’е т’әмамийа щьмә’та баwәрмәнда йәк бу. Жь wана т’ӧ кәси һәбука хwәр’а нәдьгот кӧ: «Йа мьн ә», ле һәр тьштед wан йәк бу. 33 Шандийа бь qәwата зор шә’дәтийа мьрьн-р’абуна Хӧдан Иса дьдан у к’әрәмәкәф мәзьн сәр wан һ’әмуйа бу. 34 Нава wанда т’ӧ кәс һ’әwще тьштәки нибу. Әwед кӧ хwәйе ә’рда йан мала бун, дьфьротьн у qимәте wан тьштед фьроти данин 35 бәр п’ийед шандийа даданин у wана жи к’ер’а чь лазьм буйа бәла дькьрьн. 36 Аwа йәки леwиф жь Qӧбрьсе, наве wи Усьвф, кӧ шандийа жер’а дьгот Барнабасф, кӧ те фә’мкьрьне: «Йе Дьлдайине[374]», 37 ә’рдәки wи һәбу фьрот, qимәте wи ани бәр п’ийед шандийа дани.

5

Гӧне Һананийа у Саферийайе
1 Ле мәрьвәки наве wи Һананийа т’әви жьна хwә Саферийайе мьлк’әк фьрот, 2 жь qимәте wе һьнәк вәшарт, кӧ жьн жи һаш пе һәбу, һьнәк жи ани ль бәр п’ийед шандийа дани. 3 Һьнге Пәтрус wир’а гот: «Һананийа! Әв чаwа бу кӧ мирещьнф qәлпе хьраб кьрә дьле тә, кӧ тӧ Р’ӧһ’е Пирозр’а дәрәwа бьки у жь qимәте ә’рде һьнәки вәшери? 4 Бәри фьротане нә әw йа тә бу? У пәй фьротанер’а жи qимәте wе дәсте тәда нибу? Тә чьма әв йәк кьрә дьле хwә? Тә нә кӧ мәрьвар’а дәрәw кьр, ле Хwәдер’а». 5 Гава Һананийа әв хәбәр бьһистьн, к’әт р’ӧһ’е хwә да у тьрсәкә мәзьн һ’әмуйед кӧ бьһистьн гьрт. 6 Хорт жи р’абун әw к’әфәнф кьрьн у бьрьнә дәрва дәфьн кьрьн.
7 Wәкә се сьһ’әта дәрбаз бу, жьна wи кӧ ньзаньбу чь qәwьмийә, к’әтә һьндӧр’. 8 Пәтрус же пьрси гот: «Мьнр’а бежә, wә һәбука хwә һәма һаqаси фьрот?» Әwе гот: «Бәле, һәма һаqаси». 9 Һьнге Пәтрус wер’а гот: «Һун чьма бунә йәк кӧ Р’ӧһ’е Хӧдан бьщер’ьбиньнф? Ва нә дәнге ньгед wан мәрьвед кӧ мере тә дәфьн кьрьнә жь пьшт дери тен, wе тә жи дәрхьнә дәрва». 10 Пер’а-пер’а әw к’ӧлфәт к’әтә бәр ньгед wи у р’ӧһ’е хwә да. Һьнге хорт к’әтьнә һьндӧр’, әwа мьрити дитьн, һьлдан бьрьн к’еләка мере wе дәфьн кьрьн. 11 Тьрсәкә мәзьн к’әтә сәр т’әмамийа щьвинеф у һ’әмуйед кӧ әв йәк бьһистьн.
К’әрәмәтед бь дәсте шандийа
12 Бь дәсте шандийа гәләк нишан у к’әрәмәт нав щьмә’теда дьбун. (Һ’әму баwәрмәнд һәвр’а һеwангәһа Сьлеманда дьщьвийан. 13 Т’ӧ кәси жь йед майин нәwерьбу незики wан буйа, ле бәле щьмә’те жи qәдьре wан дьгьрт. 14 Ле диса ә’лаләта жьна у мера һе-һе зедә дьбун, йед кӧ баwәрийа хwә Хӧдан данин.) 15 Бона ве йәке хәлqе нәхwәш дәрдьхьстьнә сәре р’ийа, даданинә сәр дарбәста у бәр’а, wәки гава Пәтрус дәрбаз бә, т’әне сийа wи бьк’әвә сәр жь wан һьнәка. 16 Ә’лаләт жи жь бажаред дор-бәра дьһатьнә Оршәлиме, т’әви хwә нәхwәш у йед кӧ жь р’ӧһ’едф һ’әрамф щәфа дьк’ьшандьн данин у һ’әму жи qәнщ дьбун.
Зерандьна шандийа
17 Сәрәкк’аһинф у һ’әмуйед т’әви wи, кӧ жь к’омәла садуqийа бун, һ’әвсудийева дагьрти р’абун 18 дәст авитьнә шандийа, авитьнә кәлаф щьмә’тийе. 19 Ле мьлйак’әтәкиф Хӧдан wе шәве дәргәһед кәле вәкьрьн, әw дәрхьстьнә дәрва у готә wан: 20 «Һәр’ьн п’арьстгәһеда бьсәкьньн у щьмә’тер’а ван һ’әму готьнед ве жийине бежьн». 21 Wана жи гӧһдари кьр, сьбәһе зу к’әтьнә п’арьстгәһе, дәстпекьрьн һин кьрьн.
Һьнге сәрәкк’аһин к’ома хwәва һат, т’әви т’әмамийа к’ома р’успийед Исраеле, щьвина гьрәгьра щьванд у шандьнә кәле кӧ шандийа биньн. 22 Ле гава бәрдәсти чун, әw кәледа нәдитьн, вәгәр’ийан һатьн у готьн: 23 «Кәла жь һәр алийава дадайи бу у нобәдар жи ль бәр дәргәһа бун, ле гава мә вәкьр, мә һьндӧр’да т’ӧ кәс нәдит». 24 Гава сәрwере нобәдаред п’арьстгәһе у сәрәкед к’аһина әв хәбәр бьһистьн, сәр wан ә’щебмайи ман дьготьн: «Гәло чь qәwьмийә?» 25 Wе дәме йәки һат wанр’а гот: «Ва әw мәрьвед wә авитьбунә кәле, п’арьстгәһеда сәкьни нә у щьмә’те һин дькьн!» 26 Wи чахи сәрwере нобәдара бәрдәстийава т’әвайи чун әw анин, ле нә бь зорбәтийе, чьмки жь щьмә’те дьтьрсийан, кӧ wан нәдьнә бәр кәвьра.
27 Әw бьрьн бәр щьвина гьрәгьра данә сәкьнандьне, сәрәкк’аһин жь wан пьрси 28 у гот: «Мә һ’ьшк т’әми ль wә нәкьр, кӧ бь Wи Нави һин нәкьн? Ле ва wә Оршәлим бь һинкьрьна хwәва т’ьжи кьрийә, һун дьхwазьн щабдарийа хуна Wи Мәрьви бькьнә стуйе мә»[375]. 29 Пәтрус у шандийед майинва щаб дан у готьн: «Әм гәрәке гӧр’а Хwәде бькьн, нә кӧ йа мәрьва. 30 Хwәдейе кал-бавед мә Иса жь мьрьне р’акьр, Әwе кӧ wә дарва дардакьр кӧшт. 31 Хwәде Әw бьльнд кьр дани ль мьле Хwәйи р’асте, кӧ бьбә Р’ебәр у Хьлазкьрф, wәки мәщала т’обәйе у бахшандьна гӧна бьдә Исраеле. 32 Әм шә’де ван тьшта нә, ӧса жи Р’ӧһ’е Пироз, к’ижан Хwәде да wан, йед кӧ гӧр’а Wида нә».
33 Гава wана әв йәк бьһист, гәләки һерс к’әтьн у дьхwәстьн wан бькӧжьн. 34 Ле ферьсикиф дәрсдареф Qануне һәбу, наве wи Гамалйел у нава т’әмамийа щьмә’теда жи хwәйиqәдьр бу. Әва щьвина гьрәгьрада р’абу сәкьни ә’мьр кьр кӧ шандийа хеләке дәрхьнә дәрва 35 у wанр’а гот: «Гәли исраелийа! Һьндава ванда һаш жь хwә һәбьн кӧ һуне чь бькьн. 36 Wәхтәке Т’әwдас пешда һат, кӧ хwә данибу дәwса йәки мәзьн у wәкә чарсьд мәрьви жи хwә ле гьртьбун, әw һатә кӧштьне, һ’әму пәйчуйед wи жи т’ур’-т’ур’и бун у кәс нәма. 37 Пәй wир’а Щьһудайе Щәлиле жи р’ожед навньвисареда р’абу ә’лаләтәкә гьран ль пәй хwә бьр, ле әw һатә кӧштьне у һ’әмуйед пәй wи дьчун жи бәла-бәлайи бун. 38 У ньһа әз ви һ’алида wәр’а дьбежьм, жь ван мәрьва вәгәр’ьн у wан бәр’дьн. Һәгәр әw шеwьр йан шьхӧл мәрьвати бә, wе бәтал бә, 39 ле һәгәр жь Хwәдеда йә, һун нькарьн бәтал кьн. Мьqати хwә бьн нәбә кӧ һун р’абьнә бәр Хwәде».
Щьвина гьрәгьра гӧр’а wи кьр, 40 гази шандийа кьрьн, әw данә бәр qамчийа, ә’мьри сәр wан кьрьн, кӧ иди бь наве Иса хәбәр нәдьн у бәр’дан. 41 Әвана жи жь щьвина гьрәгьра чун, ша дьбун кӧ бона наве Иса һежайи р’әзилкьрьне бунә. 42 Һәр р’ож ль п’арьстгәһе у малада т’ьме Мьзгиниф дьдан у һин дькьрьн кӧ Мәсиһ, Иса йә.

6

Бьжартьна һ’әфт к’омәкдара
1 Wан р’ожада гава шагьрт зедә дьбун, щьһуйед кӧ йунаниф хәбәр дьдан һьндава щьһуйед ибранидаф[376] бина хwә тәнг дькьрьн, чьмки хӧрәке кӧ һәр р’ож дьһатә бәлакьрьне нәдьгьһиштә жьнәбийед wан. 2 Wи чахи һәр донздәһа гази к’ома шагьрта кьр у готьн: «Әв йәк нә р’аст ә кӧ әм даннасинийа хәбәра Хwәде бьһельн, хӧрәк бәлакьрьнева мьжул бьн. 3 Ньһа гәли бьра, жь нава хwәда һ’әфт мәрьвед бь шә’дәтийа наве qәнщ бьбьжерьн, кӧ бь избати Р’ӧһ’е Пироз у сәрwахтийеваф т’ьжи нә, wәки әм wан дайньнә сәр ви шьхӧли. 4 Ле әме хwә бьдьнә дӧа у даннасинийа хәбәре». 5 Әва йәка һ’әму баwәрмәнда хwәш һат у әв мәрьвана бьжартьн: Стәйфан, мәрьвәки бь баwәри у Р’ӧһ’е Пирозва т’ьжи, Филипо, Прокоро, Никанор, Тимон, Парменас у Николойе жь Әнтакйайе, кӧ жь п’утп’арьстийеф һатьбу сәр баwәрийа щьһуйа. 6 Әвана бәр шандийа данә сәкьнандьне, шандийа жи дӧа кьрьн у дәстед хwә данә сәр wан. 7 У хәбәра Хwәде пешда дьчу, ә’лаләта шагьрта Оршәлимеда гәләки зедә дьбу у жь к’аһина жи гәләка баwәри qәбул дькьрьн.
Гьртьна Стәйфан
8 Стәйфан, әw мәрьвәки бь к’әрәм у qәwата Хwәдева т’ьжи бу, нав щьмә’теда к’әрәмәт у нишанед мәзьн дькьрьн. 9 Ле һьнәкед жь к’ьништаф кӧ Азайи[377] дьһатә готьне, щьһуйед жь Курене у Скәндәрйайе у ӧса жи щьһуйед жь qәзайед Киликйайе у Асйайе р’абун т’әви Стәйфан к’әтьнә дә’wе. 10 Ле нькарьбун ль бәр wе сәрwахтийе у wи Р’ӧһ’е кӧ пе хәбәр дьда бьсәкьнийана. 11 Wи чахи дьзива сәре чәнд мәрийа т’ьжи кьрьн кӧ бежьн: «Мә бьһист кӧ әва тьштед мьqабьли Муса у Хwәде дьбежә». 12 Бь ви аwайи щьмә’т, р’успи у qанунзан т’әвиһәв кьрьн, р’аһьштьнә Стәйфан, әw гьртьн у к’аши щьвина гьрәгьра кьрьн. 13 Шә’дед дәрәw анин данә сәкьнандьне у wан гот: «Әва т’әрка хәбәрдана мьqабьли ви щийе пироз у Qанунаф Муса накә. 14 Мә жь дәве wи бьһист кӧ гот: ‹Исайе Ньсрәте wе ве П’арьстгәһе һьлшинә у ә’дәтед кӧ Муса данә мә бьгӧһезә›». 15 Һ’әмуйед щьвина гьрәгьрада р’уньшти гава ль wи ньһер’ин, дина хwә дане р’әнг-р’уйе wи мина р’әнг-р’уйе мьлйак’әта бу.

7

Щабдайина Стәйфан ль бәр щьвина гьрәгьра
1 Һьнге сәрәкк’аһин Стәйфанр’а гот: «Әв йәк р’аст ьн?» 2 Әwи гот: «Гәли бав у бьра, бьбьһен! Гава баве мә Бьраһим һе Мәсопотамйайеда дьма, кӧ һе нәчубу бажаре Һ’аране, Хwәдейе р’умәте wива хӧйа бу 3 у жер’а гот: ‹Жь wәлат у пьсмамед хwә бьqәтә у һәр’ә wи wәлате кӧ әзе нишани тә кьм›[378]. 4 Һьнге Бьраһим жь wәлате к’ьлданийа дәрк’әт ль Һ’аране ма. Пәй мьрьна баве wир’а Хwәде әw wаргӧһастә ви wәлате кӧ һун ньһа теда дьминьн. 5 Ль ве дәре wаргәһ нәда wи, нә жи дәwса ньгәки, ле соз да кӧ ви wәлати чаwа мьлк’ бьдә wи у пәй wир’а жи бьдә зӧр’әта wи, гава кӧ һе зар’ед wи т’ӧнәбун[379]. 6 Хwәде wир’а аһа гот: ‹Зӧр’әта тәйе wәлате хәлqеда хәрибийеда бә, wе wан бькьнә хӧлам у чарсьд сали бьдьнә щәфе. 7 Ле диwана wи мьләте кӧ wе жер’а бьбьнә хӧлам› Хwәде гот, ‹Әзе бькьм, пәй wе йәкер’а әwе дәрен, ль ви щийи Мьн бьһ’әбиньн›[380]. 8 Паше сьнәтф чаwа нишана пәймане да Бьраһим. Аwа гава Исһаq жер’а бу, р’ожа һ’әйшта әw сьнәт кьр у Исһаq жи Аqуб ӧса кьр, Аqуб жи һәр донздәһ кӧр’ед хwәйә бавә’ширед мә ӧса кьрьн[381].
9 Бавә’шира жи жь һ’әвсудийе Усьвф чаwа хӧлам фьротьн, кӧ wи бьбьнә Мьсьре, ле Хwәде т’әви wи бу[382], 10 әw жь һ’әму тәнгасийед wи хьлаз кьр. Гава әw бәр Фьрәwьнеф п’адше Мьсьре сәкьни, Хwәде к’әрәм у сәрwахти дайе, п’адше жи Усьв сәр Мьсьре у т’әмамийа мала хwә кьрә сәрwер[383]. 11 Һьнге т’әмамийа wәлате Мьсьре у Кәнанедаф бу хәлайи у к’әтьнә охьрме гьран, кал-бавед мә нькарьбун хӧрәк дәстхьстана[384]. 12 Аqуб кӧ бьһист ль Мьсьре гәньм дәст дьк’әвә, щара пешьн кал-бавед мә шандьн. 13 Щара дӧда Усьв хwә бьрайед хwәва да наскьрьне у ә’сьле wи Фьрәwьнва ә’йан бу. 14 Һьнге Усьв шанд гази баве хwә Аqуб у т’әмамийа мала wи кьр, кӧ сәрһәв һ’әфте пенщ нәфс бун. 15 Аqуб бәржери Мьсьре бу, әw у кал-бавед мә wьр мьрьн. 16 Щьнйазед wан бьрьнә Шәхәме кьрьнә wи мәзәле кӧ Бьраһим бь qимәтәки зива жь кӧр’ед Һаморе Шәхәме к’ьр’ибу[385].
17 Гава әw wәхте кӧ Хwәде бь сонд Бьраһимр’а соз дабу незик дьбу, щьмә’т Мьсьреда гәләки зедә бьбу. 18 Wи чахи п’адшаки дьн Мьсьреда р’абу, кӧ дәрһәqа Усьвда тьштәк ньзаньбу[386]. 19 Әwи һ’ьләк’ари ль мьләте мә кьр у кал-бавед мә данә щәфе, п’ейи сәр wан кьр, кӧ әw зар’окед хwә бавежьнә дәрва, кӧ нәжин[387]. 20 Wи чахи Муса жь дийа хwә бу, әw йәки гәләки бәдәw бу у се мәһа мала баве хwәда мәзьн бу[388]. 21 Гава әw һатә авитьне, qиза Фьрәwьн әw һьлда бьр, чаwа кӧр’ хwәр’а мәзьн кьр. 22 Муса т’әмамийа сәрwахтийа мьсьрийа һин бу, хәбәрдан у шьхӧле хwәда жи зор бу.
23 Гава чьл салийа wи т’әмам бу, дьле wир’а дәрбаз бу кӧ сәрики бьдә хушк-бьрайед хwә зар’ед Исраел. 24 Әwи йәки исраели дит кӧ йәки мьсьри нәһәqи ле дькьр, чу пьшта wи, һ’әйф һьлда йе мьсьри кӧшт. 25 Муса т’ьреф хушк-бьрайед wийе фә’м бькьн, кӧ Хwәде wе бь дәсте wи хьлазбуне бьдә wан, ле фә’м нәкьрьн. 26 Р’ожа дьне р’асти дӧ исраелийа һат кӧ шәр’ дькьрьн, хwәст кӧ wан ль һәв бинә у гот: ‹Ә’вдно! Һун бьра нә, чьма нәһәqийе ль һәвдӧ дькьн?› 27 Ле әwе кӧ нәһәqи ль һәвале хwә дькьр, әw дә’ф да у готе: ‹К’е тӧ сәр мә сәрwер у һ’акьм к’ьфш кьри? 28 Йан тӧ дьхwази мьн жи мина wи мьсьрийе дӧһӧ бькӧжи?›[389] 29 Гава Муса әв йәк бьһист, р’әви wәлате Мьдйане хәрибийеда ма у ль wьр дӧ кӧр’ жер’а бун[390].
30 Пәй чьл салир’а бәр’ийеда ль ч’ийайе Синайеф мьлйак’әтәк нава алава агьре дьр’ийеда wива хӧйа бу[391]. 31 Муса кӧ дит, ль сәр wе йәке ә’щебмайи ма. Гава незик дьбуйе кӧ бьбинә, дәнге Хӧдан бьһист: 32 ‹Әз Хwәдейе кал-бавед тә, Хwәдейе Бьраһим, Исһаq у Аqуб ьм›. Муса дьләрьзи у нәwерьбу бьньһер’ийа. 33 Һьнге Хӧдан готе: ‹Чарьхед ньгед хwә бехә, чьмки әw щийе кӧ тӧ ле сәкьни йи ә’рде пироз ә. 34 Бәле Мьн щәфе щьмә’та Хwә Мьсьреда дит у заринийа wан бьһист, пәйа бум кӧ wан хьлаз кьм. Дә ньһа wәрә Әз тә бьшиньмә Мьсьре›.
35 Әw Мусайе кӧ т’әхсир кьрьн у готьне: ‹К’е тӧ сәр мә сәрwер у һ’акьм к’ьфш кьри?› Хwәде бь дәсте wи мьлйак’әте кӧ нав дьр’ийеда wива хӧйа бу, әw чаwа сәрwер у хьлазкьр шанд[392]. 36 Әwи әw жь Мьсьре дәрхьстьн, Мьсьре, бә’ра Сор у бәр’ийедаф чьл сали нишан у к’әрәмәт кьрьн[393]. 37 Муса һәма әw бу, йе кӧ зар’ед Исраелр’а гот: ‹Хwәде wе жь нав бьрайед wәда п’ехәмбәрәки мина мьн бона wә р’акә›[394]. 38 Муса әw бу, йе кӧ бәр’ийеда нава щьмә’те бу, ль сәре ч’ийайе Синайе жи т’әви wи мьлйак’әти бу, к’ижани т’әви wи кал-бавед мәр’а хәбәр дьда. Әва әw бу, йе кӧ әw хәбәред жийине һьлдьдан кӧ бьдә мә[395].
39 Ле кал-бавед мә нәхwәстьн гӧр’а wи бькьн, әw т’әхсирф кьрьн, дьлед хwәда вәгәр’ийанә Мьсьре 40 у Һарунр’аф готьн: ‹Мәр’а хwәдейа чекә, кӧ пешийа мә к’әвьн, чьмки әw Мусайе кӧ әм жь wәлате Мьсьре дәрхьстьн, әм ньзаньн чь һатә сәре wи›[396]. 41 Һәма wан р’ожада п’утәки мина голька чекьрьн, qӧрбанф wи п’утир’а дан у бона шьхӧле дәсте хwә к’еф кьрьн[397]. 42 Һьнге Хwәде бәре Хwә жь wан гӧһаст у һьшт кӧ әw стәйркед ә’змен бьһ’әбиньн, чаwа к’ьтеба п’ехәмбәрада ньвисар ә:
‹Гәло чьл сали qӧрбан у һ’әдиф wә бәр’ийеда Мьнр’а дан, Мала Исраел?
43 На, ле wә коне Молох хwәде у стәйрка Р’әмфан хwәдейе хwә һьлдьдан,
әв сурәт ьн, йед кӧ wә чекьрьн,
wәки һун wан бьһ’әбиньн.
Бона ве йәке Әзе wә бьгӧһезьмә wи алийе wәлате Бабилонеф[398].
44 Конеф Шә’дәтийе бәр’ийеда т’әви кал-бавед мә бу. Әw ӧса һатә чекьрьне, чаwа Әwе кӧ Мусар’а хәбәр да, ә’мьр кьр кӧ мина wи шькьле кӧ дитьбу чекә[399]. 45 Паше кал-бавед мә жи әw коне кӧ жь пешийа wанр’а мабу, һьлдан анинә ви wәлати, wи wәхте кӧ wан т’әви Йешуф жь wан мьләта зәфт кьрьбун у Хwәде жь бәр кал-бавед мәва бәри wан мьләта дабу. Әw кон ль wьр ма һ’әта wәхте Даwьд[400]. 46 Даwьд жи к’әрәм жь Хwәде станд, хwәст кӧ ханәке бона Хwәдейе Аqуб чекә[401]. 47 Ле Сьлеман бона Wи ханәк чекьр[402]. 48 Ле бәле Йе Һәри Жорьн малед бь дәста чекьрида наминә, чаwа п’ехәмбәр дьбежә:
49 ‹Ә’зман к’ӧрсийа Мьн ә,
ә’рд жи бьне п’ийед Мьн ә.
Һуне чь мале Мьнр’а чекьн? Хӧдан дьбежә.
Йан жи чь щийи бона р’ьһ’әтийа Мьн?
50 Нә дәстед Мьн әв һәр тьшт чекьрьнә?[403]
51 Сәрһ’ьшкно! К’афьр у гӧһада кәр’но![404] Һун т’ьме мьqабьли Р’ӧһ’е Пироз дьсәкьньн, кал-бавед wә чаwа бунә, һун жи ӧса нә[405]. 52 Кал-бавед wә жь п’ехәмбәра к’ижан нәзерандьн? Әwед кӧ һе бәреда бона һатьна Йе Р’аст дьготьн, дькӧштьн. У ва ньһа жи wә нәмамийа Wи кьр у кӧшт. 53 Wәр’а Qанун бь дәсте мьлйак’әта һатә дайине, ле wә хwәй нәкьр!»
Кӧштьна Стәйфан
54 Гава әв тьшт дьбьһистьн, һәwа wан дьк’әт у дьранед хwә сәр wи дьч’ьр’ькандьн. 55 Ле Стәйфан бь Р’ӧһ’е Пироз т’ьжи бәре хwә ә’зменда кьр, р’умәта Хwәде у Иса ль мьле Хwәдейи р’асте сәкьни дит 56 у гот: «Ва йә әз ә’змана вәбуйи дьбиньм у Кӧр’еф Мерьв ль мьле Хwәдейи р’асте сәкьни!» 57 Wи чахи wана кьрә qир’ин у гӧһед хwә гьртьн, һ’әму һәвр’а р’аһьштьнә wи, 58 әw жь бажер дәрхьстьн, данә бәр кәвьра. Шә’да жи к’ьнщед хwә данинә бәр ньгед хортәки наве wи Шаwул. 59 Гава кәвьр давитьне, Стәйфан дӧа кьр у гот: «Хӧдан Иса, р’ӧһ’е мьн бьстинә». 60 Һьнге wи чок да, бь дәнге бьльнд кьрә гази: «Хӧдан, ве йәке ванар’а гӧнәф һ’әсаб нәкә». Аһа кӧ гот, һеньжи[406].

8

1 Шаwул жи qайл бу, кӧ әw бе кӧштьне.
Шаwул пәй баwәрмәнда дьк’әвә
Әwе р’оже мьqабьли щьвинаф Оршәлимеда зерандьнәкә гьран дәстпебу. Пештьри шандийа һ’әмуйед баwәрмәнд бәлайи т’опрахед Щьһустане у Самәрйайе бун. 2 Мәрьвед хwәдехоф Стәйфан дәфьн кьрьн у шинәкә гьран сәр кьрьн. 3 Ле Шаwул гәләк зьрар дьда щьвине, мал-мал дьгәр’ийа жьн у мер к’аши дәрва дькьрьн давитьнә кәле[407].
Филипо Самәрйайеда Мьзгинийе дьдә
4 Әwед бәла-бәлайи бьбун дьгәр’ийан, Мьзгинийа хәбәре дьдан. 5 Филипо жи бәржери бажарәки Самәрйайе бу, wанр’а бона Мәсиһ даннасин дькьр. 6 Ә’лаләте бь дьл гӧһдарийа готьнед Филипо дькьр, гава дьбьһистьн у дьдитьн әw к’әрәмәтед кӧ wи дькьрьн. 7 Жь гәләк щьнак’әтийаф р’ӧһ’ед һ’әрам бь дәнге бьльнд дькьрьнә qир’ин дәрдьк’әтьн у гәләк шьлушә’т, ньгада сәqәт qәнщ дьбун. 8 Һьнге шабунәкә мәзьн к’әтә wи бажари.
9 Мәрьвәк wи бажарида һәбу наве wи Шьмһ’ун, әwи һе зува сербазиф дькьр у самәриф ә’щебмайи дькьрьн у хwә жи данибу дәwса йәки мәзьн. 10 Т’әмамийа щьмә’те жь бьч’ука һ’әта мәзьна бь дьл гӧһ дьданә wи у дьготьн: «Әв ә әw ‹Qәwата Хwәдейә мәзьн› кӧ дьбежьн». 11 Бь дьл гӧһ дьданә wи, чьмки әwи зува бь сербазийед хwә әw ә’щебмайи кьрьбун. 12 Ле гава әwи әw мьзгинийа Филипо баwәр кьр, йа кӧ бона П’адшатийа Хwәде у наве Иса Мәсиһ дьда, һьн мер һьн жьн, һ’әму жи пе аве һатьнә ньхӧмандьне. 13 Шьмһ’ун хwәха жи баwәр кьр һатә ньхӧмандьне у т’ьме т’әви Филипо бу. У гава әw нишан у к’әрәмәтед зор кӧ дьбун дьдит, ә’щебмайи дьма.
14 Шандийед Оршәлимеда гава бьһистьн, wәки Самәрйайе хәбәра Хwәде qәбул кьрийә, Пәтрус у Йуһ’әнна шандьнә щәм wан. 15 Әw кӧ бәржер бун, бона wан дӧа кьрьн кӧ Р’ӧһ’е Пироз бьстиньн, 16 чьмки һ’әта һьнге һе Р’ӧһ’е Пироз нәһатьбу сәр жь wан т’ӧ кәси, т’әне бь наве Хӧдан Иса һатьбунә ньхӧмандьне. 17 Һьнге Пәтрус у Йуһ’әнна дәстед хwә данинә сәр wан у wана Р’ӧһ’е Пироз станд.
18 Гава Шьмһ’ун дит, wәки бь дәст данина шандийа Р’ӧһ’е Пироз дьстиньн, п’әрә дьрежи wан кьр 19 у гот: «Әви һ’ӧкӧми бьдьнә мьн жи, кӧ әз дәсте хwә дайньмә сәр к’е, Р’ӧһ’е Пироз бьстинә». 20 Ле Пәтрус wир’а гот: «Зиве тә бьра т’әви тә бьт’әр’ьбә! Тә т’ьре п’ешк’еша Хwәде п’әрәти те стандьне! 21 П’ара тә ве йәкеда тьштәк т’ӧнә, чьмки дьле тә ль бәр Хwәде нә р’аст ә. 22 Ньһа жь wе хьрабийа хwә вәгәр’ә, р’әща жь Хӧдан бькә, бәлки әв нета тәйә хьраб бе бахшандьне, 23 чьмки әз тә нава тә’лайийа зьрав у qәйдед нәһәqийеда дьбиньм». 24 Шьмһ’ун ле вәгәр’анд у гот: «Һун бона мьн һиви жь Хӧдан бькьн, wәки жь әw готьнед wә т’ӧ тьшт нәйе сәре мьн».
25 Гава wана шә’дәти да у хәбәра Хӧдан хәбәр дан, пашда вәгәр’ийанә Оршәлиме у ль сәр р’ийа хwә гәләк гӧндед Самәрйайеда жи Мьзгини дьдан.
Филипо у нәмереф жь wәлате Әтйупийе
26 Һьнге мьлйак’әтәки Хӧдан Филипор’а гот: «Р’абә һәр’ә алийе башуреф, сәр wе р’ийа кӧ жь Оршәлиме бәржери Газзайе дьбә», кӧ чол-бәстәк бу. 27 Әw жи р’абу чу у дина хwә дайе, ва йә нәмерәкиф жь Әтйупийе wәзире Кәндаке, аwа готи п’адша Әтйупийе, кӧ wәк’иле т’әмамийа хьзна wе бу, бона һ’әбандьне һатьбу Оршәлиме. 28 Әw жь wьр вәдьгәр’ийа у ә’рәба хwәда к’ьтеба Ишайаф п’ехәмбәр дьхwәнд. 29 Р’ӧһ’ Филипор’а гот: «Пешда һәр’ә у р’әх ә’рәбева һәрә». 30 Филипо жи бәзи незик буйе, бьһист кӧ әw к’ьтеба Ишайа п’ехәмбәр дьхунә у же пьрси: «Чь кӧ тӧ дьхуни фә’м дьки?» 31 Әwи готе: «Әзе чаwа бькарьбьм фә’м бькьм, һәгәр йәк мьнр’а шьровәнәкә?» У һиви жь Филипо кьр кӧ р’абә р’әх wи р’уне. 32 Әw щийе кӧ wи ньвисареда дьхwәнд әв бу:
«Мина пәза бона сәржекьрьне һатә бьрьне
у чаwа бәрха ль бәр qӧсесе хwә накә к’алин,
дәве Хwә вәнакә.
33 Әw ньмьз кьрьн у һәqе Wи же стандьн.
Дәрһәqа зӧр’әта Wида к’е wе гьли кә?
Чьмки ә’мьре Wи жь р’убаре дьне һатә һьлдане»[408].
34 Нәмер жь Филипо пьрси у готе: «Әз һиви дькьм мьнр’а бежә, п’ехәмбәр ван тьшта бона к’е дьбежә? Бона хwә йан бона йәки майин?» 35 Филипо р’абу wе ньвисареда дәстпекьр дәрһәqа Мьзгинийа Исада wир’а шьровәкьр.
36-37 Гава р’ийа хwәда дьчун, әw гьһиштьнә авәке у нәмер гот: «Ва йә ав, иди чь наһелә кӧ әз бемә ньхӧмандьне?»[409] 38 У нәмер ә’мьр кьр, кӧ ә’рәбе бьдьнә сәкьнандьне, һәр дӧ жи к’әтьнә аве у Филипо нәмер ньхӧманд. 39 Гава әwана жь аве дәрк’әтьн, Р’ӧһ’е Хӧдан Филипо һьлда, иди нәмер Филипо нәдит, әw әшq у ша р’ийа хwәда чу. 40 Ле Филипо Ашдодеда хӧйа бу у дьгәр’ийа, Мьзгини дьда һәр бажари, һ’әта Qәйсәрийе жи һат.

9

Чаwа Шаwул ль Иса вәдьгәр’ә
(К’аред Шандийа 22:6-16; 26:12-18)
1 Шаwул жи һ’әта һьнге һе гәф ль шагьртед Хӧдан дьхwар кӧ wан бьдә кӧштьне. Әw чу щәм сәрәкк’аһин, 2 дәстурнә’мә сәр к’ьништед Шаме жь wи хwәстьн, wәки һ’ӧкӧме wи һәбә жьн у меред кӧ ль пәй ве Р’е дьчьн һәгәр бьбинә, wан бьгьрә гьредайи бинә Оршәлиме. 3 Гава дьчу незики Шаме бу, ньшкева жь ә’змен р’онайике дора wи шәwq да. 4 Әw к’әтә ә’рде у дәнгәк бьһист кӧ wир’а дьгот: «Шаwул, Шаwул! Тӧ чьма Мьн дьзерини?» 5 Әwи жи гот: «Тӧ к’и йи, Хӧдан?» Wи дәнги готе: «Әз әw Иса мә, Йе кӧ тӧ дьзерини[410]. 6 Дә ньһа р’абә һәр’ә бажер, wе тәр’а бе готьне те чь бьки». 7 Әw мәрьвед кӧ т’әви wи дьчун сар бун сәкьнин у зар-зьман к’әтьн. Wан әw дәнг дьбьһист, ле кәсәк нәдьдитьн. 8 Шаwул жь ә’рде р’абу, ч’ә’вед wи вәкьри бун, ле тьшт нәдьдит. Һьнге дәсте wи гьртьн бьрьнә Шаме. 9 Әw се р’ожа кор ма, нә хwар у нә жи вәхwар.
10 Шамеда шагьртәки наве wи Һананийа һәбу, Хӧдан дитьнокеда һатә бәр ч’ә’ва у wир’а гот: «Һананийа!» Әwи гот: «Әз вьра мә, Хӧдан». 11 Хӧдан wир’а гот: «Р’абә һәр’ә wе к’уча кӧ жер’а Р’аст дьбежьн, мала Щьһудада бона йәки жь Тарсусе наве wи Шаwул бьпьрсә, чьмки ва йә әw дӧа дькә, 12 дина хwә дайе, ва мәрик дитьнокеда һатә бәр ч’ә’ва, наве wи Һананийа, әw һат дәстед хwә данинә сәр wи, кӧ әw диса бьбинә». 13 Һананийа ле вәгәр’анд у гот: «Хӧдан, бона ви мәрьви мьн жь гәләка бьһистийә, wәки Оршәлимеда wи чьqас хьраби ль щьмә’та Тә кьрийә. 14 Вьр жи алийе сәрәкед к’аһинада һ’ӧкӧме wи һәйә, һ’әмуйед кӧ гази наве Тә дькьн бьгьрә». 15 Ле Хӧдан жер’а гот: «Тӧ һәр’ә, чьмки Мьн әw чаwа һащәтәк бьжартийә, wәки наве Мьн нәщьһуйа, п’адша у зар’ед Исраелева бьдә наскьрьне. 16 Әзе Хwәха нишани wи кьм, кӧ чьqаси гәрәке бона наве Мьн щәфе бьк’ьшинә».
17 Һананийа жи чу к’әтә wе мале, дәсте хwә дани сәр wи у готе: «Шаwул бьра! Хӧдан әз шандьмә, әw Исайе р’ева р’асти тә һат, wәки тӧ диса бьбини у бь Р’ӧһ’е Пироз т’ьжи би». 18 Дәстхwәда жь ч’ә’вед wи мина капәке тьшт же wарийан, дит, р’абу пе аве һатә ньхӧмандьне, 19 хwарьн хwар у qәwата wи һатә щи.
Шаwул бажаре Шамеда Мьзгинийе дьдә
Чәнд р’ожа Шаwул щәм шагьртед Шамеда ма. 20 Дәстхwәда Шаwул дәстпекьр к’ьништада бона Иса даннасин кьр у гот кӧ: «Әw Кӧр’е Хwәде йә». 21 Һ’әмуйед кӧ дьбьһистьн, ә’щебмайи дьман у дьготьн: «Әва әw нинә, кӧ Оршәлимеда йед кӧ гази Ви Нави дькьрьн дькӧштьн? У бона wе йәке һатийә вьр жи, wәки wан бьгьрә у бьбә бьдә дәсте сәрәкед к’аһина?» 22 Ле Шаwул һинкьрьнеда һе qәwат дьбу, избат дькьр кӧ Мәсиһ һәма Иса йә у дәнге һ’әму щьһуйед Шамеда дьда бьр’ине.
23 Гава гәләк р’ож дәрбаз бун, щьһу шеwьрин кӧ wи бькӧжьн, 24 ле Шаwул нета wанә хьраб һ’әсийа. Әw шәв у р’ож бәр дәргәһед бажер бун кӧ wи бькӧжьн, 25 ле шагьртед wи жи шәв әw бь зәмбиле диwерва дахьстьн[411].
Шаwул Оршәлимеда
26 Гава Шаwул һатә Оршәлиме, wи дькьр кӧ т’әви шагьрта бә, ле һ’әму жь wи дьтьрсийан, wан баwәр нәдькьрьн кӧ әw жи буйә шагьрт. 27 Һьнге Барнабас әw һьлда бьрә щәм шандийа у wанр’а гьли кьр, кӧ әwи р’еда чаwа Хӧдан дитийә у т’әви wи хәбәр дайә, Шамеда жи чаwа мерк’ими наве Иса даннасин кьрийә. 28 Шаwул Оршәлимеда т’әви wан р’адьбу-р’удьньшт у бь наве Иса Хӧдан мерк’ими даннасин дькьр. 29 Ӧса жи т’әви щьһуйед кӧ бь йунаниф хәбәр дьдан бь хәбәрдане дьк’әтә дә’wе, wана жи дькьр кӧ әw бькӧшта. 30 Гава бьра ве йәке һ’әсийан, әw бәржер бьрьнә Qәйсәрийе у дәрбази Тарсусе кьрьн.
31 Аwа щьвин ль т’әмамийа Щьһустане, Щәлиле у Самәрйайе дәмәке ә’дьлайийеда бу, р’ӧһ’анийеда ава дьбу, бь хофа Хӧдан у бь дьлдайина Р’ӧһ’е Пироз пешда дьчу, баwәрмәнд зедә дьбун.
Qәнщбуна Әйнейас
32 Пәтрус жи һ’әму щийа дьгәр’ийа у бәржери щәм щьмә’та Хwәдейә Лидайе жи бу. 33 Wьр мәрьвәк дит наве wи Әйнейас, кӧ һ’әйшт салед wи бун, шьлушә’т щи-ньвинада п’алдайи бу. 34 Пәтрус wир’а гот: «Әйнейас! Иса Мәсиһ тә qәнщ дькә. Р’абә у ньвина хwә бьдә һәв». Әw пер’а-пер’а р’абу сәр хwә. 35 Һ’әму бьнәлийед Лидайе у дәшта Шароне әw дитьн у бәрбь Хӧдан вәгәр’ийан.
Сахбуна Табит’айе
36 Йафайеда к’ӧлфәтәкә шагьрт һәбу, наве wе Табит’а, кӧ «Хәзал» те wәлгәр’андьне. Әва нава һ’әму qәнщи у херкьрьнада мабу. 37 Wан р’ожада әwа нәхwәш к’әт мьр у әw шуштьн ода жорьнда данин. 38 Йафа незики Лидайе бу. Гава шагьрта бьһист кӧ Пәтрус ль wьр ә, дӧ мәри шандьн һиви кьрьн у готьн: «Дәрәнги нәбә зу wәрә щәм мә». 39 Пәтрус жи р’абу т’әви wан һат. Гава гьһиштә wьр, әw бьрьнә ода жорьн, һ’әму жьнәбийа дора wи гьрт у бь гьри әw к’ьнщ у кьрасед кӧ сахийа хwәда Хәзале бона wан дьрутьбун, нишани wи дьдан. 40 Һьнге Пәтрус һ’әму дәрхьстьнә дәрва, чок да дӧа кьр у сәр щьнйазда вәгәр’ийа гот: «Табит’а! Р’абә сәр хwә». Әwе ч’ә’вед хwә вәкьрьн, ль Пәтрус ньһер’и, р’абу р’уньшт. 41 Әwи дәсте хwә да wе р’акьрә п’ийа, паше гази щьмә’та Хwәде у жьнәбийа кьр, әw сах бәр wан да сәкьнандьне. 42 Әва йәка т’әмамийа Йафайеда бәла бу у гәләка баwәрийа хwә Хӧдан анин. 43 Пәтрус гәләк р’ожа ль Йафайе мала Шьмһ’уне ч’әрмкәрда ма.

10

Кор’нелйойе нәщьһуф гази Пәтрус дькә у дитьнока Пәтрус
1 Qәйсәрийеда мәрьвәки наве wи Кор’нелйо һәбу, р’әфа «Ордийа Италйайеда» сәрсәдф бу. 2 Әw мала хwәва йәки хwәйиман у хwәдехоф бу, щьмә’та щьһуйар’а жи гәләк хер дькьрьн у һәр гав бәр Хwәде дӧа дькьр. 3 Әwи нивро незики сьһ’әта сьсийа дитьнокеда бәр ч’ә’ве хwә ашкәрә мьлйак’әтәки Хwәде дит кӧ һатә щәм wи у wир’а гот: «Кор’нелйо!» 4 Әwи кӧ ль wи ньһер’и, саw к’әтә сәр у гот: «Чь йә Хӧдан?» Мьлйак’әт готе: «Хwәде дӧа у херед тә qәбул кьрьн у әw бир накә. 5 Дә ньһа мәрийа бьшинә Йафайе, гази Шьмһ’унф кә, йе кӧ жер’а Пәтрус дьбежьн. 6 Әw чаwа меван мала Шьмһ’уне ч’әрмкәрда бәр бә’ре дьминә». 7 Гава әw мьлйак’әте кӧ wир’а хәбәр дьда чу, әwи гази дӧ хӧламед мале у әскәрәки бәрдәстийи хwәйиман кьр 8 у һәр тьшт wанр’а гьли кьр шандьнә Йафайе.
9 Р’ожа дьне әwана һе дьчун у незики бажер дьбун, Пәтрус незики сьһ’әта донздәһа р’абу сәр хени кӧ дӧа бькә. 10 Әw бьр’чи бу хwәст кӧ нан бьхwә. Һе гава нан һазьр дькьрьн, мина сьһ’әтәке сәр wир’а дәрбаз бу. 11 У wи дина хwә дайе, ва ә’зман вәбу, тьштәки мина дәстәхана мәзьн һәр чар гошава дардабу, дьһатә хwаре сәр ә’рде. 12 Сәр wе һәр щур’ә һ’әйwанед чарп’е, шулькийед ә’рде у тәйрәдед ә’змен һәбун. 13 Дәнг һатә wи: «Р’абә Пәтрус, сәржекә у бьхwә». 14 Ле Пәтрус гот: «Һ’аша жь мьн Хӧдан, мьн т’ӧ щар тьштәки һ’әрамф йан п’ис нәхwарийә». 15 Щара дӧда әw дәнг һатә wи: «Әw тьште кӧ Хwәде һ’әлалф кьрийә тӧ һ’әрам һ’әсаб нәкә». 16 Әва йәка се щара qәwьми у һьнге әw дәстәхан ә’зменва һатә һьлатьне.
17 Пәтрус һе ә’щебмайи нав хwәда дьфькьри: «Әв чь дитьнок бу мьн дит?» ва әw мәрьвед кӧ Кор’нелйо шандьбун ль бәр дәргәһ сәкьнин у мала Шьмһ’ун пьрсин. 18 Дәнг дан готьн: «Шьмһ’уне кӧ жер’а Пәтрус дьбежьн ль вьр меван ә?» 19 Пәтрус һе сәр wе дитьноке дьфькьри, Р’ӧһ’ жер’а гот: «Ва нә се мәри ль тә дьгәр’ьн. 20 Дә иди р’абә һәр’ә хwаре у дӧдьли нәбә т’әви wан һәр’ә, чьмки Мьн әwана шандьнә». 21 Пәтрус жи пәйа бу, чу щәм wан мәрьва у гот: «Әз ьм әwе кӧ һун ле дьгәр’ьн. Һун бона чь һатьнә?» 22 Wан гот: «Кор’нелйойе сәрсәд әм шандьнә. Әw мәрьвәки р’аст, хwәдехоф у алийе т’әмамийа мьләте щьһуйада жи хwәйийе шә’дәтийа qәнщ ә. Әwи ә’мьр жь мьлйак’әтәки пироз станд, кӧ тә гази мала хwә кә у хәбәрдана тә бьбьһе». 23 Һьнге Пәтрус әw т’әглифи мале кьрьн, щийе шәве да wан.
Р’ожа дьне Пәтрус р’абу т’әви wан чу, чәнд баwәрмәндед Йафайе жи т’әви wи чун. 24 Р’ожа дьн гьһиштьнә Qәйсәрийе, Кор’нелйо жи гази хwәхати у достед хwә кьрьбу у һивийа wан бу. 25 Гава Пәтрус дьк’әтә һьндӧр’, Кор’нелйо пешийа wида чу у к’әтә бәр ньга у бәр та бу. 26 Ле Пәтрус әw р’акьрә п’ийа у готе: «Р’абә бьсәкьнә, әз хwәха жи мәри мә». 27 Wир’а бь хәбәрдане к’әтә һьндӧр’ у ль wьр гәләк щьвийайи дитьн. 28 Әwи wанар’а гот: «Һун хwәха заньн кӧ нә ә’дәте мере щьһу йә, кӧ т’әви нәщьһуйа р’абә-р’уни, йан һәвва һәр’ьн-бен. Ле Хwәде бәр мьн вәкьр, wәки әз т’ӧ кәси п’ис йан һ’әрам һ’әсаб нәкьм. 29 Бона wе йәке жи гава гази мьн кьрьн, мьн на-на нәкьр р’абум һатьм. У әз ньһа дьпьрсьм, wә бона чь гази мьн кьрийә?»
30 Кор’нелйо гот: «Бәри чар р’ожа, незики ви чахи мьн дӧайе сьһ’әта сьсийа мала хwәда дькьр[412], ньшкева мәрьвәк бь к’ьнще чил-qәрqаш ль бәр мьн сәкьни 31 у гот: ‹Кор’нелйо! Хwәде дӧайед тә бьһистьн у херед тәйә кьри жи бир анин. 32 Ньһа мәрийа бьшинә Йафайе гази Шьмһ’ун кә, йе кӧ жер’а Пәтрус дьбежьн, әw чаwа меван ль мала Шьмһ’уне ч’әрмкәрда бәр бә’ре дьминә›[413]. 33 Мьн жи пер’а-пер’а шандьнә щәм тә у тә жи qәнщ кьр кӧ тӧ һати. Ньһа әм һ’әму жи ль бәр Хwәде сәкьни нә, кӧ чь жь Хӧдан тәр’а һатийә ә’мьркьрьне бежи, әм жи бьбьһен».
Даннасинийа Пәтрус мала Кор’нелйода
34 Пәтрус дәст бь хәбәрдане кьр у гот: «Әз ньһа фә’м дькьм, wәки Хwәде р’асти жи фьрqийе накә нава мьләта[414]. 35 Ле жь нав һәр мьләтида, йе кӧ жь Wи хоф дькә у р’астийе дькә ль Wи qәбул ә. 36 Һун иди р’ьнд заньн кӧ Хwәде әва хәбәра зар’ед Исраелр’а шанд, бь Иса Мәсиһ Мьзгинийа ә’дьлайийе да, Йе кӧ Хӧдане һ’әмуйа йә. 37 Ӧса жи заньн жь Щәлиле гьрти т’әмамийа Щьһустанеда чь qәwьми, пәй wе ньхӧмандьнер’а, йа кӧ Йуһ’әнна даннасин кьр, 38 чаwа Хwәде Исайе Ньсрәте бь Р’ӧһ’е Пироз у qәwате к’ьфш кьр, кӧ бь qәнщикьрьне гәр’ийа у һ’әмуйед кӧ бьн бьндәстийа мирещьнда бун qәнщ кьрьн, чьмки Хwәде т’әви Wи бу. 39 Әм хwәха шә’дед wан һ’әму тьшта нә, йед кӧ Әwи т’опрахед Щьһустане у Оршәлимеда кьрьн. Паше Әw дарва дардакьрьн у кӧштьн, 40 ле Хwәде Әw р’ожа сьсийа жь мьрьне р’акьр, да ә’йанкьрьне, 41 нә кӧ һ’әму щьмә’тер’а, ле wан шә’дар’а, йед кӧ пешийе жь алийе Хwәдеда һатьбунә бьжартьне, аwа готи мәр’а, йед кӧ пәй мьрьн-р’абуна Wир’а т’әви Wи хwарьн у вәхwарьн. 42 У Әwи т’әми ль мә кьр, wәки әм щьмә’тер’а даннасин кьн у шә’дәтийе бьдьн кӧ Әw ә һ’акьме мьрийа у зендийа жь Хwәдеда к’ьфшкьри. 43 Һ’әму п’ехәмбәр шә’дәтийа Wи дьдьн, кӧ һ’әмуйед баwәрийа хwә Wи биньн, wе бь сайа наве Wи бахшандьна гӧна бьстиньн».
Нәщьһу жи Р’ӧһ’е Пироз дьстиньн
44 Пәтрус һе әв тьшт дьготьн, Р’ӧһ’е Пироз һатә сәр һ’әмуйед кӧ әв готьн дьбьһистьн. 45 Баwәрмәндед ә’сьле хwәда щьһу[415], йед кӧ т’әви Пәтрус һатьбун, зәндәгьрти ман, кӧ Р’ӧһ’еф Пироз чаwа п’ешк’еш сәр нәщьһуйада[416] жи бари, 46 чьмки бьһистьн кӧ wана бь зьмана хәбәр дьдан у шькьри дьданә Хwәде. Һьнге Пәтрус гот: 47 «Иди к’и дькарә нәһелә кӧ әвана пе аве бенә ньхӧмандьнеф, йед кӧ мина мә Р’ӧһ’е Пироз жи стандьн?» 48 Wи чахи ә’мьр кьр кӧ бь наве Иса Мәсиһ бенә ньхӧмандьне. Паше wана һиви жь wи кьр кӧ чәнд р’ожа ль wьр бьминә.

11

Пәтрус щьвина Оршәлимер’а шьровәдькә кӧ чьма чубу мала йәки нәщьһуф
1 Шандийа у баwәрмәндед алийе Щьһустанеда дьман, бьһистьн кӧ нәщьһуйа жи хәбәра Хwәде qәбул кьрьнә. 2 Гава Пәтрус һәвраз чу Оршәлиме, баwәрмәндед ә’сьле хwәда щьһу әw нәһәq дькьрьн у 3 дьготьн: «Тӧ чуйи щәм мәрьвед нәсьнәткьри у тә т’әви wан нан хwарийә!» 4 Һьнге Пәтрус дәстпекьр бь һур-гьли wанр’а шьровәкьр у гот: 5 «Мьн бажаре Йафайеда дӧа дькьр, мина сьһ’әтәке сәр мьнр’а дәрбаз бу. У мьн дитьнокеда ль бәр ч’ә’ве хwә дит, дәрданәкә мина дәстәхана мәзьн һәр чар гошава жь ә’змен дардабу һатә хwаре, ль бәр мьн сәкьни. 6 Әз һе зур’ бьбум мьн ле дьньһер’и, мьн дина хwә дайе, ва нә һ’әйwанед чарп’е, р’ә’wьр, шулькийед ә’рде у тәйрәдед ә’змен. 7 Һьнге мьн дәнгәк бьһист кӧ мьнр’а гот: ‹Р’абә Пәтрус, сәржекә у бьхwә›. 8 Ле мьн гот: ‹Һ’аша жь мьн, Хӧдан, т’ӧ щар тьштәки һ’әрам йан п’ис нәк’әтийә дәве мьн›. 9 Щара дӧда әwи дәнги жь ә’змен ль мьн вәгәр’анд у гот: ‹Әw тьштед кӧ Хwәде һ’әлал кьрийә, тӧ һ’әрам һ’әсаб нәкә›. 10 Әва йәка се щара qәwьми у һәр тьшт пашда ә’зменва һатә к’ьшандьне. 11 Һәма wи чахи се мәрийед кӧ жь Qәйсәрийе шандьбунә пәй мьн бәр мала кӧ әм теда дьман сәкьнин. 12 Р’ӧһ’ мьнр’а гот: ‹Т’әви wан һәр’ә, дӧдьли нәбә›. Әв һәр шәш бьра жи т’әви мьн һатьн у әм чунә мала wи мәрьви. 13 Әwи мәр’а гот, кӧ чаwа мала хwәда мьлйак’әт дитийә, кӧ сәкьни йә wир’а готийә: ‹Мәрийа бьшинә Йафайе у гази Шьмһ’ун кә, йе кӧ жер’а Пәтрус дьбежьн. 14 Әwе тәр’а wан готьна бежә, бь к’ижана те у т’әмамийа нәфәред мала хwәва хьлаз би›. 15 У мьн һәма дәст бь хәбәрдане кьр, Р’ӧһ’е Пироз һатә сәр wан, чаwа пешийе һатә сәр мә. 16 Wи чахи һатә бира мьн әw хәбәра кӧ Хӧдан готьбу: ‹Йуһ’әнна бь аве ньхӧманд, ле һуне бь Р’ӧһ’е Пироз бенә ньхӧмандьне›[417]. 17 Аwа һәгәр Хwәде хут әw п’ешк’еш да wан, к’ижан да мә, гава мә баwәрийа хwә Хӧдан Иса Мәсиһ ани, әз к’и бум кӧ мьqабьли Хwәде бьсәкьнийама?»
18 Гава кӧ әв йәка бьһистьн, дәнге хwә бьр’ин, шькьри данә Хwәде у готьн: «Wәки ӧса йә Хwәде әва мәщала да нәщьһуйа жи, кӧ жь гӧнәкьрьне вәгәр’ьн у бьжин».
Баwәрмәндед бажаре Әнтакйайе
19 Әwед кӧ жь дәст wе зерандьна пәй кӧштьна Стәйфанр’а бәла-бәлайи бьбун, гьһиштьнә һ’әта Финикйайе, Qӧбрьсе у Әнтакйайе у т’әне щьһуйар’а хәбәр даннасин дькьрьн[418]. 20 Ле нава wанда һьнәк жь мәрьвед Qӧбрьсе у Курене һәбун, кӧ гава чун к’әтьнә Әнтакйайе, йунанар’аф[419] жи хәбәр дьдан, Мьзгинийа Хӧдан Иса дьдан. 21 Дәсте Хӧдан wанр’а бу, гәләка баwәр кьр, бәрбь Хӧдан вәгәр’ийан.
22 Бона wан әв дәнг-бә’са гьһиштә щьвинаф Оршәлиме, Барнабас шандьнә Әнтакйайе. 23 Гава гьһиште у к’әрәма Хwәде дит, ша бу у дьл дьда wан һ’әмуйа кӧ бь т’әмамийа дьле хwәва Хӧданр’а амьн бьминьн. 24 Барнабас мәрьвәки qәнщ, Р’ӧһ’е Пироз у баwәрийева т’ьжи бу. Гәләк щьмә’т сәр баwәрмәндед Хӧданда зедә бу.
25 Һьнге Барнабас дәрбази Тарсусе бу, кӧ ль Шаwул бьгәр’ә, 26 әw дит ани Әнтакйайе. Әwана һәвр’а т’әмамийа саләке т’әви щьвинеф дьщьвийан у гәләк щьмә’т һин дькьрьн. Пешийе Әнтакйайеда шагьрт «мәсиһиф» һатьнә навкьрьне.
27 Wан р’ожа жь Оршәлиме п’ехәмбәр бәржери Әнтакйайе бун. 28 Жь wан йәк, кӧ наве wи Һагабо бу, р’абу бь Р’ӧһ’ ә’лам кьр, кӧ wе т’әмамийа дьнйайеда бьбә хәлайикә гьран. У ӧса жи әва хәлайа һена Клаwдйо Qәйсәрдаф бу[420]. 29 Һьнге шагьртед Әнтакйайе qьрар кьрьн кӧ жь дәсте к’ева чьqас те алик’арийе бона баwәрмәндед Щьһустане бьшиньн. 30 Ӧса жи кьрьн, бь дәсте Барнабас у Шаwул бәрпьрсийаред щьвинер’а шандьн.

12

Кӧштьна Аqубф у гьртьна Пәтрус
1 Wан чахада Һеродәсф п’адша дәсте хwә һьлда сәр һьнәкед жь щьвине кӧ wан бьдә щәфе, 2 Аqубеф бьре Йуһ’әнна бь шур да кӧштьне. 3 Әwи дина хwә дайе, кӧ кьрьна wи ль щьһуйа хwәш һат, р’абу Пәтрус жи да гьртьне. Әв йәк р’ожед Щәжьнаф Нане Шкәвада qәwьмин. 4 Гава Пәтрус гьрт, авитә кәле спартәф чар т’ахьма, кӧ һәр т’ахьмәк чар-чар әскәр бун, wәки мьqати wи бьн. Нета wи әw бу кӧ пәй Щәжьна Дәрбазбунер’а wи дәрхә бәр щьмә’те, диwана wи бькә. 5 Иди Пәтрус кәледа гьрти бу, ле щьвине бона wи бь дьл у щан, бь дӧа һиви жь Хwәде дькьр.
Азабуна Пәтрус
6 Wе шәве, кӧ сьбәтьре Һеродәс дьхwәст әw дәрхьста бәр щьмә’те, бона диwанкьрьне, Пәтрус бь дӧ зьнщира гьредайи нава дӧ әскәрада р’азайи бу, нобәдара жи бәр дери нобәдарийа кәле дькьр. 7 Ньшкева мьлйак’әтәкиф Хӧдан бәр сәкьни, р’онайе wи щийи шәwq да у ньч’андә к’еләка Пәтрус, әw һ’ьшйар кьр у готе: «Зу р’абә». Зьнщир жь дәстед wи к’әтьн. 8 Һьнге мьлйак’әт wир’а гот: «Пьшта хwә гьредә у чарьхед хwә сәр ньгед хwәва кә». Әwи жи ӧса кьр. Паше wир’а гот: «Qап’уте хwә бавежә сәр хwә у пәй мьн wәрә». 9 Пәтрус жи дәрк’әт да пәй wи чу, ле ньзаньбу әw кьрьна мьлйак’әт р’аст ә, wи т’ьре хәwне дьбинә. 10 Әwана жь нобәдаред пешьн у дӧда дәрбаз бун, һ’әта дәргәһе һ’әсьни һатьн, к’ижани дәрдьхьстә нав бажер. Дәргәһ хwәха ль бәр wан вәбу, жь wьр дәрк’әтьн к’учәке дәрбаз бун, ньшкева мьлйак’әт жь wи qәтийа.
11 Һьнге Пәтрус сәр һ’ьше хwәда һат, гот: «Әз ньһа р’аст заньм кӧ Хӧдан мьлйак’әте Хwә шанд, әз жь дәсте Һеродәс у жь wан һ’әму тьштед кӧ щьһу һивийе бун хьлаз кьрьм». 12 Гава әв йәк фә’м кьр, чу мала Мәрйәма дийа Йуһ’әннайе кӧ жер’а Марqос дьготьн, кӧ ль wьр гәләк щьвийабун дӧа дькьрьн. 13 Пәтрус дәргәһ хьст, щарикә наве wе Р’ода чу гӧһе хwә да сәр. 14 Дәнге Пәтрус нас кьр, жь шабуна дәргәһ вәнәкьр, ле р’әви чу һьндӧр’ гот: «Пәтрус ль бәр дәргәһ сәкьни йә!» 15 Wана wер’а гот: «Тә һ’ьше хwә ӧнда кьрийә?» Ле әwа сәр йа хwә бу, кӧ р’аст ә. Wана гот: «Qәй мьлйак’әте wи йә?»
16 Пәтрус жи сәрһәв-сәрһәв дәргәһ дьхьст. Гава вәкьрьн әw дитьн, һ’ьше сәре wан чу. 17 Әwи дәсте хwә һ’әжанд кӧ кәр’ бьн у гьли кьр чаwа Хӧдан әw жь кәле дәрхьстийә, ӧса жи гот: «Ве йәке Аqубф у хушк-бьрайед дьнр’а жи бежьн». Хwәха жи р’абу чу щики дьн.
18 Сьбәһ кӧ сафи бу, әскәр гәләки т’әвиһәв бун, гәло чь һатә сәре Пәтрус? 19 Гава Һеродәс ль wи гәр’ийа у әw нәдит, жь әскәра һәр тьшт пьрси у ә’мьр кьр кӧ бенә кӧштьне. Паше Һеродәс жь Щьһустане бәржери Qәйсәрийе бу у wьр ма.
Мьрьна Һеродәс П’адша
20 Һеродәс ль мьләтед Сур у Сайдайе р’абьбу хәзәбе. Әвана жи һәвр’а р’абун һатьн, Бьласто wәк’иле мала Һеродәс анинә р’айе у һиви кьрьн кӧ ль һәв бен, чьмки бажаред wан жь wәлате wи п’адшайи хӧрәк дьстандьн. 21 Р’ожәкә к’ьфшкьри Һеродәс к’ьнще п’адшатийе ле, ль һәрәмаф диwане р’уньшт у бь щьмә’ти wанар’а хәбәр дьда. 22 Ә’лаләте жи дькьрә qир’ин у дьгот: «Әва дәнге хwәдеки йә, нә йе мәрийа йә!» 23 Дәстхwәда мьлйак’әтәки Хӧдан wи хьст, бона кӧ wи шькьри нәда Хwәде, кӧрми бу мьр. 24 Ле хәбәра Хwәде бәрфьрә у зедә дьбу.
25 Барнабас у Шаwул гава qӧльхе хwә qәдандьн, жь Оршәлиме вәгәр’ийан, Йуһ’әннайе кӧ жер’а Марqос дьготьн жи т’әви хwә анин.

13

Р’ӧһ’е Пироз Паwлос у Барнабас дьшинә
1 Щьвина Әнтакйайеда чәнд п’ехәмбәр у дәрсдар һәбун, Барнабас, Шьмһ’уне кӧ жер’а Нигер[421] дьготьн, Лукйойе жь Курене, Мәнайине кӧ т’әви Һеродәсеф сәрwер[422] мәзьн бьбу у Шаwул. 2 Әвана кӧ нава һ’әбандьна Хӧданда бун у р’ожиф дьгьртьн, Р’ӧһ’еф Пироз wанр’а гот: «Барнабас у Шаwул Мьнр’а бона wи шьхӧле кӧ Мьн гази wан кьрийә щӧдә кьн». 3 Wи чахи р’ожи гьртьн, дӧа кьрьн, дәстед хwә данинә сәр wан у әw шандьн.
Шанди гьраваф Qӧбрьседа Мьзгинийе дьдьн
4 Аwа әвана кӧ жь Р’ӧһ’е Пироз һатьнә шандьне, бәржери Селукйайе бун у жь wьр бь гәмийе дәрбази Qӧбрьсе бун. 5 Гава гьһиштьнә Сәламисе, к’ьништед щьһуйада хәбәра Хwәде даннасин дькьрьн у Йуһ’әнна жи к’омәкдаре wан бу. 6 Әw т’әмамийа wе гьраве гәр’ийан, гьһиштьнә һ’әта Пафосе. Ль wьр п’ехәмбәрәки щьһуйайи дәрәw у сербаз дитьн кӧ наве wи Барйешу бу. 7 Әва йәки жь бәрдәстийед Сәргийо Паwлосе wәлиф бу. Сәргийо Паwлос жи мәрьвәки аqьл бу, әви гази Барнабас у Шаwул кьр, кӧ хәбәра Хwәде бьбьһе. 8 Ле Барйешуйе сербаз, аwа готи бь йунани Елумас, мьqабьли wан р’абу у дькьр кӧ wәли жь баwәрийе бьхальфинәф. 9 Һьнге Шаwуле кӧ жер’а Паwлос жи дьбежьн, бь Р’ӧһ’е Пироз т’ьжи ль wи сербази ньһер’и 10 у готе: «Һәй мьхәнәто у һ’әму фелбазийава т’ьжийо! Щәwрьке мирещьн! Дьжмьне т’әмамийа р’астийе! Те һ’әта к’әнге т’әрка хальфандьна р’ийед Хӧданә р’аст нәки? 11 Ва дәсте Хӧдан ньһа wе сәр тә гьран бә, те кор би у дәмәке тә’ве нәбини». У дәстхwәда мьж у думан һатә сәр wи, вьрда-wеда дьк’әт р’ебәр дьхwәстьн. 12 Wи чахи wәли кӧ әв йәк дит, баwәр кьр, сәр wе һинкьрьна бона Хӧдан ә’щебмайи ма.
Паwлос у Барнабас ль бажаре Әнтакйа qәза Пьсидйайе
13 Һьнге Паwлос һәвалед хwәва бь гәмийе жь Пафосе р’ек’әтьн һатьнә Пәргейа Памфилйайе. Йуһ’әнна ль wьр жь wан qәтийа, вәгәр’ийа Оршәлиме. 14 Әwана жи жь Пәрге чунә Әнтакйа Пьсидйайе, р’ожаф шәмийе к’әтьнә к’ьниште р’уньштьн. 15 Пәй хwәндьна Qанун у ньвисаред п’ехәмбәрар’а сәрwеред к’ьниште йәк шандьнә щәм wан у готьн: «Гәли бьра, һәгәр готьнәкә wә һәйә кӧ дьл бьдьнә щьмә’те, к’әрәм кьн бежьн». 16 Паwлос р’абу, дәсте хwә һ’әжанд у гот:
«Гәли щьмә’та Исраеле у нәщьһуйед кӧ жь Хwәде дьтьрсьн гӧһдар бьн! 17 Хwәдейе ви мьләте Исраеле кал-бавед мә бьжартьн у мьләт ль wәлате Мьсьре хәрибийеда зедә кьр. Бь дәсте зор әw жь wьр дәрхьстьн[423], 18 чьл сали бәр’ийеда[424] ль wан сәбьр кьр[425]. 19 Wәлате Кәнанеда к’ока һ’әфт мьләта ани, ә’рде wан чаwа щи-wар да щьмә’та Хwә[426]. 20 Һ’әта һьнге чарсьд пенщи сал дәрбаз бу. Жь wьр шунда һ’акьм данә wан һ’әта һена Самуел п’ехәмбәр[427]. 21 Паше п’адша хwәстьн, Хwәде чьл сали йәки жь ә’шира Бьнйаминф, Шаwуле кӧр’е Кис да wан[428]. 22 Гава әw авит, Даwьд сәр wан кьрә п’адша, кӧ бона wи шә’дәти да у гот: ‹Мьн Даwьде Йешаф мәрик дьле Хwәр’а дит, wе хwәстьна Мьн гьшки бинә сериф[429]. 23 Жь зӧр’әта wи Хwәде анәгори созе Хwә Исраелр’а Хьлазкьрәк р’акьр, һәма хут Иса. 24 Бәри һатьна Wи, пешийе Йуһ’әнна т’әмамийа мьләте Исраелер’а даннасин кьр, кӧ жь гӧнәкьрьне вәгәр’ьнф у бенә ньхӧмандьне[430]. 25 Гава Йуһ’әнна шьхӧле хwә сәр һәвда ани, гот: ‹Һун бона мьн чаwа дьфькьрьн, әз к’и мә? Әз нә Әw ьм, бона к’ижани һун дьфькьрьн. Ле ва йә Әw пәй мьн те, кӧ әз нә һежа мә бәне чарьхед ньгед Wи вәкьм›[431].
26 Гәли бьра, зар’ед хун-qьнета Бьраһим у нәщьһуйед нава wәдайә кӧ жь Хwәде дьтьрсьн, мәр’а әв хәбәра кӧ пе хьлаз дьбьн һатә шандьне. 27 Бьнәлийед Оршәлиме у сәрwеред wан Иса чаwа Хьлазкьр нас нәкьрьн, ле гава диwана Wи кьрьн, готьнед п’ехәмбәрайә кӧ һәр шәми дьхуньн анинә сери. 28 Нәһәqийа бона кӧштьне жи сәр Wи нәдитьн, ле диса һиви жь Пилато кьрьн кӧ Wи бьдә кӧштьне[432]. 29 Гава һәр тьштед кӧ бона Wи ньвисар бун анинә сери, жь дар анинә хwаре кьрьнә т’ьрбе[433]. 30 Ле Хwәде Әw жь мьрьне р’акьр 31 у гәләк р’ожа Хwә wанва да хӧйакьрьне, к’ижан жь Щәлиле т’әви Wи һатьбунә Оршәлиме. Ньһа жи әw ль бәр щьмә’те шә’дед Wи нә[434]. 32 У әм ве Мьзгинийе дьдьнә wә: Чь кӧ Хwәде кал-бавед мәр’а соз дабу, 33 Әwи бона мә кьр, аwа готи зар’ед wанр’а, гава Иса жь мьрьне р’акьр. Чаwа Зәбура дӧдада жи ньвисар ә:
‹Тӧ Кӧр’е Мьн и,
Тӧ иро Мьнр’а буйи›[435].
34 Бона ве йәке кӧ Әw жь мьрьне р’акьр у иди Әw т’ӧ щар нар’ьзә, Хwәде аһа готийә:
‹Әзе wан дӧа-дьрозгед пирозә амьн у Даwьдр’а создайи сәр wәда бьбариньм›[436].
35 Зәбурәкә дьнда жи дьбежә:
‹Тӧ наһели Пирозе Тә бьр’ьзә›[437].
36 Бәле Даwьд зәмане хwәда qьрара Хwәдер’а хӧламти кьр мьр у гьһиштә пешийед хwә, бәдәна wи р’ьзи. 37 Ле Әwе кӧ Хwәде жь мьрьне р’акьр нәр’ьзи. 38 Ньһа бьра әв йәк wәва ә’йан бә, гәли бьра, кӧ бь сайа Иса wәр’а бона бахшандьна гӧна те даннасинкьрьне. У жь wан һәр тьштед кӧ һун бь Qануна Муса нькарьбун бесущ буна, 39 ньһа к’и кӧ баwәрийа хwә Иса бинә wе бесущ бә. 40 Һаш жь хwә һәбьн, нәбә әв тьште кӧ п’ехәмбәра готийә бе сәре wә:
41 ‹Бьньһер’ьн к’ӧбар-бабахно,
ә’щебмайи бьн у бәтавәбьн,
чьмки Әзе р’ожед wәда кьрәки бькьм,
кьрәки ӧса, кӧ йәк wәр’а бежә жи
һуне баwәр нәкьн›[438]».
42 Гава Барнабас у Паwлос жь wьр дәрк’әтьн, һиви жь wан кьрьн, кӧ шәмийа дьн жи бона wе йәке wанр’а хәбәр дьн. 43 Гава щьвина к’ьниште бәла бу, гәләк щьһу у жь нәщьһуйед кӧ һатьбунә сәр баwәрийа щьһуйа пәй Паwлос у Барнабас дьчун. Wанар’а хәбәр дьдан у дьл дьданә wан, wәки т’ьме нава к’әрәма Хwәдеда бьминьн.
44 Р’ожа шәмийа дьн незики т’әмамийа бажер щьвийа, кӧ хәбәра Хӧдан бьбьһе. 45 Гава щьһуйа әw ә’лаләт дит, жь һ’әвсудийе мьqабьли готьнед Паwлос сәкьнин у әw беһӧрмәт кьрьн. 46 Һьнге Паwлос у Барнабас мерк’ими готьн: «Гәрәке пешийе хәбәра Хwәде wәр’а бьһата хәбәрдане, ле һун кӧ хәбәра Хwәде т’әхсир дькьн у хwә лайиqи жийинаф һ’әта-һ’әтайе накьн, ва әм вәдьгәр’ьнә бәрбь нәщьһуйа. 47 Чьмки Хӧдан аһа ә’мьри мә кьр: ‹Мьн Тӧ кьри р’онайа нәщьһуйа, wәки һ’әта сәре дьнйайе бьби мәщала хьлазбуне›[439]».
48 Гава йед нәщьһу әв йәк бьһистьн, ша бун шькьри дьданә готьна Хӧдан. У әwед кӧ бона жийина һ’әта-һ’әтайе к’ьфшкьри бун, баwәр кьрьн.
49 Хәбәра Хӧдан т’әмамийа wәлетда бәла бу. 50 Ле щьһуйа һелан данә к’ӧлфәтед хwәдебаwәрә хwәйиqәдьр, т’әви гьрәгьред бажер, мьqабьли Паwлос у Барнабас р’акьрьн у жь синоред хwә дәрхьстьн. 51 Wана жи т’оза ньгед хwә сәр wанда даwшанд, чунә Qонйайе[440] 52 у шагьрт бь шабуне у Р’ӧһ’е Пирозва т’ьжи бун.

14

Паwлос у Барнабас бажаре Qонйайеда
1 Qонйайеда жи әв йәк мина һәр щар qәwьми: Паwлос у Барнабас к’әтьнә к’ьништа щьһуйа, ӧса хәбәр дан, wәки ә’лаләтәкә гьран жь щьһу у нәщьһуйа баwәр кьрьн. 2 Ле щьһуйед кӧ баwәр нәкьрьн дьле нәщьһуйа qьлqьландьн у р’акьрьнә мьqабьли бьра. 3 Аwа әwана гәләк wәхт ль wьр ман, мерк’ими сәр Хӧдан хәбәр дьдан, Хӧдан жи хәбәра к’әрәма Хwә избат дькьр, бь дәстед wан нишан у к’әрәмәт дьданә кьрьне. 4 Ле дӧтирәти к’әтә бажер, һьнәк ль алийе щьһуйа бун, һьнәк жи ль алийе шандийа. 5 Һьнге һьнәкә жь нәщьһуйа у щьһуйа т’әви сәрwеред хwә qьрар кьрьн кӧ wан беһӧрмәт кьн у бьдьнә бәр кәвьра, 6 ле әw пе һ’әсийан р’әвинә Листрайе у Дербе, бажаред Лукайонйа, ӧса жи дор-бәред wан. 7 У ль wан дәра Мьзгини дьдан.
Паwлос у Барнабас Листра у Дербеда
8 Листрайеда йәки жь зькмакийеда ньгада шьлушә’т р’уньшти бу, кӧ т’ӧ щара нәгәр’ийабу. 9 Әwи жи гӧһдарийа Паwлос дькьр, Паwлос ль wи ньһер’и у гава дит баwәрийа wи бона qәнщбуне һәйә, 10 бь дәнге бьльнд готе: «Р’абә сәр ньгед хwә р’аст бьсәкьнә!» Әwи жи банзда сәр хwә, дәстпекьр гәр’ийа. 11 Ә’лаләте гава кьрьна Паwлос дит, дәнге хwә һьлдан бь лукайони готьн: «Хwәде дьлqе инсенда һатьнә хwаре щәм мә!» 12 Барнабаср’а Зәwсф готьн, Паwлоср’а жи Һәрмесф, чьмки хәбәрданеда йе пеш әw бу. 13 К’аһине Зәwсе кӧ п’арьстгәһа wи ль пешбәри бажер бу, га бь к’офийаваф анинә бәр дәргәһ, хwәст кӧ т’әви ә’лаләте шандийар’а бькә qӧрбан. 14 Ле гава шандийа, Барнабас у Паwлосва әв йәк бьһист, к’ьнщед хwә qәлаштьн у р’әвинә нава ә’лаләте, кьрьнә гази у готьн: 15 «Ә’вдно! Һун чьма ве йәке дькьн? Әм жи бьнйат’а хwәда мәринә мина wә нә, Мьзгинийе дьдьнә wә, кӧ һун жь wан тьштед п’уч’ вәгәр’ьн бәрбь Хwәдейе сах бен, Йе кӧ ә’рд у ә’зман, бә’р у һ’әмуйед нава wанда ә’фьрандийә[441]. 16 Әwи зәмане бьһӧрида һьшт кӧ һәр мьләт р’ийа хwәда һәр’ә. 17 Ле Хwәха Хwә бе шә’дәти нәһьшт, qәнщи wәр’а кьр, жь ә’змен баран баранд, р’әзф жи дәмсалада данә wә, бь хӧрәква һун т’ер кьрьн у шабун жи кьрә дьле wә». 18 Бь ван готьна wана бь зорәке ә’лаләт зәфт кьр, кӧ qӧрбана бона wан нәдьн.
19 Һьнге жь Әнтакйайе у Qонйайе щьһу һатьн, ә’лаләт данә алийе хwә, Паwлос данә бәр кәвьра, жь бажер к’аши дәр кьрьн, wан т’ьре мьрийә. 20 Ле гава шагьрта дора wи гьрт, әw р’абу к’әтә бажер у р’ожа дьне т’әви Барнабас р’абу чу Дербе.
Паwлос у Барнабас вәдьгәр’ьнә Әнтакйайа qәза Сурйайе
21 Wана кӧ wи бажарида Мьзгини дан у гәләк кьрьнә шагьрт, вәгәр’ийанә Листрайе, Qонйайе у Әнтакйайе. 22 Дьле шагьрта дьшьдандьн у дьл дьданә wан, кӧ баwәрийеда бьминьн у дьготьн: «Гәрәке әм бь гәләк щәфак’ьшандьне бьк’әвьнә П’адшатийа Хwәде». 23 Wана бона һәр щьвинәке бәрпьрсийар к’ьфш кьрьн, бь р’ожи дӧа кьрьн у әw спартьнә wи Хӧдане кӧ баwәрийа хwә же анибун.
24 Әw нава Пьсидйайер’а дәрбаз бун, паше һатьнә Памфилйайе. 25 Пәргеда жи хәбәра Хwәде даннасин кьрьн, бәржер чунә Әнталйайе. 26 Жь wьр жи бь гәмийе чунә Әнтакйайе, wи щийе кӧ спарти к’әрәма Хwәде бьбун бона wи шьхӧле кӧ сәр һәвда анин. 27 Гава һатьн, щьвин ль һәв щьвандьн у wанр’а гьли кьрьн, кӧ Хwәде т’әви wан чь тьшт кьрьнә у чаwа дәргәһе баwәрийе бәр нәщьһуйа жи вәкьр. 28 Ль wьр гәләк wәхт т’әви шагьрта ман.

15

Шеwьра щьвина Оршәлимеда
1 Һьнәк жь Щьһустане бәржери Әнтакйайе бьбун у бьра һин дькьрьн дьготьн: «Һәгәр һун ль гора ә’дәте Муса нәйенә сьнәткьрьне, һун хьлаз набьн»[442]. 2 Нава wан у Паwлос, Барнабасда гәләк дә’w-доз пешда һат, һьнге бьра qьрар кьр кӧ бона ве пьрсе Паwлос у Барнабас, ӧса жи жь wан чәнд кәс һәвраз һәр’ьнә Оршәлиме, щәм шанди у бәрпьрсийара. 3 Щьвине кӧ әw вәр’екьрьн, әwана Финикйе у Самәрйайева дәрбаз бун у һ’әму баwәрмәндар’а бона вәгәр’андьна нәщьһуйа гьли дькьрьн, бь ве йәке әw гәләки ша кьрьн. 4 Гава гьһиштьнә Оршәлиме, щьвине, шандийа у бәрпьрсийара әw qәбул кьрьн у чь кӧ Хwәде т’әви wан кьрьбу wанр’а гьли кьрьн. 5 Ле һьнәк баwәрмәндед жь к’омәла ферьсийа р’абун готьн: «Гәрәке ван сьнәт кьн у wанар’а бежьн, кӧ Qануна Муса хwәй кьн».
6 Шанди у бәрпьрсийар щьвийан, кӧ бона ве йәке бьшеwьрьн. 7 Пәй гәләк дә’w-дозер’а Пәтрус р’абу сәр п’ийа у wанр’а гот: «Гәли бьра! Һун хwәха заньн кӧ Хwәде р’ожед пешьнда әз нав wәда бьжартьм, кӧ нәщьһу хәбәра Мьзгинийе жь дәве мьн бьбьһен у баwәр бькьн[443]. 8 Хwәдейе кӧ дьла занә да избаткьрьне, кӧ нәщьһу жи Wива qәбул ьн, гава Р’ӧһ’е Пироз да wан жи, чаwа да мә[444]. 9 Нава мә у wанда т’ӧ фьрqи данәни, бь баwәрийе дьле wан паqьж кьр. 10 Иди чьма һун Хwәде дьщер’ьбиньн, нирәки ӧса датиньнә сәр стуйе шагьрта, кӧ нә кал-бавед мә карьбунә бьбьн, нә жи мә? 11 Әв йәк аһа набә, ле әм баwәр дькьн, кӧ чаwа әм бь к’әрәма Хӧдан Иса хьлаз дьбьн, ӧса жи әw».
12 Һьнге т’әмамийа щьвате дәнге хwә бьр’и у гӧһе хwә данә сәр готьнед Барнабас у Паwлос кӧ Хwәде бь дәстед wан чьqас нишан у к’әрәмәт нава нәщьһуйада кьрьбун. 13 Гава әwана кәр’ бун, Аqубф дәнг һьлда у гот: «Гәли бьра! Гӧһ бьдьнә мьн. 14 Шьмһ’ун гьли кьр, кӧ чаwа пешийе Хwәде р’ә’ма Хwә ль нәщьһуйа кьрьбу, кӧ жь нава wан щьмә’тәке дәрхә, wәки наве Wи һьлдьнә сәр хwә. 15 Ве йәкер’а готьнед п’ехәмбәра жи ль һәв дьгьрьн, чаwа ньвисар ә:
16 ‹Жь вьр шунда Әзе вәгәр’ьм,
коне Даwьди к’әти диса вәгьрьм,
чи wи жи кӧ хьраб буйә Әзе чекьм
у wи диса бьдьмә р’агьртьне,
17 wәки һ’әрче мәрьвед майин
у һ’әму нәщьһуйед кӧ наве Мьн сәр wан ә,
ль Хӧдан бьгәр’ьн.
18 Әw Хӧдане кӧ ван тьшта һе жь дәwред бәреда ә’йан кьрийә дьбежә›[445].
19 Бона ве йәке жи әз аһа р’е тер’а дьбиньм кӧ әм зә’мәте нәдьнә әwед кӧ жь нәщьһуйа бәрбь Хwәде тен, 20 ле әм нә’мәке wанр’а бьньвисьн, кӧ һ’әвза хwә жь wан qӧрбанед кӧ п’утар’а тенә дайине бькьн, ӧса жи жь бенамусийе, гоште мьрарф у хуне[446]. 21 Фә’мдари йә кӧ һе qӧр’нед дәрбазбуйида Qануна Муса һәр бажарида те һинкьрьне у һ’әму р’ожед шәмийа к’ьништада wе дьхуньн».
Щабдайина щьвина Оршәлиме
22 Һьнге ль шандийа, бәрпьрсийара у т’әмамийа щьвине хwәш һат, кӧ жь нава хwәда чәнд мәрьва бьбьжерьн у т’әви Паwлос у Барнабас бьшиньнә Әнтакйайе. Әв бун йед кӧ һатьнә шандьне: Щьһудайе кӧ жер’а дьготьн Барсабо у Силас. Нава баwәрмәндада әвана ә’йан бун. 23 Бь дәсте wан әв нә’мә шандьн аһа ньвисар:
«Әм бьрайед wәйә шанди у бәрпьрсийар сьлава ль wә бьрайед жь нәщьһуйайә Әнтакйайе, Сурйайе у Киликйайе дькьн.
24 Мә бьһистийә кӧ жь нава мә һьнәк дәрк’әтьнә, кӧ мә хwәха т’әми нәданә wан, ле wан бь хәбәред хwә зә’мәт данә wә у фькьред wә т’әвиһәв кьрьнә[447]. 25 Бона ве йәке ль т’әмамийа шеwьра щьвина мә хwәш һат, кӧ әм мәрьва бьбьжерьн т’әви бьрайед мәйә дәлал Барнабас у Паwлос бьшиньнә щәм wә, 26 йед кӧ ә’мьре хwә данә наве Хӧдане мә Иса Мәсиһ. 27 Аwа әм Щьһуда у Силас дьшиньн, wәки әw жи ван тьшта бь дәве хwә wәр’а бежьн. 28 Ль Р’ӧһ’е Пироз хwәш һат, ӧса жи ль мә, кӧ т’ӧ бари нәдьнә сәр мьле wә, пештьри ван тьштед һ’әwщә: 29 Дури qӧрбанед п’ута, хуне, мьрарийеф у бенамусийе бьн. Һәгәр һун хwә жь ван тьшта хwәй кьн, qәнщ ә. Һун хwәш бьн, дә ма хатьре wә».
30 Һьнге әw вәр’екьрьн, бәржер чунә Әнтакйайе щьмә’т щьвандьн, нә’мә данә wан. 31 Гава хwәндьн, бона wе дьлдайине п’ьр’ ша бун. 32 Щьһуда у Силас жи кӧ п’ехәмбәр бун, бь гәләк хәбәра дьл данә баwәрмәнда у әw шьдандьн. 33-34 Гәләк wәхт ль wьр ман, паше баwәрмәнда әw бь хер у сьламәт пашда шандьнә щәм wан, йед кӧ әw шандьбун.[448] 35 Паwлос у Барнабас жи Әнтакйайеда дьман, т’әви гәләкед майин хәбәра Хӧдан һин дькьрьн у даннасин дькьрьн.
Паwлос у Барнабас жь һәвдӧ дьqәтьн
36 Чәнд р’ожа шунда Паwлос готә Барнабас: «Wәрә әм вәгәр’ьн сәрики бьдьнә wан хушк-бьра, к’ижанар’а мә һ’әму бажарада хәбәра Хӧдан даннасин кьрийә, дина хwә бьдьне к’а һ’але wан чаwа йә». 37 Барнабас дьхwәст Йуһ’әннайе кӧ жер’а Марqос дьготьн жи т’әви хwә бьбьрана, 38 ле Паwлос р’е тер’а нәдьдит, йе Памфилйайеда жь wан qәтийа у т’әви wан шьхӧл нәкьр т’әви хwә бьбьрана[449]. 39 Һьнге йа wан ль һәв нәгьрт, әв бу мә’ни жь һәв qәтийан. Барнабас Марqос һьлда бь гәмийе чу Qӧбрьсе, 40 Паwлос жи Силас бьжарт у жь бьра спарти к’әрәма Хӧдан бун, р’ек’әтьн чун. 41 Ль Сурйайе у Киликйайе дьгәр’ийан, щьвин дьшьдандьн.

16

Тимот’ейо һәвалтийе Паwлос у Силаср’а дькә
1 Һьнге Паwлос һатә Дербе у Листрайе. Ль wьр шагьртәк һәбу наве wи Тимот’ейо, кӧр’е к’ӧлфәтәкә щьһуйә баwәрмәнд бу, ле баве wи йунан бу. 2 Баwәрмәндед Листрайе у Qонйайе һьндава wида qәнщ хәбәр дьдан. 3 Паwлос хwәст wи т’әви хwә бьбә у бона wан щьһуйед wан дәра гьрт әw сьнәт кьр, чьмки һ’әмуйа жи заньбу кӧ баве wи йунан ә. 4 Гава бажарар’а дәрбаз дьбун, әw т’әмийед кӧ шандийа у бәрпьрсийаред Оршәлиме qьрар кьрьбун, дьданә баwәрмәнда кӧ хwәй кьн. 5 Аwа щьвин жи баwәрийеда дьшьдийан у р’ож бь р’ож һ’әсабе wан зедә дьбу.
Мәкәдони хәwнеда гази Паwлос дькьн
6 Нава синоред Фьригйа у Галатйайеда гәр’ийан, чьмки Р’ӧһ’еф Пироз нәһьшт кӧ qәза Асйайеда хәбәра Хwәде бежьн. 7 Гава незики Мисйайе бун, кьрьн кӧ һәр’ьнә Битенйайе, ле Р’ӧһ’е Иса изьн нәда wан 8 у бәр Мисйайева дәрбаз бун бәржер чунә Тройайе. 9 Шәв Паwлос дитьнокеда бәр ч’ә’ве хwә дит, йәки мәкәдони сәкьни бу һиви жь wи дькьр у дьгот: «Wәрә Мәкәдонйайе али мә бькә». 10 Гава wи әw дитьнок дит, мә[450] дәстхwәда хwәст кӧ һәр’ьнә Мәкәдонйайе. Мә фә’м кьр, кӧ Хwәде мә дьшинә wьр, wәки Мьзгинийе бьдьнә wан.
Филипйайеда Лидйа бәрбь Хӧдан вәдьгәр’ә
11 Әм жь Тройайе бь гәмийе дәрк’әтьн р’аст чунә Самотрахе, р’ожа дьне Нейаполисе. 12 Жь wьр жи чунә Филипйайе, бажарәки нә’йийа Мәкәдонйайейи ә’йан, ӧса жи кӧ бажарәки Р’омайе[451] йә. Wи бажарида әм чәнд р’ожа ман. 13 Р’ожа шәмийе әм жь дәргәһе бажер дәрк’әтьн чунә дәве ч’ем, әw дәр чаwа әм дьфькьрин, щийе дӧа бу. Мә р’уньшти т’әви к’ӧлфәтед щьвийайи хәбәр дьда, 14 к’ӧлфәтәкә хwәдебаwәр жь бажаре Тийатирайе, наве wе Лидйа кӧ к’ьнщед ширкф дьфьротьн, гӧһдари дькьр. Хӧдан дьле wе вәкьр кӧ гӧһ бьдә готьнед Паwлос. 15 Гава әw нәфәред хwәва пе аве һатьнә ньхӧмандьне, һиви жь мә кьр у гот: «Һәгәр һун мьн баwәрмәнда Хӧдан һ’әсаб дькьн, к’әрәм кьнә мала мьн, ль wьр бьминьн». У зор ль мә кьр әм бьрьн.
Паwлос у Силас бажаре Филипйайеда тенә гьртьне
16 Щарәке әм дьчунә щийе дӧакьрьне, щарик р’асти мә һат, кӧ р’ӧһ’е к’оч’әктийе пер’а бу, әве бь wе к’оч’әктийе хwәйед хwәр’а п’ьр’ к’ар дани. 17 Әва пәй Паwлос у мә к’әтьбу, дькьрә qир’ин у дьгот: «Әв мәрьвана хӧламед Хwәдейе Һәри Жорьн ьн, кӧ wәр’а бона р’ийа хьлазбуне даннасин дькьн!» 18 Әв йәка әwе гәләк р’ожа дькьр, һ’әта кӧ Паwлос ащьз бу, вәгәр’ийа у wи р’ӧһ’ир’а гот: «Бь наве Иса Мәсиһ ә’мьри тә дькьм жь wе дәре!» У пер’а-пер’а әw жь wе дәрк’әт. 19 Гава хwәйед wе дитьн кӧ гӧмана к’ара wан һатә бьр’ине, Паwлос у Силас гьртьн, к’аши мәйдана бажер щәм сәрwера кьрьн, 20 әw бьрьнә бәр сәрдаред Р’омайе у готьн: «Әв мәрьвана щьһу нә у бажаре мә т’әвиһәв дькьн. 21 Ә’дәте ӧса мә бажарванедф Р’омайе һин дькьн, кӧ нә мәр’а щайиз ә qәбул кьн, нә жи бькьн». 22 Ә’лаләте һ’ьщуми сәр wан кьр, сәрдара жи к’ьнщед сәр wан qәлаштьн у ә’мьр кьрьн кӧ wан бьдьнә бәр шьва. 23 Пәй гәләк леданер’а авитьнә кәле у ә’мьри сәрwере кәле кьрьн, кӧ р’ьнд мьqатийе wан бькә. 24 Әwи кӧ әв ә’мьр станд, әw авитьнә зьндане у ньгед wан qәйдада шьдандьн.
25 Незики ниве шәве Паwлос у Силас дӧа дькьрьн у әшqи Хwәде дьстьран, гьртийа жи гӧһе хwә данибунә сәр wан. 26 Ньшкева ә’рд qайим һ’әжийа, һ’әта кӧ һ’имед кәле жи чун-һатьн, дәстхwәда һ’әму дәри вәбун, qәйд-зьнщиред һ’әмуйа һатьнә вәкьрьне. 27 Гава сәрwере кәле һ’ьшйар бу у дәред кәле вәкьри дитьн, шур к’ьшанд кӧ хwә бькӧжә, чьмки wи т’ьре гьрти р’әвинә[452]. 28 Ле Паwлос бь дәнге бьльнд кьрә гази у гот: «Т’ӧ зийане нәдә ә’мьре хwә, әм һ’әму жи вьра нә!» 29 Әwи ч’ьра хwәст, р’әви һьндӧр’, ләрьзи хwә авитә бәр Паwлос у Силас. 30 Әw дәрхьстьн у гот: «Әз хӧлам! Әз чь гәрәке бькьм кӧ хьлаз бьм?» 31 Wана жи гот: «Баwәрийа хwә Хӧдан Иса бинә, те нәфәред хwәва хьлаз би». 32 Һьнге хәбәра Хӧдан wи у wан һ’әмуйар’а готьн, йед кӧ мала wида бун. 33 Һәма wе шәве сәрwере кәле әw бьрьн, бьринед wан шуштьн у пер’а-пер’а әw нәфәред хwәва пе аве һатьнә ньхӧмандьне. 34 Әw анинә мала хwә, сьфрә ль бәр wан дани у т’әмамийа нәфәред хwәва ша бун, кӧ баwәрийа хwә Хwәде анин.
35 Гава сьбәһ сафи бу, сәрдара запьдед хwә шандьн у готьн: «Wан мәрьва бәр’дә». 36 Сәрwере кәле әв йәк Паwлоср’а гот: «Сәрдар мәри шандьнә wәки һун бенә бәр’дане. Ньһа р’абьн бь хер у сьламәт һәр’ьн». 37 Ле Паwлос wанр’а гот: «Әм, бажарванедф Р’омайе, бе диwан бь щьмә’ти данә бәр шьва авитьнә кәле! У ньһа дьхwазьн бь дьзива мә дәрхьн? На, әв йәк набә, бьра хwәха бен мә дәрхьн». 38 Запьда әв хәбәрана гиһандьнә сәрдара. Гава кӧ бьһистьн әw бажарванед Р’омайе нә, тьрсийан 39 һатьн хwә авитьнә wан, паше әw дәрхьстьн у һиви кьрьн кӧ жь бажаре wан һәр’ьн. 40 Әw жи жь кәле дәрк’әтьн чунә мала Лидйайе, ль wьр хушк-бьра дитьн, дьл данә wан у паше р’ек’әтьн чун.

17

Qалмә-qалма бажаре Т’есалоникеда
1 Әwана Әмфиполис у Аполонйайева дәрбаз бун һатьнә Т’есалонике, wи щийе кӧ к’ьништа щьһуйа һәбу. 2 Паwлос жи мина ә’дәте хwә чу нава wан у се р’ожед шәмийе wанар’а дьк’әтә хәбәрдане, жь ньвисара 3 шьровәдькьр у wанр’а избат дькьр, кӧ гәрәке Мәсиһ щәфа бьк’ьшанда у жь мьрьне р’абуйа у дьгот: «Әв Исайе кӧ әз wәр’а даннасин дькьм, әw Мәсиһ ә». 4 Һьнәкед жь wан баwәр кьрьн хwә ль Паwлос у Силас гьртьн, ӧса жи ә’лаләтәкә хwәдебаwәред йунанф у гәләк к’ӧлфәтед хwәйиqәдьр.
5 Ле жь щьһуйа һьнәка жь һ’әвсудийе чәнд мәрьвед бекерә нәр’аст щьвандьн, кьрьнә qалмә-qалм, бажар т’әвиһәв кьрьн у һ’ьщуми сәр мала Йасон кьрьн, дьхwәстьн Паwлос у Силас банина бәр щьмә’те. 6 Гава әw нәдитьн, Йасон т’әви чәнд бьрава к’аши щәм сәрwеред бажер кьрьн, дькьрьнә qир’ин дьготьн: «Әwед дьнйа т’әвиһәв кьрьнә гьһиштьнә вьра жи 7 у Йасон әw qәбул кьрьнә мала хwә! Әвана һ’әму жи мьqабьли ә’мьред Qәйсәр дьчьн у дьбежьн: ‹П’адшаки дьн һәйә, наве wи Иса йә›». 8 Бь ван готьна ә’лаләт у сәрwеред бажер т’әвиһәв кьрьн. 9 Һьнге жь Йасон у йед майин к’әфилф стандьн, әw бәр’дан.
Паwлос у Силас бажаре Бәройайеда
10 Һәма чаwа тә’ри к’әтә ә’рде, бьра Паwлос у Силас шандьнә Бәройайе. Әw кӧ гьһиштьнә wьр, чунә к’ьништа щьһуйа. 11 Әв щьһу жь йед Т’есалонике сәрwахттьр бун, хәбәра Хwәде бь дьл у щан qәбул кьрьн у һәр р’ож ньвисарада к’ур дьбун, к’а әв тьшт ӧса нә. 12 Жь wана гәләка баwәр кьр, ӧса жи гәләк к’ӧлфәтед йунанә хwәйиqәдьр у мер жи нә кем бун. 13 Гава щьһуйед Т’есалонике бьһистьн кӧ Паwлос хәбәра Хwәде Бәройайеда жи даннасин дькә, һатьн wьр жи һелан данә ә’лаләте у әw т’әвиһәв кьрьн. 14 Wи чахи бьра Паwлос дәстхwәда шандьнә бәр бә’ре, ле Силас у Тимот’ейо Бәройайеда ман. 15 Әwед кӧ Паwлос вәр’едькьрьн, әw һ’әта Ат’инайе бьрьн, паше жь Паwлос т’әми стандьн кӧ Силас у Тимот’ейо зу һәр’ьн бьгьһижьнә wи, хwәха жи пашда вәгәр’ийан.
Паwлос ль бажаре Ат’инайе
16 Гава Ат’инайеда Паwлос һивийа wан бу, дьле wи нә р’ьһ’әт бу, чьмки дит бажар нава п’утп’арьстийеда бу. 17 Аwа әwи к’ьништеда щьһу у йунанедф хwәдебаwәрр’а у ль мәйдане бажерда жи һәр р’ож р’асти к’е дьһат wанр’а дьк’әтә хәбәрдане. 18 Чәнд философед епикуриф у стойхиф wир’а к’әтьнә һ’ӧщәте у һьнәка дьгот: «Әви дәвбәлайи бет’әwшә чь дьхwазә бежә?» Һьнәка жи дьгот: «Ӧса те к’ьфше, кӧ әва дәрһәqа хwәдейед хәрибда даннасин дькә». Аһа дьготьн, чьмки әwи бона Иса у р’абуна мьрийа даннасин дькьр. 19 Wи чахи әw һьлдан бьрьнә бәр щьвина Арйопагойеф у готьн: «Әм дькарьн бона wе һинкьрьна нуйә кӧ тӧ даннасин дьки бьзаньбьн? 20 Тӧ тьштед хәриб мә дьди бьһистьне, ләма жи әм дьхwазьн мә’на wан бьзаньбьн». 21 Һ’әму ат’ини у хәрибед кӧ wьр дьман, тьштәки майинва мьжул нәдьбун, пештьри тьштед ну готьне йан бьһистьне.
22 Һьнге Паwлос бәр щьвина Арйопагойеда сәкьни у гот: «Гәли ат’инийа! Әз дина хwә дьдьме, кӧ һун жь һ’әму алийава гәләки һ’әбандьнева мьжул ьн. 23 Чьмки гава әз гәр’ийам, мьн дина хwә да һ’әбандьнед wә, мьн горигәһәкф дит кӧ сәр wе ньвисар бу ‹ХWӘДЕЙЕ НӘНАСР’А›. Аwа Әwе кӧ һун нас накьн дьһ’әбиньн, әз бона Wи wәр’а даннасин дькьм. 24 Хwәдейе кӧ әв дьнйа у һ’әмуйед нава wеда ә’фьрандийә, Әw Хӧдане ә’рд у ә’змен ә у п’арьстгәһед бь дәста чекьрида наминә[453], 25 нә жи ч’ә’ве Wи дәсте мәрьва йә кӧ хьзмәтк’арийа Wи бькьн, чаwа Йәки һ’әwще тьштәки, ле Әw хwәха ә’мьр, бине у һәр тьшти дьдә һ’әмуйа. 26 Һ’әму мьләтед дьнйайе жь хунәки хӧльqанд, кӧ сәр р’уйе т’әмамийа дьнйайе бьжин. Әwи зәман у синоред щи-мьск’әна wанр’а к’ьфш кьрьн. 27 Әwи әв йәкана кьрьн, wәки мәрьв ль Wи бьгәр’ьн, бәлки бьп’әлиньн бьбиньн. Ле Әw Хwәде жь мә һәр кәси нә дур ә жи, 28 чьмки ‹әм бь Wи дьжин, дьмәшьн у һәнә›[454]. Чаwа чәнд шайиред wә жи готьнә: ‹Әм р’аст зар’ед Wи нә›[455].
29 Аwа кӧ әм жь Хwәде бунә, гәрәке әм Хwәде аһа нәшьбиньн мина зер’, зив, йан кәвьре кӧ бь һ’ьш у һостатийа мәрьва һатьнә к’оландьне. 30 Хwәде дина Хwә нәдайә һ’әму зәманед кӧ мәрьвайийе Әw нас нәкьрийә, ле ньһа һәр дәра т’әми ль һ’әму мәрьва дькә, кӧ жь гӧнәкьрьне вәгәр’ьнф. 31 Чьмки Әwи р’ожәк к’ьфш кьрийә, к’ижанеда wе диwана дьне р’аст бь дәсте Мәрьвәки бькә, Йе кӧ Әwи к’ьфш кьрийә. Хwәде әв йәкана һ’әмуйар’а данә избаткьрьне, гава Әw мәрьв жь мьрьне р’акьр».
32 Гава бона р’абуна мьрийа бьһистьн, һьнәк пе к’әнийан, ле һьнәка жи гот: «Бона wе йәке әме щарәкә дьн жь тә бьбьһен». 33 У Паwлос жь нав щьвина wан дәрк’әт чу. 34 Ле һьнәка хwә ль wи гьрт, баwәр кьрьн. Нава wанда бун Дийонисйойе әндәме Арйопагойе у к’ӧлфәтәкә наве wе Дамәрис, т’әви һьнәкед майин.

18

Паwлос бажаре Корьнт’еда
1 Жь wьр шунда Паwлос жь Ат’ине р’ек’әт һатә Корьнт’е. 2 Ль wьр йәки щьһу наве wи Акила дит, буйина хwәда жь Понтосе. Әва т’әви к’ӧлфәта хwә Прьскилайе ну жь Италйайе һатьбу, чьмки Qәйсәр Клаwдйо ә’мьр кьрьбу, кӧ һ’әму щьһу жь Р’оме дәрк’әвьн. Паwлос чу щәм wан, 3 щәм wан ма у т’әви wан хәбьти, чьмки п’еше wан йәк бу, кон чедькьрьн. 4 Әw һ’әму р’ожед шәмийа к’ьништада щьһу у йунанар’аф дьк’әтә хәбәрдане, әw дьданә баwәркьрьне.
5 Гава Силас у Тимот’ейо жь Мәкәдонйайе һатьн, Паwлос бь хирәт т’әмамийа wәхте хwә да һинкьрьна Хәбәре[456] у щьһуйар’а шә’дәти дьда кӧ Мәсиһ, Иса йә. 6 Гава әw мьqабьли wи р’абун у әw беһӧрмәт кьрьн, әwи к’ьнще хwә даwшанд у готә wан: «Хуна wә сәре wә бә, әз бесущ ьм. Жь вьр шунда әзе һәр’ьмә щәм нәщьһуйа». 7 Әw һьнге жь wьр чу к’әтә мала йәки наве wи Тито Йусто. Әw мәрьвәки нәщьһу бу, ле хwәдебаwәр бу, мала wи к’еләка к’ьниште бу. 8 Кьриспойе сәрwере к’ьниште жи нәфәред хwәва баwәрийа хwә Хӧдан ани у жь корьнт’ийа гәләка кӧ бьһистьн, баwәр кьрьн у пе аве һатьнә ньхӧмандьне.
9 Шәвәке Хӧдан дитьнокеда һатә бәр ч’ә’ве Паwлос у готе: «Нәтьрсә, хәбәр дә у хwә кәр’ нәкә. 10 Чьмки Әз т’әви тә мә у кәсәке бәр тә р’анәбә зийане нәдә тә, чьмки гәләк щьмә’та Мьн ви бажарида һәйә». 11 Әw ль wе дәре саләке у шәш мәһа ма, әw һини хәбәра Хwәде дькьрьн.
12 Һена wәлийе Галийойе Ахайайеда щьһу бунә йәк, һ’ьщуми сәр Паwлос кьрьн у бьрьнә бәр диwане 13 готьн: «Әва щьмә’те һин дькә, кӧ нә ль гора qануне Хwәде бьһ’әбиньн». 14 Гава Паwлос wе дәстпекьра хәбәр да, Галийо щьһуйар’а гот: «Һәгәр гьли бона нәһәqийе у хьрабийе буйа, щьһуно, дьбу кӧ мьн гӧһдарийа wә бькьра, 15 ле һәгәр пьрс сәр хәбәра, нава у qануна wә йә, һун хwәха бьньһер’ьн. Әз нахwазьм бьбьмә һ’акьме ван тьшта». 16 У әw жь диwанхане дәрхьстьн. 17 Һьнге һ’әмуйа Состенисе сәрwере к’ьниште гьртьн, ль бәр диwанхане к’ӧтан, ле qәт хәма Галийо жи нибу.
Паwлос вәдьгәр’ә Әнтакйайе
18 Паwлос гәләк р’ожа диса ль wьр ма, паше хатьре хwә жь баwәрмәнда хwәст, бь гәмийе чу алийе Сурйайе. Прьскила у Акила жи т’әви wи бун. Әwи Кәнхерйайеда п’ор’е хwә кӧр’ кьрьбу, чьмки ад-qьраркьри[457] бу. 19 Әw гьһиштьнә Әфәсе, Прьскила у Акила ль wьр һьштьн, хwәха к’әтә к’ьниште щьһуйар’а к’әтә хәбәрдане. 20 Wана һиви жь wи кьр, кӧ һьнәки дьреж ль wьр бьминә, әw qайл нәбу. 21 Ле гава хатьре хwә жь wан хwәст, гот: «Әзе диса сәр wәда бем, һәгәр Хwәде һ’ьз бькә»[458]. Бь гәмийе жь Әфәсе чу. 22 Гава гьһиштә Qәйсәрийе, һәвраз чу Оршәлиме сьлав да щьвине, паше бәржер чу Әнтакйайе. 23 Гава һьнәк wәхт ль wьр ма, р’абу бәрева к’әтә wәлате Галатйа у Фьригйа, һ’әму шагьрт баwәрийеда дьшьдандьн.
Аполо бажаре Әфәседа Мьзгинийе дьдә
24 Щьһуки наве wи Аполо, буйина хwәда жь Скәндәрйайе, һатә Әфәсе. Әва готьнбежәки сәрхwә у ньвисаредф пирозда занәки зор бу. 25 Әw Р’ийа Хӧданда һинбуйи бу, агьре хирәте сери к’әтьбу[459] бона Иса р’аст хәбәр дьда у һин дькьр, ле т’әне ньхӧмандьна Йуһ’әнна заньбу. 26 Әви дәстпекьр к’ьништеда мерк’ими хәбәр да. Ле гава Прьскилайе у Акила хәбәрдана wи бьһистьн, әw бьрьнә щәм хwә, һе р’аст Р’ийа Хwәде wир’а шьровәкьрьн. 27 Аполо кӧ хwәст һәр’ә Ахайайе, бьра дьл данә бәр у шагьртар’а жи нә’мәк ньвисин кӧ wи qәбул кьн. Гава гьһиштә wьр, әw гәләки кери wан һат, йед кӧ бь к’әрәма Хwәде бьбунә баwәрмәнд. 28 Чьмки бь щьмә’ти хәбәрданеда йа wи ль сәр йа щьһуйа дьк’әт, бь ньвисаред пироз дьда избаткьрьне, кӧ Мәсиһ, Иса йә.

19

Паwлос Әфәседа
1 Гава Аполо һе Корьнт’еда бу, Паwлос щийе жорьнр’а дәрбаз бу бәржери Әфәсе бу у ль wьр чәнд шагьрт дитьн 2 у жь wан пьрси: «Гава wә баwәр кьр, wә Р’ӧһ’е Пироз станд?» Wана гот: «Мә qәт нәбьһистийә жи кӧ Р’ӧһ’е Пироз һәйә». 3 Әwи wанр’а гот: «Ле һун бь чь һатьнә ньхӧмандьне?» Wана гот: «Бь ньхӧмандьна Йуһ’әнна». 4 Паwлос гот: «Йуһ’әнна бона гӧнәвәгәр’андьне ньхӧманд у щьмә’тер’а гот: ‹Йе кӧ пәй мьнр’а те баwәрийа хwә Wи биньн›, аwа готи Иса»[460]. 5 Гава әв йәк бьһистьн, бь наве Хӧдан Иса һатьнә ньхӧмандьне. 6 У гава Паwлос дәстед хwә данинә сәр wан, Р’ӧһ’е Пироз һатә сәр wан, бь зьмана хәбәр дан у п’ехәмбәрти кьрьн. 7 Әвана wәкә донздәһ мәрийа бун.
8 Паwлос к’әтә к’ьниште, се мәһа мерк’ими хәбәр дьда, бона П’адшатийа Хwәде wанр’а дьк’әтә хәбәрдане у әw дьданә баwәркьрьне. 9 Ле гава һьнәкә сәрһ’ьшк мьqабьл дәрк’әтьн у ль бәр щьмә’те Р’ийа Хӧдан беһӧрмәт дькьрьн, Паwлос жь wан qәтийа, шагьрт башqә кьрьн у һәр р’ож дәрсхана Тиранода wанр’а дьк’әтә хәбәрдане. 10 Әве йәке дӧ сала к’ьшанд, һ’әта кӧ һ’әму щьһу у йунанедф кӧ qәза Асйайеда дьман, Хәбәра Хӧдан бьһистьн.
Һәр һ’әфт кӧр’ед Скеwа
11 Хwәде бь дәсте Паwлос гәләк к’әрәмәтед зор дькьрьн, 12 һ’әта кӧ әw дәстмал у шалькед кӧ Паwлос ле дьк’әтьн нәхwәшар’а дьбьрьн, әw qәнщ дьбун у р’ӧһ’ед хьраб дәрдьк’әтьн. 13 Чәнд щьһуйед гәр’ок һәбун кӧ хwә дабунә щьндәрхьстьне, wан дькьр кӧ сәр йед кӧ р’ӧһ’ед хьраб нава wанда һәбун, пе наве Хӧдан Иса бәри wан дьн у дьготьн: «Әм пе wи Исайе кӧ Паwлос даннасин дькә бәри wә дьдьн». 14 Әва йәка һәр һ’әфт кӧр’ед Скеwайе сәрәкк’аһинәки щьһуйа дькьрьн. 15 Щарәке р’ӧһ’е хьраб ль wан вәгәр’анд у гот: «Әз Иса нас дькьм, бона Паwлос жи заньм, ле һун к’и нә?» 16 Һьнге әw мәрьве кӧ р’ӧһ’е хьраб теда бу, банзда сәр wан, qәwата wи wан һ’әмуйада чу әw ӧса к’ӧтан, wәки әw жь wе мале тә’зи у бьриндар р’әвин. 17 Бона ве йәке һ’әму щьһу у йунанед кӧ Әфәседа дьман пе һ’әсийан. Тьрс к’әтә сәр wан һ’әмуйа у наве Хӧдан Иса бьльнд дьбу. 18 Гәләк баwәрмәнд жи дьһатьн гӧнед хwә дьданә р’уйе хwә у кьред хwә дьготьн. 19 Йед сербазийева жи кӧ мьжул дьбун, гәләка к’ьтебед хwә т’оп дькьрьнә щики у ль бәр һ’әмуйа дьшәwьтандьн. Qимәте wан һ’әсаб кьрьн, пенщи һ’әзар зивф дәрк’әт. 20 Бь ви аwайи Хәбәра Хӧдан бь зорайи һе пешда дьчу у qәwат дьбу.
Шәр’-дә’wа Әфәседа
21 Гава әв тьшт бун, Паwлос qьрар кьр[461] кӧ Мәкәдонйайе у Ахайайева дәрбаз бә һәр’ә Оршәлиме у гот: «Пәй чуйина wьрар’а гәрәке әз һәр’ьм Р’оме жи бьбиньм». 22 Әwи дӧ к’омәкдаред хwә Тимот’ейо у Ерасто шандьнә Мәкәдонйайе у әw һьнәки жи ль qәза Асйайе ма.
23 Wан чахада бона Р’ийа Хӧдан гәләки шәр’-дә’w пешда һат. 24 Йәки зивкәр һәбу наве wи Димитрийо. Әви п’арьстгәһед хwәдейа наве wе Артәмисф щур’е йа ә’дәтида бь зив бьч’ук чедькьрьн у гәләк к’ар һостар’а дани. 25 Әwи гази wан һ’әму һоста, ӧса жи йед мина хwәйийе ви п’ешәйиф кьрьн у гот: «Гәли һәвала! Һун заньн кӧ к’ара мә ви шьхӧлида йә. 26 Һун жи дьбьһен у дьбиньн кӧ әви Паwлоси нә кӧ т’әне Әфәседа, ле баwәрийа wә һәбә т’әмамийа qәза Асйайеда жи сәре гәләк щьмә’та т’ьжи кьрийә жь р’е дәрхьстийә у дьбежә: ‹Әw хwәдейед кӧ бь дәста чекьри нә, әw нә хwәде нә›. 27 Зийана wе нә т’әне әw ә кӧ п’еше мә те беһӧрмәткьрьне, ле п’арьстгәһа Артәмис хwәдейа мәзьн wе бәр тьштәки нәйе һ’әсабе у wе qәдьре мәзьнайийа wе бьк’әвә, йа кӧ һ’әму qәза Асйа у дьнйа дьһ’әбинә».
28 Гава әв йәк бьһистьн, бь к’ин-бох т’ьжи бун, дькьрьнә qир’ин у дьготьн: «Артәмиса әфәсийа мәзьн ә!» 29 Т’әмамийа бажер qьлqьли, р’аһьштә Гайос у Әристархойе мәкәдони, кӧ һәвал-р’ейед Паwлос бун, һәвр’а р’әвинә дитьндареф. 30 Паwлос жи хwәст кӧ бьк’әвә нава wе ә’лаләте, ле шагьрта нәһьшт. 31 Жь һьнәк сәрwеред qәза Асйайе жи кӧ достед wи бун, мәри шандьнә щәм wи у һиви же кьрьн, кӧ нәчә дитьндаре. 32 Һәма wи wәхтида һьнәка щур’әки, һьнәка жи щур’әки дьн дькьрьнә qир’ин, чьмки к’омбуна wан т’әвиһәвбуйи бу, гәләка жи ньзаньбу әw бона чь жи щьвийанә. 33 Һьнәка жь ә’лаләте Скәндәр пешда бьрьн, чьмки щьһуйа әw пешда дә’ф дан. Скәндәр дәсте хwә бьльнд кьр, хwәст щаба хwә бьдә. 34 Ле гава пе һ’әсийан кӧ әw щьһу йә, һ’әмуйа бь дәнгәки wәкә дӧ сьһ’әта кьрьнә qир’ин: «Артәмиса әфәсийа мәзьн ә!»
35 Паше к’атьбеф[462] бажер ә’лаләт сәqьр’анд у гот: «Гәли әфәсийа! К’и ньзанә кӧ бажаре Әфәсе хwәйитийе[463] п’арьстгәһа Артәмиса мәзьн дькә, йа кӧ кәвьре wейи пироз жь ә’змен һатийә хwаре? 36 Чаwа ве йәкеда кӧ тьштәки хельф т’ӧнә, ләма жи гәрәке һун хwә р’ьһ’әт хwәй кьн у тьштәки бь бәрзәqийе нәкьн. 37 Wә әв мәрьвана анинә вьра, әвана нә т’аланкьред п’арьстгәһе нә у нә жи хwәдейа мә беһӧрмәт кьрьнә. 38 Аwа һәгәр шькийатеф Димитрийо у һостайед т’әви wи сәр йәки һәйә, бьра һәр’ьнә диwанхане, һ’акьм һәнә. Ль wьр әw дькарьн шькийате хwә һәвдӧ бькьн. 39 Ле һәгәр хwәстьна wә бона тьштәки дьн ә, бьра щьватәкә ә’дәтида бе леньһер’андьне. 40 Чьмки зийана мә жи ве йәкеда һәйә у бона шәр’е иройин әме бенә нәһәqкьрьнеф у мә’ник т’ӧнә, кӧ әм пе бькарьбьн бона ве к’омбуне щаба хwә бьдьн». 41 Гава әв йәк гот, щьват бәла кьр.

20

Паwлос дьчә бәрбь Мәкәдонйайе у Йунаньстанеф
1 Гава qалмә-qалм сәqьр’и, Паwлос гази шагьрта кьр, дьл да wан у хатьре хwә жь wан хwәст, р’абу чу Мәкәдонйайе. 2 Ль wан алийа гәр’ийа, бь гәләк готьна дьл данә wан. Паше чу Йунаньстанеф, 3 wәкә се мәһа ль wьр дәрбаз кьр. Гава к’аре хwә дькьр кӧ бьчуйа Сурйайе, щьһуйа бона wи шеwьрәкә мьхәнәтийе кьр, әw жи фькьри Мәкәдонйайева вәгәр’ә. 4 Т’әви wи жь Бәройайе Сопатройе кӧр’е Пиро, жь Т’есалонике Әристархо у Секундо, Гайосе жь Дербе у Тимот’ейо, жь qәза Асйайе Тьхико у Трофимо чун. 5 Әвана пешийа мә чунә Тройайе, ль wьр һивийа мә бун. 6 Әм жи пәй р’ожед Щәжьна Нане Шкәвар’а бь гәмийе жь Филипйайе чун, пенщ р’ожада гьһиштьнә Тройайе, щәм wан. Әм wьр һ’әфт р’ожа ман.
Сахбуна Әйтухо Тройайеда
7 Р’ожа һ’әфтийейә пешьн әм бона нанкәркьрьне щьвийайи бун, Паwлос кӧ wе р’ожа дьн бьчуйа, wанар’а хәбәр дьда у һ’әта ниве шәве хәбәрдана хwә дьреж кьр. 8 Әw ода әм теда щьвийайи бун, гәләк ч’ьра теда һәбун. 9 Хортәк жи наве wи Әйтухо, сәр п’әнщәре р’уньшти дьһеньжи у к’әтә хәwа к’ур. У гава Паwлос хәбәрдана хwә дьреж дькьр, әw хәwа к’урда жь qате сьсийа жорда к’әт у мьрити әw һьлдан. 10 Паwлос пәйайи жере бу, хwә авитә сәр wи, да һ’әмеза хwә у гот: «Хwә ӧнда нәкьн, чьмки р’ӧһ’е wи wида йә». 11 Паше һьлк’ьшийа һат, нан кәркьр хwар у һ’әта сьбәһе дьреж хәбәр да у р’абу чу. 12 Хорт жи сах-сьламәт анинә мал, беһ’әсаб дьл һатә бәр wан.
Жь Тройайе бәрбь Миләтосе
13 Әм чун к’әтьнә гәмийе р’ек’әтьн у бәрбь Асосе чун, кӧ жь wе дәре мә гәрәке Паwлос һьлда, чьмки әwи мәр’а готьбу: «Әзе пәйа бем». 14 Гава ль Асосе р’асти мә һат, мә әw һьлда чунә Мьтулане. 15 Жь wьр жи әм чун, р’ожа дьне гьһиштьнә пешбәри Хийайе, р’ожтьра дьн гьһиштьнә Самосе[464], сьбәһтьра дьн жи гьһиштьнә Миләтосе. 16 Паwлос нета хwә данибу бь гәмийе бәр Әфәсер’а дәрбаз буйа, кӧ нәбә wәхте хwә qәза Асйайеда ӧнда кә, чьмки дьләзанд кӧ һәгәр жер’а ль һәв бе, Р’ожа Пенщийә һ’әсаб әw ль Оршәлиме бә.
Паwлос хатьре хwә жь бәрпьрсийаред щьвина Әфәсе дьхwазә
17 Жь Миләтосе мәри шандә Әфәсе у гази бәрпьрсийаред щьвинеф кьрьн. 18 Гава әw һатьнә щәм wи, wанр’а гот: «Һун хwәха заньн wе р’ожа пешьнда гава мьн ньге хwә авитә qәза Асйайе, һ’әта ньһа wәр’а чаwа бумә. 19 Мьн Хӧданр’а т’ам шкәсти бь гәләк һесьра, нава wан щер’ьбандьнада qӧльх кьрийә, к’ижан кӧ жь шеwьред щьһуйа дьһатьнә сәре мьн, 20 Һун заньн кӧ мьн т’ӧ щар хwә жь тьштед керһатийә бона wә нәдайә паш, ле һ’әму wәр’а готьнә у ашкәрә мал бь мал һун һин кьрьнә. 21 Мьн бь мә’рифәти һьн һиви жь щьһуйа, һьн жи жь нәщьһуйа кьр, кӧ вәгәр’ьнәф бәрбь Хwәде у баwәрийа хwә Хӧдане мә Иса биньн. 22 У ва әз бьн дәсте Р’ӧһ’е Пирозда дьчьмә Оршәлиме, wьр wе чь бе сәре мьн, әз ньзаньм. 23 Т’әне Р’ӧһ’е Пироз һ’әму бажарида т’әмийе дьдә мьн у дьбежә кӧ: ‹Qәйд у тәнгасиф пешийа тә нә›. 24 Ле әз ә’мьре хwә лайиqи т’ӧ тьшти накьм, т’әне дькьм[465] бьгьһижьмә мәрәме хwә у wе qӧльха кӧ мьн жь Хӧдан Иса стандийә биньмә сери, аwа готи Мьзгинийа к’әрәма Хwәде бь мә’рифәти даннасин кьм.
25 Ньһа әз заньм иди һун һ’әмуйед кӧ әз нав wәда гәр’ийамә у П’адшатийа Хwәде даннасин кьрийә р’уйе мьн набиньн. 26 Бона ве йәке әз р’ожа иройин ль бәр wә шә’дәтийе дьдьм, кӧ щабдаре хуна wә т’ӧ кәси ниньм, 27 чьмки мьн хwә нәда паш, т’әмамийа qьрара Хwәде wәр’а гот. 28 Ньһа мьqати хwә у т’әмамийа wи кәре пез бьн, кӧ Р’ӧһ’е Пироз һун сәр бәрпьрсийар[466] к’ьфш кьрьнә. Шьвантийе щьвина Хwәде бькьн, йа кӧ Wи бь хуна Хwә qазьнщ кьр. 29 Әз заньм пәй чуйина мьнр’а гӧред дәвхун wе бьк’әвьнә нава wә у һ’әйфа wан wе кери нәйе. 30 Жь нава wәда жи мәрьве дәрен у тьштед хельф wе хәбәр дьн, кӧ шагьрта пәй хwә бьбьн. 31 Бона ве йәке һ’ьшйар бьминьн у бир нәкьн, кӧ мьн һун һәр кәс, се сала шәв у р’ож бе р’ьһ’әти бь һесьра ширәт кьрьнә.
32 Ньһа әз wә дьсперьмәф Хwәде у Хәбәра к’әрәма Wи, кӧ дькарә wә р’ӧһ’анийеда ава кә у п’ара wә т’әви т’әмамийа щьмә’та Хwә кә. 33 Мьн һавьжийа хwә зер’, зив у к’ьнще т’ӧ кәси нәанийә. 34 Һун хwәха заньн әз у йед т’әви мьн әм һ’әwще чь жи бунә, әв дәстед мьн хәбьтинә. 35 Мьн пе һ’әму шьхӧлед хwә нишани wә кьрийә, кӧ чаwа гәрәке бьхәбьтьн к’омәке бьдьнә к’әтийа у хәбәра Хӧдан Иса бир биньн кӧ гот: ‹Хwәзи ль дайийа, нә кӧ ль стандийа›».
36 Гава әв йәк гот, т’әви һ’әмуйа чок да дӧа кьр. 37 Һ’әму жи гәләки гьрийан, хwә авитьнә стуйе Паwлос у р’амусан. 38 Дьлед wан һе зедә бона wе хәбәра wи дьшәwьти кӧ гот: «Һун иди р’уйе мьн набиньн». Паше әw һ’әта гәмийе вәр’екьрьн.

21

Паwлос дьчә Оршәлиме
1 Гава әм жь wан qәтийан, бь гәмийе р’ек’әтьн, р’аст чун гьһиштьнә Косе, р’ожа дьне Р’одосе у жь wьр Патарайе. 2 Мә гәмик дит кӧ дьчу Финикйайе, әм к’әтьнә wе р’ек’әтьн. 3 Гава Qӧбрьсе хӧйа кьр, мә әw мьле ч’әпева һьшт. Әм бәрбь qәза Сурйайе чун гьһиштьнә бажаре Суре, чьмки баре гәмийе wьр гәрәке бьһата валакьрьне. 4 Мә шагьрт дитьн, әм һ’әфт р’ожа ль wьр ман. Wана бь Р’ӧһ’е Пироз дьготә Паwлос кӧ нәчә Оршәлиме. 5 Ле гава мә әw р’ож дәрбаз кьрьн, әм р’абун чун у һ’әмуйа жьна у зар’ава һ’әта бажер дәр әм вәр’екьрьн у дәве бә’ре мә чок да дӧа кьр. 6 Паше мә хатьре хwә жь һәв хwәст к’әтьнә гәмийе, әwана жи вәгәр’ийанә малед хwә.
7 Мә р’еwити бь гәмийе жь Суре думайи кьр, әм гьһиштьнә Пьтолемайе, мә wьр хушк-бьра сьлав кьрьн, әм р’ожәке манә щәм wан. 8 Р’ожа дьн әм жь wьр р’ек’әтьн чунә Qәйсәрийе мала Филипойе мьзгиндарф, әw йәк жь wан һәр һ’әфт к’омәкдаред к’ьфшкьри бу[467]. Әм ль щәм wи ман. 9 Чар qизед wийә бьк’ьрф һәбун, кӧ п’ехәмбәрти дькьрьн. 10 Гава әм гәләк р’ожа ль wьр ман, жь Щьһустане п’ехәмбәрәки наве wи Һагабо бәржер бу[468]. 11 Гава һатә щәм мә, qайиша пьшта Паwлос һьлда, дәст у п’ийед хwә гьреда у гот: «Р’ӧһ’е Пироз аһа дьбежә: ‹Әw мәрьве хwәйе ве qайише щьһуйе Оршәлимеда аһа wи гьредьн у бьдьнә дәсте нәщьһуйа›». 12 Гава әв йәк мә бьһист, т’әви йед wьр мә лава кьр, кӧ әw һьлнәк’ьшә нәчә Оршәлиме. 13 Ле Паwлос щаб да у гот: «Һун чь дькьн? Чьма һун дьгьрин у дьле мьн дьшкеньн? Әз Оршәлимеда бона наве Хӧдан Иса нә кӧ т’әне бона гьредане, ле бона кӧштьне жи һазьр ьм». 14 Гава мә нькарьбу әw банийа сәр йа хwә, мә дәнге хwә бьр’и у гот: «Бьра ә’мьре Хӧдан бә».
15 Чәнд р’ожа шунда мә к’аре хwә кьр, әм һьлк’ьшийан чунә Оршәлиме. 16 Т’әви мә чәнд шагьртед Qәйсәрийе жи һатьн, әм бьрьнә мала шагьртәки зува, кӧ наве wи Мьнасо бу, жь Qӧбрьсе, wәки әм ль wьр бьминьн,
Паwлос сәрики Аqуб у бәрпьрсийара дьхә
17 Гава әм гьһиштьнә Оршәлиме, баwәрмәнда әм әшq у ша qәбул кьрьн. 18 Р’ожа дьне Паwлос т’әви мә чу щәм Аqуб, һ’әму бәрпьрсийар жи һазьр бун. 19 Паwлос сьлав да wан, йәк-йәк чь кӧ Хwәде бь qӧльхе wи нава нәщьһуйада кьрьбу, wанар’а гьли кьр. 20 Wана кӧ әв йәк бьһист, шькьри данә Хwәде у ӧса жи Паwлоср’а готьн: «Дина хwә бьде, чьqас һ’әзара щьһуйед баwәрмәнд һәнә у һ’әму жи хирәтк’ешед Qануне нә. 21 Аwа wана бона тә бьһистийә кӧ тӧ һ’әму щьһуйед нава нәщьһуйада һин дьки, кӧ дәст жь Qануна Муса бьк’ьшиньн у дьбежи кӧ әw кӧр’ед хwә сьнәт нәкьн у пәй ә’дәт жи нәчьн. 22 Ньһа әм чь бькьн? Wе ә’сә бьбьһен кӧ тӧ һатийи. 23 Дә р’абә әм чь тәр’а дьбежьн бькә. Вьр щәм мә чар мәрьв һәнә кӧ ад-qьрар[469] кьрьнә. 24 Wан хwәр’а һьлдә, т’әви wан ль гора ә’дәт паqьж бә у хәрще wан һьлдә сәр хwә, кӧ п’ор’е сәре хwә кӧр’ кьн. Һьнге һәр кәсе заньбә әw тьштед кӧ бона тә бьһистьнә дәрәw ьн у тӧ хwәха жи пәй Qануна Муса дьчи. 25 Ле бона wан нәщьһуйед кӧ һатьнә сәр баwәрийе, мә wанр’а qьрара хwә ньвисийә шандийә, wәки әw һ’әвза хwә жь wан qӧрбанед п’утп’арьстийе, хуне, гоште мьрарф у бенамусийе бькьн»[470]. 26 Һьнге Паwлос әw мәри р’ожа дьне һьлдан, т’әви wан паqьж бу, к’әтә п’арьстгәһе у хьлазийа р’ожед паqьжбуне да ә’ламкьрьне, кӧ wе к’әнге бона wан һәр кәси һ’әди[471] бе дайине.
Паwлос п’арьстгәһеда те гьртьне
27 Гава һәр һ’әфт р’ож сәр һәвда һатьн, жь щьһуйед qәза Асйайе Паwлос п’арьстгәһеда дитьн, т’әмамийа ә’лаләте т’әвр’акьрьн, дәст авитьне 28 у кьрьнә qир’ин готьн: «Һәwар, исраелино! Алик’арийе бькьн! Әва әw мәрьв ә, йе кӧ ль һәр дәра һ’әмуйа мьqабьли щьмә’та мә, Qануна Муса у ви щийи һин дькә, һе сәрда жи йунан кьрьнә п’арьстгәһе, әв щийе пироз һ’әр’ьманд». 29 Әв йәка готьн, чьмки пешийе бажерда Трофимойе жь Әфәсе т’әви wи дитьбун у wан т’ьре Паwлос әw кьрийә п’арьстгәһе.
30 Т’әмамийа бажер һ’әжийа, ә’лаләт бь ләз к’ом бу, Паwлос гьртьн жь п’арьстгәһе к’аши дәрва кьрьн у дәред wе пер’а-пер’а һатьнә гьртьне. 31 Гава wан дькьр кӧ wи бькӧжьн, щаб гьһиштә сәрһ’әзареф р’әфа әскәра, wәки т’әмамийа Оршәлиме т’әвиһәв буйә. 32 Әwи пер’а-пер’а әскәр у сәрсәд һьлдан, бь ләз чу сәр wан. Гава wана сәрһ’әзар әскәрава дитьн, дәст жь Паwлос к’ӧтане к’ьшандьн. 33 Wи чахи сәрһ’әзар һатә незик, әw гьрт, ә’мьр кьр кӧ бь дӧ зьнщира wи гьредьн. Һьнге пьрси: «Әв к’и йә у чь кьрийә?» 34 Нава ә’лаләтеда бона wи һәр йәки щур’әки дькьрә qар’ә-qар’. Әwи гава жь дәст qалмә-qалма щьмә’те нькарьбу ә’сәйи бьзаньбуйа, ә’мьр кьр wи бьбьнә әскәрхане. 35 Гава Паwлос гьһиштә п’епәлинга, әскәра әw бьльндкьри бьрьн, чьмки ә’лаләте зор дьда wи, 36 ль пәй wи дьчун, дькьрьнә qир’ин у дьготьн: «Wи бькӧжьн!»
Паwлос щаба хwә ль бәр ә’лаләте дьдә
37 Иди Паwлос wе бьбьрана һьндӧр’е әскәрхане, әwи сәрһ’әзарр’а гот: «Изьна мьн һәйә т’әви тә хәбәр дьм?» Әwи гот: «Тӧ йунани жи зани? 38 Кӧ ӧса йә тӧ нә әwи мьсьри йи, йе кӧ чәндәк пешда кьрә шәр’-дә’w, чар һ’әзар qачахед меркӧж дәрхьстьнә бәр’ийе». 39 Паwлос гот: «Әз мәрьвәки щьһу мә, жь Тарсуса Киликйайе, нә бажарванәки бе нав-нишан ьм. Әз һиви жь тә дькьм, изьне бьдә кӧ әз ве щьмә’тер’а хәбәр дьм». 40 Гава әwи изьн да, Паwлос сәр п’епәлинга сәкьни, дәсте хwә бьльнд кьр, щьмә’те кӧ дәнге хwә бьр’и, әwи бь зьмане ибрани хәбәр да у гот:

22

1 «Гәли бав у бьра! Ньһа гӧһдарийа мьн бькьн, кӧ әз щаба хwә бьдьм». 2 Гава бьһистьн кӧ әw wанар’а бь зьмане ибрани к’әтә хәбәрдане, кәр’ бун һе дәнге хwә бьр’ин. У wи гот: 3 «Әз мәрьвәки щьһу мә, бажаре Тарсуса Киликйайеда жь дийа хwә бумә, ле ви бажарида бьн дәсте Гамалйелда чаwа шагьрт мәзьн бумә у һ’әму Qануна кал-бава жи бь фәсал-р’аст һин бумә, һьндава Хwәдеда жи хwәйихирәт бум, чаwа кӧ һун һ’әму иро[472]. 4 Мьн һ’әта кӧштьне жи йед кӧ пәй ве Р’е дьчун, дьзерандьн у qьсьме жьн у мера гьредьдан давитьнә кәле[473], 5 чаwа сәрәкк’аһин у т’әмамийа щьвина р’успийа жи шә’де мьн ьн. Мьн сәр бьрайед щьһутийедайә Шаме нә’мә жь wан һьлдабун дьчум wәки йед wьр жи гьредайи биньмә Оршәлиме кӧ бьдьнә щәзайе.
6 Гава әз һе р’е дьчум, незики Шаме бум, р’о нава р’оже ньшкева жь ә’змен дора мьн р’онайикә qайим шәwq да. 7 Әз к’әтьмә ә’рде у мьн дәнгәк бьһист кӧ мьнр’а гот: ‹Шаwул! Шаwул! Тӧ чьма Мьн дьзерини?› 8 Мьн ле вәгәр’анд: ‹Тӧ к’и йи, Хӧдан?› Әwи мьнр’а гот: ‹Әз Исайе Ньсрәте мә, Йе кӧ тӧ дьзерини›. 9 Әwед т’әви мьн жи р’онайи дитьн, ле дәнге кӧ мьнр’а хәбәр дьда нәдьбьһистьн. 10 Һьнге мьн гот: ‹Әз чь бькьм, Хӧдан?› Хӧдан мьнр’а гот: ‹Р’абә һәр’ә Шаме у ль wьр һәр тьште кӧ бона тә к’ьфшкьри йә бьки, wе тәр’а бе готьне›. 11 Мьн кӧ жь дәст шәwqа wе р’онайе нәдьдит, һьнге йед т’әви мьн дәсте мьн гьртьн, әз бьрьмә Шаме.
12 Йәки наве wи Һананийа, анәгори Qануне хwәдехоф, нав щьһуйед Шамеда жи әw хwәйийе шә’дәтийа qәнщ бу, 13 әва һат щәм мьн сәкьни у гот: ‹Шаwул бьра, бьбинә!› Мьн дәстхwәда дит у ль wи ньһер’и. 14 Әwи мьнр’а гот: ‹Хwәдейе кал-бавед мә тӧ к’ьфш кьри кӧ ә’мьре Wи бьзаньби у Йе Р’аст бьбини, хәбәра дәве Wи бьбьһейи, 15 чьмки те бәр һ’әму мәрьва бона wан тьштед тә дитьн у бьһистьн бьби шә’де Wи. 16 Иди чьма дәрәнги дехи? Р’абә wәрә ньхӧмандьне, гази наве Wи кә жь гӧнед хwә wәрә шуштьне›.
17 Гава әз вәгәр’ийамә Оршәлиме у п’арьстгәһеда дӧа дькьр, мина сьһ’әте сәр мьнр’а дәрбаз бу, 18 мьн Әw дит у Wи мьнр’а гот: ‹Бькә бьләзинә жь Оршәлиме дәре, чьмки әw шә’дәтийа кӧ те бона Мьн бьди әwе qәбул нәкьн›. 19 Мьн гот: ‹Хӧдан, әw qәнщ заньн кӧ әз бум, әwи һ’әму к’ьништада йед баwәрийа хwә Тә данин, давитьнә кәле у әw дьк’ӧтан. 20 Гава хуна Стәйфане шә’де Тә дьр’ьжийа, әз хwәха жи wьр һазьр у р’ази бум, мьн нобәдари к’ьнщед йед әw кӧштьн дькьр›[474]. 21 Һьнге Әwи мьнр’а гот: ‹Һәр’ә, Әзе тә бьшиньмә дур щәм нәщьһуйа›».
Паwлос бажарвантийа хwәда р’омайи йә
22 Һ’әта ван хәбәра ә’лаләте гӧһдарийа wи кьр, паше бь дәнге бьльнд готьн: «Р’убари дьне wи нәһелә! Йед мина wи гәрәке нәжин!» 23 Wана дькьрьнә qир’ин, к’ьнще хwә дьqәлаштьн давитьн у хwәли дьр’әшандьнә һәwа. 24 Сәрһ’әзар ә’мьр кьр, кӧ wи бьбьнә әскәрхане у гот: «Бьдьн бәр qамчийа же бьпьрсьн, бьзаньбьн к’а суще wи чь йә, wәки ӧса сәр wи дькьнә qар’ә-qар’». 25 Гава бь qайишед ч’әрм гьредан, Паwлос сәрсәде сәкьнир’а гот: «Гәло әва щайиз ә кӧ һун ль бажарванәки Р’омайе хьн, йе кӧ һе диwана wи нәбуйә?» 26 Сәрсәд гава әв йәк бьһист, чу щәм сәрһ’әзар у гот: «Тӧ чь дьки? Әва мәрьва бажарванеф Р’омайе йә». 27 Сәрһ’әзар незики Паwлос бу у wир’а гот: «Мьнр’а бежә, тӧ бажарване Р’омайе йи?» Әwи гот: «Бәле». 28 Сәрһ’әзар ле вәгәр’анд у гот: «Мьн бь гәләк п’әра әw бажарванти стандийә». Паwлос гот: «Ле әз йәкр’ожийа хwәда бажарване wьр ьм». 29 У дәстхwәда әwед кӧ wе лехьстана у гьли же бьк’ьшандана жь wи дур к’әтьн. Сәрһ’әзар хwәха жи тьрсийа, гава бьһист кӧ бажарване Р’омайе йә, чьмки әwи әw дабу гьредане.
Паwлос ль бәр щьвина гьрәгьра
30 Сьбәтьра дьн сәрһ’әзар хwәст р’аст бьзаньбә к’а щьһу чьма шькийате Паwлос дькьн. Әw бәр’да у ә’мьр кьр, кӧ сәрәкед к’аһина щьвина гьрәгьрава бе. Һьнге Паwлос ани ль бәр wан да сәкьнандьне.

23

1 Паwлос дина хwә да щьвина гьрәгьра у гот: «Гәли бьра! Мьн бь исафа р’ьһ’әт ль бәр Хwәде ә’мьре хwә һ’әта иро дәрбаз кьрийә». 2 Һананийайе сәрәкк’аһин ә’мьри бәрдәстийед незики Паwлос кьрьн кӧ девда бьдьне. 3 Һьнге Паwлос wир’а гот: «Хwәдейе жи ль тә хә, диwаре сиwахкьри! Тӧ р’уньшти йи анәгори Qануне диwана мьн дьки у жь Qануне дәр ә’мьр дьки кӧ әw мьн хьн»[475]. 4 Йед щәм Паwлос сәкьни готьн: «Тӧ сәрәкк’аһине Хwәде беһӧрмәт дьки?» 5 Паwлос гот: «Бьрано, мьн ньзаньбу кӧ әw сәрәкк’аһин ә. Чаwа ньвисар ә: ‹Һьндава сәрwере мьләте хwәда хьраб хәбәр нәдә›[476]».
6 Һьнге Паwлос пе һ’әсийа кӧ алики садуqи нә, алики жи ферьси, wе щьвинеда кьрә гази у гот: «Гәли бьра! Әз ферьси мә, кӧр’е ферьсийа! Бона гӧмана р’абуна мьрийа диwана мьн дькьн». 7 Гава әв йәк гот, ферьси у садуqи һәвр’а к’әтьнә һ’ӧщәте у дӧтирәти к’әтә нава к’оме, 8 (чьмки садуqи дьбежьн нә р’абуна мьрийа һәйә, нә мьлйак’әт, нә жи р’ӧһ’, ле ферьси һәрсека жи qәбул дькьн)[477]. 9 Һьнге qалмә-qалма мәзьн һе пешда һат, жь qанунзанед алийе ферьсийа һьнәк р’абунә п’ийа у дәнг һьлдан мерк’ими готьн: «Әм ви мәрьвида т’ӧ хьрабийе набиньн. Бәлки р’ӧһ’әки йан мьлйак’әтәки вир’а хәбәр дайә?» 10 Гава шәр’-дә’w зедә бу, сәрһ’әзар тьрсийа кӧ әw Паwлос qәт-qәти кьн, ә’мьри әскәра кьр кӧ һәр’ьнә жере әwи жь нав wан бьгьрьн бьбьнә әскәрхане.
11 Шәвтьра дьн Хӧдан ль бәр wи сәкьни у готе: «Сәрхwә бә, тә чаwа шә’дәтийа Мьн Оршәлимеда да, ӧса жи гәрәке Р’омеда шә’дәтийе бьди».
Щьһу т’әләке бона кӧштьна Паwлос һазьр дькьн
12 Сьбәһ кӧ зәлал бу, һьнәк щьһу бунә йәк у сонд хwарьн, кӧ һ’әта Паwлос нәкӧжьн, нә бьхwьн, нә жи вәхwьн. 13 Әwед кӧ әw сонд хwарьн жь чьли зедәтьр бун. 14 Әвана чунә щәм сәрәкед к’аһин у р’успийа готьн: «Мә сонд хwарийә, һ’әта кӧ әм Паwлос нәкӧжьн, тьштәки тә’м нәкьн. 15 Аwа һун т’әви щьвина гьрәгьра бежьнә сәрһ’әзар кӧ әwи сьбе бинә щәм wә, йанчийәф һун дьхwазьн дәрһәqа wида һәр тьшти һе р’аст пе бьһ’әсьн, әме жи һе бәри һатьна wи һазьр бьн кӧ wи бькӧжьн».
16 Ле харзийе Паwлос бона ве т’әләке бьһист, һат к’әтә әскәрхане Паwлоср’а гот. 17 Паwлос жи гази сәрсәдәки кьр у готе: «Әви хорти бьбә щәм сәрһ’әзар, дьхwазә тьштәки wир’а бежә». 18 Әwи жи хорт бьрә щәм сәрһ’әзар у готе: «Паwлосе гьрти гази мьн кьр, һиви кьр кӧ ви хорти биньмә щәм тә, тьштәки wийи готьне тәр’а һәйә». 19 Сәрһ’әзар дәсте wи гьрт, бьрә алики у пьрси: «Тӧ чь дьхwази ә’лами мьн ки?» 20 Әwи гот: «Щьһуйа qьрар кьрийә кӧ һиви жь тә бькьн, wәки сьбе Паwлос бьби щьвина гьрәгьра, йанчийә дьхwазьн дәрһәqа wида һәр тьшти һе р’аст бьзаньбьн. 21 Ле wан баwәр нәкә, чьмки жь wан чьл мәрийа зедәтьр хwә вәшартьнә, һивийа wи нә. Wана сонд хwарийә, кӧ нә бьхwьн, нә жи вәхwьн һ’әта wи нәкӧжьн. Wана ньһа к’аре хwә кьрийә, һивийа qьрара тә нә». 22 Wи чахи сәрһ’әзар хорт вәр’екьр у т’әми да wи: «Кәсир’а нәбежә, кӧ тә әв йәк мьнр’а готийә».
Паwлос дьшиньнә Qәйсәрийе щәм Фәликсе wәли
23 Сәрһ’әзар гази дӧ сәрсәда кьр у гот: «Дӧсьд әскәри һазьр кьн, һ’әфте сийари, дӧсьд жи р’ьмдар, wәки шәв сьһ’әта нәһа һ’әта Qәйсәрийе һәр’ьн. 24 Ӧса жи чәнд һәспа һазьр кьн, wәки Паwлос ле сийар кьн, кӧ бе qәдә бе бәла бьбьнә щәм Фәликсе wәли». 25 Нә’мәк жи бь ве фькьре ньвиси:
26 «Жь Клаwдйо Лусйо,
Сьлав Фәликсе wәлийе хwәйиqәдьрр’а!
27 Әва мәрьва жь щьһуйа һатьбу гьртьне, wе бь дәсте wан бьһата кӧштьне, әз пе һ’әсийам кӧ р’омайи йә, бь әскәрава гьһиштьме у мьн әw хьлаз кьр. 28 Мьн хwәст кӧ бьзаньбьм к’а бона чь шькийате wи дькьн, мьн әw бьрә бәр щьвина гьрәгьред wан 29 у к’ьфш кьр, кӧ шькийате wан сәр пьрсед qануна wан ә, ле бона кӧштьне йан гьртьне хьрабийа wи т’ӧнәйә. 30 Гава щаб гьһиштә мьн, кӧ щьһуйа бона wи мәрьви т’әләкәк һазьр кьрийә, мьн дәстхwәда әw шандә щәм тә у ә’мьри ль шькийаткьра кьр, кӧ чи wани мьqабьли wи һәбә, ль бәр тә бежьн[478]».
31 Әскәра жи анәгори wи ә’мьре кӧ стандьн, Паwлос шәв һьлдан бьрьнә Әнтипәтрисе. 32 Р’ожа дьне йед сийари Паwлоср’а данин кӧ т’әви wи һәр’ьн, ле йед пәйа хwәха вәгәр’ийанә әскәрхане. 33 Әwед сийари гьһиштьнә Qәйсәрийе, нә’мә данә wәли, Паwлос жи данә дәсте wи. 34 Әwи әw нә’мә хwәнд, пьрси жь к’ижан qәзайе йә, кӧ пе һ’әсийа жь Киликйайе йә, 35 гот: «Әзе һьнге гӧһдарийа тә бькьм, к’әнге шькийаткьред тә бен». У ә’мьр кьр, кӧ әw qәсьра Һеродәсда бе хwәйкьрьне.

24

Щьһу шькийате Паwлос дькьн
1 Пенщ р’ожа шунда Һананийайе сәрәкк’аһин т’әви һьнәкә жь р’успийа у Тәртулойе занәбежф бәржер бу һатә Qәйсәрийе. Вана бона Паwлос гьли-газьне хwә wәлир’а кьрьн. 2-3 Гава гази Паwлос кьрьн, Тәртуло дәст бь шькийата кьр у гот: «Әм т’ьме у һәр дәра wан кьрьнед тә дьшекьриньн, Фәликсе хwәйиqәдьр, кӧ сайа сәре тә әви мьләте мә гәләк ә’дьлайи дитийә у гәләки пешда чуйә. 4 Ле wәки гәләки сәре тә нәешиньм, һиви дькьм жь к’әрәма хwә кьн гӧһдарийа мә бькә. 5 Мә әв мәрьва дит, чаwа мина бәлаке к’әтийә нава һ’әму щьһуйед сәр дьне т’әвиһәв дькә у р’ебәре к’омәла ньсрәтийаф йә. 6 Әви кьр кӧ п’арьстгәһе жи бьһ’әр’ьминә, ле мә әw гьрт[479]. 8 Һәгәр тӧ жь wи бьпьрси, те хwәха бькарьби жь wи һәр тьшти бьзаньби к’а бона чь әм шькийате wи дькьн». 9 Щьһуйа жи готьна wи ә’сәйи кьрьн, готьн: «Бәле, әв йәк ӧса йә».
Паwлос щаба хwә ль бәр Фәликсе wәли дьдә
10 Гава wәли пе сәрийа кьр кӧ әw хәбәр дә, Паwлос ле вәгәр’анд у готе: «Әз заньм кӧ гәләк сал ьн тӧ һ’акьме ви мьләти йи, әзе жи бь р’әзәдьли бона хwә щаба хwә бьдьм. 11 Чаwа кӧ тӧ дькари бьзаньби, әва донздәһ р’ож т’ӧнә, кӧ әз бона һ’әбандьне һәвраз чубумә Оршәлиме. 12 Әвана әз нәдитьмә кӧ п’арьстгәһеда т’әви йәки тек’әвьмә дә’wе, йан жи к’ьништада ӧса жи щики дьн бажерда ә’лаләте дора хwә т’оп кьм. 13 У нә жи ньһа дькарьн готьнед хwә избат кьн, кӧ бона чь шькийате мьн дькьн. 14 Ле әзе ашкәрә тәр’а бежьм, wәки ль гора wе Р’ийа кӧ әwана жер’а к’омәла шьһ’ьтиф дьбежьн, әз һәма ӧса Хwәдейе кал-бавед хwә дьһ’әбиньм. У чь кӧ Qанун у ньвисаред п’ехәмбәрада жи ньвисар ә, баwәр дькьм. 15 Әз Хwәдеда жи гӧман ьм, чаwа кӧ әw жи wе гӧмане нә, кӧ һ’әму һәq у нәһәqе жь мьрьне р’абьн. 16 Бона ве йәке чьqас жь мьн те, әз дьщә’диньм һ’әму wәхти бь исафа р’ьһ’әт ль бәр Хwәде у мәрьва бьм.
17 Аwа пәй гәләк салар’а әз вәгәр’ийам һатьмә Оршәлиме, кӧ к’омәке бьдьмә мьләте хwә у һ’әдийа бьдьм. 18 Һьнге wи шьхӧлида әз п’арьстгәһеда паqьжбуйи дитьм ль гора ә’дәте мә. Әз нә т’әви ә’лаләте бум, нә жи шәр’уда. 19 Ле жь wан чәнд щьһуйед qәза Асйайе ль wьр бун. Һәгәр һьндава мьнда тьштәки wани готьне һәбуйа, әw гәрәке бьһатана бәр тә бьсәкьнийана шькийате мьн бькьрана. 20 Йан жи бьра әвана бежьн, гава әз бәр щьвина гьрәгьра сәкьни бум, чь хьраби сәр мьн дитьн, 21 пештьри ве йәке, кӧ мьн бь дәнге бьльнд нава wанда готийә: ‹Бона баwәрийа р’абуна мьрийа һун иро диwана мьн дькьн›»[480].
22 Фәликсва әw Р’е кӧ р’ьнд ә’йан бу, һьнге әwи шьхӧле wан пашда авит у гот: «К’әнге Лусйойе сәрһ’әзар бәржер бе, әзе һьнге бона шьхӧле wә qьрара хwә бьдьм». 23 Әwи ә’мьри сәрсәд кьр, кӧ Паwлос п’ьр’и-һьндьки аза хwәй кьн у изьна һәвал-һогьред wи жи бьдьн, йе кӧ wе к’омәкдарийа wи бькьн.
Паwлос гьрти дьминә
24 Чәнд р’ожа шунда Фәликс т’әви Дьрусила к’ӧлфәта хwәйә щьһу һат, гази Паwлос кьр у бона wе баwәрийа сәр Мәсиһ Иса жь wи бьһист. 25 Паwлос һе бона р’астийе, хwәгьртьне у диwана Хwәдейә кӧ wе бе хәбәр дьда, Фәликс саw к’ьшанд у гот: «Тӧ ньһа һәр’ә. Гава wәхте мьн һәбә, әзе гази тә кьм». 26 Ӧса жи әw wе гӧмане бу, кӧ жь Паwлос п’әрә бьстанда, бона wе йәке жи гәләк щара гази wи дькьр у т’әви wи хәбәр дьда.
27 Гава дӧ сал дәрбаз бун, дәwса Фәликс Поркийо Фесто бу wәли. Фәликс жи кӧ дьхwәст qәнщи щьһуйар’а бькьра, Паwлос гьрти һьшт.

