«Открой очи мои, и увижу чудеса закона Твоего.
Странник я на земле; не скрывай от меня заповедей Твоих»

(Псалтирь 118:18-19)

Райдиан (Книга Бытия на осетинском языке)

Библи. Рагон Фӕдзӕхст. Моисейы фыццаг чиныг. Райдиан. Книга Бытия на осетинском языке. Размещено с любезного разрешения правообладателя — Российского Библейского Общества

Зынаргъ чиныгкӕсӕг!

 

Библи у дунейы аивадон ӕмӕ дины культурӕйы ӕппӕты зынгӕ-дӕр хӕзнатӕй иу, арӕзт у 77 чиныгӕй. Хонынц ма йӕ Чингуыты чиныг дӕр.
Ирон литературӕйы минӕвӕрттӕ цалдӕрӕй къорд азы дӕргъы Бетъырбухы биноныг ахуыр кодтой Библийы тӕлмацы бындурон фарстытӕ ӕмӕ рагдзуттаг ӕвзаг. Фӕстӕдӕр Библийы чингуытӕ райдыдтой комкоммӕ уыцы ӕвзагӕй тӕлмац кӕнын. Арфӕйаг хъуыддаг сырӕзти Уӕрӕсейы Библийы ӕхсӕнады хъӕппӕрисӕй ӕмӕ Библийы иугонд ӕхсӕнӕдты ӕххуысӕй.
Дӕ разы ис Библийы фыццаг чиныг — «Райдиан» — ирон ӕвзагыл.
Нӕ зӕрдӕ дарӕм, разӕнгардӕй йыл кӕй сӕмбӕлдзынӕ ӕмӕ нӕм кӕй ныффысдзынӕ дӕ хъуыдытӕ ӕргомӕй.
Чиныг цӕмӕй ӕнцондӕр кӕсӕн уа, уый тыххӕй дих у дӕлсӕр-гӕндтыл. Кӕронӕй дзы ссардзынӕ уӕлӕмхасӕн ӕрмӕг: Рагон Хӕстӕг Скӕсӕн ӕмӕ Рагон Палестинӕйы географион нывӕцтӕ, мыггагвӕндӕгты ӕрфыст ӕмӕ Библийы вазыгджын терминтӕ ӕмбарынгӕнӕн дзырдуат.
Ис дзы Фӕсныхас дӕр — уый фӕрцы арфдӕр райхалдзынӕ Райдианы чиныджы сӕйраг темӕтӕ ӕмӕ йӕ хӕйтты мидис.
Курӕм, ӕмӕ нӕм дӕ фиппаинӕгтӕ фысс ацы адрисыл:
191014, Санкт-Петербург, а/я 127, СПб отделение РБО.
Мамиаты Изетӕ, чиныджы бӕрнон редактор
Моисейы фыццаг чиныг
Райдиан
Сӕргӕндтӕ
Дуне ӕмӕ адӕмы райдиан (1:1-11:9)
Авраам — Израилы рагфыдӕл (11:10-25:18)
Исаак ӕмӕ Иаков. Сӕ царды хабӕрттӕ (25:19-36:43) Иосиф — Иаковы фырт (37:1-50:26)
Дуне ӕмӕ адӕмы райдиан (1:1-11:9)
Дунейы сфӕлдыст
I1-2 Райдианы, зӕхх куы нӕма уыди ӕмӕ Хуыцау арв ӕмӕ зӕхх фӕлдисынмӕ куы ӕрӕвнӕлдта, уӕд ӕгӕрон тыгъдады сӕрмӕ цӕндӕй лӕууыди саудалынг. Хуыцауы Уд уӕлдон Йӕхи айтыгъта. 3 Хуыцау загъта: «Уӕд рухс!» Ӕмӕ фӕзынди рухс. 4 Хуыцау федта, рухс хорз кӕй у, уый ӕмӕ йӕ фӕхицӕн кодта тарӕй. 5 Хуыцау рухс схуыдта «бон», тар та — «ӕхсӕв». Уыд изӕр, ӕмӕ ралӕууыди райсом: иу бон.
6 Хуыцау загъта: «Доны мидӕг уӕд ӕрдынӕг, ӕмӕ иу дон хицӕн кӕнӕд иннӕйӕ». Ӕмӕ сси афтӕ. 7Хуыцау сарӕзта ӕрдынӕг ӕмӕ, ӕрдынӕгӕн йӕ бынмӕ цы дон уыди, уый фӕхицӕн кодта, йӕ сӕрмӕ цы дон уыди, уымӕй. 8 Хуыцау ӕрдынӕг схуыдта «арв». Уыд изӕр, ӕмӕ ралӕууыди райсом: дыккаг бон.
1:2 Рагдзуттаг дзырдбаст ма ноджы нысан кӕны: Хуыцауы хъомысджын комытӕф.
9Хуыцау загъта: «Арвы бын цы дон и, уый ӕрӕмбырд уӕд иу ранмӕ, ӕмӕ разынӕд сур». Ӕмӕ сси афтӕ. 10 Хуыцау сур схуыдта «зӕхх», дӕттӕ та схуыдта «денджызтӕ». Ӕмӕ федта Хуыцау, афтӕ хорз кӕй у, уый.
11 Хуыцау загъта: «Зӕххӕй сӕвзӕрӕд зайӕгойтӕ: йӕ мыггаг кӕмӕн згъӕлы, ахӕм зайӕгхӕлттӕ ӕмӕ, йӕ мыггаг йӕ дыр-гъы кӕмӕн ис, ахӕм бӕлӕстӕ, алы бӕласӕн дӕр йӕхи хуыз куыд уа». Ӕмӕ сси афтӕ. 12 Зӕххӕй сӕвзӕрди, йӕ мыггаг кӕ-мӕн згъӕлы, ахӕм зайӕгхӕлттӕ, алкӕцыйӕн — йӕхи хуыз; ӕмӕ, йӕ мыггаг йӕ дыргъы кӕмӕн ис, ахӕм бӕлӕстӕ, алы бӕласӕн дӕр — йӕхи хуыз. Ӕмӕ федта Хуыцау, афтӕ хорз кӕй у, уый. 13 Уыд изӕр, ӕмӕ ралӕууыди райсом: ӕртыккаг бон.
14 Хуыцау загъта: «Арвыл фӕзынӕд рухсгӕнӕнтӕ, бон ӕхсӕ-вӕй иртасынӕн ӕмӕ бӕрӕгбӕттӕ, бонтӕ ӕмӕ афӕдзтӕ нысан кӕнынӕн. 15 Арвыл фӕзынӕд ӕндӕр рухсгӕнӕнтӕ дӕр ӕмӕ рухс кӕнӕнт зӕхмӕ». Ӕмӕ сси афтӕ. 16 Хуыцау сарӕзта дыууӕ егъау рухсгӕнӕны: стырдӕр рухсгӕнӕн — бонӕн уаг ӕвӕры-нӕн, къаддӕр рухсгӕнӕн та — ӕхсӕвӕн уаг ӕвӕрынӕн, ӕмӕ стъалытӕ. 17Хуыцау сӕ сӕвӕрдта арвыл, зӕхмӕ рухс кӕны-нӕн, 18 бон ӕмӕ ӕхсӕвӕн уаг ӕвӕрынӕн ӕмӕ бон ӕхсӕвӕй иртасынӕн. Ӕмӕ федта Хуыцау, афтӕ хорз кӕй у, уый. 19 Уыд изӕр, ӕмӕ ралӕууыди райсом: цыппӕрӕм бон.
20 Хуыцау загъта: «Донӕй сӕнтысӕнт царды алы хуызтӕ. Зӕххӕй арвы астӕу атӕхӕнт мӕргътӕ ӕмӕ сасчытӕ». Ӕмӕ сси афтӕ. 21Хуыцау сфӕлдыста денджызон ӕвирхъау стыр цӕ-рӕгойтӕ ӕмӕ, доны чи схӕлбурцъ кодта, царды уыцы ӕндӕр хуызтӕ — алкӕй дӕр йӕ мыг гагмӕ гӕсгӕ, стӕй алымыггаг мӕргътӕ ӕмӕ сасчытӕ. Ӕмӕ федта Хуыцау, афтӕ хорз кӕй у, уый. 22 Ӕмӕ сын раарфӕ кодта: «Цот уадзут ӕмӕ сбирӕ ут, ӕмӕ уӕ байдзаг уӕнт денджызтӕ. Тӕхгӕ чи кӕны, уыдон дӕр сбирӕ уӕнт зӕххыл». 23 Уыд изӕр, ӕмӕ ралӕууыди райсом: фӕндзӕм бон.
24 Хуыцау загъта: «Зӕхх сӕнтысын кӕ нӕд фосы, хъӕддаг цӕ-рӕгойты, хилӕгойты алы мыггаг». Ӕмӕ сси афтӕ. 25 Хуыцау сфӕлдыста хъӕддаг цӕрӕгойты, фос ӕмӕ алы хилӕгойты, алкӕцыйы дӕр — йӕ мыггагмӕ гӕсгӕ. Ӕмӕ федта Хуыцау, афтӕ хорз кӕй у, уый.
26 Хуыцау загъта: «Сфӕлдисӕм адӕймаджы, Нӕхи хуызӕн, Нӕхи ӕнгӕс куыд уа, афтӕ. Уадз ӕмӕ ӕлдариуӕг кӕна ден-джызы кӕсӕгтыл, уӕларвон мӕргътыл, зӕххыл алы фос, алы сырд ӕмӕ алы хилӕгойыл». 27Ӕмӕ Хуыцау адӕймаджы сфӕлдыста Йӕхи ӕнгӕс, сфӕлдыста нӕлгоймаг ӕмӕ сылгой-маджы. 28 Хуыцау сын раарфӕ кодта. Загъта сын: «Цот уадзут ӕмӕ сбирӕ ут, зӕхх уӕ байдзаг уӕд ӕмӕ уӕд уӕ бӕрны. Ӕлдариуӕг кӕнут денджызы кӕсӕгтыл, уӕларвон мӕргътыл ӕмӕ ӕппӕт зӕххон цӕрӕгойтыл». 29 Хуыцау загъта: «Ӕз уын хӕрынӕн дӕттын, зӕххы цъарыл мыггаг чи дӕтты, ӕппӕт уыцы зайӕгхал ӕмӕ, йӕ мыггаг йӕ мидӕг кӕмӕн ис, ӕппӕт уыцы дыргътӕ. 30 Зӕхх ӕмӕ арвыл цыдӕриддӕр змӕлӕг ис, цыдӕриддӕр цӕры ӕмӕ улӕфы, уыдонӕн дӕттын хӕрынӕн, зӕххыл цы зайы, уый». Ӕмӕ сси афтӕ.
31 Хуыцау ӕркасти, цыдӕриддӕр сфӕлдыста, уымӕ — ал-цыдӕр уыд иттӕг хорз. Уыд изӕр, ӕмӕ ралӕууыди райсом: ӕхсӕзӕм бон.
2^Афтӕ сӕнтысти дуне. 2 Ӕвдӕм бонмӕ Хуыцау арӕзт фӕ-ци Йе ’ппӕт хъуыддаг ӕмӕ уыцы бон ӕрӕнцади Йӕ алы куыстӕй. 3 Хуыцау ӕвдӕм бон рахуыдта арфӕйаг ӕмӕ загъта: «Уӕд табуйаг!» Уымӕн ӕмӕ уыцы бон ӕцӕгӕйдӕр Йе ’ппӕт хъуыддӕгтӕй ӕрулӕфыди.
4 Гъе ахӕм у арв ӕмӕ зӕхх сфӕлдисыны таурӕгъ.
Адӕймаг Едемы дыргъдоны
Дунедарӕг Хуыцау зӕхх ӕмӕ арв куы сфӕлдыста, 5 уӕд зӕх-хыл нӕма уыди нӕдӕр къудзи, нӕдӕр зайӕгхал, уымӕн ӕмӕ Дунедарӕг Хуыцау зӕхмӕ доны ӕртах нӕма ӕруагъта, зӕххыл кусынмӕ адӕймаг дӕр нӕма уыди, 6 фӕлӕ зӕххӕй уӕлӕмӕ хъардта дон ӕмӕ йын ӕфсӕста йе ’ппӕт уӕлцъар. 7Дунедарӕг Хуыцау зӕххы рыгӕй сфӕлдыста адӕймаджы буар, йӕ фындзы йын царды комулӕфт бауагъта, ӕмӕ сси удгоймаг.
8 Дунедарӕг Хуыцау скӕсӕны, Еде мы, скодта дыргъдон ӕмӕ дзы ӕрцӕрын кодта Йе сфӕлдыст адӕймаджы, Адамы.
9 Дунедарӕг Хуыцау зӕххӕй сзайын кодта, йӕ уынд цыбӕйлаг кӕмӕн у, йӕ дыргъ — хӕрзад, алы ахӕм бӕлӕстӕ, дыргъдо-нӕн йӕ астӕу та — царды бӕлас, стӕй, хорз ӕмӕ ӕвзӕр цы у, уый базоныны бӕлас.
10 Едемы уыди цӕугӕдон ӕмӕ йӕ дойны саста дыргъдонӕн. Кӕлгӕ-кӕлын фӕкъабӕзтӕ ис, ӕмӕ дзы рауади цыппар цӕугӕдоны. 11 Сӕ иу — Пишон, кӕлы сызгъӕринарӕх Хавилайы зӕххыл, кӕрӕй-кӕронмӕ. 12 Уыцы зӕххӕн йӕ сызгъӕрины хъӕд хорз у, ноджы ма дзы ис хӕрздӕф чъиу бдолах ӕмӕ зы-наргъ дур шохам. 13 Иннӕ — Гихон, кӕлы Кушы ӕппӕт зӕххыл.
14 Ӕртыккаг — Тигр, кӕлы сахар Ашшуры скӕсӕйнаг фӕрсты. Цыппӕрӕм у Евфрат.
15 Дунедарӕг Хуыцау Адамы ӕрцӕрын кодта Едемы дыргъдо-ны, цӕмӕй дзы змӕла, зила йӕм. 16 Ноджы ма йын бафӕ-дзӕхста: «Дыргъдоны бӕлӕстӕй кӕцыфӕндыйы дыргътӕй дӕр хӕр, 17 ӕрмӕст хорз ӕмӕ ӕвзӕр базоныны бӕласмӕ ма бавнал. Йӕ дыргътӕй йын куы фӕхъӕстӕ уай, уӕд амӕлдзы-нӕ».
18 Дунедарӕг Хуыцау загъта: «Адамӕн хорз нӕу зыбыты иунӕгӕй цӕрын. Сфӕлдисон ын йӕ аккаг ӕххуысгӕнӕг».
19 Дунедарӕг Хуыцау зӕххӕй сӕнтысын кодта алы сырд ӕмӕ алы маргъ, ӕрбакодта сӕ Адаммӕ, цы нӕмттӕ сын ратдзӕ-ни, уый фенынмӕ. Алы цӕрӕгойыл дӕр хъуамӕ баззадаид, адӕймаг ын цы ном ратта, уый. 20Адам радта нӕмттӕ алы фо-сӕн, алы уӕларвон маргъӕн ӕмӕ алы зӕххон сырдӕн. Ӕцӕг, Адамӕн уыдоны ӕхсӕн нӕ разынди йӕ аккаг ӕххуысгӕнӕг.
21 Ӕмӕ уӕд Дунедарӕг Хуыцау Адамыл бафтыдта тарф фы-нӕй. Куы бафынӕй ис, уӕд ын йӕ фӕрсчытӕй иу систа ӕмӕ фӕрсчы бынат сӕхгӕдта буарӕй. 22 Адамӕй цы фӕрск систа, уымӕй Дунедарӕг Хуыцау сфӕлдыста сылгоймаджы ӕмӕ йӕ ӕрбакодта Адаммӕ. 23 Нӕлгоймаг загъта: «Мӕнӕ гъе! Мӕ туг, ме стӕгӕй конд у ай, ӕцӕг у мӕ ус».
24 Йӕхицӕй ист кӕй у, уымӕ гӕсгӕ нӕлгоймаг ныууадзы йӕ фыд ӕмӕ йӕ мады, баиу вӕййы йӕ усимӕ, ӕмӕ цӕрӕнбонтӕм нал фӕхицӕн вӕййынц.
Фыццаг тӕригъӕд
25 Нӕлгоймаг ӕмӕ сылгоймаг дыууӕйӕ дӕр уыдысты мадард бӕгънӕг, фӕлӕ кӕрӕдзийӕ не ’фсӕрмы кодтой.
З^Дунедарӕг Хуыцау кӕй рафӕлдыста, уыцы зӕххон цӕ-рӕгойты ’хсӕн калмӕй хиндӕр ӕмӕ кӕлӕндӕр нӕ уыд. Ӕмӕ калм сылгоймаджы бафарста: «Ӕцӕг уын загъта Хуыцау, дыргъдоны дыргътӕй макӕцыйӕ фӕхъӕстӕ ут, зӕгъгӕ»?
2 Сылгоймаг дзуапп радта: «Дыргъдоны дыргътӕй нын хӕрыны бар ис. 3 Дыргъдоны астӕу цы бӕлас зайы, ӕрмӕст уымӕй нын загъта Хуыцау, йӕ дыргътӕй йын ма саходут, ӕвналгӕ дӕр сӕм ма бакӕнут, науӕд амӕлдзыстут, зӕгъгӕ». 4 Калм загъта: «Нӕ, нӕ амӕлдзыстут. 5 Фӕлӕ Хуыцау зоны: куыддӕр дзы фӕ-хъӕстӕ уат, афтӕ байгом уыдзысты уӕ цӕстытӕ, суыдзыстут Хуыцауы ӕмсӕр ӕмӕ зондзыстут хорз ӕмӕ ӕвзӕр».
6 Сылгоймаг бацыбӕл и бӕласы дыргътӕм: рӕсугъд, хӕрзад сты, зондыл ӕфтауынц. Ӕр тыдта дзы ӕмӕ бахордта, радта йӕ мойӕн дӕр, ӕмӕ уый дӕр бахордта. 7Уыйадыл сӕ дыу-уӕйӕн дӕр байгом сты сӕ цӕстытӕ ӕмӕ федтой, бӕгънӕг кӕй сты, уый. Уӕд легъуи бӕласы сыфтӕй сӕхицӕн бахуыд-той синӕмбӕрзӕнтӕ. 8 Уалынмӕ хъусынц, ӕмӕ Дунедарӕг Хуыцау сатӕг дымгӕйы дыргъдоныл рацӕуы. Адам ӕмӕ йӕ ус дыргъдоны бӕлӕсты ’хсӕн амбӕхстысты. 9 Фӕлӕ Дунедарӕг Хуыцау фӕсидт Адаммӕ: «Кӕм дӕ?» 10 Уый Йын дзуапп радта: «Дыргъдоны Дӕ уынӕр куы айхъуыстон, уӕд, бӕгънӕг кӕй дӕн, уымӕ гӕсгӕ фӕтарстӕн ӕмӕ бамбӕхстӕн». 11 Хуыцау ӕй фӕрсы: «Чи дын загъта, бӕгънӕг дӕ, уый? Тобӕ дын цы бӕла-сӕй загътон, уымӕй ма саходай?» 12 Адамы дзуапп уыди: «Ды мын цы усы радтай, уый мын бахӕрын кодта уыцы бӕласы дыргътӕй». 13 Дунедарӕг Хуыцау сылгоймаджы бафарста: «Уый цы бакуыстай?» Сылгоймаг загъта: «Калм мӕ фӕрӕдийын кодта, ӕмӕ дзы уымӕн бахордтон».
14 Уӕд Дунедарӕг Хуыцау калмӕн загъта:
«Афтӕ кӕй бакодтай, уый тыххӕй ӕлгъыст дӕ ӕппӕт цӕрӕгойты ’хсӕн,
цыдӕриддӕр зӕххыл змӕлӕг ис, уыдоны ’хсӕн.
Дӕ гуыбыны цъарыл бырдзынӕ, цард-цӕрӕнбонты рыг хӕрдзынӕ.
15 Мыггагмӕ уӕ знаг кӕнын кӕрӕдзимӕ: дӕу ӕмӕ сылгойма-джы, дӕ зӕйц ӕмӕ йӕ зӕнӕджы. Уый дын дӕ сӕр ныцъцъӕл кӕндзӕни, ды та йын йӕ зӕвӕтыл фӕхӕцдзынӕ».
16 Сылгоймагӕн Дунедарӕг Хуыцау загъта:
«Де ’нхъӕлцауы заман-иу сбирӕ кӕндзынӕн, сбирӕ кӕндзынӕн дӕ хъизӕмӕрттӕ.
Ардзынӕ сывӕллӕттӕ, сау тухӕн ӕвзаргӕйӕ.
Дӕ моймӕ бӕлдзынӕ, монцты уацары тыхсдзынӕ, уыдзӕни дын хицау дӕ мой».
17Адамӕн Дунедарӕг Хуыцау загъта: «Дӕ усы коммӕ кӕй бакастӕ ӕмӕ дын тобӕ цы бӕласӕй загътон, уый дыргътӕй кӕй бахордтай, уымӕ гӕсгӕ ӕлгъыст у зӕхх дӕу тыххӕй.
Цӕрӕнбонты дзы исдзынӕ дӕ къӕбӕр, хъизӕмӕрттӕ ’взаргӕйӕ.
18 Хӕмпӕлгӕрдӕг, сындзытӕ дын ӕрзайын кӕндзӕн зӕхх. Сӕтдзынӕ де стонг быдыры кӕрдӕгӕй.
19 Тыллӕгмондагӕй калдзынӕ дӕ сау хид, цалынмӕ, цы зӕххӕй ист ӕрцыдтӕ, уыцы зӕхмӕ бацӕуай, уӕдмӕ, уымӕн ӕмӕ ды сыджыт дӕ
ӕмӕ бафтдзынӕ дӕ сыджытыл».
20 Адам йӕ усы схуыдта Евӕ, уымӕн ӕмӕ уый сси ӕппӕт цӕрджыты рагмад. 21 Дунедарӕг Хуыцау Адам ӕмӕ йӕ усӕн скодта цӕр мын да рӕстӕ.
22 Дунедарӕг Хуыцау загъта: «Ныр адӕймаг сси Мах ӕмсӕр, зоны хорз ӕмӕ ӕвзӕр. Уый гӕнӕн нӕй, ӕмӕ царды бӕласмӕ дӕр фӕныхила, йӕ дыргъӕй йын бахӕра ӕмӕ мыггагмӕ цӕра».
23 Ӕмӕ Дунедарӕг Хуыцау рарвыста Адамы Едемы дыргъдонӕй, цы зӕххӕй ист ӕрцыди, ууыл кусынмӕ. 24 Ратардта адӕйма-джы ӕмӕ Еде мы дыргъдоны цур, скӕсӕнырдыгӕй, сӕвӕрдта
3:20 Евӕ у, дзуттагау «цард» чи амоны, уыцы дзырды ӕнгӕс. Адам амоны «адӕймаг», «нӕлгоймаг» «адӕймӕгтӕ», «адӕм».
херувимты, стӕй, алырдӕм чи ӕвзиды, ахӕм судзгӕ-зилгӕ кард, царды бӕласмӕ фӕндаг хъахъхъӕнынӕн.
Адам ӕмӕ Евӕйы фырттӕ
4^Адам ӕмуат ӕрцыди йӕ ус Евӕимӕ. Уый банхъӕлцау ис ӕмӕ ныййардта Каины, ӕмӕ загъта: «Нӕлгоймаг мӕ фӕци Дунедарӕджы фӕрцы». 2 Евӕйӕн ма фӕстӕдӕр райгуырд иу лӕппу — Авел, Каины ӕфсымӕр. Авел хызта фысвос, Каин та кодта зӕххы куыст. 3 Иу ахӕмы Каин йӕ зӕххы бӕркадӕй Ду-недарӕгӕн бахаста кувинӕгтӕ, 4 Авел дӕр Ын ӕрхаста нывонд йӕ дзуджы фыццагзад уӕрыччыты фиуӕй. Ӕмӕ Дунедарӕг айста Авелы нывонд, 5 Каинмӕ та не ’ркасти, йӕ кувинӕг-тӕ йын нӕ айста. Йӕ туг рафыхти Каинӕн, йӕ цӕсгом фыр мӕстӕй ныссау и. 6 Дунедарӕг Каины бафарста: «Цӕй тыххӕй рафыхти дӕ маст? Дӕ сӕр цӕмӕн фӕгуыбыр кодтай? 7Кӕд раст дӕ, уӕд дӕ сӕрыл уӕлӕмӕ цӕуылнӕ схӕцыс? Кӕд раст нӕ дӕ, уӕд та дӕм тӕригъӕд дӕ къӕсӕрыл гӕппӕввонгӕй лӕууы, фӕлӕ ды дӕ монцты рохыл фидар хӕц».
8 Каин басидт йе ’фсымӕр Авелмӕ: «Цом быдырмӕ». Ӕмӕ быдыры Каин йӕ къух систа йе ’фсымӕр Авелмӕ, ӕмӕ йӕ амардта. 9 Дунедарӕг бафарста Каины: «Кӕм и де ’фсымӕр Авел?» Уый дзуапп радта: «Нӕ зонын. Ме ’фсымӕрӕн гӕс, мый-йаг, дӕн?» 10 Дунедарӕг та бафарста: «Уый цы бакуыстай? Де ’фсымӕры туг дыл зӕххӕй ӕвдисӕн кӕны. 11 Дӕ къухӕй мард ӕфсымӕры туг цы зӕххы ахъардта, уымӕй хъодыгонд дӕ ныр. 12Кусдзынӕ йыл, фӕлӕ дзы тыллӕг нал райсдзынӕ. Ӕнӕкъо-на, хӕтӕнхуагӕй ӕрвитдзынӕ дӕ цард». 13 Каин Дунедарӕгӕн загъта: «Мӕ азым афтӕ стыр у, ӕмӕ йын ныффӕразӕн нӕй.
14 Гъеныр мӕ сурыс а зӕххӕй, ӕмӕ цӕуын, нал Дӕм равдисдзы-нӕн мӕхи. Ӕнӕкъона, хӕтӕнхуагӕй ӕрвитдзынӕн мӕ цард. Чидӕриддӕр мыл амбӕла — амардзӕн мӕ». 15 Дунедарӕг ын загъта: «Нӕ. Исчи дӕ куы амара, уӕд йӕ мыггагӕй авд ахӕмы фӕхъӕудзӕн». Ӕмӕ Дунедарӕг Каиныл нысан ныууагъта, цӕмӕй йыл чи амбӕла, уыдонӕй йӕ мачи амара. 16 Каин ра-цыди Дунедарӕджы цурӕй ӕмӕ Едемы скӕсӕнырдыгӕй Ноды зӕххыл цӕугӕ цард кодта.
17Каин ӕрӕ муат и йӕ усимӕ, уый банхъӕлцау ис ӕмӕ ныййардта Ханохы. Каин сарӕзта сахар ӕмӕ йӕ схуыдта йӕ фырты номӕй — Ханох. 18 Ханохӕн райгуырд Ирад, Ирадӕн райгуырди Мехиаел, Мехиаелӕн райгуырди Метушаел, Ме-тушаелӕн райгуырди Ламех. 19 Ламех ӕрхаста дыууӕ усы: иуӕн йӕ ном — Ада, иннӕмӕн та — Цилла. 20 Ада ныййард-та Йавалы. Уый сси цатырты цӕрӕг фосдарджыты фыдӕл. 21 Йе ’фсымӕр — Йувал, хъисфӕндыртӕ ӕмӕ уадындзтӕй чи цагъта, уыдоны фыдӕл. 22 Цилла ныййардта Тувал-Каины. Уый сси куырд, ӕрхуы ӕмӕ ӕфсӕйнагӕй алы дзаума аразӕг. Тувал-Каины хо — Наама.
23 Ламех йӕ устытӕн загъта:
«Ада ӕмӕ Цилла, ӕрбайхъусут ардӕм!
Ламехы устытӕ, хъусут мӕ ныхӕстӕм!
Ӕз амардзынӕн, чи мӕ фӕцӕф кӕна, уыцы лӕджы. Мӕлӕты амӕттаг бакӕндзынӕн, чи мӕ ныц цӕва, уыцы лӕппуйы.
24 Кӕд Каины царды ныхмӕ авд адӕймаджы хъуамӕ амӕла, уӕд Ламехы царды ныхмӕ та — ӕвдай авд».
25 Адам та ӕрӕмуат и йӕ усимӕ, ӕмӕ йын уый ныййардта фырт. Сӕвӕрдта йыл ном Сиф, ома «ралӕвар кодта», уымӕн ӕмӕ, дам, мын Каин кӕй амардта, уыцы Авелы бӕсты Хуыцау ралӕвар кодта ӕндӕр байзӕддаг. 26 Сифӕн дӕр райгуырди фырт, ӕмӕ йыл сӕвӕрдта ном Енос, ома «адӕймаг». Енос уы-ди, Дунедарӕджы ном фыццаг чи сдзырдта, уый.
Нойы фыдӕлтӕ
5^Мӕнӕ Адам ӕмӕ йӕ байзӕддаджы царды хабӕрттӕ. Хуыцау адӕймаджы куы сфӕлдыста, уӕд ӕй скодта Йӕхи ӕнгӕс, 2 сфӕлдыста нӕлгоймаг ӕмӕ сылгоймаджы. Раарфӕ сын кодта ӕмӕ сӕ се сфӕлдисӕн бон рахуыдта «адӕймӕгтӕ».
3 Адамыл сӕдӕ ӕртын азы куы сӕххӕст и, уӕд ын райгуыр-ди фырт, ӕмӕ йыл сӕвӕрдта ном Сиф. Сиф уыд йӕ фыды халдих, цӕрмыстыгъд ӕй бакодта. 4 Сифы райгуырды фӕстӕ ма Адам фӕцард астсӕдӕ азы, ӕмӕ ма йын рацыди фырттӕ ӕмӕ чызджытӕ. 5 Ӕдӕппӕтӕй та Адам фӕцарди фарастсӕдӕ ӕртын азы.
6 Сифыл сӕдӕ фондз азы куы сӕххӕст и, уӕд ын райгуырд Енос. 7Еносы райгуырды фӕстӕ ма Сиф фӕцард астсӕдӕ авд азы, ӕмӕ ма йын рацыди фырттӕ ӕмӕ чызджытӕ. 8 Ӕдӕппӕтӕй та Сиф фӕцарди фарастсӕдӕ дыууадӕс азы.
9 Еносыл дӕс ӕмӕ цыппарыссӕдз азы куы сӕххӕст и, уӕд ын райгуырди Каинан. 10 Каинаны райгуырды фӕстӕ ма Енос фӕцард астсӕдӕ фынддӕс азы, ӕмӕ ма йын рацыди фырттӕ ӕмӕ чызджытӕ. 11 Ӕдӕппӕтӕй та Енос фӕцарди фарастсӕдӕ фондз азы.
12 Каи наныл дӕс ӕмӕ ӕртиссӕдз азы куы сӕххӕст и, уӕд ын райгуырди Малелеил. 13 Малелеилы райгуырды фӕстӕ ма Каинан фӕцард астсӕдӕ цыппор азы, ӕмӕ ма йын рацыди фырттӕ ӕмӕ чызджытӕ. 14 Ӕдӕппӕтӕй та Каинан фӕцарди фарастсӕдӕ дӕс азы.
15 Малелеилыл фондз ӕмӕ ӕртиссӕдз азы куы сӕххӕст и, уӕд ын райгуырд Йаред. 16 Йареды райгуырды фӕстӕ ма Малелеил фӕцард астсӕдӕ ӕртын азы, ӕмӕ ма йын рацыди фырттӕ ӕмӕ чызджытӕ. 17Ӕдӕппӕтӕй та Малелеил фӕцард астсӕдӕ нӕуӕдз фондз азы.
18 Йаредыл сӕдӕ ӕхсай дыууӕ азы куы сӕххӕст и, уӕд ын райгуырд Енох. 19 Енохы райгуырды фӕстӕ ма Йаред фӕцард астсӕдӕ азы, ӕмӕ ма йын рацыди фырттӕ ӕмӕ чызджытӕ.
20 Ӕдӕппӕтӕй та Йаред фӕцарди фарастсӕдӕ ӕхсай дыууӕ азы.
21 Енохыл фондз ӕмӕ ӕртиссӕдз азы куы сӕххӕст и, уӕд ын райгуырди Мафусал. 22 Мафусалы райгуырды фӕстӕ ма Енох фӕцард ӕртӕсӕдӕ азы, Хуыцауӕн коммӕгӕсӕй, ӕмӕ ма йын рацыди фырттӕ ӕмӕ чызджытӕ. 23 Енох ӕдӕппӕтӕй фӕцард ӕртӕсӕдӕ ӕхсай фондз азы. 24 Фӕцарди Хуыцауӕн коммӕгӕ-сӕй, стӕй зӕххыл нал уыди — Хуыцау ӕй айста Йӕхимӕ.
25 Мафусалыл сӕдӕ ӕстай авд азы куы сӕххӕст и, уӕд ын райгуырди Ламех. 26 Ламехы райгуырды фӕстӕ ма Мафусал фӕцард авдсӕдӕ ӕстай дыууӕ азы, ӕмӕ ма йын рацыди фырттӕ ӕмӕ чызджытӕ. 27Ӕдӕппӕтӕй та Мафусал фӕцарди фарастсӕдӕ ӕхсай фараст азы.
28 Ламехыл сӕдӕ ӕстай дыууӕ азы куы сӕххӕст и, уӕд ын рай-гуырди фырт, 29 ӕмӕ йыл сӕвӕрдта ном Ной, ома «рӕвдауын». Афтӕ загъта: «Уый мах барӕвдаудзӕни нӕ удхайраг куысты, Дунедарӕг кӕй ралгъыста, уыцы зӕххы бӕркадӕй». 30 Нойы рай гуырды фӕстӕ ма Ламех фӕцарди фондзсӕдӕ нӕуӕдз фондз азы, ӕмӕ ма йын рацыди фырттӕ ӕмӕ чызджытӕ. 31Ӕдӕппӕтӕй та Ламех фӕцард авдсӕдӕ ӕвдай авд азы.
32 Нойыл фондзсӕдӕ азы куы сӕххӕст и, уӕд ын райгуырд ӕртӕ фырты: Сим, Хам ӕмӕ Йафет.
Хуыцауы тӕрхон ӕмӕ фидыд
61 Адӕм зӕххыл райдыдтой фылдӕрӕй-фылдӕр кӕнын. Райгуырди сын чызджытӕ. 2 Уӕларвцӕрджытӕ федтой, зӕххон чызджытӕ рӕсугъд кӕй сты, уый, ӕмӕ-иу дзы йӕ цӕст чи кӕуыл ӕрӕвӕрдта, уыимӕ-иу ӕрӕмуат и. 3 Уӕд Дуне-дарӕг загъта: «Ӕз адӕймагӕн мыггагмӕ нӕ ныууадздзынӕн Мӕ царддӕттӕг комулӕфт. Куыд цӕра хъуамӕ ӕнусты, кӕд ӕмӕ лӕмӕгъ у, фыдбылызмӕ ӕмхиц. Йӕ царды бонтӕ уӕнт ӕхсӕзыссӕдз азы». 4 Уӕд ӕмӕ уый фӕстӕ дӕр зӕххыл царди уӕйгуытӕ, уӕларвцӕрджытӕн-иу зӕххон чызджытӕй чи рай-гуырди, уыдон. Незаманты цы хъуыддӕгтӕй фесгуыхтысты, уыдонӕй сӕ зонынц ныр дӕр ма.
5 Дунедарӕг федта, адӕймаг бынтон кӕй сӕлгъаг ис, йӕ сӕрызонды фыдбылызӕй дарддӕр кӕй ницыуал баззад, 6 ӕмӕ ӕрфӕсмон кодта, кӕй йӕ сфӕлдыста, ууыл. Ныккӕрзыдта Йӕ зӕрдӕ, 7ӕмӕ загъта: «Зӕххы цъарӕй фесафдзынӕн Ме сфӕл-дыст адӕмы. Никӕйуал ныууадздзынӕн удӕгасӕй — нӕдӕр адӕмы, нӕдӕр цӕрӕгойты, нӕдӕр хилӕгойты, нӕдӕр — уӕ-ларвон мӕргъты. Ӕрфӕсмон кодтон, кӕй сӕ сфӕлдыстон, ууыл».
8 Иунӕг Ной фӕцыди Дунедарӕджы зӕрдӕмӕ.
9-10 Мӕнӕ Нойы царды хабӕрттӕ. Райгуырди йын ӕртӕ фырты: Сим, Хам ӕмӕ Йафет. Рӕстӕвзар лӕг уыди Ной, йӕ зама ны адӕмы ӕхсӕн — ӕнӕкъӕм. Царди Хуыцауӕн коммӕгӕсӕй. 11 Фӕлӕ зӕхх Хуыцауы раз сӕнӕуаг и, фыд ра-кӕндӕй байдзаг ис. 12 Хуыцау ӕркасти зӕхмӕ ӕмӕ федта, зӕхх куыд сӕнӕуаг и, уый: алы цард уд дӕр ныллӕууыди галиу фӕндагыл.
13 Ӕмӕ Хуыцау загъта Нойӕн: «Зӕххыл чидӕриддӕр цӕры, уыдоны хъуамӕ фесафон: сӕ фыд митӕй йӕ байдзаг кодтой. Бабын сӕ кӕндзынӕн зӕххимӕ иумӕ. 14 Ды та дӕхицӕн нӕзыхъӕдӕй сараз егъау бӕлӕгъ, скӕн дзы хатӕнтӕ, стӕй йӕ ӕдде ӕмӕ мидӕгӕй байсӕрд писийӕ. 15 Сараз ӕй афтӕ: йӕ дӕргъ уӕд ӕртӕсӕдӕ ӕлмӕрины, йӕ уӕрх — дӕс ӕмӕ дыууиссӕдз ӕлмӕрины, йӕ бӕрзӕнд та — дӕс ӕмӕ ссӕдз ӕлмӕрины. 16 Сараз ын сӕр ӕмӕ йӕ иу ӕлмӕрины бӕрц уӕлӕмӕ сис, бӕлӕгъмӕ рухс куыд цӕуа, афтӕ. Бӕлӕгъы уӕд ӕртӕ уӕладзыджы, йӕ иу фарсыл — дуар. 17Ӕз зӕххыл рауадздзынӕн доны хъаймӕт, цӕмӕй йыл цъиуызмӕлӕг дӕр мауал баззайа. 18 Фӕлӕ демӕ сараздзынӕн Мӕ фидыд. Ды бахиздзынӕ бӕлӕгъмӕ — дӕ фырттӕ, дӕ ус ӕмӕ дӕ чын-дзытимӕ. 19 Бӕлӕгъмӕ ма-иу алы цӕрӕгойтӕй райс къайгай, нӕлтӕ ӕмӕ сылтӕ, цӕмӕй уыдон дӕр аирвӕзой демӕ. 20 Алы мӕргъты мыггагӕй ӕмӕ алы зӕххон цӕрӕгойты мыггагӕй, стырӕй, чысылӕй, демӕ бӕлӕгъмӕ бацӕуӕнт къайгай, цӕмӕй баззайой удӕгасӕй. 21 Ноджы ма демӕ райс алы хойраг — дӕ-хицӕн ӕмӕ уыдонӕн дӕр.
22 Ной ӕппӕт дӕр бакодта, Хуыцау ын куыд бафӕдзӕхста, афтӕ.
7^Дунедарӕг Нойӕн загъта: «Бахиз бӕлӕгъмӕ дӕ бинон-тимӕ. Ныры дуджы адӕмӕй Мӕ цӕсты иунӕг ды дӕ рӕстӕвзар. 2 Цӕрӕгойтӕн сӕ сыгъдӕджытӕй демӕ райс фӕй-нӕ авд къайы, сыгъдӕг чи нӕу, уыдонӕй та фӕйнӕ иу къайы.
3 Уӕларвон мӕргътӕй дӕр райс фӕйнӕ авд къайы. Уадз ӕмӕ зӕххыл баззайа сӕ мыггаг. 4 Авд боны фӕстӕ дыууиссӕдз боны ӕмӕ дыууиссӕдз ӕхсӕвы дӕргъы зӕххыл уадздзынӕн къӕвда. Ӕмӕ зӕххы цъарӕй фесафдзынӕн, цард удӕй цыдӕ-риддӕр сфӕлдыстон, уыдон».
5 Ной ӕппӕт дӕр сарӕзта, Дунедарӕг ын куыд бафӕдзӕх-ста, афтӕ.
6 Зӕххыл доны хъаймӕт куы райдыдта, уӕд Нойыл цыдис ӕхсӕзсӕдӕ азы. 7Доны хъаймӕтӕй Ной йӕхи бафснайдта бӕ-лӕгъы, йӕ фырттӕ, йӕ ус ӕмӕ йӕ чындзытӕ дӕр — йемӕ.
8 Сыгъдӕг цӕрӕгойтӕй, стӕй, сыгъдӕг чи нӕу, уыдонӕй дӕр, ноджы ма мӕргътӕй ӕмӕ алы хилӕгойтӕй 9 Нойы бӕлӕгъмӕ бахызти фӕйнӕ къайы, нӕлтӕ ӕмӕ сылтӕ, — Хуыцау Нойӕн куыд бафӕдзӕхста, афтӕ.
10 Авд боны фӕстӕ зӕххыл райдыдта доны хъаймӕт. пНойӕн йе ’хсӕзсӕдӕ фыццӕгӕм азы дыккаг мӕй куы ралӕууыди, уӕд ӕвддӕсӕм бон стыдтой дӕлзӕхх доны ӕппӕт гуырӕнтӕ, фегом сты арвы дуӕрттӕ, 12 ӕмӕ зӕхмӕ калди тӕгъдызӕй — дыууис-сӕдз боны ӕмӕ дыууиссӕдз ӕхсӕвы.
13 Тӕккӕ уыцы бон бахызтысты бӕлӕгъмӕ Ной, йӕ фырттӕ Сим, Хам ӕмӕ Йафет, стӕй Нойӕн йӕ ус ӕмӕ йӕ чындзытӕ.
14 Семӕ райстой сырд ӕмӕ фосы алы мыггагӕй, хилӕгой ӕмӕ маргъы алы мыггагӕй. 15 Цардӕгасӕй цыдӕриддӕр ис, се ’ппӕ-тӕй дӕр Ноимӕ къӕйттӕ-къӕйттӕй бахызтысты бӕлӕгъмӕ. 16 Цӕрӕгойтӕн сӕ алы мыггагӕй дӕр бахызти нӕлтӕ ӕмӕ сылтӕ — Хуыцау Нойӕн куыд бафӕдзӕхста, афтӕ. Ӕмӕ Ду-недарӕг Нойыл бахгӕдта бӕлӕгъы дуар.
17 Зӕххыл доны хъаймӕт абухта дыууиссӕдз боны. Дон сби-рӕ ис ӕмӕ зӕххы сӕрмӕ систа бӕлӕгъ. 18 Дон ӕфсӕрста ӕмӕ тынг сбирӕ и зӕххыл, ӕмӕ бӕлӕгъ цыди доныл. 19 Дон афтӕ тынг сабузта, ӕмӕ, арвы бын цыдӕриддӕр бӕрзонд хохӕй уы-ди, уыдон доны бын фесты: 20 фынддӕс ӕлмӕрины фӕуӕлдӕр и дон тӕккӕ бӕрзонддӕр хӕхтӕй.
21 Бабын и зӕххыл цӕрӕг алы уд дӕр: мӕргътӕ, фос, сырдтӕ ӕмӕ, зӕхх бӕз-бӕз кӕ мӕй кодта, уыцы хилӕгойтӕ, стӕй адӕм иууылдӕр. 22 Зӕххы цъарыл царды уддзӕф кӕй мидӕг уыди, уыдон се ’ппӕт дӕр бабын сты. 23 Зӕххыл цард удӕй цыдӕрид-дӕр уыд — адӕмӕй, стыр ӕмӕ чысыл цӕрӕгойӕ, уӕларвон маргъӕй — мӕлӕты дзыхы аирвӕзтысты. Иууылдӕр зӕххы цъарӕй сӕфт ӕрцыдысты. Ӕрмӕст ма баззади Ной ӕмӕ, йемӕ бӕлӕгъы чи уыди, уыдон. 24 Ныр дон та зӕххы сӕрмӕ абузта дӕс ӕмӕ авдыссӕдз боны.
81 Фӕлӕ Хуыцау нӕ ферох кодта Нойы, стӕй, йе мӕ бӕлӕ-гъы чи уыд, ӕппӕт уыцы сырдтӕ ӕмӕ фосы — зӕххыл рауагъта дымгӕ, ӕмӕ дон сысын байдыдта. 2 Ӕхгӕд ӕрцы-дысты дӕлзӕхх доны ӕппӕт гуырӕнтӕ ӕмӕ арвы дуӕрттӕ, тӕгъдызӕй банцади. 3 Дон чысылгай зӕххы цыди. Хъаймӕты райдианӕй дӕс ӕмӕ авдыссӕдз боны куы аивгъуыдта, уӕдмӕ дон дзӕвгар фӕкъаддӕр ис, 4 ӕмӕ ӕвдӕм мӕйы ӕвддӕсӕм бон бӕлӕгъ ӕрӕнцад Арараты хӕхтыл. 5 Дон къаддӕргӕнгӕ цыди дӕсӕм мӕйы онг, дӕсӕм мӕйы фыццаг бон разындысты хӕхты цъуппытӕ.
6 Дыууиссӕдз боны фӕстӕ Ной байгом кодта, бӕлӕгъӕн цы рудзынггонд сарӕзта, уый 7ӕмӕ рауагъта сынты. Уый ӕддӕ-мӕ-мидӕмӕ кодта, цалынмӕ зӕхх ӕрсур и, уӕдмӕ.
8 Ной рауагъта бӕлоны, дон зӕххы ахъардта ӕви нӕ, уый ба-зонынмӕ, 9 фӕлӕ бӕлон фӕстӕмӕ ӕрбатахти, уымӕн ӕмӕ не ссардта, кӕм ӕрбада, уый. Зӕххы уӕлцъар нырма иууылдӕр доны бын уыди. Ной йӕ къух радардта ӕмӕ бӕлоны ӕрбай-ста йӕхимӕ, бӕлӕгъмӕ. 10 Банхъӕлмӕ каст авд боны ӕмӕ та бӕлоны рауагъта. 11 Бӕлон ӕм изӕры фӕстӕмӕ ӕрбатахт, йӕ дзыхы зети бӕласы цъӕх сыфтӕр, афтӕмӕй; ӕмӕ Ной ба зыд-та, дон зӕххы ахъардта, уый. 12 Ноджыдӕр ма банхъӕлмӕ каст авд боны ӕмӕ та бӕлоны рауагъта, ӕмӕ йӕм ацы хатт бӕлон нал ӕрбаздӕхти фӕстӕмӕ.
13 Нойыл ӕхсӕзсӕдӕ иу азы куы сӕххӕст и, уый хӕдфӕстӕ хъаймӕты дон зӕххӕй ацыди. Ной бӕ лӕгъы сӕр си ста ӕмӕ федта: зӕххыл хъаймӕты донӕй ницыуал баззади. 14 Дыккаг мӕйы авд ӕмӕ ссӕдзӕм бонмӕ зӕхх бахус и.
15 Хуыцау Нойӕн загъта: 16 «Бӕлӕгъӕй рахиз дӕ ус, дӕ фырттӕ ӕмӕ дӕ чындзытимӕ. 17Демӕ ракӕн ӕппӕт зӕххон цӕрӕгой-ты дӕр, стырӕй, чысылӕй, стӕй мӕргъты. Уадз ӕмӕ зӕххӕн уӕз кӕной — цот уадзой ӕмӕ сбирӕ уой».
18 Ӕмӕ Ной рахызти йӕ фырттимӕ, йӕ ус ӕмӕ йӕ чындзыти-мӕ. 19 Стӕй бӕлӕгъӕй мыггаггай рацыдысты ӕппӕт сырдтӕ, фос, мӕргътӕ ӕмӕ алы хилӕгойтӕ.
20 Ной Дунедарӕгӕн сарӕзта нывондхӕссӕн. Уый фӕстӕ райста алы сыгъдӕг фосӕй ӕмӕ алы сыгъдӕг мӕргътӕй ӕмӕ йыл ӕрхаста иууылсудзинаг нывӕндтӕ. 21Дунедарӕгмӕ схӕц-цӕ ис ӕхцон хӕрздӕф, ӕмӕ загъта Йӕхицӕн: «Адӕймаджы аххосӕй нал ралгъитдзынӕн зӕхх, кӕд йе ’взонгӕй фӕстӕмӕ
йӕ зӕрдӕ фыдбылызмӕ ӕмхиц у, уӕддӕр. Ӕппӕт цард удты никуыуал фесафдзынӕн, доны хъаймӕт нал ӕрцӕудзӕни зӕх-хыл. 22 Цалынмӕ зӕхх уа, уӕдмӕ таудзысты ӕмӕ кӕрддзысты, скӕндзӕн-иу хъызт ӕмӕ ӕнтӕф замантӕ, уыдзӕни сӕрд ӕмӕ зымӕг, бон ӕмӕ ӕхсӕв».
9]Хуыцау раарфӕ кодта Ной ӕмӕ йӕ фырттӕн. Загъта сын: «Цот уадзут ӕмӕ сбирӕ ут, зӕхх уӕ байдзаг уӕд. 2 Тӕрсӕнт уӕ ӕппӕт сырдтӕ, фос, уӕларвон мӕргътӕ, хилӕгойтӕ ӕмӕ денджызы кӕсӕгтӕ. Уӕ бӕрны уын сӕ кӕнын. 3 Цӕрӕгойы мыггагӕй цыдӕриддӕр ис, уыдоны уын дӕттын хӕрынӕн, айразмӕ уын алы зайӕгхал куыд радтон, афтӕ. 4 Фыдызгъӕл хӕрыны бар уын ис, фӕлӕ туджы хъӕстӕ ма фӕут, уымӕн ӕмӕ туджы ис цард. 5 Ӕмӕ уӕхи туг (ома цард) дӕр хъуамӕ макуы ныккӕла. Иунӕг адӕймаджы туг дӕр Мын ӕнӕист нӕ баззайдзӕни — сырдӕй уа, адӕймагӕй уа. 6 Адӕймаджы туг чи ныккала, уый туг ныккӕлдзӕн адӕймаджы къухӕй, уымӕн ӕмӕ йӕ Хуыцау Йӕхи ӕнгӕс сфӕлдыста.
7 Цот уадзут уӕдӕ ӕмӕ сбирӕ ут, зӕххӕн уӕз куыд кӕнат, афтӕ».
8 Хуыцау загъта Ной ӕмӕ йӕ фырттӕн: 9 «Абон аразын Мӕ фидыд уемӕ ӕмӕ уӕ байзӕддагимӕ, 10 стӕй, удӕгас уӕвӕгӕй уемӕ цыдӕриддӕр ис, уыдонимӕ: мӕргътимӕ, фосимӕ ӕмӕ сырдтимӕ — бӕлӕгъӕй рацӕуӕг ӕппӕт зӕххон цӕрӕгойти-мӕ. 11 Уемӕ аразын Мӕ фидыд: никуыуал бабын кӕндзынӕн ӕппӕт цард удты, доны хъаймӕт нал ӕрцӕудзӕни зӕх-хыл».
12 Хуыцау ма загъта: «Мӕнӕ, сымахимӕ ӕмӕ, уемӕ удӕгас уӕвӕгӕй цыдӕриддӕр ис, уыдонимӕ мыггагмӕ цы фидыд ара-зын, уый нысан: 13 ӕврӕгътыл ӕвӕрын Ме ’рдын — арвӕрдын. Уый уыдзӕни Мӕн ӕмӕ зӕххы ’хсӕн фидыды нысан. 14 Зӕххы сӕрмӕ-иу ӕврӕгътӕ куы рауадзон ӕмӕ-иу ӕврӕгътыл арвӕр-дын куы фӕзына, 15 уӕд-иу Мӕ зӕрдыл ӕрлӕудзӕни, уемӕ ӕмӕ алы цӕрӕгоимӕ цы фидыд сарӕзтон, уый, ӕмӕ нал уыдзӕни доны хъаймӕт — ӕппӕт цӕрдудты сафӕг. 16 Ӕврӕгътыл-иу ар-вӕрдын куы фӕзына, уӕд-иу ӕй Ӕз фендзынӕн ӕмӕ-иу Мӕ зӕрдыл ӕрлӕудзӕни, зӕххыл удӕгас уӕвӕгӕй цы ис, Хуыцау уыдонимӕ мыггагмӕйы фидыд кӕй сарӕзта, уый». 17Хуыцау загъта Нойӕн: «Гъе уый — ӕппӕт зӕххон цард удтимӕ цы фидыд аразын, уый нысан».
18 Нойы фырттӕ, бӕлӕгъӕй чи рацыди, уыдон: Сим, Хам ӕмӕ Йафет. Хам уыди Ханааны фыд. 19 Ацы ӕртӕ уыдысты Нойы фырттӕ — зӕххон адӕм иууылдӕр адонӕй равзӕрдысты.
20 Ной ныллӕууыди зӕххы куыстыл. Фыццаг сӕнӕфсирдон уый ныссагъта. 21 Иу ахӕмы банызта сӕн, барасыг ис ӕмӕ бӕгънӕгӕй хуыссыд йӕ цатыры. 22 Афтӕмӕй йӕ федта Хам, Ханааны фыд, ӕмӕ йӕ радзырдта йӕ дыууӕ ӕфсымӕрӕн.
23 Уӕд Сим ӕмӕ Йафет райстой пӕлӕз, сӕ уӕхсчытыл ӕй ӕрбакодтой, чъылдымыздӕхтӕй бацыдысты сӕ фыдмӕ ӕмӕ йӕ ӕрӕмбӕрзтой. Се ’ргом иннӕрдӕм здӕхт уыд, ӕмӕ сӕ фыды бӕгънӕгӕй нӕ федтой.
24 Ной куы райхъал и, уӕд базыдта, йӕ астӕуккаг фырт ын цы бакуыста, уый 25 ӕмӕ загъта:
«Ӕлгъыстаг фӕуӕд Ханаан!
Йе ’фсымӕрты цагъартӕн — сӕ дӕлдӕр!»
26 Загъта ма:
«Симы Хуыцау — Дунедарӕг, табу Йын фӕуӕд!
Симӕн суӕд йӕ цагъар Ханаан!
27 Йафетӕн парахат зӕхх бауарзӕд Хуыцауы цӕст, ӕмӕ Симы цатырты ӕрцӕрӕд!
Йафетӕн дӕр суӕд йӕ цагъар Ханаан!»
28 Доны хъаймӕты фӕстӕ ма Ной фӕцардис ӕртӕсӕдӕ фӕн-дзай азы. 29 Ӕмткӕй райсгӕйӕ та Ной фӕцарди фарастсӕдӕ фӕндзай азы, стӕй амард.
Нойӕ рацӕугӕ адӕмтӕ
1 Мӕнӕ Нойы фырттӕ Сим, Хам ӕмӕ Йафеты хӕдзар-вӕндаг. Доны хъаймӕты фӕстӕ сын рацыди цот.
2 Йафеты байзӕддаг: Гомер, Ма гог, Мадай, Йаван, Тувал, Мешех, Тирас. 3 Гомеры байзӕддаг: Ашкеназ, Рифат, Тогарма.
4 Йаваны байзӕддаг: Елиша, Таршиш, киттӕгтӕ, роданӕгтӕ.
5 Уыдонӕй равзӕрдысты, денджызы сакъадӕхтыл чи ӕрцарди, уыцы адӕмтӕ.
Гъе адон сты Йафеты байзӕддаг. Цы адӕмыхӕттытӕ сӕ ра-взӕрди, уыдонӕй алкӕцыдӕр дих кодта хицӕн мыггӕгтыл. Алы адӕмыхаттӕн дӕр уыдис йӕхи зӕхх ӕмӕ йӕхи ӕвзаг.
6 Хамы байзӕддаг: Куш, Мицраим, Пут, Ханаан.
