Сӧс бажы
Кару кычыраачылар!
Колыгарда тудунып алган бичик Јаҥы Кереес деп адалат. Бу эки тилле аҥылу чыгарыш – Јаҥы Кереес алтай тилле, оныла кожо орус Синод кӧчӱриш.
Јаҥы Кереестиҥ бичиктери Эртеги Кереестиҥ бичиктериле кожо Агару Бичик – Библия деп адалат. Библия – бастыра телекейде эҥ кычырылып турган бичик. Ондо Кудай улусла тургускан эки кереес керегинде айдылат. Эртеги Кереесте канайып Кудай израиль калыкла Кереес тургусканы, Моисей ажыра ого агару Јасак бергени керегинде бичилген. Јаҥы Кереесте канайып Кудай јӱзӱн-башка калыктардыҥ улузыла, Иисус Христоско бӱткен ончо улусла кереес тургусканы бичилген.
Јаҥы Кереес јебрен грек тилле бичилген 27 бичиктеҥ туруп јат. Ол ӧйлӧрдӧ грек тил Рим империяда јуртаган калыктар эрмектешкен тӧс тилдердиҥ бирӱзи болгон.
Јаҥы Кереестиҥ баштапкы тӧрт бичиги гректеп «Евангелион» деп адалат. «Сӱӱнчилӱ Јар» – ол ӧрӧги сӧсти алтай тилге кӧнӱ кӧчӱргени. Бу бичиктерде Иисус Христостыҥ туулганы, јӱрӱми, јарлыктаганы, ӧлгӧни ле тирилгени керегинде айдылат.
Сӱӱнчилӱ Јардыҥ кийнинеҥ Апостолдордыҥ Ижиниҥ Бичиги салылган. Ондо Иисус Христоско бӱдери телекей ӱстине канайда таркап баштаганы керегинде айдылат.
Јаҥы Керееске анайда ок 21 самара кирген; олорды ончозын Иисус Христостыҥ апостолдоры бистиҥ эраныҥ I чакта бичиген. Бу самаралардыҥ кезиги Рим империяныҥ јӱзӱн-башка калаларындагы серкпелерге ийилген, ӧскӧлӧри дезе – чокым улуска. Олорды бичигендер Иисус Христоско бӱдетениниҥ учурын улуска јакшы оҥдоп аларга болужар, христиан јӱрӱм керегинде тузалу јӧп-шӱӱлтелер ле ӱредӱ берер кӱӱндӱ болгондор.
Јаҥы Кереестиҥ калганчы бичиги – Иоанныҥ Ачылтазы . Бу бичик сӱр-темдектӱ тилле бичилген. Ондо чактыҥ учында канайып Кудайдыҥ Каандыгы јаманды јеҥип, Кудайга бӱткен улуска Иисус Христос чындаптаҥ бастыра телекейдиҥ Кааны ла Кайраканы деп ижемји берип турганы керегинде айдылат.
Јаҥы Кереести алтай тилге кӧчӱргени керегинде
Јаҥы Кереес эки муҥ јылга шыдар кайра бичилген. Оноҥ бери Јаҥы Кереес телекейдиҥ 1200-теҥ ажыра тилине бӱткӱлинче кӧчӱрилген.
XIX-чы чакта Алтайдыҥ духовный миссиязыныҥ анчада ла Макарий Глухарёв ло Михаил Чевалков абыстардыҥ эрчимдӱ ижиниҥ шылтузында алтай тилге тӧрт Евангелие, Апостолдордыҥ ижи кӧчӱрилген. Јаҥы Кереестиҥ таҥынаҥ бичиктериниҥ јаҥы кӧчӱриштерин Библияны кӧчӱрер Институт кепке баскан: 1996 јылда Марктаҥ Јакшылыкту Јар , 1999 јылда Лука чийген Сӱӱнчилӱ Јар ла Апостолдордыҥ ижи деп бичиктерди. Јаҥы Кереестиҥ ончо бичиктери эҥ баштап алтай тилле 2003 јылда кепке базылган эди. Алтай кӧчӱриштиҥ тӧс амадулары мындый болгон: баштапкызында, грек тилле бичилгенниҥ шӱӱлтезин чын кӧчӱрери; экинчизинде, бу шӱӱлтени эмдиги ӧйдиҥ су-алтай тилине кычыраачыга јарт эдип јетирери.
Оноҥ бери, јылдар ӧткӧн сайын, тил ӧзӱп, кубулып, бир кезик оҥдомолдор чокумдалып, јарталган. Анайда ок кычыраачылар бойлорыныҥ ајаруларын эдип, шӱӱлтелерин айткан. Оныла колбой бис кӧчӱришти тӱзедип, јаҥыртканыс. Оноҥ башка, 2003 јылда эдилген кӧчӱришке кӧрӧ, Синод кӧчӱриштиҥ тӧзӧлгӧзине салылган грек текст аайынча тӱзеткенис.
Бу чыгарышта алтайлап Јаҥы Кереесле кожо Россия ичинде јарадулу орус Синод кӧчӱриш јарлалган. Алтай тилге ӱзеери орус тилле берилгениниҥ амадузы – бойыныҥ тӧрӧл тилиле кычырар темигӱ јок улуска алтайлап кӧчӱрилгенин оҥдоорго болужары. Јаҥы Кереестиҥ алтай тилге кӧчӱргени Синод кӧчӱришке толо келижет деп айдар арга јок. Кезик јерлерде кыйалтазы јоктоҥ болотон башкаланыштар учурайт. Синод кӧчӱриштеги бажалыктар алтай тилге кӧчӱрилгенине тӱҥейлелген.
Кычыраачыга болуш эдип
Јаҥы Кереести кӧчӱрген тексттиҥ бойынаҥ башка бу чыгарышта болушту эп-аргалар бар. Олор текстти јакшы оҥдоорго болужар.
1. Бажалыктар.
Бичиктердиҥ таҥынаҥ ӱзӱктери шӱӱлтези аайынча бӧлӱлген ле бажалыктарла берилген. Андый бажалыктар баштапкы грек колбичимелдерде јок болгон. Олорды кӧчӱриштиҥ оток-кӱреези кошкон. Онызы кычыраачыга текстте аайланарга ла керектӱ јерлерди ылтам табарга болушту болор. Кезик бажалыктардыҥ алдында Јаҥы Кереестиҥ ӧскӧ бичиктериндеги тӱҥей јерлер темдектелген.
2. Эртеги Кереестеҥ алылганы.
Иисус Христос ло Јаҥы Кереестиҥ бичиичилери Эртеги Кереестеҥ ӱлгерлерди алып, улайын тузаланатан. Эртеги Кереестеҥ сӧс сӧслӧ алылганы алтай кӧчӱриште курсивле аҥылап базылган.
3. Јартамалдар.
Алтай текстте оогош латын танык учурап турган болзо, темдектелген ол ӱлгерге тӧмӧн јартамал бар. Кезик јартамалдар Јаҥы Кереес бичилген ӧйлӧрдӧги биске таныш эмес аттарды, сӧстӧрди эмезе культураныҥ аҥылузын јартап јадылар. Ӧскӧлӧри ӱлгерди база канайда јартаар арга барын кӧргӱзет.
4. Сӧзлик.
Библей оҥдомолдордыҥ, аттардыҥ, улайын учурап турган эмезе јаҥы табылган сӧстӧрдиҥ ле сӧсколбулардыҥ учуры бичиктиҥ учында јарталат.
5. Карталар.
Бичиктиҥ учында анайда ок Јаҥы Кереестиҥ ӧйиндеги телекейдиҥ карталары салылган. Олордоҥ Иисус Христостыҥ, апостолдордыҥ јол-јоругы канайда ӧткӧнин кӧрӧр аргагар бар.
Библияны кӧчӱрер Институт кӧчӱреечиге, кӧчӱриштиҥ редакторлорына, анайда ок Јаҥы Кереести алтай тилле кепке базарга болушкан ончо улуска јаан алкыш-быйанын айдып туру.
Бистиҥ чӱмдӱ ӧйибисте Сӱӱнчилӱ Јар алтай калыкка ижемји берер ле ого бойыныҥ тилин чеберлеп аларга болужар деп, бӱдӱп јадыбыс.
\st Библияны кӧчӱрер Институт
Матфей бичиген сӱӱнчилӱ јар
1
Иисус Христостыҥ ада-ӧбӧкӧлӧри
(Лк. 3:23-28)
1Иисус Христостыҥ ада-ӧбӧкӧлӧри. Ол Давид ле Авраамныҥ калдыгы.
2 Авраамнаҥ Исаак туулган, Исаактаҥ Иаков туулган, Иаковтоҥ Иуда ла оныҥ карындаштары туулган;
3 Иуданыҥ ӱйи болгон Фамарьдаҥ Фарес ле Зара туулган, Фарестеҥ Есром туулган, Есромноҥ Арам туулган;
4 Арамнаҥ Аминадав туулган, Аминадавтаҥ Наассон туулган, Наассонноҥ Салмон туулган;
5 Салмонныҥ ӱйинеҥ, Рахавтаҥ, Вооз туулган, Воозтыҥ эмеени Руфьтаҥ Овид туулган, Овидтеҥ Иессей туулган;
6 Иессейдеҥ Давид-каан туулган, Давид-кааннаҥ Соломон туулган, Соломонныҥ энези дезе Урияныҥ башкыдагы ӱйи болгон;
7 Соломонноҥ Ровоам туулган, Ровоамнаҥ Авия туулган, Авиядаҥ Асаф туулган;
8 Асафтаҥ Иосафат туулган, Иосафаттаҥ Иорам туулган, Иорамнаҥ Озия туулган;
9 Озиядаҥ Иоафам туулган, Иоафамнаҥ Ахаз туулган, Ахазтаҥ Езекия туулган;
10 Езекиядаҥ Манассия туулган, Манассиядаҥ Амос туулган, Амостоҥ Иосия туулган;
11Вавилон јерине кӧчӱрердеҥ озо Иосиядаҥ Иоаким ле оныҥ карындаштары туулган;
12 Вавилонго кӧчӱрген соҥында Иехониядаҥ Салафиил туулган, Салафиилдеҥ Зоровавел туулган;
13 Зоровавелдеҥ Авиуд туулган, Авиудтаҥ Елиаким туулган, Елиакимнеҥ Азор туулган;
14 Азордоҥ Садок туулган, Садоктоҥ Ахим туулган, Ахимнеҥ Елиуд туулган;
15 Елиудтаҥ Елеазар туулган, Елеазардаҥ Матфан туулган, Матфаннаҥ Иаков туулган;
16 Иаковтоҥ Марияныҥ эш-нӧкӧри Иосиф туулган, Мариядаҥ Христос дейтен Иисус туулган.
17 Анайдарда, Авраамнаҥ ала Давидке јетире бастыразы он тӧрт ӱйе; Давидтеҥ ала Вавилонго кӧчӱргенине јетире база он тӧрт ӱйе; Вавилонго кӧчӱргенинеҥ ала Христоско јетире база он тӧрт ӱйе.
Иисус Христостыҥ туулганы
(Лк. 2:1-7)
18 Иисус Христостыҥ туулганы мындый болгон. Оныҥ энезин, Марияны, Иосифле кол алыштырып койгондор, је олор биригерге јеткелекте, Мария Агару Тыннаҥ барланып калган.
19 Марияныҥ эш-нӧкӧри Иосиф, ак санаалу кижи бойы, оны улус алдына уйатка тӱжӱрбейин деп, јажытту јандырып ийерге сананган.
20 Је анайда сананып аларда, ого тӱш јеринде Кайраканныҥ ангели кӧрӱнип, мынайда айткан:
– Давид уулы Иосиф! Мария ӱйиҥди бойыҥда јӱргӱзерге коркыба. Оныҥ бойында табылганы – Агару Тыннаҥ.
21 Табары уул болор, Оны Иисус
[1] деп адаарыҥ, нениҥ учун дезе Ол Бойыныҥ калыгын кинчектеринеҥ аргадаар.
22 Кайраканныҥ јарлыкчы ажыра айтканы бӱтсин деп, ончозы мынайда болгоны бу. Ол айткан:
23«Бат, кыс барланып, уул бала табар, Оны Еммануил деп адагылаар». Еммануил дегени – «Бисле кожо Кудай» дегени.
24 Иосиф уйкудаҥ турала, ого Кайраканныҥ ангели јакарганыла эдип, ӱйин бойында јӱргӱсти.
25 Мария тун уул бала тапканча, оныла бир тӧжӧккӧ јатпады. Иосиф баланы Иисус деп адады.
2
Кӱнчыгыштыҥ судурчылары Иисуска бажырганы
1Иисус Иудей јериндеги Вифлеем деп калада Ирод -каан тужында туулган. Је бат, кӱнчыгыштаҥ Иерусалимге судурчылар келип, айттылар:
2 – Иудейлердиҥ јаҥы туулган кааны кайда болотон? Кӱнчыгышта Оныҥ јылдызын кӧрдибис, Ого бажырарга келдибис.
3 Мыны угала, Ирод-каан тӱймей берди, оныла кожо бастыра Иерусалим тӱймеди.
4 Калыктыҥ ончо улу абыстарын ла бичикчилерин јууп алып,
– Христос кайда чыгатан эди? – деп, сурап турды.
5 Олор айттылар:
– Иудей јериндеги Вифлеемде, нениҥ учун дезе јарлыкчы мынайда бичиген:
6«Сен де, Вифлеем, Иуда јери, Иуданыҥ калаларынаҥ эмеш те кичӱ эмезиҥ: сенеҥ Башчы чыгар, Ол Израиль элимди кабырар».
7 Айдарда, Ирод судурчыларды бойына јажытту кычырып, јылдыстыҥ кӧрӱнген ӧйин сурап, угуп алала,
8 олорды Вифлеемге ийип, айтты:
– Барып, бала керегинде быжулап сурап угугар. Таап алзагар, меге тил јетиригер, мен де Ого барып бажырайын.
9 Судурчылар каанныҥ айтканын тыҥдап угала, јӱрӱп ийдилер. Је бат, кӱнчыгышта кӧргӧн јылдызы олордыҥ ӱстинде ичкери барып јатты. Учында бала болгон јердиҥ ӱстине једеле, токтой берди.
10 Олор јылдысты кӧрӧлӧ, улу сӱӱнчиле сӱӱндилер.
11 Ӱйге кирип, баланы ла Оныҥ энезин, Марияны, кӧрдилер. Кӧҥкӧрӧ тӱжӱп, балага бажырдылар. Оноҥ эрјинелӱ кайырчактарын ачып, Ого алтын, ладан , база смирна сыйладылар.
12 Иродко бурылбагар деп, олорго тӱш јеринде Кудайдаҥ айдылганыла, јери-јуртына ӧскӧ јолло јанып ийдилер.
Египетке ырбаганы
13 Судурчылар јӱре берерде, Кайраканныҥ ангели Иосифке тӱш јеринде кӧрӱнип, айтты:
– Тур, баланы ла Оныҥ энезин алганча, Египет јерине ырбап бар. Сеге айтканчам, анда јӱр. Ирод баланы ӧлтӱрейин деп, бедиреерге умзанып јат.
14Иосиф туруп, тӱнде баланы ла Оныҥ энезин алганча, Египет јаар јӱре берди.
15 Анда Ирод јада калганча јӱрди. Кайраканныҥ јарлыкчы ажыра айтканы бӱтсин деп, мынайда болгоны бу. Ол айткан: «Египеттеҥ Уулымды алдырып алдым».
16 Судурчыларга мекеледип койгонын кӧрӧлӧ, Ирод сӱрекей чугулданды. Олордоҥ сурап уккан ӧйдӧ Вифлеемде ле оны эбире јерлерде туулган эки јашту ла оноҥ кичӱ балдарды ончозын ӧлтӱрзин деп јакарды.
17 Анайып, Иеремия деген јарлыкчы ажыра айдылганы бӱтти. Ол айткан:
18«Рамада ӱн угулат,
ый-сыгыт, улу онту-калак угулат.
Рахиль балдарым деп ыйлап,
токунап болбойт,
нениҥ учун дезе олор јок».
19 Ирод јада калган соҥында Кайраканныҥ ангели Египеттеги Иосифке тӱш јеринде кӧрӱнип,
20 айтты:
– Тур, баланы ла Оныҥ энезин алганча, Израиль јерине јан. Баланыҥ тынын кыйарга сананган улус ӧлди.
21 Иосиф туруп, баланы ла Оныҥ энезин алганча, Израиль јерине јанды.
22 Иудей јеринде Иродтыҥ ордына оныҥ уулы, Архелай, каан болуп турганын угала, оноор барарга коркыды. Је тӱш јеринде айдылганыла, Галилей јерине барды.
23 Ого келип, Назарет дейтен калада јуртай берди. Анайып, Оныҥ ады Назорей болор деп, јарлыкчылар ажыра айдылганы бӱтти.
3
Куба чӧлдӧги ӱн
(Мк. 1:1-8; Лк. 3:1-9, 15-17; Ин. 1:19-28)
1 Ол кӱндерде Крестеечи Иоанн келип, Иудейдиҥ куба чӧлинде јарлыктап,
2 айдып јӱрген:
– Кинчектеригерди алынып, Кудайга баштаныгар! Теҥери Каандыгы јууктап келди!
3Исаия јарлыкчыныҥ мынайда айткан кижизи бу болгон: «Куба чӧлдӧ кыйгырганныҥ ӱни: Кайраканга јол белетегер, Оныҥ јолдорын тӱс эдигер!»
4 Иоанн бойы дезе тӧӧ тӱгинеҥ эткен кийимдӱ болгон, белин тере курла курчанган, јиген ажы аспан ла јер адаруныҥ балы.
5 Ол тушта Иерусалимниҥ улузы, Иудей ичинде, Иорданды јакалай јуртаган ончо улус ого келип,
6 кинчектерин ачып, Иордан-сууга кирип, Иоаннга креске тӱжӱп тургандар.
7 Креске тӱжерге ого кӧп фарисейлер ле саддукейлер келип јатканын кӧрӧлӧ, олорго айтты:
– Јыланныҥ ач-ӱрени! Кудайдыҥ келер чугулынаҥ кыйыжарыгар деп, слерге кем айтты?
8 Чындаптаҥ кинчегерди алынып, Кудайга баштанганыгарды керекте кӧргӱзигер.
9 «Бистиҥ адабыс Авраам » – деп, ичигерде айдарга сананбагар. Айдып турум слерге: Кудай бу таштардаҥ Авраамга балдар јайап берер аргалу.
10 Малта да агаштардыҥ тазылында јадыры: јакшы јиилек бӱтпес агашты кезип, отко таштайтан.
11 Кинчегеерди таштаганаардыҥ темдеги эдип, мен слерди суула крестеп јадым, је кийнимнеҥ келип јатканы менеҥ кӱчтӱ; мен Оныҥ ӧдӱгин де тудунып апарарга турбазым. Ол слерди Агару Тынла, отло крестеер.
12 Оныҥ кӱреги колында: Ол идиргенин арутап, буудайын алмарына урар, саламын дезе, ӧчпӧс отко таштап, ӧртӧӧр.
Иисус Христостыҥ креске тӱшкени
(Мк. 1:9-11; Лк. 3:21-22)
13 Ол тушта Иоаннга креске тӱжерге Галилей јеринеҥ Иорданга Иисус келди.
14 Иоанн дезе Оны токтодып, айтты:
– Сен мени креске тӱжӱрер учурлу, Сен дезе меге келдиҥ бе?
15 Је Иисус ого каруу јандырды:
– Эмди токтотпо. Мынызыла кандый ла чынды бӱдӱрип койорыс.
Айдарда, Иоанн јаратты.
16 Иисус креске тӱжеле, ол тарый суудаҥ чыгып келерде, Ого теҥери ачылды. Ол кӱӱле чилеп Ого тӱжӱп келеткен Кудайдыҥ Тынын кӧрӱп ийди.
17 Теҥеридеҥ ӱн чыкты:
– Бу Мениҥ сӱӱген Уулым, Оныҥ Бойында Мениҥ јакшылыкту табым.
4
Куба чӧлдӧ Иисусты ченегени
(Мк. 1:12-13; Лк. 4:1-13)
1 Мыныҥ соҥында Тын Иисусты кӧрмӧскӧ ченедерге, куба чӧлгӧ апарды.
2Иисус тӧртӧн тӱш ле тӧртӧн тӱн орозо тудуп, аштай берди.
3 Ченеечи Ого базып келеле, айтты:
– Сен Кудайдыҥ Уулы болзоҥ, бу таштарга калаш боло берзин деп айт.
4 Је Ол каруу јандырды:
– Бичилген сӧс бар: «Кижи јаҥыс калаш јип тирӱ јӱрер эмес, је Кудай айдып турган кандый ла сӧслӧ тирӱ јӱрер».
5 Айдарда, кӧрмӧс Оны агару калага апарып, байзыҥныҥ ӱстине тургузала,
6 айтты:
– Сен Кудайдыҥ Уулы болзоҥ, тӧмӧн калып ий. Бичилген јок беди:
«Бойыныҥ ангелдерине јакарар.
Будыҥ ташка бӱдӱрилбезин деп,
Сени кол бажына апарар».
7 – База бичигени бар: «Кайраканды, сениҥ Кудайыҥды, ченебе» – деп, Иисус каруу јандырды.
8 Кӧрмӧс Оны база бир сӱрекей бийик кырга апарала, телекейдиҥ ончо каандыктарын ла олордыҥ магын кӧргӱзип,
9 айтты:
– Меге кӧҥкӧрӧ тӱжӱп бажырар болзоҥ, мыныҥ ончозын Сеге берерим.
10 – Менеҥ кеде тайыл, сатана ! – деп, Иисус айтты. – Бичилген јок беди: «Кайраканга, сениҥ Кудайыҥа, бажыр, јаҥыс Ого јалчы бол».
11 Мыныҥ соҥында кӧрмӧс Иисустаҥ јӱре берди. Је бат, ангелдер келип, Ого јалчы болуп јӱрдилер.
Иисус Галилейде
(Мк. 1:14-15; Лк. 4:14-15)
12 Иоаннды тӱрмелеп койгонын угала, Иисус Галилей јерине јӱре берди.
13 Назареттеҥ чыгала, талай јаказындагы Капернаумга келип јӱрди. Ол Завулон ло Неффалимниҥ јери болгон.
14Исаия деген јарлыкчы ажыра айдылганы бӱтсин деп, мынайда болгоны бу. Ол айткан:
15«Талай јаар јӱре берген јолду Завулон јери, Неффалим јери!
Иордан ары јаны! Кара јаҥду јурт турган Галилей јери!
16Караҥуйда отурган калык улу јарык кӧрди,
ӧлӱмниҥ кӧлӧткӧзи бӱркеген ороондо јӱрген улуска јарык јарыды».
17 Оноҥ ло бери Иисус јарлыктап, айдып јӱрер болды:
– Кинчектеригерди алынып, Кудайга баштаныгар! Теҥери Каандыгы јууктап келди!
Баштапкы ӱренчиктер
(Мк. 1:16-20; Лк. 5:1-11)
18 Галилейдиҥ талайын јакалай барадып, Иисус эки карындашты кӧрӱп ийди: Петр дейтен Симонды ла оныҥ Андрей карындажын. Олор балыкчылар болгон учун талайда шӱӱндеп турган.
19 – Мени ээчий барыгар – деп, Иисус олорго айтты. – Слерди улус тудаачы эдип салайын.
20 Олор бу тарый шӱӱнин артырып койоло, Оныҥ кийнинеҥ бастылар.
21 Оноҥ ары барып, база эки карындашты: Зеведей уулы Иаковты ла оныҥ Иоанн карындажын кӧрӱп ийди. Олор Зеведей адазыла кожо кемеде шӱӱнин јамап отурган. Олорды кычырды.
22 Олор бу ла тарый, кемезин ле адазын артырып койоло, Оныла кожо бастылар.
Иисус ӱредет, јазат
(Лк. 6:17-19)
23 Иисус Галилейдиҥ бастыра јерлериле јӱрди, олордыҥ синагогаларына кирип ӱретти, Каандык керегинде Сӱӱнчилӱ Јар јарлап, улустыҥ не ле оорузын, не ле јоболын јазып јӱрди.
24 Иисус керегинде табыш Сирия ичине јайылды. Ого ончо јоболдуларды, јӱзӱн-јӱӱр ооруга бастырткандарды: туткак оорулу улусты, ӧзӧк-буурында шилемирлӱ, улаарып базып јӱрер улусты, курулып калгандарды экелип тургандар. Ол ончозын јазып турган.
25 Галилей јеринеҥ, Он-Турадаҥ, Иерусалимнеҥ, Иудей јеринеҥ, Иордан ары јанынаҥ камык улус Оныла кожо јӱрген.
5
Чын кежик керегинде
(Лк. 6:20-23)
1Иисус улусты кӧрӧлӧ, кырга чыкты. Отура берерде, Ого ӱренчиктери базып келди.
2 Олорды ӱредип баштап, айтты:
3 – Тыны тӱреҥи јӱргендер кежиктӱ:
Теҥери Каандыгы – олордыйы.
4 Ыйлап јӱргендер кежиктӱ:
олорго коот болор.
5 Јобоштор кежиктӱ:
олор јерди энчиленер.
6 Чындыктаҥ аштап-суузап јӱргендер кежиктӱ:
олор тойор.
7 Быйанду улус кежиктӱ:
олорго быйан једер.
8 Ару јӱректӱлер кежиктӱ:
олор Кудайды кӧрӧр.
9 Амыр јайап јӱргендер кежиктӱ:
олор Кудайдыҥ уулдары деп адалар.
10 Чындык учун улуска кыстадып јӱргендер кежиктӱ:
Теҥери Каандыгы – олордыйы.
11 Мен учун улуска јаман айттырып, сӱрдӱрип, јабарладып бурулатсагар, кежиктӱ болгоныгар ол.
12 Сӱӱнигер, јыргагар: теҥеридеги кайралыгар улу! Анайып ок слердеҥ озо јӱрген јарлыкчылар да истеткен эди.
Тус ла јаркын
(Мк. 9:50; Лк. 14:34-35)
13 – Слер – јердиҥ тузы. Тус амтанын јылыйткажын, оны катап неле тусту эдер? Ол неге де јарабас, оны јаҥыс улус тепсезин деп, чыгара таштайтан.
14 Слер – бу телекейдиҥ улузына јарык. Кыр бажында турган кала кӧскӧ илинбей калбас.
15 Јарыткышты камысканда, оны казанла кӧҥкӧрбӧйтӧн. Карын, оны бойыныҥ јерине тургузатан, ол айыл ичиндеги ончо улуска јарыйт.
16 Јаркыныгар улус алдында анайып јарып турзын, олор ак кылынып јӱргенигерди кӧрӱп, Теҥеридеги Адагарды алказын.
Јасак керегинде
17 – Мен Јасакты эмезе јарлыкчылардыҥ бичигенин јоголторго келдим деп сананбагар. Јоголторго эмес, бӱдӱрерге келдим.
18 Чынын айдадым слерге: теҥери ле јер јастыкпаганча, ончозы бӱтпегенче, эҥ оок бир де танык, бир де чийик Јасактаҥ јастыкпас.
19 Анайдарда, кем кижи бу эҥ кичӱ јакылталардыҥ кажы бирӱзин бузуп, улусты да бого ӱретсе, Теҥери Каандыгында эҥ кичӱ деп адалар. Кем кижи јакылтаны бӱдӱрип, улусты да бого ӱретсе, Теҥери Каандыгында улу деп адалар.
20 Айдып турум слерге: Кудайга чындык болгоныгар бичикчилердийин ле фарисейлердийин артыктабаза, Теҥери Каандыгына кирбезигер.
Чугул керегинде
(Лк. 12:57-59)
21 –
Кижи ӧлтӱрбе деп, ада-ӧбӧкӧлӧргӧ айткан сӧсти укканыгар. Кижи ӧлтӱргени јаргыладар.
22 Је Мениҥ слерге айдып турганым бу: карындажына темей чугулданып турган кижи јаргыладар; карындажына «рака»
[2] дегени, оток-кӱрееде јаргыладар; «аамай» дегени, отту гееннага
[3] тӱжер эдип буруладар.
23 Анайдарда, Кудайга берӱ берейин деп, тагылга келеле, карындажыҥ сеге комыдалду болгоны санааҥа киргежин,
24 берейин дегениҥди тагылдыҥ јанына салып кой; барып, озо карындажыҥла јаражып ал, оноҥ келип, берейин дегениҥди бер.
25 Бурулаачы кижиҥле јолдо кожо тужыҥда саадабай јаражып ал; бурулаачы кижиҥ сени јаргычыга апарып бербезин, јаргычы сени тӱрмениҥ ишчизине берип ийбезин, анайып сени тӱрмелеп койгылабазын.
26 Чынын айдадым сеге: калганчы оок акчаны тӧлӧбӧгӧнчӧҥ, оноортынаҥ чыкпазыҥ.
27 – «Чайдамболбо» – деп, ада-ӧбӧкӧлӧргӧ айткан сӧсти укканыгар.
28 Је Мениҥ слерге айдып турганым бу: ӱй кижиге кӱӱнзеп кӧргӧни, оныла кожо јӱрегинде кинчек эткени ол.
29 Оҥ кӧзиҥ сени јаманга баштап турган болзо, оныҥды кодоро тартып, бойыҥнаҥ ары таштап ий. Алкы бойыҥ таамыга ташталганчаҥ, эдиҥниҥ бир ӱйезинеҥ айрылып калганыҥ бойыҥа јакшы.
30 Оҥ колыҥ сени јаманга баштап турган болзо, оныҥды кезип, бойыҥнаҥ ары таштап ий. Сен бойыҥ таамыга ташталганчаҥ, бир ӱйенеҥ айрылып калганыҥ бойыҥа јакшы.
31 База айткан сӧс бар: «Алган эжиле айрылыжып јаткан кижи, онызына айрылышканы керегинде кере бичик берзин». 32 Је Мениҥ слерге айдып турганым бу: чайдам эмес эжиле айрылыжып јатканы, онызын ӧскӧ кижиле кинчекке кийдирип јат; айрылыжып калганды алганы, оныла кожо кинчекке кирип јат.
Черт керегинде
33 – Черт буспа, је Кайраканныҥ алдына чертенип айтканыҥды бӱдӱр деп, ада-ӧбӧкӧлӧргӧ айткан сӧсти база укканыгар.
34 Је Мениҥ слерге айдып турганым бу: качан да чертенбегер. Теҥериле де чертенбегер, Кудайдыҥ Ширеези ол;
35 јерле де чертенбегер, Кудайдыҥ бут алды ол; Иерусалимле де чертенбегер, улу Каанныҥ калазы ол;
36 бажыҥла да чертенбе, бажыҥныҥ бир де кылын агартып эмезе карартып болбозыҥ.
37 Айдар сӧзигер мындый болзын: эйе болзо, «эйе», јок болзо, «јок». Кожуп айтканы, – јаманнаҥ.
Ӧч керегинде
(Лк. 6:27-36)
38 – Кӧс ордына кӧс, тиш ордына тиш дегенин укканыгар.
39 Је Мениҥ слерге айдып турганым бу: јаманга удурлашпа. Карын, оҥ јаагыҥа тажып ийген кижиге база бир јаагыҥды тӧгӧп бер.
40 Сениле јаргылажып, чамчаҥды алайын дегенге, катанчыгыҥды да суурып бер.
41 Бир чакырым јерге кожо барып кел деп албадаган кижиле кожо эки чакырым јерге барып кел.
42 Сураганга – бер, тӧлӱге алайын дегеннеҥ – туура баштанба.
Ӧштӱге буурзаш
43 – Јуугыҥга буурзап јӱр, ӧштӱҥди јаман кӧр дегенин укканыгар.
44 Је Мениҥ слерге айдып турганым бу: ӧштӱлеригерге буурзагар, слерди каргагандарды алкагар, слерди јаман кӧргӧндӧргӧ јакшыгар јетиригер, слерге јаманын јетиргендер учун, слерди истегендер учун мӱргигер.
45 Јаҥыс анайып Теҥеридеги Адагардыҥ уулдары болорыгар. Ол Бойыныҥ кӱнин јамандардыҥ да, јакшылардыҥ да ӱстине чыксын дийт; јаҥмырын ак сагыштуга ла кара сагыштуга ийет.
46 Слерге буурзап тургандарга буурзаар болзогор, слерди не учун кайралдайтан? Каланчылар да анайда эдип турган эмес беди?
47 Јаҥыс карындаштарыгарды уткып турган болзогор, аҥылу нени эдип јадыгар? Ӧскӧ калыктар да анайда эдип турган эмес беди?
48 Анайдарда, теҥеридеги толо кемдӱ Адагардый, толо кемдӱ болыгар.
6
Быйан эдери
1 – Калак, кижи кӧзинче быйан этпегер, онымды кижи кӧрзин дебегер. Оноҥ башка, слерге Теҥеридеги Адагардаҥ кайрал болбос.
2 Оныҥ учун, быйан эдип јаткаҥда, оны јарлаба, эки јӱстӱлердий болбо. Улус мактазын деп, олор синагогаларда, оромдордо анайда эдип јадылар. Чынын айдадым слерге: олор бойыныҥ кайралын алганы ол.
3 Сен дезе, быйан эткеҥде, оҥ колыҥныҥ эдип турганын, сол колыҥ билбезин.
4 Быйан эткениҥ туйка болзын. Ол тушта туйка эткенди кӧрӧр Адаҥ сени иле кайралдаар.
Мӱргӱ керегинде
(Лк. 11:2-4)
5 – Мӱргип турган тужыгарда эки јӱстӱлердий болбогор. Улус кӧрзин деп, олор синагогаларда, ором белтирлеринде туруп, мӱргиирин јакшызынып јадылар. Чынын айдадым слерге: олор бойыныҥ кайралын алганы ол.
6 Сен дезе мӱргигеҥде, кыбыҥа кирип, эжигиҥди бӧктӧп, кӧрӱнбес Адаҥга мӱрги. Ол тушта јажыттуны кӧрӧр Адаҥ сени иле кайралдаар.
7 Мӱргип, ӧскӧ улус чылап, артык сӧс айтпагар. Олор, кӧп сӧс айтсабыс, угулар деп сананып јадылар.
8 Олорго тӱҥейлешпегер. Теҥеридеги Адагар слердиҥ керектегенеерди Оноҥ сурагалакта билер.
9 Мынайып мӱргигер:
Теҥеридеги Адабыс!
Адыҥ Сениҥ агарулалзын,
10 Каандыгыҥ Сениҥ келзин.
Канайып теҥериде,
анайып јерде де
табыҥ Сениҥ болзын.
11 Кӱнӱҥ сайынгы калажысты
бӱгӱн биске бер.
12 Биске тӧлӱлӱ улустаҥ
канайып некебейдис,
бистиҥ де тӧлӱлеристи некебе.
13 Ченелтеге бисти кийдирбе,
је јаманнаҥ бисти корула.
Каандык, кӱч, мак дезе, ӱргӱлјиге Сенийи. Аминь .
14 – Улустыҥ кинчегин таштазагар, Теҥеридеги Адагар слердийин де таштаар.
15 Улустыҥ кинчегин таштабас болзогор, Адагар да слердийин таштабас.
Орозо керегинде
16 – Орозо тутканаарда, эки јӱстӱлер чилеп сӱрнӱгип калган јӱрбегер. Орозо тутканысты улус кӧрзин деп, олор чырайын бӱрӱҥкӱйледип алган јӱргӱлейт. Чынын айдадым слерге: олор бойыныҥ кайралын алганы ол.
17 Сен дезе, орозо туткаҥда, бажыҥды майлап, јӱзиҥди јунуп ал.
18 Орозо тутканыҥды кижи билбезин, кӧрӱнбей турган Адаҥ билзин. Ол тушта јажыттуны кӧрӧр Адаҥ сени иле кайралдаар.
Теҥеридеги јӧӧжӧ
(Лк. 12:22-34; 11:34-36; 16:13)
19 – Бойыгарга јерде јӧӧжӧ јӧӧбӧгӧр, оны кӱйе ле тат јиир, уурчылар казып, уурдап апарар.
20 Карын, бойыгарга теҥериде јӧӧжӧ јӧӧгӧр, оны кӱйе ле тат јибес, уурчылар казып, уурдап апарбас.
21 Јӧӧжӧгӧр кайда, јӱрегеер де анда болор.
Эт-кан јарыткыжы
22 – Эт-кан јарыткыжы – кӧс. Анайдарда, кӧзиҥ ару болзо, ончо эди-каныҥ јарык болор.
23 Кӧзиҥ јаман болзо, ончо эди-каныҥ караҥуй болор. Анайдарда, ичиҥдеги јарыгыҥ караҥуй болзо, караҥуй кандый болор?
Кудайга эмезе акча-јӧӧжӧгӧ јалчы болор
24 – Кем де эки бийге јаҥыс уунда јалчы болуп албас: эмезе бирӱзин јаман кӧрӧр, экинчизине дезе карузыыр; эмезе бирӱзине кичеенер, экинчизин дезе керектебес. Кудайга ла акча-јӧӧжӧгӧ теҥ јалчы болуп албазыгар.
25 Оныҥ учун айдып турум слерге: јӱрӱмигерди кичееп, нени јиирис, нени ичерис, эди-каныгарды кичееп, нени кийерис дебегер. Курсак јӱрӱмнеҥ баалу болгон бо, кеп эт-каннаҥ баалу болгон бо?
26 Теҥериниҥ куштарына кӧрзӧгӧр: олор аш чачпайдылар, кеспейдилер, алмарына јууп урбайдылар, је олорды Теҥеридеги Адагар азырайт. Слер олордоҥ чик-јок артык эмес бедигер?
27 Кемигер кичеенип, јӱрӱмин бир де саатка узадып болор?
28 Кийер кепти де не кичеейдигер? Јалаҥдагы чомур чечектердиҥ ӧзӱп турганын кӧрӱгер: иштебей де, иирбей де јадылар.
29 Је айдып турум слерге: Соломон до бойыныҥ бастыра магында олордыҥ бирӱзи де чилеп кийинбеген.
30 Бӱгӱн бар болуп, эртен отко ташталатан јалаҥныҥ ӧлӧҥин Кудай анайып кийиндирип турганда, слерди оноҥ артык кийиндирбес беди, бӱдетени ас улус?
31 Анайдарда, «Нени јиирис?», эмезе: «Нени ичерис?», эмезе: «Нени кийерис?» – дешкилеп, оны кичеебегер.
32 Мыныҥ ончозын ӧскӧ калыктар кичееп јат. Теҥеридеги Адагар дезе мыныҥ ончозын керексинип турганыгарды билер.
33 Элдеҥ озо Оныҥ Каандыгын ла чынын бедирегер, мыныҥ ончозы слерге ӱзеери берилер.
34 Анайдарда, эртенги кӱнди сананбагар, эртенги кӱн бойы керегинде бойы сананар. Кажы ла кӱнде бойыныҥ уур-кӱчтери бар.
7
Јаргылатпаска, јаргылабагар
(Лк. 6:37-38, 41-42)
1 – Јаргылабагар, ол тушта слерди де јаргылабас.
2 Кандый јаргыла јаргылаарыгар, анайып ла бойыгарды јаргылаар; кандый кемјӱле кемјииригер, анайып ла бойыгарга кемјилер.
3 Карындажыҥныҥ кӧзиндеги тегенекти не кӧрӱп јадыҥ, бойыҥныҥ кӧзиҥдеги тоормошты дезе сеспейдиҥ бе?
4 Эмезе: «Акыр, кӧзиҥнеҥ тегенекти чыгарып ийейин» – деп, кӧзиҥде тоормошту бойыҥ, карындажыҥа канайып айдарыҥ?
5 Эки јӱстӱ! Озо бойыҥныҥ кӧзиҥнеҥ тоормошты чыгар, ол тушта карындажыҥныҥ кӧзинеҥ тегенекти канайып чыгарарын кӧрӱп аларыҥ.
6 Агару немени ийттерге бербегер – олор кайра бурулып, слерди јара тартар. Эрјинегерди чочколордыҥ алдына таштабагар – олор оны тепсеп койор.
Сурагар, бедирегер, токылдадыгар
(Лк. 11:9-13)
7 – Сурагар, слерге берилер; бедирегер, табарыгар; токылдадыгар, слерге ачып берер.
8 Сураган кижи алат, бедирегени табат, токылдатканга ачып берер.
9 Уулы калаш сураза, ого таш алып берер кижи ортогордо бар беди?
10 Балык сураза, јылан алып берер бе?
11 Анайдарда, јаман бойыгар, балдараарга јакшыны берерин билер болзогор, анчада ла Теҥериде јӱрген Адагар Оноҥ сурап турган улуска јакшыны берер.
12 Оныҥ учун, слерге улус кандый болзын дезегер, бойыгар да олорго андый ок болыгар. Ол керегинде Јасак ла јарлыктар айдат ине.
Тапчы эжик
(Лк. 13:24)
13 – Тапчы эжиктеҥ киригер, нениҥ учун дезе ӧлӱмге кийдирер эжик кеҥ, јолы элбек; кӧп улус ол јолло барат.
14 Јӱрӱмге кирер эжик тапчы, јолы чичке; оны табары ас.
Бӱткен јиилегинеҥ таныырыгар
(Лк. 6:43-44; 13:25-27)
15 – Тӧгӱн јарлыкчылардаҥ чеберленигер. Олор слерге кой терезин јабынган келгилейт, ичин кӧрзӧ, казыр бӧрӱлер.
16 Олорды бӱткен јиилегинеҥ таныырыгар. Тегенектеҥ виноград теретен беди? Эмезе убактаҥ смоква јиилек теретен беди?
17 Јакшы агаштаҥ јакшы јиилек бӱдетен, јаман агаштаҥ јаман јиилек бӱдетен.
18 Јакшы агаш јаман јиилек бӱдӱрип болбос, јаман агаш јакшы јиилек бӱдӱрип болбос.
19 Јакшы јиилек бӱтпес кандый ла агашты кезип, отко таштайтан.
20 Анайдарда, олорды бӱткен јиилегинеҥ таныырыгар.
21 Меге: «Кайракан ! Кайракан!» – деп айдып турган кандый ла кижи Теҥери Каандыгына кирер эмес, Теҥеридеги Адамныҥ табын бӱдӱрип јӱргени кирер.
22 Јаргы болор кӱн Меге мынайда айдары кӧп чыгар: «Кайракан! Кайракан! Сениҥ адыҥнаҥ јарлыкчы болуп айдып јӱрген эмес бедис? Сени адап, шилемирлерди чыгарып јӱрген эмес бедис? Сени адап, кӧп кайкал эткен эмес бедис?»
23 Ол тушта Мен олорго јарлаарым: «Мен слерди качан да билбес болгом. Менеҥ кеде тайылыгар, јаман кылынып јӱргендер!»
Эки тӧс
(Лк. 6:47-49)
24 – Анайдарда, Мениҥ бу сӧзимди угуп, оны бӱдӱрип јӱрген кижини керсӱ кижиге тӱҥдеп айдайын. Ол туразын таш ӱстине туткан.
25 Јаҥмыр јаап, суулар јаанап, салкын согуп, байагы турага табарарда, ол, таштыҥ ӱстине тӧзӧлгӧн болуп, аҥтарылбаган.
26 Бу сӧзимди угуп, оны бӱдӱрбей турган кижини керсӱ эмес кижиге тӱҥейлеп айдайын. Ол туразын кумакка туткан.
27 Јаҥмыр јаап, суулар јаанап, салкын согуп, байагы турага табарарда, ол аҥтарыла берген, оныҥ аҥтарылганы коркышту болгон.
28Иисус айдып божоордо, улус Оныҥ ӱредӱзин кайкап турды,
29 нениҥ учун дезе олорды бичикчилер ле фарисейлер чилеп эмес, бойында јаҥ бар кижи чилеп ӱреткен.
8
Капкаш балулу[5] кижини јасканы
(Мк. 1:40-45; Лк. 5:12-16)
1Иисус кырдаҥ тӱжӱп келерде, Оны ээчий кӧп улус барды.
2 Је бат, капкаш балулу кижи базып келеле, Ого бажырып, айтты:
– Кайракан , мени арутайын дезеҥ, арутап ийериҥ.
3 Иисус колын сунуп, ого тийип, айтты:
– Арутайын, ару бол.
Бу ла тарый ол капкаш балудаҥ аруталды.
4 Иисус ого айтты:
– Калак, кижиге неме айтпа. Је барып, абыска кӧрӱн, Моисейдиҥ јакарганыла тайылга эт, улуска кере болзын.
Јӱс јуучылдыҥ јааныныҥ јалчызын јасканы
(Лк. 7:1-10)
5 Иисус Капернаумга кирерде, јӱс јуучылдыҥ јааны Ого базып келеле, сурап, айтты:
6 – Кайракан! Айлымда јалчым курулып калган коркышту шыралап јадыры.
7 – Мен барып, оны јазайын – деп, Иисус ого айтты.
8 Јӱс јуучылдыҥ јааны дезе каруу јандырды:
– Кайракан! Сени айлыма кийдирерге турбас кижи эдим. Бир ле сӧс айт, јалчым јазылар.
9 Бажым билер бийлӱ де болзом, башкарып турган черӱчилдерим бар. Кажы бирӱзин «бар» дезем, барат, бирӱзин «кел» дезем, келет; јалчымды «мыны эт» дезем, эдет.
10 Мыны угала, Иисус кайкады, кийнинде келип јаткан улуска айтты:
– Чынын айдадым слерге: мынайда бӱдӱп турганды Израильдеҥ де таппадым.
11 Айдып турум слерге: кӱнчыгыштаҥ ла кӱнбадыштаҥ кӧп улус келип, Авраамла, Исаакла, Иаковло кожо Теҥеридеги Каандыкта кыйын отурып алар.
12 Каандыктыҥ уулдары дезе, тыш караҥуйга чыгара сӱрдӱрер. Анда ый ла тиш кыјырты болор.
13 Оноҥ Иисус јӱс јуучылдыҥ јаанына айтты:
– Бар, бӱдӱмјиҥле, сеге болгой.
Ол ло тарый јалчы јазыла берди.
Иисус Петр-эште
(Мк. 1:29-34; Лк. 4:38-41)
14 Иисус Петр-эшке келеле, оныҥ кайын энезиниҥ эди-каны изип-кӱйӱп, оорып јатканын кӧрди.
15 Оныҥ колына тийерде, ол јазыла берди. Ӧрӧ туруп, олорды кӱндӱледи.
16 Эҥир кирерде, Иисуска ӧзӧк-буурында шилемирлӱ кӧп улусты экелдилер. Ол јелбистерди сӧслӧ чыгарып, ончо јоболдуларды јазып ийди,
17Исаия деген јарлыкчы ажыра мынайда айдылганы бӱтсин деп:
«Ол оору-јоболысты Бойына алынып,
кыйын-шырабысты апарды».
Кайраканды ээчий баратаны
(Лк. 9:57-62)
18 Кӧп улус Оны айландыра турганын кӧрӧлӧ, Иисус ӱренчиктерине:
– Сууныҥ ол јанына кечигер – деди.
19 Ого бир бичикчи базып келеле, айтты:
– Ӱредӱчи, Сен кайдаар да барзаҥ, Сениле кожо барарым.
20 Иисус ого айтты:
– Тӱлкӱ болзо ичегендӱ, куш болзо уйалу, Кижи Уулыныҥ дезе баш та јӧлӧӧр јери јок.
21 Ӱренчиктердиҥ бирӱзи Ого айтты:
– Кайракан, мен озо адамныҥ сӧӧгин јууп саларга барып келейин бе?
22 Је Иисус ого:
– Мени ээчий бар – деди. – Ӧлгӧн улус ӧлгӧндӧриниҥ сӧӧгин бойлоры јуузын.
Јотконды сыныктырганы
(Мк. 4:35-41; Лк. 8:22-25)
23 Иисус кемеге отурарда, кийнинеҥ ӱренчиктери барып, база отурдылар.
24 Је бат, олор јӱскилеп барадарда, талай тыҥ чайбалып, толкулар кемеге кирип турды. Иисус дезе уйуктап јаткан.
25 Ӱренчиктер јууктап келеле, Оны ойгозып, айттылар:
– Кайракан, бисти аргадазаҥ! Чӧҥӱп барадырыс!
26 – Не андый коркынчак болдыгар, ас бӱдеечи улус? – дейле, Ол, ӧрӧ туруп, јотконды ла талайды токтозын деп јакарып ийерде, тып-тымык боло берди.
27 Улус дезе кайкажып, айдыжып турдылар:
– Салкын да, талай да Оныҥ сӧзин угуп турарда, бу кем болотон?
Ӧзӧк-буурында шилемирлӱ эки кижини јасканы
(Мк. 5:1-20; Лк. 8:26-39)
28 Иисус талайдыҥ ол јанындагы Гергеса деп ороонго кечип чыгарда, Ого ӧзӧк-буурында шилемирлӱ эки кижи туштады. Олор сӧӧк салган куй-таштаҥ чыгып келгендер. Олордыҥ калју-казырынаҥ улам ол јолло кем де јӱрӱп болбос болгон.
29 Је бат, олор кыйгырыжа бердилер:
– Бисти кайдайын деп туруҥ, Кудайдыҥ Уулы? Сен бери ӧй јеткелекте бисти кинчектеерге келгеҥ.
30 Ыраагында јаан ӱӱр чочколор кӱдӱде турган.
31 Шилемирлер Иисусты сурай бердилер:
– Бисти сӱрер болзоҥ, ӱӱрлӱ чочколорго кирерге ий.
32 Иисус:
– Барыгар – деди.
Олор чыгып, чочколорго барып кирдилер. Је бат, ончо ӱӱр кажаттаҥ талайга калып, чӧҥӱп калды.
33 Кӱдӱчилер дезе сыр-јӱгӱрӱкле барып, калага келеле, ончозын јарладылар, ӧзӧк-буурында шилемирлӱ улусла не болгонын база айттылар.
34 Каланыҥ кӧдӱре улузы Иисуска удура чыкты. Оны кӧрӧлӧ, олордыҥ јеринеҥ јӱре берзин деп сурадылар.
9
Курулып калган кижини јасканы
(Мк. 2:1-12; Лк. 5:17-26)
1Иисус кемеге отурып, кечеле, Бойыныҥ калазына једип келди.
2 Ого курулып калган бир кижини тӧжӧккӧ салганча экелдилер. Иисус олордыҥ бӱдӱп турганын кӧрӧлӧ, курулып калганга айтты:
– Јалтанба, балам, кинчектериҥ ташталган.
3 Је бат, бичикчилердиҥ кезиги ичинде айдынды: «Ол Кудайды јамандап јат».
4 Иисус дезе олордыҥ санаазын билип, айтты:
– Јӱрегеерде не керек јаман сананып јадыгар?
5 Не деп айдарга јеҥил: «Кинчектериҥ ташталган» – деерге бе, эмезе: «Тур, базып јӱр» – деерге бе?
6 Јердеги кинчектерди таштайтан јаҥ Кижи Уулында барын билип јӱрӱгер деп турум. – Оноҥ курулып калганга баштанды: – Тур, тӧжӧгиҥди алып, айлыҥа јан.
7 Онызы туруп, јана берди.
8 Улус мыны кӧрӱп кайкады, кижиге мындый јаҥ берген Кудайды алкады.
Бойыла кожо Матфейди алганы
(Мк. 2:13-17; Лк. 5:27-32)
9 Иисус оноортынаҥ ӧдӱп барадып, Матфей деп бир кижи калан јуур јеринде отурганын кӧрӧлӧ, ого айтты:
– Мениҥ кийнимнеҥ бас.
Онызы ӧрӧ туруп, Иисустыҥ кийнинеҥ басты.
10 Иисус ӱйде кыйын отурарда, кӧп каланчылар ла кинчектӱлер келип, Оныла, ӱренчиктерле кожо кыйын отурып алдылар.
11 Мыны кӧрӧлӧ, фарисейлер ӱренчиктерге айтты:
– Ӱредӱчигер каланчыларла, кинчектӱлерле кожо не керек ичип-јийт болбогой?
12 Иисус дезе, мыны угала, олорго айтты:
– Эмчини кадык улус эмес, оору улус керексиир.
13Буурзаш кӱӱнзеп јадым, тайылга кӱӱнзеп турган эмезим деп айткан сӧстиҥ учурын оҥдоорго, барып ӱренигер. Мен актуларды эмес, кинчектӱлерди кычырарга келген инем.
Орозо керегинде сурак
(Мк. 2:18-22; Лк. 5:33-39)
14 Ол тушта Иисуска Иоанныҥ ӱренчиктери келип, айттылар:
– Нениҥ учун бистер ле фарисейлер улам сайын орозолоп јадыс, Сениҥ ӱренчиктериҥ дезе орозо тутпай јат?
15 Иисус олорго айтты:
– Колту кожо јӱргенде, тойлогон улус кунугатан беди? Је колтуны олордоҥ айрып алар кӱндер келер, ол тушта олор орозо тудар.
16 Эски кийимге јаҥы бӧстиҥ ӧӧнин јамабайтан; јамачы эскизин јырта тартып, јыртыгы там јаанаар.
17 Јаҥы аракыны эски тажуурга урбайтан; анайткажын, тажуур јыртылып, аракызы да тӧгӱлер, тажууры да ӱрелер. Карын, јаҥы аракыны јаҥы тажуурга уратан. Ол тушта аракы да, тажуур да бӱдӱн болор.
Оору ӱй кижини јасканы ла кызычакты тиргискени
(Мк. 5:21-43; Лк. 8:40-56)
18 Иисус олорго мынайда айдып турганча, бир бий кижи базып келеле, Ого бажырып, айтты:
– Кызычагым јаҥы ла јада калды. Барып, оныҥ ӱстине колыҥ салып, алка, ол тирилер.
19 Иисус туруп, оныҥ кийнинеҥ басты; ӱренчиктери кожо бардылар.
20 Он эки јыл кан келип, јобоп јӱрген ӱй кижи болгон. Ол Иисуска кийнинеҥ базып келеле, Оныҥ кийиминиҥ эдегине тийип,
21 ичинде айдынган: «Оныҥ кийимине тийзем ле, јазыларым».
22 Иисус дезе кайра баштанып, ӱй кижини кӧрӧлӧ, айтты:
– Јалтанба, кызым! Бӱдӱп турганыҥ сени аргадады.
Ӱй кижи ол ло тарый јазыла берди.
23 Иисус бийдиҥ айлына келеле, кунукчылду кӱӱ ойногон ло тӱймежип базып јӱрген улусты кӧрӱп,
24 олорго айтты:
– Тышкары чыгыгар! Кызычак ӧлбӧгӧн, уйуктап јат.
Оны шоодо бердилер.
25 Улусты тышкары чыгарган кийнинде Ол кирип, кызычакты колынаҥ тутты, онызы туруп келди.
26 Бу табыш байагы јерге текши јайылды.
Эки сокорды јасканы
27 Иисус оноортынаҥ барып јадарда, Оны эки сокор ээчип, кыйгырыжып турдылар:
– Биске буурза, Давид Уулы!
28 Иисус ӱйге кирерде, сокор улус Ого базып келдилер.
Иисус олордоҥ сурады:
– Мыны эдип болорыма бӱдӱп туругар ба?
– Эйе, Кайракан ! – дедилер.
29 Айдарда, Иисус олордыҥ кӧзине тийип,
– Бӱдӱмјигерле, слерге болгой – деерде,
30 олордыҥ кӧзи јарый берди.
– Мыны кижи билбезин – деп, Иисус олорго кату јакарды.
31 Је олор чыгала, Иисус керегинде јер сайын јарлады.
Тил јокты јасканы
32 Олор чыгып барадарда, Иисуска ӧзӧк-буурында шилемирлӱ тил јок кижини экелдилер.
33 Шилемир чыгара сӱрдиртерде, тил јок кижи эрмектене берди. Улус кайкап, айдыжып турды:
– Израильде мындый неме качан да болбогон!
34 Фарисейлер дезе айдыжып турдылар:
– Ол шилемирлерди шилемир бийиниҥ кӱчиле чыгара сӱрӱп турбай.
Кӱдӱчизи јок койлор
35 Иисус ончо калаларды ла јурттарды эбирип, синагогаларда ӱредип јӱрди. Ол Каандык керегинде Сӱӱнчилӱ Јар јарлап, улустыҥ кандый ла оорузын, кандый ла јоболын јазып турды.
36 Кӧп улусты кӧрӧлӧ, олорго ичи ачыды: олор кӱдӱчизи јок койлордый тӱймеп, тозуп калгандар.
37 Айдарда, ӱренчиктерине айтты:
– Кезер аш кӧп эди, ишчилер дезе ас.
38 Анайдарда, кыраныҥ Бийин јайнагар, кыразына ишчилер ийзин.
10
Он эки апостолды ийгени
(Мк. 3:13-19; 6:7-13; Лк. 6:12-16; 9:1-6)
1Иисус он эки ӱренчигин кычырып алды, кара јелбистердиҥ бажын билип, чыгара сӱрзин деп, кандый ла ооруны, кандый ла јоболды јассын деп, олорго јаҥ берди.
2 Он эки апостолдыҥ ады-јолы бу: баштапкызы Симон, оны база Петр дейтен, оныҥ карындажы Андрей, Зеведейдиҥ уулы
Иаков , оныҥ карындажы
Иоанн ,
3 Филипп ле Варфоломей, Фома ла Матфей каланчы, Алфейдиҥ уулы Иаков ло Фаддей дейтен Леввей,
4 Симон Кананит
[6] ле
Иуда Искариот, соҥында Иисусты садып ийери ол болгон.
5 Иисус бу он экӱни ийип, олорго јакарды:
– Ӧскӧ калыктар јаар ууланган јолло барбагар, самарлар калазына кирбегер.
6 Эҥ озо Израиль калыкка – азып јӱрген койлорго барыгар.
7Теҥери Каандыгы јууктап келди деп, базып, јарлап јӱрӱгер.
8 Оору-јоболдуларды јазыгар, ӧлгӧндӧрди тиргизигер, капкаш балулу улусты арутагар, шилемирлерди чыгара сӱрӱгер. Тегинге алганыгар, тегинге беригер.
9 Алтын да, кӱмӱш те алып јӱрбегер, курыгарда јес те акчалу јӱрбегер,
10 јолго баштык та, солып кийер кеп те, ӧдӱк те, тайак та албагар, нениҥ учун дезе иштеген кижи курсакту болор.
11 Кандый бир калага эмезе јуртка кирзегер, ондо јарагадый кижи кем болгонын сурулап угала, ого тӱжӱгер; тӱшкен ӱйде барганча јӱрӱгер.
12 Ӱйге кирзегер оны уткып, «Бу ӱйдеги улуска амыр болзын!» – дегер.
13 Ӱйдеги улус јарамык болзо, амырыгар олорго једер; јарамык эмес болзо, амырыгар слерге бурылар.
14 Кем слерди јуутпаза, сӧзигерди укпаза, ол ӱйдеҥ эмезе ол каладаҥ чыгып барадып, будыгардаҥ тоозынды кактагар.
15 Чынын айдадым слерге: Јаргы болор кӱнде Содом ло Гоморра јерине, ол калага кӧрӧ, јеҥил болор.
Болотон истежӱлер
(Мк. 13:9-13; Лк. 12:2-9; 21:12-17)
16 – Бат, слерди бӧрӱлер ортодо јӱрер койлорды чылап ийип јадым. Јыландый ойгор болыгар, кӱӱледий чӱм јок болыгар.
17 Улустаҥ ајарынып јӱригер. Олор слерди јаргыга берер, синагогаларында камчылаар.
18 Слерди Мениҥ адым учун башчыларына, каандарына апарар. Олордыҥ ла ӧскӧ калыктардыҥ алдына Мен керегинде кереледип,
19 слерди олордыҥ колына берип ийзе, канайып айдар эмезе нени айдар деп санааркабагар. Айдар сӧс ол тушта слерге берилер.
20 Слер бойыгардаҥ айдар эмезигер, Адагардыҥ Тыны ичигердеҥ айдар.
21 Карындаш карындажын, адазы уулын ӧлӱмге берер; балдары ада-энезине удура туруп чыгып, олорды ӧлтӱрер.
22 Мениҥ адым учун слерди ончо улус јаман кӧрӧр. Учына јетире чыдашканы дезе, аргадалар.
23 Слерди бир калада истегежин, ӧскӧ калага качыгар. Чынын айдадым слерге: Израильдиҥ калаларын эбирип тӱгескелегерде, Кижи Уулы једип келер.
24 Ӱренчик ӱредӱчизинеҥ бийик болбос, кул бийинеҥ бийик болбос.
25 Ӱренчик ӱредӱчизиндий болзо, ол до болор, кул бийиндий болзо, ол до болор. Айылдыҥ ээзин
Веельзевул[7] деп адаарда, айылдагы улусты оноҥ до јаман айдышпай кайтсын.
Кемнеҥ коркыйтан
26 – Анайдарда, улустаҥ коркыбагар. Ачылбай калар туйук неме јок, јарталбай калар јажыт јок.
27 Караҥуйда айтканымды, јарык тужында айдыгар; кулакла укканыгарды, ӱйдиҥ јабынчызынаҥ јарлагар.
28 Кижиниҥ эди-канын ӧлтӱрип, јулазын дезе ӧлтӱрип болбос улустаҥ коркыбагар. Кижиниҥ эди-канын да, јулазын да таамыда ӧлтӱрер аргалудаҥ коркыгар.
29 Эки кучыйакты оок акчага садатан эмес пе? Је Адагардыҥ табы болбогончо, экӱниҥ бирӱзи де јерге келип тӱшпес.
30 Слердиҥ дезе бажыгардыҥ кылы да ончозы тоололып калган.
31 Анайдарда, коркыбагар: слер кӧп кучыйактардаҥ артык.
32 Андый болгондо, кем Мени јарадып турганын улус алдына айтса, оны Мен де јарадып турганымды Теҥеридеги Адамныҥ алдына айдарым.
33 Улус алдында Менеҥ јана тӱшкен кижидеҥ Мен де Теҥеридеги Адамныҥ алдында јана тӱжерим.
Јараштыру эмес, кылыш
(Мк. 9:41; Лк. 12:51-53; 14:26-27)
34 – Мени јерге амыр экелерге келген деп сананбагар. Мен амыр эмес, кылыш туттырарга келгем.
35Уулын адазынаҥ, кызын энезинеҥ, келдин кайын энезинеҥ айрыырга келгем.
36Кижиге бойыныҥ айылдагы улузы ӧштӱ болор. 37 Адазын эмезе энезин Менеҥ артык сӱӱгени, Меге јарабас. Уулын эмезе кызын Менеҥ артык сӱӱгени, Меге јарабас.
38 Кере тартыратан агажын алып Мениле кожо барбаганы, Меге јарабас.
39 Јӱрӱмин чеберлегени, онызын јылыйтар, Мен учун јӱрӱмин јылыйтканы дезе, онызын чеберлеп алар.
40 Слерди јуутканы, Мени јуутканы ол, Мени јуутканы дезе, Мени Ийгенди јуутканы болор.
41Јарлыкчы деп, јарлыкчыны јуутканы, јарлыкчыныҥ кайралын алар. Акту деп, актуны јуутканы, актуныҥ кайралын алар.
42 Бу кичӱлердиҥ кажы бирӱзине, Мениҥ ӱренчигим деп, бир айак соок суу ичирген кижи, чынын айдадым слерге: кайрал јок артпас.
11
Иисус ла Крестеечи Иоанн
(Лк. 7:18-35)
1Иисус он эки ӱренчигин јакып, ӱредип божойло, ӧскӧ калаларда ӱредерге ле јарлыктаарга, оноҥ ары барды.
2-3 Тӱрмеде отурган Иоанн Христостыҥ эдип јӱргенин угала, «Келер дегени Сен бе, айса ӧскӧни сакыйтан ба?» деп сураарга, Ого бойыныҥ ӱренчиктериниҥ экӱзин ийди.
4 Иисус олорго каруу јандырды:
– Барып, угуп-кӧрӱп турганыгарды Иоаннга айдыгар:
5 сокорлордыҥ кӧзи јарыйт, аксактар базып јӱргӱлейт, капкаш балулу улус аруталат, тӱлейлер угат, ӧлгӧндӧр тирилет, тӱреҥилерге Сӱӱнчилӱ Јар јарлалат.
6 Эреҥистелбей Меге бӱткен кижи кежиктӱ.
7 Олор јӱре берерде, Иисус улуска Иоанн керегинде айдып баштады:
– Куба чӧлгӧ нени кӧрӧргӧ јӱрдигер? Салкынга јайкаткан кулузынды ба?
8 Је нени кӧрӧргӧ јӱрдигер? Торко-маҥдык кийген кижини бе? Је торко-маҥдык кийимдӱлер каан ӧргӧӧзинде јӱретен.
9 Нени кӧрӧргӧ јӱрдигер? Јарлыкчыны ба? Эйе, айдып турум слерге: ол јарлыкчыдаҥ да јаан.
10«Бат, Сенеҥ озо ангелимди ийип јадым,
ол јолыҥды Сениҥ алдыҥнаҥ белетеп койор» –
деп, ол керегинде бичилген.
11 Чынын айдадым слерге: энедеҥ чыккандар ортодо Иоаннаҥ јааны јок. Је Теҥери Каандыгында кичӱ дегени, оноҥ јаан.
12 Крестеечи Иоанн тужынаҥ ала бого јетире Теҥери Каандыгына кирерге кӱч салар керек, кӱч салганы, ого кирип јат.
13 Ончо јарлыкчылар ла ЈасакТеҥери Каандыгы керегинде Иоаннаҥ озо айткан.
14 Бого бӱдӱп турган болзогор, келетен деген Илия бу.
15 Кулакту кижи уксын!
16 Бу ӱйениҥ улузын кемге тӱҥдеп айдайын? Олор тепсеҥде отурып, мынайда кыйгырыжып турган балдарга тӱҥей:
17 «Слерге сыбыскы тарткан эдибис, је слер бијелебедигер; слерге кунукчылду кожоҥ кожоҥдогоныс, је слер ыйлабадыгар».
18 Иоанн келип, курсак јибесте, аракы ичпесте, «Оныҥ ӧзӧк-буурында шилемир бар» – дейдилер.
19Кижи Уулы келди, јиирин јиди, ичерин ичти. «Кӧргӱлегер, курсакчыл ла аракызак кижи бу, каланчылардыҥ ла кинчектӱлердиҥ најызы ол» – дейдилер. Је Ойгорлык Ойгорлыктыҥ керектериле акталган.
Иисус калаларды каарып айдат
(Лк. 10:13-15)
20 Оноҥ кинчектерин алынбаган учун кайкалдарыныҥ кӧбизи эдилген калаларды Иисус каарып айда берди:
21 – Ачу-корон сеге, Хоразин! Ачу-корон сеге, Вифсаида! Слерде эдилген кайкалдар Тир ле Сидондо эдилген болзо, олор самтар кеп кийип, баштарына кубал сееп, туку качан Кудайга баштанар эди.
22 Је айдып турум слерге: Јаргы болор кӱнде Тир ле Сидонго слерге кӧрӧ јеҥил болор.
23 Сен де, Капернаум, теҥериге јетире бийиктединген бойыҥ, таамыга јетире јабызаарыҥ! Сенде эдилген кайкалдар Содомдо эдилген болзо, ол эмдиге јетире турар эди.
24 Је айдып турум слерге: Јаргы болор кӱнде Содом јерине сеге кӧрӧ јеҥил болор.
Адазы ла Уулы
(Лк. 10:21-22)
25 Ол ӧйдӧ Иисус сӧзин улалтып, айтты:
– Ада, теҥери ле јердиҥ Кайраканы! Мыны ойгорлордоҥ ло керсӱлердеҥ јажырала, кичӱлерге ачканыҥ учун Сеге баш болзын!
26 Эйе, Ада, јакшылыкту табыҥ андый болгон эди.
27 Ончозы Меге Адамнаҥ берилген. Уулын кем де билбес, јаҥыс Адазы билер, Адазын да кем де билбес, јаҥыс Уулы билер. Уулы Адазын кемге ачар кӱӱндӱ, Оны ол кижи билер.
28 Јобоп-чучурап калгандар ла уур-кӱчке бастыргандар, ончогор Меге келигер, слерди токынадып салайын.
29 Мен берер комутты бойыгарга кийип, Менеҥ ӱренигер, Мен јобош ло улуркабас јӱректӱ инем. Ол тушта јулагарга амыр табарыгар.
30 Мен берер комут јакшы, Мен салар јӱк јеҥил.
12
Христос ло суббот кӱн
(Мк. 2:23-28; Лк. 6:1-5)
1 Ол ӧйдӧ суббот кӱнде Иисус аш салган кыраны кечире барып јаткан. Ӱренчиктери дезе аштайла, аштыҥ мажагын ӱзӱп, јип тургандар.
2 Фарисейлер мыны кӧрӧлӧ, Ого айттылар:
– Кӧр, ӱренчиктериҥ суббот кӱнде этпести эдип јат.
3 Иисус дезе олорго айтты:
– Давид кожо јӱргендериле аштайла, нени эткен эди, кычырбаган бедигер?
4 Канайып ол Кудайдыҥ байзыҥына киреле, јаҥыс абыстар јийтен, ол до, кожо јӱргендери де јиирге јарабас ыйык калашты алып јигенин?
5 База, суббот кӱнде абыстар байзыҥда иштеп, субботтыҥ байын бусса да, бурулу эмес дегенин, Јасактаҥ кычырбаган бедигер?
6 Је айдып турум слерге: алдыгарда турганы – Ол байзыҥнаҥ јаан.
7Буурзаш кӱӱнзеп јадым, тайылга кӱӱнзеп турган эмезим деген сӧс бар. Оныҥ учурын билген болзогор, бурулу эместерди бурулабас эдигер.
8Кижи Уулы дезе суббот то кӱнниҥ бийи.
Иисус суббот кӱнде улус јазат
(Мк. 3:1-6; Лк. 6:6-11)
9 Оноортынаҥ келеле, Иисус олордыҥ синагогазына кирди.
10 Анда колы кургап калган кижи болгон. Иисусты бурулаарга, Оноҥ сурадылар:
– Суббот кӱнде ооруны јазарга јараар ба?
11 Иисус дезе олорго:
– Кажы бирӱгердиҥ сок јаҥыс койы суббот кӱнде орого тӱшсе, ол оны чыгарып албас беди?
12 Кижи дезе койдоҥ канча кире артык! Оныҥ учун суббот кӱнде јакшыны эдерге јараар – дейле,
13 байагы кижиге баштанды: – Колыҥды сунуп ий.
Ол сунды, колы база бирӱзиндий су-кадык боло берди.
14 Фарисейлер чыгала, канайтсабыс Иисусты ӧлтӱрерис деп, Ого удура јӧп чыгардылар.
15 Је Иисус мыны билип, оноортынаҥ јӱре берди.
Талдап алган Јалчы
Иисустыҥ кийнинеҥ кӧп улус барды, Ол ончозын јасты,
16 је Бойы кем болгонын јарлабазын деп јакарды.
17Исаия деген јарлыкчыныҥ айтканы бӱтсин деп, мынайда болгоны бу. Ол айткан:
18«Бат, талдап алган Јалчым бу,
Мениҥ сӱӱгеним, јуламныҥ сӱӱнчизи.
Ого Тынымды берерим,
Ол калыктарга јаргы јарлаар.
19-20Чындыкты јеҥӱге экелбегенче,
Ол сӧс блаашпас, кыйгы чыгарбас,
Оныҥ ӱнин оромдордо кем де укпас;
сыныкту кулузынды сындырбас,
буруксып јаткан кӱделини ӧчӱрбес.
21Ого калыктар иженер».
Агару Тын эмезе Веельзевул
(Мк. 3:20-30; Лк. 6:43-45; 11:14-23; 12:10)
22 Иисуска ӧзӧк-буурында шилемирлӱ сокор ло тил јок кижини экелдилер. Иисус оны јазып ийерде, ол эрмектенер ле кӧрӧр боло берди.
23 Ончо улус алаҥ кайкап,
– Бу Давид Уулы Христос болор бо? – дешти.
24 Фарисейлер дезе мыны угала, айттылар:
– Ол шилемирлерди шилемир бийи Веельзевулдыҥ кӱчиле чыгара сӱрӱп турбай.
25 Је Иисус олордыҥ санаазын билип, айтты:
– Бойынаҥ бойы бӧлинишкен кандый ла каандык ээн калар; бойынаҥ бойы бӧлӱнишкен кандый да кала эмезе јурт чыдажып туруп болбос.
26Сатана сатананы чыгара сӱрӱп турган болзо, ол бойынаҥ бойы бӧлӱнген. Оныҥ каандыгы канайып чыдажып турар?
27 Веельзевулдыҥ кӱчиле шилемирлерди чыгара сӱрӱп турган болзом, слердиҥ уулдарыгар кемниҥ кӱчиле чыгара сӱрӱп јат? Оныҥ учун олор слерге јаргычылар болор.
28 Је шилемирлерди чыгара сӱрӱп турганым Кудайдыҥ Тынынаҥ болзо, слерге Кудайдыҥ Каандыгы јеткени ол туру.
29 Кӱчтӱ кижиниҥ айлына киргени, оны кӱлӱбегенче, оныҥ јӧӧжӧзин канайып тоноор? Озо баштап кӱлӱзе, ол тушта айлын тоноор.
30 Мениле кожо эмес кижи, Меге удура болгоны ол. Мениле кожо јуубаганы, кородып турганы ол.
31 Оныҥ учун айдып турум слерге: кижиниҥ кандый ла кинчеги, канайып та јамандап айтканы ташталар, Тынды јамандаганы дезе, ташталбас.
32 Кижи Уулына удура сӧс айтканы ташталар, је Агару Тынды јамандап айтканы бу да чакта, келер де ӧйлӧрдӧ ташталбас.
33 Агаштыҥ бойын јакшы дезегер, јиилегин де јакшы дегер, агаштыҥ бойын јаман дезегер, јиилегин де јаман дегер: агаш јиилегинеҥ танылу.
34 Јыланныҥ ач-ӱрени! Јаман ичтӱ бойыгар, јакшы айдар бедигер? Кижиниҥ јӱреги неле толо, оозынаҥ чыгары ол ине.
35 Јакшы кижи јакшыны чеберлеген јеринеҥ јакшызын алып чыгар, јаман кижи дезе јаманды чеберлеген јеринеҥ јаманын алып чыгар.
36 Айдып турум слерге: кижи кажы ла кей-куру сӧзи учун Јаргы болор кӱнде каруузына турар.
37 Сӧзиҥле акталарыҥ, сӧзиҥле ок јаргыладарыҥ.
Иона јарлыкчыла болгон билди
(Мк. 8:11-12; Лк. 11:29-32)
38 Ол тушта бичикчилер ле фарисейлердиҥ кезиги Иисуска айттылар:
– Ӱредӱчи, Сенеҥ билди кӧрӧргӧ турубыс.
39 Је Иисус олорго каруу јандырды:
– Кал, чайдам ӱйе билди кӧрӧйин деп туру, је Иона јарлыкчыныҥ билдизинеҥ башка, ого билди берилбес.
40Иона кер-балыктыҥ ичинде ӱч тӱш ле ӱч тӱн јӱрген чилеп, Кижи Уулы да јердиҥ јӱрегинде ӱч тӱш ле ӱч тӱн јӱрер.
41 Ниневияныҥ улузы Јаргы болор кӱнде бу ӱйениҥ улузыла кожо туруп, олорды бурулаар. Олор Ионаныҥ јарлыктаганын угала, кинчегин алынып, Кудайга баштанган эдилер. Је бат, мында Турганы Ионадаҥ јаан.
42 Тӱштӱктиҥ абакай-кааны Јаргы болор кӱнде бу ӱйениҥ улузыла кожо туруп, олорды бурулаар: ол Соломонныҥ ойгор сӧзин угайын деп, јака јердеҥ келип јӱрген эди. Је бат, мында Турганы Соломонноҥ јаан.
Кара јелбистиҥ кайра бурылатаны
(Лк. 11:24-26)
43 – Кара јелбис кижиниҥ ӧзӧк-буурынаҥ чыкканда, токунал бедиреп, суу јок јерлерде тенип јӱрет. Таппай салала,
44 «Чыгып барган айлыма бурылатам» – дейле, барып кӧрзӧ, айлы бош, јалмалган, јуунадылган болот.
45 Барып, бойынаҥ јаман ӧскӧ јети јелбис ээчиткенче келет, кирип, анда јуртай бергилейт. Байагы кижиге мынызы башкызынаҥ коомой болор. Бу кал ӱйениҥ улузыла база андый болор.
Иисустыҥ энези ле карындаштары
(Мк. 3:31-35; Лк. 8:19-21)
46 Иисус улуска айдып турганча, энези ле карындаштары Оныла эрмектежерге, тышкары тургандар.
47 Бир кижи Ого айтты: «Энеҥ ле карындаштарыҥ Сениле эрмектежерге, тышкары тургулары».
48 Је Иисус ол кижиге:
– Энем кем, карындаштарым кемдер? – дейле,
49 ӱренчиктери јаар колыла уулап, айтты: – Бат, Мениҥ энем, Мениҥ карындаштарым бу.
50 Теҥеридеги Адамныҥ табын бӱдӱрип јӱргени, Мениҥ карындажым да, эје-сыйыным да, энем де.
13
Аш ӱрендеечи керегинде укаа сӧс
(Мк. 4:1-9; Лк. 8:4-8)
1 Ол кӱн Иисус ӱйдеҥ чыгып, талайдыҥ јаказына барып, анда отурган.
2 Ого кӧп улус јуулыжып келерде, кемеге кирип, отурды, улус дезе ончозы јаратта тура калды.
3 Кӧп немелер керегинде олорго укаа сӧстӧр айтты.
– Бат, ӱрендеечи ӱрендеерге чыккан – деди. –
4 Ол ӱрендеп турарда, ӱренниҥ кезиги јолдыҥ кырына тӱшкен. Куштар учуп келеле, олорды чокып салган.
5 Кезиги тобрагы ас ташту јерге тӱшкен. Тобрагы калыҥ эмес болгондо, саадабай, кылгазы ӧзӱп чыккан.
6 Кӱн чыгарда, оҥуп, тазыл јок болгон учун кургап калган.
7 Кезиги тегенектӱ јерге тӱшкен. Тегенек ӧзӱп, оны туй базып койгон.
8 Кезиги јакшы јерге тӱжӱп, ӱренделгенине кӧрӧ, бирӱзи јӱс, кажызы алтан, кезиги дезе одус катап кӧп тӱжӱм берген.
9 Кулакту кижи уксын!
Иисус нениҥ учун укаалап айдат?
(Мк. 4:10-12; Лк. 8:9-10)
10 Ӱренчиктер базып келеле, Иисустаҥ сурадылар:
– Олорго не керек укаалап айдадыҥ?
11 – Слерге Теҥери Каандыгыныҥ јажыттарын билери берилген, олорго дезе берилбеген учун – деп, Ол каруу јандырды. –
12 Кемде бар, ого берилер, ӱзеери кожулар; кемде дезе јок, оныҥ бар болгоны да айрылар.
13 Олор кӧрзӧ дӧ, кӧрбӧйдилер, укса да, укпайдылар, аайлабайдылар. Оныҥ учун олорго укаалап айдып турганым ол.
14 Анайып, олор керегинде Исаия деген јарлыкчыныҥ айтканы бӱдӱп јат. Ол айткан:
«Кулактараарла угарыгар, је аайлабазыгар;
кӧстӧрӧӧрлӧ кӧрӧригер, је кӧрбӧй каларыгар.
15Бу улустыҥ јӱреги јууга туттурган,
кулактарыла јӱк арайдаҥ угат,
кӧстӧрин де јумуп алган,
оныҥ учун кӧстӧриле кӧрбӧйт,
кулактарыла укпайт,
кӧгӱстериле аайлабайт,
Меге де баштанбайт,
Мен олорды јазар эдим».
16 Кӧстӧригер кӧрӱп турган учун кежиктӱ, кулактарыгар угуп турган учун кежиктӱ.
17 Чынын айдадым слерге: кӧп јарлыкчылар ла актулар кӧрӱп јӱргенеерди кӧрӧйин дейле, кӧрбӧгӧн, угуп јӱргенеерди угайын дейле, угуп болбогон.
Ӱрендеечи керегинде укааныҥ учуры
(Мк. 4:13-20; Лк. 8:11-15)
18 Анайдарда, ӱрендеечи керегинде укаа сӧстиҥ учурын угугар.
19 Каандык керегинде сӧсти угарын угуп, је оны аайлабай турган кижиге кӧрмӧс келип, кӧксинде ӱренделгенди айрып апарар. Јол кырына ӱренделген дегени бу болор.
20 Ташту јерге ӱренделген дегени, мындый кижи керегинде айтканы: ол айткан сӧсти угуп, бу тарый сӱӱнип, кӧксине алынат.
21 Је ол бойында тазыл јок, турумкай эмес. Сӧс учун ачу келгежин эмезе истежӱ болгожын, бу тарый јана тӱжет.
22 Тегенектӱ јерге ӱренделген дегени, сӧсти уккан кижи керегинде айтканы. Је јадынды кичеейтени, јӧӧжӧгӧ тартылатаны уккан сӧсти туй базып койот, ол сӧс тӱжӱм јок артып калат.
23 Јакшы јерге ӱренделген дегени, сӧсти угуп, аайлап турган кижи керегинде айтканы. Андый кижиниҥ ӱрени тӱжӱмдӱ болуп, ӱренделгенине кӧрӧ бирӱзи јӱс, кажызы алтан, кезиги дезе одус катап кӧп тӱжӱм берет.
Теҥери Каандыгы керегинде укаа сӧстӧр
(Мк. 4:30-34; Лк. 13:18-21)
24 Иисус олорго база бир укаа сӧс айтты:
– Теҥери Каандыгы бого тӱҥей: бир кижи кыразына јакшы ӱрен ӱрендеген.
25 Улус уйуктап јадарда, оныҥ ӧштӱзи келип, буудайга от ӧлӧҥ колыштыра ӱрендейле, јӱре берген.
26 Аштыҥ кылгазы чыгып, аш быжарда, от ӧлӧҥ дӧ кӧрӱнип келген.
27 Ээзиниҥ кулдары ого келип, айткан: «Бийибис, кырага јакшы ӱрен салган јокпоҥ, анда от ӧлӧҥ кайдаҥ келди?»
28 «Оны ӧштӱ эткен» – деп, ээзи каруу јандырган. Айдарда, кулдары: «Барып, оны одойлы ба?» – дегендер.
29 Је ээзи айткан: «Бойсын, одоп турзагар, кожо буудайы јулулбазын.
30 Аш кезер ӧйгӧ јетире кажызы ла кожо ӧзӱп тургай. Аш кезер ӧйинде ишчилериме айдарым: „Озо баштап от ӧлӧҥди јууп, ӧртӧӧргӧ буулам эдип буулагар, буудайын дезе алмарыма јууп салыгар“».
31 Иисус олорго база бир укаа сӧс айтты:
– Теҥери Каандыгы горчицаныҥ ӱренине тӱҥей. Оны кижи алып, кыразына ӱрендеп койгон.
32 Ол ончо ӱрендердеҥ оок то болзо, је ӧзӱп, бӱткен тужында, кандый ла маала ажынаҥ бийиктеп, агашка теҥ болот, теҥериниҥ куштары учуп келип, будактарына уйа тартат.
33 Иисус олорго база бир укаа сӧс айтты:
– Теҥери Каандыгы ачыткыга тӱҥей. Оны ӱй кижи алып, ӱч кемјӱ кулурга саларда, ончо тесте кӧдӱрилип калган.
34 Иисус мыны ончозын улуска укаалап айткан, укаалабай неме айтпас болгон.
35Јарлыкчы ажыра айдылганы бӱтсин деп, мынайда болгоны бу. Ол айткан:
«Оозым ачып, укаалап айдарым,
телекей јайалганынаҥ ала јажыт болгонды јарлаарым».
36 Иисус улусты божодып ийеле, ӱйге кирди. Ӱренчиктери Ого базып келеле, айттылар:
– Кырадагы от ӧлӧҥ керегинде укаа сӧсти биске јартап берзеҥ.
37 Иисус каруу јандырды:
– Јакшы ӱрен ӱрендеп турганы – Кижи Уулы .
38 Кыра – бу телекей. Јакшы ӱрен – Каандыктыҥ уулдары. От ӧлӧҥ – кӧрмӧстиҥ уулдары,
39 оны ӱрендеген ӧштӱ дезе – кӧрмӧс. Аш кезер ӧй – калганчы чак, аш кезеечилер дезе – ангелдер.
40 Оныҥ учун от ӧлӧҥди јууп алып, отко ӧртӧгӧндий, калганчы чакта андый болор.
41 Кижи Уулы ангелдерин ийер, олор Оныҥ Каандыгынаҥ кинчекке тартар кандый ла немелерди, јаман кылынып јӱргендерди јууп алып,
42 отту печкеге таштаар. Анда ый ла тиш кыјырты болор.
43 Ол тушта актулар Адазыныҥ Каандыгында кӱн кептӱ јаркындалар. Кулакту кижи уксын!
44 Теҥери Каандыгы јалаҥда сугуп койгон јӧӧжӧгӧ тӱҥей. Оны кижи табала, кӧмӱп койгон, сӱӱнген бойынча барып, не барын садып ийип, байагы јалаҥды садып алган.
45 Анайда ок Теҥери Каандыгы јакшы эрјине бедиреп јӱрген којойымга тӱҥей.
46 Ол бир баалу эрјине табала, барып, не барын садып ийип, байагы эрјинени садып алган.
47 Теҥери Каандыгы шӱӱнге база тӱҥей. Ол шӱӱн талайга ташталарда, јӱзӱн-јӱӱр балык тудылган.
48 Шӱӱнге балык толордо, оны јаратка чыгарып, отурып алып, балыктыҥ јакшызын каламага салгандар, јаманын дезе кеде таштап ийгендер.
49 Калганчы чакта андый ок болор: ангелдер чыгып, јаман улусты актулардаҥ айрып,
50 отту печкеге таштаар. Анда ый ла тиш кыјырты болор.
51 Мыныҥ ончозын аайладаар ба?
Олор:
– Эйе, – дедилер.
52 Иисус олорго айтты:
– Оныҥ учун Теҥери Каандыгыныҥ ӱренчиги боло берген кажы ла бичикчи кижи јӧӧжӧлӱ јеринеҥ јаҥызын да, эскизин де чыгарып турган айыл ээзине тӱҥей.
Назареттиҥ улузы Иисусты јектегени
(Мк. 6:1-6; Лк. 4:16-30)
53 Иисус бу укаа сӧстӧрин айдып божойло, оноортынаҥ јӱре берди.
54 Бойыныҥ алтайына келеле, синагогада улус ӱретти. Олор кайкажып, айдыжып турдылар:
– Оныҥ мындый ойгор санаазы ла кӱчи кайдаҥ келген болотон?
55 Ол агашла узанардыҥ уулы эмес беди? Энезиниҥ ады Мария дезеер? Иаков ло Иосий, Симон ло Иуда оныҥ карындаштары беди?
56 Оныҥ ончо эје-сыйындары ортобыста јок беди? Бу ончозы Ого кайдаҥ келген?
57 Анайып Ого бӱтпей, Оны јуутпай тургандар.
Иисус дезе олорго айтты:
– Јарлыкчы кӱндӱзи јок болбойтон, оны јаҥыс алтайында ла айлындагы улузы тообойтон.
58 Олордыҥ бӱтпей турганынаҥ улам анда кӧп кайкал этпеди.
14
Крестеечи Иоанныҥ ӧлӱми
(Мк. 6:14-29; Лк. 9:7-9)
1 Ол тушта тӧрт тӧчинниҥ бирӱзин башкарган Ирод , Иисус керегинде табышты угала,
2 јалчыларына айтты:
– Бу Крестеечи Иоанн болор. Ол тирилген, оныҥ учун ол кайкалдар эдет.
3 Башкыда Ирод бойыныҥ Филипп деп карындажыныҥ абакайы болгон Иродиада учун Иоаннды кижендейле, тӱрмелеп койгон,
4 нениҥ учун дезе Иоанн ого айдып туратан: «Сеге оны аларга јарабас».
5 Ирод Иоаннды ӧлтӱрерге сананган, је оны ончозы јарлыкчы деп турарда, калыктаҥ коркып, ӧлтӱрбей турган.
6 Иродтыҥ чыккан кӱнинде Иродиаданыҥ кызы, јуулган улус алдында бијелеп, Иродко јараган.
7 Оныҥ учун нени ле сураза, ого Ирод берер болуп чертенген.
8 Кыс дезе энезиниҥ ӱреткениле айткан: «Бого ло, Крестеечи Иоанныҥ бажын табакка салып, меге бер».
9 Каан кунуга берген, је чертине ле кожо кыйын отурган улуска болуп, башты беригер – деген.
10 Тӱрмеде Иоанныҥ бажын кезе чапсын деп, улус ийген.
11 Оныҥ бажын табакка салала экелип, кыска табыштыргандар, кыс дезе энезине апарып берген.
12 Иоанныҥ ӱренчиктери келеле, оныҥ сӧӧгин алып, јууп койгондор. Оноҥ Иисуска барып, тил јетиргендер.
Беш муҥ кижини тойдырганы
(Мк. 6:30-44; Лк. 9:10-17; Ин. 6:1-14)
13 Иисус не болгонын угала, кемеге отурып, јаҥыскан јӱрерге, аалга јер јаар јӱсти. Је улус мыны угала, калаларынаҥ Оны ээчий јойу барды.
14 Иисус јаратка чыгып, кӧп улусты кӧрӧлӧ, олорго ичи ачыды, оору-јоболдуларын јасты.
15 Эҥир кире берерде, ӱренчиктер Ого базып келеле, айттылар:
– Бу аалга јер эди, оноҥ ӧй дӧ орой. Улусты божодып ий, јурттарга барып, бойлорына курсак садып алзын.
16 Је Иисус олорго айтты:
– Олордыҥ баратан кереги јок. Слер олорды азырагар.
17 – Мында бисте јӱк ле беш болчок калаш ла эки болчок балык – деп, ӱренчиктер каруу јандырдылар.
18 – Олорды бери Меге экелигер – деп, Ол айтты.
19 Улусты ӧлӧҥгӧ кыйын отурзын дейле, беш болчок калаш ла эки болчок балык алып, теҥери ӧрӧ кӧрӱп алкады. Калашты сындырып, ӱренчиктерине берди, олор дезе, – улуска.
20 Ончозы јиди, тойды. Јигениниҥ арткан-калганын он эки каламага толтыра јууп алдылар.
21 Курсак јигени дезе, ӱй улустаҥ ла балдардаҥ башка, беш муҥ кире эр кижи болгон.
Сууныҥ ӱстиле басканы
(Мк. 6:45-56; Ин. 6:15-21)
22 Бу тарый Иисус ӱренчиктерге:
– Улусты јандырганчам, кемеге отурып, ол јанына Менеҥ озо кечигер – деди.
23 Улусты божодып ийеле, Ол јаҥыскандыра мӱргийин деп, кырга чыкты. Эҥирде анда јаҥыскан јӱрди.
24 Кеме дезе талайдыҥ тал ортозына једеле, терс салкын тӱжерде, толкуга соктырган.
25 Таҥ алдында Иисус ӱренчиктери јаар талайдыҥ ӱстиле базып ийди.
26 Оныҥ талайла базып келеткенин кӧрӧлӧ, ӱренчиктер тӱймеп,
– Бу сӱне! – деп, кыйгырыжа бердилер.
27 Иисус дезе ол тарый эрмектенип, олорго айтты:
– Јалтанбагар, бу Мен, коркыбагар.
28 Петр дезе Ого айтты:
– Кайракан ! Бу Сен болзоҥ, Сеге сууныҥ ӱстиле базып барзын деп, меге јакар.
29 Иисус:
– Кел – деди.
Петр кемедеҥ чыгып, Иисуска једерге, сууныҥ ӱстиле базып ийди.
30 Је тыҥ салкын согуп турганын кӧрӧлӧ, коркый берди, сууга чӧҥӱп, кыйгырды:
– Кайракан, мени аргадазаҥ!
31 Иисус ол тарый колын сунуп, оны чыгара тартып, айтты:
– Ас бӱдеечи кижи, не эреҥистелдиҥ?
32 Олор кемеге кирерде, салкын токтой берди.
33 Кемеде отургандар Ого бажырып, айттылар:
– Чын, Сен Кудайдыҥ Уулы.
Геннисаретте оору улусты јасканы
(Мк. 6:53-56)
34 Кечип чыгала, Геннисарет деп јерге келдилер.
35 Ол јердиҥ улузы Иисусты таныйла, эбире турган јурттар сайын улус ийдилер. Олор Ого ончо оору улусты экелип,
36 эдегиҥе де болзо тийзин деп, сурай бердилер. Тийгендери дезе јазылып турдылар.
15
Адалардыҥ јаҥы
(Мк. 7:1-23)
1 Ол тушта Иисуска Иерусалимнеҥ бичикчилер ле фарисейлер келип, айттылар:
2 – Јаандардыҥ јаҥдап келген јаҥын ӱренчиктериҥ не керек бузуп јадылар? Ажанар алдында колдорын јунбайдылар.
3Иисус олорго каруу јандырды:
– Слер де, јаҥдап келген јаҥыгарга болуп, Кудайдыҥ јакылтазын не бузуп јадыгар?
4Кудай јакып айткан эди: «Ада-энеҥди тооп јӱр»; база: «Адазын эмезе энезин јаман айдып турган кижи, ары ӧлӱп калзын». 5 Слер дезе айдадыгар: «Кижи адазына эмезе энезине: „Менеҥ алгадый немегер – Кудайга сый“ – деп јарлаза,
6 ол адазын эмезе энезин тообозо до кем јок». Мынызыла јаҥдап келген јаҥыгарга болуп Кудайдыҥ сӧзин кеде эдип јадыгар.
7 Эки јӱстӱлер! Слер керегинде Исаия јарлыктап јакшы айткан:
8«Бу улус Мени тилиле тооп јат,
јӱректери дезе Менеҥ ыраак.
9Је кижиниҥ ӱредӱзине ле јакылтазына ӱредип,
Мени темей тооп јадылар».
10 Иисус улусты кычырып алып, айтты:
– Угуп, кӧксигерге алыныгар.
11 Ооско киргени кижини быјарзыдар эмес, оостоҥ чыкканы кижини быјарзыдар.
12 Айдарда, ӱренчиктер Ого базып келеле, айтты:
– Бу сӧсти угала, фарисейлер тарынып, кӧксине алынбаганын билериҥ бе?
13 – Теҥеридеги Адам тарыбаган кандый ла ӧзӱм тазылы-сула кодорылар – деп, Ол каруу јандырды. –
14 Олорго тийбегер, олор – сокорлордыҥ сокор башчылары. Сокорды сокор јединзе, экилези орого тӱжер.
15 – Бу укаа сӧстиҥ учурын биске јартап бер – деп, Петр сурады.
16 Иисус айтты:
– Слер де аайлабас болдыгар ба?
17 Ооско киргени, ич-карынга кирип, оноҥ тыштына чыгатанын аайлабай туругар ба?
18 Оостоҥ чыкканы дезе, јӱректеҥ чыкканы, ол кижини быјарзыдып јат.
19 Кижиниҥ јӱрегинеҥ чыгары бу: кара санаа, кижи ӧлтӱрери, чайдам кылынары, балыр јӱрӱм јӱрери, ууры эдери, тӧгӱн керелеери, јамандап айдары.
20 Кижини быјарсыдары ол. Јунбаган колло курсак јигени дезе, кижини быјарсытпас.
Хананей ӱй кижиниҥ Кудайга бӱткени
(Мк. 7:24-30)
21 Оноортынаҥ чыгала, Иисус Тир ле Сидон деп јерлерге јӱре берди.
22 Ол јердиҥ бир хананей ӱй кижизи Ого келип, кыйгыра берди:
– Кайракан , Давид Уулы! Меге буурза! Мениҥ кызыма шилемир кирген.
23 Је Иисус унчукпады. Ӱренчиктери Ого базып келеле, сурай бердилер:
– Оны барзын дезеҥ, оноҥ ӧскӧ ол кийнибистеҥ базып, кыйгырып јат.
24 Је Иисус:
– Мен јӱк Израильдиҥ азып јӱрген койлорына ийилгем – деди.
25 Ӱй кижи дезе јууктай базып келеле, Ого бажырып, айтты:
– Кайракан, меге болушсаҥ!
26 Је Ол айтты:
– Балдардыҥ калажын блаап, ийттерге таштаарга јарабас.
27 – Эйе, Кайракан, – деп, онызы каруу јандырды, – је бийлериниҥ столынаҥ тӱшкен калаштыҥ оодыгын ийттер де јийтен эди.
28 Айдарда, Иисус ого айтты:
– Э-э, ӱй кижи! Бӱдӱп турганыҥ улу. Сеге сениҥ кӱӱниҥле болгой.
Ол ло тарый оныҥ кызы јазылып калды.
Тӧрт муҥ кижини тойдырганы
(Мк. 8:1-10)
29 Иисус оноортынаҥ јӱре береле, Галилей талайга келди. Кырга чыгып, анда отурды.
30 Ого кӧп улус базып келди, бойлорыла кожо аксактарды, сокорлорды, бертиктерди, тил јокторды, ӧскӧ дӧ кӧп јоболдуларды экелип, олорды Иисустыҥ будыныҥ јанына салдылар. Иисус олорды јазып ийди.
31 Тил јоктор эрмектенип турганын, бертиктер кадык болгонын, аксактар базып јӱргенин, сокорлор кӧрӱп турганын кайкап, улус Израильдиҥ Кудайын мактадылар.
32 Иисус дезе ӱренчиктерин кычырала, олорго айтты:
– Бу улуска ичим ачыйт. Олор ӱч кӱнге чыгара Мениле кожо јӱргендер, ооско салар немези јок. Олорды ажандырбай јандырбайын деп турум, јолдо уйадабазын.
33 – Мындый кӧп улусты азыраарга, анча кире калашты бу аалга јердеҥ кайдаҥ табатаныс? – деп, ӱренчиктер айттылар.
34 – Слерде канча кире калаш бар? – деп, Иисус сурады.
– Јети болчок калаш ла бир эмеш балык – деп, олор каруу јандырдылар.
35 Айдарда, Ол улусты јерге кыйын отурзын деди.
36 Оноҥ јети болчок калаш ла балыкты алып, алкыш јетирди. Сындырала, ӱренчиктерге берди, олор дезе – улуска.
37 Ончозы јиди, тойды. Јигениниҥ арткан-калганын јети каламага толтыра јуудылар.
38 Курсак јигендери, ӱй улустаҥ ла балдардаҥ башка, тӧрт муҥ эр кижи болгон.
39 Улусты јандырып ийеле, Иисус кемеге отурып, Магдала деп јерге келди.
16
Билди некегени
(Мк. 8:11-13; Лк. 12:54-56)
1 Фарисейлер ле саддукейлер базып келеле, Иисусты ченеп, олорго теҥеридеҥ билди кӧргӱссин деп сурадылар.
2 Је Ол айтты:
– Эҥирде: «Теҥери кызарды, кааҥ болор» – дейдигер.
3 Эртен тура: «Теҥери кан-кызыл, бӱгӱн јут-јулакай болор» – дейдигер. Эки јӱстӱлер! Теҥериге кӧрӱп, кандый кӱн болорын билип јадыгар, је бойыгарла болуп турган керектерди кӧрӱп, кандый ӧйлӧр келгенин билбей јадыгар ба?
4 Кал, чайдам ӱйе билди бедирейт, је Иона јарлыкчыныҥ билдизинеҥ башка, ого билди берилбес.
Мынайда айдала, олорды артырып, јӱре берди.
Фарисейлер ле саддукейлердиҥ ачыткызы
(Мк. 8:14-21)
5 Сууныҥ ол јанына кечерде, ӱренчиктер калаш аларга ундып салган.
6 – Калак, фарисейлер ле саддукейлердиҥ ачыткызынаҥ чеберленип јӱригер – деп, Иисус олорго айтты.
7 Олор ичинде сананып, айдындылар: «Бисти калаш албаган деп туру».
8 Иисус онызын билип, айтты:
– Бисте калаш јок деп, ичигерде не сананып туругар, бӱдетени ас улус?
9 Эмдиге јетире аайлабайдыгар ба? Санаагардаҥ чыга берди бе? Беш болчок калаш беш муҥ кижиге једип, арткан-калганын канча каламага јууп алган эдигер?
10 Јети болчок калаш тӧрт муҥ кижиге једип, канча калама јууп алган эдигер?
11 Слерди фарисейлер ле саддукейлердиҥ ачыткызынаҥ чеберленип јӱригер дегеним, калашты айтканым эмес деп, канайып аайлабай турыгар?
12 Ол калаштыҥ ачыткызынаҥ эмес, фарисейлер ле саддукейлердиҥ ӱредӱзинеҥ чеберлензин дегенин, бу тушта билип ийдилер.
Иисус кем?
(Мк. 8:27-30; Лк. 9:18-21)
13 Филипптиҥ Кесарийи дейтен јерге келеле, Иисус ӱренчиктеринеҥ сурады:
– Мени, Кижи Уулын, улус кем деп бодойт?
14 Олор айдышты:
– Кажызы Сени Крестеечи Иоанн дежет, кажызы Илия , ӧскӧлӧри дезе Иеремия эмезе јарлыкчылардыҥ бирӱзи дежет.
15 Иисус олорго айтты:
– Слер Мени кем дейдигер?
16 – Сен – Христос , тирӱ Кудайдыҥ Уулы – деп, Симон-Петр каруу јандырды.
17 Иисус ого айтты:
– Сен кежиктӱ кижи, Иона уулы Симон, нениҥ учун дезе оны сеге кижи эмес, теҥериде јӱрген
Адам ачкан.
18 Оныҥ учун айдып турум сеге: сен – Петр
[8] , бу таштыҥ ӱстине Серкпемди тударым, оны ӧлӱм эркитеп болбос.
19 Сеге Теҥери Каандыгыныҥ тӱлкӱӱрин берерим: јерде буулаганыҥ – теҥериде буулалар, јерде чечкениҥ – теҥериде чечилер.
20 Оноҥ Бойы Иисус Христос болгонын кижиге айтпазын деп, ӱренчиктерине јакарды.
Кыйын-шыразын озолодо айтканы
(Мк. 8:31-38; 9:1; Лк. 9:22-27)
21 Бу ӧйдӧҥ ала Иисус Бойыныҥ Иерусалимге барарын, јаандарга, улу абыстарга ла бичикчилерге кӧп кыйнаттырарын, анда ӧлтӱртерин, је ӱчинчи кӱнде тирилер учурлузын ӱренчиктерине ачып баштады.
22 Петр Оны кедери кычырып алып, Ого удура сӧс айда берди:
– Кудай Сеге буурзак, Кайракан ! Сениле андый неме болбос.
23 Ол дезе кайра кӧрӱп, Петрга айтты:
– Менеҥ кеде тайыл, сатана ! Сен – јолымдагы буудак. Кудайдыйын эмес, кижинийин сананып јадыҥ.
24 Оноҥ ӱренчиктерине айтты:
– Мениле кожо барайын дегенигер, бойынаҥ бойы мойноп, кере тартыратан агажын јӱктенип, Мениҥ кийнимнеҥ барзын.
25 Јӱрӱмин аргадайын дегени, онызын јылыйтар. Је Меге болуп јӱрӱмин јылыйтканы, онызын таап алар.
26 Јер-телекейде бар немени ончозын табала, је јӱрӱмин јылыйтса, кижиге кандый туза? Эмезе кижи бойыныҥ јӱрӱминиҥ ордына нени берер?
27Кижи Уулы Адазыныҥ магыла, ангелдерин алганча келип, кажы ла кижиге нени эдип јӱргениле берер.
28 Чынын айдадым слерге: мында тургандардыҥ кезиги Кижи Уулы Бойыныҥ Каандыгыныҥ јаҥыла келип јатканын кӧрбӧгӧнчӧ, ӧлбӧс.
17
Иисус Христостыҥ Кубулганы
(Мк. 9:2-13; Лк. 9:28-36)
1 Алты кӱнниҥ бажында Иисус јӱк ле Петрды, Иаковты ла оныҥ Иоанн карындажын алганча, бийик кырга чыгала,
2 олордыҥ алдына кубулды: чырайы кӱндий јаркындалды, кийими дезе јарыктый ак болды.
3 Је бат, Моисей ле Илия Оныла эрмектежип турганы олорго кӧрӱнип турды.
4 Петр Иисуска айтты:
– Кайракан , биске мында макалу! Кӱӱниҥ бар болзо, бого ӱч чадыр тудалы: бирӱзин Сеге, бирӱзин Моисейге, бирӱзин Илияга.
5 Ол мынайып айдып турганча, олорды јаркынду булут кӧлӧткӧлӧп, булуттаҥ эрмектенген ӱн угулды:
– Бу Мениҥ сӱӱген Уулым, Оныҥ Бойында Мениҥ јакшылыкту табым. Оны угугар!
6 Ӱренчиктер мыны угала, сӱрекей коркып, кӧҥкӧрӧ јыгылдылар.
7 Иисус јууктай базып келеле, олорго тийип,
– Туругар, коркыбагар – деди.
8 Ӱренчиктер ӧрӧ кӧрӧрдӧ, Иисустаҥ ӧскӧ кижи јок эмтир.
9 Олор кырдаҥ тӱжӱп келедерде, Иисус олорго јакарып, айтты:
– Кижи Уулы тирилбегенче, бу кӧргӧнӧӧрди кижиге айтпагар.
10 Ӱренчиктери Оноҥ сурадылар:
– Озо Илия келер учурлу деп, бичикчилер не керек анайда айдыжат?
11 – Илия озо келеле, ончозын белетеп койотоны, чын – деп, Иисус каруу јандырды. –
12 Је айдып турум слерге: Илия келип јӱрген эди, је оны таныбагандар, оныла бойлорыныҥ табына салдырып эткендер. Анайып Кижи Уулы да олорго кыйнаттырар.
13 Айдарда, Иисус олорго Крестеечи Иоанн керегинде айтканын билип алдылар.
Ӧзӧк-буурында шилемирлӱ уулчакты јасканы
(Мк. 9:14-29; Лк. 9:37-43)
14 Олор улуска тӱжӱп келерде, Иисуска бир кижи јууктап, Оныҥ алдына тизеленип,
15 айтты:
– Кайракан, уулыма буурза! Ол улаарып, тыҥ кыйналып, улам ла отко, улам ла сууга калып турат.
16 Оны ӱренчиктериҥе экелген болгом, је олор јазып болбодылар.
17 Иисус дезе каруу јандырып, айтты:
– Э-э, бӱтпес, балыр ӱйе! Слерле кожо канчазын јӱрейин? Слерге канчазын чыдажайын? Оны Меге бери экелигер.
18 Иисус шилемирге јакарып ийерде, ол чыга конды, уулчак бу тарый јазыла берди.
19 Ӱренчиктери Иисуска јаҥыс бойлоры базып келеле, сурадылар:
– Бис оны нениҥ учун чыгара сӱрӱп болбогоныс?
20 – Бӱтпей турганыгар учун – деп, Иисус каруу јандырды. – Чынын айдадым слерге: Бӱдӱмјигер горчицаныҥ ӱренинче болуп, бу кырды мынаҥ кӧчӱп бар дезегер, ол кӧчӱп барар. Слердиҥ эдип албазыгар јок болор.
21 Бу шилемирлер јаҥыс мӱргизе ле орозо тутса чыгара сӱрӱлер.
22 Олор Галилей јеринде јӱрген тужында Иисус олорго айтты:
– Кижи Уулы улустыҥ колына берилер.
23 Оны ӧлтӱргилеп койор, ӱчинчи кӱнде Ол тирилер.
Ӱренчиктер мыны угала, ал-санаага тӱштилер.
Байзыҥга калан
24 Олор Капернаумга келерде, байзыҥга калан јуучылар Петрга базып келип,
– Ӱредӱчигер эки драхма бергей не? – деп сурадылар.
25 Петр:
– Эйе – деди.
Ол ӱйге кирерде, Иисус озо эрмектенип, айтты:
– Симон, не деп сананып туруҥ? Јердиҥ каандары каланды кемнеҥ алып јат: бойыныҥ уулдарынаҥ ба, эмезе туш улустаҥ ба?
26 Петр:
– Туш улустаҥ – деди.
Иисус айтты:
– Анайдарда, бойыныҥ уулдары каланнаҥ јайым.
27 Је олорды ӧӧркӧтпӧскӧ, талайга барып кармакта. Кармакка озо илинген балыкты алып, оозын ачып, статир акча табарыҥ. Оны чыгарып, Мениҥ учун, бойыҥныҥ учун олорго бер.
18
Теҥери Каандыгында эҥ јаан
(Мк. 9:33-37, 42-48; Лк. 9:46-48; 17:1-2)
1 Ол ӧйдӧ Иисуска ӱренчиктери базып келеле, сурадылар:
– Теҥери Каандыгында кем улу-јаан?
2Иисус бир баланы Бойына кычырып алды, олордыҥ ортозына тургузып,
3 айтты:
– Чынын айдадым слерге: бойыгар солынып, баладый болбозогор, Теҥери Каандыгына кирбезигер.
4 Анайдарда, бойын бу кичӱ бала чылап јабыс тутканы, Теҥери Каандыгында јаан болор.
5 Бир мындый баланы Меге болуп јуудып алганы, Мени јуудып турганы ол.
6 Меге бӱдӱп турган бу кичӱлердиҥ кажы бирӱзин јаманга баштаган кижиниҥ мойнына теерменниҥ тажын буулап, талай тӱбине таштаганы ого торт болор эди.
7 Јаманга баштаачы немелердеҥ бу телекейдиҥ улузына ачу-корон! Јаманга башташ болбогончо калбас, је кем ажыра јаманга башташ келип јат, ого ачу-корон!
8 Колыҥ эмезе будыҥ јаманга баштаза, олорыҥды кезип, бойыҥнаҥ таштап ий: эки колду, эки бутту бу бойыҥ ӧчпӧс отко ташталганчаҥ, сыҥар колду эмезе аксак бойыҥ јӱрӱмге киргениҥ јакшы.
9 Кӧзиҥ јаманга баштаза, оныҥды кодорып, бойыҥнаҥ таштап ий: эки кӧстӱ бойыҥ отту таамыга ташталганчаҥ, сыҥар кӧстӱ бойыҥ јӱрӱмге киргениҥ јакшы.
10 Калак, бу кичӱлердиҥ бирӱзин де базынбагар! Айдып турум слерге: олордыҥ теҥеридеги ангелдери Теҥеридеги Адамды јаантайын кӧрӱп јадылар.
11 Јылыйганды таап алып аргадайын деп, Кижи Уулыныҥ келгени бу.
Аза берген кой
(Лк. 15:3-7)
12 – Слер не деп сананып јадыгар? Кажы бир кижиде јӱс кой болзын, бирӱзи аза берген болзын. Ол тогузон тогузын кырда таштап ийип, асканын бедиреп барар эмес беди?
13 Таап алгажын, чынын айдадым слерге: аспаган тогузон тогус койынаҥ ого артык сӱӱнер.
14 Теҥеридеги Адагар андый ок: бу кичӱлердиҥ бирӱзи де ӧлбӧзин деп јат.
Кинчек эткен карындаш
(Лк. 17:3)
15 – Карындажыҥ сеге удура кинчек эткежин, ого барып, экӱдеҥ экӱ эрмектежип, јаманын кӧргӱзип, айт. Сӧзиҥди укса, карындажыҥды таап алганыҥ ол.
16 Сӧзиҥди укпаза, кажы ла сӧс эки эмезе ӱч керечиниҥ сӧзиле лапталзын деп, база бир эмезе эки кижи алганча бар.
17 Олордыйын укпаза, серкпеге угус. Серкпенийин укпаза, ол сеге кара јаҥдудый ла каланчыдый болзын.
18 Чынын айдадым слерге: јерде буулаганыгар – теҥериде буулалар, јерде чечкенигер – теҥериде чечилер.
19 Слерге база айдып турум: экӱгер бу јердеги кандый бир керегин бир болуп сураза, сураганаар не де болзо, Теҥеридеги Адам слерге берер.
20 Меге болуп эки эмезе ӱч кижи бир болуп јуулышса, олордыҥ ортозында Мен де болорым.
Буруны таштаары
21 Ол тушта Петр Иисуска базып келип, айтты:
– Кайракан , меге удура кинчек эдип турган карындажымныҥ бурузын канча катап таштайын? Јети катап па?
22 Иисус ого айтты:
– Сени јети катап ташта деп турган эмезим, јети катаптаҥ јетен катап ташта деп турум.
23 Оныҥ учун Теҥери Каандыгы бойыныҥ кулдарыла тооложорго сананган каан кижиге тӱҥей.
24 Ол тооложордо, он муҥ талант акча тӧлӱлӱ бир кижини алдырып келгендер.
25 Тӧлӧӧр немези јок болордо, бий оныҥ бойын, алган эжин, бала-барказын, не барын садып ийип, тӧлӧдип беригер – деген.
26 Байагы кул кӧҥкӧрӧ јыгылып бажырып, ого айткан: «Бийим! Мени киле, сеге ончозын тӧлӧп берерим».
27 Бий ол кулды килеп, тӧлӱзин тӧлӧбӧс эделе, божодып ийген.
28 Кул дезе чыгала, ого јӱс динарий акча тӧлӱлӱ кул нӧкӧрине туштаган. Оны тудала, тамактап, «Тӧлӱӱҥди тӧлӧ!» – деген.
29 Айдарда, нӧкӧри оныҥ будына јыгылып, јайнаган: «Мени киле, сеге ончозын тӧлӧп берерим».
30 Је ол болбой, алымын тӧлӧбӧгӧнчӧ, кул нӧкӧрин тӱрмелеп койгон.
31 Ӧскӧ кулдар мыны кӧрӧлӧ, сӱрекей кунугып, бийине барып, не болгонын айдып бергендер.
32 Айдарда, бий байагы кулды алдырала, айткан: «Јаман кул! Јайнап сураганыҥа болуп, ончо алымыҥды тӧлӧбӧс эткем.
33 Сеге килегеним чилеп, сен де нӧкӧриҥе килегедий эмес бедиҥ?»
34 Бий атыйланала, тӧлӱзин ончозын тӧлӧбӧгӧнчӧ кыйназын деп, оны кыйнаачыларга берип ийген.
35 Кажыгар ла карындажаардыҥ јаманын акту јӱрегеердеҥ таштабазагар, Теҥеридеги Адам да слерге андый ок болор.
19
Кудайдыҥ бириктиргенин кижи айрыбазын
(Мк. 10:1-12)
1Иисус бу сӧзин айдып божойло, Галилейдеҥ чыгып, Иордан ары јанындагы Иудей јерине келди.
2 Оныҥ кийнинеҥ кӧп улус барган. Иисус олорды анда јазып койгон.
3 Ого фарисейлер базып келеле, ченеп сурадылар:
– Алган эжиле не ле шылтактаҥ улам айрылыжарга јараар ба?
4 Ол каруу јандырды:
– Мыны кычырбаган бедигер: «Башталганында Јайаачы олорды эр кижи ле ӱй кижи эдип јайаган. 5Оныҥ учун кижи ада-энезин таштап, алганына јапшынар, эки бойы јаҥыс эт-кан болор ».
6 Андый болгондо, олор эки эмес, јаҥыс эт-кан. Анайдарда, Кудайдыҥ бириктиргенин кижи айрыбазын.
7 Олор айттылар:
– Ӱйине айрылышканын керелеген бичигин берип, оныла айрылышсын деп, Моисей не керек јакыган?
8 Иисус олорго айтты:
– Моисей јӱректеригер кату ла ӧчӧш болгонын кӧрӱп, ӱйиле айрылыжарын јараткан. Башкыда андый болбогон.
9 Је Мен слерге айдып турум: ӱйиле айрылыжып, ӧскӧ кижи алганы, кинчек эдип јат, је јаҥыс ӱйи чайдам кылынганы учун болбозо. Айрылыжып калганды алганы, кинчек эдип јат.
10 Ӱренчиктер Ого айттылар:
– Эр кижиниҥ молјузы ӱйи алдында андый болзо, кижи албаза торт.
11 Иисус дезе олорго айтты:
– Мениҥ бу айтканымды болгон-тушкан кижи аайлабас, кемге берилген, ол аайлаар.
12 Эне ичинеҥ акталап койгондый чыккан улус бар; улуска акталадып койгондыйлар бар; Теҥери Каандыгына болуп акталап койгондый болорго јӧпсингендер бар. Аайлаар аргалу кижи, аайлазын.
Балдарды алкаганы
(Мк. 10:13-16; Лк. 18:15-17)
13 Ол тушта баштарына колын салып, мӱргизин деп, Иисуска балдарды экелдилер. Ӱренчиктер дезе олорды арбап тургандар.
14 Је Иисус:
– Балдарды божодыгар, Меге келерге буудактабагар. Теҥери Каандыгы мындыйлардыйы эди – дейле,
15 олорго колын салып, алкады. Оноҥ оноортынаҥ јӱре берди.
Бай уулдыҥ сурагы
(Мк. 10:17-31; Лк. 18:18-30)
16 Је бат, Иисуска бир кижи базып келеле, айтты:
– Быйанду ӱредӱчи, јакшы нени этсем, ӱргӱлји јӱрӱм аларым?
17 Иисус дезе ого айтты:
– Мени не быйанду дейдиҥ? Кем де быйанду эмес, јаҥыс Кудай быйанду. Ӱргӱлји јӱрӱмге кирейин дезеҥ, јакылталарды бӱдӱрип тур.
18 – Кандый јакылталарды? – деп, ол сурады.
Иисус айтты:
– Бу мындый: «Кижи ӧлтӱрбе, чайдам кылынба, ууры этпе, тӧгӱндеп керелебе», 19«ада-энеҥди тооп јӱр»; база: «Бойыҥды сӱӱгеҥдий, јуугыҥды сӱӱп јӱр».
20 – Мыныҥ ончозын јаштаҥ ала бӱдӱрип јадым – деп, уул каруу јандырды. – Меге база не јетпей јат?
21 – Толо кемдӱ болойын дезеҥ, барып, јӧӧжӧҥди садып ийеле, тӱреҥилерге ӱлеп бер. Ол тушта теҥериде эрјинелӱ болорыҥ. Оноҥ келип, Мени ээчий бар – деп, Иисус айтты.
22 Уул мыны угала, јӧӧжӧзи кӧп болгон учун, кунукчылду јӱре берди.
23 Иисус дезе ӱренчиктерине айтты:
– Чынын айдадым слерге: бай кижиге Теҥери Каандыгына кирерге кӱч.
24 База айдадым слерге: бай кижиге Кудайдыҥ Каандыгына киреринеҥ, тӧӧгӧ ийне ӱйдинеҥ ӧдӧргӧ јеҥил.
25 Мыны угала, ӱренчиктер алаҥ кайкажып, айттылар:
– Андый болзо, кем аргадалар аргалу?
26 Иисус олор јаар кӧрӱп, айтты:
– Улус мыны эдип болбос, Кудайдыҥ дезе эдип болбозы јок.
27 Айдарда, Петр каруу јандырды:
– Бат, бастыра јӧӧжӧбисти таштап, Сениле кожо бардыбыс. Бу учун биске не болор?
28 Иисус дезе олорго айтты:
– Чынын айдадым слерге: Кижи Уулы Бойыныҥ магыныҥ ширеезине отурып алза, слер де, тирилгендер, Мениле кожо јӱргендер, Израильдиҥ он эки угын јаргылаарга, он эки ширееге отурып аларыгар.
29 Кем кижи айлы-јуртын, эмезе ага-карындажын, эмезе эје-сыйнын, эмезе адазын, эмезе энезин, эмезе ӱйин, эмезе бала-барказын, эмезе кыразын Меге болуп таштаза, онызынаҥ јӱс артык алар, ӱргӱлји јӱрӱмди энчиленер.
30 Је баштапкы болгон кӧп улус, калганчы болор, калганчы болуп јӱргендер, баштапкы болор.
20
Теҥ јал керегинде укаа сӧс
1 – Теҥери Каандыгы айылдыҥ ээзине тӱҥей. Ол тарыган виноградту садына ишчилер јалдайын деп, сары таҥда айлынаҥ чыккан.
2 Кӱнине бир динарийдеҥ тӧлӧӧр болуп эрмектежеле, олорды садка ийген.
3 Тогус саат киреде чыгып, базарда иштебей, соодоп турган улусты кӧрӧлӧ,
4 олорго до айткан: «Слер де садыма барып иштегер. Ижигер учун тӧлӧп берейин». Олор барган.
5 Оноҥ он эки саат ла ӱч саат кирезинде чыгып, анайып ла эткен.
6 Беш саат кирезинде чыгып, база тегин турган улусты таап, олорго айткан: «Кере-тӱжине мында тегин не тургулараар?»
7 «Бисти кижи јалдабады» – дежерде, олорго айткан: «Слер де садыма барып иштегер. Ижигер учун аларыгар».
8 Эҥир кире берерде, виноградтыҥ ээзи айыл-јурттыҥ башкараачызына айткан: «Ишчилерди кычырып ал, кийнинде јалданганынаҥ баштайла, озо јалданганыла тӱгезип, јалын тӧлӧп бер».
9 Айдарда, беш саат кирезинде јалдангандары келип, бир динарийдеҥ алгандар.
10 Озо јалдангандары дезе олордоҥ кӧп аларыс деп санангандар. Је олор до бир динарийдеҥ алгандар.
11 Акчазын алала, айылдыҥ ээзине тарынып, айткандар:
12 «Бу кийнинде келген улус бир саат иштеген. Сен олорды кере-тӱжине кӱнге быжып иштеген биске теҥ эттиҥ».
13 Виноградтыҥ ээзи дезе олордыҥ бирӱзине каруу јандырган: «Најы, сени тарындырып турганым јок. Мениле бир динарийге эрмектешкен эмес бедиҥ?
14 Бойыҥдыйын алып, јан. Бу кийнинде келгенге сенийинче теҥ берейин.
15 Бойымдыйын канайып та этсем, мениҥ табым эмес беди? Эмезе мениҥ буурзагыма сениҥ кӧзиҥ кӱйӱнчек болды ба?»
16 Анайып, калганчылары баштапкылары болор, баштапкылары калганчылары болор. Айттырылганы кӧп, талдалганы ас.
Ӧлӱмин ле тирилетенин озолодо айтканы
(Мк. 10:32-34; Лк. 18:31-34)
17ИисусИерусалим јаар чыгып барадала, јолой он эки ӱренчигин таҥынаҥ кычырып алып, айтты:
18 – Бат, Иерусалим јаар чыгып барадырыс. Кижи Уулы улу абыстар ла бичикчилердиҥ колына берилер. Оны ӧлтӱрер эдип јаргылап,
19 электедерге, соктырарга, кере тартырарга кара јаҥдуларга берип ийгилеер, је ӱчинчи кӱнде Ол тирилер.
Энениҥ сурагы
(Мк. 10:35-45)
20 Ол тушта Зеведейдиҥ уулдарыныҥ энези уулдарыла кожо базып келеле, Иисуска бажырып, Оноҥ нени де сурап турды.
21 – Сеге не керек? – деерде, ол айтты:
– Сениҥ Каандыгыҥда бу эки уулымныҥ бирӱзи оҥ јаныҥа, бирӱзи сол јаныҥа отурзын деп айт.
22 – Нени сурап турганыгарды бойыгар билбей јадыгар – деп, Иисус каруу јандырды. – Мениҥ ичер айагымнаҥ ичип болороор бо? Ол эмезе Мениҥ тӱжер крезиме тӱжӱп болороор бо?
Олор:
– Болорыс – дедилер.
23 Иисус олорго айтты:
– Мениҥ айагымнаҥ ичерин ичеригер, Мениҥ тӱшкен крезиме тӱжеригер, је оҥ ло сол јаныма отургызар јаҥ Менде јок, кемге ол јерди Адам белетеген, ол кижи отурар.
24 Арткан он ӱренчик мыны угала, бу эки карындашка чугулданды.
25 Иисус дезе олорды кычырып алып, айтты:
– Кудайга бӱтпес калыктар ортодо башчылар олорды башкаратанын, јаҥда тургандар олорды бийлейтенин билеригер.
26 Је ортогордо андый болбозын. Ортогордо улу болойын дегенигер, слерге јалчы болзын.
27 Ортогордо баштапкы болойын дегенигер, слерге кул болзын.
28 Анайып ок Кижи Уулы улусты Ого јалчы болзын деп эмес, улуска јалчы болойын деп, кӧп улус учун Бойыныҥ јӱрӱмин берейин деп келген.
Эки сокорды јасканы
(Мк. 10:46-52; Лк. 18:35-43)
29 Олор Иерихонноҥ чыгып јадарда, Иисусты ээчий кӧп улус барган.
30 Је бат, јол кырында отурган эки сокор, јаныла Иисус ӧдӱп јатканын угала, кыйгырыжа бердилер:
– Кайракан , Давид Уулы! Биске буурза!
31 Улус олорды унчуктырбаста, олор там тыҥыда кыйгырып турдылар:
– Кайракан, Давид Уулы! Биске буурза!
32 Иисус токтой тӱшти, олорды кычырып алып, айтты:
– Мени слерге нени этсин деп туругар?
33 Олор:
– Кайракан, кӧзибис јарызын деп турубыс! – дедилер.
34 Иисус олорго буурзап, кӧстӧрине тийди, бу тарый олордыҥ кӧстӧри јарып, Оны ээчий бастылар.
21
Иерусалимге киргени
(Мк. 11:1-11; Лк. 19:28-38; Ин. 12:12-19)
1 Иерусалимге јууктагылап, Елеон кырдагы Виффагия деп јуртка келерде, Иисус эки ӱренчигин ийип,
2 олорго айтты:
– Одоштой јуртка барыгар. Ого јеткен бойынча, буулап койгон тижи эштек ле коштой турган кулун эштекти кӧрӱп ийеригер. Чечип, Меге экелигер.
3 Слерге кижи неме айткажын, олор Кайраканга керек – дегер. Бу ла тарый ол кижи эштектерди апарзын деер.
4Јарлыкчы ажыра айдылганы бӱтсин деп, ончозы мынайда болгоны бу. Ол айткан:
5«Сион кызына[9] айдыгар:
„Бат, сениҥ Кааныҥ јаш эштекке –
ишмекчи тижи эштектиҥ кулунына минеле,
сеге јобожыган келедири“».
6 Ӱренчиктер барып, Иисустыҥ айтканыла эттилер:
7 тижи эштек ле кулун эштекти јединип экелеле, олорго кийимдерин арта салдылар, Иисус минди.
8 Кӧп улус кийимдерин јолго јайып турдылар, кезиктери дезе агаштыҥ бӱрин кезип, база јолго јайдылар.
9 Алды-кийнинеҥ баскан улус кыйгырыжып турдылар:
–
Давид Уулына,
осанна !
[10] Кайраканныҥ адынаҥ келип јатканы алкышту! Кӧк-теҥериде турганга, осанна!
10 Ол Иерусалимге кирерде, кала тӱймеп, «Бу кем?» дешкилеп турды.
11 – Бу Иисус, Галилейдеги Назарет јеринеҥ Јарлыкчы – деп, улус каруу јандырып турган.
Иисус байзыҥда
(Мк. 11:15-19; Лк. 19:45-48; Ин. 2:13-22)
12 Иисус байзыҥга киреле, байзыҥда садыжып, садып алып турган улусты ончозын чыгара сӱрди, акча солычылардыҥ столдорын, кӱӱле садаачылардыҥ такталарын аҥтарып,
13 олорго айтты:
– Бичилген сӧс бар: «Мениҥ айлым улус мӱргийтен айыл деп адалар». Слер дезе оны тонокчылардыҥ уйазы эдип алдыгар!
14 Байзыҥда Ого сокорлор ло аксактар базып келди. Иисус олорды јазып ийди.
15 Улу абыстар ла бичикчилер Оныҥ эткен кайкалдарын, «Давид Уулына, осанна!» деп, байзыҥда кыйгырыжып турган балдарды кӧргӧндӧр. Оныҥ учун чугулданып,
16 Ого айттылар:
– Олор не дешкилейт, угуп туруҥ ба?
– Эйе, – деп, Иисус каруу јандырды, – «Јаш балдардыҥ ла эмчек балдардыҥ оозынаҥ Бойыҥа мак чыгардыҥ» дегенди качан да кычырбаган бедигер?
17 Иисус олорды таштайла, каладаҥ Вифанияга једип, анда конды.
Кургап калган агаш
(Мк. 11:12-14, 20-24)
18 Эртен тура калага бурулып келеделе, Иисус јолой аштай берди.
19 Јолдыҥ кырында турган бир смоква агашты кӧрӧлӧ, јиилек јиирге јууктай базып келди. Бӱрдеҥ ӧскӧ неме таппай, ого айтты:
– Сенде ӱргӱлјиге јиилек бӱтпезин!
Ол ло тарый агаш кургап калды.
20 Ӱренчиктер мыны кӧрӧлӧ, кайкап айттылар:
– Смоква агаш канайып кенетийин кургай берди?
21 – Чынын айдадым слерге, – деп, Иисус каруу јандырды, – бӱдӱп, алаҥзыбас болзогор, јаҥыс та смоква агашла болгонды эдер эмезигер, је бу кырга: «Кӧдӱрилип, талайга таштал!» – дезегер, андый ла болор.
22 Мӱргип, бӱдӱп, нени де суразагар, аларыгар.
Иисустыҥ јаҥы кайдаҥ?
(Мк. 11:27-33; Лк. 20:1-8)
23 Иисус байзыҥга кирип, ӱредип турарда, улу абыстар ла калыктыҥ јаандары Ого базып келеле, айттылар:
– Мыны кандый јаҥла эдип турадыҥ? Андый јаҥды Сеге кем берген?
24 – Мен де слердеҥ бир неме сурап угайын – деп, Иисус олорго айтты. – Меге каруугарды айдар болзогор, мыны кандый јаҥла эдип турганымды слерге Мен де айдайын.
25 Иоанныҥ крестеп јӱргени кайдаҥ болгон: теҥеридеҥ бе, эмезе улустаҥ ба?
Олор дезе бойлоры ортодо табыштылар: «„Теҥеридеҥ“ дегей эди, ол тушта: „Ого не керек бӱтпедигер?“ – деер.
26 „Улустаҥ“ деп айдарга, калыктаҥ коркып јадыбыс, нениҥ учун дезе Иоаннды ончозы јарлыкчы деп бодоп јат».
27 Олор Иисуска «билбезис» – деерде, Ол до олорго мынайда айтты:
– Мыны кандый јаҥла эдип турганымды слерге Мен де айтпазым.
Аданыҥ эки уулы керегинде укаа сӧс
28 – Слер не деп сананып туругар? Бир кижи эки уулду болгон. Ол бирӱзине базып келип, айткан: «Уулым, бӱгӱн виноградыма барып иште».
29 Онызы: «Барбазым» – дейле, оноҥ санаа алынып, барган.
30 Экинчи уулына базып келип, анайда ок айткан. Мынызы: «Барып јадым, адабыс» – дейле, барбаган.
31 Бу экӱниҥ адазыныҥ кӱӱниле эткени кажызы?
Олор:
– Баштапкызы – дедилер.
Иисус олорго айтты:
– Чынын айдадым слерге: каланчылар ла балыр јӱрӱмдӱ ӱй улус Кудайдыҥ Каандыгына слердеҥ озо кирер.
32Иоанн чындык јол кӧргӱзерге келерде, ого бӱтпедигер, каланчылар ла балыр јӱрӱмдӱ ӱй улус дезе ого бӱтти. Слер дезе, мыны кӧргӧн дӧ болзогор, буругарды алынбадыгар, ого бӱтпедигер.
Јаман ишчилер керегинде укаа сӧс
(Мк. 12:1-12; Лк. 20:9-19)
33 – База бир укаа сӧс угугар. Айыл ээзи кижи болгон. Ол виноград-агаш тарыйла, эбире манаган, сыскыру казып, багана туткан, тарыган агажын ишчилерге табыштырып, атана берген.
34 Јиилек терер ӧй јууктап келерде, јиилегимди экелигер деп, ишчилерге јалчыларын ийген.
35 Ишчилер јалчыларын тудуп алала, кезигин согуп койгон, кезигин ӧлтӱрип койгон, кезигин дезе ташла шыбалаган.
36 База ӧскӧ, оноҥ кӧп јалчыларын ийерде, олорло анайда ок кылынгандар.
37 «Олор уулымнаҥ уйалар» – деп, ээзи айдып, арт-учында бойыныҥ уулын ийген.
38 Ишчилер дезе, оныҥ уулын кӧрӧлӧ, бой-бойлорына айдышкан: «Энчи алар уул бу. Оны ӧлтӱреле, энчизин алалы».
39 Оны тудуп, виноград-агаштыҥ аразынаҥ чыгарала, ӧлтӱрип койгондор.
40 Анайдарда, виноград-агаштыҥ ээзи келгежин, ол ишчилерди канайдар деп туругар?
41 – Бу кара сагыштуларды јаман ӧлӱмле ӧлтӱрер, виноград агажын дезе ӧскӧ ишчилерге табыштырар, олор тӱжӱмин бойыныҥ ӧйинде јетирип турар – деп, Ого каруу јандырдылар.
42 Иисус айтты:
– «Тура тудаачылар јектеп койгон таш булуҥныҥ тӧзиндеги таш болуп калды. Бу мынайда Кайраканнаҥ болды, бис оны кайкап кӧрӧдис» дегенди Агару Бичиктеҥ качан да кычырбаган бедигер?
43 Оныҥ учун айдып турум слерге: Кудайдыҥ Каандыгы слердеҥ ойто алылып, Оныҥ тӱжӱмин јетирер калыкка берилер.
44 Бу ташка јыгылган кижи јер башка чачылар, таш кемниҥ ӱстине тӱшсе, оны былчып койор.
45 Улу абыстар ла фарисейлер Оныҥ укаа сӧстӧрин угала, олор керегинде айдып туру деп, билип ийдилер.
46 Оны тудайын дейле, улустаҥ коркыдылар, нениҥ учун дезе Оны јарлыкчы деп бодоп тургандар.
22
Той керегинде укаа сӧс
(Лк. 14:15-24)
1Иисус олорго база бир укаа сӧс айтты:
2 – Теҥери Каандыгы – уулына той эткен каан кижиге тӱҥей.
3 Ол айттырылган улусты тойго келзин деп, кулдарын ийген, је олор келбеске сананган.
4 База ӧскӧ кулдарын ийип, олорго мынайда айдыгар деген: «Бат, јиир ажымды јазадым, букаларым ла семирткен малым сойылды, ончо неме белен. Тойго келигер».
5 Је олор айттыруны керекке албай, кемизи кыразына, кемизи дезе садыжып јӱре берген.
6 Ӧскӧлӧри дезе, кулдарын тудуп, базынып электейле, ӧлтӱрип койгондор.
7 Каан чугулданган. Черӱчилдерин ийип, ӧлтӱреечилерди кырдырган, калазын ӧртӧткӧн.
8 Оноҥ кулдарына айткан: «Той белен, айттырылган улус дезе айттыруга турбас болды.
9 Јолдордыҥ белтирлерине барыгар, туштаган улусты ончозын тойго айттырыгар».
10 Байагы кулдар јолдор сайын барып, туштаган ла кижини, јаманын да, јакшызын да јууп экелгендер. Той болгон јерге улус толо берген.
11 Каан келген улусты кӧрӧйин деп кирзе, анда тойдыҥ кийимин кийбеген бир кижи отурган.
12 Айдарда, ого айткан: «Најы, тойдыҥ кийимин кийбей, бого канайып кирдиҥ?» Ол унчукпаган.
13 Ол тушта каан јалчыларына айткан: «Колы-будын кӱлийле, тыш караҥуйга таштагар. Анда ый ла тиш кыјырты болор».
14 Айттырылганы кӧп, је талдалганы ас.
Каганга калан тӧлӧйтӧни керегинде
(Мк. 12:13-17; Лк. 20:20-26)
15 Фарисейлер барып, Иисустыҥ сӧзинеҥ јик табар деп јӧптӧштилер.
16 Ого бойлорыныҥ ӱренчиктерин Иродтыҥ улузыла кожо ийдилер. Олор келип, айттылар:
– Ӱредӱчи, Сениҥ чындык болгоныҥды, Кудайдыҥ јолына чын ӱредип турганыҥды билерис. Кижиге јакшы адым чыксын дебейдиҥ, улусты ылгабайдыҥ.
17 Айдарда, айт, биске, Сен не деп сананып туруҥ: каганга калан тӧлӧӧргӧ јараар ба, эмезе јок по?
18 Је Иисус олордыҥ јаман сагыжын билип, айтты:
– Мени не ченеп туругар, эки јӱстӱлер?
19 Каланга салар акчаны Меге кӧргӱзигер.
Олор Ого динарий экелдилер.
20 – Бу кемниҥ сӱри ле ады? – деп, олордоҥ сурады.
21 Олор:
– Кагандыйы – дедилер.
Айдарда, олорго айтты:
– Андый болзо, кагандыйын каганга беригер, Кудайдыйын дезе, Кудайга.
22 Олор мыны угала, кайкадылар, Оны артырып, јӱре бердилер.
Тирилиш керегинде
(Мк. 12:18-27; Лк. 20:27-40)
23 Ол кӱн Иисуска ӧлгӧндӧр тирилбес дежетен саддукейлер келип, сурадылар:
24 – Ӱредӱчи, Моисей айткан эди: «Бала јок кижи ӧлгӧжин, оныҥ ӱйин карындажы алып, карындажыныҥ угын улалтсын». 25 Бисте јети карындаш кижи болгон. Бирӱзи кижи алала, јада калган. Анда бала јок болуп, оныҥ ӱйин карындажы алган.
26 Оныҥ кийнинде экинчизиле, ӱчинчизиле, јетилезиле андый ок болгон.
27 Ончозыныҥ кийнинде ӱй кижи де јада калган.
28 Эмди, айдарда, тирилгежин, ол бу јетӱниҥ кажызыныҥ ӱйи болор? Оны ончозы алган ине.
29 – Агару бичиктерди, Кудайдыҥ кӱчин де билбей јадып, азып јадыгар – деп, Иисус олорго каруу јандырды. –
30 Тирилгенде, кижи де албас, кижиге де барбас, је теҥеридеги ангелдердий јӱрер.
31 Ӧлгӧндӧр тирилер деп, слерге Кудайдыҥ айтканын кычырбаган бедигер?
32«Мен Авраамныҥ Кудайы, Исаактыҥ Кудайы ла Иаковтыҥ Кудайы» – дегенди? Кудай – Ол ӧлгӧндӧрдиҥ Кудайы эмес, тирӱлердиҥ Кудайы.
33 Улус мыны угала, Оныҥ ӱредӱзин кайкап турдылар.
Эҥ учурлу јакылта
(Мк. 12:28-34; Лк. 10:25-28)
34 Фарисейлер дезе, Иисустыҥ саддукейлерди туйуктандырганын угала, јуулыжып келдилер.
35 Олордыҥ бирӱзи, Јасактыҥ ӱредӱчизи, Оны ченеп, сурады:
36 – Ӱредӱчи, Јасактагы јакылталардыҥ эҥ јааны кажызы?
37 Иисус ого айтты:
– «Кайраканды, сениҥ Кудайыҥды, бастыра јӱрегиҥле, бастыра јулаҥла, бастыра санааҥла сӱӱп јӱр». 38 Јакылталардыҥ бажы, эҥ јааны ол.
39 Ого тӱҥей экинчи јакылта бу: «Бойыҥды сӱӱгеҥдий, јуугыҥды сӱӱп јӱр». 40 Бу эки јакылтага ончо Јасак ла јарлыкчылардыҥ бичигени тӧзӧлгӧн.
Христос кемниҥ уулы?
(Мк. 12:35-37; Лк. 20:41-44)
41 Фарисейлер јуулыжып келерде, Иисус олордоҥ сурады:
42 – Христос керегинде нени сананып туругар? Ол кемниҥ уулы?
Олор:
– Давидтиҥ – дедилер.
43 Иисус айтты:
– Андый болзо, Давид Тыннаҥ кӧдӱриҥи алып, Оны Кайракан деп адап, не керек мынайда айткан:
44«Кайракан Кайраканыма айткан:
„Ӧштӱлериҥди будыҥныҥ алдына салып бербегенчем,
оҥ јаныма отур“».
45 Анайдарда, Давид Оны Кайракан деп адаганда, Ол канайып оныҥ уулы болотон?
46 Бирӱзи де Иисуска сӧс тӧ айдып болбоды. Ол кӱннеҥ ала Ого сурак берерге кем де тидинбеди.
23
Эки јӱстӱлерди илезине чыгарганы
(Мк. 12:38-40; Лк. 11:37-52; 20:45-47)
1 Ол тушта Иисус улуска ла Бойыныҥ ӱренчиктерине айдып баштады:
2 – Моисейдиҥ јерине бичикчилер ле фарисейлер отурып алдылар.
3 Оныҥ учун нени бӱдӱрзин дезе, бӱдӱригер, эдигер, је кылыгын кылынбагар, нениҥ учун дезе олор айдарын айдат, бойлоры этпейт.
4 Уур ла апарарга эп јок јӱктер эдип, улустыҥ ийнине артадылар, бойлоры дезе олорды сабарыла да јылдырар кӱӱндери јок.
5 Нени ле этсе, кижи кӧрзин деп эдедилер. Филактерийлерин
[11] элбедип јат, кийиминиҥ чачагын
[12] узаткылайт.
6 Той-јыргалда тӧрдӧ кыйын отурарын, синагогаларда ичкери ӧдӱп отурарын,
7 тепсеҥдерде уткыдарын, «
Равви !»
[13] деп ададарын сӱӱйдилер.
8 Слерди дезе ӱредӱчи деп адабазын: Ӱредӱчигер јаҥыс – Христос , слер ончогор – карындаштар.
9 Кижини јерде ада деп айтпагар: адагар јаҥыс – Теҥеридеги Ада.
10 Слерди баштаачы деп адабазын: слерди Баштаары јаҥыс – Христос.
11 Јааныгар слерге јалчы болзын.
12 Бийиктединген кижи јабызаар, бойын јабыс тутканы – бийиктеер.
13 Бичикчилер ле фарисейлер, слерге ачу-корон! Эки јӱстӱлер! Слер улустыҥ алдында Теҥери Каандыгын бӧктӧп јадыгар. Ого бойыгар да кирбейдигер, кирейин дегенди де кийдирбей јадыгар.
14 Бичикчилер ле фарисейлер, слерге ачу-корон! Эки јӱстӱлер! Тул ӱй улустыҥ јӧӧжӧзин ӱптеп јип, кижи кӧрзин деп, узак мӱргип јадыгар. Бу учун там буруга тӱжеригер.
15 Бичикчилер ле фарисейлер, слерге ачу-корон! Эки јӱстӱлер! Бир де кижини болзо, јаҥыбыска баштандыралы деп, талай кечип, јер ӧдӧдигер. Баштандырала, оны бойыгардаҥ эки катап јаман таамыныҥ уулы эдип аладыгар.
16 Сокор башчылар, слерге ачу-корон! Слер айдадыгар: «Байзыҥла чертенип турган кижиниҥ черти не де эмес, је байзыҥныҥ алтыныла чертенип турган кижи чертин бӱдӱрер учурлу».
17 Сагыжы јоктор ло сокорлор! Кажызы јаан: алтын ба, эмезе алтынды агарулап турган байзыҥ ба?
18 База айдадыгар: «Тагылла чертенип турган кижиниҥ черти не де эмес, је тагылдыҥ ӱстине салган берӱле чертенип турган кижи чертин бӱдӱрер учурлу».
19 Јӱӱлгектер ле сокорлор! Кажызы јаан: берӱ бе, эмезе берӱни агарулап турган тагыл ба?
20 Анайдарда, тагылла чертенгени, тагылла чертенип, оныҥ ӱстиндезиле чертенгени ол.
21 Байзыҥла чертенгени, байзыҥла чертенип, ичинде Јӱргениле чертенгени ол.
22 Теҥериле чертенгени, Кудайдыҥ Ширеезиле, ӱстинде Отурганыла чертенгени ол.
23 Бичикчилер ле фарисейлер, слерге ачу-корон! Эки јӱстӱлер! Слер мята, анис, тмин ӧлӧҥдӧрдиҥ онынчы ӱлӱӱзин Кудайга берип јадыгар, је Јасактагы тӧс немени: јаргыны, быйанды ла бӱдӱп јӱрерин ундып койдыгар. Мыны да эдер, оны да ундыбас керек.
24 Томонокты шӱӱп, тӧӧни дезе јуда салар сокор башчылар!
25 Бичикчилер ле фарисейлер, слерге ачу-корон! Эки јӱстӱлер! Айактыҥ, табактыҥ тыштын арутап јадыгар, је олордыҥ ичи тоношло, тӧгӱнле толо.
26 Сокор фарисей ! Айактыҥ ла табактыҥ тышты ару болзын деп, озо баштап ичин арута.
27 Бичикчилер ле фарисейлер, слерге ачу-корон! Эки јӱстӱлер! Слер сӧӧк салган, череттелген јерлердий: тышты јараш деп кӧрӱнер, је ичи ӧлгӧн улустыҥ сӧӧктӧриле, кандый ла быјарла толо.
28 Слер андый ок: тыштыгарла ак болуп кӧрӱнедигер, ичигерде толгоны дезе, – экијӱстениш ле јарамас.
29 Бичикчилер ле фарисейлер, слерге ачу-корон! Эки јӱстӱлер! Слер јарлыкчыларга сӧӧк салар јерлер тудуп, актулардыҥ кереестерин кееркедип,
30 айдадыгар: «Адаларыстыҥ ӧйинде јӱрген болзобыс, јарлыкчылардыҥ канын тӧгӱзишпес эдибис».
31 Анайып, бойыгарды јарлыкчыларды ӧлтӱрген улустыҥ уулдары деп, бойыгарга удура керелеп јадыгар.
32 Адаларыгар баштаганды учына јетиригер.
33 Јыландар, коронду јыланныҥ ач-ӱрени! Таамыга тӱжӱрер јаргыдаҥ канайып кыйыжарыгар?
34 Бат, оныҥ учун слерге јарлыкчыларды, керсӱлерди ле ӱредӱчилерди ийип јадым. Кезигин ӧлтӱреригер, кере тартарыгар, кезигин дезе синагогалараарда согорыгар, каладаҥ калага сӱреригер.
35 Јерде тӧгӱлген ончо актулардыҥ каны слерге тӱшкей: ак сагышту Авельдиҥ канынаҥ ала байзыҥ ла тагыл ортодо слер ӧлтӱрген Варахий уулы Захарияныҥ канына јетире.
36 Чынын айдадым слерге: мыныҥ ончозы бу ӱйеге једер.
Иерусалим керегинде сыгыт
(Лк. 13:34-35)
37 – Јарлыкчыларды ӧлтӱреечи, сеге ийилген элчилерди ташла шыбалаачы Иерусалим , Иерусалим! Куш бойыныҥ балдарын канады алдына јуунаткандый, балдарыҥды канча јуунадайын дебедим, је слер болбодыгар!
38 Бат, айлы-јуртыгар ээн артып јат.
39 Айдып турум слерге: «Кайраканныҥ адынаҥ келип јатканы алкышту!» деп айтпаганчаар, эмдидеҥ ары Мени кӧрбӧзигер.
24
Христостыҥ экинчи келери
(Мк. 13:1-13; Лк. 21:5-19)
1Иисус байзыҥнаҥ чыгала, барарга јадарда, Ол байзыҥныҥ тураларын кӧрзин деп, ӱренчиктери базып келдилер.
2 – Мыныҥ ончозын кӧрӱп туругар ба? – деп, Иисус олордоҥ сурады. – Чынын айдадым слерге: мында таш ӱстине таш артпас. Ончозы јемирилип-сайалар!
3 Ол Елеон кырда отурарда, Ого јаҥыс ӱренчиктери базып келеле, сурадылар:
– Биске айт, бу качан болор, келериҥниҥ, чак тӱгенердиҥ темдеги кандый болор?
4 Иисус айтты:
– Калак, слерди кижи астырбазын.
5 Кӧп улус Мениҥ адымды аданып келер, «Мен Христос » деер, кӧп улусты астыктырар.
6 Анайда ок јуу-согуш болуп јатканын ла јуу-чак керегинде табыш угарыгар. Калак, чочыбагар, мыныҥ ончозы болор учурлу, је бу учы эмес.
7 Калык калыкка, каандык каандыкка удура туруп чыгар, ачана-торо болор, кезектей јер силкинер,
8 је бу ончозы ӱй кижиниҥ бала табарда оорузыныҥ јӱк башталганы.
9 Ол тушта слерди кыйынга берип, ӧлтӱрип турар, слерди Мениҥ адым учун ончо калыктар јаман кӧрӧр.
10 Ол тушта кӧп улус бӱтпей барып, јана тӱжер, бой-бойын садыжып, јаман кӧрӱжер.
11 Кӧп тӧгӱн јарлыкчылар чыгар, кӧп улусты астыктырар.
12 Јарамас кӧптӧп, оноҥ улам кӧп улустыҥ сӱӱжи соор.
13 Учына јетире чыдашканы дезе, аргадалар.
14 Ончо калыктарга кере болзын деп, Каандык керегинде Сӱӱнчилӱ Јар јер-ӱстине јарлалар. Ол тушта чак тӱгенер.
Калганчы ӧйлӧрдӧ
(Мк. 13:14-23; Лк. 21:20-24)
15 Анайдарда, Даниил јарлыкчыныҥ айтканыла, агару јерде јайрадыштыҥ быјарын кӧрзӧгӧр, – кычыраачы аайлазын –
16 ол тушта Иудейде јӱргендер кырларга качсын;
17 јабынчыда болгоны, айыл ичиндеги немезин алайын деп тӱшпезин;
18 кырада јӱргени, кийимин алайын деп бурулбазын.
19 Ол кӱндерде барлуларга, бала эмискендерге ачу-корон!
20 Качатаныс кышкыда эмезе суббот кӱнде болбозын деп мӱргигер.
21 Јер бӱдердеҥ бери эмдиге јетире болбогон, соҥында да болбос андый улу ачу-корон келер.
22 Ол кӱндер кыскартылбаган болзо, тынар-тынду неме аргадалбас эди, је талдап алгандарга болуп ол кӱндер кыскартылар.
23 Ол тушта кем кижи слерге: «Бат, Христос мында» эмезе «Анда» – дегежин, бӱтпегер.
24 Тӧгӱн христостор, тӧгӱн јарлыкчылар табылар, улу билдилер ле кайкалдар кӧргӱзер. Мыныла олор, аргалу болзо, талдалгандарды да астыктырарга эдер.
25 Бат, слерге озолондыра айттым.
26 Анайдарда, слерге: «Ол ээн талада јӱрӱ» – дегежин, чыкпагар, «Ол ичиндеги кыпта отуры» – дегежин, бӱтпегер.
27 Кӱн чыгыжынаҥ ала кӱн бадыжына јетире јарыдар јалкындый, – Кижи Уулыныҥ келери андый болор.
28 Сӧӧк јаткан јерге мӱркӱттер јуулар.
Кижи Уулы келзе
(Мк. 13:24-27; Лк. 21:25-28)
29 Ол ло тарый, ол кӱндердиҥ ачузы ӧткӧли, кӱн карачкыланар, ай јарыгын бербес, јылдыстар теҥеридеҥ тӧгӱлер, теҥериниҥ кӱчтери косколонор.
30 Ол тушта теҥериде Кижи Уулыныҥ билдизи кӧрӱнер, јердеги ончо калыктар ыйлажып, улу кӱчтӱ ле мактулу Кижи Уулы теҥериниҥ булудыла келип јатканын кӧрӱп ийер.
31 Ол Бойыныҥ ангелдерин ӱнгӱр табышту амыргылу ийер, олор Оныҥ талдап алгандарын ак-јарыктыҥ тӧрт талазынаҥ, теҥериниҥ бир учынаҥ экинчи учына јетире јуур.
32 Слерди смоква агаш ӱреткей: оныҥ будагы јымжап, бӱрлене бергенде, јай јууктап келди деп, билип јадыгар.
33 Анайып ок слер де: мыныҥ ончозын кӧрӧр болзогор, ӧй јууктап келди, эжик јанында туру деп билигер.
34 Чынын айдадым слерге: мыныҥ ончозы бу ӱйе баргалакта болор.
35 Теҥери ле јер јастыгар, је Мениҥ сӧстӧрим јастыкпас.
36 Ол кӱнди, саатты кем де билбес, теҥеридеги ангелдер де билбес, јаҥыс Ада билер.
37 Нойдыҥ кӱндеринде кандый болгон, Кижи Уулыныҥ келери андый ок болор.
38 Чайык чыгар кӱндердиҥ алдында, Ной ковчегке кирердиҥ киргенче, улус ичип-јип јаткан, кижи алары алып, кижиге барары барып турган.
39 Чайык чыгып, ончозын кырганча, олор нени де сананбай јӱргендер. Кижи Уулыныҥ келери андый ла болор.
40 Ол тушта эки кижи јалаҥда јӱрер: бирӱзин алып баргылаар, бирӱзин дезе артырып койгылаар.
41 Эки ӱй кижи кол теермен тартар: бирӱзин алып баргылаар, бирӱзин дезе артырып койгылаар.
42 Анайдарда, ойгу болыгар, нениҥ учун дезе Кайраканыгар кандый кӱнде келерин билбезигер.
43 Уурчы тӱнниҥ кажы кирезинде келерин айыл ээзи билген болзо, ойгу болуп, айлын тонотпос эди деп, билип јадыгар.
44 Оныҥ учун слер де белен болыгар: Кижи Уулы слер сакыбаган ӧйдӧ келер.
Бӱдӱмјилӱ ле бӱдӱми јок кул
(Лк. 12:41-48)
45 Јалчыларды башкарып, олорго ӧйинде курсак берип турзын деп, бий кӧстӧгӧн бӱдӱмјилӱ ле керсӱ кул кем болотон?
46 Бийи келип, кулы анайда эдип јӱргенин кӧрӧр болзо, байагы кул кежиктӱ.
47 Чынын айдадым слерге: оны ончо јӧӧжӧзине баш эдер.
48 Је ол кул јаман болуп, ичинде: «Бийим бачым келбес» дейле,
49 кул нӧкӧрлӧрин согуп, аракызактарла кожо ичип-јип база бергежин,
50 ол кулдыҥ бийи сакыбаган кӱнде, сананбаган ӧйдӧ келер.
51 Оны бойынаҥ кезе чабар, оныҥ салымы эки јӱстӱлердиҥ салымындый болор. Анда ый ла тиш кыјырты болор.
25
Он кыс керегинде укаа сӧс
1 – Ол тушта Теҥери Каандыгы он кыска тӱҥей болор. Олор јарыткыштарын алганча, колтуга уткый чыккандар.
2 Бежӱзи керсӱ, бежӱзи сагыжы јетпес болгон.
3 Сагыжы јетпестери јарыткыштарын алала, май албаган.
4 Керсӱлери дезе јарыткыштарыла кожо майлу јыракыларын алганча келген.
5 Колту саадаганда, ончозы ӱргӱлеп, уйуктап калган.
6 Тӱн аразында кыйгы угулган: «Колту келедири, оны уткып чыгыгар!»
7 Айдарда, ончо кыстар туруп, јарыткыштарын јазап алгандар.
8 Сагыжы јетпестери керсӱлерине айткан: «Майыгардаҥ биске берижигер, јарыткыштарыс ӧчӱп барадыры».
9 Керсӱлери дезе айткандар: «Биске де, слерге де јетпей калбазын деп, бистеҥ алганча, садучыларга барып, бойыгарга садып алыгар».
10 Олор садып аларга барып јадарда, колту једип келген. Белен кыстар оныла кожо тойлоп барган, эжик дезе јабылып калган.
11 Оныҥ кийнинде байагы кыстар келип, «Кайракан , кайракан, эжигиҥди ач!» – дешкендер.
12 Је ол каруу јандырган: «Чынын айдадым слерге: слерди билбезим».
13 Анайдарда, ойгу болыгар, Кижи Уулы келериниҥ кӱнин де, саадын да билбезигер.
Талант акча керегинде укаа сӧс
(Лк. 19:11-27)
14 – Ол тушта мындый болор. Бир кижи ӧскӧ ороонго атанар алдында кулдарын кычырып алып, олорго јӧӧжӧзин артырып койгон.
15 Бирӱзине беш талант акча берген, бирӱзине эки, бирӱзине бир талант – кажызына ла кирезинче береле, атана берген.
16 Беш талант алганы барала, онызын керекке тудуп, ӱзеери беш талант иштеп алган.
17 Эки талант алганы анайып ок эки талант иштеп алган.
18 Бир талант алганы барып, јерди казып, бийиниҥ акчазын кӧмӱп койгон.
19 Узак ӧйдиҥ бажында ол кулдардыҥ бийи јанып келеле, олорды тооложорго алдырган.
20 Беш талант алганы ӱзеери иштеп алган беш талантын экелип, айткан: «Бийим, меге беш талант берген эдиҥ. Бат, ӱзеери иштеп алган беш талантым бу».
21 Бийи ого айткан: «Јакшы, керсӱ ле бӱдӱмјилӱ кул! Аска бӱдӱмјилӱ болдыҥ, кӧптиҥ бажына сени тудуп јадым. Бийиҥле кожо сӱӱн».
22 Эки талант алганы келип, «Бийим, меге эки талант берген эдиҥ. Бат, ӱзеери иштеп алган эки талантым бу» – деген.
23 Бийи ого айткан: «Јакшы, керсӱ ле бӱдӱмјилӱ кул! Аска бӱдӱмјилӱ болдыҥ, кӧптиҥ бажына сени тудуп јадым. Бийиҥле кожо сӱӱн».
24 Бир талант алганы келип, айткан: «Бийим, сени кату кижи деп билгем: ӱрендебеген јериҥнеҥ кезетен эдиҥ, чачпаган јериҥнеҥ теретен эдиҥ.
25 Сенеҥ коркып, барып талантыҥды јерге кӧмӱп койгом. Бат, бойыҥдыйын кайра ал».
26 Бийи ого айткан: «Јаман, јалку кул! Ӱрендебеген јеримнеҥ кезеримди, чачпаган јеримнеҥ тереримди билгениҥде,
27 акчамды эбиртер керек болгон. Мен келип, бойымдыйын кирелтелӱ алар эдим.
28 Оныҥ талантын алыгар, он таланттуга беригер.
29 Бардыҥ барына берилер, ӱзеери кожулар, јоктыҥ болгоны да айрылар.
30 Эш-немеге јарабас кулды дезе тыш караҥуйга таштагар. Анда ый ла тиш кыјырты болор».
Оноҥ ӱнденип айтты: «Кулакту кижи уксын!»
Калыктарды јаргылаары
31 – Кижи Уулы ончо ангелдериле кожо мактулу келгежин, мактулу ширеезине отурар.
32 Ончо калыктар Оныҥ алдына јуулар. Ол, кӱдӱчи койлорды эчкилердеҥ бӧлӱгендий, олорды бойы бойынаҥ бӧлиир:
33 койлорын Бойыныҥ оҥ јанына тургузар, эчкилерин – сол јанына.
34 Ол тушта Каан Бойыныҥ оҥ јанында тургандарга айдар: «Келигер, Адамныҥ алкагандары, телекей јайалганынаҥ ала слерге белетелген Каандыкты энчиленигер.
35 Нениҥ учун дезе аштап јӱреримде, Меге курсак бергенигер, суузаарымда, суум кандырганыгар, јорыктап јӱреримде, Мени айлыгарга кийдиргенигер;
36 јылаҥаш болорымда, Меге кеп кийдиргенигер, оорып јадарымда, Меге јолыгып јӱргенигер, тӱрмеде отурган тужымда Меге келип барганыгар».
37 Ол тушта Ого актулар айдар: «Кайракан, аштаганыҥды кӧрӱп, Сени азырадыс па? Эмезе суузаганыҥды кӧрӱп, суу сузуп бердис пе?
38 Јорыктап јӱргениҥди кӧрӱп, айлыска кийдирдис пе? Эмезе јылаҥаш јӱргениҥди кӧрӱп, кеп кийдирдис пе?
39 Оорып јатканыҥды, эмезе тӱрмеде отурганыҥды кӧрӱп, јолыктыс па?»
40 Каан олорго каруу јандырар: «Чынын айдадым слерге: мыны бу эҥ кичӱ карындаштарымныҥ бирӱзине эдип, Меге эткенигер ол».
41 Оноҥ сол јанында тургандарга айдар: «Каргышка калгандар, кӧрмӧскӧ, оныҥ элчилерине белетелген ӧчпӧс отко Менеҥ кеде тайылыгар.
42 Аштаарымда, Меге курсак бербедигер, суузаарымда, суу сузуп бербедигер,
43 јорыктап јӱреримде, Мени айлыгарга кийдирбедигер, јылаҥаш болорымда, Меге кеп кийдирбедигер, оорып јадарымда, тӱрмеде отурарымда, келип јолыкпадыгар».
44 Ол тушта булар да Ого айдар: «Кайракан, Сениҥ аштаганыҥды, суузаганыҥды, јорыктап јӱргениҥди, јылаҥаш болгоныҥды, оорып јатканыҥды, тӱрмеде отурганыҥды кӧрӱп, Сеге болушпаган бедис?»
45 Ол айдар: «Чынын айдадым слерге: мыны бу эҥ кичӱлердиҥ бирӱзине этпей, Меге этпегенигер ол».
46 Айдарда, олор ӱргӱлји кыйынга барар, актулар дезе, ӱргӱлји јӱрӱмге.
26
Пасха алдында
(Мк. 14:1-2; Лк. 22:1-2; Ин. 11:45-53)
1Иисус бу сӧстӧрди ончозын айдып божойло, ӱренчиктерине айтты:
2 – Эки кӱннеҥ Пасха деп, билеригер. Кижи Уулы кере тартыларга берилер.
3 Ол тушта улу абыстар, бичикчилер ле калыктыҥ јаандары Каиафа деп улу абыстыҥ кӱрентигине јуулыжып келдилер.
4 Иисусты меке-сӱмеле тудуп, ӧлтӱрер болуп јӧптӧжӧлӧ,
5 айттылар:
– Калык тӱймебезин деп, байрамда ла тутпайлыктар.
Иисус Вифанияда
(Мк. 14:3-9; Лк. 7:36-50; Ин. 12:1-8)
6 Иисус Вифанияда капкаш балулу Симон-эште болордо,
7 Ого ак балкаштаҥ эдилген јыракы тудунган бир ӱй кижи базып келди. Јыракыда баалу-чуулу, јараш јытту май болгон. Ол Иисус кыйын отурган тужында майды Оныҥ бажына урды.
8 Ӱренчиктер мыны кӧрӧлӧ, чугулданып айттылар:
– Мыны не анайып калас кородор?
9 Бу майды јаан баага садып ийип, тӱреҥилерге ӱлеп бергедий эди.
10 Је Иисус билеле, айтты:
– Бу ӱй кижини не тӱймедип туругар? Ол Меге јакшы керек этти.
11 Тӱреҥилер слерле кожо јаантайын болор, Мен дезе слерле кожо јаантайын болбозым.
12 Ол бу майды эди-каныма уруп, мӧҥкӱмди кӧдӱрерин белетеди.
13 Чынын айдадым слерге: бу Сӱӱнчилӱ Јар бӱткӱл телекейде, кайда ла јарлалза, оны эске алгылап, оныҥ эткенин айдыжар.
Иуда ла улу абыстар
(Мк. 14:10-11; Лк. 22:3-6)
14 Ол тушта он экӱниҥ бирӱзи, Иуда Искариот дейтени, улу абыстарга барып,
15 айтты.
– Слерге Иисусты садып ийзем, меге нени береригер?
Олор ого одус мӧҥӱн акча берерис дешти.
16 Оноҥ ло бери ол Иисусты садып ийетен эптӱ учурал бедиреп јӱрди.
Пасханыҥ ажын јигени
(Мк. 14:12-21; Лк. 22:7-14, 21-23; Ин. 13:21-30)
17 Ачытпаган калаш јийтен байрамныҥ баштапкы кӱнинде ӱренчиктер Иисуска базып келеле, сурадылар:
– Сеге пасханыҥ ажын кайда белетезин деп туруҥ?
18 Ол айтты:
– Каладагы мындый кижиге барып, айдыгар: «Ӱредӱчи: „Ӧйим јууктап келди, Пасханы ӱренчиктеримле кожо сенде эдерим“ – деди».
19 Ӱренчиктер Оныҥ јакарганыла эдип, пасханы белетеп койдылар.
20 Эҥир кирерде, Ол он эки ӱренчигиле кожо кыйын отурды.
21 Олор ажанып отурган тужында айтты:
– Чынын айдадым слерге: бирӱгер Мени садып ийер.
22 Ӱренчиктер сӱрекей кунугып, кажызы ла сурай берди:
– Мен болорым ба, Кайракан ?
23 Је Иисус олорго айтты:
– Мениле кожо колын тепшиге сукканы, Мени садып ийер.
24 Андый да болзо, Кижи Уулы Ол керегинде бичилгениле барып јат. Је Кижи Уулын садып јатканга ачу-корон! Ол кижиге ак-јарыкка чыкпаган болзо, торт болор эди.
25 Айдарда, Оны садып јаткан Иуда база сурады:
– Мен болорым ба, Равви ?
– Оны сен айттыҥ – деп, Иисус каруу јандырды.
Кайраканныҥ ажын јиири
(Мк. 14:22-26; Лк. 22:15-20; 1 Кор. 11:23-25)
26 Олор ажанып отурарда, Иисус калаш алды, алкайла сындырды, ӱренчиктерине ӱлеп, айтты:
– Алыгар, јигер: бу Мениҥ эди-каным.
27 Айакты алып, алкыш јетиреле, олорго берип, айтты:
– Мынаҥ ончогор ичигер:
28 бу Мениҥ јаҥы кереес каным. Кинчектери ташталзын деп, ол кӧп улус учун тӧгӱлип јат.
29 Айдып турум слерге: Адамныҥ Каандыгында слерле кожо јаҥы јиилектеҥ ичер кӱнге јетире бу виноград јиилегинеҥ мынаҥ ары ичпезим.
30 Сарындап, кожоҥдойло, Елеон кырга бардылар.
Ӱренчиктердиҥ јана тӱжерин озолодо айтканы
(Мк. 14:27-31; Лк. 22:31-34; Ин. 13:36-38)
31 Ол тушта Иисус ӱренчиктерине айтты:
– Бу тӱнде ончогор Мени таштап барарыгар. Бичилген јок беди: «Кӱдӱчини ӧлтӱрзем, ӱӱрдиҥ койлоры тозо берер». 32 Тирилгенимниҥ кийнинде дезе Галилейге слердеҥ озо барарым.
33 Петр Ого айтты:
– Сени ончозы да таштаза, мен качан да таштабазым!
34 – Чынын айдадым сеге: бу тӱнде пӧтӱк эткелекте, Менеҥ ӱч катап јана тӱжериҥ – деп, Иисус ого айтты.
35 – Сениле кожо ӧлӧргӧ дӧ келишсе, Сенеҥ јана тӱшпезим! – деп, Петр Ого каруу јандырды.
Ӱренчиктер ончолоры анайып ла айдып турдылар.
Иисус Гефсиманияда
(Мк. 14:32-42; Лк. 22:39-46)
36 Мыныҥ кийнинде Иисус ӱренчиктериле кожо Гефсимания деп јерге келип, олорго айтты:
– Оноор барып мӱргигенчем, мында отурыгар.
37 Петрды ла Зеведейдиҥ эки уулын алганча барып, ачуга алдырып, карыга берди.
38 – Ӧзӧк-тыныма ӧлӱмниҥ ачузы тӱшти – деп, олорго айтты. – Мында болуп, Мениле кожо ойгу болыгар.
39 Эмеш кедери барып, јерге кӧҥкӧрӧ тӱжӱп, мӱргий берди:
– Адам ! Бу кыйын-шыра Менеҥ јастыккадый болзо, јастыксын. Андый да болзо, Мениҥ кӱӱнимле болбозын, је Сенийиле болгой.
40 Ӱренчиктерге келип, олордыҥ уйуктап јаткандарын кӧрди.
– Бир де саат Мениле кожо ойгу болуп албадыгар ба? – деп, Петрга айтты. –
41 Ойгу болыгар, ченелтеге тӱшпеске мӱргигер: тын сергек, эт-канда дезе, чине јок.
42 База, экинчи катап барып, мӱргиди:
– Адам, бу кыйын-шыраны јастыктырбай, Мени ого чыдашсын дезеҥ, Сениҥ табыҥ болгой.
43 Келип, олордыҥ база ла уйуктап јаткандарын кӧрди: олордыҥ кӧстӧри јумулып турды.
44 Олорго тийбей, ойто барды, ӱчинчи катап ол ло сӧстӧрин айдып, мӱргиди.
45 Оноҥ ӱренчиктерге келип, айтты:
– Эмдиге уйуктап амыраганчаар ба? Бат, ӧй јууктап, Кижи Уулы кинчектӱлердиҥ колына берилип јадыры.
46 Туругар, баралы! Бат, Мени садып јатканы јууктап келди.
Иисусты каруулга алганы
(Мк. 14:43-50; Лк. 22:47-53; Ин. 18:3-12)
47 Ол мынайда айдып турганча, он экӱниҥ бирӱзи Иуда келди. Оныла кожо улу абыстардаҥ ла калыктыҥ јаандарынаҥ кылышту ла шыйдамду кӧп улус болгон.
48 Иисусты садып јатканы олорго темдек айдып берди:
– Окшогон кижим, Ол болор, Оны тудыгар.
49 Бу тарый Иисуска базып келип,
– Эзен, Равви! – дейле, Оны окшоды.
50 Иисус дезе ого айтты:
– Најы, сен бого болуп келдиҥ бе?
Айдарда, базып келип, Иисусты тудуп, каруулга алдылар.
51 Је бат, Иисусла кожо јӱргендердиҥ бирӱзи кылыжын суура тартала, улу абыстыҥ кулына јаҥып, оныҥ кулагын кезе чапты.
52 Айдарда, Иисус ого айтты:
– Кылыжыҥды кайра сук. Кылыш тутканы, кылыштаҥ ок ӧлӧр.
53 Ол эмезе Мени Адамнаҥ сурап албас, Ол уккан бойынча Меге он эки тӱменнеҥ артык ангелдерин ийбес деп сананып туруҥ ба?
54 Је ол тушта мындый болотон деп, Агару Бичикте айдылганы канайып бӱдер?
55 Бу тушта Иисус улуска айтты:
– Тонокчыны тудайын дегендий, Мени тудуп аларга, кылышту ла шыйдамду келдигер. Кӱнӱҥ сайын байзыҥда отурып ӱреттим, Мени тутпадыгар.
56 Јарлыкчылардыҥ бичигени бӱтсин деп, ончозы мынайда болгоны бу.
Айдарда, ӱренчиктер ончозы Оны таштап, кача бердилер.
Иисус оток-кӱрее алдында
(Мк. 14:53-65; Лк. 22:54-55, 63-71; Ин. 18:13-14, 19-24)
57 Иисусты каруулга алган улус дезе Оны Каиафа деп улу абыска апардылар. Анда бичикчилер ле јаандар јуулышкан.
58 Петр дезе Иисусты ээчиде ыраагыла барып јаткан. Улу абыстыҥ кӱрентигине једеле, ичине кирди. Бу ончозы неле божоорын кӧрӧргӧ, јалчыларла кожо отурып алды.
59 Улу абыстар ла оток-кӱреениҥ ончо улузы Иисусты ӧлӱмге берип ийерге, Ого удура тӧгӱн кере бедиредилер;
60 тӧгӱн керечилер кӧп керелеген де болзо, је келишкедийин таппай турдылар. Арт-учында экӱзи келип,
61 айттылар:
– Бу кижи Кудайдыҥ байзыҥын јемиреле, ӱч кӱнге тудуп койорым – деген.
62 Улу абыс ӧрӧ туруп, Ого айтты:
– Не бир де карууҥды айтпай туруҥ? Олор Сеге удура не деп керелейт?
63 Иисус дезе унчукпай турды. Айдарда, улу абыс Ого айтты:
– Тирӱ Кудайга болуп эреп-јайнап сурап турум, айт биске, Кудайдыҥ Уулы Христос Сен бе?
64 Иисус:
– Оны сен айттыҥ – деди. – Андый да болзо, айдып турум слерге: эмдидеҥ ала Кижи Уулы кӱчтӱ Кудайдыҥ оҥ јанында отурганын ла теҥериниҥ булудыла келип јатканын кӧрӧригер.
65 Айдарда, улу абыс бойыныҥ кийимин јырта тартып, айтты:
– Ол Кудайды јамандап јат! Биске база керечи не керек? Бат, Оныҥ Кудайды јамандап айтканын эмди уктыгар!
66 Слер не деп сананып туругар?
Олор дезе:
– Ол бурулу, ӧлӧр учурлу – дедилер.
67 Оныҥ јӱзине тӱкӱрип, јаагына тажыдылар, ӧскӧлӧри дезе Оны согуп,
68 айдып турдылар:
– Јарлыктап, биске айт, Христос, Сени кем сокты?
Петрдыҥ јана тӱшкени
(Мк. 14:66-72; Лк. 22:56-62; Ин. 18:15-18, 25-27)
69 Петр дезе тышкары кӱрентикте отурган. Бир јалчы ӱй кижи ого базып келеле, айтты:
– Сен де Иисусла, Галилей јериниҥ кижизиле, кожо јӱргеҥ.
70 Је ол ончо улустыҥ алдында јана тӱжӱп,
– Нени айдып туруҥ болбогой, билбезим – деди.
71 Каалгадаҥ чыгып јадарда, оны база бир јалчы ӱй кижи кӧрӧлӧ, анда турган улуска айтты:
– Бу кижи Назорей Иисусла база кожо јӱрген.
72 Ол ойто ло јана тӱжӱп, бу кижини билбезим деп чертенди.
73 Саат болбой анда турган улус базып келеле, Петрга айттылар:
– Сен де олордыҥ бирӱзи болгоныҥ чын: сен эрмегиҥнеҥ танылу.
74 Айдарда, ол, бу кижигерди билбезим деп, Кудайды адап, чертене берди. Бу тарый пӧтӱк этти.
75 «Пӧтӱк эткелекте, Менеҥ ӱч катап јана тӱжериҥ» – деп, Иисустыҥ айткан сӧзин Петр эске алды. Чыгып барала, ӧксӧп ыйлады.
27
Иуданыҥ ӧлӱми
(Мк. 15:1; Лк. 23:1-2; Ин. 18:28-32)
1 Эрте таҥда ончо улу абыстар ла калыктыҥ јаандары Иисусты ӧлтӱрер деп јӧптӧштилер.
2 Оны кӱлийле, Пилат башчыга апарып бердилер.
3 Ол тушта Иисусты садып ийген Иуда Оны јаргылаганын кӧрӱп, бурузын алынала, одус мӧҥӱн акчазын улу абыстарга ла јаандарга кайра јандырып,
4 айтты:
– Актуны ӧлӱмге садып ийип, кинчек эттим.
– Бистиҥ ондо не керегис бар? – деп, олор каруу јандырдылар. – Бойыҥ кӧр.
5 Ол мӧҥӱнин байзыҥда таштап, оноҥ чыгып барала, буунып койды.
6 Улу абыстар акчаны алып, айттылар:
– Мыны байзыҥныҥ эрјинелӱ кайырчагына саларга јарабас, нениҥ учун дезе ол – тӧгӱлер канныҥ баазы.
7 Јӧптӧжӧлӧ, ол акчала ӧскӧ јердеҥ келгендердиҥ сӧӧгин јуурга, той балкаш узыныҥ јерин садып алдылар.
8 Оныҥ учун байагы јерди бӱгӱнге јетире «Кан јери» дейтен.
9 Айдарда, Иеремия деген јарлыкчы ажыра айдылганы бӱтти. Ол айткан: «Олор одус мӧҥӱн акчаны – Израильдиҥ уулдары Оны баалаган бааны алала, 10той балкаш узыныҥ јери учун берип койдылар. Анайда меге Кайракан айткан».
Пилат Иисусты шылаганы
(Мк. 15:2-5; Лк. 23:3-5; Ин. 18:33-38)
11Иисус дезе башчыныҥ алдына келип турды.
– Сен иудейлердиҥ Кааны ба? – деп, башчы Оноҥ сураарда, Иисус:
– Сен айдып туруҥ – деди.
12 Улу абыстар ла јаандар Оны бурулап турарда, Ол бир де каруу бербеди.
13 Айдарда, Пилат айтты:
– Сен не, укпай туруҥ ба? Сеге удура керелеп турган немениҥ кӧбин!
14 Је оныҥ бир де сӧзине каруу бербесте, башчы сӱрекей кайкады.
Иисусты ӧлтӱрер эдип јаргылаганы
(Мк. 15:6-15; Лк. 23:13-25; Ин. 18:39-19:16)
15 Башчы дезе калыктыҥ кӱӱниле, тӱрмеде отургандардыҥ бирӱзин байрам кӱнде јаҥжыкканыла божодотон болгон.
16 Ол тушта Варавва деп јарлу кижи кижендӱ отурган.
17 Анайдарда, калык јуулыжып келерде, Пилат сурады:
– Мени слерге кемди божотсын деп туругар: Варавваны ба, эмезе Христос дейтен Иисусты ба?
18 Иисусты кӱйӱнеле берип ийгендерин ол билер болгон.
19 Качан ол јаргы эдетен јерде отурарда, абакайы айттырып ийди: «Ол Актуга тийбеген болзоҥ кайдар? Бӱгӱн тӱш јеримде Ол учун кӧп кыйналдым».
20 Бу ӧйдӧ улу абыстар ла јаандар Варавваны некезин, Иисусты ӧлтӱрзин деп, калыкты бӱдӱндирип ийдилер.
21 Башчы олордоҥ сурады:
– Мени слерге бу экӱниҥ кажызын божотсын деп туругар?
Олор:
– Варавваны – дедилер.
22 – Христос дейтен Иисусты канайдайын? – деп, Пилат сурады.
Ончолоры:
– Кере тартсын! – дештилер.
23 – Ол јаман нени эткен? – деп, башчы сурады.
Је олор там тыҥыда кыйгырышты:
– Кере тартсын!
24 Пилат аргазын таппай, калыктыҥ тӱймеени тыҥып турганын кӧрӧлӧ, суу сузуп, калык кӧзинче колын јунуп, айтты:
– Бу Актуныҥ канында бурулу эмезим. Бойыгар кӧрӱгер.
25 – Оныҥ каны биске, бала-баркабыска болгой – деп, ончолоры каруу јандырдылар.
26 Айдарда, Пилат олорго Варавваны божотты, Иисусты дезе камчыладала, кере тартсын деп, берип ийди.
Јуучылдардыҥ Иисусты шоотконы
(Мк. 15:16-20; Ин. 19:2-3)
27 Ол тушта башчыныҥ јуучылдары Иисусты претория дейтен кӱрентик ичине экелеле, Оны эбире ончо черӱни јууп алдылар.
28 Оныҥ кийимин чечип, Ого кубакай-кызыл катанчык кийдирдилер.
29 Тегенекти ӧӧрӧлӧ, бажына салып, оҥ колына тайак туттырып, алдына тизеленип, «Иудейлердиҥ Кааны эзендик болзын!» – деп, каткырыжа бердилер.
30 Ого тӱкӱрип, тайак алып, бажына согуп турдылар.
31 Оны шоодоло, катанчыкты уштып, Бойыныҥ кебин кийдиреле, керӱге апардылар.
Иисусты керигени ле Оныҥ ӧлӱми
(Мк. 15:21-32; Лк. 23:26-43; Ин. 19:17-27)
32 Чыгып барадып, Киринейдиҥ Симон деп кижизине туштайла, Иисустыҥ керӱ агажын апарзын деп, ого јакардылар.
33 Голгофа – «Куу-Баш» деп јерге келеле,
34 Ого ӧт кошкон уксус ичерге бердилер, је Ол амзайла, ичпеди.
35 Оны кере тарткандар дезе шыбага таштап, кийимин ӱлежип алдылар,
36 отурып алып, Оны анда каруулдадылар.
37 Бажыныҥ ӱсти орто Оныҥ бурузын кӧргӱскен бичик илдилер: «Бу Иисус, иудейлердиҥ Кааны».