25

Паwлос дә’wа диwана Qәйсәр дькә
1 Пәй се р’ожар’а, гава Фесто дәрбази сәр qӧльха хwә бу, әw жь Qәйсәрийе һәвраз чу Оршәлиме. 2 Сәрәкед к’аһина у гьрәгьред щьһуйа бона Паwлос шькийате хwә ль wи кьрьн 3 у һиви кьрьн кӧ бькә qәнщи wи бинә Оршәлиме, чьмки wана т’әләк чекьрьбу кӧ р’ева wи бькӧжьн. 4 Ле Фесто ль wан вәгәр’анд у гот: «Паwлос wе ль Qәйсәрийе гьрти бьминә у әзе хwәха жи зутьре һәр’ьмә wьр. 5 Аwа бьра сәрwеред wә т’әви мьн бәржер бьн у һәгәр нәһәqикә wи мәрьви жи һәбә, бьра гӧнәк’арийа wи бежә».
6 Wьр нәһә-дәһә р’ожа нав wанда ма, паше бәржер чу Qәйсәрийе, р’ожа дьн ль һәрәма диwане р’уньшт, ә’мьр кьр кӧ Паwлос биньн. 7 Гава Паwлос һат, щьһуйед кӧ жь Оршәлиме бәржер һатьбун дора wи гьртьн у гәләк бӧхданед гьран ль wи дькьрьн, ле нькарьбун избат кьрьна. 8 Паwлос щаба хwә да у гот: «Мьн һьндава Qануна щьһуйа йан п’арьстгәһе йан жи Qәйсәрда т’ӧ нәһәqи нәкьрийә».
9 Фесто жи хwәст кӧ щьһуйар’а qәнщийе бькә, ль Паwлос вәгәр’анд у гот: «Тӧ дьхwази һәвраз һәр’и Оршәлиме, кӧ бона ван тьшта диwана тә бәр мьн wьр бе кьрьне?» 10 Паwлос гот: «Әз ль бәр диwана Qәйсәр сәкьни мә, ль к’ӧ жи диwана мьн гәрәке бьбә. Мьн хьрабик ль щьһуйа нәкьрийә, чаwа тӧ хwәха жи qәнщ зани. 11 Аwа һәгәр әз нәһәq ьм у мьн тьштәки ӧса кьрийә кӧ гәрәке бемә кӧштьне, әз жь мьрьне вәнак’ьшьм, ле һәгәр нәһәqийа мьн ве йәкеда т’ӧнә, чаwа кӧ әwана шәр’а давежьнә мьн, кәс нькарә мьн бьдә дәсте wан. Әз дә’wа диwана Qәйсәр дькьм». 12 Һьнге Фесто т’әви ширәтк’ара хәбәр да, паше ль wи вәгәр’анд у готе: «Тӧ дә’wа Qәйсәр дьки, гәрәке тӧ һәр’и щәм Qәйсәр».
Паwлос ль бәр Әгрипаф у хушка wи Бәрньке
13 Чәнд р’ож дәрбаз бун, Әгрипа п’адша у Бәрньке һатьнә Qәйсәрийе, кӧ Фесто сьлав кьн. 14 Гава гәләк р’ож ль wьр дәрбаз кьрьн, Фесто бона Паwлос ә’лами п’адше кьр у гот: «Вьр мәрьвәк һәйә кӧ жь һена Фәликсда әw гьрти майә. 15 Гава әз чумә Оршәлиме, сәрәкед к’аһина у р’успийед щьһуйа шькийате wи бәр мьн кьрьн у һиви кьрьн кӧ әз диwана wи бькьм. 16 Мьн ль wан вәгәр’анд у гот, wәки нә ә’дәте р’омайийа йә кӧ мәрьвәки бехәда бьдьнә дәр, һ’әта мәщале нәдьнә йе гӧнәк’ар, кӧ ль бәр шькийаткьред хwә бьсәкьнә у р’у бь р’у бәр wан щаба хwә бьдә. 17 Гава әwана һатьнә вьра, мьн дәрәнги нәехьст, р’ожа дьне әз ль һәрәма диwане р’уньштьм у мьн ә’мьр кьр, кӧ wи мәрьви биньн. 18 Гава йед кӧ әw гӧнәк’ар дькьрьн р’абун кӧ хәбәр дьн, мьн бона чь хьрабийед кӧ шьк дьбьрә wи, т’ӧ кәси бона wан йәка тьштәк нәгот. 19 Ле дә’wа wан т’әви wи бона пьрса һ’әбандьна wан бу у сәр Исаки мьри, кӧ Паwлос дьбежә Әw сах ә. 20 Һьнге мьн ньзаньбу кӧ чаwа әв пьрсана ә’сәйи бькьрана, мьн жь wи пьрси: ‹Тӧ дьхwази һәр’и Оршәлиме, кӧ бона ван тьшта бәр диwане бьсәкьни?› 21 Ле чахе Паwлос хwәст кӧ шьхӧле wи һәр’ә бәр Qәйсәр у бе леньһер’андьне, мьн ә’мьр кьр кӧ әw гьрти бьминә, һ’әта кӧ әз wи бьшиньмә щәм Qәйсәр». 22 Әгрипа Фестор’а гот: «Мьн жи дьхwәст хәбәрдана wи мәрьви бьбьһиста». Әwи жи гот: «Те сьбе wи бьбьһейи».
23 Р’ожа дьне Әгрипа у Бәрньке бь р’әwша мәзьн т’әви сәрһ’әзар у гьрәгьред бажер һатьнә к’оч’ьксәре, Фесто ә’мьр кьр у Паwлос анин. 24 Фесто гот: «Әгрипа п’адша у һ’әмуйед һазьр! Һун ви дьбиньн, т’әмамийа щьмә’та щьһуйа һьн Оршәлимеда, һьн жи вьра шькийате ви бәр мьн дькьрьн у дькьрьнә qир’ин дьготьн: ‹Әw гәрәке сах нәминә!› 25 Ле мьн к’ьфш кьр кӧ әви тьштәки ӧса нәкьрийә кӧ бе кӧштьне у хwәха жи дә’wа диwана Qәйсәр дькә, мьн qьрар кьр кӧ wи бьшиньм. 26 Ле бона ви тьштәки ә’сәйи т’ӧнә хwәйе хwәр’а бьньвисьм, бона ве йәке мьн әв ани бәр wә, илаһиф бәр тә Әгрипа п’адша, wәки әв йәк диса бе леньһер’андьне, һьнге тьштәки мьни ньвисаре wе һәбә. 27 Чьмки тьштәки бе аqьли йә, һәгәр әз гьртики бьшиньм у бона суще wи тьштәки нәньвисьм».

26

Щабдарийа Паwлос ль бәр Әгрипа
1 Һьнге Әгрипа Паwлоср’а гот: «Изьна тә һәйә кӧ тӧ бона хwә хәбәр ди». Wе дәме Паwлос дәсте хwә бьльнд кьр, щаба хwә да. 2 «Әгрипа п’адша, бона һ’әму шькийатед кӧ щьһу ль мьн дькьн, әз иро хwә бәхтәwар һ’әсаб дькьм кӧ бәр тә сәкьни мә щаба хwә дьдьм, 3 илаһи ве пьрседа кӧ тӧ һаш жь һ’әму ә’дәт у пьрсед щьһуйа һәйи. Бона ве йәке әз жь тә һиви дькьм, бь сәбьр гӧһдарийа мьн бьки.
4 Һ’әму щьһу заньн кӧ мьн чаwа ә’мьре хwә жь зар’отийа хwәда гьрти нава мьләте хwә у ль Оршәлимеда дәрбаз кьрийә. 5 Әwана зува мьн нас дькьн, һәгәр бьхwазьн, дькарьн шә’дәтийе бьдьн, wәки әз анәгори ә’дәте к’омәла дине мәйи һ’ьшк жи ферьси бумә. 6 У ньһа жи бона гӧмана wи созе кӧ Хwәде дайә кал-бавед мә диwана мьн те кьрьне, 7 хут бона wи созе кӧ һәр донздәһ ә’ширед мә бь дьл у щан, шәв у р’ож Хwәде һ’әбандьнә, wәки бьгьһижьнә әwе йәке. Бәле бона ве гӧмане йә, кӧ щьһу шькийате мьн дькьн, п’адшайи хwәш бә. 8 Һун чьма нькарьн баwәр бькьн, кӧ Хwәде wе мьрийа жь мьрьне р’акә?
9 Мьн хwәха жи кьрьбу дәйне стуйе хwә, кӧ мьqабьли наве Исайе Ньсрәте гәләк тьшт бькьра 10 у мьн Оршәлимеда кьр жи. Мьн жь сәрәкед к’аһина һ’ӧкӧм станд у гәләкед жь щьмә’та Хwәде давитьнә кәле у гава дьһатьнә кӧштьне, мьн жи дәнге хwә дьда. 11 Һ’әму к’ьништада гәләк щара мьн әw дьданә щәзайе у дькьр кӧ зоре бьдьмә wан кӧ wе баwәрийа хwә инк’ар кьн. Мьн к’ина wан гьртьбу, һ’әта бажаред хәрибда жи әw дьзерандьн[481].
12 Аwа әз щарәке бь һ’ӧкӧм у ә’мьре сәрәкед к’аһина дьчумә Шаме. 13 Р’ож нивро бу, п’адшайи хwәш бә, р’ева мьн дит жь ә’змен р’онайикә жь р’онайийа тә’ве зортьр дора мьн у йед т’әви мьн дьһатьн шәwq да. 14 Әм һ’әму к’әтьнә ә’рде, мьн дәнгәк бьһист кӧ бь зьмане ибрани мьнр’а гот: ‹Шаwул! Шаwул! Тӧ чьма Мьн дьзерини? Тӧ бь к’ӧлме нькари һәр’и дьреше[482]›. 15 Мьн гот: ‹Тӧ к’и йи, Хӧдан?› Хӧдан гот: ‹Әз әw Иса мә, Йе кӧ тӧ дьзерини. 16 Ньһа р’абә сәр ньгед хwә, Әз бона wе йәке тәва хӧйа бум, кӧ тә бькьмә бәрдәстийе Хwә у шә’де wи тьште кӧ тә дит у wан тьштед кӧ Әзе паше бәр тә вәкьм. 17 Әзе тә жь дәсте щьмә’та Исраеле у нәщьһуйа хьлаз кьм. Ва Әз тә дьшиньмә нава wан, 18 wәки ч’ә’вед wан вәки, жь тә’ристанийе бәрбь р’онайе у жь һ’ӧкӧме мирещьн бәрбь Хwәде вәгәр’ини, wәки бь сайа wе баwәрийа сәр мьн, гӧнед wан бенә бахшандьне у т’әви п’ара щьмә’та Мьн бьн›.
19 Аwа Әгрипа п’адша, әз мьqабьли wе дитьна ль бәрч’ә’вайә жь ә’змен нәсәкьним. 20 Ле мьн пешийе йед Шаме, Оршәлиме у т’әмамийа т’опрахед Щьһустанер’а даннасин кьр, ӧса жи нәщьһуйар’а, кӧ т’обә кьн бәрбь Хwәде вәгәр’ьн у кьред qәнщ бькьн, wәки бе к’ьфше әw жь гӧнәкьрьне вәгәр’ийанә[483]. 21 Бона ве йәке щьһуйа әз п’арьстгәһеда гьртьм, хwәстьн мьн бькӧжьн. 22 Ле мьн жь Хwәде к’омәк станд у һ’әта иро әз мамә, шә’дәтийе дьдьмә бьч’ук у мәзьна. Тьштәки зедә жи жь wан тьштед кӧ п’ехәмбәра у Муса готьбун wе бьбьн, мьн нәготийә: 23 Гәрәке Мәсиһ щәфа бьк’ьшанда, бьбуйа йе пешьн жь нава мьрийа р’абуйи у р’онайа хьлазбуне мьләтед щьһу у нәщьһуйар’а даннасин кьра»[484].
24 Гава Паwлос аһа щаба хwә да, Фесто бь дәнге бьльнд гот: «Тӧ хwә ӧнда дьки, Паwлос! П’ьр’хwәндьна тә тә ӧнда дькә». 25 Паwлос готе: «Әз хwә ӧнда накьм Фестойе хwәйиqәдьр, ле хәбәред р’аст у че дьбежьм. 26 П’адша һаш жь ван тьшта һәйә, ләма жи әз аза хәбәр дьдьм у баwәр накьм кӧ тьштәк жь wи вәшарти мабә, чьмки әв йәка qӧлч’әкида нәбуйә. 27 Әгрипа п’адша, тӧ п’ехәмбәра баwәр дьки? Заньм кӧ тӧ баwәр дьки». 28 Әгрипа Паwлоср’а гот: «Тә т’ьре тӧ ӧса зу дькари мьн бьки мәсиһиф[485] 29 Паwлос гот: «Әз һиви жь Хwәде дькьм, зу-дәрәнг нә кӧ т’әне тӧ, ле һ’әмуйед кӧ иро гӧһдарийа мьн дькьн, ӧса бьн чаwа әз ьм, пештьри ван qәйда».
30 Һьнге п’адша р’абу п’ийа, wәли, Бәрньке у һ’әмуйед т’әви wи р’уньшти жи пер’а. 31 Әw дәрк’әтьнә дәрва, һәвр’а хәбәр дан у готьн: «Әва мәрьва тьштәки ӧса накә кӧ бе кӧштьне йан гьртьне». 32 Ле Әгрипа Фестор’а гот: «Мә дькарьбу әва мәрьва бәр’да, һәгәр әви дә’wа диwана Qәйсәр нәкьра».

27

Паwлос бь гәмийе дьбьнә бажаре Р’оме
1 Гава qьрар кьрьн кӧ әм бь гәмийе һәр’ьнә Италйайе, Паwлос у чәнд гьртийед дьн данә дәсте сәрсәдәки жь р’әфа әскәред Qәйсәр, наве wи Йулйо. 2 Әм к’әтьнә гәмикә жь Әдрәмите, кӧ wе гәмиwаргәһед qәза Асйайева бьчуйа у р’ек’әтьн. Әристархойе мәкәдони жи жь Т’есалонике мәр’а бу. 3 Р’ожа дьне әм Сайдайе пәйа бун, Йулйо qәнщи Паwлоср’а кьр, изьн да кӧ һәр’ә щәм достед хwә, wәки бона wи хәм бькьн. 4 Жь wьр р’ек’әтьн, дәст байе пешийа мә, әм тә’лде Qӧбрьсер’а дәрбаз бун. 5 Гава әм нава бә’ра пешбәри Киликйайе у Памфилйайева дәрбаз бун, гьһиштьнә Ликйайе, бажаре Мирайе. 6 Wьр сәрсәд гәмикә Скәндәрйайе дит кӧ дьчу Италйайе, әм кьрьнә wе гәмийе. 7 Һеди-һеди гәләк р’ожада әм бь зорәке незики Кьнидйайе бун. Бе кӧ р’е нәдьда мә, әм бьнат’ара Кьретайе бәр Салмонер’а дәрбаз бун. 8 Әм бь зорәке wьрр’а дәрбаз бун гьһиштьнә щики, кӧ жер’а дьбежьн Гәмиwаргәһедф Бәдәw, кӧ незики бажаре Ласәйайе бу.
9 Гәләк wәхт кӧ ль wьр дәрбаз бу, р’еwитийа гәмийе жи бь qәзийава гьредайи бу, Р’ожа Р’ожийаф[486] жи иди дәрбаз бьбу. Паwлос ширәт ль wан кьр у гот: 10 «Гәли мәрьва! Әз дьбиньм кӧ әв р’еwитийа бь гәмийе гәләк зийане у щәфава гьредайи йә, нә кӧ т’әне бона бар у гәмийе, ле бона ә’мьре мә жи». 11 Ле сәрсәд һе гӧр’а гәмиванф у хwәйе гәмийе дькьр, нә кӧ хәбәред Паwлос. 12 Әw гәмиwаргәһ бона дәрбазкьрьна зьвьстане нә qәнщ бу, ләма жи гәләка жь wан qьрара хwә да кӧ жь wьр һәр’ьн, бәлки бькарьбьн бьгьһижьнә бажаре Финиксе у ль wьр зьвьстане дәрбаз кьн. Әва бажара гәмиwаргәһәкә гьрава Кьретайе йә, кӧ ль башур-р’оавайе у бакӧрф-р’оавайе дьньһер’ә.
Фьртонаф бә’ре
13 Гава байе башурейи нәрм һат, wана т’ьре иди гьһиштьнә мәрәме хwә, ләнгәрә к’ьшандьн р’ек’әтьн у хwә ль һешийаф Кьретайе гьрти чун. 14 Ле хеләке шунда фьртонәкәф qайим ль мә р’абу, кӧ жер’а дьбежьн Еврикьлон[487]. 15 Фьртоне ль гәмийе хьст у гәми нькарьбу мьqабьли wе бьчуйа, дәст же к’ьшанди әм жь бе һатьнә ажотьне. 16 Мә хwә да бәр тә’лде гьравәкә бьч’ук, наве wе Каwда, ль wьр бь зорәке qәйьк гьрт 17 к’ьшандә жор у бь wәрьса гәми бьнива шьдандьн. Әwана тьрсийан кӧ нәбә гәми лилаф Суртьседа р’уне, бап’ешф анинә хwаре у аһа жь бе дьһатьнә ажотьне. 18 Жь дәст qайимийа фьртоне, баре гәмийе р’ожа дьн р’етьнә бә’ре. 19 Р’ожа сьсийа wана бь дәсте хwә һащәтед гәмийе авитьнә бә’ре. 20 Әw чәнд р’ож бун тә’в у стәйрк нәдьһатьнә хӧйане, фьртонә жи нәдьсәкьни. Һәйнәсәр бона хьлазбуне гӧмана мә һ’әму һатә бьр’ине.
21 Әw чәнд р’ож бун жи бьр’чи мабун, Паwлос нава wанда сәкьни у гот: «Гәрәке wә гӧр’а мьн бькьра ә’вдно, жь Кьретайе дәрнәк’әтана, һьнге wәйе әв зийан у щәфа нәк’ьшанда. 22 Ньһа жи әз һиви дькьм, кӧ һун дьл бьдьнә бәр хwә, чьмки пештьри гәмийе зийане ль мә т’ӧ кәси нәбә. 23 Чьмки һәма ве шәва дәрбазбуйи мьлйак’әтәкиф wи Хwәдейе кӧ әз п’ара Wи мә у Wи дьһ’әбиньм, мьнва хӧйа бу 24 у гот: ‹Нәтьрсә, Паwлос! Гәрәке тӧ ль бәр Qәйсәр бьсәкьни. Ва Хwәде һ’әмуйед т’әви тә гәмийеда данә хатьре тә›. 25 Ньһа дьл бьдьнә бәр хwә ә’вдно, чьмки әз Хwәдеда баwәр ьм, кӧ чаwа мьнр’а һатә готьне, wе ӧса жи бьбә. 26 Ле т’әне әме бенә ажотьне у бәжа гьравәке хьн».
27 Шәва чардәһа бу кӧ әм бә’ра Адрийатикеда жь бе дьһатьнә ажотьне. Ниве шәве гәмивана к’ьфш кьр, кӧ дьгьһиштьнә бәжәкеф, 28 к’урпив авитьне, дитьн кӧ qаси чьл метьри бу, һьнәки жи пешда чун, диса авитьне дитьн кӧ qаси си метьри бу. 29 Һьнге әм тьрсийан кӧ нәбә әм щики кәвьри хьн, пашийа гәмийева чар ләнгәрә авитьн у бь дӧа ч’ә’вньһер’ийа сьбәһе бун. 30 Ле гәмивана хwәст кӧ жь гәмийе бьр’әвьн, qәйьк жь гәмийе пәйа кьрьн, бь wе мә’нийе йанчийә дьхwазьн пешийа гәмийева жи ләнгәра бавежьн, 31 Паwлос сәрсәд у әскәрар’а гот: «Һәгәр әвана гәмийеда нәминьн, һун нькарьн хьлаз бьн». 32 Һьнге әскәра капед qәйьке qәтандьн, бәр’дан кӧ wеда һәр’ә.
33 Бәрбанга сьбәһе Паwлос һиви жь wан һ’әмуйа кьр кӧ нен бьхwьн у гот: «Әва чардәһ р’ож ә кӧ һун ч’ә’вньһер’и бьр’чи манә у wә т’ӧ тьшт нәхwарийә. 34 Аwа әз һиви жь wә дькьм, нане хwә бьхwьн, кӧ әв жи бона хьлазбуна wә йә, т’еләки п’ор’е сәре wәйе ӧнда нәбә». 35 У гава әв йәк гот, нан һьлда ль бәр һ’әмуйа шькьрийа хwә Хwәде ани, кәркьр у дәстпекьр хwар. 36 Wи чахи бин һатә бәр һ’әмуйа, wан жи нан хwар. 37 Әм һ’әму һәвр’а гәмийеда дӧсьд һ’әфте шәш мәри бун. 38 Гава нан хwарьн, т’ер бун, гәньм р’етьнә бә’ре гәми сьвьк кьрьн.
Qәзийа гәмийе
39 Сьбәһ кӧ зәлал бу, ә’рд нас нәдькьрьн, ле дәлавәкә бә’ре р’ач’ә’в кьрьн, кӧ һешийа wе һәбу у дьхwәстьн бәлки бькарьбьн бьне гәмийе wьр ә’рде хьн. 40 Ләнгәрә жь бьни qәтандьн, бә’реда һьштьн, һьнге жи wәрьсед фьтьлокедф зьвьр’андьне кӧ дьгьртьн сьст кьрьн у бап’еша пеш данә бе, хwә ль wе һешийа бә’ре гьртьн. 41 Ле ль гьрәки бьне аве хьстьн, лиледа р’уньшт, позе гәмийе теда ма у иди нәһ’әжийа, пьшта wе жи жь дәст qайимийа пела һурдәхwәши дьбу. 42 Һьнге әскәра qьрар кьрьн кӧ гьртийа бькӧжьн, wәки собәк’арийе нәдьн нәр’әвьн. 43 Ле сәрсәд кӧ дьхwәст Паwлос хьлаз кьра, нәһьшт кӧ әw шеwьра хwә биньнә сери. Һьнге ә’мьр кьр кӧ йед собәк’арийе заньн, пешийе хwә бавежьнә аве дәренә бәже, 44 ле йед майин, һьнәк сәр т’әхта, һьнәк жи сәр п’арч’ед гәмийе дәрен. У бь ви аwайи аһа һ’әму хьлаз бун, дәрк’әтьнә бәже.

28

Гьрава Малтайеда
1 Гава әм хьлаз бун, һьнге әм пе һ’әсийан, кӧ наве wе гьраве Малта йә. 2 Бьнәлийед wьр гәләк qәдьр-һӧрмәтф мәр’а кьрьн, агьр вехьстьн, жь бәр wе сәрмайе у барана кӧ дәстпекьр әм qәбул кьрьн. 3 Һьнге Паwлос бәрмьлә qьрш бәрәв кьр дани сәр егьр, мә’рәк жь дәст гәрме дәрк’әт, дәв авитә дәсте wи гьрт. 4 Бьнәлийа гава р’ә’wьре дәсте wива дардабуйи дит, һәвр’а готьн: «Әва р’асти меркӧж ә, жь бә’ре хьлаз бу, ле хӧдане Һәqийе нәһьшт кӧ әw бьжи». 5 Ле Паwлос р’ә’wьре дәсте хwәва даwшандә нава егьр у зийан ль wи нәбу. 6 Әwана жи һивийа wе йәке бун кӧ wе бьwәрьмә йан ньшкева бьк’әвә бьмьрә, гава гәләки һивийе ман у дитьн кӧ т’ӧ тьшт ль wи нәһат, фькьре хwә гӧһастьн у готьн: «Әва хwәдек ә».
7 Ль wи щийе дор-бәред wан бәргед сәрwере wе гьраве һәбун, кӧ наве wи Поплийо бу. Әwи һӧрмәт мәр’а кьр, се р’ожа әм щәм хwә хwәй кьрьн. 8 Баве Поплийо т’айеда бь зькешийе нәхwәш п’алдайи бу. Паwлос чу щәм wи, дӧа кьр, дәстед хwә данинә сәр wи у әw qәнщ кьр. 9 Гава әв йәка qәwьми, нәхwәшед майинә wе гьраведа жи дьһатьн qәнщ дьбун. 10 Wана гәләк qәдьр-һӧрмәт мәр’а кьрьн у гава әм р’ек’әтьн, әw тьштед кӧ бона р’е wе кери мә бьһатана мәр’а дагьртьн.
Жь Малтайе һ’әта Р’оме
11 Се мәһа шунда әм бь гәмийа Скәндәрйайе р’ек’әтьн, кӧ wе жи зьвьстан ль wе гьраведа дәрбаз кьрьбу, шькьле һәр дӧ хӧданед Һәвал-щеwи[488] жи сәр бу. 12 Әм гьһиштьнә Сирәкусе, се р’ожа wьр ман. 13 Жь wьр жи әм чун гьһиштьнә Р’егийоме. Р’ожәке шунда байе башуре һат, әм дӧ р’ожада гьһиштьнә Потийоле. 14 Wьр мә хушк-бьра дитьн у һиви жь мә кьрьн, кӧ әм һ’әфтеке wьр бьминьн. У бь ви аwайи әм гьһиштьнә Р’оме. 15 Хушк-бьрайед wьр жи бона мә бьһистьбун, пешийа мәда һатьн һ’әта Мәйдана Әпийу у Се Меванхана. Паwлос кӧ әw дитьн, шькьри да Хwәде у дьле wи шьдийа.
Паwлос Р’омеда Мьзгинийе дьдә
16 Гава әм гьһиштьнә Р’оме[489], изьн данә Паwлос кӧ т’әне т’әви wи әскәре кӧ нобәдарийе wи дькә бьминә. 17 Се р’ожа шунда Паwлос гази гьрәгьред щьһуйа кьр, гава әw һатьн, wанр’а гот: «Гәли бьра! Мьн тьштәки мьqабьли щьмә’те йан кал у бава нәкьрийә, ле Оршәлимеда әз гьртьм дамә дәсте р’омайийа. 18 Гава әз анимә бәр диwане, хwәстьн мьн бәр’дьн, чьмки сәр мьн бона кӧштьне т’ӧ хьраби нәдитьн. 19 Ле гава щьһуйа мьqабьли wе йәке хәбәр дан, мьн иди беч’арийа хwә дә’wа Qәйсәр кьр, ле нә бона wе йәке, кӧ шькийате мьләте хwә бькьра[490]. 20 Ләма жи мьн һиви кьр, кӧ wә бьбиньм у т’әви wә хәбәр дьм. Бәле әз бона гӧмана Исраеле ван qәйд-зьнщирада мә». 21 Wана жи wир’а гот: «Мә бона тә жь Щьһустане нә нә’мә стандийә, нә жи жь бьрайед мә кәс һатийә бона хьрабийа тә гьли кьрийә йан хәбәр дайә. 22 Ле әм дьхwазьн жь тә бьбьһен, к’а бир у баwәрийа тә чь йә, чьмки бона wе к’омәле мәва иди ә’йан ә кӧ һ’әму щийа мьqабьли wе хәбәр дьдьн».
23 Аwа р’ожәк к’ьфшкьрьн у wе р’ожеда гәләк һатьнә wи щийе кӧ Паwлос теда дьма. Әwи сьбе һ’әта еваре wанар’а бона П’адшатийа Хwәде шьровәдькьр у бь мә’рифәти даннасин дькьр, дәрһәqа Исада жи бь Qануна Муса у ньвисаред п’ехәмбәра әw дьданә баwәркьрьне. 24 Һьнәка хwә ль готьнед wи гьртьн, һьнәка жи баwәр нәкьр. 25 Аwа бәри чуйина wан нава wанда бу дӧтирәти гава Паwлос әв йәк гот: «Чаwа р’аст Р’ӧһ’е Пироз бь Ишайа п’ехәмбәр т’әви кал-бавед мә хәбәр да 26 у гот:
‹Һәр’ә щәм ве щьмә’те у бежә:
Һуне бьбьһен у гӧһ бьдьне, ле фә’м нәкьн,
һуне бьньһер’ьн у дина хwә бьдьне, ле нәбиньн.
27 Чьмки әва щьмә’та сәрһ’ьшк ә,
бь гӧһа гьран дьбьһен
у ч’ә’вед хwә гьртьнә,
wәки бь ч’ә’ва нәбиньн,
бь гӧһа нәбьһен
у бь һ’ьш фә’м нәкьн, вәнәгәр’ьн,
кӧ Әз wан qәнщ кьм›[491].
28 Аwа бьра wәва ә’йан бә, wәки хьлазкьрьна Хwәде нәщьһуйар’а һатә шандьне у әwе гӧһдарийа Wи бькьн»[492].
30 Паwлос т’ам дӧ сала мала хwәйә к’ьрекьрида ма, к’и жи дьһатә щәм wи, һ’әму qәбул дькьрьн. 31 Әwи П’адшатийа Хwәде бь мерк’ими бе пешигьртьн даннасин дькьр у дәрһәqа Хӧдан Иса Мәсиһда һин дькьр.

НӘ’МА АQУБ

Пешготьн

Нә’ма Аqуб те бежи мина бәрәвокәке йә, йа кӧ бона wан әндәмед щьвинаф Хwәде йә, к’ижан кӧ т’әмамийа дьнйайеда бәлабуйи нә (1:1). Ль гора шә’дед сәдсалийед пешьнда хӧдане ве нә’ме Аqубеф бьре Иса Мәсиһ ә (Мәтта 13:55; Марqос 6:3) у сәрwерәки щьвина Оршәлимедаф бу (К’аред Шандийа 12:17; 15:13; 21:18; Корьнт’и I, 15:7; Галати 1:19; 2:9). Әw бь хәбәред qәwат у мәсәлед бәдәw р’е дьдә бәр баwәрмәнда, wәки бькарьбьн бь сәрwахтиф нава ә’мьрәки р’астда бьжин. Әw сәр чәнд пьрса дьсәкьнә, аwа готи сәр дәwләтийе у фәqирийе, щер’ьбандьнеф, жийина пирозф, фьрqикьрьне, баwәрийеф у кьрьнед wе, ӧса жи дәрһәqа зедәзьманийе, сәрwахтийе, шәр’-дә’wа, к’ӧбарийе у мьлуктийе, хәйбе у ломәк’арийеф, сәбьре у дӧа.
Ве нә’меда әw гьранийе дьдә сәр ве йәке, wәки жийина мәсиһийедаф гәрәке һьн баwәри һәбә, һьн жи кьр. Дьл дьдә, wәки нава щәфа у тәнгасийадаф сәбьр кьн, qәwата дӧакьрьнеда баwәр бьн у бь р’ӧһ’ани али һәв бькьн.
Сәрәщәма фькьра нә’ме
Пешготьн (1:1)
Баwәри у сәрwахти (1:2-8)
Фәqири у дәwләти (1:9-11)
К’әтьн-р’абун (1:12-18)
Бьбьһен у бьqәдиньн (1:19-27)
Бона фьрqикьрьне (2:1-13)
Баwәри у кьрьн (2:14-26)
Баwәрмәнд у зьмане wи (3:1-18)
Баwәрмәнд у дьнйа (4:1–5:6)
Ширәтед щур’ә-щур’ә (5:7-20)

1

Сьлавкьрьн
1 Жь Аqубеф хӧламе Хwәде у Хӧданф Иса Мәсиһ:
Сьлав ль wә һәр донздәһ ә’ширед дьнйайеда[493] бәлабуйи бә.
Баwәриф у сәрwахтиф
2 Хушк-бьрайед мьн, шабунәкә мәзьн һ’әсаб кьн, гава һун бьк’әвьнә нава щур’ә-щур’ә щер’ьбандьна. 3 Фә’мдари йә, кӧ щер’ьбандьна баwәрийаф wә сәбьре пешда тинә. 4 У сәбьр жи, бьра бь думька дьреж бә, wәки һун к’амьл у гьһишти бьн, т’ӧ кемасикә wә т’ӧнәбә. 5 Һәгәр сәрwахтийаф йәки жь wә т’ера wи накә, бьра һиви жь Хwәде бькә у wе жь wир’а бе дайине. Әw бь мәр’дани дьдә һ’әмуйа у т’ӧ кәси беqәдьр накә. 6 Ле т’әне бьра бь баwәрийеф бьхwазә у дӧдьли нәбә, чьмки йе дӧдьли мина пелед бә’ре йә кӧ жь байе бьльнд дьбьн у датиньн. 7 Мәрьвеф ӧса бьра нәфькьрә, кӧ wе тьштәки жь Хӧдан бьстинә. 8 Әw мәрьве кӧ сәр дӧ ньга дькӧлә, һ’әму гавед хwәда нә сәр йа хwә йә.
Фәqир у дәwләти
9 Бьрайе бәләнгаз бьра сәр бьльндбуна хwә бьфьр’ә, 10 ле йе дәwләти сәр ньмьзбуна хwә, чьмки әwе мина гӧлед гиһе һ’ьшк бә һәр’ә[494]. 11 Чаwа тә’в бь гәрмайийа хwәва дәрте гиһе һ’ьшк дькә, гӧл же дьwарьн у бәдәwәтийа диндара wе жи ӧнда дьбә, ӧса жи йе дәwләти wе ише хwәда бьч’ьлмьсә һәр’ә.
К’әтьн-р’абун
12 Хwәзи ль wи мәрьви, кӧ щер’ьбандьнада тәйах дькә, чьмки гава бь щер’ьбандьне р’успи дәре, әwе т’ащеф жийине бьстинә, к’ижан кӧ Хwәде wанр’а соз дайә, йед кӧ Wи һ’ьз дькьн. 13 Бьра т’ӧ кәс, йе кӧ нава щер’ьбандьнеда йә, нәбежә: «Хwәде мьн бь хьрабийе дьщер’ьбинә», чьмки Хwәде хьрабийада найе щер’ьбандьне у нә жи йәки дьщер’ьбинә. 14 Ле һәр кәс дьбә машоqе дьлһавьжийед хwә, дьхапә у те щер’ьбандьне. 15 Һьнге дьлһавьжи кәле хwә дьстинә, гӧнәф же дьфьрькә у гӧнә жи кӧ мәзьн дьбә, мьрьн же дьбә.
16 Нәхапьн хушк-бьрайед мьнә дәлал! 17 Һәр дайина qәнщ у һәр п’ешк’ешаф к’амьл жь жор ә, жь Бавф, жь Ә’фьрандаре р’онайа те хwаре, Йе кӧ нә Хwәха те гӧһастьне, нә жи си бәр Wи дадьгәр’ә. 18 Әwи ль гора qьрара Хwә әм бь хәбәра р’астийе жь Хwә дьне хьстьн, wәки әм бьбьнә аwазәки бәредф дәрәмәта пешьнә ә’фьринед Wи.
Бьбьһен у бьqәдиньн
19 Заньбьн[495], хушк-бьрайед мьнә дәлал, бьра һәр мәрьв бьһистьнеда сәрхwә бә, ле хәбәрдан у һерск’әтьнеда гьран бә, 20 чьмки һерса мерьв һәqийа Хwәде найнә сериф[496]. 21 Ләма һ’әму мьр’дар’ийе у һәр хьрабийе жь хwә дур хьн, бь мьлуктийе wе хәбәра нава wәда чанди qәбул кьн, йа кӧ дькарә р’ӧһ’е wә хьлазф кә.
22 Хәбәре бьqәдиньн, нә кӧ т’әне бьбьһен у ӧса хwә бьхапиньн. 23 Һәгәр йәк хәбәре т’әне дьбьһе у наqәдинә, әw мина wи мәрьви йә, йе кӧ нәйнькеда р’әнг-р’уйе хwә дьньһер’ә. 24 Хwә дьбинә, дәрбаз дьбә дьчә у зу бир дькә, кӧ әw йәки чаwа бу. 25 Ле әwе кӧ ч’ә’ве хwә жь qануна к’амьлә кӧ аза дькә набьр’ә у нава wеда дьминә, дьбьһе бир накә, ле дьqәдинә, әw wан кьрьнед хwәда хwәзьли йә.
26 Һәгәр йәк хwә хwәденас һ’әсаб дькә у зьмане хwә нькарә, әw хwәха хwә дьхапинә, хwәденасийа wи п’уч’ ә. 27 Ль бәр Бав Хwәдейе мә хwәденасийа р’аст у беqӧсур әв ә: Тә’ли-тәнгийада дәст бавежьнә сеwийаф у жьнәбийа у һ’әвза хwә жи жь ләк’ед дьне бькә.

2

Фьрqийе нәкьнә нава мәрьва
1 Хушк-бьрайед мьн! Һун кӧ баwәрмәндед Хӧдане мә Иса Мәсиһе хwәйир’умәт ьн, фьрqийе нәкьнә нава мәрьва. 2 Мәсәлә, гава йәки гӧстила зер’ т’ьлийеда у к’ьнщед р’әwш wәргьрти бе щьвинаф wә, ӧса жи йәки бәләнгаз бь к’ьнщед п’ьзьнива бе 3 у һун дина хwә бьдьнә йе хwәйе к’ьнщед р’әwш у бежьне: «К’әрәм кә ве жоре р’уне», ле йе бәләнгазр’а бежьн: «Сәр п’ийа бьсәкьнә» йан жи «ве жере р’уне», 4 гәло һун нава хwәда фьрqийе данайньн у набьнә һ’акьмед фькьред хьраб?
5 Бьбьһен хушк-бьрайед мьнә дәлал! Нә Хwәде бәләнгазед ве дьне бьжартьн, wәки бь баwәрийе дәwләти бьн у wаред wе П’адшатийе бьн, к’ижан кӧ Хwәде wанр’а соз дайә, йед кӧ Wи һ’ьз дькьн? 6 Ле һун бәләнгаза беһӧрмәт дькьн! Чьма әw йед дәwләти ниньн, кӧ зоре ль wә дькьн у wә к’аши бәр диwане дькьн? 7 Чьма әw ниньн, йед кӧ wи наве qәнщ беһӧрмәт дькьн, к’ижан сәр wә йә?
8 Һәгәр һун qануна П’адшатийе бьqәдиньн, ль гора ньвисара кӧ дьбежә: «Һәвале хwә wәкә хwә һ’ьз бькә»[497], һун qәнщ дькьн. 9 Ле һәгәр һун фьрqийе дькьн, гӧна дькьн у һьндава Qанунеда дьбьнә йәки гӧнәк’арф. 10 Әwе кӧ т’әмамийа Qануне хwәй дькә, ле тьштәки же бәр’дьдә, әw дьбә дәйндаре т’әмамийа Qануне. 11 Чьмки Әwе кӧ гот: «Зьнийе нәкә»[498] ӧса жи гот: «Нәкӧжә»[499]. Аwа һәгәр зьнийе нәки, ле бькӧжи, диса Qануне дьт’әр’ьбини. 12 Хәбәрдан у кьрьнед хwәда ӧса бьн, чаwа йед диwана wане бь wе qануне бьбә, йа кӧ азайийе дьдә. 13 Чьмки бе р’ә’м wе диwана бер’ә’ма бьбә, ле р’ә’м ль бәр диwане р’успи дькә[500].
Баwәри у кьрьн
14 Чь фәйдә хушк-бьрайед мьн, һәгәр йәк бежә кӧ баwәрийа wи һәйә, ле кьред wи т’ӧнәбьн? Гәло әва баwәрийа дькарә wи хьлаз кә? 15 Мәсәлә, һәгәр бьрак йан хушкәк сьт’ар ле т’ӧнәбә йан һ’әwще нане р’оже бә, 16 жь wә йәк wанр’а бежә: «Бь хер у сьламәт һәр’ьн, гәрм у т’ер бьн», ле тьштед кӧ әw һ’әwщә бьн нәдә wан, чь фәйдә? 17 Ӧса жи баwәри, һәгәр кьред wе т’ӧнәбьн, бь т’әне мьри йә.
18 Ле йәке бежә: «Баwәрийа тә һәйә, кьред мьн һәнә». Ле әзе бежьм: К’а баwәрийа хwә бе кьрьна нишани мьн кә, әзе жи баwәрийе бь кьрьнед хwәва нишани тә кьм. 19 Тӧ баwәр дьки, кӧ Хwәде йәк ә. Qәнщ ә! щьнф жи баwәр дькьн у дьбьздьн. 20 Ле тӧ дьхwази әв йәк бе избаткьрьне, мәрьве беһ’ьш, wәки баwәри бейи кьра мьри йә? 21 Нә Бьраһимеф баве мә бь кьра р’аст һатә һ’әсабе, гава кӧр’е хwә Исһаqф дани сәр горигәһеф, кӧ бькә qӧрбанф?[501] 22 Тӧ дьбини кӧ баwәрийе т’әви кьред wи йа хwә кьр у бь wан кьра баwәри к’амьл бу? 23 У готьна ньвисаре һатә сери, кӧ дьбежә: «Бьраһим Хwәде баwәр кьр у әw жер’а р’асти һатә һ’әсабе»[502] у досте Хwәде һатә готьне[503]. 24 Һун дьбиньн кӧ мәрьв бь кьра р’аст те һ’әсабе, нә кӧ т’әне бь баwәрийе?
25 Нә ӧса жи Р’әхабаф ч’ә’вдәрф бь кьра р’аст һатә һ’әсабе, гава щә’сус qәбул кьрьн у әw р’екә дьнва вәр’екьрьн?[504] 26 Аwа чаwа qальб бе р’ӧһ’ мьри йә, ӧса жи баwәри бейи кьра мьри йә.

3

Зьман
1 Бьра гәләк жь wә, бьрайед мьн нәбьнә дәрсдар, чьмки һун заньн диwане сәр мә дәрсдара һе гьран бә. 2 Бәле әм һ’әму жи гәләки шашийа дькьн. Һәгәр йәк хәбәрданеда т’ӧ шашийе накә, әw йәки к’амьл ә, кӧ дькарә т’әмамийа qальбе хwә зәфт кә. 3 Әм гәме давежьнә дәве һәспе, wәки әw бе зәфте, кӧ әм сәрwертийе т’әмамийа һәспе пева бькьн. 4 Әм биньн сәр гәмийе жи. Әw чьqаси мәзьн ьн у жь бәр байе qайим тенә ажотьне, ле бь чәрхәкә гәләки бьч’ук тенә сәрwертикьрьне, дьле гәмиванф к’ийалида кӧ бьхwазә. 5 Ӧса жи зьман әндәмәки бьч’ук ә, ле тьштед жь хwә мәстьр дьбежә. Дина хwә бьдьнә пьрискә агьр, чь дарьстанәкә мәзьн дькарә бьшәwьтинә! 6 Зьман жи агьрәк ә, дьнйакә зӧлмк’ар ә нава әндәмед мәда. Әw т’әмамийа qальбе мә дьһ’әр’ьминә, агьр дәwра жийина мерьв дьхә у әw хwәха жь алава агьре дожеф пегьрти йә. 7 Һәр щур’ә р’ә’wьр, тәйрәдә, шульки у һ’әйwанед бә’ре тенә зәфте у зәфти мерьв дьбьн, 8 ле т’ӧ qул-бәндә зьмен нькарә. Әw зӧлмк’арәки беар ә, жә’ра мә’рава дагьрти йә. 9 Әм бь wи шькьрийе дьдьнә Хӧдан у Бав, бь wи жи ньфьр’а мерьв дькьн, йед кӧ дьлqе Хwәдеда һатьнә хӧльqандьне. 10 Һәма жь wи дәви жи дӧа у ньфьр’ дәртен. Хушк-бьрайед мьн, әв йәк нә щайиз ә кӧ аһа бә. 11 Гәло жь ч’ә’вканике ава хwәш у тә’л дьдә дәр? 12 Гәло дьбә хушк-бьрайед мьн, wәки дара һежире бәре зәйт’уне бьдә, йан жи к’ола тьрийе һежире? Нә жи жь шор’айийе ава хwәш дәрте?
Сәрwахтийа дьнйайе у сәрwахтийа ә’змен
13 Нава wәда к’и сәрwахт у аqьл ә? Бьра әw бь п’әргалийа хwәйә qәнщ, кьред хwә бь мьлуктийа сәрwахтийе бьдә к’ьфше. 14 Ле һәгәр дьле wәда һ’әвсудийа хьраб у ч’ә’внәбари һәнә, к’ӧбар нәбьн у р’астийе дәрәw дәрнәхьн. 15 Әва «сәрwахтийа» нә дайина жорьн ә, ле жь дьне йә, йа мәрьвайи йә у жь щьна йә. 16 Чьмки ль к’идәре һ’әвсуди у ч’ә’внәбари һәнә, ль wьр бет’әрбәти у һәр кьрьнед хьраб жи һәнә. 17 Ле сәрwахтийа жорьн, бәре пешьн паqьж ә, паше ә’дьл ә, мьлук у бәрбьһер ә, бь р’ә’ме у бәред qәнщийева т’ьжи йә, бе т’агерф у бе һ’ьләк’ари йә. 18 У бәре һәqийе жь алийе йе кӧ бь ә’дьлайийе дьчинә те чьнине[505].

4

Йаре дьне, нәйаре Хwәде
1 Жь к’ӧ нә әw шәр’ у дә’wе нава wәда? Нә жь тәмед wә нә, кӧ нава дьле wәда шәр’е хwә дькьн? 2 Ч’ә’ве wә ль тьшта йә, ле нак’әвә дәсте wә, дькӧжьн у ч’ә’внәбарийе дькьн, ле нькарьн бьгьһижьнә мәрәме хwә, һьнге һун һәвр’а дьк’әвьнә һ’ӧщәте у шәр’ дькьн[506]. Һун дәст нахьн, чьмки һун һиви жь Хwәде накьн. 3 У гава һиви дькьн, настиньн, чьмки сәр нета хьрабийе һиви дькьн, wәки к’ефед дьле хwә дәрбаз кьн. 4 Беә’сьлно! Һун ньзаньн к’е ве дьне һ’ьз дькә, әw нәйартийе ль Хwәде дькә? Аwа к’и дьхwазә бьбә йаре дьне, әw хwә дькә нәйаре Хwәде. 5 Йан т’әхмина wә бадиһәwаф ньвисар дьбежә, кӧ Хwәде дәмана wи р’ӧһ’е бәр мәда йә?[507] 6 Ле бәле әw һе к’әрәмеф дьдә мә. Ләма ньвисар дьбежә:
«Хwәде мьqабьли к’ӧбар-бабаха йә,
ле к’әрәме дьдә шкәстийа»[508].
7 Аwа бәр Хwәде шкәсти бьн. Мьqабьли мирещьнф бьсәкьньн у әwе жь wә бьр’әвә. 8 Хwә ль Хwәде бьгьрьн, Хwәде жи wе Хwә ль wә бьгьрә. Дәстед хwә бьшон, гӧнәк’арно, дьле хwә паqьж кьн, дӧдьлино. 9 Бьнә’льн, шин у гьри бьн, бьра к’әне wә бьбә шин у әшqа wә жи к’әдәр. 10 Ль бәр Хӧдан хwә бьшкеньн у Әwе wә бьльнд кә.
Хәйба бьре хwә нәкә
11 Хәйба һәвдӧ нәкьн хушк-бьрано. К’и хәйба бьре хwә дькә, йан лома бьре хwә дькә, әw хәйба Qануне дькә у лома Qануне дькә. Ле һәгәр тӧ лома Qануне дьки, иди тӧ Qануне наqәдини, ле һ’акьме wе йи. 12 Т’әне Qанундарәк у Һ’акьмәк һәйә, кӧ дькарә һьн хьлаз кә у һьн жи ӧнда кә. Ле тӧ к’и йи кӧ лома һәвале хwә дьки?
Һ’әвза хwә жь к’ӧбарийе бькьн
13 Ньһа һун гӧһдар бьн, йед кӧ дьбежьн: «Иро йан сьбе әме һәр’ьнә фьлан бажари у ль wе дәре саләке бьминьн, т’ӧщарәтийеф бькьн у qазьнщ кьн». 14 Һун ньзаньн wе сьбе чь бе сәре wә. Ә’мьре wә чь йә? Һун мина мьже нә, һәw дьньһер’и һәйә, һәw дьньһер’и т’ӧнә.[509] 15 Гәрәке һун аһа бежьн: «Һәгәр Хӧдан бьхwазә, әме бьжин у фьлан йан беван тьшти бькьн». 16 Ле һун бь к’ӧбар-бабахийа хwә дьфьр’ьн. Һәр п’әйдайинәкә аһа хьраби йә. 17 Аwа әwе кӧ занә qәнщийе бькә у накә, әw жер’а гӧнә йә.

5

Бона дәwләтийа
1 Ньһа һун бьбьһен, дәwләтино! Бьгьрин у шине бькьн бона wе бәләнгазийа кӧ wе бе сәре wә. 2 Һәбукаф wә р’ьзи йә, к’ьнщед wә жи бунә хӧре бьзузе[510]. 3 Зер’ у зиве wә зәнг гьртьн ә у зәнга wане бьбә шә’де мьqабьли wә у мина алава егьр гоште wә һ’уфи хwә кә. Wә бона р’ожед ахьрийе хьзнә хwәр’а т’оп кьр! 4 Wә әw һәqед п’алед кӧ ә’рде wә дьдьрутьн нәдане. Ва йә әw һәq дькьнә зарин. Шькийатеф wан п’ала гьһиштийә гӧһе Хӧдане Зор[511]. 5 Wә ль сәр дьне ч’ә’ве хwә тьштәкида нәһьштийә, ль гора дьле хwә хwарийә-вәхwарийә, чаwа к’озикьриф, бона р’ожа сәржекьрьне. 6 Wә әw мәрьвед р’аст ломәк’арф кьрьн у кӧштьн, к’ижан кӧ мьqабьли wә р’анәбун.
Сәбьр у дӧа
7 Аwа хушк-бьрано, сәбьр кьн һ’әта һатьна Хӧдан. Дина хwә бьдьне, щотк’ар һивийа бәре ә’рдейи бь qимәт ә, бона wе йәке сәбьр дькә һ’әта барана пешьн у пашьн ледә. 8 Һун жи сәбьр кьн, гӧмана хwә ӧнда нәкьн, чьмки һатьна Хӧдан незик ә. 9 Бина хwә жь һәвдӧ тәнг нәкьн хушк-бьрано, кӧ диwана wә нәбә. Ва йә һ’акьм пьшт дери сәкьни йә.
10 Хушк-бьрано, алийе тә’ли-тәнгийа у сәбьреда ч’ә’в бьдьнә wан п’ехәмбәра, йед кӧ бь наве Хӧдан хәбәр данә. 11 Бәле әм хwәзийа хwә ль йед сәбьр дькьн тиньн. Wә бона сәбьра Ибо бьһистийә у wә дит, Хӧдан ахьрийа wи чаwа хер кьр, чьмки Хӧдан гәләки исафф у р’ә’м ә![512]
12 Бәри һәр тьшти хушк-бьрайед мьн, сонд нәхwьн, нә бь ә’змен, нә бь ә’рде, нә жи сондәкә майин. Бьра «Бәле»-йа wә бәле бә, «На»-йа wә на бә, wәки һун диwане сәр хwәда нәйньн[513].
13 Һәгәр йәк жь wә тә’ли-тәнгийеда йә, бьра дӧа бькә. Һәгәр йәк ша йә, бьра әшqи Хwәде бьстьре. 14 Һәгәр йәк жь wә нәхwәш ә, бьра гази бәрпьрсийаред щьвине кә, сәр wида бьра дӧа бькьн, бь наве Хӧдан бь р’унф р’ун кьн[514]. 15 У дӧайе бь баwәрийе wе йе нәхwәш qәнщ кә у Хӧдан wе wи р’акә сәр п’ийа. У һәгәр гӧнәк жи кьрьбә, wе wи бе бахшандьне. 16 Ләма бәр һәв гӧнед хwә бьдьнә р’уйе хwә у бона һәв дӧа бькьн, wәки һун qәнщ бьн. Дӧайе йе р’аст гәләки qәwат ә у һ’ӧкӧм дькә. 17 Елйасф хут мәрьвәки мина мә бу, бь дьл у щан дӧа кьр, кӧ баран нәбарә у се сал у нива сәр ә’рде баран нәбари[515]. 18 У паше диса дӧа кьр, жь ә’змен баран бари у ә’рде бәре хwә да.
19 Гәли хушк-бьрайед мьн! Һәгәр йәк жь wә жь р’ийа р’астийе бьк’әвә у йәки дьн wи вәгәр’инә, 20 бьра әw заньбә йе кӧ гӧнәк’ар жь р’ийа wийә хальфиф вәдьгәр’инә, әw р’ӧһ’әки жь мьрьне хьлаз дькә у гәләк гӧна р’әсит дькә[516].

НӘ’МА ПӘТРУСӘ ПЕШЬН

Пешготьн

Пәтрусеф шандиф бь ве нә’ма хwәйә пешьн бәрбьр’и щьмә’та Хwәдейә бьжарти дьбә, аwа готи wан баwәрмәнда, йед кӧ бәлайи бакӧра Асйа Бьч’ук бьбун, кӧ пенщ qәза дьк’әтьнә нава wе, бь һ’әсабе иройин Т’ьркйайеда нә. Һ’имед щьвинедф ван qәза һьнәк бь худана Паwлос, һьнәк жи бь йа һәвал-хәбатед wи һатьбунә авитьне. Ль гора шә’дәтийа щьвина сәдсалийа дӧдада Пәтрус әва нә’ма Р’омайедаф, бь навәки сӧр’ аwа готи «Бабилонедаф» (5:13), бәри кӧштьна хwә сала 65-да ньвисийә, гава мәсиһиф жь дәст Нероне Qәйсәреф Императорийа Р’омайе дьһатьнә зерандьне.
Мәрәме ве нә’ме әw ә, кӧ дьл бьдә бәр wан хwәндәвана, к’ижан кӧ баwәрийаф хwә Иса тиньн у нава тәнгасиф у зерандьнада нә. Хӧданеф нә’ме ве ньвисареда нәхше Иса дьдә к’ьфше кӧ чаwа щәфе Wи, мьрьн, р’абун у созе һатьна Wи wан баwәрмәндар’а гӧманәкә мәзьн пешда тинә. Бь ве дитьне гәрәке баwәрмәндед р’аст жи нава щәфада тәйах кьн, чьмки әва йәка дьдә к’ьфше, кӧ әw р’аст баwәрийеда п’ега Исада дьчьн. У әwед кӧ wе тәйах кьн, гава Иса Мәсиһ диса ә’йан бә, Әwе wан хәлат кә.
Ӧса жи хӧдане ве нә’ме һиви жь хwәндәвана дькә, кӧ әw һәр т’ьм һ’ьшйар у һазьр бьн, нава жийина пирозийедаф, һ’ьзкьрьна wанә һьндава һәвда дӧр’ути нибә у бьбьнә п’арьстгәһедф сах, ль сәр wи р’ьк’ьне наве Мәсиһ чекьри.
Сәрәщәма фькьра нә’ме
Пешготьн (1:1-2)
Биранина кьред Хwәдейә бона хьлазбунеф (1:3-12)
Ширәтед баwәрмәндар’а, кӧ бь жийина пироз бьжин (1:13–2:10)
Борщед баwәрмәнда дәма щәфа у тә’ли-тәнгийада (2:11–4:19)
Хwәденасийа мьлук у хьзмәтк’арийа wан (5:1-11)
Пашготьн (5:12-14)

1

Сьлавкьрьн
1 Жь Пәтрусф, Шандийе Иса Мәсиһ,
щьмә’та Хwәдейә бьжартир’а, йа кӧ ль wәлатед Понтосе, Галатйайе, Кәпәдокйайе, Асйайе у Битенйайеда хәриб бәлабуйи йә. 2 Һун ль гора wе qьрара Бавф Хwәдейә пешда һатьнә бьжартьне у бь Р’ӧһ’е Пироз бӧһӧрти-жьбарә дьбьн, wәки гӧһдарийа Иса Мәсиһ бькьн у бь хуна Wийә р’ети бенә паqьжкьрьне:
Дә бьра к’әрәмф у ә’дьлайи һе ль wә зедә бә.
Р’азибун бона гӧмана сахийе
3 Шькьр жь Хwәдер’а, Баве Хӧданеф мә Иса Мәсиһ, кӧ жь р’ә’ма Хwәйә п’ьр’, щарәкә дьн әм дьне хьстьн, бь р’абуна Иса Мәсиһә жь мьрийа, wәки бьбьнә хwәйе гӧмана сах 4 у wан соз-qьраред нәбәталә нәр’ьзи у нәч’ьлмьси wар бьн. Әвана ль ә’змана wәр’а хwәйкьри нә. 5 У qәwата Хwәде пе баwәрийаф wә, wә хwәй дькә, бона wе хьлазбунаф һазьркьри, йа кӧ ахьрийа зәменда wе хӧйа бә.
6 Һун бь wе ша дьбьн, р’аст ә ньһа жи ӧса дьqәwьмә кӧ һун һьнәки мә’дәкьри нә, жь дәст щур’ә-щур’ә щер’ьбандьнаф. 7 Әв йәк дьбә сәбәб, wәки хальсийа баwәрийа wә һе бь qимәт к’ьфш бә, нә кӧ әw зер’е кӧ нава егьрда те щер’ьбандьне ле диса ӧнда дьбә у бь ви аwайи әw баwәрийа wә wе һежайи пәсьн, р’умәт у qәдьр бә, wәхте хӧйабуна Иса Мәсиһ. 8 Wә Әw нәдитийә, ле һун Wи һ’ьз дькьн, ньһа жи набиньн, ле баwәрийа хwә Wи тиньн у ша нә бь wе әшqа мәзьнә хwәйир’умәт, кӧ бь зараф найе готьне. 9 Чьмки һун хьлазкьрьнаф р’ӧһ’е хwә дьстиньн, кӧ мәрәме баwәрийа wә йә.
10 Бона ве хьлазбуне п’ехәмбәр ле гәр’ийан у к’әтьбунә бьн ә’нәна у бона wе к’әрәмаф кӧ wе wәр’а бьбуйа п’ехәмбәртиф кьрьн. 11 Р’ӧһ’е Мәсиһи нава wанда һе пешда ль бәр wан вәдькьр, кӧ Мәсиһе щәфе бьк’ьшинә у пәйр’а бьк’әвә р’умәта Хwә. У wан дькьр кӧ бьзаньбьн к’а бона к’әнге у зәманәки чаwада әв йәке бьqәwьмьн. 12 Ль бәр wан вәбу, wәки әw нә кӧ бона хwә, ле бона wә хәбьтин, гава әw тьштед ньһа wәр’а бь дәсте wан һатьнә готьне, йед кӧ Мьзгини wәр’а даннасин кьрьн, бь Р’ӧһ’еф Пирози кӧ жь ә’змен һатә шандьне. Мьлйак’әтф жи дәмана wан тьштада нә, кӧ һәма бьбиньн.
Һ’ьшйар у пирозф бьн
13 Бона wе йәке һун фькьред хwәда пьштгьредайи у һ’ьшйар бьн, т’ам гӧмана хwә бьдьнә сәр wе к’әрәме, йа кӧ wе wәр’а бе дайине, wәхте хӧйабуна Иса Мәсиһ. 14 Мина зар’ед гӧһдар бьн, нәбьнә мина wи wәхте дьлхwәстьнед хwәйә нәзанийа хwәда. 15 Ле мина wи Пирозе кӧ гази wә кьр, һун жи пироз бьн нава һ’әму р’абун-р’уньштьна хwәда. 16 Чаwа ньвисар ә: «Пироз бьн, чьмки Әзи пироз ьм»[517].
17 Һәгәр һун Wир’а Баво дьбежьн, Йе кӧ бе фьрqи диwана һәр кәси wәкә ә’мәлед wи дькә, кӧ ӧса йә ви wәхте хәриб-фьрарийа хwәйә ве дьне бь хофа Хwәде дәрбаз кьн. 18 Чьмки һун заньн wәки һун жь р’аw-р’ьзьмедф кал-бавайә бекер, пе wан тьштед кӧ ӧнда дьбьн, аwа готи зер’а йан зива нәһатьнә к’ьр’ине, 19 ле пе хуна Мәсиһә qимәт-гьран, кӧ әw чаwа бәрхәки беqӧсур у беләк’ә бу. 20 Әw һе бәри дәстпебуна дьнйайе к’ьфшкьри бу, ле ван ахьрийада бона wә ә’йан бу. 21 Бь Wи wә баwәрийа хwә Wи Хwәдейи ани, Йе кӧ Әw жь нава мьрийа р’акьр у р’умәт да Wи, ләма баwәри у гӧмана wә сәр Хwәде йә. 22 Аwа wә гӧһдарийа р’астийе кьр у бь ви аwайи хwә паqьж кьр, кӧ һ’ьзкьрьна wә һьндава хушк-бьрада бе һ’ьләк’ари бә, ньһа бь дьле сах һәвдӧ qайим һ’ьз бькьн. 23 Һун нә кӧ жь һавене п’уч’ диса дьне к’әтьнә, ле жь йе нәп’уч’, жь хәбәра Хwәдейә хwәйиә’мьрә һ’әта-һ’әтайе. 24 Чьмки
«Һ’әму мәрьвф мина гиһе нә
у т’әмамийа р’әwша wан мина гӧле гиһе.
Гиһа һ’ьшк дьбә у гӧлед wе же дьwарьн,
25 ле хәбәра Хӧдан һ’әта-һ’әтайе дьминә».[518]
Әв әw хәбәр ә, кӧ бь Мьзгинийе wәр’а һатә дайине.

2

Кәвьре сах у мьләте пироз
1 Дә һәр щур’ә хьрабийе, һ’ьләк’арийе, дӧр’утийе, һ’әвсудийе у бӧхданбежийе жь п’еша хwә даwшиньн. 2 Мина дәргушед ль бәр бьстен, һ’әйра шире сьпийи р’ӧһ’анида бьн, кӧ һун бь wи хьлазбунер’а мәзьн бьн. 3 Чьмки ньвисар ә: Wә «тә’ма ширьнайийа Хӧдан һьлдайә»[519]. 4 Хwә ль Wи бьгьрьн, Wи кәвьре сахи кӧ жь мәрьва т’әхсиркьриф йә, ле жь Хwәдеда бьжарти у хwәйиqәдьр ә. 5 Һун жи мина кәвьред сах, п’арьстгәһәкә р’ӧһ’ани wәрьнә чекьрьне, чаwа к’аһинедф пироз qӧрбанедф р’ӧһ’анийә ль Хwәде хwәш бь Иса Мәсиһ бьдьн. 6 Чьмки к’ьтебеда ньвисар ә:
«Ва Әз Сийонедаф кәвьрәки жьбарәйи у хwәйиqәдьр чаwа кәвьре ә’нишкеф датиньм
у к’и баwәрийа хwә Wи бинә, т’ӧ щар wе шәрми нәминә»[520].
7 Аwа әw кәвьр бона wә баwәрмәнда хwәйир’умәт ә, ле бона нәбаwәра:
«Әw кәвьре кӧ һоста т’әхсир кьр, Әw бу сәре ә’нишке»[521],
8 «Кәвьре кӧ мәрьв сәрда дьльк’ӧмьн
у зьнаре кӧ же һол дьбьн»[522].
Әw дьльк’ӧмьн, чьмки гӧһдарийа хәбәре накьн у чаwа wе йәкер’а жи к’ьфшкьри нә.
9 Ле һун qәбиләкә жьбарә нә, к’аһинед п’адшатийе, мьләте бӧһӧрти, щьмә’та Хwәде, wәки к’әрәмәтед[523] Wи бькьнә дәнги, Йе кӧ һун жь тә’ристанийе гази р’онайа хwәйә һ’ӧжмәк’ар кьрьнә[524]. 10 Wәхтәке һун нә т’ӧ щьмә’т бун, ле ньһа бунә щьмә’та Хwәде, һунә бе р’ә’ма Хwәде бун, ле ньһа wә р’ә’м дитийә[525].
Хӧламед Хwәде
11 Дәлално! Әз һиви жь wә дькьм, чаwа мәрьвед фьрари у хәрибә ве дьне, һ’әвза хwә жь дьлһавьжийед бәдәне бькьн, кӧ мьqабьли р’ӧһ’е wә шәр’ дькьн. 12 Нава п’утп’арьстадаф һун хwә ӧса п’әргал хwәй кьн, wәки чь тьштида жи wә р’әзил бькьн чаwа хьраб, кьред wәйә qәнщ бьбиньн у шькьрийе бьдьнә Хwәде, wе Р’ожа кӧ сәрики бьдә дьне.
13 Гӧр’аф һәр сәрwертийед мәрьвайеда бьн, бона хатьре Хӧдан, гӧр’а п’адшеда бьн, чаwа сәрwере һәри бьльнд, 14 ӧса жи гӧр’а wәлийадаф бьн, кӧ жь алийе п’адшеда шандиф нә, wәки щәзайе бьдьнә нәһәqа у пәсьн жи бьдьнә qәнща. 15 Чьмки әв ә qьрара Хwәде, кӧ һун бь qәнщикьрьне дәнге мәрьвед беһ’ьшә нәзан бьдьнә бьр’ине. 16 Мина мәрьвед аза бьжин. Бьра азайийа wә нәбә хелийа хьрабикьрьне, ле бьжин чаwа хӧламед Хwәде. 17 Qәдьре һ’әмуйа бьгьрьн хушк-бьра һ’ьз бькьн, жь Хwәде бьтьрсьн, qәдьре п’адше бьгьрьн.
Һун жи р’ийа Мәсиһә щәфада һәр’ьн
18 Хӧламно, бь хофк’ешикә мәзьн гӧр’а ахайед хwәда бьн, нә кӧ т’әне гӧр’а йед qәнщ у бәрбьһерада бьн, ле гӧр’а зӧлмк’арада жи. 19 Чьмки әва бәхтәwарик ә, һәгәр йәк бона хатьре Хwәде щики һәqи-нәһәq зәлулийе дьк’ьшинә у сәбьр дькә. 20 Ле чь фәйдә һәгәр һун бона гӧнәкьрьне бенә ледане у тәйах кьн? Ле һәгәр һун бона qәнщикьрьне щәфе бьбиньн у тәйах кьн, һун ль бәр Хwәде бәхтәwар ьн. 21 Бәле һун ве йәкер’а һатьнә газикьрьне, чьмки Мәсиһ хwәха жи бона wә щәфа к’ьшанд у нәхшәк wәр’а һьшт, wәки һун п’егәһа Wида һәр’ьн. 22 Әwи гӧнә нәкьр у заре Wида һ’ьләк’ари т’ӧнәбу[526]. 23 Гава дьһатә р’әзилкьрьне, жь бәрва кәс р’әзил нәдькьр, гава щәфа дьк’ьшанд, гәф ль кәсәки нәдьхwар, ле Хwә спартьбуф һ’акьме сәр р’астийе[527]. 24 Әwи гӧнед мә бәдәна Хwәда р’акьрьнә сәр дар, wәки әм һьндава гӧнада мьри[528] бьн у бона һәqийе бьжин: Бь дәхмед Wи һун qәнщ бун[529]. 25 Чьмки һун мина пәзед хальфиф бун, ле ньһа һун ль Шьван у Сә’вийе р’ӧһ’е хwә вәгәр’ийанә.

3

Т’әмийа бона жьн у мер
1 Ӧса жи к’ӧлфәтноф, гӧр’а мере хwәда бьн, wәки жь wан һьнәк жи, һәгәр гӧһдарийа хәбәре накьн, бь п’әргалийа жьнед хwә, бе готьн жи бенә сәр баwәрийе[530] 2 гава п’әргалийа wәйә хофә у навә-намус бьбиньн. 3 Бьра хәмьла wә дәрвава бь гӧливәгьртьне у т’ор’ед зер’а, йан жи бь к’ьнща нибә[531], 4 ле йа мәрьве һьндӧр’е дьлда, р’ӧһ’әки мьлук у гьранә бәдәwәтийа нәбәтал ә, кӧ ль бәр Хwәде п’ьр’ бь qимәт ә. 5 Чьмки бәре бь ви тьһәри к’ӧлфәтед пирозә кӧ гӧмана хwә данибунә сәр Хwәде, хwә дьхәмьландьн, хәмьла wан әw бу кӧ гӧр’а мере хwә бькьрана, 6 мина Сәрайе кӧ гӧр’а Бьраһимдаф бу у дьготә wи: «Хwәйе мьн». Иди һун qизед wе дейе нә, һәгәр һун хwә ль qәнщийе дьгьрьн у жь т’ӧ тьшти натьрсьн.
7 Ӧса жи мерно, бь фә’мдарийе ә’мьре хwә т’әви жьнед хwә дәрбаз кьн, чаwа qьсьме сьст qәдьре wан бьгьрьн, ӧса жи чаwа һәвалwаре wе жийина кӧ һуне п’ешк’ешф бьстиньн, wәки т’ӧ тьшт нәбьнә байисе дӧайед wә[532].
Щәфе бона р’астикьрьне бьк’ьшиньн
8 Һәйнәсәр һ’әму жи сәр нетәке бьн, сәр һәв шәwат бьн, һәв һ’ьз бькьн, р’ә’м у шкәсти бьн. 9 Жь бәр хьрабийева хьрабийе нәкьн, йан жь бәр беһӧрмәткьрьнева беһӧрмәткьрьне, ле жь бәр ванва дӧа-дьрозга ль wан бькьн, чьмки һун ве йәкер’а һатьнә газикьрьне, wәки дӧа-дьрозге создайи сәр wәда бе. 10 Чьмки ньвисар ә:
«К’и жийине бәгәм дькә
у дьхwазә р’ожед хwәш бьбинә,
бьра зьмане хwә жь хьрабийе хwәй кә
у заре хwә жи жь һ’ьләк’арийе.
11 Бьра жь хьрабийе вәгәр’ә, qәнщийе бькә
у ә’дьлайийе бьгәр’ә, ль пәй wе һәр’ә.
12 Чьмки ч’ә’ве Хӧдан ль сәр р’аста йә
у гӧһе Wи сәр дӧайе wан ә,
ле Хӧдан мьqабьли wан ә, йед кӧ хьрабийе дькьн».[533]
13 К’и wе хьрабийе ль wә бькә, һәгәр һун дәмана qәнщикьрьнеда бьн? 14 Ле һәгәр һун бона р’астикьрьне щәфе жи бьбиньн, һунә хwәзьли нә! Иди жь мәрьва нәтьрсьн у хwә ӧнда нәкьн[534]. 15 Ле бәле Мәсиһ чаwа Хӧдане пироз дьле хwәда бьльнд бьгьрьн. Һәр гав һазьр бьн, щаба wан һ’әмуйа бьдьн, йед кӧ бона wе гӧмана нава wәда дьпьрсьн. Ле wе йәке бь хоф у мьлуктийе бькьн[535], 16 хwәйе исафаф р’ьһ’әт бьн, wәки, гава һун бенә р’әзилкьрьне, йед кӧ п’әргалийа wәйә qәнщә т’әви Мәсиһ беһӧрмәт дькьн, шәрми бьн. 17 Һе qәнщ ә, һәгәр qьрара Хwәде йә, әм бона qәнщийе щәфе бьк’ьшиньн, нә кӧ бона хьрабийе. 18 Чьмки Мәсиһ щарәке бона һәр т’ьм бона гӧна щәфа к’ьшанд[536], Йе һәq бона нәһәqа, wәки мә незики Хwәде кә. Әw алийе бәдәнида һатә кӧштьне, ле алийе р’ӧһ’анида жийинер’а һатә вәгәр’андьне. 19 Бь р’ӧһ’ани чу нава wан р’ӧһ’ед кәледа даннасин кьр, 20 йед кӧ wәхтәке нә гӧһдар бун, гава Хwәде бь думька дьреж сәбьр дькьр, wи зәмане Нӧһдаф, гава гәми дьһатә чекьрьне. Wеда һьндьк, аwа готи һ’әйшт нәфс «нава аведа» хьлаз бун[537]. 21 Әw ав сурәте ньхӧмандьнеф бу, к’ижан ньһа wә хьлаз дькә. Әw ньхӧмандьн нә кӧ wә жь qьлера бәдәне дьшо, ле жь исафа р’ьһ’әт шә’дәтик ә ль бәр Хwәде[538]. Әw йәк бь р’абуна Иса Мәсиһә жь мьрийа wә хьлаз дькә, 22 Йе кӧ чуйә ә’змен, ль мьле Хwәдейи р’асте йә у мьлйак’әт, һ’ӧкӧмәт у qӧдрәтед р’ӧһ’ани бьн гӧр’а Wида нә.
 

4

1 Аwа Мәсиһ кӧ бона мә бәдәни щәфа к’ьшанд, һун жи бь wе нет-фькьре сильһ’кьри бьн. Чьмки йе бь бәдәни щәфа к’ьшанд, wи дәст жь гӧна к’ьшандийә, 2 wәки иди һ’әта мьрьна хwә, нә кӧ ль гора дьлһавьжийед хwәйә мәрьвайи бьжин, ле ль гора qьрара Хwәде. 3 Бәси wә йә, кӧ wә wәхте жийина хwәйә бьһӧрида ль гора хwәстьна п’утп’арьстаф дәрбаз кьрийә, һун пәй һ’әрамийеф, тәмхwәстьнед хьраб, пәй-вәхwарьне, куч’ьксантийе, сәрхwәшийе у п’утп’арьстийа к’ьрет к’әтьбун. 4 Әw п’утп’арьст ә’щебмайи жи дьминьн, wәки һун т’әви авитийа wанә бенамуси набьн у наве хьраб ль пәй wә дьхьн. 5 Ле әwе ль бәр Wи щабдар бьн, Йе кӧ һазьр ә диwана мьри у зендийа бькә. 6 Бона ве йәке жи wан мьрийар’а Мьзгини һатә дайине, йед кӧ бь бәдәни мина мәрьва диwана wан һатә кьрьне, wәки бь р’ӧһ’ани бьжин мина Хwәде.
П’ешк’ешед Хwәдейә бона щьвинеф
7 Ахьрийа һәр тьшти незик буйә. Аwа сәрwахт у сәр хwә бьн, кӧ бькарьбьн дӧа бькьн. 8 Бәри һәр тьшти, һ’ьзкьрьна wә һьндава һәвда бь дьл у щан бә, чьмки һ’ьзкьрьн гәләк гӧна дьньхемә. 9 Һьндава һәвда меванһ’ьз бьн, бина хwә тәнг нәкьн[539]. 10 Жь wә к’е чь п’ешк’еш стандийә, бь wе жи һәвр’а хьзмәтк’арийе бькьн, чаwа wәк’илед qәнщә к’әрәма Хwәде. 11 Һәгәр йәк хәбәр дьдә, бьра готьнед Хwәде хәбәр дә, һәгәр йәк хьзмәтк’арийе дькә, бьра бь wе qәwате бькә, кӧ Хwәде дайе, wәки һәр тьштида наве Хwәде бе бьльндкьрьне бь Иса Мәсиһ, р’умәт у qӧдрәт жь Wир’а һ’әта-һ’әтайе. Аминф.
Щәфа у тә’ли-тәнгийед бона наве Иса Мәсиһ
12 Дәлално! Жь wе алава тәнгасийеф ә’щебмайи нәминьн, кӧ бона щер’ьбандьне те сәре wә у нәфькьрьн кӧ әв чь бәла бу ль wә qәwьми. 13 Ле ша бьн, кӧ һун т’әви щәфед Мәсиһ дьбьн, wәки wи wәхте хӧйабуна р’умәта Wи һуне жь шабуне гәш бьн. 14 Һәгәр һун бона наве Мәсиһ бенә р’әзилкьрьне, һунә хwәзьли нә, кӧ ӧса йә Р’ӧһ’е хwәйир’умәт, Р’ӧһ’е Хwәде сәр wә данийә[540]. 15 Бьра жь wә т’ӧ кәс щәфе нәк’ьшинә, чаwа меркӧж, йан дьз, йан зӧлмк’ар, йан жи т’әви шьхӧле хәлqе буйи. 16 Ле һәгәр щәфе бьк’ьшинә чаwа мәсиһиф, бьра шәрм нәкә, ле шькьрийе бьдә Хwәде бона ви нави, кӧ сәр wи йә. 17 Иди wәхт пер’а гьһиштийә, wәки диwан жь мала Хwәдеда дәстпебә у һәгәр пешда жь мәда дәстпедьбә, ле ахьрийа wане чаwа бә, йед кӧ гӧр’а wе Мьзгинийа жь Хwәде накьн? 18 Ньвисар ә:
«Һәгәр йе р’аст wе бь зорәке хьлаз бә,
иди һ’але нәп’ак у гӧнәк’араф wе чаwа бә?»[541]
19 Аwа йед кӧ ль гора qьрара Хwәде щәфе дьк’ьшиньн, бьра хwә ль qәнщийе бьгьрьн, р’ӧһ’е хwә бьсперьнәф Ә’фьрандаре хwәйи амьн.

5

Бона кәре пәзе Хwәде
1 Әз һиви жь бәрпьрсийаред нава wәда дькьм, әз хwәха жи чаwа бәрпьрсийар у шә’де щәфед Мәсиһ у һәвал-п’аре wе р’умәте мә, йа кӧ wе хӧйа бә. 2 Шьвантийе wи кәрийе пәзе Хwәдейи ль бәр хwә бькьн[542], нә кӧ бе дьл, ле бь дьл у щан ӧса хwәй кьн, чаwа Хwәде дьхwазә, нә кӧ бона к’ара хwә, ле бь р’әзәдьли[543], 3 нә кӧ ль сәр йед кӧ п’ара wә к’әтьнә һ’ӧкӧм кьн, ле нәхше qәнщ нишани кери кьн. 4 У гава Сәрәкшьван ә’йан бә, һуне wе т’ащеф р’умәте бьстиньн, кӧ ч’ьрусийа wе ӧнда набә.
5 Ӧса жи щаһьлно, гӧр’а мәзьнада бьн. У һун һ’әму жи, ль бәр һәв шкәсти бьн, хӧламтийе һәвдӧр’а бькьн, чьмки ньвисар ә:
«Хwәде мьqабьли к’ӧбар-бабаха йә,
ле к’әрәме дьдә шкәстийа»[544].
6 Бьн дәсте Хwәдейи зор та бьн, кӧ Әw wәхтда wә бьльнд кә[545] 7 у һ’әму хәмед хwә бавежьнә сәр Wи, чьмки Әw бона wә хәм дькә.
8 Сәрwахт бьн, һ’ьшйар бьминьн! Мирещьнеф нәйаре wә мина шер мьр’ә-мьр’а wи йә, дьгәр’ә к’а к’е һ’уфи хwә кә. 9 Баwәрийеда һ’имгьрти мьqабьли wи бьсәкьньн, чьмки һун заньн кӧ хушк-бьред wә жи т’әмамийа дьнйайеда хут wан щәфа дьк’ьшиньн. 10 Ле Хwәдейе т’әмамийа к’әрәме, Йе кӧ пе Мәсиһ һун гази р’умәта хwәйә һ’әта-һ’әтайе кьрьнә, пәй һьнәк щәфа дитьнер’а, wе Хwәха wә к’амьл кә, бьшьдинә, qәwат кә, хwәйибьнгәһ кә. 11 Qӧдрәт жь wир’а һ’әта-һ’әтайе. Амин.
Сьлавед ахьрийе
12 Мьн бь дәсте Силас[546], чаwа бьраки амьн әз wи һ’әсаб дькьм, кьн wәр’а ньвиси, дьл дьдьмә wә у шә’дәтийе дьдьм, кӧ әв ә к’әрәма Хwәдейә р’аст. Веда һун qәwин бьсәкьньн. 13 Щьвинаф Бабилонедаф[547] ль wә сьлав дькә, йа кӧ т’әви wә һатийә бьжартьне, ӧса жи лаwе мьн Марqос. 14 Бь р’амусана һ’ьзкьрьнейә дьле сах һәвдӧ сьлав кьн. Дә бьра ә’дьлайи ль wә һ’әмуйед п’ара Мәсиһ бә. Амин.

НӘ’МА ПӘТРУСӘ ДӦДА

Пешготьн

Пәтрусеф шандиф бь ве нә’ма хwәйә дӧда бәрбьр’и һ’әму баwәрмәнда дьбә. Мәрәме wийи мәзьн әw бу, кӧ пешийа һинкьрьна дәрсдаред шаш бьдә гьртьне у баwәрмәнд жь wе һинкьрьне нәхальфьн, йа кӧ бь дәсте wан мәрьваф һатийә һинкьрьне, к’ижана бь ч’ә’ве хwә Иса дитьбун у бь гӧһе хwә готьнед Wи бьһистьбун. Әw бәрк’ давежә wан, йед кӧ дьбежьн Мәсиһ вәнагәр’ә у һинкьрьнед зәwалф һин дькьрьн у р’абун-р’уньштьна хwәда жи нә р’ева бун. Әw сәрда зедә дькә кӧ дәрәнгик’әтьна Иса Мәсиһ жь сәбьра Хwәде йә, к’ара хьлазбунаф р’ӧһ’е инсен ә, чьмки Хwәде нахwазә кӧ т’ӧ кәс ӧнда бә, ле әw дьхwазә wәки һ’әму жи жь гӧнәкьрьне вәгәр’ьн (3:9).
Сәрәщәма фькьра нә’ме
Пешготьн (1:1-2)
Гази у бьжартьна Хwәдейә һьндава мәсиһийадаф (1:3-21)
Дәрсдаред шашә дәрәw (2:1-22)
Һатьна Мәсиһә дӧда (3:1-18)

1

Сьлавкьрьн
1 Жь Шьмһ’ун Пәтрусеф хӧлам у шандийеф Иса Мәсиһ,
wанр’а, йед кӧ бь һәqийа Хwәде Хьлазкьреф мә Иса Мәсиһ[548] әw баwәрийаф хwәйиqимәт стандьн, чаwа мә станд:
2 Дә бьра к’әрәмф у ә’дьлайи бь wе занәбуна Хwәде у Хӧданеф мә Иса ль сәр wә зедә бә.
Гази у бьжартьна Хwәде
3 Qәwата хwәдетийа Wи һәр тьште кӧ ль жийина хwәденасийе дьк’әвә п’ешк’ешиф мә кьр, бь wе занәбуна мәйә һьндава Wида, Йе кӧ бь сайа р’умәт у qәнщийа Хwә гази мә кьр. 4 Бь ви аwайи Әwи созед һәрә мәзьнә qимәт данә мә, wәки әм бь wан т’әви бьнйат’а хwәдетийе бьн у жь wе бош-бәталийа кӧ жь дьлһавьжийед дьне пешда те бьр’әвьн.
5 Һәма бона ве йәке һәр алийава хирәт кьн, сәр баwәрийа хwәда qәнщийе зедә кьн, сәр qәнщийеда занәбуне, 6 сәр занәбуне хwәгьртьне, сәр хwәгьртьне сәбьре, сәр сәбьре хwәденасийе, 7 сәр хwәденасийе һ’ӧба хушк-бьра у сәр һ’ӧба хушк-бьра һ’ьзкьрьне. 8 Чьмки һәгәр әв шӧрәтана нава wәда һәнә у зедә дьбьн, һун бекер у бебәр наминьн нава wе занәбуна wәйә һьндава Хӧдане мә Иса Мәсиһда. 9 Ле ль щәм к’е әв шӧрәтана т’ӧнәнә, әw ч’ә’вада һаqас мә’рьм ә, wәки qәт набинә у бир кьрийә кӧ жь гӧнед хwәйә бәре паqьж буйә.
10 Бона ве йәке хушк-бьрано, һе бькьн кӧ wе гази у жьбарәбуна хwә т’әстиq кьн. Һун кӧ ве йәке бькьн, т’ӧ щар нак’әвьн. 11 Бь ви аwайи дәргәһе ль бәр wә бь мәр’дани вәбә, кӧ бьк’әвьнә П’адшатийа һ’әта-һ’әтайейә Хӧдан у Хьлазкьре мә Иса Мәсиһ.
12 Бона ве йәке әз һәр гав дьхwазьм кӧ ван тьшта бькьмә бира wә, чаwа һун заньн у сәр wе р’астийа кӧ гьһиштийә wә жи һ’имгьрти нә. 13 Әз ве йәке жи р’аст дьбиньм, wәки һ’әта ви qальбида мә биньмә бира wә. 14 Чьмки заньм кӧ әзе зутьрәке ви qальби жь хwә бехьм, чаwа кӧ Хӧдане мә Иса Мәсиһ ә’лами мьн кьрийә. 15 Аwа әзе бькьм, кӧ пәй чуйина мьнр’а жи, һун һәр гав бькарьбьн ван тьшта биньнә бира хwә.
Йед кӧ бь ч’ә’ва р’умәта Иса Мәсиһ дитьн
16 Әм нә кӧ пәй ч’ьловискийед һостатийә бәрхwәдәрхьсти к’әтьбун гава мә дәрһәqа qәwат у һатьна Хӧдане мә Иса Мәсиһда wәр’а гот, ле мә бь ч’ә’вед хwә мәзьнайийа диндара Wи дит. 17 Әwи жь Бавф Хwәде р’умәт у һӧрмәт станд, гава жь wе Р’умәта Qәшәнг дәнг һат у гот: «Әw ә Кӧр’е Мьни дәлал, жь к’ижани Әз р’ази мә»[549]. 18 Мә хwәха әв дәнг бьһист, гава жь ә’змен һат, һьнге әм т’әви Wи сәре ч’ийайе бӧһӧрти бун.
19 Аwа готьнед п’ехәмбәртийеф жи бона мә һе мак дьбьн. Qәнщ ә wәки һун дина хwә бьдьнә wан, чьмки әw мина ч’ьраке нә, кӧ тә’рийеда р’онайе дьдә, һ’әта сьбәһ зәлал бә у стәйрка бәрбьр’о дьле wәда дәре. 20 Ле пешийе ве йәке заньбьн кӧ т’ӧ кәс хwәсәрихwә нькарә п’ехәмбәртийед ньвисаре шьровәкә. 21 Чьмки т’ӧ п’ехәмбәрти бь хwәстьна дьле мәрьваф нәһатийә дайине, ле мәрьва бь р’ебәрийа Р’ӧһ’еф Пироз жь Хwәдеда хәбәр данә[550].

2

Дәрсдаред дәрәw
1 П’ехәмбәред дәрәw жи нава щьмә’та Исраеледаф дәрк’әтьнә, чаwа ль нава wәда жи wе дәрсдаред дәрәw дәрен. Әwе һинкьрьнед зәwалф вәдьзьнә нава wә, wи Хwәйийе кӧ әw к’ьр’ин жи инк’арф кьн у зутьрәке бәлайе биньнә сәре хwә. 2 Гәләк wе бәр байе бенамусийа wан к’әвьн, р’уйе wанда wе р’ийа р’астийе бе беһӧрмәткьрьне. 3 Wе жь дәст тьмак’арийе бь заре хwәш wә бьхапиньн бона к’ара хwә. Диwана wане дәрәнги нәбә, бәла wан бәр шемике йә.
4 Чьмки һ’әйфа Хwәде ль wан мьлйак’әтедф кӧ гӧнәф кьрьн нәһат, ле әw qәйдкьри авитьнә зьндана тә’ристанийе, Р’ожа Диwанер’а данә хwәйкьрьне. 5 У һ’әйфа Wи дьнйа пешьн жи нәһат, т’әне һ’әйшт нәфс, Нӧһеф кӧ һәqи даннасин дькьр, мала wива хьлазф кьр гава лейиф ани сәр дьнйа нәп’ака[551]. 6 Диwана бажаред Содомф у Гоморайе жи кьр, әw кьрьн ах-хwәли, wеран кьр, бона нәп’акед пәй wанр’а дәрсәк һьшт.[552] 7 Лутеф р’аст жи, кӧ жь беп’әргалийа нәп’акайә бенамуси ащьз бьбу, хьлаз кьр. 8 Чьмки әwи р’аст, кӧ нава wанда дьма, кьред беолитийаф wан дьдитьн у дьбьһистьн, һәр р’ож р’ӧһ’е wийи р’аст хwәда дьшәwьти. 9 Хӧдан кӧ бь ви аwайи кьр, әw занә чаwа хwәденаса жи жь щер’ьбандьнаф хьлаз кә у нәһәqа Р’ожа Диwанер’а хwәй кә, wәки щәзайе хwә бьстиньн, 10 илаһиф wан, йед кӧ пәй һ’әрамийаф хwәстьна qальб к’әтьнә, дьжәньнә сәрwертийе.
Әwә бәрзәq у хwәр’ази нә, хоф жи накьн, йед хwәйир’умәтә жорьн беһӧрмәт дькьн, 11 ле мьлйак’әт чьqаси пе qәwат у зорайийа хwә жь ван зедәтьр ьн, диса ль бәр Хӧдан бь беһӧрмәткьрьне шькийатеф wан накьн. 12 Әв мәрьвана мина һ’әйwанед безарә-безьман ьн, бь qафе хwәйә вала тенә р’ебәрикьрьне, кӧ бона неч’ир у кӧштьне дьне к’әтьнә, wан тьшта беһӧрмәт дькьн кӧ ньзаньн әw чь нә, әве жи мина wан һ’әйwана ӧнда бьн һәр’ьн. 13 Хьрабийа wане ль wан вәгәр’ә. К’ефа дьле хwәр’а хьрабийа кӧ р’о-нава-р’оже дькьн хwәр’а шабун һ’әсаб дькьн. Әвана ләк’ә у һ’әрам ьн, т’әви wә дьхwьн-вәдьхwьн у һьнге нава р’ийед хwәйә дәрәwда к’еф дькьн. 14 Ч’ә’вед wан ль зьнек’арийе йә, жь гӧнәкьрьне т’ер набьн, баwәрмәндед нәшьдийайи пәй хwә дьбьн, дьле wан т’әне һини тьмак’арийе буйә. Ньфьр’ сәр wан ә! 15 Дәсте хwә жь р’ийа р’аст кьрьн, хальфинф, р’ийа Бьламеф Бәурда чун, йе кӧ маше нәһәqийе һ’ьз кьр[553]. 16 Ле ль нәһәqийа wи һатә һьлатьнеф гава к’әра безарә-безьман бь зьмане мәрьвайе хәбәр да у пешийа беаqьлийа п’ехәмбәр гьрт.
17 Әв мәрьвед һа канийед ч’ькийайи нә у ә’wред жь бәр бе ажоти нә. Шәвәр’әша тә’ристанийе бона wан хwәйкьри йә. 18 Йед һа готьнед п’уч’ә жь хwә мәстьр дьбежьн, бь тәмед мәрьвайейә хьраб wан дьхапиньн, йед кӧ чәндәк пешда жь әwед р’ийа хальфида дьчьн, р’әвибун. 19 Әвана йед аһар’а азайийе соз дьдьн, ле хwәха хӧламед п’уч’буне нә, чьмки мәрьв чь тьштида кӧ дьдә дәр, дьбә хӧламе wе йәке. 20 Һәгәр әwед кӧ пе занәбуна һьндава Хӧдан у Хьлазкьре мә Иса Мәсиһ щарәкер’а дәсте хwә жь һ’әрамийед дьне кьрьн, паше диса бьк’әвьнә нава wан һ’әрамийа, бьдьнә дәр, ахьрийа wане жь йа пешьн хьрабтьр бә. 21 Wанр’а һе qәнщ бу, кӧ qәт әв р’ийа һәqийе нас нәкьрана, нә кӧ пәй наскьрьнер’а жь wе т’әмийа пирозф дагәр’ийана, йа кӧ wанр’а һатә дайине. 22 Әв готьн р’аст те сәре wан:
«Сә вәдьгәр’ә сәр вәр’әшандьна хwә»[554] у
«Бәразе шушти диса хwә һ’әр’ийе вәдьдә».

3

Созе һатьна Хӧдан
1 Дәлално, әва иди нә’ма дӧда йә әз wәр’а дьньвисьм. Әз бь ван нә’ма дькьм кӧ фькьра wәйә сафи һ’ьшйар кьм, биньмә бира wә. 2 Дьхwазьм wәки һун готьнед п’ехәмбәред пироз, кӧ пешда готьбун у wе т’әмийа Хӧдан у Хьлазкьр, кӧ бь шандийа һатьнә готьне бир биньн. 3 Бәри һәр тьшти ве йәке заньбьн кӧ р’ожед ахьрийеда мәрьве дәрен, qәрфе хwә хwәденаса бькьн, әwе бь хwәстьна дьле хwә бьмәшьн[555] 4 у wе бежьн: «К’а әw созе һатьна Wи? Бавед мә ә’мьре Хwәде щи анин чун, ле һәр тьшт һе жь wәхте ә’фьрандьна дьнйайеда ӧса манә». 5 Йед аһа кӧ дьфькьрьн, ве йәке давежьнә пьшт гӧһе хwә, кӧ һе пешда бь хәбәра Хwәде ә’зман һәбун у ә’рд жь нава аве у бь аве п’әйда бу[556]. 6 У бь аве жи дьнйа бәре нӧq бу, ӧнда бу[557]. 7 Ле ә’рд у ә’зманед ньһа жи хут бь wе хәбәре тенә хwәйкьрьне, кӧ бь агьр ӧнда бьн. Әw бона Р’ожаф Ахрәте тенә һьштьне, к’ижанеда мәрьвед нәп’ак wе ӧнда бьн һәр’ьн.
8 Ле бьра әв йәк wәва тә’ри нәминә, дәлално: Щәм Хӧдан р’ожәк мина һ’әзар сали йә у һ’әзар сал жи мина р’ожәке йә[558]. 9 Хӧдан созе Хwә дәрәнги найехә, чаwа һьнәк дьфькьрьн. Әw бь думька дьреж ль wә сәбьр дькә, нахwазә т’ӧ кәс ӧнда бә, ле дьхwазә wәки һ’әму жь гӧнәкьрьне вәгәр’ьнф.
10 Ле Р’ожа һатьна Хӧдан wе мина дьзәки бе. Һьнге ә’змане бь qужинийа мәзьн бәтавәбьнф у тьштед бьн п’әр’е wанда жи wе бьшәwьтьн[559] wеран бьн, дьнйа у һәр тьштед wеда жи wе ӧнда бьн[560] һәр’ьн[561]. 11 Һәгәр әв һәр тьшт wе бь ви аwайи wеран бьн һәр’ьн, һун гәрәке мәрьвнә чаwа бьн? Гәрәке һун жийина һ’әлал у хwәденасийеда бьмәшьн, 12 һивийа Р’ожа Хwәде бьн у һатьна Wи ләз хьн. Wе р’оже ә’змане бьшәwьтьн, wеран бьн, агьре жи тьштед бьн п’әр’е wеда бьһ’әлинә. 13 Ле әм һивийа ә’рдәки ну у ә’зманед ну нә, ль гора созе Wи, к’ижанада һәqийе бьминә.
14 Аwа дәлално, һун кӧ һивийа ван йәка нә, бькьн кӧ Әw wә беләк’ә у беqӧсур ә’дьлайийеда т’әви Хwә бьбинә. 15 Сәбьра Хӧдане мә хьлазбунф һ’әсаб кьн, чаwа Паwлосе бьре мәйи дәлал жи бь wе сәрwахтийаф кӧ жь Хwәдеда жер’а һатийә дайине, wәр’а ньвиси. 16 Һ’әму нә’мед хwәда жи әw бона ван тьшта хәбәр дьдә. Wанда чәнд тьшт һәнә кӧ зә’мәт тенә фә’мкьрьне, кӧ йед нәзанә бебьнгәһ шаш шьровәдькьн, ӧса жи ньвисаредф пирозә майин у хwәха дьбьнә байисе сәре хwә.
17 Аwа дәлално, һе бәреда һун кӧ ве йәке заньн, һаш жь хwә һәбьн, кӧ нәбә һун бь хальфандьна мәрьвед беолитийеф жь р’е дәрк’әвьн у жь щийе хwәйи шьдийайи бьк’әвьн. 18 Ле к’әрәмф у занәбуна Хӧдан у Хьлазкьре мә Иса Мәсиһда бьгьһижьн. Шькьр жь Wир’а, ньһа у һ’әта һ’әтайе! Аминф.

НӘ’МА ЙУҺ’ӘННАЙӘ ПЕШЬН

Пешготьн

Ньвиск’ар хwәха наве хwә нә’меда надә, ле ль гора wан шә’дед сәдсалийед пешьнда хӧдане ве нә’ме Йуһ’әннаф йә, аwа готи хут әw Йуһ’әнна йә, йе кӧ «Мьзгинийа ль гора Йуһ’әнна» ньвисийә. Йуһ’әнна ве нә’меда сәр дӧ мәрәма сәкьнийә:
1. Дьл дьдә бәр хwәндәвана, кӧ йәктийа Хwәде у Кӧр’е Wи Иса Мәсиһда бьжин.
2. Хwәндәван мьqати хwә бьн, кӧ пәй һинкьрьнед шаш нәчьн, к’ижан йәктийа т’әв Хwәде хьраб дькьн.
Ль гора дитьна wан дәрсдаред шаш, һәр тьштед кӧ ве дьнеда бәрч’ә’ва нә, әw хьраб ьн, т’әне тьштед р’ӧһ’ани qәнщ ьн у тьштед физики у р’ӧһ’ани нькарьн бьгьһижьнә һәв кӧ бьбьн йәк. Ләма жи вана бь ве фькьра хwә нькарьбу баwәр бькьра, кӧ Исайе Кӧр’еф Хwәде бь хун у гошт һатийә ве дьне, ӧса жи әw нькарьбу бьмьра. Сәрда жи wан дәрсдара һин дькьр, кӧ һьнге мәрьвф дьгьһижә хьлазбунеф, гава т’әwqе хwә жь дьне дьqәтинә. Wана баwәр дькьр, кӧ йед р’ӧһ’ани дькарьн һәр щур’ә бенамуси у к’ефед хwәш дәрбаз кьн, чьмки һәләqәтийа р’ӧһ’ т’әви qальб т’ӧнә у р’ӧһ’ наһ’әр’ьмә. Сәдсалийа йәке һ’әта сьсийада әв һинкьрьна «гьностикийе» дьһатә бәлакьрьне.
Шандиф зәлал дьбежә кӧ Мәсиһ р’аст бу мәри. Әwе кӧ ве йәке qәбул накә, wәки Иса Мәсиһ бәдәна инсенда һатә дьне, әw жь Р’ӧһ’е Хwәде хәбәр надә, ле әw жь әк’симәсиһ ә (4:3). Зар’ед Хwәдейә р’аст һьндава һәвда р’астийе у һ’ьзкьрьнеда дьминьн, ле «йе кӧ һ’ьз накә әw Хwәде нас накә, чьмки Хwәде һ’ьзкьрьн ә» (4:8).
Сәрәщәма фькьра нә’ме
Пешготьн (1:1-4)
Р’онайи у тә’ри (1:5–2:29)
Зар’ед Хwәде у зар’ед мирещьнф (3:1-24)
Р’асти у нәр’асти (4:1-6)
Борще һ’ьзкьрьне (4:7-21)
Баwәрийа сәрк’әти (5:1-21)

1

Хәбәра жийине
1 Әм сәр wе йәке wәр’а дьбежьн, чь кӧ сәре серида һәбу, мә әw йәк бьһист, бь ч’ә’ве хwә дит, ль Wи ньһер’и у дәст данә Wи: Әw Хәбәра жийине йә[562]. 2 Жийин ә’йан бу, мә әw дит, әм шә’дәтийе дьдьн у бона wе жийинаф һ’әта-һ’әтайе wәр’а дьбежьн, йа кӧ щәм Бавеф бу у мәва ә’йан бу[563]. 3 Әw тьште кӧ мә дит у бьһист әм wәр’а жи дьбежьн, wәки һун жи мәва т’әвгьредайи бьн у әв т’әвгьредана мә жи т’әви Бав у Кӧр’е Wи Иса Мәсиһ ә. 4 Әм ван тьшта wәр’а дьньвисьн, wәки шабуна мә[564] т’әмам бә.
Хwәде р’онайи йә: Әм нава р’онайийа Wида һәр’ьн
5 Әв ә әw готьна кӧ мә жь Wи бьһист у ә’лами wә дькьн, кӧ Хwәде р’онайи йә у т’ӧ тә’ри Wида т’ӧнә. 6 Һәгәр әм бежьн: «Әм Хwәдева т’әвгьредайи нә», ле тә’рийеда бьгәр’ьн, әм дәрәwа дькьн у р’астийе накьн. 7 Ле һәгәр әм р’онайеда бьгәр’ьн, чаwа кӧ Әw р’онайеда йә, әме һәвва т’әвгьредайи бьн у хуна Исайе Кӧр’е Wи wе мә жь һ’әму гӧнаф паqьж кә. 8 Һәгәр әм бежьн: «Гӧнеф мә т’ӧнә», әм хwәха хwә дьхапиньн у р’асти нава мәда т’ӧнә. 9 Ле һәгәр әм гӧнед хwә бьдьнә р’уйе хwә, Әw хwәйе созе Хwә йә у һәqийе дькә, wе гӧнед мә бьбахшинә у мә жь һ’әму нәһәqийа паqьж кә. 10 Һәгәр әм бежьн: «Мә гӧнә нәкьрийә», әм Wи дәрәwин дәрдьхьн у хәбәра Wи нава мәда т’ӧнә.

2

Иса Мәсиһ пьштгьре мә йә
1 Зар’окед мьн, әз ве йәке wәр’а дьньвисьм, wәки һун гӧна нәкьн, ле һәгәр йәк гӧнә бькә, ль щәм Баве пьштгьре мә, Иса Мәсиһ, Йе Һәq һәйә. 2 Әw ә мәщала бахшандьна гӧнед мә у нә кӧ т’әне гӧнед мә, ле гӧнед т’әмамийа дьнйайе жи.
3 Бь wе йәке әм заньн кӧ әм Wи нас дькьн, һәгәр әм т’әмийед Wи хwәй кьн. 4 Йе кӧ дьбежә: «Әз Wи нас дькьм», ле т’әмийед Wи наqәдинә, әw дәрәwин ә у р’асти нава wида т’ӧнәйә. 5 Ле йе кӧ готьна Wи дьqәдинә, һ’ьзкьрьна Хwәде р’аст нава wида т’әмам ә. Бь ве йәке әм заньн кӧ әм нава Wида нә: 6 Әwе кӧ дьбежә: «Әз нава Wида мә», гәрәке ӧса бьжи, чаwа Иса жит.
Т’әмийа ну
7 Дәлално, нә кӧ т’әмикә ну әз wәр’а дьньвисьм, ле wе т’әмийа кәвьнә кӧ һун бәре пешда заньн. Т’әмийа кәвьн әw хәбәр ә, йа кӧ wә пешда бьһистийә[565]. 8 Ле бәле т’әмикә ну әз wәр’а дьньвисьм, кӧ р’астийа wе йәке чаwа нава Wида хӧйа дьбә, ӧса жи нава wәда. Чьмки тә’ри дәрбаз дьбә у р’онайа р’аст иди р’онайе дьдә.
9 Әwе кӧ дьбежә: «Әз нава р’онайеда мә», ле бьре wи бәр ч’ә’ва р’әш ә, әw һәла һе нава тә’рийеда йә. 10 Әwе кӧ бьре хwә һ’ьз дькә, нава р’онайеда дьминә у набә сәбәб, кӧ һьнәк жь р’е бьк’әвьн[566]. 11 Ле әwе, кӧ бьре wи бәр ч’ә’ва р’әш ә, әw нава тә’рийеда йә, нава тә’рийеда дьгәр’ә у ньзанә к’ӧда дьчә, чьмки тә’рийе ч’ә’вед wи кор кьрьнә.
12 Әз wәр’а дьньвисьм, зар’окно,
чьмки бь сайа наве Wи гӧнед wә афуф бунә.
13 Әз wәр’а дьньвисьм, бавно,
чьмки һун Wи нас дькьн, Йе кӧ бәре пешда һәйә.
Әз wәр’а дьньвисьм, щаһьлно,
чьмки һун сәр йе Хьраб к’әтьн.
14 Әз wәр’а дьньвисьм хьшимно,
чьмки һун Баве нас дькьн.
Әз wәр’а дьньвисьм, бавно,
чьмки һун Wи нас дькьн, Йе кӧ бәре пешда һәбу.
Әз wәр’а дьньвисьм, щаһьлно,
чьмки һун qәwат ьн
у хәбәра Хwәде нава wәда дьминә
у сәр йе Хьраб к’әтьнә.
Дьнйайе һ’ьз нәкьн
15 Дьнйайе һ’ьз нәкьн, нә жи wан тьштед кӧ дьнйайеда нә. Һәгәр йәк дьнйайе һ’ьз дькә, һ’ьзкьрьна Баве нава wида т’ӧнә. 16 Чьмки һәр тьштед кӧ дьнйайеда нә, дьлһавьжи, ч’ә’вһавьжи у к’ӧбар-бабахийа ви ә’мьри йә, әw нә жь Баве нә, ле жь ве дьнйайе нә. 17 Дьнйайе жи дәрбаз бә, һавьжийа wе жи, ле әwе кӧ ә’мьре Хwәде дьqәдинә wе һ’әта-һ’әтайе бьминә.
Һ’әвза хwә жь әк’симәсиһа бькьн
18 Зар’но, ва wәхте ахьрийе йә. У чаwа wә бьһистийә кӧ әк’симәсиһ wе бе, иди гәләк әк’симәсиһ һатьнә. Жь wе йәке жи әм заньн кӧ wәхте ахьрийе йә. 19 Һьнәк жь нава мә дәрк’әтьн, ле әw нә жь мә бун. Һәгәр әw жь мә буна, wе т’әви мә бьмана. Ле әw жь нава мә дәрк’әтьн, кӧ ә’йан бә, әw һ’әму нә жь мә бун.
20 Ле wә жь Мәсиһеф Пирозф Р’ӧһ’ п’ешк’ешф стандийә[567] у һун һ’әму[568] жи р’астийе заньн. 21 Әз wәр’а наньвисьм, чаwа кӧ һун р’астийе ньзаньн, ле чаwа кӧ һун wе йәке заньн, ӧса жи заньн кӧ һәр дәрәw нә жь р’астийе йә. 22 К’и йә дәрәwин? Һәма әw ә, йе кӧ дьбежә: «Иса нә Мәсиһ ә». Әw ә әк’симәсиһ, йе кӧ Бав у Кӧр’ инк’арф дькә. 23 Әwе кӧ Кӧр’ инк’ар дькә, һәләqәтийа wи т’әви Баве т’ӧнә. Ле йе кӧ Кӧр’ иqрарф дькә, һәләqәтийа wи т’әви Баве һәйә.
24 Аwа чь кӧ wә пешда бьһистийә, бьра әw нава wәда бьминә. Һәгәр әw тьште wә пешда бьһистийә нава wәда бьминә, һуне жи нава Кӧр’ у Баведа бьминьн. 25 У әв ә әw созе кӧ Wи да мә, әw жийина һ’әта-һ’әтайе йә.
26 Әз ви тьшти дәрһәqа wанда wәр’а дьньвисьм, йед кӧ дьхwазьн wә бьхапиньн. 27 Ле чь дәрһәqа wәда йә, әw Р’ӧһ’е[569] кӧ wә жь Мәсиһ стандийә, нава wәда дьминә. Иди нә һ’әwщә йә, кӧ йәк wә һин кә, чьмки Р’ӧһ’ бона һәр тьшти wә һин дькә у чь кӧ һин дькә р’аст ә, нә дәрәw ә. Чаwа Әwи һун һинкьрьн, нав Мәсиһда ӧса бьминьн.
Зар’ед Хwәде
28 Бәле зар’окно, нава Wида бьминьн, wәки чахе Әw ә’йан бә, әм жь һатьна Wи вәнәк’ьшьн, ль бәр Wи шәрми нәминьн. 29 Һәгәр һун заньн кӧ Әw р’аст ә, ӧса жи заньбьн һәр кәсе кӧ р’астийе дькә, әw жь Wи буйә.

3

1 Бьньһер’ьн, Баве әм чаwа һ’ьз кьрьн, wәки әм зар’ед Хwәде бенә готьне у р’аст жи әм әw ьн. Ләма дьнйа мә нас накә, чьмки әw жи нас нәкьр[570]. 2 Дәлално, ньһа әм зар’ед Хwәде нә у һәла һе нә ә’йан ә әме бьбьнә чь. Ле әм ве йәке заньн кӧ чахе Иса ә’йан бә, әме бьбьнә мина Wи, чьмки әме Wи ӧса бьбиньн, чаwа һәйә. 3 Һәр кәсе кӧ бона ве йәке гӧмана хwә данийә сәр Wи, әw хwә ӧса паqьж дькә, чаwа кӧ Мәсиһ паqьж ә.
4 Һәр кәсе кӧ гӧнә дькә, әw Qануна Хwәде дьт’әр’ьбинә у гӧнәф хут qанунт’әр’ьбандьн ә. 5 У һун заньн кӧ Мәсиһ бона wе йәке ә’йан бу, wәки гӧна һьлдә у нава Wида гӧнә т’ӧнә[571]. 6 Һәр кәсе кӧ нава Wида дьминә, әw нава гӧнада наминә, ле һәр кәсе кӧ нава гӧнада дьминә, әwи нә Әw дитийә, нә жи нас кьрийә.
7 Зар’окно, бьра т’ӧ кәс wә нәхапинә. Йе кӧ р’астийе дькә, әw йәки р’аст ә, чаwа Иса р’аст ә. 8 Йе нава гӧнада дьминә, әw жь мирещьн ә, чьмки мирещьн жь бәре пешда гӧнә дькә. Бона ве йәке Кӧр’е Хwәде ә’йан бу, wәки кьред мирещьн хьраб кә. 9 Һәр кәсе кӧ жь Хwәде буйә, нава гӧнада наминә, чьмки бьнйат’а Хwәде нава wида дьминә у әw нькарә нава гӧнада бьминә, чьмки жь Хwәде буйә. 10 Зар’ед Хwәде у зар’ед мирещьн бь ве йәке жь һәв тенә фьрqикьрьне: Әwе кӧ р’астийе накә, әw нә жь Хwәде йә у ӧса жи әwе кӧ бьре хwә һ’ьз накә.
Һәвдӧ һ’ьзкьрьн у р’успитийа ль бәр Хwәде
11 Әв ә әw готьн, йа кӧ wә бәре пешда бьһистийә: Гәрәке әм һәвдӧ һ’ьз бькьн[572]. 12 Мина Qайинф нибьн, кӧ жь йе Хьраб бу у бьре хwә кӧшт. У бона чь әw кӧшт? Чьмки кьред wи хьраб бун, ле йед бьре wи qәнщ[573].
13 Ә’щебмайи нәминьн гәли хушк-бьра, һәгәр һун бәр ч’ә’ве дьнйайе р’әш бьн. 14 Әм заньн кӧ әм жь мьрьне дәрбази жийине бунә, чьмки әм хушк-бьрайед хwә һ’ьз дькьн. Әwе кӧ һ’ьз накә, әw нава мьрьнеда дьминә. 15 Һәр кәсе кӧ бьре wи бәр ч’ә’ва р’әш ә, әw меркӧж ә у һун заньн кӧ нава т’ӧ меркӧжида жийина һ’әта-һ’әтайе т’ӧнә. 16 Әм бь ве йәке һ’ьзкьрьне һ’әсийан: Иса жийина Хwә бона мә да. Әм жи гәрәке жийина хwә бона хушк-бьрайед хwә бьдьн. 17 Ле һәгәр һәбукаф йәки ве дьне һәбә у бьре хwә һ’әwще тьштәки дьбинә, дьле wи сәр нашәwьтә, һ’ьзкьрьна Хwәде чаwа дькарә дьле wида бьминә? 18 Зар’окно, нә кӧ әм бь хәбәр йан заре хwә һ’ьз бькьн, ле бь кьра у р’астийе.
19 Бь ве йәке әме заньбьн кӧ әм жь р’астийе нә у бькарьбьн бь дьләки р’ьһ’әт бәр Хwәде бьсәкьньн. 20 Ле һәгәр дьле мә диса мә нәһәq кә, Хwәде жь дьле мә мәстьр ә у һәр тьшти занә. 21 Дәлално, һәгәр дьле мә мә нәһәq нәкә, әм дькарьн р’усьпи бәр Хwәде бьсәкьньн. 22 У чь кӧ бьхwазьн, әме жь Wи бьстиньн, чьмки әм т’әмийед Wи дьqәдиньн у әw тьштед кӧ ль Wи хwәш тен, әм wан дькьн. 23 У әв ә т’әмийа Wи, кӧ әм баwәрийаф хwә наве Кӧр’е Wи Иса Мәсиһ биньн у әм һәвдӧ һ’ьз бькьн, чаwа кӧ Әwи т’әми ль мә кьр[574]. 24 У әwе кӧ т’әмийед Wи хwәй дькә, нава Хwәдеда дьминә у Хwәде жи нава wида. У әм жь ве йәке заньн кӧ Әw нава мәда дьминә, бь wи Р’ӧһ’е кӧ Әwи дайә мә.

4

Р’ӧһ’е р’аст у р’ӧһ’е дәрәw
1 Дәлално, баwәрийа хwә һәр р’ӧһ’и нәйньн, ле wан р’ӧһ’а бьщер’ьбиньнф, гәло әw жь Хwәде нә? Чьмки гәләк п’ехәмбәред дәрәw дәрк’әтьнә дьне. 2 Һун бь ве йәке дькарьн Р’ӧһ’е Хwәде нас бькьн: Һәр р’ӧһ’е кӧ Иса Мәсиһ бь хун у гошт һати иqрар дькә, әw жь Хwәде йә. 3 Ле һәр р’ӧһ’е кӧ Иса бь хун у гошт һати иqрар накә, әw нә жь Хwәде йә. Әв жь әк’симәсиһ ә, бона к’ижани wә бьһистьбу кӧ wе бе у иди әw ль дьнйайеда йә.
4 Һун жь Хwәде нә, зар’окно у һун сәр п’ехәмбәред дәрәw к’әтьнә, чьмки Әw Р’ӧһ’е нава wәда жь wи р’ӧһ’е кӧ нава дьнйайеда йә мәстьр ә. 5 Әw жь дьнйайе нә, ләма әw жь дьнйайе хәбәр дьдьн у дьнйа гӧһдарийа wан дькә. 6 Әм жь Хwәде нә. Йе кӧ Хwәде нас дькә, әw гӧһдарийа мә дькә. Йе кӧ нә жь Хwәде йә, әw гӧһдарийа мә накә. Бь ве йәке әм Р’ӧһ’е р’астийе у р’ӧһ’е нәр’астийе жь һәв дәрдьхьн.
Хwәде һ’ьзкьрьн ә
7 Дәлално, дә әм һәвдӧ һ’ьз бькьн, чьмки һ’ьзкьрьн жь Хwәде йә у һәр кәсе кӧ һ’ьз дькә әw жь Хwәде буйә у Хwәде нас дькә. 8 Йе кӧ һ’ьз накә әw Хwәде нас накә, чьмки Хwәде һ’ьзкьрьн ә. 9 Бь ве йәке һ’ьзкьрьна Хwәде һьндава мәда хӧйа бу, гава кӧ Әwи Кӧр’е Хwәйи Тайе Т’әне шандә дьнйайе, wәки әм бь Wи бьжин. 10 Һ’ьзкьрьн әв ә, нә кӧ мә Хwәде һ’ьз кьр, ле Әwи әм һ’ьз кьрьн у Кӧр’е Хwә шанд чаwа мәщала бахшандьна гӧнед мә. 11 Дәлално, һәгәр Хwәде аһа әм һ’ьз кьрьн, wәки ӧса йә гәрәке әм жи һәвдӧ һ’ьз бькьн. 12 Т’ӧ кәси Хwәде т’ӧ щара нә дитийә. Һәгәр әм һәвдӧ һ’ьз дькьн, Хwәде нава мәда дьминә у һ’ьзкьрьна Wи дьле мәда гьһиштийә[575].
13 Бь ве йәке әм заньн кӧ әм нава Wида дьминьн у Әw жи нава мәда, чьмки Әwи жь wи Р’ӧһ’е Хwә дайә мә. 14 Мә дит у әм шә’дәтийе дьдьн, кӧ Баве Кӧр’е Хwә шанд, wәки бьбә Хьлазкьреф дьнйайе. 15 Һәгәр йәк иqрар дькә кӧ Иса Кӧр’е Хwәде йә, Хwәде нава wида дьминә у әw жи нава Хwәдеда. 16 Аwа әм wе һ’ьзкьрьна Хwәдейә һьндава хwәда нас дькьн у баwәр дькьн.
Хwәде һ’ьзкьрьн ә у йе кӧ нава һ’ьзкьрьнеда дьминә, әw нава Хwәдеда дьминә у Хwәде жи нава wида. 17 Һ’ьзкьрьн аһа дьле мәда гьһиштийә, wәки Р’ожаф Ахрәте әм р’усьпи бьн, чьмки Мәсиһ ве дьнйайеда чаwа дәрбаз кьр, ӧса жи әм дәрбаз дькьн[576]. 18 Һ’ьзкьрьнеда тьрс т’ӧнә, ле һ’ьзкьрьна гьһишти тьрсе дур дьхә, чьмки тьрс хwәйищәфа йә у әwе кӧ дьтьрсә, әw һ’ьзкьрьнеда һе нәгьһиштийә.
19 Әм һ’ьз дькьн, чьмки Әwи пешда әм һ’ьзкьрьн. 20 Һәгәр йәк бежә: «Әз Хwәде һ’ьз дькьм», ле бьре wи бәр ч’ә’ва р’әш ә, әw дәрәwа дькә. Һәгәр әwе бьре хwә кӧ дьбинә һ’ьз накә, әw нькарә Хwәде һ’ьз бькә кӧ набинә. 21 У Әwи әв т’әми дайә мә: Әwе кӧ Хwәде һ’ьз дькә, әw гәрәке бьре хwә жи һ’ьз бькә.

5

Бь баwәрийа сәр Иса Мәсиһ әм дьнйайе бьндәст дькьн
1 Һәр кәсе кӧ баwәр дькә, Иса, Мәсиһ ә, әw жь Хwәде буйә у һәр кәсе кӧ Баве һ’ьз дькә, әw зар’а Wи жи һ’ьз дькә. 2 Бь ве йәке әм заньн кӧ әм зар’ед Хwәде һ’ьз дькьн, гава әм Хwәде һ’ьз дькьн у т’әмийед Wи дьqәдиньн. 3 Чьмки бь ве йәке әм һ’ьзкьрьна хwә һьндава Хwәдеда дьдьнә к’ьфше, гава әм т’әмийед Wи хwәй дькьн. У т’әмийед Wи нә гьран ьн[577], 4 чьмки һәр кәсе кӧ жь Хwәде буйә, дьнйайе бьндәст дькә. У бь ви аwайи әм дьнйайе бьндәст дькьн, аwа готи бь баwәрийа хwә. 5 У әw к’и йә, йе дьнйайе бьндәст дькә, пештьри әwе кӧ баwәр дькә, кӧ Иса Кӧр’е Хwәде йә.
Шә’дәтийа бона Иса Мәсиһ
6 Әва йә, йе кӧ бь хун у аве һат, Иса Мәсиһ[578], нә кӧ т’әне бь аве, ле бь хун у аве. У Р’ӧһ’ ә, йе кӧ шә’дәтийе дьдә, чьмки Р’ӧһ’ р’асти йә. 7 Чьмки әв һәрсек ьн, кӧ шә’дәтийе дьдьн: 8 Р’ӧһ’, ав у хун. У шә’дәтийа ван һәрсека йәк ә[579]. 9 Һәгәр әм шә’дәтийа мәрьваф qәбул дькьн, шә’дәтийа Хwәде һе зедә йә, чьмки әва шә’дәтийа Хwәде йә, кӧ бона Кӧр’е Хwә шә’дәти да. 10 Йе кӧ баwәрийа хwә Кӧр’е Хwәде тинә, нава wида әв шә’дәти һәйә. Йе кӧ баwәрийа хwә Хwәде найнә, әw Хwәде дәрәw дәрдьхә, чьмки баwәрийа хwә wе шә’дәтийе найнә, йа кӧ Хwәде бона Кӧр’е Хwә шә’дәти да. 11 У әв ә шә’дәти, кӧ Хwәде жийина һ’әта-һ’әтайе да мә у әв жийин нава Кӧр’е Wида йә[580]. 12 Кӧр’ дьле к’еда йә, жийина wи һәйә, ле Кӧр’е Хwәде дьле к’еда т’ӧнә, жийина wи т’ӧнә.
Жийина һ’әта-һ’әтайе
13 Әз ван тьшта wәр’а дьньвисьм, йед кӧ баwәрийа хwә наве Кӧр’е Хwәде тиньн, wәки һун бьзаньбьн жийина wәйә һ’әта-һ’әтайе һәйә. 14 Әм ль бәр Хwәде р’усьпи нә, чьмки әм заньн, һәгәр әм тьштәки ль гора хwәстьна Wи же бьхwазьн, Әw дәнге мә дьбьһе. 15 У һәгәр әм заньн кӧ әw һәр тьштед кӧ әм же дьхwазьн дьбьһе, ӧса жи әм заньн чь кӧ әм же дьхwазьн, әме бьстиньн.
16 Һәгәр йәк бьбинә кӧ бьре wи гӧнәк кьрийә, ле набә бәрбь мьрьне[581], бьра бона wи дӧа бькә у Хwәде wе жийине бьдә wи. Әз ве йәке һьндава wанда дьбежьм, к’ижанед кӧ гӧне бәрбь мьрьне накьн. Гӧнә һәйә кӧ дьбә бәрбь мьрьне. Әз набежьм, кӧ бона ве йәке дӧа бькьн. 17 Һ’әму нәһәqи гӧнә йә, ле гӧнә һәйә кӧ набә бәрбь мьрьне.
18 Әм заньн һәр зар’әкә Хwәде нав гӧнада наминә, ле Ньхӧрийе Хwәде wи хwәй дькә у йе Хьраб незики wи набә. 19 Әм заньн кӧ әм жь Хwәде нә у т’әмамийа дьнйайе бьн һ’ӧкӧме йе Хьрабда йә. 20 Ле әм ӧса жи заньн кӧ Кӧр’е Хwәде һат у фә’м да мә, wәки әм Йе Р’аст нас бькьн. Бәле әм нава Йе Р’астда нә, чьмки әм нава Кӧр’е Wи Иса Мәсиһда нә. Әв ә Хwәдейе р’аст у жийина һ’әта-һ’әтайе.
21 Зар’окно, хwә жь п’утп’арьстийеф хwәй кьн.

НӘ’МА ЙУҺ’ӘННАЙӘ ДӦДА

Пешготьн

Йуһ’әнна ве нә’ма хwәда хwә чаwа «бәрпьрсийаре щьвинеф» һ’әсаб дькә у ве нә’ме wе «ханьма бьжарти у зар’ед wер’а» дьньвисә, кӧ һьнәк фә’м дькьн чаwа щьвинәк у әндәмед wе.
Фькьра нә’мейә сәрәкә әw ә, кӧ баwәрмәнд нава р’астийеда бьминьн у һәвдӧ һ’ьз бькьн. Бона дәрсдаред шаш жи дьбежә, кӧ баwәрмәнд һ’әвза хwә жь wан бькьн, бона к’ижана нә’ма пешьнда бир анийә, йед кӧ һинкьрьнед шаш бәла дькьн.
Сәрәщәма фькьра нә’ме
Пешготьн (1-3)
Һ’ьзкьрьн сәр һәр т’әмийар’а бә (4-6)
Һ’әвза хwә жь дәрсдаред шашә дәрәw бькьн (7-11)
Пашготьн (12-13)

1

Сьлавкьрьн
1 Жь бәрпьрсийаре щьвинеф,
Ханьма бьжарти у зар’ед wер’а, к’ижана кӧ әз бь р’астийе һ’ьз дькьм, нә кӧ т’әне әз, ле әw һ’әму жи, йед кӧ р’астийе нас дькьн, 2 чьмки әw р’асти нава мәда дьминә у һ’әта-һ’әтайе wе т’әви мә бә. 3 Дә бьра р’ә’м, к’әрәмф у ә’дьлайи жь Бавф Хwәде у Иса Мәсиһе[582] Кӧр’е Баве, бь р’астийе у һ’ьзкьрьн мәр’а[583] бә.
Р’асти у һ’ьзкьрьн
4 Әз п’ьр’ ша бум, кӧ мьн жь зар’ед тә һьнәк дитьн, йед кӧ нава р’астийеда дьжин, ль гора wе т’әмийа кӧ мә жь Баве стандийә. 5 Ньһа әз һиви жь тә дькьм, Ханьме, әз т’әмикә ну тәр’а наньвисьм, ле йа кӧ бәре пешда ль мә һәбу, кӧ әм һ’әму һәвдӧ һ’ьз бькьн[584]. 6 Һ’ьзкьрьн әв ә, кӧ әм ль гора т’әмийед Wи бьжин. Т’әми әw ә, йа кӧ wә һе бәре пешда бьһистийә, wәки һун һ’ьзкьрьнеда бьжин[585].
7 Гәләкед кӧ хәлqе жь р’е дәрдьхьн һатьнә дьне, әw Иса Мәсиһ бь хун у гошт һати иqрарф накьн. Йед аһа хәлqе жь р’е дәрдьхьн у әк’симәсиһ ьн. 8 Һун һаш жь хwә һәбьн, wәки һун к’әда хwә[586] ӧнда нәкьн, ле һәqе хwә т’әмам бьстиньн[587]. 9 Һәр кәсе кӧ хwә пешда давежә у нава һинкьрьна Мәсиһда наминә, Хwәдейе wи т’ӧнә. Йе кӧ нава һинкьрьна Мәсиһда дьминә, бона wи Бав жи һәйә, Кӧр’ жи һәйә. 10 Һәгәр йәк бе щәм wә у ве һинкьрьне нәйнә, һун wи qәбул нәкьнә малед хwә у сьлаве нәдьнә wи. 11 Чьмки к’и сьлаве бьдә wи, әw т’әви кьред wийә хьраб дьбә.
Сьлавед ахьрийе
12 Гәләк тьштед мьнә ньвисаре wәр’а һәнә, ле мьн нәхwәст сәр к’ахазе бь һ’ӧбьре бьньвисьм, чьмки гӧмана мьн һәйә әзе хwәха бемә щәм wә у р’у бь р’у т’әви wә хәбәр дьм, wәки әшqа мә т’әмам бә.
13 Зар’ед хушка тәйә бьжарти ль тә сьлав дькьн.

НӘ’МА ЙУҺ’ӘННАЙӘ СЬСИЙА

Пешготьн

Чаwа нә’ма дӧдада ӧса жи йа сьсийада Йуһ’әннаф хwә «бәрпьрсийаре щьвине» һ’әсаб дькә. Әве нә’ме сәрwерәки щьвине, Гайоср’а дьшинә. Ньвиск’ар пәсьне Гайос дьдә, кӧ әwи чаwа алик’арийа бьратийе кьрийә у дьбеже кӧ әw һ’әвза хwә жь Дийотрәфис бькә, кӧ йәки мьqабьл у бӧхданбеж бу.
Бь нә’ме р’ӧһ’е меванһ’ьзийе дькә нава баwәрмәнда, кӧ һ’ьзкьрьн у баwәрийаф р’аст дьдә к’ьфше.
Сәрәщәма фькьра нә’ме
Пешготьн (1-4)
Пәсьне Гайос те дайине (5-8)
Хьрабийа Дийотрәфис сәр аве дьхә (9-10)
Амьнийа хwә Димитрийо тинә (11-12)
Пашготьн (13-15)

1

Сьлавкьрьн
1 Жь бәрпьрсийаре щьвине,
Гайосе дәлалр’а, к’ижани кӧ әз бь р’астийе һ’ьз дькьм.
2 Дәлало, әз дӧа дькьм, кӧ һ’әму алийава чәрха тә ӧса р’аст бә у сьһ’әт-qәwат би, чаwа мьнва ә’йан ә кӧ р’ӧһ’е тә сьламәтийеда йә. 3 Әз гәләки ша бум, чахе чәнд бьра һатьн у шә’дәти дан, кӧ тӧ нава р’астийеда амьн и, чаwа тә пешда р’астийеда дьжит жи. 4 Шабуна мьнә жь ве мәстьр т’ӧнә, чахе дьбьһем кӧ зар’ед мьн нава р’астийеда дьжин.
Пәсьне Гайос те дайине
5 Дәлало, тӧ шьхӧле хwәда амьн и, чь кӧ бона бьра дьки, һ’әта кӧ йед нәнаср’а жи. 6 Wана шә’дәтийа һ’ьзкьрьна тә бәр щьвина вьр да. Те тьштәки qәнщ бьки, һәгәр тӧ wан ӧса вәр’еки чаwа кӧ ль Хwәде хwәш те. 7 Чьмки әwана бона наве Мәсиһ к’әтьнә р’е у т’ӧ тьшт жь нәбаwәра нәстандьнә. 8 Аwа әм гәрәке йед ӧса qәбул кьн, кӧ әм т’әви шьхӧле р’астийе бьн.
Дийотрәфис у Димитрийо
9 Мьн щьвинер’а ньвиси, ле Дийотрәфис кӧ һ’ьз дькә сәр һ’әмуйар’а бә, гӧһ надә мә. 10 Бона ве йәке гава әз бем, әзе кьред wи гьли кьм, кӧ чаwа давежә мә, хәйба мә дькә. Бь ве йәке жи р’ази набә, нә кӧ т’әне бьра qәбул накә, ле йед кӧ дьхwазьн бьра qәбул кьн, бәр wан р’адьбә у wан жь щьвине жи дәрдьхә!
11 Дәлало, ч’ә’в нәдә хьрабийе, ле qәнщийе. Әwе кӧ qәнщийе дькә, жь Хwәде йә, ле әwе кӧ хьрабийе дькә, әwи Хwәде нәдитийә. 12 Бона Димитрийо һ’әму жи шә’дәтийа qәнщ дьдьн, һ’әта кӧ р’асти жи. Әм жи шә’дәтийе дьдьн у тӧ зани кӧ шә’дәтийа мә р’аст ә.
Сьлавед ахьрийе
13 Гәләк тьштед мьнә ньвисаре тәр’а һәбун, ле мьн нәхwәст сәр к’ахазе бь һ’ӧбьре бьньвисьм. 14 Чьмки әз бь wе гӧмане мә, кӧ әзе зутьрәке тә бьбиньм у әме р’у бь р’у хәбәр дьн. 15 Ә’дьлайи ль тә бә. Һәвал-һогьр сьлава ль тә дькьн. Сьлава йәк-йәк һ’әму һәвал-һогьра бькә.

НӘ’МА ЩЬҺУДА

Пешготьн

Щьһуда бь ве нә’ма кьн бәрбьр’и һ’әму баwәрмәндед Иса Мәсиһ дьбә. Ль гора шә’дед сәдсалийед пешьнда хӧдане ве нә’ме, Щьһудайеф бьре Иса Мәсиһ ә (Мәтта 13:55; Марqос 6:3). Фә’мина ве нә’ме незики нә’ма Пәтрусәф дӧда йә. Мәрәме ве нә’ма Щьһуда әw ә, wәки пешийа wан мәрьваф бьдә гьртьне, йед кӧ Мьзгинийе т’әвиһәв дькьн у һинкьрьнед шашә зийанк’ар бәла дькьн, мерьв дьхальфиньнф у ә’мьре нәр’аст һин дькьн. Хӧдане нә’ме һ’ьшк давежә wан, ле хwәндәвана дьшьдинә у дьньвисә кӧ баwәрмәнд «бона wе баwәрийаф кӧ щарәке щьмә’та Хwәдер’а һатийә дайине» хирәт кьн. Нә’мә бь ширәт у р’азибунәкә һ’әwас хьлаз дьбә.
Сәрәщәма фькьра нә’ме
Пешготьн (1-2)
Хәйсәт у һ’ӧнӧред дәрсдаред дәрәw, һинкьрьн у к’әтьна wан (3-16)
Һаш жь хwә һәбьн баwәрийе чаwа хwәйи кьн (17-23)
Р’азибун (24-25)

1

Сьлавкьрьн
1 Жь Щьһудайе хӧламе Иса Мәсиһ, бьрайе Аqубф,
wәр’а, йед кӧ газикьри нә, жь Бавф Хwәдеда һ’ьзкьри у хwәйкьрийед Иса Мәсиһ ьн:
2 Дә бьра р’ә’м, ә’дьлайи у һ’ьзкьрьн һе ль wә зедә бә.
Дәрсдаред дәрәw
3 Дәлално! Гава мьн дьл кьр, кӧ әз бона ве хьлазбунаф мәйә т’омәри wәр’а бьньвисьм, һьнге мьн р’е тер’а дит бона ве йәке wәр’а бьньвисьм у дьл бьдьмә wә, wәки һун бона wе баwәрийаф кӧ щарәке бона һәр т’ьм щьмә’та Хwәдер’а һатийә дайине, шәр’е хwә бькьн. 4 Чьмки чәнд мәрьвф дьзива к’әтьнә нава wә, кӧ дәрһәqа диwана wанда һе пешда ньвисар бу. Әwед нәп’ак бьн наве к’әрәмаф Хwәдейе мә хwә данә бенамусийе у Хӧданеф мә Иса Мәсиһ Хwәйики бешьрики-беһәвал инк’арф кьрьнә.
5 Ле әз дьхwазьм биньмә бира wә, чаwа һун ван һ’әму тьшта заньн жи, кӧ Хӧдан щьмә’та Хwә жь wәлате Мьсьреф хьлазф кьр, паше qьр’а йед кӧ баwәр нәкьрьн ани[588]. 6 У әw мьлйак’әтедф кӧ һ’ӧкӧме хwә хwәй нәкьрьн, ле щийе хwә шьһ’ьтандьн, Хwәде wан бь qәйдед һ’әта-һ’әтайейә тә’ристанийеда хwәй дькә, бона wе Р’ожа һ’әсабә Диwане. 7 Ве жи бир нәкьн чаwа Содомф, Гомора у бажаред дор-бәред wан, мина wан жь гӧр’а Хwәде дәрк’әтьн qавиф кьрьн, ч’ә’в авитьнә бәдәна башqә[589] у диwана агьрийә һ’әта-һ’әтайе сәр хwәда анин. Әвана иди бона мә т’әрз у дәрс ьн.
8 Ӧса жи әw мәрьв пәй хәwна дьк’әвьн, qальбе хwә дьһ’әр’ьминьн, дьжәньнә сәрwертийа у һәйинед хwәйир’умәтә жорьн беһӧрмәт дькьн[590]. 9 Ле Мьхайиле сәрәке мьлйак’әтаф әв йәк нәкьр. Гава бона щьнйазе Мусаф р’абу мирещьнр’аф к’әтә һ’ӧщәте, тӧрӧш нәкьр кӧ бь готьнед беһӧрмәткьрьне[591] диwана wи бькьра, ле гот: «Бьра Хӧдан ль тә һьлеф10 Ле әв мәрьвана сәрәдәрийе wан тьшта накьн, к’ижана кӧ беһӧрмәт дькьн, ле чь жи мина һ’әйwанед безарә-безьман бь бьнйат’и фә’м дькьн, бь wан жи ӧнда дьбьн.
11 Wәй ль wан, кӧ р’ийа Qайиндаф чун, мина Бьламф хальфинф, пәй к’ара хwә к’әтьнә у мина р’абәрибуна Qорахф wе бәла хwә бьбиньн[592]. 12 Әвана мәсрәфед һ’ьзкьрьна[593] wәда ләк’ә нә, т’әви wә бе хоф дьхwьн-вәдьхwьн, т’әне зьке хwә дьч’ериньн. Йед һа, ә’wред беавә жь бәр бе чуйи нә, даред пайизейә бебәр ьн, р’аwаваф р’акьри, дӧ щар һ’ьшк буйи, 13 пелед бә’рейә р’абуйи нә, кӧ чаwа ә’йба кьред wе мина к’әфе сәр дьк’әвә. Әw стәйркед хальфи нә, бона к’ижана духана тә’ристанийе һ’әта-һ’әтайе хwәйкьри йә.
14 Һәнох жи кӧ пәй Адәмр’аф баве һ’әфта бу, бона ван мәрьва п’ехәмбәртиф кьр у гот: «Ва йә Хӧдан т’әви пирозедф Хwәйә беһ’әсаб те[594], 15 wәки диwана һ’әмуйа бькә у һ’әму нәп’ака нәһәq кә, бона һ’әму кьред wанә нәп’ак у бона wан һ’әму готьнед хьраб, кӧ нәп’акед гӧнәк’арф һьндава Wида хәбәр дан». 16 Әвана мәрьвнә бинтәнгә фьш-фьшко нә, пәй хwәстьнед дьле хwә дьчьн, жь хwә мәстьр хәбәр дьдьн у бона к’ара хwә һ’ьләк’арийа дькьн.
Ширәтед qәнщ
17 Ле һун дәлално, wан готьнед кӧ шандийедф Хӧдане мә Иса Мәсиһ пешда готьнә бир биньн, 18 кӧ wәр’а дьготьн: «Р’ожед ахьрийеда мәрьвед qәрфкьр wе дәрен, пәй хwәстьнед дьле хwәйә нәп’ак һәр’ьн»[595]. 19 Әв әw мәрьв ьн, йед кӧ дӧтирәтийе дькьн, йед кӧ бь мәрьвайи тенә р’ебәрикьрьне, нә кӧ бь Р’ӧһ’е Пироз. 20 Ле һун дәлално, хwә бьдьнә сәр авакьрьна баwәрийа хwәйә пироз, бь Р’ӧһ’еф Пироз дӧа бькьн, 21 хwә нава wе һ’ьзкьрьна Хwәдейә һьндава хwәда хwәй кьн, һивийа р’ә’ма Хӧдане мә Иса Мәсиһ бьн, кӧ жийинаф һ’әта-һ’әтайе бьдә wә. 22 У һьндава дӧдьлийада р’ә’м бьн[596]. 23 Һьнәка жи жь агьр бьр’әвиньн хьлаз кьн, дьле wә сәр йед майин жи бь тьрс бьшәwьтә, ле жийина wанә гӧнәк’арә мина к’ьнща ләwьт’и бәр ч’ә’ве wә р’әш бә[597].
Шькьрдайин
24 Wир’а, Йе кӧ дькарә wә жь к’әтьне хwәй кә у ль бәр р’умәта Хwә беqӧсур әшq бьдә сәкьнандьне, 25 Хwәдейе бешьрики-беһәвал, Хьлазкьреф мәр’а, бь дәсте Иса Мәсиһе Хӧдане мә, шькьр у мәзьнайи, qӧдрәт у һ’ӧкӧмәт бә, бәри һәр-һәйе у ньһа жи у һ’әта-һ’әтайе! Аминф.

НӘ’МА ПАWЛОС Р’ОМАЙИЙАР’А

Пешготьн

Пәй р’абуна Мәсиһәф жь мьрьне, гава чәнд сал дәрбаз бун, мәсиһиф гьһиштьнә Р’омайеф жи, аwа готи п’айт’әхте Императорийа Р’омайе. Паwлосе кӧ qӧльхе шандитийеф жь Хwәде стандьбу, wәки нава нәщьһуйада бьхәбьтә, хwәст һәр’ә Р’омайе у жь wьр жи һәр’ә һ’әта Спанйайе. Бәри wе р’еwитийе Паwлос баwәрмәндед Р’омайер’а әве нә’ме дьньвисә (15:24-28). Бь фькьра зана әwи әва нә’ма сала 56-а, 57-да бажаре Корьнт’еда ньвисийә. Нә’меда шьровәдькә, кӧ чаwа баwәриф у к’әрәмф ә’мьре баwәрмәндада щи дьгьрә у йа хwә дькә.
Паwлос аһа дәстпедькә. Әw пешийе щьвинеф сьлав дькә у паше бона баwәрмәнда дӧа дькә, пер’а-пер’а нет-мәрәме нә’ме ә’йан дькә у дьбежә: «Мьзгиниф дьдә к’ьфше, кӧ Хwәде чаwа мәрьваф р’астф (бесущ) һ’әсаб дькә, дькә кьрасе хwә, әв йәк жь сери һ’әта бьни бь баwәрийе йә» (1:17).
Паwлос иди бь ве фькьре пешда дьчә бь һур-гьли дьньвисә: Т’әмамийа мәрьвайе, һәгәр щьһуф бьн йан нәщьһуф, һ’әwще wе йәке нә, кӧ ль бәр Хwәде р’аст бенә һ’әсабе, чьмки һ’әму жи бьн һ’ӧкӧме гӧнада дьминьн. Әм дьбиньн кӧ ль бәр Хwәде йе р’аст әw ә, к’и баwәрийа хwә Иса Мәсиһ тинә. Пәйр’а Паwлос дәрһәqа жийина нуда (ә’мьре т’әзәда) дьньвисә, йа кӧ мәрьв йәктийа Мәсиһда дьстинә. Баwәрмәнд жи т’әви Хwәде ә’дьл дьбә у сайа Р’ӧһ’еф Пироз жь бьндәстийа нире гӧнәф у мьрьне хьлазф дьбә. Жь сәре 5-да һ’әта 8-а жи Паwлос мәрәме Qануна Хwәде у qәwата Р’ӧһ’е Хwәдейи нава ә’мьре баwәрмәндада шьровәдькә. Ӧса жи Паwлос ә’нәнә дькә, кӧ щьһу у нәщьһу нава qьрара Хwәдеда чь щийи дьгьрьн. Әw те сәр wе фькьре кӧ т’әхсиркьрьнаф щьһуйа һьндава Мәсиһда, әw п’арәкә т’ьвдир у qьрара Хwәде йә, wәки бькарьбә т’әмамийа мәрьвайе бь сайа Иса Мәсиһ бьгьһинә к’әрәма Хwәде. Паwлос баwәр бу, кӧ щьһу wе т’ьме Иса т’әхсир нәкьн, зәмане бе кӧ әwе Иса qәбул кьн.
Паше Паwлос дьньвисә, кӧ гәрәке ә’мьре баwәрмәнда чаwа сәр һ’име һ’ьзкьрьне бә. Шанди пьрсед щур’ә-щур’ә ә’нәнә дькә, кӧ чаwа Хwәде бьһ’әбиньн у жер’а qӧльх кьн. Ӧса жи дәрһәqа борще баwәрмәндайә һьндава һ’ӧкӧмәте у һәвдӧда дьньвисә, пьрсед исафеваф гьредайи. Нә’ме бь сьлава, т’әмийа у шькьрдайине сәр һәвда тинә.
Сәрәщәма фькьра нә’ме
Пешготьн у фькьра сәрә (1:1-17)
Мәрьв һ’әwще хьлазбунеф нә (1:18–3:20)
Соз-qьраред бона хьлазбуне (3:21–4:25)
Жийина нуйә йәктийа Мәсиһда (5:1–8:39)
Щьмә’та Исраелеф нава qьрара Хwәдеда (9:1–11:36)
Р’абун-р’уньштьна баwәрмәнда (12:1–15:13)
Пашготьн у сьлавкьрьн (15:14–16:27)
Пәйманаф Нуда, илаһи нә’ма Р’омайийеда хәбәра «Qанун» бь һ’әрфа мәзьн һатийә ньвисаре гава бә’са Qанунаф Мусаф дькә, аwа готи Qануна Хwәде. Ле гава бә’са qанунед дьн дькә, хәбәра «qанун» бь һ’әрфа бьч’ук һатийә ньвисаре.

1

Сьлавкьрьн
1 Жь Паwлос, хӧламе Мәсиһф Иса, шандитийер’аф газикьри, бона бәлакьрьна wе Мьзгинийаф Хwәдейә к’ьфшкьри, 2 йа кӧ Wи һе пешда ньвисаредф пирозда бь зареф п’ехәмбәредф Хwә соз дабу. 3-4 Әва Мьзгинийа бона Кӧр’еф Wи, Хӧданеф мә Иса Мәсиһ ә, кӧ бь бәдәни жь зӧр’әта Даwьдф бу у бь Р’ӧһ’еф Пирозийе, гава жь мьрьне р’абу, qӧдрәтеда чаwа Кӧр’еф Хwәде хӧйа бу. 5 Бь Wи мә к’әрәмаф шандитийе станд, wәки бона наве Wи һ’әму мьләта һин кьн, кӧ баwәр бькьн у гӧһдар бьн. 6 Һун жи нава wанда һатьнә газикьрьне, кӧ бьбьнә п’ара Иса Мәсиһ.
7 Жь wә һ’әмуйар’а, һ’ьзкьрийед Хwәдейә пирозбунер’аф газикьри, кӧ Р’омайеда дьминьн, к’әрәмф у ә’дьлайи бә, жь Хwәдейе Бавеф мә у Хӧдан Иса Мәсиһ.
Паwлос һ’әйра баwәрмәндед Р’омайеда йә
8 Бәре пешьн әз бь дәсте Иса Мәсиһ бона wә һ’әмуйа р’азибуне дьдьмә Хwәдейе хwә, чьмки баwәрийаф wә т’әмамийа дьнйайеда те готьне. 9 Хwәде шә’де мьн ә, әw Хwәдейе кӧ әз нава Мьзгинийа Кӧр’е Wида бь дьл у щан хӧламтийе дькьм, әз һәр гав wә бир тиньм 10 у т’ьме нава дӧайед хwәда һиви дькьм, кӧ бь ә’мьре Хwәде щарәке р’е бьк’әвә мьн, сәр wәда бем. 11 Чьмки әз гәләки һ’әйра дитьна wәда мә, wәки п’ешк’ешәкәф р’ӧһ’ани бьгьһиньмә wә, кӧ һун баwәрийеда бьшьдьн. 12 Аwа готи әз жи т’әви wә, әм дьл бьдьнә бәр һәв, бь wе баwәрийа мьн у wәйә һәр дӧ алийава.
13 Әз дьхwазьм кӧ һун заньбьн хушк-бьрано, wәки гәләк щара мьн хwәстийә бемә щәм wә, кӧ к’әда мьн нава wәда жи һәбә, чаwа нава нәщьһуйедф майинда, ле һ’әта ньһа р’е нәк’әтийә мьн[598]. 14 Әз борщдаре һ’әму мьләта мә, һьн йе йунанед пешдачуйи у һьн жи йе мьләтед пашдамайи, дәйндаре сәрwахта у бефә’ма мә. 15 Аwа әз бь дьл у щан дьхwазьм Мьзгинийе бьдьмә wә жи, йед кӧ Р’омайеда дьминьн.
16 Бәле әз Мьзгинийе шәрм һ’әсаб накьм, чьмки әw qәwата Хwәде йә, бона хьлазбунаф һ’әму баwәрмәнда, пешийе бона щьһуйаф, паше нәщьһуйаф. 17 Чьмки Мьзгини дьдә к’ьфше, кӧ Хwәде чаwа мәрьваф р’аст һ’әсаб дькә, дькә кьрасе хwә[599], әв йәк жь сери һ’әта бьни бь баwәрийе йә, чаwа ньвисар ә: «Йе р’аст wе бьжи, чьмки баwәр дькә»[600].
Һ’әму мәрьв гӧнәк’арф ьн
18 Хәзәба Хwәде жь ә’змен сәр һ’әму бехwәдети у нәһәqийа wан мәрьва хӧйа дьбә, к’ижан кӧ бь нәһәqийед хwә наһельн кӧ р’асти хӧйа бә. 19 Чьмки чь кӧ гәрәке бона Хwәде бьзаньбьн wанва ә’йан ә, чьмки Хwәде wанва ә’йан кьрийә. 20 Р’аст жь ә’фьрандьна дьнйайеда һ’ӧнӧред Wийә нәхӧйа, аwа готи qӧдрәта Wийә һ’әта-һ’әтайе у Хwәдетийа Wи бь ә’фьрина хӧйа дьбьн, зәлал тенә дитьне. Бь ви аwайи кәс нькарә щабе бьдә. 21 Бәле wан Хwәде нас дькьр, ле пәсьне Wи нәдан чаwа Хwәде, нә жи жь Wи р’ази бун, ле бәле әw нава фькьред хwәда п’уч’ бун у жь дәст бефә’мийе шуна р’әшва чун. 22 Wана гот: «Әмә сәрwахт ьн», ле бефә’м дәрк’әтьн 23 у р’умәта Хwәдейе нәмьри шькьле мәрьве п’уч’и-мьри, тәйрәда, чарп’е у шулькийар’а гӧһер’ин[601].
24 Ләма жи Хwәде әw бь хwәстьна дьле wан данә дәсте һ’әрамийеф, кӧ бәдәна хwә нава һәвда бьһ’әр’ьминьн. 25 Wана р’астийа һьндава Хwәдеда дәрәwийер’а гӧһер’ин у сәре хwә ль бәр ә’фьрина данин, әw һ’әбандьн, нә кӧ Ә’фьрандаре һ’әта-һ’әтайе кӧ һежайи шькьрийе йә. Аминф.
26 Бона ве йәке Хwәде әw данә бенамусийе, һ’әта жьнед wан жи һ’әwщәтийа хwәйә ә’дәте дьне һ’әwщәтийа әк’сиә’дәтийер’а гӧһер’ин. 27 Ӧса жи мера һ’әwщәтийа жьнайә ә’дәти һьштьн, пе тәмед хwәйә хьраб бь һәвр’а шәwьтин, мера т’әви мера р’обәти дькьр у һәqе жьр’ек’әтьна хwәйә qазьнщкьри һьлдьданә сәр хwә. 28 У чаwа wана нәхwәст Хwәде занәбуна хwәда хwәйкьрана, Хwәде жи әw данә фькьред бет’әwшә, кӧ әwана тьштед нәщайиз бькьн. 29 Әвана һәр нәһәqийе, нәqәнщийе[602], тьмайийе, хьрабийава т’ьжи нә: Бь һ’әвсудийе, меркӧжийе, бәрзәqийеф, мьхәнәтийе, хернәхwазийеваф дагьрти, гьлигәр’о, 30 бӧхданбеж, нәхwәдеһ’ьз, бешәрм, позбьльнд, к’ӧбар-бабах, йе хьрабийе чедькә, нә гӧр’аф де-бавада, 31 бефә’м, беамьн, беисаф, бер’ә’м. 32 Бәле әвана һаш жь qануна Хwәде һәнә, кӧ йед ван тьшта дькьн һежайи мьрьне нә, ле бәле нә кӧ т’әне ван тьшта дькьн, ле һавьжийа хwә жь кьрийа жи тиньн.