7Кушы байзӕддаг: Сева, Хавила, Савта, Рагма, Савтеха. Рагмайы байзӕддаг: Шева ӕмӕ Дедан. 8 Кушӕй ма райгуырди Нимрод, зӕххыл фыццаг ӕлдар чи сси, уый. 9Уыди ӕрдхӕ-рӕны цуанон. Уымӕ гӕсгӕ загъдӕуы, Нимродау ӕрдхӕрӕны цуанон у, зӕгъгӕ. 10 Паддзах Нимроды сӕйраг сахартӕ — Ва-вилон, Ерех ӕмӕ Аккад. Адон се ’ппӕт дӕр уыдысты Шинары зӕххыл, Месопотамийы. 11 Уыцы зӕххӕй рацыд Ашшур ӕмӕ сарӕзта сахартӕ Ниневи, Реховот-Ир ӕмӕ Калах, 12 ноджы ма Ресен, Ниневийӕ Калахы ӕхсӕн. Калах зындгонд сахар у.
13 Мицраимӕй рацыдысты: лудӕгтӕ, анамӕгтӕ, лехавӕгтӕ, нафтухӕгтӕ, 14 патрусӕгтӕ, каслухӕгтӕ ӕмӕ кафторӕгтӕ. Кафторӕгтӕй равзӕрдысты филистимӕгтӕ.
15 Ханаанӕй равзӕрди: раздӕр Сидон, уый фӕстӕ — Хет,
16 ноджы ма йевусӕгтӕ, аморӕгтӕ, гиргашӕгтӕ, 17хиввӕгтӕ, архъӕгтӕ, синӕгтӕ, 18 арвадӕгтӕ, цемарӕгтӕ ӕмӕ хаматӕгтӕ. Фӕстӕдӕр ханаанаг мыггӕгтӕ ахӕлиу сты алы рӕтты: 19 сӕ зӕххытӕ Сидонӕй Герары ’рдӕм ӕххӕссыдысты Газӕйы онг; Содом, Гоморрӕ, Адма ӕмӕ Цевоимы ’рдӕм та — Лешӕйы онг. 20 Адон — Хамы байзӕддаг. Алкӕмӕй дӕр дзы равзӕрди хицӕн адӕмыхатт — йӕхи ӕвзаг ӕмӕ йӕхи зӕххы хайыл цӕрӕг знӕмтимӕ.
21Цот рацыди Симӕн дӕр. Уый у Еверы ӕппӕт байзӕддаджы фыдӕл, Йафеты хи стӕр ӕфсымӕр. 22 Симы байзӕддаг: Елам, Ашшур, Арпахшад, Луд, Арам. Алкӕмӕй дӕр дзы равзӕрди хицӕн адӕмыхатт — йӕхи ӕвзаг ӕмӕ йӕхи зӕххы хайыл цӕрӕг знӕмтимӕ.
23 Арамы байзӕддаг: Уц, Хул, Ге тер, Маш.
24 Арпахшадӕн райгуырди Сала, Салайӕн райгуырд Евер.
25 Еверӕн райгуырди дыууӕ фырты: сӕ иу хуынди Фалек, ома «дих», ахӕм ном ыл сӕвӕрдтой, зӕхх уыцы рӕстӕджы кӕй ныддихтӕ кодтой, уымӕ гӕсгӕ. Йе ’фсымӕр хуынди Йохътан.
26 Йохътанӕн райгуырдысты Алмодад, Шелеф, Хацармавет, Йе-рах, 27Хадорам, Узал, Дикла, 28 Евал, Авимаел, Шева, 29 Офир, Хавила, Йовав. 30 Сӕ цӕрӕн бынӕттӕ ӕххӕссыдысты Мешайӕ скӕсӕйнаг хӕхбӕстӕ Сефары онг. 31 Адон сты Симы байзӕд-даг. Цы адӕмыхӕттытӕ сӕ равзӕрди, уыдонӕй алкӕцы дих кодта хицӕн мыггӕгтыл. Алы адӕмыхаттӕн дӕр уыд йӕхи зӕхх ӕмӕ йӕхи ӕвзаг.
32 Ӕппӕт ацы нӕмттӕй хуыдтой, Нойы фырттӕ ӕмӕ сӕ байзӕддагӕй зӕххыл доны хъаймӕты фӕстӕ чи ахӕлиу и, уыдонӕй рацӕугӕ знӕмтӕ ӕмӕ адӕмыхӕттыты.
Вавилоны мӕсыг
П^Уӕды заман ӕппӕт дунейы адӕм дзырдтой иу ӕвза-гыл, пайда кодтой уыцы иу дзырдтӕй. 2 Скӕсӕнырдӕм цӕугӕйӕ, адӕм бахӕццӕ сты Шинары зӕххыл иу дӕлвӕзмӕ ӕмӕ уым ӕрцардысты. 3 Бауынаффӕ кодтой: «Скӕнӕм агуы-ридуртӕ». Ӕмӕ хуымӕтӕг дурты бӕсты аразын райдыдтой агуыридуртӕй, чъыры бӕсты та пайда кодтой зӕххы писийӕ. 4 Загътой: «Цӕй ӕмӕ ном скӕнӕм нӕхицӕн — саразӕм сахар, уӕлӕрвтӕм чи ӕххӕсса, ахӕм мӕсыгимӕ, цӕмӕй ӕгас зӕххы цъарыл ма ны ххӕлиу уӕм».
5 Уӕд Дунедарӕг ӕрцыд, адӕм кӕй арӕзтой, уыцы сахар ӕмӕ мӕсыг фенынмӕ. 6 Дунедарӕг загъта: «Мӕнӕ — иу адӕм, се ’ппӕтӕн дӕр — иу ӕвзаг. Цы аразынц, уый нырма сӕ хъуыд-дӕгты райдиан у ӕрмӕст. Ныр сӕ уромӕг нал бауромдзӕни, цӕмӕ нӕ бавналой — алцыдӕр сын бантысдзӕнис. 7Гъемӕ сӕм ныццӕуӕм ӕмӕ сын се ’взаг схъомпал кӕнӕм, сӕ кӕрӕдзийы куыд нал ӕмбарой». 8 Ӕмӕ сӕ Дунедарӕг уырдыгӕй, сӕ сахар кӕронмӕ арӕзт нӕ фӕцис, афтӕмӕй ныххӕлиу код-та ӕгас зӕххы цъарыл. 9 Уымӕ гӕсгӕ хуыйны ацы сахар Вавилон. Дунедарӕг уым схъомпал кодта ӕппӕт адӕмы ӕвзаг ӕмӕ сӕ уырдыгӕй ныххӕлиу кодта ӕгас зӕххы цъа-рыл.
Авраам — Израилы рагфыдӕл (11:10-25:18)
Симӕй — Аврааммӕ
10 Мӕнӕ Симы хӕдзарвӕндаг. Симыл фондзыссӕдз азы куы сӕххӕст и, уый та уыди доны хъаймӕтӕй дыууӕ азы фӕстӕ-дӕр, уӕд ын райгуырд Арпахшад. 11 Арпахшады райгуырды фӕстӕ ма Сим фӕцарди фондзсӕдӕ азы, ӕмӕ ма йын рацыди фырттӕ ӕмӕ чызджытӕ.
12 Арпахшадыл фынддӕс ӕмӕ ссӕдз азы куы сӕххӕст и, уӕд ын райгуырди Сала. 13 Салайы райгуырды фӕстӕ ма Арпах-шад фӕцарди цыппарсӕдӕ ӕртӕ азы, ӕмӕ ма йын рацыди фырттӕ ӕмӕ чызджытӕ.
14 Салайыл дӕс ӕмӕ ссӕдз азы куы сӕххӕст и, уӕд ын рай-гуырд Евер. 15 Евер ын куы райгуырди, уый фӕстӕ ма Сала фӕцарди цыппарсӕдӕ ӕртӕ азы, ӕмӕ ма йын рацыди фырттӕ ӕмӕ чызджытӕ.
16 Еверыл цыппӕрдӕс ӕмӕ ссӕдз азы куы сӕххӕст и, уӕд ын райгуырди Фалек. 17 Фалек ын куы райгуырди, уый фӕстӕ ма Евер фӕцарди цыппарсӕдӕ ӕртын азы, ӕмӕ ма йын рацыди фырттӕ ӕмӕ чызджытӕ.
18 Фалекыл дӕс ӕмӕ ссӕдз азы куы сӕххӕст и, уӕд ын райгуырди Рагав. 19 Рагав ын куы райгуырди, уый фӕстӕ ма Фалек фӕцарди дыууӕсӕдӕ фараст азы, ӕмӕ ма йын рацыди фырттӕ ӕмӕ чызджытӕ.
20 Рагавыл дыууадӕс ӕмӕ ссӕдз азы куы сӕххӕст и, уӕд ын райгуырди Серух. 21 Серух ын куы райгуырди, уый фӕстӕ ма Рагав фӕцарди дыууӕсӕдӕ авд азы, ӕмӕ ма йын рацыди фырттӕ ӕмӕ чызджытӕ.
22 Серухыл дӕс ӕмӕ ссӕдз азы куы сӕххӕст и, уӕд ын рай-гуырди Нахор. 23 Нахор ын куы райгуырди, уый фӕстӕ ма Серух фӕцарди дыууӕсӕдӕ азы, ӕмӕ ма йын рацыди фырттӕ ӕмӕ чызджытӕ.
24 Нахорыл фараст ӕмӕ ссӕдз азы куы сӕххӕст и, уӕд ын райгуырди Фара. 25 Фара йын куы райгуырди, уый фӕстӕ ма
Нахор фӕцарди сӕдӕ нудӕс азы, ӕмӕ ма йын рацыди фырт-тӕ ӕмӕ чызджытӕ.
26 Фарайыл дӕс ӕмӕ ӕртиссӕдз азы куы сӕххӕст и, уӕд ын райгуырдысты Аврам, Нахор ӕмӕ Аран.
27 Мӕнӕ Фарайы байзӕддаг. Фарайӕн райгуырдысты Аврам, Нахор ӕмӕ Аран. Аранӕн райгуырди Лот. 28 Аран амарди йӕ райгуырӕн зӕххыл, Уры, Хуссар Месопотамийы. Йӕ фыд Фа-ра ма уӕд ӕгас уыд. 29 Аврам ӕмӕ Нахор ӕрхастой устытӕ. Аврамы усы ном — Сарӕ, Нахоры усы ном та — Милка. Мил-ка ӕмӕ йӕ хо Иска уыдысты Араны чызджытӕ. 30 Сарӕ уыд ӕнӕзӕнӕг, цот ын нӕ цыди.
31 Фара Урӕй, Хуссар Месопотамийӕ, араст и Ханааны зӕхмӕ йӕ фырт Аврам ӕмӕ Араны фырт Лотимӕ. Семӕ ма уыди Фарайы чындз Сарӕ, Аврамы ус. Фӕлӕ Харраны сахармӕ куы бахӕццӕ сты, уӕд уым ӕрцардысты. 32 Фара амарди Харраны, дыууӕсӕдӕ фондз азы йыл цыдис, афтӕ-мӕй.
Хуыцау сиды Аврааммӕ
“I 1 Дунедарӕг загъта Аврамӕн: «Ныууадз дӕ бӕстӕ, дӕ хионты, дӕ фыды хӕдзар ӕмӕ ацу, цы зӕхх дын бацамонон, уырдӕм. 2 Ӕз дын раарфӕ кӕндзынӕн, дӕуӕй рантысын кӕндзынӕн тынг бирӕ адӕм, скадджын дын кӕн-дзынӕн дӕ ном, ӕмӕ дӕ фӕрцы алчидӕр базондзӕни, Мӕ арфӕ цы у, уый. 3 Арфӕ дын чи ракӕна, уыдонӕн Ӕз дӕр раарфӕ кӕндзынӕн, чи дӕ рафауа, уыдоны та ӕлгъыстаг фӕкӕндзынӕн. Дӕ фӕрцы арфӕгонд уыдзысты ӕппӕт адӕм-тӕ дӕр».
4 Аврам бакодта, Дунедарӕг ын куыд загъта, афтӕ. Йемӕ рацыди Лот дӕр. Аврамӕн, Харран куы ныууагъта, уӕд йӕ фынддӕс ӕмӕ ӕртиссӕдз азы йӕхи фесты. 5 Йемӕ ра-кодта йӕ ус Сарӕйы ӕмӕ йе ’фсымӕры лӕппу Лоты, стӕй райста се ’ппӕт исбон, уыимӕ, цы цагъартӕ сӕм уыди, уыдоны дӕр, ӕмӕ афтӕмӕй рараст сты Харраны зӕххӕй.
6 Кӕддӕр-кӕддӕр бахӕццӕ сты Ханаанмӕ. Цӕуынтӕ бай-дыдтой Ханааны зӕххыл. Шехемы рӕзты ахызтысты ӕмӕ бафтыдысты Морейы Тулдзмӕ. Уыцы зӕххыл уӕды заман ханаанӕгтӕ цардысты, 7 фӕлӕ Дунедарӕг Авраммӕ ӕргом рацыдис ӕмӕ йын загъта: «Ацы зӕхх ратдзынӕн дӕ бай-зӕддӕгтӕн». Ӕмӕ Аврам Дунедарӕгӕн тӕккӕ уыцы ран сарӕзта нывондхӕссӕн. 8 Уырдыгӕй Аврам араст и, Бет-Елӕн скӕсӕнырдыгӕй цы хӕхбӕстӕ уыди, уырдӕм ӕмӕ уым йӕ цатыр айтыгъта. Бет-Ел аззади ныгуылӕнырдыгӕй, Гай та уыди скӕсӕнырдыгӕй. Уыцы ран дӕр Аврам Дунедарӕгӕн сарӕзта нывондхӕссӕн ӕмӕ Йын ссардта Йӕ ном. 9 Стӕй уырдыгӕй сыстад ӕмӕ дарддӕр йӕ фӕндаг хуссарырдӕм адардта.
Авраам Мысыры
10 Ханааны зӕххыл скодта ӕвирхъау стонг заман, ӕмӕ уал Аврам хуыздӕр цардагур Мысырмӕ йӕхи айста. пМысырмӕ куы баввахс и, уӕд йӕ ус Сарӕйӕн загъта: «Рӕсугъд сыл-гоймаг дӕ, уый мын гуырысхойаг нӕу. 12Мысирӕгтӕ дӕ куы феной, уӕд зӕгъдзысты: „Ай йӕ ус у”, ӕмӕ мӕ амар-дзысты, дӕу та удӕгасӕй ныууадздзысты. 13 Фӕлӕ-иу сын ды зӕгъ, йӕ хо дӕн, зӕгъгӕ, ӕмӕ мын уӕд мӕ уд дӕр фервӕзын кӕндзынӕ, мӕ хъуыддаг дӕр хорз ацӕудзӕ-нис».
14 Аврам Мысырмӕ куы ныццыди, уӕд мысирӕгтӕ фед-той, йемӕ тынг рӕсугъд сылгоймаг кӕй ис, уый. 15 Фараоны барджынтӕ йӕ куы фӕфиппайдтой, уӕд дзы фараонӕн раппӕ-лыдысты, стӕй йын ӕй йӕ галуанмӕ ӕрбакодтой. 16 Аврамы хъуыддаг хорз ацыди йӕ усы фӕрцы — ӕрбафтыд ӕм лыстӕг фос ӕмӕ стурвос, хӕрджытӕ ӕмӕ теуатӕ, нӕлгоймаг ӕмӕ сылгоймаг цагъартӕ. 17 Фӕлӕ Дунедарӕг Аврамы ус Сарӕйы тыххӕй стыр бӕллӕхты баппӕрста фараоны йӕ хӕдзаронти-мӕ. 18 Уӕд фараон басидт Авраммӕ ӕмӕ йын загъта: «Уый мын цы бакуыстай? Дӕ ус кӕй у, уый цӕмӕн басусӕг кодтай?
19 Цӕмӕн загътай, мӕ хо у, зӕгъгӕ? Ӕз ӕй уый тыххӕй куы ракуырдтон. Акӕн ныр дӕ усы дӕр ӕмӕ ацу!» 20 Фараон йӕ адӕмӕн бафӕдзӕхста, ӕмӕ Аврамы арвыстой, йӕ ус ӕмӕ йӕм цыдӕриддӕр уыди, уыимӕ.
Авраам ӕмӕ Лот
О 'Аврам Мысырӕй фӕстӕмӕ сыздӕхти Негевы ӕдзӕрӕг X быдырмӕ — ӕд ус, ӕд исбон, Лот дӕр йемӕ, афтӕмӕй.
2 Тынг хъӕздыг уыд Аврам фосӕй, ӕвзистӕй ӕмӕ сызгъӕринӕй.
3 Негевӕй араст и Бет-Елы ’рдӕм, фӕндагыл асадӕнтӕгӕнгӕ, ӕмӕ бахӕццӕ и, раздӕр ын Бет-Ел ӕмӕ Гайы ӕхсӕн цатыр кӕм лӕууыди, 4 Дунедарӕгӕн нывондхӕссӕн кӕм сарӕзта ӕмӕ Йын Йӕ ном кӕм ссардта, уыцы бынатмӕ.
5 Аврамимӕ цӕугӕцард чи кодта, уыцы Лотмӕ дӕр уыди лыстӕг фос ӕмӕ стурвос, стӕй цатыртӕ. 6 Афтӕ сбирӕ сты сӕ дыууӕйы фос, ӕмӕ сын дарддӕр иумӕ цӕрынӕн зӕхх скъуындӕг и. 7Аврамы ӕмӕ Лоты фыййӕутты ӕхсӕн-иу рауади быцӕутӕ. Уӕды заман уыцы зӕххыл цардысты ханаанӕгтӕ ӕмӕ периззӕгтӕ дӕр. 8 Иу ахӕмы Аврам Лотӕн загъта: «Ку-рын дӕ, нӕ дыууӕйы ӕхсӕн дӕр ӕмӕ нӕ фыййӕутты ӕхсӕн дӕр хъаугъа ма рауайӕд, уымӕн ӕмӕ ӕз ӕмӕ ды хионтӕ стӕм. 9 Мӕнӕ зӕхх иууылдӕр дӕ разы. Дӕ хорзӕхӕй, байуа-рӕм. Ды галиуырдӕм куы аздӕхай, уӕд ӕз — рахизырдӕм. Намӕ ды — рахизырдӕм, ӕз та — галиуырдӕм». 10 Лот йӕ цӕст ахаста Иорданы дӕлвӕзыл ӕмӕ федта, уыцы дӕлвӕз суанг Цоары онг Дунедарӕджы дыргъдонау, Мысыры зӕххау иууылдӕр донӕфсӕст кӕй уыди, уый. Уӕд Дунедарӕг Содом ӕмӕ Гоморрӕйы нӕма бабын кодта. 11 Лот йӕхицӕн равзӕрста Иорданы дӕлвӕз, ӕмӕ скӕсӕнырдӕм адардта йӕ фӕндаг. Аф-тӕмӕй Аврамимӕ фӕхицӕн сты кӕрӕдзийӕ. 12 Аврам ӕрцарди Ханааны зӕххыл, Лот та ныццыди дӕлвӕзы сахарты ’рдӕм. Йӕ цатыртӕ айтыгъта Содомы раз. 13 Содомы цӕрджытӕ фыдадӕм уыдысты, Дунедарӕджы раз — ӕгӕр тӕригъӕдджын.
14 Лот ӕмӕ Аврам куы байуӕрстой, уӕд Дунедарӕг загъта Аврамӕн: «Кӕм лӕууыс, уырдыгӕй ма дӕ цӕст ахӕсс цӕгатыл, хуссарыл, скӕсӕныл ӕмӕ ныгуылӕныл. 15 Цы зӕххытӕ уыныс, уыдон Ӕз мыггагмӕ ратдзынӕн дӕуӕн ӕмӕ дӕ байзӕддагӕн.
16 Дӕ байзӕддаг дын сбирӕ кӕндзынӕн зӕххы рыгау. Зӕххы рыгӕн банымайӕн куыд нӕй, афтӕ дӕ байзӕддагӕн дӕр нӕ уыдзӕни банымайӕн. 17Ныр цу ӕмӕ ӕрзил, цы зӕхх дын дӕт-тын, ууыл. Фен ын йӕ дӕргъ ӕмӕ йӕ уӕрх».
18 Аврам систа йӕ цатыртӕ ӕмӕ дарддӕр йӕ фӕндагыл араст и. Бахӕццӕ и Хевронмӕ ӕввахс Мамрейы Тулдзыты къохмӕ ӕмӕ уым ӕрцарди. Уыцы ран Дунедарӕгӕн сарӕзта нывондхӕссӕн.
М1 Уыцы заман Шинары паддзах Амрафел, Елласары паддзах Арйох, Еламы паддзах Кедорлаомер ӕмӕ Гои-мы паддзах Тидал 2 хӕстӕввонгӕй араст сты Содомы паддзах Берӕйы, Гоморрӕйы паддзах Биршайы, Адмайы паддзах Ши-навы, Цевоимы паддзах Шемеверы ӕмӕ Белӕйы, ома Цоары, паддзахы ныхмӕ. 3 Адонӕн та се ’фсӕдтӕ уымӕй размӕ иу-уылдӕр ӕрӕмбырд сты Сиддимы дӕлвӕзмӕ, ныр Цӕхджын денджыз кӕм ис, уырдӕм. 4 Дыууадӕс азы дӕргъы уыдысты Кедорлаомеры ӕфсондзы бын, фӕлӕ ӕртындӕсӕм аз сыстады-сты йӕ ныхмӕ. 5 Цыппӕрдӕсӕм аз Кедорлаомер йе ’мцӕдисон паддзӕхтимӕ ӕрцыд, ӕмӕ рафайӕгты ныддӕрӕн кодтой Аштерот-Хъарнаимы, зузӕгты — Хамы, емимӕгты — Шаве-Хъирйатаимы, 6 хорӕгты та — Сеиры хӕхбӕсты, фӕсырдтой сӕ ӕдзӕрӕг быдыры кӕронмӕ, Ел-Параны сахары онг. 7Уырдыгӕй аздӕхтысты Ен-Мишпаты, ома Кадешы, ’рдӕм, ӕмӕ ныддӕ-рӕн кодтой амалехъӕгты бӕстӕ, стӕй Хацецон-Тамары цӕрӕг аморӕгты.
8 Уӕд рацыдысты Содомы паддзах, Гоморрӕйы паддзах, Адмайы паддзах, Цевоимы паддзах ӕмӕ Белӕйы, ома Цоа-ры, паддзах, ӕмӕ Сиддимы дӕлвӕзы схӕцыдысты 9 Еламы паддзах Кедорлаомер, Гоимы паддзах Тидал, Шинары пад-дзах Амрафел ӕмӕ Елласары паддзах Арйохимӕ — цыппар паддзахы фондзы ныхмӕ. 10 Сиддимы дӕлвӕзы бирӕ уыди зӕххы писийы дзыхъхъытӕ. Содом ӕмӕ Гоморрӕйы паддзӕх-тӕ лидзӕг куы фесты, уӕд сӕ адӕмӕй бирӕтӕ ныххаудтой уыцы дзыхъхъыты, чи ма сӕ аирвӕзти, уыдон та балыгъдысты хӕхтӕм. 11 Уӕлахиздзаутӕ рахастой Содом ӕмӕ Гоморрӕйы ӕппӕт исбон ӕмӕ хӕлц ӕмӕ ацыдысты. 12 Уацары акодтой Ав-рамы ӕфсымӕры лӕппу — Содомы цӕрӕг Лоты дӕр. Рахастой йын йӕ исбон дӕр.
13 Чи аирвӕзти, уыдонӕй иу ӕрцыд ӕмӕ хабар фехъусын кодта дзуттаг Аврамӕн, уыцы рӕстӕджы амораг Мамрейы
Тулдзыты къохы раз чи царди, уымӕн. Ӕфсымӕртӕ Мамре, Ешкол ӕмӕ Анер уыдысты Аврамы цӕдисонтӕ. 14 Йӕ хион уацары ис, Аврам уый куы фехъуыста, уӕд ӕрӕмбырд кодта йӕ тохвӕлтӕрд адӕмы, йӕ хӕдзары чи райгуырди, уыдо-ны — ӕртӕсӕдӕ ӕстдӕс лӕджы, — ӕмӕ фӕдисы фӕцыдысты суанг Данмӕ. 15 Уым йӕ адӕмимӕ знагыл ӕхсӕвыгон ӕртыхст ӕмӕ сӕ ныддӕрӕн кодта, фӕсырдта сӕ Дамаскы цӕгатварс Ховайы онг. 16 Аврам фӕстӕмӕ байста ӕппӕт исбон, ракодта йӕ хион Лоты дӕр ӕд исбон, стӕй сылгоймӕгты ӕмӕ иннӕ уацайрӕгты.
Мелхиседекы арфӕ Авраамӕн
17 Аврам Кедорлаомеры ӕмӕ уымӕн йе ’мцӕдисон паддзӕх-ты куы басаста ӕмӕ фӕстӕмӕ куы раздӕхти, уӕд Шавейы дӕлвӕзы, ома Паддзахы дӕлвӕзы, йӕ размӕ рацыди Содомы паддзах. 18 Салимы паддзах Мелхиседек дӕр — Стыр Хуыцауы сауджын — рахаста дзул ӕмӕ сӕн 19 ӕмӕ загъта:
«Арфӕгонд уӕд Аврам Стыр Хуыцауӕй, арв ӕмӕ зӕхх Сфӕлдисӕгӕй!
20 Табу Стыр Хуыцауӕн,
де знӕгты дын дӕ къухтӕм Чи радта!»
Ӕмӕ Аврам Мелхиседекӕн бахуын кодта йе ’ппӕт ӕфтиӕг-ты дӕсӕм хай.
21 Содомы паддзах загъта Аврамӕн: «Ратт мын мӕ адӕмы, исбон дӕхицӕн уадз». 22 Фӕлӕ Аврамы дзуапп уыд: «Ард дын хӕрын Хуыцауы — арв ӕмӕ зӕхх Сфӕлдисӕджы раз: 23 дӕ исбонӕй мӕ суанг ӕндах ӕмӕ дзабыры бос дӕр нӕ хъӕуы, цӕмӕй ма зӕгъай, ӕз сбонджын кодтон Аврамы. 24 Мӕн ницы хъӕуы. Ӕрмӕст, мӕ адӕмӕн хӕлцыл цы бахардз и, уый мын бафид ӕмӕ, мӕ фарсмӕ чи хӕцыди, уыдонӕн, Анер, Ешкол ӕмӕ Мамрейӕн, цы хай ӕмбӕлы, уый ратт».
Хуыцауы фидыд Авраамимӕ
“I [“ 1 Ацы хабӕрттӕ куы ӕрцыдысты, уый фӕстӕ Дуне-X дарӕг Авраммӕ ӕргом рацыд ӕмӕ йын загъта: «Ма тӕрс, Аврам! Ӕз дӕ хъахъхъӕнын уартау. Стыр уыдзӕни дӕ хӕрзиуӕг». 2 Фӕлӕ Аврам загъта: «О Дунедарӕг, мӕ Хуыцау! Цы кӕнын уыцы хӕрзиуӕгӕй, кӕд ӕмӕ ӕнӕзӕнӕгӕй амӕлдзы-нӕн ӕмӕ мӕ бынтӕ дамаскаг Елиезерӕн баззайдзысты, уӕд?»
3 Ноджы ма загъта: «Зӕнӕг мын нӕ радтай, ӕмӕ мӕ цагъары хай бауыдзысты». 4 «Дӕ цагъармӕ не ’рхаудзысты, — загъта йын Дунедарӕг. — Дӕхицӕн уыдзӕни фырт». 5 Цатырӕй рацӕуын кодта Аврамы ӕмӕ йын загъта: «Скӕс-ма арвмӕ ӕмӕ стъа-лытӕ банымай. Бантысдзӕни дын сӕ банымайын?» Загъта ма йын: «Гъе уыйбӕрц уыдзысты дӕ байзӕддаг». 6 Аврам бау-уӕндыди Дунедарӕгыл, ӕмӕ уымӕ гӕсгӕ нымад ӕрцыди рӕстӕвзарыл.
7Дунедарӕг загъта Аврамӕн: «Ӕз Дунедарӕг дӕн, ацы зӕхх дын раттыны тыххӕй дӕу халдейаг Урӕй Чи ракодта, Уый. Фыдӕй фыртмӕйы исбонӕн ӕй айс». 8 Аврам бафарста: «О Дунедарӕг, мӕ Хуыцау, цӕмӕй бӕрӕг у, ацы зӕхх мӕн кӕй уыдзӕни, уый?» 9Дунедарӕг ын загъта: «Ӕрбакӕ Мын ӕртӕаз-дзыд хъуг, ӕртӕаздзыд сӕгъ ӕмӕ ӕртӕаздзыд тохъхъыл, стӕй ӕрбахӕсс ӕхсинӕг ӕмӕ бӕдул бӕлон». 10 Аврам сӕ ӕрбакодта, аргӕвста сӕ ӕмӕ сӕ дӕргъырдӕм афаста, алкӕцыйӕн дӕр йӕ иу ӕмбис иннӕйы ныхмӕ ӕрӕвӕрдта. Ӕрмӕст мӕргъты нӕ адих кодта. 11 Фосы мӕрдтӕм сӕхи ӕруагътой тугдзых мӕргътӕ, фӕлӕ-иу сӕ Аврам асырдта.
12 Хур ӕрныгуылыны афон Аврам бауадзыгау, ӕвирхъау тас йӕ зӕрдӕйы ныххызт, ӕмӕ йыл дуне баталынг и. 13 Дунедарӕг Аврамӕн загъта: «Уый зон, ӕмӕ дӕ байзӕддаг кӕйдӕр зӕххыл ӕрцӕуӕггагӕй цӕрдзы сты, ӕцӕгӕлӕттӕн — цагъартӕ, ӕмӕ сӕ уыдон ссӕнддзысты цы ппарсӕдӕ азы. 14 Фӕлӕ Ӕз, кӕй цагъартӕ суой, уыцы адӕмӕн уыдзынӕн тӕрхонгӕнӕг, ӕмӕ дӕ байзӕддаг уырдыгӕй рацӕудзысты стыр исбонимӕ. 15 Ды та дӕ фыдӕлты размӕ бацӕудзынӕ фарнимӕ, бавӕрдзысты дӕ хӕрз зӕрондӕй. 16 Дӕ байзӕддагӕн йӕ цыппӕрӕм фӕлтӕр ӕрбаздӕхдзысты ардӕм ӕмӕ байсдзысты ацы зӕхх, уымӕн ӕмӕ ӕрмӕст уыцы рӕстӕгмӕ бынтон бабирӕ уыдзӕни амо-рӕгты азым, ӕмӕ сӕ Ӕз бафхӕрдзынӕн».
17Хур аныгуылд, ӕмӕ бӕстӕ ныттар ис. Ӕвиппайды сырхзынг физонӕггӕнӕн ӕмӕ арты ӕвзӕгтӕ кусарты хӕйттӕн сӕ хӕрз астӕуты ацыдысты. 18 Уыцы бон Дунедарӕг Аврамимӕ сарӕзта фидыд. Загъта: «Дӕ байзӕддӕгтӕн радтон Нилӕй Евфраты ӕхсӕн зӕххытӕ. 19 Ныр дзы цӕрынц хъенӕгтӕ, хъенизӕгтӕ, кадмонӕгтӕ, 20 хеттӕгтӕ, периззӕгтӕ, рафайӕгтӕ, 21 аморӕгтӕ, ханаанӕгтӕ, гиргашӕгтӕ ӕмӕ йе вусӕгтӕ».
Агар ӕмӕ Измаил
“I 'Аврамы ус Сарӕйӕн зӕнӕг нӕ цыди. Уыди йын унӕут, XV/ мысираг, йӕ ном — Агар. 2 Сарӕ загъта Аврамӕн: «Дунедарӕг мын зӕнӕг нӕ дӕтты, ӕмӕ уӕд та мӕ унӕутмӕ бацу, кӕд уый фӕрцы уӕддӕр схӕдзар уаин». Аврам сразы и Сарӕимӕ. 3 Сарӕ ӕрбакодта йӕ унӕуты, мысираг Агары, ӕмӕ йӕ радта усӕн йӕ мой Аврамӕн. Хъуыддаг ӕрцыд, Аврам Ханааны зӕххыл куы ӕрцарди, уымӕй дӕс азы фӕстӕдӕр.
4 Аврам ӕрӕмуат ис Агаримӕ. Уый банхъӕлцау ис ӕмӕ, йӕ уавӕр куы федта, уӕд йе ’хсины ницӕмӕуал дардта. 5 Сарӕ Ав-рамӕн загъта: «Кӕй фегад дӕн, уый дӕу аххос у. Дӕ хъӕбысы дын ӕй бакодтон, ӕмӕ, куы банхъӕлцау и, уӕдӕй фӕстӕмӕ мӕн ницӕмӕуал дары. Гъемӕ дын Дунедарӕг тӕрхонгӕнӕг уӕд!» 6 Аврам Сарӕйӕн загъта: «Дӕ унӕутыл дӕ бар цӕуы, ӕмӕ дӕ цыдӕриддӕр фӕнды, уый йын кӕн». Сарӕ райдыдта ӕфхӕрын Агары, ӕмӕ уый алыгъди.
7Агармӕ ӕдзӕрӕг быдыры, Шурмӕ фӕндагыл суадоны цурмӕ фӕзынди Дунедарӕджы зӕд 8 ӕмӕ йӕ фӕрсы: «Агар, Сарӕйы унӕут, кӕцӕй рацыдтӕ ӕмӕ кӕдӕм цӕуыс?» Уый дзуапп радта: «Ме ’хсин Сарӕйӕ лидзын». 9Дунедарӕджы зӕд ын загъта: «Аздӕх де ’хсинмӕ ӕмӕ йын быхс». 10 Ноджы ма йын Дунедарӕджы зӕд загъта: «Афтӕ дын сбирӕ кӕндзы-нӕн дӕ байзӕддаг, ӕмӕ сын банымайӕн дӕр нӕ уы дзӕни».
11 Ноджыдӕр ма йын Ду недарӕджы зӕд загъта:
«Гъеныр ды ӕнхъӕлцау дӕ, гъеныр лӕппу ныййардзынӕ.
Сӕвӕр-иу ыл Измаил —
16:11 Измаил рагон дзуттаг ӕвзагыл амоны «Хуыцау хъусы».
Дунедарӕг фехъуыста, фехъуыста дӕ дзыназын.
12 Дӕ лӕппу хъӕддаг хӕрӕгау Алкӕмӕ лӕбурдзӕни,
йе ’мтуг адӕмтимӕ нӕ фидаудзӕн».
13 Агар йемӕ дзурӕг Дунедарӕджы рахуыдта ахӕм номӕй: «Ды дӕ, мӕн Чи уыны, уыцы Хуыцау». Загъта: «Ӕз ам ӕцӕг-дӕр федтон, мӕныл Чи ауды, уыцы Хуыцауы». 14 Уымӕ гӕсгӕ хуыйны ацы цъай «Кӕй хорзӕх мӕ ис, уыцы Цардӕгасы цъай». Ныронг дӕр лӕууы Кадеш ӕмӕ Береды ӕхсӕн.
15-16 Агар Аврамӕн ныййардта фырт, ӕмӕ йыл Аврам сӕвӕрдта ном Измаил. Уӕд Аврамыл цыдис ӕхсӕз ӕмӕ цыппарыссӕдз азы.
Сунӕт
1 Аврамыл нудӕс ӕмӕ цыппарыссӕдз азы куы цыдис, X / уӕд ӕм Дунедарӕг ӕргом рацыди ӕмӕ йын загъта: «Ӕз Ӕппӕтхъом Хуыцау дӕн. Кӕс Мӕ коммӕ ӕмӕ у ӕнаипп!
2 Ӕз демӕ сараздзынӕн Мӕ фидыд, ратдзынӕн дын тынг би-рӕ байзӕддаг».
3 Аврам адӕлгом и Хуыцауы раз. Хуыцау ын загъта: 4 «Демӕ аразын Мӕ фидыд. Ды уыдзынӕ бирӕ адӕмты фыдӕл. 5 Аврам дӕ нал хондзысты, фӕлӕ нырӕй фӕстӕмӕ дӕ ном уыдзӕнис Авраам, уымӕн ӕмӕ дӕ скӕндзынӕн би рӕ адӕмты фыдӕл.
6 Тынг дын сбирӕ кӕндзынӕн дӕ байзӕддаг, дӕуӕй рантысдзӕни адӕмтӕ, дӕуӕй рацӕудзӕни паддзӕхтӕ дӕр. 7 Ӕз сараздзы-нӕн Мӕ фидыд демӕ ӕмӕ дӕ байзӕддагимӕ, мыггагмӕйы фидыд, фӕлтӕрӕй-фӕлтӕрмӕ: Ӕз уыдзынӕн дӕу ӕмӕ дӕ байзӕддаджы Хуыцау. 8 Дӕуӕн ӕмӕ дӕ байзӕддагӕн фыдӕй фыртмӕйы исбонӕн ратдзынӕн, ныр ӕрцӕуӕггагӕй кӕуыл цӕрыс, уыцы зӕхх, Ханааны зӕхх ӕнӕхъӕнӕй. Ӕмӕ дӕ бай-зӕддагӕн уыдзынӕн сӕ Хуыцау».
9 Хуыцау ма Авраамӕн загъта: «Ды дӕр ӕххӕст кӕн, Мӕ фидыд цы домы, уый, дӕхӕдӕг дӕр ӕмӕ дӕ байзӕддаг дӕр, фӕлтӕрӕй-фӕлтӕрмӕ. 10 Мӕнӕ уын, гъе, Мӕ фидыд, ӕмӕ де ’ппӕт байзӕддаг дӕр ӕххӕст кӕнӕд йӕ домӕн: сунӕт-гонд уӕм ӕрцӕуӕд алы нӕлгоймаг дӕр. 11 Кӕнут уӕхицӕн сунӕт — уый уыдзӕни Мӕн ӕмӕ сымах ӕхсӕн фидыды нысан. 12 Йӕ райгуырдӕй аст боны кӕуыл рацӕуа, уӕ уыцы лӕппутӕй-иу алчидӕр ӕрцӕуӕд сунӕтгонд. Афтӕ кӕнут фӕлтӕрӕй-фӕлтӕрмӕ, уӕхи ӕмӕ уӕ цагъарты цотӕй уӕ хӕ-дзары чи райгуыра, уыдонӕн ӕмӕ, уӕ байзӕддагӕй чи нӕ уа, фӕлӕ кӕцыфӕнды ӕддагонӕй кӕй балхӕдӕуа, уыдонӕн дӕр.
13 Хъуамӕ ӕнӕмӕнг сунӕтгонд уа, дӕ хӕдзары чи райгуырди, уый дӕр ӕмӕ де ’лхӕд дӕр. Ӕмӕ Мӕ фидыд — йӕ нысан уӕ буарыл — уыдзӕни мыггагмӕйы фидыд. 14 Сунӕтгонд цы нӕл-гоймаг не ’рцӕуа, уый та тард уыдзӕни йӕ адӕмы ӕхсӕнӕй, уымӕн ӕмӕ фехӕлдта Мӕ фидыд».
15 Хуыцау ма Авраамӕн ноджыдӕр загъта: «Дӕ ус Сарӕйы мауал хон Сарӕ, фӕлӕ нырӕй фӕстӕмӕ йӕ ном уӕд Саррӕ, ома „ӕхсин”. 16 Ӕз ын раарфӕ кӕндзынӕн, ӕмӕ дын ныййардзӕни фырт. Раарфӕ кӕндзынӕн Саррӕйӕн, ӕмӕ дзы рантысдзысты адӕмтӕ, йӕ байзӕддаг суыдзысты алы адӕмты паддзӕхтӕ». 17Авраам адӕлгом и Хуыцауы раз, фӕлӕ йӕхинымӕр бахудт: «Нӕ зонын, фондзыссӕдзаздзыд зӕрондӕн ма исты рантыса? Дӕс ӕмӕ цыппарыссӕдзаздзыд Саррӕ дӕр ма исты ныййара?»
18 Хуыцауӕн та Авраам загъта: «Измаил куы цӕрид Дӕ арфӕи-мӕ!» 19 Фӕлӕ Хуыцау загъта: «Дӕ ус Саррӕ дын ныййардзӕни фырт, ӕмӕ йыл сӕвӕрдзынӕ ном Исаак, ома „уый худы”. Ӕз уыимӕ ӕмӕ йӕ байзӕддагимӕ сараздзынӕн мыггагмӕйы фи-дыд. 20 Измаилы тыххӕй дӕр дын фехъуыстон дӕ курдиат. Ӕз ын раарфӕ кӕндзынӕн. Сбирӕ йӕ кӕндзынӕн — тынг бирӕ уыдзӕни йӕ байзӕддаг. Дыууадӕс фӕтӕджы рацӕудзӕнис Измаилы артӕй. Рантысын дзы кӕндзынӕн разагъды адӕм.
21 Ӕцӕг, Мӕ фидыд сараздзынӕн, Саррӕ дын иннӕ аз ацафон кӕй ныййара, уыимӕ — Исаакимӕ». 22 Ууыл Хуыцау Йӕ ныхас фӕцис Авраамимӕ ӕмӕ ацыди.
23 Уӕд Авраам бавдӕлд ӕмӕ йын Хуыцау куыд бафӕдзӕхста, афтӕ тӕккӕ уыцы бон сунӕт скодта йӕ хӕдзары ӕппӕт нӕл-гоймӕгтӕн: йӕ фырт Измаилӕн, йӕ хӕдзары чидӕриддӕр райгуырди, уыдонӕн, стӕй, ӕлхӕд ын чи уыди, уыдонӕн дӕр.
24-25 Авраам нудӕс ӕмӕ цыппарыссӕдзаздзыд уыди, сунӕтгонд куы ӕрцыди, уӕд, йӕ фырт Измаил та — ӕртындӕсаздзыд. 26 Уыцы иу бон ӕрцыдысты сунӕтгонд Авраам ӕмӕ йӕ фырт Измаил. 27Авраамы хӕдзары ӕппӕт нӕлгоймӕгтӕ — йӕ хӕ-дзары чи райгуырди, уыдон дӕр ӕмӕ, ӕддагӕттӕй ӕлхӕд чи уыди, уыдон дӕр — сунӕтгонд ӕрцыдысты йемӕ.
Хуыцау ӕргом рацыди Аврааммӕ
"1 О 1 Мамрейы Тулдзыты Къохы Дунедарӕг ӕргом рацыди X Аврааммӕ. Уӕд Авраам боны тӕккӕ ӕнтӕфы бадти йӕ цатыры къӕсӕрмӕ 2 ӕмӕ, йӕ сӕрыл уӕлӕмӕ куы схӕцыди, уӕд федта: йӕ акомкоммӕ лӕууы ӕртӕ лӕджы. Куыддӕр сӕ ауыдта, афтӕ рӕвдз бауади сӕ размӕ, адӕлгом и зӕххыл
3 ӕмӕ бахатыд: «О Бардарӕг! Кӕд мӕ Дӕ хорзӕхы аккаг кӕ-ныс, уӕд Дӕ курын, ӕмӕ мӕ къӕсӕры иувӕрсты ма ацу.
4 Ныртӕккӕ ӕрбадавдзысты дон, уӕ къӕхтӕ уын цӕхсынмӕ, стӕй-иу баулӕфут ацы бӕласы бын. 5 Мӕ рӕзты кӕм цӕут, уым уын рахӕсдзынӕн къӕбӕр, ӕмӕ, куы фӕ фидар уат, уӕд уӕ фӕндагыл цӕудзыстут дарддӕр». Уыдон загътой: «Хорз! Бакӕн, куыд загътай, афтӕ».
6 Авраам атындзыдта цатырмӕ, Саррӕмӕ, ӕмӕ йын загъта: «Рӕвдздӕр ӕвзаргӕ ссады ӕртӕ мӕртӕй хыссӕ азмӕнт ӕмӕ донгӕндтӕ ракӕн». 7Авраам йӕхӕдӕг та ауади рӕгъаумӕ, равзӕрста хӕрзхаст род, цагъармӕ йӕ радта, ӕмӕ йӕ уый уайтӕккӕ ацӕттӕ кодта. 8 Уӕд Авраам райста нӕлхӕ, ӕхсыр ӕмӕ роды фыд ӕмӕ сӕ йӕ уазджыты раз ӕрӕвӕрдта. Цалынмӕ хордтой, уӕдмӕ сын бӕласы бын Авраам уырдыг лӕууыди.
9Уазджытӕ Авраамы бафарстой: «Дӕ ус Саррӕ кӕм и?» Уый сын загъта: «Мӕнӕ цатыры». 10 Уазӕг загъта: «Ӕнӕмӕнг дӕм ӕрбацӕудзынӕн иннӕ аз, ӕмӕ дӕ ус Саррӕйӕн уыдзӕни лӕппу». Саррӕ сӕм хъуыста Уазӕджы фӕсчъылдым цатыры къӕсӕрӕй. 11 Уыцы заман Авраам ӕмӕ Саррӕ сӕ зӕронды ка-ры бацыдысты, ӕмӕ, сылгоймаг афонӕй-афонмӕ цы низӕй фӕтыхсы, уый дӕр нал хъыгдардта Саррӕйы. 12 Уымӕ гӕсгӕ йӕхинымӕр бахудти: «Ныридӕгӕн куы ныххӕррӕгъ дӕн, уӕд ма мӕ цавӕр амонд хъуамӕ фӕуа? Мӕ сӕрыхицау дӕр зӕронд куы у». 13 Дунедарӕг Авраамӕн загъта: «Саррӕ цӕмӕн бахудти? Цӕй тыххӕй афтӕ зӕгъы, ацы зӕронд бадӕн ӕмӕ ма куыд ныййардзынӕн, зӕгъгӕ? 14 Дунедарӕджы бон цы нӕ у? Иннӕ аз ацафон дӕм ногӕй ӕрцӕудзынӕн, ӕмӕ Саррӕйӕн уыдзӕ-ни лӕппу». 15 Саррӕ фӕтарст ӕмӕ нӕ басасти. Загъта: «Ӕз нӕ бахудтӕн». Фӕлӕ Дунедарӕг афтӕ: «Нӕ, ды бахудтӕ».
16 Уазджытӕ сыстадысты ӕмӕ цӕуыныл ныллӕуыдысты. Афӕндараст сӕ кӕнон, зӕгъгӕ, Ав раам сӕ фӕдыл рацыд. Уы-дон афӕлгӕсыдысты Содомы ’рдӕм, 17ӕмӕ Дунедарӕг загъта: «Цы сфӕнд кодтон, уый цӕмӕн хъуамӕ бамбӕхсон Авраамӕй!
18 Авраамӕй куы рантысдзӕни разагъды адӕм, хъомысджын адӕм. Йӕ фӕрцы арфӕгонд уыдзысты ӕппӕт адӕмтӕ дӕр.
19 Авраамы уый тыххӕй равзӕрстон, цӕмӕй йӕ фырттӕн ӕмӕ йӕ дарддӕры байзӕддагӕн ныффӕдзӕхса Дунедарӕджы фӕн-дагыл цӕуын, раст уынаффӕ хӕссын. Ӕмӕ уӕд Дунедарӕг сӕххӕст кӕндзӕн, Авраамӕн зӕрдӕ цӕмӕйты бавӕрдта, уыдон». 20 Стӕй Дунедарӕг загъта: «Содом ӕмӕ Гоморрӕйы тыххӕй Мӕм бирӕ хъӕстытӕ сыхъуысти, стыр у сӕ тӕригъӕд.
21 Ныццӕуон ӕмӕ фенон, Содомы тыххӕй Мӕм цы хъӕстытӕ ссыди, уыдон раст сты ӕви нӕ. Базонон ӕй».
22 Лӕгтӕ уырдыгӕй рацыдысты ӕмӕ Содомы ’рдӕм адардтой сӕ фӕн даг. Авраам ма уӕддӕр лӕууыди Дунедарӕджы раз.
23 Хӕстӕгдӕр Ӕм бацыд ӕмӕ Йӕ бафарста: «Ау, фыдгӕнджытимӕ рӕстыты дӕр фесафдзынӕ? 24 Кӕд уыцы сахары дӕс ӕмӕ дыу-уиссӕдз рӕстгӕнӕджы ис, уӕд та? Ау, фесафис уыцы бынат, нӕ йын ныббарис дӕс ӕмӕ дыууиссӕдз рӕстгӕнӕджы сӕрап-понд? 25 Уый ма ’рцӕуӕд, ӕмӕ Ды афтӕ бакӕнай, ӕнаххос фыдгӕнӕджы хал ахӕра! Уый ма ’рцӕуӕд! Ӕппӕт зӕххӕн Тӕр-хонгӕнӕг куыд хъуамӕ ма рахӕсса раст тӕрхон?» 26 Дунедарӕг дзуапп радта: «Содомы дӕс ӕмӕ дыууиссӕдз рӕстгӕнӕджы куы ссарон, уӕд уыдоны сӕраппонд ныббардзынӕн уыцы бы-натӕн». 27Авраам афтӕ бакодта: «Ӕз цы дӕн, уымӕй — рыг ӕмӕ фӕнык, фӕлӕ, зӕгъын, мӕ ныфс куы бахӕссин ӕмӕ Бар-дарӕджы куы бафӕрсин: 28 дӕс ӕмӕ дыууиссӕдз рӕстгӕнӕджы фондз хъуаг разындысты, зӕгъгӕ, уӕд уыцы фондзы аххосӕй ӕнӕхъӕн сахар бабын кӕндзынӕ?» Дунедарӕг дзуапп радта: «Фондз ӕмӕ дзы дыууиссӕдз рӕстгӕнӕджы куы ссарон, уӕд ӕй нӕ бабын кӕндзынӕн». 29 Авраам та Йӕ ноджыдӕр бафарста: «Ныр дзы дыууиссӕдз разынди, зӕгъгӕ, уӕд та?» Дунедарӕг дзуапп радта: «Дыууиссӕдзы сӕраппонд дӕр ӕй нӕ бабын кӕндзынӕн». 30Авраам та загъта: «Бардарӕг ма смӕсты уӕд, фӕлӕ ма, зӕгъын, куы бафӕрсин: ныр дзы дӕс ӕмӕ ссӕдз рӕстгӕнӕджы разынди, зӕгъгӕ, уӕд та?» Дунедарӕг дзуапп радта: «Дӕс ӕмӕ ссӕдз рӕстгӕнӕджы дзы куы ссарон, уӕд дӕр ӕй нӕ бабын кӕндзынӕн». 31 Авраам та бафарста: «Мӕ ных ма, зӕгъын, куы батӕрин ӕмӕ Бардарӕджы куы бафӕрсин: ныр дзы ссӕдз разынди, зӕгъгӕ, уӕд та?» Дунедарӕг дзуапп радта: «Ссӕдзы сӕраппонд дӕр ӕй нӕ бабын кӕндзынӕн». 32 Авраам та загъта: «Бардарӕг ма смӕсты уӕд, фӕстаг хатт ма Дӕ, зӕ-гъын, куы бафӕрсин: ныр дзы дӕс разынди, зӕгъгӕ, уӕд та?» Дунедарӕг дзуапп радта: «Дӕсы сӕраппонд дӕр ӕй нӕ бабын кӕндзынӕн».
33 Ууыл Дунедарӕг Авраамимӕ Йӕ ныхас фӕцис ӕмӕ ацыди. Авраам дӕр раздӕхт йӕ хӕдзармӕ.
Лоты хъысмӕт.
Хуыцауы тӕрхон Содом ӕмӕ Гоморрӕйӕн
“I 1 Дыууӕ зӕды уыцы изӕр Содоммӕ бацыдысты. Лот X бадти Содомы кулдуары цур. Куы сӕ ауыдта, уӕд фестади, сӕ размӕ рауад, адӕлгом и зӕххыл 2 ӕмӕ сӕм ба-хатыди: «Мӕ сӕр уӕ нывонд, уӕ хорзӕхӕй, мидӕмӕ нӕм саккаг кӕнут. Цӕхсдзыстут уӕ къӕхтӕ ӕмӕ бахсӕвиуат кӕн-дзыстут, райсомраджы та араст уыдзыстут уӕ фӕндагыл». Уыдон загътой: «Нӕ, ӕдде бахсӕвиуат кӕндзыстӕм». 3 Фӕлӕ сӕм Лот тынг ӕрхатыд, ӕмӕ уӕд бацыдысты хӕдзармӕ. Лот сын фынг ацӕттӕ кодта, донгонд дзултӕ дӕр сын ракодтой, ӕмӕ бахордтой.
4 Уазджытӕ нӕма бахуыссыдысты, афтӕ Содомы сахары нӕлгоймӕгтӕ, зӕрондӕй, но гӕй, сахарӕн йӕ алы кӕрӕттӕй, ӕртыхстысты Лоты хӕдзарыл 5 ӕмӕ йӕм хъӕр кодтой: «А изӕр дӕм цы лӕгтӕ ӕрбацыди, уыдон кӕм сты? Ракӕн-ма сӕ ардӕм, ӕмӕ семӕ нӕхи аирхӕфсӕм!» 6 Лот сӕм къӕсӕрмӕ рауади, дуар йӕ фӕдыл рахгӕдта 7ӕмӕ загъта: «Ме ’фсымӕр-тӕ, уӕ хорзӕхӕй, мацы фыдбылыз саразут. 8 Мӕ уазджытӕ сты, ӕмӕ сӕ ма бахъыгдарут. Дыууӕ чызджы мын ис, ӕнӕрцӕф сты нырма, ӕмӕ уӕм фӕлтау уыдоны ракӕнон, ӕмӕ уӕ цы-дӕриддӕр фӕнды, уый сын бакӕнут». 9Уыдон ыл схъӕртӕ кодтой: «Ахъуытты у ардыгӕй! Ай ӕрцӕуӕггаг куы у, уӕд нын тӕрхӕттӕ кӕныныл цы схӕцыдис? Фӕлӕуу, мах дын ныр, уы-донӕн цы бакӕнинаг стӕм, уымӕй фыддӕртӕ куы нӕ фӕуӕм!» Ныууырдыг сты Лотмӕ, дуар батоныныл архайынц. 10 Фӕлӕ Лоты уазджытӕ ӕддӕмӕ сӕ къухтӕ радардтой, фӕмидӕг ӕй кодтой ӕмӕ дуар ахгӕдтой, 11 къӕсӕрыл цы адӕм уыди, уы-доны та, кӕстӕрӕй, хистӕрӕй, афтӕ бакуырм кодтой, ӕмӕ, дуар агургӕйӕ, фыдӕбоны хай баисты.
12 Лотӕн йӕ уазджытӕ загътой: «Ам ма дын чи ис? Сиахсӕй, фыртӕй, чызгӕй, ӕндӕрӕй дын сахары чи ис, уыдоны се ’ппӕ-ты дӕр акӕн ардыгӕй, 13 уымӕн ӕмӕ хъуамӕ зӕххы цъарӕй фесафӕм ацы бынат. Бирӕ хъӕстытӕ йыл ссыди Дунедарӕгмӕ, ӕмӕ нӕ йӕ фесафынмӕ рарвыста». 14 Лот ацыд ӕмӕ хабар фе-хъусын кодта йӕ чызджыты курджытӕн: «Ӕвӕстиатӕй ардыгӕй уӕхи айсут, уымӕн ӕмӕ Дунедарӕг рӕхджы фесафдзӕн ацы сахар». Фӕлӕ адонмӕ Лоты ныхас худӕгау фӕкасти.
15 Боныцъӕхтыл зӕдтӕ Лотмӕ бадзырдтой: «Фӕтагъддӕр кӕн, ӕмӕ дӕ ус ӕмӕ дӕ дыууӕ чызгимӕ цӕугӕут ардыгӕй, науӕд ацы тӕригъӕдджын сахаримӕ сымах дӕр бабын уыдзыстут».
16 Фӕлӕ фӕстиат кӕй кодта, уымӕ гӕсгӕ лӕгтӕ Лоты къухыл рахӕцыдысты, рахӕцыдысты йын йӕ ус ӕмӕ йӕ чызджыты къухтыл дӕр ӕмӕ сӕ фӕссахар балӕууын кодтой, уымӕн ӕмӕ Дунедарӕг тӕригъӕд кодта Лотӕн.