38 Оныла кожо эки тонокчыны керип койгондор: бирӱзин оҥ јанына, ӧскӧзин – сол.
39 Ӧдӱп бараткан улус баштарын кекип, Оны јамандап,
40 айдыжып турдылар:
– Байзыҥды бузаачы ла ӱч кӱнге тудаачы! Бойыҥды Бойыҥ аргада! Кудайдыҥ Уулы болзоҥ, керӱ агаштаҥ тӱш!
41 Анайып улу абыстар да бичикчилерле, јаандарла, фарисейлерле кожо шоодып, айдып турдылар:
42 – Ӧскӧ улусты аргадап јӱрген эди, Бойын Бойы дезе аргадап болбойт! Ол Израильдиҥ Кааны болзо, эмди керӱ агаштаҥ тӱшсин, ол тушта Ого бӱдерис.
43 Кудайга иженген эди, Ого јарамыкту болзо, эмди Кудай Оны аргадазын. Ол Бойын Кудайдыҥ Уулы деп аданган јок беди.
44 Оныла кожо кере тартырган тонокчылар да Оны анайып ок сӧгӱп турдылар.
45 Тал-тӱштеҥ ала јер ӱстине караҥуй тӱжӱп, ӱч саатка јетире турды.
46 Ӱч саат кирезинде дезе Иисус тыҥ ӱнденип, айтты:
– Или, Или! Лама савахфани?
Онызы: «Кудайым, Кудайым! Мени не таштадыҥ?» – дегени.
47 Анда турган улустыҥ кезиги мыны угала, айттылар:
– Ол Илияны кычырып јат.
48 Олордыҥ бирӱзи тап эдип јӱгӱрип барала, шиҥдиретен неме алып, уксусла чыктытты, тайакка саптап, Ого ичерге берди.
49 Кезиктери дезе айттылар:
– Акыр, Илия Оны аргадаарга келгей не, кӧрӧлик.
50 Иисус дезе, база катап тыҥ ӱнденип, тыны кыйыла берди.
51 Је бат, байзыҥдагы кӧжӧгӧ ӱстиги бажынаҥ тӧмӧн тӱжӱре эки јара јыртылды. Јер силкинди, таштар јарылды,
52 сӧӧк салган јерлердиҥ эжиктери ачылды. Кӧп агарулар тирилип,
53 сӧӧк салган јерлердеҥ чыктылар. Ол тирилген кийнинде олор агару калага кирип, кӧп улуска кӧрӱнгендер.
54 Јӱс јуучылдыҥ јааны ла Иисусты каруулдаган улус дезе јер силкингенин, не ле болгонын кӧрӧлӧ, куды чыгып, айттылар:
– Ол чындаптаҥ Кудайдыҥ Уулы болгон!
55 Анайда ок ыраагынаҥ кӧрӱп турган кӧп ӱй улус болгон. Олор Иисуска болужып, Оныла кожо Галилейдеҥ келгендер.
56 Олордыҥ ортозында Мария Магдалина, Иаков ло Иосийдиҥ энези Мария, Зеведейдиҥ уулдарыныҥ энези болгондор.
Иисустыҥ мӧҥкӱзин кӧдӱргени
(Мк. 15:42-47; Лк. 23:50-56; Ин. 19:38-42)
57 Эҥирде Аримафейдеҥ Иосиф деп бай кижи келди. Ол база Иисустыҥ ӱренчиги болгон.
58 Пилатка келеле, ол Иисустыҥ сӧӧгин сурады. Айдарда, Пилат сӧӧкти берзин деди.
59 Иосиф оны алала, ару кеден бӧслӧ ороп,
60 јуукта бойы кайадаҥ ойгон сӧӧк салар јаҥы јерге апарып, салып койды. Эжигин јаан ташла базырала, јӱре берди.
61 Мария Магдалина, база бир Мария анда ок болуп, сӧӧк салган јердиҥ одожында отургандар.
62 Пятницаныҥ эртенгизи кӱн улу абыстар ла фарисейлер Пилатка јуулыжып,
63 айттылар:
– Бийибис, ол мекечи эзен јӱрерде, ӱч кӱннеҥ тирилерим деп айтканын эске алдыбыс.
64 Оныҥ учун сӧӧк салган јерди ӱчинчи кӱнге јетире каруулдазын деп јакар. Оноҥ башка, ӱренчиктери келип, сӧӧкти уурдап алала, калыкка Оны тирилди дешпезин. Бу кийниндеги меке башкызынаҥ јаман болор.
65 – Каруулчыктар бар. Канайып каруулдайтанын бойыгар билереер – деп, Пилат олорго айтты.
66 Олор барала, сӧӧк салган јерге каруул тургустылар, тажына таҥма бастылар.
28
Иисус Христостыҥ тирилгени
(Мк. 16:1-8; Лк. 24:1-12; Ин. 20:1-10)
1Суббот кӱн ӧткӧн кийнинде, неделениҥ баштапкы кӱниниҥ таҥ алдында Мария Магдалина ла база бир Мария сӧӧк салган јерди кӧрӧргӧ келдилер.
2 Кенетийин сӱрекей тыҥ јер силкинип, теҥеридеҥ Кайраканныҥ ангели тӱжӱп келди. Ол сӧӧк салган јерге базып келеле, ташты аҥтарып, ого отурып алды.
3 Бӱдӱми јалкындый, кийими кардый ак болды.
4 Каруулчыктар оноҥ коркып, тыркыража бердилер, ӧлгӧндий болдылар.
5Ангел дезе ӱй улуска айтты:
– Коркыбагар, кере тартырган Иисусты бедиреп турганыгарды билерим.
6 Ол мында јок. Бойы айтканыла, тирилген. Јууктай базып, Кайракан јаткан јерди кӧригер.
7 Ылтам барыгар, Ол тирилип калган, Галилейге слердеҥ озо барып јат, Оны анда кӧрӧригер деп, ӱренчиктерине айдыгар. Бат, слерге айттым.
8 Олор сӧӧк салган јердеҥ меҥдей чыгып, ӱренчиктерине айдарга, коркып ла сӱрекей сӱӱнип, јӱгӱре бердилер.
9 Ӱренчиктерине айдарга баргылап јадарда, олорго Иисус Бойы туштап,
– Эзендер! – деди.
Олор базып келеле, Оныҥ будын кучактай алып, Ого бажырдылар.
10 – Коркыбагар! – деп, Иисус олорго айтты. – Барып, карындаштарыма айдыгар, Галилей дӧӧн барзын. Мени анда кӧргӱлеер.
11 Ӱй улус барып јадарда, каруулчыктардыҥ кезиги калага келип, не болгонын ончозын улу абыстарга айдып бердилер.
12 Улу абыстар дезе јаандарла кожо јуулыжып јӧптӧжӧлӧ, јуучылдарга арбынду акча берип,
13 айттылар:
– Оныҥ ӱренчиктери тӱнде келип, уйуктап јадарыста, сӧӧгин уурдай бердилер – дегер.
14 Мыныҥ табыжы башчыга јеткежин, оны бӱдӱндирип койорыс, слерге јаман неме болбос.
15 Олор акчаны алала, ӱреткениле эттилер. Бу сӧс иудейлер ортодо элбеде таркап, бӱгӱнге јеткен.
Ӱренчиктерине јакарганы
(Мк. 16:14-18; Лк. 24:36-49; Ин. 20:19-23)
16 Он бир ӱренчик дезе Галилей дӧӧн, Иисустыҥ олорго айткан кыры јаар баргандар.
17 Оны кӧрӧлӧ, Ого бажырдылар, кезиктери дезе эреҥистеле бердилер.
18 Иисус јууктап, олорго айтты:
– Теҥери ле јерде ончо јаҥ Меге берилген.
19 Анайдарда, барыгар, ончо калыктарды ӱредигер. Олорды Аданыҥ, Уулыныҥ ла Агару Тынныҥ адыла крестеп,
20 слерге јакарганымды ончозын бӱдӱрерге ӱредигер. Је бат, ончо кӱндердиҥ туркунына, чак тӱгенгенче Мен слерле кожо. Аминь .
Марк бичиген сӱӱнчилӱ јар
1
Крестеечи Иоанныҥ јарлыктаганы
(Мф. 3:1-12; Лк. 3:1-9; Ин. 1:19-28)
1 Кудайдыҥ Уулы Иисус Христостыҥ Сӱӱнчилӱ Јарыныҥ башталганы.
2 Јарлыкчылардыҥ тӱрбегинде бичилгениле:
«Бат, Сенеҥ озо ангелимди ийип јадым,
ол Сениҥ јолыҥды белетеп койор.
3Куба чӧлдӧ кыйгырган кижиниҥ ӱни бу:
Кайраканга јол белетегер,
Оныҥ јолдорын тӱс эдигер!»
4Иоанн келген, куба чӧлдӧ улусты крестеп, јарлап јӱрген: «Эткен кинчектеригерди таштазын деп, Кудайга баштанып, креске тӱжӱгер».
5 Ого ончо Иудей орооны, Иерусалимниҥ ончо улузы келип, кинчектерин ачып турган. Иоанн олорды ончозын Иордан-сууда креске тӱжӱрген.
6 Иоанн тӧӧ тӱги кийимдӱ, тере курлу болгон, јиген ажы – аспан ла јер адаруныҥ балы.
7 Ол јарлап, айдып јӱрген: «Кийнимнеҥ менеҥ чик-јок кӱчтӱзи келедири. Мен эҥчейип, Оныҥ ӧдӱгиниҥ буузын да чечерине турбазым.
8 Мен слерди суула крестегем, Ол дезе слерди Агару Тынла крестеер».
Иисусты креске тӱжӱргени ле ченегени
(Мф. 3:13-17; 4:1-11; Лк. 3:21-22; 4:1-13)
9 Ол кӱндерде Галилей јериндеги Назареттеҥ Иисус келди. Оны Иоанн Иордан-сууда крестеди.
10 Бу тарый, Ол суудаҥ чыгып келеделе, теҥери ачылып, Агару Тын Оныҥ ӱсти орто кӱӱле чилеп тӱжӱп јатканын кӧрди.
11 Теҥеридеҥ ӱн чыкты: «Сен Мениҥ сӱӱген Уулым, Сенде Мениҥ јакшылыкту табым».
12 Бу тарый Агару Тын Иисусты куба чӧлгӧ апарды.
13 Ол куба чӧлдӧ тӧртӧн кӱн јӱрӱп, сатанага ченеткен, аҥдардыҥ ортозында болгон. Ангелдер Ого болужып тургандар.
14 Иоанн тӱрмелеткен кийнинде Иисус Галилейге келип, Кудайдыҥ Каандыгыныҥ Сӱӱнчилӱ Јарын јарлап,
15 айдып јӱрген: «Ӧй једип, Кудайдыҥ Каандыгы јууктап келди! Кудайга баштанып, Сӱӱнчилӱ Јарга бӱдигер».
Баштапкы ӱренчиктер
(Мф. 4:18-22; Лк. 5:1-11)
16 Галилей талайын јакалай барадып, Иисус Симонды ла оныҥ Андрей карындажын кӧрди. Олор, балыкчы болгон бойлоры, талайда шӱӱндеп тургандар.
17 Олорго: «Мениҥ кийнимнеҥ барыгар, – деди, – слерди улус тудаачы эдип салайын».
18 Олор бу ла тарый шӱӱнин артырып койоло, Оны ээчий бастылар.
19 Анаҥ ары база эмеш базала, Ол Зеведей уулы Иаковты, оныҥ Иоанн карындажын кемеде шӱӱн јамап отургандарын кӧрди.
20 Бу тарый олорды кычырды. Олор Зеведей адазын ишчилерле кожо кемеде артырып койоло, Оны ээчий бастылар.
Јоболдуларды јасканы
(Лк. 4:31-41)
21 Капернаумга келдилер. Удабай суббот кӱнде Иисус синагогага кирип, улус ӱретти.
22 Оныҥ ӱредӱзин кайкап турдылар, нениҥ учун дезе олорды бичикчилер чилеп эмес, бойында јаҥ бар кижи чилеп ӱреткен.
23 Синагогада кара јелбиске туттурган кижи болгон. Ол тыҥ кыйгыра берди:
24 – Сеге бистеҥ не керек болды, Назареттиҥ кижизи Иисус? Сен бисти ӧлтӱрерге келдиҥ бе? Кем болгоныҥды билер турум! Сен – Кудайдыҥ Агарузы.
25 Је Иисус:
– Унчукпа, бу кижидеҥ чык! – деп, кара јелбиске јакарды.
26 Кара јелбис кижини курултып, улу ӱнденип кыйгырала, оныҥ ӧзӧк-буурынаҥ чыга конды.
27 Ончозыныҥ куды чыгып, бой-бойынаҥ суражып турдылар:
– Бу не атасы? Бу кандый-андый јаҥы ӱредӱ болды? Ол јелбистердиҥ де бажын билип, јакарганда, олор Ого уккур болуп турганын!
28 Иисус керегинде табыш Галилей ичине ылтам јайыла берди.
29 Синагогадаҥ чыгала, Иаковло, Иоаннла кожо Симон ло Андрей-эшке келдилер.
30 Симонныҥ кайын энезиниҥ эди-каны изип-кӱйӱп, оорып јаткан. Бу тарый мыны Иисуска айттылар.
31 Иисус базып келеле, оны колынаҥ тудуп, тургусты. Ол јазылып, олорды кӱндӱледи.
32 Эҥир кирип, кӱн отура берерде, Ого кандый ла оорулу улусты, ӧзӧк-буурында шилемирлӱ улусты экелип турдылар.
33 Ончо кала айылдыҥ јанына јуулып келди.
34 Ол јӱзӱн-јӱӱр оорудаҥ шыралап јӱрген кӧп улусты јасты, кӧп шилемирлерди чыгара сӱрди. Је Ол Христос деп билер болгонын шилемирлерге айттырбай турды.
Иисус Галилейде јарлыктайт
(Лк. 4:42-44)
35 Эртенгизинде дезе, ачу таҥла туруп, аалга јерге барып, анда мӱргиди.
36 Симон кожо јӱргендериле Оныҥ кийнинеҥ бардылар.
37 Оны табала, «Ончозы Сени бедиреп туру» – дедилер.
38 Иисус олорго айтты:
– Бу јуугындагы јурттарга баралы, анда да јарлыктаар аргалу болойын. Мен бого болуп келген инем.
39 Анайып, Ол Галилей ичиле синагогаларда јарлыктап, шилемирлерди чыгарып јӱрди.
40 Ого капкаш балулу кижи келди, Оныҥ алдына тизеленип, јалынып айтты:
– Мени арутайын дезеҥ, арутап ийериҥ.
41 Иисус ого буурзап, колын тийгисти. «Арутайын, ару бол» – деди.
42 Бу сӧстӧрдиҥ кийнинде балу ол тарыйын кодорылып, ол ару боло берди.
43 Иисус ого кату јакарып, оны бу ла тарый божодып,
44 айтты:
– Кӧр, кижиге неме айтпа. Је барып, абыска кӧрӱн, Моисейдиҥ јакарганыла аруталганыҥ учун тайылга эт, улуска кере болзын.
45 Онызы дезе чыгала, не болгонын јарлап, айдып баштады. Оноҥ улам Иисус калага иле кирип болбой, тыштындагы аалга јерлерде јӱрди. Је улус Ого кайдаҥ ла бери келип турды.
2
Курулып калган кижини јасканы
(Мф. 9:1-8; Лк. 5:17-26)
1 Бир канча кӱнниҥ бажында Иисус Капернаумга бурылды. Ол ӱйде деп, табыш угулды.
2 Кӧп улус јуулып келген учун эжик те јанында јер јок болгон. Иисус олорго сӧс айдып турарда,
3 Ого тӧрткижилеп, курулып калган кижини экелдилер.
4 Улустыҥ кӧбине Иисуска јууктаар эбин таппай, Ол отурган айылдыҥ јабынчызында тежик эделе, оору кижини тӧжӧктӧ јаткан бойынча тӱжӱрип ийдилер.
5 Иисус олордыҥ бӱдӱп турганын кӧрӧлӧ, курулып калган кижиге айтты:
– Балам, кинчектериҥ ташталып јат.
6 Анда отурган бир кезик бичикчилер ичинде санандылар:
7 «Бу не дийт? Кудайды анайып не јамандайт болбогой? Кинчекти Кудайдаҥ ӧскӧ кем таштайтан?»
8 Иисус бу тарый олордыҥ ичиндеги санаазын ӧзӧк-тыныла билип, айтты:
– Ичигерде анайып не керек сананып јадыгар?
9 Нези јеҥил? Курулып калганга: «Кинчектериҥ ташталып јат» – деерге бе, эмезе: «Тур, тӧжӧгиҥди алып, базып јӱр» – деерге бе?
10 Је Кижи Уулында јердеги кинчекти таштаар јаҥ барын билип јӱрӱгер – дейле, курулып калганга: –
11 Сеге айдадым: тур, тӧжӧгиҥди алып, айлыҥа јан – деди.
12 Онызы бу тарый ӧрӧ туруп, тӧжӧгин алала, ончо улус кӧзинче чыга берди. Ончолоры кайкажып, «Мындый немени эр-јажына кӧрбӧдис!» – дежип, Кудайды алкап турдылар.
Левийди кычырып алганы
(Мф. 9:9-13; Лк. 5:27-32)
13 Иисус ойто ло талай јаар јӱре берди. Ончо улус Ого келип турды, Ол олорды ӱретти.
14 Ӧдӱп барадып, Ол Алфейдиҥ уулы Левий калан јуур јерде отурганын кӧрӧлӧ, «Мени ээчий бас» – деди. Онызы ӧрӧ туруп, Оныҥ кийнинеҥ басты.
15 Иисус Левий-эште кыйын отурарда, Оныла, Оныҥ ӱренчиктериле кожо кӧп каланчылар ла кинчектӱлер кыйын отургандар. Андый улус кӧп болгон ине, олор Оныла кожо јӱргендер.
16 Ол каланчыларла, кинчектӱлерле кожо ажанып отурганын кӧрӧлӧ, бичикчилер ле фарисейлер Оныҥ ӱренчиктерине айдышты:
– Ол каланчыларла, кинчектӱлерле кожо канайып ичет-јийт болбогой?
17 Мыны уккан Иисус олорго айтты:
– Эмчини кадык улус эмес, оору улус керексиир. Мен актуларды эмес, кинчектӱлерди кычырарга келгем.
Орозо керегинде
(Мф. 9:14-17; 12:1-8; Лк. 5:33-39; 6:1-5)
18 Иоанныҥ ла фарисейлердиҥ ӱренчиктери орозо туткандар. Иисуска келип, айткандар:
– Нениҥ учун Иоанныҥ ла фарисейлердиҥ ӱренчиктери орозолоп јадылар, Сениҥ ӱренчиктериҥ дезе орозолобой јадылар?
19 Иисус олорго айтты:
– Колту кожо јӱргенде, тойдогы улус орозолойтон беди? Колту кожо јӱргенде, олор орозолоп болбос.
20 Је колтуны олордоҥ айрып алар кӱндер келер, ол тушта, ол кӱндерде олор орозо тудар.
21 Эски кийимге јаҥы бӧстиҥ ӧӧнин јамабайтан. Оноҥ башка, јамачы эскизин јырта тартып, јыртыгы там ары барар.
22 Јаҥы аракыны эски тажуурга урбайтан. Оноҥ башка, аракы тажуурды јара тебер, аракызы да тӧгӱлер, тажууры да ӱрелер. Карын, јаҥы аракыны јаҥы тажуурга уратан.
Суббот кӱн керегинде
23 Бир катап суббот кӱнде Иисус аш салган кыраны кечире барып јаткан. Ӱренчиктери јолой аштыҥ мажагын ӱзӱп, јип тургандар.
24 Фарисейлер Ого айттылар:
– Олордыҥ суббот кӱнде этпейтенди эдип тургандарын кӧрзӧҥ.
25 Иисус олорго айтты:
– Качан да кычырбаган бедигер, Давид аш-курсактаҥ тутакту болуп, бойы да, кожо јӱргендери де аштайла, нени эткен эди?
26 Ол Авиафар деп улу абыс тужында Кудайдыҥ байзыҥына киреле, абыстардаҥ башка кем де јибейтен ыйык калаштарды алып јийле, кожо јӱргендерине де берген.
27 Оноҥ айтты:
– Суббот кӱн кижиге болуп јайалган, кижи суббот кӱнге болуп јайалган эмес.
28 Оныҥ учун Кижи Уулы суббот то кӱнниҥ бийи.
3
Колы кургап калганды јасканы
(Мф. 12:9-14; Лк. 6:6-11)
1Иисус синагогага ойто келди. Анда колы кургап калган кижи болгон.
2 Иисусты бурулаарга, оны суббот кӱнде јаскай не деп, ајыктап турдылар.
3 Ол колы кургап калган кижиге: «Ортозына тур – дейле,
4 кӧрӱп тургандарга дезе айтты: – Суббот кӱнде нени эдерге јараар: јакшыны ба, эмезе јаманды ба? Кижиниҥ јӱрӱмин аргадаар ба, эмезе кыйар ба?» Је олор унчукпай турдылар.
5 Иисус олорго чугулду кӧрӱп, јӱректери катуланганына ачурканып, байагы кижиге айтты:
– Колыҥды сун.
Ол сунды, колы база бирӱзиндий су-кадык боло берди.
6 Фарисейлер чыгала, Оны канайтсабыс ӧлтӱрерис деп, Иродтыҥ улузыла кожо јӧптӧштилер.
7 Иисус дезе ӱренчиктериле кожо талай јаар јӱре берди. Оныҥ кийнинеҥ Галилейдеҥ ле Иудейдеҥ кӧп улус барды.
8 Иерусалимнеҥ, Идумейдеҥ, Иордан ары јанынаҥ, Тир ле Сидонды јакалай јерлердеҥ ума јок кӧп улус Оныҥ эдип турганын угала, Ого келип тургандар.
9 Улустыҥ кӧбине кыстатпаска, «Меге кеме белен болзын» – деп, Ол ӱренчиктерине айтты.
10 Ол кӧп улусты јаскан, оныҥ учун оору улус Ого тийейин деп, Ол јаар тап эдип тургандар.
11 Кара јелбистер де Оны кӧрӧлӧ, Оныҥ алдына кӧҥкӧрӧ јыгылып, «Сен – Кудайдыҥ Уулы!» – деп, кыйгырыжып тургандар.
12 Је Ол Бойы кем болгонын јарлабазын деп, кату јакарып турган.
Он эки апостолды талдаганы
(Мф. 10:1-4; Лк. 6:12-16)
13 Мыныҥ кийнинде Иисус кырга чыгып, Бойына кычырайын дегендерин кычырып алды. Айдарда, Ого келдилер.
14 Бойыла кожо јӱргӱзейин деп, јарладып ийип турайын деп,
15 оору-јоболдуларды јазар, шилемирлерди чыгарар јаҥду болзын деп, олордоҥ он эки кижини талдап, олорды апостолдор деп адады.
16 Бат, Ол талдап алган он экӱниҥ ады-јолы бу: Симон, оны Петр деп адады;
17 Зеведейдиҥ уулы
Иаков ло оныҥ
Иоанн карындажы, олорды Воанергес – «Кӱкӱрт уулдары» деп адады;
18 Андрей, Филипп, Варфоломей, Матфей, Фома, Алфейдиҥ уулы Иаков, Фаддей, Симон Кананит
[1] ,
19 оноҥ
Иуда Искариот, соҥында Иисусты садып ийери ол болгон.
Агару Тынды јамандаганы – ташталбас
(Мф. 12:22-32; Лк. 11:14-23; 12:10)
20 Айылга келгилеерде, улус база ла јуулды, мынаҥ улам олордо курсак та јиир арга јок болды.
21 Мыны угала, Иисустыҥ санаазы энделген туру дешкилеп, јуук улузы Оны албанла апарарга келдилер.
22 Иерусалимнеҥ келген бичикчилер дезе, Оныҥ ичинде Веельзевул бар, Ол шилемирлерди шилемир бийиниҥ кӱчиле чыгара сӱрӱп турбай – дешкендер.
23 Айдарда, Иисус олорды кычырып алып, укаа сӧслӧ айтты:
– Сатана сатананы канайып чыгаратан?
24 Каандык бойынаҥ бойы бӧлинзе, байагы каандык јайрадылар.
25 Биле бойынаҥ бойы бӧлинзе, ол биле јайрадылар.
26 Сатана бойына бойы табарып, бӧлинген болзо, ол чыдажып туруп болбос: оныҥ ӧлӱми келгени ол.
27 Кӱчтӱ кижиниҥ айлына киргени, кӱчтӱ кижини озо кӱлӱбегенче, јӧӧжӧзин тоноп болбос, јаҥыс кӱлӱзе, айлын тоноор.
28 Чынын айдадым слерге: кижи уулдарыныҥ не ле кинчеги, канайып та јамандап айтканы ташталар.
29 Је Агару Тынды јамандап айткан кижиниҥ бурузы ӱргӱлјиге ташталбас, ол јажын-чакка јаргыга калар.
30 Иисустыҥ ӧзӧк-буурында кара јелбис бар дешкен учун Ол анайып айткан.
Иисустыҥ энези ле карындаштары
(Мф. 12:46-50; Лк. 8:19-21)
31 Иисустыҥ энези ле карындаштары келеле, тышкары туруп, Оны айттырып кижи ийдилер.
32 Иисусты эбире кӧп улус отурган.
– Сени тышкары энеҥ, карындаштарыҥ ла сыйындарыҥ сурулап јат – дедилер.
33 – Энем кем, карындаштарым кемдер? – дейле,
34 Ол Бойын эбире отурган улусты ајыктап, айтты: – Бат, Мениҥ энем, Мениҥ карындаштарым бу.
35 Кудайдыҥ табын бӱдӱрип јӱргени, Мениҥ карындажым да, эје-сыйным да, энем де.
4
Ӱрендеечи керегинде укаа сӧс
(Мф. 13:1-23; Лк. 8:4-15)
1Иисус талайдыҥ јаказында ойто ло ӱредип баштады. Ого кӧп улус јуулып келерде, кемеге кирип, талайда отурды, улус дезе ончозы талайдыҥ јарадында турды.
2 Ол укаа сӧстӧр айдып, кӧп ӱретти, ӱредип тура, олорго айтты:
3 – Угугар! Ӱрендеечи кижи ӱрендеерге чыккан.
4 Ӱрендеп турарда, кезик ӱрен јол кырына тӱшкен. Куштар учуп келеле, олорды чокып койгон.
5 Кезиги тобрагы ас ташту јерге тӱшкен. Тобрагы калыҥ эмес болгондо, удабай кылгазы ӧзӱп чыккан.
6 Кӱн чыгарда чалдыгып, тазыл јок болгон учун, кургап калган.
7 Кезиги тегенектӱ јерге тӱшкен. Тегенек ӧзӱп, оны туй базып койордо, ажы бӱтпеген.
8 Кезиги јакшы јерге тӱшкен. Ӧскӱлеҥ болуп, мажак бӱткен, ӱрендегенине кӧрӧ кезиги одус, кезиги алтан, кезиги јӱс катап кӧп тӱжӱм берген.
9 Иисус оноҥ айтты:
– Кулакту кижи уксын!
10 Ол јаҥыскан артып каларда, Оныҥ јанында јӱргендер он эки ӱренчикле кожо укаа сӧс керегинде сурадылар.
11 Иисус олорго айтты:
– Слерге Кудайдыҥ Каандыгыныҥ јажыттарын билери берилген, ӧскӧ-туш улуска дезе, ончозын укаалап айдатан,
12 нениҥ учун дезе
олор кӧзиле кӧрзӧ дӧ, кӧрбӧйдилер,
кулагыла укса да, аайлабайдылар.
Кудайга баштанган болзо, кинчектери ташталар эди.
13 Оноҥ сурады:
– Бу укаа сӧсти аайлабадыгар ба? Андый болзо, ончо укаа сӧстӧрди канайып аайлаарыгар?
14 Ӱрендеечи сӧс ӱрендейт.
15 Јол кырына тӱшкен ӱрен деп, мындыйларды айтканы: олорго сӧс ӱренделер, је олор сӧсти укса ла, сатана келип, јӱрегинде ӱренделген сӧсти алып барат.
16 Анайып ок ташту јерге тӱшкен ӱрен деп, мындыйларды айтканы: олор айткан сӧсти укканда, бу тарый сӱӱнип, кӧксине алынадылар.
17 Је олор бойында тазыл јок, турумкай эмес. Оноҥ, сӧс учун ачу келгежин эмезе истежӱ болгожын, бу тарый јана тӱшкилейт.
18 Тегенектӱ јерге тӱшкен ӱрен деп, сӧсти уккан улусты айтканы.
19 Је јадынды кичеейтени, јӧӧжӧгӧ тартылатаны, ӧскӧ дӧ кычалар олордыҥ ичине кирип, уккан сӧсти туй базып койот, ол сӧс тӱжӱм јок артып калат.
20 Јакшы јерге ӱренделген дегени, сӧсти угуп, кӧксине алынып турган улусты айтканы. Ол сӧс ӱрендегенине кӧрӧ бирӱзи одус, ӧскӧзи алтан, кезиги јӱс катап кӧп тӱжӱм берет.
Јарык керегинде
(Лк. 8:16-18)
21 Иисус олорго айтты:
– Јарыткышты табактыҥ эмезе орынныҥ алдына тургузарга экелетен беди? Оны јарыткыштыҥ јерине тургузарга экелетен эмес пе?
22 Иле болбос јажыт неме јок; тыштына чыкпас туйук неме јок.
23 Кулакту кижи уксын!
24 База айтты:
– Угуп турганыгарга ајару эдигер. Кандый кемјӱле кемјииригер, анайып ла бойыгарга кемјилер, слерге, угуп тургандарга, ӱзеери кожулар.
25 Кемде бар, ого берилер, кемде дезе јок, оныҥ бары да айрылар.
Ӱрен керегинде
26 База айтты:
– Кудайдыҥ Каандыгы бого тӱҥей: кижи јерге ӱрен чачат,
27 тӱнде уйуктайт, тӱште турат, је ӱрен канайда чыгып, ӧзӱп турганын билбейт.
28 Јер дезе бойы бойынаҥ озо баштап кӧк ӧскӱрет, оноҥ мажак, оноҥ мажакты ашла толтырат.
29 Аш бышканда, бу тарый ол серп алып, кырага барат, нениҥ учун дезе ашты кезер ӧй једип келген.
30 База айтты:
– Кудайдыҥ Каандыгын неге тӱҥдейли? Эмезе кандый укаа сӧслӧ оны айдалы?
31 Ол горчицаныҥ ӱренине тӱҥей. Оны јерге ӱрендеп јатканда, јердеги ончо ӱрендердеҥ оок.
32 Ӱрендеп койгондо, чыгып, кандый ла маала ажынаҥ бийик болор, сабактары барбак болуп, оныҥ кӧлӧткӧзине теҥериниҥ куштары уйа тартар аргалу.
33 Кӧп андый укаа сӧстӧрлӧ олордыҥ оҥдоор кирезиле сӧс јарлап јӱрди.
34 Укаалабай олорго неме айтпас болды, ӱренчиктерине дезе јаҥыскандыра ончозын јартап турды.
Јотконды сыныктырганы
(Мф. 8:23-27; Лк. 8:22-25)
35 Ол кӱн эҥирде Иисус ӱренчиктерине:
– Ол јанына кечели – деди.
36 Олор улусты јандырып ийеле, кемеде отурган Иисусты кожо алып, јӱстилер. Анда ӧскӧ дӧ кемелер болгон.
37 Јаан јоткон тӱшти. Толкулар кемеге табарарда, ичине суу кирип, толуп турды.
38 Иисус дезе кемениҥ кийни јанында неме јастанып алала, уйуктап јаткан. Оны ойгозып, айттылар:
– Ӱредӱчи! Чӧҥӱп баратканыс Сеге тӱҥей ле бе?
39 Ол туруп, салкынды токтодып, талайга айтты:
– Тымы, токто!
Салкын токтоп, тып-тымык боло берди.
40 – Слер не андый коркынчак болдыгар? – деп, Иисус олорго айтты. – Бӱтпес болуп кайттыгар?
41 Олордыҥ куйка баштары јимиреп, бой-бойына айдып турдылар: «Салкын да, талай да Ого уккур болордо, бу Кем болотон?»
5
Кара јелбиске туттурган кижини јасканы
(Мф. 8:28-34; Лк. 8:26-39)
1 Талайдыҥ ол јанына, Гадара деп ороонго, јӱзӱп келдилер.
2Иисус кемедеҥ тӱжерде, бу тарый сӧӧк салар јердеҥ кара јелбиске туттурган кижи чыга конды.
3 Ол сӧӧк салар јерде јаткан, оны бир де кижи кынјылап та болбогон.
4 Оны кӧп катап кижендеп, кынјылап та турза, кынјыны ӱзӱп, киженди оодып салатан. Оны јобожыдар кижи чыкпаган.
5 Тӱни-тӱжи ол сӧӧк салар јерлерде ле кырларда кыйгырып, ташка согулып јӱрген.
6 Иисусты ыраагынаҥ кӧрӧлӧ, јӱгӱрип келип, Ого бажырып,
7 тыҥ ӱнденип кыйгырды:
– Ӧрӧ турган Кудайдыҥ Уулы Иисус! Сеге менеҥ не керек болды? Сени Кудайдыҥ учун сурап турум: мени кыйнаба!
8 Ол мынайып айткан, нениҥ учун дезе Иисус: «Кара јелбис , бу кижидеҥ чык!» – деген.
9 Адын сураарда, айтты:
– Бис кӧп, оныҥ учун адым – тӱмен черӱ.
10 Олорды бу јердеҥ сӱрбезин деп, Ого јалына бердилер.
11 Андагы кырдыҥ эдегинде јаан ӱӱр чочколор одорлоп јӱрген.
12 – Бисти чочколорго ийе бер, олордыҥ ӧзӧк-буурына барып кирели – деп, шилемирлер сурап турдылар.
13 Иисус јӧбин берди. Кара јелбистер кижидеҥ чыгып, чочколордыҥ ӧзӧк-буурына барып кирдилер. Айдарда, ӱӱрде эки муҥ кире чочко каскактаҥ талайга калып, чӧҥӱп калды.
14 Кӱдӱчилер дезе сыр-јӱгӱрикте барып, каладагы ла јурттардагы улуска айттылар. Олор не болгонын кӧрӧргӧ чыкты.
15 Иисуска келип кӧрзӧ, ӧзӧк-буурында тӱмен шилемирлӱ болгон кижи санаазы ордында, кийимдӱ отурды. Олорго коркымчылу боло берди.
16 Кӧргӧн улус шилемирлӱ кижиле, оноҥ чочколорло не болгонын куучындап бердилер.
17 Олордыҥ јеринеҥ јӱре берзин деп, Иисусты сурап турдылар.
18 Ол кемеге отурып јадарда, байагы ӧзӧк-буурында шилемирлӱ болгон кижи Оныла кожо јӱрейин деп суранды.
19 Је Иисус болдырбай, айтты:
– Айлыҥдагы улузыҥа јан. Сеге Кайракан нени эткенин, канайда буурзаганын олорго айдып бар.
20 Онызы барып, Иисус ого нени эткенин Он-Тура деп јерде јарлыктап баштады. Ончолоры кайкажып турдылар.
Оору ӱй кижини јасканы ла кызычакты тиргискени
(Мф. 9:18-26; Лк. 8:40-56)
21 Иисус кемеле ол јанына ойто кечерде, Оны эбире кӧп улус јуулды. Ол талайдыҥ јаказында болгон.
22 Је бат, синагоганыҥ јаандарыныҥ бирӱзи, Иаир деп кижи, келди. Иисусты кӧрӧлӧ, Оныҥ будыныҥ јанына кӧҥкӧрӧ тӱжӱп,
23 эреп-јайнай берди:
– Кызычагым ӧлӱп јадыры. Барып, оныҥ ӱстине колыҥды салып алка, ол аргадалып, тирӱ артсын.
24 Иисус оныла кожо барды. Оныҥ кийнинеҥ кӧп улус базып, Оны кыстап турган.
25 Анда он эки јыл кан келип, јобоп јӱрген бир ӱй кижи болгон.
26 Ол кӧп эмчилерге јӱрӱп, кӧп шыралап, не барын ончозын кородып, бир де туза албай, оорузын там јаанаткан.
27 Иисус керегинде угала, улустыҥ ортозыла кийнинеҥ базып келип, Оныҥ кийимине тийди.
28 «Оныҥ кийимине де тийзем, јазыларым» – деп, ол айдынган.
29 Бу ла тарый кан токтоп, ол јоболынаҥ јазылганын эди-каныла сезип ийди.
30 Иисус бу ла тарый Бойынаҥ кӱч чыга бергенин сезип, улус јаар кайра баштанып, сурады:
– Кийимиме кем тийди?
31 Ӱренчиктери Ого айттылар:
– Улус Сени кыстап турганын кӧрӱп, Меге кем тийди деп, не сурайдыҥ?
32 Је Ол анайткан кижини кӧрӧйин деп, эбире кӧстӧп турды.
33 Ӱй кижи бойыла не боло бергенин билди . Ол коркып ла тыркыражып, базып келеле, Иисустыҥ будыныҥ јанына кӧҥкӧрӧ тӱжӱп, чынын ончозын айтты.
34 Иисус ого: «Кызым, бӱдӱп турганыҥ сени аргадап алды. Амырыҥ алып, јӱре бер, оору-јоболго бастырба» – деди.
35 Ол айдып турганча, синагога башчызыныҥ айлынаҥ улус келип, айттылар:
– Кызычагыҥ јада калды, Ӱредӱчини темей јоботпо.
36 Иисус дезе, бу сӧстӧрди уккан бойынча, синагоганыҥ јаанына айтты:
– Коркыба, јаҥыс ла бӱт.
37 Ол Бойыныҥ кийнинеҥ Петр ла Иаковтоҥ, Иаковтыҥ Иоанн карындажынаҥ башка кижи бастырбады.
38 Олор синагоганыҥ јааны -эшке келдилер. Иисус тӱймежип, ыйлажып-сыктажып турган улусты кӧрди.
39 Киреле, олорго айтты:
– Не тӱймежип, ыйлажып туругар? Кызычак ӧлбӧгӧн, ол уйуктап јат.
40 Оны шоодо бердилер. Ол дезе, ончозын ӱйдеҥ чыгарып, кызычактыҥ ада-энезин, Бойыла кожо јӱргендерин алганча, баланыҥ јаткан јерине кирди.
41 Кызычактыҥ колын тудуп, айтты:
– Талифа-куми!
Бу сӧс: «Кызычак, сеге айдадым: тур!» – дегени.
42 Кызычак бу тарый туруп, база берди. Ол он эки јаш кирелӱ болгон. Ончозы алаҥ кайкадылар.
43 Мыны бир де кижи билбезин деп, Иисус олорго кату јакарала, балага курсак берзин деди.
6
Јарлыкчы алтайында тоотпос
(Мф. 13:53-58; Лк. 4:16-30)
1 Оноортынаҥ чыгала, Иисус Бойыныҥ алтайына келди. Оныла кожо ӱренчиктери болгон.
2Суббот кӱн једип келерде, Ол синагогада ӱредип баштады. Оны уккан улустыҥ кӧбизи алаҥ кайкап, айдышты:
– Бу ончозы Ого кайдаҥ келди не? Ого не болгон ойгор санаа берилген? Оныҥ колы мындый кайкалдарды канайып эдет болбогой?
3 Ол агашла узанар ус эмес беди? Марияныҥ уулы, Иаковтыҥ, Иосияныҥ, Иуданыҥ ла Симонныҥ аказы эмес пе? Эје-сыйындары мында, ортобыста эмес пе?
Анайып Ого бӱтпей, Оны јуутпай тургандар.
4 Иисус дезе олорго айтты:
– Јарлыкчы кӱндӱзи јок болбойтон, оны јаҥыс алтайында, тӧрӧӧн-тууганы, айлындагы улузы тообойтон.
5 Ол анда бир де кайкал эдип болбоды, кезик ле јоболдулардыҥ ӱстине колын салып алкап, јасты.
6 Олордыҥ бӱтпей турганын кайкады.
Мыныҥ кийнинде јака јурттар сайын ӱредип јӱрди.
Он эки ӱренчикти ийгени
(Мф. 10:5-15; Лк. 9:1-6)
7 Иисус он эки ӱренчигин кычырып алып, олорды экидеҥ ийип, кара јелбистердиҥ бажын билетен јаҥ берди.
8 Олорго јакып, айтты:
– Јолго тайактаҥ ӧскӧ бир де неме алып јӱрбегер: баштык та, калаш та, курыгарда јес акча да.
9 Тегин ӧдӱк кийигер, кат кийим кийбегер.
10 Кажы бир айылга тӱшсегер, ол јердеҥ чыкканча, анда болыгар.
11 Кандый бир јерде слерди јуутпаза, слерди укпаза, ол јердеҥ чыгып барадып, будыгардаҥ тоозынды кактагар. Онызы олорго удура кере болзын. Чынын айдадым слерге: јаргы болотон кӱнде, ол калага кӧрӧ, Содом ло Гоморрага јеҥил болор.
12 Олор барып, улусты Кудайга баштанзын деп, јарлыктап јӱрдилер.
13 Кӧп шилемир чыгарып, кӧп јоболдуларга май сӱртӱп, јазып турдылар.
Крестеечи Иоанныҥ ӧлӱми
(Мф. 14:1-12; Лк. 9:7-9)
14 Иисустыҥ ады јарлу боло берген учун, Ол керегинде табыш Ирод -каанга јетти. Ол айтты: «Бу Крестеечи Иоанн . Ол тирилген, оныҥ учун ол кайкалдар эдет».
15 Кезиги: «Бу Илия » – дешти. Ӧскӧлӧри дезе, «Бу јарлыкчы, эмезе јарлыкчылардыҥ бирӱзиндий кижи» – дештилер.
16 Ирод дезе, мыны угала, айтты: «Бу – меге бажын кезе чаптырган Иоанн. Ол тирилген туру».
17 Ирод Иоаннды тутсын деп кижи ийип, оны кижендеп, тӱрмелеп койгон болгон. Ол мыны Филипп карындажыныҥ абакайын, Иродиаданы, бойы алганы учун эткен.
18 Иоанн Иродко айдып туратан: «Сеге карындажыҥныҥ абакайын аларга јарабас».
19 Иродиада Иоаннды ӧштӧп, оны ӧлтӱрейин де дезе, је болуп албай јӱрген.
20 Ирод Иоаннды акту , агару кижи деп билип, оноҥ айап, оны чеберлеп јӱрген. Оны угуп, кӧпти эткен, айткан сӧстӧрин јакшызынып уккан.
21 Эптӱ учурал Иродтыҥ туулган кӱнинде болгон. Ол бойыныҥ кӧдӧчилерине, черӱ башчыларына ла Галилейдиҥ јаандарына той-јыргал эткен.
22 Иродиаданыҥ кызы кирип, бијелеген, Иродко ло оныла кожо кыйын отургандарга јараган. Каан кыска айткан:
– Менеҥ сурайын дегениҥди – сура, сеге берейин.
23 Оноҥ чертенген:
– Нени де суразаҥ, каандыгымныҥ кабортозын да болзо, берейин.
24 Кыс нени сурайын деп, энезине барарда, онызы: «Крестеечи Иоанныҥ бажын сура» – деген.
25 Кыс бу тарый каанга капшайлап барып, айткан:
– Эмди ле Крестеечи Иоанныҥ бажын табакка салала, меге берзин деп турум!
26 Каан кунуга берген, је чертине ле кожо кыйын отурган улуска болуп ого берген сӧзин бузарга кӱӱнзебеген.
27 Ол бу тарый черӱчилди ийип, Иоанныҥ бажын экелзин деп јакарган.
28 Онызы тӱрмеге барып, оныҥ бажын кезе чабала, табакка салала, экелип, кыска берген. Кыс дезе башты энезине берип ийген.
29 Иоанныҥ ӱренчиктери угала, келип, оныҥ сӧӧгин алып, јууп салгандар.
Беш муҥ кижини тойдырганы
(Мф. 14:13-21; Лк. 9:10-17; Ин. 6:1-14)
30 Апостолдор Иисуска јуулыжып келеле, нени эткенин, неге ӱреткенин Ого ончозын айдып бердилер.
31 Иисус олорго айтты:
– Јӱк бойыгар аалга јерге барып, эмеш тыштанып алыгар.
Чындап та, келип-барып тургандар кӧп болгон учун, олорго ажанарга да бош јок болгон.
32 Олор јаҥыс бойлоры кемелӱ аалга јерге јӱстилер.
33 Јӱзӱп бараткандарын кӧргӧн кӧп улус олорды танып, ончо калалардаҥ оноор јойу, озолоп, јӱгӱрижип келдилер.
34 Иисус чыгып, кӧп улусты кӧрӧлӧ, кӱдӱчизи јок койлордый јӱрӱ деп, ичи ачыды. Олорды кӧпкӧ ӱредип баштады.
35 Орой боло берерде, ӱренчиктери Ого базып келип, айттылар:
– Бу аалга јер эди, оноҥ орой.
36 Улусты божодып ий, эбире турган айылдарга, јурттарга барып, бойлорына курсак садып алзын. Олордо јиир неме јок.
37 Иисус: «Слер олорды азырагар» – деди. Ого айттылар:
– Бис барып, эки јӱс динарийге калаш садып алала, олорды азыраак па?
38 Је Ол айтты:
– Слерде канча кире калаш бар, барып кӧрӱгер.
Олор барып кӧрӧлӧ, «Беш болчок калаш ла эки болчок балык» – дедилер.
39 Айдарда, ончозын кӧк ӧлӧҥниҥ ӱстине бӧлӱктей отургызыгар деди.
40 Олор јӱстеҥ, беженнеҥ бӧлӱктей отурып ийдилер.
41 Иисус беш калашты, эки балыкты алды, теҥери ӧрӧ кӧрӧлӧ, алкады. Калашты сындырала, улуска ӱлезин деп, ӱренчиктерине берди. Эки балыкты анайып ла ончозына ӱледи.
42 Ончозы јиди, тойды.
43 Калаш ла балыктыҥ арткан-калганын он эки каламага толтыра јууп алдылар.
44 Курсак јигендердиҥ тоозы беш муҥ эр кижи болгон.
Сууныҥ ӱстиле басканы
(Мф. 14:22-36; Ин. 6:15-21)
45 Бу тарый Иисус ӱренчиктерге:
– Улусты јандырып турганчам, кемеге отурып, ол јанына, Вифсаида јаар, Менеҥ озо кечигер – деди.
46 Улусты јандырып ийеле, мӱргийин деп, кырга чыкты.
47 Эҥирде кеме талайдыҥ ортозында болгон, Иисус дезе јаҥыскан Бойы јерде болгон.
48 Терс салкын согордо, ӱренчиктери кайыктап болбой, шыралап турганын кӧрди. Таҥ алдында Ол талайдыҥ ӱстиле базып, олорго јууктап келеле, кӧндӱре ӧдӧ конорго сананды.
49 Олор дезе, Оныҥ талайла базып келеткенин кӧрӧлӧ, бу сӱне болбой деп, кыйгырып ийдилер,
50 нениҥ учун дезе, Оны ончозы кӧрӧлӧ, коркый бергендер. Ол дезе бу тарый олорго эрмектенип, айтты:
– Чочыбагар, бу Мен, коркыбагар.
51 Мынайда айдала, олордыҥ кемезине отурды. Салкын токтой берди. Олор алаҥ кайкадылар.
52 Јӱректери таш болгон учун олор калашла болгон кайкалды аайлабаган.
53 Кечеле, Геннисарет јерине келип, јаратка токтодылар.
54 Олор кемедеҥ чыгарда, бу тарый улус Иисусты танып,
55 ончо јака јерлерди эбире јӱгӱрип, оору улусты тӧжӧктӧргӧ салала, Ол јӱрӱ деп угулган јерге экелип баштады.
56 Ол кайда ла келгенде – јурт болзын, кала болзын, турлу болзын, јоболдуларды тепсеҥдерге экелип салала, олор Оныҥ эдегине де болзо тийзин деп, сурап турдылар. Ого тийген улус јазылып турган.
7
Ару ла быјар
(Мф. 15:1-20)
1 Иисусты эбире фарисейлер ле Иерусалимнеҥ келген бир кезик бичикчилер јуулдылар.
2 Оныҥ ӱренчиктериниҥ кезиги ару эмес колдорын јунбай калаш јип отургандарын кӧрӱп, олорды каарып турдылар.
3 Фарисейлер дезе, ончо иудейлер чилеп, ада-ӧбӧкӧниҥ јаҥдап келген јаҥыла колдорын быжулап јунбаганча, ажанбайтан.
4 Базардаҥ келеле, јунунбайынча, ажанбас. Оноҥ до ӧскӧ јаҥдаган јаҥы кӧп болгон: айак, јыракы, јес айак-казан јунары.
5 Оныҥ учун фарисейлер ле бичикчилер Иисустаҥ сурадылар:
– Јаандардыҥ јаҥдап келген јаҥын ӱренчиктериҥ не керек јаҥдабайдылар, колдорын јунбай, калаш јийдилер?
6 Ол каруу јандырды:
– Эки јӱстӱ слер керегинде Исаия јарлыктап, чын бичиген:
«Бу улус Мени тилиле тооп јат,
јӱректери дезе Менеҥ ыраак.
7Је кижиниҥ ӱредӱзине ле јакылтазына ӱредип,
Мени темей тооп јадылар».
8 Слер Кудайдыҥ јакылтазын таштап, кижиниҥ јаҥдап келген јаҥын тудуп, айак-казанды јунатан ээжилерди бӱдӱрип, бого тӱҥей ӧскӧ дӧ кӧп немелер эдип јадыгар.
9 Бойыгардыҥ јаҥыгарды јаҥдаарга болуп, Кудайдыҥ јакылтазын јектеп турганыгар јакшы ба?
10Моисей айткан јок беди: «Ада-энеҥди тооп јӱр»; база: «Адазын эмезе энезин јаман айдып турган кижи, ары ӧлӱп калзын». 11 Слер дезе айдадыгар: «Кижи адазына эмезе энезине: „Менеҥ алгадый немегер корван“ деп јарлаза, ол Кудайга сый болор».
12 Онызыла ого адазына эмезе энезине нени де эттирбей јадыгар.
13 Мынызыла бойыгар тургускан јаҥдап келген јаҥыгарга болуп, Кудайдыҥ сӧзин кеде эдип, бого тӱҥей кӧп ӧскӧ дӧ немелер эдип јадыгар.
14 Улусты ончозын ойто кычырып алала, айтты:
– Ончогор Мени угуп, кӧксигерге алыныгар.
15 Кижиниҥ ичине тыштынаҥ кирген бир де неме оны быјарсыдып болбос. Је бойынаҥ чыгып турганы, кижини быјарсыдар.
16 Кулакту кижи уксын!
17 Ол улусты артырып, ӱйге кирерде, ӱренчиктери укаа сӧс керегинде сурадылар.
18Иисус олорго айтты:
– Слер де неме аайлабас улус болдыгар ба? Кижиниҥ ичине тыштынаҥ киргени, оны быјарсыдып болбозын аайлабай туругар ба?
19 Ол јӱрекке эмес, ичке кирет ине, оноҥ тыштына чыгат.
Мынызыла Ол курсакты ару деп јарлады.
20 Оноҥ айтты:
– Кижиниҥ ичинеҥ чыкканы, кижини быјарсыдып јат.
21 Кижиниҥ ичинеҥ, јӱрегинеҥ чыгары бу: кара санаа, балыр јӱрӱм јӱрери, ууры эдери, кижи ӧлтӱрери, чайдам кылынары,
22 јимекейлеери, ӧчӱркеп ӧштӧӧри, куурмак кылык кылынары, уйат билбези, кӱйӱнери, Кудайды јамандайтаны, улуркайтаны, тенексийтени.
23 Бу јаманныҥ ончозы кижиниҥ ичинеҥ чыгып, кижини быјарсыдып јат.
Кара јаҥду ӱй кижиниҥ Кудайга бӱткени
(Мф. 15:21-28)
24 Оноортынаҥ чыгала, Иисус Тир ле Сидонныҥ јерлерине келди. Ӱйге кирип, бу керегинде кижи билбезин деп кӱӱнзеди, је мыны јажырып болбоды.
25 Кызычагы кара јелбиске туттурган бир ӱй кижи Иисус керегинде угала, бу тарый келип, Оныҥ будыныҥ јанына кӧҥкӧрӧ тӱшти.
26 Бу ӱй кижи дезе кара јаҥду болгон, алтайы Сирияныҥ Финикиязы болгон. Шилемирди кызычагынаҥ чыгарзын деп, Оны сурай берди.
27 Је Иисус ого айтты:
– Озо балдар тойзын. Балдардыҥ калажын блаап, ийттерге таштаарга јарабас.
28 Ӱй кижи дезе каруу јандырды:
– Эйе, Кайракан , је балдар јиген калаштыҥ стол алдына тӱшкен оодыгын ийттер јийтен эди.
29 Иисус: «Бу айткан сӧзиҥ учун эмди јан – деди. – Шилемир кызычагыҥнаҥ чыга берди».
30 Ол јанып келеле кӧрӧрдӧ, кызычагы тӧжӧктӧ јатты, оныҥ ӧзӧк-буурынаҥ шилемир чыгып калтыр.
Ӱскер, чокол кижини јасканы
31 Тир ле Сидонныҥ јеринеҥ чыгала, Он-Кала ичиле ӧдӱп, Иисус ойто Галилейдиҥ талайы јаар барды.
32 Ого ӱскер, чокол кижини экелеле, оныҥ ӱстине колыҥ салып, алка – деп, сурай бердилер.
33 Иисус оны улустаҥ туура јединип, эки кулагына Бойыныҥ сабарын сукты, тӱкӱреле, тилине тийди.
34 Теҥери ӧрӧ кӧрӧлӧ, улу тынып, ого: «Еффафа – Ачыл» – деди.
35 Бу тарый ол кижиниҥ кулагы ачылып, тилиниҥ кӱрмеги чечилип, јап-јарт эрмектене берди.
36 Мыны кижиге айтпагар деп, олорго јакарды. Је олорды канча ла токтоткон сайын, олор там ары јарлап јӱрдилер. Алаҥ кайкажып, айдып турдылар:
37 – Ончозын јакшы эдет: ӱскерин угар эдет, тили јогын тилдӱ эдет.
8
Тӧрт муҥ кижини тойдырганы
(Мф. 15:32-39)
1 Ол кӱндерде кӧп улус јуулган. Олордыҥ јиир немези јок болордо, Иисус ӱренчиктерин кычырып алып, айтты:
2 – Бу улуска ичим ачыйт. Ӱч кӱнге чыгара Мениле кожо јӱрген улустыҥ ооско салар немези јок.
3 Олорды ажандырбай јандырып ийзем, јолдо уйадай берер. Олордыҥ кезиги ыраактаҥ келген ине.
4 – Мында, аалга јерде, олорды азырайтан калашты кайдаҥ алар? – деп, ӱренчиктери каруу јандырдылар.
5 Иисус олордоҥ: «Слерде канча кире калаш бар?» – деп сураарда, јети дештилер.
6 Ол улусты јерге кыйын отурзын дейле, јети калашты алып, алкыш јетирди, сындырала, ӱлезин деп, ӱренчиктерине берди. Олор улуска ӱледи.
7 Олордо база эмеш балык болгон. Ол алкайла, онызын да ӱлезин деди.
8 Олор јиди, тойды. Арткан-калганын јети каламага јууп алдылар.
9 Јигени дезе тӧрт муҥ кире кижи болгон. Иисус олорды јандырып ийди.
10 Бу ла тарый ӱренчиктериле кожо кемеге отурып, Далмануфа деп јерге келди.
11 Фарисейлер келип, Иисусла сӧс блаажа бердилер. Оны ченеп, теҥеридеҥ билди кӧргӱссин деп, некеп турдылар.
12 Ол улу тынып, айтты:
– Бу ӱйе билди кӧргӱс деп, не некейт болбогой? Чынын айдадым слерге: бу ӱйеге билди берилбес.
13 Оноҥ олорды таштап, катап кемеге отурала, ол јанына кечти.
Ачыткы керегинде
(Мф. 16:5-12)
14 Ӱренчиктер калаш аларын ундып койгондор. Кемеде јӱк ле бир болчок калаш болгон.
15 Иисус дезе јакып, айтты:
– Фарисейлердиҥ ле Иродтыҥ ачыткызынаҥ чеберленигер.
16 Ӱренчиктер бойы ортодо: «Бисте калаш јогын айдып туру» – деп табыштылар.
17 Иисус онызын билип, айтты:
– Бисте калаш јок деп, нени таап туругар? Эмдиге оҥдобос, аайлабас кайттыгар? Јӱректеригер эмдиге јетире таш бойынча ба?
18 Кӧстӱ бойыгар кӧрбӧй туругар ба? Кулакту бойыгар укпай туругар ба? Санаагарга кирбейт пе?
19 Беш муҥ кижиге беш калаш сындырып береримде, јигенниҥ арткан-калганын канча каламага толо јууп алган эдигер?
Олор:
– Он эки – дедилер.
20 – Јетӱни тӧрт муҥ кижиге јетиреримде, јигенниҥ арткан-калганын канча каламага јууп алган эдигер? – деерде, «јети» – дедилер.
21 Айдарда, Иисус олорго айтты:
– Эмдиге јетире аайлабас кайттыгар?
Сокорды јасканы
22 Вифсаидага келдилер. Иисуска сокор кижини экелип, ого кол тийгиссин деп сурадылар.
23 Ол сокорды јединип, јурттыҥ тыштына чыгарды. Кӧзине тӱкӱрип, ого колын салып,
– Неме кӧрӱп туруҥ ба? – деди.
24 Онызы кӧрӧлӧ, айтты:
– Ӧдӱп бараткан улус агаш ошкош кӧрӱнет.
25 Иисус оныҥ кӧзине колын катап салып, кӧрзин деп јакарды. Байагы кижи лаптап кӧрӱп, јазылды, ончозын јап-јарт кӧрӧ берди.
26 Иисус оны јандырып, «Јуртка кирбе, јуртта кемге де айтпа» – деди.
Иисус кем?
(Мф. 16:13-20; Лк. 9:18-21)
27 Иисус ӱренчиктериле кожо Филипп Кесарийи дейтен јердиҥ јурттарына барды. Јолой олордоҥ сурады:
– Улус Мени кем дежет?
28 Олор айттылар:
– Сени Крестеечи Иоанн дежет, кезиктери Илия , кезиктери јарлыкчылардыҥ бирӱзи дежет.
29 Ол сурады:
– Слер Мени кем дейдигер?
– Сен – Христос – деп, Петр каруу јандырды.
30 – Мен керегинде кемге де айтпагар – деп, Иисус олорго јакарды.
31 Оноҥ олорды ӱредип баштады: Кижи Уулы кӧп кыйналар, јаандар, улу абыстар ла бичикчилер Оны јектеп койор учурлу, Оны ӧлтӱргилеп койор, је ӱчинчи кӱнде Ол тирилер учурлу.
32 Ол мыны ачыгынча айдып јӱрген. Петр дезе, Оны кедери кычырып алала, Ого удура сӧс айдып баштады.
33 Је Ол ӱренчиктери јаар кайра кӧрӧлӧ, Петрды каарып, ого айтты:
– Менеҥ кеде тайыл, сатана ! Сен Кудайдыйын эмес, кижинийин сананып јадыҥ.
34 Улусты Бойыныҥ ӱренчиктериле кожо кычырып алып, олорго айтты:
– Мениле кожо болойын дегенигер, бойынаҥ бойы мойноп, бойыныҥ кере тартыратан агажын алганча, Мени ээчий барзын.
35 Јӱрӱмин аргадайын дегени, онызын јылыйтар. Меге ле Сӱӱнчилӱ Јарга болуп јӱрӱмин јылыйтканы дезе, онызын аргадап алар.
36 Јер-телекейде не бар ончозын табала, је јӱрӱмин јылыйтса, кижиге кандый туза?
37 Эмезе кижи бойыныҥ јӱрӱми учун ордына нени берер?
38 Бу кинчектӱ, чайдам ӱйе алдында кем Менеҥ, Мениҥ айткан сӧзимнеҥ уйалар болзо, Кижи Уулы да Адазыныҥ магын алганча, агару ангелдериле кожо келгежин, ол кижидеҥ уйалар.
9
Иисус Христостыҥ кубулганы
(Мф. 17:1-13; Лк. 9:28-36)
1Иисус оноҥ айтты:
– Чынын айдадым слерге: мында тургандардыҥ кезиги Кудайдыҥ Каандыгы бойыныҥ кӱчиле једип келгенин кӧрбӧгӧнчӧ ӧлбӧс.
2 Алты кӱнниҥ бажында Иисус јӱк ле Петрды, Иаковты, оноҥ Иоаннды бийик кырга чыгарала, олордыҥ алдына кубулды.
3 Оныҥ кийими мызылдап, јер ӱстинде бир де кийим агартаачы анайып агартып болбогодый, кӧс кылбыгар апагаш болды.
4 Олорго Моисей ле Илия кӧрӱнип, Иисусла эрмектежип турдылар.
5 Петр Иисуска айтты:
– Ӱредӱчи! Биске мында макалу. Ӱч чадыр тудалыктар: бирӱзин Сеге, бирӱзин Моисейге, бирӱзин Илияга.
6 Петр нени айдарын билбей турган, нениҥ учун дезе ол бойы, оноҥ ӧскӧ эки ӱренчик коркып калган тургандар.
7 Булут чыгып, олорды кӧлӧткӧлӧп ийди, булуттаҥ ӱн угулды:
– Бу Мениҥ сӱӱген Уулым. Оны угыгар!
8 Кенетийин эбире кӧрзӧ, Иисустаҥ ӧскӧ олорло кожо кижи јок эмтир.
9 Кырдаҥ тӱжӱп келедерде, Иисус олорго бу кӧргӧндӧрин Кижи Уулы тирилбегенче кижиге айтпазын деп јакарды.
10 Олор бу сӧсти кӧксине алынып, «Тирилер дегени не атасы?» – дежип,
11 Иисустаҥ сурадылар:
– Бичикчилер не керек озолоп Илия келер учурлу дешкилейт?
12 Ол каруу јандырды:
– Илия озо келеле, ончозын белетеп койотоны чын. Је нениҥ учун Кижи Уулы керегинде Ол кӧп кыйнаттырып, базындырар учурлу деп бичилген?
13 Айдып турум слерге: Илия келип јӱрген, је улус бойыныҥ табына салдырып, бичилгени аайынча эткендер.
Кара јелбиске туттурган уулчакты јасканы
(Мф. 17:14-20; Лк. 9:37-43)
14 Арткан ӱренчиктерге тӱжӱп келеле, олорды эбире кӧп улус јуулганын, олорло бичикчилер сӧс блаажып турганын кӧрдилер.
15 Бу тарый ончо улус Иисусты кӧрӧлӧ, алаҥ кайкап, јӱгӱрижип келеле, Оныла эзендежип турдылар.
16 Ол ӱренчиктеринеҥ сурады:
– Буларла не деп сӧс блаажып туругар?
17 Улус ортодоҥ бир кижи айтты:
– Ӱредӱчи! Сеге тил јок јелбиске туттырган уулчагымды экелдим.
18Јелбис ого кайда ла табарып, јерге чачканда, уулчактыҥ оозынаҥ кӧбӱк ажынып, тижин кыјырадып турала, тала берет. Јелбисти чыгарып ийзин деп, ӱренчиктериҥди сурагам, је олор болуп албады.
19 Иисус: «Э-э, бӱтпес ӱйе! – деди. – Слерле кожо канчазын јӱрейин? Слерге канчазын чыдажайын? Оны Меге экелигер».
20 Уулчакты Ого экелдилер. Јелбис Иисусты кӧргӧн бойынча, уулчакты курултты, онызы јерге јыгылып, оозыныҥ кӧбӱги ажынып, тоголоно берди.
21 Иисус оныҥ адазынаҥ: «Оныла мындый болгоны удаган ба?» – деп сураарда, ол: «Јаштаҥ ала – деди. –
22 Јелбис оны ӧлтӱрейин деп, отко до, сууга да улам сайын таштаган. Је нени-нени эдер аргалу болзоҥ, биске буурзап, болушсаҥ?»
23 Иисус дезе ого айтты:
– «Аргалу болзоҥ» дегени не? Бӱдӱп турган кижиниҥ эдип албазы јок.
24 Бу тарый уулчактыҥ адазы кӧстӧри јашталып, кыйгырып айтты:
– Бӱдӱп турум, меге бӱдерге болуш!
25 Улустыҥ јӱгӱрӱже јуулыжып келеткенин кӧрӧлӧ, Иисус кара јелбиске јакарды:
– Тил јок, ӱскер јелбис, јакарып турум сеге: уулчактаҥ чык, ого такып кирбе!
26 Јелбис кыйгырып, уулчакты тыҥ курултып, чыга конды. Уулчак ӧлгӧндий јатты, кӧп улус оны ӧлгӧн дештилер.
27 Је Иисус оны колынаҥ тудуп тургузарда, ол туруп келди.
28 Иисус ӱйге кирерде, ӱренчиктери туура улус јогынаҥ Оноҥ сурадылар:
– Бис оны нениҥ учун чыгара сӱрӱп болбодыс?
29 Иисус олорго айтты:
– Бу шилемирлер јаҥыс мӱргизе, оноҥ орозо тутса чыгара сӱрӱлер.
30 Оноортынаҥ чыгала, Галилей ичиле ӧдӱп бараткандар. Иисус бу керегинде кижи билбезин деп кӱӱнзеген,
31 нениҥ учун дезе, ӱренчиктерин ӱредип, айдып јӱрген:
– Кижи Уулы улустыҥ колына берилер, Оны ӧлтӱргилеп койор, ӧлтӱрилген кийнинде дезе, ӱч кӱнниҥ бажында тирилер.
32 Је олор бу сӧстӧрди аайлабадылар. Оноҥ сурап угарга дезе, коркып тургандар.
Јааны кемизи?
(Мф. 18:1-9; Лк. 9:46-50; 17:1-2)
33 Капернаумга келдилер. Ӱйде тужында Иисус олордоҥ сурады:
– Јолой бойыгар ортодо не керегинде сӧс блаажып келеттигер?
34 Олор унчукпай турдылар, нениҥ учун дезе олордыҥ кемизи јаан деп, јолой эрмектежип келген.
35 Иисус отурып, он экӱни кычырып алала, олорго айтты:
– Баштапкы болойын дегенигер, ончозыныҥ калганчызы болзын, ончозына јалчы болзын.
36 Бир баланы колго алып, олордыҥ ортозына тургусты, оны кучактайла, айтты:
37 – Бир мындый балдардыҥ бирӱзин Меге болуп јуудып алганы, Мени јуудып турганы. Мени јууткан кижи, ол Мени јууткан эмес, Мени Ийгенди јууткан.
Слерге удура эмес кижи – слер учун
38Иоанн айтты:
– Ӱредӱчи! Бир кижи бисле кожо јӱрбей, Сениҥ адыҥла шилемирлер чыгарып јӱргенин кӧрдибис. Бисле кожо эмес учун, оны токтодып койдыбыс.
39 Иисус: «Оны токтотпогор – деди. – Мениҥ адымла кайкал эткен кижи, Мени ылтам јамандап болбос.
40 Биске удура эмес кижи – бис учун.
41 Меге болуп слерди Христостыйы деп, бир айак суу ичерге берген кижи, чынын айдадым слерге: кайралынаҥ куру калбас.
42 Меге бӱдӱп турган бу кичӱлердиҥ кажы бирӱзин јаманга баштаган кижиниҥ мойнына теерменниҥ тажын буулап, талайга таштаза, ого торт болор эди.
43 Колыҥ сени јаманга баштаза, оныҥды кезип кой. Эмди эки колду бойыҥ гееннага, ӧчпӧс отко тӱшкенчеҥ, сыҥар колду болуп, ӱргӱлји јӱрӱмге кирзеҥ торт.
44 Анда олордыҥ курты ӧлбӧйт, оды ӧчпӧйт.
45 Будыҥ сени јаманга баштаза, оныҥды кезип кой. Эки бутту бойыҥ гееннага, ӧчпӧс отко ташталганчаҥ, аксак-бӱксек бу бойыҥ ӱргӱлји јӱрӱмге киргениҥ јакшы.
46 Анда олордыҥ курты ӧлбӧйт, оды ӧчпӧйт.
47 Кӧзиҥ сени јаманга баштаза, оныҥды ойып кой. Эки кӧстӱ бойыҥ гееннага, ӧчпӧс отко ташталганчаҥ, сыҥар кӧстӱ бойыҥ Кудайдыҥ Каандыгына киргениҥ јакшы.
48 Анда олордыҥ курты ӧлбӧйт, оды ӧчпӧйт.
49 Кандый ла кижи отло тузалар, кандый ла берӱ тусла тузалар.
50 Тус – јакшы неме. Је ол ачузын јылыйтса, оны неле ойто тусту эдеригер? Ӧзӧгӧрдӧ тусту болыгар, ортогордо амыр-энчӱ болзын».
10
Кижи алары ла айрылыжары керегинде
(Мф. 19:1-12)
1Иисус оноортынаҥ чыгала, Иордан ары јанындагы Иудейге келди. Ого база ла улус јуулды, Ол Бойыныҥ јаҥыла олорды ӱредип турды.
2 Фарисейлер базып келип, Оны ченеп, сурадылар:
– Алган эжиле айрылыжарга јараар ба?
3 – Моисей слерге не деп јакыган эди? – Иисус сурады.
4 Олор айдышты:
– Айрылыштыҥ кере бичигин бичип, айрылыжарын Моисей јараткан.
5 Иисус айтты:
– Јӱректеригер кату ла ӧчӧш учун, ол слерге бу јакылтаны бичип берген.
6 Не-немени јайап баштаган тужында Кудай олорды эр кижи ле ӱй кижи эдип јайаган. 7Оныҥ учун кижи ада-энезин таштап, 8алганына јапшынар, эки бойы јаҥыс эт-кан болор. Андый болгондо, олор эки эмес, јаҥыс эт-кан.
9 Анайдарда, Кудайдыҥ бириктиргенин кижи айрыбазын.
10 Ӱйде ӱренчиктери бу ла керегинде ойто сурадылар.
11 Иисус олорго айтты:
– Ӱйиле айрылыжып, ӧскӧ кижи алганы, онызыла кинчекке киргени ол.
12 Ӱйи ӧбӧӧниле айрылыжып, ӧскӧ кижиге барза, кинчекке кирип јат.
Балдарды алкаганы
(Мф. 19:13-15; Лк. 18:15-17)
13 Балдарга колын тийгиссин деп, олорды Иисуска экелдилер. Ӱренчиктер дезе олорды јууктатпай турдылар.
14 Иисус мыны кӧрӧлӧ, чугулданып, ӱренчиктерине айтты:
– Балдарды бери божодыгар, Меге келерге буудактабагар. Кудайдыҥ Каандыгы мындыйлардыйы.
15 Чынын айдадым слерге: Кудайдыҥ Каандыгын бала чылап јуудып албаган кижи ого кирбес.
16 Ол балдарды кучактап, олорго колын салып, алкады.
Бай кижиниҥ сурагы
(Мф. 19:16-30; Лк. 18:18-30)
17 Иисус јолго кӧндӱгип јадарда, бир кижи јӱгӱрип келеле, Оныҥ алдына тизеленип, сурады:
– Быйанду Ӱредӱчи! Ӱргӱлји јӱрӱмди энчиленерге, нени эдейин?
18 Иисус ого айтты:
– Мени не быйанду дейдиҥ? Кем де быйанду эмес, јаҥыс Кудай быйанду.
19Кижи ӧлтӱрбе, чайдам кылынба, ууры этпе, тӧгӱндеп керелебе, куурмактаба, ада-энеҥди тооп јӱр деген јакылталарды билериҥ.
20 Байагы кижи дезе Ого айтты:
– Ӱредӱчи! Мыныҥ ончозын мен јаштаҥ ала бӱдӱрген эдим.
21 Иисус ол јаар кӧрӧлӧ, ого карузып, айтты:
– Сеге бир ле неме јетпейт. Барып, не барыҥды садала, тӱреҥилерге ӱлеп бер. Ол тушта теҥериде эрјинелӱ болорыҥ. Оноҥ келип, крести алганча, Мениле кожо бар.
22 Ол дезе, бу сӧстӧҥ чырайы кубулып, кунукчылду јӱре берди, нениҥ учун дезе коркышту бай кижи болгон.
23 Иисус эбире ајыктап, ӱренчиктерине айтты:
– Бай улуска Кудайдыҥ Каандыгына кирерге кандый кӱч!
24 Ӱренчиктерди Оныҥ сӧстӧри алаҥ кайкатты. Је Иисус катап айтты:
– Балдар, байлыкка иженген улуска Кудайдыҥ Каандыгына кирерге кандый кӱч!
25 Бай кижиге Кудайдыҥ Каандыгына киреринеҥ, тӧӧгӧ ийне ӱйдинеҥ ӧдӧргӧ јеҥил.
26 Олор там кайкажып, бойлоры ортодо айдыжып турдылар:
– Айдарда, кем аргаданар аргалу?
27 Иисус олор јаар кӧрӱп, айтты:
– Улус мыны эдип болбос, јаҥыс Кудай эдер, нениҥ учун дезе Кудайдыҥ эдип болбозы јок.
28 Петр айдып баштады:
– Бат, бары-јогысты таштап, Сениле кожо бардыбыс.
29 Иисус айтты:
– Чынын айдадым слерге: кем айлы-јуртын, эмезе ага-карындажын, эмезе эје-сыйнын, эмезе адазын, эмезе энезин, эмезе бала-барказын, эмезе кыразын Меге болуп, Сӱӱнчилӱ Јарга болуп таштаза,
30 эмдиги ӧйдӧ, бу чакта, айыл-јуртты, ага-карындашты, эје-сыйынды, ада-энени, бала-барканы, кыраны, истедип јӱрӱп, јӱс катап артыктай алар, келер чакта дезе ӱргӱлји јӱрӱмди алар.
31 Је кӧп баштапкы болгондор калганчылар болор, калганчы болгондор баштапкылар болор.
32 Олор Иерусалим јаар чыгып, јолдо болордо, Иисус алдында барып јаткан. Ӱренчиктери алаҥ кайкап, кожо јӱрген улузы дезе коркып калган бараттылар. Ол он экӱни таҥынаҥ кычырып алып, Бойыла не болорын олорго база катап айдып баштады.
33 – Бат, Иерусалим јаар чыгып барадырыс. Кижи Уулы улу абыстардыҥ ла бичикчилердиҥ колына берилер. Оны ӧлтӱрер эдип јаргылайла, кара јаҥдуларга берип ийгилеер.
34 Оны электегилеер, Ого тӱкӱргилеер, Оны камчылаар, ӧлтӱргилеп койор. Ӱчинчи кӱнде дезе Ол тирилер.
Зеведейдиҥ уулдарыныҥ сурагы
(Мф. 20:20-28)
35 Иисуска Зеведейдиҥ уулдары Иаков ло Иоанн базып келип, «Ӱредӱчи! – дедилер. – Сени бистиҥ сураганысты этсин деп турубыс».
36 Иисус олорго айтты:
– Мени слерге нени этсин деп туругар?
37 Олор айттылар:
– Сениҥ магыҥ келзе, бирӱбисти оҥ јаныҥа, бирӱбисти сол јаныҥа отургуссын деп турубыс.
38 Је Иисус олорго айтты:
– Нени сурап турганыгарды билбей јадыгар. Мениҥ ичип турган айагымды ичип болороор бо, Мениҥ тӱжӱп турган крезиме тӱжӱп болороор бо?
39 Олор:
– Болорыс – дедилер.
Иисус дезе олорго айтты:
– Ичип турган айагымды ичерин ичеригер, тӱжӱп турган крезиме тӱжерин тӱжеригер.
40 Оҥ ло сол јаныма дезе отургызар јаҥ Менде јок, је Кудай ол јерди кемге белетеген, ого ол кижи отурар.
41 Мыны угала, арткан он ӱренчик Иаков ло Иоаннга чугулдана бердилер.
42 Иисус дезе, олорды кычырып алып, айтты:
– Калыктарда баштапкы болгоны – олорды башкаратанын, сайыттары олорды бийлейтенин билеригер.
43 Је ортогордо андый болбозын. Ортогордо јааны болойын дегенигер, слерге јалчы болзын.
44 Ортогордо баштапкы болойын дегенигер, ончогорго кул болзын.
45 Кижи Уулы да улусты Ого јалчы болзын деп эмес, улуска јалчы болойын деп, кӧп улус учун Бойыныҥ јӱрӱмин берейин деп келген ине.
Сокор Вартимейди јасканы
(Мф. 20:29-34; Лк. 18:35-43)
46 Иерихонго келдилер. Иисус ӱренчиктериле, кӧп улусла кожо Иерихонноҥ чыгып јадарда, јолдыҥ кырында Тимейдиҥ уулы Вартимей деп сокор суранчыктап отурган.
47 Бу Назарет јеринеҥ Иисус деп угала, ол кыйгырып, айда берди:
– Давид Уулы Иисус, меге буурза!
48 Кӧп улус оны унчуктырбаста, ол: «Давид Уулы, меге буурза!» – деп, там тыҥыда кыйгыра берди.
49 Иисус токтой тӱжӱп, оны кычыртып ийди. Сокорды кычырып, айттылар:
– Коркыба, тур, Ол сени келзин дийт.
50 Ол катанчыгын суурып, таштайла, ӧрӧ туруп, Иисуска базып келди.
51 Иисус оноҥ сурады:
– Мени сеге нени этсин деп туруҥ?
Сокор кижи Ого айтты:
– Ӱредӱчи, кӧзим јарызын деп турум!
52 Иисус айтты:
– Бар, бӱдӱп турганыҥ сени аргадап алды.
Бу тарый кӧзи јарып, ол Иисусты ээчий јолло басты.
11
Иерусалимге киргени
(Мф. 21:1-11; Лк. 19:28-40; Ин. 12:12-19)
1 Иерусалимнеҥ ыраак јокто Елеон кырдыҥ эдегинде турган Виффагия ла Вифания деп јурттарга јууктагылап келерде, Иисус ӱренчиктериниҥ экӱзин ийип,
2 айтты:
– Одоштой јуртка барыгар. Ого кирген бойынча, буулап койгон, кижи минбеген кулун эштекти кӧрӱп ийеригер. Оны чечеле, экелигер.
3 Слерге кандый бир кижи: «Слер нени эдип туругар?» – дегежин, «Ол Кайраканга керек. Ол оны удабас кайра ийер» – дегер.
4 Олор барып, оромдо каалганыҥ јанында буулап койгон кулун эштекти таап, чечип алдылар.
5 Анда турган улустыҥ кезиги: «Нени эдип туругар? Эштекти не чечип јадыгар?» – деп сураарда,
6 олор Иисустыҥ јакыганыла айттылар. Айдарда, олорды божодып ийдилер.
7 Кулун эштекти Иисуска экелип, кийимдерин токуп бердилер. Иисус ого минди.
8 Кӧп улус кийимдерин јолго јайып турдылар, ӧскӧлӧри дезе агаштыҥ бӱрин кезип, јолго јайдылар.
9 Иисустыҥ алды-кийнинеҥ барып јаткан улус кыйгырыжып турдылар:
– Осанна !
Кайраканныҥ адынаҥ келип јатканы алкышту!
10 Кайраканныҥ адынаҥ келип јаткан Давид адабыстыҥ каандыгы алкышту!
Кӧк-теҥериде турганга, осанна!
11 Иисус Иерусалимге једип, байзыҥга кирди. Анда ончозын ајыктап кӧрӧлӧ, орой болгон учун он экӱни алганча, Вифания јаар барды.
Јиилек јок агаш
(Мф. 21:18-19)
12 Эртезинде Вифаниядаҥ чыгып барадала, Ол аштай берди.
13 Бӱрлӱ смоква агажын ыраактаҥ кӧрӧлӧ, оноҥ неме табарым ба, јок по деп барды. Је ого келеле, бӱрдеҥ ӧскӧ неме таппады, нениҥ учун дезе јиилек бӱдер ӧй јеткелек болгон.
14 Айдарда, Иисус ого айтты:
– Эмдидеҥ ала ӱргӱлји чакка кижи сенеҥ јиилек јибезин!
Ӱренчиктер мыны угуп тургандар.
Байзыҥды арутаганы
(Мф. 21:12-17; Лк. 19:45-48; Ин. 2:13-22)
15 Иерусалимге келдилер. Иисус байзыҥга кирип, байзыҥда садыжып ла садып алып турган улусты сӱрӱп баштады. Акча солычылардыҥ столдорын, кӱӱле садаачылардыҥ такталарын аҥтарды.
16 Кандый бир кижи байзыҥныҥ ичиле неме алып ӧтпӧзин деп, токтодып турды.
17 Олорды ӱредип, айтты:
– Бичилбеген беди: «Мениҥ айлым ончо калыктардыҥ мӱргийтен айлы деп адалар» ? Слер дезе оны тонокчылардыҥ уйазы эдип алдыгар.
18 Улу абыстар ла бичикчилер мыны угала, Оны ӧлтӱрер эбин бедиредилер. Олор Оноҥ коркып турган, нениҥ учун дезе калык ончозы Оныҥ ӱредӱзин кайкап угатан болгон.
19 Эҥир кирерде, Ол каладаҥ чыгып, јӱре берди.
20 Эртен тура ӧдӧ барадып, смоква агажы тазылына јетире кургап калганын кӧрдилер.
21 Петр эске алынып, Ого айтты:
– Ӱредӱчи, кӧрзӧҥ, Сен каргаган смоква кургап калтыр!
22 Иисус каруу јандырып, олорго айтты:
– Кудайга бӱдигер!
23 Чынын айдадым слерге: кандый бир кижи бу кырга: «Кӧдӱрилип, талайга таштал!» – дейле, јӱрегинде эреҥистелбей, айтканымла болор деп бӱтсе, андый ла болор.
24 Оныҥ учун айдып турум слерге: мӱргип тура, нени де суразаар, сураганымды аларым деп бӱдигер, слерге андый ла болор.
25 Мӱргип турганыгарда, кижиге ӧӧркӧгӧнигерди таштап ийигер. Ол тушта теҥеридеги Адагар да кинчектеригерди таштаар.
26 Таштабас болзогор, теҥеридеги Адагар да кинчектеригерди таштабас.
Јаҥ керегинде сурак
(Мф. 21:23-27; Лк. 20:1-8)
27 Иерусалимге ойто келдилер. Иисус байзыҥда базып јӱрерде, Ого улу абыстар, бичикчилер ле јаандар јууктап,
28 айдып турдылар:
– Мыны кандый јаҥла эдип турадыҥ? Мыны эдер јаҥды Сеге кем берген?
29 Иисус олорго: «Мен де слердеҥ бир неме сурап угайын – деди. – Меге каруузын айдыгар, мыны кандый јаҥла эдип турганымды слерге Мен де айдайын.
30 Иоанныҥ крестеп јӱргени теҥеридеҥ болгон бо, эмезе улустаҥ ба? Меге каруузын айдыгар».
31 Олор дезе бойлоры ортодо табыштылар: «„Теҥеридеҥ“ дегей эди, ол тушта: „Ого не керек бӱтпедигер?“ – деер».
32 «Кижидеҥ» деп айдарга, улустаҥ коркып тургандар, нениҥ учун дезе ончозы Иоаннды чын јарлыкчы деп бодоп јӱргендер.
33 Олор Иисуска «билбезис» – деерде, Иисус каруу јандырып, айтты:
– Мыны кандый јаҥла эдип турганымды слерге Мен де айтпазым.
12
Ишчилер керегинде укаа сӧс
(Мф. 21:33-46; Лк. 20:9-19)
1Иисус олорго укаа сӧслӧ айдып баштады:
– Бир кижи виноград-агаш тарыйла, эбире манаган. Ондо сыскыру казып, каруулчыктыҥ баганазын тудып салган. Тарыган агажын ишчилерге табыштырып, атана берген.
2 Бойыныҥ ӧйинде виноградтыҥ јиилегин ишчилердеҥ экелзин деп, олорго јалчызын ийген.
3 Олор дезе јалчыны тудала, согуп, как куру јандыргандар.
4 Олорго база ӧскӧ јалчызын ийген. Онызын да ташла бажын јара согуп, базынчыктап, божодып ийгендер.
5 База ӧскӧзин ийген, онызын ӧлтӱрип койгондор. Кӧп ӧскӧлӧрин де согуп эмезе ӧлтӱрип тургандар.
6 Ондо карузыган бир уулы бар болгон. «Олор уулымнаҥ уйалар» – деп айдып, эҥ калганчызында онызын да ийген.
7 Је байагы ишчилер бой-бойына айдышкан: «Бу энчи алар уул. Оны ӧлтӱрели, энчизи бистийи болор».
8 Оны тудуп алып, ӧлтӱреле, виноградту јердеҥ чыгара таштап ийгендер.
9 Виноград-агаштыҥ ээзи эмди канайдар? Келип, ишчилерди ӧлӱмге берип ийер, виноградын дезе ӧскӧ улуска табыштырар.
10«Тура тудаачылар јектеп койгон таш булуҥныҥ тӧзиндеги таш болуп калды. 11Бу мынайда Кайраканнаҥ болды, бис оны кайкап кӧрӧдис» дегенди Агару Бичиктеҥ кычырбаган бедигер?
12 Иисус бис керегинде укаа сӧс айтты деп, олор билип ийдилер. Оны тудайын дейле, улустаҥ коркыдылар. Оныҥ учун Иисусты артырып, јӱре бердилер.
Калан керегинде сурак
(Мф. 22:15-22; Лк. 20:20-26)
13 Иисустыҥ сӧзинеҥ јик табарга, Ого кезик фарисейлерди ле Иродтыҥ улузын ийдилер.
14 Олор келип, Ого айттылар:
– Ӱредӱчи! Сениҥ чындыгыҥды, кижиге јакшы адым чыксын дебезиҥди билип јадыбыс. Улусты ылгабай, Кудайдыҥ јолына чын ӱредип јадыҥ. Айдарда, айт: каганга калан тӧлӧӧргӧ јараар ба, эмезе јок по? Бис тӧлӧӧрис пе, эмезе тӧлӧбӧзис пе?
15 Иисус дезе, олордыҥ эки јӱстӱзин билип, айтты:
– Мени не ченеп туругар? Меге кӧрӧргӧ, динарий экелигер.
16 Олор экелдилер.
– Бу кемниҥ сӱри ле ады? – деп сурады.
Олор:
– Кагандыйы – дедилер.
17 Айдарда, Иисус айтты:
– Кагандыйын каганга беригер, Кудайдыйын дезе, Кудайга.
Оныҥ берген каруузын кайкадылар.
Ӧлгӧндӧрдиҥ тирилетени керегинде
(Мф. 22:23-33; Лк. 20:27-40)
18 Мыныҥ кийнинде Иисуска ӧлгӧндӧр тирилбес дежетен саддукейлер келип, сурадылар:
19 – Ӱредӱчи! Моисей биске мынайда бичип берген эди: «Кемниҥ карындажы, бала јок бойы ӧлӱп, ӱйи артып калза, оныҥ ӱйин ӧскӧ карындажы алып, оныҥ угын улалтсын». 20 Јети карындаш кижи болгон. Бирӱзи кижи алала, бала јокко јада калган.
21 Тул ӱй кижини экинчизи алып, бала артырбай, јада калган. Ӱчинчизи анайып ок.
22 Оны јетилези алып, бала артырбагандар. Ончозыныҥ кийнинде ӱй кижи де јада калган.
23 Айдарда, тирилер кӱнде ӧлгӧндӧр тирилгежин, ол булардыҥ кажызыныҥ ӱйи деп адалар? Олор јетилези оны алган ине.
24 Иисус олорго айтты:
– Агару Бичикти де, Кудайдыҥ кӱчин де билбей јадып, азып турганыгар бу эмес пе?
25 Тирилгенде, кижи де албас, кижиге де барбас, је теҥеридеги ангелдердий болгылаар.
26 Ӧлгӧндӧрдиҥ тирилери керегинде Моисейдиҥ тӱрбегинеҥ кычырбадыгар ба, канайып Кудай кӱйӱп турган јыраадаҥ ого айтканын: «Мен Авраамныҥ Кудайы, Исаактыҥ Кудайы ла Иаковтыҥ Кудайы». 27 Кудай – Ол ӧлгӧндӧрдиҥ Кудайы эмес, тирӱлердиҥ Кудайы. Слер тыҥ азып јадыгар.
Эҥ јаан јакылта
(Мф. 22:34-40; Лк. 10:25-28)
28 Бичикчилердиҥ бирӱзи олордыҥ сӧс блаашканын угуп, Иисус олорго карууны јакшы бергенин кӧрӧлӧ, базып келип, Оноҥ сурады:
– Ончо јакылталардыҥ баштапкызы кандый јакылта?
29 Иисус каруу јандырды:
– Баштапкызы бу: «Ук, Израиль! Кудайыбыс Кайракан – јаҥыс Бойы Кайракан. 30Кайраканыҥды, бойыҥныҥ Кудайыҥды, бастыра јӱрегиҥле, бастыра јулаҥла, бастыра санааҥла, бастыра кӱчиҥле сӱӱп јӱр» – бат баштапкы јакылта. 31 Экинчизи андый ок: «Бойыҥды сӱӱгеҥдий, јуугыҥды сӱӱп јӱр». Булардаҥ јаан ӧскӧ јакылта јок.
32 Бичикчи: «Јакшы, Ӱредӱчи! – деди. – Кудай јаҥыс, ӧскӧ Кудай јок дегениҥ, чын.
33 Оны бастыра јӱрекле, бастыра санаала, бастыра кӱчле сӱӱри, бойын сӱӱгендий, јуугын сӱӱри кандый да кӧдӱргидеҥ, кандый да берӱдеҥ улу-јаан».
34 Оныҥ керсӱзин каруу бергенинеҥ кӧрӱп, Иисус ого айтты:
– Сен Кудайдыҥ Каандыгынаҥ ыраак эмезиҥ.
Мыныҥ кийнинде Ого сурак берерге бир де кижи тидинбеди.
Христос кемниҥ уулы?
(Мф. 22:41-46; Лк. 20:41-44)
35 Байзыҥда оноҥ ары ӱредип, Иисус айтты:
– Христос Давидтиҥ уулы деп, бичикчилер канайып айдат?
36Давид бойы Агару Тыннаҥ кӧдӱриҥи алып, мынайда айткан эмес беди:
«Кайракан Кайраканыма айткан:
„Ӧштӱлериҥди будыҥныҥ алдына салып бербегенчем,
оҥ јаныма отур“».
37 Давид бойы Оны Кайракан деп адап турганда, Ол канайып оныҥ уулы болотон?
Кӧп улус Оны сӱӱнип, угуп турды.
38 Ол ӱредип, айдып јӱрди:
– Бичикчилердеҥ ајарынып јӱрӱгер. Олор узун кийим кийерин, тепсеҥдерде уткыдарын,
39 синагогаларда ичкери ӧдӱп отурарын, той-јыргалда тӧрдӧ кыйын отурарын кӱӱнзеп јадылар.
40 Олор, тул ӱй улустыҥ јӧӧжӧзин ӱптеп јип, кижи кӧрзин деп узак мӱргигилеп, там буруга калар.
Тул ӱй кижиниҥ сыйы
(Лк. 21:1-4)
41 Иисус акча-јӧӧжӧлӱ кайырчактыҥ јанында отурып, ого акча салган улусты ајыктады. Кӧп байлар кӧптӧҥ салып турдылар.
42 Бир јокту тул ӱй кижи келип, эки оок јес акча салды.
43 Иисус ӱренчиктерин кычырып алала, айтты:
– Чынын айдадым слерге: бу јокту тул ӱй кижи кайырчакка салгандардыҥ ончозынаҥ кӧп салды.
44 Ончозы артыкташканынаҥ салгандар, ол дезе, андый јокту бойы, не барын ончозын, курсак алар акчазын салган.
13
Чак тӱгенердиҥ темдеги
(Мф. 24:1-14; Лк. 21:5-19)
1Иисус байзыҥнаҥ чыгып јадарда, ӱренчиктериниҥ бирӱзи Ого айтты:
– Ӱредӱчи! Кӧр, кандый таштар, кандый туралар!
2 Иисус ого айтты:
– Бу јаан тураларды кӧрӱп туруҥ ба? Мыныҥ ончозы јемирилип-сайалар, мында таш ӱстине таш артпас.
3 Ол Елеон кырда, байзыҥныҥ одожында отурарда, Петр, Иаков , Иоанн , Андрей Оноҥ јаҥыскандыра сурадылар:
4 – Биске айт, бу качан болор, мыныҥ ончозы бӱдериниҥ темдеги кандый болор?
5 Иисус айтты:
– Чеберленигер, слерди кижи аскырбазын.
6 Кӧп улус Мениҥ адымды аданып келер, «Бу Мен» – деер, улустыҥ кӧбизин аскырар.
7 Кайда да јуу болуп јат деп, эмезе јуу-чак керегинде табыш угар болзогор, чочыбагар: бу болор учурлу, је бу учы эмес.
8 Калык калыкка, каандык каандыкка удура туруп чыгар, кезектей јер силкинер, ачана-торо болор. Је бу ончозы ӱй кижиниҥ бала табарда оорузыныҥ јӱк башталганы.
9 Слер дезе ајарыҥкай болыгар: слерди јаргылаар, синагогаларда согор, олорго кере эдип, Мениҥ адым учун бийлердиҥ, каандардыҥ алдында турарыгар.
10 Је элдеҥ озо ончо калыктарда Сӱӱнчилӱ Јар јарлалар учурлу.
11 Слерди олордыҥ колына берип ийерге апарып јатса, нени айдарыс деп, кӱн-эртеде шӱӱбегер, је ол тушта слерге не берилер, оны ла айдыгар, нениҥ учун дезе слер айдар эмезигер, Агару Тын айдар.
12 Карындаш карындажын, адазы балазын ӧлӱмге берип ийер, балдары ада-энезине удура туруп чыгып, олорды ӧлтӱрер.
13 Слерди Мениҥ адым учун ончозы јаман кӧрӧр. Учына јетире чыдашканы дезе, аргадалар.
Калганчы ӧйдиҥ ачу-короны
(Мф. 24:15-28; Лк. 21:20-24)
14 Даниил јарлыкчыныҥ айтканыла, јайрадыштыҥ быјары турбас јерде турганын кӧрзӧгӧр, – кычыраачы аайлазын – ол тушта Иудейде јӱргендер кырларга качсын,
15 јабынчыда болгоны, айыл ичиндеги немезин алайын деп тӱшпезин.
16 Кырада јӱргени, кийимин алайын деп, бурылбазын.
17 Ол кӱндерде барлуларга, бала эмискендерге ачу-корон!
18 Бу керек кышкыда болбозын деп мӱргигер.
19Кудай јайаган не-неме бӱдердеҥ бери бого јетире качан да болбогон, соҥында да болбос андый ачу-корон ол кӱндерде келер.
20 Ол кӱндерди Кайракан кыскартпаган болзо, тынар-тынду неме аргаданып болбос эди. Је Ол Бойыныҥ талдап алгандарына болуп ол кӱндерди кыскарткан.
21 Ол тушта кем-кем слерге: «Бат, Христос мында!», эмезе: «Бат, анда!» – дегежин, бӱтпегер.
22 Тӧгӱн христостор, тӧгӱн јарлыкчылар табылар, улу билдилер ле кайкалдар кӧргӱзер. Мыныла олор, аргалу болзо, талдалгандарды да астыктырарга эдер.
23 Слер дезе ајарыҥкай болыгар! Бат, слерге ончозын озолондыра айттым.
24 Ол кӱндерде, ачу-корон ӧткӧлӧктӧ, кӱн карачкыланар, ай јарыгын бербес;
25 јылдыстар теҥеридеҥ тӧгӱлер, теҥериниҥ кӱчтери косколонор.
26 Ол тушта улу кӱчтӱ ле мактулу Кижи Уулы теҥериниҥ булудыла келип јатканын кӧргӱлеер.
27 Айдарда, Ол ангелдерди ийер, ак-јарыктыҥ тӧрт талазынаҥ, јердиҥ кырынаҥ ала теҥериниҥ кырына јетире талдап алгандарын јуур.
28 Слерди смоква агаш ӱреткей: оныҥ будагы јымжап, бӱрлене бергенде, јай јууктап келди деп, билип јадыгар.
29 Анайып ок слер де: мыныҥ ончозы бӱдӱп турганын кӧрӧр болзогор, ӧй јууктап келди, эжиктиҥ јанында туру деп билигер.
30 Чынын айдадым слерге: мыныҥ ончозы бу ӱйе баргалакта болор.
31 Теҥери ле јер јоголор, је Мениҥ сӧстӧрим јоголбос.
32 Ол кӱнди эмезе саатты кем де билбес, теҥеридеги ангелдер де, Уулы да билбес, јаҥыс Ада билер.
33 Ајарынып, сергек болуп, мӱргигер! Ол ӧй качан једе конорын билбезигер.
34 Ол ӧйдӧ дезе, бир кижи јорыкка атанар алдында айлын артырып, јалчыларына јаҥ берип, кажызыныҥ ла эдетен керегин айдып, эжик каруулчыгын сергек болзын деп јакарганындый болор.
35 Анайдарда, сергек болыгар! Айыл ээзи качан келерин билбезигер: эҥирде бе, эмезе тӱн аразында ба, эмезе пӧтӱк этсе бе, эмезе эртен тура ба.
36 Сакыбаган јанынаҥ келип, уйуктап јатканыгарды кӧрбӧзин!
37 Слерге айтканым, ончогорго айтканым ол: сергек болыгар!
14
Иисусты майлаганы
(Мф. 26:1-5; Лк. 22:1-2; Ин. 11:45-53)
1 Эки кӱнниҥ бажында Пасха ла ачытпаган калаш јийтен байрам башталып јаткан. Улу абыстар ла бичикчилер Иисусты меке-тӧгӱнле тудуп ӧлтӱрер эбин бедиредилер.
2 – Байрамда ла тутпаактар, – дештилер, – калык тӱймебезин.
3 Ол Вифанияда капкаш балулу Симон-эште болуп, кыйын отурарда, ак балкаштаҥ эдилген јыракылу бир ӱй кижи келди. Јыракыда нард ӧзӱмниҥ бойынаҥ белетелген баалу-чуулу, јараш јытту май болгон. Ӱй кижи айакты оодып, майды Иисустыҥ бажына урды.
4 Кезиктери чугулданып, бойы ортодо айдыжып турдылар:
– Майды мынайып не кородор?
5 Оны ӱч јӱс динарийдеҥ артыкка садып ийеле, тӱреҥилерге ӱлеп бергедий.
Олор ӱй кижиге арбанып тургандар.
6 Је Иисус айтты:
– Ого тийбегер, оны не тӱймедип туругар? Ол Меге јакшы керек этти.
7 Тӱреҥилер слерле кожо јаантайын болор, олорго јетирейин деген тужыгарда, јакшыгарды јетиргейигер. Мен дезе слерле кожо јаантайын болбозым.
8 Ол эдер аргалузын этти: эди-канымды озолондыра майлап, мӧҥкӱмди кӧдӱрерин белетеди.
9 Чынын айдадым слерге: бу Сӱӱнчилӱ Јар бӱткӱл телекейде, кайда ла јарлалза, оны эске алгылап, улус оныҥ эткени керегинде айдар.
10 Он экӱниҥ бирӱзи, Иуда Искариот, Оны улу абыстарга садып ийейин деп, олорго барды.
11 Олор угала, сӱӱндилер, ого мӧҥӱн акча берер болдылар. Ол дезе Оны садып ийетен эптӱ учурал бедиреп јӱрди.
Пасханыҥ ажын јигени
(Мф. 26:17-30; Лк. 22:7-23; Ин. 13:21-30)
12 Ачытпаган калаш јийтен байрамныҥ баштапкы кӱнинде, пасханыҥ кураанын сойор тужында, ӱренчиктер Иисустаҥ сурадылар:
– Пасханыҥ ажын кайда јийин деп туруҥ? Барып, белетеп койок.
13 Ӱренчиктериниҥ экӱзин ийип, олорго айтты:
– Калага барыгар. Слерге суулу јыракы апарып јаткан кижи туштаар. Оны ээчий барыгар.
14 Ол кирген айылдыҥ ээзине айдыгар: «Ӱредӱчи: „Ӱренчиктеримле кожо пасханы јийтен кып кажызы?“ дийт».
15 Ол слерге јуунадып, белетеп койгон ӱстиндеги телкем кыпты кӧргӱзер. Анда биске белетегер.
16 Ӱренчиктери барып, калага келеле, Оныҥ айтканыла таап алып, пасханы белетеп койдылар.
17 Эҥир кирерде, Ол он экӱле кожо келди.
18 Олор ажанып кыйын отурган тужында Иисус айтты:
– Чынын айдадым слерге: Мениле кожо курсак јип отургандардыҥ бирӱзи Мени садып ийер.
19 Олор ачурканып, «Мен болорым ба?» – деп, Оноҥ ээчий-деечий сурай бердилер. «Мен болорым ба?» – деп, база ӧскӧзи сурады.
20 Је Ол айтты:
– Он экӱниҥ бирӱзи, Мениле кожо бир тепшиге колын сунуп турганы.
21 Андый да болзо, Кижи Уулы Ол керегинде бичилгениле барып јат. Је Кижи Уулын садып јатканга ачу-корон! Ол кижиге ак-јарыкка туулбаган болзо, торт болор эди.
22 Олор ажанып отурарда, Иисус калаш алып, алкайла, сындырды, ӱренчиктерине берип, айтты:
– Алыгар, јигер, бу Мениҥ эди-каным.
23 Айакты алып, алкыш јетиреле, олорго берди. Ончолоры оноҥ ичтилер.
24 Иисус олорго айтты:
– Бу Мениҥ јаҥы кереес каным. Ол кӧп улус учун тӧгӱлип јат.
25 Чынын айдадым слерге: Кудайдыҥ Каандыгында јаҥы јиилектеҥ ичер кӱним јеткенче, виноград јиилегинеҥ база ичпезим.
26 Сарнажала, Елеон кырга бардылар.
27 Иисус олорго айтты:
– Ончогор Мени таштап барарыгар. Бичилген сӧс бар: «Кӱдӱчини ӧлтӱрзем, койлоры тозо берер». 28 Тирилгенимниҥ кийнинде дезе Галилейге слердеҥ озо барарым.
29 Петр Ого айтты:
– Сени ончозы да таштаза, је мен таштабазым!
30 Иисус ого айтты:
– Чынын айдадым сеге: бӱгӱн, бу тӱнде, пӧтӱк эки катап эткелекте, Менеҥ ӱч катап јана тӱжериҥ.
31 Је ол такып-такып айдып турды:
– Сениле кожо ӧлгӧдий де болзом, Сенеҥ јана тӱшпезим!
Ончолоры база анайып ла айдып турдылар.
Гефсиманияда Иисустыҥ мӱргӱзи
(Мф. 26:36-46; Лк. 22:39-46)
32 Гефсимания дейтен јерге келдилер. Иисус ӱренчиктерине айтты:
– Мен мӱргигенчем, мында отурыгар.
33 Бойыла кожо Петрды, Иаков ло Иоаннды алганча барып, ачурканып, карыга берди.
34 – Ӧзӧк-тыныма ӧлӱмниҥ ачузы тӱшти – деди. – Мында болуп, ойгу болыгар.
35 Эмеш кедери барала, кӧҥкӧрӧ тӱжӱп, бу ӧй Менеҥ кыйышкадый болзо, кыйышсын деп мӱргип,
36 айтты:
– Авва , Ада! Сениҥ этпезиҥ јок. Бу кыйын-шыраны Менеҥ кыйыштыр, је Мениҥ кӱӱнимле болбозын, Сенийиле болзын.
37 Бурылып, олордыҥ уйуктап јаткандарын кӧрди, Петрга айтты:
– Симон, сен уйуктап јадыҥ ба? Бир де саат ойгу отурып албадыҥ ба?
38 Сергек болыгар, ченелтеге тӱшпеске, мӱргигер. Тын сергек, эт-канда дезе чине јок.
39 Катап барала, байагы ок сӧзин айдып мӱргиди.
40 Бурылып, олордыҥ база ла уйуктап јаткандарын кӧрди: олордыҥ кӧстӧри јумулып турган; олор Ого каруузына нени айдарын билбей турдылар.
41 Ӱчинчизин келип, олорго айтты:
– Эмдиге јетире уйуктап амыраганчаар ба? Је эмди ӧй келди! Бат, Кижи Уулы кинчектӱлердиҥ колына берилип јадыры.
42 Туругар, баралы! Бат, Мени садып јатканы јууктап келди.
Иисусты каруулга алганы
(Мф. 26:47-56; Лк. 22:47-53; Ин. 18:3-12)
43 Бу ла тушта, Иисус айдып турганча, Иуда, он экӱниҥ бирӱзи, келди. Оныла кожо улу абыстар, бичикчилер ле јаандар ийген кылышту ла шыйдамду кӧп улус келдилер.
44 Иисусты садып јатканы олорго темдек айдып берди:
– Окшогон кижим Ол болор. Оны тудуп, јазап каруулдап апарыгар.
45 Келеле, бу ла тарый Ого јууктай базып, «Равви !» – дейле, Оны окшоды.
46 Олор дезе, Оны тудуп, каруулга алдылар.
47 Мында тургандардыҥ бирӱзи кылыжын ушта тартып, улу абыстыҥ кулыныҥ кулагын кезе чапты.
48 Иисус олорго айтты:
– Тонокчыны тудайын дегендий, Мени тудуп аларга кылышту ла казыкту келдигер.
49 Кӱнӱҥ сайын Мен слерле кожо байзыҥда болуп, ӱредип јӱрдим, слер Мени тутпадыгар. Је бичилгени бӱтсин.
50 Айдарда, Оны таштайла, ончозы кача берди.
51 Бир јылаҥаш уул кеден бӧслӧ оронып, Иисустыҥ кийнинеҥ барып јаткан. Оны тудуп алдылар,
52 је ол бӧсти таштап, јылаҥаш бойы кача берди.
Иисус оток-кӱрее алдында
(Мф. 26:57-68; Лк. 22:54-55, 63-71; Ин. 18:13-14, 19-24)
53 Иисусты улу абыска апардылар. Ончо улу абыстар, јаандар ла бичикчилер јуулыжып келдилер.
54 Петр дезе Оны ээчиде ыраагыла барып, улу абыстыҥ кӱрентигине кирген. Анда јалчыларла кожо отурып, отко јылынып турган.
55 Улу абыстар ла оток-кӱреениҥ ончо улузы Иисусты ӧлӱмге берип ийерге, Ого удура кере бедиреп, таппай турдылар.
56 Кӧп улус тӧгӱндеп, Ого удура керелеп айттылар, је олордыҥ бу керези башкаланып турды.
57 Кезиктери туруп, Ого удура тӧгӱн керелеп, айттылар:
58 – «Мен кижиниҥ колы бӱдӱрген бу байзыҥды бузала, ӱч кӱнге кижи колы бӱдӱрбеген ӧскӧ байзыҥды тудуп койорым» деп, Оныҥ айтканын укканыбыс.
59 Је олордыҥ да керези башкаланып турды.
60 Айдарда, улу абыс ортозына туруп, Иисустаҥ сурады:
– Не бир де карууҥды айтпай туруҥ? Олор Сеге удура не деп керелейт?
61 Је Ол унчукпай, каруузын айтпай турды. Улу абыс Оноҥ катап сурады:
– Алкышту Бойыныҥ Уулы, Христос Сен бе?
62 Иисус: «Мен – деди. – Слер Кижи Уулы кӱчтӱ Кудайдыҥ оҥ јанында отурганын ла теҥериниҥ булудыла келип јатканын кӧрӧригер ».
63 Улу абыс дезе бойыныҥ кийимин јырта тартып, айтты:
– Биске база керечи не керек?
64 Кудайды јамандап айтканын уктыгар. Слер не деп сананып јадыгар?
Ончолоры: «Ол бурулу, ӧлӧр учурлу» – дедилер.
65 Кезиги Ого тӱкӱре бердилер, јӱзин јаап, согуп, «Танып, јарлыктап айт» дежип турдылар. Јалчылар да Оны сого бердилер.
Петрдыҥ јана тӱшкени
(Мф. 26:69-75; Лк. 22:56-62; Ин. 18:15-18, 25-27)
66 Петр тӧмӧн кӱрентикте болордо, оноор улу абыстыҥ јалчы ӱй улузыныҥ бирӱзи келди.
67 Отко јылынып отурган Петрды ајыктап кӧрӧлӧ, айтты:
– Сен де Назареттиҥ кижизи Иисусла кожо јӱргеҥ.
68 Је ол јана тӱжӱп, «Нени айдып туруҥ болбогой, билбезим, аайлабай турум» – дейле, алдындагы кӱрентикке барды. Бу тарый пӧтӱк этти.
69 Јалчы ӱй кижи оны катап кӧрӧлӧ, анда турган улуска айдып баштады:
– Бу кижи олордыҥ бирӱзи.
70 Ол база ла јана тӱшти. Саат болбой анда турган улус Петрга база ла айтты:
– Сен олордыҥ бирӱзи болгоныҥ, чын. Сен Галилейдиҥ кижизи инеҥ, эрмегиҥ де олордыйы ошкош.
71 Ол дезе, айдып турган кижигерди билбезим деп, Кудайды адап, чертенди.
72 Бу тарый пӧтӱк экинчи катап этти. Айдарда, Петр «Пӧтӱк эки катап эткелекте, Менеҥ ӱч катап јана тӱжериҥ» – деп, Иисустыҥ ого айткан сӧзин эске алып, ыйлай берди.
15
Иисус Пилаттыҥ алдында
(Мф. 27:1-2, 11-14; Лк. 23:1-5; Ин. 18:28-38)
1 Саадабай эрте таҥда улу абыстар, јаандар, бичикчилер ле оток-кӱрее ончозы јуундап, јӧп чыгардылар. Иисусты кӱлийле, Пилатка апарып бердилер.
2 «Сен иудейлердиҥ Кааны ба?» – деп, Пилат Оноҥ сураарда, Ол каруу јандырып, «Сен айдып туруҥ» – деди.
3 Улу абыстар Оны кӧп бурулап турдылар.
4 Пилат дезе Оноҥ база катап сурады:
– Бир де каруу јандырбай туруҥ ба? Кӧрзӧҥ, Сеге удура бурулаштыҥ кӧбизин!
5 Је Иисус бого до бир де каруу јандырбаста, Пилат кайкап турды.
6 Байрам сайын дезе ол калык сураган кижендӱлердиҥ бирӱзин божодотон.
7 Тӱрмеде тӱймеенчилерле кожо Варавва дейтен бир кижи отурган. Олор тӱймеен тужында кижи ӧлтӱргендер.
8 Улус Пилатка келип, кижендӱлердиҥ бирӱзин алдындагы ла чылап божотсын деп, сурай берди.
9 – Слерге иудейлердиҥ Каанын божодойын ба? – деп, Пилат олорго айтты.
10 Улу абыстар Оны, кӱйӱнеле, берип ийгендерин ол билер болгон.
11 Је улу абыстар оныҥ ордына Варавваны сурагар деп, улусты тӱймедип ийдилер.
12 Пилат олорго каруу берип, база айтты:
– Иудейлердиҥ Кааны дешкенеерди мени канайтсын деп туругар?
13 – Керип кой! – деп, олор база ла кыйгырыштылар.
14 Пилат олорго айтты:
– Ол јаман нени эткен?
Је олор там тыҥыда кыйгырышты:
– Керип кой!
15 Айдарда, Пилат улуска јараарга, олорго Варавваны божотты, Иисусты дезе камчыладала, кере тартсын деп, берип ийди.
16 Јуучылдар Оны претория дейтен кӱрентик ичине апарала, ончо черӱни јууп алдылар.
17 Ого кубакай-кызыл кеп кийдирип, тегенекти ӧӧрӧлӧ, бажына салдылар.
18 – Иудейлердиҥ Кааны эзендик болзын! – деп, Оны уткый бердилер.
19 Бажына тайакла согуп, Ого тӱкӱрип, тизеленип, бажырып турдылар.
20 Оны электейле, кубакай-кызыл кепти уштып, Бойыныҥ кебин кийдиреле, керӱге апардылар.
Иисусты керигени
(Мф. 27:32-44; Лк. 23:26-43; Ин. 19:17-27)
21 Киринейдиҥ Симон деп бир кижизи, Александр ла Руфьтыҥ адазы, јалаҥнаҥ бурулып, ӧдӱп бараткан. Керӱ агашты апарзын деп, ого јакардылар.
22 Иисусты Голгофа – «Куу-Баш» деп јерге экелдилер.
23 Ого смирна кошкон аракы ичерге берерде, албады.
24 Оны кере тарткандар, кемибиске нези јеткей не – деп, шыбага таштап, кийимин ӱлежип алдылар.
25 Оны кере тартарда, тогус саат эртен тура болгон.
26 Бурузын кӧргӱскен «Иудейлердиҥ Кааны» деп бичик илгендер.
27 Оныла кожо эки тонокчыны керип койдылар: бирӱзин оҥ јанына, ӧскӧзин – сол.
28 Анайып, «Оны кара сагыштуларга коштылар» деп, Агару Бичикте айдылган сӧс бӱтти.
29 Ӧдӱп бараткан улус баштарын кекип, Оны јамандап, айдыжып турдылар:
– Э-э, байзыҥды бузаачы ла ӱч кӱнге тудаачы!
30 Бойыҥды Бойыҥ аргадап, керӱ агаштаҥ тӱш.
31 Улу абыстар бичикчилерле кожо анайып ок Оны шоодып, бой-бойына айдыжып турдылар:
– Ӧскӧ улусты аргадап јӱрген эди, Бойын дезе аргадап болбойт!
32Христос , Израильдиҥ Кааны, эмди керӱ агаштаҥ тӱшсин, бис кӧрӧлӧ, Ого бӱдерис.
Оныла кожо кере тартылгандар Оны база сӧгӱп турдылар.
33 Тал-тӱш боло берерде, јер ӱстине караҥуй тӱжӱп, ӱчинчи саатка јетире турды.
34 Ӱчинчи саатта Иисус улу ӱнденип кыйгырды:
– Элои, Элои! Ламмасавахфани?
Онызы: «Кудайым, Кудайым! Мени не таштадыҥ?» – дегени.
35 Анда турган улустыҥ кезиги мыны угала, «Бат, Илияны кычырып јат» – дештилер.
36 Бирӱзи дезе јӱгӱрип барып, шиҥдиретен немени уксусла чыктыдып, тайакка саптап, Ого ичерге берип, айтты:
– Акыраар, Илия Оны тӱжӱрип аларга келгей не, кӧрӧлик!
37 Иисус дезе, тыҥ кыйгырала, тыны кыйыла берди.
38 Байзыҥдагы кӧжӧгӧ ӱстиги бажынаҥ тӧмӧн тӱжӱре эки јара јыртылды.
39 Керӱ агаштыҥ алдында турган јӱс јуучылдыҥ јааны Ол мынайда ӱнденип, тыны ӱзӱле бергенин кӧрӧлӧ, айтты:
– Бу кижи чындаптаҥ Кудайдыҥ Уулы болгон!
40 Анда ыраагынаҥ кӧрӱп турган ӱй улус бар болгон. Олордыҥ ортозында: Мария Магдалина, кичӱ Иаков ло Иосияныҥ энези Мария, оноҥ Саломия.
41 Иисус Галилейде болордо, бу ӱй улус Оныла кожо јӱрӱп, Ого болужып туратан. Мында ок Оныла кожо Иерусалимге келген кӧп ӧскӧ ӱй улус болгон.
42 Бу суббот алдындагы белетеништиҥ кӱни болгон. Эҥир кирерде,
43 Аримафейдеҥ оток-кӱреениҥ тоомјылу кижизи Иосиф келди. Ол, Кудайдыҥ Каандыгы келерин сакып јӱрген бойы, Пилатка тидинип киреле, Иисустыҥ сӧӧгин сурады.
44 Пилат Оныҥ качан ок ӧлӱп калганын кайкады. Јӱс јуучылдыҥ јаанын кычырып алала, «Ӧлгӧни удаган ба?» – деп сурады.
45 Јӱс јуучылдыҥ јаанынаҥ угуп алала, сӧӧкти Иосифке берип ийди.
46 Иосиф кеден бӧс садып алды, сӧӧкти тӱжӱрип, бӧслӧ ороды. Кайада ойгон сӧӧк салар јерге апарып, салып койоло, эжигин ташла базырды.
47 Мария Магдалина ла Иосияныҥ энези Мария сӧӧкти кайда салганын кӧрӱп тургандар.
16
Иисус Христостыҥ тирилгени
(Мф. 28:1-8; Лк. 24:1-12; Ин. 20:1-10)
1Суббот кӱн ӧдӧ берерде, Мария Магдалина, Иаковтыҥ энези Мария, оноҥ Саломия Иисустыҥ мӧҥкӱзин барып сӱркӱштеерге, јараш јытту сӱркӱш садып алдылар.
2 Неделениҥ баштапкы кӱнинде эрте таҥда, кӱн чыгарда, сӧӧк салар јерге келип,
3 бойлоры ортодо эрмектештилер:
– Сӧӧк салган јердиҥ эжигинеҥ ташты биске кем аҥтарып берер?
4 Кӧрзӧ, таш аҥтарылып калтыр. Ол дезе тапту јаан болгон.
5 Сӧӧк салган јерге киреле, оҥ јанында ак кийимдӱ јиит уул отурганын кӧрӱп, коркый бердилер.
6 Ол дезе ӱй улуска айтты:
– Алаҥ кайкабагар! Слер Назарет јеринеҥ, кере тартылган Иисусты бедиреп јадыгар. Ол тирилген, мында јок. Јаткан јери бу.
7 Је барып, ӱренчиктерине ле Петрга айдыгар: «Оныҥ слерге айтканыла, Ол Галилейге слердеҥ озо барып јат, Оны анда кӧрӧригер».
8 Олор чыгала, сӧӧк салган јердеҥ јӱгӱре бердилер. Сертилдеп, куйка баштары јимиреп, коркыган бойынча, кижиге неме айтпадылар.
9 Неделениҥ баштапкы кӱнинде эрте таҥда тирилеле, Иисус озо Мария Магдалинага кӧрӱнди. Ол башкыда оныҥ ӧзӧк-буурынаҥ јети шилемир чыгарган.
10 Мария Магдалина барып, Иисусла кожо јӱргендерге, олорго, ыйлажып-сыктажып отургандарга, тил јетирди.
11 Је олор Иисус эзен, Мария Магдалина Оны кӧргӧн деп угала, бӱтпедилер.
12 Мыныҥ кийнинде олордыҥ экӱзи јурт јаар барадарда, Иисус ӧскӧ бӱдӱмдӱ болуп, олорго јолдо кӧрӱнди.
13 Олор бурылып, ӧскӧлӧрине табыш јетирдилер, је олорго до бӱтпедилер.
14 Адакыда эҥирде курсак јип кыйын отурган тужында он бир ӱренчигине кӧрӱнип, олорды бӱтпези ле јӱректери сокортыганы учун каарып айтты, нениҥ учун дезе Оныҥ тирилген Бойын кӧргӧндӧргӧ бӱтпегендер.
15 Олорго айтты:
– Јер-телекей сайын барыгар, ончо јайалганга Сӱӱнчилӱ Јарды јарлагар.
16 Ого бӱделе, креске тӱшкен кижи аргадалар. Бӱтпеген кижи дезе јаргыладар.
17 Бӱткендерге мындый билдилер коштонып јӱрер: олор Мениҥ адымла шилемирлерди чыгарар, јаҥы тилле эрмектенер;
18 јыланды колло тудар, ӧлгӧдий де неме ичсе, олорго каршу јетпес; јоболдуларга колын салып, алкаар, олор јазылар.
19 Анайып, олорло эрмектешкен кийнинде, Иисус
Кайракан теҥериге кӧдӱрилип, Кудайдыҥ оҥ јанына отурды.
20 Олор дезе барып, јер сайын јарлап јӱрдилер. Кайракан олорго болужып, олордыҥ сӧзин билдилерле тыҥыдып турды.
Аминь[2] .
Лука бичиген сӱӱнчилӱ јар
1
1 Бисте болгон керектерди кӧп улус куучын эдип бичиирге ченешкен.
2 Бу керектерди туку бажынаҥ ала бойы кӧргӧн, Сӧскӧ болуп иштеп јӱрген улус биске јетирген эди.
3 Оныҥ учун, кӱндӱлӱ Феофил, ончозын учы-бажынаҥ ала быжулап шиҥжӱлейле, мен де сеге бир аай тизип, бичип берейин деп шӱӱдим.
4 Сеге ӱредип айткан сӧстӧр чындык болгонын сени билзин деп турум.
Крестеечи Иоанныҥ туулатаны керегинде табыш
5 Иудейлердиҥ кааны Ирод тужында Захария деп абыс јуртаган. Ол Авия абыстыҥ бӧлӱгинеҥ болгон. Ондо Аарон укту абакай болгон; ады-јолы Елисавета.
6 Олор экилези Кудайдыҥ алдында акту болгондор, Кайраканныҥ ончо јакылталарын бӱдӱрип, јаҥдаткан јаҥын тудуп, буспай јӱргендер.
7 Је олордо бала-барка јок болгон: Елисавета бала таппас болуп бӱткен; экилези јажай да берген улус.
8 Бир кӱн Захарияныҥ бӧлӱги абыстайтан ӧй једип келерде, ол Кудайдыҥ алдында мӱргип турган.
9 Ого абыстардыҥ јаҥыла Кайраканныҥ байзыҥына кирип, фимиам ӧртӧӧр ӱлӱ келишкен.
10 Фимиам ӧртӧӧр тужында байзыҥныҥ тыштында кӧп улус мӱргип турган.
11 Ого фимиам ӧртӧгӧн тагылдыҥ оҥ јанында Кайраканныҥ ангели турганы кӧрӱнди.
12 Захария оны кӧрӧлӧ, јӱрексиреп, коркый берди.
13 Је ангел ого айтты:
– Коркыба, Захария: мӱргигениҥ угулды. Елисавета абакайыҥ сеге уул бала таап берер, оны Иоанн деп адаарыҥ.
14 Уулыҥ сеге кежик ле улу сӱӱнчи болор, оныҥ туулганына кӧп улус сӱӱнер.
15Кайракан алдында ол улу болор, аракы ла эзиртер суузын ичпес, Агару Тынды энезиниҥ ичинде алынар.
16 Израильдиҥ уулдарыныҥ кӧбизин Кайраканга, олордыҥ Кудайына, бурылтар.
17 Адалардыҥ јӱрегин балдарына јандырайын деп, багынбастарды актулар чылап санандырайын деп, мынызыла Кайракан келерине калыкты белетейин деп, Кайраканныҥ ичкери алдынаҥ Илиядый тынду ла кӱчтӱ барар.
18 – Мыныҥ чынын канайып билетем? – деп, Захария ангелдеҥ сурады. – Мен карып калдым, абакайым да јажай берген кижи.
19 Ангел каруу јандырды:
– Мен Кудайдыҥ алдында турган Гавриил; сениле эрмектежерге, бу сӱӱнчилӱ јарды сеге јетирерге ийилгем.
20 Сеге бу айтканым ӧйи једип, бӱтпей калбас. Је сен сӧзиме бӱтпедиҥ, оныҥ учун тилиҥ тартылып калар, мыныҥ чыны чыгар кӱн келгенче, унчукпай јӱрериҥ.
21 Бу ӧйдӧ улус Захарияны сакып, байзыҥда не саадады болбогой деп, кайкажып турды.
22 Ол чыгып келди, је эрмектенип болбоды. Ого байзыҥда кӧрӱлте болгон деп, билип ийдилер. Улуска колыла имдеп, ол тил јок артканча болды.
23 Абыстап јӱрген кӱндери тӱгенерде, ол јанып келди.
24 Јаан удабай абакайы Елисавета барланып, беш ай јажынып, айдынып јӱрген:
25 «Улус ортодо мен керегинде јӱрген јаман эрмек-куучындарды токтодып, бу кӱндерде Кайракан меге мыны этти».
Иисустыҥ туулатаны керегинде табыш
26 Елисаветаныҥ барланганынаҥ ала алтынчы айында Кудай Бойыныҥ Гавриил деп ангелин Галилейдеги Назарет калага,
27Давид калдыгыныҥ Иосиф деп кижизиле кол алыштырылган кыска ийди. Кыстыҥ ады-јолы Мария болгон.
28 Ангел ого келип, айтты:
– Сӱӱн, Јакшылыкту кыс! Кайракан сениле кожо! Ӱй улус ортодо сен алкышту.
29 Мария ангелди кӧрӧлӧ, айткан сӧзин кайкап, бу мынайып эзендешкени не атасы болотон деп, санана берди.
30 Ангел ого айтты:
– Коркыба, Мария! Сен Кудайдаҥ јакшылык алдыҥ.
31 Барланып, уул бала табарыҥ, Оны Иисус деп адаарыҥ.
32 Ол улу болор, Ӧрӧ Турганныҥ Уулы деп адалар. Кудай Кайракан Ого улу Давид адазыныҥ ширеезин берер.
33 Ол Иаковтыҥ калдыгын каан болуп ӱргӱлјиге башкарар, Оныҥ каандыгыныҥ учы-куйузы јок болор.
34 Је Мария ангелдеҥ сурады:
– Ол канайып болор? Мен эр кижиле билишпес инем!
35 Ангел ого каруу јандырып, айтты:
– Сеге Агару Тын тӱжер, сени Ӧрӧ Турганныҥ кӱчи кӧлӧткӧ чилеп бӱркеп ийер. Оныҥ учун табатан балаҥ агару болор, Кудайдыҥ Уулы деп адалар.
36 Бат, бала таппас дешкен тӧрӧӧниҥ Елисавета, ол до карыыр јӧбинде барланып, алтынчы айга барып јат. Ол уул бала табар.
37 Кудайдыҥ сӧзи бӱтпей калбас.
38 Мария:
– Мен Кайраканныҥ кулы эдим, сениҥ айтканыҥла болзын – деди.
Ангел јӱре берди.
Марияныҥ Елисаветага јолыгып јӱргени
39 Бу кӱндерде Мария туулык ороонго, Иудейдеги калага бачымдап барды.
40 Захария-эшке келип, Елисаветала эзендешти.
41 Елисавета Марияныҥ эзендешкенин угарда, ичиндеги балазы кыймыктанды. Ол Агару Тынла толуп,
42 тыҥ ӱнденип айтты:
– Ӱй улус ортодо сен алкышту! Карындап јӱрген балаҥды Кайракан алкады!
43 Мен кем ондый, меге Кайраканымныҥ энези келетен?
44 Эзендешкен ӱниҥ кулагыма угуларда, ичимдеги балам сӱӱнип, тепкиленди.
45 Кайраканныҥ ого айтканыла болор деп бӱткени, кежиктӱ.
Марияныҥ сарыны
46 Мария айтты:
– Јулам мениҥ Кайраканды улуркадат,
47 тыным мениҥ Аргадаачы Кудайыма сӱӱнет,
48 Ол Бойыныҥ кулы јобожыганын кӧргӧни учун.
Бу ӧйдӧҥ ала ончо ӱйелер
мени кежиктӱ деп айдар,
49 кӱчтӱ Бойы меге улу керек эткени учун.
Оныҥ ады агару!
50 Оны байлап, Оноҥ айап јӱрген улуска
ӱйедеҥ ӱйеге быйаны једер.
51 Ол Бойыныҥ колыла улу неме этти,
улуркактарды ончо санаазыла кожо тоскурып ийди.
52 Јаҥда отургандарды ширеезинеҥ аҥтарып,
базынчыкта јӱргендерди кӧдӱрди.
53 Аштап јӱргендерге јакшылык сыйлады,
байларды как куруга тайып ийди.
54-55 Ада-ӧбӧкӧлӧриске: Авраамга ла оныҥ калдыктарына
ӱргӱлјиге быйаным јетирерим деп,
айдып салган сӧзин Ол эске алынып,
Израильге – Бойыныҥ кулына болужарга келди.
56 Мария Елисавета-эште ӱч ай кире јӱреле, јанып ийди.
Крестеечи Иоанныҥ туулганы
57 Айы-кӱни једип, Елисавета уул бала тапты.
58 Кайракан ого улу быйанын јетиргенин угала, айылдаштары ла тӧрӧӧндӧри оныла кожо сӱӱнип турдылар.
59 Сегизинчи кӱнде баланы томдоорго
[1] келгилеп, оны адазыныҥ адыла Захария деп адаарга санандылар.
60 Је энези:
– Јок, оныҥ ады Иоанн болор – деди.
61 – Сениҥ угыҥда андый атту кижи јок! – дешкилеп,
62 уулын кем деп адаарга турганын, колло имдеп, адазынаҥ сурадылар.
63 Захария јалбак агаш сурап алала, «Оныҥ ады Иоанн» деп бичиди. Турган улус ончозы кайкады.
64 Бу тарый оныҥ тили-оозы чечилип, Кудайды алкап, эрмектене берди.
65 Айылдаштары сӱрекей коркыды; кайкамчылу учурал керегинде куучын туулу Иудейге текши јайылды.
66 Уккан улус ончозы оны кӧксине алынып, «Бу бала кем болгой не?» – деп турдылар. Чындап та, Кайракан оныла кожо болгон.
Захарияныҥ сарыны
67 Иоанныҥ адазы Захария Агару Тынла толуп, јарлыктап, айда берди:
68 – Кайраканга, Израильдиҥ Кудайына, баш болзын!
Ол Бойыныҥ калыгына келип барган, ого јайым берген.
69-71 Бойыныҥ агару јебрен јарлыкчылары ажыра айтканыла
бисти ӧштӱлеристеҥ,
јаман кӧргӧндӧрдиҥ колынаҥ аргадайтан
кӱчтӱ Аргадаачыны Ол
Давид кулыныҥ калдыгынаҥ биске јайап берди.
72 Ол адаларыска быйан јетирерим,
Бойымныҥ агару кереезимди
сананып јӱрерим деп, сӧзин берген.
73-75 Бисти ӧштӱлеристеҥ аргадаар,
ол тушта бис кемнеҥ де јалтанбай,
Оныҥ алдында агару ла чындык болуп,
ончо кӱндеристиҥ туркунына
Ого бажырып јӱрерис деп,
Ол улу Авраам адабыска чертенген.
76 Сен дезе, балам,
Ӧрӧ Турганныҥ јарлыкчызы деп адаларыҥ,
Оныҥ јолдорын белетеерге,
Кайраканныҥ алдында барарыҥ,
77 кинчектери ташталганы ажыра
аргаданары керегинде
Оныҥ калыгына билгир берериҥ.
78 Бисти сӱӱген ле биске быйанын берген Кудайыс
теҥеридеҥ биске јарык таҥдак ийер –
79 ол чыгып, караҥуйда отурган,
ӧлӱмниҥ кӧлӧткӧзинде јӱрген ончо улусты
бойыныҥ јарыгыла чалыдып ийер;
амыр-энчӱге экелетен јолды
ол биске кӧргӱзип берер.
80 Бала дезе чыдап, тын-санаазы ойгорып, Израильге ачылар ӧйи јеткенче, куба чӧлдӧ јӱрди.
2
Иисус Христостыҥ туулганы
(Мф. 1:18-25)
1 Ол кӱндерде каган Август ончо јердеги улустыҥ тын-тоозын алзын деп јакарган.
2 Квириний Сирияны башкарып турарда, бу баштапкы тооалыш болгон.
3 Ончозы бичидерге, кажызы ла бойыныҥ калазына бардылар.
4ИосифДавид угынаҥ, оныҥ калдыгы болгон. Оныҥ учун Галилейдеги Назарет каладаҥ Иудейдеги Давидтиҥ Вифлеем дейтен калазына барды.
5 Оныла кожо кол алыштырган, барлу болгон Мария барды.
6 Вифлеемде Марияныҥ бала табар ӧйи једип,
7 тун уул бала тапты. Айылчы тӱжер ӱйде олорго јер табылбаган учун, Оны чуулайла, ӧлӧҥ салгышка салып койды.
8 Ол јерде јалаҥда кӱдӱчилер ӱӱрлӱ койын коно каруулдап тургандар.
9 Олорго Кайраканныҥ ангели кӧрӱнип, олорды Кайраканныҥ магыныҥ јаркыны чалыдып ийди. Кӱдӱчилер сӱрекей коркыды.
10 Је ангел олорго:
– Коркыбагар! – деди. – Мен слерге Сӱӱнчилӱ Јар – ончо улуска улу сӱӱнчи экелип јадым.
11 Бӱгӱн Давидтиҥ калазында слерге Аргадаачы туулды – ХристосКайракан !
12 Бат, слерге темдек: ӧлӧҥ салгышта чуулу јаткан баланы кӧрӧригер.
13 Сакыбаган јанынаҥ ангелле кожо теҥериниҥ кӧп черӱчилдери кӧрӱнип, Кудайды алкай бердилер:
14 – Кӧк-теҥериде Кудайга мак болзын, јерде амыр, улус ортодо Кудайдыҥ јакшылыкту кӱӱн-табы болзын!
15 Ангелдер теҥери ӧрӧ чыга берерде, кӱдӱчилер бой-бойына айтты:
– Вифлеемге барып, анда не болгонын, Кайраканныҥ биске айтканын кӧрӧлик.
16 Јылгырлап барала, Марияны, Иосифти ле ӧлӧҥ салгышта јаткан баланы таап алдылар.
17 Баланы кӧрӧлӧ, Ол керегинде нени укканын куучындап бердилер.
18 Кӱдӱчилердиҥ куучынын уккан улус ончозы алаҥ кайкажып турдылар.
19 Мария дезе, бу сӧстӧрди ончозын кӧксине алынып, ундыбай јӱрген.
20 Кӧргӧни-укканы учун Кудайды алкап ла мактап, кӱдӱчилер кайра бурылдылар: ончозы ангелдиҥ айтканыла болгон.
21 Сегис кӱнниҥ бажында, баланы томдойтон ӧй једерде, Ого Иисус деп ат бердилер. Оны анайып энеде табылгалактаҥ озо ангел адаган.
Иисус байзыҥда
22 Моисейдиҥ Јасагыла олордыҥ арутанар кӱндери тӱгенерде, баланы Кайраканга учурлаарга, Иерусалимге экелдилер.
23 Кайраканныҥ Јасагында анайда ла бичилген: «Эр киндиктӱ болуп тун туулганныҥ кажызы ла Кайракандыйы болор». 24 Олор анайда ок Кайраканныҥ Јасагыла эки кӱӱлечек эмезе кӱӱлениҥ эки балазын тайар учурлу болгон.
25 Ол тушта Иерусалимде Симеон деп кижи јуртаган. Ол акту , ак санаалу кижи болгон, Израильди Кудай аргадаар кӱнди сакып јӱрген. Ол кижиде Агару Тын болгон.
26 Кудай ийген Христосты кӧрбӧгӧнчӧҥ, ӧлбӧзиҥ деп, ого Агару Тыннаҥ кӱн-эртеде айдылып калган.
27 Агару Тын Симеонды байзыҥга экелди. Кудайдыҥ јаҥын јаҥдаарга, ада-энези Иисус баланы экелерде,
28 Симеон Оны колго алып, Кудайды алкайла, айтты:
29 – Кайракан! Бойыҥныҥ айтканыҥла,
эмди кулыҥды амырыла божодып јадыҥ.
30 Мениҥ кӧзим Сениҥ аргадажыҥды кӧрди.
31 Сен оны ончо калыктар алдында белетегеҥ:
32 ӧскӧ калыктарга ачылтаны,
Израиль калыгыҥа мак берип турган јарыкты.
33 Иосиф ле Мария бала керегинде айтканын кайкап уктылар.
34-35 Симеон олорды алкайла, Иисустыҥ энезине, Марияга, айтты:
– Бу баладаҥ улам Израильде кӧп улус јыгылар, кӧбизи ӧрӧ турар, сениҥ де јулаҥнаҥ ӱлдӱ ӧдӧр. Бу бала Кудайдыҥ билдизи болор, Ого удура кӧп улус туруп чыгар, онызыла олор кӧгӱстеринде алып јӱрген санааларын ачар.
36 Байзыҥда анайда ок Ханна јарлыкчы болгон. Ол Асир укту, Фануилдиҥ кызы, јетиреле јажап калган. Барган кижизиле јети јыл јуртайла, тул калган.
37 Оноҥ ло бери сегизен тӧрт јашка јеткенче тул јӱрген. Байзыҥнаҥ ырабай, тӱни-тӱжи мӱргип, орозо тудуп, Кудайга јалчы болуп јӱрген.
38 Бу ӧйдӧ ол базып келеле, Кудайга алкыш јетирип, Кудай Иерусалимди јайымдаарын сакып јӱрген ончо улуска бала керегинде айдып турды.
39 Иосиф ле Мария Кайраканныҥ јаҥын јаҥдайла, Галилейдеги Назарет калазына јанып келдилер.
40 Бала дезе чыдап, кӱчи кирип, ойгорып турган. Кудайдыҥ јакшылыгы Оныҥ Бойында болгон.
41 Иисустыҥ ада-энези јылдыҥ сайын Иерусалимге Пасха байрамга барып туратан.
42 Ол он эки јашту болордо, олор јаҥжыкканыла Иерусалимге байрамдап бардылар.
43 Байрамныҥ кӱндери божоордо, јанып ийдилер, Иисус дезе Иерусалимде артып калды. Иосиф ле Оныҥ энези мыны билбей,
44 Ол ӧскӧ улусла кожо келип јаткан деп бодогон. Кӱндик јерди ӧдӧлӧ, тӧрӧӧндӧрдиҥ, кӧрӱш-таныштардыҥ ортозынаҥ бедирей бердилер.
45 Таппай салала, Оны бедиреп, Иерусалимге бурылдылар.
46 Иисусты ӱч кӱнниҥ бажында байзыҥнаҥ таптылар. Ол ӱредӱчилердиҥ айтканын угуп, сурактар берип, олордыҥ ортозында отурган.
47 Уккан улус ончозы Оныҥ керсӱзин ле карууларын кайкажып тургандар.
48 Ада-энези Оны кӧрӧлӧ, алаҥ кайкадылар, энези Ого айтты:
– Балам! Бу Сен кайттыҥ, не онойдо кылындыҥ? Адаҥ да, мен де Сени бедиреп, ал-сагышка тӱштис.
49 – Мени не керек бедиредигер? – деп, Ол сурады. – Мен Адамныҥ айлында болотонымды билбедигер бе?
50 Је олор Оныҥ айтканын оҥдободылар.
51 Иисус ада-энезиле кожо барып, Назаретке келди, олорго сӧсуккур јӱрди. Энези дезе Оныҥ айткан сӧстӧрин кӧксинде чебер алып јӱрди.
52 Иисус чыдаган сайын, ойгоры кӧптӧп, Кудайдыҥ да, улустыҥ да алкыш-быйаны Ого тыҥып турды.
3
Крестеечи Иоанныҥ јарлыктаганы
(Мф. 3:1-12; Мк. 1:1-8; Ин. 1:19-28)
1 Бу керек Тиверий каган Римди он бежинчи јыл башкарып турарда болгон. Ол тушта Понтий Пилат Иудейде, Ирод дезе Галилейде бийлеген, оныҥ Филипп карындажы Итурейде ле Трахонитида тергееде, Лисаний дезе Авилинейде бийлеген.
2 Ханна ла Каиафа улу абыстар болордо, куба чӧлдӧ Захарияныҥ уулы Иоаннга Кудайдаҥ сӧс болгон.
3 Ол Иордан-сууны сындай јерлерди эбирип, јарлыктап јӱрген: «Кинчектеригер ташталзын деп, Кудайга баштанып, креске тӱжӱгер!»
4Исаия јарлыкчыныҥ тӱрбегинде бичилгениле:
«Куба чӧлдӧ кыйгырганныҥ ӱни бу:
„Кайраканга јол белетегер, Оныҥ јолдорын тӱс эдигер!
5Кажы ла кобы толып,
кажы ла туу ла тӧҥ јабызазын,
бурылчыктар, орык јолдор тӱзелзин!
6Ол тушта Кудайдыҥ аргадажынкандый ла кижи кӧрӱп ийер“».
7 Креске тӱжерге келген улуска Иоанн айдып турган:
– Јыланныҥ ач-ӱрени! Кудайдыҥ келер ӧйдӧги чугулынаҥ кыйыжар јолды слерге кем кӧргӱзип берди?
8 Чындаптаҥ кинчегерди алынып, Кудайга баштанганыгарды керекте кӧргӱзигер! «Адабыс Авраам » – деп, ичигерде айдарга сананбагар! Айдып турум слерге: Кудай бу таштардаҥ Авраамга балдарды јазап берер аргалу.
9 Малта да агаштардыҥ тазылында јадыры: јакшы јиилек бӱтпес агашты кезип, отко таштайтан.
10 – Бис нени эдетенис? – деп, улус сурап турарда,
11 олорго каруу јандырган:
– Эки чамчалу кижи бирӱзин чамча јогына берзин. Аш-курсакту кижи анайда ок этсин.
12 Креске тӱжерге каланчылар база келген.
– Ӱредӱчи, бис нени эдетенис? – деп, олор сурагандар.
13 Иоанн олорго:
– Улустаҥ артык неме некебегер – деген.
14 Анайып ок јуучылдар:
– Бис нени эдетенис? – деп сурагандар.
Ол айткан:
– Кемди де тарындырбагар, тӧгӱндеп бурулабагар, ишјалыгарла болорзыныгар.
15 Сакылтада јӱрген улус: «Шак бу кижи Христос болды ба?» – деп, ончозы ичинде Иоанн керегинде сананып турган.
16 Је Иоанн ончозына айткан:
– Мен слерди суула крестеп јадым. Је менеҥ кӱчтӱзи келедири, мен Оныҥ ӧдӱгиниҥ буузын да чечерге турбазым. Ол слерди Агару Тынла, отло крестеер.
17 Оныҥ кӱреги колында, Ол идиргенин арутап, буудайын алмарына урар, саламын дезе, ӧчпӧс отко таштап, ӧртӧӧр.
18 Иоанн улусты анайып ла кӧп ӧскӧ дӧ сӧстӧрлӧ бӱдӱндирип, Сӱӱнчилӱ Јар јарлап јӱрген.
19 Тӧрт тӧчинниҥ бирӱзин башкарган Ирод бойыныҥ карындажыныҥ абакайын Иродиаданы алганы учун, ӧскӧ дӧ јарабас кылыктары учун Иоанн оны бурулап турган.
20 Ирод дезе, база бир јарабас керек эдип, Иоаннды тӱрмелеп койгон.
Иисус Христостыҥ креске тӱшкени
(Мф. 3:13-17; Мк. 1:9-11)
21 Улус ончозы креске тӱжӱп турарда, Иисус база креске тӱжеле, мӱргип турарда, кӧк-теҥери ачылып,
22Агару Тын кӱӱлениҥ кеберин алынып, Оныҥ ӱстине тӱжӱп келди, теҥеридеҥ ӱн угулды:
– Сен Мениҥ сӱӱген Уулым, Сенде Мениҥ јакшылыкту табым!
Иисус Христостыҥ ада-ӧбӧкӧлӧри
(Мф. 1:1-17)
23 Иисус бойыныҥ керегин эдип баштаарда, одус јаш кирелӱ болгон. Оны улус Иосифтиҥ уулы, Илийдиҥ јеен уулы деп бодогон.
24 Оныҥ арткан ада-ӧбӧкӧлӧри: Матфат, Левий , Мелхий, Ианнай, Иосиф ,
25 Маттафий, Амос, Наум, Еслим, Наггей,
26 Мааф, Маттафий, Семей, Иосиф, Иуда ,
27 Иоаннан, Рисай, Зоровавел, Салафиил, Нирий,
28 Мелхий, Аддий, Косам, Елмодам, Ир,
29 Иосий, Елиезер, Иорим, Матфат, Левий,
30 Симеон, Иуда, Иосиф, Иоанан, Елиаким,
31 Мелеай, Маинан, Маттафай, Нафан, Давид ,
32Иессей , Овид, Вооз, Салмон, Наассон,
33 Аминадав, Арам, Есром, Фарес, Иуда,
34Иаков , Исаак , Авраам, Фарра, Нахор,
35 Серух, Рагав, Фалек, Евер, Салы,
36 Каинан, Арфаксад, Сим, Ной , Ламех,
37 Мафусал, Енох, Иаред, Малелеил, Каинан,
38 Енос, Сиф, Адам , Кудай.
4
Иисусты ченегени
(Мф. 4:1-11; Мк. 1:12-13)
1ИисусАгару Тын алынып, Иорданнаҥ јанып келерде, Тын Оны куба чӧлгӧ апарды.
2 Анда Ол тӧртӧн кӱнниҥ туркунына кӧрмӧскӧ ченетти. Бу кӱндерде нени де јибеди, учында аштай берди.
3Кӧрмӧс Ого айтты:
– Сен Кудайдыҥ Уулы болзоҥ, калаш боло берзин деп, бу ташка јакарып ий.
4 Иисус каруу јандырып, айтты:
– Кижи јаҥыс калаш јип тирӱ јӱрер эмес,је Кудайдыҥ не ле сӧзиле тирӱ јӱрер деп бичилген сӧс бар.
5 Кӧрмӧс Оны бийикке кӧдӱрип, орчылаҥныҥ ончо каандыктарын элес эттире кӧргӱзип,
6 Ого айтты:
– Бастыра мыныҥ бажын билерин, оныҥ магын Сеге берейин. Мыныҥ ончозы меге берилген ине, кемге берейин дезем, берерим.
7 Анайдарда, меге бажырар болзоҥ, ончозы Сенийи болор.
8 Иисус каруу јандырды:
– Менеҥ кеде тайыл, сатана ! Бичилген сӧс бар: «Кайраканга, бойыҥныҥ Кудайыҥа, бажыр, јаҥыс Ого јалчы бол».
9 Кӧрмӧс Оны Иерусалимге апарып, байзыҥныҥ јабынтызына тургузала, айтты:
– Сен Кудайдыҥ Уулы болзоҥ, мыны тӧмӧн калып ий.
10 Бичилген јок беди: «Сени чеберлеп јӱрзин деп, Бойыныҥ ангелдерине јакарар. 11Будыҥ ташка бӱдӱрилбезин деп, Сени кол бажына апарар».
12 Иисус каруу јандырды:
– Кудайыҥ Кайраканды ченебе деп айдылган.
13 Ончо ченелтезин туузылтала, кӧрмӧс Иисустаҥ бир кезекке јӱре берди.
Иисустыҥ јарлыктаганы
(Мф. 13:53-58; Мк. 6:1-6)
14 Тыннаҥ кӱч алынала, Иисус Галилейге бурылды. Ол керегинде табыш эбире јерлерге текши јайылды.
15 Олордыҥ синагогаларында улус ӱретти, ончозы Оны макка чыгарып турдылар.
16 Ол Назарет алтайына келди. Бойыныҥ јаҥыла суббот кӱнде синагогага кирип, Агару Бичикти кычырарга ӧрӧ турды.
17 Ого Исаия јарлыкчыныҥ тӱрбегин алып бердилер. Ол тӱрбекти јайа тудуп, мынайда бичилген јерди таап алды:
18«Кайраканныҥ Тыны – Менде.
Ол Мени майлап,
тӱреҥи улуска Сӱӱнчилӱ Јар јетирзин деп,
кунугып, јӱреги сыстап јӱргендерди јассын деп,
олјого киргендерге јайым керегинде,
сокорлорго кӧстӧри јарыйтаны керегинде
јарлазын деп ийген.
Мени Ол базынчыкта јӱргендерди божотсын,
19Кайраканныҥ быйанду јылы
једип келгенин јарлазын деп ийген».
20 Тӱрбекти тӱрӱп, синагоганыҥ јалчызына табыштырып, отура берди. Синагогада болгон улус ончозы Оноҥ кӧс албай турдылар.
21 Иисус олорго айдып баштады:
– Мында айдылган, слер уккан сӧстӧр бӱгӱн бӱтти.
22 Ончозы мыныҥ чынын керелеп, Оныҥ айткан јакшылык сӧстӧрин кайкажып, «Бу Иосифтиҥ уулы эмес беди?» – деп, сурап турдылар.
23 Ол айтты:
– «Эмчи, бойыҥды бойыҥ јас» деген кеп сӧсти Меге айтпай кайдарыгар, «Бистиҥ укканыбысла, Капернаумда нени эткен эдиҥ, мында, алтайыҥда, база анайда эт» дешкейигер.
24 Је чынын айдадым слерге: кандый да јарлыкчыны бойыныҥ јеринде јуутпай јадылар.
25 База чынын айдып турум слерге: Илия тушта ӱч јыл алты ай теҥери бӧктӧлип, ончо јерлерде ачана-торо болордо, Израильде кӧп тул ӱй улус болгон.
26 Је Илия олордыҥ кемизине де эмес, јаҥыс Сидонныҥ јуугындагы Сарептада јаткан тул ӱй кижиге ийилген.
27 Анайып ок Елисейјарлыкчы тушта Израильде капкаш балулу улус кӧп болгон, је Сирияныҥ кижизи Нееманнаҥ ӧскӧ, олордыҥ бирӱзи де аруталбаган.
28 Мыны угала, синагогадагы улус ончозы атыйлана берди.
29 Тура јӱгӱрижип, Оны каладаҥ чыгарала, јардаҥ ийде салып ийерге, кала турган кырдыҥ ӱстине апардылар.
30 Је Ол кӧп улустыҥ ортозыла ӧдӱп, јӱре берди.
Оору-јоболду улусты јасканы
(Мк. 1:21-28)
31 Иисус Галилейдеги Капернаум калага келип, суббот кӱнде улус ӱретти.
32 Оныҥ ӱредӱзин кайкап турдылар, нениҥ учун дезе Оныҥ айткан сӧстӧринде ийде-кӱч бар болгон.
33 Синагогада кара јелбиске туттурган, ӧзӧк-буурында шилемирлӱ кижи болгон. Ол тыҥ кыйгыра берди:
34 – Эй, Сениҥ бисте не керегиҥ бар, Назарет јеринеҥ Иисус? Сен бисти ӧлтӱрерге келдиҥ бе? Кем болгоныҥды билер турум, Сен – Кудайдыҥ Агарузы!
35 Је Иисус:
– Унчукпа, бу кижидеҥ чык! – деп, кара јелбиске јакарды.
Шилемир оору кижини улустыҥ ортозына јыга базып, ого каршу јетирбей, ӧзӧк-буурынаҥ чыга конды.
36 Ончозыныҥ куды чыгып, бой-бойына айдыжып турдылар:
– Бу не сӧс? Ондо јаҥ ла кӱч бар, Ол кара јелбистерге јакарып ийгенде, олор чыга бергилейт!
37 Иисус керегинде табыш эбире јерлерге текши јайылды.
38 Синагогадаҥ чыгала, Ол Симон-эшке кирди. Симонныҥ кайын энезиниҥ эди изип-кӱйӱп, оорып јаткан. Ого болушсын деп сурадылар.
39 Иисус ого эҥчейип, ооруга јакарып ийди. Ол јазылып, бу тарый ӧрӧ туруп, олорды ашкарды.
40 Кӱн ажып барадарда, јӱзӱн-јӱӱр оору-јоболду улусты Иисуска экелип турдылар. Ол кажызына ла колын салып алкап, јазып турды.
41 – Сен Христос , Кудайдыҥ Уулы! – деп кыйгырганча, анайда ок шилемирлер де кӧп улустаҥ чыгып турдылар. Ол дезе, Мен Христос болгонымды билип турганыгарды айтпагар – деп, олорго јакарып турды.
42 Тӱш боло берерде, Ол чыгып, аалга јерге јӱре берди. Кӧп улус Оны бедиреп барды. Табала, олордоҥ барбазын деп, сурап турдылар.
43 Је Ол айтты:
– Кудайдыҥ Каандыгыныҥ Сӱӱнчилӱ Јарын Мен ӧскӧ дӧ јерлерге јарлаар учурлу. Мен мыны эдерге ийилгем.
44 Анайып Ол Галилейдиҥ синагогаларында јарлыктап јӱрди.
5
Баштапкы ӱренчиктер
(Мф. 4:18-22; Мк. 1:16-20)
1 Бир кӱн Иисус Геннисарет кӧлдиҥ јаказында болордо, улус Кудайдыҥ сӧзин угарга, кысталыжып турган.
2 Ол кӧлдӧ турган эки кемени кӧрӱп ийди. Балыкчылар кемелеринеҥ чыгып, шӱӱндерин чайбап, јунуп тургандар.
3 Ол Симондыйы болгон бир кемеге отурып, јараттаҥ эмеш ары јӱссин деп сурады. Оноҥ улусты кемедеҥ ӱретти.
4 Ӱредип божойло, Симонго айтты:
– Кӧлдиҥ тереҥ деген јерине јӱс, анда шӱӱндегер.
5 Симон Ого айтты:
– Ӱредӱчи! Бис тӱниле иштенип, неме тутпадыс, је Сениҥ айтканыҥла шӱӱнди чачайын.
6 Шӱӱндегилеп, ума јок кӧп балык туттылар, керек дезе шӱӱндери јыртылып турды.
7 Келип болушсын деп, ӧскӧ кемедеги нӧкӧрлӧрине кол јаҥыдылар. Олор јӱзӱп келдилер. Кемениҥ экилезин балыкла толтырарда, кемелер чӧҥӱп баштады.
8 Мыны кӧрӧлӧ, Симон-Петр Иисустыҥ алдына тизеленип, айтты:
– Менеҥ ары тур, Кайракан , мен кинчектӱ кижи эдим!
9 Олор туткан балыктыҥ кӧбине Симонныҥ ла оныла кожо болгондордыҥ коркыжы келген,
10 анайда ок Симонныҥ нӧкӧрлӧри – Зеведейдиҥ уулдары Иаков ло Иоанныҥ. Је Иисус Симонго:
– Коркыба, – деди, – бӱгӱннеҥ ала улус тударыҥ.
11 Олор кемелерин јаратка чыгарып, бар-јогын артырып койоло, Оны ээчий бастылар.
Капкаш балулу кижини јасканы
(Мф. 8:1-4; Мк. 1:40-45)
12 Иисус бир калада јӱрерде, бастыра бойы капкаш балулу кижи келди. Иисусты кӧрӧлӧ, Оныҥ алдына кӧҥкӧрӧ јыгылып, јайнай берди:
– Кайракан, мени арутайын дезеҥ, арутап ийериҥ!
13 Иисус колын сунуп, ого тийеле, айтты:
– Арутайын, ару бол.
Ол ло тарый капкаш балу сойылып, тӱже берди.
14 Кижиге неме айтпазын деп, Иисус ого јакыды.
– Абыска барып кӧрӱн – деди. – Аруталганыҥ учун Моисейдиҥ јакарганыла тайылга эт, улуска кере болзын.
15 Је Иисус керегинде табыш там јайылды, Оныҥ айткан сӧзин угарга, оору-јоболын јастырарга, ума јок кӧп улус келип турды.
16 Ол дезе, аалга јерлерге барып, мӱргиир болды.
Курулып калган кижини јасканы
(Мф. 9:1-8; Мк. 2:1-12)
17 Бир кӱн Иисус ӱредип турарда, Галилей ле Иудейдиҥ ончо јерлеринеҥ, оноҥ Иерусалимнеҥ келген фарисейлер ле јасакчылар анда ок отургандар. Иисуста Кайраканныҥ улусты јазар кӱчи болгон.
18 Бир кезик улус курулып калган кижини тӧжӧккӧ салганча экелдилер. Оны ӱйге кийдирерге, Иисустыҥ алдына салып берерге албаданып турдылар.
19 Улустыҥ кӧбине ӱйге кирип болбой салала, оныҥ ӱстине чыгып, тежик эделе, оору кижини улустыҥ ортозына, Иисустыҥ чике алдына тӧжӧгиле катай тӱжӱрип ийдилер.
20 Иисус олордыҥ бӱдӱп турганын кӧрӧлӧ, айтты:
– Кижи, кинчектериҥ ташталды.
21 Бичикчилер ле фарисейлер бойлоры ортодо табыштылар: «Кудайды мынайып јамандап турган бу не кижи? Кинчекти Кудайдаҥ ӧскӧ кем таштаар аргалу?»
22 Иисус олордыҥ ичиндеги санаазын билип, айтты:
– Слер не анайда сананып јадыгар?
23 Не деп айдарга јеҥил: «Кинчектериҥ ташталды» – деерге бе, эмезе: «Тур, базып јӱр» – деерге бе?
24 Је Кижи Уулында јер ӱстинде кинчектерди таштайтан јаҥ барын слерди билзин деп, анайда айттым – дейле, курулып калганга баштанды: – Сеге айдадым: тур, тӧжӧгиҥди алып, айлыҥа јан.
25 Онызы ол тарый олордыҥ алдына туруп, јаткан тӧжӧгин алып, Кудайды мактап, јана берди.
26 Ончозы алаҥ кайкажып, Кудайды мактадылар. Коркып калган бойлоры, айдыжып турдылар:
– Бӱгӱн бис саҥ башка кайкамчылу немелер кӧрдибис!
Левийди кычырып алганы
(Мф. 9:9-17; Мк. 2:13-22)
27 Мыныҥ кийнинде Иисус чыгып, Левий деп каланчы калан јуур јеринде отурганын кӧрӧлӧ,
– Мени ээчий бас! – деди.
28 Онызы ончо немезин артырып койоло, ӧрӧ туруп, Оныҥ кийнинеҥ басты.
29 Левий айлында Ого јаан кӱндӱ-кӱрее этти. Анда олорло кожо кыйын отурган кӧп каланчылар ла ӧскӧ дӧ улус болгон.
30 Фарисейлер ле бичикчилер дезе арбаныжып, Оныҥ ӱренчиктерине айдып турдылар:
– Слер каланчыларла, кинчектӱлерле кожо не керек ичип-јип јадыгар?
31 Иисус олорго айтты:
– Эмчини кадык улус эмес, оору улус керексиир.
32 Мен Кудайга баштанзын деп, актуларды эмес, кинчектӱлерди кычырарга келгем.
Орозо керегинде сурак
(Мф. 9:14-17; Мк. 2:18-22)
33 Бичикчилер ле фарисейлер Иисуска айттылар:
– Иоанныҥ ӱренчиктери улай ла орозо тудуп, мӱргип јат, фарисейлердийи база. Сенийи дезе ичип-јип јадылар.
34 Иисус олорго айтты:
– Колту кожо јӱргенде, тойдогы улусты орозолодып болороор бо?
35 Је колтуны олордоҥ айрып алар кӱндер келер, ол тушта, ол кӱндерде олор орозо тудар.
36 Оноҥ олорго укаа сӧс айтты:
– Јаҥы кийимнеҥ јамачы кезип, эски кийимди јамабайтан. Анайткажын, јаҥы кийим де јыртылар, јаҥы јамачы да эски кийимге јарабас.
37 Јаҥы аракыны эски тажуурга урбайтан. Анайткажын, јаҥы аракы тажуурды јара тебер, аракызы да тӧгӱлер, тажууры да ӱрелер.
38 Карын, јаҥы аракыны јаҥы тажуурга уратан. Ол тушта мынызы да, онызы да ӱрелбес.
39 Эски аракыны ичкен кижи ол тарыйында јаҥызын ичпес, эскизи артык – деер.
6
Суббот кӱн керегинде сурак
(Мф. 12:1-14; Мк. 2:23-28; 3:1-6)
1 Пасханыҥ экинчи кӱнинде баштапкы субботто Иисус аш салган кырала базып бараткан. Ӱренчиктери мажакты ӱзӱп, уужайла, јип тургандар.
2 Фарисейлердиҥ кезиги айдышты:
– Суббот кӱнде этпейтенди не керек эдип турганыгар?
3 Иисус каруу јандырды:
– Давид бойы да, кожо јӱргендери де, аштайла, нени эткен эди, кычырбаган бедигер?
4 Ол Кудайдыҥ байзыҥына киреле, ыйык калашты бойы алып јиген, кожо јӱргендерине де берген. Ол калашты дезе абыстардаҥ ӧскӧ кемниҥ де јиир учуры јок болгон.
5 Оноҥ айтты:
– Кижи Уулы – суббот то кӱнниҥ бийи.
6 База бир суббот кӱнде Ол синагогага кирип, улус ӱретти. Анда оҥ колы кургап калган кижи болгон.
7 Бичикчилер ле фарисейлер Иисусты бурулаар шылтак бедиреп, оны суббот кӱнде јаскай не деп, ајыктап турдылар.
8 Је Иисус олордыҥ сагыжын билип, кургап калган колду кижиге айтты:
– Ӧрӧ туруп, улустыҥ ортозына чык.
Ол кижи туруп, ичкери ӧтти.
9 Иисус олорго айтты:
– Мен слердеҥ сурап угайын: суббот кӱнде нени эдер керек? Јакшыны ба, эмезе јаманды ба? Кижиниҥ јӱрӱмин аргадаар ба, эмезе кыйар ба?
Олор унчукпай турдылар.
10 Олорды ончозын ајыктап, байагы кижиге:
– Колыҥды сун – деди.
Ол сунды, колы су-кадык боло берди.
11 Бичикчилер ле фарисейлер калјуурып, Иисусты канайдалы деп, шӱӱшкилеп турдылар.
Он эки апостолды талдап алганы
(Мф. 10:1-4; Мк. 3:13-19)
12 Ол кӱндерде Иисус мӱргийин деп кырга чыгып, тӱниле Кудайга мӱргиген.
13 Таҥ адарда, ӱренчиктерин Бойына кычырып алала, олордыҥ ортозынаҥ он эки кижи талдап, апостолдор деп адады.
14 Олор: Симон, оны Петр деп адады, оныҥ Андрей карындажы, Иаков ло Иоанн , Филипп ле Варфоломей;
15 Матфей ле Фома, Алфейдиҥ уулы Иаков ло Зилот дейтен Симон;
16 Иаковтыҥ уулы Иуда ла Иуда Искариот, соҥында садынып ийери ол болгон.
Кежик береечи јакылталар
(Мф. 4:23-25; 5:1-12)
17 Иисус олорло кожо кырдаҥ тӱжӱп, тӱс јерге токтоды. Кӧп ӱренчиктери, оноҥ Иудей ичинеҥ, Иерусалимнеҥ, Тир ле Сидонныҥ талай јаказындагы јерлеринеҥ камык улус кожо болгон.
18 Олор Иисусты угарга, оору-јоболынаҥ јазыларга келгендер. Кара јелбистерге кыйнаткан бойлоры јазылып тургандар.
19 Ончозы Ого тийип ийерге јӱткӱген, нениҥ учун дезе, Оноҥ кӱч чыгып, ончозын јазып турган.
20 Ол ӱренчиктери јаар кӧрӱп, айтты:
– Тыны тӱреҥи јӱргендер кежиктӱ:
Кудайдыҥ Каандыгы слердийи.
21 Эмди аштап јӱргендер кежиктӱ:
слер тойорыгар.
Эмди ыйлап јӱргендер кежиктӱ:
слер каткырарыгар.
22 Кижи Уулы учун улус слерди јаман кӧрӱп, сӱрӱп, айткылап, адыгарды јамандап турза, кежиктӱ болгоныгар ол.
23 Ол кӱнде сӱӱнигер, јыргагар, нениҥ учун дезе теҥеридеги кайралыгар улу! Олордыҥ адалары јарлыкчыларла анайып ок эдип јӱрген эдилер.
24 Слерге дезе, байларга, ачу-корон!
Слер једер коодыгарга јединип алганыгар.
25 Эмди ӧткӱре тойу јӱргендерге, ачу-корон!
Слер аштап торолоорыгар.
Эмди каткырып јӱргендерге, ачу-корон!
Слер ыйлап, сыктаарыгар.
26 Слерди ончо улус мактап айткажын, слерге ачу-корон! Олордыҥ адалары тӧгӱн јарлыкчыларга анайып ок эдип јӱргендер.
27 Је угуп турган слерге айдадым: ӧштӱлеригерге буурзап јӱригер, слерди јаман кӧргӧндӧргӧ јакшыгарды јетирип јӱригер;
28 слерди каргагандарды алкап јӱригер, слерди јамандагандар учун мӱргип јӱригер.
29 Јаагыҥа тажыган кижиге база бир јаагыҥды тӧгӧп бер; катанчыгыҥды блаап јаткан кижиге чамчаҥды да аларга буудак этпе.
30 Сенеҥ сурап турган кажы ла кижиге – бер, сенийин алган кижидеҥ – кайра некебе.
31 Слерге улус кандый болзын дезегер, бойыгар да олорго андый ок болыгар.
32 Слерге карузып тургандарга карузып турган болзогор, слерге нениҥ учун алкыш-быйан айдатан? Кинчектӱлер де олорго карузыгандарга карузып јат.
33 Слерге јакшызын јетирип тургандарга јакшыгарды јетирип турган болзогор, ол учун слерге кандый алкыш-быйан? Кинчектӱлер де анайда эдип јадылар.
34 Ойто јандырып бергедий ижемјилӱ улуска тӧлӱге берип турган болзогор, слерге кандый алкыш-быйан? Кинчектӱлер де кинчектӱлерге ордына ойто аларым деп берип јадылар.
35 Је слер ӧштӱлеригерге карузып јӱригер, кайра аларым деп сакыбай, јакшыгарды јетиригер, тӧлӱге беригер. Ол тушта слерге улу кайрал болор, Ӧрӧ Турганныҥ уулдары болорыгар, нениҥ учун дезе Ол јакшызы јок то, јаман да улуска быйанзак.
36 Адагар улуска буурзак эди, слер де буурзак болыгар.
37 Јаргылабагар, слерди де јаргылабас; бурулабагар, слерди де бурулабас; јаманды таштагар, слердийи де ташталар;
38 беригер, слерге де берилер: јакшы кемјӱле, тыктап, тепсеп, эдегеерге толо уруп бергилеер. Кандый кемјӱле кемјииригер, анайып ла бойыгарга кемјилер.
39 Иисус олорго анайда ок укаа сӧс айтты:
– Сокор сокорды јединип јӱрер бе? Экилези орого тӱжер эмес пе?
40 Ӱренчик ӱредӱчизинеҥ бийик болбос, је ӱренеле, ӱредӱчизиндий болор.
41 Карындажыҥныҥ кӧзиндеги тегенекти не кӧрӱп јадыҥ, бойыҥныҥ кӧзиҥдеги тоормошты дезе сеспейдиҥ бе?
42 Эмезе, кӧзиҥдеги тоормошты бойыҥ кӧрбӧй јадып, «Карындаш, кӧзиҥнеҥ тегенекти чыгарып ийейин» – деп, канайып айдарыҥ? Эки јӱстӱ! Озо бойыҥныҥ кӧзиҥнеҥ тоормошты чыгар, ол тушта карындажыҥныҥ кӧзинеҥ тегенекти канайып чыгарарын кӧрӱп аларыҥ.
43 Јакшы агаштаҥ јаман јиилек бӱтпейтен, јаман агаштаҥ јакшы јиилек бӱтпейтен.
44 Не ле агашты бӱткен јиилегинеҥ таныйтан. Смокваны тегенектеҥ јуубайтан, виноградты тегенектӱ кырчыннаҥ тербейтен.
45 Јакшы кижи јӱрегинде јакшыны чеберлеген јеринеҥ јакшызын алып чыгар; јаман кижи дезе јӱрегинде јаманды чеберлеген јеринеҥ јаманын алып чыгар. Кижиниҥ јӱреги неле толо, оозынаҥ ол ло чыгар.
46 Слер, айтканымды этпес бойыгар, Мени «Кайракан ! Кайракан!» деп не айдадыгар?
47 Меге келип, айткан сӧзимди угуп, оны бӱдӱрип јӱрген кижи кемге тӱҥейин слерге айдып берейин:
48 ол тура туткан кижиге тӱҥей. Ол кижи јерди тереҥжиде казып, тураныҥ тӧзин ташка салган. Чайык чыгып, турага табарган, је оны јайрадып болбогон, нениҥ учун дезе ол быжулап тудулган.
49 Сӧзимди угарын угуп, оны бӱдӱрбегени, туразын тӧзӧлгӧ јокко, јердиҥ бойына туткан кижиге тӱҥей. Турага суу табарарда, ол бу тарый јемириле берген, байагы тураныҥ јемирилгени коркышту болгон.
7
Јӱс јуучылдыҥ јааныныҥ јалчызын јасканы
(Мф. 8:5-13)
1 Угуп турган улуска айдар сӧзин туузылтала, Иисус Капернаумга кирди.
2 Јӱс јуучылдыҥ јааныныҥ карузыган јалчызы оорып, ӧлӱп јаткан.
3 Ол Иисус керегинде угала, Оны келип, јалчызын јассын деп сурап, иудейлердиҥ јаандарын ийди.
4 Олор Иисуска келип, сурап айттылар:
– Мыны эдериҥе ол кижи турар:
5 ол калыгыска карузып јат, биске синагога тудуп берген.
6 Иисус олорло кожо барды. Ол јӱс јуучылдыҥ јааныныҥ айлына јууктап келерде, онызы најыларын ийип, айттырып ийди: «Кайракан , Бойыҥды јоботпо! Айлым ичине Сени кийдирерине турбас кижи эдим.
7 Оныҥ да учун Сеге бойым барарга турбазым деп бодогом. Је сӧс айт, јалчым јазылар.
8 Бажым билер бийлӱ де болзом, меге башкарткан черӱчилдерим бар. Кажы бирӱзин „бар“ дезем, барар; бирӱзин „кел“ дезем, келер; јалчымды „оны эт“ дезем, эдер».
9 Иисус мыны угала, бу кижини кайкады, кайра баштанып, кийнинде келип јаткан улуска айтты:
– Айдып турум слерге: мынайда бӱдӱп турганды Израильдеҥ де таппадым.
10 Элчилер јанып келерде, јалчы јазылып калтыр.
Тул ӱй кижиниҥ уулын тиргискени
11 Мыныҥ кийнинде Иисус Наин деп калага барды. Оныла кожо ӱренчиктериниҥ кӧп сабазы ла кӧп улус барып јаткан.
12 Каланыҥ каалгазына јууктап келерде, энезиниҥ сок јаҥыс уулыныҥ сӧӧгин чыгарып јаткандар. Ӱй кижи дезе тул болгон, оныла кожо каладаҥ кӧп улус барып јаткан.
13 Оны кӧрӧлӧ, Кайракан ого буурзап, «Ыйлаба» – деди.
14 Базып келеле, межикке колыла тийди. Апарып јаткан улус токтой тӱшти.
Иисус:
– Уулчак, айдып турум сеге: тур! – деди.
15 Ӧлгӧн кижи ӧҥдӧйип, отурып алды, оноҥ эрмектене берди. Иисус оны энезине берип ийди.
16 Ончо улус сӱрекей коркып,
– Ортобыстаҥ улу Јарлыкчы чыкты, Кудай Бойыныҥ калыгына келип барды! – дежип, Кудайды алкап турдылар.
17 Иисус керегинде табыш Иудей ичине, оны эбире ончо јерлерге таркады.
Крестеечи Иоанныҥ сурагы
(Мф. 11:2-19)
18 Иоанныҥ ӱренчиктери кӧргӧн-укканын ончозын ого айдып бердилер.
19Иоанн ӱренчиктериниҥ экӱзин кычырып алып, «Келер дегени Сен бе, айса ӧскӧни сакыйтан ба?» – деп сурап угарга, Иисуска ийди.
20 Олор Иисуска келип,
– «Келер дегени Сен бе, айса ӧскӧни сакыйтан ба?» – деп, сурап угарга, бисти Крестеечи Иоанн Сеге ийди – дедилер.
21 Бу ӧйдӧ Иисус кӧп улусты оорудаҥ ла јоболдоҥ, кара јелбистердеҥ јазып, кӧп сокорлордыҥ кӧзин јарыдып ийген.
22 Ол Иоанныҥ ӱренчиктерине айтты:
– Барып, кӧргӧн-укканыгарды Иоаннга айдыгар: сокорлордыҥ кӧзи јарыйт, аксактар базып јӱргӱлейт, капкаш балулу улус аруталат, ӱскерлер угат, ӧлгӧндӧр тирилет, тӱреҥилерге Сӱӱнчилӱ Јар јарлалат.
23 Эреҥистелбей Меге бӱткен кижи кежиктӱ.
24 Иоанныҥ элчилери јӱре берерде, Ол улуска Иоанн керегинде айдып баштады:
– Куба чӧлгӧ нени кӧрӧргӧ јӱрдигер? Салкынга јайкаткан кулузынды ба?
25 Је нени кӧрӧргӧ јӱрдигер? Торко-маҥдык кийген кижини бе? Је јазалду јараш кийим кийгендер, сайрап јаткандар каанныҥ ӧргӧӧзинде јӱргӱлейт.
26 Нени кӧрӧргӧ јӱрдигер? Јарлыкчыны ба? Эйе, айдып турум слерге: ол јарлыкчыдаҥ јаан.
27 Бу мынайда ол керегинде бичилген:
«Бат, Сенеҥ озо ангелимди ийип јадым,
ол Сениҥ јолыҥды белетеп койор».
28 Айдып турум слерге: ӱй улустаҥ туулгандар ортодо Крестеечи Иоаннаҥ јааны јок, је Кудайдыҥ Каандыгында кичӱ дегени, оноҥ јаан.
29 Уккан ончо улус, каланчылар да, Кудайдыҥ чындыгын алынып, Иоаннга келип, креске тӱшкендер.
30 Фарисейлер ле јасакчылар дезе, олорго берилген Кудайдыҥ табын јектеп, Иоаннга барып креске тӱшпегендер.
31 Айдарда Кайракан айткан: бу ӱйениҥ улузын кемге тӱҥдеп айдайын? Олор кемге тӱҥей?
32 Олор тепсеҥде отурып, мынайда кыйгырыжып турган балдарга тӱҥей: «Слерге сыбыскы тарткан эдибис, је слер бијелебедигер; слерге сыгыт сарын сарнаган эдибис, је слер ыйлабадыгар».
33 Крестеечи Иоанн келип, курсак јибесте, аракы ичпесте, «Оныҥ ӧзӧк-буурында шилемир бар» – дейдигер.
34Кижи Уулы келди, јиирин јиди, ичерин ичти. «Кӧргӱлегер, курсакчыл ла аракызак кижи бу, каланчылар ла кинчектӱлердиҥ најызы ол» – дейдигер.
35 Је Ойгорлык Ойгорлыктыҥ ончо керектериле акталган.
Тӧлӧттирбеген тӧлӱ керегинде
(Мф. 26:6-13; Мк. 14:3-9; Ин. 12:1-8)
36 Фарисейлердиҥ бирӱзи Иисусты бойыла кожо ажанак деп сураган. Ол фарисей -эшке кирип, кыйын отурып алган.
37 Је бат, ол каланыҥ кинчектӱ болгон ӱй кижизи, Оныҥ фарисей-эште отурганын угала, јараш јытту майлу ак балкаштаҥ эткен јыракы экелди.
38 Оныҥ кийнине, буды јанына туруп, ыйлап, Оныҥ будын кӧзиниҥ јажыла јунуп, чачыла арчып, окшоп, јараш јытту майла сӱртӱп турды.
39 Мыны кӧрӧлӧ, Оны айлына кычырган фарисей ичинде айдынды: «Ол јарлыкчы болгон болзо, Ого кем, кандый ӱй кижи тийип турганын билер эди, ол кинчектӱ ӱй кижи ине».
40 Је Иисус ого айтты:
– Симон! Мен сеге бир неме айдарга турум.
Ол:
– Айт, Ӱредӱчи – деди.
41 Иисус айтты:
– Тӧлӱге береечиге эки кижи тӧлӱлӱ болгон: бирӱзи – беш јӱс динарий , экинчизи – бежен.
42 Је олордыҥ тӧлӧӧр акчазы јок болордо, ол экилезин тӧлӧттирбеген. Анайдарда, олордыҥ кажызы оны артык сӱӱр?
43 – Мен бодозом, кӧбин тӧлӧттирбегени – деп, Симон каруу јандырды.
Иисус:
– Сен чын сананып јадыҥ – деди.
44 Оноҥ ӱй кижи јаар бажын бурып, Симонго айтты: – Бу ӱй кижини кӧрӱп туруҥ ба? Мен сениҥ айлыҥа келдим, сен будым јунар суу уруп бербедиҥ. Ол дезе, кӧзиниҥ јажыла будымды јунуп, чачыла арчып берди.
45 Сен Мени окшободыҥ, ол дезе Мен келгенимнеҥ бери будымды окшоп божободы.
46 Сен бажымды майлабадыҥ, ол дезе будымды јараш јытту майла сӱркӱштеди.
47 Оныҥ учун айдып турум сеге: ол кӧп сӱӱген учун, оныҥ кӧп кинчектери ташталып јат. Кемниҥ кинчеги ас ташталган, оныҥ сӱӱгени де ас.
48 Оноҥ ӱй кижиге:
– Кинчектериҥ ташталып јат – деди.
49 Иисусла кожо кыйын отурган улус: «Кинчекти де таштайтан бу кем андый?» – деп, ичинде айдынып турдылар.
50 Је Ол ӱй кижиге айтты:
– Бӱдӱп турганыҥ сени аргадап алды. Амыр јӱре бер.
8
1 Мыныҥ кийнинде Иисус Кудайдыҥ Каандыгыныҥ Сӱӱнчилӱ Јарын јарлап, калалар ла јурттар сайын јӱрди. Оныла кожо он эки ӱренчиги,
2 оноҥ Ол кара јелбистердеҥ ле оору-јоболдоҥ јаскан бир кезик ӱй улус јӱргендер: ӧзӧк-буурынаҥ јети шилемир чыккан Магдалина дейтен Мария ;
3 Иродтыҥ айлы-јуртын башкарган Хузаныҥ абакайы Иоанна, оноҥ Сусанна ла ӧскӧ дӧ кӧп улус. Олор Иисуска ла ӱренчиктерге бары-јогыла болужып тургандар.
Аш ӱрендеечи керегинде
(Мф. 13:1-9; Мк. 4:1-9)
4 Кӧп улус јуулыжып, ончо калалардаҥ Иисуска келип турарда, Ол укаа сӧс айтты:
5 – Аш ӱрендеечи бойыныҥ ӱренин ӱрендеерге чыккан. Ол ӱрендеп турарда, ӱренниҥ кезиги јол кырына тӱшкен. Олор тепселип калган, теҥериниҥ куштары олорды чокып койгон.
6 Кезиги ташту јерге тӱшкен. Кылгазы ӧзӱп, чык јокко кургап калган.
7 Кезиги тегенектӱ јерге тӱшкен. Тегенек ӧзӱп, оны туй базып койгон.
8 Кезиги дезе јакшы јерге тӱшкен. Ӧскӱлеҥ болуп, ӱрендегенине кӧрӧ јӱс катап кӧп тӱжӱм берген.
Айдып божойло, ӱнин бийиктедип: «Кулакту кижи уксын!» – деди.
9 Ӱренчиктери бу укаа сӧстиҥ учурын сурадылар.
10 Ол айтты:
– Слерге Кудайдыҥ Каандыгыныҥ јажыттарын билери берилген, ӧскӧ улуска дезе укаалап айдатан – олор кӧрзӧ дӧ, кӧрбӧй, укса да, аайлабай јадылар.
11 Бу укаа сӧстиҥ учуры мындый: ӱрен – ол Кудайдыҥ сӧзи.
12 Јол кырына тӱшкени – сӧсти угуп тургандары. Олор бӱдӱп, аргадалбазын деп, олорго соҥында кӧрмӧс келип, јӱректеринеҥ сӧсти апарып јат.
13 Ташту јерге тӱшкени – ол сӧсти угала, сӱӱнип, кӧксине алынган улус. Је олор, тазыл јок болуп, кыска ӧйгӧ бӱдӱп, ченелте болгондо, јана тӱшкилейт.
14 Тегенектӱ јерге тӱшкени – ол сӧсти уккан улус. Је јадынды кичеейтени, јӧӧжӧгӧ тартылатаны, сайрап јӱрери олорды туй базып койот, олор ӧзӱм алынып болбойт.
15 Јакшы јерге тӱшкени – ол сӧсти угала, быйанду ла ару јӱрегинде чеберлеп алып јӱрген улус. Чыдамкай болгондо, олор тӱжӱм берет.