2

Диwана Хwәдейә һәq
1 Аwа ә’вдо, дьхwази к’и би, гава лома дьки, тӧ нькари хwә бесущ ки. Чаwа лома хәлqе дьки, ӧса жи тӧ хwә ломәк’арф дьки, чьмки тӧ кӧ лома дьки, хут wан тьшта дьки[603]. 2 Ле әм заньн кӧ диwана Хwәде wе бь р’астийе сәр wанда бе, йед кӧ тьштед ӧса дькьн. 3 Аwа ә’вдо, тӧ кӧ лома хwәйе ван кьра дьки у тӧ хwәха жи wан тьшта дьки, тә т’ьреф те жь диwана Хwәде бьр’әви? 4 Йан жи тӧ кӧ дәwләмәндтийа ширьнайи, бәрбьһери у сәбьра Wи беһӧрмәт дьки, тӧ ньзани кӧ ширьнайийа Хwәде тә дьбә бәрбь т’обәкьрьнеф? 5 Ле тӧ бь сәрһ’ьшки у дьлкәвьрийа хwә хәзәбе сәр хwәда дьщьвини, бона Р’ожа Хәзәбе, гава диwана Хwәдейә һәq хӧйа бә. 6 Әwе wәкә ә’мәле һәр кәси бинә пешийа wан[604]. 7 Жийина һ’әта-һ’әтайе wе бьдә wан, йед кӧ т’ьме бь думька дьреж нава кьрьнед qәнщда нә, кӧ һӧрмәте, р’умәте у нәмьрийе дьхwазьн. 8 Ле һерс у хәзәбе сәр wанда бә, йед кӧ к’ара хwә дьгәр’ьн, дәст жь р’астийе кьрьнә у хwә данә хьрабийе. 9 Тәнгасиф у зӧлме сәр wан һ’әмуйада бе, йед хьрабийе дькьн, пешийе сәр щьһуйаф, паше сәр нәщьһуйа. 10 Ле һӧрмәт, р’умәт у ә’дьлайи wе wан һ’әмуйар’а бә, йед кӧ qәнщийе дькьн, пешийе щьһур’а у паше нәщьһур’а. 11 Чьмки ль щәм Хwәде фьрqи т’ӧнә[605].
12 Әwед бейи Qануна Мусаф кӧ гӧнәф дькьн, бейи Qанун жи wе ӧнда бьн, ле әwед хwәйиqанун кӧ гӧнә дькьн, бь Qануне жи wе диwана wан бьбә. 13 Чьмки нә кӧ әwед Qануне дьбьһен ль бәр Хwәде р’астф ьн, ле әwед кӧ Qануне дьqәдиньн wе р’аст бенә һ’әсабе. 14 Нәщьһуйед кӧ Qануна wан т’ӧнә, гава бе һ’әмде хwә хwәстьнед Qануне дьqәдиньн, бәле әwә бе Qанун ьн, хwәха бона хwә дьбьнә qанун. 15 Чьмки әвана дьдьнә к’ьфше, кӧ хwәстьна Qануне дьлеф wанда ньвисар ә. Исафа wан жи шә’дәтийа ве йәке дьдә у фькьред wан щарна ль wан нәһәq дькьн, щарна бесущ дькьн. 16 Wе Р’оже wе ӧса бә, гава Хwәде бь дәсте Мәсиһ Иса диwана тьштед мәрьвайә дьзива бькә, анәгори Мьзгинийа кӧ әз даннасин дькьм.
Щьһу у Qанун
17 Аwа тӧ щьһу тейи һ’әсабе, тә хwә спартийәф Qануне у бь Хwәдейе хwә дьфьр’и, 18 хwәстьна Wи зани у жь Qануне һин буйи, qәнщи-хьрабийе жь һәв дәрдьхи. 19 У тӧ сәр хwә гӧман и, кӧ р’ебәре кора йи, р’онайийа бәр йед тә’рийеда, 20 ширәтк’аре бефә’ма, дәрсдаре хьшима. Тӧ хwәда жи гӧман и, кӧ бь Qануне хут тӧ хwәйе т’әрзе занәбуне у р’астийе йи. 21 Ле бәле аwа тӧ кӧ һәвале хwә һин дьки, хwәха хwә һин наки? Даннасин дьки, кӧ нәдьзьн, ле тӧ дьдьзи? 22 Дьбежи: «Зьнийе нәкә», ле зьнийе дьки? Жь п’утаф зьвер и, ле п’арьстгәһедф wан т’алан дьки[606]? 23 Бь Qануне дьфьр’и, ле Qануне дьт’әр’ьбини, Хwәде беһӧрмәт дьки? 24 Чаwа ньвисар ә: «Р’уйе wә щьһуйада наве Хwәде нава нәщьһуйада те беһӧрмәткьрьне»[607].
25 Бәле к’ара сьнәтийеф wе һәбә, һәгәр Qануне бьqәдини. Ле һәгәр тӧ Qануне дьт’әр’ьбини, сьнәтбуна тә дьбә бесьнәти. 26 Ӧса жи, һәгәр йе нәсьнәткьри т’әмийед Qануне бьqәдинә, нәсьнәтийа wи wе сьнәти нәйе һ’әсабе? 27 У йе бьнйат’а хwәда нәсьнәткьри кӧ Qануне дьqәдинә, wе диwана тә бькә, кӧ тӧ хwәйе ньвисар у сьнәтийе йи, ле Qануне дьт’әр’ьбини. 28 Чьмки щьһу нә әw ә, кӧ дәрвава йә у сьнәти нә әw ә, кӧ дәрвава сәр бәдәне йә. 29 Ле щьһу әw ә, йе кӧ дьле хwәда щьһу йә у сьнәтийа р’аст дьле сьнәтбуйи йә, бь Р’ӧһ’, нә бь Qануна ньвисар. Йе һа, нә кӧ мәрьв п’әйе wи дьдьн, ле Хwәде[608].

3

1 Иди щьһу чьва зедә йә? Йан жи чь фәйда сьнәтийе һәйә? 2 Гәләки, бь һәр алийава. Бәре пешьн wе йәкева, кӧ готьнед Хwәде ль wан һатьнә спартьне. 3 Аwа һәгәр жь wан һьнәк амьн нәман, дьбә кӧ жь дәст беамьнийа wан Хwәде wе беамьн дәре? 4 Т’ӧ щар! Дә бьра Хwәде р’аст бә у һ’әму мәрьв дәрәw, чаwа ньвисар ә:
«Wәки готьнед Хwәда Тӧ бесущ дәрейи
у диwана Хwәда Тӧ сәрк’әви»[609].
5 Ле һәгәр нәһәqийа мә һәqийа Хwәде дьдә к’ьфше, әм чь бежьн? Wәки ӧса йә Хwәде нәһәq ә, кӧ хәзәбе тинә сәре мә? (Бь мәрьвайи хәбәр дьдьм). 6 Т’ӧ щар! Һәгәр нә ӧса бә, Хwәде wе чаwа диwана дьне бькә?
7 Ле һәгәр р’астийа Хwәде, бона р’умәта Wи, бь дәрәwийа мьн һе к’ьфш дьбә, ле иди чьма wе диwана мьн мина гӧнәк’арәки бе кьрьне? 8 У гәло һәq ә кӧ әм аһа бежьн: «Хьрабийе бькьн, кӧ бьбә qәнщи», чаwа һьнәк шәр’а ль мә гьли дькьн, йане әм ӧса дьбежьн? Әw мәрьв wе р’аст сәр бәла хwә вәбьн.
Мәрьве р’аст т’ӧнә, һ’әму гӧнәк’ар ьн
9 Аwа әм иди чь бежьн? Әм щьһу тьштәкива жь нәщьһуйа четьр ьн? На хер! Чьмки мә иди жор да к’ьфше, чаwа щьһу, ӧса жи нәщьһу, һ’әму жи бьн һ’ӧкӧме гӧнәдаф нә. 10 Чаwа ньвисар ә:
«Йәки р’аст т’ӧнә, т’ӧ кәс т’ӧнә,
11 кәсәк т’ӧнә, кӧ фә’м бькә,
кәсәк т’ӧнә, ль Хwәде бьгәр’ә.
12 Һ’әму бәндә хальфиф нә,
бь һәвр’а т’әвайи бекер бунә,
йәки qәнщийе бькә т’ӧнә, т’ӧ кәс т’ӧнә.[610]
13 Гәwрийа wанә т’ьрба вәкьри йә,
зьмане wанә дәрәwин ә[611],
жә’ра мә’ра бьн заре wан ә[612].
14 Дәве wана т’ьжи ньфьр’ у тә’ли йә[613],
15 ньге wанә хунр’етьнер’а дьләзинә.
16 Р’ийа wанә qәдә у бәла нә.
17 Р’ийа ә’дьлайийе наснәкьри нә[614],
18 тьрса Хwәде ль бәр ч’ә’ва qәт т’ӧни нә[615]».
19 Аwа әм заньн Qанун чь кӧ дьбежә, wанар’а дьбежә, йед кӧ бьн һ’ӧкӧме Qанунеда нә, wәки һ’әму дәв бенә гьредане у т’әмамийа дьнйайе ль бәр диwана Хwәде щабдар бә. 20 Чьмки бь кьред Qануне т’ӧ qул-бәндә wе ль бәр Хwәде р’астф дәрнәйе, ле бь Qануне гӧнә те наскьрьне.
Инсан ль бәр Хwәде бь баwәрийе р’аст те һ’әсабе
21 Ле ньһа бейи Qануне, р’астһ’әсабкьрьна Хwәде хӧйа буйә, бона к’ижане Qанун у п’ехәмбәр жи шә’дәтийе дьдьн. 22 Әв ә р’астһ’әсабкьрьна Хwәде: К’и баwәрийа хwә Иса Мәсиһ тинә, Хwәде wан һ’әмуйа ль бәр Хwә р’аст һ’әсаб дькә[616]. Фьрqи т’ӧнә, 23 чьмки һ’әмуйа гӧнәф кьр у нәгьһиштьнә р’умәта[617] Хwәде. 24 Ле жь к’әрәма Wи, бь азакьрьна Мәсиһ Иса р’астһ’әсаббунеф п’ешк’еш дьстиньн. 25 Хwәде Әw к’ьфш кьрьбу, кӧ Әw бь хуна Хwә ль бәр гӧнед wан к’әвә, йед кӧ ве йәке баwәр бькьн. Хwәде әв йәка кьр, кӧ р’астһ’әсабкьрьна Хwә бьдә к’ьфше, чьмки Wи бь сәбьра Хwә гӧһ нәда wан гӧнед кӧ пешда һатьбунә кьрьне. 26 Аwа готи Хwәде бь Иса әв йәк кьр, wәки р’астһ’әсабкьрьнаф Хwә ви зәманида бьдә к’ьфше, кӧ Хwәха р’аст ә у һәр кәсе кӧ баwәрийа хwә Иса тинә, wан р’астф һ’әсаб дькә.
27 Аwа иди чь майә кӧ әм пе бьфьр’ьн? Һ’әму п’уч’ бу чу. Чьма п’уч’ бу? Чьмки әм Qануне дьqәдиньн? На хер, ле чьмки әм баwәр дькьн. 28 Чьмки мәва фә’мдари йә, кӧ мәрьв бь баwәрийе р’аст һ’әсаб дьбә, бейи кьред Qануне. 29 Йан Хwәде т’әне Хwәде щьһуйа йә? Нә йе нәщьһуйа йә? Бәле, йе нәщьһуйа йә жи, 30 чьмки Хwәде йәк ә у әw йед сьнәтбуйи бь баwәрийе р’аст һ’әсаб дькә у нәсьнәтбуйийа жи диса бь wе баwәрийе. 31 Wәки ӧса йә әм бь баwәрийе Qануне бәтал дькьн? Т’ӧ щар, ле әм Qануне мак дькьн.

4

Бьраһимф бь баwәрийе р’аст һатә һ’әсабе
1 Әм иди чь бежьн бона Бьраһимеф бавә’шире хwә, алийе бәдәнеда? Әwи чь дит? 2 Һәгәр Бьраһим бь кьред хwә р’аст һ’әсаб бьбуйа, һьнге дькарьбу бь кьред хwә бьфьр’ийа, ле нә ль бәр Хwәде. 3 Ле к’а ньвисар чь дьбежә? «Бьраһим Хwәде баwәрф кьр у әw йәк жер’а р’асти һатә һ’әсабе»[618]. 4 Аwа һәгәр йәк шьхӧләки дькә, маше wи жер’а найе дайин чаwа п’ешк’еш, ле чаwа дәйн. 5 Ле һәгәр гӧмана йәки нә сәр шьхӧле wи йә, ле баwәрийа хwә Wи тинә, Йе кӧ нәп’ака бесущ дькә, бь ве баwәрийе әw р’аст һ’әсаб дьбә. 6 Даwьд жи аһа хwәзийа хwә ль wи мәрьви тинә, йе кӧ Хwәде бейи кьра wи р’аст һ’әсаб дькә.
7 «Хwәзи ль wан, кӧ нәһәqийед wан һатьнә бахшандьне
у гӧнед wан һатьнә ньхамтьне.
8 Хwәзи ль wи бәндәйи, кӧ Хӧдан wир’а гӧнә һ’әсаб накә».[619]
9 Гәло әва хwәзийа ль сьнәтбуйийа те дайине, йан нәсьнәтбуйийа? Чаwа мә гот, кӧ баwәрийа Бьраһим жер’а р’асти һатә һ’әсабе[620]. 10 Ле бәле к’әнге һатә һ’әсабе? Пәй сьнәтбунер’а, йан бәри сьнәтбуне? Нә кӧ пәй сьнәтбунер’а, ле бәри сьнәтбуне. 11 У паше әwи сьнәтбун нишан станд, чаwа мора р’астһ’әсаббуне, бь wе баwәрийа хwәйә бәри сьнәтбуне. Бь ви аwайи Бьраһим бу баве һ’әму баwәрмәндед нәсьнәтбуйи, wәки әw жи р’аст бенә һ’әсабе[621] 12 у ӧса жи бу баве сьнәтбуйийа, нә кӧ т’әне йе сьнәтбуйийа, ле йе wан жи, к’ижан п’ега wе баwәрийеда дьчьн, йа кӧ Бьраһиме баве мә һе бәри сьнәтбуне баwәр кьр.
Хwәде созе хwә бь баwәрийе дьдә
13 Әw созе Бьраһим у зӧр’әта wир’а һатә дайине кӧ дьнйайе wар бьн, нә кӧ бь кьред Qануне бу, ле бь wе йәке бу, кӧ wи баwәр кьр у р’аст һатә һ’әсабе[622]. 14 Һәгәр т’әне әwед жь кьред Qануне бьбуна хwәйе wар, һьнге баwәри wе п’уч’ буйа у созе жи бәтал буйа[623]. 15 Чьмки Qанун һерсе р’адькә. Дәра кӧ qанун т’ӧнә, qанунт’әр’ьбандьн жи т’ӧнә.
16 Бь ви аwайи соз бь баwәрийе те стандьне, wәки соз бона һ’әму зӧр’әтед Бьраһим п’ешк’ешәкә әрекьри бә, нә кӧ т’әне бона wанә йед кӧ qануне дьqәдиньн, ле бона wан жи, йед кӧ мина Бьраһим баwәр дькьн. Чьмки Бьраһим баве мә һ’әмуйа йә[624], 17 чаwа ньвисар ә: «Мьн тӧ кьри баве гәләк мьләта»[625]. Әw баве мә йә, ль бәр wи Хwәдейе кӧ әwи баwәр кьр, wәки Әw мьрийа сах дькә у гази тьштед т’ӧнәнә дькә, чаwа кӧ һәнә. 18 Wи щийе кӧ гӧман нәмабу, Бьраһим бь гӧман баwәр кьр, кӧ әwе бьбә баве гәләк мьләта, чаwа һатьбу готьне: «Зӧр’әта тәйе жи wе һаqаса бә»[626]. 19 У әw баwәрийеда сьст нәбу, нә һ’але qальбе хwәда ньһер’и, wәки иди мина мьрийа бу, (чьмки әw незики сәд сали бу) у нә жи бәт’ьна Сәрайейә мьри ньһер’и[627]. 20 Ле баwәрийа хwә ль созе Хwәде ани у дӧдьли нәбу, бь баwәрийе сәр qәwата хwәда һат, шькьрийа хwә Хwәде ани 21 у wе йәкеда баwәр бу, кӧ Йе соз дайә wе бинә сериф жи. 22 Бона ве баwәрийе «жер’а р’асти һатә һ’әсабе»[628]. 23 Ле әв готьн нә т’әне бона Бьраһим һатә ньвисаре, кӧ Хwәде әw р’аст һ’әсаб кьр, 24 ле бәле әw бона мә жи ньвисар ә. Р’астбуне мәр’а жи бе һ’әсабе, к’ижанед кӧ баwәрийа хwә Wи тиньн, Йе кӧ Хӧдане мә Иса жь мьрьне р’акьр. 25 Иса бона нәһәqийед мә һатә кӧштьне у жь мьрьне р’абу, кӧ әм р’аст бенә һ’әсабе[629].

5

Бь Иса Мәсиһ әм т’әви Хwәде ль һәв һатьнә
1 Аwа кӧ әм бь баwәрийе р’аст һатьнә һ’әсабе, ә’дьлайийа мә т’әви Хwәде һәйә бь сайа Хӧдане мә Иса Мәсиһ. 2 Пе Wи мә бь баwәрийе мәщал дит т’әви wе к’әрәме бьн, к’ижанеда әм сәкьнинә. У бь wе гӧмана кӧ әме т’әви р’умәта Хwәде бьн дьфьр’ьн. 3 У нә т’әне бь ве йәке, ле әм бь тәнгасийед хwә жи дьфьр’ьн, чьмки әм заньн кӧ тәнгаси сәбьре тинә, 4 сәбьр жи к’әтьн-р’абуне, к’әтьн-р’абун жи гӧмане. 5 У гӧман жи мә р’ур’әш накә, чьмки һ’ьзкьрьна Хwәде сәр мәда бь wи Р’ӧһ’е Пироз барийә, Йе кӧ мәр’а һатийә дайине. 6 Чьмки гава әмә һе беч’арә[630] бун, Мәсиһ бона мә нәп’ака wәхтда мьр. 7 Дәгмә бона мәрьвәки р’аст йәк бьмьрә, бәлки бона мәрьвәки qәнщ йәке бьwерә бьмьрә, 8 ле бәле Хwәде һ’ьзкьрьна Хwә һьндава мәда һьнге да к’ьфше, гава әмә һе гӧнәк’ар бун, Мәсиһ бона мә мьр. 9 Ньһа әм кӧ бь хуна Wи ль бәр Хwәде р’аст һ’әсаб бунә, һе чьqас зедә әме бь Wи жь хәзәбе хьлаз бьн. 10 Һәгәр әм т’әви Хwәде бь мьрьна Кӧр’е Wи ль һәв һатьн, гава әмә нәйар бун, ле һе чьqас зедә пе wе льһәвһатьне әме бь жийина Wи хьлаз бьн. 11 У нә т’әне һаqас, ле бь Хwәде жи әм дьфьр’ьн, сайа Хӧдане хwә Иса Мәсиһ, бь К’ижани әм т’әви Хwәде ль һәв һатьнә.
Адәмф у Мәсиһ
12 Аwа бь мәрьвәки гӧнә к’әтә дьне у жь гӧнә жи мьрьн һат. Бь ви аwайи мьрьн сәр һ’әму мәрьва бәла бу, чьмки һ’әмуйа жи гӧнә кьр[631]. 13 Бәри Qануне, дьнйайеда гӧнә һәбу, ле дәра кӧ qанун т’ӧнә, гӧнә найе һ’әсабе. 14 Ле бәле мьрьне жь Адәмф гьрти һ’әта Муса һ’ӧкӧм кьр, һ’әта сәр wан жи, йед кӧ мина Адәм гӧр’а Хwәде дәрнәк’әтьн.
Адәм мина т’әрзәки Wи бу, Йе кӧ wе пәйр’а бьһата. 15 Ле п’ешк’еша Хwәде мина нәһәqийа Адәм нинә. Чьмки һәгәр бь нәһәqийа мәрьвәки гәләк мьрьн, һе чьqас зедә к’әрәмаф Хwәде у дайина кӧ бь к’әрәма Мәрьвәки, йане йа Иса Мәсиһ сәр гәләка зедә бу. 16 У п’ешк’еш нә ӧса йә, чаwа һәqе гӧне йәки, чьмки диwане бь гӧнәки сущдари ани, ле п’ешк’еше жь гәләк нәһәqийа бесущ кьр. 17 Чьмки һәгәр бь нәһәqийа мәрьвәки у р’уйе wида мьрьне һ’ӧкӧм кьр, чьqас зедә әwед кӧ к’әрәма Хwәдейә дәwләмәнд у р’астһ’әсаббуне п’ешк’еш дьстиньн wе жийинеда бь сайа Йәки, аwа готи Иса Мәсиһ п’адшатийе бькьн.
18 Аwа бь ви аwайи пе нәһәqике диwана т’әмамийа мәрьвайе бу, ӧса жи бь кьрьнәкә р’аст һ’әму мәрьв wе р’аст бенә һ’әсабе у жийине бьстиньн. 19 Чаwа бь нәгӧһдарийа йәки гәләк бунә гӧнәк’ар, ӧса жи бь гӧһдарийа Йәки гәләк wе р’аст бенә һ’әсабе. 20 Ле бәле Qанун к’әтә наве, кӧ нәһәqи зедә бә, ле ль к’идәре гӧнә зедә бу, к’әрәм жи ль wьр һе зедә бу, 21 wәки чаwа гӧнә бь мьрьне һ’ӧкӧм кьр, ӧса жи к’әрәма Хwәде бь р’астһ’әсабкьрьне һ’ӧкӧм бькә, мә бьбә бәрбь жийинаф һ’әта-һ’әтайе бь сайа Хӧдане мә Иса Мәсиһ.

6

Бона гӧна мьри, ле бона Мәсиһ сах
1 Ле әм ньһа чь бежьн? Әм нава гӧнада бьминьн, кӧ к’әрәмаф Хwәде сәр мәда зедә бә? 2 Т’ӧ щар! Әм кӧ һьндава гӧнада мьрьн, чаwа дькарьн һе нава wанда бьжин? 3 Һун ньзаньн әм кӧ йәктийа Мәсиһ Исада һатьнә ньхӧмандьнеф, мьрьна Wида һатьнә ньхӧмандьне? 4 Бь ньхӧмандьне әм иди т’әви мьрьна Wи бунә у т’әви Wи һатьнә дәфьнкьрьнеф, wәки чаwа Мәсиһ бь р’умәта Баве жь мьрьне р’абу, ӧса жи әме бькарьбьн жийина нуда бьжин[632].
5 Чьмки һәгәр әм мина мьрьна Wи мьрьн т’әви Wи бун, әме ӧса жи мина р’абуна Wи жь мьрьне р’абьн. 6 Әм ве йәке заньн кӧ бьнйат’а мәйә кәвьн т’әви Wи хачф бу, wәки qальбе гӧнәк’ар сәри һьлнәдә, кӧ жь вьр шунда әм нәбьнә хӧламед гӧнә. 7 Чьмки әwе кӧ мьрийә, әw жь гӧнә азабуйи йә. 8 Аwа һәгәр әм т’әви Мәсиһ мьрьнә, әм баwәр дькьн, кӧ әме т’әви Wи бьжин жи. 9 Чьмки әм заньн Мәсиһ кӧ жь мьрьне р’абуйә, иди намьрә, мьрьн сәр Wи иди һ’ӧкӧм накә. 10 Мьрьна Әw мьр, һьндава гӧнәда щарәке бона һәр т’ьм мьр, ле жийина кӧ ньһа дьжи, һьндава Хwәдеда дьжи. 11 Ӧса жи һун хwә һьндава гӧнәда мьри һ’әсаб кьн, ле һьндава Хwәдеда сах, бь сайа Мәсиһ Иса.
12 Аwа бьра иди гӧнә һ’ӧкӧми сәр qальбе wәйи п’уч’и-мьри нәкә, кӧ һун гӧр’а хwәстьнед wи бькьн. 13 У әндәмед qальбе хwә нәдьнә гӧнә кӧ бьбьнә һащәтед нәһәqийе, ле бәле хwә бьдьнә дәсте Хwәде, чаwа йәки жь мьрьне р’абуйи, бьра әндәмед wә бьбьнә һащәтед һәqийе, бона Хwәде. 14 У гӧнә wе сәрwертийе ль wә нәкә, чьмки һун нә бьн qанунеда нә, ле бьн к’әрәмеда.
Хӧламед һәqийе
15 Иди чь? Әм гӧна бькьн, чьмки нә бьн qанунеда нә, ле бьн к’әрәме? Т’ӧ щар! 16 Һун һаqас тьшт ньзаньн кӧ һун бона хӧламтийе дәсте к’ева дьчьн у гӧр’а к’е дькьн, дьбьнә хӧламед wи? Һәгәр һун хӧламед гӧнә бьн, дьчьнә бәрбь мьрьне, ле һәгәр һун хӧламед Хwәде бьн, гӧр’а Wида бьн, дьчьнә бәрбь р’астһ’әсаббунеф. 17 Ле шькьр жь Хwәде, һун кӧ wәхтәке хӧламед гӧнә бун, ле wә бь дьл у щан гӧра т’әрзе wе һинкьрьне кьр, йа кӧ wә хwә спарте. 18 Һун жь гӧнә аза бун у бунә хӧламед һәqийе. 19 (Әз мина ә’дәте мәрьвайе дьбежьм, бона бьнйат’а wәйә мәрьвайийә бет’аqәт.) Wә чаwа wәхтәке әндәмед хwә данә нәһәqийе кӧ бьбьнә хӧламед һ’әрамийе у нәһәqийе, ӧса жи ньһа әндәмед хwә бьдьнә һ’әлалийеф кӧ бьбьнә хӧламед һәqийе.
20 Гава һун хӧламед гӧнә бун, жь һәqийе аза бун. 21 Һьнге wә жь кьрьнед хwә чь бәр чьнин, бона к’ижана ньһа һун шәрм дькьн? Әw ахьрийе мерьв дьбьнә бәрбь мьрьне. 22 Ле ньһа һун жь гӧнә кӧ аза бун у бунә хӧламед Хwәде, бәре һ’әлалийе дьчьньн у ахьрийа wан жи жийина һ’әта-һ’әтайе йә. 23 Чьмки маше гӧнә мьрьн ә, ле п’ешк’еша Хwәде жийина һ’әта-һ’әтайе йә, бь сайа Хӧдане мә Мәсиһ Иса.

7

Т’әрзәки qәнщ жь qануна һ’ал-зәwаще
1 Һун р’ьнд фә’м дькьн хушк-бьрано, әзе ньһа дәрһәqа чьда wәр’а хәбәр дьм, чьмки әз т’әви wан хәбәр дьдьм, йед кӧ һаш жь qануне һәнә: Qанун сәр мерьв һаqас wәхт һ’ӧкӧм дькә, һ’әта кӧ мәрьв сах ә. 2 Мәсәлә, жьна меркьри бь qануне мере хwәйи сахва гьредайи йә, ле һәгәр мер ле дьмьрә, әw һьнге жь wе qануна кӧ мерва гьредайи бу аза дьбә. 3 Аwа һәгәр мере wе һе сах бә әw бьбә жьна мерәки дьн, wе зьнек’ар бе һ’әсабе, ле һәгәр мер ле бьмьрә, әw жь wе qануне аза дьбә у зьнек’ар набә, һәгәр бьбә жьна мерәки дьн. 4 Ӧса жи һун хушк-бьрайед мьн, бь бәдәна Мәсиһ һьндава Qанунеда мьрьн, кӧ бьбьнә п’ара йәки дьн, Йе кӧ жь мьрьне р’абуйә, wәки һун Хwәдер’а бәр биньн. 5 Чьмки гава мә һе бь бьнйат’а мәрьвайе дьжит, тәме гӧна, кӧ жь Qануне сәри һьлдьдан, нава qальбед мәда йа хwә дькьрьн, кӧ әм бәре мьрьне бьдьн. 6 Ле ньһа әм һьндава Qанунеда мьрьн, жь wе хьлаз бун, бь к’ижане әм гьрти бун, кӧ әм бь жийина нуйә р’ӧһ’ани хӧламтийе Хwәдер’а бькьн, нә кӧ бь р’ийа Qануна ньвисар.
Qанун у гӧнә
7 Аwа әм чь бежьн? Гәло Qанун гӧнә йә? На хер! Ле бәле мьне гӧнә нас нәкьра, һәгәр Qануне нибуйа. Мәсәлә, дьлһавьжи жи мьне ньзаньбуйа гӧнә йә, һәгәр Qануне нәготьбуйа: «Дьлһавьжийе нәкә»[633]. 8 Ле гӧнә жь т’әмийе мәщал станд, нава мьнда һәр щур’ә дьлһавьжи пешда анин. Чьмки бе qанун гӧнә мьри йә. 9 Әз хwәха wәхтәке бейи qанун сах бум, ле гава т’әми гьһиштә мьн, гӧнә сах бу 10 у әз мьрьм. Әw т’әмийа кӧ wе жийин бьда мьн, һәма әw жи бу сәбәбе мьрьна мьн. 11 Чьмки гӧнә жь т’әмийе мәщал станд әз хапандьм у бь wе кӧштьм.
12 Аwа Qанун пироз ә у т’әмийа wе пироз, р’аст у qәнщ ә. 13 Wәки ӧса йә йа qәнщ мьнр’а бу мьрьн? На хер! Ле әв кьре гӧнә бу, кӧ бь йа qәнщ мьрьн сәр мьнда ани. Әв йәк аһа бу, wәки һ’ӧнӧре гӧнә к’ьфш бә у бь т’әмийе һе гӧнәк’арийа гӧнә к’ьфш бә.
Шәр’е нәхӧйайи нава инсенда
14 Бәле әм заньн кӧ Qанун р’ӧһ’ани йә, ле әз хун у гошт ьм, хӧламәки гӧнәр’а фьроти. 15 Чьмки әз фә’м накьм чь дькьм. Нә кӧ wи тьшти дькьм, чь кӧ дьхwазьм, ле wи тьшти дькьм, чь кӧ бәр ч’ә’ве мьн р’әш ә[634]. 16 Ле һәгәр әз тьште нә бь дьле хwә дькьм, Qанунер’а qайл ьм, кӧ әw qәнщ ә. 17 Ле аwа нә кӧ әз wе йәке дькьм, ле бәле гӧне кӧ нава мьнда дьминә дькә. 18 Әз заньм кӧ нава мьнда, аwа готи бьнйат’а мьнда, т’ӧ тьште qәнщ наминә, чьмки хирәта мьн qәбул накә, ле әw йәк мьнр’а ль һәв найе. 19 Бәле wе qәнщийа кӧ дьхwазьм бькьм накьм, ле хьрабийа кӧ нахwазьм wе дькьм. 20 Һәгәр әз wи тьште нә бь дьле хwә дькьм, иди нә кӧ әз дькьм, ле әw гӧне кӧ нава мьнда дьминә, әw дькә.
21 Аwа әз qанунәке дьбиньм: Гава дьхwазьм кӧ qәнщийе бькьм, бе һ’әмде мьн дьбә хьраби. 22 Әз бь к’урайийа дьле хwә qануна Хwәде бәгәм дькьм, 23 ле qанунәкә дьн нава хwәда дьбиньм кӧ мьqабьли wе qануна һ’ьше мьн бәгәм кьрийә дькә шәр’ у мьн дькә һесире qануна гӧна, йа кӧ нава мьнда йә. 24 Әз чь мәрьвәки һесир-бәләнгаз ьм! К’и wе мьн жь дәсте ви qальбе п’уч’и-мьри хьлаз кә? 25 (Шькьр жь Хwәдер’а, бь сайа Хӧдане мә Иса Мәсиһ!)
Бь ви аwайи әз хwәха бь һ’ьш-аqьле хwә хӧламтийе qануна Хwәдер’а дькьм у бь qальбе хwә хӧламтийе qануна гӧнар’а дькьм.

8

Жийина бь Р’ӧһ’е Хwәде
1 Ньһа иди диwана wан набә, йед кӧ т’әви Мәсиһ Иса бунә йәк[635]. 2 Чьмки qануна Р’ӧһ’е кӧ жийине дьдә, бь сайа Мәсиһ Иса әз жь qануна гӧна у мьрьне хьлазф кьрьм. 3 Бәле чь кӧ Qануне жь дәст бет’аqәтийа бьнйат’а мәрьвайе нькарьбу бькьра, Хwәде әw йәк кьр, Кӧр’е Хwә дьлqе бьнйат’а мәрьвайийә гӧнәк’арда бона гӧна шанд. У аһа Әwи wе бьнйат’еда диwана гӧнә кьр, 4 wәки р’астбуна т’әмийед Qануне нава мәда бе qәдандьне, әм кӧ бь бьнйат’а мәрьвайи нажин, ле бь Р’ӧһ’. 5 Йед кӧ ль гора бьнйат’а мәрьвайе дьжин, әw сәр тьштед бьнйат’а мәрьвайе дьфькьрьн, ле йед ль гора Р’ӧһ’ дьжин, әw сәр тьштед Р’ӧһ’ дьфькьрьн. 6 Ахьрийа фькьра бьнйат’а мәрьвайе мьрьн ә, ле ахьрийа фькьра Р’ӧһ’ жийин у ә’дьлайи йә. 7 Чьмки фькьра бьнйат’а мәрьвайе дьжмьне Хwәде йә, әw бәр qануна Хwәде хwә нашкенә, нә жи дькарә. 8 Әwед бь бьнйат’а мәрьвайе дьжин, нькарьн ль Хwәде хwәш бен.
9 Ле һун бь бьнйат’а мәрьвайи нажин, ле бь Р’ӧһ’ дьжин, һәгәр р’аст Р’ӧһ’е Хwәде нава wәда дьминә. Ле һәгәр Р’ӧһ’е Мәсиһ дьле йәкида т’ӧнә, әw нә п’ара Wи йә. 10 У һәгәр Мәсиһ дьле wәда йә, qальб мьри йә, чьмки wә гӧнә кьр, ле Р’ӧһ’ жийин ә бона wә, чьмки һун р’аст һатьнә һ’әсабе. 11 У һәгәр әw Р’ӧһ’е кӧ Иса жь мьрьне р’акьр нава wәда дьжи, кӧ ӧса йә Әwе Мәсиһ жь мьрьне р’акьр, wе бь wи Р’ӧһ’е Хwәйи нава wәда, жийине бьдә qальбе wәйи п’уч’и-мьри жи.
12 Бона ве йәке хушк-бьрано, әм дәйндар ьн, ле нә дәйндаред бьнйат’а мәрьвайе, кӧ ль гора wе бьжин. 13 Чьмки һәгәр һун ль гора бьнйат’а мәрьвайе бьжин, һуне бьмьрьн, ле һәгәр һун бь Р’ӧһ’ кьред бьнйат’а мәрьвайе бькӧжьн, һуне бьжин.
14 Әwед кӧ бь Р’ӧһ’е Хwәде тенә р’ебәрикьрьне, әw ьн лаwед Хwәде. 15 Чьмки wә р’ӧһ’әки ӧса нәстандийә, кӧ wә диса бькә хӧлам бьтьрсьн, ле wә әw Р’ӧһ’ стандийә, Йе кӧ wә дькә лаwед Хwәде, бь К’ижани гази Wи дькьн: «Аббаф!» аwа готи «Баво!»[636] 16 Һәма әw Р’ӧһ’ Хwәха т’әви р’ӧһ’е мә шә’дәтийе дьдә, кӧ әм зар’ед Хwәде нә. 17 У һәгәр зар’ ьн, ӧса жи хwәйиwар ьн, wаре Хwәде нә у т’әви wартийа Мәсиһ ьн. Бәле һәгәр әм т’әви щәфайе Мәсиһ бунә, әме т’әви р’умәта Wи бьн жи.
Р’умәта создайи
18 Әз аһа т’әхмин дькьм, кӧ щәфе мәйи ви зәмани, ль бәр р’умәта wе мәва[637] ә’йан бә, нә т’ӧ тьшт ә. 19 Һ’әму ә’фьрин жи бе сәбьр ч’ә’вньһер’и хӧйабуна лаwед Хwәде нә. 20 Бәле ә’фьрин жи бәр байе бәталийе к’әтьн, нә кӧ бь һ’әмде хwә, ле Хwәде әw данә ве йәке[638]. Ле бәле әw гӧман һәбу, 21 кӧ ә’фьрине хwәха жи жь wе хӧламтийа п’уч’ аза бьн у т’әви азайи у р’умәта зар’ед Хwәде бьн. 22 Чьмки әм заньн кӧ һ’әму ә’фьрин һ’әта ньһа бь һәвр’а дькьнә зарә-зар у мина еша к’ӧлфәтеф дьк’ьшиньн. 23 У нә т’әне ә’фьрин, ле әм хwәха жи, кӧ мә чаwа бәреф дәрәмәта пешьн[639] Р’ӧһ’е Пироз станд, нава хwәда зарә-зар ьн у wе һивийе нә, һ’әта әм һәqе лаwтийа Хwәде бьстиньн, аwа готи әм бьгьһижьнә азайийа qальбе хwә[640]. 24 Бәле ве гӧманеда әм хьлаз бун. Ле әw гӧмана кӧ те дитьне, әw нә гӧман ә, чьмки йәк чаwа дькарә гӧмана wи тьшти бә, к’ижан ль бәр ч’ә’ва йә? 25 Ле һәгәр гӧмана мә ль тьште нәдити йә, әм бь сәбьре һивийе бьминьн.
26 Ӧса жи Р’ӧһ’еф Пироз те һәwара бет’аqәтийа мә, чьмки әм ньзаньн гәрәке чаwа дӧа бькьн[641], ле Р’ӧһ’е Пироз Хwәха бь готьнед к’әсәрә найенә сәр зар-зьмана, бона мә лава-навчетийе дькә. 27 У Йе дьла ә’нәнә дькә занә фькьра Р’ӧһ’е Пироз чь йә, чьмки Әw wәкә qьрара Хwәде бона мәрьвед Хwәде лава-навчетийе дькә.
28 Әм заньн кӧ һәр тьштида Хwәде дькә кӧ wанр’а бьбә qәнщи, йед кӧ Wи һ’ьз дькьн[642] у ль гора qаз-qӧдрәта Wи газикьри нә. 29 Чьмки Хwәде к’ижан пешда бьжартьн, әw жи пешда к’ьфш кьрьн, кӧ бьбьнә мина Кӧр’е Wи, wәки Иса нава гәләк хушк-бьрада ньхӧри бә. 30 К’ижан пешда к’ьфш кьрьн, гази wан жи кьр у гази к’ижана кьр, әw жи бесущ кьрьн у к’ижан бесущ кьрьн, әw жи хwәйир’умәт кьрьн.
Һ’ьзкьрьна Хwәде: Һәгәр Иса йар ә, к’и wе нәйар бә?
31 Аwа әм чь бежьн бона ван тьшта? Һәгәр Хwәде пьшта мә йә, к’и дькарә мьqабьли мә бә? 32 Әwе кӧ һ’әйфа Wи Кӧр’е Wи нәһат, ле бона мә һ’әмуйа да дәр, иди wе чаwа һәр тьшти т’әви Wи п’ешк’еши мә нәкә? 33 К’и дькарә бьжартийед Хwәде гӧнәк’ар кә? Хwәде йә, кӧ wан бесущ дькә. 34 К’и дькарә wан нәһәq кә? Мәсиһ Иса йә кӧ бона wан мьр, ле бәле жь мьрьне р’абу жи у к’еләкаф Хwәдейә р’асте йә, бона мә лава-навчетийе дькә. 35 Чь wе бькарьбә мә жь wе һ’ьзкьрьна Мәсиһ бьqәтинә? Дәрд-кӧл, тә’ли-тәнги, зерандьн, хәлайи-щәлайи, бесьт’ари, qәдә-бәла йан шур? 36 Чаwа ньвисар ә:
«Бона Тә әм һәр р’ож бәр мьрьне нә,
мина пәза сәржекьрьне һ’әсаб дьбьн»[643].
37 Ле әм нава ван һ’әму тьштада һе зедә сәрдьк’әвьн, бь сайа Әwи кӧ әм һ’ьз кьрьн. 38 Чьмки әз ә’сәйи заньм кӧ нә мьрьн, нә жийин, нә мьлйак’әтф, нә шәхсәк, нә тьштед һазьр, нә тьштед wе бен, нә т’ӧ qәwат, 39 нә йед жорьн, нә йед жерьн[644] у нә жи ә’фьринәки майин дькарә мә жь һ’ьзкьрьна Хwәде бьqәтинә, йа кӧ бь дәсте Хӧдан Мәсиһ Иса п’ара мә к’әтийә.

9

Хwәде у мьләте wи щьһуйе бьжарти
1 Әз бь Мәсиһ бе хельф р’аст дьбежьм у исафаф мьн жи бь сайа Р’ӧһ’е Пироз мьнр’а шә’дәтийе дьдә, 2 кӧ әз гәләки бәр хwә дьк’әвьм у кӧла дьле мьн жи к’ур ә. 3 Чьмки мьн хwәха дьхwәст ньфьр’ ль мьн бьбуйа, т’ела мьн жь Мәсиһ бьqәтийа, бона мьләте мьни жь хун-гоште мьн, 4 кӧ исраелиф нә. Ль wан дьк’әвә бьбьнә лаwед Хwәде, Хwәде р’умәта Хwә нишани wан да, пәйманф т’әви wан гьредан, qанунед Хwә данә wан у кьрьнә хwәйед һ’әбандьн у созед дайи[645]. 5 Кал-бав жи жь wан ьн у Мәсиһ жи алийе хун у гоштда жь нав wан һат, кӧ сәр һ’әмуйар’а Хwәдейе һ’әта-һ’әтайейи һежайи шькьрийе йә. Амин.
6 Ле бәле наqәwьмә кӧ созе Хwәде хельф дәре, чьмки нә кӧ әw һ’әму нә исраели, йед кӧ жь Исраел дьне к’әтьнә 7 у нә жи һ’әмуйед жь бәдәна Бьраһим бунә зар’ед wийә һәq-һ’әлал ьн, ле һатийә готьне: «Зӧр’әта тәйе Исһаqдаф бе навкьрьне»[646]. 8 Аwа готи зар’ед Хwәде нә әw ьн, йед кӧ жь бәдәна т’әбийәти нә, ле зар’ед создайи wе зӧр’әт бенә һ’әсабе. 9 Чьмки созе готи әв бу: «Саләкә дьн ви чахи әзе ль сәр тәда бем у кӧр’әке Сәрайер’а бьбә»[647]. 10 Ле нә т’әне әв бу, Р’евекаф жи бь дӧ кӧр’а жь бавәки һ’әмлә дәрк’әт, аwа готи жь баве мә Исһаq. 11-12 Гава кӧр’ьк һе нәбьбун, һе qәнщи-хьраби нәкьрьбун, Р’евекайер’а һатә готьне: «Йе мәзьн wе хӧламтийе ль йе бьч’ук бькә».[648] Әв йәк бу, wәки qьрара Хwәде wәкә бьжартьна Wи дәре, нә кӧ кьрава гьредайи бә, ле ль гора газийа Хwәде бә. 13 Чаwа ньвисар ә: «Мьн Аqубф һ’ьз кьр, ле жь Әсаwф чум»[649].
14 Әм иди чь бежьн? Гәло нәһәqийа Хwәде һәйә? На хер! 15 Чьмки Мусар’а дьбежә: «Әз к’ижани бемә р’ә’ме, Әзе бемә р’ә’ме у дьле Мьн сәр к’е бьшәwьтә, wе бьшәwьтә»[650]. 16 Әв йәк иди нә жь хwәстьн йан хирәта мерьв ә, ле жь р’ә’ма Хwәде йә. 17 Чьмки ньвисара пироз Фьрәwьнр’аф дьбежә: «Бона wе йәке Мьн тӧ кьри п’адша, wәки qәwата Хwә бь тә бьдьмә к’ьфше у наве Мьн т’әмамийа дьнйайеда бе готьне»[651]. 18 Аwа Хwәде к’ижана дьхwазә те р’ә’ме у к’ижана дьхwазә wан сәрһ’ьшк дькә.
Һерс у р’ә’ма Хwәде
19 Кӧ ӧса йә те мьнр’а бежи: «Ле иди чьма Хwәде мә нәһәq дькә? К’и дькарә ль бәр qьрара Wи р’абә?» 20 Ле тӧ к’и йи, ә’вдо, кӧ ль бәр готьна Хwәде р’адьби? Гәло щер’ дькарә щер’кәрр’а бежә: «Тә чьма әз аһа чекьрьмә?»[652] 21 Чьма һ’ӧкӧме щер’кәр сәр ахе т’ӧнә кӧ жь wе һ’әр’ийа стьрайи һьн дәрданедф бона р’умәте чекә, һьн жи бона бер’умәте? 22 Ле чь ве йәкер’а һәйә, һәгәр Хwәде хwәст бәри к’ьфшкьрьна һерс у qәwата Хwә, бь думька дьреж гәләки сәбьра Хwә ль wан дәрданед һежайи һерсе бинә, йед кӧ ӧндабунер’а һазьр сәкьни нә?[653] 23 Wи әв йәк кьр, wәки дәwләмәндтийа р’умәта Хwә wан дәрданар’а бьдә к’ьфше, йед кӧ бунә хwәйе ве р’ә’ме, к’ижан кӧ Wи пешда һазьр кьрьбун, wәки әw т’әви р’умәта Wи бьбуна. 24 У әw дәрданед газикьри әм ьн, нә кӧ т’әне жь щьһуйа, ле жь нәщьһуйа жи, 25 чаwа к’ьтеба Һосейада Әw дьбежә:
«Щьмә’та кӧ нә щьмә’та Мьн ә, Әзе бежьме: ‹Щьмә’та Мьн›
у йа нә дәлал Әзе бежьме: ‹Дәлал›»[654].
26 У «wе дәра кӧ wанр’а һатә готьне: ‹Һун нә щьмә’та Мьн ьн›,
һәма ль wьр жи әwе лаwед Хwәдейе сах бенә готьне»[655].
27 Ишайаф жи бона Исраел дькә гази дьбежә:
«Һәгәр һ’әсабе зар’ед Исраел wәкә qума бә’ре бә, т’әне һьнәк wе же хьлаз бә.
28 Чьмки Хӧдан wе кьн у кӧрт зутьре диwана дьне бькә».[656]
29 У чаwа Ишайа бәри ве йәке гот: «Һәгәр Хӧдане Зор мәр’а зӧр’әт нәһьшта, әме бьк’әтана р’ожа Содомеф у бьбуна мина Гоморайе»[657] [658].
Исраел у Мьзгини
30 Әм иди чь бежьн? Нәщьһуйед кӧ пәй р’астһ’әсаббуне нәдьчун, гьһиштьнә р’астһ’әсаббуне, wе р’астһ’әсаббуна жь баwәрийе, 31 ле Исраел кӧ пәй Qануне дьчу кӧ р’аст бе һ’әсабе, нәгьһиштә wе йәке. 32 Чьма? Чьмки әw нә кӧ бь баwәрийе бу, ле бь кьред хwә. У әw сәр кәвьре льк’ӧмандьнеда к’әт һол бу, 33 чаwа ньвисар ә:
«Ва Әз кәвьрәки льк’ӧмандьне Сийонедаф датиньм,
зьнарәки же һолбуне
ле һәр кәсе кӧ баwәрийа хwә Wи бинә, wе шәрми нәбә»[659].

10

1 Хушк-бьрано! Дӧа у хwәстьна дьле мьн жь Хwәде бона хьлазбуна Исраеле йә. 2 Әз шә’де wана мә, кӧ әw һьндава Хwәдеда хwәйихирәт ьн, ле әв йәк бе занәбун ә. 3 Wана фә’м нәкьр, кӧ Хwәде чаwа мерьв р’аст һ’әсаб дькә, хwәстьн бь щур’е хwә һ’име һәqийе дайньн у ль бәр һәqийа Хwәде та нәбун. 4 Чьмки бь Мәсиһ Qанун сәр һәвда һат, кӧ һәр баwәрмәнд бь wи р’аст бе һ’әсабе.
Һәр кәс дькарә хьлаз бә
5 Бона wе р’астһ’әсаббуна жь Qануне Муса аһа дьньвисә: «Мәрьве кӧ Qануне бьqәдинә, бь wе жи әwе бьжи»[660]. 6 Ле р’астһ’әсаббуна кӧ жь баwәрийе йә, аһа дьбежә: «Дьле хwәда нәбежә: К’е wе р’абә ә’змен?»[661] (аwа готи Мәсиһ жорда бинә), 7 йан: «К’е wе һәр’ә дийаре мьрийа?»[662] (аwа готи Мәсиһ жь нава мьрийа дәрхә). 8 Ле бәле ньвисар чь дьбежә? «Хәбәра Хwәде ль щәм тә йә, ль сәр заре тә йә у дьле тәда йә»[663], (аwа готи әw хәбәра баwәрийе, йа кӧ әм даннасин дькьн). 9 Һәгәр тӧ бь дәве хwә иqрарф бьки, кӧ Иса Хӧдан ә у дьле хwәда баwәр бьки, кӧ Хwәде Әw жь нава мьрийа р’акьрийә, те хьлаз би. 10 Чьмки бь дьл йәк баwәр дькә, р’аст те һ’әсабе у бь дәв иqрар дькә, хьлаз дьбә. 11 Чаwа ньвисар дьбежә: «Һәр кәсе кӧ баwәрийа хwә Wи бинә, wе шәрми нәбә»[664]. 12 Ль вьр фьрqи т’ӧнә нава щьһу у нәщьһуйада, чьмки Хӧдане һ’әмуйа йәк ә, һьндава wан һ’әмуйада жи мәр’д ә, к’ижанед гази Wи дькьн. 13 Чьмки ньвисар дьбежә: «К’и гази наве Хӧдан кә, wе хьлаз бә»[665].
Qӧсура Исраеле
14 Ле wе чаwа гази Wи кьн, һәгәр баwәрийа хwә Wи нәанинә? Йан wе чаwа баwәрийа хwә Wи биньн, һәгәр бона Wи нәбьһистьнә? Йан wе чаwа бьбьһен, һәгәр хәбәр даннасин нәбә? 15 Йан wе чаwа хәбәре даннасин кьн, һәгәр нәйенә шандьне? Чаwа ньвисар ә: «Чьqаси һ’әwас ьн гавед йед мьзгинийа хере дьдьн!»[666]
16 Ле һ’әмуйа гӧр’а Мьзгинийе нәкьр, чьмки Ишайа дьбежә: «Хӧдан, к’е әw готьна кӧ мә гот баwәр кьр?»[667] 17 Аwа баwәри жь бьһистьне те у бьһистьн жи жь готьнед бона Мәсиһ.
18 Ле бәле әз дьпьрсьм: Гәло wана нә бьһист? Наqәwьмә. Чьмки ньвисар ә:
«Дәнге wан т’әмамийа ә’рде һьлда у хәбәра wан ль qӧлбед дьнйайе бәла бу»[668].
19 Әз диса дьпьрсьм: Гәло Исраел пе нәһ’әсийа? Пешийе Муса дьбежә:
«Әзе бь мьләте нә мьләт һелана бьдьмә wә
у бь мьләтәки бефә’м һерса wә р’акьм»[669].
20 У Ишайа мерк’ими дьбежә:
«Әз wанва дәрк’әтьм, к’ижан ль Мьн нәдьгәр’ийан
у Әз wанва ә’йан бум, к’ижана бона Мьн нәдьпьрсин»[670].
21 Ле бәле бона Исраеле дьбежә: «Т’әмамийа р’оже Мьн дәсте Хwә дьрежи мьләтәки сәрһ’ьшк у хwәсәрихwә кьр»[671].

11

Р’ә’ма Хwәде һьндава мьләте Wи Исраеледа
1 Аwа әз дьпьрсьм: Гәло Хwәде дәст жь щьмә’та Хwә кьр? На хер! Әз хwәха жи исраели мә, жь зӧр’әта Бьраһим ьм, жь qәбила Бьнйаминф[672]. 2 Хwәде дәст жь щьмә’та Хwә нәкьр, к’ижан пешда бьжартьбу. Йан һун ньзаньн сәрһатийа Елйасдаф ньвисар чь дьбежә чаwа, wи шькийатеф Исраеле ль Хwәде дькьр дьгот? 3 «Хӧдан, п’ехәмбәред Тә кӧштьн, горигәһедф Тә хьраб кьрьн, т’әне әз мамә у пәй мьн жи к’әтьнә кӧ бькӧжьн»[673]. 4 Ле щаба Хwәде чь бу? «Мьн Хwәр’а һ’әфт һ’әзар мәри хwәй кьрьнә, йед кӧ ль бәр Баә’лф чок нәданә»[674]. 5 Ӧса жи ньһа ви зәманида һьнәкә бь к’әрәма Хwәде бьжарти манә. 6 У һәгәр бь к’әрәме йә, иди нә жь кьра йә, һәгәр ӧса буйа, к’әрәм иди нәдьбу к’әрәм.
7 Иди чь? Исраел нәгьһиштә wе чь кӧ дьгәр’ийа, ле йед бьжарти гьһиштьне у йед майин кор бун, 8 чаwа ньвисар ә:
«Хwәде шәвәр’әша кора ани сәр wан,
кӧ бь ч’ә’ва нәбиньн у бь гӧһа нәбьһен, һ’әта р’ожа иройин»[675].
9 У Даwьд дьбежә:
«Дә бьра т’әхт-сьфьред wан ль wан бьбьнә т’ор’ у т’әләк,
qәдә-бәла жи һәqе wан бә.
10 Бьра ава р’әш бе сәр ч’ә’вед wан, нәбиньн
у пьшта wан т’ьме тәwийайи бә».[676]
11 Аwа әз дьпьрсьм: Гәло әw жь р’е дәрк’әтьн, кӧ ӧнда бьн? На хер! Ле нәһәqийа wан бу сәбәбе хьлазбуна нәщьһуйа, кӧ позе wан жи бьшәwьтә. 12 Һәгәр нәһәqийа wан бу сәбәб кӧ дьнйа дәwләти бә у к’әтьна wан бу сәбәб кӧ нәщьһу дәwләти бьн, ле wе һе чьqас к’ар бә гава т’әмамийа wан хьлаз бә!
Хьлазбуна нәщьһуйа
13 Ньһа әз wә нәщьһуйар’а дьбежьм: Бәле әз шандийе нәщьһуйа мә, qӧльхе хwә бьльнд дькьм, 14 бәлки бькарьбьм позе йед жь хун у гоште хwә бьдьмә шәwате у жь wан һьнәка жи хьлаз кьм. 15 Чьмки һәгәр т’әхсирбунаф wан бу сәбәбе льһәвһатьна дьнйайе т’әви Хwәде, иди ле qәбулбуна wане бьбә чь, һәгәр нә сахбуна мьрийа?
16 Һәгәр гьрька һәвир, чаwа бәреф дәрәмәта пешьн Хwәдер’а дайи һ’әлал ә, кӧ ӧса йә т’әмамийа шкәве пева һ’әлал ә[677]. У һәгәр р’аw пироз ьн, ч’ьqьл жи пер’а пироз ьн. 17 Һәгәр жь wан ч’ьqьла һьнәк шкәстьн, ле тӧ, нәщьһу дара зәйт’унейә бәйани буйи, дәwса wан һати сәрвакьрьне у т’әви qьнйата р’аwед зәйт’уне буйи, 18 тӧ дьле хwә ль wан ч’ьqьлед шкәсти ша нәкә. Ле һәгәр дьле хwә ша ки, бир бинә, wәки нә кӧ тә р’аw жор гьртьнә, ле р’аwа тӧ гьртийи. 19 Иди те бежи: «Ч’ьqьл шкәстьн, wәки әз бемә сәрвакьрьне». 20 Р’аст ә. Әwана жь дәст нәбаwәрийе шкәстьн у тә бь баwәрийе һ’им гьрт. К’ӧбар нәбә, ле бьтьрсә. 21 Чьмки һәгәр һ’әйфа Хwәде ч’ьqьлед бьнйат’и нәһат, һ’әйфа Wи wе тә жи нәйе. 22 Аwа дина хwә бьдә ширьнайи у һ’ьшкийа Хwәде, Әw һ’ьшк ә һьндава жь р’ек’әтийада у ширьн ә һьндава тәда, һәгәр нава ширьнайийеда бьмини. Ле һәгәр на, те жи бейи бьр’ине. 23 Ле һәгәр щьһу нава нәбаwәрийеда нәминьн, wе бенә сәрвакьрьне, чьмки Хwәде диса дькарә wан сәрвакә. 24 Чьмки һәгәр тӧ, нәщьһу wәки бьнйат’а хwәда ч’ьqьле зәйт’уна бәйани буйи у һати бьр’ин, сәр wе зәйт’уна qәнщә нә жь бьнйат’а хwә һати сәрвакьрьне, ле һе чьqас р’ьһ’әт әwе кӧ ч’ьqьлед бьнйат’и нә, wе сәр зәйт’уна хwә бенә сәрвакьрьне.
Р’ә’ма Хwәдейә һьндава һ’әмуйада
25 Әз нахwазьм хушк-бьрано, кӧ һун һаш жь ве сӧр’е т’ӧнәбьн, кӧ һун хwә дәwса зана данәйньн. П’арәкә мьләте Исраеле wе сәрһ’ьшк бьминә, һ’әта һ’әсабе wан нәщьһуйед кӧ wе хьлаз бьн т’әмам бә. 26 Бь ви аwайи т’әмамийа Исраеле wе хьлаз бә, чаwа ньвисар ә:
«Азакьр wе жь Сийоне бе
у бехwәдетийе жь Аqуб дур хә.
27 У әв ә пәймана Мьнә т’әви wан,
гава Әз гӧнед wан һьлдьм»[678].
28 Мьзгинийе кӧ дьньһер’и, әwана дьжмьн ьн бона хатьре wә, ле бьжартьне кӧ дьньһер’и, әwана һ’ьзкьри нә, бона хатьре кал-бавед wан. 29 Чьмки Хwәде к’ижана дьбьжерә у п’ешк’еша дьдә к’е, wе йәкеда нә п’ошман ә. 30 Чаwа wә жи wәхтәке гӧһдарийа Хwәде нәдькьр, ле ньһа бь нәгӧһдарийа wана wә р’ә’м дит, 31 ӧса жи әwана ньһа бунә нәгӧһдар, wәки бь р’ә’мдитьна wә әw жи р’ә’ме бьбиньн. 32 Чьмки Хwәде һ’әму кьрьнә гьртийед нәгӧһдарийе, wәки һ’әмуйа жи бе р’ә’ме.
Пәсьндайина занәбуна Хwәде
33 Чьqаси к’ур ьн дәwләмәндти, сәрwахтиф у занәбуна Хwәде! Qьраред Wи чьqаси жь һ’ьш-аqьла дур ьн у кәс сәрәдәрийе жь р’ийед Wи накә![679] 34 Чаwа ньвисар ә:
«К’е нета Хӧдан пе һ’әсийа?
Йан к’е бу ширәтк’аре Wи?[680]
35 Йан к’е пешда тьштәк дайә Wи,
wәки Әw диса ль wан вәгәр’инә?»[681]
36 Чьмки һәр тьшт жь Wи, бь Wи у бона Wи нә. Шькьр жь Wир’а һ’әта-һ’әтайе. Амин[682].

12

Qӧрбанедф сахә дӧрӧфкьри
1 Аwа әз һиви жь wә дькьм хушк-бьрано, бона wе дьлшәwатийа Хwәде, qальбе хwә дийари Хwәде кьн, чаwа qӧрбанәкәф сахә дӧрӧфкьри, ль Wи qәбул, йа кӧ һ’әбандьна wәйә р’ӧһ’ани[683] йә. 2 У нәк’әвьнә кьрасе бәнде ве дьнйайе, ле бь нубуйина һ’ьше хwә wәрьнә гӧһастьне, wәки бьзаньбьн чь йә qьрара Хwәде, кӧ qәнщи, хwәши у к’амьли йә.
3 Әз бь wе к’әрәма кӧ Хwәде да мьн, wә һәр кәсир’а дьбежьм: Чьqас жь wә дьк’әвә, жь wе зедәтьр нәфькьрьн, ле сәр хwә бьн, бьра һәр кәс wәкә wе баwәрийа кӧ Хwәде п’арәвәкьр, бьфькьрә. 4 Чаwа qальбе мәда гәләк әндәм һәнә у һ’әму әндәм кьрәки накьн[684], 5 ӧса жи әм гәләк ьн, ле йәктийа Мәсиһда әм бәдәнәк ьн у һәр кәс жь мә әндәмед һәв ьн. 6 Аwа анәгори wе к’әрәма мәр’а һатийә дайине, п’ешк’ешед хwәйә щур’ә-щур’ә бьдьнә хәбате. Һәгәр п’ешк’еша п’ехәмбәртийеф йә, бьра wәкә wе чапа баwәрийе бьдьнә хәбате, 7 һәгәр хьзмәтк’ари йә, бьра нава хьзмәтк’арийеда бьн, һәгәр һинкьрьн ә, бьра пәй һинкьрьне бьн, 8 йе дьл дьдә мерьв, бьра ль пәй wе йәке бә, әwе п’арәвәдькә, бьра бь мәр’дани бькә, әwе сәрwер ә, бьра хирәт бә, әwе qәнщийе дькә, бьра бь әшq у ша бькә.
9 Һ’ьзкьрьна wә һ’ьләк’ари нибә, жь хьрабийе зьвер бьн, хwә ль qәнщийе бьгьрьн. 10 Һ’ьзкьрьнеда чаwа хушк-бьра сәр һәв шәwат бьн, qәдьркьрьнеда жь һәвдӧ дәрбазтьр бьн, 11 хирәтеда хwәр’анәдити нибьн, р’ӧһ’е хwәда[685] алав дьн, хьзмәтк’арийа Хӧдан бькьн, 12 бь гӧмане ша бьн, тәнгасийада сәбьр кьн, һәр гав дӧа бькьн, 13 дәсте хwә дьрежи щьмә’та Хwәдейә дәсттәнг кьн, пәй меванһ’ьзийе бьн.
14 Йе wә дьзериньн һун дӧа wан бькьн, бәле дӧа бькьн у ньфьр’а ль wан нәкьн[686]. 15 Т’әви йед ша дьбьн ша бьн у т’әви йед дьгьрин бьгьрин. 16 Фькьра wә һәр кәси һьндава һәвда йәк бә, к’ӧбар-бабах нибьн, ле т’әви п’әришана ньмьз бьн, хwә дәwса зана данәйньн[687].
17 Жь бәр хьрабийева хьрабийе ль т’ӧ кәси нәкьн. Чь ль бәр ч’ә’ве һ’әму мәрьва qәнщ ә, wе бькьн. 18 Чьqас жь дәст wә те, т’әви һ’әму мәрьва ә’дьлайийеда бьн. 19 Һ’әйфе һьлнәдьн, дәлално, ле щи бьдьнә һерса Хwәде, чьмки ньвисар ә: «Һ’әйфһьлдан дәсте Мьн ә, Әзе һ’әйфе һьлиньм, Хӧдан дьбежә»[688]. 20 Ле бәле әв жи һәйә: «Һәгәр дьжмьне тә бьр’чи йә, нен бьде у һәгәр т’и йә, аве бьде, чьмки тӧ бь ве йәке пьриске егьр сәр сәре wи т’оп дьки»[689]. 21 Нәһелә хьраби сәр тә к’әвә, ле бь qәнщийе тӧ сәр хьрабийе к’әвә.

13

Һәләqәтийа баwәрмәнда т’әви сәрwер у һ’ӧкӧмәтед ве дьне
1 Һәр мәрьвәк бьра гӧр’а wан һ’ӧкӧмәтийада бә, кӧ сәр wир’а нә, чьмки т’ӧ һ’ӧкӧмәти бейи дәстура Хwәде т’ӧнә у әwе кӧ һәнә жи, жь Хwәдеда нә. 2 Аwа к’и кӧ бәр һ’ӧкӧмәтийе р’адьбә, әw бәр ә’мьре Хwәде р’адьбә у әwе кӧ р’адьбьн, диwана Хwәде сәр хwәда тиньн. 3 Чьмки сәрдар йед qәнщийе дькьн натьрсиньн, ле йед хьрабийе. Тӧ дьхwази жь һ’ӧкӧмәте нәтьрси? Хwә ль qәнщийе бьгьрә, те бьби ширьне wе. 4 Чьмки әw хьзмәтк’аре Хwәде йә бона qәнщийед тә. Ле һәгәр хwә ль хьрабийе бьгьри, же бьтьрсә, чьмки wи бадиһәwаф шур гьренәдайә. Әw хьзмәтк’аре Хwәде йә, кӧ һерса Wи сәр wанда бьр’ежә, к’ижанед кӧ хьрабийе дькьн. 5 Ләма әм гәрәке гӧра һ’ӧкӧмәтада бьн, нә т’әне wәки әм ль бәр һерсе нәк’әвьн, ле бәле wәки исафа мә жи дьле мә р’ьһ’әт бьһелә.
6 Бона ве йәке жи һун хәрщ жи дьдьн, чьмки әw хӧламед Хwәде нә, борщдаред хәрщстандьне нә[690]. 7 Аwа к’ер’а чь дьк’әвә, ль wан вәгәр’иньн, к’ер’а хәрщ дьк’әвә, хәрщ бьдьне, к’ер’а сәләф дьк’әвьн, сәләфа бьдьне, жь к’е гәрәке бьтьрсьн, бьтьрсьн, к’ер’а qәдьр дьк’әвә, qәдьре wи бьгьрьн.
Һ’ьзкьрьна һьндава һәвда
8 Т’ӧ тьштида дәйндаре т’ӧ кәси нәминьн, пештьри ль һәв һ’ьзкьрьне, чьмки к’и кӧ һәвале хwә һ’ьз дькә, т’әмамийа Qануне дьqәдинә. 9 Әв т’әмийед кӧ һәнә: «Зьнийе нәкә, нәкӧжә, нәдьзә, дьлһавьжийе нәкә»[691] у һәр чь т’әмийед кӧ һәнә, дьк’әвьнә нава ве готьне: «Һәвале хwә wәкә хwә һ’ьз бькә»[692]. 10 Һ’ьзкьрьн хьрабийе ль һәвале хwә накә. Аwа һ’ьзкьрьн сәре Qануне дьгьрә.
11 Ве йәке бькьн, чьмки һун заньн әв чь зәман ә. Ньһа иди wәхт ә һун жь хәwе һ’ьшйар бьн, чьмки ньһа хьлазбун һе незики мә йә, нә кӧ һьнге гава мә баwәр кьр. 12 Шәв гәләк чуйә, сьбәһ незик буйә, аwа кьред тә’ристанийе әм жь хwә дур хьн у ч’әкед р’онайийе сәр хwәва кьн. 13 Ӧса бьжин чаwа р’онайа р’оже, бе куч’ьксантийе, сәрхwәшийе, бенамусийе, һ’әрамийе, шәр’удийе у һ’әвсудийе. 14 Ле Хӧдан Иса Мәсиһ ль хwә бькьн мәрт’ал у гӧһ нәдьнә wан хwәстьнед бьнйат’а хwәйә мәрьвайи.

14

Лома ль бьрайе хwә нәкә
1 Әwе кӧ баwәрийеда сьст ә, qәбул кьн, ле нә кӧ бона бир-баwәрийа wи жер’а бьк’әвьнә дә’wе. 2 Йәк баwәр дькә, кӧ һәр тьшти дькарә бьхwә, ле йе сьст ә, т’әне п’ьнщар’е дьхwә. 3 Әwе кӧ дьхwә, бьра йе нахwә беһӧрмәт нәкә у әwе кӧ нахwә, бьра лома йе дьхwә нәкә, чьмки Хwәде әw qәбул кьрийә. 4 Тӧ к’и йи кӧ лома хӧламе хәлqе дьки? Һәгәр сәкьни бә йан к’әти бә, әw ише Хwәйе wи йә. Ле wе бьсәкьнә, чьмки Хӧдан дькарә wи бьдә сәкьнандьне.
5 Йәк р’ожәке сәр р’оже дьнр’а дьгьрә, йәк жи һ’әму р’ожа wәкә һәв дьгьрә. Бьра һәр кәс фә’мина хwәда баwәр бә. 6 К’е р’ожәке хwәр’а ә’зиз һ’әсаб дькә, бона Хӧдан ә’зиз һ’әсаб дькә, ӧса жи әwе дьхwә бона Хӧдан дьхwә, чьмки шькьрийе дьдә Хwәде. У йе нахwә жи бона Хӧдан нахwә у шькьрийе дьдә Хwәде. 7 Жь мә тӧ кәс бона хwә нажи у т’ӧ кәс жи бона хwә намьрә. 8 Һәгәр әм дьжин, бона Хӧдан дьжин у һәгәр әм дьмьрьн бона Хӧдан дьмьрьн. Аwа һәгәр әм бьжин йан бьмьрьн, п’ара Хӧдан ьн. 9 Бона ве йәке жи Мәсиһ мьр у сах бу, wәки һьн һ’ӧкӧми сәр мьрийа бькә, һьн жи сәр зендийа. 10 Иди тӧ чьма лома бьре хwә дьки? Йан тӧ чьма бьре хwә беһӧрмәт дьки? Әм һ’әмуйе жи ль бәр диwана Хwәде бьсәкьньн[693]. 11 Чьмки ньвисар ә: «Әз сахийа Хwә кьм, Хӧдан дьбежә, кӧ һәр чок wе ль бәр Мьн бьтәwә у һәр кәсе бежә: ‹Тӧ йи Хwәде›»[694]. 12 Аwа жь мә һәр кәсе бона хwә щабе ль бәр Хwәде бьдә.
Бьре хwә п’ьшкф нәкә
13 Дә иди әм лома һәвдӧ нәкьн, ле һун хwәр’а бьдьнә бәр һ’әсаба, чаwа бькьн кӧ ньг нәдьнә ль бәр бьра, кӧ нәльк’ӧмьн йан п’ьшкф нәбьн. 14 Әз ве йәке заньм у Хӧдан Исада гӧман ьм, кӧ тьштәки жь хwә һ’әрамф т’ӧнә, ле бона wи һ’әрам ә, йе кӧ һ’әрам һ’әсаб дькә. 15 Һәгәр бь хwарьна хwә тӧ дьле бьре хwә жь хwә дьһели, иди жийина тә нә бь һ’ьзкьрьне йә. Бь хwарьна хwә wи ӧнда нәкә, бона к’ижани Мәсиһ мьр. 16 Бьра әw тьштед кӧ тӧ бона хwә qәнщ дьбини, нәбә мә’ни кӧ хьраби бе готьне. 17 Чьмки П’адшатийаф Хwәде хwарьн у вәхwарьнеда нинә, ле һәqи, ә’дьлайи у шабунеда йә, кӧ дайина Р’ӧһ’е Пироз ьн. 18 К’е бь ван хӧламтийе Мәсиһр’а дькә, әw ль Хwәде хwәш те у дьбә ширьне мәрьва.
19 Аwа әм һьндава һәвда сәр нета ә’дьлайийе у баwәри авакьрьне бьн. 20 Р’уйе хwарьнеда шьхӧле Хwәде хьраб нәкьн. Һәр тьшт һ’әлал ә, т’әне бона wи мәрьви нә р’аст ә, йе кӧ бь хwарьна хwә дьбә байисе к’әтьна хәлqе. 21 Qәнщ ә нә гошт бьхwи, нә шәраве вәхwи у нә жи тьштәки ӧса бьки, кӧ бьре тә бьк’әвә. 22 Тӧ чаwа баwәр дьки, бьра нава тә у Хwәдеда бьминә. Хwәзи ль wи, йе кӧ бь ван тьштед кӧ фә’м дькә кӧ р’аст ьн, хwә гӧнәк’ар накә. 23 Ле һәгәр йәк дьхwә дӧдьлийе дькә, диwане сәр хwәда тинә, чьмки бь баwәрийе нахwә. У һәр тьште кӧ нә бь баwәрийе йә, гӧнә йә.

15

Тӧ ль хәлqе хwәш wәрә, нә кӧ ль хwә
1 Әм кӧ баwәрийеда qәwат ьн, гәрәке бьк’әвьнә бьн баре сьста, нә кӧ әм ль хwә хwәш бен. 2 Бьра жь мә һәр кәс алийе qәнщийеда ль һәвале хwә хwәш бе, кӧ баwәрийеда бьшьдә. 3 Чьмки Мәсиһ жи нә кӧ ль Хwә хwәш һат, ле чаwа ньвисар ә: «Әw qаред кӧ ль Тә дькьн, ль Мьн дькьн»[695]. 4 Ле чь кӧ пешда к’ьтебада һатә ньвисаре, бона һинбуна мә һатә ньвисаре, wәки әм бь сәбьре у wан готьнед ньвисарада кӧ бине дьдьнә бәр мә, хwәйигӧман бьн. 5 Дә бьра Хwәдейе сәбьре у бина ль бәр һәр кәси бьдә wә, кӧ һун һьндава һәвда сәр нетәке бьн, wәкә нәхш-т’әрзе Мәсиһ Иса, 6 кӧ һун һ’әму бь дьл у зарәки шькьрийе бьдьнә Хwәдейе Баве Хӧдане мә Иса Мәсиһ.
Мьзгини бона нәщьһуйа
7 Бона ве йәке бона шькьрийа Хwәде һәвдӧ qәбул кьн, чаwа Мәсиһ әм qәбул кьрьн. 8 Чьмки әз wәр’а дьбежьм, кӧ Мәсиһ бу хьзмәтк’аре щьһуйа, бона амьнийа Хwәде ә’йан кә, wәки әw созе кал-бавар’а һатийә дайине, мак кә 9 у нәщьһу бона р’ә’ма Wи шькьрийе бьдьнә Хwәде. Чаwа ньвисар ә:
«Бона ве йәке Әзе нав нәщьһуйада пәсьне Тә бьдьм
у әшqи наве Тә бьстьрем»[696].
10 У диса дьбежә:
«Гәли нәщьһуйа, ша бьн т’әви мьләте Wи!»[697]
11 У диса дьбежә:
«Шькьрийе бьдьнә Хӧдан гәли нәщьһуйа
у пәсьне Wи бьдьн, һ’әму щьмә’тно»[698].
12 Ишайа жи дьбежә:
«Тамарәкә Йешаф wе дәре,
бьбә мире нәщьһуйа
у нәщьһу wе гӧмана хwә бьдьнә сәр Wи»[699].
13 Бьра Хwәдейе гӧмане дьле wә бь шабуне у ә’дьлайийева бьк’ьмк’ьминә, бона wе баwәрийа wә, wәки гӧмана wә бь qәwата Р’ӧһ’е Пироз зедә бә.
Хьзмәтк’арийа Паwлосә бона нәщьһуйа
14 Әз хwәха wәда гӧман ьм хушк-бьрайед мьн, кӧ һун qәнщийада манә у занәбунева жи дагьрти нә, дькарьн һәвдӧ ширәт кьн. 15 Ле аликива мьн тӧрӧш кьр wәр’а ньвиси, кӧ wан тьшта бькьмә бира wә, бона wе к’әрәма кӧ жь Хwәдеда мьнр’а һатийә дайине, 16 wәки әз нава нәщьһуйада бьбьмә бәрдәстийе Мәсиһ Иса. Әз нава Мьзгинидайина Хwәдеда мина к’аһинәкиф хьзмәтк’арийе дькьм, кӧ һ’әдибунаф нәщьһуйа qәбул бә, бь Р’ӧһ’е Пироз бӧһӧрти-жьбарә бә. 17 Аwа әз дькарьм бь сайа Мәсиһ Иса пе хьзмәтк’арийа хwәйә бона Хwәде бьфьр’ьм. 18 Әз тӧрӧш накьм бона тьштәки ӧса хәбәр дьм, пештьри wан тьштед кӧ Мәсиһ бь дәсте мьн кьрьнә, бона гӧһдарийа нәщьһуйа, һәгәр бь хәбәра бә йан кьра бә, 19 бь qәwата нишана у к’әрәмәта, бь qәwата Р’ӧһ’е Хwәде. У бь ви аwайи әз жь Оршәлимеф гьрти һ’әта Илиркуме гәр’ийам, Мьзгинийа Мәсиһва т’ьжи кьр. 20 Мьн дьщә’данд кӧ wан дәра Мьзгинийе даннасин кьм, к’идәред бона наве Мәсиһ нәһатьбу бьһистьне, wәки нәбә кӧ әз сәр һ’име һьнәкед дьн чекьм. 21 Ле бәле чаwа ньвисар ә:
«К’ижанар’а бона Wи нәһатийә готьне, wе бьбиньн
у к’ижана бона Wи нә бьһистийә, wе бьзаньбьн»[700].
Т’ьвдира Паwлосә бона р’омайийа
22 Ләма гәләк щара р’е нәдьк’әтә мьн сәр wәда бьһатама. 23 Ле ньһа иди ван алийа щийе ӧса т’ӧнә п’егәһ ле нәк’әтьбә у әв чәнд сал ә әз дькьм бемә щәм wә, 24 гава һәр’ьмә Спанйайе. Аwа гӧмана мьн һәйә, кӧ әзе сәр р’ийа хwә сәрики ль wә хьм у жь wьр һун мьн вәр’екьн әз һәр’ьмә Спанйайе, гава бина мьн һьнәки пе wә дәре. 25 Ле ньһа әз дьчьмә Оршәлиме, кӧ бь к’омәкдайине хьзмәтк’арийа щьмә’та Хwәде бькьм. 26 Чьмки хушк-бьрайед Мәкәдонйайе у Ахайайе бь һәвр’а qайл бун, кӧ алик’арике бьдьнә щьмә’та Хwәдейә бәләнгаз, йед кӧ Оршәлимеда дьминьн. 27 Әw qайл бун у дәйндаре wан ьн жи. Чьмки нәщьһуйа алийе р’ӧһ’анида к’омәк жь щьһуйа стандьн, гәрәке әw жи алийе һәбукаф дьнеда к’омәке бьдьнә wан. 28 Аwа пәй ве кьрьнер’а, гава к’омәка т’опкьри бьгьһиньмә щи, әзе бем щәм wә, жь wьр дәрбази Спанйайе бьм. 29 Әз заньм гава бемә щәм wә, әзе бь дәwләмәндтийа дӧа-дьрозгед Мәсиһ[701] бем.
30 Әз һиви жь wә дькьм хушк-бьрано, бь сайа Хӧдане мә Иса Мәсиһ у wе һ’ьзкьрьна жь Р’ӧһ’, wәки һун бь дӧайед хwәйә ль бәр Хwәде т’әви шәр’к’арийа мьн бьн. 31 Дӧа бькьн, wәки әз жь дәсте wан хьлаз бьм, йед кӧ Щьһустанедаф нәбаwәр ьн у wәки хьзмәтк’арийа мьнә бона к’омәкдайине Оршәлимеда ль щьмә’та Хwәде хwәш бе. 32 У бь ви аwайи әзе бь ә’мьре Хwәде, бь дьләки ша бемә щәм wә у һьнәки т’әви wә һеса бьм. 33 Дә бьра Хwәдейе ә’дьлайийе т’әви wә һ’әмуйа бә. Амин.

16

Сьлавед Паwлосә ахьрийе
1 Әз т’әмийа хушка Фойбе дьдьмә wә, йа кӧ бәрдәстийа щьвина Кәнхерйайе дькә. 2 Һун wе бь наве Хӧдан qәбул кьн, чаwа ль щьмә’та Хwәде дьк’әвә у гава дьбә һ’әwще тьштәки, дәсте хwә дьрежи wе кьн, чьмки әwе жи хwәйити гәләка кьрийә у ӧса жи мьн.
3 Сьлаве бьдьнә Прьскилайе у Акила[702], һәвал-хәбатед мьнә шьхӧле Мәсиһ Исада. 4 Wана бона мьн дәст жь ә’мьре хwә к’ьшанд, нә кӧ т’әне әз жь wан р’ази мә, ле т’әмамийа щьвинед жь нәщьһуйа жи. 5 У ль щьвина мала wанда жи сьлав кьн.
Апенәтойе дәлале мьн жи сьлав кьн, кӧ Асйайеда баwәрмәнде Мәсиһиф пешьн ә. 6 Сьлаве бьдьнә Мәрйәме, кӧ бона wә гәләк худан р’етийә. 7 Сьлаве бьдьнә Әндронико у Йунйасе пьсмам у һәвалед мьнә кәледа. Әw нава шандийада ә’йан ьн у бәри мьн баwәрийа хwә Мәсиһ анинә.
8 Сьлаве бьдьнә Әмплийато, дәлале мьни жь Хӧдан. 9 Сьлаве бьдьнә Урбано һәвал-хәбате мәйи шьхӧле Мәсиһда у Стахойе дәлале мьн. 10 Сьлаве бьдьнә Апелис, кӧ бона Мәсиһ йәки к’әти-р’абуйи йә. Сьлаве бьдьнә мала Аристополо. 11 Сьлаве бьдьнә Һеродийоне пьсмаме мьн. Сьлаве бьдьнә wан, йед кӧ жь мала Нәркисо нә, нав баwәрийа Хӧданда нә. 12 Сьлаве бьдьнә Тьрифенайе у Тьрифосайе, к’ижан бона наве Хӧдан дьхәбьтьн. Сьлаве бьдьнә Пәрсисейа дәлал, кӧ гәләки худан р’етийә бона Хӧдан. 13 Сьлаве бьдьнә Р’уфойе бьжартийе[703] Хӧдан у дийа wи у ӧса жи чаwа дийа мьн. 14 Сьлаве бьдьнә Асинкрито, Флегон, Һәрмес, Патробас, Һәрмас у хушк-бьрайед майинә т’әви wан. 15 Сьлаве бьдьнә Филолого у Йулийа, Неройис у хушка wи, ӧса жи Олимпас у т’әмамийа щьмә’та Хwәдейә т’әви wан.
16 Сьлаве бьдьнә һәв бь р’амусана шире һ’әлал. Һ’әму щьвинед Мәсиһ ль wә сьлав дькьн.
Т’әмийед ахьрийе
17 Ньһа әз һиви жь wә дькьм хушк-бьрано, кӧ һун һ’әвза хwә жь wан бькьн, йед кӧ жь wе һинбуне дәр, йа кӧ һун һин бунә, щӧдәбуне пешда тиньн у хәлqе п’ьшк дькьн. Жь wан дур бьн. 18 Чьмки йед ӧса хӧламтийе ль Хӧдане мә, Мәсиһ накьн, ле зьке хwә дьч’ериньн. Бь заре хwәш у һ’ьләк’арийе, йед сахьке дьле хwә дьхапиньн. 19 Гӧһдарийа wә нав һ’әмуйада бь нав у дәнг ә у әз бона wә ша мә, ле дьхwазьм кӧ һун сәрwахт бьн һьндава qәнщийеда у дьлсах бьн һьндава хьрабийеда. 20 У Хwәдейе ә’дьлайийе зутьрәке wе сәре мирещьнф бьне ньгед wәда бьп’әлехә.
К’әрәма Хӧдане мә Иса Мәсиһ т’әви wә бә.
21 Тимот’ейойе һәвал-хәбате мьн ль wә сьлав дькә, ӧса жи Лукйо, Йасон у Соспатройе пьсмамед мьн.
22 Әз Тәртийо жи бь наве Хӧдан ль wә сьлав дькьм, йе кӧ әв нә’мә ньвиси.
23 Гайос ль wә сьлав дькә, qонахе мьн у йе т’әмамийа щьвине. Ерастойе сәр хьзна бажер ль wә сьлав дькә у ӧса жи бьрайе Кьwарто. 24 К’әрәма Хӧдане мә Иса Мәсиһ т’әви wә һ’әмуйа бә. Амин[704].
Дӧа у шькьрдайин
25 Ньһа шькьр жь Wир’а, Йе кӧ дькарә wә баwәрийеда бьшьдинә, wәкә wе Мьзгинийа кӧ әз бона Иса Мәсиһ даннасин дькьм, wәкә ашкәрәбуна wе сӧр’а кӧ һе дәwред бәрейә бьһӧрида вәшарти мабу, 26 ле ньһа бь ньвисаред п’ехәмбәра ә’йан бу у бь ә’мьре Хwәдейе һ’әта-һ’әтайе һатә наскьрьне, wәки һ’әму мьләт баwәр бькьн у гӧһдар бьн. 27 Шькьр жь Хwәдейе т’әнейи сәрwахтр’а, бь сайа Иса Мәсиһ, һ’әта-һ’әтайе. Амин[705].

НӘ’МА ПАWЛОСӘ ПЕШЬН КОРЬНТ’ИЙАР’А

Пешготьн

Корьнт’ бажарәки Йунаньстанейиф ә’йан бу, әw п’айт’әхте qәза Ахайайейә Р’омайе бу. Бь дәсте Паwлос һ’име щьвинаф Мәсиһ ль wьр һатә данине, гава дәма р’еwитийа хwәйә дӧдада әw ль wьр 18 мәһа ма (К’аред Шандийа 18:11, 18). Корьнт’ бажарәки гӧл у гәш у нави-дәнг бу, нә кӧ т’әне алийе т’ӧщарәтийедаф, ле ӧса жи алийе р’абун-р’уньштьне, занәбун у һ’әбандьнеда, чьмки һәр мьләт ль wьр дьман. Ле бәле аликива жи бенамусийеда һ’әwла хwә дәwле авитьбун. У ве йәке гәләки һ’ӧкӧми сәр щьвина ну дькьр у һәр щур’ә зә’мәти пешда дани.
Аһа к’ьфш дьбә кӧ әва нә’ма незики сала 54-а Әфәседа корьнт’ийар’а һатийә ньвисаре, дәма р’еwитийа Паwлосә 3-а (Корьнт’и I, 16:8; К’аред Шандийа 19:1). Шандиф бь ве нә’ме сәр wан пьрса дьсәкьнә, к’ижан кӧ сәр ә’мьре щьвина ну бьбунә гьрани, ӧса жи сәр һәләqәтийа wан р’абун-р’уньштьн у чь кӧ баwәрийаф баwәрмәндава гьредайи бу.
Хәме Паwлос дӧп’а бона дӧтирәтийа щьвине у ч’ә’вдәрийаф wан бу (сәред 1-е һ’әта 6-а). Ӧса жи әw пьрсед һ’ал-зәwаще (сәре 7-а), исафеф (сәред 8-а һ’әта 11:1), qәйдә-qанунед щьвине, п’ешк’ешедф Р’ӧһ’еф Пироз (сәред 11-а һ’әта 14-а) у фькьра р’абуна мьрийа (сәре 15-а) ә’нәнә дькә. У к’ур дьдә к’ьфше, кӧ Мьзгиниф чаwа ван пьрса дьньһер’ә у щаба wан дьдә.
Сәре 13-да дәрһәqа һ’ьзкьрьнеда хәбәр дьдә, кӧ әw жь Хwәдеда мерьвр’а п’ешк’ешәкә һәрә мәзьн ә. Бәлки әв сәри п’ара һәрә ә’йан ә, нава ве п’ареда.
Сәрәщәма фькьра нә’ме
Пешготьн (1:1-9)
Дӧтирәтийа нава щьвине (1:10–4:21)
Пьрса бона һ’ал-зәwаще (5:1–7:40)
Пьрса исафе у хwә дур хwәйкьрьна баwәрмәнда жь р’аw-р’ьзьмедф мьләта (8:1–11:1)
Ә’мьр, һ’әбандьн у т’әрбәтийа щьвине (11:2–14:40)
Р’абуна Мәсиһ у баwәрмәнда жь мьрьне (15:1-58)
К’омәкт’опкьрьна баwәрмәнда бона щьвина Щьһустанеф (16:1-4)
Чәнд т’ьвдиред Паwлос у пашготьн (16:5-24)

1

Сьлавкьрьн
1 Жь Паwлосе кӧ бь ә’мьре Хwәде шандитийаф Мәсиһ Исар’а газикьри, т’әви Состенисе бьра,
2 щьвинаф Хwәдейә Корьнт’ер’а, бӧһӧрти-жьбарәбуйийед йәктийа Мәсиһ Исада, йед пирозбунер’аф газикьри, т’әви wан һ’әмуйед кӧ һәр дәра гази наве Хӧданеф мә Иса Мәсиһ дькьн, Әw Хӧдане wан у мә йә:
3 Дә бьра к’әрәмф у ә’дьлайийа Хwәдейе Бавеф мә у Хӧдан Иса Мәсиһ ль wә бә.
Шькьрдарийа Паwлос
4 Әз һәр гав бона wә шькьрийе дьдьмә Хwәдейе хwә, бона wе к’әрәмаф Wи, йа кӧ бь сайа Мәсиһ Иса wәр’а һатийә дайине. 5 Бәле һун бь йәктийа Wи һәр тьштида дәwләти бун, һәр хәбәрдане у һәр занәбунеда. 6 Һинкьрьна дәрһәqа Мәсиһда нава wәда һ’име хwә ӧса гьртийә, 7 кӧ һун кемасийа т’ӧ п’ешк’ешеф нак’ьшиньн, гава һивийа хӧйабуна Хӧдане мә Иса Мәсиһ ьн. 8 Әwе wә һ’әта хьлазийе һ’имгьрти хwәй кә, кӧ һун Р’ожа һатьна Хӧдане мә Иса Мәсиһ беләк’ә бьн. 9 Амьн ә әw Хwәдейе кӧ гази wә кьр, wәки һун т’әви Кӧр’е Wи Иса Мәсиһе Хӧдане мә бьн.
Дӧтирәтийа щьвина Корьнт’еда
10 Дә әз иди һиви жь wә дькьм хушк-бьрано, бь наве Хӧдане мә Иса Мәсиһ, бьра готьна wә һ’әмуйа йәк бә у дӧтирәти нава wәда т’ӧнәбьн, ле һ’әму жи бь һәвр’а бьн у сәр нет-мәрәмәки бьн. 11 Чьмки мьн сальхе wә жь мала Хьлойе һьлда хушк-бьрано, кӧ нава wәда дә’w-доз һәнә. 12 Аwа готи дьхwазьм бежьм, wәки нава wәда йәк дьбежә: «Әз Паwлоси мә», йәк дьбежә: «Әз Аполойи мә», йәк жи дьбежә: «Әз Пәтрусиф[706] мә» у йәки дьн жи дьбежә: «Әз Мәсиһи мә». 13 Чьма Мәсиһ п’арәвәбуйи йә? Чьма Паwлос бона wә хачф буйә? Йан бь наве Паwлос һун пе аве һатьнә ньхӧмандьнеф? 14 Әз жь Хwәде р’ази мә, кӧ мьн жь wә т’ӧ кәс нәньхӧманд, пештьри Кьриспо у Гайос. 15 Ньһа т’ӧ кәс нькарә бежә, кӧ һун бь наве мьн һатьнә ньхӧмандьне. 16 (Р’аст ә мьн мала Стәйфан жи ньхӧманд. Ле wәки майин найе бира мьн, кӧ мьн йәки дьн ньхӧмандьбә.) 17 Чьмки Мәсиһ әз ньхӧмандьнер’а нәшандьм, ле Мьзгинидайинер’аф у әз ве йәке надьмә зора хәбәрдана зьмен, кӧ нәбә qәwата хаче Мәсиһ бәр тьштәки нәйе һ’әсабе.
Мәсиһ qӧдрәта Хwәде у сәрwахтийаф Хwәде йә
18 Р’аст ә һинкьрьна дәрһәqа хачда ӧндабуйийар’а беһ’ьши йә, ле мә хьлазбуйийар’аф, qәwата Хwәде йә. 19 Чаwа ньвисар ә:
«Әзе сәрwахтийаф сәрwахта ӧнда кьм
у билантийаф билана бәтал кьм»[707].
20 К’анен сәрwахт? К’анен занә? К’анен аqьлмәндед ве дьнйайе? Нә сәрwахтийа ве дьнйайе Хwәде кьрә беһ’ьши? 21 Чьмки сәрwахтийа Хwәде нәһьшт кӧ дьнйа бь сәрwахтийа хwә Wи нас кә, ле ль Хwәде хwәш һат, бь wе һинкьрьна «беһ’ьши» йед кӧ баwәр дькьн хьлазф кә. 22 Щьһуф к’әрәмәта дьхwазьн у йунан жи сәрwахтийе дьгәр’ьн. 23 Ле әм, Мәсиһе хачбуйи даннасин дькьн, щьһуйар’а п’ьшкбунф ә, нәщьһуйар’аф жи беһ’ьши, 24 ле бона йед кӧ Хwәде гази wан дькә, һәгәр щьһу бьн, һәгәр нәщьһу, әw хәбәр Мәсиһ ә, qәwата Хwәде у сәрwахтийа Хwәде. 25 Чьмки әw кьред Хwәдейә кӧ бәр ч’ә’ве мәрьваф беһ’ьши хӧйа дьбьн, әw жь сәрwахтийа мәрьвайе сәрwахттьр ьн у бәр ч’ә’ве мәрьва чьqас сьстийа Хwәде хӧйа дьбә, әw жь qәwата мәрьвайе qәwаттьр ә[708].
26 Дина хwә бьдьне хушк-бьрано, һун к’и бунә кӧ Хwәдеда һатьнә газикьрьне: Алийе дьнеда жь wә гәләк нә сәрwахт бунә, жь wә гәләк дьнеда нә зор бунә у нә жи жь wә гәләк малед р’әнгинда бунә. 27 Ле Хwәде беһ’ьшед дьне бьжартьн, wәки сәрwахта бьдә шәрме у сьстед дьне бьжартьн, wәки йед qәwат бьдә шәрме 28 у Хwәде йед дьнебехәбәрә бер’умәт у йед нә т’ӧ тьшт бьжартьн, кӧ һәйинед бәрбьч’ә’в р’әт кә һәр’ә, 29 wәки т’ӧ qул-бәндә ль бәр Хwәде пе хwә нәфьр’ә. 30 Әwи һун т’әви Мәсиһ Иса кьрьн у Мәсиһ бона мә кьрә сәрwахти. Әм бь Wи р’астф тенә һ’әсабе, пирозф у аза дьбьн. 31 Аwа чаwа ньвисар ә: «Йе кӧ дьфьр’ә, бьра бь Хӧдан бьфьр’ә»[709].

2

Һинкьрьна дәрһәqа Исайе хачбуйида
1 Әз жи гава һатьмә щәм wә хушк-бьрано, әз бь хәбәр йан сәрwахтийа к’әмалә гьран нәһатьм сӧр’а[710] Хwәде wәва ә’йан кьм. 2 Чьмки гава әз нава wәда бум, мьн нета хwәда данәни кӧ тьштәки дьн һин кьм[711], пештьри Иса Мәсиһ у Әw жи Йе хачбуйи. 3 Әз хwәха һ’аләки сьстда, бь хоф у тьрс нава wәда бум. 4 У готьн у һинкьрьна мьн, нә кӧ бь хәбәред сәрwахтийа мәрьвайийә зархwәшийе бу, ле бь избатийа qәwата Р’ӧһ’еф Пироз бу[712]. 5 Әв йәк аһа бу, wәки баwәрийаф wә бь сәрwахтийа мәрьвайе нибә, ле бь qәwата Хwәде бә.
Сәрwахтийа Хwәде
6 Ле бәле дәрһәqа сәрwахтийеда әм йед р’ӧһ’анийә гьһиштир’а хәбәр дьдьн, ле нә сәрwахтийа ве дьне у нә жи йа сәрwеред ве дьне, кӧ һ’ӧкӧме wан бәтал дьбә. 7 Ле әм дәрһәqа сәрwахтийа Хwәдейә сӧр’ә вәшартида хәбәр дьдьн, йа кӧ Хwәде һе бәри ә’фьрандьна дьнйайе, бона р’умәта мә qьрар кьр. 8 Жь сәрwеред ве дьнйайе т’ӧ кәси әв сәрwахтийа фә’м нәкьр, чьмки һәгәр фә’м бькьрана, wе Хӧдане р’умәте хач нәкьрана. 9 Ле чаwа ньвисар ә:
«Әw тьштед кӧ ч’ә’ва нәдитьнә у гӧһа нәбьһистьнә,
дьлеф мерьвр’а дәрбаз нәбунә,
Хwәде бона wан һазьр кьрьнә, йед кӧ Wи һ’ьз дькьн»[713].
10 Ле бәле Хwәде бь Р’ӧһ’е Хwә әв йәк ль бәр мә вәкьр. Чьмки Р’ӧһ’ һәр тьшти ә’нәнә дькә, һ’әта нет-мәрәмед Хwәдейә к’ур жи. 11 К’и һаш жь кел-мә’нийед мерьв һәйә, пештьри wи р’ӧһ’е нава wида? Ӧса жи кәс һаш жь йа Хwәде т’ӧнә, пештьри Р’ӧһ’е Хwәде. 12 Мә нә кӧ р’ӧһ’е ве дьнйайе стандийә, ле әw Р’ӧһ’е жь Хwәде, wәки әм wан тьштед жь Хwәдеда мәр’а дайи фә’м бькьн. 13 Әм бона ван тьшта бь готьнед жь сәрwахтийа мәрьвайе һинбуйи хәбәр надьн, ле бь готьнед һинкьрьна жь Р’ӧһ’е Хwәде хәбәр дьдьн, тьштед р’ӧһ’ани wанр’а шьровәдькьн, йед кӧ хwәйи-Р’ӧһ’е Хwәде нә[714]. 14 Ле мәрьве нәхwәйи-Р’ӧһ’ wан тьштед Р’ӧһ’е Хwәде qәбул накә, бь йа wи әв йәкана беһ’ьши нә у нькарә жи фә’м бькә, чьмки һ’але wан тьшта бь р’ӧһ’ани тенә ә’нәнәкьрьне. 15 Ле йе хwәйи-Р’ӧһ’е Хwәде һәр тьшти ә’нәнә дькә, ле бәле хwәха жь кәсәки найе ә’нәнәкьрьне. 16 Чаwа ньвисар ә: «К’е нет-фькьра Хӧдан пе һ’әсийа, кӧ ширәтәке бьдә Wи?»[715] Ле нет-фькьра Мәсиһ сәре мәда йә.

3

Qӧльхк’аред Хwәде
1 Ле мьн хушк-бьрано, нькарьбу т’әви wә хәбәр да чаwа т’әви йед хwәйи-Р’ӧһ’е Хwәде, ле чаwа т’әви бәндед ве дьне, чаwа т’әви хьшимед баwәрийа Мәсиһда. 2 Мьн шир да wә, ле нә кӧ хwарьна гьран, чьмки wә һе нькарьбу бьхwара. У һун ньһа жи нькарьн бьхwьн, 3 чьмки һун һәла һе мина бәндед ве дьне нә. Һ’әта кӧ нава wәда һ’әвсуди у һәвр’ьк’и[716] һәнә, гәло әв йәкана нә мәрьвайи нә? У һун мина бәндед ве дьне нажин? 4 Мәсәлә кӧ гава йәк дьбежә: «Әз Паwлоси мә» у йе дьн: «Әз Аполойи мә», һун нә мина бәндед ве дьне нә?
5 Иди к’и йә Аполо? К’и йә Паwлос? Әw qӧльхк’аред Хwәде нә, бь к’ижана wә баwәр кьр. Хӧдан чьqас шьхӧл дайә wан һәр кәси, һаqаси жи дькьн. 6 Мьн дач’ьканд, Аполо авда, ле Хwәде гиһанд[717]. 7 Аwа нә йе дач’ьканд тьштәк ә, нә жи йе авда, ле йе гиһанд, кӧ Хwәде йә. 8 Йе дач’ьканд у йе авда йәк ьн у һәр кәсе һәqе хwә бьстинә, wәкә хәбата хwә. 9 Чьмки әм т’әвайи бона Хwәде дьхәбьтьн, һун жи зәвийа Хwәде нә, авайийе Хwәде нә.
10 Мьн жи wәкә wе к’әрәма кӧ Хwәде да мьн, мина чирәдәстәкиф сәрwахт һ’им авит, ле йәки дьн сәр чедькә. Ле бәле т’әне бьра һәр кәс һаш жь хwә һәбә, чаwа чедькә. 11 Чьмки һ’имәки дьн кәсәк нькарә бавежә, пештьри йе авити, кӧ Иса Мәсиһ ә. 12 Ль сәр ви һ’ими йәк дькарә бь зер’, зив, кәвьред qимәт, дар, гиһе, йан кайе чекә, 13 ле бь чь тьшти жи чекә, шьхӧле һәр кәси wе ә’йан бә, чьмки әw Р’ож wе бьдә к’ьфше, әwе бь егьр ә’йан бә у кьре һәр кәси чь һ’алида бә, агьре бьщер’ьбинәф. 14 Һәгәр шьхӧле йәки сәр ви һ’име чекьри бьминә, әwе һәq бьстинә, 15 ле һәгәр шьхӧле йәки бьшәwьтә, әwе зийане бьк’ьшинә, ле хwәха wе хьлаз бә, чаwа йәки нава егьрр’а дәрбазбуйи.
16 Чьма һун ньзаньн кӧ һун п’арьстгәһаф Хwәде нә у Р’ӧһ’е Хwәде нава wәда дьминә?[718] 17 Һәгәр йәк п’арьстгәһа Хwәде wеран кә, Хwәде жи wе wи wеран кә, чьмки п’арьстгәһа Хwәде пироз ә у һун ьн әw п’арьстгәһ.
18 Бьра т’ӧ кәс хwә нәхапинә. Һәгәр йәк жь wә ль гора qәйдед ве дьнйайе хwә сәрwахт дьбинә, бьра бьбә беһ’ьш, wәки бьбә сәрwахт. 19 Чьмки сәрwахтийа ве дьнйайе ль бәр Хwәде беһ’ьши йә. Чаwа ньвисар ә: «Әw сәрwахта нава һ’ьләк’арийа wанда дьгьрә»[719] 20 у диса: «Хӧдан занә кӧ шеwьред сәрwахта п’уч’ ьн»[720]. 21 Дә бьра иди т’ӧ кәс пе мәрьва нәфьр’ә! Бәле һәр тьшт жи п’ара wә нә. 22 Паwлос, Аполо, Пәтрус[721], дьнйа, жийин, мьрьн, тьштед кӧ ньһа һәнә, йан йед wе бен, һәр тьшт п’ара wә нә, 23 һун жи п’ара Мәсиһ ьн у Мәсиһ жи п’ара Хwәде йә!

4

Бәрдәстийед Мәсиһ
1 Аwа гәрәке мәрьв мә ӧса һ’әсаб кьн, чаwа бәрдәстийед Мәсиһ у wәк’илед сӧр’ед Хwәде. 2 Жь wәк’ил жи дьк’әвә кӧ әw амьн бә. 3 Ле бона мьн әв йәк нә т’ӧ тьшт ә, кӧ фькьред wә йан йед диwана мәрьвайе сәр мьн чь нә, әз хwәха жи лома ль хwә накьм. 4 Исафа мьн р’ьһ’әт ә, нә кӧ бь ве йәке әз хwә софи дькьм, ле һ’акьме мьн Хӧдан ә. 5 Аwа жь wәхт зутьр лома нәкьн, һ’әта һатьна Хӧдан. Әwе тьштед тә’рийеда вәшарти дәрхә р’онайе у шеwьред дьлаф бьдә ә’йанкьрьне. У һьнге һәр кәсе qимәте хwә жь Хwәде бьстинә.
6 Әв йәкана хушк-бьрано, мьн бона wә анинә сәр хwә у Аполо, wәки һун ве йәке жь мә һин бьн: «Жь ньвисаре дәрнәйен». Һьнге жь wә т’ӧ кәс wе йәк пе йәки нәфьр’ә. 7 К’и тә жь хәлqе фьрqи дькә? Чи тә һәйә, кӧ тә п’ешк’ешф нәстандийә? Ле wәки тә стандийә, чьма п’әйе хwә дьди чаwа тә нәстандьбә?
8 Һун иди т’ер бунә, иди һ’ьр’ бунә! Бейи мә иди бунә п’адша! Ах хwәзи һун бьбуна п’адша, әме жи т’әви wә бьбуна п’адша! 9 Чьмки әз т’әхмин дькьм, кӧ Хwәде әм шанди авитьнә пашийа к’оч’а, чаwа жь мьрьнер’а дайи. Әм дьнеда бунә итойинф, һьн ль бәр мьлйак’әтаф, һьн жи бәр мәрьва. 10 Әм беһ’ьш ьн бона Мәсиһ, ле һун сәрwахт ьн йәктийа Мәсиһда! Әмә сьст ьн, ле һунә qәwат! Һунә хwәйир’умәт ьн, ле әмә бер’умәт! 11 Һ’әта ньһа жи әм бьр’чи дьминьн, т’и дьминьн, бе сьт’ар дьбьн, тенә к’ӧтане у дәро-дәр дьбьн. 12 Әм бь дәсте хwә дьхәбьтьн, бь худана хwә дьжин. Гава мә р’әзил дькьн, әм дӧа ль wан дькьн, гава мә дьзериньн, әм сәбьр дькьн, 13 гава наве мәр’а дьлизьн, әм ль бәр wан дадьхьн. Әм бунә гәмара ве дьнйайе, һ’әта ньһа жи һәр тьштида бунә хwәли!
14 Әз ве йәке wәр’а дьньвисьм, нә кӧ wә бьдьмә шәрме, ле wәки wә мина зар’ед хwәйә дәлал ширәт кьм. 15 Һәгәр wе жийина wәйә т’әви Мәсиһда бь һ’әзара т’әрбәтдаредф wә һәбьн, ле т’әне бавәки wә һәйә, чьмки wе жийина wәйә т’әви Мәсиһ Исада һун жь мьн бь Мьзгинидайине дьне к’әтьн. 16 Аwа һиви жь wә дькьм, ч’ә’в бьдьнә мьн[722].[723] 17 Бона ве йәке мьн Тимот’ейо сәр wәда шанд, лаwе хwәйи дәлал у һьндава Хӧданда амьн. Әwе wан р’е-дьрбед мьнә Мәсиһ Исада гьрти бькә бира wә, кӧ әз чаwа ль һәр дәра, һ’әму щьвина һин дькьм.
18 Һьнәк жь wә бабах бунә, wан т’ьреф әзе нәйемә щәм wә. 19 Ле әзе зутьрәке сәр wәда бем, һәгәр Хӧдан һ’ьз бькә у әзе нә кӧ ль готьнед бабаха бьньһер’ьм, ле һ’ӧнӧред wан. 20 Чьмки П’адшатийаф Хwәде нә кӧ хәбәрданеда йә, ле һ’ӧнӧрда йә. 21 Һун чаwа дьхwазьн? Әз бь к’ӧлме сәр wәда бем, йан бь һ’ьзкьрьне у бәрбьһерийе?

5

Зьрара бенамусийа щьвинеда
1 Дәнг һәйә кӧ нава wәда бенамуси жи һәйә у әw жи бенамусикә ӧса, wәки нава п’утп’арьстадаф жи т’ӧнә, кӧ йәк дәст давежә демар’ийа хwә[724]. 2 У һун жь к’ӧбарийе һ’ьр’ бунә! Нә гәрәке wә шин бькьра у йе хwәйе ви кьри жь нава хwә дәрхьста? 3-4 Ле бәле чаwа әз бәдәни нә нава wәда мә, ле р’ӧһ’е хwәда һазьр ьм у чаwа йәки һазьр, мьн иди бона йе ви тьшти дькә qьрара хwә бь наве Хӧдане мә Иса дайә. Гава һун щики дьщьвьн, р’ӧһ’е мьн жи т’әви wә, бь qәwата Хӧдане мә Иса 5 wи мәрьви бьдьнә дәсте мирещьнф, кӧ qальбе wи ӧнда бә у р’ӧһ’е wи хьлаз бә Р’ожаф Хӧданда.
6 Нә qәнщ ә кӧ һун фьр’наq дьбьн! Гәло һун ньзаньн кӧ һьнәк һәвиртьр’шкф т’әмамийа шкәве һьлтинә? 7 Ви һәвиртьр’шке кәвьн жь хwә дур хьн, кӧ һун бьбьнә һәвире нуйи бе һәвиртьр’шк, чаwа һун ӧса нә жи. Чьмки Бәрхе мәйи Щәжьна Дәрбазбунеф, аwа готи Мәсиһ бона мә һатә сәржекьрьне. 8 Дә әм ве щәжьне дәрбаз кьн, нә кӧ бь һәвиртьр’шке кәвьни нәһәqийе у хьрабийе, ле бь нане бе һәвиртьр’шк, бь нане һ’әлалийе у р’астийе[725].
9 Мьн wәр’а нә’меда ньвисибу, кӧ т’әви qаваф нәбьн. 10 Нә кӧ готьна мьн дәрһәqа qава, тьмак’ара, т’аланкьр йан п’утп’арьстед ве дьнеда бу. Һәгәр ӧса буйа, гәрәке һун лап жь дьне дәрк’әтана. 11 Ле бәле мьн wәр’а ньвиси, кӧ һун т’әви wи нәбьн, йе кӧ наве хwәденасийе сәр ә, ле qав ә, тьма йә, п’утп’арьст ә, бӧхданбеж ә, сәрхwәш ә, йан жи т’аланкьр ә. Т’әви йе ӧса һ’әта нен жи нәхwьн! 12-13 Чи мьнр’а йә әз диwана йед жь щьвине дәр бькьм? Хwәде wе диwана wан бькә. Ле диwана йед щьвинеда дәстед wәда йә. Аwа чаwа ньвисар ә: «Мәрьве хьраб жь нава хwә дәрхьн»[726].

6

Пьрса дәрһәqа дә’w-доза нава баwәрмәндада
1 Гәло әва к’аре кьрьне йә, гава йәк жь wә, нава wи у бьре wида дә’w-доз пешда те, тӧрӧш дькә ль бәр нәп’ака wе йәке дьдә сафикьрьне, нә кӧ ль бәр щьмә’та Хwәде? 2 Чьма һун ньзаньн кӧ щьмә’та Хwәде wе диwана дьне бькә? У һәгәр бь дәсте wә wе диwана дьнйайе бе кьрьне, гәло һун нькарьн ван пьрсед сьвьк жи сафи кьн? 3 Чьма һун ньзаньн кӧ әме диwана мьлйак’әта жи бькьн? Иди к’ӧ дьминә диwана пьрсед ве дьнйайе нәкьн? 4 Аwа һәгәр нава wәда пьрсед ве дьнейә сафикьрьне һәбьн, һун чаwа дькарьн һ’акьмтийе бьдьнә дәсте йед ӧса, кӧ жь алийе щьвинеда нә т’ӧ тьшт ьн? 5 Әз аһа дьбежьм, кӧ һун шәрм бькьн! Гәло нава wәда йәки сәрwахт т’ӧнә, кӧ бькарьбә нава бьрада сәрәдәрийе бькә? 6 Ле бьра бьрер’а дьк’әвә дә’w-дозе, әw жи ль бәр нәбаwәра!
7 Wә р’асти ве йәкеда лап дайә дәр, кӧ һун һәвр’а дьк’әвьнә дәргәһ-диwана. Гәло һе qәнщ нинә, кӧ һун бенә нәһәqкьрьне? Гәло һе qәнщ нинә, кӧ һун бенә шеландьне? 8 Ле һун нәһәqийе дькьн у дьшелиньн, әw жи хушк-бьра! 9 Чьма һун ньзаньн кӧ йед нәһәq wе П’адшатийа Хwәде wар нәбьн? Нәхапьн! Нә бенамус, нә п’утп’арьст, нә зьнек’ар, нә жьнед һәвр'а дьбьн р'обәт, нә меред һәвр'а дьбьн р'обәт,[727] 10 нә дьз, нә тьмак’ар, нә сәрхwәш, нә бӧхданбеж, нә жи т’аланкьр П’адшатийа Хwәде wе wар нәбә. 11 У жь wә һьнәк ӧса бун. Ле һун жь гӧна һатьнә шуштьне, һун һатьнә бӧһӧрти-жьбарәкьрьне, һун р’астф һатьнә һ’әсабе бь наве Хӧдан Иса Мәсиһ у бь Р’ӧһ’е Хwәдейе мә.
Бьра бәдәнед wә Хwәдер’а хьзмәтк’арийе бькә
12 Дьбежьн: «Һәр тьшт мьнр’а ә’дәт ә», бәле, ле һәр тьшт нә к’ар ә. «Һәр тьшт мьнр’а ә’дәт ә», ле т’ӧ тьшт гәрәке һ’ӧкӧми сәр мьн нәкә. 13 Дьбежьн: «Хwарьн бона зьк ә, зьк жи бона хwарьне йә», ле Хwәде һәр дӧйа жи wе ӧнда кә. Ле бәдән нә бона qавийе йә, ле бона хьзмәтк’арийа Хӧдан ә у Хӧдан жи бона бәдәне хәм дькә. 14 У Хwәдейе кӧ Хӧдан жь мьрьне р’акьр, wе мә жи жь мьрьне р’акә бь qәwата Хwә. 15 Чьма һун ньзаньн кӧ бәдәнед wә әндәмед Мәсиһ ьн? Әз әндәмед Мәсиһ һьлдьм т’әви qава кьм? Т’ӧ щар! 16 Йан һун ньзаньн йе кӧ т’әви qава дьбә, т’әви wе дьбә бәдәнәк? Чаwа ньвисар дьбежә: «Һәр дӧ wе бьбьнә бәдәнәк»[728]. 17 Ле әwе кӧ т’әви Хӧдан дьбә, дьбә р’ӧһ’әк.
18 Жь qавийе бьр’әвьн! Һ’әму гӧнед майинә кӧ мәрьв дькә, жь бәдәне дәр ә, ле әwе кӧ qавийе дькә, мьqабьли бәдәна хwә гӧна дькә. 19 Чьма һун ньзаньн кӧ бәдәнед wә п’арьстгәһа Р’ӧһ’еф Пироз ьн, кӧ нава wәда йә, К’ижан wә жь Хwәде станд? Һун нә хwәйийе сәре хwә нә[729]. 20 Һун бь qимәтәки бьһа һатьнә к’ьр’ине. Бона ве йәке бькьн кӧ пе бәдәна wә шькьри Хwәдер’а бе дайине[730].

7

Пьрсед һ’ал-зәwаще
1 Ле ньһа дәрһәqа wан пьрсед кӧ wә мьнр’а ньвисин: «Qәнщ ә wәки мер незики жьне нәбә?»[731] 2 Ле бона кӧ пешийа һәр щур’ә qавийе бе гьртьне, бьра мер бе жьн нәбә у жьн жи бе мер. 3 Мер бьра дәйне жьне бьде, жьн жи дәйне мер. 4 Жьн нә хwәйа qальбе хwә йә, ле мер, ӧса жи мер нә хwәйе qальбе хwә йә, ле жьн. 5 Жь һәвдӧ на-на нәкьн, пештьри wе дәме, гава һун бь һәвр’а бона wәхтәке т’ьфаqф qьрар дькьн wәки хwә бьдьнә дӧакьрьне[732], ле паше диса ль һәв вәгәр’ьн, кӧ мирещьн wә нәщер’ьбинәф жь дәст бет’аwийа wә. 6 Әз ве йәке дьһельмә сәр әхтәрийа wә, нә кӧ ә’мьр дькьм. 7 Р’аст ә, мьн дьхwәст кӧ һ’әму мәрьв мина мьн буна, ле һәр мәрьвәкир’а дайинәкә жь Хwәде һәйә, йәк һа йә, йәк жи аһа йә.
8 Ле йед бе жьн у жьнәбийар’а әз дьбежьм: Qәнщ ә кӧ әw мина мьн бьминьн. 9 Ле һәгәр хwә зәфт накьн, бьра бьзәwьщьн-мер кьн, чьмки qәнщ ә кӧ әw бьзәwьщьн-мер кьн, нә кӧ хwәда бьшәwьтьн.
10 Ле йед зәwьщи-меркьрир’а, нә кӧ әз ә’мьр дькьм, ле бәле Хӧдан: Бьра жьн жь мер нәqәтә[733], 11 һәгәр бьqәтә жи, бьра мер нәкә йан жи мере хwәр’а ль һәв бе. У мер жи бьра жьна хwә бәр’нәдә.
12 Ле йед майинр’а әз дьбежьм, нә кӧ Хӧдан: Һәгәр жьна бьраки нәбаwәр бә у бьхwазә т’әви wи бьминә, бьра wе бәр’нәдә. 13 У жьнәкә кӧ мере wе нәбаwәр бә у әw бьхwазә т’әви wе бьминә, бьра жь wи нәqәтә. 14 Чьмки мере нәбаwәр бь жьна баwәрмәнд һ’әлал дьбә у жьна нәбаwәр жи бь мере баwәрмәнд һ’әлал дьбә. Һәгәр ӧса нибуйа, зар’ед wәйе һ’әрамф буна, ле ньһа һ’әлал ьн. 15 Ле һәгәр нәбаwәр бьqәтә, бьра бьqәтә. Хушк йан бьра ве дәрәщеда аза йә. Бәле Хwәде гази wә ә’дьлайийе кьр. 16 Тӧ чь зани к’ӧлфәтеф, бәлки те мере хwә хьлаз ки? Йан жи тӧ чь зани меро, бәлки те к’ӧлфәта хwә хьлаз ки?
Баwәрмәнд гәрәке ль гора ә’мьре Хwәде бьжин
17 Wәки дьн әз дьбежьм: Хӧдан чаwа п’ара һәр кәси да у чаwа Хwәде гази һәр кәси кьр, бьра wәкә wе йәке жи бьжи. Әв ә т’әмийа кӧ әз дьдьмә һ’әму щьвина. 18 Һәгәр йәк сьнәткьриф бу гава һатә газикьрьне, бьра сьнәтбуна хwә иди нәгӧһезә. Һәгәр йәк нәсьнәткьри бу гава һатә газикьрьне, бьра иди сьнәт нәбә. 19 Нә сьнәтбун тьштәк ә у нә жи нәсьнәтбун, ле сәри т’әмийед Хwәде qәдандьн ә. 20 К’и чь һ’алида бу гава Хwәде гази кьре, бьра нава wеда жи бьминә. 21 Хӧлам буйи гава һати газикьрьне? Хәм нәкә. Ле һәгәр дькари аза би, wе мәщале жь дәсте хwә нәкә. 22 Чьмки әw хӧламе кӧ һатә газикьрьне, wәки бьбә п’ара Хӧдан, әw азайе Хӧдан ә, ӧса жи әwе кӧ аза бу гава һатә газикьрьне, әw хӧламе Мәсиһ ә. 23 Һун бь qимәтәки бьһа һатьнә к’ьр’ине, нәбьнә хӧламед мәрьва. 24 Хушк-бьрано, к’и чь һ’алида һатә газикьрьне, бьра нава wеда жи ль бәр Хwәде бьминә.
Пьрсед бона qиз у хорта
25 Ле ньһа чь жь qиз у хорта[734] дьк’әвә, мьн дәрһәqа wанда ә’мьр жь Хӧдан нәстандийә, ле т’әне әз фькьра хwә дьбежьм, чаwа йәки жь Хӧдан р’ә’м станди кӧ һьндава Wида амьн ә. 26 Әз бона тәнгасийаф ньһа аһа р’е тер’а дьбиньм кӧ мәрьв чь дәрәщеда йә, бьра ӧса жи бьминә. 27 Жьнева гьредайи йи? Нәкә кӧ же бьqәти. Бе жьн и? Жьне нәгәр’ә. 28 Ле һәгәр бьзәwьщи, гӧнәф наки у һәгәр qиз мер кә, гӧнә накә. Ле йед ӧса wе р’асти охьрмед гьран бен, әз дьхwазьм wә жь wе йәке хwәй кьм.
29 Әз wәр’а дьбежьм бьрано: Wәхт һьндьк майә. Жь вьр шунда әwе кӧ жьна wи һәйә бьра ӧса бә чаwа йе бе жьн, 30 әwе кӧ дьгьри чаwа йе нагьри, әwе кӧ ша дьбә чаwа йе ша набә, әwе кӧ дьк’ьр’ә чаwа нә хwәйе wан тьшта бә, 31 у әwе кӧ шьхӧле дьнева мьжул дьбә чаwа йе пева мьжул набә, чьмки әв дьнйа ә’йан дәрбаз дьбә.
32 Ле әз дьхwазьм кӧ һун жь хәма дур бьн. Йе нәзәwьщи шьхӧлед Хӧданва гиро йә, кӧ чаwа бькә ль Хӧдан хwәш бе. 33 Ле йе зәwьщи хәмед дьнева гиро йә, кӧ чаwа бькә ль жьна хwә хwәш бе 34 у сәр дӧ р’ийа сәкьни йә. Жьна бемер йан qиз шьхӧлед Хӧданва гиро йә[735]. Мәрәме wе әw ә, кӧ әw р’ӧһ’ у qальбе хwәда бӧһӧрти-жьбарә бә, ле йа меркьри хәмед дьнева гиро йә, кӧ чаwа бькә ль мере хwә хwәш бе. 35 Әз ван тьшта бона к’ара wә дьбежьм, нә кӧ бар дьдьмә сәр мьле wә, ле дьхwазьм wәки һун бь т’әрбәт у бь дьл у щан шьхӧлед Хӧданва гиро бьн.
36 Ле һәгәр йәк фә’м дькә, wәки һьндава дәргистийа хwәда р’астийе накә, тәме wи жи хьраб буйә[736] кӧ гәрәке бьзәwьщә, бьра ӧса бькә чаwа дьхwазә, гӧнә накә, бьра һәвдӧ бьстиньн. 37 Ле әwе кӧ гьрани сәр wи т’ӧнә, ле ль тәме хwә дькарә у дьле хwәда qьрар кьрийә кӧ дәргистийа хwә ӧса хwәй кә чаwа бәре, әw тьштәки qәнщ дькә. 38 Аwа йе дәргистийа хwә дьстинә, qәнщ дькә, ле йе кӧ wе бьк’ьр дьһелә, һе qәнщ дькә[737]. 39 Жьн нә хwәсәрихwә йә һ’әта кӧ мере wе сах ә, ле һәгәр мер ле бьмьрә, әw аза йә, т’әви к’е бьхwазә дькарә мер кә, т’әне баwәрмәнде Хӧдан бә. 40 Ле әwе һе хwәзьли бә, кӧ ӧса бьминә. Әв ә фькьра мьн у т’әхмина мьн Р’ӧһ’е Хwәде нава мьнда һәйә.

8

Пьрса хwарьна qӧрбанедф п’утп’арьстийе
1 Ле ньһа чь кӧ жь пьрса qӧрбанед п’ута дьк’әвә: Фә’мдари йә кӧ занәбуна мә һәр кәси жи һәйә. Занәбун п’ьшька мерьв дьwәрьминә, ле һ’ьзкьрьн ава дькә. 2 Һәгәр йәк т’әхмин дькә, кӧ әw тьштәки занә, әw р’аст һе тьштәки ӧса ньзанә чаwа кӧ лазьм ә бьзаньбә. 3 Ле һәгәр йәк Хwәде һ’ьз дькә, әw жь алийе Wива наскьри йә.
4 Аwа дәрһәqа wан qӧрбанед п’утайә кӧ мәри дьхwьн: Әм заньн кӧ п’ут һәйина хwәва п’уч’ ьн у Хwәдеки дьн т’ӧнә, пештьри йәки[738]. 5 Һәгәр бь навед дьн жи хwәде һәбьн, йан ль ә’рде йан ль ә’змен, чаwа беһ’әсаб хwәде у беһ’әсаб хӧдан һәнә жи, 6 ле бона мә т’әне Хwәдек һәйә, Бав, Ә’фьрандаре һәр тьшти, әм жи бона Wи һәнә у т’әне Хӧданәк һәйә, Иса Мәсиһ, бь К’ижани һәр тьшт хӧльqи нә у бь сайа Wи әм һәнә.
7 Ле әв занәбун щәм һәр кәси т’ӧнә. Һ’әта ньһа һе дьле һьнәка пәй п’утп’арьстийе йә, кӧ гава wи гошти дьхwьн, һ’әсаб дькьн чаwа qӧрбанед п’ута у хwә дьһ’әр’ьминьн, чьмки исафаф хwәйә сьстда фькара дькә. 8 Ле бәле хwарьн мә ль бәр Хwәде надә сәкьнандьне. Һәгәр әм бьхwьн, тьштәки зедә накьн у һәгәр нәхwьн, тьштәки жи кем накьн.
9 Ле һаш жь хwә һәбьн, нәбә кӧ әw азайа wә бьбә кәвьрәк ль бәр ньге сьста. 10 Әм бежьн, һәгәр мәрьвәки кӧ исафа хwәйә сьстда фькара дькә тә бьбинә, wәки тӧ «хwәйизанәбун» и у ль сьфра п’арьстгәһа п’утда р’уньшти йи, нә әw кьре тә wе дьл бьдә wи, кӧ әw жи qӧрбанед п’утп’арьстийе бьхwә? 11 У жь дәст wе «занәбуна» тә, бьре тәйи сьст, бона к’ижани Мәсиһ мьр, wе ӧнда бә. 12 Бь ви аwайи, гава тӧ нәһәqийе ль хушк-бьред хwә дьки у исафа wанә сьст бьриндар дьки, ль бәр Мәсиһ нәһәqийе дьки. 13 Аwа һәгәр хwарьн дьбә кәвьре ль бәр п’ийе бьре мьн, гәрәке иди т’ӧ щар әз гошт нәхwьм, wәки бьре хwә п’ьшкф нәкьм.

9

Изьн у мәщалед шандийа
1 Нә әз аза мә? Нә әз шанди мә? Нә мьн Хӧдане мә Иса бь ч’ә’ва дит? Нә һун пе худана мьн п’ара Хӧдан к’әтьн? 2 Һәгәр әз шандийе һьнәкед майин нибьм, ле бәле бе шьк шандийе wә мә! Чьмки мора шандитийа мьн һун ьн, кӧ п’ара Хӧдан к’әтьн.
3 Щаба мьн бона йед кӧ дькьн жь мьн гьлийа бьк’ьшиньн әв ә: 4 Гәло изьна мә т’ӧнә әм жь бәр хәбата хwәва бьхwьн у вәхwьн? 5 Гәло изьна мә т’ӧнә әм к’ӧлфәтәкә баwәрийеда т’әви хwә бьгәр’иньн, чаwа шандийед дьн, бьрайед Хӧдан у Пәтрус[739] дькьн. 6 Йан гәрәке әз у Барнабасф т’әне бьхәбьтьн сәре хwә хwәй кьн? 7 К’ижан әскәр жь к’исе хwә әскәрийе дькә? К’и р’әзф датинә у бәре wе нахwә йан йе ль бәр пез ә шире пез вәнахwә? 8 Әз ван тьшта бь мәрьвайи набежьм. Нә Qанун жи wе йәке дьбежә? 9 Чаwа Qанунаф Мусадаф ньвисар ә: «Дәве гайе бедәреда дьхәбьтә гьренәдә»[740]. Гәло хәма Хwәде бона га йә? 10 Йан wе йәке бона мә дьбежә? Бәле, әв йәк бона мә һатә ньвисаре, wәки әwе кӧ щоте хwә дькә, гәрәке бь гӧман щот кә у йе кам дькә, гәрәке гӧман бә, кӧ wе к’әда хwә бьхwә жи. 11 Һәгәр мә нава wәда тьштед р’ӧһ’ани чандьн, гәло тьштәки мәзьн ә, кӧ жь wә тьштед ве дьне бьдьрун? 12 Һәгәр изьна һьнәкед дьн һәйә к’аре жь wә бьбиньн, нә йа мә һе зедә һәйә?
Ле мә әв изьн пек нәани. Сәрда жи ль һәр тьшти сәбьр кьр, кӧ нәбьнә пешибьр’е Мьзгинийаф Мәсиһ. 13 Һун ньзаньн әwед кӧ п’арьстгәһеда дьхәбьтьн жь п’арьстгәһе жи дьхwьн? У әwед хьзмәтк’арийа горигәһеф дькьн, жь горигәһе жи п’ара хwә дьстиньн[741]. 14 Ӧса жи Хӧдан ә’мьр кьр, кӧ йед Мьзгинийе даннасин дькьн, жь Мьзгинийе бьжин[742].
15 Ле мьн жь ван изьна qәт йәк пек нәани, нә жи ньһа дьньвисьм кӧ ван изьна пек биньм. Дә бьра әз бьмьрьм, нә кӧ йәк р’успитийа мьн бәтал кә. 16 Бәле әз нькарьм п’әйа бьдьмә хwә һәгәр әз Мьзгинийе даннасин кьм, чьмки әв дәйне стуйе мьн ә. Wәй ль мьн һәгәр әз Мьзгинийе даннасин нәкьм! 17 У һәгәр мьн әв йәка бь һ’әмде хwә бькьра, һьнге хәлата мьне һәбуйа, ле әз ве йәке нә бь һ’әмде хwә дькьм, чьмки әва qӧльхәк ә ль мьн һатийә спартьне. 18 Аwа иди чь йә хәлата мьн? Әв ә, кӧ әз даннасинийа хwәда Мьзгинийе бе һәq бьдьм, изьна хwә Мьзгинидайинеда бь зора хwә пек нәйньм.
19 Р’аст ә әз жь һәр кәси аза мә, ле әз диса хwә дькьмә хӧламе һ’әмуйа, wәки һе гәләка qазьнщ кьм. 20 Бона щьһуйа, дьбьмә мина щьһуйа, wәки щьһуйа qазьнщ кьм. Аwа готи бона йед бьн Qануна Мусада, дьбьмә мина йед бьн Qануне, wәки йед бьн Qанунеда qазьнщ кьм, (ле нә кӧ әз бьн Qанунеда мә). 21 Бона йед бе Qанун, дьбьмә мина йед бе Qанун, wәки йед бе Qанун жи qазьнщ кьм, (нә кӧ әз бе qануна Хwәде мә, ле әз бьн qануна Мәсиһда мә). 22 Бона сьста дьбьмә мина сьста, wәки йед сьст qазьнщ кьм. Бона һ’әмуйа әз дьк’әвьмә һ’але һәр кәси, wәки һәр дәрәщада бькарьбьм һьнәка хьлаз кьм. 23 Ван һ’әму тьшта әз иди бона Мьзгинийе дькьм, wәки әз бьбьмә һәвал-п’аре дӧа-дьрозгед сәр wе.
24 Һун ньзаньн йед ләщмәйданеда нә, һ’әму жи дьр’әвьн, ле т’әне йәк хәлате дьстинә? Ӧса бьр’әвьн, кӧ һун бьстиньн. 25 Әwед кӧ дьк’әвьнә ләще, хwә һини гәләк тьшти дькьн, wәки wе к’офийаф кӧ дьч’ьлмьсә бьстиньн, ле кьрьна мә бона к’офийа һ’әта-һ’әтайе йә. 26 Бона wе йәке әз ӧса нар’әвьм чаwа йед бемәрәм, йан жи бь к’ӧлма һәр’ьмә бе. 27 Ле әз зордарийе qальбе хwә дькьм у wе зәфт дькьм, кӧ нәбә хәлqе гази ләще кьм, ле әw хwәха жь дәст мьн һәр’ә.

10

Хwәде нәщер’ьбиньн, чаwа щьмә’та Исраелеф щер’ьбанд
1 Нахwазьм хушк-бьрано, кӧ һун ньзаньбьн wәки кал-бавед мә һ’әму жи бьн сийа ә’wрда бун у һ’әму жи Бә’ра Сорр’а дәрбаз бун[743]. 2 Һ’әму жи т’әви Муса бунә йәк, ә’wр у бә’реда һатьнә ньхӧмандьнеф. 3 Һ’әмуйа жи хут әw хwарьна р’ӧһ’ани хwар[744] 4 у һ’әмуйа жи хут әw вәхwарьна р’ӧһ’ани вәхwар, чьмки жь wи Qәйайе р’ӧһ’ани вәдьхwарьн, Йе кӧ т’әви wан дьчу у әw Qәйа Мәсиһ бу[745]. 5 Ле Хwәде гәләкед жь wан бәгәм нәкьрьн, ләма щьнйазед wан бәр’ийедаф һәр дәра к’әти ман[746].
6 Иди әw тьшт бона мә бунә мәсәлед готи, wәки әм һавьжийа хwә жь тьштед хьраб нәйньн, чаwа wан дьлһавьжи кьр[747]. 7 Нә жи бьбьн п’утп’арьст, чаwа жь wан һьнәк бун, бона к’ижана ньвисар ә: «Щьмә’те р’уньшт хwар, вәхwар у р’абун намуса һәвр’а листьн»[748]. 8 Әм qавийе нәкьн, чаwа жь wан һьнәка qави кьр у р’ожәкеда бист се һ’әзар мәри к’әтьн qьр’ бун[749]. 9 Мәсиһ[750] нәщер’ьбиньн, чаwа жь wан һьнәка щер’ьбанд у бь мә’ра һатьнә ледане мьрьн[751]. 10 У бина хwә тәнг нәкьн, чаwа жь wан һьнәка бинтәнги кьрьн у бь дәсте мьлйак’әте мьрьне к’ока wан һат[752].
11 Әв һ’әму тьшт чаwа мәсәлед готи дьһатьнә сәре wан, ле бона мә кӧ әм ахьрийа ван дәwрада дьжин, чаwа ширәт һатьнә ньвисаре. 12 Аwа к’и дьфькьрә кӧ әw мьqәр’м сәкьни йә, бьра һаш жь хwә һәбә кӧ нәк’әвә. 13 Щер’ьбандьнед ӧса найенә сәре wә, пештьри wан щер’ьбандьнед кӧ тенә сәре мәрьвед майин. Ле Хwәде амьн ә, Әw наһелә кӧ һун жь qәwата хwә дәр бенә щер’ьбандьне. Әwе щер’ьбандьнеда дәлиләке жи бькә, кӧ һун бькарьбьн тәйах кьн[753].
14 Аwа дәлалед мьн, жь п’утп’арьстийе бьр’әвьн. 15 Әз чаwа т’әви сәрwахта хәбәр дьдьм. Һун хwәха бьдьнә бәр һ’әсаба, әз чь дьбежьм. 16 Әw к’аса Шива Хӧдан, йа кӧ әм пе шькьрийе дьдьн, нә һәләqәтийа хуна Мәсиһ ә? Әw нане кӧ әм кәрдькьн, нә һәләqәтийа бәдәна Мәсиһ ә?[754] 17 Нанәк һәйә, ләма әм һ’әму жи бәдәнәк ьн, чьмки әм һ’әму жи жь wи нани кәрдькьн.
18 Дина хwә бьдьнә щьмә’та Исраеле: Әwед кӧ qӧрбана дьхwьн, т’әви wе п’ара горигәһе набьн?[755] 19 Бәле әз чь бежьм? Гәло п’ут жь хwә тьштәк ә, йан qӧрбанед п’утар’а тенә дайине бәрга тьштәки дьгьрьн? 20 На хер! Ле готьна мьн әв ә, кӧ әw тьштед п’утп’арьст дькьнә qӧрбан, щьнар’аф дькьн, нә кӧ Хwәдер’а. У әз нахwазьм кӧ һәләqәтийа wә т’әви щьна һәбә[756]. 21 Һун нькарьн һьн к’аса Хӧдан вәхwьн, һьн жи к’аса щьна. Һун нькарьн һьн жь сьфра Хӧдан бьхwьн, һьн жи жь сьфра щьна. 22 Йан әм бькьн кӧ хирәта Хӧдан qәбул нәкә?[757] Чьма әм жь Wи qәwаттьр ьн?
23 Дьбежьн: «Һәр тьшт ә’дәт ә», бәле, ле һәр тьшт нә к’ар ә. «Һәр тьшт ә’дәт ә», ле һәр тьшт ава накә. 24 Нәбә кӧ йәк к’ара хwә бьгәр’ә, ле йа һәвале хwә.
25 Чь кӧ qәсабханада те фьротане бьхwьн, пәй пьрс-пьрсийара нәк’әвьн, бона фькаркьрьна исафе. 26 Чаwа ньвисар ә: «Дьнйа бь хер-хьзна хwәва йа Хӧдан ә»[758]. 27 Һәгәр жь нәбаwәра йәк wә т’әглиф кә у һун бьхwазьн һәр’ьн, чь бьдьнә бәр wә бьхwьн, пәй пьрс-пьрсийара нәк’әвьн, бона фькаркьрьна исафе. 28 (Ле һәгәр йәк wәр’а бежә: «Әва qӧрбан ә», иди нәхwьн бона йе кӧ һун пе һ’әсандьн у бона фькаркьрьна исафе. 29 Готьна мьн нә бона фькара исафа wә йә, ле йа һәвале wә.) Чьма гәрәке азайийа мьн бона фькара исафа йәки майин бе ломәк’аркьрьнеф? 30 Һәгәр әз шькьрийе дьдьмә Хwәде дьхwьм, чьма бона wе йәке хәйба мьн дькьн, wәки әз шькьрийа хwә Хwәде тиньм?
31 Аwа һәгәр һун бьхwьн, вәхwьн, йан чь шьхӧли кӧ һун бькьн, һәр тьшти бона шькьрдайина Хwәде бькьн. 32 Нә ньг бавежьнә бәр щьһуйа, нә бәр нәщьһуйа, нә жи бәр щьвина Хwәде, 33 чаwа әз жи һәр алийава ль һ’әмуйа хwәш тем у к’ара хwә нагәр’ьм, ле йа гәләка, wәки хьлаз бьн.

11

1 Ч’ә’в бьдьнә мьн, чаwа әз жи ч’ә’в дьдьмә Мәсиһ[759].
Бона сәрньхамтьн у сәрqотийе дәма һ’әбандьнеда
2 Әз п’әйе wә дьдьм, wәки һун һ’әму дәрәщада мьн бир тиньн у әw р’аw-р’ьзьмедф кӧ мьн данә wә пек тиньн. 3 Ле әз дьхwазьм кӧ һун заньбьн wәки сәре һәр мери Мәсиһ ә, сәре жьне мер ә у сәре Мәсиһ Хwәде йә. 4 Һәр мере кӧ сәрньхамти дӧа йан п’ехәмбәртийеф дькә, әw сәре хwә беһӧрмәт дькә. 5 У һәр к’ӧлфәта кӧ сәрqот дӧа йан п’ехәмбәртийе дькә, әw сәре хwә беһӧрмәт дькә. Әw дьбә мина йәкә п’ор’кӧр’кьри. 6 Аwа готи, һәгәр к’ӧлфәт сәре хwә нәньхемә, бьра п’ор’е хwә жи бьбьр’ә. Ле һәгәр к’ӧлфәтер’а ә’йб ә, кӧ п’ор’е хwә бьбьр’ә йан бьдә бәр дузан, кӧ ӧса йә бьра сәре хwә бьньхемә. 7 Нә щайиз ә мер сәре хwә бьньхемә, чьмки әw сурәт у р’умәта Хwәде йә, ле жьн р’умәта мер ә. 8 (Чьмки нә кӧ мер жь жьне йә, ле жьн жь мер ә[760] 9 у мер бона жьне нәхӧльqи, ле жьн бона мер.) 10 Бона ве йәке гәрәке к’ӧлфәт сәре хwә бьньхемә, чаwа нишана бьн һ’ӧкӧмда, бона мьлйак’әтед кӧ дьбиньн[761]. 11 Ле бәле йәктийа Хӧданда нә жьн бе мер дьбә, нә жи мер бе жьн. 12 Чьмки чаwа жьн жь мер ә, ӧса жи мер жь жьне йә, ле һ’әму жи жь Хwәде нә.
13 Һун хwәха бьдьнә бәр һ’ьша, гәло жь к’ӧлфәте дьк’әвә, wәки сәрqот бәр Хwәде дӧа бькә? 14 Нә т’әбийәт жи wә һин дькә, кӧ п’ор’е дьреж р’әwша мер давежә? 15 Ле р’әwша жьне п’ор’е дьреж ә, чьмки әw п’ор’ жер’а бона ньхамтьне һатийә дайине. 16 Ле һәгәр йәк бьхwазә ве йәкер’а бьк’әвә дә’wе, ә’дәтәки мәйи дьн т’ӧнә у нә жи йе щьвинед Хwәде.
Шива Хӧдан
(Мәтта 26:26-29; Марqос 14:22-25; Луqа 22:14-20)
17 Ле ве т’әмийеда әз п’әйе wә надьм, чьмки гава һун дьщьвьн, әw набә к’ара wә, ле зийана wә. 18 Бәри һәр тьшти, әз дьбьһем, гава кӧ һун дьщьвьнә щьвине, нава wәда дьбә дӧтирәти у кем-зедә әз баwәр дькьм. 19 Бәле, ә’сәйи дӧтирәти wе бьк’әвә нава wә, wәки йед нава wәдайә жьбарә к’ьфш бьн. 20 Аwа һун кӧ дьщьвьнә щики, әва набә шива Хӧдан кӧ һун дьхwьн, 21 чьмки гава һәр йәк жь wә дьхwә, һ’әщә-һ’әща wи йә сәр шиве дьк’әвә. Йәк бьр’чи дьминә у йе дьн к’ефхwәш дьбә. 22 Чьма малед wә т’ӧнәнә, кӧ һун wанда бьхwьн у вәхwьн? Йан чьма щьвина Хwәде беһӧрмәт дькьн у дәсттәнга дьдьнә шәрме? Әз чь wәр’а бежьм? П’әйе wә бьдьм бона ве йәке? Әз ве йәке нькарьм!
23 Мьн әв йәк жь Хӧдан станд у да wә, кӧ Хӧдан Иса wе шәва кӧ һатә нәмамкьрьне, нан һьлда 24 шькьри да, кәркьр у гот: «Әва бәдәна Мьн ә бона wә. Ве йәке бона биранина Мьн бькьн». 25 Ӧса жи к’ас пәй шивер’а һьлда у гот: «Әва к’аса пәйманаф ну йә, пе хуна Мьн гьредайи. Ве йәке бона биранина Мьн бькьн, чь щар гава һун же вәхwьн»[762]. 26 Һәр щар, гава һун ви нани бьхwьн у жь ве к’асе вәхwьн, мьрьна Хӧдан бькьнә дәнги, һ’әта һатьна Wи.
27 Аwа к’и бь нәлайиqи нане Хӧдан бьхwә йан к’аса Wи вәхwә, wе дәйндаре бәдән у хуна Wи бә. 28 Ләма бьра мәрьв пешийе дьле хwә бьньһер’ә у паше жь wи нани бьхwә у жь wе к’асе вәхwә. 29 Чьмки к’и бьхwә у вәхwә у фә’мина бәдәна Хӧдан[763] ньзаньбә, әw диwана хwә дьхwә у вәдьхwә. 30 Ләма жи нава wәда гәләк нәхwәш у хwәйизәдә һәнә у һьнәк жи мьрьнә. 31 Ле һәгәр мә диwана хwә бькьра, диwана мәйе нәһата кьрьне, 32 ле гава диwана мә бьбә, әм жь Хӧдан тенә ширәткьрьне, wәки диwана мә т’әви дьнйайе нәбә.
33 Аwа хушк-бьрайед мьн, гава бона шива Хӧдан бьщьвьн, һивийа һәвдӧ бьсәкьньн. 34 Ле һәгәр йәк бьр’чи йә, бьра мала хwәда бьхwә, кӧ нәбә, гава һун бьщьвьн, диwане сәр хwәда биньн. Бона пьрсед майин, гава бем әзе һьнге сафи кьм.

12

П’ешк’ешедф Р’ӧһ’еф Пироз
1 Ле ньһа чь жь п’ешк’ешед Р’ӧһ’ани дьк’әвә хушк-бьрано, әз нахwазьм кӧ һун нәзан бьн. 2 Wәва ә’йан ә гава һун п’утп’арьст бун, һун ӧса пәй п’утед кәр’ә лал к’әтьбун, һәр алийава к’әтьбунә бьн qолед wан. 3 Бона ве йәке жи әз wәр’а дьбежьм, т’ӧ кәс т’ӧнә кӧ бь р’ебәрийа Р’ӧһ’е Хwәде хәбәр дә у бежә: «Бьра ньфьр’ ль Иса бә». У кәсәк жи нькарә бежә: «Иса Хӧдан ә», һәгәр нә бь р’ебәрийа Р’ӧһ’е Пироз.
4 Аwа щур’ә-щур’ә п’ешк’ешед Р’ӧһ’ани һәнә, ле хут дайина wи Р’ӧһ’и нә[764], 5 щур’ә-щур’ә qӧльх жи һәнә, ле һәма wи Хӧданир’а qӧльх дькьн, 6 ӧса жи щур’ә-щур’ә карин һәнә, ле хут әw Хwәде йә, кӧ ван дайинада карине дьдә һәр кәси. 7 Ле һәр кәсир’а Р’ӧһ’ бона к’ара һ’әмуйа хӧйа дьбә. 8 Йәкир’а жь Р’ӧһ’ хәбәра сәрwахтийе те дайине, йәкир’а хәбәра занәбуне хут жь wи Р’ӧһ’и, 9 йәки дьнр’а баwәриф хут жь wи Р’ӧһ’и, йәки дьнр’а п’ешк’ешед нәхwәшqәнщкьрьне хут жь wи Р’ӧһ’и, 10 йәки дьнр’а qәwат, wәки к’әрәмәта бькә, йәки дьнр’а п’ехәмбәрти[765], йәки дьнр’а фә’мина кӧ р’ӧһ’а жь һәв дәрхә, йәки дьнр’а зьманед хәриб, йәкир’а жи шьровәкьрьна wан зьмана. 11 Әв һ’әму жи хут Хwәха әw Р’ӧһ’ дькә у һәр кәсир’а башqә-башqә п’арәвәдькә, чаwа кӧ дьхwазә.
Бәдән йәк ә, әндәм гәләк ьн
12 Чаwа бәдән йәк ә у гәләк әндәмед wе һәнә, ле диса әw һ’әму һәвр’а бәдәнәк ьн, ӧса жи Мәсиһ ә. 13 Р’аст ӧса жи йәктийа Р’ӧһ’әкида әм һ’әму һатьнә ньхӧмандьнеф, кӧ бьбьнә бәдәнәк, һьн щьһу һьн нәщьһу, һьн хӧлам һьн аза у әм һ’әму жи жь wи Р’ӧһ’и данә вәхwарьне.
14 Бәле бәдән нә т’әне әндәмәк ә, ле жь гәләка йә. 15 Һәгәр ньг бежә: «Әз нә жь бәдәне мә, чьмки әз нә дәст ьм», гәло әва мә’ни йә, кӧ әw нә жь бәдәне йә? 16 У һәгәр гӧһ бежә: «Әз нә жь бәдәне мә, чьмки әз нә ч’ә’в ьм», гәло әва мә’ни йә, кӧ әw нә жь бәдәне йә? 17 Һәгәр т’әмамийа бәдәне ч’ә’в буйа, ле бьһистьне ль к’ӧ буйа? Һәгәр һ’әму бәдән гӧһ буйа, бинһьлдане ль кӧ буйа? 18 Ле р’аст Хwәде әw әндәм йәко-йәко бәдәнәкеда щи кьрьн, чаwа Wи хwәст. 19 Һәгәр һ’әму әндәмәк буна, бәдәне ль кӧ буйа? 20 Ле р’аст ньһа әндәм гәләк ьн, ле бәдән йәк ә.
21 Ч’ә’в нькарә бежә дәст: «Тӧ кери мьн найейи!» У нә жи сәри ньгар’а дькарә бежә: «Һун кери мьн найен!» 22 Ле сәрда әw әндәмед бәдәнейә кӧ сьст к’ьфш дьбьн, әw һе фәрз ьн 23 у әw әндәмед бәдәнейә беqәдьр тенә һ’әсабе, әм һе qәдьре wан заньн у йед ә’йбә нава wеда, әм һе бь т’әрбәт дьньхемьн, 24 ле әндәмед мәйә беә’йб нә һ’әwще wе йәке нә. Ле Хwәде бәдән һәвва кьр, кӧ йе беqәдьр һе qәдьр бьстинә, 25 wәки дӧтирәти нәк’әвә нава бәдәне, ле һ’әму әндәм жь һәвдӧр’а шәwат бьн. 26 Ләма, гава әндәмәк еше дьк’ьшинә, һ’әму әндәм һәвр’а дешьн, ле гава әндәмәк те пәсьндайине, һ’әму әндәм т’әви wе ша дьбьн.
27 Аwа һун бәдәна Мәсиһ ьн у һәр йәк жь wә әндәмәки бәдәна Wи йә. 28 У Хwәде пешийе һьнәк щьвинеда кьрьнә шанди, йа дӧда п’ехәмбәрф, йа сьсийа дәрсдар, паше йед к’әрәмәткьр, пәйр’а йед хwәйийе п’ешк’ешед нәхwәшqәнщкьрьне, к’омәкдарийе, сә’витийе у йед зьманед хәриб[766]. 29 Чьма һ’әму шанди нә? Чьма һ’әму п’ехәмбәр ьн? Чьма һ’әму дәрсдар ьн? Чьма һ’әму к’әрәмәта дькьн? 30 Чьма һ’әму хwәйийе п’ешк’ешед нәхwәшqәнщкьрьне нә? Чьма һ’әму бь зьманед хәриб хәбәр дьдьн? Чьма һ’әму зьмана шьровәдькьн? 31 Дә һун һ’әйра п’ешк’ешед һе мәзьнда бьн.
Ле әзе р’екә һәрә qәнщ жи нишани wә кьм.