17Фӕссахар ын бафӕдзӕхстой: «Гъеныр дӕ сӕр бафснай! Фӕстӕмӕ дӕр мауал фӕкӕс, дӕлвӕзы макуы ӕрлӕуу! Хӕхты ’рдӕм цӕугӕ, науӕд бабын уыдзынӕ!» 18 Фӕлӕ Лот загъта: «Нӕ, Бардарӕг! 19 Мӕ уд Дӕ фӕхъхъау, скодтай мӕ Дӕ аудыны аккаг, радтай мын стыр хорзӕх: фервӕзын мӕ кодтай. Гъе ӕрмӕст хӕхтӕм балидзын мӕ бон нӕ бауыдзӕни — бӕллӕх мӕ ӕрӕййафдзӕни фӕндагыл, ӕмӕ фесӕфдзынӕн. 20 Уартӕ уыцы къаннӕг сахар хӕстӕгдӕр куы у сӕр бафснайынмӕ.
Къаннӕг куы у! Уырдӕм балидзыны бар мын ратт, цӕмӕй удӕгасӕй баззайон». 21 Дзуапп ын рардӕуыд: «Ацы хъуыддаг дӕр сараздзынӕн дӕ сӕраппонд: цы сахары кой скодтай, уый нӕ ныппырх кӕндзынӕн. 22 Батагъд кӕн уырдӕм ӕмӕ дзы дӕ сӕр бафснай. Цалынмӕ уырдӕм бахӕццӕ уай, уӕдмӕ мын ацы хъуыддагӕн райдайӕн нӕй». Уымӕ гӕ сгӕ хуыйны уыцы сахар Цоар, ома «ницӕйаг», «къаннӕг».
23 Хур куыддӕр скаст, афтӕ Лот дӕр бахӕццӕ и Цоармӕ.
24 Уӕд Дунедарӕг Содом ӕмӕ Гоморрӕйыл уӕлӕрвтӕй ӕр-калдта судзгӕ сондон 25 ӕмӕ бабын кодта сахартӕ ӕмӕ ӕгас дӕлвӕз ӕд цӕрджытӕ, зайӕгхал дӕр дзы нал баззади.
26 Лоты ус фӕстӕмӕ фӕкаст ӕмӕ цӕххы цӕджындз фестад.
27Авраам сӕумӕраджы бацыд, айфыццаг Дунедарӕджы раз кӕм лӕууыди, уыцы бынатмӕ. 28 Афӕлгӕсыди Содом ӕмӕ Гоморрӕйыл, стӕй ӕгас дӕлвӕзыл ӕмӕ федта: зӕхх цыма гарнайы пец фестади, уыйау дзы цыди фӕздӕг.
29 Гъе афтӕ, Хуыцау Иорданы дӕлвӕзы сахартӕ куы бабын кодта, уӕд нӕ ферох кодта Авраамы — Лоты рагацау рарвы-ста уыцы фыдохы ранӕй, йӕ цӕрӕнбынатӕй.
30 Цоарӕй Лот йӕ дыууӕ чызгимӕ ссыди хӕхтӕм, уымӕн ӕмӕ нӕ уӕндыди Цоары цӕрын. Ӕрбынат кодтой лӕгӕты.
31 Иу ахӕмы хистӕр чызг кӕстӕрӕн загъта: «Нӕ фыд базӕ-ронд ис, ӕмӕ, дунейы ӕгъдаумӕ гӕсгӕ немӕ чи бацӕра, ацы ран иу ахӕм лӕг нӕй. 32 Гъемӕ нӕ фыды мыггаг сӕфын ма бауадзӕм, сӕн ын бадарӕм ӕмӕ йемӕ ӕмуат ӕрцӕуӕм».
33 Уыцы ӕхсӕв сӕ фыды срасыг кодтой, ӕмӕ хистӕр чызг йе-мӕ фӕци. Ныр куыд ӕрхуыссыд ӕмӕ куыд сыстади, уый фыд ӕмбаргӕ дӕр нӕ бакодта. 34 Иннӕ бон хистӕр чызг кӕстӕрӕн загъта: «Дысон ӕз уыдтӕн нӕ фыдимӕ. Цӕй ӕмӕ та йын ахсӕв дӕр сӕн бадарӕм, ӕмӕ ды дӕр йемӕ фӕу. Афтӕмӕй нӕ фы-ды мыггаг сӕфын нӕ бауадздзыстӕм». 35 Уыцы ӕхсӕв дӕр та сӕ фыды срасыг кодтой, ӕмӕ кӕстӕр чызг йемӕ фӕци. Ныр куыд ӕрхуыссыд ӕмӕ куыд сыстади, уый фыд ӕмбаргӕ дӕр нӕ бакодта.
36 Афтӕмӕй Лотӕн йӕ дыууӕ чызджы дӕр банхъӕлцау сты сӕ фыдӕй. 37Хистӕр чызг ныййардта лӕппу ӕмӕ йыл сӕвӕрдта ном Моав, ома «фыдӕй». Уый у моавӕгты фыдӕл. 38 Кӕстӕр чызг дӕр ныййардта лӕппу ӕмӕ йыл сӕвӕрдта ном Бен-Амми, ома «мӕ хионы фырт». Уый та у аммонӕгты фыдӕл.
Авраамы ус Саррӕ ӕмӕ Авимелех
/"V 1 Авраам уырдыгӕй араст и Негевы зӕхмӕ ӕмӕ ӕрӕн-
\ыТ цади Кадешӕй Шуры ӕхсӕн. Иу заман царди Герары. 2 Уым йӕ ус Саррӕйы хуыдта йӕ хо. Герары паддзах Авимелех арвыста Саррӕмӕ ӕмӕ йӕ ӕрбакӕнын кодта йӕхимӕ. 3 Фӕлӕ ӕхсӕвы Хуыцау Авимелехмӕ фыны ӕргом рацыд ӕмӕ йын загъта: «Ныртӕккӕ амӕлдзынӕ, ацы сылгоймаджы дӕхимӕ кӕй ӕрбакодтай, уый тыххӕй, уымӕн ӕмӕ моймӕдзыд у».
4 Авимелех та нырма йе ’мгӕрон нӕма ӕрцыди. «Бардарӕг! — ба-хатыд Авимелех. — Ау, ӕназым адӕмы дӕр фесафдзынӕ?
5 Уыцы лӕг мын йӕхӕдӕг куы дзырдта, мӕ хо у, зӕгъгӕ! Сыл-гоймаг дӕр ӕй йе ’фсымӕр куы хуыдта! Ацы хъуыддаджы сыгъдӕг сты мӕ цӕсгом дӕр ӕмӕ мӕ къухтӕ дӕр». 6 Фыны йын Хуыцау загъта: «Ӕз дӕр ӕй зонын, ацы хъуыддаджы дӕ цӕсгом сыгъдӕг кӕй у, уый, ӕмӕ дӕ уымӕ гӕсгӕ Мӕхӕдӕг баурӕдтон тӕригъӕд ракӕнынӕй Мӕ разы — уымӕ гӕсгӕ дӕ нӕ бауагътон ацы сылгоймагмӕ бавналын. 7 Ныр сылгойма-джы фӕстӕмӕ йӕ мойӕн ратт. Уый пехуымпар у, ӕмӕ дын скувдзӕни, цӕмӕй сӕрӕгасӕй баззайай. Йӕ мойӕн ӕй куы нӕ раттай, уӕд та уый зон, ӕмӕ уе сӕфт ӕрцыди дӕуӕн дӕр ӕмӕ дӕ адӕмӕн дӕр».
8 Райсомӕй раджы Авимелех куы фӕдзырдта йӕ дӕлдӕртӕм се ’ппӕтмӕ дӕр ӕмӕ сын ацы ныхӕстӕ куы рафӕзмыдта, уӕд сӕ стыр тас бацыди. 9 Стӕй Авимелех фӕсидт Аврааммӕ ӕмӕ йын афтӕ: «Уый нын цы бакуыстай? Уагӕр цӕмӕй фӕазымджын дӕн дӕ разы — мӕн дӕр ӕмӕ мын мӕ паддзахад дӕр цӕ-мӕн баппӕрстай стыр тӕригъӕды? Куыд не ’мбӕлы, ахӕм ӕвирхъау митӕ мын бакодтай». 10 Ноджы ма йын загъта: «Цы дын уыди уыцы фӕнд, цы дӕ зӕрды уыд?» 11 Авраам дзуапп радта: «Ӕз загътон: „Ацы ран Хуыцауӕй ӕппын нӕ тӕрсынц ӕмӕ мӕ мардзысты мӕ усы тыххӕй”. 12 Ӕцӕгӕй та мын хо дӕр ӕййафы: фыдӕй иу стӕм, мадӕй та — хицӕн, ӕмӕ сси мӕ ус. 13 Хуыцау мӕ куы арвыста мӕ фыды уӕзӕгӕй дунейыл хӕтынмӕ, уӕд мӕ усӕн бафӕдзӕхстон: „Уыцы хорзы мын бацу, ӕмӕ, кӕдӕмфӕнды бафтӕм, ме ’фсымӕр у, зӕгъгӕ-иу дзур”».
14 Авимелех рахицӕн кодта лыстӕг фос, стурвос, нӕлгоймаг ӕмӕ сылгоймаг цагъартӕ ӕмӕ сӕ радта Авраамӕн, фӕстӕмӕ йын радта йӕ ус Саррӕйы дӕр. 15 Загъта: «Мӕнӕ мӕ зӕхх дӕ разы. Цӕр, кӕм дӕриддӕр дӕ фӕнды, уым». 16 Саррӕйӕн дӕр загъта: «Ӕз де ’фсымӕрӕн дӕттын дӕс ӕмӕ ссӕдз джиранкайы ӕвзист, ӕнӕкъӕм кӕй дӕ, уый нысанӕн, ӕмӕ, демӕ чидӕрид-дӕр ис, уыдоны цӕсты сраст уыдзынӕ».
17Авраам скуывта Хуыцаумӕ, ӕмӕ Хуыцау сдзӕбӕх кодта Авимелехы, уымӕн йӕ ус ӕмӕ йӕ сылгоймаг цагъарты, ӕмӕ сын ногӕй райдыдта сывӕллӕттӕ гуырын. 18 Дунедарӕг уый размӕ Авраамы ус Саррӕйы тыххӕй Авимелехы хӕдзары ӕппӕт сылгоймӕгтӕн дӕр сӕхгӕдта сӕ зӕнӕгдон.
Авраам ӕмӕ йӕ фырттӕ Измаил ӕмӕ Исаак
"1 ^Дунедарӕг, куыд загъта, афтӕ ӕрхъуыды кодта Сар-X рӕйы; сарӕзта, зӕрдӕ йын цӕмӕй бавӕрдта, уый.
2 Саррӕ банхъӕлцау ис ӕмӕ, Хуыцау цы афоны кой кодта, уы-цы афон Авраамӕн, йӕ зӕ ры бон, ныййардта фырт. 3 Саррӕ йын цы фырт ныййардта, ууыл Авраам сӕвӕрдта ном Исаак.
4 Аст боны йыл куы рацыди, уӕд ын скодта сунӕт, Хуыцау куыд бафӕдзӕхста, афтӕ.
5 Авраамыл цыди фондзыссӕдз азы, йӕ фырт Исаак куы рай-гуырди, уӕд. 6 Саррӕ загъта: «Фӕхудын мӕ кодта Хуыцау. Ацы хабар чи фехъуса, уый дӕр фӕхуддзӕни мемӕ». 7Йӕ ныхасыл ма бафтыдта: «Чи загътаид Авраамӕн, Саррӕйы риуы ма сы-вӕллонӕн ӕхсыр фӕзындзӕни, зӕгъгӕ? Ныр ын йӕ зӕры бон ныййардтон фырт».
8 Саби фӕхъомыл и. Риуӕй иртӕст цы бон ӕрцыди, уыцы бон Авраам скодта стыр куывд.
9 Иу ахӕмы Саррӕ федта, Авраамӕн мысираг Агар кӕй ный-йардта, уыцы лӕппу йын йӕ фырт Исаакыл худӕгӕй йӕхи кӕй хӕссы, уый 10 ӕмӕ загъта Авраамӕн: «Уыцы унӕуты ӕд лӕппу атӕр! Мӕ хъӕбул Исаакы раз дын уый дӕ бынтӕм ни-цы бар дары». 11 Тынг хъыг уыд Авраамӕн йӕ фырт Измаилы тыххӕй ахӕм ныхӕстӕ хъусын. 12 Фӕлӕ йын Хуыцау загъта: «Лӕппу ӕмӕ дӕ унӕуты тыххӕй мӕт ма кӕн. Саррӕ дын цы зӕгъы, уымӕ байхъус, уымӕн ӕмӕ, Исаакӕй чи рантыса, уы-дон уыдзысты дӕ байзӕддаг. 13 Фӕлӕ унӕуты лӕппуйӕ дӕр рантысын кӕндзынӕн стыр адӕм, уымӕн ӕмӕ уый дӕр дӕ фырт у».
14 Райсомӕй раджы Авраам райста дзул ӕмӕ доны лалым, Агары уӕхскыл сӕ сӕвӕрдта, радта йын лӕппуйы дӕр ӕмӕ йӕ арвыста афтӕмӕй. Уый араст ис ӕмӕ Беер-Шевӕйы ӕдзӕрӕг быдыры фӕдзӕгъӕл и. 15 Лалымы дон куы фӕци, уӕд лӕппуйы иу къудзийы бын ныууагъта, 16 йӕхӕдӕг ацыд ӕмӕ уырдыгӕй фаты ӕхстбӕрц дарддӕр сбадти, лӕппуйы мӕлӕт ма фенон, зӕгъгӕ, ӕмӕ ӕрдиаг кодта. 17 Фӕлӕ Хуыцау фехъуыста лӕппуйы кӕуын, ӕмӕ Хуыцауы зӕд уӕларвӕй Агармӕ ӕрдзырдта: «Цы ’рцыди, Агар? Ма тӕрс! Хуыцау лӕппуйы кӕуын фехъуыста, кӕм ӕй ныууагътай, уырдыгӕй. 18 Бавдӕл ӕмӕ йӕ сыстын кӕ, йӕ къухыл ын фидар хӕц! Ӕз уымӕй рантысын кӕндзынӕн разагъды адӕм». 19 Хуыцау байгом кодта Агары цӕстытӕ, ӕмӕ уӕд Агар федта цъай. Бацыди цъаймӕ, лалым байдзаг кодта ӕмӕ лӕппуйӕн дон радта.
20 Хуыцау аудыдта Агары фыртыл. Уый байрӕзти. Цардис ӕдзӕрӕг быды ры ӕмӕ сахуыр и фатӕй ӕхсын. 21 Измаил цар-ди Параны ӕдзӕрӕг быдыры, ӕмӕ йын йӕ мад ус ӕркодта Мысыры зӕххӕй.
Авраамы фидыд Авимелехимӕ
22 Уыцы заман Авимелех йе ’фсады хицау Пихолимӕ ба-цыд Аврааммӕ ӕмӕ йын загъта: «Де ’ппӕт хъуыддӕгты дыл Хуыцау ауды. 23 Гъемӕ мын ацы ран Хуыцауӕй ард бахӕр, хинӕй кӕй нӕ разилдзынӕ нӕдӕр мӕныл, нӕдӕр ме ’ппӕт байзӕддагыл. Ӕз дӕуӕн хӕрзты куыд бацыдтӕн, афтӕ-иу ды дӕр хӕрзты бацу мӕнӕн ӕмӕ, ӕрцӕуӕггагӕй кӕм цӕрыс, уыцы бӕстӕйӕн». 24 Авраам ард бахордта, 25 фӕлӕ Авимеле-хӕн бауайдзӕф кодта, дӕ цагъартӕ мын мӕ цъай байстой, зӕгъгӕ. 26 Авимелех ын дзуапп радта: «Нӕ зонын, афтӕ чи бакодта, уый. Ды дӕр мын куы ницы ской кодтай. Фыццаг хатт хъусын уыцы хабар». 27Авраам Авимелехӕн радта фыстӕ ӕмӕ стуртӕ, ӕмӕ бафидыдтой. 28 Фыстӕй Авраам рахицӕн кодта авд далысы. 29 Авимелех ӕй бафарста: «Цӕмӕн рахицӕн кодтай ацы авд далысы?» 30 Авраам ын дзуапп радта: «Ацы авд далысы райс мӕ къухӕй — уыцы цъай ӕз кӕй скъахтон, уымӕн ӕвдисӕйнагӕн».
31 Кӕрӕдзийӕн ард кӕй бахордтой, уымӕ гӕсгӕ ацы бынат уӕ-дӕй фӕстӕмӕ хуыйны Беер-Шевӕ, ома «ардбахӕрды цъай».
32 Беер-Шевӕйы Ав раамимӕ куы бафидыдтой, уӕд Ави-мелех ӕмӕ йе ’фсады хицау Пихол фӕстӕмӕ аздӕхтысты филистимаг зӕхмӕ. 33 Авраам та Беер-Шевӕйы ныссагъта тама-риск — сӕрдӕй, зымӕгӕй цъӕх чи дары, ахӕм бӕлас — ӕмӕ уым ссардта Дунедарӕджы, ӕнусон Хуыцауы, ном.
34 Авраам ӕрцӕуӕггагӕй бирӕ фӕцарди филистимаг зӕххыл.
Авраамы ӕгӕрон ӕууӕнк Хуыцауыл
^Ацы хабӕрттӕ куы ӕрцыдысты, уый фӕстӕ Хуыцау фӕлвӕрдта Авраамы. Басидт ӕм: «Авраам!» Уый дзуапп радта: «Хъусын дӕм». 2 Хуыцау загъта: «Демӕ ракӕн дӕ иунӕг, дӕ уарзон фырт Исаакы ӕмӕ араст у Мориайы зӕхмӕ, ӕмӕ йӕ уым, цы хохӕй дын зӕгъон, ууыл иууылсудзинаг нывон-дӕн ӕрхӕсс».
3 Авраам райсомӕй раджы саргъ сӕвӕрдта йӕ хӕрӕгыл, йемӕ ракодта йӕ цагъартӕй дыууӕйы ӕмӕ йӕ фырт Исаакы, нывонд ӕрхӕссынӕн ныссаста суг дӕр ӕмӕ афтӕмӕй араст и, Хуыцау ын цы бынат бацамыдта, уырдӕм. 4 Ӕртыккаг бон Авраам ал-фамбылай йӕ цӕст ахаста ӕмӕ дардмӕ суыдта уыцы бынат.
5 Йӕ цагъартӕн загъта: «Сымах уал ам хӕрӕгимӕ фӕлӕуут, ӕз ӕмӕ мӕ лӕппу та уартӕ уырдӕм бацӕуӕм Хуыцаумӕ ба-кувынмӕ, стӕй уӕм фӕстӕмӕ ӕрбаздӕхдзыстӕм».
6 Авраам йӕ фырт Исаакы ӕккой сӕвӕрдта, нывонд ӕрхӕс-сынӕн сӕм цы суг уыди, уый, райста зынг ӕмӕ кард, ӕмӕ араст сты дыууӕйӕ. 7Исаак дзуры йӕ фыд Аврааммӕ: «Мӕ фыд!» Уый дзуапп радта: «Хъусын дӕм, мӕ хъӕбул». Исаак бафарста: «Зынг ӕмӕ нӕм суг бӕргӕ ис, фӕлӕ нывондаг уӕ-рыкк та кӕм ис?» 8 Авраам дзуапп радта: «Хуыцау Йӕхӕдӕг равзардзӕн, иууылсудзинаг нывондӕн цы уӕрыкк хъӕуы, уый». Ӕмӕ цыдысты дарддӕр.
9 Хуыцау ын цы бынатӕй загъта, уырдӕм куы бахӕццӕ сты, уӕд Авраам уым сарӕзта нывондхӕссӕн ӕмӕ йыл сугтӕ ра-вӕрдта. Уый фӕстӕ йӕ фырт Исаакы сбаста ӕмӕ йӕ сӕвӕрдта нывондхӕссӕныл, сугты уӕлӕ. 10 Фӕлӕ куыддӕр кард рай-ста йӕ фырты аргӕвдынмӕ, 11 афтӕ йӕм Дунедарӕджы зӕд уӕларвӕй ӕрдзырдта: «Авраам! Авраам!» Уый дзуапп радта: «Хъусын дӕм». 12 Зӕд загъта: «Дӕ къух ма сис лӕппумӕ! Мацы йын бакӕн! Ныр зонын, Хуыцауӕй кӕй тӕрсыс ӕмӕ Мын дӕ иунӕг фырты кӕй нӕ бавгъау кодтай, уый».
13 Авраам акаст ӕмӕ федта: пыхсыты йӕ сытӕ ныссагъды-сты иу фырӕн. Авраам ӕм бацыди, суӕгъд ӕй кодта ӕмӕ йӕ иууылсудзинаг нывондӕн ӕрхаста йӕ фырты бӕсты.
14 Уыцы бынат Авраам схуыдта Адонай-Ире, ома «Дунедарӕг равзардзӕн». Ацы хабармӕ гӕсгӕ фӕзӕгъынц ныр дӕр, «Ду-недарӕг равзардзӕни хохыл», зӕгъгӕ.
15 Дунедарӕджы зӕд та дыккаг хатт дӕр уӕларвӕй ӕрдзырдта Аврааммӕ: 16 «Мӕхицӕй сомы кӕнын, — зӕгъы Дунедарӕг, — ацы хъуыддаг кӕй сарӕзтай, дӕ иунӕг фырты кӕй нӕ бавгъау код-тай, 17уый тыххӕй дын ӕнӕмӕнг раарфӕ кӕндзынӕн! Арвы стъалытау ӕмӕ денджызы былгӕрон змисау дын тынг сбирӕ кӕндзынӕн дӕ байзӕддаг. Фыдгулты сахартӕ бауыдзысты сӕ исбон! 18 Кӕй Мӕм байхъуыстай, уымӕ гӕсгӕ дӕ байзӕддаджы фӕрцы арфӕгонд уыдзысты ӕппӕт адӕмтӕ дӕр».
19 Уый фӕстӕ Авраам ӕрбаздӕхт йӕ цагъартӕм, ӕмӕ иумӕ ацыдысты Беер-Шевӕмӕ. Авраам баззади Беер-Шевӕйы.
Нахоры байзӕддаг
20 Ацы хабӕрттӕ куы ӕрцыдысты, уый фӕстӕ Аврааммӕ фӕхабар чындӕуыди, де ’фсымӕр Нахорӕн дӕр, дам, йӕ ус Милка ныййардта фырттӕ: 21Уц — йӕ хистӕр, уый ӕфсымӕр Буз, иннӕтӕ — Хъемуел, Арамы фыд, 22 Кесед, Хазо, Пилдаш, Идлаф, Бетуел. 23 Бетуелӕн райгуырди Ревеккӕ. Ацы аст фыр-ты Авраамы ӕфсымӕр Нахорӕн ныййардта Милка. 24 Нахорӕн ма йӕ номылус Реума дӕр ныййардта фырттӕ: Тевах, Гахам, Тахаш ӕмӕ Маахайы.
Саррӕйы мӕлӕт
€\ О 1 Саррӕ фӕцардис авд ӕмӕ ӕхсӕзыссӕдз азы. 2 Амарди Хъирйат-Арбайы, ома Хевроны, Ханааны зӕххыл. Ав-раам фӕкуыдта, фӕхъарджытӕ кодта Саррӕйыл. 3 Стӕй йӕ цурӕй рацыд ӕмӕ хеттӕгтӕм бахатыд: 4 «Ӕз ардыгон нӕ дӕн, ӕрцӕуӕггаг дӕн, ӕмӕ мын уӕ зӕххӕй рауӕй кӕ нут исбоны хай, цӕмӕй дзы мӕ усы мард бавӕрон». 5 Хеттӕгтӕ йын загъ-той: 6 «Дӕ хорзӕхӕй, байхъус нӕм! Мах дӕ нымайӕм Хуыцауы барджын лӕгыл, ӕмӕ нӕ зӕппӕдзты хуыздӕры бавӕр дӕ усы. Уый тыххӕй дын махӕй ничи бавгъау кӕндзӕни йӕ мыггаджы зӕппадз». 7Авраам сыстади, сӕрӕй ныллӕг акуывта уыцы зӕх-хы адӕмӕн, хеттӕгтӕн, 8 ӕмӕ сын загъта: «Кӕд мын мӕ усы мард бавӕрыны бар дӕттут, уӕд уӕ курын, ӕмӕ Цохары фырт Ефронмӕ бахатут, 9 цӕмӕй мын ратта, йӕ быдыры кӕрон цы лӕгӕт ис, Махпела, зӕгъгӕ, уый. Сымах цур мын ӕй исбонӕн рауӕй кӕнӕд йе ’ххӕст аргъыл — уӕлмӕрдӕн».
10 Хеттаг Ефрон бадти йе ’мбӕстӕгты ӕхсӕн ӕмӕ, сахары кулдуармӕ цы хеттӕгтӕ ӕрӕмбырд ис, уыдон ӕй се ’ппӕт куыд хъусой, афтӕ Авраамӕн загъта: 11 «Дӕ хорзӕхӕй, байхъус мӕм! Ӕз дын дӕттын быдыр дӕр ӕмӕ лӕгӕт дӕр. Дӕттын дын сӕ мӕ адӕмы раз, ӕмӕ дӕ усы мард бавӕр». 12 Авраам та йӕ сӕрӕй ныллӕг акуывта уыцы зӕххы адӕмӕн 13 ӕмӕ йӕ се ’ппӕт дӕр куыд хъусой, афтӕ баздӕхти Ефронмӕ: «Мемӕ куы сразы уаис, уӕд дын быдыры аргъ раттин. Райс ӕй, ӕмӕ мӕ усы мард уым бавӕрон». 14 Ефрон загъта Авра-амӕн: 15 «Дӕ хорзӕхӕй, байхъус мӕм! Зӕххӕн йӕ аргъ у дӕс джиранкайы — ӕз ӕмӕ дӕуӕн цанӕбӕрӕг сты. Бавӕр дзы дӕ усы мард». 16 Авраам сразы ис Ефронимӕ. Хеттӕгты раз цас загъта, уыйбӕрц ын сбарста ӕвзист — дӕс джиранкайы, сӕудӕджертӕ куыд фӕбарынц, афтӕ.
17-18 Афтӕмӕй, Ефронӕн Мамрейы ныхмӕ Махпелайы цы быдыр уыди, уый бацис Авраамы исбон, ӕд лӕгӕт, ӕд бӕлӕ-стӕ. Уымӕн ӕвдисӕн систы, сахары кулдуармӕ чи ӕрӕмбырд и, уыцы хеттӕгтӕ иууылдӕр. 19 Ӕмӕ Авраам йӕ ус Саррӕйы мард бавӕрдта, Ханааны зӕххыл Мамре-Хевроны ӕмарӕн цы быдыр уыди, Махпела, зӕгъгӕ, уым, лӕгӕты. 20 Хеттӕгтӕй Аврааммӕ ӕрхаудысты быдыр дӕр ӕмӕ, цы лӕгӕт дзы уыди, уый дӕр — уӕлмӕрдӕн.
Исаак куры Ревеккӕйы
€\ Л 1 Авраам базӕронд и. Дунедарӕг ӕй Йӕ хорзӕхӕй схайджын кодта йӕ алы хъуыддаджы дӕр. 2 Иу хатт Авраам загъта йӕ хӕдзары хистӕр цагъарӕн, йе ’ппӕт исбон кӕй бӕрны уыдысты, уымӕн: «Дӕ къухӕй мын мӕ са гӕхтӕм бавнал 3 ӕмӕ мын Дунедарӕгӕй, арв ӕмӕ зӕххы Хуыцауӕй, ард бахӕр, мӕ фыртӕн, кӕй ӕхсӕн цӕрын, уыцы ханаанӕгты чызджытӕй кӕй не ’рхӕсдзынӕ ус, 4 фӕлӕ кӕй ацӕудзынӕ мӕ райгуырӕн бӕстӕм, мӕ хионтӕм, ӕмӕ уырдыгӕй кӕй ӕркӕндзынӕ ус мӕ фырт Исаакӕн». 5 Цагъар ӕй бафарста: «Мыййаг, уыцы чызг мемӕ а зӕхмӕ цӕуыныл куы не сразы уа, уӕд-иу дын дӕ фырты, цы бӕстӕйӕ рацыдтӕ, уырдӕм акӕнон?» 6 Авраам ын загъта: «Абабау! Мӕ фырты мын уыр-дӕм ма акӕн! 7Мӕ фыды уӕзӕгӕй, мӕ райгуырӕн бӕстӕйӕ мӕн Чи рахуыдта ӕмӕ мын мӕ байзӕддагӕн ацы зӕхх рат-тыныл сомы Чи ракодта, уыцы Дунедарӕг, уӕларвон Хуыцау, дӕ разӕй рарвитдзӕни Йӕ зӕды, цӕмӕй мын уырдыгӕй мӕ фыртӕн ус ӕркӕнай. 8 Чызг демӕ цӕуыныл куы не сразы уа, уӕд та сӕрибар уыдзынӕ ацы ард бахӕрдӕй. Ӕрмӕст-иу мын мӕ фырты уырдӕм ма акӕн». 9 Цагъар бавнӕлдта йе ’лдар Ав-раамы агъдрӕбынмӕ ӕмӕ йын ард бахордта.
10 Уый фӕстӕ цагъар йе ’лдары теуатӕй рахицӕн кодта дӕс, райста йын йӕ алы хӕзнатӕй дӕр ӕмӕ араст ис Арам-Нахараимы зӕхмӕ, Нахоры сахармӕ. 11 Уырдӕм куы бахӕццӕ и, уӕд сахармӕ хӕстӕг, цъайы цур, баурӕдта йӕ теуатӕ. Уыд изӕрмӕ ӕввахс — дондзау чызджытӕ дон исынмӕ куы рацӕуынц, тӕккӕ уыцы афон. 12 Авраамы цагъар скуывта:
24:2-3 Уыцы бавнӕлд баст уыдис иууыл карздӕр ардбахӕрдимӕ.
«О Дунедарӕг, ме ’лдар Авраамы Хуыцау! Гъеныр мын мӕ хъуыддаг фӕрӕстмӕ кӕн! Ме ’лдар Авраамы схайджын кӕн Дӕ хорзӕхӕй! 13 Мӕнӕ лӕууын суадоны цур, ӕмӕ ныртӕккӕ сахары чызджытӕ рацӕудзысты дон исынмӕ. 14 Дӕ дурын ӕр-къул кӕн ӕмӕ дон баназон, зӕгъгӕ сӕ кӕмӕ бахатон, уый мын кӕд афтӕ зӕгъа, баназ, ӕз дын дӕ теуатӕн дӕр ратдзы-нӕн дон, зӕгъгӕ, гъеуӕд-иу ӕй, Дӕумӕ кувӕг Исаакӕн кӕй саккаг кодтай, уыцы чызг фӕкӕ. Уымӕй базондзынӕн — ме ’лдары мын схайджын кодтай Дӕ хорзӕхӕй».
15 Авраамы цагъар куывд нӕма фӕцис, ӕмӕ дын мӕнӕ, йӕ дурын йе уӕхскыл, афтӕмӕй рацӕуы Ревеккӕ — Бетуелы, Милка ӕмӕ Авраамы ӕфсымӕр Нахоры фырты, чызг. 16 Ревеккӕ уыди тынг рӕсугъд, нырма ӕнӕрцӕф. Ӕрхызти суадонмӕ ӕмӕ йӕ дурын байдзаг кодта. Фӕстӕмӕ куы фӕцӕйцыди,
17 уӕд ӕм Авраамы цагъар рӕвдз бауад ӕмӕ йӕм бахатыди: «Дӕ дурыны донӕй ма мын иу хуыпп авӕр». 18 Уый загъта: «Табуафси», — ӕмӕ уыйадыл дурын йе уӕхскӕй ӕриста ӕмӕ йын дон радта. 19 Авраамы цагъар куы банызта, уӕд ын чызг афтӕ: «Ныртӕккӕ дын дӕ теуатӕн дӕр сисдзынӕн, уадз ӕмӕ сӕ фаг баназой». 20 Уайтагъд йӕ дурыны дон тӕгӕнайы ауагъта, цъаймӕ та бауади ӕмӕ йын йӕ теуатӕн дӕр дон систа.
21 Авраамы цагъар ӕм кастис ӕнӕдзургӕйӕ. Фӕндыд ӕй базонын, Дунедарӕг ын йӕ фӕндаг фӕрӕстмӕ кодта ӕви нӕ. 22 Теуатӕ дон куы банызтой, уӕд уыцы лӕг чызгӕн радта зынаргъ сызгъӕрин фындзцӕг ӕмӕ дыууӕ сызгъӕрин цӕнг-дарӕны 23 ӕмӕ йӕ бафарста: «Зӕгъ-ма мын, кӕй чызг дӕ? Махӕн уӕм ӕхсӕвиуатӕн бынат разындзӕн ӕви нӕ?» 24 Чызг ын дзуапп радта: «Ӕз Нахор ӕмӕ Милкайы фырт Бетуелы чызг дӕн». 25 Ноджы ма йын загъта: «Хъӕмп ӕмӕ нӕм хос бирӕ ис, уӕ теуаты раз ӕрӕвӕрынӕн. Ис нӕм бынат ӕхсӕвиуатӕн дӕр». 26 Авраамы цагъар Дунедарӕджы раз адӕлгом и 27 ӕмӕ загъта: «Табу Дунедарӕгӕн, ме ’лдар Авраамы Хуыцауӕн, ме ’лдарыл мын Йӕ зӕрдӕ Чи нӕ сивта, Йӕ хорзӕхӕй йӕ ӕнӕхай Чи нӕ фӕкодта! Дунедарӕг мӕ комкоммӕ ме ’лдары хионӕн йӕ цӕрӕнуатмӕ ӕрбахӕццӕ кодта».
28 Чызг рӕвдз ауади йӕ мадмӕ ӕмӕ йын ацы хабӕрттӕ ра-фӕзмыдта. 29-30 Ревеккӕйӕн уыд ӕфсымӕр, йӕ ном — Лаван. Ӕмӕ уый йӕ хомӕ фындзцӕг ӕмӕ цӕнгдарӕнтӕ куы фед-та, стӕй, уыцы лӕг ын цы загъта, уый куы фехъуыста, уӕд ӕм фӕссахармӕ, суадоны цурмӕ атындзыдта. Уый ма йӕ теуатимӕ лӕууыди суадоны цур. 31 Лаван ӕм бахатыди: «Сак-каг кӕн, Дунедарӕгӕй арфӕгонд лӕг! Ӕдде цӕмӕн лӕууыс? Уӕ цатыр — ӕфснайд, теуатӕн дӕр бынат ӕрцӕттӕ кодтон».
32 Уазӕг сӕм мидӕмӕ бацыди. Теуаты суӕгъд кодтой ӕмӕ сын радтой хъӕмп ӕмӕ холлаг, уазӕгӕн ӕмӕ йе ’мбӕлццӕттӕн та — дон, сӕ къӕхтӕ цӕхсынӕн.
33 Авраамы цагъарӕн ӕрӕвӕрдтой фынг, фӕлӕ сын уый аф-тӕ: «Нӕ саходдзынӕн, цалынмӕ уын мӕ цыды сӕр раргом кӕнон, уӕдмӕ». Загътой йын: «Дзур». 34 Уый райдыдта дзурын: «Ӕз Авраамы цагъар дӕн. 35 Дунедарӕг ме ’лдарӕн ракодта стыр арфӕ, сбонджын ӕй кодта: радта йын лыстӕг фос ӕмӕ стурвос, ӕвзист ӕмӕ сызгъӕрин, нӕлгоймаг ӕмӕ сылгоймаг цагъартӕ, теуатӕ ӕмӕ хӕрджытӕ. 36 Ме ’лдарӕн йӕ ус Саррӕ зӕрондӕй ныййардта фырт, ӕмӕ ме ’лдар йӕ фыртӕн радта йе ’ппӕт исбон дӕр. 37 Мӕнӕн та ард бахӕрын кодта, йӕ фыр-тӕн ын, кӕй зӕххыл цӕры, уыцы ханаанӕгты чызджытӕй кӕй нӕ ракурдзынӕн, 38 фӕлӕ кӕй ацӕудзынӕн йӕ фыды уӕзӕгмӕ, йӕ мыггагмӕ, ӕмӕ уырдыгӕй кӕй ӕркӕндзынӕн ус Исаакӕн. 39Ӕз ме ’лдары бафарстон: „Мыййаг, уыцы чызг мемӕ куы нӕ ракома, уӕд та?” 40 Уый мын загъта: „Йӕ ком-мӕ Кӕмӕн кӕсын, уыцы Дунедарӕг дын демӕ рарвитдзӕни Йӕ зӕды ӕмӕ дӕ рӕствӕндаг фӕкӕндзӕни, цӕмӕй мын мӕ фыртӕн мӕ мыггагӕй, мӕ фыды хӕдзарӕй, ӕркӕнай ус. 41 Мӕ фыды хӕдзармӕ мын куы ацӕуай, мӕ мыггагмӕ, уӕд сӕрибар уыдзынӕ ацы ардбахӕрдӕй, суанг сӕ чызджы куы нӕ раттой, уӕддӕр”. 42 Абон суадонмӕ куы ӕрбахӕццӕ дӕн, уӕд скуывтон: „Дунедарӕг, ме ’лдар Авраамы Хуыцау! Тӕхуды, цы хъуыддаджы фӕдыл рацыдтӕн, уый мын куы фӕрӕстмӕ кӕнис! 43 Мӕнӕ суадоны раз лӕууын ӕмӕ, ардӕм дон исынмӕ цы чызг рацӕуа, уымӕ бахатдзынӕн, дӕ дурыны донӕй ма мын авӕр, зӕгъгӕ. 44 Ӕмӕ мын уый афтӕ куы зӕгъа, дӕхӕ-дӕг дӕр баназ, дӕ теуатӕн дӕр дын сисдзынӕн дон, зӕгъгӕ, гъеуӕд-иу уыцы чызг фӕуӕд, Дунедарӕг ме ’лдары фыртӕн кӕй саккаг кодта, уый”. 45 Куывд нӕма фӕдӕн, афтӕ дын мӕнӕ рацӕуы Ревеккӕ — йӕ дурын йе уӕхскыл. Суадонмӕ ӕрхызт ӕмӕ систа дон. Ӕз ӕм бахатыдтӕн, дон ма мын авӕр, зӕгъгӕ. 46 Уыйадыл йӕ дурын ӕриста ӕмӕ загъта: „Баназ, ӕз дын дӕ теуатӕн дӕр ратдзынӕн”. Ӕз куы банызтон, уӕд теуатӕн дӕр дон радта. 47Ӕз ӕй бафарстон: „Кӕй чызг дӕ?” Ӕмӕ мын дзуапп радта, Нахор ӕмӕ Милкайы фырт Бетуелы чызг дӕн, зӕгъгӕ. Уӕд ын йӕ фындзыл бакодтон фындзцӕг, йӕ къухтыл та — цӕнгдарӕнтӕ. 48 Дунедарӕджы раз адӕлгом дӕн ӕмӕ раарфӕ кодтон Дунедарӕгӕн, ме ’лдар Авраамы Хуыцауӕн, уымӕн ӕмӕ мӕ фӕрӕствӕндаг кодта, цӕмӕй ме ’лдары хионы чызджы ракурон ме ’лдары фыртӕн. 49 Гъемӕ кӕд ме ’лдармӕ хионы цӕстӕй кӕсут ӕмӕ ацы хъуыддагыл ра зы стут, уӕд мын ӕй зӕгъут. Кӕд нӕ, уӕд дӕр мын ӕй зӕ-гъут, ӕмӕ уӕд зондзынӕн, цы гӕнгӕ мын у, уый».
50 Лаван ӕмӕ Бетуел дзуапп радтой: «Ацы хъуыддаг Дуне-дарӕджы уынаффӕ у, ӕмӕ дын «о» кӕ нӕ «нӕ» зӕгъӕм, уый махмӕ нӕ хауы. 51Мӕнӕ дын Ревеккӕ. Акӕн ӕй, ӕмӕ, Дунеда-рӕг куыд загъта, афтӕ суӕд де ’лдары фырты ус». 52 Авраамы цагъар уый куы фехъуыста, уӕд Дунедарӕджы раз адӕлгом и зӕххыл. 53 Стӕй систа ӕвзист ӕмӕ сызгъӕрин фӕлындӕнтӕ, дарӕсы фӕлыстытӕ ӕмӕ сӕ радта Ревеккӕйӕн. Йе ’фсымӕр ӕмӕ йын йӕ мадӕн дӕр ракодта зынаргъ лӕвӕрттӕ. 54 Йе ’мбӕлццӕттимӕ дзаг фынгтыл фӕбадтысты, стӕй сӕ алчи йӕ хуыссӕн ӕрцагуырдта.
Райсомӕй куы сыстадысты, уӕд Авраамы цагъар бахаты-ди: «Ныр мӕ ауадзут ме ’лдармӕ». 55 Чызджы ӕфсымӕр ӕмӕ мад куырдтой: «Немӕ ма иу дӕс боны уӕддӕр ацӕрӕд, стӕй ацӕудзӕни». 56 Фӕлӕ сын Авраамы цагъар афтӕ: «Дунедарӕг мын мӕ хъуыддаг кӕм фӕрӕстмӕ кодта, уым мӕ мауал фӕ-стиат кӕнут. Ауадзут мӕ, ӕмӕ ме ’лдармӕ аздӕхон». 57Уыдон загътой: «Уӕдӕ чызгмӕ фӕдзурӕм ӕмӕ йын йӕхи бафӕрсӕм». 58 Ревеккӕмӕ фӕдзырдтой ӕмӕ йӕ бафарстой: «Цӕуыс ацы лӕ-гимӕ?» Уый дзуапп радта: «Цӕуын». 59 Уӕд сӕ хо Ревеккӕйы ӕд дыджызӕ ауагътой Авраамы цагъар ӕмӕ йе ’мбӕлццӕттимӕ 60 ӕмӕ йын раарфӕ кодтой:
«Ӕрдзӕ-ӕрдзӕтӕ рантысӕд дӕуӕн, нӕ хо!
Фыдгулты сахартӕ дӕ цоты исбон бауӕнт!»
61 Ревеккӕ ӕмӕ йӕ унӕуттӕ сбадтысты теуатыл ӕмӕ араст сты уыцы лӕджы фӕдыл. Афтӕмӕй Авраамы цагъар ракодта Ревеккӕйы ӕмӕ ацыди йӕ фӕндагыл.
62 Уыцы заман Исаак ӕрбаздӕхти Беер-Лахай-Роийӕ, Неге-вы зӕххӕй. Уӕд уым царди. 63 Иу изӕр Исаак быдырмӕ йӕхи айста ӕмӕ хъуыдыты аныгъуылди. Дардыл йӕ цӕст ахаста ӕмӕ федта: ӕрбацӕуынц теуатӕ. 64 Ревеккӕ дӕр афӕлгӕ-сыд ӕмӕ, Исаакы куы ауыдта, уӕд теуайӕ рӕвдз ӕрхызти. 65 Йӕ цагъары афарста: «Быдыры махырдӕм чи ӕрбацӕуы, уыцы лӕг чи у?» Цагъар загъта: «Уый ме ’лдар у». Уӕд чызг райста цӕсгомӕмбӕрзӕн ӕмӕ дзы йӕхи ӕрӕмбӕрзта.
66 Цагъар Исаакӕн кӕрӕй-кӕронмӕ радзырдта йӕ балцы хабӕрттӕ. 67Уӕд Исаак чызджы бахуыдта йӕ мад Саррӕйы цатырмӕ, ӕмӕ Ревеккӕ сси йӕ ус. Исаак ӕй бауарзта ӕмӕ ныр нал хъынцъым кодта йӕ мады мардыл.
Авраамы цардизӕр
1 Авраамӕн ма уыд иу ус, йӕ ном — Хъетура. 2Уый Авраамӕн ныййардта Зимраны, Иохъшаны, Меданы, Мидйаны, Ишбахъы ӕмӕ Шуахы. 3 Иохъшанӕн райгуырдысты Шева ӕмӕ Дедан. Деданы байзӕддаг: ашшурӕгтӕ, летушӕгтӕ ӕмӕ леуммӕгтӕ. 4 Мидйаны фырттӕ: Ефа, Ефер, Ханох, Авида, Елдаа. Се ’ппӕт дӕр Авраам ӕмӕ Хъетурайӕ рацыдысты.
5 Авраам йе ’ппӕт исбон дӕр радта Исаакӕн, 6 йӕ иннӕ усты-ты лӕппутӕн та ракодта лӕвӕрттӕ ӕмӕ сӕ йӕ фырт Исаакы цурӕй арвыста скӕсӕйнаг бӕстӕмӕ.
7Авраам фӕцарди сӕдӕ ӕвдай фондз азы. 8 Йӕ цардӕй ахи-цӕн и хӕрз зӕрондӕй, цардӕй бафсӕст, афтӕмӕй. Амард ӕмӕ йӕ фыдӕлты размӕ бацыди. 9-10 Йӕ фырттӕ Исаак ӕмӕ
24:65 Чындзӕхсӕв цалынмӕ ахицӕн уа, уӕдмӕ лӕппуйӕн нӕ уыди йӕ усаджы цӕсгом уыныны бар.
Измаил ӕй бавӕрдтой Мамрейы ныхмӕ быдыры, Махпелайы лӕгӕты. Уыцы быдыр Авраам балхӕдта хеттӕгтӕй — Цохары фырт Ефронӕй. Уым ӕвӕрд сты Авраам ӕмӕ йӕ ус Саррӕ.
11 Авраамы мӕлӕты фӕстӕ йын Хуыцау арфӕ ракодта йӕ фырт Исаакӕн. Исаак царди Беер-Лахай-Роимӕ хӕстӕг.
12 Мӕнӕ, Саррӕйы мысираг унӕут Агар Авраамӕн кӕй ный-йардта, уыцы Измаилы байзӕддаг. 13 Измаилы фырттӕ — измаи-лонты мыггӕгтӕн сӕ фыдӕлтӕ, хистӕрӕй кӕстӕрмӕ: Невайот, уый дӕле — Кедар, Адбеел, Мивсам, 14 Мишма, Дума, Масса,
15 Хадад, Тема, Йетур, Нафиш, Кедма. 16 Адон сты Измаилы фыртты — дыууадӕс фӕтӕджы — нӕмттӕ. Афтӕ хуындысты, цы знӕмтӕ сӕ рацыди, уыдон дӕр. Алкӕмӕн дӕр сӕ уыди йӕхи хъӕутӕ, йӕхи цӕрӕнуӕттӕ.
17Измаил фӕцарди сӕдӕ ӕртын авд азы, стӕй йӕ цардӕй ахицӕн ис. Амард ӕмӕ йӕ фыдӕлты размӕ бацыдис. 18 Йӕ бай-зӕддаг цардысты, Мысыры ӕмарӕн Ашшурмӕ фӕндагыл цы ӕдзӕрӕг быдыр ис, Шур, зӕгъгӕ, уый ӕмӕ Хавилайы ӕхсӕн. Се ’рвадӕлтӕй никӕимӕ фидыдтой.
Исаак ӕмӕ Иаков. Сӕ царды хабӕрттӕ (25:19-36:43)
Исав ӕмӕ Иаков
19 Мӕнӕ Авраамы фырт Исаакы ӕмӕ йӕ байзӕддаджы цар-ды хабӕрттӕ.
Авраамӕн райгуырд Исаак. 20 Исаакыл цыди дыууиссӕдз азы, Паддан-Арамӕй йын арамейаг Бетуелы чызг Ревеккӕйы, Лаваны хойы, куы ӕрхастой, уӕд. 21Ревеккӕйӕн зӕнӕг нӕ цыд, ӕмӕ лӕгъстӕ кодта Дунедарӕгӕн. Дунедарӕг ын йӕ куывд фехъуыста, ӕмӕ Ревеккӕ банхъӕлцау и. 22 Фӕлӕ фырт-тӕ йӕ гуыбыны кӕрӕдзийы схойын райдыдтой, ӕмӕ загъта: «Сомбоны дӕр кӕрӕдзийы ныхмӕ куы фӕуой, уӕд мӕ цард цы у?» Ӕмӕ Дунедарӕджы бафӕрсынмӕ ацыди. 23 Дунедарӕг ын дзуапп радта:
«Дыууӕ адӕмы рантысдзӕн дӕ хуылфӕй, дӕ хуылфы гъеныр райдыдта сӕ быцӕу.
Сӕ иу ысуыдзӕн иннӕмӕй тыхджындӕр, кӕндзӕни хистӕр кӕстӕрӕн лӕггад».
24 Ревеккӕйӕн ӕрцыд йӕ арыны афон, ӕмӕ ныййардта дыууӕ фаззоны. 25 Фыццаг чи райгуырд, уый уыди сырхбуар, къахӕй сӕрмӕ — сырды цармау хъуынджын. Ном ыл сӕвӕрдтой Исав.
26 Уый хӕдуӕлвӕд райгуырд йе ’фсымӕр: мады гуыбынӕй рацыдис, йӕ къухӕй Исавы зӕвӕтыл хӕцгӕйӕ, ӕмӕ ууыл та сӕвӕрдтой ном Иаков. Уыдон куы райгуырдысты, уӕд Иса-акыл цыдис ӕртиссӕдз азы.
27Лӕппутӕ байрӕзтысты. Исав сси дӕсны цуанон, хӕтӕнты хӕтӕг. Иаков та уыд ӕвӕлмас лӕг, баззад-иу цатырты цур.
28 Исаакы зӕрдӕ агуырдта сырды фыд, ӕмӕ уымӕ гӕсгӕ уарз-та Исавы. Ревеккӕ та уарзта Иаковы.
29 Иу хатт Иаков хъӕрмхуыпп куыд фыхта, афтӕ Исав та фӕлладӕй ӕрбацыди быдырӕй 30 ӕмӕ Иаковмӕ бахатыди: «Уыцы сырхӕй ма мын авӕр ӕмӕ бахӕрон, кӕннод сыдӕй фӕмӕлын». Исавы фӕстӕдӕр схуындӕуыди «Сырх», дзуттагау «Едом». 31 Фӕлӕ йын Иаков дзуапп радта: «Раздӕр уал мын дӕ хистӕрад рауӕй кӕн». 32 Исав ын афтӕ: «Мӕнӕ мӕлгӕ куы кӕнын, уӕд мӕ чердӕм хъӕуы уыцы хистӕрад?» 33 Иаков ын загъта: «Ард мын бахӕр ныртӕккӕ». Уый йын ард бахордта ӕмӕ Иаковӕн рауӕй кодта йӕ хистӕрад. 34 Иаков Исавӕн радта дзул ӕмӕ тъӕпӕн хъӕдуры хъӕрмхуыпп. Исав бахорд-та ӕмӕ банызта, стӕй сыстад ӕмӕ рацыди — йӕ хистӕрад мурмӕ дӕр не ’рдардта.
Исаакы ус Ревеккӕ ӕмӕ Авимелех
^Ханааны зӕххыл та скодта ӕххормаг рӕстӕг, уый размӕ Авраамы заманы куыд уыди, афтӕ, ӕмӕ Исаак араст и Герармӕ, филистимаг паддзах Авимелехмӕ. 2 Дунедарӕг ӕргом рацыд Исаакмӕ ӕмӕ йын загъта: «Мысырмӕ ма ацу, фӕлӕ дын цы зӕхх бацамонон, уым ӕрбынат кӕн. 3 Ацӕр дзы.
25:26 Иаков ам нысан кӕны «зӕвӕтыл хӕцын». Фӕлӕ 27:36 ацы дзырд ӕмбарын кӕны куыд «фӕлитой». Ӕцӕгдзинадӕй та, ӕвӕццӕгӕн, фыц-цаг амыдта «Хуыцау бахъахъхъӕнӕд!»
Ӕз уыдзынӕн демӕ ӕмӕ дын раарфӕ кӕндзынӕн. Дӕуӕн ӕмӕ дӕ байзӕддагӕн ратдзынӕн ацы зӕххытӕ иууылдӕр ӕмӕ афтӕмӕй сӕххӕст кӕндзынӕн, дӕ фыд Авраамӕн цы сомы ракодтон, уый. 4 Дӕ байзӕддаг дын сбирӕ кӕндзынӕн арвы стъалытау ӕмӕ сын ратдзынӕн ацы зӕххытӕ иууылдӕр. Дӕ байзӕддаджы фӕрцы арфӕгонд уыдзысты ӕппӕт адӕмтӕ дӕр, 5 Авраам Мӕм кӕй байхъуыста ӕмӕ Мын Мӕ ныстуан-тӕ — Мӕ фӕдзӕхстытӕ, Мӕ уагӕвӕрдтӕ ӕмӕ Ме ’гъдӕуттӕ кӕй ӕххӕст кодта, уый тыххӕй». 6 Афтӕмӕй Исаак баззади Герары.
7 Бынӕттон цӕрджытӕ Исаакы йӕ усӕй куы бафарстой, уӕд сын дзуапп радта: «Мӕ хо у». «Мӕ ус у» зӕгъын нӕ бауӕндыди, рӕсугъд у, ӕмӕ мӕ амардзысты, зӕгъгӕ. 8 Фӕлӕ уым дзӕвгар рӕстӕг куы ацарди, уӕд ӕй иу ахӕмы филистимаг паддзах Авимелех, рудзынгӕй кӕсгӕйӕ, федта Ревеккӕимӕ хъазгӕ.
9 Исаакмӕ фӕдзырдта ӕмӕ йын загъта: «Уый дӕ ус куы у, уӕд цӕмӕн загътай, мӕ хо у, зӕгъгӕ?» Исаак ын дзуапп радта: «Уый тыххӕй мӕ куы амарой, уымӕй тарстӕн». 10 Авимелех ын загъта: «Уый нын цы бакуыстай? Чысыл ма, ӕмӕ мӕ адӕ-мӕй исчи дӕ усимӕ фӕрӕдыдаид, ӕмӕ дӕу аххосӕй азымаг фӕуыдаиккам». 11 Авимелех йӕ адӕмӕн бафӕдзӕхста: «Ацы лӕджы кӕнӕ йын йӕ усы чи бахъыгдара, уымӕн ӕнӕ амӕл-гӕ нӕй».
12 Исаак уыцы зӕххыл байтыдта хор, ӕмӕ уыцы аз йӕ тыллӕг тугыл аскъуыди, цы байтыдта, уымӕй райста фондзыссӕдз ахӕмы. Афтӕ йын раарфӕ кодта Дунедарӕг. 13 Исаакы исбон кодта фылдӕрӕй-фылдӕр, ӕмӕ куыдфӕстӕмӕ сси тынг бон-джын лӕг. 14 Уыйас бирӕ систы йӕ лыстӕг фос ӕмӕ йе стурвос, стӕй йӕ цагъартӕ, ӕмӕ йӕм филистимӕгтӕ райдыдтой хӕлӕг кӕнын. 15 Уӕдмӕ филистимӕгтӕ фехӕлдтой ӕмӕ сыджытӕй байдзаг кодтой, Исаакы фыд Авраамы цагъартӕ йӕ рӕстӕ-джы кӕй скъахтой, ӕппӕт уыцы цъайтӕ. 16 Авимелех Исаакӕн загъта: «Ацу нӕ цурӕй, уымӕн ӕмӕ дзӕвгар стыхджындӕр дӕ махӕй».