Иисус анайда айдала, тыҥ ӱнденип, «Кулакту кижи уксын!» – деди.
16 – Ӱспекчинди камысканда, оны айак-казанла бӱркебейтен эмезе орынныҥ алдына тургуспайтан. Карын, ӱйге кирген улус јарыкты кӧрзин деп, јарыткышка тургузатан.
17 Јарталбай калар јажыт јок, јарлалбай, тыштына чыкпай калар туйук неме јок.
18 Анайдарда, канайда угуп турганыгарды ајарыгар. Кемде бар, ого берилер, кемде дезе јок, оныҥ бар деп сананганы да айрылар.
Иисустыҥ энези ле карындаштары
(Мф. 12:46-50; Мк. 3:31-35)
19 Иисуска энези ле карындаштары келди, је улустыҥ кӧбине Ого јууктап болбой турдылар.
20 – Энеҥ ле карындаштарыҥ Сени кӧрӧргӧ, тышкары тургулары – деп, Ого јетирдилер.
21 Ол айтты:
– Кудайдыҥ сӧзин угуп, Оныҥ сӧзиле эдип јӱргендер – Мениҥ энем ле карындаштарым.
Јотконды сыныктырганы
(Мф. 8:23-27; Мк. 4:35-41)
22 Бир кӱн Иисус ӱренчиктериле кожо кемеге отурып, «Кӧлдиҥ ол јанына кечели» – деди. Олор јӱзӱп ийдилер.
23 Јӱскилеп барадарда, Ол уйуктап калды. Кенетийин кӧлгӧ јоткон тӱшти, кемеге суу кирип, олор јеткерде болдылар.
24 Базып келип, Оны ойгозып, айттылар:
– Ӱредӱчи! Ӱредӱчи! Чӧҥӱп барадырыс!
Ол ӧрӧ туруп, салкынга ла толкуга јакарып ийерде, олор токтоп, тымый берди.
25 – Слердиҥ бӱдӱп турганыгар кайда? – деп, Ол ӱренчиктеринеҥ сурады.
Коркып, кайкап калган ӱренчиктер бой-бойына айдып турдылар:
– Салкынга да, сууга да јакарганда, олор Ого уккур болуп турганда, бу кем болотон?
Шилемирге туттурган кижини јасканы
(Мф. 8:28-34; Мк. 5:1-20)
26 Олор Галилейдиҥ одожындагы Гадара деп ороонго кечип чыктылар.
27 Иисус јаратка чыгып келерде, Ого каланыҥ бир кижизи туштады. Ол шилемирге туттурган кижи болгон, тапту узак ӧйгӧ кийим кийбеген, айылда јатпай, сӧӧк салар куй-таштарда јаткан.
28 Иисусты кӧрӧлӧ, ол кыйгырып, Оныҥ алдына кӧҥкӧрӧ тӱжӱп, јаан ӱнденип, айтты:
– Иисус, Ӧрӧ турган Кудайдыҥ Уулы, мени кайдайын деп туруҥ? Сени јайнап турум: мени кыйнаба!
29 Бу кижидеҥ чыксын деп, Иисус кара јелбиске јакарып ийген учун ол мынайып айткан. Кара јелбис оны узак ӧйгӧ кыйнап келген. Оны каруулдап, кынјылап, кижендеп те турза, је ол кӱлӱни ӱзӱп, шилемирге сӱрдӱрип, аалга јерлерде јӱрген.
30 Иисус оныҥ адын сураарда, ол: «Тӱмен черӱ» – деди, нениҥ учун дезе оныҥ ӧзӧк-буурына кӧп шилемирлер кирген.
31 Таамыныҥ тӱбине тӱжерге јакарбазын деп, олор јалына бердилер.
32 Анда ла кырда јаан ӱӱр чочколор одордо јӱргӱлеген. Шилемирлер олордыҥ ӧзӧк-буурына барып кирерге, Иисустаҥ јӧп сурадылар. Ол јӧбин берди.
33 Шилемирлер кижидеҥ чыгып, чочколордыҥ ӧзӧк-буурына барып кирдилер. Ӱӱр кажаттаҥ кӧлгӧ калып, чӧҥӧ берди.
34 Кӱдӱчилер не болгонын кӧрӧлӧ, сыр-јӱгӱрикте барып, каладагы ла јурттардагы улуска айттылар.
35 Улус не болгонын кӧрӧргӧ чыктылар. Иисуска келип кӧргӧжин, ӧзӧк-буурынаҥ шилемирлер чыккан байагы бир кижи кийимдӱ, санаазы ордында, Иисустыҥ будыныҥ јанында отурды. Олордыҥ коркыжы келди.
36 Кӧргӧн улус дезе шилемирлӱ кижи канайда аргадалганын олорго айдып бердилер.
37 Гадараны эбире јаткан улус ончозы сӱрекей коркыган учун, Иисусты олордоҥ јӱре берзин деп сурадылар. Ол кемеге отурып, кайра јӱзӱп ийди.
38 Ӧзӧк-буурынаҥ шилемирлер чыккан кижи дезе кожо барарга суранган. Је Иисус оны божодып, айткан:
39 – Айлы-јуртыҥа јанып, Кудай сеге нени эткенин айдып бар.
Онызы барып, Иисус ого нени эткенин кала ичине јарлап јӱрди.
Оору ӱй кижини јасканы ла кызычакты тиргискени
(Мф. 9:18-26; Мк. 5:21-43)
40 Иисус бурыларда, улус Оны уткыды, нениҥ учун дезе Оны ончозы сакып турган.
41 Је бат, синагоганыҥ јааны Иаир деп кижи келди. Ол Иисустыҥ будыныҥ алдына кӧҥкӧрӧ тӱжӱп, Оны айлына кирзин деп, јайнап, сурай берди,
42 нениҥ учун дезе оныҥ он эки јаш кирелӱ сок јаҥыс кызычагы божоп јаткан. Иисус барып јадарда, улус ийдижип, Оны кыстап турды.
43 Улустыҥ ортозында он эки јылга каны токтобой, шыралап јӱрген ӱй кижи болгон. Ол эмчилерди керип, ар-јӧӧжӧзин короткон, је оны кем де јазып болбогон.
44 Кийнинеҥ базып келеле, ол Иисустыҥ кийиминиҥ эдегине тийип ийди. Бу ла тарый кан келери токтой берди.
45 – Меге кемигер тийди? – деп, Иисус сурады.
Тийген кижи чыкпаста, Петр ла Иисусла кожо јӱргендер айдышты:
– Ӱредӱчи, улус Сени курчай туруп, кыстап јат. Айдарда, «Меге кемигер тийди» – деп, не сурайдыҥ?
46 Је Иисус:
– Меге кем де тийген, – деди, – Менеҥ кӱч чыкканын сезип ийдим.
47 Ӱй кижи јажырып болбогонын билип, тыркыражып, базып келеле, Оныҥ алдына кӧҥкӧрӧ тӱшти, Ого не керектӱ тийгенин, канайып ол тарыйынча јазылганын ончо улус алдында Ого айдып берди.
48 Иисус ого:
– Кызым, бӱдӱп турганыҥ сени аргадап алды. Амыр јӱре бер – деди.
49 Ол мынайда айдып турганча, синагоганыҥ јаанынаҥ бир кижи келип,
– Кызычагыҥ јада калды, Ӱредӱчини јоботпо – деди.
50 Је Иисус мыны угала, Иаирге айтты:
– Коркыба, јаҥыс ла бӱт, ол аргадалар.
51 Ӱйге келеле, Петрдаҥ, Иаков ло Иоаннаҥ, оноҥ кызычактыҥ ада-энезинеҥ ӧскӧ кижи кийдирбеди.
52 Ончо улус ый-сыгытта болгон. Је Ол айтты:
– Ыйлабагар, ол божобогон, уйуктап јат.
53 Ол ӧлӱп калганын билип, Иисусты шооттылар.
54 Иисус дезе, ончозын ӱйдеҥ чыгарып, оны колынаҥ тудуп, ӱнин бийиктедип, айтты:
– Кызычак, тур!
55 Онызыныҥ тыны ойто кирип, ол ло тарый туруп келди. Иисус оны азыразын деди.
56 Оныҥ ада-энези алаҥ кайкадылар. Иисус дезе, не болгонын улуска айтпазын деп, олорго јакарды.
9
Он экӱни ӱренчикти ийгени
(Мф. 10:5-15; Мк. 6:7-13)
1Иисус он экӱни кычырып алала, олорго ончо шилемирлердиҥ бажын билер, оору-јоболды јазар кӱч ле јаҥ берди.
2Кудайдыҥ Каандыгы керегинде јарлазын, оору улусты јассын деп, олорды ийип,
3 айтты:
– Јолго неме албагар: тайак та, баштык та, калаш та, акча да; солып кийер кийим алып јӱрбегер.
4 Кажы бир айылга тӱшсегер, анда артып, оноортынаҥ јолго атаныгар.
5 Слерди кайда јуутпаза, ол каладаҥ барып јада, олорго удура кере эдип, будыгардаҥ тоозынды кактагар.
6 Олор барып, јурттарды эбирип, кайда ла Сӱӱнчилӱ Јар јарлап, оору улусты јазып јӱрдилер.
7 Тӧрт тӧчинниҥ бирӱзин башкарган Ирод , Иисустыҥ нени эдип јӱргенин ончозын угала, алаҥ кайкады, нениҥ учун дезе кезиктери: «Бу Иоанн , ол тирилген»,
8 бир кезиги: «Илия келген», ӧскӧлӧри: «Јебрен јарлыкчылардыҥ бирӱзи тирилген» – дешкен.
9 Је Ирод айткан: «Иоанныҥ бажын мен кезе чаап койгом. Бу мындый кайкамчылу керектерди кем эдет болбогой?» Иродтыҥ Оны кӧрӧр кӱӱни келип турган.
Беш муҥ кижини тойдырганы
(Мф. 14:13-21; Мк. 6:30-44; Ин. 6:1-14)
10 Апостолдор јанып келеле, нени эткендерин Иисуска айдып бердилер. Иисус олорды јаҥыс бойлорын алганча, Вифсаида дейтен каланыҥ јуугындагы ээн јерге ырады.
11 Је улус билип ийеле, кийнинеҥ барды. Иисус олорды угуп, олорго Кудайдыҥ Каандыгы керегинде куучындады, јазыларын керексиген улусты јасты.
12 Эҥир кирип бараткан. Он экӱ Ого базып келип, айттылар:
– Улусты божот, олор эбире јаткан јурттарга барып, конор-тӱнеер јер ле јиир курсак таап алзын, бу аалга јер.
13 Је Ол:
– Слер олорды азырагар – деди.
– Бисте беш болчок калаш ла эки болчок балыктаҥ ӧскӧ неме јок – деп, ӱренчиктер каруу јандырды. – Айса барып, бу улустыҥ ончозына курсак садып алактар ба?
14 Анда беш муҥ кире кижи болгон.
– Улусты беженнеҥ јергелей отургызыгар – деп, Иисус олорго јакыды.
15 Анайда эдип, ончолорын отургызып ийдилер.
16 Иисус дезе, беш болчок калаш ла эки болчок балыкты алып, теҥери ӧрӧ кӧрӧлӧ, алкады, олорды сындырала, улуска ӱлезин деп, ӱренчиктерге берди.
17 Ончозы јиди, тойды. Јигенниҥ арткан-калганын он эки каламага јууп алдылар.
Иисус кем?
(Мф. 16:13-19; Мк. 8:27-29)
18 Бир катап Иисус јаҥыскан мӱргип турарда, Ого ӱренчиктери келди. Иисус олордоҥ сурады:
– Улус Мени кем дешкилейт?
19 Олор каруу јандырдылар:
– Сени Крестеечи Иоанн дежет, кезиктери Илия, кезиктери дезе јебрен јарлыкчылардыҥ бирӱзи тирилген дежет.
20 Ол сурады:
– Слер Мени кем дейдигер?
Петр:
– Сен – Кудайдыҥ Христозы – деди.
21 Је Ол мыны кемге де айтпазын деп, кату јакарала,
22 айтты:
– Кижи Уулы кӧп кыйналар учурлу, јаандар, улу абыстар ла бичикчилер Оны јектеп, ӧлтӱргилеп койор, ӱчинчи кӱнде дезе Ол тирилер учурлу.
23 Оноҥ ончозына айтты:
– Мениле кожо барайын дегенигер, бойынаҥ бойы мойноп, бойыныҥ кере тартыратан агажын алып, Мениҥ кийнимнеҥ барзын.
24 Јӱрӱмин аргадайын дегени, онызын јылыйтар. Меге болуп јӱрӱмин јылыйтканы дезе, онызын аргадап алар.
25 Јер-телекейде не бардыҥ ончозын табала, је бойын бойы ӧлтӱрип эмезе бойын јылыйтып салза, кижиге не туза?
26 Кем Менеҥ, Мениҥ айткан сӧзимнеҥ уйалза, Кижи Уулы Бойыныҥ, Аданыҥ ла агару ангелдердиҥ магында келгежин, ол кижидеҥ уйалар.
27 Чынын айдадым слерге: мында тургандардыҥ кезиги Кудайдыҥ Каандыгын кӧрбӧгӧнчӧ, ӧлбӧс.
Иисус Христостыҥ кубулганы
(Мф. 17:1-8; Мк. 9:2-8)
28 Мынайда айтканныҥ кийнинде, сегис кӱнниҥ бажында Иисус Петрды, Иоанн ла Иаковты алала, мӱргиирге кырга чыкты.
29 Ол мӱргип турарда, чырайы кубулды, кийими агарып, мызылдай берди.
30 Је бат, Оныла эки эр кижи эрмектежип турды. Олор Моисей ле Илия болгондор.
31 Теҥериниҥ магыла јаркындалганча келип, олор Иисустыҥ Иерусалимде бӱдӱретен керектериниҥ учын куучындажып тургандар.
32 Петр ла оныла кожо болгон улус дезе уйкуга јыга бастырып койгондор. Је ойгонып келеле, Оныҥ магыныҥ јаркынын, Ого коштой эки эр кижи турганын кӧрӱп ийдилер.
33 Байагы улус барарга јадарда, Петр Иисуска айтты:
– Ӱредӱчи, биске мында макалу! Ӱч чадыр тудалы: бирӱзин Сеге, бирӱзин Моисейге, бирӱзин дезе – Илияга.
Нени айдып турганын ол бойы да билбес болгон.
34 Айдып турганча, булут чыгып, олорды кӧлӧткӧлӧп ийди. Булутка киреле, коркый бердилер.
35 Булуттаҥ ӱн угулды:
– Бу Мениҥ сӱӱген Уулым, Оны угыгар!
36 Ӱн угулбай барарда, Иисус ойто јаҥыскан артты. Ӱренчиктер мыны јажытта тудуп, нени кӧргӧндӧрин ол кӱндерде кемге де айтпадылар.
Кара јелбиске туттурган уулчакты јасканы
(Мф. 17:14-18; Мк. 9:14-27)
37 Эртезинде олор кырдаҥ тӱшкилеп келерде, Иисусты кӧп улус уткып чыкты.
38 Кенетийин улус ортодоҥ бир кижи:
– Ӱредӱчи! – деп, кыйгырып ийди. – Сени јайнап, сурап турум, мениҥ уулымды келип кӧр! Ол мениҥ сок јаҥыс уулым!
39Јелбис ого табарганда, ол кенетийин кыйгырып баштайт, баланы кура тартарда, оозынаҥ кӧбӱк чыгып келет. Оны чек кыйнайла, јӱк арайдаҥ айрылат.
40 Јелбисти чыгара сӱригер деп, ӱренчиктериҥди айбылагам, је олор болуп албады.
41 Иисус:
– Э-э, бӱтпес, балыр ӱйе! – деди. – Слерле кожо канчазын јӱрейин? Слерге канчазын чыдажайын? Уулыҥды бери экел!
42 Онызы келип јатканча, шилемир оны јерге јыга базып, калтырада берди. Је Иисус кара јелбиске јакарып, уулчакты јазала, адазына берип ийди.
43 Кудайдыҥ кӱчин ончолоры кайкажып турдылар.
Ончо улус Иисустыҥ эдип јӱргенин кайкажып турарда, Ол Бойыныҥ ӱренчиктерине айтты:
44 – Айтканымды лаптап угыгар: Кижи Уулы улустыҥ колына берилер.
45 Је олор бу сӧстӧрди аайлабадылар, олорго бу сӧстӧр туйук болуп, оныҥ учурын оҥдободылар. Сурап угарга дезе јалтанып тургандар.
Кем улу-јаан болор?
(Мф. 18:1-5; Мк. 9:33-40)
46 Кемизи улу-јаан деп, ӱренчиктер ортодо блааш-тартыш болгон.
47 Иисус дезе, олордыҥ јӱрегинде алып јӱрген сагыжын билип, бир баланы колго алала, Бойыныҥ алдына тургузып,
48 айтты:
– Меге болуп бу баланы јуудып алганы – Мени јуудып турганы. Мени јуутканы дезе, Мени Ийгенди јуутканы ол. Ортогордо эҥ кичӱгер, улу болор.
49 Айдарда, Иоанн айтты:
– Ӱредӱчи! Сениҥ адыҥды адап, шилемирлерди чыгарып турган кижини кӧрдибис. Ол бисле кожо јӱрбей турган учун, оны токтодып салдыс.
50 Иисус:
– Токтотпогор – деди. – Слерге удура эмес кижи слер учун ине.
Иерусалим јаар барган јолдо
51Кудай Иисусты теҥериге алар кӱндер јууктап келедерде, Иисус Иерусалим јаар барар деп шӱӱп,
52 Бойынаҥ озо элчилерин ийди. Олор Ого керектӱ не-немени белетеп койорго, бир самар јуртка келдилер.
53 Је Оны јуутпадылар, нениҥ учун дезе Ол Иерусалим јаар барып јатканы кӧрӱнип турды.
54 Мыны кӧрӧлӧ, ӱренчиктери Иаков ло Иоанн айттылар:
– Кайракан ! Кӱӱниҥ бар болзо, Илия эткени чилеп, теҥеридеҥ от тӱжӱп, буларды ӧртӧп салзын деп айдалы ба?
55 Је Иисус олор јаар бурылып, олорды токтодып койды. Бойыгарда кандый тын барын билбей јадыгар – деди. –
56 Кижи Уулы дезе, кижиниҥ тынын кыйарга эмес, аргадаарга келген.
Айдарда, олор ӧскӧ јуртка бардылар.
Иисусты ээчий канайып барар?
(Мф. 8:19-22)
57 Јолой бир кижи Иисуска айтты:
– Сен кайдаар да барзаҥ, Сени ээчий барарым.
58 Иисус ого айтты:
– Тӱлкӱ болзо ичегендӱ, куш болзо уйалу. Кижи Уулыныҥ дезе баш та јӧлӧӧр јери јок.
59 Ӧскӧзине дезе айтты:
– Мени ээчий бар.
Онызы:
– Кайракан! – деди. – Мен озо адамныҥ сӧӧгин јууп койорго барып келейин бе?
60 Је Ол ого айтты:
– Ӧлгӧн улус ӧлгӧндӧриниҥ сӧӧгин бойлоры јуузын. Сен дезе барып, Кудайдыҥ Каандыгыныҥ Сӱӱнчилӱ Јарын јарла.
61 База бир кижи айтты:
– Кайракан! Мен Сениле кожо барарым, је озо барып, айылдагы улусла јакшылажып алайын ба?
62 Је Иисус ого айтты:
– Салдага колын салала, кайра ајыктанып турган кижи, Кудайдыҥ Каандыгына ижемјизи јок.
10
Јетен ӱренчикти ийгени
(Мф. 10:5-16)
1 Мыныҥ кийнинде Кайракан база јетен ӱренчик талдап алды. Бойы барайын деген ончо калалар ла јурттар сайын олорды Бойынаҥ озо экидеҥ ийип,
2 айтты:
– Кезер аш кӧп, ишчилер ас. Анайдарда, кыраныҥ Бийин јайнагар, кыразына ишчилер ийзин.
3 Барыгар! Бат, слерди бӧрӱлер ортодо јӱретен кураандарды чылап ийип јадым.
4 Таар да, баштык та, ӧдӱк те албагар, јолдо улусла эзендешпегер.
5 Кажы бир айылга кирзегер, озо баштап: «Бу айылга амыр!» – дегер.
6 Анда амырга турар кижи бар болгожын, амырыгар ого једер, јок болгожын, бойыгарга бурылар.
7 Ол айылда артып, нени берер ичип-јигер, нениҥ учун дезе иштеп јӱрген кижи ижи учун кайралын алар учурлу. Айылдаҥ айылга кӧчпӧгӧр.
8 Кажы бир калага келзегер, слерди уткып, кӱндӱлезе, салган курсагын јигер.
9 Андагы оору улусты јазып, «Кудайдыҥ Каандыгы слерге јууктап келди!» – деп, олорго айдыгар.
10 Кажы бир калага келзегер, слерди уткыбаза, оромго чыгала, айдыгар:
11 «Слердиҥ калагардаҥ будыбыска јапшынган тоозынды да слерге кактап турубыс. Андый да болзо, Кудайдыҥ Каандыгы слерге јууктап келгенин билип јӱрӱгер!»
12 Айдып турум слерге: бу калага кӧрӧ ол кӱн Содомго јеҥил болор!
Иисус калаларды каарып айдат
(Мф. 11:20-24)
13 Ачу-корон сеге, Хоразин! Ачу-корон сеге, Вифсаида! Слерде эдилген кайкалдар Тир ле Сидондо эдилген болзо, олор самтар кеп кийип, баштарына кубал сееп, туку качан Кудайга баштанар эди.
14 Оныҥ учун Јаргы тужында Сидон ло Тирге слерге кӧрӧ јеҥил болор.
15 Сен де, Капернаум, теҥериге јетире бийиктединген бойыҥ, таамыга јетире јабызаарыҥ.
16 Слерди угуп турган кижи Мени угуп јат. Слерди јектеп турган кижи Мени јектеп јат. Мени јектеп турган кижи Мени Ийгенди јектеп јат.
17 Јетен ӱренчик сӱӱнчилӱ јанып келеле, айттылар:
– Кайракан, Сениҥ адыҥды адап јакарганыста, шилемирлер де биске багып турдылар!
18 Ол айтты:
– Сатана јалкын чылап теҥеридеҥ келип тӱшкенин кӧрдим.
19 Бат, Мен слерге јыландардыҥ ла скорпиондордыҥ ӱстине базар, ӧштӱлерди јеҥер јаҥ берип јадым, слерге не де каршузын јетирип болбос.
20 Је јелбистер слерге багып турганына сӱӱнбегер, ады-јолыгар теҥериде бичилгенине сӱӱнигер!
21 Бу ла ӧйдӧ Иисус тыннаҥ сӱӱнчи алып, айтты:
– Ада, теҥери ле јердиҥ Кайраканы! Мыны ойгорлордоҥ ло керсӱлердеҥ јажырала, кичӱлерге ачканыҥ учун, Сеге баш болзын! Эйе, Ада, јакшылыкту табыҥ андый болгон.
22 – Оноҥ ӱренчиктерине баштанып, айтты: – Ончозы Меге Адамнаҥ берилген. Уулы кем болгонын Адазынаҥ ӧскӧ кем де билбес, Уулынаҥ ӧскӧ Адазы кем болгонын кем де билбес, анайда ок Уулы кемге ачар кӱӱндӱ, ол билер.
23 Оноҥ ӱренчиктерине баштанып, олорго аҥылап айтты:
– Слердиҥ кӧрӱп турганыгарды кӧргӧн кӧстӧр кежиктӱ.
24 Айдып турум слерге: кӧп јарлыкчылар ла каандар кӧрӱп јӱргенеерди кӧрӧйин дейле, кӧрбӧгӧн, угуп јӱргенеерди угайын дейле, укпаган.
Быйанду самар кижи керегинде
25 Бир јасакчы ӧрӧ туруп, Иисусты ченеп, сурады:
– Ӱредӱчи, ӱргӱлји јӱрӱмдӱ болорго, нени эдейин?
26 Иисус оноҥ сурады:
– Јасакта не деп бичилген? Оноҥ сен нени кычырдыҥ?
27 Ол кижи каруу јандырды:
– «Кайраканды, бойыҥныҥ Кудайыҥды, бастыра јӱрегиҥле, бастыра јулаҥла, бастыра кӱчиҥле, бастыра санааҥла сӱӱп јӱр» . База: «Бойыҥды сӱӱгеҥдий, јуугыҥды сӱӱп јӱр».
28 Иисус ого айтты:
– Айтканыҥ јолду. Анайда ла эдип јӱр, јӱрӱм јӱрериҥ.
29 Је ол актанайын деп, Иисустаҥ сурады:
– А мениҥ јуугым кем?
30 Иисус каруу јандырып, айтты:
– Бир кижи Иерусалимнеҥ Иерихон јаар барып јадала, тонокчыларга туттурган. Тонокчылар оны јылаҥаштап, јарым тындуга артырала, јӱре бергендер.
31 Ол јолло бир абыс барып јаткан. Је соктыртып койгон кижини кӧрӧлӧ, кӧндӱре ӧдӧ берген.
32 Анайып ок бир левит ол јерге келип, кӧрӧлӧ, кӧндӱре ӧдӧ конгон.
33 Бир самар кижи дезе јортып барадала, оны кӧрӱп, ичи ачыган.
34 Базып келеле, шырказын аракыла јунуп, майла сӱртеле, таҥып берген. Эштегине миндиреле, айылчы конор турага экелип, оны кичееген.
35 Эртезинде дезе, атанар башта, эки динарий чыгарып, конор тураныҥ ээзине берип, айткан: «Бу кижини кичее. Артык акча коротсоҥ, бурылзам, тӧлӧп берерим».
36 Тонокчыларга туттурган бу кижиниҥ јуугы ол ӱчӱниҥ кажызы болгон деп сананып туруҥ?
37 Јасакчы: «Ого быйаны јеткени» – деди. Айдарда, Иисус айтты:
– Бар, сен де анайда эдип јӱр.
Мария ла Марфа
38 Јолын улалтып, Иисус бир јуртка келди. Анда Марфа деп ӱй кижи Оны айлына кычырды.
39 Марфада Мария деп сыйны болгон. Онызы Иисустыҥ будыныҥ јанына отурып, Оныҥ сӧзин тыҥдап турган.
40 Марфа дезе, јаан кӱндӱ-кӱрее эдерге кичеенип, базып келеле, айтты:
– Кайракан, сыйным мени иштезин деп, јаҥыскан артырып койгонын кӧрбӧй туруҥ ба? Оны меге болушсын дезеҥ.
41-42 Иисус дезе ого каруу јандырды:
– Марфа! Марфа! Сен кӧпти эдерге кичеенип, шакпырап јадыҥ, је јӱк ле бир неме керек. Мария дезе јакшылыкту ӱлӱӱзин талдап алды, оны кем де айрып болбос.
11
Канайда мӱргийтени керегинде
(Мф. 6:9-15; 7:7-11)
1Иисус бир јерде мӱргиген. Мӱргип божоордо, ӱренчиктериниҥ бирӱзи Ого айтты:
– Кайракан , Иоанн бойыныҥ ӱренчиктерин ӱреткени чилеп, бисти де мӱргиирге ӱретсеҥ.
2 Иисус олорго айтты:
– Мӱргизеер, мынайда айдыгар:
Теҥеридеги Адабыс!
Адыҥ Сениҥ агарулалзын,
Каандыгыҥ Сениҥ келзин!
Канайып теҥериде, анайып јерде де табыҥ Сениҥ болзын.
3 Кӱнӱҥ сайынгы калажысты кажы ла кӱн берип тур.
4 Кинчектеристи ташта,
нениҥ учун дезе биске тӧлӱлӱ не ле кижиниҥ јаманын
бис те таштап јадыс.
Јеткерге бисти кийдирбе,
је јаманнаҥ бисти аргада.
Суранып јӱрген најы керегинде
5 Иисус оноҥ айтты:
– Кажы бирӱгерде најы бар болзын. Ого тӱн аразында келип, мынайда айткан болдыгар: «Најым, меге тӧлӱге ӱч болчок калаш берзеҥ.
6 Айлыма јолго јӱрген најым тӱшти, оны азыраар курсак јок».
7 Онызы дезе айыл ичинеҥ мынайда айтпай кайтсын: «Мени шакпыратпа. Эжигим бӧктӱ, балдарым мениле кожо тӧжӧктӧ јаткылары. Туруп, сеге курсак берип болбозым».
8 Айдып турум слерге: најы болгон адында ол, туруп, калашты бербезе де, турумкай болзогор, ого туруп, нени сураганаарды ончозын алып берерге келижер.
9 Мен де айдып турум слерге: сурагар – слерге берилер, бедирегер – таап аларыгар; токылдадыгар – слерге ачып бергилеер.
10 Сураган кижи алат, бедирегени табат, токылдатканга ачып берер.
11 Уулы калаш сурагажын, ого таш алып берер ада слердиҥ ортогордо бар ба? Уулы балык сурагажын, кем балыктыҥ ордына ого јылан алып берер?
12 Јымыртка сурагажын, кем ого скорпион алып берер?
13 Анайдарда, јаман бойыгар, балдараарга јакшыны берерин билер болзогор, анчада ла Теҥеридеги Ада Оноҥ сурап турган улуска Агару Тынды берер!
Иисус па айса Веельзевул ба?
(Мф. 12:22-30, 43-45; Мк. 3:20-27)
14 Бир катап Иисус тил јок шилемирди чыгарган. Шилемир чыгарда, тил јок кижи эрмектене берген, улус алаҥ кайкаган.
15 Кезиктери айдышты:
– Ол шилемирлерди шилемир бийи Веельзевулдыҥ кӱчиле чыгара сӱрӱп турбай.
16 Бир кезиги Оны ченеп, теҥеридеҥ билди кӧргӱс – дежип турдылар.
17 Је Иисус олордыҥ ичиндеги сагыжын билип, айтты:
– Каандык ичинде калык ӧштӧшсӧ, каандык ээн калар; биледе бой-бойы урушса, биле јайрадылар.
18Сатана бойына бойы удура болзо, оныҥ каандыгы чыдажар беди? Слер дезе Мени шилемирлерди Веельзевулдыҥ кӱчиле чыгара сӱрӱп турбай – дейдигер.
19 Веельзевулдыҥ кӱчиле шилемирлерди чыгара сӱрӱп турган болзом, слердиҥ уулдарыгар кемниҥ кӱчиле чыгара сӱрӱп јат? Оныҥ учун олор слерди јаргылаар.
20 Је шилемирлерди чыгара сӱрӱп турганым Кудайдыҥ кӱчинеҥ болзо, слерге Кудайдыҥ Каандыгы јеткени бу туру.
21 Кӱчтӱ кижи мылтык тудунып, айлын каруулдаза, оныҥ јӧӧжӧзи бӱдӱн болор.
22 Ого бойынаҥ кӱчтӱ кижи табарып, оны јеҥзе, ол тушта оныҥ иженген мылтыгын айрып, тоноп алганын ӱлеп берер.
23 Мениле кожо эмези – Меге удура болгоны. Мениле кожо јуубаганы дезе, кородып турганы.
24 Кара јелбис кижиниҥ ӧзӧк-буурынаҥ чыкканда, амыр бедиреп, суу јок јерлерде тенип јӱрет. Таппай салала, «Чыгып барган айлыма бурылатам» – дейле,
25 барып кӧрзӧ, айлы сибирилген, јуунадылган болот.
26 Барып, бойынаҥ јаман ӧскӧ јети јелбис ээчиткенче келет, кирип, анда јуртай бергилейт. Байагы кижиге мынызы башкызынаҥ коомой болор.
27 Ол мыны айдып турарда, улус ортодоҥ бир ӱй кижи ӱнин бийиктедип,
– Сени карындап алып јӱрген, Сени эмискен эне кежиктӱ! – деди.
28 Је Ол айтты:
– Кудайдыҥ сӧзин угуп, бӱдӱрип јӱргени кежиктӱ!
29 Улус там ла кӧптӧп јуулыжып турарда, Ол айдып баштады:
– Кал, кинчектӱ ӱйе бу. Ол билдилер бедирейт. Је Ионаныҥ билдизинеҥ ӧскӧ, ого билди берилбес.
30Иона Ниневияныҥ калыгына билди болгон чылап, Кижи Уулы да бу ӱйеге билди болор.
31 Тӱштӱктиҥ абакай-кааны Јаргы болор кӱнде бу ӱйениҥ улузыла кожо туруп, олорды бурулаар: ол Соломонныҥ ойгор сӧзин угайын деп, јака јердеҥ келип јӱрген эди. Је бат, мында Турганы Соломонноҥ јаан.
32 Ниневияныҥ улузы Јаргы болор кӱнде бу ӱйениҥ улузыла кожо туруп, олорды бурулаар. Олор Ионаныҥ јарлыктаганын угала, кинчегин алынып, Кудайга баштанган. Је бат, мында Турганы Ионадаҥ јаан.
33 Ӱспекчинди камысканда, оны туйук јерге эмезе табак алдына тургуспайтан. Карын, ӱйге кирген улус јарыкты кӧрзин деп, оны јарыткыштыҥ ӱстине тургузатан.
34 Эт-кан јарыткыжы – кӧс. Кӧзиҥ ару болзо, ончо эди-каныҥ да јарык болор, кӧстӧҥ коомой болзоҥ, эди-каныҥ да караҥуй болор.
35 Калак, кӧксиҥдеги јарык караҥуй болуп калбазын!
36 Эди-каныҥ ончо јарык болзо, караҥуй јери јок болзо, јарыткыштыҥ јарыгы сени јарыткандый, ончо бойыҥ јарык болор.
Фарисейлер ле јасакчылар керегинде
(Мф. 23:1-36; Мк. 12:38-40; Лк. 20:45-47)
37 Иисус айдып божоордо, бир фарисей Оны айлына ажанарга кычырды. Ол келип, кыйын отурды.
38 Фарисей дезе, Оныҥ ажанар алдында колын јунбаганын кӧрӱп, кайкады.
39 Је Кайракан ого айтты:
– Слер, фарисейлер, айак-казанаардыҥ тыштын арчып јадыгар, ичигер дезе тоношло, јаманла толо.
40 Керсӱ эместер! Тыштын бӱдӱрген Кудай, ичин де бӱдӱрген эмес пе?
41 Не барыгардаҥ быйан эдип јӱрзегер, ол тужында слерде ончозы ару болор!
42 Је слерге, фарисейлер, ачу-корон! Слер мятаныҥ, рутаныҥ, не ле маала ажыныҥ онынчы ӱлӱӱзин берип јадыгар, је Кудайдыҥ јаргызын ла сӱӱжин ундып јадыгар. Бирӱзин эткенде, экинчизин де ундыбас керек.
43 Слерге, фарисейлер, ачу-корон! Слер синагогаларда ичкери ӧдӱп отурарын, тепсеҥдерде уткыдарын јакшызынып јадыгар.
44 Слерге, бичикчилерге ле фарисейлерге, эки јӱстӱлерге, ачу-корон! Слер темдектелбеген сӧӧк салар оро ошкожыгар: улус онызын билбей, ӱстиле базып јӱргӱлейт.
45 Јасакчылардаҥ кем де Ого айтты:
– Ӱредӱчи! Мынайда айдып, бисти де тарындырып јадыҥ.
46 Је Ол айтты:
– Слерге де, јасакчылар, ачу-корон! Слер улуска апарарга эп јок јӱк артадыгар, бойыгар дезе олорго сабарыгардыҥ бирӱзин де тийгиспейдигер!
47 Слерге ачу-корон! Слер јарлыкчыларга сӧӧк салар јерлер тудуп јадыгар, олорды дезе адаларыгар ӧлтӱрген!
48 Онызыла слер адаларыгардыҥ эткен керегин јарадып турганыгарды керелейдигер: адаларыгар јарлыкчыларды ӧлтӱрген, слер дезе олорго сӧӧк салар јерлер тудуп јадыгар.
49 Оныҥ учун Кудайдыҥ Ойгоры айткан: «Олорго јарлыкчылар ла апостолдор ийерим. Је олордыҥ кезигин ӧлтӱрер, кезигин дезе сӱрӱп ийер.
50 Телекей бӱдердеҥ ала тӧгӱлген јарлыкчылардыҥ каны бу ӱйедеҥ некелзин:
51 Авельдиҥ канынаҥ ала тагыл ла байзыҥныҥ ортозында ӧлтӱрткен Захарияныҥ канына јетире». Эйе, айдып турум слерге: мынызы бу ӱйедеҥ некелер!
52 Слерге, јасакчыларга, ачу-корон! Слер билгирдиҥ тӱлкӱӱрин алып алганыгар: ого бойыгар да кирбегенеер, кирейин деген улуска да буудак эткенигер.
53 Иисус мыны олорго айдып турарда, бичикчилер ле фарисейлер Ого ачынып, кӧп сурактар берип,
54 Оны бурулаарга, айткан сӧзинеҥ јик табарга, умзанып турдылар.
12
1 Ол ӧйдӧ тӱмен улус јуулып, кысталыжып турарда, Иисус озо ӱренчиктерине айдып баштады:
– Фарисейлердиҥ ачыткызынаҥ чеберленигер, онызы эки јӱстӱ болоры.
2 Ачылбай калар туйук неме јок, јарталбай калар јажыт јок.
3 Оныҥ учун караҥуйда айтканыгар, јарыкта угулар, айыл ичинде кулакка айтканыгар, айылдыҥ јабынчызынаҥ јарлалар.
Кемнеҥ коркыйтан
(Мф. 10:19-20, 28-33; 12:32)
4 – Слерге дезе, најыларыма, айдып турум: эт-канды ӧлтӱреле, ӧскӧ нени де эдер аргазы јоктоҥ коркыбагар.
5 Је кемнеҥ коркыйтанын слерге айдып берейин: ӧлтӱреле, таамыга тӱжӱрер јаҥ кемде бар, оноҥ коркыгар. Эйе, айдып турум слерге: оноҥ коркыгар!
6 Беш болчок боро кучыйакты эки оок јес акчага садатан эмес беди? Је Кудай олордыҥ бирӱзин де ундыбаган.
7 Слердиҥ дезе бажыгардыҥ кылы да ончозы тоололып калган. Анайдарда, коркыбагар: слер кӧп кучыйактардаҥ баалу!
8 Айдып турум слерге: кем Мени јарадып турганын улус алдына айтса, оны Кижи Уулы да јарадып турганын Кудайдыҥ ангелдери алдына айдар.
9 Улус алдында кем Менеҥ јана тӱжер, Кижи Уулы Кудайдыҥ ангелдери алдында ол кижидеҥ јана тӱжер.
10 Кижи Уулына удура сӧс айтканы ташталар, је Агару Тынды јамандап айтканы, ташталбас.
11 Слерди синагогаларга, башкараачыларга ла јамылуларга экелгежин, канайда коруланарыс, нени айдарыс деп санааркабагар.
12Агару Тын ол тушта нени айдарына слерди ӱредер.
Бир бай керегинде
(Мф. 6:19-21, 25-34)
13 Улустыҥ ортозынаҥ бир кижи Иисуска айтты:
– Ӱредӱчи, карындажыма айтсаҥ, энчини мениле ӱлешсин.
14 Иисус ол кижиге:
– Слерди јаргылаарга эмезе энчигерди ӱлештирерге Мени кем туткан? – дейле,
15 улуска баштанды: – Ачаптанып неме јуурынаҥ чеберленигер, – кижиниҥ јӱрӱми јӧӧжӧзиниҥ элбегинеҥ камаанду эмес.
16 Оноҥ укаа сӧс айтты:
– Бир бай кижиниҥ кыразында јакшы аш бӱткен.
17 «Эмди канайдайын? – деп, ол сананган. – Ажымды урар јерим јок».
18 Оноҥ айткан: «Мынайда эдедим: алмарларымды бузала, оноҥ јаандарын тудадым, ончо ажымды, бар јӧӧжӧмди ого јууп койодым.
19 Оноҥ алкы бойыма айдадым: „Јулам! Белетеп алган курсагыҥ, јӧӧп алган байлыгыҥ узак ӧйгӧ једер: амыра, ичип-ји, јырга“».
20 Је Кудай ого айткан: «Тенек кижи! Бу тӱнде јулаҥды алып баргылаар. Белетеп алганыҥ кемге једижер?»
21 Кудайга байыбай, бойына байлык јууган кижиле андый болуп јат.
Јӱрӱмигерди кичееп, санааркабагар
22 Иисус ӱренчиктерине айтты:
– Оныҥ учун айдып турум слерге: јӱрӱмигерди кичееп, нени јиирис, эди-каныгарды кичееп, нени кийерис дебегер.
23 Јӱрӱм курсактаҥ баалу, эт-кан кийимнеҥ баалу.
24 Кускундарды кӧригер: олор аш чачпайдылар, кеспейдилер, јӧӧжӧ сугар јери де јок, алмарлары да јок, је Кудай олорды азырап јат. Слер дезе куштардаҥ канча кире артык!
25 Кемигер кичеенип, јӱрӱмин бир де саатка узадып болор?
26 Асты да болзо, бойыгарга эдип болбозыгарда, ӧскӧзин не кичееп јадыгар?
27 Чомур чечектердиҥ ӧзӱп турганын кӧригер: иштебей де, иирбей де јадылар. Је айдып турум слерге: Соломон до бойыныҥ бастыра магында олордыҥ бирӱзи де чилеп кийинбеген.
28 Бӱгӱн ӧзӱп, эртен отко ташталатан јалаҥныҥ ӧлӧҥин Кудай анайда кийиндирип турган да, слерди оноҥ артык кийиндирер эмес пе, бӱтпестер!
29 Нени јиирин, эмезе нени ичерин бедиребегер, ого санааркабагар.
30 Мыны ончозын бу телекейдиҥ улузы бедирейт. Адагар дезе мыныҥ ончозын керексинип турганыгарды билер.
31 Карын, Оныҥ Каандыгын бедирегер, мыныҥ ончозы слерге берилер.
32 Коркыба, ас ӱӱр! Слерге Каандык берери – Адагардыҥ јакшылык кӱӱни андый.
33 Јӧӧжӧгӧрди садып, быйан эдип јӱригер. Бойыгарга элебес кап белетеп алыгар, коробос байлыкты теҥериде јӧӧгӧр, – ого уурчы једип албас, оны кӱйе јибес.
34 Јӧӧжӧгӧр кайда, јӱрегеер де анда болор.
Белен болыгар
(Мф. 24:45-51)
35 – Белигер курлу болзын, јарыткыштарыгар кӱйӱп турзын.
36 Бийи тойдоҥ келеле, эжикти токулдаткажын, тургуза ла ачып берерге сакыган кижидий болыгар.
37 Бийи јанып келеле, кулдары ойгу болгонын кӧргӧжин, кулдарыныҥ кежиктӱ болгоны ол. Чынын айдадым слерге: ол курчанып, кулдарын отургызып, базып келеле, олорды бойы кӱндӱлеер.
38 Тӱнниҥ ӱч те аразында, таҥ алдында да келип, кулдары ойгу болгондорын кӧрӧр болзо, ол кулдар кежиктӱ.
39 Уурчы качан келерин айыл ээзи билген болзо, ойгу болуп, айлын тонотпос эди деп, билип јадыгар.
40 Слер де белен болыгар: Кижи Уулы слер сакыбаган ӧйдӧ келер.
41 – Кайракан ! Бу укаа сӧсти јаҥыс биске айдып туруҥ ба, айса ончо улуска ба? – деп, Петр Оноҥ сурады.
42 Кайракан айтты:
– Јалчыларды башкарзын деп, олорго ӧйинде курсак берип турзын деп, бий кӧстӧгӧн бӱдӱмјилӱ ле керсӱ айыл башкараачы кем болотон?
43 Бийи келип, кулы анайда эдип јӱргенин кӧрӧр болзо, байагы кул кежиктӱ.
44 Чынын айдадым слерге: оны ончо јӧӧжӧзине баш эдер.
45 Је ол кул ичинде: «Бийим бачым келбес» – дейле, јалчыларды, јалчы кыстарды согуп, ичип-јип, аракыдап јатса,
46 ол кулдыҥ бийи сакыбаган кӱнде, сананбаган ӧйдӧ келер. Оны бойынаҥ кезе чабар, оныҥ салымы бӱдӱмји јок улустыҥ салымындый болор.
47 Бийиниҥ табын билип, белен эмес болуп, оныҥ табыла этпеген кул кӧп соктырар;
48 је билбеген кул, кезедерине турар кылык эткен де болзо, ас соктырар. Кемге кӧп берилген, оноҥ кӧп ок некелер, кемге кӧп бӱдӱмјилелген, оноҥ кӧп ок суралар.
49 Мен јерге от тӱжӱрерге келгем, ол от јалбырап кӱйзин деп, кӱӱнзеп турум!
50 Мен креске тӱжӱп, крестелер учурлу; оны сакып, кыйналып турганымды!
51 Мени јерге амыр-энчӱ экелерге келген деп туругар ба? Јок! – деп, айдып турум слерге. – Бӧлиштирерге келгем!
52 Мынаҥ ары ӱйде беш кижи болзо, олор бӧлинижер: ӱчӱзи – экӱзине удура болор, экӱзи – ӱчӱзине удура болор.
53 Адазы уулына, уулы адазына удура, энези кызына, кызы энезине удура, кайын энези келдине, келди кайын энезине удура бӧлинижер.
54 Улуска дезе айтты:
– Кӱнбадыштаҥ булут чыгып келгенин кӧрзӧгӧр, ол тарыйын: «Јаҥмырлаар» – дейдигер; айтканыгарла болуп јат.
55 Тӱштӱк салкын соккондо, «Изӱ болор» дейдигер, айтканыгарла болуп јат.
56 Эки јӱстӱлер! Јерге ле теҥериге кӧрӱп, јылдыҥ ӧйин билип јадыгар, эмди кандый ӧй келгенин дезе билип болбойдыгар ба?
57 Чын дегенди билип аларга, бойыгарды бойыгар не јаргылабайдыгар?
58 Сени бурулаачы кижиле бийлерге барып јаткаҥда, јолой оныла јаражарга кичеен, сени ол јаргычыга апарбазын, јаргычы сени тӱрмениҥ ишчизине берип ийбезин, онызы дезе сени тӱрмелеп койбозын.
59 Айдып турум сеге: калганчы оок акчаны тӧлӧбӧгӧнчӧҥ, оноортынаҥ чыкпазыҥ.
13
Кинчегин алынары керегинде
1 Бу ӧйдӧ Иисуска бир кезик улус келип, байзыҥда Пилатка ӧлтӱрткен Галилейдиҥ улузы керегинде айдып бердилер. Пилат олордыҥ канын тайып јаткан тындуларыныҥ каныла колыштырган.
2Иисус айтты:
– Бу улус Галилейдиҥ ӧскӧ улузынаҥ кинчеги кӧп учун олорло андый болгон деп сананып турыгар ба?
3 Јок – деп, айдып турум слерге! Је кинчегерди алынып, Кудайга баштанбазагар, ончогор анайып ок ӧлӱп каларыгар!
4 Силоамдагы бакана аҥтарыларда, ого баспактадып ӧлгӧн он сегис кижи Иерусалимде јуртаган улустаҥ ончозынаҥ кӧп бурулу болгон деп сананып турыгар ба?
5 Јок – деп, айдып турум слерге! Је кинчегерди алынып, Кудайга баштанбазагар, ончогор анайып ок ӧлӱп каларыгар.
6 Оноҥ мындый укаа сӧс айтты:
– Бир кижиниҥ виноград ӧскӧн садында тарылган смоква агаш болгон. Ол бу агаштыҥ јиилегин терерге келеле, неме таппаган.
7 Айдарда, бойыныҥ ишчизине айткан: «Бат, бу агаштаҥ јиилек алайын деп, ӱчинчи јыл келип јадым, је бедиреп таппай турум. Оны ары кезип кой, јерди туза јок этпезин».
8 Је онызы каруу јандырып, айткан: «Бийим, быјылча тургай. Мен оны кӱбӱредип, ӧтӧк тӧгӱп салайын.
9 Эзенде јиилек берер болор бо. Бербезе, кезип койгойыҥ».
Суббот кӱнде кижини јазары
10 Суббот кӱнде синагогалардыҥ бирӱзинде Иисус ӱредип турган.
11 Анда јоболдыҥ кӧрмӧзине туттурала, он сегис јыл јобоп јӱрген ӱй кижи болгон. Ол корчойып калган, арка-сыны тӱзелбейтен.
12 Иисус оны кӧрӧлӧ, Бойына кычырып алып,
– Ӱй кижи, оору-јоболдоҥ айрылып јадыҥ – дейле,
13 ого колын салып, алкады. Онызы бу тарый тӱзелип, Кудайды алкай берди.
14 Иисус суббот кӱнде јасты деп, синагоганыҥ јааны чугулданып, улуска айтты:
– Иш эдетен алты кӱн бар. Јазыларга ол кӱндерде келип турыгар, суббот кӱнде келбегер.
15 Је Кайракан айтты:
– Эки јӱстӱ! Слердиҥ кемигер де болзо, суббот кӱнде чарын эмезе эштегин чечип, сугарарга апарып јат па?
16 Авраамныҥ бу кызын сатана туку он сегис јыл кӱлӱде туткан. Суббот кӱнде кӱлӱзин чечип, оны јайымдаарга јарабас па?
17 Ол мынайда айдып турарда, Ого удурлашкан ончо улуска уйатту болды. Ончозы Оныҥ мактулу керектерин кӧрӱп, сӱӱнижип турды.
Кудайдыҥ Каандыгы неге тӱҥей
(Мф. 13:31-33; Мк. 4:30-32)
18 Иисус айтты:
– Кудайдыҥ Каандыгы неге тӱҥей, Оны неге тӱҥейлеп айдайын?
19 Ол горчицаныҥ ӱренине тӱҥей. Оны кижи алып, садында отургускан. Ол ӧзӱп, јаан агаш болуп калган, теҥериниҥ куштары оныҥ будактарына уйа тарткан.
20 База айтты:
– Кудайдыҥ Каандыгын неге тӱҥдеп айдайын?
21 Ол ачыткыга тӱҥей. Оны ӱй кижи алып, ӱч кемјӱ кулурга саларда, ончо тесте кӧдӱрилип калган.
22 Иисус калаларга ла јурттарга кирип, ӱредип турды. Ол Иерусалим јаар барып јаткан.
23 – Кайракан, аргаданып тургандар ас беди? – деп, бир кижи сурады.
Иисус дезе олорго айтты:
24 – Тапчы эжиктеҥ кирерге кӱјӱренигер. Айдып турум слерге: кӧп улус кирейин дейле, ого кирип болбос.
25 Айыл ээзи туруп, эжигин бӧктӧп ийзе, слер тыштында туруп, эжикти токылдадып: «Бийибис, биске ач!» – деп јайнаарыгар. Је ол слерге айдар: «Слер кайдаҥ келген улус? Слерди билбезим».
26 Ол тушта слер айдынарыгар: «Сениле кожо ичип-јип јӱрген эдибис, бистиҥ оромдорыста ӱредип јӱрген эдиҥ».
27 Је ол слерге айдар: «Слерди билбезим, кайдаҥ келген улус. Јаман кылынып јӱргендер, ончогор менеҥ кеде барыгар!»
28Авраам , Исаак , Иаков ло ончо јарлыкчылар Кудайдыҥ Каандыгында јӱргендерин, бойыгар дезе, чыгара сӱрдӱрип ийгенигерди кӧрӧр болзогор, анда ый ла тиш кыјырты болор.
29 Кӱнчыгыштаҥ ла кӱнбадыштаҥ, тӱндӱктеҥ ле тӱштӱктеҥ келгилеп, Кудайдыҥ Каандыгында кыйын отургылап алар.
30 Эмди калганчы болгон кижи, баштапкы болор, баштапкы болгоны, калганчы болор.
Иерусалим керегинде сыгыт
(Мф. 23:37-39)
31 Ол кӱн бир кезик фарисейлер келип, Иисуска айттылар:
– Чыгып, мынаҥ ырбап бар, Ирод Сени ӧлтӱрер деп јазанат.
32 Иисус олорго каруу јандырды:
– Барып, ол тӱлкӱге айдыгар: «Бат, бӱгӱн ле эртен шилемирлерди чыгарарым, оору-јоболды јазарым, ӱчинчи кӱнде дезе керегимди туузылтарым.
33 Је бӱгӱн, эртен ле соҥзуун Мен јолдо болор учурлу, нениҥ учун дезе јарлыкчы Иерусалимнеҥ ӧскӧ јерде ӧлтӱртер аргазы јок».
34 Јарлыкчыларды ӧлтӱреечи, сеге ийилген элчилерди ташла шыбалаачы Иерусалим, Иерусалим! Куш бойыныҥ балдарын канады алдына јуунаткандый, балдарыҥды канча јуунадайын дебедим, је слер болбодыгар!
35 Бат, айлыгар слерге ээн артып јат! Айдып турум слерге: ӧй једип, «Кайраканныҥ адынаҥ келип јатканы алкышту!» – деп айтпаганчаар, Мени кӧрбӧзигер.
14
Иисус фарисей-эште
1 Бир катап суббот кӱнде Иисусфарисей бийдиҥ айлына кирип, ажанды. Оны ајыктап турдылар.
2 Оныҥ алдына суулу оорудаҥ шыралап јӱрген кижи келди.
3 Иисус јасакчыларга ла фарисейлерге баштанып, айтты:
– Суббот кӱнде улус эмдеерге јараар ба?
4 Олор унчугышпады. Оору кижиге тийип, оны јазала, јандырып ийди.
5 Олорго дезе айтты:
– Кажы бирӱгердиҥ эштеги эмезе чары кутукка тӱшкежин, оныгарды суббот то кӱнде ол тарый чыгарып албас бедигер?
6 Олор нени айдарын билбей турдылар.
7 Айттырылган улус тӧр талдап тургандарын ајарып, олорго укаа сӧс айтты:
8 – Сени кем-кем тойго кычырза, тӧргӧ отурба. Айттырылган улус ортодо сенеҥ кӱндӱлӱ кижи бар болуп калбазын.
9 Оны да, сени де айттырган кижи базып келип, сеге: «Бу јерди ол кижиге божот» – дебезин. Ол тушта сеге бу мыныҥ уйадына чыдабай, эжиктиҥ јанына барып, отурарга келижер.
10 Је сени айттырса, келип, эжиктиҥ јанына отурып ал. Сени айттырган кижи базып келип, «Најы, ӧрӧ ӧт!» – дезин. Ол тушта сениле кожо отурган улус алдында сеге кӱндӱ болор.
11 Бойын бийик тутканы – јабыс кӧрдирер, бойын јабыс тутканы – бийикке чыгар.
12 Айттырган кижиге де айтты:
– Тӱште бе, эҥирде бе казан аскаҥда, најыларыҥды да, карындаштарыҥды да, тӧрӧӧндӧриҥди де, бай айылдаштарыҥды да айттырба. Олор качан бирде сени база айлына кычырар, јакшызын јандыра јетирер аргалу.
13 Је кӱндӱ-кӱрее эткеҥде, тӱреҥи, кенек, аксак, сокор улусты айттыр.
14 Бат ол тушта кежиктӱ болгоныҥ ол: јандыра јакшызын олор сеге јетирип болбос, је актулар тирилгежин, сеге јакшы јетирилер.
15 Мыны угала, Оныла кожо кыйын отургандардыҥ бирӱзи Ого айтты:
– Кудайдыҥ Каандыгында курсак јиир кижи кежиктӱ!
16 Иисус айтты:
– Бир кижи јаан кӱндӱ-кӱрее эдип, кӧп улус айттырган.
17 Ажанар ӧй једип келерде, ол кулын ийип, айттырылган улуска мынайда айтсын деген: «Келигер, ончо неме белен».
18 Олор, эрмектежип алган чылап, јаманын таштазын деп, сурай бергендер. Бирӱзи айткан: «Мен јер садып алдым, оны барып кӧрӧр керек. Јаманымды таштазын деп, сурап турум».
19 Экинчизи: «Мен беш эжер чар садып алдым, олорды јегип, кыра сӱрӱп кӧрӧргӧ турум. Јаманымды таштазын деп, сурап турум» – деген.
20 Ӱчинчизи айткан: «Мен кижи алдым, оныҥ учун барып болбозым».
21 Кул келип, мыны бийине угускан. Айыл ээзи чугулданып, кулына јакарган: «Капшай барып, каланыҥ јаан ла кичинек оромдоры сайын јӱрӱп, тӱреҥи, кенек, аксак ла сокор улусты бери экел».
22 Кул келип, айткан: «Бийим, јакаруҥды бӱдӱрип койдым, эмди де јер бар».
23 Бий кулына база јакарган: «Јолдорды, чеден-кажаандарды кууп, туштаган ла кижини сӧстӧ, айлымныҥ ичине улус толзын!
24 Айдып турум слерге: озо айттырган улустыҥ бирӱзи де ажымнаҥ јибес. Айттырылганы кӧп, је талдалганы ас».
Канайып Иисустыҥ ӱренчиги болор
(Мф. 5:13; 10:37-38)
25 Иисусла кожо кӧп улус барып јаткан. Ол кайра баштанып, олорго айтты:
26 – Меге келген кижи ада-энезин, алган эжин, бала-барказын, ага-карындажын, эје-сыйындарын, алкы бойыныҥ јӱрӱмин де јектеп, јаман кӧрбӧзӧ, ол Мениҥ ӱренчигим болор аргазы јок.
27 Бойыныҥ кере тартыратан агажын албай, Мениле кожо јӱрер кижи, Мениҥ ӱренчигим болор аргазы јок.
28 Кажы бирӱгер бакана тудар кӱӱндӱ болзын. Ол озо отурып алып, оны бӱдӱре тударга не-немези јеткил бе деп, тоолоор эмес пе?
29-30 Оноҥ башка, бакананы тӧзӧйлӧ, бӱдӱрип болбостоҥ маат јок. Улус оны кӧрӧлӧ, «Бу кижи тудуп баштайла, бӱдӱрип болбоды» деп, электеп каткырыжар.
31 Кандый бир каан ӧскӧ каанга удура јуулажарга барып јаткан болзын. Он муҥ черӱчилдӱ бойы, јуулажып келип јаткан јирме муҥ черӱчилдӱ каанга удурлажар аргазы бар ба деп, озо баштап отурып алып, јӧптӧжӧр эмес пе?
32 Јуулажар аргазы јок болзо, ӧштӱ ыраак тужында амыр-энчӱ сурап, ого элчилерин ийер.
33 Анайып ок слер де, бойыгарда не барынаҥ мойнобозогор, Мениҥ ӱренчиктерим болор учурыгар јок.
34 Тус – јакшы неме. Је тус амтанын јылыйтса, канайып оны тусту эдер?
35 Јерге де, ӧтӧккӧ дӧ јарабас. Оны чыгара чачып јадылар. Кулакту кижи уксын!
15
Јылыйган кой керегинде
(Мф. 18:12-14)
1 Иисусты угарга, ончо каланчылар ла кинчектӱлер Ого јууктап келдилер. Фарисейлер ле бичикчилер дезе арбанып турдылар:
2 – Ол кинчектӱлерди јуудып, олорло кожо ажанып јат.
3 Је Иисус олорго мындый укаа сӧс айтты:
4 – Кажы бирӱгерде јӱс кой болзын, бир койыгар јылыйып калган болзын. Јылыйган койды таап алганча бедиреерге, тогузон тогус койын ол куба чӧлдӧ артырып койор эмес пе?
5 Таап алгажын, сӱӱнип, койды јардына артынып алар.
6 Јанып келеле, најыларын ла айылдаштарын кычырып алып, олорго айдар: «Мениле кожо сӱӱнигер, јылыйган койымды таап алдым!»
7 Айдып турум слерге: Кудайга баштанары керек јок тогузон тогус актуга кӧрӧ, Ого баштанган кинчектӱ бир кижиге теҥериде артык сӱӱнгилеер.
Јылыйган акча керегинде
8 – Ол эмезе, бир ӱй кижиде он мӧҥӱн акча болзын, бир акчазын јылыйтып салган болзын. Јарыткышты кӱйдӱрип алып, айлыныҥ ичин сибирип, онызын таап алганча, кичеенип бедиреер эмес пе?
9 Таап алгажын, ӱӱре-јелелерин, айылдаштарын кычырып алып, айдар: «Мениле кожо сӱӱнигер, јылыйган акчамды таап алдым!»
10 Айдып турум слерге: Кудайга баштанып турган кинчектӱ бир де кижи учун Кудайдыҥ ангелдери алдында сӱӱнчи болуп јат.
Тенибер уул керегинде
11 Иисус оноҥ ары айтты:
– Бир кижиде эки уул болгон.
12 Кичӱзи адазына айткан: «Ада! Јӧӧжӧгӧрдӧҥ једижер ӱлӱӱмди меге беригер». Адазы јӧӧжӧни уулдарына бӧлип берген.
13 Саадабай кичӱ уул ончозын јууп, ыраак ороонго атанган. Анда ол салдым, балыр јӱрӱп, акчазын ӱреп койгон.
14 Бары-јогын кородып саларда, ол ороондо ачана-торо башталарда, немеге јединбей барган.
15 Барып, бу ороонныҥ улузыныҥ бирӱзине јалданарда, оны јалаҥына чочко кабыртарга ийген.
16 Чочконыҥ курсагыла да болзо, кардын толтырайын дезе, оны да берери чыкпай турган.
17 Санаа алынып, айдынган: «Адамныҥ канча јалданаачылары курсакты јип тӱгезип болбой јат, мен дезе торолоп ӧлӧргӧ јеттим!
18 Туруп, адама барып, айдадым: „Ада, теҥериге удура ла слердиҥ алдыгарда кинчек эттим.
19 Уулыгар деп аданар учурым јок, мени јалданаачыларга кожуп алыгар“».
20 Туруп, адазына барган. Оны адазы ыраагынаҥ кӧрӱп ийеле, ичи ачыган, удура јӱгӱрип келеле, кабыра кучактап, окшой берген.
21 Уулы: «Ада! – деген. – Теҥериге удура ла слердиҥ алдыгарда кинчек эттим. Уулыгар деп аданар учурым јок».
22 Је адазы кулдарына јакарган: «Кийимниҥ болзо јакшызын экелип, балама кийдиригер, сабарына болзо јӱстӱк кийдиригер, будына болзо ӧдӱк кийдиригер.
23 Семирткен бозуны экелип, сойыгар: јийлик, јыргайлык!
24 Бу уулым ӧлгӧн бойы тирилди, јылыйган бойы табылды». Оноҥ јыргай бергендер.
25 Јаан уул дезе кырада болгон. Јанып келедип, айылдаҥ кожоҥ чыгып турганын угуп ийген.
26 Јалчылардыҥ бирӱзин алдырып алала, анда не болуп турганын сураган.
27 Онызы айткан: «Карындажыҥ јанып келген. Ол эзен-амыр јанып келди деп, адаҥ сӱӱнип, семирткен бозуны сойгон».
28 Јаан уул ӧӧркӧйлӧ, айлына кирбеген. Адазы чыгып келеле, оны кычырган.
29 Је ол адазына айткан: «Бат, канча јылга улай слерге иштеп, айткан сӧзигердеҥ чыкпай јӱрдим. Је најыларыҥла кожо јыргап ал деп, меге уулак та айдып бербедигер.
30 Баскын-тоскын ӱй улуска биригип, ар-јӧӧжӧзин кородып койгон бу уулыгар јанып келерде, ого семирткен бозу сойдыгар!»
31 Адазы дезе ого айткан: «Уулым, сен јаантайын мениле кожо, мениҥ не барым – сенийи.
32 Бу карындажыҥ ӧлгӧн бойы тирилди, јылыйган бойы табылды деп сӱӱнип, јыргаар керек».
16
Чындык байлык керегинде
1Иисус Бойыныҥ ӱренчиктерине айтты:
– Бир бай кижиде айыл башкараачы болгон. Ол јӧӧжӧзин кородып јат деп, байга јетиргендер.
2 Онызын алдырала, айткан: «Бу сен керегинде нени угуп турум? Эткен ижиҥе јартамал эт, бу иште сениҥ артар учурыҥ јок».
3 Айыл башкараачы бойында айдынган: «Эмди канайдайын? Бийим мени иштеҥ јайладып јат. Јер казып болбозым, суранчыктап јӱреринеҥ уйалып јадым.
4 Бу иштеҥ чыгарып салза, улус мени айылдарына кийдирзин деп, нени эдерин билерим» – дейле,
5 бийине тӧлӱлӱ улусты бирдеҥ алдырып баштаган. «Бийиме канчаны тӧлӱлӱ эдиҥ?» – деп, баштапкызынаҥ сураган.
6 Онызы: «Јӱс кӱп май» – деген. Айдарда, ого айткан: «Кол салган чаазыныҥды алып, отур, „бежен“ деп, капшай бичи».
7 Оноҥ: «Сен канча кире тӧлӱлӱ эдиҥ?» – деп, ӧскӧзинеҥ сураган. Онызы: «Јӱс таар буудай» – деген. Айдарда, ого айткан: «Кол салган чаазыныҥды алып, „сегизен“ деп бичи».
8 Бий ак-чек эмес башкараачызын санаа-укаалу эткени учун мактаган. Јердеги јӱрӱмниҥ уулдары бойы ошкош улус ортодо јарыктыҥ уулдарына кӧрӧ санаалу.
9 Мен де слерге айдып турум: чынга турбас байлыкла бойлорыгарга нӧкӧрлӧр таап туругар. Оноҥ, байлыгаар корозо, слерди мӧҥкӱлик айлы-јурттарына јууткылап алзын.
10 Аска бӱдӱмјилӱ болгоны, кӧпкӧ дӧ бӱдӱмјилӱ. Аска бӱдӱмји јок болгоны, кӧпкӧ дӧ бӱдӱмји јок.
11 Чынга турбас байлыкты слерге бӱдӱмјилеерге јарабас болзо, чындык байлыкты кем бӱдӱмјилеер?
12 Кижинийине бӱдӱмјизи јок болгоныгарда, бойыгардыйын слерге кем берер?
13 Кандый да кул эки бийге јаҥыс уунда јалчы болбос: эмезе бирӱзин јаман кӧрӧр, экинчизине дезе карузыыр; эмезе бирӱзине кичеенер, экинчизин дезе керектебес. Кудайга ла јӧӧжӧгӧ теҥ јалчы болуп албазыгар.
14 Мыны ончозын фарисейлер де угуп, акчага ач бойлоры, Иисусты электеп каткырышты.
15 Иисус олорго айтты:
– Улус алдында акту болуп кӧрӱнедигер, је Кудай јӱрегеерди билер. Улус ортодо бийик баалалып турганы, Кудайга јескинчилӱ.
16 Иоаннаҥ озо Јасак ла јарлыкчылардыҥ сӧзи јарлалган. Эмдидеҥ ала дезе Кудайдыҥ Каандыгы керегинде Сӱӱнчилӱ Јар јарлалат, кажы ла кижи ого кирерге кӱч салат.
17 Јасакта бир чийик јоголгончо, јер ле теҥериге јоголорго јеҥил.
18 Ӱйиле айрылыжып, ӧскӧ кижи алганы, онызыла кинчекке киргени ол. Ӧбӧгӧнинеҥ айрылганды алганы, оныла кожо кинчек эткени болор.
Бай кижи ле Лазарь
19 Иисус оноҥ айтты:
– Бир бай кижи болгон. Каан чылап кийинип, кӱнӱҥ сайын јыргап-сайрап јӱрер.
20-21 Оноҥ бастыра бойы ириҥ-балулу Лазарь деп тӱреҥи кижи болгон. Байдыҥ столынаҥ тӱшкенди јийин деп, оныҥ каалгазыныҥ јанында јадатан. Ийттер келип, балузын јалап туратан.
22 Је бат, тӱреҥи јада калган, ангелдер оны Авраамга коштой апарып салгандар. Бай да јада калган, оныҥ сӧӧгин јууп койгондор.
23 Ол, таамыда кыйналып јӱрген бойы, ӧрӧ кӧрзӧ, ыраагында Авраам јӱрген, коштойында дезе – Лазарь.
24 Бай кыйгыра берген: «Авраам адабыс! Меге буурзап, Лазарьды бери ийзеҥ, сабарыныҥ бажын сууга чыктыдып, тилимди соотсын. Бу от-јалбыштыҥ изӱзине кыйналып турум!»
25 Је Авраам айткан: «Уулым, эске алынып ийзеҥ, эзен јӱрериҥде, сен ончо јакшыны алгаҥ, Лазарь дезе ончо јаманды. Эмди ол мында кооттоп јат, сен дезе кыйналып јадыҥ.
26 Ого ӱзеери, слер ле бистиҥ ортобыста – тӱби јок оро. Оныҥ учун мынаартынаҥ слерге барайын дегени, барып болбос, оноортынаҥ биске келейин дегени, келип болбос».
27 Айдарда, бай айткан: «Оны бистиҥ айылга ий деп, сурап турум сени, адабыс!
28 Беш карындажым бар эди. Бу кыйынду јерге тӱшпезин деп, ол барып, олорго керелезин».
29 Авраам айткан: «Олордо Моисей ле јарлыкчылар бар, олорды уксын!»
30 «Јок, Авраам адабыс, – деп, ол айткан, – ӧлгӧн улустыҥ бир-бирӱзи олорго барза, олор Кудайга баштанар».
31 Је Авраам ого айткан: «Моисейди ле јарлыкчыларды уккулабай турган болзо, олорды кем де, керек дезе, тирилген кижи де, бӱдӱндирип болбос».
17
Кинчек ле бӱдетени керегинде
(Мф. 18:6-7, 21-22; Мк. 9:42)
1Иисус ӱренчиктерине айтты:
– Јаманга баштайтан немелер келбегенче болбос, је олор кем ажыра келген, ого ачу-корон!
2 Бу кичӱлердиҥ кажы бирӱзин јаманга баштаган кижиниҥ мойнына теерменниҥ тажын буулап, оны талайга таштаган болзо, ого торт болор эди.
3 Мынаҥ чеберленип јӱрӱгер! Карындажыҥ сеге јаман эткежин, каарып айт, кинчегин алынза, јаманын таштап кой.
4 Кӱнине јети катап јаман эделе, сеге јети катап келип, «Мен бурулу» дегежин, јаманын таштап кой.
5 – Кудайга бӱдер кӱӱнибисти тыҥыдарга болуш – деп, апостолдор Кайраканды сурадылар.
6Кайракан каруу јандырды:
– Бӱдӱмјигер горчицаныҥ ӱренинче болуп, бу турган агашка: «Тазыл-тамырыҥла кожо кодорылып, бойыҥды бойыҥ талайга апарып отургус!» – деген болзогор, ол слерге багар эди.
7 Кажы бирӱгер кыралап эмезе малдап јӱрген кулду болзын. Байагы кул иштеҥ јанып келзе, ого: «Капшай отурып ажан!» – деп айдар бедигер?
8 Карын, мынайда айдар јогоор бо: «Меге казан ас, мен ичип-јип отурганчам, курчанып алып, мени кӱндӱле, оноҥ бойыҥ ичип-јиириҥ».
9 Јакаругарды бӱдӱрген кулыгарга алкыш-быйаныгарды айдар бедигер?
10 Анайып ок слер де, јакаруны бӱдӱреле, мынайда айдыгар: «Бис неге де турбас кулдар эдибис, бис јӱк молју-керегисти бӱдӱрдис».
11Иерусалим јаар јолдо Иисус Самар ла Галилейдиҥ ортозыла барып јаткан.
12 Бир јуртка кирип јадарда, Ого капкаш балулу он кижи учурады. Олор ыраагында токтой тӱжӱп,
13 кыйгырыжа бердилер:
– Иисус, Ӱредӱчи! Биске буурза!
14 Олорды кӧрӧлӧ, Иисус:
– Абыстарга барып кӧрӱнигер – деди.
Олор барып јадала, арутала бердилер.
15 Олордыҥ бирӱзи дезе, бойыныҥ јазылганын кӧрӧлӧ, ойто бурылды. Тыҥ ӱнденип Кудайды алкап,
16 Иисустыҥ будыныҥ јанына кӧҥкӧрӧ јыгылып, Ого алкыш-быйанын јетирип турды. Ол самар кижи болгон.
17 – Аруталганы он кижи эмес беди? Арткан тогузы кайда? – деп, Иисус сурады. –
18 Кудайга алкыш-быйанын јетирерге, ӧскӧ укту бу кижидеҥ башка, олордыҥ бирӱзи де келбеди бе? – дейле,
19 ого айтты: – Тур, бар. Бӱдӱп турганыҥ сени аргадап алды.
Кудайдыҥ Каандыгыныҥ келери
(Мф. 24:23-28, 37-41)
20Кудайдыҥ Каандыгы качан келер деп, фарисейлер сураарда, Иисус каруу јандырды:
– Кудайдыҥ Каандыгы танылу келбес.
21 «Ол мында!» эмезе «Туку анда!» дебес, нениҥ учун дезе Кудайдыҥ Каандыгы – ӧзӧк-кӧксигерде.
22 Ӱренчиктерине дезе айтты:
– Кижи Уулыныҥ ого јӱк бир де кӱнин болзо кӧрӧр кӱӱнигер келер ӧй болор, је оны кӧрбӧзигер.
23 Слерге: «Ол мында!», «Туку анда!» – дешкилеер. Тап эдип, олордыҥ кийнинеҥ јӱгӱрбегер.
24 Јалт эделе, теҥериниҥ бир учынаҥ экинчи учына јетире јарыдып ийген јалкындый, Кижи Уулы Бойыныҥ кӱнинде андый болор.
25 Је озо баштап Ол кӧп кыйналар, бу ӱйениҥ улузы Оноҥ јана тӱжер учурлу.
26 Нойдыҥ кӱндеринде болгондый, Кижи Уулыныҥ кӱндеринде андый ок болор:
27Ной ковчегке кирердиҥ киргенче, улус ичип-јип јаткан, кижи алары алып, кижиге барары барып турган. Оноҥ чайык чыгып, ончозы чӧҥӱп калган.
28 Лоттыҥ кӱндеринде база андый ок болгон: улус ичкен-јиген, садышкан, аш салган, агаш тарыган, туралар туткан.
29 Је Лот Содомноҥ јӱре берген кӱн теҥеридеҥ от ло кӱкӱр јаап, ончозы кырылып калган.
30 Кижи Уулы ачылар кӱн андый ок болор!
31 Ол кӱн јабынчыда болгон кижи, не-немези дезе айылдыҥ ичинде болгожын, онызын алайын деп тӱшпезин; кырада јӱргени, бурылбазын!
32 Лоттыҥ абакайын эзеп јӱригер!
33 Јӱрӱмин чеберлейин дегени, онызын јылыйтар, јӱрӱмин јылыйтканы, онызын тындандырып алар.
34 Айдып турум слерге, ол тӱнде эки кижи бир тӧжӧктӧ јадар: бирӱзин апаргылаар, бирӱзин дезе артырып койгылаар;
35 эки ӱй кижи кол теермен тартар: бирӱзин апаргылаар, бирӱзин дезе артырып койгылаар.
36 Кырада эки кижи јӱрер: бирӱзин апаргылаар, бирӱзин дезе артырып койгылаар.
37 Айдарда, ӱренчиктер Оноҥ сурадылар:
– Бу кайда болор, Кайракан?
Иисус айтты:
– Сӧӧк јаткан јерге кан-кеределер јуулар.
18
Тул ӱй кижи ле јаргычы керегинде
1 Јаантайын мӱргип, чӧкӧбӧйтӧнин билип јӱрзин деп, Иисус олорго укаа сӧс айтты:
2 – Бир калада јаргычы болгон. Ол Кудайдаҥ да коркыбайтан, улустаҥ да уйалбайтан.
3 Ол ло калада бир тул ӱй кижи болгон. Ол јаргычыга келип, «Мени ӧштӱӱмнеҥ корула» – деп, јайнап сурап туратан.
4 Јаргычы узак ӧйгӧ јӧпсинбей, оноҥ бойында айдынган: «Мен Кудайдаҥ коркыбас, улустаҥ уйалбас та болзом,
5 бу тул ӱй кижи меге амыр бербей турганда, оны корулайын, мени тӱйметпезин, база келбезин».
6 – Ак-чек эмес јаргычы нени айтканын уктыгар ба? – деп, Кайракан айтты. –
7Кудай Ого тӱн-тӱш јайнап турган Бойы талдап алгандарын корулабас беди, олорды корулаарын саададып та турган болзо?
8 Айдып турум слерге: олорды саадабай корулаар. Је Кижи Уулы келеле, Ого бӱдӱп турганды јердеҥ табар ба?
Фарисей ле каланчы керегинде
9 Бойлорын актузынып, ӧскӧлӧрин јабыссынып турган кезик улуска дезе Иисус укаа сӧс айтты:
10 – Эки кижи мӱргиирге, байзыҥга кирген: бирӱзи фарисей , экинчизи дезе – каланчы.
11 Фарисей туруп, бойында мӱргиген: «Э-э, Кудай! Мен ӧскӧ улустый тонокчы, кӱјӱрчи, балыр јӱрӱмдӱ эмезе бу каланчыдый эмес болгоныма, Сеге алкыш-быйан јетирип турум.
12 Неделеде эки катап орозо тудуп, алганымныҥ онынчы ӱлӱӱзин берип јадым».
13 Каланчы дезе, ыраагында туруп, теҥери ӧрӧ кӧрӧргӧ дӧ тидинбей, је тӧжине согунып, айдынып турган: «Э-э, Кудай, меге, кинчектӱ кижиге, буурзак бол!»
14 Айдып турум слерге: фарисей эмес, бу кижи Кудайдыҥ алдында кӧп акталып јанган. Бойын бийик туткан кажы ла кижи – јабызадылар, бойын јабыс тутканы – бийиктедилер.
Кудайдыҥ Каандыгына кем кирер?
(Мф. 19:13-15; Мк. 10:13-16)
15 Кол тийгиссин деп, Иисуска кичӱ балдарды экелип турдылар. Ӱренчиктери дезе, мыны кӧрӧлӧ, олорды арбап тургандар.
16 Је Иисус балдарды Бойына кычырып алып, айтты:
– Балдарды бери божодыгар, Меге келерге буудактабагар. Кудайдыҥ Каандыгы мындыйлардыйы.
17 Чынын айдадым слерге: Кудайдыҥ Каандыгын бала чылап алынбаган кижи ого кирбес.
18 – Быйанду Ӱредӱчи! Ӱргӱлји јӱрӱмди энчиленерге, нени эдейин? – деп, бийлердиҥ бирӱзи Иисустаҥ сурады.
19 Иисус ого айтты:
– Мени не быйанду дейдиҥ? Кем де быйанду эмес, јаҥыс Кудай быйанду.
20Чайдам болбо, кижи ӧлтӱрбе, ууры этпе, тӧгӱн керелебе, ада-энеҥди тооп јӱр деген јакылталарды билериҥ.
21 Бий:
– Мыны ончозын јиит тужымнаҥ ала буспай туткан эдим – деди.
22 Мыны угала, Иисус ого айтты:
– Сеге база бир неме јетпейт: не барыҥды садып ийеле, тӱреҥилерге ӱлеп бер. Ол тушта теҥериде эрјинелӱ болорыҥ. Оноҥ келип, Мени ээчий бар.
23 Је байагы кижи мыны угала, кунуга берди: ол коркышту бай кижи болгон.
24 Иисус оныҥ кунуга бергенин кӧрӧлӧ, айтты:
– Бай улуска Кудайдыҥ Каандыгына кирерге кандый кӱч!
25 Бай кижиге Кудайдыҥ Каандыгына киреринеҥ, тӧӧгӧ ийне ӱйдинеҥ ӧдӧргӧ јеҥил.
Мыны уккан улус айттылар:
26 – Айдарда, кем аргаданар аргалу?
27 – Улустыҥ эдип болбозын Кудай эдер аргалу – деп, Ол каруу јандырды.
28 Петр айтты:
– Бат, айлы-јуртыбысты артырып, Сениле кожо јӱрӱп јадыбыс.
29 Иисус олорго айтты:
– Чынын айдадым слерге: кижи айлы-јуртын, эмезе ада-энезин, эмезе ага-карындажын, эмезе эје-сыйнын, эмезе алган эжин, эмезе бала-барказын Кудайдыҥ Каандыгына болуп артырала,
30 бу чакта канча катап кӧпти алар, келер чакта – мӧҥкӱ јӱрӱм.
31 Он эки ӱренчигин туура апарала, олорго айтты:
– Бат, Иерусалимди ӧрӧ чыгып отурыс. Кижи Уулы керегинде јарлыкчылардыҥ ончо бичилгени бӱдер.
32 Эйе, Оны кара јаҥдуларга берип ийгилеер, электегилеер, базынгылаар, Ого тӱкӱргилеер,
33 Оны камчылагылаар, оноҥ ӧлтӱргилеп койор. Је ӱчинчи кӱнде Ол тирилер.
34 Је олор мынаҥ нени де аайлабадылар. Бу сӧстӧр олорго туйук болгон, олор айдылганын оҥдобогондор.
Сокорды јасканы
(Мф. 20:29-34; Мк. 10:46-52)
35 Иисус Иерихонго јууктап келерде, јолдыҥ јанында бир сокор суранчыктап отурган.
36 Јаныла кӧп улус ӧдӱп јатканын угала, ол бу не атасы – деп сурады.
37 Ого:
– Назарет јеринеҥ Иисус ӧдӱп јат – дедилер.
38 Айдарда, сокор:
– Давид уулы Иисус, меге буурза! – деп, кыйгыра берди.
39 Ичкертинде базып бараткан улус оны унчуктырбаста, ол там ары кыйгырды:
– Давид уулы, меге буурза!
40 Иисус токтой тӱжӱп, «Оны Меге экелигер» – деди. Сокор Ого базып келерде,
41 – Сеге нени эдейин? Сеге не керек? – деп, оноҥ сурады.
Ол айтты:
– Кайракан, кӧзим јарызын деп турум!
42 Иисус ого:
– Кӧзиҥ јарызын! – деди. – Бӱдӱп турганыҥ сени аргадап алды.
43 Бу тарый кӧзи јарып, ол Кудайды мактап, Иисусты ээчий басты. Мыны кӧрӧлӧ, ончо улус Кудайды мактадылар.
19
Иисус Закхей-эште
1Иисус Иерихонго кирип, оныҥ ичиле базып бараткан.
2 Бу калада Закхей деп кижи јуртаган. Ол каланчылардыҥ јааны , бай кижи болгон.
3 Иисусты кем болгонын кӧрӧргӧ кӱӱнзеп, је кыскачак сынду болуп, улус ажыра кӧрӱп болбой турган.
4 Айдарда, озолой јӱгӱрип барала, јаныла ӧтсӧ, Оны кӧрӧргӧ, смоква агашка чыгып алды.
5 Иисус ол јерге једип келеле, саҥ ӧрӧ кӧрӱп, айтты:
– Закхей, капшай тӱш! Меге бӱгӱн сениҥ айлыҥда болор керек.
6 Ол меҥдей тӱжӱп, Оны айлында сӱӱнчилӱ уткыды.
7 Ончозы мыны кӧрӧлӧ, Ол кинчектӱ кижиниҥ айлына кирди деп, арбаныжып турдылар.
8 Закхей дезе туруп, Кайраканга айтты:
– Кайракан ! Јӧӧжӧмниҥ кабортозын тӱреҥилерге берейин, кемди кӱјӱреген болзом, тӧрт катап кӧп јандырып берейин.
9 Иисус айтты:
– Бӱгӱн бу айылга аргадаш келди: бу да кижи Авраам уулы.
10Кижи Уулы дезе, јылыйганды таап, аргадаарга келген.
Мина акча керегинде укаа сӧс
(Мф. 25:14-30)
11 Мыны уккан улуска Ол укаа сӧс айтты. Ол Иерусалимге јуук болгон, оныҥ учун Кудайдыҥ Каандыгы удабас једип келер деп, олор санангандар.
12 Иисус:
– Каандык алып, кайра јанарга, укту-тӧстӱ бир кижи ыраак ороонго атанып јаткан – деди. –
13 Он кулын алдырып алып, олорго он мина акча берип, айткан: «Мен јанганчам, акчаны эбиртигер».
14 Ол јердиҥ улузы оны кӧрбӧс болгон, кийнинеҥ ары элчилер ийип, мынайда айттыргандар: «Ол бистиҥ кааныбыс болзын деп кӱӱнзебей јадыс».
15 Је ол каанныҥ ширеезин алала, јанып келген. Кем кандый кирелте алганын сурап угарга, мӧҥӱн берген кулдарын бойына кычырзын деп јакарган.
16 Бирӱзи келип, «Бийим, сениҥ мина акчаҥ он мина экелди» – деген.
17 Ого айткан: «Јакшы, керсӱ кул! Аска бӱдӱмјилӱ болдыҥ, он каламды башкар».
18 Экинчи кул келип, «Бийим, сениҥ мина акчаҥ беш мина экелди» – деген.
19 «Сен де беш каламды башкар» – деп, ого айткан.
20 Ӱчинчизи келип, айткан: «Бийим, сениҥ минаҥ бу, оны арчуулга тӱӱп, чеберлеп јӱрдим.
21 Кату кижи деп, сенеҥ коркыдым: салбаган немени алатан эдиҥ, ӱрендебеген немени кезетен эдиҥ».
22 Ого айткан: «Бойыҥныҥ ок сӧзиҥле сени јаргылаарым, јаман кул! Мени салбаган немени алатан, ӱрендебеген немени кезетен кату кижи деп, сен билген эмейиҥ.
23 Айдарда, мени келип, кирелтелӱ алзын деп, мӧҥӱнимди не керек эбиртпедиҥ?»
24 Оноҥ кожо јӱрген улуска јакарган: «Оныҥ миназын алыгар, он миналуга беригер!»
25 «Бийибис, ондо тегин де он мина бар» – дешкендер.
26 Олорго айткан: «Је мен слерге айдып турум: бардыҥ барына берилер, јоктыҥ не бары да айрылар.
27 Мени каан болбозын деп јӱрген ӧштӱлеримди дезе, бери экелип, мениҥ алдымда ӧлтӱригер».
Иерусалимге киргени
(Мф. 21:1-11; Мк. 11:1-11; Ин. 12:12-19)
28 Мыны айдала, Иисус Иерусалимди ӧрӧ чыгып, оноҥ ары барды.
29 Елеон кырдыҥ эдегинде турган Виффагия ла Вифанияга јууктап келерде, ӱренчиктердиҥ экӱзин ийип,
30 айтты:
– Одоштой јуртка барыгар. Ого кирип, бир де кижи минбеген, буулап койгон эштектиҥ кулунын кӧрӱп ийеригер. Оны чечеле, бери экелигер.
31 Кандый бир кижи слердеҥ: «Не керек чечип јадыгар?» – деп сураза, «Ол Кайраканга керек» – дегер.
32 Ийгендери барып, Оныҥ айтканыла таап алдылар.
33 Кулун эштекти чечкилеп јадарда, «Эштекти не керек чечип јадыгар?» – деп, ээлери сурады.
34 Ӱренчиктер: «Ол Кайраканга керек» – дедилер.
35 Кулун эштекти экелеле, кийимдерин оныҥ белине арта салып, Иисусты ого миндирдилер.
36 Јортып барадарда, улус кийимдерин јолго јайып турдылар.
37 Ол Елеон кырды тӧмӧн алган јолго јууктап келерде, ал-камык ӱренчиктер тыҥ ӱнденип, сӱӱнижип, кӧргӧн ончо кайкалдары учун Кудайды алкай бердилер:
38 – Кайраканныҥ адынаҥ келип јаткан Каан алкышту! Теҥериде амыр болзын, кӧк-теҥериде турганга мак !
39 Улустыҥ ортозынаҥ кезик фарисейлер айттылар:
– Ӱредӱчи, ӱренчиктериҥди токтот.
40 Је Ол каруу јандырды:
– Айдып турум слерге: олор унчукпай барза, таштар кыйгырыжып чыгар.
41 Калага јууктап келеле, оны кӧрӧлӧ ыйлап,
42 айтты:
– Э-э, амыр-энчӱ сеге нени экелерин ого јӱк бу кӱнде билген болзоҥ кайдат! Је оны бӱгӱн сениҥ кӧзиҥ кӧрӱп болбос.
43 Сениҥ кӱндериҥ једип, ӧштӱлериҥ сени эбире казыктар кадаар, курчап алар, ончо јанынаҥ кыстап келер.
44Кудай сеге келип јӱрген ӧйди таныбаганыҥ учун сени јемирип, балдарыҥды сенде кырып салгылаар, сенде таш ӱстине таш та артырбас.
Байзыҥды арутаганы
(Мф. 21:12-17; Мк. 11:15-19; Ин. 2:13-22)
45 Иисус байзыҥга киреле, садыжып ла садып алып турган улусты сӱрӱп,
46 олорго айдып турды:
– Бичилген сӧс бар: «Мениҥ айлым улус мӱргийтен айыл болор». Слер дезе оны тонокчылардыҥ уйазы эдип алдыгар!
47 Ол кӱнӱҥ сайын байзыҥда ӱредер болды. Улу абыстар, бичикчилер ле калыктыҥ башчылары Оны ӧлтӱрер эбин бедиреп јӱрдилер.
48 Је мыны канайда эдерин билбей тургандар, нениҥ учун дезе улус ончозы Оны угуп, Оноҥ айрылбас болгон.
20
Иисустыҥ јаҥы
(Мф. 21:23-27; Мк. 11:27-33)
1Иисус байзыҥда улусты ӱредип, Сӱӱнчилӱ Јар јарлап јӱрген кӱндердиҥ бирӱзинде улу абыстар, бичикчилер јаандарла кожо базып келеле,
2 Ого айттылар:
– Биске айт, мыны кандый јаҥла эдип тургаҥ, андый јаҥды Сеге кем берген?
3 Иисус олорго каруу јандырды:
– Мен де слердеҥ бир неме сурап угайын, Меге айдыгар:
4 Иоанныҥ крестеп јӱргени теҥеридеҥ болгон бо, эмезе улустаҥ ба?
5 Олор дезе бойы ортодо табыштылар: «„Теҥеридеҥ“ дегей эди, ол тушта: „Ого не керек бӱтпедигер?“ – деер.
6 „Улустаҥ“ дезебис, ончозы бисти ташла шыбалап ӧлтӱрер, нениҥ учун дезе Иоанныҥ јарлыкчы болгонына бӱткилеп јат».
7 «Кайдаҥ болгонын билбезис» – дедилер.
8 Иисус олорго айтты:
– Мыны кандый јаҥла эдип турганымды слерге Мен де айтпазым.
Јалданган ишчилер керегинде
(Мф. 21:33-46; Мк. 12:1-12)
9 Оноҥ Иисус улуска мындый укаа сӧс айтты:
– Бир кижи виноград-агаш тарыйла, оны ишчилерге табыштырып, узакка атана берген.
10 Бойыныҥ ӧйинде виноградтыҥ јиилегинеҥ ого берзин деп, ишчилерге кулын ийген. Је олор ийген кулды токпоктойло, как куру јандыргандар.
11 Виноград ээзи ӧскӧ кулын ийген, је онызын да токпоктоп, электейле, база как куру јандыргандар.
12 Ӱчинчи кулын ийерде, оны шыркалап, сӱрӱп ийгендер.
13 Айдарда, виноград ээзи айткан: «Эмди канайдайын? Карузыган уулымды ийедим, айса болзо, олор оноҥ уйалар».
14 Је ишчилер байагы уулды кӧрӧлӧ, бой-бойы ортодо шӱӱшкендер: «Адазыныҥ энчизин алар уул бу. Оны ӧлтӱрип салалы, энчи бистийи болор».
15 Уулды виноградту садтыҥ тыштына чыгара таштап, ӧлтӱрип койгондор. Виноград-агаштыҥ ээзи эм олорды канайдар деп туругар?
16 Келип, байагы ишчилерди ӧлтӱрер, виноградты дезе ӧскӧ улуска табыштырар.
Мыны угуп турган улус:
– Андый неме болбос! – дештилер.
17 Иисус олорго кезе кӧрӱп, айтты:
– Айдарда, «Тура тудаачылар јектеп койгон таш булуҥныҥ тӧзиндеги таш болуп калды» – деп бичилгени не болотон?
18 Ол ташка јыгылган кандый ла кижи јер башка чачылар; таш кемниҥ ӱстине тӱшсе, оны былчып койор.
19 Улу абыстар ла бичикчилер бу укаа сӧстӧ олор керегинде айдылганын билип ийдилер. Иисусты каруулга алайын дейле, улустаҥ коркыдылар.
Калан керегинде сурак
20 Иисусты кетежип, Ого бир канча улус ийдилер. Олор ак-чек улус болуп кӧрӱнип, јаҥныҥ ла башчыныҥ колына Оны табыштырып берерге, Оныҥ сӧзинеҥ јик табар учурлу болгон.
21 Ийген улус барып, Ого айттылар:
– Ӱредӱчи! Сениҥ айткан сӧзиҥ ле ӱредӱӱҥ чындык болгонын, улусты ылгаштырбай, Кудайдыҥ јолына чын ӱредип турганыҥды бис билерис.
22 Биске каганга калан тӧлӧӧргӧ јараар ба, эмезе јок по?
23 Иисус олордыҥ меке-сӱмезин билип, айтты:
– Мени не ченеп турыгар?
24 Меге динарий акча кӧргӱзигер: анда кемниҥ сӱри ле ады?
Олор:
– Кагандыйы – дедилер.
25 Ол айтты:
– Анайдарда, кагандыйын каганга беригер, Кудайдыйын – Кудайга.
26 Улус алдында Оныҥ сӧзинеҥ јик таап болбой, берген каруузына кайкажып, унчукпай туруп калдылар.
Тирилиш керегинде сурак
(Мф. 22:23-33; Мк. 12:18-27)
27 Ӧлгӧндӧр тирилбес дежетен бир кезик саддукейлер келип, Иисустаҥ сурадылар:
28 – Ӱредӱчи! Аказы ӱйлӱ бололо, бала јок ӧлгӧжин, оныҥ ӱйин карындажы алып, аказыныҥ угын улалтар учурлу деп, Моисей биске бичип берген эди.
29 Јети карындаш улус болгон. Бирӱзи кижи алала, бала јокко јада калган.
30-31 Ӱй кижини экинчи, ӱчинчи карындажы алган, анайып јетилези алып, бала артырбай, ончозы јада калгандар.
32 Оноҥ ӱй кижи де јада калган.
33 Эмди, айдарда, тирилгежин, бу јети эрдиҥ кажызыныҥ ӱйи болор ол? Оны јетилези алган ине.
34 Иисус олорго каруу јандырды:
– Бу чактыҥ улузы кижи алып, кижиге барып јадылар.
35 Је ӧлӧлӧ, тирилерге, келер ӧйдӧ јӱрерге једип алган јарамык улус кижи де албас, кижиге де барбас;
36 ӧлӱп те болбос, ангелдер чилеп јӱрер. Олор Кудайдыҥ балдары болгылаар – тиргискен балдар.
37 Кӱйӱп јалбыраган тайа-јыраа керегинде куучынында Моисей Кайраканды Авраамныҥ Кудайы, Исаактыҥ Кудайы ла Иаковтыҥ Кудайы деп адап, ӧлгӧн улус тирилер деп кӧргӱскен.
38 Је Кудай – Ол ӧлгӧндӧрдиҥ Кудайы эмес, Ол эзен јӱргендердиҥ Кудайы. Кудайга ончо улус тирӱ.
39 Кезик бичикчилер:
– Јакшы айттыҥ, Ӱредӱчи! – дештилер.
40 Иисустаҥ кем де, нени де сураарга тидинбеди.
Христос кем?
(Мф. 22:41-46; Мк. 12:35-37)
41 Иисус дезе олорго айтты:
– Улус нениҥ учун Христосты Давид уулы дежет?
42 Сарындардыҥ бичигинде Давид бойы мынайда айткан эмес беди:
«Кайракан Кайраканыма айткан:
43„Ӧштӱлериҥди будыҥныҥ јанына салып бербегенчем,
оҥ јаныма отур“».
44 Анайдарда, Давид бойы Христосты Кайракан деп адап турганда, Ол канайып оныҥ уулы болотон?
45 Ончо улус угуп турарда, Ол ӱренчиктерине айтты:
46 – Узун эдектӱ кеп кийип базып јӱрерин сӱӱр бичикчилердий болбоско, бойыгарды тудуныгар. Олор тепсеҥдерде уткыдарын, синагогаларда ичкери ӧдӱп отурарын, той-јыргалда тӧрдӧ кыйын отурарын сӱӱп јадылар.
47 Булар, тул ӱй улустыҥ јӧӧжӧзин ӱптеп јип, улус кӧзинче узак мӱргип турган бойлоры, там буруга калар!
21
Тул ӱй кижиниҥ сыйы
(Мк. 12:41-44)
1Иисус кӧрзӧ, байзыҥда акча-јӧӧжӧниҥ кайырчагына бай улус сый салгылап турды.
2 Анайда ок оноор эки оок јес акча тӱжӱрип ийген тул ӱй кижини кӧрӧлӧ,
3 Ол айтты:
– Чынын айдадым слерге: бу јокту тул ӱй кижи ончозынаҥ кӧп салды.
4 Сый эдип, ончозы артыкташканын салган, ол дезе, андый јокту бойы, курсак алатан калганчы акчазын салган.
Христостыҥ келетени керегинде
(Мф. 24:1-14; Мк. 13:1-13)
5 Кезик ӱренчиктер байзыҥды ајыктап, оны туткан кеен-јараш таштар, оны кееркеткен баалу-чуулу сыйлар керегинде эрмектежип турарда, Иисус айтты:
6 – Слердиҥ мында кӧрӱп турганыгардаҥ таш ӱстине таш артпас кӱндер келер. Ончозы јемирилип-сайалар.
7 – Ӱредӱчи, бу качан болор? – деп, Оноҥ сурадылар. – Мыныҥ темдеги кандый болор?
8 Ол айтты:
– Ајарыҥкай болыгар, бойыгарды астыртпагар. Кӧп улус Мениҥ адымды аданган келер, «Мен – Христос !» эмезе: «Ӧй јуук!» – деер. Олорды ээчий барбагар!
9 Јуу-чак ла тӱймеендер керегинде угар болзогор, чочыбагар: бу озо болор учурлу, је учы ол тарый болбос.
10 Иисус оноҥ айтты:
– Калык калыкка, каандык каандыкка удура туруп чыгар.
11 Алыстап тыҥ јерсилкиништер, ачана-торо, оору-јобол, коркымчылу немелер болор, теҥеридеҥ улу билдилер кӧрӱнер.
12 Је озо баштап Мениҥ адым учун слерди истежип тудар, сӱрер, синагогаларга апарып јаргылаар, тӱрмелеп койор, каандардыҥ, бийлердиҥ алдына апарып тургускылаар.
13 Олорго кере эдип, слерле андый болор.
14 Кӧксигерде тудуп јӱреер: бойыбысты корулап, нени айдарыбыс деп, кӱн-эртеде шӱӱбегер.
15 Мен слерге айдатан сӧс лӧ ойгорлык берерим. Ӧштӱлеригердиҥ бирӱзи де ого удурлажып та, удура сӧс тӧ айдып болбос.
16 Слерди керек дезе ада-энелеригер, ага-карындаштарыгар, тӧрӧӧндӧригер, најыларыгар ӧштӱлерге берип ийер, кезигерди дезе ӧлтӱрип койор.
17 Слерди Мениҥ адым учун ончозы јаман кӧрӧр.
18 Је бажыгардаҥ кыл да јылыйбас.
19 Чыдамкай болуп, јӱрӱмигерди аргадап алыгар.
Иерусалим јайрадылар
(Мф. 24:15-21; Мк. 13:14-19)
20 Иерусалимди черӱ курчап алганын кӧрӧр болзогор, оныҥ ээн калар ӧйи јууктап келди деп билигер.
21 Ол тушта Иудейде јӱргендер кырларга качсын, Иерусалимде јӱргендер оноҥ чыгып барзын, оныҥ тыштында јӱргендер ого кирбезин,
22 нениҥ учун дезе бу кӱндер бичилгени ончозы бӱтсин деп, кезедетен кӱндер болор.
23 Ол кӱндерде барлуларга, бала эмискендерге ачу-корон! Јердиҥ ӱстине улу тӱбек тӱжер, бу калыкка Кудай чугулданар.
24 Кезиги кылыш мизинеҥ ӧлгӱлеер, кезигин ӧскӧ калыктарга олјого апаргылаар. Кара јаҥдулар, бойыныҥ ӧйи тӱгенгенче, Иерусалимди будыла тепсегилеер.
Кижи Уулыныҥ ойто келери
(Мф. 24:29-31; Мк. 13:24-27)
25 Кӱнде, айда, јылдыстарда билдилер болор, талай кӱӱлеп, толкулар шуултынаҥ јердеги калыктар тӱймеп, алаҥ кайкап калган јӱрер.
26 Јерге келип јатканды сакып, оноҥ коркып, ӧлгӱлеер, нениҥ учун дезе теҥериниҥ кӱчтери косколонор.
27 Ол тушта теҥериниҥ булудында улу кӱчтӱ ле макту келип јаткан Кижи Уулын кӧргӱлеп ийер.
28 Мыныҥ ончозы бӱдӱп баштаза, сыныгарды тӱзедигер, бажыгарды кӧдӱригер, – јайымыгар јууктап келеткени ол болор – дейле,
29 Иисус олорго укаа сӧс айтты: – Смоквага ла ончо агаштарды кӧригер:
30 бӱрлене бергенде, мыны кӧрӱп, јай јууктап келди деп, бойыгар билип јадыгар.
31 Анайып ок слер де: мыныҥ ончозы бӱдӱп турганын кӧрӧр болзогор, Кудайдыҥ Каандыгы јуук деп билигер.
32 Чынын айдадым слерге: мыныҥ ончозы бу ӱйе баргалакта болор.
33 Теҥери ле јер јастыгар, је Мениҥ сӧстӧрим јастыкпас!
34-35 Бойыгарды тудуныгар, калаҥы ла эзирик болоры, јадын-јӱрӱмниҥ сурактары јӱрегерди олјолоп јоботпозын. Оноҥ башка ол кӱн јер-ӱстинде јаткандардыҥ ончозына сакыбаган јанынаҥ келип, олорго тузак ошкош болор.
36 Келип јаткан ончо тӱбектеҥ кыйып ӧдӧргӧ, Кижи Уулыныҥ алдына турарга, јаантайын сергек болуп, мӱргип јӱрӱгер.
37 Иисус тӱште байзыҥда ӱреткен, тӱндерди дезе, оноҥ чыгып, Елеон кырда ӧткӱрип турган.
38 Улус Оны угарга, эртен турадаҥ ала байзыҥга келип тургандар.
22
Иуданыҥ садынганы
(Мф. 26:1-5, 14-16; Мк. 14:1-2, 10-11; Ин. 11:45-53)
1 Ачытпаган калаш јийтен, Пасха дейтен байрам јууктап келеткен.
2 Улу абыстар ла бичикчилер Иисусты тудуп ӧлтӱрер эбин бедиреп, је калыктаҥ коркып тургандар.
3 Је бат, он экӱниҥ бирӱзи Иуда Искариоттыҥ ӧзӧк-буурына сатана кирди.
4 Ол улу абыстарга, бийлерге барып, Иисусты олорго канайда садып ийерин эрмектешти.
5 Олор сӱӱнип, ого акча берер болдылар.
6 Иуда јӧпсинип, улус јок тушта Иисусты олорго садып ийетен эптӱ учурал бедиреп јӱрди.
Пасханыҥ ажын јигени
(Мф. 26:17-25; Мк. 14:12-21; Ин. 13:21-30)
7 Ачытпаган калаш јийтен байрамныҥ кӱни једип келди. Бу кӱнде пасханыҥ кураанын сойотон болгон.
8Иисус Петр ла Иоаннды ийип,
– Барып, биске пасханыҥ ажын јиир јер белетегер – деди.
9 – Оны кайда белетезин деп туруҥ? – деп, олор сурадылар.
10 Иисус олорго айтты:
– Бат, калага кирип јатсагар, слерге суулу јыракы апараткан кижи туштаар. Оныҥ кирер айлына јетире оныҥ кийнинеҥ барыгар.
11 Айыл ээзине айдыгар: «Ӱренчиктеримле кожо пасха јийтен кып кажызы – деп, Ӱредӱчи сурап јат».
12 Ол слерге јуунадып койгон ӱстиндеги телкем кыпты кӧргӱзер. Анда белетегер.
13 Олор барып, Оныҥ айтканыла таап алып, пасханы белетеп койдылар.
14 Ӧй једип келерде, Ол кыйын отурды, Оныла кожо апостолдор.
15 Иисус олорго айтты:
– Кыйналарымнаҥ озо бу пасханы слерле кожо јиирге тыҥ кӱӱнзеген эдим!
16 Айдып турум слерге: бу пасха Кудайдыҥ Каандыгында болгончо, Мен оноҥ база јибезим.
17 Айак алып, алкыш јетиреле, айтты:
– Мыны алып, бойыгар ортодо ичип, эбиртигер.
18 Айдып турум слерге: Кудайдыҥ Каандыгы келбегенче, виноград јиилегинеҥ база ичпезим.
19 Калаш алып, алкыш јетирди, сындырала, олорго берип, айтты:
– Бу – слер учун берилип јаткан Мениҥ эди-каным. Мени эске алынып, анайда эдип јӱригер.
20 Курсак јиген кийнинде айакты база анайда берип, айтты:
– Бу айак – слер учун тӧгӱлетен Мениҥ канымдагы јаҥы кереес .
21 Је бат, Мени садып турганныҥ колы Менийиле кожо столдо.
22 Андый да болзо, Кижи Уулы темдектеп койгон јолло барып јат. Је Оны садып јатканга ачу-корон!
23 Олор бой-бойынаҥ суража бердилер:
– Бистиҥ кемибис оны эдер?
24 Оноҥ сӧс блаашкылап, «Кемибис улу-јааны болгой не?» – дештилер.
25 Је Иисус олорго айтты:
– Каандар калыктарды бийлейдилер, башчылар дезе бойлорын быйан јетиреечилер дейдилер.
26 Је ортогордо андый неме болбозын! Кемигер улу-јаан, кичӱдий болзын, кемигер јамылу, јалчыдый болзын.
27 Кемизи јаан: кыйын отурганы ба, эмезе јалчы ба? Кыйын отурганы эмес пе? Мен дезе ортогордо – јалчыдый!
28 Мениле кожо ончо ченелтелерди ӧттигер.
29Адам Меге кереестегени чилеп, Мен де слерге Каандык кереестеп јадым.
30 Мениҥ Каандыгымда Мениҥ ажы-тузымды ичип-јииригер, Израильдиҥ он эки угын јаргылаарга, ширеелерге отурып аларыгар.
31Кайракан оноҥ айтты:
– Симон, Симон! Бат, сатана слерди буудай чылап сееп койсын деп сураган.
32 Је Мен бӱдӱп турганыҥ јылыйбазын деп, сен учун мӱргидим. Меге ойто келзеҥ, карындаштарыҥныҥ бӱдӱп турганын тыҥыт.
33 Петр:
– Кайракан! – деди. – Сениле кожо мен тӱрмеге де отурарга, ӧлӧргӧ дӧ белен!
34 Је Иисус:
– Айдып турум сеге, Петр: бӱгӱн пӧтӱк эткелекте, Мени билбезим деп айдып, Менеҥ ӱч катап јана тӱжериҥ – дейле,
35 олорго айтты: – Мен слерди таар да, акча да, ӧдӱк те јок ийеримде, немедеҥ тутадыгар ба?
Олор:
– Недеҥ де тутабадыс – дедилер.
36 Айдарда, Ол айтты:
– Је эмди таарлу кижи онызын алзын, акчазын да алзын. Кемде јок болзо, кийимин садып ийип, кылыш садып алзын.
37 Айдып турум слерге: «Оны јазык эткендердиҥ тоозына коштылар» деп, Мен керегинде бичилгени бӱдер учурлу. Эйе, Мен керегинде бичилгени ончозы бӱдӱп, учына једип барадыры.
38 Олор: «Кайракан, бат мында эки кылыш» – деерде, Ол: «Једер» – деди.
Елеон кырда мӱргигени
(Мф. 26:36-46; Мк. 14:32-42)
39 Иисус айылдаҥ чыгып, Бойыныҥ јаҥжыкканыла Елеон кырга барды. Ӱренчиктери де Оныҥ кийнинеҥ бардылар.
40 Једер јерге једип, Иисус олорго айтты:
– Ченелтеге кирбеске, мӱргигер!
41 Бойы дезе, таш чачым кире ырайла, тизеленип, мӱргий берди:
42 – Ада! Кӱӱниҥ бар болзо, бу кыйын-шыраны Менеҥ кыйыштыр. Андый да болзо, Мениҥ кӱӱнимле болбозын, Сенийиле болзын.
43 Теҥеридеҥ Ого ангел кӧрӱнип, тын-санаазын сергидип турды.
44 Ол тартыжуда болуп, там кичеенип мӱргиди. Оныҥ тери јерге тамчылаган кан ошкош болды.
45 Мӱргип божойло, ӱренчиктерине келерде, олор тыҥ кунукканына уйуктап калтыр.
46 – Не уйуктап јадыгар? – деп, Иисус олордоҥ сурады. – Туруп, ченелтеге кирбеске, мӱргигер!
Иисусты каруулга алганы
(Мф. 26:47-56; Мк. 14:43-50; Ин. 18:3-11)
47 Иисус мынайда айдып турганча, кӧп улус кӧрӱнип келди. Он экӱниҥ бирӱзи, Иуда дейтени, олорды озолоп келип јатты. Иисусты окшоп ийерге, Ого јууктай басты. Иуда андый темдек айдып берген: кемди окшоорым, ол ло кижи Иисус болор.
48 Иисус ого айтты:
– Иуда! Кижи Уулын окшошло садып туруҥ ба?
49 Ӱренчиктер керектиҥ аайын кӧрӱп, айттылар:
– Кайракан, кылышла чабалы ба?
50 Олордыҥ бирӱзи кылыжыла улу абыстыҥ кулына јаҥып, оҥ кулагын кезе чапты.
51 Иисус: «Болор, токтогор!» – дейле, кулдыҥ кулагына колыла тийип, јазып ийди.
52 Оны тударга келген улу абыстарга, байзыҥныҥ каруулыныҥ бийлерине ле јаандарга дезе мынайда айтты:
– Тонокчыны тудайын дегендий, Мени тудуп аларга кылышту ла шыйдамду келдигер.
53 Кӱнӱҥ сайын слерле кожо байзыҥда болуп јӱрдим, слер Меге тийбедигер. Је эмди – слердиҥ ӧйигер ле караҥуйдыҥ јаҥы.
54 Оны тудуп алып, улу абыс -эшке экелдилер. Петр дезе ээчиде ыраагыла барган.
55 Олор кӱрентиктиҥ ортозына от салып, кожо отура берерде, Петр база олордыҥ ортозына отурып алды.
56 Бир јалчы ӱй кижи оныҥ от јанында отурганын кӧрӱп, лаптап ајыктайла, айтты:
– Бу да кижи Оныла кожо јӱрген.
57 Је ол Оноҥ јана тӱжӱп:
– Мен Оны билбезим, ӱй кижи – деди.
58 Удабай база бирӱзи оны кӧрӱп, «Сен де олордыйы» – деди. Је Петр бу кижиге јок – деди.
59 Бир саат кире ӧйдиҥ бажында база кандый да кижи бӱдӱмјилӱ айда берди:
– Бу да кижи Оныла кожо болгоны чын. Ол Галилейдиҥ кижизи эмей.
60 Је Петр ол кижиге:
– Нени айдып туруҥ болбогой, билбезим – деди.
Бу тарый, ол айдып турганча, пӧтӱк этти.
61 Кайракан кайра баштанып, Петр јаар кӧрди. «Пӧтӱк эткелекте, Менеҥ ӱч катап јана тӱжериҥ» – деп, Кайраканныҥ ого айтканын Петр эске алды.
62 Кӱрентиктеҥ чыгала, ӧксӧп ыйлады.
63 Иисусты тудуп турган улус Оны базынып, согуп,
64 кӧзин таҥып, јӱзине тажып, сурап турдылар:
– Јарлыкчы болуп танып, айт, Сени кем сокты?
65 Ого ӧскӧ дӧ кӧп јаман сӧстӧр айттылар.
66 Тӱш боло берерде, калыктыҥ јаандары, улу абыстар, бичикчилер јуулыжып, Оны бойлорыныҥ оток-кӱреезине экелдилер.
67 – Сен Христос болзоҥ, биске айт – деп, олор сурадылар.
Ол дезе каруу јандырды:
– Слерге айтсам, бӱтпезигер,
68 суразам, каруузын айтпазыгар, Мени божотпозыгар.
69 Эмдидеҥ ала Кижи Уулы кӱчтӱ Кудайдыҥ оҥ јанында отурар.
70 – Анайдарда, Сен – Кудайдыҥ Уулы ба? – деп, ончозы сурады.
Ол каруу јандырды:
– Мен деп, бойыгар айттыгар.
71 Олор:
– Биске база кандый кере керек? – дештилер. – Бис мыны бойыбыс Оныҥ Бойынаҥ уктыбыс.
23
Иисус Пилаттыҥ ла Иродтыҥ алдында
(Мф. 27:1-2, 11-14; Мк. 15:1-5; Ин. 18:28-30)
1 Оноҥ ончозы ӧрӧ туруп, Иисусты Пилатка апарала,
2 бурулап баштады:
– Бу кижи бистиҥ калыктыҥ кӱӱн-санаазын булгап, каганга калан тӧлӧӧргӧ буудактап, Бойын Христос Каан деп аданып јат.
3 – Сен иудейлердиҥ Кааны ба? – деп, Пилат Оноҥ сураарда, Ол каруу јандырып,
– Сен айдып туруҥ – деди.
4 Пилат улу абыстарга ла калыкка айтты:
– Бу кижидеҥ бир де буру таппай турум.
5 Је олор јана баспай, айдып турдылар:
– Ол Иудей ичинде ӱредип, улусты тӱймедип јат. Галилейде баштаган, эмди бери келген.
6 Пилат Галилей дегенин угала, «Бу Галилейдиҥ кижизи бе?» – деп сурады.
7 Ол Иродтыҥ јеринеҥ деп билеле, Оны Иродко ийди. Ирод бу кӱндерде база Иерусалимде болгон.
8 Иисусты кӧрӧлӧ, Ирод сӱрекей сӱӱнди: Оны алдынаҥ бери кӧрӧйин деп јӱрген. Ол Иисус керегинде кӧп уккан, Оныҥ кандый бир кайкалын кӧрӧр болорым ба деп, иженип турган.
9 Ол Иисуска кӧп сурактар берди, је бирӱзине де каруу албады.
10 Улу абыстар ла бичикчилер анда туруп, Оны тыҥ бурулап турдылар.
11 Ирод дезе бойыныҥ јуучылдарыла Оны базынып ла электеп, Ого јарык кеп катанчыктайла, Пилатка кайра ийди.
12 Мынаҥ озо ӧштӧжип јӱрген Пилат ла Ирод ол кӱннеҥ ала најылажып алдылар.
13 Пилат дезе, улу абыстарды, бийлерди ле улусты јууйла,
14 олорго айтты:
– Улусты булгап јат деп, бу кижини меге экелдигер. Је бат, слердиҥ кӧзигерче шиҥжӱлеп, бурулап айткан сӧстӧригерди керелеген немени бу кижидеҥ таппадым.
15 Ирод то Оноҥ буру таппай, биске кайра ийген. Айдарда, Ол ӧлӱмге тургадый неме этпеген.
16 Мен Оны кезеделе, божодып ийерим.
17 (Пилат байрам кӱнге кижендӱлердиҥ бирӱзин олорго божодор учурлу болгон.)
18 Је ончозы кыйгырыжа берди:
– Ол ӧлзин! Биске Варавваны божот!
19 Варавва дезе калада тӱймеен кӧдӱрип, кижи ӧлтӱрген учун тӱрмелеткен.
20 Пилат Иисусты божодып ийерге, улуска катап баштанды.
21 Је олор:
– Оны керип кой! Керип кой! – деп, кыйгырыжып турдылар.
Пилат олорго ӱчинчи катап айтты:
22 – Ол јаман нени эткен? Мен Оноҥ ӧлӱмге тургадый буру таппадым. Анайдарда, кезеделе, божодып ийедим.
23 Је олор Оны кере тартсын деп некеп, там ла там тыҥыда кыйгырыжып турдылар. Олордыҥ ла улу абыстардыҥ кыйгызы эркитеп ийди.
24 Пилат олордыҥ некелтезин бӱдӱрер деп шӱӱди.
25 Тӱймеен кӧдӱрип, кижи ӧлтӱрген учун тӱрмеде отурганды олордыҥ сураганыла божодып, Иисусты дезе олордыҥ табына берип ийди.
Иисусты керигени
(Мф. 27:32-44; Мк. 15:21-32; Ин. 19:17-27)
26 Оноҥ Иисусты апардылар. Кырада јӱреле јанып келеткен Киринейдиҥ Симон деп кижизин тудала, Иисустыҥ кийнинеҥ апарзын деп, керӱ агашты ого јӱктендирип бердилер.
27 Иисусты ээчий ал-тӱмен улус, база ыйлашкан-сыкташкан ӱй улус барып јаттылар.
28 Ол дезе, олор јаар бурылып, айтты:
– Иерусалимниҥ кыстары, Мен учун ыйлабагар. Оныҥ ордына бойыгар, бала-баркагар учун ыйлагар.
29 «Бала таппастар, бала таппагандар, эмчегин эмиспегендер кежиктӱ!» деп айдар кӱндер једип келедири.
30 Ол тушта кырларга: «Ӱстибиске аҥтарылыгар!» – деп, тӧҥ-кырлаҥдарга: «Бисти кӧмӱп салыгар!» – деп, айдып тургулаар. 31 Јажарып турган агашла анайда эдип турганда, кургак агашла не болор?
32 Оныла кожо кыйнап ӧлтӱрерге эки тонокчыны апаргандар.
33 Куу-Баш деген јерге келеле, Оны ла эки тонокчыны – бирӱзин оҥ, ӧскӧзин сол јанына керип койдылар.
34 Иисус дезе айтты:
– Ада! Олордыҥ јаманын таштап кой. Олор нени эдип тургандарын билбей јадылар.
Шыбага чачып, Оныҥ кийимин бойлоры ортодо ӱлежип алдылар.
35 Улус кӧрӱп турган. Олорло кожо бийлер де шоодып, айдып тургандар:
– Ӧскӧ улусты аргадап јӱрген эди, Ол Христос, Кудайдыҥ талдап алганы болзо, Бойын Бойы аргадап алзын!
36 Јуучылдар Оны база шоодып, базып келеле, уксус берип,
37 – Сен иудейлердиҥ Кааны болзоҥ, Бойыҥды Бойыҥ аргадап ал! – дежип тургандар.
38 Оныҥ ӱсти орто «Бу – иудейлердиҥ Кааны» деп грек, рим ле еврей сӧстӧрлӱ бичик илдилер.
39 Керидип койгон тонокчылардыҥ бирӱзи Оны јамандап, айдып турды:
– Сен Христос болзоҥ, Бойыҥды ла бисти аргадап ал!
40 Экинчизи оны токтодып,
– Сен, анайып ок јаргылаткан бойыҥ, Кудайдаҥ коркыбайдыҥ ба?
41 Бисти чын јаргылаган, эткен керектериске турарын алып јадыбыс. Ол дезе бир де јаманды этпеген – дейле,
42 Иисуска айтты: – Каандыгыҥа келзеҥ, мени эске ал, Иисус!
43 Иисус ого айтты:
– Чынын айдадым сеге: бӱгӱн ле Мениле кожо райда болорыҥ.
44 Тал-тӱш кирезинде тӱштиҥ ӱч саадына јетире ончо јерге караҥуй тӱшкен:
45 кӱн јоголо берген. Байзыҥдагы кӧжӧгӧ ортозыла эки јара јыртыла берген.
46 Иисус тыҥ ӱнденип,
– Ада! Сениҥ колыҥа тынымды берип јадым! – дейле, тыны кыйыла берди.
47 Јӱс јуучылдыҥ јааны мыны кӧрӧлӧ, Кудайды алкап, айтты:
– Бу кижи чын ла акту болгон!
48 Мыны кӧрӧргӧ јуулган улус не болгонын кӧрӧлӧ, тӧштӧрине согунып, јангылап турды.
49 Иисусты билген ончо улус ла Оны ээчий Галилейдеҥ келген ӱй улус ыраагынаҥ кӧрӱп тургандар.
Иисустыҥ мӧҥкӱзин кӧдӱргени
(Мф. 27:57-61; Мк. 15:42-47; Ин. 19:38-42)
50-51 Иудейдиҥ Аримафей калазынаҥ Иосиф деп кижи болгон. Ол Кудайдыҥ Каандыгын сакып јӱрген керсӱ ле ак-чек кижи болгон, оток-кӱрееге кирип те турган болзо, оныҥ јӧбин јаратпайтан.
52 Је бат, Пилатка келеле, Иисустыҥ мӧҥкӱзин сурады.
53 Сӧӧкти тӱжӱреле, кеден бӧскӧ ороп, јылым кайада ойгон сӧӧк салар јерге апарып, салып койды. Анда кемниҥ де сӧӧги салылгалак болгон.
54 Пятница кӱн болгон, суббот кӱн келип јаткан.
55 Галилейдеҥ Иисусла кожо келген ӱй улус Иосифтиҥ кийнинеҥ барып, Оныҥ сӧӧги кайда, канайып салылганын кӧрӱп турдылар.
56 Јанып келеле, јараш јытту май ла сӱркӱш белетеп, јакылтазыла суббот кӱнде амырадылар.
24
Иисус Христостыҥ тирилгени
(Мф. 28:1-10; Мк. 16:1-8; Ин. 20:1-10)
1 Неделениҥ баштапкы кӱнинде эрте таҥда, белетеп алган јараш јытту немелерин алганча, эпшилер ле олорло кожо бир кезик ӧскӧ улус сӧӧк салган јерге келдилер.
2 Је оныҥ тажы аҥтарылып калган јатты.
3 Ичине киреле, Иисус Кайраканныҥ сӧӧгин таппадылар.
4 Кайкап калган тургулаарда, кенетийин олордыҥ алдына мызылдууш кийимдӱ эки эр кижи кӧрӱнип келди.
5 Олор коркыганына јабыс эҥчейип ийерде, ол экӱ айттылар:
– Тирӱ кижини ӧлгӧн улустыҥ ортозынаҥ не бедиреп туругар?
6 Ол мында јок, тирилип калган. Туку Галилейде јӱрерде, слерге Ол нени айтканын эске алынып ийзегер:
7 «Кижи Уулы кинчектӱлердиҥ колына берилип, кере тартырар, је ӱчинчи кӱнде тирилер».
8 Оныҥ айткан сӧстӧри санааларына кирип келди.
9 Сӧӧк салган јердеҥ бурылып, он бирге ле ӧскӧлӧриниҥ ончозына тил јетирдилер.
10 Олор Магдалина Мария , Иоанна, Иаковтыҥ энези Мария болгондор. Олорло кожо болгон ӧскӧ дӧ ӱй улус апостолдорго анайып ла айдып турдылар.
11 Ӱй улуска кемизи де бӱтпеди, мыны сананып тапкан неме дештилер.
12 Је Петр туруп, сӧӧк салган јер јаар јӱгӱрди. Оныҥ ичине карап, сӧӧкти оройтон кеден бӧстӧҥ ӧскӧ неме кӧрбӧди. Не болгонын бойында кайкап, јанып ийди.
Эммаус јаар јолдо
(Мк. 16:12-13)
13 Ол ло кӱн ӱренчиктердиҥ экӱзи Иерусалимнеҥ он беристе киреде турган Эммаус деп јурт јаар барадып,
14 не болгонын ончозын эрмектежип тургандар.
15 Олор эрмектежип, бойлоры ортодо шӱӱшкилеп турарда, Иисус Бойы јууктап келип, кожо базып ийди.
16 Је олордыҥ кӧстӧри бӧктӱдий болуп, Оны таныбадылар.
17 – Јолдо нени шӱӱжип барадыгар? – деп, Иисус олордоҥ сурады. – Чырайлараар не бӱркӱк?
18 Олордыҥ бирӱзи, Клеопа дегени, айтты:
– Бу кӱндерде Иерусалимде не болгонын ого келген улустаҥ јаҥыс сен билбес болдыҥ ба?
19 – Анда не болгон? – деп, Ол сурады.
Олор айттылар:
– Бис Назарет јеринеҥ Иисусла не болгонын айдадыс. Ол Кудайдыҥ да, ончо улустыҥ да алдында сӧстӧ лӧ керекте кӱчтӱзин кӧргӱскен јарлыкчы болгон.
20 Је улу абыстарыс ла башчыларыс Оны ӧлтӱрер эдип јаргылайла, керип койгондор.
21 Израильди јайымдаары Ол деп, иженген болгоныс. Је бат, бу керектиҥ болгоны ӱчинчи кӱнге барып јат.
22 Бир кезик ӱй улузыс бисти кайкатты. Олор эрте таҥда сӧӧк салган јерге барала,
23 Оныҥ сӧӧгин таппай, биске келип, айткандар: «Биске ангелдер кӧрӱнди, Оны тирӱ дешти».
24 Айдарда, бистиҥ улустыҥ кезиги сӧӧк салган јерге барып кӧрӧрдӧ, ӱй улустыҥ айтканы чын болуп калган, је Оныҥ Бойын кӧрбӧгӧндӧр.
25 Иисус олорго айтты:
– Э-э, сананбастар, јарлыкчылар айткан сӧстӧргӧ бӱдерге, оны јӱрегеерле оҥдоорго бачымдабайдыгар.
26 Бойыныҥ магына једерге, Христос бу ончо шыраны ӧтпӧс учурлу болгон бо?
27 Моисейдеҥ ле ончо јарлыкчылардаҥ баштайла, Ол Бойы керегинде Агару Бичикте айдылганын јартады.
28 Олор Эммаус јуртка јууктап келерде, Иисус оноҥ ары бараачы болды.
29 Је ӱренчиктер Оны токтодып,
– Эҥир кирип барадыры, бисле кожо артып кал – деп, сурап турдылар.
Ол ӱйге кирип, олорло кожо артып калды.
30 Олорло кожо кыйын отурып, калашты алып алкады, сындырала, ӱренчиктерге берди.
31 Олордыҥ кӧстӧри ачылып, Оны танып ийдилер. Је Ол ӱренчиктерине кӧрӱнбес боло берди.
32 Олор бой-бойына айдыштылар:
– Јолдо Ол бисле эрмектежип, Агару Бичикти јартаарда, кӧксибисте јӱректерис кӱйбеген беди?
33 Олор тургуза ла туруп, Иерусалимге бурылдылар. Анда он бир апостолды ла олорло кожо јӱргендерди таап алдылар.
34 Ӱренчиктер айттылар:
– Кайраканныҥ тирилгени чын, Ол Симонго кӧрӱнген.
35 Оноҥ байагы эки ӱренчик јолдо не болгонын, калаш сындырып јадарда, Оны канайда таныганын айттылар.
Тирилген Иисустыҥ кӧрӱнгени
(Мф. 28:16-20; Мк. 16:14-18; Ин. 20:19-23)
36 Олор мынайда айдып турганча, Иисус Бойы олордыҥ ортозына туруп:
– Слерге амыр болзын! – деди.
37 Олор сӱне кӧрӱп турус дежип, куйка баштары јимирей берди.
38 – Не тӱймей бердигер, јӱректеригер нениҥ учун эреҥистелишле толо? – деп, Ол сурады. –
39 Мениҥ колымды, Мениҥ будымды кӧригер: бу Мен Бойым эдим. Мени тудуп-сыймап кӧригер: сӱнеде эт-кан да, сӧӧк тӧ јок, Менде дезе бар болгонын кӧрӱп турыгар.
40 Мынайда айдала, олорго колы-будын кӧргӱсти.
41 Олор сӱӱнгенине, бӱдӱп болбой, кайкажып турарда, Ол:
– Мында слерде јиир курсак бар ба? – деди.
42 Олор каарып койгон балык ла адаруныҥ балын алып бердилер.
43 Балыкты алып, олордыҥ кӧзинче јиди.
44 Оноҥ айтты:
– Моисейдиҥ Јасагында, јарлыкчылардыҥ бичигинде, сарындарда Мен керегинде айдылганы ончозы бӱдер учурлу деп, слерле кожо јӱрген тужымда айдып туратаным бу.
45 Иисус олорго Агару Бичиктерди оҥдоор сагыш ачып,
46 айтты:
– Бичилгениле, Христос кыйналар, је ӱчинчи кӱнде тирилер;
47 Оныҥ адында кинчектер ташталзын деп, Кудайга баштанары Иерусалимнеҥ баштайла ончо калыктарда јарлалар.
48 Слер дезе мыныҥ керечилери.
49 Адамныҥ берер болгонын слерге ийерим. Слер дезе, ӧрӧртинеҥ кӱч алганчагар, бу калада јӱригер.
50 Ӱренчиктерин каладаҥ чыгарала, Вифанияга једеле, колдорын саҥ ӧрӧ эдип, олорды алкады.
51 Алкап туруп, олордоҥ айрылып, теҥериге кӧдӱрилип баштады.
52 Ӱренчиктер Ого бажырып, сӱӱнчизин бадырып болбой, Иерусалимге јанып келдилер.
53 Кудайды алкап, јаантайын байзыҥда болуп јӱрдилер. Аминь .
Иоанн бичиген сӱӱнчилӱ јар
1
Јӱрӱмниҥ сӧзи
1 Элдеҥ озо Сӧс болгон, Сӧс Кудайда болгон, Сӧс Кудай болгон.
2 Ол элдеҥ озо Кудайда болгон.
3 Ончозы Оноҥ бӱдӱп, јӱрӱп јат, Ол јогынаҥ не де бӱтпеген.
4 Оныҥ Бойында јӱрӱм болгон, ол јӱрӱм улуска јарык болгон.
5 Јарык караҥуйда јарыйт, караҥуй оны бӱркеп болбогон.
6 Кудайдаҥ ийилген кижи табылган, оныҥ ады-јолы Иоанн .
7 Ончозы ол ажыра Ого бӱтсин деп, ол керелеерге, Јарыктыҥ керечизи болорго келген.
8 Ол бойы јарык болбогон, је Јарыктыҥ керечизи болорго келген.
9 Бу јер-телекейге келип турган кажы ла кижини јарыдар чын Јарык болгон.
10 Ол телекейде јӱрген, телекей Оноҥ бӱткен, је бу телекейдиҥ улузы Оны таныбаган.
11 Бойыныҥ улузына келген, је улузы Оны јуутпаган.
12 Оны јуудып, Ого бӱткен улуска дезе Кудайдыҥ балдары болор јаҥ берген.
13 Олор каннаҥ туулган эмес, эт-канныҥ кӱӱнинеҥ эмес, эр кижиниҥ кӱӱнинеҥ эмес, Кудайдаҥ туулгандар.
14 Ол Сӧс кижи болуп калды, ортобыста јӱрди. Бис Оныҥ магын кӧрдибис, бу макты Ол Аданыҥ сок јаҥыс Уулы болуп алган. Ол јакшылыкла, чындыкла толо болгон.
15 Иоанн Оны керелеп, јарлаган: «„Кийнимнеҥ келип јатканы мениҥ алдымда болуп калды, нениҥ учун дезе менеҥ озо бар болгон“ деп айтканым бу».
16 Оныҥ толозынаҥ ончобыс јакшылыкка ӱзеери јакшылык алдыбыс.
17Јасак Моисейдеҥ берилген, јакшылык ла чындык дезе Иисус Христостоҥ болды.
18 Кудайды кем де, качан да кӧрбӧгӧн. Оны биске Аданыҥ ӧзӧгинде јӱреечи сок јаҥыс Уулы ачкан.
Крестеечи Иоанныҥ керези
(Мф. 3:1-12; Мк. 1:2-8; Лк. 3:15-17)
19 Бат, Иоанныҥ керези.
Иоанн кем болгонын сурап уксын деп, иудейлер Иерусалимнеҥ абыстарды ла левиттерди ийерде,
20 ол ачыгынча јарлаарынаҥ мойнобой,
– Мен Христос эмезим – деп јарлаган.
21 – Айдарда, сен кем? Илия ба? – деп сурагандар.
Ол «јок» – деген.
– Јарлыкчы ба? – дешкендер.
Ол «јок» – деген.
22 – Сен кем болорыҥ? – деп, ойто сурагандар. – Бисти ийген улуска бис каруу берер учурлу. Бойыҥды бойыҥ кем деп адайдыҥ?
23 Ол айткан:
– Исаия јарлыкчыныҥ айтканыла, мен – «Кайраканга јол тӱзедип салыгар!» деп, куба чӧлдӧ кыйгырганныҥ ӱни.
24 Ийилген улус дезе фарисейлердеҥ болгон.
25 Олор оноҥ сурагандар:
– Сен Христос эмес болзоҥ, Илия да, јарлыкчы да эмезиҥде, улусты не крестейдиҥ?
26 – Мен суула крестеп јадым – деп, Иоанн каруу јандырган. – Је ортогордо Турганы бар, Оны слер билбезигер.
27 Ол кийнимнеҥ де келип јаткан болзо, мен Оныҥ ӧдӱгиниҥ буузын да чечерге турбазым.
28 Бу керек Вифанияда, Иордан ары јанында болгон. Анда Иоанн улусты крестеп јӱрген.
29 Эртезинде Иоанн ого базып келеткен Иисусты кӧрӧлӧ, айтты:
– Бу телекейдиҥ улузыныҥ кинчегин кедери алып јаткан Кудайдыҥ Курааны бу.
30 «Кийнимнеҥ Эр кижи келедири, Ол мениҥ алдыма турар болды, нениҥ учун дезе Ол менеҥ озо бар болгон» деп, байа айтканым бу.
31 Мен Оны билбегем, је Израильге Ол ачылзын деп, улусты суула крестеерге келген эдим.
32 Иоанн керелеп, айтты:
– Теҥеридеҥ кӱӱле чилеп тӱжӱп келеле, Оныҥ ӱстинде јӱрген Тынды кӧргӧм.
33 Мен Оны билбес болгом, је суула кресте деп, мени ийгени Бойы меге мынайда айткан: «Кемге Тын тӱжӱп, Оныҥ ӱстине туруп калганын кӧрӧр болзоҥ, Агару Тынла крестеечи Ол».
34 Мен кӧрдим, Ол Кудайдыҥ Уулы деп кереледим.
Баштапкы ӱренчиктер
35 Эртезинде Иоанн база ла анда турган, ӱренчиктериниҥ экӱзи кожо болгон.
36 Базып отурган Иисусты кӧрӧлӧ, ол айтты:
– Кӧригер, бу Кудайдыҥ Курааны!
37 Эки ӱренчик оныҥ сӧзин угала, Иисустыҥ кийнинеҥ бардылар.
38 Иисус дезе кайра баштанып, олордыҥ келип јатканын кӧрӧлӧ, айтты:
– Слерге не керек?
Олор:
– Равви ! – дедилер. (Равви дегени, Ӱредӱчи дегени.) – Јадып турган јериҥ кайда эди?
39 Ол:
– Барып кӧригер – деди.
Олор барып, јадып турган јерин кӧрӧлӧ, ол кӱн Оныла кожо болдылар. Тӧрт саат кирези тӱш болгон.
40 Иоанныҥ айтканын угуп, Иисусла кожо барган экӱниҥ бирӱзи Симон-Петрдыҥ карындажы Андрей болгон.
41 Ол Симон агазын озо табала, ого айтты:
– Бис Мессияны таптыс.
(Мессия дегени, Христос дегени.)
42 Ол Симонды Иисуска экелди. Иисус дезе, Симон јаар кӧрӧлӧ, айтты:
– Сен – Симон, Ионаныҥ уулы. Эмди Кифа деп адаларыҥ.
(Кифа дегени, Петр дегени.)
43 Эртезинде Иисус Галилей јерине барар деп шӱӱди. Филиппти табала, ого айтты:
– Мени ээчий бас.
44 Филипп дезе Андрей ле Петр јаткан Вифсаида деп каладаҥ болгон.
45 Ол Нафанаилди табала, айтты:
– Моисей Јасакта бичигенди ле јарлыкчылар бичигенди таптыбыс. Ол Иисус, Назарет јеринеҥ Иосифтиҥ уулы.
46 Је Нафанаил ого айтты:
– Назареттеҥ јакшы чыгар беди?
Филипп:
– Барып кӧр – деди.
47 Иисус, Бойы јаар базып келеткен Нафанаилди кӧрӧлӧ, ол керегинде айтты:
– Израильдиҥ чын кижизи бу, ондо меке јок.
48 – Сен мени кайдаҥ билериҥ? – деп, Нафанаил сурады.
– Сени Филипп кычыргалакта, смоква агаштыҥ алдында турганыҥды кӧргӧм – деп, Иисус каруу јандырды.
49 Нафанаил айтты:
– Равви! Сен – Кудайдыҥ Уулы, Сен – Израильдиҥ Кааны!
50 Иисус:
– Сени смоква агаштыҥ алдында турганыҥды кӧргӧм деп, сеге айтканым учун бӱдӱп јадыҥ. Мынаҥ артыкты кӧрӧриҥ – дейле,
51 айтты: – Чынын, чынын айдадым слерге: эмдидеҥ ала теҥериниҥ ачылганын, Кудайдыҥ ангелдери Кижи Уулына кӧдӱрилип, тӱжӱп јатканын кӧрӧригер.
2
Канадагы той
1 Ӱчинчи кӱнде Галилейдеги Канада той болгон. Иисустыҥ энези де анда болгон.
2Иисус ла Оныҥ ӱренчиктери тойго база кычырылган.
3 Аракы јетпей каларда, энези Иисуска:
– Олордо аракы јок – деди.
4 – Нени эдетенимди сен айдатаҥ ба, ӱй кижи? – деп, Иисус каруу јандырды. – Мениҥ ӧйим јеткелек.
5 Энези јалчыларга айтты:
– Ол слерге не деп айдар, оны эдигер.
6 Анда кажызына ла он сабат кире суу бадар алты таш кӱп турган. Олор иудейлердиҥ арутанатан чӱм-јаҥын ӧткӱрерге керектӱ болгон.
7 Иисус јалчыларга:
– Кӱптерди суула толтырыгар – деерде, олор кӱптерге толтыра суу урдылар.
8 – Эмди сузуп, той башкарган кижиге апарыгар – деди.
Олор апарып бердилер.
9 Той башкараачы аракы боло берген суудаҥ амзап кӧрӧлӧ, – ол дезе аракы кайдаҥ келгенин билбеген, оны јаҥыс суу сускан јалчылар билген, – колтуны бойына кычырала,
10 ого айтты:
– Кажы ла кижи озо аракыныҥ јакшызын уратан, айылчылар ичип эзирген тушта, кирелӱзин. Сен дезе јакшы аракыны эмдиге јетире урбадыҥ.
11 Анайып, Иисус Галилейдеги Канада баштапкы кайкал этти, Бойыныҥ магын ачты; ӱренчиктери Ого бӱтти.
12 Мыныҥ кийнинде Ол Капернаумга келди. Оныла кожо энези, карындаштары ла ӱренчиктери болгон. Анда олор тоолу ла кӱн јӱрген.
Кудайдыҥ байзыҥын арутаганы
(Мф. 21:12-13; Мк. 11:15-17; Лк. 19:45-46)
13 Иудей Пасха јууктап келерде, Иисус Иерусалимге келди.
14 Ол байзыҥда чарлар, койлор, кӱӱлелер садып турган, акча солып отурган улусты кӧрди.
15 Армакчыдаҥ камчы толгоп, байзыҥнаҥ ончозын чыгара сӱрди: койлорды да, чарларды да; солычылардыҥ акчазын тӧгӱп, столдорын аҥтарды.
16 Кӱӱле садаачыларга айтты:
– Мыныгарды алып чыгыгар, Адамныҥ айлын садуныҥ айылы этпегер!
17«Сениҥ айлыҥ учун ичим кӱйӱп, Мени јалбыш чылап јиир» – деп бичилгенин ӱренчиктер эске алдылар.
18 Айдарда, иудейлер каруу јандырып, Ого айттылар:
– Анайда эдер јаҥыҥ бар деп, биске кандый билди кӧргӱзериҥ?
19 – Бу байзыҥды јемиригер, Мен оны ӱч кӱнге орныктырып ийерим – деп, Иисус каруу јандырды.
20 – Бу байзыҥ тӧртӧн алты јыл тудулган, Сен дезе оны ӱч кӱнге орныктырарга ба? – деп, иудейлер айттылар.
21 Иисус дезе Бойыныҥ эди-каныныҥ байзыҥын айткан.
22 Ол тирилерде, ӱренчиктери Ол мыны айтканын эске алып, Агару Бичикке ле Иисус айткан сӧскӧ бӱде бергендер.
23 Ол Иерусалимде Пасха байрамда јӱрерде, Оныҥ јайаган билдилерин кӧрӧлӧ, кӧп улус Ого бӱтти.
24 Је Иисус Бойын олорго бӱдӱндирбей турган, нениҥ учун дезе ончозын билер болгон.
25 Кижиниҥ ичинде не барын Бойы билер учун, кижи керегинде ӧскӧ кижи керелеерин керектебей турган.
3
Иисус ла Никодим
1 Фарисейлер ортодо иудей бийлердиҥ бирӱзи Никодим деп кижи болгон.
2 Ол Иисуска тӱнде келеле, айтты:
– Равви ! Сен Кудайдаҥ келген Ӱредӱчи деп билерис. Сен јайап јӱрген билдилерди Кудайдыҥ болужы јокко кем де јайап болбос.
3Иисус ого каруу јандырды:
– Чынын, чынын айдадым сеге: ӧрӧртинеҥ туулбаган кижи, Кудайдыҥ Каандыгын кӧрӱп болбос.
4 – Карган кижи ак-јарыкка канайып туулатан? – деп, Никодим Ого айтты. – Эне ичине катап киреле, туулып болор бо?
5 Иисус каруу јандырды:
– Чынын, чынын айдадым сеге: суудаҥ ла Тыннаҥ туулбаган кижи, Кудайдыҥ Каандыгына кирип болбос.
6 Эт-каннаҥ туулганы, эт-кан болор, Тыннаҥ туулганы дезе, тын болор.
7 «Слерге ӧрӧртинеҥ туулар керек» деп, сеге айтканыма кайкаба.
8 Тын кайда тынайын дезе, анда тынат. Оныҥ табыжын угарын угуп јадыҥ, је кайдаҥ келип, кайдаар барып јатканын билбезиҥ. Тыннаҥ туулган кажы ла кижиле андый болотон.
9 – Ол канайып болотон? – деп, Никодим сурады.
10 – Израильдиҥ ӱредӱчизи болорыҥда, мыны билбес болдыҥ ба? – деп, Иисус каруу јандырды. –
11 Чынын, чынын айдадым сеге: бис нени билгенисти айдадыс, нени кӧргӧнисти керелейдис, слер дезе кере сӧзибисти јаратпай јадыгар.
12 Слерге јердийин айтканыма бӱтпегенеерде, теҥеринийин айтсам, канайып бӱдеригер?
13 Теҥериде јӱрген, теҥеридеҥ тӱшкен Кижи Уулынаҥ башка, теҥериге кем де чыкпаган.
14-15 Ого бӱткен кажы ла кижи ӧлӱп калбай, ӱргӱлји јӱрӱмдӱ болзын деп, куба чӧлдӧ Моисей јыланды ӧрӧ кӧдӱргендий, Кижи Уулы анайып ок кӧдӱрилер учурлу.
16 Ого бӱткен кажы ла кижи ӧлбӧй, ӱргӱлји јӱрӱмдӱ болзын деп, Кудай бу телекейдиҥ улузына карузыган учун сок јаҥыс Уулын берген.
17 Кудай Бойыныҥ Уулын бу телекейдиҥ улузыныҥ јаргызын этсин деп телекейге ийген эмес, бу телекейдиҥ улузы Ол ажыра аргадалзын деп ийген.
18 Кудайга бӱткени јаргылатпас; бӱтпегени дезе, Оныҥ сок јаҥыс Уулына бӱтпегени учун, јаргылаткан.
19 Јаргыныҥ учуры дезе бу: телекейге јарык келген, је улус карачкыны јарыктаҥ артык сӱӱген, нениҥ учун дезе олордыҥ кылынып јӱргени јаман болгон.
20 Јаман кылынып јӱрген кажы ла кижи, керектери јаман учун, онызын билдиртпеске, јарыкты јаман кӧрӱп, јарыкка барбай јат.
21 Чындыкла эдип јӱрген кижи дезе, керектери Кудайдыҥ болужыла эдилгени кӧрӱнзин деп, јарыкка барат.
Иисус ла Крестеечи Иоанн
22 Мыныҥ кийнинде Иисус ӱренчиктериле кожо Иудей јерине келди. Анда олорло кожо јӱрӱп, улусты крестеди.
23Иоанн дезе анайып ок Салимниҥ јуугындагы Енон деп јерде крестеген, нениҥ учун дезе анда суу кӧп болгон. Бого келип, креске тӱжӱп тургандар.
24 Бу керек Иоанн тӱрмелеткелекте болгон.
25 Ол тушта Иоанныҥ ӱренчиктери иудейлерле аруталары керегинде сӧс блаашкандар.
26 Олор Иоаннга келип, айткан:
– Равви, сениле кожо Иорданда болгон, сен керелеген Кижи база крестейт, ончозы Ого барат.
27 – Кижиге теҥеридеҥ берилбезе, ол бойына нени де алынып болбос – деп, Иоанн каруу јандырды. –
28 «Мен Христос эмезим, је мен Оноҥ озо ийилгем» деп айтканымды уккан керечилер слер бойыгар эдигер.
29 Сыргалјылу кижини колту дейтен. Колтуныҥ најызы дезе, ого коштой туруп, оны тыҥдап, ӱнин угала, сӱрекей сӱӱнет. Мениҥ бу сӱӱнчим эмди бӱтти.
30 Ол јаанаар, мен кичинектеер учурлу.
31 Ӧрӧртинеҥ Келип Турганы, ончозынаҥ бийик эди. Јердеҥ болуп јӱргени дезе, јердийи эди, ол јердийи чилеп эрмектенет. Теҥеридеҥ Келип Турганы, ончозынаҥ бийик.
32 Ол нени кӧргӧнин, нени укканын керелейт, је Оныҥ керелегенин јарадып турганы јок.
33 Оныҥ керезин јаратканы, Кудай чындык деп, бойыныҥ таҥмазын басканы ол.
34 Кудайдыҥ ийгени, Кудайдыҥ сӧзин айдат. Кудай дезе Тынды кемјип беретен эмес.
35 Ада Уулына карузып, ончозын Оныҥ колына берген.
36 Уулына бӱткени, ӱргӱлји јӱрӱмдӱ, Уулына бакпаганы, јӱрӱм кӧрбӧс: оныҥ ӱстинде Кудайдыҥ чугулы јӱрет.
4
Иисус ла самар ӱй кижи
1-3Иисус , Иоаннга кӧрӧ, кӧп ӱренчиктер таап крестеп јат деп, фарисейлерге табыш јетти. Улусты дезе Иисус Бойы эмес, ӱренчиктери крестеген. Иисус бу керегинде билип ийеле, Иудей јерин таштап, ойто Галилей јерине барды.
4 Ого Самар јериле ӧдӱп барар керек болгон.
5 Ол Сихарь деп самар калага келди. Бу кала Иаков бойыныҥ уулына, Иосифке, берген јердиҥ јуугында турган.
6 Анда Иаковтыҥ кутугы болгон. Иисус, јолдоҥ арып-чылайла, кутуктыҥ јанына отура тӱшти. Тал-тӱш кирези болгон.
7 Суу сузуп аларга бир самар ӱй кижи келди.
Иисус ого:
– Меге ичерге суу бер – деди.
8 Оныҥ ӱренчиктери курсак садып аларга кала баргандар.
9 Самар ӱй кижи айтты:
– Иудей Бойыҥ менеҥ, самар ӱй кижидеҥ, ичерге сууны не сурайдыҥ?
Иудейлер самарларла јанашпайтан.
10 – Кудайдыҥ бергенин, «Меге ичерге суу бер» деп, сеге айдып турганы кем болгонын билген болзоҥ, Оноҥ бойыҥ сураар эдиҥ, Ол сеге тирӱ суу берер эди – деп, Иисус каруу јандырды.
11 – Ӧрӧкӧн! – деп, ӱй кижи Ого айтты. – Сузар немеҥ јокто, кутук дезе тереҥ болгондо, тирӱ суу Сенде кайдаҥ келетен эди?
12 Биске бу кутукты берген Иаков адабыстаҥ Сен јаан болдыҥ ба? Ол бойы, уулдары да, малы да мынаҥ ичетен.
13 – Бу суудаҥ ичкени, ойто суузаар – деп, Иисус каруу јандырды. –
14 Је Мениҥ берер суумнаҥ ичери – јажына суузабас. Берер суум дезе оныҥ ичинде ӱргӱлји јӱрӱмге агар суу чыгыды боло берер.
15 – Ӧрӧкӧн, – деп, ӱй кижи Ого айтты, – андый суудаҥ меге бер, мен суузабайын, бого суу аларга јӱрбейин.
16 Иисус айтты:
– Барып, ӧбӧӧниҥди айдала, бого кел.
17 – Менде ӧбӧӧн јок – деп, ӱй кижи каруу јандырды. Иисус:
– Ӧбӧӧним јок деп айтканыҥ чын – деди. –
18 Сен беш ӧбӧгӧндӱ болгоҥ. Эмдигизи сеге ӧбӧгӧн эмес, бу айтканыҥ чын.
19 – Ӧрӧкӧн, – деп, ӱй кижи айтты, – Сен јарлыкчы болгоныҥды кӧрӱп турум.
20 Бистиҥ адаларыс Кудайга бу кырдыҥ бажында бажырган. Слер дезе јаҥыс Иерусалимде бажырар керек дейдигер.
21 Иисус айтты:
– Меге бӱт, ӱй кижи: Адага бу кырдыҥ бажында да эмес, Иерусалимде де эмес бажырар ӧй келип јат.
22 Слер неге бажырып турганыгарды билбей јадыгар, бис дезе неге бажырып турганысты билерис, нениҥ учун дезе аргадаш иудейлердеҥ болор.
23 Чын ла бажырып јӱрген улус Адага тынла, чындыкла бажырар ӧй келип јат, једип те келди. Ада андый бажыраачыларды Бойына бедирейт ине.
24 Кудай – ол Тын, Ого бажырары тынла, чындыкла бажырар учурлу.
25 – Христос дейтен Мессия келерин билерим – деп, ӱй кижи айтты. – Ол келгежин, биске ончозын айдып берер.
26 – Ол Мен эдим, бу сениле эрмектежип турган Бойым – деп, Иисус каруу јандырды.
27 Анайткан јерде Оныҥ ӱренчиктери келди. Оны ӱй кижиле эрмектежип туру деп кайкадылар, је «Оноҥ Сеге не керек?» эмезе: «Оныла не эрмектежип туруҥ?» – деп, кемизи де сурабады.
28 Ӱй кижи суу урар јыракызын артырып койоло, калага барып, улуска айтты:
29 – Меге нени ле кылынганымды айткан Кижини барып кӧригер, Христос Ол болбозын.
30 Олор каладаҥ чыгып, Иисус јаар ууландылар.
31 Бу ӧйдӧ ӱренчиктер Ого айттылар:
– Равви , курсак ји!
32 Је Ол айтты:
– Менде слер билбейтен курсак бар.
33 – Курсакты Ого кижи экелип берди эмеш пе? – деп, ӱренчиктер бой-бойына айдышты.
34 Иисус олорго айтты:
– Мениҥ курсагым – Мени Ийгенниҥ табыла эдери ле Оныҥ керегин бӱдӱрери.
35 Эмди база тӧрт ай болзо, аш кезер ӧй једер деп, слер айдып јӱрген эмес бедигер? Је Мениҥ слерге айдып турганым бу: кыраларга кӧзигер салып кӧрзӧгӧр, олордыҥ агарып, кезер ӧйи једип, бышканын!
36 Аш чачканы ла аш кескени кожо сӱӱнзин деп, аш кезери кайрал алат, ажын ӱргӱлји јӱрӱмге уруп салат.
37 Бу учуралда «Бирӱзи чачат, ӧскӧзи кезет» деген сӧс чын.
38 Мен слерди бойыгар иштебеген кырада аш кезерге ийип јадым. Анда ӧскӧ улус иштеген эди, слер дезе олордыҥ ижине кирдигер.
39 «Меге нени ле кылынганымды айткан» деп керелеген ӱй кижиниҥ сӧзиле ол каланыҥ кӧп самарлары Иисуска бӱтти.
40 Оныҥ учун самарлар Ого келеле, олордо артып калзын деп сурадылар. Ол анда эки кӱн јӱрди.
41 Оныҥ айткан сӧзин угала, оноҥ кӧп улус Ого бӱтти.
42 Байагы ӱй кижиге дезе айттылар:
– Эмди сениҥ сӧзиҥнеҥ улам бӱдӱп турган эмезис. Бис Оны бойыбыс уктыс, Ол чып ла чын бу телекейдиҥ улузын Аргадаачы , Христос деп билдис.
Каанныҥ јалчызыныҥ уулын јасканы
43 Эки кӱнниҥ бажында Иисус оноортынаҥ чыгала, Галилей јаар барды.
44 Јарлыкчы бойыныҥ јеринде кӱндӱзи јок јӱретен деп, Ол Бойы да керелеп айткан.
45 Анайдарда, Ол Галилейге келерде, Оны Галилейдиҥ улузы јуудып алдылар, нениҥ учун дезе, олор Иерусалимдеги байрамда болуп, Оныҥ нени эдип јӱргенин ончозын кӧргӧндӧр.
46 Оноҥ Иисус сууны аракы эткен Галилейдеги Канага ойто келди. Капернаумда каанныҥ бир јалчызыныҥ уулы оорып јаткан.
47 Ол Иисустыҥ Иудейдеҥ Галилейге келгенин угала, Ого келип, ӧлӱп јаткан уулын барып јассын деп, јайнап сурады.
48 – Билдилер ле кайкалдар кӧрбӧгӧнчӧӧр, бӱтпезигер – деп, Иисус ого айтты.
49 – Кайракан , уулым ӧлгӧлӧктӧ, бар – деп, каанныҥ јалчызы айтты.
50 Иисус:
– Јан, уулыҥ эзен – деди.
Ол Иисустыҥ айткан сӧзине бӱделе, јанып ийди.
51 Јолой ого кулдары туштап, уулыҥ эзен дешти.
52 Уулы канча саатта оҥдолгонын сураарда, олор: «Кече биринчи саат тӱште эди изибей барган» – дедилер.
53 «Уулыҥ эзен» деп, Иисустыҥ ого айткан ӧйинде анайда боло бергенин ол билип ийди. Бойы да бӱтти, айылдагы улузы да бӱттилер.
54 Иудейдеҥ Галилейге келеле эткен бу кайкал Иисустыҥ экинчи кайкалы болгон.
5
Суббот кӱнде оору кижини јасканы
1 Мыныҥ кийнинде иудей байрам болгон, Иисус Иерусалимге келген.
2 Иерусалимде Кой каалгазыныҥ јанында еврейлеп Вифезда дейтен суубуунты бар. Анда јабынтылу беш ӧткӱш болгон.
3 Ичинде кӧп оору улус: сокор, аксак, курулгак оорулу улус јаткан, сууныҥ чайбаларын сакып.
4 Кудайдыҥ ангели дезе, кезик аразында байагы сууга тӱжӱп, чайбалтып турган. Суу чайбалза, ого озолоп киргени кандый да оорудаҥ јазылатан болгон.
5 Анда одус сегис јыл оорып јӱрген кижи болгон.
6 Иисус оныҥ јатканын кӧрӧлӧ, оорыганы удап калганын билип, ого айтты:
– Јазылайын деп туруҥ ба?
7 – Эйе, Кайракан , – деп, оору кижи каруу јандырды, – је суу чайбалганда, мени сууга кийдирер кижи јок. Барып јатканчам, менеҥ озо ӧскӧ кижи кирип калган турар.
8 – Тур, тӧжӧгиҥди алып, базып јӱр – деп, Иисус ого айтты.
9 Байагы кижи ол тарый јазылды, тӧжӧгин алып, база берди. Ол суббот кӱнде болгон,
10 оныҥ учун иудейлер јазылган кижиге айттылар:
– Бӱгӱн суббот кӱн эди, сеге тӧжӧк аларга јарабас!
11 Ол каруу јандырды:
– «Тӧжӧгиҥ ал, базып јӱр» деп, мени јасканы айтты.
12 Оноҥ сурадылар:
– «Тӧжӧгиҥ ал, базып јӱр» деп, сеге айткан кижи кем болотон?
13 Јазылган кижи дезе ол кем болгонын билбеген, нениҥ учун дезе Иисус анда турган улустыҥ ортозына јылыйып калган.
14 Мыныҥ кийнинде Иисус ого байзыҥда туштайла, айтты:
– Бат, сен јазылдыҥ. Сеге мынаҥ јаман неме болбозын деп, база кинчек этпе.
15 Бу кижи барала, оны јасканы Иисус деп, иудейлерге айтты.
16 Мыны суббот кӱнде эткени учун иудейлер Иисусты сӱрӱп, ӧлтӱрерге турдылар.
17 Је Ол айтты:
– Адам Бойыныҥ керегин эмдиге јетире эдет, Мен де эдип јадым.
18 Ол суббот кӱнди байлаардаҥ болгой, Кудайды Адазынып, Бойын Кудайга тӱҥейлеген учун иудейлер Оны там истеп, ӧлтӱрерге турдылар.
19 Бого каруу эдип, Иисус айтты:
– Чынын, чынын айдадым слерге: Адазыныҥ эдип турганын кӧрбӧгӧнчӧ, Уулы таҥынаҥ Бойы нени де эдип болбос. Адазыныҥ эдип турганын Уулы да эдет.
20 Адазы Уулына карузып, Бойыныҥ нени ле эдип турганын Ого кӧргӱзет. Слерди кайкадып, мынаҥ да артыкты эдип кӧргӱзер.
21 Ада ӧлгӧндӧрди тиргизип, олорго јӱрӱм берген чилеп, Уулы да јӱрӱм берейин дегенге, јӱрӱм берет.
22-23 Ада кемди де јаргылабай јат, Аданы тоогондый, ончозы Уулын тооп јӱрзин деп, Ол јаргы эдерин Уулыныҥ табына берген. Уулын тообогоны, Оны ийген Аданы тообогоны ол.
24 Чынын, чынын айдадым слерге: Мениҥ сӧзимди угуп, Мени Ийгенге бӱткени, ӱргӱлји јӱрӱмдӱ. Ол јаргылатпас – ӧлӱмнеҥ јӱрӱмге кечкен.
25 Чынын, чынын айдадым слерге: ӧй једип келедири, једип те келди: ӧлгӧндӧр Кудай Уулыныҥ ӱнин угар; угала, тирилер.
26 Канайып Ада Бойында Бойы јӱрӱмдӱ, анайып Бойында Бойы јӱрӱмдӱ болорын Уулына да берген.
27 Ол Кижи Уулы болгон учун, јаргы да эдерин Оныҥ табына салып берген.
28 Мыны кайкабагар, нениҥ учун дезе сӧӧк салар јерде јаткандардыҥ ончозы Кудайдыҥ Уулыныҥ ӱнин угар ӧй једип келедири.
29 Јакшы эдип јӱргендери јӱрӱм јӱрерге тирилер; јаман эдип јӱргендери буруладарга тирилер.
30 Мен Бойым таҥынаҥ нени де эдип болбозым: канайып уккам, анайып јаргы эдип јадым. Мениҥ јаргым чындык, нениҥ учун дезе Бойымныҥ табымла эдип јӱрейин деп турган эмезим, је Мени ийген Аданыҥ табыла эдип турум.
Кудайдыҥ Уулын керелегени
31 – Мен Бойымды Бойым керелеп турган болзом, Мениҥ керелегеним чын эмес.
32 Мени ӧскӧзи керелейт, оныҥ Мени керелеген керези чын деп, Мен билерим.
33 Слер Иоаннга элчилер ийгенигер; ол чындыкты кереледи.
34 Мен кижиниҥ керезин керексип турган эмезим, је мынайда айтканым, слерди аргадалзын деп айтканым ол болор.
35Иоанн кӱйӱп, јалтырап турган јарыткыш болгон. Слер дезе оныҥ јарыгында бир кезекке сӱӱнип аларга сананганыгар.
36 Менде дезе Иоанндыйынаҥ јаан кере бар: нени эдип турганымды Ада эттирип јат; нени эдип турганым, Мени Ада ийген деп, керелеп турганы ол.
37 Мени ийген Ада Бойы Мени кереледи. Слер дезе Оныҥ ӱнин качан да укпаганыгар, Оныҥ бӱдӱмин де кӧрбӧгӧнигер.
38 Оныҥ сӧзи де слердиҥ бойыгарда јӱрбей јат, нениҥ учун дезе Оныҥ Ийгенине бӱтпейдигер.
39 Слер Агару бичиктерди шиҥжӱлеп, олордоҥ ӱргӱлји јӱрӱмдӱ болорго сананып јадыгар. Олор дезе Мени керелеп турулар.
40 Је јӱрӱмдӱ болойын деп, слердиҥ Меге келер кӱӱнигер јок.
41 Улустаҥ Мен мак албай јадым.
42 Је Мен слерди билерим: слердиҥ ичигерде Кудайга сӱӱш јок.
43 Мен Адамныҥ адынаҥ келдим, је слер Мени јуутпай јадыгар; ӧскӧзи бойыныҥ адынаҥ келзе, оны слер јуудып аларыгар.
44 Кудайдаҥ мак бедиребей, бойыгардаҥ бойыгар мак алып, канайып бӱдеригер?
45 Мени Аданыҥ алдында слерди бурулаар деп сананбагар, слерди бурулаары бар: слер иженип јӱрген Моисей .
46 Слер Моисейге бӱткен болзогор, Меге де бӱдер эдигер, нениҥ учун дезе ол Мен керегинде бичиген.
47 Је оныҥ бичигенине бӱтпей турган болзогор, Мениҥ айтканыма канайып бӱдеригер?
6
Беш муҥ кижини тойдырганы
(Мф. 14:13-21; Мк. 6:30-44; Лк. 9:10-17)
1 Мыныҥ кийнинде Иисус Галилей эмезе Тивериад дейтен талайдыҥ ол јанына барды.
2 Оору-јоболды јазып, кайкалдар јайап јӱргенин кӧрӧлӧ, Оныҥ кийнинеҥ камык улус барды.
3 Иисус кырдыҥ бажына чыгып, анда ӱренчиктериле кожо отурып алды.
4 Иудейлердиҥ Пасха байрамы јууктап келеткен.
5 Ого кӧп улус келип јатканын кӧрӧлӧ, Иисус Филиппке айтты:
– Буларды азыраарга, калашты кайдаҥ садып аларыс?
6 Бойыныҥ эдетенин билип, Ол анайда ченеп сураган.
7 – Олордыҥ кажызына ла эмештеҥ де једишсин деп, олорго эки јӱс динарийдиҥ калажы јетпес – деп, Филипп каруу јандырды.
8 Ӱренчиктериниҥ бирӱзи, Симон-Петрдыҥ Андрей деп карындажы, Ого айтты:
9 – Мында бир уулчакта арбаныҥ беш болчок калажы ла эки балыгаш бар, је мындый кӧп улуска ол не болзын.
10 Иисус айтты:
– Улусты кыйын отурзын дегер.
Ол јум ӧлӧҥдӱ јер болгон. Анайдарда, беш муҥ кире кижи кыйын отурды.
11 Иисус калашты алып, алкыш јетиреле, ӱренчиктерге ӱледи, ӱренчиктер дезе кыйын отурган улуска ӱледилер. Анайып ок балыкты да кем канча кире кӱӱнзегениле ӱледи.
12 Улус јип, тойордо, ӱренчиктерине айтты:
– Јигенниҥ арткан-калганын јууп алыгар, бир де неме кара јерге калбазын.
13 Јиген улустаҥ арткан арбаныҥ беш болчок тилимдерин он эки каламага толтыра јууп алдылар.
14 Улус Ол јайаган кайкалды кӧрӧлӧ, айдышты:
– Телекейге келетен Јарлыкчы чып-чын бу эмтир!
15 Келип, Оны тудала, каан эдип аларга тургандарын Иисус билип ийеле, јаҥыс Бойы кыр јаар ойто јӱре берди.
Сууныҥ ӱстиле басканы
(Мф. 14:22-27; Мк. 6:45-52)
16 Эҥир кире берерде, Иисустыҥ ӱренчиктери талай јаар тӱштилер.
17 Кемеге отурып, талайдыҥ ол јанындагы Капернаум дӧӧн јӱстилер. Караҥуйлай берди, Иисус дезе олорго эмдиге јетире келбеген.
18 Тыҥ салкын согуп, талай толкуланып турган.
19 Беш-алты беристе кирези јӱзеле, Иисустыҥ талай ӱстиле базып, кемеге јууктап келеткенин кӧрӧлӧ, коркый бердилер.
20 Је Ол:
– Бу Мен, коркыбагар! – деди.
21 Олор Иисусты кемеге отургызып аларга турарда, кеме ол ло тарый олор јӱзӱп бараткан јаратка једип токтоды.
Јӱрӱм берер тирӱ калаш
22 Эртезинде талайдыҥ ол јанында артып калган улус ондо јӱк ле бир кеме болгонын, Иисус ӱренчиктериле кожо ол кемеге отурбаганын, ӱренчиктер јаҥыс бойы јӱскенин кӧрдилер.
23 Айдарда, Кайракан алкыш-быйанын јетирген кийнинде олор калаш јиген јерге Тивериаданаҥ бир канча кеме јӱзӱп чыкты.
24 Анда Иисус та, ӱренчиктер де јок болгонын кӧрӧлӧ, улус кемелерге отурып, Иисусты бедиреп, Капернаумга јӱзӱп келдилер.
25 Оны талайдыҥ ол јанынаҥ табала, сурадылар:
– Равви , Сен бого качан келдиҥ?
26 Иисус каруу јандырып, айтты:
– Чынын, чынын айдадым слерге: слер кайкалдар кӧргӧнигер учун эмес, калаш јип тойгоныгар учун Мени бедиреп турганыгар.
27 Ӱрелер курсак учун эмес, ӱргӱлји јӱрӱм јӱргӱзер курсак учун иштегер. Оны слерге Ада Кудай таҥмалап койгон Кижи Уулы берер.
28 – Кудайдыҥ керегин бӱдӱрерге, нени эделик? – деп, олор сурадылар.
29 Иисус каруу јандырды:
– Кудайдыҥ кереги бат бу: Оныҥ Ийгенине бӱдигер.
30 – Кӧрӧлӧ, бисти Сеге бӱтсин деп, кандый билди кӧргӱзериҥ? – деп, олор сурадылар. – Сен нени эдип јадыҥ?
31Теҥеридеҥ олорго калаш берген деп бичилгениле, адаларыс куба чӧлдӧ манна јиген эди.
32 Иисус олорго айтты:
– Чынын, чынын айдадым слерге: теҥеридеҥ калашты слерге Моисей берген эмес, теҥеридеҥ чын калашты слерге Мениҥ Адам берип јат.
33 Теҥеридеҥ тӱжӱп, бу телекейдиҥ улузына јӱрӱм берер калаш – Кудайдыҥ калажы.
34 Олор:
– Кайракан, андый калашты јаантайын биске берип тур – дедилер.
35 Иисус олорго айтты:
– Мен – јӱрӱм берер калаш. Меге келген кижи качан да аштабас, Меге бӱткен кижи качан да суузабас.
36 Је слер, Мени кӧрӱп јӱрген бойыгар, Меге бӱтпей јадыгар деп, Мен слерге айткам.
37 Адамныҥ бергени ончозы Меге келер. Меге келип јатканды кедери сӱрбезим.
38 Бойымныҥ табымла эдип јӱрейин деп, теҥеридеҥ тӱшкен эмезим, Мени ийген Аданыҥ табыла эдип јӱрейин деп, теҥеридеҥ тӱшкем.
39 Адамныҥ бастыра бергенин бир де јылыйтпай, ончозын калганчы кӱнде тиргизерим – ол Мени ийген Адамныҥ табы.
40 Мени Ийгенниҥ табы – Уулын кӧрӱп, Ого бӱткен кажы ла кижи ӱргӱлји јӱрӱмдӱ болоры. Калганчы кӱнде Мен оны тиргизерим.
41 Ол Бойын «Мен – теҥеридеҥ тӱшкен калаш» деп айтканына иудейлер арбанып,
42 айттылар:
– Бу Иосифтиҥ уулы Иисус эмес беди? Бис Оныҥ адазын ла энезин билер эмейис. «Мен теҥеридеҥ тӱшкем» деп, канайып айдат болбогой?
43 – Бойыгар ортодо арбанышпагар – деп, Иисус олорго айтты. –
44 Мени ийген Адам јараткан кижи, јаҥыс ол Меге келер аргалу. Калганчы кӱнде Мен оны тиргизерим.
45Ончозын Кудай ӱредер деп, јарлыкчыларда бичилгени бар. Ададаҥ угуп ӱренген кижи Меге келер.
46 Мынайып айтканым, Аданы кӧргӧни бар деп айтканым эмес. Кудайдаҥ Кем келген, Аданы кӧргӧни јаҥыс Ол.
47 Чынын, чынын айдадым слерге: Меге бӱткени, ӱргӱлји јӱрӱмдӱ.
48 Мен – јӱрӱм берер калаш.
49 Слердиҥ адаларыгар куба чӧлдӧ маннаны јиген, је ӧлӱп калгандар.
50 Је теҥеридеҥ тӱшкен калаш андый эмес: оны јигени ӧлбӧс.
51 Мен – теҥеридеҥ тӱшкен тирӱ калаш. Бу калаштаҥ јигени ӱргӱлји чакка эзен јӱрер. Мениҥ беретен калажым – Мениҥ эди-каным, оны бу телекейдиҥ улузыныҥ јӱрӱми учун берип јадым.
52 Айдарда, иудейлер бойы ортодо сӧс блаажып, айттылар:
– Ол биске Бойыныҥ эди-канын јиирге канайып беретен?
53 Иисус каруу јандырды:
– Чынын, чынын айдадым слерге: Кижи Уулыныҥ эди-канын јибезегер, Оныҥ канын ичпезегер, бойыгарда јӱрӱм јок болор.
54 Мениҥ эди-канымды јиири, Мениҥ канымды ичери, ӱргӱлји јӱрӱм јӱрери ол. Мен оны калганчы кӱнде тиргизерим.
55 Мениҥ эди-каным – чын курсак, Мениҥ каным – чын суузын.
56 Эди-канымды јиири, канымды ичери Мениҥ Бойымда јӱрӱп јат, Мен де оныҥ бойында јӱрӱп јадым.
57 Мен, тирӱ Ада ийген Бойым, Адамныҥ Бойында тирӱ јӱрӱп јадым, анайып, Мениҥ эди-канымды јигени, Мениҥ Бойымда тирӱ јӱрер.
58 Бу калаш теҥеридеҥ тӱшкен. Је ол маннаны, слердиҥ адаларыгар чылап, јип ӧлгӧниндий эмес: бу калашты јигени, ӱргӱлји јӱрӱмдӱ болор.
59 Мынайда Ол Капернаумдагы синагогада ӱредип айткан.
Ӱргӱлји јӱрӱмниҥ сӧстӧри
60 Кӧп ӱренчиктери мыны угала, айттылар:
– Кандый уур-кӱч сӧстӧр! Олорды кем угар аргалу?
61 Иисус ӱренчиктери арбанып турганын Бойыныҥ ичинде билип, олорго айтты:
– Бу слерге буудак болуп јат па?
62 Кижи Уулыныҥ озогы јерине чыгып баратканын кӧрзӧгӧр, не болор?
63 Јӱрӱм берери – тын, эт-кан дезе, нени де эдип болбос. Слерге айдып турган сӧстӧрим тын да, јӱрӱм де.
64 Је ортогордо бӱтпестери бар.
Иисус дезе бӱтпестерин де, Оны садып ийери кем болорын да бажынаҥ ала билер болгон.
65 Оноҥ айтты:
– Оныҥ учун Мен слерге: «Аданаҥ берилбегенче, кем де Меге келип болбос» дедим.
66 Мыныҥ кийнинде кӧп ӱренчиктери Оноҥ јана тӱжӱп, Оныла кожо јӱрбес болды.
67 Айдарда, Иисус он экӱдеҥ сурады:
– Слер база Менеҥ јӱре берерге турган болороор бо?
68 – Кайракан! – деп, Симон-Петр каруу јандырды. – Бис кемге баратан эдис? Сенде ӱргӱлји јӱрӱмниҥ сӧстӧри бар.
69 Сени Христос , Кудайдыҥ Агарузы деп, бис бӱттис те, билдис те.
70 – Слерди, он экӱни, Мен талдап алган эмес бедим? – деп, Иисус айтты. – Је слердиҥ бирӱгер – кӧрмӧс !
71 Мынайда Ол Симон Искариоттыҥ уулын, Иуданы, айткан. Оны садып ийери он экӱниҥ бирӱзи ол болгон.
7
Иисус ла Оныҥ карындаштары
1 Мыныҥ кийнинде Иисус Иудейде јӱрбеске, Галилей ичиле јӱрди, нениҥ учун дезе иудейлер Оны ӧлтӱрерге тургандар.
2 Иудейлердиҥ байкан тургузатан деп байрамы јууктап келерде,
3 карындаштары Ого айттылар:
– Мынаҥ чыгып, Сениҥ эдип јӱргениҥди ӱренчиктериҥ де кӧрзин деп, Иудей јерине бар.
4 Јарлу болойын деген кижи, јажырып неме этпейтен. Сен андый керектер эдип јӱрген болзоҥ, Бойыҥды Бойыҥ бу телекейдиҥ улузына ач.
5 Карындаштары да Ого бӱтпей турган учун анайып айткандар.
6 Иисус олорго каруу јандырып, айтты:
– Мениҥ ӧйим јеткелек, слерге дезе кандый ла ӧй келижип јат.
7 Улус слерди јаман кӧрӱп болбос, Мени дезе јаман кӧрӱп јат, нениҥ учун дезе олордыҥ кылынып турганы јаман деп, Мен керелеп айдып јӱрӱм.
8 Слер байрамга барыгар, Мен бу байрамга эмди тура барбазым, нениҥ учун дезе Мениҥ ӧйим јеткелек.
9 Мынайда айдала, Ол Галилейде артып калды.
10 Је карындаштары байрамга јӱре берерде, Ол улуска кӧрӱнбей, јажытту барды.
11 Иудейлер Оны байрамнаҥ бедиреп, «Ол кайда?» – деп, сурап турдылар.
12 Улус ортодо Ол керегинде кӧп куучын јӱрди. Кезиктери: «Ол јакшы кижи», ӧскӧлӧри: «Јок, Ол улусты астыртып јат» дешкилеер болды.
13 Андый да болзо, иудейлердеҥ коркып, Ол керегинде кем де ачыгынча айтпай турган.
Байзыҥда јарлыктаганы
14 Байрамныҥ ортозы киреде Иисус байзыҥга кирип, ӱретти.
15 Иудейлер кайкап, айдышты:
– Бу ӱренбеген Бойы, Агару Бичикти канайып билип туру болбогой?
16 Иисус айтты:
– Мениҥ ӱредӱӱм Менийи эмес, Мени Ийгендийи.
17 Оныҥ табыла эдип јӱрейин дегени, бу ӱредӱ Кудайдаҥ ба, эмезе Мен Бойымнаҥ таап айдып тургам ба деп, билип алар.
18 Бойынаҥ таап айдаачы, бойы јакшы атка калайын деп сананат. Је Оны Ийгенге мак бедиреп јӱргени чындык, мекези јок болгоны ол.
19Моисей слерге Јасак берген эмес пе? Је слердиҥ кемигер де Јасакты бӱдӱрбей јат. Мени нениҥ учун ӧлтӱрерге турганыгар?
20 – Сениҥ ӧзӧк-буурыҥда шилемир бар ба? – деп, улус каруу јандырды. – Сени кем ӧлтӱрерге туру?
21 Иисус каруу јандырып, олорго айтты:
– Мен бир ле керек эттим, ончогор кайкап јадыгар.
22 Моисей слерге томдоорын берген – онызы Моисейдеҥ эмес те болзо, адалардаҥ јаҥдалып келген, – слер кижини суббот кӱнде де томдоп јадыгар.
23 Моисейдиҥ јасагы бузулбазын деп, кижи суббот кӱнде томдодып турганда, суббот кӱнде кижиниҥ бастыра бойын јасты деп, Меге кородоп јадыгар ба?
24 Тыш кебериле јаргылабагар, је чындык јаргыла јаргылагар!
25 Иерусалимниҥ бир кезик улузы айдышты:
– Ӧлтӱрерге турган кижизи бу болор бо?
26 Кӧрзӧгӧр дӧ, Ол ачыгынча айдат, Ого кем де неме айтпайт! Ол Христос деп, јаандар чынын билип алган болор бо?
27 Је бу кижи кайдаҥ болгонын билерис. Христос келер болзо, Ол кайдаҥ болгонын кем де билбес.
28 Айдарда, Иисус байзыҥ ичинде јаан ӱнденип, ӱредип айтты:
– Слер Мени билеригер, кайдаҥ болгонымды база билеригер, је Мен Бойымнаҥ Бойым келген эмезим, Мени Ийгени чындык, слер Оны билбезигер.
29 Мен Оны билерим, нениҥ учун дезе Мен Оноҥ келгем, Мени ийгени Ол.
30 Оны тудуп алар эбин бедиредилер, је кем де Ого тийбеди, нениҥ учун дезе Оныҥ ӧйи јеткелек болгон.
31 Калык ортодоҥ кӧп улус Ого бӱдӱп, «Христос келзе, мыныҥ эткенинеҥ артык кайкал эдер беди?» – дежип турдылар.
32 Улустыҥ анайда айдыжып турганы фарисейлерге угулган. Айдарда, улу абыстар ла фарисейлер Оны тудуп аларга, бойлорыныҥ јалчыларын ийгендер.
33 Иисус дезе олорго айткан:
– Слерле кожо эмеш болорым, оноҥ Мени Ийгенге јӱре берерим.
34 Мени бедиреригер, је таппазыгар, Мен кайда болорым, оноор келип болбозыгар.
35 Айдарда, иудейлер бой-бойына айдыштылар:
– Бис таппас кандый јерге барарга туру бу? Еллин ортодо тарай јаткан улустарга барып, анда еллиндерди ӱредерге туру эмеш пе?
36 «Мени бедиреригер, је таппазыгар, Мен кайда болорым, оноор келип болбозыгар» деп айткан сӧзи не сӧс болотон?
Агару Тын керегинде сӧс
37 Байрамныҥ калганчы улу кӱнинде Иисус ӧрӧ туруп, јаан ӱнденип айтты:
– Суузап турганы Меге келип, ичсин.
38 Агару Бичикте айдылганыла, Меге бӱткен кижиниҥ ӧзӧгинеҥ тирӱ суулар агып чыгар.
39 Иисус мынайда Ого бӱткен улус алынатан Тынды айткан. Олордо дезе, Иисустыҥ ады макка чыккалакта, Тын јок болгон.
Иисустаҥ улам бӧлиниш
40 Улустыҥ кезиги, бу сӧзин угала, айдышты:
– Чын, Ол Јарлыкчы !
41 Ӧскӧлӧри:
– Ол Христос! – дедилер.
Кезиги дезе:
– Христос Галилейдеҥ келетен беди? – дешти. –
42 Христос Давидтиҥ ӱренинеҥ, Давидтиҥ турган јери Вифлеемнеҥ келер деп, Агару Бичикте айдылбаган беди?
43 Анайып, Иисустаҥ улам јуулган улус ортодо бӧлиниш болды.
44 Олордыҥ кезиктери Оны тудуп аларга сананды, је Ого кем де тийбеди.
45 Јалчылар једип келерде, улу абыстар ла фарисейлер олордоҥ сурадылар:
– Слер Оны не керек экелбедигер?