13

Һ’ьзкьрьн
1 Һәгәр әз бь зьманед мәрьва йан мьлйак’әта хәбәр дьм, ле дьле мьнда һ’ьзкьрьн т’ӧнәбә, әзе бьбьмә мина wи зәнгьле кӧ дькә зьнгин йан жи болмед сьфрә кӧ дькьнә шьнгин. 2 Һәгәр п’ешк’еша п’ехәмбәртийе мьнр’а һәбә у сәр һ’әму сӧр’а вәбьм, һ’әму занәбуне фә’м бькьм у һәгәр баwәрийа мьн жи һаqас һәбә, һ’әта ч’ийа жи жь щи бьгӧһезьм, ле һ’ьзкьрьн дьле мьнда т’ӧнәбә, әз нә т’ӧ тьшт ьм[767]. 3 У һәгәр һәбука хwә пева бәлайи бәләнгаза кьм у бәдәна хwә жи бьдьмә дәр бона шәwьтандьне, ле һ’ьзкьрьн дьле мьнда т’ӧнәбә, т’ӧ к’ар нагьһижә мьн.
4 Һ’ьзкьрьн думькдьреж у ширьн ә, һ’ьзкьрьн һ’әвсудийе накә, һ’ьзкьрьн к’ӧбар набә, п’ьшька хwәда наwәрьмә, 5 беп’әргал нинә, йа хwә нагәр’ә, зу һерс нак’әвә, к’ине нажо, 6 дьле хwә ль нәһәqийе ша накә, ле р’астийер’а ша дьбә. 7 Һ’ьзкьрьн һәр гав дадьхә, һәр гав баwәр дькә, һәр гав хwәйигӧман ә, һәр гав сәбьр дькә.
8 Һ’ьзкьрьн т’ӧ щар к’ӧта набә. Һәгәр п’ехәмбәрти һәбьн, wе бәтал бьн, һәгәр зьманед хәриб һәбьн, wе дәнгед wан бенә бьр’ине, һәгәр занәбун һәбә, wе дәрбаз бә һәр’ә. 9 Бәле әм жь п’ьр’и-һьндьки заньн у жь п’ьр’и-һьндьки п’ехәмбәртийе дькьн. 10 Ле гава к’амьлти бе, һьнге нәк’амьлти wе дәрбаз бә һәр’ә.
11 Гава әз зар’ бум, мьн мина зар’а хәбәр дьда, мина зар’а дьфькьрим, мина зар’а дьда бәр һ’әсеб. Гава әз мәзьн бум, әw тьштед зар’отийе мьн жь хwә дур хьстьн. 12 Ньһа әм чаwа qәрәт’уки нәйнькеда дьбиньн, ле һьнге әме р’у бь р’у бьбиньн. Ньһа әз жь п’ьр’и-һьндьки заньм, ле һьнге әзе т’ам нас бькьм, чаwа әз һатьмә наскьрьне.
13 Аwа ньһа әв һәрсек дьминьн: Баwәри, гӧман у һ’ьзкьрьн. Ле һ’ьзкьрьн сәр wанр’а йә.

14

Бона п’ешк’ешед Р’ӧһ’е Пироз: П’ехәмбәрти у зьманед хәриб
1 Дәмана һ’ьзкьрьнеда бьн у һ’әйра п’ешк’ешед р’ӧһ’анида бьн, илаһи п’ехәмбәртикьрьне. 2 Әwе кӧ бь зьмане хәриб хәбәр дьдә, әw нә кӧ мерьвр’а хәбәр дьдә, ле Хwәдер’а, чьмки кәсәк Wи фә’м накә. Әw бь qәwата Р’ӧһ’ сӧр’а дьбежә. 3 Ле бәле йе кӧ п’ехәмбәртийе дькә, әw мерьвр’а хәбәр дьдә, баwәрийа wан ава дькә, дьл дьдә бәр wан у бәр дьле wанда те. 4 Әwе кӧ бь зьманед хәриб хәбәр дьдә, т’әне баwәрийа хwә ава дькә, ле әwе кӧ п’ехәмбәртийе дькә, щьвине пева ава дькә. 5 Әз дьхwазьм кӧ һун һ’әму жи бь зьманед хәриб хәбәр дьн, ле әз һе дьхwазьм кӧ һун п’ехәмбәртийе бькьн, чьмки йе п’ехәмбәртийе дькә, жь йед бь зьманед хәриб хәбәр дьдә четьр ә, пештьри wи wәхте кӧ те шьровәкьрьне, wәки щьвин бе авакьрьне.
6 Аwа хушк-бьрано, һәгәр әз бемә щәм wә бь зьманед хәриб хәбәр дьм, әзе чь к’аре бьдьмә wә? Т’ӧ к’аре надьм һәгәр әз ә’йантийе, йан занәбуне, йан п’ехәмбәртийе, йан һинкьрьне wәр’а нәйньм? 7 Һащәтед нәбинбәрә кӧ дәнг дәрдьхьн, әм бежьн бьлур бә, йан чәнгф, һәгәр дәнге wан нәзәлал бә, wе чаwа заньбьн чь мьqам те лехьстьне? 8 Йан жи, һәгәр бор’и дәнгәки нәнас дәрхә, к’е wе к’аре хwә ль шер’ бькә? 9 Ӧса жи һун, һәгәр бь зьмен хәбәрәкә фә’мдари нәбежьн, wе чаwа бьзаньбьн һун чь дьбежьн? Хәбәрдана wәйе мина байе сар бә. 10 К’ьфш ә кӧ дьнйайеда чьqас щур’ә-щур’ә зьман һәнә, ле жь wан йәк жи бе фә’мин нинә. 11 Ле, һәгәр әз зьманәки фә’м накьм, әз бона йе wи зьмани хәбәр дьдә хәриб ьм у йе хәбәр дьдә жи бона мьн хәриб ә. 12 Ӧса жи һун кӧ һ’әйра п’ешк’ешед р’ӧһ’анида нә, нава wан п’ешк’ешада һе пешда һәр’ьн, к’ижан щьвине ава дькьн.
13 Бона ве йәке әwе кӧ бь зьманед хәриб хәбәр дьдә, бьра дӧа бькә кӧ шьровәкә жи. 14 Чьмки гава әз бь зьманед хәриб дӧа дькьм, әw р’ӧһ’е мьн дӧа дькә, ле һ’ьше мьнда тьшт р’унани. 15 Әз чь бькьм? Әзе һьн бь р’ӧһ’е хwә дӧа бькьм, һьн жи бь һ’ьше хwә, һьн бь р’ӧһ’е хwә бьстьрем, һьн жи бь һ’ьше хwә. 16 Һәгәр тӧ бь р’ӧһ’е хwә шькьрийе бьди, әwе кӧ мина нәзана сәкьни йә, wе чаwа р’азидарийа тәр’а qайл бә бежә: «Аминф»? Әw qәт фә’м накә жи, тӧ чь дьбежи. 17 Бәле тӧ р’ьнд р’азибуне дьди, ле баwәрийа йе дьн найе авакьрьне.
18 Әз жь Хwәдейе хwә р’ази мә, кӧ жь wә һ’әмуйа зә’фтьр бь зьманед хәриб хәбәр дьдьм. 19 Ле бәле щьвинеда әз һе дьхwазьм пенщ хәбәред фә’мдари бежьм, wәки һьнәкед дьн жи һин бькьм, нә кӧ бь һ’әзара хәбәред хәриб.
20 Хушк-бьрано, һ’ьше хwәда зар’ нибьн! Һьндава хьрабийеда мина зар’а бьн, ле һ’ьше хwәда гьһишти бьн. 21 Qанунеда ньвисар ә:
«Әзе бь мәрьвед хwәйе зьманед хәриб у заредф хәриба ве щьмә’тер’а хәбәр дьм,
ле бәле wе һьнге жи гӧһдарийа Мьн нәкьн, Хӧдан дьбежә»[768].
22 Аwа п’ешк’еша зьманед хәриб нишанәк ә, нә кӧ бона баwәрмәнда, ле бона нәбаwәра у п’ехәмбәрти жи нә кӧ бона нәбаwәра йә, ле бона баwәрмәнда[769]. 23 Һәгәр т’әмамийа щьвине пева бьщьвә у һ’әму жи зьманед хәриб хәбәр дьн, һьнге һьнәкә нәзан йан нәбаwәр бьк’әвьнә һьндӧр’, wе нәбежьн: «Әвана дин бунә»? 24 Ле һәгәр һ’әму жи п’ехәмбәртийе бькьн, һьнге йәки нәбаwәр йан нәзан бьк’әвә һьндӧр’, wе жь һ’әму готьнед wан хwә мӧкӧр’ бе у бе гӧнәк’аркьрьнеф, 25 сӧр’ед дьле wида жи wе бенә ә’йанкьрьне у дәвәр’у ль бәр Хwәде бьк’әвә, wи бьһ’әбинә у дәнг һьлдә бежә: «Р’асти жи Хwәде нав wәда йә!»
Ә’рф-ә’дәтед щьвине
26 Әм иди чаwа бькьн гәли хушк-бьра? Гава һун дьщьвьнә щики, һәр кәсе жь wә чи wи һәбә, һәгәр к’ӧлам бә, һинкьрьн бә, ә’йанти бә, хәбәрдана зьманед хәриб бә, шьровәкьрьна зьманед хәриб бә, бьра һ’әму жи бона авабуна щьвине бьн. 27 Һәгәр йәк бь зьмане хәриб хәбәр дьдә, бьра дӧдӧ бьн, йан йа лапә зә’ф сьсе, ле бьра йәк пәй йәкир’а хәбәр дә у йәк жи шьровәкә. 28 Ле һәгәр кәсәк т’ӧнә кӧ шьровәкә, бьра әw щьвинеда дәнге хwә нәкә, т’әне бәр хwәда Хwәдер’а хәбәр дә. 29 У жь п’ехәмбәра жи бьра дӧдӧ бьн, йан йа лапә зә’ф сьсе хәбәр дьн у йед дьн бьра ә’нәнә кьн. 30 Ле һәгәр ль бәр йәки жь нава р’уньштийа жи тьштәк вәбә, иди бьра йе пешьн дәнге хwә бьбьр’ә. 31 Чьмки һун һ’әму жи, йәк пәй йәкир’а дькарьн п’ехәмбәртийе бькьн, wәки һ’әму жи һин бьн у һ’әму жи дьл бьстиньн. 32 У р’ӧһ’ед п’ехәмбәра бьн сә’витийа п’ехәмбәрада нә, 33 чьмки Хwәде нә Хwәдейе беп’әргалийе йә, ле Йе ә’дьлайийе йә.
Чаwа нава һ’әму щьвинед щьмә’та Хwәдеда[770], 34 бьра жьнед wә щьвинеда хwә кәр’ кьн, чьмки изьна wан т’ӧнә хәбәр дьн, ле бьра гӧһдар бьн, чаwа Qанун жи дьбежә. 35 Ле һәгәр әw тьштәки дьхwазьн бьзаньбьн, бьра ль мале жь меред хwә бьпьрсьн, чьмки нә щайиз ә кӧ жьн щьвинеда хәбәр дә.
36 Т’ӧ хәбәра Хwәде жь wә дәрк’әт? Йан т’әне гьһиштә wә? 37 Һәгәр йәк дьфькьрә, кӧ хwәха п’ехәмбәр ә йан р’ӧһ’ани йә, бьра заньбә чь кӧ мьн wәр’а ньвисин, т’әмийа Хӧдан ә. 38 Ле һәгәр йәк гӧһ надә ван тьшта, һун жи гӧһ нәдьнә wи.
39 Аwа хушк-бьрано, һ’әйра п’ехәмбәртикьрьнеда бьн у дәнге йед бь зьманед хәриб хәбәр дьдьн нәдьнә бьр’ине. 40 Т’әне һәр тьшт бьра бь т’әрбәт, щи бь щи у маqули бә.

15

Р’абуна Мәсиһә жь мьрьне
1 Әз wе Мьзгинийеф дьхwазьм биньмә бира wә хушк-бьрано, йа кӧ мьн wәр’а даннасин кьр у wә qәбул кьр, сәр wе жи сәкьнинә. 2 Бь wе жи һун хьлаз дьбьн, һәгәр wе хәбәре, йа кӧ мьн wәр’а даннасин кьр, qәwин бьгьрьн. Һәгәр на, баwәрийа wәйе бадиһәwаф бә.
3 Мьн әв йәка сәр һәр тьштир’а, чаwа станд, ӧса жи да wә, кӧ Мәсиһ бона гӧнед мә мьр, ль гора ньвисара[771] 4 у һатә дәфьнкьрьнеф, р’ожа сьсийа Әw Хwәдеда жь мьрьне р’абу ль гора ньвисара[772], 5 Пәтрусва[773] хӧйа бу, пәйр’а һәр донздәһ шандийава[774]. 6 Паше щарәкер’а пенсьд хушк-бьрайи зедәтьрва хӧйа бу, жь wан гәләк һ’әта ньһа сах ьн, ле һьнәк жи мьрьнә. 7 Паше Аqубваф хӧйа бу, пәйр’а һ’әму шандийава.
8 Ахьрийе, пәй һ’әмуйар’а мьнва хӧйа бу, чаwа йәки нә сәре хwә жь дийа хwә буйи[775]. 9 Чьмки әз жь шандийа йе һәри паш ьм, кӧ нә лайиq ьм шанди жи бемә готьне, чьмки мьн щьвина Хwәде зеранд[776]. 10 Ле әз бь к’әрәма Хwәде мә чь жи һәмә у к’әрәма Wи кӧ бь мьнр’а йә, бош-бәтал нибу. Ле сәрда әз жь wан һ’әму шандийа зә’фтьр хәбьтим у нә кӧ әз бум, ле к’әрәма Хwәдейә кӧ бь мьнр’а йә. 11 Аwа һәгәр әз бьм, йан әw бьн, әм һ’әму жи аһа даннасин дькьн у wә аһа жи баwәр кьрийә.
Р’абуна баwәрмәндайә жь мьрьне
12 Аwа һәгәр әм даннасин дькьн, кӧ Мәсиһ жь мьрьне р’абуйә, чаwа жь wә һьнәк дьбежьн, кӧ р’абуна мьрийа т’ӧнә? 13 Һәгәр р’абуна мьрийа т’ӧнә, кӧ ӧса йә Мәсиһ жи жь мьрьне р’анәбуйә. 14 У һәгәр Мәсиһ жь мьрьне р’анәбуйә, кӧ ӧса йә даннасинийа мә жи бош-бәтал ә у баwәрийа wә жи бош-бәтал ә. 15 У әме жи бьбьнә шә’дед Хwәдейә дәрәw, чьмки мә бона Хwәде шә’дәти да, кӧ Әwи Мәсиһ жь мьрьне р’акьр, ле һәгәр мьрийе р’анәбьн, кӧ ӧса йә Әw жи жь мьрьне р’анәкьрийә. 16 Чьмки һәгәр мьрийе р’анәбьн, кӧ ӧса йә Мәсиһ жи жь мьрьне р’анәбуйә. 17 У һәгәр Мәсиһ жь мьрьне р’анәбуйә, wәки ӧса йә баwәрийа wә бадиһәwа йә, һәла һе һунә нава гӧнед хwәда нә 18 у әwед баwәрийа Мәсиһда жи мьрьнә ӧнда бунә. 19 Һәгәр т’әне әм бона ве жийине гӧмана хwә Мәсиһ тиньн, кӧ ӧса йә әм жь һ’әму мәрьва мә’рьмтьр ьн.
20 Ле р’аст Мәсиһ жь мьрьне р’абуйә, чаwа бәреф дәрәмәта пешьн жь нава мьрийа р’абуйи. 21 Мьрьн р’уйе мәрьвәкида бу, бь мәрьвәки жи wе р’абуна мьрийа бьбә. 22 Чаwа һ’әмуйед жь Адәмф буйи дьмьрьн, ӧса жи һ’әмуйед жь Мәсиһ буйи wе сах бьн. 23 Ле һәр кәс дора хwәда: Пешийе Мәсиһ чаwа бәре дәрәмәта пешьн, паше йед п’ара Мәсиһ, wәхте һатьна Wида. 24 Һьнге ахьри wе бе, гава к’ока һәр сәрwертийе, һ’ӧкӧмәтийе у qәwате бинә у п’адшатийе бьдә дәсте Бав Хwәде. 25 Чьмки Әw гәрәке п’адшатийе бькә, һ’әта кӧ Хwәде һ’әму дьжмьна бькә бьне п’ийед Wи[777]. 26 Дьжмьне хьлазийе кӧ wе к’оке ле бинә, мьрьн хwәха йә, 27 чьмки ньвисар дьбежә: «Хwәде һәр тьшт бьне п’ийада ельмиф Wи кьр». Ле гава те готьне «һәр тьшт» ельми Wи кьр, фә’мдари йә, пештьри Wи Хwәдейи, Йе кӧ һәр тьшт ельми Wи кьр[778]. 28 У гава һәр тьшт ельми Wи бьн, һьнге Кӧр’ Хwәха жи wе ельми Wи Хwәдейи бә, Йе кӧ һәр тьшт ельми Wи кьр, wәки һәр тьштида Әw бьбә Хwәдейе һәр тьшти.
29 Wәки дьн готи, әwед кӧ бона мьрийа тенә ньхӧмандьне wе чь бькьн? Һәгәр мьрийе т’ӧ щар р’анәбьн, иди чьма бона мьрийа тенә ньхӧмандьне? 30 Чьма әм жи һәр гав хwә давежьнә сәр села сор? 31 Әw фьр’наqбуна мьн шә’дә йә, хушк-бьрано, йа кӧ әз пе wә фьр’наq дьбьм йәктийа Мәсиһ Исайе Хӧдане мәда, әз һәр р’ож дәст жь ә’мьре хwә дьк’ьшиньм. 32 Һәгәр мьн Әфәседа шәр’е хwә дәрәща мәрьвайеда т’әви «сә’ва» кьр, чь к’әтә к’исе мьн? Һәгәр р’абуна мьрийа wе т’ӧнәбә, дә иди «әм бьхwьн-вәхwьн, чьмки әме сьбе бьмьрьн»[779], чаwа һьнәк дьбежьн. 33 Нәхапьн! «Һәвалтийа хьраб мәрьве хwәйип’әргал хьраб дькә»[780]. 34 Р’аст бьфькьрьн, сәр һ’ьше хwәда wәрьн, иди гӧна нәкьн, чьмки һьнәк жь wә һе Хwәде нас накьн, әз ве йәке дьбежьм, кӧ һун шәрм бькьн.
Qальбе нуйи пәй р’абуна мьрьнер’а
35 Ле бәле йәке бежә: «Мьри чаwа дькарьн р’абьн у qальбе wане чаwа бә?» 36 Сәре аqьл! Әw т’охьме кӧ тӧ дьчини, һ’әта «нәмьрә» жийинер’а шин набә. 37 У әw тьште кӧ тӧ дьчини, нә кӧ wи qальби дьчини, к’ижан кӧ wе бьгьһижә, ле һ’әбәкә садә йә, мәсәлә гәньм, йан жи жь т’охьмед майин. 38 У Хwәде qальб дьдә wи т’охьми, чаwа кӧ дьхwазә у һәр т’охьмәк qальбе хwә дьстинә. 39 Һ’әму qальб хун-гоштәк ниньн, qальбе мерьв башqә йә у qальбе һ’әйwен башqә, йе тәйрәда башqә йә, йе мә’сийа жи башqә. 40 Qальбед ль ә’змен жи һәнә, qальбед ль дьне жи һәнә, ле р’әwша йед ә’змен башqә йә у йед дьне башqә. 41 Р’әwша тә’ве башqә йә, р’әwша һиве башqә у р’әwша стәйрка жи башqә йә у һәр стәйркәк бь р’әwша хwә жь һәв тенә фьрqикьрьне. 42 Бь ви аwайи жи р’абуна мьрийа йә: Qальбе дерьс те чандьне, йе нәдерьс wе р’абә. 43 Әw бер’әwш те чандьне, бь р’әwше wе р’абә, әw бет’аqәтийе те чандьне, бь qәwате wе р’абә. 44 Qальбе бинбәр те чандьне у qальбе р’ӧһ’ани wе р’абә.
Чаwа кӧ qальбе бинбәр һәйә, ӧса жи qальбе р’ӧһ’ани һәйә. 45 Аһа жи ньвисар ә: «Мәрьве пешьн Адәмф, бу бинбәрәки сах»[781], ле Адәме пашьн бу р’ӧһ’әки жийиндайине. 46 Ле бәле пешийе йе р’ӧһ’ани нәбу, ле йе бинбәр, паше йе р’ӧһ’ани. 47 Мәрьве пешьн жь хwәлийа ә’рде бу, мәрьве дӧда жь ә’змен бу. 48 Чаwа йе жь хwәлийе бу, ӧса жи йед жь хwәлийе нә, чаwа йе жь ә’змен ә, ӧса жи йед жь ә’змен ьн. 49 У мә чаwа кьрасе йе жь хwәлийе ль хwә кьрийә, әме ӧса жи кьрасе йе жь ә’змен ль хwә кьн.
50 Готьна мьн әв ә хушк-бьрано, wәки хун у гошт ль П’адшатийа Хwәде нькарьн wар бьн, нә жи дерьсбун wе ль нәдерьсбуне wар бә. 51 К’а бьбьһен, әз сӧр’әке wәр’а бежьм: Әм һ’әмуйе нәмьрьн, ле әм һ’әмуйе жи бенә гӧһастьне[782], 52 ньшкева, чаwа ч’ә’ве хwә бьгьри-вәки, дәма бор’ийа ахьрийе бе ледане. Чьмки гава бор’и бе ледане, мьри wе нәдерьсбуйи р’абьн, әме жи бенә гӧһастьне. 53 Чьмки гәрәке әви дерьс нәдерьсийе ль хwә wәргьрә у әви мьри нәмьрийе ль хwә wәргьрә. 54 Ле гава әви дерьс нәдерьсийе ль хwә wәргьрә у әви мьри нәмьрийе ль хwә wәргьрә, һьнге әw готьне бе сери, кӧ ньвисар ә:
«Сәрк’әтьне мьрьн һ’уфи хwә кьр»[783].
55 «Мьрьн, к’ане qиле жә’ра тә?
Мьрьн, к’ане сәрк’әтьна тә?»[784]
56 Qиле мьрьне гӧнә йә у qәwата гӧна жь Qануне йә. 57 Ле шькьр жь Хwәде, кӧ әм бь дәсте Хӧдане мә Иса Мәсиһ сәр хьстьн.
58 Аwа хушк-бьрайед мьнә дәлал, qәwин бьминьн, жь щийе хwә нәһ’әжьн, һәр гав шьхӧле Хӧданда пешда һәр’ьн, бьзаньбьн хәбата wә бош-бәтал нинә ль бәр Хӧдан.

16

Бона к’омәкт’опкьрьне
1 Ле ньһа дәрһәqа к’омәкт’опкьрьна бона щьмә’та Хwәде, мьн чаwа т’әми да щьвинед Галатйайе, һун жи ӧса бькьн: 2 Һәр йәкшәм, дәсте жь wә һәр кәсива чьqас те, бьра тьштәки дәсте хwәр’а паш хә, нәбә кӧ гава әз бем, һьнге бе т’опкьрьне. 3 У гава әз бем, һун жи р’е к’ижанар’а дьбиньн, әзе пе дәсте wан, бь ньвисар п’ешк’ешед wә бьшиньмә Оршәлимеф. 4 У һәгәр мьнр’а жи бьк’әвә, кӧ әз һәр’ьм, иди әwе т’әви мьн бен.
Т’ьвдиред Паwлос
5 Пәй чуйина qәза Мәкәдонйайер’а, әзе сәрики ль wә хьм, чьмки әзе Мәкәдонйайер’а дәрбаз бьм. 6 Дьбә кӧ ль щәм wә бьминьм, йан жи зьвьстана хwә wьр дәрбаз кьм у һьнге һун дькарьн мьн вәр’екьн, әз к’ӧда кӧ һәр’ьм. 7 Чьмки әз ньһа нахwазьм кӧ wә сәр р’ийа хwә бьбиньм һәр’ьм, ле әз гӧман ьм кӧ хеләке щәм wә бьминьм, һәгәр Хӧдан һ’ьз бькә. 8 Ле ньһа әзе һ’әта Р’ожаф Пенщийә һ’әсаб, ль Әфәсе бьминьм, 9 чьмки дәргәһәки херейи мәзьн ль бәр мьн вәбуйә у пәйк’әтийед мьн гәләк ьн.
10 Һәгәр Тимот’ейо бе щәм wә, ӧса бькьн кӧ әw жь wә вәнәк’ьшә, чьмки әw жи бона Хӧдан дьхәбьтә, чаwа әз. 11 Ӧса бьра тӧ кәс wи беqәдьр нәкә. Wи бь хер-сьламәт вәр’екьн, wәки бе щәм мьн, чьмки әз һивийа wи у бьрайед т’әви wи мә.
12 Ле дәрһәqа Аполойе бьрада, мьн гәләки лава же кьр, кӧ т’әви бьра сәр wәда бьһата, ле нета wи һатьне ньһа qәт т’ӧнәбу, ле wе бе, гава мәщал бьк’әве.
Готьнед ахьрийе
13 Һ’ьшйар бьминьн, баwәрийеда һ’имгьрти бьн, ә’гит бьн, бьшьдьн, 14 бьра һәр кьрьнед wә бь һ’ьзкьрьне бьн.
15 Ньһа һун заньн кӧ Стефанас мала хwәва баwәрмәндед qәза Ахайайейә пешьн ә у wан хwә данә хьзмәтк’арийа щьмә’та Хwәде. Иди әз һиви жь wә дькьм хушк-бьрано, 16 кӧ һун гӧр’аф йед ӧсада бьн, ӧса жи гӧр’а wан һ’әмуйада, йед кӧ т’әви шьхӧле ве хәбате дьбьн.
17 Әз бона һатьна Стефанас, Фортунато у Ахайико ша мә, баре дьле мьнда wана дәwса wә гьрт, 18 бь wе йәке дьле мьн у wә жи р’ьһ’әт кьрьн. Qәдьре йед ӧса бьгьрьн.
19 Щьвинед qәза Асйайеда ль wә сьлав дькьн. Акила у Прьскила т’әви щьвина мала хwәда гәләки йәктийа Хӧданда ль wә сьлав дькьн. 20 Һ’әму хушк-бьрайед вьр ль wә сьлав дькьн. Бь р’амусана шире һ’әлал ль һәвдӧ сьлав кьн.
21 Әв сьлав, бь дәстньвисара мьн Паwлос ә. 22 Һәгәр йәк Хӧдан һ’ьз накә, бьра ньфьр’ ль wи бә. «Маранат’а[785]». 23 К’әрәма Хӧдан Иса ль wә бә. 24 Әз wә п’ара Мәсиһ Иса к’әтийа һ’ьз дькьм.

НӘ’МА ПАWЛОСӘ ДӦДА КОРЬНТ’ИЙАР’А

Пешготьн

Хӧйа дьбә кӧ «Нә’ма Корьнт’ийайә Дӧда» жи мина нә’ма пешьн, Паwлос дәма р’еwитийа хwәйә 3-да ньвисийә, незики сала 56-а. Гава әwи ньвиси, һәләqәтийа wи у щьвинаф Корьнт’е һәвр’а һаqаси п’ак нибу. Хӧйа дьбә кӧ жь әндәмед щьвине һьнәк һьмбәри wи р’абьбун, әwи жи бәрк’ ль wан һьлатьбуф, ле нә’ма хwәда сәбьр у һ’ьзкьрьна хwә һьндава wанда хwәй кьрийә у гӧмана хwә жи жь wан нәбьр’ийә, кӧ wе ахьрийе һәвр’а т’ьфаqф бьн у мьqабьлбуне т’ӧнәбә.
Паwлос п’ара нә’мейә пешьнда һәләqәтийа хwә у щьвина Корьнт’е ә’нәнә дькә у шьровәдькә, кӧ чьма нә’ма бәреда ӧса һ’ьшк ль wан һьлатьбу, йед кӧ мьqабьли wи бун. Әw ньһа ве нә’меда шькьрдайина хwә ә’лам дькә, кӧ һьлатьнаф wийә һ’ьшк бу мә’ни, кӧ әw сәр кьрьна хwә п’ошман бун, вәгәр’ийан у готьнед wир’а qайл бун (сәред 1-е һ’әта 7-а).
Паше Паwлос р’е дьдә бәр баwәрмәнда, кӧ әw алийе п’ешк’ешедф бона алик’арийа баwәрмәндед Щьһустанейәф дәсттәнг мәр’д бьн (сәред 8-а һ’әта 9-а).
Сәред хьлазийеда жи Паwлос дәрһәqа qӧльхе шандитиф у р’абун-р’уньштьна хwәда дьбежә. Әw бона wан дьбежә, йед кӧ хwә чаwа шандийед р’аст һ’әсаб дькьрьн, ле Паwлос шандийе дәрәw (сәред 10-а һ’әта 13-а). Ле бәле ве нә’меда мәрәме Паwлос т’ӧ щар нә әw бу, кӧ әwи наве хwә бьльнд кьра, йан хwә бьльнд бьгьрта у п’әйе һинкьрьна хwә бьда. Ле әw пьштгьрийе qӧльхе шандитийа хwә дькә, wәки бькарьбә Мьзгинийаф р’аст бьдә qәбулкьрьне, кӧ һ’әму жи Мәсиһ нас кьн у qәбул кьн чаwа Хӧданф.
Сәрәщәма фькьра нә’ме
Пешготьн (1:1-11)
Паwлос у щьвина Корьнт’е (1:12–7:16)
К’омәкдарийа бона баwәрмәндед Щьһустане (8:1–9:15)
Щабдайина Паwлос бона һ’ӧкӧме шандитийа хwә (10:1–13:10)
Пашготьн (13:11-13)

1

Сьлавкьрьн
1 Жь Паwлосе бь ә’мьре Хwәде шандийеф Мәсиһ Иса у Тимот’ейойе бьрайе мә,
щьвинаф Хwәдейә Корьнт’ер’а у wе т’әмамийа щьмә’та Хwәдер’а, йа кӧ т’әвайийа qәза Ахайайеда йә:
2 Дә бьра к’әрәмф у ә’дьлайийа Бавеф мә Хwәде у Хӧданф Иса Мәсиһ ль wә бә.
Паwлос шькьрийе дьдә Хwәде
3 Шькьр Хwәдейе Баве Хӧдане мә Иса Мәсиһр’а, Баве дьлшәwатийе у Хwәдейе һ’әму бәрдьлийеф. 4 Әw нава һ’әму тә’ли-тәнгийада дьл дьдә бәр мә, wәки әм жи бькарьбьн дьл бьдьнә бәр wан, йед кӧ нава һәр щур’ә тә’ли-тәнгийада нә, бь wе бәрдьлийе, пе к’ижане әм хwәха жь Хwәде тенә бәрдьликьрьне. 5 Бәле чаwа әм т’әви wан щәфайед Мәсиһә гәләк дьбьн, ӧса жи гәләки бь дәсте Мәсиһ бәр дьле мәда те һатьне. 6 Һәгәр әм тә’ли-тәнгийада нә, әw бона бәрдьли у хьлазбунаф wә йә у һәгәр әм бәрдьликьри нә, әw бона wе бәрдьлийа wә йә, кӧ һун бькарьбьн бь сәбьре wан тә’ли-тәнгийа бьк’ьшиньн, к’ижана әм жи дьк’ьшиньн. 7 У әм wәда ә’сәйи гӧман ьн, чьмки әм заньн кӧ һун чаwа т’әви щәфайед мә нә, ӧса жи т’әви бәрдьлийа мә нә.
8 Әм нахwазьн кӧ һун һаш жь wан тә’ли-тәнгийа т’ӧнәбьн хушк-бьрано, йед кӧ мә qәза Асйайеда к’ьшандьн. Әм жь qәwата хwә дәр һаqаси к’әтьнә бьн баред гьран, һ’әта кӧ мә дәсте хwә жь ә’мьре хwә жи к’ьшанд. 9 Бәле мә хwәр’а qьрара мьрьне һ’әсаб кьр, ле әв йәк бу wәки әм гӧмана хwә нәдьнә сәр хwә, ле сәр Хwәде, Йе кӧ мьрийа жь гор’а р’адькә. 10 Жь дәсте wе мьрьна тьрс у хоф Әwи әм хьлазф кьрьн у wе хьлаз кә жи. У гӧмана мә һәйә кӧ wе диса мә хьлаз кә, 11 бь алик’арийа wан дӧайед кӧ һун бона мә дькьн. Бь ви аwайи бь сайа дӧайед гәләка к’әрәмф wе мәр’а бе дайине у гәләке бона мә шькьрийе бьдьнә Хwәде.
Паwлос шьровәдькә чьма нәчуйә Корьнт’е
12 Р’успитийа мә әв ә: Исафа мә шә’дәтийе дьдә, wәки мә бь дьле сах у вәкьри[786] жь Хwәдеда ль ве дьне ә’мьре хwә дәрбаз кьр, илаһиф һьндава wәда, нә кӧ бь сәрwахтийаф мәрьвайийеф, ле бь к’әрәма Хwәде. 13 Әм тьштәки дьн wәр’а наньвисьн, пештьри wан тьштед кӧ һун дькарьн бьхуньн у фә’м бькьн у әз гӧман ьм кӧ һуне т’ам фә’м бькьн, 14 чаwа жь п’ьр’и-һьндьки wә әм фә’м кьрьнә, wәки һун бьгьһижьнә wе фә’мине кӧ әм р’успитийа wә нә, чаwа һун жи йа мә нә, Р’ожа һатьна Хӧдан Иса.
15 Мьн бь ве гӧмане шеwьра хwә кьр, пешийе бьһатама щәм wә, кӧ wә дӧ щара к’әрәм бьстанда, 16 аwа готи сәрик бьда wә, жь щәм wә бьчума Мәкәдонйайе у жь Мәкәдонйайе жи диса сәр wәда вәгәр’ийама, кӧ wә жи әз ль алийе Щьһустанедаф вәр’екьрама[787]. 17 Гава әз аһа дьшеwьрим, гәло мьн сьвькайи кьр? Йан шеwьра хwәда мина бәнде ве дьнйайе шеwьрим, кӧ «Бәле» у «На»-йа мьн сьбәһ-евар нәбә йәк? 18 Ле Хwәде шә’дә йә, кӧ созе мә wәр’а нәбуйә «Бәле» у паше «На». 19 Чьмки Кӧр’еф Хwәде, Иса Мәсиһ кӧ пе мә wәр’а һатә даннасинкьрьне, (бь мьн, Силас[788] у Тимот’ейо), «Бәле» у «На» нәбу, ле нава Wида т’ьме «Бәле» йә. 20 Чьмки һ’әму созед Хwәде бь Иса Мәсиһ «Бәле» нә, ләма жи әм бь Wи «Аминф» дьбежьн, бона р’умәта Хwәде. 21 У Хwәде йә, йе кӧ әм wәва т’әвайи йәктийа Мәсиһда һ’имгьрти кьрьн. Хут Wи әм к’ьфш кьрьн 22 у мора Хwә дани сәр мә, Р’ӧһ’еф Пироз кьрә дьле мә чаwа бьһеф жь бәр созе Хwәва.
23 Ле сәр мьнр’а Хwәде шә’дә йә, кӧ мьн qемиши wә нәкьр, кӧ нәһатьмә Корьнт’е. 24 Әм һ’ӧкӧми сәр баwәрийаф wә накьн, чьмки һун баwәрийеда шьдийайи нә, ле әм т’әви wә дьхәбьтьн бона шабуна wә.

2

1 Аwа мьн хwәха хwәр’а qьрар кьр кӧ диса нәйем дьле wә бешиньм. 2 Чьмки һәгәр әз дьле wә бешиньм, иди к’е wе дьле мьн ша кә, пештьри әwед кӧ мьн дьле wан ешандьнә? 3 Мьн әw йәк нә’ма хwәда ньвисибу, кӧ нәбә гава әз бем, йед кӧ гәрәке мьн ша кьн, әw дьле мьн бешиньн. Чьмки әз wә һ’әмуйада гӧман ьм, кӧ шабуна мьн шабуна wә һ’әмуйа йә. 4 Мьн бь гәләк һесьра, бь гәләк к’әдәр у к’әсәра дьле хwә wәр’а ньвиси, wәки һун нә кӧ ль бәр хwә к’әвьн, ле wәки wе к’урайийа һ’ьзкьрьна мьнә һьндава хwәда фә’м бькьн.
Бәрбьһерийа һьндава йе нәһәqда
5 Аwа һәгәр йәки дьлеши кьр, нә кӧ т’әне дьле мьн ешанд, ле йе һьнәка жи, wәки гәләки зедә нәкьм, нәбежьм йе wә һ’әмуйа жи. 6 Әw щәза бәси wи мәрьви йә, кӧ жь wә гәләка wир’а һатийә дайине. 7 Ле ньһа һун гәрәке бьбахшиньнә wи у ль бәр дьле wида бен, wәки к’әрби бәрхwәк’әтьне хwә ӧнда нәкә. 8 Аwа әз һиви жь wә дькьм, һ’ьзкьрьна хwә һьндава wида мак кьн. 9 Һәма бона wе йәке жи мьн ньвисийә, wәки wә бьщер’ьбиньмф бьзаньбьм к’а һун һәр тьштида гӧһдар ьн. 10 Һәгәр һун тьштәки дьбахшиньнә йәки, әз жи т’әви wә мә. У һәгәр тьштәки бахшандьне һәбә, бона wә ль бәр диндара Мәсиһ дьбахшиньм, 11 wәки мирещьнф пьште ль мә нәшкенә, чьмки әм һаш жь һ’ӧнӧред wи һәнә.
Хәмгинийа Паwлосә ль Тройайе
12 Гава әз бона Мьзгинидайинаф Мәсиһ гьһиштьмә Тройайе, мьн дит кӧ Хӧдан дәрик ль бәр мьн вәкьрийә. 13 Ле дьле мьн нә р’ьһ’әт бу, чьмки мьн бьре хwә Тито ль wьр нәдит. Һьнге мьн хатьре хwә жь wан хwәст, чумә qәза Мәкәдонйайе[789].
Сәрк’әтьна бь сайа Мәсиһ
14 Ле шькьр жь Хwәде, кӧ т’ьме мә п’ега к’ома Мәсиһә сәрк’әтьнеда пешда дьбә[790] у бина наскьрьна хwә бь мә һәр дәра бәла дькә. 15 Чьмки әм бина Мәсиһә хwәш ьн ль бәр Хwәде, һьн нава хьлазбуйийада, һьн нава ӧндабуйийада. 16 Бона һьнәка әм бина мьрьне нә, кӧ wан бәрбь мьрьне дьбә у бона һьнәка жи бина жийине, кӧ wан бәрбь жийине дьбә. У к’и дькарә ви бари һьлдә? 17 Әм нә мина һьнәка нә, йед кӧ хәбәра Хwәде к’ара хwәва гьредьдьн, ле бәле әм чаwа мәрьвнә жь Хwәдеда шанди, ль бәр Хwәде бь һәләqәтийа Мәсиһ пе сьтqе дьле р’аст хәбәр дьдьн.

3

Qӧльхк’аред Пәймана Ну
1 Гәло әм диса вәдьгәр’ьн, хwәха пәсьне хwә бьдьн? Йан мина һьнәка мәр’а лазьм ә әм шә’дәнә’ма сәр wәда бьшиньн, йан жь wә бьстиньн? 2 Нә һун ьн шә’дәнә’мед мә дьле мәда ньвисар, алийе һәр мәрьвида наскьри у хwәнди? 3 К’ьфш ә кӧ һун нә’ма Мәсиһ ьн бь хьзмәтк’арийа мә ньвисар, нә кӧ бь һ’ӧбьре, ле бь Р’ӧһ’е Хwәдейе сах, нә кӧ сәр сәлед кәвьри, ле сәр т’әхтед дьле хун у гошт[791].
4 Әм ве йәке Хwәдеда гӧман ьн бь сайа Мәсиһ. 5 Нә кӧ әм жь хwә һ’әсаб дькьн кӧ әм лайиqи ве кьрьне нә, ле карина мә жь Хwәде йә. 6 Әwи әw карин да мә, wәки әм бьбьнә qӧльхк’аред пәйманаф ну, нә кӧ йе ньвисаре, ле йе Р’ӧһ’, чьмки qануна ньвисар дькӧжә, ле Р’ӧһ’ дьдә жийине.
7 Аwа һәгәр әw qӧльхе кӧ сәр кәвьра бь һ’әрфа к’олайи бу у ахьрийе мьрьне пешда тинә һаqас хwәйир’умәт бу, wәки зар’ед Исраелф нькарьбун р’уйе Мусаф бьньһер’ийана, жь дәст wе шәwqа р’уйе wийи кӧ диса wе дәрбаз буйа бьчуйа[792], 8 ле бәле qӧльхе Р’ӧһ’ wе һе чьqас хwәйир’умәт бә? 9 Чьмки һәгәр әw qӧльхе кӧ ахьрийе диwан сәр мәрьвада дани, һаqас хwәйир’умәт бу, һе чьqас зедә wе хwәйир’умәт бә әw qӧльхе кӧ мәрьв пе бесущ дьбьн. 10 Бәле йе кӧ хwәйир’умәт бу, әw бер’умәт дәрк’әт жь бәр wе р’умәта кӧ сәр wер’а бу. 11 Һәгәр qӧльхе кӧ wе дәрбаз бьбуйа бьчуйа хwәйир’умәт бу, иди йе кӧ wе бьминә, һе чьqас хwәйир’умәт ә!
12 Аwа әм хwәйе ве гӧмане нә, ләма хәбәрдана хwәда мерк’ими нә. 13 Әм нә мина Муса нә, чаwа wи хели авитьбу сәр р’уйе хwә, wәки зар’ед Исраел һ’әта хьлазийе әw р’умәта wе дәрбаз буйа нәдитана[793]. 14 Бәле әw сәwдайе хwәда фә’мәкори бун у һ’әта иро жи гава пәймана кәвьн дьхуньн, хут әw хели сәр фә’ме wан дьминә. Әw һьнге те һьлдане, гава әw дьбьнә п’ара Мәсиһ. 15 Бәле һ’әта иро жи, гава Qанунаф Муса дьхуньн, хели сәр фә’ме wан дьминә, 16 ле гава йәк ль Хӧдан вәгәр’ә, һьнге «әw хели те һьлдане»[794]. 17 У әw Хӧдан Р’ӧһ’ ә у Р’ӧһ’е Хӧдан ль к’ӧ дәре бә, ль wе дәре жи азайи һәйә. 18 Аwа әм һ’әму жи р’уки бехеликьри мина нәйньке шәwqа р’умәта Хӧдан вәдьгәр’иньн[795] у әм бь дәрәщед р’умәт бь р’умәте тенә гӧһастьне, дьбьнә хут әw сурәте Wи, әв йәк бь алик’арийа Хӧдан ә, кӧ хwәха Р’ӧһ’ ә.

4

Хьзна р’ӧһ’анийә дәрданедф һ’әр’ида
1 Бона ве йәке әм жь ви qӧльхи вәнак’ьшьн, йа кӧ мә бь р’ә’ма Хwәде стандийә. 2 Ле бәле әм жь тьштед ә’йбә дьзива дур ьн у фелбазийа накьн, хәбәра Хwәдеда qәлпийе накьн. Ле сәрда әм р’астийе ә’йан дькьн у бь ви аwайи хwә дийари исафаф һәр мәрьви дькьн ль бәр Хwәде. 3 Ле һәгәр әв Мьзгинийа кӧ әм дьдьн вәшарти йә жи, әw ль бәр ӧндабуйийа вәшарти йә. 4 Мире ве дьнйайейи нәһәq шәвәр’әша кора анийә сәр фә’ме нәбаwәра, wәки р’онайа Мьзгинийа р’умәта Мәсиһ нәдә сәр wан, Йе кӧ сурәте Хwәде йә. 5 Әм нә кӧ хwә даннасин дькьн, ле Иса Мәсиһ чаwа Хӧдан у хwә жи чаwа хӧламед wә, бона Иса. 6 Wи Хwәдейе кӧ гот: «Бьра жь тә’рийе р’онайи дәре»[796], Wи хwәха дьле мәда шәwq да, wәки әм р’умәта Хwәде нас кьн, бь wе шәwqа кӧ жь р’уйе Мәсиһ дәрте.
7 Ле әв хьзнә нава мә дәрданед һ’әр’ида һәйә, wәки бе к’ьфше кӧ зорайийа qәwате жь Хwәде йә, нә кӧ жь мә. 8 Әм һәр алийава тә’ли-тәнгийада нә, ле нав дәст-п’ийе тәнгасийадаф начьн, дәрәще бегӧманда нә, ле бегӧман ниньн, 9 хwәйинәйар ьн, ле нә бейар ьн, ледайи-к’әти нә, ле нә ӧндабуйи нә. 10 Һәр гав әм мьрьна Иса бәдәнед хwәда дьбьн, wәки жийина Иса жи бәдәна мәда к’ьфш бә. 11 Чьмки әмә кӧ сах ьн, бона Иса мьрьнер’а тенә дайине, wәки жийина Иса жи qальбе мәйи мьрида к’ьфш бә. 12 Аwа мьрьн нава мәда йа хwә дькә, ле жийин нава wәда.
13 Чаwа ньвисар ә: «Мьн баwәр кьр, ләма хәбәр да»[797]. Хут бь wи р’ӧһ’е баwәрийе әм жи баwәр дькьн у ләма хәбәр дьдьн. 14 Әм заньн Әwе кӧ Хӧдан Иса жь мьрьне р’акьр, wе мә жи т’әви Иса жь мьрьне р’акә у мә т’әви wә бәр хwә бьдә сәкьнандьне. 15 Бәле әв һ’әму бона wә йә, кӧ гава к’әрәм һе сәр гәләкада бьр’ьжә, шькьрдарийа р’умәта Хwәде жи һе зедә бә.
16 Ләма әм жь ве йәке вәнак’ьшьн. Бәле әм жь дәрвава дерьс дьбьн дьчьн, ле дьлда р’ож бь р’ож нуйәжийин дьбьн. 17 Чьмки щәфед мәйә дәм-дәмә сьвьк мә дькьнә хwәйийе р’умәта гьранә һ’әта-һ’әтайейә бе һьмбәр. 18 Аwа әм дина хwә надьнә тьштед хӧйа дьбьн, ле йед нәхӧйа, чьмки тьштед хӧйа бона wәхтәки нә, ле йед нәхӧйа һ’әта-һ’әтайи нә.

5

1 Чьмки әм заньн, һәгәр qальбе мәйи ахин мина коне фьрари хьраб бә, маләкә мәйә һ’әта-һ’әтайе ль ә’змана һәйә, йа кӧ бе дәст жь Хwәдеда чекьри йә. 2 У бәле әм ви конида дьнә’льн, һ’әйра wе йәкеда нә, кӧ мала хwәйә ә’змани ль хwә wәргьрьн, 3 wәки, гава әм wе хwә wәргьрьн, бе сьт’ар к’ьфш нәбьн. 4 Бәле һ’әта кӧ әм ви конида дьминьн, бьн баре гьранда дьнә’льн, нә кӧ әм дьхwазьн ви жь хwә бехьн, ле йа ә’змани сәр хwә wәргьрьн, wәки йе хwәйимьрьн wе жийинеда бәтавәбәф һәрә. 5 Хwәде Хwәха әм ве йәкер’а һазьр кьрьнә у Р’ӧһ’е Хwә чаwа бьһеф жь бәр созе Хwәва да мә.
6 Аwа әм һәр гав ве йәкеда ә’сәйи гӧман ьн. Әм заньн һ’әта әм ви qальбида дьминьн жь Хӧдан дур ьн, 7 чьмки әм бь баwәрийе дьжин, нә кӧ бь дитьна ч’ә’ва. 8 У гӧмана мәйә ә’сәйи һәйә у һе дьхwазьн жь ви qальби дәрен ль щәм Хӧдан бьһеwьрьн. 9 Бона ве йәке әм дьщә’диньн, кӧ һәгәр әм бьминьн йан дәрен, т’әне ль Wи хwәш бен. 10 Чьмки гәрәке әм һ’әму жи ль бәр диwана Мәсиһ бьсәкьньн, wәки һәр кәс wәкә wан ә’мәлед qальбе хwәда кьри бьстинә, чь кӧ кьрьбә, qәнщи йан хьраби[798].
Qӧльхе шандитийе бона льһәванина т’әви Хwәде
11 Аwа әм кӧ һаш жь хофа Хӧдан һәнә, дькьн кӧ мәрьва биньнә р’айе. У әм Хwәдева жи ә’йан ьн, гӧман һәйә, кӧ әм исафа wәва жи ә’йан ьн. 12 Нә кӧ әм бәр wә диса пәсьне хwә дьдьн, ле мәщале дьдьнә wә, кӧ һун бь мә бьфьр’ьн, wәки тьштәки wәйи готьне wанр’а һәбә, йед кӧ бь дитьна ч’ә’ва дьфьр’ьн, нә кӧ бь йа дьлада. 13 Һәгәр мә һ’ьше хwә ӧнда кьрийә, әw бона Хwәде йә, ле һәгәр әм сәр һ’ьше хwә нә, әw бона wә йә. 14 Һ’ьзкьрьна Мәсиһә һьндава мәда п’ейи сәр мә дькә, чьмки әм фә’м дькьн, кӧ йәк бона һ’әмуйа мьрийә, кӧ ӧса йә һ’әму жи мьрьнә. 15 Мәсиһ бона һ’әмуйа мьр, wәки әwед сах бона хwә сах нибьн, ле бона Wи, Йе кӧ бона wан мьр у жь мьрьне р’абу.
16 Чь ль мә дьк’әвә, әм иди ньһа кәсәки бь тьһәре мәрьвайи наньһер’ьн. Р’аст ә wәхтәке мә бь тьһәре мәрьвайи Мәсиһ ньһер’и, ле ньһа иди әм ӧса наньһер’ьн. 17 Аwа һәгәр йәк йәктийа Мәсиһда йә, әw ә’фьринәки ну йә, тьштед кәвьн дәрбаз бун чун у ва йед ну[799] һатьн. 18 Әв һәр тьшт жь Хwәдеда нә, кӧ әм бь Мәсиһ т’әви Хwә ль һәв анин у qӧльхе льһәванине да мә. 19 Аwа готи Хwәде бь Мәсиһ дьнйа т’әви Хwә ль һәв ани, нәһәqийед wан wанр’а нәһәqи һ’әсаб нәкьрьн у готьна льһәванине спартәф мә. 20 Аwа әм жь алийе Мәсиһда qасьдийе дькьн, чаwа кӧ Хwәде бь мә һиви жь wә дькә: Әм алийе Мәсиһда р’әща жь wә дькьн, т’әви Хwәде ль һәв wәрьн! 21 Әwи кӧ һәләqәтийа Wи т’әви гӧна т’ӧнәбу, Хwәде Әw бона мә кьрә һәвал-п’аре гӧна[800], wәки әм йәктийа Wида бьбьнә һәвал-п’аред р’астийаф Хwәде.

6

1 Әм жи чаwа һәвал-хәбатед Хwәде иди һиви жь wә дькьн, йед кӧ к’әрәма Хwәде стандьнә, нәһельн кӧ әw к’әрәм бефәйдә бә. 2 Чьмки Хwәде дьбежә:
«Дәма р’ә’м-к’әрәме Мьн дәнге тә бьһист
у р’ожа хьлазбунеда һатьмә һәwара тә»[801].
Ва ньһа йә дәма р’ә’м-к’әрәме! Ва ньһа йә р’ожа хьлазбуне!
3 Әм дькьн т’ӧ тьштида нәбьнә байисе к’әтьна т’ӧ кәси, wәки qӧльхе мә нәйе ломәк’аркьрьнеф. 4 Ле һәр тьштида әм хwә бь сәбьра хwәйә мәзьн дьдьнә к’ьфше, чаwа qӧльхк’аред Хwәде: Тә’ли-тәнгийада, һесири-бәләнгазийа у дәрд-кӧлада, 5 леданада, кәладаф у һәр алийава һ’ьщумкьри, к’әсьри, бехәw, бьр’чи[802], 6 бь ньхта һ’әлал, бь занәбуне, бь дьле фьрә, бь ширьнайийе, бь Р’ӧһ’е Пироз у бь һ’ьзкьрьна беһ’ьләк’ари, 7 бь готьна р’астийе у qәwата Хwәде. Әм бь дәсте ч’әп у р’асте жи р’астһ’әсабунева сильһ’кьри нә, 8 һӧрмәте у беһӧрмәтийеда, qәдьр у р’әзилийеда. Мә һ’әсаб дькьн чаwа йед дәрәwин, ле әм сәр р’астийе нә, 9 мә һ’әсаб дькьн чаwа йед нәнас, ле йед бь нав у дәнг ьн, чаwа йед мьри, ле ва йә әмә сах ьн, чаwа щәза станди, ле нәкӧшти нә, 10 әм чаwа йед зәлулийеда нә, ле әм һәр т’ьм ша нә, чаwа йед бәләнгаз, ле әм гәләка дәwләти дькьн, чаwа к’ьфш дьбә йане тьштәки мә т’ӧнә, ле һәр тьштед мә һәнә.
11 Мә вәкьри wәр’а хәбәр дайә гәли корьнт’ийа, дьле мә жи һьндава wәда фьрә йә. 12 Һун жь алийе мәда бинтәнг набьн, ле һун бина хwә ль хwә тәнг дькьн. 13 Әз чаwа т’әви зар’ед хwә хәбәр дьдьм, һун жи wәкә wе йәке ль мә вәгәр’иньн у дьле хwә мәр’а вәкьн.
П’утп’арьстийеваф гьредайи нибьн
14 Т’әви нәбаwәра нәк’әвьнә бьне нирәки. Чь к’аре һәqийе т’әви нәһәqийе һәйә? Йан чь һәләqәтийа р’онайе т’әви тә’рийе? 15 У чь т’ьфаqийаф Мәсиһ т’әви щьнф[803] һәйә? Йан чь п’ар нава баwәрмәнда у нәбаwәрада һәйә? 16 Йан жи чь һәвалтийа п’арьстгәһаф Хwәде т’әви йа п’ута һәйә? Чьмки әм п’арьстгәһа Хwәдейе сах ьн! Чаwа Хwәде гот:
«Әзе нава wанда бьминьм,
нава wанда бьмәшьм,
Хwәдейе wан бьм
у әwе жи щьмә’та Мьн бьн»[804].
17 Бона ве йәке «Хӧдан дьбежә:
Дә р’абьн жь нава wан дәрен, щӧдә бьн.
Ль тьштед һ’әрамф нәк’әвьн,
у Әзе wә qәбул кьм[805],
18 Баве wә бьм,
һуне жи кӧр’ у qизед Мьн бьн,
Хӧдане Һ’әму Зорайийе дьбежә[806]».
 

7

1 Әм кӧ хwәйе ван соза нә дәлално, дә әм хwә жь һ’әму к’ьретийа[807] qальб у р’ӧһ’е хwә паqьж кьн у бь хофа Хwәде лап бӧһӧрти-жьбарә бьн.
Шабуна Паwлос
2 Мә дьле хwәда щи кьн! Мә нәһәqи т’ӧ кәси нәкьрийә, зийан нәдайә т’ӧ кәси у кәсәк к’ара хwәр’а нәдайә хәбате. 3 Әз ве йәке набежьм кӧ wә нәһәq кьм, ле чаwа мьн пешда готийә, һун дьле мәда нә, һәгәр әм бьмьрьн йан бьжин әм т’әви wә нә. 4 Әз гәләки wәда гӧман ьм, гәләки пе wә фьр’наq дьбьм! Нава һ’әму тә’ли-тәнгийед мәда бәрдьлийа wә жь сәре мьн зедәтьр ә у шабунеда к’ьм-к’ьми мә.
5 Бәле гава әм гьһиштьнә Мәкәдонйайе, мә qәт р’ьһ’әти нәдит, ле мә һ’әму алийава тә’ли-тәнги к’ьшандьн, дор-бәра шәр’-дә’w бун, дьлада жи хәм у дәрд бун. 6 Ле Хwәдейе кӧ бәр дьле шкәстийада те, бь һатьна Тито дьл да бәр мә 7 у нә кӧ т’әне пе һатьна wи, ле бь wе йәке жи, кӧ чаwа wә дьл дабу бәр wи. Әwи мәр’а гьли кьр, кӧ һун чьqаси дәмана мьнда нә, шин у гьри нә у хирәта мьн дьк’ьшиньн. Бь ве йәке дьле мьн һе шабун к’әте.
8 Бәле һәгәр мьн пе wе нә’ме дьле wә ешанд, әз нә п’ошман ьм. Р’аст ә әз п’ошман бум, гава мьн дит кӧ wе нә’ме һьнәк wәхт дьле wә ешанд. 9 Ле ньһа әз ша мә, нә кӧ бона wе йәке кӧ һун бәр хwә к’әтьнә, ле чьмки һун бона т’обәкьрьнеф бәр хwә к’әтьн. Һун ль гора хwәстьна Хwәде бәр хwә к’әтьн, ӧса кӧ wә т’ӧ зийан жь мә нәдит. 10 Бәрхwәк’әтьна ль гора хwәстьна Хwәде мерьв бәрбь т’обәйийе дьбә кӧ хьлаз кә у п’ошмани теда т’ӧнә, ле бәрхwәк’әтьна жь ве дьнйайе бәрбь мьрьне дьбә. 11 Дә дина хwә бьдьнә wе бәрхwәк’әтьна ль гора хwәстьна Хwәде кӧ чьqас к’ар да wә: Wә чаwа щә’данд бь р’успити щаба хwә да! Чь һерс, чь хоф, чь һ’ьзрәт, чь хирәт, чь щәзадайина бона нәһәqийе! Wә һ’әму алийава хwә да к’ьфше, кӧ һун ван йәкада сәр ньхта һ’әлал ьн. 12 Аwа әw нә’ма кӧ мьн wәр’а ньвиси, нә бона wи бу, йе кӧ нәһәqи кьр у нә бона йе һатә нәһәqкьрьне, ле бәле wәки әw дәмана wәйә һьндава мәда ль бәр Хwәде ә’йан бә. 13 Бона ве йәке дьл һатә бәр мә.
Пештьри wе бәрдьлһатьнеда, һе гәләки дьл һатә бәр мә бона шабуна Тито, чьмки wә һ’әмуйа дьле wи р’ьһ’әт кьрьбу. 14 Ль бәр wи әз пе wә фьр’наq бум у әз р’ур’әш дәрнәк’әтьм. Ле чаwа һәр тьште кӧ мә wәр’а гот р’аст бу, ӧса жи әw фьр’наqийа мәйә бәр Тито р’аст дәрк’әт. 15 У дьле wи һе сәр wә гәрм буйә, гава бона гӧһдарийа wә һ’әмуйа бир тинә, кӧ wә чаwа бь хоф у тьрс әw qәбул кьрийә. 16 Әз ша мә, кӧ һәр тьштида wәда гӧман ьм.

8

Мәр’данийа баwәрмәнда
1 Ижар хушк-бьрано, әм wе к’әрәма Хwәде wәва дьдьнә һ’әсандьне, йа кӧ щьвинед Мәкәдонйайер’а һатийә дайине[808]. 2 Нава wе һесири-бәләнгазийа кӧ пе һатьнә щер’ьбандьне у нава к’әсибийа хwәйә гьранда жи, шабуна wан һе зедә бу у һе хwә данә мәр’данийе. 3 Әз шә’дә мә, кӧ wана wәкә qәwата хwә у жь qәwата хwә зедәтьр жи бь р’әзәдьли дьдан, 4 гәләки һиви жи дькьрьн, кӧ әм qәдьре wан бьгьрьн, бьһельн кӧ әw т’әви ве к’омәкдайина бона щьмә’та Хwәде бьн. 5 У нә һаqас чьqас кӧ гӧмана мә һәбу, ле щанийа хwә пева пешийе данә Хӧдан у паше мә, бь ә’мьре Хwәде. 6 Иди һьнге мә жь Тито һиви кьр, кӧ әw wи шьхӧле qәнщи кӧ нава wәда дәстпекьр, хьлаз кә жи. 7 Чаwа һун һәр тьштида т’ерә-т’ьжи нә, баwәрийе, хәбәрдане, занәбуне, т’әмамийа хирәтеда у wе һ’ьзкьрьна хwәйә һьндава мәда, ӧса жи ви шьхӧле qәнщда т’ер-т’ьжи бьн.
8 Әз ве хәбәрданеда ә’мьри сәр wә накьм, ле wәки һун ч’ә’в бьдьнә хирәта һьнәкед дьн бона к’омәкдайине, дьхwазьм wә бьщер’ьбиньм, к’а һун һ’ьзкьрьнеда чьqас ширһ’әлал ьн. 9 Чьмки һун к’әрәма Хӧдане мә Иса Мәсиһ заньн: Р’аст ә Әw йәки дәwләти бу, ле бона wә к’әсиб бу, wәки һун бь к’әсиббуна Wи дәwләти бьн.
10 Әз ве йәкеда фькьра хwә wәр’а дьбежьм: Әв йәк бона к’ара wә йә, чьмки һе сала парва нә кӧ т’әне wә пешийе дәстпекьр wе йәке бькьн, ле ӧса жи һун пешийе wе йәкер’а р’ази бун. 11 Дә ижар ве кьрьна хwә биньнә сериф, wәки р’әзәдьлийа хwәда чьqас хирәт дькьн, һаqас жи биньнә сери, wәкә qәwата хwә. 12 Чьмки һәгәр һун бь р’әзәдьли к’омәке бьдьн, әw wәкә wе йәке qәбул ә, чьqас дәсте к’ева те, ле нә wәкә wе йәке, кӧ дестда т’ӧнә.
13 Әз нә кӧ фьреqәтийа һьнәка дьхwазьм у тәнгасийа wә, ле wәки һәр тьшт wәкә һәв бә. 14 Ньһа зедәйа wә дькарә кемасийа wан т’ьжи кә у р’ожәке жи зедәйа wане кемасийа wә т’ьжи кә. Бь ви аwайи wе wәкә һәв дәре, 15 чаwа ньвисар ә:
«К’е гәләк т’оп кьр, зедә нәбу
у к’е һьндьк т’оп кьр, кем нәбу»[809].
Тито у һәвалед хwәва
16 Шькьр жь Хwәде кӧ әw хирәт да Тито жи, кӧ али wә бькә. 17 Әw нә кӧ т’әне һивикьрьна мәр’а р’ази бу, ле хирәта wи жи qәбул нәкьр, хwәст бь р’әзәдьли бе щәм wә. 18 Т’әви wи әм wи бьрайи дьшиньн, йе кӧ һ’әму щьвинада бона Мьзгинидайине пәсьне wи дьдьн 19 у нә кӧ т’әне һаqас, ле ӧса жи жь алийе щьвинада һатә бьжартьне, кӧ бьбә һәвале wе р’еwитийа кӧ әм к’омәкдайинер’а qӧльх дькьн, бона р’умәта Хӧдан у wәки әм дьлхwәстьна хwә жи ве йәкеда бьдьнә к’ьфше. 20 Әм һ’әвза хwә жь ве йәке жи дькьн, кӧ нәбә йәк ви qӧльхе мәйи мәр’ддайинеда мә ломәк’ар кә. 21 Чьмки әм дькьн р’аст дәрен, нә кӧ т’әне ль бәр Хӧдан, ле ль бәр мәрьва жи.
22 Әм т’әви wан һәр дӧ бьра, бьраки хwәйи дьн жи дьшиньн, йе кӧ мә гәләк тьштида әw щер’ьбандийә у т’ьме жи хирәтк’еш дитийә у ньһа жи һе хирәтк’еш ә һьндава wәда, чьмки әw гәләки wәда гӧман ә. 23 Һәгәр пьрс бе сәр Тито, әw һәвал у хәбатк’аре т’әви мьн ә бона wә. Ле һәгәр бе сәр wан һәр дӧ бьрайед мә, әwана жь алийе щьвинеда шанди нә, бона р’умәта Мәсиһ дьхәбьтьн. 24 Аwа һ’ьзкьрьна хwә у әw пәсьне кӧ мә бона wә дайә, wанр’а бьдьнә избаткьрьне, wәки һ’әму щьвин wе йәке бьбиньн.
 

9

1 Дәрһәqа к’омәкдайина щьмә’та Хwәдеда әв тьштәки зедә йә, кӧ әз wәр’а бьньвисьм. 2 Чьмки әз wе р’әзәдьлийа wә заньм у нава мәкәдонийада пе wә фьр’наq дьбьм дьбежьм, кӧ wә баwәрмәндед qәза Ахайайе һе сала парва к’аре хwә к’омәкдайине кьрийә у әв хирәтк’ешийа wә, гәләк жь нав wанда ләqандьнә. 3 У әз жи wан бьрайед хwә дьшиньм, wәки фьр’наqийа мьнә һьндава wәда, wе йәкеда бәтал дәрнәйе, ле һун ӧса һазьр бьн, чаwа мьн wанр’а готийә, 4 кӧ нәбә һәгәр мәкәдони т’әви мьн бен у бьбиньн һун нә һазьр ьн, әм шәрми бьн (нахwазьм бежьм һун жи) wе гӧманеда, йа кӧ әм wәда гӧман бун. 5 Ләма жи мьн р’е тер’а дит, һиви жь бьра кьр, кӧ бәри мьн бенә щәм wә у т’ьвдарәке wе п’ешк’ешаф гӧмрә, йа кӧ wә соз дабу бьбиньн. Һьнге әwе бь р’әзәдьлийе һазьр бә, нә кӧ бь дәсте зоре.
Гӧмрәдайин у бәред wе
6 Ве йәке бир нәкьн: Йе дәст дьдә бәр чандьне, wе һьндьки жи бьдьру, ле йе дәст надә бәр чандьне, wе гӧмрә жи бьдьру. 7 Дьле һәр кәсир’а чьqас дәрбаз дьбә, бьра һаqаси жи бьдә, нә кӧ бьдә ле дьле wи пәй бә йан бь борщдарийе бә, чьмки Хwәде йе бь дьл у әшq дьдә һ’ьз дькә. 8 Хwәде дькарә һ’әму алийава сәр wәда бьбаринә, wәки һәр алийада һәр гав һ’әму тьштед wәйә керһати һәбьн у зедә бә жи бона һәр кьрьнед qәнщ. 9 Чаwа ньвисар ә:
«Wи гӧмрә да бәләнгаза,
qәнщикьрьна Wи[810] һ’әта-һ’әтайе дьминә»[811].
10 Әwе кӧ т’охьм дьдә т’охьмр’әшф у нан жи бона хwарьне, wе т’охьм п’ешк’еши wә кә у зедә кә, бәред qәнщикьрьна wә[812] жи бьгьһинә[813]. 11 Һуне һәр тьштива дәwләти бьн, wәки һәр алийава мәр’д бьн у әw qәнщийед һун бь дәсте мә дькьн, бьбьнә мә’ни кӧ шькьрийе бьдьнә Хwәде. 12 У гава һун ви qӧльхи дькьн, нә кӧ т’әне кемасийа щьмә’та Хwәде т’ьжи дькьн, ле әв йәк дькә кӧ Хwәдер’а һе шькьрдайин зедә бә. 13 Әв кьрьна wә р’астийа баwәрийа wә избат дькә, бь ви аwайи шькьрийа хwә Хwәде тиньн бона гӧһдарикьрьна Мьзгинийа Мәсиһә кӧ һун иqрарф дькьн у бона wе мәр’данийа wә, кӧ һун алик’арийа wан у һ’әмуйа дькьн. 14 У әwе бона wә дӧа бькьн, һ’әйра wәда бьн, бона wе к’әрәма Хwәдейә сәр к’әрәма, йа кӧ wәр’а һатийә дайине. 15 Шькьр жь Хwәде бона wе дайина wийә кӧ найе готьн!

10

Щабдайина Паwлос бона һ’ӧкӧме шандитийа хwә
1 Әз, Паwлос хwәха һиви жь wә дькьм, бь мьлукти у ширьнайийа Мәсиһ, чаwа те готьне кӧ әз р’у бь р’у нава wәда мина бәрхәки мә, ле дурва һьндава wәда мина шерәки мә. 2 Әз р’әща дькьм, ӧса нәкьн кӧ гава бем жи бьбьмә шер, чьмки әз ә’сәйи заньм кӧ әз дькарьм тӧрӧш кьм һьндава wанда жи һ’ьшк бьм, йед кӧ бона мә ӧса дьфькьрьн, йанчийәф әм бь мәрьвайи дькьн. 3 Бәле р’аст ә әм мәрьв ьн, ле бь мәрьвайи әскәрийе накьн. 4 Ч’әкед әскәрийа мә, нә йе мәрьвайи нә, ле йед qәwатә жь Хwәде нә, бона wеранкьрьна т’ә’бийа. 5 Әм wан шеwьра у һ’әму бьльндщийед к’ӧбарийейә мьqабьли занәбуна Хwәде бәтал дькьн у һ’әму фькьра дькьнә һесир, ельмиф Мәсиһ дькьн. 6 Әм һазьр ьн щәза бьдьнә һ’әму нәгӧһдара, гава гӧһдарийа wә т’ам бә.
7 Һун р’әнг-р’уйа дьньһер’ьн. К’и хwәда гӧман ә, кӧ әw п’ара Мәсиһ ә? Бьра ве жи бьфькьрә, кӧ чаwа әw п’ара Мәсиһ ә, ӧса жи әм ьн. 8 Чьмки һәгәр әз һьнәки жи зедә дьфьр’ьм, бона wе һ’ӧкӧмдарийа кӧ Хӧдан да мә, тьштәки шәрмийе теда т’ӧнә, әw бона авабуна баwәрийа wә йә, нә кӧ хьраббуне. 9 Аwа әз дькьм кӧ ӧса к’ьфш нәбә, йане әз бь нә’мәйед хwә wә дьтьрсиньм. 10 Чаwа һьнәк дьбежьн: «Нә’мәйед wи һ’ьшк ьн у бь qәwат ьн, ле әw диндара хwәва бәләнгазәк ә у хәбәрданеда жи йәки пенәбуйи йә». 11 Йед ӧса бьра фә’м бькьн, әм дурва бь хәбәр у нә’мәйед хwәва чаwа нә, незик кьред хwәда жи ӧса нә.
12 Р’аст әм нәwерьн, хwә сәр мезине бьк’ьшиньн у һьмбәри wан кьн, йед кӧ хwәха пәсьне хwә дьдьн. Әwана надьнә бәр һ’ьше хwә, гава нава хwәда хwә пе һәв чап дькьн у хwә дьдьнә бәр һәв. 13 Ле чь жь п’әйдайина мә дьк’әвә, әм ньге хwә жь бәр’а хwә дьрежтьр накьн, ле wәкә wи синоре дайи, чьqас Хwәде кьрә п’ара мә, кӧ дьгьһижә һ’әта щәм wә. 14 Әм жь синор дәр гавәкә хwә навежьн, чаwа һе нәгьһиштьбьнә щәм wә, чьмки гава р’астийе к’әвә әм бь Мьзгинидайина Мәсиһ иди гьһиштьнә һ’әта щәм wә. 15 Әм жь синор дәрнайен у пе хәбата һьнәкед дьн нафьр’ьн. Ле әм wе гӧмане нә, кӧ баwәрийа wә бьгьһижә, wәкә wе дайина кӧ мә стандийә, хәбата мә жи нава wәда һе зедә бәрфьрә бә. 16 Әм дьхwазьн кӧ жь wә wедатьр дәрбаз бьн, Мьзгинийе щийед дьн жи даннасин кьн, нә кӧ әм бь кьре йәки дьн бьфьр’ьн, йе кӧ синоре хwәда кьрийә. 17 Ле чаwа ньвисар ә: «Йе кӧ дьфьр’ә, бьра пе Хӧдан бьфьр’ә»[814]. 18 Чьмки нә кӧ әwе п’әйе хwә дьдә, ль Хӧдан qәбул ә, ле йе кӧ Хӧдан п’әйе wи дьдә.

11

Паwлос у шандийед дәрәw
1 Әз дьхwазьм кӧ һун бькарьбьн һьнәки беһ’ьшийа мьн бьбьһерьн! Ле бькьн кӧ бьбьһерьн жи! 2 Әз к’ӧмр’әшийе wә дькьм, бь wе к’ӧмр’әшийаф Хwәде. Чьмки мьн һун йәкир’а, аwа готи Мәсиһр’а нишан кьрьн, wәки wә мина qизәкә бьк’ьрф ль бәр Wи бьдьмә сәкьнандьне. 3 Ле т’әне әз дьтьрсьм, тӧwәрә чаwа мә’р бь фелбазийа хwә Һеwа хапанд, ӧса жи әw һ’ьше wә бьчәлqинә у һун дәсте хwә жь ширһ’әлали у дьлсахийа хwәйә һьндава Мәсиһда бькьн[815]. 4 Гава йәк те у Исаки дьн даннасин дькә, к’ижан мә даннасин нәкьрийә, йан р’ӧһ’әки дьн һун дьстиньн, к’ижан wә жь мә нәстандийә, йан мьзгиникә дьн дьдә, кӧ мә нәдайә wә, һун ван тьшта р’ьнд дьбьн. 5 Ле бь т’әхмина мьн әз т’ӧ тьштива жь wан шандийед ә’йанә һа кемтьр ниньм! 6 Дьбә әз хәбәрданеда нә сәр хwә мә, ле нә алийе занәбунеда. Мә әв йәк һ’әму алийава һәр тьштида нишани wә дайә.
7 Гәло мьн гӧнә кьрф, кӧ Мьзгинийа Хwәде бе һәq да wә, хwә жи бәр wә шкенанд, кӧ һун бьльнд бьн? 8 Мьн щьвинед майин т’алан кьрьн жь бәр һәqе хwәва, wәки хьзмәтк’арийе wәр’а бькьм. 9 У гава әз ль щәм wә бумә һ’әwще тьштәки, мьн гьрани нәда жь wә т’ӧ кәси, чьмки әw баwәрмәндед кӧ жь Мәкәдонйайе һатьбун, чь кемасийед мьн һәбун, wана дәсте хwә дьрежи мьн кьр. Бәле мьн һәр алийава кьрийә кӧ гьранийе нәдьмә wә у дькьм кӧ нәдьм жи[816]. 10 Бь wе р’астийа Мәсиһ, йа кӧ нава мьнда йә, р’успитийа мьн wе дор-бәред qәза Ахайайеда жи бәтал дәрнәйе. 11 Чьма әз аһа дькьм? Әз wә һ’ьз накьм? Wе йәке Хwәде занә! 12 У әз чаwа дькьм, әзе ӧса жи бькьм, wәки р’е нәк’әвә wан, йед кӧ мә’нийа дьгәр’ьн, wәки п’әйе хwә бьдьн, йанчийә әw жи мина мә дьхәбьтьн.
13 Ле на, йед ӧса шандийед дәрәw ьн, п’алед qәлп ьн, хwә дькьнә дьлqе шандийед Мәсиһә р’аст. 14 У әв йәк нә тьштәки ә’щебмайине йә! Мирещьн хwәха жи хwә дькә дьлqе мьлйак’әтеф р’онайийе. 15 Һьлбәт нә тьштәки мәзьн ә, кӧ хьзмәтк’аред wи жи бьк’әвьнә дьлqе хьзмәтк’аред һәqийе. Ахьрийа wане wәкә ә’мәлед wан бә.
Паwлос п’әйе хwә тә’ли-тәнгийед хwәда дьдә
16 Диса дьбежьм, бьра т’ӧ кәс мьн беһ’ьш һ’әсаб нәкә. Ле һәгәр һун дькьн жи, иди бьра мьн мина йәки беһ’ьш qәбул кьн, кӧ әз жи һьнәки п’әйа бемә хwә. 17 Чь кӧ дьбежьм, р’аст ә ль Хӧдан хwәш найе, ле чаwа йәки бе һ’әмди хwә, бәр байе наве хwә к’әти. 18 Гәләк бь мәрьвайи п’әйе хwә дьдьн, әзе жи п’әйа бемә хwә. 19 Һун мәрьвнә сәрwахт ьн, ләма бь дьләки ша ль беһ’ьша сәбьр дькьн! 20 Бәле, һун сәбьр дькьн, гава йәк wә дькә хӧлам, йан һәбукаф wә дьхwә, йан wә к’ара хwәр’а дьдә хәбате, йан сәр wәр’а к’ӧбар дьбә, йан р’уйе wә дьхә. 21 Әз бь шәрмийе дьбежьм, кӧ әм wе йәкеда пенәбуйи бун!
Һәгәр йәк р’уйе wи дьгьрә бь тьштәки бьфьр’ә, р’уйе мьн жи дьгьрә, (әз ве йәке жь бефә’мийа хwә дьбежьм). 22 Әwана ибраниф нә? Әз жи. Исраели нә? Әз жи. Жь р’ьк’ьнйата Бьраһимф ьн? Әз жи. 23 Qӧльхк’аред Мәсиһ ьн? (Беһ’ьши хәбәр дьдьм), әз һе жь wан зедәтьр ьм! Жь wан зә’фтьр хәбьтимә, жь wан зә’фтьр к’әтьмә кәла, жь wан зә’фтьр ледан хwарийә, гәләк щара һ’әта бәр дәре мьрьне жи чумә. 24 Бь дәсте щьһуйаф пенщ щара, жь чьли йәк кем, бь qамчийа һатьмә ледане[817], 25 се щара бь дәсте р’омийа бь шьва һатьмә ледане, щарәке әз дамә бәр кәвьра, се щара р’асти гәмиwәлгәр’андьне һатьмә, шәв у р’ожәке бә’реда мамә[818]. 26 Гәләк р’еwитийед хwәда нава щур’ә-щур’ә qәдә-бәлада бумә: Жь ч’әма, жь р’ебьр’а, жь мьләте хwә, жь нәщьһуйаф, бажерда, чол-бәстада, сәр бә’ре, жь бьрайед дәрәw[819]. 27 Дьхәбьтим, дьчәрчьрим, гәләк щара хәwе шәва нәдькьр, т’и-бьр’чи, гәләк щара бе нан, сәрме у бесьт’арийеда бум. 28 Пештьри тьштед майин, хәмед һ’әму щьвинайә һәр р’ож жи сәр мьн т’оп дьбьн. 29 Гава йәк сәр һ’але хwәда дьгьри, әз жи т’әви wи дьгьрим! Гава йәк жь р’е те дәрхьстьне, дьле мьн жи дьqьлqьлә!
30 Һәгәр лазьм бә әз п’әйе хwә бьдьм, әзе сәр һ’алед хwәйә сьст п’әйа бемә хwә. 31 Хwәдейе Баве Хӧдан Иса, кӧ һ’әта-һ’әтайе һежайи шькьрийе йә, занә кӧ әз дәрәwа накьм. 32 Бажаре Шамеда wәлийеф бәрдәстийе Аретас п’адша, бона кӧ мьн бьгьрә, нобәдар дабунә бәр дәргәһед бажер[820], 33 әз пе сәпәте п’әнщәрәкер’а сурева дахьстьмә хwаре у жь дәсте wи р’әвим.

12

Дитьн у ә’йантийед Паwлосә ә’змани
1 Мьн дьк’әвә әз п’әйа бьдьмә хwә, ле р’асти к’ара wе т’ӧнә. Ле бәле әзе ньһа дәрбази сәр wан дитьн у ә’йантийа бьм, йед кӧ Хӧдан нишани мьн данә. 2 Әз баwәрмәндәки Мәсиһ нас дькьм, чардәһ сал пешда, (ньзаньм qальбда бу, ньзаньм бе qальб бу, әw Хwәде занә), һ’әта ә’змане сьсийа[821] һатә һьлатьне. 3 У әз заньм кӧ әв мәрьва, (qальбда бу, бе qальб бу, әз ньзаньм, wе йәке Хwәде занә), 4 һ’әта бӧһьштеф һатә һьлатьне у тьштед найенә готьне бьһистьн кӧ жь мерьв нак’әвә бона wан тьшта хәбәр дә жи. 5 Әзе бона йе һа п’әйа бемә хwә, ле бона хwә п’әйа надьмә хwә, пештьри сәр һ’але сьстийед хwә. 6 Ле һәгәр әз бьхwазьм жи п’әйе хwә бьдьм, әв нә беһ’ьши йә, чьмки әз р’астийе дьбежьм. Ле әз хwә дьгьрьм, кӧ нәбә йәк сәр мьн тьштәки зедә бьфькьрә, пештьри тьште кӧ жь мьн дьбьһе йан дьбинә.
7 У wәки нәбә әз бона гәләк ә’йантийед нәбәрһ’ьша к’ӧбар бьм, бәлакә мина дәрзике qальбе мьнда мьнр’а һатә дайине, мьлйак’әтәки жь мирещьн, кӧ т’әпа бе мьн, wәки әз к’ӧбар нәбьм. 8 Бона ве йәке мьн се щара һиви жь Хӧдан кьр, кӧ ве йәке жь мьн дур хә, 9 ле Әwи мьнр’а гот: «К’әрәма Мьн бәси тә йә, чьмки qәwата Мьн сьстийада мийасәр дьбә». Аwа әзе бь дьләки ша һ’але сьстийед хwәда бьфьр’ьм, wәки qәwата Мәсиһ нава мьнда бә. 10 Ләма жи әз бона наве Мәсиһ сьстийа, qара, һесири-бәләнгазийа, зерандьна у тә’ли-тәнгийа бәгәм дькьм, чьмки гава әз сьст дьбьм, һьнге qәwат дьбьм.
Хәмед Паwлос һьндава корьнт’ийада
11 Р’асти мьн беһ’ьши кьр кӧ п’әйе хwә да, ле wә п’ейи сәр мьн кьр! Гәрәке wә п’әйе мьн бьда. Әз т’ӧ тьштива жь wан шандийед wәйә ә’йан кемтьр нимә, ле әз хwәха жи нә т’ӧ тьшт ьм. 12 Нишанед шандитийа р’аст, аwа готи нишан, к’әрәмәт у кьред qәwат, нава wәда бь т’әмамийа сәбьре һатьнә кьрьне. 13 Мьн чь тьштива qәдьре wә жь qәдьре щьвинед майин кемтьр гьртийә, пештьри wе йәке кӧ мьн гьрани нәда wә? Бьбахшиньнә мьн ве нәһәqийе!
14 Әва се щар ә әз к’аре хwә дькьм, кӧ сәр wәда бем. У әз гьранийе надьмә wә. Ч’ә’ве мьн нә ль һәбука wә йә, ле ль wә йә! Чьмки нә кӧ гәрәке зар’ бона де-бава бькьн, ле де-бав бона зар’а. 15 Әзе бь дьләки ша, хwә жи у мал-һ’але хwә жи бона wә бьдьм. Һәгәр әз һе гәләки wә һ’ьз бькьм, гәло һуне мьн һьндьки һ’ьз бькьн? 16 Әм һа һьлдьн, кӧ мьн гьрани нәдайә wә, ле бь йа һьнәка әзи һ’ьләк’ар бумә у бь фелбазийа хwә һун авитьнә т’әләка хwә. 17 Гәло мьн бь дәсте әwед кӧ мьн сәр wәда шандьн, һун к’ара хwәр’а данә хәбате? 18 Мьн һиви жь Тито кьр у әw бьра т’әви wи шанд. Гәло Тито һун к’ара хwәр’а данә хәбате? Мә бь р’ӧһ’әки нәдькьр? Әм р’екеда нәдьчун?
19 Дьбә кӧ һун т’әмамийа ви wәхтида дьфькьрьн, кӧ әм дьхwазьн хwә ль бәр wә р’успи кьн? На! Ле ль бәр Хwәде әм йәктийа Мәсиһда хәбәр дьдьн у һәр тьшти дәлално, бона к’ара wә дьбежьн. 20 Әз дьтьрсьм, гава әз бем, тӧwәрә wә ӧса нәбиньм, чаwа әз дьхwазьм у һун жи мьн ӧса нәбиньн, чаwа һун дьхwазьн. Дьтьрсьм кӧ һе нава wәда шәр’-дә’w һәбьн, һ’әвсуди, һерск’әтьн, һәвр’ьк’и[822], хәйб, бӧхдан, к’ӧбар-бабахи у бет’әрбәти. 21 Дьтьрсьм, кӧ гава әз диса сәр wәда бем, Хwәдейе мьн сәре мьн ль бәр wә бәржер кә у бона гәләка шине бькьм, к’ижана пешда гӧнә кьрьнә у жь кьред һ’әрамийе, бенамусийе у толтийе т’обә нәкьрьбьн.

13

Т’әми у сьлавед ахьрийе
1 Әва щара сьсийа йә әзе сәр wәда бем. Чаwа ньвисар ә: «Гәрәке бь дәве дӧ йан се шә’да һәр тьшт бе ә’сәйикьрьне»[823]. 2 Мьн бәре готийә у ньһа жи дьбежьм, чаwа щара дӧда нава wәда һазьр бум, ньһа жи диса дурва wанр’а дьньвисьм, йед кӧ пешда гӧнә кьрьнә у ӧса жи һ’әмуйар’а: Гава диса бем, иди әз надьмә хатьре т’ӧ кәси, 3 чьмки һун к’әтьнә бьн ә’нәна, кӧ бьзаньбьн, гәло Мәсиһ пе мьн хәбәр дьдә. Әw һьндава wәда нә сьст ә, ле нава wәда qәwат ә. 4 Р’аст ә Әw бь сьстийе һатә хачкьрьнеф, ле бь qәwата Хwәде сах ә. Әм йәктийа Wида сьст дьбьн, ле бь qәwата Хwәде һьндава wәда әме бьжин т’әви Wи.
5 Һун дьле хwә бьщер’ьбиньн, к’а һун нава баwәрийеда нә? Хwә ә’нәнә кьн. Һун фә’м накьн, кӧ Иса Мәсиһ нава wәда йә, т’әне щер’ьбандьнеда һун пенәбуйи нибьн? 6 Ле гӧман һәйә, кӧ һуне фә’м бькьн, кӧ әм нә пенәбуйи нә. 7 Ле әм дӧа жь Хwәде дькьн, кӧ һун хьрабийе нәкьн, нә кӧ wәки әм щер’ьбандьнеда qәнщ к’ьфш бьн, ле wәки һун qәнщийе бькьн, һәгәр әм пенәбуйи жи к’ьфш бьн. 8 Чьмки әм нькарьн тьштәки ль р’астийе бькьн, ле т’әне бона к’ара wе. 9 Әм ша дьбьн, гава әм сьст дьбьн у һун qәwат дьбьн. У әм жи бона wә дӧа дькьн, wәки һун т’ам бьгьһижьн. 10 Бона ван йәка әз дурва wәр’а дьньвисьм, кӧ нәбә гава әз бем, һьндава wәда һ’ьшкийе бькьм бь wи һ’ӧкӧме кӧ Хӧдан дайә мьн, йа кӧ бона авакьрьне йә, нә бона хьрабкьрьне.
11 Һәйнәсәр хушк-бьрано, хwәш бьн! Сәр хwәда wәрьн, дьл бьдьнә һәвдӧ, сәр нетәке бьн, ль пәй ә’дьлайийе бьн у Хwәдейе һ’ьзкьрьне у ә’дьлайийе wе т’әви wә бә.
12 Сьлаве бьдьнә һәв бь р’амусана шире һ’әлал. Т’әмамийа щьмә’та Хwәде ль wә сьлав дькә.
13 К’әрәма Хӧдан Иса Мәсиһ, һ’ьзкьрьна Хwәде у һәләqәтийа Р’ӧһ’е Пироз т’әви wә һ’әмуйа бә.

НӘ’МА ПАWЛОС ГАЛАТИЙАР’А

Пешготьн

Галатйа Асйа Бьч’укда qәзакә Р’омайе бу. Паwлос дәма р’еwитийа шандитийаф хwәйә пешьнда бажаред Әнтакйа Пьсидйайе, Листра, Дербә, Qонйайеда һ’име щьвинедф баwәрмәнда авитьн у ӧса жи щарәке йан дӧ щара чуйә wьр (К’аред Шандийа 13:13–14:26, 16:6; 18:23).
Ле бәле пәй Паwлоср’а, чаwа щийед дәрәкә, ӧса жи нава Галатйайеда даннасинкьред башqә һатьн у щьвина wан т’әвиһәв кьрьн.
Гава Мьзгинийаф Мәсиһ бәла бу у нав мьләтада һатә qәбулкьрьне, әв пьрс жи пешда һат у готьн: «Әwе кӧ т’обәф дькә гәрәке ль гора Qанунаф Мусаф бе сьнәткьрьнеф, кӧ бьбә мәсиһийеф р’аст». Паwлос һе пешда шьровәкьрьбу, кӧ әw йәк т’ӧ щар нә ӧса йә. Чьмки әw р’ийа кӧ баwәрмәнда т’әви Мәсиһ дькә йәк, әw баwәриф йә. Ле һьнәк һатьнә нава щьвинед Галатйайе, һьмбәри Паwлос р’абун у готьн: «Гәрәке Qануна Муса бе хwәйкьрьне, wәки бәр Хwәде р’аст бенә һ’әсабе».
Бь ве нә’ме Паwлос дьхwазә фькьред йед ӧса вәгәр’инә бәрбь баwәрийа р’аст, чьмки әw бь һинкьрьна нәр’аст жь баwәрийа хwә хальфиф бун. Әw сәрһатийа хwә шьровәдькә, дьбежә чаwа әw у Барнабасф чунә Оршәлимеф у т’әви шандийед майин хәбәр дан у чаwа Аqубф, Пәтрусф у Йуһ’әннаф qӧльхе wан qәбул кьрьн у qайл бун, кӧ әw нава нәщьһуйаф даннасин кьн. (Дьбә кӧ Паwлос бә’са wе чуйина хwәйә Оршәлиме дькә, йа кӧ К’аред Шандийа 15:1-4-да ньвисар ә).
Паwлос изьне дьдә хwә кӧ әw хwә шандийе Иса Мәсиһ һ’әсаб кә. Әw пьштгьрийе qӧльхе хwә дькә у дьбежә, кӧ әв qӧльхе wи нә жь алийе мәрьвадаф йә, ле дайина Хwәде йә у шандитийа wи бона мьләтед нәщьһу йә.
Әw мерк’ими дьбежә, кӧ мәрьв пе Qанун qәдандьне ль бәр Хwәде р’аст найе һ’әсабе, ле т’әне бь баwәркьрьне. Мәрьв т’ӧ щар нькарә wе хьлазбунаф кӧ Хwәде дьдә бь кьред хwәйә qәнщ qазьнщ кә. Ахьрийе Паwлос дьбежә, кӧ ә’мьре баwәрмәнда гәрәке бь азайийе у һ’ьзкьрьне бә, к’ижан кӧ Р’ӧһ’еф Пироз бь баwәркьрьна мәрьва п’ешк’ешф дькә.
Сәрәщәма фькьра нә’ме
Пешготьн (1:1-10)
Һ’ӧкӧме Паwлос чаwа шанди (1:11–2:21)
Мьзгини к’әрәма Хwәде йә (3:1–4:31)
Щабдари у азайийа баwәрмәнда (5:1–6:10)
Пашготьн (6:11-18)

1

Сьлавкьрьн
1 Әз Паwлосе шандиф, нә кӧ жь алийе мәрьвада йан бь дәсте мәрьва к’ьфшбуйи мә, ле бь дәсте Иса Мәсиһ у Бавф Хwәде, Йе кӧ Әw жь мьрьне р’акьр, 2 әз бь һ’әму баwәрмәндава т’әвайи бәрбьр’и wә щьвинедф Галатйайеда дьбьм.
3 Дә бьра к’әрәмф у ә’дьлайийа Хwәде Баве мә у Хӧданф Иса Мәсиһ ль wә бә, 4 Йе кӧ щанийа Хwә анәгори ә’мьре Баве мә Хwәде жь бәр гӧнед мәва да, wәки мә жь ви зәмане ньһайи хьраб хьлазф кә. 5 Шькьр жь Хwәдер’а һ’әта-һ’әтайе! Аминф.
Р’асти т’әне Мьзгиникедаф йә
6 Әз ә’щебмайи дьминьм, кӧ һун ӧса зу пьшта хwә дьдьнә Хwәдейе кӧ бь сайа к’әрәмаф Мәсиһ гази wә кьр у бәре хwә дьдьнә мьзгиникә дьн. 7 Р’аст мьзгиникә дьн т’ӧнә, ле һьнәк һәнә wә т’әви һәв дькьн у дьхwазьн Мьзгинийаф Мәсиһ бьгӧһезьн. 8 Ле һәгәр әм йан мьлйак’әтәкф жи жь ә’змен бе, мьзгиникә ӧса бьдә wә, к’ижан кӧ нә мина wе Мьзгинийе йә, йа кӧ мә дайә wә, бьра ньфьр’ ль wи бә! 9 Чаwа мә пешда гот, ньһа жи диса дьбежьм: Һәгәр йәк мьзгиникә нә мина wе Мьзгинийа кӧ wә qәбул кьр дьдә wә, бьра ньфьр’ ль wи бә!
10 Чьма әз ньһа дькьм мәрьв жь мьн р’ази бьн, йан Хwәде? Йан гәло әз дькьм кӧ ль мәрьва хwәш бем? Һәгәр мьн һе бьхwәста әз ль мәрьва хwәш бьһатама, мьн нькарьбу әз бьбума хӧламе Мәсиһ.
Чаwа Хwәде Паwлос кьрә шанди
11 Әз ве йәке ль wә дьдьмә һ’әсандьне хушк-бьрано, кӧ әw Мьзгинийа мьн даннасин кьр, нә йа мәрьвайи йә. 12 Мьн әw жь мәрьва нәстанд, нә жи жь кәсәки һин бум, ле Иса Мәсиһ мьнва ә’йан кьр.
13 Wә бона беп’әргалийа мьнә бәрейә нава щьһутийеда бьһистийә. Мьн беһ’әсаб щьвина Хwәде дьзеранд у дькьр кӧ wе хьраб кьм. 14 Әз нава щьһутийедаф жь гәләк һәвалед хwәйә щьһу пешдатьр чубум, алийе р’аw-р’ьзьмаф кал-бавада жи гәләки хwәйихирәт бум[824]. 15 Ле гава Хwәде хwәст, (Йе кӧ әз бьжартьм, чахе әз һе зьке дийа хwәда бум у бь к’әрәма Хwә әз к’ьфш кьрьм), 16 Кӧр’е Хwә мьнва ә’йан кьр, кӧ нава нәщьһуйадаф Wи даннасин кьм, һьнге мьн шеwьра хwә т’ӧ кәси нәкьр[825], 17 нә жи р’абумә Оршәлиме, щәм әwед кӧ бәри мьн бьбунә шанди, ле әз пер’а-пер’а чумә Ә’рәбьстане у диса вәгәр’ийамә Шаме. 18 Паше се сала шунда р’абумә Оршәлиме, кӧ Пәтрусф[826] бьбиньм у панздәһ р’ожа щәм wи мам[827]. 19 Ле бәле жь шандийед майин мьн т’ӧ кәс нәдит, пештьри Аqубеф бьре Хӧдан. 20 Чь кӧ wәр’а дьньвисьм, әз бәр Хwәде бехельф дьбежьм. 21 Паше чумә алийед Сурйайе у Киликйайе. 22 Ле щьвинед Мәсиһә Щьһустанедаф әз р’у бь р’у нас нәдькьрьм. 23 Wана т’әне бьһистьбу кӧ: «Әwе wәхтәке әм дьзерандьн, ньһа хwәха wе баwәрийеф даннасин дькә, к’ижан wи wәхтәке дькьр кӧ хьраб кә». 24 У бона мьн шькьри дьданә Хwәде.

2

Паwлос у шандийед майин
1 Паше чардәһ сала шунда т’әви Барнабасф диса р’абумә Оршәлиме, Тито жи мьн т’әви хwә бьр[828]. 2 Әз чум, чьмки Хwәде бәр мьн вәкьр, кӧ һәр’ьм. У мьн әw Мьзгини ль wан да һ’әсандьне, йа кӧ әз нава нәщьһуйада даннасин дькьм, ле әв йәк мьн йед сәрәкәр’а башqә дьгот. Мьн нәхwәст кӧ әз бадиһәwаф бьбәзьм йан бәзибьм. 3 Ле һ’әта Титойе т’әви мьн кӧ йунан бу, п’ейи сәр wи жи нәкьрьнә, кӧ бе сьнәткьрьнеф. Әв пьрс пешда һат, 4 чьмки чәнд бьрайед дәрәw шулькинә нава мә, wәки щә’сусийе азайийа мә бькьн, йа кӧ бь сайа Мәсиһ Иса мә дәст анийә. Wана дьхwәст әм бькьрана бьндәст. 5 Ле мә qәт дәqәке жи гӧр’аф wан нәкьр, кӧ р’астийа Мьзгинийе нава wәда һ’имгьрти бьминә.
6 Ле бона wан жи, йед кӧ сәрәкә к’ьфш дьбун, (qәт хәма мьн нинә, кӧ әw бәре чь бунә, Хwәде фьрqийе накә нава мәрьва), wан сәрәка жи т’ӧ тьште ну мьнр’а нәготьн. 7 Ле сәрбара-сәрда дитьн кӧ ль мьн һатийә спартьне, wәки әз Мьзгинийе бьдьмә нәщьһуйа[829], чаwа кӧ ль Пәтрус жи һатийә спартьне, wәки Мьзгинийе бьдә щьһуйаф[830]. 8 Чьмки Хwәдейе кӧ Пәтрус кьрә шандийе щьһуйа, һәма Wи жи әз кьрьмә шандийе нәщьһуйа. 9 Гава Аqубф, Пәтрус[831] у Йуһ’әннайеф кӧ «Стун» дьһатьнә һ’әсабе, бона wе к’әрәма кӧ мьнр’а һатьбу дайине пе һ’әсийан, дәстед хwәйә р’асте чаwа нишана т’ьфаqийеф данә мьн у Барнабас. Әw qайл бун, кӧ әм һәр’ьнә нава нәщьһуйа у әw жи һәр’ьнә нава щьһуйа. 10 Т’әне wан һиви кьр, кӧ әм бәләнгаза бир нәкьн, йа кӧ әз хwәха жи дәмана wе йәкеда мә.
Паwлос шашийа Пәтрус һьлтеф
11 Ле гава Пәтрус һатә Әнтакйайе, әз ашкәрә мьqабьли wи р’абум, чьмки әwи шаш бу. 12 Бәри һатьна чәнд мәрьвед кӧ Аqуб шандьбун, әwи т’әви нәщьһуйед баwәрмәнд нан дьхwар. Ле гава әwана һатьн, әwи хwә дьда алики у вәдьк’ьшийа, жь тьрса әwед кӧ дьготьн, гәрәке нәщьһу бенә сьнәткьрьне. 13 У щьһуйед баwәрмәндә майин жи т’әви wи дӧр’ути кьрьн, һ’әта кӧ Барнабас жи хальфиф, к’әтә нава wе дӧр’утийа wан. 14 Ле гава мьн дит кӧ әwана нава р’астийа Мьзгинийеда наминьн, һьнге ль бәр һ’әмуйа мьн готә Пәтрус: «Һәгәр тӧ щьһу йи, мина йәки нәщьһу дьжийи у нә мина щьһуйа, тӧ чаwа дьки сәр нәщьһуйа, кӧ бьбьнә мина щьһуйа?»
Щьһу у нәщьһу һәр дӧ жи пе баwәрийе хьлазф дьбьн
15 Әмә кӧ ә’сьле хwәда щьһу нә у нә жь «нәщьһуйед гӧнәк’арф» ьн, 16 заньн кӧ мәрьв бь кьред Qануне нькарә р’аст бе һ’әсабе, ле т’әне бь Иса Мәсиһ баwәркьрьне. Мә жи Мәсиһ Иса баwәр кьр, wәки бь Мәсиһ баwәркьрьне әм р’аст бенә һ’әсабе, нә кӧ бь кьред Qануне, чьмки т’ӧ qул-бәндә бь кьред Qануне нькарә р’аст бе һ’әсабе[832]. 17 Аwа һәгәр әм дькьн бь Мәсиһ р’аст бенә һ’әсабе у wе гаве хӧйа бә, кӧ әм хwәха жи мина wан гӧнәк’ар ьн, һьнге Мәсиһ бу wәк’иле гӧна? Т’ӧ щар! 18 Һәгәр әw тьштед мьн хьраб кьрьнә, диса дәстпедькьм чедькьм, әз нәһәqийа хwә дьдьмә избаткьрьне. 19 Чьмки әз бь Qануни бона Qануне мьрьм, wәки бона Хwәде бьжим. Әз т’әви Мәсиһ хачф бум, 20 жь вьр шунда нә кӧ әз дьжим, ле Мәсиһ ә кӧ нава мьнда дьжи. У ньһа кӧ әз ви qальбида дьжим, бь Кӧр’еф Хwәде баwәркьрьне дьжим, Йе кӧ әз һ’ьз кьрьм у щанийа Хwә бона мьн да дәр. 21 Әз к’әрәмаф Хwәде т’әхсир накьм, чьмки һәгәр р’астһ’әсаббунф бь Qануне буйа, кӧ ӧса йә Мәсиһ бадиһәwа мьр.

3

Qанун у баwәри
1 Гәли галатийед беһ’ьш! К’е сәре wә т’ьжи кьр?[833] Нә ахьр Иса Мәсиһ ль бәр ч’ә’ве wә хачбуйи һатә дийаркьрьне? 2 Әз т’әне ве йәке дьхwазьм жь wә бьзаньбьм: Wә Р’ӧһ’е Хwәде бь Qанун qәдандьне станд, йан бь Мьзгини бьһистьне у баwәрийа хwә же анине? 3 Чьма һун һаqас беһ’ьш ьн, кӧ wә бь Р’ӧһ’е Хwәде дәстпекьр у ньһа бь мәрьвайи хьлаз дькьн? 4 Һаqас тьшт бадиһәwа һатьнә сәре wә? Наqәwьмә кӧ бадиһәwа бьн! 5 Чьма әw Хwәдейе кӧ Р’ӧһ’е Хwә п’ешк’ешиф wә дькә у нава wәда к’әрәмәта дькә, бона Qанун qәдандьна wә дькә, йан бона кӧ wә Мьзгини бьһист у баwәрийа хwә же ани?
6 Мәсәлә, бона Бьраһимф аһа ньвисар ә: «Бьраһим Хwәде баwәрф кьр у әw йәк жер’а р’асти һатә һ’әсабе»[834]. 7 Аwа заньбьн, йед кӧ баwәр дькьн әw ьн зар’ед Бьраһим[835]. 8 Ньвисаре һе пешда дабу к’ьфше, кӧ Хwәде нәщьһу бь баwәрийеф wе р’аст һ’әсаб бькьрана у зува Мьзгини дабу Бьраһим кӧ: «Бь тә дӧайе һ’әму мьләта бьбә»[836]. 9 Аwа әwед кӧ баwәр дькьн, т’әви Бьраһиме баwәрмәнд дӧа ль wан те кьрьне.
10 Әwед кӧ хwә спартьнәф кьред Qануне, әw бьне ньфьр’еда нә, чьмки ньвисар ә: «Ньфьр’ ль һәр кәси йә, йе кӧ нава һ’әму ньвисаред к’ьтеба Qанунеда наминә у наqәдинә»[837]. 11 Ә’йан ә т’ӧ кәс бь Qануне нькарә ль бәр Хwәде р’астф бе һ’әсабе, чьмки ньвисар ә: «Йе р’аст wе бьжи, чьмки баwәр дькә»[838]. 12 Ле Qанун бь баwәрийе нинә, ле бәле чаwа ньвисар дьбежә: «К’и кӧ т’әмийед Qануне бьqәдинә бь wан wе бьжи»[839]. 13 Мәсиһ әм жь wе ньфьр’а Qануне к’ьр’ин, әw дәwса мә к’әтә бьн wе ньфьр’е, чьмки ньвисар ә: «Ньфьр’ сәр йе дарва дардакьри йә»[840]. 14 Әв йәк бу, wәки бь Мәсиһ Иса дӧайе Бьраһим бе сәр нәщьһуйа, кӧ бь баwәрийе әм Р’ӧһ’е создайи бьстиньн.
Созе Хwәде у Qанун
15 Хушк-бьрано! Әз тиньмә сәр ә’дәте дьне. Һәгәр йәки wәсийәтәкф т’әстиq кьрьбә, т’ӧ кәс нькарә wе бәтал кә, йан жи тьштәки дьн сәрда зедә кә. 16 Аwа әw соз Бьраһим у зӧр’әта wир’а һатьнә дайине. Ньвисареда найе готьне: «Зӧр’әтед тә» чаwа бона гәләка, ле бона йәки: «Зӧр’әта тә»[841] у әw зӧр’әт Мәсиһ ә. 17 Аwа готи әз ве йәке дьбежьм, әw wәсийәта кӧ пешда жь Хwәдеда һатьбу т’әстиqкьрьне, Qануна кӧ чарсьд си сали шунда дәрк’әт, нькарә ӧса бькә, wәки wәсийәта создайи qәwата хwә ӧнда кә[842]. 18 Чьмки һәгәр wарти Qанунева гьредайи буйа, wе создайинева гьредайи нибуйа, ле Хwәде бь соз п’ешк’еши Бьраһим кьр[843].
19 Иди мәрәме Qануне чь бу? Qанун сәрда зедә бу кӧ нәһәqи бе наскьрьне у гәрәке әw бьма һ’әта һатьна Зӧр’әта wи, к’ижанир’а соз дабу. Qанун жь алийе мьлйак’әтада, бь дәсте навчетийа йәки[844] һатә дайине[845]. 20 Бона wәсийәткьрьне навчети нә лазьм ә гава wәсийәт бь дәсте йәки те кьрьне у ль вьр әw йәк т’әне Хwәде йә.
Wар у хӧлам
21 Аwа Qанун мьqабьли созед Хwәде йә? Т’ӧ щар! Бәле һәгәр qанунәк һәбуйа, кӧ бькарьбуйа жийин бьда, һьнге ә’сәйи р’астһ’әсаббун wе бь qануне бьбуйа. 22 Ле ньвисар һ’әмуйа бьн һесиртийа гӧнәдаф дьдә к’ьфше, wәки чь кӧ бь Иса Мәсиһ баwәркьрьне һатьбунә создайине, баwәрмәндар’а бенә дайине.
23 Бәри һатьна баwәрийе, әм бьн дәсте Qанунеда чаwа гьрти дьһатьнә хwәйикьрьне, һ’әта хӧйабуна wе баwәрийе кӧ wе бьһата. 24 Бь ви аwайи Qанун бу т’әрбәтдареф мә у әм бәрбьр’и Мәсиһ анин[846], кӧ әм бь баwәрийе р’аст бенә һ’әсабе. 25 Ле ньһа кӧ баwәри һат, әм иди нә бьн дәсте т’әрбәтдаре Qанунеда нә.
26 Бь баwәрийе һун һ’әму йәктийа Мәсиһ Исада лаwед Хwәде нә[847]. 27 Һун һ’әму кӧ йәктийа Мәсиһда һатьнә ньхӧмандьнеф, wә Мәсиһ сәр хwә wәргьртийә. 28 Иди фьрqи нә нава щьһу у нәщьһуйада һәйә, нә нава хӧлам у азайада, нә жи нава мера у жьнада, чьмки һун һ’әму жи йәк ьн йәктийа Мәсиһ Исада. 29 У һәгәр һун п’ара Мәсиһ ьн, wәки ӧса йә зӧр’әта Бьраһим ьн у wаред wи сози нә[848].

4

1 Аwа әз дьбежьм, wаре кӧ хwәйе һәр тьшти йә, ле һ’әта кӧ хьшим ә жь хӧлем найе фьрqикьрьне. 2 Әw бьн дәсте хwәйкьрийа у хәмк’ешада йә, һ’әта wи wәхте кӧ баве к’ьфш кьрийә. 3 Ӧса жи әм гава һе р’ӧһ’анида «хьшим» бун, мә хӧламти сьхьредф ве дьнйайер’а[849] дькьрьн. 4 Ле гава wәхт пер’а гьһишт, Хwәде Кӧр’е Хwә шанд, кӧ жь к’ӧлфәтеф бу у к’әтә бьн Qануне, 5 wәки йед бьн Qануне аза кә у әм жи һәqе лаwтийа Хwәде бьстиньн[850]. 6 Аwа һун кӧ лаwед Wи нә, Хwәде Р’ӧһ’е Кӧр’е Хwә шандә нава дьле мә, кӧ гази Хwәде дькә: «Аббаф!» аwа готи «Баво!» 7 Бь ви аwайи иди тӧ нә хӧлам и, ле лаw и у һәгәр лаw и, ӧса жи Хwәде тӧ кьри wаре Хwә.
Хәмгинийа Паwлос бона галатийа
8 Бәре, гава wә Хwәде нас нәдькьр, wә хӧламти йед ӧсар’а дькьрьн, кӧ р’аст нә хwәде бун. 9 Ле ньһа кӧ wә Хwәде нас кьрийә, ле бәле Хwәде жи һун нас кьрьнә, һун чаwа диса вәдьгәр’ьнә сәр wан сьхьред ве дьнейә беqәwатә нә т’ӧ тьшт у диса дьхwазьн хӧламтийе wанр’а бькьн? 10 Һун гӧһ дьдьнә р’ожед һ’әсаб, мәһа, р’ожгар у сала. 11 Әз бона wә дьтьрсьм, кӧ әw шьхӧле мьн бона wә кьрийә дәйа һәр’ә.
12 Әз һиви жь wә дькьм хушк-бьрано, бьбьнә мина мьн, чьмки әз жи мина wә бумә. Wә т’ӧ зийан нәдайә мьн. 13 Һун заньн кӧ щара пешьн бесьһ’әтийа qальбе мьн бу мә’ни, мьн Мьзгини да wә. 14 У чь кӧ һатә сәре qальбе мьн, әw йәк бу щер’ьбандьнәкф бона wә, ле диса wә әз беһӧрмәт нәкьрьм йан пьшта хwә нәда мьн, ле wәкә мьлйак’әтәки Хwәде әз qәбул кьрьм у wәкә Мәсиһ Иса. 15 Әw шабуна wә чаwа бу? Әз wәкә шире хwә, һәгәр жь дәст wәва бьһата, wәйе ч’ә’ве хwә жи дәрхьста бьда мьн. 16 Иди әз бумә дьжмьне wә, wәки мьн wәр’а р’аст хәбәр дайә?
17 Әwед майинә кӧ к’әтьнә дәмана wә, әw хера wә нахwазьн, ле бәле әwана дьхwазьн wә жь мьн бьqәтиньн, wәки һун бьк’әвьнә дәмана wан. 18 Qәнщ ә кӧ мәри дәмана qәнщийеда бә у нә кӧ т’әне гава әз нава wәда бьм, ле һәр гав. 19 Лаwед мьн, әз ньһа диса бона wә мина еша к’ӧлфәта дьк’ьшиньм, һ’әта кӧ Мәсиһ нава wәда бьгьһижә. 20 Хwәзи әз ньһа ль щәм wә бума у мьн тьһәре хәбәрдана хwә бьгӧһаста, чьмки әз бона wә нава мьталада мә!
Мәсәла Һащәрф у Сәрайе
21 Жь мьнр’а бежьн, һун кӧ дьхwазьн бьн Qанунеда бьн, wә нәбьһистийә Qанун чь дьбежә? 22 Ньвисар ә кӧ: «Дӧ кӧр’ед Бьраһим һәбун, йәк жь щарийе бу, йәк жи жь жьна аза»[851]. 23 Әwе жь щарийе бу, әw бь бьнйат’а мәрьвайе бьбу, ле әwе жь жьна аза бу, әw ль гора созе Хwәде бу. 24 Әва йәка щур’әки майин те фә’мкьрьне, әв һәр дӧ жьн дӧ пәйманф ьн: Йәк жь ч’ийайе Синайеф, бона хӧламтийе тинә, әw Һащәрф бу[852]. 25 Һащәр Ә’рәбьстанеда те һ’әсабе ч’ийайе Синайе у һьмбәри Оршәлима ньһа дьбә, кӧ зар’ед хwәва хӧламтийе дькә. 26 Ле йа аза, әw Оршәлима жорьн те һ’әсабе, кӧ әw дийа мә һ’әмуйа йә[853]. 27 Чьмки ньвисар ә:
«Ша бә, безӧр’әта кӧ тә зар’ нәданин.
Бь әшq бьстьре, дәнг бьльнд кә,
кӧ еша зар’анине тә нәк’ьшанд.
Чьмки зар’ед тә мербәр’дайийе
wе жь зар’ед йа хwәйимер гәләктьр бьн»[854].
28 Аwа һун[855] хушк-бьрано, мина Исһаqф зар’ед wи сози нә[856]. 29 Ле чаwа һьнге әwе жь мәрьвайе бьбу, йе жь алийе Р’ӧһ’да дьзеранд, ӧса жи ньһа[857]. 30 Ле ньвисар чь дьбежә? «Әwе щарийе кӧр’е wева бәрде дәрхә, чьмки кӧр’е щарийе гәрәке т’әви кӧр’е жьна аза wар нәбә»[858]. 31 Аwа хушк-бьрано, әм нә зар’ед щарийе нә, ле зар’ед йа аза нә.

5

Азайийа хwә хwәй кьн
1 Бона азайийе Мәсиһ әм аза кьрьнә! Wе азайийе qәwин бьгьрьн у диса нәк’әвьнә бьн wи нире хӧламтийе.
2 Бьбьһен, әз Паwлос wәр’а дьбежьм: Һәгәр һун бьһельн кӧ һун бенә сьнәткьрьне, Мәсиһ т’ӧ к’аре надә wә. 3 Әз һәр мәрьвәкир’а диса мерк’ими дьбежьм, йе кӧ изьне дьдә хwә кӧ әw бе сьнәткьрьне, әw дәйндар ә кӧ т’әмамийа Qануне бьqәдинә. 4 У һәгәр һун бь Qанун qәдандьне дьхwазьн р’аст һ’әсаб бьн, wәки ӧса йә һун жь Мәсиһ qәтийайи нә у жь к’әрәме к’әти нә. 5 Ле чь жь мә дьк’әвә, әм бь сайа Р’ӧһ’е Пироз у пе баwәрийе һ’әйра wе р’астһ’әсаббунеда нә, йа кӧ әм теда гӧман ьн. 6 Чьмки йәктийа Мәсиһ Исада, нә сьнәткьрьн тьштәк ә, нә жи нәсьнәткьрьн, ле сәри баwәри йә кӧ бь һ’ьзкьрьне йа хwә дькә.
7 Һун р’ьнд пешда дьчун! К’е һун данә сәкьнандьне, кӧ ельмиф р’астийе нәбьн? 8 Әва һелана нә жь Wи йә, Йе кӧ гази wә кьрийә. 9 «Һьнәк һәвиртьр’шкф т’әмамийа һәвир һьлтинә»[859]. 10 Ле әз бь йәктийа мәйә Хӧданда wәда гӧман ьм, кӧ һуне тьштәки майин нәфькьрьн, ле әwе фькьред wә т’әви һәв дькә wе сәр бәла хwә вәбә, к’и жи һәбә.
11 Ле әз хушк-бьрано, һәгәр һәла һе сьнәткьрьне даннасин дькьм, иди чьма темә зерандьне? Wәки ӧса йә гәрәке т’ӧ кәсе жь хаче Мәсиһ п’ьшкф нәбуйа. 12 Хwәзи йед кӧ фькьред wә т’әви һәв дькьн, хwәха хwә к’океда жи бьбьр’ийана!
13 Һун азайийер’а һатьнә газикьрьне хушк-бьрано, ле т’әне әw азайийа wә бьра нәбә мәщала хwәстьна бьнйат’а инсен. Дәwса wе бь һ’ьзкьрьне һәвдӧр’а хӧламтийе бькьн. 14 Чьмки т’әмамийа Qануне бь ве готьне те сери: «Һәвале хwә wәкә хwә һ’ьз бькә»[860]. 15 Ле һәгәр һун дәв бавежьнә һәвдӧ, һәвдӧ бьхwьн, мьqати хwә бьн, кӧ к’ока һәвдӧ нәйньн.
Бәред Р’ӧһ’еф Пироз у бьнйат’а мәрьвайе
16 Аwа әз дьбежьм, бь сайа Р’ӧһ’еф Пироз бьмәшьн у һуне хwәстьнед бьнйат’а инсен нәкьн. 17 Чьмки хwәстьна бьнйат’а инсен мьqабьли Р’ӧһ’ ә, Р’ӧһ’ мьqабьли бьнйат’а инсен ә. Әв һәр дӧ ль һәв накьн, ләма һун нькарьн хwәстьнед хwә бькьн[861]. 18 Ле һәгәр һун бь Р’ӧһ’ тенә р’ебәрикьрьне, һун нак’әвьнә бьн дәсте Qануне.
19 Аwа кьред бьнйат’а инсен ә’йан ьн: Бенамуси, һ’әрамиф, толти, 20 п’утп’арьстиф, пирәсерти, нәйарти, шәр’-дә’w, һ’әвсуди, һерск’әтьн, һәвр’ьк’и[862], дӧтирәти, щӧдәти, 21 ч’ә’ве хьраб, меркӧжи[863], сәрхwәш, куч’ьксанти у чь кӧ мина ван ьн. Әз ньһа wәр’а дьбежьм, чаwа кӧ мьн пешда жи wәр’а готьбу, кӧ йед ван тьшта дькьн, П’адшатийаф Хwәде wар набьн.
22 Ле бәред Р’ӧһ’ әв ьн: Һ’ьзкьрьн, шабун, ә’дьлайи, сәбьркьрьн, ширьнайи, qәнщи, амьни, 23 мьлукти, хwәгьртьн. Һьндава ван тьштада qанун т’ӧнә. 24 У әwед кӧ п’ара Мәсиһ Иса нә, бьнйат’а хwә бь т’әви тәмед хьраб у һавьжийава сәр хач кӧштьнә. 25 Әм кӧ бь сайа Р’ӧһ’ дьжин, бь р’ебәрийа Р’ӧһ’ бьмәшьн. 26 Әм к’ӧбар нәбьн, агьре һәв гӧр’ нәкьн у һ’әвсудийе ль һәвдӧ нәкьн.

6

Баред һәвдӧ һьлдьн
1 Хушк-бьрано, һәгәр йәк нәһәqикеда бе гьртьне, һун кӧ р’ӧһ’ани нә, wи биньнә сәр р’ийа р’астийе, ле бь р’ӧһ’е мьлуктийе. Ле һаш жь хwә жи һәбьн, кӧ һун нәк’әвьнә щер’ьбандьне. 2 Баред һәвдӧ һьлдьн у бь ви аwайи һуне qануна Мәсиһ бьqәдиньн. 3 Һәгәр йәк хwә дәwса тьштәки датинә у хwәха нә т’ӧ тьшт ә, әw хwәха хwә дьхапинә. 4 Бьра һәр кәс кьрьнед хwә бьдә сәр мезине у паши һьнге жь хwә р’ази бә, нә кӧ хwә һьмбәри һәвале хwә кә. 5 Чьмки һәр кәсе хӧрща хwә һьлгьрә.
6 Әwе һини хәбәра Хwәде дьбә, гәрәке һәр тьштед qәнщ т’әви дәрсдаре хwә п’ар кә. 7 Нәхапьн, Хwәде набә пек’әни. Чьмки мәрьв чь дьчинә, wе жи дьчьнә. 8 К’и кӧ бона бьнйат’а хwә дьчинә, әwе жь wе бьнйат’е мьрьне бьчьнә, ле к’и кӧ бона Р’ӧһ’ бьчинә, wе жь Р’ӧһ’ жийинаф һ’әта-һ’әтайе бьчьнә. 9 Жь qәнщикьрьне жи ащьз нәбьн, чьмки әме wәхтда бьчьньн һәгәр әм нәдьнә дәр. 10 Аwа һ’әта кӧ wәхт дәстед мәда йә, һ’әмуйар’а qәнщийе бькьн, илаһиф нәфәред мала Хwәдер’а.
Т’әми у сьлавед ахьрийе
11 Дина хwә бьдьне, әз бь чь һ’әрфед гьр ньһа wәр’а дьньвисьм. 12 Әwед кӧ дьхwазьн жь дәрвава хwә бьдьнә к’ьфше, әw п’ейи сәр wә дькьн, кӧ һун бенә сьнәткьрьне. Ле әвана ве йәке дькьн, кӧ т’әне бона хаче Мәсиһ әw нәйенә зерандьне. 13 Әwед хwәйисьнәт хwәха Qануне хwәй накьн, ле дьхwазьн кӧ һун бенә сьнәткьрьне, wәки әw бь нишана qальбе wәйи мәрьвайи бьфьр’ьн. 14 Ле жь мьн нак’әвә кӧ әз бь тьштәки дьн бьфьр’ьм, пештьри бь хаче Хӧдане мә Иса Мәсиһ, бь к’ижани дьнйа бона мьн хачбуйи йә, әз жи бона дьнйайе. 15 Бәле нә сьнәткьрьн тьштәк ә, нә жи нәсьнәткьрьн, ле сәри әw ә, кӧ бьбьн ә’фьринәки ну. 16 Дә бьра ә’дьлайи у р’ә’м сәр wан һ’әмуйа бә, к’ижанед кӧ анәгори ве йәке дьжин у ӧса жи сәр Исраелаф[864] Хwәде бә.
17 Жь вьр шунда бьра т’ӧ кәс зә’мәте нәдә мьн, чьмки мьн даха бьринед Иса һьлдайә сәр бәдәна хwә. 18 Дә бьра к’әрәма Хӧдане мә Иса Мәсиһ т’әви р’ӧһ’е wә бә хушк-бьрано. Амин.

НӘ’МА ПАWЛОС ӘФӘСИЙАР’А

Пешготьн

Әфәс qәза Асйа Р’омайеда бу. Әва бажаре һәри ә’йан бу, ӧса жи п’айт’әхте wе qәзайе бу. Т’әмамийа Императорийа Р’омайедаф әw бажаре чара бу алийе мәзьнайийа хwәда. Әw бажарәки гәләки бәдәw у хwәш бу. Р’аст ә бь даннасинкьрьна Паwлос щьвинф Әфәседа ченәбьбу, ле диса wәкә се сала ль wьр ма у әw һин кьрьн, дәма р’еwитийа хwәйә 3-а (К’аред Шандийа 19:1; 20:31). Әwи әв нә’ма хwә жь кәле баwәрмәндед Әфәсер’а ньвисийә (3:1; 4:1; 6:20). Нә т’әне әва нә’ма, ле ӧса жи нә’ма wийә Филипийа, Колосийа у Фьлимон кәледа һатьнә ньвисаре. Әвана «Нә’мәйедф Кәле» тенә һ’әсабе.
Әва нә’ма чаwа qьрар у мәрәме Хwәдейи һ’әта-һ’әтайе ә’йан дькә, кӧ гава wәхт пер’а бьгьһижә, әw т’ьвдира Wи wе бе сери у һ’әму тьште «бьн сәрwертийа Мәсиһда гьредайи бьн, һьн һәр тьштед ль ә’рде, һьн жи ль ә’змен» (1:10). Ӧса жи гәрәке һ’әму мьләт, һьн щьһуф, һьн жи нәщьһуф бьбьнә мьләтәк йәктийа Иса Мәсиһда, пе Хwәде һәвва гьредайи. Шандиф гази щьмә’та Хwәде ве йәке дькә, кӧ нава ве qьрара Хwәдеда бьминьн, бь йәктийа т’әви Мәсиһ, т’әви йәкбуна т’әмамийа мәрьвайеф бьн.
Паwлос п’ара нә’мейә пешьнда нет-фькьра йәктийа т’әви Хwәде пешда дьк’ьшинә, дәрһәqа wан мәщалада дьбежә, кӧ Бавф Хwәде чаwа щьмә’та Хwә бьжарт, чаwа гиһандә гӧнәафубуне у сайа Кӧр’е Хwә Иса Мәсиһ әw аза кьрьн. У ӧса жи дәрһәqа wи созе Хwәдейи мәзьнда дьбежә, аwа готи дәрһәqа Р’ӧһ’еф Пирозда, кӧ әw чаwа бьһеф бәр азабуна мәва те дайине (сәред 1-е һ’әта 3-а).
Ле п’ара дӧдада шанди хwәндәванар’а шьровәдькә, кӧ әw жийинәкә ӧсада бьжин, wәки әw йәктийа Мәсиһә нава wанда ӧса р’аст к’ьфш бә, чаwа һәйә. Ӧса жи щьвинеда, малда, һәвалтийеда у һьндава һәвда qәдьр-һӧрмәт бьн, бь мьлуктийе, һ’ьзкьрьне у хәмк’ешийе бәр һәв дахьн (сәред 4-а һ’әта 6-а).
Шанди ве нә’меда сәр се фькьред сурәти (символи) дьсәкьнә у бь ван сурәта йәктийа щьмә’та Хwәдейә т’әви Мәсиһ нишан дькә:
1. Щьвин мина бәдәнәке йә, сәре к’ижане Мәсиһ Хwәха йә.
2. Щьвин мина wи авайийи йә, кәвьре ә’нишкаф к’ижани Мәсиһ ә.
3. Щьвин мина к’ӧлфәтәке йә, малхе к’ижане Мәсиһ ә.
Паwлос ве нә’меда гәләк дәрб дьдә сәр к’әрәмаф Хwәдейә йәктийа Иса Мәсиһда. Әw һәр тьшти һ’ьзкьрьн, хwәдайин, бахшандьн, к’әрәм у р’онайа пирозийаф Мәсиһва гьре дьдә.
Сәрәщәма фькьра нә’ме
Пешготьн (1:1-2)
Мәсиһ у щьвин (1:3–3:21)
Мәсиһда жийина ну (4:1–6:20)
Пашготьн (6:21-24)

1

Сьлавкьрьн
1 Жь Паwлосе бь ә’мьре Хwәде шандийеф Мәсиһ Иса,
wан мәрьведф Хwәдер’а, йед кӧ Әфәседа[865] дьминьн у йәктийа Мәсиһ Исада амьн ьн:
2 Дә бьра к’әрәмф у ә’дьлайийа Хwәдейе Бавеф мә у Хӧданф Иса Мәсиһ ль wә бә.
Дӧа-дьрозгед р’ӧһ’анийә бь сайа Иса Мәсиһ бона щьһуф у нәщьһуйаф
3 Шькьр жь Хwәдер’а, Баве Хӧдане мә Иса Мәсиһ,
кӧ пе һ’әму дӧа-дьрозгед р’ӧһ’анийә ль дийаре ә’змана йәктийа Мәсиһда дӧа ль мә кьрьн.
4 Бәри ә’фьрандьна дьнйайе Хwәде йәктийа Wида әм бьжартьн,
wәки әм пирозф у беqӧсур бьн, ль бәр Wи һ’ьзкьрьнеда бьжин.
5 Әwи әм пешда к’ьфш кьрьбун,
чаwа ль qьрара Wи хwәш һат,
кӧ мә бь дәсте Иса Мәсиһ бькә лаwед Хwә[866].
6 Дә wәрьн әм пәсьне Wи бьдьн, бона wе к’әрәмаф Wийә хwәйир’умәт,
пе к’ижане йәктийа Һ’ьзкьрийе Хwәда qәнщи ль мә кьр.
7 Йәктийа Wида әм аза бунә бь хуна Wи,
аwа готи афубунаф гӧна стандийә[867].
Әва йәка жь дәwләмәндтийа к’әрәма Wи йә,
8 йа кӧ Wи бь мәр’дани сәр мәда баранд,
пе һ’әму сәрwахти у фә’мдарийе.
9 Әwи сӧр’а хwәстьна Хwә мәва ә’йан кьр,
чаwа ль Wи хwәш һат, йа кӧ һе пешда qьрар кьрьбу,
wәки йәктийа Мәсиһда бинә сери,
10 кӧ гава wәхт пер’а бьгьһижә, әw т’ьвдир[868] мийасәр бә,
һ’әму тьшт бьн сәрwертийа Мәсиһда гьредайи бьн,
һьн һәр тьштед ль ә’рде, һьн жи ль ә’змана.
 
11 Чаwа Хwәде qьрара Хwәда пешда к’ьфш кьрьбу,
кӧ һәр тьшт ль гора хwәстьн у ә’мьре Wи бә,
әм щьһуф йәктийа Мәсиһда п’ара Хwәде к’әтьнә,
12 wәки әм пәсьне р’умәта Wи бьдьн
кӧ мә пешда гӧмана хwә данийә сәр Мәсиһ.
13 Йәктийа Wида һун нәщьһуф жи бунә п’ара Хwәде,
гава wә хәбәра р’астийе, аwа готи Мьзгинийа хьлазбунаф хwә бьһист.
Wә баwәрийаф хwә Wи ани
у бь Р’ӧһ’еф Пирози создайи һатьнә моркьрьне.
14 Р’ӧһ’е Пироз чаwа бьһеф һатийә дайине
һ’әта әм созе Хwәде wар бьн,
чахе Хwәде щьмә’та Хwә лап аза кә,
бона пәсьндайина р’умәта Хwә.
Дӧайе Паwлос
15 Бона ве йәке мьн жь һьнгева кӧ бона баwәрийа wәйә сәр Хӧдан Иса у әw һ’ьзкьрьна wәйә һьндава т’әмамийа щьмә’та Хwәдеда бьһистийә, 16 бона wә мьн дәст жь шькьрдайине нәк’ьшандийә. Әз т’ьме нава дӧайед хwәда wә бир тиньм, 17 wәки Хwәдейе Хӧдане мә Иса Мәсиһ, Баве хwәйир’умәт, Р’ӧһ’е сәрwахтийе у ә’йантийе бьдә wә, кӧ һун Wи т’ам нас бькьн. 18 Бьра ч’ә’вед р’ӧһ’е wә вәбьн, wәки һун фә’м бькьн, чь йә әw гӧмана кӧ Wи гази wә кьрийә у чь йә әw дәwләмәндтийа р’умәта Wи, йа кӧ щьмә’та Wи wе wар бә 19 у чь йә әw qәwата Wийә мәзьнә беһьмбәр, йа кӧ нав мә баwәрмәндада дьхәбьтә. Әв ә әw qәwата Wийә зор, 20 йа кӧ Хwәде сәр Мәсиһ да хәбате, гава Әw жь нава мьрийа р’акьр у ль дийаре ә’змана к’еләкаф Хwәйә р’асте да р’уньштандьне[869], 21 Әw дани сәр һ’әму сәрwертийа, һ’ӧкӧмәтийа, qәwата, хӧдантийа у ӧса жи сәр һ’әму навед кӧ тенә һьлдане, нә кӧ т’әне ль ве дьне, ле wе дьне жи. 22 У Хwәде һәр тьшт кьрә бьн п’ийед Wи[870] у Әw бона щьвинеф к’ьфш кьр чаwа сәрwере һәр тьшти[871]. 23 Щьвин жи бәдәна Мәсиһ ә, т’әмамбуна Wи йә, кӧ Хwәха һәр тьшт ә, һәр тьшти т’әмам дькә.

2

Жь мьрьне бәрбь жийине
1 Һун жь дәст нәһәqи у гӧнед хwә мьри бун[872], 2 гава һун пәй ә’дәтед ве дьне дьчун, ль гора хwәстьна мире сәрwертийа ве һәwе, wи р’ӧһ’е кӧ ньһа жи нава wан мәрьвада йа хwә дькә, йед кӧ нә гӧр’аф Хwәдеда нә. 3 Әм һ’әму жи wәхтәке пәй wан тьшта дьчун, бь дьлһавьжийед бьнйат’а мәрьвайе дьжит у дьл у фькьред мәр’а чь дәрбаз дьбун мә әw дькьрьн у бьнйат’а хwәда жи һежайи хәзәба Хwәде бун, чаwа йед майин. 4 Ле Хwәдейе кӧ хwәйе р’ә’ма дәwләмәнд ә, бь һ’ьзкьрьна Хwәйә мәзьн, бь к’ижане әм һ’ьзкьрьн, 5 гава әм һе жь дәст нәһәqийед хwә мьри бун, Әwи т’әви Мәсиһ әм сах кьрьн. Бь к’әрәмеф һун хьлазбуйи нә! 6 Йәктийа Wида әм жь мьрьне р’акьрьн у т’әви Wи әм ль дийаре ә’змана данә р’уньштандьне, бь сайа Мәсиһ Иса. 7 Wи әв йәк кьр, wәки ль нава wан зәманед кӧ wе бен, дәwләмәндтийа к’әрәма Хwәйә беһьмбәр, һьндава мәда бь сайа Мәсиһ Иса, бь ширьнайи бьдә к’ьфше. 8 Чьмки бь к’әрәме һун хьлазбуйи нә, пе баwәрийе у әв йәк нә жь wә йә, ле дайина Хwәде йә. 9 Әв йәк нә жь кьрьна йә, wәки йәк п’әйе хwә бьдә. 10 Бәле әм чекьрийед Wи нә, йәктийа Мәсиһ Исада хӧльqи, бона кьрьнед qәнщ, йа кӧ Хwәде пешда һазьр кьр, кӧ әм wанда бьминьн.
Һ’әму баwәрмәнд бь сайа Мәсиһ йәк ьн
11 Һун кӧ ә’сьле хwәда нәщьһу нә у жь алийе щьһуйада «бе сьнәтф» дьһатьнә һ’әсабе, йед кӧ хwәха хwә «сьнәткьри» һ’әсаб дькьрьн, бь сьнәтийа qальбә бь дәста кьри, аwа бир биньн кӧ һун һьнге чь бун. 12 Һьнге һун бе Мәсиһ у хәриб бун һьндава бажарвантийа Исраелдаф у жь пәйманаф у созед wан дур бун у ве дьнеда жи бе гӧман у бе Хwәде бун. 13 Ле һун кӧ wәхтәке дури ван йәка бун, ньһа т’әви Мәсиһ Иса бунә, бь хуна Мәсиһ һун незик бунә. 14 Чьмки Әw ә ә’дьлайийа мә, кӧ һәр дӧ, щьһу у нәщьһу кьрьнә йәк. Әwи диwаре навбьр’ийе, аwа готи дьжмьнати бь бәдәна Хwә хьраб кьр 15 у т’әми у ә’мьред Qанунаф Мусадаф бәтал кьрьн, wәки йәктийа Хwәда, жь һәр дӧйа щьһу у нәщьһу мәрьвәки ну бьхӧльqинә у бь ви аwайи бькә ә’дьлайи[873]. 16 У Мәсиһ бәдәнәкеда һәр дӧ т’әви Хwәде бь хачеф Хwә ль һәв анин, чьмки бь wе кьрьне дьжмьнати к’окева р’акьр[874]. 17 У һат Мьзгинийа ә’дьлайийе да wә нәщьһуйед дури Хwәде у щьһуйед незики Wи[875]. 18 Чьмки бь сайа Wи, изьна мә һәр дӧйа жи һәйә, бь Р’ӧһ’әки незики Баве бьн.
19 Аwа һун иди нә хәлq у хәриб ьн, ле бажарвантийа wә т’әви щьмә’та Хwәде йә у нәфәред мала Хwәде нә. 20 Һун сәр wи р’ьк’ьне шандийа у п’ехәмбәра авакьри нә, кәвьре ә’нишкаф к’ижани Мәсиһ Иса Хwәха йә. 21 Бь Wи т’әмамийа авайи пева щи бь щи бона Хӧдан п’арьстгәһәкәф пироз бьльнд дьбә. 22 Бь Wи һун жи бь һәвр’а тенә авакьрьне, чаwа хана Хwәде бь Р’ӧһ’е Пироз.

3

Паwлос, шандийе нәщьһуйа
1 Бона ве йәке әз Паwлос бона Мәсиһ Иса гьрти мә, бона wә нәщьһуйа... 2 Гәрәке wә бьһистьбә, кӧ әв wәк’илтийа к’әрәма Хwәде бона wә мьнр’а һатийә дайине. 3 Әв сӧр’а бь дайинәке ль бәр мьн һатә вәкьрьне. Мьн ль жоре кьн wәр’а ньвиси 4 у гава һун бьхуньн, һуне бькарьбьн бьзаньбьн кӧ әз чаwа сӧр’а Мәсиһ фә’м дькьм[876]. 5 Әва сӧр’а дәwред бьһӧрида ль бәр бәндед дьне вәнәбуйә, чаwа ньһа бь Р’ӧһ’е Пироз ль бәр шанди у п’ехәмбәред Wийә пироз вәбуйә. 6 Әва сӧр’а вәбу, wәки нәщьһу пе Мьзгинийе т’әви Исраеле wар бьн, бьбьнә бәдәнәк у хwәйип’аред созе Wи бьн, бь сайа Мәсиһ Иса.
7 Әз бумә бәрдәстийе ве Мьзгинийе, анәгори дайина жь к’әрәма Хwәде, йа кӧ бь кьрьна qәwата Wи мьнр’а һатийә дайине. 8 Бәле әз кӧ жь нава щьмә’та Хwәдеда жь йе һәри бьч’ук кемтьр ьм, ле әв к’әрәм мьнр’а һатийә дайине, кӧ нава нәщьһуйада дәwләмәндтийа Мәсиһә нә ль бәр һ’ьша даннасин кьм 9 у ль бәр һ’әмуйа вәкьм, кӧ чаwа т’ьвдира сӧр’а Хwәде те хәбате, йа кӧ һе дәwред бәреда щәм Хwәдейе кӧ һәр тьшт ә’фьрандийә, вәшарти мабу. 10 Мәрәме Хwәде әв бу, wәки ньһа сәрwахтийа Хwәйә щур’ә-щур’ә, бь дәсте щьвинеф ль сәрwерти у һ’ӧкӧмәтед дийаред ә’зманава ә’йан бькә, 11 анәгори qьрара Wийә һе дәwред бәреда, йа кӧ Wи бь дәсте Мәсиһ Иса, Хӧдане мә кьр. 12 Йәктийа Мәсиһда у пе wе баwәрийа мәйә сәр Wи әм дькарьн бь мерк’ими у р’увәкьри незики Хwәде бьн. 13 Аwа әз жь wә һиви дькьм, кӧ һун бәр хwә нәк’әвьн, бона wан щәфайед кӧ әз бона wә дьк’ьшиньм. Әвана бона р’умәта wә нә.
Һ’ьзкьрьна Мәсиһ
14 Бона ве йәке әз ль бәр Бав чок дьдьм, 15 жь к’ижани һәр qәбиләкә ә’рд у ә’змана наве хwә дьстинә. 16 Дә бьра Әw wәкә дәwләмәндтийа р’умәта Хwә qәwате бь сайа Р’ӧһ’е Хwә бьдә wә, кӧ һун к’урайийа дьле хwәда бьшьдьн, 17 бь баwәрийе Мәсиһ дьле wәда бьжи у һун һ’ьзкьрьнеда р’аwф у р’ьк’ьне хwә бавежьн, 18 кӧ т’әви т’әмамийа щьмә’та Хwәде бькарьбьн фә’м бькьн, кӧ бәрайи, дьрежайи, бьльндайи у к’урайийа һ’ьзкьрьна Мәсиһ чь йә. 19 Бәле бьра һун һ’ьзкьрьна Мәсиһ нас кьн, йа кӧ жь һәр һ’ьш-аqьли зедәтьр ә, wәки һун т’әмамийа Хwәдева т’ьжи бьн.
20 Аwа шькьр жь Wир’а бә, Йе кӧ дькарә һәр тьшти һе зедә кә, нә чаwа әм дьхwазьн йан дьфькьрьн, бь wе qәwата кӧ нава мәда дьхәбьтә, 21 шькьр жь Wир’а нава щьвинеда, бь сайа Мәсиһ Иса, һ’әму зәманида, һ’әта-һ’әтайе! Аминф.

4

Әм һ’әму жи бәдәнәк ьн
1 Аwа әзи гьртийе бона наве Хӧдан, һиви жь wә дькьм, кӧ һун ӧса бьжин, чаwа лайиqи wе газийе йә, к’ижанер’а һун һатьнә газикьрьне. 2 Һун бь т’әмамийа мьлуктийе у шкәсти, бь сәбьре һ’ьзкьрьнеда ль бәр һәв дахьн[877]. 3 Бьщә’диньн, кӧ йәктийа Р’ӧһ’ пе һәвгьредана ә’дьлайийе хwәй кьн. 4 Чаwа бәдән йәк ә у Р’ӧһ’ йәк ә, һун жи гӧманәкер’а һатьнә газикьрьне. 5 Хӧдан йәк ә, баwәриф йәк ә, ньхӧмандьнф йәк ә, 6 Хwәде йәк ә, Әw Баве һ’әмуйа йә, кӧ сәр һ’әмуйар’а йә, бь һ’әмуйа йа Хwә дькә у нава һ’әмуйада йә.
7 Бәле жь мә һәр кәсир’а жи к’әрәм һатийә дайине, чаwа Мәсиһ п’арәвәкьр. 8 Бона ве йәке те готьне:
«Гава һьлк’ьшийа чу жоре,
һесир т’әви Хwә бьрьн
у п’ешк’ешф данә мәрьва»[878].
9 Әв «һьлк’ьшийа» чь те һ’әсабе? Дьхwазә бежә, кӧ Әw пешда бәржери wе дьнйа жерьн бу. 10 Әwе кӧ бәржер бу, һәма Әw ә, Йе кӧ Хwә да феза һ’әму ә’змана, wәки һәр тьшти һ’ьзурийа Хwәва т’ьжи кә. 11 Әва Әw бу, Йе кӧ п’ешк’еш данә мәрьва, кӧ һьнәк бьбьнә шанди, һьнәк п’ехәмбәр, һьнәк мьзгиндар, һьнәк жи сә’ви у дәрсдар. 12 Әwи әв йәк кьр, wәки щьмә’та Хwәде шьхӧлед хьзмәтк’арийер’а һазьр бә, бона авабуна бәдәна Мәсиһ, 13 һ’әта кӧ әм һ’әму жи бьгьһижьнә wе йәке, кӧ баwәрийе у Кӧр’еф Хwәде наскьрьнеда т’ьфаqф бьн, бьбьнә мәрьвед гьһишти, т’ам wәкә бәжьн-бала Мәсиһ.
14 Wәки ӧса йә жь вьр шунда әм нәбьнә мина зар’ока кӧ жь пела вьрда-wеда дьк’әвьн у бь дәрәwед мәрьва бәр байе һәр һинкьрьнәке дьк’әвьн, йед кӧ бь фелбазийа дьхапиньн у дьхальфиньнф. 15 Ле р’астийе пе һ’ьзкьрьне бежьн[879], һәр алийада бьгьһижьнә сери, кӧ Мәсиһ ә. 16 Жь Wи т’әмамийа бәдәне һәвва нә у һ’әму жи бь алик’арийа һәр севькәке һәвва гьредайи йә. У гава һәр п’арәкә бәдәне шьхӧле хwә дькә, һ’ьзкьрьнеда хwәха дьгьһижә у мәзьн дьбә[880].
Жийина нуйә т’әви Мәсиһ чаwа әндәмед Бәдәна wи
17 Аwа әз ве йәке мерк’ими дьбежьм у бь наве Хӧдан т’әми ль wә дькьм, кӧ һун иди т’ӧ щара wе р’еда нәчьн, чаwа п’утп’арьстф бь фькьред хwәйә п’уч’ дьчьн. 18 Әwана фә’мед хwәда шуна р’әшва чун у жь жийина Хwәде дур к’әтьнә, жь дәст нәзанийа нава хwә у сәрһ’ьшкийа хwә. 19 Шәрма р’уйе хwә ӧнда кьрьнә у ӧса хwә данә дохине, һ’әта кӧ һәр щур’ә кьрьнед һ’әрамф дькьн у т’ер набьн.
20 Ле wә Мәсиһ ӧса нас нәкьр! 21 Бәле wә бона Wи бьһистийә жи у чаwа йед п’ара Иса, һун wе р’астийа нава Wида һин бунә. 22 Дә һун хәйсәте хwәйи бәре жь хwә дур хьн, wи мәрьве кәвьни кӧ бь һавьжийед һ’ьләк’арва дерьсбуйи йә[881] 23 у бь р’ӧһ’ у фькьред хwәда нуйәжийин бьн, 24 мәрьве ну ль сәр хwә wәргьрьн, кӧ кьрасе Хwәдеда бь һәqи у һ’әлалийа бе qәлпи хӧльqи йә[882].
25 Аwа дәрәwа жь хwә дур хьн, жь wә һәр йәк һәвале хwәр’а р’аст хәбәр дә[883], чьмки әм бь һәвр’а әндәмед Бәдәна Мәсиһ нә. 26 Һәгәр һун һерс к’әвьн, гӧна нәкьн[884], бьра р’о сәр һерса wәр’а нәчә ава 27 у щи нәдьнә мирещьнф. 28 Әwе кӧ дьзийе дькә, бьра иди нәдьзә, ле бь худана хwәйә һ’әлал бь дәстед хwә бьхәбьтә, кӧ бькарьбә дәст бавежә к’әтийа жи. 29 Бьра жь дәве wә qәт хәбәрәкә хьраб дәрнәйе, пештьри тьштед кӧ кери гӧһдара тен у к’аре дьдьнә wан. 30 У Р’ӧһ’е Хwәдейи Пироз нәешиньн, бь К’ижани һун бона Р’ожа Азайийе һатьнә моркьрьне. 31 Дә бьра һәр тә’лайи, һерс, бәрзәqиф, qар’ә-qар’ у готьнед нәр’еда жь wә дур бьн т’әви һәр щур’ә к’ин-бохийева. 32 У һәвр’а ширьн у дьлшәwат бьн, ль һәв бьбахшиньн, чаwа Хwәде бь Мәсиһ бахшандә wә.

5

Чаwа ч’ә’в бьдьнә Хwәде
1 Аwа ч’ә’в бьдьнә Хwәде, чаwа зар’ед һ’ьзкьри 2 у хwә ль һ’ьзкьрьне бьгьрьн, чаwа Мәсиһ жи әм һ’ьз кьрьн у жийина Хwә бона мә да, Хwәдер’а бу һ’әдиф у qӧрбанаф бинхwәш.
3 Ле һ’әта наве qавийеф у һәр һ’әрамийе, йан тьмайе жи гәрәке нава wәда нәйе һьлдане, чаwа ль щьмә’та Хwәде нак’әвә. 4 Ӧса жи готьнед бемә’рифәти, йан бефә’ми, йан һ’әнәкед qәлпе хьраб, кӧ ль wә нак’әвьн, бьра жь дәве wә дәрнәйен, ле дәwсе шькьрдари. 5 Һун ве йәке заньбьн кӧ т’ӧ qав, йан һ’әрам, йан тьмак’ар (кӧ п’утп’арьстф ә) П’адшатийа Мәсиһ у Хwәдеда wар набә. 6 Бьра т’ӧ кәс бь хәбәред п’уч’ wә нәхапинә, чьмки бона ван тьшта һерса Хwәде ль wан мәрьвед нәгӧһдар р’адьбә. 7 Аwа һун т’әви йед ӧса нәбьн! 8 Һун жи wәхтәке тә’ри бун, ле ньһа һун кӧ п’ара Хӧдан ьн, р’онайи нә. Аwа мина зар’ед р’онайе бьжин, 9 (чьмки бәре р’онайийе жь һәр qәнщийе, һәqийе у р’астийе дьбә) 10 у бьзаньбьн кӧ чь ль Хӧдан хwәш те. 11 Т’әви wан кьред бебәрә тә’рийе нәбьн, ле wан сәр аве хьн, 12 чьмки бона wан тьштед кӧ әwана бь дьзива дькьн шәрм ә жи кӧ бе хәбәрдане. 13 Ле гава һәр тьшт те бәр р’онайе, ашкәрә дьбә, 14 чьмки һәр тьште кӧ ашкәрә дьбә, дьбә р’онайи. Бона ве йәке һатийә готьне:
«Хәwьхийо, һ’ьшйар бә!
Жь нав мьрийа р’абә
у Мәсиһ wе тә р’онайи кә»[885].
15 Аwа бьньһер’ьн кӧ һун ньге хwә фәсал бавежьн, нәбьнә мина бефә’ма, ле мина сәрwахта. 16 Дәст бьдьнә бәр wәхт, чьмки зәмани хьраб ә[886]. 17 Бона ве йәке бефә’м нибьн, ле бәле бьзаньбьн чь йә qьрара Хӧдан. 18 У бь шәраве сәрхwәш нәбьн, кӧ ә’мьре мерьв п’уч’ дькә, ле бь Р’ӧһ’е Пирозва т’ьжи бьн. 19 Зәбурф у дьрозга, стьранед р’ӧһ’ани һәвдӧр’а бежьн, бьстьрен у дьле хwәда Хӧданр’а бьловиньн[887]. 20 Һәр гав бона һәр тьшти р’азибуне бьдьнә Бав Хwәде, бь наве Хӧдане мә Иса Мәсиһ.
Борщдарийа жьн у мера
21 Бь хофа Мәсиһә нава хwәда ль бәр һәвдӧ хwә бьшкеньн.
22 К’ӧлфәтно, ӧса хwә ль бәр меред хwә бьшкеньн, чаwа ль бәр Хӧдан[888], 23 чьмки мер сәре жьне йә, чаwа Мәсиһ жи сәре щьвинеф йә у Хwәха Хьлазкьреф бәдәна Хwә йә. 24 У чаwа щьвин ль бәр Мәсиһ хwә дьшкенә, бьра ӧса жи жьн һәр тьштида бәр мере хwә шкәсти бә.
25 Мерно, жьнед хwә һ’ьз бькьн, чаwа кӧ Мәсиһ щьвин һ’ьз кьр у жийина Хwә бәр wева да[889], 26 wәки wе бь хәбәре бӧһӧрти-жьбарә кә, пе аве бьшо[890], 27 кӧ щьвине ль бәр Хwә qәшәнг бьдә сәкьнандьне, кӧ т’ӧ ләк’ә йан qәрч’ьмок, йан тьштәки мина ван сәр т’ӧнәбә, ле паqьж у беqӧсур бә. 28 Ӧса жи гәрәке мер жьна хwә һ’ьз бькә, чаwа бәдәна хwә. Йе кӧ жьна хwә һ’ьз дькә, әw хwә һ’ьз дькә. 29 Чьмки бәдәна т’ӧ кәси бәр ч’ә’ве wи нә р’әш ә, ле wе т’ер дькә у хwәй дькә, чаwа Мәсиһ жи щьвине, 30 чьмки әм әндәмед бәдәна Wи нә. 31 Чаwа ньвисар ә:
«Бона ве йәке мер wе де у баве хwә бьһелә, хwә ль жьне бьгьрә у һәр дӧ wе бьбьнә бәдәнәк»[891].
32 Әва сӧр’а к’ур ә, ле әз готьна хwә тиньмә сәр Мәсиһ у щьвине. 33 Бәле жь wә һәр кәс жи бьра жьна хwә һ’ьз бькә чаwа хwә у жьн жь мере хwә хоф бькә.