17Исаак уырдыгӕй ацыди, Герары тӕрфы ӕрӕвӕрдта йӕ аса-дӕн ӕмӕ уым баззади. 18 Фӕстӕмӕ ссыгъдӕг кодта, йӕ фыд
Авраамы заманы кӕй скъахтой ӕмӕ уый фӕстӕ филистимӕг-тӕ кӕй фехӕлдтой, уыцы цъайтӕ. Ногӕй сӕ схуыдта, йӕ фыд сын кӕддӕр цы нӕмттӕ радта, уыдонӕй.
19 Иу хатт Исаакы цагъартӕ, Герары тӕрфы къахгӕйӕ, ссардтой иу суадон. 20 Фӕлӕ герараг фыййӕуттӕ фӕбыцӕу сты Исаакы фыййӕуттимӕ, уый мах дон у, зӕгъгӕ. Загъд кӕй кодтой, уымӕ гӕсгӕ Исаак уыцы суадон схуыдта Есехъ, ома «загъд». 21 Уӕд скъахтой ӕндӕр цъай, фӕлӕ уый дӕр расайдта быцӕу, уымӕ гӕсгӕ йӕ Исаак схуыдта Ситна, ома «фыдӕх». 22 Исаак ацыди дарддӕр ӕмӕ ма скъахта иу цъай, ӕмӕ уый тыххӕй быцӕу ничиуал кодта. Уымӕ гӕсгӕ йӕ Исаак схуыдта Реховот, ома «парахат бынат». Загъта: «Ныр нын Дунедарӕг радта парахат бынат, ӕмӕ сбирӕ уыдзыстӕм зӕххыл».
23 Уырдыгӕй Исаак ссыди Беер-Шевӕмӕ. 24 Уым ӕм фыццаг ӕхсӕв ӕргом рацыди Дунедарӕг ӕмӕ йын загъта: «Ӕз дӕ фыд Авраамы Хуыцау дӕн. Ма тӕрс, Ӕз демӕ дӕн. Раарфӕ дын кӕндзынӕн ӕмӕ дын, Мӕнмӕ кувӕг Авраамы сӕр нымайгӕйӕ, сбирӕ кӕндзынӕн дӕ байзӕддаг». 25 Исаак уым сарӕзта нывонд-хӕссӕн ӕмӕ ссардта Дунедарӕджы ном. Уыцы ран айтыгъта йӕ цатыр, ӕмӕ йӕ цагъартӕ райдыдтой цъай къахын.
26 Иу ахӕмы Исаакмӕ Герарӕй ӕрбацыд Авимелех йӕ уынаф-фӕйы лӕг Ахуззат ӕмӕ йе ’фсады хицау Пихолимӕ. 27Исаак сӕ бафарста: «Цы ма мӕм ӕрбацыдыстут, уе сӕфт мӕ куы федтат ӕмӕ мӕ уӕ цурӕй куы фӕсырдтат, уӕд?» 28 Уыдон ын загътой: «Мах бӕлвырд бафиппайдтам, Дунедарӕг дыл кӕй ауды, ӕмӕ уымӕ гӕсгӕ бауынаффӕ кодтам: демӕ бафидауӕм ӕмӕ нӕ фидыд сфидар кӕнӕм иумӕйаг ардбахӕрдӕй. 29 Ард бахӕр, кӕй ницы фыдбылыз нын сараздзынӕ, уый тыххӕй. Мах дӕр дӕ куы нӕ бахъыгдардтам, хорзы дын куы бацыдыстӕм ӕрмӕстдӕр ӕмӕ дӕ фарнимӕ куы арвыстам! Дунедарӕгӕй арфӕгонд дӕ ныр».
30 Уый фӕстӕ сын Исаак куывд скодта, ӕмӕ фӕминас код-той. 31 Райсомӕй раджы кӕрӕдзийӕн ард бахордтой, ӕмӕ сӕ Исаак фарнимӕ афӕндараст кодта.
32 Уыцы бон Исаакмӕ ӕрбацыдысты йӕ цагъартӕ, цъайкъах-джытӕ, ӕмӕ йын, дон ссардтам, зӕгъгӕ, фехъусын кодтой.
33 Исаак уыцы цъай схуыдта Шива, ома «ардбахӕрд». Сахар ныронг дӕр уымӕ гӕсгӕ хуыйны Беер-Шевӕ.
Иаков — Хуыцауы ӕвзӕрст
34 Исавыл дыууиссӕдз азы куы сӕххӕст и, уӕд ӕрхаста хеттаг Беерийы чызг Йехудиты ӕмӕ хеттаг Елоны чызг Басе-маты. 35 Ӕмӕ сӕ дыууӕ дӕр Исаак ӕмӕ Ревеккӕйӕн уыдысты масты хос.
#">^7 1 Исаак базӕронд ис ӕмӕ йӕ цӕстырухс бамынӕг и.
Иу ахӕмы фӕдзырдта йӕ хистӕр фырт Исавмӕ: «Мӕ фырт!» Уый йын дзуапп радта: «Хъусын дӕм». 2 Исаак ын загъта: «Базӕронд дӕн ӕмӕ нӕ зонын, мӕ адзалы бон кӕд ралӕудзӕни, уый. 3 Гъемӕ-ма де ’рдын ӕмӕ дӕ фатдонимӕ цуаны ацу ӕмӕ мын быдырӕй исты ӕрбахӕсс. 4 Цы хӕрзад хӕринаг уарзын, уый мын сцӕттӕ кӕн, ӕз дзы бахӕрон ӕмӕ, цалынмӕ нӕма амардтӕн, уӕд мӕ дын арфӕ ракӕнон».
5 Ревеккӕ фехъуыста, Исаак Исавӕн цы дзырдта, уый. Исав быдырмӕ цуаны куы ацыди, 6 уӕд Ревеккӕ Иаковӕн загъта: «Ӕз фехъуыстон, дӕ фыд де ’фсымӕр Исавӕн цы дзырдта, уый:
7 „Сырды фыд ӕрбахӕсс ӕмӕ мын дзы хӕрзад хӕринаг скӕн, ӕз дзы бахӕрдзынӕн ӕмӕ, цалынмӕ нӕма амардтӕн, уӕдмӕ дын Дунедарӕджы раз раарфӕ кӕндзынӕн”. 8 Гъемӕ, мӕ хъӕ-бул, байхъус, цы дын фӕдзӕхсын, уымӕ. 9 Цу ӕмӕ мын фосы дзугӕй дыууӕ дзӕбӕх сӕныччы ӕрбахӕсс, сӕ дзидзайӕ сын дӕ фыдӕн хӕрзад хӕринаг акӕнон, куыд уарзы, афтӕ. 10 Ды йын ӕй бахӕсдзынӕ, ӕмӕ, куы бахӕра, уӕд дын йӕ мӕлӕты размӕ раарфӕ кӕндзӕн». 11 Иаков загъта йӕ мад Ревеккӕйӕн: «Куы йӕ зоныс, ме ’фсымӕр Исавы буар хъуынджын у, мӕнӕн та нӕу. 12 Мӕ фыд мӕ, мыййаг, уырзӕй куы ӕрысгара, уӕд зӕгъдзӕни, хынджылӕг мӕ кӕны, зӕгъгӕ, ӕмӕ уӕд арфӕ райсыны бӕсты ӕлгъыстаг фӕуыдзынӕн». 13 Йӕ мад ын загъта: «Уыцы ӕлгъыст мӕныл ӕфтыд фӕуӕд, мӕ хъӕбул, ӕрмӕст цу ӕмӕ ӕрбахӕсс, цы дын загътон, уый».
14 Иаков ӕрбахаста дыууӕ сӕныччы, ӕмӕ Ревеккӕ скодта хӕрзад хӕринаг, Исаак куыд уарзта, афтӕ. 15 Уый фӕстӕ, хӕдзары йӕ хистӕр лӕппу Исавӕн цы райст-бавӕрд дарӕс уыди, уый скодта йӕ кӕстӕр лӕппу Иаковыл, 16 йӕ цӕнгтӕ ӕмӕ йын йӕ бӕрзӕйыл та ӕрбатыхта сӕныччыты цӕрмттӕ.
17 Стӕй, цы хӕрзад хӕринаг сцӕттӕ кодта, уый дзулимӕ Иаковмӕ радта.
18 Иаков бацыди йӕ фыдмӕ ӕмӕ йӕм бадзырдта: «Мӕ фыд!» Уый загъта: «Хъусын дӕм, мӕ хъӕбул. Кӕцы дӕ?» 19 Иаков дзуапп радта: «Исав дӕн, дӕ хистӕр фырт. Цы мын загътай, уый бакодтон. Рабад, дӕ хорзӕхӕй, ӕмӕ сырды фыдӕй саход, стӕй-иу мын саккаг кӕн дӕ арфӕ». 20 Исаак ӕй бафарста: «Цӕй тагъд ацуан кодтай уый, мӕ хъӕбул?» Фырт ын дзуапп радта: «Мӕ размӕ мын ӕй Дунедарӕг, Дӕ Хуыцау, рар выста». 21Исаак Иаковӕн афтӕ: «Ӕри-ма, мӕ уырзӕй дӕ фенон, кӕддӕра ӕцӕг-дӕр Исав дӕ». 22 Иаков бацыди йӕ фыд Исаакмӕ, ӕмӕ йӕ уый ӕрысгӕрста ӕмӕ загъта: «Хъӕлӕс — Иаковы хъӕлӕс, къухтӕ та — Исавы къухтӕ». 23 Нӕ йӕ базыдта, уымӕн ӕмӕ йӕ къухтӕ, йе ’фсымӕр Исавы къухтау, хъуынджын уыдысты. Фӕлӕ йын цалынмӕ арфӕ нӕма ракодта, 24 уӕдмӕ ма йӕ ноджыдӕр ба-фарста: «Ӕцӕгдӕр мӕ фырт Исав дӕ?» Уый йын дзуапп радта: «О». 25 Исаак загъта: «Ӕри-ма, дӕ сырды фыдӕй дын бахӕрон, мӕ хъӕбул, стӕй дын раарфӕ кӕндзынӕн». Иаков ын радта, ӕмӕ уый бахордта. Ӕрбахаста йын сӕн дӕр, ӕмӕ банызта.
26 Стӕй Исаак Иаковӕн загъта: «Рауай-ма ӕмӕ мын аба кӕн, мӕ фырт». 27Уый бацыд ӕмӕ йын аба кодта. Исаак ын йӕ да-рӕсмӕ куы басмыста, уӕд ын раарфӕ код та: «Дунедарӕджы арфӕйӕ бӕзнаг цы хуым разынди, уыцы хуымы тӕф цӕуы дӕуӕй, мӕ фырт. 28 Гъемӕ дӕ Хуыцау арвы ’ртӕх ӕмӕ зӕххы сойӕ барӕвдауӕд! Дӕ хортӕ ӕмӕ дӕ сӕнӕн ныккӕнӕн дӕр куыд нӕ уа, уыцы хорзӕхӕй дӕ схайджын кӕнӕд! 29 Алы адӕмтӕ дын лӕггад цы кӕной, дӕ разы-иу сӕрныллӕгӕй цы ’рлӕууой, уыцы амонд дӕр дын Йӕ цӕст бауарзӕд! Де ’фсымӕртӕн ӕлдариуӕг цы кӕнай ӕмӕ-иу уыдон дӕ разы сӕрныллӕгӕй цы ’рлӕууой, уыцы арфӕйӕ дӕр дӕ сбуц кӕнӕд! Ӕлгъитгӕ дӕ чи ракӕна, уымӕн-иу йе ’лгъыст йӕхиуыл ӕрцӕуӕд, арфӕ дын чи ракӕна, уымӕн та-иу Хуыцау раарфӕ кӕнӕд!»
30 Куыддӕр Исаак Иаковӕн раарфӕ кодта, куыддӕр Иаков йӕ фыд Исаакы цурӕй рацыд, афтӕ Исав дӕр ӕрбахӕццӕ и цуанӕй. 31 Уый дӕр скодта хӕрзад хӕринаг, йӕ фыдӕн ӕй бахаста ӕмӕ йын загъта: «Рабад, мӕ фыд, ӕмӕ саход сырды фыдӕй, стӕй мын-иу саккаг кӕн дӕ арфӕ». 32 Исаак ӕй бафар-ста: «Чи дӕ?» Уый дзуапп радта: «Ӕз дӕ хистӕр фырт Исав дӕн». 33 Исаак фыр адӕргӕй базыр-зыр кодта ӕмӕ загъта: «Уӕдӕ де ’рбацыды хӕд размӕ цы сырды фыдӕй бахордтон, уый мын чи ӕрбахаста? Ӕз ын раарфӕ кодтон ӕмӕ йыл уы-цы арфӕ баззайдзӕн». 34 Исав йӕ фыды ныхас куы фехъуыста, уӕд тынг ныууынӕргъыдта. Бахатыд ӕм: «Мӕнӕн дӕр раарфӕ кӕн, мӕ фыд!» 35 Уый йын загъта: «Де ’фсымӕр мӕм ӕрбацыд ӕмӕ, дӕуӕн цы арфӕ ракӕнинаг уыдтӕн, уый сайдӕй йӕхи бакодта». 36 Исав ын загъта: «Хуымӕтӕджы йӕ не схуыдтой Иаков — ныр мыл дыууӕ хатты рацыди хинӕй. Фыццаг мын мӕ хистӕрад байста, ныр та — мӕ арфӕ». Йӕ фыды ма ба-фарста: «Ау, мӕнӕн дӕм арфӕйы ныхас нал разындзӕн?» 37Исаак ын дзуапп радта: «Иаковы дын скодтон ӕлдар, йе ’фсымӕртӕ — йӕ цагъартӕ, радтон ын хор ӕмӕ сӕн. Дӕу та ма цӕмӕй барӕвдауон, мӕ хъӕбул?» 38 Исав йӕ фыдӕн афтӕ: «Ау, иунӕг арфӕ йеддӕмӕ дӕм нӕй, мӕ фыд? Мӕнӕн дӕр раарфӕ кӕн, мӕ фыд!» Ӕмӕ йӕ хъӕлӕсы дзаг ныккуыдта. 39 Исаак ын загъта:
«Зӕххы сойӕ дӕуӕн нӕ уыдзӕн хай, уӕларвы ’ртӕх дын не ’фсаддзӕн дӕ хуымгӕнд.
40 Дӕ карды фӕрцы дардзынӕ дӕхи ӕмӕ уыдзынӕ де ’фсымӕры цагъар.
Фӕлӕ уӕд иу бон сыстдзынӕ йӕ ныхмӕ — дӕ бӕрзӕйӕ куы раппардзынӕ йе ’фсондз».
41 Исав фӕфыдӕх ис Иаковмӕ, йӕ фыд ын кӕй раарфӕ код-та, уый тыххӕй, ӕмӕ йӕхинымӕр загъта: «Мӕ фыдыл кӕуӕн бонтӕ ӕрӕввахс сты, ӕмӕ уӕд амардзынӕн ме ’фсымӕр Иа-ковы». 42 Ревеккӕйӕн радзырдӕуыди йӕ хистӕр фырт Исавы фӕнд, ӕмӕ басидти йӕ кӕстӕр лӕппу Иаковмӕ ӕмӕ йын загъта: «Де ’фсымӕр дӕ марынмӕ хъавы, 43 ӕмӕ мӕм бай-хъус, мӕ хъӕбул. Ӕвӕстиатӕй алидз ме ’фсымӕр Лаванмӕ, Харранмӕ. 44 Иуцасдӕр ӕм ацӕр, цалынмӕ де ’фсымӕры маст ссӕуа, уӕдмӕ. 45 Йӕ маст куы ссӕуа де ’фсымӕрӕн, цы йын бакодтай, уый йӕ куы ферох уа, уӕд дӕм арвитдзынӕн ӕмӕ дӕ уырдыгӕй фӕстӕмӕ ӕрбакӕндзынӕн. Цӕмӕн хъуамӕ фе-нӕхай уон уыцы иу бон уӕ дыууӕйӕ дӕр?»
46 Ревеккӕ Исаакӕн загъта: «Мӕ цард мын ад нал кӕны нӕ хеттаг чындзыты аххосӕй. Иаков дӕр ма амы чызджытӕй, хеттӕгтӕй, куы ӕрхӕсса ус, мӕнӕ адоны хуызӕттӕй, уӕд ма мӕ цард цы у?»
1 Исаак Иаковмӕ басидт, арфӕ йын ракодта ӕмӕ йын бафӕдзӕхста: «Ханаанаг чызджытӕй ма ракур ус.
2 Фӕлтау ацу Паддан-Араммӕ, дӕ мады фыд Бетуелы хӕдзар-мӕ, ӕмӕ уым дӕ мадыфсымӕр Лаваны чызджытӕй искӕй ракур. 3 Ӕппӕтхъом Хуыцау дын арфӕгӕнӕг уӕд! Сбирӕ дын кӕнӕд дӕ байзӕддаг, рантысӕд дӕ хӕдзарвӕндӕгтӕ!
4 Хуыцау Авраамӕн куыд раарфӕ кодта, афтӕ дӕуӕн ӕмӕ дӕ байзӕддагӕн дӕр раарфӕ кӕнӕд, цӕмӕй, Авраамӕн зӕрдӕ цы зӕххӕй бавӕрдта ӕмӕ ныр ды ӕрцӕуӕггагӕй кӕм цӕрыс, уый бауа дӕ исбон!» 5 Исаак Иаковы ауагъта, ӕмӕ уый араст и Паддан-Араммӕ, арамейаг Бетуелы фырт Лаванмӕ — Иаков ӕмӕ Исавы мад Ревеккӕйы ӕфсымӕрмӕ.
6 Исав базыдта: Исаак Иаковӕн раарфӕ кодта ӕмӕ йӕ Паддан-Араммӕ ус курынмӕ арвыста. Арфӕ йын куы кодта, уӕд ын бафӕдзӕхста, ханаанаг чызджытӕй ма ракур ус, зӕгъгӕ. 7Иаков байхъуыста йӕ фыд ӕмӕ йӕ мадмӕ ӕмӕ араст и Паддан-Араммӕ. 8 Афтӕмӕй Исав бамбӕрста, ханаанаг чын-дзытӕ йӕ фыд Исаакы зӕрдӕмӕ нӕ цӕуынц, уый. 9 Уӕд фӕцыд Измаилмӕ ӕмӕ ма ӕрхаста иу ус — Авраамы фырт Измаилы чызг Махалаты, Невайоты хойы.
10 Ныр Иаков та Беер-Шевӕйӕ араст и Харранмӕ. 11 Иу ранмӕ бахӕццӕ ис ӕмӕ уым бахсӕвиуат кодта, уымӕн ӕмӕ уӕдмӕ хур аныгуылди. Йӕ алыварс цы стыр дуртӕ уыди, уыдонӕй иу райста, йӕ нывӕрзӕн ӕй бакодта ӕмӕ уыцы ран бахуыссыди.
12 Федта фын: зӕххыл лӕууы, йӕ кӕрон уӕларвыл кӕмӕн ӕмбӕ-лы, ахӕм асин, ӕмӕ йыл Хуыцауы зӕдтӕ уӕлӕмӕ-дӕлӕмӕ хизынц. 13 Дунедарӕг лӕууы аси ны сӕрыл ӕмӕ дзуры: «Ӕз Дунедарӕг дӕн, дӕ фыдӕл Авраамы Хуыцау ӕмӕ Исаакы Хуыцау. Цы зӕххыл хуыссыс, уый ратдзынӕн дӕуӕн ӕмӕ дӕ байзӕддагӕн. 14 Дӕ байзӕддаг сбирӕ уыдзысты зӕххы рыгау ӕмӕ афсӕрдзысты ныгуылӕнырдӕм ӕмӕ скӕсӕнырдӕм, цӕга-тырдӕм ӕмӕ хуссарырдӕм. Дӕу ӕмӕ дӕ байзӕддаджы фӕрцы арфӕгонд уыдзысты ӕппӕт адӕмтӕ дӕр. 15 Рох дӕ ма уӕд, Ӕз демӕ дӕн. Кӕдӕмдӕриддӕр ацӕуай, уым дӕ бахъахъхъӕн-дзынӕн ӕмӕ дӕ ацы зӕхмӕ фӕстӕмӕ ӕрбаздахдзынӕн. Нӕ дӕ ныууадздзынӕн: сӕххӕст кӕндзынӕн, зӕрдӕ дын цӕмӕй бавӕрдтон, уый».
16 Иаков райхъал ис ӕмӕ загъта: «Дунедарӕг ацы ран ис, ӕнӕмӕнг, ӕз та йӕ нӕ зыдтон!» 17Тынг фӕтарст ӕмӕ загъта: «Цы тасӕфтауӕг у ацы бынат! Цы у, уымӕй — Хуыцауы хӕдзар, арвы дуар». 18 Райсомӕй раджы Иаков райста, йӕ нывӕрзӕн цы дур бакодта, уый, цыртау ӕй хъен сӕвӕрдта ӕмӕ йын йӕ цъуппыл зети ӕруагъта. 19 Ацы бынат схуыдта Бет-Ел, ома «Хуыцауы хӕдзар». Уымӕй размӕ та сахар хуынди Луз.
20 Иаков расомы кодта: «Хуыцау мыл куы ауда, мӕ фӕндагыл мӕ куы хъахъхъӕна, къӕбӕр ӕмӕ дарӕсӕй мӕ цух куы нӕ уадза, 21 стӕй мӕ фыды уӕзӕгыл фарнимӕ куы сӕмбӕлон, уӕд Дунедарӕг уыдзӕни мӕ Хуыцау. 22 Табу йын кӕныны охыл цы дур ныссагътон, уый суыдзӕни Хуыцауы хӕдзар, ӕмӕ мын цыдӕриддӕр дӕттай, уымӕн Дын фӕстӕмӕ дӕтдзынӕн йӕ дӕсӕм хай».
Иаков — Лаваны ӕххуырст (29:1-30:43)
ОО 1 Иаков араст и дарддӕр ӕмӕ скӕсӕйнаг адӕмы бӕ-стӕмӕ бахӕццӕ ис. 2 Иу ран, быдыры, федта цъай, цъайы цур ривӕд кодтой ӕртӕ дзуджы. Дон-иу сын дардтой ам. Цъайы сӕрыл — стыр къӕй фӕлдӕхт, 3 ӕмӕ-иу фыстӕ уырдӕм куы ӕрбамбырд сты, уӕд-иу фыййӕуттӕ уыцы къӕй иуварс ассыдтой ӕмӕ-иу сын дон бадардтой, стӕй та-иу къӕй фӕстӕмӕ йӕ бынаты сӕвӕрдтой. 4 Иаков фыййӕутты бафарста: «Кӕцӕй стут, ме ’фсымӕртӕ?» Дзуапп ын радтой: «Харранӕй».
5 Иаков та сӕ бафарста: «Нахоры байзӕддаг Лаваны зонут?» Загътой: «Зонӕм ӕй». 6 Бафарста ма сӕ: «Дзӕбӕх-ӕнӕниз у?» Дзуапп та йын радтой: «Дзӕбӕх у. Уартӕ йӕ чызг Рахил фосимӕ ӕрбацӕуы». 7Иаков сын загъта: «Изӕрмӕ ма бирӕ рӕстӕг и, фос ӕмбырд кӕныны афон нӕма у. Дон сын бада-рут ӕмӕ сӕ хизын мӕ аскъӕрут». 8 Фӕлӕ йын уыдон загътой: «Цалынмӕ дзугтӕ иууылдӕр ӕрӕмбырд уой, уӕдмӕ нӕ бон нӕу. Стӕй цъайы сӕрӕй къӕй ассондзыстӕм ӕмӕ фыстӕн дон бадардзыстӕм».
9 Иаков ма семӕ куыд ныхас кодта, афтӕ йӕ фыды фысвосимӕ ӕрбахӕццӕ и Рахил дӕр — уый сӕ хызта. 10 Иаков йӕ мады-фсымӕр Лаваны чызджы куы ауыдта фыстимӕ, уӕд цъаймӕ бауад, къӕй йын йӕ сӕрӕй ассыдта ӕмӕ Лаваны фосӕн дон бадардта. 11 Уый фӕстӕ Иаков Рахилӕн аба кодта ӕмӕ хъӕрӕй ныккуыд та. 12 Стӕй йын загъта, дӕ фыды хион дӕн, зӕгъгӕ, Ревеккӕйы лӕппу. Чызг азгъордта ӕмӕ хабар йӕ фыдӕн фе-хъусын кодта. 13 Лаваны хъустыл йӕ хойы лӕппу Иаковы кой куы ӕрцыди, уӕд разгъордта йӕ размӕ, ахъӕбыс, аба йын кодта ӕмӕ йӕ сӕхимӕ бахуыдта. Иаков радзырдта йӕ хабӕрт-тӕ иууылдӕр, 14 ӕмӕ йын Лаван загъта: «Ды мӕ туг, ме стӕг куы дӕ ӕцӕгдӕр!»
Иаков Лаванмӕ иу мӕй куы ацарди, 15 уӕд ын Лаван афтӕ: «Хион мын дӕ, зӕгъгӕ, уӕд мын лӕвар хъуамӕ кусай? Цас мызд дӕ хъӕуы, уый мын зӕгъ!» 16 Ныр Лаванӕн та уыди дыууӕ чызджы, хистӕр — Леа, кӕстӕр та — Рахил. 17 Леайы зӕрдӕмӕдзӕугӕ ничи рахуыдтаид, Рахилмӕ та фыр рӕсугъдӕй бакӕсӕнтӕ нӕ уыд. 18 Иаков бауарзта Рахилы ӕмӕ Лаванӕн загъта: «Дӕ кӕстӕр чызг Рахилы тыххӕй дӕм бакусдзынӕн авд азы». 19 Лаван ын загъта: «Ӕндӕр искӕмӕн раттыны бӕсты йӕ дӕуӕн ратдзынӕн. Ам баззай».
20 Иаков Рахилы тыххӕй бакуыста авд азы, ӕмӕ йӕм фӕка-стысты къорд боны хуызӕн, уымӕн ӕмӕ Рахилы уарзгӕ кодта.
21 Уӕд Иаков Лаванӕн загъта: «Гъеныр мын ратт мӕ усы — ме ’мгъуыды бон ралӕууыд, ӕмӕ йӕ куы ракурин, уый мӕ фӕнды».
22 Лаван ӕрхуыдта ӕппӕт сыхбӕсты дӕр ӕмӕ куывд скодта.
23 Ӕцӕг, ӕхсӕвы Иаковмӕ бакодта йӕ чызг Леайы, ӕмӕ уый йемӕ ӕмуат ӕрцыди. 24 Йӕ чызг Леайӕн лӕггад кӕнынӕн Ла-ван радта йӕ унӕут Зилпайы. 25 Райсомӕй Иаков кӕсы — ӕмӕ дын мӕнӕ йӕ фарсмӕ Леа! Лаванӕн бауайдзӕф кодта: «Уый мын цы бакуыстай? Ӕз дӕм Рахилы тыххӕй куы фӕфыдӕбон кодтон! Цӕмӕн мӕ афӕлывтай?» 26 Лаван ын загъта: «Махмӕ афтӕ нӕ фӕкӕнынц, кӕстӕр чызджы хистӕры разӕй моймӕ нӕ фӕдӕттынц. 27Аимӕ уал уӕ чындзӕхсӕвы къуыри ахицӕн уӕд, стӕй дын иннӕйы дӕр ратдзыстӕм, ӕрмӕст мӕм уый тыххӕй дӕр авд азы бакус». 28 Иаков сразы ис, ӕмӕ чындзӕ-хсӕвы къуыри куы ахицӕн и, уӕд ын Лаван радта йӕ чызг Рахилы. 29 Лаван йӕ чызг Рахилӕн лӕггад кӕнынӕн радта йӕ унӕут Билхайы. 30 Афтӕмӕй Иаков ӕмуат ӕрцыди Рахилимӕ дӕр ӕмӕ йӕ фылдӕр уарзта Леайӕ. Лаванмӕ ма бакуыста ноджыдӕр авд азы.
Иаковы фырттӕ ӕмӕ йӕ чызг
31 Дунедарӕг федта, Иаковӕн Леа ӕнад кӕй у, уый ӕмӕ йын радта зӕнӕджы амонд, Рахил та разынд ӕнӕзӕнӕг. 32 Леа бан-хъӕлцау ис ӕмӕ ныййардта лӕппу. Сӕвӕрдта йыл ном Рувим, ома «федта мын мӕ маст», уымӕн ӕмӕ, дам, мын Дунедарӕг федта мӕ маст. Загъта, ныр мӕ, ӕнӕмӕнг, бауарздзӕни мӕ мой, зӕгъгӕ. 33 Банхъӕлцау та ис ӕмӕ ныййардта лӕппу. Загъ-та: «Дунедарӕг федта, мӕ мойӕн ӕнад кӕй дӕн, уый ӕмӕ ма мын радта ацы лӕппуйы дӕр». Сӕвӕрдта йыл ном Симеон, ома «фехъуыста». 34 Банхъӕлцау ис ӕмӕ та ныййардта лӕппу. Загъта: «Ацы хатт мӕ мой ӕрӕмуд уыдзӕни мемӕ, уымӕн ӕмӕ йын ӕртӕ фырты ныййардтон». Уымӕ гӕсгӕ йыл ӕвӕрд ӕрцы-ди ном Леви, ома «ӕрӕмуд уыдзӕни». 35 Ногӕй та банхъӕлцау ис ӕмӕ ныййардта лӕппу. Загъта: «Ныр стаудзынӕн Дунеда-рӕджы!» Уымӕ гӕсгӕ йыл сӕвӕрдта ном Иудӕ, ома «стауын». Уый фӕстӕ Леайӕн дзӕвгар рӕстӕг цот нал рацыди.
<3 1 Рахилӕн Иаковӕй цот кӕй нӕ цыди, уымӕ гӕсгӕ йӕ хомӕ хӕлӕг кӕнын райдыдта. Иу ахӕмы йӕ мойӕн загъта: «Ратт мын зӕнӕджы амонд, кӕннод амӕлдзынӕн!»
2 Иаков рамӕсты и Рахилмӕ: «Дӕуӕй афтӕ, ӕз Хуыцау дӕн? Уый дын Хуыцау нӕ дӕтты цот». 3 Ууыл ын Рахил загъта: «Мӕнӕ мӕ унӕут Билхамӕ бацу, ӕмӕ мын мӕ хъӕбысмӕ ныййарӕд, ӕмӕ уӕд уый фӕрцы ӕз дӕр схӕдзар уыдзынӕн». 4 Рахил йӕ унӕут Билхайы йӕ мойӕн номылусӕн радта, ӕмӕ Иаков ӕмуат ӕрцыди йемӕ. 5 Билха банхъӕлцау ис ӕмӕ Иаковӕн ныййардта фырт. 6 Рахил загъта: «Хуыцау мын Йӕ тӕрхон ра-хаста — мӕ лӕгъстӕ мын фехъуыста ӕмӕ мын лӕппу радта». Уымӕ гӕсгӕ йыл Рахил сӕвӕрдта ном Дан, ома «тӕрхон раха-ста». 7 Рахилы унӕут Билха та банхъӕлцау ис ӕмӕ Иаковӕн ныййардта дыккаг фырт. 8 Рахил загъта: «Хуыцауы ӕххуысӕй стох кодтон мӕ хоимӕ ӕмӕ йыл фӕтых дӕн». Ӕмӕ сабийыл сӕвӕрдта ном Неффалим, ома «тох».
9 Леа федта: зӕнӕг ын нал цӕуы, ӕмӕ йӕ унӕут Зилпайы Иаковӕн номылусӕн радта. 10 Леайы унӕут Зилпа Иаковӕн ныййардта фырт. 11 Леа загъта: «Бантысти мын!» Ӕмӕ йыл сӕвӕрдта ном Гад, ома «ӕнтыст». 12 Леайы унӕут Зилпа ма Иаковӕн ныййардта ноджыдӕр иу фырт. 13 Леа загъта: «Фӕ-нывджын дӕн! Сылгоймӕгтӕ мӕ схондзысты нывджын». Ӕмӕ сабийыл сӕвӕрдта ном Асир, ома «нывджын».
14 Иу ахӕмы, мӕнӕугӕрдӕнты, Рувим ацыди быдырмӕ, уым ссардта монцхъалгӕнӕн дыргътӕ ӕмӕ сӕ ӕрбахаста йӕ мад Леайӕн. Рахил бахатыди Леамӕ: «Ратт-ма мын, дӕ лӕппу кӕй ӕрбахаста, уыцы дыргътӕй». 15 Фӕлӕ йын Леа афтӕ: «Мӕ мойы мын байстай, уый дын ӕгъгъӕд нӕу, ӕмӕ ма уыцы дыргътӕ дӕр дӕхирдыгӕй фӕкӕнинаг дӕ?» Рахил ын загъта: «Омӕ-иу ацы дыргъты ныхмӕ демӕ фӕуӕд ахсӕв». 16 Иаков изӕры быдырӕй куы ӕрбацыди, уӕд Леа йӕ размӕ рауад ӕмӕ йын загъта: «Мӕнмӕ рацу. Мӕ лӕппу цы дыргътӕ ссардта, уы-донӕй дӕ балхӕдтон». Ӕмӕ Иаков уыцы ӕхсӕв йемӕ фӕци. 17Хуыцау Леайы лӕгъстӕ фехъуыста, ӕмӕ уый банхъӕлцау ис ӕмӕ Иаковӕн ныййардта фӕндзӕм фырт. 18 Загъта: «Мӕ унӕуты мӕ мойӕн кӕй радтон, уый сӕрмӕ мын Хуыцау саккаг кодта хӕрзиуӕг». Ӕмӕ сабийыл сӕвӕрдта ном Иссахар, ома «хӕрзиуӕг» кӕнӕ «ӕлхӕнын». 19 Леа та банхъӕлцау ис ӕмӕ Иаковӕн ныййардта ӕхсӕзӕм фырт. 20 Загъта: «Диссаджы лӕ-вар мын ракодта Хуыцау. Ныр мӕ уарздзӕни мӕ мой, уымӕн ӕмӕ йын ӕхсӕз фырты ныййардтон». Ӕмӕ сабийыл сӕвӕрдта ном Завулон, ома «лӕвар». 21 Уый фӕстӕ ма Леа ныййардта чызг ӕмӕ йыл сӕвӕрдта ном Динӕ.
22 Ӕппынфӕстагмӕ Хуыцау ӕрхъуыды кодта Рахилы дӕр, йӕ лӕгъстӕ йын фехъуыста ӕмӕ йын радта зӕнӕджы амонд.
23 Рахил банхъӕлцау ис, лӕппу ныййардта ӕмӕ загъта: «Мӕ худинагӕй мӕ фервӕзын кодта Хуыцау». 24 Сабийыл сӕвӕрдта ном Иосиф ӕмӕ загъта: «Дунедарӕг ма мын раттӕд дыккаг лӕппу дӕр!»
Лаван ӕмӕ Иаковы быцӕутӕ
25 Рахил Иосифы куы ныййардта, уый фӕстӕ Иаков Лаванӕн загъта: «Ауадз мӕ гъеныр, ӕмӕ нӕхимӕ, мӕ райгуырӕн бӕстӕм, ацӕуон. 26 Ратт мын, кӕй тыххӕй дӕм фӕкуыстон, мӕ уыцы устыты ӕмӕ мӕ сывӕллӕтты, ӕмӕ аздӕхон. Куы йӕ зоныс, цас дын фӕкуыстон, уый». 27Лаван ын афтӕ: «Кӕд мӕ дӕ хорзӕхы аккаг кӕныс, уӕд дӕ курын, ӕмӕ баззай! Дӕсныфӕрсгӕйӕ мын раргом и, Дунедарӕг мӕнӕн дӕ сӕраппонд кӕй раарфӕ кодта, уый». 28 Ноджы ма бафарста: «Бӕлвырд мын зӕгъ — цас мызд дын раттон?» 29 Иаков ын дзуапп радта: «Дӕхӕдӕг ӕй куы зоныс, мӕ фӕллойы руаджы дӕ фос куыд сбирӕ сты, уый.
30 Мӕ размӕ дӕм чысыл йеддӕмӕ нӕ уыди, ныр дын зӕххыл нал цӕуынц. Дунедарӕг дын ме ’рбацыдимӕ арфӕ ракодта. Фӕлӕ ныр мӕхи хӕдзарӕн та кӕд райдайон кусын?» 31 Лаван ӕй бафарста: «Уӕддӕр ма зӕгъ, цы дын раттон?» Иаков ын афтӕ: «Мацы мын ратт. Фӕлӕ мын иу хъуыддаг куы саразай, уӕд дын дарддӕр дӕр хиздзынӕн ӕмӕ хъахъхъӕндзынӕн дӕ фос. 32 Цӕй ӕмӕ абон иумӕ дӕ фосы дзугтыл ӕрзилӕм ӕмӕ фосӕй фӕхицӕн кӕнӕм хъулӕттӕ ӕмӕ, тӕппытӕ кӕуыл уа, уыцы зӕйц, сӕгътӕй дӕр — хъулӕтты ӕмӕ, тӕппытӕ кӕуыл уа, уыдоны. Мӕ фидӕны мызд дӕр ахӕм фос уыдзысты. 33 Мӕ цӕсгом дӕ разы сыгъдӕг кӕй у, уый базондзынӕ, мыздӕн цы фос райсон, уый фенынмӕ куы ӕрбацӕуай, уӕд. Тӕппытимӕ ӕмӕ хъулон цы сӕгътӕ нӕ уой, стӕй сау цы фыс нӕ уа, ахӕм-тӕ мӕм разынди, зӕгъгӕ, уӕд-иу мын сӕ давдыл банымай».
34 Лаван ын загъта: «Хорз. Ды куыд зӕгъыс, афтӕ уӕд».
35 Тӕккӕ уыцы бон Лаван фӕхицӕн кодта гӕрӕм ӕмӕ, тӕп-пытӕ кӕуыл уыди, уыцы цӕуты, стӕй хъулон ӕмӕ, тӕппытӕ
30:24 Иосиф рагон дзуттаг ӕвзагыл амоны «бафтауӕд, ноджыдӕр раттӕд».
кӕуыл уыди, уыцы сӕгъты, — урс тӕппытӕ кӕуыл уыди, уы-доны се ’ппӕты дӕр; фыстӕй та фӕхицӕн кодта сауты. Йӕ фыртты бар сӕ бакодта 36 ӕмӕ семӕ ӕртӕ бонцауы адард ис Иаковӕй. Ныр Иаков та хызта, Лаваны лыстӕг фосӕй ма йӕм цы баззади, уыдон.
37Иаков райста гӕдыбӕласы, миндал-ӕхсӕры ӕмӕ тӕрсы хуылыдз уистӕ, сӕ цъарӕй сын ӕхсӕнмӕ-хсӕнты уадздзӕг-тӕ растыгъта, урс куыд адарой, афтӕ 38 ӕмӕ-иу уыцы гӕрӕм уистӕ ӕрӕвӕрдта доны тӕгӕнаты, фосӕн сӕ тӕк кӕ мукъуты бын. Уыдон-иу дон нуазынмӕ ӕрбацыдысты ӕмӕ-иу уым тӕрӕн кодтой. 39 Сӕгътӕ-иу схъазыдысты, уистӕ сӕ цӕстыты раз, афтӕмӕй, ӕмӕ-иу цы сӕныччытӕ ныззадысты, уыдон рауадысты хъулӕттӕ, гӕрӕмтӕ ӕмӕ тӕппытимӕ. 40 Фысты та-иу сӕ хъазыны афон ӕрлӕууын кодта хицӕнӕй, се ’ргом Лаваны гӕрӕм ӕмӕ сау фосы ’рдӕм, афтӕмӕй. Уыйадыл Иаков-мӕ фӕзынди йӕхи фосы дзугтӕ, ӕмӕ сӕ Лаваны урс дзугтӕй дардта иппӕрдӕй. 41 Фидар фос-иу куы кодтой тӕрӕн, уӕд-иу сын алкӕддӕр сӕ разы тӕгӕнаты уистӕ ӕрӕвӕрдта, цӕмӕй уыцы уисты цур схъазой. 42 Цола фос куы кодтой тӕрӕн, уӕд уыдонӕн та не ’вӕрдта. Ӕмӕ-иу цола фос баисты Лаваны, фидар фос та Иаковы. 43 Иаков сси ӕвӕджиауы бонджын лӕг. Уыди йӕм тынг бирӕ фыстӕ ӕмӕ сӕгътӕ, сылгоймаг ӕмӕ нӕлгоймаг цагъартӕ, теуатӕ ӕмӕ хӕрджытӕ.
<3"1 1 Иаковы хъустыл ӕрцыдысты Лаваны фыртты ныхӕстӕ, X Иаков, дам, нын нӕ фыды исбон иууылдӕр йӕхирды-гӕй фӕкодта. Утӕппӕт мулк, дам, нӕ фыдӕй ратыдта. 2 Ӕмӕ Иаков Лаваны куы федта, уӕд бафиппайдта, раздӕры цӕстӕй йӕм нал кӕсы, уый.
3 Дунедарӕг Иаковӕн загъта: «Аздӕх дӕ фыдӕлты зӕхмӕ, дӕ хионтӕм. Ӕз уыдзынӕн демӕ». 4 Иаков арвыста Рахил ӕмӕ Леамӕ, цӕмӕй рацӕуой быдырмӕ, йӕ фосы дзугтӕ кӕм уыдысты, уырдӕм, 5 ӕмӕ сын загъта: «Уӕ фыды уын федтон ӕмӕ бафиппайдтон, раздӕрау мӕм хорз цӕстӕй нал кӕсы, уый. Фӕлӕ мыл мӕ фыды Хуыцау ауды. 6 Уӕхӕдӕг ӕй зонут: уӕ фыдӕн куыстон, мӕхиуыл нӕ ауӕрдгӕйӕ, 7уый та-иу мӕ афӕлывта, иу дӕс хатты мын аивта мӕ мызд дӕр. Фӕлӕ йӕ уӕддӕр Хуыцау нӕ бауагъта мӕнӕн фыдбылыз ракӕнын.
8 Лаван мын афтӕ куы загъта, тӕппытимӕ цы фос фӕзына, уый уыдзӕни дӕ мызд, зӕгъгӕ, уӕд ӕппӕт фос дӕр фӕзын-ди тӕппытимӕ. Гӕрӕм фос уыдзӕни дӕ мызд, зӕгъгӕ, мын куы загъта, уӕд та фосы зӕйц иууылдӕр разындысты гӕрӕм.
9 Афтӕмӕй Хуыцау уӕ фыды фос байста ӕмӕ сӕ мӕнӕн радта.
10 Иу ахӕмы, фос куы фӕхъазынц, уыцы заман федтон ахӕм фын: сӕгътыл цы цӕутӕ схызти, уыдон уыдысты хъулӕттӕ, гӕрӕмтӕ ӕмӕ тӕппытимӕ. 11 Хуыцауы зӕд мӕм фыны басидт: „Иаков!” Ӕз ын дзуапп радтон: „Хъусын дӕм”. 12 Уый загъта: „Акӕс-ма, сӕгътыл цы цӕутӕ схызти, уыдон сты хъулӕттӕ, гӕрӕмтӕ ӕмӕ тӕппытимӕ, уымӕн ӕмӕ Ӕз федтон, Лаван дын цыдӕриддӕр аразы, уыдӕттӕ. 13 Ӕз Бет-Елы Хуыцау дӕн, табуйаг дуры цъуппыл зети ӕруадзгӕйӕ Мын сомы кӕм ра-кодтай, уыцы Бет-Елы Хуыцау. Ныр ӕвӕстиатӕй рацу ацы зӕххӕй ӕмӕ аздӕх дӕ райгуырӕн бӕстӕм”».
14 Рахил ӕмӕ Леа Иаковӕн загътой: «Нӕ фыды хӕдзары ма нӕм исты хай, исты мулк ӕрхаудзӕни, мыййаг? 15 Ӕцӕгӕлӕттыл нӕ куы нымайы! Ауӕй нӕ кодта ӕмӕ нын нӕ аргъ йӕхӕдӕг бахордта. 16 Хуыцау нӕ фыдӕй цы исбон райста, уый ай-гъай мах ӕмӕ нӕ цоты у. Гъемӕ дын Хуыцау куыд загъта, афтӕ кӕн».
17Иаков йӕ бинонты теуатыл сбадын кодта, 18 сӕргъӕвта йе ’ппӕт мулк, ахъӕр кодта, Паддан-Арамы кӕй самал кодта, йӕ уыцы фосыл ӕмӕ араст ис йӕ фыд Исаакмӕ, Ханааны зӕхмӕ.
19 Уыцы заман Лаван ацыд йӕ фыстӕ ӕлвынынмӕ, ӕмӕ Рахил радавта йӕ фыды хӕдзарон хуыцаугӕндтӕ. 20 Иаков дӕр хи-нӕй рацыд арамейаг Лаваныл — ницы йын загъта, 21 афтӕмӕй сусӕгӕй алыгъд йе ’ппӕт исбонимӕ. Евфраты доныл ахызт ӕмӕ йӕ ных сарӕзта Галаады хӕхтӕм.
22 Ӕртыккаг бон Лаванмӕ фӕхабар чындӕуыд, Иаков алыгъди, зӕгъгӕ. 23 Уӕд Лаван йӕ хионты йемӕ ракодта, ӕмӕ Иаковы фӕдыл афӕдис кодтой. Авд боны фӕстӕ йӕ баййӕфтой Га-лаады хӕхты. 24 Фӕлӕ уыцы ӕхсӕв арамейаг Лаванмӕ йӕ фыны Хуыцау ӕргом рацыд ӕмӕ йын бафӕдзӕхста: «Хъусыс, Иаковмӕ мацы сдзур!» 25Лаван Иаковы куы баййӕфта, уӕдмӕ уый Галаады хӕхбӕсты айтыгъта йӕ цатыр. Лаван дӕр йӕ хионтимӕ ӕрасадӕн кодта уыцы хӕхбӕсты.
26 Лаван Иаковы бафарста: «Уый цы бакуыстай? Хинӕй мыл цӕмӕн рацыдтӕ? Мӕ чызджыты мын дӕ разӕй, хӕсты за-ман уацайраг чызджыты куыд фӕтӕрынц, афтӕ ратардтай!
27 Сусӕгӕй цӕмӕн алыгътӕ, куыд мӕ афӕлывтай? Куыд ницы мын загътай? Ӕз дӕ афӕндараст кодтаин хъӕлдзӕг зарджы-тимӕ, далатӕ ӕмӕ хъисфӕндырты цагъдимӕ. 28 Мӕ зӕнӕджы зӕнӕг ӕмӕ мын мӕ чызджытӕн аба кӕ ныны фадат дӕр куы нал рад тай. Ӕнӕрхъуыды ми бакодтай ды. 29 Уыцы хъару мӕм ис, ӕмӕ уӕ бафхӕрон, фӕлӕ мын дысон уӕ фыды Хуыцау ныффӕдзӕхста, Иаковмӕ мацы сдзур, зӕгъгӕ. 30 Дӕ фыды уӕзӕгыл ӕрхъӕцмӕ нал хъӕцыдтӕ ӕмӕ рафардӕг дӕ, уый, зӕгъӕм, фӕуӕд аф тӕ, фӕлӕ мын мӕ хуыцӕутты та цӕмӕн радавтай?» 31 Иаков ын дзуапп радта: «Ӕз тарстӕн, дӕ чызджы-ты мын фӕстӕмӕ куы байсай, уымӕй. 32 Ӕцӕг, дӕ хуыцӕутты кӕмӕ ссарай, уый удӕгасӕй нӕ баззайдзӕни! Хиуӕттӕ ӕвди-сӕн фӕуӕнт: цыдӕриддӕр мӕм ис, уымӕ ӕркӕс ӕмӕ дӕхион фӕстӕмӕ райс!» Иаков нӕ зыдта, хуыцаугӕндтӕ Рахил кӕй радавта, уый.
33 Лаван баджигул кодта Иаковы цатыры, Леайы цатыры ӕмӕ дыууӕ унӕуты цатыры, фӕлӕ ницы ссардта. Леайы цатырӕй куы рацыди, уӕд Рахилы цатырмӕ бахызти. 34 Уӕдмӕ Рахил хуыцаугӕндтӕ райста, теуайы саргъыл цы хордзен ӕфтыд уыди, уым сӕ нывӕрдта ӕмӕ йыл ӕрбадти. Лаван ын басгӕр-ста йӕ цатыры ӕппӕт къуымтӕ, фӕлӕ ницы ссардта. 35 Рахил йӕ фыдӕн афтӕ: «Курын дӕ, мӕ фыд, ма мӕм фӕхӕрам у, мӕ бон дын сыстын кӕй нӕу, уый тыххӕй: ныртӕккӕ сылгой-маджы низӕй тыхсын». Афтӕмӕй, Лаван йӕ хуыцаугӕндтӕ фӕцагуырдта, фӕлӕ сӕ не ссардта.
36 Иаков рамӕсты ис ӕмӕ Лаванӕн уайдзӕфтыл схӕцыди: «Уӕддӕр цы у мӕ фыдракӕнд, цавӕр тӕригъӕды бацыдтӕн, цӕмӕй гурӕй-гурмӕ мӕ фӕдыл зилай? 37 Ме ’ппӕт дзауматӕ дӕр мын басгӕрстай — ӕмӕ мӕм дӕхионӕй цы ссардтай? Ӕрӕвӕр-ма сӕ ам мӕ хиуӕтты раз, ӕмӕ нӕ дыууӕйӕн тӕрхон-гӕнӕг фӕуӕнт! 38 Ссӕдз азы дӕм фӕдӕн, ӕмӕ дӕ фыстӕ дӕр, дӕ сӕгътӕ дӕр никуы фефтыдтой. Дӕ дзуджы тохъхъылтӕй, мӕхи куы бафсадин, зӕгъгӕ, ни куы аргӕвстон. 39 Дӕ фосӕй дын тугдзых сырд аргӕвста, зӕгъгӕ, уӕд-иу дӕм ӕй нӕ ба-хастон, фӕлӕ-иу дын йӕ аргъ мӕхӕдӕг бафыстон. Боныгон ӕрцыдаид уыцы зиан ӕви ӕхсӕв — агуырдтай йӕ мӕнӕй. 40 Бон-иу ӕнтӕфӕй тыхстӕн, ӕхсӕв — уазалӕй, ӕмӕ-иу мӕ хуыссӕг фӕлыгъди. 41Гъе афтӕмӕй ссӕдз азы арвыстон дӕ хӕдзары. Дӕ дыууӕ чызджы тыххӕй дын фӕкуыстон цыппӕр-дӕс азы, фосы тыххӕй та — ӕхсӕз. Мӕ мызд дӕр мын аивтай иу дӕс хатты. 42 Мӕ фыдӕл Авраамы Хуыцау, Исаак Кӕмӕй тӕрсы, уыцы Хуыцау мемӕ куы нӕ уыдаид, уӕд мӕ ныридӕ-гӕн ӕнӕ ницӕмӕй рарвыстаис. Фӕлӕ мын Хуыцау федта ме ’фхӕрд ӕмӕ мӕ хъиамӕт ӕмӕ дысон мӕ сӕрыл рахӕцыди».
43 Лаван Иаковӕн загъта: «Мӕнӕ — мӕ чызджытӕ, мӕнӕ — мӕ зӕнӕджы зӕнӕг, мӕнӕ — мӕ фос. Ам цыдӕриддӕр уыныс, уыдон мӕн сты. Фӕлӕ ма ныр цы ракӕнын у мӕ бон мӕ чызджытӕн кӕнӕ, кӕй ныййардтой, уыцы сывӕллӕттӕн? 44 Цӕй ӕмӕ бафидауӕм, ӕмӕ нӕ фидыд исты нысанӕй сфи-дар кӕнӕм!»
45 Уыйадыл Иаков иу стыр дур хъен сӕвӕрдта, табу йын кӕ-ныны охыл, 46 ӕмӕ йӕ хиуӕттӕн загъта: «Ӕрӕмбырд кӕнут дуртӕ». Уыдон дурцӕнд самадтой ӕмӕ цӕнды цур минасыл ӕрбадтысты. 47Лаван уыцы цӕнд схуыдта Йегар-Сахадута, Иаков та — Гал-Ед. 48 Лаван загъта: «Абон ацы дурцӕнд нӕ фидыдӕн — ӕвдисӕн». Уымӕ гӕсгӕ йӕ схуыдтой Гал-Ед, ома «ӕвдисӕны цӕнд», 49 стӕй — Мицпа, ома «фӕлгӕсӕн мӕсыг», уымӕн ӕмӕ ма Лаван йӕ ныхасмӕ бафтыдта: «Ду-недарӕг Йӕ цӕст дарӕд нӕ дыууӕмӕ дӕр, кӕрӕдзийы куы нал уынӕм, уӕд. 50 Мӕ чызджыты мын куы ӕфхӕрай кӕнӕ ма ӕндӕр устытӕ куы ӕрхӕссай, уӕд-иу дӕ зӕрдыл дар: ам нӕ цуры ӕвдисӕны номыл иу адӕймаг дӕр нӕй — Хуыцау у нӕ дыууӕйӕн ӕвдисӕн!»
51Лаван ма Иаковӕн ноджыдӕр загъта: «Дӕ зӕрдыл дар! Мӕнӕ — дурцӕнд, мӕнӕ уый та — табуйаг дур нӕ дыууӕйы ӕхсӕн. 52 Ацы дурцӕнд ӕмӕ ацы табуйаг дур уыдзысты ӕв-дисӕн, фыдвӕндимӕ дӕм кӕй нӕ бацӕудзынӕн сӕ фаллаг фарсмӕ, ды дӕр мӕм фыдвӕндимӕ кӕй не ’рбацӕудзынӕ сӕ ардыггаг фарсмӕ. 53 Тӕрхонгӕнӕг нын фӕуӕнт Авраамы Хуыцау ӕмӕ Нахоры хуыцау». Ӕмӕ Иаков ард бахордта йӕ фыд Исаакы Хуыцауӕй. 54 Стӕй Иаков уым, хохыл, кусарт акод-та ӕмӕ йӕ хӕстӕджытӕм фӕдзырдта. Фӕминас кодтой ӕмӕ уыцы ӕхсӕв уым баззадысты.
Иаков ӕмӕ Исав куыд бафидыдтой
О О 1 Райсомӕй раджы Лаван йӕ зӕнӕджы зӕнӕг ӕмӕ йӕ «3^1 чызджытӕн фӕбатӕ кодта, раарфӕ сын кодта ӕмӕ йӕ хӕдзармӕ аздӕхтис.
2 Иаков дарддӕр араст ис йӕ фӕндагыл, ӕмӕ йыл амбӕлды-сты Хуыцауы зӕдтӕ. 3 Куы сӕ федта, уӕд загъта: «Ай у Хуыцауы асадӕн». Ӕмӕ уыцы бынат схуыдта Маханаим.