46 – Ол Кижи чилеп кем де, качан да эрмектенбеген – деп, јалчылар каруу јандырдылар.
47 – Слер де Оныҥ мекезине кирип калган болдыгар ба? – деп, фарисейлер олорго айдышты. –
48 Бийлердиҥ эмезе фарисейлердиҥ Ого бӱткени бар беди?
49 Је бу калык Јасак билбес, каргышка калган ол.
50 Олордыҥ бирӱзи, башкыда Иисуска келип барган Никодим, олорго айтты:
51 – Озо баштап кижиниҥ бойынаҥ укпаганча, нени кылынып туру деп билип албайынча, бистиҥ Јасак кижини јаргылайтан беди?
52 – Сен де Галилейдеҥ болорыҥ ба? – деп, олор айттылар. – Шиҥде, Галилейдеҥ јарлыкчы бӱтпейтенин билип аларыҥ.
53 Мыныҥ кийнинде ончозы айылдары сайын таркай берди.
8
Кинчектӱ ӱй кижини бурулабаганы
1Иисус дезе Елеон кырга барды.
2 Эртен тура байзыҥга ойто келди. Улус ончозы Ого келип турды. Иисус отурала, олорды ӱреткен.
3 Бу ӧйдӧ бичикчилер ле фарисейлер ӧскӧ эр кижиле болуп туттурткан бир ӱй кижини экелип, ортозына тургузала,
4 Ого айттылар:
– Ӱредӱчи, бу ӱй кижи ӧскӧ эрле биригип, туттурткан.
5Моисей бойыныҥ Јасагында андыйларды ташла шыбалап ӧлтӱрзин деп, биске јакыган. Сен не деериҥ?
6 Олор Оны бурулап айдарга, сӧзинеҥ јик бедиреп, ченеп сурагандар. Је Иисус олорго ајару этпей, бӧкӧйип, сабарыла јерге бичип турды.
7 Олор турумкай сурап турарда, бажын ӧрӧ кӧдӱрип,
– Кемигерде кинчек јок, бу ӱй кижиге озо таш чачсын – дейле,
8 ойто бӧкӧйип, јерге бичий берди.
9 Олор мыны угала, уйадына чыдабай, јаан јаштуларынаҥ баштайла, ээчий-деечий јӱре бердилер. Артып калганы јаҥыс Иисус ла ортозында турган ӱй кижи болды.
10 Иисус бажын ӧрӧ кӧдӱрип, ӱй кижидеҥ сурады:
– Ӱй кижи, олор ончозы кайда? Сени кемизи де бурулап јаргылабады ба?
11 – Јок, Кайракан ! – деп, ол каруу јандырды.
– Мен де сени бурулап јаргылабайдым – деп, Иисус айтты. – Бар, база кинчек этпе.
Иисус – телекейге Јарык
12 Иисус ойто ло олорго айда берди:
– Мен – бу телекейдиҥ улузына Јарык. Мени ээчий барган кижи карачкыда базып јӱрбес, оныҥ бойында јӱрӱмниҥ јарыгы болор.
13 – Сен Бойыҥ Бойыҥды керелеп туруҥ, – деп, фарисейлер айттылар, – Сениҥ керелеп айдып турганыҥ чын эмес.
14 Иисус каруу јандырды:
– Мен Бойымды Бойым да керелеп турган болзом, Мениҥ керелегеним чын, нениҥ учун дезе Бойымныҥ кайдаҥ келгенимди, кайдаар барып јатканымды билерим. Слер дезе Мен кайдаҥ келгенимди, кайдаар барып јатканымды билбезигер.
15 Слер кижи чилеп јаргылап јадыгар, Мен дезе кемди де јаргылабай јадым.
16 Мен јаргылап та турзам, Мениҥ јаргым чын, нениҥ учун дезе Мен јаҥыс Бойым эмес, Мениле кожо Мени ийген Ада.
17 Эки кижиниҥ керези чындык деп, слердиҥ Јасагаарда да бичилгени бар.
18 Мен Бойымды Бойым керелеп турум, Мени ийген Ада Мени база керелеп туру.
19 – Сениҥ Адаҥ кайда? – деп, олор сурадылар.
– Слер Мени де, Адамды да билбезигер – деп, Иисус каруу јандырды. – Слер Мени билген болзогор, Адамды да билер эдигер.
20 Иисус байзыҥдагы акча јуур јердиҥ јанында туруп, ӱредип турган тужында бу сӧстӧрди айткан. Оныҥ ӧйи јеткелек болуп, Оны кем де тутпады.
21 Иисус база айтты:
– Мен барып јадым. Мени бедиреп јӱреригер, је кинчектӱ бойыгар ӧлӧригер. Кайдаар барып јаткам, оноор келип болбозыгар.
Айдарда, иудейлер айдышты:
22 – «Кайдаар барып јаткам, оноор келип болбозыгар» деп, нени айдып туру? Ол Бойын Бойы ӧлтӱрерге турган эмеш пе?
23 Ол каруу јандырды:
– Слер мынаҥ, јерде јӱргендердеҥ, Мен – ӧрӧртинеҥ. Слер бу телекейдеҥ, Мен бу телекейдеҥ эмезим.
24 Оныҥ учун слерге кинчектӱ бойыгар ӧлӧригер дегем. Бу Мен дегениме бӱтпес болзогор, кинчегерде ӧлӧригер.
25 – Айдарда, Сен кем? – деп, олор сурадылар.
– Эҥ бажынаҥ ала слерге айдып јӱргеним Мен эдим – деп, Иисус каруу јандырды. –
26 Слер керегинде кӧпти айдар, слерди јаргылаар аргам бар, је Мени ийген Бойы чындык, Оноҥ нени укканымды бу телекейдиҥ улузына айдып турум.
27 Олорго Ада керегинде айтканын оҥдободылар.
28 Оныҥ учун Иисус айтты:
– Кижи Уулын кӧдӱрзегер, бу Мен болгонымды, нени де Бойымнаҥ этпегенимди, је Аданыҥ ӱреткениле айдып јадым деп, ол тушта билеригер.
29 Мени Ийгени дезе Мениле кожо: Ол Мени јаҥыскандыра артырбады, нениҥ учун дезе Мен качан да болзо, Ого јараганыла эдип турум.
30 Ол мынайда айдып турарда, Ого кӧп улус бӱтти.
Чын слерди јайымдаар
31 Иисус Бойына бӱткен иудейлерге айтты:
– Мениҥ сӧзимнеҥ чыкпай јӱрзегер, чын Мениҥ ӱренчиктерим болгоныгар ол.
32 Чындыкты билип аларыгар, чындык бойы слерди јайымдаар.
33 – Бис Авраамныҥ ӱрени эдибис, качан да, кемге де кул болбогоныс – деп, олор айттылар. – «Јайым болороор» деп, канайып айдадыҥ?
34 Иисус каруу јандырды:
– Чынын, чынын айдадым слерге: кинчек эдери, ол кинчектиҥ кулы.
35 Је кул айылда јажына јӱрбес, уулы јажына јӱрер.
36 Андый болгондо, Уулы слерди јайымдаза, чын јайым болгоныгар ол.
37 Слерди Авраам ӱрени деп билерим, је слер Мени ӧлтӱрер кӱӱндӱ, нениҥ учун дезе Мениҥ сӧзимге кӧксигерде јер бербей јадыгар.
38 Мен Адамда нени кӧргӧнимди айдып јадым, слер дезе адагардаҥ нени укканаарды кылынып јадыгар.
Слердиҥ адагар – кӧрмӧс
39 – Бистиҥ адабыс Авраам – деп, олор каруу јандырдылар.
Иисус айтты:
– Слер Авраамныҥ балдары болгон болзогор, Авраамныҥ эдип јӱргенин эдер эдигер.
40 Эмди дезе Кудайдаҥ уккан чындыкты слерге айткан Кижини, Мени, ӧлтӱрерге јадыгар: Авраам онойдо этпеген.
41 Слер адагардыҥ керегин эдип јадыгар.
Айдарда, олор айттылар:
– Бис чайдам эдеринеҥ туулган эмезибис, Адабыс јаҥыс – Кудай!
42 Иисус каруу јандырды:
– Адагар слердиҥ Кудай болгон болзо, слер Мени сӱӱр эдигер, нениҥ учун дезе Мен Кудайдаҥ чыктым, келдим. Мен Бойымнаҥ Бойым келген эмезим, Мени Ол ийген.
43 Слер нениҥ учун Мениҥ эрмегимди оҥдобой јадыгар? Мениҥ сӧзимди угатан аргагар јок учун.
44 Слердиҥ адагар – кӧрмӧс , слер адагардыҥ кычазын бӱдӱрерге јадыгар. Алдынаҥ бери ол кижи ӧлтӱреечи болгон, чындыкка јайылбаган. Оныҥ бойында чындык јок ине. Тӧгӱнди айдып турган тушта бойындыйын айдат, нениҥ учун дезе ол тӧгӱнчи ле тӧгӱнниҥ адазы.
45 Мен чынды айдып тургамда, Меге бӱтпей јадыгар.
46 Слердиҥ кемигер Менеҥ кинчек таап айдар? Мен чынды айдып турган болзом, Меге не керек бӱтпей јадыгар?
47 Кудайдаҥ болгоны, Кудайдыҥ сӧзин угат. Кудайдаҥ эмес болгоныгар учун укпай јадыгар.
Иисус Авраамнаҥ озо бар болгон
48 Иудейлер бого мынайда айткан:
– Сени самар кижи деп, ӧзӧк-буурыҥда шилемир бар деп, бистиҥ айдып турганыс чын эмес пе?
49 Иисус каруу јандырды:
– Менде шилемир јок, је Мен Бойымныҥ Адамды тооп јадым, слер дезе Мени јамандап јадыгар.
50 Мен Бойымныҥ магымды бедиребей јадым. Бедиреп, јаргылап Турганы бар.
51 Чынын, чынын айдадым слерге: Мениҥ сӧзимди чеберлеп јӱрген кижи, ӱргӱлји чакка ӧлӱм кӧрбӧс.
52 – Ӧзӧк-буурыҥда шилемир барын эмди билдис – деп, иудейлер айттылар. – Авраам да ӧлди, јарлыкчылар да ӧлдилер, Сен дезе сӧзимди чеберлеп јӱрген кижи ӱргӱлји чакка ӧлӱм кӧрбӧс дейдиҥ.
53 Сен Авраам адабыстаҥ јаан болдыҥ ба? Ол јада калды, јарлыкчылар да јада калды. Сен Бойыҥды кем деп бодойдыҥ?
54 Иисус каруу јандырды:
– Мен Бойымды Бойым мактап турган болзом, Мениҥ магым неге де бодолбос. Је Мени Адам мактап јат, Оны слер бойоордыҥ Кудайыгар дейдигер.
55 Слер Оны билип албадыгар, Мен дезе Оны билип турум. Оны билбезим деп айдар болзом, слердий ок тӧгӱнчи болорым. Је Мен Оны билерим, Оныҥ сӧзин чеберлеп јӱрӱм.
56 Слердиҥ адагар Авраам Мениҥ кӱнимди кӧрӧтӧнине сӱӱнип-јыргап јӱрген. Ол кӧрди де, сӱӱнди де.
57 – Сен, бежен јашка јеткелек Бойыҥ, Авраамды кӧрдиҥ бе? – деп, иудейлер айттылар.
58 – Чынын, чынын айдадым слерге: Авраам бар болголокто, Мен бар болгом – деп, Иисус каруу јандырды.
59 Айдарда, Оны шыбалаарга таш алдылар. Је Иисус јажынып, байзыҥнаҥ чыгала, олордыҥ ортозыла ӧдӱп, анаҥ ары јӱре берди.
9
Энедеҥ сокор туулганды јасканы
1Иисус барып јадала, энедеҥ сокор туулган кижини кӧрӱп ийди.
2 – Равви , ол нениҥ учун сокор туулган? – деп, ӱренчиктер Оноҥ сурадылар. – Кемизи кинчек эткен: ол бойы ба, эмезе ада-энези бе?
3 – Ол до, ада-энези де кинчек этпеген – деп, Иисус каруу јандырды. – Је Кудайдыҥ керектери оныҥ бойында кӧрӱнзин деп, ол сокор туулган.
4 Кӱн ӧткӧлӧктӧ, Мени Ийгенниҥ керегин Мен эдер учурлу. Тӱн кирип јат, ол тушта кем де эдип болбос.
5 Мен бу телекейдиҥ улузы ортодо тужымда, Мен – олорго јарык.
6 Мынайда айдала, Ол јерге тӱкӱрди, чилекейине тобрак кожоло, сокордыҥ кӧзине сӱртӱп,
7 айтты:
– Силоам деп суубуунтыга барып, јунунып ал.
(Силоам дегени, «ийилген» дегени.)
Ол барып, јӱзин јунды, кӧрӧр болуп калды.
8 Айылдаштары ла башкыда оныҥ сокор болгонын кӧргӧн улус айдышты:
– Суранчыктап отураачы кижи бу эмес пе?
9 Кезиктери: ол – дешти, кезиктери дезе: јок, ого тӱҥей кижи – дешти. Ол бойы: бу мен – деп турды.
10 – Кӧзиҥ канайып јарыды? – деп, олор сурадылар.
11 Онызы айтты:
– Иисус деген кижи чилекейине тобрак кожуп, кӧзиме сӱртеле, айткан: «Силоамга барып, јунунып ал». Мен барып јунунала, кӧстӱ болуп калдым.
12 Ол кайда деп сурагылаарда, билбезим – деди.
13 Сокор болгонды фарисейлерге апардылар.
14 Иисус чилекейине тобрак кожуп, оныҥ кӧзин јарытканы дезе суббот кӱнде болгон.
15 Кӧзи канайып јарыганын фарисейлер база сураарда, ол айтты:
– Ол кӧзиме тобрактыҥ чейинтизин салды, мен јунунала, кӧстӱ болуп калдым.
16 Айдарда, фарисейлердиҥ кезиги айдышты:
– Бу кижи Кудайдаҥ эмес, ол суббот кӱнди чекчилебейт. Кезиги айдышты:
– Андый кайкалдарды кинчектӱ кижи эдип болор беди?
Анайып, олор ортодо бӧлиниш болды.
17 Сокор болгонноҥ ойто сурадылар:
– Ол кижи керегинде не деериҥ, Ол сениҥ кӧзиҥди ачкан ине?
– Ол Јарлыкчы – деп, онызы айтты.
18 Кӧзи јарыган кижиниҥ ада-энезин алдырып албаганча, иудейлер оныҥ сокор болгонына, кӧзи јарыганына бӱтпей турдылар. Оныҥ учун ада-энезин алдырып алып,
19 олордоҥ сурадылар:
– Сокор туулган уулыбыс дегенигер бу ба? Эмди ол канайып кӧрӧр боло берди?
20 – Уулыбыс бу, сокор туулганы чын, онызын билерис.
21 Эмди канайып кӧрӧр боло бергенин, оныҥ кӧзин кем ачкан, билбей јадыбыс. Бойынаҥ сурагар, ол чыдап калган, бойы керегинде бойы айтсын.
22 Ада-энези иудейлердеҥ коркып турган учун анайда айткандар. Иудейлер дезе Иисусты Христос деп айдар кижини синагогадаҥ чыгарып саларга јӧптӧжип койгондор.
23 Оныҥ учун ада-энези: «Ол чыдап калган, бойынаҥ сурагар» – деген.
24 Сокор болгонды экинчи катап алдырып, ого айттылар:
– Чынды айдып, Кудайды макта. Ол Кижи кинчектӱ деп, бис билерис.
25 – Ол кинчектӱ бе, јок по, мен билбезим – деп, ол каруу јандырды. – Сокор болгом, эмди кӧрӱп турум, билетеним јаҥыс ол.
26 – Ол сениле нени этти? – деп, олор ойто сурадылар. – Кӧзиҥди канайып јарытты?
27 – Мен слерге айтпай кайттым, је слер укпадыгар – деп, ол каруу јандырды. – База нени угайын деп туругар? Айса слер де Оныҥ ӱренчиктери болорго туругар ба?
28 Олор оны талап, айттылар:
– Сен Оныҥ ӱренчиги, бис – Моисейдиҥ ӱренчиктери.
29 Моисейле Кудай тил алышканын билерис. Бу кижи кайдаҥ болгонын билбей турубыс.
30 – Ол кайдаҥ болгонын билбейтенигер кайкамчылу – деп, ол кижи каруу јандырды. – Ол мениҥ кӧзимди јарыткан.
31 Је бис билерис, Кудай кинчектӱлерди укпайтан, Кудайды тооп, Оныҥ кӱӱниле эдип јӱргендерди угуп јат.
32 Кем де сокор туулганныҥ кӧзин јарыткан деп, чак бӱдердеҥ бери угулбады.
33 Ол Кудайдаҥ эмес болзо, нени де эдип болбос эди.
34 – Бастыра бойыҥ кинчектӱ туулала, бисти ӱредип туруҥ ба? – дейле, оны чыгара сӱрӱп ийдилер.
35 Оны чыгара сӱрӱп ийгенин угала, Иисус оны таап алып, айтты:
– Кудайдыҥ Уулына сен бӱдӱп јадыҥ ба?
36 – Кайракан , мени Ого бӱтсин деп, Ол кем болгонын айтсаҥ? – деп, ол сурады.
37 – Сен Оны кӧрдиҥ – деп, Иисус айтты. – Сениле эрмектежип турганы Ол.
38 – Бӱдӱп турум, Кайракан! – дейле, ол Иисуска бажырды.
39 Иисус айтты:
– Кӧрбӧй тургандар кӧрзин деп, кӧрӱп тургандар сокорсын деп, Мен бу телекейге јаргы эдерге келдим.
40 Оныла кожо болгон фарисейлердиҥ кезиги мыны угала, Ого айттылар:
– Бис те сокор бо?
41 Иисус каруу јандырды:
– Сокор болгон болзогор, слерде кинчек јок болор эди. Эмди дезе слер кӧрӱп јадыбыс деп айдып турганыгарда, кинчектӱ болуп артып јадыгар.
10
Кӱдӱчи ле оныҥ койлоры
1 – Чынын, чынын айдадым слерге: койдыҥ кажаанына эжигинеҥ кирбей, ӧскӧ јердеҥ ажып турганы – уурчы ла тонокчы.
2 Эжигинеҥ кирип турганы – койдыҥ кӱдӱчизи.
3 Каруулчык ого эжик ачат, койлор оныҥ ӱнин угат, ол бойыныҥ койлорын адыла адап, тышкары чыгарат.
4 Койлорын чыгарала, алдынаҥ барат, койлор оны ээчий баргылайт, нениҥ учун дезе оныҥ ӱнин билгилеер.
5 Ӧскӧ кижиниҥ кийнинеҥ барбай, оноҥ качкылаар, нениҥ учун дезе ӧскӧ кижиниҥ ӱнин билгилебес.
6 Бу укаа сӧсти Иисус олорго айдып берген, је Оныҥ айтканын оҥдободылар.
7 Иисус олорго база айтты:
– Чынын, чынын айдадым слерге: Мен – койлорго эжик.
8 Менеҥ озо келгендер ончозы уурчылар ла тонокчылар болгон, је койлор олорды укпаган.
9 Мен – эжик. Менеҥ кирген кижи аргадалар; кирер де, чыгар да, одор до табар.
10 Уурчы јаҥыс уурдайын, ӧлтӱрейин ле јайрадайын деп келет. Мен дезе јӱрӱм берерге, артыктай берерге келгем.
11 Мен – јакшы кӱдӱчи. Јакшы кӱдӱчи койлор учун бойыныҥ тынын салатан.
12 Јалданаачы дезе кӱдӱчи эмес, койлор до оныйы эмес. Јууктап келеткен бӧрӱни кӧрӧлӧ, ол койлорды таштайла, кача берет. Бӧрӱ койлорды тудат, тоскурат.
13 Јалданаачы дезе, јалга ла болуп јӱрет, койлорды сананбайт.
14 Мен – јакшы кӱдӱчи. Мен бойымныҥ койлорымды билерим, олор до Мени билер.
15 Ада Мени билгендий, Аданы Мен де билерим. Койлорым учун Мен тынымды салып турум.
16 Бу кажаанда эмес база койлорым бар. Мен олорды да экелер учурлу. Олор Мениҥ ӱнимди угар, јаҥыс ӱӱр, јаҥыс Кӱдӱчи болор.
17 Тынымды ойто алайын деп, Мен оны берип јатканым учун, Ада Меге карузып јат.
18 Јӱрӱмимди Менеҥ кижи блаап алып јаткан эмес, оны Мен Бойым берип јадым. Тынымды берзем – Мениҥ табым, оны ойто алзам – Мениҥ табым. Мындый јакылтаны Адамнаҥ алгам.
19 Бу сӧстӧрдӧҥ улам иудейлер ортодо база ла бӧлиниш болды.
20 – Ол шилемирге туттурган, санаазы Бойында јок. Оны не угуп туругар? – деп, олордыҥ кӧп сабазы айдышты.
21 – Бу сӧс шилемирлӱниҥ сӧзи эмес – деп, ӧскӧлӧри айттылар. – Шилемир сокор улустыҥ кӧзин јарыдып болор беди?
Иудейлер Иисуска удура
22 Ол тушта Иерусалимде Јаҥырар деген байрам једип келген. Кыштыҥ ӧйи болгон.
23 Иисус байзыҥныҥ кӱрентигиндеги Соломонныҥ дейтен јабу алдында базып јӱрген.
24 Иудейлер Оны кӱреелей алып, айттылар:
– Сен канчазын бисти кыйнаарыҥ? Сен Христос болзоҥ, биске чике айт.
25 Иисус каруу јандырды:
– Мен слерге айттым, је слер Меге бӱтпей јадыгар. Адамныҥ адынаҥ нени эдип јӱргеним, Мени керелеп турганы ол.
26 Је слер бӱтпей јадыгар, нениҥ учун дезе слер Мениҥ койлорымнаҥ эмезигер деп, Мен слерге айттым.
27 Мениҥ койлорым ӱнимди угуп јат, Мен олорды билерим, олор Мениле кожо јӱргӱлери.
28 Олорго Мен ӱргӱлји јӱрӱм берип јадым, олор ӱргӱлјиге ӧлбӧс, Мениҥ колымнаҥ олорды кем де блаап албас.
29 Олорды Меге берген Адам ончозынаҥ јаан: Адамныҥ колынаҥ олорды кем де блаап болбос.
30 Мен де, Ада да – јаҥыс.
31 Иудейлер Оны согорго ойто ло таш ала койдылар.
32 – Мен слерге Адамныҥ кӧп јакшы керектерин кӧргӱстим – деп, Иисус айтты. – Олордыҥ кажызы учун Мени ташла шыбалаарга туругар?
33 – Сени јакшы керектериҥ учун ташла шыбалаарга турган эмезис, Бойыҥды, кижи болгон Бойыҥ, Кудай деп аданып, Оны јамандап турганыҥ учун – деп, иудейлер айттылар.
34 Иисус каруу јандырды:
– «Мен айттым, слер – кудайлар» – деп, слердиҥ Јасагаарда бичилгени бар эмес пе?
35 Кудайдыҥ сӧзи берилгендерди Агару Бичик кудайлар деп адаарда, – Агару Бичик бузулбас, –
36 «Кудайды јамандап јадыҥ» деп, слер Меге айдып јадаар ба? «Мен – Кудайдыҥ Уулы» дегеним учун ба? Мени Ада агарулап, телекейге ийген.
37 Адамныҥ эдип јӱргенин Мен этпей турган болзом, Меге бӱтпегер.
38 Онызын эдип турган болзом, Бойыма бӱтпес болзогор, эдип јӱргениме бӱдигер. Адам Мениҥ Бойымда деп, Мен де Оныҥ Бойында деп, ол тушта билип, бӱдеригер.
39 Айдарда, Оны база тудуп аларга бедиреп турдылар, је Ол олордыҥ колынаҥ кыйыжа берди.
40 Иисус Иордан ары јаны јаар, башкыда Иоанн улусты крестеп јӱрген јерлерге ойто барып, анда артып калды.
41 Ого кӧп улус келип, «Иоанн бир де кайкал этпеген, је оныҥ Ол керегинде айтканы ончозы чын болды» дежип турды.
42 Анда Ого кӧп улус бӱтти.
11
Лазарьдыҥ ӧлгӧни
1 Лазарь деп бир кижи оорыган. Ол Вифания деп јурттаҥ болгон. Бу јуртта Мария ла оныҥ сыйны Марфа јаткандар.
2 Кайраканды баалу-чуулу јараш јытту майла сӱртӱп, будын бойыныҥ чачыла арчыганы бу Мария болгон; оорый берген Лазарь дезе оныҥ карындажы.
3 «Кайракан , Сениҥ карузыган кижиҥ оору јадыры» деп айдарга, эјелӱ-сыйынду Ого кижи ийдилер.
4Иисус мыны угала, айтты:
– Ол оору ӧлӧрине эмес, Кудайдыҥ магына, ол ажыра Кудайдыҥ Уулы макталарына.
5 Иисус дезе Марфага, оныҥ эјезине де, Лазарьга да карузып јӱрген.
6 Лазарьдыҥ оорып јатканын угала, јӱрген јеринде эки конды.
7 Мыныҥ кийнинде ӱренчиктерине айтты:
– Кайра Иудейге баралы.
8 – Равви , – деп, ӱренчиктери айттылар, – бу јаҥы јуукта ла иудейлер Сени ташла шыбалап ӧлтӱрерге сананган јок беди. Сен ойто оноор барып јадыҥ ба?
9 Иисус олорго айтты:
– Тӱште он эки саат эмес беди? Тӱште јӱргени, бу телекейдиҥ јарыгын кӧрӱп тура, бӱдӱрилбейт.
10 Тӱнде јӱргени дезе, бойында јарык јок болуп, бӱдӱрилет.
11 Мынайда айдала, оноҥ:
– Лазарь најыбыс уйуктай берди, је Мен оны ойгозорго барып јадым – деди.
12 Ӱренчиктери айттылар:
– Кайракан, ол уйуктай берген болзо, јазылар.
13 Иисус оныҥ ӧлгӧнин айткан, олор дезе тегин уйкузын айтты деп санангандар.
14 Айдарда, Иисус олорго чикезин айтты:
– Лазарь јада калды.
15 Слерди бӱтсин деп, анда јок болгоныма слер учун сӱӱнип турум. Је ого баралы!
16 Игис дейтен Фома ӧскӧ ӱренчиктерге айтты:
– Бис те баралы, Ӱредӱчиле кожо ӧлӧли!
17 Иисус келерде, Лазарь сӧӧк салар јерде тӧрт кӱн коныптыр.
18 Вифания дезе Иерусалимнеҥ ӱч беристе кирези јуугында болгон.
19 Карындажы ӧлӧрдӧ, ачу-коронго тӱшкен Марфа ла Марияны токунадарга, кӧп иудейлер келген.
20 Марфа Иисустыҥ келип јатканын угала, уткып барды. Мария ӱйде отура калды.
21 – Кайракан, Сен мында јӱрген болзоҥ, карындажым ӧлбӧс эди! – деп, Марфа Иисуска айтты. –
22 Је Кудайдаҥ нени де суразаҥ, Кудай Сеге берер деп, эмди де билерим.
23 – Карындажыҥ тирилер – деп, Иисус ого айтты.
24 – Тирилерин билип турум – тирилер тушта, калганчы кӱнде, – деп, Марфа каруу јандырды.
25 Иисус айтты:
– Мен – Тирилери ле Јӱрӱм. Меге бӱткени, ӧлзӧ дӧ, јӱрер.
26 Кажы ла јӱрген, Меге бӱткен кижи дезе ӱргӱлјиге ӧлбӧс. Бого бӱдӱп туруҥ ба?
27 – Эйе, Кайракан – деп, ол каруу јандырды. – Сени телекейге келип јаткан Христос , Кудайдыҥ Уулы деп, бӱдӱп турум.
28 Мынайда айдала барып, Мария эјезин туйка кычырды:
– Ӱредӱчи мында, сени келзин дийт.
29 Мария уккан бойынча, капшай туруп, Ого барды.
30 Иисус јуртка киргелек болгон, Оны Марфа уткыган јерде артып калган.
31 Марияга коот эдип, ӱйде кожо отурган иудейлер, оныҥ капшай туруп, чыга бергенин кӧрӧлӧ, сӧӧк салган јер јаар ыйлаарга барган болор деп, кийнинеҥ бастылар.
32 Мария дезе, Иисус болгон јерге келип, Оны кӧрӧлӧ, будыныҥ јанына јыгылып, айтты:
– Кайракан, Сен мында јӱрген болзоҥ, карындажым ӧлбӧс эди!
33 Оныҥ ыйлаганын, кожо келген иудейлердиҥ ыйлашканын кӧрӧлӧ, Иисус ачу-коронго тӱжӱп, карыгып,
34 айтты:
– Оныҥ сӧӧгин кайда јуудыгар?
– Кайракан, барып, кӧр – деп, олор каруу јандырдылар.
35 Иисустыҥ кӧзине јаш келди.
36 Иудейлер айдышты:
– Кӧрзӧгӧр дӧ, Ол ого канайып карузыган!
37 – Ол, сокордыҥ кӧзин јарыткан Бойы, бу да ӧлбӧзин деп эткедий болгон эмес пе? – деп, олордыҥ кезиги айтты.
Лазарьды тиргискени
38 Иисус ичинде ачу-коронго ойто ло алдыртып, сӧӧк салган јерге базып келди. Онызы куй-таш болгон, оозын ташла јаап койгон.
39 Иисус:
– Тажын алып ийигер! – деди.
Јада калган кижиниҥ эјези Марфа Ого айтты:
– Кайракан, кижи јытана бертир, божоголы тӧртинчи кӱн барып јат.
40 Иисус Марфага айтты:
– Бӱдер болзоҥ, Кудайдыҥ магын кӧрӧриҥ деп, Мен сеге айтпаган бедим?
41 Ташты алып ийдилер. Иисус саҥ ӧрӧ кӧрӱп, айтты:
– Ада, Мени укканыҥ учун Сеге алкыш јетирип турум.
42 Мени качан да болзо угарыҥды билгем, Мени ийгени Сен болгоныҥа бӱтсин деп, мынайда бу турган улуска болуп айттым.
43 Анайда айдала, тыҥ ӱнденип,
– Лазарь, бери чык! – деди.
44 Ӧлгӧн кижи чыгып келди. Колы-буды чуулалган, јӱзи арчуулла оролгон болды.
– Оны чечигер, барзын! – деп, Иисус олорго айтты.
45 Марияга келген кӧп иудейлер Иисустыҥ эткенин кӧрӧлӧ, Ого бӱттилер.
46 Кезиги дезе, фарисейлерге барып, Оныҥ эткенин айдып бердилер.
Иисусты ӧлтӱрерге ченешкени
47 Улу абыстар ла фарисейлер оток-кӱреени јууп, айттылар:
– Бис канайдалы? Бу кижи кӧп билдилер јайап јат.
48 Ого јай берзебис, ончозы Ого бӱдер. Римниҥ улузы келип, јерибисти де, калыгысты да бактырып алар.
49 Олордыҥ бирӱзи, ол јылда улу абыс болгон Каиафа деп кижи, олорго айтты:
– Слер эш-неме билбей јадыгар.
50 Бӱткӱл калык божогончо, калык учун бир кижи ӧлзӧ, слерге артык болорын оҥдобой јадыгар ба?
51 Мыны ол бойынаҥ айткан эмес, је ол јылда улу абыс болгон бойы, Иисустыҥ эл учун ӧлӧтӧнин озолондыра айдып койгон.
52 Јаҥыс та эл учун эмес, је Кудайдыҥ чачылып калган балдарын бир јерге јууп алары учун ӧлӧтӧнин.
53 Ол кӱннеҥ ала Оны ӧлтӱрер деп, јӧптӧжип алдылар.
54 Оныҥ учун Иисус иудейлер ортодо ачыгынча јӱрбей, куба чӧлдиҥ јуугындагы Ефраим деп калага барып, ӱренчиктериле кожо анда артып калды.
55 Иудейлердиҥ Пасхазы јууктап келерде, ороон ичинеҥ кӧп улус Пасхадаҥ озо арутанайын деп, Иерусалимге келди.
56 Олор Иисусты бедиреп, «Слер сананзагар, Ол байрамга келгей не?» деп, байзыҥда бойлоры ортодо эрмектежип турдылар.
57 Улу абыстар ла фарисейлер Оны тудуп аларга, Оныҥ јӱрген јерин билген кижи онызын угуссын деп, јакару бердилер.
12
Иисус Вифанияда
(Мф. 26:6-13; Мк. 14:3-9; Лк. 7:36-50)
1 Пасхадаҥ алты кӱн озо Иисус Бойы тиргискен Лазарь јаткан Вифания деп јуртка келди.
2 Анда Ого кӱндӱ-кӱрее эттилер. Марфа олорды кӱндӱлеген. Лазарь дезе Оныла кожо кыйын отургандардыҥ бирӱзи болгон.
3Мариянард дейтен ӧзӱмниҥ бойынаҥ белетелген баалу-чуулу бир фунт май алала, Иисустыҥ будын майлап, бойыныҥ чачыла Оныҥ будын арчып ийди. Майдыҥ јараш јыды ӱйдиҥ ичине толо берди.
4 Айдарда, Оныҥ ӱренчиктериниҥ бирӱзи, Оны садатан Симон уулы Иуда Искариот, айтты:
5 – Бу майды ӱч јӱс динарийге садала, тӱреҥилерге не ӱлеп бербес?
6 Мынайда ол тӱреҥи улуска килеп эмес, бойы уурчы учун айткан. Ол текши кайырчагашту јӱрӱп, ого салган акчадаҥ бойына алып туратан.
7 – Ого тийбе! Ол бу майды мӧҥкӱмди кӧдӱрер кӱнге чеберлеер учурлу болгон – деп, Иисус каруу јандырды. –
8 Тӱреҥилер слерле кожо јаантайын болор, Мен дезе слерле кожо јаантайын болбозым.
9 Кӧп иудейлер Иисусты анда деп угала, јаҥыс Ого болуп эмес, је Ол тиргискен Лазарьды да кӧрӧргӧ келдилер.
10 Улу абыстар Лазарьды да ӧлтӱрерге јӧптӧжип алдылар,
11 нениҥ учун дезе ого болуп иудейлердиҥ кӧбизи келеле, Иисуска бӱдӱп тургандар.
Иерусалимге кӧдӱриҥилӱ киргени
12 Эртезинде байрамга келген кӧп улус, Иисус Иерусалимге келип јатканын угала,
13 пальма агаштыҥ бӱрлерин тудунганча, Ого уткый чыгып, кыйгырыжып турдылар:
– Осанна ! Кайраканныҥ адынаҥ келип јатканы,Израиль Кааны, алкышту!
14 Иисус дезе, кулун эштек табала, ого минди, бичилгениле:
15«Коркыба, Сион кызы!
Бат, сениҥ Кааныҥ
кулун эштекке минип, сеге келип јат».
16 Оныҥ ӱренчиктери мыны озо баштап оҥдобогон, је Иисус макталарда, анайда Ол керегинде бичилгенин ле Ого анайда эткендерин эске алгандар.
17 Ол Лазарьды сӧӧк салар јердеҥ кычырып, тиргизип алган деп, Оныла кожо болгон улус керелеп айдып јӱрген.
18 Оныҥ да учун Оны улус уткып чыккан: бу кайкалды эткени Ол деп, олор уккандар.
19 Фарисейлер дезе бойлоры ортодо эрмектешти:
– Нени де эдип албай јатканыгарды кӧрӱп туругар ба? Элдиҥ ончозы Оныҥ кийнинеҥ барып јат!
20 Байрамда бажырарга келгендердиҥ кезиги еллиндер болгон.
21 Олор Галилейдеги Вифсаидада јаткан Филиппке базып келеле, сурап айттылар:
– Бийибис, Иисусты кӧрӧр кӱӱнис бар.
22 Филипп барып, мыны Андрейге айтты, оноҥ Андрей ле Филипп экӱ барып, мыны Иисуска айттылар.
Кижи Уулыныҥ макталар ӧйи јетти
23 Иисус каруу јандырды:
– Кижи Уулыныҥ макталар ӧйи јетти.
24 Чынын, чынын айдадым слерге: буудайдыҥ ӱрени јерге тӱжӱп, ӧлбӧзӧ, јаҥыс бойы артып калар, ӧлзӧ, ӱрени кӧп бӱдер.
25 Јӱрӱмин сӱӱгени, онызын јылыйтар, бу телекейде јӱрӱмин јек кӧргӧни, онызын ӱргӱлји јӱрӱмге чеберлеп алар.
26 Меге јалчы болуп јӱргени, Мениле кожо барзын. Мен кайда болорым, јалчым да анда болор. Меге јалчы болуп јӱргенди Адам тоор.
27 Эмди тыным тӱймеенле толо. Мен нени айдайын? «Ада, Мениле не болорынаҥ аргада» дегей эдим, је Мен бого болуп келгем.
28 Ада, адыҥды мактаткын!
Теҥеридеҥ ӱн угулды:
– Мактаттым, база да мактадарым!
29 Мыны угуп турган улус «бу кӱкӱрт» – дешти, кезиктери дезе «Оныла ангел эрмектешкен» – дедилер.
30 Иисус айтты:
– Бу ӱн Меге эмес, слерге болгон.
31 Эмди бу телекейдиҥ улузыныҥ јаргызы бӱдер, эмди бу телекейдиҥ кааны чыгара сӱрӱлер.
32 Мен јердеҥ кӧдӱрилзем, ончозын Бойыма тартып аларым.
33 Мынайда Ол кандый ӧлӱмле ӧлӧрин айткан.
34 Улус каруу јандырды:
– Бис Христосты ӱргӱлјиге јӱрер деп, Јасактаҥ уккан эдибис. Кижи Уулы кӧдӱрилер деп, канайып айдадыҥ? Кижи Уулы дегениҥ – кем?
35 Иисус айтты:
– Јарык слерле база бир эмеш ӧйгӧ болор. Слерди караҥуй туй албазын деп, јарыкту тужыгарда базып јӱригер. Караҥуйда јӱргени, кайдаар барып јатканын билбес ине.
36 Слерде јарык бар тушта, јарыкка бӱдигер: јарыктыҥ уулдары болорыгар.
Мынайда айдала, Иисус олордоҥ ырап, јылыйа берди.
Бӱдетени ле бӱтпейтени керегинде
37 Иисус олордыҥ алдына кӧп билдилер де јайаган болзо, Ого бӱтпедилер.
38 Бу дезе Исаия јарлыкчыныҥ мынайда айткан сӧстӧри бӱтсин деп болгон:
«Кайракан, бистеҥ укканга кем бӱтти?
Кайраканныҥ кӱчи кемге ачылды?»
39 Олор Исаияныҥ база мынайда айтканыла бӱдӱп болбодылар:
40«Ол кӧстӧрин сокортты,
јӱректерин таш этти.
Оныҥ учун кӧстӧриле кӧрбӧйт,
јӱректериле аайлабайт.
Меге де баштанбайт,
Мен олорды јазар эдим».
41 Оныҥ магын кӧргӧн учун, Исаия мынайда айткан; мыны ол Иисус керегинде айткан.
42 Иисуска кӧп бийлер де бӱткен. Олор бӱтсе де, бисти синагогадаҥ чыгарып салбазын деп, фарисейлердеҥ коркып, бӱткенин айтпай тургандар.
43 Олор улуска мактадарын Кудайга мактадарынаҥ артыксынган.
44 Иисус јаан ӱнденип, айтты:
– Меге бӱткени, Меге бӱткени эмес, Мени Ийгенге бӱткени.
45 Мени кӧрӱп турганы, ол Мени Ийгенди кӧрӱп турганы.
46 Меге бӱткен кижиниҥ бирӱзи де караҥуйда артып калбазын деп, јарык Бойым телекейге келдим.
47 Сӧзимди угала, бӱдӱрбеген кижини јаргылабазым. Мен бу телекейдиҥ улузын јаргылаарга келбеген инем, је олорды аргадаарга келгем.
48 Мени јектеп, сӧзимди јаратпай турган кижи бойын јаргыга бергени ол: айткан сӧзим, калганчы кӱнде оны јаргылаар.
49 Мен Бойымнаҥ айдып јӱрген эмезим, нени айдарымды Мени ийген Ада Бойы јакыган.
50 Оныҥ јакылтазы ӱргӱлји јӱрӱм деп, билип турум. Андый болгондо, нени айдып турганымды, Аданыҥ Меге айтканыла айдып турум.
13
Ӱренчиктердиҥ будын јунганы
1 Пасха байрамныҥ алдында Иисус бу телекейдеҥ Адага баратан ӧйи јеткенин билип, Бойыныҥ улузына бу телекейде карузып, онызын учына јетире кӧргӱсти.
2Кӧрмӧс Иисусты берип ийзин деп шӱӱлтени, Симон Искариоттыҥ уулы Иуданыҥ јӱрегине салып койгон. Эҥирде, ажанып отурган ӧйдӧ,
3 Иисус, Адазы ончозын Оныҥ колына бергенин, Бойы Кудайдаҥ келгенин ле ойто Кудайга барып јатканын билип,
4 ӧрӧ турды. Катанчыгын чечип, коларткыш алала, курчанды.
5 Оноҥ јунгушка суу урды, ӱренчиктердиҥ будын јунуп, курчанып алган коларткыжыла арчый берди.
6 Симон-Петрга базып келерде, онызы айтты:
– Кайракан , будымды Сен јунарыҥ ба?
7 – Эдип турганымды эмди билбей јадыҥ, је соондо билип аларыҥ – деп, Иисус каруу јандырды.
8 – Сен будымды качан да јунбазыҥ! – деп, Петр айтты.
– Сени јунбазам, Мениҥ энчимде ӱлӱ јок болорыҥ – деп, Иисус каруу јандырды.
9 Симон-Петр айтты:
– Кайракан, јаҥыс та будымды эмес, колымды да, бажымды да јун!
10 – Јунулганныҥ јӱк будын јунар керек, оныҥ ончо бойы ару ине – деп, Иисус каруу јандырды. – Слер де ару эмейигер, је ончогор эмес.
11 Иисус Бойын садып јатканды билип, «Ончогор ару эмес» дегени ол.
12 Олордыҥ будын јунуп, Бойыныҥ кийимин кийеле, ойто кыйын отурып, айтты:
– Слерге нени эткенимди билип туругар ба?
13 Мени слер Ӱредӱчи ле Кайракан дейдигер, айтканыгар чын: Мен ол болорым.
14 Анайдарда, Мен, Кайракан ла Ӱредӱчи Бойым, будыгарды јунарымда, слер де бой-бойыгардыҥ будыгарды јунужар учурлу.
15 Слерди Мениҥ эткенимнеҥ кӧрӱже эдип турзын деп, слерге јозок кӧргӱстим.
16 Чынын, чынын айдадым слерге: кул бийинеҥ јаан эмес, элчи ийгенинеҥ јаан эмес.
17 Слер мыны билип, эдип турган болзогор, кежиктӱ болгоныгар ол.
18 Слердиҥ ончогорды айдып турган эмезим: талдап алгандарымды Бойым билерим. Је Мениле кожо курсак јигени Меге чоҥчойын кӧдӱрди деп, Агару Бичикте айдылган сӧс бӱдер учурлу.
19 Бу сӧс бӱдердеҥ озо эмди слерге айдып турум, бӱтсе, бу Мен болгоныма слерди Меге бӱтсин деп.
20 Чынын, чынын айдадым слерге: Мениҥ ийер кижимди јуутканы, Мени јуутканы ол. Мени јуутканы дезе, Мени Ийгенди јуутканы.
Садып ийер кижини айтканы
21 Мыны айдала, Иисус тыҥ ӧкпӧӧрип, кереледи:
– Чынын, чынын айдадым слерге: бирӱгер Мени садып ийер.
22 Ӱренчиктер оп-соп тӱшкилеп, бу кемди айдып туру болбогой деп, бой-бойына кӧрӱжип турдылар.
23 Ӱренчиктериниҥ бирӱзи, Иисуска кару болгоны, Ого коштой кыйын отурган.
24 Оныҥ айткан кижизи кем болгонын суразын деп, Симон-Петр ого имдеп ийди.
25 Онызы Иисуска эҥчейип, сурады:
– Кайракан, ол кем болотон?
26 – Тилим калашты тепшиге сугуп, кажызына берзем, ол болор – дейле, Иисус калашты тепшиге сугуп, Симон Искариоттыҥ уулы Иудага берди.
27 Бу калашты алган кийнинде Иуданыҥ ӧзӧк-буурына сатана кире конды.
– Эдип турганыҥды капшай эт – деп, Иисус ого айтты.
28 Је Иисус ого не анайда айтканын кыйын отурган улустыҥ кемизи де оҥдободы.
29 Иудада акчалу кайырчагаш болгон учун кезиги сананды: «Биске байрамга не керек, садып экел эмезе тӱреҥи улуска нени-нени бер деген болор».
30Иуда тилим калашты алган бойынча, чыга берди. Тӱн болгон.
Јаҥы јакылта
31 Ол чыга берерде, Иисус айтты:
– Кижи Уулы эмди макталды, Оныҥ Бойында Кудай да макталды.
32 Оныҥ Бойында Кудай макталган болзо, Кудай да Оны Бойында мактадар, Оны саадабай мактадар.
33 Балдарым, ортогордо узак болбозым. Мени бедиреп јӱреригер, је «Барар јериме келип болбозыгар» деп, иудейлерге айтканымды эмди слерге де айдып турум.
34 Слерге јаҥы јакылта берип турум: бойы бойыгарга буурзап јӱригер. Мен слерге буурзагамдый, бойы бойыгарга буурзап јӱригер.
35 Ортогордо сӱӱш болзо, слерди Мениҥ ӱренчиктерим деп, ончозы танып ийер.
Петрдыҥ јана тӱжерин айтканы
(Мф. 26:31-35; Мк. 14:27-31; Лк. 22:31-34)
36 – Кайракан, Сен кайдаар барып јаткаҥ? – деп, Симон-Петр Оноҥ сурады.
– Мениҥ барар јериме эмди сен Мениҥ кийнимнеҥ барып болбозыҥ, је соондо ээчиде барарыҥ – деп, Иисус каруу јандырды.
37 Петр айтты:
– Кайракан, эмди нениҥ учун Сениҥ кийниҥнеҥ барып болбойтом? Сен учун мен јӱрӱмимди берерим.
38 Иисус каруу јандырды:
– Мен учун јӱрӱмиҥди берериҥ бе? Чынын, чынын айдадым сеге: пӧтӱк эткелекте, Менеҥ ӱч катап јана тӱжериҥ.
14
Иисус – јол, чындык ла јӱрӱм
1 – Јӱректеригер тӱймебезин. Кудайга бӱдигер, Меге де бӱдигер.
2 Адамныҥ байзыҥында кыптар кӧп. Јок болгон болзо, слерге јер белетеп барып јадым деп айдар бедим?
3 Мен барып, слерге јерди белетеп койоло, ойто келерим. Мен кайда болзом, слер де ондо болзын деп, слерди Бойыма аларым.
4 Мениҥ кайдаар барып јатканымды дезе билеригер, јолды да билеригер.
5 – Кайракан , кайдаар барып јатканыҥды билбезис – деп, Фома айтты. – Јолды да канайып билетен эдис?
6Иисус каруу јандырды:
– Мен – јол, чындык ла јӱрӱм. Мен ажыра келбегенче, Адага кем де келип болбос.
7 Слер Мени билер болзогор, Аданы да билер эдигер. Эмдидеҥ ала Оны билеригер, Оны кӧргӧнигер.
8 – Кайракан! – деп, Филипп айтты. – Аданы биске кӧргӱс, биске ол ло болор.
9 – Мынча ӧйгӧ слерле кожо јӱрдим, сен, Филипп, Мени билбей туруҥ ба? – деп, Иисус каруу јандырды. – Мени кӧргӧни, Аданы кӧргӧни ол. Айдарда, «Аданы кӧргӱс» деп, не айдадыҥ?
10 Мен Адада, Ада Менде деп, бӱтпей туруҥ ба? Слерге айдып турган сӧзимди Бойымнаҥ айдып турган эмезим. Мениҥ Бойымда јӱрген Ада Бойыныҥ керектерин эдип турганы ол.
11 Мен Адада, Ада Менде деп, Меге бӱдигер. Бӱтпей турган болзогор, эдип јӱргенимди кӧрӱп бӱдигер.
12 Чынын, чынын айдадым слерге: Меге бӱткен кижи эдип јӱргенимди эдер, оноҥ до артыкты эдер, нениҥ учун дезе Мен Адага барып јадым.
13 Мениҥ адымда нени де суразагар, Ада Уулында макталсын деп, оныгарды бӱдӱрерим.
14 Мениҥ адымда Менеҥ нени де сураар болзогор, сурагарды бӱдӱрерим.
Агару Тынды берер болгоны
15 – Мени сӱӱп турган болзогор, јакылталарымды бӱдӱригер.
16 Мен Аданы буурзадарым, ӱргӱлјиге слерле кожо болзын деп, Ол слерге ӧскӧ Адаан Алаачыны –
17 Чындыктыҥ Тынын берер. Оны улус алынып болбос, нениҥ учун дезе Оны кӧрбӧй, билбей јат. Слер дезе Оны билеригер, Ол слерле јӱрӱп јат, слердиҥ бойыгарда болор ине.
18 Слерди ӧскӱс артырбай, слерге келерим.
19 База ла эмеш, улус Мени кӧрбӧй калар, слер дезе Мени кӧрӧригер, нениҥ учун дезе Мен эзен, слер де эзен јӱреригер.
20 Мен Адамда, слер Менде, Мен де слерде болгонымды калганчы кӱнде билип аларыгар.
21 Кемде Мениҥ јакылталарым бар, кем олорды бӱдӱрип турган, Мени сӱӱп турганы ол. Мени сӱӱгенди дезе Адам да сӱӱр, Мен де оны сӱӱрим, ого Бойым ачыларым.
22 – Кайракан! – деп, Искариот эмес Иуда айтты. – Нениҥ учун Сен улуска эмес, биске ачылайын деп тургаҥ?
23 Иисус каруу јандырды:
– Мени сӱӱген кижи сӧзимди бӱдӱрер, Адам да оны сӱӱр. Бис ого келеле, оныла кожо болорыс.
24 Мени сӱӱбес кижи сӧзимди бӱдӱрбей јат. Слердиҥ угуп турган сӧс дезе, Менийи эмес, Мени ийген Аданыйы.
25 Слерле кожо бу јӱрген Бойым мыны айттым.
26 Мениҥ адымда Ада ийер Адаан Алаачыны, Агару Тын дезе, слерди ончозына ӱредип, не ле айтканымды слерге эзедер.
27 Слерге амыр берип, барып јадым. Бойымныҥ амырымды слерге берип јадым, телекей берип јаткандый эмес, Мен берип турум. Јӱректеригер тӱймебезин, чочыбазын.
28 «Слердеҥ барарым, слерге келерим» деп, Мениҥ слерге айтканымды укканыгар. Слер Мени сӱӱген болзогор, Адага барып јатканыма сӱӱнер эдигер, Ада Менеҥ јаан ине.
29 Ол болгон соондо, слерди Меге бӱтсин деп, ол болголокто бу керегинде озолодо слерге эмди айттым.
30 База слерле кӧп эрмектежип болбозым: бу телекейдиҥ кааны келип јат. Оныҥ Менде ӱлӱӱзи јок.
31 Је Аданы сӱӱп турганымды бу телекейдиҥ улузы билер учурлу. Бат оныҥ учун Аданыҥ Меге јакыганыла эдип турум. Туругар, мынаҥ баралы!
15
Иисус – виноградтыҥ Тӧс Сабы
1 – Мен – виноградтыҥ чын Тӧс Сабы, Адам дезе – виноград Ӧскӱреечи.
2 Мендеги јиилеги бӱтпес кандый ла сапты Ол кезип јат. Јиилеги бӱткенди дезе, јиилеги оноҥ кӧп болзын деп, арчып јат.
3 Слер дезе Мениҥ слерге айткан сӧзим ажыра аруталып калганыгар.
4 Мениҥ Бойымда болуп туругар, Мен де слердиҥ бойыгарда болорым. Сап тӧс сабында болбозо, алдынаҥ бойы јиилек ӧскӱрип болбос, анайып ок слер де Менде болбозогор, нени де ӧскӱрип албазыгар.
5 Мен – Тӧс Сап, слер – саптар. Кем Менде болор, Мен де оныҥ бойында болорым, ол кӧп јиилек ӧскӱрер. Мен јокко нени де эдип болбозыгар.
6 Менде болбогоны сап чылап чыгара ташталып, кургап калар. Олорды јууп алып отко таштайдылар, олор кӱйӱп каладылар.
7 Слер Менде болуп турзагар, Мениҥ сӧзим слерде болуп турза, нени ле кӱӱнзеп турганыгарды сурагар, слерге болор.
8 Кӧп јиилек ӧскӱрип, Мениҥ ӱренчиктерим боло берзегер, Адам онызыла макталар.
9 Мени Адам сӱӱгендий, Мен де слерди сӱӱйдим. Мениҥ сӱӱжимде јӱригер!
10 Мениҥ јакылталарымды бӱдӱрип јӱрер болзогор, Мениҥ сӱӱжимде јӱреригер. Анайып Мен де: Мен Адамныҥ јакылталарын бӱдӱрип, Оныҥ сӱӱжинде јӱрӱп јадым.
11 Сӱӱнчим слерде болзын, сӱӱнчигер толо болзын деп, бу мыны слерге айттым.
12 Бу – Мениҥ јакылтам: Мен слерге карузыгамдый, бойы бойыгарга карузып јӱригер.
13 Бойыныҥ најылары учун јӱрӱмин берер сӱӱштеҥ артык сӱӱш јок.
14 Мениҥ јакылталарымды бӱдӱрип јӱрер болзогор, Мениҥ најыларым болорыгар.
15 Эмди слерди кулдарым деп айтпай јадым, нениҥ учун дезе бийи нени эдип турганын кул билбес. Је Мен слерди најыларым деп айттым, нениҥ учун дезе Адамнаҥ ончо укканымды слерге айдып бердим.
16 Слер Мени талдап алган эмезигер, Мен слерди талдап алдым. Слерди барып, јиилек экелип турзын, ӧскӱргенигер јоголбой, бар болуп турзын деп, Мениҥ адымда Аданаҥ нени де суразагар, оны Ол слерге берзин деп, слерди туттым.
17 Бат, Мениҥ слерге јакылтам: бойы бойыгарга карузып јӱригер!
Телекей јаман кӧрӧт
18 – Улус слерди јаман кӧрӱп турган болзо, Мени слердеҥ озо јаман кӧргӧнин билигер.
19 Слер телекейдеҥ болгон болзогор, телекей бойындыйын сӱӱр эди. Је слер телекейдеҥ эместе, Мен слерди телекейдеҥ ылгап алгамда, слерди телекей јаман кӧрӱп јат.
20 «Кул бойыныҥ бийинеҥ јаан эмес» деп, слерге айткан сӧзимди эзеп јӱригер. Мени истегенде, слерди де истеер, Мениҥ сӧзимди чебер тутканда, слердийин де чебер туткылаар.
21 Је мыны ончозын слерге Мениҥ адым учун эткилеер, нениҥ учун дезе Мени Ийгенди билбей јадылар.
22 Мен келип, олорго айтпаган болзом, кинчектӱ болгылабас эди, је эмди кинчегинеҥ актанып болбос.
23 Мени јаман кӧргӧни, Адамды да јаман кӧргӧни ол.
24 Менеҥ башка кемниҥ де этпегенин олор ортодо бӱдӱрбеген болзом, кинчектӱ болгылабас эди. Эмди дезе, кӧрӧлӧ, Мени де, Адамды да јаман кӧрдилер.
25 Је Мени темей јаман кӧрдилер деп, олордыҥ јасагында бичилгени иле болды.
26 Мен слерге Аданаҥ чыгып турган Чындык Тынды ийерим. Ол слердиҥ адаанаарды алып, слерге коот болуп, Мениҥ керечим болор.
27 Башкыдаҥ ала Мениле кожо јӱрген слер де Мени керелеп јӱреригер.
16
1 – Бӱдӱп турганыгарды артырбазын деп, слерге мыны айттым.
2 Синагогалардаҥ слерди чыгара сӱргӱлеер, оноҥ болгой, слерди ӧлтӱрип турган не ле кижи онызыла Кудайга јарамык эдип јадым деп сананар ӧй келедири.
3 Аданы да, Мени де билбегени учун анайда кылынгылаар.
4 Ӧй једип келгежин, слерге мыны айтканымды эске алыгар деп, Мен слерге мыны айдып бердим. Слерле кожо јӱргеним учун башкыда мыны слерге айтпагам.
Чындыктыҥ Тыны керегинде
5 – Эмди дезе Мени Ийгенге барып јадым. «Кайдаар барып јадыҥ?» деп, слердиҥ кемигер де сурап турганаар јок,
6 карын, Мениҥ айтканым јӱрегеерге кунук толтырды.
7 Је чынын айдадым слерге: Мениҥ барганым слерге торт. Мен барбазам, Адаан Алаачы слерге келбес ине, барзам, Оны слерге ийерим.
8 Ол келеле, кинчек , ак-чек ле јаргы не болгонын улуска ачар.
9 Кинчек дегени – Меге бӱтпегени;
10 ак-чек дегени – Мен Адага барып јадым, эмди база Мени кӧрбӧзигер;
11 јаргы дегени – бу телекейдиҥ кааны бурузына турганы.
12 Айдатаным база кӧп эди, је слер эмди оны бадырып болбозыгар.
13 Ол, Чындыктыҥ Тыны, келгежин, слерге ончо чындыкты кӧргӱзер: Ол Бойынаҥ айдар эмес, укканын айдар, келер ӧй керегинде јетирер.
14 Ол Мени мактадар, нениҥ учун дезе Менийинеҥ алып, слерге јетирер.
15 Аданыҥ не бары – Менийи. Оныҥ учун «Менийинеҥ алып, слерге јетирер» дедим.
16 Удабас слер Мени кӧрбӧй каларыгар, је оноҥ удабай Мени ойто кӧрӧригер. Мен Адага барып јадым ине.
Кунук сӱӱнчиге болор
17 Ӱренчиктердиҥ кезиги бойы бойына айдышты:
– «Удабас слер Мени кӧрбӧй каларыгар, је оноҥ удабай Мени ойто кӧрӧригер» деп, база: «Мен Адага барып јадым» деп, Оныҥ биске айтканы не болотон?
18 Анайдарда, олор айдыжып турдылар:
– «Удабас» дегени не? Нени айдып туру болбогой, билбей јадыс.
19Иисус Бойынаҥ олор нени сурайын дегенин билип, айтты:
– «Удабас слер Мени кӧрбӧй каларыгар, је оноҥ удабай Мени ойто кӧрӧригер» деп айтканым не болотонын бойы бойыгардаҥ суражып турганыгар ол бо?
20 Чынын, чынын айдадым слерге: слер ыйлай, сыктай береригер, бу телекейдиҥ улузы дезе, сӱӱнер. Слер кунугып јӱреригер, је слердиҥ кунугаар сӱӱнчи болуп барар.
21 Ӱй кижи бала табарда, айы-кӱни јеткен учун, оорып, кыйналып јат. Је балазын тапканда, ак-јарыкка кижи чыкты деп сӱӱнип, кыйын-шыразын ундып койот.
22 Анайып слер де эмди кунукчылду, је слерди база кӧрӧр тужымда, јӱрегеер сӱӱне берер, сӱӱнчигерди кем де блаап болбос.
23 Ол кӱн нени де Менеҥ сурабазыгар. Чынын, чынын айдадым слерге: Мениҥ адымда Аданаҥ нени де сураар болзогор, слерге берер.
24 Эмдиге јетире Мениҥ адымда нени де сурабаган эдигер. Сурагар, сӱӱнчигер толо болзын деп, аларыгар.
Мен телекейди јеҥдим
25 – Мыны слерге Мен укаалап айттым, је эмди укаалап айтпай, Ада керегинде ачыгынча айдар ӧйим келип јат.
26 Ол кӱн Мениҥ адымда суранарыгар. Слердиҥ учун Аданы буурзадарым дебейдим.
27 Ада слерге Бойы карузып јат ине, нениҥ учун дезе, слер Меге карузып, Мени Кудайдаҥ келген деп бӱттигер.
28 Мен Аданаҥ чыгып, јер-телекейге келдим, эмди јер-телекейди ойто артырып, Адама барып јадым.
29 Ӱренчиктери Ого айттылар:
– Бат, эмди Сен ачыгынча айдып, бир де укаа сӧс айтпай јадыҥ.
30 Эмди Сениҥ ончо билериҥди, кижи Сенеҥ сӧс сураарын керектебей јатканыҥды кӧрӱп турубыс. Оныҥ учун Сени Кудайдаҥ келген деп, бӱдӱп јадыбыс.
31 – Эмди бӱдӱп јадыгар ба? – деп, Иисус айтты. –
32 Бат, јеригер сайын тозып, Мени јаҥыскан артыратан ӧйигер келип јат, једип те келди, је Мен јаҥыскан эмезим, Мениҥ Адам Мениле кожо.
33 Мениҥ Бойымда амырыгар болзын деп, мыны слерге айттым. Бу телекейдиҥ улузы ортодо кыстадып јӱреригер, је сӱрнӱкпегер: Мен телекейдиҥ јаҥын јеҥдим.
17
Иисустыҥ мӱргӱзи
1 Мынайып айткан кийнинде Иисус теҥери ӧрӧ кӧрӱп, айтты:
– Ада! Ӧйим јетти. Уулыҥ да Сени мактатсын деп, Бойыҥныҥ Уулыҥды мактат.
2 Ого бергениҥниҥ ончозына ӱргӱлји јӱрӱм берзин деп, Сен бастыра улустыҥ бажын билер јаҥды Ого берип салгаҥ.
3 Ӱргӱлји јӱрӱм дезе – ол јаҥыс чын Кудай Бойыҥды, Сен ийген Иисус Христосты билери.
4 Сени јерде мактаттым, Меге этсин деп јакып салганыҥды бӱдӱрдим.
5 Ада! Телекей бӱдердеҥ озо Мен Сениле јӱреримде, Менде болгон макла эмди Мени Сен макта.
6 Сениҥ Меге телекейдеҥ алып берген улузыҥа адыҥды ачтым. Олор Сенийи болгон эди, олорды Меге Сен бергеҥ; олор сӧзиҥнеҥ чыкпай јӱрген эди.
7 Меге бергениҥ ончозы Сенеҥ деп, эмди олор билип алдылар.
8 Меге берген сӧзиҥди дезе Мен олорго айдып бердим; олор оны кӧксине алынып, Мени Сенеҥ келген деп, чындаптаҥ билип алдылар, Мени ийгени Сен деп бӱттилер.
9 Мен олор учун мӱргип турум, бу телекейдиҥ улузы учун эмес, Меге берген улузыҥ учун мӱргип турум, нениҥ учун дезе олор Сенийи.
10 Не барым – Сенийи, Сенийи – Менийи. Мен олор ажыра макталдым.
11 Эмди Мен телекейде эмезим, олор дезе, телекейде. Мен Сеге барып јадым. Агару Ада! Сениҥ Меге бергендериҥди Бойыҥа болуп чеберле. Бис бир болуп тургандый, олор до бирдий болзын.
12 Олорло кожо јӱрген тужымда Сеге болуп Мен олорды корулап јӱргем, Меге бергендериҥди Мен чеберлеген эдим. Ӧлӱмниҥ уулынаҥ башка, олордыҥ кемизи де ӧлӱп калбады. Анайып, Агару Бичикте бичилгени бӱтти.
13 Эмди дезе Сеге барып јадым, Мениҥ сӱӱнчим олорды толтырсын деп, мыны телекейде јӱрген Бойым айдып турум.
14 Сӧзиҥди олорго берип ийдим, је канайып Мен телекейдеҥ эмес, анайып олор до телекейдеҥ эмес болордо, бу телекейдиҥ улузы олорды јаман кӧрди.
15 Олорды телекейдеҥ ал деп, мӱргип јаткан эмес эдим, олорды јаманнаҥ корула деп турум.
16 Канайып Мен телекейдеҥ эмезим, олор до телекейдеҥ эмес.
17 Олорды чындыкла агарулап сал: Сениҥ сӧзиҥ – чындыктыҥ бойы.
18 Канайып Сен Мени телекейге ийген эдиҥ, анайып Мен де олорды бу телекейдиҥ улузына ийдим.
19 Олор до бойын Сеге чындап берзин деп, Мен Бойымды Сеге олорго до болуп берип турум.
20 Јаҥыс олор учун мӱргип турган эмезим, олордыҥ сӧзинеҥ Меге бӱткендер учун мӱргип турум.
21 Ончозы јаҥыс болзын. Канайып Сен, Ада, Менде эдиҥ, Мен де Сенде, анайып олор до Бисте јаҥыс болзын, Мени ийгени Сен болгоныҥа бу телекейдиҥ улузы бӱтсин.
22 Меге берген магыҥды Мен олорго бердим, канайып Бис јаҥыс, анайып олор до јаҥыс болзын.
23 Мен олордыҥ бойында, Сен Мениҥ Бойымда. Олор до бирликке јединзин, Мени ийгени Сен болгоныҥды, Меге буурзагаҥдый, олорго до буурзагаҥды бу телекейдиҥ улузы билзин.
24 Ада! Мен кайда болзом, Меге бергендериҥ анда ок Мениле кожо болзын деп турум. Сениҥ берген магымды олор кӧрзин, Сен дезе телекей бӱдердеҥ озо Меге буурзагаҥ.
25 Чындык Ада! Бу телекейдиҥ улузы Сени билип албады, Мен дезе Сени билдим, Мени ийгени Сен деп, булар да билип алдылар.
26 Мен олорго адыҥды ачтым, база да ачарым, Мени сӱӱген сӱӱжиҥ олордо болзын, Мен де – олордо.
18
Иисусты каруулга алганы
(Мф. 26:47-56; Мк. 14:43-50; Лк. 22:47-53)
1 Мыны айдала, Иисус ӱренчиктериле кожо чыгып, Кедрон деп ӧзӧктиҥ ол јанында ӧскӧн садка Бойы да, ӱренчиктери де кирдилер.
2 Оны садып јаткан Иуда бу јерди билер болгон, Иисус ӱренчиктериле кожо анда улай ла јуулыжып туратан.
3 Је бат, Иуда рим черӱчилдерди, улу абыстардаҥ ла фарисейлердеҥ байзыҥныҥ каруулчыктарын алып, бого келди. Олор ончозы јарыткыштарлу ла мылтыктарлу болгондор.
4 Иисус дезе, Бойыла не болорын билип, олорго базып келеле, сурады:
– Кемди бедиреп туругар?
5 – Назарет јеринеҥ Иисусты – деп, олор каруу јандырдылар.
– Бу Мен болорым – деп, Иисус айтты.
Оны садып јаткан Иуда база олорло кожо турган.
6 Иисус: «Бу Мен болорым» – деерде, олор тескерлеп, јерге јыгылдылар.
7 – Кемди бедиреп туругар? – деп, Иисус такып сурады.
Олор:
– Назарет јеринеҥ Иисусты – дедилер.
8 Иисус айтты:
– Бу Мен болорым деп, слерге айттым ине. Мени бедиреп турган болзогор, олорды божодыгар, баргылазын.
9 Анайып, «Меге бергендериҥниҥ кемизин де јылыйтпадым» деген Оныҥ сӧзи бӱтти.
10 Симон-Петр дезе, кылыжын кынынаҥ чыгара тартып, улу абыстыҥ кулына јаҥып, оҥ кулагын кезе чапты. Ол кулдыҥ ады Малх болгон.
11 – Кылыжыҥды кынга сук! – деп, Иисус Петрга айтты. – Адамныҥ Меге берген салымынаҥ Мен кыйыжатам ба?
Улу абыстагы шылу. Петрдыҥ јана тӱшкени
(Мф. 26:57-58; Мк. 14:53-54; Лк. 22:54)
12 Анайдарда, черӱчилдер, муҥ бажы ла иудей јалчылар Иисусты тудуп, кӱлӱп алдылар.
13 Озо баштап Оны Ханнага экелдилер. Ханна дезе ол јылда улу абыс болуп турган Каиафаныҥ кайын адазы болгон.
14 Калык учун јаҥыс кижи ӧлзӧ торт деп, иудейлерге јӧп берген Каиафа ол болгон.
15 Иисусты ээчиде Симон-Петр ла база бир ӱренчик барды. Бу ӱренчик улу абысла таныш болуп, Иисусла кожо улу абыстыҥ кӱрентигине кирди.
16 Петр дезе эжиктиҥ тыштында турган. Оноҥ улу абысла таныш болгон ӱренчик чыгып келеле, эжикчи ӱй кижиле эрмектежеле, Петрды кийдирди.
17 Айдарда, эжикчи јалчы Петрга айтты:
– Бу Кижиниҥ ӱренчиктериниҥ бирӱзи сен болорыҥ ба?
Ол «јок» – деди.
18 Кулдар ла јалчылар соок болордо, от салала, јылынып турдылар. Петр анайып ок олорло кожо јылынып турды.
19 Улу абыс дезе Иисустаҥ Оныҥ ӱренчиктери ле Оныҥ ӱредӱзи керегинде сурады.
20 – Мен улуска ачыгынча айдып јӱрдим – деп, Иисус каруу јандырды. – Мен јаантайын иудейлер јуулыжатан синагогада ла байзыҥда ӱредип јӱрдим, туйукка бир де неме айтпадым.
21 Менеҥ не сурайдыҥ? Мени олорго нени айдып јӱрген деп, уккан улустаҥ сура. Олор айтканымды билер.
22 Ол мынайда айдарда, коштой турган јалчылардыҥ бирӱзи Оныҥ јӱзине согуп, айтты:
– Сен улу абыска карууҥды анайда айдып туруҥ ба?
23 – Мениҥ айтканым јаман болзо, јаманымды кӧргӱс – деп, Иисус каруу јандырды. – Јакшы болзо, Мени не соктыҥ?
24 Ханна Оны Каиафа деп улу абыска кӱлӱлӱ бойын ийе берди.
25 Симон-Петр дезе јылынып турган.
– Сен де Оныҥ ӱренчиктеринеҥ болорыҥ ба? – деп, оноҥ сурадылар.
Ол јана тӱжӱп, «јок» – деди.
26 Улу абыстыҥ кулдарыныҥ бирӱзи, Петр кулагын кезе чапкан кижиниҥ тӧрӧӧни, айтты:
– Оныла кожо садта турганыҥды кӧргӧн эмес бедим?
27 Петр база ла јана тӱшти. Бу тарый пӧтӱк этти.
Иисус Пилаттыҥ алдында
(Мф. 27:1-2, 11-14; Мк. 15:1-5; Лк. 23:1-5)
28 Эрте таҥда иудей јаҥдары Иисусты Каиафадаҥ рим башчыныҥ ӧргӧӧзине апардылар. Олор пасханы быјарлалбай јиирге, бойлоры ӧргӧӧгӧ кирбеди.
29Пилат олорго чыгып келеле, айтты:
– Бу Кижини не деп бурулап турганаар?
30 – Јаманды этпеген болзо, Оны сеге бербес эдибис – деп, олор каруу јандырдылар.
31 – Оны алып, бойыгардыҥ јасагаарла јаргылагар – деп, Пилат айтты.
– Кижини кыйнап ӧлтӱрер јаҥ бисте јок – деп, иудейлер каруу јандырдылар.
32 Иисустыҥ кандый ӧлӱмле ӧлӧтӧнин билдиртип айткан сӧзи бӱдетен учун андый болгоны ол.
33 Пилат ӧргӧӧгӧ ойто кирип, Иисусты бойына кычырып алып, айтты:
– Сен иудейлердиҥ Кааны ба?
34 – Сен мыны бойыҥнаҥ айдып туруҥ ба, эмезе Мен керегинде сеге ӧскӧ улус айтты ба? – деп, Иисус сурады.
35 – Мен иудей бедим? – деп, Пилат каруу јандырды. – Меге Сени бойыҥныҥ элиҥ ле улу абыстар берип ийдилер. Сен нени эттиҥ?
36 Иисус айтты:
– Мениҥ Каандыгым бу телекейдеҥ эмес. Каандыгым бу телекейдеҥ болгон болзо, Мени иудейлерге берилбезин деп, Мениҥ јалчыларым Мен учун тартыжар эди. Је эмди Мениҥ Каандыгым мынаҥ эмес.
37 – Андый болгондо, Сен каан ба? – деп, Пилат сурады.
Иисус айтты:
– Мени каан деп, сен айттыҥ. Чындыкты керелейин деп, Мениҥ туулганым, телекейге келгеним бу. Кем чындыктаҥ, Мениҥ ӱнимди угуп јат.
38 – «Чындык» дегениҥ не? – деп, Пилат сурайла, иудейлерге ойто чыгып келди.
– Бу Кижидеҥ кандый да буру таппай турум – деп, ол айтты. –
39 Кижендӱлердиҥ бирӱзин Пасха байрамга божодотон јаҥыгар бар. Иудейлердиҥ каанын слерге божодойын ба?
40 – Оны эмес, Варавваны! – деп, олор ойто ло кыйгырыжа берди. Варавва дезе тонокчы болгон.
19
Иисусты ӧлтӱрер эдип јаргылаганы
(Мф. 27:15-31; Мк. 15:6-20; Лк. 23:13-25)
1Пилат Иисусты камчылатты.
2 Черӱчилдер тегенекти ӧӧрӧлӧ, Оныҥ бажына салып, кубакай-кызыл катанчык кийдирдилер.
3 Ого базып келип,
– Иудейлердиҥ Кааны эзендик болзын! – дешкилеп, јӱзине согуп турдылар.
4 Пилат ойто чыгып келеле, айтты:
– Бат, Оноҥ бир де буру таппай турганымды слерди билзин деп, Оны слерге чыгарып јадым.
5 Айдарда, Иисус тегенектеҥ ӧрӱмелдӱ ле кубакай-кызыл катанчыкту чыгып келди.
– Кӧргӱлегер, бат бу Кижи! – деп, Пилат олорго айтты.
6 Улу абыстар ла јалчылар Оны кӧрӧлӧ, кыйгырыжа бердилер:
– Оны керип кой, керип кой!
– Оны бойыгар керигер – деп, Пилат олорго айтты. – Мен Оноҥ буру таппай турум.
7 – Бисте Јасак бар, – деп, иудейлер каруу јандырдылар, – Јасакла болзо, Ол Бойын Кудайдыҥ Уулы деп јарлаганы учун ӧлӧр учурлу.
8 Мыны угала, Пилат там коркыды.
9 Ӧргӧӧзине ойто кирип, Иисустаҥ сурады:
– Сен кайдаҥ?
Је Иисус каруу бербеди.
10 – Меге айдар кӱӱниҥ јок по? – деп, Пилат айтты. – Сени божодып та ийзем, табым, кере тартырзам да, табым. Мыны Сен билбей туруҥ ба?
11 Иисус каруу јандырды:
– Сеге ӧрӧртинеҥ берилбеген болзо, Мениҥ бажымды билер јаҥыҥ јок болор эди. Оныҥ учун Мени сеге берип ийгенниҥ кинчеги јаан.
12 Бу сӧстӧрдиҥ кийнинеҥ Пилат Оны божодып ийер арга бедиреди, иудейлер дезе кыйгырыжып турдылар:
– Сен Оны божодып ийзеҥ, каганга најы эмезиҥ! Бойын каан деп јарлап турганы, каганга удура туруп чыкканы ол.
13 Пилат бу сӧсти угала, Иисусты чыгарала, јаргы эдетен јерге отурып алды. Бу јерди «Таш тергее», еврейлеп Гаввафа дейтен.
14 Пасха байрамныҥ алдындагы пятница кӱн, тал-тӱш кирези болгон.
– Кӧргӱлегер, бат бу слердиҥ кааныгар! – деп, Пилат иудейлерге айтты.
15 Је олор кыйгырыжа бердилер:
– Ол ӧлзин! Ӧлзин! Оны керип кой!
– Кааныгарды керип койойын ба? – деп, Пилат айтты.
– Каганнаҥ башка бисте каан јок – деп, улу абыстар каруу јандырдылар.
16 Оны кере тартсын деп, Пилат Оны олорго берип ийди.
Иисусты керигени
(Мф. 27:32-44; Мк. 15:21-32; Лк. 23:26-43)
Анайдарда, Иисусты апардылар.
17 Бойыныҥ керӱ агажын јӱктенип алып, Ол «Куу-Баш», еврейлеп Голгофа деп јерге чыкты.
18 Анда Оны керип койдылар, Оныла кожо эки јанына база эки кижини, ортозына Иисусты керип койдылар.
19 Пилат бичик бичийле, керӱ агашка илди. Бичилгени мындый болды: «Назарет јеринеҥ Иисус, иудейлердиҥ Кааны».
20 Бу бичикти иудейлердиҥ кӧбизи кычырган, нениҥ учун дезе Иисусты кере тарткан јер калага јуук болгон, ол еврей , рим , грек тилдерле бичилген.
21 Иудей улу абыстар дезе Пилатка айттылар:
– «Иудейлердиҥ Кааны» деп бичибе, «Мен – иудейлердиҥ Кааны» деп айтканын бичи.
22 – Нени бичигем, оны бичигем – деп, Пилат каруу јандырды.
23 Черӱчилдер Иисусты керийле, Оныҥ кийимин алып, тӧрт башка – бойлорыныҥ тоозыла – ӱлежип алдылар. Анайып ок катанчыгын алдылар. Ол кӧктӧгӧн јик јок, тудуштай согуп эткен болгон.
24 Олор бой-бойына айдышты:
– Мыны јыртпайлы, кажыбыска једижер деп, шыбага чачалы.
Анайып, Агару Бичикте мынайда айдылганы бӱтти: «Кийимимди бойлоры ортодо ӱлежип, кийген кебим учун шыбага чачтылар».
Черӱчилдер анайда ла эттилер.
25 Иисустыҥ керӱ агажыныҥ јанында Оныҥ энези, энезиниҥ сыйны Мария – Клеопаныҥ эмеени, оноҥ Мария Магдалина турдылар.
26 Иисус энези ле ого коштой турган карузыган ӱренчигин кӧрӧлӧ, энезине айтты:
– Ӱй кижи, сениҥ уулыҥ бу.
27 Оноҥ ӱренчигине:
– Сениҥ энеҥ бу – деди.
Оноҥ ло бери бу ӱренчик оны бойында јӱргӱскен.
28 Мыныҥ кийнинде Иисус бӱдетени бӱтти деп билип, айтты:
– Суузап турум!
Анайып, Агару Бичикте айдылганы бӱтти.
29 Анда толтыра уксусту јыракы турган. Черӱчилер уксусла чыктыдылган немени иссоп деп ӧзӱмниҥ будагына саптап, Оныҥ эрдине тийгистилер.
30 Иисус суузынды амзап,
– Бӱтти! – дейле, бажын эҥилтип, тыны ӱзӱле берди.
31 Ол пятница кӱн болгон. Улустыҥ сӧӧгин суббот кӱнде керӱ агашта артырбаска, – ол суббот кӱн дезе улу кӱн болгон, – олордыҥ јодолорын сый соголо, сӧӧктӧрди тӱжӱрзин деп, иудейлер Пилаттаҥ јӧп сурадылар.
32 Черӱчилдер келеле, Иисусла кере тартылган улустыҥ бирӱзиниҥ, оноҥ экинчизиниҥ јодозын сый соктылар.
33 Иисуска келип, Оныҥ ӧлӱп калганын кӧрӱп, јодозын сый сокподылар.
34 Је черӱчилдердиҥ бирӱзи Оныҥ кабыргаларына јыдала сайып ийерде, ол тарыйын кан ла суу ага берди.
35 Мыны кӧргӧн кижи керелеген, оныҥ керелегени чын. Чынды айдып турганын ол билер, слерди де бӱтсин деп айткан.
36 Анайып, Оныҥ ӱйе-сӧӧги сынбас деп, Агару Бичикте айдылган сӧс бӱтти.
37 Агару Бичикте база бир јеринде айдылганы бар: «Јыдала сайган кижизи јаар кӧргӱлеер».
Иисустыҥ мӧҥкӱзин кӧдӱргени
(Мф. 27:57-61; Мк. 15:42-47; Лк. 23:50-56)
38 Мыныҥ кийнинде Аримафейдеҥ Иосиф деп кижи Иисустыҥ сӧӧгин тӱжӱрип аларга, Пилаттаҥ јӧп сурады. (Ол Иисустыҥ ӱренчиги болгон, је иудейлердеҥ коркып, онызын јажытта туткан.) Пилат јӧбин берди. Онызы барып, Иисустыҥ сӧӧгин тӱжӱрип алды.
39 Никодим база ого келди. Башкыда ол тӱнде Иисуска келип јӱрген. Никодим одус килограммга шыдар јараш јытту майдыҥ ла алоэниҥ чейинтизин экелди.
40 Олор Иисустыҥ сӧӧгин алала, иудейлердиҥ сӧӧк јуур јаҥыла јараш јытту чейинтиле сӱртӱп, кеден бӧслӧ ороп ийдилер.
41 Оныҥ кере тартырган јеринде сад болгон, анда кижиниҥ сӧӧги салылгалак јаҥы јер.
42 Иудейлердиҥ пятница кӱнине болуп Иисустыҥ сӧӧгин јуугынча ол јерге салып койдылар.
20
Иисус Христостыҥ тирилгени
(Мф. 28:1-10; Мк. 16:1-8; Лк. 24:1-12)
1 Неделениҥ баштапкы кӱнинде таҥбӱрӱҥкийде Мария Магдалина сӧӧк салган јерге келип, таш ол јердеҥ аҥтарылып калганын кӧрди.
2 Ол Симон-Петрга ла Иисус карузып јӱрген база бир ӱренчикке јӱгӱргенче келип, айтты:
– Кайраканды сӧӧк салар јердеҥ апарган, Оны кайда салганын билбей турубыс.
3 Петр база бир ӱренчикле кожо сӧӧк салган јер јаар бардылар.
4 Олор экилези кожо јӱгӱргендер, је бу ӱренчик Петрдаҥ тӱрген јӱгӱрген, сӧӧк салган јерге озо јеткени ол болды.
5 Эҥчейип, кеден чуулар јатканын кӧрди, је сӧӧк салган јердиҥ ичине кирбеди.
6 Оны ээчий Симон-Петр келди, сӧӧк салган јерге кирип, кеден чуу јатканын кӧрди;
7 Оныҥ бажын орогон арчуул дезе кеден бӧстӧҥ башка, бойыныҥ јеринде тӱрӱп койгонын кӧрди.
8 Озо јеткен ӱренчик кирип кӧрди, бӱтти.
9 Је Ол тирилер деп, Агару Бичикте айдылганын олор аайлабай тургандар.
10 Айдарда, ӱренчиктер јанып келдилер.
Иисустыҥ Мария Магдалинага кӧрӱнгени
(Мф. 16:9-11)
11 Мария дезе сӧӧк салган јердиҥ јанында ыйлап турган. Ыйлап туруп, сӧӧк салган јерге эҥчейип,
12 карап кӧрзӧ, Иисустыҥ сӧӧги јаткан јерде ак кийимдӱ эки ангел отурды – бирӱзи баш јанында, бирӱзи бут јанында.
13 – Ӱй кижи, сен не ыйлап туруҥ? – деп, олор сурадылар.
– Кайраканымды апарыптыр, Оны та кайда салган, билбей јадым –
14 дейле, ол кайра кӧрӧрдӧ, Иисус турды, је Оны Иисус деп таныбады.
15 – Ӱй кижи, сен не ыйлап туруҥ? – деп, Иисус ого айтты. – Кемди бедиреп туруҥ?
Мария Оны садтыҥ ишчизи болор деп, Ого айтты:
– Ӧрӧкӧн, сен Оны мынаҥ чыгарган болзоҥ, Оны кайда салганыҥды меге айдып бер, мен Оны алайын.
16 – Мария! – деп, Иисус айтты.
Ол кайра кӧрӱп, еврейлеп:
– Раввуни ! – деди. (Бу сӧс «Ӱредӱчи» дегени.)
17 – Меге тийбе – деп, Иисус ого айтты. – Мен Адама кӧдӱрилгелек инем. Је карындаштарыма барып, мынайда айт: «Мен Адама, слердиҥ де Адагарга, Кудайыма, слердиҥ де Кудайыгарга ӧрӧ чыгып јадым».
18 Мария Магдалина барып, Кайраканды кӧргӧнин, мыны ого Ол айтканын ӱренчиктерге јетирди.
Ӱренчиктерине кӧрӱнгени
(Мф. 28:16-20; Мк. 16:14-18; Лк. 24:36-49)
19 Ол кӱн, неделениҥ баштапкы кӱниниҥ эҥиринде ӱренчиктер иудейлердеҥ коркып, эжигин кӱрчектейле отурарда, Иисус келип, олордыҥ ортозына туруп,
– Слерге амыр болзын! – деди.
20 Мынайда айдала, олорго Бойыныҥ колдорын ла кабыргаларын кӧргӱсти.
Кайраканды кӧрӧлӧ, ӱренчиктер сӱӱне бердилер.
21 – Слерге амыр болзын! – деп, Иисус такып айтты. – Канайып Мени Ада ийген, анайып Мен де слерди ийип турум.
22 Мынайда айдала, олор јаар чыгара тынып,
– Агару Тынды алыныгар – деди. –
23 Кемниҥ кинчегин таштазагар, оныйы ташталар, кемде артырзагар, артып калар.
24 Он экӱниҥ бирӱзи, Игис дейтен Фома дезе, Иисус келип јӱрерде, олорло кожо болбогон.
25 – Бис Кайраканды кӧрдибис – деп, ӧскӧ ӱренчиктер ого айттылар. Је ол айтты:
– Оныҥ колындагы кадуныҥ ордын кӧрбӧзӧм, сабарымды ого сукпазам, кабыргаларына колым сугуп кӧрбӧзӧм, бӱтпезим.
26 Сегис кӱнниҥ бажында ӱренчиктер база ӱйде болгондор, Фома да олорло кожо болды. Иисус эжик бӧктӱлӱде келип, олордыҥ ортозына туруп,
– Слерге амыр болзын! – дейле,
27 Фомага айтты: – Сабарыҥды бери сунуп, колымды кӧр, колыҥды сунуп, кабыргаларыма сугуп кӧр. Бӱтпес болбо, бӱдер бол.
28 – Мениҥ Кайраканым, мениҥ Кудайым! – деп, Фома айтты.
29 – Сен Мени кӧргӧниҥ учун бӱттиҥ. Кӧрбӧй бӱткендери кежиктӱ – деп, Иисус ого айтты.
30 Иисус ӱренчиктериниҥ алдында мынаҥ да башка кӧп билдилер јайаган, олор бу тӱрбекте бичилбеген.
31 Иисус – ол Христос , Кудайдыҥ Уулы болгонына слерди бӱтсин деп, Ого бӱделе, Оныҥ Бойында слерди јӱрӱмдӱ болзын деп, мыныҥ бичилгени бу.
21
1 Мыныҥ кийнинде Иисус Тивериад талайдыҥ јаказында Бойыныҥ ӱренчиктерине база кӧрӱнди. Кӧрӱнгени мындый болгон.
2 Симон-Петр, Игис дейтен Фома, Галилейдеги Канадаҥ Нафанаил, Зеведейдиҥ уулдары ла Иисустыҥ ӱренчиктериниҥ экӱзи база кожо болгондор.
3 – Мен балыктап барадырым – деп, Симон-Петр олорго айтты.
Арткандары:
– Бис те сениле кожо барарыс – дедилер.
Барып, кемеге отурдылар. Је ол тӱнде неме тутпадылар.
4 Таҥ адып келерде, Иисус јаратта турган. Је ӱренчиктер Оны Иисус деп таныбадылар.
5 – Балдар, слерде јиир неме бар ба? – деп, Иисус олордоҥ сурады.
Олор:
– Јок – дедилер.
6 – Шӱӱнигерди кемениҥ оҥ јанына таштагар, балык тудулар – деп, Ол айтты.
Олор шӱӱнин таштайла, балыктыҥ кӧбине онызын чыгарып болбодылар.
7 – Бу Кайракан ! – деп, Иисустыҥ карузыган ӱренчиги Петрга айтты.
Бу Кайракан деп угала, Симон-Петр кийимин курчанып, – ол јылаҥаш болгон, – талайга калып ийди.
8 Ӧскӧ ӱренчиктер дезе балыкту шӱӱнин тартканча, кемелӱ јӱзӱп келдилер. Јаратка јетире ыраак јок, эки јӱс кол карызы кире болгон.
9 Олор јаратка чыгып келеле, от одырып койгонын, оныҥ ӱстинде јаткан балыкты, оноҥ калашты кӧрдилер.
10 – Јаҥы туткан балыгардаҥ экелигер – деп, Иисус олорго айтты.
11 Симон-Петр кемеге кирип, јӱс бежен ӱч јаан балыкту шӱӱнин јаратка чыгарды. Андый кӧп балыктаҥ шӱӱн јыртылбады.
12 – Келип, ажаныгар – деп, Иисус айтты.
Ӱренчиктер Оны Кайракан деп таныйла, «Сен кем?» деп сураарга бирӱзи де тидинбеди.
13 Иисус базып келип, калаш алып, олорго берди, балыкты база.
14 Мынайып, тирилеле, Иисус ӱренчиктерине ӱчинчи катап кӧрӱнген.
Иисус ла Петр
15 Олор ажанып отурарда, Иисус Симон-Петрга айтты:
– Иона уулы Симон, сен Мени олордоҥ артык сӱӱп јадыҥ ба?
– Эйе, Кайракан, Сеге карузып турганымды билериҥ – деп, Петр каруу јандырды.
– Кураандарымды кабыр – деп, Иисус ого айтты.
16 Оноҥ экинчи катап сурады:
– Иона уулы Симон, сен Мени сӱӱп јадыҥ ба?
– Эйе, Кайракан, Сеге карузып турганымды билериҥ – деп, Петр каруу јандырды.
Иисус ого айтты:
– Койлорымды кабыр.
17 Иисус оноҥ ӱчинчи катап сурады:
– Иона уулы Симон, сен Меге карузып јадыҥ ба?
Ого карузып турган ба деп, Ол ӱчинчи катап сураган учун Петрга ачу боло берди.
– Кайракан, Сен ончозын билериҥ – деп, ол Иисуска айтты. – Сеге карузып турганымды билериҥ.
Иисус ого айтты:
– Койлорымды кабыр.
18 Чынын, чынын айдадым сеге: јаш болорыҥда, бойыҥ курчанып алып, кайдаар барайын дезеҥ, анаар баратан эдиҥ. Је карыыр чагыҥда колыҥды ӧрӧ кӧдӱрип, ӧскӧ кижиге курчадарыҥ, барбайын деген јерге јединдирип барарыҥ.
19 Кандый ӧлӱмле Петр Кудайды мактадарын билдиртип, Иисус мынайып айтканы бу.
Мынайда айдала, ого:
– Мениҥ кийнимнеҥ бар – деди.
20 Петр кайра баштанып, кийнинеҥ Иисустыҥ карузыган ӱренчиги келип јатканын кӧрди. Бу ӱренчик эҥирде ажанып отургылаарда, Иисуска эҥчейип, «Кайракан, Сени кем садып ийер?» деп сураган болгон.
21 Оны кӧрӧлӧ, Петр Иисуска айтты:
– Кайракан, оныла не болор?
22 – Мен келгенчем ол јӱрзин дезем, ондо сениҥ не керегиҥ бар? – деп, Иисус каруу јандырды. – Сен Мениле кожо бар.
23 Анайып, ол ӱренчик ӧлбӧс деп, карындаштар ортодо сӧс јӱрген. Је Иисус оны ӧлбӧс деген эмес, «Мен келгенчем, ол јӱрзин дезем, ондо сениҥ не керегиҥ бар?» – деген.
24 Ол ӱренчик ончозын керелеп бичип койгоны бу. Оныҥ керелегени чын деп, билип турубыс.
25 Иисустыҥ мынаҥ башка эткени кӧп. Је оны ончозын бичигежин, бичиген тӱрбектерди телекей бойына бадырып болбос эди деп, сананып турум. Аминь .
Агару апостолдордыҥ $эдип јӱрген керектери
Агару апостолдордыҥ эдип јӱрген керектери
1
1 Баштапкы бичигимде, Феофил, Иисус нени эдип, неге ӱредип баштаганынаҥ ала
2 талдап алган апостолдорына Агару Тынла алкыш сӧзин береле, теҥериге кӧдӱрилген кӱнге јетире ончозын бичиген эдим.
3 Ол кыйын-шыразыныҥ кийнинде олорго тирӱ Бойы кӧрӱнип, мынызыныҥ чынын кӧп катап керелеген. Кудайдыҥ Каандыгы керегинде бӱдӱмјилӱ керелеп ле айдып јӱргенин апостолдор тӧртӧн кӱнге улай кӧргӧндӧр.
4 Олорды јууп алып, јакыган:
– Иерусалимди таштап барбагар, је Менеҥ укканыгарла Аданыҥ береечи болгонын сакыгар.
5Иоанн суула крестеген, слер дезе удабастаҥ Агару Тынла крестедеригер.
Иисус Христостыҥ теҥериге кӧдӱрилгени
6 Олор кожо јуулыжып келип, Иисустаҥ сурап тургандар:
– Кайракан , Израильге каандыкты шак бу ӧйдӧ орныктырып јадыҥ эмеш пе?
7 – Бойыныҥ јаҥыла Ада тургускан ӧйди ле кӱндерди билери слердиҥ керегеер эмес – деп, Иисус олорго айткан. –
8 Је слерге Агару Тын тӱшкежин, кӱч алынып, Иерусалимде, Иудей ле Самар ичинде, јердиҥ јаказына да јетире Мениҥ керечилерим болорыгар.
9 Мынайда айдала, олордыҥ кӧзинче теҥериге кӧдӱрилип, булутка кӧмӱлип, кӧрӱнбей барган.
10 Ол ӧрӧ чыгып отурган тужында теҥери дӧӧн кӧрӱп тургулаарда, кенетийин олордыҥ алдына апагаш кийимдӱ эки эр кижи тура тӱжӱп,
11 мынайда айткандар:
– Галилейдиҥ улузы! Теҥери дӧӧн кӧрӱп алган не тургулараар? Бу Иисус, слердеҥ теҥериге кӧдӱрилген Бойы, Оныҥ теҥери ӧрӧ чыгып отурганын кӧргӧнигер чилеп ок келер.
Јаҥы апостолды талдап алганы
12 Оноҥ апостолдор Елеон дейтен кырдаҥ тӱжӱп, Иерусалимге бурылдылар. Кыр каланыҥ јуугында, суббот кӱнде ӧдӧтӧн јерде турган
[1] .
13 Ӱйге кирип, ӱстиндеги кыпка чыгала, ого токтодылар. Анда Петр ла Иоанн,
Иаков ло Андрей, Филипп ле Фома, Варфоломей ле Матфей, Алфейдиҥ уулы Иаков ло Симон Зилот, оноҥ Иаковтыҥ уулы
Иуда болгондор.
14 Олор бирлик кӱӱн-санаалу кожо болуп, мӱргигендер. Олорло кожо анайда ок бир кезик ӱй улус, Иисустыҥ энези
Мария ла Оныҥ карындаштары болгондор.
15 Ол кӱндердиҥ бирӱзинде јуунга јӱс јирме кире кижи келген. Петр ӱренчиктердиҥ ӧзӧгине туруп, мынайда айтты:
16 – Эрлер, карындаштар, Иисусты тудуп алган улуска јол баштаачы Иуда керегинде Давид ажыра Агару Тын судурлаган Бичик бӱдер учурлу болгон.
17 Иуда бистердиҥ тообыска кожулып, Кудайга иштеерге тудулган эди.
18 Је ол јаман керек учун алган баала јер садып алып, бажыла саҥ тӧмӧн келип тӱжеле, карды јарылып, ичеге-карыны јайрай берген.
19 Бу болгон керек Иерусалимде јаткан ончо улуска јарлалган. Оныҥ учун ол јер олордыҥ тилинде Акелдама – «Кан јери» деп адалган.
20 Сарындардыҥ тӱрбегинде бичилген: «Айлы-јурты ээн калзын, анда кижи јуртабазын», база: «Јамызын болзо ӧскӧ кижи алзын». 21-22 Анайдарда, биске эр улустыҥ бирӱзи кожулып, бисле кожо Иисустыҥ тирилгениниҥ керечизи болоры керектӱ. Бу кижи Иисус Кайракан ортобыста јӱрерде, Иоанн улусты креске тӱжӱргенинеҥ ала Иисус бистеҥ теҥериге кӧдӱрилген кӱнге јетире бисле кожо јӱргендердиҥ бирӱзи болор учурлу.
23 Эки кижини ададылар: Варсава дейтен Иосифти, оныҥ чоло ады Иуст болгон, оноҥ Матфийди.
24-25 Мӱргийле, айттылар:
– Сен, Кайракан, ончо улустыҥ јӱрегинде не барын билериҥ. Анайдарда, бойыныҥ јерине јӱре берген Иуданыҥ ордына Кудайга јалчы болуп јӱрер ле апостолдыҥ ижин эдер салымды ӱлешсин деп, бу экӱниҥ кемизин талдап алганыҥды кӧргӱзип бер.
26 Оноҥ шыбага чачтылар. Шыбага Матфийге тӱшти, ол он бир апостолдыҥ тоозына кожулды.
2
Апостолдорго Агару Тын тӱшкени
1 Беженинчи кӱн
[2] једип келерде, ӱренчиктер ончозы бирлик кӱӱн-санаалу кожо болгондор.
2 Кенетийин теҥеридеҥ тыҥ салкын соккондый шуулт угулып, олор отурган ӱйдиҥ ичин толтырып ийди.
3 Олорго от-јалбыш ошкош айрыланып турган тилдер кӧрӱнип, кажызыныҥ ла ӱстине бирдеҥ токтой тӱшти.
4 Ончозы Агару Тынла толуп, айдатаны Тыннаҥ берилип, ӧскӧ тилдерле эрмектене бердилер.
5 Ол ӧйдӧ Иерусалимде ак-јарыктыҥ тӧрт талазынаҥ келген кудайзак иудейлер болгон.
6 Бу мындый шуулт болордо, кӧп улус јуулып, тӱймеже бердилер, нениҥ учун дезе олордыҥ кажызыныҥ ла тӧрӧл тилиле ӱренчиктердиҥ эрмектенип турганын уккандар.
7 Олор алаҥ кайкажып, айдыжып турдылар:
– Бат бу эрмектенип турган ончо улус Галилейдеҥ эмес пе?
8 Олордыҥ тӧрӧл тилисле эрмектенип турганын кажыбыс ла канайып угуп јадыс?
9 Ортобыста Парфияныҥ, Мидияныҥ, Еламныҥ улузы, Месопотамияда, Иудей ле Каппадокияда, Понт ло Асияда,
10 Фригия ла Памфилияда, Египетте, Ливияныҥ Киринеяга одоштой јерлеринде јаткан улус, Римнеҥ келген иудейлер де, иудей јаҥын алган ӧскӧ калыктар да,
11 Криттиҥ ле Аравияныҥ улузы бар ине. Олор бистиҥ тилисле Кудайдыҥ улу керектерин канайда айдып турганын угадыс.
12 Ончозы алаҥ кайкажып, алаатып, «Бу не атасы болотон?» – деп, бой-бойлорына айдыжып турдылар.
13 Кезиктери дезе шоодып, «Олор тату аракы ичкен» дешкилеп турды.
Петрдыҥ калыкка баштанганы
14 Петр дезе, он бир апостолло кожо ӧрӧ туруп, ӱнин бийиктедип, олорго баштанды:
– Иудейдиҥ улузы ла Иерусалимниҥ эл-јоны! Мыны билип јӱригер, айтканымды јазап тыҥдагар.
15 Слердиҥ сананганаарла булар эзирик эмес, эмди јӱк тогузынчы саат эртен тура.
16 Је бу кӧрӱп турганыгар Иоиль јарлыкчыдаҥ кӱн-эртеде айдылып калган:
17«Калганчы кӱндерде ончо улуска Тынымнаҥ урарым, –
деп, Кудай айдат, –
ол тушта уулдарыгар слердиҥ, кыстарыгар слердиҥ
јарлыктап айдып јӱрер,
јииттеригер слердиҥ кӧрӱлте кӧрӧр,
каргандарыгарга слердиҥ тӱш тӱжелер.
18Кулдарыма да, кул ӱй улузыма да
ол кӱндерде Тынымнаҥ урарым,
олор јарлыктап айдып јӱрер.
19Ӧрӧ теҥериде кайкалдар,
тӧмӧн јерде билдилер кӧргӱзерим:
кан, от ло коройлогон тӱдӱн.
20Кӱн караҥуй, ай кан боло берер.
Оноҥ Кайраканныҥ улу ла јаркынду кӱни једип келер.
21Кайраканныҥ адын бойына кычырып, сураганы, аргадалар».
22 Израильдиҥ улузы! Бу сӧстӧрди угыгар: Назарет јеринеҥ Иисус кӱчле, кайкалдарла, билдилерле Кудайдаҥ слерге керелелген Эр кижи болгон. Бу мыны ончозын слер ортодо Кудай Ол ажыра јайаган, олорды слер бойыгар билеригер.
23 Кудайдыҥ темдектегениле, озолондыра кӧргӧниле, Ол слерге берилген. Слер дезе, јарамастулардыҥ колыла Оны креске кадап, ӧлтӱрип койгоныгар.
24 Је Кудай Оны ӧлӱмниҥ олјозынаҥ јайымдап, тиргискен, нениҥ учун дезе ӧлӱм Оны тудар аргазы јок болгон.
25Давид Ол керегинде мынайда айткан:
«Кайраканды кӧзимниҥ алдында јаантайын кӧргӧм.
Мени эреҥистелбезин деп, Ол јаантайын оҥ јанымда.
26Мынаҥ улам јӱрегим болзо сӱӱнген,
тилим болзо мактаган,
бастыра бойым ижемјиде јӱрет,
27нениҥ учун дезе мениҥ јуламды таамыда артырбазыҥ,
Бойыҥныҥ агаруҥа артап каларга бербезиҥ.
28Сен меге јӱрӱмниҥ јолдорын айдып бергеҥ,
Бойыҥныҥ алдыҥда мени сӱӱнчиле толтырарыҥ».
29 Эрлер, карындаштар! Улу адабыс Давид керегинде слерге тидим айдарга јӧп беригер. Ол јада калган, сӧӧгин јууп койгон, сӧӧгин јууган јер бисте бӱгӱнге јетире бар.
30 Анайдарда, ол, јарлыкчы бойы, Кудай оныҥ калдыктарынаҥ Христосты оныҥ ширеезине отургызар болуп ого чертенгенин билген.
31 Озолондыра кӧрӱп, Христостыҥ тирилери керегинде айткан. Оныҥ тын-јулазы таамыда артырылбаган, эди-каны артабаган деген.
32 Бу Иисусты Кудай тиргискен, бис ончобыс оныҥ керечилери.
33 Ол Кудайдыҥ оҥ јанына кӧдӱрилген, Аданыҥ берер болгон Агару Тынын алала, эмди нени кӧрӱп, угуп турганыгарды јайаган.
34-35 Давид теҥериге чыкпаган, је бойы айткан:
«Кайракан Кайраканыма айткан:
ӧштӱлериҥди будыҥныҥ алдына салып бербегенчем,
оҥ јаныма отур».
36 Анайдарда, Израиль калыгы, Кудай слер кериген Иисусты Кайракан ла Христос эдип койгонын бек билип ал!
37 Бу сӧстӧрди угала, сыраҥай јӱректерине табарып, Петрга ла арткан апостолдорго айттылар:
– Бис канайдактар, эрлер, карындаштар?
38 Петр дезе олорго айтты:
– Кинчектеригер ташталзын деп, кинчегеерди алынып, Кудайга баштаныгар, Иисус Христостыҥ адында кажыгар ла креске тӱшсин, сый эдип Агару Тыннаҥ аларыгар.
39 Мыны Кудай слерге ле бала-баркагарга, ыраакта да болгондорына, кемди де болзо Бойына кычырза, – ончозына берер болгон.
40 Ол ӧскӧ дӧ кӧп сӧстӧрлӧ керелеп, јакып, айдып турды:
– Слерди јаманга экелердеҥ аргаданыгар!
41 Оныҥ сӧзин јарадып, креске тӱштилер. Ол кӱн ӱч муҥ кире кижи кожулды.
Јаантайын кожо
42 Олор јаантайын апостолдордыҥ ӱредӱзин угуп, бирлик болуп, калаш сындырып, мӱргип, кожо болгондор.
43 Кажы ла кижи ширтилдеп јӱрген, апостолдор дезе Иерусалимде кӧп кайкалдар ла билдилер эдип тургандар.
44 Кудайга бӱткендер ончозы кожо јӱрген, не-немези текши болгон.
45 Нени ээленгенин, не барын садып, кемге не керек, ӱлеп тургандар.
46 Кажы ла кӱн јаҥыс санаалу болуп, байзыҥда јуулыжып, айылдар сайын калаш сындырып, ачык јӱректӱге сӱӱнижип, ажанып,
47 Кудайды алкап тургандар. Олорго бастыра калык карузыган, Кайракан дезе аргадап тургандарды Серкпеге кӱнӱҥ сайын кожор болды.
3
Петр кенекти јасканы
1 Мӱргийтен ӧйдӧ, тӱште ӱчинчи саат киреде Петр ла Иоанн экӱ байзыҥга барып јаткан.
2 Энедеҥ аксак туулган бир кижи болгон. Оны кӱнӱҥ сайын экелип, байзыҥныҥ Кызыл дейтен каалгазыныҥ јанына отургызып койотон, ол дезе байзыҥга кирген улустаҥ суранчыктайтан.
3 Петр ла Иоанн байзыҥга кирерге јатканын кӧрӧлӧ, ол суранчыктай берди.
4 Петр Иоаннла кожо оны ајыктап, айтты:
– Бис јаар кӧр!
5 Булардаҥ неме једижер болор бо деп, ол кижи олор јаар лаптап кӧрӧ берди.
6 Је Петр:
– Алтын-мӧҥӱн менде јок эди, је не барымды сеге берип турум: Назарет јеринеҥ Иисус Христостыҥ адына болуп туруп, бас – дейле,
7 оҥ колынаҥ тудуп, тургусты. Бу тарый оныҥ таманы ла ӱйе-сӧӧги тыҥып,
8 тура јӱгӱреле, бутка туруп, база берди. Базып барадып, секирип, Кудайды алкап, олорло кожо байзыҥга кирди.
9 Оныҥ базып јӱргенин, Кудайды алкап турганын ончо улус кӧрди.
10 байзыҥныҥ Кызыл каалгазыныҥ јанында суранчыктап отураачы кижи бу деп таныгылап, оныла болгон керектеҥ куйка баштары јимиреп, кайкап божобой турдылар.
Петрдыҥ сӧзи
11 Јазылган аксак Петр ла Иоаннаҥ артпай турган учун Соломонныҥ дейтен јабу алдына олорго кайкап калган улус јӱгӱрижип келди.
12 Мыны кӧрӧлӧ, Петр улуска айтты:
– Израильдиҥ улузы, мыныҥ незин кайкап туругар? Акту бойыстыҥ кӱчисле эмезе кудайзагысла оны бастырып ийгенис чилеп, бисти не ајыктап туругар?
13Авраамныҥ Кудайы, Исаактыҥ Кудайы ла Иаковтыҥ Кудайы, ада-ӧбӧкӧлӧристиҥ Кудайы, Бойыныҥ Иисус Уулын макка чыгарды. Оны слер садып ийгенигер, Оны јайымдаарга јаткан Пилаттыҥ алдында Оноҥ јана тӱшкенигер.
14 Је слер Агарудаҥ ла Актудаҥ јана тӱжӱп, кижи ӧлтӱреечини слерге берзин деп сураганыгар,
15 јӱрӱмниҥ Башчызын дезе, ӧлтӱрип койгоныгар. Је Кудай Оны тиргискен, бис оныҥ керечилери.
16 Оныҥ адына бӱткенис учун слердиҥ кӧрӱп турган ла билер бу кижигер Оныҥ адыла бек-чыдым болуп калды. Ол ажыра Кудайга бӱткениле бу кижи су-кадык боло бергенин бастырагар кӧрдигер.
17 Је мен билерим, карындаштар, јаандарыгар чылап, онойдо билбей эткенигерди.
18 Кудай дезе, Христос кыйналар деп, ончо јарлыкчылар ажыра канайып озолондыра айткан эди, анайып ла бӱдӱрип койгон.
19 Анайдарда, кинчектеригер арчылзын деп, кинчегерди алынып, Кудайга баштаныгар.
20 Кайраканныҥ адынаҥ соот-јыргалдыҥ ӧйлӧри келзин, озо јарлалган Христос Иисусты слерге ийзин.
21 Кудай Бойыныҥ агару јебрен јарлыкчылары ажыра айтканыла, ончо неме орныгар ӧйгӧ јетире Оны теҥери бойына алар учурлу болгон.
22Моисей адаларга айткан: «Кудай Кайракан слерге карындаштарыгардаҥ мендий ок јарлыкчыны тудар. Оныҥ слерге айткан сӧзин угуп јӱригер. 23Ол јарлыкчыныҥ сӧзин укпаган кандый ла кижи калык ортозынаҥ јоголып калар». 24 Самуилдеҥ ала оныҥ кийнинде сӧс айткан ончо јарлыкчылар бу кӱндер келерин јарлагандар.
25 Слер – јарлыкчылардыҥ ла бистиҥ адаларысла Кудай јӧптӧгӧн кереестиҥ уулдары. Авраамга Ол мынайда айткан: «Сениҥ ӱрениҥде јер-ӱстиниҥ ончо ук-калыктары алкалар». 26 Кудай Бойыныҥ Иисус Уулын тиргизеле, кажыгарды ла јаман керектереердеҥ кыйыштырарга слерди алказын деп, слерге Оны ончозынаҥ озо ийген.
4
Петр ла Иоанн јаргы алдында
1 Олор улуска сӧзин айдып турганча, абыстар, байзыҥдагы каруулдыҥ јааны ла саддукейлер базып келдилер.
2 Бу экӱ улусты ӱредип, Иисус ажыра тирилетенин јарлап турганына чугулданып,
3 олорды тудала, эҥир кирип калган учун, эртенге јетире деп, тӱрмелеп койдылар.
4 Сӧсти уккан кӧп улус Кудайга бӱтти, олордыҥ тоозы беш муҥга шыдар болды.
5 Эртезинде бийлер, јаандар ла бичикчилер Иерусалимде јуулышты.
6 Анда база улу абыс Ханна, Каиафа, Иоанн , Александр ла улу абыстардыҥ угынаҥ ончо улус болгон.
7 Петр ла Иоаннды ортозына тургузала, шыладылар:
– Мыны кандый јаҥла, кемниҥ адыла эттигер?
8 Айдарда, Петр Агару Тынла толуп, олорго айтты:
– Калыктыҥ бийлери ле јаандар!
9 Оору кижиге јетирген быйан керегинде, ол канайып аргадалган деп, бисти бӱгӱн шылагылап турган болзо,
10 слер ле Израильдиҥ бастыра калыгы билигер: слер кериген, Кудай тиргискен Назарет јеринеҥ Иисус Христостыҥ адыла бу кижи алдыгарда су-кадык туру.
11 Иисус – «слер, тура тудаачылар, јектеп койгон, је булуҥныҥ тӧзи болуп калган Таш». Ӧскӧ кем де аргадап болбос.
12 Улуска аргаданарга берилген ӧскӧ кемниҥ де ады-јолы теҥери алдында јок.
13 Петр ла Иоанныҥ ачык-јарыгын кӧрӱп, олор бичик билбес тегин улус болгондорын билеле, кайкажып, Иисусла кожо јӱрген деп, олорды танып турдылар.
14 Јазылган кижи олорло кожо турганын кӧрӱп, айдар немезин таппадылар.
15 Олорды оток-кӱреедеҥ чыгып барзын деп јакарала, бойлоры ортодо шӱӱшкилеп,
16 айттылар:
– Бу улусты канайдарыс? Олордыҥ кӧскӧ иле кайкал эткенин Иерусалимде јаткан кажы ла кижи билер, оны кӱјӱреп болбозыс.
17 Је калык ортодо бу болгон керек там јайылбазын, Иисус керегинде кижиге неме айтпазын деп, олорды кезедип токтодолы.
18 Олорды алдырала, Иисус керегинде чек айтпазын, ӱретпезин деп јакардылар.
19 Је Петр ла Иоанн каруу јандырып, айттылар:
– Шӱӱп кӧрзӧгӧр, слерди Кудайдаҥ артык укса, Кудайдыҥ алдында чын болор бо?
20 Нени кӧргӧнисти ле нени укканысты айтпас аргабыс јок.
21 База катап кезеделе, бу болгон керек учун ончозы Кудайды алкап турарда, олорды каруузына тургузар шылтак таппай, божодып ийдилер.
22 Кайкамчылу јазылган кижи тӧртӧн јашты ажып калган болгон.
Апостолдордыҥ мӱргӱзи
23 Божодып ийерде, Петр ла Иоанн бойыныҥ улузына келип, улу абыстар ла јаандар олорго не дешкенин ончозын айдып бердилер.
24 Олор дезе, тыҥдап угала, бир сагышла Кудайга баштанып, ӱнин бийиктедип, айттылар:
– Кайраканыс! Сен теҥерини ле јерди, талайды ла олордо не барын јайагаҥ.
25 Сен Бойыҥныҥ кулыҥ, улу адабыс Давидтиҥ тилиле Агару Тыннаҥ мынайда айткан эдиҥ:
«Нениҥ учун калыктар тӱймейт,
Израиль калыгы темей умзанат?
26Анайып ок јердиҥ каандары кӧдӱрилип,
башчылар Кайраканга ла Оныҥ Майлалганына
удура туруп, бириктилер».
27Ирод ло Понтий Пилат ӧскӧ калыктарла, Израильдиҥ калыгыла кожо Сен майлаган агару Иисус Уулыҥа удура бу калада чындаптаҥ бириккилеген.
28 Табыҥа ла јаҥыҥа келиштире темдектеп койгоныҥ бӱтсин деп, олордыҥ бириккени бу.
29 Эмди, Кайракан , олордыҥ кекенгенин кӧр, Бойыҥныҥ кулдарыҥа сӧзиҥди јалтанбай айдарга бер,
30 Агару Иисус Уулыҥныҥ адыла оору улус јазылзын, билдилер ле кайкалдар эдилзин деп, кӱчиҥди кӧргӱс.
31 Мӱргип божоордо, јуулышкан јери јайкана берди, ончозы Агару Тынла толуп, Кудайдыҥ сӧзин јалтанбай айдып турдылар.
Ончозы ортокто
32 Кудайга бӱткен ончо улустыҥ јӱреги ле тыны бир болгон; алкы-јӧӧжӧзин кемизи де менийи дебейтен, ӱзези текши болгон.
33 Апостолдор дезе Иисус Христос Кайраканныҥ тирилгенин улу кӱчле керелеп јӱргендер. Олордыҥ ончозына Кудайдыҥ улу јакшылыгы једип турган.
34 Олор ортодо немеге јединбей јӱргени јок болгон, нениҥ учун дезе јерлӱ кижи јерин, туралузы туразын садып, оныҥ акчазын экелип,
35 апостолдорго берип тургандар. Кажы ла кижиге оныҥ керектегени аайынча ӱлеп тургандар.
36 Кипрде чыккан левит укту Иосия деп кижи болгон. Апостолдор оны Варнава – «коот уулы» дежетен.
37 Ол бойыныҥ јерин садып ийеле, акчазын экелип, апостолдорго берди.
5
Анания ла Сапфираныҥ меке-тӧгӱни
1 Анания деген бир эр кижи Сапфира эжиле кожо јериниҥ јарымын садала,
2 баазыныҥ кезигин эжиниҥ јӧбиле јажырып, кезигин экелип, апостолдорго берген.
3 Је Петр айтты:
– Анания, Агару Тынды тӧгӱндейин, јердиҥ баазынаҥ јажырайын деп, сатанага јӱрегиҥе кирер јӧпти не бердиҥ?
4 Сениҥ јериҥ бар тушта, ол сенийи болбогон бо? Садып тапканыҥ сениҥ табыҥда болбогон бо? Андый немени јӱрегиҥе не алдыҥ? Сен улусты эмес, Кудайды тӧгӱндегеҥ.
5 Бу сӧстӧрдиҥ кийнинде Анания јыгылала, тыны ӱзӱле берди; уккан улустыҥ куды чыкты.
6 Јиит уулдар ӧрӧ туруп, оныҥ сӧӧгин јуурга белетеп, алып чыгала, јууп койдылар.
7 Ӱч саат кире ӧйдиҥ бажында оныҥ эмеени, не болгонын билбес бойы, кирип келди.
8 Петр оноҥ сурады:
– Айт меге, јерди мынчага саттыгар ба?
– Эйе, анчага – деп, ол каруу јандырды.
9 Је Петр ого айтты:
– Кайраканныҥ Тынын ченеер деп эрмектежип алган немегер не? Бат, ӧбӧгӧниҥниҥ сӧӧгин јуугандары эжиктеҥ кирип јадылар, олор сени де алып чыгар.
10 Бу ла тушта ол Петрдыҥ буды алдына келип тӱжеле, тыны ӱзӱле берди. Јиит уулдар кирип келеле, оныҥ ӧлгӧнин кӧрӱп, алып чыгала, ӧбӧгӧниниҥ јанына јууп койдылар.
11 Бастыра серкпе ле мыны уккандар ончозы айдары јок коркый бердилер.
Кудайдыҥ билдилери
12 Апостолдор калык ортодо кӧп билдилер ле кайкалдар эдип јӱргендер. Ончозы бир сагышту болуп, Соломонныҥ јабузында болуп тургандар.
13 Туш-туура улустаҥ олорго кожуларга кем де тидинбес болды, калык дезе олорды алкап турган.
14 Кайраканга бӱдӱп турган эр де, ӱй де улустыҥ тоозы там кӧптӧӧр болды.
15 Петр ӧдӱп баратса, оныҥ јӱк кӧлӧткӧзи де болзо кажы бирӱзине тийзин деп, оору улусты тышкары чыгарып, орын-тӧжӧккӧ салып турдылар.
16 Анайда ок оору-јоболдуларды ла кара јелбистерге каптыргандарды алганча, јакалай калалардаҥ Иерусалимге кӧп улус јуулар болды. Экелген улузы ончозы јазылып турган.
Апостолдорды истегени
17 Улу абыс ла чындыкка јарабас ӱредӱлӱ саддукейлердиҥ тоозына кирген ончо улус ичтери кӱйӱп,
18 апостолдорды тудала, текши тӱрмеге сугуп койдылар.
19 Је тӱнде Кайраканныҥ ангели тӱрмениҥ эжигин ачып, олорды чыгарып, айтты:
20 – Барыгар, байзыҥда туруп, улуска Јӱрӱм керегинде солун-табыш айдыгар.
21 Олор мыны угала, эртен тура байзыҥга кирип, ӱредип турдылар. Улу абыс ла оныла кожо јӱргендер дезе келеле, оток-кӱреени ле Израильдиҥ јаандарыныҥ отогын јууп, апостолдорды экелзин деп, тӱрмеге улус ийдилер.
22 Је барган јалчылар олорды тӱрмедеҥ таппады. Бурылып, тил јетирип,
23 айттылар:
– Тӱрмени быжулап бӧктӧптир, эжик јанында каруулчыктар турган эмтир, је ачып ийерде, ичинде кижи јогыла.
24 Бу сӧстӧрди угала, улу абыс, байзыҥныҥ каруулыныҥ јааны ла ӧскӧ дӧ улу абыстар ол не атасы болотон деп, алаҥ кайкажып турдылар.
25 Је кем де келип, олорго айтты:
– Бат, слердиҥ тӱрмелеп койгон эрлеригер байзыҥда туруп, улус ӱредип јат!
26 Айдарда, каруулдыҥ јааны јалчыларды ээчиткенче барып, олорды албан јогынаҥ экелди, нениҥ учун дезе ташла шыбалаар деп, улустаҥ коркыгандар.
27 Олорды экелеле, оток-кӱреениҥ алдына тургустылар. Улу абыс сурады:
28 – Ол атты адап ӱретпегер деп, слерди кату јакарып, токтоткон јогыс па? Слер дезе, бойыгардыҥ ӱредӱгерди Иерусалим ичине таркадып, бу Кижиниҥ каны учун бисти бурулаарга јадыгар.
29 Петр ла апостолдор дезе каруу јандырдылар:
– Кудайга улустаҥ артык багар керек.
30 Слер Иисусты агашка илип, ӧлтӱрип койгоныгар, је ада-ӧбӧкӧлӧристиҥ Кудайы Оны тиргискен.
31Израиль кинчегин алынып, Кудайга баштанып, кинчектери ташталзын деп, Кудай Ого, јӱрӱмниҥ Башчызына ла Аргадаачыга, јаҥ ла кӱч берген.
32 Оныҥ керечилери – бис ле Ого сӧсуккур улуска Кудай берген Агару Тын .
33 Мыны угала калјуурып, олорды ӧлтӱрерге турдылар.
34 Айдарда, оток-кӱрееге кирип турган Гамалиил деп фарисей , калыкта тоомјылу јасакчы , ӧрӧ туруп, апостолдорды чӱрче чыгарыгар – деди.
35 Олорго дезе айтты:
– Израильдиҥ улузы! Бу улусты канайдатаныгарды јакшы сананып кӧрӱгер.
36 Јуукта јаҥы бойын кандый да улу кижи деп адап, Февда деген кижи табылган. Ого тӧрт јӱс кире кижи кожулган. Оны ӧлтӱрип койгондор, кожо јӱргендер ончозы јер сайын тозып, јылыйып калды.
37 Оныҥ кийнинде тооалыштыҥ кӱндеринде Галилейдиҥ Иуда деп кижизи табылып, калыкты баштап апарды. Оны база ӧлтӱргилеп койды, кожо јӱргендер ончозы таркады.
38 Оныҥ учун эмди айдып турум слерге: бу улуска тийбегер, ары божодып ийигер. Бу баштаҥкай эмезе бу керек улустаҥ болзо, – ол јайрадылар.
39 Је Кудайдаҥ болзо, олорды эркитеп болбозыгар, калак, Кудайдыҥ ӧштӱлери болуп калдыгар.
40 Олор Гамалиилдиҥ сӧзине кирдилер. Апостолдорды алдырала камчылап, Иисустыҥ адынаҥ неме айтпагар деп јакарала, божодып ийдилер.
41 Апостолдор дезе, Иисус Кайраканныҥ ады учун базындырдыс деп, сӱӱнгилеп, оток-кӱреедеҥ чыгып бардылар.
42 Кажы ла кӱн байзыҥда ла айылдар сайын улус ӱредерин токтотпой, Иисус Христос керегинде Сӱӱнчилӱ Јар айдып јӱрдилер.
6
Јети болушчыны кӧстӧгӧни
1 Ол кӱндерде, ӱренчиктердиҥ тоозы арбындап турарда, кӱнӱҥ сайын аш-курсак ӱлегенде, тул ӱй улузысты керектебей туру деп, еллиндер еврейлерди бурулап, комудал угустылар.
2 Айдарда, он эки апостол камык ӱренчиктерди јууйла, айттылар:
– Улустыҥ курсак-тамагын кичеерге болуп Кудайдыҥ сӧзин артырарга јарабас.
3 Оныҥ учун, карындаштар, бойыгар ортодоҥ јакшы ады чыккан, Агару Тынла, ойгорлыкла толо јети кижини талдап алыгар. Олорго бу ишти молјойлы,
4 бойлорыс дезе, јаантайын мӱргип, сӧскӧ иштеп јӱрели.
5 Мындый шӱӱлте јуулышкан улустыҥ ончозына јарады. Олор Кудайга бек бӱткен ле Агару Тынла толо болгон Стефанды, Филиппти, Прохорды, Никанорды, Тимонды, Парменди, Антиохияныҥ кижизин – иудей јаҥын алган Николайды талдап,
6 апостолдордыҥ алдына тургустылар. Булар дезе мӱргийле, олорго колдорын салып, алкадылар.
7 Кудайдыҥ сӧзи јайылып, Иерусалимде ӱренчиктердиҥ тоозы тапту кӧптӧп, абыстардаҥ да сӱрекей кӧп улус Кудай јаҥына багып турдылар.
Стефанды каруулга алганы
8 Стефан дезе, Кудайга бӱдетениле, кӱчле толо болуп, калыкта улу кайкалдар ла билдилер јайап јӱрген.
9 Бу ӧйдӧ либертиндердиҥ, киринейлердиҥ ле александрийлердиҥ дейтен синагоганыҥ, Киликия ла Асияныҥ синагогаларыныҥ кезик улузы тӱймеп чыккан. Олор Стефанла сӧс блаажып,
10 оныҥ ойгорлыгына ла ол ажыра айткан Тынга удурлажып болбой тургандар.
11 Айдарда, кезик улусты мынайда айдарга јажытту сӧстӧп алдылар: «Ол Моисейди ле Кудайды јамандап турганын уктыбыс».
12 Байа улус калыкты, јаандарды ла бичикчилерди кӱйбӱредип, Стефанга табару эдип, оток-кӱрееге апардылар.
13 Тӧгӱн керечилер таап алдылар, олор мынайда айдып турдылар:
– Алдыгарда турган кижи бу агару јерди ле Јасакты јамандап божобойт.
14 Назарет јеринеҥ Иисус бу јерди јемиреле, Моисейдиҥ биске берген чӱм-јаҥдарын кубултар деп, оныҥ айтканын уктыбыс.
15 Оток-кӱрееде отурган ончо улус Стефан јаар кӧрдилер – оныҥ чырайы ангелдиҥ чырайындый болгон.
7
Стефанныҥ оток-кӱрее алдында айткан сӧзи
1 – Ол чын андый ба? – деп, улу абыс Стефаннаҥ сурады.
2 Је ол айтты:
– Эрлер, карындаштар ла адалар! Угыгар! Харранга кӧчӧрдӧҥ озо Месопотамияда Авраам адабыска мактыҥ Кудайы кӧрӱнип,
3 айткан: «Јериҥди ле тӧрӧӧн-туугандарыҥды артырып койоло, Мен айдып берген јерге бар». 4 Айдарда, ол Халдей јеринеҥ чыгып, Харранга кӧчӱп алган. Адазы јада калган кийнинде Кудай оны эмди слер јаткан јерге кӧчӱрген.
5 Мынаҥ энчи эдип сӧӧмчӧ дӧ јер бербеген, је келер ӧйдӧ ого ло оныҥ калдыгына бу јерди ээленерге берерим деп, ондо бала-барка јок тушта сӧзин берген.
6 Кудай айткан: «Оныҥ калдыктары ӧскӧ јерде туш улус болор, олорды тӧрт јӱс јыл кулданып кыстагылаар. 7Је Мен олорды кулданган калыкты јаргылаарым» – деп, Кудай айткан, – «мыныҥ кийнинде олор чыгып, Меге бу јерде бажыргылаар». 8 Оноҥ Кудай Авраамга томдоорыныҥ кереезин берген. Анайып, Исаак уулы тууларда, сегизинчи кӱнде оны томдогон, Исаак дезе – Иаковты, Иаков – он эки уулын, бистиҥ абаларды.
9 Абалар Иосифке кӱйӱнеле, оны Египетке садып ийген. Је Кудай оныла кожо болгон,
10 ончо тӱбектеҥ айрып, ого быйан ла ойгорлык берген. Оныҥ учун Египеттиҥ кааны фараон оны Египеттиҥ ле акту бойыныҥ айлы-јуртыныҥ бажына тургускан.
11 Оноҥ Египет ле Ханаан ичинде ачана-торо башталып, бойыла кожо улу кыйын-шыра экелген. Ада-ӧбӧкӧлӧрис курсагына јединбей барган.
12 Иаков Египетте калаш барын угала, оноор ада-ӧбӧкӧлӧристи баштапкы катап ийген.
13 Олор экинчи катап барарда, Иосиф агаларына таныткан, оныҥ угы-тӧзин фараон билип алган.
14 Иосиф улус ийип, Иаков адазын ла бар-јок тӧрӧӧн-туугандарын алдырып алган, олор ончозы јетен беш кижи болгон.
15 Иаков Египетке кӧчӱп, анда ол бойы да, ада-ӧбӧкӧлӧрис те ӱле-коногы јеткенче јӱргендер.
16 Олордыҥ сӧӧгин Сихемге апарып, Еммордыҥ уулдарынаҥ мӧҥӱнниҥ баазыла Авраам садып алган јердеги куй-ташка јуугандар.
17 Кудайдыҥ Авраамга берген сӧзи бӱдер ӧй јууктаган сайын, Египетте бистиҥ калык арбындап турган.
18Иосифти билбес ӧскӧ каан јаҥга келгенче андый болгон.
19 Ол бистиҥ калыкка удура сӱмелӱ кылынып, ада-ӧбӧкӧлӧристи кыстап, балдары тирӱ артпазын деп, албанла таштаттырып турган.
20 Бу ӧйдӧ Моисей туулган, ол јап-јараш бала болгон. Моисейди ӱч ай адазы-эште азырагандар.
21 Оны таштап ийерде, фараонныҥ кызы бойына алып, уулын чылап таскаткан.
22 Моисейди Египеттиҥ калыгыныҥ ончо ойгорлыгына ӱредип койгондор, ол айдар да, тудар да эр болгон.
23 Тӧртӧн јажы толордо, ол бойыныҥ карындаштарына – Израильдиҥ уулдарына барып келер деп шӱӱген.
24 Олордыҥ бирӱзин ачындырып турганын кӧрӧлӧ, оныҥ адаанын алып, Египеттиҥ кижизин ӧлтӱрип ийген.
25 Кудай оныҥ колыла аргадаш берип турганын карындаштар аайлаар болбой деп сананган, је олор аайлабаган.
26 Эртезинде согужып тургандарын кӧрӧлӧ келип, эптештирип, айткан: «Слер карындаштар эдигер, не ачыныжып турганыгар?»
27 Је бойыныҥ јуук кижизин ачындырып турганы, Моисейди ийде салып, айткан: «Сени јааныс ла јаргычыс эдип кем тургусты? 28Кече Египеттиҥ кижизин ӧлтӱргениҥ чилеп, мени де ӧлтӱрерге туруҥ ба?» 29 Мыны угала, Моисей ырбап, Мадиам јеринде туш јердиҥ кижизи болуп калган. Анда ол эки уулду болгон.
30 Тӧртӧн јылдыҥ бажында ого Синай кырдыҥ куба чӧлинде кӱйген тегенектӱ тайа-јырааныҥ јалбыжында Кайраканныҥ ангели кӧрӱнген.
31 Моисей мыны кӧрӧлӧ, кайкай берген. Лаптап ајыктаарга јууктада базып келедерде, ого Кайраканныҥ ӱни угулган:
32«Мен – ада-ӧбӧкӧлӧриҥниҥ Кудайы, Авраамныҥ Кудайы, Исаактыҥ Кудайы ла Иаковтыҥ Кудайы». Моисей ширтилдеп, кӧрӧргӧ тидинбей турган.
33Кайракан ого айткан: «Будыҥнаҥ ӧдӱгиҥди суур, сен турган јер – агару јер. 34Мен Египетте калыгымды кыстаганын кӧрӱп, онту-калагын угуп, јайымдаарга тӱштим. Эмди бар, Мен сени Египет јаар ийейин».
35«Сени јааныс ла јаргычыс эдип кем тургусты?» дейле, олор Моисейди јектеген. Бу Моисейди тайа-јыраада ого кӧрӱнген ангелдиҥ болужыла Кудай башчы ла аргадаачы эдип ийген.
36 Египет јеринде, Кызыл талай јаказында, оноҥ тӧртӧн јыл куба чӧлдӧ кайкалдар ла билдилер јайап, калыгын чыгарган кижи ол.
37«Кайракан Кудайыгар слерге карындаштарыгардаҥ мендий ок јарлыкчыны тудар» деп, Израильдиҥ уулдарына айткан кижи шак ол Моисей.
38 Ол куба чӧлдӧ ада-ӧбӧкӧлӧрисле кожо болгон. Синай кырда ого ангел баштанган; ол биске берерге тирӱ сӧстӧр алган.
39 Је ада-ӧбӧкӧлӧрис ого бакпай, оны јектеп, јӱректериле Египетке тартылып,
40 Ааронго айткандар: «Бисти Египет јеринеҥ чыгарган Моисей кайткан болбогой, билбей турубыс. Оныҥ учун бисти баштап апарар кудайлар эдип бер». 41 Ол кӱндерде ада-ӧбӧкӧлӧрис чалуга неме тайарга, бозуныҥ алтын сӱрин јазап, бойлорыныҥ колыла эткен немениҥ алдында сӱӱнижип тургандар.
42 Кудай дезе олордоҥ кайра баштанып, олорды айга-кӱнге, јылдыстарга бажырарга берип ийген, јарлыкчылардыҥ тӱрбегинде бичилгениле:
«Израиль јурты!
Тӧртӧн јылга куба чӧлдӧ
Меге берӱ ле тайылга эткен бедиҥ?
43Бойыгарла кожо Молохтыҥ чадырын
ла Ремфан кудайыгардыҥ чолмонын алганыгар:
бажырарга бойыгар эткен сӱрлерди.
Оныҥ учун Мен слерди Вавилонноҥ ары кӧчӱрерим».
44 Куба чӧлдӧ ада-ӧбӧкӧлӧристе керениҥ чадыры болгон. Ол Кудайдыҥ Моисейге кӧргӱскен кебериле эдилген.
45 Оны ада-ӧбӧкӧлӧрис бойына алала, Иисус Навинге баштадып, олордыҥ алдынаҥ Кудай сӱрген калыктардыҥ јерине кийдиргендер. Анайда Давидтиҥ кӱндерине јетире болгон.
46Давид Кудайдыҥ алдында јакшылык алып, Иаковтыҥ Кудайына айыл-јурт табайын деп мӱргиген.
47Соломон дезе Ого байзыҥ тудуп берген.
48 Је Ӧрӧ турган Кудай кижиниҥ колы туткан байзыҥда јатпай јат, јарлыкчыныҥ мынайда айтканыла:
49«Теҥери – Меге ширее,
јер – Мениҥ будым алды.
Меге кандый байзыҥ тудуп береригер? – деп, Кайракан айдат, –
эмезе Мен амыраар јер кайда?
50Мыны ончозын Мениҥ колым јайаган эмес пе?»
51 Слер – ӧчӧш-кедер, јӱреги ле кулагы томдолбогон улус! Канайып ада-ӧбӧкӧлӧригер, анайып слер де јаантайын Агару Тынга удурлажып јадыгар.
52 Ада-ӧбӧкӧлӧригер јарлыкчылардыҥ кемизин истебеди? Олор Актуныҥ келерин озолодо билип јарлагандарды ӧлтӱргендер. Эмди дезе слер Оныҥ Бойын садып, ӧлтӱрип койдыгар.
53 Слер ангелдердеҥ Јасак алала, Оны чеберлебедигер.
Стефанды ӧлтӱргени
54 Мыны угуп, олор ичинде калјуурып, Стефанга тиштерин кыјырадып турдылар.
55 Ол дезе, Агару Тынла толо берген бойы, теҥери ӧрӧ ајыктап, Кудайдыҥ магын ла Кудайдыҥ оҥ јанында турган Иисусты кӧрӧлӧ,
56 айтты:
– Бат, мен ачык теҥерини ле Кудайдыҥ оҥ јанында турган Кижи Уулын кӧрӱп турум!
57 Олор дезе чыҥырыжып, кулактарын туй тудала, Стефанга тап эттилер.
58 Оны каланыҥ тыштына чыгарала, ташла шыбалай бердилер. Керечилер дезе Савл деп уулдыҥ будыныҥ јанына кийимдерин салып койдылар.
59 Стефанды ташла шыбалап турдылар, ол дезе, эреп-јайнап, айдып турды:
– Иисус Кайракан, тынымды Бойыҥа ал!
60 Оноҥ тизеленип, тыҥ ӱнденип, айтты:
– Кайракан, бу кинчекти олорго јетирбе!
Анайда айдала, божой берди.
8
Кудайга бӱткендерди истегени
1 Савл дезе Стефанды ӧлтӱргенин јарадып турган. Ол кӱн Иерусалимдеги серкпеге удура коркышту истежӱ башталган. Апостолдордоҥ ӧскӧзи ончозы Иудей ле Самар јерлери сайын тозо бергендер.
2 Кудайга чындык эрлер Стефанныҥ сӧӧгин јууп, улу ый-сыгыт эткендер.
3 Савл дезе, серкпени јоголторго, айыл-јурттарга кирип, эр ле ӱй улусты тудуп, тӱрмелеп турган.
Самар јеринде Сӱӱнчилӱ Јар јарлалат
4 Тозуп баргандар дезе кайда ла базып јӱрӱп, Кудайдыҥ сӧзин јарладылар.
5 Филипп дезе, Самар калазына келип, олорго Христос керегинде јарлыктады.
6 Ал-тӱмен улус Филипп јайаган кайкалдарды угуп ла кӧрӱп, оныҥ айтканын ајарулу тыҥдаар болды.
7 Кӧп улустыҥ ӧзӧк-буурынаҥ кара јелбистер кыйгы-кышкыла, онту-калакла чыгып, кӧп јоболдулар ла аксак-бӱксектер јазылып тургандар.
8 Ол калада улу-јаан сӱӱнчи болгон.
9 Калада анайда ок Симон деп бир эр кижи јӱрген. Мынаҥ озо ол бойын кандый да улу кижи деп адап, илби-тармазыла Самар калыгын кайкаткан.
10 Оны јаанду-јашту лаптап угып, айдыжып тургандар:
– Бу Кудайдыҥ улу кӱчи!
11 Ол илби-тармазыла олорды узак ӧйгӧ кайкадып келген учун, оны угуп тургандар.
12 Је Кудайдыҥ Каандыгы ла Иисус Христостыҥ ады керегинде Сӱӱнчилӱ Јар јарлаган Филиппке бӱделе, эр де, ӱй де улус креске тӱшти.
13 Симон бойы да бӱтти, креске тӱжеле, Филипптеҥ айрылбай јӱрди. Улу кӱчтер ле билдилер јайалып турганын кӧрӧлӧ, кайкаар болды.
14 Иерусалимде јӱрген апостолдор Самар јериниҥ улузы Кудайдыҥ сӧзин јаратканын угала, олорго Петр ла Иоаннды ийдилер.
15 Бу экӱ келип, Агару Тынды алынзын деп, олор учун мӱргидилер,
16 нениҥ учун дезе Ол кемизине де тӱшкелек болгон, олор јӱк Иисус Кайраканныҥ адында креске тӱшкендер.
17 Айдарда, олорго колдорын салып алкаарда, олор Агару Тын алындылар.
18 Симон дезе, апостолдор кол салып алкаарда, Агару Тын берилип турганын кӧрӧлӧ, олорго акча экелип,
19 айтты:
– Кол салып алкаган кижим Агару Тын алзын деп, меге де бу јаҥды беригер.
20 Је Петр ого айтты:
– Мӧҥӱниҥ сениле кожо ӧлӱмге болзын, нениҥ учун дезе Кудайдыҥ сыйын акчала садып аларым деп санангаҥ.
21 Бистиҥ ижибисте сеге ӱлӱӱ де, талдаш та јок – јӱрегиҥ Кудайдыҥ алдында акту эмес.
22 Анайдарда, бу јаман санааҥды кубултып, Кайраканга мӱрги, јӱрегиҥниҥ кара санаазын Ол таштаар болор бо.
23 Ичиҥе ачу ӧт толгонын, тӧгӱнге кижендеткениҥди кӧрӱп турум.
24 Симон дезе, каруу јандырып, айтты:
– Слердиҥ айтканыгардыҥ нези де меге јетпезин деп, мен учун Кайраканга мӱргигер.
25 Олор дезе, Кайраканныҥ сӧзин керелеп јарлыктайла, Иерусалим јаар кайра бурылдылар, јолой кӧп самар јурттарда Сӱӱнчилӱ Јар јарладылар.
Филипп ле эфиоп
26 Кайраканныҥ ангели Филиппке айтты:
– Туруп, тӱштӱк јаар, Иерусалимнеҥ Газа тӱшкен јолго бар. Ол ээн.
27 Филипп шыйдынала, барды. Је бат, акталап койгон бир эфиоп эр кижи – кандакияныҥ
[3] , Эфиопияныҥ абакай-кааныныҥ сайыды, оныҥ акча-јӧӧжӧзиниҥ коручызы болгон кижи Кудайга бажырарга Иерусалимге јӱреле,
28 јанып бараткан. Ол бойыныҥ јуучыл абразында
Исаия јарлыкчыныҥ бичигин кычырып отурган.
29 Тын Филиппке айтты:
– Ол абрага јууктап, коштой бас.
30 Филипп јууктап келеле, байагы кижи Исаия јарлыкчыны кычырып турганын угала,
31 сурады:
– Кычырып турганыҥды аайлап јадыҥ ба?
– Меге кижи јартабаганча, канайып аайлайтан эдим? – дейле, ол Филиппти абрага чыгып, кожо отурзын деп сурады.
32 Агару Бичиктеҥ ол кычырган јер дезе мындый болгон:
«Оны сойорго јаткан койды чылап экелгендер.
Кайчылаган улус алдында ӱн јок јаткан кураан чылап,
Ол кыҥыс этпейт.
33Оны базынганы – Оныҥ јаргызы болгон.
Је Оныҥ угы-тӧзин айдып берер кижи јок,
нениҥ учун дезе Оныҥ јӱрӱми јердеҥ алылып јат».
34Акталап койгон кижи Филиппке баштанып, айтты:
– Сурап турум сени, айтсаҥ меге, јарлыкчы кем керегинде айдат: бойы керегинде бе айса кандый бир ӧскӧ кижи керегинде бе?
35 Айдарда, Филипп оозын ачып, Агару Бичиктиҥ бу тужынаҥ баштайла, ого Иисус керегинде Сӱӱнчилӱ Јар јарлады.
36 Јорыгын улалтып, сууга келдилер.
– Бат, суу; креске тӱжерге кем меге буудактап јат? – деп, акталап койгон кижи айтты.
37 Филипп: «Акту јӱрегиҥнеҥ бӱдӱп турган болзоҥ, јараар» – деди. Онызы айтты: «Христос – Кудайдыҥ Уулы деп, бӱдӱп јадым».
38 Оноҥ абраны токтотсын деп јакарды. Экӱ, Филипп ле акталап койгон кижи, сууга кирдилер, Филипп оны крестеди.
39 Олор суудаҥ чыгып келерде, Агару Тын акталалган кижиге тӱшти. Кайраканныҥ ангели Филиппти апарды, акталап койгон кижи оны база кӧрбӧди. Ол сӱӱнип, оноҥ ары атанды.
40 Филипп дезе Азотто болуп калды. Кесарияга јеткенче, ончо калаларга кирип, Сӱӱнчилӱ Јар јарлады.
9
Савлдыҥ Кудайга баштанганы
1 Савл дезе, каны-јинин јудунып, Кайраканныҥ ӱренчиктерин ӧлтӱрерге кекенгенче болгон. Ол улу абыска келип,
2 бу Јолдо турган эр де, ӱй де улустыҥ кемизин табар, Иерусалимге кижендӱ экелерге, Дамасктагы синагогаларга самаралар сурап алды.
3 Дамаскка јууктап келедерде, кенетийин оны теҥеридеҥ јаркын чалыдып ийди.
4 Ол јерге јыгылып, ого айткан ӱнди угуп ийди:
– Савл, Савл, сен Мени не истейдиҥ?
5 – Сен кем, Кайракан ? – деп, ол сурады.
Кайракан дезе айтты:
– Мен – сеге истеткен Иисус . Сеге јыдага удура барарга кӱч.
6 Ол сертилдеп ле куйка бажы јимиреп, айтты: «Кайракан, мени нени этсин деериҥ?» Кайракан ого айтты: «Туруп, калага бар, нени эдетениҥ сеге айдылар».
7 Савлла кожо јӱрген улус дезе талымзырап калган турдылар: олор ӱнди уккан да болзо, кемди де кӧрбӧгӧн.
8 Савл јердеҥ ӧрӧ турала, кӧзи ачык бойы, кемди де кӧрӱп болбоды. Оны јединип, Дамаскка экелдилер.
9 Ол ӱч кӱн кӧрбӧй, неме јибей, ичпей јӱрди.
10 Дамаскта Анания деп бир ӱренчик болгон. Кайракан ого кӧрӱлтеде: «Анания!» – деди.
– Эйе, бу мен, Кайракан – деп, онызы каруу јандырды.
11 Кайракан айтты:
– Туруп, Кӧнӱ дейтен оромго барып, Иуда -эштеҥ Тарстыҥ Савл деп кижизин сурап ук. Ол эмди мӱргип јат.
12 Ол мындый кӧрӱлте кӧргӧн: Анания деп эр кижи кирип келеле, кӧзи ачылзын деп, ого кол салып, алкаган.
13 Је Анания каруу јандырды:
– Бу кижи керегинде Иерусалимде Сениҥ агаруларыҥа канча јаманы јеткенин кӧп улустаҥ уккам.
14 Сениҥ адыҥды бойына кычырган улусты ончозын тудар јаҥы оныҥ мында да бар. Андый јаҥды ол улу абыстардаҥ алган.
15 Је Кайракан айтты:
– Бар! Калыктар да, каандар да, Израильдиҥ уулдары да алдында адымды јарладайын деп, Мениҥ талдап алганым ол.
16 Мениҥ адым учун канча кире шыралайтанын Мен ого кӧргӱзип берерим.
17 Анания барып, байагы айылга кирди, Савлга колын салып алкап, айтты:
– Савл карындаш! Кӧзиҥ ачылып, сени Агару Тынла толзын деп, келип јаткан јолыҥда сеге кӧрӱнген Иисус Кайракан мени ийди.
18 Бу тарый оныҥ кӧзинеҥ кайзырык тӱшкен чилеп, кенетийин кӧзи ачылды. Ол ӧрӧ туруп, креске тӱшти.
19 Курсак јийле, тыны кирди.
Савлдыҥ Дамаскта јарлыктаганы
Савл ӱренчиктерле кожо Дамаскта бир канча кӱн јӱрӱп,
20 ол ло тарый синагогаларда Иисусты Кудайдыҥ Уулы деп, јарлай берди.
21 Уккан улус ончозы кайкап, айдыжып турдылар:
– Иисуска баштанып турган улусты Иерусалимде кырган кижи бу болор бо? Олорды тудуп кӱлӱйле, улу абыстарга апарып берерге, бери де келгени бу эмес пе?
22 Савл дезе, там тыҥып, бу Кижи Христостыҥ бойы деп чынын керелеп, Дамаскта јаткан иудейлерди туйуктандырып турды.
23 Тапту кӧп кӱндер ӧдӧрдӧ, иудейлер оны ӧлтӱрер деп јӧптӧштилер.
24 Је Савл булардыҥ туйка јӧптӧжӱзин билип ийди. Олор дезе, оны ӧлтӱрерге, каалгалардыҥ јанында тӱни-тӱжи тозып тургандар.
25 Тӱнде оныҥ ӱренчиктери дезе оны каламага отургызып, стенени тӧмӧн тӱжӱрип ийдилер.
Савл Иерусалимде
26 Савл Иерусалимге келеле, ӱренчиктерге кожуларга ченешти. Је ол ӱренчик болгонына бӱтпей, оноҥ ончозы коркып тургандар.
27 Айдарда, Варнава оны алганча, апостолдорго келип, канайып ол јолдо Кайраканды кӧргӧнин, Кайракан ого не дегенин, канайып ол Дамаскта Иисус Кайраканныҥ адынаҥ тидим јарлыктаганын айдып берди.
28 Савл олорло кожо болуп, Иерусалимнеҥ барып, ойто келип, Кайраканныҥ адынаҥ тидим јарлыктап јӱрди.
29 Еллиндерле база эрмектежип, сӧс блаажар болды, олор дезе Савлды ӧлтӱрерге турдылар.
30 Карындаштары мыны билеле, оны Кесарияга апарып, Тарс јаар аткарып ийдилер.
31 Анайдарда, Иудей, Галилей ле Самар ичиндеги серкпелер амыр-энчӱде јӱрӱп, тыҥып, Кайраканныҥ алдында айап, Агару Тыннаҥ коот алып, кӧптӧп, ӧзӱп турдылар.
Петр Энейди јасканы
32 Петр ончозын эбирип, Лиддада јаткан агаруларга база келди.
33 Анда ол тӧжӧктӧ сегис јыл јаткан курулгак оорулу Эней деп бир кижини тапты.
34 Петр ого айтты:
– Эней, сени Иисус Христос јазып туру. Тӧжӧгиҥнеҥ тур.
Ол бу ла тарый туруп келди.
35 Оны Лиддада ла Сарондо јаткан ончо улус кӧрӱп, Кайраканга баштанды.
Петр Тавифаны тиргискени
36 Иоппияда Тавифа («јеерен») деп ӱренчик ӱй кижи болгон. Ол кӧп јакшынак керектер эдип, јокту-јойуга быйаны једип турган.
37 Бу кӱндерде ол оорыйла, јада калган. Оны јунала, ӱстиндеги кыпка салып койгондор.
38 Лидда Иоппияга јуук болгон учун Петрдыҥ анда јӱргенин ӱренчиктер угала, олорго саадабай келзин деп, ого эки кижи ийдилер.
39 Петр туруп, олорло кожо барды. Једип келерде, оны ӱстиндеги кыпка апардылар. Тул ӱй улус ончозы Петрдыҥ алдына туруп, кожо јӱрерде Јеерен кӧктӧгӧн чамчаларды ла јикпелерди ого кӧргӱзип, ыйлажып турдылар.
40 Је Петр ончолорын кыптаҥ чыгарып, тизеленип, мӱргий берди. Оноҥ кижиниҥ сӧӧгине баштанып,
– Тавифа, тур! – деди.
Ол кӧзин ачып, Петрды кӧрӧлӧ, отурып алды.
41 Петр ого колын сунуп, тургусты. Агаруларды ла тул ӱй улусты кычырала, оныҥ эзен-амыр болгонын кӧргӱсти.
42 Бу болгоны Иоппия ичине угулып, кӧп улус Кайраканга бӱтти.
43 Петр Иоппияда тапту узак јӱрди. Ол тере илеечи Симон деп кижиниҥ айлында јаткан.
10
Петр ла Корнилий
1 Кесарияда Италий дейтен полктыҥ јӱс јуучылыныҥ јааны Корнилий деп эр кижи болгон.
2 Ол, айылдагы улузыла кожо Кудайга чындык, Оноҥ айап јӱрер бойы, калыкка буурзап, кӧп быйан јетирип, Кудайга јаантайын мӱргип јӱретен.
3 Бир кӱн тӱште ӱч саат кирезинде ол Кудайдыҥ ангелин кӧрӱлтеде јап-јарт кӧрӱп ийди. Ангел ого кирип келеле, «Корнилий!» – деди.
4 Корнилий ол јаар кӧстӧп, коркып, айтты:
– Не, Кайракан ?
Ангел каруу јандырды:
– Кудай мӱргигениҥди угуп, быйаныҥды кӧрӱп јат. Ол сени ундыбаган.
5 Эмди Иоппия јаар Петр дейтен Симонго улус ий.
6 Ол талай јанында туралу тере илеечи Симон-эште айылдап јат. Ол сеге сӧстӧр айдар, оныла сен ле айылдагы улузыҥ аргадалар.
7 Оныла эрмектешкен ангел јӱре берерде, Корнилий бойына јуук эки јалчызы ла кожо јӱрер чындык јуучылын алдырды.
8 Не болгонын ончозын олорго айдып, Иоппия јаар ийди.
9 Эртезинде, ийген улус јолдо тушта, калага јууктап барадарда, тал-тӱш кирезинде Петр тураныҥ ӱстине мӱргиирге чыкты.
10 Ол аштап, ажанар кӱӱни келди. Курсак аскылап јатканча, кӧрӱлтеге алдырды.
11 Кӧрзӧ, теҥери ачык эмтир, тӧрт булуҥынаҥ буулаштырган јаан-элбек кеден ошкош неме јерге тӱжӱп јатты.
12 Оныҥ ичинде јердиҥ базып-јылып јӱрер јӱзӱн-јӱӱр тындулары, аҥдары ла теҥериниҥ куштары болгон.
13 Ӱн ого айтты:
– Тур, Петр, буларды сойып ји!
14 Је Петр айтты:
– Канайтса да јибезим, Кайракан! Бу јажыма бир де быјар айса ару эмес неме јибегем.
15 Ӱн ого база айтты:
– Кудайдыҥ арутаганын быјар дебе.
16 Мынайда ӱч катап бололо, ончозы теҥериге ойто кӧдӱриле берди.
17 Ол кӧргӧн кӧрӱлте не атасы деп, Петр ичинде кайкап турарда, бат, Корнилийдиҥ ийген улузы Симон-эшти сурулап табала, каалганыҥ јанына токтой тӱштилер.
18 Петр дейтен Симон мында айылдап турган ба деп, кыйгырып сурадылар.
19 Петр кӧрӱлте керегинде сананып турганча, Тын ого айтты:
– Бат, ӱч кижи сени бедиреп туру.
20 Тур, јерге тӱжӱп, бир де эреҥистелбей, олорло кожо бар. Мен олорды ийгем.
21 Петр Корнилийдеҥ ого ийилген улуска тӱжӱп, айтты:
– Слердиҥ бедиреп турган кижигер мен болорым. Не керектӱ јӱригер?
22 Олор каруу јандырдылар:
– Бисти јӱс јуучылдыҥ јааны Корнилий ийген. Ол Кудайга чындык ла Оноҥ айап јӱрген кижи, оны иудейлер ончозы тооп јат. Сени айлына кычырып, айдар сӧзиҥди уксын деп, агару ангелдеҥ јакару алган.
23 Айдарда, Петр олорды айлына кийдирип, кӱндӱледи.
Эртезинде дезе туруп, олорло кожо чыкты. Иоппиядагы карындаштардыҥ кезиги оныла ок бардылар.
24 Соҥы кӱн Кесарияга келдилер. Корнилий дезе тӧрӧӧн-туугандарын ла јуук најыларын јууйла, олорды сакып отурган.
25 Петр ӱйге кирип јадарда, Корнилий уткып, оныҥ буды алдына јыгылып, бажырды.
26 Је Петр оны тургузып,
– Тур, мен бойым база кижи – деди.
27 Оныла эрмектешкенче ӱйге кирип, кӧп улус јуулганын кӧрди.
28 Олорго айтты:
– Иудей кижиге ӧскӧ укту кижиле билижери эмезе оныҥ айлына кирери јарабазын билеригер. Је Кудай мени бир де кижини быјар эмезе ару эмес деп адабазын деген.
29 Оныҥ учун мени кычыргылаарда, мойнобой келдим. Анайдарда, сурап турум: не керектӱ мени кычырдыгар?
30 Корнилий каруу јандырды:
– Тӧрт кӱн мынаҥ озо, шак бу ӧйгӧ јетире мен орозологом, тогус саатка барып јадарда, айлымда мӱргигем. Кенетийин мениҥ алдыма јылтырууш кийимдӱ эр кижи тура тӱжӱп,
31 мынайда айткан: «Корнилий! Кудай мӱргӱлиҥди укты, буурзап эткен быйаныҥ санаазына кирди.
32 Иоппия јаар Петр дейтен Симонго улус ий. Ол талайдыҥ јанында јаткан тере илеечи Симон-эште айылдап јат. Ол келип, сеге айдар».
33 Оныҥ учун сеге ылтам улус ийгем. Је бат, келгениҥ јакшы. Биске айтсын деп, сеге Кудайдыҥ јакарганын ончозын угарга, эмди ончобыс Кудайдыҥ алдында турубыс.
34 Айдарда, Петр айдып баштады:
– Кудай улустыҥ чырай-бӱдӱжине кӧрбӧй турганын эмди чындаптаҥ оҥдоп јадым.
35 Је кандый ла калыкта Оноҥ айап, чыныла эдип јӱрген кижи Ого јарап јат.
36 Ол ИисусХристос ажыра энчӱ керегинде Сӱӱнчилӱ Јар јарлап, Израильдиҥ уулдарына сӧс ийген. Иисус – Ол ончозыныҥ Кайраканы.
37Иоанн креске тӱжетенин јарлыктаган соҥында Галилейдеҥ баштайла, Иудей ичинде не болгонын билеригер:
38 Назарет јеринеҥ Иисус керегинде, канайып Кудай Оны Агару Тынла, кӱчле майлаганын. Ол быйанду керектер эдип, кӧрмӧстиҥ базынчыгында улусты кӧдӱрезин јазып, базып јӱрген, нениҥ учун дезе Кудай Оныла кожо болгон.
39 Бис дезе иудейлердиҥ ороонында ла Иерусалимде Ол нени эткениниҥ ончозыныҥ керечилери. Оны агашка илип, ӧлтӱрип койгондор.
40 Ӱчинчи кӱнде Кудай Оны тиргизип, Оны кӧскӧ кӧрӱнер эдип салган –
41 ончо калыкка эмес, је биске, Кудайдыҥ озолодо туткан керечилерине. Бис дезе Ол тирилген соҥында Оныла кожо ичип-јип јӱргенис.
42 Ол тирӱлердиҥ ле ӧлгӧндӧрдиҥ Кудай тургускан Јаргычызы болгонын улуска јарлыктазын ла керелезин деп, биске јакарган.
43 Ого бӱткен кандый ла кижиниҥ кинчеги Оныҥ адыла ташталар деп, Ол керегинде ончо јарлыкчылар керелеп јадылар.
44 Петр айдып турганча, оныҥ сӧзин уккан ончо улуска Агару Тын тӱшти.
45 Петрла кожо келген томдолгондор ортодоҥ бӱдӱп тургандар Агару Тынныҥ сыйы ӧскӧ улуска да урулды деп, алаҥ кайкадылар,
46 нениҥ учун дезе, олор ӧскӧ тилдерле эрмектенип, Кудайды улуркадып тургандарын уккандар. Оноҥ Петр айтты:
47 – Бу улус Агару Тынды бис ле чилеп алган. Айдарда, сууга кирип, креске тӱшпезин деп, олорды кем токтодор?
48 Айдарда, Иисус Христостыҥ адында креске тӱжигер – деди. Оноҥ Петрды тоолу кӱнге олордо артып калзын деп сурадылар.
11
Петрдыҥ Иерусалимге бурылганы
1 Апостолдор ло Иудейде јӱрген карындаштар Кудайдыҥ сӧзин ӧскӧ калыктар да јаратканын уктылар.
2 Петр Иерусалимге келерде, томдолгондор оны каарып,
3 айттылар:
– Сен томдолбогон улустыҥ айлына кирип, кожо ажангаҥ.
4 Айдарда, Петр не болгонын јӱргеери айдып баштады:
5 – Иоппия калада мӱргип турала, кӧрӱлтеге алдыргам: тӧрт булуҥынаҥ тудулып, јаан-элбек кеден ошкош неме теҥеридеҥ тӱжӱп келеделе, меге јеткен.
6 Мен оноор кӧрӱп, ајыктап турала, јердиҥ базып јӱрер тындуларын, аҥдарды, јылып јӱрер тындуларды ла теҥериниҥ куштарын кӧрӱп ийгем.
7 Меге айткан ӱнди уккам: «Тур, Петр, буларды сойып ји».
8 Је мен айткам: «Канайтса да јибезим, Кайракан ! Быјар айса ару эмес неме оозыма качан да кирбеген».
9 Теҥеридеҥ ӱн экинчи катап айткан: «Кудайдыҥ арутаганын ару эмес деп јарлаба».
10 Мынайда ӱч катап бололо, оноҥ ончозы теҥери ӧрӧ ойто кӧдӱриле берген.
11 Је бат, бу ла тушта Кесариядаҥ меге ийилген ӱч кижи мен болгон турага баскылап келген.
12 Тын меге эмеш те эреҥистелбей, олорло кожо бар деген. Бу алты карындаш мениле кожо барган. Байагы кижиниҥ айлына келдибис.
13 Ол кижи биске оныҥ айлында ангелди кӧргӧни керегинде куучындаган. Ол ангел ого мынайда айткан: «Иоппия јаар улус ийип, Петр дейтен Симонды алдырып ал.
14 Ол сеге сӧс айдар, ол сӧстӧр сени ле айылдагы улузыҥды аргадаар».
15 Мен айдып баштаарымда, башкыда биске де чилеп, олорго Агару Тын тӱшкен.
16 Ол тушта Кайраканныҥ мынайда айткан сӧзин эске алгам: «Иоанн суула крестеген, слер дезе Агару Тынла крестедеригер».
17 Анайдарда, ИисусХристос Кайраканга бӱткен биске чилеп, Кудай олорго андый ок сый берген болзо, Кудайга удурлажатан мен кем андый?
18 Мыны угала, томдолгондор токынап, Кудайды алкап, айттылар:
– Кудай ӧскӧ калыктарга да јӱрӱм аларга, Ого баштанар арга берген туру.
Антиохияда серкпе тӧзӧгӧни
19 Бу ӧйдӧ Стефаннаҥ улам болгон истежӱдеҥ тоскон улус Финикия, Кипр ле Антиохияга јеттилер. Олор иудейлердеҥ башка сӧсти кемге де јарлыктабай јӱргендер.
20 Кезиги Кипрдиҥ ле Киринейдиҥ улузы болгон. Олор Антиохияга келеле, еллиндерле де эрмектежип, Иисус Кайракан керегинде Сӱӱнчилӱ Јар јарлап турдылар.
21 Кайраканныҥ кӱчи олорло кожо болгон, ума јок кӧп улус бӱдӱп, Кайраканга баштанган.
22 Мыныҥ табыжы Иерусалимдеги серкпеге једерде, Варнаваны Антиохия јаар ийдилер.
23 Варнава једип барала, Кудайдыҥ јакшылыгын кӧрӧлӧ сӱӱнип, Кайраканга акту јӱрегинеҥ чындык болзын деп, ончозын сергидип турды.
24 Ол јалакай, Агару Тынла толгон, Иисуска тыҥ бӱткен кижи болгон. Анайып, Кайраканга кӧп улус бӱтти.
25 Оноҥ Варнава Савлды бедиреп, Тарс тӧӧн барды. Оны табала, Антиохияга экелди.
26 Олор бӱткӱл бир јыл серкпеде туштажып, кӧп улусты ӱреттилер. Антиохияда ӱренчиктер эҥ баштап христиандар деп адалгандар.
27 Ол кӱндерде Иерусалимнеҥ Антиохияга јарлыкчылар келди.
28 Олордыҥ Агав дегени туруп, бастыра телекейде улу ачана-торо болор деп, Тынла кӱн-эртеде билип айтты. Андый ачана-торо Клавдий тушта болгон.
29 Айдарда, ӱренчиктер кажызы ла Иудейде јаткан карындаштарга арга-кӱчи јеткенче болужар болуп јӧптӧштилер.
30 Анайда ла эдип, јууп алганын Варнава ла Савлдаҥ серкпедеги јаандарга ийдилер.
12
Ирод-каан серкпени истегени
1 Бу ӧйдӧ Ирод -каан серкпениҥ бир кезик улузына јаман эдерге, олорды истеп баштаган.
2 Оныҥ јакарганыла, Иоанныҥ Иаков карындажын кылышла сайып ӧлтӱрип койгондор.
3 Мынызы иудейлерге јарап турганын кӧрӧлӧ, Петрды база тудуп алды. Ол тушта ачытпаган калаш быжыратан байрам кӱндер болгон.
4 Оны тудала тӱрмелеп, тӧрт кижидеҥ турган тӧрт бӧлӱк черӱчилдерди каруулдадып койды. Оны пасханыҥ кийнинде калык алдына чыгарарга турган.
5 Анайдарда, Петрды тӱрмеде каруулдагандар, серкпе дезе ол учун Кудайга кичеенип мӱргиген.
Петрдыҥ кайкамчылу јайымдалганы
6 Ирод оны јаргылаарга чыгарайын деген кӱнниҥ тӱнинде Петр эки черӱчилдиҥ ортозында эки кынјыла кынјылаткан уйуктап јатты. Каруулчыктар дезе эжиктиҥ јанында тӱрмени каруулдап тургандар.
7 Кенетийин Кайраканныҥ ангели кӧрӱнип келди, тӱрмени јарык чалыдып ийди. Ангел Петрдыҥ кабыргазына тӱртӱрип, оны ойгозып,
– Капшай тур! – деерде, кынјы колынаҥ тӱже берди.
8 – Курчанып, ӧдӱгиҥди кий – деп, ангел айтты.
Ол анайда ла этти. Ангел:
– Катанчыгыҥды јабынып, мениҥ кийнимнеҥ бар – деди.
9 Петр чыгып, оныҥ кийнинеҥ барды. Ол ангелдиҥ эдип турганы чын болгонын билбей, кӧрӱлте кӧрӱп турум деп сананган.
10 Баштапкы, оноҥ экинчи каруулды ӧдӧлӧ, олор кала дӧӧн киретен темир каалгага базып келдилер. Каалга олордыҥ алдына бойы ла ачыла берди. Олор чыгып, бир оромды ӧдӧрдӧ, кенетийин ангел јоголып калды.
11 Петр билинип келеле, айтты:
– Эмди чыннаҥ кӧрӱп турум: Кайракан Бойыныҥ ангелин ийип, мени Иродтыҥ колынаҥ ла иудей калык сакыган ончо немедеҥ аргадаган.
12 Мыны билеле, ол Марк дейтен Иоанныҥ энези Мария -эшке келди. Анда кӧп улус јуулыжала, мӱргип турган.
13 Петр каалгадагы эжикке токулдадарда, Рода деп јалчы кыс угарга базып келди.
14 Петрдыҥ ӱнин таныйла, сӱӱнген бойынча каалганы ачпай, ӱйге кийдире јӱгӱрип, Петр каалганыҥ јанында туру деп јарлады.
15 Олор дезе:
– Санааҥ ордында эмес – дешти.
Је ол чын деп, јана баспай турды. Олор дезе:
– Бу оныҥ ангели – дежип турды.
16 Петр токулдатканча болгон. Каалганы ачып, оны кӧрӧлӧ, алаҥ кайкадылар.
17 Олор унчукпазын деп, Петр колыла имдеп, Кайракан оны тӱрмедеҥ канайда чыгарганын куучындап,
– Бу керегинде Иаковко ло карындаштарга айдыгар – дейле, чыгып, ӧскӧ јерге ууланды.
18 Таҥ адарда, Петрла не болгон деп, јуучылдар тыҥ шакпырады.
19 Ирод дезе оны бедиреп таппады, каруулчыктарды шылайла, ӧлтӱрзин деп јакарды. Оноҥ Иудейдеҥ Кесария јаар атанып, анда артып калды.
Иродтыҥ ӧлӱми
20 Ирод Тир ле Сидонныҥ улузына чугулданып турган. Олор дезе биригеле, ого келдилер. Каанныҥ Власт деп кӧдӧчизин бойлорыныҥ јанына тартала, амыр-энчӱ сурадылар, нениҥ учун дезе олордыҥ јери каанныҥ јеринеҥ азыранып турган.
21 Эрмектежип алган кӱнде Ирод, каан кийимин катанып, ширееге отурып, олорго сӧс айтты.
22 – Бу Кудайдыҥ ӱни, кижинийи эмес! – деп, улус кыйгырыжып турды.
23 Кудайга мак јетирбеген учун Кайраканныҥ ангели оны ол ло тарый јыга соккон; ол курт-коҥыска челдедип, тыны кыйылып калган.
24 Кудайдыҥ сӧзи дезе тыҥып, таркап турган.
25 Варнава ла Савл ижин бӱдӱреле, Марк дейтен Иоаннды кожо алганча, Иерусалимнеҥ кайра Антиохияга бурылдылар.
13
Варнава ла Савлдыҥ Кипрде јарлыктаганы
1 Антиохияныҥ серкпезинде мындый јарлыкчылар ла ӱредӱчилер болгон: Варнава, Нигер дейтен Симеон, Киринейдиҥ кижизи Луций, Ирод башчыла кожо таскаган Манаил ле Савл.
2 Олор Кайраканга бажырып, орозолоп турарда, Агару Тын айтты:
– Олор Мен кычырган керекти бӱдӱрзин деп, Меге Варнава ла Савлды бӧлип беригер.
3 Айдарда, олор орозолоп, мӱргийле, Варнава ла Савлга кол салып алкап, божодып ийдилер.
4 Агару Тыннаҥ ийилген бу экӱ Селевкияга келдилер, оноҥ ары Кипр јаар јӱстилер.
5 Саламинге келеле, иудей синагогаларда Кудайдыҥ сӧзин јарлыктадылар. Иоанн олорло кожо јӱрӱп, болужып турган.
6 Бастыра ортолыкты Пафка јетире ӧдӧлӧ, илбичи ле тӧгӱн јарлыкчыга, Вариисус деп иудейге туштадылар.
7 Ол керсӱ Сергий-Павел деп проконсулла кожо болгон. Проконсул Варнава ла Савлды бойына кычырып алып, Кудайдыҥ сӧзин угарга кӱӱнзеген.
8 Элима-илбичи дезе (оныҥ грек ады) проконсулды Кудай јаҥынаҥ кыйыштырарга ченежип, олорго удурлажып турган.
9 Је Савл, оны база Павел дежер, Агару Тынла толуп, ого чике кӧрӱп,
10 айтты:
– Сен – кӧрмӧстиҥ уулы, кандый ла чынныҥ ӧштӱзи! Ичиҥ кандый ла куурмакла, кандый ла јаманла толгон. Кайраканныҥ кӧнӱ јолдорын мыйрыйтатанын токтодорыҥ ба?
11 Эмди, бат, Кайраканныҥ кӱчи сеге удура, сен сокорып, ӧй јеткенче, кӱн кӧрбӧзиҥ.
Бу ла тушта ого караҥуй ла карачкы тӱшти. Ол ары-бери кармадап, једекчи бедиреп турды.
12 Проконсул не болгонды кӧрӧлӧ, Кайраканныҥ ӱредӱзин кайкап, Кудайга бӱтти.
Антиохияда јарлыктаганы
13 Павел ле оныла кожо јӱргендер Пафтаҥ јӱзеле, Памфилиядагы Пергияга келдилер. Је Иоанн олордоҥ айрылып, Иерусалимге бурылды.
14 Олор дезе, Пергиядаҥ ары барып, Писидиядагы Антиохияга келдилер. Суббот кӱнде синагогага кирип, отура бердилер.
15Јасак ла јарлыкчылардыҥ тӱрбектери кычырылган соҥында синагоганыҥ јаандары олорго кижи ийип, мынайда айттырдылар:
– Эрлер, карындаштар, улуска ӱредӱ сӧзигер бар болзо, айдыгар.
16 Павел ӧрӧ туруп, колын јаҥып, айтты:
– Израильдиҥ улузы ла Кудайдаҥ айап јӱргендер, угугар!
17 Бу калыктыҥ Кудайы ада-ӧбӧкӧлӧристи талдап алган, бу калык Египет јеринде јӱрерде, оны кӧдӱрип-улуркадып, колыныҥ кӱчиле ол јердеҥ чыгарган.
18 Олорды тӧртӧн јылга јуук куба чӧлдӧ азыраган.
19Ханаан јеринде јети калыкты кырала, јерин Бойыныҥ калыгына энчи эдип ӱлеген.
20 Мыныҥ кийнинде тӧрт јӱс бежен јылга јуук ӧйдиҥ туркунына олорго Самуил јарлыкчыга јетире јаргычылар берген.
21 Оноҥ калык олордо каан болзын деп сураган. Кудай олорго Саулды берген. Ол Вениамин угынаҥ Кистиҥ уулы болгон. Саул тӧртӧн јыл башкарган.
22 Кудай оны јайладала, олорго каан эдип Давидти туткан. Ол керегинде керелеп, айткан: «Јӱрегиме јараган эрди, Иессейдиҥ уулын Давидти таптым, ол Мениҥ нени ле эдейин дегенимди бӱдӱрер». 23 Сӧзин бергениле, Кудай оныҥ ӱренинеҥ Израильге Аргадаачы Иисусты экелген.
24 Ол сыраҥай келер алдында Иоанн бастыра Израиль калыгы Кудайга баштанып, креске тӱшсин деп јарлыктаган.
25 Бойыныҥ ижин божодоло, Иоанн айткан: «Слер мени кем деп бодоп турганыгар? Онызы мен эмезим. Је бат, Ол мениҥ кийнимде келедири, мен Оныҥ ӧдӱгиниҥ буузын да чечерге турбазым».
26 Эрлер, карындаштар, Авраам угыныҥ балдары, ортогордо Кудайдаҥ айап јӱргендер! Слерге бу аргадаштыҥ сӧзи ийилген.
27 Иерусалимде јаткандар ла олордыҥ бийлери Иисусты таныбай јаргылап, кажы ла суббот кӱнде кычырылып турган јарлыктардыҥ сӧстӧрин бӱдӱрген ине.
28 Ӧлтӱрерге бир де шылтак таппай, Оны ӧлтӱрзин деп, Пилатты сурагандар.
29 Ол керегинде бичилгенин ончозын бӱдӱреле, Оны агаштаҥ тӱжӱрип, сӧӧк јуур јерге салып койгондор.
30 Је Кудай Оны тиргизип алган.
31 Оныла кожо Галилейдеҥ чыгып, Иерусалимге келген улуска Ол кӧп кӱндердиҥ туркунына кӧрӱнген. Эмди олор калык алдында Оныҥ керечилери.
32 Бис слерге Сӱӱнчилӱ Јар айдып турубыс: Кудай Иисусты тиргизеле, ада-ӧбӧкӧлӧргӧ берген сӧзин биске, балдарына, бӱдӱрген,
33 экинчи сарында бичилгениле: «Сен – Мениҥ Уулым, Мен бӱгӱн Сени ак-јарыкка чыгардым».
34 Ол артабазын деп, Оны тиргискени керегинде Кудай мынайда айткан: «Слерге Давидтиҥ агару, чындык байлыгын берерим». 35 Оныҥ учун Ол ӧскӧ јерде айдат: «Бойыҥныҥ агаруҥа артап каларга бербезиҥ». 36 Је Давид бойыныҥ ӱйезинде Кудайдыҥ табын бӱдӱреле, јада калган, ада-ӧбӧкӧлӧрине биригип, тобрак болуп калган.
37 Кудайдыҥ Тиргискени дезе, чирибеген.
38 Оныҥ учун, эрлер, карындаштар, Иисуска болуп кинчектер ташталары слерге јарлалып турганын билигер.
39 Ол ажыра бӱдӱп турган кажы ла кижи, Моисейдиҥ Јасагы ажыра јайымдалып болбогон не ле немедеҥ јайымдалат.
40 Анайдарда, јарлыкчылардыҥ мынайда айтканы слерле болбозын деп чеберленигер:
41«Кудайдыҥ ӱнин укпастар! Кӧригер, кайкагар, јоголып-тайылып калыгар, нениҥ учун дезе слердиҥ кӱндеригерде Мен керек эдип јадым, кем ол керегинде слерге айткан болзо, бӱтпес эдигер».
42 Олор Иудейдиҥ синагогазынаҥ чыгып јадарда, улус бу айтканыгарды келер субботто база айдыгар – дедилер.
43 Јуун божоордо, кӧп иудейлер ле Кудайга чындык, иудей јаҥын алган кӧп ӧскӧ улус Павел ле Варнаваныҥ кийнинеҥ бардылар. Олор буларла эрмектежип, Кудайдыҥ јакшылыгында болуп јӱригер деп, бӱдӱндирип турдылар.
44 Ээчий субботто бӱдӱн калага јуук улус Кудайдыҥ сӧзин угарга јуулды.
45 Је иудейлер кӧп улусты кӧрӧлӧ, кӱйӱнип, Павелдиҥ айтканына удурлажып, јамандап турдылар.
46 Айдарда, Павел ле Варнава јалтанбай айттылар:
– Кудайдыҥ сӧзи элдеҥ озо слерге јарлыкталар учурлу болгон. Је слер оны јектеп, бойыгарды бойыгар ӱргӱлји јӱрӱмге јарабас эдип турганыгар учун ӧскӧ калыктарга баштанып јадыбыс.
47 Анайда биске Кайракан јакыган јок беди: «Јердиҥ јаказына јетире аргадаш экелзин деп, Сени ӧскӧ калыктарга јарык эттим».
48 Мыны угуп, улус сӱӱнип, Кайраканныҥ сӧзин макка чыгарып турдылар. Ӱргӱлји јӱрӱмге тургузылган улус ончозы Кудайга бӱтти.
49 Кайраканныҥ сӧзи ороон ичине таркап турды.
50 Је иудейлер Кудайга чындык абакайларды ла каланыҥ јарлу улузын тӱймедип ийдилер, олор дезе, Павел ле Варнавага удура истежӱ баштап, бойыныҥ јеринеҥ чыгара сӱрдилер.
51 Олор буттарынаҥ тоозынды олорго кактап, Иконияга келдилер.
52 Ӱренчиктер дезе сӱӱнчиле, Агару Тынла толтырылып турдылар.
14
Павел ле Варнава Иконияда
1 Иконияда андый ок болды. Олор иудейлердиҥ синагогазына кирип, сӧс айдарда, ума јок кӧп иудейлер де, еллиндер де Кудайга бӱттилер.
2 Багынбаган иудейлер дезе кара јаҥдуларды тӱймедип, карындаштарга удурлаштырып ийдилер.
3 Андый да болзо, апостолдор анда тапту узак јӱрӱп, Кайракан керегинде јалтанбай айдып турдылар. Кайракан дезе, Бойыныҥ јакшылыкту сӧзиниҥ чынын керелеп, олордыҥ колыла билдилер ле кайкалдар јайаар болды.
4 Калада јаткандар эки јара бӧлинди: кезиги иудейлердиҥ, ӧскӧлӧри дезе апостолдордыҥ јанында болгондор.
5 Кара јаҥдулар ла иудейлер бойыныҥ бийлериле кожо Павел ле Варнаваны уйатка тӱжӱрип, ташла шыбалаарга јӱткӱп турарда,
6 олор мыны билип, Ликаонияныҥ Листра ла Дервия калаларына ла олорды эбире јерлерге ырбап,
7 анда Сӱӱнчилӱ Јар јарлап јӱрдилер.
Павел ле Варнава Листрада ла Дервияда
8 Листрада базып болбос бир эр кижи отурган. Энедеҥ кенек чыккан бойы, ол качан да баспаган.
9 Ол Павелдиҥ айтканын угуп отурган. Павел ого чике кӧрӱп, ол бӱдӱп турганын, аргадалар аргалу болгонын билеле,
10 тыҥ ӱнденип, айтты:
– ИисусХристос Кайраканныҥ адынаҥ сеге айдадым, будыҥа тӱс тур!
Онызы тура јӱгӱрип, база берди.
11 Павелдиҥ эткенин кӧрӧлӧ, улус ликаон тилле кыйгырыжып чыкты:
– Кижи бӱдӱмин алынган кудайлар биске тӱшти!
12 Олор Варнаваны Зевс деп, Павелди дезе, сӧс айдып турган учун, Гермес деп ададылар.
13 Каланыҥ ары јанында Зевстиҥ байзыҥы турган. Оныҥ абызы каалганыҥ јанына букалар ла чечектеҥ ӧргӧн ӧрӱмелдер экелип, улусла кожо тайылга эдерге турган.
14 Је Варнава ла Павел апостолдор мыны угала, кийимдерин јырта тартып, улустыҥ ортозына кийдире јӱгӱреле,
15 тыҥ ӱнденип айттылар:
– Эрлер, слер нени эдип тураар? Бис слердий ле улус эдибис. Слерди бу тӧгӱн кудайлардаҥ теҥери ле јерди, талайды ла олордо бары-јогын јайаган тирӱ Кудайга баштанзын деп, слерге Сӱӱнчилӱ Јар јарлап јадыбыс.
16 Ӧткӧн ӱйелерде Ол ончо калыктарга бойыныҥ јолыла јӱрер јӧп берген.
17 Је Ол Бойы керегинде керелеп, быйан эдип, теҥеридеҥ биске јаҥмыр јаадырып, тӱжӱм, аш-курсак берип, јӱректеристи сӱӱнчиле толтырган.