6

Т’әмийед бона зар’а у де-бава
1 Зар’но, чаwа баwәрмәндед Хӧдан гӧр’а де у баве хwәда бьн, чьмки әв йәк р’аст ә[892]. 2 «Qәдьре де у баве хwә бьгьрә» кӧ әв ә т’әмийа пешьн т’әви создайине, 3 «wәки чәрха тә р’аст бә у сәр ә’рде ә’мьре тә дьреж бә»[893]. 4 У һун бавно, зар’ед хwә һерс нәехьн, ле wан бь ширәт у һинкьрьна Хӧдан мәзьн кьн[894].
Хӧлам у аха
5 Хӧламно, бь хоф у тьрс, дьле сах гӧр’а хwәйийед хwәйә ве дьнеда бьн, чаwа гӧр’а Мәсиһда[895], 6 нә кӧ бь хӧламтийа ль бәр ч’ә’ва, кӧ ль мәрьва хwәш бен, ле чаwа хӧламед Мәсиһ бь дьл qьрара Хwәде бьqәдиньн. 7 Бь р’әзәдьли хӧламтийе бькьн, чаwа Хӧданр’а, нә кӧ мәрьвар’а. 8 Һун заньн кӧ һәр кәс, һәгәр хӧлам бә, һәгәр аза, чь qәнщийе кӧ бькә, wәкә wе жи wе жь Хӧдан бьстинә.
9 Һун жи хwәйино, һьндава wанда ӧса бьн. Дәст жь гәф-гӧр’ийе бькьн. Һун заньн кӧ Хwәйе wан жи, Йе wә жи ль ә’змана йә у щәм Wи т’ӧ фьрqи т’ӧнә[896].
Ч’әкед Хwәде
10 Һәйнәсәр, йәктийа Хӧданда qәwат бьн, бь зорайийа qәwата Wи. 11 Һәр ч’әке Хwәде ль хwә кьн, кӧ һун бькарьбьн мьqабьли һ’ӧнӧред мирещьнф бьсәкьньн. 12 Чьмки шәр’е мә нә мьqабьли хун у гошт ә, ле мьqабьли сәрwерти у һ’ӧкӧмәтийа йә, мьqабьли миред ве дьнйа тә’ри йә у мьqабьли ордийед р’ӧһ’анийә хьрабә ль дийаре ә’змана нә. 13 Бона ве йәке ч’әкед Хwәде һьлдьн, кӧ һун бькарьбьн ль бәр р’ожа охьрме гьран бьсәкьньн у пьшти кьрьна һәр тьштир’а, щийе хwәда qәwин бьсәкьньн.
14 Аwа щийе хwәда бьсәкьньн, р’астийе мина к’әмбәре ль пьшта хwә бьшьдиньн, һәqийе мина зьрьһ’е ль синге хwә wәргьрьн[897] 15 у сол ньгед wәда, бона Мьзгинийа ә’дьлайийе һазьр сәкьни бьн[898]. 16 Ль сәр һәр тьштир’а жи баwәрийе мина мәрт’але бьгьрьнә хwә, бь к’ижане һуне бькарьбьн һ’әму тиред агьрийә кӧ йе Хьраб давежә, бьтәмьриньн. 17 У хьлазбуне мина к’ӧмзьрьһ’е һьлдьн, мина шур жи хәбәра Хwәде, кӧ жь Р’ӧһ’е Пироз ә[899]. 18 Бь һ’әму дӧа у р’әща һәр гав дӧа бькьн пе Р’ӧһ’е Пироз. Сәр ве йәке һ’ьшйар бьминьн у бона т’әмамийа щьмә’та Хwәде т’ьме дӧа бькьн. 19 У бона мьн жи дӧа бькьн, кӧ гава әз хәбәр дьм, готьнәк мьнр’а бе дайине, wәки мерк’ими сӧр’а Мьзгинийе ә’йан кьм, 20 бона К’ижане әз бь ван qәйде хwә qасьдийе дькьм. Дӧа бькьн, wәки әз бона Wе тӧрӧш кьм хәбәр дьм, чаwа лазьм ә.
Сьлавед ахьрийе
21 Wәки һун жи бона мьн бьзаньбьн, һаш жь һ’ал-һ’әwале мьн һәбьн, Тьхикойе бьрайе дәлал у qӧльхк’аре амьн йәктийа Хӧданда wе һәр тьшти wәр’а бежә. 22 Әз бона wе йәке wи сәр wәда дьшиньм, wәки һун һаш жь мә һәбьн у әw бь ве йәке дьл бьдә wә.
23 Дә бьра ә’дьлайи у һ’ьзкьрьн баwәрийева т’әвайи жь Бав Хwәде у Хӧдан Иса Мәсиһ ль хушк-бьра бә. 24 Бьра к’әрәм т’әви wан һ’әмуйа бә, йед кӧ бь һ’ьзкьрьна бе хьлази Хӧдане мә Иса Мәсиһ һ’ьз дькьн.

НӘ’МА ПАWЛОС ФИЛИПИЙАР’А

Пешготьн

Паwлосе шандиф әва нә’ма жь кәле щьвинаф бажаре Филипйар’а ньвисийә. Әв щьвин, щьвина пешьн бу, йа кӧ аха Әwропайеда, qәза Мәкәдонйа бьн Императорийа Р’омайедаф һ’име wе һатә авитьне. Әв нә’мә һьнге һатә ньвисаре, гава даннасинкьред мьqабьли Паwлос щьвинеда тьштед шашә мьqабьли һинкьрьна Мьзгинийе һин дькьрьн у Паwлос гәләки бәр хwә дьк’әт. Ле алийе дьнва жи әм ве нә’меда гӧман у әшqәкә мәзьн алийе Паwлосда дьбиньн, жь wе баwәрийа wийә сәр Иса Мәсиһ.
Сәбәбәкә дьн жи бона ньвисара ве нә’ме һәбу кӧ Паwлос бона баwәрмәндед Филипйайеда р’азибуне дьдә Хwәде, wәки нава тәнгасийедф wида wана к’омәк дабунә wи (4:10-20). Ӧса жи хӧйа дьбә кӧ Паwлос хwәстийә ве мәщале бьдә хәбате, wәки баwәрмәнд хирәт у ә’гит бьн, тәнгасийа wи у хwә нәньһер’ьн. Әw һиви дькә, кӧ нава wанда т’ьфаqф һәбә у мина Мәсиһ шкәсти бьн, нә к’ӧбар у бабах бьн. Әw бир тинә кӧ йәктийа Мәсиһда бь к’әрәмаф Хwәде жийине пе баwәрийеф дьстиньн, нә кӧ пе qәдандьна Qанунаф Мусаф. Паwлос дәрһәqа wе әшq у шабунеда дьбежә, к’ижане кӧ Хwәде дьдә wан, йед кӧ йәктийа Иса Мәсиһда дьжин (сәре 2-а). Сәре 3-да, филипийа т’әглифи wе дәрәще дькә, кӧ әw бьщә’диньн бьгьһижьнә мәрәме жийина Мәсиһ, аwа готи п’ега Мәсиһда һәр’ьн.
Әва нә’ма әшq, гӧман, йәкти у сәбьра бона пешдачуйина жийина баwәрмәнда дьдә к’ьфше. Ӧса жи дьдә к’ьфше, кӧ Паwлосе шанди гәләки ве щьвине һ’ьз дькә у qәдьре wан дьгьрә.
Сәрәщәма фькьра нә’ме
Пешготьн (1:1-11)
Һ’але кӧ Паwлос теда йә (1:12-26)
Жийина Мәсиһда (1:27–2:18)
Шеwьра бона Тимот’ейо у Епафродито (2:19-30)
Һ’әвза хwә дьжмьна у qәзийа бькьн (3:1–4:9)
Паwлос у достед wийә Филипйайеда (4:10-20)
Пашготьн (4:21-23)

1

Сьлавкьрьн
1 Жь Паwлос у Тимот’ейойе хӧламед Мәсиһ Иса,
т’әмамийа щьмә’та Хwәдер’а, йед кӧ п’ара Мәсиһ Иса нә у ль алийед Филипйайе дьминьн, т’әвайийа бәрпьрсийар у бәрдәстийед щьвиневаф:
2 Дә бьра к’әрәмф у ә’дьлайийа Хwәдейе Бавеф мә у Хӧданф Иса Мәсиһ ль wә бә.
Дӧайе Паwлос
3 Әз шькьрийа хwә Хwәдейе хwә тиньм гава һәр гав wә бир тиньм, 4 т’ьме нава һ’әму дӧайед хwәда, бона wә һ’әмуйа бь дьле ша дӧа дькьм, 5 чьмки һун р’ожа пешьнда һ’әта иро т’әви шьхӧле Мьзгинидайине бунә. 6 У әз ве йәкеда гӧман ьм, Әwе кӧ дьле wәда дәст бь шьхӧле Хwәйи qәнщ кьрийә, wе һ’әта Р’ожа һатьна Мәсиһ Иса жи бьгьһинә сери. 7 Һун дьле мьнда нә у һәq ә жи кӧ әз бона wә һ’әмуйа аһа бьфькьрьм. Чьмки һун һ’әму жи т’әви wе к’әрәмеф бунә, йа кӧ жь Хwәдеда мьнр’а һатийә дайине, чаwа әз ньһа qәйдада мә, ӧса жи бона Мьзгинийе сәкьни бум у мьн әw дьда маккьрьне. 8 Хwәде шә’де мьн ә, кӧ әз бь һ’ӧба Мәсиһ Иса чьqаси һ’әйра wә һ’әмуйада мә.
9 У әз ве дӧайе дькьм, кӧ һ’ьзкьрьна wә һе-һе бь занәбун у сәрwахтийаф гьһиштива зедә бә, 10 wәки к’ижан һәрә qәнщ ә, һун wе бьбьжерьн. Һьнге һуне Р’ожа һатьна Мәсиһда ширһ’әлал у беләк’ә бьн 11 у бь сайа Иса Мәсиһ бь бәред һәqийева т’ьжибуйи бьн, бона р’умәт у пәсьне Хwәде.
Жийин Мәсиһ ә
12 Әз дьхwазьм кӧ һун бьзаньбьн хушк-бьрано, wәки чь кӧ һатә сәре мьн, әwе һе к’ар да пешдачуйина Мьзгинийе. 13 Аwа т’әвайийа к’ома к’оч’ьксәрева, ӧса жи һ’әмуйед майинва ә’йан ә кӧ әз бона наве Мәсиһ нава ван qәйдада мә. 14 У дьле п’ьр’анийа баwәрмәнда жи бь ван qәйдед мьн йәктийа Хӧданда шьдийан, кӧ һе бь мерк’ими хәбәра Хwәде бе хоф у тьрс бежьн.
15 Р’аст ә һьнәк жь һ’әвсудийе у мьхәнәтийе Мәсиһ даннасин дькьн, ле һьнәк жи жь нета qәнщийе. 16 Әвана жь һ’ьзкьрьне даннасин дькьн, чьмки әw заньн кӧ әз сәр ви qӧльхиф һатьмә данине, кӧ пьштгьрийе Мьзгинийе бькьм. 17 Ле йед майин бона һәвр’ьк’ийе Мәсиһ даннасин дькьн, нә бь дьле р’аст. Әw дьфькьрьн, кӧ тәнгасийеф сәр qәйдед мьнда зедә кьн.
18 Ле фьрqи т’ӧнә! Чаwа жи бьбә, һәгәр әwана бь qәлпийе йан бь р’астийе Мәсиһ даннасин дькьн, әз бь ве йәке ша мә. Бәле әзе ша бьм жи, 19 чьмки әз заньм кӧ әв йәк wе ахьрийе ль бәр азабуна мьн к’әвә, бь дӧайед wә у алик’арийа Р’ӧһ’е Иса Мәсиһ. 20 Әз гӧман у ч’ә’вньһер’ийа ве йәке мә, кӧ т’ӧ тьштива әзе шәрми нәминьм, ле бәле һе мерк’ими бьм, чаwа һәр гав ӧса жи ньһа пәсьне Мәсиһ бь qальбе мьн бе дайине, һәгәр бь мьрьна мьн бә, йан жи бь жийина мьн бә. 21 Чьмки бона мьн жийин Мәсиһ ә у мьрьн жи к’ар ә. 22 Һәгәр жийина ви qальбида һе к’аре дьдә шьхӧле мьн, әз ньзаньм к’ижани бьбьжерьм. 23 К’әтьмә нава дӧ кәвьра: Әз һ’ьзрәт ьм кӧ жь ви qальби дәрем, һәр’ьмә щәм Мәсиһ, мьнр’а әва һе гәләки qәнщ ә, 24 ле майина мьнә ви qальбида һе бона к’ара wә йә. 25 Әз ве йәке кӧ бе шьк баwәр дькьм, ләма жи заньм кӧ әзе бьминьм, т’әви wә һ’әмуйа бьм, wәки һун һе пешда һәр’ьн у баwәрийедаф ша бьн. 26 Аwа гава әз диса бемә щәм wә, һун пе мьн бь сайа Мәсиһ Иса һе фьр’наq бьн.
27 Ле т’әне чаwа лайиqи Мьзгинийа Мәсиһ ә, һун хwә ӧса хwәй кьн, кӧ һәгәр сәр wәда бем у wә бьбиньм йан дурва бьбьһем бьзаньбьм кӧ wә бь р’ӧһ’ у дьләки пьшт дайә пьшта һәв, бона шәр’к’арийа баwәрийа Мьзгинийе сәкьни нә. 28 Т’ӧ алийава жь пәйк’әтийед хwә вәнәк’ьшьн. Әв йәк нишанәкә ӧндабуна wан у хьлазбунаф wә йә у әв жи жь Хwәде йә. 29 Әва к’әрәма Хwәде бона хатьре Мәсиһ дайә wә, wәки нә кӧ т’әне һун баwәрийа хwә Wи биньн, ле бона Wи щәфе жи бьк’ьшиньн. 30 Ньһа жи һун нава wи шәр’ида нә, к’ижан кӧ wә сәр мьн дит у ньһа бона мьн дьбьһен[900].

2

Хwәньмьзкьрьна Мәсиһ у мәзьнайийа wи
1 Аwа һәгәр т’әвбуна wәйә т’әви Мәсиһ бина бәр wә йә, һәгәр һ’ьзкьрьна Wи дьл дьдә бәр wә, һәгәр Р’ӧһ’еф Пироз wә дькә йәк[901], һәгәр дьлшәwати у р’ә’ма wә һәйә, 2 әшqа дьле мьн бь т’ьфаqаф хwә һун бьгьһиньнә сери: Бьра әw һ’ьзкьрьна нава wәда бә у сәр нет у фькьрәке бьн. 3 Тьштәки бь һәвр’ьк’ийе нәкьн у ль наве хwә нәгәр’ьн, ле жь wә һәр йәк бь мьлуктийе һәвале хwә сәр хwәр’а бьгьрә. 4 Т’әне ль к’ара хwә нәгәр’ьн, ле бьра һәр кәс ль к’ара һәвале хwә жи бьгәр’ә. 5 Мәсиһ Иса сәр чь нет-фькьре бу, жь wә һәр кәс жи ӧса бьфькьрә:
6 Әw кӧ бьнйат’а Хwәда Хwәде бу,
пәй wе йәке нәк’әт, кӧ бьма wәкә Хwәде,
7 ле Хwәха Хwә шкенанд,
к’әтә бьнйат’а хӧламәки
у бу мина мәрьваф,
к’әтә дьлqе инсен.
8 Әwи Хwә ньмьз кьр,
һ’әта мьрьнер’а жи qайл бу,
әw жи мьрьна сәр хачеф.
9 Бона ве йәке Хwәде Әw һе бьльнд кьр
у навәки ӧса п’ешк’ешиф Wи кьр,
кӧ жь һ’әму нава бьльндтьр ә,
10 wәки һәр чок ль бәр наве Иса бьтәwә,
һәгәр ль ә’змен бә,
һәгәр сәр дьне бә,
һәгәр ль дийареф мьрийа бә
11 у һәр зар-зьман иqрарф кә,
кӧ Иса Мәсиһ Хӧдан ә,
бона р’умәта Бав Хwәде[902].
Дьнйайеда мина стәйрка бьч’ьрусьн
12 Аwа дәлалийед мьнно, чаwа әз нава wәда бум һун т’ьме гӧһдар бун, ньһа һе гәләки гӧһдар бьн, гава нә нава wәда мә. Бона хьлазбуна хwә бь хоф у тьрс бьхәбьтьн, кӧ wе йәке бьгьһиньнә сери, 13 чьмки Хwәде Хwәха ве йәке дькә дьле wә, кӧ һун дьхwазьн у дькьн, чаwа ль Wи хwәш те.
14 Һәр тьшти бе бинтәнги у бе шәр’ у дә’w бькьн, 15 wәки һун нава ви ньсьлеф нәһәq у хальфидаф беләк’ә у беqӧсур, зар’ед Хwәдейә бесущ бьн. Нава ванда шәwq бьдьн мина р’онайед ә’змана[903], 16 чаwа йед хәбәра жийине һьлгьрти. Әзе һьнге Р’ожа һатьна Мәсиһ р’успи бьм, кӧ бадиһәwаф нәбәзимә у бадиһәwа нәхәбьтимә. 17 Бәле һәгәр щи бе кӧ хуна мьн сәр wе баwәрийа wәда бе р’етьне, йа кӧ хьзмәтк’арийа wәда чаwа qӧрбанф Хwәдер’а те дайине, әзе ша бьм у т’әви әшqа wә бьм. 18 Ӧса жи һун ша бьн, т’әви әшqа мьн бьн.
Тимот’ейо у Епафродито
19 Гӧмана мьн сәр Иса Хӧдан һәйә, кӧ әзе зутьрәке Тимот’ейо сәр wәда бьшиньм, кӧ дьле мьн р’ьһ’әт бә, гава әз һ’але wә пе бьһ’әсьм. 20 Әз дьле хwәр’а йәки мина wи набиньм, кӧ бона һ’але wә мина пешәwьтики хәм бьхwә. 21 Чьмки йед майин һәр кәс ль пәй к’ара хwә к’әтийә, нә кӧ йа Иса Мәсиһ. 22 Ле һун хwәха заньн кӧ әw йәки чаwайи щер’ьбандиф йә у хwәха т’әви мьн Мьзгинидайинер’а ӧса хьзмәти кьр, чаwа кӧр’ бавер’а. 23 Аwа нета мьн һәйә, кӧ әз әwи зу бьшиньмә щәм wә, гава әз һаш жь һ’ал-һ’әwале хwә һәбьм. 24 У әз Хӧданда гӧман ьм, кӧ әзе хwәха жи зутьрәке сәр wәда бем.
25 Ле мьн ӧса р’е тер’а дит, wәки әз wи бьрайе мә Епафродито бьшиньмә щәм wә, йе кӧ т’әви мьн хәбьти у шәр’е хwә кьр, к’ижан wә шандьбу кӧ к’омәк бьда мьн. 26 Әwи жи гәләки бира wә кьрийә у бәр хwә дьк’әвә, wәки wә бона нәхwәшийа wи бьһистийә. 27 Р’асти жи әw нәхwәш к’әт, чу бәр дәре мьрьне. Ле Хwәде ль wи һатә р’ә’ме, нә кӧ т’әне ль wи, ле ӧса жи ль мьн, wәки сәр к’әдәре к’әдәр сәр мьнда нәйе. 28 Бона ве йәке әз wи бь дьл дьшиньм, wәки һун wи бьбиньн, диса ша бьн у әз бәр хwә нәк’әвьм. 29 Аwа бона хатьре наве Хӧдан әwи бь т’әмамийа әшqа дьле хwә qәбул кьн. Qәдьре йед мина wи гьран бьгьрьн, 30 чьмки әw бона шьхӧле Мәсиһ һ’әта бәр дәре мьрьне жи чу у дәсте хwә жь ә’мьре хwә жи к’ьшанд, wәки дәwса wе хьзмәтк’арийа кӧ wәйе мьнр’а бькьра әwи хwәха бькьра.

3

Р’ийа р’астә бона хьлазбуне
1 Һәйнәсәр хушк-бьрайед мьн, бь Хӧдан ша бьн! Әз ащьз набьм кӧ диса wан тьшта wәр’а дьньвисьм, ле әw бона бехофийа wә йә. 2 Һ’әвза хwә жь «сә-куч’ька» бькьн, һ’әвза хwә жь п’алед хьраб бькьн, һ’әвза хwә жь wан бькьн, йед кӧ qальб дьбьр’ьн, сьнәтф дькьн. 3 Чьмки сьнәтийа р’аст йа мә йә, кӧ бь Р’ӧһ’е Хwәде әм дьһ’әбиньн[904] у бь Мәсиһ Иса дьфьр’ьн. Гӧмана мә нә сәр нав-нишанед qальб ә, 4 ле р’аст бежьм әз дькарьм гӧмана хwә бьдьмә сәр wан нав-нишанед qальб. Һәгәр йәк дьфькьрә, кӧ гӧмана wи сәр qальб һәйә, йа мьн һе зедә һәйә. 5 Р’ожа һ’әйшта сьнәт бумә, жь р’ьк’ьнйата Исраелф ьм, жь qәбила Бьнйаминф, ибраниф мә у кӧр’е ибранийа, алийе Qанунеда ферьсиф[905], 6 мьн к’әрби хирәте щьвина Хwәде дьзеранд, һьндава wе р’астбуна кӧ жь Qануне те әз беләк’ә бум[906]. 7 Ле чь кӧ к’ара мьн бу, мьн бона Мәсиһ зийан һ’әсаб кьрийә. 8 У сәрда жи әз һәр тьшти зийан һ’әсаб дькьм у һьмбәри ве йәке накьм, кӧ Хӧдане хwә Мәсиһ Иса нас бькьм, кӧ к’ара сәр к’ара йә! Бона хатьре Wи әз жь һәр тьшти qәтийам у чаwа гәмар һ’әсаб дькьм, wәки Мәсиһ qазьнщ кьм 9 у т’әви Wи бьбьмә йәк. Иди әв р’астийаф мьн, нә кӧ жь qанунqәдандьна мьн те, ле жь Хwәде йә, йа кӧ һ’име wе жь баwәрийа сәр Мәсиһ ә. 10 Әз дьхwазьм Wи у qәwата р’абуна Wийә жь мьрьне нас кьм у т’әви щәфайед Wи бьм, бьк’әвьмә һ’але мьрьна Wи, 11 кӧ бь аwайики бькарьбьм бьгьһижьмә р’абуна мьрийа.
Р’әвина бәрбь мәрәме хwә
12 Әз набежьм кӧ әз иди гьһиштьмә мәрәме хwә йан жи иди к’амьл бумә, ле әз пәй к’әтьмә, кӧ wе хәлате qазьнщ кьм, бона к’ижане Мәсиһ Иса әз qазьнщ кьрьмә. 13 Хушк-бьрано, әз хwә һ’әсаб накьм, кӧ мьн әw йәк qазьнщ кьрийә, ле сәри әw ә, кӧ әз тьштед пьшт хwәва һьшти бир бькьм, хwә бавежьмә йед пешийа хwә, 14 дьщә’диньм бьгьһижьмә мәрәме хwә, wе ләщхәлата жорчуйине, аwа готи газийа Хwәдейә бь сайа Мәсиһ Иса бьстиньм.
15 Аwа жь мә һ’әмуйа, иди к’и «гьһишти» йә, гәрәке аһа бьфькьрә. Ле һәгәр тьштәки дьн жи дьле wәда һәбә, әwе йәке жи Хwәде wе бәр wә вәкә. 16 Ле т’әне әм гьһиштьнә чь дәрәще, анәгори wе йәке бьжин.
17 Ч’ә’в бьдьнә мьн хушк-бьрано у дина хwә бьдьнә wан, йед кӧ ӧса хwә хwәй дькьн, чаwа кӧ мә бь р’абун-р’уньштьна хwә нишани wә кьрийә[907]. 18 Чьмки гәләк жийина хwәда дьжмьнед хаче Мәсиһ ьн, бона к’ижана мьн гәләк щара wәр’а готийә, ньһа жи бь гьри дьбежьм. 19 Ахьрийа wан ӧндабун ә, хwәдейе wан зьке wан ә у кьред wанә шәрми жи р’умәта wан ә. Әwана т’әне сәр тьштед ве дьне дьфькьрьн. 20 Ле wәлате мә ль ә’змана йә, жь к’ӧ әм ч’ә’вньһер’ийа Хьлазкьрф, Хӧдан Иса Мәсиһ ьн. 21 Әwе qальбе мәйә т’әнгәзар бьгӧһезә у бькә мина qальбе Хwәйи хwәйир’умәт, бь wе qәwата кӧ дькарә һәр тьшти бькә бьндәсте Хwә.

4

Т’әмийед ахьрийе
1 Ньһа хушк-бьрайед мьнә ширьн у һ’әйран, һун ьн шабун у к’офийаф сәре мьн дәлално, йәктийа Хӧданда аһа qәwин бьминьн.
2 Әз һиви жь Әйодийайе дькьм у һиви жь Сьнтихайе дькьм, чаwа т’әви Хӧдан йәкбуйи бьра ль һәв бен. 3 Бәле әз һиви жь тә жи дькьм һәвалбаре мьни амьн, тӧ жи али wан к’ӧлфәтаф бькә. Әвана т’әви мьн хәбата Мьзгинидайинеда худан р’етьнә, ӧса жи т’әви Клемес у һәвал-хәбатед мьнә майин, кӧ навед к’ижана к’ьтеба жийинеда ньвисар ьн.
4 Т’ьме пе Хӧдан ша бьн, диса дьбежьм т’ьме ша бьн! 5 Бьра бәрбьһерийа wә һ’әму мәрьвава ә’йан бә. Хӧдан незик ә[908]. 6 Бона т’ӧ тьшти хәм нәкьн, ле хwәстьна wә бьра бь дӧа-дьрозга, р’азибунева т’әвайи, Хwәдева ә’йан бә. 7 У ә’дьлайийа Хwәде кӧ жь һәр һ’ьш-аqьли дәрбазтьр ә, wе дьл у фькьред wә йәктийа Мәсиһ Исада хwәй кә.
8 Һәйнәсәр хушк-бьрано, чь кӧ бь р’астийе йә, чь кӧ бь маqултийе йә, чь кӧ бь һәqийе йә, чь кӧ бь һ’әлалийе йә, чь кӧ бь хwәшийе йә, чь кӧ бь фьрасәтийе йә у һәр тьштед кӧ ә’сьли у лайиqи qәнщготьне нә, сәр ван тьшта бьфькьрьн. 9 Һун жь мьн чь һин бун, wә чь станд, чь бьһист у чь дит wе йәке бькьн у Хwәдейе ә’дьлайийе wе т’әви wә бә.
Р’азибуна Паwлос
10 Әз бь сайа Хӧдан гәләки ша мә, кӧ wә пәй һаqас wәхтр’а әз бир аним, бона мьн хәм хwар. Бәле wә дькьр жи, ле мәщал нәдьк’әтә wә. 11 Нә кӧ әз һ’әwще тьштәки мә кӧ ве йәке wәр’а дьбежьм. Әз һин бумә, кӧ һ’әму һ’алида р’ази бьм. 12 Т’ӧнәбуне заньм, һәбуне заньм, әз һәр алийида у һәр һ’алида сәр ве сӧр’е вәбумә у һин бумә кӧ р’ази бьм, һәгәр т’ер бьм, һәгәр бьр’чи, йан һәбунеда бьм йан жи т’ӧнәбунеда. 13 Әз һәр тьшти бь сайа Wи дькарьм, Йе кӧ qәwате дьдә мьн.
14 Ле wә qәнщ кьр, кӧ тәнгасийа мьнда к’омәк да мьн. 15 У бәле һун жи заньн гәли филипийа, кӧ жь сәре даннасинийа Мьзгинийеда гава әз жь Мәкәдонйайе дәрк’әтьм, т’ӧ щьвине т’әвк’арийеда дәсте хwә дьрежи мьн нәкьр, пештьри wә. 16 Чьмки щарәке-дӧда әw тьштед мьнр’а керһати wә һ’әта Т’есалоникийе жи шандьн[909]. 17 Әз нә кӧ тьштәки п’ешк’еш дьхwазьм, ле дьхwазьм кӧ к’ар сәр һ’әсабе wәда зедә бә. 18 Мьн һәр тьшт стандийә у нава һәбунеда мә. Әw тьштед кӧ wә бь дәсте Епафродито мьнр’а шандьнә әw бәси мьн ьн. Әw дайина wә бинәкә хwәш ә, һ’әдийаф qәбул у ль Хwәде хwәш ә. 19 У Хwәдейе мьн wе һ’әму кемасийед wә пе wе хьзна Хwәйә р’умәтә жь Мәсиһ Иса т’ьжи кә. 20 Аwа шькьр жь Хwәде у Баве мә, һ’әта-һ’әтайе! Аминф.
Сьлавед ахьрийе
21 Т’әмамийа щьмә’та Хwәдейә п’ара Мәсиһ Иса сьлав кьн. Әw бьрайед кӧ т’әви мьн ьн ль wә сьлав дькьн. 22 Т’әмамийа щьмә’та Хwәде ль wә сьлав дькә, илаһи әwед кӧ жь мала Qәйсәрф ьн.
23 К’әрәма Хӧдан Иса Мәсиһ т’әви р’ӧһ’е wә бә[910].

НӘ’МА ПАWЛОС КОЛОСИЙАР’А

Пешготьн

Паwлос бь ве нә’ме бәрбьр’и щьвинаф бажаре Колосйайеда дьбә. Колосйа нава Асйа Бьч’укда, бажарәки алийе р’оһьлата Әфәсе бу. Һ’име ве щьвине р’аст ә бь дәсте Паwлос нәһатьбу данине, ле жь алийе пьштгьре wи Епафрасе колосида. Ле Паwлос диса кьрьбу дәйне стуйе хwә, wәки бона щьвина Колосйайе бехәм нибә у жь Әфәсе һәвал-хәбатед хwә дьшандә wьр, нава к’ижанада Епафрас жи бу (1:7; 4:12-13). Паwлос заньбу кӧ Колосйайеда дәрсдаред шаш һәбун кӧ щьмә’т һин дькьрьн, wәки мьлйак’әтаф, хӧдантийа у һ’ӧкӧмәтийед жорьн бьһ’әбиньн (1:16; 2:18, 23). Әв дәрсдаред шаш ӧса жи һин дькьрьн, кӧ гәрәке р’аw-р’ьзьмедф ә’дәт хwәйи кьн, бенә сьнәткьрьнеф, һ’әрамф нәхwьн, р’ожед һ’әсабә ә’зиз хwәй кьн, сәр ве йәкер’а дәрбаз нәбьн (2:6-23).
Мәрәме Паwлос нә’меда әв ә, кӧ р’ийа р’аст нишани баwәрмәнда кә у ве йәке бьгьһинә һ’әмуйа, кӧ т’әне Иса Мәсиһ хьлазбунаф т’ам дьдә, ле әw һ’әму һ’әбандьн у баwәрийедф майин баwәрмәнда жь wе хьлазбуне дур дьхьн. Хwәде бь дәсте Иса Мәсиһ дьнйа ә’фьранд у бь Wи жи мәрьвайеф вәдьгәр’инә бәрбь Хwә. Иса сәр һ’әму һ’ӧкӧмәтийед ә’зманар’а йә у т’әне Әw ә сәре щьвине. Т’әне йәктийа Мәсиһда гӧмана хьлазбуна мәрьвайийе һәйә. Пәй ван ширәтар’а, wәки әw һаш жь хwә һәбьн у жь хальфандьн у һинкьрьнед шашә нәр’аст дур бьн, паше п’ара нә’мейә хьлазийеда Паwлос дәрһәqа жийина нуда дьдә к’ьфше, гәрәке һәләqәтийа баwәрмәндед Мәсиһ һьндава һәвда чаwа бьн.
Сәрәщәма фькьра нә’ме
Пешготьн (1:1-8)
Бьнйат’а Мәсиһ у кьред Wи (1:9–2:19)
Мәсиһда жийина ну (2:20–4:6)
Пашготьн (4:7-18)

1

Сьлавкьрьн
1 Жь Паwлосе бь ә’мьре Хwәде шандийеф Мәсиһ Иса у жь Тимот’ейойе бьра,
2 щьмә’та Хwәдер’а, wан хушк-бьрайед амьнә йәктийа Мәсиһда кӧ Колосйайеда дьминьн:
Дә бьра к’әрәмф у ә’дьлайийа Хwәдейе Бавеф мә[911] ль wә бә.
Дӧа у шькьрдайина Паwлос
3 Әм т’ьме гава бона wә дӧа дькьн, шькьрийа хwә ль Хwәдейе Баве Хӧданеф хwә Иса Мәсиһ тиньн, 4 чьмки мә бона wе баwәрийаф wәйә сәр Мәсиһ Иса у wе һ’ьзкьрьна wәйә һьндава т’әмамийа щьмә’та Хwәдеда бьһистийә. 5 Әв йәк жь ве гӧмане те, йа кӧ ә’зманада wәр’а те хwәйикьрьне, бона к’ижане wә бьһистийә, гава пешда хәбәра Мьзгинийейә р’аст 6 гьһиштә wә. У әw Мьзгини т’әмамийа дьнйайеда дьгьһижә у бәр дьдә, чаwа нава wәда жи жь wе р’ожеда, гава wә бьһист у к’әрәмаф Хwәде т’әмамийа р’астийа wева нас кьр. 7 Һун ве йәке жь һәвалхӧламе мәйи һ’ьзкьри Епафрас һин бунә, кӧ һьндава мәда[912] бәрдәстики Мәсиһиф амьн ә. 8 Әwи бона wе һ’ьзкьрьна кӧ Р’ӧһ’ дайә wә[913] мәр’а гот.
9 Бона wе йәке жи жь wе р’ожеда гьрти, гава мә бона wә бьһист, мә дәст жь дӧа у һивикьрьне нәк’ьшандийә, wәки һун занәбуна ә’мьре Хwәдеда гьһишти бьн, бь һ’әму сәрwахтиф у занәбуна р’ӧһ’анива т’ьжи бьн, 10 wәки һун бькарьбьн хwә ӧса хwәй кьн, чаwа лайиqи Хӧдан ә, һәр алийава ль Wи хwәш бен, һәр qәнщикьрьнеда хwәйибәр бьн, бь занәбуна Хwәде бьгьһижьн. 11 Бьра һун анәгори т’әмамийа wе qәwата Wийә кӧ жь зорайийа Wийә хwәйир’умәт те qәwат бьн, кӧ һун һәр тьштида бь думька дьреж сәбьр бькьн. Бь әшq 12 шькьрийа хwә бьдьнә Баве[914], кӧ һун[915] лайиqи ве йәке кьрьнә, wәки һун П’адшатийа р’онайеда т’әви щьмә’та Wи бьбьнә хwәйип’ар. 13 Әwи әм жь һ’ӧкӧмәтийа тә’ристанийе хьлазф кьрьн у щи-гӧһасти П’адшатийа Кӧр’е Хwәйи һ’ьзкьри кьрьн, 14 пе к’ижани[916] әм аза бун, аwа готи мә бахшандьна гӧна станд[917].
К’и йә Мәсиһ у шьхӧле Wи чь йә?
15 Әw ә сурәте Хwәдейе кӧ хӧйа набә,
Әw Ньхӧрийе сәр һ’әму ә’фьринар’а[918].
16 Чьмки бь дәсте Wи һәр тьштед ль ә’рд у ә’змана ә’фьринә,
чь кӧ хӧйа дьбьн, чь кӧ хӧйа набьн,
һәгәр к’ӧрси йан хӧданти бьн,
һәгәр сәрwерти йан һ’ӧкӧмәти бьн,
һәр тьшт бь дәсте Wи у бона Wи ә’фьринә.
17 Әw бәри һәр тьшти һәбу
у һәр тьшт бь сайа сәре Wи щийе хwәда дьминьн.
18 Әw ә сәре Бәдәне, аwа готи сәре щьвинеф,
дәстпебуна wе у ньхӧрийе жь нава мьрийа[919],
wәки һәр тьштида Әw бьбә Йе пеш.
19 Чьмки ль Хwәде хwәш һат, кӧ т’әмамийа бьнйат’а хwәдетийе нава Wида бә
20 у бь Wи һәр тьшти т’әви Хwә ль һәв бинә,
һәгәр ль сәр ә’рде бә, йан жи ль ә’змана бә[920],
бь wе хуна Wийә сәр хачеф р’ьжийайи ә’дьлайийе бькә.
21 Һун жи кӧ wәхтәке жь дәст фькьр у кьрьнед хwәйә хьраб, хәриб у нәйаред Хwәде бун, 22 ле ньһа Әwи бь мьрьна Мәсиһә бәдәни һун т’әви Хwә ль һәв анин, wәки wә ль бәр Хwә пирозф, беләк’ә у бесущ бьдә сәкьнандьне. 23 Ле т’әне гәрәке һун баwәрийеда һ’имгьрти qәwин бьминьн у жь wе гӧмана Мьзгинийе нәк’әвьн, йа кӧ wә бьһист у wан һ’әмуйар’а, йед кӧ бьн п’әр’е ә’зменда дьминьн һатә даннасинкьрьне. У әз, Паwлос бумә бәрдәстийе wе.
Щәфайед Паwлосә бона щьвина Хwәде
24 Әз ньһа ван щәфайед хwәда, к’ижана кӧ бона wә дьк’ьшиньм, ша мә у wан тәнгасийедф Мәсиһә майин бь щанийа хwә бона Бәдәна Wи, йа кӧ щьвинф ә, т’әмам дькьм. 25 Әз wе щьвинер’а бумә бәрдәсти, әв йәк алийе Хwәдеда чаwа дәйн к’әтә стуйе мьн, wәки готьна Хwәде т’әмамийе пева бьгьһиньмә wә, 26 әw сӧр’а кӧ жь дәwр у qӧр’нада вәшарти бу, ле ньһа щьмә’та Wива ә’йан бу. 27 Хwәде хwәст ль бәр щьмә’та Хwә вәкә, кӧ чь дәwләмәндтикә хwәйир’умәт ве сӧр’еда бона һ’әму мьләта һәйә. У әw сӧр’ әв ә, кӧ Мәсиһ нава wәда йә, аwа готи һун гӧмана wе йәке нә, кӧ п’ара р’умәте бьн. 28 Әм Wи даннасин дькьн, һәр кәси ширәт дькьн, һәр кәси бь һ’әму сәрwахтийе һин дькьн, wәки һәр кәси йәктийа Мәсиһда гьһишти ль бәр Хwәде бьдьнә сәкьнандьне. 29 Бона wе йәке жи әз дьхәбьтьм у анәгори wе qәwата Wи шәр’е хwә дькьм, Йа кӧ нава мьнда бь зорайи йа Хwә дькә.
 

2

1 Әз дьхwазьм һун заньбьн кӧ әз чь шәр’и дькьм бона wә, йед Лаwдькйайе у һ’әмуйед кӧ р’у бь р’у әз нәдитьмә[921]. 2 Әз аһа дькьм, wәки дьлшьдийайи бьн, һ’ьзкьрьнеда бьбьн йәк у бьгьһижьнә т’әмамийа дәwләмәндтийа фә’мдарийе. Һьнге әwе сӧр’а Хwәде нас кьн, кӧ Мәсиһ ә. 3 Әw ә к’ьлита һ’әму хьзна занәбуне у сәрwахтийа вәшарти. 4 Әз ве йәке дьбежьм, wәки т’ӧ кәс wә бь заре ширьн нәхальфинәф. 5 Р’аст ә әз бәдәна хwәда жь wә дур ьм, ле р’ӧһ’е хwәда т’әви wә мә у әз ша мә кӧ п’әргалийа wәйә т’ьфаqф у әw баwәрийа wәйә сәр Мәсиһ шьдийайи дьбиньм.
Жийина йәктийа Мәсиһда
6 Аwа wә чаwа Хӧдан Мәсиһ Иса qәбул кьр, ӧса жи йәктийа Wида бьжин, 7 р’аwф авити, сәр Wи чекьри у баwәрийеда шьдийайи һ’имгьрти бьн, чаwа һун һатьнә һинкьрьне. У һәр гав бь дьле р’ази шькьрийе бьдьнә Wи.
8 Һаш жь хwә һәбьн, нәбә кӧ йәк бь сәрwахтийа дәрәwә п’уч’ дьле wә бькә һесир. Әw жь ә’дәтед мәрьваф у сьхьредф ве дьнйайе[922] тен, нә жь Мәсиһ. 9 Чьмки т’әмамийа бьнйат’а Хwәдетийе нава Мәсиһе бәдәнида йә 10 у һун жи йәктийа Wида гьһишти нә, кӧ сәре һ’әму сәрwертийа у һ’ӧкӧмәтийа йә.
11 Йәктийа Wида һун бь сьнәта бе дәст жь алийе Мәсиһда дьле хwәда һатьнә сьнәткьрьнеф, жь бьнйат’а хwәйә гӧнәк’арф һатьнә бьр’ине. 12 Гава һун пе аве һатьнә ньхӧмандьнеф, т’әви Wи һатьнә дәфьнкьрьнеф у бь wе ньхӧмандьне жи һун т’әви Wи жь мьрьне р’абун, чьмки wә баwәрийа хwә бь qәwата Wи Хwәдейи ани, Йе кӧ Мәсиһ жь мьрьне р’акьр[923]. 13 У һун wәхтәке бь р’ӧһ’ани нава нәһәqийа у бьнйат’а хwәйә гӧнәк’арә нәсьнәткьрида мьри бун, ле Хwәде һун т’әви Мәсиһ сах кьрьн. Әwи һ’әму нәһәqийед мә бахшандьнә мә[924] 14 у әw к’ахаза дәйнед мәйә кӧ бь qәйдә-qануни мьqабьли мә һатьбу ньвисаре р’әсит кьр, жь наве һьлда хачва мьх кьр[925]. 15 Бь wи хачи Мәсиһ ч’әкед сәрwер у һ’ӧкӧмәтед тә’ристанийе да данине, әw чаwа һесир пәй Хwә бьрьн, нава к’ома Хwәйә сәрк’әтида кьрьнә сосрәт.
16 Аwа гӧһ нәдьнә т’ӧ кәси, йед кӧ бона пьрса хwарьн, вәхwарьне йан жи бона пьрса щәжьна у щәжьнед һива ну ӧса жи р’ожед шәмийа, wә ломәк’арф дькьн[926]. 17 Әв һ’әму сийа wан тьшта нә, йед кӧ wе бен, ле р’асти Мәсиһ ә. 18 Нәбә кӧ йәк дәсте wә жь ләщхәлате бькә, йе кӧ бь хwәньмьзкьрьна һ’ьләк’ари, мьлйак’әтф-һ’әбандьне у бь гиробуна дитьнед бәр ч’ә’ва мьжул ә. Йед ӧса бь фькьред п’уч’ә мәрьвайи п’ьшька хwәда дьwәрьмьн 19 у хwә иди ль Сери нагьрьн, кӧ Мәсиһ ә. Бь Wи т’әмамийа бәдәне бь п’әвгьрек у севькава һәвва гьредайи те хwәйикьрьне у бь гиһандьна Хwәде дьгьһижә, ль гора хwәстьна Wи[927].
20 Аwа һәгәр һун т’әви Мәсиһ мьрьнә у жь сьхьред ве дьнйайе аза бунә, иди һун чьма мина бәре пәй ә’рф-ә’дәтед ве дьнйайе дьчьн? Һун чьма гӧһ дьдьнә т’әмийед аһа? Мәсәлә: 21 «Незик нәбә, тә’м нәкә, ле нәк’әвә». 22 Әв һ’әму мьжули жи wе п’уч’ бьн һәр’ьн, әвана жь т’әми у һинкьрьнед мәрьва нә. 23 Фә’мдари йә кӧ әв ә’рф-ә’дәт чаwа сәрwахти хӧйа дьбьн, гава дькьнә стуйе хwә кӧ мьлйак’әта бьһ’әбиньн, хwә ньмьз кьн у бәдәна хwә бьдьнә щәфе, ле әв һ’әму мьqабьли бьнйат’а гӧнәк’ар т’ӧ тьшти накьн.

3

Жийина ну у жийина кәвьн
1 Аwа кӧ һун т’әви Мәсиһ жь мьрьне р’абунә, кӧ ӧса йә ль тьштед жорьн бьгәр’ьн, wе дәра к’ӧ Мәсиһ ль мьле Хwәдейи р’асте р’уньшти йә[928]. 2 Сәр тьштед жорьн бьфькьрьн, нә кӧ сәр тьштед ве дьнйайе. 3 Чьмки һун мьрьнә у ә’мьре wә т’әви Мәсиһ щәм Хwәде вәшарти йә. 4 Гава Мәсиһ, кӧ ә’мьре wә йә хӧйа бә, һуне жи һьнге т’әви Wи бь р’умәта Wи хӧйа бьн.
5 Аwа хwәстьнед дьле хwәйә ве дьне бькӧжьн: Бенамусийе, һ’әрамийеф, тәме хьраб, дьлһавьжийа хьраб у тьмайе, кӧ п’утп’арьстиф йә. 6 Әв ьн сәбәб кӧ хәзәба Хwәде wе сәр wан мәрьвед кӧ нә гӧр’аф Wида нә бе. 7 Wә жи wәхтәке әw тьшт дькьрьн, гава wә нава wан кьред хьрабда дьжит.
8 Ле ньһа һун ван һ’әмуйа жь хwә дур хьн: Һерсе, бәрзәqийеф, хьрабийе, тьштед нәбуйи у хәбәред нәщайиз жь дәве хwә. 9 Һәвдӧр’а дәрәwа нәкьн, чьмки wә мәрьве кәвьн кьред wива жь сәр хwә ехьстийә[929] 10 у әwи ну ль хwә кьрийә. Әw мәрьве ну р’ож бь р’ож анәгори сурәте Ә’фьрандаре хwә те нукьрьне, wәки Хwәде т’ам нас кә[930]. 11 Иди фьрqи нә нава щьһуф у нәщьһуйадаф[931] һәйә, нә нава сьнәткьри у нәсьнәткьрийада, нә барбар у бәйанийада[932] у нә жи хӧлам у азайада, ле сәри Мәсиһ ә у Мәсиһ ә нава һәр баwәрмәндида.
12 Аwа чаwа щьмә’та Хwәдейә бьжартийә пироз у һ’ьзкьри, дьлшәwатийе, qәнщийе, мьлуктийе, бәрбьһерийе у сәбьре ль хwә wәргьрьн[933]. 13 Ль һәв сәбьр кьн у ль һәв бьбахшиньн, һәгәр газьне йәки ль һьндава йәкида һәбә. Чаwа Хӧдан[934] бахшандә wә, һун жи ӧса бьбахшиньнә һәв[935]. 14 У сәр ван һ’әмуйада һ’ьзкьрьне ль хwә кьн, йа кӧ ван һ’әмуйа бь йәктийа т’ам һәвва гьредьдә. 15 Бьра ә’дьлайийа Мәсиһ сәрwертийе нет-фькьред wә бькә. Бона wе ә’дьлайийе һун һатьнә газикьрьне, кӧ бьбьнә мина бәдәнәке. У шекьрдар бьн. 16 Бьра хәбәра Мәсиһ бь дәwләмәндтийа хwәва нава wәда бьминә. Бь һ’әму сәрwахтийе ль һәв һин кьн у ширәт кьн, зәбураф у һәр щур’ә стьранед р’ӧһ’ани бь шькьрдари дьле хwәда бона Хwәде бьстьрен[936]. 17 У чь жи кӧ һун бь хәбәра йан кьра бькьн, һәр тьшти бь сайа наве Хӧдан Иса бькьн, бь дәсте Wи шькьрийе бьдьнә Бав Хwәде.
Т’әмийед бона нәфәред малда
18 К’ӧлфәтно, гӧр’а меред хwәда бьн, чаwа кӧ ль йәктийа Хӧдан дьк’әвә[937]. 19 Мерно, к’ӧлфәтедф хwә һ’ьз бькьн, дьле wан нәешиньн[938]. 20 Зар’но, һәр тьштида гӧр’а де у баве хwәда бьн, чьмки әw йәк ль Хӧдан хwәш те[939]. 21 Бавно, һерса зар’ед хwә р’анәкьн, wәки әw бәр хwә нәк’әвьн[940].
22 Хӧламно, һәр тьштида гӧр’а хwәйийед хwәйә ве дьнеда бьн, нә кӧ бь һ’ьләк’арийе хwә бькьнә дьле мәрьва кӧ бенә к’ьфше, ле бь дьле сах у хофа Хӧдан хӧламтийе бькьн[941]. 23 У чь жи бькьн, бь дьл у щан бькьн, чаwа бона Хӧдан, нә кӧ бона мәрьва. 24 Заньбьн кӧ һуне жь Хӧдан бенә хәлаткьрьне, wаре жорьн бьстиньн. Чьмки Хӧдан Мәсиһр’а һун хӧламтийе дькьн. 25 Ле йе нәһәq wе wәкә нәһәqийа хwә бьстинә, чьмки ль щәм Хwәде т’ӧ фьрqи т’ӧнә[942].

4

1 Хwәйино, хӧламед хwәр’а һәqийе у р’астийе бькьн. Бьзаньбьн кӧ Хwәйе wә жи ль ә’змен һәйә[943].
Хирәта дӧакьрьне у сәрwахтийа һьндава нәбаwәрада
2 Һәр гав хwә бьдьнә дӧа, дӧакьрьнеда һ’ьшйар бьминьн, шькьрийа хwә ль Хwәде биньн. 3 Бона мә жи дӧа бькьн, wәки Хwәде дәри бона хәбәрдане ль бәр мә вәкә, кӧ әм сӧр’а Мәсиһ ә’лам кьн, бона к’ижане жи әз ван qәйдада мә. 4 Дӧа бькьн, кӧ әз wе ӧса зәлал бьдьмә ә’йанкьрьне, чаwа борще мьн әw гәрәке бе готьне.
5 Һьндава нәбаwәрада сәрwахт бьн у дәст бьдьнә бәр wәхт[944]. 6 Бьра хәбәрдана wә т’ьме мә’рифәти у хwекьри бә у бьзаньбьн кӧ чаwа щайиз ә щаба һәр кәси бьдьн.
Сьлавед ахьрийе
7 Бона мьн Тьхико wе һәр тьшти wәр’а бежә. Әw бьраки дәлал ә, бәрдәстики амьн у һәвал-хӧламәки йәктийа Хӧданда йә. 8 Әз бона wе йәке wи сәр wәда дьшиньм, wәки һун һаш жь мә һәбьн у әw бь ве йәке дьл бьдә wә. 9 Әз wи т’әви бьрайе мәйи амьни дәлал Онисимо дьшиньм, кӧ әw жь wә йә жи. Әwана wәр’а wе бона һәр тьштед кӧ ль вьр дьqәwьмьн бежьн[945].
10 Әристархойе һәвале мьни кәледа ль wә сьлав дькә, ӧса жи Марqосе пьсмаме Барнабасф. (Бона wи wә т’әми стандийә. Гава бе щәм wә, wи qәбул кьн.) 11 У Исайе кӧ жер’а Йусто жи дьбежьн ль wә сьлав дькә. Әвана т’әне жь алийе баwәрмәндед щьһуйадаф бона П’адшатийаф Хwәде т’әви шьхӧле мьн ьн у бина мьн бь wан дәрк’әтийә. 12 Сьлаве Епафрасе хӧламе Мәсиһ Иса жи ль wә һәнә, кӧ әw йәк жь wә йә. Әw һәр гав бь дьл у щан бона wә дӧа дькә, wәки һун гьһишти мьqәр’м сәкьни бьн, т’әмамийа ә’мьре Хwәдеда баwәр бьн. 13 Әз шә’дә мә, кӧ әw гәләки бона wә, ӧса жи бона йед Лаwдькйайе у Һираполиседа хирәт дькә. 14 Луqайе дохторе дәлал ль wә сьлав дькә, ӧса жи Димас. 15 Сьлаве бьдьнә хушк-бьрайед Лаwдькйайе[946], Нимфаса хушк у щьвина мала wеда[947]. 16 Гава әва нә’ма нава wәда бе хwәндьне, ӧса бькьн кӧ щьвина Лаwдькйайеда жи бе хwәндьне у нә’ма лаwдькийар’а шанди жи һун бьхуньн. 17 У бежьнә Архипо: «Бона wи qӧльхе кӧ тә жь Хӧдан стандийә, мьqати хwә би, кӧ бини сериф»[948].
18 Әва сьлава мьн Паwлос ә, мьн бь дәсте хwә ньвиси. Qәйдед мьн бир нәкьн!
К’әрәма Хwәде wәр’а бә.

НӘ’МА ПАWЛОСӘ ПЕШЬН Т’ЕСАЛОНИКИЙАР’А

Пешготьн

Бажаре Т’есалонике әw п’айт’әхте qәза Мәкәдонйайейә Р’омайе бу. Паwлос ль wьр дьма у р’еwитийа хwәйә дӧдада һ’име щьвинәкеф жи авит, пәй Филипйайер’а (К’аред Шандийа 17:1). Ле пер’а-пер’а щьһуф р’абунә мьqабьли Паwлос, ч’ә’внәбари дькьрьн, кӧ шьхӧле даннасинкьрьна wи пешда дьчу (К’аред Шандийа 17:5-9). Бона wе йәке Паwлос Т’есалонике һьшт чу Бәройайе. Паше чахе әw дәрбази Корьнт’е бьбу, жь Тимот’ейойе һәвал-хәбате хwә бона һ’але щьвина Т’есалонике у р’абун-р’уньштьна wан пе дьһ’әсә. Әв бу мә’ни, кӧ Паwлос нә’мә т’есалоникийар’а ньвиси, wәки дьл бьдә бәр wан у wан бьшьдинә. Һьнәк занәйед К’ьтебаф Пироз һатьнә сәр wе фькьре, кӧ әва нә’ма нава Пәймана Нуда, ньвисара һәрә пешьн ә, сала 50-да.
Нә’меда Паwлос р’азибуна хwә Хwәде тинә бона һ’ьзкьрьн у баwәрийаф wан. Бир тинә кӧ wи чаwа р’ожед хwә т’әви wан дәрбаз кьрьнә у нәхше хwә нишани wан дайә. Паше щаба гәләк пьрсед wан дьдә, к’ижан дәрһәqа мьрьн-р’абун у һатьна Исада бун: Мәсәлә, һәгәр баwәрмәндәк бәри һатьна Иса бьмьрә, wе бьгьһижә жийинаф һ’әта-һ’әтайе, йан на? У к’әнге Исайе бе? Хwәстьна Паwлос әw ә кӧ баwәрмәнд нава ә’дьлайи у сьламәтийеда бьжин, бь wе гӧмане һивийа һатьна Мәсиһ бьн.
Әва нә’ма ньһа жи щаба пьрса wан дьдә, йед кӧ жь мьрьне хофе дьк’ьшиньн, чьмки әw дьбежә нә һ’әwщә йә wәхт у сьһ’әта һатьна Wийә дӧда бьзаньбьн, ле бәле чаwа зар’ед р’онайе баwәрмәнд гәрәке һәр гав бона һатьна Wи һазьр бьн (5:1; 5:10).
Сәрәщәма фькьра нә’ме
Пешготьн (1:1)
Р’азибун у шькьрдайин (1:2–3:13)
Жийина кӧ ль Хwәде хwәш те (4:1-12)
Һинкьрьн бона һатьна Иса (4:13–5:11)
Т’әмийед ахьрийе (5:12-22)
Пашготьн (5:23-28)

1

Сьлавкьрьн
1 Жь Паwлос, Силас[949] у Тимот’ейо,
щьвинаф Т’есалоникийар’а, йа кӧ п’ара Бавф Хwәде у Хӧданф Иса Мәсиһ ә:
Дә бьра к’әрәмф у ә’дьлайи[950] ль wә бә.
Жийин у баwәрийаф т’есалоникийа
2 Әм һәр гав бона wә һ’әмуйа р’азибуна хwә дьдьнә Хwәде, нава дӧайед хwәда т’ьме wә бир тиньн. 3 Әм кьред баwәрийаф wә, хәбата wәйә жь һ’ьзкьрьне у сәбьра wе гӧмана wәйә сәр Хӧданеф мә Иса Мәсиһ тиньнә бира хwә ль бәр Хwәде, Баве мә. 4 Әм заньн хушк-бьрано, кӧ һун Хwәдеда һ’ьзкьри у бьжарти нә, 5 чьмки Мьзгинидайина мә нә кӧ т’әне бь хәбәре wәр’а һатә дайине, ле ӧса жи бь qәwате, бь Р’ӧһ’еф Пироз у бе шькийе. Һун заньн әм бона wә нава wәда чаwа бунә. 6 У wә жи ч’ә’в да мә у Хӧдан, нава гәләк тәнгасийадаф хәбәр qәбул кьр, бь әшqа Р’ӧһ’е Пироз ша бун[951]. 7 Бь ви аwайи һун бона һ’әму баwәрмәндед Мәкәдонйайе у Ахайайе бунә нәхшәк. 8 Чьмки әw хәбәра дәрһәqа Хӧданда жь wә дәрк’әт бәла бу, нә кӧ т’әне нава Мәкәдонйайе у Ахайайеда, ле бәле бона wе баwәрийа wәйә сәр Хwәде, һәр дәра бәла буйә, ӧса кӧ иди нә һ’әwщә йә кӧ әм тьштәки сәрда зедә кьн. 9 Чьмки әwана бона мә дьбежьн, кӧ wә чаwа әм qәбул кьрьнә у чаwа һун жь п’ута ль Хwәде вәгәр’ийанә, кӧ хӧламтийе Хwәдейе сах у р’астр’а бькьн 10 у жь ә’змана һивийа һатьна Кӧр’е Wи бьн, к’ижан кӧ Wи жь нава мьрийа р’акьр, Исайе кӧ мә жь хәзәба те хьлазф дькә.

2

К’аре Паwлос ль Т’есалоникеда
1 Һун хwәха жи заньн хушк-бьрано, кӧ әм бадиһәwаф нәһатьнә щәм wә. 2 Мә пешийе Филипйайеда щәфа к’ьшандьбу у һатьбунә р’әзилкьрьне, чаwа һун заньн, паше мә бь qәwата Хwәдейе хwә диса тӧрӧш кьр, нава wе мьqабьлийа гьранда Мьзгинийа Хwәде wәр’а бежьн[952]. 3 Ве һивикьрьна мәда нә тьштәки хельф һәйә, нә һ’әрамиф у нә жи фелбази. 4 Ле чаwа Хwәде әм лайиqи ве йәке кьрьн у Мьзгинидайин спартәф мә, әм ӧса хәбәр дьдьн. Әм ӧса накьн кӧ ль мәрьваф хwәш бен, ле ль Хwәде, Йе кӧ дьле мә ә’нәнә дькә. 5 Мә готьнед хwәда һ’ьләк’ари нәкьрьн, чаwа һун заньн, нә жи пәй тьмайа т’әркәльпаскьри[953] к’әтьн. Хwәде шә’дә йә! 6 Нә жи әм наве хwә гәр’ийан, нә нава wәда, нә нава йед майинда, 7 бәле мә дькарьбу чаwа шандийедф Мәсиһ сәр wә бьбуна баргьрани. Ле бәле әм нава wәда р’унәрм бунә, чаwа кәваник кӧ зар’ед хwәр’а дьр’ьщьфә. 8 Ӧса жи дьле мә сәр wә дьшәwьти, һ’әта кӧ мә дьхwәст нә кӧ т’әне Мьзгинийа Хwәде бьда wә, ле ә’мьре хwә жи, чьмки һун бьбунә дәлалийед мә. 9 Әw хәбат у щәфе мә те бира wә хушк-бьрано? Әм шәв у р’ож дьхәбьтин, кӧ сәр wә т’ӧ кәси нәбьнә баргьрани, гава мә Мьзгинийа Хwәде wәр’а даннасин кьр.
10 Һун хwәха шә’дә нә, ӧса жи Хwәде, кӧ әм т’әви wә баwәрмәнда чаwа һ’әлал, р’аст у беqӧсур р’абун-р’уньштьн. 11 Һун п’ак заньн әм һьндава wә һәр кәсида ӧса бунә, чаwа бав һьндава зар’ед хwәда. 12 Мә дьл дьда wә, ль бәр дьле wәда дьһатьн у лава жь wә дькьр, кӧ һун лайиqи Wи Хwәдейи бьмәшьн, Йе кӧ һун гази П’адшати у р’умәта Хwә кьрьнә.
13 У бона ве йәке жи әм һәр гав р’азибуне дьдьнә Хwәде: Гава wә жь мә хәбәра Хwәде бьһист, wә нә кӧ чаwа хәбәра мәрьвайе, ле чаwа хәбәра Хwәде qәбул кьр, р’аст жи ӧса йә, кӧ нава wә баwәрмәндада Йа хwә дькә. 14 Чьмки һун жи хушк-бьрано, к’әтьнә һ’але wан щьвинед Хwәдейә п’ара Мәсиһ Иса, кӧ ль Щьһустанеф нә, wә жи хут әw щәфа дәсте мьләте хwәда к’ьшандьн, чаwа wан жи дәсте wан щьһуйадаф[954], 15 йед кӧ һьн Хӧдан Иса, һьн жи п’ехәмбәр кӧштьн у әм жи зерандьн. Әвана ль Хwәде хwәш найен у мьqабьли дьне-ә’ламе нә! 16 Вана дькьр, wәки әм нәщьһуйар’аф хәбәр нәдьн, кӧ әw хьлазф бьн. Бь ве йәке һәр гав к’аса хwәйә гӧна дадьгьртьн у һәйнәсәр хәзәб анинә сәре хwә.
Паwлос һ’әйра т’есалоникийада бу
17 Ле әм хушк-бьрано, р’аст ә дәмәкә кьн р’у бь р’у жь һәв хәриб к’әтьн, (ле нә бь дьла), әм һе к’әтьнә дәмана дитьна р’уйе wә. 18 Мә хwәст әм бьһатана щәм wә, мьн Паwлос хwәха жи хwәст чәнд щара бем, ле мирещьнф р’е нәда мә. 19 Бәле к’и йә гӧмана мә, йан жи шабун, йан әw к’офийаф әм пе дьфьр’ьн, бәр Хӧдане мә Иса, wи зәмане һатьна Wида, һәгәр нә һун? 20 Р’аст һун ьн әw р’успити у шабуна мә.

3

1 Һәйнәсәр, мә иди нькарьбу сәбьр бькьра. Әм шеwьрин, кӧ әм т’әне бьминьнә Ат’инайе[955] 2 у Тимот’ейойе бьрайе мә, йе кӧ т’әви мә бона Хwәде[956], Мьзгинийа Мәсиһда дьхәбьтә, сәр wәда бьшиньн, кӧ баwәрийа wә qәwин кә у дьл бьдә wә, 3 wәки ван тәнгасийада т’ӧ кәс жь wә нәльк’ӧмә. Чьмки һун хwәха заньн кӧ әв йәкана бона мә нә. 4 Бәле гава әм щәм wә бун, мә һе һьнгеда wәр’а дьгот, кӧ әме р’асти тәнгасийа бен у ӧса жи бу, чаwа һун заньн. 5 Бона ве йәке мьн иди сәбьр нәкьр, Тимот’ейо шанд, wәки әз һаш жь баwәрийа wә һәбьм, кӧ нәбә Щер’ьбандкьр һун щер’ьбандьбьнф у щәфе мә дәйа һәр’ә.
6 Ле ньһа Тимот’ейо жь щәм wә сәр мәда вәгәр’ийа у мьзгинийа баwәри у һ’ьзкьрьна wә да мә. Wи гот, кӧ wә әм хwәш бира хwәда хwәй кьрьнә у һ’әйра мәда нә, чаwа әм жи йа wәда[957]. 7 Аwа хушк-бьрано, нава һ’әму тә’ли у тәнгийед мәда бь әшqи wе баwәрийа wә бин һатә бәр мә, 8 чьмки гава һун р’ийа Хӧданда мьqәр’м дьминьн, бин жи те бәр мә. 9 Әм чь р’азибуне дькарьн бьдьнә Хwәде бона wә у wан һ’әму шабуна, кӧ әм бона wә ль бәр Хwәдейе хwә ша дьбьн? 10 Әм шәв у р’ож бь дьл у щан р’әща дькьн, кӧ р’уйе wә бьбиньн у кемасийа баwәрийа wә т’ьжи кьн. 11 Дә бьра Хwәде, Баве мә хwәха у Хӧдане мә Иса р’ийа мә р’аст кә, әм бенә щәм wә. 12 Бьра Хӧдан һ’ьзкьрьна wә һьндава һәв у һ’әмуйед майинда бьгьһинә у зедә кә, чаwа йа мә жи һьндава wәда һәйә. 13 Дә бьра Әw дьле wә бьшьдинә, wәки һун пирозийедаф беqӧсур бьн, ль бәр Хwәде Баве мә, wәхте һатьна Хӧдане мә Иса, һ’әму пирозед Хwәва т’әвайи.

4

Жийина кӧ Хwәде хwәш те
1 Һәйнәсәр хушк-бьрано, әм бь наве Хӧдан Иса һиви у р’әща жь wә дькьн, кӧ һун чаwа жь мә һин бун ӧса бьмәшьн, кӧ ль Хwәде хwәш бен, чаwа дьчьн жи у wе йәкеда һе пешда һәр’ьн. 2 Чьмки һун заньн мә бь сайа Хӧдан Иса чь т’әми данә wә. 3 Хwәстьна Хwәде әw ә, кӧ һун һ’әлал бьн, жь qавийеф дур бьн. 4 Бьра жь wә һәр кәс жи заньбә qальбе хwә һ’әлал у бь намуси хwәй кә[958], 5 нә бь хwәстьна тәме хьраб, мина п’утп’арьстаф, йед кӧ Хwәде нас накьн. 6 Бьра нәбә кӧ йәк wе йәкеда жь ә’сьлтийе дәре у намуса хушк-бьрар’а бьлизә. Хӧдане бона ван һ’әму тьшта һ’әйфе жь мәрьва һьлдә, чаwа мә әв йәк пешда wәр’а гот у бь мә’рифәти т’әми ль wә кьр. 7 Чьмки Хwәде гази мә ль һ’әрамийе нәкьрийә, ле ль һ’әлалийе. 8 Аwа к’и ве т’әмийа һ’әлалийе т’әхсир дькә әw мерьв т’әхсир накә, ле Хwәде, Йе кӧ Р’ӧһ’е Хwәйи Пироз жи дьдә wә.
9 Ле бона һ’ьзкьрьна һьндава хушк-бьрада, тьштәки мә т’ӧнә wәр’а бьньвисьн, чьмки һун хwәха жь Хwәде һин бунә, кӧ һәв һ’ьз бькьн. 10 У һун иди wе һ’ьзкьрьне һьндава һ’әму хушк-бьрайед т’әмамийа Мәкәдонйайеда дьдьнә к’ьфше. Ле әм һиви жь wә дькьн хушк-бьрано, кӧ һун wе йәкеда һе пешда һәр’ьн. 11 Бькьн кӧ һун гьран-сәqьр’и бьжин у жь wә һәр кәс шьхӧле хwәва мьжул бә у бь дәсте хwә бьхәбьтә, чаwа мә т’әми ль wә кьр, 12 wәки п’әргалийа wә т’әви йед дәрва мә’рифәти бә у һун һ’әwще тьштәки нәбьн.
Һатьна Хӧдан у р’абуна мьрийа
13 Хушк-бьрано, әм дьхwазьн кӧ һун дәрһәqа мьрийада заньбьн, wәки бәр хwә нәк’әвьн, мина әwед бе гӧман. 14 Аwа һәгәр әм баwәр дькьн, кӧ Иса мьр у жь мьрьне р’абу, ӧса жи Хwәде wе мьрийед сәр баwәрийа Иса т’әви Wи вәгәр’инә. 15 Әм ве йәке бь готьна Хӧдан wәр’а дьбежьн: Әм кӧ һ’әта һатьна Хӧдан бьжин сах бьминьн, т’ӧ щар пешийа мьрийа нак’әвьн[959]. 16 Хӧдане хwәха бь ә’ламәтикә фәрмани, бь дәнге сәрәкмьлйак’әтф у лехьстьна бор’ийа Хwәде жь ә’змен бе хwаре у әw мьрийед кӧ баwәрийа хwә Мәсиһ анибун, wе пешийе жь мьрьне р’абьн, 17 паше, әм кӧ сах манә, т’әви wан ә’wрава бенә р’аһьштьне, һәwеда р’асти Хӧдан бен у бь ви аwайи әме һ’әта-һ’әтайе т’әви Хӧдан бьн. 18 Аwа бь ван хәбәра бәр дьле һәвда wәрьн.

5

Һатьна Хӧданда һазьр бьн
1 Ле бона wәхт у зәмана хушк-бьрано, нә һ’әwщә йә әм тьштәки wәр’а бьньвисьн, 2 чьмки һун хwәха п’ак заньн кӧ Р’ожаф Хӧдан wе мина дьзе шәве бе[960]. 3 Гава бежьн: «Дьне сәqьр’и у бехофи йә», һьнге хәзәбе ньшкева сәр wанда бе, мина еша к’ӧлфәтаф һ’әмлә у wе нькарьбьн qәт же хьлаз бьн. 4 Ле һун хушк-бьрано, тә’рийеда ниньн кӧ әw Р’ож мина дьзәки сәр wәда бьгьрә. 5 Һун һ’әму жи зар’ед р’онайийе нә у зар’ед р’оже нә. Әм нә йед шәве нә, нә жи йед тә’рийе нә. 6 Аwа әм хәwеда нәминьн мина йед майин, ле һ’ьшйар у сәрхwә бьн. 7 Чьмки әwед кӧ р’адьзен, шәве р’адьзен у әwед кӧ сәрхwәш дьбьн, шәве сәрхwәш дьбьн. 8 Ле әм кӧ йед р’оже нә, гәрәке сәрхwә бьн: Зьрьһ’а баwәрийе у һ’ьзкьрьне ль хwә wәргьрьн, к’ӧмзьрьһ’е гӧмана хьлазбуне жи бьдьнә сәре хwә[961]. 9 Хwәде әм бона хәзәбе к’ьфш нәкьрьнә, ле wәки хьлазбуне бьстиньн, бь дәсте Хӧдане мә Иса Мәсиһ. 10 Әw бона мә мьр, wәки әм һәгәр сах бьн йан мьри бьн, т’әви Wи бьжин. 11 Бона ве йәке дьл бьдьнә һәв у алик’арийа һәвдӧ бькьн, чаwа һун дькьн жи.
Т’әми у сьлавед ахьрийе
12 Әм һиви жь wә дькьн хушк-бьрано, qәдьре wан бьгьрьн, йед кӧ нава wәда дьхәбьтьн, жийина хwәденасийеда сә’витийе ль wә дькьн у wә ширәт дькьн. 13 Qәдьре wана бь һ’ьзкьрьне һе бьльнд бьгьрьн бона шьхӧле wан. Һәвр’а т’ьфаqф бьн. 14 Әм һиви жь wә дькьн хушк-бьрано,
йед беп’әргалә бехирәт ширәт кьн,
дьл бьдьнә бәр тьрсонәка,
кери к’әтийа wәрьн,
һьндава һ’әмуйада сәбьра wә һәбә.
15 Һаш жь хwә һәбьн, нәбә кӧ йәк жь бәр хьрабийева хьрабийе бькә, ле һәр гав сәр нета qәнщийе бьн, һьн бона һәв, һьн жи бона һ’әмуйа.
16 Һәр т’ьм ша бьн,
17 һәр гав дӧа бькьн,
18 һәр тьштида р’азибуне бьдьн, чьмки әв ә хwәстьна Хwәде бь сайа Мәсиһ Иса бона wә.
19 Р’ӧһ’е Пироз нәтәмьриньн.
20 П’ехәмбәртийаф бер’умәт нәкьн.
21 Һәр тьшти бьщер’ьбиньн, тьштед qәнщ qәwин бьгьрьн.
22 Жь һәр щур’ә хьрабийе дур к’әвьн.
23 Дә бьра Хwәдейе кӧ ә’дьлайийе дьдә, Хwәха wә лап бӧһӧрти-жьбарә кә, т’әмамийа р’ӧһ’, ньфус у qальбе wә беqӧсур хwәй кә, һ’әта һатьна Хӧдане мә Иса Мәсиһ. 24 Амьн ә Әwи кӧ гази wә дькә, wе мийасәр кә жи.
25 Хушк-бьрано, бона мә жи дӧа бькьн. 26 Сьлаве бьдьнә һ’әму хушк-бьра, бь р’амусана шире һ’әлал. 27 Әз ль бәр Хӧдан дькьмә дәйне стуйе wә, кӧ һун ве нә’ме бәр һ’әму хушк-бьра бьхуньн.
28 К’әрәма Хӧдане мә Иса Мәсиһ wәр’а бә.

НӘ’МА ПАWЛОСӘ ДӦДА Т’ЕСАЛОНИКИЙАР’А

Пешготьн

Нава щьвинаф баwәрмәндед Т’есалоникеда дәрһәqа һатьна Мәсиһә дӧдада дәнг-бә’сед щур’ә-щур’ә пешда дьһатьн у әw т’әвиһәв дькьрьн. Паwлос нә’ма хwәйә дӧдада сәр пьрса wан дьсәкьнә, йед кӧ һин дькьрьн кӧ һатьна Мәсиһ иди буйә жи. Шандиф wан тинә сәр р’астийе, шьровәдькә кӧ пешийа һатьна Мәсиһ гәрәке нәһәqи у хьраби бьгьһижьнә wе дәрәща хьрабийейә һәрә бьльнд, бь р’ебәрийа wи Мәрьве Нәһәqийе. Әwе һьнге к’ьфш бә у мьqабьли Мәсиһ р’абә (2:1-12). Паwлос сәр wан пьрсед фәрз дьсәкьнә, кӧ хwәндәван нава баwәрийаф хwәда р’аст у һ’имгьрти бьсәкьньн, зерандьн, щәфа у дә’w-доза нәньһер’ьн (1:4, 6-7), хwәр’анәдити у беп’әргалә бехирәт нибьн у бь худана хwә бьжин (3:6-12), чаwа кӧ хwәха дькә, нава qәнщикьрьнеда бьн (3:13-15). Аwа готи баwәрийе нәкьн мә’ни, кӧ жь wан щабдарийа бьр’әвьн, к’ижан кӧ Хwәде данә баwәрмәнда, бона жийина хwәденасийейә һәр р’ож.
Сәрәщәма фькьра нә’ме
Пешготьн (1:1-2)
Р’азибун у пәсьндайин (1:3-12)
Һинкьрьн бона һатьна Иса (2:1-17)
Ширәтед бона баwәрмәнда (3:1-15)
Пашготьн (3:16-18)

1

Сьлавкьрьн
1 Жь Паwлос, Силас[962] у Тимот’ейо,
щьвина Т’есалоникийар’а, йа кӧ п’ара Бавеф мә Хwәде у Хӧданф Иса Мәсиһ ә:
2 Дә бьра к’әрәмф у ә’дьлайийа Хwәде, Баве мә у Хӧдан Иса Мәсиһ ль wә бә.
Һатьна Хӧдан Исайә дӧда у Р’ожаф Ахрәте
3 Әм дәйндар ьн, кӧ һәр гав бона wә р’азибуне бьдьнә Хwәде хушк-бьрано у әв йәк һәq ә жи, чьмки баwәрийаф wә р’ьнд дьгьһижә у һ’ьзкьрьна wә һьндава һәвда зедә дьбә. 4 Ләма әм хwәха жи нава щьвинед Хwәдеда пе wә дьфьр’ьн, бона сәбьр у баwәрийа wә, чьмки һун wан һ’әму зерандьн у тәнгасийаф дьк’ьшиньн, йед кӧ тенә сәре wә. 5 Әв йәк избат дькә, кӧ диwана Хwәде р’аст ә. У бь ви аwайи һуне һежайи П’адшатийаф Хwәде бьн, бона к’ижане жи һун wан тә’ли-тәнгийа дьбиньн. 6 Бәле әв ә һәqийа Хwәде: Йед тәнгасийе дьдьнә wә, Хwәде жи wе wан бьдә тәнгасийе 7 у йед жь wә тәнгасийеда нә, т’әви мә бьдә һесакьрьне. Әве аһа бә, гава Хӧдан Иса т’әви мьлйак’әтедф Хwәйә зор жь ә’зменва бь к’ура егьр хӧйа бә, 8 wәки һ’әйфе жь wан һьлдә, йед кӧ нахwазьн Хwәде нас кьн у гӧр’аф Мьзгинийа Хӧдане мә Иса накьн. 9 Әwе бәла хwә жь wеранбуна һ’әта-һ’әтайе бьбиньн, жь һ’ьзура Хӧдан у р’умәта qәwата Wи бенә авитьне, 10 гава wе Р’оже Әw бе, wәки нава щьмә’та Хwәда бе пәсьндайине у һ’әму баwәрмәнд wе һ’әйр-һ’ӧжмәк’ар бьн. Һуне жи нава wанда бьн, чьмки wә баwәрийа хwә шә’дәтийа мә ани.
11 Бона ве йәке әм һәр гав бона wә дӧа дькьн, кӧ Хwәдейе мә, wә һежайи wе газийе кә у һ’әму нет-мәрәмед wәйә qәнщ у кьрьнед wәйә жь баwәрийе бь qәwате бинә сериф. 12 Бь ви аwайи wе пәсьне наве Хӧдане мә Иса ль нава wәда бе дайине у һуне жи нава Wида бенә пәсьндайине, ль гора к’әрәмаф Хwәдейе мә у Хӧдан Иса Мәсиһ.

2

К’ьфшбуна Мәрьве Нәһәqийе у һатьна Хӧдан Иса Мәсиһ
1 Әм һиви жь wә дькьн хушк-бьрано, бона һатьна Хӧдане мә Иса Мәсиһ у т’опбуна мәйә щәм Wи[963], 2 һун фькьре хwәда зу шаш нәбьн у хwә ӧнда нәкьн, нә пе п’ехәмбәртийеф, нә пе готьне, нә жи пе нә’ма йанчийәф мә ньвисибә: «Ва йә Р’ожа Хӧдан иди һатийә»[964]. 3 Бьра т’ӧ кәс wә т’ӧ тьштива нәхапинә, чьмки әw Р’ож найе, һ’әта кӧ р’абәрибун пешда нәйе у әw Мәрьве Нәһәqийейи п’ара щә’ньмеф к’ьфш нәбә. 4 Әwе мьqабьли һәр тьштед кӧ хwәде тенә һ’әсабе йан тенә һ’әбандьне бьсәкьнә у хwә сәр һәр тьштир’а бьгьрә, һ’әта кӧ п’арьстгәһаф Хwәдеда жи wе р’уне у ә’лам кә, кӧ хwәха Хwәде йә[965].
5 Гәло найе бира wә, гава әзи һе щәм wә бум, мьн әв тьштана wәр’а дьготьн? 6 У һун заньн кӧ ньһа чь наһелә әw хӧйа бә, wәки әw wәхте к’ьфшкьрида хӧйа бә. 7 Чьмки Сӧр’а Нәһәqийе иди йа хwә дькә, ле әwе кӧ ньһа наһелә, wе нәһелә һ’әта кӧ хwәха жь наве бе һьлдане. 8 У паше Әwе Нәһәqийе wе к’ьфш бә, кӧ Хӧдан Исайе бь һӧлма дәве Хwә wи ӧнда кә у бь хӧйабуна шәwqа Хwәва wи к’ӧта кә[966]. 9 Һатьна Йе Нәһәqийе wе бь qәwата мирещьнф бә, һ’әта һ’ӧнӧре wи һәбә wе нишан у к’әрәмәтед дәрәw бькә[967] 10 у йед кӧ ӧнда дьбьн бь һәр щур’ә нәһәqийа бьхапинә. Әwана ӧнда дьбьн, чьмки wана р’асти һ’ьз нәкьр у qәбул нәкьр кӧ хьлаз бьн. 11 Ләма жи Хwәде хальфандьнәкә зор сәр wанда дьшинә, кӧ әw дәрәwийе баwәр бькьн, 12 wәки диwана wан һәр кәси бьбә, йед кӧ р’асти баwәр нәкьрьнә, ле к’ефа wан нәһәqийер’а һат.
Хwәде бона хьлазбуне гази wә кьрийә
13 Ле әм гәрәке һәр т’ьм бона wә жь Хwәде р’ази бьн, хушк-бьрайед жь алийе Хӧданда һ’ьзкьри. Чьмки Хwәде сәре-серида һун бьжартьн, wәки бь Р’ӧһ’ бенә бӧһӧрти-жьбарәкьрьне[968], р’астийе баwәр бькьн у хьлаз бьн. 14 Wе йәкер’а Әwи бь Мьзгинидайина мә гази wә кьр, кӧ бь ви аwайи һун р’умәта Хӧдане мә Иса Мәсиһ бьстиньн. 15 Аwа хушк-бьрано, ньг бьдьн ә’рде у wан р’аw-р’ьзьмаф qәwин бьгьрьн, йед кӧ һун һин бунә, һәгәр бь готьнед мә бә, йан бь нә’мед мә бә.
16 Дә Хӧдане мә Иса Мәсиһ Хwәха у Баве мә Хwәде, Йе кӧ әм һ’ьз кьрьн у бь к’әрәме дьлдайинәкә һ’әта-һ’әтайе у гӧманәкә qәнщ да мә, 17 бьра дьл бьдә wә у wә нава һ’әму кьра у готьнед qәнщда бьшьдинә.

3

Бона мә дӧа бькьн
1 Һәйнәсәр хушк-бьрано, бона мә дӧа бькьн, wәки хәбәра Хӧдан зу пешда һәр’ә у бе пәсьндайине, чаwа нава wәда бу. 2 Дӧа бькьн, wәки әм жь мәрьведф нәһәq у хьраб хьлаз бьн, чьмки һәр кәс Мьзгинийеда амьн нинә. 3 Ле Хӧдан Хwәха амьн ә, wе wә бьшьдинә у жь йе Хьраб хwәй кә. 4 Әм бь сайа Хӧдан wәда гӧман ьн, кӧ мә чь т’әми данә wә, һун дьqәдиньн у һуне бьqәдиньн жи. 5 Дә бьра Хӧдан мела wә бьдә сәр һ’ьзкьрьна Хwәде у сәбьра Мәсиһ.
Бона йед беп’әргалә бехирәт
6 Әм т’әми ль wә дькьн хушк-бьрано, бь наве Хӧдане хwә Иса Мәсиһ, кӧ һун хwә жь һәр хушк-бьрайе беп’әргалә бехирәт дур бьгьрьн, йед кӧ wан р’аw-р’ьзьмед мә данә wә наqәдиньн. 7 Һун хwәха заньн кӧ гәрәке һун ч’ә’в бьдьнә мә, чьмки әм нава wәда беп’әргал-бехирәт нибунә, 8 нә жи нане т’ӧ кәси бе һәq хwарийә, ле бь худана ә’нийа хwә шәв у р’ож дьхәбьтин, дьчәрчьрин, wәки сәр wә т’ӧ кәси нәбьнә баргьрани. 9 Нә кӧ изьна мә т’ӧнәбу, ле мә нәхше хwә нишани wә кьр, кӧ һун ч’ә’в бьдьнә мә. 10 Чьмки гава әм һе щәм wә бун жи, мә әв йәк wәр’а дьгот: «К’и нахwазә бьхәбьтә, бьра нәхwә жи». 11 Бәле әм дьбьһен кӧ нава wәда һьнәк беп’әргал-бехирәт дьжин, нә шьхӧлк’аре хwә нә, ле т’әви шьхӧле хәлqе дьбьн. 12 Әм бь наве Хӧдан Иса Мәсиһ т’әми у һиви жь йед ӧса дькьн, кӧ бь мә’рифәти бьхәбьтьн у нане хwә бьхwьн.
13 Ле һун хушк-бьрано, жь qәнщикьрьне нәwәстьн. 14 Һәгәр йәк гӧһдарийа готьнед мәйә ве нә’меда нәкә, wи р’ач’ә’в кьн у һәвалтийе wир’а нәкьн, кӧ шәрм бькә. 15 Ле нәбә кӧ бь ч’ә’ве хьраб ль wи бьньһер’ьн, ле мина бьра ширәт кьн.
Дӧа у сьлавед ахьрийе
16 Дә бьра Хӧдане ә’дьлайийе хwәха, һәр гав, һәр алийива ә’дьлайийе бьдә wә. Хӧдан т’әви wә һ’әмуйа бә. 17 Әва сьлава бь дәсте мьн Паwлос ә, чаwа нишана һ’әму нә’мед мьн. Әз аһа дьньвисьм.
18 К’әрәма Хӧдане мә Иса Мәсиһ т’әви wә һ’әмуйа бә.

НӘ’МА ПАWЛОСӘ ПЕШЬН ТИМОТ’ЕЙОР’А

Пешготьн

Тимот’ейо хортәки баwәрмәнди жь Асйа Бьч’ук бу, дийа wи щьһуф бу, ле баве wи йунанф (К’аред Шандийа 16:1). Паwлос дәма шандитийаф хwәйә дӧдада бажаре Листрайеда р’асти Тимот’ейо те. Пәйр’а Тимот’ейо дьбә һәвал-хәбате wийи пеш, һәвал-хәбатәки wийи гәләки незик, нава р’еwитийа wида. Бона wе йәке наве wи гәләк щара К’аред Шандийада у һ’әму нә’ме Паwлосда те биранине (Р’омайи 16:21; Корьнт’и I, 4:17; Филипи 1:1; Т’есалоники I, 1:1; 3:2, 5, 6; Т’есалоники II, 1:1 у йед майин). Паwлос гәләк щара бона щьвинедф ну амьнийа хwә wи ани, нава щур’ә-щур’ә пьрсед зә’мәтә гьранда.
Нә’ма Паwлосә пешьнда, йа кӧ Тимот’ейор’а дьшинә, се хәме wи һәнә:
1. Бона һинкьрьна шашә нава щьвинеда дьбежә, wәки мьqати хwә бьн у илаһиф жь wе һинкьрьна шашә кӧ гьһиштийә щьвина Әфәсе (1:3). Әв һинкьрьна жь фә’ме щьһутийе у п’утп’арьстийеф дьһат у сәр һ’име wе баwәрийеф бу кӧ дьготьн: «Әва дьнйа бәрч’ә’вайә т’әбийәти хьраб ә». Иди ль гора фә’мкьрьна wан, мәрьвф т’әне дькарьбу пе занәбун у сәрwахтикәф сӧр’ә вәшарти хьлаз буйа, ӧса жи гәрәке хwә жь хwарьн-вәхwарьна у һ’ал-зәwаще дур бьгьртана. Әв һинкьрьн иро бь наве «Гьностик» те готьне (бь йунани «ГНОСЬС» те фә’мкьрьн «занәбун») у нава сәдсалийед пешьнда, илаһи сәдсалийа дӧда у сьсийада фьрә бәла бьбу.
2. Бона р’абун-р’уньштьн у qӧльхе щьвине дьбежә, ль к’ӧ бона хәйсәте сәрwер, бәрпьрсийар у бәрдәстийада жи дьбежә.
3. Ширәта дьдә Тимот’ейо. Тимот’ейо йәки щаһьл бу, дьбә ләма әw һьнәки жь wе борщдарийе вәдьк’ьшийа (Тимот’ейо II, 1:7). Ширәта дьдә wи, кӧ әw щьвинеда гьран бә, бь р’абун-р’уньштьна хwә бьбә хӧламәки хwәйе нәхше qәнщ бона Мәсиһ у щабдарийа к’омед мәсиһийәф щур’ә-щур’ә жи һьлдә сәр хwә.
Сәрәщәма фькьра нә’ме
Пешготьн (1:1-2)
Бона щьвине у хәбатк’аред wе (1:3–3:16)
Т’әмийед хәбатейә бона Тимот’ейо (4:1–6:21)

1

Сьлавкьрьн
1 Жь Паwлос, шандийеф Мәсиһ Иса, бь ә’мьре Хwәдейе Хьлазкьреф мә у Мәсиһ Исайе гӧмана мә,
2 Тимот’ейойе лаwе хwәйи баwәрийедайиф һәq-һ’әлалр’а:
Дә бьра р’ә’м, к’әрәмф у ә’дьлайи жь Бавф Хwәде у Мәсиһ Исайе Хӧданеф мә ль тә бә.
Ширәтед дәрһәqа һинкьрьна дәрәwда
3 Гава әз дьчумә Мәкәдонйайе, мьн һиви жь тә кьр, кӧ ль Әфәсе бьмини, wәки т’әмийе бьди чәнд кәса, кӧ һинкьрьна нәр’аст һин нәкьн 4 у гӧһ нәдьнә ч’ьловискийа у р’әqәма сьлсьләтаф кӧ хьлазийа wан т’ӧнә. Әв йәк һе шәр’-дә’wа т’әвр’адькә, нә кӧ т’ьвдира[969] Хwәдейә кӧ бь баwәрийе те наскьрьне[970] мийасәр дькә. 5 Сәре т’әмийе һ’ьзкьрьн ә, кӧ жь дьле сах, бь исафаф р’ьһ’әт у жь баwәрийа бедӧр’ути йә. 6 Һьнәк же дагәр’ийан у пәй готьнед п’уч’ к’әтьн. 7 Дьхwазьн бьбьнә дәрсдаред Qануне, ле әw хwәха жи ньзаньн чь дьбежьн, нә жи wан тьштед кӧ дьдьнә зора хwә фә’м дькьн.
8 Әм заньн кӧ Qанун qәнщ ә, һәгәр йәк бь qануни wе бьqәдинә. 9 Бәле фә’мдари йә, кӧ qанун бона р’аста найе дайине, ле бона нәһәq у сәрһ’ьшка, бона нәп’ак у гӧнәк’араф, бона мьр’дар’ у һ’әрамаф, бона бавкӧж у декӧжа, бона меркӧжа, 10 бенамуса, к’она, дьзед мәрийа, дәрәwин у шә’дәдәрәwа йә у бона һәр кәсед дьнә кӧ тьштед мьqабьли һинкьрьна сахләм дькьн. 11 Әв һинкьрьн ль Мьзгинийа хwәйир’умәтә Хwәдейе һежайи шькьрийе дьгьрә, к’ижан ль мьн һатийә спартьнеф.
Шекьрандьна һьндава р’ә’ма Хwәдеда
12 Әз жь Мәсиһ Исайе Хӧдане мә р’ази мә, Йе кӧ qәwат да мьн, әз амьн һ’әсаб кьрьм, данимә сәр ве хьзмәтк’арийе. 13 Мьн жи бәре Әw беһӧрмәт дькьр, дьзеранд у нәйарти ль Wи дькьр, ле р’ә’м ль мьн бу, чьмки мьн нәбаwәрийеда бь нәзанийа хwә кьрьн[971]. 14 К’әрәмаф Хӧдане мә п’ьр’ сәр мьнда р’ьжийа, т’әви баwәри у һ’ьзкьрьна Мәсиһ Иса. 15 Ве готьнеда хельф т’ӧнә у лап һежайи qәбулкьрьне йә, кӧ: «Мәсиһ Иса һатә дьне, гӧнәк’ара хьлазф бькә», сәре к’ижана әз ьм. 16 Ле бона wе йәке р’ә’м ль мьн бу, wәки Мәсиһ Иса сәр мьн, чаwа сәре гӧнәк’ара т’әмамийа сәбьра Хwә бьдә к’ьфше, чаwа нәхшәк бона wан, йед кӧ wе баwәрийа хwә Wи биньн, жийинаф һ’әта-һ’әтайе бьстиньн. 17 Аwа бьра wи П’адшайе һ’әта-һ’әтайейи нәмьри у нәхӧйа, Хwәдейе бешьрики-беһәвалр’а һӧрмәт у р’умәт бә һ’әта-һ’әтайе! Аминф.
18 Ве т’әмийе әз дьдьмә тә, лаwе мьн Тимот’ейо, ль гора wан п’ехәмбәртийедф кӧ пешда бона тә бун, wәки тӧ бь wан шәр’е хwәйи qәнщ бьки, 19 дәст жь баwәрийе нәкә у исафа хwә р’ьһ’әт хwәй кә. Һьнәка әв йәк жь хwә дур хьстьнә, дәwра баwәрийа хwә wәлгәр’андьн. 20 Жь wан бун, Һумәнайо у Скәндәр, йед кӧ мьн данә дәсте мирещьнф, wәки әw һин бьн р’астийа Хwәде беһӧрмәт нәкьн.

2

Дәрһәqа дӧа у щьвинедаф
1 Аwа әз һиви дькьм, бәри һәр тьшти бона һ’әму мәрьваф дӧа бькьн, р’әща кьн, лава кьн, р’азибуне бьдьн, 2 ӧса жи бона п’адша у һ’әму сәрwера, wәки әм жийинәкә ә’дьл у сәqьр’и дәрбаз кьн, бь т’әмамийа хwәденасийе у маqулийе. 3 Ль бәр Хwәдейе Хьлазкьре мә әв ә qәнщ у ль Wи хwәш, 4 кӧ дьхwазә һ’әму мәрьв хьлаз бьн у р’астийе нас кьн[972]. 5 Чьмки Хwәдек һәйә у нава Хwәде у мәрьвада жи навчетик, Мәсиһ Исайе Мәрьв, 6 кӧ Хwә жь бәр к’ьр’ина гьшкава да. Әв йәк р’аст wәхтда бу избати, кӧ Хwәде дьхwазә һ’әму хьлаз бьн. 7 У бона ве йәке әз даннасинкьр у шанди һатьмә к’ьфшкьрьне, (әз р’аст дьбежьм, дәрәwа накьм), нәщьһуйар’а бумә дәрсдаре баwәрийе у р’астийе.
8 Аwа әз дьхwазьм кӧ мер һәр дәра дәстед хwәйә һ’әлал бьльнд кьн, бе һерс у бе шәр’-дә’w[973] дӧа бькьн.
9 Ӧса жи бьра к’ӧлфәтф бь к’ьнщед лайиq, шәрме у бәрбьһерийе хwә бьхәмьлиньн, нә кӧ бь гӧли-гӧжанга, йан зер’, йан бь дӧр’аф, йан жи бь к’ьнщед бьһа[974], 10 ле бь кьред qәнщ, чаwа ль wан к’ӧлфәта дьк’әвә, йед кӧ наве хwәденасийе һьлданә сәр хwә. 11 Бьра к’ӧлфәт кәр’ һин бә, бь т’әмамийа гӧһдарийе. 12 Әз изьне надьмә к’ӧлфәт, кӧ һин бькә, нә жи һ’ӧкӧми сәр мер бькә, ле бьра дәнг нәкә. 13 Чьмки пешийе Адәмф хӧльqи, паше Һеwа[975] 14 у Адәм нәхапийа, ле жьн хапийа у нәһәqи кьр. 15 Ле жьн һ’але зар’анинеда жи wе хьлаз бә[976], һәгәр бь бәрбьһерийе нава баwәрийе, һ’ьзкьрьне у паqьжайийеда бьминьн.

3

Бона сәрwеред щьвине
1 Ве готьнеда хельф т’ӧнә: Һәгәр тәме йәки ль сәрwертийе һәйә, әw шьхӧләки qәнщ дьхwазә. 2 Аwа сәрwер гәрәке беqӧсур бә, мере жьнәке бә, хwәгьрти, аqьлда гьран, маqул, меванһ’ьз, һинкьрьнеда сәрхwә бә[977], 3 нә сәрхwәш, нә сьр’тук, ле бәрбьһер, нә шәр’уд, нә п’әрәһ’ьз. 4 Бьра малхетийе р’ьнд ль мала хwә бькә, зар’ед хwә гӧр’аф хwәда һәр алийава маqулийеда мәзьн кә. 5 (Чьмки һәгәр йәк ньзанә малхетийе ль мала хwә бькә, wе чаwа бькарьбә щьвинаф Хwәде хwәй кә?) 6 Бьра нә жи баwәрмәнде ну бә, кӧ нәбә к’ӧбар бә, диwана wи жи мина йа мирещьн бе кьрьне. 7 Wәки дьн жи гәрәке qәдьре wи щәм йед жь щьвине дәр жи һәбә, кӧ нәбә бе р’әзилкьрьне у бьк’әвә т’әләка мирещьн.
Бона бәрдәстийед щьвине
8 Ӧса жи бьра бәрдәсти гьран бьн, хәбәрданеда дӧр’утийе нәкьн, хwә нәдьнә шәраве, пәй к’әда һ’әрам нәк’әвьн. 9 Р’астийа баwәрийейә ә’йанбуйи[978] бь исафа р’ьһ’әт хwәй кьн. 10 У әвана жи бьра пешда бенә щер’ьбандьнеф, һәгәр тьштәк сәр wан т’ӧнәбә, һьнге бьра бәрдәстийе бькьн. 11 Ӧса жи бьра жьнед wан[979] гьран, нә бӧхданбеж, ле хwәгьрти, һәр тьштида амьн бьн. 12 Бәрдәсти гәрәке мере жьнәке бә, qәнщ малхетийе ль зар’ у мала хwә бькә. 13 Әwед кӧ р’ьнд бәрдәстийе дькьн, хwәр’а дәрәщәкә бьльнд qазьнщ дькьн у сәрбәстикәф мәзьн дәст тиньн бона баwәрийа Мәсиһ Иса.
Сӧр’а хwәденасийе
14 Әз кӧ ван тьшта тәр’а дьньвисьм, гӧман һәйә әзе зутьрәке сәр тәда бем. 15 Ле һәгәр әз дәрәнги жи бьк’әвьм, те заньби гәрәке чаwа мала Хwәдеда р’абьн-р’унен, йа кӧ щьвина Хwәдейе сах ә, стун у һ’име р’астийе йә. 16 Бе хәбәрдан, гәләки к’ур ә сӧр’а хwәдеп’арьстийа мә:
Әw бь бәдәни хӧйа бу,
бь Р’ӧһ’ р’астийа Wи һатә избаткьрьне,
мьлйак’әтаваф һатә дитьне,
нав мьләта һатә даннасинкьрьне,
дьнйайеда һатә баwәркьрьне
у р’умәтер’а һатә һьлатьне.

4

Дәрсдаред дәрәw
1 Р’ӧһ’ ашкәрә дьбежә, кӧ р’ожед ахьрийеда һьнәк wе жь баwәрийе бьк’әвьн, гӧһ бьдьнә р’ӧһ’ед дәрәwин у һинкьрьнед щьнаф. 2 Әw һинкьрьн бь дӧр’утийа дәрәwина дьбьн, исафа к’ижана к’ьзьри йә. 3 Әw мәрьв һ’ал-зәwаще дьдьнә һьлдане, жь wан хwарьна пашда дьдьнә гьртьне, к’ижан Хwәде әw бона баwәрмәнд у р’астинаскьрийа ә’фьрандьнә, кӧ бь р’азибуне бьхwьн. 4 Һәр тьште кӧ Хwәде ә’фьрандийә qәнщ ә у тьштәки һ’әрам теда т’ӧнә, һәгәр бь р’азибун те qәбулкьрьне, 5 чьмки бь хәбәра Хwәде у дӧа qәбул дьбә.
Qӧльхк’аре Мәсиһ Исайи qәнщ
6 Һәгәр тӧ ван ширәта бьди хушк-бьра, те бьби qӧльхк’аре Мәсиһ Исайи qәнщ, чаwа тӧ хwәха жи бь wан готьнед баwәрийе у һинбуна qәнщә кӧ тӧ пәй чуйи, qьнйат дьби. 7 Хwә жь ч’ьловискийед пирайә һ’әрам дур хwәй кә. Хwә хwәденасийеда һиндарф кә. 8 Һиндарийа qальб кери һьндьк тьшти те, ле йа хwәденасийе кери һәр тьшти те, созе wе һьн ль ве дьне һәйә, һьн жи ль wе дьне. 9 Ве готьнеда хельф т’ӧнә у лап һежайи qәбулкьрьне йә. 10 Бона ве йәке әм дьхәбьтьн у дьчәрчьрьн, чьмки әм гӧмана хwә ль Хwәдейе сах тиньн, кӧ Хьлазкьре һ’әму мәрьва йә, илаһиф Йе баwәрмәнда.
11 Т’әмийа ван тьшта бьдә у һин кә. 12 Нәбә кӧ йәк щаһьлтийа тә беһӧрмәт кә, ле тӧ баwәрмәндар’а бьбә нәхшәк, хәбәрданеда, р’абун-р’уньштьнеда, һ’ьзкьрьнеда, баwәрийе у һ’әлалийеда. 13 Һ’әта һатьна мьн хwә бьдә wе йәке, кӧ щьмә’тер’а ньвисаредф пироз бьхуни, ширәт ки, һин ки. 14 Һьндава wе п’ешк’ешаф хwәйә р’ӧһ’анида бе хәм нибә, йа кӧ бь п’ехәмбәртийе тәр’а һатийә дайине, гава бәрпьрсийара дәсте хwә данинә сәр тә. 15 Гӧһе тә сәр wан тьшта бә у нава wанда бьминә, wәки пешдачуйина тә һ’әмуйава ә’йан бә. 16 Һаш жь хwә у һинкьрьна хwә һәбә. Һәр гав нава wанда бьминә, чьмки бь ви тьһәри те хwә жи хьлаз ки у wан жи, к’ижанед гӧһдарийа тә дькьн.

5

Щабдарийа бона ә’мьре мәзьн у бьч’ука
1 Дьле каләмера нәешинә, ле дьл бьдә wан, чаwа баве хwә. Щаһьла чаwа бьрайед хwә һ’әсаб кә[980], 2 пира чаwа дийа хwә, к’ӧлфәтед щаһьл чаwа хушкед хwә, wәкә шире һ’әлал.
Жьнәбийед ә’дәти
3 Qәдьре жьнәбийа бьгьрә, йед кӧ бь ә’дәти жьнәби нә. 4 Ле һәгәр зар’ йан нәвийед жьнәбике һәбьн, бьра әw зар’ пешийе мала хwәда һин бьн чаwа хwәденасийа хwә бьдьнә к’ьфше у бь ви тьһәри дәйне де у баве хwә вәгәр’иньн, чьмки әв йәк ль Хwәде хwәш те. 5 Жьнәбийа ә’дәти әw ә, йа кӧ т’әне майә у гӧмана хwә данийә сәр Хwәде, шәв у р’ожед хwә бь дӧа у р’әща дәрбаз дькә. 6 Ле йа кӧ к’ефа дьле хwәр’а йә, мьрийа нәч’ә’лкьри йә. 7 Ван тьшта т’әми кә, wәки беләк’ә бьн. 8 Ле һәгәр мәрьвәк бона хwәхатийа хwә, илаһи бона мала хwә хәм накә, әwи баwәри инк’арф кьрийә у жь нәбаwәра жи хьрабтьр ә.
9 Бьра наве wе дәфт’әра жьнәбийада бе ньвисаре, к’ижан жь шест сали кемтьр нинә, щарәке жи меркьри буйә, 10 бь кьрьнед qәнщва жи бәрбьч’ә’в ә: Мәсәлә, зар’ мәзьн кьрьбьн, меван qәбул кьрьбьн, ньгед баwәрмәнда шуштьбьн, дәст авитьбә к’әтийа у бона һәр шьхӧле qәнщ жи һазьр сәкьни йә.
11 Ле жьнәбийед щаһьл qәбул нәкә, чьмки гава әвана тәме хwә хьраб дькьн, бәре хwә жь Мәсиһ дьгӧһезьн, дьхwазьн мер кьн 12 у бь ви аwайи әви сущи һьлтиньнә сәр хwә, чьмки созе бәре данә алики.[981] 13 Сәрда жи мал бь мал дьгәр’ьн, хwәр’анәдити һин дьбьн, нә т’әне хwәр’анәдити нә, ӧса жи гьлигәр’о, т’әви шьхӧле хәлqе дьбьн у тьштед нәщайиз хәбәр дьдьн. 14 Аwа әз дьхwазьм кӧ жьнәбийед щаһьл мер кьн, зар’а биньн у малкьр бьн, wәки зьмен нәкьнә дәве нәйара. 15 Чьмки иди һьнәк жьнәбийед щаһьл хальфинф, пәй мирещьн чун. 16 Һәгәр жьнәбийед баwәрмәндәке[982] һәбьн, бьра әw алик’арийа wан бькә у щьвине баргьран нәкә, wәки щьвин бькарьбә алик’арийа жьнәбийед ә’дәти бькә.
Бона бәрпьрсийара
17 Әw бәрпьрсийаред кӧ сәрwертийе р’ьнд дькьн, бьра дӧбарә һежайи qәдьр бьн, илаһи әwед кӧ хәбәрдан у һинкьрьнеда дьхәбьтьн. 18 Чьмки ньвисар дьбежә: «Дәве гайе бедәреда дьхәбьтә гьренәдә»[983] у «П’алә һежайи һәqе хwә йә»[984]. 19 Хәйба һьндава бәрпьрсийарда баwәр нәкә, һәгәр дӧ йан се шә’дә т’ӧнәбьн[985]. 20 Бәрпьрсийаред кӧ нава гӧнада дьминьн, ль бәр һ’әмуйа ле һьлеф, wәки йед майин жи бьтьрсьн.
21 Әз ль бәр Хwәде, Мәсиһ Иса у мьлйак’әтед бьжарти дькьмә дәйне стуйе тә, кӧ тӧ ван ширәта бе т’агериф хwәй ки, тьштәки бь фьрqийе нәки.
22 Дәсте хwә зу данәйнә сәр йәки бона хьзмәтк’арийа Хӧдан, нә жи т’әви гӧнед йед майин би. Хwә паqьж хwәй кә[986].
23 Жь вьр шунда т’әне аве вәнәхwә, ле һьнәки жи шәраве т’әв кә, бона щийе мәһ’андьна хwарьне, кӧ зу-зу нәхwәш дьк’әви.
24 Һьнәк һәнә, кӧ гӧнед wан к’ьфш ьн у р’аст wан дьбьнә бәр диwане, ле гӧнед һьнәка жи паше wе к’ьфш бьн. 25 Ӧса жи кьрьнед qәнщ к’ьфш ьн у әw кьрьнед кӧ нә к’ьфш ьн, әw жи вәшарти наминьн.

6

Бона хӧлама
1 Әwед кӧ бьн нире хӧламтийеда нә, бьра ахайед хwә һ’әсаб кьн чаwа һежайи qәдьре бьльнд, wәки наве Хwәде у һинкьрьна мә нәйе беһӧрмәткьрьне. 2 Ахайед к’ейә баwәрмәнд һәнә, бьра wан беһӧрмәт нәкьн, чьмки әw бьрайед һәв ьн. Ле бьра хӧлам һе р’ьнд хӧламтийе бькьн, чьмки йед кӧ к’аре жь хьзмәтк’арийа хӧлама дьстиньн, баwәрмәнд ьн у дәлал ьн.
Хьзна р’аст
Ван тьшта һин кә у ширәт кә. 3 Һәгәр йәк тьштәки дьн һин бькә у готьнед Хӧдане мә Иса Мәсиһә сахләм у һинкьрьна хwәдеп’арьстийа мә нә qайл ә, 4 әw йәки к’ӧбар ә у тьштәки ньзанә. Әw нәхwәшийа шәр’ у дә’wава гьрти йә, жь wе жи пешда тен: Һ’әвсуди, нәйарти, готьнед нәр’еда, шькед хьраб 5 у шәр’уди. Әв һ’әму тьшт жь нава мәрьвед qафсәqәт у жь р’астийе шуна р’әшва чуйи пешда тен. Әвана хwәденасийе һ’әсаб дькьн, чаwа канийа к’аре.
6 Бәле хwәденаси к’ара сәр к’аре йә, һәгәр бь р’азибуне бә. 7 Мә т’ӧ тьшт нәанийә дьне у әме нькарьбьн т’ӧ тьшти жи бьбьн[987]. 8 Ле к’ьнщ у хӧрәке мә һәбьн, бь wан әм р’ази бьн[988]. 9 Ле әwед кӧ дьхwазьн дәwләти бьн, тенә щер’ьбандьне, дьк’әвьнә т’әләка у гәләк тәмед ахмах у зийанк’ар, к’ижан мерьв нӧqи мират’ийе у wеранбуне дькьн[989]. 10 Чьмки п’әрәһ’ьзи каникә һәр щур’ә хьрабийе йә. Һьнәка хwә данә wе, жь баwәрийе хальфин у хwә кьрьнә хwәйе кӧл у дәрда.
Т’әмийед Паwлос бона Тимот’ейо
11 Ле тӧ, мәрьве Хwәде жь ван тьшта бьр’әвә у пәй һәqийе, хwәденасийе, баwәрийе, һ’ьзкьрьне, сәбьре у мьлуктийе һәр’ә. 12 Ләща баwәрийеда qәнщ бьр’әвә, жийина һ’әта-һ’әтайе qазьнщ кә, к’ижанер’а тӧ һати газикьрьне у ль бәр гәләк шә’да тә әw иqрараф qәнщ иqрар кьр. 13 Ль бәр Хwәдейе кӧ ә’мьр дьдә һ’әму ә’фьрина у ль бәр Мәсиһ Исайе кӧ ль бәр Пилатойеф Понтийо шә’дәтийа иqрара qәнщ да, әз т’әмийе дьдьм тә[990], 14 кӧ тӧ ве т’әмийе беләк’ә у беqӧсур хwәй ки, һ’әта хӧйабуна Хӧдане мә Иса Мәсиһ. 15 Хӧйабуна Wи wе wәхте хwәда жь алийе Йе һежайи шькьрийе у Т’әнейи qәwат, П’адшайе п’адшайа у Хӧдане хӧданада ә’йан бә. 16 Т’әне Әwи нәмьри йә, нава р’онайийеда йә, кӧ т’ӧ кәс нькарә незик бе. Т’ӧ qул-бәнда Әw нәдитийә у нә жи дькарә бьбинә. Qәдьр у qӧдрәта һ’әта-һ’әтайе Wир’а бә! Амин[991].
Т’әмийа бона дәwләтийа
17 Т’әмийе бьдә дәwләтийед ве дьне, бьра бабах нәбьн у гӧмана хwә нәдьнә сәр һәбукаф п’уч’ә дәрәw, ле ль сәр Хwәдейе кӧ һәр тьшти бь мәр’дани дьдә мә, wәки әм мьраз пе бькьн[992]. 18 Бьра qәнщийа бькьн, бь кьрьнед qәнщ дәwләти бьн, мәр’д бьн у п’арәвәкьрьнер’а жи һазьр.
19 Бь ви тьһәри әwе хwәр’а хьзнәке т’оп кьн, һ’имәки qәнщ бона ахрәте, wәки wе жийина кӧ р’асти жийин ә qазьнщ кьн.
Т’әмийед ахьрийе
20 Тимот’ейо! Чь кӧ ль тә һатә спартьне хwәй кә. Жь готьнед п’уч’ә һ’әрам у шәр’-дә’wа дур бә, кӧ бь дәрәw наве «занәбун» данә сәр. 21 Һьнәка хwә данә ве йәке у бь ви аwайи жь баwәрийе хальфин.
К’әрәма Хwәде wәр’а бә.

НӘ’МА ПАWЛОСӘ ДӦДА ТИМОТ’ЕЙОР’А

Пешготьн

Әв нә’ма дӧда Паwлос жь кәле Тимот’ейор’а ньвисийә, гава әw Р’омедаф гьрти бу, дәсте wи жь һәр тьшти qәтийайи бу (1:8, 16) у әwи ӧса һ’әсаб дькьр, кӧ гәләка әw бир кьрийә. Ве нә’меда п’айе-п’ьр’е т’әми у ширәт ьн, кӧ дьдә һәвал-хәбате хwәйи щаһьл Тимот’ейо. Ль вьр фькьра мәзьн әw ә, кӧ даннасинкьред Мьзгинийе нава зерандьн у тәнгасийедаф сәбьр кьн у тәйах кьн, ләма жи әw бәр дьле wида те, кӧ гәрәке әw бехоф-бетьрс бә у шәр’е хwәйи qәнщ р’ьнд бькә, чаwа әскәрәки Мәсиһиф амьн. Шандиф дьл дьдә Тимот’ейо кӧ сәрхwә бә, бетьрс бона Иса Мәсиһ шә’дәтийе бьдә, һинкьрьна р’астийа Мьзгинийе у Пәйманаф Кәвьн хwәй кә у борще хwә чаwа йәки дәрсдар у мьзгиндарф бинә сериф.
Шанди Тимот’ейор’а дьньвисә, кӧ әw һаш жь хwә һәбә, нәк’әвә нава wан дә’w-дозед п’уч’ә вала, кӧ әв йәкана кер найен, ле т’әне гӧһдара жь р’е дәрдьхьн, ащьз дькьн (2:16, 23).
Хӧләсә, шанди нәхше ә’мьре хwә, нет-мәрәме шандитийа хwә, бона баwәриф, сәбьр, һ’ьзкьрьн у зерандьна щәфед хwә тинә бира һәвал-хәбате хwә.
Әва нә’ма канийа бәрдьлийаф ә’мьре һ’әму баwәрмәнда йә, илаһиф әwед кӧ бьн баред qӧльхе Хӧдандаф нә, wәки әwана баwәрийеда бь сәбьре у һ’ьзкьрьне бе тьрс пешда һәр’ьн.
Сәрәщәма фькьра нә’ме
Пешготьн (1:1-2)
Р’азибун у ширәт (1:3–2:13)
Т’әми у һаш жь хwә һәбун (2:14–4:5)
Р’абун-р’уньштьна ә’мьре Паwлос (4:6-18)
Пашготьн (4:19-22)

1

Сьлавкьрьн
1 Жь Паwлосе бь ә’мьре Хwәде шандийеф Мәсиһ Иса бона wи созе жийине, йа кӧ бь сайа Мәсиһ Иса йә,
2 Тимот’ейойе лаwе хwәйи дәлалр’а:
Дә бьра р’ә’м, к’әрәмф у ә’дьлайи жь Бавф Хwәде у Мәсиһ Исайе Хӧданеф мә ль тә бә.
Р’азибун у дьлшьдандьн
3 Әз жь Хwәде р’ази мә, кӧ мина пешийед хwә бь исафаф р’ьһ’әт Wир’а хӧламтийе дькьм, һәр гав шәв у р’ож нава дӧайед хwәда тә бир тиньм. 4 Гава әз һесьред тә тиньмә бира хwә, дьк’әвьмә дәмана дитьна тә, wәки шабун бьк’әвә дьле мьн. 5 Әз wе баwәрийаф тәйә дьле сах тиньмә бира хwә, йа кӧ бәре щәм пирька тә Лойисе у дийа тә Әйньке һәбу у әз баwәр ьм, кӧ йа тә жи һәйә[993]. 6 Бона wе йәке әз дькьмә бира тә, кӧ тӧ агьре п’ешк’ешаф Хwәде һе гӧр’ ки, йа кӧ бь дәстданина мьн тәр’а һатә дайине. 7 Чьмки Хwәде р’ӧһ’әки тьрсе нәда мә, ле Йе qәwате, һ’ьзкьрьне у хwәгьртьне[994].
8 Аwа шәрм нәкә, кӧ бона Хӧдане мә шә’дәтийе бьди, нә жи бона мьн шәрм бькә, кӧ әз бона наве Wи гьрти мә. Ле т’әви щәфайе Мьзгинийе бә, анәгори qәwата Хwәде.
9 Хwәде әм хьлазф кьрьн,
пирозийер’аф гази кьрьн,
нә кӧ бона кьрьнед мә,
ле ль гора qьрар у к’әрәмаф Хwә.
Әва к’әрәма бь сайа Мәсиһ Иса,
әw һе дәwред бәреда
мәр’а һатә дайине.
10 Ле ньһа бь хӧйабуна Хьлазкьреф мә
Мәсиһ Иса ә’йан бу, кӧ мьрьн бәтал кьр
у жийина бе мьрьн, бь Мьзгинийе р’онайи кьр.
11 Ве Мьзгинийер’а әз даннасинкьр, шанди у дәрсдар һатьмә к’ьфшкьрьне 12 у ләма әз ви щәфайи дьк’ьшиньм. Ле әз шәрм накьм, чьмки заньм мьн баwәрийа хwә К’е анийә у гӧман ьм жи, кӧ Әwи чь кӧ спартийәф мьн[995], wе һ’әта wе Р’оже жи хwәй кә. 13 Тӧ хwә ль wи нәхше һинкьрьна сахләм бьгьрә, йа кӧ тә жь мьн бьһист у нава wе баwәри у һ’ьзкьрьнеда бьминә, к’ижан жь Мәсиһ Иса п’ара мә к’әт. 14 Әw тьштед qәнщә кӧ ль тә һатьнә спартьне бь wи Р’ӧһ’еф Пирози нава мәда хwәй кә.
15 Тӧ зани әwед кӧ qәза Асйайеда бун пьшта хwә данә мьн, Фугәло у Һермохенис жи т’әви wан. 16 Бьра Хӧдан р’ә’ма хwә ль мала Онисифоро бькә, чьмки әwи гәләк щара дьле мьн р’ьһ’әт кьр, жь гьртьна мьн шәрм нәдькьр, 17 ле гава һатә Р’омайе, гәләки ль мьн гәр’ийа, һ’әта әз дитьм, 18 (дә бьра Хӧдан бьде, кӧ әw wе Р’оже р’ә’ме жь Хӧдан бьбинә) у Әфәседа жи әwи чьqас мьнр’а хьзмәтк’ари кьр, тӧ р’ьнд зани.

2

Әскәре Мәсиһ Исайи qәнщ
1 Аwа лаwе мьн, бь wе к’әрәма мәйә кӧ йәктийа Мәсиһ Исада йә qәwат бә. 2 У әw тьштед кӧ тә ль бәр гәләк шә’да жь мьн бьһист, бьсперәф wан мәрьведф амьн, йед кӧ wе бькарьбьн һьнәкед дьн һин кьн. 3 Аwа т’әви щәфе мә бә, мина әскәре Мәсиһ Исайи qәнщ. 4 Т’ӧ әскәр шьхӧле бьнәлитийеваф мьжул набә, wәки ль сәрәскәр хwәш бе. 5 Ләщк’арәкф жи к’офийеф настинә, һәгәр ль гора qәйдә нәк’әвә ләще. 6 У щотк’ар, кӧ щәфе дьк’ьшинә, гәрәке әw пешьн жь бәред ә’рде тә’м кә. 7 Бьзаньбә әз чь дьбежьм, чьмки Хӧдан һәр тьштида һ’ьш-аqьл wе бьдә тә.
8 Бир бинә wи Иса Мәсиһе жь мьрьне р’акьри, жь зӧр’әта Даwьдф, ль гора wе Мьзгинийа әз даннасин дькьм. 9 Бона ве Мьзгинийе әз дьчәрчьрьм, һ’әта мина зӧлмк’арәки жи qәйдкьри мә, ле хәбәра Хwәде qәйдкьри нинә. 10 Ләма әз һәр тьшти тәйах дькьм, бона хатьре бьжартийа, кӧ әw жи wе хьлазбунаф кӧ бь сайа Мәсиһ Иса йә, бьстиньн, бь р’умәта һ’әта-һ’әтайева т’әвайи. 11 Ве готьнеда хельф т’ӧнә:
Һәгәр әм т’әви Wи мьрьн,
әме т’әви Wи бьжин жи.
12 Һәгәр әм тәйах кьн,
әме п’адшатийе жи т’әви Wи бькьн.
Һәгәр әм Wи инк’арф кьн,
Әwе жи мә инк’ар кә[996].
13 Һәгәр әм амьн нәминьн,
Әwе амьн бьминә,
чьмки Әw нькарә Хwә инк’ар кә[997].
П’але к’әти-р’абуйи
14 Ван тьшта бинә бира щьмә’те, ль бәр Хwәде бькә дәйне стуйе wан, кӧ сәр хәбәра һәвр’а нәк’әвьнә дә’wе. Әw кери т’ӧ кәси найе, т’әне мала гӧһдара хьраб дькә. 15 Бькә кӧ тӧ ль Хwәде хwәш бейи, п’аләки ӧса кӧ шәрм нәки, хәбәра р’астийе р’аст шьровәки. 16 Ле жь хәбәрданед һ’әрамә п’уч’ хwә дур бьгьрә, чьмки әвед кӧ хwә данә ве йәке, wе һе нәп’акийеда пешда һәр’ьн 17 у хәбәред wан мина хьш-хьше п’әнщ дьдә. Һумәнайо у Фьлито жи жь wан ьн, 18 йед кӧ жь р’астийе хальфинәф у дьбежьн, кӧ р’абуна мьрийа иди буйә у баwәрийа һьнәка дәвәр’у дькьн. 19 Ле бәле һ’име кӧ Хwәде дани qәдим дьминә у әв мор сәр ә: «Хӧдан йед п’ара Хwә нас дькә»[998] у «Һәр кәсед кӧ наве Хӧдан һьлданә сәр хwә, бьра әw жь нәһәqийе дур бьн».
20 Маләкә мәзьнда нә кӧ т’әне дәрданедф зер’ у зив һәнә, ле йед жь дар у һ’әр’ийе жи һәнә, һьнәк бона дәрәщед бьльнд ьн, һьнәк жи бона дәрәщед ньмьз. 21 Аwа һәгәр йәк хwә жь wан тьштед нәщайиз[999] паqьж кә, әwе бьбә дәрданәкә дәрәща бьльнд, бӧһӧрти-жьбарә, кери хwәйе хwә һати, бона һәр дәрәщед qәнщда һазьр.
22 Жь дьлхwәстьнед щаһьлтийе бьр’әвә, хwә ль һәqийе, баwәрийе, һ’ьзкьрьне, ә’дьлайийе бьгьрә, т’әви wан бә, йед кӧ бь дьле сах гази наве Хӧдан дькьн. 23 Тӧ хwә жь дә’w-дозед ахмахә бефә’м дур бьгьрә, чьмки тӧ зани кӧ шәр’ жь wан пешда тен. 24 Ль хӧламе Хӧдан нак’әвә, кӧ шәр’ бькә, ле һьндава һ’әмуйада бәрбьһер бә, бькарьбә һин кә у бинфьрә бә, 25 бь ширьнайи йед мьqабьл ширәт кә, бәлки Хwәде мәщале бьдә wан, кӧ жь гӧнәкьрьне вәгәр’ьнф у р’астийе нас кьн. 26 Һьнге әwе сәр һ’ьше хwәда бен, жь т’әләка wи мирещьнф хьлаз бьн, к’ижани әw гьртьнә, кӧ ә’мьре wи бьqәдиньн.

3

Хьрабийед р’ожед ахьрийе
1 Ле ве йәке заньбә кӧ р’ожед ахьрийеда зәманед хьраб wе бен. 2 Мәрьве бьбьнә хwәһ’ьз, п’әрәһ’ьз, к’ӧбар, бабах, бӧхданбеж, нә гӧр’аф де-бавада, бешекьр, һ’әрам, 3 дьлсар, бер’ә’м, бӧхданбеж, тәмсьст, зӧлмк’ар, нәйаред qәнщийе, 4 нәмам, бәрзәq, хwәр’ази, р’ьһ’әтиһ’ьз, нә кӧ Хwәдеһ’ьз. 5 П’ьшке хwәденасийе wе ль wан к’әвә, ле wе qәwата wе инк’ар кьн. Тӧ хwә жь йед аһа дур бьгьрә.
6 Жь нава ванда йед ӧса һәнә, кӧ хwә вәдьдьзьнә мала, к’ӧлфәтедф сәр’айә бьн баред гӧнадаф шәwьти дькьнә һесир, йед кӧ бь щур’ә-щур’ә тәмед хьрабва тенә бьрьне. 7 Әв к’ӧлфәтана һәр гав һин дьбьн, ле т’ӧ щар нькарьн р’астийе нас кьн. 8 Чаwа Йанис у Йамбрис мьqабьли Мусаф бун, ӧса жи әв мәрьвана мьqабьли р’астийе дьсәкьньн, мәрьвнә бь фькьред хwәда шуна р’әшва чуйи, баwәрийеда жи бекер ьн[1000]. 9 Ле гәләки wе пешда нәчьн, чьмки бефә’мийа wан wе һ’әмуйава ә’йан бә, чаwа йа wан һәр дӧйа бу.
Т’әмийед ахьрийе
10 Ле тә насийа хwә дайә һинкьрьн, р’абун-р’уньштьн у нет-мәрәме мьн, баwәри, сәбьр у һ’ьзкьрьна мьн, бинфьрәйи, 11 зерандьн у щәфайед мьн. Тӧ зани ль Әнтакйайе, Qонйайе, Листрайе чь һатьнә сәре мьн: Мьн чь зерандьн к’ьшандьн! Ле Хӧдан әз жь һ’әмуйа хьлаз кьрьм[1001]. 12 Бәле һәр кәсе кӧ дьхwазә йәктийа Мәсиһ Исада бь хwәденаси бьжи wе бе зерандьне[1002] 13 у мәрьвед хьрабә хwәйифел wе хьрабийеда пешда һәр’ьн, бьхальфиньн у бьхальфьн. 14 Ле тӧ, нава wан тьштада бьминә, чь кӧ һин буйи у wе баwәрийеда жи гӧман буйи. Тӧ зани жь к’ижана һин буйи, 15 ӧса жи тӧ жь зар’отийа хwәда ньвисаредф пироз зани, йед кӧ дькарьн тә сәрwахт кьн, wәки бь баwәрийа сәр Мәсиһ Иса хьлаз би. 16 Т’әмамийа ньвисаре[1003] жь бина бәр Хwәде йә[1004] у керһати йә бона һинкьрьне, леһьлатьнеф, р’асткьрьне у ширәткьрьна жийина һәqийеда, 17 wәки мәрьве Хwәде бекемаси бә, бона һ’әму кьрьнед qәнщ һазьр сәкьни бә.

4

1 Аwа ль бәр Хwәде у wи Мәсиһ Исайе кӧ wе диwана мьри у зендийа бькә, әз бь щамери дьбежьм, тӧ ль wе һатьн у П’адшатийа Wи ки: 2 Хәбәре даннасин кә, сәр wе нет-фькьре бә, һәгәр wәхтда бә, йан бе wәхт бә, ль шашийа һьле, пешийа нәһәqийе бьгьрә, дьл бьдә мәрьва, бь т’әмамийа сәбьре һин кә. 3 Чьмки зәмане бе, кӧ мәрьв wе гӧһ нәдьнә һинкьрьна сахләм, ле wе хwәстьнед дьле хwәр’а wан дәрсдара сәрһәв т’оп кьн, йед кӧ тьштед ль гӧһе wан хwәш те wе һин бькьн. 4 Wе гӧһе хwә жь р’астийе дагәр’иньн у пәй ч’ьловискийа к’әвьн. 5 Ле тӧ һәр тьштида сәрхwә бьминә, ль тәнгасийаф сәбьр кә, кьре мьзгиндарф бькә, qӧльхе хwә бьqәдинә. 6 Чьмки әз хwәха qӧрбанбунер’аф иди сәр р’ож-р’ожа мә у wәхте чуйина мьн пер’а гьһиштийә. 7 Ләщеда әз qәнщ р’әвим, мьн р’ийа хwә qәданд, баwәри хwәй кьр. 8 У ньһа мьнр’а дьминә к’офийа һәqийейә сәрк’әтьне, йа кӧ Хӧдан, Һ’акьме р’аст wе бьдә мьн wе р’оже у нә т’әне мьн, ле wан һ’әмуйа жи, йед кӧ бь һ’ьзкьрьне һ’әйра хӧйабуна Wида нә.
Сальх-сульх
9 Бькә кӧ зу бейи щәм мьн. 10 Димас кӧ дьнйа һ’ьз кьр әз һьштьм у чу Т’есалонике. Кьрәскис чу Галатйайе, Тито жи Далмәтйайе. 11 Т’әне Луqа щәм мьн майә. Марqос һьлдә т’әви хwә бинә, чьмки ви qӧльхидаф әw кери мьн те. 12 Тьхико, мьн шандә Әфәсе. 13 Тӧ гава бейи, wи qап’уте кӧ мьн Тройайеда щәм Карпос һьшт, т’әви хwә бинә, ӧса жи к’ьтебед гӧломатк, илаһиф йед ч’әрм.
14 Скәндәре һ’әдад гәләк хьраби ль мьн кьр. Хӧдан wе wәкә кьрьнед wи бинә пешийа wи. 15 Тӧ жи һ’әвза хwә жь wи бькә, чьмки гәләки ль бәр готьна мә р’абу.
16 Щара пешьн, гава әз ль бәр диwане сәкьним, кәсәки пьшта мьн нәгьрт, һ’әмуйа әз һьштьм чун. Бьра әв йәк wанр’а гӧнә нәйе һ’әсабе! 17 Ле Хӧдан т’әви мьн сәкьни у qәwат да мьн, wәки пе мьн Мьзгинидайин мийасәр бә у һ’әму нәщьһуф бьбьһен у әз жь дәве шер хьлаз бум. 18 Хӧдан wе мьн жь һәр кьред хьраб хьлаз кә у сах-сьламәт бьгьһинә П’адшатийа Хwәйә ә’змана. Шькьр жь Wир’а һ’әта-һ’әтайе. Аминф.
Сьлавед ахьрийе
19 Сьлаве бьдә Прьскилайе у Акила, ӧса жи мала Онисифоро, 20 Ерасто ль Корьнт’е ма, Трофимо жи, мьн ль Миләтосе нәхwәш һьшт. 21 Бькә кӧ бәри зьвьстане бейи. Әйбуло, Пудес, Линос, Клаwдийа у һ’әму хушк-бьра ль тә сьлав дькьн. 22 Хӧдан т’әви р’ӧһ’е тә бә.
К’әрәма Хwәде wәр’а бә.

НӘ’МА ПАWЛОС ТИТОР’А

Пешготьн

Тито баwәрмәндәки йунанф бу, әw һәвал-хәбатәки Паwлоси гәләки керһати бу, нава qӧльхе шандитийаф wида (Корьнт’и II, 2:13; 7:5-16; 8:6, 16, 23; 12:18; Галати 2:3; Тимот’ейо II, 4:10). Паwлос ве нә’ме алик’аре хwәйи щаһьлр’а дьшинә, гава әw Кьретайеда мабу, кӧ сәрwертийе шьхӧле щьвинеф бькә.
Нә’меда се пьрсед мәзьн һәнә:
1. Паwлос тинә бира Тито, кӧ гәрәке сәрwеред щьвине чаwа бьн, илаһиф нава кьретийада, кӧ р’абун-р’уньштьна wан нә qәнщ бу.
2. Т’әмийед бона Тито, кӧ әw һинкьрьна сахләм һ’әмуйа һин кә, аwа готи каләмер у пирәжьна, хорт у хӧлама. Пирәжьн жи гәрәке һьндава хwәда к’ӧлфәтедф щаһьл һин кьн.
3. Т’әми бона р’абун-р’уньштьна баwәрмәнда, кӧ т’әви һ’әмуйа әw мьлук, дьлсах у ширьн бьн, жь к’ин у мьхәнәтийе дур бьн, нава дә’w-дозада нибьн у хwә жь щӧдәбунед щьвине дур бьгьрьн.
Сәрәщәма фькьра нә’ме
Пешготьн (1:1-4)
Сәрwеред щьвине у борще wан (1:5-16)
Борщед һәр баwәрмәнде нава щьвинеда (2:1-15)
Ширәт, т’әми у һинкьрьн (3:1-11)
Пашготьн (3:12-15)

1

Сьлавкьрьн
1 Жь Паwлосе хӧламе Хwәде у шандийеф Иса Мәсиһ, бона пешдачуйина баwәрийаф бьжартийед Хwәде у занәбуна сәр р’астийе, анәгори хwәденасийе, 2 ӧса жи бона wе гӧмана жийинаф һ’әта-һ’әтайе газикьри[1005]. Бона wе жийине, Хwәдейе хwәйе готьна Хwә,[1006] һе дәwред бәреда соз дайә 3 у wәхте хwәда готьна Хwә бь даннасинийе да ә’йанкьрьне, йа кӧ ль мьн һатә спартьнеф, бь ә’мьре Хwәдейе Хьлазкьреф мә.
4 Титор’а, лаwе хwәйи һәq-һ’әлали баwәрийа мәйә т’омәрида:
Дә бьра к’әрәмф у ә’дьлайийа Хwәдейе Бавф у Мәсиһ Иса Хьлазкьреф мә ль тә бә.
Шьхӧле Тито Кьретайеда
5 Бона wе йәке мьн тӧ ль Кьретайе һьшти, wәки чь кемаси һәбьн бини сериф у һәр бажарәкида бәрпьрсийара к’ьфш ки, чаwа мьн әв т’әми ль тә кьр: 6 Гәрәке бәрпьрсийар беләк’ә бә, мере жьнәке бә, зар’ед wи баwәрмәнд бьн, йед кӧ бона авитийе йан жи бона нәгӧһдарийе нәк’әтьнә нава дәв-дьрана. 7 Бәле сәрwер чаwа малкьре Хwәде, гәрәке беләк’ә бә: Нә сәрһ’ьшк, нә һерс, нә пәй шәраве к’әти, нә сьр’тук, нә пәй к’әда һ’әрамф, 8 ле меванһ’ьз, херхwаз, аqьлда гьран, сәр һәqийе, Хwәдер’а дайи, хwәгьрти. 9 Гәрәке wе готьна амьн qәwин бьгьрә, чаwа кӧ һин буйә, wәки бькарьбә бь һинкьрьна сахләм дьл бьдә йед майин у шашийед мьqабьла бьдә р’уйе wан.
10 Йед хwәсәрихwә гәләк ьн, йед хәбәрп’уч’ у дәрәwин, илаһиф әwед кӧ жь нава щьһуйадаф[1007] нә. 11 Гәрәке дәнге йед ӧса бьдьнә бьр’ине, чьмки әw мала лап хьраб дькьн, тьштед нәщайиз һин дькьн у ве йәке бона к’ара хwәйә һ’әрам дькьн. 12 Жь кьретийа һәма хут занәки[1008] wан жи готийә:
«Кьрети т’ьме дәрәwин ьн,
әw р’ә’wьред хьраб ьн,
у п’ьр’хӧред бехирәт ьн».
13 Әв шә’дәтикә р’аст ә, ләма һ’ьшк ль wан һьлеф, кӧ сахләм бьн баwәрийеда 14 у гӧһ нәдьнә ч’ьловискийед щьһуйаф у т’әмийед wан мәрьведф кӧ жь р’астийе дагәр’ийанә. 15 Һәр тьшт һ’әлал ә бона һ’әлала, ле һ’әрам у нәбаwәрар’а тьштәки һ’әлал т’ӧнә, һ’әта аqьл у исафаф wан жи һ’әр’ьминә. 16 Әw дьбежьн, кӧ Хwәде нас дькьн, ле бь кьред хwә Wи инк’арф дькьн, һ’әрам у хwәсәрихwә нә у һәр кьрьнәкә qәнщр’а бекер ьн.

2

Һинкьрьна сахләм
1 Ле тӧ, чь ль һинкьрьна сахләм дьк’әвә, һин кә. 2 Каләмер бьра хwәгьрти, гьран у маqул бьн, баwәрийе, һ’ьзкьрьне у сәбьреда сәрхwә бьн.
3 Пирәжьн жи бьра ӧса п’әргал бьн, чаwа ль мәрьвед Хwәде дьк’әвә, нә бӧхданбеж, мела wан нә сәр вәхwарьне бә. Ле бьра хwәйед ширәтед qәнщ бьн, 4 wәки жьнед щаһьл һин кьн, кӧ мер у зар’ед хwә һ’ьз бькьн, 5 аqьлда гьран бьн, нав-намус, малкьр, һ’әйф, гӧр’аф мере хwәда бьн, wәки хәбәра Хwәде нәйе беһӧрмәткьрьне.
6 Ӧса жи дьл бьдә хорта, кӧ аqьлда гьран бьн. 7 Һәр тьштида жи, тӧ хwәха бьбә т’әрзе кьрьнед qәнщ, нава һинкьрьнеда бедӧр’ути у маqул бә, 8 бь хәбәред сахләмә бе кемаси, wәки йе мьqабьл шәрми бьминә у һьндава мәда тьштәки wийи готьне т’ӧнәбә.
9 Хӧлама ширәт кә, кӧ гӧр’а ахайед хwәда бьн у һәр тьштида ль wан хwәш бен, щаб-сабе wан нәдьн, 10 дәстдьрежайийе нәкьн, ле амьнийа qәнщә т’ам нишани wан кьн, wәки һинкьрьна бона Хьлазкьре мә Хwәде, һәр алийава бьхәмьлиньн.
11 Чьмки к’әрәмаф Хwәде бона хьлазбунаф һ’әму мәрьва хӧйа бу, 12 Әw мә һин дькә, кӧ әм нәп’акийе у дьлһавьжийед дьнйайе инк’ар кьн у аqьлда гьран, бь һәqийе у хwәденасийе бьжин ль ве дьне, 13 һивийа wе гӧмана хwәзьли, хӧйабуна р’умәта Хwәдейе мәзьн, Хьлазкьре мә Иса Мәсиһ бьн. 14 Әwи Хwә бона мә да дәр, кӧ мә жь һ’әму нәһәqийа хьлазф кә у паqьж кә, бькә щьмә’та Хwәйә хирәтк’ешед кьрьнед qәнщ.
15 Ван тьшта һин кә, бь т’әмамийа һ’ӧкӧме хwә дьл бьдә wан у ль wан һьле. Бьра т’ӧ кәс тә беһӧрмәт нәкә.

3

Р’абун-р’уньштьна баwәрмәнда
1 Бькә бира щьмә’те, кӧ гӧр’а сәрwер у һ’ӧкӧмәта бькьн, гӧһдар бьн у бона һ’әму кьрьнед qәнщ һазьр сәкьни бьн. 2 Һьндава т’ӧ кәсәкида хьраб хәбәр нәдьн, шәр’уд нибьн, ле мьлук бьн у ширьнайийа хwә һьндава һ’әму мәрьвада бьдьнә к’ьфше. 3 Чьмки әм жи wәхтәке бефә’м бун, хwәсәрихwә, хальфиф у хӧламед щур’ә-щур’ә тәмед хьраб у к’ефа дьле хwә бун, мә нава хьрабийе у һ’әвсудийеда дьжит, әм мина мә’ре р’әш, ль бәр ч’ә’ве һәв р’әш бун. 4 Ле гава ширьнайи у һ’ьзкьрьна Хwәде, Хьлазкьре мә хӧйа бу, 5 Wи әм хьлаз кьрьн. Нә кӧ бона wан кьрьнед р’астә кӧ мә кьрьн, ле ль гора р’ә’ма Хwә әм хьлаз кьрьн, бь шуштьне әм ну дьне к’әтьн у бь Р’ӧһ’еф Пироз нуйәжийин бун[1009]. 6 Wи Хwәдейи әw Р’ӧһ’ бь мәр’дани сәр мәда баранд, бь дәсте Иса Мәсиһе Хьлазкьре мә, 7 wәки бь к’әрәма Wи әм р’астф бенә һ’әсабе у бь wе гӧмане жийина һ’әта-һ’әтайе wар бьн. 8 Ве готьнеда хельф т’ӧнә. У әз дьхwазьм кӧ тӧ ван тьшта ә’сәйи ки, wәки йед кӧ баwәрийа хwә Хwәде тиньн, хирәт кьн, тьштед qәнщ бькьн. Әвана мәрьвар’а qәнщ у к’ар ьн.
9 Ле тӧ хwә жь дә’w-дозед ахмахти, р’әqәма сьлсьләтаф, һәвр’ьк’ийе у шәр’-дә’wед ль сәр Qануне дур бьгьрә, чьмки әw бекер у бек’ар ьн. 10 Жь йе кӧ бет’ьфаqийе дькә, щарәке-дӧда ширәт кә дур к’әвә. 11 Тӧ зани кӧ йе ӧса хальфи у гӧнәк’арф ә, әw хwәха диwане сәр хwәда тинә.
Готьнед ахьрийе
12 Гава Артәмас йан Тьхико әз бьшиньмә щәм тә, бькә кӧ бейи Никополисе, щәм мьн, чьмки мьн qьрар да зьвьстана хwә ль wьр дәрбаз кьм. 13 Зенасе qанунзанф у Аполо зу вәр’екә, ӧса бә кӧ әw р’ева кемасийа тьштәки нәбиньн. 14 Йед жь мә жи бьра һин бьн, пәй кьрьнед qәнщ бьн, wәки кери һ’әwщәтийа мәрьвайе бен у бе бәр нәбьн.
15 Һ’әмуйед т’әви мьн ль тә сьлав дькьн. Сьлаве бьдә wан, йед кӧ баwәрийеда мә һ’ьз дькьн.
К’әрәма Хwәде wә һ’әмуйар’а бә.

НӘ’МА ПАWЛОС ФЬЛИМОНР’А

Пешготьн

Фьлимоне баwәрмәнд йәки ә’йан бу, әw досте Паwлос бу, хӧйа дьбә кӧ әндәме щьвинаф Колосйайе бу. Хӧламәки wи жи һәбу наве wи Онисимо, әw жь щәм хwәйе хwә р’әвибу у гәрәке бона кьре хwә бьһата кӧштьне. Ле гава Паwлос кәледа бу, хӧйа дьбә кӧ Онисимо wи дьбинә, т’обәф дькә, дьбә баwәрмәнде Иса. Бь ве нә’ме Паwлос һиви жь Фьлимон дькә, кӧ әw бьбахшинә Онисимо у wи qәбул кә, нә т’әне ӧса чаwа мәрьвф дьбахшинә хӧламед хwә, ле ӧса бьбахшинә чаwа йәк дьбахшинә бьраки хwәйи баwәрмәнд.
Ве нә’ма кьнда дәрсәкә к’ур бона wе баwәриф у һ’ьзкьрьна Мәсиһ к’ьфш дьбә, кӧ чаwа гәрәке нава баwәрмәндада һьндава һәвда һәбә.
Сәрәщәма фькьра нә’ме
Пешготьн (1-3)
Пәсьне Фьлимон дьдә (4-7)
Һивикьрьн бона Онисимо (8-22)
Пашготьн (23-25)

1

Сьлавкьрьн
1 Жь Паwлос, бона Мәсиһ Иса гьрти у Тимот’ейойе бьра,
Фьлимоне һәвал-хәбат у дәлале хwәр’а, 2 Афийа хушкр’а у Архипойе һәваләскәре хwәр’а у ӧса жи wе щьвинер’аф кӧ мала тәда дьщьвә[1010]:
3 Дә бьра к’әрәмф у ә’дьлайийа Хwәдейе Бавеф мә у Хӧданф Иса Мәсиһ ль wә бә.
Баwәриф у һ’ьзкьрьна Фьлимон
4 Әз һәр гав жь Хwәдейе хwә р’ази мә, гава нава дӧайед хwәда тә бир тиньм бьрайе Фьлимон, 5 чьмки бона wе һ’ьзкьрьна тәйә һьндава т’әмамийа щьмә’та Хwәдеда у баwәрийа тәйә һьндава Хӧдан Исада дьбьһем. 6 Әз дӧа дькьм, wәки һәләqәтийа тәйә т’әви мә, нава баwәрийедаф мә бьгьһинә wе занәбуна к’ур, йа кӧ һьндава һәр тьштед мәйә qәнщә т’әви Мәсиһ ә. 7 Бона wе һ’ьзкьрьна дьле тәда бьрайо, әз гәләки ша бум у бина мьн фьрә бу, кӧ дьле щьмә’та Хwәде пе тә р’ьһ’әт буйә.
Һивикьрьна Паwлос бона Онисимойе хӧламе Фьлимон
8 Бона ве йәке бь Мәсиһ чаwа бьра, мьн дькарьбу тӧрӧш кьра, ә’мьри сәр тә бькьра, чь кӧ щайиз бу, 9 ле жь дәст һ’ьзкьрьне, һиви дькьм. Әз чаwа Паwлосәки кал у ньһа жи бона Мәсиһ Иса гьрти, 10 бона лаwе хwә Онисимо һиви жь тә дькьм, йе кӧ qәйде мьнда чаwа кӧр’әк мьнр’а дьне к’әт[1011]. 11 Әw wәхтәке кери тә нәдьһат, ле ньһа һьн кери тә те, һьн жи кери мьн[1012].
12 Әз wи пашда дьшиньмә щәм тә, әw щәгәра мьн ә. 13 Мьн дьхwәст әw щәм хwә бьһьшта, кӧ дәwса тә бәр дәсте мьн буйа, һ’әта кӧ әз бона Мьзгинийе qәйдада мә. 14 Ле бейи тә мьн нәхwәст тьштәки бькьм, кӧ qәнщийа тә ӧса нәбә, чаwа борщәк кьрьбьнә стуйе тә, ле бь р’әзәдьлийа тә бә. 15 Бәлки бона ве йәке әw wәхтәке жь тә дур к’әт, кӧ әw һәр т’ьм бьбә п’ара тә, 16 нә кӧ чаwа хӧлам, ле жь хӧламәки зедәтьр ә, чаwа бьраки дәлал! Бона мьн әw чьqаси дәлал ә, ле бона тә әwе һе зедә бә, һьн алийе хӧламтийеда, һьн жи алийе Хӧданда.
17 Аwа һәгәр тӧ мьн чаwа һәвале хwә һ’әсаб дьки, wи ӧса qәбул кә, чаwа мьн. 18 Һәгәр әwи нәһәqик жи ль тә кьрьбә, йан тьштәки дәйндаре тә бә, сәр мьн һ’әсаб кә. 19 Әз Паwлос бь дәсте хwә дьньвисьм: Әзе ль тә вәгәр’иньм (ле әз бь ве йәке нахwазьм бежьмә тә, кӧ тӧ жийина хwәва дәйндаре мьн и.) 20 Ньһа, бьрайе мьни жь Хӧданда, ве qәнщийе бона мьн бькә, бона хатьре Мәсиһ дьле мьн р’ьһ’әт кә. 21 Әз гӧһдарийа тәда гӧман бум, ләма жи мьн әв йәк тәр’а ньвиси, чьмки әз заньм те жь готьна мьн зедәтьр бьки.
Готьнед ахьрийе
22 Пештьри ве йәке жи, мьнр’а щики майине һазьр кә, чьмки гӧмана мьн һәйә, кӧ Хwәдейе щаба дӧайед wә бьдә, мьн пашда бьдә wә.
23 Епафрасе бона наве Мәсиһ Исайи т’әви мьн гьрти, тә сьлав дькә, 24 ӧса жи Марqос, Әристархо, Димас у Луqа, һәвал-хәбатед мьн.
25 К’әрәма Хӧдан Иса Мәсиһ т’әви р’ӧһ’ед wә бә.

НӘ’МА ИБРАНИЙАР’А

Пешготьн

Наве ньвиск’аре ве нә’ме иро нә ә’йан ә. Гәләк занә шьке дьбьнә сәр Аполо (К’аред Шандийа 18:24; 19:1). Ӧса жи нә ә’йан ә, әви ньвиск’ари нә’ма хwә к’ижан щьвинер’аф ньвисийә, ле бь ве нә’ма хwә бәрбьр’и к’омәкә баwәрмәнда дьбә, к’ижан кӧ гәрәке һеди-һеди пешда бьчуна, ле әw нава qәзи у охьрмед гьранда бун, һьндьк мабу кӧ дәсте хwә жь баwәрийаф хwә бькьрана йан фькьре хwә һьндава Иса Мәсиһда бьгӧһастана.
Хӧдане нә’ме дьньвисә у дьл дьдә бәр wан, кӧ нава баwәрийа хwәда бьминьн, ӧса жи дьдә к’ьфше, кӧ Иса Мәсиһ р’аст мина һәйинтийа Хwәде йә у wәк’илтийа wийә хьлазийе йә. Әw сәр се пьрсед р’астийе дьсәкьнә:
1. Иса Кӧр’еф Хwәдайи һ’әта-һ’әтайе йә, кӧ ельмийаф Хwәйә һьндава Баведаф бь щәфед Хwә да к’ьфше. Иса нә кӧ т’әне жь п’ехәмбәред Пәйманаф Кәвьн мәстьр ә, ле жь мьлйак’әтаф у Мусаф жи мәстьр ә.
2. Иса жь Хwәдеда чаwа к’аһинеф һ’әта-һ’әтайе к’ьфшкьри йә, әw жь к’аһинед Пәймана Кәвьн мәстьр ә. Wи бь щарәке бона һәр т’ьм бәдәна Хwә кьрә qӧрбанф у иди әw qӧрбанед Пәймана Кәвьндайә беһ’әсаб бәрга тьштәки нәгьртьн.
3. Баwәрмәнд т’әне бь дәсте Иса дькарә жь гӧнәф, тьрсе у мьрьне хьлазф бә. Иса жи чаwа сәрәкк’аһине р’аст хьлазбуна р’аст дьдә, кӧ әв йәк Пәймана Кәвьнда бь сурәти (символи) дьһатә кьрьне, аwа готи әw һ’әбандьн у qӧрбандайинед кӧ бәри һатьна Мәсиһ дькьрьн, шә’дәтийа Иса Мәсиһ дьдан.
Ньвиск’аре ве нә’ме жь т’ариха Исраелеф, чаwа т’әрзед баwәрийе һьнәка бир тинә (сәре 11-а) у бь ве дьхwазә бежә хwәндәвана, кӧ һьндава Мьзгинийа Исада амьн бьминьн. Сәре 12-да бь дьләки шәwат дьбежә, кӧ ӧса һ’әта ахьрийе амьн бьминьн у ч’ә’ве хwә жь Мәсиһ нәбьр’ьн, ле нава һәр щур’ә тә’ли-тәнгийада у һесири-бәләнгазийада тәйах кьн. Нә’ме бь ширәта у сьлава хьлаз дькә.
Сәрәщәма фькьра нә’ме
Пешготьн: Мәсиһ ә’йанбуна Хwәдейә т’ам ә (1:1-3)
Мәсиһ сәр мьлйак’әтар’а йә (1:4–2:18)
Мәсиһ сәр Мусаф у Йешур’аф йә (3:1–4:13)
К’аһинтийа Мәсиһ сәр һәр к’аһинтийер’а йә (4:14–7:28)
Пәймана Мәсиһ сәр һәр пәйманар’а йә (8:1–9:28)
Мәсиһ qӧрбана сәр qӧрбанар’а йә (10:1-39)
Баwәри (11:1–12:29)
Чаwа мәрьвф ль Хwәде хwәш бе (13:1-19)
Дӧайе хьлазийе (13:20-21)
Пашготьн (13:22-25)

1

Хwәде бь Кӧр’е Хwә хәбәр дьдә у Кӧр’ жь мьлйак’әта мәстьр ә
1 Гәләк щара у бь гәләк щур’а Хwәде пешда пе п’ехәмбәра кал-бавед мәр’а хәбәр дайә, 2 ле ван р’ожед ахьрийеда пе Кӧр’еф Хwә мәр’а хәбәр да, К’ижан кӧ к’ьфш кьр, wәки ахьрийе бьбә хwәйиwаре һәр тьшти у бь Wи жи ә’рд у ә’зман ә’фьранд. 3 Әw нура[1013] р’умәта Хwәде йә, хут мина һәйинтийа Wи йә, Әw бь qәwата хәбәра Хwә һәр тьшти хwәй дькә. Гава Әwи мәщала шуштьна гӧнед мәрьваф һазьр кьр[1014], ль жор һәрәмаф мәзьнайийа Хwәдейә р’асте р’уньшт. 4 Кӧр’ һаqаси жь мьлйак’әтаф жортьр к’әт, чьqаси әw наве кӧ Wи станд жь навед wан мәстьр ә. 5 Чьмки Хwәде т’ӧ мьлйак’әтир’а аһа нәготийә:
«Тӧ Кӧр’е Мьн и,
Тӧ иро Мьнр’а буйи»[1015]
у диса:
«Әзе баве Wи бьм,
Әwе жи Кӧр’е мьн бә»[1016].
6 У гава Хwәде ньхӧрийе Хwә дьшинә дьнйайе, аһа жи дьбежә:
«Бьра һ’әму мьлйак’әтед Хwәде сәре хwә бәр Wи дайньн»[1017].
7 Ле бона мьлйак’әта аһа дьбежә:
«Әw мьлйак’әтед Хwә дькә ба
у бәрдәстийед Хwә алава егьр»[1018].
8 Ле бәле бона Кӧр’ Хwәде дьбежә:
«Т’әхте Тә Хwәдейо, т’әхте һ’әта-һ’әтайе йә,
шьва п’адшатийа Тә шьва һәqийе йә.
9 Тӧ һәqийе һ’ьз дьки у дьжәни нәһәqийе,
ләма жи Хwәдейо, Хwәдейе Тә Тӧ бь р’уне шабуне р’ункьри,
жь һәвалед Тә зедәтьр»[1019].
10 У аһа жи дьбежә:
«Йа Хӧданф, Тә пешийе һ’име дьнйайе дани
у ә’зман кьред дәстед Тә нә.
11 Әwе wеран бьн һәр’ьн, ле Те бьмини,
һ’әмуйе мина щьла бьп’ьзьньн.
12 Те wан һәв бьп’еч’и мина qап’ут,
мина к’ьнща wе бенә гӧһастьне.
Ле Тӧ диса Әw и
у салед Тә wе кем нәбьн»[1020].
13 К’ижан мьлйак’әтир’а Хwәде готийә:
«К’еләкаф Мьнә р’асте р’уне,
һ’әта Әз нәйаред Тә бькьмә бьне п’ийед Тә»?[1021]
14 Иди мьлйак’әтф чь нә? Әw һ’әму жи р’ӧһ’ед бәрдәсти нә, кӧ бона хьзмәтк’арийа wан тенә шандьне, йед кӧ хьлазбунеф wе wар бьн.