4 Иаков йӕ разӕй йе ’фсымӕр Исавмӕ арвыста минӕвӕрттӕ Сеиры зӕхмӕ, Едомы бӕстӕм. 5 Бафӕдзӕхста сын: «Исавӕн-иу зӕгъут, дӕ хӕрзтӕм бӕллӕг Иаков афтӕ зӕгъы: „Ӕз ныронг цардтӕн ӕцӕгӕлон зӕххыл, Лаванмӕ. 6 Ныр мӕм ис галтӕ ӕмӕ хӕрджытӕ, лыстӕг фос, нӕлгоймаг ӕмӕ сылгоймаг цагъартӕ. Хъусын ын кӕнын ацы хабар ӕмӕ йын лӕгъстӕ кӕнын, йӕ хӕлардзинад мын ма банымайӕд ӕвгъауыл!”»
7Минӕвӕрттӕ фӕстӕмӕ ӕрбаздӕхтысты ӕмӕ Иаковӕн загътой: «Де ’фсымӕр Исавмӕ дын бахӕццӕ стӕм, ӕмӕ, йе-мӕ цыппарсӕдӕ лӕджы, афтӕмӕй дӕ размӕ рацӕуы». 8 Тынг фӕтарст Иаков. Йӕ зӕрдӕ ныссӕххӕтт кодта, ӕмӕ йӕ адӕмы, йӕ лыстӕг фос, йе стурвос ӕмӕ йӕ теуаты адих кодта дыууӕ асадӕныл. 9 Загъта: «Исав йӕхи иу асадӕныл куы ныццӕва ӕмӕ йӕ куы ныддӕрӕн кӕна, уӕддӕр, иннӕ асадӕны чи уа, уыдон алидздзысты ӕмӕ фервӕздзысты».
10 Иаков скуывта: «О мӕ фыдӕл Авраамы Хуыцау ӕмӕ мӕ фыд Исаакы Хуыцау! О Дунедарӕг, афтӕ мын Чи загъта, аздӕх дӕхи бӕстӕм, дӕ хионтӕм, ӕмӕ дыл ауддзынӕн, зӕгъгӕ!
11 Ӕдзух мын цы хӕрзты цыдтӕ ӕмӕ Дӕ дзырд куыд ӕххӕст кодтай, ӕз уый аккаг нӕ дӕн. Кӕддӕр айдагъ лӕдзӕгимӕ ахызтӕн Иорданы фалемӕ, ныр мӕ фӕллой у дыууӕ асадӕны фаг. 12 Гъемӕ мӕ ме ’фсымӕр Исавы фыдӕхӕй бахиз! Тӕрсын, куы ӕрбацӕуа ӕмӕ куы амара мӕн дӕр ӕмӕ мӕ цоты дӕр сӕ мадӕлтимӕ. 13 Зӕрдӕ мын куы бавӕрдтай, ауддзынӕн дыл ӕмӕ дын денджызы змисау сбирӕ кӕндзынӕн дӕ байзӕддаг, зӕгъгӕ».
14 Иаков уым бахсӕвиуат кодта, стӕй йе ’ппӕт дзугтӕй йе ’фсымӕр Исавӕн лӕвары хай рахицӕн кодта 15 дыууӕсӕдӕ сӕ-гъы, ссӕдз цӕуы, ды ууӕсӕдӕ фысы, ссӕдз фыры, 16 дӕс ӕмӕ ссӕдз дуцгӕ теуайы ӕд лӕппынтӕ, дыууиссӕдз хъуджы, дӕс галы, ссӕдз сыл хӕрӕджы, дӕс нӕл къӕлӕуы. 17 Йӕ цагъарты бар сӕ бакодта, алы дзугӕн дӕр — хицӕн скъӕрӕг, ӕмӕ сын бафӕдзӕхста: «Цӕугӕут мӕ разӕй, уӕ кӕрӕдзийӕ дӕрддзӕф-гомау». 18 Фыццаг цагъарӕн загъта: «Ме ’фсымӕр Исав дыл куы амбӕла, уӕд дӕ фӕр сдзӕни, кӕй цагъар дӕ, кӕдӕм цӕуыс ӕмӕ кӕй фос тӕрыс дӕ разӕй, зӕгъгӕ. 19 Дзуапп ын-иу ратт: „Адон дӕ хӕрзтӕм бӕллӕг Иаковы фос сты, Исавӕн сӕ рар-выста лӕварӕн. Йӕхӕдӕг дӕр нӕ фӕстӕ рацӕуы”». 20 Иаков бафӕдзӕхста дыккаг цагъарӕн, ӕртыккагӕн ӕмӕ, фосы фӕ-дыл чи цыди, уыцы цагъартӕн се ’ппӕтӕн дӕр: «Сымах дӕр-иу афтӕ зӕгъут Исавӕн, куы йыл амбӕлат, уӕд. 21 Уӕ ныхасыл ма-иу ӕнӕмӕнг бафтаут: „Дӕ хӕрзтӕм бӕллӕг Иаков йӕхӕ-дӕг дӕр нӕ фӕстӕ рацӕуы”». Афтӕ хъуыды кодта: «Йӕ зӕрдӕ йын балхӕнон, мӕ разӕй цы лӕвӕрттӕ фӕцӕуы, уыдонӕй, ӕмӕ йӕм мӕхи куы равдисон, уӕд мын, чи зоны, ныббара».
22 Афтӕмӕй Иаков йӕ лӕвӕрттӕ разӕй арвыста, йӕхӕдӕг та ӕхсӕвы асадӕны баззади.
23 Тӕккӕ уыцы ӕхсӕв Иаков сыстади, сыстын кодта йӕ дыу-уӕ усы ӕмӕ сӕ унӕутты, йӕ иуӕндӕс фырты ӕмӕ доны тӕнджыты семӕ Йавокы фаллаг фарсмӕ бахызти. 24 Фаллаг фарсмӕ бахизын кодта се ’ппӕты дӕр, цыдӕриддӕр ӕм уыди, уыимӕ, 25 йӕхӕдӕг хибар ран баззадис.
Уӕд Чидӕр йемӕ хъӕбысӕй хӕцын райдыдта, фӕхӕцыды-сты суанг бонивайӕнтӕм. 26 Йӕ бон Иаковы абырсын нӕу, уый куы федта, уӕд ын хӕцгӕ-хӕцын йӕ агъдмӕ февнӕлдта, ӕмӕ йӕ сины стӕг фелвӕсти. 27Иаковмӕ бахатыди: «Суадз Мӕ, бон фӕрухс кӕны». Иаков ын афтӕ: «Цалынмӕ мын арфӕ ра-кӕнай, уӕдмӕ Дӕ не суадздзынӕн». 28 Уый йӕ бафарста: «Дӕ ном куыд у?» Дзуапп ын радта: «Иаков». 29Уый йын загъта: «Нырӕй фӕстӕмӕ дӕ ном уыдзӕн Иаков нӕ, фӕлӕ Израил, уымӕн ӕмӕ хӕцыдтӕ Хуыцауимӕ ӕмӕ лӕджы фырттыл дӕр уӕлахиз кӕндзынӕ». 30 Иаков Ӕм бахатыди: «Дӕ ном мын зӕгъ, Дӕ хорзӕхӕй». Уый йын загъта: «Мӕ номӕй Мӕ цы фӕрсыс?» Ӕмӕ уым Иаковӕн раарфӕ кодта.
31 Иаков уыцы бынат схуыдта Пенуел, ома «Хуыцауы цӕсгом», уымӕн ӕмӕ, дам, Хуыцауы федтон ныхӕй-ныхмӕ ӕмӕ удӕга-сӕй баззадтӕн. 32 Уалынмӕ хур скаст, ӕмӕ Иаков Пенуелӕй рараст ис. Йӕ синӕй цыди къуылых. 33 Хъӕбысӕйхӕцӕг ын йӕ сины хӕцъӕфмӕ кӕй февнӕлдта, уымӕ гӕсгӕ израилӕгтӕ суанг абонмӕ дӕр сины хӕцъӕф нӕ хӕрынц.
<3 О 'Иаков афӕлгӕсыд, ӕмӕ дын мӕнӕ Исав цыппарсӕдӕ лӕгимӕ ӕрбацӕуы. Уӕд Леайы, Рахилы ӕмӕ дыууӕ номылусы хицӕнтӕй ӕрлӕууын кодта, алкӕйы дӕр — йӕхи сывӕллӕттимӕ. 2 Разӕй уыдысты номылустытӕ сӕ цотимӕ, уыдоны фӕстӕ — Леа йӕ цотимӕ, се ’ппӕты фӕстӕ та — Ра-хил ӕмӕ Иосиф. 3 Йӕхӕдӕг цыди се ’ппӕты разӕй ӕмӕ, цалынмӕ йе ’фсымӕрмӕ бахӕццӕ и, уӕдмӕ йын авд хатты зӕххы онг ӕркуывта. 4 Фӕлӕ йӕм Исав базгъордта ӕмӕ йын фӕ батӕ ӕмӕ фӕхъӕбыстӕ кодта, стӕй дыууӕйӕ дӕр ӕмкуыд ныккодтой. 5 Исав сылгоймӕгтӕ ӕмӕ сывӕллӕтты куы фед-та, уӕд бафарста: «Адон дын чи сты?» Иаков дзуапп радта: «Фарн дӕм бадзурӕд, Хуыцау мын кӕй балӕвар кодта, уыцы сывӕллӕттӕ». 6 Уалынмӕ сӕ сывӕллӕттимӕ ӕрбахӕццӕ сты номылустытӕ ӕмӕ Исавӕн бакуывтой. 7 Стӕй ӕрбахӕццӕ и Леа дӕр йӕ сывӕллӕттимӕ, ӕмӕ йын бакуывтой. Уыдоны фӕстӕ ӕрбахӕццӕ сты Иосиф ӕмӕ Рахил, ӕмӕ йын уыдон дӕр бакуывтой.
8 Исав та Иаковы бафарста: «Цы дзугтӕ федтон, уыдон та дын цы сты?» Иаков ын дзуапп радта: «Дӕ зӕрдӕ балхӕнинаг сӕ дӕн». 9 Исав загъта: «Мӕнмӕ бирӕ и, ме ’фсымӕр. Дӕхион дӕ-хицӕн уадз». 10 Иаков дзуапп рад та: «Нӕ, кӕд мыл ӕрвӕссыс,
32:29 Израил рагон дзуттаг ӕвзагыл амоны: «хӕцы Хуыцауимӕ» кӕнӕ «Хуыцау хӕцы».
уӕд мын мӕ лӕвар айс, дӕ хорзӕхӕй! Дӕ уынд мын Хуыцауы фендау у, хур мыл ракасти. 11 Айс, дӕ хорзӕхӕй, мӕ лӕвар. Хуыцау мын раарфӕ кодта, ӕмӕ мӕм алцыдӕр ис». Иаков ӕм тынг бахатыд, ӕмӕ уӕд уый дӕр уӕл дай ницыуал загъта.
12 Исав Иаковӕн зӕгъы: «Цом, ӕз дӕр демӕ цӕуын». 13 Иаков ын дзуапп радта: «Сывӕллӕттӕ лӕмӕгъ сты, уый куы зоныс. Мӕ ногзад фыстӕ ӕмӕ хъуццытыл дӕр тыхсын: куы сӕ атӕ-рон, уӕд иу бонмӕ фӕцагъды уыдзысты иууылдӕр. 14 Фӕлтау ды, дӕ хорзӕхӕй, разӕй ацу, ӕз та дӕ фӕстӕ — сындӕггай, мӕ разӕй фос куыд цӕуой, стӕй сывӕллӕттӕ куыд фӕразой, афтӕ, цалынмӕ дӕм Сеирмӕ бахӕццӕ уон, уӕдмӕ». 15 Исав загъта: «Уӕд та дӕм, цӕй, мӕ адӕмӕй иу къорд лӕджы ныу-уадзон». Фӕлӕ Иаков не сразы и: «Цӕмӕн? Дӕ хорзӕхы аккаг нӕ дӕн».
16 Тӕккӕ уыцы бон Исав фӕстӕмӕ аздӕхти Сеирмӕ, 17Иаков та араст и Суккотмӕ ӕмӕ уым ӕрбынӕттон и, йӕ фосӕн дӕр скодта халагъудтӕ. Уымӕ гӕсгӕ хуыйны уыцы бынат Суккот, ома «халагъудтӕ».
18 Афтӕ Иаков, Паддан-Арамӕй куы рацыди, уӕд сӕрӕгасӕй бахӕццӕ и ханаанаг сахар Шехемы онг ӕмӕ сахармӕ хӕстӕг ран ӕрбынат кодта. 19 Цӕрӕнуатӕн зӕххы хай балхӕдта, Ше-хемӕн бындур чи ӕрӕвӕрдта, уыцы Хаморы фырттӕй — уый сӕрмӕ сын радта ӕвзисты фондзыссӕдз фӕзгъӕры. 20 Уым сарӕзта нывондхӕссӕн ӕмӕ йӕ схуыдта Ел-Елохе-Исраел, ома «Хъомысджын, Израилы Хуыцау».
Ӕфсымӕртӕ сӕ хо Динӕйы маст куыд райстой
<3 1 Иаков ӕмӕ Леайы чызг Динӕ иу ахӕмы рацыди уыр-дыгон чызджыты абӕрӕг кӕнынмӕ. 2 Бӕстӕйы хицау хивваг Хаморы фырт Шехем ӕй куы федта, уӕд ӕй аскъӕфта ӕмӕ йын батых кодта. 3 Динӕ йӕ зӕрдӕйы ныххауди, бауарзта йӕ ӕмӕ йыл рӕвдауӕн ныхӕстӕй узӕлыди. 4 Шехем бахатыд йӕ фыд Хамормӕ: «Ацы чызджы мын ракур».
5 Иаков фехъуыста, йӕ чызг Динӕйы йын кӕй фегад кодтой, уый, фӕлӕ уыцы заман йӕ фырттӕ быдыры фос хызтой, ӕмӕ се ’рбацыдмӕ иу дзырд не схауди йӕ дзыхӕй. 6 Аныхас кӕнын-мӕ йӕм ӕрбацыди Шехемы фыд Хамор. 7Уалынмӕ быдырӕй ӕрбаздӕхтысты Иаковы фырттӕ дӕр ӕмӕ, хабар куы базыд-той, уӕд ныхъхъынцъым кодтой. Сӕ маст рафыхти, уымӕн ӕмӕ Шехем ракодта ӕнаккаг ми — Иаковы чызгыл тыхӕй кӕй ныххӕцыди, уымӕй фегад кодта Израилы хӕдзар. Нӕ йын ӕмбӕлд ахӕм ӕнӕуаг ми бакӕнын.
8 Хамор сӕм бахатыди: «Мӕ фырт Шехемы зӕрдӕмӕ тынг фӕцыди уӕ чызг, ӕмӕ йын ӕй, уӕ хорзӕхӕй, усӕн раттут. 9 Стӕй амӕй фӕстӕмӕ дӕр хӕстӕгдзинад кӕнут немӕ: чызг дӕр нын дӕттут ӕмӕ нӕ чызг дӕр курут. 10 Цӕрут не ’хсӕн. Нӕ зӕхх уӕ разы ис, ӕмӕ йыл ӕрбынӕттон ут, сӕудӕджер ыл кӕнут уӕ зӕрдӕйы фӕндиаг, уӕхицӕн дзы исбонӕн амал кӕнут зӕххы хӕйттӕ». 11-12 Шехем йӕхӕдӕг та чызджы фыд ӕмӕ ӕфсымӕртӕн загъта: «Кӕд мыл барвӕссат, уӕд уын бафиддзынӕн, цыдӕриддӕр зӕгъат, уый. Ӕрцагурут тӕккӕ стырдӕр ирӕд ӕмӕ лӕвӕрттӕ, ӕрмӕст мӕ ӕнӕ дзуаппӕй ма арвитут».
13 Иаковы фырттӕ Шехем ӕмӕ йӕ фыд Хаморӕн радтой хин дзуапп, уымӕн ӕмӕ сын Шехем фегад кодта сӕ хо Динӕйы.
14 Загътой сын: «Нӕ бон уый бакӕнын нӕу. Худинаг у махӕн нӕ хойы ӕнӕсунӕт лӕджы фыццаг скӕнын. 15 Уемӕ ӕрмӕст уӕд сразы уыдзыстӕм, мах хуызӕн куы суат — уе ’ппӕт нӕл-гоймӕгтӕ дӕр куы ’рцӕуой сунӕтгонд. 16 Гъеуӕд уын чызг дӕр дӕтдзыстӕм ӕмӕ уӕ чызг дӕр курдзыстӕм, ӕмӕ цӕрдзы-стӕм уе ’хсӕн, уемӕ суыдзыстӕм иу адӕм. 17 Нӕ коммӕ куы нӕ бакӕсат ӕмӕ сунӕт куы нӕ скӕнат, уӕд та нӕ чызджы фӕстӕмӕ байсдзыстӕм».
18 Уыцы ныхӕстӕ фӕцыдысты Хаморы ӕмӕ йӕ фырт Шехемы зӕрдӕмӕ. 19 Лӕппу нӕ фӕзивӕг кодта сунӕт скӕнынмӕ, уы-мӕн ӕмӕ уарзта Иаковы чызджы. Йӕ фыды мыггаджы ’хсӕн та Шехем тӕккӕ кадджындӕр адӕймагыл нымад уыди. 20 Хамор ӕмӕ Шехем бацыдысты сӕ сахары кулдуармӕ ӕмӕ сахары цӕрджытӕн загътой: 21 «Уыцы адӕм нӕм кӕсынц хӕлар цӕ-стӕй. Уадз ӕмӕ ӕрцӕрой нӕ зӕххыл, сӕудӕджер ыл кӕнӕнт сӕ зӕрдӕйы фӕндиаг — парахат куы у фӕйнӕрдӕм сӕ разы. Мах та сӕ чызг дӕр курдзыстӕм ӕмӕ сын нӕ чызджытӕй дӕр дӕтдзыстӕм. 22 Фӕлӕ уыцы адӕм не ’хсӕн ӕрцӕрыныл ӕмӕ, немӕ иу адӕм суой, ууыл разы сты ӕрмӕст ахӕм дзырдӕй: уыдонау махмӕ дӕр хъуамӕ сунӕтгонд ӕрцӕуа алы нӕлгой-маг. 23 Ууыл куы сразы уӕм, уӕд цӕрдзысты не ’хсӕн, ӕмӕ мах бауыдзысты се ’ппӕт фос ӕмӕ сӕ исбон». 24 Сахары цӕрджы-тӕ байхъуыстой Хамор ӕмӕ йӕ фырт Ше хеммӕ, ӕмӕ ӕппӕт нӕлгоймӕгтӕ дӕр ӕрцыдысты сунӕтгонд.
25 Ӕртыккаг бон сӕ хъӕдгӕмттӕ нӕма байгас сты, афтӕ Иако-вы дыууӕ фырты Симеон ӕмӕ Леви, Динӕйы ӕфсымӕртӕ, райстой фӕйнӕ карды, ӕнӕкъуылымпыйӕ бацыдысты сахармӕ ӕмӕ ныццагътой нӕлгоймӕгты иууылдӕр. 26 Кардӕй амардтой Хаморӕн йӕхи дӕр ӕмӕ йӕ фырт Шехемы дӕр, стӕй Шехемы хӕдзарӕй Динӕйы ракодтой ӕмӕ рацыдысты.
27Уый фӕстӕ Иаковы иннӕ фырттӕ ӕрбацыдысты ӕмӕ фӕ-къахтой, сӕ хойы сын кӕм фегад кодтой, уыцы сахар. 28 Ратӕлӕт сын кодтой сӕ лыстӕг фос, се стурвос ӕмӕ сӕ хӕрджытӕ, аха-стой, сахары ӕмӕ быдыры цыдӕриддӕр фӕллой уыди, уый. 29Афтӕмӕй сын байстой се ’ппӕт исбон. Сӕ сабиты ӕмӕ сӕ устыты сын акод той уацары, сӕ хӕдзӕртты ма цы баззади, уыдон дӕр сын рассывтой.
30 Иаков Симеон ӕмӕ Левийӕн загъта: «Фыдбылызы мӕ баппӕрстат! Сӕнӕуынон мӕ кодтат ацы бӕстӕйы цӕрджы-тӕн — ханаанӕгтӕ ӕмӕ периззӕгтӕн! Мӕ адӕм цъус сты, ӕмӕ адон ӕмхуызонӕй мӕ ныхмӕ куы рацӕуой, уӕд мын мӕхи дӕр ӕмӕ мӕ бинонты дӕр бабын кӕндзысты!» 31 Симеон ӕмӕ йын Леви дзуапп радтой: «Ау, уӕдӕ нын хӕтаг сылы бынаты хъуамӕ сӕвӕрдтаиккой нӕ хойы?»
Иаков — Бет-Елы
<3 С 'Хуыцау Иаковӕн загъта: «Бет-Елмӕ ссу, ӕрцӕр дзы ӕмӕ уым Хуыцауӕн — де ’фсымӕр Исавӕй куы алыгътӕ, уӕд дӕм ӕргом Чи рацыди, Уымӕн — сараз нывондхӕссӕн».
2 Иаков йӕ бинонтӕн ӕмӕ, йемӕ чидӕриддӕр уыдис, уыдонӕн бафӕдзӕхста: «Аппарут, ӕцӕгӕлон хуыцауӕй уӕм цыдӕрид-дӕр ис, уыдон, уӕхи ссыгъдӕг кӕнут ӕмӕ уӕ дарӕс раивут.
3 Сыстӕм ардыгӕй ӕмӕ ссӕуӕм Бет-Елмӕ. Уым сараздзынӕн нывондхӕссӕн, мӕ зыны сахат-иу мын Чи баххуыс кодта ӕмӕ, цы фӕндӕгтыл фӕцыдтӕн, уым мемӕ Чи уыди, уыцы Хуыцауӕн». 4 Иаковмӕ радтой, ӕцӕгӕлон хуыцауӕй сӕм цы-дӕриддӕр уыди, уыдон, стӕй сӕ хъусцӕг-амулеттӕ, ӕмӕ сӕ Иаков баныгӕдта Шехеммӕ ӕввахс тулдз бӕласы бын. 5 Уӕд уырдыгӕй араст сты. Сӕ алфамбылай сахарты цӕрджытыл Хуыцау бафтыдта стыр тас, ӕмӕ Иаковы фыртты фӕсте нал асырдтой.
6 Иаков йӕ адӕмимӕ бахӕццӕ и ханаанаг сахар Лузмӕ, ома Бет-Елмӕ, 7 ӕмӕ уым сарӕзта нывондхӕссӕн. Уыцы бынат схуыдта Ел-Бет-Ел, ома «Бет-Елы Хуыцау», уымӕн ӕмӕ, йе ’фсымӕрӕй куы алыгъди, уӕд ӕм уыцы ран ӕргом рацыди Хуыцау.
8 Амарди Ревеккӕйы дыджызӕ Девора, ӕмӕ йӕ баныгӕдтой Бет-Елы дӕле, тулдзы бын. Уыцы бӕлас схуыдтой Аллон-Бахут, ома «хъарӕджы тулдз».
9 Иаков Паддан-Арамӕй куы ’рбаздӕхти, уый фӕстӕ та йӕм ногӕй Хуыцау ӕргом рацыди ӕмӕ йын раар фӕ кодта. 10 Загъта йын: «Дӕ ном Иаков у, фӕлӕ нырӕй фӕстӕмӕ Иаков нӕ, — Из-раил уыдзӕни дӕ ном!» Афтӕмӕй йыл сӕвӕрдта ном Израил. 11 Хуыцау ма йын ноджыдӕр загъта: «Ӕз Ӕппӕтхъом Хуыцау дӕн. Цот уадз, ӕмӕ сбирӕ уӕнт дӕ байзӕддаг! Рантысдзӕни дӕ адӕм, бирӕ хӕдзарвӕндӕгтӕ, паддзӕхтӕ. 12 Авраам ӕмӕ Исаакӕн зӕрдӕ цы зӕххӕй бавӕрдтон, уый ратдзынӕн дӕуӕн ӕмӕ дӕ байзӕддагӕн».
13 Хуыцау Иаковы цурӕй куы ацыди, 14 уӕд Иаков, Хуыцау йе-мӕ кӕм дзырдта, уыцы ран ныссагъта табуйаг дур ӕмӕ йыл рауагъта сӕн ӕмӕ зети. 15 Хуыцау йемӕ кӕм дзырдта, уыцы бынат Иаков схуыдта Бет-Ел.
Вениамины райгуырд ӕмӕ Рахилы мӕлӕт
16 Бет-Елӕй сӕ фӕндаг адардтой, ӕмӕ, Ефратӕмӕ нӕма бахӕццӕ сты, афтӕ Рахилӕн ӕрцыди йӕ арыны афон. Тынг фӕрыстис йе ’вгъӕды сахат. 17Йӕ рыстӕн куы нал фӕрӕзта, уӕд ын ӕвгъӕдгӕс афтӕ: «Ма тӕрс, ай дӕр дын лӕппу у».
18 Фӕлӕ Рахил мӕлыны къахыл ныллӕуыд ӕмӕ, йӕ уд исгӕйӕ, йӕ лӕппуйыл сӕвӕрдта ном Бен-Они, ома «масты фырт»; йӕ фыд та йӕ схуыдта Вениамин, ома «амондджын саби».
19 Афтӕ амарди Рахил, ӕмӕ йӕ бавӕрдтой Ефратӕмӕ, ома Вифлееммӕ, фӕндагыл. 20 Иаков ын йӕ ингӕныл ныссагъта табуйаг дур, ӕмӕ уыцы дур абон дӕр ма лӕууы уым — Рахи-лы ингӕныл.
21Израил уырдыгӕй араст ис ӕмӕ йӕ цатыр айтыгъта Миг-дал-Едеры фале. 22 Израил уыцы зӕххыл куы царди, уӕд иу ахӕмы Рувим бацыд йӕ фыды номылус Билхамӕ ӕмӕ йемӕ ӕрӕмуат ис. Израилмӕ уыцы хабар ӕрыхъуыст, ӕмӕ йын фӕхъыг ис.
Иаковы фырттӕ
Иаковӕн уыди дыууадӕс фырты. 23 Леайы лӕппутӕ: Рувим, Иаковы зӕнӕджы хистӕр, дарддӕр — Симеон, Леви, Иудӕ, Иссахар ӕмӕ Завулон. 24 Рахилы лӕппутӕ: Иосиф ӕмӕ Вениа-мин. 25 Рахилы унӕут Билхайы лӕппутӕ: Дан ӕмӕ Неффалим.
26 Леайы унӕут Зилпайы лӕппутӕ: Гад ӕмӕ Асир.
Адон — Иаковы фырттӕ, райгуырдысты йын Паддан-Ара-мы.
Исаакы мӕлӕт
27 Иаков ӕрцыд йӕ фыд Исаакмӕ Хъирйат-Арбамӕ, ома Хев-ронмӕ, Мамремӕ, кӕддӕр Авраам кӕм царди, уый фӕстӕ та — Исаак, уырдӕм. 28 Исаак фӕцарди фарастыссӕдз азы.
29 Йӕ цардӕй ахицӕн и хӕрз зӕрондӕй, цардӕфсӕстӕй. Амард ӕмӕ йӕ фыдӕлты размӕ бацыди. Бавӕрдтой йӕ Исав ӕмӕ Иаков, йӕ фырттӕ.
Исавы байзӕддаг
0/2 ^Мӕнӕ Исавы, ома Едомы, байзӕддаг.
0\/ 2 Исав ракуырдта ханаанаг устытӕ: хеттаг Елоны чызг Адайы ӕмӕ Охоливамайы — хивваг Цивоны фырт Анайы чызджы, 3 ноджы ма — Измаилы чызг Басематы, Невайоты хойы. 4 Ада Исавӕн ныййардта Елифазы, Басемат — Регуелы,
5 Охоливама — Йеушы, Йаламы ӕмӕ Хъорахы.
Адон — Исавы фырттӕ. Райгуырдысты йын Ханааны зӕх-хыл.
6 Исав сыстад ӕмӕ йе ’фсымӕр Иаковы цурӕй ӕндӕр бӕстӕм ацыд ӕд устытӕ, ӕд цот, йе ’ппӕт хӕдзаронтимӕ, йе ’ппӕт фо-сы дзугтимӕ ӕмӕ йе ’ппӕт исбонимӕ, Ханааны зӕххыл кӕй самал кодта, уыимӕ. 7Афтӕ сбирӕ и сӕ мулк дыууӕ ӕфсымӕ-рӕн, ӕмӕ сын иумӕ цӕрынӕн фадат нал уыди. Цы зӕххыл цардысты, уый нал фаг кодта сӕ бирӕ фосы дзугтӕн. 8 Уымӕ гӕсгӕ Исав, ома Едом, ӕрцарди Сеиры хӕхбӕсты.
9 Мӕ нӕ едомӕгты фыдӕл Исавы байзӕддаг, Сеиры хӕхбӕсты чи царди, уыдон.
10 Исавӕн йӕ фырттӕ: Елифаз ӕмӕ Регуел. Елифаз райгуырд Адайӕ, Регуел та — Басематӕй.
11 Елифазӕн уыди фырттӕ: Теман, Омар, Цефо, Гатам, Хъе-наз. 12 Тимна уыд Исавы фырт Елифазы номылус. Елифазӕн ныййардта Амалехъы. Адон сты Исавы ус Адайы зӕнӕджы зӕнӕг. 13 Регуелы фырттӕ: Нахат, Зерах, Шамма, Мизза. Адон сты Исавы ус Басематы зӕнӕджы зӕнӕг.
14 Исавы фырттӕ, Цивоны фырт Анайы чызг Охоливама йын кӕй ныййардта, уыдон: Йеуш, Йалам ӕмӕ Хъорах.
15 Мӕнӕ Исавы байзӕддаджы мыггӕгтӕ.
Исавы хистӕр фырт Елифазы байзӕддаг: Теман, Омар, Цефо, Хъеназ, 16 Хъорах, Гатам, Амалехъ. Адон сты Едомы зӕххыл цӕрӕг мыггӕгты хистӕртӕ, Елифазы артӕй чи рацыди, уы-дон — Адайы зӕнӕджы зӕнӕг
17Исавы фырт Регуелы байзӕддаг: Нахат, Зерах, Шамма, Мизза. Адон сты Едомы зӕххыл цӕрӕг мыггӕгтӕ, Регуелы артӕй чи рацыди, уыдон — Исавы ус Басематы зӕнӕджы зӕнӕг.
18 Исавы байзӕддаг, Охоливамайӕ йын чи рантысти, уыдон: Йеуш, Йалам, Хъорах. Адон сты, Исавы ус Охоливамайӕ, Анайы чызгӕй, чи рацыди, уыцы мыггӕгты хистӕртӕ.
19 Адон се ’ппӕт дӕр сты Исавы, ома Едомы, байзӕддаг, сӕ мыггӕгтӕ.
20 Хораг Сеиры фырттӕ, уыцы зӕххыл раздӕр чи царди, уыдон: Лотан, Шовал, Цивон, Ана, 21Дишон, Ецер, Дишан.
Адонӕй рацыдысты, Едомы зӕххыл раздӕр чи царди, уыцы хорӕгты мыггӕгтӕ — Сеиры байзӕддаг. 22 Лотаны фырттӕ: Хо-ри ӕмӕ Хемам; Лотаны хо: Тимна. 23 Шовалы фырттӕ: Алван, Манахат, Евал, Шефо, Онам. 24 Цивоны фырттӕ: Айа ӕмӕ Ана. Ӕдзӕрӕг быдыры, йӕ фыд Цивоны хӕрджытӕ хизгӕйӕ, тӕвд суадӕттӕ ацы Ана ссардта. 25 Анайы цот: Дишон ӕмӕ Охоли-вама, Анайы чызг. 26 Дишоны фырттӕ: Хемдан, Ешбан, Итран, Керан. 27Ецеры фырттӕ: Билхан, Зааван, Ахъан. 28 Дишаны фырттӕ: Уц ӕмӕ Аран.
29 Хорӕгты мыггӕгты хистӕр тӕ: Лотан, Шовал, Цивон, Ана,
30 Дишон, Ецер, Дишан. Адонӕй равзӕрдысты хорӕгты мыг-гӕгтӕ Сеиры зӕххыл.
31Мӕнӕ, Израилӕн паддзах куы нӕма уыди, уыцы заман Едомы бӕстӕйы паддзӕхтӕ. 32 Едомы паддзахиуӕг кодта Беоры фырт Бела, йӕ сахары ном — Динхава. 33 Белайы амӕлӕты фӕстӕ паддзах сси Зерахы фырт Йовав, боцрайаг.
34 Йовавы амӕлӕты фӕстӕ паддзах сси теманаг Хушам.
35 Хушамы амӕлӕты фӕстӕ паддзах сси Бедады фырт Хадад, Моавы быдыры мидйанонты уый басаста. Йӕ са-хары ном — Авит. 36 Хадады амӕлӕты фӕстӕ паддзах сси Самла, масрекайаг. 37Самлайы амӕлӕты фӕстӕ паддзах сси Шаул, Евфраты былгӕрон сахар Реховотӕй. 38 Шаулы амӕлӕты фӕстӕ паддзах ссис Ахборы фырт Баал-Ханан. 39 Ахборы фырт Баал-Хананы амӕлӕты фӕстӕ паддзах сси Хадар, йӕ сахары ном — Пагу. Йӕ ус уыди Матреды чызг Мехетавел. Матред йӕхӕдӕг та уыди Ме-Захавы чызг.
40 Мӕнӕ, Исавы артӕй цы мыггӕгтӕ рацыди, уыдон, ал-чи дӕр сӕ — ӕд бинонтӕ, ӕд цӕрӕнбынӕттӕ: Тимнайы мыггаг, Алвайы мыггаг, Йететы мыггаг, 41 Охоливамайы мыггаг, Елайы мыггаг, Пиноны мыггаг, 42 Хъеназы мыггаг, Теманы мыггаг, Мивцары мыггаг, 43 Магдиелы мыггаг, Ира-мы мыггаг.
Адон сты Едомы мыггӕгтӕ — алкӕмӕн дӕр сӕ уыди йӕхи цӕрӕнбынат сӕ исбоны зӕххыл. Едомӕгтӕн сӕ фы-дӕл — Исав.
Иосиф — Иаковы фырт (37:1-50:26)
Иосиф ӕмӕ йе ’фсымӕртӕ
О 1-2 Мӕнӕ Иаков ӕмӕ йӕ байзӕддаджы царды хабӕрт-/ тӕ. Иаков ӕрбынат кодта Ханааны зӕххыл — йӕ фыд ӕрцӕуӕггагӕй кӕм царди, уым.
Иосифыл цыдис ӕвддӕс азы. Йе ’фсымӕртимӕ хызта лыстӕг фос — ӕххуыс кодта йӕ фыды устытӕ Билха ӕмӕ Зилпайы лӕппутӕн ӕмӕ-иу сыл йӕ фыдмӕ ӕвзаг хаста. 3 Иосиф Израи-лӕн йӕ зӕры бонты райгуырд, ӕмӕ йӕ йӕ иннӕ фырттӕй фылдӕр уарзта. Уымӕ гӕсгӕ йын балӕвар кодта хӕрзаив пӕ-лӕз. 4 Ӕфсымӕртӕ уыдтой, сӕ фыд йӕ цотӕй уымӕй фылдӕр кӕй никӕй уарзы, уый, ӕмӕ сын Иосиф ӕнӕуынон фестади, рӕстмӕ йӕм дзургӕ дӕр нал кодтой.
5 Иу ахӕмы Иосиф федта фын ӕмӕ йӕ радзырдта йе ’фсымӕр-тӕн. 6 Загъта сын: «Ӕрбайхъусут-ма, цы фын федтон, уымӕ!
7 Цыма хуымы астӕу бастам куыристӕ, ӕмӕ мӕ куырис уырдыг слӕууыди, сымах куыристӕ та йӕ алыварс ӕрлӕууыдысты ӕмӕ йын ӕркуывтой». 8 Йе ’фсымӕртӕ йын афтӕ: «Паддзах нын суай, уымӕ ма бахъав? Ӕнхъӕлдӕн ӕмӕ ныл дӕ бархъомыс ӕрсадзинаг дӕ, и?» Ӕмӕ сын йӕ фынтӕ ӕмӕ йӕ ныхӕсты тыххӕй ноджы фенӕуынондӕр ис.
9 Иосиф ма федта иу фын ӕмӕ та уый дӕр йе ’фсымӕртӕн радзырдта: «Федтон ма ноджы иу фын: цыма мын ӕркуывтой хур, мӕй ӕмӕ иуӕндӕс стъалыйы». 10 Иосиф уыцы фын ра-дзырдта йӕ фыд ӕмӕ йе ’фсымӕртӕн. Йӕ фыд ын бауайдзӕф кодта: «Уый дын цавӕр фын у? Ау, ӕз ӕмӕ дӕм дӕ мад, де ’фсымӕртӕ зӕххы онг ӕркувынмӕ ӕцӕг бацӕудзыстӕм?»
11 Ӕфсымӕртӕн сӕ маст рафыхт Иосифмӕ, фӕлӕ фыд ацы хабӕрттӕ йӕ зӕрдыл бадардта.
12 Иу заман Иосифы ӕфсымӕртӕ сӕ фыды фос хизынмӕ ацы-дысты Шехемы быдыртӕм. 13 Израил Иосифӕн загъта: «Зоныс ӕй, де ’фсымӕртӕ Шехемы быдырты фос хизынц, уый, ӕмӕ дӕ, зӕгъын, уыдонмӕ арвитон». Уый дзуапп радта: «Ӕз цӕттӕ дӕн». 14 Израил ын загъта: «Цу уӕдӕ ӕмӕ фен де ’фсымӕрты дӕр, фосы дӕр, ӕмӕ мын сӕ бӕрӕг ӕрбахӕсс». Ӕмӕ йӕ фыр-ты арвыста Хевроны дӕлвӕзӕй Шехеммӕ.
Иосиф бахӕццӕ и Шехеммӕ, 15 ӕмӕ, фӕссахар йе ’фсымӕр-ты агурӕг куыд фӕцӕйцыд, афтӕмӕй йыл иу чидӕр амбӕлд ӕмӕ йӕ бафарста: «Цы агурыс?» 16 Иосиф дзуапп радта: «Ме ’фсымӕрты агурын. Зӕгъ-ма мын, дӕ хорзӕхӕй, сӕ фос кӕ-цы ран хизынц?» 17Уыцы лӕг ын афтӕ: «Ардыгӕй ацыдысты. Сӕ ныхас сын куыд фехъуыстон, афтӕмӕй — Дотанмӕ». Иосиф йе ’фсымӕрты фӕдыл араст ис ӕмӕ сӕ ссардта Дота-ны.
18 Уыдон ӕй суыдтой дардмӕ ӕмӕ сӕм цалынмӕ хӕццӕ код-та, уӕдмӕ йӕ марынвӕнд скодтой. 19 Кӕрӕдзийӕн дзырдтой: «Уартӕ ӕрбацӕуы нӕ фынтӕуынӕг. 20 Цӕй, амарӕм ӕй ӕмӕ йӕ донуӕттӕй иуы ныппарӕм. Стӕй зӕгъдзыстӕм, тугдзых сырд ӕй бахордта, зӕгъгӕ. Гъеуӕд фендзыстӕм, йӕ фынтӕ цӕмӕ рацыдысты, уый». 21 Фӕлӕ Рувим уый куы фехъуыста, уӕд ӕм нӕ бауагъта къух сисын. Загъта сын: «Нӕ йӕ хъӕуы марын». 22 Ноджы ма сын загъта: «Туг ныккалынӕй уӕхи бахизут. Фӕлтау ӕй, уартӕ ӕдзӕрӕг ран цы донуат ис, уым ныппарут». Ныр ӕцӕгӕй та Рувим йӕ зӕрдӕ дардта, ӕфсы-мӕртӕй йӕ кӕй фервӕзын кӕндзӕн ӕмӕ йӕ уыдоны сусӕгӕй сӕ фыдмӕ кӕй арвитдзӕн, ууыл.
23 Иосиф куыддӕр йе ’фсымӕртӕм ӕрбахӕццӕ ис, афтӕ йын йӕ аив пӕлӕз йӕ уӕлӕйӕ феппӕрстой, 24 йӕхи та йын донуаты нысхуыстой. Донуат афтид уыди — бахуыскъ ис.
25 Ӕфсымӕртӕ къӕбӕр хӕрыныл куыд ӕрбадтысты, афтӕ дын кӕсынц, ӕмӕ Галаады ’рдыгӕй ӕрбацӕуы измаилонты чырӕ — сӕ теуатӕ Мысырмӕ ластой хӕрздӕфгӕнӕг чъиутӕ: нехот, ӕвдадз ӕмӕ буд. 26 Иудӕ йе ’фсымӕртӕн загъта: «Не ’фсымӕры куы амарӕм ӕмӕ йын йӕ мард куы басусӕг кӕнӕм, уӕд ныл уымӕй цы бафтдзӕни? 27 Нӕ къух ӕм сисыны бӕсты йӕ фӕлтау измаилонтӕн ауӕй кӕнӕм. Уӕддӕр та не ’фсы-мӕр у, нӕ туг, не стӕг». Ӕфсымӕртӕ сразы сты ууыл 28 ӕмӕ сӕм сӕудӕджертӕ куы ӕрбаввахс сты, уӕд Иосифы донуатӕй систой ӕмӕ сын ӕй ӕвзисты ссӕдз къӕрттыл ауӕй кодтой. Уыдон ӕй аластой Мысырмӕ.
29 Рувим донуатмӕ ӕрбаздӕхти, кӕсы, ӕмӕ дын Иосиф уым нал. Уӕд йӕ дарӕс ӕррӕдывта, 30 йе ’фсымӕртӕм бацыд ӕмӕ сын афтӕ: «Лӕппу уым куы нал и, уӕд цы кӕнон? Цы ма фӕуон?» 31Уӕд ӕфсымӕртӕ аргӕвстой цӕу, Иосифы аив пӕлӕз райстой ӕмӕ йӕ тугӕй самӕстой. 32 Уый фӕстӕ уыцы пӕлӕз сӕ фыдмӕ ахастой ӕмӕ загътой: «Мӕнӕ цы ссардтам! Фен-ма, дӕ фырты пӕлӕз ма уӕд». 33 Иаков ӕй базыдта ӕмӕ ныккӕрзыдта: «Ай мӕ фырты пӕлӕз куы у! Тугдзых сырд ба-хордта Иосифы! Аргӕвста йӕ!» 34 Иаков ӕррӕдывта йӕ дарӕс, йӕ астӕуыл хъисын ӕрбатыхта ӕмӕ бирӕ бонты фӕкуыдта йӕ фыртыл. 35 Йӕ фырттӕ ӕмӕ йӕ чызджытӕ иууылдӕр ӕрба-лӕууыдысты йӕ фарсмӕ, йӕ зӕрдӕ йын фӕфидар кӕнынмӕ, фӕлӕ йӕм ныфсӕвӕрӕнтӕ нӕ хъардтой. Загъта: «Хъыггӕнгӕ ныххиздзынӕн мӕрдты бӕстӕм мӕ фыртмӕ». Афтӕ йыл хъа-рӕг кодта йӕ фыд.
36 Ныр мидйанонтӕ та Иосифы аластой Мысырмӕ ӕмӕ йӕ ауӕй кодтой Потифарӕн. Уый уыди фараоны барджын, йӕ хъахъхъӕнджыты хицау.
Иудӕ ӕмӕ Тамар
<3 О 1 Уыцы заман Иудӕ йе ’фсымӕртӕй байуӕрста, ацыд
ОО ӕмӕ ӕрцард адулламаг Хирайы цур. 2Уым йӕ зӕрдӕ-мӕ фӕцыди ханаанаг Шуайы чызг ӕмӕ йӕ ракуырдта. Йемӕ ӕрӕмуат ис, 3 ӕмӕ уый банхъӕлцау ис ӕмӕ лӕппу ныййардта. Иудӕ йыл сӕвӕрдта ном Ер. 4 Шуайы чызг та банхъӕлцау и, лӕппу ныййардта ӕмӕ йыл сӕвӕрдта ном Онан. 5 Уый фӕстӕ ма ныййардта иу лӕппу ӕмӕ ууыл та сӕвӕрдта ном Шела. Уыцы заман Иудӕ уыди Кезивы.
6 Иудӕ йӕ хистӕр фырт Ерӕн ӕрхаста ус, йӕ ном — Тамар.
7 Фӕлӕ Ер, Иудӕйы хистӕр фырт, Дунедарӕджы цӕсты фыдлӕг уыд, ӕмӕ йын Дунедарӕг йӕ цард аскъуыдта. 8 Уӕд Иудӕ Она-нӕн загъта: «Баив де ’фсымӕры — йӕ идӕдзимӕ йын бацӕр ӕмӕ цот скӕн де ’фсымӕрӕн». 9 Онан зыдта, цот йӕхионтыл нымад нӕ уыдзысты, уый ӕмӕ-иу йе ’фсымӕры усимӕ ӕмуат куы ӕрцыди, уӕд-иу йӕ мыг зӕхмӕ ауагъта, цӕмӕй йе ’фсы-мӕрӕн цот ма скӕна. 10 Онан цы арӕзта, уый Дунедарӕджы цӕсты фыдми уыд, ӕмӕ Дунедарӕг уымӕн дӕр йӕ цард айста. 11 Уӕд Иудӕ йӕ чындз Тамарӕн бафӕдзӕхста: «Цалын-мӕ мӕ фырт Шела байрӕза, уӕдмӕ уал идӕдзӕй ацӕр дӕ цӕгаты». Йӕхинымӕр та загъта: «Кӕннод мын йе ’фсымӕртау ай дӕр куы амӕла». Уыйадыл Тамар йӕ цӕгатмӕ аздӕх-тис.
12 Уӕдӕй рацыди дзӕвгар рӕстӕг. Амард Иудӕйы ус, Шуайы чызг. Иудӕйӕн йӕ саударӕн бонтӕ куы фесты, уӕд йӕ адулла-маг хӕлар Хираимӕ йӕ фысӕлвынджытӕм ссыди Тимнамӕ.
3 Тамармӕ фӕхабар чындӕуыди, дӕ хицау Тимнамӕ йӕ фос ӕлвынынмӕ ссӕуы, зӕгъгӕ, 14 ӕмӕ сылгоймаг йӕ идӕдзы дарӕс раласта, йӕхиуыл ӕмбӕрзӕн ӕркодта ӕмӕ афтӕмӕй Гимнамӕ фӕндагыл Енаимы кулдуары цур сбадти. Уымӕн ӕмӕ федта: Шела байрӕзти, фӕлӕ йын Гамары нӕ ракуырдтой.
15 Иудӕ йӕ куы федта, уӕд ӕй рог сыл фӕхуыдта, уымӕн ӕмӕ йӕ цӕсгом ӕмбӕрзт уыди. 16 Фӕндаджы былмӕ йӕм баздӕхт ӕмӕ йын загъта: «Цӕй ӕмӕ демӕ ӕмуат ӕрцӕуон». Йӕ чындз у, уый нӕ базыдта. Гамар ӕй бафарста: «Цы мын ратдзынӕ, мемӕ куы ӕрӕмуат уай, уӕд?» 17Иудӕ йын дзуапп радта: «Мӕ дзугӕй дын иу сӕныкк ӕрбарвитдзынӕн». Гамар ын афтӕ: «Цъынды мын исты ныууадз, цалынмӕ йӕ ӕрбарвитай, уӕд-мӕ». 18 Иудӕ йӕ бафарста: «Цы дын ныууадзон?» Загъта йын: «Дӕ мыхуырӕвӕрӕн ӕд бос ӕмӕ дӕ къухы уыцы лӕдзӕг». Радта йын сӕ ӕмӕ йемӕ ӕмуат ӕрцыд. Гамар банхъӕлцау ис. 19 Иудӕйӕ куы фӕхицӕн и, уӕд йе ’мбӕрзӕн систа ӕмӕ га скодта йӕ идӕдзы дарӕс.
20 Уыцы сылгоймагӕй цъынды фӕстӕмӕ райсыны тыххӕй йын Иудӕ йӕ адулламаг хӕларимӕ арвыста сӕныкк, фӕлӕ йӕ уый не ссардта. 21 Уырдыгон адӕмы дӕр бафарста, ам, фӕндаггӕрон, цы хӕтаг сыл бадти, уый цы фӕци, зӕгъгӕ, ӕмӕ йын енаимӕгтӕ дзуапп радтой, ам, дам, хӕтаг сыл нӕ уыди. !2 Уӕд Иудӕмӕ ӕрбаздӕхт ӕмӕ йын загъта: «Нӕ йӕ ссардтон. Уырдыгон адӕм дӕр мын загътой, уыцы ран, дам, хӕтаг сыл нӕ уыд». 23 Иудӕ загъта: «Йӕхицӕн уадзӕд уӕдӕ уыцы дзаума-тӕ, кӕннод фӕхудинаг уыдзыстӕм. Ӕз ын сӕныкк арвыстон, фӕлӕ йӕ ды не ссардтай. Гъемӕ фӕуӕд афтӕ!»
24 Уымӕй иу ӕртӕ мӕйы фӕстӕдӕр Иудӕмӕ фӕхабар чын-дӕуыди: «Дӕ чындз Тамар хъахбай сыл разынди, суанг ма сывӕрджын дӕр баци». Иудӕ бафӕдзӕхста: «Ракӕнут ӕй ӕмӕ йӕ арты басудзут». 25 Фӕлӕ Тамары куы ракодтой, уӕд йӕ хицаумӕ барвыста: «Зӕгъут ын, ацы дзауматӕ кӕй сты, уы-мӕй дӕн ӕнхъӕлцау». Бафӕрсын ӕй кодта: «Ӕркӕс-ма, ацы мыхуырӕвӕрӕн ӕд бос ӕмӕ ацы лӕдзӕг кӕй сты?» 26 Иудӕ сӕ базыдта ӕмӕ загъта: «Тамар раст у. Рӕдигӕ чи фӕкодта, уый — мӕхӕдӕг, уымӕн ӕмӕ йӕ мӕ фырт Шелайӕн нӕ рад-тон». Ӕмӕ йемӕ ӕмуат никуыуал ӕрцыди.
27 Тамар ӕвгъӕды куы уыди, уӕд рабӕрӕг и, фаззӕттӕ йӕм кӕй ис, уый. 28 Ӕмӕ арыныл куы ныллӕууыди, уӕд сӕ иуӕн йӕ къух разынд. Ӕвгъӕдгӕс сылгоймаг ӕм февнӕлдта, сырх-сырхид ӕндах ыл абаста ӕмӕ загъта: «Ай фыццаг рацыди».
29 Фӕлӕ уый йӕ къух фӕстӕмӕ баласта, ӕмӕ фыццаг рацыдис йе ’фсымӕр. Ӕвгъӕдгӕс загъта: «Уӕдӕ афтӕ гӕрдыс фӕндаг дӕхицӕн?» Ӕмӕ йӕ схуыдтой Фарес. 30 Йӕ фӕдыл рацыдис йе ’фсымӕр, йӕ къухыл сырх-сырхид ӕндах, афтӕмӕй. Ном ын радтой Зара.
Иосиф ахӕстоны
'Иосифы акодтой Мысырмӕ. Уым ӕй измаилонтӕй иу
мысираг балхӕдта, йӕ ном Потифар. Потифар уыди фараоны барджын, йӕ хъахъхъӕнджыты хицау. 2 Дунедарӕг аудыдта Иосифыл, ӕмӕ Иосиф алы хъуыддаджы дӕр уыд ӕнтыстджын. Царди йӕ мысираг хицауы хӕдзары. 3 Мысираг уыдта, Дунедарӕг Иосифыл кӕй ауды, алы хъуыддаджы дӕр ӕнтыстджын кӕй у, уый. 4-5 Иосиф фӕцыди йӕ зӕрдӕмӕ, ӕмӕ сси йӕ сӕрмагонд лӕггадгӕнӕг. Йӕ хӕдзар ӕмӕ йӕ исбон Потифар ӕгасӕйдӕр бакодта Иосифы ӕвджид, ӕмӕ уӕдӕй фӕстӕмӕ Дунедарӕг, Иосифы сӕр нымайгӕйӕ, Йӕ хорзӕхӕй схайджын кодта мысираджы хӕдзар. Раарфӕ йын кодта ӕмӕ йын сбирӕ кодта йӕ мулк ӕмӕ йӕ хуымты бӕр-кад. 6 Гъемӕ Потифар дӕр Иосифыл йӕ ис йӕ бон иууылдӕр бафӕдзӕхста, ӕмӕ йӕ ныр бахӕрынӕй дарддӕр ницыуал мӕт уыдис.
Иосиф уындӕй ӕмӕ кондӕй рӕсугъд уыди. 7Цасдӕр рӕстӕ-джы фӕстӕ йыл Потифары ус йӕ цӕст ӕрӕвӕрдта ӕмӕ йын загъта: «Бауарз-ма мӕ!» 8 Фӕлӕ уый не сразы: «Ме ’лдары мӕн руаджы ницӕйуал мӕт ис йӕ хӕдзары. Йе ’ппӕт исбон дӕр бакодта мӕ быгъдуан, 9 ацы хӕдзары мӕ скодта йе ’мсӕр. То-бӕ мын ницӕмӕй загъта — дӕуӕй фӕстӕмӕ: ды йӕ ус дӕ. Куыд хъуамӕ бакӕнон ныр ахӕм ми, куыд хъуамӕ бацӕуон тӕригъӕды Хуыцауы раз?» 10 Сылгоймаг ӕрвылбон уӕгъд нӕ уагъта Иосифы, фӕлӕ йын уый ком нӕ лӕвӕрдта — йе ’мгӕ-рон нӕ цыд.
11 Иу ахӕмы Иосиф йӕ куысты фӕдыл хӕдзармӕ куы бахыз-ти (ныр хӕдзаронтӕй та мидӕгӕй ничи уыди), 12 уӕд ын ус йӕ дарӕсмӕ фӕлӕбурдта ӕмӕ та загъта: «Ӕрхуысс мемӕ!» Фӕлӕ уый йӕ дарӕс усы къухы фӕуагъта ӕмӕ феддӕдуар ис. 13 Иосифы дарӕс йӕ къухы куы аззади, 14 уӕд сылгоймаг хӕдзаронтӕм фӕфӕдис кодта: «Кӕсут-ма, мӕ мой нӕм ацы дзуттаджы махӕй фӕхъазынмӕ ӕрбакодта. Йӕ зӕрды мын тыхми бакӕнын уыди! 15 Фӕлӕ куы ныцъцъӕхахст кодтон, уӕд йӕ дарӕс мӕ цуры фӕуагъта ӕмӕ феддӕдуар ис».
16 Ус йӕ мойы ӕрбацыдмӕ йӕхимӕ ныууагъта Иосифы да-рӕс, 17 стӕй уыцы ныхӕстӕ рафӕзмыдта йӕ мойӕн дӕр: «Цы дзуттаг цагъары ӕрбакодтай нӕ хӕ дзармӕ, уый мыл тыхӕй ӕрхӕцынмӕ хъавыди, 18 фӕлӕ куы ныцъцъӕхахст кодтон, уӕд йӕ дарӕс мӕ цуры фӕуагъта ӕмӕ фӕлидзӕг ис». 19 Потифар йӕ усы ныхӕстӕ куы фехъуыста, дӕ цагъар мын афтӕ бакод-та, зӕгъгӕ, уӕд йӕ маст рафыхт. 20 Иосифы ӕрцахсын кодта ӕмӕ йӕ, паддзахы ахӕстытӕ кӕм уыдысты, уыцы ахӕстоны бакодта.