18 Мынайда айдып, олорго тайылга этпезин, кажызы ла јанзын деп, улусты јӱк арайдаҥ бӱдӱндирип салдылар. Бойлоры калада артып, улус ӱретти.
19 Антиохия ла Икониядаҥ бир кезик иудейлер келеле, апостолдор тидим јарлыктап турарда, «Олор бир де чынды айтпай, ончозы тӧгӱндеп јадылар» – деп, улусты тӱймедип ийдилер. Павелди ташла шыбалап, ӧлӱп калган болор деп, каланыҥ ары јанына чыгарала, анда артырып койдылар.
20 Ӱренчиктер оны эбире јуулыжып келерде, ол туруп, кала јаар барды. Эртезинде дезе Варнавала кожо Дервия јаар јӱре берди.
Антиохияга бурылганы
21 Олор бу калага Сӱӱнчилӱ Јар јарлап, тапту кӧп улусты ӱренчиктер эттилер. Кайра јанарда, Листрага, Иконияга ла Антиохияга кирип,
22 ӱренчиктердиҥ тынын тыҥыттылар. Кудайга јаантайын чындык болзын деп јакып, «Бис Кудайдыҥ Каандыгына кӧп шыра ӧдӱп кирер учурлу» – деп, ӱредип турдылар.
23 Кажы ла серкпеде јаандарды кол салып кӧстӧйлӧ, Павел ле Варнава орозолоп, мӱргийле, олорды бойлоры бӱткен Кайраканга берип койдылар.
24 Оноҥ Писидияныҥ ичиле ӧдӱп, Памфилияга келдилер.
25 Пергияда Кайраканныҥ сӧзин јарлыктайла, Атталияга тӱштилер.
26 Оноҥ чыгала, Антиохия јаар јӱстилер. Кудайдыҥ јакшылыгына бойлорын беринип, эдетен ижин бӱдӱрип салдылар.
27 Једип келеле, серкпениҥ улузын јууп, Кудай олорло нени эткенин ончозын, канайып Ол ӧскӧ калыктарга бӱдериниҥ эжигин ачканын айттылар.
28 Анда ӱренчиктерле кожо узак јӱрдилер.
15
Иерусалимдеги јуун
1 Иудейдеҥ келген кандый да улус карындаштарды ӱредип турдылар:
– Моисейдиҥ чӱм-јаҥыла томдотпозогор, аргаданып болбозыгар.
2 Павел ле Варнава олорло јӧпсинбеди, мынызы јаан блааш-тартышка экелди. Айдарда, Павел, Варнава, бир кезик ӧскӧзи де бу суракла апостолдорго ло серкпедеги јаандарга Иерусалим барзын деп шӱӱштилер.
3 Анайдарда, серкпе олорды аткарып ийди, олор Финикия ла Самарла ӧдӱп, кара јаҥдулардыҥ Кудайга баштанганын јолой куучындап, ончо карындаштарды айдары јок сӱӱндирип турдылар.
4 Иерусалимге једип келеле, серкпеге, апостолдорго ло серкпедеги јаандарга уткыдып, Кудай олорло нени эткенин, ончозын айдып бердилер. Анайда ок Ол ӧскӧ калыктар бӱтсин деп, олорго эжик ачканын айттылар.
5 Је фарисейлердиҥ ӱредӱзиле башкарынып, бӱдӱп турган кезик улус ӧрӧ туруп, айттылар:
– Ӧскӧ улусты томдоп, Моисейдиҥ Јасагын бӱдӱрерин некеер керек.
6 Апостолдор ло серкпедеги јаандар бу керектиҥ аайына чыгарга јуулдылар.
7 Узак шӱӱжӱниҥ кийнинде Петр ӧрӧ туруп, айтты:
– Эрлер, карындаштар! Ӧскӧ улус менеҥ Сӱӱнчилӱ Јардыҥ сӧзин угуп, бӱтсин деп, Кудай баштамы кӱндердеҥ ала ортобыстаҥ мени талдаганын слер билеригер.
8 Кижиниҥ јӱрегинде не барын билеечи Кудай биске чилеп, олорго Агару Тын сыйлап, кере берген.
9 Јӱректерин бӱдетениле арутап, бис ле олор ортодо бир де башкаланыш этпеген.
10 Айдарда, ада-ӧбӧкӧлӧрис те, бис те апарып болбогон уур јӱкти ӱренчиктердиҥ белине артып, эмди Кудайды не керек ченеп јадыгар?
11 Је ИисусХристос Кайраканныҥ јакшылыгыла олор чылап аргадаларыс деп, бӱдӱп јадыбыс.
12 Ончозы тымып, Варнава ла Павелди уга бердилер. Бу экӱ бойлоры ажыра Кудай ӧскӧ калыктар ортодо кандый билдилер ле кайкалдар јайаганын куучындап тургандар.
13 Олор унчукпай барарда, Иаков айдып баштады:
– Эрлер, карындаштар, айтканымды угыгар!
14 Кудай бажынаҥ ала ӧскӧ калыктардаҥ Бойыныҥ адына учурлалган улус талдап алганын Симон јартап берди.
15 Ол керегинде јарлыкчылардыҥ да мынайда бичилген сӧстӧри керелейт:
16«„Мыныҥ кийнинде бурылып,
Давидтиҥ аҥтарылган чадырын такыптаҥ тударым,
јайрадылганын орныктырып тургузарым,
17ортозында Мениҥ адым адалар арткан улус
ла ончо калыктар Кайраканды бедирезин деп“.
Бу ончо керектерди эдип турган Кайракан анайда айдат».
18 Кудай Оныҥ ончо керектерин чак бӱдердеҥ бери билер.
19 Оныҥ учун Кудайга баштанып турган ӧскӧ улусты бис буудактабас учурлу деп бодоп турум.
20 Је чалуга тайган малдыҥ эдин јибезин, балыр јӱрӱм јӱрбезин, бууп ӧлтӱрген тындуныҥ эдин ле канын јибезин деп, бойына этпейин дегенди ӧскӧ улуска этпезин деп, олорго бичиир керек.
21 Моисейдиҥ бичигени јебрен ӱйелердеҥ бери калалар сайын јарлыкталып, кажы ла суббот кӱн синагогаларда кычырылат ине.
Апостолдордыҥ самаразы
22 Оноҥ апостолдор ло серкпедеги јаандар ончо серкпеле бойлоры ортодоҥ эр улус талдап, Павелле, Варнавала кожо Антиохия јаар ийер деп шӱӱштилер: Варсава дейтен Иуданы ла Силаны. Карындаштар ортодо бу экӱ башчылар болгон.
23 Олорло мындый самара ийдилер: «Апостолдор, серкпедеги јаандар ла карындаштар Антиохиядагы, Сириядагы ла Киликиядагы карындаштарга, кара јаҥду болгондорго, эзен-амырын јетирип туру!
24 Бистиҥ бир кезик улузыс бистеҥ јакылта албай, бойыныҥ сӧстӧриле слерди тӱймедип, слер томдолор ло Јасакты бӱдӱрер учурлу деп айдып, тын-јулагарды ӧкпӧӧрткӧнин уктыбыс.
25 Оныҥ учун ончобыс јӧп болуп, эрлер талдап, бистиҥ сӱӱген Варнавала, Павелле кожо олорды слерге ийер деп шӱӱштис.
26 Бу экӱ Иисус Христос Кайраканыстыҥ ады учун јӱрӱмин берген улус.
27 Анайдарда, Иуда ла Силаны ийдис, олор мыны слерге сӧслӧ јетирер.
28 Агару Тын ла бис мындый некелтедеҥ башка, слерди неле де јоботпос деп шӱӱдис:
29 чалуга тайганныҥ эдин, канын, бууп ӧлтӱргенниҥ эдин јибегер, балыр јӱрӱм јӱрбегер. Бойыгарга этпейин дегенди ӧскӧ улуска этпегер. Бойыгарды мынаҥ чеберлеп, јакшы эдеригер. Су-кадык јӱригер».
30 Анайдарда, ийилгендер Антиохияга келеле, улусты јууйла, самараны табыштырып бердилер.
31 Олор самараны кычырала, бу ӱредӱ-јакылтага сӱӱнип турдылар.
32 Иуда ла Сила, бойлоры јарлыкчылар болгон учун, карындаштарды кӧп сӧстӧрлӧ ӱредип-јакып, Кудайга бӱдер кӱӱн-санаазын тыҥыттылар.
33 Бир кезек ӧй јӱрген кийнинде карындаштар олорды апостолдорго амырын алганча јандырып ийдилер.
34 Је Сила артып калар деп шӱӱди, Иуда Иерусалимге бурылды.
35 Павел ле Варнава Антиохияда јӱрӱп, кӧп ӧскӧ улусла кожо ӱредип, Кайраканныҥ сӧзин јарлыктап турдылар.
Павел ле Варнаваныҥ айрылышканы
36 Бир канча кӱнниҥ бажында Павел Варнавага айтты:
– Кайра бурылып, Кайраканныҥ сӧзин бис јарлаган кажы ла каладагы карындаштарга јолыгып, кандый јаткандарын, барып, кӧрӧӧк.
37 Варнава бойыла кожо Марк дейтен Иоаннды аларга сананган.
38 Је Памфилияда артып калала, ийилген керекке олорло кожо барбаган кижини албаза чын болор деп, Павел сананган.
39 Мынаҥ улам олор ортодо тыҥ јӧпсинишпестер болуп, бой-бойынаҥ айрылыжып калдылар. Варнава Маркты алып, Кипр јаар јӱсти.
40 Павелди дезе карындаштар Кайраканныҥ јакшылыгына берип койдылар. Ол бойына Силаны талдап, јолго кӧндӱкти.
41 Сирия ла Киликияныҥ калаларыла ӧдӱп, серкпелерди тыҥыдып јӱрди.
16
1 Павел Дервияга, оноҥ Листрага јетти. Анда Тимофей деп ӱренчик болгон. Энези бӱдӱп турган иудей кижи, адазы дезе еллин болгон.
2 Тимофей керегинде Листрада ла Иконияда јӱрген карындаштар керелеп тургандар.
3 Павел оны јолго кожо барзын деп кӱӱнзеп, ол јерлерде јӱрген иудейлерге болуп оны томдоды, нениҥ учун дезе, оныҥ адазы еллин деп, ончозы билер болгон.
4 Олор калалар сайын јӱрип, Иерусалимде апостолдор ло серкпедеги јаандар чыгарган јӧптӧрди бӱдӱрзин деп, јакып тургандар.
5 Серкпелер бӱдетениле тыҥып, тоозыла кӱнӱҥ сайын арбындап турган.
Павелди Македонияга кычырганы
6Агару Тын олорго Асияда сӧс јарлыктаарын јаратпады. Олор Фригия ла Галатия ороонды ӧдӧлӧ,
7 Мисияга једип, Вифиния јаар барарга ченештилер, је Тын олорды божотподы.
8 Мисияны ӧдӧлӧ, Троадага тӱштилер.
9 Тӱнде Павелге кӧрӱлте болды. Македонияныҥ кандый да эр кижизи:
– Македонияга келип, биске болуш! – деп, оны сурап турды.
10 Бу кӧрӱлтениҥ кийнинде Кайракан бисти олорго Сӱӱнчилӱ Јар јарлаарга кычырган туру деп, бу тарый Македония атанар деп шӱӱлте эттис.
Лидияныҥ Кудайга баштанганы
11 Троаданаҥ чыгып, Самофракияга кӧнӱ келдис, эртезинде – Неапольго.
12 Оноортынаҥ чыгала, Македонияныҥ баштапкы бӧлӱгинде Римниҥ колониязы болгон Филиппыга келдис. Анда тоолу кӱн јӱрдис.
13 Суббот кӱнде каладаҥ чыгып, бистиҥ санаабысла, улус мӱргийтен тура турган сууныҥ јаказына келдис. Анда јуулган ӱй улусла отурып, эрмектештис.
14 Мында ок Фиатир каладаҥ келип, кубакай-кызыл бӧслӧ садыжып турган Лидия деп бир ӱй кижи болгон. Ол, Кудайды байлап јӱрген бойы, угуп турарда, Павелдиҥ айтканын кӧксине алынзын деп, Кайракан оныҥ јӱрегин ачты.
15 Ол айылдагы улузыла кожо креске тӱжеле, бисти сурап, мени Кайраканга бӱдӱмјилӱ деп турган болзогор, айлыма кирип, менде јадыгар деп, сӧстӧп алды.
Павел ле Силаны тӱрмелегени
16 Бир кӱн улус мӱргийтен турага барып јатсабыс, биске ырымдаачы тынга каптырган бир јалчы ӱй кижи туштады. Ол ырымдап, бойыныҥ ээлерине јаан кирелте экелип турган.
17 Павелди ле бисти ээчип, ол кыйгырып турды:
– Бу улус – Ӧрӧ турган Кудайдыҥ кулдары! Олор биске аргадаштыҥ јолын јарлап јадылар!
18 Мынайда ол канча кӱнге улай айдып келди. Павелдиҥ коронына тийип, кайра кӧрӱп, тынга айтты:
– Иисус Христостыҥ адыла сеге јакарып турум: бу кижидеҥ чык!
Тын бу ла тарый чыга берди.
19 Оныҥ ээлери кирелте алар ижемји јылыйганын кӧрӧлӧ, Павел ле Силаны тудуп, тепсеҥге башчыларга апардылар.
20 Олорды колонияныҥ јаандарына экелип, айттылар:
– Бу иудей улус бистиҥ каланы шакпырадып,
21 биске, Римниҥ улузына, алынарга да, бӱдӱрерге де јарабас чӱм-јаҥдарды јарлап јат.
22 Калык база олорго удура туруп чыкты. Колонияныҥ јаандары дезе олордыҥ кийимин ушта тартып, шыйдамдазын деп јакардылар.
23 Олорды кӧп соголо, тӱрмелеп, јазап каруулдазын деп, каруулчыкка јакардылар.
24 Ол андый јакару алала, олорды ич тӱрмеге сугуп, буттарын кижендеп койды.
Павел ле Силаныҥ кайкамчылу јайымдалганы
25 Тӱн аразы киреде Павел ле Сила Кудайга мӱргип, сарнагандар. Кижендӱлер дезе олорды угуп тургандар.
26 Кенетийин тыҥ јер силкинерде, керек дезе тӱрмениҥ тӧзи јайкана берди. Бу тарый ончо эжиктер ачылып, ончозыныҥ кижендери когызай берди.
27 Каруулчык ойгонып келеле, тӱрмениҥ эжиктери ачык болгонын кӧрӱп, кижендӱлер кача берген болор деп, кылыжын ала койып, сайынарга јастады.
28 Је Павел тыҥ кыйгырып ийди:
– Бойыҥа јаман неме этпе, бис ончобыс мында!
29 Ол от берзин деп, кийдире јӱгӱреле, Павел ле Силаныҥ алдына сертилдеп јыгылды.
30 Олорды анаҥ чыгарып, айтты:
– Бийлерим, аргаданарга нени эдейин?
31 – Иисус Христос Кайраканга бӱт. Ол тушта сен де, айылдагы улузыҥ да аргадалар – деп, олор каруу јандырдылар.
32 Павел ле Сила ого ло оныҥ айлындагы ончо улуска Кайраканныҥ сӧзин јарлыктадылар.
33 Ол ло кӱн тӱнде тӱрмениҥ каруулчыгы олордыҥ шырказын јунуп, бойы да, айылдагы улузы да бу бойынча креске тӱшти.
34 Оноҥ олорды айлына экелип, кӱндӱ-кӱрее этти, Кудайга бӱттим деп, айылдагы улузыла кожо сӱӱнди.
35 Таҥ адып келерде, Павел ле Силаны божотсын деп, колонияныҥ јаандары каланыҥ јалчыларын ийди.
36 Тӱрмениҥ каруулчыгы бу керегинде Павелге јетирип, айтты:
– Колонияныҥ јаандары слерди божотсын деп, улус ийди. Анайдарда, эмди чыгып, эптӱ-јӧптӱ барыгар.
37 Је Павел олорго айтты:
– Бисти, Римниҥ улузын, ончо улус кӧзинче јаргылабай соголо, тӱрмелеп койгондор. Эмди туйказынаҥ сӱрӱп јаткан ба? Јок туру! Келип, бисти бойлоры чыгарзын.
38 Каланыҥ јалчылары бу сӧстӧрди колонияныҥ јаандарына айдып бардылар. Олор Павел ле Сила Римниҥ улузы деп угала, коркый бердилер.
39 Келеле, олордыҥ алдына јаманын таштазын деп сурап, тӱрмедеҥ чыгарала, каладаҥ јӱре берзин дедилер.
40 Олор дезе тӱрмедеҥ чыгала, Лидия-эшке келдилер. Анда карындаштарды кӧрӧлӧ сергидип, јолго кӧндӱктилер.
17
Павел ле Сила Фессалоникада
1 Олор Амфиполь ло Аполлонияла ӧдӧлӧ, Фессалоникага келдилер. Анда иудей синагога болгон.
2 Павел бойыныҥ јаҥыла ого кирип, ӱч субботко улай олорго Агару Бичиктеҥ айдып,
3Христос кыйналар ла тирилер учурлу болгон деп, мениҥ слерге јарлап турган Иисус – Ол Христос деп, јартап ла кӧргӱзип турган.
4 Олордыҥ кезиги бӱдӱп, Павел ле Силага кожулды, анайып ок Кудайга чындык сӱрекей кӧп еллиндер ле ас эмес абакайлар.
5 Је Кудайга бӱтпеген иудейлер кӱйӱнип, тепсеҥнеҥ бир кезик кулугурларды табала, јуулыжып алып, каланы кӱйбӱреде бердилер. Иасон-эшке келеле, Павел ле Силаны улуска алып чыгарга, некеп турдылар.
6 Је олорды таппай салала, Иасонды ла бир кезик карындаштарды каланыҥ јаандарына апарып, кыйгырыжып турдылар:
– Калыкты тӱйметкен бу улус бери де келди!
7 Иасон дезе олорды айлына кийдирген! Олор ончозы каганныҥ јакаруларын бузып, ӧскӧ кижини, Иисусты каан деп адап јадылар.
8 Јуулган улус ла каланыҥ јамылулары мыны угала, чочып, тӱймеже бердилер.
9 Иасонноҥ ло ӧскӧзинеҥ де ордына неме алала, олорды божодып ийдилер.
Павел ле Сила Верияда
10 Карындаштар дезе саадабай тӱнде Павел ле Силаны Верия јаар аткардылар. Верияга келеле, олор иудей синагогага бардылар.
11 Мындагы улус Фессалониканыҥ улузынаҥ керсӱ болгон. Олор Павелдиҥ јарлыктаганын кичеенип угуп тургандар. Ол сӧс чын ба деп билерге, Агару Бичикти шиҥжӱлеп тургандар.
12 Олордыҥ кӧбизи бӱтти, анайып ла ас эмес еллин абакайлар ла эр улус.
13 Је Павел Кудайдыҥ сӧзин Верияда база јарлыктаганын Фессалониканыҥ иудейлери билеле, бери де келип, калыкты тӱймедип, сайгактадып ийдилер.
14 Айдарда, карындаштар Павелди талай јаар барып јаткан чылап, ылтам аткардылар. Сила ла Тимофей дезе артып калдылар.
Павел Афиныда
15 Павелди ӱйдешкен улус оны Афиныга јетирдилер. Сила ла Тимофей ого капшай келзин деп, Павелдеҥ јакылта алала, атандылар.
16 Павел олорды Афиныда сакып, кала чалуларла толо болгонын кӧрӱп, оныҥ бойында тыны чугулданып турды.
17 Ол синагогада иудейлерле, Кудайды байлаган улусла, кӱнӱҥ сайын тепсеҥде туштаган улусла эрмектежип, шӱӱжип јӱрген.
18 Кезик айлаткыштар: эпикурлар ла стоиктер оныла туштажып тургандар. Кезиги айдышты:
– Бу калырууш нени айдарга туру?
Кезиктери:
– Ол ӧскӧ кудайлардыҥ јарлыкчызы болгодый – дешти.
Иисус ла тирилетени керегинде Сӱӱнчилӱ Јарды Павел јарлаганы учун, олор анайда айткандар.
19 Оны ареопагка
[4] экелип, сурадылар:
– Сениҥ јарлыктап турган ӱредӱӱҥ кандый-андый јаҥы ӱредӱ болгонын билер учурыс бар ба?
20 Кулагыска саҥ башка немелер айдадыҥ. Оныҥ учун ол не андый деп, билерге турубыс.
21 Афиныныҥ улузы ла анда јаткан ӧскӧ јердиҥ улузы дезе кандый бир јаҥы неме керегинде айдып эмезе угуп ӧй ӧткӱрерин артыксынатан.
22 Павел ареопагтыҥ алдына туруп, айтты:
– Афиныныҥ улузы! Слердиҥ сӱрекей кудайзак болгоныгарды ончозынаҥ кӧрӱп турум.
23 Мен базып јӱрӱп, слердиҥ агарулыктарды ајыктап, керек дезе «Јарты јок Кудайга» деп бичиктӱ тагылга учурадым. Оны, слердиҥ билбей јадып байлап турганыгарды, слерге јарлыктап турум.
24 Телекейди ле анда не барын јайаган Кудай – теҥери ле јердиҥ Кайраканы. Ол кижиниҥ колы туткан байзыҥда јурбей јат.
25 Кижиниҥ колы Ого иштеп јургени Кудайга керек јок: Ол Бойы ончозына јӱрӱм де, тыныш та, бастыра немени берет.
26 Јер-ӱстинде јӱрзин деп, Ол јаҥыс каннаҥ бастыра кижиликти јайап, олордыҥ јӱрер ӧйин ле јадар јериниҥ кыйузын темдектеген.
27Кудай Бойын бедирезин деп јат, Оны сескилегей не, тапкылагай не. Андый да болзо, Ол кажыбыстаҥ ла ыраак эмес.
28 Бис Оныҥ Бойында јӱрӱмдӱ, кыймыктанып, јӱрӱп јадыс ине, слердиҥ ӱлгерчилердиҥ кезиги айткан чылап: «Бис Оныҥ угы-тӧзинеҥ».
29 Анайдарда, Кудайдыҥ угы-тӧзинеҥ болорыста, Кудайлык алтынга, эмезе мӧҥӱнге, эмезе ташка – чӱмдешле јайалган, кижи сананып тапкан сӱрге кеберлеш деп, бис сананбас учурлу.
30 Кудайды билбегенис учун Ол бисти бурулабай, эмди ончо улусты кайда ла кинчегин алынып, Ого баштанзын деп јакарат.
31 Ол чындыкла јаргылайтан кӱнди темдектеп койгон. Телекейди Ол Бойы кӧстӧп туткан Кижи ажыра јаргылаар; Оны тиргизеле, ончозына кере берген.
32 Ӧлгӧндӧрдиҥ тирилери керегинде угала, кезиги шоодып-электеди, кезиги айтты:
– Ол керегинде сени база бир тушта угарыс.
33 Павел олордоҥ јӱре берди.
34 Је кезик улус ого биригип, Кудайга бӱтти. Олордыҥ ортозында ареопаг кижизи Дионисий, Дамарь деп атту ӱй кижи ле ӧскӧлӧри де болгондор.
18
Павел Коринфте
1 Мыныҥ кийнинде Павел Афиныны артырып, Коринфке келди.
2 Понттоҥ болгон Акила деп бир иудейди тапты. Эш-нӧкӧри Прискиллала кожо ол јуукта јаҥы Италиядаҥ келген, нениҥ учун дезе Клавдий ончо иудейлерди Римди таштап барзын деп јакарган. Је бат, Павел олорго келди.
3 Эткен-тутканы јаҥыс – байкан эдер устар болордо, Павел олордо артып, кожо иштеди.
4 Кажы ла суббот кӱнде синагогада сӧс айдып, иудейлерди ле еллиндерди бӱдӱндирип турды.
5 Македониядаҥ Сила ла Тимофей келерде, Павел тынга башкартып, Иисус – ол Христос деп, иудейлерге кереледи.
6 Је олор удурлажып, јамандап турарда, Павел кийимин кактап, айтты:
– Слердиҥ каныгар слердиҥ бажыгарга болзын. Мен ару. Эмди ӧскӧ калыктарга барып јадым.
7 Оноҥ чыгып, синагогага коштой айылга келди. Анда Кудайды байлап јӱрген Иуст деп кижи јаткан.
8 Синагоганыҥ јааны Крисп айылдагы улузыла кожо Кайраканга бӱтти. Павелди уккан коринфтердиҥ кӧбизи база бӱдӱп, креске тӱштилер.
9 Тӱнде Павелге кӧрӱлте болуп, Кайракан ого айтты:
– Коркыба, сӧсти айт, токтобо.
10 Мен сениле кожо. Сеге кем де јаманын јетирип болбос, нениҥ учун дезе бу калада Менде кӧп улус бар.
11 Павел олорды Кудайдыҥ сӧзине ӱредип, анда бӱдӱн јарым јыл јӱрди.
12 Галлион Ахаияныҥ проконсулы болордо, иудейлер Павелге удура биригижип, оны јаргыга экелеле,
13 айттылар:
– Бу кижи Кудайды Јасакла эмес, ӧскӧ эдип байлаарына улусты ӱредип јат.
14 Павел оозын ачарга ла јадарда, Галлион иудейлерге баштанды:
– Иудейлер! Кандый бир каршулу эмезе јаман керек болгон болзо, менде слерди угар шылтак болор эди.
15 Је блааш-тартыш сӧс, кижиниҥ ады ла слердиҥ Јасагар керегинде ӧдӱп турган болзо, аайына бойыгар чыгыгар: мында мен јаргычы болор кӱӱним јок.
16 Анайда айдала, олорды јаргыдаҥ сӱрӱп ийди.
17 Айдарда, ончозы синагоганыҥ јааны Сосфенди тудала, јаргыныҥ туразыныҥ јанында сого бердилер, је Галлион оны бир де керекке албады.
Павелдиҥ Антиохияга бурылганы
18 Павел Коринфте кӧп кӱндерге јӱреле, карындаштарла јакшылажып, Сирия јаар јӱсти. Прискилла ла Акила оныла кожо болгондор. Павел Кудайга черт берген учун Кенхреада чачын тоорды.
19 Ефеске једеле, Прискилла ла Акиланы анда артырып, бойы дезе синагогага кирип, иудейлерле эрмектешти.
20 Олор оны база бир эмеш артып калзын деп сураарда, болбоды.
21 Је олорло јакшылажала, јууктап келеткен байрамды мен кыйалта јогынаҥ Иерусалимде ӧткӱрер учурлу, Кудайдыҥ табы болзо, слерге ойто бурыларым дейле, Ефестеҥ јӱзӱп ийди. Акила ла Прискилла Ефесте артып калдылар.
22 Кесарияда бололо, Иерусалимге келди, серкпени уткыйла, Антиохия јаар барды.
23 Анда бир кезек јӱреле, јолго атанды. Галатия ороонды ла Фригияны ээчий-деечий эбирип, ончо ӱренчиктердиҥ бӱдетен кӱӱн-санаазын тыҥыдып турды.
Аполлостыҥ Ефесте ле Ахаияда јарлыктаганы
24 Ефеске Александриядаҥ Аполлос деп бир иудей келди. Аполлос чечен тилдӱ, Агару Бичиктерди јакшы билер кижи болгон.
25 Ол, Кайраканныҥ јолыныҥ баштамызын ӱренип, јӱк ле Иоанныҥ креске тӱжӱретенин билип, тыныла кӱйӱп, Иисус керегинде чын-чике айдып ла ӱредип јӱрген.
26 Ол синагогада јалтаныш јоктоҥ айдып баштады. Оны угала, Прискилла ла Акила оны айлына кычырып, ого Кайраканныҥ јолын мынаҥ артык јартап бердилер.
27 Аполлос Ахаияга барарга турарда, карындаштар оны сергидип, андагы карындаштарга самаралар бичип, оны уткып алзын деп сурадылар. Ол оноор једип барала, Кудайдыҥ јакшылыгы ажыра бӱде бергендерге кӧп болушты.
28 Ол ончо улус алдында иудейлердиҥ шӱӱлтезин јектеп, Иисус – ол Христос деп, Агару Бичиктерле чынын керелеп турган.
19
Павел Ефесте
1 Аполлос Коринфте болгон ӧйдӧ Павел тӧҥ јерлерди ӧдӧлӧ, Ефеске келди. Анда бир канча ӱренчиктерди табала,
2 олордоҥ сурады:
– Кудайга бӱделе, Агару Тынды алындыгар ба?
– Агару Тын барын укпадыс та – деп, олор каруу јандырдылар.
3 Айдарда, Павел сурады:
– Слер канайда креске тӱшкенигер?
– Бис Иоанныҥ крезине тӱшкенис – деп, олор каруу јандырдылар.
4 Павел айтты:
– Иоанн улуска кинчектеригерди алынып, Кудайга баштаныгар деп айдып, олорды креске тӱжӱрген. Олорго кийнинеҥ келип јатканга – Христос Иисуска бӱдигер деген.
5 Олор мыны угала, Иисус Кайраканныҥ адында креске тӱштилер.
6 Павел колын салып алкаарда, олорго Агару Тын тӱжӱп, ӧскӧ тилдерле эрмектенип, јарлыктай бердилер.
7 Олор бастыразы он эки кире кижи болгон.
8 Павел синагогага кирип, Кудайдыҥ Каандыгы керегинде сӧс блаажып ла бӱдӱндирип, ӱч айга коркыбай јарлыктаган.
9 Је кезик улус катурканып, бӱтпей барып, јуун алдында Кайраканныҥ јолын јамандап турдылар. Айдарда, Павел олордоҥ јӱре берди. Ӱренчиктерди бойыла кожо алып, Тиранныҥ сургалында кажы ла кӱн эрмек-куучын ӧткӱрер болды.
10 Анайып эки јылдыҥ туркунына болды, оныҥ учун Асияда јаткан ончо иудейлер де, еллиндер де Иисус Кайраканныҥ сӧзин уктылар.
11Кудай дезе Павел ажыра саҥ башка кайкамчылу ийде-кӱчтӱ керектер јайаар болды.
12 Керек дезе, ол кийген арчуулдарды ла курларды алып, оору улуска тийгискенде, олор јазылып, кара јелбистер чыгып тургандар.
13 Оноҥ болгой неме билер бир кезик тенибер иудейлер де Иисус Кайраканныҥ адын адап, ӧзӧк-буурында кара јелбистер бар улустыҥ алдында айдар болдылар:
– Павел јарлыктап турган Иисустыҥ адын адап, слерге јакарып турубыс!
14 Олор иудей укту Скева деп улу абыстыҥ јети уулы болгон.
15 Је кара јелбис олорго айтты:
– Иисусты билерим, Павел де меге таныш, а слер кемдер?
16 Ӧзӧк-буурында кара јелбистӱ кижи олорго чурап барала, ончозыныҥ той-токпогын берди, олор ол айылдаҥ куу-јылаҥаш ла каны-јини јайраган чыга јӱгӱрдилер.
17 Бу болгоны Ефесте јаткан ончо иудейлерге де, еллиндерге де угуларда, ончозы коркый бердилер, Иисус Кайраканныҥ ады улуркадылды.
18 Кудайга бӱткендердеҥ кӧп улус келип, бойыныҥ керектерин ачып ла јарлап турдылар.
19 Илбизиндеп јӱргендердиҥ тапту кӧбизи тӱрбектерин чогуп, ончо улус кӧзинче ӧртӧдилер. Баазын чотоп кӧрӧрдӧ, бежен муҥ мӧҥӱн акчага турар болды.
20 Кайраканныҥ сӧзи анайып элбеде јайылып, кӱч алынып турды.
21 Мыныҥ кийнинде Павел Македония ла Ахаияны ӧдӧлӧ, Иерусалимге барар деп, тынга баштадып шӱӱп, айтты:
– Анда бололо, меге Римди де кӧрӧр керек.
22 Болушчыларыныҥ экӱзин – Тимофей ле Ерастты Македония јаар ийип, бойы кезек ӧйгӧ Асияда артып калды.
Ефестеги тӱймеен
23 Бу ӧйдӧ Кайраканныҥ јолына удура јаан тӱймеен болды.
24 Мӧҥӱн эдимдердиҥ узы Димитрий деп кижи мӧҥӱннеҥ Артемиданыҥ байзыҥыныҥ сомдорын эдип, устарга јакшы иштеп алар арга берип турган.
25 Ол олорды ла андый ок ӧскӧ дӧ устарды јууйла, айтты:
– Најылар! Бу иштеҥ аргалу јадыныс камаандузын билеригер.
26 Кижиниҥ колыла эдилгени кудайлар эмес деп айдып, бу Павел бойыныҥ ӱредӱзиле јаҥыс та Ефесте эмес, је Асия ичинде кӧп улусты јаман керекке баштап алганын кӧрӱп ле угуп јадыгар.
27 Биске оныҥ јеткер-чочыдузы јаҥыс та ижибисти кыйа кӧрӱп баштаарында эмес, је улу абакай кудай Артемиданыҥ ӧргӧӧзин неге де бодобой баргылаар, бастыра Асия ла телекей бажырган кудайыс улу болгон учурын јылыйтар.
28 Мыны угала, олор казырланып,
– Ефестиҥ Артемидазы улу! – деп, кыйгырыжа бердилер.
29 Кала кӱйбӱреп, Павелдиҥ эки јолдожын – Македонияныҥ улузын Гаий ле Аристархты тудуп, улус јуулатан јер јаар ончозы бир кижидий јӱгӱрдилер.
30 Павел улустыҥ ортозына барып кирейин деерде, ӱренчиктер оны божотпой турдылар.
31 Анайда ок Асияныҥ кезик јаандары, Павелдиҥ најылары, ого улус ийип, јуунга барбазын деп сурадылар.
32 Ол ӧйдӧ бирӱзи бир, экинчизи эки деп кыйгырыжып турды, нениҥ учун дезе јуунныҥ аайы-бажы јок болгон. Не керектӱ јуулганын кӧбизи билбес те болгон.
33 Ол тушта иудейлер Александр деп кижини ичкери чыгаргандар. Кезиктери улус ортодоҥ ого јӧп айдып турдылар. Александр колыла јаҥып, улуска сӧс айдарга сананды.
34 Је ол иудей кижи болгонын билеле, ончозы бир ӱнле: «Ефестиҥ Артемидазы улу!» – деп, кыйгырыжып чыкты. Мынайда эки саат кире кыйгырдылар.
35 Каланыҥ качызы олорды токунадала, айтты:
– Ефестиҥ улузы! Ефес кала улу Артемиданыҥ ла теҥеридеҥ тӱшкен оныҥ сӱр-кебериниҥ коручызы болгонын ак-јарыкта кем билбес?
36 Мында блааш-тартыш јок болзо, слерге токыналу болор, изӱ тарыйын неме этпес керек.
37 Слер дезе байзыҥды да тонобогон, абакай кудайыгарды да јамандабаган бу эр улусты экелдигер.
38 Димитрий ле оныла кожо ӧскӧ дӧ устар кемге-кемге комыдалду болзо, јаргы ла проконсулдар бар: бой-бойына комыдазын.
39 База кандый-бир неме бедиреп турган болзогор, ол учурлу јуунда кӧрӱлер.
40 Бу јуун учун актанып болбозыс, бир де шылтак јокко бӱгӱн болгон тӱймеен учун бисти бурулаар чочыду бар.
Мынайда айдала, ол јуулган улусты божодып ийди.
20
Павел Македония ла Грецияда
1 Тӱймеен токтоордо, Павел ӱренчиктерди алдырып, олорды ӱредип јакыйла, јакшылажып, Македония јаар атанды.
2 Андагы јерлерди ӧдӱп, бӱдӱп тургандарды кӧп сӧстӧрлӧ тыҥыдып, Елладага келди.
3 Анда ӱч ай јӱрӱп, Македонияла бурылар деп шӱӱди, нениҥ учун дезе ол Сирия јаар јӱзӱп баратса, иудейлер оны ӧлтӱрерге тургандар.
4 Оны Верияныҥ кижизи, Пиррдиҥ уулы, Сосипатр, Фессалоникадаҥ Аристарх ла Секунд, Дервияныҥ кижизи Гаий, Тимофей, Асиядаҥ Тихик ле Трофим Асияга јетире ӱйдежип јӱргендер.
5 Олор озолоп барала, бисти Троадада сакыгандар.
6 Бис дезе, ачытпаган калаш быжырып јийтен кӱндердиҥ кийнинде Филиппыдаҥ јӱзӱп чыгала, беш кӱннеҥ олорго Троадага једип бардыс. Анда јети кӱн јӱрдис.
Павел уулды тиргискени
7 Суббот кӱнниҥ кийнинде ӱренчиктер калаш сындырарга јуулышты. Эртезинде атанар деп, Павел олорло эрмектежип, тӱн ортозына јетире сӧс айтты.
8 Бис јуулган ӱстиндеги кыпта кӧп јарыткыштар кӱйӱп турган.
9 Павелдиҥ эрмек-куучыны удап барадарда, кӧзнӧктӧ Евтих деп бир уул ӱргӱлеп отурган. Учында уйкуга јыга соктырып, ӱчинчи каттаҥ јерге јыгылган. Оны јердеҥ кӧдӱрерде, ол божоп калтыр.
10 Павел тӱжӱп, оныҥ ӱстине јаба јадып, айтты:
– Тӱймешпегер, ол тирӱ.
11 Ӧрӧ чыгып, калаш сындырып, ажанды; таҥ атканча тапту эрмектежеле, чыгала, јӱре берди.
12 Бу ортозында уулды эзен-амыр бойын экелип, айдыжы јок сӱӱнип, токынап калдылар.
Троаданаҥ Милет јаар јорыктаганы
13 Бис дезе керепле Асс јаар озо јӱстис. Павелди анда отургызып аларга турганыс, ол бойы оноор јойу барар деп шӱӱп, анайда јакарган.
14 Биске ол Асста туштаарда, оны керепке алып, Митилинага келдис.
15 Оноортынаҥ јӱзӱп чыгала, эртезинде Хиоско теҥдештис, соҥы кӱн дезе Самоско јеттис, Трогиллияда бололо, база бир кӱннеҥ Милетке келдис.
16 Асияда саадап калбаска, Павел Ефеске тӱшпес деп шӱӱген. Ол, аргалу болзо, Беженинчи дейтен кӱнде Иерусалимде болорго бачымдап турган.
Серкпедеги јаандарла айрылышканы
17 Павел Милеттеҥ Ефес јаар улус ийип, серкпедеги јаандарды бойына алдырды.
18 Олор једип келерде, айтты:
– Асияга келгели, баштапкы кӱннеҥ ала слерле кожо кажы ла кӱн канайда јӱргенимди билеригер:
19 бастыра бойым јобожып, кӧстиҥ јажын тӧгӱп, иудейлердиҥ кара санаазынаҥ улам меге једишкен ченелтелерди ӧдӱп, Кайраканга иштедим.
20 Слерге не де керегинде јарлыктагамда, слерди ончо улус алдында ла айылдар сайын неге де ӱреткемде, тузалу бир де неме божотподым.
21 Кудайга баштанатаны, ИисусХристос Кайраканыска бӱдетени керегинде канайып иудейлерге, анайып еллиндерге де кереледим.
22 Је бат, эмди Тынныҥ кӱӱнине багып, Иерусалим јаар барып јадым, анда меге не туштаарын билбей јадып.
23 Билетеним јаҥыс: мени кынјы ла ачу-корон сакып јат деп айдып, Агару Тын ончо калалар сайын меге керелейт.
24 Је мен јӱрӱмимди эмеш те баалабай јадым, Иисус Кайраканнаҥ алган ижимди ле керегимди – Кудайдыҥ улу јакшылыгыныҥ Сӱӱнчилӱ Јарын сӱӱнип јарлыктайтанын бӱдӱрип божодотон ло болзом.
25 Кудайдыҥ Каандыгын јарлыктап, ортогордо базып јӱрген бойымныҥ чырайымды кемигер де база кӧрбӧс деп, эмди мен билерим.
26 Оныҥ учун бӱгӱн слерге керелеп турум: ончозыныҥ канынаҥ мен ару,
27 нениҥ учун дезе, бир де јажырбай, Кудайдыҥ амадузын слерге јарлыктагам.
28 Бойыгарды ла ончо ӱӱрди чеберлеп корыгар! Кӱдӱчилер ӱӱрин кичеегени чилеп, слер де Бойыныҥ каныла Ол јӧӧгӧн Кайраканныҥ ла Кудайдыҥ Серкпезин – Агару Тын слерди ондо јааны эдип туткан Серкпени кичеегер.
29 Јӱре берзем, слерге казыр бӧрӱлер кирип, ӱӱрге килебезин билерим.
30 Ӱренчиктерди баштап алып, бойыныҥ кийнинеҥ апарарга, кӱн-тескери неме айдар улус слердиҥ де ортогордоҥ табылар.
31 Оныҥ учун ойгу болыгар! Ӱч јылдыҥ туркунына кажыгарды ла кӧзимниҥ јажы акканча тӱн-тӱш токтобой ӱреткенимди ундыбагар.
32 Эмди слерди, карындаштар, Кудайга ла Оныҥ сӧзиниҥ јакшылыгына берип јадым. Ол слерди тыҥыдар, бойын Кудайга агарулаган улус ортодо энчи берер аргалу.
33 Мен кемнеҥ де мӧҥӱн де, алтын да, кийим де алайын дебедим.
34 Меге ле мениле кожо јӱрген улуска керектӱ немелерди бу кызыл колымныҥ кӱчиле иштеп алганымды бойыгар билеригер.
35 Мынайда иштеп, арга-чыдал јок улусты јӧмӧӧр керек, Иисус Кайраканныҥ Бойыныҥ «Алып турганы эмес, берип турганы оноҥ артык кежиктӱ» деген сӧзин ундыбас керек деп, слерге ончо јанынаҥ кӧргӱстим.
36 Мынайда айдала, ол тизеленип, олорло кожо мӱргиди.
37 Ончозы ыйлап, Павелдиҥ мойнына артылып, оны окшоп турдылар.
38 Анчада ла «мени база кӧрбӧзигер» дегенине санааркадылар. Оноҥ оны керепке јетире ӱйдежип койдылар.
21
Иерусалим јаар јолдо
1 Олордоҥ айрылып, јӱзӱп чыгала, кӧнӱ јолло Коско, эртезинде Родоско, оноортынаҥ Патарага келдис.
2 Финикия јаар барып јаткан керепти таап, ого отурып, јӱзӱп ийдис.
3 Кипр кӧрӱнип келерде, оны тӱштӱктей ӧттис, Сирия јаар ууланып, Тирдиҥ јарадына токтодыс, нениҥ учун дезе анда керептиҥ кожын тӱжӱрер керек болгон.
4 Ӱренчиктер табала, олордо јети кондыбыс. Олор Павелди Иерусалим дӧӧн барбазын деп, Тынла айдыжып турдылар.
5 Бу кӱндерди ӧткӱреле, чыгып бардыс. Бисти ончозы ӱйлериле, бала-барказыла кожо каланыҥ ары јанына јетире ӱйдештилер. Талайдыҥ јарадында тизеленип, мӱргидис.
6 Бис олорло јакшылажала, керепке отурдыс, олор дезе айлына јандылар.
7 Јӱзӱп божойло, Тирдеҥ Птолемаидага једип келдис. Анда карындаштарды уткыйла, олордо бир кондыбыс.
8 Эртезинде атанып, Кесарияга келдис. Сӱӱнчилӱ Јардыҥ јарлыкчызы, јети болушчыныҥ бирӱзи Филипп-эшке кирип, ондо артып калдыс.
9 Ол Кудайдыҥ сӧзин јарлап јӱрген тӧрт кысту болгон.
10 Анда кӧп кӱндерге саадап калдыс. Бу ӧйдӧ Иудейдеҥ Агав деп бир јарлыкчы келди.
11 Биске кирип, Павелдиҥ курын алала, бойыныҥ колы-будын кӱлӱп, айтты:
– Агару Тын мынайда айдат: «Бу курдыҥ ээзи болгон эрди иудейлер Иерусалимде мынайда ок кӱлӱйле, кара јаҥдулардыҥ колына берер».
12 Мыны угала, бис те, јербойыныҥ да улузы Павелди Иерусалим дӧӧн барбазын деп сурадыбыс.
13 Је Павел каруу јандырды:
– Слер кайттыгар? Сыктажып, јӱрегимди шыркалап, канайып туругар? Мен кӱлӱдердеҥ болгой, Иисус Кайраканныҥ ады учун Иерусалимде ӧлӧргӧ дӧ белен.
14 Ол јӧпкӧ кирбей турарда, бис токынап,
– Кайраканныҥ табы болгой – дештис.
15 Бу кӱндердиҥ кийнинде шыйдынала, Иерусалимге бардыс.
16 Кесариядаҥ бисле кожо ӱренчиктердиҥ кезиги барып, Мнасон-эшке токтоорго, бисти ого апаргандар. Ол эртеги ӱренчиктердиҥ бирӱзи, Кипрдиҥ кижизи, болгон.
Иерусалимде
17 Иерусалимге келеристе, карындаштар бисти сӱӱнчилӱ уткыды.
18 Эртезинде Павел бисле кожо Иаковко барды. Серкпедеги јаандар база ончозы келди.
19 Павел олорды уткыйла, оныҥ иштеп јӱргениле ӧскӧ калыктар ортодо Кудай нени јайаганын јӱргеери айда берди.
20 Мыны угала, олор Кудайды алкап, Павелге айттылар:
– Иудейлердеҥ канча тӱмен кижи Кудайга бӱткенин кӧрӱп туруҥ ба, карындаш, олор ончозы Јасакка јайылган улус.
21 Ӧскӧ калыктар ортодо јаткан ончо иудейлерди балдарын томдобозын, чӱм-јаҥдарла јӱрбезин деп, Моисейдиҥ Јасагынаҥ туура барарына ӱредип тургаҥ деп, сен керегинде олорго айткандар.
22 Айдарда, бис канайдаак? Улус јуулатан эмтир, олор сени келген деп, угуп ийер эмей.
23 Сен бистиҥ айтканыбысла эт. Бисте Кудайга черттӱ тӧрт кижи бар.
24 Олорды алып, кожо арутал, баштарын кайчылап алзын деп, олор учун тӧлӧп бер. Ол тушта сен керегинде олордыҥ укканы чын эмес, сен бойыҥ да Јасакты бӱдӱрип јӱргенчеҥ деп, ончозы билип алар.
25 Кудайга бӱткен ӧскӧ калыктар керегинде айткажын, олорго бис самара ийип, олор андый чӱм-јаҥдарды бӱдӱрбезин деп шӱӱп, чалуларга тайганныҥ эдин, канын, бууп ӧлтӱрген тындуныҥ эдин јибей, балыр јӱрӱм јӱрбей, бойлорын чеберлезин деп јакыганыс.
26 Айдарда, Павел бу улусты алып, олорло кожо аруталды. Эртезинде байзыҥга кирип, аруталыштыҥ кӱндери качан божоорын ла олордыҥ кажызы ла учун качан тайылга эдилерин јарлады.
Павелди каруулга алганы
27 Аруталыштыҥ јети кӱни божоп јадарда, Асияныҥ иудейлери Павелди байзыҥда кӧрӧлӧ, улусты тӱймедип, оны тудала,
28 кыйгырыжа бердилер:
– Израильдиҥ улузы, болужыгар! Бу кижи кайда ла ончо улусты калыкка, Јасакка ла бу јерге удура ӱредип туру. Керек дезе байзыҥга еллиндерди кийдирип, бу агару јерди быртыткан.
29 Олор мыныҥ алдында калада оныла кожо Ефестиҥ Трофим деп кижизи јӱргенин кӧргӧндӧр, оныҥ учун Павел оны байзыҥга кийдирген деп санангандар.
30 Кӧдӱре кала кыймырап чыкты, кӧп улус јӱгӱрижип келди. Павелди тудала, байзыҥнаҥ алып чыктылар, ол ло тарый эжиктерди бӧктӧп ийдилер.
31 Олор Павелди ӧлтӱрерге турарда, бастыра Иерусалим тӱймеп јат деп, рим черӱчилдердиҥ муҥ бажына табыш јетти.
32 Ол тургуза ла јуучылдарды ла јӱс баштарын алып, олор јаар ууланды. Муҥ јуучылдыҥ јаанын ла јуучылдарды кӧрӧлӧ, Павелди сокпой бардылар.
33 Айдарда, муҥ бажы Павелге базып келеле, оны каруулга алып, эки кынјыла кынјылазын деп јакарды, ол кем, нени эткен деп сурады.
34 Улус ортозынаҥ бирӱзи бир, экинчизи эки деп, кыйгырыжып турдылар. Тал-табыштаҥ улам чынын билбей салала, ол Павелди шибееге апарзын деп јакарды.
35 Павел шибеениҥ текпижинде болордо, улуска кыстадып, јуучылдарга оны кол бажына алып апарарга келишти.
36 Кӧп улус кийнинеҥ ээчий барып,
– Оны ӧлтӱрер! – деп, кыйгырыжып турган.
37 Шибееге кирер алдында Павел муҥ бажына айтты:
– Сеге бир неме айдарга јараар ба?
– Сен гректеп билериҥ бе? – деп, онызы айтты. –
38 Айдарда, јуукта јаҥы тӱймеен баштап, тӧрт муҥ тонокчыны куба чӧлгӧ алып чыккан Египеттиҥ кижизи сен болорыҥ ба?
39 Павел каруу јандырды:
– Мен – иудей, Киликияныҥ тапту јарлу калазыныҥ, Тарстыҥ, кижизи. Улуска баштанарга јӧбиҥ бер деп, сени сурап турум.
40 Муҥ бажы јӧбин берди. Павел текпиште туруп, улуска колын јаҥыды. Ыҥ-шыҥ боло берерде, олорго еврейлеп айдып баштады.
22
Павел Иерусалимниҥ еврейлерине баштанганы
1 – Эрлер, карындаштар ла адалар! Эмди слердиҥ алдыгарда бойымды корулап айдарымды угыгар.
2 Павел еврейлеп баштанганын угала, там тымыдылар.
3 Ол айтты:
– Мен – Киликиядагы Тарста туулган, је бу калада сургадылган иудей. Мениҥ ӱредӱчим Гамалиил болгон, ол мени адалардыҥ Јасагына быжу ӱреткен. Бӱгӱнги слер чилеп, Кудайга кичеенип беринип јӱрӱм.
4 Мен Кайраканныҥ јолын тыҥ истегем, эр де, ӱй де улусты кижендеп, тӱрмелегем.
5 Мынайып јӱргенимди улу абыс ла ончо јаандар керелеп айдар. Олордоҥ Дамасктагы карындаштарга самаралар алала, анда болгон улусты кижендеп, кезедерге Иерусалимге экелейин деп, барып јаткам.
6 Мен јолдо тужымда, Дамаскка јууктап келедеримде, тал-тӱш киреде кенетийин теҥеридеҥ мени эбире улу јарык чалыдып ийген.
7 Јерге јыгылып, «Савл, Савл, Мени не истежип туруҥ?» – деп, меге айткан ӱн уккам.
8 «Сен кем, Кайракан ?» – деп, мен сурагам. «Мен – сен истеечи, Назарет јеринеҥ Иисус » – деп, Ол каруу јандырган.
9 Мениле кожо јӱргендер јарыкты кӧрӱп коркыган, је меге Айдып Турганныҥ ӱнин укпаган.
10 «Мен нени эдейин, Кайракан?» – деп сурагам. Кайракан дезе айткан: «Туруп, Дамаскка бар. Сен нени эдер учурлу сеге ончозы анда айдылар».
11 Байагы јаркыннаҥ улам нени де кӧрбӧгӧм, јолдошторым мени јединип, Дамаскка экелгендер.
12 Јасакла јӱрген, јербойыныҥ ончо иудейлери ортодо јакшы ады чыккан Анания деп бир кижи
13 меге келип, јууктай базып, айткан: «Савл карындаш, кӧзиҥ ачылзын!» Бу ла тарый оны кӧрӱп ийгем.
14 Ол айткан: «Кудайдыҥ табын билип алзын, Актуны кӧрӱп, Оныҥ ӱнин Бойынаҥ уксын деп, Сени ада-ӧбӧкӧлӧристиҥ Кудайы талдап алган.
15 Сен нени кӧргӧниҥ ле нени укканыҥ керегинде ончо улус алдында Ого керечи болорыҥ.
16 Эмди не табыланып туруҥ? Туруп, креске тӱш, кинчектериҥ ташталзын деп, Оныҥ адын бойыҥа кычыр».
17 Мен Иерусалимге бурылып, байзыҥда мӱргип турала, кӧрӱлтеге алдырып,
18 Кайраканды кӧрӱп ийгем. Ол меге айткан: «Јылгырлап, Иерусалимнеҥ капшай чыгып бар, нениҥ учун дезе олор Мен керегинде керелегениҥди укпас».
19 Мен айткам: «Кайракан, Сеге бӱткендерди тӱрмелеп, синагогаларда сокконымды олор билер.
20 Сениҥ керечиҥ Стефанныҥ каны тӧгӱлип турарда, мен бойым анда туруп, мыны јарадып, оны ӧлтӱрип јаткан улустыҥ кийимин каруулдагам».
21 Кайракан меге айткан: «Бар, Мен сени ыраакка, ӧскӧ калыктарга ийерим».
Павел – Римниҥ кижизи
22 Олор Павелди бого јетире уктылар, је бу сӧстӧрдиҥ кийнинде кыйгырыжа бердилер:
– Јер-ӱстинде мындый кижи јок болзын! Ого јӱрерге јарабас!
23 Олор кыйгырыжып, кийимдерин мергедеп, кейге тоозын-тобрак чачып турдылар.
24 Олордыҥ Павелге мынайда кыйгырыжып турганыныҥ шылтагын билерге, оны шибееге кийдирип, камчылап туруп шылазын деп, муҥ јуучылдыҥ јааны јакарды.
25 Је Павелди кайышла кере тартып ийерде, ол анда турган јӱс бажына айтты:
– Римниҥ кижизин камчылаарга, ого ӱзеери јаргы јогынаҥ, слерге јараар ба?
26 Јӱс јуучылдыҥ јааны мыны угала, муҥ бажына базып келип, јетирди:
– Нени эдейин деп тургаҥ? Бу кижи – Римниҥ кижизи.
27 Айдарда, муҥ бажы Павелге базып келеле, сурады:
– Айт меге, сен Римниҥ кижизи бе?
– Эйе – деп, ол каруу јандырды.
28 Муҥ бажы айтты:
– Римниҥ кижизи болорго, мен јаан акча тӧлӧгӧм.
– А мен энедеҥ чыгарымда, Римниҥ кижизи болгом – деп, Павел айтты.
29 Бу ла тушта оны кыйнайын дегендер оноҥ јана болдылар. Муҥ бажы дезе, Римниҥ кижизин кынјылаганын билеле, коркый берди.
30 Эртезинде иудейлер Павелди не деп бурулап турганын чокым билип аларга, оны кынјыдаҥ јайымдады. Улу абыстарды ла ончо оток-кӱреени јуулзын деп јакарып, Павелди экелеле, олордыҥ алдына тургусты.
23
Павел оток-кӱрее алдында
1 Оток-кӱреениҥ улузына чике кӧрӱп, Павел айтты:
– Эрлер, карындаштар! Мен бӱгӱнге јетире Кудайдыҥ алдында јӱрегим ачык јӱргем.
2 Улу абыс Анания дезе Павелге коштой турган улуска:
– Оныҥ эрдине согыгар – деди.
3 Айдарда, Павел ого айтты:
– Сени Кудай согор! Тыштыҥ сениҥ ак, ичиҥ кара. Сен Јасакла јаргылаарга отурып јадыҥ, бойыҥ дезе, Јасакты бузуп, мени соктырып јадыҥ.
4 Коштой тургандар айдышты:
– Кудайдыҥ улу абызын јамандап туруҥ ба?
5 Павел каруу јандырды:
– Карындаштар, оны улу абыс деп билбедим. Бичилген сӧс бар: «Калыктыҥ башчызын јаман айтпа».
6 Мындагы улустыҥ бир јарымы саддукейлер, экинчи јарымы фарисейлер деп билеле, Павел оток-кӱрееде тыҥыда айда берди:
– Эрлер, карындаштар! Мен фарисей , фарисейдиҥ уулы. Мени ӧлгӧндӧрдиҥ тирилерине иженип јӱргеним учун јаргылап јадылар.
7 Ол мынайда айдарда, фарисейлер ле саддукейлер ортодо ӧӧн-бӧкӧн чыгып, јуун бӧлине берди:
8 саддукейлер тирилиш јок, ангел де, тын да јок дейтен, фарисейлер дезе бу ончозы бар дейтен.
9 Јаан кыйгы-кышкы чыкты. Фарисейлер јанынаҥ бичикчилер ӧрӧ туруп, сӧс блаажып, айдып турдылар:
– Бу кижидеҥ јаман неме таппай турубыс. Ого тын эмезе ангел айткан болзо, не болор? Кудайга удурлашпактар.
10 Ӧӧн-бӧкӧн кӧҥжип турарда, муҥ бажы Павелди јара тарткылап ийеринеҥ айап, јуучылдарды тӧмӧн тӱшсин, Павелди олордыҥ ортозынаҥ алып, шибееге апарзын деп јакарды.
11 Эртезинде тӱнде Кайракан Павелге кӧрӱнип, айтты:
– Јалтанба, Мен керегинде Иерусалимде керелегениҥ чилеп, сеге Римде де керелеер керек.
Иудейлердиҥ јӧптӧжӱзи
12 Таҥ адарда, иудейлер јӧптӧжип, Павелди ӧлтӱрбегенче курсак јибес, неме ичпес болуп чертендилер.
13 Анайып чертенгендери тӧртӧннӧҥ ажыра кижи болгон.
14 Олор улу абыстарга ла јаандарга келип, айттылар:
– Павелди ӧлтӱрбегенчебис, неме јибес болуп бойыс ортодо чертендис.
15 Анайдарда, слер оток-кӱрееле кожо оныҥ керегин чикелей кӧрӧӧчи болуп, оны слерге экелзин деп, бӱгӱн ле муҥ бажын сурагар. Бис дезе, ол јууктаарга јеткелекте, оны ӧлтӱрерге белен.
16 Бу туйка јӧптӧжӱ керегинде Павелдиҥ јеени угала, келип, шибееге кирип, ого тил јетирди.
17 Павел јӱс јуучылдыҥ јааныныҥ бирӱзин бойына кычырып, айтты:
– Бу уулды муҥ бажына апар, оныҥ ого айдар сӧзи бар.
18 Онызы уулды муҥ бажына экелип, айтты:
– Кижендӱ Павел мени бойына кычырып алала, бу уулды сеге экелзин деп сураган, оныҥ сеге айдар сӧзи бар.
19 Муҥ бажы уулды колынаҥ тудуп, туура јединеле, сурады:
– Сен меге нени айдайын деген эдиҥ?
20 Онызы каруу јандырды:
– Павелдиҥ керегин чикелей кӧрӧӧчи болуп, эртен оны оток-кӱрееге экелзин деп, иудейлер сени сураарга эрмектежип алган.
21 Је сен олорды укпа, олордыҥ тӧртӧннӧҥ ажыра кижизи Павелди тозуп алган. Оны ӧлтӱрбегенче, курсак јибес, неме ичпес болуп бойлоры ортодо чертенген. Эмди олор белен, сениҥ јакарууҥды сакып јадылар.
22 Айдарда, муҥ бажы уулды божодып, јакарды:
– Мыны меге угусканыҥды кижиге айтпа.
Павелди Кесария јаар аткарганы
23 Оноҥ јӱс јуучылдыҥ јааныныҥ экӱзин алдырала, айтты:
– Тогус саат эҥирде Кесария јаар барзын деп, эки јӱс јуучылды, атту јетен черӱчилди ле эки јӱс адучыны белетеп койыгар.
24 Анайда ок Павелди миндиреле, башчы Феликске эзен-амыр јетирерге эштек аттар беригер.
25 База мындый самара бичиди:
26 «Клавдий Лисий улу башчы Феликске эзен-амырын јетирип туру!
27 Бу кижини иудейлер тудала, ӧлтӱрерге јаткан. Мен јуучылдарла келип, ол Римниҥ кижизи деп билеле, оны аргадап,
28 не деп бурулап турганын билерге, олордыҥ оток-кӱреезине экелдим.
29 Олордыҥ јасагы јанынаҥ бир кезик сурактарла јӧпсинбегени учун оны бурулап турган эмтир. Је оны ӧлтӱргедий эмезе тӱрмелегедий бир де буру јок болуптыр.
30 Бу кижини иудейлер ӧлтӱрерге турган деп, меге табыш једерде, оны сеге ылтам ийдим. Бурулаачы улусты да сениҥ алдыҥда ого удура айтсын деп јакардым. Су-кадык јӱр».
31 Јуучылдар јакаруны бӱдӱрерге, Павелди тӱнде Антипатридага апардылар.
32 Эртезинде оны атту улусла аткарып, бойлоры шибееге бурулдылар.
33 Атту улус Кесарияга келип, башчыга самараны јетирип, Павелди табыштырып бердилер.
34 Башчы самараны кычырала, ол кажы јердиҥ деп сурады. Киликиядаҥ деп угала, айтты:
35 – Сени бурулаган улус келзе, сени сурап угарым.
Оноҥ Павелди Иродтыҥ ӧргӧӧзинде каруулда тутсын деп јакарды.
24
Павелди бурулаганы
1 Беш кӱнниҥ бажында улу абыс Анания бир кезик јаандарла, сӧс айдып билеечи кандый да Тертулл деп кижиле кожо келип, башчы алдына Павелге удура комыдал угустылар.
2-3 Оны алдырып келерде, Тертулл бурулашты баштап, мынайда айтты:
– Айланайын, Феликс! Сениҥ шылтууҥда орооныс амыр-энчӱ јадыры, бу калыктыҥ јӱрӱмин јарандырарга сен кӧпти эдип јадыҥ. Оны бис ончо јанынаҥ јарадып, сеге кайда ла алкыш-быйанысты айдадыс.
4 Је сени база јоботпоско, биске буурзак бойыҥ, айтканысты кыскарта уксын деп, сурап турубыс.
5 Бу кижи булгак чыгараачы, ол телекейде јуртаган ончо иудейлер ортодо тӱймеен кӧдӱрип, назорейлердиҥ кыймыгузын башкарып турганыныҥ јартына чыктыс.
6 Оноҥ болгой байзыҥды быјарсыдарга тидинген, је оны тудуп алганыс. Оны бистиҥ јасакла јаргылаарга сананганыс,
7 је муҥ јуучылдыҥ бажы Лисий келип, бу кижини бистеҥ албанла айрып, сеге ийген.
8 Бисти де, оны бурулаачыларды, сеге барзын деп јакарган. Оны шылайла, не деп бурулап турганысты оныҥ бойынаҥ билип алар аргаҥ бар.
9 – Эйе, андый – дешкилеп, иудейлер оныҥ бурулап айтканын лаптадылар.
Римниҥ башчызы алдында Павелдиҥ айткан сӧзи
10 Айтсын деп, башчы Павелге имдеп кӧргӱзерде, ол каруу јандырды:
– Бу калыкты узак јылдарга чындык јаргылап келгениҥди билип, керегимди јайым корулаарым.
11 Кудайга бажырарга Иерусалимге келгеним он эки кӱннеҥ ӧтпӧгӧнин билип алар аргаҥ бар.
12 Байзыҥда да, синагогаларда да, кала да ичинде кандый бир кижиле сӧс блаажып эмезе калыкты кӱйбӱредип турганымды олор кӧрбӧгӧн.
13 Эмди мени не деп бурулап тургандарыныҥ чынын сеге керелеп болбой јадылар.
14 Је мен Јасакта ла јарлыкчылардыҥ бичигенинде айдылганына ончозына бӱдӱп, олор тӧгӱн деп адап турган ӱредӱле адаларыстыҥ Кудайына иштеп јӱргеним чын деп, сеге ачыгынча айдып турум.
15 Мен олор чылап ок, актулар да, акту эместер де тирилерине бӱдӱп, Кудайга иженедим.
16 Оныҥ учун бойым да Кудайдыҥ ла улустыҥ алдында јаантайын јӱрегим ачык јӱрейин деп кичеенедим.
17 Узак јылдардыҥ кийнинде калыгыма быйан јетирейин, берӱ эдейин деп, Иерусалимге бурылгам.
18 Бу тужында мени байзыҥда аруталып калганымды кӧргӧндӧр. Анда калык та, тал-табыш та јок болгон.
19 Мени кӧргӧн улус дезе Асияныҥ кандый да иудейлери. Меге удура айдары бар болзо, олор мында сениҥ алдыҥда туруп, мени бурулаар учурлу болгон.
20 Ол эмезе оток-кӱрее алдында турарымда, менеҥ не јазык тапкандарын бойлоры айтсын.
21 Айса болзо, олордыҥ ортозында туруп, тыҥ ӱнденип, ӧлгӧндӧрдиҥ тирилери керегинде айткан сӧзим учун јаргылап јадыгар?
22 Мыны угала, Феликс олордыҥ керегин туура салып, айтты:
– Муҥ бажы Лисий келзе, слердиҥ керегеерди кӧрӱп, бу ӱредӱ керегинде јазап билип аларым.
23 Ол Павелди каруулдазын, је бир эмеш јай берип, јуук улузыныҥ кемизине де оны кичеерин эмезе ого келерин буудактабазын деп, јӱс јуучылдыҥ јаанына јакарды.
24 Бир канча кӱнниҥ бажында Феликс иудей укту Друзилла деп абакайыла кожо келип, Павелди алдырала, оныҥ Христос Иисуска бӱдетени керегинде айтканын угуп турган.
25 Је Павел чындык, тудунатаны ла келер јаргы керегинде айдып турарда, Феликс коркып, айтты:
– Эмди бар, керек болзоҥ, сени бойыма алдырып аларым.
26 Бу ла ӧйдӧ ол божотсын деп, Павел ого акча берерине иженген. Оныҥ да учун ого улам сайын улус ийип, эрмектежип турган.
27 Је эки јылдаҥ Феликсти Порций Фест солыган. Феликс иудейлердиҥ кӱӱнин јандырбаска, Павелди каруулда артырып койгон.
25
Павел каганныҥ јаргызын некегени
1 Башчыныҥ јамызына тургалы ӱч кӱнниҥ бажында Фест Кесариядаҥ Иерусалим јаар атанды.
2-3 Иерусалимде улу абыс ла иудейлердиҥ баштапкы болгон улузы Павелди бурулап, ого удура комыдал угустылар. Быйан эдип, оны Иерусалимге алдыртсын деп сурап, Фестти бӱдӱндирип турдылар. Бойлоры дезе Павелди јолдо тозоло, ӧлтӱрер болуп эрмектежип алгандар.
4 Фест каруу јандырды:
– Павелди Кесарияда каруулда туткылап јат, мен бойым да удабас оноор атанарым.
5 Јамылу дегенигер мениле кожо атанзын, ол кижиниҥ јаманы бар болзо, оны бурулазын.
6 Олордо сегис-он кӱн кире јӱреле, Фест Кесарияга бурылды. Эртезинде јаргычыныҥ јерине отурып, Павелди экелзин деп јакарды.
7 Ол кирип келерде, Иерусалимнеҥ келген иудейлер оны курчай туруп, кӧп лӧ кату бурулап, је оныҥ чынын керелеп болбой турдылар.
8 Павел дезе, бойын корулап, мынайда айтты:
– Мен иудейлердиҥ Јасагына да удура, байзыҥга да удура, каганга да удура бир де јазык этпедим.
9 Фест иудейлердиҥ кӱӱнин јандырбаска, Павелдеҥ сурады:
– Мен анда болуп, бу бурулаштар јанынаҥ сеге јаргыныҥ јӧбин чыгарзын деп, Иерусалим дӧӧн барарга тургаҥ ба?
10 Је Павел айтты:
– Мен каганныҥ јаргызы алдында турум, мен мында ла јаргыладар учурлу. Иудейлерге мениҥ бир де јаманым јетпеген, онызын сен јакшы билериҥ.
11 Мен акту эмес болзом, ӧлӱмге тургадый кандый бир неме эткен болзом, ӧлӱмнеҥ кыйыжарга турганым јок. Је бу улустыҥ бурулажында чын јок болзо, мени олорго кемниҥ де берер јаҥы јок. Каганныҥ јаргызын некеп турум!
12 Айдарда, Фест бойыныҥ оток-кӱреезиле шӱӱжип, каруу јандырды:
– Каганныҥ јаргызын некеген болзоҥ, каганга атанарыҥ.
Павел Агриппа-каанныҥ алдында
13 Бир канча кӱнниҥ бажында Кесарияга Фестти уткыырга, Агриппа -каан ла Вереника келди.
14 Анда олор узак јӱрген учун, Фест каанга Павелдиҥ керегин јетирип, айтты:
– Феликс мында каруулда кандый да бир кижини артырып койгон.
15 Мен Иерусалимде болорымда, иудей улу абыстар ла јаандар комудал угузып, оны јаргылазын деп некегендер.
16 Је мен олорго каруу јандырдым: «Ӧскӧ улустыҥ кӱӱнине болуп кандый-бир кижини ӧлӱмге берер јаҥ Римниҥ улузында јок. Озо баштап бурулаткан кижи бурулаачы улусла кӧстӧжип, бурулашка удура коруланар арга алар учурлу».
17 Оныҥ учун олор мениле кожо бери келерде, мен удатпай, эртезинде ле јаргычыныҥ јерине отурып, ол кижини экелзин деп јакардым.
18 Бурулаачы улус оны чуҥдай алып, мениҥ сананганымла, јаман керек эткен деп бурулап айтпадылар.
19 Је олор акту бойыныҥ Кудай јаҥын јаҥдайтаны ла ӧлӱп калган кандый да бир Иисус керегинде оныла кандый да сӧс блаашкандар, айла, Павел Оны тирӱ деп, чынын керелеп турган.
20 Бу сурактыҥ аайына чыгарында кӱчсинип, ол Иерусалим барып, бу јанынаҥ анда јаргыладарга туру эмеш пе деп сурадым.
21 Је Павел керегин Август кӧрзин деп некеген учун оны каганга ийгенчем, каруулда тутсын деп јакардым.
22 Агриппа Фестке айтты:
– Ол кижини мен бойым да угар кӱӱним бар.
– Эртен ле оны угарыҥ – деп, Фест каруу јандырды.
23 Эртезинде Агриппа ла Вереника улуркаган келип, муҥ бажы бийлериле, каланыҥ јарлу улузыла кожо јаргы эдер јерге кирерде, Фесттиҥ јакарузыла Павелди экелдилер.
24 Фест айтты:
– Агриппа-каан ла бисле кожо мында отурган эрлер! Иерусалимде де, мында да меге сӱрекей кӧп иудейлер келип, ого удура комыдал угускан. Ол кижини кӧрӱп туругар. Олор кыйгырыжып, «Ол јӱрбес учурлу» – дешкендер.
25 Је ол ӧлӱмге тургадый бир де неме этпегенин билип ийгем, бойы Августтыҥ јаргызын некеген учун оны ийер деп шӱӱгем.
26 Ол керегинде мениҥ каганга чокым бичиирим јок, оныҥ учун шиҥдеп кӧрӧлӧ, бичиир неме болзын деп, оны слердиҥ алдыгарга, анчада ла сениҥ алдыҥа, Агриппа-каан, тургустым.
27 Мен бодозом, кижендӱни, бурузын кӧргӱспей, ийерге јарабас.
26
Павелдиҥ Агриппа-каан алдында айткан сӧзи
1Агриппа Павелге айтты:
– Сеге бойыҥ учун айдар јӧп берилип јат.
Айдарда, Павел колын сунуп, бойын корулаачы сӧзин айда берди:
2 – Агриппа-каан! Иудейлердиҥ ончо бурулажына удура бӱгӱн сениҥ алдыҥда коруланар аргам бар учун бойымды кежиктӱ кижи деп бодойдым,
3 анчада ла сен иудейлердиҥ ончо чӱм-јаҥдарын ла блааш-тартышту шӱӱлтелерин јакшы билер кижи учун. Оныҥ учун мени чыдажып ук деп, сени сурап турум.
4 Озо Иерусалимде калыгым ортозында јиит туштаҥ ала ӧткӧн јӱрӱмимди ончо иудейлер билер.
5 Олор мен керегинде туку качаннаҥ бери билер. Кӱӱндери бар болзо, бистиҥ јаҥдаштагы катудаҥ кату ууламјыла фарисей болуп јӱргенимди керелеер аргалу.
6 Эмди Кудайдаҥ ада-ӧбӧкӧлӧриске берилген сӧскӧ иженип јӱргеним учун јаргыныҥ алдында турум.
7 Оныҥ бӱткенин кӧрӧргӧ иженип, он эки ӱйебис Кудайга тӱн-тӱш кичеенип бажырып јат. Шак бу ижемји учун, каан, иудейлер мени бурулап јадылар.
8Кудай ӧлгӧн улусты тиргизип турганына нениҥ учун бӱтпей јадыгар?
9 Назарет јеринеҥ Иисустыҥ адына удура меге кӧпти эдер керек деп, мен бойым да санангам.
10 Мыны мен бойым Иерусалимде эдип јӱрдим. Улу абыстардаҥ јаҥ алып, кӧп агаруларды тӱрмелегем, олорды ӧлтӱргилеп турарда, јараткам.
11 Ончо синагогалар сайын олорды кӧп катап кезедип, албанла Иисусты јамандадып јӱргем. Кансырап, калјуурганыма, олорды керек дезе ӧскӧ дӧ калаларда истегем.
12 Бого болуп улу абыстардаҥ јаҥ ла јакылта алала, Дамаск јаар барадарымда,
13 тал-тӱште јолдо, каан, теҥеридеҥ кӱнниҥ чалузынаҥ јаркынду јарык кӧргӧм. Ол мени ле кожо барып јаткан улусты јарыдып ийген.
14 Ончобыс јерге барып тӱжеристе, меге еврейлеп айткан ӱн уккам: «Савл, Савл, Мени не истейдиҥ? Сеге јыдага удура барарга кӱч».
15 «Сен кем, Кайракан ?» – деп, мен сурагам. «Мен – сеге истеткен Иисус – деп, Кайракан каруу јандырган. –
16 Је ӧрӧ тур, будыҥа тур. Сени јалчы эдип, нени кӧргӧниҥниҥ, нени сеге ачарымныҥ керечизи эдип тударга, сеге кӧрӱнгеним бу.
17 Иудей калыктаҥ ла ӧскӧ калыктардаҥ аргадап, эмди сени олорго ок ийип јадым.
18 Кӧстӧрин ачарга, караҥуйдаҥ јарыкка, сатананыҥ јаҥ-табынаҥ Кудайга баштангылазын деп, кинчектери ташталзын деп, Меге бӱдӱп, јаҥдайла, бойын Кудайга агарулаган улус ортодо энчилӱ болгылазын деп, сени ийип јадым».
19 Оныҥ учун, Агриппа-каан, теҥеридеҥ кӧргӧниме багып,
20 озо Дамаскта ла Иерусалимде јаткандарга, оноҥ Иудей орооны ичине ле ӧскӧ калыктарга јӱргем. Олор кинчектерин алынып, Кудайга баштангылап, бу баштанганына тургадый керектер јайагылазын деп јарлыктагам.
21 Бу учун иудейлер мени байзыҥда тудала, ӧлтӱрерге ченешкен.
22 Је Кудайдаҥ келип турган болушла бӱгӱнге јетире чыдажып, кичӱге де, улуга да керелеп јадым. Бойымнаҥ бойым нени де айтпай, јарлыкчылардыҥ ла Моисейдиҥ болотон јаҥду дегенин айдып јӱрӱм:
23Христос кыйналып шыралаар, ӧлгӧн улус ортодоҥ эҥ баштап тирилер, бойыныҥ калыгына ла ӧскӧ калыктарга јарыкты јарлаар.
24 Ол анайда коруланып турарда, Фест тыҥ ӱнденип, айтты:
– Эдиреп јадыҥ сен, Павел! Кӧпти билетениҥ сени јӱӱлтип јат.
25 – Мен эдиребей јадым, кӱндӱлӱ Фест – деп, Павел каруу јандырды. – Мениҥ айдып турганым чындык ла јолду.
26 Ол керегинде каан билер, оныҥ учун оныҥ алдында мен јалтанбай айдып јадым. Оныҥ ајарузынаҥ бир де неме кыйбаганына бӱдӱп турум, нениҥ учун дезе бу ончозы туйук јерде болгон эмес.
27 Јарлыкчыларга бӱдӱп јадыҥ ба, Агриппа-каан? Бӱдӱп турганыҥды билерим.
28 Је Агриппа Павелге айтты:
– База ла эмеш, сен мени христиан болзын деп, бӱдӱндирип аларыҥ.
29 Павел каруу јандырды:
– Ас беди, кӧп беди, јаҥыс та сен эмезиҥ, је бӱгӱн мени угуп турган ончо улус бу кынјыдаҥ башка, мендий ок болзын деп, мен Кудайды эреп-јайнаар эдим.
30 Ол мыны айдарда, каан ла башчы, Вереника ла кожо отурган улус ӧрӧ турдылар.
31 Олор чыгып, бу кижи ӧлӱмге тургадый эмезе тӱрмеге отургадый неме этпей јат деп, бойлоры ортодо айдыштылар.
32 Агриппа дезе Фестке айтты:
– Каганныҥ јаргызын некебеген болзо, бу кижини јайымдагадый болгон. Оныҥ учун башчы оны каганга ийер болды.
27
Рим јаар јолдо
1 Бисти Италия јаар јӱзер деп шӱӱлте эдилерде, Павелди ле кижендӱ бир кезик ӧскӧ дӧ улусты Августтыҥ черӱзиндеги јӱс јуучылдыҥ јааны Юлийге табыштырдылар.
2 Асияныҥ јараттарын кыйкай јӱзӱп јаткан Адрамиттиҥ керебине отурып, јолго атандыс. Бисле кожо Македонияныҥ Фессалоника калазынаҥ Аристарх деп кижи болгон.
3 Эртезинде Сидонго токтодыс. Юлий Павелге кижи кӱӱндӱ болуп, оны нӧкӧрлӧрине ийип, олордоҥ болуш алар јӧбин берди.
4 Оноортынаҥ атанала, терс салкын соккон учун Кипрдиҥ ыжык јаныла јӱстис.
5 Киликияныҥ ла Памфилияныҥ јараттарын кыйкай талайды кечеле, Ликияныҥ Мира калазына келдис.
6 Анда јӱс јуучылдыҥ јааны Александрияныҥ Италия јаар јӱзӱп бараткан керебин табала, бисти ого отургызып ийди.
7 Узак ла араай јӱзӱп, Книдке арайдаҥ јеттис. Салкын кӧнӱ јӱзерге бербесте, Криттиҥ Салмона јаныныҥ ыжык јериле јӱстис.
8 Критти сындай јӱк арайдаҥ ӧдӧлӧ, Ласея каланыҥ јуугындагы Јакшынак Токтоду деп бир јерге келдис.
9 Бис кӧп ӧй јылыйтканыс, оноҥ ары јӱзерге јеткерлӱ болгон, нениҥ учун дезе орозо до ӧдӱп калган. Айдарда, Павел олорды бӱдӱндирип,
10 айтты:
– Эрлер! Бистиҥ јорыгыс јаҥыс та кошко ло керепке эмес, је јӱрӱмиске де јеткерлӱ ле јаан чыгымду болорын кӧрӱп турум.
11 Је јӱс јуучылдыҥ јааны Павелдиҥ айткан сӧзине кӧрӧ, керепти баштап апараткан кижиге ле керептиҥ ээзине артык иженип турган.
12 Бу токтодуда кыштаар айалга јок учун кӧп сабазы мынаҥ јӱзӱп, аргалу болзо, Криттиҥ Финик деп токтодузына једип, кыштап алар керек дежип тургандар. Ол тӱштӱк-кӱнбадыш ла тӱндӱк-кӱнбадыш салкыннаҥ јаблак јер болгон.
13 Јеҥил тӱштӱк салкын согордо, ол ло керек деп сананып, талайчылар якорьды кӧдӱрип, Критти јараттай јӱстилер.
14 Је удабай Критке «тӱндӱк-кӱнчыгыш» дейтен јоткон табарды.
15 Кереп јотконго алдырып, удура јӱзӱп болбой турды, бис салкынныҥ табына салдырып ийдис.
16 Клавда дейтен бир кичинек ортолыкты ӧдӧ коноло, керептиҥ кийнинде колбогон кемени јӱк арайдаҥ аргадап алдыс.
17 Оны кӧдӱреле, армакчыларла керепти орой бууладылар. Тайыс-чайрам јерге табарарынаҥ коркып, байканды тӱжӱрип, анайда ла айланыжып турдыс.
18 Эртезинде јоткон калаптанып турарда, керептеҥ кошты чыгара чача бердилер.
19 Ӱчинчи кӱнде бойыстыҥ колысла керептиҥ јепселдерин чачтыс.
20 Канча кӱнге кӱн де, јылдыстар да кӧрӱнбей, јоткон коркыштанганча болды. Арт-учында аргаданар кандый да ижемјибис јылыйып калды.
21 Узактаҥ бери кем де оозына курсак албаган. Айдарда, Павел олордыҥ ортозына туруп, айтты:
– Эрлер! Мениҥ сӧзимди угуп, Криттеҥ барбас керек болгон. Мындый јеткер де, чыгым да болбос эди.
22 Је эмди слерди омок-сергек болорына кычырып турум. Слердиҥ кемигер де ӧлбӧс, јаҥыс кереп јайрадылып-сайалар.
23 Мен Кудайдыҥ кижизи, Ого иштеп јӱрӱм. Оноҥ бу тӱнде меге ангел келип,
24 мынайда айткан: «Коркыба, Павел! Сен каган алдына барып турар учурлу. Је бат, Кудай сеге кожо јӱзӱп отурган улусты ончозын берди».
25 Оныҥ учун омок-сергек болыгар, эрлер: меге айдылганыла болор деп, мен Кудайга бӱдӱп јадым.
26 Бис кандый бир ортолыкка чыгара ташталар учурлу.
27 Адриа талайла айланышканыстаҥ ала он тӧртинчи тӱн кирди. Тӱн аразы киреде талайчылар кандый да јерге јууктап келедирис деп сезип ийди.
28 Сууныҥ тереҥин кемјиирде, јирме кулаш эмтир; бир эмеш јӱзеле, катап кемјиирде, он беш кулаш болды.
29 Ташту јерге табарбаска, коркып, керептиҥ кийни јанынаҥ тӧрт якорьды тӱжӱрип, таҥ адарын сакый бердилер.
30 Талайчылар качарга ченежип, керептиҥ тумчугынаҥ якорьлорды таштаарга турган улус болуп, кемени талайга тӱжӱрерде,
31 Павел јӱс јуучылдыҥ јаанына ла јуучылдарга айтты:
– Бу улус керепте артып калбаза, аргаданып болбозыгар.
32 Айдарда, јуучылдар кемени туткан јоон армакчыларды кезип ийерде, ол сууга јӱре берди.
33 Таҥ адар алдында Павел ончозын курсак јизин деп сӧстӧп, айтты:
– Курсак јибей, бӱгӱн он тӧртинчи кӱн сакып јадыгар.
34 Оныҥ учун слерди курсак јизин деп сурап турум, онызы слерге аргаданарга кӱч кожор, бирӱгердиҥ де бажынаҥ кыл тӱшпес.
35 Мынайда айдала, ол калаш алып, ончозы алдында Кудайга алкыш јетирип, сындырала, јий берди.
36 Ончозы сергип, база курсак јидилер.
37 Керепте бис ончобыс эки јӱс јетен алты кижи болгоныс.
38 Тойоло, талайга буудай чыгара чачып, керепти јеҥилдеттилер.
39 Таҥ адарда, јерди таныбай турдылар, је кумак јаратту кандый да булуҥды кӧрӱп ийдилер. Аргалу болзо, ого токтоорго ченежип кӧрӧр – дедилер.
40 Якорьлорды кезип, талайга божодып ийдилер; тискинниҥ буузын чечип, алын байканды салкын аай кӧдӱрип, јарат јаар јӱстилер.
41 Је кереп кумакту тайыс јерге учурап, тӱжӱп калды. Тумчугы бадалып, кыймык јок тура калды. Кийни јанын дезе јаан толкулар оодып турды.
42 Кижендӱлердиҥ кажы бирӱзи эжинип чыгала, кача бербезин деп, јуучылдар олорды ӧлтӱрер шӱӱлте эдип турдылар.
43 Је јӱс јуучылдыҥ јааны Павелди аргадаарга, олордыҥ бу мындый умзаныжын токтодып салды. Эжинип билер улус сууга озо калып, јерге чыксын,
44 арткандары дезе кем јалбак агаштаҥ, кем керептиҥ оодыгынаҥ тудунып аргаданзын деп јакарды. Анайып, ончозы аргаданып, јерге чыктылар.
28
Мелитте токтогоны
1 Аргаданала, Павелле кожо болгон улус ортолыктыҥ ады Мелит
[5] деп билип алдылар.
2 Јербойыныҥ улузы биске саҥ башка кижизек болгонын кӧргӱсти. Јаашту соок кӱн болгон учун олор от салып, ончобысты бойына кычырды.
3 Павел бир кучак чырбаал јууп экелеле, отко салып турарда, изӱдеҥ чыгып келген јылан оныҥ колына илинип калды.
4 Оныҥ колында илинип калган јыланды кӧрӧлӧ, јербойыныҥ улузы бой-бойына айттылар:
– Бу кижи јарт ла кижи ӧлтӱреечи. Ол талайга барбаган да болзо, чындык Јаргы ого јӱрӱм јӱрерге бербей јат.
5 Је Павел јыланды отко тӱжӱре кактап ийди, јылан ого бир де каршу јетирбеди.
6 Олор дезе Павел тиже берер эмезе эмди ле ӧлӱп, јерге барып тӱжер деп бодогон. Је узак сакып, оныла јаман неме болбой турганын кӧрӧлӧ, шӱӱлтезин ӧскӧртип, оны кудай дежип турдылар.
7 Бу јерди эбиреде ортолыктыҥ јааны Публий деп кижиниҥ јери болгон. Ол бисти айлына кычырып, ӱч кӱн бойыныҥ најыларын чылап кӱндӱледи.
8 Публийдиҥ адазы калтырак ооруга табартып, ич оору тийип, тӧжӧктӧ јаткан. Павел ого кирип мӱргиди, колын салып алкап, јазып ийди.
9 Бу болгонныҥ кийнинде ортолыкта јаткан ӧскӧ дӧ оору улус келип, јазылып турдылар.
10 Олор биске быйанын айдып, кӱндӱлеп, атанар алдында бисти керектӱ немелерле јеткилдеди.
Павелдиҥ Римге келгени
11 Ӱч айдыҥ бажында Александрияныҥ ортолыкта кыштаган «Диоскуры» деп керебиле јӱзӱп ийдис.
12 Сиракузыга токтоп, анда ӱч кондыс.
13 Оноортынаҥ чыгала, Ригияга јеттис. Бир кӱнниҥ бажында тӱштӱк салкын согордо, экинчи кӱнде Путеолго келдис.
14 Анда карындаштар таап алып, олордыҥ сураганыла, олордо јети кӱн бололо, Рим јаар бардыс.
15 Андагы карындаштар бис керегинде угала, Аппий тепсеҥи ле Ӱч айылчылык деп јерлерге јетире уткып чыккандар. Олорды кӧрӧлӧ, Павел Кудайга алкыш јетирип, санаазы сергиди.
16 Римге келеристе, јӱс јуучылдыҥ јааны кижендӱлерди јуучылдардыҥ бийине табыштырды, Павелге таҥынаҥ, је оны каруулдайтан јуучылла кожо јадар јӧп бердилер.
Павелдиҥ Римде јарлыктаганы
17 Ӱч кӱнниҥ бажында Павел иудейлер ортодогы јамылу улусты бойына кычырды. Олор јуулыжып келерде, айтты:
– Эрлер, карындаштар! Калыкка эмезе адалардыҥ чӱм-јаҥдарына удура нени де этпей, кижендедип, Иерусалимнеҥ Римниҥ улузыныҥ колына берилгем.
18 Олор мени шылайла, ӧлӱмге тургадый кандый да буру таппай, божодып ийерге санангандар.
19 Је иудейлер јӧпсинбей турарда, меге эрик јокто каганныҥ јаргызын некеерге келишкен. Анайда мен калыгымды кандый бир неме јанынаҥ бурулаарга эткен эмезим.
20 Бат бу шылтактаҥ улам слерди кӧрӱжип эрмектежерге кычырганым бу. Израильдиҥ ижемјизи учун мен бу киженле киженделген инем.
21 Олор дезе Павелге айттылар:
– Бис Иудейдеҥ сен керегинде кандый да самара албадыс, карындаштардыҥ кемизи де келип, тил јетирбеди, сен керегинде бир де јаман неме айтпады.
22 Је санаа-шӱӱлтеҥди бойыҥнаҥ угарга турубыс, нениҥ учун дезе бу ӱредӱ керегинде кайда ла сӧс блаашкылап турганын билерис.
23 Туштажар болуп эрмектежеле, ол кӱн Павел токтогон јерге кӧп улус келди. Эртен турадаҥ ала эҥирге јетире ол Кудайдыҥ Каандыгы керегинде олорго айдып ла керелеп, Моисейдиҥ Јасагынаҥ ла јарлыкчылардыҥ бичигенинеҥ Иисус керегинде олорды бӱдӱндирип турды.
24 Кезигин ол бойыныҥ сӧстӧриле бӱдӱндирди, ӧскӧлӧри дезе бӱтпеди.
25 Бойлоры ортодо јӧп эмес болуп, олор оноҥ чыгып баштады. Ол тушта Павел мынайда айткан:
– Агару ТынИсаияјарлыкчы ажыра бистиҥ адаларыска чын айткан:
26«Бу калыкка барып, мынайда айт:
кулактарыгарла угарыгар, је аайлабазыгар,
кӧстӧригерле кӧрӧригер, је кӧрбӧзигер.
27Бу улустыҥ јӱреги неме сеспей барган,
кулактарыла јӱк арайдаҥ угат,
кӧстӧрин де јумуп алган, –
кӧстӧриле кӧрбӧскӧ,
кулактарыла укпаска,
јӱректериле оҥдобоско,
Мени олорды јассын деп баштанбайт».
28 Анайдарда, билип јӱригер, Кудайдыҥ аргадажы ӧскӧ калыктарга ийилген: олор оны угар.
29 Ол мыны айдарда, иудейлер бойлоры ортодо кӧп сӧс блаажып, јӱре бердилер.
Адакы сӧс
30 Павел бойы јалдап алган турада бӱткӱл эки јыл јадып, ого келип турган улусты ончозын уткып,
31 јалтанбай, туду јогынаҥ Кудайдыҥ Каандыгын јарлыктап, Иисус ХристосКайракан керегинде ӱредип јӱрди.
Иаков апостолдыҥ самаразы
1
1 Израильдиҥ јер сайын чачылган он эки угына.
Слерге Кудайдыҥ ла ИисусХристос Кайраканныҥ Иаков кулынаҥ эзен!
Кудайга бӱдери ле ойгорлык
2 Јӱзӱн-јӱӱр ченелтелерге учурап турганыгарда, оны бойыгарга улу сӱӱнчи деп бодогор, карындаштарым.
3 Слердиҥ Кудайга бӱткенигер ченелтени ӧдӱп, чыдамкай экелип јат деп, билип јадыгар.
4 Чыдамкай дезе бойыныҥ ижин тӱгезе этсин. Анайдарда слер сыраҥай јакшы, кемжикпеген, бир де тутак јок болорыгар.
5 Кемигерге ойгорлык јетпей турган болзо, ончо улуска тегинге, каарып айтпай берип турган Кудайдаҥ сурагажын, – ого берилер.
6 Је бӱдӱп, эмеш те алаҥзыбай суразын, нениҥ учун дезе алаҥзып турган кижи салкынга айдадып чачылган талайдыҥ толкузындый.
7 Андый кижи Кайраканнаҥ неме аларым деп сананбазын.
8 Санаазы экиленген кижи бойыныҥ ончо керектеринде турумкай эмес.
9 Јокту карындаш бийиктедилгениле мактанзын,
10 бай – јабызадылганыла, нениҥ учун дезе ол ӧлӧҥдӧги чечек чилеп јоголып калар.
11 Кӱн чыгып, изип баштайт, изӱдеҥ ӧлӧҥ какшайт, оныҥ ӧҥи ӧчӱп, јаражы јоголып јат. Анайып бай да кижи бойыныҥ керектериле кожо чалдыгар.
Ченелтелер
12 Ченелтеге чыдажып турган кижи кежиктӱ, нениҥ учун дезе, ол ченеделе, јӱрӱмниҥ кайралын алар. Бу кайралды Кайракан Оны сӱӱген улуска берер болгон.
13 Ченедип турган улустыҥ кемизи де: «Мени Кудай ченеп јат» – дебезин, нениҥ учун дезе Кудайды кем де јаманла ченеп болбос, Ол Бойы да кемди де ченебейт.
14 Је кажы ла кижи акту бойыныҥ кычазына јилбиркедип ле мекеледип ченелет.
15 Кыча дезе, табынала, кинчек чыгарып алат, эдилген кинчек – ӧлӱм экелет.
16 Бойыгарды аскырбагар, кару карындаштарым.
17 Кандый ла јакшы сый, кандый ла толо кемдӱ јайалта ӧрӧртинеҥ, јарыктыҥ Адазынаҥ келет. Ол кубулбайт, Ондо кубултаныҥ кӧлӧткӧзи јок.
18 Бис Оныҥ јайагандарыныҥ баштамызы болзын деп, Ол бисти Бойыныҥ табыла, чындыктыҥ сӧзиле тууган.
Угары ла багары
19 Анайдарда, кару карындаштарым: кандый ла кижи угарга јылгыр болзын, сӧс айдарга, чугулданарга бачымдабазын.
20 Кижиниҥ чугулы Кудайдыҥ чындыгын јайабай јат.
21 Оныҥ учун кандый ла быјардаҥ, бойыгарда толгон јаманнаҥ айрылып, јӱрегерге тарылып турган сӧсти јобожып алыныгар. Бу сӧс јӱрӱмигерди аргадап алар кӱчтӱ.
22 Сӧсти бӱдӱрип јӱригер, јӱк ле угуп јӱрген болзогор, бойыгарды бойыгар мекелеп јадыгар,
23 нениҥ учун дезе, сӧсти угуп, оны бӱдӱрбей јӱрген кижи, бойын кӱскӱдеҥ кӧрӱнип турган кижидий:
24 ол бойына кӧрӧлӧ, мынаар болгон, бойы кандыйын ол тарый ундып койгон.
25 Је кем јайым берип турган сыраҥай јакшы јасакты оҥдоп аларга кичеенип, ондо болуп јӱрзе, ол ундынчак угаачы эмес, је керекти бӱдӱреечи болор, бойыныҥ керегинде кежиктӱ болор.
26 Кемигер бойын кудайзак деп сананып, је тилин тудунбайт, ол јӱрегин мекелейт, оныҥ кудайзагында туза јок.
27 Ада Кудай алдында ару ла јек јок кудайзак болоры ол: ӧскӱс-јабыстарга ла тул ӱй улуска ачу-коронында килемји эдери, бу телекейдеги јаманнаҥ бойыгарды чеберлеери.
2
Экијӱстенбегер
1 Карындаштарым! ИисусХристос Кайраканыска, мактыҥ Кайраканына, экијӱстенбей бӱдигер.
2 Јууныгарга алтын јӱстӱктӱ, бай кийимдӱ кижи кирзе, анайда ок уйан кийимдӱ јокту кижи кирер.
3 Слер бай кийимдӱни ајарып, айдарыгар: «Сеге бого отурза јакшы», јоктузына айдарыгар: «Сен ондо тур», эмезе «бого, будымныҥ јанына отур».
4 Бой-бойыгарды ылгап, јаман сагышту јаргычылар боло бергенигер ол эмес пе?
5 Угыгар, кару карындаштарым: бӱдериле бай болзын, Кудайдыҥ Каандыгында энчи алзын деп, телекейде јокту јӱргендерди Кудай талдап алган эмес беди? Ол бу Каандыкты Оны сӱӱген улуска берер болгон.
6 Слер дезе јоктуны јабыс кӧрдигер. Слерди байлар кыстап турган эмес беди, слерди јаргыга олор апарып турган эмес беди?
7 Слер аданып јӱрген јакшы атты олор јамандап турган эмес беди?
8Бойыҥды сӱӱгеҥдий, јуугыҥды сӱӱп јӱр деп, Агару Бичикте айдылган каанныҥ јасагын бӱдӱрип турган болзогор, јакшы эдип јадыгар.
9 Је экијӱстенип турган болзогор, кинчек эдип, Јасак бузаачылар болуп каладыгар,
10 нениҥ учун дезе, ончо Јасакты бӱдӱрип, је бирӱзинде кинчек эткен кижи, ончозында бурулу болуп калат.
11«Чайдам кылынба» деп Айтканы, «ӧлтӱрбе» дегени ине. Оныҥ учун чайдам кылынбай, је ӧлтӱрип турган болзоҥ, сен – Јасак бузаачы.
12 Анайып, јайым берип турган јасакла јаргыладар улус чылап айдыгар, эдигер.
13 Быйанын јетирбеген кижиге быйан јок јаргы болор ине. Быйан јаргыдаҥ бийик.
Кудайга бӱдери ле керектер эдери
14 Кем «Кудайга бӱдӱп јадым» деп айдып, је керектер этпей турган болзо, кандый туза, карындаштарым? Бу мынайда бӱткени оны аргадап болор бо?
15 Карындажыгар эмезе сыйныгар јылаҥаш эмезе кӱндик курсагы јок јӱрзе,
16 кажы бирӱгер дезе: «Амырыгар алып барыгар, јылыныгар, курсактаныгар» деп айдып, је олорго эди-канына керектӱзин бербезе, кандый туза?
17 Анайып бӱдӱмји де: кем Кудайга бӱдӱп, је керектер этпей турган, оныҥ Кудайга бӱткени бойы таҥынаҥ бӱдӱмји де эмес.
18 Је кем де айдар: «Сен Кудайга бӱдӱп јадыҥ, мен керектер эдип јадым». Мен айдарым: «Керектер этпей Кудайга бӱдӱп турганыҥды меге кӧргӱс, мен Кудайга бӱдӱп турганымды бойымныҥ керектеримле кӧргӱзерим».
19 Кудай јаҥыс деп, бӱдӱп јадыҥ ба? Јакшы эдип јадыҥ. Шилемирлер де бӱдӱп, сертилдеп јадылар.
20 Је керектер этпес кижиниҥ Кудайга бӱткени ӧлӱ деп, билер кӱӱниҥ бар ба, куру кижи?
21Авраам адабыс Исаак уулын тагылга салып, эткен керектериле акталган эмес беди?
22 Кӧрӱп туруҥ ба, оныҥ Кудайга бӱткени ле керектери колбулу болуп, Кудайга бӱткени керектер ажыра толо кемдӱ боло бергенин?
23 Анайып, бичилген сӧс бӱткен: «Авраам Кудайга бӱткен, бу учун ол акту кижи деп бодолып, Кудайдыҥ нӧкӧри деп адалган».
24 Кӧрӱп турыгар ба, кижи эткен керектериле акталат, јаҥыс бӱдӱп јӱргениле эмес.
25 Анайып ок балыр јӱрӱмдӱ ӱй кижи Раав та эткен керектериле акталган эмес беди? Ол кайучылдарды айылына кийдирип, ӧскӧ јолло аткарган.
26 Эт-кан тын јокко јӱрӱм јок. Анайып бӱдӱмји де эдилген керектер јокко јӱрӱм јок.
3
Тил
1 Карындаштарым! Мынаҥ кату јаргыла јаргыладарысты билип, ончогор ӱредӱчилер болорго амадабагар.
2 Бис ончобыс кӧп јастырып јадыбыс ине. Сӧс айдып, јастырбай турган кижи толо кемине јеткен кижи болуп јат. Ол ончо эди-канын бойына бактырар аргалу.
3 Бат, биске уккур болзын деп, аттарды сулуктап, олордыҥ ончо эди-канын башкарып јадыбыс.
4 Керептер ондый ок. Олор, андый јаан бойлоры, кандый да тыҥ салкынга айдатса, олорды кичинек тискин башкарат; керепчи кайдаар кӱӱнзезе, оноор ууланат.
5 Анайып тил де. Ол эт-канныҥ кичинек ӱйези, је кӧп мактанат. Кӧр, кичинек от элбек агашту јерди ӧртӧп койот.
6 Тил де – от, јаманныҥ кееркемјизи. Ол эт-канныҥ ӱйелери ортодо јӱрӱп, ончо эт-канды быјарсыдат, бойы таамыныҥ одынаҥ камылып, бастыра јӱрӱмисти ӧртӧйт.
7 Кижи кандый ла јайалганды: аҥ-куштарды, јылып, јорголоп јӱрер тындуларды, талайдыҥ тындуларын јобожыдат, јобожыдып та койгон.
8 Тилди дезе улустыҥ кемизи де јобожыдып болбойт: бу – токтодып болбос јаман; ол ӧлӱмдӱ коронло толо.
9 Оныла Кудайды ла Аданы алкайдыс, оныла ок Кудайга тӱҥейлеп јайалган улусты каргайдыс.
10 Бир ле оостоҥ алкыш ла каргыш чыгат. Андый болбос учурлу, карындаштарым.
11 Тоҥмоктыҥ бир ӱйдинеҥ тату ла ачу суу агат па?
12Смоква агаш май-агаштыҥ јиилегин бӱдӱрип болбос, карындаштарым, эмезе виноградтыҥ тӧс сабы смокваныҥ јиилегин. Анайып бир тоҥмок суу тусту ла тату сууны агызып болбос.
Чын ойгорлык
13 Слердиҥ кемигер ойгор ло керсӱ? Мыны јакшы кылыгыла, бойы јобош ло ойгор болуп эткен керектериле кӧргӱссин.
14 Је јӱрегерде ачу кӱйӱниш ле арбаныш јӱрген болзо, мактанбагар, чындыкка удура тӧгӱн кере этпегер.
15 Бу ӧрӧртинеҥ келип турган ойгорлык эмес, ол јердийи, сезимдийи, шилемирдийи,
16 нениҥ учун дезе кайда кӱйӱниш ле арбаныш, анда аай-тӧӧй јок ло ончо јаман болуп јат.
17 Је ӧрӧртинеҥ келип турган ойгорлык баштапкыда ару, оноҥ энчӱ, тӧп, уккур, буурзашла, јакшы керектерле толо, ылгабас ла ачык-јарык.
18 Чындыктыҥ ӱрени энчӱ тужында, энчӱни чеберлеген улуста ӱренделет.
4
Кайракан алдында јобожыгар
1 Слердиҥ бойыгарда ӧштӧжӱ ле ӧӧн-бӧкӧн кайдаҥ келет? Ӱйелереерде јуулажып турган соот-јыргалду кӱӱнигердеҥ болбос по?
2 Нени кӱӱнзеп јадыгар, оны албайдыгар. Оныҥ учун ӧлтӱрип јадыгар. Кӱйӱнип јадыгар, је јединип болбойдыгар. Оныҥ учун ӧштӧжип ле јуулажып јадыгар. Слерде јок, нениҥ учун дезе сурабайдыгар.
3 Сурап турганыгарда, албайдыгар, нениҥ учун дезе јакшыга эмес, соот-јыргалда кородорго болуп сурайдыгар.
4 Чайдам јӱрӱмдӱлер! Телекейде бар немелерге тартылганы – ол Кудайга удура ӧштӧжӱ деп билбейдигер бе? Анайдарда, телекейде бар немелерге тартылар кӱӱндӱ кижи Кудайга ӧштӱ боло берет.
5 Эмезе Агару Бичик мынайда тегин айдат деп сананып јадыгар ба: «Бистиҥ бойыбыста јӱрген Тын сӱрекей кӱнӱркеп сӱӱйт»?
6 Је Кудай оноҥ кӧп јакшылык берет, оныҥ да учун айдылган: «Кудай бийиркектерге удурлажат, јобожыгандарга јакшылык берет».
7 Анайдарда, Кудайга багыгар. Кӧрмӧскӧ удура турыгар, ол слердеҥ кача берер.
8 Кудайга јууктагар, Ол слерге јууктаар. Колдорыгарды јуныгар, кинчектӱлер, јӱректеригерди арутагар, экиленген санаалу улус.
9 Ачуланыгар, ыйлагар, сыктагар. Каткыгар ый боло берзин, сӱӱнчигер – кунук.
10Кайракан алдында јобожыгар, Ол слерди кӧдӱрер.
11 Бой-бойыгарды јамандашпагар, карындаштарым. Карындажын јамандап эмезе карындажын јаргылап турган кижи, Јасакты јамандап, Јасакты јаргылайт. Јасакты јаргылап турган болзоҥ, сен Јасак бӱдӱреечи эмезиҥ, бойыҥды јаргычы эдип јадыҥ.
12 Јасак Чыгараачы ла Јаргычы јаҥыс. Ол аргадаар ла ӧлтӱрер аргалу. А сен кем андый, јуук кижиҥди јаргылайтан?
13 Эмди угыгар, мынайда айдып јӱргендер: «Бӱгӱн эмезе эртен мындый да калага барарыс, ондо бир јыл јӱрӱп, садыжып, кирелте аларыс».
14 Слер керек дезе эртен не болорын билбей јадыгар, нениҥ учун дезе слердиҥ јӱрӱмигер – ол суудаҥ кӧдӱрилеле, јоголып калар буу.
15 Оныҥ ордына айдыгар: «Кайраканныҥ табы болзо, тирӱ јӱрерис, оны эмезе мыны эдерис».
16 Эмди дезе улуркак болгоныгар учун мактанып јадыгар. Кандый ла андый мактаныш – ол јаман.
17 Анайдарда, јакшыны эдерин билип, оны этпей турган кижи кинчек эдет.
5
Байлар ыйлазын
1 Эмди угыгар, слер, байлар! Ыйлагар, сыктагар, – слерге кату-јобол келип јат.
2 Байлыгаар чириди, кийимеерди кӱйе јиди.
3 Алтыныгар ла мӧҥӱнигер татады. Олордыҥ тады слерге удура керелеп, эди-каныгарды от чылап јиир: байлыкты бойыгарга калганчы кӱндерге јуудыгар.
4 Бат, ишчилер слердиҥ кыралардыҥ ажын кестилер, слер дезе олорго тӧлӧбӧдигер. Эмди олор кыйгы-кышкыда. Олордыҥ кыйгы-кышкызы Саваоф Кайраканга
[1] угулды.
5 Слер јерде јӱрӱп, јажыркап ла сайрап јадыгар, јӱректеригерди сойотон кӱнге семирттигер.
6 Слер Актуны јаргылап, ӧлтӱрдигер; Ол слерге удурлашпады.
Чыдамкай болуп, мӱргигер
7 Анайдарда, карындаштар, Кайраканныҥ келерине јетире узакка чыдамкай болыгар. Бат, јер ишчи јердиҥ баалу тӱжӱмин сакыйт, ого болуп јаскы ла кӱски јааштар јааганча узак чыдажат.
8 Слер де узак чыдажыгар, јӱрегеерди бек эдигер, нениҥ учун дезе Кайраканныҥ келери јуук.
9 Јаргыга кирбеске, бой-бойыгарга арбанышпагар, карындаштар. Бат, Јаргычы эжиктиҥ јанында туру.
10 Кайраканныҥ адынаҥ айткан јарлыкчылар кыйын-шырада узак чыдашкан. Карындаштарым, олорды тем эдип алыгар.
11 Бат, чыдашкан улусты кежиктӱ деп адайдыс. Иовтыҥ чыдашканын укканыгар, ого учында Кайракан нени эткенин кӧргӧнигер, нениҥ учун дезе Кайракан кӧп быйанду ла буурзак.
12 Элдеҥ озо, карындаштарым, теҥериле де, јерле де, ӧскӧ-башка кандый да чертле чертенбегер, је јаргылатпаска, «эйе» дегенигер, «эйе» болзын, «јок» дегенигер, «јок» болзын.
13 Кемигер де шыралап јӱрӱ бе? Мӱргизин. Кем де сӱӱнип јӱрӱ бе? Сарназын.
14 Кемигер де оору ба? Серкпениҥ јаандарын кычырзын. Олор оны Кайраканныҥ адына болуп майлап, ол учун мӱргизин.
15 Бӱдӱп мӱргигени оору кижини аргадаар, оны Кайракан тургузар, кинчек эткен болзо, онызы ташталар.
16 Анайдарда, јазыларга, јаман кылынганаарды бой-бойыгар алдында айдып, бой-бойыгар учун мӱргигер. Акту кижиниҥ тыҥыдылган мӱргӱзи кӧпти эдер аргалу.
17Илия бистий ле кижи болгон. Је ол јаҥмырлабазын деп, јайнап мӱргиирде, јерде ӱч јыл ла алты ай јаҥмырлабаган.
18 База мӱргиирде, теҥери јаҥмыр берген, јер бойыныҥ јиилегин ӧскӱрген.
19 Карындаштарым! Кемигер чындыктаҥ аза берзе, кемигер де оны кайра бурыза,
20 кинчектӱни јастыра јолынаҥ кайра бурыганы оныҥ тынын ӧлӱмнеҥ аргадап алар деп, ол учун кӧп кинчектер ташталар деп, ол кижи билзин.
Петр апостолдыҥ баштапкы самаразы
1
1Иисус Христостыҥ апостолы Петрдаҥ – Понтто, Галатияда, Каппадокияда, Асияда ла Вифинияда чачылып, кӧчкӱндер чилеп јаткан, Кудай талдап алган улуска.
2 Тын ажыра улусты агару эдер деп, башкыда темдектеп койгоныла, Ада Кудай слерди талдап алган. Ол слерди Иисус Христоско сӧсуккур болзын, Оныҥ каныла аруталзын деп, Тынла агару эдерин темдектеген.
Слерге јакшылык ла амыр кожулзын.
Тирӱ ижемји
3 Кудайга, Иисус Христос Кайраканыстыҥ Адазына, баш болзын! Бисте Ого тирӱ ижемји болзын деп, Ол Бойыныҥ улу быйаныла Иисус Христостыҥ тирилгени ажыра биске јаҥы јӱрӱм берген.
4 Бисти мӧҥкӱлик, ару ла чалдыкпас энчи алзын деп, Ол јаҥы јӱрӱм берген. Бу энчи слерге теҥериде чеберлелет.
5 Слерди дезе Кудай Бойыныҥ кӱчиле бӱдӱмјигер ажыра аргадаарга чеберлейт. Бу аргадаш калганчы ӧйдӧ ачыларга белен.
6 Бого сӱӱнигер. Эмди јӱзӱн-јӱӱр ченелтелердеҥ улам эмеш кунугарга келижип турган болзо, чыдажыгар.
7 Онызы слердиҥ Кудайга чындык бӱдӱп турганыгар быртып калар алтыннаҥ баалу болуп калзын деп керектӱ. Алтынныҥ да чыҥдыйы отло ченелет ине. Ол тушта слердиҥ бӱдӱп турганыгар, Иисус Христос ачылза, јараду, мак , кӱндӱ экелер.
8 Оны кӧрбӧй туруп сӱӱп јадыгар. Оны эмдиге кӧрбӧй јадып, Ого бӱдӱп, сӧслӧ айдып болбос улу сӱӱнчиле сӱӱнип,
9 бӱдӱп турганыгардыҥ амадузына – тыныгарды аргадаарына једип аладыгар.
10 Бу аргадаш керегинде јарлыкчылар бедиренип шиҥжӱлеген, слерге темдектелген јакшылык керегинде озолондыра айткан,
11 олордо јӱрген Христостыҥ Тыны кемге ле кандый ӧйгӧ кӧргӱскенин шиҥжӱлеген. Христос кыйналар, оныҥ кийнинде макталар деп, Тын озолондыра керелеген.
12 Олордыҥ ижи бойлорына эмес, је слерге тузалу болгон деп, јарлыктарга ачылган. Эмди олордыҥ айтканын теҥеридеҥ ийилген Агару Тынла Сӱӱнчилӱ Јар јарлаган улус слерге јарлыктаган эдилер. Ангелдер де мыны билип аларга сӱрекей кӱӱнзеп јадылар.
Агару јӱрӱм
13 Оныҥ учун, кур курчанган чылап, санаагарды курчап, ойгу болуп, Иисус Христос ачылганда, слерге берилип турган јакшылыкка бӱткӱлинче иженигер.
14 Сӧсуккур балдардый болыгар, башкыда билбей јӱргенигердеҥ улам слерде болгон кычаларга бакпагар.
15 Карын, слерди кычырып алган Кудай агару чылап, бойыгар да јӱрӱмеерде агару болыгар.
16 Бичилген сӧс бар ине: «Агару болыгар, нениҥ учун дезе Мен агару».
17 Кудай кажы ла кижини ылгабай, эткен керектериле јаргылайт. Анайдарда, Оны Адагар деп адап турган болзогор, Оноҥ айап, јерде удурум јӱрген ӧйигерди ӧткӱригер.
18 Слерге адалардаҥ берилген сандырашту јӱрӱмнеҥ быртып калар мӧҥӱнле эмезе алтынла садылып алылбаганаарды,
19 карын, јек јок ло ару кураан ошкош Христостыҥ баалу каныла садылып алылганыгарды билип јадыгар.
20 Ол телекей јайалардаҥ озо талдалган, је слерге калганчы ӧйлӧрдӧ ачылган.
21 Слер Ол ажыра Кудайга бӱттигер. Кудай Оны тиргизип, слерди Кудайга бӱдӱп, Ого ижензин деп, Ого мак берген.
22 Слер карындаштарды ылгабай сӱӱрге, Тын ажыра чындыкка багып, тыныгарды арутадыгар. Бой-бойыгарды ару јӱрегеердеҥ јаантайын сӱӱгер.
23 Слерге јаҥы јӱрӱм берген ӱрен ӱргӱлји болуп јат. Ол – Кудайдыҥ тирӱ ле элен-чакка артабас сӧзи,
24 нениҥ учун дезе
кандый ла кижи ӧлӧҥдий,
кижиниҥ кандый ла магы ӧлӧҥдӧги чечектий.
Ӧлӧҥ кургаза, чечеги тӱжӱп калат,
25 је Кайраканныҥ сӧзи ӱргӱлјиге јӱрет.
Бу – слерге јарлалган сӧс.
2
Иисус – тирӱ таш
1 Анайдарда, кандый ла ӧштӧштӧҥ, кандый ла куурмакташтаҥ, экијӱстеништеҥ, кӱйӱништеҥ, кандый ла јамандаштаҥ айрылып,
2 јаҥы туулган балдар чылап ӧзӧргӧ лӧ аргадаларга, сӧстиҥ ару сӱдин тыҥ кӱӱнзегер.
3 Слер амзап кӧрӧлӧ, Кайракан быйанду деп, билип алганыгар.
4 Ого, улус јектеп койгон, је Кудай эрјине деп талдап алган тирӱ ташка, јууктап,
5 бойыгар да, тирӱ таштардаҥ чылап, бойыгардаҥ бойыгар тынныҥ туразын тудыгар. Анда ИисусХристос ажыра Кудайга јараар тыннаҥ тайылга эдерге, агару абыстар болыгар.
6 Агару Бичикте айдылган ине:
«Бат, Мен талдап алган эрјине ташты,
булуҥныҥ тӧзиндеги ташты,
Сиондо салып јадым.
Бу ташка бӱдӱп турганы, уйатка калбас».
7 Анайдарда, ол слерге, бӱдӱп тургандарга, эрјине таш, бӱтпей тургандарга ол –
тура тудаачылар јектеп койгон таш.
Је ол булуҥныҥ тӧзиндеги таш боло берген.
Ол улус бӱдӱрилетен таш,
олордыҥ јолында кайадый.
8 Улус сӧскӧ бакпай, бу ташка бӱдӱрилип јадылар. Олордыҥ салымы андый.
9 Слер дезе, Кудай талдап алган ук, Каанныҥ абыстары, агару улус, Кудайдыҥ калыгы. Ол слерди караҥуйдаҥ Бойыныҥ кайкамчылу јарыгына кычырган, Оныҥ улу быйанын јарлаарга талдап алган.
10 Слер башкыда Кудайдыҥ калыгы болбогоныгар,
эмди Оныҥ калыгы болуп јадыгар;
башкыда быйан албаганыгар,
эмди алдыгар.
Кудайдыҥ кулдары чылап эдип јӱригер
11 Кару улузым! Слерди, туш јердеҥ келген, бу телекейде кӧчкӱндер чилеп јӱрген улусты, кычырып турум: тынга удура јуулажып турган эт-канныҥ кычазынаҥ ырап,
12 ӧскӧ калыктар ортодо јакшы јӱрӱм јӱригер. Олор слерди јаманды эдип туру деп бурулап болбозын, карын, слердиҥ јакшы керектеригерди кӧрӱп, Кудай олорго быйан берер кӱнде Оны мактазын.
13 Кижиниҥ кандый ла јаҥына Кайраканга болуп багыгар: ол эҥ бийик јаҥда отурган каан да болзын,
14 кааннаҥ ийилген башкараачылар да болзын. Олор каршучыларды кезедерге ле јакшыны эдеечилерди кайралдаарга ийилип јадылар,
15 нениҥ учун дезе Кудайдыҥ табы мындый: бис јакшыны эдип, неме билбес улустыҥ учуры јок эрмек-куучындарын токтодор учурлу.
16 Јайым улус чылап јӱригер, јайымыгарды јаманды эдерге тузаланбагар, карын, Кудайдыҥ кулдары чылап јӱригер.
17 Ончо улусты тооп јӱригер, карындаштарды сӱӱгер, Кудайдаҥ айагар, каанды тоогор.
18 Јалчылар, бийлердеҥ айап, олорго багыгар, јаҥыс та јакшы ла кижизек эмес, је кату бийлерге багыгар.
19 Кем Кудайды сананып, акту јерге шыралап, ачу-корон кӧрӱп турган болзо, бу јакшылык ине.
20 Кинчектер учун соктырып турган болзогор, не учун мактайтан? Јакшыны эдип шыралап, је чыдажып турган болзогор, слерди Кудай јарадып јат.
21 Слер бого кычырылганыгар. Христос бисти Оныҥ изиле барзын деп, биске тем артырып, бис учун шыралаган.
22 Ол кинчек этпеген,
Оныҥ сӧстӧринде тӧгӱн јок болгон.
23 Оны јамандаарда, Ол удура јамандабаган; шыралап јӱрӱп, коркытпаган, је мыны эдерин Чындык Јаргычыга бӱдӱмјилеген.
24 Ол кинчектеристи Бойыныҥ эдинде Бойы керӱ агашка кӧдӱрип, бис кинчектердеҥ айрылып, чындыкта јӱрзин деп, кадап койгон.
25 Слер азып јӱрген койлордый болгоныгар. Эмди Кӱдӱчиге ле тыныгарды Чеберлеечиге бурылдыгар.
3
Ӱйлери ле ӧбӧӧндӧри
1-2 Анайда ок слер де, ӱй улус, ӧбӧгӧндӧрӧӧргӧ сӧсуккур болыгар. Кудайдыҥ сӧзин угар кӱӱни јок эр улус ару ла айап јӱрген јӱрӱмигерди кӧрӧлӧ, ӱйлериниҥ јӱрӱми ажыра Кудайга сӧс јокко баштанзын деп, анайда эдигер.
3 Кееркемјигер тыш јаны болбозын, чач ӧргӧни, алтын кийим эмезе кийимдеги јазал болбозын.
4 Карын, кееркемјигер ич бойыгар болзын. Бу јобош ло токуналду тынныҥ чалдыкпас јаражы болуп јат. Мынызы Кудайдыҥ алдында баалу.
5 Анайып, башкыда Кудайга иженген агару ӱй улус та ӧбӧгӧндӧрине сӧсуккур болуп, кееркединген эдилер.
6 Анайып, Сарра Авраамды бий деп адап, ого сӧсуккур јӱрген. Јакшыны эдип, недеҥ де коркыбай ла тӱймебей турган болзогор, Сарраныҥ балдары болгоныгар ол.
7 Анайда ок слер де, эр улус, ӱйлереерге керсӱ болыгар, олорды бортык айакты чылап алып јӱригер. Олорго кӱндӱ эдип јӱригер, нениҥ учун дезе олор слерле кожо јакшылыкту јӱрӱмди энчиленер. Слердиҥ мӱргӱгерге буудак болбозын деп, анайда эдигер.
Чындык учун шыралап јӱрери
8 Адакыда, ончогордыҥ санаагар јаҥыс болзын, килежип јӱригер, карындаштарды сӱӱгер, јымжак јӱректӱ, најылык, улуркабас санаалу болыгар;
9 јаманныҥ ордына јаман этпегер, айткылаштыҥ ордына айткылабагар, карын, алкышты энчиленерге кычырылганыгарды билип, алкагар.
10«Јӱрӱмди сӱӱп,
јакшы кӱндерди кӧрӧр кӱӱндӱ кижи
јаман, тӧгӱн сӧстӧр айтпай,
тил-оозын тудунзын.
11Ол јаманнаҥ кыйышсын, јакшыны этсин,
амырды бедиреп, ого јӱткӱзин.
12Кайракан актуларга кӧрӱп јат,
олордыҥ јайнуузын угуп јат,
је Кайракан јаман эдеечи улуска удура (олорды јер ӱстинеҥ јоголторго)».
13 Јакшыга јӱткӱп турган болзогор, слерге кем јаман эдер?
14 Је чындык учун шыралап та јӱрген болзогор, слер кежиктӱ. Слерге јаман эдерге турган улустаҥ коркыбагар, тӱймебегер.
15 Јӱректеригерде ХристосКайракан агару болзын; ижемјигер керегинде слердеҥ јартамал некеп турган не ле кижиге каруу берерге јаантайын белен болыгар.
16 Је мыны јымжак кӱӱндӱ, айап ла тооп эдигер, санаагар ару болзын. Ол тушта Христостыҥ Бойындагы јакшы јӱрӱмеерди јамандап турган улус уйатка калар.
17 Кудайдыҥ табы болзо, јаман керектер учун шыралаганча, јакшы керектер учун шыралаганы артык ине.
18 Христос то бисти Кудайга экелерге, кинчектер учун, акту бойы, акту эместер учун бир катап ӱргӱлјиге ӧлгӧн. Ол эт-канла ӧлтӱрилген, тынла – тирилген.
19 Бу тын ажыра ок таамыдагы кижендӱ сӱнелерге келип јарлыктаган.
20 Олор Нойдыҥ кӱндеринде Кудайга бакпаган улус болгон. Кудай олорды ковчег тудулганча узак чыдажып сакыган. Ковчегте јӱк сегис кижи чайыктаҥ аргадалган.
21 Анайып, слерди де эмди креске тӱжери аргадайт. Креске тӱжери – ол эт-канныҥ кирин јунары эмес, је ару санаала Кудайга баштанары , ол Христостыҥ тирилгени ажыра аргадайт.
22 Ол теҥериге кӧдӱрилип, Кудайдыҥ оҥ јанында јӱрет, Ого ангелдер, ӧрӧги јаҥдар ла кӱчтер баккандар.
4
Кудайга учурлалган јӱрӱм
1 Анайдарда, Христос бис учун эди-каныла шыралаган. Слер де ол ло санаала јепсенигер, нениҥ учун дезе эди-каныла шыралап јӱрген кижи кинчек этпей барат.
2 Јердеги јӱрӱминиҥ арткан ӧйин кижиниҥ кычаларына башкартпай, је Кудайдыҥ табыла ӧткӱрерге, оныҥ анайда эдип турганы ол.
3 Ӧткӧн ӧйлӧрдӧ кара јаҥдулар чылап јӱргенигер, болор. Балыр јӱрӱп, кычага башкартып, аракыдап, тойлоп-јыргап, ичип-јип, јескинчилӱ чалуларга бажырган эдигер.
4 Оныҥ учун олордыҥ јӱрӱмди јылыйтар керектеринде турушпай турганыгарды кайкап, олор слерди јамандап јадылар.
5 Олор саадабай тирӱлерди ле ӧлгӧндӧрди јаргылайтан Кудайга каруу берер.
6 Бого болуп ӧлгӧн дӧ улуска Сӱӱнчилӱ Јар јарлалган, олор, ончо улус чылап эт-канныҥ эткен керектери учун јаргылаткан бойлоры, тыныла Кудайдыйы чылап јӱрзин.
7 Је ончозыныҥ учы јуук. Анайдарда, керсӱ болыгар, мӱргип, сергек болыгар.
8 Элдеҥ озо бой-бойыгарга јаантайын карузып јӱригер, нениҥ учун дезе сӱӱш кӧп кинчектерди таштаттырып јат.
9 Арбанбай, бой-бойыгарга кӱндӱзек болыгар.
10 Кажыгар ла Кудайдыҥ јӱзӱн-башка јакшылыгын башкарып јадыгар. Оныҥ учун алган јайалтагарды тузаланып, бой-бойыгарга болужыгар.
11 Айдып турган кижи, Кудайдыҥ сӧстӧрин чилеп айтсын, серкпеде иштеп јӱрген кижи, Кудай берип турган кӱчле иштезин. Ол Иисус Христос ажыра ончозында макталзын деп, анайда эдигер. Ого чактардыҥ чакка мак ла јаҥ. Аминь .
Христосло кожо шыралаары
12 Кару улузым! Слерге Кудай отло ченелте ийзе, кайкабагар, ол слерге туш неме деп бодобогор.
13 Карын, сӱӱнигер, нениҥ учун дезе Христостыҥ шыраларында туружып јадыгар. Оныҥ магы ачылза, сӱӱнеригер ле јыргаарыгар.
14 Христостыҥ ады учун слерди јамандап турган болзо, кежиктӱ болгоныгар ол, нениҥ учун дезе Кудайдыҥ мактулу Тыны слерде амырап јат. Олор Оны јамандап јадылар, слер мактап јадыгар
[1] .
15 Слерге шыралаарга келишсе, ол шырагар ӧлтӱргени, уурдаганы, јаман эткени, ӧскӧ кижинийин кӱӱнзегени учун эмес болзын.
16 Христостыҥ кижизи чилеп шыралап јӱрген болзоҥ, уйалба, је андый салым учун Кудайды макта. Оныҥ адын аданып јӱргениҥ учун Оны макта.
17 Кудайдыҥ калыгынаҥ башталатан јаргыныҥ ӧйи једип келген ине. Озо бистеҥ башталза, Кудайдыҥ Сӱӱнчилӱ Јарына бакпай турган улусла не болор?
18Актузы јӱк арайдаҥ аргаданып турган болзо, Кудайга бӱтпезиле, кинчектӱзиле не болор? 19 Анайдарда, Кудайдыҥ табыла шыралап јӱргендер јакшыны эдип, Ого, сӧзине чындык Јайаачыга, јӱрӱмин бӱдӱмјилезин.
5
Кудайдыҥ ӱӱри
1 Анайдарда, мен, серкпениҥ јааны бойым, Христостыҥ шыразыныҥ керечизи ле ачылатан макта туружаачы кижи, слердиҥ јаандарыгарга баштанып турум:
2 Кудайдыҥ слерге берилген ӱӱрин кабырыгар. Је мыны албан јокко, бойыгардыҥ кӱӱнигерле, Кудайга јараарыла эдигер, уйатту кирелтеге болуп эмес, кӱӱнзеп эдигер.
3Кудай бӱдӱмјилегенди бийлебей башкарыгар, је ӱӱрге тем кӧргӱзигер.
4 Баш Кӱдӱчи ачылза, мактыҥ чалдыкпас кайралын аларыгар.
5 Анайда ок кичӱлер де, јаандарга багыгар, бой-бойыгарга сӧсуккур болуп, јобош болыгар, нениҥ учун дезе
Кудай бийиркектерге удурлажат,
јобожыгандарга јакшылык берет.
6 Оныҥ учун Кудайдыҥ кӱчи алдында јобожыгар, Ол слерди темдектелген ӧйдӧ бийикке кӧдӱрер.
7 Не де керегинде санааркабагар, Ого иженигер, нениҥ учун дезе Ол слерди кичееп кӧрӱп јӱрӱ.
8 Эрӱӱл, сергек болыгар! Слердиҥ ӧштӱгер, кӧрмӧс , кемди јуда салайын деп бедиреп, ыркыранган каракула чылап базып јӱрӱ.
9 Бек бӱдӱп, ого удура турыгар. Бу телекейде андый ок шырага слердиҥ карындаштарыгар да алдырып турганын билеригер.
10 Кандый ла јакшылыкты берип турган Кудай дезе бисти Иисус Христостогы Бойыныҥ мӧҥкӱлик магына кычырган. Слер кыска ӧйгӧ шыралаган кийнинде Ол Бойы слерди тӱзеткей, бек тургускай, кӱчтӱ, турумкай эткей.
11 Ого чактардыҥ чакка мак , јаҥ. Аминь .
Адакы сӧс
12 Мыны Силуанныҥ болужыла бичидим. Мен оны чындык карындаш деп бодоп јадым. Кычыру эдип ле керелеп, Кудайдыҥ чын јакшылыгы не болгонын слерге кыскарта бичидим. Бу јакшылыкта болуп јӱригер.
13 Слерди чилеп Кудай талдап алган Вавилондогы серкпе , база Марк уулым слерди уткып турулар.
14 Бой-бойыгарды јӱрегерде карузып уткыгар.
Ончогорго, Христос Иисустыҥ Бойында јӱргендерге, амыр. Аминь.
Петр апостолдыҥ экинчи самаразы
1
1Иисус Христостыҥ кулы ла апостолы Симон-Петрдаҥ – Кудайыстыҥ, Аргадаачы Иисус Христостыҥ, чындыгына једип, бис чилеп акту јӱректеҥ бӱдӱп турган улуска.
2 Кудайды ла Иисус Христос Кайраканысты билип турган тужыгарда слерге јакшылык ла амыр кожулзын.
Чындык билим
3 Оныҥ кудайлык кӱчи јӱрӱмге ле Кудайга беринерине керектӱ ончо немени биске тегин берип јат. Мыны ончозын бисти Бойыныҥ магыла, быйаныла кычырган Кудайды билип турганыс ажыра алып јадыбыс.
4 Анайып биске баалу-чуулу ла улудаҥ улу сӧс берилген. Ол сӧс бисти Кудайдыҥ бӱдӱмелин бойына алынзын, бу телекейдеги јайрадуга экелеечи кычадаҥ кыйышсын деп берилген.
5 Бого болуп ончо кӱчигерди салыгар; бӱдӱмјигерде бойыгардыйын кородып, кудайлык быйанга једигер. Кудайлык быйанга једип, Оныҥ табын билип алыгар.
6 Оныҥ табын билип, кӱӱнигердиҥ ээзи болыгар, кӱӱнигердиҥ ээзи болуп, турумкай болыгар, турумкай болуп, Кудайга беринген болыгар.
7 Кудайга беринген болуп, карындаштарды сӱӱгер, карындаштарды сӱӱп, ончо улуска карузыгар.
8 Бу ончозы слерде бар болуп, кожулып турза, Иисус Христос Кайраканысты билип аларында једими ле тузазы јок артпазыгар.
9 Кемде бу ончозы јок, ол сокор ло каралга, башкы кинчектерин арутайтанын ундып койгон.
10 Оныҥ учун, карындаштар, слерди Кудай кычырып ла талдап алганын јӱрӱмде кӧргӱзерге кичеенигер. Анайда эдип, качан да бӱдӱрилбезигер.
11 Анайып, Кайраканыстыҥ – Аргадаачы Иисус Христостыҥ мӧҥкӱлик Каандыгына кирерге слерге јайым јол ачылар.
12 Оныҥ учун мыны билип, бу чындыкта бек те турган болзогор, ол керегинде слерге јаантайын эске алындырар кӱӱним бар.
Христостыҥ магыныҥ керечилери
13 Бу байканда – бортык эт-канда јӱрген тужымда слерди эске алындырышла ойгозоры чын деп бодоп турум.
14 Меге Иисус Христос Кайраканыстыҥ ачканыла, удабастаҥ байканымды таштап баратанымды билерим.
15 Мен атана да берген соҥында слер мыны јаантайын эске алынып турзын деп, ончо кӱчимди салып кичеенерим.
16 Иисус Христос Кайраканыстыҥ кӱчин ле келгенин јарлап, слерге сананып тапкан чӱмдӱ куучындар айтпадыс ине, је бис Оныҥ улу учурын бойыстыҥ кӧзисле кӧрдис.
17 Ол Ада Кудайдаҥ кӱндӱ ле мак алып турарда, Ого теҥери магыныҥ бийигинеҥ мындый ӱн угулган: «Бу Мениҥ сӱӱген Уулым, Ондо Мениҥ јакшылыкту табым».
18 Теҥеридеҥ келген бу ӱнди Оныла кожо агару кырда болорыста укканыс.
19 База бисте јарлыктап айткан эҥ быжу сӧс бар. Ого баштанып, јакшы эдип јадыгар. Ол сӧс таҥ аткалакта, јӱректеригерде таҥ чолмон чыккалакта, караҥуй јерде јарыткыш чылап чалып јат.
20 Элдеҥ озо билип јӱригер: Агару Бичикте јарлыктап айткан кандый да сӧсти кижи бойы јартап болбос,
21 нениҥ учун дезе јарлыкчылардыҥ сӧзи кижиниҥ табыла качан да айдылбаган, је Кудайдыҥ агару улузы Агару Тынга баштадып, сӧсти Кудайдаҥ айткандар.
2
Тӧгӱн ӱредӱчилер
(Иуда 4-13)
1 Калыкта тӧгӱн јарлыкчылар да болгон. Анайып слерде база тӧгӱн ӱредӱчилер болор. Олор слерге ӧлӱмге экелетен ӱредӱ кийдирер, олорды јайымга садып алган Кайраканды јектеп, бойлоры бойлорын ӧлӱмге кийдирер.
2 Олордыҥ кийнинеҥ кӧп улус барып, балыр јӱрӱм јӱрер, олордоҥ улам чындыктыҥ јолы јамандалар.
3 Олор ачыркап, слерге сананып тапкан немелер айдып, слерди бойлорыныҥ тузазына болуп садып алар. Олорго јаргы туку качан белен, олорды ӧлӱм сакыйт.
4Кудай кинчек эткен ангелдерге де килебеген, олорды јаргыга јетире таамыныҥ карачкызына отургызып койгон.
5 Ол баштапкы телекейге де килебей, Кудайы јок улустыҥ телекейине чайык чыгарган, је чынныҥ јарлыктаачызы Нойды ла оныҥ билезиндеги јети кижини чеберлеп алган.
6 Ол Содом ло Гоморра калаларды јаргылап, јайрадып ла кубал эдип, келер ӧйдӧ Кудайы јок јӱрер улуска тем кӧргӱскен.
7 Јарамастулардыҥ јаман кылыгынаҥ арып-чылаган акту Лотты дезе аргадап алган.
8 Бу акту кижи олордыҥ ортозында јӱрӱп, јарамас керектерди кӧрӱп ле угуп, кӱнӱҥ сайын ичинде тыҥ шыралаган.
9 Анайдарда, Кайракан билер, Кудайга беринген улусты канайып ченелтедеҥ айрыйтанын, јарамастуларды дезе кезедип, јаргыныҥ кӱнине јетире тудатанын;
10 анчада ла эттиҥ быјар кычаларын ээчий барып, јаҥдарды јаман кӧрӱп тургандарды. Андый улус кал, кедер, ӧрӧ тургандарды јамандаарга коркыбай јадылар.
11 Ангелдер де олордоҥ чик-јок кӱчтӱ ле бек те болзо, Кайраканныҥ алдында олорды каралап јаргы этпей јадылар.
12 Бу улус санаа-укаа јок тындуларга тӱҥей: олор бӱткен сезимиле башкарынып јадылар, олорды тудуп, ӧлтӱрзин деп туулгандар; олор нени билбес, оны јамандап јадылар. Анайып, бойлоры бойлорын јайрадып, јоголып јадылар;
13 јарамас учун бойындыйын алар. Олор кӧккӧ тӱште јыргаарын јакшызынат. Олор – кирдиҥ ле јектиҥ тамчылары; слерле кожо болуп, бойлорыныҥ меке-тӧгӱниле сооттоп јадылар.
14 Олордыҥ кӧстӧри јӱк чайдам керектерди ле тӱгенбес кинчекти бедиреп јадылар. Олор арылык-берилик улусты мекелеп јадылар, јӱректери ачапка ӱренип калган; олор – каргыштыҥ уулдары.
15 Олор чике јолдоҥ чыгып, Восор уулы Валаамныҥ јолыла барып, аза бергендер. Валаам дезе јаман эткени учун тӧлӧлип турган кайралды сӱӱген.
16 Ол бойыныҥ јарамазы учун илезине чыгарылган: тил јок эштек кижиниҥ ӱниле айдып, јарлыкчыныҥ јӱӱлгек санаазын токтоткон.
17 Андый улус – суу јок тоҥмоктор, јотконго айдаткан булуттар ла туман. Олорго ӱргӱлји карачкыныҥ карачкызы белетелген.
18 Олор кӧп куру сӧстӧр айдып, азып јӱргендердеҥ јаҥы ырап баштаган улусты эттиҥ кычазына ла балыр јӱрӱмге јилбиркедип јадылар.
19 Олорго јайым береечи болодылар, је бойлоры – чириириниҥ кулдары, нениҥ учун дезе олор кемге јеҥдирткен, ого кулдар болуп јадылар.
20 Бу улус Кайраканды – АргадаачыИисус Христосты билеле, телекейдиҥ быјарынаҥ кыйыжып, бу быјарга ойто кирип, јеҥдиртип турза, олордыҥ айалгазы башкызынаҥ коомой болуп јат.
21 Олорго чынныҥ јолын билип албаганы артык болор эди. Оноҥ башка, ол јолды билип алала, олорго берилген агару јакылтадаҥ кайра бурылып јадылар.
22 Је андый улусла бу чындык кеп сӧстӧ айдылганыла болуп јат: «Ийт бойыныҥ кускузына бурылат», база: «Јунуп койгон чочко ойто ло балкашта аҥданат» .
Христос бурылар
3
1 Кару улузым! Слерге экинчи самара бичип турганым бу. Экилезинде эске алындырышла слерде ару санаалар ойгозып турум.
2 Башкыда агару јарлыкчылар айткан сӧстӧрди, база апостолдорыгар ажыра берилген Аргадаачы Кайраканныҥ јакылтазын сананып јӱригер.
3 Элдеҥ озо билип јӱригер: калганчы ӧйлӧрдӧ уйалбас электеечилер келер. Олор акту бойлорыныҥ кычаларыла башкарынып,
4 айдыжар: «Ол айтканыла, качан келер? Адаларыс ӧлӱп јат, је телекей јайалардаҥ бери ончозы ол ло бойы артып јат».
5 Олор мынайда айдып, теҥери ле јер Кудайдыҥ сӧзиле суудаҥ ла суу ажыра эдилгенин бойлорынаҥ бойлоры јажырып јадылар.
6 Ол до туштагы телекей чайыкка чӧҥӱп, јоголгон.
7 Је эмдиги теҥери ле јер Кудайдыҥ сӧзиле анайып ок отко чеберлелет; олор јаргыныҥ кӱнине ле Кудайы јок улусты јоголторго чеберлелет.
8 Је бу бир неме слердеҥ туйук болбос учурлу, кару улузым: Кайраканга бир кӱн муҥ јыл бодолду, муҥ јыл бир кӱн бодолду.
9Кайракан Бойыныҥ берген сӧзин бӱдӱрерге табыланбайт; кезик улус оны табыланыш деп бодойт. Је Ол биске узак чыдажат, нениҥ учун дезе кем де ӧлӱп калбазын, карын, ончо улус кинчегин алынып, Кудайга баштанзын деп кӱӱнзейт.
10Кайраканныҥ кӱни тӱнде уурчы чылап келер, ол тушта теҥери табыштанып јоголор, телекейдиҥ тӧзӧлгӧзи дезе кӱйӱп јайрадылар, јер ле ондогы ончо керектер кӱйӱп калар.
11 Бу ончозы мынайда јайрадылар. Айдарда, слер, агару јӱрӱмле јӱрген, Кудайга беринген улус,
12 слер, Кудайдыҥ кӱни келерин сакып, оны јылгырладып тургандар, кандый болор учурлу? Ол кӱнде теҥери јалбырап, јайрадылар, телекейдиҥ тӧзӧлгӧзи кайылар.
13 Је Оныҥ берген сӧзиле, чындык бар јаҥы теҥерини ле јаҥы јерди сакып јадыбыс.
14 Оныҥ учун, кару улузым, мыны сакып, Оныҥ алдына быјарзыбаган, јек јок ло амыр-энчӱде келерге кичеенип,
15 Кайраканыстыҥ узак чыдажып турганы слерге аргадаш деп оҥдогор. Ол ок керегинде слерге сӱӱген Павел карындажыс бичиген эди. Ол мынайда ого берилген ойгорлыкла бичиген.
16 Анайып ок ол керегинде Павел ончо самараларында айдат. Бу самараларда оҥдоорго кӱч немелер бар, олорды неме билбес ле арылык-берилик улус ӧскӧ дӧ Агару Бичиктерди чилеп, јастыра јартап, бойлорын ӧлӱмге экелип јадылар.
17 Анайдарда, слер, кару улузым, мыны озолондыра билип, јарамастулардыҥ асканына тартылбаска ла бӱдӱп турганыгарды јылыйтпаска чеберленигер.
18 Је Кайраканыстыҥ, Аргадаачы Иисус Христостыҥ, јакшылыгын алып, Оны билип, ӧзигер. Ого эмди ле ӱргӱлјиге мак . Аминь .
Иоанн апостолдыҥ баштапкы самаразы
1
Христос – Јӱрӱмниҥ Сӧзи
1 Слерге бажынаҥ ала не болгонын, нени укканысты, бойыстыҥ кӧзибисле нени кӧргӧнисти, нени ајыктаганысты, колдорыс неге тийгенин – Јӱрӱмниҥ Сӧзи керегинде бичип турубыс.
2 Јӱрӱм ачыларда, бу ӱргӱлји Јӱрӱмди кӧргӧнис, Оны слерге керелеп ле јарлап турубыс. Ол Адада болгон, биске ачылган.
3 Нени кӧргӧнисти ле укканысты слерге де јарлап, слер де бисле бирлик болзын деп турубыс. Бис Адабысла, Оныҥ Уулы Иисус Христосло бирлик.
4 Сӱӱнчигер толо болзын деп, мыны слерге бичип турганыс бу.
Јарыкта базып јӱригер
5 Је бат, Оноҥ угала, эмди слерге јарлап турган Јар: Кудай – ол јарык, Оныҥ Бойында кандый да караҥуй јок.
6 Оныла бис бирлик деп айдып, је караҥуйда базып јӱрген болзобыс, тӧгӱнденип, чындыкла этпей јадыбыс.
7 Ол јарыкта јӱргени чилеп, јарыкта базып јӱрген болзобыс, бойы бойыбысла бирлик болгоныс ол. Анайып, Оныҥ Иисус Христос Уулыныҥ каны бисти кандый ла кинчектеҥ арутайт.
8 Бисте кинчек јок деп турган болзобыс, бойысты бойыс астырып јадыбыс, бистиҥ бойыбыста чындык јок.
9 Кинчектеристи айдынып турган болзобыс, Ол, чындык ла акту Бойы, кинчектеристи таштап, бисти кандый ла тӧгӱннеҥ арутаар.
10 Кинчек этпедис дежип турган болзобыс, Оны тӧгӱнчи эдип јадыбыс, Оныҥ сӧзи бистиҥ бойыста јок.
2
Јаҥы јакылта – сӱӱш
1 Балдарым! Слерди кинчек этпезин деп, мыны слерге бичип турум. Је кем кинчек эткен болзо, бисте АктуИисусХристос бар. Ол Ада алдында бис учун сурап јат.
2 Ол Бойы – бистиҥ кинчектерис учун, јаҥыс та бистийи эмес, бастыра телекейдиҥ улузыныҥ да кинчектери учун Кудайла јараштыраачы болот.
3 Оны билип алганысты Оныҥ јакылталарын чеберлеп јӱргенистеҥ кӧрӧдис.
4 «Оны билип алгам» деп айдып, јакылталарын чеберлебей турган кижи – тӧгӱнчи, оныҥ бойында чындык јок.
5 Оныҥ сӧзин бӱдӱрип турган кижиниҥ бойында чын ла Кудайдыҥ сӱӱжи толо кемине јеткен. Бис Оныла бирлик деп, мынаҥ биледис.
6 Оныҥ Бойында јӱрӱп јадым дегени, Ол чылап эдер учурлу.
7 Кару улузым! Слерге јаҥы эмес, слерде бажынаҥ ала бар болгон јебрен јакылтаны бичип турум. Ол слерге бажынаҥ ала берилген. Бу јебрен јакылта – слер уккан сӧс.
8 Је ол ло ӧйдӧ Оныҥ Бойында ла слердиҥ бойыгарда чыны не болгоны керегинде слерге јаҥы јакылта бичип турум, нениҥ учун дезе караҥуй ӧдӱп јат, чын јарык качан ок јарыдып јат.
9 Бойын јарыкта деп айдып, карындажын јаман кӧргӧни, эмдиге јетире караҥуйда.
10 Карындажын сӱӱп турганы, јарыкта јӱрет, оныҥ бойында бӱдӱрилер буудак јок.
11 Карындажын јаман кӧргӧни – карачкыда, ол карачкыда базып јӱрет, кайдаар барып јатканын билбейт, нениҥ учун дезе карачкы оныҥ кӧзин сокорткон.
12 Слерге бичип турум, балдар, нениҥ учун дезе Ого болуп кинчектеригер ташталган.
13 Слерге бичип турум, адалар, нениҥ учун дезе бажынаҥ ала Бар Болгонды билип алдыгар. Слерге бичип турум, јииттер, нениҥ учун дезе слер јаманды јеҥдигер.
14 Слерге бичидим, балдар, нениҥ учун дезе слер Аданы билип алдыгар. Слерге бичидим, адалар, нениҥ учун дезе слер Башталганы јокты билип алдыгар. Слерге бичидим, јииттер, нениҥ учун дезе слер кӱчтӱ, Кудайдыҥ сӧзи бойыгарда јӱрет, слер јаманды јеҥдигер.
15 Телекейдиҥ јӱрӱмин, телекейде бар немени де сӱӱбегер. Телекейдиҥ јӱрӱмин сӱӱп турган кижиниҥ бойында Аданыҥ сӱӱжи јок,
16 нениҥ учун дезе телекейде бары ончозы: эт-кан кычазы, кӧс кычазы, јадын-јӱрӱмде оморкойтоны Аданаҥ эмес, телекейдеҥ келип јат.
17 Телекейдиҥ јӱрӱми де ӧдӱп јат, оныҥ кычазы база, Кудайдыҥ табын бӱдӱрип турганы – ӱргӱлјиге јӱрет.
Калганчы ӧйдиҥ антихристтери
18 Балдар! Калганчы ӧй. Антихрист келип јат деп укканыгар. Эмди кӧп антихристтер табылды. Мынаҥ калганчы ӧй деп биледис.
19 Олор бистеҥ чыккан, је бистийи болбогон. Бистийи болгон болзо, бисле кожо артар эди. Је олор чыгып барган, мынаҥ ончозы бистийи эмес деп ачылган.
20 Слер Агарудаҥ майлаш алганыгар, ончозын билеригер.
21 Слерге чындыкты билбегенигер учун бичиген эмезим, карын, слер оны билер учун, кандый да тӧгӱн чындыктаҥ болор аргазы јогын билип турганыгар учун бичидим.
22 Кем тӧгӱнчи? Иисус ол Христос болгонын јаратпай турганы. Ол – Аданы ла Уулды јаратпай турган антихрист.
23 Уулды јаратпай турган не ле кижиде Ада да јок. Уулды јарадаачыда Ада да бар.
24 Бажынаҥ ала уккан немегер слердиҥ бойыгарда јӱргей. Бажынаҥ ала уккан немегер слердиҥ бойыгарда јӱрзе, слер де Уулда ла Адада јӱреригер.
25 Оныҥ биске берер болгоны – ол ӱргӱлји јӱрӱм.
26 Мыны слерди астырып турган улус керегинде слерге бичидим.
27 Оныҥ Бойынаҥ слер алган майлаш дезе слердиҥ бойыгарда јӱрет. Слерди кижи ӱредери слерге керек јок. Је шак бу майлаш слерди ончого ӱредип турган учун ла ол чын болгоны, тӧгӱн эмес учун, слерди ол канайда ӱреткен, ондо болуп јӱригер.
28 Анайдарда, балдар, Оныҥ Бойында болуп јӱригер. Ол келзе, бисте бӱдӱмји болор, Оныҥ келген кӱнинде Оныҥ алдында уйатка тӱшпезис.
29 Ол акту деп билер болзогор, чынды эдеечи не ле кижи Оныҥ Бойынаҥ туулганын билигер.
3
Кудайдыҥ балдары
1 Куйдыҥ балдары деп адаларга Адабыс биске кандый сӱӱш бергенин кӧригер. Бис чындаптаҥ Кудайдыҥ балдары. Бу телекейдиҥ улузы Оны билип албаган учун бисти билбес.
2 Кару улузым! Бис эмди Кудайдыҥ балдары. Је кандый болорыс, эм тура ачылгалак. Христос ачылза, Ого тӱҥей болорысты билерис, нениҥ учун дезе Ол кандый болгонын кӧрӱп ийерис.
3 Ого мындый ижемјилӱ кандый ла кижи, Ол ару болгоны чылап, бойын арутайт.
4Кинчек эдеечи кандый ла кижи јарамасты да эдет. Кинчек – ол јарамас.
5 Ол бистиҥ кинчектеристи Бойына аларга ачылганын ла Оныҥ Бойында кинчек јогын слер билеригер.
6 Оныла бирлик јӱреечи кандый ла кижи кинчек этпейт. Кинчек эдеечи кажы ла кижи Оны кӧрбӧгӧн, Оны билип албаган.
7 Балдар! Слерди кижи астыктырбазын. Кудай акту болгоны чылап, чынды эдеечи акту.
8 Кинчек эткен кижи – кӧрмӧстӧҥ, нениҥ учун дезе озо баштап кӧрмӧс кинчек эдет. Мыныҥ учун кӧрмӧстиҥ керектерин бузарга Кудайдыҥ Уулы ачылган.
9 Кудайдаҥ туулган не ле кижи кинчек этпейт, нениҥ учун дезе Оныҥ ӱрени оныҥ бойында јӱрет. Ол кинчек эдип болбос, нениҥ учун дезе Кудайдаҥ туулган.
10 Кудайдыҥ балдары ла кӧрмӧстиҥ балдары мынайда танылып јат: чынды этпей, карындажына карузыбай турган кандый ла кижи – Кудайдаҥ эмес.
Бой-бойыгарга карузыгар
11 Бат, бажынаҥ ала слер уккан јар: бис бой-бойыбыска карузыыр учурлу.
12 Јаманга баштадып, бойыныҥ карындажын ӧлтӱрген Каиндий болбогор. Нениҥ учун оны ӧлтӱрген? Оныҥ керектери јаман, карындажындыйы акту болгон учун.
13 Бу телекейдиҥ улузы слерди јаман кӧрӱп турган болзо, кайкабагар, карындаштар.
14 Ӧлӱмнеҥ јӱрӱмге кечкенисти бис билерис, нениҥ учун дезе карындаштарга карузып јадыбыс. Карындажына карузыбай турганы, ӧлӱмде јӱрет.
15 Бойыныҥ карындажын јаман кӧрӧӧчи кандый ла кижи, – кижи ӧлтӱреечи. Кандый да ӧлтӱреечиде ондо јӱретен ӱргӱлји јӱрӱм јок деп, слер билеригер.
16 Ол бис учун Бойыныҥ јӱрӱмин бергенинеҥ сӱӱшти билип алганыс. Бис те тыныбысты карындаштар учун салар учурлу.
17 Бу јерде јеткилдӱ бойы, карындажы немеге јединбей турганын кӧрӱп, кӧзин јапкан кижиде Кудайдыҥ сӱӱжи канайып јӱретен?
18 Балдар! Сӧслӧ, тилле эмес, је керекле, чынла сӱӱйли.
19-20 Мынаҥ бис чындыктаҥ болгонысты билерис. Јӱрегис бисти јаргылап та турган болзо, Кудайдыҥ алдында јӱрегисти токынадып койорыс, нениҥ учун дезе Кудай јӱрегистеҥ јаан, Ол ончозын билер.
21 Кару улузым! Јӱрегис бисти јаргылабай турган болзо, бис Кудайдыҥ алдында ачык-јарык.
22 Нени де суразабыс, Оноҥ алып јадыбыс, нениҥ учун дезе, Оныҥ јакылталарын чеберлеп, Оныҥ алдында јараганды эдип јадыбыс.
23 Оныҥ јакылтазы мындый: бис Оныҥ Уулына, Иисус Христоско, бӱдер учурлу, Оныҥ биске јакыганыла бой-бойыбыска карузыыр учурлу.
24 Оныҥ јакылталарын чеберлеечи, Оныҥ Бойында јӱрет. Кудай – ол кижиниҥ бойында. Ол бистиҥ бойыбыста јӱргенин, Ол биске берген Тыннаҥ билип аладыс.
4
Кудай – ол сӱӱш
1 Кару улузым! Болгон-тушкан тынга бӱтпегер, је тындарды ченегер, олор Кудайдаҥ ба деп, нениҥ учун дезе телекейге кӧп тӧгӱн јарлыкчылар чыккан.
2 Кудайдыҥ Тынын мынайда билип аларыгар: эт-канла келген Иисус Христосты јарадып турган кандый ла тын – Кудайдаҥ.
3 Эт-канду келген Иисус Христосты јаратпай турган кандый ла тын – Кудайдаҥ эмес, ол антихристтиҥ тыны. Слер бу антихристти келип јат деп укканыгар, эмди ол качан ок телекейде.
4 Слер Кудайдаҥ, балдар, олорды јеҥдигер, нениҥ учун дезе слердиҥ бойыгарда Јӱреечи, телекейде јӱргеннеҥ јаан.
5 Олор телекейдеҥ, оныҥ учун телекейлеп айдат, телекей олорды угат.
6 Бис Кудайдаҥ: Кудайды билери бисти угат, Кудайдаҥ эмези бисти укпайт. Мынаҥ бис чындыктыҥ тынын ла азыштыҥ тынын таныйдыс.
7 Кару улузым! Бой-бойыбысты сӱӱйли, нениҥ учун дезе сӱӱш – Кудайдаҥ. Сӱӱп турган кажы ла кижи Кудайдаҥ туулган, ол Кудайды билер.
8 Сӱӱбей турганы, Кудайды билип албаган, нениҥ учун дезе Кудай – ол сӱӱш.
9 Ол ажыра бисти јӱрӱм алзын деп, Кудай телекейге Бойыныҥ сок јаҥыс Уулын ийген. Мынызыла Кудайдыҥ сӱӱжи бистиҥ бойыбыста ачылган.
10 Сӱӱш дезе, Кудайды бис сӱӱгенисте эмес, је Ол бисти сӱӱп, бистиҥ кинчектерис учун јараштыраачы эдип Бойыныҥ Уулын ийгенинде.
11 Кару улузым! Кудай бисти анайда сӱӱп турган болзо, бис те бой-бойыбысты сӱӱр учурлу.
12 Кудайды кем де качан да кӧрбӧгӧн, је бис бой-бойыбысты сӱӱп јӱрген болзобыс, Кудай бистиҥ бойыбыста јӱрет, Оныҥ сӱӱжи бистиҥ бойыбыста толо кемине јеткен.
13 Бис Оныҥ Бойында, Ол бистиҥ бойыбыста јӱрӱп турганын билип јадыбыс, нениҥ учун дезе Ол биске Бойыныҥ Тынынаҥ берген.
14 Ада Уулын телекейдиҥ улузыныҥ Аргадаачызы эдип ийгенин бис кӧргӧнис, оны керелеп турубыс.
15 Иисус – ол Кудайдыҥ Уулы деп јарадып турган кижиниҥ бойында Кудай јӱрет, ол Кудайдыҥ Бойында.
16 Кудайдыҥ биске сӱӱжин билип алганыс, ого бӱткенис. Кудай – ол сӱӱш, сӱӱштиҥ бойында јӱреечи, Кудайдыҥ Бойында јӱрет, Кудай оныҥ бойында.
17 Бу ажыра сӱӱш бистиҥ бойыбыста бӱткен. Јаргыныҥ кӱнинде бӱдӱмјилӱ болорыс, нениҥ учун дезе Ол кандый, бу телекейде бис те андый.
18 Сӱӱште коркыш јок, је толо сӱӱш коркышты чыгара сӱрӱп јат, нениҥ учун дезе коркыш кезедишле колбулу. Коркып турган кижи сӱӱште толо кемине јетпес.
19 Бис Оны сӱӱрис, нениҥ учун дезе Ол бисти озо сӱӱген.
20 «Мен Кудайды сӱӱп јадым» деп айдып, бойыныҥ карындажын јаман кӧрӱп турган кижи – тӧгӱнчи. Кӧрӱп турган карындажына карузыбазы, кӧрбӧй турган Кудайды сӱӱп болбос.
21 Мындый јакылтаны Оноҥ алганыс: Кудайды сӱӱп јӱргени, бойыныҥ карындажына да карузып јӱрзин.
5
Телекейди јеҥгени – Кудайга бӱткенис
1Иисус – ол Христос деп бӱткен кажы ла кижи Кудайдаҥ туулган. Тууганды сӱӱген кижи, Оныҥ Бойынаҥ туулганды да сӱӱп турганы ол.
2 Кудайдыҥ балдарын сӱӱп турганысты мынаҥ биледис: Кудайды сӱӱп, Оныҥ јакылталарын бӱдӱрип јӱрзебис.
3 Кудайдыҥ јакылталарын бӱдӱрип јӱрзебис – Оны сӱӱп јадыбыс. Оныҥ јакылталары уур эмес,
4 нениҥ учун дезе Кудайдаҥ туулганы бу телекейдиҥ јаҥын јеҥет. Телекейдиҥ јаҥын јеҥген бу јеҥӱ, – бистиҥ бӱдӱмјибис.
5 Кем телекейдиҥ јаҥын јеҥет? Иисус – ол Кудайдыҥ Уулы деп бӱдӱп турган кижи телекейдиҥ јаҥын јеҥет.
6 Иисус Христос биске суу, кан ла Тын ажыра келген. Јаҥыс та суула эмес, је суула, канла. Онызын Тын керелейт, нениҥ учун дезе Тын – ол чындык.
7 Теҥериде ӱчӱ керелейт: Ада, Сӧс лӧ Агару Тын . Бу ӱчӱниҥ учуры јаҥыс.
8 Јерде ӱчӱ керелейт: тын, суу ла кан. Ӱчӱлези бирӱни керелейт.
9 Улустыҥ керезин јарадып турган болзобыс, Кудайдыҥ керези – јаан. Бат, Кудайдыҥ керези: Ол Бойыныҥ Уулын керелейт.
10 Кудайдыҥ Уулына бӱдеечи, бойында бойы керелӱ. Кудайга бӱтпей турганы, Оны тӧгӱнчи эдет, нениҥ учун дезе ол Кудай Бойыныҥ Уулын керелеген кереге бӱтпеген.
11 Кере дезе Кудай биске ӱргӱлји јӱрӱм бергенинде, бу јӱрӱм – Оныҥ Уулында.
12 Уулдузы јӱрӱмдӱ, Кудайдыҥ Уулы јогы – јӱрӱм јок.
13 Слер ӱргӱлји јӱрӱмдӱ болгоныгарды билзин деп, мыны слерге, Кудайдыҥ Уулына бӱдӱп турган улуска, бичидим.
14 Оныҥ алдында бисте бар бӱдӱмји – Оныҥ табыла нени суразабыс, Ол бисти угуп турганында.
15 Нени де суразабыс, Ол бисти угуп турганын билер болзобыс, Оноҥ сураганысты алып турганысты да билерис.
16 Ӧлӱмге јетирбес кинчек эдип турган карындажын кӧргӧн кижи мӱргизин, Кудай ого јӱрӱм берзин. Ӧлӱмге апарбас кинчек эткен улус керегинде айдадым. Ӧлӱмге јетирер кинчек бар: андый кинчек эдеечилер учун оны мӱргизин деп айтпай јадым.
17 Кандый ла тӧгӱн – ол кинчек, је ӧлӱмге экелбес кинчек бар.
18 Бис билерис, Кудайдаҥ туулган кандый ла кижи кинчек этпей јат. Је Кудайдаҥ туулган кижи бойын чеберлеп јат, ого јаман тийбей јат.
19 Бис – Кудайдаҥ деп, бис билерис. Телекей дезе бӱткӱлинче јаманныҥ табында.
20 Бисти Чын Болгонды билип турзын деп, Кудайдыҥ Уулы келип, биске санаа бергенин, бис билерис. Бис – Чын Болгондо, Оныҥ Иисус Христос Уулында. Ол – чын Кудай ла ӱргӱлји јӱрӱм.
21 Балдар! Бойыгарды чалулардаҥ чеберлегер. Аминь .
Иоанн апостолдыҥ экинчи самаразы
1 Серкпениҥ јаанынаҥ – талдап алган абакайга ла оныҥ балдарына. Мен слерге чынынча карузып јадым, јаҥыс та мен эмезим, је чындыкты билип алган ончо улус.
2 Бу чындык бойыбыста јӱрӱп, бисле кожо ӱргӱлјиге болор.
3 Слерле Ада Кудайдаҥ ла Аданыҥ Уулы ИисусХристос Кайраканнаҥ чындыкта ла сӱӱште јакшылык, буурзаш, амыр болгой.
Чындык ла сӱӱш
4 Биске Ада берген јакылтала чындыктыҥ јолында базып јӱргендерди балдарыҥ ортодо тапканыма сӱреен сӱӱндим.
5 Эмди сени сурап турум, абакай: бойы бойыбыска карузып јӱрели. Мен сеге јаҥы эмес, је озодоҥ бери болгон јакылтаны бичийдим.
6 Сӱӱш – ол Кудайдыҥ јакылталарыла јӱргенис. Слер башкыдаҥ ала уккан јакылта бу: сӱӱште јӱригер,
7 нениҥ учун дезе эт-канла келген Иисус Христосты јаратпай турган кӧп астыраачылар телекейге кирген. Андый кижи – тӧгӱнчи ле антихрист .
8 Неге болуп иштегенисти биске јылыйтпаска, је толо кайрал аларга, ајарынып јӱригер.
9 Христостыҥ ӱредӱзинде јӱрбей, оноҥ озолоп турган кандый ла кижиде Кудай јок; Христостыҥ ӱредӱзинде јӱрген кижиде Адазы да, Уулы да бар.
10 Слерге келип, бу ӱредӱни экелбей турган кижини ӱйге кийдирбегер, уткыбагар да.
11 Оны уткуучы, оныҥ јаман керектеринде туружат.
12 Слерге бичийтеним кӧп эди, је чаазынга чернеле бичиир кӱӱним јок. Слерге барып, акту бойыгарла эрмектежерим деп, иженип турум. Ол тушта сӱӱнчигер толо болор.
13 Кудай талдап алган эјеҥниҥ балдары сеге эзен айдып туру. Аминь .
Иоанн апостолдыҥ ӱчинчи самаразы
1 Серкпениҥ јаанынаҥ – кару Гаийге. Мен ого чынынча буурзап јадым.
2 Кару карындаш! Тыныҥ чылап, ончозында једимдӱ болуп, сени су-кадык јӱрзин деп мӱргийдим.
Чында јӱрери
3 Карындаштар келип, сениҥ чындыгыҥды, чындыкта канайып базып јӱргениҥди керелеерде, сӱреен сӱӱндим.
4 Балдарым чындыкта базып јӱргендерин угарынаҥ јаан сӱӱнчи менде јок.
5 Кару карындаш! Карындаштарга ла ӧскӧ јердиҥ улузына нени эткениҥде, чын эдип јадыҥ.
6 Олор сениҥ сӱӱжиҥди серкпе алдында керелеген. Кудайга јарамык эдип, олорго јорыгын улалтарга болушсаҥ, јакшы эдериҥ.
7 Олор ӧскӧ улустаҥ нени де албай, Христоско болуп јолго чыккан ине.
8 Анайдарда, биске чындыкта кожо туружарга, бис олордый улусты јӧмӧӧр учурлу.
Јаман эдеечи – Кудайды кӧрбӧгӧн
9 Мен серкпеге бичиген эдим, је олордо баштапкы болорго сӱӱйтен Диотреф бисти јуутпай јат.
10 Оныҥ учун келзем, оныҥ эдип јӱрген керектерин эске алындырарым. Ол бис керегинде јаман куучын-эрмек јайат. Онызыла болорзынбай, карындаштарды бойы да јуутпай, јуударга кӱӱнзеген улусты буудактап, серкпедеҥ чыгара сӱрет.
11 Кару карындаш! Јаманга эмес, јакшыга тӱҥейлеш. Кем јакшыны эткен – Кудайдаҥ. Јаман эдеечи кижи – Кудайды кӧрбӧгӧн.
12 Димитрий керегинде бастыра улус ла чындыктыҥ бойы јакшы керелейт. Анайда ок бис те керелейдис. Бистиҥ керебис чын болгонын билеригер.
13 Сеге бичийтеним кӧп эди, је сеге чернеле, каламла бичиир кӱӱним јок.
14 Сени удабас кӧрӧрим деп, иженип турум. Ол тушта акту бойыбыс эрмектежерис.
15 Сеге амыр јетсин. Сеге најылар эзенин айдып турулар. Најылардыҥ кажызына ла эзенисти јетир. Аминь .
Иуда апостолдыҥ самаразы
1Иисус Христостыҥ кулынаҥ, Иаковтыҥ Иуда карындажынаҥ – слерге, агарулалган, кычырылган, Ада Кудай сӱӱген ле Иисус Христос чеберлеген улуска.
2 Слерге быйан, амыр ла сӱӱш кожулзын.
Кудайга чындык болорын чеберлегер
3 Кару улузым! Бистиҥ текши аргаданыжыс керегинде бичиирге сӱрекей кӱӱнзедим. Оныҥ учун агаруларга Кудайдаҥ бир катап ӱргӱлјиге берилген бӱдӱмји учун слерди тартышсын деп, слерге кычыру бичиири керектӱ деп бододым.
4 Ортогорго бир кезик улус сӱмеленип кирген. Андый улуска јебрен ӧйлӧрдӧҥ ала јаргы јарлалган. Олор Кудайга чындык эмес, Кудайыстыҥ јакшылыгын алып, оны саҥ-тескери эдип, тудунбас јӱрӱмиле јӱргенче. Олор сок јаҥыс Ээбис Кудайды, Иисус Христос Кайраканысты, јектеп јадылар.
5 Мыны билер де болзогор, слерге эске алындырар кӱӱним бар: Кайракан калыкты Египет јеринеҥ бир катап ӱргӱлјиге аргадайла, оноҥ бӱтпегендерди јоголтып койгон.
6 Ол анайып ок баштаҥы айалгазын чеберлебей, јӱрген јерин таштап барган ангелдерди улу кӱнде јаргылаарга, карачкыда ӱргӱлјиге кӱлӱде тудуп јат.
7 Анайда ок Содом ло Гоморрала, јакалай калаларла болгон. Олордыҥ улузы анайып балыр кылынып, ӧскӧ эт-канды бедирегендер. Бу учун олор ӧчпӧс оттыҥ кезедӱзин алып, тем эдип кӧргӱзилген.
8 Шак мынайда байагы улусла болор. Олор бойлорыныҥ сезим санаазыла азып, бойы бойлорын быјарсыдып, башкараачыларды јектеп, теҥериниҥ јаҥдарын јамандап јадылар.
9 Архангел Михаил дезе Моисейдиҥ эт-каны керегинде кӧрмӧслӧ эрмектежип, оны јамандап бурулаарга тидинбей, айткан: «Сеге Кайракан табын бербезин».
10 Бу улус нени билбес, оны јамандап јадылар; санаа-укаа јок тындулар чылап, бӱткен сезимиле нени билер, оныла бойлорын јайрадып јадылар.
11 Олорго ачу-корон, нениҥ учун дезе Каинниҥ јолыла барып јадылар; Валаам бойыныҥ асканы учун алган кайралга јайылып јадылар; удурлажуда Корей чилеп ӧлӱп јадылар.
12 Андый улус карындаштык курсак јииринде кир болуп јат. Олор слерле кожо јыргап, бойлорын коркыш јокко тойдырат. Олор – салкынга айдаткан јаҥмыр јаадырбас булуттар; јиилек јок, эки катап ӧлӱп калган, тазылы кодорылган кӱски агаштар.
13 Олор – бойлорыныҥ быјарыла кӧбӱктелген талайдыҥ калапту толкулары, азып јӱрген јылдыстар. Олорго ӱргӱлјиге карачкыныҥ карачкызы белетелген.
14 Олор керегинде баштапкы кижиниҥ јетинчи калдыгы Енох јарлыкчы да айткан: «Бат, Кайракан Бойыныҥ тӱмен агаруларыла кожо келип јат.
15 Ол кажы ла кижини јаргылаарга келип јат. Ол кажы ла кижини Кудайга удура эткен јаман керектери учун, Кудайы јок јӱрген кинчектӱлерди Ого удура айткан ончо кату сӧстӧри учун јаргылаар».
16 Бу – јаантайын калактап, јӱрӱмине комыдап, кычазыла (кинчектӱ ле јарамас) кылынып јӱрген улус. Олор кӧӧрӧм сӧстӧр айдадылар, бойыныҥ тузазына болуп, улус алдында јарамзыйдылар.
17 Је слер, кару улузым, Иисус Христос Кайраканыстыҥ апостолдоры башкыда айткан сӧстӧрди сананып јӱригер.
18 Калганчы ӧйдӧ Кудай јок кычаларыла кылынып јӱрген электеечи улус табылар деп, олор слерге айткан.
19 Бойлорын бӧлӱп турган бу улус (бӱдетенниҥ бирлигинеҥ) тынла эмес, сезимле јӱрӱп јадылар.
20 Слер дезе, кару улузым, бойыгардыҥ јӱрӱмигерди агару бӱдӱмјигерге тӧзӧп, Агару Тынла мӱргигер.
21 Ӱргӱлји јӱрӱм аларга, Иисус Христос Кайраканыстаҥ быйан алынып, бойыгарды Кудайдыҥ сӱӱжинде чеберлегер.
22 Эреҥистелип јӱрген кезик улуска быйан эдигер,
23 кезигин коркыдып, оттоҥ ала койып аргадагар. Кезигине база быйан эдигер, је Кайракан алдында айап, эт-канныҥ кинчегиле быјарсыган кийимнеҥ де јескинигер.
24 Кудай слерди јыгыларынаҥ аргадаар ла Бойыныҥ магы алдында јек јок ло сӱӱнчиде тургузар аргалу.
25 Ого, Бирлик, Ойгордоҥ Ойгор Кудайга, Аргадаачыбыска, ончо чактардаҥ озо, эмди ле ончо чактарга Иисус Христос Кайраканыс ажыра мак , улулык, кӱч ле јаҥ. Аминь .
Павел апостолдыҥ Римдеги серкпеге самаразы
1
Ончо калыктарга Сӱӱнчилӱ Јар
1Христос Иисустыҥ кулынаҥ, кычырылган Павел апостолдоҥ.
Мен Кудайдыҥ Сӱӱнчилӱ Јарын јарлаарга тудулгам.
2 Башкыда Ол Бойыныҥ јарлыкчылары ажыра бу Јар керегинде Агару Бичикте сӧзин берген.
3-4 Бу Јар Оныҥ Уулы – Иисус Христос Кайраканыс керегинде. Ол Давидтиҥ угынаҥ кижи чилеп туулган ла агарулыктыҥ тыныныҥ кӱчиле тирилгени ажыра Кудайдыҥ Уулы деп ачылган.
5 Ол ажыра јакшылык алып, ончо калыктар Оныҥ адына болуп Кудайга бӱдӱп, Ого уккур болзын деп, апостолдор боло бергенис.
6 Бу калыктардыҥ ортозында слер де, Иисус Христостыйы болорго кычырылган улус, јӱрӱп јадыгар.
7 Слерге, Кудай сӱӱп турган, Оныҥ агару калыгы болорго кычырылган, Римде јӱрген ончо улуска, Кудай Адабыстаҥ ла Иисус Христос Кайраканнаҥ јакшылык ла амыр јетсин.
8 Элдеҥ озо Иисус Христос ажыра ончогор учун Кудайымга алкыш-быйаным айдып турум, нениҥ учун дезе бӱдӱп турганыгар керегинде бастыра телекейде јарлалат.
9 Кудай мениҥ керечим: Оныҥ Уулы керегинде Сӱӱнчилӱ Јар јарлап, Ого тынымла бажырып јӱрӱм. Слерди туркаары эске алынып,
10 мӱргип, Кудайдыҥ табыла качан бирде слерге келер аргалу болойын деп, јаантайын сурайдым.
11 Агару Тыннаҥ алган јайалтаны берейин, слерди тыҥыдайын деп, слерди кӧрӱксеп јадым.
12 Ӧскӧртӧ айтса, ортогордо болзом, бӱдӱп турганыс ажыра бой-бойыстаҥ кӧкӱдӱ аларыс, слер менеҥ, мен слердеҥ аларым.
13 Слерди билзин деп турум, карындаштар: слерге кӧп катап келерге јазангам, је эмдиге јетире буудактарга учурагам. Слерге келип, ӧскӧ калыктардыҥ ортозында чылап, слердиҥ де ортогордо ижимниҥ турултазы болзын дегем.
14 Мен еллиндерге ле ӧскӧ улуска, ойгорлорго ло неме билбестерге јарлыктаар учурлу.
15 Анайдарда, мен керегинде айтса, слерге де, Римде јӱрген улуска, Сӱӱнчилӱ Јар јарлаарга белен.
16 Мен Христостыҥ Сӱӱнчилӱ Јарынаҥ уйалбай јадым, нениҥ учун дезе ол – Кудайдыҥ кӱчи, ол бӱдӱп турган ончо улусты аргадайт: озо баштап иудейлерди, анайда ок еллиндерди.
17 Бу Јар улусты Кудайга бӱткени ажыра оноҥ кӧп бӱдерине экелип, Кудай канайда актап турганын кӧргӱзет, бичилгениле: «Акту кижи бӱдӱп, тирӱ јӱрер».
Улустыҥ кинчеги
18 Кудайды тообой, јаман эдип, јаманыла чындыкты јаба базып турган улуска теҥеридеҥ Кудайдыҥ чугулы келип јат.
19 Олор Кудай керегинде билетенин билип јадылар, нениҥ учун дезе мыны олорго Кудай ачкан.
20 Кӧскӧ кӧрӱнбес немелер – Оныҥ ӱзӱлбес-тӱгенбес кӱчи ле кудайлыгы телекейдиҥ јайалганынаҥ ала иле кӧрӱнет. Олор Оныҥ јайаганы ажыра аайлалат. Оныҥ учун бу улус бойлорын актап, нени де айдып болбос.
21 Олор Кудайды билип алып, Оны Кудайды чылап мактабадылар, Ого алкыш-быйанын айтпадылар. Карын, бойлорын куру санаа-шӱӱлтелерге берип койдылар. Мынаҥ улам неме аайлабас јӱректери караҥуйга алдырган.
22 Бойлорын ойгор деп адап, тенек болуп калдылар.
23 Ӧлбӧс Кудайга бажырардыҥ ордына ӧлӱмдӱ кижидий, куштардый, тӧрт санду тындулардый ла јылып, јорголоп јӱрер тындулардый сӱр-кеберлерге бажырадылар.
24 Оныҥ учун Кудай олорды јӱректери кӱӱнзеген быјарга берип койгон. Олор эди-кандарын бойлоры быјарсыдып,
25 Кудайдыҥ чындыгын меке-тӧгӱнге солыгандар, јайалган немелерди байлап, олорго бажыргандар. Јайаачыбыс дезе ӱргӱлји чакка алкышту, аминь .
26 Бу учун Кудай олорды уйатту кычаларына берип койгон: олордыҥ ӱй улузы эр улусла ары јанынаҥ берилген колбуны јектеп, ого удура кылынып јадылар.
27 Анайда ок эр де улус ӱй улусла ары јанынаҥ берилген колбуны јектеп, бой-бойлорын сӱрекей кӱӱнзейдилер: эр улус эр улусла уйатту немелер эдип, бойлорыныҥ азып тургандары учун бойлорында бойлоры кезедӱ алып јадылар.
28 Кудайды билип аларын керектебеген учун Кудай олорды саҥ-тескери санаага берип койгон. Оныҥ учун олор этпести эдедилер.
29 Олор чын эмес керектерле, балыр кылыкла толо: ачыркайдылар, чайдам кылык кылынадылар, кӱйӱнедилер, ӧлтӱредилер, ӧӧркӧжӧдилер, мекелейдилер, јабарлап јадылар, коптойдылар;
30 куурмактажып јадылар, Кудайды јаман кӧрӧдилер, бойлорын тудунбайдылар, улуркайдылар, јакшыркайдылар, јаманды эдейин деп јӱредилер, ада-энелериниҥ сӧзин укпайдылар;
31 тенексийдилер, сӧзине турбайдылар, улуска килебейдилер, јарашпайдылар, быйан этпейдилер.
32 Анайда кылынып турган улус Кудайдыҥ чындык јасагыла ӧлӱмге турар деп билип, јаҥыс та анайда кылынып турган эмес, је анайда кылынып турган улусты јарадып јадылар.
2
Ончозына Кудайдыҥ јаргызы
1 Анайдарда, кижи, сен ӧскӧ улусты јаргылап јадыҥ ба? Сен кем де болзоҥ, акталбазыҥ. Ӧскӧ улусты јаргылап турганыҥла бойыҥды бойыҥ јаргылайдыҥ ине, нениҥ учун дезе, ӧскӧ улусты јаргылап, бойыҥ олор чылап ок кылынадыҥ.
2 Анайда кылынып турган улуска Кудайдыҥ чындык јаргызы барын бис билерис.
3 Кижи, анайда кылынып турган улусты јаргылап, бойыҥ олор ло чылап кылынып, Кудайдыҥ јаргызынаҥ кыйыжарым деп сананып туруҥ эмеш пе?
4 Ол эмезе, Оныҥ улу быйанзагын, јымжак ла чыдамкай болгонын јектеп јадыҥ ба? Оныҥ быйанзагы сени кинчегиҥди алынарына экелип турганын аайлабай јадыҥ ба?
5 Је сен кедер, јӱрегиҥ Кудайга баштанбаган. Кудайдыҥ чугулы келерине ле Оныҥ чындык јаргызы ачылар кӱнге бойыҥа бойыҥ чугул јууп јадыҥ.
6 Ол кажы ла кижиге эткен керектерине кӧрӧ берер.
7 Јаантайын јакшы керектер эдип, макка, кӱндӱге ле ӧлбӧскӧ јӱткӱп турган улуска ӱргӱлји јӱрӱм берер.
8 Бойын сӱӱп, чындыкка бакпай, јаманга беринип турган улуска – чугул ла атыйланыш ийер.
9 Јаманды эдеечи кандый ла кижиге ачу-корон ло кыйын-шыра ийер: озо баштап иудейге, анайда ок еллинге.
10 Јакшыны эдеечи кажы ла кижиге мак , кӱндӱ ле амыр ийер: озо баштап иудейге, анайда ок еллинге.
11Кудай улусты ылгабай јат ине.
12 Јасагы јок улус кинчек этсе, Јасак јокко ло ӧлӱп калар. Јасакту улус кинчек этсе, Јасакла јаргыладар.
13 Кудайдыҥ алдында Јасакты угуп турган улус акту эмес, је Јасакты бӱдӱрип турган улус акталар.
14 Јасагы јок ӧскӧ калыктар бӱткен бӱдӱмиле Јасакка келижерин эдип јӱрзе, олордо Јасак јок то болзо, бойлорына бойлоры јасак болуп јадылар.
15 Мынызыла олор Јасактыҥ некелтелери јӱректеринде бичилгенин кӧргӱзедилер. Мыны олордыҥ санаазы керелейт: олор бойлорында шӱӱп, бойлорын бирде бурулайдылар, бирде актайдылар.