2

Мьqати хwә бьн, кӧ хьлазбуна мәзьн wар бьн
1 Бона ве йәке гәрәке әм һе гәләки гӧһ бьдьнә wан тьштед мә бьһистьнә, wәки әм жь wан нәхальфьн. 2 Чьмки һәгәр әw хәбәра пе мьлйак’әта һатә готьне һ’имгьрти ма у һ’әму нәһәqийе у беельмийе һәqе хwә р’аст стандьн, 3 ле әме чаwа хwә хьлазф кьн һәгәр әм гӧһ нәдьнә wе хьлазбуна мәзьн? Бона ве хьлазбуне Хӧдан пешда даннасин кьр у йед кӧ дәнге Wи бьһистьн мәва ә’сәйи кьрьн. 4 Сәрда жи Хwәде бь нишана, к’әрәмәта, щур’ә-щур’ә кьред qәwат у п’ешк’ешедф Р’ӧһ’еф Пирозә бәлакьри шә’дәти да, чаwа кӧ ә’мьре Wи бу.
Йе кӧ мә бәрбь хьлазбуне дьбә
5 Хwәде нә кӧ мьлйак’әт кьрьнә сәрwеред wе дьнйа кӧ wе бе, сәр к’ижане әм хәбәр дьдьн. 6 Ле ньвисар щики шә’дәтийе дьдә у дьбежә:
«Йа Хwәде, инсан чь йә кӧ wи бир тини,
йан бәнде ве дьне[1022] кӧ бона wи хәм дьки?
7 Тә һьнәк wәхт[1023] әw жь мьлйак’әта ньмьзтьр кьр,
бь р’умәт у һӧрмәте әw т’ащ кьр,
8 һ’әму тьшт кьрьнә бьне ньгед wи»[1024].
Аwа Йе кӧ һәр тьшт кьрьнә бьне ньгед wи[1025], тьштәк нәһьшт кӧ нәкьрьбә бьне ньга. Ле ньһа әм һе һәр тьшти бьне ньгед инсенда набиньн. 9 Ле әм ньһа Иса бь р’умәт у һӧрмәт к’офи ль сери дьбиньн, Йе кӧ һьнәк wәхт бона щәфе мьрьне жь мьлйак’әта һатьбу ньмьзкьрьне, wәки бь к’әрәмаф Хwәде бона һ’әмуйа мьрьн бьдита. 10 Бәле һежа бу кӧ Хwәде, Йе кӧ һәр тьшт бона Хwә ә’фьрандийә у бь дәсте Хwә хwәй дькә Р’ебәре хьлазбуна wан бь щәфа к’амьл бькьра[1026], wәки гәләк лаw т’әви р’умәта Иса бькьрана. 11 Әwе кӧ пирозф дькә у әwед кӧ пироз дьбьн, әв һ’әму жи жь Бавәкиф нә. Ләма Әw ве йәкеда шәрмийе набинә, кӧ wан хушк-бьрайед Хwә һ’әсаб кә 12 у дьбежә:
«Дәрһәqа наве Тәда Әзе хушк-бьрайед Хwәр’а бежьм,
щьвинедаф Әзе әшqи Тә бьстрем»[1027].
13 У аһа жи дьбежә:
«Әзе гӧмана Хwә бьдьмә сәр Хwәде»[1028].
У аһа жи:
«Ва мә Әз у әw зар’ед кӧ Хwәде данә Мьн»[1029].
14 Чаwа кӧ зар’ хун у гошт ьн, Иса Хwәха жи бу мина wан, к’әтә бьнйат’а мәрьвайеф, wәки бь ви аwайи пе мьрьна Хwә, йе кӧ һ’ӧкӧме wи сәр мьрьне һәйә ӧнда кә, аwа готи мирещьнф 15 у йед кӧ т’әмамийа ә’мьре хwәда һесиред тьрса мьрьне бунә хьлаз кә. 16 Бәле фә’мдари йә, кӧ Әw алик’арийа мьлйак’әта накә, ле алик’арийа зӧр’әта Бьраһимф дькә. 17 Ләма жи Иса гәрәке бь һәр алийава бьбуйа мина хушк-бьра, кӧ бьбуйа сәрәкк’аһинәкиф р’ә’м у амьн ль хьзмәтк’арийа бәр Хwәдеда, wәки гӧнед щьмә’те бьда к’әwандьнеф[1030]. 18 Чаwа Әwи щәфа к’ьшанд, һатә щер’ьбандьнеф, ӧса жи дькарә алик’арийа wан бькә, йед кӧ дьк’әвьнә нава щер’ьбандьне.

3

Иса жь Муса мәстьр ә
1 Аwа хушк-бьрайед пироз, һун кӧ һәвал-п’аред wе газийа ә’змен ьн, ль Иса бьньһер’ьн, Wи шандийиф у Сәрәкк’аһине кӧ әм иqрарф дькьн. 2 Әw һьндава Хwәдеда амьн бу, Йе кӧ Әw бона ве йәке к’ьфш кьр, чаwа Мусаф жи т’әмамийа мала Wида амьн бу[1031]. 3 Бәле Иса һаqаси жь Муса зедәтьр һежайи р’умәте бу, чьqаси qәдьре йе кӧ мале чедькә, жь qәдьре мале зедәтьр ә. 4 (Фә’мдари йә, һәр маләк бь дәсте йәки те чекьрьне, ле йе һәр тьшт ә’фьрандийә, Хwәде йә.) 5 Р’аст ә Муса т’әмамийа мала Wида хӧламәки амьн бу, бона шә’дәтийа wан тьштед кӧ Хwәде wе бьгота. 6 Ле Мәсиһ чаwа кӧр’ һьндава мала Хwәдеда амьн бу. У әw мала Wи әм ьн, һәгәр әм wе ә’гитийе у гӧмана кӧ әм пе дьфьр’ьн qәwин бьгьрьн.
Бона щьмә’та Хwәде р’ьһ’әтик һәйә
7 Бона ве йәке чаwа Р’ӧһ’е Пироз дьбежә:
«Иро һәгәр һун дәнге Wи бьбьһен,
8 мина кал-бавед хwә сәрһ’ьшк нибьн,
чаwа кӧ wана сәри һьлда, гава бәр’ийедаф һатьнә щер’ьбандьне,
9 wе дәра кӧ кал-бавед wә бь qәлпе хьраб Әз щер’ьбандьм
у т’әмамийа чьл сали жи кьред Мьн дитьн.
10 Ләма жи һ’иле Мьн жь wи ньсьлиф чу
у Мьн гот: ‹Дьлада т’ьме әw хальфиф нә
у р’ийа Мьн нас нәкьрьнә›.
11 Аwа Мьн жи жь һерса сонд хwар гот:
‹Т’ӧ щар әwе нәк’әвьнә р’ьһ’әтийа Мьн!›»[1032]
12 Һаш жь хwә һәбьн хушк-бьрано, нәбә кӧ нава wә йәкида дьләки хьраб у нәбаwәр һәбә, кӧ пьшта хwә бьдә Хwәдейе сах. 13 Ле һәр р’ож дьл бьдьнә һәв, һ’әта кӧ ньвисареда бона мә «иро» һәйә, wәки жь wә т’ӧ кәс бь гӧна нәхапә, нәбә сәрһ’ьшк. 14 Чьмки әм т’әви Мәсиһ бунә хwәйип’ар, һәгәр т’әне әм wе баwәрийеф жь сәрида һ’әта хьлазийе qәwин бьгьрьн. 15 Аwа чаwа жор һатә готьне:
«Иро һәгәр һун дәнге Wи бьбьһен,
сәрһ’ьшк нибьн,
чаwа wәхте сәрһьлданеда»[1033].
16 Әw к’и бун, йед кӧ бьһистьн у сәри һьлдан? Әw һ’әму нибун, йед кӧ бь дәсте Муса жь Мьсьреф дәрк’әтьбун? 17 Чьл сали һ’иле Хwәде жь к’е чу? Нә жь wан чу, йед кӧ гӧнәф кьрьн, щьнйазед wан бәр’ийеда ман? 18 У Хwәде бона к’е сонд хwар кӧ нәк’әвьнә р’ьһ’әтийа Wи, һәгәр нә бона нәельма[1034]?[1035] 19 Иди әм дьбиньн кӧ әвана жь дәст нәбаwәрийа хwә нькарьбун бьк’әтанайе.

4

1 Аwа әw созе кӧ бона к’әтьна нава р’ьһ’әтийа Wи һе дьминә, ләма гәрәке әм һаш жь хwә һәбьн, кӧ жь wә т’ӧ кәс жь wе р’ьһ’әтийе нәминә. 2 Чьмки мәр’а жи әw Мьзгини һатә дайине, чаwа wанр’а. Ле бәле әw Мьзгинийа кӧ wан бьһист к’ар нәда wан, чьмки әw йәк баwәрийева гьре нәдан. 3 Ле әм кӧ баwәр дькьн, әме бьк’әвьнә wе р’ьһ’әтийе. Әв йәк аһа йә, чаwа кӧ Хwәде гот:
«Аwа Мьн жь һерса сонд хwар гот:
‹Т’ӧ щар әwе нәк’әвьнә р’ьһ’әтийа Мьн!›»[1036]
Ле Әwе кӧ әв йәк гот, шьхӧлед Wи жь wәхте ә’фьрандьна дьнйайеда хьлаз бьбун. 4 Щики бона р’ожа һ’әфта аһа һатийә готьне: «У Хwәде р’ожа һ’әфта жь һ’әму шьхӧлед Хwә р’ьһ’әт бу»[1037]. 5 У ль вьр диса дьбежә: «Т’ӧ щар әwе нәк’әвьнә р’ьһ’әтийа Мьн»[1038]. 6 Аwа һьнәке бьк’әвьнә wе р’ьһ’әтийе, ле әwе кӧ пешда мьзгини бьһистьбун жь дәст нәбаwәрийе[1039] нәк’әтьне. 7 Бона ве йәке Хwәде р’ожәкә дьн к’ьфш дькә у дьбежә «иро», пәй гәләк wәхтар’а, чаwа бь зареф Даwьдф жор һатә готьне:
«Иро һәгәр һун дәнге Wи бьбьһен,
сәрһ’ьшк нибьн»[1040].
8 Һәгәр Йешуф р’ьһ’әти дабуйа wан, иди Хwәде wе пәй wе йәкер’а бона р’ожәкә дьн хәбәр нәда. 9 Аwа бона щьмә’та Хwәде һе р’ожәкә р’ьһ’әтийе мина р’ожа шәмийе һәйә. 10 Бәле әwе кӧ дьк’әвә р’ьһ’әтийа Хwәде, әw иди жь шьхӧлед хwә р’ьһ’әт дьбә, чаwа Хwәде жи жь шьхӧлед Хwә[1041]. 11 Аwа әм бькьн кӧ бьк’әвьнә wе р’ьһ’әтийе, wәки т’ӧ кәс мина нәбаwәрийа[1042] wан нәк’әвә р’ожа wан.
12 Хәбәра Хwәде сах у зор ә у жь һәр шуре дӧдәви бьр’атьр ә, кӧ дәрбази һ’әта навбәра р’ӧһ’ у щан, һәсту у мәжу дьбә, нет у фькьред дьла жи ә’нәнә дькә. 13 У т’ӧ ә’фьрин жь Wи вәшарти нинә, ле һәр тьшт ль бәр ч’ә’ве Wи вәкьри у ашкәрә йә, кӧ ль бәр К’ижани әме һ’әсабе хwә бьдьн.
Иса сәрәкк’аһине сәр һ’әмуйар’а йә
14 Аwа кӧ Сәрәкк’аһинәки мәйи мәзьн һәйә, кӧ ә’зманар’а дәрбаз буйә, Исайе Кӧр’еф Хwәде, дә wәрьн әм wе баwәрийа кӧ иqрар дькьн qәwин бьгьрьн. 15 Сәрәкк’аһинәкиф мәйи ӧса т’ӧнә, кӧ бет’аqәтийед мәда дьле Wи сәр мә нәшәwьтә, ле Әw жь һ’әму алийада щер’ьбанди йә мина мә, ле т’әне бегӧнә. 16 Дә иди әм мерк’ими незики т’әхте Хwәдейи к’әрәме бьн, wәки р’ә’ме бьстиньн у к’әрәме бьбиньн кӧ гава әм һ’әwщә бьн, алик’арийа мә бькә.

5

1 Һәр сәрәкк’аһинәк жь нав мәрьва те бьжартьне у к’ьфшкьрьне, кӧ бона мәрьва ль бәр Хwәде бьсәкьнә, wәки һ’әдиф у qӧрбанаф бәр гӧна бьдә. 2 Әw чаwа инсан дькарә бь дьле шәwат к’омәка wанр’а бә, йед кӧ нәзан у хальфи нә, чьмки әw хwәха жи нава бет’аqәтийада йә. 3 Ләма гәрәке әw чаwа бона щьмә’те, ӧса жи бона хwә qӧрбана бона гӧна бьдә[1043]. 4 Кәсәк хwәсәрихwә ви qәдьри настинә, ле т’әне әwе кӧ жь Хwәдеда те газикьрьне, чаwа Һарунф бу[1044].
5 Ӧса жи Мәсиһ, нә кӧ Хwәха Хwә бьльнд кьр кӧ бьбә сәрәкк’аһин, ле Хwәде Әw бьльнд кьр у Wир’а гот:
«Тӧ Кӧр’е Мьн и,
Тӧ иро Мьнр’а буйи»[1045].
6 Чаwа щики дьн жи дьбежә:
«Тӧ һ’әта-һ’әтайе К’аһин и, мина Мәлк’и-Садьqф»[1046].
7 Иса жийина Хwәйә ве дьнйайеда гәләки к’әсәр у бь һесьра лава у р’әща жь Wи дькьрьн, Йе кӧ дькарьбу Әw жь мьрьне хьлаз бькьра у бона мьлукти у ельмийаф Wи һатә бьһистьне[1047]. 8 Р’аст ә Әw Кӧр’е Хwәде бу, ле диса бь wан щәфайед Хwә гӧһдарийе һин бу. 9 Гава wе йәкеда һатә к’амьлкьрьне, бона һ’әмуйед кӧ гӧһдарийа Wи дькьн, Әw бу канийа хьлазбуна һ’әта-һ’әтайе 10 у жь Хwәде һатә навкьрьне «Сәрәкк’аһине мина Мәлк’и-Садьq».
Һаш жь хwә һәбьн кӧ жь баwәрийе нәк’әвьн
11 Бона ве йәке гәләк тьштед мәйә готьне һәнә, ле шьровәкьрьна ван зә’мәт ә, чьмки гӧһада һун гьран бунә. 12 Р’астийе к’әвә һ’әта ньһа гәрәке һун дәрсдар буна, ле һун һе һ’әwщә нә кӧ жь готьнед Хwәде дәрсед пешьнә садә һин бьн. Һун һәла һе һ’әwще шир ьн, нә кӧ хwарьна гьран. 13 Әwе кӧ ширхӧр ә, әw нькарә һинкьрьна һәqийе бьмәһ’инә, чьмки дәргуш ә. 14 Ле хwарьна гьран бона мәрьвед гьһишти йә, йед кӧ сәwдайе хwәда к’әти-р’абуйи нә, qәнщи у хьрабийе жь һәв дәрдьхьн.

6

1 Аwа әм һинбунед пешьнә сәр Мәсиһ алики бьһельн, бенә сәр һинбуна гьһишти. Әм диса һ’им нәвежьн нәйенә сәр вәгәр’андьнаф жь wан кьрьнед кӧ дьбьнә бәрбь мьрьне, Хwәдебаwәркьрьне, 2 һинбуна сәр ньхӧмандьнаф, дәстданине, р’абуна мьрийа у диwана һ’әта-һ’әтайе. 3 Әме бь дәстура Хwәде һинбуна гьһиштида пешда һәр’ьн!
4 Чьмки йед кӧ щарәке һатьнә р’онайикьрьне, п’ешк’еша ә’змен тә’м кьрьнә у Р’ӧһ’е Пироз п’ар стандьн, 5 ӧса жи хәбәра Хwәдейә qәнщ у qәwатед дьнйа wе бе тә’м кьрьнә, 6 һәгәр әw жь wе баwәрийе бьк’әвьн, иди набә кӧ әwана диса вәгәр’ьн сәр хwәда бен, чьмки әwана щарәкә дьн Кӧр’е Хwәде нав хwәда[1048] хачф дькьн у дькьнә сосрәт.
7 Әw ә’рде кӧ гәләк щара баран сәрда дьбарә, ава хwә дьстинә у дәрәмәта к’ар дьдә wан, бона к’ижана те бещәркьрьне, дӧайе Хwәде те сәр wе. 8 Ле әwе кӧ дьр’и у стьрийа дьгьһинә, бекер ә у һежайи ньфьр’е йә, ахьрийа wе жи шәwат ә.
9 Р’аст ә әм аһа хәбәр дьдьн дәлално, ле әм wәда гӧман ьн, wәки һун сәр р’екә һе qәнщ ьн, кӧ wә дьбә бәрбь хьлазбуне. 10 Хwәде сәр нәһәqийе нинә, wәки кьред wә у әw һ’ьзкьрьна кӧ wә бона наве Wи да к’ьфше бир бькә, йа кӧ wә щьмә’та Хwәдер’а хьзмәтк’ари кьр у дькьн жи. 11 Ле әм мӧһ’тащ ьн wәки жь wә һәр йәк һ’әта хьлазийе wе хирәте бьдә к’ьфше, кӧ гӧмана wә һ’имгьрти бьминә. 12 Әм нахwазьн кӧ һун хwәр’анәдити бьн, ле ч’ә’в бьдьнә wан, йед кӧ бь баwәрийе у сәбьре созед Хwәде wар дьбун.
Созе Хwәдейә ә’сәйи
13 Гава Хwәде соз да Бьраһим, Әwи бь сәре Хwә сонд хwар, чьмки кәсәки жь Wи мәстьр т’ӧнәбу кӧ бь wи сонд бьхwара. 14 Һьнге гот: «Р’аст Әзе зӧр’әта тә гәләки бәрәк’әт кьм, Әзе тә п’ьр’ зедә кьм»[1049]. 15 У бь ви аwайи Бьраһим бь думька дьреж гьһиштә созе Хwәде. 16 Р’аст ә мәрьв пе сәре йе жь хwә мәстьр сонд дьхwьн у сонд һ’әму шәр’-дә’wе нава wанда сафи дькә. 17 Бь ве йәке Хwәде хwәст wанар’а, йед кӧ wе соз же бьстандана һе бьда к’ьфше, кӧ әw qьрара Хwә нагӧһезә, иди созе Хwә бь сондхwарьне шьданд. 18 Аwа иди дӧ тьшт һәнә, соз у сонде Хwәдейә кӧ найенә гӧһастьне, к’ижанада набә кӧ әw дәрәw дәре. Ван һәр дӧ тьштада дьлдайинәкә мәйә ә’сәйи һәйә, кӧ әм ле сьт’ар бунә, ләма жи әм дькарьн хwә бавежьнә wе гӧмана пешийа хwә[1050]. 19 Әва гӧмана бона жийина мә дьбә ләнгәрәкә һ’имгьрти у амьн, кӧ п’әр’да пирозгәһа ә’зменр’а дәрбази һьндӧр’е Щийе Һәри Пироз дьбә, 20 wе дәра кӧ Иса чаwа пешик’еш бона мә к’әтийе. Әw буйә сәрәкк’аһине һ’әта-һ’әтайе мина Мәлк’и-Садьq[1051].

7

Мәлк’и-Садьqе к’аһин
1 Мәлк’и-Садьq[1052] п’адшайе Шәлиме бу, к’аһине Хwәдейе Һәри Жорьн. Гава Бьраһим жь п’адша qьр’кьрьне вәдьгәр’ийа, Мәлк’и-Садьq пешийа wида чу у дӧа ль wи кьр. 2 Бьраһим жи жь һ’әму т’алане хwә дәһәкф да wи. (Пешийе наве Мәлк’и-Садьq шьровәдьбә: «П’адше Һәqийе» у алики дьнва жи әw «П’адше Шәлиме[1053]» бу, аwа готи наве wи те фә’мкьрьне «П’адше Ә’дьлайийе».) 3 Әw бе бав, бе де у бе р’ьк’ьнйат бу, нә р’ожа буйина wи ә’йан бу, нә жи хьлазийа ә’мьре wи. Әw мина Кӧр’е Хwәде бу у т’ьме к’аһин дьминә.
4 Аwа дина хwә бьдьне, кӧ әw йәки чаwайи мәзьн бу, кӧ Бьраһиме бавә’шир жи жь т’ален дәһәк дайе. 5 У зӧр’әта Леwийәф кӧ дьбьнә к’аһин, бона wан т’әми Qанунеда һәйә кӧ жь щьмә’те дәһәке бьстиньн, аwа готи жь мьләте хwә, һәгәр әw бәдәна Бьраһим ьн жи[1054]. 6 Ле Мәлк’и-Садьq нә жь р’ьк’ьнйата Леwи бу, әwи жь Бьраһим жи дәһәк станд у дӧа ль wи кьр, йе кӧ жь Хwәде соз стандьбу. 7 Әва йәка фә’мдари йә, кӧ йе бьч’ук жь йе мәзьн дӧа-дьрозга дьстинә. 8 Ви алийе к’аһинтийеда, мәрьвед кӧ дьмьрьн дәһәке дьстиньн, ле алийе Мәлк’и-Садьq, йе кӧ дәһәке дьстинә бона wи ньвисар дьбежә, кӧ әw сах ә. 9 У һ’әта әм дькарьн ве йәке жи бежьн, Леwийе кӧ зӧр’әта wи дәһәке һьлдьдә, wи хwәха жи бь дәсте Бьраһим дәһәк да Мәлк’и-Садьq. 10 Чьмки әw һе бәдәна баве хwәда бу, гава Мәлк’и-Садьq пешийа wида чу.
Иса чаwа сәрәкк’аһине һ’әта-һ’әтайе мина Мәлк’и-Садьq
11 Аwа һәгәр к’амьлбун бь дәсте к’аһинтийа леwийа бьбуйа, (чаwа щьмә’та Исраеле сәр wи һ’ими Qанун стандьбу), иди чь лазьм бу кӧ к’аһинәки дьн мина Мәлк’и-Садьq р’абуйа у нә кӧ мина Һарун? 12 Чьмки гава к’аһинти те гӧһастьне, гәрәке qанун жи бе гӧһастьне. 13 У бона к’ижани кӧ әв йәк те готьне, әw жь qәбиләкә дьн бу, жь к’ижане т’ӧ кәси горигәһер’аф хьзмәтк’ари нәкьрийә. 14 У чаwа ә’йан ә Хӧдане мә жь qәбила Щьһудаф бу у Муса дәрһәqа к’аһинтийа wе qәбиледа т’ӧ тьшт нәготийә.
15 У әва һәла һе ә’йан ә, гава к’аһинәки дьн мина Мәлк’и-Садьq р’адьбә, 16 йе кӧ нә алийе qәйдә-qануна пьрса зӧр’әтийеда бу к’аһин, ле алийе qәwата жийина кӧ хьлазийа wе т’ӧнә. 17 Чьмки ньвисар шә’де ве готьне йә кӧ: «Тӧ һ’әта-һ’әтайе К’аһин и, мина Мәлк’и-Садьq»[1055]. 18 Аwа т’әмийа пешьн жь дәст сьсти у бекерийа wе һатә бәталкьрьне, 19 чьмки Qануна Муса т’ӧ тьшт к’амьл нәкьр, ле дәwса wе гӧманәкә һе qәнщ к’әтә наве, бь к’ижане әм незики Хwәде дьбьн.
20 Сәрда жи Иса бе сонд нәбу к’аһин! Әwед дьн бе сонд бунә к’аһин, 21 ле әва бь сонд, бь дәсте Хwәде бу к’аһин гава Wир’а гот: «Хӧдан сонд хwар у иди жь готьна Хwә вәнагәр’ә: Тӧ һ’әта-һ’әтайе К’аһин и»[1056]. 22 Дәст ве сонде жи Иса wәк’илтийе пәйманәкәф һе qәнщ дькә[1057].
23 Ӧса жи гәләк к’аһин һәбунә, чьмки мьрьне нәһьштийә кӧ әwана т’ьме бьмана. 24 Ле к’аһинтийа Әви хьлаз набә, чьмки Әw һ’әта-һ’әтайе дьминә. 25 Бона ве йәке Әw һәр гав[1058] дькарә wан хьлаз кә, йед кӧ бь дәсте Wи незики Хwәде дьбьн, чьмки Әw т’ьме сах ә, кӧ бона wан лава-навчетийе бькә.
26 Аwа һәма мәр’а р’аст сәрәкк’аһинәки аһа лазьм бу, пироз, бесущ, беqӧсур, жь гӧнәк’араф щӧдәбуйи у жь ә’змана жортьр чуйи. 27 Исар’а нә лазьм ә кӧ Әw һәр р’ож мина сәрәкк’аһинед майин пешийе бона гӧнед хwә у паше бона гӧнед щьмә’те qӧрбана бьдә. Әwи әв йәк щарәке бона һәр т’ьм кьр, чахе Хwә кьрә qӧрбан[1059]. 28 Qануна Муса мәрьве бет’аqәт дькә сәрәкк’аһин, ле сонда Хwәдейә кӧ пәй Qанунер’а һат Кӧр’ дькә сәрәкк’аһин, Йе кӧ һ’әта-һ’әтайе һатә к’амьлкьрьне[1060].

8

Иса сәрәкк’аһине мәйи мәзьн ә
1 Фькьра wан тьштед мә пешда готьн әв ә: Сәрәкк’аһинәки мәйи ӧса һәйә кӧ ль ә’змана сәр т’әхте мәзьнайийа Хwәдейә р’асте р’уньштийә. 2 Әw чаwа сәрәкк’аһин пирозгәһеда бәрдәстийе дькә, аwа готи wи конеф р’астда, к’ижан кӧ Хӧдан вәгьрт, нә кӧ мәрьва.
3 Һәр сәрәкк’аһинәк бона qӧрбан у һ’әдидайине к’ьфшкьри йә, аwа гәрәке тьштәки ви жи һәбуйа кӧ бьда. 4 Һәгәр әва ль сәр дьне буйа, wе нәбуйа к’аһин жи, чьмки һәнә к’аһин кӧ анәгори Qануне һ’әдийа дьдьн. 5 Әвана хьзмәтк’арийа хwә пирозгәһеда дькьн, йа кӧ мина си у сурәте wан тьштед ль ә’змен ә. Чаwа Мусар’а һатә ә’мьркьрьне, гава әwи wе Конеф Шә’дәтийе вәгьрта, wир’а һатә готьне: «Дина хwә бьде, кӧ һәр тьшти wи щур’әйи бьки, чаwа сәре ч’ийе мьн нишани тә кьр»[1061]. 6 Ле р’аст хьзмәтк’арикә һе бьльнд Исар’а һатә дайине, чаwа кӧ Әw навчетийе пәйманәкә һе qәнщ дькә, чьмки әв пәймана ль сәр созед һе qәнщ һ’имгьрти йә.
7 Һәгәр пәймана пешьн бе кемаси буйа, иди йа дӧда wе һ’әwщә нибуйа. 8 Ле Хwәде щьмә’те нәһәq дькә у дьбежә:
«Ва р’оже бен, Хӧдан дьбежә,
Әзе т’әви мала Исраел у т’әви мала Щьһуда пәйманәкә ну гьредьм,
9 ле нә мина wе пәймана кӧ Мьн т’әви кал-бавед wан гьреда,
wе р’ожа кӧ Мьн дәсте wан гьрт, wәки жь Мьсьре дәрхьм.
Әwана нава пәймана Мьнда нәман,
Мьн жи дәсте Хwә жь wан к’ьшанд, Хӧдан дьбежә.
10 Ле әв ә әw пәйман, йа кӧ Әзе т’әви мала Исраел гьредьм,
пәй wан р’ожар’а, Хӧдан дьбежә:
Әзе qанунед Хwә бькьмә һ’ьше wан
у дьле wанда жи wан бьньвисьм
у Әзе Хwәдейе wан бьм,
әwе жи щьмә’та Мьн бә.
11 Һьнге т’ӧ кәс wе һәвале хwә йан бьрайе хwә һин нәкә
у нәбежә: ‹Хӧдан нас бькә›,
чьмки һ’әму жи wе Мьн нас бькьн,
жь бьч’укед wан һ’әта мәзьна.
12 Әзе нәһәqийед wан бьбахшиньм
у гӧнед wан жи иди бир нәйньм»[1062].
13 Гава Хwәде бона пәйманәкә «ну» гот, йа пешьн кәвьн кьр у чь кӧ кәвьн у пир дьбә, бәр ӧндабуне йә.

9

Һ’әбандьна ль ә’змен у сәр дьнйайе
1 Р’аст ә qәйдә-qанунед һ’әбандьна пәймана пешьн жи һәбун у пирозгәһа ве дьнйайе жи. 2 Кон бь дӧ гоза вәгьрти бу: Йа дәрр’а «пирозгәһ» дьготьн, теда һәбун шәмдан, сьфрә у нанеф Хwәдер’а дайи[1063]. 3 Йа һьндӧр’да пьшта п’әр’де, жер’а «Щийе Һәри Пироз» дьготьн[1064]. 4 Теда бун горигәһа зер’ин бона шәwьтандьна бьхуреф, Сьндоqаф Пәймане, йа кӧ дәр у һьндӧр’ва зер’кьри бу. Wе сьндоqеда һәбун щер’е зер’ин бь манаваф т’ьжи, шьвдара Һарунә кӧ гӧл да у сәлед кәвьрийә пәймане[1065]. 5 Сәр сьндоqе, херубедф р’умәта Хӧдан һәбун у сәр щийе кӧ гӧнә дьһатьнә бахшандьне, дькьрьнә си. Ньһа нә wәхт ә кӧ әм бона wан бь һур-гьли хәбәр дьн[1066].
6 Әв тьшт аһа щикьри бун. К’аһин һәр гав дьк’әвьнә гоза дәр, хьзмәтк’арийа хwә дькьн[1067]. 7 Ле гоза һьндӧр’ сале щарәке т’әне сәрәкк’аһин дьк’әве, ле нә бе хун, йа кӧ жь бәр гӧнед хwә у щьмә’тева дьдә, к’ижан кӧ жь бефә’мийа хwә дькьрьн[1068]. 8 Бь ве йәке Р’ӧһ’е Пироз дьдә к’ьфше, кӧ р’ийа Щийе Һәри Пироз нәвәкьрийә, һ’әта кӧ гоза дәр һәйә. 9 Әв йәк сурәтәк ә бона зәмане ньһа. Әва дьдә к’ьфше, кӧ гава һ’әди у qӧрбан тенә дайине, әвана нькарьн исафаф йед кӧ дьһ’әбиньн паqьж кьн, 10 ле әв йәк т’әне хwарьн-вәхwарьне у щур’ә-щур’ә шуштьн-вәшуштьнед qәйдә-qанунева гьредайи нә. Әв qәйдә-qанунед дәрвайи нә, к’ижан кӧ һ’әта wи wәхте кӧ qануна ну те данине дьминьн.
11 Ле гава Мәсиһ һат, чаwа Сәрәкк’аһине тьштед qәнщә һати, коне һе мәзьн у к’амьлр’а дәрбаз бу, йе кӧ нә бь дәста һатийә чекьрьне, аwа готи нә жь ве дьнйайе. 12 Әw нә кӧ пе хуна щанәга у нерийа, ле бь хуна Хwә щарәке бона һәр т’ьм к’әтә Щийе Һәри Пироз у азабуна һ’әта-һ’әтайе дәст ани. 13 Һәгәр хуна щанәга, нерийа у к’озийаф ногьна кӧ дьр’әшандьн, йед кӧ ль гора ә’дәт һ’әр’ьми бун, дәрвава әw паqьж дькьрьн[1069], 14 ле чьqас зедә хуна Мәсиһ, кӧ бь дәсте Р’ӧһ’е һ’әта-һ’әтайе Хwә чаwа qӧрбана беqӧсур да Хwәде, wе исафа мә жь кьред кӧ әм дьбьрьнә бәрбь мьрьне паqьж бькә, wәки әм хьзмәтк’арийе Хwәдейе Сахр’а бькьн?
15 Бона ве йәке Мәсиһ навчетийа пәймана ну дькә, wәки йед газикьри wи wаре һ’әта-һ’әтайе бьстиньн, к’ижан кӧ Хwәде соз дайә, чьмки мьрьна Wи бона азайийа жь нәһәqийед wан бу, йед кӧ дәма пәймана пешьнда кьрьбун.
16 Аwа к’идәре wәсийат пәйманкьри йә, гәрәке ль wьр ә’сәйи wәсийатдар мьри бә. 17 Чьмки wәсийат пәй мьрьна wәсийатдарр’а qәwат дькә. Һ’ӧкӧме wе т’ӧнә һ’әта кӧ wәсийатдар сах ә. 18 Ләма пәймана пешьн жи бе хун нәһатә т’әстиqкьрьне. 19 Гава Муса һ’әму т’әмийед Qануне готьнә щьмә’те, һьнге хуна щанәга у нерийа һьлда т’әви аве кьр, р’исе соре гәвәз ч’ьqьле зохеваф кьр, пе wе р’әшандә сәр к’ьтеба Qануне у щьмә’те[1070], 20 гот: «Әв ә хуна wе пәймане, йа кӧ Хwәде т’әми да wә»[1071]. 21 Ӧса жи әw хун р’әшандә сәр кон у һ’әму дәрданедф бона һ’әбандьне[1072]. 22 Бәле анәгори Qануне п’ьр’анийа һәр тьшти пе хуне паqьж дьбу у бейи хунр’етьн бахшандьн нәдьбу[1073].
Qӧрбанбуна Мәсиһ гӧна һьлдьдә
23 Аwа гәрәке сурәтед тьштед ә’змана бь ван кьрьна паqьж буна, ле һәма хут йед ә’змана жи гәрәке бь qӧрбанед жь ван qәнщтьр паqьж буна. 24 Чьмки Мәсиһ нә кӧ к’әтә пирозгәһа пе дәста чекьри мина сурәте йа р’аст, ле һәма хут к’әтә ә’змен, wәки ньһа бона мә ль бәр Хwәде бьсәкьнә. 25 Нә жи бона кӧ гәләк щара Хwә бькьра qӧрбан дьк’әтә пирозгәһе, чаwа кӧ сәрәкк’аһин һәр сал нә бь хуна хwә дьк’әве. 26 Һәгәр аһа буйа, Әwи гәрәке гәләк щара пәй ә’фьрандьна дьнйайер’а щәфа бьк’ьшанда. Ле ньһа ахьрийа дәwрада Әwи Хwә да к’ьфше у щарәке бона һәр т’ьм пе хwәqӧрбанкьрьне гӧнә һьлдан. 27 У чаwа бона мәрьва qьраркьри йә, щарәке бьмьрьн у паше бәр диwане бьсәкьньн[1074], 28 ӧса жи Мәсиһ щарәке бона гӧнәһьлдана гәләка qӧрбан һатә дайине[1075]. У Әwе щара дӧда нә кӧ бона гӧнәһьлдане к’ьфш бә, ле бона хьлазбуна wан, йед кӧ һивийа Wи нә.

10

Qӧрбанбуна Мәсиһ сәр qӧрбанед Qанунаф Мусар’а йә
1 Qанун сийа wан тьштед qәнщ ә, к’ижанә кӧ тен, ле нә хут мина wан йәка йә. Бона ве йәке Qанун пе wан qӧрбанед кӧ һәр сал пәйһәв-пәйһәв тенә дайине нькарә wан к’амьл бькә, йед кӧ бь qӧрбандайине незики Хwәде дьбьн. 2 Һәгәр паqьж буна, wана wе дәст жь qӧрбандайине бьк’ьшанда, чьмки бь щарәке йед хwәйиqӧрбан wе бьһатана паqьжкьрьне, жь wьр шунда бона гӧна исафа wан wе ль wан һьлнәһатаф. 3 Ле әw qӧрбан һәр сал гӧнед wан тиньнә бира wан. 4 Чьмки хуна щанәга у нерийа т’ӧ щар нькарә гӧна р’әсит кә. 5 Ләма жи, гава Мәсиһ wе бьһата ве дьне, гот:
«Тә qӧрбан у һ’әди нәхwәстьн,
ле Тә бона Мьн qальбәк һазьр кьр.
6 Дийарийедф т’әвайишәwате у qӧрбанед жь бәр гӧнава Тә хwәш нәһатьн.
7 Һьнге Мьн гот: ‹Ва мә йа Хwәде, Әз һатьм
ә’мьре Тә биньмә сериф,
чаwа бона Мьн к’ьтебеда ньвисар ә›»[1076].
8 Пешийе дьбежә: «Qӧрбан у һ’әди, дийарийед т’әвайишәwате у qӧрбанед жь бәр гӧнава Тә нәхwәстьн у әw ль Тә хwәш нәһатьн» (ле әw анәгори Qануне тенә дайине). 9 Паше дьбежә: «Ва мә йа Хwәде, Әз һатьм кӧ ә’мьре Тә биньмә сери». Йа пешьн, Мәсиһ wеда давежә, кӧ йа дӧда т’әстиq кә. 10 Бь ви аwайи Иса Мәсиһ ә’мьре Хwәде ани сери, щарәке бона һәр т’ьм бәдәна Хwә кьрә qӧрбан, бь ве йәке әм паqьж кьрьн.
11 Һәр к’аһинәк, һәр р’ож нава хьзмәтк’арийа хwәда йә у гәләк щара хут wан qӧрбана дьдә, к’ижанед кӧ т’ӧ щар нькарьн гӧна р’әсит кьн. 12 Ле Әви к’аһини т’әне щарәке бона гӧна qӧрбан да у пәйр’а һ’әта-һ’әтайе к’еләка Хwәдейә р’асте р’уньшт[1077] [1078] 13 у жь wьр шунда һивийе йә, һ’әта кӧ дьжмьнед Wи бьн п’ийед Wида бенә данине. 14 Бь qӧрбанәке Әwи йед кӧ паqьж дьбьн һ’әта-һ’әтайе к’амьл кьрьн. 15 Р’ӧһ’е Пироз жи шә’дәтийе дьдә мә. Пешийе дьбежә:
16 «Әв ә әw пәйман, йа кӧ Әзе т’әви wан гьредьм,
пәй wан р’ожар’а, Хӧдан дьбежә.
Әзе qанунед Хwә бькьмә дьле wан
у һ’ьшед wанда wан бьньвисьм»[1079].
17 Паше дьбежә: «Әзе гӧнә у нәһәqийед wан иди бир нәйньм»[1080]. 18 У әw дәра кӧ бахшандьн һәйә, иди бона гӧна һ’әди кер найе.
Дә бьра әм незики Хwәде бьн
19 Аwа хушк-бьрано, бь сайа хуна Иса әм дькарьн мерк’ими бьк’әвьнә Щийе Һәри Пироз, 20 wе р’ийа нуйә сахр’а, йа кӧ Әwи бона мә нава wе п’әр’дер’а вәкьр, аwа готи бь бәдәна Хwә. 21 Аwа кӧ К’аһинәки мәйи мәзьн һәйә сәр мала Хwәде, 22 әм дькарьн бь дьле р’аст незики Хwәде бьн, баwәрийева т’ьжи, исафа хwәда бь хунр’әшандьне жь хьрабийе паqьжбуйи у qальбе хwә жи пе ава зәлал шушти[1081]. 23 Дә әм wе гӧмана кӧ әм иqрар дькьн qәwин бьгьрьн у жь щи нәһ’әжьн, чьмки амьн ә, Әwе кӧ соз дайә. 24 У бьра әм бона һәвдӧ хәм бькьн, wәки һ’ьзкьрьне у qәнщикьрьнеда һелана бьдьнә һәв. 25 Бьра әм дәст жь льһәвщьвине нәк’ьшиньн, чаwа кӧ һьнәка хwәр’а кьрийә хәйсәт, ле әм дьл бьдьнә һәв у һе зедә, чьмки һун дьбиньн кӧ Р’ожа Ахрәте незик дьбә.
26 Чьмки һәгәр мә р’асти нас кьрийә qәбул кьрийә у пәйр’а бь һ’әмде хwә нава гӧнада бьминьн, иди жь вьр шунда бона бахшандьна гӧна qӧрбан бәрга т’ӧ тьшти нагьрә, 27 ле т’әне бь ләрьзәке дьминә һивийа диwане у к’ура агьр, кӧ wе йед мьqабьли Хwәде һ’уфи хwә кә. 28 Йәки һәгәр Qанунаф Муса бьт’әр’ьбанда, гава дӧ йан се шә’дә һәбуна, бе р’ә’м дьһатә кӧштьне[1082]. 29 Ле т’әхмина wә, әwе һе чьqаси һежайи щәзайе гьран бә, йе кӧ Кӧр’е Хwәде дайә бьн п’ийед хwә у Хуна пәймане һ’әрамф һ’әсаб кьрийә, бь К’ижане әw паqьж бу у Р’ӧһ’е к’әрәмдайине беһӧрмәт кьрийә?[1083] 30 Бәле әм Wи нас дькьн, Йе кӧ гот: «Һ’әйфһьлдан йа Мьн ә, Әзе һьлиньм»[1084]. У диса: «Хӧдан wе диwана щьмә’та Хwә бькә»[1085]. 31 Тьштәки тьрс у хоф ә, кӧ бьк’әвьнә дәсте Хwәдейе сах!
32 Wан р’ожед пешьн бир биньн, гава һун һатьнә р’онайикьрьне, wә шәр’әки чаwайи гьран бь щәфава дьк’ьшанд. 33 Щарна бь qара у зерандьна һун ашкәрә дьһатьнә р’әзилкьрьне, щарна жи т’әви һ’але wан дьбун, йед кӧ әw тьшт дьк’ьшандьн. 34 Һун дьк’әтьнә һ’але гьртийа жи у гава һәбукаф wә жи т’алан кьрьн, һун бь wе йәке әшq у ша бун, чьмки wә хwәха заньбу кӧ һәбука wәйә һе qәнщ у һәр т’ьм һәйә. 35 Аwа wе гӧмана хwә ӧнда нәкьн, йа кӧ һежайи һәqе мәзьн ә. 36 Wәр’а сәбьр лазьм ә кӧ һун ә’мьре Хwәде биньнә сери у бьгьһижьнә созе Wи. 37 Чаwа ньвисар ә:
«Пәй wәхтәки кьнр’а, Әwе кӧ wе бе,
wе бе у дәрәнги нәбә.
38 Ле йе бәр Мьн р’астф, wе бь баwәрийе бьжи
у һәгәр әw пашда вәк’ьшә,
Әз wи бәгәм накьм»[1086].
39 Ле әм нә жь wан ьн, кӧ пашда вәк’ьшьн у ӧнда бьн, ле әм әw ьн, кӧ баwәр дькьн, wәки р’ӧһ’ед мә хьлаз бьн.

11

Баwәри у йед хwәйибаwәри
1 Баwәриф ә’сәйийа wан тьшта йә, кӧ әм теда гӧман ьн у избатийа wан тьшта йә, кӧ мәва нә хӧйа нә. 2 Бь баwәрийе пешийед мә ль Хwәде хwәш һатьн.
3 Бь баwәрийе мәва ә’йан ә кӧ дьнйа бь хәбәра Хwәде ә’фьрийә у әw тьштед кӧ тенә дитьне жь wан тьштед кӧ найенә дитьне чебунә[1087].
4 Бь баwәрийе Һабилф һ’әдикә жь һ’әдийа Qайинф четьр да Хwәде[1088]. Бь wе баwәрийе әw һатә бәгәмкьрьне чаwа йәки р’астф, чьмки һ’әдийед wи ль Хwәде хwәш һатьн. Р’аст ә Һабил мьр, ле бь баwәрийа хwә һе хәбәр дьдә.
5 Бь баwәрийе Һәнох[1089] жь дьне һатә һьлатьне, кӧ мьрьне нәбинә. Әw т’ӧ щийи к’ьфш нәбу, чьмки Хwәде әw һьлдабу. Ньвисареда һатийә готьне, кӧ бәри һьлатьна wи, әw ль Хwәде хwәш һатьбу. 6 У бе баwәри т’ӧ щар набә кӧ инсан ль Хwәде хwәш бе, чьмки әwе кӧ незики Хwәде дьбә, гәрәке баwәр бькә, кӧ Хwәде һәйә у wе wан хәлат кә, к’ижан кӧ ль Wи дьгәр’ьн.
7 Бь баwәрийе Нӧһф[1090] бона тьштед кӧ һе нәдьһатьнә к’ьфше фәрман жь Хwәде станд у бь хофа Хwәде р’абу бона хьлазбуна мала хwә гәми чекьр. Нӧһ бь wе баwәрийе диwана дьне кьр у бу хwәйиwаре wе р’астһ’әсаббунеф, йа кӧ жь баwәрийе те.
8 Бь баwәрийе, гава Бьраһим[1091] һатә газикьрьне, гӧһдари кьр, кӧ һәр’ә wи щийе кӧ wе чаwа wар бьстанда. У р’абу чу, ле ньзаньбу жи к’ӧда дьчә. 9 Бь баwәрийе чаwа фьрари wи wәлате хәрибда ма, йе кӧ Хwәде жер’а соз дабу. У чадьрада т’әви Исһаq у Аqубф ма, кӧ әw жи хwәйийед wи wаре создайи бун[1092]. 10 Чьмки әw һивийа wи бажаре хwәйир’ьк’ьне мьqәр’м бу, ә’фьрандар у авакьре к’ижани Хwәде йә.
11 Бь баwәрийе Бьраһим, кӧ заньбу Сәрайе зар’ нәдани, әwе qәwата бәре зька станд у wе мәзьнайийа wида зар’әк wир’а бу[1093]. Чьмки баwәр кьр, кӧ Йе wир’а соз дайә амьн ә[1094]. 12 У жь wи йәки, йе кӧ иди бәр мьрьне бу, wәкә стәйркед ә’змен у qума дәве бә’ре беһ’әсаб мәри дьне к’әтьн[1095].
13 Әв һ’әму жи кӧ баwәрийеда мьрьн, ле созед Хwәде нәстандьн. Әwана т’әне әw соз дурва дитьн, ша бун у хwә мӧкӧр’ һатьн, кӧ әw мәринә хәриб у фьрари нә ль сәр дьне[1096]. 14 Әwед кӧ тьштед аһа дьбежьн, дьдьнә к’ьфше кӧ әw ль wәлатәки бона хwә дьгәр’ьн. 15 У һәгәр бона wи wәлати бир банина жь к’идәре кӧ әw дәрк’әтьбун, мәщала wан wе һәбуйа вәгәр’ийана wьр. 16 Ле жь бәр wева дәмана wәлатәки һе qәнщда бун, аwа готи йе ә’змани. Ләма Хwәде ве йәкеда шәрмийе набинә, кӧ әw жер’а бежьн: «Хwәдейе мә», чьмки Әwи бона wан бажарәк һазьр кьрийә.
17 Бь баwәрийе Бьраһим кӧ жь Хwәде һатә щер’ьбандьне, Исһаq кьрә qӧрбан[1097]. Әwи соз стандьбун, ле диса кӧр’е хwәйи тайе т’әне дькьрә qӧрбан, 18 бона к’ижани Хwәде готьбуйе: «Зӧр’әта тәйе Исһаqда бе навкьрьне»[1098]. 19 Чьмки Бьраһим дьле хwәда дьгот, кӧ Хwәде дькарә Исһаq жь мьрьне жи р’акә у әwи бь сурәти чаwа жь мьрьне р’абуйи кӧр’е хwә пашда станд.
20 Бь баwәрийе Исһаq[1099] бона wан тьштед кӧ wе бьqәwьмийана, дӧа ль Аqуб у Әсаwф кьр.
21 Бь баwәрийе Аqуб[1100] бәр мьрьне дӧа ль һәр кӧр’әки Усьвф кьр у хwә авитә сәр шьва дәсте хwә, сәре хwә бәр Хwәде дани.
22 Бь баwәрийе Усьв[1101] бәр мьрьне бона дәрк’әтьна жь Мьсьре кьрә бира зар’ед Исраел у бона һәстуйед хwә т’әми да wан.
23 Бь баwәрийе гава Муса жь дийа хwә бу, бь дәстед де у баве хwә се мәһа һатә вәшартьне. Wан дит кӧ кӧр’ьк бәдәw ә, жь фәрмана п’адше нәтьрсийан[1102].
24 Бь баwәрийе Муса[1103] гава мәзьн бу, нәхwәст кӧ «кӧр’е qиза Фьрәwьн» бе һ’әсабе. 25 Әw фькьри, кӧ һе qәнщ ә т’әви щьмә’та Хwәде бьчәрчьрә, нә кӧ wәхтәки кьн нава к’ефа гӧнада дәрбаз кә. 26 Әwи qара Мәсиһ һе һәбунәкә мәзьн һ’әсаб кьр, нә кӧ хьзнед Мьсьре, чьмки ч’ә’вньһер’и бу, кӧ һәqе хwә бьстанда.
27 Бь баwәрийе Муса Мьсьр һьшт у жь һерса п’адше нәтьрсийа, чьмки Муса әwе кӧ нәдьһатә к’ьфше дьдит у сәр йа хwә ма. 28 Бь баwәрийе Муса щара пешьн Щәжьнаф Дәрбазбуне т’әстиq кьр у хун шемика да р’әшандьне, wәки Мьлйак’әте Мьрьне ль ньхӧрийед wан нәк’әта[1104].
29 Бь баwәрийе щьмә’та Исраеле бә’ра Сорр’а чаwа бәжер’а дәрбаз бу. Гава мьсьрийа жи кьр кӧ дәрбаз бьн, хәньqин[1105].
30 Бь баwәрийе суред бажаре Әриһайе[1106] к’әтьн, гава һ’әфт р’ожа дора wан зьвьр’ин. 31 Бь баwәрийе Р’әхабаф[1107] ч’ә’вдәр кӧ щә’сус бь ә’дьлайи qәбулкьрьн, т’әви нәбаwәра[1108] ӧнда нәбу.
32 Әз иди чь бежьм? Wәхт т’ере накә, кӧ бона Гидәйонф, Бараqф, Шьмшонф, Йефтаф, Даwьд, Самуелф у п’ехәмбәра гьли кьм, 33 йед кӧ бь баwәрийе п’адшати бьндәст кьрьн, һәqи кьрьн, соз стандьн, дәве шера данә гьртьне[1109], 34 к’ура агьр тәмьрандьн, жь дәве шур хьлаз бун, жь бет’аqәтийе qәwат гьртьн, нава шәр’да бунә мерхас, бәри ордийед хәриб дан. 35 К’ӧлфәта мьрийед хwә сахбуйи стандьн. Һьнәка жи азайи нәхwәстьн у нава щәфада мьрьн, wәки жь мьрьне р’абьн бьгьһижьнә жийинәкә һе qәнщ[1110]. 36 Һьнәкед майин жи бәр qамчийа, нава qара, ӧса жи бь qәйд-зьнщира у кәладаф һатьнә зерандьне[1111]. 37 Әw данә бәр кәвьра, бь бьр’әка һатьнә бьр’ине, бь шура һатьнә кӧштьне, п’остед пез у бьзьнада гәр’ийан, хәлайи-щәлайи, тәнгаси у щәфа к’ьшандьн[1112]. 38 Дьнйа нә лайиqи wан бу! Әw ль бәр’иф у ч’ийа дьгәр’ийан, шкәфт у нә’лада дьман.
39 Әв һ’әму баwәрийа хwәда бәрбьч’ә’в бун, ле созе Хwәде нәстандьн, 40 чьмки Хwәде бона мә һе тьштәки qәнщ һазьр кьрийә, wәки әwана бейи мә нәгьһижьнә к’амьлтийе.

12

Дина хwә бьдьнә Иса Мәсиһ Пешик’еше баwәрийе
1 Аwа кӧ һаqас ә’лаләта шә’дайә гьран дора мә гьртийә, дә wәрьн әм һ’әму гьранийе у wи гӧне кӧ р’ьһ’әт ль мә дьwәлә жь хwә дур хьн у бь тәйах ләщмәйдана пешийа хwәда бьр’әвьн. 2 Дә иди әм дина хwә бьдьнә Иса, wи Пешик’еши у К’амьлкьре баwәрийа мә, Йе кӧ бона wе шабуна пешийа Хwә хач һьлани, шәрм бәр тьштәки һ’әсаб нәкьр, паше к’еләка Хwәдейә р’асте сәр т’әхт р’уньшт[1113]. 3 Аwа сәр Wи бьфькьрьн, Йе кӧ ль бәр wан гӧнәк’аред мьqабьли Хwә тәйах кьр. Һьнге һуне нәwәстьн у жь илаще нәк’әвьн. 4 Wә һе һ’әта хунр’етьне мьqабьли гӧнә шәр’ нәкьрийә. 5 Гәло wә әw дьлдайина бир кьрийә, йа кӧ Хwәде wәр’а чаwа т’әви зар’ед Хwә хәбәр да?
«Лаwе Мьн, ширәта Хӧдан пьшт гӧһе хwәва нәвежә
у нә жи гава әw ль тә һьлте, ль бәр хwә к’әвә.
6 Чьмки Хӧдан к’е һ’ьз дькә, wи ширәт дькә
у к’ижани чаwа лаw qәбул дькә, щәза дькә»[1114].
7 Һун ширәте тәйах кьн, чьмки Хwәде т’әви wә р’адьбә-р’удьни чаwа т’әви зар’ед Хwә. Әw к’ижан зар’ ә, кӧ бав wи ширәт накә?[1115] 8 Ле һәгәр һун нәйенә ширәткьрьне чаwа һ’әму зар’ тенә ширәткьрьне, кӧ ӧса йә һун нә зар’ед һ’әлал ьн, ле йед жь зьнек’арийе нә. 9 Һәгәр әм кӧ жь бавед хwәйә хун-гошт тенә ширәткьрьне вәдьк’ьшьн, һе чьqас зедә гәрәке әм гӧр’аф Баве р’ӧһ’е хwәда бьн, wәки әм бьжин? 10 Бавед мәйә хун-гошт wәхтәки кьн ль гора дьле хwә мә ширәт дькьн, ле Хwәде бона к’ара мә, wәки әм жи мина Wи бьбьн пироз. 11 Р’аст ә һәр ширәтәк wе дәме дьле мәрийа ша накә, ле дешинә, ле бәле паше йед кӧ бь wе һинбуйи нә, бәре ә’дьлайийе жь жийина р’аст дьчьньн[1116].
Һаш жь хwә һәбьн
12 Аwа qолане мьлед хwәйә сьстбуйи у qӧдуме чокед хwәйә бе т’аqәт бьшьдиньн[1117] 13 у ньгед хwә р’ийа р’астда бавежьн, кӧ йе дькӧлә һол нәбә[1118], ле сәрда qәнщ бә.
14 Бькьн кӧ т’әви һ’әмуйа ә’дьл бьн у жийина пироз дәрбаз кьн. Бейи пирозийе т’ӧ кәс wе Хӧдан нәбинә. 15 Һаш жь хwә һәбьн, нәбә кӧ жь wә йәк дәсте хwә жь к’әрәма Хwәде бькә у нәбә кӧ йәк нава wәда бьбә р’аwәкиф тә’л тәнгасийе бьдә у гәләка жә’рдадайи кә. 16 Һаш жь хwә һәбьн, нәбә кӧ йәк ч’ә’вдәр йан дьнеһ’ьз бә мина Әсаw[1119], кӧ бона зькә нан ньхӧртийа хwә фьрот. 17 Аwа wәва ә’йан ә жи, паше гава әwи бь һесьра хwәст кӧ әw дӧайе ньхӧртийе ль wи жи бьбә, һатә т’әхсиркьрьне. Ч’арә дест нәк’әт, wәки әw тьште жь дәсте хwә кьрьбу пашда бьстанда[1120].
18 Һун мина щьмә’та Исраеле незики wи ч’ийайе[1121] бәр ч’ә’ва нәбунә, йе кӧ агьр пек’әтьбу, бь тә’ристанийе, мьж-думане у бобәлискева гьрти бу, 19 кӧ ль wьр бор’и ле дьк’әт у дәнге готьне дьһат. Гава йед кӧ әв дәнг дьбьһистьн, һиви дькьрьн, кӧ иди хәбәрәкә дьн wанр’а нәйе готьне, 20 чьмки ль wе фәрмане т’аw нәдькьрьн кӧ дьгот: «Һәгәр һ’әйwанәк жи незики ч’ийе бә, гәрәке бьдьнә бәр кәвьра»[1122]. 21 Әв дитьна бәр ч’ә’ва ӧса саw бу, һ’әта кӧ Муса жи гот: «Әз дьтьрсьм у дьләрьзьм»[1123].
22-23 Ле һун незики ч’ийайе Сийонеф бунә, wи бажаре Хwәдейе сах, Оршәлимаф ә’змана у незики wе к’омбуна р’әнгинә мьлйак’әтед беһ’әсаб бунә, wе щьвина ньхӧрийайә кӧ навед wан ль ә’змана ньвисар ә. Һун незики Хwәде бунә, кӧ һ’акьме һ’әмуйа йә у незики р’ӧһ’ед р’аста бунә, йед кӧ гьһиштьнә к’амьлтийе 24 у незики Исайе кӧ навчетийе пәймана ну дькә у хуна Wийә р’әшанди бунә, кӧ жь хуна Һабил qәнщтьр хәбәр дьдә[1124].
25 Иди һаш жь хwә һәбьн, нәбә кӧ һун Әwи wәр’а хәбәр дьдә т’әхсир кьн. Һәгәр әwед кӧ ль сәр дьне Муса т’әхсир кьрьн, к’ижани кӧ т’әмийед Хwәде дьдан хьлаз нәбун, иди әме чаwа бькарьбьн хьлаз бьн һәгәр әм пьшта хwә бьдьнә Йе кӧ жь ә’змана мәр’а хәбәр дьдә?[1125] 26 Дәнге Wи һьнге ә’рд һ’әжанд, ле ньһа соз дайә у дьбежә: «Әзе щарәкә дьн жи бьһ’әжиньм, нә кӧ т’әне ә’рде, ле ә’змана жи»[1126]. 27 Хәбәра «щарәкә дьн» дьдә к’ьфше, кӧ тьштед ә’фьри wе бьһ’әжьн у бенә һьлдане, wәки йед наһ’әжьн щида бьминьн.
28 Аwа әм ве йәке бьшекьриньн, кӧ әм п’адшатикә нәһ’әжийайи дьстиньн у бь ви аwайи бь хоф у тьрс Хwәде бьһ’әбиньн, чаwа кӧ ль Wи хwәш те, 29 чьмки Хwәдейе мә агьре п’әр’ьтандьне йә[1127].

13

Чаwа әм ль Хwәде хwәш бен
1 Бьра һун т’ьме чаwа хушк-бьра һәвдӧ һ’ьз бькьн. 2 Меванһ’ьзийе бир нәкьн, чьмки һьнәка бь wе йәке мьлйак’әт qәбул кьрьн, ле пе нәһ’әсийан[1128]. 3 Гьртийа бир биньн, һ’әсаб кьн кӧ чаwа һун жи т’әви wан гьрти нә, ӧса жи щәфак’еша бир биньн, чаwа кӧ һун жи мина wан хун у гошт ьн.
4 Һ’ал-зәwащ һ’әмуйар’а нав-намуси бә у щи-ньвин һ’әлал бә, чьмки Хwәде wе диwана ч’ә’вдәр у зьнек’ара бькә.
5 П’әрәһ’ьзи бьра нава жийина wәда щи нәгьрә у дәстед wәда чьqас һәйә, р’ази бьн, чьмки Хwәде гот:
«Әзе т’ӧ щар жь тә нәчьм у т’ӧ щар тә бәр’надьм»[1129].
6 Ләма жи р’уйе мә дьгьрә кӧ әм бежьн:
«Хӧдан пьштоване мьн ә
у әз натьрсьм.
Инсане чь ль мьн бькә?»[1130]
7 Р’ебәред хwә бир биньн, йед кӧ wәр’а хәбәра Хwәде готьнә. Дина хwә бьдьнә ахьрийа ә’мьре wан у ч’ә’в бьдьнә баwәрийа wан. 8 Иса Мәсиһ дӧһӧ, иро у һ’әта-һ’әтайе йәк ә. 9 Бәр байе щур’ә-щур’ә һинкьрьнед хәриб нәк’әвьн. Qәнщ ә кӧ дьл бь к’әрәма Хwәде бьшьдә, нә кӧ бь qәйдә-qанунед хwарьн-нәхwарьне. Әwед кӧ пәй тьштед аһа к’әтьн, т’ӧ кәси к’ар нәстанд. 10 Горигәһәкә мә һәйә, кӧ изьна т’ӧ кәси жь wан т’ӧнә жь wе бьхwьн, йед кӧ п’арьстгәһеда[1131] хьзмәтк’арийе дькьн. 11 Чаwа әw һ’әйwанед кӧ хуна wан бь дәсте сәрәкк’аһин бона бахшандьна гӧна дьһатә пирозгәһе у щәндәкед wан жь зоме дәр дьһатьнә шәwьтандьне[1132], 12 ӧса жи Иса, кӧ щьмә’т бь хуна Хwә паqьж бькьра, жь дәргәһе бажер дәр щәфа к’ьшанд. 13 Аwа wәрьн, әм жь зоме дәрен һәр’ьнә щәм Wи у qара Wи һьлдьнә сәр хwә, 14 чьмки мәр’а ль вьр бажарәки һ’ими т’ӧнә, ле әм һ’ьзрәта wи бажари нә, йе кӧ wе бе. 15 Дә wәрьн әм бь сайа Wи т’ьме qӧрбана пәсьндайине[1133] бьдьнә Хwәде, аwа готи бәре зар-зьмане хwә, йед кӧ наве Wи иqрар дькьн. 16 Ӧса жи qәнщи у алиһәвкьрьне бир нәкьн, чьмки qӧрбанед ӧса ль Хwәде хwәш тен.
17 Гӧһдарийа р’ебәред хwә бькьн у гӧр’а wанда бьн. Әwана бона р’ӧһ’е wә хәwе жь ч’ә’ве хwә дькьн, чьмки wе бона wә щабдар бьн. Бьра әw wи шьхӧле хwә әшq у ша бькьн, нә кӧ бь офә-офе, чьмки әw йәк к’аре надә wә.
18 Бона мә дӧа бькьн. Әм ә’сәйи заньн кӧ исафа мә р’ьһ’әт ә у дьхwазьн кӧ һәр тьшти р’аст бькьн. 19 Ле илаһиф әз һиви дькьм кӧ дӧа бькьн, wәки әз зутьрәке вәгәр’ьмә щәм wә.
Дӧайе ахьрийе
20 Аwа Хwәдейе ә’дьлайийе, кӧ Хӧдане мә Иса жь мьрьне р’акьр, Йе кӧ бь хуна пәймана һ’әта-һ’әтайе Сәрәкшьване пез ә, 21 бьра Әw wә һәр тьштед qәнщва һазьр кә, кӧ һун ә’мьре Wи бькьн у Әw нава мәда бь дәсте Иса Мәсиһ тьштед кӧ ль Wи хwәш тен бькә. Шькьр жь Wир’а бә, һ’әта-һ’әтайе! Аминф.
Готьнед ахьрийе
22 Әз һиви жь wә дькьм хушк-бьрано, һун бь сәбьре гӧһ бьдьнә ван готьнед мьнә дьлдайини, чьмки мьн wәр’а кьн ньвиси. 23 Заньбьн кӧ Тимот’ейойе бьре мә жь кәле дәрк’әтийә. Һәгәр әw зу бе, әзе т’әви wи бем wә бьбиньм.
24 Сьлаве бьдьнә һ’әму р’ебәред хwә у щьмә’та Хwәде. Әwед кӧ жь Италйайе нә, wә сьлав дькьн. 25 К’әрәма Хwәде т’әви wә һ’әмуйа бә.

Ә’ЙАНТИЙА ЙУҺ’ӘННА

Пешготьн

Ль гора шә’дед сәдсалийед пешьнда хӧдане ве к’ьтебе Йуһ’әннайе шандийе Мәсиһ ә. Әва к’ьтеба бь дәсте wи, wәхте зерандьна баwәрмәнда, гьраваф Патмоседа һатийә ньвисаре (1:9). Йуһ’әнна ве гьраведа жь алийе Императорийа Р’омайедаф бона даннасинкьрьна Мьзгинийе һатьбу сьргункьрьне, чьмки һьнге һьндава мәсиһийадаф зерандьнәкә мәзьн дәстпебьбу. Наве ве к’ьтебе «Ә’йанти» те готьне, чьмки Иса Мәсиһ Йуһ’әннава хӧйа бу у wива ә’йан кьр, кӧ сәр дьне жь һьнгева гьрти һ’әта ахьрийа дьнйайе wе чь бьqәwьмьн.
Ве к’ьтебеда п’айе-п’ьр’е ә’йанти у дитьнок ьн, кӧ мина сӧр’әкә вәшарти нә, ле һьнге гәләк жь wан хәбәред сӧр’ийә символи баwәрмәндар’а фә’мдари бунә, хәлqер’а на.
Мәрәме ве ә’йантийе әw ә кӧ хwәндәвана бьшьдинә у щәм wан гӧмане пешда бинә, ӧса жи нава зерандьн у щер’ьбандьнадаф тәйах у амьн бьн. Р’аст ә фькьред ве к’ьтебе мәрьвф щур’ә-щур’ә шьровәдькьн, ле диса фькьред сәрәкә зәлал ә’йан ьн: Иса Мәсиһ һежайи һәрәма һәрә жорьн ә. Гәләк навед Wи һәнә ве к’ьтебеда (мәсәлә Хӧданеф хӧдана, П’адше п’адша...), ле һе зедә wир’а Бәрх те готьне, чьмки Әwи Хwә мәрьвайийер’а кьрийә qӧрбанф. Әw у Йе сәр т’әхт р’уньшти (аwа готи Бавф) сәр һәр тьштида дьньһер’ьн, һәр алийава һежайи һ’әбандьне у пәсьнстандьне нә. Пе дәсте Иса Мәсиһ Хwәде wе пешийа хьрабийа у нәр’астийа бьдә гьртьне, лап бьдә һьлдане, жь мирещьнф гьрти wе һ’әму дьжмьна бьндәст кә у щьмә’та Хwә жи бь дӧа-дьрозгед ә’рд у ә’змане ну хәлат кә.
Мәрәме ве к’ьтебе нә әw ә кӧ баwәрмәнд нава тьрс у хофеда бьн, ле wәки бь һатьна Исайә дӧда у сәрк’әтьна Wи гӧмана wан һәбә, әшq у ша бьн у һәр алийава һәр гав һазьр бьн. «Әwи кӧ шә’дәтийа ван тьшта дьдә, дьбежә: ‹Бәле, әзе зутьре бем›. Аминф! Wәрә, йа Хӧдан Иса. К’әрәмаф Хӧдан Иса ль wә һ’әмуйар’а бә».
Сәрәщәма фькьра к’ьтебе
Пешготьн (1:1-8)
Дитьнока пешьн у нә’мед һәр һ’әфт щьвинар’аф (1:9–3:22)
К’ьтеба кӧ һ’әфт мора моркьри бу (4:1–8:1)
Һәр һ’әфт бор’и (8:2–11:19)
Зийаф у һәр дӧ щә’нәwьр (12:1–13:18)
Дитьнокед дьн (14:1–15:8)
Һәр һ’әфт т’асед хәзәба Хwәде (16:1-21)
Wеранбуна Бабилонеф, бьндәстбуна щә’нәwьр, п’ехәмбәре дәрәw у мирещьн (17:1–20:10)
Диwана хьлазийе (20:11-15)
Ә’рде ну, ә’змане ну у Оршәлимаф ну (21:1–22:5)
Пашготьн (22:6-21)

1

Пешготьна Йуһ’әнна
1 Әва ә’йантийа Иса Мәсиһ ә, к’ижан Хwәде да Wи, wәки әw wан тьштед кӧ гәрәке зутьрәке бьqәwьмьн, нишани хӧламед Wи кә. Иса пе дәсте мьлйак’әтеф Хwә шанд у ә’лами хӧламе Хwә Йуһ’әнна кьр. 2 Йуһ’әнна жи шә’дәтийа һәр тьштед кӧ wи дитьбун да, аwа готи шә’дәтийа готьна Хwәде, ӧса жи шә’дәтийа ә’ламәтийа Иса Мәсиһә р’аст[1134]. 3 Хwәзи ль wи, кӧ ве йәке бьхунә у хwәзи ль wан, йед кӧ ван хәбәред п’ехәмбәртийеф бьбьһен у тьштед кӧ веда һатьнә ньвисаре дьле хwәда хwәй кьн, чьмки wәхт незик ә.
Нә’мә һәр һ’әфт щьвинар’аф, йед кӧ ль qәза Асйайе нә
4 Жь Йуһ’әнна, һәр һ’әфт щьвинар’аф, йед кӧ qәза Асйайеда нә:
К’әрәмф у ә’дьлайийа Wи ль wә бә, Йе кӧ һәйә, Йе кӧ һәбу, Йе кӧ wе бе у жь һәр һ’әфт р’ӧһ’ед кӧ ль бәр т’әхте Wи нә[1135], 5-6 ӧса жи жь Иса Мәсиһе шә’де амьн, Ньхӧрийе жь нава мьрийа у сәрwере п’адшед ә’рде.
Дә бьра р’умәт у qӧдрәт Wир’а бә һ’әта-һ’әтайе, Йе кӧ мә һ’ьз дькә у әм пе хуна Хwә жь гӧнед мә аза кьрьн у әм кьрьн к’аһинедф п’адшатийе, wәки Бавеф Wи Хwәдер’а әм хьзмәтк’арийе бькьн. Амин![1136]
7 Ва йә ә’wрава Әw те.
Һәр ч’ә’ве Wи бьбинә,
һ’әта әwед кӧ нәк’са Wи qӧл кьрьн жи.
Һ’әму мьләтед дьнйайе wе ль сәр Wи шин у к’әдәр бьн.
Бәле. Амин![1137]
8 «Әз Алфаф у Омега мә», Хӧдан Хwәдейеф Һ’әму Зорайийе дьбежә, Йе кӧ һәйә, Йе кӧ һәбу у Йе кӧ wе бе.
«Йәки мина инсан»
9 Әз, Йуһ’әннайе бьре wә мә, йәктийа Исада һәвал-п’аре wе тәнгасийеф, п’адшатийа Wи у сәбьра wә мә. Әз бона хәбәра Хwәде у шә’дәтийа бона Иса wе гьраведаф бум, кӧ жер’а Патмос дьбежьн. 10 Р’ожаф Хӧданда[1138] Р’ӧһ’еф Пироз һатә сәр мьн у мьн ль пьшт хwә дәнгәки бьльнди мина дәнге бор’ийе бьһист, 11 кӧ гот: «Чь тьште кӧ тӧ дьбини, к’ьтебеда бьньвисә у һәр һ’әфт щьвинар’а бьшинә, йед кӧ бажаред Әфәсе, Сьмирнайе, Пәргамайе, Тийатирайе, Сардәйсе, Фьладәлфйайе у Лаwдькйайеда нә».
12 Әз сәр wи дәнгида вәгәр’ийам кӧ бьбиньм, к’а к’и йә мьнр’а хәбәр дьдә у чахе кӧ әз вәгәр’ийам, мьн һ’әфт шәмданед зер’ин дитьн. 13 Нава wан шәмданада «йәки мина Кӧр’еф Мерьв»[1139] һәбу, к’ьнщәкә дьрежә һ’әта ньга ле бу у мәлахтәки зер’ин ль синге Wи бу. 14 П’ор’е сәре Wи мина һьрийа qәрqаш у мина бәрфе сьпи бу, ч’ә’вед Wи жи мина алава егьр[1140]. 15 Ньгед Wи мина сьфьре хаси жь к’ура агьр дәрхьсти, кӧ дьбьрьqә у дәнге Wи мина дәнге хӧлә-хӧла гәләк ава бу[1141]. 16 Дәсте Wийи р’астеда һ’әфт стәйрк һәбун у жь дәве Wи шурәки дӧдәвийи туж дәрдьк’әт. Р’уйе Wи мина р’ойе бу кӧ т’әмамийа qәwата хwәва шәwq дьдә. 17 Чахе кӧ мьн Әw дит, мина йәки мьри к’әтьмә бәр ньгед Wи. Әwи дәсте Хwәйи р’асте дани сәр мьн у готә мьн: «Нәтьрсә, Әз ьм Йе Пешьн у Пашьн[1142]. 18 Әз Йе сах ьм. Әз Йе мьри бум, ле ва йә әз сах ьм һ’әта-һ’әтайе. У Әз ьм хwәйе к’ьлитед Мьрьне у Дийаре Мьрийаф. 19 Аwа бьньвисә чь кӧ тӧ дьбини, чь кӧ ньһа һәнә у чь wе паше бьбьн. 20 Сӧр’а ван стәйрка, йед кӧ тә дәсте Мьни р’астеда дитьн, ӧса жи һәр һ’әфт шәмданед зер’ин әв ә: Әw һәр һ’әфт стәйрк, мьлйак’әтед һәр һ’әфт щьвина нә у әw һәр һ’әфт шәмдан, һәр һ’әфт щьвин ьн.

2

Т’әми у ширәтед бона щьвина бажаре Әфәсе
1 Мьлйак’әте щьвина Әфәсер’а бьньвисә беже:
Әwи кӧ һ’әфт стәйрк дәсте Wийи р’астеда у нава һ’әфт шәмданед зер’инда дьгәр’ә, аһа дьбежә: 2 Әз һаш жь кьред тә, хәбата тә у сәбьра тә һәмә. Әз заньм кӧ тӧ нькари ль хьраба т’ә’мул ки. Тә әw жи щер’ьбандьнф, йед кӧ хwә шандиф һ’әсаб дькьн, ле р’аст нә ӧса нә, тә дит кӧ әw дәрәwин ьн. 3 Сәбьра тә һәйә, бона наве Мьн тә щәфа к’ьшанд у нәwәстийайи. 4 Ле газьнәкә Мьн ль тә һәйә, кӧ тӧ мина бәре Мьн һ’ьз наки. 5 Аwа ньһа бинә бира хwә, кӧ тӧ жь к’ӧ дәре к’әтийи у жь гӧнәкьрьне вәгәр’ә, кьред хwәйә пешийе бькә. Һәгәр на, Әзе бемә щәм тә у шәмдана тә жь щийе wе һьлдьм. 6 Ле тьштәки р’ьнд ль щәм тә һәйә, кӧ дьжәни wан кьред николойийа, чаwа кӧ Әз жи дьжәньме.
7 Гӧһе к’е һәйә бьра бьбьһе, кӧ Р’ӧһ’ чь дьбежә щьвина. Әwе кӧ сәрк’әвә, Әзе изьне бьдьмә wи, wәки жь wе дара жийине бьхwә, йа кӧ бӧһьшта Хwәдеда йә[1143].
Т’әми у ширәтед бона щьвина бажаре Сьмирнайе
8 Мьлйак’әте щьвина Сьмирнайер’а бьньвисә беже:
Әwи Пешьн у Пашьн, Йе кӧ мьр у жь нава мьрийа р’абу аһа дьбежә: 9 Әз һаш жь тәнгаси у бәләнгазийа тә һәмә, ле бәле тӧ дәwләти йи! Ӧса жи һаш жь бӧхданед wан һәмә, йед кӧ хwәр’а дьбежьн: ‹Әмә щьһуф нә›. Әw нә щьһу нә, ле әw жь к’ьништаф мирещьнф ьн. 10 Жь wан тәнгасийа нәтьрсә, к’ижане бенә сәре тә. Ва мирещьн wе жь wә һьнәка бавежә кәле, wәки һун бенә щер’ьбандьне у һуне дәһә р’ожа щәфе бьк’ьшиньн. Һ’әта мьрьне амьн бьминә, Әзе т’ащеф жийине бьдьмә тә.
11 Гӧһе к’е һәйә бьра бьбьһе, кӧ Р’ӧһ’ чь дьбежә щьвина. Әwе кӧ сәрк’әвә жь мьрьна дӧда wе qәт зьраре нәбинә.
Т’әми у ширәтед бона щьвина бажаре Пәргамайе
12 Мьлйак’әте щьвина Пәргамайер’а бьньвисә беже:
Әwе кӧ шуре Wийи дӧдәвийи туж һәйә аһа дьбежә: 13 Әз һаш жь тә һәмә кӧ тӧ ль к’ӧ дәре дьмини, аwа готи ль wи щийе кӧ т’әхте мирещьн ле йә. Тӧ наве Мьн qәwин дьгьри у тә баwәрийаф хwәйә һьндава Мьнда wан р’ожа жи инк’арф нәкьр, гава шә’де Мьни амьн Антипас нава wәда һатә кӧштьне, wи щийе кӧ мирещьн ле дьминә. 14 Ле газьнәкә Мьн ль тә һәйә, кӧ ль wе дәре һьнәк мәрьвед тә һәнә, кӧ пәй һинкьрьна wи Бьламиф дьчьн, йе кӧ Балаq һин кьр, кӧ зар’ед Исраелф жь р’е дәрхә, wәки әw qӧрбанедф п’ута бьхwьн у бенамусийе бькьн[1144]. 15 Ӧса жи һьнәк мәрьвед тә жи һәнә кӧ пәй һинкьрьна николойийа дьчьн. 16 Аwа жь гӧнәкьрьне вәгәр’ә, һәгәр на, Әзе зутьре бемә щәм тә у пе шуре дәве Хwә т’әви wан мәрьва шәр’ кьм.
17 Гӧһе к’е һәйә бьра бьбьһе, кӧ Р’ӧһ’ чь дьбежә щьвина. Әwе кӧ сәрк’әвә Әзе жь wи манайеф вәшарти бьдьмә wи у ӧса жи кәвьрәки сьпи бьдьме, кӧ wе навәки ну ль сәр кевьр ньвисар бә у т’ӧ кәсе wи нави ньзаньбә, пештьри йе кӧ wи кәвьри бьстинә[1145].
Т’әми у ширәтед бона щьвина бажаре Тийатирайе
18 Мьлйак’әте щьвина Тийатирайер’а бьньвисә беже:
Кӧр’еф Хwәде аһа дьбежә, Йе кӧ ч’ә’вед Wи мина алава егьр ьн у ньгед Wи мина wи сьфьре хаси кӧ дьбьрьqә: 19 Әз һаш жь кьред тә, һ’ьзкьрьна тә, баwәрийа тә, хьзмәтк’ари у сәбьра тә һәмә. Әз заньм кӧ кьред тәйә пашwәхтийе жь йед пешийе зедәтьр ьн. 20 Ле газьнәкә Мьн ль тә һәйә, кӧ тӧ wе жьне, Изабеле сәбьр дьки, кӧ хwә п’ехәмбәр һ’әсаб дькә. Әwа пе һинкьрьна хwә хӧламед Мьн жь р’е дәрдьхә, wәки бенамусийе бькьн у qӧрбанед п’ута бьхwьн. 21 Мьн wәхт да wе, wәки әw жь гӧнәкьрьне вәгәр’ә, ле әw нахwазә дәсте хwә жь бенамусийа хwә бькә. 22 Ва Әзе wе бавежьмә нава щи-ньвине у йед кӧ т’әви wе бенамусийе жи дькьн, бькьмә һ’аләки гьран, һәгәр жь кьред хwә вәнәгәр’ьнф. 23 Әзе зар’ед wе хьм, бькӧжьм у һ’әму щьвине бьзаньбьн кӧ Әз ьм, Йе дьл у нета ә’нәнә дькә. Әзе ль анәгори кьрьнед wә һәр йәки бьдьмә wә[1146]. 24 Ле бәле Әз wә, йед майинр’а дьбежьм кӧ Тийатирайеда нә, ле пәй ве һинкьрьне нәк’әтьнә, әw ‹Сӧр’ед мирещьнә к’ур› ньзаньн чаwа кӧ әw дьбежьн. Әз барәки дьн надьмә сәр мьле wә, 25 ле т’әне чи wә һәйә qәwин бьгьрьн, һ’әта кӧ Әз бем. 26-27 Әwе кӧ сәрк’әвә у һ’әта хьлазийе кьред ль гора дьле Мьн бькә, Әзе wи һ’ӧкӧме сәр мьләта бьдьмә wи, к’ижан Мьн жь Баве Хwә һьлдайә
у әwе пе шьвдара һ’әсьни шьвантийе ль wан бькә,
мина фьраqед ч’ьни wе бьп’ьшьринә[1147].
28 У Әзе стәйрка сьбейә зу бьдьмә wи.
29 Гӧһе к’е һәйә бьра бьбьһе, кӧ Р’ӧһ’ чь дьбежә щьвина.

3

Т’әми у ширәтед бона щьвина бажаре Сардәйсе
1 Мьлйак’әте щьвина Сардәйсер’а бьньвисә беже:
Әwи кӧ һ’әфт р’ӧһ’ед Хwәде у һ’әфт стәйркед Wи һәнә, аһа дьбежә: Әз һаш жь кьред тә һәмә, наве тә һәйә йане тӧ сах и, ле р’аст тӧ мьри йи. 2 Һ’ьшйар бә у әwед кӧ манә ле ль бәр мьрьне нә, бькә бьра сәр хwәда бен, чьмки Мьн кьред тә ль бәр Хwәдейе Хwә гьһишти нәдитьн. 3 Дә бинә бира хwә кӧ тә чь стандийә у бьһистийә, гӧр’аф wан тьшта бькә у т’обәф кә. Ле һәгәр тӧ һ’ьшйар нәби, Әзе мина дьзәки сәр тәда бьгьрьм у те qәт ньзаньби кӧ Әзе к’ижан сьһ’әтеда сәр тәда бьгьрьм[1148]. 4 Ле Сардәйседа чәнд кәсед тә һәнә кӧ wан к’ьнщед хwә нәләwьт’андьнә. Әwе бь к’ьнщед чилә-qәрqаш т’әви Мьн бьгәр’ьн, чьмки әwә һежа нә. 5 Әwе кӧ сәрк’әвә, әwе аһа к’ьнщед чилә-qәрqаш ль хwә wәргьрә. Әзе наве wи жь к’ьтеба жийине т’ӧ щар р’әсит нәкьм у наве wи ль бәр Баве Хwә у ль бәр мьлйак’әтед Wи ашкәрә кьм[1149].
6 Гӧһе к’е һәйә бьра бьбьһе, кӧ Р’ӧһ’ чь дьбежә щьвина.
Т’әми у ширәтед бона щьвина бажаре Фьладәлфйайе
7 Мьлйак’әте щьвина Фьладәлфйайер’а бьньвисә беже:
Әwи пирозф, Әwи р’аст, аһа дьбежә, Йе кӧ хwәйе к’ьлита Даwьдф ә, кӧ вәдькә у т’ӧ кәс нькарә дадә у дадьдә т’ӧ кәс нькарә вәкә[1150]: 8 Әз һаш жь кьред тә һәмә. Ва Мьн дәрики вәкьри данийә бәр тә, кӧ т’ӧ кәс нькарә дадә. Әз заньм кӧ qәwата тә һьнәки һәйә у тә готьна Мьн хwәй кьр у наве Мьн инк’ар нәкьр. 9 Бьньһер’ә, һьнәкә жь к’ьништа мирещьн һәнә, йед кӧ дьбежьн: ‹Әмә щьһуф нә›, ле р’аст нә щьһу нә, әw дәрәwа дькьн. Ва Әзе п’ейи сәр wан кьм, кӧ әw бен у ль бәр ньгед тә та бьн у бьзаньбьн Әз тә һ’ьз дькьм. 10 Тә кӧ т’әмийа Мьн хwәй кьр у сәбьр кьр, Әзе жи тә жь wи wәхте щер’ьбандьне хwәй кьм, йа кӧ wе бе сәр т’әмамийа дьнйайе, кӧ бьнәлийедф ль р’убари дьне бьщер’ьбинә. 11 Әзе зутьрәке бем, чи тә һәйә qәwин бьгьрә, wәки т’ӧ кәс т’аще тә нәстинә. 12 Әwе кӧ сәрк’әвә Әзе wи п’арьстгәһаф Хwәдейе Хwәда бькьмә стун у әwе иди дәрнәк’әвә дәрва. Әзе ль сәр wи наве Хwәдейе Хwә, ӧса жи наве бажаре Хwәдейе Хwә, аwа готи наве Оршәлимаф ну бьньвисьм, йа кӧ жь Хwәдейе Мьн жь ә’змен wе бе хwаре у Әзе наве Хwәйи ну жи бьньвисьм[1151].
13 Гӧһе к’е һәйә бьра бьбьһе, кӧ Р’ӧһ’ чь дьбежә щьвина.
Т’әми у ширәтед бона щьвина бажаре Лаwдькйайе
14 Мьлйак’әте щьвина Лаwдькйайер’а бьньвисә беже:
‹Йе Аминф› аһа дьбежә, Әw шә’де р’аст у амьн, ч’ә’вканийа ә’фьрин у хӧльqийед Хwәде[1152]: 15 Әз һаш жь кьред тә һәмә, тӧ нә сар и у нә жи гәрм и. Хwәзи тӧ йан сар буйайи йан жи гәрм. 16 Ле чьмки тӧ голи йи, нә сар и у нә жи гәрм, Әзе тә жь дәве хwә бьр’ежьм. 17 Тӧ дьбежи: ‹Әз дәwләти мә, wе йәкеда гәләк пешда чумә, qәт һ’әwще т’ӧ тьшти нимә›. Ле тӧ ньзани кӧ тӧ мә’рьм, р’әбән, бәләнгаз, кор у тә’зи йи. 18 Әз ве т’әмийе дьдьмә тә: Зер’е кӧ бь егьр һатийә сафикьрьне жь Мьн бьк’ьр’ә, wәки тӧ дәwләти би у к’ьнщед чилә-qәрqаш жь Мьн бьк’ьр’ә, кӧ ль хwә ки, wәки шәрма тә’зибуна тә бе ньхамтьне, ӧса жи дәрмане ч’ә’ва, кӧ ль ч’ә’вед хwә ди, wәки бьбини. 19 Әз к’ижана һ’ьз дькьм ль wан һьлтемф у wан ширәт дькьм. Бона ве йәке хирәт кә у жь гӧнәкьрьне
вәгәр’ә![1153] 20 Ва Әз ль бәр дәри сәкьни мә у ль дери дьхьм. Һәгәр йәк дәнге Мьн бьбьһе у дери ль Мьн вәкә, Әзе һәр’ьмә һьндӧр’, т’әви wи нан бьхwьм у әwе жи т’әви Мьн. 21 Әwе кӧ сәрк’әвә, Әзе дәстуре бьдьме кӧ т’әви Мьн сәр т’әхте Мьн р’уне, чаwа кӧ Әз сәрк’әтьм у т’әви Баве Хwә сәр т’әхте Wи р’уньштьм.
22 Гӧһе к’е һәйә бьра бьбьһе, кӧ Р’ӧһ’ чь дьбежә щьвина».

4

Т’әхте ә’зменда
1 Пәй ван тьштар’а мьн дина хwә дайе, ва ә’зменда дәрик вәкьри йә. У әw дәнге кӧ мьн бәре мина дәнге бор’ийе бьһистьбу мьнр’а гот: «Р’абә wәрә ве жоре, Әзе wан тьштед кӧ гәрәке жь вьр шунда бьqәwьмьн, нишани тә кьм». 2 Һәма һьнге Р’ӧһ’е Пироз һатә сәр мьн, мьн дина хwә дайе, wе т’әхтәк ль ә’змен һәбу у йәк ль сәр т’әхт р’уньшти бу[1154]. 3 У шәwqа диндара Йе р’уньшти мина йа кәвьре йаспис у сардийон бу. У к’әскәсоре жи дора т’әхт гьртьбу, мина ишьqа зьмруде[1155]. 4 Ль дора wи т’әхти бист чар к’ӧрси һәбун у ль сәр wан к’ӧрсийа бист чар р’успиф р’уньштьбун. К’ьнщед чилә-qәрqаш ль wан бун у т’ащед зер’ин жи ль сәре wан бун. 5 Жь т’әхт бьруск у дәнгед гӧр’инийа ә’wр-ә’змана дәрдьк’әтьн. Ль бәр т’әхт һ’әфт агьред алавпек’әти һәбун, кӧ әw һәр һ’әфт р’ӧһ’ед Хwәде нә[1156]. 6 Ль бәр т’әхт тьштәки мина бә’рәкә шушә һәбу, кӧ мина хьрустале зәлал бу.
Ль дора т’әхт, һәр алики чар р’ӧһ’бәр һәбун, кӧ пешийе у пашийева ч’ә’вава т’ьжи бун. 7 Р’ӧһ’бәре пешьн мина шер бу, р’ӧһ’бәре дӧда мина щанәга бу, р’ӧһ’бәре сьсийа р’уйе wи мина р’уйе мәрьва бу у р’ӧһ’бәре чара жи мина тәйре симьр’и кӧ дьфьр’ә. 8 Һәр чар р’ӧһ’бәр жи шәш баски бун, сәр у бьнва ч’ә’вава хьт-хьти бун. У шәв у р’ож дәнге хwә нәдьбьр’ин дьготьн:
«Пироз, пироз, пироз,
Хӧдан Хwәдейе Һ’әму Зорайийе,
Йе кӧ һәбу, Йе кӧ һәйә у Йе кӧ wе бе»[1157].
9 Гава wан һәр чар р’ӧһ’бәра, р’умәт, һӧрмәт у шькьри дьданә Йе кӧ ль сәр т’әхт р’уньштийә у һ’әта-һ’әтайе Сах ә, 10 әw һәр бист чар р’успи бәр Йе кӧ ль сәр т’әхт р’уньшти дәвәр’уйа дьчун, сәре хwә бәр Wи даданин, Йе кӧ һ’әта-һ’әтайе Сах ә у т’ащед хwә давитьнә бәр т’әхт у дьготьн:
11 «Йа Хӧдан Хwәдейе мә,
Тӧ һежа йи кӧ р’умәт, һӧрмәте у qәwате бьстини.
Чьмки Тә һәр тьшт ә’фьрандьн
у бь хwәстьна Тә әw ә’фьрин у һәнә».

5

К’ьтеба гӧломатккьрийә моркьри
1 Һьнге мьн дәсте Wийи р’астеда, Йе кӧ ль сәр т’әхт р’уньштьбу, к’ьтебәкә гӧломатккьри дит кӧ һәр дӧ алийава һатьбу ньвисаре у бь һ’әфт мора һатьбу моркьрьне[1158]. 2 Мьн дина хwә дайе, wе мьлйак’әтәки qәwат бь дәнгәки бьльнд дьгот: «К’и һежа йә кӧ моред ве к’ьтебе же р’акә у к’ьтебе вәкә?» 3 Ле т’ӧ кәс т’ӧнәбу, нә ль ә’змен, нә ль сәр ә’рде у нә жи жь бьне ә’рде, кӧ бькарьбуйа әва к’ьтеба вәкьра ле бьньһер’ийа. 4 Әз жи к’әлә-к’әл дьгьрийам, кӧ йәки һежа нәһатә дитьне, wәки әw к’ьтеба вәкьра ле бьньһер’ийа. 5 Һьнге жь р’успийа йәки мьнр’а гот: «Нәгьри! Ва Шере жь qәбила Щьһудаф, тамара Даwьд сәрк’әт у дькарә һәр һ’әфт моред wе к’ьтебе же р’акә у вәкә»[1159].
6 Һьнге мьн дина хwә дайе, wе говәка wи т’әхтида, к’ижан һәр чар р’ӧһ’бәр у р’успийа доре гьртьбун, Бәрхәк сәкьни бу, чаwа кӧ сәржекьри бә. Һ’әфт стьруйед Wи у һ’әфт ч’ә’вед Wи һәбун, Әw һәр һ’әфт р’ӧһ’ед Хwәде нә, кӧ ль т’әмамийа дьнйайе һатьнә шандьне[1160]. 7 Әw һат у к’ьтеб жь дәсте Wийи р’асте, Йе кӧ ль сәр т’әхт р’уньштьбу һьлда. 8 Чахе Wи әw һьлда, әw һәр чар р’ӧһ’бәр у һәр бист чар р’успи ль бәр wи Бәрхи дәвәр’уйа чун. Дәсте һәр йәкида чәнгф у т’асед зер’инә т’ьжи бьхурф һәбун. Әw бьхур дӧайед щьмә’та Хwәде нә[1161]. 9 У стьранәкә ну дьстьран дьготьн:
«Тӧ һежа йи, кӧ wе к’ьтебе һьлди
у моред wе же р’аки.
Чьмки Тӧ һати сәржекьрьне
у пе хуна хwә Тә мәрьв жь һәр бәрәке, жь һәр зьмани,
жь һәр щьмә’те у жь һәр мьләти к’ьр’ин бона Хwәде,
10 Тә әw кьрьн п’адшатийа к’аһина бона хьзмәтк’арийа Хwәде
у әwе ль сәр дьнйайе п’адшатийе бькьн»[1162].
11 Һьнге мьн дина хwә дайе, мьн дәнге гәләк мьлйак’әта бьһист кӧ дора т’әхт, wан р’ӧһ’бәра у р’успийа гьртьбун. Р’әqәма wан дьгьһиштә бь һ’әзара у милийона. 12 Бь дәнгәки бьльнд дьстьран дьготьн:
«Әw Бәрхе сәржекьри һежа йә
кӧ qәwате, дәwләмәндтийе,
сәрwахтийеф, карине,
һӧрмәте, р’умәте у пәсьне бьстинә»[1163].
13 Мьн бьһист кӧ һәр ә’фьринед ль ә’змен, ль сәр ә’рде, йед бьн ә’рде, йед бә’реда у һ’әмуйед нава wанда, дьстьран:
«Бьра һ’әта-һ’әтайе пәсьн, һӧрмәт, р’умәт у qӧдрәт
ль Йе сәр т’әхт р’уньшти, ӧса жи ль wи Бәрхи бә!»[1164]
14 У wан һәр чар р’ӧһ’бәра дьготьн: «Амин!» у р’успи дәвәр’уйа чун, сәре хwә бәр Wи данин.

6

Һ’әфт мор чаwа тенә вәкьрьне?
1 Һьнге мьн дина хwә дайе, wи Бәрхи морәкә жь wан һәр һ’әфт мора вәкьр у мьн жь wан һәр чар р’ӧһ’бәра дәнгәки мина дәнге гӧр’инийа ә’wра бьһист кӧ гот: «Wәрә». 2 Мьн дина хwә дайе, ва һәспәки боз хӧйа бу, дәсте йе лесийарбуйида тиркәванәк һәбу, т’ащәк wир’а һатә дайине у әw чаwа ә’гит чу, wәки сәрк’әвә.
3 Чахе Бәрх мора дӧда вәкьр, мьн бьһист кӧ р’ӧһ’бәре дӧда гот: «Wәрә». 4 Һьнге һәспәки дьнейи р’әнге зәрда дәрк’әт[1165] у сийаре wир’а изьн һатә дайине, кӧ ә’дьлайийе жь дьнйайе һьлдә, wәки мәрьв һәвдӧ бькӧжьн. Шурәки мәзьн wир’а һатә дайине.
5 Чахе Wи мора сьсийа вәкьр, мьн бьһист кӧ р’ӧһ’бәре сьсийа гот: «Wәрә». Мьн дина хwә дайе, ва һәспәки р’әш у дәсте сийаре wида мезинәк һәбу. 6 Һьнге те бежи мьн дәнгәк бьһист, жь нава һәр чар р’ӧһ’бәра һат у гот: «Чапәкә гәньмә бьч’ук пе зивәкиф у се чапед бьч’ук щәһ пе зивәки[1166]. Ле зьраре нәдә зәйт’е у шәраве».
7 Чахе Wи мора чара вәкьр, мьн дәнге р’ӧһ’бәре чара бьһист кӧ гот: «Wәрә». 8 Мьн дина хwә дайе, ва һәспәки шиноqи, кӧ наве сийаре wи Мьрьн бу, Дийаре Мьрийа пәй wи дьһат. Һ’ӧкӧм wир’а һатә дайине сәр п’арәкә жь чар п’аред дьнйайе, wәки пе шур, хәлайийе, нәхwәшийа һ’ал у р’ә’wьред дьнйайе wан бькӧжә.
9 Чахе Wи мора пенща вәкьр, мьн бьн горигәһедаф р’ӧһ’ед wан мәрьва дитьн, йед кӧ бона Хәбәра Хwәде у бона шә’дәтийа кӧ дабун һатьбунә кӧштьне. 10 Wан бь дәнгәки бьльнд кьрьнә гази у готьн: «Йа Хwәйи-Хӧдане пироз у р’аст! Те һ’әта к’әнге диwане нәки у һ’әйфа хуна мә жь бьнәлийед р’убари дьне һьлнәди?» 11 Һьнге жь wан һәр йәкир’а чӧхед чилә-qәрqаш һатьнә дайине у wанр’а һатә готьне, кӧ һьнәк wәхт жи һеса бьн, һ’әта кӧ һ’әсабе һәвал-хӧламед wан у хушк-бьред wанә кӧ wе мина wан бенә кӧштьне, т’әмам бә.
12 Чахе Wи мора шәша вәкьр, мьн дина хwә дайе, ә’рд qайим һ’әжийа. Р’о мина к’ӧрхеф жь пьр’ч’е чекьри р’әш бу у һив сәрда-педа бу мина хуне[1167]. 13 Стәйркед ә’змен ӧса жорда к’әтьнә ә’рде, чаwа кӧ дара һежире жь бәр байе qайим дьһ’әжә у бәред wе[1168] же дьwарьн[1169]. 14 Һьнге ә’зман бу мина к’ьтеба гӧломатккьри ль һәв һатә п’еч’ане, һьлк’ьшийа у һ’әму ч’ийа у гьрав жь щийед хwә һ’әжийан. 15 Wи чахи п’адшед дьнйайе, мәзьнед wе, сәрәскәред wе, дәwләтийед wе, ә’гитед wе у һ’әму мәрьвед хӧлам у аза хwә шкәфт у qәйед ч’ийада вәшартьн[1170], 16 ч’ийа у qәйар’а дьготьн: «Сәр мәда бьк’әвьн у мә жь р’уйе Wи вәшерьн, Йе кӧ ль сәр т’әхт р’уньшти йә, ӧса жи жь хәзәба Бәрх[1171]. 17 Чьмки р’ожа хәзәба wанә мәзьн һат у к’и дькарә тәйах кә?»[1172]

7

Жь зар’ед Исраел 144 000 кәс тенә моркьрьне
1 Пәй ве йәкер’а мьн дина хwә дайе, wе чар мьлйак’әт ль һәр чар qӧлбед дьнйайе сәкьни нә у байед һәр чар qӧлбед дьнйайе һ’ьшк гьртьнә, wәки ль ә’рде, бә’ре у т’ӧ даре нәхьн[1173]. 2 Һьнге мьн мьлйак’әтәки дьн жи дит кӧ жь р’оһьлате дьһат у мора wийә жь Хwәдейе Сах һәбу. Әwи бь дәнгәки бьльнд ль wан һәр чар мьлйак’әта кьрә гази, йед кӧ wанр’а һатьбу дайине, кӧ зьраре бьдьнә ә’рде у бә’ре, wанр’а гот: 3 «Зьраре нәдьнә ә’рде, бә’ре у дара, һ’әта кӧ әм море ль ә’нийа хӧламед Хwәдейе хwә нәхьн»[1174]. 4 Һьнге р’әqәма йед кӧ һатьбунә моркьрьне мьн бьһист: Жь һ’әму qәбиледф зар’ед Исраел сәд чьл чар һ’әзар һатьбунә моркьрьне.
5 Жь qәбила Щьһуда донздәһ һ’әзар,
жь qәбила Р’убен донздәһ һ’әзар,
жь qәбила Гад донздәһ һ’әзар,
6 жь qәбила Ашер донздәһ һ’әзар,
жь qәбила Нәфтәли донздәһ һ’әзар,
жь qәбила Мьнашә донздәһ һ’әзар,
7 жь qәбила Шьмһ’ун донздәһ һ’әзар,
жь qәбила Леwиф донздәһ һ’әзар,
жь qәбила Исахар донздәһ һ’әзар,
8 жь qәбила Зәбулон донздәһ һ’әзар,
жь qәбила Усьвф донздәһ һ’әзар
у жь qәбила Бьнйаминф донздәһ һ’әзар һатьбунә моркьрьне.
Һ’әму мьләтед дьнйайе
9 Пәй ве йәкер’а мьн дина хwә дайе, ва ә’лаләтәкә ӧса мәзьн, кӧ т’ӧ кәси нькарьбу бьжьмарта жь һәр мьләти, жь һәр бәрәке, жь һәр щьмә’те у жь һәр зьмани ль бәр т’әхт у wи Бәрхи сәкьни бун. Чӧхед чилә-qәрqаш ль wан бун у ч’ьqьлед хӧрма жи дәстед wанда бун, 10 бь дәнгәки бьльнд дькьрьнә гази дьготьн:
«Хьлазбунф жь дәсте Хwәдейе мә йә,
Йе кӧ ль сәр т’әхт р’уньшти йә
у жь дәсте wи Бәрхи йә».
11 Һьнге әw һ’әму мьлйак’әтед кӧ ль дора т’әхт, р’успийа у wан һәр чар р’ӧһ’бәра гьртьбун, бәр т’әхт дәвәр’уйа чунә ә’рде, сәре хwә бәр Хwәде данин 12 у готьн:
«Амин!
Пәсьн, р’умәт, сәрwахти,
шькьри, һӧрмәт, qәwат у зорайи
бьра һ’әта-һ’әтайе Хwәдейе мәр’а бә.
Амин!»
13 Һьнге жь wан р’успийа йәки мьнр’а гот: «Әвед кӧ чӧхед чилә-qәрqаш wәргьрти нә, әw к’и нә у жь к’ӧ дәре һатьнә?» 14 Мьн wир’а гот: «Әз хӧлам, әз ньзаньм, тӧ зани». Һьнге әwи мьнр’а гот: «Әвана әw ьн, йед кӧ жь wе тәнгасийа мәзьн һатьнә, чӧхед хwә пе хуна wи Бәрхи шуштьнә, чил-qәрqаш кьрьнә[1175].
15 Ләма әwә ль бәр т’әхте Хwәде нә,
п’арьстгәһа Wида шәв у р’ож Wи дьһ’әбиньн.
Йе ль сәр т’әхт р’уньшти, wе коне Хwә ль сәр wан вәгьрә.
16 Әwе иди нә т’и бьн, нә бьр’чи бьн
у нә жи тә’в у гәрмайийе ль wан хә[1176].
17 Чьмки әw Бәрхе кӧ говәка т’әхтда йә,
wе шьвантийе ль wан бькә,
wан бьбә сәр канийед ава жийине.
У Хwәде жи wе һ’әму һесьред ч’ә’вед wан паqьж кә»[1177].

8

Мора һ’әфта
1 Чахе Әwи мора һ’әфта вәкьр, ә’зменда wәкә нив сьһ’әти һәр тьшт сәqьр’и. 2 Һьнге мьн әw һәр һ’әфт мьлйак’әтед кӧ ль бәр Хwәде сәкьнибун дитьн, wанр’а һ’әфт бор’и һатьнә дайине.
3 Мьлйак’әтәки дьн бьхурданга зер’ин дестда һат, ль бәр горигәһа зер’ин сәкьни. Wир’а гәләк бьхур һатә дайине, wәки бь т’әви дӧайед щьмә’та Хwәде дайнә сәр горигәһа зер’инә ль бәр т’әхте Хwәде[1178]. 4 Дуйе wе бьхуре т’әви дӧайед щьмә’та Хwәде жь дәсте wи мьлйак’әти бәрбь Хwәде бьльнд бу. 5 Паше мьлйак’әт әw бьхурданг һьлда, жь агьре горигәһева дагьрт авитә сәр ә’рде. Бу гӧр’инийа дәнгед ә’wра бьруске бьрq вәда у ә’рд һ’әжийа.
Һәр чар бор’ийед пешьн
6 Һьнге wан һәр һ’әфт мьлйак’әтед кӧ һ’әфт бор’ийед wан һәбун к’аре хwә кьрьн, кӧ ль бор’ийа хьн.
7 Йе пешьн ль бор’ийе хьст, тәйрок у агьр хунева т’әвайи сәр ә’рдеда бари. У жь се п’ара п’арәкә ә’рде шәwьти, жь се п’ара п’арәкә дара шәwьти у һ’әму гиһайе шин шәwьти[1179].
8 Мьлйак’әте дӧда ль бор’ийе хьст, тьштәки мәзьни мина ч’ийаки агьр пек’әти һатә авитьне нава бә’ре. У жь се п’ара п’арәкә бә’ре бу хун, 9 жь се п’ара п’арәкә һ’әйwанед бә’реда qьр’ бу у жь се п’ара п’арәкә гәмийа wеран бу.
10 Мьлйак’әте сьсийа ль бор’ийе хьст у стәйркәкә мәзьнә мина qәндила алав пек’әти жь ә’змен к’әтә сәр п’арәкә жь се п’аред ч’әма у авед канийа. 11 Наве wе стәйрке Зьрич’к бу. Жь се п’ара п’арәкә ава бу зьрич’к у жь wе аве гәләк мәрьв мьрьн, чьмки әw ав тә’л бу.
12 Мьлйак’әте чара ль бор’ийе хьст, жь се п’ара п’арәкә р’ойе, жь се п’ара п’арәкә һиве у жь се п’ара п’арәкә стәйрка дәрб стандьн, ӧса кӧ жь се п’ара п’арәкә wан qарийа у жь се п’ара п’арәкә р’оже р’онайи нәда, ӧса жи жь се п’ара п’арәкә шәве[1180].
13 Һьнге мьн дина хwә дайе, wе тәйрәки симьр’ жор ә’зменда дьфьр’и у мьн бьһист кӧ wи бь дәнгәки бьльнд гот: «Wәй, wәй, wәй ль сәре бьнәлийед ль р’убари дьне, кӧ wе бәр дәнге wан бор’ийед һәр се мьлйак’әтед майин к’әвьн, йед кӧ wе ль бор’ийа хьн».

9

Бор’ийа пенща
1 Мьлйак’әте пенща ль бор’ийе хьст у мьн дина хwә дайе, ва стәйркәк жь ә’змен к’әтә сәр р’уйе ә’рде у к’ьлита дәре гәлийеф һәй-wайе wе стәйркер’а һатә дайине. 2 Әwе дәре гәлийе һәй-wайе вәкьр, жь гәли ду-духан дәрк’әт мина дуйе к’ура мәзьн у р’уйе р’ойе у һәwе гьрт[1181]. 3 Жь wе ду-духане кӧлиф дәрк’әтьнә сәр р’уйе ә’рде, wанр’а qәwата мина qәwата дуп’ьшкед ә’рде һатә дайине[1182]. 4 Wанр’а һатә готьне, кӧ зьраре нәдьнә гиһе ә’рде, нә жи т’ӧ шинайийе у даре, ле бьдьнә wан мәрьвед кӧ мора Хwәде ль сәр ә’нийа wан т’ӧнәйә[1183]. 5 Wанр’а һатә дайине, кӧ wан нәкӧжьн, ле пенщ мәһа бьдьнә щәфе. Еша wан мина еша лехьстьна дупьшка бу. 6 Wан р’ожада мәрьве ль мьрьне бьгәр’ьн, ле wе qәт нәбиньн, әwе һ’әйра мьрьнеда бьн, ле мьрьне жь wан бьр’әвә[1184].
7 Qьлхе wан кӧлийа мина wан һәспа бун, йе кӧ бона шер’ тенә һазьркьрьне. Ль сәр сәре wан тьштед мина т’ащед зер’ин һәбун у р’уйе wан мина р’уйе мәрьва бун[1185]. 8 П’ор’е сәре wан мина п’ор’е жьна бун у дьранед wан мина дьранед шера бун. 9 Еләкзьрьһ’едф wан һәбун, мина йед һ’әсьни, дәнге баскед wан мина дәнге wан ә’рәба бун, кӧ чаwа гәләк һәсп wан дьк’ьшиньн у дажонә нава шер’. 10 Мина дуп’ьшка жи поч’ед wан һәбун у сәр поч’а жи дәрзи, к’ижанада qәwата wан һәбу кӧ пенщ мәһа мерьв бьдьнә щәфе. 11 Мьлйак’әте гәлийе һәй-wайе ль сәр wан п’адша бу, кӧ наве wи бь ибраниф «Абадун» бу, бь йунани «Аполийон», кӧ те фә’мкьрьне: «Wеранкьр».
12 Wәйа пешьн дәрбаз бу. Жь вьр шунда ва дӧ wәйе жи бен.
Бор’ийа шәша
13 Мьлйак’әте шәша ль бор’ийе хьст у мьн дәнгәк жь һәр чар стьруйед горигәһа зер’инә ль бәр Хwәде бьһист, 14 кӧ готә wи мьлйак’әте шәша, йе кӧ бор’и дестда бу: «Wан һәр чар мьлйак’әтед кӧ ль бәр ч’әме Фьратейи мәзьн гьредайи нә вәкә». 15 Һьнге әw һәр чар мьлйак’әт һатьнә бәр’дане, йед кӧ бона wе сьһ’әте, wе р’оже, wе мәһе у wе сале һатьбунә һазьркьрьне, wәки жь се п’ара п’арәкә мәрьвайе бькӧжьн. 16 Мьн р’әqәма ордийед сийари бьһист кӧ дӧсьд милийон бу. 17 Wе дитьнокеда һәсп у сийаред wан мьнва аһа хӧйа бун: Р’әнгед еләкзьрьһ’ед wан р’әнге сори мина егьр, ширки мина qалч’ич’әке, qич’ьки мина к’ьрк’утедаф бун. Сәре һәспед wан мина сәре шера бун у жь дәве wан агьр, ду у к’ьрк’ут дәрдьк’әт. 18 Пе ван һәр се бәла, жь се п’ара п’арәкә мәрьвайе, пе агьр, ду у к’ьрк’ута кӧ жь дәве ван дәрдьк’әт һатьнә кӧштьне. 19 Чьмки qәwата һәспа дәв у делед wанда бун. Делед wан мина мә’ра бун у сәре wан һәбун, кӧ пе wан зьрар дьдан.
20 Әw мәрьвед майинә кӧ пе ван бәла нәһатьнә кӧштьне, жь wан п’утед кӧ бь дәстед хwә чекьрьбун вәнәгәр’ийан. Wана дәсте хwә жь щьнһ’әбандьнеф, жь wан п’утед зер’ә, зивә, сьфьрә, кәвьрә, дарә кӧ набиньн, набьһен у нагәр’ьн нәк’ьшандьн[1186]. 21 Ӧса жи жь кӧштьне, сербазийеф, бенамусийе у дьзийа хwә вәнәгәр’ийан.

10

Мьлйак’әт у к’ьтеба бьч’укә гӧломатккьри
1 Һьнге мьн мьлйак’әтәки дьнейи зор дит кӧ жь ә’змен дьһатә хwаре. Ә’wр ле wәргьрти бу у к’әскәсор ль сери бу, р’уйе wи мина р’ойе бу, ньгед wи жи мина стунед егьр бун. 2 Дәсте wида к’ьтебәкә бьч’укә вәкьри һәбу, ньге хwәйи р’асте дани сәр бә’ре, ньге хwәйи ч’әпе жи дани сәр бәжеф 3 у бь дәнге бьльнд мина мьр’инийа шер кьрә qар’ин. Чахе кӧ wи кьрә qар’ин, һәр һ’әфт гӧр’инийед ә’wра пе дәнгед хwә хәбәр дан. 4 Гава wан һәр һ’әфт гӧр’инийед ә’wра хәбәр дан, мьн кьр кӧ бьньвисьм, ле жь ә’змен дәнгәк һат у гот: «Әw тьштед кӧ һәр һ’әфт гӧр’инийед ә’wра готьн, wан ә’йан нәкә, нәньвисә».
5 Һьнге әw мьлйак’әте кӧ мьн дитьбу, wәки wи ньгәк данибу сәр бә’ре у йәк жи сәр бәже, дәсте хwәйи р’асте бәрбь ә’змен бьльнд кьр 6 у пе Әwи сонд хwар кӧ һ’әта-һ’әтайе Сах ә, аwа готи пе Wи Йе кӧ ә’зман, һ’әмуйед wеда, ә’рд, һ’әмуйед wеда у бә’р, һ’әмуйед wеда ә’фьрандьнә у гот: «Иди wәхте дәрәнги нәк’әвә. 7 Ле гава мьлйак’әте һ’әфта дәнг ль бор’ийе хә, һьнге wе әw сӧр’а т’ьвдира Хwәде бе сери, йа кӧ Wи ә’лами хӧламед Хwә п’ехәмбәра кьрьбу».
8 Пәй ве йәкер’а wи дәнге кӧ мьн жь ә’змен бьһистьбу, диса т’әви мьн хәбәр да у гот: «Һәр’ә, wе к’ьтеба вәкьри жь дәсте wи мьлйак’әти һьлдә, йе кӧ ль сәр бә’ре у бәже сәкьни йә»[1187]. 9 Әз жи чумә щәм wи мьлйак’әти у мьн жер’а гот: «К’а wе к’ьтеба бьч’ук бьдә мьн». Әwи мьнр’а гот: «Һан ве һьлдә у бьхwә. Әве нав-дьле тәда тә’л бә, ле дәве тәда wе мина һьнгьв ширьн бә». 10 Һьнге мьн к’ьтеба бьч’ук жь дәсте мьлйак’әт һьлда у хwар. Дәве мьнда мина һьнгьв ширьн бу, ле чахе мьн әw хwар, мьн нав-дьле хwәда тә’лайи к’ьфш кьр. 11 Wи чахи мьнр’а һатә готьне: «Гәрәке тӧ диса ль сәр гәләк щьмә’та, мьләта, зьмана у п’адша п’ехәмбәртийе бьки».

11

Дӧ шә’дед кӧ п’ехәмбәртийе дькьн
1 Һьнге qамишәкиф мина шьва мьнр’а һатә дайине у һатә готьне: «Р’абә, п’арьстгәһа Хwәде у горигәһе чап кә у йед кӧ теда дьһ’әбиньн жи бьжмьрә. 2 Ле һ’әwша п’арьстгәһейә дәрва бьһелә у wе чап нәкә, чьмки әw п’утп’арьстар’аф һатә дайине. Әwе Бажаре Пироз чьл дӧ мәһа бьн п’ийада п’епәс кьн[1188]. 3 У Әзе т’әмийе бьдьмә дӧ шә’дед Хwә, әwе к’ӧрх хwәкьри һ’әзар дӧсьд шест р’ожи п’ехәмбәртийе бькьн». 4 Әвана әw һәр дӧ даред зәйт’уне у һәр дӧ шәмдан ьн, йед кӧ ль бәр Хӧдане дьнйайе дьсәкьньн[1189]. 5 Һәгәр мәрьвәк кӧ бьхwазә зьраре бьдә wан, агьр жь дәве wан дәрдьк’әвә, дьжмьнед wан һ’уфи хwә дькә. У һәгәр мәрьвәк бьхwазә зьраре бьдә wан, гәрәке әw хwәха ӧса бе кӧштьне. 6 Һ’ӧкӧме ван һәйә, кӧ р’ожед п’ехәмбәртийа хwәда ә’змен дадьн, wәки баран нәбарә. Ӧса жи һ’ӧкӧме wан ль сәр ава һәйә, кӧ wан бькьнә хун у к’әнге жи бьхwазьн, дькарьн һәр щур’ә бәла биньнә сәре дьне[1190].
7 Гава әwана шә’дәтийа хwә сәр һәвда биньн, һьнге әw щә’нәwьре кӧ жь гәлийе һәй-wайе дәрдьк’әвә, wе т’әви wан шәр’ кә, wан бьндәст кә у бькӧжә. 8 Щьнйазед wан wе ль сәр мәйдана wи бажаре мәзьн авити бьн, ль wи щийе кӧ Хӧдане wан һәр дӧйа һатә хачкьрьнеф, кӧ бь мә’на р’ӧһ’ани жер’а «Содомф» у «Мьсьрф» те готьне. 9 Жь һ’әму щьмә’та, бәрәка, зьмана у мьләта wе се р’ож у нива ль щьнйазед wан бьньһер’ьн у нәһельн кӧ щьнйазед wан бькьнә т’ьрба. 10 Бьнәлийед ль р’убари дьне wе дьле хwә ль wан ша кьн у ша бьн, хәлата жи һәвдӧр’а бьшиньн, чьмки ван һәр дӧ п’ехәмбәра щәфа дьданә йед кӧ ль сәр р’уйе ә’рде дьман.
11 Пәй се р’ож у нивар’а Хwәде р’ӧһ’е жийине бәр wанда ани, әw р’абунә сәр п’ийа у хофәкә мәзьн к’әтә сәр йед кӧ әw дитьн. 12 Һьнге wан һәр дӧйа дәнгәки бьльнд жь ә’змен бьһист кӧ wанр’а гот: «Wәрьнә ве жоре». У әwана бәр ч’ә’вед дьжмьнед хwә ә’wрава һьлк’ьшийанә ә’змен. 13 Wе сьһ’әте ә’рд qайим һ’әжийа, жь дәһә п’ара п’арәкә бажер һьлшийа у wе ә’рдһ’әжеда һ’әфт һ’әзар мәрьв мьрьн, йед майин жи ч’ә’втьрсийайи бун, шькьри дьданә Хwәдейе ә’змен.
14 Wәйа дӧда дәрбаз бу. Ва йә, йа сьсийа wе зутьре бе.
Дәнге бор’ийа һ’әфта: Һ’әбандьна ль ә’змен
15 Мьлйак’әте һ’әфта ль бор’ийе хьст у ә’зменда дәнгед бьльнд һатьн кӧ дьготьн:
«П’адшатийа дьнйайе бу йа Хӧдане мә у Мәсиһе Wи,
Әwе һ’әта-һ’әтайе п’адшатийе бькә»[1191].
16 Әw һәр бист чар р’успийед кӧ ль бәр Хwәде сәр к’ӧрсийед хwә р’уньштьбун, хwә дәвәр’уйа авитьн, сәре хwә бәр Хwәде данин 17 у готьн:
«Йа Хӧдан Хwәдейе Һ’әму Зорайийе,
Йе һәйи у Йе һәбуйи,
әм шькьрийе дьдьнә Тә,
кӧ Тә qәwата Хwәйә мәзьн станд
у дәст бь һ’ӧкӧме Хwә кьр[1192].
18 П’утп’арьст qьлqьлин, ле хәзәба Тә һат.
Wәхт пер’а гьһиштийә, кӧ диwана мьрийа бьки,
хәлата бьди хӧламед Хwә, п’ехәмбәра у щьмә’та Хwә
ӧса жи йед кӧ жь Тә дьтьрсьн, жь бьч’ука һ’әта мәзьна.
Wәхт һат, кӧ qьр’а wан бини, йед кӧ дьне хьраб дькьн»[1193].
19 Пәй ве йәкер’а п’арьстгәһа Хwәдейә ә’змен вәбу у wеда Сьндоqаф Пәймана Wи хӧйа бу. Бьруске бьрq дан, гӧр’инийа дәнгед ә’wра һатә бьһистьне, ә’рд һ’әжийа у тәйрок бари.

12

К’ӧлфәт у зийаф
1 Һьнге нишанәкә мәзьн ә’зменда хӧйа бу: К’ӧлфәтәке р’о ль хwә wәргьртьбу, һив бьне п’ийада у т’ащәки жь донздәһ стәйрка жи ль сери бу. 2 Әw һ’әмлә бу у к’әтьбу бәр зар’е, еша хwә дьк’ьшанд у дькьрә qир’ин.
3 Пәй ве йәкер’а нишанәкә дьн жи ә’зменда хӧйа бу. Мьн дина хwә дайе, ва зийакиф зәри мәзьн кӧ һ’әфт сәри у дәһә стьруйед wи һәбун у һ’әфт т’ащ жи ль сәред wи бун[1194]. 4 Поч’а wи жь се п’ара п’арәкә стәйркед ә’змен к’ьшанд у авитә сәр ә’рде. Әw зийа ль бәр wе к’ӧлфәтаф кӧ к’әтьбу бәр зар’е сәкьни, кӧ һәма чаwа зар’ бьбә wе зар’е һ’уфи хwә кә. 5 Wе к’ӧлфәте зар’әкә кӧр’ин ани, кӧ wе бь шьвдара һ’әсьни шьвантийе ль һ’әму мьләта бькә. Ле зар’а wе һатә р’аһьштьне, ль щәм Хwәде у бәр т’әхте Wи[1195]. 6 К’ӧлфәт жи р’әви бәр’ийеф, ль wи щийе кӧ жь алийе Хwәдеда жер’а һатьбу һазьркьрьне, wәки әw ль wьр һ’әзар дӧсьд шест р’ожи бе хwәйкьрьне.
7 Һьнге ль ә’змен шәр’ дәст пе бу. Мьхайил мьлйак’әтед хwәва т’әви зийе шәр’ кьр, зийе жи мьлйак’әтед хwәва т’әви wан шәр’ кьр[1196]. 8 Ле зийе да дәр, ә’зменда жи иди щи дәст wан нәк’әт, 9 әw зийайе мәзьн жорда һатә авитьне. Әва әw мә’ре бәре бу, кӧ жер’а мирещьн у шәйт’ан дьбежьн, йе кӧ т’әмамийа дьне хальфандийә. Әw мьлйак’әтед хwәва жорда һатьнә авитьне сәр р’уйе ә’рде[1197].
10 Һьнге мьн ль ә’змен дәнгәки бьльнд бьһист кӧ гот: «Ньһа йә wәхте хьлазкьрьнф, qәwат у п’адшатийа Хwәдейе мә, ӧса жи һ’ӧкӧме Мәсиһе Wи. Чьмки Әw хәйбкьре хушк-бьред мә жорда һатә авитьне, йе кӧ шәв у р’ож бәр Хwәдейе мә хәйба wан дькьр[1198]. 11 Әwана пе хуна Бәрх у хәбәра шә’дәтийа хwә сәр wи к’әтьн, ә’мьре хwә һ’әта мьрьне һ’ьз нәкьрьн. 12 Аwа ша бьн, ә’зманно у йед кӧ wанда дьминьн. Ле wәй ль ә’рде у ль бә’ре, чьмки мирещьн жорда сәр wәда һатә авитьне у әw жь һерсе хwә дьхwә, кӧ занә wе һьндьки бьминә».
13 Гава зийе дит кӧ әw жорда һатә авитьне сәр ә’рде, пәй wе к’ӧлфәте к’әт, йа кӧ зар’а кӧр’ин анибу. 14 Дӧ баскед тәйре симьр’ийә мәзьн wе к’ӧлфәтер’а һатьнә дайине, wәки бьфьр’ә һәр’ә бәр’ийе, wи щийе хwә, к’идәре жь зийе дур wе се сал у нива бьһата хwәйкьрьне. 15 Һьнге зийе жь дәве хwә мина ч’ем ав бәр’да пәй wе к’ӧлфәте, wәки wе пе лейе бьхәньqинә. 16 Ле ә’рде алик’арийа wе к’ӧлфәте кьр, дәве хwә вәкьр у әw ч’әме кӧ зийе жь дәве хwә бәр’дабу даqӧртанд. 17 Һьнге wи зийайи һерса хwә ль wе к’ӧлфәте р’акьр у чу, wәки шәр’е хwә т’әви wан зар’ед wейә майин бькә, йед кӧ т’әмийед Хwәде хwәй дькьн у шә’дәтийа бона Иса дьдьн[1199]. 18 Зийа ль дәве бә’ре сәкьни.

13

Дӧ щә’нәwьр дәрдьк’әвьн
1 Һьнге мьн дина хwә дайе, ва щә’нәwьрәк жь бә’ре дәрдьк’әт. Һ’әфт сәред wи у дәһә стьруйед wи һәбун, ль сәр стьруйед wи дәһә т’ащ бун у ль сәр һәр һ’әфт сәред wи жи навед к’ьфьри-зьфьрийа бун. 2 Әw щә’нәwьре кӧ мьн дит, мина пьльнг бу, ньгед wи мина ләпе һ’ьр’ч’а бун у дәве wи жи мина дәве шера бу. Ви зийайи qәwата хwә, т’әхте хwә у һ’ӧкӧме хwәйи мәзьн да wи щә’нәwьри. 3 Сәрики ви щә’нәwьри те бежи бьриндар ль бәр мьрьне бу, ле бьрина wи һатә qәнщкьрьне. У т’әмамийа дьнйайе сәр wи щә’нәwьри ә’щебмайи ма. 4 Wан сәре хwә ль бәр зийе данин, кӧ wи һ’ӧкӧме хwә да wи щә’нәwьри. Ӧса жи сәре хwә ль бәр щә’нәwьр данин у готьн: «Гәло к’и мина ви щә’нәwьри йә? У к’и дькарә т’әви ви шәр’ кә?»
5 Әви щә’нәwьрир’а изьн һатә дайине кӧ дәве хwә бемә’рифәт вәкә у к’ьфьрийа бькә, ӧса жи wир’а һатә дайине, кӧ чьл дӧ мәһа бь һ’ӧкӧме хwә бькә[1200]. 6 Әwи һьндава Хwәдеда дәве хwә хьраб вәкьр у наве Wи, коне Wи у йед кӧ ә’зменда дьминьн беһӧрмәт кьр. 7 Изьн wир’а һатә дайине, кӧ т’әви щьмә’та Хwәде шәр’ кә у сәрк’әвә. Ӧса жи һ’ӧкӧме ль сәр һәр бәрәке, щьмә’те, зьмани у мьләти wир’а һатә дайине. 8 Һ’әму бьнәлийед ль р’убари дьне wе сәре хwә ль бәр wи дайньн, навед к’ижана жь wәхте ә’фьрандьна дьнйайеда к’ьтеба жийинейә Бәрхе сәржекьрида нәһатьнә ньвисаре[1201].
9 Гӧһе к’е һәйә бьра бьбьһе:
10 Әwед кӧ йе дил к’әтьне нә, wе дил бьк’әвьн,
әwед кӧ йед бәр шур к’әтьне нә, әwе бәр шур к’әвьн[1202].
Ль вьр wе сәбьр у баwәрийа щьмә’та Хwәде кер бе.
11 Һьнге мьн дина хwә дайе, ва щә’нәwьрәки дьн жь ә’рде дәрдьк’әт, дӧ стьруйе wийә мина йе бәрха һәбун у мина зийе хәбәр дьда. 12 Әви т’әмамийа һ’ӧкӧме щә’нәwьре пешьн ль бәр wи хwәха дьда хәбате у п’ейи сәр ә’рде у бьнәлийед wе дькьр, wәки сәре хwә ль бәр wи щә’нәwьре пешьн дайньн, йе кӧ бьрина wийә кӧ бәрбь мьрьне дьбьр һатьбу qәнщкьрьне. 13 Ви щә’нәwьри нишанед ӧса ә’щебә мәзьн дькьрьн, һ’әта кӧ агьр жи жь ә’змен ль бәр ч’ә’ве мәрьва давитә сәр ә’рде. 14 Әwи пе wан нишанед кӧ wир’а һатьбунә дайине, wәки ль бәр щә’нәwьре пешьн бькә, бьнәлийед ль р’убари дьне дьхальфандьн. Әwи wанр’а гот, кӧ һ’әйкәләки wи щә’нәwьри чекьн, йе кӧ бь шур һатьбу бьриндаркьрьне у диса сах бу. 15 Һ’ӧкӧм wир’а һатә дайине, wәки р’ӧһ’ бәр һ’әйкәле щә’нәwьрда бинә, кӧ һ’әйкәле щә’нәwьр хәбәр дә у бькарьбә әwед кӧ щә’нәwьр нәһ’әбиньн бьдә кӧштьне. 16 Әwи п’ейи сәр һ’әмуйа кьр, аwа готи бьч’ук у мәзьна, дәwләти у бәләнгаза, аза у хӧлама кӧ нишане бьдьнә сәр дәсте хwәйи р’асте йан ә’нийа хwә, 17 wәки т’ӧ кәс нькарьбә нә бьк’ьр’ә, нә жи бьфьрошә, пештьри wи, йе кӧ нишана щә’нәwьр, аwа готи наве wи йан һ’әсабе наве wи сәр ә.
18 Ль вьр сәрwахти кер те: Һ’ьш-аqьле к’е һәйә, бьра һ’әсабе щә’нәwьр бьжмьрә, чьмки һ’әсабе мәрьвәки йә у һ’әсабе wи шәшсьд шест шәш ә.

14

Бәрх у йед хьлазбуйи
1 Паше мьн дина хwә дайе, ва Бәрх ль сәре ч’ийайе Сийонеф сәкьни бу у сәд чьл чар һ’әзар мәрьв т’әви Wи бун, кӧ ль сәр ә’нийа wан наве Wи у наве Баве Wи ньвисар бун. 2 Мьн жь ә’змен дәнгәк бьһист, мина дәнге гәләк ава у мина дәнге гӧр’инийа ә’wрайә qайим. Әw дәнге кӧ һатә мьн, мина дәнге мьqаме чәнгвана бу, кӧ ль чәнгедф хwә дьхьн. 3 Wана ль бәр т’әхт у ль бәр wан һәр чар р’ӧһ’бәра у р’успийа стьранәкә ну дьстьра. Т’ӧ кәс нькарьбу wе стьране һин буйа, пештьри wан сәд чьл чар һ’әзаред кӧ жь дьнйайе һатьбунә к’ьр’ине. 4 Әвана әw ьн, йед кӧ сәре хwә жьнар’а данәнинә, әw йед бьк’ьрф ьн. Әвана пәй Бәрх дьчьн, к’ӧда кӧ әw дьчә. Әвана жь нава мәрьва һатьнә к’ьр’ине, чаwа бәреф дәрәмәта пешьн кӧ Хwәде у Бәрхр’а бенә дайине. 5 Дәрәw жь дәве wан дәрнәк’әтийә, әw беqӧсур ьн.
Се мьлйак’әт
6 Һьнге мьн дина хwә дайе, ва мьлйак’әтәки дьн кӧ ә’зменда дьфьр’и у Мьзгинийа wийә һ’әта-һ’әтайе һәбу, wәки wе Мьзгинийе бьдә йед р’убари дьне, аwа готи һ’әму мьләта, бәрәка, зьмана у щьмә’та. 7 Wи бь дәнгәки бьльнд дьгот: «Жь Хwәде бьтьрсьн у шькьрийе бьдьнә Wи, чьмки сьһ’әта диwанкьрьна Wи пер’а гьһишт. Сәре хwә бәр Wи дайньн, Йе кӧ ә’рд у ә’зман, бә’р у авед канийа ә’фьрандьнә».
8 Һьнге мьлйак’әтәки дьн пәй wи һат у гот: «Һьлшийа, wеран бу! Әw Бабилонаф мәзьн, йа кӧ әw шәрава qавийаф хwәйә һар һ’әму мьләт данә вәхwарьне»[1203].
9 Пәй ве йәкер’а мьлйак’әтәки дьн жи пәй wан һат у бь дәнгәки бьльнд гот: «Әwе кӧ сәре хwә ль бәр щә’нәwьр у һ’әйкәле wи дайнә у нишана wи сәр ә’нийа хwә йан сәр дәсте хwә qәбул кә, 10 әwе жь wе шәрава һерса Хwәде вәхwә, йа кӧ ав т’әвнәкьри йә, к’аса Wийә хәзәбеда дагьрти йә. Әwе ль бәр мьлйак’әтед пироз у ль бәр Бәрх агьр у к’ьрк’утеда щәфе бьк’ьшинә[1204]. 11 Дуйе щәфе wан wе һ’әта-һ’әтайе бьк’ьшә у шәв у р’ож wе р’ьһ’әтийа wан т’ӧнәбә, йед кӧ сәре хwә бәр щә’нәwьр у һ’әйкәле wи датиньн у нишана wи ль сәр wан ә».
12 Аwа ль вьр wе сәбьра щьмә’та Хwәде кер бе, йед кӧ т’әмийед Хwәде хwәй дькьн у һьндава Исада амьн ьн.
13 Һьнге мьн жь ә’змен дәнгәк бьһист кӧ гот: «Бьньвисә: Жь вьр шунда хwәзьли нә әw мәрьв, йед кӧ бона баwәрийа сәр Хӧдан wе бьмьрьн». Р’ӧһ’ дьбежә: «Бәле! Әwе жь хәбата хwә р’ьһ’әт бьн, чьмки кьред wан т’әви wан дьчьн».
Нандьрунаф р’уйе ә’рде
14 У мьн дина хwә дайе, ва ә’wрәки сьпи у «йәки мина кӧр’еф мерьв»[1205] ль сәр wи ә’wри р’уньшти бу. Т’ащәки зер’ин ль сәре Wи бу у дә’сәкә туж жи дестда бу[1206]. 15 Һьнге мьлйак’әтәки дьн жь п’арьстгәһе дәрк’әт, бь дәнгәки бьльнд ль Әwи кӧ ль сәр ә’wр р’уньшти бу кьрә гази у готе: «Дә’са Хwә бавеже бьдьру, чьмки әw сьһ’әта нандьрунеф һат, бәре ә’рде иди гьһиштийә»[1207]. 16 Әwи кӧ ль сәр ә’wр р’уньшти бу дә’са Хwә авитә р’уйе ә’рде у ә’рд һатә дьруне.
17 Һьнге жь wе п’арьстгәһа ә’змен мьлйак’әтәки дьн дәрк’әт у дәсте wида жи дә’сәкә туж һәбу.
18 Wе һьнге жь горигәһе мьлйак’әтәки дьн дәрк’әт, кӧ һ’ӧкӧме wи ль сәр егьр һәбу, әwи бь дәнгәки бьльнд ль йе хwәйе дә’са туж кьрә гази у готе: «Дә’са хwәйә туж бавежә гушийед тьрийед ә’рде у бьчьнә, чьмки тьрийед wе иди гьһиштьнә». 19 Wи мьлйак’әти жи дә’са хwә авитә ә’рде, тьрийед ә’рде чьнин у бона һ’ьнщьр’андьне авитә wи һ’әwзе мәзьни хәзәба Хwәде. 20 Әw тьри wи һ’әwзида һатьнә һ’ьнщьр’андьне, кӧ жь бажер дәр бу у жь һ’әwз хун к’ьшийа, хуне авитә гәме һәспа, qаси һ’әзар шәшсьд мәйдани[1208] гьрт.

15

Һ’әфт мьлйак’әт у һ’әфт бәла
1 Һьнге мьн ль ә’змен нишанәкә дьнә мәзьн у әщеб дит, һ’әфт мьлйак’әтед хwәйе һ’әфт бәлайед ахьрийе пе к’ижана wе хәзәба Хwәде бьһата сери. 2 Wи чахи мьн тьштәки мина бә’рәкә шушә егьрва т’әвайи дит, ӧса жи әwед кӧ щә’нәwьр, һ’әйкәле wи у һ’әсабе наве wи бьндәст кьрьбун. Әвана сәр бә’ра шушә сәкьни бун, чәнгед кӧ Хwәде дабунә wан дәстед wанда бун 3 у стьрана Мусайеф хӧламе Хwәде у стьрана Бәрх дьстьран:
«Кьред Тә мәзьн у ә’щеб ьн
Хӧдан Хwәдейе Һ’әму Зорайийе!
Р’ийед Тә р’аст у сәр һәqийе нә,
йа П’адшайе мьләта[1209].
4 Хӧдан, к’и жь Тә wе нәтьрсә
у р’умәте нәдә wи наве Тә?
Чьмки Тӧ т’әне Йе пироз и.
Һ’әму мьләте бәрбь Тә бен
у сәре хwә бәр Тә дайньн,
чьмки кьред Тәйә р’аст хӧйа бун»[1210].
5 Пәй ван тьштар’а мьн дина хwә дайе, ва п’арьстгәһа ә’змен вәбу, аwа готи Конеф Шә’дәтийе. 6 Әw һәр һ’әфт мьлйак’әтед хwәйе һәр һ’әфт бәла жь п’арьстгәһе дәрк’әтьн. К’ьтанед паqьжә бьрqок ль wан бун у мәлахтед зер’ин ль сингед wан бун. 7 Һьнге жь һәр чар р’ӧһ’бәра йәки һ’әфт т’асед зер’инә хәзәба wи Хwәдейива т’ьжи, Йе кӧ һ’әта-һ’әтайе Сах ә, данә wан һәр һ’әфт мьлйак’әта. 8 П’арьстгәһ дуйе р’умәта Хwәде у qәwата Wива т’ьжи бу у т’ӧ кәс нькарьбу бьк’әта п’арьстгәһе, һ’әта кӧ һәр һ’әфт мьлйак’әта, һәр һ’әфт бәла нәанина сериф[1211].

16

Һ’әфт т’асед хәзәба Хwәде
1 Һьнге мьн дәнгәки бьльнд жь п’арьстгәһе бьһист кӧ готә һәр һ’әфт мьлйак’әта: «Һәр’ьн, һәр һ’әфт т’асед хәзәба Хwәде бьр’ежьнә сәр ә’рде».
2 Мьлйак’әте пешьн чу т’аса хwә р’етә сәр ә’рде, п’ьзькед п’исә хьраб ль сәр wан мәрьва дәрк’әтьн, йед кӧ нишана щә’нәwьр ль сәр wан бу у сәре хwә ль бәр һ’әйкәле wи данибун[1212].
3 Йе дӧда т’аса хwә р’етә сәр бә’ре, бә’р бу мина хуна мьрийа у һ’әму һ’әйwанед бә’реда qьр’ бун.
4 Йе сьсийа т’аса хwә р’етә сәр ч’әма у авед канийа, әw бунә хун[1213]. 5 Wи чахи мьн дәнге мьлйак’әте ава бьһист кӧ гот:
«Тӧ сәр р’астийе йи,
Йе һәйи, Йе һәбуйи у Йе пироз и,
кӧ Тә диwанед бь ви аwайи кьрьн[1214].
6 Чьмки wан хуна щьмә’та Хwәде у п’ехәмбәра р’ет
у Тә хун ль wан да вәхwарьне.
Р’аст әw хӧре ве йәке нә»[1215].
7 Һьнге мьн дәнге горигәһе бьһист, кӧ аһа гот:
«Бәле, йа Хӧдан Хwәдейе Һ’әму Зорайийе[1216],
диwанед Тә р’аст у һәq ьн».
8 Мьлйак’әте чара т’аса хwә р’етә сәр р’ойе у wер’а һатә дайине, кӧ мәрьвайе бь егьр бьqәлинә. 9 Һьнге мәрьв жь дәст шәwата гәрмайийе һатьнә qәландьне у к’ьфьри наве Хwәде кьрьн, кӧ һ’ӧкӧме Wи ль сәр ван бәла һәйә. Ле әw жь кьред хwәйә хьраб вәнәгәр’ийан, wәки шькьри бьдана Wи.
10 Мьлйак’әте пенща т’аса хwә р’етә сәр т’әхте щә’нәwьр у тә’ристани һатә сәр п’адшатийа wи, жь еше мәрьва зьмане хwә дьгәстьн[1217] 11 у жь дәст еша у п’ьзька к’ьфьри ль Хwәдейе ә’змен кьрьн, ле жь кьред хwәйә хьраб вәнәгәр’ийан.
12 Мьлйак’әте шәша т’аса хwә р’етә сәр ч’әме Фьратейи мәзьн, ава ч’ем ч’ькийа, wәки р’е бона п’адшед р’оһьлате бе һазьркьрьне[1218]. 13 Һьнге мьн дина хwә дайе, ва се р’ӧһ’едф һ’әрамәф мина бәqа, жь дәве wи зийайи, жь дәве щә’нәwьр у жь дәве п’ехәмбәре дәрәw дәрдьк’әтьн. 14 Әвана әw р’ӧһ’ед щьна бун, йед кӧ нишанед ә’щеб дькьн. Әw дьчьнә щәм һ’әму п’адшед дьнйайе, wәки wан бьщьвиньн, бона шәр’е wе Р’ожа Мәзьнә Хwәдейе Һ’әму Зорайийе.
15 «Ва йә Әзе мина дьза бем! Хwәзи ль wи, йе кӧ һ’ьшйар дьминә у к’ьнщед хwә хwәй дькә, wәки тә’зи нәгәр’ә у ә’йба wи хӧйа нәбә!»
16 Һьнге wан р’ӧһ’а әw п’адша щьвандьнә wи щийи кӧ бь ибрани жер’а «Һармәгәдон» те готьне.
17 Мьлйак’әте һ’әфта т’аса хwә р’етә сәр һәwе у жь т’әхте п’арьстгәһе дәнгәки бьльнд дәрк’әт у гот: «Һатә сери!» 18 Һьнге бьруске ле да, бу гӧр’инийа дәнге ә’wра у ә’рд ӧса qайим һ’әжийа, кӧ жь wе р’ожа инсан дьне к’әтийә һ’әта ньһа ә’рд аһа нәһ’әжийайә. Ә’рдһ’әж һаqас qайим бу! 19 Бажаре мәзьн бу се п’ара у бажаред мьләта wеран бун. Бабилона мәзьн һатә бира Хwәде, wәки wе к’аса хwәйә шәрава хәзәба гьранва бьдә wе. 20 Һ’әму гьрав бәтавәбун у ч’ийа иди нәһатьнә хӧйане. 21 Жь ә’змен тәйрока гьрә wәкә пенщи килограме сәр мәрьвада бари. Мәрьва жь дәст ледана тәйроке к’ьфьри ль Хwәде кьрьн, чьмки әва бәла гәләки гьран бу[1219].

17

Мака qавийе
1 Жь wан һәр һ’әфт мьлйак’әтед кӧ хwәйе һәр һ’әфт т’аса бун, йәки һат т’әви мьн хәбәр да у гот: «Wәрә ве дәре, әз диwана wе qава бь нав у дәнг нишани тә кьм, йа кӧ ль сәр гәләк ава р’уньшти йә[1220]. 2 П’адшед дьнйайе т’әви ве qави кьрьн у бьнәлийед р’убари дьне пе шәрава qавийа wе сәрхwәш бун».
3 Һьнге Р’ӧһ’е Пироз һатә сәр мьн, wи мьлйак’әти әз бьрьмә бәр’ике. Мьн дина хwә дайе, ва жьнәк ль сәр щә’нәwьрәки соре гәвәз сийар, кӧ сәрда-педа жь һәр алийава бь навед к’ьфьрийед һьндава Хwәдеда т’ьжи бун у һ’әфт сәред wи у дәһә стьруйед wи һәбун. 4 Әw к’ӧлфәта к’ьнща ширкф у соре гәвәзва wәргьрти бу, пе зер’, кәвьред qимәт, лал у дӧр’ваф хәмьли бу. К’асәкә зер’ин дәсте wеда бу, әw к’ас жи к’ьрети у мьр’дар’ийа qавийа wева дагьрти бу. 5 Ль сәр ә’нийа wе навәки сӧр’ ньвисар бу: БАБИЛОНА МӘЗЬН, МАКА QАВА У К’ЬРЕТИЙЕД ДЬНЙАЙЕ. 6 Мьн дина хwә дайе, wе әw к’ӧлфәта пе хуна щьмә’та Хwәде у пе хуна шә’дед Иса сәрхwәш буйә.
Гава кӧ мьн әw дит, әз гәләки ә’щебмайи мам. 7 Һьнге wи мьлйак’әти мьнр’а гот: «Тӧ чьма ә’щебмайи майи? Әзе сӧр’а wе к’ӧлфәте у сӧр’а wи щә’нәwьре кӧ әwа ле сийар ә, к’ижан кӧ һ’әфт сәред wи у дәһә стьруйед wи һәнә, тәр’а бежьм. 8 Әw щә’нәwьре кӧ тә дит, wәхтәке һәбу, ле ньһа т’ӧнә. Әwе зутьре жь гәлийе һәй-wайе дәрк’әвә у һәр’ә ӧнда бә. Бьнәлийед р’убари дьнейә кӧ навед wан жь wәхте ә’фьрандьна дьнйайеда к’ьтеба жийинеда нәһатьнә ньвисаре, wе ә’щебмайи бьминьн, гава wи щә’нәwьри бьбиньн, йе кӧ һәбу у ньһа т’ӧнә, ле wе һәбә.
9 Ль вьр һ’ьш-аqьл кер те. Әw һәр һ’әфт сәри, һ’әфт ч’ийа нә, сәр к’ижана әw к’ӧлфәт р’уньшти йә, ӧса жи һ’әфт п’адша нә. 10 Жь wан пенщ к’әтьнә, йәк һәйә, йе дьн һе нәһатийә у гава бе, гәрәке һьнәк wәхт бьминә. 11 Әw щә’нәwьре кӧ wәхтәке һәбу у ньһа т’ӧнә, әw хwәха жи п’адше һ’әйшта йә. Әw йәки жь wан һәр һ’әфта йә у wе һәр’ә ӧнда бә.
12 Әw һәр дәһә стьруйед кӧ тә дитьнә, дәһә п’адша нә, кӧ һе п’адшати нәстандьнә, ле бәле wе һ’ӧкӧм бьстиньн, кӧ т’әви щә’нәwьр бона сьһ’әтәке п’адшатийе бькьн[1221]. 13 Мәрәме ван һәр дәһа йәк ә, әwе qәwат у һ’ӧкӧме хwә бьдьнә щә’нәwьр. 14 Әвана wе т’әви Бәрх шәр’ бькьн, ле Бәрх т’әви йед газикьри, бьжарти у амьна wе ль сәр wан бькарьбә, чьмки әw Бәрх Хӧдане хӧдана у П’адше п’адша йә».
15 Һьнге мьлйак’әт мьнр’а гот: «Әw авед тә дитьн кӧ әwа qав ль сәр wан р’уньштийә, әw щьмә’т ьн, ә’лаләт ьн, мьләт у зьман ьн. 16 Әw һәр дәһә стьруйед кӧ тә дитьн, ӧса жи щә’нәwьр wе һәвр’а бьжәньнә йа qав. Әwе дәсте wе жь һәр тьшти бькьн, wе тә’зи кьн у гоште wе бьхwьн, егьрда бьшәwьтиньн. 17 Чьмки Хwәде әв йәк кьрә дьле wан, кӧ хwәстьна Wи бькьн у сәр нетәке бьн, п’адшатийа хwә бьдьнә щә’нәwьр, һ’әта кӧ хәбәред Хwәде бенә сери. 18 Әw жьна кӧ тә дит, әw бажаре мәзьн ә, йе кӧ п’адшатийе ль сәр п’адшед дьнйайе дькә».