Афтӕмӕй Ио сиф бахаудта ахӕстонмӕ. 21 Фӕлӕ Дунедарӕг уыд Иосифимӕ ӕмӕ йыл аудыдта. Ахӕстоны хицауы зӕрдӕмӕ йӕ фӕцӕуын кодта. 22 Ӕмӕ йын уый ӕппӕт ахӕстыты дӕр йӕ бар бакодта. Цыдӕриддӕр куыстой, уым сын Иосиф лӕвӕрд-та разамынд. 23 Ахӕстоны хицау йӕхӕдӕг, Иосифы бӕрны цы уыди, уыдӕттӕй йӕ цӕст ницӕмӕуал дардта, уымӕн ӕмӕ Дунедарӕг аудыдта Иосифыл, ӕмӕ уый алы хъуыддаджы дӕр уыд ӕнтыстджын.
Л1-2 Цасдӕр рӕстӕджы фӕстӕ Мысыры паддзахы дыууӕ барджыны — хистӕр дзагдар ӕмӕ хистӕр дзулфы-цӕг — фӕазымджын сты сӕ хицауы, Мысыры паддзахы, раз. Фараон смӕсты и сӕ дыууӕмӕ дӕр 3 ӕмӕ сӕ сбадын кодта, хъахъхъӕнджыты хицауы хӕдзары цы ахӕстон уыди, уым.
4 Хъахъхъӕнджыты хицау сӕ Иосифыл бафӕдзӕхста, ӕмӕ сын уый лӕггад кодта.
Рӕстӕг цыдис, 5 ӕмӕ иу ахӕмы дыууӕ ахӕсты, Мысыры пад-дзахы дзагдар ӕмӕ йӕ дзулфыцӕг, уыцы иу ӕхсӕв федтой фынтӕ — фӕйнӕ фыны. Алкӕй фынӕн дӕр сӕ уыди йӕхи сӕрмагонд нысаниуӕг. 6-7Райсомӕй Иосиф бацыди ахӕстытӕм, фараоны барджынтӕм, ӕмӕ сӕ уыцы тыхстхуызӕй куы бай-йӕфта, уӕд сӕ афарста: «Абон цӕй тар сты уӕ цӕсгӕмттӕ?» 8 Уыдон ын дзуапп радтой: «Фынтӕ федтам, ӕмӕ нын сӕ чи райхала, уый нӕй». Иосиф сын загъта: «Хуыцауы фӕрцы сын ис райхалӕн. Уӕ хорзӕхӕй, радзурут мын сӕ».
9 Хистӕр дзагдар Иосифӕн радзырдта: «Фыны федтон, цыма мӕ разы уыди сӕнӕфсиры тала, 10 ӕртӕ къалиуы йыл. Гала уайтагъд къуыбыр рафтыдта, дидинӕг ракалдта, цупӕлттӕ йыл фӕзынд, ӕмӕ йӕ гагатӕ арӕгъӕд сты. 11 Мӕ къухы уыди, фараон кӕмӕй фӕназы, уыцы синон. Ӕз ратыдтон сӕнӕфсиры гагатӕ, синонмӕ сӕ ӕрлӕмӕрстон ӕмӕ йӕ фараоны къухмӕ радтон». 12 Иосиф ын загъта: «Мӕнӕ дӕ фын. Ӕртӕ къалиуы сты ӕртӕ боны. 13 Ӕр тӕ боны фӕстӕ дӕ фараон бӕрзонд сисдзӕни: фӕстӕмӕ дӕ сӕвӕрдзӕни дӕ бынаты, ӕмӕ та раздӕрау уы-дзынӕ йӕ дзагдар — фараон йӕ нуазӕн дӕ къухӕй исдзӕни.
14 Гъемӕ дӕ хъуыддаг хорз куы ацӕуа, уӕд-иу мӕ ма ферох кӕн. Уыцы хорз мын-иу ракӕ, зӕгъ мӕн тыххӕй фараонӕн ӕмӕ мӕ ауадзын кӕн ардыгӕй. 15 Дзуттӕгты зӕххӕй дӕр мӕ давгӕ ракодтой, ӕмӕ ам дӕр, ницӕмӕй фӕазымджын дӕн, афтӕмӕй мӕ ацы талынг уӕрмы бамидӕг кодтой».
16 Хистӕр дзулфыцӕг федта, Иосиф уыцы фын хорзырдӕм кӕй райхӕлдта, уый ӕмӕ йын загъта: «Ӕз дӕр федтон иу фын. Цыма мӕ сӕрыл — дзулы ӕртӕ чыргъӕды. 17Уӕллаг чыргъӕды — фараонӕн конд алыхуызон дзултӕ, мӕргътӕ сӕ чыргъӕдӕй хӕрынц». 18 Иосиф ын дзуапп радта: «Мӕ-нӕ цӕмӕ цӕуы дӕ фын. Ӕртӕ чыргъӕды сты ӕртӕ боны.
19 Ӕртӕ боны фӕстӕ фараон бӕрзонд сисдзӕни дӕу дӕр: бӕ-ласыл дӕ ӕрцауындздзӕн, ӕмӕ дӕ мард мӕргътӕн холыйаг фӕуыдзӕни».
20 Ӕртыккаг бон уыди фараоны гуырӕн бон, ӕмӕ куывд скодта йе ’ппӕт дӕлдӕртӕн. Йӕ дӕлдӕрты раз бӕрзонд систа йӕ хистӕр дзагдары ӕмӕ йӕ хистӕр дзулфыцӕджы: 21 хистӕр дзагдары сӕвӕрдта йӕ раздӕры бынаты, цӕмӕй та фараоны къухмӕ дӕтта синон; 22 хистӕр дзулфыцӕджы та ӕрцауыгъта. Хъуыддӕгтӕ рауадысты, Иосиф сын сӕ фынтӕ куыддӕриддӕр райхӕлдта, афтӕ. 23 Фӕлӕ Иосиф хистӕр дзагдары зӕрдыл не ’рлӕууыди. Ферох дзы ис.
Иосиф — фараоны барджын
Л "I ^Рацыди дыууӕ азы, ӕмӕ иу ахӕмы фараон федта “ X фын. Цыма лӕууыди Нилы былгӕрон, 2 ӕмӕ донӕй рацыд авд хъуджы, рӕсугъд ӕмӕ нард стуртӕ, ӕмӕ хызты-сты хъӕзы ’хсӕн. 3 Уалынмӕ Нилӕй сӕ фӕдыл рацыд ӕндӕр авд хъуджы, фыдуынд ӕмӕ мӕллӕджытӕ, ӕмӕ доны былгӕ-рон фыццӕгты цур ӕрлӕууыдысты. 4 Фыдуынд ӕмӕ мӕллӕг хъуццытӕ бахордтой рӕсугъд ӕмӕ нард хъуццыты. Уыйадыл фараон фехъал и.
5 Ногӕй бафынӕй ӕмӕ та федта фын. Цыма иу зӕнгыл ӕр-зади авд ӕфсиры — тыппырнӕмыг дзаг ӕфсиртӕ. 6 Фӕлӕ сӕ хӕдуӕлвӕд зӕххӕй скастис ӕндӕр авд ӕфсиры, хус дымгӕ-мӕ чи баруад, ахӕмтӕ, 7ӕмӕ аныхъуырдтой тыппырнӕмыг дзаг ӕфсирты. Фараон та райхъал ис ӕмӕ бамбӕрста, фын кӕй федта, уый.
8 Фараон катайы бацыд, ӕмӕ райсомӕй Мысыры дӕсны-фӕрсджытӕ ӕмӕ куырыхонтӕм се ’ппӕтмӕ дӕр фӕсидт ӕмӕ сын йӕ фынтӕ радзырдта. Фӕлӕ уыдонӕй никӕй бон баци фараоны фынтӕ райхалын. 9 Уӕд хистӕр дзагдар фараонӕн загъта: «Мӕ кӕддӕры рӕдыд ныр мӕ зӕрдыл ӕрлӕууыд. 10 Иу хатт фараон смӕсты и йӕ цагъартӕм ӕмӕ мӕ йӕ хистӕр дзул-фыцӕгимӕ бакодта, хъахъхъӕнджыты хицауы хӕдзары цы ахӕстон ис, уым. 11 Ӕмӕ уыцы иу ӕхсӕв федтам фынтӕ, ӕз дӕр ӕмӕ уый дӕр. Алкӕй фынӕн дӕр нӕ уыди сӕрмагонд нысаниуӕг. 12 Уым нын иу дзуттаг лӕппу, хъахъхъӕнджыты хицауы цагъар, лӕггад кодта. Мах ын нӕ фынтӕ радзырдтам, ӕмӕ нын сӕ райхӕлдта, алкӕмӕн дӕр нӕ загъта, йӕ фын цы амоны, уый. 13 Куыддӕриддӕр нын сӕ райхӕлдта, афтӕ рауади хъуыддаг: ӕз фӕстӕмӕ мӕ бынаты ӕвӕрд ӕрцыдтӕн, уый та ӕрцауыгътой».
14 Фараон арвыста Иосифмӕ, ӕмӕ йӕ ӕвӕстиатӕй ахӕстонӕй ракодтой. Иосифӕн йӕ сӕр ӕмӕ йӕ цӕсгомы хил куы ныд-дастой ӕмӕ йӕ дарӕс куы аивта, уӕд фараонмӕ ӕрбацыди.
15 Фараон Иосифӕн загъта: «Иу фын федтон, ӕмӕ никӕй бон у йӕ райхалын. Дӕу тыххӕй та фехъуыстон, фын дын куы радзурынц, уӕд ӕй уайтагъд райхалыс, зӕгъгӕ». 16 Иосиф дзуапп радта фараонӕн: «Ӕз нӕ — Хуыцау ратдзӕни фарао-нӕн фарны дзуапп».
17Фараон Иосифӕн радзырдта: «Мӕ фыны цыма лӕууыдтӕн Нилы былгӕрон, 18 ӕмӕ донӕй рацыд авд хъуджы, нард ӕмӕ рӕсугъд стуртӕ, ӕмӕ хызтысты хъӕзы ’хсӕн. 19 Уалынмӕ Ни-лӕй сӕ фӕдыл рацыд ӕндӕр авд хъуджы — тынг фыдуынд ӕмӕ мӕллӕг стуртӕ. Ахӕм цауд хъуццытӕ Мысыры зӕххыл никуыма федтон. 20 Мӕллӕг ӕмӕ цауд хъуццытӕ бахордтой, фыццаг чи рацыди, уыцы авд нард хъуджы. 21 Нард хъуццытӕ сӕ хъуыры аирвӕзтысты, фӕлӕ адоныл уый зынгӕ дӕр нӕ фӕкодта — куыд тӕнтӕхауд уыдысты, афтӕмӕй баззадысты. Стӕй райхъал дӕн. 22 Ног та бафынӕй дӕн ӕмӕ мӕ фыны фед-тон, цыма иу зӕнгыл ӕрзад авд ӕфсиры — тыппырнӕмыг дзаг ӕфсиртӕ. 23 Фӕлӕ сӕ хӕдуӕлвӕд зӕххӕй скасти ӕндӕр авд ӕфсиры, хус дымгӕмӕ чи баруадис, ахӕмтӕ, 24 ӕмӕ тыппырнӕ-мыг ӕфсирты аныхъуырдтой. Мӕ фынтӕ дӕсныфӕрсджытӕн радзырдтон, фӕлӕ мын сӕ уыдонӕй ничи райхӕлдта».
25 Иосиф фараонӕн загъта: «Фараоны дыууӕ фыны иу фын сты. Хуыцау фараонӕн раргом кодта, цы бакӕнинаг у, уый. 26 Авд дзӕбӕх хъуджы амонынц авд азы, авд дзӕбӕх ӕфсиры дӕр — авд азы. Афтӕмӕй фын иу у. 27 Фыццӕгты фӕдыл цы авд мӕллӕг ӕмӕ цауд хъуджы рацыди, уыдон та амонынц иннӕ авд азы, хус дымгӕмӕ руад ӕфсиртӕ дӕр — афтӕ. Адон сты авд стонг азы. 28 Гъе уымӕ гӕсгӕ загътон фараонӕн, Хуыцау фараонӕн равдыста, цы саразинаг у, уый, зӕгъгӕ. 29 Ныридӕгӕн ӕппӕт Мысы ры зӕххыл райдайдзысты бӕркадджын авд азы. 30-31 Фӕлӕ уыдоны фӕдыл ралӕудзысты авд стонг азы, ӕмӕ Мысыры зӕххы стыр бӕркад ферох уыдзӕнис адӕмӕй. Ахӕм ӕвирхъау заман скӕндзӕн, ӕмӕ зӕхх бынтондӕр сафтид уыдзӕни, раздӕры бӕркадӕн йӕ кой йӕ хъӕр дӕр нал уы-дзӕни. 32 Фараон уыцы иу фын дыууӕ хатты кӕй федта, уый та амоны, Хуыцауӕн Йӕ уынаффӕ ӕнӕивгӕ кӕй у ӕмӕ йӕ ӕвӕстиатӕй кӕй сӕххӕст кӕндзӕни, уый.
33 Гъемӕ фараон бацагурӕд куырыхон, ӕрхъуыдыджын лӕ-джы ӕмӕ йӕ Мысыры сӕргъы сӕвӕрӕд. 34 Ноджы ма равзарӕд барджын лӕгтӕ, цӕмӕй йын бӕркадджын авд азы дӕргъы Мысыры адӕмӕй исой тыллӕджы фӕндзӕм хай. 35 Ӕрцӕуинаг чи у, уыцы тыллӕгджын азты ӕмбырд кӕнӕнт ӕппӕт хор, ӕмӕ йыл ӕрмӕст фараоны бар куыд цӕуа, аф тӕ йӕ хордӕт-ты ӕфснайдӕй дарӕнт. 36 Уыцы хорӕй авд стонг азы дӕргъы ирвӕздзысты Мысыры адӕм, нӕ амӕлдзысты сыдӕй».
37Ацы фӕнд фӕцыди фараон ӕмӕ йӕ дӕлдӕрты зӕрдӕмӕ, 38 ӕмӕ фараон йӕ дӕлдӕртӕн загъта: «Кӕм ма ссардзыстӕм ӕндӕр ахӕм лӕг, Хуыцауы Удӕй хайджын чи уа?» 39 Иосифӕн дӕр загъта: «Хуыцау дын адон иууыл кӕм раргом кодта, уым дӕу хуызӕн куырыхон лӕг дыккаг нӕй! 40 Нырӕй фӕстӕмӕ дӕ быгъдуан кӕнын мӕ галуан, мӕ адӕм дӕм иууылдӕр хъусдзысты. Ӕз дӕуӕй уӕлдӕр уыдзынӕн ӕрмӕст мӕ пад-дзахы номӕй». 41 Фараон Иосифӕн загъта: «Ӕппӕт Мысыры сӕргъы дӕ ӕвӕрын». 42 Ӕмӕ рафтыдта йӕ къухӕй фараон йӕ мыхуырӕвӕрӕн къухдарӕн ӕмӕ йӕ Иосифы къухыл бакод-та. Йӕ уӕлӕ йын скодта гӕнӕлвыст дарӕс, йӕ хъуырыл ын ӕрцауыгъта сызгъӕрин рӕхыс. 43 Бафӕдзӕхста, цӕмӕй йӕ ласой фараоны дыккаг уӕрдоны ӕмӕ йӕ разӕй хъӕргӕнгӕ цӕуой: «Ӕрзоныгыл кӕнут!» Афтӕмӕй фараон Иосифы сӕ-вӕрдта ӕппӕт Мысыры сӕргъы. 44 Загъта йын: «Ӕз фараон дӕн, фӕ лӕ нырӕй фӕстӕмӕ Мысыры зӕххыл де ’вастӕй йӕ къух дӕр ӕмӕ йӕ къах дӕр ничиуал батилдзӕни». 45 Фараон Иосифыл сӕвӕрдта ном Цафенат-Панеах. Усӕн ын радта Асе-наты, Оны сауджын Потиферайы чызджы. 46 Иосиф фараонӕн, Мысыры паддзахӕн, лӕггад кӕнын куы райдыдта, уӕд ыл цыди дӕс ӕмӕ ссӕдз азы.
Иосиф рацыди фараоны цурӕй ӕмӕ араст ис ӕппӕт Мы-сыры зӕххыл ӕрзилынмӕ. 47Бӕркадджын авд азы дӕргъы зӕхх лӕвӕрдта бирӕ тыллӕг. 48 Уыцы азты Мысыры зӕххыл цыдӕриддӕр хор ӕмбырд кодтой, уый Иосиф ӕфснайдта хор-дӕтты: алы сахары дӕр — алыварс хуымты тыллӕг. 49 Иосиф бафснайдта тынг бирӕ хор, денджызы змисау ын банымайӕн дӕр нал уыди.
50 Стонг заманы размӕ Оны сауджын Потиферайы чызг Асенатӕй Иосифӕн райгуырди дыууӕ фырты. 51 Йӕ хистӕр фыртыл Иосиф сӕвӕрдта ном Манасси, ома «рох ӕфтауӕг», уымӕн ӕмӕ, дам, Хуыцауы фӕрцы мӕнӕй ферох сты ме ’ппӕт хъизӕмӕрттӕ ӕмӕ мӕ фыды уӕзӕг. 52 Йӕ дыккаг фыртыл сӕвӕрдта ном Ефраим, ома «скодта мӕ зӕнӕгджын», уымӕн ӕмӕ, дам, мӕ Хуыцау, удхар цы зӕххыл бавзӕрстон, уым скодта зӕнӕгджын.
53 Мысыры зӕххыл цы бӕркадджын авд азы скодта, уыдон фесты, 54 ӕмӕ, Иосиф куыд загъта, афтӕ райдыдтой авд стонг азы. Ӕппӕт бӕстӕты уыди стонг заман, Мысыры та уыди хор. 55 Фӕлӕ уалынмӕ Мысыры адӕм дӕр ӕххормаг ӕййафын бай-дыдтой, ӕмӕ, хойраджы тыххӕй фараонӕн кӕуын хъӕлӕсӕй куы ныллӕгъстӕ кодтой, уӕд сын уый загъта: «Иосифмӕ ба-цӕут ӕмӕ уын цы зӕгъа, уый кӕнут». 56 Ӕппӕт зӕххыл дӕр ралӕууыди стонг заман; ӕмӕ Иосиф байгом кодта хордӕттӕ, ӕмӕ Мысыры адӕмӕн райдыдта хор уӕй кӕнын. Ныр стонг заман та Мысыры зӕххыл карзӕй-карзмӕ цыди. 57 Мысырмӕ, Иосифмӕ, хор ӕлхӕнынмӕ ӕфтыдысты алы бӕстӕтӕй, уымӕн ӕмӕ стонг заман стых джын ис ӕппӕт дунейыл дӕр.
Иосифы ӕфсымӕрты фыццаг балц Мысырмӕ
Л €\ 1 Иаков базыдта, Мысыры хор кӕй ис, ӕмӕ йӕ фырт-тӕн загъта: «Уӕ кӕрӕдзимӕ цы ракӕс-бакӕс кӕнут?
2 Мысыры хор и, зӕгъгӕ, фехъуыстон, цӕугӕут уырдӕм ӕмӕ дзы балхӕнут, цӕмӕй удӕгасӕй баззайӕм, науӕд амӕлдзы-стӕм». 3 Ӕмӕ Иосифы дӕс ӕфсымӕры хор ӕлхӕнынмӕ араст сты Мысырмӕ. 4 Ӕрмӕст сын Иаков Иосифы ӕфсымӕр Вениа-мины, исты йыл куы ’рцӕуа, зӕгъгӕ, семӕ нӕ рауагъта.
5 Ханааны зӕххыл стонг заман кӕй скодта, уымӕ гӕсгӕ Мы-сырмӕ афтыди бирӕ хорӕлхӕнӕг адӕм, уыдонимӕ Иаковы фырттӕ дӕр. 6 Ныр Мысыры зӕххӕн та йе ’лдар Иосиф уыд, ӕмӕ хор дӕр уый уӕй кодта бӕстӕйы ӕппӕт адӕмӕн. Йе ’фсымӕртӕ йӕм бацыдысты ӕмӕ йӕ разы адӕлгом сты зӕх-хыл. 7Иосиф сӕ куыддӕр ауыдта, афтӕ сӕ базыдта, фӕлӕ сын йӕхи не схъӕр кодта. Тызмӕгӕй сӕ бафарста: «Кӕцӕй ӕрбацыдыстут?» Дзуапп ын радтой: «Ханааны зӕххӕй, хойраг балхӕнынмӕ». 8 Афтӕмӕй Иосиф базыдта йе ’фсымӕрты, фӕлӕ йӕ уыдон нӕ базыдтой. 9 Иосифы зӕрдыл ӕрлӕууыди, кӕддӕр сӕ йӕ фынты куыд федта, уый ӕмӕ сын загъта: «Сымах сгар-джытӕ стут. Нӕ бацӕуӕнтӕ нын басгарынмӕ фӕзындыстут».
10 Уыдон ын дзуапп радтой: «Нӕ, не ’лдар цӕра, хойраг ӕл-хӕнынмӕ ӕрбацыдыстӕм. 11 Мах не ’ппӕт дӕр — иу лӕджы фырттӕ, цӕсгомджын адӕм. Сгарджытӕ, цард дын фестӕм, никуы уыдыстӕм». 12 Фӕлӕ та сын уый афтӕ: «Нӕ, сымах нын нӕ бацӕуӕнтӕ басгарынмӕ фӕзындыстут». 13 Уыдон ын загътой: «Мах, цард дын фестӕм, дыууадӕс ӕфсымӕрӕй иу лӕджы фырттӕ стӕм, ханаанӕгтӕ. Кӕстӕр ныртӕккӕ нӕ фы-димӕ и, нӕ иу ӕфсымӕр та нал ис». 14 Иосиф сын ногӕй: «Куыд ӕнхъӕлдтон, хъуыддаг афтӕ у: сымах, бӕлвырд, сгарджытӕ стут. 15 Мӕнӕ уӕ цы хуызы бафӕлвардзыстӕм: фараонӕй уын ард хӕрын, ардыгӕй нӕ аздӕхдзыстут, цалынмӕ уӕ кӕстӕр ӕфсымӕр ӕрцӕуа, уӕдмӕ. 16 Уӕ иуы арвитут уе ’фсымӕры ӕркӕнынмӕ, уӕхӕдӕг та уал ахӕстоны баддзыстут, ӕмӕ аф-тӕмӕй хъуамӕ раргом уа, уӕ ныхӕстӕ раст сты ӕви нӕ. Раст куы нӕ разыной, уӕд фараонӕй ард хӕрын, сгарджытӕ стут».
17 Ӕмӕ сӕ ӕртӕ боны дӕргъы ахӕсты фӕдардта.
18 Ӕртыккаг бон сын Иосиф загъта: «Мӕнӕ уын куыд кӕнгӕ у — ӕмӕ уӕд удӕгасӕй баззайдзыстут, — уымӕн ӕмӕ ӕз Хуыцауӕй тӕрсын. 19 Кӕд цӕсгомджын адӕм стут, уӕд уал уӕ иу ам, ахӕстоны, лӕууӕд, иннӕтӕ хор аласӕнт се ’ххормаг бинонтӕн. 20 Стӕй мӕм ӕркӕндзыстут уӕ кӕстӕр ӕфсымӕры.
Афтӕ куы бакӕнат, уӕд сбӕрӕг уыдзӕни уӕ рӕстдзинад ӕмӕ нӕ амӕлдзыстут».
Ӕфсымӕртӕ сразы сты. 21 Сӕ кӕрӕдзийӕн дзырдтой: «Бӕгуы-дӕр, азымджын стӕм не ’фсымӕры раз. Йӕ зӕрдӕйы тас ын уыдтам, куы нын лӕгъстӕ кодта, уӕд, фӕлӕ йӕм нӕ байхъуы-стам, ӕмӕ ныр нӕхӕдӕг дӕр бӕллӕхы бахаудыстӕм». 22 Рувим сын афтӕ: «Нӕ уын дзырдтон, уыцы лӕппуйы тӕригъӕды ма бацӕут, зӕгъгӕ? Фӕлӕ нӕ байхъуыстат, ӕмӕ нӕ йӕ туг истӕуы ныр». 23 Иосиф сӕм хъусы, уый нӕ зыдтой, уымӕн ӕмӕ се ’хсӕн тӕлмацгӕнӕг уыд. 24 Иуварс рацыд Иосиф ӕмӕ ныккуыдта. Фӕстӕмӕ сӕм куы баздӕхт ӕмӕ та семӕ ныхас кӕнын куы райдыдта, уӕд Симеоны иннӕтӕй фӕхицӕн кодта ӕмӕ йӕ сӕ цуры сбӕттын кодта. 25 Уый фӕстӕ Иосиф бафӕдзӕхста, цӕмӕй сын сӕ голджытӕ хорӕй байдзаг кӕной, алкӕмӕн дӕр йе ’взист фӕстӕмӕ йӕ голладжы нывӕрой, фӕндаггагӕй дӕр сӕ сифтонг кӕной. Ӕмӕ сын афтӕ бакодтой.
26 Ӕфсымӕртӕ сӕ хор хӕрджытыл сӕвӕрдтой ӕмӕ рараст сты уырдыгӕй. 27Фӕндагыл ӕхсӕвиуат кӕм бакодтой, уым ӕфсымӕртӕй иу, хӕрӕгӕн холлаг раттон, зӕгъгӕ, йӕ гол-ладжы ком райхӕлдта, ӕмӕ дын дзы йе ’взист куы ауынид.
28 Йе ’фсымӕртӕм дзуры: «Ме ’взист мӕм фӕстӕмӕ раздӕхти. Мӕнӕ ма — мӕ голладжы ис». Уӕд сӕ зӕрдӕ ныссӕххӕтт кодта, ӕмӕ тӕрсгӕ-ризгӕйӕ дзырдтой кӕрӕдзийӕн: «Уый нын Хуыцау цы кӕны?»
29 Ӕфсымӕртӕ схӕццӕ сты сӕ фыд Иаковмӕ, Ханааны зӕхмӕ, ӕмӕ сыл цыдӕриддӕр ӕрцыди, уыдӕттӕ йын рафӕзмыдтой:
30 «Уыцы бӕстӕйы ӕлдар немӕ ныхас кодта тынг тызмӕгӕй, рахуыдта нӕ сгарджытӕ, 31 фӕлӕ йын загътам: „Мах цӕсгом-джын адӕм стӕм, сгарджытӕ никуы уыдыстӕм. 32 Дыууадӕс ӕфсымӕрӕй стӕм иу фыды фырттӕ. Нӕ иу ӕфсымӕр нал и, кӕстӕр та нӕ фыдимӕ баззади Ханааны зӕххыл”. 33 Уӕд нын уыцы бӕстӕйы ӕлдар загъта: „Цӕсгомджын адӕм стут, уый сбӕрӕг кӕндзынӕн мӕнӕ афтӕ. Уе ’фсымӕртӕй иуы ам ныу-уадзут, уӕхӕдӕг та райсут хор, аласут ӕй ӕмӕ уе ’ххормаг бинонты бафсадут. 34 Уӕ кӕстӕр ӕфсымӕры мӕм ӕркӕнут, ӕмӕ мӕ уӕд бауырндзӕни, сгарджытӕ нӕ, фӕлӕ цӕсгом-джын адӕм кӕй стут, уый. Уӕд уын суӕгъд кӕндзынӕн уӕ иннӕ ӕфсымӕры, стӕй уын а зӕххыл уыдзӕни сӕудӕджер кӕныны бар дӕр”».
35 Ӕфсымӕртӕ сӕ голджытӕ равдӕлон кӕнын мӕ куы ба-внӕлдтой, уӕд дын алкӕмӕн дӕр йе ’взисты дзӕкъул йӕ голладжы куы разынид. Уый фенгӕйӕ, старстысты — сӕ-хӕдӕг дӕр ӕмӕ сӕ фыд дӕр. 36 Сӕ фыд Иаков сын загъта: «Мӕ фырттӕй мӕ фенӕхай кодтат. Иосиф нал и. Симеон нал и. Вениамины дӕр акӕнынмӕ хъавут. Ӕппӕт бӕллӕх-тӕ дӕр мӕныл цӕуынц!» 37Уӕд Рувим йӕ фыдӕн загъ та: «Мӕ дыууӕ фырты-иу мын амар, Вениамины дӕм фӕстӕ-мӕ куы не ’рбакӕнон, уӕд. Ме ’вджид ӕй бакӕн, ӕмӕ дыл ӕй фӕстӕмӕ сӕмбӕлын кӕндзынӕн». 38 Иаков загъта: «Мӕ фырт уемӕ нӕ ацӕудзӕн! Йе ’фсымӕр амард, ӕмӕ ма мын иунӕг уый баззад! Уӕ балцы рӕстӕг ыл исты бӕллӕх ӕрцыди, зӕгъгӕ, уӕд ӕй мӕ зӕрдӕ нӕ бауромдзӕн, ӕмӕ мын афтӕмӕй мӕ зӕронд къуыдыр мӕрдтӕм барвитдзы-стут».
Дыккаг балц Мысырмӕ, ацы хатт — Вениаминимӕ
1 Стонг заман ноджы фӕкарздӕр и Ханааны зӕххыл.
2Ӕфсымӕртӕ Мысырӕй цы хор сластой, уый куы фӕци, уӕд та сын сӕ фыд загъта: «Ацӕут ӕмӕ ма иу чысыл балхӕнут хойраг». 3 Иудӕ йын загъта: «Уыцы лӕг нын цӕхгӕр бафӕдзӕхста, уе ’фсымӕр уе мӕ куы нӕ уа, уӕд мӕм уӕхи ма равдисут, зӕгъгӕ. 4 Не ’фсымӕры нын немӕ куы рауадзай, уӕд ацӕудзыстӕм ӕмӕ дын балхӕндзыстӕм хойраг, 5 куы нӕ йӕ рауадзай, уӕд та нӕ ацӕудзыстӕм, уымӕн ӕмӕ нын уыцы лӕг загъта, уе ’фсымӕр уемӕ куы нӕ уа, уӕд мӕм уӕхи ма равди-сут, зӕгъгӕ». 6 Израил сын афтӕ: «Ахӕм хъизӕмар мын цӕй тыххӕй ӕвзарын кӕнут? Цӕмӕн схъӕр кодтат уыцы лӕгӕн, ӕфсымӕр ма уын ис, уый?» 7Дзуапп ын радтой: «Рафӕрс-бафӕрс нӕ фӕкодта уыцы лӕг, чи стӕм, бинонтӕ нын цы ис, нӕ фыд ма ӕгас у ӕви нӕ, ӕфсы мӕр ма нын ис ӕви нӕ, ӕмӕ йын йӕ фарстытӕн дзуапп лӕвӕрдтам мах дӕр. Уе ’фсымӕры мӕм ӕркӕнут, зӕгъгӕ нӕ бадомдзӕни, уый ӕнхъӕл чи уыд?»
8 Иудӕ йӕ фыд Израилӕн загъта: «Мемӕ рауадз лӕппуйы, ацӕуӕм ӕмӕ удӕгасӕй баззайӕм. Науӕд амӕлдзыстӕм мах дӕр, ды дӕр ӕмӕ нӕ сабитӕ дӕр. 9 Ай тыххӕй дзуапдӕттӕг ӕз уыдзы нӕн, ӕмӕ-иу ӕй мӕнӕй бацагур. Фӕстӕмӕ дын ӕй ам куы не ’рбалӕууын кӕнон, уӕд цӕрӕнбонты азымджын уы-дзынӕн дӕ разы. 10 Фӕстиат куы нӕ кодтаиккам, уӕд афонмӕ дыууӕ хатты сыздӕхтаиккам Мысырӕй». 11 Сӕ фыд Израил сын загъта: «Гъемӕ уӕдӕ афтӕ бакӕнут. Ацы зӕххы хуыздӕр хӕрз-тӕй райсут ӕмӕ уыцы лӕгӕн лӕварӕн уӕ голджыты ахӕссут ӕвдадз, мыд, хӕрздӕфгӕнӕнтӕ — чъиу, буд, фисташкӕ- ӕмӕ миндал-ӕхсӕртӕ. 12 Ӕвзист дыууӕ хатты фылдӕр райсут уемӕ, уымӕн ӕмӕ уын уӕ голджыты цы ӕвзист нывӕрдтой, уый дӕр фӕстӕмӕ хӕсгӕ у. Чи зоны, ӕмӕ сын ӕнӕбары афтӕ рауади.
13 Вениамины дӕр уемӕ акӕнут ӕмӕ ӕвӕстиатӕй ацӕут уыцы лӕгмӕ. 14 Ӕппӕтхъом Хуыцау уӕм фӕфӕлмӕн кӕнӕд уыцы лӕджы зӕрдӕ, цӕмӕй уын рауадза уӕ иннӕ ӕфсымӕры ӕмӕ Вениамины дӕр. Мӕн та кӕд хъысмӕт фенӕхай кӕнинаг у мӕ цотӕй, уӕд мӕ фенӕхай кӕнӕд!»
15 Ӕфсымӕртӕ ӕрцӕттӕ кодтой хуынтӕ, райстой дыууӕ хатты фылдӕр ӕвзист ӕмӕ семӕ акодтой Вениамины дӕр. Мысырмӕ куы ныццыдысты, уӕд Иосифы раз ӕрлӕууыдысты. 16 Иосиф сын семӕ Вениамины куы федта, уӕд, йӕ хӕдзар кӕй бӕрны уыди, уыцы лӕгӕн бафӕдзӕхста: «Ацы адӕмы хӕдзармӕ акӕн, стӕй фосӕй исты аргӕвд ӕмӕ фынг ацӕттӕ кӕн — сихорыл мемӕ иу фынгыл баддзысты». 17Уыйадыл ын сӕ уый йӕ хӕдзармӕ акодта.
18 Ӕфсымӕрты тас бацыд, Иосифы хӕдзармӕ сӕ куы ба-кодтой, уӕд: «Айразмӕ нын нӕ голджыты фӕстӕмӕ цы ӕвзист нывӕрдӕуыди, уый тыххӕй нӕ ӕрбакодтой ардӕм. Ам нӕ бауромдзысты ӕмӕ нӕ сӕ ца гъартӕ скӕндзысты, нӕ хӕрджытӕ дӕр нын байсдзысты». 19 Къӕсӕры раз Иосифы хӕдзары уынаффӕгӕнӕгмӕ бахатыдысты: 20 «Дӕ хорзӕхӕй, не ’лдар, иу ныхасы бар! Айразмӕ дӕр ма уыды стӕм ам хой-раг балхӕнынмӕ 21ӕмӕ, фӕстӕмӕ цӕугӕйӕ, ӕхсӕвиуаты кӕм ӕрӕнцадыстӕм, уым нӕ голджытӕ куы байгом кодтам, уӕд нӕ алкӕй ӕвзист дӕр — чи цы бафыста, уый — йӕ голладжы разынд. Ӕмӕ уыцы ӕвзист фӕстӕмӕ ӕрхастам.
22 Ӕрхастам ма ӕндӕр ӕвзист дӕр, ногӕй та хойраг балхӕ-нынмӕ. Айразмӕ нын не ’взист нӕ голджыты чи нывӕрдта, уымӕн ницы зонӕм». 23 Иосифы хӕдзары уынаффӕгӕнӕг сын загъта: «Гыхсгӕ ма кӕнут ӕмӕ ма тӕрсут! Айразмӕ мӕм уе ’взист фӕхӕццӕ ис. Уыцы хӕзна та уын, ӕвӕццӕгӕн, уӕ Хуыцау, уӕ фыды Хуыцау, нывӕрдта уӕ голджыты». Иоси-фы хӕдзары уынаффӕгӕнӕг сӕм Симеоны ракодта 24 ӕмӕ се ’ппӕты дӕр мидӕмӕ бахуыдта. Сӕ къӕхтӕ цӕхсынмӕ сын ӕрбахаста дон, стӕй сын сӕ хӕрджытӕн радта холлаг.
25 Ӕфсымӕртӕ сихорафонмӕ, Иосифы ӕрбацыдмӕ, ӕрцӕт-тӕ кодтой сӕ хуынтӕ, уымӕн ӕмӕ сын загъдӕуыди, сихор уым кӕй кӕндзысты.
26 Иосиф хӕдзармӕ куы ӕрбацыди, уӕд ын бахастой сӕ хуынтӕ ӕмӕ йӕ разы зӕххыл адӕлгом сты. 27Иосиф сын салам радта, стӕй сӕ бафарста: «Куыд у уӕ зӕронд фыд, айразмӕ йӕ кой кӕмӕн кодтат, уый? Ӕгас ма у?» 28 Уыдон ын дзуапп радтой: «Дзӕбӕх, сӕрӕгас у, цард дын фестӕм, нӕ фыд». Ӕмӕ та ӕрзоныгыл кодтой йӕ разы. 29 Иосиф сыл афӕлгӕсыд ӕмӕ, йе ’фсымӕр, йӕ мады зӕнӕг Вениамины куы ауыдта, уӕд сӕ бафарста: «Уый, кӕй кой мын кодтат, уӕ уыцы кӕстӕр ӕфсымӕр у?» Ӕмӕ йын загъта: «Хуыцауы хорзӕх дӕ уӕд, мӕ хъӕбул!» 30 Йе ’фсымӕры уындӕй фыр цинӕй йӕ риу ссыгъд, йӕ зӕрдӕ суынгӕг и; уӕд рӕбинаг уаты фӕмидӕг ис ӕмӕ уым фӕкуыдта. 31 Уый фӕстӕ йӕ цӕсгом цӕхсадта, рацыд ӕмӕ, хиуылхӕцгӕйӕ, бафӕдзӕх-ста, фынг ӕрӕвӕрут, зӕгъгӕ. 32 Иосифӕн фынг ӕрӕвӕрдтой хицӕнӕй, ӕфсымӕртӕн дӕр — хицӕнӕй, йемӕ минасгӕ-нӕг мысирӕгтӕн дӕр афтӕ. Мысирӕгтӕ дзуттӕгтимӕ иу фынгыл бадыныл ӕлгъ кӕнынц. 33 Ӕфсымӕрты Иосифы бакомкоммӕ куыдхистӕрӕй кӕй сбадын кодтой, уый сӕ дисы бафтыдта ӕмӕ кӕрӕдзимӕ фӕрсӕджы каст кодтой.
34 Иосиф сӕм йӕ фынгӕй ӕрвыста хӕйттӕ, ӕмӕ иннӕты хӕйттӕй Вениамины хай уыди фондз хатты стырдӕр. Ӕфсымӕртӕ дзӕбӕх фӕминас кодтой, фӕнуӕзтой Иоси -фимӕ.
Иосиф фӕлвары йе ’фсымӕрты
Л Л 1 Иосиф йӕ хӕдзары уынаффӕгӕнӕгӕн бафӕдзӕхста: «Ацы адӕмӕн сӕ голджыты ныккӕн, цас афӕразой, уыйас хор ӕмӕ сӕ алкӕмӕн дӕр йе ’взист йӕ голладжы ны-вӕр. 2 Кӕстӕрӕн та-иу йӕ голладжы нывӕр, йӕ хоры аргъ ӕвзисты уӕлӕмхасӕн, ме ’взист синон дӕр». Уый сӕххӕст кодта Иосифы фӕдзӕхст.
3 Куыддӕр ӕрба бон ис, афтӕ ӕфсымӕрты ауагътой ӕд хӕр-джытӕ. 4 Сахарӕй нӕма адард сты, афтӕ Иосиф бафӕдзӕхста йӕ хӕдзары бӕрнонӕн: «Рӕвдз атындз уыцы лӕгты фӕдыл ӕмӕ сӕ куы баййафай, уӕд-иу сын афтӕ зӕгъ: „Хорздзинад хӕрамӕй цӕмӕн фидут? Ӕвзист нуазӕн цӕмӕн радавтат? 5 Уый ме ’лдары синон куы у! Ме ’лдар дӕсны дӕр уымӕй фӕфӕрсы! Ӕнахъинон ми бакодтат”». 6 Уый сӕ баййӕфта ӕмӕ сын Иосифы ныхӕстӕ рафӕзмыдта. 7Уыдон ын загътой: «Цӕмӕн афтӕ зӕгъы не ’лдар? Нӕ сӕртӕ дӕ нывонд, ахӕм ми бакӕнӕм, уымӕн уӕвӕн нӕй. 8 Нӕ голджыты комы цы ссардтам, суанг уый дӕр дӕм Ханааны зӕххӕй фӕстӕмӕ куы ’рбахастам, уӕд не ’лдары хӕдзарӕй куыд хъуамӕ радавӕм ӕвзист кӕнӕ сызгъӕрин? 9 Уыцы синон кӕмӕ разына, цард дын фестӕм, уый-иу амарут, иннӕтӕ та йӕ цагъартӕ суӕнт не ’лдарӕн». 10 Уый загъта: «Фӕуӕд афтӕ. Ӕцӕг, синон кӕмӕ разына, уый уыдзӕни мӕ ца гъар, иннӕтӕ та уыдзысты сӕри-бар». 11 Алчидӕр сӕ уайтагъд йӕ голлаг зӕхмӕ ӕриста ӕмӕ йын йӕ ком райхӕлдта. 12 Иосифы хӕдзары уынаффӕгӕнӕг сын куыдхистӕрӕй басгӕрста сӕ голджытӕ, ӕмӕ синон Ве-ниамины голладжы разынди. 13 Уӕд ӕфсымӕртӕ ӕррӕдывтой сӕ дарӕстӕ ӕмӕ сӕ алчи йӕ уаргъ фӕстӕмӕ сӕвӕрдта йӕ хӕрӕгыл, афтӕмӕй ӕрбаздӕхтысты сахармӕ.
14 Иосиф ма хӕдзары уыд, Иудӕ йӕм йе ’фсымӕртимӕ куы бацыди, уӕд. Йӕ разы адӕлгом сты зӕххыл. 15 Иосиф сӕ ба-фарста: «Уый цы бакуыстат? Ӕви, мӕ хуызӕн адӕймагӕй бамбӕхсӕн ницы ис, уый нӕ зыдтат?» 16 Иудӕ афтӕ: «Цы зӕ-гъӕм ме ’лдарӕн? Цы дзуапп ын раттӕм? Цӕмӕй сраст кӕнӕм нӕхи? Хуыцау нын раргом кодта, цард дын фестӕм, нӕ азым, ӕмӕ нырӕй фӕстӕмӕ ме ’лдарӕн уыдзыстӕм цагъартӕ — мах дӕр ӕмӕ, синон кӕмӕ разынди, уый дӕр». 17Фӕлӕ Иосиф загъта: «Нӕ, ӕз афтӕ бакӕнон, уымӕн уӕвӕн нӕй. Синон кӕмӕ разынди, уый уыдзӕни мӕ цагъар, сымах та фарнимӕ аздӕхут уӕ фыдмӕ».
18 Уӕд Иудӕ Иосифмӕ ӕввахс бацыд ӕмӕ йӕм бахатыди: «Курын дӕ, ме ’лдар, ныхасы бар мын ратт. Ма мӕм смӕсты у, кӕд фараоны ӕмсӕр дӕ, уӕддӕр. 19 Айразмӕ нӕ ме ’лдар фарста, фыд, ӕфсымӕр ма нын ис ӕви нӕ, уымӕй. 20 Мах ме ’лдарӕн дзуапп радтам, зӕгъгӕ, ис нын зӕронд фыд, уы-мӕн та ма — кӕстӕр фырт, йӕ зӕры бонты йын райгуырди. Лӕппуйӕн йе ’фсымӕр амард, ӕмӕ ма мады зӕнӕгӕй иунӕг уый баззади. Нӕ фыд ыл ӕнувыд у. 21 Ды нын бафӕдзӕхстай, ӕркӕнут мӕм ӕй ӕмӕ йӕ фенон, зӕгъгӕ, 22 ӕмӕ мах ме ’лдарӕн загътам, зӕгъгӕ, лӕппуйӕн йӕ фыды ныууадзын йӕ бон нӕу, уымӕн ӕмӕ йӕ куы ныууадза, уӕд йӕ фыд амӕлдзӕни. 23 Фӕлӕ нын ды, цард дын фестӕм, загътай: уӕ кӕстӕр ӕфсымӕр уемӕ куы не ’рцӕуа, уӕд мӕм уӕхи ма равдисут. 24 Мах ссыдыстӕм нӕ фыдмӕ ӕмӕ йын ме ’лда-ры ныхӕстӕ ра фӕзмыдтам. 25 Ӕмӕ та нын фӕстӕдӕр нӕ фыд куы загъта, ацӕут ӕмӕ ма иу чы сыл балхӕнут хойраг, зӕгъгӕ, 26 уӕд ын дзуапп радтам: „Нӕй нын ацӕуӕн. Ацӕу-дзыстӕм ӕрмӕстдӕр уӕд, нӕ кӕстӕр ӕфсымӕр немӕ куы уа, — ӕнӕ уымӕй нӕ бон нӕу уыцы лӕгмӕ нӕхи равдисын”. 27Уӕд нын нӕ фыд загъта: „Сымах зонут, мӕ ус мын дыууӕ фырты ныййардта, уый. 28 Сӕ иу мӕ куы ныууагъта, уӕд загътон, сырд ӕй аргӕвста, бӕлвырд; уӕдӕй фӕстӕмӕ йӕ нал федтон. 29 Ӕмӕ ныр ай дӕр мӕ цурӕй куы акӕнат ӕмӕ йыл исты куы ’рцӕуа, уӕд мӕ зӕрдӕ аскъуындзӕн ӕмӕ мын мӕ зӕронд къуыдыр мӕрдтӕм барвитдзыстут”. 30 Гъемӕ ныр, рухс бонтӕ дын фестон, нӕ фыдмӕ, йӕ сӕр дын нывондӕн чи хӕссы, уымӕ куы бацӕуон, ӕмӕ, афтӕ ӕнувыд кӕуыл у, йӕ уыцы хъӕбул немӕ куы нӕ разына, 31 ӕмӕ нӕ фыд уый куы фена, уӕд амӕлдзӕн. Йӕ зӕрдӕ аскъуындзӕн, ӕмӕ аф-тӕмӕй, цард дын фестӕм, нӕ зӕронд фыды зӕрдӕхъыгӕй мӕрдтӕм барвитдзыстӕм. 32 Ныр ацы лӕппуйы тыххӕй та, дӕ сӕрыл хаст фӕуон, нӕ фыдӕн дзуапдӕттӕг ӕз дӕн. Аф-тӕ йын загътон: „Фӕстӕмӕ дӕм ӕй куы не ’рбакӕнон, уӕд цӕрӕнбонты азымджын уыдзынӕн дӕ разы”. 33 Гъемӕ, дӕ хорзӕхӕй, бар ратт, ӕмӕ ӕз, рухс бонтӕ дын фестон, ацы лӕппуйы бӕсты ме ’лдармӕ баззайон, уый та йе ’фсымӕр-тимӕ ацӕуӕд. 34 Уымӕн ӕмӕ лӕппу мемӕ куы нӕ уа, уӕд куыд ӕрлӕудзынӕн нӕ фыды раз? Уый удхармӕ кӕсын нӕ бауыдзӕни мӕ бон».
Иосиф йӕхи раргом кӕны йе ’фсымӕртӕн
Л [“ 1 Иосиф ма тыххӕй йӕхи урӕдта, йӕ цуры чи уыди, “ уыдоны раз ӕмӕ ныхъхъӕр кодта: «Ацӕут уе ’ппӕт дӕр!» Иосифы раз ничиуал аззадис, йӕхи йе ’фсымӕртӕн куы ӕргом кодта, уӕд, 2 фӕлӕ афтӕ тынг куыдта, ӕмӕ йӕ мысирӕгтӕ дӕр фехъуыстой. Суанг фараоны галуанмӕ дӕр байхъуысти уыцы хабар.
3 Иосиф йе ’фсымӕртӕн загъта: «Ӕз Иосиф дӕн. Мӕ фыд ма ӕгас у ӕви нӕ?» Ӕфсымӕртӕ фӕуыргъуыйау сты ӕмӕ йын не сфӕрӕзтой дзуапп раттын. 4 Иосиф та сӕм дзуры: «Хӕстӕг мӕм ӕрбацӕут!» Куы йӕм бацыдысты, уӕд сын афтӕ: «Ӕз Иосиф дӕн, уе ’фсымӕр, Мысырмӕ кӕй ауӕй кодтат, уый.
5 Фӕлӕ ма хъынцъым кӕнут, ардӕм мӕ кӕй ауӕй кодтат, уый фӕдыл ныр уӕхи ма хӕрут. Уымӕн ӕмӕ мӕн уӕ цурӕй ардӕм Хуыцау рарвыста сымахӕн уӕ цард бахъахъхъӕныны сӕрвӕлтау. 6 Зӕххыл стонг заман куы скодта, уӕдӕй дыууӕ азы рацыд, ӕмӕ ма ноджыдӕр фондз азы дӕргъы нӕдӕр хуым кӕндзысты, нӕдӕр хуым кӕрддзысты. 7Фӕлӕ мӕ Хуыцау уӕ цурӕй арвыста, цӕмӕй уын уӕ мыггаг ныууадза зӕххыл, цӕ-мӕй диссаджы ирвӕзт акӕнат. 8 Уӕдӕ мӕ ардӕм сымах нӕ рарвыстат, фӕлӕ мӕ Хуыцау рарвыста ӕмӕ мӕ фараонӕн скодта уынаффӕйы лӕг, мӕ дӕлбар мын бакодта уымӕн йӕ галуан ӕмӕ ӕгас Мысыры бӕстӕ.
9 Рӕвдздӕр ацӕут мӕ фыдмӕ ӕмӕ йын зӕгъут, дӕ фырт Иосиф дӕм ӕрвиты: „Хуыцау мӕ сӕвӕрдта ӕппӕт Мысы-ры сӕргъы. Рацу мӕм ӕвӕстиатӕй. 10 Ӕрцӕрдзынӕ мӕнмӕ ӕввахс, Гошены зӕххыл, дӕ цот ӕмӕ дӕ цоты цотимӕ, ӕд лыстӕг фос, ӕд стурвос, ӕд исбон. 11 Уым дӕ тыхсын ницӕ-мӕй бауадздзынӕн. Стонг заман ма ахӕсдзӕни фондз азы, фӕлӕ нӕдӕр дӕхӕдӕг баййафдзынӕ исты хъуаг, нӕдӕр дӕ хӕдзаронтӕ, нӕдӕр дӕ фос”.
12 Сымах дӕр ӕмӕ ме ’фсымӕр Вениамин дӕр уынут, уемӕ Иосиф кӕй ныхас кӕны, уый! 13 Мӕ фыдӕн фехъусын кӕнут, Мысыры мын цы стыр кад ис, уый. Цыдӕриддӕр федтат, уый йын рафӕзмут ӕмӕ йӕ ӕвӕстиатӕй ардӕм ӕркӕнут».
14 Уыцы ныхӕсты фӕстӕ Иосиф йе ’фсымӕр Вениамины ӕф-цӕджы ныттыхст ӕмӕ ныккуыдта. Иосифыл ныттыхсгӕйӕ, куыдта Вениамин дӕр. 15 Цӕссыг калгӕйӕ, Иосиф фӕбатӕ кодта йе ’фсымӕртӕн, ӕмӕ уый фӕстӕ сӕ бон сси йемӕ ны-хас кӕнын.
16 Фараоны галуанмӕ байхъуысти, зӕгъгӕ, ӕрцыдысты Иосифы ӕфсымӕртӕ, ӕмӕ уыцы хабар фараонӕн ӕмӕ йӕ дӕлдӕртӕн дӕр ӕхсызгон уыди. 17 Фараон Иосифӕн загъта: «Де ’фсымӕртӕн афтӕ бафӕдзӕхс мӕ номӕй: „Уӕ хӕрджытыл уӕргътӕ сӕвӕрут, фӕцӕут Ханааны зӕхмӕ
18 ӕмӕ мӕм фӕстӕмӕ ӕрбацӕут уӕ фыдимӕ ӕмӕ уӕ хӕ-дзаронтимӕ. Ӕз уын ратдзынӕн Мысыры хуыздӕр зӕхх, ӕмӕ йын кайдзыстут йӕ бӕркадӕй”. 19 Ноджы ма сын ба-фӕдзӕхс, уӕ сабитӕ ӕмӕ, зӕгъ, уӕ устыты раласынмӕ Мысырӕй акӕнут уӕрдӕттӕ. Раласут, зӕгъ, уӕ фыды ӕмӕ ӕрбацӕут. 20 Уӕ фӕллӕйттӕ ныууадзын уӕм, зӕгъ, ӕвгъау ма фӕкӕсӕд — Мысыры зӕххыл хуыздӕрӕй цы ис, уыдон, зӕгъ, сымах уыдзысты».
21Гъемӕ афтӕ бакодтой Израилы фырттӕ. Иосиф сын фарао-ны фӕдзӕхстмӕ гӕсгӕ радта уӕрдӕттӕ, стӕй ма фӕндаггаг дӕр. 22 Ӕфсымӕртӕн радта фӕйнӕ фӕлысты дарӕс, Вениа-минӕн та — аст джиранкайы ӕвзист ӕмӕ фондз фӕлысты дарӕс. 23 Йӕ фыдӕн Иосиф дӕс нӕл хӕрӕгыл арвыста Мысыры хуыздӕр хӕзнатӕй, дӕс сыл хӕрӕгыл та хор ӕмӕ фӕндаггаг.
24 Йе ’фсымӕртӕ куы цыдысты, уӕд сын бафӕдзӕхста: «Фӕн-дагыл-иу быцӕу ма кӕнут».
25 Афтӕмӕй ӕфсымӕртӕ рараст сты Мысырӕй ӕмӕ ӕрба-здӕхтысты Ханааны зӕхмӕ, сӕ фыдмӕ. 26 Радзырдтой йын: «Иосиф сӕрӕгас у, ӕлдариуӕг кӕны ӕппӕт Мысырӕн». Иаков фӕджих и — нӕ сыл ӕууӕндыди. 27 Фӕлӕ Иосифы ныхӕстӕ сӕ фыд Иаковӕн куы ра фӕзмыдтой, стӕй, йӕ раласыны тых-хӕй Иосиф цы уӕрдӕттӕ сӕрвыста, уыдон куы федта, уӕд ӕрцарди йӕ уд. 28 Израил загъта: «Ӕгъгъӕд фӕуӕд! Ӕгас у нырма мӕ фырт Иосиф! Цӕуон ӕмӕ ма йӕ фе нон мӕ мӕлӕты размӕ».
Ӕртыккаг балц Мысырмӕ, ныр та — сӕ фыд ӕмӕ се ’ппӕт хӕдзаронтимӕ
Л /Г 1 Израил йе ’ппӕт исбонимӕ сыстади Ханааны зӕххӕй.
Беер-Шевӕмӕ куы бахӕццӕ ис, уӕд йӕ фыд Исаакы Хуыцауӕн ӕрхаста нывӕндтӕ. 2 Ӕхсӕвы йӕм ӕргом рацыди Хуыцау ӕмӕ йӕм фӕсидти: «Иаков! Иаков!» Уый дзуапп рад-та: «Хъусын дӕм». 3 Хуыцау загъта: «Ӕз Хуыцау дӕн, дӕ фыды Хуыцау. Ма тӕрс, цу Мысырмӕ — уым дӕуӕй рантысын кӕн-дзынӕн разагъды адӕм. 4 Мысырмӕ дӕр Мӕхӕдӕг ацӕудзынӕн демӕ, фӕстӕмӕ дӕр дӕ Мӕхӕдӕг ракӕндзынӕн уырдыгӕй. Иосиф дын йӕхи къухӕй ӕрӕхгӕндзӕни дӕ цӕстытӕ». 5 Ӕмӕ Иаков рацыди Беер-Шевӕйӕ. Фараон кӕй сӕрвыста, уыцы уӕр-дӕтты Израилы фырттӕ аластой сӕ фыд Иаковы, сӕ сабитӕ ӕмӕ сӕ устыты. 6 Семӕ райстой, Ханааны зӕххыл цы фос ӕмӕ исбон самал кодтой, уый дӕр.