16 Мениҥ јарлыктаганымла, ИисусХристос ажыра Кудай улустыҥ јажытту керектерин јаргылаар кӱнде андый болор.
Иудейлер ле Јасак
17 Бат сен иудей деп аданадыҥ, Јасакка иженедиҥ, Кудайла мактанадыҥ.
18 Оныҥ табын билериҥ, Јасактаҥ ӱренип, эҥ артык дегенин ылгаштырып билериҥ;
19 сен сокорлордыҥ једекчизи, караҥуйда јӱргендерге јарык,
20 керсӱ эместердиҥ таскадаачызы, неме билбестердиҥ ӱредӱчизи болгоныҥа бӱдӱп јадыҥ, нениҥ учун дезе Јасак сеге толо билим ле чындык берет.
21 Анайдарда, ӧскӧ улусты ӱредип, бойыҥды бойыҥ ӱретпейдиҥ бе? «Ууры этпе» деп јарлап, бойыҥ уурданып јадыҥ ба?
22 «Чайдам кылынба» деп јарлыктап, бойыҥ чайдам кылынадыҥ ба? Чалулардаҥ јескинген бойыҥ, агаруныҥ байын бузадыҥ ба?
23 Јасакла мактанадыҥ, је Јасакты бузуп, Кудайды уйатка тӱжӱредиҥ.
24 Айдарда, бичилгениле, слердеҥ улам ӧскӧ калыктар ортодо Кудайдыҥ ады јамандалат.
25 Јасакты бӱдӱрип турган болзоҥ, томдош тузалу, је Јасакты бузуп турган болзоҥ, томдолгоныҥ болбогон немедий.
26 Анайдарда, томдолбогон кижи Јасактыҥ некелтелерин бӱдӱрип турган болзо, Кудай оны томдолгон деп бодобос беди?
27 Бӱткен бӱдӱмиле томдолбогон, је Јасакты бӱдӱрип турган кижи сени јаргылабас беди? Сенде бичилген Јасак бар, сен томдолгоҥ, је Јасакты бузуп јадыҥ.
28 Чырайыла иудей болгоны, иудей эмес, эт-канда эдилген томдош – ол томдош эмес.
29 Је чын иудей – ол ич јаны андый болгоны, чын томдош јӱректе эдилгени. Ол бичилген Јасакла эмес, је Тынла эдилген. Андый кижини улус эмес, Кудай мактаар.
3
Кудай чындык, кижи – тӧгӱнчи
1 Анайдарда, иудей болорыныҥ артыгы незинде, ол эмезе томдоштоҥ кандый туза бар?
2 Ончо јанынаҥ артык. Элдеҥ озо неде дезе, олорго Кудайдыҥ сӧзи бӱдӱмјилелген.
3 Олордыҥ кезиги чындык эмес болзо, не? Мынызы Кудайдыҥ чындыгын јоголтып болор бо?
4 Јок туру! Кудай чындык, кандый ла кижи – тӧгӱнчи, бичилгениле: «Ончо сӧстӧриҥде Сен акту болорыҥ, јаргылазаҥ, јеҥип аларыҥ». 5 Је чын эмес эдип турганыс Кудайдыҥ чынын иле эдип турган болзо, не деерибис? Ол биске чугулын ийип, чын эмес эдип турган болор бо? (Мыны улустыҥ шӱӱгени чилеп айдадым.)
6 Јок туру! Ол чындык эмес болзо, бу телекейдиҥ улузын канайып јаргылайтан?
7 Је мениҥ меке-тӧгӱним Кудайдыҥ чындыгын там иле эдип, Ого мак экелип турган болзо, мени кинчектӱни чилеп не учун јаргылайтан?
8 Айса, јакшы боло берзин деп, јаманды эдерис пе? Анайда бисти кезик улус јамандап, бого ӱредип јадыгар деп бурулайдылар. Андый улус јаргыга турары јолду.
9 Анайдарда, не деерибис? Бис ӧскӧлӧринеҥ артык айалгада ба? Эмеш те эмес. Иудейлерди де, еллиндерди де, ончозын кинчек бийлеп јат деп кӧргӱскенибис,
10 бичилгениле:
«Бир де акту кижи јок, бир де.
11Аайлап турган кижи јок, кем де Кудайды бедиребейт.
12Ончозы јолдоҥ аскан, ончозы эш-немеге јарабас.
Кем де јакшыны этпейт, кем де, бир де кижи.
13Олордыҥ сӧстӧри ӧлӱм ле чириш экелет.
Тилдериле тӧгӱндеп јадылар,
эриндеринде – јыланныҥ короны.
14Оосторы ачу сӧстӧрлӧ, каргышла толо.
15Буттары кан тӧгӧргӧ јылгыр.
16Јолдорында бускалаҥ ла кату-јобол артырып јадылар.
17Амырдыҥ јолдорын билгилебес.
18Кудайдаҥ айабай јадылар».
19Јасак ого багып турган улуска айдып турганын бис билерис. Анайып айдар неме табылбай, бастыра телекейдиҥ улузы Кудайдыҥ алдында бурулу боло берет.
20 Јасактыҥ некеп турганын эткениле Кудайдыҥ алдында кем де актанып болбос. Јасак ажыра кинчек ачылат ине.
Јасакла эмес, Кудайга бӱткенисле аргадаларыс
21 Је эмди Јасактаҥ камаан јокко акту болор јолды Кудай улуска кӧргӱзип берген. Ол керегинде Јасак ла јарлыкчылар керелейт.
22 Кудай дезе Иисус Христоско бӱткени ажыра бӱдӱп турган ончо улусты Бойыныҥ алдында акту эдет. Мында башказы јок,
23 нениҥ учун дезе, ончо улус кинчек эдип, Кудайдыҥ магын керексинип јадылар.
24 Ончозы Кудайдыҥ јакшылыгыла тегинге акталадылар, нениҥ учун дезе олорды Иисус Христос јайымга садып алган.
25 Улус Ого бӱткени ажыра Оныҥ каныныҥ шылтузында кинчектери ташталып, быйан алзын деп, Кудай Оны тайылгага учурлаган. Бойыныҥ чындыгын кӧргӱзерге, Оныҥ анайда эткени ол. Башкыда эдилген кинчектерге ајару этпей,
26 эмдиги де ӧйдӧ Бойыныҥ чындыгын кӧргӱзерге, чындык болорго ло Иисуска бӱдӱп турган улусты акту эдерге, Ол чыдашкан.
27 Анайдарда, мактанар немебис кайда? Јоголтылып калган. Јасакты бӱдӱргени ажыра ба? Эткен керектер ажыра ба? Јок, Кудайга бӱткени ажыра.
28 Кижи Јасакты бӱдӱретенинеҥ камаан јокко, Кудайга бӱткениле акталат деп бодоп јадыбыс ине.
29 Кудай јаҥыс иудейлердийи бе? Ол ӧскӧ дӧ калыктардыйы эмес пе? Эйе, Ол ӧскӧ дӧ калыктардыйы.
30 Кудай јаҥыс эмей. Ол бӱдӱп турган учун томдолгон до кижини, бӱдӱп турган болзо, томдолбогон до кижини актаар.
31 Анайдарда, бӱдӱп турган болзобыс, Јасакты јоголтып турганыс ол бо? Јок туру! Карын, Јасакты јӧптӧп јадыбыс.
4
Авраамныҥ Кудайга бӱткени
1 Айдарда, улу адабыс Авраам керегинде нени айдарыс? Бойы неге јединген?
2 Ол эткен керектериле акталган болзо, мактанар аргазы бар. Је Кудайдыҥ алдында эмес.
3Агару Бичик не дийт? – «Авраам Кудайга бӱткен, оныҥ учун Кудай оны акту кижи деп адаган». 4 Је иштеп турган кижиге јал – ол быйан эмес, карын, ол оны алар учурлу.
5 Эдип турган керектери учун эмес, кинчектӱ улусты актаган Кудайга бӱдӱп турган кижи, бӱткени учун акту деп ададып јат.
6 Анайда Давид те Кудай акту деп адаган кижини эткен керектеринеҥ камаан јокко кежиктӱ дийт:
7«Јарамас керектери ташталган, кинчектери јабылган улус кежиктӱ. 8Кудай кинчектерин тоого албай турган кижи кежиктӱ».
9 Анайдарда, бу кежик томдолгон улустыйы ба, эмезе томдолбогон до улустыйы ба? Бис дезе Авраам Кудайга бӱткени учун оны Кудай акту кижи деп адаган дейдис.
10 Качан адаган? Томдолордоҥ озо бо, эмезе соҥында ба? Соҥында эмес, томдолордоҥ озо.
11 Ол соҥында томдолгон. Бу темдек ол томдолордоҥ озо Кудайга бӱткени учун акталганын кӧргӱскен. Анайып Авраам бӱдӱп турган ончо улустыҥ адазы боло берген. Олор томдолбогон до болзо, бӱдӱп турган учун, Кудай олорды да акту улус деп адап јат.
12 Ол анайда ок томдолгон до улустыҥ адазы боло берген. Олор јаҥыс та томдолгон эмес, је улу адабыстыҥ – Авраамныҥ јолыла барып, ол томдолордоҥ озо Кудайга бӱдӱп баштаганы учун бӱткендер.
13 Кудай Авраамга ла оныҥ калдыктарына јер-телекейди энчи эдип берерим деген. Ол бу энчини Јасакты бӱдӱргени учун эмес, је бӱдӱп, акталганы ажыра берер болгон.
14 Јасакла јӱрген улус энчи алып турган болзо, бӱдетени темей, берген сӧстӧ учур јок болор эди,
15 нениҥ учун дезе Јасак бойыла кожо Кудайдыҥ чугулын экелет. Кайда Јасак јок, ол анда бузулбайт.
16 Оныҥ учун Кудайдыҥ берген сӧзин Ого бӱдӱп, алып јадылар. Бу сӧс Авраамныҥ ончо калдыктарына Кудайдыҥ быйаны ла ижемјилӱ эп-арга болуп јат. Јаҥыс та Јасакты бӱдӱрип турган улуска эмес, је Авраам Кудайга бӱткени чилеп бӱдӱп турган улуска. Авраам – ончобыска адабыс.
17 Бичилгениле: «Сени кӧп калыктардыҥ адазы эдип койдым». Ол ӧлгӧн улуска јӱрӱм береечи, јок немени бар деп айдаачы Кудайга бӱдӱп, Оныҥ алдында адабыс болуп јат.
18 Иженери јок то болзо, ол иженип ле бӱдӱп, «Сениҥ калдыктарыҥ андый кӧп болор» – деп айдылганыла, кӧп калыктардыҥ адазы боло берген.
19 Јӱс јашка јууктап калган кижиниҥ эди-каны ӧлӱмтик деп, Сарра карган, бала таппас деп аайлап та турза, ол Кудайга бӱткенче болгон.
20 Ол Кудайдыҥ берген сӧзине алаҥзыбай, бӱтпей турганын кӧргӱспеген. Карын, оноҥ тыҥ бӱдӱп, Кудайды мактап,
21 Ол кӱчтӱ, берген сӧзин бӱдӱрер деп, бек бӱткен.
22 Оныҥ учун Кудай оны акту кижи деп адаган.
23 «Акту кижи деп адаган» деген сӧстӧр јаҥыс та ого эмес,
24 је биске де бичилген. Бис те, Иисус Кайраканысты тиргискен Кудайга бӱдӱп турган бойлорыс, акту деп ададарыс.
25 Иисус бисти акталзын деп, јазыктарыс учун ӧлӱмге берилип, тирилген.
5
Кудайла амыр
1 Анайдарда, бӱдӱп турганысла акту бололо, ИисусХристос Кайраканыс ажыра Кудайла амыр јӱрӱп јадыбыс.
2 Христос биске бӱдӱп турганыс ажыра јакшылыкка кирер арга берген. Бу јакшылыкта јӱрӱп, Кудайдыҥ магында туружарыска иженип турганысла мактанып јадыбыс.
3 Јаҥыс та мыныла эмес, је кыйын-шырала да мактанып јадыбыс, нениҥ учун дезе кыйын-шыра бисти чыдамкай эдип турганын билерис.
4 Чыдажып турганыста, Кудай бисти ченейт, ченелгени – ижемји берет.
5 Ижемји уйатка салбас, нениҥ учун дезе биске берилген Агару Тын ажыра сӱӱш јӱректериске урулат.
6 Христос, темдектелген ӧйдӧ, чине јок тужыбыста, Кудайга бӱтпес бис учун ӧлгӧн ине.
7 Акту кижи учун кем де ӧлӧт эмеш пе? Айса болзо, јакшы кижи учун кем де ӧлӧргӧ тидинер болор бо?
8 Је Кудай биске карузып турганын кинчектӱ тужыбыста Христос бис учун ӧлгӧни ажыра кӧргӱзет.
9 Оныҥ учун, анчада ла эмди, Оныҥ каныла акталган бойлорыс, Ол ажыра Кудайдыҥ чугулынаҥ аргадаларыс.
10 Ӧштӱлер болгон бойлорыс, Кудайла Оныҥ Уулыныҥ ӧлӱми ажыра јарашкан болзобыс, анчада ла эмди, Оныла јарашкан соҥында, Оныҥ Уулыныҥ јӱрӱми ажыра аргадаларыс.
11 Јаҥыс та бу эмес, је Иисус Христос Кайраканыс ажыра Кудайдыйы болгонысла мактанып јадыбыс. Ол бисти Кудайла јараштырган.
Адам ла Христос
12Кинчек телекейге бир кижи ажыра келген, кинчек ажыра ӧлӱм келген. Анайып ончо улус ӧлӱмдӱ боло берген, нениҥ учун дезе ончозы кинчек эткен.
13 Кинчек телекейде Јасактаҥ озо до болгон. Је Јасак јок тушта кинчек тоого алылбайт.
14 Ӧлӱм дезе баштапкы кижи Адамнаҥ ала Моисейге јетире бийлеген. Ол Кудайдыҥ јакылтазын бускан Адам чылап кинчек этпеген улусты да бийлеген. Адам – эмди болотонныҥ теми.
15 Је кижиниҥ јазык эткенин Кудайдыҥ сыйына тӱҥейлеерге јарабас. Бир кижиниҥ јазыгынаҥ улам кӧп улус ӧлгӧн болзо, анчада ла Кудайдыҥ јакшылыгы ла сыйы бир Кижиниҥ – Иисус Христостыҥ јакшылыгы ажыра кӧп улуска артыктай берилет.
16 Кудайдаҥ сый нени эдип турганын, бир јазык нени эдип турганын тӱҥейлеерге јарабас. Бир кижиниҥ јазыгы учун бурулаарга јаргы болгон, Кудайдаҥ сый кӧп јазыктардаҥ улусты акту эдерге берилген.
17 Бир кижи эткен јазыктаҥ улам ӧлӱм бир кижи ажыра бийлеген. Анчада ла бир Кижи – Иисус Христос ажыра Кудайдыҥ јакшылыгыныҥ байлыгын ла акталарга сый алып, тегинге акталып турган улус јӱрӱмде бийлеер.
18 Оныҥ учун бир кижиниҥ јазыгы ончо улуска јаргы экелгени чилеп, бир Кижиниҥ акту кереги ончо улусты актап, олорго јӱрӱм берет.
19 Бир кижиниҥ уккур эмези кӧп улусты кинчектӱ эткени чилеп, бир Кижиниҥ уккур болгоны кӧп улусты акту эдер.
20-21 Јасак келерде, јазык кӧптӧй берген. Кинчек бойыла кожо ӧлӱм экелип, бийлей бергени чилеп, Кудайдыҥ да јакшылыгы Иисус Христос Кайраканыс ажыра бисти акту эдет. Кинчек кӧптӧй берерде, ӱргӱлји јӱрӱм берерге бийлезин деп, јакшылык там кӧптӧгӧн.
6
Кинчекке ӧлгӧнис, Христоско тирӱ
1 Айдарда, не деп айдарыс? Јакшылык арбындазын деп, кинчек эдип јӱрерис пе? Јок туру!
2 Бис кинчекке ӧлӱп калганыс. Айдарда, канайып кинчек эдип јӱрерис?
3 Ончобыс Христос Иисусла бирлик болорго креске тӱжеристе, Оныла кожо ӧлӧргӧ креске тӱшкенисти билбей туругар эмеш пе?
4 Креске тӱжӱп, Оныҥ ӧлӱминде кожо туружаачылар боло берип, Оныла кожо бойыбысты кӧмдис. Ол Аданыҥ мактулу кӱчиле тирилгени чилеп, бис те јаҥы јӱрӱмле јӱрели деп, анайда эткенис ол.
5 Ол чылап ӧлӱп, Оныла кожо бириккен болзобыс, Ол чылап тирилерис.
6 Бисти кинчектиҥ кулы болбозын деп, кинчегис бисти бийлебезин деп, бистиҥ јебрен кижибис Оныла кожо кере тартылганын бис билерис.
7 Ӧлӱп калган кижи кинчектеҥ јайымдалганы ол ине.
8 Христосло кожо ӧлгӧн болзобыс, Оныла кожо јӱрерис деп, бӱдӱп јадыбыс.
9 Бис билерис, тирилген Христос база ӧлбӧс: ӧлӱм Оны бийлебей јат.
10 Ол ӧлӧрдӧ, кинчекке болуп бир катап ӧлгӧн, је јӱрӱп турганы Кудайга јӱрӱп јат.
11 Анайып слер де, бойыгарды кинчекке ӧлӱп калганыгар, је Христос Иисус Кайраканыс ажыра Кудайга тирӱ деп бодогор.
12 Анайдарда, ӧлӱмдӱ эди-каныгарда кинчек бийлебезин деп, оныҥ кычаларына бакпагар.
13 Эди-каныгардыҥ ӱйелерин јаманныҥ јепсели эдип, кинчекке бербегер. Оныҥ ордына јӱрӱмге тирилген бойыгарды Кудайга беригер. Эди-каныгардыҥ ӱйелерин слерди актайтан јепсел эдип Ого беригер.
14 Кинчек слерди бийлебес, нениҥ учун дезе слерди Јасак эмес, јакшылык башкарат.
Кинчектиҥ кулдары эмезис
15 Анайдарда, не? Јасакка эмес, јакшылыкка башкартып јӱрӱп јадыбыс дейле, кинчек эдетенис пе? Јок туру!
16 Кемге бойыгарды бактыртып, кулга берип турган болзогор, ого кул боло берип турганыгарды билбей туругар эмеш пе? Ол эмезе ӧлӱмге барарга багадыгар, ол эмезе акталайын деп багадыгар.
17 Башкыда кинчектиҥ кулдары болгоныгар, је Кудайга баш, бойыгарды учурлаган ӱредӱге бастыра јӱрегеердеҥ бактыгар.
18 Кинчектеҥ јайымдалып, чын эдип јӱрерге, Кудайдыҥ кулдары боло бердигер.
19 Бойыгар аайлап болбос учун мыны улустыҥ шӱӱгени чилеп айдып турум. Азыйда јарамас керектер эдерге, эди-каныгардыҥ ӱйелерин быјарга ла јарамаска кул эдип берген эдигер. Анайда эмди де, чындык керектер эдерге, бойыгарды Кудайга учурлайын деп, ӱйелеригерди бактырыгар.
20 Кинчектиҥ кулдары болороордо, чынга бакпаганыгар.
21 Ол тушта эткен керектереердиҥ турултазы кандый болгон? Эмди ол керектер учун слерге уйатту, нениҥ учун дезе олордыҥ турултазы – ӧлӱм.
22 Је эмди кинчектеҥ јайымдалып, Кудайдыҥ кулдары боло берип, агарулалып јадыгар. Мыныҥ турултазы – ӱргӱлји јӱрӱм.
23 Кинчектиҥ јалы – ӧлӱм ине, Кудайдаҥ сыйы – Христос Иисус Кайраканыс ажыра ӱргӱлји јӱрӱм.
7
Јасактаҥ јайымдалдыс
1 Слерге, карындаштар, Јасакты билер улуска, айдып турум: кижи тирӱ јӱргенде, оны Јасак башкарып турганын билбейдигер эмеш пе?
2 Айылду ӱй кижи тирӱ јӱрген ӧбӧӧниле Јасакла колболгон. Је ӧбӧӧни јада калза, ол ӧбӧӧниле колбогон Јасактаҥ јайымдалат.
3 Оныҥ учун, ӧбӧӧни тирӱ јӱрерде ӧскӧ кижиге барза, балыр јӱрӱмдӱ ӱй кижи болор. Је ӧбӧӧни јада калза, ол Јасактаҥ јайым, ӧскӧ кижиге барып, балыр јӱрӱмдӱ ӱй кижи болбос.
4 Анайып слер де, карындаштарым: Христостыҥ эди-каны ажыра Јасакка ӧлдигер. Слер тирилген Христостыйы болорго ӧлдигер. Анайып, Кудайга јарамыкту керектер эдер аргагар бар.
5 Бӱткен бӱдӱмисле јӱреристе, Јасак ажыра ачылган кинчектӱ кычалар биске ӧлӱмди экелерге, ӱйелеристе бойыныҥ ижин эткен.
6 Је эмди бис Јасактаҥ, бисти киженде туткан ончо немедеҥ јайымдалдыс. Оныҥ учун бичилген Јасакка эмес, Тынга башкартып, Кудайга јаҥыдаҥ јалчы болуп јадыбыс.
Јасак ла кинчек
7 Айдарда, не деерибис? Јасак – ол кинчек пе? Јок туру! Је Јасак эмес болзо, кинчек ол не дегенин билбес эдим. Јасак: «Кӱӱнзебе...» – дебеген болзо, андый кӱӱнзешти билбес эдим.
8 Кинчек дезе јакылтага тайанып, бойымда јӱзӱн-базын кӱӱнзештерди ойгоскон. Јасак јокко кинчек јӱрбей јат ине.
9 Мен качан да Јасак јокко јӱргем. Је јакылта табыларда, кинчек тынданып келген,
10 мен дезе ӧлӱп калгам. Јӱрӱм берер јакылта меге чындаптаҥ ӧлӱм экелгени јарталган.
11 Кинчек дезе јакылтага тайанып, мени тӧгӱндеп, оныҥ болужыла ӧлтӱрип койгон.
12 Оныҥ учун Јасак агару, јакылта агару, чын ла јакшы.
13 Анайдарда, јакшы меге ӧлӱм экелди эмеш пе? Јок туру! Карын, мыны кинчек эткен, ол кинчек болуп ачыларга, јакшыны тузаланып, меге ӧлӱм экелген. Кинчек канча кире јаман болгонын јакылта ажыра кӧргӱзерге, анайда болгоны ол.
14 Јасак тынга айдат деп, бис билерибис. Мен дезе эт-канду кижи, кинчекке садылгам.
15 Нени эдип турганымды аайлабайдым. Эдейин дегенди, этпейдим, нени кӧрӧр кӱӱним јок, оны эдедим.
16 Этпейин дегенди эдип турган болзом, Јасак јакшы деп, јӧпсинип јадым.
17 Оныҥ учун мыны мен эдип турган эмезим, је менде јӱрген кинчек эдет.
18 Мен билерим, менде, мениҥ бойымда јакшы јӱрбей јат. Менде јакшыны эдер кӱӱн бар, је оны эдерге менде јакшы јок.
19 Эдейин деген јакшыны, этпейдим, этпейин деген јаманды, эдедим.
20 Этпейин дегенди эдип турган болзом, мыны мен эдип турган эмезим, је менде јӱрген кинчек эдип јат.
21 Анайдарда, јасакты кӧрӱп турум: јакшыны эдейин деген бойымда јаҥыс јаман бар.
22 Ичимдеги кижи Кудайдыҥ Јасагына сӱӱнип јат,
23 је эди-каным ӧскӧ јасакла јӱрӱп јат. Ол санаам јарадып турган јасакка удура тартыжып, эди-канымдагы кинчектӱ јасакка мени олјолоп јат.
24 Бараксанды мени! Ӧлӱмге экелеечи бу эт-каннаҥ мени кем јайымдаар?
25 Кудайымга алкыш-быйаным, Ол мыны ИисусХристос Кайраканыс ажыра эткен.
Анайдарда, мен бойым бойымныҥ санаамла Кудайдыҥ Јасагына кул, је эди-канымла кинчектиҥ јасагына кул.
8
Тынла агарулалган јӱрӱм
1 Анайдарда, Христос Иисусла кожо эт-канга эмес, Тынга башкартып јӱрген улусты јаргы бурулап болбос.
2 Христос Иисус ажыра јӱрӱм берип турган Тынныҥ јасагы мени кинчектиҥ ле ӧлӱмниҥ јасагынаҥ јайымдаган.
3 Эт-каннаҥ улам кӱчин јылыйткан Јасактыҥ эдип болбогонын Кудай эткен. Ол кинчектӱ эт-каныбыстый эт-канду болгон Уулын кинчек учун тайылга эдип ийип, эт-кан эдип турган кинчекти бурулаган.
4 Эт-канга эмес, Тынга башкартып јӱрген бойыбыста Јасактыҥ чындык некелтелери бӱтсин деп, Кудайдыҥ мынайда эткени бу.
5 Эт-канга башкартып јӱрген улус эт-канныҥ кӱӱнин бӱдӱрейин деп, Тынга башкартып јӱрген улус Тынныҥ кӱӱнин бӱдӱрейин деп, сананып јадылар.
6 Санаагарда эт-кан башкарып турган болзо, – ол ӧлӱм, санаагарда Тын башкарып турган болзо, – ол јӱрӱм ле амыр,
7 нениҥ учун дезе эт-канныҥ кӱӱнин бӱдӱрейин деп умзанып јӱрген кижи Кудайла ӧштӧжӧт. Ол Кудайдыҥ Јасагына бакпайт, ого багып та болбойт.
8 Эт-канга башкартып јӱрген улус Кудайга јарабас.
9 Кудайдыҥ Тыны бойыгарда јӱрген болзо, слер эт-канга эмес, Тынга башкартып јӱрӱп јадыгар. Кемде Христостыҥ Тыны јок, ол Оныйы эмес.
10 Је Христос бойыгарда јӱрген болзо, эди-каныгар кинчектеҥ улам ӧлӱмтик, тын дезе акталганыгардаҥ улам јӱрӱп јат.
11 Христосты тиргискен Кудайдыҥ Тыны бойыгарда јӱрген болзо, Оны тиргискен Кудай бойыгарда јӱрген Тыныла слердиҥ де ӧлӱмдӱ эди-каныгарды тындандырар.
12 Анайдарда, карындаштар, бисте эт-кан алдында молју јок, бис ого башкартып јӱрбес учурлу.
13 Эт-канга башкартып јӱрзегер, ӧлӱп каларыгар, эт-канныҥ кинчектӱ керектерин Тынла ӧлтӱрзегер, тирӱ јӱреригер.
14 Кудайдыҥ Тынына башкартып јӱрген ончо улус Кудайдыҥ балдары болуп јадылар.
15 Слер ойто коркып јӱрбес учурлу, слер кулданыштыҥ тынын албадыгар, је слерди Кудайга балазынып турган Тынды алдыгар. Бу Тынла «Авва , Ада!» деп, кыйгырып јадыбыс.
16 Ол ок Тын бистиҥ тынла кожо бисти Кудайдыҥ балдары деп керелейт.
17 Балдары болзобыс, Кудайдыҥ берер болгонын аларыс. Мыны Христосло кожо аларыс. Оныла кожо шыралап турган болзобыс, Оныла кожо макталарыс.
Келер ӧйдӧги мак
18 Эмдиги шырабыс, бис алар макка кӧрӧ, неге де турбас деп бодоп турум.
19 Кудай Бойыныҥ балдарын макка кӧдӱрерин ончо јайалган неме энчикпей сакып јат ине.
20 Кандый ла јайалган баштаҥы айалгазын бойыныҥ кӱӱниле эмес, Кудайдыҥ табыла јылыйткан.
21 Бойы да ӧлӱмниҥ кулданыжынаҥ јайымдалар деп, Кудайдыҥ балдарыныҥ јайымын ла магын ӱлежер деп, јайалган иженет.
22 Бис билерис, ончо јайалган эмдиге јетире кожо онтоп, кыйналып јат.
23 Јаҥыс та јайалган эмес, је бис те, Тыннаҥ баштапкы ӱрендер алган бойлорыс, Кудай бисти качан балазынарын, эди-каныбысты јайым эдерин сакып, ичибисте онтоп јадыбыс.
24 Бис иженип турганыста, аргадалганыс ол. Кӧрӱп турганыҥа иженип турган болзоҥ, ол ижемји эмес. Кӧрӱп турган немеге кем иженер?
25 Је кӧрбӧй турган немеге иженгенисте, ол тушта чыдажып сакып јадыбыс.
26 Анайда ок Тын да бисти, чине јок бойыбысты, тыҥыдат. Не деп, канайып мӱргийтенин бис билбезис. Је Тын Бойы сӧслӧ чыгара айдып болбос эттире улу тынып, бис учун јайнап јат.
27 Кудай јӱректеристи шиҥдеп, Тынныҥ санаазын билер, нениҥ учун дезе Тын агарулар учун Кудайдыҥ табыла сурап јат.
28 Бис билерис, Кудайды сӱӱп турган, Оныҥ табыла кычырылган улуска ончозы јакшыга иштеп јат.
29 Оныҥ Уулы кӧп карындаштар ортодо тун туулганы болзын деп, Кудай озолодо билип алган улузын Бойыныҥ Уулыныҥ сӱр-кеберине тӱҥей болзын деп темдектеп койгон.
30 Озолодо темдектеп койгон улусты кычырып алган; кычырып алган улусты актап койгон; актап койгон улусты макка кӧдӱрген.
Христостыҥ сӱӱжин кем де айрып болбос
31 База нени айдар? Кудай бис учун болзо, кем биске удура?
32 Ол Бойыныҥ Уулын килебей, ончобыс учун ӧлӱмге берип, Оныла кожо биске ончозын сыйлап бербес беди?
33 Кудайдыҥ талдап алган улузын кем бурулап болор? Олорды Кудай актап јат.
34 Кем јаргылап болор? Ӧлгӧн, оноҥ тирилген Христос Кудайдыҥ оҥ јанында јӱрӱп, бис учун сурап јат.
35 Бисти Кудайдыҥ сӱӱжинеҥ кем айрып койор? Ачу-корон бо, эмезе кысталаҥ ба? Истежӱ бе, эмезе торо бо? Тӱреҥи бе, јеткер бе, эмезе кылыш па?
36 Бичилген јок беди:
«Сен учун бисти кажы ла кӱн ӧлтӱредилер.
Бисти сойотон койлорго бодойдылар».
37 Је мыны ончозын биске карузып турган Кудайдыҥ болужыла јеҥип јадыбыс.
38 Ӧлӱм де, јӱрӱм де, ангелдер де, ӧрӧги јаҥдар да, эмди болуп турганы да, келер ӧйлӧрдӧ дӧ болотоны, кандый да ийде-кӱч,
39 теҥеридези де, алыс јердези де, јайалганныҥ бирӱзи де бисти Христос Иисус Кайраканыстыҥ Бойындагы Кудайдыҥ сӱӱжинеҥ айрып болбос деп, мен бӱдӱп јадым.
9
Кудай ла Оныҥ калыгы
1Христос алдында чынды айдадым, тӧгӱндебей јадым. Онызын Агару Тынга башкарткан санаам керелейт:
2 меге сӱрекей эрикчил, јӱрегимде токтобос сыс.
3 Каны јаҥыс карындаштарым учун мен бойым каргышка калып, Христостоҥ айрыткан болзом кайдадым.
4 Олор Израильдиҥ улузы: олорды Кудай балазынып алган, олорго Бойыныҥ магын ачкан, кереестер ле Јасак берген, Ого бажырып јӱрерин ле Бойыныҥ сӧзин берген.
5 Олор улу адалардыҥ калдыктары, олордыҥ ортозынаҥ кижи чилеп Христос туулган. Ол ончозынаҥ ӧрӧ турган ӱргӱлји чакка алкышту Кудай. Аминь .
6 Је бу Кудайдыҥ берген сӧзи кӱчин јылыйтып салган дегени эмес. Израильдеҥ туулган ончо улус Израильдийи эмес ине.
7 Анайда ок Авраамныҥ ончо калдыктары оныҥ балдары эмес. Је мынайда айдылган: «Исаактаҥ туулганы калдыгыҥ деп адалар». 8 Ӧскӧртӧ айтса, јӱк эт-каннаҥ туулган балдар Кудайдыҥ балдары эмес, је Оныҥ берген сӧзиле туулган балдар чын калдыктар деп бодолор.
9 Бат, берген сӧс бу: «Бу ок ӧйдӧ келерим, Сарра уулду болор».
10 Је бу ончозы эмес. Ревеккала база андый болгон. Ол бир кижидеҥ – улу Исаак адабыстаҥ эки уулду болгон.
11-12 Олор туулгалакта, бир јакшыны эмезе бир јаманды эткелекте, Ревеккага айдылган: «Јаан уул кичӱзине јалчы болор». Анайып, Кудайдыҥ табы талдаш ажыра бӱдет, бу талдаш эткен керектердеҥ эмес, Оныҥ кычырузынаҥ камаанду.
13 Бичилгениле: «Иаковко карузый бергем, Исавты кӧрбӧй баргам».
14 Айдарда, не деерибис? Кудай чын эмес эдет эмеш пе? Јок туру!
15 Ол Моисейге айткан ине: «Быйан эдетениме, быйан эдерим, буурзайтаныма, буурзарым». 16 Оныҥ учун ончозы кижиниҥ кӱӱнинеҥ эмес, оныҥ кичеенип турганынаҥ эмес, быйан эдип турган Кудайдаҥ камаанду.
17 Ол Агару Бичикте фараонго айдат: «Сен ажыра кӱчимди кӧргӱзерим, адым јер-ӱстинде јарлалар. Оныҥ учун сени кӧдӱргем». 18 Анайдарда, Ол быйан эдейин дегенге, быйан эдет, катуландырайын дегенди, катуландырат.
Кудайдыҥ чугулы ла быйаны
19 Сен меге айтпай кайдарыҥ: «Ол база не учун бурулап турган? Оныҥ табына кем удурлажар?»
20 Је сен кем андый, кижи, Кудайла сӧс блаажарга? «Мени не керек андый эттиҥ?» – деп, эдилген неме оны эткен кижиге айдар беди?
21 Той балкаштыҥ узы бир чейинтиле чӱмдӱ јыракы ла тегин јыракы эдер јаҥы јок по?
22 Кудай дезе Бойыныҥ чугулын ла кӱчин кӧргӱзерге кӱӱнзеп, Оныҥ чугулын алып турган ла ӧлӱмге јаргылаткан улуска килеп, узак чыдашкан.
23 Ол анайда ок макка белетелген, Оныҥ быйанын алып турган улуска Бойыныҥ магыныҥ байлыгын кӧргӱзерге кӱӱнзеген.
24 Ол улус бис эдибис. Ол бисти јаҥыс та иудейлердеҥ эмес, је ӧскӧ дӧ калыктардаҥ кычырып алган.
25 Бу керегинде Ол анайда ок Осия јарлыкчы ажыра айдат:
«Мениҥ эмес калыкты, Мениҥ калыгым деп адаарым,
сӱӱбегенди, сӱӱгеним деп адаарым.
26Мениҥ калыгым эмезигер деп айдылган јерде
олорды тирӱ Кудайдыҥ уулдары деп адагылаар».
27Исаия дезе Израиль керегинде јарлап јат: «Израильдиҥ уулдарыныҥ тоозы талайдыҥ кумагындый да болзо, јӱк арткан-калганы аргадалар. 28Кайракан јерде Бойыныҥ керегин тӱгезип јат, оны чынынча, јылгыр ла јана баспай бӱдӱрип койор». 29 Исаияныҥ озолодо айтканыла: «Саваоф Кайракан калдыктарыска килебеген болзо, Содомдый болор, Гоморрага тӱҥейлежер эдибис».
Христос – бӱдӱрилтер таш
30 Айдарда, не деерибис? Акту болорго јӱткӱбеген ӧскӧ калыктар акталган, Кудайга бӱткени ажыра акталган.
31 Израильдиҥ улузы дезе, Јасак ажыра акту болорго јӱткӱп, акталбаган.
32 Нениҥ учун? Бӱткениле эмес, јасакты бӱдӱргениле акту болорго јӱткигени учун. Олор бӱдӱрилетен ташка бӱдӱрилгендер.
33 Бичилгениле:
«Бат, Сиондо таш салып јадым – ого бӱдӱрилгилеер,
кайа-таш салып јадым – оноҥ улам јыгылгылаар.
Је Ого бӱдӱп турган кандый ла кижиге уйатту болбос».
10
1 Карындаштар! Израильдиҥ улузы аргадалзын деп, бастыра јӱрегимнеҥ кӱӱнзеп, олор учун Кудайга мӱргип турум.
2 Олор Кудайга чындык болорго сӱрекей кӱӱнзейдилер деп, керелеп турум, је мыны Ого не јараарын билбей эдип јадылар.
3 Оныҥ учун Кудай улусты канайда актап турганын билбей, акту болорго бойлоры јединерге ченежип, Ол актазын деп, Ого бакпагандар.
4Христос – ол Јасактыҥ бӱдӱп калганы. Ол бӱдӱп турган кажы ла кижини актайт.
5МоисейЈасак ажыра акту болоры керегинде бичийт: «Јасактыҥ јакылталарын бӱдӱрген кижи јӱрӱм јӱрер». 6 Бӱткени ажыра акту болоры керегинде Агару Бичик мынайда айдат: «Христосты јерге экелерге, теҥериге кем чыгар деп, бойыҥды сураба». 7 Ол эмезе: «Христосты ӧлгӧн улус ортодоҥ ӧрӧ алып чыгарга, алыс јерге кем тӱжер?» – деп.
8 Агару Бичик не дийт? –
«Кудайдыҥ сӧзи сеге јуук,
ол тилиҥде ле кӧксиҥде».
Улус бӱтсин деп, бис јарлыктап турган сӧс бу.
9Иисус – ол Кайракан деп, тилиҥле јарлап, Оны Кудай тиргискен деп, јӱрегиҥле бӱдер болзоҥ, аргадаларыҥ.
10 Акталайын деп, јӱрегиле бӱдедилер, аргадалайын деп, тилиле јарлайдылар.
11 Агару Бичик айдат ине:
«Ого бӱдӱп турган кандый ла кижи уйатка тӱшпес».
12 Иудей ле еллин ортодо башказы јок, нениҥ учун дезе ончозыныҥ Кайраканы јаҥыс, Ого баштанып турган кажы ла кижиге Ол Бойыныҥ байлыгынаҥ берип јат.
13 Кайраканга баштанган кандый ла кижи аргадалар.
Израиль Сӱӱнчилӱ Јарды алынбаган
14 Је Кемге бӱтпей турган, Ого канайып баштанат? Кем керегинде укпаган, Ого канайып бӱдет? Јарлыктап турган кижи јокко канайып угат?
15 Ийилбезе, канайып јарлыктайт? Агару Бичик айдат: «Амырды, Сӱӱнчилӱ Јарды јарлап базып јӱрген улустыҥ буттары кандый кеен!» 16 Је Сӱӱнчилӱ Јарды ончо улус бойына алынбаган. Исаия айдат ине: «Кайракан! Бис айткан сӧстӧрди угала, кем бӱткен?»
17 Анайдарда, кижи Јарды угуп турганда, бӱдӱп баштайт, Христос јарлалып турганда, угат.
18 Је мен сурайдым: «Олор укпады эмеш пе?» Уккан эмей! Бичилгениле:
«Олордыҥ ӱни јер-ӱстине јайылган,
олордыҥ сӧстӧри орчылаҥныҥ кыйузына јеткен».
19 База сурайдым: «Израиль билбеди эмеш пе?» Моисей баштапкы болуп айткан:
«Калык деп адалбас калык ажыра слерди кӱнӱркедерим.
Санаа-укаазы јок калык ажыра слерди ачындырарым».
20 Исаия да чике айдат:
«Мени бедиребеген улус Мени таап алды,
Мени сурулабаган улуска ачылдым».
21 Израиль керегинде айдат: «Бакпас, кедер калыкты кычырып, кере тӱжине колдорымды јайдым».
Кудай Бойыныҥ калыгын јектебеген
11
1 Анайдарда, сурап турум: Кудай Бойыныҥ калыгын јектеп койды эмеш пе? Јок туру! Мен бойым да Израильдиҥ кижизи, Авраам калдыгы, Вениамин угынаҥ болорым.
2 Озолодо билер болгон калыгын Кудай јектебеген. Ол эмезе Илия Кудайга баштанып, Израильге комыдап турарда, Агару Бичик не деп айдып турганын билбезигер бе? –
3«Кайракан! Јарлыкчыларыҥды ӧлтӱрдилер, тагылдарыҥды јемирдилер; мен јаҥыскан арттым, мениҥ де тынымды бедиреп јадылар». 4 Кудай ого нени ачкан? – «Ваалдыҥ алдына тизеленбеген јети муҥ эрди Бойыма чеберлеп алдым». 5 Анайып эмди де, Кудай Бойыныҥ јакшылыгыла талдап алган арткан-калганы чеберлелген.
6 Олор јакшылыкла талдалган болзо, эткен керектериле талдалбаган. Оноҥ башка, јакшылык чын эмес болор эди. Эткен керектериле талдалган болзо, ол јакшылык эмес; оноҥ башка, эткен керек ол керек эмес.
7 Айдарда, не? Израиль нени бедиреген, ого јединбеген. Јӱк талдалган улус ого јединген, арткан улус – катуланган.
8 Бичилгениле:
«Кудай санааларын ӧчӧмиктеп, јӱректерин мокорткон.
Бу да кӱнге јетире кӧстӧри кӧрбӧй јат,
кулактары укпай јат».
9Давид те айдат:
«Тойлоп-јыргаганы олорго тузак, чакпыдагы јем болзын,
бу учун олор јыгылзын, кезедӱ алзын;
10кӧрбӧскӧ, кӧстӧри карачкыланзын,
арка-белдери ӱргӱлјиге бӱгӱлип калзын».
11 Анайдарда, сурап турум: олор чек јыгыларга, бӱдӱрилди эмеш пе? Јок туру! Ол ажыра Израильдиҥ ичи кӱйзин деп, олордыҥ јыгылганы ӧскӧ калыктарга аргадаш экелген.
12 Олордыҥ јыгылганы телекейге байлык экелип, олордыҥ тӱрегени калыктарга байлык экелип турган болзо, анчада ла орныкканы оноҥ кӧп байлык экелер.
13 Слерге, ӧскӧ калыктарга, айдадым: Кудай мени ӧскӧ калыктарга ийгени учун, Ол макталзын деп, бастыра кӱчимди саларым.
14 Айса болзо, каны јаҥыс карындаштарымды кӱнӱркедип, кезигин аргадап болорым.
15 Олордыҥ јектелгени бу телекейдиҥ улузын Кудайла јараштырган болзо, Кудай јаратса, не болор? Ӧлгӧндӧргӧ јӱрӱм болор.
16 Калаштыҥ баштапкы бӧлӱги агару болзо, ончо калаш агару; тазыл агару болзо, будактары да агару.
17 Май-агаштыҥ кезик будактары сынып калган. Сен, јерлик май-агаштыҥ корбозы, олордыҥ ордына кондырылгаҥ. Сен тазылла бирлик боло берип, май-агаштыҥ јулугыла азыранып јадыҥ.
18 Айдарда, бу будактар алдында мактанба. Сенде мактанар шылтак јок, нениҥ учун дезе тазылдаҥ сен тудунып јадыҥ, тазыл сенеҥ тудунып турган эмес.
19 Сен айдарыҥ: «Мени кондырылзын деп, будактар сындырылган».
20 Јакшы. Олор бӱтпеген учун сындырылган, сен бӱдӱп турганыҥ учун јӱрӱп јадыҥ. Анайдарда, оморкобо, је коркып јӱр.
21 Кудай агашта ӧскӧн будактарга килебеген болзо, сеге килеер деп сананып туруҥ ба?
22 Анайдарда, Кудай јакшы ла кату болгонын кӧрӱп јадыҥ. Ол сынып калганга кату, је сеге јакшы. Оныҥ јакшызында јӱрӱп турган болзоҥ, Ол сеге јакшы. Оноҥ башка, сен де кезе чабыларыҥ.
23 Је байагы да улус бӱде берзе, кондырылар, олорды ойто кондырар кӱч Кудайда бар.
24 Сен ар-бӱткенинче јерлик май-агаштаҥ кезе чабылып, јакшы май-агашка ар-бӱткенге удура кондырылган болзоҥ, анчада ла тӧрӧл будактарга бойыныҥ агажына кондырыларга јеҥил болор.
25 Бойыгар керегинде бийик сананбагар деп, бу јажытты билип алыгар деп турум, карындаштар: ӧскӧ калыктардыҥ Кудай темдектеп койгон тоозы Ого келбегенче, Израильдиҥ улузы кезек ӧйгӧ катуланган.
26 Анайдарда, бастыра Израиль аргадалар, бичилгениле:
«Сионноҥ Јайымдаачы келип,
Иаковтоҥ кинчекти ырадар.
27Кинчектерин чечсем,
олорго бу Мениҥ кереезим болор».
28 Олор Сӱӱнчилӱ Јарды алынбай, слерге болуп Кудайдыҥ ӧштӱлери болуп јадылар, је олор Кудайдыҥ талдап алган калыгы болуп артып јадылар, нениҥ учун дезе олорды Кудай улу адаларга болуп сӱӱп јат.
29 Ол Бойына кычырып алган улус керегинде шӱӱлтезин кубултпай јат, олорго берген сыйларын кайра албай јат.
30 Слер де качан да Кудайга уккур эмес болгоныгар, је эмди, олордыҥ уккур эмезинеҥ улам, Ол слерге быйан эткен.
31 Кудай слерге быйан эткени чилеп, бойлорына да быйан этсин деп, эмди олор до уккур эмес.
32 Ончо улуска быйан эдерге, ончозын Кудай уккур эместиҥ олјозына алган.
33 Э-э, Кудайдыҥ байлыгы кандый улу, ойгоры ла билими кандый тереҥ! Оныҥ шӱӱлтелерин шиҥдеер, Оныҥ јолдорын аайлаар арга јок.
34Кайраканныҥ санаазын кем билип алган? Ого кем јӧп айдып берген? 35Кайра јандырзын деп, Ого кем нени-нени берген бе? 36 Ончозын Ол јайаган ине, ончозы Оныҥ шылтузында ла Ого болуп јӱрет. Ого ӱргӱлји чакка мак . Аминь .
12
Кудайга учурлалган јӱрӱм
1 Анайдарда, карындаштар, Кудайдыҥ буурзаганына болуп јайнап турум: Кудайга јараар агару ла тирӱ тайылганы чылап, эди-каныгарды Ого беригер. Ого анайып бажырганыгар чын болор.
2 Бу телекейге эптешпегер, је санаагарды јаҥыртып, бойыгарды солыгар. Анайып, Кудай слердеҥ нени кӱӱнзеп турганын, не Ого јакшы, не јарап турганын, Оныҥ толо кеми не болгонын билип аларыгар.
3 Меге берилген јакшылыкла кажыгарга ла айдып турум: бойыгар кандый болгоныгардаҥ бийик сананбагар. Карын, кажыгарга ла Кудайдаҥ бӱдери канча кире берилгениле кеминде сананыгар.
4 Бистиҥ бир эт-каныбыста кӧп ӱйелер бар, је олор ончозы бир тӱҥей керек этпей јат.
5 Анайып бис те: бис кӧп тӧ болзобыс, Христостыҥ Бойында – бир эт-кан, је бойы бойыбыска ӱйелер болуп јадыбыс.
6 Кудай Бойыныҥ јакшылыгыла биске башка-башка јайалталар берген. Кемге Кудайдыҥ сӧзин айдары берилген, бӱдери канча кире берилгениле айтсын.
7 Кемге карындаштарга болужары берилген, болушсын. Кемге ӱредери берилген, ӱретсин.
8 Кемге кӧкӱдери берилген, кӧкӱтсин. Кемге ӱлежер јайалта берилген, ачык-јарык ӱлешсин. Кемге јаҥ берилген, кичеенип башкарзын. Кемге быйан эдери берилген, мыны јакшы кӱӱн-санаалу этсин.
9 Сӱӱжигер ару болзын. Јаманды кӧрӧр кӱӱнигер јок болзын, јакшыдаҥ тудуныгар.
10 Бой-бойыгарга карындаштар чылап эрке карузыгар, бой-бойыгарга кӱндӱ эдеринде баштапкы болыгар.
11 Мында јаантайын кичееҥкей болыгар, тынла јалбыштаныгар, Кайраканга јалчы болуп јӱригер.
12 Ижемји слерге сӱӱнчи экелзин. Ачу-корондо чыдамкай болыгар, јаантайын мӱргигер.
13 Кудайдыҥ улузы не-немедеҥ тутакту јӱрзе, ӱлежигер, кӱндӱзек болыгар.
14 Слерди истеечилерди алкагар. Алкагар, каргабагар.
15 Сӱӱнип јӱргендерле кожо сӱӱнигер, ыйлап јӱргендерле кожо ыйлагар.
16 Бой-бойыгарга санаагар јаҥыс болзын, улуркабагар, је јобожыган улуска тартылыгар, бойыгарды бийиксинбегер.
17 Кемге де јаман учун јаман этпегер. Ончо улус алдында јакшыны эдерге кичеенигер.
18 Аргалу болзогор, ончо улусла амыр јӱригер.
19 Бойыгар учун ӧчӱркебегер, кару улузым, Кудайдыҥ чугулына јер беригер. Бичилген јок беди: «Мен ӧч аларым, Мен јандыра берерим» – деп, Кайракан айдат.
20 Карын, ӧштӱӱҥ аштап турган болзо, азыра, суузап турган болзо, суу ичир. Мынайда эдип, оныҥ бажына кос јуурыҥ. 21 Јаманга јеҥдирбе, је јаманды јакшыла јеҥ.
13
Јаҥга багары
1 Кажы ла кижи јаҥдуга баксын, нениҥ учун дезе Кудай тургуспаган јаҥ јок. Бар јаҥдарды ончозын Кудай тургускан.
2 Оныҥ учун јаҥга удурлашкан кижи Кудайдыҥ тургусканына удурлажып јат. Удурлажып турганы, бойлорын јаргыга тӱжӱрет.
3 Јакшыны эдип јӱрген улус эмес, јаманды эдип јӱрген улус јаҥдулардаҥ коркыыр учурлу. Јаҥнаҥ коркыбайын деп турган болзоҥ, јакшыны эт, ол сени мактаар.
4 Јаҥда отурган кижи Кудайдыҥ јалчызы ине, ол сеге јакшыны эдерге иштеп јат. Јаманды эдип јӱрген болзоҥ, коркы: ол кылышты тегин алып јӱрбей јат. Ол Кудайдыҥ јалчызы, јаманды эдип јӱрген улусты јаргылайт.
5 Оныҥ учун јаҥ берилгенге багар керек, јаҥыс та кезедӱ аларым деп коркыыр эмес, је јӱрек айдып турганыла багар керек.
6 Мыныҥ учун калан да тӧлӧйдигер. Олор Кудайга јалчы болуп, јаантайын молјулу керегин бӱдӱрет.
7 Кажызына ла нени беретен, оны беригер: кемге калан, – ого калан, кемге албан, – ого албан, кемнеҥ коркыйтан, коркыгар, кемге кӱндӱ эдетен, эдигер.
Сӱӱш – ол Јасакты бӱдӱрери
8 Кемге де, нени де тӧлӱлӱ болбогор. Сок јаҥыс тӧлӱгер – ол бой-бойыгарды сӱӱйтен тӧлӱ болзын, нениҥ учун дезе ӧскӧ кижини сӱӱп турганы – Јасакты бӱдӱрген.
9 Јакылталар: чайдам кылынба, ӧлтӱрбе, ууры этпе, тӧгӱндеп керелебе, ӧскӧ кижинийин кӱӱнзебе – булар ла ӧскӧлӧри де бу сӧстӧрдӧ салынган ине: «Бойыҥды бойыҥ сӱӱгеҥдий, јуугыҥды сӱӱп јӱр». 10 Сӱӱп турган кижи јуук кижизине јаманды этпес. Оныҥ учун сӱӱри – ол Јасакты бӱдӱрери.
11 Анайда эдигер, нениҥ учун дезе слер эмдиги ӧйди билеригер: биске уйкудаҥ ойгонор ӧй келген. Бис Кудайга бӱткен тужыска кӧрӧ эмди аргадалатан кӱнибис јуук.
12 Тӱн ӧдӱп калды, тӱш јууктап келди. Анайдарда, караҥуйдыҥ керектерин таштап, јарыктыҥ мылтык-јепселин кийели.
13 Бойыбысты тӱштиҥ јарыгында чылап тудуналы: јыргабайлы, аракыдабайлы, балыр, кал кылык кылынбайлы, ӧӧркӧшпӧйли, кӱйӱнбейли.
14 Куйагаар ИисусХристосКайракан болзын. Эт-канды кичееп, оныҥ кычазын бӱдӱрбегер.
14
Бой-бойыгарды јаргылабагар
1 Кудайга бӱдеринде чинези јетпей турган кижини бойыгарга јуудып алыгар, кӧрӱм-шӱӱлтези керегинде оныла сӧс блаашпагар.
2 Кезик кижи ончозын јиирге јараар деп бӱдет, чине јогы, јаҥыс маала-ажын јийт.
3 Јип турганы, јибей турганды јаман кӧрбӧзин. Јибей турганы, јип турганды јаргылабазын, нениҥ учун дезе оны Кудай јуудып алган.
4 Ӧскӧ кижиниҥ кулын јаргылайтан сен кем андый? Ол бойыныҥ Кайраканы алдында турат, эмезе јыгылат. Јыгылза, тургузылар, нениҥ учун дезе Кудайда оны ойто тургузар кӱч бар.
5 Кезик кижи бир кӱнди арткан кӱндердеҥ аҥылу деп бодойт. Ӧскӧ кижиге ончо кӱндер тӱҥей. Кажы ла кижи ого бойыныҥ санаазы билип турганыла этсин.
6 Кӱндерди аҥылап турган кижи Кайраканга болуп аҥылайт, кӱндерди аҥылабай турганы Кайраканга болуп аҥылабайт. Курсак јип турган кижи Кайраканга болуп јийт, нениҥ учун дезе Кудайга алкыш-быйанын айдат. Курсак јибей турган кижи Кайраканга болуп јибей, Кудайга алкыш-быйанын айдат.
7 Кемибис те бойына болуп јӱрбейт, кемибис те бойына болуп ӧлбӧйт ине.
8 Јӱрген болзобыс, Кайраканга болуп јӱрӱп јадыбыс. Ӧлӱп јаткан болзобыс, Кайраканга болуп ӧлӱп јадыбыс. Анайдарда, јӱргенис пе, ӧлӱп јатканыс па, – бис Кайракандыйы.
9 Оныҥ учун ӧлгӧн дӧ, тирӱ де улусты бийлеерге, Христостыҥ ӧлгӧни де, тирилгени де, тынданганы да ол.
10 Сен дезе карындажыҥды не јаргылайдыҥ? Эмезе сен? Карындажыҥды не јаман кӧрӱп јадыҥ? Ончобыс Христостыҥ јаргызы алдына турарыбыс.
11 Бичилген јок беди: «Мен бар, – деп, Кайракан айдат, – Мениҥ алдыма кажызы ла тизеленер, кажы ла тил Мени Кудай деп, ачыгынча айдар». 12 Анайдарда, кажыбыс ла бойы учун Кудайдыҥ алдына каруу берер.
13 Оныҥ учун бойы бойыбысты јаргылабайлы. Карын, карындажыска бӱдӱрилер эмезе јыгылар шылтак болбойлы деп сананыгар.
14 Мен билерим, меге ИисусКайракан бӱдӱмји берип јат: ончо неме бойы алдынаҥ ару эмес болбой јат. Је кандый бир немени ару эмес деп бодогон кижиге ол ару эмес.
15 Кандый бир курсакты јип, мынызыла карындажыҥды ӧӧркӧдип турган болзоҥ, сен сӱӱштиҥ айтканыла этпей јадыҥ. Анайып курсагыҥла карындажыҥа јаман эдип јадыҥ, Христос бу карындажыҥ учун база ӧлгӧн ине.
16 Јакшы деп бодогоноорды кижи јамандабазын.
17Кудайдыҥ Каандыгы ол ичип-јийтени эмес ине. Је ол – Агару Тын ажыра берилип турган чындык, амыр ла сӱӱнчи.
18 Христоско мынайда јалчы болуп турган кижи Кудайга јарап јат, оны улус јарадып јат.
19 Анайдарда, биске амырды экелип, бой-бойыбысты тыҥыдып турганга јӱткӱйли.
20 Кудайдыҥ эдип турганын курсакка болуп буспа. Ончо курсак ару. Је ӧскӧ кижини бӱдӱрилтип јип турган кижиге – јаман.
21 Карындажыҥды бӱдӱрилтип, эмезе јилбиркедип, эмезе кинчекке кийдирип турган болзо, эт јибезеҥ, аракы ичпезеҥ, ӧскӧзин де этпезеҥ – торт.
22 Бӱдӱп турган болзоҥ, бойыҥда бойыҥ Кудайдыҥ алдында бӱт. Чынга бодогонын эдип, бу учун бойын јаргылабай турган кижи кежиктӱ болгоны ол.
23 Эреҥистелип, је курсакты јип турган кижи јаргылайт, нениҥ учун дезе ол мыны бӱтпей эдет. Бӱтпей эдип турган ончо неме – ол кинчек .
24 Кудайды алкайлы! Сӱӱнчилӱ Јарым ажыра, Иисус Христостыҥ Јары ажыра чактарда јажырылган јажытты ачып, Ол слерди тыҥыдар аргалу.
25 Је эмди ончо калыктар Кудайга багып, бӱтсин деп, бу јажыт јарлыкчылардыҥ бичиктери ажыра ӱргӱлји Кудайдыҥ јакарганыла ачылган.
26 Ого, сок јаҥыс ойгор Кудайга, Иисус Христос ажыра ӱргӱлји чакка мак ! Аминь .
15
Бойыгарга јараарыла этпегер
1 Бис, Кудайга бӱдеринде кӱчтӱ улус, бӱдеринде чине јок улустыҥ јӱгин апарыжар учурлу, бойыска јараарыла этпес учурлу.
2 Кажыбыс ла јуук кижибиске јараарыла эдип, ол Кудайга бӱдеринде ӧссин деп, ого јакшыны эдер учурлу.
3Христос то Бойына јараарыла этпеген, карын, бичилгениле: «Сени јамандаган улустыҥ јамандажы Меге тӱшкен».
4 Башкыда ончо бичилгени бисти ӱредерге бичилген. Бис олордоҥ чыду ла кӧкӱдӱ алып, ижемјибисти јылыйтпазыбыс.
5 Чыду ла кӧкӱдӱ берип турган Кудай дезе, Христос Иисуска јараарыла, санаагарды јаҥыс этсин,
6 санаагар јаҥыс болуп, бир ӱнле Кудайды, Иисус Христос Кайраканыстыҥ Адазын, мактазын деп.
7 Оныҥ учун Кудай макталзын деп, слерди Христос јуудып алганы чылап, бой-бойыгарды јуудып турыгар.
8 Кудайдыҥ чындыгына болуп Иисус Христос иудей калыкка јалчы боло бергенин слерге айдып турум. Анайып, Ол улу адаларга берген сӧсти бӱдӱрген.
9 Ӧскӧ калыктарга дезе, олор Кудайды мактазын деп, быйан эдип јалчы боло берген, бичилгениле:
«Оныҥ учун Сени кара јаҥдулар ортодо мактаарым,
Сеге сарындар сарнаарым».
10 База айдылган:
«Оныҥ калыгыла кожо јыргагар, ӧскӧ калыктар!»
11 База:
«Кайраканды мактагар, ончо ӧскӧ калыктар!
Оны макка чыгарыгар, ончо калыктар!»
12 База Исаия айдат:
«Ол Иессейдиҥ тазылынаҥ чыгып,
калыктарды башкарарга келер.
Ого калыктар иженер».
13 Агару Тынныҥ кӱчиле ижемјигер там кӧптӧзин деп, ижемји берип турган Кудай Ого бӱткенигер ажыра слерди кандый ла сӱӱнчиле, амырла толтырзын.
Павелдиҥ ижи
14 Бойым да слерге бӱдӱмјилӱ, карындаштарым: слер јакшыла толо, ончозын билип, бой-бойыгарды ӱредер аргагар бар.
15 Је мен слерге, карындаштар, бир кезик немелерди эске алындырарга тидим бичидим, нениҥ учун дезе Кудайдаҥ меге берилген јакшылыкла
16 Иисус Христостыҥ абызы болуп, ӧскӧ калыктар ортодо абыстап, Сӱӱнчилӱ Јар јарлап јадым. Олор Агару Тынла агарулалып, Кудайга јараар тайылга боло берзин деп, мыны эдип јадым.
17 Анайдарда, Кудайга эткен керектеримле Иисус Христос ажыра мактанар аргам бар.
18 Ӧскӧ калыктарды Кудайга уккур болорына экелерге, Христос мен ажыра нени эткен, јӱк оны тидим айдып јадым. Ол мыны сӧслӧ, керекле,
19 билдилердиҥ ле кайкалдардыҥ кӱчиле, Кудайдыҥ Тыныныҥ кӱчиле эткен. Анайып, Иерусалимнеҥ ала Иллирикке јетире Христостыҥ Сӱӱнчилӱ Јарын јарлыктаар аргалу болгом.
20 Айла, Христостыҥ адын улус уккалак јерлерде јарлыктаарга кичеенгем, ӧскӧ кижи салган тӧскӧ неме тутпайын деп,
21 бичилгениле:
«Христос керегинде кемдерге јарлалбаган, олор кӧрӧр,
кемдер укпаган, олор аайлаар».
22 Слерге кӧп катап келерге санангам, је јӱзӱн-башка шылтактардаҥ улам келишпеген.
23 Эмди бу ороондордо мен јарлыктабаган јер артпаган. Слерге кӧп јылдардыҥ туркунына келерге кӱӱнзегеним учун
24 Испания јаар атанып, слерге келерим. Слерле јолой кӧрӱжерим деп, иженип турум. Бир кезек ӧйгӧ дӧ болзо слерле кожо болуп, сӱӱнип алзам, оноҥ ары барарга мени јолго шыйдыырыгар.
25 Эмди агаруларга болужайын деп, Иерусалим јаар барып јадым.
26 Керек неде дезе, Македонияныҥ ла Ахаияныҥ серкпелери Иерусалимдеги јокту агаруларга болуш јетирерге кӱӱнзегендер.
27 Мыны бойлоры эдерге кӱӱнзегендер. Је олор мыны эдер учурлу болгон. Иудейлер Тыннаҥ берилген байлыкла ӧскӧ калыктарла ӱлешкен болзо, ӧскӧ калыктар олорго јердеги байлыкла болужар учурлу.
28 Бу јакылтаны бӱдӱрип, јууганымды олорго јетирзем, Испания јаар атанып, јолой слерле туштажарым.
29 Слерге келзем, Христостыҥ Сӱӱнчилӱ Јарыныҥ алкыжын толтыра экелерим деп, билип јадым.
30 Иисус Христос Кайраканыска болуп, Агару Тын берип турган сӱӱшке болуп слерди сурап турум, карындаштар: мен учун Кудайга мӱргип, мениҥ тартыжуумда мениле кожо болыгар.
31 Ол мени Иудейдеги бӱтпестердеҥ айрызын деп, Иерусалимге эткенимди ондогы агарулар јаратсын деп,
32 Кудайдыҥ табы болзо, мени слерге сӱӱнчилӱ келип, слерле кожо амырап алзын деп мӱргигер.
33 Амырдыҥ Кудайы ончогорло кожо болгой. Аминь .
16
Эзен айттырыштар
1 Слерди Фивала таныштырып турум. Ол бистиҥ эјебис, Кенхреадагы серкпениҥ болушчызы.
2 Оны агарулар чылап, Кайраканныҥ улузы чылап уткып, не-немедеҥ тутакту болзо, болужыгар. Ол бойы кӧп улуска, меге де болушкан.
3 Прискиллага ла Акилага эзен айдыгар. Олор мениле кожо Иисус Христоско иштеп јӱрген улус.
4 Олордыҥ јӱрӱми мен учун јеткердиҥ алдында болгон. Олорго јаҥыс та мен эмезим, је ӧскӧ калыктардыҥ ончо серкпелери быйанду.
5 Анайда ок олордыҥ айлындагы серкпеге эзен айдыгар.
Сӱӱген Епенет карындажыма эзен айдыгар. Ол Ахаяда Христоско бӱткен баштапкы кижи болор.
6 Мариамга эзен айдыгар. Ол биске кӧп иштеген.
7 Угы јаҥыс Андроникке ле Юнияга эзен айдыгар. Бу улус мениле кожо кижендӱ болгондор. Олор апостолдор ортодо јарлу улус, менеҥ озо Христостыйы боло бергендер.
8 Кайраканныҥ Бойында сӱӱген Амплий карындажыма эзен айдыгар.
9 Бисле кожо Христоско иштеп јӱрген Урбанга, база сӱӱген Стахий карындажыма эзен айдыгар.
10 Христоско чындык болгоны ченелген Апеллеске эзен айдыгар. Аристовулдыҥ айылдагы улузына эзен айдыгар.
11 Угы јаҥыс Иродионго эзен айдыгар. Наркисстиҥ айлындагы улузынаҥ Кайракандыйы болгондорго эзен айдыгар.
12 Трифенага ла Трифосага эзен айдыгар. Бу ӱй улус Кайраканга кӧп иштеген. Сӱӱген Персида эјебиске эзен айдыгар. Ол база Кайраканга кӧп иштеген.
13Кайракан талдап алган Руфка, база мениҥ де энейим боло берген оныҥ энейине эзен айдыгар.
14 Асинкритке, Флегонтко, Ермга, Патровко, Ермийге ле олорло кожо јӱрген ӧскӧ дӧ карындаштарга эзен айдыгар.
15 Филологко, Юлияга, Нирейге ле оныҥ эјезине, Олимпанга ла олорло кожо јӱрген ончо агаруларга эзен айдыгар.
16 Бой-бойыгарла агару окшошло эзендежигер.
Слерге Христостыҥ ончо серкпелери эзен айдып турулар.
17 Слерди сурап турум, карындаштар: слер алган ӱредӱге удурлажып, слерди бӧлип, бӱдеринде буудак эдип турган улустаҥ чеберленигер, олордоҥ кыйыжыгар.
18 Андый улус Иисус Христос Кайраканыска эмес, боро кардына болуп иштеп јадылар. Олор тату, јараш сӧстӧр айдып, сӱмеленип билбес улусты астырадылар.
19 Кайраканга уккур болгоныгарды ончо улус билер. Оныҥ учун слер учун сӱӱнип турум. Је јакшы керектерге ойгор болыгар, јаман керектерге ару болыгар деп кӱӱнзейдим.
20 Амырдыҥ Кудайы саадабай будыгардыҥ алдына сатананы јыга бассын. Иисус Христос Кайраканыстыҥ јакшылыгы слерле кожо болзын! Аминь .
21 Слерге мениле кожо иштеп јӱрген Тимофей, угы јаҥыс Луций, Иасон ло Сосипатр эзен айдып турулар.
22 Бу самараны бичип алган мен де, Тертий, слерле Кайракан ажыра бирлик бойым, слерге эзен айдып турум.
23 Слерге Гаий эзен айдып туру. Ол мени ле ончо серкпени бойыныҥ айлында уткыган кижи болор.
Слерге каланыҥ керектерин башкарып турган Ераст ла Кварт карындаш эзен айдып турулар.
24 Иисус Христос Кайраканыстыҥ јакшылыгы слерле кожо болгой. Аминь.
Павел апостолдыҥ Коринфтеги серкпеге баштапкы самаразы
1
1 Кудайдыҥ табыла Иисус Христостыҥ апостолы болорго кычырылган Павелдеҥ ле Сосфен карындаштаҥ –
2 Кудайдыҥ Коринфтеги серкпезине.
Слерге, Иисус Христос ажыра Кудайга агарулалган улуска, бистиҥ ле слердиҥ Иисус Христос Кайраканыстыҥ адына кайда ла баштанып тургандарла кожо агару болорго кычырылган улуска,
3Кудай Адабыстаҥ ла Иисус Христос Кайраканнаҥ јакшылык ла амыр јетсин.
4 Слер учун, слерге Иисус Христос ажыра берилген Кудайдыҥ јакшылыгы учун Кудайыма јаантайын алкыш-быйан айдадым.
5 Слерге Христос ажыра Кудайдыҥ сӧзи ле билгир артыктай берилген ине.
6 Христостыҥ керези слердиҥ бойыгарда бек боло берген,
7 анайып, Кудайдаҥ сыйды јеткилинче алала, Иисус Христос Кайраканыстыҥ ачыларын сакып јадыгар.
8 Ол слерди учына јетире тыҥыдар. Ол тушта Иисус Христос Кайраканыстыҥ кӱнинде јек јок болорыгар.
9 Кудай чындык, Ол слерди Бойыныҥ Уулы Иисус Христос Кайраканысла бирлик болзын деп кычырган.
Серкпедеги бӧлиништер
10 Иисус Христос Кайраканыстыҥ адыла слерди сурап турум, карындаштар: бой-бойыгарла эптӱ-јӧптӱ јӱригер, ортогордо бӧлиниш болбозын, слерди бир санаа ла бир амаду бириктирзин.
11 Карындаштарым, бой-бойыгарла ӧӧркӧжип турганыгар деп, Хлояныҥ айылдагы улузынаҥ уктым.
12 Мениҥ аайлаганымла кажыгар ла: «Мен – Павелдийи», «Мен – Аполлостыйы», «Мен – Кифаныйы», «Мен – Христостыйы» – дежип јадыгар.
13 Христос бӧлинди эмеш пе? Павел слер учун кере тартылды эмеш пе? Эмезе Павелдиҥ адына болуп креске тӱштигер бе?
14 Крисп ле Гаийдеҥ башка, кемигерди де креске тӱжӱрбегениме Кудайга баш.
15 Бойымныҥ адыма креске тӱжӱргем деп, кем де айдып болбос.
16 Эйе, Стефанныҥ айылдагы улузын креске тӱжӱргем. База кемди креске тӱжӱргем, санаама кирбейт.
17 Христос мени улусты креске тӱжӱрзин деп эмес, Сӱӱнчилӱ Јар јарлазын деп ийген ине. Христостыҥ крези кӱчин јылыйтпазын деп, мен кижиниҥ ойгор сӧстӧрин айдып јарлабас учурлу.
Христос – Кудайдыҥ кӱчи ле ойгорлыгы
18 Крес керегинде сӧс – ӧлӱмниҥ јолыла барып јаткан улуска јӱӱлиш ине, биске дезе, аргадаштыҥ јолыла барып јаткан улуска, – ол Кудайдыҥ кӱчи.
19 Бичилген јок беди:
«Ойгорлордыҥ ойгорлыгын јоголторым,
керсӱлердиҥ санаазын јектеерим».
20 Ойгор кайда? Билимчи кайда? Бу телекейде шӱӱлтечи дегени кайда? Кудай бу телекейдиҥ улузыныҥ ойгорлыгын јӱӱлиш этпеди бе?
21 Улус бойыныҥ ойгорлыгыла Кудайды билип албаган, мында Кудайдыҥ ойгорлыгы. Ол бӱдӱп турган улусты јарлыкташтыҥ «јӱӱлижиле» аргадаарга кӱӱнзеген.
22 Иудейлер де кайкалдар некейдилер, еллиндер де ойгорлыкты бедирейдилер,
23 бис дезе кере тартылган Христосты јарлыктайдыс. Ол – иудейлерге бӱдӱрилтер таш, еллиндерге – јӱӱлиш,
24 кычырылган улуска да, иудейлерге де, еллиндерге де Ол – Кудайдыҥ кӱчи ле Кудайдыҥ ойгорлыгы.
25 Кудайдыҥ «јӱӱлижи» кижиниҥ ойгорлыгынаҥ ойгор, Кудайдыҥ «чине јогы» кижиниҥ кӱчинеҥ кӱчтӱ.
26 Бойыгарды кӧригер, карындаштар, Кудай слерди кычырып аларда, кандый болгон эдигер. Ортогордо ойгор улус кӧп болгон бо, кӱчтӱ ле укту-тӧстӱ улус кӧп болгон бо?
27 Је Кудай ойгорлорды уйатка тӱжӱрерге, телекейде ойгор эмес дегенди талдап алган, кӱчтӱни уйатка тӱжӱрерге, телекейде чине јок дегенди талдап алган.
28-29 Кудайдыҥ алдында кем де мактанып болбозын деп, учурлу дегенди јоголторго, телекейде учур јок дегенди, јектеткенди, неге де турбас дегенди талдап алган.
30 Оныҥ шылтузында слер де Христос Иисустыҥ Бойында јӱрӱп јадыгар. Оны Кудай ойгорлыгыс эткен, Ол ажыра бисти акту , агару эткен, јайымдаган.
31 Оныҥ учун анайда ла бичилген: «Мактанып турган кижи, Кайраканла мактанзын».
Тын ончозын шиҥдеп јат
2
1 Слерге келеримде, карындаштар, Кудайдыҥ керелегенин чечен эмезе ойгор сӧстӧрлӧ јарлайын деп келбедим.
2 Ортогордо јӱрзем, Иисус Христостоҥ, кере тартылган Бойынаҥ башка, нени де билбейин деп шӱӱгем.
3 Мен слерге чине јок, айап, тыҥ ширтилдеп калган келгем.
4 Мениҥ айткан сӧстӧримде ле јарлыктаганымда кижиниҥ ойгорлыгыныҥ бӱдӱмјилӱ сӧстӧри јок болгон.
5 Бӱдӱп турганыгар кижиниҥ ойгорлыгына эмес, Кудайдыҥ кӱчине тӧзӧлзин деп, мениҥ сӧстӧримниҥ чыны Тынныҥ кӱчинде ачылган.
6 Ойгорлыкты дезе толо кемине јеткен улус ортодо јарлап јадыбыс, је бу телекейдиҥ ойгорлыгын да эмес, бу телекейдиҥ јоголып јаткан јаҥдарыныҥ ойгорлыгын да эмес.
7 Је бис Кудайдыҥ јажытту, јажырылган ойгорлыгын јарлап јадыбыс. Бисти макталзын деп, бу ойгорлыкты Ол ӧйлӧр башталгалакта озолодо темдектеп койгон.
8 Оны бу телекейдиҥ јаҥдарыныҥ кемизи де билип албаган. Билип алган болзо, мактулу Кайраканды кере тарткылабас эди.
9 Је анайда ла бичилген: «Оны сӱӱп турган улуска Кудай нени белетеп койгонын кӧс кӧрбӧгӧн, кулак укпаган, ол кижиниҥ санаазына кирбеген».
10 Биске дезе бу јажытты Кудай Бойыныҥ Тыныла ачкан. Тын ончозын, Кудайдыҥ јажыдыныҥ тереҥин де шиҥдейт.
11 Кижиниҥ ичинде не барын кем билер? Оны јаҥыс кижиниҥ бойында јӱрген тыны билер. Анайып ок Кудайдыйын да кем де билбес. Оны јаҥыс Кудайдыҥ Тыны билер.
12 Бис дезе Кудайдаҥ биске берилгенди билерге, бу телекейдиҥ тынын эмес, Кудайдаҥ Тын алдыбыс.
13 Мыны кижиниҥ ойгорлыгы ӱреткен сӧстӧрлӧ эмес, бисти Агару Тын ӱреткен сӧстӧрлӧ јарлап јадыбыс. Тыннаҥ болгон немелерди тынла јӱрген улуска јартайдыс.
14 Сезимиле јӱрген кижи дезе Кудайдыҥ Тыны ого айтканды укпайт. Мыны ол тенексиш деп бодоп, аайлап болбойт, нениҥ учун дезе бу керегинде тынныҥ болужыла шӱӱр керек.
15 Тынла јӱрген кижи – ончозы керегинде шӱӱйт, је ол кижи керегинде кем де шӱӱп болбос.
16Кем Кайраканныҥ санаазын билип алган, кем Ого јӧп айдып берер аргалу? Бис дезе, Христос чылап сананып јадыбыс.
3
Ончобыс бир керек эдип јадыбыс
1 Бат оныҥ учун, карындаштар, слерге тынла јӱрген улуска чылап айдып болбодым. Је мен слерге улуска чылап, Христоско бӱдеринде јаш балдарга чылап айттым.
2 Мен слерди сӱтле азырадым, кату курсакла эмес. Кату курсакты јип албас болгоноор, эмди де болбой јадыгар,
3 нениҥ учун дезе эмди де улус чылап јӱрӱп јадыгар. Кӱйӱнижип, ӧӧркӧжип, оҥдошпой турган болзогор, улус чылап јӱргенигер ол эмес пе, кижинийиле кылынып јӱргенигер ол эмес пе?
4 Бирӱгер: «Мен – Павелдийи», ӧскӧгӧр: «Мен – Аполлостыйы» – дегенде, улус чылап эдип јӱргенигер ол эмес пе?
5 Аполлос ол не кижи? Павел ол не кижи? Олор јӱк јалчылар. Олордыҥ шылтузында слер Кудайга бӱттигер, кажыгарга ла Кайраканнаҥ канча кире берилгениле бӱттигер.
6 Мен тарыдым, Аполлос сугарды, је ӧскӱргени Кудай болды.
7 Оныҥ учун тарып та, сугарып та турганы учурлу эмес, јаҥыс ӧскӱрип турган Кудай учурлу.
8 Тарып турганы ла сугарып турганы бир керек эдип јадылар, је кажызы ла канча кире кӱчин салып иштегениле јал алар.
9 Бис Кудайга кожо иштеп јӱргенибис, слер – Кудайдыҥ кыразы, Кудайдыҥ тудуп турганы.
10 Кудайдаҥ меге берилген јакшылыкла, ойгор тудаачы чылап, тӧс салдым, ӧскӧ кижи ого тудуп јат. Је кажы ла кижи бойы канайып тудуп турганын кӧрзин.
11 Салылганнаҥ башка, ӧскӧ тӧсти кем де салып болбос. Бу тӧс – ИисусХристос .
12 Кем бу тӧскӧ алтынла, мӧҥӱнле, баалу-чуулу таштарла, агашла, ӧлӧҥлӧ эмезе саламла тутса,
13 кажы ла кижиниҥ эткен кереги ачылар. Мыны кӧргӱзетен кӱн келер, нениҥ учун дезе кажы ла кижиниҥ эткен кереги отто ачылат, ол кандый болгонын от ченеер.
14 Кемниҥ тутканы отко кӱйӱп калбаза, јал алар.
15 Кемдийи кӱйӱп калза, ого чыгым болор. Је бойы аргадалар, оттоҥ чыкканы чылап аргадалар.
16 Слер – Кудайдыҥ байзыҥы деп, слердиҥ бойыгарда Кудайдыҥ Тыны јӱрӱ деп, билбейдигер бе?
17 Кудайдыҥ байзыҥын јоголтотон кижини Кудай јоголтып койор. Кудайдыҥ байзыҥы агару ине, ол байзыҥ – слер.
18 Кем де бойын бойы тӧгӱндебезин. Кемигер бу чакта чындаптаҥ ойгор болорго сананып јӱрген, ол кижи ойгор болорго, тенек боло берзин.
19 Бу телекейдиҥ ойгорлыгы – Кудайдыҥ алдында тенексиш болуп јат. Бичилген эмес беди: «Кудай ойгорлорды олордыҥ ла тузагыла тудуп јат». 20 База: «Кайракан ойгорлордыҥ шӱӱлтелерин билер. Олор куру».
21 Анайдарда, кем де улусла мактанбазын, ончозы слердийи:
22 Павел беди, эмезе Аполлос, эмезе Кифа, эмезе телекей, эмезе јӱрӱм, эмезе ӧлӱм, эмезе эмдиги ӧй, эмезе келер ӧй – бу ончозы слердийи.
23 Слер – Христостыйы, Христос – Кудайдыйы.
4
Христостыҥ апостолдоры
1 Анайдарда, бисти Христостыҥ јалчылары деп, Кудайдыҥ јажыттары учун каруулу улус деп, кажы ла кижи сананар учурлу.
2 Андый улустаҥ чындык болоры некелет.
3 Мени слер јаргылараар ба эмезе ӧскӧ улус јаргылаар ба, бу мени санааркатпай јат. Мен бойымды бойым да јаргылабайдым.
4 Бойымды бурулу деп бодобой до турган болзом, је мынызыла актанбай јадым. Мени јаргылаары – Кайракан .
5 Оныҥ учун Кайракан келбегенче, ӧйинеҥ озо бир де јаргылабагар. Ол караҥуйда јажырылганды јарыдып ийер, јӱректе алып јӱрген санааларды иле эдер. Ол тушта кажы ла кижи Кудайдаҥ бойыныҥ кайралын алар.
6 Мыны, карындаштар, бойым ла Аполлос керегинде слерге болуп айттым. Бичилгенге ӱзеери нени де этпеске бистеҥ ӱренигер, бирӱгер ӧскӧзиниҥ алдында бийиктединбезин деп кӱӱнзейдим. Ол тушта бир кижиле оморкоп, ӧскӧзин јектебезигер.
7 Чындап та, сени кем аҥылады? Сенде Кудайдаҥ албаган не бар? Алган болзоҥ, албаган чылап, не мактанадыҥ?
8 Слер тойдыгар ба? Байыдыгар ба? Бис јокко каандар болуп калдыгар ба? Слерди чындаптаҥ каандар боло берзин деп кӱӱнзеер эдим! Ол тушта бис те слерле кожо каандар болор эдибис.
9 Је сананзам, Кудай бисти, апостолдорды, ӧлӱмге јаргылаган калганчы улусты чылап, ончозыныҥ алдына тургузып койгондый. Биске бастыра телекей – ангелдер де, улус та кӧрӱп јадылар.
10 Бис Христоско болуп тенек, слер – Христостыҥ шылтузында ойгор. Бис чине јок, слер – кӱчтӱ. Слерди мактайдылар, бисти – јаман кӧрӧдилер.
11 Оноҥ болгой эмдиге јетире торолоп, суузап јадыбыс, ӱлтӱреп калган кийимдӱ јӱрӱбис, соктыртып јадыбыс, јадар јерис јок,
12 кызыл колыстыҥ кӱчиле иштеп јадыбыс. Бисти арбайдылар, бис алкайдыс. Бисти сӱредилер, бис чыдажадыс.
13 Бисти јамандайдылар, бис коот сӧстӧр айдадыс. Бис телекейге сӱре-чӧптий, бис эмдиге јетире таштанчыдый.
14 Слерди уйалтайын деп эмес, сӱӱген балдарымды чылап санандырайын деп, мыны бичип турум.
15 Слерди тӱмен ӱредӱчилер Христос керегинде ӱреткен де болзо, је адалар кӧп эмес. Слерге Сӱӱнчилӱ Јар јарлап, слерди Христос Иисуска туудым.
16 Оныҥ учун слерди сурап турум: Христостоҥ тем алып турганым чылап, менеҥ тем алыгар.
17 Бого болуп слерге Тимофейди ийдим. Ол Кайраканга чындык болуп јӱрген мениҥ карузыган уулым. Христос Иисуска болуп канайда јӱрӱп турганымды, кайда ла, кажы ла серкпеде канайда ӱредип јӱргенимди ол слерге эске алындырар.
18 Слерге келбезимде, кезигер јакшыркай берген.
19 Је Кайраканныҥ табы болзо, слерге удабас келип, јакшыркактардыҥ сӧстӧрин эмес, олор нени эдер аргалузын ченеп кӧрӧрим.
20Кудайдыҥ Каандыгы сӧстӧ эмес, кӱчте.
21 Нени кӱӱнзейдигер? Слерге камчылу келейин бе, эмезе сӱӱштӱ ле јобожыган келейин бе?
5
Эски ачыткыны јок эдип кырыгар
1 Слерде балыр кылык табылган деп, чын табыш бар. Андый кылык керек дезе ӧскӧ калыктарда болгон деп угулбаган: кем де бойыныҥ ӱйиниҥ ордына адазыныҥ ӱй кижизиле јуртайт.
2 Слер дезе јакшыркап јадыгар. Андый керек эткен кижини бойыгардаҥ чыгарзын деп ыйлаган болзогор, торт болор эмес пе?
3 Мен ортогордо бойым јок то болзом, је ал-санаамла слерле кожо јӱрӱп, слерде болгоным чылап, андый керек эткен кижи јанынаҥ мындый јӧп чыгардым:
4ИисусХристос Кайраканыстыҥ адына болуп јуулзагар, мен де тынымла, Иисус Христос Кайраканыстыҥ кӱчиле слерле кожо болуп,
5 оны сатанага берип ийели, эди-каны ӧлӱп калзын, је тыны Иисус Христос Кайраканыстыҥ кӱнинде аргадалзын.
6 Слердиҥ мактанар немегер јок. Бир эмеш ачыткы ончо тестени кӧпшидип турганын билбезеер бе?
7 Анайдарда, слерге јаҥы тесте болорго, эски ачыткыны јок эдип кырыгар. Слер ачыткы јок калаш эдигер, нениҥ учун дезе, пасха курааныбыс – Христос бис учун тайылып калган.
8 Оныҥ учун эски ачыткы, кинчектиҥ ле јаманныҥ ачыткызы бар калашла байрамдабактар. Карын, аруныҥ ла чындыктыҥ ачыткы јок калажыла байрамдактар.
9 Балыр јӱрӱмдӱ улуска бирикпегер деп, слерге самарада бичигем.
10 Је мен бу телекейдиҥ балыр јӱрӱмдӱлери, эмезе ачыркактары, эмезе тонокчылары, эмезе чалуга бажыраачылары керегинде айтпадым. Оноҥ башка слерге бу телекейди таштап барарга келижер эди.
11 Карын, мен карындаш деп аданып, бойы балыр јӱрӱм јӱрӱп, ачыркап, чалуга бажырып, јамандап, аракыдап, тоноп турган улуска слерди бирикпезин деп бичидим. Андый улусла кожо ажанбагар да.
12 Туш улусты јаргылайтаны мениҥ керегим беди? Слер бойыгардыҥ улузыгарды јаргылап јадыгар ине.
13 Туш улусты Кудай јаргылайт. Јаман кижини бойыгардаҥ ырадыгар.
Карындаштар ортодо ӧӧркӧш болбозын
6
1 Ӧскӧ карындашла блааш-тартышту керек бар болуп, агаруларда эмес, чындык эместерде јаргылажарга кемигер тидинет?
2Агарулар бу телекейдиҥ улузын јаргылаарын билбей туругар ба? Калыктарды јаргылайтан болзогор, оок-тобыр керектердиҥ аайына чыгар аргагар јок болды ба?
3 Ангелдерди де јаргылаарысты билбей туругар эмеш пе? Јадын-јӱрӱмдеги керектерди айтпай да јадым.
4 Јадын-јӱрӱмдеги керектер јанынаҥ блааш-тартыш боло бергенде, оны серкпеде кем де эмес улустыҥ јаргызына не бередигер?
5 Слерди уйалтайын деп айдып турум: бойыныҥ карындаштарыныҥ аайына чыгар ойгор кижи ортогордо јок по?
6 Керек дезе карындаш карындажыла бӱтпестердиҥ алдына јаргылажат.
7 Анайдарда, бой-бойыгарла јаргылажып турганыгар – ол слердиҥ бӱткӱлинче јеҥдирткенигер. Тарынып артсагар, артык болор эмес пе? Слердеҥ айрып турза, артык болор эмес пе?
8 Карын, бойыгар јаман эдип, айрып јадыгар, керек дезе карындаштарла анайда кылынып јадыгар.
9 Чындык эместер Кудайдыҥ Каандыгын энчиленбес деп, билбей туругар ба? Аспагар: балыр јӱрӱмдӱлер, чалуга бажыраачылар, чайдам кылыктулар, бодулар, ӱй улусла јуртаган чылап кожо јуртап турган эр улус,
10 уурчылар, ачыркактар, аракызактар, јамандаачылар, тонокчылар Кудайдыҥ Каандыгынаҥ јер албас.
11 Слердиҥ кезигер андый болгон. Је ИисусХристос Кайраканныҥ адыла, Кудайыстыҥ Тыныла аруталдыгар, бойыгарды Кудайга агаруладыгар, акталдыгар.
Эт-кан – Кайраканга
12 Меге ончозын эдерге јараар, је ончозы туза экелбей јат. Меге ончозын эдери јарадылган, је мени не де бийлебес учурлу.
13 Курсак – карынга, карын – курсакка. Је Кудай онызын да, мынызын да јоголтып койор. Эт-кан балыр јӱрӱмге эмес, ол – Кайраканга, Кайракан – эт-канга.
14 Кудай Кайраканды тиргискен, Ол Бойыныҥ кӱчиле бисти де тиргизер.
15 Эди-каныгар – Христостыҥ ӱйелери деп, билбей туругар ба? Анайдарда, Христостыҥ эди-каныныҥ ӱйелерин алып, оны балыр јӱрӱмдӱ ӱй кижиниҥ ӱйелери эдетем бе? Јок туру!
16 Балыр јӱрӱмдӱ ӱй кижиге бириккени, оныла бир эт-кан боло бергенин билбей туругар эмеш пе? Айдылган јок беди: «Экӱ бир эт-кан боло берер». 17 Кайраканла биригип турган кижи Оныла бир тын болуп јат.
18 Балыр јӱрӱмнеҥ качыгар! Кижи кандый да кинчек этсе, ол эт-канга каршу јетирбей јат. Балыр јӱрӱмдӱ кижи акту бойыныҥ эди-канына удура кинчек эдет.
19 Эди-каныгар – бойыгарда јӱрӱп турган ла слерге Кудайдаҥ берилген Агару Тынныҥ байзыҥы деп, билбей туругар эмеш пе? Слер бойыгардыйы эмес.
20 Слерди јаан баала садып алгандар. Анайдарда, Кудайдыйы болгон эди-каныгар ла сӱнегер Кудайдыҥ магына болзын.
7
Айыл-јуртту болоры керегинде
1 Меге бичигенигер керегинде айдарым бу. Эр кижиге кижи албаза торт.
2 Је балыр кылык кӧптӧгӧнинеҥ улам кажы ла эр кижи ӱйлӱ болзын, кажы ла ӱй кижи ӧбӧӧндӱ болзын.
3 Ӧбӧӧни ӱйи алдында, ӱйи ӧбӧӧни алдында бойыныҥ молјулу керегин бӱдӱрер учурлу.
4 Ӱйи бойыныҥ эди-канына ээ эмес, оныҥ ээзи – ӧбӧӧни. Анайда ок ӧбӧӧни де бойыныҥ эди-канына ээ эмес, оныҥ ээзи – ӱйи.
5 Бой-бойыгардаҥ кыйышпагар. Јаҥыс кезек ӧйгӧ, экӱ јӧптӧжӧлӧ, орозо тударга ла бойыгарды мӱргӱге учурлаарга кожо болбозогор кем јок. Је мыныҥ кийнинде ойто кожо болыгар. Оноҥ башка, бойыгарды тудунып болбозыгардаҥ улам слерди сатана ченеердеҥ маат јок.
6 Је мен мыны јакарып эмес, јарадып айдадым.
7 Ончо улус мендий болзын деп кӱӱнзеер эдим, је кажы ла кижи бойы Кудайдаҥ сыйлу: бирӱзинде мындый, ӧскӧзинде андый сый бар.
8 Кижи албаган ла тул калган улуска айдып турум: олорго мен чилеп јаҥыскан јӱрзе торт.
9 Је тудунып болбой турган болзо, кижи алгылазын. Кычаныҥ одына алдырганча, кижи алза торт болор.
10 Је алышкан улуска мен эмес, Кайракан јакарат: ӱйи ӧбӧӧниле айрылышпас учурлу.
11 Айрылышса, јаҥыскан јӱрзин эмезе ӧбӧӧниле эптешсин. Ӧбӧӧни де ӱйиле айрылышпазын.
12 Арткан улуска Кайракан эмес, мен айдып турум: кандый бир карындаш Кудайга бӱтпес ӱйлӱ болзо, ӱйи оныла јуртаарга јӧп болзо, айрылышпазын,
13 бӱтпес ӧбӧӧндӱ ӱй кижи де, ӧбӧӧни оныла јуртаарга јӧп болзо, айрылышпазын.
14 Бӱтпес эр кижи бӱдер ӱйи ажыра, бӱтпес ӱй кижи бӱдер ӧбӧӧни ажыра Кудайга агарулалат. Оноҥ башка, балдарыгар ару эмес болор эди, эмди олор агару.
15 Бӱтпес кижи айрылыжарга турган болзо, айрылышсын. Бу учуралда бӱдӱп турган эр кижи эмезе ӱй кижи колбулу эмес. Кайракан бисти амырга кычырган.
16 Кайдаҥ билериҥ, ӱй кижи, ӧбӧӧниҥди аргадап болбозыҥ ба? Эмезе сен, эр кижи, кайдаҥ билериҥ, ӱйиҥди аргадап болбозыҥ ба?
17 Је кажы ла кижи Кайраканныҥ ого бергениле јӱрзин, Кудай кычырып аларда кандый болгон, андый болуп артсын. Мындый јакаруларды ончо серкпелерге берип јадым.
18 Томдолгон кижи Кудайдыҥ кычырузын алынган болзо, томдолгонын јажырбазын. Томдолбогон кижи алынган болзо, томдолбозын.
19 Томдолыш – ол не де эмес, томдолбогоны – ол не де эмес, је Кудайдыҥ јакылталарын бӱдӱргени учурлу.
20 Кажы ла кижи кандый болордо кычырылган, андый болуп артсын.
21 Кул тужыҥда кычырылган болзоҥ, санааркаба. Је јайым болор аргалу болзоҥ, бу арганы тузалан.
22 Кайракан кычырып алган кул – Кайраканныҥ јайым кижизи. Анайып ок јайым тужында кычырылган кижи – Христостыҥ кулы.
23 Слерди јаан баала садып алгандар. Улустыҥ кулдары боло бербегер!
24 Карындаштар, кажы ла кижи кандый болордо кычырылган, Кудайдыҥ алдында андый болуп артсын.
25 Кыстар керегинде айтса, Кайраканнаҥ јакару албадым, је јӧп берип јадым. Меге, Кудайдаҥ быйан јеткен кижиге, бӱдерге јараар.
26 Эмдиги уур-кӱчтердеҥ улам кижи кандый, андый болуп артса торт деп бодойдым.
27 Ӱйиҥле кожо бо? Айрылыжар эбиҥ бедиребе. Ӱй кижи јок арттыҥ ба? Ӱй кижи бедиребе.
28 Је кижи де алзаҥ, кинчек этпезиҥ. Кыс бала кижиге барза, кинчек этпес. Је андый улуста јадын-јӱрӱмниҥ уур-кӱчтери болор. Мен слерди мынаҥ айрыыр кӱӱндӱ.
29 Слерге айдайын деп, карындаштар: ӧй ас артып јат, оныҥ учун ӱйлӱ улус ӱй јоктый болор учурлу,
30 ыйлап јӱрген улус – ыйлабай јӱргендий; сӱӱнип јӱрген улус – сӱӱнбей јӱргендий; садып алып турган улус – албай тургандый;
31 бу телекейдиҥ немелериле тузаланып турган улус – тузаланбай тургандый, нениҥ учун дезе бу телекейдиҥ сӱр-кебери јоголып јат.
32 Мен слерде санааркаш јок болзын деп кӱӱнзейдим. Кижи албаганы, Кайраканга канайып јарайын деп, Кайракандыйын сананат.
33 Айыл-јурттузы ӱйиме канайып јарайын деп, јердийин сананат. Ӧбӧӧндӱзи ле кыс ортодо башказы бар:
34 кижиге барбаганы эмезе кыс эди-каныла да, тыныла да агару болорго, Кайраканга канайып јарайын деп, Кайракандыйын сананат. Ӧбӧӧндӱзи ӧбӧӧниме канайып јарайын деп, јердийин сананат.
35 Мыны ончозын слердиҥ јайымыгарды астадарга болуп эмес, слерге ок тузалу болзын деп айдадым. Мен слерди туура тартылбай, јаантайын Кайраканга јарамыкту јӱрзин деп кӱӱнзейдим.
36 Кызы јажы једип, јаҥыскан јӱргени јакшы эмес деп бодоп турган кижи эдейин дегенин этсин. Кинчек болбос, алышсын.
37 Је кем турумкай јӱректӱ, оны не де албадабай турган болзо, бойыныҥ кӱӱнин башкарып, кижи албайын деп, јӱрегинде бек сананып алган болзо, ол јакшы эдет.
38 Оныҥ учун кижи алып турганы јакшы эдет, кижи албай турганы оноҥ артык эдет.
39 Ӧбӧӧни тирӱ јӱрерде, ӱйи Јасакла колболгон. Ӧбӧӧни јада калза, кемге барар кӱӱндӱ, ого барар. Јаҥыс ол кижи Кайракандыйы болор учурлу.
40 Мениҥ шӱӱлтемле јаҥыскан артса, кежиктӱ болор. Је мениҥ бойымда ок Кудайдыҥ Тыны бар деп, бодоп јадым.
8
Чалуларга тайган курсак керегинде
1 Эмди чалуларга тайган курсак керегинде. Ончобыста билгир бар деп билерис. Је билгир кижини бийиркедет, сӱӱш – тыҥыдат.
2 Нени де билерим деп сананып турган кижи билер учурлузын билбей јат.
3 Кудайды сӱӱп турган кижи Кудайды билип алган
[1] .
4 Чалуларга тайган курсак керегинде айдып тура, чалу телекейде не де эмес деп, бир Кудайдаҥ башка, ӧскӧ кудай јок деп билерис.
5 Теҥериде беди, јерде беди, кудайлар деп адалганы бар. Андый кудайлар кӧп, бийлер де кӧп.
6 Је бисте бир Ада Кудай. Ол ончозыныҥ Јайаачызы, Ого болуп јӱрӱп јадыбыс. Бисте бир Кайракан – ИисусХристос . Ончозы Ол ажыра јайалган, Ол ажыра јӱрӱп јадыбыс.
7 Је андый билим ончо улуста эмес. Кезик улус бу јууктарга јетире чалуларга бажырып, бого темигип калган учун тайган курсакты јигенде, ол чалуларга учурлалган деп сананып јадылар. Олордыҥ санаазы чын шӱӱр аргазы јок болуп, быјартыдым деп бодоп јадылар.
8 Курсак бисти Кудайга јууктатпай јат. Ажанып турган болзобыс, кирелте албайдыс, ажанбай турган болзобыс, нени де јылыйтпайдыс.
9 Је калак, бу јайымыгар чине јокторго буудак болбозын.
10 Сен, андый билимдӱ бойыҥ, кара јаҥдулардыҥ байзыҥында ажанып отурган болдыҥ. Сени чине јок кижи кӧрӱп ийеле, бойыныҥ санаазыла чалуларга тайган курсакты јиирге тартылбас па?
11 Сениҥ билгириҥнеҥ чине јок карындажыҥ ӧлӧр. Христос бу да карындажыҥ учун ӧлгӧн ине.
12 Анайып карындаштарыгарга удура кинчек эдип, олордыҥ чине јок санаазын шыркалап, Христоско удура кинчек эдип јадыгар.
13 Оныҥ учун, курсак карындажымды бӱдӱрилтип турган болзо, оны бӱдӱрилтпеске, ӱргӱлјиге эт јибезим.
9
Ончозын Сӱӱнчилӱ Јарга болуп эдип јадым
1 Мен јайым эмезим бе? Мен апостол эмезим бе? ИисусХристос Кайраканысты кӧрбӧдим бе? Кайраканла бир болуп јӱргенигер – мениҥ ижимниҥ турултазы эмес пе?
2 Ӧскӧ улуска апостол эмес болзом, је слерге – апостол. Апостол болорго тудулганымды керелеген таҥма – Кайраканла бир болуп јӱрген бойыгар.
3 Мени јаргылап тургандарга бойымды коруп айдар сӧзим бу.
4 Бисте јиир, ичер јаҥ јок по?
5 Ӧскӧ апостолдор чылап, Кайраканныҥ карындаштары эмезе Кифа чылап, бӱдӱп турган ӱйлерлӱ болуп, јолдо кожо алып јӱрер јаҥыбыс јок по?
6 Эмезе јаҥыс менде ле Варнавада иштебес јаҥ јок по?
7 Кандый јуучыл бойыныҥ акчазыла черӱде туруп јат? Виноградты тарыйла, оноҥ алып јибей турган кижи бар ба? Уй кабырып, оныҥ сӱдинеҥ ичпей турган кижи бар ба?
8 Мыны кижи чилеп шӱӱп айдып турган болорым ба? Мыны ок Јасак айдып турган эмес пе?
9 Моисейдиҥ Јасагында бичилген јок беди: «Теермен айландырып турган чардыҥ оозын туй буулаба».Кудай чарлар керегинде сананып туру эмеш пе?
10 Эмезе биске мыны айдып туру ба? Мынайда биске бичилген эмей, нениҥ учун дезе кыра сӱрӱп турган кижи, иженип сӱрер учурлу; теермендеп турган кижи, ӱлӱӱмди аларым деп, иженип теермендеер учурлу.
11 Слердиҥ бойыгарда Тынныҥ ӱренин ӱрендеген болзобыс, тӱжӱм чилеп, слердеҥ болуш алзабыс, ол кӧп пӧ?
12 Ӧскӧ улуста слердеҥ болуш алар јаҥ бар болзо, бисте андый јаҥ оноҥ кӧп эмес пе? Је бис бу јаҥла тузаланбадыс. Карын, Христостыҥ Сӱӱнчилӱ Јарын јарлаарга буудак этпеске, ол керегинде унчукпадыс.
13 Байзыҥныҥ ишчилери байзыҥнаҥ азыранып турганын, тагылдыҥ јанында иштеп јӱрген улус тайганнаҥ ӱлӱӱ алып турганын билбейдигер эмеш пе?
14 Анайып, Сӱӱнчилӱ Јар јарлыктап јӱрген улус јӱрӱмге керектӱзин јарлыкташтаҥ алзын деп, Кайракан да јакарган.
15 Је мен мыныла бир де тузаланбадым. Мыныла тузаланайын деп бичиген эмезим. Кем-кем мактанарымды јоголткончо, ӧлӱп калзам, меге торт болор.
16 Сӱӱнчилӱ Јар јарлап јӱрген болзом, мактанарым јок ине, ол мениҥ молјуум. Оны јарлабазам, меге ачу-корон болор!
17 Мыны бойымныҥ кӱӱнимле эдип јӱрген болзом, јал алар эдим. Бойымныҥ кӱӱнимле эмес болзо, меге бӱдӱмјилелген ишти эдип јадым.
18 Мениҥ јалым неде? Сӱӱнчилӱ Јарды јарлыктап, јарлыкчыныҥ јаҥыла тузаланбай, Христос керегинде јалы јокко јарлап јӱргенимде.
19 Ончозынаҥ јайым бойым, улусты Кудайга кӧптӧҥ таап аларга, ончозына кул боло бергем:
20 иудейлерди Кудайга таап аларга, иудейлерге иудейдий болгом; Јасакка багып јӱрген улусты таап аларга, олорго Јасакка багып јӱрген кижидий болгом;
21 Јасакты билбес улусты таап аларга, олорго Јасакты билбес кижидий болгом. Кудайдыҥ Јасагын билип, Христоско багып јадым.
22 Чине јок улусты таап аларга, чине јок улуска чине јок кижидий болгом. Кезиктерин де болзо аргадап аларга, ончозына ончозындый боло бергем.
23 Мыны Сӱӱнчилӱ Јарга болуп оныҥ бӧлӱги боло берерге эдип јадым.
24 Маргаанда кӧп улус јӱгӱрип јат, је кайралды бир кижи алып турганын билбезигер бе? Кайралды аларга, анайып јӱгӱригер!
25 Маргаанныҥ ончо туружаачылары кӧп немедеҥ мойноп јадылар. Олор чалдыгар чечектиҥ ӧрӱмелин аларга болуп мыны эдедилер, бис чалдыкпас ӧрӱмелди аларга болуп.
26 Оныҥ учун амадулу кижи чилеп јӱгӱрип, кейди темей јудуруктабай,
27 је эди-канымды согуп, оны бойыма кул эдип јадым. Ӧскӧ улуска јарлыктап, бого бойым јарамыкту артайын деп, анайда эдедим.
10
Биске озолодо айтканы
1 Адаларыс ончозы булуттыҥ алдында болгонын, ончозы талайды ӧткӱре ӧдӧ бергенин слерди билзин деп турум, карындаштар.
2 Ончозы булут ла талай ажыра ӧдӱп, Моисейле бир болорго креске тӱшкен.
3 Ончозы тынныҥ бир ле курсагын јиген,
4 тынныҥ бир ле суузынын ичкен. Олор кожо барып јаткан тынныҥ Кайа-Тажынаҥ ичкен. Кайа-Таш Христос болгон.
5 Је олордыҥ кӧбизи Кудайдаҥ јараду албай, куба чӧлдӧ ӧлӱп калган.
6 Јаманга олор чылап тартылбазын деп, бу биске тем болгоны ол.
7 Анайда ок олордыҥ кезиги чилеп, чалуларга бажырбагар, бичилгениле: «Калык отурып, јиген, ичкен, оноҥ туруп, сооттой берген». 8 Олордыҥ кезиги чилеп, балыр кылынбайлы. Олор балыр кылынып, бир кӱнге јирме ӱч муҥы ӧлӱп калган.
9 Олордыҥ кезиги ченегени чилеп, Христосты ченебектер. Олор јыланга чактырып, ӧлӱп калган.
10 Олордыҥ кезиги калактаганы чылап, калактабагар. Олорды Јоголтоочы-Ангел ӧлтӱрип койгон.
11 Бу ончозы биске тем эдип олорло болгон; биске, калганчы чакта јӱрген улуска, ӱредӱ болзын деп бичилген.
12 Оныҥ учун, бек туруп јадым деп сананып јӱрген кижи, јыгылбаска, чеберлензин.
13 Слерге улусла болуп турган ченелте тӱшкен. Кудай чындык, Ол кӱчигер јетпес ченелтелерди болдыртпас, је ченелте тужында оны ӧдӱп чыгар арга берер.
14 Анайдарда, кару улузым, чалуга бажыратаннаҥ качыгар!
15 Слерге керсӱ улуска чылап айдып турум. Нени айдып турганымды бойыгар сананып кӧригер.
16 Алкыштыҥ айагын алкап турганыста, Христостыҥ каныла бириккенис ол эмес пе? Калашты сындырып турганыста, Христостыҥ эди-каныла бириккенис ол эмес пе?
17 Бу калаш бир, бис кӧп тӧ болзобыс, бир эт-кан боло бередис, нениҥ учун дезе ончобыс бир калашты ӱлежип јадыбыс.
18 Израильдиҥ калыгын кӧригер: тайганды јип тургандары тагылла бириккени ол эмес пе?
19 Мен нени айдып турум? Чалуга тайганда кандый бир учур бар деп пе, эмезе чалуныҥ бойында кандый бир учур бар деп пе?
20 Јок эмей. Је ӧскӧ калыктар тайылга эткенде, Кудайга эмес, шилемирлерге тайып јадылар. Мен дезе слерди шилемирлерге бирикпезин деп турум.
21 Кайраканныҥ айагын да, шилемирлердиҥ айагын да ичип болбозыгар, Кайраканныҥ курсагын ла шилемирлердиҥ курсагын јип болбозыгар.
22 Эмезе Кайраканды ачындырарга турубыс эмеш пе? Бис Оноҥ кӱчтӱ болдыс эмеш пе?
Ончозын Кудай макталзын деп эдигер
23 Меге ончозын эдерге јараар, је ончозы туза экелбей јат. Меге ончозын эдери јарадылган, је ончозы тыҥыдар арга бербей јат.
24 Кем де бойына туза бедиребезин, је ӧскӧ кижиге бедирезин.
25 Эттиҥ базарында садылып турганын ончозын бир де шиҥдебей јигер, санаагар амыр болзын.
26Јер ле ондо бар ончо неме Кайракандыйы. 27 Кудайга бӱтпей турган улустыҥ кемизи слерди айлына кычырза, слер барар кӱӱндӱ болзогор, алдыгарга салып бергенди бир де шиҥдебей јигер, санаагар амыр болзын.
28 Је кем слерге: «Бу чалуга тайылган курсак» – дезе, санаазы токыналу болзын деп, мыны айткан кижиге болуп јибегер.
29 Слердиҥ санаагар керегинде эмес, ӧскӧ кижинийи керегинде айдып турум. Нениҥ учун мениҥ јайымымды ӧскӧ кижиниҥ санаазы јаргылаар учурлу?
30 Курсакты алкыш-быйанду јип турган болзом, алкыш-быйаным айдып турган курсак учун мени не јамандайтан?
31 Анайдарда, јип пе, ичип пе, нени де эдип турган болзогор, Кудай макталзын деп эдигер.
32 Иудейлерге де, еллиндерге де, Кудайдыҥ серкпезине де бӱдӱрилер шылтак болбой,
33 мен чилеп эдигер. Мен ончо улуска ончозында јараарга кичеенип, бойыма туза бедиребей, карын, кӧп улуска туза бедиреп, олор аргадалзын деп јадым.
11
Кем кемге баш?
1 Христостоҥ тем алып турганым чылап, менеҥ тем алыгар.
2 Менийин ончозын ундыбаганыгар учун, мен слерге берген ӱредӱдеҥ кыйбай јӱргенигер учун слерди мактап турум, карындаштар.
3 Анайда ок слерди билзин деп турум: кажы ла эр кижиге баш – Христос , ӱй кижиге баш – ӧбӧӧни, Христоско баш – Кудай.
4 Бажын јабынып алып мӱргип эмезе судурлап турган кажы ла эр кижи бойыныҥ бажын уйатка тӱжӱрет.
5 Бажын јабынбай мӱргип эмезе судурлап турган кажы ла ӱй кижи бойыныҥ бажын уйатка тӱжӱрет. Ол бажын јӱлӱдип койгон ӱй кижидий.
6 Ӱй кижи јабынбаска турган болзо, чачын кайчылазын. Је кайчыладып эмезе јӱлӱдип койгоны ӱй кижиге уйатту болзо, јабынзын.
7 Анайдарда, эр кижи бажын јабынбас учурлу, нениҥ учун дезе ол – Кудайдыҥ сӱр-кебери ле магы, ӱй кижи – ӧбӧӧниниҥ магы.
8 Эр кижи ӱй кижидеҥ табылган эмес, ӱй кижи эр кижидеҥ табылган.
9 Эр кижи ӱй кижиге јайалган эмес, ӱй кижи эр кижиге јайалган.
10 Оныҥ учун ӱй кижи бажын јабынар учурлу. Мынызы дезе, ол јаҥныҥ алдында јӱрген деп, ангелдерге темдек болор.
11 Андый да болзо, Кайраканла бир болуп турганда, эр кижи ӱй кижини, ӱй кижи эр кижини толтырат.
12 Ӱй кижи эр кижидеҥ чилеп, эр де кижи ӱй кижидеҥ табылат, је ончозы Кудайдаҥ болуп јат.
13 Бойыгар сананып кӧригер, ӱй кижиге бажын јабынбай Кудайга мӱргиирге јакшы ба?
14 Эр кижи узун чачту јӱрзе, мынызы ого уйат деп, слерди ары јанынаҥ берилгени ӱретпей јат па?
15 Је ӱй кижи узун чачту јӱрзе, мынызы ого кӱндӱ. Чач ого јабынчыныҥ ордына берилген ине.
16 Кем сӧс блаажарга кӱӱнзезе, ого айдатаным бу: бисте де, Кудайдыҥ серкпелеринде де ӧскӧртӧ этпей јат.
Кайраканныҥ ажын јиири керегинде
17 Слерге база айдып, мактабазым, нениҥ учун дезе кӧп сабазында јакшыга эмес, јаманга јуулыжып јадыгар.
18 Јуунга јуулышканыгарда, ортогордо бӧлиниш болуп јат деп, меге угулат. Бого кезектей бӱдӱп јадым.
19Кудай кемигерди јарадып турганы јарталзын деп, ортогордо јӱзӱн-башка шӱӱлтелер де болор учурлу.
20 Анайдарда, кожо јуулышканыгарда, оны Кайраканныҥ ажын јиирге јуулыштыгар деп айдарга јарабас,
21 нениҥ учун дезе кажыгар ла бойыныҥ ажын јиирге меҥдейт. Анайып бирӱгер аштап артат, ӧскӧгӧр ичинип алат.
22 Ичип-јиирге слерде айыл-јурт јок по? Эмезе Кудайдыҥ Серкпезин јектеп, јоктуларды базынып јадыгар ба? Слерге нени айдар? Мактайтан ба? Бу учун слерди мактабазым.
23 Слерге бергенимди Кайраканныҥ бойынаҥ алдым: садып ийген тӱнде ИисусКайракан калаш алып,
24 алкыш јетирген, сындырала, айткан: «Алыгар, јигер. Бу – слерге сындырылып јаткан эди-каным. Мени эске алынып, анайда эдип јӱригер».
25 Анайда ок курсак јигенниҥ кийнинде айакты да алып, айткан: «Бу айак – Мениҥ канымдагы јаҥы кереес . Бу айактаҥ кажы ла сайын ичсегер, Мени эске алыныгар.
26 Кажы ла сайын бу калашты јип, бу айакты ичип турганыгарда, Кайракан келбегенче Оныҥ ӧлӱмин јарлап јадыгар».
27 Анайдарда, Кайраканныҥ бу калажын јип эмезе айагын ичип, мыны јарамыкту эмес эдип турган кижи, Оныҥ эди ле каны алдында бурулу болор.
28 Кижи бойын ченезин, анайып бу калаштаҥ јизин, бу айактаҥ ичсин,
29 нениҥ учун дезе, Кайраканныҥ эди-канын сананбай ичип-јип турган кижи бойыныҥ јаргызын ичип-јип јат.
30 Мынаҥ улам ортогордо чине јок ло оору улус кӧп, кӧбизи ӧлӱп јат.
31 Је бойыбысты бойыбыс јаргылаган болзобыс, јаргылатпас эдибис.
32 Бу телекейдиҥ улузыла кожо јаргылабаска, Кайракан бисти јаргылап, кезедип јат.
33 Анайдарда, карындаштарым, курсак јиирге јуулыжып, сакыжыгар.
34 Аштап турганыгар айлында ажанып алзын. Слерге јаргыга јуулышпаска анайда эдигер. Келзем, ӧскӧ сурактардыҥ аайына чыгарым.
12
Агару Тынныҥ јайалталары
1 Слерди Тынныҥ јайалталары керегинде билзин деп турум, карындаштар.
2Кара јаҥду болороордо, слерди тил јок чалуларга не де тартып тургандый, олорго бажырарга барып туратанаарды билеригер.
3 Оныҥ учун слерге айдып турум: Кудайдыҥ Тыныла айдып турган бир де кижи Иисуска анафема
[2] дебес. Бойында
Агару Тын јӱрбей турган бир де кижи Иисусты
Кайракан деп адап болбос.
4 Јайалталар јӱзӱн-башка, је олорды бир Тын башкарат.
5 Кудайга јалчы болуп јӱрери јӱзӱн-башка, је оны бир Кайракан башкарат.
6 Кажызыныҥ ла эдип јӱргени јӱзӱн-башка, је мыны ончозын ончо улустыҥ бойында бир ле Кудай эдет.
7 Је кажыбыста ла Тынныҥ эдип турганы ончобыска тузага болуп јат.
8 Бир кижиге Тынла ойгорлыктыҥ сӧзи берилет, ӧскӧзине ол ло Тынла билгирдиҥ сӧзи берилет.
9 Бирӱзине ол ло Тынла Кудайга бӱдӱп јӱрери берилет. Ӧскӧзине ол ло Тынла ооруны јазар јайалта берилет.
10 Кезигине кайкалдар јайаар кӱч, кезигине судурлаары, кезигине тындарды ылгаштырары, кезигине ӧрӧртинеҥ тилдер, кезигине бу тилдерле айтканды јартаары берилет.
11 Је мыны ончозын бир ле Тын эдип, бу јайалталарды кажызына ла Бойыныҥ кӱӱнзегениле ӱлейт.
Бис – Христостыҥ эди-каны
12 Эт-кан бир, је ондо кӧп ӱйелер. Олор кӧп тӧ болзо, ончозы бир эт-кан болуп јадылар. Анайда Христос то керегинде айдарга јараар.
13 Бис ончобыс – иудейлер ле еллиндер, кулдар ла јайым улус бир эт-кан боло берерге, бир Тынла креске тӱжӱп, ончобыс ол ок Тынла толтырылганыс.
14 Эт-кан бир ӱйедеҥ эмес, кӧп ӱйелердеҥ туруп јат.
15 Бут: «Мен кол эмезим, оныҥ учун эт-кандыйы эмезим» – дезе, мынаҥ улам ол эт-кандыйы болбой барар ба?
16 Кулак: «Мен кӧс эмезим, оныҥ учун эт-кандыйы эмезим» – дезе, мынаҥ улам ол эт-кандыйы болбой барар ба?
17 Ончо эт-кан кӧс болзо, ол канайып угар эди? Ончо эт-кан кулак болзо, ол канайып јыт алар эди?
18 Је Кудай Бойыныҥ кӱӱнзегениле ончо ӱйелерди бир эт-канда кондырган.
19 Ончозы бир ӱйе болгон болзо, эт-кан кайда болор эди?
20 Је эмди ӱйелер кӧп, эт-кан – бир.
21 Кӧс колго: «Сен меге керек јок» – деп айдып болбос, эмезе баш буттарга: «Слер меге керек јок» – деп.
22 Карын, эт-канда кӱч јок деп бодолып турган ӱйелер сыраҥай керектӱ болуп калат.
23 Эт-канда тыҥ баалалбайт деп бодолып турган ӱйелерди артык кичеейдис.
24 Уйатту деп бодолып тургандарына кӧп кичеемел эдедис. Бӱдӱми јараш ӱйелер мыны керексинбей јадылар. Је тыҥ баалалбай турган ӱйелер баалалзын деп, Кудай эт-канды анайда бӱдӱрген.
25 Эт-канда бӧлиниш болбозын деп, ончо ӱйелер бой-бойын теҥ кичеезин деп.
26 Бир ӱйе шыралап турган болзо, оныла кожо ончо ӱйелер шыралап јадылар, бир ӱйе макталып турган болзо, оныла кожо ончо ӱйелер сӱӱнип јадылар.
27 Слер де – Христостыҥ эди-каны, таҥынаҥ – ӱйелер.
28 Кудай Серкпеде, баштапкызында, апостолдорды туткан, экинчизинде – јарлыкчыларды, ӱчинчизинде – ӱредӱчилерди. Ӧскӧлӧрине кайкалдар јайаар кӱч берген, анайда ок ооруны јазар, болужар, башкарар, ӧрӧртинеҥ тилдерле айдар јайалталар берген.
29 Ончозы апостолдор бо? Ончозы јарлыкчылар ба? Ончозы ӱредӱчилер бе? Ончозы кайкал јайаачылар ба?
30 Ончозында ооруны јазар јайалта бар ба? Ончозы ӧскӧ тилдерле айдат па? Ончозы бу тилдерле айтканды јартайт па?
31 Мынаҥ јаан јайалталарды аларга кӱӱнзегер. Мен слерге эҥ артык јолды кӧргӱзерим.
13
Сӱӱш ончозынаҥ бийик
1 Улустыҥ да, ангелдердиҥ де тилдериле айдып турган болзом, је менде сӱӱш јок болзо, мен – шыҥыраган јес эмезе табыштанган кимвал
[3] .
2 Судурлаар јайалталу болзом, ончо јажыттарды билер болзом, меге ончо билгирлер берилген болзо, бӱдӱп, кырларды да јылдырып ийер аргалу болзом, је менде сӱӱш јок болзо, – мен не де эмезим.
3 Не барымды ӱлеп берзем, эди-канымды ӧртӧӧргӧ берип ийзем, је менде сӱӱш јок болзо, – бу меге кандый да туза экелбес.
4 Сӱӱш узак чыдажат, быйан эдет, сӱӱш кӱйӱнбейт, сӱӱш мактанбайт, јакшыркабайт;
5 улуска кату эмес, бойындыйын бедиребейт, ачынбайт, јаманды тоолобойт.
6 Сӱӱш јаманга сӱӱнбейт, ол чындыкла кожо сӱӱнет.
7 Не де болзо, сӱӱш ончо јаманды таштайт, ончозына бӱдет, јаантайын иженет, ончозын чыдажып ӧдӧт.
8 Судурлаштар токтоп то калза, тилдер унчукпай да барза, билгир керек јок то болуп калза, сӱӱш качан да тӱгенбейт.
9 Бистиҥ билерис кезектей, судурлап та турганыс кезектей.
10 Толо кемдӱзи једип келзе, кезектейи јоголып калар.
11 Бала тужымда бала чылап айткам, бала чылап санангам, бала чылап шӱӱгем. Эр кемине једип келеле, бала тужымдазын артырып койгом.
12 Эмди кӱскӱдеҥ чилеп, боромтык сӱрди кӧрӱп јадыбыс, ол тушта чике-јарт кӧрӧрис. Эмди кезектей билерим, ол тушта Кудай мени билип алганы чылап, толо билип аларым.
13 Эмди бу ӱчӱ јӱрет: бӱдӱмји, ижемји ле сӱӱш. Је олордыҥ эҥ јааны – сӱӱш.
14
Јайалталар серкпени ӧскӱрерге берилген
1 Сӱӱшке јӱткигер, тынныҥ јайалталарын, анчада ла судурлаштыҥ јайалтазын аларга кӱӱнзегер.
2 Ӧскӧ тилле айдып турган кижи улуска эмес, Кудайга айдат, нениҥ учун дезе оны кем де аайлабайт – ол јажыттарды тынла айдат.
3 Судурлап турган кижи айдып, улуска ӧзӧргӧ болужып, олорды јӧмӧп, кӧкӱдип јат.
4 Ӧскӧ тилле айдып турган кижи бойына ӧзӧргӧ болужат; судурлап турган кижи серкпеге ӧзӧргӧ болужат.
5 Ончогор ӧскӧ тилдерле айтсын деп кӱӱнзейдим, је судурлазагар, торт болор. Судурлап турган кижи, ӧскӧ тилдерле айдып турган кижидеҥ бийик, серкпе ӧссин деп болужарга, ӧскӧ тилдерле айдылганы јарталып турган учуралдаҥ башка.
6 Эмди слерге келип, карындаштар, ӧскӧ тилдерле айда берген болзом, менеҥ слерге кандый туза болгой эди? Слерге нени де айдып бербес эдим, нени де ачпас эдим, бир де билгир бербес эдим, нени де судурлабас эдим, неге де ӱретпес эдим.
7 Анайып ок тын јок то немелер – шоор эмезе јадаган бир тӱҥей ӱнденип турган болзо, нени шоорлоп эмезе јадагандап турганын канайып билип алар?
8 Амыргы аайлап болбос эттире ӱнденип турза, јуу-согушка кем белетенер?
9 Анайып слер де: аайлап болбос сӧстӧр айдып турган болзогор, нени айдып турганыгарды улус канайып аайлаар? Слер оны куру кейге айдарыгар.
10 Телекейде сӱрекей кӧп јӱзӱн-башка сӧстӧр бар, олордыҥ кажызы ла учурлу.
11 Анайдарда, бу сӧстӧрдиҥ учурын оҥдобой турган болзом, айдып турган кижиге мен – ӧскӧ ороонныҥ кижизи, айдып турган кижи де меге – ӧскӧ ороонныҥ кижизи.
12 Анайып слер де: Тынныҥ јайалталарын аларга кӱӱнзеп, серкпе ӧссин деп болужарга, олорло байыырга кичеенигер.
13 Оныҥ учун ӧскӧ тилле айдып турган кижи тилдерди јартаарыныҥ јайалтазын аларга мӱргиир учурлу.
14 Андый тилле мӱргип тургамда, тыным мӱргип јат ине, је санаам мында турушпай јат.
15 Нени эдейин? Тынла мӱргиирим, санаамла да мӱргиирим; тынла сарнаарым, санаамла да сарнаарым.
16 Кудайды тынла алказаҥ, слердиҥ јууныгардагы билбес кижи алкыжыҥа каруу эдип, «Аминь !» деп, канайып айдар? Нени айдып турганыҥды ол билбес.
17 Сен алкыш-быйанды јакшы айдып јадыҥ, је ӧскӧ кижи оноҥ ӱредӱ албай јат.
18 Кудайыма алкыш-быйан айдып турум: ӧскӧ тилдерле ончогордоҥ артык айдып јадым.
19 Је серкпеде ӧскӧ тилле тӱмен сӧстӧр айтканчам, ӧскӧлӧрин ӱредерге, санаамнаҥ беш сӧс айдайын.
20 Карындаштар! Санаагарла балдар болбогор. Јаманга балдар болыгар, санаагарла – эр кемине јеткен улус болыгар.
21 Јасакта бичилген:
«Бу калыкка ӧскӧ тилдерле,
ӧскӧ ороондордыҥ улузы ажыра айдарым,
је ол до тушта Мени уккылабас – деп, Кайракан айдат».
22 Анайдарда, ӧскӧ тилдер бӱдӱп турган улуска эмес, бӱтпей турган улуска билди болуп јат; судурлаш – бӱтпей турган улуска эмес, бӱдӱп турган улуска берилип јат.
23 Ончо серкпе јуулыжып келзе, ончозы ӧскӧ тилдерле айда берзе, билбес эмезе бӱтпей турган улус кирип келзе, санаагар ордында эмес деп айтпас па?
24 Ончозы судурлап турза, бӱтпей турган кижи эмезе билбес кижи кирип келзе, Кудай оныҥ кинчектерин слер ажыра иле эдип, јаргылаар.
25 Анайып, оныҥ јӱрегиниҥ јажыттары ачылар. Ол кӧҥкӧрӧ јыгылып, Кудайга бажырып, угузар: «Чындаптаҥ Кудай ортогордо».
26 Анайдарда не, карындаштар? Јуулыжып келгенигерде, кажыгарда ла сарын бар, ӱредӱ бар, Кудайдаҥ ачылта бар, кем де ӧскӧ тилле айдат, ӧскӧзи оны јартайт. Бу ончозы серкпеге ӧзӧргӧ болушкай.
27 Ӧскӧ тилле айдып турган улус бар болзо, эки, кӧп лӧ салза ӱч кижи айтсын. Айла ээчий-деечий айтсын, бир кижи јартазын.
28 Јартаар кижи јок болзо, ӧскӧ тилле айдаачы кижи јуунда унчукпазын, бойына ла Кудайга айтсын.
29 Эки эмезе ӱч јарлыкчы айтсын, арткандары олордыҥ айтканын шӱӱшсин.
30 Отургандардыҥ бирӱзине ачылта болзо, айдып турганы унчукпай барзын.
31 Ончозын ӱредерге ле ончозын кӧкӱдерге ончогор ээчий-деечий судурлаар аргалу.
32 Јарлыкчылардыҥ тыны јарлыкчыларга уккур,
33 нениҥ учун дезе Кудай – ол аайы јоктыҥ эмес, амырдыҥ Кудайы. Агарулардыҥ ончо јуундарында чылап,
34 ӱй улус серкпелерде унчукпас учурлу. Олорго айдарга јарабас, олор уккур болор учурлу. Мынайда Јасак та айдат.
35 Неге ӱренип аларга турган болзо, айлында ӧбӧӧндӧринеҥ суразын. Серкпеде сӧс айдары ӱй кижиге уйат ине.
36 Эмезе Кудайдыҥ сӧзи слердеҥ чыкты эмеш пе? Эмезе јаҥыс слерге јетти бе?
37 Бойын јарлыкчы эмезе тынла јӱрӱп јадым деп бодоп турган кижи аайлаар учурлу: слерге бичип турганым – ол Кайраканныҥ јакылталары.
38 Мыны јектеп турган кижи бойы јектелер.
39 Анайдарда, карындаштар, судурлаарга јӱткигер, је ӧскӧ тилдерле айдарга буудак этпегер.
40 Је ончозы чын ла аайлу-башту болзын.
15
Христос тирилген
1 Мен слерге јарлаган Сӱӱнчилӱ Јарды эске алындырып турум, карындаштар. Оны слер алдыгар, ондо бек туруп јадыгар.
2 Мен слерге јарлаган сӧстӧҥ бек тудунып турган болзогор, бу Јар ажыра аргадалып јадыгар. Андый эмес болзо, калас бӱттигер.
3 Баштапкызында, бойымныҥ алганымды, слерге бердим: бичилгениле, Христос кинчектерис учун ӧлгӧн;
4 бичилгениле, Оныҥ мӧҥкӱзи кӧдӱрилген, Ол ӱчинчи кӱнде тирилген;
5 Кифага, оноҥ он экӱге кӧрӱнген.
6 Оноҥ бир уунда беш јӱстеҥ ажыра карындаштарга кӧрӱнген. Олордыҥ кӧбизи эмдиге јетире эзен, кезиги јада калган.
7 Оноҥ Иаковко, анайда ок ончо апостолдорго кӧрӱнген.
8 Адакыда меге, ара чыккандый кижиге, кӧрӱлген.
9 Мен ончо апостолдордыҥ јабызы инем, апостол деп адаларга турбазым, нениҥ учун дезе Кудайдыҥ Серкпезин истегем.
10 Је Кудайдыҥ јакшылыгыла мен эмди кем, ол болорым. Оныҥ меге эткен јакшылыгы темей болбогон: олордыҥ ончозынаҥ кӧп кӱчимди салып иштегем. Мен де эмес, мениле кожо болгон Кудайдыҥ јакшылыгы иштеген.
11 Оныҥ учун слерге мен бедим, ӧскӧ апостолдор беди келгени башказы јок. Је бис анайда јарлыктайдыс, слер анайда бӱттигер.
12 Анайдарда, Христос тирилген деп јарлыктап јӱрген болзобыс, ӧлгӧндӧр тирилбес деп, кезигер канайып айдыжат болбогой?
13 Ӧлгӧндӧр тирилбес болзо, Христос то тирилбеген.
14 Христос тирилбеген болзо, калас јарлыктап јадыбыс, калас бӱдӱп јадыгар.
15 Оноҥ болгой, Кудай Христосты тиргискен деп керелеп, Кудай керегинде тӧгӱн керечилер болуп калар эдибис, нениҥ учун дезе, ӧлгӧндӧр тирилбей турган болзо, Кудай да Оны тиргиспеген.
16 Ӧлгӧндӧр тирилбей турган болзо, Христос то тирилбеген.
17 Христос тирилбеген болзо, бӱдӱп турганыгар калас: эмдиге јетире кинчектӱ јӱрӱп јадыгар.
18 Оныҥ учун Христосло бир болуп ӧлгӧн улус ӱргӱлјиге ӧлӱп калганы ол.
19 Јаҥыс бу јӱрӱмде Христоско иженип турган болзобыс, бис – ончозынаҥ эҥ кежик јок улус.
20 Је Христос тирилген. Ол ӧлгӧн улустаҥ баштапкы тирилген.
21 Ӧлӱм кижи ажыра келгени чилеп, кижи ажыра ӧлгӧндӧр дӧ тирилер.
22 Ончо улус баштапкы кижи Адамла бир болуп ӧлӱп турганы чылап, ончозы Христосло бир болуп тынданар.
23 Је кажызы ла ээчий-деечий: баштап Христос, оноҥ, Ол келзе, христостыйлар.
24 Оноҥ Ол Каандыкты Ада Кудайга табыштырза, кандый ла баштаҥыны, кандый ла ӧрӧги јаҥды ла кӱчти јоголтсо, учы болор.
25 Ол ончо ӧштӱлерди Бойыныҥ буды алдына салбаганча, каан болуп башкарар.
26 Калганчы ӧштӱ – ӧлӱм, јоголтылар.
27Кудай ончозын Оныҥ буды алдына бактырган ине. Ончозы бактырылган деп айдылган болзо, Ого ончозын бактырган Кудай керегинде айдылбай турганы јарт.
28 Ончозы Ого бактырылза, ончозын Ого бактырган Кудайга Уулы Бойы багар. Ол тушта бастыразына Кудай ончозы болор.
29 Анайдарда, ӧлгӧндӧргӧ болуп креске тӱжӱп турган улус нени эдип јадылар? Ӧлгӧндӧр качан да тирилбес болзо, олорго болуп креске не тӱжетен?
30 Бис те неге болуп јаантайын јеткердиҥ алдында јӱрӱп јадыбыс?
31 Мен кӱнӱҥ сайын ӧлӱп јадым. Бу керегинде Иисус Христос Кайраканысла бир болуп слерле мактанар аргалу болгонымды угузып турум.
32 Кижи чилеп шӱӱп айдар болзо, Ефесте аҥдарла неге болуп тартышкам? Меге оноҥ кандый туза? Ӧлгӧндӧр тирилбей турган болзо, јийли, ичели, нениҥ учун дезе эртен ӧлӱп каларыс!
33 Аспагар! Јаман колбулар кижиниҥ јакшы кылык-јаҥын ӱреп јат.
34 Санаа алыныгар, кинчек этпегер. Мыны слерди уйалтарга айдып турум: кезигер Кудайды билбес.
Ӧлгӧндӧр тирилери керегинде
35 Је кем де сураар: «Ӧлгӧндӧр канайып тирилер? Олордыҥ эди-каны кандый болор?»
36 Керсӱ эмес! Ӱрендеп турганыҥ ӧлбӧгӧнчӧ, тынданбас.
37 Сееп тургаҥда, ӧзӱмниҥ бойын эмес, тегин ӱренди, буудайдыҥ ба эмезе ӧскӧзиниҥ бе ӱренин сееп јадыҥ.
38 Је Кудай Бойыныҥ кӱӱнзегениле ого бӱдӱм берип јат, кажы ла ӱренге – бойыныҥ бӱдӱмин.
39 Ончозыныҥ эди-каны тӱҥей эмес: кижиниҥ эди-каны тындулардыҥ эди-канынаҥ аҥыланат, куштардыйы – балыктардыйынаҥ.
40 База теҥериниҥ бӱдӱмдери ле јердиҥ бӱдӱмдери бар. Је теҥериниҥ бӱдӱмдеринде бойыныҥ јаркыны, јердийинде – бойыныҥ.
41 Кӱнде бойыныҥ јаркыны, айда – бойыныҥ, јылдыстарда – бойыныҥ. Јылдыс јылдыстаҥ база јаркыныла аҥыланат.
42 Анайып ок ӧлгӧндӧр тирилгенде болуп јат: чирип калары ӱренделет, чирибези туруп келет;
43 тоомјы јогы ӱренделет, мактулузы туруп келет, кӱч јогы ӱренделет, кӱчтӱзи туруп келет;
44 ар-бӱткеннеҥ берилген эт-кан ӱренделет, тыннаҥ берилген эт-кан туруп келет. Ар-бӱткен де, тын да берген эт-кан бар.
45 Анайып ла бичилген: «Баштапкы кижи Адам јӱрӱм јӱреечи боло берген». Калганчы Адам јӱрӱм јайаачы Тын боло берген.
46 Је озо баштап тынла јӱргени эмес, ар-бӱткенле јӱргени табылган. Оноҥ тынла јӱргени табылган.
47 Баштапкы кижи јердеҥ, тобрактаҥ бӱткен, экинчи кижи – Кайракан теҥеридеҥ келген.
48 Тобрактаҥ кижи кандый, тобрактаҥ улус андый. Теҥеридеҥ кижи кандый, теҥеридеҥ улус андый.
49 Тобрактаҥ кижиниҥ сӱр-кеберин алып јӱргенис чилеп, теҥеридеҥ кижиниҥ сӱр-кеберин алып јӱрерис.
50 Оныҥ учун слерге айдып турум, карындаштар: кижиниҥ эди ле каны ӧлӱмдӱ, ол Кудайдыҥ Каандыгын энчиленип болбос, чирип калары чирибезин энчиленип болбос.
51 Угыгар, слерге јажытты айдып турум: ончобыс ӧлбӧзис, је ончобыс кубуларыс –
52 кенетийин, бир элесте, калганчы амыргы ӱндензе. Амыргы ӱнденер, ӧлгӧндӧр чирибеген бойлоры тирилер, бис кубуларыс.
53 Чирип калары чирибези боло берер, ӧлӱмдӱзи ӧлбӧс боло берер учурлу.
54 Чирип калары чирибес боло берзе, ӧлӱмдӱзи ӧлбӧс боло берзе, бичилген сӧс бӱдер: «Ӧлӱм јеҥдирткен!» ,
55«Ӧлӱм! Сениҥ чактырмаҥ кайда? Таамы! Сениҥ јеҥӱӱҥ кайда?» 56 Ӧлӱмниҥ чактырмазы – кинчек, кинчектиҥ кӱчи – Јасактаҥ.
57 Је Кудайга баш, Ол биске Иисус Христос Кайраканыс ажыра јеҥӱ берген.
58 Анайдарда, сӱӱген карындаштарым, кӧп иштеп јӱргенигер Кайракан алдында калас эмезин билип, турумкай болыгар, јана баспагар, Кайраканга иштеерине бастыра бойыгарды беригер.
16
Калганчы јакылталар
1 Эмди агаруларга болужары керегинде. Галатиядагы серкпелерге этсин деп јакарганымды слер де эдигер.
2 Келзем, акча јуубаска, неделениҥ баштапкы кӱнинде
[4] кажыгар ла не барынаҥ канча кире берер аргалу, кымакайлап, чеберлеп алзын.
3 Слерге келзем, талдап алган улузыгарга самаралар берип, болужыгарды Иерусалимге јетирзин деп, олорды ийерим.
4 Меге де барарга јараар болзо, олор мениле кожо барар.
5 Слерге Македонияны ӧтсӧм келерим, нениҥ учун дезе Македония ажыра барып јадым.
6 Айса болзо, слерде эмеш јӱрерим эмезе кыштап та каларым. Оноҥ ары атанзам, мени јолго шыйдыырыгар.
7 Эмди слерле јол айас кӧрӱжер кӱӱним јок. Кайракан јаратса, слерде бир канча ӧйгӧ јӱрерим деп, иженип турум.
8 Ефесте Беженинчи кӱнге јетире јӱрерим.
9 Анда меге јаан ла једимдӱ иштер эдетен аргалар ачылып јат, удурлажып турган улус та кӧп.
10 Тимофей келзе, слерде јеткер јок айалгада јӱрзин деп кичеенигер. Ол мен ле чилеп Кайраканныҥ керегин эдип јат.
11 Оныҥ учун оны кем де јектебезин, ол меге келзин деп, амыр кӱӱнзеп, јолго шыйдыгар. Мен оны карындаштарла кожо сакып јадым.
12 Эмди Аполлос карындаш керегинде. Карындаштарла кожо слерге барзын деп, оны сӱрекей сурагам. Је ол эмди барарга чек кӱӱнзебеди. Ол эптӱ ӧй келишсе келер.
13 Сергек болыгар, Кудайга бӱдӱп, бек болыгар, эрлер болыгар, кӱчтӱ болыгар.
14 Нени де этсегер, сӱӱп эдигер.
15 Стефанныҥ айылдагы улузын билеригер, олордыҥ Ахаияда Кудайга ончозынаҥ озо баштанганын, агаруларга болужарга бойлорын учурлаганын. Оныҥ учун слерди сурап турум, карындаштар:
16 андый улуска, бисле кожо кӧп иштеп јӱрген ончо улуска багыныгар.
17 Стефанныҥ, Фортунаттыҥ ла Ахаиктиҥ келгенине сӱӱнип турум. Олор меге слерди солып јадылар.
18 Олор мени ле слерди сергиттилер. Андый улусты баалап јӱригер.
19 Слерге Асиядагы серкпелер эзен айдып турулар. Слерге Акила ла Прискилла, олордыҥ айлындагы серкпези, Кайраканла бир болуп, јаан эзен айдып турулар.
20 Слерге ончо карындаштар эзен айдып турулар. Бой-бойыгарла агару окшошло эзендежигер.
21 Эмди
акту бойымныҥ колымла бичип турум: «Павелдеҥ эзен.
22 Кайраканды сӱӱбей турган кижиге анафема! Маран-афа!
[5] 23ИисусХристос Кайраканыстыҥ јакшылыгы слерле кожо болзын.
24 Мениҥ де сӱӱжим Христос Иисус ажыра ончогорло кожо болзын.
Аминь ».
Павел апостолдыҥ Коринфтеги серкпеге экинчи самаразы
1
1 Кудайдыҥ табыла Христос Иисустыҥ апостолы Павелдеҥ ле Тимофей карындаштаҥ – Кудайдыҥ Коринфтеги серкпезине, анайда ок Ахаия ичинде јуртаган ончо агаруларга.
2 Слерге Адабыс Кудайдаҥ ла Иисус Христос Кайраканнаҥ јакшылык ла амыр јетсин.
Кудайга коот учун баш болзын
3 Кудайга, Иисус Христос Кайраканыстыҥ Адазына, баш болзын! Ол буурзак Ада, кандый ла коот береечи Кудай.
4 Ол бисти ончо уур-кӱчтеристе кооттоп јат. Анайып бис те, уур-кӱчтерде јӱрген улусты Ол бисти кооттоп турган коотло кооттоор аргабыс бар.
5 Христоско болуп кыйындарыс кӧптӧйт, анайып ла Христос ажыра биске берилген коот кӧптӧйт.
6 Кыйналып јӱрген болзобыс, слерди коот алзын ла аргадалзын деп кыйналадыс. Коот алып турган болзобыс, слердиҥ коодыгарга болуп алып јадыбыс. Бу коотты, бис ӧдӱп турган кыйындарды чыдажып ӧдӱп турганыгарда, алып јадыгар.
7 Слерге бек иженип јадыбыс. Кыйындарысты да, коотты да ӱлежип турганыгарды билип, коот алып турганыста, слерди коот алзын ла аргадалзын деп, кооттонып јадыбыс.
8 Оныҥ учун, карындаштар, Асияда бисле болгон уур-кӱчтеристи билигер дейдис. Кӧдӱрип алып чыгарып болбос кату-јоболго учурап, тирӱ артарыска иженбегенис.
9 Је бис ӧлӧр учурлу деп, бойыбыста бойыс сананганыс. Бойыбыска бойыс иженбезин, ӧлгӧн улусты тиргизеечи Кудайга ижензин деп, мынайда болгоны бу.
10 Ол бисти андый коркышту ӧлӱмнеҥ аргадаган, мынаҥ да ары аргадаар. Ол база аргадаар деп, Ого иженедис.
11 Слер де бис учун мӱргип, биске болужып јадыгар. Анайып бис учун кӧп улустыҥ мӱргигенин угуп, биске берген јакшылыгы учун кӧп улус Кудайга алкыш-быйанын јетирер.
Биске Кудай керечи
12 Бат неле мактанып јадыбыс: бис бу телекейде, анчада ла ортогордо Кудайдаҥ алган ачык-јарыгысла эдип, кижиниҥ ойгорлыгыла эмес, Кудайдыҥ јакшылыгыла јӱргенис деп, биске кӱӱн-санаабыс керелейт.
13 Кычырар эмезе аайлаар аргагар барын, учына јетире оҥдоорыгар деп иженип турганымды слерге бичийдис.
14 Слер кезигин аайладыгар: бис слерле мактанып турганыс чылап, слер де бисле Иисус Кайраканыс келер кӱнде мактанарыгар.
15 Менде андый бӱдӱмји бар болуп, слерди ойто катап сӱӱндирерге, слерге озо келерге умзангам.
16 Слерге туштап, Македония барайын, Македониядаҥ слерге бурулайын деп санангам. Слер меге Иудей јаар атанарга болужар эдигер.
17 Анайда умзанып, сананбай эттим эмеш пе? Эмезе
акту бойымныҥ кӱӱнимле эдип, та «эйе», та «јок» деп, бир уунда айдып турган болорым ба?
18Кудай чындык, Ол биске керечи, бис слерге та «эйе», та «јок» деп, бир уунда айтпадыс.
19 Слерде мен, Силуан ла Тимофей јарлыктаган Кудайдыҥ Уулы Иисус Христос «эйе» ле «јок» болбогон. Је Оныҥ Бойында «эйе» болгон.
20 Кудай канча да кире кӧп сӧс берзе, Оныҥ Бойында «эйе» болуп јат. Оныҥ учун Кудай макталзын деп, Ол ажыра «
аминь »
[1] дейдис.
21 Кудай Бойы дезе бисти слерле кожо Христостыҥ Бойында тыҥыдып, майлап јат.
22 Ол бисти таҥмалап койгон, берер болгонын аларыска бӱдӱмјилӱ болзын деп, јӱректериске Тын берген.
23 Кудайды керечиге кычырып, јӱрӱмимле чертенип турум: слерди чеберлеп аларга, Коринфке база катап келбедим.
24 Бис Кудайга бӱдӱп јӱргенигерди башкарып турганыс бу эмес, је бис сӱӱнчигерге болуп слерле кожо иштейдис. Слер дезе бӱдӱп, бек туруп јадыгар.
2
1 Слерди ойто ачуркандырбаска келбейин деп, бойымда бойым шӱӱдим.
2 Слерди ачуркандырып турган болзом, мен ачуркандырган слердеҥ ӧскӧ кем мени сӱӱндирер?
3 Оныҥ учун келзем, сӱӱндирер учурлу улус мени ачуркандырбазын деп, бу керегинде слерге бичип турум. Мениҥ сӱӱнчим – ол ончогорго до сӱӱнчи деп, мен бӱдедим.
4 Слерге јаан ачу-коронго тӱжӱп, јӱрегим сыстап, кӧстиҥ јажын кӧп тӧгӱп бичийдим. Ачуркандырайын деп эмес, слерге кандый тыҥ карузып турганымды билип алзын деп бичидим.
Бурузын таштаза торт
5 Мени ачуркандырган кижи мени эмес, је кезектей, кӧпчитпей айтса, ончогорды да ачуркандырганы ол.
6 Ого кӧбигердеҥ алган андый кезедӱ једер.
7 Ол тыҥ кунукка алдыртпазын деп, слерге оныҥ бурузын таштап, кооттогоны артык болор.
8 Оныҥ учун ого карузып турганыгарды кӧргӱзигер деп, сурап турум.
9 Ченелтени чыдажып ӧткӧнигер бе, ончозында уккур ба деп билерге бичигеним ол.
10 Је кемниҥ де бурузын таштап турган болзогор, оныйын мен де таштап јадым. Сатана бисти тӧгӱндеп болбозын деп, мен де, таштайтан буру бар болзо, оны слерге болуп Христостыҥ алдында таштагам.
11 Бис оныҥ умзаныштарын билер эмейис.
Христос ажыра јеҥӱ
12Христос керегинде Сӱӱнчилӱ Јар јарлайын деп, Троадага келеримде, Кайракан меге эжикти ачкан.
13 Је мен токунап болбой тургам – анда Тит карындажымды таппагам. Бат оныҥ учун олорло јакшылажып алала, Македония јаар јӱре бергем.
14 Је Кудайга баш болзын, Ол биске јаантайын Христосло кожо јеҥӱни байрамдаарга берип, Бойы керегинде билгирди јараш јытты чылап бис ажыра кайда ла таркадат.
15 Бис – аргадалып јаткан улус ортодо ло ӧлӱп јаткан улус ортодо Кудайга Христостыҥ јараш јыды.
16 Кезик улуска бис – ӧлӱмниҥ ӧлӱмдӱ јыды, ӧскӧлӧрине – јӱрӱмниҥ јӱрӱмдик јараш јыды. Бу керекке кем јараар?
17 Кӧп улус чылап, Кудайдыҥ сӧзиле садышпай јадыбыс ине. Је бис Кудайдаҥ ийилген улус чылап, Оныҥ алдына Христостыҥ шылтузында ачык-јарык айдадыс.
3
Јаҥы кереестиҥ ишчилери
1 Слерле ойто катап таныжары биске керектӱ болды эмеш пе? Кезик улуска чылап, бис керегинде айдылган самаралар слерге керектӱ болды эмеш пе? Ол эмезе андый самараларды слер бичииригер бе?
2 Слер бойыгар – бистиҥ самарабыс. Ол бистиҥ јӱректеристе бичилген, оны кажы ла кижи билер, кычырар аргалу.
3 Слер – Христостыҥ самаразы деп, бойыгарла кӧргӱзип јадыгар. Ол Кудайга јалчы болуп јӱргенистиҥ шылтузында бичилген, ол чернеле эмес, тирӱ Кудайдыҥ Тыныла, таштыҥ јалбагында
[2] эмес, јӱректе бичилген.
4 Бисте андый бӱдӱмји Христос ажыра Кудайдыҥ алдында бар.
5 Бойыстаҥ чылап, нени де эдер аргабыс бар деп, бойыбыс сананбайдыс, је бистиҥ аргабыс – Кудайдаҥ.
6 Ол биске јаҥы кереестиҥ ишчилери болор арга берген. Бу кереес таныктарла эмес, Тынла бичилген. Танык ӧлтӱрет, Тын јӱрӱм берет.
7 Таштарда чертилген таныктарга јалчыланыш ӧлӱмге экелип турган. Андый да болзо, бу јалчыланыш макла јаркындалып, Израильдиҥ уулдары Моисейдиҥ јӱзине кӧрӱп албай турган, нениҥ учун дезе, јоголып јаткан макла да болзо, оныҥ јӱзи јаркындалган.
8 Тынга јалчыланыш оноҥ јаан мак экелип турган эмес пе?
9 Бурулаарына экелип турган Јасакка јалчыланыш макла јаркындалган болзо, анчада ла актаарына экелип турган јалчыланыш бойыныҥ магыла оноҥ чик-јок артыктаар.
10 Эмдиги артыктап турган мактаҥ улам башкыда мактулу болгоны мактулу эмес болуп калат.
11 Јоголып јаткан немелер јаркындалып турган болзо, анчада ла јоголбойтон немелер оноҥ тыҥ јаркындалат.
12 Анайдарда, бисте андый ижемји бар болуп, ачык-јарык айдып јадыбыс.
13 Бис Моисей чилеп этпейдис. Јоголып јаткан мактыҥ учын Израильдиҥ уулдары кӧрбӧзин деп, ол јӱзин кӧжӧгӧлӧ јапкан.
14 Је олордыҥ сагыжы мокоргон. Олор эртеги кереести кычырганда, бу ок јабынты эмдиге јетире алылбай артат, нениҥ учун дезе ол Христос ажыра алылат.
15 Олор Моисейдиҥ Јасагын кычырып турганда, бу кӧжӧгӧ эмдиге јетире јӱректеринде јатканча.
16 Је кижи Кайраканга баштанып турганда, кӧжӧгӧ алылып јат.
17Кайракан – ол Тын, Кайраканныҥ Тыны јӱрген јерде – јайым.
18 Ончобыстыҥ јӱстерибис ачык болуп, кӱскӱ чилеп Кайраканныҥ магыныҥ јаркынын кӧргӱзип, Ого тӱҥейлежип, кубуладыс, Оныҥ магыла там ла там јаркындаладыс. Мыны Кайракан эдет, Ол – Тын.
4
Бис – эрјинелӱ той балкаш јыракылар
1 Оныҥ учун, Кудайдыҥ быйаныла анайда јалчы болуп, чӧкӧбӧйдис.
2 Је бис туйук ла уйатту керектерди јектеп, сӱмеленип этпей, Кудайдыҥ сӧзин ӧскӧртпӧй јадыбыс. Карын, чындыкты ачып, Кудайдыҥ алдында не улус болгонысты кажы ла кижиге бойы јӱрегинде шӱӱр арга берип турубыс.
3 Сӱӱнчилӱ Јарыбыс јабык болзо, ол ӧлӱмниҥ јолыла барып јаткан улуска јабык.
4 Олорго Сӱӱнчилӱ Јардыҥ јарыгы јаркындалбазын деп, олор Христостыҥ магын кӧрбӧзин деп, бу чактыҥ «кудайы» бӱтпестердиҥ сагыжын сокорткон. Христос дезе кӧрӱнбес Кудайдыҥ сӱр-кебери.
5 Бис бойыбысты јарлыктабайдыс ине, је Иисус Христос ол Кайракан деп јарлыктайдыс. Бис – Иисуска болуп слердиҥ кулдарыгар.
6 «Караҥуйдаҥ јарык јаркындалзын» деп айткан Кудай јӱректеристи јарыдып, биске Христос ачкан Кудайдыҥ магын билип алар јарык берген.
7 Је бис јӱк андый эрјине чеберлелип турган той балкаш јыракылар эдибис. Оныҥ учун бу артыкташкан кӱч бистийи эмес, Кудайдыйы болгоны јарт.
8 Бисти ончо јанынаҥ кыстайдылар, је бис кыстатпайдыс. Бис кӱч айалгаларда јӱрӱп јадыбыс, је чӧкӧбӧйдис.
9 Бисти истейдилер, је Кудай бисти артырбай јат. Бисти јыга согодылар, је бис ӧлбӧйдис.
10 Ол ок чылап, эди-каныбыста јӱрӱм алалы деп, Иисус чылап, эди-каныбысты јаантайын ӧлӱмге берип јадыбыс.
11 Иисустыҥ јӱрӱми де ӧлӱмдӱ эди-каныбыста ачылзын деп, бис, тирӱ улус, Ого болуп јаантайын ӧлӱмниҥ јеткеринде јӱрӱп јадыбыс.
12 Оныҥ учун ӧлӱм бистиҥ бойыбыста, јӱрӱм слердиҥ бойыгарда јӱрет.
13Мен бӱткем, оныҥ учун айткам деп бичилгениле, бойыбыста бӱдӱп јӱрериниҥ андый ла тыны бар. Бис те бӱдӱп, оныҥ учун айдып турубыс.
14 Бис билерис: Иисус Кайраканды тиргискен Кудай Иисусла кожо бисти де тиргизип, слерле кожо Бойыныҥ алдына тургузар.
15 Кудайдыҥ элбек јакшылыгы кӧп улуска једип, олорды Кудайга там алкыш-быйанду этсин деп, бу ончозы слерге болуп эдилет. Анайып Кудай макталзын.
16 Оныҥ учун чӧкӧбӧйдис. Тыш бойыбыс чирип те турган болзо, ич бойыбыс кӱнӱҥ сайын јаҥырат.
17 Кыска ӧйгӧ јеҥил кыйыныбыс биске кеми јок, артыкташкан ла мӧҥкӱлик мак экелет.
18 Кӧрӱнип турганына эмес, је кӧрӱнбей турганына кӧрӧдис, нениҥ учун дезе кӧрӱнип турганы – удурум, кӧрӱнбей турганы – ӱргӱлји.
5
Бисте Кудайдаҥ теҥериде айыл-јурт бар
1 Бис билерис: јердеги айлы-јуртыбыс – чадырыс јемирилзе, бисте Кудайдаҥ айыл-јурт бар. Ол теҥериде, мӧҥкӱлик, ол кижиниҥ колыла тудулбаган.
2 Оныҥ учун теҥеридеги айлы-јуртыбыс јабынчыбыс болзын деп тыҥ кӱӱнзеп, онтоп јадыбыс.
3 Кийимдӱ де болзобыс, јылаҥаш болуп калбайлы.
4 Бис бу чадырда јӱрӱп, уур јӱктиҥ алдында онтойдыс, бу чадырды бойыбыстаҥ уштыырга турганыс учун эмес, ӧлӱмдӱни јӱрӱм јуда салзын деп, теҥеридеги чадырга кирерге турганыс учун.
5 Бого болуп бисти Кудай јайап, бисти мында бӱдӱмјилӱ болзын деп, биске Тын берген.
6 Анайдарда, бис јаантайын токыналу ла бӱдӱмјилӱ болуп, билип јадыбыс: эди-каныста јӱрген тужыста Кайраканнаҥ ыраакта јӱрӱп јадыбыс.
7 Бис бӱдӱп турганысла јӱрӱп јадыбыс ине, кӧрӱп турганысла эмес.
8 Бис токыналу ла бӱдӱмјилӱ, ары торт эт-каннаҥ чыгып, Кайраканда јӱрерге кӱӱнзейдис.
9 Оныҥ учун айлы-јуртыбыста јӱргенис пе, оноҥ чыгып јатканыс па, Кайраканга јараарга тыҥ кӱӱнзеп јадыбыс.
10 Кажы ла кижи эт-канда јӱрӱп, јакшыны эмезе јаманды эткениле аларга, ончобыс Христостыҥ јаргызы алдында турар учурлу.
Кудайла јаражыгар
11 Анайдарда, Кайраканнаҥ айаарын билип, улусты бӱдӱндирип јадыбыс. Кудайга бис ачык. Не улус болгонысты јӱректеригерде шӱӱрге слерге де ачык деп, иженип турубыс.
12 Слердиҥ алдыгарда бойыбысты ойто катап кӧргӱзип турганыс бу эмес. Јӱрегинде барыла эмес, тыш немелерле мактанып јӱрген улуска айдар сӧзигер бар болзын деп, слерге бисле мактанар арга берип турубыс.
13 Санаабыс ордында эмес болзо, онызы Кудайга, санаабыс ордында болзо, онызы слерге.
14 Бисти Христостыҥ сӱӱжи ээлеп јат ине. Бис мынайда шӱӱйдис: бир кижи ончозы учун ӧлгӧн болзо, ончозы ӧлӱп калган.
15 Јӱрген улус бойлорына болуп јӱрбезин, олор учун ӧлӧлӧ тирилгенге болуп јӱрзин деп, Христос ончозы учун ӧлгӧн.
16 Оныҥ учун мынаҥ ары кемди де кижиниҥ кемјӱзиле билбезис. Башкыда Христосты кижи чилеп билген болзобыс, эмди билбезис.
17 Анайдарда, Христостыҥ Бойындагы кижи – ол јаҥы јайаан. Јебрендези ӧдӱп калган, эмди ончозы јаҥы.
18 Мыны ончозын Кудай эткен. Ол бисти Иисус Христос ажыра Бойыла јараштырып, ӧскӧлӧрин Бойыла јараштырзын деп, биске јалчыланарын берген.
19 Анайып, Кудай улустыҥ јазыктарын тоого албай, Христос ажыра бу телекейдиҥ улузын Бойыла јараштырып, биске јараштырар сӧс берген.
20 Анайдарда, бис – Христоско болуп элчилер. Кудай Бойы бис ажыра кычырып јат. Христоско болуп сурап турубыс, Кудайла јаражыгар!
21 Бис Оныҥ Бойында Кудай актаган улус боло берзин деп, Ол кинчектӱ эмести биске болуп кинчек учун тайылга эдип койгон.
6
Кудайдыҥ јакшылыгын алыныгар
1 Бис, Кудайга кожо иштеп турган улус, слерди јайнап турубыс: Кудайдыҥ јакшылыгын темей албагар.
2 Ол айдат:
«Сени јарамыкту ӧйдӧ уктым,
сеге аргадаштыҥ кӱнинде болуштым».
Бат эмди јарамыкту ӧй, бат эмди аргадаштыҥ кӱни једип келди.
3 Јалчы болуп јӱргенистеҥ кем де јик таппазын деп, кемге де кандый да буудак этпейдис.
4 Карын, ончозында бойыбысты Кудайдыҥ јалчылары деп кӧргӱзедис: узакка чыдажып турганыста, тӱбекке тӱшкенисте, не-немедеҥ тутакту јӱргенисте, уур-кӱч айалгаларга учураганыста,
5 бисти согуп, тӱрмелеп, истежип турганда, кӧп иштеп, уйкузы јок тӱндерди ӧткӱрип, торолоп турганыста;
6 бис бойыбысты Кудайдыҥ јалчылары деп, арубысла, билимисле, турумкайысла, быйанзагысла, Агару Тынла, ару сӱӱжибисле,
7 чындыктыҥ сӧзиле, Кудайдыҥ кӱчиле, оҥ ло сол колыбыста тудунган чынныҥ мылтык-јепселиле кӧргӱзедис.
8 Биске кӱндӱ де эдип, уйатка да тӱжӱрип турганда, јамандап та, мактап та турганда, бойлорысты Кудайдыҥ јалчылары деп кӧргӱзедис. Бисти тӧгӱнчи деп бодойдылар, је бис чындык.
9 Бисти таныбайдылар, је бис танылу. Бисти ӧлгӧн деп бодойдылар, је бат, бис тирӱ. Бисти кезедедилер, је бис ӧлбӧйдис.
10 Бисти ачуркандырадылар, је бис јаантайын сӱӱнип јӱредис. Бис јокту, је кӧп улусты байыдадыс. Бисте не де јок, је ончо немелерди ээлейдис.
11 Бис слерге ачыгынча айтканыс, Коринфтиҥ улузы, слерге јӱректерис кеҥиде ачык.
12 Јӱректеристе слерге јаантайын јер бар, је слер биске јӱректеригерди јаап јадыгар.
13 Балдарыма чылап айдып турум: биске андый ок каруу эдип, јӱректеригерди ачыгар!
Бис – тирӱ Кудайдыҥ байзыҥы
14 Кудайга бӱтпес улусла кожо бир комутка јегинбегер.
Акту ла јарамас ортодо текши не де болор аргазы бар ба? Јарыкта караҥуйла текши не бар?
15Христос ло Велиар
[3] ортодо эп-јӧп болор аргазы бар ба? Эмезе бӱдӱп турган кижиде бӱтпес кижиле кандый ӱлӱӱ бар?
16 Кудайдыҥ байзыҥына чалулар келижер бе? Слер – тирӱ Кудайдыҥ байзыҥы, Кудайдыҥ мынайда айтканыла:
«Мен слерге келип јуртай берерим, ортогордо јӱрерим.
Мен слердиҥ Кудайыгар болорым,
слер Мениҥ калыгым болорыгар».
17«Оныҥ учун олордыҥ ортозынаҥ чыгып,
олордоҥ бӧлӱнигер, – деп, Кайракан айдат, –
ару эмеске тийбегер,
Мен слерди јуудып аларым».
18«Мен слерге Ада болорым,
слер Мениҥ уулдарым ла кыстарым болорыгар –
деп, кӱчтӱдеҥ кӱчтӱ Кайракан айдат».
7
Кудайга баштандырып турган ачурканыш
1 Кару улузым, биске андый сӧс берилген. Анайдарда, Кудайдаҥ айап, бойыбысты бӱткӱлинче агару јӱрӱмге учурлап, эт-канды ла тынды быјарсыдып турган ончо немелердеҥ арутаналы.
2 Јӱректеригерде биске јер беригер! Бис кемге де јаман јетирбедис, кемге де коромјы этпедис, кемнеҥ де бойыбыска туза бедиребедис.
3 Слерди каарайын деп, мыны айдып турган эмезим. Мен башкыда да айткам ине: слер бистиҥ јӱректеристе, ӧлӱп јатсабыс та, јӱрзебис те бис слерле кожо.
4 Слерге сыраҥай ачыгынча айдадым: слерле сӱрекей мактанадым. Кӧп кыйналып та јӱрген болзобыс, бӱткӱлинче кооттонып, сӱӱнчиле толодым.
5 Македонияга келеристе, бойыбыста бир де энчӱ болбогон. Ончо јанынаҥ кыстадып, тыштынаҥ табарулар алганыс, јӱректеристе тӱймеен болгон.
6 Је Кудай базынчыкта јӱрген улусты кооттоп јат, Ол бисти де Титтиҥ келгениле кооттогон.
7 Јаҥыс та Титтиҥ келгениле кооттонгон эмезис, је слер оны кооттогоноорды угала, кооттондыбыс. Мени санап эригип, ыйлап, мениҥ јаныма бек тура бергенигер керегинде айдарда, оноҥ тыҥ сӱӱнгем.
8 Оныҥ учун самарамла слерди ачуркандырган болзом, санааркабай јадым. Санааркаар да эдим, нениҥ учун дезе самара слерди кыска да ӧйгӧ болзо ачуркандырган.
9 Эмди дезе сӱӱнип јадым, ачурканганыгар учун эмес, оныгар слерди Кудайга баштандырганы учун. Слер Кудайга болуп ачуркандыгар. Анайып слерге бир де коромјы этпедис.
10 Кудайга болуп ачурканган кижи аргадалайын деп, Кудайга санааркабай баштанат. Је бу телекейдиҥ улузы чылап ачурканганда, онызы ого ӧлӱмди экелет.
11 Кӧрзӧгӧр, Кудайга болуп ачурканганыгар слерге нени этти: канайып кичееҥкей болуп калдыгар, канайып бойыгарды актаарга јӱткӱдигер, канайып санааркадыгар, канайып айап јӱрдигер, канайып јӱрегерге јуук алындыгар, канайып бурулу кижини кезедерге кӱӱнзедигер. Мыныҥ ончозыла бойыгарды ару деп кӧргӱстигер.
12 Анайдарда, слерге бичиген де болзом, јаман да эткен кижиге болуп эмес, јаман да эдилген кижиге болуп эмес, карын, Кудайдыҥ алдында слерге болуп кандый кичееҥкей болгонысты бойыгар кӧрзин деп бичидим.
13 Мынызыла бис слердиҥ коодыгарла кооттондыбыс. Јаҥыс та кооттонгон эмезис, је оноҥ артык Титтиҥ сӱӱнчизиле сӱӱндибис. Ончогордыҥ шылтузында ол токынал алган.
14 Оныҥ алдында слерди мактап, уйатка калбадым. Карын, слерге ончозын чынды айткан эдибис, анайда ок оныҥ алдында слерди мактаганыс база чын болуп калган.
15 Ончогордыҥ уккур болгоныгарды, оны айап ла тооп уткыганаарды эске алынганда, ол слерге јӱрегиле там тартылат.
16 Ончозында слерге бӱдӱмјилӱ болор аргам барына сӱӱнип турум.
8
Кысканбазы ла агаруларга јалчы болуп јӱрери
1 Карындаштар! Македонияныҥ серкпелерине Кудай берген јакшылыкты билигер деп турубыс:
2 олор ачу-коронло улу ченелтелер ӧдӱп јадылар, је сӱӱнчиле артыктай толо. Тӱреҥиде јӱрӱп јадылар, је улуска кӱӱнзегиле бай.
3 Олор бойлоры кӱӱнзеп, арга-кӱчи јеткенин, арга-кӱчи јетпезин де берген деп, керелеп турум.
4 Олор јакшылыкту болуп, агаруларга болужарында туружарга, бисти сӱрекей сурагандар.
5 Је неге иженгенистеҥ кӧпти эдип, бойлорын бойлоры бергендер. Олор бойлорын озо Кайраканга, оноҥ, Кудайдыҥ табыла, биске де бергендер.
6 Оныҥ учун слерде бойы баштаган быйанду керекти тӱгессин деп, Титти сураганыс.
7 Слерде ончозы артыктай: бӱдедигер, слерде Кудайдаҥ сӧс лӧ билгир бар, ончозында кичеенип јадыгар. Слерде бистеҥ алган сӱӱш бар. Андый болгондо, бу да јакшылыкта артыктай болыгар.
8 Мен јакарбай јадым, је ӧскӧ улустыҥ кичеенгенин айдып, сӱӱжигердиҥ чындыгын ченейдим.
9 Слер ИисусХристос Кайраканыстыҥ јакшылыгын билер эмейигер. Ол бай болгон, Бойыныҥ јоктузыла слерди байызын деп, слерге болуп јоксыраган.
10 Слерге јӧп айдып турум. Бу керек слерге тузалу болор. Оны јаҥыс та эдип баштаган эмезигер, је былтырдаҥ бери эдерге кӱӱнзедигер.
11 Бу ишти учына јетире эдигер. Нени тыҥ кӱӱнзеп јадыгар, анайып тыҥ кӱӱнзеп учына јетире чыгыгар.
12 Берерге кӱӱнзеп турган болзогор, слерде барынаҥ алып јадылар, слерде јогынаҥ эмес.
13 Ӧскӧ улуска јеҥил, слерге дезе уур-кӱч болбос, теҥ болор учурлу.
14 Эмди бойыгардыҥ артыкташканынаҥ олордо не јетпезин берер аргагар бар. Оноҥ олордо артыктажып турза, олор слерде не јетпезин берер. Анайып теҥ болор.
15 Бичилгениле:
«Кӧп јууган кижиде артыгы јок болгон;
ас јууган кижиде јетпези јок болгон».
16 Кудайга баш болзын, Ол Титтиҥ јӱрегине слерге андый кичеемел эдер кӱӱн салган.
17 Титти сураган да болзом, ол бойы тыҥ кӱӱнзеп, слерге бойыныҥ кӱӱниле барды.
18 Оныла кожо анайда ок бир карындашты ийдис. Сӱӱнчилӱ Јарга иштеп јӱргени учун оны ончо серкпелер јарадып јадылар.
19 Анайда ок, бу быйанду ишти бӱдӱрзин деп, оны серкпелер бисти ӱйдежип јӱрзин деп туткандар. Бис Кайраканныҥ магына иштеп, мыны тыҥ кӱӱнзеп эдип јадыбыс.
20 Андый кӧп сыйларла нени эдип турганыгар јанынаҥ кем де каарып айдып болбозын деп кичеенедис.
21 Јаҥыс та Кайраканныҥ алдында эмес, улустыҥ да алдында јакшы кылынарга кичеенедис.
22 Олорло кожо база бир карындажысты ийдис. Оныҥ кичееҥкей болгоны кӧп айалгаларда ченелген. Эмди ол слерге тыҥ бӱдӱмјилӱ болуп, там кичеенет.
23 Тит керегинде айтса, ол мениҥ јолдожым ла слерде кожо иштеп турган кижим болор. Арткан карындаштарыс керегинде айтса, олор – серкпелердиҥ элчилери, олор ажыра Христос макталат.
24 Анайдарда, ончо серкпелер олорго карузып турганыгарды кӧрӱп, слерле јолду мактанып турганысты билип алзын.
9
1 Агаруларга болужатаны керегинде слерге база бичибезем де кем јок –
2 болужарга кӱӱнзеп турганыгарды билерим. Македониядагы карындаштар алдына слерди мактап, Ахаия былтырдаҥ бери болужарга белен деп, олорго айдарымда, слердиҥ кичеенип турганыгар кӧп карындаштарды бого кӱӱнзеткен.
3 Слерди мактаганым бу учуралда темей болуп калбазын деп, мениҥ айтканымла, слерди белен болзын деп, мен карындаштарды ийгем.
4 Мениле кожо Македониядаҥ карындаштар келзе, белен эмезигерди кӧрбӧзин. Ол тушта слерге бӱдӱмјилӱ болуп, уйатка каларыс. Слер керегинде айтпай да јадым.
5 Оныҥ учун мынайда шӱӱдим: карындаштар слерге кӱн-эртеде барала, мынаҥ озо берер болгон сыйыгарды белетеп койзын деп сураар керек. Ол тушта сыйыгарды албанла эмес, бойыгардыҥ кӱӱнигерле берип турган болорыгар.
6 Мыны сананып јӱригер: кысканып ӱрендеп турган кижи ас тӱжӱм јууп алар; кысканбай ӱрендеп турган кижи кӧп тӱжӱм јууп алар.
7 Кажы ла кижи јӱреги ого айтканыла, ачурканбай, албан јокко берзин, не дезе сӱӱнип берип турган кижиге Кудай буурзап јат.
8 Слерди јаантайын ла ончозында јеткилдӱ болуп, кандый ла быйанду керекти артыктай этсин деп, Кудай слерге кандый ла јакшылыкты артыктай берер аргалу.
9 Бичилгениле:
«Кысканбай, тӱреҥилерге ӱлеп берген,
оныҥ акту керектери ӱргӱлји чакка јӱрет».
10 Ӱрендеечиге ӱрен, јизин деп, калаш берип турганы дезе, слерге де артыктай ӱрен берип, акту керектеригердиҥ тӱжӱмин арбынду эдер.
11 Ончо немеде бай боло берип, кысканбай берер аргалу болорыгар. Анайып, кӧп улус бис ажыра алган сыйлар учун Кудайга алкыш-быйанын јетирер.
12 Нениҥ учун дезе анайда эдип ле јалчы болуп, агарулардыҥ керексингенин јеткилдеп јадыгар. Је анайда ок кӧп улусты Кудайга арбынду алкыш-быйан јетирерге кӱӱнзедип јадыгар.
13 Олор бу иштиҥ турултазын кӧрӱп, Кудайды алкайдылар. Христостыҥ Сӱӱнчилӱ Јарына уккур болуп, оны јӱрӱмигерде бӱдӱрип, олорло, ончозыла кысканбай ӱлежип јадыгар.
14 Олор слер учун слерге јӱректери тартылып мӱргиир, нениҥ учун дезе слерге Кудай Бойыныҥ арбынду јакшылыгын берген.
15 Кудайдыҥ сӧслӧ айдып болбос сыйы учун Ого баш болзын!
10
Бис Кудайдыҥ мылтык-јепселиле јуулажадыс
1 Мен, Павел, ортогордо јӱргемде јобош, слердеҥ ыраакта јӱргемде кату бойым, јобош ло јымжак Христоско болуп слерди сурап турум:
2 слерге келзем, мени катуландырбагар, нениҥ учун дезе тегин кижиниҥ сананганыла кылынып јадыс деп, бис керегинде сананып јӱрген кезик улуска кату да болорым.
3 Бис улус ортодо јӱрӱп, улус чылап јуулашпайдыс,
4 нениҥ учун дезе кижиниҥ эмес, Кудайдыҥ мылтык-јепселиле јуулажадыс. Ол шибеелерди јайрадар кӱчтӱ.
5 Кудайды билип аларга удурлажып турган тӱп-шӱӱлтелерди ле улуркашты јайрадып, кандый ла умзанышты Христоско уккур эдерге олјолойдыс.
6 Бис, сыраҥай уккур боло берзегер, уккур эмес кандый ла кижини кезедерге белен.
7 Слер керектиҥ тыш јанын кӧрӱп јадыгар ба? Бойын Христостыйы деп бӱдӱмјилӱ кижи сананып кӧрзин. Ол Христостыйы болзо, бис те Христостыйы.
8 Бисте бар јаҥла артыктай мактанып турган болзом, уйатка калбас эдим. Бу јаҥды биске Кайракан берген ине, јоголторго эмес, слерди тыҥытсын деп берген.
9 Слерди самараларла коркыдып турум деп, мен керегинде сананбазын.
10 Кем де айдат: «Самараларда ол кату ла кӱчтӱ. Је бойы кӧрӱнип келгенде, чине јок, айткан сӧзи неге де турбас».
11 Андый кижи билип јӱрзин: ортогордо јок тужыбыста самараларда кандый эдибис, ортогордо јӱргенисте керекте андый ла болорыс.
12 Бойлорын бойлоры кӧргӱзерин сӱӱйтен улусла бойлорысты теҥдеерге эмезе тӱҥейлеерге тидинбейдис. Олор аайлабай, бойлорын бойлорыныҥ кемјӱзиле кемјип, бойлорын бойлорыла тӱҥейлеп јадылар.
13 Бис дезе ӧйинеҥ ӧткӱре мактанбазыс. Је Кудай биске берген керектердиҥ кирезиле мактанарыс. Бис бу керектерле слерге јеткенис.
14 Слерге келбеген болзобыс, мактанганыс ӧйинеҥ ӧткӱре болор эди. Је бис Христостыҥ Сӱӱнчилӱ Јарын јарлап, слерге јеткенис.
15 Бис, анаар ла, ӧскӧ улустыҥ иштериле мактанбай јадыс, је бӱдӱп турганыгар тыҥыган сайын ортогордо оноҥ кӧп керектер эдерис деп, иженип турубыс.
16 Ол тушта слердеҥ арыгы јерлерде Сӱӱнчилӱ Јарды јарлап, ӧскӧ улус эткен керектерле мактанбазыс.
17Мактанып турган кижи, Кайраканла мактанзын. 18 Бойын бойы мактап турган кижи эмес, карын, Кайраканга мактатканы јарамыкту ине.
11
Тӧгӱн апостолдор керегинде
1 Керсӱ эмес болгоныма бир эмеш чыдамкай болгон болзогор кайдат! Је слер меге чыдажып јадыгар.
2 Мен слерди Кудайдыҥ кӱнӱркежиле кӱнӱркеп јадым, нениҥ учун дезе слерди бир Кижиле – Христосло кол алыштыргам, Ого ару ла јек јок кысты чылап табыштырайын деп.
3 Евала болгоны слерле болор деп коркыйдым. Оны јылан бойыныҥ сӱмезиле тӧгӱндеп койгон. Анайып слердиҥ де санаагар ӱрелип, Христостыҥ Бойында ачык-јарык ла ару болуп артпай барарыгар деп коркыйдым.
4 Кандый да кижи келип, бис јарлыктабаган ӧскӧ Иисусты јарлыктаганда, ого чыдажып јадыгар. Бистийинеҥ башка ӧскӧ тынды, эмезе ӧскӧ Сӱӱнчилӱ Јарды алып турганыгарда, чыдажып јадыгар.
5 Мен эҥ улу апостолдордоҥ бир де јӱдек эмезим деп сананып јадым.
6 Айса болзо, тилим чечен эмес, је менде билгир бар. Мыны слердиҥ алдыгарда ончозында иле кӧргӱстис.
7 Айса болзо, слерди бийиктедерге, бойымды јабызатканым кинчек пе? Јал албай, слерге Кудайдыҥ Сӱӱнчилӱ Јарын јарлагам.
8 Слерге јалчы болойын деп, ӧскӧ серкпелердеҥ болуш алып, олорго коромјы эткем.
9 Слерге келеримде, не-немедеҥ тутакту да јӱрген болзом, кемге де јӱк болбодым. Керектӱ не-немеле Македониядаҥ келген карындаштар болушкан. Мен слерге качан да јӱк болбоско албадангам, мынаҥ да ары албаданарым.
10 Христостыҥ чындыгы мениҥ бойымда: мактанып турганымды Ахаияныҥ талаларында менеҥ кем де айрыбас.
11 Нениҥ учун анайып эдип јадым? Слерге карузып турганым учун болор бо? Карузып турганымды Кудай билер. Је эдип јӱргенимди оноҥ ары эдерим.
12 Бис чилеп эдип турус деп, мактанар шылтак бедиреген улуска шылтак бербезим.
13 Бу улус – тӧгӱн апостолдор, куурмакчы ишчилер. Олор јӱк ле Христостыҥ апостолдорыныҥ бӱдӱмин алынадылар.
14 Мыны незин кайкаар? Сатана бойы јарыктыҥ ангелиниҥ бӱдӱмин алынат.
15 Анайдарда, оныҥ јалчылары да чынныҥ јалчыларыныҥ бӱдӱмин алынып турган болзо, бого незин кайкаар? Је олордыҥ учы-тӱби эткен керектериле болор.
Павел, апостол болгон бойы, кыйналат
16 База айдарым: мени керсӱ эмес деп бодобогор. Бодоп турган болзогор, мени керсӱ эмес кижини чилеп кӧрӱп, база эмеш мактанарга беригер.
17 Айдып турганым, Кайраканнаҥ эмес чилеп айдып турганым ол. Је мынайда бӱдӱмјилӱ мактанып, мыны керсӱ эмес кижи чилеп айдадым.
18 Кӧп улус кижиниҥ керектериле мактанып турганы чылап, мен де мактанарым.
19 Слер, керсӱ бойыгар, керсӱ эмес улуска кӱӱнзеп чыдажып јадыгар ине.
20 Кандый бир кижи слерди кулданганда, тӱреткенде, слердеҥ алып турганда, алдыгарда јакшыркаганда, јӱзигерге соккондо, чыдажып јадыгар.
21 Кезик улуска уйатту болзын деп айдарым: бого кӱчис јетпеген. Кем де неле де мактанарга тидинзе, – керсӱ эмес чилеп айдадым, – мен де тидинерим.
22 Олор еврейлер бе? Мен база. Израильдиҥ калыгы ба? Мен база. Авраамныҥ калдыктары ба? Мен база.
23 Христостыҥ јалчылары ба? Јӱӱлгек кижи чилеп айдадым: мен олордоҥ кӧп јалчы болуп иштеп јадым. Олордоҥ кӧп иштеп, јобогом, кӧп тӱрмелеткем, кеминеҥ кӧп соктыргам, кӧп катап ӧлӱмниҥ кырында болгом.