18

Wеранбуна Бабилонеф
1 Пәй ван тьштар’а мьн дина хwә дайе, wе мьлйак’әтәки дьн жь ә’змен дьһатә хwаре. Әw хwәйе һ’ӧкӧме мәзьн бу у жь диндара wи р’уйе ә’рде р’онайи бу. 2 Әwи бь дәнгәки бьльнд кьрә гази у гот:
«Һьлшийа, wеран бу, Бабилона мәзьн!
Әw бу щи-wар, мьск’әне щьна
у сьт’ара һ’әму р’ӧһ’ед һ’әрам,
qәлетка һ’әму тәйрәдед нәп’акә мьр’дар’[1222].
3 Чьмки жь wе шәрава qавийа wейә һар
һ’әму мьләта һьлда вәхwар,
п’адшед дьнйайе т’әви wе qави кьрьн,
базьрганед дьнйайе жь агьре дьле wе дәwләти бун»[1223].
4 Ль вьр мьн жь ә’змен дәнгәки дьн бьһист кӧ гот:
«Жь нава wе дәрк’әвьн, щьмә’та Мьн,
wәки һун нәбьнә һәвал-п’аред гӧнед wе
у жь бәлайед wе п’аре нәстиньн[1224].
5 Чьмки гӧнед wе сәр һәв щи бунә гьһиштьнә һ’әта ә’змен
у Хwәде нәр’астийед wе анинә бира Хwә[1225].
6 Wе чь кьрьбә ӧса жи һун биньнә сәре wе
у ль анәгори кьред wе,
дӧ щар һаqаси ле вәгәр’иньн,
әw к’аса кӧ wе бона wә дагьрт,
һун дӧ щар тә’л ль wе бьдьнә вәхwарьне[1226].
7 Чьqас р’умәта хwә бьльнд кьрийә
у к’ефа дьле хwә дәрбаз кьрийә,
һаqаси щәфа-шине сәрда биньн.
Чьмки дьле хwәда аһа дьбежә:
‹Әз чаwа п’адша р’уньшти мә,
у нә жьнәби мә,
т’ӧ щар әзе шине нәбиньм›[1227].
8 Ләма жи нава р’ожәкеда wе бәлайед wе сәр wеда бен:
Нәхwәшийа һ’ал, шин у хәлайи у wе бьбә хӧре егьр.
Чьмки әw Хӧдан Хwәде qәwат ә, йе кӧ диwана wе дькә».
9 П’адшед дьнйайе, йед кӧ пер’а qави у к’еф кьрьнә, гава дуйе шәwата wе бьбиньн, wе бьгьрин у сәр wе шине бькьн. 10 Жь тьрса щәфе wе, әwе ль дур бьсәкьньн у бежьн:
«Ах, ах бажаре мәзьн,
бажаре зор, Бабилон!
Диwана тә сьһ’әтәкеда сәр тәда һат»[1228].
11 Базьрганед дьнйайе wе ль сәр wе бьгьрин у шине бькьн, чьмки иди т’ӧ кәсе тьштед wанә фьротане нәк’ьр’ә: 12 Һур-муред зер’, зив, кәвьред qимәт, лал-дӧр’, к’ьтане qимәт, п’арч’ед ширкф, һәвьрмьш, п’арч’ед соре гәвәз, һәр дара бинхwәш у һәр тьштед жь qилед фила, тьштед жь даред һәрә qимәт, жь сьфьр, һ’әсьн у мәрмәр, 13 ӧса жи дарчинф, бьһарәта бинхwәш, бьхур, р’уне бинхwәш, бьхуреф ә’рәби, шәрав, бьзьре зәйт’уне, аре хас, гәньм, дәwар, пәз, һәсп, ә’рәбә, хӧлам у р’ӧһ’ед инсен жи. 14 Базьргане бежьн: «Әw тьштед дьле тәдайә ширьн жь дәсте тә чун у һ’әму тьштед р’әwшә бьрqок жь тә бьрийан, иди т’ӧ щар әw дәст тә нак’әвьн». 15 Әw базьрганед ван тьшта, йед кӧ пе Бабилоне дәwләти бьбун, wе жь тьрса щәфе wе дур бьсәкьньн бьгьрин, бавежьнә сәр wе 16 у бежьн:
«Ах, ах бажаре мәзьн,
кӧ тә к’ьтане qимәт, п’арч’е ширк у соре гәвәз ль хwә wәргьртьбу
у бь зер’, кәвьре qимәт, лал-дӧр’ва хәмьли буйи![1229]
17 Һаqас һәбукф сьһ’әтәкеда п’уч’ бу чу».
Һ’әму сәрдаред гәмийа у сийаред гәмийа, гәмиванаф у һ’әмуйед кӧ пе хәбата сәр бә’ре ә’буре хwә дькьрьн, дур сәкьнин[1230] 18 у чахе дуйе шәwата wи дитьн, кьрьнә qир’ин у готьн: «Гәло бажарәки дьн мина ви бажаре мәзьн һәбу?» 19 Хwәли ль сәре хwә кьрьн, бь шин у гьри кьрьнә qир’ин у готьн:
«Ах, ах бажаре мәзьн,
wәки һ’әмуйед бә’редайә хwәйигәми
пе һәбука wийә хьнебуйи дәwләти бьбун,
чаwа сьһ’әтәкеда wеран бу чу!»
 
20 Ә’змано, щьмә’та Хwәде, шанди у п’ехәмбәрно!
Дьле хwә ша кьн ль wи бажари,
кӧ Хwәде һ’әйфа wә жь wи һьлда.
21 Һьнге мьлйак’әтәки qәwат, кәвьрәк мина бәрашәки мәзьн һьлда, авитә бә’ре у гот:
«Бь ви аwайи жи бажаре мәзьн Бабилон wе qайим жорда бе авитьне
у иди т’ӧ щар wе хӧйа нәбә[1231].
22 Wе иди дәнге чәнг, сазбәнд, бьлурван у бор’иван
нав тәда т’ӧ щар нәйе бьһистьне.
Wе иди һостаки т’ӧ п’ешәйиф
т’ӧ щар нав тәда хӧйа нәбә.
Wе иди дәнге бәраша жи
т’ӧ щар нав тәда нәйе бьһистьне[1232].
23 Wе иди ч’ьрусийа ч’ьре жи
т’ӧ щар нав тәда хӧйа нәбә
Wе иди дәнге бук-зә’ве жи
т’ӧ щар нав тәда нәйе бьһистьне.
Базьрганед тә гьрәгьред дьнйайе бун
у һ’әму мьләт бь сербазийа тә жь р’е хальфинф[1233].
24 У хуна п’ехәмбәр у щьмә’та Хwәде к’әтә стуйе wи бажари, бәле хуна wан һ’әмуйа кӧ ль сәр р’уйе ә’рде һатьнә р’етьне».

19

Шабуна ль ә’змен
1 Пәй ван йәкар’а, мьн ль ә’змен дәнгәки бьльнд бьһист, мина дәнге ә’лаләтәкә гьран кӧ дьгот:
«Һалелуйаф!
Хьлазбун, р’умәт у qәwат йед Хwәдейе мә нә!
2 Диwанед Wи р’аст у һәq ьн.
Әwи диwана wе qаве кьр
йа кӧ пе qавийа хwә дьне һ’әр’ьманд
у һ’әйфа хуна хӧламед Хwәде жь wе һьлда»[1234].
3 Щара дӧда готьн:
«Һалелуйа!
Һ’әта-һ’әтайе дуйе жь wе бьк’ьшә»[1235].
4 Һәр бист чар р’успи у һәр чар р’ӧһ’бәр дәвәр’уйа чун у сәре хwә ль бәр wи Хwәдейе ль сәр т’әхт р’уньшти данин у готьн:
«Амин, Һалелуйа!»
5 Һьнге дәнгәк жь т’әхт һат у гот:
«Һ’әму хӧламед Wийә кӧ жь Wи хоф дькьн,
бьч’ук у мәзьн пәсьне Хwәдейе мә бьдьн»[1236].
6 Һьнге мьн дәнг бьһист, чаwа дәнге ә’лаләтәкә гьран, мина дәнге хӧлә-хӧла гәләк ава у мина дәнге гӧр’инийа ә’wрайә qайим кӧ дьготьн:
«Һалелуйа!
Чьмки Хӧдан Хwәдейе мәйи Һ’әму Зорайийе
дәст бь п’адшатийе кьр[1237].
7 Әм Wир’а гӧл дьн у ша бьн
у шькьрийе бьдьнә Wи,
чьмки дә’wата Бәрх пер’а гьһишт
у дәргистийа Wи к’аре хwә кьрийә.
8 Бона ль хwәкьрьне
к’ьтане бьрqоки паqьж жер’а һатә дайине».
(Әw к’ьтан нишана кьрьнед щьмә’та Хwәдейә р’аст ьн.)[1238]
9 Һьнге wи мьлйак’әти мьнр’а гот: «Бьньвисә: Хwәзи ль wан, кӧ бона шайийа дә’wата Бәрх һатьнә т’әглифкьрьне!» Сәрда зедә кьр гот: «Ай әв ьн хәбәред Хwәдейә р’аст»[1239].
10 Wи чахи әз дәвәр’у чумә ньга, кӧ сәре хwә ль бәр wи дайньм, ле әwи мьнр’а гот: «Ве йәке нәкә! Әз жи һәвал-хӧламәки мина тә у wан хушк-бьред тә мә, к’ижан ә’ламәтийа Исайә р’аст хwәй дькьн[1240]. Сәре хwә ль бәр Хwәде дайнә. Чьмки әw р’астийа кӧ Иса ә’лам кьр әw п’ехәмбәра дьдә хәбәрдане[1241]».
Һәспе боз у сийаре wи
11 Һьнге мьн дина хwә дайе, ә’зман вәбу, ва йә һәспәки боз, кӧ сийаре Wир’а Амьн у Р’аст дьготьн. Әw диwанкьрьне у шәр’е Хwәда сәр р’астийе йә. 12 Ч’ә’вед Wи мина алава егьр бун у гәләк т’ащ ль сәре Wи бун. Навәк сәр Wи ньвисар бу, кӧ пештьри Wи т’ӧ кәси ньзаньбу. 13 К’ьнщәкә хунеда кьри ле бу у наве Wи Хәбәра Хwәде бу[1242]. 14 Ордийед ә’змен жи ль һәспед бозә сийар к’ьтанед чил-qәрqашә паqьж ль wан пәй Wи дьчун. 15 Жь дәве Wи шурәки туж дәрдьк’әт, wәки ль мьләта хә. Әwе пе шьвдара һ’әсьни шьвантийе ль wан бькә, wи һ’әwзе шәрава хәзәба Хwәдейе Һ’әму Зорайийеда wан бьһ’ьнщьр’инә. 16 Ль сәр к’ьнща Wи, сәр һета Wи навәк ньвисар бу: П’АДШЕ П’АДША У ХӦДАНЕ ХӦДАНА.
17 Һьнге мьн мьлйак’әтәк дит, әw ль сәр р’ойе сәкьни бу, бь дәнгәки бьльнд кьрә гази у готә һ’әму тәйрәдед кӧ һәwеда дьфьр’ьн: «Wәрьн бьщьвьнә шайийа Хwәдейә мәзьн[1243], 18 wәки һун щьнйазед п’адша, сәрдара, мерхаса у бәрәт’ед һәспа, ӧса жи щьнйазед сийаред wан у һ’әму мәрьва, аза у хӧлама, бьч’ук у мәзьна бьхwьн».
19 Һьнге мьн әw щә’нәwьр у п’адшед дьнйайе ордийед wанва ль щики щьвийайи дитьн, wәки шәр’е хwә т’әви Wи сийаре һәспе боз у ордийа Wива бькьн. 20 Һьнге әw щә’нәwьр т’әви wи п’ехәмбәре дәрәw дил һатьнә гьртьне, йе кӧ ль бәр wи щә’нәwьри нишанед ә’щеб дькьрьн. Әwи бь wан кьра әw хальфандьн, йед кӧ нишана щә’нәwьр qәбул кьрьн у сәре хwә ль бәр һ’әйкәле wи данин. Щә’нәwьр у п’ехәмбәре дәрәw жи сахә-сах һатьнә авитьне нав гола агьре к’ьрк’утейи дьшьхӧлә. 21 Әwед майин жи пе wи шуре кӧ жь дәве Сийаре һәспе боз дәрдьк’әт, һатьнә кӧштьне у һ’әму тәйрәдә жь щьнйазед wан т’ер бун.

20

П’адшатийа һ’әзар сали
1 Һьнге мьн дина хwә дайе, ва мьлйак’әтәк жь ә’змен дьһатә хwаре, к’ьлита гәлийе һәй-wайе у зьнщирәкә мәзьн дәсте wида бу. 2 Әwи әw зийа гьрт, аwа готи әw мә’ре бәре, кӧ хwәха мирещьн у шәйт’ан ә у һ’әзар сали гьреда[1244]. 3 Әwи әw авитә гәлийе һәй-wайе, сәр wи к’ьлит кьр у мор лехьст, wәки иди мьләта нәхальфинә, һ’әта һ’әзар сал т’әмам бә. Пәй wе йәкер’а әw гәрәке бона wәхтәки кьн бе бәр’дане.
4 Һьнге мьн к’ӧрси дитьн кӧ әw ль сәр wан р’уньштьн, к’ижанар’а һатә дайине, wәки диwане бькьн. Ӧса жи мьн р’ӧһ’ед wан дитьн, сәре к’ижана бона шә’дәтийа Иса у бона хәбәра Хwәде һатьбунә лехьстьне, к’ижана сәре хwә ль бәр щә’нәwьр у һ’әйкәле wи данәнибун у нә жи нишана wи һьлдабунә сәр ә’ни йан дәсте хwә. Әвана диса сах бун у т’әви Мәсиһ һ’әзар сали п’адшати кьрьн. 5 (Ле әw мьрийед майин сах нәбун, һ’әта һ’әзар сал т’әмам бу.) Әв ә р’абуна мьрийайә пешьн. 6 Хwәзьли у бӧһӧрти-жьбарә йә, әwе кӧ п’ара wи т’әви р’абуна мьрийайә пешьн һәйә. Мьрьна дӧда ль сәр wан һ’ӧкӧм накә, ле әwе бьбьнә к’аһинед Хwәде у Мәсиһ у wе т’әви Wи һ’әзар сали п’адшатийе бькьн.
Ахьрийа мирещьн
7 Гава һ’әзар сал т’әмам бә, мирещьн wе жь зьндана хwә бе бәр’дане, 8 әwе дәрк’әвә, wәки wан мьләтед һәр чар qӧлбед дьнеда, аwа готи Гог у Магоге бьхальфинә у wан бона шәр’ ль щики бьщьвинә. Р’әqәма wан wе мина qума дәве бә’ре бә[1245]. 9 Әвана wе т’әмамийа ә’рде бәла бьн у дора wаргәһе ордийа щьмә’та Хwәде у бажаре һ’ьзкьри бьгьрьн. Ле жь ә’змен агьре бьбарә, wан һ’уфи хwә кә. 10 Әw мирещьне кӧ әw хальфандьн, wе бе авитьне нава гола агьре к’ьрк’уте, wи щийе кӧ щә’нәwьр у п’ехәмбәре дәрәw теда нә. Ль wьр wе шәв у р’ож, һ’әта-һ’әтайе бьчәрчьрьн.
Диwана хьлазийе
11 Һьнге мьн т’әхтәки мәзьни чили-qәрqаш дит у Йәк ль сәр р’уньштьбу. Ә’рд у ә’зман жь бәр Wи бәтавәбун у дәwса wан к’ьфш нәбу. 12 Wе һьнге мьн мьрийед бьч’ук у мәзьн дитьн кӧ ль бәр т’әхт сәкьни бун. К’ьтеб вәбун у к’ьтебәкә дьн жи вәбу, аwа готи к’ьтеба жийине. Диwана мьрийа анәгори wан кьред wанә к’ьтебада ньвисар һатә кьрьне[1246]. 13 Бә’ре мьрийед хwә дан, Мьрьне у Дийаре Мьрийа жи мьрийед хwә дан. Диwана һәр мәрьвәки жь wан анәгори кьрьнед wан һатә кьрьне[1247]. 14 Һьнге Мьрьн у Дийаре Мьрийа һатьнә авитьне нава гола егьр. Әв гола егьр мьрьна дӧда йә. 15 У наве к’е ве к’ьтеба жийинеда ньвисар т’ӧнәбу, әw һатә авитьне нава гола егьр.

21

Ә’рд у ә’змане ну
1 Һьнге мьн ә’рд у ә’зманәки ну дитьн, чьмки ә’рд у ә’змане бәре дәрбаз бун у иди бә’р т’ӧнәбу[1248]. 2 Мьн дина хwә дайе, ва жь ә’змен Бажаре Пироз, Оршәлима ну мина букәкә хеликьри бона дәргистийе хwә хәмьли жь Хwәдеда дьһатә хwаре. 3 Мьн жь т’әхт дәнгәки бьльнд бьһист кӧ гот: «Ва йә коне Хwәде нава мәрьвада! Әwе Хwәха нав wанда бьжи, әwана wе бьбьнә щьмә’та Wи у Хwәде Хwәха жи wе т’әви wан бьминә, чаwа Хwәдейе wан[1249].[1250] 4 Әwе жь ч’ә’вед wан һ’әму һесьред wан паqьж кә у иди мьрьне т’ӧнәбә, нә шин, нә гьри, нә еш-ешук, чьмки тьштед бәре дәрбаз бун»[1251].
5 Һьнге Әwи ль сәр т’әхт р’уньшти гот: «Ва Әз һәр тьшти ну чедькьм». У мьнр’а гот: «Бьньвисә, чьмки әв хәбәрнә амьн у р’аст ьн». 6 Ӧса жи готә мьн: «Һәр тьшт һатә сери. Әз ьм Алфаф у Омега, Дәстпебун у Ахьри. Әзе йед т’и, жь канийа ава жийине беһәq бьдьмә вәхwарьне. 7 Әwе кӧ сәрк’әвә, һәр тьште п’ара wи бьк’әвьн, Әзе Хwәдейе wи бьм, әwе жи лаwе Мьн бә[1252]. 8 Ле п’ара тьрсонәка, беамьна, к’ьрет-һ’әрамаф, меркӧжа, бенамуса, сербаза, п’утп’арьста у һ’әму дәрәwина wе гола агьре кӧ к’ьрк’утева дьшәwьтә бьк’әвә. Әв ә мьрьна дӧда».
Бажаре Оршәлима ну
9 Мьлйак’әтәки жь wан һәр һ’әфт мьлйак’әта, йед кӧ һ’әфт т’асед wанә һ’әфт бәлайед хьлазийева т’ьжи һәбун, һат т’әви мьн хәбәр да у гот: «Wәрә ве дәре, әзе буке нишани тә кьм, дәргистийа Бәрх». 10 Һьнге Р’ӧһ’е Пироз һатә сәр мьн, wи әз бьрьмә сәр ч’ийаки мәзьни бьльнд у Бажаре Пироз, Оршәлим нишани мьн да, кӧ жь ә’змен Хwәдеда дьһатә хwаре[1253]. 11 Р’умәта Хwәде нав wида шәwq дьда, әw р’онайи мина кәвьре qимәт бу, мина кәвьре йаспис, мина хьрустал бу. 12 Сура wи мәзьн у бьльнд бу, донздәһ дәргәһи бу у ль бәр дәргәһа донздәһ мьлйак’әт һәбун. Ль сәр дәргәһа навед һәр донздәһ qәбилед зар’ед Исраел ньвисар бун[1254]. 13 Жь алийе р’оһьлатева се дәргәһ, жь алийе бакӧрева се дәргәһ, жь алийе башуреваф се дәргәһ у жь алийе р’оавайева се дәргәһ һәбун. 14 Донздәһ һ’имед сура бажер һәбун, ль сәр wан һәр донздәһа навед һәр донздәһ шандийед Бәрх ньвисар бун.
15 Дәсте wи мьлйак’әтида, йе кӧ т’әви мьн хәбәр дьда бона чапкьрьне qамишәки зер’ин һәбу, wәки бажер, дәргәһед wи у сура wи чап кә. 16 Бажар чар гошә бу, дьрежайийа бажер wәкә бәрайийе бу. Әwи бажар бь wи qамиши чап кьр, донздәһ һ’әзар мәйдан[1255] дәрк’әт. Дьрежайи, бәрайи у бьльндайи wәкә һәв бун. 17 Мьлйак’әт сура бажер пе чапкьрьна мәрьвайе чап кьр, бьльндайийа wе бу сәд чьл чар зәнд[1256]. 18 Әw сур жь кәвьре йаспис һатьбу чекьрьне у бажар хwәха жь зер’е хаси мина шушә зәлал бу[1257]. 19 Һ’имед сура бажер бь һәр щур’ә кәвьред хасә qимәт һатьбунә хәмьландьне.
Һ’име пешьн йасписе сьпи бу,
йе дӧда сафире шин,
йе сьсийа халкедоне к’әске вәкьри,
йе чара зьмруде к’әск,
20 йе пенща сардонуксе сор,
йе шәша сардийоне соре тә’ри,
йе һ’әфта кәвьре зер’ин,
йе һ’әйшта зьмруде шин,
йе нәһа топазе qич’ьк,
йе дәһа хьрисопрасе к’әск,
йе йанздәһа йаqуте ширк,
йе донздәһа аместисе ширке вәкьри[1258].
21 Һәр донздәһ дәргәһ донздәһ дӧр’ бун, һәр дәрик жь дӧр’әки бу у мәйдана бажер жь зер’е хаси мина шуше зәлал бу.
22 Мьн бажерда п’арьстгәһ нәдит, чьмки Хӧдан Хwәдейе Һ’әму Зорайийе у Бәрх п’арьстгәһа wи нә. 23 Бажар нә һ’әwще тә’ве у һиве бу кӧ р’онайи бьдане, чьмки р’умәта Хwәде wи р’онайи дькә у Бәрх ч’ьра wи йә[1259]. 24 Мьләт wе р’онайа wида бьгәр’ьн у п’адшед дьнйайе wе р’әwш-р’умәта хwә биньнә нава wи[1260]. 25 Дәргәһед wи wе т’ӧ щар нәйенә гьртьне, чьмки ль wьр т’ьме wе р’ож бә, шәве т’ӧнәбә. 26 Wе р’умәт у һӧрмәта мьләта биньнә нава wи. 27 Qәт тьштәки һ’әрам wе нәк’әвә бажер, нә жи йед кӧ к’ьретийе у дәрәwа дькьн wе бьк’әвьне, т’әне әwед кӧ к’ьтеба Бәрхейә жийинеда һатьнә ньвисаре[1261].

22

1 Паше wи мьлйак’әти ч’әмәки ава жийине, мина хьрустале зәлал нишани мьн кьр, кӧ жь т’әхте Хwәде у Бәрх дәрдьк’әт у нава мәйдана бажерва дьк’ьшийа. 2 Ль һәр дӧ алийед ч’ем дара жийине[1262] һәбу, кӧ донздәһ щур’ә бәр дани у һәр мәһ бәре хwә дьда. Бәлгедф wе даре бона qәнщбуна мьләта бун[1263]. 3 Иди тьште ньфьр’лебуйи ль wьр wе т’ӧнәбә.
Т’әхте Хwәде у йе Бәрх wе нав бажерда бә у хӧламед Wи wе жер’а хьзмәтк’арийе бькьн. 4 Әwе р’уйе Wи бьбиньн у наве Wи wе ль сәр ә’нийа wан һәбә. 5 Иди шәве ль wьр т’ӧнәбә, wе р’онайа ч’ьре у р’ойе кер нәйен, чьмки Хӧдан Хwәде wе ль wан р’онайи кә у һ’әта-һ’әтайе п’адшатийе бькьн[1264].
Һатьна Иса Мәсиһ
6 Wи мьлйак’әти мьнр’а гот: «Әв хәбәрнә амьн у р’аст ьн. Хӧдан Хwәдейе кӧ Р’ӧһ’е Хwә дьдә п’ехәмбәра[1265], мьлйак’әте Хwә шанд, wәки тьштед кӧ wе зутьре бьqәwьмьн нишани хӧламед Хwә кә».
7 Иса дьбежә: «Ва йә Әзе зутьре бем.
Хwәзи ль wи, йе кӧ хәбәред п’ехәмбәртийед ве к’ьтебеда хwәй дькә!»
8 Мьн Йуһ’әнна әв йәкана бьһистьн у дитьн. У чахе мьн әw бьһистьн у дитьн, дәвәр’у чумә ньге wи мьлйак’әти, йе кӧ әв тьшт нишани мьн кьрьн, wәки сәре хwә ль бәр wи дайньм. 9 Ле әwи мьнр’а гот: «Ве йәке нәкә! Әз жи һәвал-хӧламәки мина тә у wан бьред тә п’ехәмбәра у wан һ’әмуйа мә, йед кӧ хәбәред ве к’ьтебе хwәй дькьн. Сәре хwә ль бәр Хwәде дайнә».
10 Сәрда жи мьнр’а гот: «Хәбәред п’ехәмбәртийейә ве к’ьтебеда вәнәшерә, чьмки wәхт незик ә. 11 Әwе кӧ нәһәqийе дькә, бьра һе нәһәqийе бькә, әwе кӧ к’ьрет ә, бьра һе к’ьретийе бькә, әwе кӧ р’аст ә, бьра һе р’астийе бькә у әwе кӧ пироз ә, бьра һе пироз бә».
12 Иса дьбежә: «Ва йә Әзе зутьре бем у хәлата Мьн дәсте Мьнда йә, wәки анәгори кьрьнед һәр йәки бьдьмә wи[1266]. 13 Әз ьм Алфаф у Омега, Йе Пешьн у Йе Пашьн, Дәстпебун у Ахьри».
14 Хwәзи ль wан, йед кӧ чӧхед хwә шуштьнә[1267], wәки изьна wан һәбә, жь бәре дара жийине бьхwьн у дәргәһед бажерр’а бьк’әвьнә һьндӧр’![1268] 15 Ле сә-куч’ьк, сербаз, бенамус, меркӧж, п’утп’арьст у һәр кәсе кӧ дәрәwа һ’ьз дькә у дәрәwа дькә, әwе дәрва бьминә.
16 «Мьн, Иса, мьлйак’әте Хwә шанд, wәки шә’дәтийа ван тьшта нава щьвинада бьдә. Әз Тамар у Р’ьк’ьнйатаф Даwьд ьм у Әз Стәйрка Шәwqә Сьбәһе Зу мә»[1269].
17 Р’ӧһ’ у бук дьбежьн: «Wәрә!» Әwе кӧ дьбьһе бьра бежә: «Wәрә!» Әwе кӧ т’и йә бьра бе, әwе кӧ ава жийине дьхwазә бьра беһәq бьстинә[1270].
Пашготьн
18 Әз шә’дәтийе дьдьмә һәр кәсе кӧ хәбәред п’ехәмбәртийейә ве к’ьтебеда дьбьһе: Һәгәр йәк тьштәки сәр ванда зедә кә, Хwәде жи ван бәлайед кӧ ве к’ьтебеда ньвисар ьн wе сәр wида зедә кә[1271]. 19 У һәгәр йәк жь хәбәред п’ехәмбәртийейә ве к’ьтебеда тьштәки кем кә, Хwәде жи wе п’ара wи жь дара жийине у жь Бажаре Пироз кем кә, бона к’ижана ве к’ьтебеда ньвисар ьн.
20 Әwи кӧ шә’дәтийа ван тьшта дьдә, дьбежә: «Бәле, Әзе зутьре бем». Амин! Wәрә, йа Хӧдан Иса.
21 К’әрәма Хӧдан Иса һ’әмуйар’а[1272] бә.

ФӘРҺӘНГОК

Әва фәрһәнгока мина к’ьлитәке мәщале дьдә, кӧ фә’минед хәбәред гьран йан нәнас зу фә’м бькьн. Ве фәрһәнгокеда наве п’аред К’ьтеба Пироз бь жьмаред сәри у р’езава һатьнә ньвисаре, аwа готи һәр р’ез у сәри жьмаркьри нә. Т’әвайийа Пәймана Кәвьн 39 к’ьтеб ьн: Дәстпебун, Дәрк’әтьн, Qануна К’аһинтийе, Жьмар, Зәбур, К’ьтебед П’ехәмбәра у йед майин. Пәймана Ну 27 к’ьтеб ьн. (Әв һәр дӧ пәйман һәвр’а 66 к’ьтеб ьн.) Дәрһәqа шьровәкьрьнада һун дькарьн һәр 66 к’ьтебада бьхуньн, ле сәд һ’әйф кӧ ве к’ьтебеда т’әне к’ьтебед Пәймана Ну һәнә, йед Пәймана Кәвьн т’ӧнәнә, чьмки әw һе бь зарав у р’езьманийа кӧрманщийа wәлатед Кафказе нәһатьнә һазьркьрьне.
Абба – бь зьмане арами те фә’мкьрьне «бав». Марqос 14:36; Р’омайи 8:15; Галати 4:6.
авзе (нәхwәшийа авзе) – ава зәр же дьчә.
Адәм – инсане пешьн бу, йе кӧ Хwәде хӧльqанд. Хwәде әw жь хwәлийа ә’рде хӧльqанд (Дәстпебун 2), паше Һеwа хӧльqанд. Адәм у жьна хwә Һеwава әw бун, йед кӧ паше гӧр’а Хwәде нәкьрьн у гӧнә кьрьн (Дәстпебун 3). Һьнгеда инсен гӧнә кьр. Корьнт’и I, 15:45-да те готьне, кӧ Иса Мәсиһ «Адәме Ахьрийе» йә. Адәме пешьн баве т’әмамийа мәрьвайа йә у һәр кәс жийина qальби жь wи дьстинә. Иса Мәсиһ кӧ Адәме дӧда йә, жийина р’ӧһ’ани дьдә һәр кәсе кӧ баwәрийа хwә Wи тинә. Луqа 3:38; Р’омайи 5:12-15; Корьнт’и I, 15:22, 45-47; Тимот’ейо I, 2:13-14; Щьһуда 14.
Алфа у Омега – Алфа һ’әрфа әлифба йунанийә пешьн ә, Омега һ’әрфа әлифба йунанийә пашьн ә. «Алфа у Омега» чаwа навәк һьн Хwәдер’а, һьн жи Иса Мәсиһр’а те готьне. Ә’йанти 1:8; 21:6; 22:13.
амин – жь зьмане ибрани йә, кӧ мә’на wе әв ә: «Р’аст ә», «Бәле», «Бьра ӧса бә», «Р’аст бе хельф», «Qайл ьм». Әw һьнге те готьне гава йәк готьнәке дьбежә йан дӧа дькә, йәки дьн готьна wи дьхwазә мак кә, qайлбуна хwә бь готьна «амин» нишан дькә. Ӧса жи Ә’йанти 3:14-да әв нава бона Иса Мәсиһ һатийә хәбате, бь фькьра «Әw р’аст ә», «Әw амьн ә». Р’омайи 1:25; 9:5; Корьнт’и I, 14:16; Корьнт’и II, 1:20.
анинә сери – анинә щи, мийасәркьрьн, т’әмамкьрьн.
анисо – (анис, шәмит) щур’әки п’ьнщар’е йә. Мәтта 23:23.
арами – зьмане арами незики зьмане ибрани йә. Жь сала 600-и бәри буйина Иса әw нава сийасәте у к’ьр’ин-фьротана Асйа Р’оавайеда зьманәки навмьләтийейи мәзьни бу. Һена Иса Мәсиһда арами зьмане щьһуйед Фьльстинейи һәр дәм бу, ӧса жи ибрани у йунани дьһатьнә хәбәрдане. Пәймана Нуда чәнд щи һәнә, wәки ньвиск’аред Мьзгинийе хәбәред Иса бь зьмане арами ньвисинә у паше wәлгәр’андьнә йунани. Мәтта 23:7; Марqос 5:41; 7:34; 15:22; К’аред Шандийа 4:36; Галати 1:18.
Арйопаго – гьрәки бажаре Ат’инайе бу, Йунаньстанеда. Мәрьвед хwәйиqәдьрә гьрәгьр сәр wи гьри дьщьвийан. Щьвата wан жи һәма «Арйопаго» дьһатә готьне.
Артәмис – наве п’утәки йә, кӧ гәләк мәрьва Асйайеда әw дьһ’әбандьн (К’аред Шандийа 19:24-35).
Архелайо – кӧр’е Һеродәси Мәзьн бу у бьре Һеродәс-Антипас бу. Пәй мьрьна баве хwәр’а әw дәмәкә кьн бу сәрwере Щьһустане. Жь к’әрәма хwә ль бьн хәбәра «Һеродәс»-да жи бьхуньн.
афу (афукьрьн, афубун) – бахшандьн.
Ахайа – п’арәкә мәзьнә wәлате Йунаньстане бу. П’ьр’анийа бажаред Йунаньстанейә ә’йан, һьнге дьк’әтьнә нава qәза Ахайайейә Р’омайе.
Аqуб – 1. Аqуб кӧр’е Исһаq бу, аwа готи нәвийе Бьраһим, Аqубр’а Исраел жи те готьне. Бьре wийи мәзьн Әсаw бу. Аqуб баве һәр донздәһ qәбилед мьләте Исраеле бу. К’ьтеба Пирозда чәнд щара Аqуб бона мьләте Исраеле жи те готьне. Жь к’әрәма хwә ль бьн хәбәра «мала Аqуб» у «Әсаw»-да бьхуньн.
2. Аqубе Һалфаwо у Аqубе Зәбәдийе бьре Йуһ’әнна, әвана дӧ шагьртед Иса Мәсиһ бун.
3. Ӧса жи Аqуб наве бьраки Иса бу (Мәтта 13:55; Марqос 6:3; Галати 1:19) у ль гора фькьра гәләка әw Аqуб ә, йе кӧ «Нә’ма Аqуб» ньвисийә.
Бабилон – 1. Бабилон наве бажарәки гәләки кәвьн ә. Wәхтәке п’адшайе Бабилоне гәләк wәлатед дьн бьндәст кьрьбун. Мьләте wи т’әви мьләте Исраеле шәр’ кьр у әw бьндәст кьрьн. Гәләк мәрьвед Исраеле чаwа хӧлам бьрьнә wәлате хwә. Мьләте Исраеле ль wьр һ’әфте сали ма. Мәтта 1:11-12, 17; К’аред Шандийа 7:43.
2. Бабилон Ә’йантийеда жи те ньвисаре, чаwа нишана мьләтед кӧ гӧр’а Хwәде накьн, чьмки мәрьвед бажаре Бабилоне ӧса бун. Ә’йанти 14:8; 17:5; сәре 18-а.
3. Пәтрус I, 5:13-да һәйә кӧ «Бабилон» бә’са бажаре Р’омайе дькә.
Бав (Баве Ә’змана) – әв нав Хwәдер’а те готьне. К’ьтеба Пирозда әw бь мә’на физики (щьсмани) найе фә’мкьрьне, ле бь мә’на р’ӧһ’ани. Әw Баве р’ӧһ’ед һ’әму мәрьвайийе йә. Хwәде бона мәрьва ӧса хәм дькә, чаwа бав зар’а хwәр’а у һе зедә. Ле һәләqәтийа Хwәде чаwа Баве т’әви Иса Мәсиһ щур’әки башqә йә. Жь к’әрәма хwә дәрһәqа ве йәкеда бьн хәбәра «Кӧр’е Хwәде»-да бьхуньн.
бадиһәwа – вала, п’уч’.
Баә’л – наве п’утәки кәнанийа бу, әw п’утәки зедәбуне аwа готи зайине бу, баwәрмәндед wи п’ути баwәр дькьрьн кӧ әwе һ’әйwанед wан, зәви у р’әзед wан бәрәк’әт кә. Мә’на Баә’л «хwәйи» йә. Мьләте Моwаб, мьләте Мьдйан у мьләте Сур у Сайда Баә’л хwәр’а Хwәде һ’әсаб дькьрьн. Гәләк п’утед wан мьләта һәбун, ле Баә’л жь һ’әмуйа мәстьр бу. Т’ариха мьләте Исраелда, чахе әw жь Хwәде дур дьк’әтьн, Баә’л дьһ’әбандьн у бь ви аwайи һерса Хwәде ль сәр хwәда данин. Ле нав мьләте Исраелда мәрьв һәбун, кӧ т’ӧ щара Баә’л qәбул нәкьрьнә, һәр wәхт заньбунә кӧ пештьри Ә’фьрандаре ә’рд у ә’зман т’ӧ Хwәде иди т’ӧнәйә. Һ’акьмти 2:13; 6:25, 31; П’адшати III, 16:31; сәре 18-а; 22:53-54; П’адшати IV, 3:2; 10:18-27; 11:18; Йерәмийа 2:8; 7:9; 11:17; 12:16; 19:5; 23:27; Р’омайи 11:4.
бажарванед Р’омайе – жь һ’әму мәрьвед кӧ Императорийа Р’омайеда дьман, т’әне һьнәк чаwа бажарванед р’омайе дьһатьнә һ’әсабе. Әwед кӧ бажарван дьһатьнә һ’әсабе, һәq у азайийед wанә башqә һәбун, qәдьре wан һе бьльнд бу (К’аред Шандийа 16:37).
Бажаре Даwьд – Пәймана Кәвьнда «Бажаре Даwьд» wе п’ара Оршәлимер’а те готьне, к’ижан кӧ Даwьд п’адша жь дәсте йәбусийа станд (П’адшати II, 5:6-9). Луqа 2:11-да ӧса жи Бәйтләһ’мер’а дьготьн бажаре Даwьд, ль к’ӧ мала баве Даwьд дьма. Wьр Даwьд жь дийа хwә дьне к’әтьбу у мәзьн бьбу (П’адшати I, 17:12; Луqа 2:4). Ӧса жи ль гора готьнед п’ехәмбәра Иса Мәсиһ wьр жь Мәрйәме дьне к’әт (Мәтта 2:1, 5-6).
бакӧр – мьфрьq, шьмал.
бап’еш – (бап’еша гәмийе) щар, багьр.
Бараq – йәк жь сәрwеред мьләте Исраеле бу. Шер’да сәрwерти дькьр у дьжмьн бьндәст кьр. Һ’акьмти жь сәред 4-а һ’әта 5-а; Ибрани 11:32.
Барнабас – мә’на наве «Барнабас» әв ә: «Кӧр’е Бәрдьлийе» аwа готи «Йе кӧ бәр дьлада те» (К’аред Шандийа 4:36). Әw йәки леwи бу жь Qӧбрьсе у нава баwәрмәндада сәрwерәк бу, йе кӧ Паwлос бьрә щәм шандийед Оршәлиме. Әw т’әви Паwлос р’еwитийа Паwлосә пешьнда чаwа qасьде Иса чу. К’аред Шандийа 4:36-37; 9:27; 13:1–14:28; 15:36-41; Галати 2:9-14.
башур – мьшрьq, щә’нуб.
баwәри – «Иман» хәбәрәк ә, кӧ жь зьмане семити (ә’рәби, ибрани, сурийани, ашури) те, кӧ бь к’ӧрди «баwәри» йә. Пенщ щур’ә хәбатед хәбәра «баwәри» һәнә:
1. Мәрьв баwәрийа хwә ль Хwәде йан йәки тинә, баwәр дькә кӧ әw амьн ә (Дәстпебун 15:6; Ишайа 7:9; Р’омайи 4:3; Галати 3:8).
2. Мәрьв дькарә баwәр бькә кӧ тьштәк йан кәсәк р’аст ә (Луqа 20:5).
3. Мәрьв ә’сәйи занә, аwа готи һ’ьшада р’удьни, кӧ тьштәк һәйә йан wе дәрбаз бә (Аqуб 1:6).
4. Пәймана Нуда, һинкьрьна шандийа бона Иса Мәсиһ те фә’мкьрьне. Әw баwәрийа мә йә нав пирозед Хwәдеда йә (Галати 1:23; Әфәси 4:5; Щьһуда 3).
5. Баwәрикә щур’әки башqә жи һәйә, чаwа дайинәкә жь Хwәде (Корьнт’и I, 12:9).
беолити – беqанун, беә’дәт, беә’сьл у хwәсәрихwә.
Бет’-Ел – бажаре п’адшатийа Исраелейи бакӧре бу. Сесьд сали әw щики гәләки ә’йан бу бона һ’әбандьне. П’адшати III, 12:28-30; П’адшати IV, 23:15.
бәж – зьһайи, ә’рд.
Бәйтләһ’м – бажаре Щьһудайе (Щьһустане) йә, ль к’ӧ Даwьд п’адша дьне к’әт у мәзьн бу, паше жи Иса ль вьр һатә дьне (Мәтта 2:1; Луqа 2:4; Йуһ’әнна 7:42).
бәйт’ – qәwл, һьзьнгьрт.
бәлг – п’әле даре.
Бәлзәбул – навәки бона мирещьн. Пешийе Бәлзәбул наве п’утәки фьльстинийа бу, мә’на «Хӧдане wаре бьльнд». Фьльстини незики мьләтед Исраеле дьман. Пәйр’а нав щьһуйада мә’никә дьн станд: «Хӧдане меша» йан «Хӧдане сәргина». Әw жи бу навәки сәрwерийа qәwатед щьнайә хьраб. Мәтта 10:25; 12:24, 27; Марqос 3:22; Луqа 11:15, 18-19.
бәрдьли – барьстани.
бәре дәрәмәта пешьн – Зәмане Пәймана Кәвьнда, анәгори qьрара Хwәде, Исраеледа һәр тьштед пешьнә ньхӧри, һәгәр зар’а кӧр’ин буйа, йан һ’әйwана нерин буйа, йан бәре ә’рде у р’әзе дарайә пешьн буйа, әвана «бәред дәрәмәта пешьн» дьһатьнә һ’әсабе у Хwәдер’а дьһатьнә дайине. Бәред дәрәмәта пешьн Хwәдер’а пироз бун у әw р’аст п’ара Wи бун. Әв дайина бәре дәрәмәта пешьн дьдә к’ьфше, кӧ һәр тьшт п’ара Хwәде йә. Чахе бәре дәрәмәта пешьн дәрдьк’әт у дьдан, һьнге мәрьв wе йәкеда гӧман бун, кӧ һ’әму дәрәмәта wанә майинә пәй дәрәмәтдайина пешьнр’а wе бәрәк’әт бә. Бьньһер’ә: Дәрк’әтьн 13:12-15; 34:19, 26; Qануна К’аһинтийе 23:17; Жьмар 18:12; Готьнед Сьлеман 3:9-10. Пәймана Нуда әва хәбәра «бәре дәрәмәта пешьн» бь чәнд щур’а бь мә’на р’ӧһ’ани те бьк’аранине: Р’омайи 8:23; Корьнт’и I, 15:20, 23; Аqуб 1:18; Ә’йанти 14:4.
бәрәт’ә – лаше мьрийа йан һ’әйwен.
бәрзәqи – тӧрӧшкьрьн, щӧлә’тикьрьн, бешәрмикьрьн.
бәр’и – щийе бе ав, кәвьр-кӧч’ьк, чол у бәст.
бәтавәбун – ӧндабун.
билан – занәбунеда сәрхwә.
бӧһьшт – щьнәт.
бьвьр – балт’ә.
Бьжарти (Йе Бьжарти) – бона Иса Мәсиһ те готьне. Йе Бьжарти, Мәсиһе Хwәде йә, йе кӧ Хwәде к’ьфш кьрийә. Ишайа 42:1; Мәтта 12:18; Луqа 23:35; Йуһ’әнна 1:41. Жь к’әрәма хwә бьн хәбәра «Мәсиһ»-да бьхуньн.
бьк’ьр – кәч’ьк, qиза мернәкьри.
Бьлам – п’ехәмбәр бу, йе кӧ Балаqе п’адше Моwабе жь wи һиви кьр, wәки әw ньфьр’а мьләте Исраеле бькә, чьмки Балаqе п’адша дьхwәст әw бьндәст кьрана. Балаq жь мьләте Исраеле дьтьрсийа, чахе һатьнә wәлате wи. Пешийе Бьлам п’ехәмбәр гот: «На, әз ньфьр’а мьләте Исраеле накьм», ле паше чу. Гава р’еда дьчу, ль пешийа wи мьлйак’әтәк сәкьни. Бьлам мьлйак’әт нәдит, ле к’әре Бьлам мьлйак’әт дит у пешда нәчу. Бьлам нькарьбу ньфьр’ мьләте Исраеле бькьра, чьмки Хwәде дӧа wан кьрьбу. Пәймана Нуда ньвисар ә кӧ Бьлам п’әрәһ’ьз бу, ләма т’әви Балаqе п’адша qайл бу, йе кӧ дьжмьне мьләте Исраеле бу. Жьмар 22:4-35; Пәтрус II, 2:15-16; Щьһуда 11; Ә’йанти 2:14.
бьнәли – мәрьвед кӧ щикида дьминьн бьнәлийед wе дәре нә.
Бьнйамин – жь һәр донздәһ кӧр’ед Аqуб (аwа готи Исраел) йе һәри бьч’ук бу. Әw бавә’ширәки Исраеле бу. Дәстпебун 35:18; К’аред Шандийа 13:21; Р’омайи 11:1; Филипи 3:5; Ә’йанти 7:8.
Бьраһим – бавә’шире щьмә’та Хwәде бу. Һе бәре пешда Хwәде Бьраһимр’а готьбу кӧ: «Әзе wәлатәки бьдьмә тә. Гәрәке тӧ жь wәлате хwә дәрейи у һәр’и wәлатәки ну». Бьраһим гӧр’а Хwәде кьр. Пәй гәләк салар’а әw wәлат дит. Әw wәлате Исраел ә. Хwәде пәйман т’әви Бьраһим гьреда, соз да кӧ әw у зӧр’әтед wи Хwәдер’а wе бьбьнә щьмә’тәкә башqә, һәгәр әw ль пәй Хwәде һәр’ьн. Жь к’әрәма хwә бьн хәбәра «пәйман»-да бьхуньн. Луqа 1:55; 3:8, 34.
бьхур – ширеза даре йә. Әw жь дара те һьлдане у һ’ьшккьрьне. Гава те шәwьтандьне, бинәкә гәләки хwәш же те. Дәма Пәймана Кәвьнда п’арьстгәһеда сәр горигәһа бьхуре Хwәдер’а дьһатә шәwьтандьне (Дәрк’әтьн 30). Щур’әки дарәкә бьхуре Ә’рәбьстанеда жи һәбу, кӧ гәләки qимәт бу. Стәйрнасед р’оһьлате жь wе дәре Исайе зар’окр’а п’ешк’еш анин (Мәтта 2:11).
бьһарәт – пунг, дарчин, мехьк у йед майинә бинхwәш.
бьһе – п’арәкә qимәте, кӧ бәри к’ьр’ине те дайине (Әфәси 1:14).
вәгәр’андьн (жь гӧнәкьрьне вәгәр’ийан) – (т’обәкьрьн) әw ә, кӧ йәк жь гӧнәкьрьне вәдьгәр’ә, хьраби у гӧнед хwә нас дькә, фә’м дькә кӧ әw хьраб ә, п’ошман дьбә у бь дьл у щан жь гӧнәкьрьне вәдьгәр’ә бәрбь Хwәде, wәки Хwәде бьбахшине. Һәзәкийел 14:6; Зәкәрийа 1:6; Марqос 1:15; К’аред Шандийа 3:19.
гәлийе һәй-wайе – щийе бебьни. Бь йунани АБУССОС ә. Ль гора һинкьрьнәкә щьһуйайә гәләки кәвьн, әв щи к’урайийа ә’рде бу у щьн ль wьр гьрти дьһатьнә хwәйикьрьне, һ’әта щәзакьрьна wанә ахьрийе. Луqа 8:31; Ә’йанти 9:1-2, 11; 11:7; 17:8; 20:1, 3.
гәмиван – (к’әштиван) хәбатк’аре гәмийе (к’әштийе).
гәмиwаргәһ – лиман, бәндәр.
Гидәйон – сәрwерәки щьмә’та Исраеле бу. Баwәрийа wи гәләк бу у дӧа кьр wәки Хwәде р’ебәрийа wи бькьра. Гава чу шәр’, әскәред wи һьндьк бун, ле Хwәде алик’арийа wи кьр сәрк’әт. Һ’акьмти 6:11–8:27; Ибрани 11:32.
гори – qӧрбан, нәдьр.
горигәһ – (мәзбәһ) т’әхте кӧ qӧрбан, гори, һ’әди у хер дьһатьнә дайине йан сәржекьрьне. Пешийе әw пе кәвьра дьһатә чекьрьне. Һена Мусада qӧрбан т’әне сәр горигәһа Коне Шә’дәтийе дьһатьнә сәржекьрьне у паше, гава п’арьстгәһ һатә чекьрьне, т’әне сәр горигәһа п’арьстгәһе дьһатә сәржекьрьне. П’арьстгәһеда горигәһ жь сьфьр чекьри бу. Т’әхтәки дьн жи һәбу, жь йе мәзьн бьч’уктьр у зер’кьри бу. К’аһин ль сәр ве сьфре бьхур дьшәwьтандьн. Вер’а дьготьн горигәһа бьхуре. Дәстпебун 12:7; 22:9; Луqа 1:11; Луqа 11:51.
гӧнә, гӧнәк’ар – т’әр’ьбандьна qьрара Хwәде әw гӧнә те һ’әсабе (Йуһ’әнна I, 3:4). Гӧнәк’ар әw мәрьв ә, йе кӧ жь р’ийа Хwәде к’әтийә у qьраред Wи хwәй накә. Ль гора ньвисаред пироз һ’әму мәрьв гӧнәк’ар ьн у жь р’ә’ма Хwәде к’әти нә (Р’омайи 3:9-18, 23; Йуһ’әнна I, 1:8-10).
гӧр’а фьланкәсе кьрьн – бь йа фьланкәсе кьрьн, бь готьна фьланкәсе бу, гӧһдарийа фьланкәсе кьрьн.
гьрав – (адә, щьзир) ә’рдәки нава бә’реда.
дарчин – бьһарәтәкә жь qальке даре йә. Бина wе гәләк ә у һена бәре гәләки бьһа бу. Мәрьва әва т’әви бьзьре зәйт’уне дькьр, wәки бина бьзьр хwәш бә. Щарна мәрьва ль хwә дьхьстьн у щарна жи бона дәфьнкьрьне дьһатә бьк’аранине (Ә’йанти 18:13).
Даwьд – Дәма Пәймана Кәвьнда Даwьд п’адше Исраелейи һәри мәзьн бу. Жь к’әрәма хwә ль бьн хәбәра «мала Даwьд»-да бьхуньн.
дәрдан – фьраqа кӧ тьшта дькьне йан теда хwәй дькьн.
дәрсдар – (феркар, мьә’льм, мамоста). Әwана жь к’ома мәрьвед хwәнди нә, ньвисаред ибрани гәләк заньбун. Нав у дәнге wан гәләк щара бьльнд дьбу жь дәст занәбуна wан, чьмки әзбәри готьнед дәрсдаред дьн дьготьн.
дәфьнкьрьн – вәшартьн, ч’ә’лкьрьна мьрийа.
дәһәк – Нав кӧр’ед Исраелда кӧр’әк һәбу, наве wи Леwи. Зӧр’әта wи шьхӧле п’арьстгәһе дькьрьн. Ль гора Qануна Муса зӧр’әта Леwи ль сәр наве Хwәде дәһәк (жь дәһа п’арәкә) һәбуке, һасьл у дайина бәре ә’рде жь щьмә’та Исраеле хwәр’а дьстандьн (Qануна К’аһинтийе 27:30-32).
дийаре мьрийа – (дьнйа мьрийа, дьнйа тә’ри) Наве дийаре мьрийа бь зьмане йунани ҺАДИС ә у бь зьмане ибрани ШӘОЛ ә. Әw щики тә’рийи бона мьрийа йә (Ибо 10:21-22). Щарна К’ьтеба Пирозда хәбәра ҺАДИС бь мә’на дожә (щә’ньмә) те хәбате, әw щики хәзәбе йә. Ле Пәймана Нуда ҺАДИС п’ьр’анийа щара бь ве мә’нийе те хәбате, щики жь бона йед хьраб ә, бона дәмәке. Әw нә щийе хәзәбе йә, щийе хәзәба ахьрийе ГӘӘННА йә (аwа готи щә’ньмә).
дийарийа т’әвайишәwате – Дийари у qӧрбанед щур’ә-щур’ә һәбун. Дийарийед т’әвайишәwате бьзьн, бәрх у щанәга бун. Әw р’оже дӧ щара бь һәвр’а сәр горигәһа п’арьстгәһеда дьһатьнә шәwьтандьне. Ле qӧрбанед дьн т’әне п’арч’ед wан дьһатьнә шәwьтандьне. Qануна К’аһинтийе 1:3-9; Ибрани 13:11.
дитьндар – щийе тейатьре йан жи щийе мәщала щьвате кӧ дьһатә дәрбазкьрьне (К’аред Шандийа 19:29, 31).
дожә – щә’ньмә. Жь к’әрәма хwә бьн хәбәра «щә’ньмә»-да бьхуньн.
дӧр’ – кәвьре сьпийи qимәт ә, кӧ жь нав дьле щур’әки һ’әйwане бә’ре дәрдьхьн (Мәтта 7:6).
дьл – бь фькьра ибранийа, әw щи йә, кӧ мәрьв нава хwәда шеwьра хwә дькә у qьраред хwә дьдә.
еләкзьрьһ’ – к’ьнщәкә әскәра йә, кӧ ль синг у пьшта хwә гьредьдан, wәки жь шур у тира бенә хwәйкьрьне. Әw жь һ’әсьн йан жи жь ч’әрме qальм чекьри бун. Әфәси 6:14 (зьрьһ’); Т’есалоники I, 5:8 (к’ӧмзьрьһ’); Ә’йанти 9:9, 17.
Елиша – п’ехәмбәрәки Исраеле бу, кӧ дәма Пәймана Кәвьнда гәләк к’әрәмәт бь дәсте wи дьһатьнә кьрьне (П’адшати IV, 2:1–8:15). Пе Елиша жи Хwәде «Нә’мане» сәрwере әскәре Сурйайе жь к’отибуна wи qәнщ кьр (П’адшати IV, 5; Луqа 4:27).
Елйас – п’ехәмбәрәки Хwәдейи мәзьн бу. Әwи ль п’адшаки хьраб һьлат, ӧса жи ль һ’әмуйед кӧ Исраеледа п’ут дьһ’әбандьн. Гәләк щьһу дьфькьрин кӧ Елйас wе диса бьһата, wәки бона һатьна Мәсиһ мьләт һазьр кьра. Йуһ’әннайе Ньхӧмдар гәләк алийава мина Елйас бу. Мәтта 11:14; Марqос 9:4; Луqа 1:17; Р’омайи 11:2-5; Аqуб 5:17.
ельми wи бун – т’әсмили wи бун, бәр та бун, гӧһдарийа wи кьрьн.
епикури – шагьртед философе Епикурос бу. Епикурос сала 270 бәри буйина Иса мьр. Әwи һин дькьр, кӧ гәрәке мәрәме ә’мьре мәрьва шабун бә, жь еш у тьрсе дур бьн (К’аред Шандийа 17:18).
Әгрипа – Әгрипайе дӧда кӧр’е Һеродәс-Әгрипа бу (кӧр’е Аристополойе Һеродәсе Мәзьн). Әгрипа п’адшаки Щьһустане бу. Паwлос ль бәр Әгрипа у хушка wи Бәрньке сәкьни у Мьзгинийа Хwәде дьда wан (К’аред Шандийа 25:13–26:32).
Әсаw – Исһаqе кӧр’е Бьраһимр’а дӧ кӧр’ед һәвал-щеwи бун, Әсаw у Аqуб. Әсаw кӧ йе мәзьн бу, р’ожәке гава гәләки бьр’чи бу, әwи һәqе ньхӧртийа хwә да хwарьна зька, әw фьротә Аqубе бьре хwә. Хwәде зӧр’әта Аqуб чаwа щьмә’т хwәр’а бьжарт, нә кӧ йа Әсаw. Дәстпебун 25:21-26; 27:1-41; 32:3–33:16; Р’омайи 9:10-13; Ибрани 11:20; 12:16-17.
ә’нишк (кәвьре сәре ә’нишке) – Пәймана Нуда әв хәбәр бь дӧ щур’а те фә’мкьрьне: 1. Әw кәвьре кӧ диwара һәвва гьредьдә, аwа готи «кәвьре сәре ә’нишке».
2. Кәвьре кӧ ль хьлазийа чекьрьна авайики сәр дәргәһ йан дәри дьһатә данине, чаwа «кәвьре к’ьлите» йә, wәки һ’әму кәвьред майин һәвва бьдә гьредане. Мәтта 21:42; Марqос 12:10; Луqа 20:17; Әфәси 2:20; Пәтрус I, 2:6-7.
занәбеж – зьменда сәрхwә.
зар – дәв.
зәндәгьрти ман – ә’щебмайи ман, мәт’әлмайи ман.
зәwал – нәһәqи, нәхwәши, зийан.
Зәwс – п’уте йунанайи һәри мәзьн ә. «Йупитәр» жи жер’а дьһатә готьне. П’утәки дьн жи һәбу, кӧ наве wи Һәрмес бу, әw чаwа qасьде Зәwс һ’әсаб дькьрьн. К’аред Шандийа 14:12-13.
зив – бь йунани жер’а дьготьн ДРАХМӘ йан ДИНАРИОН, кӧ зивәки бьч’ук бу. Әвана wәлатед Императорийа Р’омайеда дьһатьн хәбате. Әw wәкә р’ожхәбатәкә п’аләки бу. Луqа 15:8-9.
зийа – (әждәһәр) һ’әйwанәк ә, кӧ щарна ч’ир’окада жи те готьне, гәләки qәwат ә, чаwа мә’рәки гәләки мәзьн хӧйа дьбә. Жер’а «мә’р» жи дьбежьн. Ә’йантийеда зийа чаwа нишана мирещьн, сәрwере р’ӧһ’ед хьраб ә. Ә’йанти 12:3–13:4; 16:13; 20:2.
зох – (дарәкә гурьзе) дарәкә бьч’ук ә, чаwа луфьк бона ә’дәте дин дьһатә бьк’аранине. К’аһина хуна qӧрбанеда дькьрьн у дьр’әшандьнә сәр мәрьва, wәки әw мәрьв ль бәр Хwәде пироз бьн. Дәрк’әтьн 12:22; Qануна К’аһинтийе 14:4; Жьмар 19:6, 18; Йуһ’әнна 19:29; Ибрани 9:19.
зьмьр – р’унәки бинхwәш ә, жь дара те стандьне у qимәте wи бьһа бу. Һьнге зьмьр бона еше дьданә нәхwәша (Марqос 15:23), ӧса жи ль сәр щьнйазе мьрийада дькьрьн, wәки бона дәфьнкьрьне һазьр кьн (Йуһ’әнна 19:39).
жийина һ’әта-һ’әтайе – ә’мьре һ’әта-һ’әтайе, жийина һәрһәйе, һ’әйата әбәди.
ибрани – навәки кәвьн ә у щьмә’та Исраеле пе ви нави һатә навкьрьне. Ибрани ӧса жи зьман ә. Щьмә’та Исраеле бь зьмане ибрани хәбәр дьдан. Пәймана Кәвьн бь ви зьмани ньвисар ә. К’ьтебәкә Пәймана Ну жи бь ви нави һәйә (Нә’ма Ибранийар’а).
илаһи – һе бона wе йәке, һе зедә.
инк’ар – йәк һаш жь тьштәки һәйә, ле хwә мӧкӧр’ найе кӧ занә.
Иса – мә’на наве Иса бь ибрани әв ә: «Хӧдан хьлаз дькә», йан «хьлазкьр», йан жи «азабун» (Мәтта 1:21).
исаф – wьщдан.
Исраел – 1. Наве мәрьв ә. Чахе Хwәде Аqубе баве мьләте Исраеле бьмбарәк кьр, наве wи кьрә Исраел (Дәстпебун 32:27-28; 35:10). Чәнд нав зӧр’әта Исраелр’а те готьне: «Щьмә’та Исраел», «Зар’ед Исраел» у «ибрани». Щьһу жи чаwа мьләте Исраеле тенә һ’әсабе.
2. Наве wәлат жи те готьне: «Исраел». Зува жер’а дьготьн: «Кәнан» (К’аред Шандийа 7:11; 13:19). Навәки дьн жи жер’а «Wәлате Фьльстине» дьбежьн.
Исһаq – кӧр’е Бьраһим у Сәрайе бу. Мә’на наве wи «к’ән» ә, гава дийа wи Сәрайе щара пешьн бьһист кӧ Хwәде wе зар’ бьда wе, әw к’әнийа, чьмки әw ә’мьрда мәзьн бу. Дәстпебун 21:1-8; К’аред Шандийа 7:8; Р’омайи 9:7; Ибрани 11:9 у йед майин.
итойин – р’обәт, сосрәт.
Ишайа – п’ехәмбәрәки ә’йан бу, кӧ wәкә 700 сали бәри Иса Мәсиһ һәбу. Әwи дәрһәqа Исада гәләки п’ехәмбәрти кьрийә. К’ьтеба wи жи һәйә. Мәтта 3:3; К’аред Шандийа 8:30; Р’омайи 9:27-29 у йед майин.
иqраркьрьн – әрейикьрьн, шекьрандьн.
йанчийә – гӧва, гәло, кӧ, аwа готи.
Йерәмийа – п’ехәмбәрәки ә’йан бу, әw wәкә 500 сали бәри буйина Иса Мәсиһ һәбу. Wәхтәк һәбу, жь щьмә’та Исраеле гәләка гӧр’а Хwәде нәдькьрьн. Йерәмийа wанр’а дьгот, кӧ жь гӧнәкьрьне вәгәр’ьн. Гәләк тьшт жи әwи бона Иса Мәсиһ у мьләтед нәщьһу п’ехәмбәрти кьр. К’ьтеба wи жи һәйә, «Йерәмийа». Мәтта 2:17; 16:14; 27:9.
Йефта – әскәрәки ә’йан бу. Әw жь сәрwеред щьмә’та Исраеле бу. Һ’акьмти 11:1–12:7; Ибрани 11:32.
Йеша – баве Даwьд п’адша бу. Иса Мәсиһ жь р’ьк’ьнйата wи һатә дьне. Пәймана Кәвьнда Ишайа п’ехәмбәр ньвиси кӧ Мәсиһе жь зӧр’әта Йеша у Даwьд бьбә. Р’ут’ 4:18-22 (17-21); П’адшати I, 16:1-22; 17:12-14, 17; Мәтта 1:5-6; Луqа 3:32; К’аред Шандийа 13:22; Р’омайи 15:12.
Йешуйе Нун – п’ехәмбәр бу, ӧса жи пәй мьрьна Мусар’а сәрwерәки щьмә’та Исраеле бу. Әwи р’ебәрийа щьмә’та Исраеле кьр, һ’әта wәлате Кәнане, к’ижан кӧ Хwәде бь создайина Хwә да wан. Wана т’әви мьләте кӧ ль wьр дьман шәр’ дькьрьн у сәрк’әтьн. Пәйр’а Йешу әw wәлат п’арәвәкьр у һәр qәбиләкә Исраелер’а (пештьри qәбила Леwи кӧ к’аһин бун) п’арәк да. Әw сәрwерәки к’ьфш бу у дьхwәст кӧ щьмә’т бь дьләки пәй Хwәде бьчуйа. Ль сәр кьрьнед wи к’ьтеб жи һәйә. Дәрк’әтьн 17:8-13; Жьмар 13:1-17; Йешу 1-24; К’аред Шандийа 7:45; Ибрани 4:8.
йунан – 1. мьләте wәлате Йунаньстане.
2. Дәма Иса Мәсиһда, щьһуйа һ’әму мьләтед майинр’а «йунан» дьготьн, wәки бьдана к’ьфше, кӧ һ’әбандьн у култура wан йед йунана бун, нә кӧ йед щьһуйа (Марqос 7:26; К’аред Шандийа 17:4), ле һьнәкә жь wан баwәрийа хwә бь Хwәдейе Исраеле анин (К’аред Шандийа 17:4; бәлки Йуһ’әнна 12:20-да жи ӧса йә). Ве wәлгәр’андьнеда чәнд щи һәнә к’идәре хәбәра «нәщьһу» дәwса «йунан» һатийә хәбьтандьне (К’аред Шандийа 14:1; 20:21; Р’омайи 1:16; 2:9-10; 3:9; 10:12; Корьнт’и I, 1:24; 10:32; 12:13 Галати 3:28; Колоси 3:11 у йед майин).
3. Чәнд щийа хәбәра «йунан» бә’са wан щьһуйа дькә, йед кӧ жь wәлате Исраеле дәр мәзьн бьбун у зьмане wан йунани бу, йан жи Исраеледа мәзьн бьбун ле зьмане йунани хәбәр дьдан, нә кӧ ибрани (К’аред Шандийа 6:1, 9:29 у 11:20 (ван р’езада бь ви аwайи һатийә бьк’аранине: «щьһуйед кӧ йунани хәбәр дьдан»); бәлки Йуһ’әнна 7:35).
Йунаньстан – wәлат ә, Ат’ина бажаре wейи сәрәкәйи мәзьн ә, чаwа һьнге ӧса жи иро. Корьнт’ жи бажаре Йунаньстанеда йә, чаwа һьнге ӧса жи иро. П’ьр’анийа бажаред Йунаньстанейә ә’йан һьнге дьк’әтьнә нава qәза Ахайайейә Р’омайе. Мьләте Йунаньстанейи кәвьн гәләк хwәнди бун у бона сәрwахтийа wан мьләтед дьн qәдьре wан дьгьртьн. Зьмане wан жь алийе һ’әму хwәндәванава дьһатә хәбәрдане, нә т’әне ль Йунаньстанеда, ле ль wәлатед дәр жи. Ль к’идәре кӧ әскәред йунана дьчуне, култура хwә ль wьр бәла дькьрьн. К’ьтебед Пәймана Ну пешийе бь зьмане йунани һатьнә ньвисаре.
Йуһ’әнна – Бь наве Йуһ’әнна чәнд мәри Пәймана Нуда һәнә, ле йед һәрә ә’йан әв ьн:
1. Йуһ’әннайе Зәбәди йәк жь һәр донздәһ шагьртед Иса бу. Әw шанди бу. Әwи «Мьзгинийа Йуһ’әнна» у се нә’мә ньвисинә у ль гора фькьра гәләка к’ьтеба «Ә’йанти» жи wи ньвисийә.
2. Йуһ’әннайе Ньхӧмдар, әw п’ехәмбәр у готьнбеже хәбәра Хwәде бу (Луqа 1:13-17; 7:26). Т’обәдар аведа дьньхӧмандьн у щьмә’та Исраеле бона Мәсиһ һазьр дькьрьн (Луqа 3:3-20; 7:27).
кәла – һ’әбс, зьндан, гьртигәһ.
Кәнан – наве wи wәлати йә, к’ижан кӧ Хwәде ль гора созе Хwә да мьләте Исраеле, wәки бьбә wәлате wан. Әв наве «Кәнан» һе бәри ль wьр майина мьләте Исраеле һәбу. Паше «Исраел» йан жи «Фьльстин» һатә готьне. Мәтта 15:22; К’аред Шандийа 7:11; 13:19.
кәнани – мьләтәк бу кӧ ль Кәнане дьман, зӧр’әта кӧр’е Һам, кӧр’е Нӧһ (Дәстпебун 10:6).
Коне Шә’дәтийе (Коне Щьвине) – Гава щьмә’та Исраеле жь Мьсьре дәрк’әт, Хwәде сәре ч’ийайе Синайе Мусар’а гот, чаwа гәрәке Коне Шә’дәтийе бе чекьрьне (Дәрк’әтьн 25). Гава чекьрьн, р’умәта Хwәде әw щи т’ьжи кьр у Хwәде бь р’умәта Хwә шә’дәти да у да хӧйакьрьне кӧ Әw т’әви wан ә (Дәрк’әтьн 38:21). Коне Шә’дәтийе у Коне Щьвине (Дәрк’әтьн 27:21) йәк бун. Щьмә’та Исраеле ль wьр дьщьвийан. Сьлеман жи Оршәлимеда п’арьстгәһ дәwса wеда чекьр. Коне Шә’дәтийеда (у ӧса жи п’арьстгәһеда) тьштед пироз жи һәбун, мәсәлә: Сьндоqа Пәймана Хӧдан (Qануна Дӧщари 10:8), аwа готи Сьндоqа Шә’дәтийе (Жьмар 4:5).
кӧли – һәспе гиһе, сийаре буке.
Кӧр’е Даwьд – навәки к’ьфш ә, кӧ мьләте щьһу бона Мәсиһ дьготьн, чьмки Хwәде соз дабу, кӧ Мәсиһ wе жь р’ьк’ьнйата Даwьд бе. Мәтта 1:1, 6, 17, 20; 9:27; 15:22; 21:9; 22:42; Марqос 10:47-48.
Кӧр’е Мерьв (Кӧр’е Инсан) – Чаwа жь к’ьтеба Данийел п’ехәмбәр (7:13-14) те хӧйакьрьне, бәри һатьна Иса Мәсиһ мьләте Исраеле баwәр дькьр кӧ Хwәде wе хьлазкьрәки бона щьмә’та Хwә бьшинә, wәки wан жь гӧнед wан хьлаз кә у наве Wи wе «Кӧр’е Мәрьв» бә. Пәймана Нуда гәләк щара Иса Мәсиһ Хwәха әв нав ль Хwә кьр. Әв хwәнавкьрьна Иса бь р’әнгәки ньхамти дьдә хӧйакьрьне, кӧ Иса әw ә бона к’ижани Хwәде готьбу, кӧ чаwа Хьлазкьр wе бе дьнйайе у Әw ә, Йе кӧ Хwәде п’адшатийед т’әмамийа дьнйайе данә дәсте Wи. Ль һәр чар Инщилада Иса дьбежә, Кӧр’е Мерьв Хwәха йә у һ’ӧкӧме Wи бона бахшандьне у диwанкьрьне һәйә (Марqос 2:10; Йуһ’әнна 5:27) у ӧса жи Хwәха wе жийина Хwә бьдә, wәки йед дьн аза бьн (Марqос 10:45). Мәтта 8:20; Луqа 18:8; Йуһ’әнна 1:51; К’аред Шандийа 7:56 у йед майин.
Кӧр’е Хwәде – Пәймана Нуда әв нав Иса Мәсиһр’а те готьне, ле әw бь мә’на физики (щьсмани) найе фә’мкьрьне. Пәймана Кәвьнда, «Кӧр’е Хwәде» навәки бона wи П’адшайи йә, йе кӧ Хwәде бьжарт, аwа готи бона Мәсиһ (йе бь р’ун к’ьфшкьри), кӧ Бәрдәстийе Хwәдейи Пироз у Амьн ә (Ишайа 42:1-8; 49:1-13; 50:4-11; 52:13-53:12; Зәбур 2:6-12). Әw нав «Кӧр’е Хwәде» незикийа һәләqәтийа нава Хwәде у Wида дьда к’ьфше. Аwа готи Иса Мәсиһ бь мә’на р’ӧһ’ани Кӧр’е Хwәде те навкьрьне. Пәймана Нуда һатийә ньвисаре, кӧ Кӧр’е Хwәде Хәбәра Хwәде йә (Пәйва Хwәде йә) у Хәбәра Хwәде жи Хwәха Хwәде йә. Кӧр’е Хwәде жь Бав (Хwәде) те. Әw нура р’умәта Хwәде йә у сурәте Хwәдейе кӧ хӧйа набә. Һе бәри ә’фьрандьна ә’рд у ә’змана Кӧр’ ль щәм Баве бу. Бав у Кӧр’ йәк ьн, хwәстьна wан жи йәк ә, һ’ӧкӧме Кӧр’ мина һ’ӧкӧме Баве йә у Кӧр’ Баве мәрьвава дьдә ашкәрәкьрьне у Кӧр’ бь һ’әму аwайи т’ам ашкәрәбуна Баве йә. Жь к’әрәма хwә бьн хәбәра «Бав»-да бьхуньн. Мәтта 1:18-20; Колоси 1:15-20; Ибрани 1:1-4; Йуһ’әнна 1:1-5; 3:16; 5:21-23; 10:30; 13:3; 14:9; 16:27-28; Луqа 10:22; Р’омайи 1:4.
к’атьб – ньвиск’аре сәрwеред бажер (К’аред Шандийа 19:35).
к’аһин – жь зӧр’әта Һаруне бьре Муса бун. К’аһина әw горийед (qӧрбанед) кӧ мьләте Исраеле данин сәржедькьрьн. Әw бона мьләте Исраеле бәр Хwәде дьсәкьнин у дӧа дькьрьн, навчети дькьрьн у хwәстьна Хwәде щьмә’тер’а дьданә ә’йанкьрьне. Wана дәһәке (жь дәһа п’арәкә) һәбуке, һәгәр һасьл буйа, йан дайина бәре ә’рде буйа, йан чь к’ар qазьнщ кьрана жь щьмә’та Исраеле хwәр’а дьстандьн. Нав щьвата гьрәгьред щьһуйада сәрәкед к’аһина жи һәбун. Йәк жь wан сәрәкед к’аһина бона wәхтәке дьһатә бьжартьне кӧ бьбә Сәрәкк’аһин, әwи сәрwерийа т’әмамийа к’аһина у щьвата гьрәгьра дькьр. Сәрәкед к’аһина әw бун жи, йед кӧ иди щарәке дора хwәда бьбунә Сәрәкк’аһин, ӧса жи жь йед ә’йанә жь малед wан Сәрәкк’аһина бун. Qануна К’аһинтийе 6:8–10:20; Мәтта 26:57; Ибрани 6:20–8:6 у йед майин.
к’еләк – тәньшт.
к’емун – (к’имйон, зирә) т’охьме щур’әки п’ьнщар’а йә. Щьһуйа әw чаwа дәрман дьхwарьн пе qәнщ дьбун (Мәтта 23:23).
к’әрәм – Пәймана Нуда гәләк щара чаwа п’ешк’ешәк йан дайинәк те фә’мкьрьне. К’әрәм хwәстьна дьле Хwәде йә, wәки тьштәки qәнщ, илаһи хьлазбуне бьдә мәрьвед кӧ нә һежайи п’ешк’ешед Wи нә. Әw беһәq дьдә мәрьва у ль һивийа тьштәки пашдастандьне нинә. Гәләк щара К’ьтеба Пирозда ньвиск’ара к’әрәма Хwәде чаwа дӧа-дьрозгә бона һәв хwәстьнә.
к’әфән – жь qәдәк (п’инә, п’ач’), мьри теда дьп’еч’ьн.
к’әфил (стандьн) – (гьрәw, к’әфаләт) п’әрә жь бәр мәрьвва те дайине, wәки бькарьбьн аза бьминьн һ’әта р’ожа диwанкьрьне.
к’әwдайина гӧна (к’әwандьна гӧна) – р’әситкьрьна гӧна, бахшандьна гӧна. «К’әw» те фә’мкьрьне чаwа шәwьтандьн, р’әситкьрьн.
к’ози – 1. хwәлийа шәwьти.
2. К’озикьри жи те фә’мкьрьне чаwа «дәрмаликьри».
к’оти (к’отибун) – нәхwәшик ә, кӧ сәр мерьв бьрин дәртен, әw бьрин к’ур дьбьн, кӧ т’ӧ щара qәнщ набьн. Ль гора Qануна К’аһинтийе жь сәре 13-а һ’әта 14-а зәмане бәре һәр щур’ә нәхwәшийа сәр ч’әрм жь к’отибунева гьрти һ’әта чәнд щур’ә п’ьзька, ӧса жи тьштед к’әфьки һ’әрам дьһатьнә һ’әсабе. Щьмә’те бәри нәхwәшед аһа дьдан жь гӧнд у бажара дәрдьхьстьнә дәр, ле һәгәр ньшкева йәк qәнщ буйа, гәрәке хwә нишани к’аһин бькьра у һ’әди бьда, wәки дәстур бьдане кӧ әw бьк’әта нава щьмә’те.
к’офи – Һена бәре нава йунанада к’офи жь гӧла йан бәлга бун, гьловәр’ бона сәре мәрьва дьһунандьн. Wан мәрьва к’офи дьстанд, йед кӧ листькед спортеда сәрдьк’әтьн (алт’ дькьрьн) йан жи бона әскәред ә’гит бун кӧ дьжмьн бьндәст дькьрьн. Корьнт’и I, 9:25; Ә’йанти 2:10; 3:11; 4:4, 10 у йед майин.
к’ӧлфәт – жьн, пирәк.
к’ӧмр’әшийа Хwәде – р’ӧһ’ани те фә’мкьрьне. Пәймана Кәвьнда, гава щьмә’та Хwәде дәст жь Хwәде к’ьшанд у п’ут һ’әбандьн, әw ӧса дьһатә һ’әсабе, бемә’нә чаwа жьна йәки ч’ә’в бавежә мерәки дьн у мере wе к’ӧмр’әшийе бькә. Һосейа 2:2-13; Йерәмийа 3:6-10, 20; Корьнт’и I, 10:22; Корьнт’и II, 11:2.
к’ӧрх – к’ьнща зьвьр жь муйе бьзьне, чаwа нишана шине бәр Хwәде ль хwә дькьрьн (Мәтта 11:21).
к’ьништ – бь йунани «СӦНАГОГ», щийе щьвата хwәденасед щьһуйа йә, илаһи р’ожа шәмийе, кӧ ньвисаред пироз теда дьхуньн, дӧа дькьн у һин дькьн. Һәр әндәмәки к’ьниште дькарә һин бькә. Дәма Исада к’ьништ һ’әму бажаред щьһуйада һәбун. Qӧрбан ль wьр нәдьһатьнә сәржекьрьне. Жь к’әрәма хwә бьн хәбәра «п’арьстгәһе»-да бьхуньн.
к’ьрк’ут – (к’әwк’ӧрт’) кәвьрәки нәрм у зәр ә кӧ бь алавәкә р’әнге вәкьри шәwq дьшәwьтә у бина wе жи qәwат ә (туж ә). Луqа 17:29; Ә’йанти 9:17-18 у йед майин.
К’ьтеба Зәбура – к’ьтебәкә Пәймана Кәвьн ә. Зәбур хwәха к’ӧлам у стьранед шькьрдайине нә бона Хwәде. Ӧса жи мәрьва жь к’урайийа дьле хwә авитьнә сәр һ’але хwә, дьловандьнә у дәрд-кӧлед хwә Хwәдева ә’лам кьрьнә. П’айе-п’ьр’е Даwьд п’адша әв зәбур ньвисинә.
К’ьтеба Пироз – һьн Ньвисаред Пәймана Ну т’әви йед Пәймана Кәвьн һәвр’а дьбьнә т’әвайийа К’ьтеба Пироз, аwа готи «Библийа» кӧ те wәлгәр’андьне «К’ьтеба сәр к’ьтебар’а».
лейи – тофан.
Леwи – 1. Йәк жь һәр донздәһ кӧр’ед Аqуб бу. Зӧр’әта Леwи жи йәк жь wан һәр донздәһ qәбилед Исраеле бу. Муса п’ехәмбәр у бьре wи Һарун, һәр дӧ жи жь ве qәбиле бун. Жь нава ве qәбиле Хwәде Һарун зӧр’әтева бона шьхӧле Хwәде п’арьстгәһеда, аwа готи к’аһинтийер’а бьжарт. Йед майин алик’арийа ван к’аһина дькьрьн. Дәрк’әтьн 6:16-25; 32:26-29; Жьмар 1:47-53; Луqа 10:32; Ибрани 7:5, 9-10; Ә’йанти 7:7 у йед майин.
2.\gd \gd*Леwийе кӧр’е Һалфаwо шагьртәки Иса бу, кӧ жер’а Мәтта жи дьготьн.
ләщк’ар – йе кӧ т’әви йәки дьн йан дьк’әвә ләще йан qоше.
лил – хизгә, qум, чәмур’.
ломәкьрьн – нәһәqкьрьн, диwанкьрьн, сущдаркьрьн.
Лут – бьразийе Бьраһим бу. Гава Бьраһим чу бона wәлате кӧ Хwәде соз дабу, Лут т’әви wи чу. К’әтьн wи wәлати у Лут чу бажаре Содомеда ма. Дәстпебун 11:27, 31; 14:1-16; 19:1-38; Луqа 17:28-32; Пәтрус II, 2:7.
луфька бә’ре – лифька (кӧлаве) бә’ре.
мала Аqуб – мьләте Исраел. Аqуб у Исраел йәк ьн. Һәр донздәһ кӧр’ед Аqуб, аwа готи һәр донздәһ кӧр’ед Исраел, бунә донздәһ qәбилед Исраеле.
мана – Гава Щьмә’та Исраел жь Мьсьре дәрк’әт, т’әви Муса чьл сали нава бәр’ийеда бу. Бәр’и щики хьки-хwәли (вьки-вала) бу, ль wьр һәр сьбәһ бона хwарьне Хwәде «мана» жь ә’змана дьбаранд у дьда wан, чьмки хwарьна wан т’ӧнәбу. Пештьри р’ожа шәмийе (сәбте), һәр сьбәһ щьмә’та Исраеле дәрдьк’әт дьчу, бона р’ожәке мана т’оп дькьрьн у дькьрьнә нан, дьхwарьн. Мана тьштәки wәкә льбед к’ьшмиша хӧйа дьбу. Льбед wи гьловәр’ у сьпи бун у тә’ма wи мина тә’ма нане шкәвайи һьнгьвкьри бу (Дәрк’әтьн 16; Жьмар 11:4-9). Һьнәк фә’м дькьн кӧ мана гәзо йә, ле на. Гәзойе кӧ дьк’әвә сәр бәлгед даред мә’зе у даред бәруйе, әва тьштәки дьн ә, нә мана йә.
Мәлк’и-Садьq – П’адша у к’аһине бажаре Шәлиме бу. Щарәке дьжмьна бьразийе Бьраһим, Лут мала wива гьртьн. Бьраһим чу т’әв wан дьжмьна шәр’ кьр у сәрк’әт, Лут, мал у мьлк’е wива хьлаз кьр пашда ани. Гава Бьраһим вәгәр’ийа, йәки бь наве Мәлк’и-Садьq р’асти wи һат, нан у шәрав да Бьраһим у дӧа ль wи кьр. Бьраһим йәк жь дәһә п’аред һ’әму тьштед кӧ т’әви хwә жь шер’ анин п’ешк’еши wи кьр. Гәләк сал пәй ве йәкер’а ә’дәте щьмә’та Исраеле бу, wәки йәк жь дәһә п’аред бәр у тьштед дьн бьдана к’аһина. Дәстпебун 14:17-20; Ибрани 5:6-10; 6:20; 7:1-17.
Мәрйәм – Чәнд к’ӧлфәт К’ьтеба Пирозда һәнә, наве wан Мәрйәм.
1.\gd \gd*Дийа Иса.
2.\gd \gd*Мәрйәма Мәждәлани (Мәтта 27:56; Марqос 16:9; Луqа 8:2; Йуһ’әнна 20:1-2, 11-18).
3.\gd \gd*Мәрйәма хушка Мәрт’а у Лазар (Луqа 10:38-42; Йуһ’әнна 11:1-5; 12:1-7).
4.\gd \gd*Мәрйәма дийа Аqуб у Усьв. Һьнәк дьфькьрьн кӧ әв Мәрйәм хут әw Мәрйәма жьна Клепас бу (Мәтта 27:56; Марqос 15:40; 16:1; Луqа 24:10).
5.\gd \gd*Мәрйәма дийа Йуһ’әнна-Марqос. Мала wе Оршәлимеда һәбу, ль wьр шагьртед Иса дьщьвийан (К’аред Шандийа 12:12).
мәрьв – мьров, инсан.
Мәсиһ – хәбәрәкә ибрани йә. Мә’на wе бь зьмане ибрани әв ә: «Йе бь р’ун к’ьфшкьри». Гава йәк дьбу п’адша, р’ун сәр сәре wида дькьрьн. Әв жи дьбу нишана кӧ фьланкәс бу п’адша. Хwәде соз дабу, wәки хьлазкьрәки щьмә’та хwәр’а бьшинә, кӧ wан аза кә, п’адшатийа Хwәде бинә нава wан у бьбә п’адшайе т’әмамийа дьнйайе. Ләма гава Иса һат, әw бь наве «Мәсиһ» һатә готьне, wәки бьдә к’ьфше кӧ әw жь Хwәдеда бьжарти у к’ьфшкьри йә. Хәбәра «р’ункьри» бь зьмане йунани ХРИСТОС те готьне.
мәсиһи – йе кӧ ль пәй Иса Мәсиһ дьчә у Wи баwәр дькә. К’аред Шандийа 11:26; 26:28; Пәтрус I, 4:16.
мират’ – һәбука баве, wар, wерьс.
Мирещьн – (Щьн, Иблис, Шәйт’ан) Бь йунани «ДИАБОЛОС» ә, кӧ те фә’мкьрьне «щьн», ӧса жи хәбәра «САТАНАС» те хәбате, кӧ әв хәбәр ә’сьле хwәда жь зьмане ибрани йә у т’әрщьмә дьбә «Йе мьqабьл, хәйбкьр, бӧхданбеж». Сәрда жи Пәймана Нуда гәләк навед wийә дьн һәнә. Мәсәлә: Сәрwере щьна (Мәтта 9:34; 12:24), Бәлзәбул (Мәтта 12:24), Щер’ьбандкьр (Мәтта 4:3), Мә’р у Зийа (Ә’йанти 20:2), Йе Хьраб (Мәтта 5:37; 6:13), Баве дәрәwа (Йуһ’әнна 8:44) у йед майин. К’ьтеба Пироз ә’йан дькә, кӧ мирещьн дьжмьне Хwәде у мәрьва йә. Әw бәр Хwәде шькийате мәрьва дькә. Әw хwә дькә дьлqе мьлйак’әте р’онайе (Корьнт’и II, 11:14), мәрьва дьхапинә, жь р’ийа Хwәде дәрдьхә у тьштед майин дьдә һ’әбандьне, мәрьва дькә һесире гӧна. Ӧса жи К’ьтеба Пироз ә’йан дькә, кӧ Иса Мәсиһ һатә дьнйайе бь мьрьн у р’абуна Хwә мирещьн бьндәст кьр. Ахьрийа дьне (Р’ожа Ахрәте) Иса wәхте һатьна Хwәйә дӧда wе диwана мирещьн у мьлйак’әтед wи бь агьре һ’әта-һ’әтайе бькә (Мәтта 25:41; Ә’йанти 20:10).
Муса – сәрwерәки щьмә’та Исраелейи ә’йан бу. Wәхте кӧ щьмә’та Исраеле һесир у хӧламед wәлате Мьсьре бун, Хwәде әw бьжарт у щьмә’та Исраеле бь дәсте wи хьлаз кьр. Хwәде пе дәсте Муса Qанун жи дайә щьмә’та Исраеле (Дәрк’әтьн сәре 1-е һ’әта сәре 20-и у йед майин). Мәтта 8:4; 17:3-4; Йуһ’әнна 5:45-46; Ибрани 3:2-5, 16 у йед майин.
мьзгиндар – йе кӧ Мьзгинийа П’адшатийа Хwәде дьдә, Инщиле дьдә наскьрьне (тә’риф дькә).
Мьзгини (Мьзгинийа Хwәде) – «Инщил» жь к’ока (р’аwа) хәбәра ӘӦАГГӘЛИОН бь зьмане йунани те. Мә’на wе бь кӧрманщи «мьзгини» йә. Мьзгини жи те фә’мкьрьне чаwа хәбәр йан дәнгәки хер сәр мәрьвда те.
мьлйак’әт – Зьмане ибрани у йунанида фә’мина wе «qасьд» ә, чьмки әвана qасьдед Хwәде нә. Әвана һәйинед р’ӧһ’ани нә, кӧ һ’ьзура Хwәдеда дьминьн. Найенә дитьне һ’әта хwәха хwә ә’йан нәкьн. Мьлйак’әт qьрара Хwәде ә’лам дькьн йан жи тиньнә сери. Әwана жь алийе Хwәдеда к’ьфшкьри нә, кӧ мәрьва хwәйи кьн у гӧһ бьдьнә wан (К’аред Шандийа 12:6-11; 27:23; Ибрани 1:14). Щарна Хwәде мьлйак’әта дьшинә щәм мәрьва, wәки тьштәки wанр’а бежә. Мьлйак’әте сәрwере һ’әму мьлйак’әта Мьхайил ә (Щьһуда 9). Йәки дьн жи наве wи Щьбрайил ә (Луqа 1:19, 26).
мьрари – (мурдар) Һ’әйwане кӧ найе сәржекьрьне, хун теда дьминә, һ’ьшк дьбә, әw мьрар те һ’әсабе.
Мьсьр – wәлатәки незики Исраеле йә. Щьмә’та Исраеле ль wьр чарсьд сали бу һесир у хӧлам. К’аред Шандийа 7:34-40; Мәтта 2:13.
назьк – бәдәw, хwәшьк.
нандьрун – п’аләти, п’аләйи.
нане Хwәдер’а дайи – (нане һ’ьзуре, нане пешбәрийе) нане пироз һена Мусада Коне Шә’дәтийеда (Коне Щьвинеда), ӧса жи пәйр’а п’арьстгәһеда һәбу. Әв нан ль сәр сьфра зер’ин «ль пешбәри Хӧдан» дьһатә р’езкьрьне. Һәр р’ожәкә шәмийе к’аһина донздәһ нане бе һәвиртьр’шк дьпә’тьн, ль сәр сьфра зер’ин даданин у йед кӧ һ’әфтийа дьнда дәwсе данин, к’аһина йе пешийе щийе пирозда дьхwарьн. Пештьри к’аһина изьна т’ӧ кәси т’ӧнәбу әв нан бьхwарана. Әв нан нишанәкә Пәймана Хӧдан бу, кӧ әw т’әви щьмә’та Исраеле бу. Qануна К’аһинтийе 24:5-9; Мәтта 12:4; Марqос 2:26; Луqа 6:4.
нард – р’унәки бинхwәш кӧ жь шинайикә Һьндьстане дьһатә чекьрьне. Марqос 14:3; Йуһ’әнна 12:3, 5.
нәдьр – (гори, qӧрбан) Ль гора Qануна Муса (Дәрк’әтьн 13) инсан у һ’әйwанед ньхӧрийә нер, әw нәдьред (горийед) Хwәде бун. Һ’әйwан дьһатьнә сәржекьрьне у жь бәр инсенва дьһатьнә дайине. Мә’на wе әв ә, кӧ һәр ньхӧри п’ара Хwәде бу, пироз, бӧһӧрти у т’айбәти, аwа готи Хwәдер’а щӧдәкьри бу (Луqа 2:23).
нәзир – те фә’мкьрьне «Хwәдер’а дайи», аwа готи йәки кӧ Хwәдер’а бона хьзмәтк’арийе ад-qьрар дькьр (Жьмар 6:1-21). Се qәйдед һ’ими бона йед нәзир һәбун:
1.\gd \gd*Һәгәр жьн буйа йан мер буйа, гәрәке шәрав-араq вәнәхwара, нә тьри, нә жи хӧрәкед жь меwа тьрийе бьхwара.
2.\gd \gd*Гәрәке мәqәс йан дузан п’ор’е сери нәк’әта һ’әта wи wәхте адейи к’ьфшкьри хьлаз нәбуйа.
3.\gd \gd*Гәрәке щьнйазе мьрийа нәк’әта, нә жи незик буйайе. Wәхте адкьрьнейи лапи һьндьк си р’ож бу, ле мәрьв жи һәбун бь т’әмамийа ә’мьре хwә Хwәдер’а ад-qьраркьри бун, аwа готи нәзир. Пәймана Кәвьнда бона чәнд мәрьвед нәзирә адкьри ньвисар ьн, мәсәлә: Самуел, йе кӧ дийа wи әw хwәха Хwәдер’а да (П’адшати I, 1:11, 28) у Шьмшон (Һ’акьмти 13:2-5). Пәймана Нуда Йуһ’әннайе Ньхӧмдар (Луqа 1:15; 7:33) нәзире адкьри бу. Хӧйа дьбә кӧ Паwлос у чәнд мәрьвед майин (К’аред Шандийада 18:18; 21:23-24, 26) бона дәмәкә кьн чаwа нәзир адкьри бун, wан ль гора qәйдә-qанунед нәзирийе хьлазийа wәхте адейи к’ьфшкьри п’ор’е хwә кӧр’ кьрьн у һ’әди дан (Жьмар 6:9, 18).
нәмами – хайинти, бебәхти.
нәмер – әв әw мер ьн, йед кӧ жь мертийе к’әти нә. Һьнәк жь зькмакийеда ӧса нә, һьнәк жи мәрьва әw ӧса кьрьнә, мәсәлә: Зәмане бәре п’адшед ве дьне гәләк хӧламед бьндәсте хwә нәмер дькьрьн, аwа готи дьхәсандьн, кӧ дәст нәавитана к’ӧлфәтед мале.
нәщьһу (мьләтед майин) – һ’әму мьләтед дьнйайе, кӧ ә’сьле хwәда нә щьһу нә. Һ’әму мьләтед нәщьһу п’утп’арьст бун, пештьри һьнәка, йед кӧ Хwәдейе щьһуйа, аwа готи Хӧдан т’әне баwәр дькьрьн. Жь к’әрәма хwә бьн хәбәра «п’утп’арьст» у бьн хәбәра «йунан»-да бьхуньн.
Нә’ман – сәрwере әскәред wәлате Сурйайе бу, йәки ә’йан бу, ле к’оти бу. Гава бона Елиша п’ехәмбәр бьһист, чу щәм wи һиви же кьр кӧ wи qәнщ кә. Елиша готе «Һәр’ә ч’әме Урдӧне у һ’әфт щара нӧqи бьне аве бә дәре, те qәнщ би». Нә’ман гӧр’а wи кьр у Хwәде әw паqьж у qәнщ кьр. П’адшати IV, 5:1-27; Луqа 4:27.
Нә’мәйед Кәле – Әфәси, Филипи, Колоси у Фьлимон. Әв нә’мә wәхте Паwлос кәледа бу һатьнә ньвисаре. Әфәси 3:1; 4:1; Филипи 1:7, 13; Колоси 4:3, 18; Фьлимон 1, 10.
Нинәwа – наве бажар ә. Хwәде Уньс п’ехәмбәр шандә wьр wәки бежә щьмә’та wи бажари кӧ әwе бажаре wан wеран кә, чьмки гәләк хьраби дькьрьн. Гава wан хәбәред Уньс бьһистьн, бь гьри жь гӧнәкьрьне вәгәр’ийан. Хwәде бахшандә wан. Иро әв бажар дьк’әвә нава ә’рде Ираqе, к’идәре гәләк к’ӧрд дьминьн. К’ьтеба Уньс; Мәтта 12:41; Луqа 11:30, 32.
Нӧһ – бавә’шир у п’ехәмбәр бу. Һена Нӧһда мәрьва кӧ гәләки хьраби дькьрьн, Хwәде гот: «Әзе тофана мәзьн р’акьм, wәки һәр тьштед дьнеда wеран бьн». Ле Нӧһ мәрьвәки баwәрмәнд бу у гӧр’а Хwәдеда бу. Чаwа кӧ Хwәде готә wи, ӧса жи әwи гәмикә мәзьн чекьр. Әw нәфәред хwәва у һ’әйwанед щур’ә-щур’ә жь аве хьлаз бун, ле һ’әму инсанед дьне хәньqин. Дәстпебун 6:9–10:32; Мәтта 24:37-39; Луqа 3:36; 17:26-27; Ибрани 11:7; Пәтрус I, 3:20; Пәтрус II, 2:5.
ньвисар (ньвисаред пироз) – Пәймана Кәвьн у Пәймана Ну. Ле гава ньвиск’аред Пәймана Ну к’ьтебед хwәда бә’са «ньвисар» йан «ньвисаред пироз» дькьрьн, фькьра wан сәр wан к’ьтебед ньһайә Пәймана Кәвьнда бу, чьмки к’ьтебед Пәймана Ну һьнге һәла һе чаwа к’ьтебәк нәһатьбунә бәрәвкьрьне (Тимот’ейо II, 3:16-да).
ньсрәти – мәрьвед жь бажаре Ньсрәте. Әв нав бона Иса һатә готьне (Мәтта 2:23; Марqос 14:67) у пәйр’а жи бона мәсиһийа (К’аред Шандийа 24:5).
ньсьл – ньфш.
ньхӧмандьн – Пәймана Нуда ньвисар ә, кӧ Йуһ’әннайе Ньхӧмдар гәләк мәрьв ль ч’әме Урдӧнеда дьньхӧмандьн. Әwи гот, кӧ гәрәке жь гӧнәкьрьне вәгәр’ьн у паше бенә ньхӧмандьне. Бь ви аwайи Йуһ’әннайе Ньхӧмдар дьле мәрьва бона һатьна Мәсиһ һазьр дькьрьн. Ӧса жи шанди у баwәрмәндед Исайә пешьн жь qӧр’на пешьнда, йед кӧ дьбунә баwәрмәнд, пе аве дьньхӧмандьн. Әв йәк дьбу нишана вәгәр’андьн, паqьжбун у бахшандьна гӧнед wан. Ӧса жи ньхӧмандьна баwәрмәнда ве сӧр’е дьдә фә’мкьрьне, кӧ т’әви Иса мьрьн, дәфьнбун у жь мьрьне р’абун. Мәтта 28:19; К’аред Шандийа 2:38, 41; 10:47-48; Р’омайи 6:3-4; Корьнт’и I, 10:2; 12:13; Галати 3:27; Колоси 2:12; Пәтрус I, 3:21 у йед майин.
ньхӧмдар – Йуһ’әннар’а дьготьн ньхӧмдар. Гава wи хәбәра Хwәде бәла дькьр, т’обәдар бь аве дьньхӧмандьн. Луqа 1:5-25; Мәтта 3:1.
ньхӧри – К’ьтеба Пирозда, кӧр’е ньхӧри ль сәр һ’әму зар’ар’а бу у һәqе wи жь һәqе һ’әмуйа зедәтьр бу. Жь мьлк’е баве дӧбарә п’ара wи дьк’әт (Qануна Дӧщари 21:15-17, Ишайа 61:7), дӧайе бавейи һәри qәнщ әwи дьстанд (Дәстпебун 27), ӧса жи һ’ӧкӧме баве (Дәстпебун 27:29, 37; 37:21-22; П’адшати IV, 2:9). Ле кӧр’әки дьн дькарьбу һәqед ньхӧртийа бьре хwә же бьстанда (Дәстпебун 25:34; Ибрани 12:16). Анәгори Qануна Муса, һәр ньхӧрийе нерини жь мерьв йан һ’әйwен, әw п’ара Хӧдан бу (Qануна К’аһинтийе 27:26, Жьмар 3:12-13). Бона ве йәке, п’ешк’еши Хwәде дькьрьн (аwа готи Хwәдер’а нәдьр дькьрьн) у дьданә П’арьстгәһе (де у бав кӧр’е хwәйи ньхӧри пашда дьк’ьр’ин (Жьмар 18:15, 3:40-51, Дәрк’әтьн 13:1 [2], 12 [13])). Хwәде һ’әму мьләт хӧльqандьн, ле Исраел бьжарт wәки бьбә мьләте Wийи ә’зиз, аwа готи т’әйбәти, ләма жер’а дьбежә «кӧр’е ньхӧри» (Дәрк’әтьн 4:22, Йерәмийа 31:9) ӧса жи «бәре дәрәмәта пешьн» (Йерәмийа 2:3). Даwьд п’адша у wаре wи Мәсиһ, әw һәр дӧ жи ньхӧрийе Хwәде тенә готьне. Qәwат у һ’ӧкӧме wан т’әйбәти бун (Зәбур 89:27 [28 ибрани]). Пәймана Нуда, Мәсиһр’а дьбежьн «Ньхӧри» чьмки һ’ӧкӧм, сәрwерти у к’ӧрсийа Wи сәр һ’әмуйар’а йә (Ибрани 1:6; Колоси 1:15) у Әw пешьн жь нава мьрийа р’абу (Колоси 1:18; Ә’йанти 1:5). Колоси 1:15-да әв йәк те готьне кӧ Мәсиһ Ньхӧрийе һ’әму ә’фьрина йә, аwа готи, Ньхӧрийе Хwәдейи ль сәр һ’әму ә’фьринар’а йә. Һ’ӧкӧме Мәсиһ сәр һ’әму ә’фьрина һәйә у Әw Хwәха бәри wе йәке һәбу (бьхунә Колоси 1:16-17, ӧса жи Филипи 2:6 у Йуһ’әнна 17:5). Баwәрмәндед Иса Мәсиһ жи «ньхӧри» тенә готьне (Ибрани 12:23), чьмки әw мәрьвед Хwәдейә т’айбәти нә, wар у мьлк’е Wи нә, кӧ гәрәке ә’мьре пироз, бӧһӧрти-жьбарә бьжин. Чаwа кӧ Мәсиһ ньхӧрийе жь нава мьрийа йә, әв йәк гӧмане дьдә баwәрмәнда кӧ әw жи т’әви wе р’умәта р’абуна жь мьрийа бьн.
Оршәлим – иро жер’а «Qӧдса Шәриф» жи те готьне. Әw бажаре щьһуйайи һәри мәзьн у ә’йан бу, чаwа иро жи. П’арьстгәһа щьһуйа жи ль wьр бу. Бәри 3000 сала Даwьд п’адша Оршәлим жь дәсте йәбусийа станд. Пешийе әw бажаре П’адшатийа т’ьфаqийа Исраеле бу у паше бу бажаре п’адшатийа башуре, аwа готи Щьһуда. Һьнге Даwьд п’адшайе wе бу, һ’әсабе мәрьвед wе 2000 бу. Wәхте Пәймана Нуда һ’әсабе мәрьвед wе лапи кем 80 000 бу. Бона щьһуйа, Оршәлим бажаре һәри пироз ә.
пәйман – (аһда, ад у qьрар) нав дӧ мәрьвада, нав дӧ к’омада, йан жи нав Хwәде у мәрьвада те гьредане. Пәйманәк нава Хwәде у Нӧһда һәбу (Дәстпебун 9:8-17), нава Хwәде у Бьраһимда (Дәстпебун 15), нава Хwәде у Даwьдда (П’адшати II, 7; Зәбур 89:1-37). Ль сәре ч’ийайе Синайе Хwәде пәйманәк т’әви щьмә’та Исраеле гьреда. Ль гора ве пәймане Хwәде соз да wәки Хwәха Хӧдане щьмә’та Исраеле бә у wан хwәй кә, ле гәрәке Исраел жи Qануна Хwәде бьqәдинә, йа кӧ Wи бь дәсте Муса да. Ле Исраеле гәләк щара пәйман, аwа готи Qануна Муса дьт’әр’ьбанд. К’ьтебед щьһуйайә пирозр’а, йед кӧ бәри Иса һәбун, wанар’а дьбежьн «Пәймана Кәвьн». Wеда ньвисар ә, кӧ Хwәде wе пәйманәкә ну т’әви щьмә’та Хwә гьредә (Йерәмийа 31:27-37). Хwәде әв пәймана ну пе дәсте Иса Мәсиһ бона һ’әму мьләта гьреда, пе хун у мьрьна Wи. Марqос 14:24; Луqа 22:20; Р’омайи 3:21-26; Корьнт’и I, 11:25; Ибрани 10:10-22.
Пәймана Кәвьн – Qьрара Кәвьн. К’ьтебед щьһуйайә пирозр’а, йед кӧ бәри Иса һәбун, wанар’а дьбежьн «Пәймана Кәвьн», чьмки wанда бона пәймана Хwәде т’әви щьмә’та Исраеле те готьне. Жь к’әрәма хwә бьн хәбәра «пәйман»-да бьхуньн.
Пәймана Ну – Qьрара Ну. Wан к’ьтебед пирозр’а дьбежьн Пәймана Ну, к’ижанада дәрһәqа Иса Мәсиһ у щьвина Wида ньвисар ьн, чьмки нава wанда дәрһәqа пәймана Хwәдейә нуда те готьне, йа кӧ т’әви мәрьва гьреда. Әва пәймана пе хуна Иса Мәсиһ бона бахшандьна гӧнед һ’әму мәрьва һатийә гьредане (Марqос 14:24; Корьнт’и I, 11:25; Әфәси 5:2; Ибрани 7:26-28). Жь к’әрәма хwә бьн хәбәра «пәйман»-да бьхуньн.
Пәтрус – жер’а Шьмһ’ун у Кифас жи дьготьн. Әw йәк жь һәр донздәһ шагьртед Иса бу. Әw шанди бу. «Пәтрус» бь зьмане йунани у «Кифас» (аwа готи «кефа») бь зьмане арами тенә фә’мкьрьне «qәйа» йан «кәвьр» (Йуһ’әнна 1:42).
Пилато – жь Qәйсәре Р’омайе к’ьфшкьри бу, әw wәлийе wәлатед Щьһустане, Самәрйайе у Идумәйайе бу. Маләкә wи ль Qәйсәрийе бәр бә’ре бу, ле маләк жи Оршәлимеда бу. Мәтта 27:2, 11-26; Луqа 23:1-25 у йед майин.
пироз – (мьqәдәс, бьмбарәк, зийарәт, бӧһӧрти, хальс) Мә’на «пироз» ль гора К’ьтеба Пироз фькьра р’ӧһ’ани йә. Хwәде Хwәха пироз ә у пирозбуна Wи сәр һәр тьштир’а йә. Һащәт, мәри у тьштед майинә бона һ’әбандьне Хwәдер’а тенә башqәкьрьне, чаwа бӧһӧрти-жьбарәкьри (пирозкьри). Мәрьвед пироз әw ьн, йед кӧ бона хьзмәтк’арийа Хwәде у жийина бӧһӧрти башqәкьри нә (Корьнт’и I, 1:2). Ве wәлгәр’андьнеда дәwса «Пирозед Хwәде» «Щьмә’та Хwәде» һатийә ньвисаре (Корьнт’и II, 1:1). «Пирозе Хwәде» у «Йе Пироз» жи навед Иса Мәсиһ нә (Пирозе Хwәде: Марqос 1:24; Луqа 4:34; Йуһ’әнна 6:69; Йуһ’әнна I, 2:20; Ә’йанти 3:7; Йе Пироз: Луqа 1:35).
пол – п’әред сьфьр ьн, йед һәри бе qимәт ьн. Дӧ пол qаси qӧр’ушәки йә. Марqос 12:42; Луqа 12:59; 21:2. Жь к’әрәма хwә ль навниша (таблиса) ль к’ӧтасийа фәрһәнгоке бьньһер’ьн.
пунг – нә’нә.
П’адшатийа Хwәде, П’адшатийа Ә’змана – бона т’әвгьредана Хwәде у щьмә’та Wи те готьне. Чаwа п’адша щьмә’та хwә хwәй дькә у сәр wе п’адшатийе дькә, Хwәде жи ӧса йә. Һәр тьштед кӧ щьмә’т һ’әwщә дьбә дьдә wан у р’ебәрийа wан дькә. Щьмә’та Wи әw мәрьв ьн, йед кӧ баwәрийа хwә Wи тиньн у гӧр’а Wи дькьн. Гава Иса Мәсиһ щара пешьн һатә дьне, п’адшатийа Хwәде бь щур’әки ну хӧйа бу, чьмки Иса р’екә ну мәрьвар’а вәкьр, wәки т’әви Хwәде т’әвгьредайи бьн у бьжин. Бона ве йәке те готьне кӧ П’адшатийа Хwәде иди дәстпебуйә. Ле гава Иса Мәсиһ диса бе, wе һьнге п’адшатийа Хwәде т’әмам бьбә у һ’әму инсанар’а бь щур’әки ну бе ә’йанкьрьне (Мәтта 6:33, 19:16-30; Марqос 10:15). Мә’на П’адшатийа Хwәде у П’адшатийа Ә’змана йәк ә. Мәтта хәбәра «Ә’зман» дәwса «Хwәде» да хәбате, чьмки хӧйа дьбә кӧ wи Мьзгинийа хwә ль гора зараве щьһуйа ньвиси у нә ә’дәте щьһуйа бу кӧ наве Хwәдейи пироз гәләк щара банина сәр заре хwә. Ләма щьһуйа гәләк щара «Ә’зман» щийе кӧ Хwәде дьминә, дәwса наве «Хwәде» дьданә хәбате. Дәред кӧ Мәтта «П’адшатийа Ә’змана» ньвисин, Марqос у Луqа «П’адшатийа Хwәде» ньвисин. Мәтта 4:17, 5:10; Марqос 1:15; Луqа 6:20.
п’арьстгәһ – (ә’бубәтханә, ибадәтханә, хана Хwәде) авайийе щьһуйайи һәри бәрбьч’ә’в у ә’йан бу. Сьлеман п’адша щара пешьн п’арьстгәһ бажаре Оршәлимеда чекьр. Әw т’әне ль Оршәлиме һәбу. Мьләте Исраеле дӧа у һ’әбандьнед хwә wьр дькьрьн у горийед (qӧрбанед) хwә ль wьр сәржедькьрьн. П’арьстгәһ жь чар п’ара бу: Һ’әwш, Һьндӧр’, Пирозгәһ у Щийе Һәри Пироз. П’әр’дәкә мәзьн навбьр’и дьда Пирозгәһе у Щийе Һәри Пироз. Сале щарәке Сәрәкк’аһин дьчу Щийе Һәри Пироз. Әwи ль wьр һьн бәр гӧнед хwәва, һьн жи ль бәр гӧнед щьмә’тева гори сәржедькьрьн, дӧа дькьр у бахшандьна гӧна жь Хwәде дьхwәст. Гава Иса ль сәр хач мьр, әв п’әр’да пироз нивида бу дӧ тиша (Луqа 23:45-46). Сала 70-да пәй буйина Иса Мәсиһр’а, Титойе сәрәскәре Императорийа Р’омийе п’арьстгәһ wеран кьр. Жь һьнгева һ’әта р’ожа иройин п’арьстгәһ щарәкә дьн нәһатийә чекьрьне.
п’ехәмбәр – (нәби, qасьде Хwәде, qуле Хwәде, готьнбеже Хwәде) әw инсан бун. Хwәде wанр’а хәбәр дьда, кӧ әw готьна Wи бьгьһиньнә мәрьва.
п’ехәмбәрти – К’ьтеба Пирозда хәбәра «п’ехәмбәрти» фьрә те фә’мкьрьне. Йе кӧ п’ехәмбәртийе дькә, әw бь р’ебәрийа Р’ӧһ’е Пироз готьнәкә жь Хwәде ә’лами мәрьва дькә. Чаwа Паwлос Корьнт’и I, 14:3-да дьбежә, йе кӧ п’ехәмбәртийе дькә, баwәрийа мәрьва ава дькә, дьл дьдә бәр wан у бәр дьле wанда те. Иди п’ехәмбәрти нә т’әне бона тьштед кӧ һе нәqәwьми нә.
п’ешә – сьнә’т, һостати.
п’ешк’еш – дийари, һ’әдийа.
п’ешк’ешкьрьн – (дийарикьрьн) бәр кәсәки хәлатәк данин (п’ешк’еш дане). Ль гора Qануна Муса зар’ок п’ешк’еши Хwәде дькьрьн, wәки Хwәде әw пироз (бәрәк’әт) бькьрана.
п’еч’ьра – р’әфьк, малч’ьра, п’әлтька ч’ьре.
п’әйн – сәргине һурбуйи, зьбьл, ә’дәба һ’әйwен.
п’әрәданг – сьндоqа (qӧт’ийа) һ’әди-дийари у хера. Хәлqе хер у хератед хwә дькьрьнә wьр.
п’игар – йе кӧ бь һәqти һ’әйwен хwәй дькә.
п’утп’арьст – мьләтед нәщьһу кӧ п’ут дьһ’әбандьн, дьһатьнә һ’әсабе п’утп’арьст чаwа иро жи дьһ’әбиньн. Мәсәлә, стәйрка, тә’ве, һиве, мьлйак’әта, һәйин у тьштед т’әбийәте, ӧса жи п’утед бь дәста чекьри. П’ут жи ӧса те фә’мкьрьне «сәнәм».
п’ьшкбун – дьле йәки жь хәбәра йе дьн дьминә у же дьчә.
п’ьшккьрьн – жь р’е дәрхьстьн. Йәк тьштәки дькә, кӧ ль йе дьн хwәш найе у әw жь wи дьчә.
р’астһ’әсаббун у р’астийа Хwәде – Ньвисаред пирозда хәбәра «р’астийа Хwәде» бь чәнд щур’а те фә’мкьрьне. Щарна р’асти чаwа «һәqийа Хwәде» те фә’мкьрьне, әw һ’ӧнӧрәки Wи йә. Ле щарна жи «р’астийа Хwәде» кьрьнәкә Wи йә, кӧ чаwа Әw мерьв бесущ дькә у р’аст һ’әсаб дькә, нә кӧ т’әне ве йәке, ле мерьв т’әви Хwә дькә йәк жи. Һьнге инсан бәр ч’ә’ве Wи мина Wи р’аст хӧйа дьбә. Пәймана Кәвьнда жи те фә’мкьрьне, кӧ мәрийе р’аст әw ә, йе кӧ гӧнед wи һатьнә бахшандьне (Зәбур 32; Р’омайи 4:4-8). Wәки дьн жи «р’астийа Хwәде» гәләк щара фькьра хьлазкьрьнева гьредайи йә: Хwәде р’аст ә, амьн ә у хwәйе созе Хwә йә у йе кӧ гази Wи дькә, ль гора созе Хwә wи хьлаз дькә (Зәбур 51:14; Ишайа 46:12-13).
р’аw – р’а, р’айе даре.
р’аw-р’ьзьм – ә’дәт, ширәт, һинкьрьн у qанунед пешийа.
Р’евека – жьна Исһаqе кӧр’е Бьраһим бу. Дийа Аqуб у Әсаw (Р’омайи 9:10-13).
р’әз – 1. р’әзе тьрийа, бахе тьрийа, бахчә.
2.\gd \gd*емиш, феки.
Р’әхаб – жьнәкә нә р’ийа хwәда бу, ле баwәрийа хwә Хwәде ани у алик’арийа щьмә’та Исраеле кьр. Мәтта 1:5; Ибрани 11:31; Аqуб 2:25.
Р’ожа Ахрәте – Р’ожа Диwане, р’ожа хьлазийа дьнйайе. Ӧса жи щарна к’ьтебеда ве р’ожер’а «Р’ожа Хӧдан» дьбежьн, аwа готи р’ожа һатьна Иса. Wе р’оже мьрийе жь мьрьне р’абьн у wе диwана һ’әму мәрьва бь дәсте Хwәде бьбә. Ишайа 13:6, 9; Мәтта 10:15; 12:36; Луqа 10:12, 14; Йуһ’әнна 6:39-40; 6:44; 6:54; 11:24; Пәтрус II, 2:4, 9; 3:7, 10; Йуһ’әнна I, 4:17; 20:11-15 у йед майин.
Р’ожа К’әwандьне – бона щьмә’та Исраеле р’ожа һәрә ә’зиз у пироз бу (ЙОМ КЬППУР бь ибрани). Сале щарәке п’арьстгәһеда Сәрәкк’аһин дәwса (бәрделийа) гӧнед щьмә’те у хwәва бона паqьжбуна п’арьстгәһ у горигәһе хуна һ’әйwана п’ешк’еш дькьр у дьк’әтә Щийе Һәри Пироз (Дәрк’әтьн 30:10; Qануна К’аһинтийе 16:1-34; 23:27; Ибрани 9:6-7). Пәймана Нуда жи Иса Мәсиһ Хwә жь бәр инсанва кьрә qӧрбан, гава сәр хач хуна Хwә р’ет, һатә кӧштьне. Әw к’әтә Щийе Ә’зманайи Һәри Пироз, щәм Баве Хwә у хwәqӧрбанкьрьна Wи бона һ’әта-һ’әтайе йә (Ибрани 9; 10:12). Һ’әрчи баwәрийа хwә Wи тиньн, әw ль бәр бахша хуна Иса дьк’әвьн у жь гӧнед хwә хьлаз дьбьн. Р’омайи 3:25-26; Ибрани 2:17.
Р’ожа Пенщийә һ’әсаб (Пентекост) – Бь зьмане йунани фә’мина ПӘНТЕКОСТЕ «пенщи» йә. Хwәде т’әми да щьмә’та Исраеле, кӧ р’ожа пашьнә пәй дәстпебуна Щәжьна Дәрбазбунер’а һ’әфт һ’әфтийа һ’әсаб кьн у Р’ожа Пенщи щәжьнәке жи бькьн. Ве щәжьнеда чь кӧ жь дәрәмәтед wан (дәхьлед wан) пешийе дьк’әтә бәр к’еләндийе, данин п’ешк’еши Хwәде дькьрьн (Qануна К’аһинтийе 23:15-21). Р’ожа Пенщир’а Щәжьна Нандьруне (Щәжьна Дәрәмәтед Ә’рде) жи те готьне, ӧса жи Щәжьна Һ’әфтийа. Р’ожа Щәжьна Пенщида Р’ӧһ’е Пироз щара пешьн чаwа п’ешк’еш баwәрмәндар’а һатийә дайине (К’аред Шандийа 2:1-41).
Р’ожа Р’абуне – (Р’ожа Qийамәте) әw р’ож ә кӧ һ’әму мәрьвед qәнщ у хьраб wе жь мьрьне р’абьн у ль бәр Хwәде у Иса Мәсиһ щаба кьрьнед хwә бьдьн.
Р’ожа Р’ожийа – жь к’әрәма хwә бьн хәбәра «Р’ожа К’әwандьне»-да бьхуньн.
р’ожа т’ьвдарәккьрьне – Щьһуйа р’ожа инийер’а дьготьн: «Р’ожа т’ьвдарәккьрьне», чьмки wе р’ожеда wан бона р’ожа шәмийе һазьрийа хwә дьдитьн. Р’ожа шәмийе р’ожа пироз бу, изьна wан т’ӧнәбу кӧ бьхәбьтийана. Бона щьһуйа инийе чаwа р’о дьчу ава, һьнге р’ожа шәмийе дәстпедькьр.
Р’ожа Хӧдан – 1. Пәймана Кәвьнда п’ьр’анийа щара те фә’мкьрьне, әw wәхт йан дәмед кӧ Хwәде диwана щьмә’та Хwә дькә, мәсәлә: Пе дәсте ордийед мьләтед майин, йан жи пе нәхwәшийа (Йоел 1:15; 2:1, 11; Амос 5:18, 20; Малахи 4:5).
2.\gd \gd*Пәймана Нуда «Р’ожа Хӧдан» р’ожа һатьна Иса Мәсиһә дӧда бона диwана дьнйайе йә (Т’есалоники I, 5:2; Т’есалоники II, 2:2). Гәләк wе бона ве р’оже һазьр нибьн (Мәтта 24:42-44; Луqа 12:35-40; Пәтрус II, сәре 3-а). Щарна те готьне: «Р’ожа Хӧдане мә Иса Мәсиһ» (Корьнт’и I, 1:8) йан жи «wе Р’оже» (Т’есалоники II, 1:10).
3.\gd \gd*Т’әне Ә’йанти 1:10-да «Р’ожа Хӧдан» те фә’мкьрьне «р’ожа йәкшәме» (лә’де), чьмки Хӧдан Иса Мәсиһ йәкшәмеда жь мьрьне р’абу. Жь һьнгева әw р’ож бу р’ожа щьвина баwәрмәнда (К’аред Шандийа 20:7; Корьнт’и I, 16:2).
р’ожа шәмийе – (р’ожа сәбте) бона щьмә’та Исраеле р’ожәкә ә’зиз (т’айбәти) у пироз ә (Дәрк’әтьн 16:23; 20:8, 11; 31:14-15). Бь ибрани ШАБАТ ә. Бь кӧрманщи «сәбт» жь шабате һатийә. Бона щьһуйа, шабат наве р’ожа һ’әфта йә у йа хьлазийа һ’әфтийе йә. Инийе еваре, гава р’ож дьчә ава, шабат дәстпедькә у һ’әта 24 сьһ’әта дьк’ьшинә. Ль гора Т’әwрате (Дәстпебун 2:2-3; Дәрк’әтьн 20:8-11; 35:2) р’ожа шабатеда к’ар у хәбат нә щайиз бу бькьрана, әв р’ож р’ожа р’ьһ’әтийе у һ’әбандьне йә (Дәстпебун 1; Qануна К’аһинтийе 23:1-3).
р’ожи – К’ьтеба Пирозда щур’ә-щур’ә һ’алед р’ожигьртьне һәнә. Һ’аләкида нан нә дьхwарьн (П’адшати I, 12:16-21, Мәтта 4:2, Луqа 4:2), һ’аләки дьнда нә дьхwарьн нә жи вәдьхwарьн (Дәрк’әтьн 34:28; Әзра 10:6; К’аред Шандийа 23:12, Уньс 3:5-8), һ’аләки дьнда жи нә гошт, нә шәрав, нә тьштед хwәшә-тә’м дьхwарьн-вәдьхwарьн (Данийел 10:2-3). Мәрәме р’ожийе К’ьтеба Пирозда әв бу, кӧ хwәйир’ожи дӧа бькә, нәфса хwә ль бәр Хwәде ньмьз кә, хwә бьшкенә, нә кӧ бона наве хwә кӧ бәр мәрьва бе к’ьфше, ле wәки т’әне Хwәдева ә’йан бә (Мәтта 6:16-18; Луqа 2:37; Qануна Дӧщари 9:18; Данийел 9:20). Qануна Мусада т’әне р’ожәкә р’ожийейә ә’дәти һәбу (Qануна К’аһинтийе 23:26-32), ле һәгәр wәлат дьк’әтә охьрмед гьран, һьнге р’ожед дьн жи дьһатьнә к’ьфшкьрьне, wәки р’ожи бьгьртана (Йоел 1:14). Ә’дәте ферьсийа һәбу, кӧ һәр дӧшәме у пенщшәме р’ожи бьгьртана (Луqа 18:12). Гава Иса сәр дьне бу, шагьртед Иса р’ожи нәгьртьн (Марqос 2:18-20).
Р’ома – иро п’айт’әхте wәлате Италйайе йә. Һена Иса Мәсиһда щьмә’та Р’омайе гәләк wәлат бьндәст кьрьбун, ӧса жи Исраел. Гәләк щьмә’та Исраеле дьжәнийанә П’адшайе Р’оме (Qәйсәр) у һ’ӧкӧмәтийа wи.
Р’ӧһ’е Пироз – (Р’ӧһ’е Хwәде, Р’ӧһ’е Мьqәдәс, Р’ӧһ’е Бьмбарәк, Р’ӧһ’е Бӧһӧрти) Р’ӧһ’е Пироз Р’ӧһ’е Хwәде йә. Пәймана Кәвьнда Р’ӧһ’е Хwәде чаwа qәwата Хwәде хӧйа дьбә, к’ижани кӧ Хwәде илаһи дьда п’ехәмбәра. Бь зьманед йунани у ибрани хәбәра «ба» у «р’ӧһ’» йәк ьн (Йуһ’әнна 3:8). Пәймана Нуда Р’ӧһ’е Хwәде бь щур’әки ну һ’әму баwәрмәндед Исар’а те дайине (К’аред Шандийа 2:38), ӧса жи һе гәләки чаwа шәхсәк йан нәфсәкә Хwәде те фә’мкьрьне, аwа готи Әw Хwәха Хwәде йә (Мәтта 28:19). Гава Иса чу щәм Баве, Р’ӧһ’е Пироз чаwа дәрсдар, пьштован у п’ешк’еш баwәрмәндар’а шанд (Йуһ’әнна 14:26; 15:26; К’аред Шандийа 10:45). Әw алик’арийа мәрьва дькә, мәрьва бәрбь т’әмамийа р’астийе дьбә (Йуһ’әнна 16:13; Корьнт’и I, 2:10-13), щарна бона тьштед башqә р’ебәрийа мәрьва дькә (К’аред Шандийа 13:2; 16:6-7), ль бәр Хwәде бона баwәрмәнда лава-навчетийе дькә (Р’омайи 8:26-27) у qәwате дьдә баwәрмәнда, wәки хәбәра Хwәде бежьн у Хwәдер’а хӧламтийе бькьн (Корьнт’и I, 2:4-5; Тимот’ейо II, 1:7). Мәрәме п’ешк’ешед Р’ӧһ’е Пироз әв ә, кӧ т’әмамийа щьвина баwәрмәнда бьшьдинә у ава кә (Корьнт’и I, сәред 12 һ’әта 14).
р’ӧһ’ед һ’әрам – р’ӧһ’ед хьраб. Щьһуйа wан р’ӧһ’ед щьнар’а дьготьн «р’ӧһ’ед һ’әрам», йед кӧ мәрьв пе дьк’әтьн у йед щьнак’әти һ’әрам дьһатьнә һ’әсабе. Изьна wан т’ӧнәбу, wәки тек’әтана нава щьмә’те йан жи щийед пироз.
р’ӧшәткьрьн – бәртилкьрьн. Йәк п’әра йан тьштәки дьн дьдә һ’акьм йан йәки дьнейи хwәйиһ’ӧкӧм, wәки qанун бе т’әр’ьбандьне, кӧ йа дьле wи бьбә.
р’ункьрьн – (һәтwанкьрьн, доһнкьрьн) 1. Ль гор ә’дәте щьһуйа, гава йәк дьбу п’адша, әw пе бьзьре зәйт’уне дьһатә р’ункьрьне. Әв жи дьбу нишан, кӧ әв кәса буйә п’адша. Иди р’ункьрийе Хwәде Әw ә, Йе кӧ Хwәде бьжарт у к’ьфш кьр, аwа готи Мәсиһ ә (Луqа 4:18). Жь к’әрәма хwә бьн хәбәра «Мәсиһ»-да бьхуньн.
2.\gd \gd*Хәлqе һьнге жи р’ун, мина р’уне бинхwәш чаwа нишана qәдьр дькьрьнә сәр меванед хwә (Луqа 7:46; Зәбур 23:5), щьнйазед мьрийед хwә жи р’ун дькьрьн (Луqа 23:56–24:1), чаwа дәрман бьринед нәхwәша дьхьстьн (Луqа 10:34), ӧса жи бь wи нәхwәш р’ун дькьрьн, чаwа символ wәки Хwәде qәнщ кә (Марqос 6:13; Аqуб 5:14).
р’успи – бона сәрwеред мьләте Исраеле дьһатә готьне, ӧса жи бона сәрwеред дине wан. Пәймана Нуда әw жи әндәмед щьвина гьрәгьра бун. Ә’йантийеда бист чар р’успи һәнә, кӧ ә’зменда Хwәде дьһ’әбиньн у мә’на wан дьбә чаwа нишана т’әмамийа щьмә’та Хwәде.
р’ьк’ьнйата Даwьд – Бәрәка Даwьд, мала Даwьд. Дәма Пәймана Кәвьнда Даwьд п’адше Исраелейи һәри мәзьн бу. Пәй wир’а кӧр’е wи Сьлеман бу п’адшайе Исраеле. Жь мал у зӧр’әта Даwьд гәләк п’адша р’абун. Иса жь зӧр’әта Даwьд бу. Мәтта 1:1, 20; Луqа 1:27, 69; Р’омайи 1:3; Тимот’ейо II, 2:8; Ә’йанти 5:5; 22:16.
садуqи – әw нава щьһуйада партикә (к’омәләкә) диндар (олп’арьст) бу. Әв парти бьч’ук ле ә’йан бу. П’ьр’анийа әндәмед wе к’аһин бун. Wан баwәрийа хwә бь һәр пенщ к’ьтебед Муса (аwа готи Т’әwрат йан һәр пенщ к’ьтебед пешьнә Пәймана Кәвьн) данин, ле р’ӧһ’, мьлйак’әт у р’абуна мьрийа (qийамәти) баwәр нәдькьрьн. К’аред Шандийа 4:1-2; 23:6-10; 23:8.
самәри – Чахе п’адшатийа Р’әһобоwам (кӧр’е Сьлеман, п’адшайе Щьһустане) у Йеробоwамда (п’адшайе Исраеле), мьләте Исраеле жь һәвдӧ qәтийан. Р’әһобоwам т’әви дӧ qәбилед Исраеле бажаре Оршәлиме у Щьһустанеда ма. Йеробоwам т’әви дәһә qәбилед Исраеле Самәрйа хwәр’а кьрә п’айт’әхт. Бь ви щур’әйи мьләте Исраеле бу дӧ п’ара у дьжмьнатийа һәв кьрьн. Пәй ве йәкер’а жи п’адшайе ашурийа гәләк мьләте Исраеле дор-бәред Самәрйайе щишьһ’ьти бажаред мәдийа у йед майин кьрьн (П’адшати IV, 17:1-6) у мьләтед майин бь п’утед wанва анин, дәwса wанда щи-wар кьрьн (П’адшати IV, 18:24-40). Бь ви аwайи мьләте самәрийа т’әви мьләтед п’утп’арьста жит, дан у стандьн, ә’сьл у баwәрийа хwә һ’әр’ьмандьн у хwә жь Т’әwрате дур хьстьн. Самәри әw ьн, йед кӧ жь Самәрйайе у дор-бәред wе бун.
Самәрйа – һьн нә’йа нава Щәлиле у Щьһустанеда бу, һьн жи наве п’айт’әхте п’адшатийа бакӧре (мьфрьqе) бу, аwа готи Исраел. Мьләте Самәрйайе у щьһу гәләки дьжәнийанә һәв, чьмки гәләк ә’дәт у баwәрийед дин у сийасәта wан нә мина һәв бун, ӧса жи бона щийе һ’әбандьне һәвр’а qайл нибун (Луqа 10:25-37).
Самуел – п’ехәмбәрәки ә’йан бу. Бь дәсте wи Даwьд п’адша һатә к’ьфшкьрьне. П’адшати I, 1-7; К’аред Шандийа 3:24; 13:20; Ибрани 11:32.
сербази – к’оч’әкти.
сеwи – ет’им.
сәрбәсти – азади, аза.
Сәрәкк’аһин – мәзьне һ’әму к’аһина бу, ӧса жи сәрәке щьвата гьрәгьра. Сале щарәке ль Р’ожа К’әwандьне әw дьк’әтә Щийе П’арьстгәһейи Һәри Пироз, wәки п’ешк’еша хуне бона гӧнед хwә у йед щьмә’та Исраеле бьдә. К’ӧрсийа Сәрәкк’аһин wәхте навбәра Пәймана Кәвьн у Пәймана Нуда пешда һат. Салед 18-36 наве Сәрәкк’аһин Qәйафа бу.
сәрсәд – жь әскәре Р’омайе (Италйайе) бу, кӧ сәрwери ль сәд әскәри дькьр.
сәрһ’әзар – жь әскәре Р’омайе (Италйайе) бу, кӧ сәрwери ль һ’әзар әскәри дькьр.
сәрwахти – шә’рәзайи.
Сийон – әw ч’ийа йә, сәр к’ижани п’арьстгәһ һатә чекьрьне. Гава Даwьд п’адша Оршәлим жь дәсте йәбусийа станд, бажар бьч’ук бу, т’әне сәр ви ч’ийайи (гьри) бу. Сийон те фә’мкьрьне щарна әw ч’ийайе кӧ п’арьстгәһ ле бу, щарна т’әвайийа бажаре Оршәлиме (Мәтта 21:5), щарна һ’әму щьмә’та Исраеле, щарна щьмә’та Хwәде йан жи бажаре Хwәдейи дьнйа нуда (Ибрани 12:22; Ә’йанти 14:1). «Qиза Сийоне» те фә’мкьрьне бажаре Оршәлиме, аwа готи бьнәлийед Оршәлиме (Йуһ’әнна 12:15). Р’омайи 9:33; 11:26; Пәтрус I, 2:6.
Синай (Ч’ийайе Синайе) – әw ч’ийа йә, кӧ wьр Хwәде һәр дәһә т’әми данә Муса п’ехәмбәр. Щарна жи сурәти (символи) у р’ӧһ’ани те фә’мкьрьне (Галати 4:24).
Содом у Гомора – дәма Бьраһимда дӧ бажаред кәнанийа бун, кӧ незики Бә’ра Мьри бун. Мәрьвед һәр дӧ бажара бь гӧнәк’арийа хwә ӧса жь Хwәде дур к’әтьбун, кӧ Хwәде әw бь егьр у к’ьрк’уте шәwьтандьн у qьр’а wан ани (Дәстпебун 18:16–19:29).
спартьн (бьсперә) – т’әсмилкьрьн.
стойхи – ль пәй һинкьрьна философе Зәно дьчун. Зәно qаси 265 сали бәри буйина Иса Мәсиһ мьр. Һинкьрьна wи әw бу, wәки мәрьв жийина хwә qәбул бькә, пе фькьре жийина хwә һ’ӧкӧм бькә, хwә бьгьрә у дина хwә нәдә шабун у еша (К’аред Шандийа 17:18).
Сьлеман – кӧр’е Даwьд, п’адше Исраеле бу, ньвисаред wи жи Пәймана Кәвьнда һәнә (Готьнед Сьлеман 1:1; 10:1 у йед майин). Хwәде гәләк сәрwахти да wи, ӧса жи әw гәләки дәwләти бу. П’арьстгәһ пешда әwи да чекьрьне. П’адшати II, 12:24-25; П’адшати III, 1:1–11:43; Мәтта 1:6-7; 6:29; 12:42; Луqа 11:31; 12:27; К’аред Шандийа 7:47.
сьлсьләт – бав, кал, кале кала у ӧса дьчә жор.
Сьндоqа Пәймане (Сьндоqа Шә’дәтийе) – qӧт’икә пироз, жь дара дарщеwийе чекьри у зер’кьри бу. Әw сьндоq у чь кӧ теда бун (аwа готи һәр дӧ сәлед кәвьрийә кӧ һәр дәһә т’әмийед Хwәдейә мәзьн сәр ньвисар, шьвдара Һарун у дәрдана манайе), әвана нишанед пәймана Хwәдейә т’әви мьләте Исраел бун. Гава мьләте Исраеле р’е дьчу, йан дьчу шер’, әв сьндоq хwәр’а дьбьрьн. Гава щики дьсәкьнин, әв сьндоq Коне Шә’дәтийеда Щийе Һәри Пирозда дьма. (Дәрк’әтьн 25:10-21; Ибрани 9:4; Ә’йанти 11:19).
сьнәт – Ль щәм щьһуйа ль гора Qануна Муса гәрәке һәр зар’әкә кӧр’ин бьһата сьнәткьрьне. Ле һе бәри Qануне жи әв сьнәти жь һена Бьраһимда һәбу, әw чаwа нишана пәймана Хwәде т’әви Бьраһим у зӧр’әта wи бу (Дәстпебун 17:9-14). Бь ви аwайи сьнәткьрьн бу нишана мере щьһу у мьләте щьһур’а щарна дьһатә готьне: «Мьләте сьнәткьри». Гава Мьзгинийа Иса Мәсиһ пешийе һатә дайине у бәлакьрьне, жь нава щьһуйед мәсиһи һьнәк һәбун кӧ дьготьн, һәгәр мер дьхwазә бьбә мәсиһи, гәрәке пешийе бе сьнәткьрьне. Әва дьбу нишан кӧ буйә щьһу у ль пәй qануна Муса дьчә, wәки паше бькарьбуйа бьбуйа мәсиһи. Ле Паwлосе шанди әв һинкьрьна щьһуйа qәбул нәкьр. Әwи бона ве пьрсе нә’мә галатийар’а ӧса жи һьнәкед дьнр’а ньвисин. Әwи дьгот, кӧ т’әне тьштәк лазьм ә wәки мәрьв пе хьлаз бә, аwа готи баwәрийа хwә Иса Мәсиһ бинә. Дәстпебун 17:9-14; Дәрк’әтьн 4:25; Йуһ’әнна 7:22; Р’омайи 2:28-29; Галати 5:6; 6:15; Колоси 2:11.
сьргунчуйина Бабилоне – Чахе Нәбукәднәсәр п’адше к’ьлданийа бу, wи щьмә’та Исраеле ажот у сьргуни Бабилоне кьр у щьмә’та Исраеле 70 сали ль wе дәре ма.
сьркә – шәрава кәвьн у тьрш.
сьфәт – сурәт, шькьл.
сьхьр – qәwатед дьнйайеда нә, кӧ хӧданед wан к’ьфш накьн.
тәнгаси – тәнгайи.
тиш – п’арч’ә, п’ар. Мәсәлә: К’ьнща мьн бу дӧ п’арч’а (тиша).
т’агер – фьрqийе дькә нава мәрьва у пьшта йәки дьгьрә.
т’әрбәтдар – йе кӧ тьштед qәнщә маqули зар’отийеда гьрти һин дькә.
т’әхсиркьрьн – р’әдкьрьн.
Т’әwрат – Qануна Муса йә, аwа готи һәр пенщ к’ьтебед пешьнә Пәймана Кәвьн ьн.
т’обәкьрьн – жь гӧнәкьрьне вәгәр’ьн, вәгәр’ьн бәрбь Хwәде. Жь к’әрәма хwә бьн хәбәра «жь гӧнәкьрьне вәгәр’ьн»-да бьхуньн.
т’охьмр’әш – т’овр’әш.
т’ӧщарәти – к’ьр’ин-фьротан, алвери.
т’ьре, (жь) кәси т’ьре – жь кәси wә йә.
т’ьфаq (т’ьфаqбун, т’ьфаqи) – йәкбун, йәкти.
уд – шинайик ә, кӧ жь ава wе р’унәки бинхwәш те чекьрьне. Щьһуйа уд дькьрьнә сәр к’әфәне мьрийа, wәки дәфьнкьрьнер’а һазьр бьн (Йуһ’әнна 19:39).
Уньс – п’ехәмбәр бу, к’ьтеба wи жи һәйә. Хwәде әw шандә бажаре Нинәwайе, ле Уньс нәхwәст гӧр’а Хwәде бькьра. Пе гәмийе чу щики дьн, ле Хwәде фьртонәкә мәзьн шанд. Щьмә’та сәр гәмийе Уньс авитә бә’ре, wәки жь һерса Хwәде хьлаз бьн. Мә’сийе мәзьн (һ’ут) Уньс һ’уфи хwә кьр у Уньс зьке мә’сида се р’ож у се шәва ма, дӧа кьр, һ’әта кӧ мә’си әw жь дәве хwә авитә дәве бә’ре. Пәйр’а Уньс гӧр’а Хwәде кьр у чу Нинәwайе, wәки хәбәра Хwәде бежә wан. К’ьтеба Уньс; Мәтта 12:39-41; 16:4; Луqа 11:29-32.
Усьв – Чәнд мәри К’ьтеба Пирозда һәнә, наве wан Усьв:
1.\gd \gd*Йәк жь һәр донздәһ кӧр’ед Аqуб (Исраел) ә. Бьред wи һ’әвсуди ль wи дькьрьн, чьмки баве wан гәләки әw һ’ьз дькьр. Бьред wи әw чаwа хӧлам фьротьн, ле паше әw бу сәрwере wәлате Мьсьре. Бьред wи әw диса дитьн гава һатьнә Мьсьре кӧ нан бьк’ьр’ьн, чьмки wәлате wанда хәлайи бу. Дәстпебун 30:22-24; 37:5–50:26; Йешу 24:32; Зәбур 105:17-22; К’аред Шандийа 7:9-14, 18; Йуһ’әнна 4:5; Ибрани 11:21-22; Ә’йанти 7:8.
2.\gd \gd*Усьве мере Мәрйәма дийа Иса. Мәтта 1:16, 18-20, 24; 2:13, 19.
3.\gd \gd*Наве бьраки Иса жи Усьв бу. Мәтта 13:55; Марqос 6:3 (Йусес).
4.\gd \gd*Усьве бьре Аqубе шанди (нә бьре Йуһ’әнна). Мәтта 27:56; Марqос 15:40, 47 (Йусес).
5.\gd \gd*Усьве жь Аримәтйайе, мәрьвәки дәwләти, әндәме щьвина гьрәгьред щьһуйа. Әw мәрьвәки qәнщ бу у пәй Иса дьчу. Мәтта 27:57-60; Марqос 15:42-46; Луqа 23:50-53; Йуһ’әнна 19:38-42.
6.\gd \gd*Усьве Барсабо, йәк жь йед кӧ һе пешда пәй Иса дьчун. К’аред Шандийа 1:23.
7.\gd \gd*Усьв, наве wи кьрьн Барнабас. К’аред Шандийа 4:36.
фатьмок – щур’әки кәвотка йә.
ферьси – нав щьһуйада к’омәләкә динп’арьст бу. Әндәмед к’омәла ферьсийа qануна Муса qәнщ заньбун. Әw динп’арьстед сәрт бун. Wана баwәр дькьр, кӧ мьлйак’әт у р’ӧһ’ һәнә у мьри wе диса р’абьн. Гәләк жь ван р’ьзьм у ә’дәта, йед кӧ ферьсийа пек данин, нав щьһуйада һәбун. Жь ван р’ьзьм у ә’дәта гәләк жи нә жь Т’әwрате бун. Әw бь кьред хwә к’ӧбар-бабах дьбун. Дьхwәстьн чаwа мәрьвед qәнщ хӧйа бьн, ле гәләкед жь wан бь фькьред хwә хьраб бун. Гәләкед жь wан дьжәнийанә Иса у һәв шеwьрин Wи бькӧжьн.
Фьрәwьн – наве п’адшед Мьсьре бу. Һәр йәк жь wан бь ви нави дьһатә готьне. К’аред Шандийа 7:10, 13, 21; Р’омайи 9:17; Ибрани 11:24.
фьртонә – баһоз, бобәлиск.
фьтьлокед ажотьне – зьвьр’ок.
хальфи – шашбуйи, хапийайи, жьр’едәрк’әти.
Хана Хwәде – Әw щийе кӧ Хwәде бона Хwә дьбьжерә, Хана Хwәде дьһатә готьне. Һена Мусада конәк (Коне Шә’дәтийе) һәбу у пәйр’а дәwса wи кони ль Оршәлиме п’арьстгәһ һатә чекьрьне у әw бу Хана Хwәде. Әw щийе һ’әбандьна щьмә’та Исраеле бу (Марqос 2:26).
хач – Ә’дәте сәрwеред бажаре Р’оме һәбу, мәрьвед хьраб (qачах, меркӧж у йед майин) сәр хач дардадькьрьн, бона щәзакьрьне. Ль сәр хач мәрьв дьмьрьн. Хач жь дӧ qӧт дара чедькьрьн. Гәләк щара гәрәке qачах хwәха хаче хwә бьда сәр мьле хwә бьбьра щийе хачкьрьне. Ль wьр әскәра пе мьха йан пе wәрьса qачах хачва мьх дькьрьн йан гьредьдан. Паше хач р’аст дькьрьн у qачах wьр дардакьри дьма һ’әта дьмьр. Гәләк щәфа дьдит һ’әта мьрьне у ә’йбәкә гәләки гьран бу кӧ сәр хач бьһатана кӧштьне. Иса гот, кӧ к’е дьхwазә бьбә шагьрте Мьн гәрәке хаче хwә һьлдә у ль пәй Мьн бе. Мә’на wе әв ә, кӧ йед ль пәй Иса дьчьн гәрәке һазьр бьн бона Wи һ’әта мьрьне жи щәфе бьк’ьшиньн. Мәтта 10:38; 16:24; Марqос 8:34; Луqа 9:23; 14:27.
хернәхwаз – йе кӧ к’ина йәки дьгьрә у хера wи нахwазә.
херуб – р’ӧһ’бәред хwәйибаск ьн, әв щур’әки мьлйак’әтед Хwәде нә у һ’әйкәлед wан сәр qалп’ахе Сьндоqа Пәймане бь баскава чекьри мина мьлйак’әта бун, кӧ р’умәт у диндара (һ’ьзурийа) Хwәде бәрч’ә’в дькьрьн (Ибрани 9:5).
хәйал – һәйинед р’ӧһ’анийә кӧ бь дәста найенә гьртьне.
хәрдал – п’ьнщар’әк ә, кӧ т’охьме wе зә’ф һур ә, ле гава шин дьбә, гәләки мәзьн дьбә. Мәтта 13:31-32; 17:20; Марqос 4:31-32; Луqа 13:19; 17:6.
хәрщгьр – (бащгьр, вәргистан) йе кӧ п’әра жь щьмә’те дәwләтер’а дьстинә. Wәхте Иса Мәсиһда әв хәрщгьр бона Р’омайе дьхәбьтин. Әw хwәха щьһу бун, ле али Р’омайе дькьрьн, wәки мьләте щьһу п’әрә бона әскәред Р’омайе бьда. Р’омайи зӧлмк’ар бун у щьһу бьндәст кьрьбун, жь wе йәке щьһу гәләки дьжәнийанә хәрщгьра. Хәрщгьр жи гәләк щара пе дәрәwа у хапандьне п’әрә зедә дьстандьн, wәки wанр’а жи п’әрә бьма. Әw жи гӧнәк’аред мәзьн дьһатьнә һ’әсабе.
Хӧдан – (Хwәйи, Р’әб) К’ьтеба Пирозда мә’на Хӧдан «хwәйи» йә. Хӧдан навәки Хwәде йә у навәк жь навед Иса Мәсиһ ә. «Р’әб» жь зьмане ә’рәби йә у әw жи те фә’мкьрьне «хwәйи».
хьлазбун (хьлазкьрьн) – азабун (азакьрьн), р’ьзгарбун (р’ьзгаркьрьн). Жь к’әрәма хwә бьн хәбәра «хьлазкьр»-да бьхуньн.
хьлазкьр – йе кӧ йәки дьн жь тьштәки хьраб хьлаз дькә. К’ьтеба Пирозда хәбәред «хьлазкьр, хьлазкьрьн, хьлазбун, хьлази» пешийе те фә’мкьрьне чаwа хwәйкьрьн, хьлазкьрьн жь хьрабийе у жь бәла, йан жи qәнщкьрьна жь нәхwәшийа. Мәсәлә, Пәймана Кәвьнда Хwәде щьмә’та Хwәйә Исраел жь Мьсьре, ӧса жи жь Бабилоне хьлаз кьрийә. Пәймана Нуда Хwәде пе кьрьна Иса Мәсиһ р’е бона мәрьва вәкьр, wәки жь гӧна у хьрабийе хьлаз бьн. Бь ви аwайи һьн Хwәде, һьн жи Иса «Хьлазкьр» һ’әсаб дьбьн (бона Хwәде: Qануна Дӧщари 32:15; Зәбур 27:9; Луqа 1:47; Тито 1:3; бона Иса: Луqа 1:69; Әфәси 5:23; Тито 1:4; Йуһ’әнна I, 4:14).
хьрнуф – хӧрәке бәраза жь бәре даре, п’алуд.
Һабил – Qайин у Һабил кӧр’ед Адәм бун. Һабил бьре бьч’ук бу у бьре wи Qайин әw кӧшт. Жь к’әрәма хwә бьн хәбәра «Qайин»-да бьхуньн. Дәстпебун 4:2-9, 25; Мәтта 23:35; Луqа 11:51; Ибрани 11:4; 12:24.
һалелуйа – Гава щьһуйа дьхwәст пәсьне Хwәде бьдана, дькьрьн qир’ин: «Һалелуйа». Жь зьмане ибрани йә, кӧ те фә’мкьрьне: «Пәсьне Хӧдан бьдьн» йан «Шькьр жь Хwәде». Ә’йанти 19:1, 3-4, 6.
Һарун – жь зӧр’әта Леwи бу, Леwи жи йәк жь һәр донздәһ кӧр’ед Аqуб бу. Һарун бьре Мусайи мәзьн бу, ӧса жи к’аһине пешьн бу. Хwәде гот, кӧ к’аһинед щьмә’та Исраеле гәрәке жь зӧр’әта Һарун бенә бьжартьне. Һарун у Муса щьмә’та Исраелер’а Мьсьреда хӧламти дькьрьн. Һарун али Муса кьр, сәрwертийа щьмә’та Исраеле кьрьн у щьмә’та Исраеле бьн нире хӧламтийе дәрхьстьн. Дәрк’әтьн 4:14; 5:1; Жьмар 12; 17; 20; Луqа 1:5; К’аред Шандийа 7:40; Ибрани 5:4; 7:11; 9:4.
Һащәр – щарийа Сәрайа жьна Бьраһим бу, дийа Исмайил. Ле Исмайил нә әw бу, к’ижан кӧ Хwәде Бьраһимр’а соз дабу. Зӧр’әта Исмайил чаwа зӧр’әта Бьраһим, чь кӧ Хwәде соз дабу нәстандьн. Паше кӧр’е Сәрайе жера бу у әw бу кӧр’е созе Хwәде (Галати 4:21-31).
Һеродәс – Пәймана Нуда чар мәри һәнә кӧ пе наве «Һеродәс» тен готьне.
1.\gd \gd*Һеродәсе Мәзьн: Гава Иса Мәсиһ һатә дьнйайе, Һеродәсе Мәзьн сәр Щьһустане, Щәлиле, Итурйайе у Трахонидайе п’адша бу (Мәтта 2:1-22; Луqа 1:5). Наве баве wи Антипатәр бу. Һеродәсе Мәзьн йәки гәләки зӧлмк’ар бу, wи жьнәкә хwә, се кӧр’ед хwә, хwәсийа хwә, апәки хwә у гәләкед дьн (пештьри зар’окед Бәйтләһ’ме) кӧштьн.
2.\gd \gd*Һеродәс-Антипас: Гава Иса Мәсиһ у Йуһ’әннайе Ньхӧмдар дәст бь к’аред хwә кьрьн, Һеродәс-Антипас сәрwере Щәлиле бу (Луqа 3:1). Баве wи Һеродәсе Мәзьн бу у наве дийа wи Малтаке бу. Әwи сәре Йуһ’әннайе Ньхӧмдар да лехьстьне (Мәтта 14:1-12; Марqос 6:14-29; Луqа 9:9). Бәри хачкьрьна Иса, Иса бьрьнә бәр Һеродәс у wи Иса беһӧрмәт кьр, qәрфе хwә Wи кьр (Луqа 23:7-12).
3.\gd \gd*Һеродәс-Әгрипа п’адша: К’аред Шандийа 12:1-24-да Һеродәс-Әгрипа Пәтрус у Аqуб гьртьн у Аqубе бьре Йуһ’әнна да кӧштьне. Мьлйак’әте Хӧдан Һеродәс-Әгрипа кӧшт (К’аред Шандийа 12:21-23). Баве Һеродәс-Әгрипа Аристополо бу, Аристополо жи кӧр’е Һеродәсе Мәзьн бу. Наве дийа Һеродәс-Әгрипа Бәрньке бу.
4.\gd \gd*Кӧр’е Һеродәс-Әгрипа, Әгрипайе дӧда бу. Әгрипайе дӧда п’адшайе Щьһустане бу. Паwлос ль бәр Әгрипа у хушка wи Бәрньке (Бәрнькекә дьн) сәкьни у Мьзгинийа Хwәде дьда wан (К’аред Шандийа 25:13–26:32). Әгрипайе дӧда Паwлос шандә бажаре Р’омайе, wәки Qәйсәр диwана wи бькьра.
һеши – дәве бә’ре, к’әwшән.
һәбук – мале дьне, дәwләмәндти, п’әрә.
һәвиртьр’шк – (һавен) дькьнә нава һәвир у һәвир һьлте. Фькьра ве ль щәм щьһуйа бь р’ӧһ’ани хьраб дьһатә фә’мкьрьне, аwа готи сурәте (символа) һ’әрамийе, хәйсәте хьраб у ә’мьре һ’әр’ьми бу. Изьна щьмә’та Исраеле т’ӧнәбу, wәки һәвиртьр’шк бькьрана нава нане һ’әдийед хwә, к’ижан кӧ Хwәдер’а дьһатә дайине (Qануна К’аһинтийе 2:4), нә жи дькьрьнә нава Щәжьна Нане Шкәва чаwа ӧса жи те фә’мкьрьне, аwа готи «шкәва» (Дәрк’әтьн 12:15). К’ьтеба Пирозда һәвиртьр’шк чаwа нишана qәwатәкә вәшарти йә, илаһи бона qәwата гӧнә. Чаwа һәвиртьр’шк нава т’әмамийа шкәва һәвирда бәла дьбә йа хwә дькә, ӧса жи гӧнә дькарә нава щьмә’теда бәла бә у зийане бьдә щьмә’те. Луqа 12:1-да һәвиртьр’шк те фә’мкьрьне чаwа дӧр’ути, Мәтта 16:6 у 12-да һинкьрьна ферьсийа у садуqийа мина һәвиртьр’шк бу, кӧ мьqабьли Иса дьсәкьнин. Марqос 8:15; Корьнт’и I, 5:6-7; Галати 5:9.
һәрәм – диwанханә, щийе һәри жорьн.
Һәрмес – п’утәки йунана бу. Йунана дьготьн, кӧ әw qасьде п’утед дьн бу. К’аред Шандийа 14:12.
һивк’әти – (ә’дьройи, йа жорьн к’әти, һивгьрти) йе һиве дьк’әвьн, вәдьч’ьр’ькьн.
һиндар – мәрьвәк нава п’ешә йан спортәкеда хwә һәр гав һин дькә.
һосанна – хәбәрәкә сьлавдайине йә, бь зьмане ибрани, йәки хwәйиqәдьрр’а дьһатә готьне мина п’адша. Пешийе һосанна дӧак бу бь мә’на «Хьлаз бькә!», паше әw бу готьнәкә бь мә’на «Шькьр wир’а». Мәтта 21:9, 15; Марqос 11:9-10; Йуһ’әнна 12:13.
һьлатьн (ль йәки һьлатьн) – дәнге хwә ле һьлдан, һьлмәйибун.
һ’әди – һ’әдийа, п’ешк’еш, хер, дийари.
һ’әлал у һ’әрам – 1. бона щьһуйа әв фә’мин бь хwарьн-вәхwарьне, шуштьн-вәшуштьне у р’абун-р’уньштьна ә’мьре мәрьвава гьредайи буйә. Ль гора Qануна Муса щур’ә-щур’ә һ’әйwан һ’әрам дьһатьнә һ’әсабе: Мәсәлә чәнд щур’ә тәйрәдә, бәраз, чәнд һ’әйwанед бә’реда у һ’әму мә’рәгиск ӧса жи щьнйазе мьрийа, мәрьвед к’оти у йед бь нәхwәшийед ч’әрм (Qануна К’аһинтийе 11; Qануна Дӧщари 14:3-21). Һәгәр йәки дәсте хwә бьда мәрьвәки к’оти йан щьнйазәки бьк’әта, әw иди дьһ’әр’ьми, һ’әрам дьбу у нә щайиз бу, wәки әw мәрьв тек’әта нава щьмә’те йан жи щийед пироз. Кьн готи, гава йәки тьштәк жь qануна щьһуйа дәр бькьра, әw һ’әрам дьһатә һ’әсабе. Щур’ә-щур’ә ә’дәт бона һ’әлалбуна йәки һ’әрам һәбун. Мәсәлә, гәрәке qӧрбан бьда у бь аве бьһата шуштьне. Бона чәнд щур’әйед һ’әлалбуне гәрәке к’аһин жи ль мәрьве һ’әлалбуйи бьньһер’ийа у бьгота кӧ әw иди һ’әлал буйә йан на (Qануна К’аһинтийе 13). Иса гӧһ нәда ә’дәтед кал-бава һьндава ве пьрседа у чәнд тьшт мьqабьли фькьред qанунзан у ферьсийа дьгот (Марqос 7:1-24). Ӧса жи Иса дәсте Хwә да мәрьвед к’оти (кӧ һ’әрам дьһатьнә һ’әсабе) у әw һьн qәнщ дькьрьн, һьн жи паqьж дькьрьн (Мәтта 8:1-4). У qәwата Wи сәр р’ӧһ’ед һ’әрам жи һәбу, щьн жь щьнак’әтийа (кӧ һ’әрам дьһатьнә һ’әсабе) дәрдьхьстьн у qәнщ дькьрьн (Луqа 4:30-36).
2.\gd \gd*Һ’әлал фьрә те фә’мкьрьне, чаwа кьрьнед пироз, бе qәлпи, бе дьзи, бе һ’ьләк’ари, бь к’әда һ’әлал, ӧса жи жьн-мер һ’әлале һәв тен готьне һәгәр әw һьндава һәвда һ’әлал ьн, нә ч’ә’вдәр ьн. Һ’әрами жи чаwа әк’се һ’әлалийе йә.
һ’әрам – жь к’әрәма хwә бьн хәбәра «һ’әлал у һ’әрам»-да бьхуньн.
шагьрт – йед кӧ һин дьбьн (дьә’льмьн). Гәләк шагьртед Иса һәбун. Донздәһ жь нав wан бьжарти бун. Әw шанди бун. Мәтта 10:1-4; Луqа 5:1 у йед майин.
шанди – (qасьд, р’әсул) бь зьмане йунани АПОСТОЛОС ә. Мә’на ве хәбәре бь Кӧрманщи «йе шанди» йә. Иса Мәсиһ жь нав шагьртед Хwә донздәһ шанди (р’әсул) бьжартьн у шандьн, wәки Мьзгинийа Хwәде бьдьнә мьләтед дьнйайе (Мәтта 10:1-4; Марqос 3:13-19; Луqа 6:12-16). Әвана т’әви Иса дьман у Иса әw һин дькьрьн. Пе ч’ә’вед хwә мьрьна Wи дитьн у паше жи Әw пәй р’абуна Wир’а дитьн. Иса Хwә Паwлосва жи ә’йан кьр у әw чаwа шанди к’ьфш кьр. Барнабас у һьнәкед дьн жи чаwа шанди дьһатьнә готьне, ле жь Иса дәма ә’мьре Wида нәһатьбунә к’ьфшкьрьне.
ширк – К’ьнщед р’әнге ширк йед һәри бьһа бун у р’әнге ширк нәхшәки п’адшатийе бу.
шьвәр’е – р’еч’ьк, р’ийа п’ега мәрьвәки йан р’ийа тәнг.
шькийаткьрьн – гьликьрьн, сущдаркьрьн, газьнкьрьн.
Шьмһ’ун – жер’а Пәтрус жи дьготьн. Әw йәк жь һәр донздәһ шагьртед Иса бу. Әw шанди бу.
Шьмшон – мерхас у гәләки qәwат бу, Хwәде бь wи гәләк бәла анинә сәре фьльстинийед кӧ дьжмьнатийа Исраеле дькьрьн. Һ’акьмти 13:2–16:31; Ибрани 11:32.
шьһ’ьти – р’е дәрк’әти.
щер’ьбандьн, дан щер’ьбандьне, һатьн щер’ьбандьне – Щер’ьбандьн әw һ’аләки тәнгасийе йә, к’ижанеда баwәрийа мерьв жь тәмхwәстьнед wи йан жь мирещьн те щер’ьбандьне. Дәрк’әтьн 17:2, 7; Ишайа 7:12; Мәтта 4:3, 7; К’аред Шандийа 5:9; 15:10; Корьнт’и I, 7:5; 10:13; Корьнт’и II, 2:11; Аqуб 1:13-14; Пәтрус I, 1:6, 7; Пәтрус II, 2:9.
Щәжьна Дәрбазбуне (Шива Дәрбазбуне) – әв щәжьна (ә’йда) нав щьмә’та Исраеледа чардәһе мәһа Нисанеда те кьрьне (ль гора салнә’ма ибрани чардәһе Нисане ньһа 1-е Апреле йә). Әве щәжьне бона биранина wе йәке дькьн, кӧ Хwәде чаwа щьмә’та Исраеле жь бьндәстийа Мьсьрийа дәрхьст (Дәрк’әтьн 12:14-20). Һьнге Мьлйак’әте Мьрьне һ’әму ньхӧрийед Мьсьрийа, һьн инсан у һьн жи һ’әйwан кӧштьн, ле жь сәр малед щьмә’та Исраелер’а «дәрбаз бу» у дәст нәда жь wан т’ӧ кәси, нәкӧшт (Дәрк’әтьн 12:23-27). Бона ве йәке ве щәжьнер’а дьготьн Щәжьна Дәрбазбуне. Пер’а-пер’а пәй Щәжьна Дәрбазбунер’а Щәжьна Нане Шкәва бона һ’әфт р’ожа те дәрбазкьрьне. Нава һ’әфтийа Щәжьна Нане Шкәвада т’әне нане шкәва (бе һәвиртьр’шк) те хwарьне. Жь к’әрәма хwә бьн хәбәра «Щәжьна Нане Шкәва»-да бьхуньн. Мәтта 26:2, 5, 18-19; Корьнт’и I, 5:7-8.
Щәжьна Нане Шкәва – әв щәжьн (ә’йд) ль пәй Щәжьна Дәрбазбунер’а те у жь панздәһ һ’әта бист дӧдӧйе мәһа Нисане те кьрьне (ль гора салнә’ма иройин жь 2-а һ’әта 9-е Апреле те кьрьне). Әва щәжьна бона биранина хьлазкьрьна мьләте Исраеле те кьрьне, гава мьләте Исраеле жь бьндәстийа Мьсьрийа дәрк’әт у чу wи wәлате кӧ Хwәде дабу wан. Әве щәжьнеда һ’әфт р’ожа нане шкәва (бе һәвиртьр’шк) те хwарьне. Жь к’әрәма хwә бьн хәбәра «һәвиртьр’шк»-да бьхуньн. Дәрк’әтьн 12:15; Мәтта 26:17; Марqос 14:1, 12; Луqа 22:1, 7.
Щәжьна Пирозкьрьна П’арьстгәһе – Wәкә 165 сала бәри буйина Иса, п’арьстгәһа Оршәлиме жь алийе мьләте сурийада һатьбу һ’әр’ьмандьне. Се сала шунда п’арьстгәһ у щьһу жь бьн дәсте сурийа бь дәсте Щьһуда Маккабийе сәрwер аза бун. Жь һьнгева Щәжьна Пирозкьрьна П’арьстгәһе дәрбаз кьрьн. Щәжьне 25-е мәһе (бь ибрани Кьсләве, аwа готи кем-зедә мәһа 12-да) дәстпедькьр у һ’әта һ’әйшт р’ожа дьк’ьшанд. Йуһ’әнна 10:22; 1 Маккаби 4:36-59; 2 Маккаби 1:9, 18; 10:1-8 (1 Маккаби у 2 Маккаби к’ьтебед дәма Пәймана Кәвьнда һатьнә ньвисаре, ле нак’әвьнә нава 66 к’ьтебед пироз, аwа готи к’ьтебед нәqануни нә).
Щәжьна Һ’олькчекьрьне – һәр сал пайизе жь 15-а һ’әта 21-е мәһа Тьшрийе йә (wәкә йәке мәһа 10-а, аwа готи йәке Октйабьре). Щьһу дьчун сәр р’әзед хwә, һ’ольк чедькьрьн у wанда һ’әфтеке дьман. Щьһуйа әв йәк дькьр, wәки бир банина, кӧ чаwа Муса П’ехәмбәр мьләте Исраеле жь Мьсьре дәрхьст у әw чьл сали конада ман. Йуһ’әнна 7:2; Qануна К’аһинтийе 23:33-36, 39-42; Qануна Дӧщари 16:13-15; Нәһәмийа 8:13-18.
Щәлилә – qәзакә бакӧра Исраеле йә. Бажаре Ньсрәте wьра йә. Иса ль wьр мәзьн бу у даннасин кьр.
щә’ньмә (дожә) – бь йунани ГӘӘННА йә, бь ибрани ГӘҺЬННОМ ә. Әw хwәха щийе щәфе һ’әта-һ’әтайе йә, бона әwед кӧ wе Р’ожа Ахрәте диwана wан бьбә. Дожә әw һәма хут щә’ньмә йә, һәр дӧ хәбәр ве к’ьтебеда һатьнә хәбьтандьне. Щә’ньмә: Мәтта 5:29-30; 10:28; 23:15; Марqос 9:43, 45, 47; Луqа 12:5. Дожә: Мәтта 5:22; 18:9; 23:33; Аqуб 3:6.
щә’т’ри – тузьк.
щьвин – 1. к’омбуна мәрьва.
2.\gd \gd*к’омбуна баwәрмәнда (хwәденаса), йед кӧ бь наве Иса дьщьвьн. Щарна бона т’әмамийа баwәрмәндед дьне чаwа бона к’омәке те хәбате (Әфәси 1:22-23; 3:10; 5:23-32; Колоси 1:18, 24), ле п’ьр’анийа щара бона к’омәкә баwәрмәндед щикида (щьвина Оршәлимеда, К’аред Шандийа 8:1; щьвина Әнтакйайеда, К’аред Шандийа 13:1; щьвина Әфәседа, К’аред Шандийа 20:16). Зәмане Пәймана Нуда баwәрмәнд малада дьщьвийан, дер һәла һе т’ӧнәбун. Һьнге мәзьнайийа мала кӧ теда дьщьвийан бона 30 йан лапи зә’ф һ’әта 50 мәрьви бу. Мәтта 16:18; 18:17; К’аред Шандийа 5:11; 11:22, 26; 20:17; Корьнт’и I, 1:2; Ә’йанти 1:4.
щьвина гьрәгьра (йа щьһуйа) – әw щьвинәк (мьщлисәк) бу, кӧ теда гьрәгьред щьһуйа ль һәв дьщьвийан. 200 сали бәри Иса Мәсиһ гьрти һ’әта 200 сали пәй Иса Мәсиһр’а әw диwана щьһуйа бу. Щьвата гьрәгьред щьһуйа wәкә һ’әфте мәрьва бу, әw к’аһин, р’успи у qанунзанә бун. Әw ль һәв р’удьньштьн у бь һәв дьшеwьрин. Сәрәкк’аһин хwәха жи сәрәке Щьвина Гьрәгьра бу. Щьвина Гьрәгьра бәрпьрсийаре мьләте Исраеле бу. Әw щәзайед кӧ нә йед мьрьне бу шьхӧле wан бу. Ле щәзайед мьрьне данинә бәр диwана сәрwеред р’омайийа. Ләма Щьвина Гьрәгьра Иса шандьнә щәм wәлийе Р’омайи, Пилато. Йуһ’әнна 11:47; 18:31; Луqа 22:52, 66-71, 66. К’аред Шандийа 4:15; 5:21; 6:12; 22:30; 23:1 у йед майин.
щьн – һьн мирещьнр’а те готьне, һьн жи wан р’ӧһ’ у мьлйак’әтед хьрабр’а, йед кӧ мирещьн дьшинә, кӧ хьрабийе һ’әму мәрьвар’а дькьн. Пәймана Нуда те ә’йанкьрьне, кӧ п’утп’арьсти жь щьна те (Корьнт’и I, 10:20-21; Ә’йанти 9:20).
щьнак’әти – (щьнгьрти, щьнойи, щьни, щьноки) йәки кӧ жь алийе щьн йан р’ӧһ’ед хьрабва те гьртьне, бьндәсткьрьне, жер’а щьнак’әти дьбежьн. Чахе Иса ль сәр дьне бу, әwи гәләк щьнак’әти аза дькьрьн, щьн жь нав wан дәрдьхьстьн (Мәтта 9:32).
щьһу – жь зӧр’әта Бьраһим ьн. Хәбәра «щьһу» жь хәбәра «Щьһуда» те. Жь донздәһ qәбилед Исраеле, Щьһуда qәбила һәрә к’ьфш ә һена Даwьд у Сьлеман п’адшада. Пәй щӧдәбуна П’адшатийа т’ьфаqийер’а, т’әмамийа п’адшатийа башуре бь наве «Щьһуда» дьһатә готьне. Wәхте сьргункьрьна Бабилонеда у пәй wер’а жи, әв наве «щьһу» мә’на фьрә стандийә, аwа готи бона т’әмамийа мьләте Исраеле һатә хәбате.
Щьһуда – 1. Донздәһ кӧр’ед Исраел һәбун, йәк жь wан Щьһуда бу. Һәр донздәһ кӧр’ед wи бунә донздәһ qәбилед Исраеле. Наве wәлате Щьһустане жь наве Щьһуда пешда һатийә, чьмки әw qәбил ль wьр дьма. Дәстпебун 29:35; Мәтта 1:2-3; Ибрани 7:14; 8:8; Ә’йанти 5:5; 7:5.
2.\gd \gd*Бь наве Щьһуда дӧ шагьртед Иса Мәсиһ һәбун. Жь wан Щьһудайе Исхәрйоти нәмамийа (хайинтийа) Иса кьр у да дәсте wан, йед кӧ дьхwәстьн Әw бькӧштана (Луqа 22:3). Щьһудайе дьн Йуһ’әнна 14:22-да ньвисар ә кӧ әw «нә йе Исхәрйоти» йә. Һьнәк дьфькьрьн әw Тәдайо йә (Мәтта 10:3; Марqос 3:18). Әw жи те готьне «Щьһудайе Аqуб» (Луqа 6:16; К’аред Шандийа 1:13).
3.\gd \gd*Ӧса жи Щьһуда наве бьраки Иса бу (Мәтта 13:55; Марqос 6:3) у ль гора фькьра гәләка әw Щьһуда йә, йе кӧ «Нә’ма Щьһуда» ньвисийә.
Щьһустан – qәза бажаре Оршәлиме бу, әw qәза башура Исраеле дьк’әт. Һена Иса Мәсиһда һьн Щьһустан, һьн Самәрйа, һьн жи Щәлилә qәза бун, ӧса жи Щьһустан п’арәкә qәза Сурйайейә р’омайи бу.
чәнг – һащәте мьqаме, бь гәләк т’ела, мина саз у гитаре, Даwьд п’адша ледьхьст.
чирәдәст – һостайе кӧ р’ьк’ьне мала давежә, хәтниш дькә (Корьнт’и I, 3:10).
ч’ежьк – ч’ельк.
ч’ә’вдәр – форq, qав, нәр’еда.
ч’ийайе Зәйт’уне – ч’ийаки незики Оршәлиме йә, Иса сәр wи ч’ийайи дӧа дькьр (Луqа 19:29; К’аред Шандийа 1:12).
qав – qәһб, форq.
Qайин – кӧр’е Адәми мәзьн бу. Гәләки һ’әвсуди бьре хwәйи бьч’ук Һабил дькьр, чьмки Хwәде бәрхе Һабили qӧрбане qәбул кьрьбу, ле гәньме кӧ Qайин анибу qәбул нәкьрьбу, жь дәст сьтqе wийи нәр’аст. Һьнге Qайин Һабил кӧшт. Хwәде гот, кӧ гәрәке Qайин ль сәр ә’рде фьрари бә у жь мәрьвайе бе т’әхсиркьрьне. Дәстпебун 4:1-24; Ибрани 11:4; Йуһ’әнна I, 3:12; Щьһуда 11.
qамиш – чит, мәйи.
Qануна Муса – (Шәриә’та Муса) Т’әwрат ә. Т’әwрат жи пенщ к’ьтебед Муса нә: Дәстпебун, Дәрк’әтьн, Qануна К’аһинтийе, Жьмар, Qануна Дӧщари (Wәк’ьландьна Qануне). Ван пенщ к’ьтебада qанун, т’әми, дирок (т’арих) у сәрһати ньвисар ьн. Хwәде әв Qанун сәр ч’ийайе Синайе, нав ә’wрада Мусар’а гот. Щарна жи һ’әму к’ьтебед «Пәймана Кәвьн»-р’а дьбежьн Qанун.
qанунзан – (занәйе Шәриә’те, к’атьб, ньвиск’ар) Qанунзан нав щьмә’та Исраелда сәр Qануна Муса дьхәбьтин, Qанун qәнщ заньбун, бь дәста Qанун зедә дькьрьн у хәлq һин дькьрьн. Wан жийина хwә бона һинбун у һинкьрьна Qануне дьдан у к’ьтеб дьньвисин. П’ьр’анийа wан жь ферьсийа бун.
qар’qар’ – qьр’ьк, qаж.
qәбилед Исраеле – (ә’ширед Исраеле, елед Исраеле) Донздәһ кӧр’ед Аqуб һәбун, кӧ wанр’а Исраел жи дьготьн. Һәр йәк жь wан бу qәбиләкә Исраел. Дәстпебун 35:23-26; 49:1-28.
qәдьр-һӧрмәт – р’умәт.
Qәйсәр – навәки бона п’адшайе мьләтед Императорийа Р’омайе бу. Мьләте Р’омайе гәләк мьләтед дьн бьндәст дькьрьн у Qәйсәр п’адше wан һ’әмуйа бу. Һәр п’адшаки мьләте р’омайер’а дьготьн: «Qәйсәр». Луqа 2:1; 3:1.
qәрф – тьназ.
Qорах – сәрwере wан бу, йед кӧ бәр Муса у Һарун р’абун. Хәзәба Хwәде һьндава Qорах у һәвалед wида хӧйа бу, ә’рд вәбу әw сахә-сах ә’рдеда чун. Жьмар 16:1-35; Щьһуда 11.
qӧльхи – хьзмәтк’ари, шьхӧл, хӧламти.
qӧрбан – (гори, нәдьр) бинбәрәк кӧ жь бәр йәки дьнва те дайине йан кӧштьне. Щур’ә-щур’ә qӧрбан у һ’әдийед щьмә’та Исраеле һәбун, мәсәлә, һ’әдийед мина һ’әйwанед бәрх, щанәга, ӧса жи йед гәньм у бьһарәт һәбун. Һ’әйwан дьһатьнә сәржекьрьне, паше һьнәк т’әмам пева дьһатьнә шәwьтандьне, һьнәк жи т’әне п’арәкә wан дьһатьнә шәwьтандьне. Һәр һ’әйwан гәрәке беqӧсур у беләк’ә буйа. Жь һена Мусада qӧрбан бь дәсте к’аһина дьһатә сәржекьрьне (изьна щьмә’те т’ӧнәбу, кӧ хwәсәрихwә сәржекьрана.) Жь к’әрәма хwә бьн хәбәра «горигәһ»-да бьхуньн.
wәк’илхәрщ – малкьр, к’әдкьр.
wәлатп’арьст – наве партике кӧ бона wәлате хwә шәр’ дькьн. Wәхте Пәймана Нуда чәнд к’омед щьһуйа һәбун, дьхwәстьн жь бьндәстийа р’омайе дәрк’әтана.
wәли – (wали) сәрwере qәзакә wәлет.
wәсийәт – к’ахаза шә’дәтийе, кӧ йәк бәри мьрьне теда бона мал-мьлк’ед хwә дьньвисә, кӧ пәй мьрьна wир’а әw бьгьһижә к’е.