Афтӕмӕй Иаков йӕ байзӕддагимӕ ӕрцыди Мысыры зӕх-мӕ. 7Уырдӕм йемӕ ӕркодта йӕ цот ӕмӕ йӕ цо ты цоты — йе ’ппӕт байзӕддӕгты.
8 Мӕнӕ Израил ӕмӕ йӕ байзӕддаг, Мысырмӕ чи ӕрцыди, уыдон — Иаков ӕмӕ йӕ фырттӕ.
Иаковы хистӕр фырт Рувим. 9 Рувимы фырттӕ: Ханох, Пал-лу, Хецрон, Карми. 10 Симеоны фырттӕ: Йемуел, Йамин, Охад, Йахин, Цохар, Шаул — йӕ ханаанаг усы лӕппу. 11 Левийы фырттӕ: Гершон, Кехат, Мерари. 12 Иудӕйы фырттӕ: Ер, Онан, Шела, Фарес, Зара. Ӕцӕг, Ер ӕмӕ Онан амардысты Ханааны зӕххыл. Фаресы фырттӕ: Есром ӕмӕ Хамул. 13 Иссахары фырт-тӕ: Тола, Пуа, Йашув, Шимрон. 14-15 Завулоны фырттӕ: Серед, Елон, Йахлеел.
Иаковӕн уыди чызг дӕр — Динӕ.
Адон сты Леайы цот, Иаковӕн Паддан-Арамы кӕй ныййард-та, уыдон. Лӕппуйӕ, чызгӕй ӕдӕппӕтӕй — ӕртындӕс ӕмӕ ссӕдз.
16 Гады фырттӕ: Цифйон, Хагги, Шуни, Ецбон, Ери, Ароди, Арели. 17Асиры фырттӕ: Имна, Ишва, Ишви, Бериа; сӕ хо — Се-рах. Бериайы фырттӕ: Хевер ӕмӕ Малкиел. 18 Адон сты, Лаван йӕ чызг Леайӕн кӕй радта, уыцы унӕут Зилпайы цот, уый Иаковӕн кӕй ныййардта, уыдон. Ӕдӕппӕтӕй — ӕхсӕрдӕс.
19 Иаковы ус Рахилы лӕппутӕ: Иосиф ӕмӕ Вениамин. 20 Иоси-фӕн Мысыры зӕххыл райгуырдысты Манасси ӕмӕ Ефраим, Оны сауджын Потиферайы чызг Асенат ын кӕй ныййардта, уыдон. 21 Вениамины фырттӕ: Бела, Бехер, Ашбел, Гера, Наа-ман, Ехи, Рош, Муппим, Хуппим, Ард. 22 Адон сты Рахил ӕмӕ Иаковы цоты цот. Ӕдӕппӕтӕй — цыппӕрдӕс.
23 Даны фырт Хушим. 24 Неффалимы фырттӕ: Йахцеел, Гуни, Йецер, Шиллем. 25Адон сты, Лаван йӕ чызг Рахилӕн кӕй рад-та, уыцы унӕут Билхайы цот, уый Иаковӕн кӕй ныййардта, уыдон. Ӕдӕппӕтӕй — авд.
26 Иаковимӕ Мысырмӕ чи ӕрцыди, йӕ уыцы байзӕддаг, йӕ фыртты устыты нӕ нымайгӕйӕ, ӕдӕппӕтӕй уыдысты ӕхсӕз ӕмӕ ӕртиссӕдзы. 27Иосифы фырттӕ та, Мысыры йын чи рай-гуырди, уыдон, уыдысты дыууӕ. Афтӕмӕй Иаковы мыггаг, Мысырмӕ чи ӕрцыди, уыдон, ӕдӕппӕтӕй уыдысты дӕс ӕмӕ ӕртиссӕдзы.
28 Иаков Иосифмӕ арвыста Иудӕйы, цӕмӕй уый йӕ размӕ рацӕуа Гошенмӕ. Ӕмӕ Иаков йӕ хӕдзаронтимӕ Гошены зӕхмӕ куы бахӕццӕ и, 29 уӕд Иосиф дӕр сифтыгъта йӕ уӕр-дон ӕмӕ ссыди Гошенмӕ, йӕ фыд Израилмӕ. Йӕ цуры куы балӕууыди, уӕд йе ’фцӕджы ныттыхст ӕмӕ бирӕ фӕкуыдта.
30 Израил Иосифӕн загъта: «Сӕрӕгасӕй ма дӕ кӕм федтон, уым ныр разы дӕн амӕлыныл дӕр».
31 Иосиф йе ’фсымӕртӕн ӕмӕ йӕ фыды иннӕ хӕдзаронтӕн загъта: «Цӕуон фараонмӕ ӕмӕ йын фехъусын кӕнон: „Хана-аны зӕххӕй мӕм ӕрцыдысты ме ’фсымӕртӕ ӕмӕ мӕ фыды ӕппӕт хӕдзаронтӕ. 32 Фыййау адӕм сты, фосдарджытӕ. Семӕ ӕртардтой сӕ лыстӕг фос ӕмӕ се стурвос, ӕрхастой се ’ппӕт исбон дӕр”. 33 Фараон уӕм куы фӕдзура ӕмӕ уӕ куы бафӕрса, цы куыстгӕнӕг стут, зӕгъгӕ, 34 уӕд-иу ын раттут ахӕм дзуапп: „Мах, дӕ нывонд фӕуӕм, нӕ фыдӕлтау не ’взонгӕй нырмӕ фосдарджытӕ стӕм”. Ӕмӕ уӕд Гошены зӕххыл баззайдзыстут, уымӕн ӕмӕ мысирӕгтӕ фыййӕуттыл былысчъил кӕнынц».
Л 1 Иосиф фараонмӕ бацыдис ӕмӕ йын загъта: «Мӕ фыд “ / ӕмӕ ме ’фсымӕртӕ ӕрцыдысты Ханааны зӕххӕй — ӕд лыстӕг фос, ӕд стурвос, ӕд исбон. Ӕрӕнцадысты Гошены зӕххыл». 2 Иосиф йе ’фсымӕртӕй фондзы бакодта фараоны размӕ. 3 Фараон сӕ бафарста: «Цы куыстгӕнӕг стут?» Уыдон ын дзуапп радтой: «Мах, дӕ нывонд фӕуӕм, нӕ фыдӕлтау фыййӕуттӕ стӕм». 4 Ноджы ма загътой фараонӕн: «Мах ардӕм ӕрцыдыстӕм, уымӕн ӕмӕ нӕ фо сӕн нал и хизӕнуат — Ха-нааны зӕххыл, дӕ сӕрыл хаст фӕуӕм, скодта ӕвирхъау стонг заман. Гъемӕ нын, дӕ хорзӕхӕй, бар ратт, ӕмӕ Гошены зӕх-хыл ӕрцӕрӕм». 5 Фараон Иосифӕн загъта: «Дӕ фыд ӕмӕ дӕм де ’фсымӕртӕ ӕрцыдысты, 6 ӕмӕ, зӕхх хуыздӕр кӕм у, уым сӕ ӕрцӕрын кӕн — Мысыры зӕхх иууылдӕр дӕ разы куы ис. Ӕрцӕрӕнт Гошены зӕххыл. Кӕд се ’хсӕн сӕрӕн адӕм зоныс, уӕд уыдонӕн та мӕ фос сӕ бӕрны бакӕн».
7Уӕд Иосиф фараоны размӕ бахуыдта йӕ фыд Иаковы дӕр, ӕмӕ Иаков фараонӕн раар фӕ кодта. 8 Фараон Иаковы бафар-ста: «Ныр дыл цал азы цӕуы?» 9 Иаков загъта: «А дунейыл хӕтӕнхуагӕй цӕрын сӕдӕ ӕртын азы. Цыбыр ӕмӕ зынвадат уыди мӕ цард. Мӕ фыдӕлтӕ цас фӕцардысты, мӕнӕн уыйас нӕ бантыст». 10 Иаков та ногӕй раарфӕ кодта фараонӕн ӕмӕ йӕ цурӕй рацыд.
11 Иосиф, фараоны фӕдзӕхстмӕ гӕсгӕ, йӕ фыд ӕмӕ йе ’фсы-мӕрты ӕрцӕрын кодта Мысыры хуыздӕр зӕххыл, Рамесесы. Уым сын радта зӕххы хӕйттӕ. 12 Йӕ фыд ӕмӕ йе ’фсы мӕртӕн, стӕй йӕ фыды иннӕ хӕдзаронтӕн, кӕмӕ цал сабийы уыди, уымӕ гӕсгӕ лӕвӕрдта хойраг.
Стонг заман Мысыры зӕххыл
13 Стонг заман афтӕ стыхджын ис, ӕмӕ зӕххыл хойраджы мур нал баззади. Мысыр ӕмӕ Ханааны адӕмтӕ батадысты фыр ӕххормагӕй. 14 Ӕвзистӕй сӕм цы уыди, уый ӕгасӕй дӕр Иосифӕй хор ӕлхӕнынӕн бахъуыди. Иосиф ӕй ӕрӕмбырд кодта ӕмӕ йӕ фараоны галуанмӕ бахаста. 15 Афтӕмӕй Мысыр ӕмӕ Ханааны ӕвзист нал баззади. Мысыры адӕм иууылдӕр ӕрбацыдысты Иосифмӕ ӕмӕ йын загътой: «Ӕри нын хойраг! Ӕви дӕ разы мӕлгӕ хъуамӕ акӕнӕм? Ӕвзист нӕм нал баз-зад!» 16 Иосиф сын афтӕ: «Кӕд уӕм ӕвзист нал ис, уӕд уын уӕ фосы сӕрмӕ ратдзынӕн хойраг». 17Уыйадыл Иосифмӕ ӕрба-тардтой сӕ фос, ӕмӕ сын уый сӕ бӕхтӕ, сӕ фысвос, стурвос ӕмӕ хӕрджыты сӕрмӕ радта афӕдзваг хойраг.
18 Аивгъуыдта уыцы аз, ӕмӕ та иннӕ аз дӕр ӕрбацыдысты Иосифмӕ ӕмӕ йын загътой: «Цы йӕ сусӕг кӕнӕм не ’лда-рӕй, не ’взист дӕр нал и, нӕ фос дӕр дӕу баци. Ницыуал нӕм баззади, цы дын раттӕм, ахӕмӕй, нӕхи ӕмӕ нӕ зӕххы-тӕй дарддӕр. 19 Ау, дӕ цӕсты раз хъуамӕ бабын уӕм ӕмӕ нӕ зӕххытӕ ӕдзӕрӕг фӕуой? Фӕлтау нын нӕхи дӕр ӕмӕ нӕ зӕххытӕ дӕр хойраджы сӕрмӕ айс, ӕмӕ ӕд зӕххытӕ суыдзы-стӕм фараоны цагъартӕ. Ратт нын тауинаг, цӕмӕй удӕгасӕй аирвӕзӕм, науӕд быныскъуыд кӕнӕм, ӕмӕ заууатмӕ ӕрцӕу-дзӕни зӕхх дӕр».
20 Афтӕмӕй Иосиф фараонӕн балхӕдта ӕппӕт Мысыры зӕх-хытӕ. Мысирӕгтӕ сыдӕй мӕлынмӕ куы ӕрцыдысты, уӕд ауӕй кодтой сӕ хуымтӕ, ӕмӕ зӕхх баци фараоны исбон. 21 Мысыры адӕмы та — бӕстӕйӕн йӕ иу кӕронӕй иннӕмӕ — Иосиф скодта фараоны цагъартӕ. 22 Ӕрмӕст сауджынты зӕххытӕ нӕ балхӕдта, уымӕн ӕмӕ сауджынтӕн хай уыди фараоны бӕркадӕй. Уымӕй цардысты, ӕмӕ нӕ ауӕй кодтой сӕ зӕх-хытӕ.
23 Иосиф Мысыры адӕмӕн загъта: «Гъеныр уын уӕхи дӕр ӕмӕ уӕ зӕххытӕ дӕр балхӕдтон фараонӕн. Мӕнӕ уын хор тауинагӕн. 24 Тыллӕг куы исат, уӕд ын йӕ фӕндзӕм хай дӕттут фараонӕн, цыппар хайы та уын — тауинагӕн, стӕй хӕ-рынӕн: уӕхицӕн, уӕ хӕдзаронтӕн ӕмӕ уӕ сабитӕн». 25 Уыдон загътой: «Ды нӕ ирвӕзын кӕныс! Уыцы хорздзинад дӕр ма нын дӕ цӕст куы бауарзид, не ’лдар, ӕмӕ куы суаиккам фа-раоны цагъартӕ». 26 Иосиф Мысыры цы ӕгъдау ӕрӕвӕрдта, уый ма суанг абон дӕр йӕ тыхы ис: тыллӕджы фӕндзӕм хай фараоны у. Ӕрмӕст сауджынты зӕххытӕй ницы ӕрхауди фа-раонмӕ.
Иаковы фӕстаг арфӕ йӕ байзӕддагӕн
27Израилӕгтӕ ӕрцардысты Мысыры, Гошены зӕххыл, цот рауагътой ӕмӕ сбирӕ сты. 28 Иаков Мысыры зӕххыл фӕцарди ӕвддӕс азы, ӕмӕ йыл уым сӕххӕст ис сӕдӕ цыппор авд азы.
29 Израилӕн йӕ адзал куы ӕрхӕстӕг и, уӕд басидт йӕ фырт Иосифмӕ: «Кӕд мӕ нымайыс, уӕд мын дӕ къухӕй мӕ сагӕхтӕм бавнал ӕмӕ ард бахӕр, иузӕрдион ӕмӕ мын уарзӕгой фырт кӕй разындзынӕ, уый тыххӕй. Мысыры-иу мын ма бавӕр мӕ мард, 30 фӕлӕ-иу мӕ нӕхимӕ мӕ фыдӕлты зӕппадзы бавӕр. Иосиф ын дзуапп радта: «Куыд зӕгъыс, афтӕ бакӕндзынӕн».
31 Израил загъта: «Ард мын бахӕр». Иосиф ын ард бахордта, ӕмӕ Израил йӕ нывӕрзӕныл ӕруагъта йӕ сӕр.
Л 1 Цасдӕр рӕстӕджы фӕстӕ Иосифмӕ фӕхабар чын-дӕуыди, дӕ фыд фӕрынчын и, зӕгъгӕ, ӕмӕ Иосиф йемӕ ракодта йӕ дыууӕ фырты, Манасси ӕмӕ Ефраимы, ӕмӕ араст ис Иаковмӕ. 2 Иаковӕн загътой, йӕ фырт Иосиф ӕм кӕй ӕрбацыди, уый. Израил йӕ тыхтӕ ӕрбамбырд кодта ӕмӕ йӕ хуыссӕны рабадт. 3 Иаков Иосифӕн загъта: «Кӕддӕр мӕм Ӕппӕтхъом Хуыцау ӕргом рацыди Лузы, Ханааны зӕххыл, ӕмӕ мын раарфӕ кодта. 4 Загъта мын: „Ӕз дӕ сбирӕ кӕндзы-нӕн — тынг бирӕ уыдзӕни дӕ байзӕддаг, дӕуӕй рантысын кӕндзынӕн хӕдзарвӕндӕгтӕ, дӕ байзӕддагӕн мыггагмӕйы исбонӕн ратдзынӕн ацы зӕхх”. 5 Гъемӕ, Мысырмӕ дӕм цалын-мӕ ӕрцыдтӕн, уӕдмӕ дын ам цы дыууӕ хъӕбулы райгуырди, уыдонӕй ныр мӕхицӕн зӕгъын фырттӕ. Ардыгӕй фӕстӕмӕ Ефраим ӕмӕ Манасси, Рувим ӕмӕ Симеонау, уыдзысты мӕ цотыл нымад. 6 Сӕ фӕстӕ ма дын чи рантыса, уыдон та ны-мад уыдзысты дӕхи цотыл, ӕмӕ фыдӕй фыртмӕйы исбон райсдзысты сӕ хистӕр ӕфсымӕрты зӕххыл. 7Уымӕй де ’дзард мад Рахилы сӕр нымайын. Падданӕй куы рацыдтӕн, уӕд, Ханааны зӕххыл, Ефратӕмӕ нӕма бахӕццӕ стӕм, аф-тӕмӕй, ме ’намондӕн, амарди Рахил. Йӕ мард дӕр ын уым бавӕрдтон, Ефратӕмӕ фӕндагыл». Ефратӕ ныр хуыйны Виф-леем.
8 Израил Иосифы фыртты куы федта, уӕд ӕй бафарста: «Адон дын чи сты?» 9 Иосиф йӕ фыдӕн дзуапп радта: «Мӕ фырттӕ, Хуыцау мын ам кӕй радта, уыдон». Иаков ын загъта: «Ӕрбакӕ-ма сӕ, ӕмӕ сын ар фӕ ракӕнон». 10 Израил базӕронд и, ӕмӕ цӕстӕй тынг фӕцудыдта. Иосиф лӕппуты йӕ фыды уӕлхъус ӕрлӕууын кодта, ӕмӕ сын уый фӕхъӕбыстӕ ӕмӕ фӕбатӕ кодта. "Иосифӕн загъта: «Дӕхи дын фендзынӕн, уый ӕнхъӕл дӕр нал уыдтӕн, афтӕмӕй мын Хуыцау дӕ байзӕддӕгты дӕр ма фенын кодта». 12 Иосиф сабиты Израилы хъӕбысӕй рахи-зын кодта ӕмӕ йӕ разы адӕлгом и зӕххыл.
13 Уый фӕ стӕ Иосиф Ефраимы ӕрлӕууын кодта йӕ рахиз фарс — Израилы галиу къухы акомкоммӕ, Манассийы та йӕ галиу фарс — Израилы рахиз къухы акомкоммӕ, ӕмӕ та йӕм сӕ бакодта. 14 Фӕлӕ Израил, йӕ къухтӕ дзуарӕвӕрд скӕнгӕйӕ, йӕ рахиз къух ӕрӕвӕрдта Ефраимы — кӕстӕры сӕрыл, йӕ галиу къух та Манассийы сӕрыл, кӕд уый хистӕр уыди, уӕддӕр. 15 Ӕмӕ Израил Иосифӕн раар фӕ кодта:
«Мӕ фыдӕлтӕ, Авраам ӕмӕ Исаак, коммӕгӕс Кӕмӕн уыдысты,
мӕ райгуырдӕй нырмӕ мын Фыййау цы Хуыцау у,
16 алы бӕллӕхӕй мӕ Чи хызта, уыцы зӕд ракӕнӕд ацы лӕппутӕн арфӕ!
Ацы лӕппутӕ хӕссӕнт-иу мӕ ном,
стӕй Авраамы ӕмӕ Исаакы — мӕ фыдӕлты — ном!
Дунейыл бир-бирӕ бауӕд сӕ байзӕддаг!»
17Иосиф ӕй Ефраимы сӕрыл йӕ рахиз къух ӕрӕвӕргӕ куы федта, уӕд уый йӕ зӕрдӕмӕ нӕ фӕцыд ӕмӕ йӕ фыды къух-мӕ бавнӕлдта, Ефраимы сӕрӕй йӕ хъавыди Манассийы сӕрмӕ айсын. 18 Загъта йын: «Афтӕ нӕ, мӕ фыд. Мӕнӕ уый у хистӕр. Уый сӕрыл ӕрӕвӕр дӕ рахиз къух». 19 Фӕлӕ йӕм фыд нӕ байхъуыста, загъта: «Зонын ӕй, мӕ фырт, зонын. Уы-мӕй дӕр рантысдзӕн адӕм, уый дӕр уыдзӕни номдзыд лӕг. Фӕлӕ йӕ кӕстӕр ӕфсымӕр суыдзӕни ноджы номдзыддӕр, йӕ байзӕддаг уыдзысты ӕнӕнымӕц».
20 Гъе афтӕмӕй сын уыцы бон Иаков раарфӕ кодта, ӕмӕ Иосифӕн загъта:
«Израилы адӕм кӕрӕдзийӕн, дӕ ном аргӕйӕ, арфӕтӕ кӕндзысты — зӕгъдзысты-иу: „Хуыцауы арфӕ сӕмбӕлӕд Ефраимау, Манассийау дӕуыл дӕр!”»
Афтӕмӕй Ефраимы фӕуӕлдӕр кодта Манассийӕ.
21 Уый фӕстӕ Израил Иосифӕн загъта: «Ӕз ныр мӕлгӕ кӕнын, фӕлӕ Хуыцау сымахыл ауддзӕн ӕмӕ уӕ фӕстӕмӕ фӕкӕндзӕн уӕ фыдӕлты зӕхмӕ. 22 Ӕз та дын дӕттын де ’фсымӕрты хӕйттӕй хуыздӕр хай. Аморӕгтӕй йӕ кард ӕмӕ фатӕй байстон».
Л 1 Иаков йӕ фырттӕм басидт ӕмӕ сын загъта: «Ӕрбам-“ бырд ут, ӕмӕ уын радзурон, фидӕны уӕм цы кӕсы, уый.
2 Ӕртымбыл ут, ӕрбайхъусут, Иаковы фырттӕ, ӕрбайхъусут Израилмӕ, уӕ фыдмӕ.
3-4 Рувим, ды дӕ мӕ хистӕр фырт, мӕ хъару, мӕ хъомысы фыццаг ӕнтыст дӕ ды,
Ӕгӕр нӕрӕмон, ’нӕрцӕф ӕмӕ хъал гуырд.
Нӕ сахуыр дӕ хӕцын дӕ монцты рохыл,
Дӕ фыды уатмӕ ’рбарӕдыдтӕ, уӕууа, мӕ нывӕрзӕн фӕчъизи кодтай, сонт лӕг,
Куыд ма бауа ныр хистӕры кад дӕу!
5 Симеон ӕмӕ Леви — ӕмсывӕр, иу мады зӕнӕг: ӕрцӕуы сӕм фыдвӕндтӕ, ӕмӕ бакӕнынц тыхми.
6 Нӕ уыдзынӕн ӕз уыдонимӕ ’мдзӕхдон, сӕ цӕдисмӕ нӕ бавӕрдзынӕн къах, —
Сӕ карды фындзыл сау мӕлӕт куы хастой, ӕгомыг фосы дӕр фӕкодтой-иу уӕнгцухтӕ!
7 Ӕлгъыст фӕуӕд сӕ араугӕ маст, се знӕт, ӕлгъыст фӕуӕд сӕ агъуыд зонд!
Ӕз сын, ӕнӕмӕнг, ба кӕндзынӕн афтӕ,
Куыд фӕхауа сӕ хал ӕмӕ сӕ бӕндӕн!
Куыд ныппырх уа Израилы сӕ мыггаг.
8 Ӕфсымӕртӕ дӕ стаудзысты, Иудӕ!
Дӕ фыды фырттӕ кувдзысты дӕуӕн,
Фыдгулӕн-иу куы рацахсай йӕ бӕрзӕй,
Куы йӕ фӕкӕнай сау рыджы бын, уӕд.
9 Иудӕ! Ды ӕвзонг домбай дӕ, растдӕр.
Ӕнӕ ӕфтиаг никуы здӕхыс цуанӕй:
Йӕ амӕттаджы цур йӕхи ӕруадзы,
йӕ райхъал кӕнын чи бауӕнддзӕн ныр?
10 Уыдзӕн дӕ къухы паддзахы лӕдзӕг, уыдзӕн дӕ бадӕн — паддзахы къӕлӕтджын, дӕ байзӕддаг ӕдзух ӕлдариуӕг кӕндзӕни, Ӕмӕ йын адӕмтӕ та хъалондар уыдзысты, ӕмӕ кӕсдзысты алкӕддӕр йӕ коммӕ.
11 Уӕд цардӕй къӕртт ӕппардзӕни Иудӕ, сӕнӕфсирыл йӕ хӕрӕджы куы бӕтдзӕн, йӕ къӕлӕуы-иу — талаты хуыздӕрыл. Сӕнӕфсиры доны ’нхъӕвздзӕни йӕ пӕлӕз, куы ’нхъӕвздзӕнис йӕ дарӕс дӕр сӕны.
12 Йӕ цӕстытӕ ысты сырх сӕнӕй тардӕр, йӕ дӕндӕгтӕ ысты ӕхсырӕй урсдӕр.
13 Ды, Завулон! Ӕввахс цӕрдзынӕ фурдмӕ, ӕмӕ дӕ бӕстӕ наулӕууӕн ысуыдзӕн.
Дӕ арӕнтӕ ӕххӕсдзысты Сидонмӕ.
14-15 Ды, Иссахар! Ныггуыбыр уыдзӕн д’ астӕу, Дӕ уӕззау уаргъ ӕмпъухдзынӕ цагъарау.
Йӕ быны-иу цола хӕрӕгау ды ӕрхаудзынӕ дӕ уӕрджытыл.
Гъе ахӕм у ӕвӕлмас уды фиддон, — Рӕсугъд дӕлвӕзы улӕфын кӕй уарзтай, кӕй бӕллыдтӕ ӕнцад-ӕнӕмӕт цардмӕ, дӕ сӕнттӕ дӕ сӕ уӕлныхты кӕй хастой!..
16 Ды, Дан, тӕрхоны лӕг Израилӕн уыдзынӕ. Ӕмӕ дын уый тыххӕй Израилы мыггӕгтӕ Дӕ мыггагӕн кӕндзысты кад.
17 Дӕ фӕндагыл ды басгуыхдзынӕ хилӕг, ды къахвӕндагыл бабаддзынӕ калмау: бӕхы счъилыл фӕхӕцы уый ӕваст, —
уӕлбӕхӕй барӕг асхъиуы уӕлгоммӕ.
Раст афтӕ-иу фӕтых уыдзынӕ знӕгтыл!
18 Йа, Дунедарӕг, дарын Дыл мӕ зӕрдӕ!
19 Ды, Гад! Цӕвдзысты-иу дыл стигъджытӕ сӕхи, фӕлӕ сӕ-иу фӕсурдзынӕ дӕхӕдӕг.
20 Ды, Асир! Дӕ бӕркадӕн нӕ уыдзӕни ныккӕнӕн, цӕттӕ кӕндзынӕ паддзахӕн хӕрзад хӕлц.
21 О, Неффалим, ды саджы фисынтыл амад дӕ, рӕувад ӕмӕ рӕсугъд уыдзынӕ сагау.
22 Иосиф, ды — сӕнӕфсиры цъӕх тала, сӕнӕфсиры цъӕх тала суадоны сӕрмӕ.
Дӕ къабузтӕ ӕмбондау — ӕнгом ӕмӕ бӕрзонд.
23 Ӕндзӕрстой дыл ӕрдынджынтӕ сӕхи, фыдӕхӕргомӕй дыл сӕ фӕттӕ уагътой.
24 Фӕлӕ сӕм ды фӕлӕууыдтӕ хъӕддых, ды сыл дӕхӕдӕг ралӕууыдтӕ фатӕй. Хъомысджын, Иаковы Хуыцау,
Дӕ фарсхӕцӕг куы уыди!
Ды Уый фӕрцы Израилӕн — йӕ фыййау, йӕ хъахъхъӕнӕг, йӕ ныфсы мӕсыг — ды.
25 Дӕ фыды Хуыцау аудӕд дӕуыл,
Ӕппӕтхъомысы арфӕ дыл ӕмбӕлӕд:
Уӕларвы ’ртах ӕмӕ дӕлзӕххы фурдӕй,
дӕ дзаджджын хуымтӕ донӕфсӕст цы ’ййафой, бир-бирӕ дӕ байзӕддаг цы бауа, бир-бирӕ — дӕ фос.
26 Ӕнусон хӕхтӕй ноджыдӕр бӕрзонддӕр дӕ кад, дӕ намыс сырӕзӕд!
Сӕ бӕркӕдтӕй хъӕздыгдӕр та дӕ хуымты бӕркад басгуыхӕд.
Ӕппӕтӕй дӕр ысхайджын у, Иосиф,
Ӕфсымӕрты ’хсӕн ды куы дӕ ӕвзӕрст.
27 Вениамин, ды тугдзых бирӕгъау уыдзынӕ, дӕ тӕлӕттаг сӕумӕрайсом хӕрдзынӕ, изӕры дӕр уӕнгтӕ кӕндзынӕ де ’фтиаг».
28 Гъе адон сты Израилы дыууадӕс хӕдзарвӕндаджы. Гъе ахӕм арфӕтӕ сын ракодта сӕ фыд, алкӕмӕн дӕр — сӕрма-гондӕй.
Иаковы мӕлӕт
29 Иаков йӕ фырттӕн бафӕдзӕхста: «Ныр ӕз мӕрдтӕм, мӕ рагфыдӕлты размӕ бацӕуинаг дӕн, ӕмӕ-иу мӕ бавӕрут, хет-таг Ефроны быдыры цы лӕгӕт ис, уым. 30 Лӕгӕт ис Ханааны зӕххыл, Мамрейы ныхмӕ Махпелайы быдыры. Авраам уыцы быдыр фыдӕй фыртмӕйы исбонӕн балхӕдта хеттаг Ефронӕй, уӕлмӕрдӕн. 31Уым бавӕрдтой Авраам ӕмӕ йӕ ус Саррӕйы, уым бавӕрдтой Исаак ӕмӕ йӕ ус Ревеккӕйы дӕр, ӕз та дзы бавӕрдтон Леайы. 32 Уыцы быдыр ӕд лӕгӕт хеттӕгтӕй ӕл-хӕд у». 33 Иаков йӕ фырттӕн ацы фӕдзӕхстытӕ куы ракодта, уӕд йӕ къӕхтӕ хуыссӕнмӕ систа ӕмӕ ахицӕн ис. Йӕ фыдӕл-ты размӕ бацыди.
1 Иосиф ныддӕлгом ис йӕ фыдыл ӕмӕ йын, цӕссыг згъалгӕйӕ, фӕбатӕ кодта. 2Уый фӕстӕ бафӕдзӕхста йӕ лӕггадгӕнӕг дохтыртӕн, цӕмӕй йын йӕ фыды мардмӕ хӕрздӕфгӕнӕнтӕй базилой. Ӕмӕ дохтыртӕ базылдысты Израилы мардмӕ. 3 Архайдтой йыл дыууиссӕдз боны дӕр-гъы — ӕгъдау куыд амыдта, афтӕ. Дӕс ӕмӕ ӕртиссӕдз боны йыл фӕхъыг кодтой Мысыры адӕм.
4 Саударӕн бонтӕ куы фесты, уӕд Иосиф бахатыди фараоны галуаны адӕммӕ: «Кӕд мын уыцы хорз ракӕнын уӕ бон у, уӕд уӕ курын, ӕмӕ фараонӕн мӕ номӕй зӕгъут: 5 „Мӕ фыд мын ард бахӕрын кодта — афтӕ мын бафӕдзӕхста, куы амӕлон, уӕд-иу мӕ, Ханааны зӕххыл мӕхицӕн цы зӕппадз скодтон, уым бавӕр, зӕгъгӕ. Гъемӕ мын бар ратт, цӕмӕй ацӕуон ӕмӕ мӕ фыды бавӕрон. Уый фӕстӕ ӕрбаздӕхдзынӕн”». 6 Фараон ын бар радта: «Ацу ӕмӕ бавӕр дӕ фыды, ард дын куыд бахӕ-рын кодта, афтӕ».
7 Иосиф араст ис йӕ фыды мард бавӕрынмӕ. Йемӕ рацыдысты фараоны фӕсдзӕуинтӕ, йӕ барджынтӕ ӕмӕ Мысыры кадджын хистӕртӕ, 8 стӕй Иосифы хӕдзаронтӕ ӕмӕ йе ’фсымӕртӕ — йӕ фыды ӕппӕт хӕдзар. Гошены зӕххыл ма баззадысты ӕрмӕст сӕ сабитӕ, сӕ лыстӕг фос ӕмӕ стурвос. 9 Иосифимӕ рацыды-сты уӕрдонджынтӕ ӕмӕ бӕхджынтӕ дӕр. Тынг бирӕ адӕм рацыди йӕ фӕдыл.
10 Иорданы фале Горен-Атадмӕ куы ӕрбахӕццӕ сты, уӕд уым Иосифы фыдыл еххӕй фӕкуыдтой, фӕбогъ-богъ кодтой; фӕхъыг ыл кодтой авд боны. 11 Уыцы зӕххы цӕрджытӕ, хана-анӕгтӕ, Горен-Атады куыд дзынӕзтой, уый куы федтой, уӕд загътой: «Куыд тынг кӕуынц мысирӕгтӕ!» Уымӕ гӕсгӕ ацы бынат схуыдтой Авел-Мицраим, ома «мысирӕгты кӕуын». Ис Иорданы фале.
12 Иаковы фырттӕ сӕххӕст кодтой сӕ фыды фӕдзӕхст,
13 ахастой йӕ Ханааны зӕхмӕ ӕмӕ йӕ бавӕрдтой, Мамрейы ныхмӕ Махпелайы быдыры цы лӕгӕт уыди, уым. Ацы быдыр кӕддӕр Авраам фыдӕй фыртмӕйы исбонӕн бал-хӕдта хеттаг Ефронӕй, уӕлмӕрдӕн. 14 Иосиф йӕ фыды куы бавӕрдта, уӕд йе ’фсымӕртимӕ ӕмӕ, йӕ фыды зианы фӕдыл чидӕриддӕр рацыди, уыдонимӕ ӕрбаздӕхти Мысыр-мӕ.
Иосиф йе ’фсымӕртимӕ куыд бафидыдта
15 Иаковы мӕлӕты фӕстӕ Иосифы ӕфсымӕртӕ ныссагъӕс кодтой: «Гӕнӕн ис, ӕмӕ ма нӕм Иосиф хӕрам у, цы фыд ын ракодтам, уый тыххӕй нӕ йӕ маст райсдзӕн». 16 Ӕмӕ Иосифмӕ барвыстой: «Дӕ фыд нын йӕ мӕлӕты размӕ ныффӕ-дзӕхста, 17 Иосифӕн, дам, зӕгъут: де ’фсымӕртӕн ныббар сӕ тӕригъӕд, сӕ азым — цы фыдми дын бакодтой, уый. Гъемӕ дӕ курӕм, ныххатыр кӕн, дӕ хорзӕхӕй, сӕ азым дӕ фыды Хуыцаумӕ кувджытӕн». Уыцы ныхӕстӕ йын куы кодтой, уӕд Иосиф куыдта.
18 Ӕфсымӕртӕ йӕм сӕхӕдӕг дӕр ӕрбацыдысты, ныддӕлгом сты йӕ разы ӕмӕ загътой: «Нырӕй фӕстӕмӕ дын мах — ца-гъартӕ». 19 Фӕлӕ сын Иосиф загъта: «Тӕрсгӕ мӕ ма кӕнут! Ӕз Хуыцау, мыййаг, куы нӕ дӕн. 20 Фыдвӕнд уӕ зӕрды уыди, фӕлӕ уын ӕй Хуыцау хорзырдӕм фӕкодта, цӕмӕй ӕрцӕуа, абон цы уынӕм, уый: бирӕ адӕм фервӕзтысты мӕлӕтӕй.
21 Гъемӕ ма тӕрсут. Ӕз уын дардзынӕн уӕхи дӕр ӕмӕ уӕ са-биты дӕр». Уыцы рӕвдауӕн ныхӕстӕй Иосиф ӕрсабыр кодта йе ’фсымӕрты.
22 Афтӕ Иосиф йӕ фыды ӕппӕт мыггагимӕ ӕрцарди Мысы-ры. Фӕцарди дӕс ӕмӕ фондзыссӕдз азы. 23 Ӕрӕййӕфта ма Ефраимы фыртты фыртты. Манассийы фырт Махиры хъӕбултӕ дӕр ма уый хъӕбысмӕ райгуырдысты. 24 Ӕмӕ загъта Иосиф йе ’фсымӕртӕн: «Мӕнӕн мӕ адзал ӕрцыди, фӕлӕ Хуыцау сымах ӕнӕмӕнг ӕрхъуыды кӕндзӕн ӕмӕ уӕ ацы зӕххӕй акӕндзӕн, Авраамӕн, Исаакӕн ӕмӕ Иаковӕн цы зӕхх раттынӕй сомы кодта, уырдӕм». 25 Ӕмӕ Израилы фырттӕн ард бахӕрын код-та — бафӕдзӕхста сын: «Искӕд бон Хуыцауы зӕрдыл куы ’рлӕууат, уӕд-иу мын ме стджытӕ ардыгӕй ахӕссут».
26 Иосиф амарди, дӕс ӕмӕ фондзыссӕдз азы йыл куы цыди, уӕд. Йӕ мардмӕ йын хӕрздӕфгӕнӕнтӕй базылдысты, чырыны йӕ нывӕрдтой ӕмӕ йӕ Мысыры зӕххыл бафснайдтой.
ФӔСНЫХАС
Чырыстон Библийы 77 чиныджы дих кӕнынц дыууӕ егъау хайыл: Рагон Фӕдзӕхст ӕмӕ Ног Фӕдзӕхстыл. Фыццаджы — Рагон Фӕдзӕх-сты ис Моисейы фондз чиныджы, Хуыцауы ӕвзӕрст Израилы адӕмы историйы чингуытӕ, Пехуымпарты чингуытӕ ӕмӕ куырыхондзинады чингуытӕ. Рагон Фӕдзӕхст фыст у рагдзуттаг, арамейаг ӕмӕ рагбер-дзенаг ӕвзӕгтыл.
«Райдиан» у Моисейы фыццаг чиныг. Ирон ӕвзагмӕ ивд ӕрцыди рагон дзуттаг ӕвзагӕй, ВШНа НеЬга1са ЗШИдаЛепыа1, зӕгъгӕ, уыцы чиныгӕй. Абоны онг уый нымад у, чырыстон аргъуан кӕй айста, ахӕм иууыл бӕлвырд ӕмӕ ӕууӕнкаккагдӕр рауагъдыл.
Сыгъдӕг Фысты райдианы тӕлмацтӕй махмӕ ӕрхӕццӕ сты 50-ӕм псалом, дӕс фӕдзӕхсты ӕмӕ куывдтытӕ. Мыхуыргонд сты 1798 азы уагъд катехизисы. Уыцы катехизис традицимӕ гӕсгӕ хонӕм фыццаг ирон чиныг. XIX ӕнусы райдианы рухстауӕг Ӕгъуызаты (Гӕбӕраты) Иуане йӕ мадӕлон ӕвзагмӕ раивта цыппар Евангелийы. Цыбыр рӕ-стӕгмӕ сӕ Уӕрӕсейы Библийы ӕхсӕнады комитет Мӕскуыйы 2 мин чиныгӕй джиппы рауагъта ӕмӕ сӕ ирон аргъуантыл байуӕрста2.
Библи тӕлмац кӕнынмӕ Ирыстоны разӕнгардӕй бавнӕлдтой XIX ӕнусы астӕу, академик А. М. Шёгрен ирон алфавит куы сарӕзта, уый хӕдфӕстӕ. 1848 азы Бетъырбухы рацыди «Стыды чиныг», кӕнӕ «Псалтыр», 1861 азы Тифлисы — цыппар Евангелийы, Григорий Мже-дловы тӕлмацӕй. Дины чингуытӕ уадзыны сӕрмагонд комитет ма йыл ногӕй бакуыста, афтӕмӕй джиппы рацыди цалдӕр хатты. 1862 азы Тифлисы рухс федтой Апостолты фыстӕджытӕ, ирон ӕвзагмӕ сӕ раивта Цорӕты Васили (Елдзарыхъо). Дины чингуытыл кусгӕйӕ, Сыгъдӕг Фыстӕй цӕстахадгӕ хӕйттӕ ратӕлмац кодтой Ирыстоны динамонджытӕ — архимандрит Иосиф (Чепиговский), протоиерей Колыты Алекси (Аксо) ӕмӕ иннӕтӕ.
1917 азы, Октябры цауты фӕстӕ, Ирыстоны Библийы тӕлмацыл куыст бамынӕг ис дӕргъвӕтин рӕстӕгмӕ. 1927 азы Берлины мыхуыры рацыди пехуымпар Даниилы чиныг. Ирон ӕвзагмӕ йӕ раивта Байаты Гаппо. Гаппо ма ноджы ратӕлмац кодта Апостолты хъуыддӕгтӕ, Апо-столты фыстӕджытӕ ӕмӕ Апостол Иоанны Ӕргомады чиныг, фӕлӕ йын къухфыстӕй баззадысты. 1973 азы Библи тӕлмацгӕнӕг институт (БТИ) Стокгольмы репринтӕй рауагъта, ӕнусы ӕрдӕджы размӕ иронау цы 4 Евангелийы чиныг рацыди, уый; 1993 азы рухс федта Ног Фӕ-дзӕхсты ӕххӕст рауагъд — уый дӕр Евангелийы зӕронд текст ӕмӕ, уӕлдӕр кӕй кой кодтам, Байаты Гаппойы уыцы тӕлмацты бындурыл. 2004 азы ма БТИ бацӕттӕ кодта Ног Фӕдзӕхсты ног тӕлмац, 2006 азы та — Рагон Фӕдзӕхсты дыууӕ чиныджы — Райдиан ӕмӕ Рацыд.
Дӕс азы размӕ Уӕрӕсейы Библийы ӕхсӕнад (УБӔ) сарӕзта Библийы тӕлмацгӕнджытӕ цӕттӕ кӕныны программӕ ӕмӕ йӕ ӕнтыстджы нӕй ӕххӕст дӕр кӕны. Зӕгъын хъӕуы уый, ӕмӕ ХХ ӕнусы Сыгъдӕг Фыст иртасыны хъуыддаг — динахуырады дӕснытӕ, филологтӕ, лингвисттӕ, историктӕ, археологтӕ ӕмӕ ӕндӕрты фӕрцы — егъау санчъехтӕ акодта размӕ. Ӕппӕт ацы зонындзинӕдтӕ ӕмӕ фӕлтӕрддзинад уӕрӕсейаг ӕмӕ фӕсарӕйнаг специалисттӕ суинаг тӕлмацгӕнджытӕн нӕ бахӕлӕг кодтой, къорд азы дӕргъы семӕ куыстой Уӕрӕсейы Библийы ӕхсӕна-ды программӕмӕ гӕсгӕ. Тӕлмацгӕнджыты иу хай рагдзуттаг ӕвзаг дӕр кӕй сахуыр кодта, уый фӕрцы фыццаг хатт фӕзындис Сыгъдӕг Фыст оригиналӕй комкоммӕ ирон ӕвзагмӕ раивыны фадат. Уымӕй размӕ-иу ацы нысан ӕххӕст кодтой уырыссаг, бердзенаг кӕнӕ ӕндӕр ӕвзӕгты ӕххуысӕй. 2002 азы УБӔ райдыдта Рагон Фӕдзӕхст ирон ӕвзагмӕ тӕлмац кӕнын. Уыцы куыстмӕ сӕ цӕст лӕмбынӕг дарынц библииртасынад ӕмӕ Хуыцауы дзырдахуырады, ӕвзагзонынады дӕсны-тӕ. Тӕлмацгӕнджыты размӕ лӕууы егъау ӕмӕ иттӕг вазыгджын хӕс: Рагон Фӕдзӕхст уыдон нырыккон ирон ӕвзагмӕ ахӕм хуызы хъуамӕ раивой, цӕмӕй дзы рагон тексты мидызмӕлд, гӕнӕн куыд ис, афтӕ ӕххӕстӕй разына ӕмӕ уыимӕ хуымӕтӕг чиныгкӕсӕгӕн та уа ӕнцо-нӕмбарӕн. Архаизмтӕ ӕмӕ ӕндӕр ӕвзӕгтӕй ӕрбайсгӕ дзырдтӕй дӕр гъе уымӕн не ’мбӕлы ӕнӕхъуаджы арӕх пайда кӕнын.
Ныфс нӕ ис: Хуыцауӕн дунейы ӕхцондӕр цы хъуыддӕгтӕ сты, уыдоны ахсджиагдӕртӕй иу у Сыгъ дӕг Фысты тӕлмац. Фӕлӕ тынг уӕззау куыст у. Уымӕн ӕмӕ Чингуыты чиныг, ома Библи, йемыдзаг цы Хуыцауы уӕлзонынадӕй у, уый кӕцыфӕнды ӕвзагыл дӕр ӕмбӕ-лон хуызы равдисын, ӕвӕццӕгӕн, къухы зынтӕй бафтдзӕни. Хуыцау йӕхӕдӕг зӕгъы Пехуымпар Исайы чиныджы (55:9): «...зӕххӕй арв цас бӕрзонддӕр у, уыйас бӕр зонддӕр сты Мӕ фӕндӕгтӕ сымах фӕндӕг-тӕй, ӕмӕ Мӕ хъуыдытӕ — сы мах хъуыдытӕй». Оригиналон тексттӕ дӕр, кӕй зӕгъын ӕй хъӕуы, зӕххон адӕм фыстой, фӕлӕ уыдонӕн бирӕ ӕнцондӕр уыди, — цы фыссой, уый сын сӕ зӕрдӕты Хуыцау йӕхӕдӕг кӕй ӕфтыдта кӕнӕ та-иу сын ӕй комкоммӕ кӕй амыдта, уымӕ гӕсгӕ. Ноджы ма кӕд уыдысты, Хуыцауы комы тӕфӕй хайджын чи у, ахӕм разагъды лӕгтӕ!
Тӕлмацгӕнджыты къорд хорз зоны ирон фольклоры хъӕздыг ӕвӕрӕнтӕ, ирон классикон ӕмӕ абоны литературӕйы традицитӕ ӕмӕ сӕ дӕсны спайда кодта. Йӕ куыст арӕзта динамикон тӕлмацы домӕнтыл, цӕмӕй текст зӕла мадӕлон ӕвзагыл фыстау.
Моисейы фыццаг чиныгӕн алы ӕвзӕгтӕ ӕмӕ культурӕты ис алы-хуызон нӕмттӕ: рагдзуттаг традицийы йӕ хонынц фыц цаг дзырдмӕ гӕсгӕ «Берешит» — «Райдианы», бердзенӕгтӕ йын радтой ном «Ге-несис», ома «равзӕрд», уырыссӕгтӕ — «Уӕвынад». Мах ӕй схуыдтам «Райдиан».
Райдианы чиныджы ӕмбӕлӕм, махӕн ӕцӕгӕлон чи у, ахӕм фӕсномыг ныхас ӕмӕ ӕмбисӕндтыл, ӕнахуыр метафорӕтыл, ӕппынфӕстаг-мӕ — дунейы бынтон ӕндӕр нывыл. Уыцы дуне мах, йӕ арӕзты йын цы хъауджыдзинад иртасӕм, канд уымӕй нӕ цымыдис кӕны (ис дзы зӕдты уӕларв бадӕн, зӕххон адӕмы астӕуккаг дуне ӕмӕ тар, ӕнтъы-снӕг Шеол — мӕрдты бӕстӕ). Хицӕн сты ам хӕрзӕгъдауы домӕнтӕ дӕр, къайад, хӕларад, бинонты царды ахаст. Уыдӕттӕ хынцгӕйӕ, тӕлмац сифтонг кодтам цыбыр бӕрӕгуатон ӕрмӕгӕй.
«Райдиан»-мӕ нӕй алы хабӕрттӕ ӕмӕ таурӕгъты рагон ӕмӕ хуымӕтӕг ӕмбырдгонды цӕстӕй кӕсӕн. Истори чиныджы нывӕст цӕуы дунейы сфӕлдыстӕй Иаков ӕмӕ Рахилы фырт Иосифы мӕлӕты онг. Ис дзы ӕртӕ сӕйраг хайы: фыццаджы базонгӕ вӕййӕм дунейы ӕмӕ ӕмткӕй адӕм ты историйы райдайӕн фӕлтӕримӕ (1-11), дыкка-джы — патриархтӕ Авраам, Исаак, Иаков ӕмӕ сӕ бинонтимӕ (12-36); фӕстаг хайы та Иосиф ӕмӕ йе ’фсымӕрты цардимӕ, Мысырмӕ куыд афтыдысты, уы цы хабӕрттимӕ (37-50).
Дунесфӕлдысты истори куыд ӕвдыстӕуы (1-2), афтӕмӕй дзурӕг у, Йе сконд дунейы ӕдде Чи ис, уыцы иунӕг Хуыцауыл. Дуне Хуыцауы бархъомысӕй кӕй сӕвзӕрди, уымӕ гӕсгӕ ӕгасӕй дӕр хъуамӕ йӕ коммӕ кӕса. Дунейы сфӕлдыст нӕу ӕнӕнхъӕлӕджы цау. Уый у, арф кӕй банкъардӕуыд ӕмӕ биноныг хъуыдыгонд чи уыди, Хуыцауы ахӕм уынаффӕйы фӕстиуӕг. Хуыцау адӕймаджы Йӕхи ӕнгӕс скодта, ӕмӕ уый уыди космогонион архайды иууыл бӕрзонддӕр къӕпхӕн. Гъе ӕр-мӕст «аразӕн ӕрмӕджы» (сыджыт, рыг) койӕ адӕймаджы «хуыцауӕнгӕс» ӕууӕлтӕ дзӕвгар ӕрбакъуындӕг сты. Адӕймаг политеизмӕй кӕй адард ис, уымӕ амоны, фыддзинад чиныджы цы хуызы ӕвдыст цӕуы, уый дӕр. Ӕппынӕдзух дзы ӕмбӕлӕм ахӕм дзырдимӕ, зӕгъгӕ, Хуыцау дуне кӕй сфӕлдыста, уый у фарны хъуыддаг. Ацы хъуыды ныхмӕ лӕууы муртаттаг цӕстӕнгасмӕ: ома дуне йӕ ӕрдзыхъӕдмӕ гӕсгӕ у хӕлд, аипджын. Едемы цы фыццаг тӕригъӕдраконд ӕрцыди (3), уый бӕлвырд кӕны: фыддзинад нӕдӕр ӕрдзон, нӕдӕр уӕлӕрдзон фӕзынд у; йӕ аххосаг ын агурын хъӕуы, адӕймаг Хуыцауы бархъомысы ных-мӕ йӕхи фӕнд кӕй ӕрӕвӕры, уым. Хъуӕгтӕ ӕмӕ мӕгуырдзинад не сты Хуыцауы сконд дунейы хъӕнтӕ, уыдон сты Хуыцауы бархъомысы ныхмӕ лӕууыны фӕстиуӕг. Ӕфсымӕрмар Каины бафхӕрд (4:3-16), ӕнӕуаг адӕмы сӕфт доны хъаймӕтӕй (6:9-8:22), Содом ӕмӕ Гомор-рӕ ӕд тӕригъӕдтӕ (18:16-19:29) — ӕппӕт адӕттӕ ӕвдисӕн сты иу хъуыддагӕн: Хуыцау развӕлгъау цы фӕтк ӕрӕвӕрдта, уый сӕрты ахизӕджы ӕнӕмӕнг бахъӕудзӕни йӕ миты тыххӕй дзуапп дӕттын.
Адӕм се ’ппӕт иу уидагӕй равзӕрдысты, зӕгъгӕ, уыцы хъуыды зыны Хуыцауы сфӕлдыст фыццаг къайы — нӕ иумӕйаг фыдӕлтӕ Адам ӕмӕ Евӕйы — таурӕгъы. Дзыллӕты историйы размӕцыдӕн ӕвдисӕн — Райдианы чиныджы даргъ мыггагвӕндӕгтӕ. Раст цыма иу бинонтӕ сты, афтӕ нӕм кӕсы. Чиныджы 10-ӕм хайы уымӕн ис ирд цӕвиттон — зӕххон цӕрджытӕ ӕгасӕй дӕр нымад цӕуынц, доны хъаймӕтӕй чи аирвӕзти, Нойы уыцы ӕртӕ фырты цотыл.
Ӕфсымӕртӕй уӕлдай арфӕгонд у Сим (9:26): Библийы йӕ мыггагвӕн-даг райдыдта Авраамы, Хуыцау ног адӕмты фыдӕлӕй кӕй снысан кодта, уый райгуырды размӕ (11:26). Авраамы хистӕр фырт, Измаил, Хуыцауы арфӕйӕ сси араббаг адӕмы фыдӕл, Исаак та — израилӕгты.
Иаковы арфӕ нысан кӕны, адӕмы аирвӕзыны истори цы патриархты дуджы райдыдта, уымӕн йӕ кӕрон кӕй ӕрхӕццӕ ис.
Райдианы чиныджы ӕрдхӕрӕны хицӕндзинӕдтӕй иу у, Хуыцау ӕмӕ адӕймаджы ӕмахастытӕ дзы куыд ӕвдыст цӕуынц, уый. Цы фидыды бындурыл рӕзынц, уымӕн ис фарны мидис. Фыццаг хатт фидыды койыл ӕмбӕлӕм Нойы царды хабӕртты (9:8-17). Авраамы фӕзындимӕ фидыды темӕ Райдианы чиныджы бацахсы иууыл ахсджиаг бынат ӕмӕ афтӕмӕй бацӕуӕн хайау свӕййы ӕгас Сыгъдӕг Фыстмӕ. Патриархтӕн зӕрдӕ бавӕрдӕуы ӕнӕнымӕц бирӕ цотӕй ӕмӕ, фидӕны кӕм ӕрцӕр-дзысты, уыцы зӕххытӕй. Авраам у, Ханаан кӕмӕн баззайдзӕни, уыцы номдзыд адӕмы рагфыдӕл (12:1-3; 13:15-17). Ахӕм дзырд Хуыцау радта Исаак (26:3-4) ӕмӕ Иаковӕн (35:11-12) дӕр.
Фидыд Райдианы чиныджы у, Хуыцау барвӕндӕй йӕхимӕ кӕй райсы, ахӕм иувӕрсыг хӕс. Хуыцауы уы цы фӕндон куыд кадджын ӕмӕ ӕнӕивгӕ у, уый зыны, адӕймаджы зӕрдӕйы арф фӕд чи уадзы, ахӕм нывты (15).
Райдианы чиныджы кӕронбӕттӕн хай нӕ ӕууӕндын кӕны: Хуыцау алкӕддӕр цӕттӕ у адӕймагӕн баххуыс кӕнынмӕ, цӕмӕй уый ба-фӕраза йӕ ӕппӕт зынтӕ ӕмӕ фӕлварӕнтӕн, гадзрахатдзинад ӕмӕ бӕллӕхтӕн; цӕмӕй, йӕ фыдбонтӕ ӕмӕ хъизӕмӕрттӕ ницӕмӕ даргӕйӕ, ӕппынфӕ стагмӕ фӕуӕлахиз уа фыддзинадыл. Иосифы йе ’фсымӕртӕ мӕнгардӕй ауӕй кодтой Мысырмӕ. Фӕлӕ сын Хуыцау сӕ фыдвӕндтӕ фехӕлдта. Стонг аз куы скодта, уӕд Иосиф сси Мысыры адӕм ӕмӕ йӕ бинонты ирвӕзынгӕнӕг. Уымӕй Хуыцау равдыста Йӕ хӕрзаудӕн, Хуыцауы хъомыс кӕддӕриддӕр хӕрамы тыхтыл уӕлахиз кӕй кӕны, уый.