24 Иудейлердеҥ беш катап одус тогус камчы алгам,
25 ӱч катап чыбыктаткам. Бир катап ташла шыбалаткам, јӱзӱп барадарымда, керептер ӱч катап чӧҥгӧн, арайдаҥ калгам, тӱнди, тӱшти ачык талайда ӧткӱргем.
26 Улайын јорыктап јадым, мени јаантайын јеткер сакыйт: сууларда, тонокчылардаҥ, јаҥыс јердиҥ улузынаҥ, ӧскӧ калыктардаҥ, калада, куба чӧлдӧ, талайда, тӧгӱн карындаштар ортодо.
27 Јоболтолу иштеп јадым, улайын уйуктабайдым, торолойдым, суузайдым, улайын курсак јибейдим, соокко тоҥодым, кийим јок јӱредим.
28 Мыныҥ ончозынаҥ башка, кӱнӱҥ сайын ончо серкпелер керегинде сананып, олорго кичеемел эдип јадым.
29 Кем де уйадайт, мен уйадабай јадым эмеш пе? Кем де бӱдӱрилип, јыгылат, ол учун јӱрегим сыстабайт па?
30 Мактанар учурлу болзом, чине јогымла мактанарым.
31 Кудай, ИисусХристос Кайраканыстыҥ Адазы, тӧгӱндебей турганымды билер. Ого ӱргӱлји чакка баш болзын!
32 Дамаскта Арета каанда иштеген башкараачы мени тудуп аларга, каланы каруулдаган. Је мени стенедеги кӧзнӧктӧҥ каламала тӱжӱрип ийгендер. Мен оныҥ колынаҥ уштылгам.
12
Павелдиҥ кӧрӱлтелери ле ачылталары
1 Тузазы јок то болзо, мактанарга келижет. Кайракан берген кӧрӱлтелерге ле ачылталарга кӧчӧйин.
2 Христостыҥ бир кижизин билерим. Бу кижи он тӧрт јыл мынаҥ озо ӱчинчи теҥериге ала койылып кӧдӱрилген. Ол эт-канду болгон бо, эт-кан јок болгон бо, онызын билбезим, јаҥыс Кудай билер.
3 Эйе, андый кижини билерим. Эт-канду ба, эмезе эт-кан јок болгон бо, онызын билбезим, јаҥыс Кудай билер, –
4 ол райга апарылып, кижи айдып болбос сӧстӧр уккан.
5 Андый кижиле мактанарым. Јаҥыс чине јогымла мактанарымнаҥ башка, бойымла мактанбазым.
6 Мактанзам да, керсӱ эмес болбозым, нениҥ учун дезе чынды айдарым. Је мен тудунып јадым. Менеҥ нени кӧрӱп эмезе нени угуп турганына кӧрӧ, мен керегинде кижи артык сананбазын деп турум.
7 Кудайдаҥ кӧп ачылталар алганымла јакшыркабазын деп, эди-каныма «тегенек» – сатананыҥ элчизи берилген. Ол мени јакшыркабазын деп, кыйнаарга берилген.
8 Оны менеҥ айрызын деп, Кайраканды ӱч катап јайнагам.
9 Је Ол меге айткан: «Сеге Мениҥ јакшылыгым јеткил, нениҥ учун дезе сен чине јок тужыҥда Мениҥ кӱчим толо кемине једет». Оныҥ учун мениҥ бойымда Христостыҥ кӱчи јӱрзин деп, чине јогымла оноҥ кӧп кӱӱнзеп мактанарым.
10 Оныҥ да учун Христоско болуп чине јок тужымда, јамандаткамда, не-немедеҥ тутакту јӱргемде, истеткемде, уур-кӱчтерге учурагамда, болорзынып јадым. Нениҥ учун дезе чине јок тужымда мен кӱчтӱ.
Бойыгарды бойыгар ченегер
11 Мен мактанып, керсӱ эмес болуп калдым. Слер мени андый эттигер. Је слерге мени мактаар керек болгон. Мен неге де турбас та болзом, эҥ улу апостолдор менеҥ незиле де артык эмес.
12 Мен апостол болгоным не ле чыду, билдилер, кайкалдар ла кӱчтер ажыра кӧргӱзилген.
13 Айдарда, ӧскӧ серкпелерге кӧрӧ слерге не јетпей јат? Айса болзо, слерге кош-јӱк болбогоным јетпей турган болор бо? Бу учун бурумды таштагар.
14 Бат, слерге ӱчинчи катап барарга белетенип јадым. Мен слерге кош-јӱк болбозым. Меге слердийи эмес, слер бойыгар керек. Ада-энезине балдары јӧӧр эмес, карын, ада-энези балдарына јӧӧйтӧн учурлу.
15 Мен не барымды кӱӱнзеп кородып, слерге болуп бойымды бойым кородып койорым. Слерге тыҥ карузып турган болзом, слер меге ас карузырыгар ба?
16 Слерге уур јӱк болбогон болойын, је мен, сӱмелӱ бойым, слерди куурмактап алгам.
17 Је слерге ийген улузымныҥ кемизи де ажыра слердеҥ бойыма нени де алдым ба?
18 Мен Титти сурап, оныла кожо карындаштардыҥ бирӱзин ийген эдим. Тит слердеҥ бойына нени-нени алды ба? Бир санаа-шӱӱлтелӱ болуп эдип јӱрбедис пе? Бир јолло баспадыс па?
19 Бис слердиҥ алдыгарда јаҥыс ла актанып јадыбыс деп, база сананып турган болдыгар? Кару улузым, бис, Христостыҥ улузы, Кудайдыҥ алдында айдып, мыны ончозын слерди тыҥыдарга эдип јадыбыс.
20 Слерге келзем, слерди кӧрӧйин дегенимдий эмес болуп каларыгар деп, анайда ок мени кӧрӧйин дегенеердий эмес болуп каларым деп, коркып јадым. Сӧс блаажып, кӱйӱнижип, чугулданыжып, керижип, јамандажып, коптожып, улуркажып, аайы-бажы јок јӱргенигерди кӧрӧрим бе?
21 Слерге ойто келзем, Кудайым слердиҥ алдыгарда мени базынар ба? Ол тушта башкыда кинчек эдип, быјар, балыр, јӧй јӱрӱм јӱрӱп, кинчегин алынбаган кӧп улус учун кородоп ыйлаарым.
13
1 Слерге ӱчинчи катап барып јадым. Кандый ла керек эки эмезе ӱч кижи керелегенде кӧрӱлет. 2 Экинчи катап келип турарымда, кинчек эткен улуска, арткан ончо улуска озолондыра айткам, эмди слерде јок тужымда бичип турум: ойто келзем, олорды килебезим.
3 Мен ажыра чындаптаҥ Христос айдып туру ба деп, слерге кӧргӱзерин тыҥ кӱӱнзеп јадыгар. Ол слерге чине јок эмес, је Ол слердиҥ бойыгарда кӱчтӱ.
4 Ол чине јок тужында керилген, је Ол Кудайдыҥ кӱчиле тирӱ. Бис те Христос чылап ок чине јок, је слерге болуп Кудайдыҥ кӱчиле Оныла кожо јӱрерис.
5 Чындаптаҥ бӱдӱп турганыгар ба деп, бойыгарды бойыгар ченегер, бойыгарды бойыгар шиҥдегер. Эмезе бойыгарда Иисус Христос јӱрӱп јат деп, бойыгарды бойыгар билбейдигер бе? Андый эмес болзо, ченелтени ӧдӱп албаган болороор бо?
6 Бис дезе ченелтени ӧткӧнисти билип аларыгар деп, иженип турум.
7 Слерди бир де јаманды этпезин деп, Кудайга мӱргийдис. Ченелтени ӧткӧнис деп, бойыбысты кӧргӱзерге мынайда эдип турган эмезис, је оны ӧдӱп албаганыс деп билдирзе де, јакшыны эдигер деп кӱӱнзейдис.
8 Бистиҥ кӱчибис чындыкка удура эмес, чындык учун.
9 Бис чине јок, слер кӱчтӱ тужыгарда сӱӱнип јадыбыс. Ол учун, слерди тӱзелзин деп мӱргийдис.
10 Оныҥ учун ортогордо јок тужымда мыны бичип јадым. Слерге келзем, јаҥды тузаланып, кату болор кӱӱним јок. Бу јаҥды Кайракан тутсын деп берген, јайратсын деп эмес.
Адакы јакылталар
11 Адакыда, карындаштар: сӱӱнигер, толо кемине једигер, бой-бойыгарды кӧкӱдигер, санаагар јаҥыс болзын, амыр-энчӱ јӱригер. Ол тушта сӱӱштиҥ ле амырдыҥ Кудайы слерле кожо болор.
12 Бой-бойыгарла агару окшошло эзендежигер. Слерге ончо агарулар эзен айдып турулар.
13 Иисус Христос Кайраканыстыҥ јакшылыгы, Ада Кудайдыҥ сӱӱжи ле Агару Тынныҥ бирлиги ончогорло кожо болзын. Аминь .
Павел апостолдыҥ Галатиядагы серкпелерге $самаразы
Павел апостолдыҥ Галатиядагы серкпелерге самаразы
1
1 Улустаҥ эмес, кижи ажыра эмес, је ИисусХристос ажыра, Оны тиргискен Ада Кудай ажыра апостол Павелдеҥ,
2 анайда ок мениле кожо јӱрген ончо карындаштардаҥ – Галатиядагы серкпелерге.
3 Слерге Ада Кудайдаҥ ла Иисус Христос Кайраканнаҥ јакшылык ла амыр јетсин.
4 Ол бисти јаманга алдыртып койгон бу телекейдеҥ айрыырга, кинчектерис учун Бойын берген. Мыны Кудайдыҥ, бистиҥ Адабыстыҥ, табыла эткен.
5 Ого ӱргӱлји чакка мак . Аминь .
Ӧскӧ Сӱӱнчилӱ Јар јок
6 Слерди Христостыҥ јакшылыгыла кычырып алган Кудайдаҥ ылтам јана болуп, ӧскӧ Сӱӱнчилӱ Јарга баштанганаарды кайкап јадым.
7 Ӧскӧ Јар јок, јӱк ле Христостыҥ Јарын ӧскӧртӧргӧ кӱӱнзеп, слерди тӱймедип турган улус бар.
8 Је бис те, теҥеридеҥ ийилген ангел де слерге јарлаганыстаҥ ӧскӧни јарлай берген болзо, каргышка калзын!
9 Бис алдында айтканыс, эмди база айдадым: слер алган Сӱӱнчилӱ Јардаҥ ӧскӧни јарлап јӱргени, каргышка калзын!
10 Эмди меге кемниҥ јарадузы керек? Улустыйы ба, эмезе Кудайдыйы ба? Айса, улуска јараарга кичеенип јӱрген болдым ба? Улуска јараарга кичеенген болзом, Христостыҥ кулы болбос эдим.
11 Слерди билзин деп турум, карындаштар: мен јарлаган Сӱӱнчилӱ Јар кижинийи эмес.
12 Оны кижидеҥ албадым, ого мени кижи ӱретпеди, је оны меге Иисус Христос ачты.
13 Иудейлердиҥ чӱм-јаҥыла башкыда канайып јӱргенимди уккан эмейигер. Мен Кудайдыҥ серкпезин кӱӱн-кайрал јок истегем ле јоголтком.
14 Иудейлердиҥ чӱм-јаҥын бӱдӱреринде јажыт улус ортодо меге једери јок болгон. Анчада ла адалардыҥ јаҥжыгуларыла јӱрерге кичеенгем.
15 Мени энемниҥ ӧзӧгинеҥ бӧлӱп, Бойыныҥ јакшылыгыла кычырып алган Кудай
16 калыктар ортодо мени јарлазын деп, мениҥ бойымда Уулын ачарда, улусла јӧптӧшпӧгӧм,
17 менеҥ озо апостолдор боло берген улуска јолыгайын деп, Иерусалимге барбагам. Мыныҥ ордына Аравияга барып, ойто Дамаскка бурылгам.
18 Оноҥ, ӱч јылдыҥ бажында, Кифага
[1] јолыгайын деп, Иерусалимге барып, анда он беш кӱн кире јӱргем.
19 Ӧскӧ апостолдорды кӧрбӧгӧм, јӱк Кайраканныҥ карындажын, Иаковты, кӧргӧм.
20 Слерге бичип турганым – чын, оныҥ керечизи – Кудай.
21 Оноҥ Сирия ла Киликия ороондор јаар јӱре бергем.
22 Христостыҥ Иудейдеги серкпелеринде акту бойымды билгилебес болгон.
23 Олор јӱк улустыҥ мынайда айдышканын уккандар: «Бу кижи башкыда бисти истеп, Кудайга бӱдерин јоголткон, је оны эмди јарлап јат».
24 Мыны угуп, мен учун Кудайды алкап тургандар.
2
1 Оноҥ, он тӧрт јылдыҥ бажында, Варнавала кожо ойто Иерусалим чыккам. Бойымла кожо Титти база алгам.
2 Барганым не дезе, меге Кудайдаҥ андый ачылта болгон. Ӧскӧ калыктар ортодо мен јарлап јӱрген Сӱӱнчилӱ Јарды ондогы бӱдӱп турган улуска, анчада ла эҥ тоомјылу деп бодолгон улуска, айдып бергем. Мыныҥ ончозын калас чырмайып эткем бе, эдип турум ба деп билейин дегем.
3 Је олор мениле кожо јӱрген Титти де, ол еллин де болзо, томдолзын деп албадабадылар.
4 Мыны јӱк тӧгӱн карындаштар кӱӱнзеп тургандар. Олор ХристосИисус ажыра алган јайымысты кайып кӧрӧргӧ лӧ бисти кулданарга ортобыска киргендер.
5 Је бис Сӱӱнчилӱ Јардыҥ чындыгы слерге чеберлелзин деп, олорго эмеш те бакпадыс.
6 Эҥ тоомјылу улус керегинде айтса, олор не улус, кемдер болгоны меге башказы јок: Кудай улусты ылгабай јат. Бу улус мениҥ Јарыма нени де кошпогондор.
7 Карын, Петрды еврейлерге чилеп, мени кара јаҥдуларга Сӱӱнчилӱ Јар јарлазын деп, бӱдӱмји эдилгенин кӧргӧндӧр.
8 Петрды еврейлер ортодо апостол эткени, мени де ӧскӧ калыктар ортодо апостол эткен јок беди.
9 Меге Кудайдаҥ јакшылык берилгенин кӧрӱп, текши керек эдип јадыс деп, серкпениҥ тайанчыгы деп бодолгон Иаков , Кифа ла Иоанн меге ле Варнавага колын бергендер. Бис ӧскӧ калыктарга, олор еврейлерге барар болуп јӧпсинип,
10 јӱк јоктуларды ундыбай јӱрзин деп сурагандар. Мыны мен кичеенип эдип јӱргем.
Еврейлер, кара јаҥдулар чылап, Кудайга бӱткениле аргадалат
11 Је Кифа Антиохияга келерде, мен ачыгынча ого удура болгом, нениҥ учун дезе ол буруга калар кылык эткен.
12 Иаковтоҥ бир кезик улус келердеҥ озо ол иудей эместерле кожо ажанатан. Је байагы улус једип келерде, томдошко јайылган улустаҥ айап, кара јаҥдулардаҥ јана базып, бӧлине берген.
13 Оныла кожо ӧскӧ дӧ иудейлер экијӱстенген. Варнава база экијӱстенип баштаган.
14 Је бат, олор Сӱӱнчилӱ Јардыҥ чындыгыла этпей турганын кӧрӧлӧ, Кифага ончо улус кӧзинче айткам: «Сен, иудей бойыҥ, иудей чилеп эмес, кара јаҥду чылап јӱрӱп турган болзоҥ, иудейлер чилеп јӱрзин деп, иудей эместерди не албадап тургаҥ?»
15 Бис бӱткен бӱдӱмисле иудейлер, кара јаҥду кинчектӱлер эмезис.
16 Је бис билерис, кижи Јасакты бӱдӱргениле эмес, јаҥыс ла Иисус Христоско бӱткениле акталат. Оныҥ учун Јасакты бӱдӱргенисле эмес, Христоско бӱткенисле акталарга, бис те Христос Иисуска бӱттибис. Јасакты бӱдӱргениле кем де акталып болбос.
17 Је бис Христос ажыра акту болорго јӱткӱп, бойлорыс та кинчектӱ болуп калганысты кӧрзӧбис, Христос кинчек эттирип јат эмеш пе? Јок туру!
18 Јайратканымды орныктырып турган болзом, Јасак бузаачы деп, бойымды кӧргӱзип јадым ине.
19 Јасакка эмес, Кудайга болуп јӱрерге, Јасак ажыра ӧлӱп калгам. Бойымды Христосло кожо кере тарткам.
20 Эмди мен јӱрӱп турган эмезим, је мениҥ бойымда Христос јӱрет. Эт-кандуда јӱрӱмимди алза, Кудайдыҥ Уулына бӱткенимле јӱрӱп јадым. Ол меге буурзап јат, мен учун Бойын берген.
21 Кудайдыҥ јакшылыгын јектеерим бе? Је Јасакла акталгадый болзо, Христос калас ӧлгӧн!
3
Јасакла эмес, бӱдӱп турганысла акталарыс
1 Э-э, санаа-укаа јок галаттар! Слерди чындыкка бакпазын деп, кем тармалады? Слерде кере тартылган Иисус Христосты бойыгардыҥ кӧзигерле кӧргӧн јок бедигер.
2 Јӱк ле мыны слердеҥ сурап угар кӱӱним бар: Јасакты бӱдӱргенигер учун Тынды алдыгар ба, эмезе Сӱӱнчилӱ Јарды угала, Кудайга бӱткенигер учун ба?
3 Слер андый санаа-укаа јок болдыгар эмеш пе? Тынла јӱрӱп баштайла, эмди бойыгардыҥ кӱчигерле туузылтып јадыгар.
4 Кӧпти шыралап ӧткӧнигер калас болды эмеш пе? Бу калас болор аргазы јок.
5 Анайдарда, слерге Тын берип, ортогордо кайкалдар јайап турган Кудай мыны Јасакты бӱдӱрип јӱргенигер учун эдет пе, эмезе Сӱӱнчилӱ Јарды угала, бӱткенигер учун ба?
6Авраам анайып Кудайга бӱткен, оныҥ учун оны Кудай акту кижи деп адаган.
7 Билип јӱригер, бӱдӱп турган улус – Авраамныҥ уулдары.
8 Кудай ӧскӧ калыктарды Ого бӱдӱп турганы ажыра актаар деп, Агару Бичикте судурлалып, Авраамга озолодо Сӱӱнчилӱ Јар айдылган: «Сен ажыра ончо калыктар алкалар». 9 Оныҥ учун бӱдӱп турган ончо улус бӱдӱп турган Авраамла кожо алкалып јадылар.
10 Је Јасакка иженген ончо улус каргышту јӱрӱп јат. Бичилген јок беди: «Јасактыҥ бичигинде айдылганды ончозын бӱдӱрбей турган кандый ла кижи, каргышка калган». 11 Јасакла Кудайдыҥ алдында кем де акталып болбозы јарт, нениҥ учун дезе, акту кижи бӱдӱп, тирӱ јӱрер. 12Јасак ла Кудайга бӱдери ортодо бир де колбу јок. Је Јасакты бӱдӱрип турган кижи оныла тирӱ јӱрер.
13Христос бисти Јасактыҥ каргыжынаҥ јайымдаган, бистиҥ ордыбыска каргышты бойына алынган. Бичилген јок беди: «Агашка кере тартылган кажы ла кижи, каргышка калганы ол». 14 Авраамныҥ алкыжы Христос Иисус ажыра ӧскӧ калыктарга да берилзин деп, Кудай берер болгон Тынды Ого бӱткенис ажыра бисти де алзын деп, мынайда болгоны бу.
Јасак ла берген сӧс
15 Карындаштар! Кижи чилеп шӱӱп айдадым: кижи де јараткан кереести кем де јектеп те, ого нени де кожуп болбос.
16 Је Авраамга ла оныҥ калдыгына Кудай сӧзин берген. Кӧп чилеп, «калдыктарына» деп айдылбаган, је јаҥыс чылап, «калдыгыҥа» деп айдылган. Ол дезе Христос.
17 Мыныла айдайын дегеним бу: тӧрт јӱс одус јылдыҥ бажында табылган Јасак Кудай јараткан Христос керегинде кереести ле ондо берилген сӧсти токтодып болбос.
18 Энчини Јасактаҥ алып турган болзо, оны берген сӧслӧ алып болбос ине. Је мыны Кудай Авраамга Бойыныҥ сӧзиле сыйлаган.
19 Анайдарда, Јасак не керек? Ол соҥында јазыктардаҥ улам Кудай берер болгон калдык једип келер ӧйгӧ јетире берилип, ангелдер ажыра, ортокчыныҥ болужыла тургузылган.
20 Је Ортокчы экӱниҥ ортодо керек. Кудай дезе јаҥыс.
21 Анайдарда, Јасак Кудайдыҥ берген сӧзине удурлаш па? Јок туру! Улус јӱрӱм бергедий Јасак алган болзо, Јасакла акталар эди.
22 Иисус Христоско бӱткени ажыра берер болгонын Кудай бӱдӱп турган улуска берзин деп, Агару Бичик ончозын кинчектиҥ олјозында деген.
23 Кудайга бӱдетен ӧй келгелекте бӱдетени ачыларга јетире Јасактыҥ каруулына алылганыс.
24 Оныҥ учун бӱдӱп акталзын деп, биске Јасак Христоско экелетен таскадаачы чылап берилген.
25 Је бӱдетен ӧй једип келерде, таскадаачыныҥ башкартузынаҥ чыга бергенис.
Кулдар ла Кудайдыҥ уулдары
26 Ончогор Христос Иисуска бӱдӱп, Кудайдыҥ уулдары болуп јадыгар.
27 Ончогор Христостыҥ Бойында креске тӱжӱп, Христоско тӱҥейлештигер.
28 Эмди иудей де, кара јаҥду да јок; кул да, јайым кижи де јок; эр де, ӱй де кижи јок – ончогор Христос Иисустыҥ Бойында бир бӱдӱн.
29 Је Христостыйы болзогор, слер – Авраамныҥ калдыгы, Кудайдыҥ берген сӧзиле энчиленеечилер.
4
1 База айдарым: бала тужы ӧткӧлӧктӧ, энчиленеечи ончозына ээ де болзо, кулдаҥ незиле де аҥыланбайт.
2 Је Адазы темдектеп койгон ӧйгӧ јетире ол кичееп кӧрӱп јӱрген кижиге ле айылдыҥ башкараачыларына багат.
3 Анайып бис те: бала тужыбыс ӧткӧлӧктӧ, бу телекейди башкараачы јасактардыҥ кулданыжында јӱргенис.
4-5 Јасактыҥ бийленижинде јӱргендерди јайымдап, бисти балазынайын деп, темдектелген ӧй једип келерде, ӱй кижидеҥ туулган, Јасактыҥ бийленижинде јӱрген Уулын Кудай биске ийген.
6 Слер Кудайдыҥ уулдары учун Ол јӱректереерге Уулыныҥ Тынын, «Авва ! Ада!» деп кыйгыраачы Тынды, ийген.
7 Оныҥ учун сен эмди кул эмезиҥ, сен – уулы; уулы болзоҥ, сен – ИисусХристос ажыра Кудайдыҥ энчизин алаачы.
8 Је Кудайды билбес тужыгарда ар-бӱткендеги кудайлар да эмес немелердиҥ кулдары болгоныгар.
9 Эмди дезе Кудайды билеригер, чынынча айтса, Кудай слерди билип алган. Андый болзо, бу телекейди башкараачы кӱч јок ло тӱреҥи јасактарга не ойто бурыларга јадыгар, олорго бойыгарды ойто кулданышка берип јадыгар?
10 Чокым кӱндерге, айларга, ӧйлӧргӧ лӧ јылдарга ајару эдедигер.
11 Слерге кӱчимди салып, калас иштеген болорым ба деп, слер учун коркып турум.
Бис – јайым ӱй кижиниҥ балдары
12 Слерди јайнап турум, карындаштар, мендий болыгар! Мен де слердий инем. Слер меге бир де јаман этпедигер.
13 Слерге баштапкы катап Сӱӱнчилӱ Јар јарлаарымда, эди-канымда чине јок болгонын билеригер.
14 Эди-канымныҥ чине јогы слерге ченелте болгон, је онызы слерди јана болдырбады, мени јескиндирбеди. Карын, мени Кудайдыҥ ангелин чилеп, Христос Иисусты чылап уткыдыгар.
15 Ол тушта кандый кежиктӱ болгон эдигер! Бойым керечи болгом: аргалу болзо, кӧстӧригерди кодоро тартып, меге берип ийер эдигер!
16 Эмди не? Слерге чынды айдып, ӧштӱгер боло бердим эмеш пе?
17 Бу улус слерди бойлорына тартып аларга јадылар, је оны јакшыга этпейдилер. Слерди олорго тартылзын деп кӱӱнзеп, бисти айрыштырарга јадылар.
18 Јаҥыс та слерле кожо јӱреримде эмес, је јаантайын быйанду керектерге тартылып турганыгар јакшы.
19 Балдарым! Христоско тӱҥейлешпегенчер, бала таап јаткан ӱй кижи чилеп, слер учун ойто кыйналып јадым!
20 Эмди слерде болуп, ӧскӧртӧ куучындажар эдим, нениҥ учун дезе слерле не боло бергенин алаҥ кайкап турум.
Авраамныҥ эки уулы
21 Слер, Јасактыҥ бийленижинде јӱрерге кӱӱнзегендер, меге айдыгар: Јасакты аайлап јадыгар ба?
22 Бичилген јок беди: «Авраам эки уулду болгон. Бирӱзи кул ӱй кижидеҥ, экинчизи јайым ӱй кижидеҥ туулган».
23 Је кулдыҥ уулы эт-каннаҥ туулган, јайым кижиниҥ уулы Кудайдыҥ берген сӧзиле туулган.
24 Мында бултаартып айтканы бар. Бу эки ӱй кижи эки кереесле тӱҥейлештирилип јат. Бирӱзи – Синай кырда јӧптӧлгӧни, ол – Агарь . Оныҥ балдары кулданышка туулат.
25 Агарь, Аравиядагы Синай кыр , эмдиги Иерусалимге келижет, нениҥ учун дезе ол бойыныҥ балдарыла кожо кулданышта.
26 Теҥериниҥ Иерусалими – јайым. Ол бистиҥ энебис.
27 Бичилген јок беди:
«Сӱӱн, барланбаганы, бала таппаганы!
Кыйгыр, јырга, бала таап кыйналбаганы,
нениҥ учун дезе,
јаҥыскан ӱй кижиниҥ балдары айылдузынаҥ кӧп».
28 Бис, карындаштар, Исаак ошкожыбыс – берген сӧслӧ туулган балдар.
29 Је ол тушта эт-каннаҥ туулганы, тыннаҥ туулганды истегени чилеп, эмди де истеп јат.
30Агару Бичик не дийт? – «Кул ӱй кижи ле оныҥ уулын сӱр, нениҥ учун дезе кулдыҥ уулы јайым кижиниҥ уулыла кожо энчиленбес». 31 Оныҥ учун, карындаштар, бис кулдыҥ эмес, јайым кижиниҥ балдары!
5
Јайымыгарды бербегер
1 Јайым јӱрзин деп, бисти Христос јайымдаган. Анайдарда, бек турыгар, кулданышка бойыгарды комуттадарга бербегер.
2 Бат мен, Павел, слерге айдып турум: бойыгарды томдоорго берзегер, слерге Христостоҥ бир де туза болбос.
3 Томдолып турган не ле кижиге база катап керелеп турум: ол ончо Јасакты бӱдӱрер учурлу.
4 Слер, бойыгарды Јасакла актап турган улус, Христос јок арттыгар, јакшылыкты јылыйттыгар.
5 Бис дезе Кудайга бӱткенис ажыра акту болорыс деп, тынысла иженип, сакыйдыс.
6 Томдолгоны ба, томдолбогоны ба, Христос Иисустыҥ алдында учур јок ине. Је сӱӱш ажыра болуп турган Кудайга бӱдери учурлу.
7 Слер јакшы баштадыгар. Чындыкка бакпазын деп, слерди кем токтотты?
8 Андый бӱдӱндирӱ слерди Кычырып алганынаҥ эмес.
9 Бир эмеш ачыткы ончо кулурды ачыдат.
10 Слер керегинде меге Кайракан бӱдӱмји берип јат: слер башкалап сананбазыгар. Слерди тӱймедип турган кижи, кем де болзо, кезедилер.
11 Карындаштар, эмди де томдошты јарлап јӱрген болзом, мени не учун истеп јадылар? Ол тушта крес буудак болбос эди.
12 Слерди тӱймедип турган улус дезе бойындазын кескей.
13 Јайым јӱрерге кычырылдыгар ине, карындаштар. Јайымыгар јӱк эт-канныҥ керексигенин јеткилдеер арга болбозын. Карын, бой-бойыгарга сӱӱшле јалчыланыгар.
14 Ончо Јасак бир сӧстӧ салынган: «Бойыҥды сӱӱгеҥдий, јуугыҥды сӱӱп јӱр». 15 Калак! Челдежип, јижип турган болзогор, кырыжып койдыгар.
Тынныҥ ла эт-канныҥ керектери
16 Айдып турум: тынла јӱригер, ол тушта эт-канныҥ кычазына бакпазыгар.
17 Эт-кан тынга удурлашты кӱӱнзейт, тын – эт-канга удурлашты. Олор бой-бойлорына удурлажып јадылар. Анайдарда, эдейин дегенди этпейдигер.
18 Је тынга башкартып турган болзогор, слерди Јасак бийлеп болбос.
19 Эт-канныҥ керектери иле: балыр јӱрӱм, быјар, токтодынбазы,
20 чалуга бажырыш, илбизин, ӧштӧш, кериш-чугаан, кӱнӱркеш, чугул, ӧӧн-бӧкӧн, бӧлиниш, јайрадуга экелеечи тӧгӱн ӱредӱ,
21 јаман кӧрӱш, ӧлтӱриш, аракыдаш, той-јыргал ла бого тӱҥей немелер. Озолондыра айткан эдим, эмди де айдып турум: мынайда кылынып јӱргендер Кудайдыҥ Каандыгын энчиленбес.
22 Тыннаҥ туулганы: сӱӱш, сӱӱнчи, амыр, узакка чыдажыш, быйанзыш, буурзаш, бӱдӱмји,
23 јобожыш, тудуныш. Мыны ончозын јаргылаар Јасак јок.
24 Је Христостыйы болгон улус бойлорыныҥ эди-канын кӱӱнземелиле, кычазыла кожо кере тартып койгон.
25 Тынла јӱрӱп турган болзобыс, јӱрӱмисти Тын башкарар учурлу.
26 Јакшыркабайлы, сайгакташпайлы, кӱйӱнишпейли.
6
Бой-бойыгардыҥ јӱктеригерди апарыжыгар
1 Карындаштар! Кандый-бир кинчекке туттурган кижини слер, тынла јӱргендер, тӱзедигер. Је мыны јобош тынла эдигер. Бойыгар кинчекке туттурбаска, кажыгар ла бойыгарга ајарыҥкай болыгар.
2 Бой-бойыгардыҥ јӱктеригерди апарыжыгар. Анайып, Христостыҥ Јасагын бӱдӱрип койорыгар.
3 Кем де эмес бойы, бойын кем де деп бодогон кижи, бойын бойы астырат.
4 Кажы ла кижи бойыныҥ керектерин ченезин, ол тушта ӧскӧ улустаҥ эмес, бойы бойында јараду алар.
5 Кажы ла кижи бойыныҥ јӱгин апарар ине.
6 Сӧслӧ ӱредӱ алып турган кижи ӱредӱчизиле ончо јакшыла ӱлешсин.
7 Аспагар! Кудайды электеер арга јок. Кижи нени ӱрендеер, оны јууп алар.
8 Эт-канына болуп ӱрендеечи, эт-каннаҥ чирип турганды јууп алар; Тынга болуп ӱрендеечи, Тыннаҥ ӱргӱлји јӱрӱмди јууп алар.
9 Јакшыны эдип, јобобойлы. Уйадабазыбыс, бойыныҥ ӧйинде тӱжӱмди јууп аларыс.
10 Анайдарда, эм тура ӧй бар тушта, ончо улуска јакшыны эдели, анчада ла бӱдӱп турган улузыска.
11 Бу јаан таныктарды кӧрӱп турыгар ба? Олорды мен слерге акту бойымныҥ колымла бичидим.
12 Слерди томдонзын деп албадап тургандар улуска јараар кӱӱндӱ. Олор мыны Христостыҥ крези учун сӱрдӱрбеске болуп эдедилер.
13 Олор, томдолгон до болзо, бойлоры Јасакты бӱдӱрбейдилер, слерди дезе тыш керектеригерле мактанарга, томдолзын деп кӱӱнзейдилер.
14ИисусХристос Кайраканыстыҥ крезинеҥ башка, Мен неле де мактанар кӱӱним јок. Бу крестиҥ шылтузында меге телекей ӧлӱп калган, мен телекейге ӧлӱп калгам.
15 Кижи томдолгон бо, томдолбогон бо, Христос Иисустыҥ Бойында бир де учур јок ине. Је ол Кудайдыҥ јаҥы јайалганы боло бергени учурлу.
16 Бу ээжиле јӱрӱп турган улуска, Кудайдыҥ Израилине амыр ла быйан јетсин.
17 Адакыда айдарым бу: мени кем де јоботпозын, нениҥ учун дезе эди-канымда Иисус Кайраканныҥ сорбуларын алып јӱрӱм.
18 Иисус Христос Кайраканыстыҥ јакшылыгы слердиҥ тыныгарла болгой, карындаштар. Аминь .
Павел апостолдыҥ Ефестеги серкпеге самаразы
1
1 Кудайдыҥ табыла Христос Иисустыҥ апостолы Павелдеҥ – Ефесте јуртаган агаруларга, Христос Иисустыҥ Бойында чындык улуска.
2 Слерге Кудай Адабыстаҥ ла Иисус Христос Кайраканнаҥ јакшылык ла амыр јетсин.
Павелдиҥ мӱргӱзи
3 Кудай, Иисус Христос Кайраканыстыҥ Адазы, алкалзын! Ол бисти теҥеридеги ончо тын алкыжыла Христостыҥ Бойында алкаган.
4 Сӱӱште јӱрзин деп, Оныҥ алдында агару ла јек јок болзын деп, Ол бисти телекей јайалардаҥ озо Христостыҥ Бойында талдап алган.
5 Адазыныҥ кӱӱнин бӱдӱрген ле Ого јараарыла эткен Христос ажыра Кудай бисти Бойына балазынарын озолондыра темдектеп алган.
6 Оныҥ улу јакшылыгы учун алказын деп, Ол мыны эткен. Бу јакшылыкты биске карузыган Уулыныҥ Бойында сыйлаган.
7 Оныҥ Бойында ла Оныҥ каны ажыра биске јайым берилген, кинчектерис ташталган. Кудай мыны Бойыныҥ јакшылыгыныҥ байлыгыла эткен.
8 Бу јакшылыкты Ол биске артыктай ийип, ончо ойгорлык ла оҥдош берген.
9 Христос канайып акту бойыныҥ кӱӱниле эткенин кӧргӱзип, бу ажыра Бойыныҥ кӱӱниниҥ јажыдын ачкан.
10 Ӧй једип келерде, Ол мыны эткен. Оныҥ амадузы – ончозыныҥ бажында Христосты тудуп, Оныҥ Бойында теҥеридезин ле јердезин ончозын бириктирери.
11-12 Элдеҥ озо Христоско иженип јӱрген бойлорыс Кудайдыҥ магын алказын деп, Оныҥ Бойынаҥ энчи алзын деп, Ол биске озолондыра темдектеген, нениҥ учун дезе, Кудай ончозын Бойыныҥ умзанганыла, кӱӱниле эдет.
13 Оныҥ Бойында слер де чындыктыҥ сӧзин – слердиҥ аргадажыгар керегинде Сӱӱнчилӱ Јарды угала, Ого бӱдереерде, Кудай слерге таҥма тургускан. Мынызы – слерге берер болгон Агару Тын .
14 Ол энчибисти аларыс деп, биске бӱдӱмји эдип, Кудайдыйы болгон улус јайымдалзын ла Оныҥ магы алкалзын деп берилген.
15 Бат оныҥ учун мен де, Иисус Кайраканга бӱткенигер ле ончо агаруларга сӱӱжигер керегинде угала,
16 слер учун Кудайга јаантайын алкыш јетирип, слерди эске алынып, мӱргийдим:
17 Иисус Христос Кайраканыстыҥ Кудайы, мактыҥ Адазы, Бойын билип алзын деп, слерге ойгорлыктыҥ ла ачылтаныҥ Тынын берзин,
18 јӱректеригердиҥ кӧстӧрин јарытсын, Ол слерди не ижемјиге кычырып алганын, агарулар алып турган Оныҥ мактулу энчизиниҥ байлыгы кандый болгонын билип алзын деп;
19 Ого бӱдӱп јӱрген бистердиҥ бойыбыста иштеп турган Оныҥ кӱчи кандый улу-јаан болгонын билип алыгар деп, мӱргип јадым.
20 Бу ок кӱчле Кудай Христостыҥ Бойында иштеп, Оны тиргизип, теҥериде Оны Бойыныҥ оҥ јанына отургыскан.
21 Кудай Оны ончо башталгалардаҥ ла ӧрӧги јаҥдардаҥ, кӱчтӱлердеҥ ле каандыктардаҥ бийик эткен; Оныҥ ады-јолын јаҥыс та бу чактагы эмес, је келер ӧйлӧрдӧги адалатан аттардаҥ бийик эткен.
22 Кудай ончозын Оныҥ буды алдына бактырып, Оны ончозынаҥ бийик, Серкпениҥ Бажы эткен.
23Серкпе дезе Христостыҥ Эди-Каны, Ол оны толо эдип, ончозын ончозында толтырат.
2
Ӧлӱмнеҥ – јӱрӱмге
1 Слер керегинде айтса, јазыктарыгардаҥ ла кинчектеригердеҥ улам ӧлӱп калган болгоныгар.
2 Ол тушта олорго алдыртып, бу телекейдиҥ чӱм-јаҥдарыла јӱргенигер, кейде бийлеген башкараачыга бакканыгар. Ол – тын, ол эмди Кудайга удурлажып турган улустыҥ бойында иштейт.
3 Олордыҥ ортозында ончобыс ол тушта эт-канныҥ кычазыла јӱргенис, эт-канныҥ ла санааныҥ кӱӱнин бӱдӱргенис, арткан улус чылап, бӱткен бӱдӱмисле «чугулдыҥ балдары» болгоныс.
4 Је быйаныла бай Кудай бисти Бойыныҥ улу сӱӱжиле сӱӱген.
5 Ол ончобысты, јазыктардаҥ улам ӧлӱп калган бойлорысты, Христосло кожо тындандырган, – слер база јакшылыкла аргадалдыгар, –
6 Ол бисти Христос Иисусла кожо тиргизип, теҥериде Оныла кожо отургыскан.
7 Мынызыла Христос Иисустыҥ Бойында биске јакшылыгыныҥ ла быйанзагыныҥ учы-куйузы јок байлыгын келер чактарда ачар кӱӱндӱ болгон.
8 Слер Кудайга бӱдӱп, Оныҥ јакшылыгыла аргадалганыгар. Бу кайрал эмес, оны Кудай тегин берген.
9 Кем де мактанбазын деп, эткен керектеригер де учун аргадалбадыгар.
10 Бис Кудайдыҥ јайааны ине, быйанду керектер этсин деп, Ол бисти Христос Иисус ажыра јайаган. Мыны Кудай биске озолондыра темдектеп койгон.
Христостыҥ Бойында бирлик
11 Оныҥ учун слер качан да эт-канныҥ керектериле јӱрген кара јаҥдулар болгоныгарды ундыбагар. Слерди «томдолбогон улус» дежетен. Анайда бойлоры кижиниҥ колыла томдолгон улус айдыжатан.
12 Ол ӧйдӧ Христос јок јӱргенигер, Израильдиҥ калыгына ӧскӧ јердиҥ улузы болгоныгар. Кудайдыҥ кереези ле Оныҥ берген сӧзи слерге ӧскӧ болгон. Слер бу телекейде ижемји ле Кудай јок јӱргенигер.
13 Эмди дезе слер, качан да Кудайдаҥ ыраак болгон бойыгар, Христос Иисустыҥ Бойында Оныҥ каны ажыра јуук боло бердигер.
14 Ол бистиҥ амырыс ине. Ол экӱдеҥ бирӱ эткен, бисти бӧлиичи ӧштӧжӱниҥ бӧлинтизин Бойыныҥ Эди-Каныла бускан,
15 Јасактыҥ ээжилерин ле некелтелерин токтоткон. Оныҥ амадузы – эки кижидеҥ Бойында Бойы бир јаҥы кижини јайап, амырды јеткилдеери;
16 Бойыла ӧштӧжӱни јоголтып, керӱ агаш ажыра бир эт-канда экӱни Кудайла јараштырары.
17 Ол келип, слерге, ыраак та, јуук та болгондорго, амырды јарлыктаган.
18 Оныҥ учун олор до, бис те Христос ажыра Адага бир Тында кирер аргабыс бар.
19 Анайдарда, слер ӧскӧ јердиҥ улузы да, кӧчӱп келген улус та эмезигер, је агаруларла кожо јаҥыс јердиҥ улузы, Кудайдыҥ улузы боло бердигер.
20 Слер анайда ок апостолдор ло јарлыкчылар салган тӧскӧ турагарды тудуп јадыгар. Бу тӧстиҥ баш тажы – Христос Иисус.
21 Ол тудулып јатканды тудуштырат, онызы кӧдӱрилип, Кайраканныҥ агару байзыҥы боло берет.
22 Оныла кожо кажыгар ла Кудайдыҥ Тыны јӱрген тура боло бередигер.
3
Павелдиҥ ӧскӧ калыктарга јалчы болуп иштегени
1 Бого болуп мен, Павел, кара јаҥдулар болгон слер учун Христос Иисустыҥ кижендӱзи боло бергем.
2 Слерге болуп меге берилген Кудайдыҥ јакшылыгы канайда иштеп, тудуп турганын слер уккан эмейигер.
3Кудай меге ачылта ажыра Оныҥ јажыдын билерин берген. Ол керегинде ӧрӧ кыскарта бичиген эдим.
4 Мыны кычырып, Христостыҥ јажыдын канайып оҥдоп турганымды билип аларыгар.
5 Бу јажытты кижиликтиҥ башкыдагы ӱйелерине билери берилбеген, ол эмди Тын ажыра Кудайдыҥ агару апостолдорына ла јарлыкчыларга ачылган.
6 Ончо калыктар да бир эт-канныҥ ӱйези боло берип, ол ок энчини алзын деп, Сӱӱнчилӱ Јарда Иисус Христос ажыра Кудай берген сӧс олордыйы да боло берзин деп, бу јажытты ачканы ол.
7 Меге сыйлалган јакшылыкла бу Сӱӱнчилӱ Јардыҥ јалчызы болуп калгам. Бу Оныҥ кӱчиниҥ ижи ажыра болгон.
8 Меге, агару улус ортодо неге де турбас кижиге, Христостыҥ сагышла билип албас байлыгын ӧскӧ калыктарга јарлазын деп, бу јакшылык берилген.
9 Анайда ок Кудай нени эдерге умзанганыныҥ јажыды неде болгонын ончозына ачары берилген. Бу јажыт дезе ончоны јайаган Кудайдыҥ, ончоны тӧзӧгӧн Иисус Христостыҥ Бойында чактардыҥ башталганынаҥ ала јажырылган.
10 Эмди теҥеридеги јаандарга ла јаҥдарга Кудайдыҥ ойгорлыгы ончо јӱзӱндериле Серкпе ажыра ачылзын деп, бу јакшылык берилген.
11 Мыны Кудай Бойыныҥ јажын-чакка умзаныжы аайынча эдип, Христос Иисус Кайраканыстыҥ Бойында бӱдӱрген.
12 Оныла бирлик болуп, Ого бӱдӱп, Кудайга јӱректерис ачык ла бӱдӱмјилӱ кирер аргабыс бар.
13 Оныҥ учун слерди сурап турум: слерге болуп кыйналып јӱргемде, сӱригер тӱшпезин, нениҥ учун дезе, бу слердиҥ магыгар.
Христостыҥ сӱӱжи
14 Бого болуп Иисус Христос Кайраканыстыҥ Адазы алдында тизеленип јадым.
15 Оныҥ ады-јолынаҥ теҥеридеги ле јердеги кандый ла ук-тӧс бойыныҥ ады-јолын алган.
16 Ол слерге Бойыныҥ магыныҥ байлыгынаҥ кӱч берип, Бойыныҥ Тыны ажыра слердиҥ кӧксигерди бек этсин деп,
17 Кудайга бӱткенигер ажыра Христос јӱректеригерде јӱрзин деп,
18 тазылыгар ла тӧзигер сӱӱш болзын деп, мӱргип турум. Ол тушта ончо агаруларла кожо Христостыҥ сӱӱжиниҥ элбегин ле узунын, бийигин ле тереҥин оҥдоор,
19 ол кижиниҥ билгиринеҥ бийик те болзо, билер аргалу болорыгар. Ол тушта Кудайдыҥ толо кемине једеригер.
20 Кудай дезе бистиҥ бойыбыста иштеп турган кӱчиле нени сураганыстаҥ эмезе сананганыстаҥ чик-јок кӧпти эдер аргалу.
21 Ого Иисус Христостыҥ Бойындагы Серкпеде ӱйедеҥ ӱйеге ӱргӱлји чакка мак ! Аминь .
4
Эт-канныҥ бирлиги
1 Анайдарда, мен, Кайраканга болуп кижендӱ бойым, слерди јайнап турум: слерди Кудай кычырып алган кычыруга турар эдип јӱригер.
2 Јаантайын јобош ло јымжак болыгар, бой-бойыгарга буурзап јӱрерге кичеенигер.
3 Бойыгар ортодо амырды чеберлеп, Тынныҥ бирлигин корулап аларга ончо кӱчигерди салыгар.
4 Эт-кан јаҥыс, Тын јаҥыс, нениҥ учун дезе слерди Кудай кычырып алган ижемји јаҥыс.
5Кайракан јаҥыс, Кудайга бӱдетени јаҥыс, креске тӱжетени јаҥыс.
6 Ончозыныҥ Кудайы ла Адазы јаҥыс. Ол ончозыныҥ бажында, ончозы ажыра ла ончозында.
7 Је бистиҥ кажыбыска ла Христостыҥ берип турган кемиле јакшылык берилген.
8 Оныҥ учун айдылган: «Ол улусты олјологондорды олјолоп, бийикке кӧдӱрилип, улуска сый берген». 9 Је «кӧдӱрилген» дегени ол не болотон? Ол башкыда јердиҥ эҥ тереҥине тӱшкен дегени эмес беди?
10 Ол тӱшкени эди, ончозын бӱдӱрип койорго, Ол ок ончо теҥерилердеҥ бийик кӧдӱрилгени эди.
11 Ол кезигин апостолдор, кезигин – јарлыкчылар, кезигин – кӱдӱчилер ле ӱредӱчилер эдип тургускан.
12Агарулар Кудайдыҥ керегине јӱрерге ле Христостыҥ Эди-Канын – Серкпени тыҥыдарга белен болзын деп, Ол мынайда эткен.
13 Кудайга бӱдеринде ле Оныҥ Уулын билип аларында ончобыс бирликке јетсин деп, Христостыҥ толо кемине једип, эр кемине табышкан улус болзын деп, мынайда эдилген.
14 Ол тушта база кичӱ балдар болбозыс, салкындый кубулчаҥ не ле ӱредӱ бисти тӱймедип, баштап апарбас. Бу ӱредӱ астырышка экелип турган кижиниҥ тӧгӱнинеҥ ле сӱмезинеҥ улам табылат.
15 Карын, чынды сӱӱште айдып, Ого ончозында тӱҥейлежип, ӧзӧрибис. Ол – Христос , Бажы эди.
16 Оныҥ шылтузында ончо эт-кан – Серкпе бириктирилген, оныҥ ончо ӱйелери бой-бойыла бек колбулу, олордыҥ кажызы ла бойыныҥ ижин эдер аргалу кемиле эдет, ончо эт-кан ӧзӱп, сӱӱште тудулат.
Башкыдагы јӱрӱм ле јаҥы јӱрӱм
17 Анайдарда, Кайраканныҥ алдында айдып ла керелеп турум: бойлорыныҥ сандыртту санаазыла јӱрген кара јаҥдулар чылап база јӱрбегер.
18 Олордыҥ санаазы карачкыда, олор Кудайдыҥ јӱрӱминеҥ бӧлилген, нениҥ учун дезе Оны билип алар кӱӱндери јок, јӱректери катуланган.
19 Олор нени де сеспей барып, бойлорын балыр јӱрӱмге берип, кандый ла быјар керектерди тойор-канарын билбей эдип јадылар.
20 Слер дезе Христосты билип алдыгар, мынызы слерди ӧскӧгӧ ӱредет.
21 Оны уктыгар, Оныҥ Бойынаҥ ӱрендигер, нениҥ учун дезе чындык Иисустыҥ Бойында.
22 Башкыдагы јӱрӱмигерди артырарга, тӧгӱн кычаларга алдырып, чирип јаткан бойыгардагы јебрен кижидеҥ мойноорго ӱрендигер.
23 Анайда ок санаагарды тынла јаҥыртып,
24 Кудайга тӱҥейлеп, чындаптаҥ акту ла агару эдип јайалган јаҥы кижини бойыгарга алынарга ӱрендигер.
25 Оныҥ учун меке-тӧгӱннеҥ мойногор, кажыгар ла бойыгардыҥ јуук кижигерге чынды айдыгар, нениҥ учун дезе, бис бой-бойыбыска – бир эт-канныҥ ӱйелери.
26Чугулданып, кинчек этпегер. Кӱн ашкалакта, чугулыгар ӧчӱп калгай.
27 Кӧрмӧскӧ јер бербегер.
28 Ууры эткен кижи мынаҥ ары ууры этпезин. Карын, не-немедеҥ тутакту јӱрген кижиле ӱлежерге, тузалу неме эдип, акту бойыныҥ колыла иштезин.
29 Оозыгардаҥ бир де јаман сӧс чыкпазын, јаҥыс ла бӱдерине ӱредер ле угуп турган улуска јакшылык береечи сӧстӧр чыксын.
30 Кудайдыҥ Агару Тынын кунуктырбагар. Јайымдалар кӱнге деп, слерге Оныҥ таҥмазы тургузылган.
31 Не ле ачыныш, чугулданыш, атыйланыш, кыйгырыш, јамандаш ӧскӧ дӧ јаманла кожо слердеҥ ыразын.
32 Је бой-бойыгарга быйанзак, буурзак болыгар. Кудай Христостыҥ Бойында јаманыгарды таштаганы чылап, слер де бой-бойыгардыҥ јаманыгарды таштагар.
5
Јарыктыҥ балдары чылап јӱригер
1 Анайдарда, сӱӱген балдар чылап, Кудайга тӱҥейлежип,
2 сӱӱште јӱригер. Анайып Христос то бисти сӱӱп, јараш јытту берӱ чилеп, Кудайга јараар тайылга чылап, бис учун Бойын берген.
3 Балыр јӱрӱм, быјар, ачыркаш деген немелер ортогордо адалбас та учурлу. Андый немелер агаруларга јарабас.
4 Анайда ок слерге багай, кей сӧстӧр айдарга, улус шоодорго јарабас. Оныҥ ордына Кудайга алкыш јетиригер.
5 Билип јӱригер дейдим, балыр јӱрӱмдӱ, быјар улус, акча-јӧӧжӧгӧ чалуга чылап бажырып турган улус Христостыҥ ла Кудайдыҥ Каандыгында энчи албай јат.
6 Андый улус Кудайга удурлажат, олорго Оныҥ чугулы келип јат. Слерди кей сӧстӧрлӧ кижи мекелебезин.
7 Олордыҥ эдип јӱрген керектеринде кожо турушпагар.
8 Слер качан да караҥуй болгон эдигер, эмди слер – Кайраканныҥ Бойындагы јарык. Андый болгондо, јарыктыҥ балдары чылап јӱригер.
9 Тын быйанзак болорын, чындыкты ла чынды тууйт ине.
10 Кудайга не јарап турганын билип алыгар.
11 Карачкыныҥ нени де туубас керектеринде турушпагар. Карын, олорды иле эдигер.
12 Олордыҥ јажытту эдип турганын айдарга да уйатту ине.
13 Иле эдилип турган ончо неме јарыкта ачылат. Јарыкка ачык ончо неме – јарык бойы.
14 Оныҥ учун айдылган:
«Ойгон, уйуктап јатканы! Тирил!
Сени Христос јарыдар».
15 Анайдарда, эдип јӱргенигерди ајарыгар! Санаа-укаазы јок улус чылап эмес, керсӱ улус чылап эдип јӱригер.
16 Ӧйди баалагар, нениҥ учун дезе кӱндер јаманды экелип јат.
17 Оныҥ учун санаа-укаа јок болбогор, је Кайраканныҥ кӱӱни незинде болгонын оҥдоп алыгар.
18 Ичинбегер, мынызы слерди јайрадып јат. Оныҥ ордына Тыннаҥ толтырыныгар.
19 Кожо сарындар, мак јаҥарлар, тыннаҥ берилген јаҥарлар айдыгар. Јаҥарлап, Кайраканды бастыра јӱрегердеҥ мактагар.
20Иисус Христос Кайраканыстыҥ адында ончозы учун Ада Кудайга јаантайын алкыш јетиригер.
21 Кудайдаҥ айап, бой-бойыгарга багып јӱригер.
Ӱйлери ле ӧбӧӧндӧри
22 Ӱй улус, ӧбӧӧндӧрӧӧргӧ Кайраканга чылап багыгар.
23 Христос – Серкпениҥ бажы база эт-канныҥ аргадаачызы чылап, ӧбӧӧни де ӱйиниҥ бажы болуп јат.
24Серкпе Христоско багып турганы чылап, ӱйлери де ӧбӧӧндӧрине ончозында багар учурлу.
25-26 Эрлер, Христос Серкпени сӱӱгени чилеп, слер де ӱйлеригерди сӱӱгер. Оны Кудайдыҥ сӧзиле јунуп, арутап, Ого учурлайын деп, Ол Серкпе учун Бойын берген.
27 Бойыныҥ алдында мактулу Серкпе боло берзин, ондо эмеш те кир, једикпес, бого тӱҥей ӧскӧ дӧ немелер јок болзын, је ол агару ла јек јок болзын деп, Ол кӱӱнзеген.
28 Анайып, акту бойлорыныҥ эди-канын чылап, ӧбӧгӧндӧри де ӱйлерин сӱӱр учурлу. Ӱйин сӱӱгени, бойын бойы сӱӱгени ол.
29 Кем де качан да бойыныҥ эди-канын јаман кӧрбӧгӧн. Карын, оны азырайт, кичеейт, Кайракан Серкпени чилеп,
30 нениҥ учун дезе, бис – Оныҥ эди-каныныҥ ӱйелери, Оныҥ эди-канынаҥ ла Оныҥ ӱйе-сӧӧктӧринеҥ болорыс.
31Бат оныҥ учун кижи адазын ла энезин артырып, ӱйине јапшынар. Экӱ бир эт-кан боло берер. 32 Бу улу јажыт. Мен Христос ло Серкпе керегинде айдадым.
33 Анайып кажыгар ла бойын бойы чылап, ӱйин сӱӱзин. Ӱйи дезе ӧбӧгӧнин тооп јӱрзин.
6
Балдар ла ада-энелер
1 Балдар, Кайраканга болуп ада-энегерге уккур болыгар, онызы чын болор.
2«Адаҥды ла энеҥди тооп јӱр» , бу – Кудайдыҥ берген сӧзи бар баштапкы јакылта:
3«Ол тушта сеге јакшы болор, јерде узак јаш јажаарыҥ».
4 Слер де, адалар, балдарыгарды ачындырбагар! Је Кайракан канайып ӱреткен ле јакыган эди, олорды анайып чыдадыгар.
Кулдар ла бийлер
5 Кулдар, айап ла ширтилдеп, јӱректеригер ачык болуп, јердеги бийлеригерге Христоско чылап багыгар.
6 Јалканчыктар чылап, улус кӧрзин деп эмес, је бастыра јӱрегинеҥ Кудайдыҥ кӱӱнин бӱдӱрип јӱрген Христостыҥ кулдары чылап багыгар.
7 Улуска эмес, Кайраканга чылап кичеенип јалчы болуп јӱригер.
8 Билип јӱригер, кандый ла быйанду керек учун, оны кул да, јайым да кижи эткен болзо, Кайракан кайралдаар.
9 Слер де, бийлер, кулдарла база анайда тудуныгар, олорго кату болбогор. Олордо до, слерде де теҥериде Кайракан барын ундыбагар. Ол улусты ылгабай јат.
Кудайдыҥ мылтык-јепселин алыгар
10 Адакыда айдайын дегеним бу, карындаштар: Кайраканныҥ Бойында, Оныҥ ийдезиле, кӱчиле тыҥыдыныгар.
11 Кӧрмӧстиҥ куурмакту керектерине удура турарга, Кудайдыҥ мылтык-јепселин јӱктенип алыгар.
12 Бис кижиниҥ бойына удура тартыжып турган эмезибис, је бис башталгаларга удура, ӧрӧги јаҥдарга удура, карачкыныҥ башчыларыныҥ бу телекейине удура, теҥеридеги јаманныҥ тындарына удура тартыжып јадыбыс.
13 Оныҥ учун јаман кӱн једе конзо, олорго удура турар аргалу болорго, ончозын ӧдӧлӧ, туруп чыдаарга, Кудайдыҥ мылтык-јепселин алыгар.
14 Анайдарда, бек турыгар! Чындыкла курчаныгар. Слердиҥ актугар слердиҥ кӧӧ-куйагаар болгой.
15 Амыр керегинде Сӱӱнчилӱ Јар јарлаарга белен болгоныгар бутка кийген ӧдӱгер болзын.
16 Мынаҥ башка, бӱдериниҥ куйагын алыгар, оныла јаманныҥ кызыган ончо согоондорын ӧчӱрип ийеригер.
17 База аргадаштыҥ јуучыл бӧрӱгин алыгар, оноҥ тынныҥ кылыжын – Кудайдыҥ сӧзин.
18 Мӱргип, јаантайын Кудайдаҥ сурагар. Слерге Тынныҥ берип турганыла, нени керексип турганыгарды ончозын сурап, мӱргигер. Бого болуп сергек, турумкай болыгар, ончо агарулар учун сурагар.
19 Айдып баштазам, Кудай меге керектӱ сӧстӧр берзин деп, Сӱӱнчилӱ Јардыҥ јажыдын ачыгынча јарлазын деп, мен де учун сурагар.
20 Мен анайда ла јарлаар учурлу. Мен оныҥ кижендӱ элчизи.
21 Мениҥ айалгаларымды слерди де билзин деп, слерге ончозын Тихик јетирер. Ол мениҥ карузыган карындажым ла Кайраканныҥ чындык јалчызы.
22 Бистиҥ керектерис керегинде айдып, јӱректеригерди сергитсин деп, оны слерге ийип јадырым.
23 Слерге, карындаштар, Ада Кудайдаҥ ла ИисусХристос Кайраканнаҥ амыр, сӱӱш ле бӱдери болзын.
24 Иисус Христос Кайраканысты ӧлбӧс сӱӱшле сӱӱп јӱрген ончо улуска јакшылык болзын. Аминь .
Павел апостолдыҥ Филиппыдагы серкпеге самаразы
1
1Иисус Христостыҥ кулдары Павелдеҥ ле Тимофейдеҥ – Филиппыда јуртаган, Христос Иисустыйы болгон, епископтор ло диакондор башкарган ончо агаруларга.
2 Слерге Кудай Адабыстаҥ ла Иисус Христос Кайраканнаҥ јакшылык ла амыр јетсин.
Павелдиҥ мӱргӱзи
3 Кажы ла сайын слерди эске алынгамда, слер учун Кудайымга алкыш-быйан айдадым.
4 Ончогор учун јаантайын сурап, сӱӱнип мӱргийдим,
5 нениҥ учун дезе баштапкы кӱннеҥ ала эмдиге јетире Сӱӱнчилӱ Јарды јарлаар керекте мениле кожо туружып јадыгар.
6 Слердиҥ јӱрегеерде быйанду керек баштаган Кудай оны Иисус Христос келер кӱнге јетире тӱгезип койор деп, мен бӱдӱп јадым.
7 Ончогор керегинде санааларым андый ла болор учурлу, нениҥ учун дезе слер мениҥ јӱрегимде. Кижендӱ де тужымда, Сӱӱнчилӱ Јарды корып, оныҥ чынын кӧргӱзип те тургамда, меге Кудай берген јакшылыкты алып јадыгар.
8 Кудай мениҥ керечим, мен слерди сӱрекей сӱӱп јадым, бу сӱӱш Иисус Христостыҥ ӧзӧгинеҥ чыгат.
9-11 Чынды билип аларында, не ле сезимде сӱӱжигер там ла там ӧссин. Ченейле, эҥ артыгын талдап алып, Христос келер кӱнде ару, бузук јок болыгар. Кудай макталзын ла алкалзын, Иисус Христостыҥ болужыла јаантайын быйанду керектер эдигер. Бу ончозы учун мен мӱргип турум.
Јӱрӱм – Христос
12 Слерди билзин деп турум, карындаштар: мениле не болгоны Сӱӱнчилӱ Јарды ичкерледерине камаанын јетирген.
13 Анайып, Христоско болуп кижендӱ јӱргеним каганныҥ ӧргӧӧзиниҥ ончо каруулына ла кӧп ӧскӧ улуска јарлала берген.
14 Мениҥ киженимнеҥ Кайраканныҥ Бойындагы карындаштардыҥ кӧп сабазы кӧдӱриҥи алып, Кудайдыҥ сӧзин там тидим ле јалтанбай јарлыктап баштагандар.
15 Чындап, кезиктери Христосты кӱйӱнип ле сӧс блаажарга кӱӱнзеп јарлыктайдылар, ӧскӧлӧри – быйанды эдерге кӱӱнзеп.
16 Олор кижендӱ јӱргениме ӱзеери ачу-корон кожорго, бойлорын кӧргӱзерге кӱӱнзеп, Христосты акту јӱректеҥ јарлыктабайдылар.
17 Ӧскӧзи Сӱӱнчилӱ Јарды корулаарга тургузылганымды билип, мыны сӱӱп эдип јадылар.
18 Мынаҥ не? Христосты канайып та јарлыктаза, экијӱстенип те, акту јӱректеҥ де јарлыктаза, мен ого до сӱӱнип јадым. Мынаҥ да ары сӱӱнерим,
19 нениҥ учун дезе мынызы слердиҥ мӱргигенеерле, Иисус Христостыҥ Тыныныҥ болужыла меге аргадаш экелерин билерим.
20 Мен сакып ла иженип јадым: уйалбазым, карын, ачык-јарык болорым. Эмди де, јаантайын чылап, јӱрӱмим ажыра ба, эмезе ӧлӱмим ажыра ба Христос мениҥ бойымда улуркадылар.
21 Меге јӱрӱм – ол Христос, ӧлзӧм дӧ кирелтелӱ болорым.
22 Эт-кандуда јӱрӱп, тузалу иш эдип турган болзом, нени талдап аларын билбей турум.
23 Мен эки јандай кыстадып койгом: ӧлӱп, Христосло кожо болор кӱӱним бар, нениҥ учун дезе мынызы чик-јок артык.
24 Је эт-кандуда јӱретеним слерге керектӱ.
25 Мен чын ла билип јадым: слердиҥ једимигерге ле Кудайга бӱдериндеги сӱӱнчиге болуп ончогорло кожо артып каларым.
26 Слерге ойто келзем, Христос Иисусла оморкоор оноҥ кӧп арга берерим.
27 Христостыҥ Сӱӱнчилӱ Јарына јарамыкту болуп јӱригер. Келзем, кӧрӧйин деп, эмезе келбезем, угайын деп: Сӱӱнчилӱ Јарга бӱдери учун бирлик кӱӱн-санаалу тартыжып, бир тында турганыгарды,
28 слерге удурлашкан улустаҥ бир де јалтанбай јӱргенигерди. Мынызы олорго јайрадуныҥ иле темдеги болор, слерге – аргадаштыҥ. Мыны Кудай эдер.
29-30 Слерге Христоско болуп Ого јаҥыс та бӱдери эмес, је тартыжып, Ол учун кыйналары берилген. Бу тартыжуны ӧдӱп турганымды билеригер, эмди де мен керегинде угадыгар.
2
Слердиҥ шӱӱлтегер Христостыҥ шӱӱлтезиндий болор учурлу
1 Анайдарда, слерде Христостыҥ Бойында кӧкӱдӱ бар болзо, сӱӱштеҥ токынал бар болзо, Агару Тынла бирлик бар болзо, быйанзыш ла буурзаш бар болзо,
2 сӱӱнчимди толо эдигер: шӱӱлтегер јаҥыс, сӱӱжигер јаҥыс болзын, тыныгар јаҥыс, санаагар јаҥыс болзын.
3 Сӧс блаажарга кӱӱнзеп эмезе бийиркеп, нени де этпегер, карын, бойыгар керегинде јобош сананып, ӧскӧ улусты бойыгардаҥ бийик деп бодогор.
4 Кажыгар ла бойындыйын эмес, је кажыгар ла ӧскӧ дӧ улустыйын сананзын.
5 Слердиҥ шӱӱлтегер Христос Иисустыҥ шӱӱлтезиндий болор учурлу.
6 Ол, бӱткен бӱдӱмиле Кудай бойы, Кудайга теҥ болорын ууры деп бодобогон.
7 Је Бойын кем де эмес эдип, кулдыҥ бӱткен бӱдӱмин алынган, улуска тӱҥейленип, бӱдӱмиле кижидий боло берген.
8 Ӧлӧргӧ, керӱ агашта да ӧлӧргӧ јетире уккур болуп, јобожыдынган.
9 Оныҥ учун Кудай да Оны бийиктедип, Ого ончо аттардаҥ бийик ат-јол берген.
10-11Иисус Христос Ада Кудайдыҥ магына Кайракан болгонын ончо тилдер јарлазын деп, Иисустыҥ ады-јолы алдында ончозы – теҥеридези, јердези, јердиҥ алдындазы тизелензин.
Кудай бисти ууландырат
12 Анайдарда, кару улузым, слерле кожо до, јок то болорымда сӧс уккур болгоныгар. Эмди де, слерле кожо эмес тужымда, оноҥ уккур болыгар; айап ла ширтилдеп, бойыгарды аргадап, ижигерди улалтыгар,
13 нениҥ учун дезе, Кудай слердиҥ бойыгарда кӱӱн јайап, слерди ууландырып, Бойыныҥ јакшылыкту кӱӱниле эдет.
14-16 Кинчектӱ ле балыр јӱрӱмдӱ ӱйе ортодо јек јок ло ару болорго, Кудайдыҥ јек јок балдары болорго, нени де этсегер, комыдабай ла эреҥистелбей эдигер. Јӱрӱм берип турган сӧстӧҥ бек тудунып, телекейдеги јарыткыштар чылап јаркындалыгар. Ол тушта темей кичеенбегем ле темей кӧп иштебегем деп, Христос келер кӱнде слерле мактанарым.
17 Је мен слердиҥ тайылгага урулта чылап урулып, слердиҥ бӱдӱп, абыстап јӱргенигерге болужып турган болзом, сӱӱнип јадым, анайда ок ончогорло кожо сӱӱнип јадым.
18 Бого слер де сӱӱнигер, мениле кожо сӱӱнигер.
Тимофей ле Епафродит
19 Иисус Кайраканныҥ табы болзо, слерге удабас Тимофейди ийерим деп, иженип турум. Слердиҥ керектеригер кандый болгонын билеле, токынаар эдим.
20 Менде Тимофейдеҥ башка, слерге чын килемји эдип турган, мениле јаҥыс шӱӱлтелӱ кижи јок.
21 Ончо улус Иисус Христостыйын эмес, бойындыйын бедиреп јадылар.
22 Ол дезе Сӱӱнчилӱ Јарга иштеп, уулы адазына болушканы чылап, меге болужып, чындык болгонын кӧргӱскен деп билеригер.
23 Анайдарда, мениле не болорын билип алзам, оны ол ло тарый ийерим деп, иженип турум.
24 Бойым да слерге удабас келерим деп, меге Кайракан бӱдӱмји берип јат.
25 Слерге Епафродит карындажымды ийер керек деп бодоп турум. Ол мениле кожо иштеп, кожо тартыжу ӧдӱп турган кижи деп билеригер. Ол керексигенимде меге болушсын деп, оны меге слер ийген эдигер.
26 Је ол оору деп, слерге табыш једерде, тыҥ санааркап, ончогорды кӧрӧргӧ сӱрекей кӱӱнзеп јат.
27 Чындап та, ол ӧлӧрдиҥ бери јанында оору болгон, је Кудай ого буурзаган; јаҥыс та ого эмес, кунугыма кунук кожылбазын деп, меге де буурзаган.
28 Оныҥ учун оны ойто кӧрӧлӧ, слерди сӱӱнзин, ас кунугайын деп, тыҥ кӱӱнзеп ийип јадым.
29 Анайдарда, оны Кайракан јууткан чылап, сӱӱнип јуудып, андый улусты тооп јӱригер.
30 Бойыгар меге јетирип болбогон болушты јетирерге, ол Христостыҥ кереги учун ӧлӱмниҥ кырында, јӱрӱми јеткерде болгон ине.
3
Христоско бӱткени ажыра акталары
1 Анайдарда, карындаштар, Кайраканныҥ Бойында сӱӱнигер. Слерге ол ло керегинде бичийтени меге кӱч эмес, је слерди бу корулап алар.
2 «Ийттердеҥ» чеберленигер, јаман эдип турган улустаҥ чеберленигер, эт-кандагы томдоштоҥ чеберленигер,
3 нениҥ учун дезе чындаптаҥ томдолгон улус – ол бис, Кудайга Тынла бажырып, Христос Иисусла мактанып, тыш керектерге иженбей јӱрген бойлорыс.
4 Кем де тыш јанын бӱдӱрип, ого ижемји салып турган болзо, мен оноҥ кӧп иженер эдим.
5 Мен сегизинчи кӱнде томдолгом, Израиль калыгынаҥ, Вениамин угынаҥ бӱткем, су-еврей болорым. Фарисей бойым, Јасакты кыйбай бӱдӱргем,
6 бойымныҥ јӱткимелимле Серкпени истегем, Јасактагы чындыкла јек јок болгом.
7 Је ол тушта нени кирелте деп бодогом, оны эмди Христосты билип алала, коромјы деп бодоп јадым.
8 Эйе, Христос Иисус Кайраканымды билип алатанына кӧрӧ ончозын коромјы деп бодойдым. Ого болуп ончозын јылыйтып, Христос менийи болзын деп, ончозын чӧпкӧ бодогом.
9 Јасакты бӱдӱргеним ажыра эмес, Христоско бӱткеним ажыра акталарга, Оныҥ Бойында јӱрейин деп јӱткийдим. Бу акташты кижиниҥ бӱткени ажыра Кудай берип јат.
10 Христостыҥ кыйынын ӱлежип, Ол ӧлгӧни чилеп ӧлӱп, Оныҥ Бойын, Оны тиргискен кӱчти билип аларга кӱӱнзеп,
11 тирилишке јединерим деп, иженип јадым.
Амадуга јӱткиш
12 Мен бого једингеним эмезе толо кемдӱ болуп калганым учун мынайда айдып турган эмезим, је мен амадуга јӱткийдим, бу амадуга болуп Христос мени јуудып алган.
13 Карындаштар, мен бойымды бого једингем деп бодобойдым, јӱк кийнимдезин ундып, ичкеризине ууланып,
14 амадуга – Христос Иисустыҥ Бойында Кудай кычырып турган кайралга јӱткийдим.
15 Анайдарда, эр кемине јеткенис анайда сананар учурлу. Кандый-бир неме керегинде башка сананып јӱрген болзогор, мыны да Кудай слерге ачар.
16 Је бис неге једип алганыс, анайда ла сананар, ол ээжиле јӱрер учурлу.
17 Менеҥ тем алыгар, карындаштар, бис слерге берген темле јӱрӱп турган улуска ајарыгар.
18 Кӧп улус Христостыҥ керӱ агажыныҥ ӧштӱлери чилеп јӱрет ине. Олор керегинде слерге улайын айткам, эмди керек дезе кӧстӧрим де јашталып айдып турум.
19 Олордыҥ учы – јайраду, олордыҥ кудайы – ич-карын, олордыҥ мактанып турганы олорго уйат болор; олор јердийин сананып јадылар.
20 Бистиҥ орооныс – теҥериде. Оноортынаҥ Аргадаачыны – Иисус Христос Кайраканды сакып јадыбыс.
21 Ол бистиҥ неге де турбас эди-каныбысты кубултып, Бойыныҥ мактулу эди-канына кеберлеш эдер. Ол мыны Бойына ончозын бактырып турган кӱчле эдер.
4
Алкыш сӧстӧр
1 Анайдарда, кару ла кӱӱним салган карындаштарым, сӱӱнчим ле кайралым, Кайраканнаҥ бек тудуныгар, кару улузым.
2 Еводияны јайнап турум, Синтихияны јайнап турум: Кайраканга болуп јӱрген улус чылап, ол ло керегинде сананыгар.
3 Эйе, сени де, мениле кожо чындык иштеп јӱрген нӧкӧримди, сурап турум: бу ӱй улуска болуш. Олор экӱ мениле, Климентле кожо, ады-јолдоры јӱрӱмниҥ бичигинде бичилген ӧскӧ дӧ ишчилерле кожо Сӱӱнчилӱ Јарды јарлап, кӧп иштеп јӱрген эдилер.
4 Кайраканныҥ Бойында јаантайын сӱӱнигер, база айдадым: сӱӱнигер!
5 Кӱӱнзек болгоныгарды ончо улус кӧрзин. Кайракан јуук.
6 Не де керегинде санааркабагар, је јаантайын мӱргип ле сурап, алкыш айдып, Кудайдыҥ алдында керексигенеерди ачыгар.
7 Ол тушта Кудайдыҥ не ле сагыштаҥ бийик амыры јӱректеригерди ле сагыжыгарды Христос Иисустыҥ Бойында чеберлеер.
8 Адакыда, карындаштар, нези чын, нези ак-чек, нези чындык, нези ару, нези улуска јарап турган, нези баалу, нези мактаарга ла тоорго јарамыкту – ол керегинде сананыгар.
9 Менеҥ неге ӱренгенигер, нени алганыгар, нени укканыгар ла нени кӧргӧнигер, оны эдигер. Ол тушта амырдыҥ Кудайы слерле кожо болор.
Килемји ле болуш учун алкыш-быйан
10 Меге ойто килемји эдип баштаганыгарга Кайраканла кожо сӱрекей сӱӱндим. Слер башкыда да килемји эткенигер, је слерде арга јок болгон.
11 Керексинип јӱргеним учун мыны айдып турган эмезим. Мен бойымда барыла болорзынарга ӱренип алгам,
12 немеге јединбей де, јеткилдӱ де јӱрерге билерим. Мен ончозы ажыра ӧткӧм дӧ, ончозына белен де: тойорго ло торолоорго, јеткилдӱ де, јединбей де јӱрерге.
13 Меге кӱч берип турган Иисус Христостыҥ болужыла ончозын эдер аргам бар.
14 Андый да болзо, мениҥ кыйынымды ӱлежип, јакшы эттигер.
15 Слер билеригер, Филиппыдагы карындаштар: Македониядаҥ чыгала, Сӱӱнчилӱ Јарды јарлыктап баштаарымда, јаҥыс слердеҥ башка, бир де серкпе мениле кирелтени ле чыгымды ӱлешпеген.
16 Немедеҥ тутакту болорымда, Фессалоника да јаар бир, эки катап болуш ийгенигер.
17 Мен болуш бедиреген учун мыны айдып турган эмезим, је слердиҥ бойыгарда Кудайдыҥ јайалтазы кӧптӧзин деп кӱӱнзейдим.
18 Мен ончозын алгам, керек дезе артыктай. Слер Епафродитле меге керектӱзинеҥ кӧпти ийдигер, эмди менде ончозы бар. Слердиҥ сыйыгар – ол јараш јытту берӱ, Кудайга јараар тайылга.
19 Мениҥ Кудайым немедеҥ тутакту болгоныгарды Христос Иисус ажыра берер. Ол мыны Бойыныҥ мактулу байлыгынаҥ берер.
20 Кудайыска ла Адабыска ӱргӱлји чактарга баш болзын! Аминь .
21 Мен ле мениле кожо јӱрген карындаштар Христос Иисустыйы болгон ончо агаруларга эзен айдып турубыс.
22 Анайда ок мындагы ончо агарулар , анчада ла каганныҥ улузы слерге эзен айдып турулар.
23 Иисус Христос Кайраканыстыҥ јакшылыгы ончогорло кожо болгой. Аминь.
Павел апостолдыҥ Колоссыдагы серкпеге самаразы
1
1 Кудайдыҥ табыла Христос Иисустыҥ апостолы Павелдеҥ ле Тимофей карындаштаҥ –
2 Колоссыдагы агаруларга, Христостыҥ Бойындагы чындык карындаштарга.
3 Слерге Кудай Адабыстаҥ јакшылык ла амыр јетсин.
Алкыш-быйанду мӱргӱ
Слер учун мӱргип, Кудайга, Иисус Христос Кайраканыстыҥ Адазына, јаантайын алкыш-быйан айдадыс,
4 нениҥ учун дезе Христос Иисуска бӱткенигер ле ончо агаруларга сӱӱжигер керегинде укканыбыс.
5 Слер бӱдӱп ле сӱӱп јадыгар, нениҥ учун дезе слерге теҥериде не чеберлелген, ого иженедигер. Онызын слер башкыда Сӱӱнчилӱ Јардыҥ чындык сӧзинде укканыгар.
6 Бу сӧс слердиҥ бойыгарда јӱрӱп, бастыра јер-телекейде чилеп, бойыныҥ ӱренин тууйт. Слер Кудайдыҥ јакшылыгын угуп, оны чындаптаҥ билип алган кӱннеҥ ала бу сӧс слердиҥ де бойыгарда ӧзӱп јат.
7 Кудайдыҥ јакшылыгы керегинде Епафрастаҥ укканыгар. Ол бистиҥ карузыган, кожо иштеген кижибис, слерге болуп Христостыҥ чындык јалчызы эди.
8 Ол слерге Тыннаҥ берилген сӱӱш керегинде биске јетирген кижи.
9 Оныҥ учун бис те, слер керегинде уккан кӱннеҥ ала, слер учун токтобой мӱргип, сурап јадыбыс: слерге Кудай Бойыныҥ табын толо билерге берзин, слерди тынныҥ ойгорлыгыла, оҥдожыла толтырзын;
10 ончозында Кудайга јараарыла эдип, Ого јарамык јӱргейигер, не ле быйанду керекте тӱжӱмдӱ болгойыгар, Кудайды билип аларында ӧзӱп тургайыгар.
11 Бого болуп Ол слерди Бойыныҥ улу кӱчине келиштире ончо јандай тыҥытсын, узакка чыдамкай ла турумкай этсин.
12 Кудайга ла Адага сӱӱнип, алкыш-быйан айдыгар. Ол бисти јарыктыҥ каандыгындагы агарулардыҥ энчизинде туружарга кычырган.
13 Ол бисти карачкыныҥ бийлежинеҥ јайымдап, Бойыныҥ карузыган Уулыныҥ Каандыгына кӧчӱрген.
14 Оныҥ Уулыныҥ Бойында Оныҥ каныла јайым боло бергенис – кинчектердеҥ јайымдаш алганыс.
Кижи ле Христос
15 Ол – кӧрӱнбес Кудайдыҥ сӱр-кебери, Ол – тун туулганы, ончо јайалганныҥ башталганы.
16 Ол ажыра ончозы јайалган: теҥеридези де, јердези де, кӧскӧ илинери де, илинбези де, ширеелер де, башкарулар да, башталгалар да, ӧрӧги јаҥдар да. Ончозы Ол ажыра ла Ого јайалган.
17 Ол ончозынаҥ озо бар болгон, Оныҥ Бойында ончозы бой-бойыла тудушталган.
18 Ол эт-канныҥ – Серкпениҥ Бажы. Ол – башталга, ончозында баштапкы болорго, Ол – тун туулганы, ӧлгӧндӧр ортодо баштапкы тирилгени.
19 Оныҥ Бойында ончозы толо болзын деп, Кудай кӱӱнзеген ине.
20 Ол Бойы ажыра, Бойыныҥ керӱ агаштагы каны ажыра амыр јайап, јерде ле теҥериде јӱргендерди ончозын Кудайла јараштырган.
21 Слер качан да јаман керектеригердеҥ улам Кудайла ортогор ыраган, Оныҥ ӧштӱлери болгоныгар.
22 Эмди дезе Христос Бойыныҥ јердеги эди-каны ажыра, Бойыныҥ ӧлӱми ажыра слерди Кудайла катап јараштырган. Кудайдыҥ алдында слерди агару, јек јок ло буру јок тургузарга, Ол анайда эткен.
23 Је слер бӱдеринде бек болор ло эреҥистелбес учурлу, слерге Сӱӱнчилӱ Јар берген ижемјидеҥ кыйбас учурлу. Бу Јарды слер укканыгар, ол теҥери алдында јӱргендерге ончозына јарлалган, мен, Павел, бу Јардыҥ јалчызы боло бергем.
Серкпениҥ јалчызы
24 Эмди слер учун шыралагамда, сӱӱнип јадым. Эди-канымла шыралап, Христостыҥ шыраларын толтырадым. Мен Оныҥ Эди-Каны деген Серкпе учун шыралайдым.
25 Мен Кудайдыҥ умзанганын бӱдӱрейин деп, бу Серкпениҥ јалчызы боло бергем. Кудай Бойыныҥ сӧзин слерге толо јарлазын деп, меге бӱдӱмјилеген.
26 Оныҥ сӧзи кӧп чактардыҥ ла ӱйелердиҥ туркунына јажырылган јажыт болгон, эмди дезе Оныҥ агаруларына ачылган.
27 Кудай олорго бу јажыттыҥ ончо калыктар ортозындагы мактулу байлыгын ачарга кӱӱнзеген. Бу јажыт – слерге мактулу ижемји берип турган, слердиҥ јӱрегерде јӱрген Христос.
28 Бис Оны јарлыктап јадыбыс, кажы ла кижини Христос Иисустыҥ Бойында толо кемине јеткен эдип Кудайдыҥ алдында тургузарга, кажы ла кижини ончо ойгорлыкла ӱредип ле бӱдӱндирип јадыбыс.
29 Бого болуп мениҥ бойымда иштеп турган Оныҥ улу кӱчиниҥ шылтузында тартыжып, кӱчимди кысканбай иштеп јадым.
2
1 Слер учун, Лаодикиядагы карындаштар учун, чырайымды кӧрбӧгӧн ончо карындаштар учун канайда тыҥ тартыжып јӱргенимди билигер деп турум.
2 Олордыҥ јӱректери коот алзын, сӱӱште бириккилезин, Кудайдыҥ ла Аданыҥ, Христостыҥ јажыдын билип, толо бӱдӱмјилӱ болзын деп, мыны эдип турум.
3 Христостыҥ Бойында дезе ойгорлыктыҥ ла билимниҥ ончо эрјинези јажырылган.
4 Кем де слерди чынга бодолду сӧстӧрлӧ мекелебезин деп, мыны айдып турганым бу.
5 Слерле кожо эмес те болзом, је санаамла слерле кожо јӱрӱп јадым, слердиҥ аайлу-башту јӱргенигерди ле Христоско бек бӱткенигерди кӧрӱп, сӱӱнип јадым.
Христос ажыра толо јӱрӱм
6 Оныҥ учун ХристосИисус Кайраканды канайып алынганыгар, анайып Оныҥ Бойында јӱригер.
7 Слерди ӱреткениле, Оныҥ Бойында тазылданып, јӱрӱмигерди тӧзӧгӧр, бӱдеринде тыҥыдыныгар, јӱректеригер алкыш-быйанла толзын.
8 Ајарынып јӱригер, ойгор айдыныштарла, куру тӧгӱнле слерди кем де баштап апарбазын. Олор кижиниҥ ӱредӱзине, телекейди башкарган јасактарга тӧзӧлгӧн, је Христоско эмес,
9 нениҥ учун дезе Оныҥ Бойында Кудайдыйы ончозы толо јӱрӱп јат,
10 слер де Оныҥ Бойында толо кемине јеттигер. Ол ончо башталганыҥ ла јаҥныҥ бажы.
11 Слер Оныҥ Бойында томдолдыгар. Слерди кижиниҥ колы томдободы, је слердеҥ кинчектӱ эт-канныҥ бойы алылган. Андый томдошты Христос эткен.
12 Креске тӱжӱп, Оныла кожо бойыгарды кӧмдигер. Креске тӱжӱп, Оны тиргискен Кудайдыҥ кӱчине бӱткенигер ажыра Оныла кожо тирилдигер.
13 Слерди де, кинчектердеҥ улам, эди-каныгар томдолбогонноҥ улам ӧлӱп калган бойыгарды, Кудай Оныла кожо тындандырып, ончо кинчектеригерди таштаган.
14 Ол Јасактыҥ некелтелерине тӧзӧлип бичилген тӧлӱлеристи кырып, оны јолыбыстаҥ кедери алып, керӱ агашка кадап койгон.
15 Башталгалардыҥ ла ӧрӧги јаҥдардыҥ кӱчин айрып, олорды уйатка салып, јеҥгенин байрамдаган.
16 Анайдарда, нени јип, нени ичип турганыгар, байрам кӱндерди, ай јаҥырганын ла суббот кӱндерди темдектеп турганыгар ба, јок по, слерди кижи јаргылабазын.
17 Бу јӱк келетен немелердиҥ кӧлӧткӧзи эмей, эмди бары – Христостыйы.
18 Јобожыдынары, ангелдерге бажырып јӱрери керегинде тӧгӱн сӧстӧрлӧ слерди кем де мекелебезин. Андый улус кӧрбӧгӧни керегинде айдып, кижиниҥ санаазыла калас мактанып јадылар.
19 Олор Башла колбуны јылыйтып койгондор. Баштаҥ ӱйелердиҥ ле учуктардыҥ шылтузында ончо эт-кан јеткилделип, бирге биригип, Кудайдыҥ кӱӱниле ӧзӧт.
Христосло кожо ӧлӧри ле јӱрери
20 Христосло кожо ӧлӱп, бу телекейди башкарып турган јасактардаҥ јайымдалган болзогор, эмдиге телекейде јӱргенигер чилеп, олорго не башкартып турганыгар:
21 «Мыны этпе», «оны јибе», «ого тийбе» – деп?
22 Бу ончозы – кижиниҥ јакылталары ла ӱредӱзи. Олор удурум,
23 башбилинип Кудайды тоорында, јобожыдынарында, эт-канды јободорында кандый да ойгор деп кӧрӱнет, је олордо туза јок, олор јӱк кижиниҥ кӱӱнин бӱдӱрерине экелет.
3
1 Анайдарда, Христосло кожо тирилген болзогор, теҥеридезине, Кудайдыҥ оҥ јанында Христос отурган јерге, јӱткигер.
2 Теҥеридези керегинде сананыгар, јердези керегинде эмес.
3 Слер ӧлӱп калганыгар, эмди слердиҥ јӱрӱмигер Христосло кожо Кудайдыҥ Бойында јабылган.
4 Христос – слердиҥ јӱрӱмигер, Ол ачылза, слер де Оныла кожо макта ачыларыгар.
Эски ле јаҥы јӱрӱм
5 Оныҥ учун јердеги бойыгардыҥ эт-каныгарды ӧлтӱригер: балыр јӱретенин, быјарды, кычаны, јаман кӱӱнди, ачыркашты. Ачыркаш – ол чалуга бажырыш.
6 Бу ончозынаҥ улам Кудайга бакпай турган улуска Оныҥ чугулы келип јат.
7 Качан да, мындый керектер эдип јӱреригерде, бу улус чылап кылынып јӱрген эдигер.
8 Эмди дезе, мыны ончозын кедери эдигер: чугулданышты, атыйланышты, ӧчти, керишти, багай куучындарды.
9 Бой-бойыгарга тӧгӱн неме айтпагар, слер јебрен кижини ончо керектериле кожо бойыгардаҥ алып, таштап койгоныгар.
10 Слер бойыгарга јаҥы кижини кийип алдыгар. Бу јаҥы кижи Кудайды билип, бойыныҥ Јайаачызыныҥ сӱр-кеберине тӱҥейлежип, јаҥырып јат.
11 Мында эмди еллин де, иудей де, томдолгоны да, томдолбогоны да, туш кижи де, скиф те, кул да, јайым кижи де јок. Јаҥыс ла Христос бар, Ол – ончозы, Ол – ончозында.
12 Анайдарда, Кудайдыҥ талдап алгандары, Оныҥ агару ла карузыган улузы чылап, быйанзышты, буурзашты, быйанзак, тӧп, јобош, узакка чыдамкай болорын кийимди чилеп кийип алыгар.
13 Бой-бойыгарга чыдамкай болыгар, кем кемигерге комыдалду болзо, јаманын таштагар. Христос Кайракан јаманыгарды таштаганы чылап, слер де бой-бойыгардыҥ јаманыгарды таштагар.
14 Мыныҥ ончозыныҥ ӱстине бойыгарга сӱӱшти кийигер, сӱӱш ончозын толо кеминде бириктирет.
15 Јӱректеригерде Кудайдыҥ амыры башкарзын. Слерди Кудай кычырган, амырга болуп бир эт-кан эдип бириктирген ине. Алкыш-быйанду болыгар.
16 Христостыҥ сӧзи ончо байлыгыла слердиҥ бойыгарда јӱрзин. Бой-бойыгарды ончо ойгорлыкла ӱредигер ле бӱдӱндиригер; јӱректеригерде Кайраканга алкыш-быйанду болуп, Ого сарындар, мак јаҥарлар, тыннаҥ берилген јаҥарлар айдыгар.
17 Нени айдып эмезе нени эдип турганыгар, ончозын Иисус Христос Кайраканныҥ адына болуп эдигер, Ол ажыра Ада Кудайга алкыш-быйан айдыгар.
Бой-бойы ортодогы колбулар
18 Ӱй улус, ӧбӧгӧндӧрӧӧргӧ багыгар. Кайраканныҥ алдында анайда эдери чын болор.
19 Эр улус, ӱйлеригерди сӱӱгер, олорды ачуркандырбагар.
20 Балдар, ада-энегерге ончозында сӧсуккур болыгар. Онызы Кайраканга јарап јат.
21 Адалар, балдарыгарды ачындырбагар, олор санааркабазын.
22 Кулдар, јердеги бийлеригерге ончозында багыгар. Мыны олорго јараарга болуп олордыҥ кӧзинче этпегер, карын, Кудайдаҥ айап, акту јӱректеҥ эдигер.
23 Нени де этсегер, ончозын бастыра кӱӱнигердеҥ эдигер, улуска чылап эмес, Кайраканга чылап эдигер.
24 Мыныҥ ордына Кайраканнаҥ энчи алатаныгарды билеригер. Слердиҥ Бийигер – Христос, слер Ого јалчы болуп јадыгар.
25 Кем јаманды эдип турган, ордына јаманды алар: Кудай улусты ылгабай јат.
4
1 Слер де, бийлер, кулдарга чынынча, чындыгынча эдип јӱригер. Слерде де теҥериде Бий барын ундыбагар.
Алкыш сӧстӧр
2 Јаантайын мӱргигер, мӱргӱде сергек болыгар, алкыш-быйан айдыгар.
3 Анайда ок бис те учун мӱргигер. Кудай биске сӧс айдар ла Христостыҥ јажыдын јарлаар арга берзин. Бого болуп мен кижендӱ јӱрӱп јадым.
4 Мен канайып айдар учурлу, анайып бу јажыт керегинде мени ачыгынча айткадый болзын деп мӱргигер.
5 Кудайга бӱтпес улусла бойыгарды керсӱ тудуныгар, ончо бар айалганы тузаланыгар.
6 Сӧзигер јаантайын јакшылыкту ла чечен болзын. Кажы ла кижиге канайып каруу јандыратанын билип јӱригер.
Эзен айттырыштар
7 Мен керегинде ончозын слерге сӱӱген Тихик карындаш айдып берер. Ол Кайраканга чындык ишчи, мениле кожо иштеп јӱрген кижи болор.
8 Слердиҥ айалгаларды слерди билзин деп, јӱректеригер коот алзын деп, оны слерге ийгеним ол.
9 Оныла кожо чындык ла сӱӱген Онисим карындаш барып јат. Ол слердиҥ улустаҥ. Олор мындагы айалгаларды слерге ончозын айдып берер.
10 Мениле кожо киженде Аристарх слерге эзен айдат. База Варнаваныҥ Марк бӧлӧзинеҥ слерге эзен. Марк керегинде јакаруларды алганыгар: слерге келзе, уткыгар.
11 Анайда ок Иуст деген Иисустаҥ слерге эзен. Томдолгондордоҥ јаҥыс олор мениле кожо Кудайдыҥ Каандыгына болуп иштеп јадылар. Олор меге коот болгондор.
12 Слердиҥ улустаҥ Христос Иисустыҥ кулы Епафрас эзен айдат. Слерди толо кеминде болзын деп, Кудайдыҥ табын бӱдӱреринде туркаары болуп јӱрзин деп мӱргип, ол слер учун јаантайын тартыжат.
13 Ол слерге болуп, Лаодикиядагы ла Иерапольдогы карындаштарга болуп кӱчин кысканбай иштеп, кичеемел эдип јат деп, керелеп турум.
14 Бистиҥ карузыган эмчибис Лука ла Димас слерге эзен айдадылар.
15 Лаодикиядагы карындаштарга, анайда ок Нимфанга, оныҥ айылдагы серкпезине эзен айдыгар.
16 Бу самара слерде кычырылза, ол Лаодикиядагы да серкпеде кычырылзын. Слер Лаодикиядаҥ келер самараны кычырыгар.
17 Архиппке айдыгар: «Сен, Архипп, Кайраканнаҥ алган ишти кыйалтазы јогынаҥ бӱдӱр».
18 Мен, Павел, бу сӧстӧрди акту бойымныҥ колымла бичип турум: «Мениҥ кӱлӱӱмди ундыбагар. Кудайдыҥ јакшылыгы слерле болзын. Аминь ».
Павел апостолдыҥ Фессалоникадагы серкпеге $баштапкы самаразы
Павел апостолдыҥ Фессалоникадагы серкпеге баштапкы самаразы
1
1 Павелдеҥ, Силуаннаҥ ла Тимофейдеҥ – Фессалоникада Ада Кудайдыйы ла ИисусХристос Кайракандыйы болгон серкпеге.
Слерге бистиҥ Ада Кудайыстаҥ ла Иисус Христос Кайраканнаҥ јакшылык ла амыр јетсин.
Фессалоникадагы бӱдӱп тургандардыҥ јозогы
2 Мӱргӱбисте слерди эске алынып, ончогор учун Кудайга јаантайын алкыш јетирип јадыбыс.
3 Кудайга бӱдӱп, эдип јӱргенигерди, сӱӱшке болуп иштеп, јобоп јӱргенигерди, Иисус Христос Кайраканыска иженип, турумкай болгоныгарды Кудайдыҥ ла Адабыстыҥ алдында туркаары сагыжыста алып јӱредис.
4Кудай слерге карузып јат, карындаштар, Ол слерди талдап алганын билерис.
5 Сӱӱнчилӱ Јар слерге јаҥыс та сӧслӧ эмес, је кӱчле, Агару Тынла, толо бӱдӱндирӱле јарлалган. Ортогордо слерге болуп канайда јӱргенисти бойыгар да билеригер.
6 Слер бистеҥ ле Кайраканнаҥ тем алдыгар; кӧп кыстадып, Агару Тыннаҥ берилген сӱӱнчиле сӧсти јараттыгар.
7 Оныҥ учун Македонияда ла Ахаияда бӱдӱп турган ончо улуска тем боло бердигер.
8 Слердеҥ Кудайдыҥ сӧзи јаҥыс та Македонияда ла Ахаияда угулган эмес, је Кудайга бӱдӱп турганыгардыҥ табыжы ончо јерлерге јайылган. Оныҥ учун биске мыны айдары керек јок.
9 Слерге барып келгенисти улус бойы айдыжат ине, анайда ок чалулардаҥ Кудайга канайып бурыганарды, тирӱ ле чын Кудайга кулга јӱргенигерди,
10 теҥеридеҥ Оныҥ Уулын, тиргизилген Иисусты сакып турганыгарды. Ол бисти келип јаткан чугулдаҥ айрып јат.
2
Кудайга јараарыла эдип турубыс
1 Слерге барып келгенис темей эмезин бойыгар билеригер, карындаштар.
2 Је башкыда Филиппыда шыралап ла базындырып, јаан удурлажуны ӧдӱп, Кудайдыҥ шылтузында слерге Оныҥ Сӱӱнчилӱ Јарын ачык-јарык јарлыктаганысты база билеригер.
3 Бистиҥ јарлыктаганыста азыш та, кара санаа да, куурмак та јок.
4 Канайып Кудай бисти ченейле, јарамыкту деп бодоп, Сӱӱнчилӱ Јарды бӱдӱмјилеген, анайып бис кижиге эмес, бистиҥ јӱректеристи ченеечи Кудайга јараарга айдадыс.
5 Слер билеригер, слерге качан да јарамсыбаганысты, бойыбыска нени де алар деген умзаныш јок болуп айтканысты. Кудай бого керечи!
6 Бисти улус мактазын дебей јадыс – слер де, ӧскӧлӧри де.
7 Христостыҥ апостолдоры чылап, слерге некелтелӱ келгедий болгоныс. Карын, ортогордо балдар чылап јӱргенис; балдарын эркелеткен энедий болгоныс.
8 Слерди анайда сӱӱп, слерге јаҥыс та Кудайдыҥ Сӱӱнчилӱ Јарын эмес, јӱрӱмисти де берерге белен болгоныс, нениҥ учун дезе биске кару болгоныгар.
9 Ижибисти ле јоболтобысты санаада алып јӱрген эмейигер, карындаштар. Кемигерди де кӱчсиндирбеске, тӱн-тӱш иштеп, слерде Кудайдыҥ Сӱӱнчилӱ Јарын јарлыктадыс.
10 Бӱдӱп турган слердиҥ алдыгарда бис агару, чындык ла јек јок кылынып јӱрдис. Оныҥ керечилери – слер ле Кудай.
11 Кажыгарды ла адазы балдарын чылап кӧрӱп јӱргенисти билеригер:
12 Кудайга јарамыкту этсин деп, слерди кычырдыс, сӧстӧдис, бӱдӱндирдис. Ол слерди Бойыныҥ Каандыгына ла магына кычырат.
13 Оныҥ учун бис те Кудайга туркаары алкыш јетирип јадыбыс. Бистеҥ Кудайдыҥ сӧзин угала, јараткан эдигер; оны кижиниҥ сӧзин чилеп эмес, је Кудайдыҥ сӧзин чилеп јараттыгар. Бу сӧс чындаптаҥ андый. Ол слерде, бӱдӱп турган бойыгарда, ижин эдет.
14 Иудей јеринде Христос Иисустыйы болгон Кудайдыҥ серкпелериле чилеп, слерле база андый болгон ине, карындаштар. Олор иудейлердеҥ чилеп, слер де бойыгардыҥ јерлештеригердеҥ шыра кӧрдигер.
15 Иудейлер Иисус Кайраканды ла јарлыкчыларды ӧлтӱргендер, бисти сӱргендер, Кудайга јараарыла этпейдилер, ончолорына удурлажадылар;
16 ӧскӧ калыктар аргадалзын деп, сӧс айдарга турзабыс, буудактап јадылар. Бу ажыра кинчектериниҥ кемин јаантайын толтырадылар. Је учы-тӱбинде олорго чугул јеткен.
Павел серкпеге ойто келип барарга јӱткийт
17 Бис дезе, карындаштар, кезек ӧйгӧ слердеҥ айрыдып койгоныс, слерди кӧрбӧй, је јӱрегисле айрытпай јӱргенис. Слерге тартылып, алкы бойыгарды кӧрӧргӧ там кӱӱнзегенис.
18 Оныҥ учун слерге келерге кӱӱнзегенис; мен, Павел, кӧп катап келерге кӱӱнзегем, је бисти сатана буудактаган.
19 Иисус Христос Кайраканыс алдында ижемјибис кем, сӱӱнчибис кем, мактанып турган кайралыс кем болды? Оныҥ келгенинде слер эмес бедигер?
20 Эйе, слер бистиҥ магыбыс ла сӱӱнчибис.
3
1 Оныҥ учун, мынаҥ ары чыдажып болбой, Афиныда јаҥыс бойлорыс артсабыс торт деп шӱӱп,
2 слерге Тимофей карындажысты ийдис. Ол Христостыҥ Сӱӱнчилӱ Јарын јарлыктаарында бисле кожо Кудайга иштеп јӱрӱ. Бис оны бӱдӱмјигерде слерди тыҥытсын ла кӧкӱтсин деп,
3 бу кысталаҥда кем де эреҥистелбезин деп ийгенис. Биске анайда темдектелгенин бойыгар билеригер.
4 Ол до тушта, слерде болорыста, шыралаарыс деп, слерге озолондыра айтканыс. Андый ла болуп калды, оны билеригер.
5 Оныҥ учун, мынаҥ ары чыдажып болбой, бӱдӱп турганыгар керегинде угуп келзин деп, Тимофейди ийгем. Ченеечи слерди јолдоҥ астыктырар деп, ижибис темей калар деп јалтангам.
6 Эмди дезе, Тимофей слердеҥ бурылып, бӱдӱп турганыгар ла сӱӱжигер керегинде биске јакшы табыш экелди. Бисти јаантайын јакшылап эске алынып јӱргенигерди, бис слерди чилеп, слер де бисти кӧрӱксип турганыгарды айтты.
7 Оныҥ учун ончо кату-јоболдо ло кысталаҥда бӱдӱмјигер ажыра кӧкӱдӱ алдыбыс, карындаштар.
8 Кайраканга чындык болуп артып јӱргенигер учун эмди бис тирӱ.
9 Слер учун, Кудайыс алдында слердиҥ шылтугарда сӱӱнип јӱрген ончо сӱӱнчибис учун, Ого кандый алкыш јетиргедий эдибис?
10 Слерди кӧрӧргӧ лӧ бӱдӱп турганыгардыҥ јетпезин толтырарга, тӱн-тӱш турумкай мӱргип јадыбыс.
11 Ада Кудай Бойы ла ИисусХристос Кайраканыс слер јаар биске јол ачсын.
12 Слерди дезе Кайракан бой-бойыгарга, ончо улуска сӱӱшле толтырзын, ажыра да толтырзын. Андый ок сӱӱшле бис слерди сӱӱген эмейис.
13 Анайып, Ол слердиҥ де јӱректеригерди тыҥытсын. Иисус Христос Кайраканыс ончо агаруларыла кожо келзе, Кудайыс ла Адабыс алдында слер јек јок ло агару болороор. Аминь .
4
Кудайга учурлалган јӱрӱм
1 Анайдарда, карындаштар, канайда јӱретени ле Кудайга јарайтаны керегинде бистеҥ ӱредӱ алган эдигер. Слер анайда ла јӱрӱп јадыгар. Је мында мынаҥ кӧп једимдерге једигер деп, Христос Иисустыҥ адынаҥ сурап ла кычырып турубыс.
2ИисусКайракан ажыра слерге кандый јакылталар бергенисти билеригер.
3Кудай слерди агару болзын, балыр јӱрӱм јӱрбей тудунзын деп кӱӱнзейт.
4 Кажыгар ла бойыныҥ эдин агаруда ла кӱндӱде чеберлейтенин билер учурлу,
5 Кудайды билбес ӧскӧ калыктар чылап, кычагардыҥ кӱӱнине салдырбас учурлу.
6 Карындажыгар јанынаҥ јаман кылынбагар, бу керекте бойыгарга туза бедиребегер. Бу ончозы учун Кайракан ӧч алат. Ол керегинде башкыда слерге айтканыс ла керелегенис.
7 Кудай бисти быјарга эмес, агаруга кычырган.
8 Анайдарда, бакпай турган кижи, кижиге бакпай турган эмес, биске Бойыныҥ Агару Тынын берген Кудайга бакпай јат.
9 Карындаштык сӱӱш керегинде дезе слерге бичийтени керек јок. Кудай бой-бойыгарды сӱӱрге ӱредип койгон ине.
10 Анайда ла эдип, Македония ичиндеги ончо карындаштарды сӱӱп јадыгар. Је слерди кычырып турубыс, карындаштар: бой-бойыгарды оноҥ тыҥ сӱӱгер,
11 јобош јӱрерге, бойыгардыйын эдерге, акту бойыгардыҥ колыгарла иштеерге там кичеенигер. Ол керегинде слерге айтканыс.
12 Туш улус алдында јакшы тудунып, немедеҥ тутабагар деп, мыны айдып турганыс ол.
Кайракан келер
13 Карындаштар, ижемјизи јок ӧскӧ улус чылап, слерди ачуланбазын деп, слерди ӧлгӧндӧр керегинде билзин деп турум.
14 Иисус ӧлӧлӧ тирилген деп бӱдӱп турган болзобыс, Иисуска бӱдӱп ӧлгӧн улусты Кудай Оныла кожо экелер деп, бӱдӱп јадыбыс.
15 Мыны слерге Кайраканныҥ сӧзиле айдып турубыс: бис, Кайраканныҥ келеринде јӱрӱп, артып калар улус, ӧлгӧндӧрди бир де озолобозыс.
16 Јакару угулар – архангелдиҥ ӱни ле Кудайдыҥ амыргызыныҥ табыжы. Кайракан Бойы теҥеридеҥ тӱжер, Христостыҥ Бойындагы ӧлгӧн улус озо тирилер.
17 Оноҥ бис, тирӱ арткан улус, Кайраканла кейде туштажарга, олорло кожо булутка кӧдӱрилерис. Анайып јаантайын Кайраканла кожо болорыс.
18 Оныҥ учун бу сӧстӧрлӧ кӧкӱдижигер.
5
Ойгу ла эрӱӱл бололы
1 Ӧйлӧр лӧ кӱндер керегинде слерге бичийтени керек јок, карындаштар.
2Кайраканныҥ кӱни тӱнде уурчы чылап келерин бойыгар да быжу билеригер.
3 «Амыр, кайдаҥ да јеткер јок» дешкилеп турза, олорго сакыбаган јанынаҥ јайраду табарар. Ол барлу ӱй кижини толголткон оорудый болор. Олор мынаҥ бир де кыйыжып болбос.
4 Слер дезе, карындаштар, карачкыда эмезигер, ол кӱн слерге уурчы чылап једе конбос.
5 Слер ончогор – јарыктыйы ла тӱштийи болуп јадыгар. Бис тӱндийи де, карачкыныйы да эмезис.
6 Анайдарда, ӧскӧлӧри чилеп уйуктабайлы, је ойгу ла сергек бололы.
7 Уйуктап турган улус тӱнде уйуктайдылар, ичип тургандары тӱнде ичинип аладылар.
8 Бис дезе, тӱштиҥ улузы, сергек бололы. Бойыбыска бӱдетенин ле сӱӱшти алалы, ол кӧӧ-куйагыс болор; аргадаларыс деп, бойыбыска ижемјини алалы, ол јуучыл бӧрӱгис болор.
9Кудай бисти чугул кӧрзин деп эмес, ИисусХристос Кайраканыс ажыра аргадаш алзын деп туткан.
10 Ойгу ба, айса уйуктап јатканыс па, Оныла кожо јӱрзин деп, Ол бис учун ӧлгӧн.
11 Оныҥ учун, эмди эдип турганыгар чылап, бой-бойыгарды кӧкӱдип, бой-бойыгарды тыҥыдыгар.
Јакшыны эдигер, Тынды ӧчӱрбегер
12 Слерди, карындаштар, сурап турубыс: Кайраканга болуп јол кӧргӱзип, санандырып, ортогордо иштеп јӱргендерди тоогор.
13 Олорго буурзап, эдип јӱрген ижи учун эҥ бийик кӱндӱӱ эдигер. Ортогордо амыр болзын.
14 Анайда ок слерди, карындаштар, кычырып турубыс: акара баш јок улусты санандырыгар, чинези јокты кӧкӱдигер, јӱдектерди јӧмӧгӧр, ончо улуска узакка чыдамкай болыгар.
15 Кемге де јаманныҥ ордына јаманды јандыра бербегер. Карын, бой-бойыгарга ла ончо улуска јаантайын быйанзак болыгар.
16 Јаантайын сӱӱнип јӱригер.
17 Туркаары мӱргигер.
18 Ончозы учун алкыш јетиригер. Слерге, Христос Иисусла бирлик болуп јӱргендерге, Кудайдыҥ табы андый.
19 Тынды ӧчӱрбегер.
20 Судурлап айдылганды јектебегер.
21 Ончозын ченеп кӧригер, јакшыдаҥ тудуныгар.
22 Кандый ла јаманнаҥ кыйыжыгар.
23 Амырдыҥ Кудайы Бойы слерди толо агарулазын; Иисус Христос Кайраканыс келеринде тыныгар, јулагар ла эдигер бӱткӱл, јек јок болуп чеберлелзин.
24 Слерди кычырып турганы чындык, Ол мыны јайаар.
25 Карындаштар, бис те учун мӱргигер.
26 Ончо карындаштарды агару окшошло уткыгар.
27 Кайраканла слерди сурап турум: бу самараны ончо агару карындаштарга кычырыгар.
28 Иисус Христос Кайраканыстыҥ јакшылыгы слерле кожо. Аминь .
Павел апостолдыҥ Фессалоникадагы серкпеге $экинчи самаразы
Павел апостолдыҥ Фессалоникадагы серкпеге экинчи самаразы
1
1 Павелдеҥ, Силуаннаҥ ла Тимофейдеҥ – Фессалоникада Ада Кудайдыйы ла ИисусХристос Кайракандыйы болгон серкпеге.
2 Слерге Ада Кудайыстаҥ ла Иисус Христос Кайраканнаҥ јакшылык ла амыр јетсин.
Кайраканыстыҥ ады слердиҥ бойыгарда макталзын
3 Бис Кудайга слер учун јаантайын алкыш јетирер учурлу, карындаштар. Онызы чын, нениҥ учун дезе, бӱдӱп турганыгар там тыҥып, кажыгардыҥ ла бой-бойыгарга сӱӱжигер арбындап јат.
4 Оныҥ учун Кудайдыҥ серкпелеринде бис бойыс слерле мактанып јадыбыс – ончо истежӱлерди ле кысталаҥдарды ӧдӱп, чыдамкай болгоныгарла, бӱдӱп турганыгарла.
5 Мынызы Кудайдыҥ јаргызы чындык болгонын керелейт: слер Кудайдыҥ Каандыгына јарамыкту деп бодолорыгар. Ого болуп шыралап јадыгар.
6Кудай чын эдип, слерди кыстап турган улусты кыстаар,
7 слерге, бисле кожо кыстадып тургандарга, токынал берер. Мынызы Иисус Кайракан Бойыныҥ кӱчиниҥ ангелдериле кожо от јалбыжында теҥеридеҥ ачылза болор.
8 Ол Кудайды билип албагандардаҥ ла Иисус Христос Кайраканыстыҥ Сӱӱнчилӱ Јарына бакпастардаҥ ӧч алар.
9 Олор мӧҥкӱ ӧлӱмле кезедилер: Кайраканныҥ Бойынаҥ ла Оныҥ кӱчиниҥ магынаҥ ырадылар.
10 Бойыныҥ агарулары ортодо макталайын, ончо Кудайга бӱткендер ортодо кайкадайын деп келген кӱнде андый болор. Слер база ондо болорыгар, нениҥ учун дезе бистиҥ керебиске бӱттигер.
11 Бого болуп слер учун јаантайын мӱргип јадыс. Кудайыс Оныҥ кычырузына слерди јарамыкту этсин деп, слерди јакшыны эдетен кӱӱнле толтырсын деп, Бойыныҥ кӱчиле бӱдӱмјиниҥ ижин этсин деп, сурап јадыбыс.
12 Ол тушта Иисус Христос Кайраканыстыҥ ады слердиҥ бойыгарда макталар, слер Кудайыстыҥ ла Иисус Христос Кайраканыстыҥ јакшылыгыла Оныҥ Бойында макталарыгар.
2
Јарамастыҥ јажыды качан ок иште
1 Карындаштар, ИисусХристос Кайраканыстыҥ келери ле Ол бисти Бойына јууры керегинде айтса, сурап турубыс:
2 оп-соп тӱшпегер, тыннаҥ да, сӧстӧҥ дӧ тӱймебегер; бис ийгендий, Христостыҥ кӱни качан ок једип келген деп бичилгендий самарадаҥ да тӱймебегер.
3 Слерди кем де канайып та тӧгӱндебезин. Кудайдаҥ јана тӱжӱш болбогончо, кинчектиҥ кижизи, јайраду уулы ачылбаганча, ол кӱн келбес.
4 Ол ончозына удурлажар, Кудай деп адалганнаҥ эмезе улус неге бажырып турганнаҥ ончозынаҥ бийиктединер. Оноҥ болгой Кудайдыҥ байзыҥында Кудай чылап отурып, бойын Кудай деп јарлаар.
5 Мен слерде болорымда, мыны слерге айдып јӱргеним санаагарга кирбейт пе?
6 Ого бойыныҥ ӧйинде ачыларын не тудуп турганын эмди билип јадыгар.
7 Јарамастыҥ јажыды качан ок иштеп јат, је озо баштап эмди тудуп турганы кедери алылар учурлу.
8 Ол тушта јарамастузы ачылар. Оны Иисус Кайракан Бойыныҥ тыныжыла ӧлтӱрер, Бойыныҥ келгениниҥ ачылганыла јоголтор.
9 Јарамастузыныҥ келери – ол сатананыҥ ижи. Ол тӧгӱн ончо кӱчле, билдилерле, кайкалдарла келер;
10 јайрадылып јаткандарды не ле деп тӧгӱндеп, чындык эмеске экелер. Олор аргадалайын деп, чынныҥ сӱӱжин бойына алынбаганы учун јайрадылып јадылар.
11-12 Олор тӧгӱнге бӱтсин деп, чындыкка бӱтпеген, је тӧгӱннеҥ соот тапкан ончо улус јаргылалсын деп, Кудай олорго азыштыҥ кӱчин ийер.
Сӧслӧ слерге табыштырып берген ӱредӱдеҥ бек тудуныгар
13 Кайракан слерге карузып јат, карындаштар. Бис дезе слер учун Кудайга јаантайын алкыш јетирер учурлу. Ол слерди Тынла агаруланып ла чындыкка бӱдӱп аргадалзын деп, бажынаҥ ала талдап алган.
14 Иисус Христос Кайраканыстыҥ магына слерди јединзин деп, Ол бис јарлыктаган Сӱӱнчилӱ Јар ажыра слерди бого кычырган.
15 Анайдарда, карындаштар, бек болыгар, сӧслӧ эмезе самарабысла слерге табыштырып берген ӱредӱдеҥ тудуныгар.
16 Биске карузыган, Бойыныҥ јакшылыгыла мӧҥкӱлик токынал ла јакшылыкту ижемји берген Иисус Христос Кайраканыс Бойы, Кудайыс ла Адабыс
17 јӱректеригерди токынатсын, слерди ончо быйанду керекте ле сӧстӧ тыҥытсын.
3
1 Адакыда, карындаштар, бис учун мӱргигер, слерде де чилеп, Кайраканныҥ сӧзи ылтам тарказын ла макталзын деп,
2 јарабас кылыкту ла јаман улустаҥ айрылалы деп, нениҥ учун дезе Кудайга ончозы бӱтпейдилер.
3 Је Кайракан чындык, Ол слерди тыҥыдып, јаманнаҥ чеберлеер.
4 Бис Кайракан ажыра слерге бӱдӱмјилӱ: слерге јакарганысты бӱдӱрип јӱредигер ле бӱдӱреригер.
5 Кайракан дезе Кудайдыҥ сӱӱжине ле Христостыҥ чыдузына јӱректеригерге јол кӧргӱссин.
Иштеер кӱӱни јок кижи ажанбас
6ИисусХристос Кайраканыстыҥ адыла слерге јакарып турубыс, карындаштар: аай-баш јок јӱрӱп, бистеҥ алган ӱредӱле јӱрбей турган кандый ла карындаштаҥ кыйыжыгар.
7 Бистеҥ канайда тем алатанын бойыгар билеригер. Бис слерде аайы-бажы јок јӱрӱм јӱрбеген эдибис.
8 Кемниҥ де калажын тегин јибедис, је кемигерди де кӱчсиндирбеске, бойыска килебей, тӱн-тӱш иштеп јӱрдис.
9 Бисте јаҥ болбогон учун эмес, карын, бойысты тем эдип кӧргӱзерге, анайда эткенис.
10 Слерде болорыста, јакарганыс: иштеер кӱӱни јок кижи ажанбас.
11 Је кезигер аайы-бажы јок јӱрӱм јӱрӱп, нени де этпей, сандырап јадылар деп угадыс.
12 Андый улусты Иисус Христос Кайраканыстыҥ адынаҥ јакарып ла кычырып турубыс: токыналу иштеп, бойыныҥ калажын јизин.
13 Слер дезе, карындаштар, быйан эдип, чылабагар.
14 Кем кижи бу самарадагы сӧзибисти укпаза, ол кижини ајаруга алыгар, оны уйалтарга, оныла колбу тутпагар.
15 Је ӧштӱге бодобогор, карындажыгар ла чылап санандырыгар.
16 Амырдыҥ Кайраканы Бойы јаантайын ла ончо эп-аргала слерге амыр берзин. Кайракан ончогорло кожо!
17 Мен, Павел, бу уткуулды бойымныҥ колымла бичип турум. Кажы ла самарамды анайда темдектеп, анайда ла бичип јадым.
18 Иисус Христос Кайраканыстыҥ јакшылыгы ончогорло кожо. Аминь .
Павел апостолдыҥ Тимофейге баштапкы самаразы
1
1Аргадаачы Кудайыс ла ижемјибис болгон Иисус Христос Кайраканныҥ јакарганыла Иисус Христостыҥ Павел апостолынаҥ.
2 Тимофейге, бӱдӱп јӱреринде чындык уулга.
Сеге Ада Кудайдаҥ ла Христос Иисус Кайраканыстаҥ јакшылык, быйан ла амыр јетсин.
Тӧгӱн ӱредӱчилер керегинде озолодо айтканы
3-4 Македония јаар ууланып јадала, ӧскӧ ӱредӱ таркатпазын деп, сананып тапкан куучындарга ла учы-куйузы јок угы-тӧзине бойлорын берип салбазын деп, сени Ефесте артып калзын, кезик улусты кычырзын деп сурагам. Мынызы кӧп сабазында бӱдӱп јӱреринде Кудай јакып ӱредерине эмес, блааш-тартышка экелет.
5 Ол кычыруныҥ амадузы – акту јӱректеҥ, ару санаадаҥ ла экијӱстенбей бӱдӱп јӱреринеҥ табылган сӱӱш.
6 Бу амадудаҥ кезик улус јана болуп, куру эрмек-куучынга јайылган.
7 Олор Јасактыҥ ӱредӱчилери болор кӱӱндӱ, бойлоры дезе нени айдып та, неге бӱдӱмјилеп те тургандарын оҥдобой јадылар.
8 Јасакла чын тузаланып турза, ол јакшы деп, бис билерис.
9Јасак акту улуска эмес, јазык эткендерге ле бакпастарга, ак-чек эместерге ле кинчектӱлерге, Кудайы јок улуска ла быјарсыгандарга, ада-энезин ӧлтӱреечилерге, кижи ӧлтӱреечилерге учурлалган деп билерис.
10 Бу јасак баскындарга, ӱй улусла чылап билишкен эр улуска, кижиниҥ тынын кулданаачыларга, тӧгӱнчилерге, тӧгӱндеп керелеечилерге, кемжикпеген ӱредӱге удура болгон ончо немеге учурлалган.
11 Бу ӱредӱ алкышту Кудайдыҥ мактулу Сӱӱнчилӱ Јарына келижет; Ол мыны меге ижемјилеген.
Кудайдыҥ быйаны учун алкыш
12 Меге кӱч берген Христос Иисус Кайраканыска алкыш-быйаным. Ол мени чындык кижи деп, ишке тургускан.
13 Башкыда Оны јамандагам, истегем ле тарындыргам, је меге быйан эдилген, нениҥ учун дезе билбей ле бӱтпей јадып анайда эткем.
14 Кайраканыстыҥ јакшылыгы дезе мени Христос Иисуска бӱдериле, сӱӱшле артыктай толтырган.
15 Бат, јарадарга јарамыкту чындык сӧстӧр: Христос Иисус телекейге кинчектӱ улусты аргадаарга келген, олордыҥ ортозында баштапкызы мен.
16 Иисус Христос Бойыныҥ ончо узак чыдузын озо мен ажыра кӧргӱссин деп, бого болуп меге быйан эдилгени ол. Мынызыла ӱргӱлји јӱрӱм аларга Ого бӱдетен улуска тем эткен.
17 Чактардыҥ Каанына, ӧлбӧс, кӧрӱнбес, ойгордоҥ ойгор бирлик Кудайга, ӱргӱлји чакка кӱндӱӱ ле мак . Аминь .
18 Тимофей уулым, сен керегинде јарлыктар ажыра айдылган сӧстӧргӧ келиштире бу јакылтаны сеге берип турум. Бу сӧсти тузаланып, јакшы јуучыл чылап тартыш.
19 Кудайга бӱдӱп, ару санаалу бол. Кезик улус ару санааны јектеп койгон, олордыҥ Кудайга бӱткени талайда кереп чилеп оодылган.
20 Олордыҥ тоозында Именей ле Александр. Кудайды јамандабаска ӱренип алзын деп, олорды кӧрмӧскӧ берип ийгем.
2
Серкпениҥ Кудайга бажырары
1-2 Элдеҥ озо сурап турум: Кудайга беринип, Оны тооп, токыналу ла амыр јӱрӱм јӱрерге, ончо улус учун, каандар ла јаҥда тургандар учун јайнагар, мӱргигер, сурагар, алкыш-быйан айдыгар.
3 Мынызы Аргадаачы Кудайыска јакшы, ол Ого јарап јат.
4 Ол ончо улус аргадалып, чындыкты билип алзын деп јат.
5Кудай јаҥыс ине, Кудай ла улус ортодогы Ортокчы да јаҥыс, ол – кижи ХристосИисус .
6 Ол ончо улус учун толынты эдип, Бойын берген; мынызы – бойыныҥ ӧйиниҥ керези.
7 Ол учун мен калыктарга јарлыктаачы ла апостол болуп тургузылгам. Олорды бӱдӱмјиге ле чындыкка ӱредерге тургузылгам. Чынды айдадым, Христостыҥ Бойында болуп, тӧгӱндебей јадым.
8 Анайдарда, эр улус чугулданбай ла эреҥистелбей, ару колдорын кӧдӱрип, кандый да јерде мӱргизин деп турум.
9 Анайда ок ӱй де улус јарамыкту кийинзин деп турум; тӧп болзын, тудунып билзин, чачын ӧргӧниле, алтынла, эрјинеле, баалу-чуулу кийимле кееркединбезин,
10 карын, Кудайга беринген кандый ла ӱй кижи эдетен быйанду керектерле кееркединзин.
11 Ӱй кижи унчукпай, сӧсуккур болуп ӱрензин.
12 Ӱй кижиге ӱредерин, эр кижини башкарарын јаратпай јадым, ол унчукпай јӱрер учурлу,
13 нениҥ учун дезе озо Адам јайалган, оноҥ – Ева .
14 Адам тӧгӱндеткен эмес, ӱй кижи тӧгӱндедип, јазык эткен.
15 Је ӱй кижи, бӱдӱп ле сӱӱп, агару болуп ла чын сананып јӱрзе, бала тапканыла аргадалар.
3
Серкпедеги башкараачылар
1 Чын айдылган сӧс: епископтыҥ ижине јӱткиген кижи јакшы иш кӱӱнзеп јат.
2 Је епископ јек јок, бир ӱйлӱ, эрӱӱл, кӧгӱстӱ, ак санаалу, кӱндӱзек болор, ӱредип билер учурлу;
3 аракызак эмес, кырмакчы, кимиренчек эмес болор, акча-јӧӧжӧгӧ ачыркабас, карын, јымжак, амырды сӱӱр, акчага ӱстӱкпес учурлу;
4акту бойыныҥ айлы-јуртын јакшы башкарар, бала-барказын сӧсуккурда тудар, олорго тоомјылу болор учурлу.
5 Акту бойыныҥ айлы-јуртын башкарып билбес кижи Кудайдыҥ Серкпезин канайып кичеер?
6 Сайыркап, кӧрмӧслӧ кожо јаргыга кирбезин деп, ол Кудайга јуукта јаҥы баштанган улустаҥ эмес болор учурлу.
7 Ол анайда ок тил-ооско илинбеске ле кӧрмӧстиҥ чакпызына тӱшпеске, тыш улустаҥ јакшы керелӱ болор учурлу.
8 Диакондор анайда ок јарамыкту улус болор учурлу: экитилденбес, аракыга тартылбас, уйатту астам бедиребес,
9 бӱдериниҥ јажыдын ару санаада чеберлеер.
10 Андый улус озо ченелзин, оноҥ, јек јок болзо, иштезин.
11 Анайда ок ӱй де улус јарамыкту, копчы эмес, эрӱӱл, ончозында чындык болор учурлу.
12Диакон бир ӱйлӱ болор, бала-барказын ла айлы-јуртын јакшы башкарар учурлу.
13 Не дезе јакшы иштегени јакшы айалгага, Христос Иисуска бӱдеринде ачык-јарык болорына једет.
Улу јажыт
14 Удабастаҥ сеге келерим деп, иженип турум.
15 Саадап калзам, Кудайдыҥ туразында бойын канайда тудунатанын сени билзин деп, мыны бичип турум. Оныҥ туразы – тирӱ Кудайдыҥ Серкпези, чындыктыҥ баганазы ла тӧзи.
16 Кудайга беринериниҥ јажыды кӧп керелелген: Кудай эт-канду келген, Тынныҥ Бойында акталган, ангелдерге кӧрӱлген, калыктарда јарлыкталган, телекейдиҥ улузы ортодо бӱткени ажыра јарадылган, макта кӧдӱрилген.
4
Тимофейге јакылталар
1 Калганчы ӧйлӧрдӧ кезик улус бӱдеринеҥ јана болор деп, Тын јарт айдат. Олор аскыраачы тындарга ла шилемирдиҥ ӱредӱзине бойлорын берип койор.
2 Андый ӱредӱ эки јӱстӱ тӧгӱнчилердеҥ келип јат. Олордо уйалар јӱс јок.
3 Олор айыл-јуртту болорын јаратпайдылар, кезик курсакты јибей тудунзын деп албадайдылар. Кудайга бӱткен ле чындыкты билип алган улус алкыш-быйанын айдып јизин деп, Ол курсакты јайаган ине.
4 Кудайдыҥ ончо јайаганы јакшы, алкыш-быйанла алылып турган ончо неме јектелбес учурлу,
5 нениҥ учун дезе ол Кудайдыҥ сӧзиле, мӱргӱле агарулалат.
6 Мыны карындаштарга айдып, Кудайга бӱдериниҥ сӧстӧриле, сен ӱренген јакшы ӱредӱле јӱрӱп јадыҥ деп, бойыҥды кӧргӱзериҥ. Анайып Христос Иисустыҥ јакшы јалчызы болорыҥ.
7 Карган эмеендердиҥ сананып тапкан јескинчилӱ куучындарынаҥ кыйыжып тур; бойыҥды Кудайга беринеринде тазыктыр.
8 Эт-канды тазыктыратанныҥ тузазы ас; Кудайга беринеринде дезе ончозы тузалу, ондо эмдиги ле келер јӱрӱмге берген сӧс бар.
9 Мениҥ айдып турганым чын, оны јарадары јарамык.
10 Бис кӧп иштеп, базындырышка чыдажып јадыбыс, нениҥ учун дезе тирӱ Кудайга иженедис. Ол ончо улусты, анчада ла бӱдӱп турган улусты аргадайт.
11 Улусты бого кычырып, анайда ӱрет.
12 Сени јиит деп, кем де керекке албай калбазын. Карын, сӧстӧ, кылык-јаҥда, сӱӱште, тында, бӱдӱп јӱреринде, ару јӱрӱмде бӱдӱп турган улуска јозок бол.
13 Келбегенчем, Агару Бичикти кычыр, бӱдӱмјиле, ӱрет.
14 Јаандар сеге кол салып алкап турарда, јарлыктардыҥ сӧстӧриле айдылып, сеге берилген јайалтаны керекке албай калба.
15 Једимиҥди ончо улус кӧрзин деп, мыны ончозын кичее, ого бастыра бойыҥды бер.
16 Бойыҥа ла ӱредӱге ајарыҥкай бол, мында турумкай бол. Анайда эдип, бойыҥды да, сени угуп турган улусты да аргадап аларыҥ.
5
Бир кезик јӧп айдып бергени
1 Јажай берген эр кижини каарып айтпа, је адаҥа чылап айт; јиит уулдарга карындаштарыҥа чылап;
2 јажай берген ӱй улуска энелерге чилеп; јиит кыстарга сыйындарыҥа чылап айт. Мыны ару санаалу болуп эт.
3 Тул ӱй улусты, чыннаҥ тул ӱй улусты, тооп јӱр.
4 Кандый бир тул ӱй кижи балдарлу эмезе јеен балдарлу болзо, олор элдеҥ озо акту бойыныҥ билезин тооп јӱрерге, јаандарына каруу эдип, олорды кичеерге ӱрензин. Онызы Кудайга јарап јат.
5 Чыннаҥ тул калып, јаҥыскан арткан ӱй кижи Кудайга иженип, болуш сурап, Ого тӱн-тӱш мӱргип јат.
6 Сайрап јӱргени дезе тирӱге ӧлӱп калганы ол.
7 Каарып айдар шылтак јок болзын деп, олорды бого ӱрет.
8 Бойыныҥ улузын, анчада ла айылдагы улузын кичеебей турган кижи дезе бӱдӱп јӱреринеҥ јана тӱжӱп, бӱтпес кижидеҥ јаман болгоны ол.
9 Ас ла салза алтан јашка јеткен, бир ӧбӧгӧндӱ болгон тул ӱй кижи тоого кирер аргалу.
10 Бала-барка азыраган, кӱндӱзек болгон, агарулардыҥ будын јунган болзо, шыралап јӱрген улуска болушкан, бойын быйанду керек эдерге учурлаган болзо, ол быйанду керектериле јарлу болор учурлу.
11 Тул келиндерди тоого кийдирбе, нениҥ учун дезе, сезими ээлеп, Христостоҥ туура апарганда, олор кижиге барар кӱӱндӱ.
12 Башкыда берген сӧзин јектегени учун олор јаргыга калар.
13 Ӱзеери иш этпей, айылдар керип јӱрерине ӱренип калгылайт. Јаҥыс та иштебей јӱрген эмес, је калырууш болгылайт, ӧскӧ улустыҥ керектерине киришкилейт, айтпасты айдып јӱргӱлейт.
14 Оныҥ учун тул келин кижиге барзын, бала тапсын, айылдыҥ ижин этсин, ӧштӱге јаман айдар шылтак бербезин деп, кӱӱнзеп турум.
15 Кезиги јолдоҥ астыгып, сатананыҥ кийнинеҥ барган ине.
16 Бӱдӱп турган ӱй ле эр кижиниҥ билезинде тул улус бар болзо, олорго болушсын, олор серкпеге уур јӱк болбозын, серкпе чыннаҥ тул ӱй улуска болужар аргалу болзын.
17 Јакшы башкарып турган јаандар аҥылу кӱндӱӱде болзын, анчада ла јарлыктап ла ӱредип јӱргендери.
18 Агару Бичикте айдылган: «Теермен айландырган чардыҥ оозын туй буулаба»; база: «Иштеп јӱргени јалына турар». 19 Эки эмезе ӱч керечи јӧмӧбӧгӧн болзо, јаанды бурулап айтканды укпа.
20 Арткан улус айап јӱрзин деп, кинчек эдеечилерди ончо улус алдында илезине чыгар.
21 Кудайдыҥ ла ИисусХристос Кайраканныҥ алдында, талдап алган ангелдердиҥ алдында айдып, кычырып турум: бу јакаруларды озолодо тӱп-шӱӱлте этпей бӱдӱр, нени де этсеҥ, улусты ылгабай эт.
22 Кемди де јылгырлап кол салып алкаба, ӧскӧ улустыҥ кинчегинде турушпа. Бойыҥды ару тут.
23 Ич-карыныҥ улам сайын оорып турган учун јаҥыс суу ичпе, је эмештеҥ аракы ичип тур.
24 Кезик улустыҥ кинчектери олордыҥ алдында јаргыга барып, иле кӧрӱнет; кезигиниҥ кийнинеҥ барып јадылар.
25 Анайда ок быйанду керектер иле. Иле эмес болзо, туйукта болор аргазы јок.
6
1 Кудайдыҥ ады ла ӱредӱзи јамандалбазын деп, базынчыкта јӱрген кулдар бийлерин јаантайын кӱндӱӱге турар эдип тоор учурлу.
2 Бӱдӱп турган бийлерлӱ кулдар бийлерин немеге бодобой калбазын, олор – карындаштар. Карын, олорго там кичеенип иштезин, нениҥ учун дезе олор бӱдет, олорго Кудай карузыйт, бойлорын быйанду керектерге учурлагандар. Бого ӱредип, бӱдӱмјиле.
Кудайга беринери – байыыр арга эмес
3 Ӧскӧ ӱредӱ таркадып, ИисусХристос Кайраканыстыҥ чын сӧзиле, Кудайга беринери керегинде ӱредӱле јӧпсинбей турган кижи
4 сайыркап јат, нени де билбес, сӧс блаашпаганча ла блаажып-тартышпаганча јӱрӱп болбой јат. Мынаҥ улам кӱйӱниш, ӧӧн-бӧкӧн, јамандаш, јаман серениш,
5 куру сӧс блаажыш болуп јат. Андый керектерде санаазы кемжик, чындыкты јектеген улус туружып, Кудайга беринери ол байыыр арга деп сананып јадылар. Андый улустаҥ кыйыжып тур.
6 Је улу байлык – Кудайга беринип, не барыла болорзынып јӱрери.
7 Бис телекейге нени де экелбегенис, бу телекейдеҥ нени де чыгарып болбозыс јарт.
8 Курсакту ла кийимдӱ болзобыс, мыныла болорзынып јӱрели.
9 Байыырга сананган улус дезе ченелтеге кирип, чакпыга тӱжӱп, эш-кереги јок ло каршулу кӧп кычага алдырып јадылар; онызы улуска јаман ла ӧлӱм экелет.
10 Ончо јаманныҥ тазылы – акчага ӱстӱгери. Кезик улус ого беринип, бӱдӱп јӱреринеҥ астыгып, бойлорына бойы кӧп кыйын-шыра экелгендер.
Бӱдӱп јӱрериниҥ быйанду тартыжузын ӧткӱр
11 Сен дезе, Кудайдыҥ кижизи, мынаҥ кыйыш, акту болорго, Кудайга беринерине, бӱдӱп јӱрерине, сӱӱшке, чыдамкай, јобош болорына јӱтки;
12 бӱдӱп јӱрериниҥ быйанду тартыжузын ӧткӱр, ӱргӱлји јӱрӱмнеҥ тудун. Сен Кудайга чындык болгоныҥды кӧп улус алдында керелеген инеҥ.
13 Ончозына јӱрӱм береечи Кудайдыҥ алдында ла Понтий Пилат кӧзинче Кудайга чындык болгонын керелеген Христос Иисус алдында сени кычырып турум:
14 Иисус Христос Кайраканыс ачыларына јетире јакылтаны ару ла јек јок бӱдӱр.
15 Мыны бойыныҥ ӧйинде алкышту ла сок јаҥыс Башчы, каандардыҥ Кааны, кайракандардыҥ Кайраканы ачар.
16 Јаҥыс Ол ӧлбӧс; Ол кем де кирип болбос јарыкта јӱрет. Оны улустыҥ кемизи де кӧрбӧгӧн, кӧрӱп те болбос. Ого ӱргӱлјиге кӱндӱӱ ле кӱч! Аминь .
17 Эмдиги чактыҥ байларына кычыру эт, бойлоры керегинде бийик сананбазын, чындык эмес байлыкка иженбезин, тирӱ Кудайга ижензин. Ол, јакшысынзын деп, биске ончозын элбеде берип јат.
18 Олор јакшыны этсин, быйанду керектерле байызын, неме кысканбазын, ӧскӧ улусла ӱлежерге кӱӱнзезин;
19 ӱргӱлји јӱрӱм аларга, келер ӧйдиҥ јакшы тӧзӧгӧзи болгон байлыкты бойлорына јӧӧзин.
20 Э-э, Тимофей! Сеге берилгенди чеберле, тӧгӱн билгирдеҥ, Кудайга јарабас куру эрмек-куучыннаҥ ла туза јок блааш-тартыштаҥ кыйыжып јӱр.
21 Оны јарлыктап, кезик улус бӱдӱп јӱреринеҥ јана болгон. Сениле јакшылык болзын. Аминь.
Павел апостолдыҥ Тимофейге экинчи самаразы
1
1 Менеҥ, Кудайдыҥ табыла Христос Иисустыҥ Павел апостолынаҥ. Мен Христос Иисустагы јӱрӱм керегинде Кудайдыҥ сӧзиле тудулгам.
2 Тимофейге, карузыган уулга.
Сеге Ада Кудайдаҥ ла Христос Иисус Кайраканыстаҥ јакшылык, быйан ла амыр јетсин.
Алкыш-быйан ла кӧкӱдӱ
3 Ада-ӧбӧкӧлӧрим чилеп ару санаамла бажырып турган Кудайга алкыш-быйаным. Тӱни-тӱжи мӱргип, сени улайын эске алынып јадым.
4 Кӧзиҥниҥ јажын эске алынып, сӱӱнчиле толорго, сени кӧрӱксип турум.
5 Экијӱстенбей бӱдӱп јӱргениҥди эске алынып јадым: анайда башкыда Лоида јаанаҥ ла Евника энеҥ бӱткен эдилер. Олордыҥ бӱткени сениҥ бойыҥда да јӱрӱ деп, бӱдӱп јадым.
6 Оныҥ учун сеге кол салып, алкаарымда, Кудайдаҥ берилген јайалтаны бойыҥда ӧскӱр деп, эске алындырып турум.
7Кудай биске коркыйтанныҥ тынын эмес, кӱчтиҥ, сӱӱштиҥ ле бойын тудунарыныҥ тынын берген.
8 Оныҥ учун Иисус Христос Кайраканыстыҥ керечизи болорго уйалба, Ол учун кижендеткен менеҥ де уйалба. Карын, Кудайдыҥ кӱчиле Христостыҥ Сӱӱнчилӱ Јары учун мениле кожо кыйнал.
9 Ол бисти аргадап, агару кычырула, эткен керектерисле эмес, Бойыныҥ темдектеп койгоныла кычырган. Ӧйлӧр башталардаҥ озо биске Христос Иисус ажыра берген јакшылыгыла кычырган.
10 Эмди дезе јакшылыкты Аргадаачыбыс Христос Иисустыҥ ачылганы ажыра кӧрӱнер эткен. Ол ӧлӱмди јоголтып, Сӱӱнчилӱ Јар ажыра јӱрӱмди ле мӧҥкӱлик болорын иле эткен.
11 Мен бу Јар учун ӧскӧ калыктарга јарлыктаачы, апостол ло ӱредӱчи болуп тургузылгам.
12 Мынаҥ улам шыралап турум. Је уйалбай јадым, нениҥ учун дезе кемге бӱдӱп турганымды билерим; меге ижемјилегенди Ол айдылган кӱнге јетире чеберлеер аргалузына бӱдӱп јадым.
13 Христос Иисустыҥ Бойында бӱдӱп ле карузып, менеҥ уккан кемжикпеген сӧстӧрди тем эдип ал.
14 Сеге ижемјилеген јакшыны бойыбыста јӱрген Агару Тынла чеберле.
15 Асияныҥ ончо улузы менеҥ туура баштанганын билериҥ, олордыҥ тоозында Фигелл ле Ермоген.
16 Меге кӧп катап коот берип, кижендӱ болгонымнаҥ уйалбаган учун Онисифор-эштиҥ улузына Кайраканнаҥ быйан јетсин.
17 Карын, Римде болордо, мени кичеенип бедиреп, таап алган.
18Кайракан ого ол кӱнде Кудайдыҥ быйанын ийзин. Ол меге Ефесте канайда болушканын ончозынаҥ артык билериҥ.
2
Христос Иисустыҥ јакшы јуучылы
1 Анайдарда, уулым, Христос Иисустагы јакшылыкта кӱч ал.
2 Ӧскӧ дӧ улусты ӱредип койор аргалу болзын деп, кӧп керечилер кӧзинче менеҥ укканыҥды чындык улуска јетир.
3 Христос Иисустыҥ јакшы јуучылы чылап, уур-кӱчтерде кожо туруш.
4 Черӱге алган кижиге јарайын деп, кандый да јуучыл јадын-јӱрӱмдеги керектерле бойын колбобой јат.
5 Маргаанда туружып, маргаанныҥ ээжизин бускан кижи кайрал албас.
6 Кӧп иштеп јӱрген кырачы тӱжӱмнеҥ озо алар учурлу.
7 Нени айдып турганымды оҥдо, Кайракан сеге ончозын оҥдоорго бергей.
8 Сӱӱнчилӱ Јарымда айдылганыла, тирилген Иисус Христосты – Давидтиҥ калдыгын эске алып јӱр.
9 Бу Јарга болуп кыйналып јадым, оноҥ болгой шокчыл чылап кижендедип койгом; је Кудайдыҥ сӧзин кижендеп болбос.
10 Христос Иисус ажыра мӧҥкӱлик макла кожо аргадаш алар аргалу болзын деп, Кудай талдап алган улуска болуп ончо немеге чыдажып јадым.
11 Чын айдылган сӧс: «Оныла кожо ӧлгӧн болзобыс, Оныла кожо јӱрерис.
12 Чыдажып турган болзобыс, Оныла кожо башкарарыс. Јана тӱшсебис, Ол до бистеҥ јана тӱжер.
13 Чындык эмес болзобыс, Ол чындык артат, нениҥ учун дезе Ол Бойынаҥ јана тӱжӱп болбос».
Кудайдаҥ ченелген ишчи
14 Кайраканныҥ алдында сурап, мыны эске алындырып тур: сӧс керегинде блааш-тартыш эткилебезин. Олордоҥ бир де туза јок, угуп турган улуска каршу једет.
15 Эткен кереги учун уйалары јок, чындыктыҥ сӧзин чын ӱредип турган, ченелген ишчи деп, Кудайдыҥ алдында бойыҥды кӧргӱзерге кичеен.
16 Эш-немеге јарабас куру эрмек-куучындардаҥ кыйыжып јӱр. Ого кирижип турган улус там ла там Кудайы јок јӱрӱп баштаар.
17 Олордыҥ сӧзи југуш оору чылап таркаар. Андый улустыҥ тоозында Именей ле Филит.
18 Олор тирилиш болуп калган деп айдып, чындыктыҥ јолынаҥ астыгып, кезик улустыҥ бӱдӱп турганын јайрадып јадылар.
19 Је Кудайдыҥ бек тӧзӧгӧзи туруп јат. Анда мындый таҥма бар: «Кайракан Бойыныҥ улузын билер»; база: «Кайраканныҥ адыла бойын аданып јӱрген кажы ла кижи, јазыктаҥ јана болзын».
20 Јаан турада јаҥыс та алтыннаҥ ла мӧҥӱннеҥ эмес, агаштаҥ ла той балкаштаҥ эткен айак-казан бар. Кезиги кӱндӱлӱ тузаланышка, ӧскӧлӧри – кӱндӱлӱ эмес.
21 Анайдарда, бойын јаманнаҥ арутаган кижи кӱндӱлӱ тузаланышка керектӱ, агарулалган, Ээзине тузалу, быйанду керекке белен айак-казан болор.
22 Јиит тужыҥныҥ кычазынаҥ кыйыш, Кайраканга ару јӱрегинеҥ баштанып турган улусла кожо актуга, бӱдӱп јӱрерине, сӱӱшке, энчӱге јӱтки.
23 Тенексӱ ле учур јок блааш-тартыштардаҥ кыйыжып јӱр, олор ӧӧн-бӧкӧнгӧ экелип турганын билериҥ.
24 Кудайдыҥ кулы ӧӧркӧшпӧс учурлу, карын, ончо улуска кӱӱнзек болор, ӱредип билер, чыдамкай болор,
25 удурлажып турган улусты јымжак тӱзедер учурлу. Айса болзо, Кудай олорго кинчегин алынар арга берер, олор чындыкты билип алар,
26 санаазы кирер, кӧрмӧстиҥ чакпызынаҥ јайымдалар. Кӧрмӧс бойыныҥ табын бӱдӱрзин деп, олорды олјодо туткан.
3
Калганчы кӱндерде Кудайы јок јӱрери
1 Билип јӱр, калганчы кӱндерде уур-кӱч ӧйлӧр келер.
2 Улус јаҥыс бойын сӱӱр, акчага ӱстӱгер, мактанчак, бийиркек болор, јамандаар, ада-энезиниҥ сӧзин укпас, быйаны јок болор, олордо агару не де болбос; буурзабас,
3 јаражар кӱӱни јок, копчы болор, тудунбас, казыр болор, јакшыны јаман кӧрӧр;
4 садынчак болор, сананбас, улуркак болор, соот-јыргалды Кудайдаҥ артык сӱӱр.
5 Тыштыла Кудайга берингендий болор, бойлоры бериништиҥ кӱчин јектеп јадылар. Андый улустаҥ кыйыжып јӱр.
6 Олордыҥ кезиги кинчектерге бастырган, јӱзӱн-базын кычаларга башкарткан ӱй улустыҥ айылдарына кирип, олорды олјолойдылар.
7 Бу ӱй улус јаантайын ӱренип, чындыкты билип аларына качан да једип болбойдылар.
8 Ианний ле Иамврий Моисейге удурлашканы чылап, олор до чындыкка удурлажадылар. Олор бӱдӱп јӱреринде ченедер аргазы јок, санаазы саҥ-тескери улус.
9 Је олор оноҥ ары барып болбос, нениҥ учун дезе, ол улусла болгоны чылап, олордыҥ јӱӱлгеги ончозы алдында ачылар.
Неге ӱреткен, ондо болуп јӱр
10 Сен дезе ӱредӱде, јӱрӱмде, амадуда, бӱдӱп јӱреринде, чыдуда, сӱӱште, турумкайда мениле кожо баргаҥ.
11 Антиохияда, Иконияда ла Листрада истедип, кыйналып јӱреримде, мениле кожо болгоҥ. Бу истежӱлерди чыдажып ӧткӧм, олордыҥ ончозынаҥ мени Кайракан айрыган.
12 Анайда ок Кудайга беринип, Христос Иисустыҥ Бойында јӱрер кӱӱндӱ ончо улус истедер.
13 Јаман улус ла куурмакчылар дезе улусты аскыртып ла бойлоры азып, оноҥ јаан јаманга јединер.
14 Сен дезе, сени кем ӱреткенин билип, неге ӱреткен ле нени ижемјилеген, ондо болуп јӱр.
15 Кичӱдеҥ ала Агару Бичиктерди билериҥ, олор сени ойгор эдип, Христос Иисуска бӱткениҥ ажыра аргадаш берер аргалу.
16 Ончо Агару Бичик Кудайдыҥ Тыныла берилген. Ол улусты ӱредерге, кинчекти илезине чыгарарга, јӱрӱмди тӱзедерге, акту эдип таскадарга тузалу.
17 Кандый ла быйанду керекти эдерге јепселген болзын деп, Кудайдыҥ кижизи белен болзын.
4
1 Кудайдыҥ алдында ла Бойыныҥ кӧрӱнериле, Бойыныҥ Каандыгыла тирӱ ле ӧлгӧн улусты јаргылаар ИисусХристос Кайраканыстыҥ алдында јайнап сурап турум:
2 сӧсти јарлыкта, ӧйинде ле ӧйинде эмес турумкай болуп, илезине чыгар, јастыраларды кӧргӱзе айт, бӱдӱмјиле. Анайда ок јаантайын чыдамкай болуп ӱрет.
3 Улус кемжикпеген ӱредӱни угарга кӱӱнзебес ӧй келер. Олор кулак сӱӱндирсин деп, бойлорыныҥ кӱӱниле ӱредӱчилер јуур;
4 кулагыла чындыкты укпай, улус сананып тапкан куучындарга баштанар.
5 Је сен ончозында ойгу-эрӱӱл бол, кыйын-шырага чыдаш, Сӱӱнчилӱ Јар јарлаачыныҥ керегин – бойыҥныҥ ижиҥди бӱдӱр.
6 Мен бастыра бойымды тагылга салдым, баратан ӧйим једип келди.
7 Јакшы тартыштым, јарышты тӱгестим, бӱдӱп јӱретенин чеберлеп алдым.
8 Эмди меге актуныҥ кайралы белетелген. Оны меге Кайракан , чындык Јаргычы, ол кӱнде берер; јаҥыс та меге эмес, Оныҥ ачыларын сӱӱп сакыган ончо улуска берер.
Акту бойыныҥ сурактары
9 Меге капшай келерге кӱјӱрен,
10 нениҥ учун дезе Димас эмдиги телекейди сӱӱп, менеҥ јӱре берген. Ол Фессалоника јаар атанган, Крискент – Галатия јаар, Тит – Далматия јаар. Мениле кожо јаҥыс Лука артты.
11 Маркты алганча кел. Ол мениҥ ижиме керек.
12 Тихикти Ефес јаар ийдим.
13 Келзеҥ, Троадада Карп-эште артырып койгон капталымды ла бичиктерди, анчада ла тере бичиктерди экел.
14 Темир сулачы Александр меге кӧп јаманын јетирген. Кайракан ого эткен керектериле јандыра бергей.
15 Сен де оноҥ ајарынып јӱр, ол сӧзибиске тыҥ удурлашкан болгон.
16 Баштапкы катап јаргыныҥ алдында туруп коруланарымда, мениле кожо кем де болбогон, менеҥ ончозы јӱре берген. Мынызы олорго удура болбозын!
17 Мен ажыра јарлыкташ бӱтсин деп, оны ончо калыктар уксын деп, Кайракан мениҥ јаныма туруп, меге кӱч берген. Анайып арсланныҥ оозынаҥ айрылгам.
18 Кайракан мени кандый ла јаман керектеҥ айрып, Бойыныҥ Теҥеридеги Каандыгына аргадаар. Ого ӱргӱлји чакка мак . Аминь .
Эзен айттырыштар
19 Прискиллага ла Акилага, Онисифор-эштиҥ улузына эзен айт.
20 Ераст Коринфте артып калды. Трофим оорып јат, оны Милетте артырып койгом.
21 Кыш тӱшкелекте келерге кӱјӱрен. Еввул, Пуд, Лин, Клавдия ла ончо карындаштар сеге эзен айттырып турулар.
22 Кайракан Иисус Христос тыныҥла кожо. Јакшылык слерле кожо. Аминь.
Павел апостолдыҥ Титке самаразы
1
1 Талдап алган улус чылап бӱдӱп, Кудайга беринерине экелип турган чындыкты билип алган Кудайдыҥ кулы ла Иисус Христостыҥ Павел апостолынаҥ.
2 Анайда јаҥыс ӱргӱлји јӱрӱмге иженип бӱдӱп јадылар. Ӱргӱлји јӱрӱмди чактар башталардаҥ озо тӧгӱндебес Кудай биске берер болгон.
3 Је бойыныҥ ӧйинде Бойыныҥ сӧзин јарлыкташта ачкан; бу јарлыкташ Аргадаачыбыс Кудайдыҥ јакарганыла, меге бӱдӱмјилелген.
4 Титке, текши бӱдери аайынча чындык уулыма.
Сеге Ада Кудайдаҥ ла Аргадаачыбыс Иисус Христос Кайраканнаҥ јакшылык, быйан ла амыр јетсин.
Титтиҥ Криттеги ижи
5 Јетире эдилбегенди этсин деп, ончо калалар сайын серкпениҥ јаандарын тургуссын деп, сени Критте артырганым ол. Сеге јакарганымла,
6 олор јек јок болор учурлу, бир ӱйлӱ болор, Кудайга бӱдӱп турган балдарлу болор учурлу, кирезин билбес эмезе сӧс укпас деп бурулатпас учурлу.
7Епископ Кудайдаҥ тургузылган башкараачы чылап, јек јок болор учурлу. Ол јаҥыс бойын сӱӱбес, чугулчы болбос, аракыга тартылбас, кырмакчы болбос, кирелте бедиребес учурлу.
8 Карын, кӱндӱзек болор, јакшыны сӱӱр, чын сананар, чынынча эдер, кудайзак болор, бойын тудунып билер учурлу.
9 Ол анайда ок ӱредӱге келишкен чындык сӧстӧҥ тудунар учурлу. Ол тушта чын ӱредӱ берер, оноҥ удурлажып турган улусты илезине чыгарар аргалу болор.
10 Сӧс укпас, кей, тӧгӱнчи улус кӧп, анчада ла томдолгон улус ортодо.
11 Андый улусты унчуктырбас керек, нениҥ учун дезе, олор бойына туза аларга, ӱретпес немеге ӱредип, бӱткӱл билелерди јайрадып јадылар.
12 Олордыҥ ок акту бойлорыныҥ бир јарлыкчызы айткан: «Криттиҥ улузы јаантайын тӧгӱнденип јӱрет, олор – казыр аҥдар, јалку карындар».
13-14 Бу кере чын. Олор чын бӱтсин деп, иудейлердиҥ сананып тапкан куучындарына ла чыннаҥ туураладып турган улустыҥ јакылталарына бойлорын берип салбазын деп, олорды кату илезине чыгар.
15 Ару улуска ончозы ару; быјарзыган ла бӱтпей турган улуска дезе ару неме јок, је олордыҥ шӱӱлтези де, санаазы да быјарзып калган.
16 Олор Кудайды билерис дешкилейт, эдип јӱргендериле Оноҥ јана тӱшкилейт. Олор јескинчилӱ, бакпас, кандый да јакшы керек эдер аргазы јок.
2
Чын ӱредӱге келиштире
1 Сен дезе чын ӱредӱге келижип турганды айт:
2 јажай берген эр улустыҥ санаазы эрӱӱл болзын, јарамыкту, кӧгӱстӱ болзын, чын бӱтсин, чын сӱӱзин ле чын чыдашсын.
3 Анайда ок јажай берген ӱй улус агару јӱрӱм јӱрзин, копчы эмес болзын, аракыныҥ абына алдырбазын, јакшыга ӱретсин;
4 јиит келиндерди ӧбӧгӧндӧрин сӱӱрге, балдарды сӱӱрге ӱретсин,
5 кӧгӱстӱ болорго, ару болорго, айыл-јуртын кичеерге, јалакай болорго, ӧбӧгӧндӧрине сӧсуккур болорго ӱретсин. Ол тушта Кудайдыҥ сӧзи јамандалбас.
6 Јиит улусты анайда ок кӧгӱстӱ болорго кычыр.
7-8 Ӱредип тургаҥда, санааҥ ару болзын, јарамыкту бол, айткан сӧзиҥ јолду болзын, јек јок бол, биске удура улус уйатка калып, бис керегинде јаман айдатаны јок болзын деп, ончозында јакшы керектердиҥ јозогын кӧргӱс.
9-10 Кулдар бойлорыныҥ бийлерине ончозында баксын деп, олорго јараарга кичеенсин, удурлашпазын, ууры этпезин, је ончозында јакшы чындыгын кӧргӱссин деп айт. Кудай Аргадаачыбыстыҥ ӱредӱзи кандый кеен болгонын ончозы кӧрзин.
Кудайдыҥ јакшылыгы ачылган
11 Кудайдыҥ аргадаачы јакшылыгы ончо улуска ачылган.
12-13 Кежиктӱ ижемјини – улу Кудай Аргадаачыбыс Иисус Христостыҥ магы ачыларын сакып јӱреристе, бу јакшылык Кудай јок јӱрерин ле телекейдиҥ улузыныҥ кычаларын јектеп, эмдиги ӧйдӧ чын сананып, акту јӱрерге ле Кудайга беринип јӱрерге ӱредет.
14 Бисти кандый ла јарамастаҥ айрыйын деп, јакшы керектер эдерге јӱткип турган талдама калыкты Бойына арутап алайын деп, Ол Бойын бис учун берген.
15 Мыны айдып, ӱрет, сеге берилген ончо јаҥды тузаланып, илезине чыгар. Сени кем де јектебезин.
3
1 Олорго эске алындырып, јамылуларга ла јаҥдарга баксын, сӧсуккур болзын, кандый ла јакшы керекке белен болзын деп,
2 кемди де јамандабазын, арбанчак болбозын, ончо улуска јымжак ла быйанду болзын деп, айдып тур.
3 Бис те качан да сананбас, бакпас болгоныс, асканыс, јӱзӱн-базын кычалардыҥ ла соот-јыргалдыҥ кулдары болгоныс; ачынып ла кӱйӱнип јӱргенис, јаман кӧрдиргенис ле бой-бойысты база јаман кӧргӧнис.
4 Аргадаачыбыс Кудайдыҥ јакшызы ла кижизеги ачыларда,
5 Ол бисти акту керектерис учун эмес, је Бойыныҥ быйаныла аргадаган – бисти јунала ойто ак-јарыкка чыгарып, Агару Тынла јаҥырткан.
6-7 Оныҥ јакшылыгыла акталып, бис иженип турган ӱргӱлји јӱрӱмди энчилензин деп, Оны биске Аргадаачыбыс ИисусХристос ажыра артыктай берген.
8 Бу чын сӧс. Ол керегинде сени алаҥзыбай айтсын деп, кӱӱнзеп турум. Кудайга бӱткен улус јакшы керектер эдерге јӱткӱзин. Мынызы улуска јакшы ла тузалу.
9 Је учур јок блааш-тартыштардаҥ, ук-тӧс керегинде куучындардаҥ, Јасак керегинде сӧс блааштардаҥ кыйыжып тур, олор туза јок ло сандыртту.
10 Бӧлиниш эдип турган кижини бир катап, экинчи катап санандырган соҥында, оноҥ јана бол.
11 Андый кижи јолдоҥ астыккан, кинчек эдип, бойын бойы јаргылаган деп бил.
Адакы алкыш сӧстӧр
12 Сеге Артемды эмезе Тихикти ийзем, меге Никопольго келерге кичеен, мен ондо кыштаар
[1] деп шӱӱдим.
13 Зинас-
јасакчы ла Аполлосты јолго јакшы јазап шыйды, олордо ончо неме јеткил болзын.
14 Јӱрӱми туза јок болбозын деп, бистиҥ де улус јакшы керектер эдерге ӱрензин, керексип турган улуска болушсын.
15 Мениле кожо јӱрген ончо улус сеге эзен айдып турулар. Кудайга бӱдӱп, бисти сӱӱп турган ончо улуска эзен айт. Јакшылык ончогорло болзын. Аминь .
Павел апостолдыҥ Филимонго самаразы
1Иисус Христостыҥ кижендӱзи Павелдеҥ ле Тимофей карындаштаҥ – бисле кожо иштеп турган кару Филимонго,
2 анайда ок сӱӱген Апфия эјебиске, тартыжуда кожо туружып турган Архиппке ле айлыҥдагы серкпеге.
3 Слерге Кудай Адабыстаҥ ла Иисус Христос Кайраканнаҥ јакшылык ла амыр јетсин.
Алкыш-быйан ла мӱргӱ
4 Мӱргип тургамда, сени јаантайын эске алып, Кудайымга алкыш јетиредим, нениҥ учун дезе
5 ончо агаруларга карузып, Иисус Кайраканга бӱдӱп турганыҥды угуп јадым.
6 Сениҥ бӱдӱп турганыҥ ончобысла текши болзын деп, мӱргип турум. Мынызы сени Христос Иисуска болуп бисте бар ончо јакшыны билип аларына экелер.
7 Сениҥ сӱӱжиҥ меге улу сӱӱнчи ле коот берген, сен ажыра, карындаш, агарулардыҥ јӱректери токынаган.
Павелдиҥ Онисим учун сурагы
8 Оныҥ учун нени эдетениҥди јакарарга Христостыҥ Бойында улу тидимдӱ болуп,
9 је сӱӱшке болуп сурап турум. Ӧскӧ кем де эмес, мен, карган Павел, эмди дезе Иисус Христостыҥ кижендӱзи бойым,
10 сени Онисим
[1] уулым учун сурап турум. Ол кижендӱ тужымда мениҥ уулым боло берген.
11 Башкыда ол сеге туза јок болгон, эмди дезе, сеге де, меге де тузалу.
12 Мен оны сеге кайра ийип јадым, оны јӱрегимди чилеп уткы.
13 Мен Сӱӱнчилӱ Јардыҥ киженинде јӱрген тужымда сениҥ ордыҥа меге болушсын деп, оны бойымла кожо артырарга санангам.
14 Је јӧбиҥ јокко нени де этпеске санангам. Сен јакшыны албанла эмес,
акту кӱӱниҥле этсин деп турум.
15 Айса болзо, ол сенеҥ кыска ӧйгӧ айрылган, сен оны јажына јуудып алзын деп,
16 кулды чылап эмес, је кулдаҥ бийик чилеп, кару карындажыҥды чылап. Ол меге сӱрекей баалу, је сеге оноҥ баалу, кижи де чилеп, Кайраканныҥ Бойындагы карындаш та чылап.
17 Анайдарда, мениле бирлик болзоҥ, оны мени чилеп јуудып ал.
18 Ол сеге јаман эткен болзо, эмезе тӧлӱлӱ болзо, сеге мен тӧлӱлӱ деп бодо.
19 Мен, Павел, бойымныҥ колымла бичидим: мен тӧлӧп берерим. Сен бойыҥ да меге тӧлӱлӱ, ол тӧлӱ – сениҥ јӱрӱмиҥ, онызын айтпай да јадым.
20 Эйе, карындаш, Кайраканныҥ Бойында меге тузалу бол, јӱрегимди Кайраканныҥ Бойында токынадып кой.
21 Сӧсуккурыҥа бӱдӱмјилӱ болуп, айдып турганымнаҥ кӧп эдериҥди билип, сеге бичидим.
22 Анайда ок меге кып белетеп кой, нениҥ учун дезе Кудай мӱргигенеерди угуп, мени слерге келерге быйан берер деп, иженип турум.
Эзен айттырыштар
23 Христос Иисуска болуп мениле кожо кижендеткен Епафрас,
24 кожо иштеп турган улузым Марк, Аристарх, Димас ла Лука сеге эзен айдып турулар.
25 Иисус Христос Кайраканныҥ јакшылыгы слердиҥ тыныгарла болзын. Аминь .
Павел апостолдыҥ Еврейлерге самаразы
1
Кудайдыҥ Уулы ангелдердеҥ бийик
1Кудай ӧткӧн чактарда јарлыкчылар ажыра адаларыска улам сайын, јӱзӱн-јӱӱрлеп айдып туратан.
2 Калганчы ӧйлӧрдӧ Уулы ажыра биске айдар болды. Ол Уулын ончозын энчиленер эдип тургускан, Ол ажыра орчылаҥды да јайаган.
3 Уулы Адазыныҥ магыла јаркындалып, Оныҥ сӱр-кебери болуп јат. Ол Бойыныҥ кӱчтӱ сӧзи ажыра бастыра немеге бар болуп јӱрерге берип јат. Кинчектерди арутайла, теҥериде Улу Кудайдыҥ оҥ јанына отурып алган.
4 Оныҥ алган ады-јолы ангелдердийинеҥ канча кире бийик, анча киреге Ол ангелдердеҥ бийик боло берген.
5 Кудай ангелдердиҥ кемизине качан-бир:
«Сен – Мениҥ Уулым,
Мен бӱгӱн Сени ак-јарыкка чыгардым» –
деп айткан ба? База:
«Мен Оныҥ Адазы болорым,
Ол Мениҥ Уулым болор» –
деп?
6 База, Тун Уулын орчылаҥга экелип турарда, айткан:
«Ого Кудайдыҥ ончо ангелдери бажырзын».
7 Ангелдер керегинде дезе айткан:
«Ангелдериҥди салкындар эдедиҥ,
јалчыларыҥды от јалбыштары эдедиҥ».
8 Уулы керегинде дезе:
«Сениҥ ширееҥ, Кудай, элен-чактарга тургай.
Сениҥ каандыгыҥныҥ кӱчи – чынныҥ кӱчи болгой.
9Сен чынды сӱӱдиҥ, јарамасты јаман кӧрдиҥ.
Оныҥ учун Кудай, Сениҥ Кудайыҥ Сени майлап,
Сеге сӱӱнчини кожо јӱргендериҥе кӧрӧ кӧп берген».
10 База айдылган:
«Сен, Кайракан, озо баштап јерди тӧзӧгӧҥ,
Сениҥ колдорыҥ теҥерини јайаган.
11Олор јоголып калар,
Сен – артып каларыҥ;
ончозы кийим чилеп ӱлтӱреп калар.
12Олорды кийимди чилеп тӱрериҥ,
олор кубулар.
Је Сен ол ло бойыҥ,
Сениҥ кӱндериҥ тӱгенбес».
13 Кудай ангелдердиҥ кемизине качан-бир:
«Ӧштӱлериҥди будыҥныҥ алдына салып бербегенчем,
оҥ јаныма отур» –
деген бе?
14 Ангелдер ончозы Кудайга бажырып јӱрген тындар эмес беди? Олор аргадашты алатан улуска болушсын деп ийилген эмес беди?
2
1 Оныҥ учун бис уккан немебистеҥ анчада ла бек тудунар учурлу. Оноҥ башка бисти агын туура апарар.
2 Ангелдер ажыра јарлалган сӧс бек болгон, улус кажы ла јазыгы, уккур эмези учун чын кезедӱ алган.
3 Андый болгондо, баштап ла Кайракан бойы јарлаган мындый улу аргадашты јектеп турган болзобыс, кезедӱ албай канайып кыйыжарыс? Бу аргадаш керегинде уккан улус ол чын деп, биске лаптаган.
4Кудай бойы да керелеп, билдилер, кайкалдар јайап, јӱзӱн-јӱӱр кайкамчылу кӱчтер кӧргӱзип, Агару Тынды улуска Бойыныҥ табыла берген.
Иисус карындаштарына тӱҥейлешкен
5 Кудай бис айдып турган келер ӧйдиҥ орчылаҥын ангелдерге бактырбаган ине.
6 Је кем де Агару Бичиктиҥ бир јеринде керелеп, айткан:
«Кижи дегениҥ ол не,
оны сананып јӱрерге?
Эмезе кижи уулы дегениҥ ол не,
ого кичеемел эдерге?
7Оны ангелдердеҥ кыска ӧйгӧ јабыс эттиҥ.
Ого мактыҥ ла кӱндӱниҥ кайралын берип,
оны Ол јайаганнаҥ бийик эттиҥ,
8оныҥ буды алдына ончозын бактырдыҥ».
Кудай кижиге ончозын бактырып, ого бакпаган неме артырбаган. Је эмди ого ончозы бакты деп, эм тура кӧрбӧйдис.
9 Је бис Иисусты кӧрӧдис. Ол ангелдердеҥ кыска ӧйгӧ јабыс эдилген. Эмди Ого мактыҥ ла кӱндӱниҥ кайралы берилген, нениҥ учун дезе Ол ӧлӱмниҥ кыйынын ӧткӧн. Анайып Ол Кудайдыҥ јакшылыгыла ончо улус учун ӧлгӧн.
10 Кудайдыҥ анайда эдери чын болгон. Ончозы Оныйы ине, ончозы Ол ажыра бар болуп јӱрӱп јат. Анайып Ол кӧп уулдарын макка экелейин деп, аргадаш берип турган Башчыны кыйналыштар ажыра толо кемдӱ эткен.
11 Агарулап турганы ла агарулалып тургандары ончозы бир Ададаҥ ине. Оныҥ учун Иисус олорды карындаштар деп адаарга уйалбай,
12 айдат:
«Ады-јолыҥды карындаштарыма јарлаарым,
серкпе ортодо Сени мактап сарнаарым».
13 База:
«Мен Ого бӱдӱмји саларым».
База:
«Бат Мен ле Меге Кудай берген балдар».
14 Бу балдар эттеҥ ле каннаҥ болгон учун, Иисус та олор чылап эттеҥ ле каннаҥ кижи боло берген. Ӧлӱмди бийлеген кӧрмӧсти Бойыныҥ ӧлӱми ажыра јоголтойын деп,
15 ӧлӱмнеҥ коркып, бастыра јӱрӱмине кулданышта јӱргендерди јайымдайын деп, Ол анайда эткен.
16 Јарт эмей, Ол Бойына ангелдерди эмес, Авраамныҥ калдыктарын јуудып јат.
17 Оныҥ учун Ол ончозында карындаштарга тӱҥейлежер учурлу болгон. Анайып Ол Кудайдыҥ алдында буурзак ла чындык Улу абыс боло берип, калыктыҥ кинчектери учун Ого јарайтан тайылга эдер аргалу болгон.
18 Ол Бойы кыйналып, бу ажыра ченеткен учун ченедип турган улуска болужар аргалу.
3
Иисус Христос Моисейдеҥ јаан
1 Анайдарда, агару карындаштар, Кудайдыҥ кычырузына каруу эдип, теҥеридеги јӱрӱмде туружа бердигер. Оныҥ учун ИисусХристос керегинде лаптап сананып кӧригер. Ол – Кудайдыҥ Элчизи ле Улу абыс . Ол керегинде јӱрӱмисле керелеп турубыс.
2Моисей де Кудайдыҥ туразында чындык башкарганы чылап, Оны бу керекке тургускан Кудайга Ол чындык.
3 Тураныҥ бойына кӧрӧ оны туткан кижиге кӧп кӱндӱ эдилип турганы чылап, Моисейге кӧрӧ Иисуска кӧп кӱндӱӱ эдилген.
4 Кажы ла тураны кем де тудуп јат эмей, је ончозын тудаачы – Кудай.
5 Моисей де Оныҥ туразында јалчы чылап чындык болгон. Ол керелезин деп тургузылып, келер ӧйдӧ айдылатанын јарлаган.
6 Оныҥ туразында башкарзын деп, Христос уулы чылап тургузылган. Ачык-јарыгысты ла неле мактанып турганыска ижемјини бек чеберлеп алар болзобыс, Оныҥ туразы – ол бис.
Јӱректеригерди катуландырбагар
7 Оныҥ учун Агару Тынныҥ айтканыла: «Бӱгӱн Оныҥ ӱнин уксагар, 8адаларыгар куба чӧлдӧ ченедип турарда арбанышканы чылап, јӱректеригерди катуландырбагар. 9Анда олор эдип јӱргенимди тӧртӧн јылдыҥ туркунына кӧргӧн дӧ болзо, Мени ченеп, шиҥдегендер. 10Оныҥ учун бу ӱйеге чугулданып, айткам: „Јаантайын азып јадылар, јӱректери јолдорымды билбес“. 11Анайда чугулданып, олор Меге келип, амыр албас деп чертенгем».
12 Калак, карындаштар, кемигер јаман ла бӱтпес јӱректӱ болуп, тирӱ Кудайдаҥ јана болбозын.
13 Карын, эм тура «бӱгӱн» деп айдар арга бар тушта бой-бойыгарды кӱнӱҥ сайын сергидигер. Акыр, кинчекке тӧгӱндедип, кемигер де катуланбазын.
14 Баштап алган јӱрӱмисти бу бойынча учына јетире бек чеберлеп турзабыс, бис Христосло бирлик болорыс.
15 Бу керегинде айдылган: «Бӱгӱн Оныҥ ӱнин уксагар, адаларыгар куба чӧлдӧ ченедип турарда арбанышканы чылап, јӱректеригерди катуландырбагар». 16 Оныҥ ӱнин уккандардыҥ кезиги арбанышкан, је Египеттеҥ Моисейле кожо чыккандардыҥ ончозы эмес.
17 Ол тӧртӧн јыл кемдерге чугулданган? Кинчек эдип, сӧӧктӧри куба чӧлдӧ артып калган улуска эмес пе?
18 Амыр албас деп, кемдерге чертенген? Ого бакпаган улуска эмес пе?
19 Анайып олор бӱтпегенинеҥ улам амыр албаганын кӧрӧдис.
4
Кудайдыҥ калыгына «Субботтыҥ амыры»
1 Анайдарда, амыр алатаны керегинде Кудайдыҥ берген сӧзи кӱчин јылыйткалак. Оныҥ учун слердеҥ кем-кем андый арганы божотпозын деп, айап јӱригер.
2 Биске де, ол улуска чылап, Сӱӱнчилӱ Јар јарлалган ине. Је олорго уккан сӧс туза экелбеген, нениҥ учун дезе оны јаратпай, ого бӱтпегендер.
3 Бис дезе, Кудайга бӱткен улус, амырды алып јадыбыс. Кудайдыҥ айтканыла: «Мен анайда чугулданып, олор Меге келип, амыр албас деп чертенгем». Телекейди јайаган ӧйдӧҥ ала эдип јӱргенин тӱгезип те койгон болзо, Ол анайда айткан.
4 Агару Бичиктиҥ бир јеринде јетинчи кӱн керегинде мынайда айдылган: «Кудай эдип јӱргенин ончозын тӱгезеле, јетинчи кӱнде амыраган». 5 Мында ок олор Мениҥ амырымды албас деп айдылган.
6 Анайдарда, амыр алар кезик улус бар. Је башкыда кемдерге Сӱӱнчилӱ Јар јарлалган, олор бакпаганнаҥ улам амырымды албаган.
7 Оныҥ учун Кудай ойто катап Бӱгӱн деп кӱнди темдектеп јат. Ол бу кӱн керегинде кӧп ӧйлӧрдиҥ бажында Давид ажыра ӧрӧ айдылганы чылап:
«Бӱгӱн Оныҥ ӱнин уксагар,
јӱректеригерди катуландырбагар» –
деген.
8 Олорго Иисус Навин амыр берген болзо, мыныҥ кийнинде ӧскӧ кӱн керегинде айдылбас эди.
9 Анайдарда, Кудайдыҥ калыгын «Субботтыҥ амыры» сакып јат.
10 Амырды алган кижи, Кудай Бойыныҥ эдип јӱргенинеҥ амырап турганы чылап, бойындыйынаҥ амырап јат ине.
11 Андый болгондо, амырды аларга, ончо кӱчибисти салактар. Кудайга бакпас улустаҥ тем алып, кем де ӧлӱп калбазын.
12 Кудайдыҥ сӧзи јӱрӱп, бойыныҥ ижин эдет ине, ол кандый да эки мистӱ кылыштаҥ курч: ӧзӧк-буурга кирип, јуланы ла тынды, ӱйе-сӧӧктӧрди ле јиликти бӧлип, јӱректиҥ кӱӱнин ле умзаныжын јаргылайт.
13 Кудайга кӧрӱнбес не де јок, Оныҥ кӧзи алдында ончозы јылаҥаш ла ачык. Оныҥ алдына каруу берерис.
Иисус – теҥерини ӧткӧн Улу абыс
14 Анайдарда, бисте теҥерини ӧткӧн Улу абыс бар. Ол Иисус , Кудайдыҥ Уулы. Оныҥ учун Ого чындыгысты јӱрӱмисле керелеп, Оноҥ бек тудунактар.
15 Бистиҥ Улу абызыс чине јогысты оҥдоор аргалу. Ол бис ле чилеп ончозында ченелген, је кинчек этпеген.
16 Анайдарда, јӱректерис ачык-јарык болуп, Кудайдыҥ јакшылыгыныҥ Ширеезине јууктайлы. Анда бис ӧйлӱ-ӧйинде болуш ла быйан аларыс, јакшылык табарыс.
5
1 Кажы ла улу абыс улустаҥ талдалат. Ол улус учун Кудайга јалчы болуп, кинчектер учун берӱлер ле тайылгалар эдер учурлу.
2 Билбей јадып јастырып, азып јӱрген улуска јымжак болор аргалу, нениҥ учун дезе ол бойы да чине јок кижи.
3 Мынаҥ улам калык та учун, бойы да учун тайылга эдер учурлу.
4 Улу абыстыҥ кӱндӱлӱ јамызын бойына бойы кем де алып болбос, оны јаҥыс Ааронды чылап Кудай кычырып алган кижи алар.
5 Анайып Христос то Улу абыс болор макты Бойына Бойы албаган. Је бу макты Ого Кудай берип, айткан: «Сен – Мениҥ Уулым, Мен бӱгӱн Сени ак-јарыкка чыгардым». 6 Ол Агару Бичиктиҥ база бир јеринде айткан: «Сен – Мелхиседектий јамылу ӱргӱлјиге абыс».
7Иисус јерде јӱрген тужында ӧлӱмнеҥ аргадаар аргалу Кудайга тыҥ ӱнденип, кӧстӧри јашталып, јайнап мӱргиген. Оноҥ айап, Оны тооп јӱргени учун Кудай Оны уккан.
8 Ол Уулы да болзо, кыйналыштар ажыра уккур болорго ӱренип алган.
9 Толо кемине једеле, Ого уккур ончо улуска јажын-чакка аргадаштыҥ тӧзӧӧчизи боло берген.
10 Анайып, Кудай Оны Мелхиседектий јамылу Улу абыс деп јарлаган.
Кудайга бӱдеринде јалку болбогор
11 Бу керегинде кӧп айдар эдибис, је мыны слерге јартаарга кӱч, нениҥ учун дезе угарга боду боло бергенигер.
12 Бу киреде слер ӱредӱчилер болуп калар учурлу, је слерди Кудайдыҥ сӧзиниҥ баштапкы тӧзӧлгӧлӧрине база катап ӱредер керек. Слерге сӱт керек, кату курсак эмес.
13 Сӱтле азыранып јӱрген кандый ла кижиде чынныҥ сӧзин оҥдоор ченемел јок. Ол јаш бала ине.
14 Кату курсак дезе толо кемдӱ улуска учурлалган. Олор ченемелдӱ болуп, јакшыны јаманнаҥ ылгаштырар аргалу.
6
1 Оныҥ учун оноҥ ары толо кемдӱ болорго јӱткип, Христостыҥ баштаҥы ӱредӱлерине ойто бурылбактар. Кудайга бӱдери керегинде, ӧлӱмге экелеечи керектердеҥ мойнооры керегинде ӱредӱни ойто баштайтаны биске керек јок.
2Креске тӱжери , кол салып алкаары, тирилери, ӱргӱлји јаргы керегинде ӱредӱге бурылбайлы.
3 Бого Кудайдыҥ табы болзо, мыны да эдерис.
4 Бӱтпей барган улусты кинчектерин алынзын деп, Кудайга ойто баштандырар арга јок. Олор бир катап Кудайдыҥ јаркынында јӱрген, теҥериниҥ сыйын билген ле Агару Тынды алган,
5 Кудайдыҥ сӧзиниҥ јакшызын ла келер чактардыҥ ийде-кӱчтерин билип алган.
6 Је оноҥ туура барганда, кинчектерин алынзын деп, олорды Кудайга ойто баштандырар арга јок. Кудайдыҥ Уулын бойлорында ойто катап кере тартып, Оны ончо улус алдында уйатка тӱжӱрип јадылар.
7 Јер бойыныҥ ӱстине улам јааган јаҥмырды ичип, ондо иштеп јӱрген улуска тузалу тӱжӱм ӧскӱрип турганда, Кудайдаҥ алкыш алып јат.
8 Тегенек ле от-ӧлӧҥ ӧскӱрип турган јер дезе неге де јарабас, ол удабастаҥ каргышка калар, учы-тӱбинде ӧртӧлип калар.
9 Кару улузым! Мынайда айдып та турган болзобыс, керектеригер јакшы ла слер аргадаштыҥ јолында деп, бӱдӱп турубыс.