notes

[1] [] The Greek New Testament – жь алийе United Bible Societies-да нәшьркьри йә, р’едакторийа 4-а, 1993, Штутгарт, Германйа.
[2] [] Пәймана Нуда хәбәра «Qанун» бь һ’әрфа мәзьн һатийә ньвисаре гава бә’са Qануна Муса дькә, аwа готи Qануна Хwәде. Ле гава бә’са qанунед дьн дькә, хәбәра «qанун» бь һ’әрфа бьч’ук һатийә ньвисаре.
[3] 1:3 Нав дәстньвисаред һьнәкада дәwса «Р’ам» «Арам» һәйә.
[4] 1:7 Нав һьнәк дәстньвисарада дәwса «Асаф» «Аса» һәйә.
[5] 1:21 «Иса» бь зьмане ибраниф аһа те фә’мкьрьне: «Хӧдан хьлаз дькә», йан «хьлазкьр», йан жи «азабун».
[6] 1:23 Ишайа 7:14.
[7] 1:23 Ишайа 8:8, 10.
[8] 1:25 Нав һьнәк дәстньвисарада «кӧр’е wейи ньхӧри» һәйә.
[9] 2:6 Миха 5:2.
[10] 2:15 Һосейа 11:1.
[11] 2:18 Йерәмийа 31:15.
[12] 3:3 Ишайа 40:3.
[13] 4:4 Qануна Дӧщари 8:3.
[14] 4:6 Зәбур 91:11-12.
[15] 4:7 Qануна Дӧщари 6:16.
[16] 4:10 Qануна Дӧщари 6:13.
[17] 4:15-16 Ишайа 9:1-2.
[18] 4:25 «Декаполис» бь зьмане йунани те фә’мкьрьне: «Дәһә Бажар», чьмки әва qәза бәреда бь йәктийа дәһә бажара һатийә чекьрьн.
[19] 5:3 Бь готьнәкә дьн: «Р’ӧһ’к’әсиба», аwа готи р’ӧһ’е wан һ’әwще Хwәде йә, бәр Хwәде шкәсти нә.
[20] 5:21 Дәрк’әтьн 20:13; Qануна Дӧщари 5:17.
[21] 5:22 Нав һьнәк дәстньвисарада аһа йә: «К’и кӧ щики бе сәбәб сәр бьре хwәда һерс к’әвә».
[22] 5:26 «Пол» п’әре һәри һур ә.
[23] 5:27 Дәрк’әтьн 20:14; Qануна Дӧщари 5:18.
[24] 5:31 Qануна Дӧщари 24:1-4.
[25] 5:32 Әв хәбәра «һәгәр диса әw мер кә» йунанида т’ӧнә. Әвана мә’на зьнек’арийе шьровәдькьн, чьмки ә’дәте щьһуйадаф изьна жьна мербәр’дайи т’ӧнәбу диса мер кьра, һ’әта мере wе сах буйа.
[26] 5:33 Qануна К’аһинтийе 19:12; Жьмар 30:2.
[27] 5:37 Бь йунани хәбәр бь хәбәр аһа йә: «Жь йе хьраб ә».
[28] 5:38 Дәрк’әтьн 21:24; Qануна К’аһинтийе 24:20; Qануна Дӧщари 19:21.
[29] 5:41 Бь йунани хәбәр бь хәбәр аһа йә: «Миләк». Мила Р’омеф (Италйа) 1 478.5 метьр бу.
[30] 5:43 Әв р’ез «Һәвале хwә һ’ьз бькә» жь Qануна К’аһинтийе 19:18 йә.
[31] 5:44 Нав һьнәк дәстньвисарада аһа йә: «...бона йед кӧ ньфьр’а wә дькьн, дӧа бькьн у хернәхwазедф хwәр’а qәнщийе бькьн».
[32] 6:9 Бь готьнәкә дьн: «Бьра инсан qәдьре наве Тәйи пироз бьгьрә».
[33] 6:13 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Жь мирещьн».
[34] 6:13 Нав дәстньвисаред һәрә qәнщда әв йәк т’ӧнә: «Чьмки п’адшати, qәwат у р’умәт йед тә нә, һ’әта-һ’әтайе. Амин».
[35] 6:17 Бь йунани хәбәр бь хәбәр аһа йә: «Сәре хwә р’унф кә», чаwа нишана шайийе.
[36] 6:24 Хәбәр бь хәбәр аһа йә: «Мамон». Мә’на ве әв ә: Мале дьне, п’әрә, дәwләтийа ве дьне.
[37] 6:27 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Бьһӧстәке ль сәр бәжьна хwә дьреж кә».
[38] 8:2 Ль гора Qанунаф Мусаф мәрьвед к’оти һ’әрамф бун. Дәрһәqа мәрьвед к’отида ван сәрийа бьхуньн: Qануна К’аһинтийе 13-14.
[39] 8:17 Ишайа 53:4.
[40] 9:1 Ль гора Мәтта 4:13, бажаре Wи Кәфәрнаһум бу.
[41] 9:3 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Әва к’ьфьрийа дькә» йан «Әва наве Хwәде беһӧрмәт дькә».
[42] 9:13 Һосейа 6:6.
[43] 10:3 Нав һьнәк дәстньвисарада дәwса «Тәдайо» «Леwиф» һәйә, йан жи «Леwи кӧ Тәдайо һатә бәрнавкьрьне».
[44] 10:4 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Шьмһ’уне жь Qанане».
[45] 10:35-36 Миха 7:6.
[46] 11:2 Нав һьнәк дәстньвисарада дәwса «чәнд шагьрт» «дӧ шагьрт» һәйә.
[47] 11:10 Малахи 3:1.
[48] 11:12 Аһа жи те фә’мкьрьне: «П’адшатийа Ә’змана бь qәwате пешда дьчә у йед зорбә дәст дьхьн».
[49] 11:13 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Чьмки һ’әму п’ехәмбәра у Qануне һ’әта Йуһ’әнна п’ехәмбәрти кьрьн».
[50] 11:14 Малахи 4:5.
[51] 11:19 Нав һьнәк дәстньвисарада дәwса «ә’мәл» «зар’» һәйә.
[52] 12:4 Qануна К’аһинтийе 24:9; П’адшати I, 21:1-6.
[53] 12:7 Һосейа 6:6.
[54] 12:18-21 Ишайа 42:1-4.
[55] 12:40 Уньс 1:17.
[56] 12:42 П’адшати III, 10:1-13. Әw п’адша жь Шәба Ә’рәбьстане һатә щәм Сьлеман п’адша.
[57] 13:15 Ишайа 6:9-10.
[58] 13:19 Бь готьнәкә дьн: «Мирещьн».
[59] 13:33 Се кодед щьһуйа дькьр qаси 25 килограма.
[60] 13:35 Зәбур 78:2.
[61] 15:4 Дәрк’әтьн 20:12; Qануна Дӧщари 5:16.
[62] 15:4 Дәрк’әтьн 21:17; Qануна К’аһинтийе 20:9.
[63] 15:9 Ишайа 29:13.
[64] 16:3 Нав һьнәк дәстньвисарада жь р’еза 2-а һ’әта йа 3-а т’ӧнәйә.
[65] 16:17 Бь йунани хәбәр бь хәбәр «кӧр’е Йона» ньвисар ә. Бь зьмане арами «Йона» кӧрткьрьна наве «Йуһ’әнна» у «Уньс» ә.
[66] 16:18 «Пәтрус» бь зьмане йунани те фә’мкьрьне: «Qәйа» йан «кәвьр».
[67] 16:27 Зәбур 62:12.
[68] 17:10 Малахи 4:5.
[69] 17:21 Нав дәстньвисаред һәрә qәнщда р’еза 21-е т’ӧнә.
[70] 17:24 Ль гора Qануна Муса наләки «дӧзиве» чаwа хәрщ бона п’арьстгәһе дьдан (Дәрк’әтьн 30:13).
[71] 18:11 Нав дәстньвисаред һәрә qәнщда р’еза 11-а т’ӧнә.
[72] 18:14 Нав һьнәк дәстньвисарада дәwса «wә» «Мьн» һәйә.
[73] 18:15 Нав һьнәк дәстньвисарада «ль тә» т’ӧнә.
[74] 18:16 Qануна Дӧщари 19:15.
[75] 18:22 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Һ’әфте у һ’әфт».
[76] 18:24 Qимәте тәлантәки һәqе п’аләки панздәһ сала зедәтьр бу.
[77] 18:28 Qимәте зивәки wәкә р’ожхәбатәкә п’ала бу.
[78] 19:4 Дәстпебун 1:27; 5:1-2.
[79] 19:5 Дәстпебун 2:24.
[80] 19:7 Qануна Дӧщари 24:1-4.
[81] 19:9 Нав һьнәк дәстньвисарада әв жи һәйә: «У к’и кӧ йа бәр’дайи бьстинә зьнек’арийе дькә».
[82] 19:17 Нав һьнәк дәстньвисарада аһа йә: «Тӧ чьма Мьнр’а qәнщ дьбежи?»
[83] 19:19 Дәрк’әтьн 20:12-16; Qануна Дӧщари 5:16-20.
[84] 19:19 Qануна К’аһинтийе 19:18.
[85] 19:29 Нав гәләк дәстньвисаред һәрә qәнщда «йан жьна хwә» т’ӧнә.
[86] 20:3 Бь йунани хәбәр бь хәбәр аһа йә: «Сьһ’әта сьсийа». Ле wи чахи ль гора ә’дәте щьһуйа сьһ’әта сьсийа бь сьһ’әта иройин сьһ’әта нәһайә сьбәһе зу йә. Бона щьһуйа, һьнге сьһ’әт дәрк’әтьна р’ожева дәстпедьбу. Ӧса жи әв шьровәкьрьн бона р’еза 4-а һ’әта 9-а йә.
[87] 20:16 Нав һьнәк дәстньвисарада әв жи һәйә: «Чьмки газикьри гәләк ьн, ле бьжарти һьндьк ьн».
[88] 20:22 Нав һьнәк дәстньвисарада әв жи һәйә: «Йан бь wе ньхӧмандьне бенә ньхӧмандьне, кӧ Әзе бемә ньхӧмандьне?»
[89] 20:30 Нав һьнәк дәстньвисарада «Хӧдан» т’ӧнә.
[90] 21:5 Зәкәрийа 9:9; Ишайа 62:11.
[91] 21:9 Зәбур 118:25-26.
[92] 21:9 Бь йунани хәбәр бь хәбәр аһа йә: «Һосанна бьльндайийеда». «Бьльндайи» бә’са щийе Хwәде дькә.
[93] 21:13 Ишайа 56:7.
[94] 21:13 Йерәмийа 7:11.
[95] 21:16 Зәбур 8:2.
[96] 21:42 Зәбур 118:22-23.
[97] 21:44 Нав һьнәк дәстньвисарада р’еза 44-а т’ӧнә.
[98] 22:24 Qануна Дӧщари 25:5.
[99] 22:30 Нав һьнәк дәстньвисарада аһа йә: «Мьлйак’әтед Хwәде».
[100] 22:32 Дәрк’әтьн 3:6.
[101] 22:37 Qануна Дӧщари 6:5.
[102] 22:39 Qануна К’аһинтийе 19:18.
[103] 22:44 Зәбур 110:1.
[104] 23:5 Чаwа кӧ Qануна Дӧщари 6:8-да ньвисар ә, щьһуйа к’иськед мьл у ә’нийед хwәда ньвисаред сәрәкә у т’әмийед Хwәдейә жь Пәйманаф Кәвьн хwәй дькьрьн. Әв ьн әw ньвисаред жь к’ьтебед Муса кӧ гәләки дькьрьнә к’иська: Дәрк’әтьн 13:1-10; 13:11-16; Qануна Дӧщари 6:4-9; 11:13-21.
[105] 23:5 «Р’ишийед к’ьнщед хwә дьреж дькьн», wәки бьдьнә к’ьфше, кӧ әw жь алийе Хwәдеда Хwәдер’а дайи у амьн ьн (Жьмар 15:37-41; Qануна Дӧщари 22:12).
[106] 23:7 Бь йунани хәбәр бь хәбәр аһа йә: «Р’абби». «Р’абби» бь зьмане арамиф те фә’мкьрьне: «Дәрсдар».
[107] 23:8 Нав һьнәк дәстньвисарада әв жи һәйә: «Әw Мәсиһ ә».
[108] 23:14 Нав дәстньвисаред һәрә qәнщда р’еза 14-а т’ӧнә.
[109] 23:19 Нав һьнәк дәстньвисарада аһа йә: «Һәй беһ’ьш у корно».
[110] 23:25 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Ле һьндӧр’ва бь тьштед зӧлме у ч’ә’вбьр’чийе qазьнщкьрива т’ьжи нә».
[111] 23:39 Зәбур 118:26.
[112] 24:15 Данийел 9:27; 11:31; 12:11.
[113] 24:29 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Qәwатед ә’змана wе бьһ’әжьн».
[114] 24:30 Ишайа 13:10; 34:4; Данийел 7:13. (Бьхуньн: Ә’йанти 1:7.)
[115] 24:33 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Әw, аwа готи Мәсиһ незик ә, ль бәр шемике йә».
[116] 24:36 Нав һьнәк дәстньвисарада «нә жи Кӧр’» т’ӧнә.
[117] 24:38 Дәстпебун 6-8.
[118] 25:15 Qимәте тәлантәки һәqе п’аләки панздәһ сала зедәтьр бу.
[119] 25:41 Ә’йанти 20:10.
[120] 26:28 Нав һьнәк дәстньвисарада «пәймана ну» һәйә.
[121] 26:31 Зәкәрийа 13:7.
[122] 26:50 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Һәвал, тӧ бона чь һати?»
[123] 26:64 Зәбур 110:1; Данийел 7:13.
[124] 27:10 Зәкәрийа 11:12-13; Йерәмийа 32:6-9.
[125] 27:35 Нав дәстньвисаред пашwәхтийеда әв жи һәйә: «Кӧ готьна п’ехәмбәр бе сери: ‹К’ьнщед Мьн ль нав һәвда бәла кьрьн у сәр чӧхе Мьн п’әшк авитьн›» (Зәбур 22:18).
[126] 27:46 Зәбур 22:1.
[127] 27:60 Т’ьрба Иса мьхарәк бу. Щьһуйа һьнге дәсте к’ева бьһата мьрийед хwә дькьрьнә мьхара. Әw йан шкәфт бун йан жи qәйада дьк’олан.
[128] 27:62 «Р’ожа т’ьвдарәккьрьне» р’ожа инийе бу.
[129] 28:1 Бь йунани хәбәр бь хәбәр аһа йә: «Р’ожа һ’әфтийейә пешьн», чьмки бона щьһуйа, р’ожа һ’әфтийейә пешьн йәкшәм бу, аwа готи «лә’д».
[130] 28:6 Нав һьнәк дәстньвисарада «Хӧдан» һәйә.
[131] 1:2 Малахи 3:1.
[132] 1:3 Ишайа 40:3.
[133] 2:26 Qануна К’аһинтийе 24:9; П’адшати I, 21:1-6.
[134] 4:12 Ишайа 6:9-10.
[135] 5:20 «Декаполис» бь зьмане йунани те фә’мкьрьне: «Дәһә Бажар», чьмки әва qәза бәреда бь йәктийа дәһә бажара һатийә чекьрьн.
[136] 6:20 Нав һьнәк дәстньвисарада дәwса «сәре wи т’әвиһәв дьбу» аһа йә: «Wи гәләк тьшт дькьр».
[137] 7:4 Нав һьнәк дәстньвисарада аһа йә: «У жь базаре жи тен, һ’әта аве сәр хwәда нәкьн, нен нахwьн».
[138] 7:4 Нав һьнәк дәстньвисарада әв жи һәйә: «Ӧса жи щи-ньвина».
[139] 7:5 Нав дәстньвисаред qәнщда дәwса «бь дәстед һ’әрам» «дәстqьлер» һәйә.
[140] 7:7 Ишайа 29:13.
[141] 7:10 Дәрк’әтьн 20:12; Qануна Дӧщари 5:16.
[142] 7:10 Дәрк’әтьн 21:17; Qануна К’аһинтийе 20:9.
[143] 7:16 Нав дәстньвисаред һәрә qәнщда р’еза 16-а т’ӧнә.
[144] 8:15 Нав һьнәк дәстньвисарада дәwса «Һеродәс» «Һеродәсийа» һәйә.
[145] 8:18 Йерәмийа 5:21; Һәзәкийел 12:2.
[146] 8:26 Нав һьнәк дәстньвисарада әв жи һәйә: «Гӧндда кәсәкир’а тьштәки нәбежи».
[147] 9:11 Малахи 4:5.
[148] 9:29 Нав дәстньвисаред пашwәхтийеда аһа йә: «Пештьри бь дӧа у р’ожийе».
[149] 9:43-44, 45-46 Нав һьнәк дәстньвисарада, р’еза 48-а хьлазийа р’еза 44 у 46-ада те wәк’ьландьне: «Wе дәре әwе жь кӧрме нәмьри бенә котьне у агьре жи нәтәмьрә».
[150] 9:48 Ишайа 66:24.
[151] 9:49 Нав һьнәк дәстньвисарада әв жи һәйә: «У һәр qӧрбане бь хwе бе хwекьрьне». Һьнәк аһа фә’м дькьн: «Чьмки һәр мәрьвәке бь егьр бе сафикьрьне, чаwа кӧ һәр qӧрбан бь хwе те хwекьрьне». Qануна К’аһинтийе 2:13.
[152] 10:4 Qануна Дӧщари 24:1-3.
[153] 10:6 Дәстпебун 1:27; 5:2.
[154] 10:8 Дәстпебун 2:24.
[155] 10:19 Дәрк’әтьн 20:12-16; Qануна Дӧщари 5:16-20.
[156] 10:21 Нав һьнәк дәстньвисарада аһа йә: «У хаче хwә һьлдә, пәй Мьн wәрә».
[157] 10:24 Нав һьнәк дәстньвисарада «йед кӧ гӧмана хwә данинә сәр дәwләта хwә» т’ӧнә.
[158] 10:46 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Бар-Тимәйо», аwа готи «Кӧр’е-Тимәйо». «Бар» бь зьмане арамиф «кӧр’» ә.
[159] 11:9-10 Зәбур 118:25-26; Луqа 1:32-33.
[160] 11:10 Бь йунани хәбәр бь хәбәр аһа йә: «Һосанна бьльндайийеда». «Бьльндайи» бә’са щийе Хwәде дькә.
[161] 11:17 Ишайа 56:7.
[162] 11:17 Йерәмийа 7:11.
[163] 11:26 Нав дәстньвисаред qәнщда р’еза 26-а т’ӧнә.
[164] 12:11 Зәбур 118:22-23.
[165] 12:19 Qануна Дӧщари 25:5.
[166] 12:26 «К’ьтеба Муса» те фә’мкьрьне: «Һәр пенщ к’ьтебед пешьнә Пәйманаф Кәвьн».
[167] 12:26 Дәрк’әтьн 3:6.
[168] 12:29 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Хӧдан Хwәдейе мә, т’әне әw ә Хӧдан».
[169] 12:30 Qануна Дӧщари 6:4-5.
[170] 12:31 Qануна К’аһинтийе 19:18.
[171] 12:32 Qануна Дӧщари 6:4; 4:35; Ишайа 45:21.
[172] 12:33 Qануна Дӧщари 6:5; Qануна К’аһинтийе 19:18; П’адшати I, 15:22; Һосейа 6:6.
[173] 12:36 Зәбур 110:1.
[174] 13:14 Данийел 9:27; 11:31; 12:11.
[175] 13:25 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Qәwатед ә’змана wе бьһ’әжьн».
[176] 13:25 Ишайа 13:10; 34:4; Йоел 2:10, 31; 3:15.
[177] 13:26 Данийел 7:13. (Бьхуньн: Ә’йанти 1:7.)
[178] 13:33 Нав һьнәк дәстньвисарада әв жи һәйә: «У дӧа бькьн».
[179] 14:24 Нав һьнәк дәстньвисарада «пәймана ну» һәйә.
[180] 14:27 Зәкәрийа 13:7.
[181] 14:45 Бь йунани хәбәр бь хәбәр аһа йә: «Р’абби». «Р’абби» бь зьмане арами те фә’мкьрьне: «Дәрсдар».
[182] 14:62 Зәбур 110:1; Данийел 7:13.
[183] 14:70 Нав дәстньвисаред һәрә qәнщда әв йәк т’ӧнә: «У хәбәрдана тә жи тә дьфьрошә».
[184] 15:23 Һьнге «зьмьр» бәр ешева дьданә нәхwәш.
[185] 15:24 Зәбур 22:18.
[186] 15:28 Нав дәстньвисаред һәрә qәнщда р’еза 28-а т’ӧнә.
[187] 15:34 Зәбур 22:1.
[188] 15:39 Нав һьнәк дәстньвисарада аһа йә: «кьрә qар’ин у р’ӧһ’е Хwә да».
[189] 16:9 Нав һьнәк дәстньвисар у wәлгәр’андьнед кәвьнда жь р’еза 9-а һ’әта йа 20-и т’ӧнәйә.
[190] 1:15 Әва зар’а, аwа готи Йуһ’әннайеф ньхӧмдарф йәки «нәзирф» дьһатә һ’әсабе. Бона щур’ә-щур’ә qәйдә-qанунед нәзир Жьмар 6:1-21-да бьхуньн.
[191] 1:17 Малахи 4:5-6.
[192] 1:18 Дәстпебун 18:11.
[193] 1:19 Данийел 8:16; 9:21.
[194] 1:28 Нав һьнәк дәстньвисарада аһа йә: «Тӧ нав к’ӧлфәтада бьмбарәк и».
[195] 1:46-55 П’адшати I, 2:1-10.
[196] 1:52 Ибо 5:11; 12:19.
[197] 1:55 Миха 7:20; Дәстпебун 17:7.
[198] 1:68 Зәбур 41:13; 111:9.
[199] 1:69 Бь йунани хәбәр бь хәбәр аһа йә: «Стьруки хьлазкьрьне». Стьру гәләк щара чаwа нишана qәwате йә.
[200] 1:71 Зәбур 106:10.
[201] 1:73 Зәбур 106:45-46; Зәбур 105:8-9; Дәстпебун 17:7.
[202] 1:76 Ишайа 40:3; Малахи 3:1.
[203] 1:79 Малахи 4:2; Ишайа 9:2; 58:8; 60:1-2.
[204] 2:14 Нав һьнәк дәстньвисарада аһа йә: «Ль сәр дьне ә’дьлайи, нав мәрьвада хwәшити».
[205] 2:22 Qануна К’аһинтийе 12:3, 6.
[206] 2:23 Дәрк’әтьн 13:2, 12, 15.
[207] 2:24 Qануна К’аһинтийе 12:8.
[208] 2:25 Бь готьнәкә дьн: «Барьстанийа Исраеле, бона хьлазкьрьнф йан азабуна Исраеле».
[209] 2:31 Ишайа 40:5; 52:10.
[210] 2:32 Ишайа 42:6; 49:6; 52:10.
[211] 2:37 Аһа те фә’мкьрьне, йан: «Ә’мьре wе һ’әйште чар сали бу» йан жи: «Һ’әйштечар сала жьнәби мабу».
[212] 3:6 Ишайа 40:3-5.
[213] 4:4 Нав һьнәк дәстньвисарада аһа йә: «Нә кӧ т’әне инсан бь нен дьжи, ле бь һәр хәбәрәкә Хwәде».
[214] 4:4 Qануна Дӧщари 8:3.
[215] 4:8 Qануна Дӧщари 6:13.
[216] 4:11 Зәбур 91:11-12.
[217] 4:12 Qануна Дӧщари 6:16.
[218] 4:19 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Сала qәбулкьрьна Хӧдан».
[219] 4:18-19 Ишайа 61:1-2.
[220] 4:25-26 П’адшати III, 17:8-16.
[221] 4:27 П’адшати IV, 5:1-14.
[222] 4:44 Нав һьнәк дәстньвисарада аһа йә: «Щәлиледа».
[223] 5:38 Нав һьнәк дәстньвисарада аһа йә: «Кӧ һәр дӧ жи бенә хwәйкьрьне».
[224] 6:4 Qануна К’аһинтийе 24:9; П’адшати I, 21:1-6.
[225] 7:27 Малахи 3:1.
[226] 7:33 Йуһ’әннайе ньхӧмдар йәки «нәзирф» дьһатә һ’әсабе.
[227] 7:35 Бь йунани хәбәр бь хәбәр аһа йә: «Сәрwахти жь һ’әму зар’ед хwә р’аст к’ьфш дьбә». Һьнәк жи аһа фә’м дькьн: «Сәрwахти жь һ’әму ә’мәлед хwә к’ьфш дьбә кӧ әw р’аст ә».
[228] 8:10 Ишайа 6:9.
[229] 8:30 Бь йунани хәбәр бь хәбәр аһа йә: «Легейон», аwа готи «к’омәкә щьнайә беһ’әсаб».
[230] 8:43 Анәгори Qануна Муса к’ӧлфәта сәр хуне вәбуйи һ’әр’ьми дьһатә һ’әсабе. Һәр кәсе кӧ wе дьк’әт дьһ’әр’ьми (нәпаqьж дьһатә һ’әсабе). Изьна wе т’ӧнәбу кӧ незики тьштәки пироз буйә. Бьхуньн: Qануна К’аһинтийе 15:19-31.
[231] 8:45 Нав һьнәк дәстньвисарада аһа йә: «У йед пер’а».
[232] 8:45 Нав һьнәк дәстньвисарада әв жи һәйә: «У Тӧ дьбежи, к’и бу, ль Мьн к’әт?»
[233] 8:48 Нав һьнәк дәстньвисарада әв жи һәйә: «Сәрхwә бә!»
[234] 8:54 Нав һьнәк дәстньвисарада әв жи һәйә: «Иса һ’әму дәрхьстьнә дәрва...»
[235] 9:35 Нав һьнәк дәстньвисарада дәwса «бьжарти» «дәлали» һәйә. Ль гора Ишайа 42:1 Мәсиһ бьжартийе Хwәде йә.
[236] 9:54 Нав һьнәк дәстньвисарада әв жи һәйә: «Чаwа Елйас кьр».
[237] 9:54 П’адшати IV, 1:9-16.
[238] 9:55 Нав һьнәк дәстньвисарада әв жи һәйә: «У гот: ‹Һун ньзаньн хwәйе чь р’ӧһ’и нә. Чьмки Кӧр’е Мерьв нәһат, кӧ р’ӧһ’е мәрьва ӧнда кә, ле хьлаз кә›».
[239] 10:1 Нав һьнәк дәстньвисарада аһа йә: «Һ’әфте».
[240] 10:4 Аһа те фә’мкьрьне: «Р’ева нәсәкьньн, wәки бь сьлавдайине wәхте хwә ӧнда нәкьн».
[241] 10:12 Дәстпебун 19.
[242] 10:13 Хоразин у Бәйтсайда бажаред щьһуйа бун, ле Сур у Сайда әw бажаред нәщьһуйа бун, аwа готи п’утп’арьст бун.
[243] 10:27 Qануна Дӧщари 6:5.
[244] 10:27 Qануна К’аһинтийе 19:18.
[245] 11:2 Нав һьнәк дәстньвисарада аһа йә: «Баве мәйи ә’змана».
[246] 11:2 Нав һьнәк дәстньвисарада әв жи һәйә: «Ә’мьре Тә бә, чаwа ль ә’змен ӧса жи ль сәр ә’рде».
[247] 11:4 Нав һьнәк дәстньвисарада әв жи һәйә: «Ле мә жь йе хьраб хьлаз кә».
[248] 11:11 Нав һьнәк дәстньвисарада әв жи һәйә: «Кӧр’е wи нан же бьхwазә, кәвьр бьде?»
[249] 11:19 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Зар’ед wә».
[250] 11:30 Уньс 3.
[251] 11:31 П’адшати III, 10:1-13.
[252] 12:25 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Бьһӧстәке ль сәр бәжьна хwә дьреж кә».
[253] 13:21 Се кодед щьһуйаф дькьр qаси 25 килограма.
[254] 13:35 Зәбур 118:26.
[255] 14:5 Нав һьнәк дәстньвисарада дәwса «кӧр’» «к’әр» һәйә.
[256] 16:6 К’упәки щьһуйа qаси 35 литьр ав һьлдьда.
[257] 16:7 Ч’ә’ләкә щьһуйа qаси һ’әwзәки 390 литьри бу.
[258] 16:19 Бь йунани хәбәр бь хәбәр аһа йә: «К’ьнще ширкф у к’ьтане хас», кӧ һьнге гәләки бьһа бун.
[259] 17:27 Дәстпебун 6-8.
[260] 17:29 Дәстпебун 19.
[261] 17:32 Дәстпебун 19:23-26.
[262] 17:35 Нав һьнәк дәстньвисарада р’еза 36-а жи һәйә: «У һәгәр дӧ мәрьв ль к’әwшен бьн, йәке бе һьлдане у йе дьне бе һьштьне».
[263] 18:20 Дәрк’әтьн 20:12-16; Qануна Дӧщари 5:16-20.
[264] 19:38 Зәбур 118:26.
[265] 19:38 Бь йунани хәбәр бь хәбәр аһа йә: «Шькьри бьльндайийеда». «Бьльндайи» бә’са щийе Хwәде дькә.
[266] 19:46 Ишайа 56:7.
[267] 19:46 Йерәмийа 7:11.
[268] 20:17 Зәбур 118:22.
[269] 20:23 Нав һьнәк дәстньвисарада әв жи һәйә: «Һун чьма Мьн дьщер’ьбиньн?»
[270] 20:28 Qануна Дӧщари 25:5.
[271] 20:37 Дәрк’әтьн 3:6.
[272] 20:43 Зәбур 110:1.
[273] 21:26 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Qәwатед ә’змана wе бьһ’әжьн».
[274] 21:27 Данийел 7:13. (Бьхуньн: Ә’йанти 1:7.)
[275] 22:37 Ишайа 53:12.
[276] 22:43-44 Нав һьнәк дәстньвисарада жь р’еза 43-а һ’әта йа 44-а т’ӧнәйә.
[277] 22:69 Зәбур 110:1.
[278] 23:16 Нав һьнәк дәстньвисарада р’еза 17-а жи һәйә: «Аwа ә’сәйи лазьм бу Пилато щәжьнеда гьртик wанр’а бәр’да».
[279] 23:29 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Хwәзи ль wан к’ӧлфәтед безӧр’әт у wан бәт’ьна кӧ зар’ нәанинә у wан бьстана кӧ нәмежандьнә».
[280] 23:30 Һосейа 10:8.
[281] 23:34 Зәбур 22:18.
[282] 23:38 Нав һьнәк дәстньвисарада аһа йә: «У феза сәре Wи бь йунани, латини у ибраниф ньвисар бу».
[283] 23:42 Нав һьнәк дәстньвисарада аһа йә: «Гава Тӧ бьгьһижи П’адшатийа Хwә».
[284] 23:46 Зәбур 31:5.
[285] 24:17 Нав һьнәк дәстньвисарада аһа йә: «Һун ве р’ейеда чь һәвр’а хәбәр дьдьн у мә’дәкьри нә?»
[286] 24:42 Нав һьнәк дәстньвисарада әв жи һәйә: «У мьрт’оха һьнгьв».
[287] 1:16 Аһа жи те фә’мкьрьне: «К’әрәм жь бәр к’әрәмева станд», аwа готи к’әрәма Пәйманаф Нуйә Исаф Мәсиһф щийе к’әрәма Пәйманаф Кәвьнә ч’ийайе Синайеф гьртийә. Һьнәк жи фә’м дькьн, кӧ жь к’әрәма Иса, к’әрәм ә’мьре баwәрмәндада һәйә у һе зедә дьбә.
[288] 1:18 Нав дәстньвисаред һәрә qәнщда аһа йә: «Йе Бешьрики-Беһәвал кӧ һ’әмеза Баведа йә». Нав һьнәк дәстньвисаред дьнда жи аһа йә: «Кӧр’е Бешьрики-Беһәвал кӧ һ’әмеза Баведа йә».
[289] 1:21 Малахи 4:5.
[290] 1:21 Гәләк щьһуф ль һивийа п’ехәмбәрәки бун, йәки мина Муса йан жи йәки жь wи qәwаттьр, кӧ wе бьһата wәхте һатьна Мәсиһ ә’лам бькьра (Qануна Дӧщари 18:15, 18; Йуһ’әнна 6:14; 7:40).
[291] 1:23 Ишайа 40:3.
[292] 1:41 Бь йунани хәбәр бь хәбәр аһа йә: «ХРИСТОС». «ХРИСТОС» бь зьмане йунани те фә’мкьрьне: «Йе К’ьфшкьри», «Йе Бьжартиф» у «Йе Р’ункьриф».
[293] 1:51 Дәстпебун 28:12.
[294] 2:17 Зәбур 69:9.
[295] 3:3 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Һәгәр мәрьвәк жь жор нәбә».
[296] 3:7 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Гәрәке һун жь жор бьбьн».
[297] 3:8 Бь зьманед йунани у ибраниф хәбәра «Ба» у «Р’ӧһ’» йәк ьн.
[298] 4:9 Аһа те фә’мкьрьне, әw дәрданедф кӧ самәрийа дьданә хәбате щьһуйа әw һ’әрамф һ’әсаб дькьрьн.
[299] 4:26 Аһа жи те фә’мкьрьне: «ӘЗ ҺӘМӘ, кӧ т’әви тә хәбәр дьдьм». Пәймана Кәвьнда «ӘЗ ҺӘМӘ» навәки Хwәде йә (Дәрк’әтьн 3:13-14). Шьровәкьрьна ве бьн р’еза Йуһ’әнна 8:58-да бьхуньн.
[300] 5:4 Нав дәстньвисаред һәрә qәнщда р’еза 4-а т’ӧнә.
[301] 6:31 Дәрк’әтьн 16:4; Зәбур 78:24.
[302] 6:45 Ишайа 54:13.
[303] 6:57 Бь йунани хәбәр бь хәбәр аһа йә: «Баве сах» кӧ те фә’мкьрьне, жийин жь wи дәрте.
[304] 7:8 Нав дәстньвисаред qәнщда «һәла һе» т’ӧнә.
[305] 7:38 Хьлазийа р’еза 37-а у сәре р’еза 38-а аһа жи те фә’мкьрьне: «Һәгәр йәк т’и йә, бьра бе щәм мьн у әwе кӧ Мьн баwәр бькә, бьра вәхwә».
[306] 7:38 Исайа 58:11; Һәзәкийел 47:1; Зәкәрийа 14:8.
[307] 8:11 Нав дәстньвисаред һәрә qәнщда жь 7:53-а һ’әта 8:11-а т’ӧнәйә.
[308] 8:17 Qануна Дӧщари 19:15.
[309] 8:24 Шьровәкьрьне бьн р’еза Йуһ’әнна 8:58-да бьхуньн.
[310] 8:28 Шьровәкьрьне бьн р’еза Йуһ’әнна 8:58-да бьхуньн.
[311] 8:44 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Әw т’ӧ щар нәбу алийе р’астийе».
[312] 8:58 Дәрк’әтьн 3:13-14.
[313] 9:24 Бь йунани хәбәр бь хәбәр аһа йә: «Шькьрийе бьдә Хwәде», чаwа wи бьдьнә сонде (Йешу 7:19).
[314] 10:22 Бь готьнәкә дьн: «Бӧһӧрти-жьбарәкьрьна П’арьстгәһе».
[315] 10:29 Нав һьнәк дәстньвисарада аһа йә: «Баве Мьни кӧ әw данә Мьн, сәр һ’әмуйар’а йә».
[316] 10:34 Зәбур 82:6.
[317] 10:36 Бь готьнәкә дьн: «Бӧһӧрти-жьбарә кьр, башqә кьр».
[318] 12:3 «Литьрәки р’омайи» һьнге wәкә 325 гьраме ньһа бу.
[319] 12:5 «Сесьд зив» һьнге wәкә хәбата п’аләки т’әмамийа сале бу.
[320] 12:7 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Бьра ви р’уни бона р’ожа дәфьнкьрьна Мьн хwәй кә».
[321] 12:13 Зәбур 118:25-26.
[322] 12:15 Бь йунани хәбәр бь хәбәр аһа йә: «Qиза Сийоне».
[323] 12:15 Зәкәрийа 9:9.
[324] 12:38 Ишайа 53:1.
[325] 12:40 Ишайа 6:10.
[326] 13:1 Аһа жи те фә’мкьрьне: «У һ’әта хьлазийе жи әw һ’ьз кьрьн».
[327] 13:18 Зәбур 41:9.
[328] 13:19 Шьровәкьрьне бьн р’еза Йуһ’әнна 8:58-да бьхуньн.
[329] 14:7 Нав һьнәк дәстньвисарада аһа йә: «Һәгәр wә Әз нас бькьрама, wәйе Баве Мьн жи нас бькьра».
[330] 14:17 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Р’ӧһ’е Р’астийе кӧ дьнйа нькарә Wи qәбул кә».
[331] 15:25 Зәбур 35:19; 69:4.
[332] 17:11 Нав һьнәк дәстньвисарада аһа йә: «Пе наве Хwә ван хwәй кә, йед кӧ Тә данә Мьн».
[333] 17:21 Нав һьнәк дәстньвисарада дәwса «ӧса жи бьра әw нава Мәда бьн» аһа йә: «ӧса жи бьра әw т’әви Мә бьбьнә йәк».
[334] 18:6 Шьровәкьрьне бьн р’еза Йуһ’әнна 8:58-да бьхуньн.
[335] 18:9 Йуһ’әнна 6:39.
[336] 19:7 Qануна К’аһинтийе 24:16.
[337] 19:24 Зәбур 22:18.
[338] 19:36 Дәрк’әтьн 12:46; Жьмар 9:12; Зәбур 34:20.
[339] 19:37 Зәкәрийа 12:10.
[340] 19:39 Бь йунани хәбәр бь хәбәр аһа йә: «Сәд литьр». Сәд литьред р’омайийайә һьнге qаси си килограмед иройин ә.
[341] 20:1 Бь йунани хәбәр бь хәбәр аһа йә: «Р’ожа һ’әфтийейә пешьн», чьмки бона щьһуйа р’ожа һ’әфтийейә пешьн йәкшәм бу, аwа готи «лә’д».
[342] 21:15 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Тӧ Мьн жь wан зә’фтьр һ’ьз дьки?»
[343] 1:1 Луqа 1:1-4.
[344] 1:4 Луqа 24:49.
[345] 1:5 Мәтта 3:11; Марqос 1:8; Луqа 3:16; Йуһ’әнна 1:33.
[346] 1:8 Мәтта 28:19; Марqос 16:15; Луqа 24:47-48.
[347] 1:9 Марqос 16:19; Луqа 24:50-51.
[348] 1:12 Бь готьнәкә дьн: «Километьрәке».
[349] 1:13 Мәтта 10:2-4; Марqос 3:16-19; Луqа 6:14-16.
[350] 1:19 Мәтта 27:3-8.
[351] 1:20 Зәбур 69:25.
[352] 1:20 Зәбур 109:8.
[353] 2:1 Qануна К’аһинтийе 23:15-21; Qануна Дӧщари 16:9-11.
[354] 2:9 Wи чахи «Асйа» кем у зедә wәкә Т’ьркйа иройин нас дькьрьн.
[355] 2:15 Щьһуйа ль гора ә’дәте хwә сәре сьбе нан нәдьхwарьн һ’әта сьһ’әта нәһа пәй дӧар’а.
[356] 2:21 Йоел 2:28-32.
[357] 2:23 Мәтта 27:35; Марqос 15:24; Луqа 23:33; Йуһ’әнна 19:18.
[358] 2:24 Мәтта 28:5-6; Марqос 16:6; Луqа 24:5.
[359] 2:28 Зәбур 16:8-11.
[360] 2:30 П’адшати IV, 7:12-13; Зәбур 132:11.
[361] 2:31 Зәбур 16:10.
[362] 2:35 Зәбур 110:1.
[363] 2:42 Ль ве дәре те фә’мкьрьне, кӧ баwәрмәнда пешийе нан дьхwар, паше Шива Хӧдан дәрбаз дькьрьн.
[364] 3:13 Дәрк’әтьн 3:14-15.
[365] 3:14 Луqа 23:13-23.
[366] 3:21 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Һ’әта кӧ Хwәде һәр тьшти бинә сери», аwа готи һәр тьштед кӧ бь дәве п’ехәмбәра дәрһәqа Иса Мәсиһда һатьнә готьне.
[367] 3:23 Qануна Дӧщари 18:15, 18, 19.
[368] 3:25 Нав һьнәк дәстньвисарада дәwса «wә» «мә» һәйә.
[369] 3:25 Дәстпебун 22:18; 26:4.
[370] 4:11 Зәбур 118:22.
[371] 4:24 Дәрк’әтьн 20:11; Нәһәмийа 9:6; Зәбур 146:6.
[372] 4:26 Зәбур 2:1-2.
[373] 4:27 Мәтта 27:1-2; Марqос 15:1; Луqа 23:1-11; Йуһ’әнна 18:28-29.
[374] 4:36 Наве «Барнабас» бь зьмане арамиф хәбәр бь хәбәр: «Кӧр’е Дьлдайине». Аһа те фә’мкьрьне: «Йе кӧ дьл дьда бәр инсен».
[375] 5:28 Мәтта 27:25.
[376] 6:1 «Щьһуйед ибрани» әw бун кӧ ль wәлате хwәда мәзьн бьбун зьмане Ибрани йан Арами хәбәр дьдан.
[377] 6:9 Бь йунани хәбәр бь хәбәр аһа йә: «Льбәртин», кӧ те фә’мкьрьне: «Азайийа хӧлама».
[378] 7:3 Дәстпебун 12:1.
[379] 7:5 Дәстпебун 17:8; 48:8.
[380] 7:7 Дәстпебун 15:13-14; Дәрк’әтьн 3:12.
[381] 7:8 Дәстпебун 17:10-14.
[382] 7:9 Дәстпебун 37:11-28; 39:2, 21.
[383] 7:10 Дәстпебун 37:1-36; 39:1–41:46.
[384] 7:11-15 Дәстпебун 41:53–47:31; 49:33.
[385] 7:16 Йешу 24:32.
[386] 7:18 Дәрк’әтьн 1:7-8.
[387] 7:19 Дәрк’әтьн 1:10-11, 22.
[388] 7:20-22 Дәрк’әтьн 2:1-10.
[389] 7:28 Дәрк’әтьн 2:14.
[390] 7:29 Дәрк’әтьн 2:11-22; 18:3-4.
[391] 7:30-34 Дәрк’әтьн 3:1-10.
[392] 7:35 Дәрк’әтьн 2:14; 3:2.
[393] 7:36 Дәрк’әтьн 7:3; 14:21; Жьмар 14:33.
[394] 7:37 Qануна Дӧщари 18:15.
[395] 7:38 Дәрк’әтьн 19:1–20:17; Qануна Дӧщари 5.
[396] 7:40 Дәрк’әтьн 32:1.
[397] 7:41 Дәрк’әтьн 32:2-6.
[398] 7:43 Амос 5:25-27.
[399] 7:44 Дәрк’әтьн 25:8-9, 40.
[400] 7:45 Йешу 3:14-17.
[401] 7:46 П’адшати II, 7:1-16; Дирок I, 17:1-14.
[402] 7:47 П’адшати III, 6; Дирок II, 3:1-17.
[403] 7:50 Ишайа 66:1-2.
[404] 7:51 Бь йунани хәбәр бь хәбәр аһа йә: «Дьл у гӧһада бе сьнәтно».
[405] 7:51 Ишайа 63:10.
[406] 7:60 Бь заравәки дьн: «К’әтә хәwе». Аһа те фә’мкьрьне: «Р’ӧһ’е хwә да, мьр».
[407] 8:3 К’аред Шандийа 22:4-5; 26:9-11.
[408] 8:33 Ишайа 53:7-8.
[409] 8:36-37 Нав һьнәк дәстньвисарада әв жи һәйә: «Филипо wир’а гот: ‹Һәгәр тӧ бь т’әмамийа дьле хwә баwәр дьки, дькари›. Әwи ле вәгәр’анд у гот: ‹Әз баwәр дькьм, кӧ Иса Мәсиһ Кӧр’еф Хwәде йә›».
[410] 9:5 Нав һьнәк wәлгәр’андьнед кәвьнда әв жи һәйә: «‹Тӧ чьфта хwә нькари бавежи шьва сәртуж›. Әw жи ләрьзи у шашмайи гот: ‹Хӧдан, Тӧ чь дьхwази әз бькьм?› У Хӧдан wир’а гот».
[411] 9:25 Корьнт’и II, 11:32-33.
[412] 10:30 Нав һьнәк дәстньвисарада аһа йә: «Бәри чар р’ожа, һ’әта ви чахи мьн р’ожи дьгьрт у дӧайе сьһ’әта сьсийа мала хwәда дькьр».
[413] 10:32 Нав һьнәк дәстньвисарада әв жи һәйә: «Әwе бе тәр’а хәбәр дә».
[414] 10:34 Qануна Дӧщари 10:17.
[415] 10:45 Бь йунани хәбәр бь хәбәр аһа йә: «Сьнәткьри».
[416] 10:45 Бь йунани хәбәр бь хәбәр аһа йә: «Нәсьнәткьрийада».
[417] 11:16 К’аред Шандийа 1:5.
[418] 11:19 К’аред Шандийа 8:1-4.
[419] 11:20 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Мәрьвед жь wәлатед майинә кӧ йунани хәбәр дьдан».
[420] 11:28 К’аред Шандийа 21:10.
[421] 13:1 «Нигер» жи чаwа «мәрьве ч’әрме р’әш» те фә’мкьрьне.
[422] 13:1 Әва Һеродәса, аwа готи Һеродәс-Антипас, сәрwере Щәлиле бу (Луqа 3:1).
[423] 13:17 Дәрк’әтьн 1:7; 12:51.
[424] 13:18 Жьмар 14:34.
[425] 13:18 Нав һьнәк дәстньвисарада дәwса «ль wан сәбьр кьр» «әw хwәй кьрьн» һәйә.
[426] 13:19 Qануна Дӧщари 7:1; Йешу 14-19.
[427] 13:20 Һ’акьмти 2:16; П’адшати I, 3:20.
[428] 13:21 П’адшати I, 8:5; 10:21.
[429] 13:22 П’адшати I, 13:14.
[430] 13:24 Луqа 3:3.
[431] 13:25 Луqа 3:16.
[432] 13:28 Луqа 23:21-23.
[433] 13:29 Луqа 23:50-56.
[434] 13:31 К’аред Шандийа 1:3.
[435] 13:33 Зәбур 2:7.
[436] 13:34 Ишайа 55:3.
[437] 13:35 Зәбур 16:10.
[438] 13:41 Һәбаqуq 1:5.
[439] 13:47 Ишайа 49:6.
[440] 13:51 Луqа 9:5.
[441] 14:15 Дәрк’әтьн 20:11; Зәбур 146:6.
[442] 15:1 Qануна К’аһинтийе 12:3.
[443] 15:7 К’аред Шандийа 10.
[444] 15:8 К’аред Шандийа 10:44; 2:4.
[445] 15:18 Амос 9:11-12 у Ишайа 45:21.
[446] 15:20 Дәрк’әтьн 34:15-17; Qануна К’аһинтийе 18:6-23; 17:10-16.
[447] 15:24 Нав һьнәк дәстньвисарада әв жи һәйә: «Дьбежьн: ‹Гәрәке һун бенә сьнәткьрьне у Qануна Муса хwәй кьн›».
[448] 15:33-34 Нав һьнәк дәстньвисар у wәлгәр’андьнед кәвьнда әв жи һәйә: «Ле ль Силас хwәш һат, ль wьр бьминә».
[449] 15:38 К’аред Шандийа 13:13.
[450] 16:10 Луqайе ньвиск’аре ве к’ьтебе wи чахи щәм Паwлос бу, ләма жи дьбежә «мә».
[451] 16:12 Филипйа Мәкәдонйайеда бу, нә сәр ә’рде Италйайе бу, ле диса «бажарәки Р’омайе» дьһатә һ’әсабе (бь йунани хәбәр бь хәбәр дьбежә, кӧ әw «Колонийа Р’омайе» йә). Һәqе бажарванед Филипйайе wәкә һәqе һәр бажарванәки жь бажаред Италйайейә майин бу, мәсәлә, хwәсәрихwә диwана хwә дькьрьн, хәрщ нәдьданә Р’оме. Ләма р’езед 16:21-да мәрьвед бажер хwә һ’әсаб дькьн чаwа бажарванедф Р’омайе.
[452] 16:27 Wи чахи гава гьртик жь кәле бьр’әвийа, һьнге чь щәза кӧ дьгьһиштә гьрти, гәрәке сәрwере кәле дәwса wи бьк’ьшанда. Аwа готи, һәгәр йәки һежайи мьрьне бьр’әвийа, һьнге гәрәке сәрwере кәле дәwса wи бьһата кӧштьне.
[453] 17:24 П’адшати III, 8:27.
[454] 17:28 Әва готьна жь занәки бь наве Әпименидәс бу. Әw йәки шайир бу у жь бажаре Кьнососе гьрава Кьретийе бу. Әw qаси 600 сали бәри Иса Мәсиһ бьбу.
[455] 17:28 Әва готьна жь ньвисарәкә Аратус шайир ә, кӧ бона хwәдеки хwә ньвисийә, к’ижани йунана дьһ’әбанд. Аратус шайир жь qәза Киликйайе бу, qаси 300 сали бәри Иса Мәсиһ бьбу. Паwлос хwәха жи жь qәза Киликйайе бу.
[456] 18:5 Нав һьнәк дәстньвисарада дәwса «Хәбәр» «Р’ӧһ’ва» һәйә, кӧ һьн аһа фә’м дькьн: «Бь алава Р’ӧһ’ва гьредайи».
[457] 18:18 Wе ад-qьрарер’а «нәзирф» дьбежьн. Дәрһәqа qәйдә-qанунед нәзирда Жьмар 6:1-21-да бьхуньн.
[458] 18:21 Нав һьнәк дәстньвисарада аһа йә: «Әз гәрәке ә’сә әве щәжьна кӧ те Оршәлимеда дәрбаз кьм. Ле әзе диса сәр wәда бем, һәгәр Хwәде һ’ьз бькә».
[459] 18:25 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Бь алава Р’ӧһ’е Хwәде».
[460] 19:4 Луqа 3:1-18.
[461] 19:21 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Паwлос бь р’ебәрийа Р’ӧһ’ qьрар кьр».
[462] 19:35 К’атьбе бажер жь нава к’ома гьрәгьред бажерда йәки ә’йан бу. Хәбатәкә wи жи әw бу, wәки qьраред щьвина бажарвана бьньвисә у ә’лам бькә.
[463] 19:35 Бь готьнәкә дьн: «Мьщеwьр у бажаре wе п’уте нә».
[464] 20:15 Нав һьнәк дәстньвисарада әв жи һәйә: «Шәв манә Тригилйайе».
[465] 20:24 Нав һьнәк дәстньвисарада әв жи һәйә: «бь әшq у ша».
[466] 20:28 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Сәрwер».
[467] 21:8 К’аред Шандийа 6:1-6; 8:5.
[468] 21:10 К’аред Шандийа 11:28.
[469] 21:23 Wе ад-qьрарер’а «нәзирф» дьбежьн. Дәрһәqа qәйдә-qанунед нәзирда Жьмар 6:13-21-да бьхуньн.
[470] 21:25 К’аред Шандийа 15:29.
[471] 21:26 Бона щьһуйед кӧ хwә паqьж дькьрьн, чаwа һ’әлал буйи, wанр’а qӧрбан дьһатә дайине.
[472] 22:3 К’аред Шандийа 5:34-39.
[473] 22:4 К’аред Шандийа 8:3; 26:9-11.
[474] 22:20 К’аред Шандийа 7:58.
[475] 23:3 Мәтта 23:27-28.
[476] 23:5 Дәрк’әтьн 22:28.
[477] 23:8 Мәтта 22:23; Марqос 12:18; Луqа 20:27.
[478] 23:30 Нав һьнәк дәстньвисарада әв жи һәйә: «Сахийа тә дьхwазьм».
[479] 24:6 Нав һьнәк дәстньвисарада әв жи һәйә: «Мә дьхwәст кӧ әм диwана wи анәгори qануна хwә бькьн, (р’еза 7) ле Лусйойе сәрһ’әзар сәр мәда гьрт, бь зоре жь дәсте мә станд у ә’мьр кьр, кӧ шькийаткьре wи бенә щәм тә».
[480] 24:21 К’аред Шандийа 23:6.
[481] 26:11 К’аред Шандийа 8:3; 22:4-5.
[482] 26:14 Бь йунани хәбәр бь хәбәр аһа йә: «Тӧ чьфта нькари бавежи шьва сәртуж».
[483] 26:20 К’аред Шандийа 9:20-29.
[484] 26:23 Корьнт’и I, 15:20; Ишайа 42:6; 49:6.
[485] 26:28 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Һьндьк ма кӧ тӧ мьн жи бьки мәсиһи».
[486] 27:9 Бь готьнәкә дьн: «Р’ожийа Р’ожаф К’әwандьне» (Qануна К’аһинтийе 16:29; 23:26-32). Р’ожа ве щәжьне һәр сал һәв нагьрә, щарна дьк’әвә мәһа нәһа, щарна жи йа дәһа. Һәгәр әв сәрһати сала 59-да qәwьмибә чаwа һьнәк занә баwәр дькьн, һьнге әв qәwьмандьн дьк’әвә 5-е мәһа дәһа һ’әсабе ньһа.
[487] 27:14 «Еврикьлон» бь зьмане йунани аһа те фә’мкьрьне: «Байе кӧ жь бакӧр-р’оһьлате те».
[488] 28:11 Ӧса те фә’мкьрьне кӧ шькьле «хӧданед Һәвал-щеwи» сәр позе гәмийе дарда к’олайи бун, йан жи «хӧданед Һәвал-щеwи» наве гәмийе бу. «Хӧданед Һәвал-щеwи» әw хwәха хwәдейед йунанайә һәвал-щеwи бун, кӧр’ед Зәwс, наве йәки Кастор, наве йе дьн жи Полукс бу. Гәмивана әw дьһ’әбандьн, бь йунани жи wанр’а дьготьн: «Дийоскуро».
[489] 28:16 Нав һьнәк дәстньвисарада әв жи һәйә: «Сәрсәд гьрти спартьнә сәрәскәр».
[490] 28:19 К’аред Шандийа 25:11.
[491] 28:27 Ишайа 6:9-10.
[492] 28:28 Нав һьнәк дәстньвисарада р’еза 29-а жи һәйә: «У гава әв йәк гот, щьһу дәрк’әтьнә дәрва у qьр’ька һәв дьгьртьн».
[493] 1:1 Бь готьнәкә дьн: «Донздәһ ә’ширед Исраелеф».
[494] 1:10 Ишайа 40:6-7.
[495] 1:19 Нав һьнәк дәстньвисарада дәwса «заньбьн» хәбәра «аwа» һәйә.
[496] 1:20 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Чьмки һерса мерьв наһелә кӧ мәрьв ль бәр Хwәде р’аст бьжи».
[497] 2:8 Qануна К’аһинтийе 19:18.
[498] 2:11 Дәрк’әтьн 20:14; Qануна Дӧщари 5:18.
[499] 2:11 Дәрк’әтьн 20:13; Qануна Дӧщари 5:17.
[500] 2:13 Бь йунани хәбәр бь хәбәр аһа йә: «Р’ә’м сәр диwане дьк’әвә».
[501] 2:21 Дәстпебун 22:1-14.
[502] 2:23 Дәстпебун 15:6.
[503] 2:23 Р’омайи 4:3; Галати 3:6.
[504] 2:25 Йешу 2:1-21; 6:22-25.
[505] 3:18 Аһа жи те фә’мкьрьне: «У һәqи әw бәр ә, кӧ йе ә’дьл т’охьме ә’дьлайийе дьчинә».
[506] 4:2 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Ч’ә’ве wә ль тьшта йә, ле нак’әвә дәсте wә у дьбьнә меркӧж. Һун ч’ә’внәбарийе дькьн, ле нькарьн бьгьһижьнә мәрәме хwә, һьнге дьк’әвьнә һ’ӧщәте у шәр’ дькьн».
[507] 4:5 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Кӧ әw р’ӧһ’е бәр бина мә ч’ә’внәбарийеда йә».
[508] 4:6 Готьнед Сьлеман 3:34.
[509] 4:14 Готьнед Сьлеман 27:1.
[510] 5:2-3 Мәтта 6:19.
[511] 5:4 Qануна Дӧщари 24:14-15.
[512] 5:11 Ибо 1:1-22; 2:10; 42:10-17; Зәбур 103:8.
[513] 5:12 Мәтта 5:34-37.
[514] 5:14 Марqос 6:13.
[515] 5:17 П’адшати III, 17:1; 18:1; 18:41-45.
[516] 5:20 Пәтрус I, 4:8.
[517] 1:16 Qануна К’аһинтийе 11:44-45; 19:2; 20:7.
[518] 1:24-25 Ишайа 40:6-8.
[519] 2:3 Зәбур 34:8.
[520] 2:6 Ишайа 28:16.
[521] 2:7 Зәбур 118:22.
[522] 2:8 Ишайа 8:14.
[523] 2:9 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Т’ор’ьнтийа Wи».
[524] 2:9 Ишайа 43:20-21; Дәрк’әтьн 19:5-6.
[525] 2:10 Һосейа 2:23.
[526] 2:22 Ишайа 53:9.
[527] 2:23 Ишайа 53:7.
[528] 2:24 Бь готьнәкә дьн: «Жь гӧна дур» йан «аза».
[529] 2:24 Ишайа 53:5-6.
[530] 3:1 Әфәси 5:22; Колоси 3:18.
[531] 3:3 Тимот’ейо I, 2:9.
[532] 3:7 Әфәси 5:25; Колоси 3:19.
[533] 3:10-12 Зәбур 34:12-16.
[534] 3:14 Мәтта 5:10.
[535] 3:15 Ишайа 8:12-13.
[536] 3:18 Аһа жи те фә’мкьрьне: Дәwса «щәфа к’ьшанд» «мьр».
[537] 3:20 Дәстпебун 6:9–8:22.
[538] 3:21 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Ле ньхӧмандьн бона исафа qәнщ шә’дәти йә ль бәр Хwәде». Дәwса хәбәра «шә’дәти» һьнәк «дәлиләк» фә’м дькьн.
[539] 4:8 Аqуб 5:20; Готьнед Сьлеман 10:12.
[540] 4:14 Нав һьнәк дәстньвисарада әв жи һәйә: «Жь алийе wанва Әw те беһӧрмәткьрьне, ле жь алийе wәва те бьльндкьрьне».
[541] 4:18 Готьнед Сьлеман 11:31.
[542] 5:2 Нав һьнәк дәстньвисарада әв жи һәйә: «Чаwа сә’ви».
[543] 5:2 Йуһ’әнна 21:15-17.
[544] 5:5 Готьнед Сьлеман 3:34.
[545] 5:6 Мәтта 23:12; Луqа 14:11; 18:14.
[546] 5:12 Бь йунани «Силвано» ньвисар ә, кӧ щур’әки наве «Силас» ә.
[547] 5:13 Бь фькьра һьнәка һьнге баwәрмәнда бажаре Р’омаф Италйайер’а дьготьн «Бабилон».
[548] 1:1 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Хwәде у Хьлазкьре мә Иса Мәсиһ».
[549] 1:17 Мәтта 17:1-5.
[550] 1:21 Нав һьнәк дәстньвисарада аһа йә: «Ле мәрьвед Хwәдейә пирозф бь р’ебәрийа Р’ӧһ’е Пироз хәбәр данә».
[551] 2:5 Дәстпебун 6:18; 7:13.
[552] 2:6-7 Дәстпебун 19.
[553] 2:15 Жьмар 22.
[554] 2:22 Готьнед Сьлеман 26:11.
[555] 3:3 Щьһуда 1:18.
[556] 3:5 Дәстпебун 1:6-7.
[557] 3:6 Дәстпебун 7:11.
[558] 3:8 Зәбур 90:4.
[559] 3:10 Ве р’езеда, ӧса жи р’еза 12-да аһа жи те фә’мкьрьне: «Т’опед ә’змана (һив, р’о, стәйрк у йед майин) бьн п’әр’е wанда жи wе бьшәwьтьн».
[560] 3:10 Нав һьнәк дәстньвисарада аһа йә: «Дьнйа у һәр кьред нава wеда wе хӧйа бьн» йан «бьшәwьтьн».
[561] 3:10 Мәтта 24:43; Т’есалоники I, 5:2.
[562] 1:1 Йуһ’әнна 1:1.
[563] 1:2 Йуһ’әнна 1:14.
[564] 1:4 Нав һьнәк дәстньвисарада дәwса «мә» «wә» һәйә.
[565] 2:7 Йуһ’әнна 13:34.
[566] 2:10 Аһа жи те фә’мкьрьне: «У набә сәбәб, кӧ әw жь р’е бьк’әвә».
[567] 2:20 Бь йунани хәбәр бь хәбәр аһа йә: «Ле һун жь Әwи Пироз һатьнә р’ункьрьнеф».
[568] 2:20 Нав һьнәк дәстньвисарада аһа йә: «Һун һәр тьшти (һ’әмуйа) заньн».
[569] 2:27 Бь йунани хәбәр бь хәбәр аһа йә: «Р’ункьрьн».
[570] 3:1 Йуһ’әнна 1:12.
[571] 3:5 Йуһ’әнна 1:29.
[572] 3:11 Йуһ’әнна 13:34.
[573] 3:12 Дәстпебун 4.
[574] 3:23 Йуһ’әнна 13:34; 15:12, 17.
[575] 4:12 Йуһ’әнна 1:18.
[576] 4:17 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Чьмки һәләqәтийа Мәсиһ чаwа т’әви Баве Wи һәйә, ӧса жи йа мә».
[577] 5:3 Йуһ’әнна 14:15.
[578] 5:6 Гәләк ве р’езе аһа фә’м дькьн: «Әва йә, Йе кӧ бь хуна мьрьна Хwә у ава ньхӧмандьна Хwә, Хwә да ә’йанкьрьне чаwа Мәсиһ». Ль гора һинкьрьна гьностикийе Иса чаwа мәри дькарьбу бьмьра, ле Мәсиһ аwа готи Кӧр’е Хwәде чаwа йәки р’ӧһ’ани нькарьбу бьмьра. Әw дәрсдаред хальфи т’әне ньхӧмандьна Wийә пе аве qәбул дькьрьн. Йуһ’әнна ве дәре мьqабьли wе һинкьрьне ньвисийә.
[579] 5:8 Нав дәстньвисаред пашwәхтийеда аһа жи һәйә: «Сьсе ә’зменда шә’дәтийе дьдьн: Бав, Хәбәр у Р’ӧһ’е Пироз, әw һәрсек йәк ьн. Ӧса жи сьсе сәр ә’рде шә’дәтийе дьдьн: Р’ӧһ’, ав у хун». Ле нава дәстньвисаред кәвьнда әв йәк т’ӧнә.
[580] 5:11 Йуһ’әнна 1:4; 3:36.
[581] 5:16 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Гӧнәки кӧ накӧжә кьрийә».
[582] 1:3 Нав һьнәк дәстньвисарада аһа йә: «Хӧданф Иса Мәсиһ».
[583] 1:3 Нав һьнәк дәстньвисарада дәwса «мәр’а» «wәр’а» һәйә.
[584] 1:5 Йуһ’әнна 13:34; 15:12, 17.
[585] 1:6 Йуһ’әнна I, 5:3.
[586] 1:8 Нав һьнәк дәстньвисарада дәwса «хwә» «мә» һәйә.
[587] 1:8 Нав һьнәк дәстньвисарада дәwса «ле һәqе хwә т’әмам бьстиньн» «ле әм һәqе хwә т’әмам бьстиньн» һәйә.
[588] 1:5 Дәрк’әтьн 12:51; Жьмар 14:29-30.
[589] 1:7 «Бәдәна башqә» ль гора Дәстпебун 19:1-8 те фә’мкьрьне, кӧ мера дәст давитьнә мера у ӧса жи мьлйак’әта.
[590] 1:8 «Беһӧрмәт дькьн» аһа жи те фә’мкьрьне: «Дьк’ьфьрьн».
[591] 1:9 «Бь готьнед беһӧрмәткьрьне» аһа жи те фә’мкьрьне: «бь к’ьфьрийа».
[592] 1:11 Qайин: Дәстпебун 4:3-8; Бьлам: Жьмар 22; Qорах: Жьмар 16.
[593] 1:12 «Мәсрәфед һ’ьзкьрьне» аһа те фә’мкьрьне, кӧ бь һәвр’а нан дьхwарьн у шива Хӧдан дәрбаз дькьрьн (К’аред Шандийа 2:46; 20:7, 11).
[594] 1:14 Дәстпебун 5:18-24.
[595] 1:18 Пәтрус II, 3:3.
[596] 1:22 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Дӧдьлийа бьшьдиньн».
[597] 1:23 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Һ’әйфа wә wи кьрасе жь бәдәна wан ләwьт’и нәйе».
[598] 1:13 К’аред Шандийа 19:21.
[599] 1:17 Бь йунани хәбәр бь хәбәр аһа йә: «Wеда (Мьзгинийеда) р’астийа Хwәде ә’йан дьбә». Ньвисаред пирозда «р’астийа Хwәде» бь чәнд щур’а те фә’мкьрьне. Щарна р’асти чаwа «һәqийа Хwәде» те фә’мкьрьне, әw һ’ӧнӧрәки Wи йә, йане Хwәде Хwәха сәр р’астийе йә чаwа Һ’акьме һәq. Ле щарна жи «р’астийа Хwәде» те фә’мкьрьне чаwа кьрьнәкә Wи йә, кӧ чаwа Әw мерьв бесущ дькә у р’аст һ’әсаб дькә, нә кӧ т’әне ве йәке, ле мерьв т’әви Хwә дькә йәк жи, аwа готи Хwәде wи «дькә кьрасе Хwә». Һьнге инсан бәр ч’ә’ве Wи мина Wи р’аст хӧйа дьбә. Ве нә’ма Паwлосда әw гәләк щара бь ви аwайи те фә’мкьрьне. Пәйманаф Кәвьнда жи те һинкьрьне, кӧ мәрийе р’аст әw ә, гӧнед к’ижани һатьнә бахшандьне (Зәбур 32; Р’омайи 4:4-8). Wәки дьн жи «р’астийа Хwәде» гәләк щара фькьра хьлазкьрьневаф гьредайи йә: Хwәде р’аст ә, амьн ә у хwәйе созе Хwә йә у йе кӧ гази Wи дькә, гора созе Хwә хьлаз дькә (Зәбур 51:14; Ишайа 46:12-13).
[600] 1:17 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Йе бь баwәрийе р’астһ’әсаббуйи wе бьжи». Һәбаqуq 2:4.
[601] 1:23 Qануна Дӧщари 4:15-18.
[602] 1:29 Нав һьнәк дәстньвисарада «qавиф» жи һәйә.
[603] 2:1 Мәтта 7:1-2.
[604] 2:6 Зәбур 62:12; Готьнед Сьлеман 24:12.
[605] 2:11 Qануна Дӧщари 10:17.
[606] 2:22 Аһа жи те фә’мкьрьне: «П’арьстгәһе дьһ’әр’ьмини».
[607] 2:24 Ишайа 52:5.
[608] 2:29 Qануна Дӧщари 30:6.
[609] 3:4 Зәбур 51:4.
[610] 3:10-12 Зәбур 14:1-3; 53:1-3; Занәбеж 7:20.
[611] 3:13 Зәбур 5:9.
[612] 3:13 Зәбур 140:3.
[613] 3:14 Зәбур 10:7.
[614] 3:15-17 Ишайа 59:7-8.
[615] 3:18 Зәбур 36:1.
[616] 3:22 Галати 2:16.
[617] 3:23 Хwәде мәрьв дьлqе Хwәда хӧльqанд у әв ә’фьрине Wи qәнщ бу, ле мерьв нәһәqи кьр у нәгьһиштә wе р’умәт у к’амьлтийе кӧ Хwәде бона wи һазьр кьрьбу. Дәрһәqа р’умәта Хwәдеда, йа кӧ баwәрмәнде бьстиньн ван р’еза бьхуньн: Р’омайи 8:18, 21, 29, 30; Филипи 3:21; Дәстпебун 1:26-27; Ә’йанти 21:9-11.
[618] 4:3 Дәстпебун 15:6; Галати 3:6.
[619] 4:7-8 Зәбур 32:1-2.
[620] 4:9 Дәстпебун 15:6.
[621] 4:11 Дәстпебун 17:10.
[622] 4:13 Дәстпебун 17:4-6; Галати 3:29.
[623] 4:14 Галати 3:18.
[624] 4:16 Галати 3:7.
[625] 4:17 Дәстпебун 17:5.
[626] 4:18 Дәстпебун 15:5.
[627] 4:19 Дәстпебун 17:17.
[628] 4:22 Дәстпебун 15:6.
[629] 4:25 Ишайа 53:4-5.
[630] 5:6 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Бет’аqәт».
[631] 5:12 Дәстпебун 3:6.
[632] 6:4 Колоси 2:12.
[633] 7:7 Дәрк’әтьн 20:17; Qануна Дӧщари 5:21.
[634] 7:15 Галати 5:17.
[635] 8:1 Нав дәстньвисаред пашwәхтийеда әв жи һәйә: «Бь бьнйат’а мәрьвайи нажин, ле бь Р’ӧһ’» (8:4 бьньһер’ьн).
[636] 8:15-17 Галати 4:5-7.
[637] 8:18 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Нава мәда».
[638] 8:20 Дәстпебун 3:17.
[639] 8:23 Аһа те фә’мкьрьне: «Хwәде чаwа п’ешк’еша пешьн Р’ӧһ’е Пироз дьдә» йан жи: «Р’ӧһ’е Пироз чаwа бәре дәрәмәта Хwәдейә пешьнә кӧ Хwәде дьдә баwәрмәнд дьстиньн».
[640] 8:23 Корьнт’и II, 5:1-4.
[641] 8:26 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Бона чь дӧа бькьн».
[642] 8:28 Нав һьнәк дәстньвисарада аһа йә: «Әм заньн кӧ һәр тьшт wанр’а дьбьнә qәнщи йед кӧ Хwәде һ’ьз дькьн».
[643] 8:36 Зәбур 44:22.
[644] 8:39 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Нә бьльндайи, нә к’урайи».
[645] 9:4 Бь йунани хәбәр бь хәбәр аһа йә: «Ль wан дьк’әвә бьбьнә зар’ед Хwәде, хwәйед р’умәт, пәймана, Qануна дайи, һ’әбандьн у созед дайи».
[646] 9:7 Дәстпебун 21:12.
[647] 9:9 Дәстпебун 18:10, 14.
[648] 9:11-12 Дәстпебун 25:23.
[649] 9:13 Малахи 1:2-3.
[650] 9:15 Дәрк’әтьн 33:19.
[651] 9:17 Дәрк’әтьн 9:16.
[652] 9:20 Ишайа 29:16; 45:9.
[653] 9:22 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Ле чь ве йәкер’а һәйә, һәгәр Хwәде бь думька дьреж ль wан дәрдана сәбьр дькә, к’ижан һежайи wе һерсе нә у ӧндабунер’а һазьр сәкьни нә, чьмки Wи хwәст һерса Хwә бьдә к’ьфше у qәwата Хwә wанва ә’йан кә?»
[654] 9:25 Һосәйа 2:23.
[655] 9:26 Һосәйа 1:10.
[656] 9:27-28 Ишайа 10:22-23.
[657] 9:29 Ишайа 1:9.
[658] 9:29 Дәстпебун 19.
[659] 9:33 Ишайа 8:14; 28:16.
[660] 10:5 Qануна К’аһинтийе 18:5.
[661] 10:6 Qануна Дӧщари 30:12.
[662] 10:7 Qануна Дӧщари 30:13.
[663] 10:8 Qануна Дӧщари 30:14.
[664] 10:11 Ишайа 28:16.
[665] 10:13 Йоел 2:32.
[666] 10:15 Ишайа 52:7.
[667] 10:16 Ишайа 53:1.
[668] 10:18 Зәбур 19:4.
[669] 10:19 Qануна Дӧщари 32:21.
[670] 10:20 Ишайа 65:1.
[671] 10:21 Ишайа 65:2.
[672] 11:1 Филипи 3:5.
[673] 11:3 П’адшати III, 19:10, 14.
[674] 11:4 П’адшати III, 19:18.
[675] 11:8 Qануна Дӧщари 29:4; Ишайа 29:10.
[676] 11:9-10 Зәбур 69:22-23.
[677] 11:16 Жьмар 15:19, 20.
[678] 11:27 Ишайа 59:20-21; 27:9.
[679] 11:33 Ишайа 55:8-9.
[680] 11:34 Ишайа 40:13; Йерәмийа 23:18.
[681] 11:35 Ибо 41:11.
[682] 11:36 Корьнт’и I, 8:6.
[683] 12:1 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Һ’әбандьна wәйә р’аст», йан «Һ’әбандьна wәйә т’әбийәти».
[684] 12:4-8 Корьнт’и I, 12:4-12.
[685] 12:11 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Бь Р’ӧһ’е Хwәде алав дьн».
[686] 12:14 Мәтта 5:44.
[687] 12:16 Готьнед Сьлеман 3:7.
[688] 12:19 Qануна Дӧщари 32:35.
[689] 12:20 Готьнед Сьлеман 25:21, 22.
[690] 13:6 Мәтта 22:21.
[691] 13:9 Дәрк’әтьн 20:13-15, 17; Qануна Дӧщари 5:17-19, 21.
[692] 13:9 Qануна К’аһинтийе 19:18.
[693] 14:10 Корьнт’и II, 5:10.
[694] 14:11 Ишайа 49:18; 45:23.
[695] 15:3 Зәбур 69:9.
[696] 15:9 Зәбур 18:49.
[697] 15:10 Qануна Дӧщари 32:43.
[698] 15:11 Зәбур 117:1.
[699] 15:12 Ишайа 11:10.
[700] 15:21 Ишайа 52:15.
[701] 15:29 Нав һьнәк дәстньвисарада аһа йә: «Бь дәwләмәндтийа дӧа-дьрозгед Мьзгинийа Мәсиһ».
[702] 16:3 К’аред Шандийа 18.
[703] 16:13 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Р’уфойе нав шьхӧле Хӧданда ә’йан».
[704] 16:24 Нав дәстньвисаред һәрә qәнщда р’еза 24-а т’ӧнә.
[705] 16:27 Нав һьнәк дәстньвисарада р’еза 25 һ’әта 27-а т’ӧнәнә.
[706] 1:12 Бь йунани хәбәр бь хәбәр аһа йә: «Кифас». «Кифас» бь зьмане арамиф те фә’мкьрьне: «Пәтрус».
[707] 1:19 Ишайа 29:14.
[708] 1:25 Бь йунани хәбәр бь хәбәр аһа йә: «Чьмки беһ’ьшийа Хwәде жь (сәрwахтийа) мәрьва сәрwахттьр ә у сьстийа Хwәде жь (qәwата) мәрьвайе qәwаттьр ә».
[709] 1:31 Йерәмийа 9:24.
[710] 2:1 Нав һьнәк дәстньвисарада аһа йә: «Шә’дәти» (чаwа «һинкьрьн»).
[711] 2:2 Бь йунани хәбәр бь хәбәр аһа йә: «Заньбьм». Аwа готи Паwлос нәхwәст пештьри Иса тьштәки дьн чаwа занәбун һин бькьра.
[712] 2:4 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Ле әв йәк хӧйабуна qәwата Р’ӧһ’е Пироз бу».
[713] 2:9 Ишайа 64:4.
[714] 2:13 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Тьштед р’ӧһ’ани, бь р’ӧһ’ани шьровәдькьн».
[715] 2:16 Ишайа 40:13.
[716] 3:3 Нав һьнәк дәстньвисарада әв жи һәйә: «Дӧтирәти».
[717] 3:6 К’аред Шандийа 18:4-11; 18:24-28.
[718] 3:16 Корьнт’и I, 6:19; Корьнт’и II, 6:16.
[719] 3:19 Ибо 5:13.
[720] 3:20 Зәбур 94:11.
[721] 3:22 Бь йунани хәбәр бь хәбәр аһа йә: «Кифас».
[722] 4:16 Корьнт’и I, 11:1; Филипи 3:17.
[723] 4:16 Нав һьнәк дәстньвисаред пашwәхтийеда әв жи һәйә: «Чаwа мьн жи ч’ә’в да Иса».
[724] 5:1 Qануна Дӧщари 22:30.
[725] 5:7-8 Дәрк’әтьн 12; 13:7.
[726] 5:12-13 Qануна Дӧщари 17:7; 19:19; 22:21, 24; 24:7.
[727] 6:9 Бьньһер'ә: Р'омайи 1:26-27.
[728] 6:16 Дәстпебун 2:24.
[729] 6:19 Корьнт’и I, 3:16; Корьнт’и II, 6:16.
[730] 6:20 Нав һьнәк дәстньвисаред пашwәхтийеда аһа йә: «Бона ве йәке пе бәдән у р’ӧһ’е хwә Хwәдер’а шькьрийе бьдьнә дайине, йед кӧ п’ара Хwәде нә».
[731] 7:1 Дәрһәqа «Qәнщ ә wәки мер незики жьне нәбә?» һьнәк фә’м дькьн кӧ әва щаба Паwлос ә, һьнәкед майин жи дьбежьн кӧ әва пьрса корьнт’ийа йә йан жи бир-баwәрийа wан ә.
[732] 7:5 Нав һьнәк дәстньвисаред пашwәхтийеда әв жи һәйә: «р’ожиф».
[733] 7:10 Мәтта 5:32; 19:9; Луqа 16:18.
[734] 7:25 Бь йунани хәбәр бь хәбәр, дәwса «qиз у хорта» «бьк’ьраф» һәйә.
[735] 7:34 Нав һьнәк дәстньвисарада р’еза 34-а аһа дәстпедьбә: «Нава йа меркьри у нәмеркьридаф фьрqи һәйә, йа нәмеркьри шьхӧлед Хӧданва гиро йә».
[736] 7:36 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Ә’мьре wе дәрбаз дьбә».
[737] 7:36-38 Һьнәк занә дьбежьн, кӧ ль гора ә’дәте йунана хорт дькарьбу дәргистийа хwә бьк’ьрф хwәй бькьра, һ’әта кӧ дьле wи дьхwәст. Һьнәкед дьн жи ван р’еза аһа фә’м дькьн: «(Р’еза 36) Ле һәгәр йәк фә’м дькә, wәки һьндава qиза хwәда р’астийе накә, чьмки ә’мьре wе дәрбаз дьбә, бьра ӧса бькә чаwа дьхwазә, гӧнә накә, бьра бьдә мер. (Р’еза 37) Ле әwе кӧ гьранийе сәр хwә к’ьфш накә, ле сәр йа хwә йә у дьле хwәда жи qьрар кьрийә кӧ qиза хwә нәдә мер, әw тьштәки qәнщ дькә. (Р’еза 38) Аwа йе qиза хwә дьдә мер qәнщ дькә, ле йе бьк’ьр дьһелә һе qәнщ дькә».
[738] 8:4 Qануна Дӧщари 6:4.
[739] 9:5 Бь йунани хәбәр бь хәбәр аһа йә: «Кифас».
[740] 9:9 Qануна Дӧщари 25:4.
[741] 9:13 Qануна Дӧщари 18:1.
[742] 9:14 Луqа 10:7-8.
[743] 10:1 Дәрк’әтьн 13:21-22; 14:22-29.
[744] 10:3 Дәрк’әтьн 16:35.
[745] 10:4 Дәрк’әтьн 17:6; Жьмар 20:11.
[746] 10:5 Жьмар 14:29-30.
[747] 10:6 Жьмар 11:4.
[748] 10:7 Дәрк’әтьн 32:6.
[749] 10:8 Жьмар 25:1-18.
[750] 10:9 Нав һьнәк дәстньвисарада аһа йә: «Хӧдан».
[751] 10:9 Жьмар 21:5-6.
[752] 10:10 Жьмар 16:41-49.
[753] 10:13 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Хwәде wе бькә кӧ һун тәйах кьн у бь ви аwайи һуне бькарьбьн жь wе йәке хьлаз бьн».
[754] 10:16 Мәтта 26:26-28.
[755] 10:18 Qануна К’аһинтийе 7:6.
[756] 10:20 Qануна Дӧщари 32:17.
[757] 10:22 Бь йунани хәбәр бь хәбәр аһа йә: «Йан әм бькьн кӧ һелане бьдьнә к’ӧмр’әшийаф Хӧдан». К’ӧмр’әшийа Хӧдан р’ӧһ’ани те фә’мкьрьне. Пәйманаф Кәвьнда, гава щьмә’та Хwәде дәст жь Хwәде к’ьшанд у п’ут һ’әбандьн, әw ӧса дьһатә һ’әсабе чаwа жьна йәки ч’ә’в бавежә мерәки дьн. Һосәйа 2:2-13; Йерәмийа 3:6-10, 20.
[758] 10:26 Зәбур 24:1; 50:12; 89:11.
[759] 11:1 Корьнт’и I, 4:16; Филипи 3:17.
[760] 11:8 Дәстпебун 2:18-23.
[761] 11:10 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Бона ве йәке у бона мьлйак’әтед кӧ дьбиньн, гәрәке к’ӧлфәт сәргьредайи бә, чаwа нишана кӧ һ’ӧкӧме wе һәйә дӧа у п’ехәмбәртийе бькә».
[762] 11:24-25 Луqа 22:18-19.
[763] 11:29 Нав һьнәк дәстньвисарада дәwса «бәдәна Хӧдан» т’әне «бәдән» һәйә.
[764] 12:4-12 Р’омайи 12:4-8.
[765] 12:10 К’ьтебаф Пирозда у илаһиф нава ве нә’ма Паwлосда, хәбәра «п’ехәмбәрти» фьрә те фә’мкьрьне. Йе кӧ п’ехәмбәртийе дькә, әw бь р’ебәрийа Р’ӧһ’е Пироз готьнәкә жь Хwәде ә’лами мәрьва дькә. Чаwа Паwлос Корьнт’и I, 14:3-да дьбежә, йе кӧ п’ехәмбәртийе дькә, баwәрийа мәрьва ава дькә, дьл дьдә бәр wан у бәр дьле wанда те. Иди п’ехәмбәрти нә т’әне бона тьштед кӧ һе нәqәwьми йә.
[766] 12:28 Әфәси 4:11.
[767] 13:2 Мәтта 17:20; 21:21.
[768] 14:21 Ишайа 28:11-12; Qануна Дӧщари 28:49.
[769] 14:22 Хәбәра «нишан» ль вьр бь дӧ щур’а те фә’мкьрьне, к’ар у зьрар. П’ехәмбәрти нишанәкә к’ар ә бона баwәрмәнда, чьмки пе wе баwәрийа wан те шьдандьне, к’аре дьк’әвьн. Ле хәбәрдана бь зьманед хәриб бона нәбаwәра нишанәкә зьрар ә, чьмки фә’м накьн, к’аре нак’әвьн.
[770] 14:33 Аһа жи те фә’мкьрьне кӧ әв хәбәр «чаwа нава һ’әму щьвинед щьмә’та Хwәдеда» р’еза 33-ва гьредайи йә, нә кӧ р’еза 34-ва. Аwа готи әв те фә’мкьрьне чаwа фькьрәкә хwәсәрихwә йә: «Нава һ’әму щьвинед щьмә’та Хwәдеда аһа йә».
[771] 15:3 Ишайа 53:5-12.
[772] 15:4 Зәбура 16:8-10.
[773] 15:5 Бь йунани хәбәр бь хәбәр аһа йә: «Кифас».
[774] 15:5 Луqа 24:34-36; Мәтта 28:16-17; Марqос 16:14; Йуһ’әнна 20:19.
[775] 15:8 К’аред Шандийа 9:3-6.
[776] 15:9 К’аред Шандийа 8:3.
[777] 15:25 Зәбур 110:1.
[778] 15:27 Зәбур 8:6.
[779] 15:32 Ишайа 22:13; 56:12.
[780] 15:33 Әва готьнәкә йәки йунан ә, наве wи «Мәнандәр», бәри Иса жь сала 342-а һ’әта сала 291-а һәбу.
[781] 15:45 Дәстпебун 2:7.
[782] 15:51-52 Т’есалоники I, 4:14-17.
[783] 15:54 Ишайа 25:8.
[784] 15:55 Һосәйа 13:14.
[785] 16:22 «Маранат’а» бь зьмане арами те фә’мкьрьне: «Йа Хӧдан wәрә».
[786] 1:12 Нав һьнәк дәстньвисарада аһа йә: «Бь дьлсахийе у һ’әлалийе».
[787] 1:16 К’аред Шандийа 19:21.
[788] 1:19 Бь йунани «Силвано» ньвисар ә, кӧ щур’әки наве «Силас» ә.
[789] 2:13 К’аред Шандийа 20:1.
[790] 2:14 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Кӧ т’ьме мә бь Мәсиһ сәр дьхә».
[791] 3:3 Дәрк’әтьн 24:12; Йерәмийа 31:33; Һәзәкийел 11:19; 36:26.
[792] 3:7 Дәрк’әтьн 34:29.
[793] 3:13 Дәрк’әтьн 34:33.
[794] 3:16 Дәрк’әтьн 34:34.
[795] 3:18 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Әм һ’әму жи р’уки бехеликьри р’умәта Хӧдан дьбиньн».
[796] 4:6 Дәстпебун 1:3.
[797] 4:13 Зәбур 116:10.
[798] 5:10 Р’омайи 14:10.
[799] 5:17 Нав һьнәк дәстньвисарада аһа йә: «У ва һәр тьшт ну буйә».
[800] 5:21 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Хwәде Әw бона мә кьрә qӧрбанф бона гӧна».
[801] 6:2 Ишайа 49:8.
[802] 6:5 К’аред Шандийа 16:22-23; 17:1-10.
[803] 6:15 Бь йунани хәбәр бь хәбәр аһа йә: «Бәлиар». «Бәлиар» навәки щьн ә.
[804] 6:16 Qануна К’аһинтийе 26:12; Йерәмийа 32:38; Һәзәкийел 37:27.
[805] 6:17 Ишайа 52:11; Һәзәкийел 20:34, 41.
[806] 6:18 П’адшати II, 7:8, 14.
[807] 7:1 Бь готьнәкә дьн: «П’ис, мьр’дар’».
[808] 8:1 Р’омайи 15:26.
[809] 8:15 Дәрк’әтьн 16:18.
[810] 9:9 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Һәqийа Wи».
[811] 9:9 Зәбур 112:9 (111:9).
[812] 9:10 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Бәред һәqийа wә».
[813] 9:10 Ишайа 55:10.
[814] 10:17 Йерәмийа 9:24.
[815] 11:3 Дәстпебун 3:1-6, 13.
[816] 11:9 Филипи 4:15-18.
[817] 11:24 Qануна Дӧщари 25:3.
[818] 11:25 К’аред Шандийа 16:22; 14:19.
[819] 11:26 К’аред Шандийа 9:23-25; 14:5.
[820] 11:32 К’аред Шандийа 9:23-25.
[821] 12:2 Һьнәк дьфькьрьн, кӧ дәма Паwлосда «ә’змане сьсийа» йе һәри жорьн бу.
[822] 12:20 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Т’әне хwәр’а».
[823] 13:1 Qануна Дӧщари 19:15.
[824] 1:14 К’аред Шандийа 8:3; 22:3-5.
[825] 1:16 К’аред Шандийа 9:3-6.
[826] 1:18 Бь йунани хәбәр бь хәбәр аһа йә: «Кифас». «Кифас» бь зьмане арамиф те фә’мкьрьне: «Пәтрус».
[827] 1:18 К’аред Шандийа 9:26-30.
[828] 2:1 К’аред Шандийа 11:30; 15:2.
[829] 2:7 Бь йунани хәбәр бь хәбәр аһа йә: «Нәсьнәткьрийа».
[830] 2:7 Бь йунани хәбәр бь хәбәр аһа йә: «Сьнәткьрийа».
[831] 2:9 Бь йунани хәбәр бь хәбәр аһа йә: «Кифас».
[832] 2:16 Р’омайи 3:20-22.
[833] 3:1 Нав һьнәк дәстньвисарада әв жи һәйә: «Кӧ һун гӧр’а р’астийе нәкьн».
[834] 3:6 Дәстпебун 15:6; Р’омайи 4:3.
[835] 3:7 Р’омайи 4:16.
[836] 3:8 Дәстпебун 12:3; 18:18; 22:18.
[837] 3:10 Qануна Дӧщари 27:26.
[838] 3:11 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Йе бь баwәрийе р’астһ’әсаббуйи wе бьжи». Һәбаqуq 2:4.
[839] 3:12 Qануна К’аһинтийе 18:5.
[840] 3:13 Qануна Дӧщари 21:23.
[841] 3:16 Дәстпебун 12:7; 13:15; 24:7.
[842] 3:17 Дәрк’әтьн 12:40.
[843] 3:18 Р’омайи 4:14.
[844] 3:19 Әw йәк Мусаф бу.
[845] 3:19 Qануна Дӧщари 33:1-3; Ибрани 2:2; К’аред Шандийа 7:38, 52.
[846] 3:24 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Qанун бу т’әрбәтдар һ’әта һатьна Мәсиһ».
[847] 3:26 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Һун һ’әму жи кӧ баwәрийа хwә Мәсиһ Иса тиньн, лаwед Хwәде нә».
[848] 3:29 Р’омайи 4:13.
[849] 4:3 Бь готьнәкә дьн: «Qәwат йан һ’ӧнӧред р’ӧһ’ед ве т’әбийәтеда, йан жи р’аw-р’ьзьм у qәйдә-qанунед ве дьнйайе».
[850] 4:5-7 Р’омайи 8:15-17.
[851] 4:22 Дәстпебун 16:15; 21:2.
[852] 4:24 Дәстпебун 16.
[853] 4:26 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Ле Оршәлима жорьн аза йә, әw дийа мә йә».
[854] 4:27 Ишайа 54:1.
[855] 4:28 Нав һьнәк дәстньвисарада дәwса «һун» «әм» һәйә.
[856] 4:28 Дәстпебун 17:18-22.
[857] 4:29 Дәстпебун 21:9.
[858] 4:30 Дәстпебун 21:10.
[859] 5:9 Корьнт’и I, 5:6.
[860] 5:14 Qануна К’аһинтийе 19:18.
[861] 5:17 Р’омайи 7:15-23.
[862] 5:20 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Т’әне хwәр’а».
[863] 5:21 Нав һьнәк дәстньвисарада «меркӧжи» т’ӧнә.
[864] 6:16 «Исраел» р’ӧһ’ани те фә’мкьрьне (Р’омайи 3:28-29; 9:6-29; Галати 3:28-29).
[865] 1:1 Нав һьнәк дәстньвисарада «Әфәседа» т’ӧнә.
[866] 1:5 Бь готьнәкә дьн: «Һәqе лаwтийа Хwәде бьстиньн».
[867] 1:7 Колоси 1:14.
[868] 1:10 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Wәк’илти».
[869] 1:20 Зәбур 110:1.
[870] 1:22 Зәбур 8:6.
[871] 1:22 Колоси 1:18.
[872] 2:1 Колоси 2:13.
[873] 2:15 Колоси 2:14.
[874] 2:16 Колоси 1:20.
[875] 2:17 Ишайа 57:19.
[876] 3:4-6 Колоси 1:26-27.
[877] 4:2 Колоси 3:12-13.
[878] 4:8 Зәбур 68:18.
[879] 4:15 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Бь һ’ьзкьрьне пәй р’астийе бьн».
[880] 4:16 Колоси 2:19.
[881] 4:22 Колоси 3:9; Р’омайи 6:6.
[882] 4:24 Колоси 3:10.
[883] 4:25 Зәкәрийа 8:16.
[884] 4:26 Зәбур 4:4.
[885] 5:14 Ишайа 26:19; 60:1.
[886] 5:16 Колоси 4:5.
[887] 5:19 Колоси 3:16-17.
[888] 5:22 Колоси 3:18; Пәтрус I, 3:1.
[889] 5:25 Колоси 3:19; Пәтрус I, 3:7.
[890] 5:26 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Wәки wе бь хәбәре һ’әлал кә, пе ава һ’әwз бьшо».
[891] 5:31 Дәстпебун 2:24.
[892] 6:1 Колоси 3:20.
[893] 6:3 Qануна Дӧщари 5:16; Дәрк’әтьн 20:12.
[894] 6:4 Колоси 3:21.
[895] 6:5-8 Колоси 3:22-25.
[896] 6:9 Колоси 4:1; Qануна Дӧщари 10:17.
[897] 6:14 Ишайа 59:17.
[898] 6:15 Ишайа 52:7.
[899] 6:17 Ишайа 59:17.
[900] 1:30 К’аред Шандийа 16:19-40.
[901] 2:1 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Һәгәр Р’ӧһ’еф Пироз wә т’әви Хwә дькә йәк».
[902] 2:11 Ишайа 45:23.
[903] 2:15 Qануна Дӧщари 32:5.
[904] 3:3 Нав һьнәк дәстньвисарада аһа йә: «Әм Хwәде бь Р’ӧһ’ дьһ’әбиньн».
[905] 3:5 Р’омайи 11:1; К’аред Шандийа 23:6; 26:5.
[906] 3:6 К’аред Шандийа 8:3; 22:4; 26:9-11.
[907] 3:17 Корьнт’и I, 4:16; 11:1.
[908] 4:5 «Хӧдан незик ә» бь дӧ щур’а те фә’мкьрьне: «Һатьна Хӧдан незик ә» йан жи: «Хӧдан незики мә йә».
[909] 4:16 К’аред Шандийа 17:1-9; Корьнт’и II, 11:9.
[910] 4:23 Нав һьнәк дәстньвисарада аһа йә: «К’әрәма Хӧдане мә Иса Мәсиһ т’әви wә һ’әмуйа бә. Амин».
[911] 1:2 Нав һьнәк дәстньвисарада әв жи һәйә: «У Хӧданеф мә Иса Мәсиһ».
[912] 1:7 Нав һьнәк дәстньвисарада дәwса «һьндава мәда» «һьндава wәда» һәйә.
[913] 1:8 Бь йунани хәбәр бь хәбәр аһа йә: «Һ’ьзкьрьна нава Р’ӧһ’да».
[914] 1:12 Нав һьнәк дәстньвисарада аһа йә: «Бав Хwәде».
[915] 1:12 Нав һьнәк дәстньвисарада дәwса «һун» «әм» һәйә.
[916] 1:14 Нав һьнәк дәстньвисаред пашwәхтийеда аһа йә: «Бь хуна Кӧр’е Wи».
[917] 1:14 Әфәси 1:7.
[918] 1:15 Бь йунани хәбәр бь хәбәр аһа йә: «Ньхӧрийе һ’әму ә’фьрина йә». «Ньхӧри» те фә’мкьрьне, кӧ әw бәри һ’әму ә’фьрина һәбуйә у сәр wанр’а йә. Әв бә’са һәләqәтийа Исайә т’әк т’әнейә т’әви Хwәде дькә, кӧ әw нә йәки ә’фьри йан хӧльqи йә, ле әв һәләqәти чаwа һәләqәтийа кӧр’ у баве йә. Аwа готи бәри ә’фьрандьна дьне Кӧр’ һәбу. Бьхуньн: Филипи 2:6; Йуһ’әнна 17:5.
[919] 1:18 Әфәси 1:22-23.
[920] 1:20 Әфәси 2:16.
[921] 2:1 Ә’йанти 1:11; 3:14.
[922] 2:8 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Шәхсед р’ӧһ’анийә кӧ һ’ӧкӧми сәр ве дьнйайе дькьн».
[923] 2:12 Р’омайи 6:4.
[924] 2:13 Әфәси 2:1-5.
[925] 2:14 Әфәси 2:15.
[926] 2:16 Р’омайи 14:1-6.
[927] 2:19 Әфәси 4:16.
[928] 3:1 Зәбур 110:1.
[929] 3:9 Әфәси 4:22.
[930] 3:10 Әфәси 4:24; Дәстпебун 1:26.
[931] 3:11 Бь йунани хәбәр бь хәбәр аһа йә: «Йунан» кӧ ль вьр те фә’мкьрьне: «Нәщьһу».
[932] 3:11 Бь йунани хәбәр бь хәбәр аһа йә: «Скути». Әw ә’ширәкә ч’ә’вед йунанада һәрә пашдамайи бу.
[933] 3:12-13 Әфәси 4:2.
[934] 3:13 Нав һьнәк дәстньвисарада аһа йә: «Мәсиһ» йан жи «Хwәде бь дәсте Мәсиһ».
[935] 3:13 Әфәси 4:32.
[936] 3:16-17 Әфәси 5:19-20.
[937] 3:18 Әфәси 5:22; Пәтрус I, 3:1.
[938] 3:19 Әфәси 5:25; Пәтрус I, 3:7.
[939] 3:20 Әфәси 6:1.
[940] 3:21 Әфәси 6:4.
[941] 3:22-25 Әфәси 6:5-8.
[942] 3:25 Qануна Дӧщари 10:17; Әфәси 6:9.
[943] 4:1 Әфәси 6:9.
[944] 4:5 Әфәси 5:16.
[945] 4:9 Фьлимон 1:10-12.
[946] 4:15-16 Ә’йанти 1:11; 3:14.
[947] 4:15 Нав һьнәк дәстньвисарада дәwса «Нимфаса хушк у щьвина мала wеда» «Нимфасе (бьра) у щьвина мала wида» һәйә.
[948] 4:17 Фьлимон 1:2.
[949] 1:1 Бь йунани «Силвано» ньвисар ә, кӧ щур’әки наве «Силас» ә.
[950] 1:1 Нав дәстньвисаред пашwәхтийеда әв жи һәйә: «Ә’дьлайийа Бав Хwәдейе мә у Хӧдан Иса Мәсиһ».
[951] 1:6 К’аред Шандийа 17:5-9.
[952] 2:2 К’аред Шандийа 16:19-24; 17:1-9.
[953] 2:5 Бь готьнәкә дьн: «Кьраскьри, вәшарти».
[954] 2:14 К’аред Шандийа 17:5.
[955] 3:1 К’аред Шандийа 17:15.
[956] 3:2 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Һәвал-хәбате Хwәде». Нав һьнәк дәстньвисарада аһа йә: «Qӧльхк’ар у һәвал-хәбате Хwәде» у нав һьнәк дәстньвисаред пашwәхтийеда аһа йә: «Qӧльхк’аре Хwәде у һәвал-хәбате мә».
[957] 3:6 К’аред Шандийа 18:5.
[958] 4:4 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Бьра жь wә һәр кәс заньбә чаwа һ’әлал у бь намуси т’әви жьна хwә бьжи».
[959] 4:15-17 Корьнт’и I, 15:51-52.
[960] 5:2 Мәтта 24:43; Луqа 12:39; Пәтрус II, 3:10.
[961] 5:8 Ишайа 59:17; Әфәси 6:13-17.
[962] 1:1 Бь йунани «Силвано» ньвисар ә, кӧ щур’әки наве «Силас» ә.
[963] 2:1 Т’есалоники I, 4:15-17.
[964] 2:2 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Йанчийәф мә бь р’ӧһ’е п’ехәмбәртийе йан дәва йан жи бь нә’ма готьбә: ‹Ва йә Р’ожа Хӧдан иди һатийә...›»
[965] 2:4 Һәзәкийел 28:2; Данийел 11:36.
[966] 2:8 Ишайа 11:4.
[967] 2:9 Мәтта 24:24.
[968] 2:13 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Чьмки Хwәде һун бьжартьн, wәки пешийе һун бь Р’ӧһ’ бенә бӧһӧрти-жьбарәкьрьне».
[969] 1:4 «Т’ьвдира Хwәде» аһа жи те фә’мкьрьне: «Wәк’илтийа Хwәде, йа кӧ да дәсте щьмә’та Хwә».
[970] 1:4 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Т’ьвдира Хwәдейә кӧ бь баwәрийе тинә сериф».
[971] 1:13 К’аред Шандийа 8:3; 9:4-5.
[972] 2:4 Һәзәкийел 18:23.
[973] 2:8 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Бе дӧдьли».
[974] 2:9 Пәтрус I, 3:3.
[975] 2:13 Дәстпебун 2:7; 2:21-22; 3:1-6.
[976] 2:15 Мә’на ве р’езе зә’мәт ә. Дәwса «һ’але зар’анинеда жи» йунани аһа жи те фә’мкьрьне: «бь зар’анине». К’ьтеба Пироз һин дькә, кӧ зар’ дайин у бәрәк’әтийа Хӧдан ә, кӧ де у бавар’а тенә дайине (Зәбур 127, 128). К’ьтеба Пироз һин накә кӧ зар’анин шәрте мәщала хьлазбуна к’ӧлфәта йә. Нә жи әв р’ез соз дьдә кӧ зар’анина к’ӧлфәтед хwәденас wе бе еш у щәфа бә йан к’ӧлфәт сах бьминә. Хӧйа дьбә кӧ Паwлос мьqабьли дәрсдаред дәрәwин дьчә у һин дькә кӧ зар’анин нә гӧнә йә, ле бәле һәгәр к’ӧлфәт мер кә у зар’а бинә, әв йәк тьштәки qәнщ ә. Һьнге һьнәка һин дькьр у нәдьһьштьн кӧ мәрьв бьзәwьщьн йан мер кьн (Тимот’ейо I, 4:3). Жь сәдсалийа йәке һ’әта сьсийа һинкьрьна «гьностикийе» фьрә бәла дьбу у дьгот, кӧ п’еше кәвантийе у зар’анине гӧнә йә.
[977] 3:2-7 Тито 1:6-9.
[978] 3:9 Бь йунани хәбәр бь хәбәр аһа йә: «Сӧр’а баwәрийе». Әв те фә’мкьрьне кӧ сӧр’а вәшарти ә’йан бу.
[979] 3:11 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Жьнед бәрдәсти».
[980] 5:1 Qануна К’аһинтийе 19:32.
[981] 5:11-12 Һьнәк аһа фә’м дькьн: Жьнәбийед щьвинеда навед хwә бона хьзмәткьрьне дәфт’әра щьвинеда дьданә ньвисаре, ләма те готьне, кӧ жьнәбийед щаһьл qәбул нәкә, чьмки бь wе qьраре навед хwә дьданә ньвисаре, wәки диса мер нәкьн, ле т’әне щьвинер’а хьзмәтийе бькьн. Ле гава дьхwәстьн мер бькьрана, соз-qьраре хwә дьт’әр’ьбандьн.
[982] 5:16 Нав дәстньвисаред qәнщда «баwәрмәнд» qьсьме жьне те фә’мкьрьне, ле дәстньвисаред һьнәкада «баwәрмәнд» те фә’мкьрьне һьн qьсьме жьне, һьн жи мер, ӧса жи һьнәк дәстньвисарада т’әне мер те фә’мкьрьне.
[983] 5:18 Qануна Дӧщари 25:4.
[984] 5:18 Луqа 10:7; Мәтта 10:10.
[985] 5:19 Qануна Дӧщари 17:5-7; 19:15; Мәтта 18:16.
[986] 5:22 Тимот’ейо I, 4:14; К’аред Шандийа 6:6; 13:1; Тимот’ейо II, 1:6.
[987] 6:7 Ибо 1:21.
[988] 6:8 Готьнед Сьлеман 30:8.
[989] 6:9 Готьнед Сьлеман 23:4; 28:22.
[990] 6:13 Йуһ’әнна 18:37.
[991] 6:16 Дәрк’әтьн 33:20.
[992] 6:17 Зәбур 62:10.
[993] 1:5 К’аред Шандийа 16:1.
[994] 1:7 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Сәрхwәбуне».
[995] 1:12 «Чь кӧ спартийә мьн» те фә’мкьрьне йан qӧльхе Паwлос, йан жи Мьзгини. Ле әв р’ез аһа жи те фә’мкьрьне: «Әw тьште чь кӧ мьн спартийә Wи, бона Р’ожаф Ахрәте wе хwәй кә», мәсәлә, жийина Паwлос йан жи йед кӧ бь даннасинийа wи бунә баwәрмәнд.
[996] 2:12 Мәтта 10:33.
[997] 2:13 Жьмар 23:19.
[998] 2:19 Жьмар 16:5.
[999] 2:21 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Жь wан мәрьва».
[1000] 3:8 Дәрк’әтьн 7:11, 22; 8:3.
[1001] 3:11 К’аред Шандийа 13:14–14:22; Зәбур 34:19.
[1002] 3:12 Йуһ’әнна 15:20.
[1003] 3:16 Аһа те фә’мкьрьне: «Ньвисаред пироз» аwа готи «К’ьтебаф Пироз».
[1004] 3:16 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Т’әмамийа ньвисареда бина бәр Хwәде һәйә».
[1005] 1:1-2 Аһа жи те фә’мкьрьне: «газикьрийе бона пешдачуйина баwәрийа бьжартийед Хwәде у занәбуна сәр р’астийе, анәгори хwәденасийе, кӧ жь wе р’астийе йә гӧмана жийина һ’әта-һ’әтайе».
[1006] 1:2 Бь йунани хәбәр бь хәбәр аһа йә: «Хwәдейе кӧ дәрәwа накә».
[1007] 1:10 Бь йунани хәбәр бь хәбәр аһа йә: «Йед жь сьнәтийеф нә».
[1008] 1:12 Бь йунани хәбәр бь хәбәр «п’ехәмбәрәки wан» ньвисар ә. Ль гора һьнәка, наве ви занәйи Әпименидәс бу, жь бажаре Кьнососе у шайир бу. Әw qаси 600 сали бәри Иса Мәсиһ бьбу.
[1009] 3:5 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Хwәде әм хьлаз кьрьн, бь шуштьна Р’ӧһ’е Пироз ну дьне хьстьн у нуйәжийин кьрьн».
[1010] 1:2 Колоси 4:17.
[1011] 1:10 Колоси 4:9.
[1012] 1:11 «Онисимо» бь зьмане йунани те фә’мкьрьне: «Керһати».
[1013] 1:3 Бь готьнәкә дьн: «Р’онайи».
[1014] 1:3 Нав һьнәк дәстньвисарада аһа йә: «Гава Әwи әм жь гӧнед мә шуштьн».
[1015] 1:5 Зәбур 2:7.
[1016] 1:5 П’адшати II, 7:14.
[1017] 1:6 Qануна Дӧщари 32:43; Зәбур 97:7 (wәлгәр’андьна Пәймана Кәвьнә йунани).
[1018] 1:7 Зәбур 104:4 (wәлгәр’андьна Пәймана Кәвьнә йунани).
[1019] 1:9 Зәбур 45:6-7.
[1020] 1:12 Зәбур 102:25-27.
[1021] 1:13 Зәбур 110:1.
[1022] 2:6 Бь йунани хәбәр бь хәбәр аһа йә: «Кӧр’еф мерьв».
[1023] 2:7 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Тә әw һьнәки жь мьлйак’әта ньмьзтьр кьр», ӧса жи р’еза 9-да.
[1024] 2:8 Зәбур 8:4-6.
[1025] 2:8 «Wи» те фә’мкьрьне «бәндед дьне» йан жи «Иса».
[1026] 2:10 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Бь щәфа бьгьһишта», аwа готи «мәзьн буйа».
[1027] 2:12 Зәбур 22:22.
[1028] 2:13 Ишайа 8:17.
[1029] 2:13 Ишайа 8:18.
[1030] 2:17 Бь готьнәкә дьн: «Афукьрьне» йан «бахшандьне».
[1031] 3:2 Жьмар 12:7.
[1032] 3:11 Зәбур 95:7-11. Ван р’еза жи бьхуньн: Дәрк’әтьн 17:1-7; Жьмар 20:1-13.
[1033] 3:15 Зәбур 95:7-8.
[1034] 3:18 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Нәбаwәра».
[1035] 3:16-18 Жьмар 14:1-35.
[1036] 4:3 Зәбур 95:11.
[1037] 4:4 Дәстпебун 2:2.
[1038] 4:5 Зәбур 95:11.
[1039] 4:6 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Нәельмийе».
[1040] 4:7 Зәбур 95:7-8.
[1041] 4:10 Дәстпебун 2:2.
[1042] 4:11 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Нәельмийе».
[1043] 5:3 Qануна К’аһинтийе 9:7.
[1044] 5:4 Дәрк’әтьн 28:1.
[1045] 5:5 Зәбур 2:7.
[1046] 5:6 Зәбур 110:4.
[1047] 5:7 Мәтта 26:36-46; Марqос 14:32-42; Луqа 22:39-46.
[1048] 6:6 «Нав хwәда» аһа жи те фә’мкьрьне: «Хwәха» йан «бь һ’әмде хwә».
[1049] 6:14 Дәстпебун 22:16-17.
[1050] 6:18 Жьмар 23:19.
[1051] 6:20 Зәбур 110:4.
[1052] 7:1 Дәстпебун 14:17-20.
[1053] 7:2 «Шәлим» бь зьмане ибраниф те фә’мкьрьне «ә’дьлайи». Шәлим хwәха наве бажаре Оршәлимейиф кәвьн ә.
[1054] 7:5 Жьмар 18:21.
[1055] 7:17 Зәбур 110:4.
[1056] 7:21 Зәбур 110:4.
[1057] 7:22 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Иса гарантийа пәйманәкә һе qәнщ ә».
[1058] 7:25 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Әw дькарә wан лап хьлаз кә».
[1059] 7:27 Qануна К’аһинтийе 9:7.
[1060] 7:28 Аһа жи те фә’мкьрьне: «һатә гиһандьне», чаwа гьһишти. Ибрани 2:10; 5:8-9.
[1061] 8:5 Дәрк’әтьн 25:40.
[1062] 8:12 Йерәмийа 31:31-34.
[1063] 9:2 Дәрк’әтьн 25:31-40; Дәрк’әтьн 25:25-30.
[1064] 9:3 Дәрк’әтьн 26:31-33.
[1065] 9:4 Дәрк’әтьн 30:1-6; Дәрк’әтьн 25:10-16; Дәрк’әтьн 16:33; Жьмар 17:8-10; Дәрк’әтьн 25:16.
[1066] 9:5 Дәрк’әтьн 25, 26; Жьмар 17:1-10.
[1067] 9:6 Жьмар 18:2-6.
[1068] 9:7 Qануна К’аһинтийе 16.
[1069] 9:13 Qануна К’аһинтийе 16:15-16; Жьмар 19:9, 17-19.
[1070] 9:19 Дәрк’әтьн 24:3-8.
[1071] 9:20 Дәрк’әтьн 24:8.
[1072] 9:21 Qануна К’аһинтийе 8:15.
[1073] 9:22 Qануна К’аһинтийе 17:11.
[1074] 9:27 Дәстпебун 3:19.
[1075] 9:28 Ишайа 53:12.
[1076] 10:7 Зәбур 40:6-8.
[1077] 10:12 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Ле әви т’әне щарәке qӧрбанәкә һ’әта-һ’әтайе бона гӧна да у пәйр’а к’еләка Хwәдейә р’асте р’уньшт».
[1078] 10:12 Зәбур 110:1.
[1079] 10:16 Йерәмийа 31:33.
[1080] 10:17 Йерәмийа 31:34.
[1081] 10:22 Qануна К’аһинтийе 8:30; Һәзәкийел 36:25.
[1082] 10:28 Qануна Дӧщари 17:6.
[1083] 10:29 Дәрк’әтьн 24:8.
[1084] 10:30 Qануна Дӧщари 32:35.
[1085] 10:30 Qануна Дӧщари 32:36; Зәбур 135:14.
[1086] 10:38 Һәбаqуq 2:3-4.
[1087] 11:3 Дәстпебун 1:1; Зәбур 33:6-9.
[1088] 11:4 Дәстпебун 4:3-10.
[1089] 11:5 Дәстпебун 5:21-24 (wәлгәр’андьна Пәймана Кәвьнә йунани).
[1090] 11:7 Дәстпебун 6, 7, 8.
[1091] 11:8 Дәстпебун 12:1-5.
[1092] 11:9 Дәстпебун 23:4; 26:3; 35:12, 27.
[1093] 11:11 Нав һьнәк дәстньвисарада аһа йә: «Бь баwәрийе Сәрайе хwәха жи кӧ бе зар’ бу, qәwат бона бәре зька станд у wе мәзьнайийа хwәда зар’ ани».
[1094] 11:11 Дәстпебун 18:1-15; 21:2.
[1095] 11:12 Дәстпебун 15:5-6; 22:17; Дәрк’әтьн 32:13.
[1096] 11:13 Дирок I, 29:15.
[1097] 11:17 Дәстпебун 22:1-14.
[1098] 11:18 Дәстпебун 21:12.
[1099] 11:20 Дәстпебун 27:27-29, 39-40.
[1100] 11:21 Дәстпебун 47:31; 48:1-20.
[1101] 11:22 Дәстпебун 50:24-25; Дәрк’әтьн 13:19.
[1102] 11:23 Дәрк’әтьн 2:2.
[1103] 11:24 Дәрк’әтьн 2:10-12.
[1104] 11:28 Дәрк’әтьн 12.
[1105] 11:29 Дәрк’әтьн 14:21-31.
[1106] 11:30 Йешу 6:12-21.
[1107] 11:31 Йешу 2:1-21; 6:22-25.
[1108] 11:31 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Нәельма».
[1109] 11:33 Данийел 6.
[1110] 11:35 П’адшати IV, 4:25-37.
[1111] 11:36 П’адшати III, 22:26-28; Йерәмийа 20:1-2; 37:15; 38:6.
[1112] 11:37 Дирок II, 24:20-21.
[1113] 12:2 Зәбур 110:1.
[1114] 12:6 Готьнед Сьлеман 3:11-12.
[1115] 12:7 Qануна Дӧщари 8:5.
[1116] 12:11 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Бәред ә’дьлайийе у һәqийе дьстиньн».
[1117] 12:12 Ишайа 35:3.
[1118] 12:13 Аһа жи те фә’мкьрьне: «кӧ ньге wәйи бьриндар сәqәт нәбә».
[1119] 12:16 Дәстпебун 25:29-34; 27:30-40.
[1120] 12:17 Дәстпебун 27:30-40.
[1121] 12:18 Аwа готи «ч’ийайе Синайеф», wи щийе кӧ щьмә’та Исраеле т’әви Муса бун, гава Хwәде Qанун да Муса (Дәрк’әтьн 19:10-25; 20:1-21).
[1122] 12:20 Дәрк’әтьн 19:12-13.
[1123] 12:21 Qануна Дӧщари 9:19.
[1124] 12:24 Дәстпебун 4:3-10.
[1125] 12:25 Дәрк’әтьн 20:22.
[1126] 12:26 Һагай 2:6 (wәлгәр’андьна Пәймана Кәвьнә йунани).
[1127] 12:29 Qануна Дӧщари 4:24.
[1128] 13:2 Дәстпебун 18:1-8; 19:1-3.
[1129] 13:5 Qануна Дӧщари 31:6.
[1130] 13:6 Зәбур 118:6.
[1131] 13:10 «П’арьстгәһ» бь йунани хәбәр бь хәбәр «кон» ә, кӧ ль вьр фькьра Конеф Шә’дәтийе, Пәймана Кәвьн у һ’әбандьна щьһуйайә сәр ве дьне бир тинә.
[1132] 13:11 Qануна К’аһинтийе 16:27.
[1133] 13:15 Зәбур 50:14.
[1134] 1:2 Әва хәбәра «шә’дәтийа ә’ламәтийа Иса Мәсиһ» аһа те фә’мкьрьне: «Әw тьштед кӧ Иса Йуһ’әннар’а ә’лам кьрьнә, Йуһ’әнна жи шә’дәтийа wан йәка дьдә». Ле бь йунани әв хәбәр аһа жи те фә’мкьрьне: «Шә’дәтийа бона Иса Мәсиһ», аwа готи әw тьштед кӧ Йуһ’әнна дитьбун у бона Мәсиһ дьбежә.
[1135] 1:4 Дәрк’әтьн 3:14.
[1136] 1:5-6 Дәрк’әтьн 19:6.
[1137] 1:7 Данийел 7:13; Мәтта 24:30; Т’есалоники I, 4:17; Зәкәрийа 12:10-14; Йуһ’әнна 19:34.
[1138] 1:10 «Р’ожа Хӧдан» т’әне ве дәре Пәйманаф Нуда те фә’мкьрьне «р’ожа лә’де», чьмки wе р’ожеда Хӧдан Иса жь нава мьрийа р’абу.
[1139] 1:13 «Йәки мина Кӧр’е Мерьв» аһа жи те фә’мкьрьне, кӧ әw мәрьвәк бу. Әва хәбәра Данийел 7:13 бир тинә. Wәки дьн Иса Мәсиһ жи гәләк щара наве «Кӧр’е Мәрьв» дьда сәр Хwә.
[1140] 1:14 Данийел 7:9, 13; 10:6.
[1141] 1:15 Һәзәкийел 1:24.
[1142] 1:17 Ишайа 44:6.
[1143] 2:7 Дәстпебун 2:9.
[1144] 2:14 Жьмар 31:16; 25:1-3.
[1145] 2:17 Дәрк’әтьн 16:14-14.
[1146] 2:23 Готьнед Сьлеман 24:12.
[1147] 2:26-27 Зәбур 2:8-9.
[1148] 3:3 Мәтта 24:34-44.
[1149] 3:5 Дәрк’әтьн 32:33.
[1150] 3:7 Ишайа 22:22.
[1151] 3:12 Ишайа 62:2.
[1152] 3:14 Колоси 2:1; 4:13-16.
[1153] 3:19 Готьнед Сьлеман 3:11-12.
[1154] 4:2-8 Һәзәкийел 1:5-28.
[1155] 4:3 «Йаспис» бь заравәки дьн «йешим» ә, «сардийон» бь заравәки дьн «әqиq» у «зьмруд» жи р’әнге к’әскда йә. Әвана һ’әму кәвьред бьрqокә qимәт ьн. Чь кӧ иро кәвьрнас жер’а дьбежьн «йаспис» нә зәлал ә. Дьбә кӧ наве «йаспис» һьнге бона «лал» бу, аwа готи «брилйант», кӧ кәвьре сьпи йә (Ә’йанти 21:11, 18, 19).
[1156] 4:5 Дәрк’әтьн 19:16.
[1157] 4:8 Ишайа 6:3; Амос 4:13; Ишайа 41:4.
[1158] 5:1 Һәзәкийел 2:9-10.
[1159] 5:5 Дәстпебун 49:9; Ишайа 11:1.
[1160] 5:6 Ишайа 53:7.
[1161] 5:8 Зәбур 141:2.
[1162] 5:10 Дәрк’әтьн 19:6; Ишайа 61:6.
[1163] 5:12 Дирок I, 29:11; Ишайа 53:7.
[1164] 5:13 Зәбур 47:8; Ишайа 6:1.
[1165] 6:4 Бь йунани аһа те фә’мкьрьне: «Р’әнге егьрда».
[1166] 6:6 Һьнге зивәк һәqе хәбата р’ожәкә п’аләки бу.
[1167] 6:12 Ишайа 13:10; Йоел 2:10, 31; 3:5 Мәтта 24:29.
[1168] 6:13 Һьнәк фә’м дькьн кӧ һежир нәгьһишти нә, ле һьнәк жи фә’м дькьн кӧ гьһишти нә.
[1169] 6:13-14 Ишайа 34:4.
[1170] 6:15 Ишайа 2:19-21.
[1171] 6:16 Һосейа 10:8.
[1172] 6:17 Йоел 2:11; Малахи 3:2.
[1173] 7:1 Данийел 7:2.
[1174] 7:3 Һәзәкийел 9:4-6.
[1175] 7:14 Данийел 12:1; Мәтта 24:21.
[1176] 7:16 Ишайа 49:10.
[1177] 7:17 Зәбур 23:1-2; Ишайа 25:8; 49:10.
[1178] 8:3 Дәрк’әтьн 30:1-3.
[1179] 8:7 Дәрк’әтьн 9:23-25; Һәзәкийел 38:22.
[1180] 8:12 Ишайа 13:10; Һәзәкийел 32:7; Йоел 2:10, 31; 3:15.
[1181] 9:2 Дәстпебун 19:28.
[1182] 9:3 Дәрк’әтьн 10:12-15.
[1183] 9:4 Һәзәкийел 9:4.
[1184] 9:6 Йерәмийа 8:3.
[1185] 9:7 Йоел 2:4.
[1186] 9:20 Зәбур 115:4-7.
[1187] 10:8-10 Һәзәкийел 2:8–3:3.
[1188] 11:2 Луqа 21:24.
[1189] 11:4 Зәкәрийа 4:3, 11-14.
[1190] 11:6 П’адшати III, 17:1; Дәрк’әтьн 7:17-19.
[1191] 11:15 Дәрк’әтьн 15:18; Зәбура 10:16; Данийел 2:44.
[1192] 11:17 Амос 3:13; Дәрк’әтьн 3:14.
[1193] 11:18 Зәбур 2:1; Данийел 9:6; Амос 3:7; Зәбур 115:13.
[1194] 12:3-4 Данийел 7:7; 8:10.
[1195] 12:5 Зәбур 2:9.
[1196] 12:7 Данийел 10:13, 21; 12:1.
[1197] 12:9 Дәстпебун 3.
[1198] 12:10 Ибо 1:9-11; Зәкәрийа 3:1.
[1199] 12:17 Аһа жи те фә’мкьрьне: «У шә’дәтийа ә’ламәтийа Иса хwәй дькьн».
[1200] 13:5-7 Данийел 7:8, 21, 25.
[1201] 13:8 Зәбур 69:28.
[1202] 13:10 Йерәмийа 15:2; 43:11. Нав һьнәк дәстньвисарада аһа йә: «Әwе кӧ пе шур дькӧжьн, әwе жи пе шур һәр’ьн» (Бьхуньн: Мәтта 26:52).
[1203] 14:8 Ишайа 21:9; Йерәмийа 51:8.
[1204] 14:10 Дәстпебун 19:24; Һәзәкийел 38:22.
[1205] 14:14 Шьровәкьрьна хәбәра «йәки мина кӧр’еф мерьв» бьн р’еза Ә’йанти 1:13-да бьхуньн.
[1206] 14:14 Данийел 7:13.
[1207] 14:15 Йоел 3:13.
[1208] 14:20 «Һ’әзар шәсьд мәйдан» бь һ’әсабе ньһа дькә сесьд километьр.
[1209] 15:3 Qануна Дӧщари 32:4; Зәбур 145:17; Йерәмийа 10:10.
[1210] 15:4 Йерәмийа 10:6-7; Зәбур 86:9; Малахи 1:11.
[1211] 15:8 Дәрк’әтьн 40:34; П’адшати III, 8:10-11; Ишайа 6:1-4.
[1212] 16:2 Дәрк’әтьн 9:10.
[1213] 16:4 Дәрк’әтьн 7:17-21.
[1214] 16:5 Дәрк’әтьн 3:14; Зәбур 145:17.
[1215] 16:6 Зәбур 79:3; Ишайа 49:26.
[1216] 16:7 Зәбур 19:9; 119:37.
[1217] 16:10 Дәрк’әтьн 10:21.
[1218] 16:12 Ишайа 11:15.
[1219] 16:21 Дәрк’әтьн 9:23.
[1220] 17:1 Йерәмийа 51:12-13.
[1221] 17:12 Данийел 7:24.
[1222] 18:2 Ишайа 21:9; 13:21; Йерәмийа 50:39.
[1223] 18:3 Ишайа 23:17; Йерәмийа 51:7.
[1224] 18:4 Ишайа 52:11; Йерәмийа 50:8; 51:6.
[1225] 18:5 Дәстпебун 18:20-21; Йерәмийа 51:9.
[1226] 18:6 Зәбур 137:8; Йерәмийа 50:15.
[1227] 18:7-8 Ишайа 47:7-9.
[1228] 18:10 Һәзәкийел 26:17.
[1229] 18:16 Һәзәкийел 28:13.
[1230] 18:17 Һәзәкийел 27:26-34; Ишайа 23:14.
[1231] 18:21 Йерәмийа 51:63-64; Һәзәкийел 26:21.
[1232] 18:22 Ишайа 24:8; Һәзәкийел 26:13.
[1233] 18:23 Йерәмийа 25:10.
[1234] 19:2 Зәбур 19:9; 119:37; Qануна Дӧщари 32:43; Зәбур 79:10.
[1235] 19:3 Ишайа 34:10.
[1236] 19:5 Зәбур 22:23; 134:1; 115:13.
[1237] 19:6 Дәрк’әтьн 15:18; Зәбур 22:28; Данийел 7:14.
[1238] 19:8 Ишайа 61:10.
[1239] 19:9 Мәтта 22:2-14.
[1240] 19:10 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Шә’дәтийе бона Иса дьдьн».
[1241] 19:10 Бь йунани хәбәр бь хәбәр аһа йә: «Чьмки шә’дәтийа Иса әw р’ӧһ’е п’ехәмбәртийе йә». «Шә’дәтийа Иса» аһа жи те фә’мкьрьне: «Шә’дәти бона Иса». Һьн жи ве щӧмла пашьн фә’м дькьн чаwа хәбәра мьлйак’әт ә, нә кӧ йа Йуһ’әнна.
[1242] 19:13 Йуһ’әнна 1:1.
[1243] 19:17-18 Һәзәкийел 39:17-20.
[1244] 20:2 Дәстпебун 3.
[1245] 20:8 Һәзәкийел 38.
[1246] 20:12 Данийел 7:10.
[1247] 20:13 Зәбур 62:12.
[1248] 21:1 Ишайа 65:17; Пәтрус II, 3:13.
[1249] 21:3 «Чаwа Хwәдейе wан» бь йунани хәбәр бь хәбәр аһа йә: «У бьбә Хwәдейе wан». Ле нав һьнәк дәстньвисарада әв т’ӧнә.
[1250] 21:3 Qануна К’аһинтийе 26:11; Һәзәкийел 37:28.
[1251] 21:4 Ишайа 25:8.
[1252] 21:7 Зәбур 89:26-27.
[1253] 21:10 Һәзәкийел 40:2.
[1254] 21:12-13 Һәзәкийел 48:30-35.
[1255] 21:16 «Донздәһ һ’әзар мәйдан» һ’әсабе ньһа дькә дӧ һ’әзар дӧсьд километьр.
[1256] 21:17 «Сәд чьл чар зәнд» бь һ’әсабе ньһа дькә шест пенщ метьр. Зәнд wе дәме 45 санти бун, аwа готи незики нив метьри.
[1257] 21:18-21 Ишайа 54:11-12.
[1258] 21:20 Жь ван кәвьра к’ижан р’ожа иройин нәнас ьн, навед wан жь йунани һатьнә ньвисаре. Мәсәлә: Халкедон, сардонукс, хьрисопрас, сардийон. Бона халкедон у сардийон бь заравед дьн һьнәк баwәр дькьн кӧ әв щур’ә-щур’ә әqиq ьн. Һьнәк шьк сәр р’әнгед чәнд кәвьра һәйә.
[1259] 21:23 Ишайа 60:19-20.
[1260] 21:24-25 Ишайа 60:3, 11.
[1261] 21:27 Һәзәкийел 44:9.
[1262] 22:2 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Даред жийине».
[1263] 22:2 Дәстпебун 2:9; Һәзәкийел 47:12.
[1264] 22:5 Ишайа 60:19; Данийел 7:18.
[1265] 22:6 Аһа жи те фә’мкьрьне: «Хӧдан Хwәдейе р’ӧһ’е п’ехәмбәра».
[1266] 22:12 Ишайа 62:11; Йерәмийа 17:10.
[1267] 22:14 Нав һьнәк дәстньвисарада дәwса «чӧхед хwә шуштьнә» «т’әмийед Wи дьqәдиньн» һәйә.
[1268] 22:14 Дәстпебун 2:9.
[1269] 22:16 Жьмар 24:17.
[1270] 22:17 Ишайа 55:1.
[1271] 22:18 Qануна Дӧщари 12:32.
[1272] 22:21 Нав һьнәк дәстньвисарада дәwса «һ’әмуйар’а» «щьмә’та Хwәдер’а» йан жи «һ’әму щьмә’та Хwәдер’а» һәйә.

Сообщить об ошибке

Библиотека Святых отцов и Учителей Церквиrusbatya.ru Яндекс.Метрика

Все материалы, размещенные в электронной библиотеке, являются интеллектуальной собственностью. Любое использование информации должно осуществляться в соответствии с российским законодательством и международными договорами РФ. Информация размещена для использования только в личных культурно-просветительских целях. Копирование и иное распространение информации в коммерческих и некоммерческих целях допускается только с согласия автора или правообладателя