Уӕлӕмхасӕн

 

Дзырдуат
+
Мыггагвӕвдаджы
бӕлас
+
Географион
нывӕцтӕ
АРФӔ — дзуттаг хъуыдыкӕнынады дзырдӕн ис егъау хъомыс. Цас сахаддзӕни, уый, кӕй зӕгъын ӕй хъӕуы, аразгӕ у арфӕгӕнӕджы удыхъӕдӕй. Хицӕн адӕймӕгтӕм арфӕ ракӕнынмӕ вӕййы сӕр-магонд курдиат. Мӕлӕтдзаг рынчынмӕ, гӕнӕн ис, ӕмӕ уыцы курдиат фӕзына йӕ удисыны размӕ. Зӕгъӕм, Иаковы арфӕ йӕ байзӕддагӕн (Райд. 48). Арфӕ кӕныны курдиат фӕзыны, Хуыцауы ӕууӕнк чи ссары ӕмӕ Хуыцауӕн лӕггад кӕнын йӕ куыст кӕмӕн свӕййы, уыцы адӕймӕгтӕм дӕр.
ӔЛГЪЫСТ — фыдракӕнды размӕ цӕлхдур чи ӕвӕры, ахӕм бар-джын ныхас, уагӕвӕрд ӕххӕст кӕнын ӕмӕ раст тӕрхон рахӕссыны уӕлӕмхасӕн фӕрӕз. Тӕрхоны ӕвзаринаг хъуыддагӕн комкоммӕ ӕвдисӕнтӕ куы нӕ уа, уӕд уӕлдай ахъаз у рӕстдзинад сбӕлвырд кӕнынӕн. Дины бӕрӕгбӕтты заман-иу Дунедарӕджы Ӕгъдауы домӕнтӕ адӕмы раз куы дзырдтой, уӕд ма-иу сӕм бафтыдтой ӕлгъыстытӕ дӕр, цӕмӕй ӕхсӕнад Хуыцауы фӕндон ӕххӕст кӕ-нынмӕ разӕнгарддӕр уа, уый тыххӕй.
ӔРГОМ РАЦӔУЫН — Хуыцауы фембӕлдтытӕ адӕймагимӕ Библийы арӕх ӕвдыстӕуы, цӕстӕй уынын цы мивдисджытӕ нысан кӕнынц, уыдоны фӕрцы (Райд. 12:7; 17:1; 18:1; 26:2; 26:24; 35:9; 48:3). Уыимӕ, фембӕлыны хъӕппӕрис кӕддӕриддӕр рацӕуы Хуыцауӕй. Уавӕрӕн ӕмткӕй ис афтӕ бамбарӕн: Хуыцау радта уыцы бар, цӕмӕй Йӕ адӕймаг фена, кӕнӕ: Хуыцау Йӕхи равдыста адӕймагмӕ. Фенын ам канд цӕстӕй Йӕм бакӕсын нӕ нысан кӕ-ны, фӕлӕ ма — удӕй Йӕ банкъарын дӕр. Ирон ӕвзагмӕ дзуттаг мивдисӕджы сӕрмагонд хуыз тӕлмацгонд у афтӕ: «Дунедарӕг Авраммӕ ӕргом рацыдис» (Райд. 12:7), «Хуыцау ӕргом рацыди Иаковмӕ» (Райд. 35:9), «Ӕппӕтхъом Хуыцау ӕргом рацыди» (Райд. 48:3). Хуыцауы куыд ӕмӕ цы хуызы банкъардӕуы, уый бӕлвырдӕй зӕгъӕн нӕй. Гъе уымӕн ӕвдыстӕуы ацы диссаджы цау, зӕгъӕм, Хуыцауы фембӕлд Иаковимӕ Бет-Елы (Вефилы), куы фыны хуызы (Райд. 28:12-16), куы та, цыма адӕймаг хъал уыди, афтӕмӕй (Райд. 48:3). Хатгай дыууӕ уавӕры сиу вӕййынц: Хуыцау ӕргом рацӕуы адӕймагмӕ йӕ фыны (Райд. 20:3). Ахӕм хуызы ӕвдыст у Дунедарӕджы зӕдимӕ фембӕлд дӕр (Райд. 31:10-11).
Цӕмӕй Хуыцау Йӕхи раргом кӕна, уый тыххӕй Йӕм адӕймаг хъуамӕ зӕрдӕбынӕй скува, сӕрмагонд нывонд ӕрхӕссынӕй Йын ныфс бавӕра, царды кӕцыдӕр цинтӕй йӕхи кӕй фенӕхай кӕндзӕни, уый тыххӕй Йын дзырд ратта.
ДАЛА — кӕс: УАДЫНГӔРЗТӔ
ЗӔД, ДУНЕДАРӔДЖЫ ЗӔД — Рагон Фӕдзӕхсты рагондӕр текстты дзырд «зӕд» амыдта «Хуыцауы минӕвар». Зӕдтӕ сты, Хуыцауы алыварс цы уӕлимонтӕ ис, уыдон. Адӕмы раз куы фӕзынынц, уӕд уый нысан кӕны, Хуыцау адӕмы ӕхсӕн кӕй ис. Зӕдты бон у: а) Хуыцауы фӕдзӕхстытӕ ӕмӕ Хуыцауы фӕндон адӕмӕн хъусын кӕнын; ӕ) бахъуаджы сахат адӕймагмӕ ӕх-хуысмӕ фӕзынын. Библийы «Хуыцауы зӕд» кӕнӕ «Дунедарӕджы зӕды» кой куы вӕййы, уӕд уый арӕх фӕамоны, адӕймагимӕ Хуыцау Йӕхӕдӕг кӕй фӕныхас кӕны, адӕймаджы хуызы йӕм ӕргом кӕй рацӕуы.
ЗӔНӔДЖЫ ХИСТӔР — алы цӕрдуд дӕр Хуыцауы исбон кӕй у, уый нысанӕн рагон Израилы нывондӕн хастой фосы фыццаг зӕйцы фыццаг нӕлты — фосы сӕртӕ. Зӕнӕджы хистӕры сӕр-мӕ дӕр-иу хъуамӕ сӕ фосӕй ӕрхастаиккой нывӕндтӕ (кӕс: НЫВОНД).
ИУУЫЛСУД ЗИНАГ — кӕс: НЫВОНД
НЫВОНД — нывонд хӕссыны ӕгъдау уыди ӕппӕт рагон адӕмтӕм дӕр. Нымадтой йӕ хуыцаулӕггады сӕйрагдӕр ӕмӕ кадджын-дӕр архайдыл. Йӕ нысан уыди Хуыцауӕн кад кӕнын, Йӕ хорзӕх Ын ссарын кӕнӕ хи Йӕ фыдӕхӕй бахизын. Рагзаманты Израилы зӕххыл нывӕндтӕ хастой бирӕ бынӕттон кувӕндӕт-ты, фӕстӕдӕр та — ӕрмӕстдӕр Йерусалимы. Уыдысты дыууӕ хуызы: ӕнӕтуг ӕмӕ туджы нывӕндтӕ. Израилӕгтӕ Хуыцауӕн нывонд кодтой дыргътӕ, дзул, сӕн, зети, хӕрздӕфгӕнӕнтӕ. Уый хуынди ӕнӕтуг нывонд. Туджы нывондӕн хастой галтӕ, родтӕ, фыстӕ, сӕгътӕ ӕмӕ бӕлӕттӕ. Нывонд хӕссыны хуыз-тӕн сӕ ахсджиагдӕр уыди иууылсудзинаг нывонд. Арӕхдӕр ӕй хастой бон дыууӕ хатты. Кусӕрттаг-иу ӕнӕхъӕнӕй сыгъд ӕрцыди нывондхӕссӕныл.
САБАТ — къуырийы ӕвдӕм бон. Йӕ кой ӕппӕты фыццаг фӕ-зынди Израилы. Хуыцаулӕггады ӕгъдау уыцы бон кӕй кодтой, уымӕ гӕсгӕ израилӕгты зондахасты куыдфӕстӕмӕ ныффидар и, сабат ӕрмӕст Хуыцауы бон у, зӕгъгӕ, ахӕм хъуыды. Уацарӕй куы суӕгъд сты, уӕд та сабат израилӕгтӕн, сунӕты ӕмрӕнхъ, сси, иннӕ адӕмтӕй сӕ чи хицӕн кӕны, ахӕм ӕууӕл ӕмӕ сӕ Хуыцауимӕ фидыды нысан.
САУДЖЫН(ТӔ) — Хуыцауӕн нывондгонд сӕрмагонд хӕдзарвӕндагӕй кӕй уыдысты, уымӕ гӕсгӕ сӕ бӕрны уы-ди хуыцаулӕггады ӕгъдау кӕнын ӕмӕ Хуыцауӕн нывӕндтӕ хӕссын.
СЫГЪДӔГ ӔМӔ ӔНӔСЫГЪДӔГ (ЧЪИЗИ) — Хуыцау уаз кӕй у, уымӕ гӕсгӕ-иу Ӕм чи ӕрбаввахс ис (иумӕйаг скуывды рӕстӕг кӕнӕ Йын хицӕнӕй нывонд хӕсгӕйӕ), уыцы адӕймаг дӕр хъуа-мӕ уыдаид сыгъдӕг. Адӕймаг-иу фӕчъизи ис, ома Хуыцауимӕ фембӕлыны аккаг нал уыди, марды буарыл баныдзӕвгӕйӕ, йӕ къаимӕ фӕуыны фӕстӕ, фӕсӕвгъӕд, исты буарнизӕй куы сади, уӕд; ноджы — ӕцӕгӕлон хуыцӕуттимӕ кӕнӕ, дзуттаг чи нӕу ӕмӕ сыгъдӕгдзинады домӕнтӕ Ӕгъдаумӕ гӕсгӕ чи нӕ ӕххӕст кӕны, ахӕмтимӕ архайгӕйӕ дӕр. Цӕмӕй ссыгъдӕг уа, уый тых-хӕй йӕ хъуыди хи ӕрӕхсын, адӕмӕй рӕстӕгмӕ ахибар уӕвын, ком бадарын ӕмӕ нывонд ӕрхӕссын. Нывондаг фосы ас ӕмӕ уынд дӕр хъуамӕ уыдаиккой бӕлвырд домӕнты аккаг. Кӕцыдӕр цӕрӕгойтӕ, зӕгъӕм, хуы («даргъбырынкъджын»), нымад цыдысты бынтон чъизийыл, нывондӕн нӕ, фӕлӕ адӕймаджы фӕлхасады дӕр нӕбӕззон чи у, ахӕмтыл.
СЫГЪДӔГ УД — дзуттаг дзырд «уд» райдианы нысан кодта «дымгӕ, уддзӕф». Ацы дзырд фыццаджыдӕр амоны, Хуыцау Йе сфӕлдисонды цы «царды комулӕфтӕй» схайджын кӕны ӕмӕ бамынӕг кӕй нӕ уадзы, уый. Сыгъдӕг Уды хъомыс уӕлдай тынгдӕр фӕзыны иуӕй-иу адӕймӕгтыл. Уыдон рагацау зонынц ӕрцӕуинаг цаутӕ, ис сӕм уадидӕгӕн ӕндӕр ран февзӕрыны кур-диат. Хуыцауы комытӕфдзыд адӕймаг Хуыцаумӕ ӕввахс у ӕмӕ Йын лӕггад кӕны кӕддӕриддӕр. Рагон Фӕдзӕхсты пехуымпартӕ сӕ зӕрдӕ дардтой, сомбон ӕппӕт адӕм дӕр Сыгъдӕг Удӕй кӕй схайджын уыдзысты, ууыл.
ТАБУЙАГ — дунейы алы дин дӕр табуйаг (уаз, сыгъдӕг) амоны йӕхирдыгонау. Арӕх ӕй ӕмбарынц афтӕ, цыма уый у, цӕстӕй фенӕн кӕмӕн нӕй, фӕлӕ алыварс предметтӕ, удгоймӕгтӕ, фӕдзӕхст бынӕттӕ кӕнӕ бӕлвырд уагыл ӕвӕрд ӕгъдауы фӕтк хайджын кӕмӕй сты, адӕймаг та йӕ койӕ дӕр кӕ мӕн стъӕлфы, ахӕм ӕнахуыр ӕмӕ тасӕфтауӕг тых. Уыцы хӕдбар тыхы архайд никӕмӕй ӕмӕ ницӕмӕй аразгӕ у. Куы йыл фембӕла, уымӕй адӕймаг, иуӕрдыгӕй, тӕрсгӕ кӕны, иннӕрдыгӕй та, хъуыд-дагӕн ӕнӕ ӕрцӕугӕ кӕм нӕй, уымӕ гӕсгӕ йӕм, ӕвыдӕй дзы баззайыны тыххӕй, хъуамӕ уа цӕттӕ, зона, йӕхи йӕ куыд дарын хъӕуы, уый. Цыбыр дзырдӕй, уыцы тыхимӕ фембӕлд тас дӕр ӕфтауы ӕмӕ амонд дӕр хӕссы; уыцы иу рӕстӕджы ӕвӕрццӕг дӕр у ӕмӕ ӕппӕрццӕг дӕр. Уымӕй хицӕн кӕны табуйаг (уаз, сыгъдӕг) ӕнӕсыгъдӕг, ӕрвылбононӕй.
Пысылмон динмӕ гӕсгӕ, пехуымпар Мӕхӕмӕты царды уӕлӕрдзон хуызы сӕрмагонд фӕд цыдӕриддӕр ӕмӕ чидӕриддӕр ныууагъ-та, уыдон иууылдӕр сты уаз, ома табуйаг ӕмӕ хъахъхъӕнинаг. Уӕлдай табуйаг сты сахартӕ Чабӕ, Мединӕ ӕмӕ Йерусалим. Пысылмон адӕмтӕм Мӕхӕмӕт йӕхӕдӕг дӕр, иннӕ пехуымпар-тӕ, стӕй хъуыранзонӕг ахуыргӕндтӕ дӕр нымад сты Хуыцауы хӕлӕрттӕ ӕмӕ сыгъдӕджытыл.
Табуйаг (уаз, сыгъдӕг) у Библийы бындурон ӕмбарынад, Хуыцауы зынгӕ хицӕнад чи ӕвдисы, бӕлвырддӕр дзургӕйӕ та, Хуыцау цы у, уый чи нысан кӕны, ахӕм. Ахуыргӕндтӕ куыд ӕнхъӕлынц, афтӕмӕй табуйаг (уаз, сыгъдӕг) цы дзуттаг дзырд амоны, уый рацыди рагон семитаг дзырдӕй, йӕ нысаниуӕг — «алыг кӕнын, хицӕн кӕнын». Цӕвиттон, Хуыцау уаз у, адӕймагӕй бындурон хуызы кӕй хицӕн кӕны, уымӕ гӕсгӕ. Ацы хъуыды адӕймаджы ӕркӕны, мӕхӕдӕг табуйаг ӕмӕ сыгъдӕг нӕ дӕн, зӕгъгӕ, ахӕм хатдзӕгмӕ. Фӕлӕ уыимӕ ӕнӕнхъӕлӕджы сбӕлвырд вӕййы иу ныхмӕвӕрд уавӕр — кӕд адӕймаг Хуыцауы аккаг табуйаг ӕмӕ сыгъдӕг нӕу, уӕддӕр ыл Хуыцау Йӕхи нӕ тигъ кӕны, ӕрбахӕ-стӕг ӕм вӕййы ӕмӕ фӕзӕгъы Йӕхи тыххӕй: Хуыцау Йе ’взӕрст адӕмы ӕхсӕн табуйаг у. Афтӕмӕй табуйаг ӕвдисы Израилы Хуыцауы уаз мидис, иунӕг ӕмӕ сыгъдӕг кӕй у ӕмӕ адӕй ма-гӕй гъе уымӕй кӕй хицӕн кӕны, уый. Ӕппӕт иннӕ хуыцӕуттӕ адӕймагӕн йӕхи ӕрхъуыдыгонд сты, ӕмӕ уымӕ гӕсгӕ се ’хсӕн ницы хъауджыдзинад ис. Уымӕй уӕлдай ма, уаз цы у, уый зыны Хуыцауӕн йӕ ахастӕй дӕр: Йӕ раст тӕрхонӕй, Йӕ барондзинадӕй, дуне фӕлдисыны уагӕй ӕмӕ а. д. Хуыцау сыгъдӕг у, ӕмӕ Йе сконд дуне дӕр, Библи куыд амоны, афтӕмӕй — дзаумайӕ, змӕлӕгойӕ, зайӕгойӕ, адӕмӕй — ӕппынфӕстагмӕ хъуамӕ суа сыгъдӕг.
Цыбыр ныхасӕй, табуйаг (уаз, сыгъдӕг) Рагон Фӕдзӕхсты у, Хуыцау ӕмӕ динимӕ цыдӕриддӕр баст и, уый. Табуйаг у кувӕндон — Хуыцауы уаз номы цӕрӕн, табуйаг у Сион — кувӕндоны хох; табуйаг у Йерусалим — кувӕндон ӕмӕ кувӕндоны хох кӕм сты, уыцы сахар; табуйаг у, Хуыцау Израилӕн кӕй балӕвар кодта, уыцы бӕстӕ. Уымӕй уӕлдай ма табуйаг сты: нывонд-хӕссӕн, фӕткӕвӕрды мигӕнӕнтӕ, нывонд, кувинаг кӕрдзын, фӕткӕвӕрды архайджытӕ сӕхӕдӕг дӕр ӕмӕ сӕ дарӕс дӕр, хӕрздӕфгӕнӕг зети. Бӕлвырд мигӕнӕнтӕ табуйаг кӕй сты, уый дзурӕг у, кӕй сӕ не ’мбӕлы алкӕд ӕмӕ алы хъуыддаджы пайда кӕнын, уыдон ӕрмӕст хуыцаулӕггадӕн нысангонд кӕй сты. Сыгъдӕг сты Израилы адӕм, иннӕ адӕмты ӕхсӕн ӕвзӕрст чи ӕрцыди. Табуйаг у къуырийы иннӕ бонты ӕхсӕн ӕвзӕрст ӕнцойбон (сабат). Табуйаг сты бӕрӕгбон, стӕй комдарӕн бон дӕр. Ӕппӕт уыцы дӕнцӕнтыл зыны, Хуыцауимӕ баст цыдӕрид-дӕр и, уый хицӕнгонд кӕй цӕуы ӕнӕсыгъдӕг ӕмӕ, ӕрмӕст адӕймагмӕ бар чи дары, уыцы ӕрвылбононӕй. Хуыцаулӕггады ӕгъдау чи кӕны, уыдоны хӕс уыди ацы хъауджыдзинад ӕргомӕй иртасын (ӕмӕ йыл адӕмы дӕр ахуыр кӕнын), иу дзырдӕй, уаз Хуыцауӕй ӕнӕуаз адӕмы ’хсӕн цы арӕн ис, уый хъахъхъӕнын. Фӕлӕ уыцы арӕныл уыциу рӕстӕджы уыдысты ӕхсӕнылӕгтау дӕр — цӕмӕй адӕмы бон уа Хуыцауӕн табуйаг хуынтӕ хӕссын ӕмӕ афтӕмӕй сӕхи царды ӕрбахӕстӕг уой Хуыцауы уаз ахаст-мӕ. Уыимӕ адӕймагӕй домдӕуыди, цӕмӕй дины фӕткӕвӕрдмӕ гӕсгӕ уа «сыгъдӕг». Динахуырад ахсджиаг къахдзӕф акодта размӕ, ӕддаг сыгъдӕгдзинад фаг нӕу, зӕгъгӕ, уыцы хъуыдымӕ куы ӕрцыди, уӕд. Кӕд адӕймаджы, уаз Хуыцаумӕ ӕрбахӕстӕг уа, уый фӕнды, уӕд хъуамӕ зӕрдӕйӕ ӕмӕ рӕстаг цардӕй уа сыгъдӕг. «Сымах хъуамӕ сыгъдӕг уат, уымӕн ӕмӕ сыгъдӕг дӕн Ӕз, Дунедарӕг, уӕ Хуыцау» — ацы ныхасӕй райдайы Библийы фыстытӕй иу, «Уарз дӕ хионы, раст цыма дӕхи, афтӕ», зӕгъгӕ, кӕм дзырдӕуы, уый.
ТӔРИГЪӔД — алы дин дӕр хорз ӕмӕ фыд кӕрӕдзийӕ хицӕн кӕны. Уыимӕ Хуыцауы фӕдзӕхсты сӕрты ахизын алы дины дӕр нымад цӕуы тӕригъӕдыл. Фӕлӕ ӕрмӕстдӕр иудаизмы, чырыстон ӕмӕ пысылмон динты сфидар ис уыцы хъуыды, зӕгъ-гӕ, тӕригъӕды ратӕдзӕн у адӕймаджы галиу уаг — Хуыцауимӕ йӕ ахастдзинӕдтӕ уый аххосӕй фехӕлынц. Куыд ӕппӕт Рагон Фӕдзӕхсты, афтӕ Райдианы чиныджы дӕр тӕригъӕд у, Хуыцауы ныхмӕ чи лӕууы ӕмӕ уыйадыл стыр бӕллӕхтӕ ӕмӕ мӕлӕт чи расайы, ахӕм фыдӕгъдауы фӕстиуӕг (Райд. 3:22 ӕмӕ дарддӕр; 4:8; 6:5-7; 8:21). Тӕригъӕдраконды хабар (Райд. 3) ӕвдисы, фыд-хӕрам ӕдде ӕрбафтгӕ кӕй у, фӕлӕ адӕймагыл куы бамбӕлы ӕмӕ йын йӕ удыхъӕдыл куы сахады, уӕд йӕ хъомыс тынг кӕй сырӕзы: адӕймаг ын ӕргомӕй ком нӕ дӕтты, фӕлӕ химидӕг фӕтасыди, фаг хъӕддых нӕ разынди, зӕгъгӕ, уӕд уый у тӕри-гъӕд (Райд. 3:6; 4:7). Йӕ Хуыцауы нӕ, фӕлӕ цыдӕр ӕндӕр тыхы бар йӕхи куы бакӕна, уӕд уый у тӕригъӕд (Райд. 3:1-6) ӕмӕ дзуры, адӕймаг Хуыцауӕй кӕй адард и, ууыл. Библи йӕ куыд ӕмбарын кӕны, афтӕмӕй тӕригъӕды аххосаг у, адӕймаг Хуыцауы коммӕ кӕй нӕ кӕсы, ныхмӕ Йӕм кӕй лӕууы, уый.
УАДЫНГӔРЗТӔ — Библийы ацы чиныджы цы уадынгӕрзтӕ ӕмбӕ-лы — дала, уадындз ӕмӕ гуымсӕг — уыдон сты нӕ абоны царды хъисын, удӕфон ӕмӕ ӕрмдзӕфон уадынгӕрзты ӕнгӕс.
ДАЛА. Рагон дзуттаг далайы (Райд. 31:27) хъистӕ конд сты, дыууӕ къӕлӕсы быцӕуыл чи ӕнцайы, ахӕм хъӕдын фӕлгӕтыл. Къӕлӕсы быцӕутӕ, фӕлгӕты уӕхсчытӕ, фидаргонд сты, мыр кӕ-цӕй цӕуы, уадынгарзы уыцы сӕвджын хайыл. Дзуттаг далайӕ фылдӕр хатт цагътой лӕугӕйӕ.
УАДЫНДЗ. Рагон дзуттаг уадындз (Райд. 4:21) у лӕдзӕджы ӕнгӕс. Йӕ хуылф — тутт. Йӕ кӕрон — лулӕйы хуызӕн, цӕмӕй дзы уа фу кӕнӕн. Йӕ фарсыл — хуынчъытӕ. Уыцы хуынчъытӕ ӕнгуылдзтӕй ахгӕн-ахгӕнгӕйӕ, мыры бӕрзӕндӕн ис раив-баив кӕнӕн.
УАДЫНДЗ — кӕс: УАДЫНГӔРЗТӔ
ФИДЫД — Библийы дзырд фидыд нысан кӕны, бадзырдтӕ аразгӕйӕ-иу адӕм кӕрӕдзиимӕ цы ахастыты бацыдысты, уый (Райд. 14:13; 21:27; 31:44). Фидыды бындурыл барадон ахастытӕн ис сырӕзӕн куыд ӕмсӕр лӕгты ӕхсӕн (Райд. 14:13), афтӕ, се ’мсӕр чи нӕу, уыдонимӕ дӕр (Райд. 21:27). Ӕцӕг, уӕд, ӕхсӕ-нады бӕрзонддӕр къӕпхӕныл чи лӕууы, уый барвӕндонӕй, хӕрзаудыны охыл, йӕ дӕлдӕрӕн фидыды уагӕвӕрдтӕ ӕххӕст кӕнынӕн дӕтты уӕлдай бартӕ. Ам сиу сты дыууӕ фӕйнӕхуызон нысаны. Иуӕй, цӕдисӕмбӕлттӕ чи свӕййы бадзырды руаджы, уыдон — ӕлдар ӕмӕ ӕрцӕуӕггаг (Райд. 26:28), паддзах ӕмӕ йӕ дӕлдӕр — ӕмсӕр не сты, уымӕ гӕсгӕ фидыд алкӕддӕр вӕййы разамынды хуызӕн — хицауы уынаффӕйау йӕ дӕлбарӕн (абар: уӕсиат, фӕрӕзджынты хӕрзракӕнд мӕгуыртӕн ӕмӕ ӕнд.). Иннӕмӕй та, ӕхсӕнады асинтыл бӕрзонддӕр лӕууӕг йӕ дӕлдӕры архайды ныхмӕ ӕвӕры йӕхи архайд, ӕмӕ уыцы уавӕр кӕрӕдзимӕ ӕнгом бӕтты сӕ дыууӕйы дӕр. Афтӕмӕй, кӕд амынд фидыд ӕмбар ахастытыл не ’нцайы, уӕддӕр ын ис рӕстӕгмӕйы нӕ, фӕ лӕ мыггагмӕйы нысаниуӕг ӕмӕ алы бадзырдау ахъаз у куыд сӕ иуӕн, афтӕ иннӕмӕн дӕр.
Фӕлӕ фидыд фыццаджыдӕр у Хуыцау ӕмӕ Йе ’взӕрст адӕ-мы ’хсӕн сӕрмагонд ахастдзинӕдты метафорӕ. Райдианы чиныджы ацы дзырдӕй ӕвдыстӕуы, Хуыцау Ной (Райд. 6:18; 9:8-17) ӕмӕ Аврааммӕ (Райд. 15:18-21; 17:1-27), стӕй уымӕн йӕ байзӕддаг, Израилы адӕммӕ, куыд хорз цӕстӕй кӕсы, уый. Хуыцауимӕ фидыд ӕгасӕй дӕр адӕймаджы пайдайӕн у. Кӕд ӕмӕ ӕххӕст кӕны фидыды домӕнтӕ, уӕд ын рардӕуыдзӕни цард (Райд. 6:18-20), цӕрӕнбӕстӕ (Райд. 15:18-21), байзӕддаг (Райд. 17:4) ӕмӕ бирӕ ӕндӕр хорздзинӕдтӕ. Хуыцауимӕ табуйаг бадзырд баст у ӕнахуыр нысанты фӕзындимӕ, уӕлфӕдзӕхстон фӕткимӕ — бӕлӕгъ (Райд. 6:18-21), иууылсудзинаг нывӕндтӕ (Райд. 8:20), арвӕрдынимӕ (Райд. 9:12-13), кусарты хӕйттӕн сӕ астӕуты арты ӕвзӕгты ахызтимӕ (Райд. 15: 17), сунӕты ӕгъдауимӕ (Райд. 17:10-13). Фидыд бындур ӕвӕры иузӕрдион уаг ӕмӕ фарнӕн, Хуыцауы дзырдахуырадмӕ гӕсгӕ — уырнынад ӕмӕ ирвӕзындзинадӕн. Библи иузӕрдыгдзинад арӕх бӕтты рӕстадимӕ; Хуыцауимӕ фидыдыл ӕнувыд адӕймаг хуыйны рӕстӕвзар, кӕнӕ рӕстгӕнӕг.
Рагон Фӕдзӕхсты чингуытӕй бирӕты фидыды ӕмбарынад, тӕригъӕд бафидыны хӕс зӕрдыл лӕууын кӕнгӕйӕ, фыццаджы-дӕр амоны, зӕгъгӕ, Израилы трагикон хъысмӕт у, Хуыцауимӕ фидыдыл ӕнувыд кӕй нӕ уыдысты, уый фӕстиуӕг. Фӕлӕ Хуыцауы иузӕрдыгдзинад ӕнӕивгӕ у, уымӕ гӕсгӕ, Йӕ фидыды израилӕгтӕн ныфс цӕмӕй бавӕрдта, уый ӕххӕст кӕны ӕмӕ, Йе ’взӕрст адӕм раст фӕндагмӕ куы раздӕхынц, уӕд сын фӕ-стӕмӕ раарфӕ кӕны, ратты сын амонд ӕмӕ ӕнӕфыдбылыз цард.
ФОСЫ СӔРТӔ — кӕс: ЗӔНӔДЖЫ ХИСТӔР
ХУЫЦАУЫ КОМЫ ТӔФ — кӕс: СЫГЪДӔГ УД
ХУЫЦАУЫ НӔМТТӔ — Хуыцауы ном Библийы нысангонд цӕуы алыхуызон дзуттаг дзырдтӕй. Уыцы нӕмттӕн сӕ фылдӕрӕй Ха-нааны цӕрджытӕ хуыдтой сӕ муртаттаг хуыцӕутты. Сӕ Хуыцауы номӕн рагон дзуттӕгтӕ ханаанаг дзырдтӕ кӕй райстой, уым дис-сагӕй ницы ис. Ӕрмӕст зӕрдыл дарын хъӕуы иу хъуыддаг: уыцы нӕмттӕй ханаанӕгтӕ хуыдтой сӕ бирӕ хуыцӕутты, дзуттӕгтӕ та — Израилы иунӕг Хуыцауы. Иаковмӕ Йӕхи, «Ӕз — Дуне-дарӕг дӕн, дӕ фыдӕл Авраамы Хуыцау ӕмӕ Исаакы Хуыцау» (Райд. 28:13), зӕгъгӕ, Чи раргом кодта, Уый.
ХЪОМЫСДЖЫН. Хуыцауы рагондӕр семитаг ном у ЭЛЬ. Ацы дзырды равзӕрд бӕлвырд бӕрӕггонд нӕу. Куыд нымадӕуы, аф-тӕмӕй йӕ сӕй раг мидис у тыхджын/ хъаруджын/ хъомысджын уӕвын» (абар: Райд. 31:29: «Уыцы тых/хъару/хъомыс (эль) мӕм ис...»). Фӕлӕ тых/хъару/хъомыс Хуыцауы сӕйраг миниуӕг кӕм у, уым уыцы миниуӕг нысангӕнӕг дзырдӕй фӕсномыгӕй рахонӕн ис Хуыцауӕн Йӕхи дӕр.
Библийы ХЪОМЫСДЖЫН (ЭЛЬ), куыд Хуыцауы сӕрмагонд ном, афтӕ хӕрз стӕм хатт ӕмбӕлы, зӕгъӕм: «Хъомысджын, Израилы Хуыцау» (Райд. 33:20; 49:24). Зӕгъӕн ис, ХЪОМЫСДЖЫН-ӕй ал-кӕддӕр фӕпайда кӕнынц сидӕны хуызы, йӕ мидисмӕ гӕсгӕ хӕстӕг лӕууы ЭЛОХИМ-мӕ (кӕс дӕлдӕр). Ацы дыууӕ номӕй фӕхонынц ӕцӕгӕлон кӕнӕ сӕм хӕрам хуыцауы дӕр. Уымӕй уӕлдай ма дзырд ХЪОМЫСДЖЫН сбӕззы Хуыцауы адӕймагмӕ ныхмӕвӕрдӕй равдисынӕн, ома — уаз, бӕрзонд ӕмӕ дзыллон, ныллӕджы ныхмӕлӕуды.
Хуыцауы ном йӕ иу хай кӕмӕн у, адӕймаджы уыцы нӕмттӕн ацы дзырд арӕх вӕййы сӕ райдайӕны, зӕгъӕм, Элия (Илия), Элиша (Елисей); фӕлӕ ноджы арӕхдӕр та — кӕронӕй, зӕгъӕм, Исраэль (Израил), Ишмаэль (Измаил) ӕмӕ Самуэль (Самуил). Уӕлдай цымыдисаг сты, ХЪОМЫСДЖЫН (ЭЛЬ) йӕ райдайӕны цы Хуыцауы нӕмтты ис, уыдон: ЭЛЬ ЭЛЬЙОН, ЭЛЬ ОЛАМ, ЭЛЬ ШАДДАЙ ӕмӕ ЭЛЬ РОИ.
СТЫР ХУЫЦАУ. Дзуттаг миногон ЭЛЬЙОН нысан кӕны «бӕр-зонддӕр», «уӕлдӕр», «ӕппӕты бӕрзонддӕр», «ӕппӕты уӕлдӕр». Израилы Хуыцауы ном куы фӕамоны, уӕд ӕй растдӕр уыдзӕни, ИУУЫЛБӔРЗОНД, зӕгъгӕ, афтӕ тӕлмац кӕнын. Ӕвӕццӕгӕн, амыдта Хуыцауы сӕрмагонд ном. Ханааны цӕрджытӕн Эль ӕмӕ Эльйон райдианы уыды сты дыууӕ хицӕн хуыцауы нӕмттӕ. Фыццаджы тыххӕй археологтӕ ӕвдисӕнтӕ ссардтой Угариты, Ныгуылӕн Сирийы; дыккаджы тыххӕй — хуссардӕр ран, Финикийы. Фӕстагмӕ дыууӕ номы баиу сты ӕмӕ нысан кӕнын райдыдтой иу Хуыцауы ном.
Чырыстийы райгуырды агъоммӕ 15-14 ӕнусы ханаанӕгтӕ, Тель эль-Амарнӕй кӕй ӕрвыстой, уыцы фыстӕджыты Эль Эльйоны хонынц «хуыцӕутты ӕлдар». Ам ӕй, Райдианы чиныджы, тӕл-мац кӕнӕм куыд СТЫР ХУЫЦАУ. Райд. 14:18-20 куыд дзуры, афтӕмӕй Салимы паддзах Мелхиседек уыди «Стыр Хуыцауы сауджын» ӕмӕ «Стыр Хуыцауы, арв ӕмӕ зӕхх Сфӕлдисӕджы номӕй арфӕ ракодта Авраамӕн». СТЫР ХУЫЦАУЫ койыл ӕмбӕ-лӕм Чырыстийы райгуырды агъоммӕ 8 ӕнусы арамейаг ӕмӕ фӕстӕдӕр бердзенаг уӕлфыстыты дӕр. Кӕд ӕмӕ муртаттӕгтӕм ацы дзырд амыдта иннӕ хуыцӕуттӕй уӕлдӕр хуыцауы, уӕд Израилы та нысан кодта, зӕххон зонынады ӕдде чи ис, уыцы иунӕг ӕцӕг Хуыцауы.
ӔНУСОН ХУЫЦАУ. Райдианы чиныджы 21:33 куыд загъдӕуы, афтӕмӕй Авраам «Беер-Шевӕйы ныссагъта тамариск — сӕрдӕй, зымӕгӕй цъӕх чи дары, ахӕм бӕлас — ӕмӕ уым ссардта Дуне-дарӕджы, ӕнусон Хуыцауы, ном». Дзуттагау «ӕнусон Хуыцау» у ЭЛЬ ОЛАМ, ома, комкоммӕ тӕлмацӕй: «Ӕбӕрӕг дӕргъвӕтин рӕстӕджы Хуыцау». Чи зоны, афтӕ хуыдтой сӕ хуыцауы Беер-Шевӕйы бынӕттон кувӕндоны (абар: Ел-Бет-Ел, ома Вифлеемы Хуыцау, Райд. 35:7), ӕмӕ Авраам уыдонмӕ гӕсгӕ спайда кодта ханаанаг дзырдӕй йӕ ӕцӕг Хуыцауы рахонынӕн. Куыдфӕнды ма уӕд, уӕддӕр ацы миногон йӕ бынаты ис, ӕнусон фидыдыл цы ран дзырдӕуы, уым.
ӔППӔТХЪОМ ХУЫЦАУ. Зынӕмбарӕн дзуттаг дзырдбаст ЭЛЬ ШАДДАЙ иртасгӕйӕ, ахуыргӕндтӕ ӕмзонд не сты. Сӕ фылдӕ-ры хъуыдымӕ гӕсгӕ, дзырдбасты иу хай — ШАДДАЙ — хӕстӕг лӕууы, аккадаг ӕвзагыл хох цы дзырд нысан кӕны, уымӕ. Ӕмӕ йӕ уӕд ӕмбарын хъӕуы: «Хуыцауы хох». Израилы патриархтӕн та ацы дзырдбасты мидис уыди: «Уӕлӕрвты Хуыцау». Библийы фембӕлы ӕрмӕстдӕр Авраам (Райд. 17:1), Исаак (Райд. 28:3) ӕмӕ Иаковы (Райд. 35:11; 43:14; 48:3) нӕмттимӕ бастӕй.
МӔН УЫНӔГ ХУЫЦАУ. Райд. 16:13 Хуыцауы хуындӕуы ЭЛЬ РОИ. Сарӕ (Саррӕ) Агары куы фӕсырдта ӕмӕ Агар ныгуылӕн Негевмӕ куы алыгъди, уӕд ӕм цыдӕр суадон кӕнӕ цъайы цур раргом ис ӕмӕ йемӕ ныхас кодта Хуыцау ЙХВХ. Йемӕ дзургӕйӕ йын Агар загъта: «Ды дӕ ЭЛЬ РОИ». «Рои» ацы ран цы нысан кӕны, уый бынтон ӕмбӕрстгонд нӕу. Чи зоны: «Йӕхи мӕм Чи раргом кодта, уыцы Хуыцау» кӕнӕ: «Мӕн чи уыны, уыцы Хуыцау».
ХУЫЦАУ. Дзырд ЭЛОАХ «Хуыцау» ӕмӕ йӕ бирӕон нымӕц ЭЛОХИМ, ӕвӕццӕгӕн, равзӕрдысты дзырд ЭЛЬ-ӕй (абар арамейаг ЭЛАХ, араббаг ИЛАХ) — Хуыцауы рагондӕр семитаг номӕй. Иууон нымӕцы — ЭЛОАХ — Библийы арӕх не ’мбӕлы. Тынг стӕм хатт ацы номӕй хонынц муртаттаг хуыцӕутты. Фылдӕр хатт амоны Израилы Хуыцаумӕ. Бирӕон нымӕцы — ЭЛОХИМ — ны-сан кӕны куыд бирӕ муртаттаг хуыцӕутты, афтӕ иу мур таттаг хуыцауы (суанг ма сылгоймаг-хуыцауы) дӕр. Библийы ацы номӕй Израилы Хуыцауы хуындӕуы дыууӕ мин хаттӕй фылдӕр. Йӕ мидис у: «Иунӕг ӕцӕг Хуыцау». Ӕвӕццӕгӕн, израилӕгтӕ ацы дзырд, арӕх-иу куыд уыдис, афтӕ райстой ханаанӕгтӕй, рай-дианы ӕнхъӕлдтой, ЭЛОХИМ иууон нымӕцы номдар у, зӕгъгӕ. Хъуыддаг афтӕ кӕй уыдаид, уымӕн ӕвдисӕн Тель эль-Амарнӕй фараонмӕ ӕрвыст фыстӕджытӕ: «мӕ хуыцӕуттӕ, хуры хуыцау» ӕй кӕм хонынц, уыдон.
БАРДАРӔГ. Дзуттаг дзырд АДОН ирон ӕвзагмӕ комкоммӕ тӕлмацӕй нысан кӕны «хицау», «ӕлдар», «искӕмӕ/истӕмӕ бар чи дары, уый; бардарӕг». Библийы дзы арӕх пайдагонд цӕуы, хицау (ӕлдар, барджын) чи у, ахӕм адӕймагыл куы фӕдзырдӕуы, уӕд. Зӕгъӕм: бӕстӕйы хицау (Райд. 42:30), цагъары хицау (Райд. 24:96), сӕры хицау (Райд. 18:12). Уӕздандзинад домдта, цӕмӕй дӕ ныхасӕмбалмӕ дзурай «ме/не ’лдар» (АДОНИ; зӕгъӕм, Райд. 23:6, 15; 24:18). Адӕймӕгты къордмӕ та бадзурын ӕмбӕл-ди «ме/не ’лдӕрттӕ» (АДОНАЙ; зӕгъӕм, Райд. 19:2). (Райдианы чиныджы ацы этикетон дзырд ранӕй-рӕтты раивтам, ирӕтты цар-ды ӕрдзондӕр чи у, ахӕм ныхасы фӕзилӕнтӕй.) Хуыцау ӕппӕт дунейы Хицау кӕй у, алчидӕр ӕмӕ алцыдӕр Йӕ къухы кӕй ис, уымӕ гӕсгӕ фӕстӕдӕр израилӕгтӕм сси Хуыцауы сӕрмагонд нӕмттӕй иу. Ам ӕй, Райдианы чиныджы, тӕлмац кӕнӕм куыд Бардарӕг.
ДУНЕДАРӔГ. Ацы фӕсномыгӕй пайда кӕнынц, Хуыцауы но-мы цыбыр хуыз, ома ЙХВХ (тетраграмматон), дзуттаг Библийы куы фӕкӕсынц, уӕд. Райдианы Хуыцауы ном ӕргом дзырд той, фӕлӕ стӕй (ӕвӕццӕгӕн, Чырыстийы Райгуырды размӕ ӕр-тыккаг ӕнусӕй фӕстӕмӕ) уыцы фӕтк нал уыди. Дзуттӕгтӕ сӕхи хизын райдыдтой ЙХВХ сдзурынӕй, йӕ бӕсты ныффидар ис дзырд АДОНАЙ («Хицау, Бардарӕг, Дунедарӕг»). Библийы дзырдбаст АДОНАЙ ЙХВХ кӕсын райдыдтой куыд АДОНАЙ ЭЛОХИМ, ома «Дунедарӕг Хуыцау». Ахуыргӕндты хъуыды-мӕ гӕсгӕ, уыцы фӕзынд баст у Хуыцауӕн табу кӕнынимӕ. Бӕлвырддӕр дзургӕйӕ та, ӕртыккаг фӕдзӕхст дзуттӕгтӕ сӕхирдыгонау кӕй бамбӕрстой, уыцы ӕууӕлимӕ: «Ӕнӕхъуаджы ма дзур ном ЙХВХ». Ӕниу уыцы фӕдзӕхстӕн ис ӕндӕр хуызы бамбарӕн дӕр: «Мӕнг ард ма хӕр дӕ Хуыцауы, ЙХВХ номӕй». Ахуыргӕндтӕ бӕлвырд кӕнынц, зӕгъгӕ, ЙХВХ у мивдисӕг «уӕвын»-ы хуыз. Йӕ нысаниуӕг — «Уый нӕ уӕвын кӕны, Уый нӕ уӕвынмӕ ӕркӕны». Ӕнхъӕлынц, зӕгъгӕ, ӕппӕты райдиа-ны Хуыцауы сӕрмагонд ном, чи зоны, уыди Йахве-ашер-йихве («Уый уӕвын кӕны, цыдӕриддӕр ис, уыдон»), кӕнӕ та ЙАХВЕ ЦЕВАОТ («Уый уӕвын кӕны ӕфсӕдтӕ [уӕларвон кӕнӕ та израилаг ӕфсӕдтӕ]»).
ЦАГЪАР, ЦАГЪАРАД — рагон дунейы цагъарад уыди кӕмдӕрид-дӕр, ӕмӕ алы ран дӕр бӕрӕг дардта йӕхи ӕууӕлтӕй. Израилы фӕйнӕхуызон цӕстӕй кастысты ӕцӕгӕлон ӕмӕ сӕхи адӕмӕй ца-гъартӕм. Дзуттаг-иу дзуттаджы цагъар сси, йӕ разы-иу истӕмӕй тынг куы фӕазымджын ис кӕнӕ-иу ӕй, цъысымы бахаугӕйӕ, йӕхи ауӕй кӕнын куы бахъуыди, уӕд. Уыдис афтӕ дӕр, ӕмӕ-иу зын уавӕры ныййарджытӕ сӕ сывӕллоны ауӕй кодтой. Фӕлӕ се ’мбӕстаг йӕ дзуттаг хицӕуттӕн цагъары бынаты нӕ уыди, уыди сын ӕххуырсты хуызӕн — сау куыст дзы нӕ домдтой. Уыимӕ-иу ӕй ӕвдӕм аз та уӕгъд хъуамӕ скодтаиккой. Цагъайраг чи сси, уыцы дзуттаг чызджыты намыс бахъахъхъӕныны тыххӕй дӕр Ӕгъдауы уыди сӕрмагонд домӕнтӕ. Ӕндӕр адӕмӕй цагъартӕ-иу дзуттӕгтӕм ӕрбафтыди хӕстон трофейты хуызы кӕнӕ-иу сӕ балхӕдтой сӕрмагонд базарты. Зӕгъӕн ис, сӕ исбоныл нымад уыдысты, бабар-иу сын кодтой тӕккӕ чъизидӕр куыстытӕ. Хицауы бон уыди йӕ цагъары ӕндӕр искӕмӕн ауӕй кӕнын. Уӕйгӕнӕн нӕ уыд ӕрмӕст израилаг цагъарты.

notes

1

В1ЬИа НеЬгака 81иИ§аг1еп51а 5 ЕйШо ^шп(а, 51иИ§аг1, 1997.

2

Кӕс: Обзор деятельности Общества восстановления православного христианства на Кавказе за 1860-1910 гг. — Тифлис, 1910. — 86 ф.

Сообщить об ошибке

Библиотека Святых отцов и Учителей Церквиrusbatya.ru Яндекс.Метрика

Все материалы, размещенные в электронной библиотеке, являются интеллектуальной собственностью. Любое использование информации должно осуществляться в соответствии с российским законодательством и международными договорами РФ. Информация размещена для использования только в личных культурно-просветительских целях. Копирование и иное распространение информации в коммерческих и некоммерческих целях допускается только с согласия автора или правообладателя