10Кудай чындык, Ол эдип јӱргенигерди ле сӱӱжигерди ундыбас. Слер агаруларга болушканыгар, эмди де болужадыгар. Мынызыла Оны сӱӱп турганыгарды кӧргӱзип јадыгар.
11 Бис дезе кажыгар ла учына јетире анайда кичеензин деп кӱӱнзейдис. Ол тушта иженип јӱргенигер бӱдӱп калар.
12 Слерди јалкуурбазын, је бӱдӱп, узак чыдажып, Кудайдыҥ берер болгонын энчиленип турган улустаҥ тем алзын деп кӱӱнзейдис.
Кудайдыҥ берген сӧзи быжу
13 Кудай Авраамга сӧзин берип турарда, Бойы Бойыла чертенген , нениҥ учун дезе черт бергедий Бойынаҥ бийик не де јок болгон.
14 Ол айткан: «Сени алкап, алкаарым да, калдыктарыҥды кӧптӧдип, кӧптӧдӧрим де». 15 Анайып Авраам узак чыдажып, Кудайдыҥ берер болгонын алган.
16 Улус бойынаҥ ӧрӧ турганыла чертенет ине. Олордыҥ черти айткан сӧсти лаптап, кандый ла блааш-тартышты тӱгезет.
17 Кудай да берер болгон энчизин алатан улуска Оныҥ табыныҥ кубулбазын јарт кӧрзин деп кӱӱнзеген. Оныҥ учун берген сӧзин лаптап, ого черт кошкон.
18 Сӧс лӧ черт берип турганда, Кудайдыҥ тӧгӱндеер аргазы јок. Бу кубулбас эки неме Кудайдаҥ корулаш бедиреп јӱрген бисти сӱрекей кооттоп јат. Анайып биске берилген ижемјидеҥ бек тудунып јадыбыс.
19 Бу ижемји јӱрӱмге быжу ла бек якорьдый. Ол Ӧргӧӧниҥ сыраҥай ӧзӧгине, кӧжӧгӧниҥ ары јанына кирет.
20 Анаар бистеҥ озо биске болуп Иисус кирип, Мелхиседектий јамылу ӱргӱлјиге Улу абыс боло берген.
7
Мелхиседек абыс
1Мелхиседек Салимниҥ кааны ла Ӧрӧ турган Кудайдыҥ абызы болгон. Авраам каандарды јеҥеле, јанып келедерде, ол ого туштап, алкыжын берген.
2 Авраам ого ончо јӧӧжӧзинеҥ онынчы ӱлӱӱни бӧлӱп берген. Баштапкыда, Мелхиседек деп ат чынныҥ кааны дегени. Анайда ок ол Салимниҥ – амырдыҥ кааны.
3 Ондо ада-эне де, угы-тӧзи де јок, оныҥ јӱрӱминиҥ бажы да, учы да јок. Ол Кудайдыҥ Уулына тӱҥейлежип, абыс болуп ӱргӱлјиге јӱрет.
4 Кӧрзӧгӧр дӧ, ол кандый улу болгон! Улу Авраам адабыс бойы ого тапканынаҥ онынчы ӱлӱӱни берген.
5 Левийдиҥ угынаҥ абыстар боло берген эр улус калыктаҥ онынчы ӱлӱӱни алзын деп, Јасакта айдылган. Чокымдап айтса, олор база Авраамныҥ калдыктары да болзо, тӱней ле бойлорыныҥ карындаштарынаҥ онынчы ӱлӱӱни алып јадылар.
6 Мелхиседек олордыҥ угынаҥ эмес болгон, је Авраамнаҥ онынчы ӱлӱӱни алып, оны, Кудайдыҥ сӧзи берилген кижини, алкаган.
7Јааны кичӱзине алкыжын берип турганында алаҥзу јок.
8 Бу учуралда онынчы ӱлӱӱни ӧлӱмдӱ улус алып јадылар. Ол тушта оны тирӱ деген керелӱ кижи алган.
9 Анайып онынчы ӱлӱӱни алатан Левий Авраам ажыра онынчы ӱлӱӱни берген деп айдарга јараар,
10 нениҥ учун дезе, Мелхиседек Авраамга туштаарда, Левий адазыныҥ ӧзӧгинде јӱрген.
Иисус – Мелхиседектий јамылу Абыс
11 Анайдарда, калыкка Левийдиҥ калдыктарынаҥ тудулган абыстардыҥ абыстап јӱргениле колбулу Јасак берилген. Олордыҥ абыстап јӱргени ажыра толо кемдӱ болор арга бар болзо, Аарондый эмес, Мелхиседектий ок јамылу ӧскӧ Абыс табылары не керектӱ болгон?
12 Абыстап јӱреринде кубулта болгондо, Јасак та кубулар учурлу ине.
13 Эмди айдып турган Абызыс ӧскӧ уктаҥ болгон. Бу уктаҥ дезе кем де тагылдыҥ јанында абыстап јӱрбеген.
14 Кайраканыс Иуданыҥ угынаҥ деп, јарлу ине. Моисей бу уктыҥ абыстары керегинде нени де айтпаган.
15 Мелхиседектий јамылу ӧскӧ Абыс табылып турганда, кубулта там иле кӧрӱнет.
16 Ол улуска тургузылган Јасакла эмес, ӱргӱлји јӱрӱмниҥ кӱчиле Абыс боло берген.
17 Кере бар: «Сен Мелхиседектий ок јамылу ӱргӱлјиге Абыс». 18 Анайып озогы јакылта кӱч јок ло туза јок болгонынаҥ улам токтодылат,
19 нениҥ учун дезе Јасак нени де толо кемдӱ этпеген. Је биске эҥ артык ижемји берилген, оныҥ шылтузында Кудайга јууктап јадыбыс.
20 Бу да чертле эдилген. Байагы улус черт јокко абыстар боло берген,
21Иисус – чертле, нениҥ учун дезе Ол керегинде айдылган: «Кайракан чертенген, Ол санаазын ӧскӧртпӧс. Сен Мелхиседектий ок јамылу ӱргӱлјиге Абыс». 22 Бу черттиҥ шылтузында Иисус эҥ артык кереес бӱдерин јеткилдеп берген.
23 Ого ӱзеери андый абыстар кӧп болгон, нениҥ учун дезе ӧлӱм олорго абыстап јӱрерге бербей турган.
24 Иисус дезе ӱргӱлјиге јӱрӱп, ӱргӱлјиге абыстап јат.
25 Оныҥ учун Ол ажыра Кудайга келип турган улусты јаантайын аргадаар аргалу. Олор учун сураарга, Ол јаантайын јӱрӱп јат.
26 Бисте шак андый Улу абыс болор учурлу. Ол агару, јек јок, ару, кинчектӱлердеҥ бӧлилген, теҥеридеҥ бийик кӧдӱрилген.
27 Ого ол улу абыстар чылап, озо баштап бойыныҥ кинчектери учун, оноҥ калыктыҥ кинчектери учун кӱнӱҥ сайын тайылга эдери керек јок. Ол Бойын Бойы тайып, мыны бир катап ла ӱргӱлјиге эткен.
28 Јасак бойында чине јок улусты улу абыска тудуп јат. Јасактыҥ кийнинде Кудай дезе черт айдып, Бойыныҥ толо кемдӱ Уулын Улу абыска јажына туткан.
8
Јаҥы кереестиҥ Улу абызы
1 Айдып турганыстыҥ тӧс учуры неде дезе, бисте теҥеридеги Улу Кудайдыҥ ширеезиниҥ оҥ јанында отурган Улу абыс бар.
2 Ол агару јерде, чын чадырда абыстап јат. Бу чадырды кижи эмес, Кайракан туткан.
3 Кажы ла улу абыс берӱлер ле тайылгалар эдерге тудулат. Оныҥ учун бу да Улу абыста тайатан не де болор учурлу болгон.
4 Анайдарда, Ол јерде артып калган болзо, абыс болбос эди, нениҥ учун дезе мында Јасакла Кудайга берӱлер эдип турган абыстар бар.
5 Олор теҥеридеги немелердиҥ сӱр-кебери ле кӧлӧткӧзи болгонды эдип јадылар. Бат оныҥ учун Моисей Кудайга бажыратан чадыр эдерге јадарда, Кудай айткан: «Кӧр, ончозын сеге кырда кӧргӱскен сӱр-кеберле эт». 6 Је эмди Иисус , ол абыстарга кӧрӧ, артык абысташ алган. Оныҥ абыстажы, Кудай ла улус ортодо Ол јӧптӧгӧн кереес канча кире артык, анча киреге артык болуп јат. Бу кереес Кудайдыҥ эҥ артык берген сӧзине тӧзӧлгӧн.
7 Баштапкы кереес јик јок болгон болзо, ӧскӧзи керек јок болор эди.
8 Је Кудай каарып айдат:
«Бат, кӱндер келип јат, – деп, Кайракан айдат, –
Мен Израильдиҥ калыгыла, Иуданыҥ калыгыла јаҥы кереес јӧптӧӧрим.
9Бу кереес олордыҥ адаларыла јӧптӧгӧнимдий болбос.
Ол тушта Египет јеринеҥ чыгарайын деп,
олорды колынаҥ туткам.
Олор Мениҥ кереезимди бускан,
оныҥ учун Мен олорды јектеп койгом – деп, Кайракан айдат.
10Бат эмди Израильдиҥ калыгыла бу кереести јӧптӧйтӧн кӱндер келер – деп, Кайракан айдат:
јасактарымды санааларына салып,
јӱректерине бичиирим.
Мен олордыҥ Кудайы болорым,
олор Мениҥ калыгым болор.
11Кажы ла кижи айылдажын,
кажы ла кижи карындажын ӱретпес,
Кайраканды билип ал – дебес.
Ончозы, јаанду-јаштузы Мени билип јӱрер.
12Олор јарамасту да болзо,
олорго быйан эдерим,
кинчектерин ле јарамастарын база эске албазым».
13 Бу кереести Кудай «јаҥы» деп адап, баштапкызы эскирген деп јарлаган. Ӱлтӱреп, эскирип турганы, удабастаҥ јоголып калар.
9
Јердеги ле теҥеридеги агару јер
1 Анайдарда, баштапкы
кереес Кудайга бажырар ээжилерлӱ ле јерде тудулган агару јерлӱ болгон.
2 Чадыр тудулган, оныҥ баштапкы кыбында јарыткыш, стол ло агарулалган калаш болгон. Бу јерди агару дейтен.
3 Экинчи кӧжӧгӧниҥ ары јанында агарудаҥ агару дейтен кып болгон.
4 Анда
фимиам ӧртӧйтӧн алтын
тагыл ла
кереестиҥ ковчеги турган. Ковчег ончо јандай алтындалган. Оныҥ ичинде манналу алтын айак, Ааронныҥ бӱрленип чечектеген тайагы, анайда ок кереес бичилген јалбак таштар болгон.
5 Ковчегтиҥ ӱстинде мактулу херувимдер
[1] болгон. Олор кинчектер ташталып турган јердиҥ ӱстине канаттарын јайгандар. Је эмди бу керегинде толо айдары керек јок.
6 Агару јер бат анайда јазалган. Баштапкы кыпка абыстар јаантайын кирип, Кудайга бажырып јадылар.
7 Экинчи кыпка дезе јылына бир катап јӱк ле улу абыс кирет. Ол тайылган тындуныҥ канын экелип, оны бойы учун ла калык билбей јадып эткен кинчектер учун тайар учурлу.
8 Мынызыла Агару Тынныҥ кӧргӱзип турганы бу: эм тура баштапкы чадыр бар тужында агарудаҥ агару јер јаар јол ачык эмес.
9 Баштапкы чадыр эмдиги ӧйгӧ сӱр-кебер болуп јат. Анда эдилип турган берӱлер де, тайылгалар да Кудайга бажырып турган кижини толо кемдӱ эдип, оныҥ ӧзӧк-буурын бурулу болгон сезимнеҥ арутап болбос.
10 Олор ичип-јиириле, јӱзӱн-јӱӱр арутанар чӱм-јаҥдарла, кижиниҥ эди-каны јанынаҥ ээжилерле колбулу. Бу ээжилер јӱк кубулта болор ӧйгӧ јетире тузаланылат.
11 Је Христос , келер ӧйдӧги јакшыныҥ Улу абызы болуп, эҥ јаан ла толо кемдӱ агару чадыр ажыра келген. Бу чадыр кижиниҥ колыла тудулбаган, ол бу телекейдиҥ јайааны эмес.
12 Ол агарудаҥ агару јерге эчкилердиҥ ле бозулардыҥ канын эмес, Бойыныҥ канын тайып кирген. Ого бир катап ла ӱргӱлјиге кирип, ончобыска мӧҥкӱлик јайым алган.
13 Эди-каны ару болзын деп, эчкилердиҥ, букалардыҥ канын ла кунајынныҥ кубалын ӱрӱстеп, быјарзыган улусты агарулап јадылар.
14 Је Христостыҥ каны мынаҥ кӧпти эдет. Ол Агару Тын ажыра Бойын Кудайга јек јок тайылга эдип берген. Оныҥ каны санаабысты ӧлӱмге экелеечи керектердеҥ арутаар. Анайып тирӱ ле чындык Кудайга бажырып јӱрер аргалу болорыс.
15 Оныҥ учун Христос јаҥы кереесте Ортокчы болуп јат. Ол Бойыныҥ ӧлӱми ажыра баштапкы кереес тужында јазык эткен улуска јайым берген. Кычырылган улус Кудайдыҥ берер болгон мӧҥкӱ энчизин алар аргалу болзын деп, Оныҥ анайда эткени ол.
16 Кереес бар тушта оны бичиген кижиниҥ ӧлӱми керелелер учурлу.
17 Кижи ӧлгӧн кийнинде кереес учурлу болуп јат ине. Је ол тирӱ тужында кереесте учур јок.
18 Оныҥ учун баштапкы да кереес канла јӧптӧлгӧн.
19 Јасакта салылган јакылталарды ончо калыкка айдып береле, Моисей бозулардыҥ ла эчкилердиҥ канын, анайда ок суу, кызыл тӱк ле иссоп деп ӧзӱм алып, тӱрбектиҥ бойын ла ончо калыкты ӱрӱстеп,
20 айткан: «Бат, кереестиҥ каны. Бу кереести слерге Кудай берген». 21 Анайып ок канла чадырды ла Кудайга бажырар тужында тудунар-кабынар ончо немелерди ӱрӱстеген.
22 Чындап та, Јасак аайынча бастыра неме канла аруталар, кан тӧгӱлбегенче, кинчек ташталбас.
Христостыҥ тайылгазы бир катап ла ӱргӱлјиге
23 Анайдарда, теҥеридезине тӱҥейлеп эдилген немелер андый тайылгаларла аруталар учурлу болгон. Је теҥеридеги немелердиҥ бойына мынаҥ артык тайылгалар керек.
24 Христос чын немеге тӱҥейлеп кижиниҥ колыла туткан агару јерге кирбеген ине. Је Ол биске болуп эмди Кудайдыҥ алдына турарга, теҥериниҥ бойына кирген.
25 Агару јерге јылдыҥ сайын ӧскӧ канла кирип турган улу абыс чылап, Ол Бойын кӧп катап тайбай теҥериге кирген.
26 Оноҥ башка телекей јайалганынаҥ ала Ого кӧп катап кыйналарга келижер эди. Је Ол чактардыҥ учында Бойын тайып, кинчекти јоголтойын деп, бир ле катап јажына келген.
27 Кажы ла кижи бир катап ӧлӱп, оноҥ јаргыныҥ алдына туруп јат.
28 Анайып Христос то кӧп улустыҥ кинчектерин јоголторго, бир катап тайылган. Ол экинчи катап кинчектер таштаарга келбес, Оны сакып јӱрген улусты аргадаарга келер.
10
1Јасак – келер ӧйдӧ болотон јакшыныҥ јӱк ле кӧлӧткӧзи, чын керектердиҥ сӱр-кебери эмес. Ол јылдыҥ сайын бир тӱҥей тайылгалар эдерин некейт. Је бу ажыра Кудайга бажырарга келип турган улусты толо кемдӱ эдип болбойт.
2 Оноҥ башка, Кудайга бажырып турган улус тайылгалар этпей барар эди, нениҥ учун дезе, олор бир катап аруталала, кинчектер учун бурузын сеспес эди.
3 Карын, бу тайылгалар јылдыҥ сайын кинчектер керегинде эске алындырып јадылар.
4 Букалардыҥ ла эчкилердиҥ каны кинчектерди јоголтор аргазы јок.
5 Оныҥ учун Христос телекейге келип,
«Сен тайылгаларды ла берӱлерди кӱӱнзебедиҥ,
је Сен Мени эт-канду болзын деп кӱӱнзегеҥ.
6Ӧртӧп тайатан тайылгаларды да,
кинчек учун тайылгаларды да јаратпайдыҥ –
7 дейле,
„Бат Мен! Э-э, Кудай,
тӱрбекте Мен керегинде бичилгениле,
табыҥды бӱдӱрейин деп келдим!“» –
деген.
8 Ол озо баштап: «Сен Јасакла эдилип турган берӱлерди де, ӧртӧп тайатан тайылгаларды да, кинчектер учун тайылгаларды да кӱӱнзебедиҥ» – дейле,
9 оноҥ: «Бат, табыҥды бӱдӱрейин деп келдим, Кудайым» – деген. Мынызыла Ол экинчизин тургузарга, баштапкызын токтодып јат.
10 Оныҥ табы неде дезе, Иисус Христостыҥ эди-каны бир катап ла ӱргӱлјиге тайылганы ажыра агарулалдыс.
11 Кажы ла абыс кӱнӱҥ сайын туруп, Кудайга бажырып, кинчектерди качан да јоголтып болбос бир тӱҥей тайылгаларды кӧп катап тайат.
12 Христос дезе, кинчектер учун бир тайылга эдип, Кудайдыҥ оҥ јанына ӱргӱлјиге отурып алган.
13 Ол ӧйдӧҥ ала Оныҥ ӧштӱлери будыныҥ алдына салылганча сакып јат.
14 Бир тайылга ажыра Ол агарулалып турган улусты ӱргӱлјиге толо кемдӱ эткен.
15 Ол керегинде биске Агару Тын керелейт. Айдылган јок беди:
16«Мен олорго кереес беретен кӱндер келер – деп, Кайракан айдат,
– Мен јасактарымды јӱректерине салып,
санааларына бичиирим.
17Кинчектерин ле јарамастарын база эске албазым».
18 Кайда кинчектер ташталган, анда тайылга эдилбес.
Бӱдӱп ле иженип јӱргенистеҥ кыйбазынаҥ тудунактар
19 Анайдарда, карындаштар, тидим болуп, Иисустыҥ каныныҥ болужыла агарудаҥ агару јерге кирер аргабыс бар.
20 Ол биске кӧжӧгӧ ажыра – Бойыныҥ эди-каны ажыра јӱрӱмниҥ јаҥы јолын ойто ачкан.
21 Бисте Кудайдыҥ туразында башкарарга тургузылган Улу абыс бар.
22 Айдарда, ачык-јарык јӱректӱ болуп, толо бӱдӱп, јӱректеристи кинчектӱ санаадаҥ арутап, эди-каныбысты ару суула јунуп, Кудайга келектер.
23 Неге бӱдӱп ле иженип јӱргенистеҥ кыйбазынаҥ тудунактар, нениҥ учун дезе сӧзин берген Кудай – чындык.
24 Сӱӱрге ле јакшы керектер эдерге кӧкӱдижип, бой-бойыбыска ајарыҥкай бололы.
25 Јуундарыстаҥ туура артпайлыктар, кезик улуста андый темигӱ бар. Оныҥ ордына Кайраканныҥ кӱни јууктап келеткенин кӧрӱп, бой-бойыбысты мынаҥ артык сергидектер.
26 Чындыкты билип, ӧнӧтийин кинчек эдип турган болзобыс, биске кинчектерис учун тайылга јок ине.
27 Ол тушта коркышту јаргыны ла калапту отты сакыыры артат. Бу от Кудайга удурлажып турган улусты јуда салар.
28 Моисейдиҥ Јасагын јектеген кижини эки эмезе ӱч керечи бар болзо, килебей ӧлтӱрип туратан.
29 Андый болгондо, Кудайдыҥ Уулын тепсеп, кереестиҥ каныла агарулалган бойы, оны агару эмес деп бодоп, јакшылыктыҥ Тынын јамандап турган кижи канча кире кату кезедӱ алар?
30 Мынайда айтканды билерис: «Мен ӧч аларым, Мен јандыра берерим – деп, Кайракан айдат». База: «Кайракан Бойыныҥ калыгын јаргылаар».
31 Тирӱ Кудайдыҥ колына кирери коркышту!
32 Башкыдагы кӱндеригерди эске алыгар. Ол тушта Кудайдыҥ јарыгыла јарыдылган бойыгар кыйналып, јаан тартыжуны чыдажып ӧттигер.
33 Кезикте слерди ончо улус кӧзинче јамандап, кыйнагандар, кезикте слердий ок айалгада јӱрген улусла коштой болгоныгар.
34 Слер кижендӱлерле кожо кыйналдыгар, јӧӧжӧгӧрди тоноордо – сӱӱндигер, нениҥ учун дезе слерде теҥериде мынаҥ артык мӧҥкӱлик јӧӧжӧ барын билер болгоныгар.
35 Анайдарда, тидим болуп артыгар, ол учун слерге улу кайрал болор.
36 Кудайдыҥ табын бӱдӱрип, Оныҥ берер болгонын аларга слерге чыдамкай болор керек.
37 База ла эмеш, келер учурлу Кудай једип келер, саадабас. 38Мениҥ акту кижим дезе бӱдӱп, јӱрер. Је јана болгоны Мениҥ кӱӱниме јарабас. 39 Бис дезе јана болуп, ӧлӱмге барып јаткан улустаҥ эмезис. Је бис јӱрӱмисти чеберлеп аларга бӱдӱп јадыбыс.
11
Кудайга бӱткени ажыра
1 Кудайга бӱдери – ол неге иженип јӱргениске бӱдӱмјилӱ болоры. Ол кӧрӱнбей турган немелерди чын эдет.
2 Бӱдӱмји ажыра улу адалар Кудайдаҥ јараду алган.
3 Бӱдӱмјибис ажыра орчылаҥ Кудайдыҥ сӧзиле јайалган деп, кӧрӱнип турган немелер кӧрӱнбей тургандарынаҥ табылган деп, аайлап јадыбыс.
4 Бӱдӱмји ажыра Авель Кудайга Каиндийинеҥ артык тайылга эткен. Бӱдӱмји ажыра ол акту кижи деп, Кудайдаҥ кере алган, нениҥ учун дезе оныҥ тайылгазын Кудай бойы јараткан. Бӱдӱмјиле ол, ӧлӱп калган бойы, эмдиге јетире айтканча.
5 Бӱдӱмји ажыра Енох јердиҥ ӱстинеҥ алылып, ӧлӱм кӧрбӧгӧн. Оны таап болбогондор, нениҥ учун дезе оны Кудай Бойына алып алган. Ол јердеҥ алылардаҥ озо Кудайга јараган деп, ого кере берилген болгон.
6 Бӱдӱмји јокко, Кудайга јараар арга јок. Ол бар деп, Оны чын бедиреп јӱрген улуска кайрал болор деп, Кудайга келип турган кижи бӱдер учурлу.
7 Бӱдӱмји ажыра Нойго кӧрӱнбей турганы озолондыра айдылган. Ол Кудайдаҥ айап, айлы-јуртын аргадаарга ковчег туткан. Мынайып бӱдӱмји ажыра ол бу телекейдиҥ улузын јаргылап, бӱдӱмји ажыра берилип турган акту болорын энчи эдип алган.
8 Бӱдӱмји ажыра Авраам Кудайдыҥ кычырузын угуп, энчи эдип алатан јерге барган. Ол кайдаар барып јатканын билбей, јӱре берген.
9 Бӱдӱмји ажыра ол Кудай берер болгон јерде ӧскӧ ороонныҥ кижизи чилеп јӱрген. Ол андый ок энчи алар болгон Исаакла, Иаковло кожо чадырларда јаткан.
10 Авраам мынайда јӱрӱп, Кудай чӱмдеп туткан бек тӧстӱ каланы сакыган.
11 Бӱдӱмји ажыра Сарра , бала таппас бойы, јажай да берген болзо, барланып, бала тапкан. Ол сӧзин берген Кудай чындык деп билген.
12 Анайып, Авраамнаҥ, керек дезе ӧлӱмжиреп калган кижидеҥ, теҥеридеги јылдыстардый, талайдыҥ јарадындагы кумактый тоо јок калдыктар туулган.
13 Олор ончозы ӧлӧрдиҥ ӧлгӧнчӧ Кудайга бӱткендер. Оныҥ берер болгонын албагандар, је мыны јӱк ыраагынаҥ кӧрӱп, ого сӱӱнип, бис јерде ӧскӧ ороонныҥ улузы, туш-туура улус деп, бойлоры керегинде ачыгынча айдып јӱргендер.
14 Мынайда айдып јӱрген улус тӧрӧлин бедиреп турганын кӧргӱзип јат.
15 Олор чыгып барган јерин сананган болзо, ого бурылар аргалу болор эди.
16 Је олор мынаҥ артыгына – теҥеридеги тӧрӧлине јӱткиген. Оныҥ учун Кудай да олордыҥ Кудайы деп ададарга уйалбайт. Ол бу улуска кала белетеп койгон ине.
17 Бӱдӱмји ажыра Авраам Исаакты тайган. Оны Кудай ченеп турарда, Кудайдыҥ берген сӧзин алган бойы, сок јаҥыс уулын тайарга белен болгон.
18 Бу уулы керегинде айдылган: «Сениҥ калдыктарыҥ Исаактаҥ болор». 19 Кудай ӧлгӧн улусты тиргизер аргалу деп, Авраам бодогон. Сӱрлеп айтса, ол бойыныҥ уулын ӧлӱмнеҥ кайра алган.
20 Бӱдӱмји ажыра Исаак келер ӧйдӧ бу бӱдер деп сананып, Иаков ло Исавты алкаган.
21 Бӱдӱмји ажыра Иаков ӧлӧр алдында Иосифтиҥ кажы ла уулына алкыжын берип, тайагына јӧлӧнип, Кудайга бажырган.
22 Бӱдӱмји ажыра Иосиф ӧлӧр алдында Израильдиҥ улузы Египеттеҥ чыгып баратанын эске алындырып, сӧӧгин кайда тудатанын јакыган.
23Моисей тууларда, оны ада-энези бӱдӱмјизи ажыра ӱч ай јажырган. Бала кеен-јараш болгонын кӧрӱп, олор каанныҥ јакарузын бузарга коркыбагандар.
24 Бӱдӱмји ажыра Моисей, чыдап келеле, фараонныҥ кызыныҥ уулы деп ададарынаҥ мойногон.
25 Удурумга кинчекте сайрап јӱргенче, Кудайдыҥ калыгыла кожо кыйналып јӱрерин артыксынган.
26 Ол келер ӧйдӧги кайралды сананып, Христоско болуп јамандадарын Египеттиҥ эрјинезинеҥ баалу деп бодогон.
27 Бӱдӱмји ажыра ол Египетти таштап, каан чугулданат деп коркыбаган. Ол кӧрӱнбес Кудайды кӧрӱп турган чылап, чыдамкай болгон.
28 Јайрадаачы-ангел тун балдарга тийбезин деп, ол бӱдӱмји ажыра Пасханыҥ тайылгазын эдип, эжиктердиҥ јаактарын канла ӱрӱстеген.
29 Бӱдӱмји ажыра Израильдиҥ улузы Кызыл талайды кургак јерле чилеп кечкен. Египеттиҥ улузы база кечейин дейле, чӧҥӱп калган.
30 Бӱдӱмји ажыра Израильдиҥ улузы јети кӱнниҥ туркунына Иерихонды эбире баскан кийнинде каланыҥ стенелери јемириле берген.
31 Бӱдӱмји ажыра балыр јӱрӱмдӱ Раав бакпас улусла кожо ӧлбӧгӧн, нениҥ учун дезе кайучылдарды айлына кӱӱнзеп кийдирген.
32 База нени айдайын? Гедеон, Варак , Самсон , Иеффай, Давид , Самуил ле јарлыкчылар керегинде айдарга меге ӧй јетпес.
33 Олор бӱдӱмји ажыра каандыктарды јеҥген, чынды јайаган, Кудайдыҥ берер болгонын алган, арсландарды јобожыткан,
34 оттыҥ јалбыжын ӧчӱрген, кылыштыҥ мизинеҥ аргаданган, чине јок бойлоры кӱч алган, јуу-согушта катан боло берген, ӧскӧ јердиҥ черӱлерин сӱрген.
35 Ӱй улус бойлорыныҥ ӧлӱп калгандарын ойто тирӱге алган. Кезиктери кыйнадып, мынаҥ артык јӱрӱмге тирилерге, јайымнаҥ мойногон.
36 Ӧскӧлӧри электеткен, камчылаткан, анайда ок кынјылаткан, тӱрмеде отурган,
37 ташла шыбалаткан, киреле кестирген, кылыштаҥ ӧлгӧн, кой ло эчки терези кийимдӱ тенип јӱрген, јоксыраган, кыйналган, базынчыкта јӱрген.
38 Телекей бу улуска јарамык эмес болгон. Олор куба чӧлдӧрдӧ, кырларда, куй-таштарда ла капчалдарда азып-тозуп јӱргендер.
39 Олор ончозы бӱдӱп, ол керегинде кере алган. Је Кудайдыҥ берер болгонын албаган,
40 нениҥ учун дезе, олор бисле кожо толо кемине јетсин деп, Кудай биске артык болгонды белетеп койгон.
12
Кудай бисти таскадат
1-2 Оныҥ учун бисти эбире андый кӧп керечилер бар болуп, базырып турган кандый ла јӱкти, капкыр кинчекти бойыбыстаҥ алып, туура таштактар. Иисуска кӧрӱп, биске темдектелген тартыжуны чыдамкай болуп ӧдӧли. Ол ажыра Кудайга бӱдӱп баштайдыс, бӱдӱп јӱргенис толо кемине једет. Ого темдектелген сӱӱнчиниҥ ордына Ол уйатка каларын керекке албай, керӱ агашта кыйынды чыдажып ӧдӱп, Кудайдыҥ ширеезиниҥ оҥ јанына отурып алган.
3 Кинчектӱ улустыҥ удурлашканына чыдашкан Иисус керегинде шӱӱп кӧригер. Ол тушта чинегер чыкпас, сӱригер тӱшпес.
4 Кинчекке удура тартыжуда эм тура, кан тӧгӱлгенче, удурлашпадыгар,
5 слерге уулдарына чылап мынайда айдылган коот сӧстӧрди ундып койдыгар: «Уулым, сени Кайракан кезедип турганда, мыны јектебе, каарып айдып турганда, сӱриҥ тӱшпезин, 6нениҥ учун дезе Кайракан буурзап турган кижизин кезедет, Бойына јуудып турган кажы ла уулын сабайт». 7 Кезедӱге чыдажып турганыгарда, Кудай слерле уулдарыла чылап Бойын тудат. Адазы кезетпей турган уул бар эмеш пе?
8 Ончо уулдар кезедилер учурлу. Кезедилбей турган болзогор, слер уулдары эмезигер, слер – сурас балдар.
9 Анайда ла бисти јердеги ада-энебис кезедип туратан, бис олордоҥ айап јӱргенис. Андый болгондо, јӱрӱм јӱрерге, тындардыҥ Адазына оноҥ артык багар учурлу эмезис пе?
10 Бисти јердеги адаларыс кыска ӧйгӧ лӧ бойлоры чын деп бодогоныла кезеткен. Теҥеридеги Ада дезе биске чын туза болзын, Оныҥ агарулыгында кожо турушсын деп кезедет.
11 Кандый да кезедӱ эдилип турганда, сӱӱндирбей, кунуктырат. Мыныҥ кийнинде бу ажыра ӱредип койгон улуска амыр ла акту јӱрӱм берет.
Кудайдыҥ јакшылыгын јектебегер
12 Оныҥ учун бош салынган колдорыгарды ла уйадай берген тизегерди тыҥыдыгар.
13 Аксак бут бертинбезин, карын, јазылзын деп, будыгардыҥ алдында јолды тӱс эдигер.
14 Ончо улусла амыр јадарга, агару јӱрӱмдӱ болорго кичеенигер. Бу јокко Кайраканды кем де кӧрӱп болбос.
15 Ајарып јӱригер, кем-кем Кудайдыҥ јакшылыгы јокко артып калбазын, кандый-бир ачу тазыл ӧзӱп, тӱбек этпезин, бу ажыра кӧп улус быјарсыбазын.
16 Ортогордо балыр јӱрӱмдӱ эмезе байланбас Исавтый кижи болбозын. Ол бир катап ажанарга болуп бойыныҥ тун уул деп адалганын садып ийген.
17 Слер билеригер, ол мыныҥ кийнинде алкыш алайын дейле, јектедип койгон. Ыйлап, сураган да болзо, эдип койгонын солып болбогон.
18 Слер тудуп кӧрӧр аргалу немеге, јалбыраган отту тууга, караҥуйга, карачкыга, јотконго,
19 амыргыныҥ табыжына ла айдып турганныҥ ӱнине јууктабадыгар. Бу ӱнди уккан улус сӧсти база укпаска јайнаган.
20 Мындый јакаруны чыдажып угуп болбой тургандар: «Кырга тынар-тынду да тийип ийзе, ташла шыбаладар». 21 Бу кӧрӱлте коркышту болуп, Моисей айткан: «Мен коркып, тыркыражып јадым». 22 Је слер Сион кырга ла тирӱ Кудайдыҥ калазына, теҥеридеги Иерусалимге ле тӱмен ангелдерге јууктадыгар.
23 Слер тун туулган улустыҥ байрамдык јуунына келдигер. Олордыҥ ады-јолдоры теҥериде бичилген. Слер ончозыныҥ јаргылаачызы Кудайга, толо кемине јеткен актулардыҥ тындарына келдигер.
24 Слер јаҥы кереестиҥ Ортокчызы Иисуска келип, арутап турган канга јууктадыгар. Бу кан Авельдиҥ канынаҥ артык керелейт.
25 Калак, айдып турган Кудайды угарга мойнобогор. Байагы улус олорго јерде айдып турганды угарынаҥ мойногон учун кезедӱни кыйыжып болбогон. Анчада ла биске теҥеридеҥ айдып турганды угарынаҥ мойнозобыс, кезедӱни кыйыжып болбозыс.
26 Ол тушта Оныҥ ӱни јерди јайкаган. Эмди дезе, сӧзин берип, айдат: «База катап јаҥыс та јерди эмес, теҥерини де јайкаарым». 27 «База катап» дегени јайканбас немелер артсын деп, јайалган немелер јайканып ырадыларын кӧргӱзет.
28 Анайдарда, јайканбас каандыкты алып, јакшылыкты чеберлектер. Бу ажыра Кудайды тооп ло Оноҥ айап, Ого јараар эдип бажырып јӱректер,
29 нениҥ учун дезе, бистиҥ Кудайыс – ол јуда салар от.
13
Карындаштар чылап јӱригер
1 Бой-бойыгарга карындаштарга чылап карузыгар.
2 Кӱндӱзек болорын ундыбагар. Кӱндӱзек болгоныла кезик улус бойлоры билбей, ангелдерди айлына кийдирген эди.
3 Бойыгар да олорло кожо кынјылу чылап, кынјылу улусты эзеп јӱригер. Слер бойыгар да јерде јӱрӱп јадыгар.
4 Айылду болгон улус бой-бойын тооп јӱрзин, олордыҥ тӧжӧгине кир јукпазын. Балыр јӱрӱмдӱ ле чайдам улусты Кудай јаргылаар.
5 Акчага ӱстӱкпегер, не барыгарла болорзыныгар. Кудай бойы айткан јок беди: «Сени артырбазым, сени таштабазым». 6 Оныҥ учун тидим айдадыс: «Кайракан – мениҥ болушчым, коркыыр немем јок. Кижи меге нени эдер?»
7 Слерге Кудайдыҥ сӧзин јарлаган башчыларды сананып јӱригер. Олор јӱрӱмин канайда тӱгескенин кӧрӱп, бӱдеринде олордоҥ тем алыгар.
8ИисусХристос – кече, бӱгӱн ле ӱргӱлјиге ол ло бойы.
9 Слерди јӱзӱн-јӱӱр ле ӧскӧ ӱредӱлер јолдоҥ астыктырбазын. Јӱректеригерди курсакла эмес, јакшылыкла тыҥыдыгар, онызы јакшы. Курсакка болуп јӱрген улус туза албас.
10 Бисте тагыл бар, чадырда абыстап јӱргендер оноҥ курсак алып јиир јаҥы јок.
11Кинчек учун тайылган тындулардыҥ канын агару јерге улу абыс кийдирет, је эдин одуныҥ ары јанында ӧртӧйдилер.
12 Оныҥ учун Иисус та Бойыныҥ каныла калыкты агарулаарга, каланыҥ каалгазыныҥ ары јанында кыйнадып койгон.
13 Анайдарда, Оныҥ базынчыгын бойыска алынып, одуныҥ ары јанына Ого чыгактар.
14 Мында бисте јаантайын болор кала јок ине, бис келер ӧйдиҥ калазын бедирейдис.
15 Анайдарда, Иисус ажыра Кудайга јаантайын макташтыҥ тайылгазын эдип турактар – Оныҥ ады-јолын јарлап турган оосторыстыҥ сыйын.
16 Анайда ок јакшыны эдерге ле ӧскӧ улусла ӱлежерге ундыбагар. Андый тайылгалар Кудайга јарап јат.
17 Башчыларга уккур болуп, багыгар. Олор слердиҥ јӱрӱмигерди сананып, кӧс јумбайдылар, нениҥ учун дезе Кудайга каруу берер учурлу. Олор ӱшкӱрбей, сӱӱнип иштезин. Оноҥ башка слерге кандый да туза болбос.
18 Бис учун мӱргигер. Санаабыс ару деп, бӱдӱп јадыс, нениҥ учун дезе ончозында чын эдип јӱрерге кӱӱнзейдис.
19 Анчада ла сурап турум: Кудай мени слерге ойто ылтам ийзин деп мӱргигер.
20 Мӧҥкӱлик кереестиҥ каны ажыра койлордыҥ улу Кӱдӱчизи боло берген Иисус Кайраканысты тиргискен амырдыҥ Кудайы
21 слерди Бойыныҥ табын бӱдӱрзин деп, кандый ла јакшы керекте јепсеп, Иисус Христос ажыра Бойына јараарын слердиҥ бойыгарда јайазын. Ого элен-чактарга мак ! Аминь .
22 Слерди сурап турум, карындаштар, бу кӧкӱдӱ сӧстӧрди бойыгарга алыныгар. Мен слерге кыскарта бичидим.
23 Тимофей карындажыс јайымдалганын билигер. Ол удабас келзе, слерди оныла кожо кӧрӧрим.
24 Ончо башчыларыгарга ла ончо агаруларга эзен айдыгар. Италиядаҥ карындаштар слерге эзен айдып турулар.
25 Кудайдыҥ јакшылыгы ончогорло кожо болзын. Аминь.
Иоаннга болгон ачылта
1
Сӧс бажы
1Иисус Христостоҥ болгон ачылта. Бу ачылтаны Ого удабастаҥ не болотонын Бойыныҥ кулдарына кӧргӱзейин деп, Кудай берген. Ол мыны Бойыныҥ ангели ажыра Бойыныҥ Иоанн кулына ийип кӧргӱскен.
2 Иоанн нени кӧргӧнин ончозын айдып туру: Кудайдыҥ сӧзи керегинде, ого Иисус Христос ачкан чындык керегинде.
3 Бу судур сӧстӧрди кычырып турганы ла угуп тургандары, анда бичилгенин чеберлеп тургандары кежиктӱ, нениҥ учун дезе ӧй јууктап келди.
4 Иоаннаҥ – Асиядагы јети серкпеге. Слерге бар, болгон ло келип јаткан Кудайдаҥ, Оныҥ ширеези алдында јӱрген јети тыннаҥ,
5 база чындык керечи, ӧлгӧндӧр ортодо баштапкы тирилген, јердеги каандардыҥ Башчызы Иисус Христостоҥ јакшылык ла амыр јетсин. Ол биске карузып јат, бисти Бойыныҥ каныла кинчектеристеҥ јунган.
6 Ол Кудайга, Бойыныҥ Адазына, бисти каандар ла абыстар эткен. Ого ӱргӱлји чакка мак ла кӱч! Аминь .
7 Бат, Ол булутла келер, Оны кандый ла кӧс, Оны јыдала сайгандары да, кӧрӱп ийер, јердиҥ ончо ук-калыктары Оныҥ алдында сыктажар. Чын, аминь.
8 «Мен – Альфа ла Омега , бажы ла учы» – деп, Кудай Кайракан айдат, бар, болгон ло келип јаткан кӱчтӱдеҥ кӱчтӱ Кудай.
9 Мен, Иоанн, Иисус Христостыҥ Бойындагы карындажыгар, кыйын-шырада, каандыкта ла чыдуда слерле кожо туружаачы бойым, Кудайдыҥ сӧзи учун, Иисус Христостыҥ керези учун Патмос дейтен ортолыкта болуп калгам.
10 Мен Кайраканныҥ кӱнинде Тынга алдыртып, кийнимде амыргыныҥ ӱни ошкош тыҥ ӱнди угуп ийгем, ол айткан:
– Мен – Альфа ла Омега, Баштапкы ла Калганчы.
11 Кӧрӱп турганыҥды тӱрбекке бичип, јети серкпеге ий: Ефеске, Смирнага, Пергамга, Фиатирге, Сардиске, Филадельфияга, Лаодикияга.
12 Меге айткан ӱн кемдийи деп кӧрӧргӧ, кайра баштангам. Кайра баштанала, јети алтын јарыткышты,
13 јети јарыткыштыҥ ортозында Кижи Уулына тӱҥейди кӧрӱп ийгем. Ол узун эдектӱ кеп кийген, кӧгӱстей алтын кур курчанган.
14 Бажындагы чачы ак тӱктий, кардый апагаш, кӧстӧри – оттыҥ јалбыжындый.
15 Буттары јестий, печкеде кызыгандый, ӱни – кӧп суулардыҥ табыжындый.
16 Оҥ колында јети јылдыс тудунып алган, оозынаҥ эки мистӱ кылыш чыгып турган. Чырайы – јаркынду чалыган кӱндий.
17 Оны кӧрӧлӧ, будына ӧлгӧндий барып тӱшкем. Ол меге оҥ колын салып, айткан:
– Коркыба, Мен – Баштапкы ла Калганчы,
18 база Јӱргени. Ӧлгӧм, је бат, ӱргӱлји чакка тирӱ, аминь. Менде таамыныҥ ла ӧлӱмниҥ тӱлкӱӱри бар.
19 Анайдарда, кӧргӧниҥди бичи: не барын, мыныҥ соҥында не болорын.
20 Сен кӧргӧн оҥ колымдагы јети јылдыстыҥ ла јети алтын јарыткыштыҥ јажыды бу: јети јылдыс – јети серкпениҥ ангелдери, сен кӧргӧн јети јарыткыш – јети серкпе .
2
Ефестеги серкпеге
1 – Ефестеги серкпениҥ ангелине бичи: оҥ колында јети јылдыс тудунып алганы, јети алтын јарыткыштыҥ ортозыла базып јӱргени мынайда айдат:
2 «Эдип јӱрген керектериҥди, уур ижиҥди де, чыдууҥды да билерим. Анайда ок јаман улусты кӧрӱп албазыҥды, бойлорын апостолдор деп аданган улусты ченеп, олор тӧгӱнчи болгонын јартына чыкканыҥды билерим.
3 Сенде чыду бар, Меге болуп сеге кӧпти ӧдӧргӧ келишкен, је сен јобобогоҥ.
4 Је сеге удура айдатаным бар: сен баштапкы сӱӱжиҥди јылыйтып койгоҥ.
5 Анайдарда, кайдаҥ јыгылганыҥды эзеп, кинчегиҥди алынып, башкыдагы керектерди эт. Андый эмес болзо, кинчегиҥди алынбазаҥ, удабас сеге келип, јарыткыжыҥды јеринеҥ јылдырып койорым.
6 Је сенде јакшызы бар, ол – николаиттердиҥ эдип јӱрген керектерин Мен чилеп јаман кӧрӱп турганыҥ.
7 Тын серкпелерге нени айдып турганын кулакту кижи уксын: јеҥип турганга Кудайдыҥ райында ӧзӱп турган јӱрӱм агажынаҥ јиирге берерим».
Смирнадагы серкпеге
8 – База Смирнадагы серкпениҥ ангелине бичи: ӧлгӧн Бойы тынданган Баштапкы ла Калганчы мынайда айдат:
9 «Сениҥ керектериҥди, кыйыныҥды да, тӱреҥиҥди де (чындап, сен бай) билерим, је сен бай эмейиҥ. „Иудейлер бис“ дешкендердиҥ јамандаганын да билерим. Олор иудейлер де эмес, сатананыҥ јууны.
10 Сеге ӧдӧтӧн кыйын-шырадаҥ коркыба. Бат, кӧрмӧс слерди ченейин деп, ортогордоҥ кезигерди тӱрмеге сугар. Слер он кӱн кыйналарыгар. Ӧлӧргӧ јетире чындык бол, кайрал эдип сеге јӱрӱм берерим.
11 Тын серкпелерге нени айдып турганын кулакту кижи уксын: јеҥип турганы экинчи ӧлӱмнеҥ каршу албас».
Пергамдагы серкпеге
12 – База Пергамдагы серкпениҥ ангелине бичи: эки мистӱ кылыштузы мынайда айдат:
13 «Сениҥ керектериҥди, сатананыҥ ширеези турган јерде јуртаганыҥды билерим. Анайда ок Меге чындык болгоныҥды, керек дезе слерде, сатана јуртаган јерде, чындык Антипа керечим ӧлтӱртип койордо, Меге бӱткениҥнеҥ јана тӱшпегениҥди де билерим.
14 Је сеге эмеш удура айдатаным бар: сенде Валаамныҥ ӱредӱзинеҥ тудунган улус бар. Ол Израильдиҥ улузы чалуга тайганды јип, балыр јӱрӱм јӱрзин деп, олорды астырарга Валакты ӱредип койгон.
15 Анайда ок сенде де Мениҥ кӧрӧр кӱӱним јок николаиттер ӱредӱзинеҥ тудунган улус бар.
16 Анайдарда, кинчегиҥ алын. Алынбазаҥ, удабастаҥ сеге келип, оозымныҥ кылыжыла ол улусла јуулажарым.
17 Кулакту кижи уксын, Тын серкпелерге нени айдып турганын: јеҥип турганга јажытту манна јиирге берерим, база ак-таш, ташка бичилген јаҥы атла адаарым. Алып јатканнаҥ башка, ол атты кем де билбес».
Фиатирдеги серкпеге
18 – База Фиатирдеги серкпениҥ ангелине бичи: кӧзи болзо от јалбыжындый, буды болзо јестий Кудайдыҥ Уулы мынайда айдат:
19 «Эдип јӱрген керектериҥди, сӱӱжиҥди де, бӱдӱмјиҥди де, Кудайга јалчы болуп јӱргениҥди де, чыдууҥды да билерим, калганчы керектериҥ баштапкызынаҥ јаан болгонын да билерим.
20 Бойын јарлыкчы деп аданып турган Иезавель деп ӱй кижиниҥ табына салдырып турганыҥ учун сеге удура айдатаным бар. Ол Мениҥ кулдарымды ӱредип, балыр кылынзын, чалуга тайганды јизин деп, астырып јат.
21 Мен ого балыр кылыныжында кинчегин алынар ӧй бергем, је ол кинчегин алынбаган.
22 Бат, ол эдип јӱрген керектериниҥ кинчектерин алынбаза, Мен оны оору-јоболдыҥ тӧжӧгине, оныла кожо балыр кылынып јӱргендерди улу ачу-коронго таштап јадым.
23 Балдарын да ӧлтӱрерим, Мен – кижиниҥ санаазын ла јӱрегин ченеечи деп, ончо серкпелер билип алар. Кажыгарга ла эткен керектеригер аайынча јандыра берерим.
24 Слерге дезе, база бу ӱредӱдеҥ тудунбай турган, сатананыҥ тереҥ јажыттары дегенди билбес Фиатирдеги арткан улуска, айдып турум: слерге ӧскӧ јӱк артпазым.
25 Је келгенчем, бойыгарда барын бек тудыгар.
26 Јеҥип, Мениҥ керектеримди учына јетире бӱдӱрип турган кижиге калыктардыҥ бажын билер јаҥ берерим.
27 Ол калыктарды темир тайакла кабырар, той балкаштаҥ эткен јыракыларды чылап оодор. Мен де Адамнаҥ јаҥ алганым чылап,
28 ого таҥ чолмонды берерим.
29 Тын серкпелерге нени айдып турганын кулакту кижи уксын».
3
Сардистеги серкпеге
1 – База Сардистеги серкпениҥ ангелине бичи: Бойында Кудайдыҥ јети тыны ла јети јылдыс бары мынайда айдат: «Эдип јӱрген керектериҥди билерим. Сен тирӱ болгоҥдый ат аданып јӱредиҥ, је сен ӧлӱп калгаҥ.
2 Ойгу бол, сенде арткан-калганды, ӧлӱп те јаткан болзо, тыҥыт. Эдип јӱрген керектериҥ Кудайым алдында чындаптаҥ јакшы болгонын кӧрбӧй турум.
3 Оныҥ учун нени алганыҥды ла нени укканыҥды эске ал, чеберлеп, кинчегиҥ алын. Ойгу болбозоҥ, уурчы чылап келерим, сеге кандый ӧйдӧ келеримди билбезиҥ.
4 Је сенде Сардисте кийимин быјарсытпаган бир канча кижи бар. Мениле кожо ак кийимдӱ базып јӱргӱлеер, нениҥ учун дезе олор бого јарамык.
5 Јеҥип турганы ак кийим кийер. Оныҥ ады-јолын јӱрӱм тӱрбегинеҥ кырбазым, Адам алдында ла Оныҥ ангелдери алдында оныҥ адын јарлаарым.
6 Тын серкпелерге нени айдып турганын кулакту кижи уксын».
Филадельфиядагы серкпеге
7 – База Филадельфиядагы серкпениҥ ангелине бичи: Агару, Чындык дегени, ачса, кем де јаап болбос, јапса, кем де ачып болбос Давидтиҥ тӱлкӱӱри бары мынайда айдат:
8 «Эдип јӱрген керектериҥди билерим. Бат, сениҥ алдыҥда эжикти ачтым, оны кем де јаап болбойт. Сениҥ кӱчиҥ ас, је Мениҥ сӧзимди чеберлеп, Мениҥ адымла аданарынаҥ јана тӱшпегеҥ.
9 Бат, сеге сатананыҥ јуунынаҥ бир кезик улусты ийип јадым. Олор бойлорын иудейлер дейдилер, је олор иудейлер эмес, тӧгӱндеп јат. Бат, Мен келип, олорды сениҥ будыҥныҥ алдына бажыртарым. Ол тушта Мен сеге карузып турганымды билип алгылаар.
10 Мениҥ айтканымла чыдамкай болгоҥ. Оныҥ учун ченелте ӧйинеҥ Мен де сени чеберлеп аларым. Ол ӧй јерде јуртагандарды ченеерге, бастыра телекейге келер.
11 Удабастаҥ келерим. Кайралыҥды кижи албазын деп, не барыҥды бек тут.
12 Јеҥип турганды Кудайымныҥ байзыҥында бакана эдерим, ол оноҥ база чыкпас. Ого Кудайымныҥ адын, Кудайымныҥ калазыныҥ – Кудайымнаҥ теҥеридеҥ тӱжӱп јаткан Иерусалимниҥ адын ла Мениҥ јаҥы адымды бичиирим.
13 Тын серкпелерге нени айдып турганын кулакту кижи уксын».
Лаодикиядагы серкпеге
14 – База Лаодикиядагы серкпениҥ ангелине бичи: Аминь дегени – чындык ла чын керечи, Кудай јайаганныҥ баштамызы мынайда айдат:
15 «Эдип јӱрген керектериҥди билерим. Сен соок то, изӱ де эмезиҥ. Э-э, сен соок эмезе изӱ болгон болзоҥ!
16 Је сен јылузымак, изӱ де, соок то эмес болорыҥда, сени оозымнаҥ кустырып ийерим.
17 Сен айдадыҥ: „Мен бай, байыгам, немедеҥ тутабай јадым“. Је сен бойыҥды кежик јок, ич ачыыр, тӱреҥи, сокор ло јылаҥаш деп билбейдиҥ.
18 Сеге јӧп берип турум: байыырга, Менеҥ отло аруталган алтын садып ал, кийип аларга ла уйатту јылаҥажыҥ кӧрӱнбезин деп, ак кийим садып ал, кӧрӧргӧ, кӧзиҥди сӱркӱшле сӱртӱп ал.
19 Карузып турган улузымныҥ кинчектерин ачып, кезедедим. Анайдарда, кичееҥкей бол, кинчегиҥ алын.
20 Бат, эжик јанында туруп, токылдадып јадым. Ӱнимди угуп, эжигин ачкан кижиге кирип, оныла кожо ажанарым, ол до Мениле кожо ажанар.
21 Јеҥип турганды Мениле кожо ширееме отургузарым. Мен де јеҥип, Адамла кожо Оныҥ ширеезине отурып алгам.
22 Тын серкпелерге нени айдып турганын кулакту кижи уксын».
4
Кудайдыҥ ширеези алдында
1 Мыныҥ кийнинде теҥериде ачык эжикти кӧрӱп ийгем. Мен уккан, меге баштанган амыргыныҥ ӱни ошкош байагы ӱн айткан:
– Бери чык, мыныҥ кийнинде не болорын кӧргӱзейин.
2 Мен ол тарый Тынга алдыртып, теҥериде ширее турганын, ширееде Отурганды кӧрӱп ийгем.
3 Бу Отурганы бӱдӱмиле яспис ле сардис деп таштарга тӱҥей болгон, ширеени эбире солоҥы смарагд таш чылап мызылдаган.
4 Ширеени эбире јирме тӧрт ширее, ширеелерде отурган јирме тӧрт башчы. Олор ак кийимдӱ, баштарында – алтын ӧрӱмелдер.
5 Ширеедеҥ јалкын јалтылдап, ӱндер угулып, кӱкӱрт кӱркӱреп турган. Ширеениҥ алдында отту јети јарыткыш – Кудайдыҥ јети тыны.
6 Ширеениҥ алдында мӧлтӱр ташка тӱҥей ару шил талай. Ширее ортодо ло ширеени эбире алын ла кийин јанында кӧп кӧстӧрлӱ тӧрт тынду.
7 Баштапкы тынду арсланга тӱҥей, экинчи тынду бозуга тӱҥей болгон, ӱчинчи тынду кижидий чырайлу болгон, тӧртинчи тынду учуп бараткан мӱркӱтке тӱҥей.
8 Тӧрт тындуныҥ кажызы ла алтыдаҥ канатту болгон, канаттарды эбире ле ич јаны кӧп кӧстӧрлӱ. Тындулар тӱн-тӱш токтобой айдып тургандар:
– Кайракан , кӱчтӱдеҥ кӱчтӱ Кудай агару, агару, агару! Ол болгон, бар ла келип јат.
9 Тындулар ширееде Отурганга, ӱргӱлји чакка Јӱреечиге мак , кӱндӱ эдип, алкыш-быйанын јетиргенде,
10 јирме тӧрт башчы ширееде Отурганныҥ алдына јыгылып, ӱргӱлји чакка Јӱреечиге бажырып, алтын ӧрӱмелдерин ширеениҥ алдына салып, айдып тургандар:
11 – Сен, Кайракан, макты, кӱндӱни ле кӱчти аларга јарамык, нениҥ учун дезе Сен ончоны јайагаҥ, Сениҥ табыҥла ончозы јӱрет, ончозы бӱткен.
5
Тӱрбек ле Кураан
1 Оноҥ ширееде Отурганныҥ оҥ колында тӱрбекти кӧрӱп ийгем. Бу тӱрбекте јети таҥма базылган, ичинде ле тыштында бичилген.
2 Мен кӱчтӱ ангелди кӧрӱп ийгем, ол тыҥ ӱнденип јарлап турган:
– Тӱрбекти ачып, оныҥ таҥмазын алып ийерге кем јарамык?
3 Је теҥериде де, јерде де, јердиҥ алдында да кем де тӱрбекти ачып, ого карап кӧрӱп болбогон.
4 Тӱрбекти ачып, ого карап кӧрӧргӧ јарамык кижи табылбаган учун, мен кӧп ыйлагам.
5 Башчылардыҥ бирӱзи меге айткан:
– Ыйлаба. Бат, Иуда угынаҥ Давидтиҥ тазылы, Арслан, јеҥди. Ол бу тӱрбекти ачып, оныҥ јети таҥмазын алып ийер аргалу.
6 Мен ширее ле тӧрт тындуныҥ ортозында, башчылардыҥ ортозында Кураан турганын кӧрӱп ийгем. Ол сойылгандый болгон, јети мӱӱстӱ ле јети кӧстӱ – Кудайдыҥ ончо јерге ийилген јети тыны.
7 Ол келип, ширееде Отурганныҥ оҥ колынаҥ тӱрбекти алган.
8 Тӱрбекти аларда, тӧрт тынду ла јирме тӧрт башчы Кураанныҥ алдына кӧҥкӧрӧ тӱшкен. Кажызы ла јадаганду, фимиамла толтырылган алтын айакту болгон, бу – агарулардыҥ мӱргӱлери.
9 Олор јаҥы сарын сарнап, айдып јадылар: «Сен тӱрбекти колго аларга ла оныҥ таҥмазын алып ийерге јарамык, нениҥ учун дезе, Сен сойылып, Бойыҥныҥ каныҥла кандый ла ӱйедеҥ, тилдеҥ, калыктаҥ ла уктаҥ улусты Кудайга садып алгаҥ.
10 Сен бисти Кудайыска каандар ла абыстар эткеҥ. Бис јерде башкарарыс».
11 Мен ширеени, тындуларды ла башчыларды эбире кӧп ангелдерди кӧрӱп, ӱндерин угуп ийгем. Тоозы тӱмендердиҥ тӱмени, муҥдардыҥ муҥы болгон.
12 Олор тыҥ ӱнденип, айдыжып тургандар: «Сойылган Кураан јаҥды, байлыкты, ойгорды, кӱчти, кӱндӱӱни, макты ла алкышты аларга јарамык!»
13 Теҥериде ле јерде, јердиҥ алдында ла талайда јӱрген кандый ла јайалган, олордо бар не ле неме мынайда айдыжып турганын угуп ийгем: «Ширееде Отурганга ла Кураанга ӱргӱлји чакка алкыш, кӱндӱӱ, мак ла кӱч!»
14 Тӧрт тынду: «Аминь !» – дегендер, јирме тӧрт башчы кӧҥкӧрӧ тӱжӱп, элен-чакка Јӱреечиге бажыргандар.
6
Алты таҥманы алып ийгени
1 Кураан јети таҥманыҥ бирӱзин алып ийгенин кӧргӧм, тӧрт тындуныҥ бирӱзи кӱкӱрттиҥ ӱни ошкош ӱнле: «Келип, кӧр!» – дегенин уккам.
2 Мен ак атты кӧрӱп ийгем. Атка мингени саадакту болгон, ого кайрал берилген. Ол јеҥӱчил чилеп, јеҥерге чыккан.
3 Кураан экинчи таҥманы алып ийерде, экинчи тынду: «Кел, кӧр!» – дегенин уккам.
4 От-кызыл ӧҥдӱ ӧскӧ ат чыгып келген. Атка мингенге јердеҥ амырды алзын, улус бой-бойын ӧлтӱришсин деп, јӧп берилген. Ого јаан кылыш берилген.
5 Кураан ӱчинчи таҥманы алып ийерде, ӱчинчи тынду: «Кел, кӧр!» – дегенин уккам. Мен кара атты кӧрӱп ийгем. Атка мингенниҥ колында – беске.
6 Мен тӧрт тындуныҥ ортозынаҥ чыккан ӱндий немени угуп ийгем: «Хиникс
[1] буудайды динарийге, ӱч хиникс арбаны динарийге. Је оливаныҥ майын ла виноградтыҥ аракызын ӱребе».
7 Кураан тӧртинчи таҥманы алып ийерде, тӧртинчи тынду: «Келип, кӧр!» – дегенин уккам.
8 Је бат, мен куба атты кӧрӱп ийгем. Атка мингенниҥ ады-јолы Ӧлӱм болгон. Оныҥ кийнинеҥ Таамы барып јаткан. Ого јердиҥ тӧртинчи ӱлӱзин башкарар, улусты кылышла, тороло, оору-јоболло, јерлик аҥдарла ӧлтӱрер јаҥ берилген.
9 Кураан бежинчи таҥманы алып ийерде, тагылдыҥ алды тужында јӱрген јулаларды кӧргӧм. Бу јулалар Кудайдыҥ сӧзи учун, бойлорындагы кере учун ӧлтӱрилген улустыйы болгон.
10 Олор тыҥ ӱнденип кыйгырыжып тургандар:
– Э-э, агару ла чын Каан, јерде јӱрген улусты тӧгӱлген каныбыс учун јаргылап, ӧч аларга јетире канча кире ӧй арткан?
11 Олордыҥ кажызына ла ак кийим берилген. Олор ок чылап ӧлтӱртетен кожо иштегендери ле карындаштары тооны толтырганча, база ас ӧйгӧ сакызын деп, олорго айдылган.
12 Кураан алтынчы таҥманы алып ийгенин кӧргӧм. Је бат, улу-јаан јерсилкиниш болгон, кату тӱктеҥ эткен кийим чилеп кӱн карара берген, ай кандый боло берген;
13смоква агаш тыҥ салкынга силкидип, бышкалак кат-јиилектерин ычкынганы чылап, теҥериниҥ јылдыстары јерге тӱшкен;
14 теҥери тӱрбек чилеп тӱрӱлип, јажына берген; кандый ла кыр, ортолык бойлорыныҥ јеринеҥ јылган;
15 јердеги каандар, улулар, черӱ башчылары, байлар, кӱчтӱлер, кандый ла кул, кандый ла јайым кижи кырлардыҥ куй-таштарына ла капчалдарына јажынып,
16 кырларга ла кайаларга айдып тургандар:
– Ӱстибиске аҥтарылып, бисти ширееде Отурганнаҥ ла Кураанныҥ чугулынаҥ јажырыгар,
17 нениҥ учун дезе Оныҥ чугулыныҥ улу кӱни келди, бого кем чыдажар аргалу?
7
Кудайдыҥ ширеези алдында турган калыктар
1 Мыныҥ кийнинде јердиҥ тӧрт булуҥында турган тӧрт ангелди кӧрӱп ийгем. Салкын јерге де, талайга да, кандый да агашка сокпозын деп, олор јердиҥ тӧрт салкынын тудунып алгандар.
2 Оноҥ кӱнчыгыштаҥ кӧдӱрилип јаткан ӧскӧ ангелди кӧрӱп ийгем. Ол тирӱ Кудайдыҥ таҥмазын тудунып алган. Јерге ле талайга каршу јетирер јаҥ берилген тӧрт ангелге тыҥ ӱнденип кыйгырып, айткан:
3 – Кудайыстыҥ кулдарыныҥ маҥдайларына таҥма баспаганчабыс, јерге де, талайга да, агаштарга да каршу јетирбегер.
4 Таҥмалалган улустыҥ тоозын угуп ийгем: Израиль уулдарыныҥ ончо ӱйелеринеҥ 144 муҥ кижи таҥмалалган.
5Иуда ӱйезинеҥ
12 муҥ кижи таҥмалалган.
Рувим ӱйезинеҥ
12 муҥ кижи таҥмалалган.
Гад ӱйезинеҥ
12 муҥ кижи таҥмалалган.
6 Асир ӱйезинеҥ
12 муҥ кижи таҥмалалган.
Неффалим ӱйезинеҥ
12 муҥ кижи таҥмалалган.
Манассия ӱйезинеҥ
12 муҥ кижи таҥмалалган.
7 Симеон ӱйезинеҥ
12 муҥ кижи таҥмалалган.
Левий ӱйезинеҥ
12 муҥ кижи таҥмалалган.
Иссахар ӱйезинеҥ
12 муҥ кижи таҥмалалган.
8 Завулон ӱйезинеҥ
12 муҥ кижи таҥмалалган.
Иосиф ӱйезинеҥ
12 муҥ кижи таҥмалалган.
Вениамин ӱйезинеҥ
12 муҥ кижи таҥмалалган.
9 Мыныҥ кийнинде кем де тоолоп болбогон кара-бајырт улусты кӧрӱп ийгем. Анда ончо уктардаҥ, ӱйелердеҥ, калыктардаҥ ла тилдердеҥ улус болгон. Олор ширеениҥ алдында ла Кураанныҥ алдында тургандар. Ак кийимдӱ болгондор, колдорында пальма агаштыҥ сабактарын тудунып алгандар.
10 – Улусты ширееде отурган Кудайыс ла Кураан аргадайт! – деп, олор тыҥ ӱнденип кыйгырыжып тургандар.
11 Ончо ангелдер ширеени, башчыларды ла тӧрт тындуны эбире тургандар. Олор ширеениҥ алдына кӧҥкӧрӧ јыгылып, Кудайга бажырып,
12 айткандар:
– Аминь ! Кудайыска ӱргӱлји чакка алкыш, мак , ойгор, быйан, кӱндӱӱ, јаҥ ла кӱч! Аминь.
13 Сӧс айдып баштайла, башчылардыҥ бирӱзи менеҥ сураган:
– Ак кийим кийген бу не улус, олор кайдаҥ келген?
14 – Сен билериҥ, бийим – дегем.
Ол меге айткан:
– Улу ачу-коронноҥ келген улус бу. Олор кийимин јунуп, Кураанныҥ каныла ак эткендер.
15 Оныҥ учун Кудайдыҥ ширеези алдында туруп, Оныҥ байзыҥында Ого тӱни-тӱжи бажырып јадылар. Ширееде Отурганы олордыҥ чадыры боло берер.
16 Олор база торолобос, суузабас, олорды кӱн, кандый да изӱ ӧртӧбӧс,
17 нениҥ учун дезе олорды ширеениҥ орто тужындагы Кураан кабырар, тирӱ сууныҥ агындарына апарар, Кудай олордыҥ кӧзинеҥ кандый ла јашты арчыыр.
8
Јетинчи таҥманы алып ийгени
1 Кураан јетинчи таҥманы алып ийерде, теҥериде јарым саат кире ыҥ-шыҥ боло берген.
2 Кудайдыҥ алдында турган јети ангелди кӧрӱп ийгем. Олорго јети амыргы берилген.
3 Ӧскӧ ангел келип, фимиам ӧртӧйтӧн алтын айагын тудунганча, тагылдыҥ алдына тура берген. Ого кӧп фимиам берилген. Ол оны ончо агарулардыҥ мӱргӱлериле кожо ширее алдындагы алтын тагылга салган.
4 Фимиам ыжы агарулардыҥ мӱргӱзиле кожо ангелдиҥ колынаҥ Кудайдыҥ алдына кӧдӱрилген.
5 Ангел алтын айакты алып, тагылдаҥ отло толтырып, јерге чачкан: ӱндер угулып, кӱкӱрт кӱркӱреп, јалкын јалтылдап, јер силкинген.
6 Јети амыргылу јети ангел амыргылаарга белетенип алган.
7 Баштапкы ангел амыргылаган. Оныҥ кийнинде мӧндӱр ле от канла колыныжала, јерге тӱшкен. Јердиҥ ӱчинчи ӱлӱзи, агаштардыҥ ӱчинчи ӱлӱзи, кандый ла кӧк ӧлӧҥ кӱйе берген.
8 Экинчи ангел амыргылаган. Отло јалбырап кӱйген улу-јаан кырдый неме талайга ташталган. Талайдыҥ ӱчинчи ӱлӱзи кан боло берген,
9 талайда јӱрген тынар-тындуныҥ ӱчинчи ӱлӱзи ӧлгӧн, керептердиҥ ӱчинчи ӱлӱзи сайалып-оодылган.
10 Ӱчинчи ангел амыргылаган. Теҥеридеҥ јарыткыш чылап кӱйген улу-јаан јылдыс тӱшкен. Ол суулардыҥ ӱчинчи ӱлӱзине ле суулардыҥ агындарына тӱшкен.
11 Јылдыстыҥ ады Јыпшан болгон. Суулардыҥ ӱчинчи ӱлӱзи јыпшан боло берген. Бу суудаҥ улустыҥ кӧбизи ӧлгӧн, нениҥ учун дезе суулар ачу боло берген.
12 Тӧртинчи ангел амыргылаган. Кӱнниҥ ӱчинчи ӱлӱзи, айдыҥ ӱчинчи ӱлӱзи, јылдыстардыҥ ӱчинчи ӱлӱзи ӱрелген. Оныҥ учун олордыҥ ӱчинчи ӱлӱзи караҥуй боло берген. Тӱштиҥ ӱчинчи ӱлӱзи туркунына јарык јок болгон, анайда ок тӱнниҥ ӱчинчи ӱлӱзи база.
13 Теҥериде бийик учуп бараткан, тыҥ ӱнденип, мынайда айдып турган бир ангелди кӧрӱп, угуп ийгем:
– Јерде јуртаган улуска ачу-корон, ачу-корон, ачу-корон, нениҥ учун дезе арткан ӱч ангел амыргы тартарга белен.
9
1 Бежинчи ангел амыргылаган: теҥеридеҥ јерге тӱшкен јылдысты кӧрӱп ийгем. Ого алыс јердиҥ оозыныҥ тӱлкӱӱри берилген.
2 Ол алыс јердиҥ оозын ачып ийерде, улу-јаан печкедеҥ чилеп, алыс јердеҥ ыш чыккан. Алыс јердиҥ бу ыжынаҥ кӱн ле кей карачкыланган.
3 Ыштаҥ јерге аспан чыгып келген, ого јердиҥ скорпиондорында ошкош јаҥ берилген.
4 Јердиҥ ӧлӧҥине, кандый да кӧккӧ, кандый да агашка каршу јетирбезин деп, аспанга айдылган. Ого јаҥыс Кудайдыҥ таҥмазы маҥдайларына базылбаган улусты чагары јарадылган.
5 Олорго бу улусты ӧлтӱрбезин, јаҥыс беш ай кыйназын деп айдылган. Бу кыйын скорпион кижини чагып кыйнагандый.
6 Ол кӱндерде улус ӧлӱмди бедиреер, је оны таап болбос. Ӧлӧргӧ кӱӱнзеер, је ӧлӱм олордоҥ кача берер.
7 Аспан бӱдӱмиле јуу-согушка кадырылган аттарга тӱҥей болгон. Баштарында алтын ӧрӱмелдер ошкош немелер, чырайлары – кижиниҥ чырайындый.
8 Чачы ӱй кижиниҥ чачындый, тиштери арсландыйы ошкош.
9 Аспан темир куйактый куйакту болгон, канаттарыныҥ шуулты јуу јерине маҥтап бараткан кӧп аттарга јеккен јуучыл абралардыҥ табыжындый.
10 Ондо скорпиондордо ошкош куйруктар бар, куйруктарында чактырмалар. Куйруктарында улуска беш ай каршу јетирер јаҥ болгон.
11 Олордыҥ кааны алыс јердиҥ ангели болгон. Оныҥ ады еврейлеп Аваддон, гректеп Аполлион
[2] .
12 Баштапкы ачу-корон ӧдӧ берген. Бат, оныҥ кийнинеҥ база эки ачу-корон келип јат.
13 Алтынчы ангел амыргылаган: Кудайдыҥ алдында турган алтын тагылдыҥ тӧрт мӱӱзинеҥ чыккан ӱнди угуп ийгем.
14 Ӱн амыргылу алтынчы ангелге айткан:
– Улу Евфрат сууныҥ јанында кӱлилген тӧрт ангелдиҥ кӱлӱзин чеч.
15 Улустыҥ ӱчинчи ӱлӱзин ӧлтӱрерге бу кӱнге, ӧйгӧ, айга, јылга белетелген тӧрт ангелдиҥ кӱлӱзи чечилген.
16 Атту черӱниҥ тоозы тӱменниҥ эки тӱмени болгон. Оныҥ тоозын угуп ийгем.
17 Анайып, меге кӧрӱлте болуп, аттарды ла олорго минген улусты кӧрӱп ийгем. Олордыҥ куйагыныҥ ӧҥи кызыл-от, кара-кӧк лӧ кӱкӱрдий. Аттардыҥ баштары – арсландардыҥ баштарындый, оосторынаҥ от, ыш ла кӱкӱр чыгып турган.
18 Бу ӱчӱдеҥ, – оосторынаҥ чыгып турган оттоҥ, ыштаҥ ла кӱкӱрдеҥ – улустыҥ ӱчинчи ӱлӱзи кырылган.
19 Аттардыҥ кӱчи оосторында ла куйруктарында болгон. Куйруктары – јыландарга тӱҥей, олор баштарлу болгон, оныла каршу эдип тургандар.
20 Бу кату-јоболло ӧлтӱртпеген арткан улус санаазын кубултпай, колдорыла эткенинеҥ јана тӱшпеген. Олор шилемирлерге бажырарын, кӧрӱп те, угуп та, базып та болбос алтын, мӧҥӱн, јес, таш, агаш чалуларга бажырарын токтотпогон.
21 Олор ӧлтӱрип, тармалап, балыр кылынып, уурданып эткен кинчектерин алынбаган.
10
Тӱрбектӱ ангел
1 Теҥеридеҥ тӱжӱп јаткан, булутла оролгон ӧскӧ кӱчтӱ ангелди кӧрӱп ийгем. Бажыныҥ ӱстинде солоҥы болгон, чырайы кӱндий, буттары от баканадый.
2 Колында ачык тӱрбек тудунып алган. Оҥ будыла талайга, сол будыла јерге базып,
3 арслан ыркыранганы чылап, тыҥ ӱнденип кыйгырган. Ол кыйгырарда, јети кӱкӱрт бойлорыныҥ ӱндериле ӱнденип ийген.
4 Јети кӱкӱрт ӱнденерде, бичиирге санангам, је теҥеридеҥ меге айткан ӱнди угуп ийгем:
– Јети кӱкӱрттиҥ айтканын таҥмалап кой, оны бичибе.
5 Талайда ла јерде турганын мен кӧргӧн ангел колын теҥери ӧрӧ кӧдӱрген.
6 Ӧй база болбос деп, ол теҥерини ле ондо барын, јерди ле ондо барын, талайды ла ондо барын јайаган ӱргӱлји чакка Јӱреечиле чертенген.
7 Је јетинчи ангел амыргылаар кӱндерде, Ол Бойыныҥ кулдарына – јарлыкчыларына, јарлаганыла, Кудайдыҥ јажыды бӱдер.
8 Теҥеридеҥ мен угуп ийген ӱн меге ойто айда берген:
– Барып, талайда ла јерде турган ангелдиҥ колындагы ачык тӱрбекти ал.
9 Ангелге барып, тӱрбекти бер – дегем. Ангел меге айткан:
– Оны алып, ји. Кардыҥда ол ачу болор, је оозыҥда балдый тату болор.
10 Ангелдиҥ колынаҥ тӱрбекти алып, јип ийгем. Оозымда ол балдый тату болгон, јип ийеримде, кардымда ачу боло берген.
11 Ол меге айткан:
– Сен кӧп калыктарга, уктарга, тилдерге ле каандарга ойто судурлаар учурлу.
11
Эки керечи
1 Меге кемјийтен будакка тӱҥей тайак берилип, айдылган:
– Тур, Кудайдыҥ байзыҥын ла тагылды, ондо бажырып турган улусты кемји.
2 Байзыҥныҥ тыш кӱрентигин дезе тоодоҥ чыгарып, кемјибе, нениҥ учун дезе ол кара јаҥдуларга берилген: олор агару каланы тӧртӧн эки ай тепсеер.
3 Эки керечиме јаҥ берерим, олор кату тӱктеҥ эткен кийим кийип, Кудайдыҥ табын 1260 кӱн јарлаар.
4 Бу керечилер – јердиҥ Кайраканы алдында турган эки май-агаш ла эки јарыткыш.
5 Олорго кижи каршу јетирейин дезе, олордыҥ оосторынаҥ от чыгып, ӧштӱлерин јуда салар. Олорго кижи каршу јетирейин дезе, ол анайып ӧлтӱртер.
6 Кудайдыҥ табын јарлаган кӱндерде јерге јаҥмыр јаабазын деп, олордо теҥерини бӧктӧӧр јаҥ бар. Анайда ок, кӱӱни тутса, сууларды кан эдип кубултар, кандый ла тӱбекле јерге согулта эдер јаҥы бар.
7 Олор керелеп тӱгессе, алыс јердеҥ чыгып јаткан аҥ олорго удура јуулажып, олорды јеҥип, ӧлтӱрип койор.
8 Сӧӧктӧри Содом ло Египет деп тыннаҥ адалган улу каланыҥ оромында, Кайраканыс кере тартылган јерде јадар.
9 Калыктардаҥ, ӱйелердеҥ, тилдердеҥ ле уктардаҥ улус олордыҥ сӧӧктӧрин ӱч јарым кӱн кӧрӧр, сӧӧктӧрин сӧӧк салар јерге јуудырбас.
10 Јерде јуртаган улус бого сӱӱнип, јыргаар, бой-бойына сыйлар ийер, нениҥ учун дезе бу эки јарлыкчы јерде јуртаган улусты кыйнаган.
11 Је ӱч јарым кӱнниҥ бажында јарлыкчыларга Кудайдаҥ јӱрӱмниҥ тыны кирип, экилези бутка турган. Олорды кӧргӧн улуска улу коркыш болгон.
12 Эки јарлыкчы «Бери чыгыгар!» – деп, теҥеридеҥ айткан тыҥ ӱнди угуп ийгендер. Олор булутла теҥериге чыккандар, ӧштӱлери олорды кӧрӱп тургандар.
13 Ол ло тарый улу-јаан јерсилкиниш болгон, каланыҥ онынчы ӱлӱзи келип тӱшкен. Јерсилкиништеҥ јети муҥ кижи ӧлгӧн, арткан улус сӱрекей коркып, Теҥери Кудайына алкыжын јетирген.
14 Экинчи ачу-корон ӧдӧ берген. Бат, ӱчинчи ачу-корон јылгыр келип јат.
Јетинчи амыргы
15 Јетинчи ангел амыргылаган. Теҥериде мынайда айткан тыҥ ӱндер болгон:
– Телекейдиҥ Каандыгы Кайраканыстыҥ ла Оныҥ Христозыныҥ Каандыгы боло берди. Ол ӱргӱлји чакка башкарар!
16 Ширеелеринде Кудайдыҥ алдында отурган јирме тӧрт башчы кӧҥкӧрӧ јыгылып, Кудайга бажырып,
17 айткандар:
– Бойыҥныҥ улу кӱчиҥди алып, каан боло бергениҥ учун, Сеге, бар, болгон ло келип јаткан Кайраканга, кӱчтӱдеҥ кӱчтӱ Кудайга, баш болзын!
18 Калыктар чугулданган, Сениҥ де чугулыҥ келди. Ӧлгӧндӧрди јаргылаар, кулдарыҥды, јарлыкчыларыҥды, агаруларды, Сенеҥ айагандарды, кичӱлерди ле улуларды кайралдаар, јерди кырып тургандарды кырар ӧй келди.
19 Кудайдыҥ теҥеридеги байзыҥы ачылып, байзыҥныҥ ичинде Оныҥ кереезиниҥ ковчеги кӧрӱнип келген. Јалкындар јалтылдап, ӱндер угулып, кӱкӱрттер кӱркӱреп, јер силкинип, улу-јаан мӧндӱр тӱшкен.
12
Ӱй кижи ле јелбеген
1 Теҥериде улу билди кӧрӱнип келген – кӱн кийген ӱй кижи. Оныҥ бут алдында ай, бажында он эки јылдысту ӧрӱмел.
2 Ол барлу болгон, бала таап, оорудаҥ ла кыйыннаҥ кыйгырып турган.
3 Теҥериде ӧскӧ билди кӧрӱнип келген: бат, јети башту ла он мӱӱстӱ јаан от-кызыл јелбеген . Баштарында јети кӱрее.
4 Куйругы теҥеридеҥ јылдыстардыҥ ӱчинчи ӱлӱзин јалмай согуп, јерге таштаган. Бу јелбеген бала табар ӱй кижиниҥ алдына туруп алган, балазын тапса, јуда саларга.
5 Ӱй кижи ончо калыктарды темир тайакла кабырар эр киндиктӱ бала тапкан. Балазын оноҥ ала койып, Кудайга ла Оныҥ ширеезине апарып салгандар.
6 Ӱй кижи дезе ого Кудай белетеп койгон ээн јерге кача берген. Анда оны 1260 кӱнниҥ туркунына кичеейтен болгон.
7 Теҥериде јуу башталган: Михаил ле оныҥ ангелдери јелбегенге удура јуулашкан. Јелбеген ле оныҥ ангелдери олорго удура јуулашкан.
8 Је јелбеген баштагандар јеҥдирткен, олорго теҥериде јер табылбаган.
9Кӧрмӧс лӧ сатана деп адалаачы, бастыра телекейди мекелеечи јаан јелбеген, јебрен јылан, тӧмӧн ташталган. Ол јерге ташталган, ангелдери кожо ташталгандар.
10 Теҥериде айткан тыҥ ӱнди угуп ийгем:
– Эмди Кудайыстыҥ аргадажы, кӱчи ле каандыгы, Оныҥ Христозыныҥ јаҥы једип келди, нениҥ учун дезе карындаштарысты коптоочы, олорды Кудайыс алдында тӱни-тӱжи коптоочы ташталган.
11 Карындаштарыс оны Кураанныҥ каныла, бойыныҥ керезиниҥ сӧзиле јеҥгендер, бойлорыныҥ јӱрӱмин ӧлӧргӧ дӧ јетире сӱӱбегендер.
12 Оныҥ учун јыргагар, теҥерилер ле олордо јуртагандар! Јерге ле талайга ачу-корон! Слерге кӧрмӧс тӱшкен. Ол ӧйи ас болгонын билип, тыҥ атыйланып калган.
13 Јелбеген јерге таштатканын кӧрӧлӧ, эр киндиктӱ бала тапкан ӱй кижини истеп баштаган.
14 Ӱй кижиге ээн јерге бойыныҥ јерине учсын деп, јаан мӱркӱттиҥ эки канады берилген. Анда оны јыланныҥ ыраагында ӧйдиҥ, ӧйлӧрдиҥ ле јарым ӧйдиҥ туркунына кичеейтен болгон.
15 Суу агыза берзин деп, јылан бойыныҥ оозынаҥ ӱй кижиниҥ кийнинеҥ агын суу божодып ийген.
16 Је јер ӱй кижиге болужып, оозын ачып, јелбегенниҥ оозынаҥ чыккан сууны јудуп ийген.
17 Јелбеген ӱй кижиге чугулданып, оныҥ арткан ач-ӱрениле – Кудайдыҥ јакылталарын бӱдӱрип тургандарла, бойлорында Иисус Христостыҥ керези бар болгондорло јуулажарга барган.
13
Эки аҥ
1 Мен талайдыҥ кумагында тура бергем. Талайдаҥ чыгып јаткан он мӱӱстӱ ле јети башту аҥды кӧрӱп ийгем. Мӱӱстеринде – он кӱрее, баштарында – Кудайды јамандаган ат-јолдор бичилген.
2 Мен кӧрӱп ийген аҥ ирбиске тӱҥей болгон. Буттары – айуныйы, оозы – арсландыйы ошкош. Ого јелбеген бойыныҥ кӱчин, ширеезин ле улу јаҥ берген.
3 Аҥныҥ баштарыныҥ бирӱзи јаан шыркалудый болгонын кӧрӱп ийгем. Је бу јаан шырка јазылып калган. Јерде јуртаган ончо улус алаҥ кайкап, аҥныҥ кийнинеҥ барган. Аҥга јаҥ берген учун јелбегенге бажыргандар.
4 Аҥга да бажырып, айткандар:
– Кем аҥга теҥ, кем оныла тартыжар аргалу?
5 Улуркап, Кудайды јамандазын деп, аҥга оос берилген. Мыны тӧртӧн эки ай эдер јаҥ берилген.
6 Ол Кудайды јамандап айдарга, Оныҥ адын, Оныҥ јуртын, теҥериде јуртагандарды јамандаарга оозын ачкан.
7 Ого агаруларга удура јуулажып јеҥери берилген. Кандый ла ӱйени, калыкты, тилди ле укты башкарар јаҥ берилген.
8 Телекей јайалганнаҥ ала сойылган Кураандагы јӱрӱмниҥ тӱрбегинде аттары бичилбеген, јерде јуртаган ончо улус бу аҥга бажырар.
9 Кулакту кижи уксын!
10 Олјого апарып јатканы, бойы олјого барар. Кылышла ӧлтӱрип јатканы, бойы кылыштаҥ ӧлӧр. Мында агарулардыҥ чыдузы ла бӱдӱмјизи керек.
11 Јердеҥ чыгып келген ӧскӧ аҥды кӧрӱп ийгем. Ол кураанныҥ мӱӱзи ошкош эки мӱӱстӱ болгон, јелбеген чилеп эрмектенген.
12 Ол баштапкы аҥныҥ јаҥын оныҥ алдында бӱдӱрип, ончо јерди ле ондо јуртаган улусты јаан шырказы јазылган баштапкы аҥга бажыртат.
13 Улу билдилер эдип, улус кӧзинче теҥеридеҥ јерге от то тӱжӱртип јат.
14 Аҥныҥ алдында эдерге берилген кайкалдарла ол јерде јуртаган улусты тӧгӱндеп јат. Анайып, кылыштаҥ шыркалу, је тирӱ аҥныҥ сӱрин этсин деп, јерде јуртаган улуска айдып јат.
15 Аҥныҥ сӱри айдар аргалу болзын деп, аҥныҥ сӱрине бажырбаган ончо улус ӧлтӱртсин деп, ого аҥныҥ сӱрине тын кийдирер јаҥ берилген.
16 Ол ончозыныҥ, – кичӱлердиҥ ле улулардыҥ, байлардыҥ ла тӱреҥилердиҥ, јайымда јӱргендердиҥ ле кулдардыҥ – оҥ колдорына эмезе маҥдайларына таҥма тургустырып јат.
17 Анайып, таҥма, эмезе аҥныҥ ады, эмезе оныҥ адыныҥ тоозы бар кижидеҥ башка кем де садып та албас, садып та болбос.
18 Мында ойгорлык керектӱ. Санаа бары аҥныҥ тоозын алзын, бу – кижиниҥ тоозы. Оныҥ тоозы 666.
14
Јаҥы сарын
1 Кӧрзӧм, Сион кырда Кураан туру, Оныла кожо 144 муҥ кижи. Маҥдайларында Оныҥ Адазыныҥ ады-јолы бичилген.
2 Теҥеридеҥ кӧп суулардыҥ, јаан кӱкӱрттиҥ табыжындый ӱн угуп ийгем. База улус бойлорыныҥ јадагандарыла ойногондо чыгатан ӱндий ӱн угуп ийгем.
3 Олор ширеениҥ алдында, тӧрт тындуныҥ ла башчылардыҥ алдында јаҥы сарын сарнап јат. Јердеҥ садылып алган байагы 144 муҥ кижидеҥ башка, бу сарынды кем де ӱренип албаган.
4 Бойлорын ӱй улусла быјарсытпаган улус бу, нениҥ учун дезе олор ару бойлоры артып калгандар. Кураан кайдаар ла барганда, Оныҥ кийнинеҥ барып турган улус бу. Олор баштапкы кат-јиилектер чилеп, Кудайга ла Кураанга улустаҥ садылып алган.
5 Олордыҥ сӧстӧринеҥ тӧгӱн табылбаган. Кудайдыҥ ширеези алдында олордо јек јок.
Ӱч ангел
6 Теҥериде учуп бараткан ӧскӧ ангелди кӧрӱп ийгем. Јерде јуртаган улуска, кандый ла укка, ӱйеге, тилге ле калыкка јарлаарга, ол мӧҥкӱлик Јакшылыкту Јарлу болгон.
7 Ол тыҥ ӱнденип айткан:
– Кудайдаҥ айап, Ого мак јетиригер, нениҥ учун дезе Оныҥ јаргызыныҥ ӧйи једип келди. Теҥерини ле јерди, талайды ла суулардыҥ агындарын јайаган Јайаачыга бажырыгар.
8 Оныҥ кийнинеҥ экинчи ангел учуп, айткан:
– Келип тӱшти, келип тӱшти улу Вавилон ! Ол кычаныҥ ла балырдыҥ аракызыла ончо калыктарды сугарган.
9 Олордыҥ кийнинеҥ ӱчинчи ангел учуп, тыҥ ӱнденип айткан:
– Аҥга ла оныҥ сӱрине бажырып, маҥдайына эмезе колына таҥма алынып турган кижи
10 Кудайдыҥ атыйланыжыныҥ чейилбеген аракызынаҥ, Оныҥ чугулыныҥ айагында белетелген аракыдаҥ ичер. Ол агару ангелдер алдында ла Кураан алдында отло, кӱкӱрле кыйнадылар.
11 Кыйыныныҥ ыжы ӱргӱлји чакка кӧдӱрилер. Аҥга ла оныҥ сӱрине бажырып, оныҥ адыныҥ таҥмазын алынып турган улус тӱште де, тӱнде де амыр билбес.
12 Мында Кудайдыҥ јакылталарын чеберлеген ле Иисуска чындык агарулардыҥ чыдузы керек.
13 Теҥеридеҥ айткан ӱнди угуп ийгем:
– Мыны бичи: «Ӧлгӧндӧр, – Кайраканга бӱдӱп ӧлӱп јаткандар, – эмдидеҥ ары кежиктӱ. Эйе, – деп, Тын айдат, олор бойыныҥ ижинеҥ токынаар, олордыҥ керектери кийнинеҥ барып јат».
Јердиҥ ажын кескени
14 Кӧрзӧм, ак булут, булутта Кижи Уулына тӱҥейи отуры. Бажында алтын ӧрӱмел, колында курч серп.
15 Байзыҥнаҥ ӧскӧ ангел чыгып, булутта Отурганга тыҥ ӱнденип кыйгырган:
– Серпиҥди ийип, ашты кес, нениҥ учун дезе аш кезер ӧй једип келген, јерде аш быжып калган.
16 Булутта Отурганы серпин јерге чачкан, јердиҥ ажы кезилген.
17 Ӧскӧ ангел теҥеридеги байзыҥнаҥ чыгып келген, база курч серптӱ.
18 Отты башкарар ӧскӧ ангел тагылдаҥ чыгып келеле, курч серптӱге тыҥ ӱнденип кыйгырган:
– Курч серпиҥди ийип, јердеги виноградтыҥ сабактарын кес, нениҥ учун дезе кат-јиилектери быжып калган.
19 Ангел серпин јерге чачып, јердеги виноградты јууп, Кудайдыҥ чугулыныҥ улу-јаан сыскырузына таштаган.
20 Кат-јиилектер каланыҥ тыштындагы сыксыруда тепселген. Сыксырудаҥ кан чыгып, аттыҥ ӱйгенине де јетире кӧдӱрилип, 1600 стадияга
[3] јайылган.
15
1 Теҥериде улу ла кайкамчылу ӧскӧ билдини кӧрӱп ийгем – ол калганчы јети кату-јоболду јети ангел болгон. Бу кату-јоболдорло Кудайдыҥ чугулы туузылып јаткан.
2 Отло колынган шил талайдый немени кӧрӱп ийгем. Аҥды, оныҥ сӱрин ле ады-јолыныҥ тоозын јеҥген улус Кудайдыҥ јадагандарын тудунганча, шил талайда турулар.
3 Олор Кудайдыҥ Моисей кулыныҥ сарынын ла Кураанныҥ сарынын сарнап, айдыжып јадылар:
– Э-э, Кайракан , кӱчтӱдеҥ кӱчтӱ Кудай, эдип јӱрген керектериҥ улу ла кайкамчылу! Э-э, агару улустыҥ Кааны, јолдорыҥ чындык ла чын!
4 Кем Сенеҥ айабас, Кайракан, адыҥды кем алкабас? Јаҥыс Сен агару. Ончо калыктар келип, алдыҥа бажырар, нениҥ учун дезе чындык керектериҥ ачылган.
5 Мыныҥ кийнинде кӧрзӧм, теҥериде байзыҥныҥ ич јаны – керениҥ чадыры ачылган.
6 Байзыҥнаҥ јети кату-јоболду јети ангел чыгып келген. Олор ару ла јаркындалган кеден кийимдӱ болгон, кӧгӱстей алтын курлар курчалган.
7 Тӧрт тындуныҥ бирӱзи јети ангелге јети алтын айак берген. Бу айактар ӱргӱлји чакка јӱреечи Кудайдыҥ чугулыла толо болгон.
8Байзыҥ Кудайдыҥ магынаҥ ла кӱчинеҥ ышла толгон. Јети ангелдиҥ јети кату-јоболы божобогончо, байзыҥга кем де кирип болбогон.
16
Кудайдыҥ чугулы
1 Мыныҥ кийнинде байзыҥнаҥ јети ангелге айткан тыҥ ӱнди угуп ийгем:
– Барып, Кудайдыҥ чугулыныҥ јети айагын јерге урыгар.
2 Баштапкы ангел барып, айагын јерге урган. Аҥныҥ таҥмазы бар, оныҥ сӱрине бажырып јӱрген улустыҥ эди-канында јаман ла ириҥдӱ ӧҥзӱре шыркалар боло берген.
3 Экинчи ангел айагын талайга урган. Суу ӧлгӧн кижиниҥ каны ошкош кан боло берген, талайдагы ончо тындулар ӧлӱп калган.
4 Ӱчинчи ангел айагын сууларга ла агындарга урган. Олор кан боло берген.
5 Сууларды башкарар ангелдиҥ мынайда айтканын угуп ийгем:
– Сен, Кайракан , акту , Сен – Бары ла Болгоны, Сен Агару, нениҥ учун дезе мыны јаргылагаҥ.
6 Олор агарулардыҥ ла јарлыкчылардыҥ канын тӧккӧн учун, Сен олорго кан ичерге бергеҥ. Олор бого туруп јат.
7 Тагылдаҥ айткан ӧскӧ ӱнди угуп ийгем:
– Эйе, Кайракан, кӱчтӱдеҥ кӱчтӱ Кудай, јаргыларыҥ чын ла чындык!
8 Тӧртинчи ангел айагын кӱнге урган: кӱнге улусты отло ӧртӧдӧри берилген.
9 Улус коркышту изӱге ӧртӧткӧн. Олор бу кату-јоболдыҥ бажын билер Кудайдыҥ адын јамандап, Ого мак јетирбегендер ле баштанбагандар.
10 Бежинчи ангел айагын аҥныҥ ширеезине урган: аҥныҥ каандыгы караҥуй боло берген. Олор оору-сыстаҥ тилдерин тиштенип тургандар.
11 Оору-сызынаҥ ла шырказынаҥ улам Теҥери Кудайын јамандап, је эткен керектериниҥ кинчегин алынбагандар.
12 Алтынчы ангел айагын улу Евфрат сууга урган: кӱнчыгыштаҥ каандарга јол белен болзын деп, оныҥ суузы сооло берген.
13 Бакадый ӱч кара јелбисти кӧрӱп ийгем. Олор јелбегенниҥ оозынаҥ, аҥныҥ оозынаҥ ла тӧгӱн јарлыкчыныҥ оозынаҥ чыгып јаткандар.
14 Бу – билдилер эдеечи шилемирдиҥ јелбистери. Олор бастыра телекейдиҥ каандарына, олорды кӱчтӱдеҥ кӱчтӱ Кудайдыҥ улу кӱнинде јуу-согушка јуурга, барып јадылар.
15 – Бат, уурчы чылап сакыбас јанынаҥ келерим. Јылаҥаш баспайын, уйадымды кижи кӧрбӧзин деп, ойгу болуп, кийимин чеберлеген кижи кежиктӱ.
16 Олор каандарды еврейлеп Армагеддон деп јерге јууп алгандар.
17 Јетинчи ангел айагын кейге урган. Теҥериниҥ байзыҥындагы ширеедеҥ: «Бӱтти!» – деген тыҥ ӱн угулган.
18 Јалкындар јалтылдап, кӱкӱрттер кӱркӱреп, ӱндер угулып, улу-јаан јерсилкиниш болгон. Андый тыҥ, андый улу-јаан јерсилкиниш кижи јерде табылганынаҥ бери болбогон.
19 Улу кала ӱч башка јарылган, калыктардыҥ калалары келип тӱшкен.
Кудай улу Вавилонды эске алып, ого Бойыныҥ чугулыныҥ атыйланыжыныҥ аракылу айагынаҥ ичерге берген.
20 Кандый ла ортолык кача берген, кырлар јоголып калган.
21 Талант кемдӱ
[4] јаан мӧндӱр теҥеридеҥ улуска тӱшкен. Мӧндӱрдеҥ болгон кату-јобол учун улус Кудайды јамандаган, нениҥ учун дезе бу коркышту кату-јобол болгон.
17
Аҥга минген ӱй кижи
1 Јети айакту јети ангелдиҥ бирӱзи келип, меге айткан:
– Бери кел, кӧп сууларда отурган улу балыр ӱй кижини јаргылаганын кӧргӱзейин.
2 Оныла кожо јердеги каандар балыр кылынган, оныҥ балырыныҥ аракызынаҥ јерде јуртаган улус эзирген.
3Ангел мени ээн јерге Тында апарган. Кызыл аҥга минген ӱй кижини кӧрӱп ийгем. Бу аҥ бастыра бойы Кудайды јамандаган ат-јолдорло бичилген. Ол јети башту ла он мӱӱстӱ болгон.
4 Ӱй кижи кызыл ла кубакай-кызыл кийимдӱ болгон, алтынла, баалу-чуулу таштарла, эрјинеле кееркедилген. Колында алтын айак тудунып алган. Айак јескинчиле, балырыныҥ быјарыла толо болгон.
5 Ӱй кижиниҥ маҥдайында јажытту ат бичилген: «Улу Вавилон , балыр ӱй улустыҥ ла јердеги быјардыҥ энези».
6 Ӱй кижи агарулардыҥ канынаҥ ла Иисустыҥ керечилериниҥ канынаҥ эзирик болгонын кӧрӱп ийгем. Оны кӧрӧлӧ, сӱрекей кайкагам.
7 Ангел меге айткан:
– Не кайкап туруҥ? Сеге бу ӱй кижиниҥ ле оны алып јӱрген јети башту, он мӱӱстӱ аҥныҥ јажыдын айдып берейин.
8 Сен кӧргӧн аҥ – болгон, эмди – јок. Ол алыс јердеҥ чыгып, бойыныҥ ӧлӱмине барар. Телекейдиҥ бӱткенинеҥ ала јӱрӱмниҥ тӱрбегинде ады-јолдоры бичилбеген, јерде јуртаган улус аҥды кӧрӱп, кайкажар, нениҥ учун дезе ол болгон, эмди јок, је ойто келер.
9 Мында ойгор санаа керек. Јети баш – ол ӱй кижи отурган јети тӧҥ,
10 база јети каан. Бежӱзи ӧлгӧн, бирӱзи эзен, бирӱзи – келгелек. Келзе, мында узак артпас.
11 Болгон ло эмди јок аҥ – ол сегизинчи, јетӱниҥ тоозынаҥ. Ол бойыныҥ ӧлӱмине барат.
12 Сен кӧргӧн он мӱӱс – ол каандыкты алгалак он каан, је олор каандар чылап, аҥла кожо јаҥды бир саатка алар.
13 Олордыҥ санаазы јаҥыс, бойлорыныҥ кӱчин ле јаҥын аҥга берер.
14 Олор Кураанга удура јуулажар, је Кураан олорды јеҥер, нениҥ учун дезе Ол – кайракандардыҥ Кайраканы, каандардыҥ Кааны. Оныла кожо јӱргендер айттырылган, талдалган ла чындык улус болуп јадылар.
15 База ангел меге айткан:
– Сен сууларды кӧрдиҥ, олордо балыр ӱй кижи отуры, ол суулар – калык ла јондор, элдер ле тилдер.
16 Сен кӧргӧн он мӱӱс ле аҥ бойы балыр ӱй кижини јаман кӧрӧр, тӱредер, јылаҥаштаар, эди-канын јиир, отко ӧртӧп койор.
17 Олордыҥ јӱрегине Кудай Бойыныҥ табын бӱдӱрер кӱӱн салган. Олор Кудайдыҥ сӧзи бӱтпегенче, ончо јаҥды аҥга берер учурлу болгон.
18 Сен кӧргӧн ӱй кижи дезе јердеги каандарды бийлеген улу кала.
18
Вавилонныҥ келип тӱшкени
1 Мыныҥ кийнинде теҥеридеҥ тӱжӱп јаткан ӧскӧ ангелди кӧрӱп ийгем. Ондо улу јаҥ бар болгон. Оныҥ магынаҥ јер јарый берген.
2 Ол тыҥ ӱнденип кыйгырып, айткан:
– Келип тӱшти, келип тӱшти улу Вавилон , ол – улу балыр ӱй кижи! Ол шилемирлердиҥ јурты, кандый ла кара јелбистиҥ шибееленер јери, кандый ла быјар, јескинчилӱ куштыҥ шибееленер јери боло берген.
3 Ончо калыктар оныҥ кычазыныҥ ла балырыныҥ аракызынаҥ ичкен, јердеги каандар оныла кожо балыр кылынып јӱрген, јердеги којойымдар оныҥ улуркагынаҥ байыган.
4 Теҥеридеҥ айткан ӧскӧ ӱнди угуп ийгем:
– Бу каладаҥ чык, калыгым, оныла кожо кинчек этпеске, оныҥ кату-јоболын албаска,
5 нениҥ учун дезе оныҥ кинчектери теҥериге јетти, јаман керектерин Кудай эске алды.
6 Слерге ол канайда берген, ого анайда ла јандыра беригер, эткен керектери аайынча эки катап кӧп јандырыгар. Слерге берген айагына ого ичерге эки катап кӧп урыгар.
7 Бойын канча кире макка чыгарган ла сайраган, ого анча ла кире кыйын-шыра ла ачу-корон јандыра беригер, нениҥ учун дезе ол бойыныҥ јӱрегинде айдат: «Абакай-каан чылап отурып јадым. Мен тул эмезим, ачу-корон кӧрбӧзим».
8 Мыныҥ учун бир кӱн ого кату-јобол, ӧлӱм, сыгыт ла торо келер, ол отло ӧртӧлӧр, нениҥ учун дезе оны јаргылаачы Кудай Кайракан – кӱчтӱ.
9 Оныҥ кӱйӱп, ышталып јатканын кӧрӧлӧ, оныла кожо балыр кылынган, байлыгыла јӱрген јердеги каандар оны эске алып, ыйлажып-сыктажар.
10 Кыйын-шыразынаҥ коркып, ыраагында туруп, айдыжар: «Ачу-корон, ачу-корон сеге, улу кала, бек кала Вавилон! Сениҥ јаргыҥ бир ӧйдӧ келди!»
11 Јердеги којойымдар оны эске алып, ыйлажып-сыктажар, нениҥ учун дезе олордоҥ кем де неме садып албас:
12 алтын ла мӧҥӱн эдимдерди, баалу-чуулу таштарды, эрјинени, кӱделини, кызыл бӧсти, торконы, кӧс кылбыгар бӧстӧрди, јараш јытту јӱзӱн-јӱӱр агаштарды, јоонныҥ сӧӧгинеҥ ле эҥ баалу агаштаҥ эткен јӱзӱн-базын эдимдерди, кӱлерди, темирди, ак-ташты,
13 јараш јытту ӧзӱмди, фимиамды, мирраны, ладанды, аракыны, майды, кулурды, буудайды, малды, койлорды, јылкыларды, јуучыл абраларды, улустыҥ эди-канын ла јулазын.
14 Бойыҥ кӱӱнзеген кат-јиилектер сенде јоголып калган. Ончо байлыктарыҥ ла јаркыныҥ сени таштап барган, – оны таап болбозыҥ.
15 Мыныҥ ончозыла садыжып байыган којойымдар оныҥ кыйын-шыразынаҥ коркып, ыраагында тургулаар, ыйлап, сыктап,
16 айдыжар: «Ачу-корон, ачу-корон сеге, улу кала, кӱдели, кызыл ла кубакай-кызыл кийим кийген, алтынла, баалу-чуулу таштарла, эрјинеле кееркедилген кала,
17 нениҥ учун дезе ондый байлык бир ле ӧйдӧ јоголып калган!»
Ончо керепчилер, ончо керепле јӱзеечилер, ончо талайчылар, талайда иштеген ончо улус ыраагында туруп,
18 оныҥ кӱйӱп, ышталып јатканын кӧрӱп, кыйгырыжа бергендер:
– Кандый кала бу улу калага тӱҥей!
19 Олор баштарына кубал сееп, онтоп-калактап, ыйлап-сыктап, айдыжып тургандар:
– Ачу-корон, ачу-корон сеге, улу кала! Талайда керептерлӱ ончо улус оныҥ эрјинелериле байыган, је ол бир ле ӧйдӧ ээнзиреп калган.
20 Бого сӱӱнигер, теҥери, агарулар , апостолдор ло јарлыкчылар, нениҥ учун дезе Кудай оны слердиҥ јаргыгарла јаргылаган.
21 Бир кӱчтӱ ангел теерменниҥ јаан тажындый ташты алып, талайга таштап, айткан:
– Мынайып ла улу Вавилон кала ташталар, оны кем де таап болбос.
22 Јадагандаган, сарнаган, шоорлогон, сыбыскылаган улустыҥ ӱни сенде база угулбас; кандый бир немеле узанган ус сенде база болбос, теерменниҥ тажыныҥ табыжы сенде база угулбас;
23 јарыткыштыҥ јарыгы сенде база јарытпас; колтуныҥ ла сыргалјыныҥ ӱни сенде база угулбас, нениҥ учун дезе којойымдарыҥ улус ортодо јерде улулар болгон, илби-тармаҥла ончо калыктар астырылган.
24 Ондо јарлыкчылардыҥ, агарулардыҥ ла јерде ӧлтӱрткен ончо улустыҥ каны табылган.
19
Теҥеридеги сӱӱнчи
1 Мыныҥ кийнинде теҥериде кӧп тӱмен улустыҥ ӱни ошкош тыҥ ӱнди угуп ийгем:
– Аллилуия ! Аргадаш, мак ла кӱч – Кудайыстыйы,
2 нениҥ учун дезе Оныҥ јаргылары чын ла чындык. Ол јерди бойыныҥ балырыла быјарсыткан улу балыр ӱй кижини јаргылаган, Бойыныҥ кулдарыныҥ каны учун ӧч алган.
3 Олор такып айткандар:
– Аллилуия! Оныҥ ыжы ӱргӱлји чакка кӧдӱрилет.
4 Јирме тӧрт башчы ла тӧрт тынду кӧҥкӧрӧ тӱжӱп, ширееде отурган Кудайга бажырып,
– Аминь ! Аллилуия! – дегендер.
5 Ширеедеҥ мынайда айткан ӱн чыккан:
– Кудайысты мактагар, Оныҥ ончо кулдары, Оноҥ айап јӱргендер, кичӱлер ле улулар!
6 Кӧп улустыҥ ӱниндий, кӧп суулардыҥ ла јаан кӱкӱрттиҥ табыжындый неме угуп ийгем, олор айдыжып тургандар:
– Аллилуия! Кайракан , кӱчтӱдеҥ кӱчтӱ Кудайыс, каанныҥ ширеезине отурды!
7 Сӱӱнип јыргайлы, Ого мак јетирели, нениҥ учун дезе Кураанныҥ тойы једип келген, Оныҥ сыргалјызы бойын белетеп алган.
8 Ого кеен, ару ла јарык кӱдели кийим кийерге берилген. Кеен кӱдели кийим агарулардыҥ чындык керектери болуп јат.
9Ангел меге айткан:
– Бичи: «Кураанныҥ ажын јиирине айттырылганы кежиктӱ».
Меге база айткан:
– Бу сӧстӧр – Кудайдыҥ чын сӧстӧри.
10 Мен ангелге бажырарга, оныҥ будыныҥ јанына кӧҥкӧрӧ тӱшкем. Је ол меге айткан:
– Јок, онойтпо. Мен сеге ле Иисустыҥ керези бар карындаштарыҥа андый ла кул. Кудайга бажыр! Иисустыҥ керези – судурлаштыҥ тыны.
Ак аттузы
11 Ачык теҥерини ле ак атка Мингенди кӧрӱп ийгем. Оны Чындык ла Чын деп адап јадылар, Ол чындык јаргылап ла јуулажып јат.
12 Оныҥ кӧстӧри – от јалбыжындый, бажында кӧп кӱреелер. Анда бичилген ат бар, Оныҥ Бойынаҥ башка, оны кем де билбес.
13 Ол канла шиҥилген кийим кийген. Оныҥ ады-јолы – Кудайдыҥ Сӧзи.
14 Оныҥ кийнинеҥ ак аттарлу, кеен, ак ла ару кӱдели кийимдӱ теҥериниҥ черӱлери барып јат.
15 Калыктарды јеҥерге, оозынаҥ курч кылыш чыгып јат. Ол калыктарды темир тайакла кабырат, кӱчтӱдеҥ кӱчтӱ Кудайдыҥ атыйланыжыныҥ ла чугулыныҥ сыксырузын Бойы тепсейт.
16 Кийиминде ле јалмажында ат бичилген: каандардыҥ Кааны, кайракандардыҥ Кайраканы.
17 Кӱнде турган бир ангелди кӧрӱп ийгем. Ол теҥериде учуп бараткан ончо куштарга тыҥ ӱнденип кыйгырган:
– Бери учыгар, Кудайдыҥ улу курсагын јиирге јуулыгар!
18 Слер каандардыҥ эдин, муҥ черӱ башчыларыныҥ эдин, кӱчтӱлердиҥ эдин, аттардыҥ ла олорго минген улустыҥ эдин, ончозыныҥ, – јайымда јӱргендердиҥ де, кулдардыҥ да, кичӱлердиҥ де, улулардыҥ да эдин јииригер.
19 Аҥды, јердеги каандарды ла олордыҥ черӱлерин кӧрӱп ийгем. Олор атка Мингенге, Оныҥ черӱлерине удура јуулажарга јуулгандар.
20 Аҥ олјого алылган, оныла кожо оныҥ алдына билдилер јайаган тӧгӱн јарлыкчы . Ол билдилер јайап, аҥныҥ таҥмазын алынган ла оныҥ сӱрине бажырган улусты аскырган. Олор экилези кӱкӱрле кӱйген отту кӧлгӧ тирӱге ташталган.
21 Арткандары атка Мингенниҥ оозынаҥ чыгаачы кылыштаҥ ӧлгӧн. Ончо куштар олордыҥ эдин јип тойгон.
20
Муҥ јыл
1 Теҥеридеҥ тӱжӱп јаткан ангелди кӧрӱп ийгем. Оныҥ колында алыс јердиҥ тӱлкӱӱри ле јаан кынјы болгон.
2 Ол кӧрмӧс лӧ сатана болгон јелбегенди – јебрен јыланды тудуп, муҥ јылга кынјылаган.
3 Алыс јерге таштап, бӧктӧйлӧ, чыгар јерин таҥмалаган. Оныҥ учун ол муҥ јыл туузылбайынча, калыктарды астырып болбос. Мыныҥ кийнинде ас ӧйгӧ јайымдалар.
4 Ширеелерди, олордо отурган, јаргылаарга тап берилген улусты кӧрӱп ийгем. База Иисусты керелегени учун, Кудайдыҥ сӧзи учун бажын кезе чаптырган улустыҥ јулаларын. Олор аҥга, оныҥ сӱрине де бажырбаган, маҥдайына ла колына таҥма албаган. Олор тынданып, Христосло кожо муҥ јыл башкарган.
5 Муҥ јыл туузылбаганча, ӧлгӧн улустыҥ артканы тынданбаган. Бу – баштапкы тирилиш.
6 Баштапкы тирилиште ӱлӱзи бары кежиктӱ ле агару. Олорды экинчи ӧлӱм бийлеп болбос, је олор Кудайдыҥ ла Христостыҥ абыстары болор, Оныла кожо муҥ јыл башкарар.
7 Муҥ јыл туузылза, сатана каруулдаҥ јайымдалар. Ол јердиҥ тӧрт булуҥында јуртаган калыктарды – Гог ло Магогты астырайын, олорды јуулажарга јууйын деп чыгар. Олордыҥ тоозы талайдыҥ кумагындый болор.
8 Олор јердиҥ телкемине чыгып, агарулардыҥ оду-турлузын ла Кудайдыҥ сӱӱген калазын курчап ийгендер.
9 Је теҥеридеги Кудайдаҥ от тӱжӱп, олорды јудуп койгон.
10 Олорды астырган кӧрмӧс дезе отту ла кӱкӱрлӱ кӧлгӧ ташталган. Аҥ ла тӧгӱн јарлыкчы анда ок болгондор. Олор ончозы тӱни-тӱжи ӱргӱлји чакка кыйналар.
Ӧлгӧн улусты јаргылаганы
11 Улу ак ширеени ле ондо Отурганды кӧрӱп ийгем. Оныҥ кӧрӱжинеҥ теҥери ле јер качкандар, олорго јер табылбаган.
12 Кудайдыҥ алдында турган ӧлгӧн улусты, кичӱлерди ле улуларды кӧрӱп ийгем. Тӱрбектер ачык болгон, ӧскӧ тӱрбек база ачык болгон – јӱрӱмниҥ тӱрбеги. Ӧлгӧн улус тӱрбектерде бичилгениле эткен керектериле јаргылаткан.
13 Талай бойындагы ӧлгӧн улусты берген, Ӧлӱм ле Таамы ӧлгӧн улузын бергендер. Кажызы ла эткен керектериле јаргылаткан.
14 Ӧлӱм ле Таамы отту кӧлгӧ ташталган. Бу – экинчи ӧлӱм.
15 Јӱрӱмниҥ тӱрбегинде бичилбегени, отту кӧлгӧ ташталган.
21
Јаҥы Иерусалим
1 Јаҥы теҥерини ле јаҥы јерди кӧрӱп ийгем. Башкы теҥери ле башкы јер кеде јӱре бергендер, талай да јок болгон.
2 Мен, Иоанн , теҥеридеги Кудайдаҥ тӱжӱп јаткан агару каланы, јаҥы Иерусалимди, кӧрӱп ийгем. Ол эш-нӧкӧрине болуп кееркединген сыргалјыдый белетелген.
3 Теҥеридеҥ айткан тыҥ ӱнди угуп ийгем:
– Бат, Кудайдыҥ чадыры улусла кожо, Ол олорло кожо јӱрер. Олор Оныҥ калыгы болор, Ол Бойы олордыҥ Кудайы болор.
4 Олордыҥ кӧзинеҥ ончо јашты арчыыр. Ӧлӱм де, ачу-корон до, сыгыт та, јобол до база болбос, нениҥ учун дезе башкызы јӱре берген.
5 Ширееде Отурганы айткан:
– Бат, ончозын јаҥы эдип јайап јадым!
Оноҥ айткан:
– Бичи, бу сӧстӧр чындык ла чын.
6 Оноҥ меге:
– Бӱтти! – деген. – Мен – Альфа ла Омега , Бажы ла Учы. Суузап турганга јӱрӱмниҥ суузынаҥ тегинге берерим.
7 Јеҥип турганы ончозын энчиленер. Мен ого Кудайы болорым, ол Меге уулым болор.
8 Коркынчактардыҥ, чындык эместердиҥ, быјарсыгандардыҥ, ӧлтӱреечилердиҥ, балыр кылынып јӱргендердиҥ, тармачылардыҥ, чалуга бажыраачылардыҥ ла ончо тӧгӱнчилердиҥ јери – отло, кӱкӱрле кӱйген кӧлдӧ. Бу – экинчи ӧлӱм.
9 Калганчы јети кату-јоболло толо јети айакту јети ангелдиҥ бирӱзи келип, меге айткан:
– Кел, сыргалјыны, Кураанныҥ эжин, кӧргӱзейин.
10 Ол мени Тынга алдыртып, јаан ла бийик кырга чыгарала, теҥеридеги Кудайдаҥ тӱжӱп јаткан улу каланы, агару Иерусалимди кӧргӱскен.
11 Ол Кудайдыҥ магыла јаркындалган. Оныҥ јаркыны сӱрекей баалу таштыҥ, кристаллдый ару яспис таштыҥ јаркынындый.
12 Ол јаан ла бийик стенелӱ, он эки каалгалу. Каалгаларда он эки ангел турат. Анда Израильдиҥ калыгыныҥ он эки угыныҥ ады-јолдоры бичилген.
13 Ӱч каалга кӱнчыгыштаҥ болгон, ӱчӱзи – тӱндӱктеҥ, ӱчӱзи – тӱштӱктеҥ, ӱчӱзи – кӱнбадыштаҥ.
14 Каланыҥ стенези он эки тӧстӱ. Олордо Кураанныҥ он эки апостолыныҥ ады-јолдоры бичилген.
15 Меге айтканы каланы, оныҥ каалгаларын ла стенезин кемјийтен алтын тайакту болгон.
16 Кала тӧрт булуҥду, оныҥ узуны тууразындый ок. Ол каланы тайакла кемјиирде, он эки муҥ стадия
[5] болгон. Узуны, тууразы ла бийиги тӱҥей.
17 Стенезин кемјиген. Кижиниҥ кемјӱзиле колдыҥ јӱс тӧртӧн тӧрт карызы
[6] болгон. Бу ангелдиҥ кемјӱзи.
18 Стене яспистеҥ тудулган, кала бойы – ару шилдий ару алтын.
19 Каланыҥ стенезиниҥ тӧстӧри јӱзӱн-јӱӱр баалу-чуулу таштарла кееледилген: баштапкы тӧс – яспис, экинчизи – сапфир, ӱчинчизи – халкидон, тӧртинчизи – смарагд,
20 бежинчизи – сардоникс, алтынчызы – сардолик, јетинчизи – хризолит, сегизинчизи – берилл, тогузынчызы – топаз, онынчызы – хризопраз, он биринчизи – гиацинт, он экинчизи – аметист.
21 Он эки каалга – он эки эрјине: кажы ла каалга бир эрјинедеҥ эдилген. Каланыҥ оромы – јалтыраган шилдий ару алтын.
22 Калада байзыҥ кӧрбӧгӧм, нениҥ учун дезе оныҥ байзыҥы – кӱчтӱдеҥ кӱчтӱ Кудай Кайракан ла Кураан.
23 Калага јарыдар кӱн де, ай да керек јок, оны Кудайдыҥ магы јарыткан, оныҥ јарыткыжы – Кураан.
24 Аргадалган калыктар оныҥ јарыгында базып јӱрер, јердеги каандар ого бойыныҥ магын ла кӱндӱӱзин экелер.
25 Каланыҥ каалгалары тӱште јабылбас, тӱн де ондо болбос.
26 Ого калыктардыҥ магын ла кӱндӱзин экелгилеер.
27 Ого бир де быјар неме, јескинчилӱ кылынып, тӧгӱнденип јӱрген бир де кижи кирбес, јӱк ле Кураандагы јӱрӱмниҥ тӱрбегинде бичилгени кирер.
22
Бат, удабастаҥ келерим!
1Ангел меге јӱрӱмниҥ ару суузыныҥ агынын кӧргӱскен. Ол кристаллдый ару болгон, Кудайдыҥ ла Кураанныҥ ширеезинеҥ агып чыккан.
2 Каланыҥ оромыныҥ орто тужында, сууныҥ ол јанында ла бу јанында јӱрӱмниҥ агажы ӧскӧн. Ол ай сайын, јылына он эки катап тӱжӱм берип турган. Оныҥ јалбрактары калыктарды эмдеерге берилген.
3 Калада каргышка калганы база болбос. Анда Кудайдыҥ ла Кураанныҥ ширеези болор, Оныҥ кулдары Ого бажырып јӱрер.
4 Олор Оныҥ Бойын кӧрӧр, олордыҥ маҥдайында Оныҥ ады бичилер.
5 Анда тӱн база болбос, олорго јарыткыш та, кӱнниҥ јарыгы да керек јок болор, нениҥ учун дезе олорго Кудай Кайракан јарыдар. Олор ӱргӱлји чакка башкарар.
6 Ангел меге айткан:
– Бу сӧстӧр чындык ла чын. Удабастаҥ не болотонын Бойыныҥ кулдарына кӧргӱзерге, агару јарлыкчылардыҥ тыныныҥ Кудай Кайраканы Бойыныҥ ангелин ийген.
7 Бат, удабастаҥ келерим! Бу тӱрбектиҥ судур сӧстӧрин чеберлеп јӱрген кижи кежиктӱ.
8 Мен, Иоанн , мыны уктым, кӧрдим. Мен угала, кӧрӧлӧ, меге мыны кӧргӱзип турган ангелге бажырарга, оныҥ бут алдына кӧҥкӧрӧ тӱшкем.
9 Је ол меге айткан:
– Јок, онойтпо. Мен сендий ле јарлыкчы карындаштарыҥдый, бу тӱрбектиҥ сӧстӧрин чеберлеп јӱрген улустый ок кул. Кудайга бажыр.
10 Меге база айткан:
– Бу тӱрбектиҥ судур сӧстӧрине таҥма баспа, нениҥ учун дезе ӧй јууктап келген.
11 Чын эмести эткени база да чын эмести эткей, быјары база да быјартынгай, актузы база да актуны эткей, агарузы база да агарулангай.
12 Бат, удабастаҥ келерим! Кайралымды кожо экелип, кажы ла кижиге эткен кереги аайынча берерим.
13 Мен – Альфа ла Омега , Баштапкызы ла Калганчызы, Бажы ла Учы.
14 Оныҥ јакылталарын бӱдӱрип јӱргендери – кежиктӱ. Олор јӱрӱмниҥ агажынаҥ алып јиир, калага каалгала кирер.
15 Тыштында артары – ийттер ле тармачылар, балыр јӱрӱмдӱлер ле ӧлтӱреечилер, чалуга бажыраачылар, тӧгӱнди сӱӱчи ле тӧгӱндеп турган кандый ла улус.
16 Мен, Иисус , Бойымныҥ ангелимди ийгем. Ол мыны слерге серкпелерде керелеер. Мен – Давидтиҥ тазылы ла калдыгы, јаркынду таҥ чолмон.
17 Тын ла Сыргалјы: «Кел!» – дейдилер. Угуп турганы: «Кел!» – дегей. Суузаганы келгей, кӱӱни бары јӱрӱмниҥ суузын тегинге алгай.
18 Бу тӱрбектиҥ судур сӧстӧрин угуп турган кажы ла кижиге керелеп турум: ол сӧстӧргӧ неме кошкон кижиге Кудай бу тӱрбекте бичилген кату-јоболды кожор.
19 Бу судур тӱрбектиҥ сӧстӧринеҥ нени алып барза, Кудай јӱрӱмниҥ бичигинеҥ, агару каладаҥ ла бу тӱрбекте бичилгенинеҥ оныҥ ӱлӱзин алып барар.
20 Мыны керелеечи айдат:
– Эйе, удабастаҥ келерим!
Аминь . Кел, Иисус Кайракан!
21 Иисус Христос Кайраканыстыҥ јакшылыгы ончогорло болгой. Аминь.
СӦЗЛИК
ААРОН – Моисейдиҥ агазы. Јаҥыс Аарон ло оныҥ калдыктары абыстап јӱрер, Израильдиҥ калыгы учун Кудайга тайылгалар эдер аргалу болгон.
АБЫС – Байзыҥдагы ишчи. Абыстыҥ тӧс молјузы Кудайга тайылга эдери болгон, анайда ок ол мӱргӱниҥ ӧскӧ дӧ молјуларын бӱдӱрген. Израильде Кудайдыҥ јакарганыла абыстар болуп јӱк Аарон угынаҥ таркаган улус иштегендер.
АВВА – арамейлеп Ада дегени. Анайып Иисусты ээчиде баштапкы христиандар Кудайга баштанатан. Мынызыла олор Кудайды сӱӱп тургандарын, Ого алкыш-быйанду ла Оноҥ камаанду болгондорын кӧргӱзетен.
АВЕЛЬ – Адам ла Еваныҥ уулы, Каинниҥ карындажы. Каинди кӧр.
АВРААМ – еврейлердиҥ ле бир кезик ӧскӧ калыктардыҥ улу адазы. Ӧрӧ турган Кудай Авраамла јӧптӧжӱ (кереес ) тургускан. Авраам Кудайга уккур, чындык болгон, Ого тыҥ бӱткен, оныҥ учун Авраамды «бӱдериниҥ адазы» дейдилер.
АГАРУ БИЧИК – Јаҥы Кереесте Эртеги Кереестиҥ чийимдери анайда адалган. Эртеги Кереести кӧр.
АГАРУ ТЫН – Кудайдыҥ Тыны. Јаҥы Кереестеҥ кычырганыста, Иисус Христоско бӱткен улус Агару Тын алынып јадылар.
АГАРУ ТЫНЛА ТОЛОРЫ – бӱдӱп турган кижи Кудайдыҥ Тыныла, Оныҥ кӱчиле толоры. Агару Тынла толгон кижи ажыра кӱч, ойгор, арга келип, Агару Тынныҥ керектери эдилет.
АГАРУЛАР, КУДАЙДЫҤ АГАРУ УЛУЗЫ – Кудайдыйы (Христостыйы) болгон, Кудайга бӱткени ажыра Оныла јуук колбулу боло берген улус.
АГАРЬ – Авраамныҥ абакайы Сарра -эште јӱрген кул. Сарра бала тапкалакта Агарь Авраамга уул таап берген, оны Измаил деп адагандар. Је Измаил Авраамга Кудай берер бала эмес болгон учун Измаилдиҥ калдыктары Авраамныҥ калдыктарына Кудай берер болгонды албаган.
АГРИППА (2-чи Агриппа) – 1-кы Ирод Агриппаныҥ уулы. Иродты кӧр. Ол Христос туулган соҥында бодоштыра 53-93 јылдарда Палестинаныҥ јарымыныҥ башчызы болгон.
АДА (Кудай јанынаҥ) – ИисусХристос Кудайды «Ада» деп адап, мынызыла Ада Кудайга тазыл-тамырыла, ӧзӧк-буурыла јуук болгонын ачыгынча кӧргӱзет. Иисус Христоско бӱдӱп турган кижи Кудайла колбулу болуп, Оны «Адам » деп адаар аргалу.
АДАМ – Кудай јайаган баштапкы кижи. Оноҥ Кудай Еваны јайаган. Адам ла оныҥ ӱйи Ева Кудайдыҥ јакарузын укпай, кинчек эткен баштапкы улус болгондор. Оноҥ ло бери улус кинчек эткенче.
Коринфтеги серкпеге 1-кы самарада ИисусХристос «калганчы Адам» деп адалган. Баштапкы Адам ончо улустыҥ улу адазы болуп, кажы ла кижиге эт-кандуга јӱрӱм берет. Иисус Христос, экинчи Адам, Ого бӱдӱп турган ончо улуска тыннаҥ јӱрӱм берет.
АКТААРЫ – грек сӧстиҥ чике учуры: бурулу эмес деп јарлаары . Оныҥ Јаҥы Кереесте салылган учуры: Ӧрӧ турган Кудай кижиниҥ кинчектерин таштап, оны бурулу эмес деп јарлап, Бойыныҥ алдында акту деп бодойт. Кудай кижини јаҥыс ла Иисус Христоско оныҥ бӱткени ажыра актайт. Кудайга беринерин, акту болорын кӧр.
АКТАЛАП КОЙГОН КИЖИ – кара јаҥдулар анайда кулдарла, государствоныҥ кандый-бир ижинде туружатан улусла, анайда ок гаремдерде иштейтен улусла эдетен. Акталайтан чӱм-јаҥ еврейлерде јок болгон, нениҥ учун дезе мыны Кудай јаратпай турган.
АКТУ. АКТУ БОЛОРЫ (гректеп дикайосуне) – 1. Кудай јанынаҥ учуры: Кудай јаантайын чынла, чындыкла башкарынат. 2. Кижи јанынаҥ: кижи Кудайла чын колбуда јӱрӱп јат.
«Акту, акту болоры, актаары » ла «чындык» деген сӧстӧрдиҥ тазылы грек тилде андый ок. Актаарын кӧр.
АЛБАНЧЫ – римдер еврейлерди јуулап алала, олорды албан-кӱчле башкаргандар. Иисустыҥ ӧйинде албанчылар римдерге иштегендер. Олор еврейлер болгондор, је римдерге болужып, еврейлерди римдердиҥ черӱзине калан тӧлӧттирген. Оныҥ учун еврейлер калан јуучыларды јаман кӧрӧтӧн. Бого ӱзеери калан јуучылар акчаныҥ јарымын мензинерге, тӧлӧйтӧнинеҥ кӧп акча некейтен.
АЛКЫШ ЈЕТИРЕРИ. АЛКЫШ СУРААРЫ – Јаҥы Кереесте мындый учурлу: 1. Кудай кандый-бир кижиге быйан, кандый да јакшыны эдери. 2. Кандый-бир кижиге быйан эмезе ӧскӧ кижиге кандый да јакшыны этсин деп, Кудайдаҥ сураары.
АЛЛИЛУИЯ – иудейлер Кудайды алкайын дегенде, «Аллилуия» деп кыйгырыжатан. Бу еврей сӧс «Кайраканды мактагар» дегени.
АЛЬФА ЛА ОМЕГА – Альфа грек тилдиҥ алфавидиниҥ баштапкы таныгы болуп јат. Оныҥ учун, ИисусКайракан – ол Альфа деп бичилгени, Ол баштапкы, ончозыныҥ бажы дегени. Иисус база Омега деп адалган, бу грек алфавиттеги калганчы танык. Иисус ончозыныҥ бажы чылап, Ол анайда ок ончозыныҥ учы; ончозы Оныҥ Бойында тӱгенип јат.
АМИНЬ – еврейлеп чынынаҥ, андый ла болзын .
АНГЕЛ – Кудайга јалчы, Оныҥ элчизи болуп, Оныҥ јакарганыла улуска болужып јӱрген амыйтан.
АНТИХРИСТ – бу сӧс антихристос деп грек сӧстӧҥ табылган. Анти деп кожулта сӧскӧ јаҥыс та «ӧштӱ, удурлажаачы» деп эмес, је база «баштапкы болорго јӱткӱӱчи» деп учур берет.
АПОСТОЛ (гректеп апостолос) – «ийилген кижи» деп учурлу. Бу сӧстиҥ Евангелиеде салылган учуры – Кудай талдап алган ла ийген элчи. Ого Иисус Христостоҥ јаҥ берилген. Баштапкы апостолдор – Иисустыҥ он эки ӱренчиги.
АРАМЕЙ ТИЛ – јебрен еврей ле араб тилдерле тазылы јаҥыс тил. Иисус Христостыҥ јӱрӱминиҥ ӧйинде иудейлер кӧп сабазында арамей тилле эрмектежетен.
АРГАДААЧЫ – Кудай ончо калыктардыҥ Аргадаачызы эдип Иисус Христосты талдап алган. Иисус Христос улусты кинчектиҥ кулданыжынаҥ, кинчек учун бурулаштаҥ ла кезедӱдеҥ – мӧҥкӱ ӧлӱмнеҥ аргадайт.
АТ, АТ-ЈОЛ (адында, Оныҥ адында, адынаҥ ла о. а.) – бу сӧс кижи ле Кудай јанынаҥ тузаланылып, олордыҥ учурын ачат. Иисустыҥ ӱренчиктери «Иисустыҥ адына болуп», «Иисустыҥ адыла» деп айдып, оору улусты јаскылап турарда, Иисустыҥ кӱчи иштеп, олорды јаскан.
АЧЫБАГАН КАЛАШ ЈИЙТЕН БАЙРАМ – бу байрам Пасха ӧткӧли, јети кӱнниҥ туркунына байрамдалатан. Ол кӱндерде еврейлер ачыткы јок калаш јийдилер. Анайып, олор Египеттеҥ еврейлер канайда ырбаганын эске алынадылар. Олор сӱрекей бачымдап барган учун ачыткыны тестеге кожор ло калашты быжырардаҥ озо тесте кӧдӱрилерин сакыыр ӧй олордо јок болгон.
БАЙЗЫҤ – тайылга эдетен ле Кудайга бажыратан тура. Ол Кудайдыҥ Бойы айдып берген ӱлекерле тудулган. Байзыҥныҥ кӱрентигинде турган тура эки кыпка бӧлӱлген: агару кыпка ла агарудаҥ агару кыпка. Агарудаҥ агару кыпка аҥылу мӱргӱ ӧткӱрерге јылына бир катап јӱк улу абыс кирер аргалу болгон. Бу кып агару кыптаҥ јаан кӧжӧгӧлӧ бӧлӱлген. Иисус Христостыҥ озолондыра айтканыла, Христостыҥ туулганынаҥ ала I чакта римдер Байзыҥды бӱткӱлинче јемирип койгондор.
БАЙКАН ТУРГУЗАТАН ДЕП БАЙРАМ – бу байрамда еврейлер тӱжӱм јуунадылып калганына сӱӱнетен. Олор байкандар эдип, олордо бир неделениҥ туркунына јадатан. Анайып, олор Кудай берер болгон ороонго келгенче тӧртӧн јылдыҥ туркунына куба чӧлдӧ јӱрӱп, байкандарда јаткан ада-ӧбӧкӧлӧрин эске алынатан.
БЕЖЕНИНЧИ КӰН ДЕЙТЕН БАЙРАМ – бу байрамды еврейлер Пасха башталганынаҥ ала бежен кӱнниҥ бажында байрамдайтан. Ол ӧйдӧ анайда ок буудайдыҥ тӱжӱмин јуунадары байрамдалатан. Беженинчи кӱнде Христостыҥ бир кезик ӱренчиктерине ле Оныҥ јолыла барган улуска Агару Тын тӱшкен.
БИЛДИ – кандый-бир немениҥ чынын кӧргӱскен Кудайдыҥ кайкамчылу темдеги. Кудай ИисусХристос ажыра кӧп билдилер јайаган.
БӰДӰП ТУРГАН УЛУС – Ӧрӧ турган Кудайга бӱдӱп, ИисусХристос ажыра аргадаш алып, кинчектери ташталган улус.
ВААЛ – кара јаҥдулардыҥ кудайлыгыныҥ ады. Јебрен ӧйлӧрдӧ эмди Израиль деп адалып турган ороондо Ваалга бажырган улус јуртаган. Израильдиҥ улузы бери келерде, кезикте Кудайга эмес, Ваалга бажыратан. Мынаҥ улам Кудай олорго тыҥ чугулданатан.
ВАВИЛОН – Эртеги Кереестиҥ ӧйлӧринде Вавилон империя Израильдиҥ калыгыныҥ калју ӧштӱзи болгон. Јаҥы Кереесте «Вавилон» деп сӧслӧ бултаарта кӧрмӧстиҥ каандыгы керегинде айдылат.
ВАЛААМ – Эртеги Кереестиҥ ӧйлӧринде јуртаган кара јаҥдујарлыкчы . Ол ӧйдӧ моавтардыҥ кааны болгон Валак Валаамды алдырып, Израильдиҥ улузын каргазын деген, је Валаам мыныҥ ордына Кудайдыҥ јакарганыла бу калыкты алкаган. Јаҥы Кереесте ол кинчектӱ јаман сӱр-кебер болуп јат.
ВАРАК – јебренде Израильдиҥ калыгыныҥ башкараачыларыныҥ бирӱзи. Ол јуу-согуштарда олорды башкарып, ӧштӱлерди јеҥетен.
ВЕЕЛЬЗЕВУЛ – кӧрмӧстиҥ ады. Ого Израильдиҥ калыгыла коштой јуртаган ӧскӧ уктар бажырган.
ВЕНИАМИН – Иаковтыҥ (Израильдиҥ) он эки уулыныҥ эҥ кичӱзи. Ол еврейлердиҥ он эки угыныҥ ада-ӧбӧкӧлӧриниҥ бирӱзи болуп јат.
ГЕЕННА (еврейлеп Ге-Хинном, эмезе Хинном ӧзӧги дегени) – Иерусалимниҥ стенелери алдындагы јуука јер, сӱре-чӧптиҥ ле кандый ла быјардыҥ чогунтызы. Олорды јоголторго туркаары от кӱйдӱретен. Јаҥы Кереесте таамыны бултаарта айтканы.
ГЕРМЕС – јебрен Грецияда улус бажырган кудайлыктардыҥ бирӱзиниҥ ады. Ол кудайлардыҥ элчизи болгон.
ГИДЕОН – Израиль калыгында каан јок тужында оныҥ башкараачыларыныҥ бирӱзи болгон. Гидеон Кудайга тыҥ бӱдӱп, Оныҥ башкарганыла јӱрерге мӱргийтен. Бойыныҥ јуучылдарын јуу-согушка баштап апарганда, керек дезе черӱзиниҥ тоозы ас та болзо, ол ӧштӱни јеҥетен, нениҥ учун дезе ого Кудай болушкан.
ГОМОРРА – Јӱрӱм јок талайдыҥ јуугындагы ӧзӧктӧ турган эки кала «Содом » ло «Гоморра» деп атту болгон. Бу калаларда јуртаган улустыҥ кинчектери учун Кудай отту ла кӱкӱрлӱ јаҥмыр јаадырып, олордыҥ экилезин јоголтып койгон.
ГОРЧИЦА – ӧзӱм, оныҥ ӱрени оп-оок, је ӧзӱп бӱткен тужында јаан ӧзӱм боло берет.
ГРЕК ТИЛ – Ак теҥисти кӱнчыгыш јараттай јаткан ороондордо Иисус Христостыҥ јӱрӱминиҥ ӧйинде улус эрмектешкен тӧс тил. Јаҥы Кереес грек тилле бичилген.
ДАВИД – Израильдиҥ экинчи кааны. Давид Израильди улу ороон, Иерусалимди дезе оныҥ тӧс калазы эткен. Ол анайда ок билгир јуучыл ла улу ӱлгерчи болгон, Кудайды мактаган кӧп јаҥарлар чӱмдегениле јарлу. Псалтырь деп бичиктиҥ кӧп јарымы оныҥ јаҥарларынаҥ туруп јат.
ДИАКОН – сӧс сӧслӧ «јалчы, болушчы», серкпениҥ ишчизи.
ДИНАРИЙ – озодо Римниҥ башкартузында јӱрген ороондордо тузаланылган мӧҥӱн акча. Анайда ок бу акча база Израильде Иисустыҥ ӧйинде тузаланылган. Динарий кырада иштеген ишчиниҥ кӱндӱк ишјалы болгон.
ЈААНЫ – Јаҥы Кереесте јааны деп сӧс ӱч башка бӧлӱк улусты темдектейт: 1. Евангелиелерде еврейлердиҥ мӱргӱӱлиниҥ башкараачылары. 2. Иште (11-21) ле самараларда јербойыныҥ серкпезиниҥ башкараачызына кӧстӧлгӧн улуска баштанганы. 3. Ачылтада (4-5) јирме тӧрт башчы теҥеридеги Кудайга бажырат.
ЈАЙЫМДАЛАРЫ – грек тилдеҥ оныҥ учуры: тӧлӱ тӧлӧлгӧн соҥында кандый-бир јаманнаҥ јайымдаары. Јаҥы Кереесле болзо, кижини кинчектиҥ олјозынаҥ јайымдаарга тӧлӧлгӧн баа – Иисус Христостыҥ тайылгалу ӧлӱми.
ЈАЙЫМДАЛГАННЫҤ БАЙРАМЫ (гректеп пасха) – Израиль калыгыныҥ байрамы. Кудайдыҥ јакарганыла олор Египеттиҥ кулданыжынаҥ јайымдалганын байрамдап јадылар.
ЈАҤЫ КЕРЕЕС – бичиктердиҥ јуунтызы, ого тӧрт Евангелие , апостолдордыҥ Ижи, самаралар ла Ачылта кирген. Јаҥы Кереесте Кудайдыҥ мындый берген сӧзи салылган: улус Иисус Христоско бӱтсе, Ол олорды акту улус чылап јуудып алар, нениҥ учун дезе Иисус Бойыныҥ ӧлӱмиле улустыҥ ончо кинчектери учун кезедӱ учун тӧлӧп берген.
ЈАҤЫРАР ДЕГЕН БАЙРАМ – ол кӱн еврейлер бистиҥ эрадаҥ озо II чакта Иуда Маккавей канайда Байзыҥды арутаганын эске алгылайт. Ӧштӱлер Байзыҥга кирип, оны быјарсыдып койгон болгон. Еврейлер бу байрамды анайда ок Ханнука, эмезе јарыткыштар байрамы деп адап јадылар.
ЈАРЛЫКЧЫ – Кудай берип турган јетирӱлерди айдаачы кижи. Ол Кудайдыҥ јакарганыла калыкка айдат. Эртеги Кереестиҥ ӧйлӧринде Кудай кӧп јарлыкчылар ийген. Олор ажыра Кудай келер ӧйдӧ не болорын ачкан. Јарлыкчылар улайын самаралар бичийтен. Кӧп судурлаштар Исаия , Иеремия , Иезекииль, Даниил, Осия ла ӧскӧ дӧ јарлыкчылардыҥ бичиктеринде бичилген. ИисусХристос туулганынаҥ кӧп јылдар озо олор Оныҥ келерин судурлап айткандар. Јаҥы Кереесте Агару Тыннаҥ кӧдӱриҥи алып айдып турган улусты база јарлыкчылар деп адап јадылар. Олор Кудай кӧнӱ ачкан јетирӱлерди айдадылар. Судур бичиктер Моисейдиҥ бичиктериле (Моисейдиҥ Јасагыла) кожо Чийим, Агару Чийим деп адалат.
ЈАСАК (Моисейдиҥ јасагы) – Израильдиҥ калыгына Кудай берген јасак. «Јасак» деп Моисей ажыра берилген он јакылтаны, эмезе Эртеги Кереестиҥ баштапкы беш бичигин (Беш бичик) айдып јадылар. Јасак – ол ээжилердиҥ ле јакылталардыҥ јуунтызы, бойыныҥ калыгы јанынаҥ Кудайдыҥ ээжилерин, анайда ок Израильдиҥ калыгы канайда јӱретенин кӧргӱскен.
ЈАСАКЧЫ – Моисейдиҥ јасагын јакшы билер кижи. Оныҥ тӧс молјузы јасакты кӧчӱрип бичиири, оны шиҥдеери, јартаары ла оныҥ бӱдӱп турганын шиҥжӱге алары болгон. (Јасакчылар улусты јасакка ӱреткен.)
ЈЕЛБЕГЕН – соојынга кирген сӱрекей кӱчтӱ тынду, ол јаан јер-бакага тӱҥей, је анайда ок јылан деп адалат. Ачылтада јелбеген јелбистердиҥ јааны , эрликтиҥ сӱр-темдеги эдип тузаланылат. Јебрен бичиктерде јелбегендер керегинде айдылганы бар; бу сӱр-темдек мынаҥ алылган. (Чындаптаҥ јелбегендер јер-ӱстинде качан да јӱрбеген.)
ЈЕЛБИС, КАРА ЈЕЛБИС – эрликтиҥ јалчызы. Ол улайын кижилерге каршу эдип, улусты Кудайга бактырбай, эрликти ээчий бардырат. Кижи анчада ла јаман керектер эдип, эрликке иштеп баштаганда, ол оны бӱткӱлинче ээлеп алат.
ЕВА – Адамныҥ ӱйи. Адам ла Ева баштапкы улус болгон. Кудай јер-телекейди јайап турар ӧйлӧрдӧ Ол озо баштап Адамды, оноҥ Адамныҥ кабыргазын алып, Еваны јайаган. Соҥында Евага эрлик келип, Кудай јиирге јарабас деген јиилекти јидирген. Ева анайда ок јиилекти Адамга берген, ол јиген. Оноҥ ло бери, Адам ла Ева Кудайды укпай барган ӧйдӧҥ ала кижилик кинчек эдип баштаган.
ЕВАНГЕЛИЕ – Сӱӱнчилӱ Јарды кӧр.
ЕВРЕЙ – Иаковтыҥ калдыктары. Израиль калыгыныҥ ончо он эки угы еврейлер болгондор, је оноҥ, Иуданаҥ башка, таралган соҥында, «еврей» ле «иудей» деп сӧстӧр учуры јаҥыс боло берген.
ЕГИПЕТ – Израильге коштой ороон. Израильдиҥ улузы Египетте 400 јылдыҥ туркунына кул болуп јӱрген. Је соҥында Кудай Бойыныҥ калыгын Египеттеҥ чыгарган.
ЕЛИСЕЙ – Кудайдыҥ јарлыкчызы. Ол Илия јарлыкчыга болушкан, оныҥ кийнинде јарлыкчыныҥ ижин бӱдӱрген.
ЕЛЛИН – грек дегени. Јаҥы Кереесте грек культураны ла тилди алынган ончо ӧскӧ калыктардыҥ чыгартулу улузы анайда адалат.
ЕПИСКОП – сӧс сӧслӧ «ајараачы, корычы». Јербойыныҥ серкпезиниҥ башкараачызы.
ИАКОВ – Исаактыҥ уулы, оны анайда ок «Израиль » дейдилер. Ол Израиль калыктыҥ улу адазы болгон.
ИЕРЕМИЯ – Кудайдыҥ јарлыкчызы. Иеремияныҥ судур бичиктеринде Кудайдыҥ Сӧзи оныҥ кӱчи ажыра ла јарлыкчыга Кудай кӧргӱскен сӱр-кеберлер ажыра анчада ла толо бичилген.
ИЕРУСАЛИМ – Эртеги Кереестиҥ ӧйлӧринде – ол Израильдиҥ каандыгыныҥ тӧс калазы, Јаҥы Кереестиҥ ӧйлӧринде Римниҥ башкартузында болгон. Иисустыҥ ӧлгӧни, тирилгени ле теҥериге кӧдӱрилгени бу каланыҥ коштойында болгон. Библия Теҥеридеги Иерусалим керегинде айдат. Оны Кудай Бойына чындык улуска туткан.
ИЕССЕЙ – Давид -каанныҥ адазы. Христос Иессейдиҥ ле Давидтиҥ калдыгы болор деп, еврейлер Исаияныҥ судурлап айтканына бӱткендер.
ИЗРАИЛЬ – 1. Иаковко Кудай берген аҥылу ат. Израиль он эки уулду болгон, олор Израильдиҥ он эки угыныҥ улу адалары боло бергендер. 2. Каланыҥ ады.
ИИСУС – бу ат «Аргадаачы » эмезе «Кайракан аргадап јат» дегени. Марияныҥ балазын Иисус деп адагандар, нениҥ учун дезе Ол калыкты кинчектеринеҥ аргадаар учурлу болгон.
ИИСУС НАВИН – Моисей ӧлӧрдӧ, оныҥ болушчызы Иисус Навин Израиль калыгыныҥ башкараачызы боло берген. Ол калыкты Кудай берер болгон Ханаан ороонына баштап апарган. Олор тартыжып, бу јерде јуртаган кӧп калыктарды јеҥгендер. Оноҥ Иисус Навин јерди бӧлӱп, Израильдиҥ кажы ла угына, абыстар болгон Левийдиҥ угынаҥ башка, ӱлеп берген.
ИЛИЯ – Кудайдыҥ јарлыкчызы. Израильди башкарган Ахав-каан ла оныҥ абакайы Иезавель чалуларга бажырган учун Илия јарлыкчы олорго Кудайдыҥ сӧстӧрин айдатан. Мессияныҥ јерге келерин Илия белетеп койор учурлу деп, Малахия јарлыкчыныҥ айткан сӧстӧрин иудейлер билер болгон.
ИОАНН – Јаҥы Кереесте Иоанн деп атту бир канча кижи учурайт. Олордыҥ эҥ учурлу дегендери ол Крестеечи Иоанн ла Иоанн апостол : 1. Крестеечи Иоанн Иисуска јол белетеп койгон јарлыкчы болгон. Ол, Илиядый јарчы бойы, Илия чылап улуска озолондыра айдып, улусты кинчегин алынып, Кудайга баштанзын деп кычырып, креске тӱжӱрген. 2. Иоанн апостол Зеведейдиҥ уулы ла Иаковтыҥ карындажы, Иисустыҥ он эки апостолыныҥ бирӱзи болгон. Ол Иоаннаҥ Евангелиени, Иоанныҥ самараларын, Ачылтаны бичиген.
ИОНА – Кудайдыҥ јарлыкчызы. Бир катап Кудайдыҥ сӧзин јарлазын деп, оны Кудай Ниневия кала јаар ийген. Је Иона керепке отурып, ӧскӧ јаны јаар јӱскен. Айдарда, Кудай тыҥ јоткон ийген. Кудай Ионага чугулданганынаҥ улам андый тыҥ јоткон башталганын керептеги улус билип ийгендер. Анайдарда, олор бойлоры аргаданарга, Ионаны талайга таштагандар. Јаан балык Ионаны јуда салган, ол балыктыҥ ичинде ӱч кӱнниҥ туркунына јӱрген. Учында балык оны јаратка чыгара кустырып ийген. Мыныҥ соҥында Иона Кудайга багып, Оныҥ сӧзин јарлап барган.
ИОСИФ – Јаҥы Кереесте мындый атту бир канча кижи учурайт, олордыҥ учурлу дегендери: 1. Иосиф, Израиль калыгыныҥ калдыктары боло берген Иаковтыҥ он эки уулыныҥ бирӱзи. Ол Вениаминниҥ карындажы болгон. 2. Иосиф, Иисус Христостыҥ энези болгон Марияныҥ эш-нӧкӧри. 3. Иосиф, Иисустыҥ карындаштарыныҥ бирӱзи. 4. Аримафейдеҥ Иосифи – Синедиронныҥ турчызы. Ол акту кижи болгон, Кудай Каадыгын такыган, Иисус Христостыҥ јажытту ӱренчиги болгон. 5. Иосиф, ол Варнава деп јарлу.
ИРОД – 1. Улу Ирод: иудей каан. Ол бастыра Палестинаны башкарып турар ӧйдӧ ИисусХристос туулган. 2. Ирод Антиппа, Улу Иродтыҥ уулы. Ол Христос туулган соҥында 4-39 јылдарда Галилейди башкарган. 3. 1-кы Ирод Агриппа , Улу Иродтыҥ јеен балазы. Ол Палестинаны Христос туулган соҥында 41-44 јылдарда башкарган, христиандарды тыҥ истеген. Агриппаны кӧр.
ИСААК – Авраам ла Сарраныҥ уулы, Иаковтыҥ адазы. Исаак ажыра Кудайдыҥ берген сӧзи бӱдери улалган.
ИСАВ – Авраамныҥ уулы Исаак Исав ла Иаков деп эки уулду болгон. Исав јаан уулы болгон, је бир катап ол аштап турала, јаан уулы болгон адын Иаковко садып ийген; ол бир айак кашаныҥ ордына јаан уулга учурлалган алкышты Иаков алзын деп јӧпсинген. Исавтыҥ эмес, Иаковтыҥ калдыктары Кудайдыҥ талдап алган калыгы боло берген.
ИСАИЯ – Кудайдыҥ јарлыкчызы. ИисусХристос телекейге келердеҥ чик-јок озо Ол керегинде Исаия кӧпти јарлыктап айткан.
ИССОП – иудейлердиҥ мӱргӱӱл чӱм-јаҥдарында тузаланылган ӧзӱм. Абыстар оныҥ јалбрагын эмезе сабын суйук немеге, темдектезе, тайылган тындуныҥ канына сугуп, оныла кижини эмезе арутайтан немени ӱрӱстейтен.
ИУДА – Иаковтыҥ он эки уулыныҥ бирӱзи. Ол Иуда дейтен уктыҥ ада-ӧбӧкӧзи болгон. Оныҥ калдыктары Иудей дейтен тергееде јуртаган. Иерусалим кала Иудейде туруп јат. ИисусХристос Иуданыҥ угынаҥ болгон ло Иудейдеги Вифлеем калада туулган. Анайда ок Јаҥы Кереесте мындый атту Иуда Искариот ло Кайраканныҥ Иуда карындажы бар.
КАИН – Адам ла Еваныҥ јаан уулы. Ол Авель деп кичӱ карындажына кӱйӱнеле, оны ӧлтӱрип койгон. Мынаҥ улам Кудайдыҥ Каинге айтканыла ол јер ӱстиле кӧчӱп јӱрер, оны ончо улус јектеер учурлу болгон.
КАЙРАКАН (гректеп Куриос, еврейлеп Адонай) – бу сӧс грек ле еврей тилдерде «ээ, ээлеген» деген учурлу. Библия бичилип турар ӧйлӧрдӧ бу сӧслӧ ӱй улус кезикте ӧбӧӧндӧрин адайтан, јалчылар ла кулдар дезе бойлорыныҥ ээлерине анайда баштанатан. Бу сӧсти Кудай јанынаҥ тузаланганы Ол јер-телекейди, ондо бар ончо не-немени ээлеп турганын кӧргӱзет. Јаҥы Кереесте Кайракан деп ат улайын ИисусХристос јанынаҥ тузаланылат.
КАЙРАКАННЫҤ КӰНИ – Кайракан јаргы эдерге келер кӱн. Ол кӱн Кудай ИисусХристос ажыра бастыра телекейди јаргылаар. Бу кӱнди анайда ок «јаргыныҥ кӱни» деп адап јадылар.
КАПКАШ БАЛУ – эт-кандагы јазылбас оору. Андый оорулу улусты быјартыган дежетен.
КАРА ЈАҤДУ – чын Кудайга эмес, чалуларга ла ӧскӧзине де бажыраачы кижи. Еврейлер ӧскӧ калыктарды ончозын анайда адайтан, нениҥ учун дезе ол ӧйдӧ јаҥыс олор бирлик Кудайга бӱткендер.
КЕРЕЕС – јӧптӧжӱ, оны тургузар тужында кажы ла јаны бойына кандый-бир молју алып, сӧзин берет. Библияда Кудай ла улус ортодо тургузылган јӧптӧжӱ тӧс јерде туруп јат. Ӧрӧ турган Кудай кижиликке болужарга колын сунат. Баштаҥкай эдип, Ол бойы улусла јӧптӧжӱ тургузат. Кудай ла улус ортодо тургузылган эҥ учурлу јӧптӧжӱлер – Эртеги ле Јаҥы јӧптӧжӱлер (Кереестер). Синай кырда Моисей ажыра Израиль калыгыла Кудай тургускан јӧптӧжӱни «Эртеги Кереес » дейдилер (Чыгыш ла Јасакты такыганы). Кудай ла улус ортодо Јаҥы јӧптӧжӱ болоры керегинде јарлыкчылар судурлап айдып туратан. Јаҥы Кереестиҥ бичиктеринеҥ кычырганыста, Јаҥы јӧптӧжӱ Иисус Христостыҥ тирилгенине тӧзӧлгӧлӧнип, Оныҥ каныла лапталып, Кудайга бӱдӱп турган ончо улусла тургузылган.
КЕРЕЕСТИҤ КОВЧЕГИ – агаштаҥ эдилген ле алтындалган кайырчак. Оныҥ ичинде Кудайдыҥ он јакылтазы бичилген јалбак таштар чеберлелген. Ковчег чадырдыҥ агарудаҥ агару дейтен јеринде ле тудулган соҥында Байзыҥда турган. Байзыҥдыкӧр.
КЕРӰ АГАШ – Иисус Христостыҥ јӱрӱминиҥ ӧйинде улусты ӧлӱмле кезедеринде тузаланылган јазал. Ол карчый-терчий эки тоормоштоҥ турган. Керӱ агашта ӧлӧри сӱрекей шыралу болгон ло эҥ элек-уйатту деп бодолотон.
КЕСАРЬ – рим каганныҥ окылу ады.
КИЖИ УУЛЫ – арамей тилде бу сӧсколбу «кижи» дегени. Даниилдиҥ Эртеги Кереестеги бичигинде бу ок сӧс кудайлык Кижи јанынаҥ тузаланылат. Евангелиелердеҥ кычырганыста, ИисусХристос Бойын Кижи Уулы деп адайт. Мынызыла Ол ончо јанынаҥ, кинчектеҥ башка, ӧскӧ улустаҥ аҥыланбай турганын темдектейт.
КИНЧЕК – Кудай берген јакылталарды биле-тура эмезе билбей јадып бусканы, Кудайга уккур эмес болоры ла бакпазы.
КОЛ САЛЫП АЛКААР – мӱргӱниҥ чӱм-јаҥы. Јаҥы Кереестеҥ кычырганыста, кол салып алкаары мындый учуралдарда тузаланылган: алкыш бергенде, аҥылу ишке учурлаганда, бӱдӱп турган кижи Кудайдаҥ аҥылу ишке јайалта алзын деп, ол учун мӱргиген ӧйдӧ, кижи Агару Тынды алынзын деп, ол учун мӱргиген ӧйдӧ, оору-јоболды јазар тушта.
КӦРМӦС (гректеп диаболос) – јелбистердиҥ јааны . Диавол деп сӧс грек сӧстӧҥ табылган, ол «сайгакчы» дегени, учуры јаҥыс эрлик деп сӧс «ӧштӱ, удурлажаачы» дегени. Сатана ол ок кӧрмӧс.
КРЕСКЕ ТӰЖЕРИ – Јаҥы Кереесте креске тӱжериниҥ эки бӱдӱми керегинде айдылат.
Иоанн јарчыныҥ креске тӱжӱргени кинчегин алынар, кинчек этпей, бойын Кудайга учурлаар јӧп јарадылар дегени. Евангелиелерде куучын шак андый креске тӱжӱш керегинде ӧдӧт.
Иисус Христостыҥ тирилгениниҥ кийнинде креске тӱжӱрериниҥ учуры тереҥжиген ле элбеген: Христостыҥ ӧлӱми ле тирилгени кижиниҥ бойына Иисуска јӱрерге ӧлӧри ле тирилери дегени болуп баштаган. Андый креске тӱжӱш керегинде Јаҥы Кереесте айдылат. Креске тӱжӱрери христиан чӱм-јаҥ боло берген. Оны ӧдӱп, кижи серкпеге кожулат.
КУДАЙ (еврейлеп Эл, Элохим, гректеп Теос) – Бирлик, Ӧрӧ Турган; ончо бардыҥ Јайаачызы, ончозына јаргыныҥ јӧбин чыгарар бирлик Јаргычы.
КУДАЙГА БАШТАНАРЫ (гректеп метанойа) – гректеҥ сӧс сӧслӧ «бойыныҥ санаа-шӱӱлтезин кубултар» дегени.
КУДАЙГА БЕРИНЕРИ – Кудайга чындык болоры, Ого бастыра бойын беринери, Кудайдыҥ сӧзиле јӱрери. Акту болорын, актаарын кӧр.
КУДАЙДЫҤ КААНДЫГЫ – эмдиги ле келер телекейде улусты ла ончо јӱргендерди Кудайдыҥ башкарары, Ӧрӧ турган Кудайдыҥ табына, Оныҥ башкартузына багарына келиштире улустыҥ јӱрӱми. ИисусХристос Кудайдыҥ Каандыгы керегинде кӧп ӱреткен. Бу телекейде ол бӱдӱп турган улустыҥ јӱрӱминде качан ок јӱрӱп јат, је ол учына јетире јӱк чак тӱгенген кийнинде ачылар.
КУДАЙДЫҤ КУРААНЫ – анайда Крестеечи Иоанн Иисусты адаган. Кудай кинчектерин таштазын деп, иудейлер бойлорыныҥ чӱм-јаҥыла Ого берӱ эдип кураан тайатан. Кураанныҥ ӧлӱми ле оныҥ каны тӧгӱлгени кинчек эткен кижи учун толынты деп бодолотон. Кижи дезе Кудайдыҥ кӧзинче ару боло беретен. Иисус Кудайдыҥ Курааны деп адалган, нениҥ учун дезе, кинчектерис ташталзын деп, Бойыныҥ јӱрӱмин тайылга эдип берген.
ЛАДАН – баалу-чуулу, јарык-јажыл ӧҥдӱ јараш јытту чагана. Ол Байзыҥда ӧртӧӧринде тузаланылган. Оны Аравиядаҥ ла кӱнчыгыш Африкадаҥ экелетен. Андый ладанды Иисус -балага сый эдип судурчылар экелген.
ЛЕВИЙ – Иаковтыҥ он эки уулыныҥ бирӱзи. Кудайдыҥ јакарганыла Байзыҥда јаҥыс Ааронныҥ угынаҥ таркаган улус абыс болгондор, бу уктыҥ арткан улузы абыстыҥ болушчылары болуп иштегендер. Абысты кӧр.
ЛЕВИТ – Левийдиҥ угынаҥ таркаган кижи. Бу ук Байзыҥда абыстыҥ болушчызыныҥ ижин бӱдӱрерге тудулган.
ЛОТ – Авраамныҥ јеени. Улузы балыр јӱрӱм јӱрген Содомды јоголтор алдында Кудай анда јуртаган Лотты аргадап, оны ла оныҥ билезин каладаҥ чыгарган.
МАЙЛААРЫ – кандый-бир аҥылу ишке учурлалганныҥ темдеги эдип, кижиниҥ бажына јараш јытту майдыҥ колынтызын сӱртетен эмезе уратан. Мындый чӱм-јаҥ каанды, абысты ла кезик учуралдарда јарлыкчыны ишке тургусканда тузаланатан. Христосты кӧр.
МАК – «Кудайдыҥ магы» деген сӧсколбу Кудайдыҥ ончо јандай башкартузын ла улузын темдектейт. Библиядаҥ кычырганыста, Кудайдыҥ магы кезик учуралдарда Израильдиҥ калыгына јарык, от ло тӱдӱн чилеп ачылатан. Иисус Христостыҥ јӱрӱми, Ол эткен кайкалдар, анчада ла Оныҥ керӱ агаштагы ӧлӱми ле тирилгени – бу ончозы Кудайдыҥ Уулыныҥ магын керелеген.
МАРИЯ – Јаҥы Кереесте Мария деп атту бир канча ӱй кижи учурайт: 1. Мария, Иисустыҥ энези. 2. Магдаладаҥ Мария. Иисус оныҥ ӧзӧк-буурынаҥ јети јелбисти чыгара сӱрген, ол Иисусты ээчий барган. 3. Вифаниядаҥ Мария, Марта ла Лазарьдыҥ сыйны. Ол Иисустыҥ будыныҥ јанында отурып, Оныҥ ӱредӱзин уккан.
МЕЛХИСЕДЕК – Салимниҥ кааны, абыс . Ого Авраам јуу-согушта јуулап алганыныҥ онынчы ӱлӱӱзин берген, мыныҥ соҥында Мелхиседек Авраамды алкаган. Мелхиседек керегинде «Јайаганы» деп бичикте бичилген.
МОИСЕЙ – Израильдиҥ мӱргӱӱлиндеги ле политикадагы эҥ јарлу башкараачы, јарлыкчы . Ол бойыныҥ калыгын Египеттиҥ олјозынаҥ чыгарган; ого Кудай берген јасакты калыкка јетирген.
МӰРГӰ – Кудайга сӧслӧ баштанганы, Кудайла куучындашканы. Јаҥы Кереестеҥ кычырганыста, ИисусХристос то, Иисустыҥ ӱренчиктери болгон он эки апостол до, бӱдӱп турган ончо улус та Кудайга ӧзӧк-тынынаҥ чыккан сӧстӧрлӧ баштанып, Кудайдаҥ каруу алып туратан.
НАРД – мындый ок атту ӧзӱмниҥ јулугынаҥ эдилген јараш јытту май.
НИНЕВИЯ – Ассирия империяныҥ тӧс калазы. Кудай Бойыныҥ самаразын јарлазын деп, бу кала јаар Иона јарлыкчызын ийген.
НОЙ – Ӧрӧ турган Кудай јер-телекейди јоголторго чайык чыгарар алдында Ной Кудайдыҥ јакарганыла јаан ковчег тудуп, ого бойыныҥ билезиле кожо кирип, ӧлӱмнеҥ аргадалган. Чайыктыҥ кийнинде Нойдоҥ кижилик бӱткен.
ОРОЗО – бойын Кудайга учурлаганныҥ темдеги эдип кандый-бир ӧйдиҥ туркунына чек курсак јибей тудунары. Орозоныҥ ӧйинде Кудайдыҥ быйанын ла болужын сурап, мӱргип јадылар.
ОСАННА – «хосанна» деп еврей сӧс «сурап турум, аргада!» дегени.
ОТОК-КӰРЕЕ – иудейлердиҥ јаргы эдетен оток-кӱреези. Ол јетен кижидеҥ турган: абыстардаҥ, јасакчылардаҥ ла ӧскӧ дӧ јамылу улустаҥ. Оток-кӱрееде кӧп сабазында мӱргӱӱлдиҥ ле эл-јонныҥ сурактары кӧрӱлетен, ол оток-кӱрее анайда ок иудей калыктыҥ римдер алдындагы чыгартулузы болгон.
ПАСХА БАЙРАМЫ – еврейлерге сӱрекей јаан учурлу байрам. Пасха дегени – кӧндӱре ӧткӧн – дегени. Бу байрамда еврейлер туку качан Египеттиҥ кулданыжынаҥ канайда јайымдалганын эске алгылайт. Ол ӧйдӧ Кудай Египеттеги кажы ла турада тун туулган уул баланы ӧлтӱрерге Бойымныҥ ангелимди ийерим деп, озолондыра айткан. Је Ол еврейлерге бойлорыныҥ тураларындагы эжиктердиҥ јаактарын кураанныҥ каныла сӱртсин деген. Ол тушта ангел канды кӧрӧлӧ, ол тураны кӧндӱре ӧдӱп, баланы ӧлтӱрбес. Оноҥ ло бери Пасха байрамныҥ ӧйинде еврейлер кажы ла турада кураан сойып, каарып јадылар. Оноҥ оны кожо јийдилер.
ПИЛАТ – Иисус Иудей јеринде улус ӱредип турган ӧйлӧрдӧ бу ороонды башкарган Рим башчы. Понтий Пилат Христос туулганынаҥ ала 26-36 јилдарда Иудей јериниҥ башкараачызы болгон.
РААВ – јебрен ӧйлӧрдӧ Израильдиҥ улузы олорго Кудай берер болгон јерге јууктап келеделе, ӧштӱлерин канайда јеҥерин билип аларга, ол ороонды кайып кӧрӱп келзин деп, бир канча улус ийгендер. Ол ороондо јуртаган Раав деп јӧй јӱрӱмдӱ ӱй кижи кайучыларга болужып, олорды бойыныҥ айлында јажырган. Раав билезиле кожо аргадалган, нениҥ учун дезе ол Кудайдыҥ калыгына болушкан.
РАВВИ, РАВВУНИ – ол ӧйлӧрдӧ еврейлер јамылу ла кӱндӱлӱ улуска анайда баштанатан. Бу сӧс «ӱредӱчи» дегени.
РАЙ – бу сӧс гректеп «кеен сад» дегени. Кезикте бу атла Едемдеги кеен јер адалат. Јер-телекей јайалып турарда, бу јерге Кудай Адам ла Еваны јуртаткан. Јаҥы Кереесте рай дегени теҥери дегени, оноор Иисус Христоско бӱдӱп турган улус барып јадылар.
РАХИЛЬ – Иаковтыҥ эки абакайыныҥ бирӱзи. Оны Иаков сӱрекей сӱӱген. Ол Иосиф ле Вениаминниҥ энези болгон.
РЕВЕККА – Авраамныҥ Исаак уулыныҥ абакайы, анайда ок Исав ла Иаковтыҥ энези.
РИМ – ИисусХристос јерде јӱрген ӧйлӧрдӧги сӱрекей јаан империя. Ол бойыныҥ башкартузына кӧп ороондорды, ол тоодо Израильди де бактырган. Оныҥ тӧс калазы база Рим деп адалган.
САДДУКЕЙ – кӧп сабазында абыстардаҥ ла арга-чакту улустаҥ турган бир бӧлӱк улустыҥ кижизи. Саддукейлер иудей калыктыҥ чӱм-јаҥыла јӱргендер. Фарисейлерге кӧрӧ олор тирилишке бӱдӱп, Кудайдыҥ сӧзи деп, јӱк Моисейдиҥ беш бичигин јарадып тургандар.
САМАР ЈЕРИ – Иудей ле Галилей ортодо турган, Иудейге кирбеген таҥынаҥ тергее. Иисустыҥ ӧйлӧринде Самар јериниҥ калыгы су-еврейлер эмес болгондор, нениҥ учун дезе јебрен ӧйлӧрдӧ олор ӧскӧ ороондордыҥ калыктарыла колынгандар. Иудейдиҥ еврейлери самарларды кӧрӧр кӱӱндери јок болгон.
САМСОН – јебрен ӧйлӧрдӧ каандардаҥ озо еврейлердиҥ башкараачыларыныҥ бирӱзи. Ол алып-баатыр болгон.
САМУИЛ – Израильдиҥ калганчы улу јаргычызы, Кудайдыҥ јарлыкчызы. Самуил јарлыкчыныҥ кийнинде Израильде каандар башкарып баштаган. Самуил каан эдип Саулды ла Давидти майлаган.
САРРА – Авраамныҥ абакайы, Исаактыҥ энези.
САРЫНДАР БИЧИГИ (Псалтырь) – Эртеги Кереестиҥ бичиктериниҥ бирӱзи. Бу бичик Кудайга учурлалган 150 мак јаҥардаҥ туруп јат. Иудейлер мак јаҥарларды Кудайга бажырар тушта кожоҥдойтон.
САТАНА – Кӧрмӧсти кӧр.
СЕРКПЕ (гректеп экклесиа) – бу сӧс Јаҥы Кереесте эки учурлу: 1. Јуун, Иисус Христоско бӱдӱп турган улустыҥ бир јердеги общиназы. 2. Јер-ӱстинде јуртаган ончо христиандар.
СИНАГОГА – Кудайга бажырар тура. Иудейлер јуртаган кажы ла калада синагога болгон. Иудейлердиҥ синагогазында Кудайдыҥ сӧзине ӱреткендер, Агару Чийимди кычыргандар, Кудайга мӱргигендер.
СИНАЙ КЫР – Синай јарымортолыктыҥ кыры, ол Ак теҥистиҥ тӱштӱгинде, Египет ле Израильдиҥ јери ортодо турган. Бу кырда Кудай Израиль калыгына Моисей ажыра Бойыныҥ он јакылтазын берген.
СМИРНА – эмезе мирра, баалу-чуулу, јараш јытту колынты. Ол аҥылу агаштыҥ чаганазынаҥ эдилетен. Еврейлер мирраны эмдениште тузаланган; ол кижини уйуктадып, оору-сызын јоголтот.
СМОКВА – агаштыҥ бӱдӱми. Оныҥ јиилектери сӱрекей амтанду. Анайда ок инжир деп адалат.
СОДОМ – Гоморраны кӧр.
СОЛОМОН – Давидтиҥ уулы, Давидтиҥ кийнинде Израильдиҥ кааны. Соломон башкарып турарда, Израиль ороон тыҥ ӧзӱм алынган. Соломон Иерусалимде эҥ баштапкы Байзыҥды туткан.
СТОИКТЕР – айлаткыш санаалу Зенонныҥ јолыла барган улус. Калык бойыныҥ јӱрӱмин билгир башкарар учурлу, соот-јыргалдыҥ, эмезе кыйын-шыраныҥ камаанын тоого албай, јӱрӱм кандый болгонынча оны алынар учурлу деп, олор ӱреткендер.
СУББОТ КӰН – иудейлерге мӱргийтен ле амырайтан кӱн. Кудай алты кӱн јер-телекейди јайаган, оноҥ јетинчи кӱнде амыраган, нениҥ учун дезе, Бойыныҥ ижин тӱгескен деп, Чыгыш деген бичикте бичилген.
СӰӰНЧИЛӰ ЈАР (гректеп евангелион) – Израильге Ӧрӧ турган Кудай берген сӧс ИисусХристос ажыра бӱткӱлинче бӱдӱп калган; Ол ажыра ончо улуска аргаданар јол ачылган – бу кажы ла кижиге Кудайдаҥ келген Сӱӱнчилӱ јар.
ТАГЫЛ – тындуларды тайатан бийиксӱ јер. Ол таштардаҥ, той-балкаштаҥ эмезе темирдеҥ јазалатан. Моисей јӱрген ӧйдӧҥ ала тагыл агару чадырда туратан, соҥында дезе, – Байзыҥда. Тайылга эдер чӱм-јаҥды јаҥыс абыстар ӧткӱрер учурлу болгон.
ТАЙЫЛГА ЭДЕР – Израильдиҥ улузы эткен кинчектердеҥ арутанарга тындуларды тайатан, анайда ок Кудайды макка чыгарарга алкыш-быйанду берӱлер эдетен. Темдектезе, бозулар, койлор эмезе эчкилер, анайда ок кӱӱлелер, кулур, калаш тайылатан. Тайылга эдериниҥ ээжилери Библияныҥ баштапкы беш бичигинде бичилген. Соҥында, Јаҥы Кереестиҥ ӧйлӧринде, Иисус Христостыҥ сок јаҥыс тайылгазы кижиликтиҥ ончо кинчектерин таштаарга јеткил болгон.
ТЕҤЕРИ КААНДЫГЫ – Кудайдыҥ Каандыгын кӧр.
ТОМДОШ – эр киндиктӱ бала туулза, сегизинчи кӱнде оныҥ кору јерине кестирӱ эдери еврейлерде јаҥжыгу болгон. Мынайда этсин деп, Авраамга Кудай јакарган. Томдош Авраамныҥ калдыктарыла Кудай тургускан кереестиҥ темдеги болуп, кижи еврей укту болгонын керелейт. Еврейлерди кезикте «томдолгон улус» дежетен. Кереести кӧр.
ФАРАОН – јебрен Египеттиҥ кааны.
ФАРИСЕЙ – јебрен ӧйлӧрдӧ еврейлердиҥ мӱргӱӱлиниҥ бир бӧлӱк улузыныҥ кижизи. Фарисейлер јаантайын Моисейдиҥ јасагы аайынча ла кӧп чактардыҥ туркунына бу јасакка улус кошкон ээжилер аайынча јӱргендер. Олор чак тӱгенген кийнинде ӧлгӧн улус тирилерине бӱткендер.
ФИМИАМ – агаштыҥ јулугынаҥ эмезе јалбрактаҥ ла тазылдаҥ эдилген. Байзыҥда фимиамды улус Кудайга мӱргип турганда, јараш јыт јайылзын деп ӧртӧйтӧн.
ХАНААН – Израиль калыгына Кудай берер болгон ороонныҥ ады. Бистиҥ кӱндерде бу ороон Израиль, анайда ок Палестина деп адалат.
ХРИСТИАНИН – Кудайга бӱдӱп турган, ИисусХристос ажыра кинчектери ташталган, Кудай аргадаган, Христостыҥ јолыла барган кижи.
ХРИСТОС (МЕССИЯ) – Иисустыҥ тӧс ады. Бу сӧстиҥ учуры «майлалган» дегени. Абыстар Израильге каан тудар тужында Кудайдыҥ јакарганыла талдалган кижиниҥ бажын јараш јытту майдыҥ колынтызыла сӱртетен. Јаҥы Кереесте Бойыныҥ калыгын аргадаарга ла Кудайдыҥ Каандыгын тургузарга телекейге Кудай ийген Аргадаачы бу сӧслӧ адалат.
ЫЙЫК КАЛАШТАР – Кудайга тайылга эдип Байзыҥдагы аҥылу столго салатан калаштар. Олорды јаҥыс абыстар јиирге јараар болгон.
ЭРТЕГИ КЕРЕЕС – кӧп јылдардыҥ туркунына башка-башка ӧйлӧрдӧ кӧп тоолу улус бичиген бичиктердиҥ јуунтызы. Бу чийимдер – улус бойына алынып бичиген Кудайдыҥ сӧзи. Агару Бичикти кӧр.
notes
[1]
1:21 - Иисус дегени јебрен еврей тилде «Кайракан аргадайт» дегени.
[2]
5:22 - Темей кижи.
[3]
5:22 - Таамы.
[4]
5:27 - кижиниҥ алганыла кинчек эдери.
[5]
8: - эди-канындагы јазылбас ириҥдӱ балу. Андый балулу улусты быјар дежетен.
[6]
10:4 - «Кананит» дегени јебрен еврей тилде «кичееҥкей, турумкай» дегени.
[7]
10:25 - Кӧрмӧстиҥ база бир ады.
[8]
16:18 - Петр – гректеп «таш».
[9]
21:5 - «Сион кызы» деп Иерусалимниҥ эл-јонын айтканы.
[10]
21:9 - Баш болзын дегени. Еврейлеп сӧс сӧслӧ: «Мӱргип турум, болуш!»
[11]
23:5 - Агару Бичиктиҥ ӱзӱктери чеберлелген тере каптарын. Олорды мӱргиир тушта маҥдайларына ла колдорына кийетендер.
[12]
23:5 - Кудайга берингенниҥ темдеги эдип, кийимге кӧктӧгӧн чачактарын.
[13]
23:7 - Ӱредӱчи.
[1]
3:18 - «Кананит» дегени арамей тилде «кичееҥкей, јӱткиҥкей» дегени.
[2]
16:9-20 - Кезик јебрен тӱрбектерде 9-20 ӱлгерлер јок, Марктыҥ Сӱӱнчилӱ Јары мынайда тӱгенет: «Олорго јарлалганын ончозын олор Петрга ла оныҥ јолдошторына кыскарта айдып бердилер. Оноҥ олорго Иисус бойы да кӧрӱнип, Кӱнчыгыштаҥ ала Кӱнбадышка јетире мӧҥкӱлик аргадаш керегинде агару ла ӱргӱлји јар јарлыктагар деп, олорды ийди».
[1]
1:59 - Кору јерине кестирӱ эдерге.
[1]
1:12 - Бир беристе кире.
[2]
2:1 - Пасханыҥ кийнинде беженинчи кӱнде, ол туштагы иудейлер аш кезер байрамды байрамдайтан.
[3]
8:27 - Бу ороонды кӧп нургуны ӱй улус башкарган, Египеттиҥ каандарын «фараондор» дегени чилеп, олорды «кандакиялар» дежетен.
[4]
17:19 - Каланыҥ эҥ тоомјылу улузы јуулатан јер.
[5]
28:1 - Эмдиги Мальта.
[1]
5:4 - Эртеги Кереесте Кудайдыҥ ады; теҥеридеги јуучылдардыҥ Кайраканы дегени.
[1]
4:14 - Кезик јебрен тӱрбектерде «Олор Оны јамандап јадылар, слер мактап јадыгар» деп эрмек јок.
[1]
8:3 - Гректеп мынайда аайлаарга јараар: «Кудайды сӱӱп турган кижини Кудай билип алган».
[2]
12:3 - Гректеп «каргышка кал» дегени.
[3]
13:1 - Эки јес айактаҥ турган кӱӱлик ойноткы, олорды бой-бойлорына согуштырып јадылар.
[4]
16:2 - Субботтыҥ кийниндеги кӱн.
[5]
16:22 - «Кел, Кайракан!»
[1]
1:20 - «Андый ла болзын».
[2]
3:3 - Эртеги Кереестиҥ ӧйинде Кудайдыҥ јакылталары јалбак таштарда бичилген.
[3]
6:15 - Еврей сӧс. Кӧрмӧстиҥ база бир ады.
[1]
1:18 - Петр апостолдыҥ арамей ады. Таш эмезе кайа дегени.
[1]
3:12 - Ол ӧйдӧ Ак теҥисте айдыҥ-кӱнниҥ аайы коомой, талайда улайын јоткон-куйун болуп јат.
[1]
1:10 - Гректеп «тузалу» дегени.
[1]
9:5 - Кереес ковчегтиҥ ӱстиндеги канатту сӱрлер.
[1]
6:6 - Бескениҥ ас кемјӱзи.
[2]
9:11 - Јайрадаачы.
[3]
14:20 - Ӱч јӱс беристеге шыдар.
[4]
16:21 - Талант – 40 килограммга шыдар бескелӱ.
[5]
21:16 - Эки муҥ эки јӱс беристе.
[6]
21:17 - Алтан беш метрге шыдар.
